% Text title : Muktika Upanishad % File name : muktika.itx % Category : upanishhat % Location : doc\_upanishhat % Author : Vedic tradition % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : 108 / 108; Shukla Yajurveda - Samanya upanishad % Latest update : May 1, 2000 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. MuktikA Upanishad ..}## \itxtitle{.. muktikopaniShat ..}##\endtitles ## IshAdyaShTottarashatavedAntapaTalAshayam.h . muktikopaniShadvedya.n rAmachandrapadaM bhaje .. hariH AUM pUrNamadaH pUrNamidaM pUrNAtpUrNamudachyate . pUrNasya pUrNamAdAya pUrNamevAvashiShyate .. AUM shAntiH shAntiH shAntiH .. AUM ayodhyAnagare ramye ratnamaNDapamadhyame . sItAbharatasaumitrishatrughnAdyaiH samanvitam.h .. 1.. sanakAdyairmunigaNairvasiShThAdyaiH shukAdibhiH . anyairbhAgavataishchApi stUyamAnamaharnisham.h .. 2.. dhIvikriyAsahasrANA.n sAkShiNa.n nirvikAriNam.h . svarUpadhyAnanirata.n samAdhivirame harim.h .. 3.. bhaktyA shushrUShayA rAma.n stuvanpaprachCha mArutiH . rAma tvaM paramAtmasi sachchidAnandavigrahaH .. 4.. idAnI.n tvA.n raghushreShTha praNamAmi muhurmuhuH . tvadrUpa.n j~nAtumichChAmi tattvato rAma muktaye .. 5.. anAyAsena yenAhaM muchyeyaM bhavabandhanAt.h . kR^ipayA vada me rAma yena mukto bhavAmyaham.h .. 6.. sAdhu pR^iShTaM mahAbAho vadAmi shR^iNu tattvataH . vedAnte supratiShTho.aha.n vedAnta.n samupAshraya .. 7.. vedAntAH ke raghushreShTha vartante kutra te vada . hanUma~nChR^iNu vakShyAmi vedAntasthitima~njasA .. 8.. nishvAsabhUtA me viShNorvedA jAtAH suvistarAH . tileShu tailavadvede vedAntaH supratiShThitaH .. 9.. rAma vedAH katividhAsteShA.n shAkhAshcha rAghava . tAsUpaniShadAH kAH syuH kR^ipayA vada tattvataH .. 10.. shrIrAma uvAcha . R^igvedAdivibhAgena vedAshchatvAra IritAH . teShA.n shAkhA hyanekAH syustAsUpaniShadastathA .. 11.. R^igvedasya tu shAkhAH syurekavi.nshatisa~NkhyakAH . navAdhikashata.n shAkhA yajuSho mArutAtmaja .. 12.. sahasrasa~NkhyayA jAtAH shAkhAH sAmnaH parantapa . atharvaNasya shAkhAH syuH pa~nchAshadbhedato hare .. 13.. ekaikasyAstu shAkhAyA ekaikopaniShanmatA . tAsAmekAmR^icha.n yashcha paThate bhaktito mayi .. 14.. sa matsAyujyapadavIM prApnoti munidurlabhAm.h . rAma kechinmunishreShThA muktireketi chakShire .. 15.. kechittvannAmabhajanAtkAshyA.n tAropadeshataH . anyetu sA~Nkhyayogena bhaktiyogena chApare .. 16.. anye vedAntavAkyArthavichArAtparamarShayaH . sAlokyAdivibhAgena chaturdhA muktirIritA .. 17.. sahovAcha shrIrAmaH . kaivalyamuktirekaiva paramArthikarUpiNI . durAchArarato vApi mannAmabhajanAtkape .. 18.. sAlokyamuktimApnoti na tu lokAntarAdikam.h . kAshyA.n tu brahmanAle.asminmR^ito mattAramApnuyAt.h .. 19.. punarAvR^ittirahitAM muktiM prApnoti mAnavaH . yatra kutrApi vA kAshyAM maraNe sa maheshvaraH .. 20.. jantordakShiNakarNe tu mattAra.n samupAdishet.h . nirdhUtAsheShapApaugho matsArUpyaM bhajatyayam.h .. 21.. saiva sAlokyasArUpyamuktiratyabhidhIyate . sadAchArarato bhUtvA dvijo nityamananyadhIH .. 22.. mayi sarvAtmako bhAvo matsAmIpyaM bhajatyayam.h . saiva sAlokyasArUpyasAmIpyA muktiriShyate .. 23.. gurUpadiShTamArgeNa dhyAyanmadguNamavyayam.h . matsAyujya.n dvijaH samyagbhajedbhramarakITavat.h .. 24.. saiva sAyujyamuktiH syAdbrahmAnandakarI shivA . chaturvidhA tu yA muktirmadupAsanayA bhavet.h .. 25.. iya.n kaivalyamuktistu kenopAyena siddhyati . mANDUkyamekamevAlaM mumukShUNA.n vimuktaye .. 26.. tathApyasiddha.n chejj~nAna.n dashopaniShadaM paTha . j~nAna.n labdhvA chirAdeva mAmaka.n dhAma yAsyasi .. 27.. tathApi dR^iDhatA na chedvidj~nAnasyA~njanAsuta . dvAtri.nshAkhyopaniShada.n samabhyasya nivartaya .. 28.. videhamuktAvichChA chedaShTottarashataM paTha . tAsA.n krama sashAnti.n cha shruNu vakShyAmi tattvataH .. 29.. IshakenakaThaprashnamuNDamANDUkyatittiriH . aitareya.n cha ChAndogyaM bR^ihadAraNyaka.n tathA .. 30.. brahmakaivalyajAbAlashvetAshvo ha.nsa AruNiH . garbho nArAyaNo ha.nso bindurnAdashiraH shikhA .. 31.. maitrAyaNI kauShItakI bR^ihajjAbAlatApanI . kAlAgnirudramaitreyI subAlakShurimantrikA .. 32.. sarvasAra.n nirAlamba.n rahasya.n vajrasUchikam.h . tejonAdadhyAnavidyAyogatattvAtmabodhakam.h .. 33.. parivrAT trishikhI sItA chUDA nirvANamaNDalam.h . dakShiNA sharabha.n skandaM mahAnArAyaNAhvayam.h .. 34.. rahasya.n rAmatapana.n vAsudeva.n cha mudgalam.h . shANDilyaM pai~NgalaM bhikShumahachChArIraka.n shikhA .. 35.. turIyAtItasa.nnyAsaparivrAjAkShamAlikA . avyaktaikAkSharaM pUrNA sUryAkShyadhyAtmakuNDikA .. 36.. sAvitryAtmA pAshupataM paraM brahmAvadhUtakam.h . tripurAtapana.n devItripurA kaThabhAvanA . hR^idaya.n kuNDalI bhasma rudrAkShagaNadarshanam.h .. 37.. tArasAramahAvAkya pa~nchabrahmAgnihotrakam.h . gopAlatapana.n kR^iShNa.n yAj~navalkya.n varAhakam.h .. 38.. shATyAyanI hayagrIva.n dattAtreya.n cha gAruDam.h . kalijAbAlisaubhAgyarahasyaR^ichamuktikA .. 39.. evamaShTottarashataM bhAvanAtrayanAshanam.h . j~nAnavairAgyadaM pu.nsA.n vAsanAtrayanAshanam.h .. 40.. pUrvottareShu vihitatattachChAntipuraHsaram.h . vedavidyAvratasnAtadeshikasya mukhAtsvayam.h .. 41.. gR^ihItvAShTottarashata.n ye paThanti dvijottamAH . prArabdhakShayaparyanta.n jIvanmuktA bhavanti te .. 42.. tataH kAlavashAdeva prArabdhe tu kShaya.n gate . vaidehIM mAmakIM mukti.n yAnti nAstyatrasa.nshayaH .. 43.. sarvopaniShadAM madhye sAramaShTottarashatam.h . sakR^ichChravaNamAtreNa sarvAghaughanikR^intanam.h .. 44.. mayopadiShTa.n shiShyAya tubhyaM pavananandana . ida.n shAstraM mayAdiShTa.n guhyamaShTottara.n shatam.h .. 45.. j~nAnato.aj~nAnato vApi paThatAM bandhamochakam.h . rAjya.n deya.n dhana.n deya.n yAchataH kAmapUraNam.h .. 45.. idamaShTottarashata.n na deya.n yasya kasyachit.h . nAstikAya kR^itaghnAya durAchAraratAya vai .. 47.. madbhaktivimukhAyApi shAstragarteShu muhyate . gurubhaktivihInAya dAtavya.n na kadAchana .. 48.. sevAparAya shiShyAya hitaputrAya mArute . madbhaktAya sushIlAya kulInAya sumedhase .. 49.. samyak parIkShya dAtavyamevamaShTottara.n shatam.h . yaH paThechChR^iNuyAdvApi sa mAmeti na sa.nshayaH . tadetadR^ichAbhyuktam.h . vidyA ha vai brAhmaNamAjagAma gopAya mA shevadhiShTee.ahamasmi . asUyakAyAnR^ijave shaThAya mA mA brUyA vIryavatI tathA syAm.h . yameva vidyAshrutamapramattaM medhAvinaM brahmacharyopapannam.h . tasmA imAmupasannAya samyak parIkShya dadyAdvaiShNavImAtmaniShThAm.h .. 1.. iti .. atha haina.n shrIrAmachandraM mArutiH paprachCha R^igvedAdivibhAgena pR^ithak shAntimanubrUhIti . sa hovAcha shrIrAmaH . aitareyakauShItakInAdabindvAtmaprabodhanirvANa\- mudgalAkShamAlikAtripurAsaubhAgyabahvR^ichA nAmR^igvedagatAnA.n dashasa.nkhyAkAnAmupaniShadA.n vA~Nme manasIti shAntiH .. 1.. IshAvAsyabR^ihadAraNyajAbAlaha.nsaparamaha.nsasubAla\- mantrikAnirAlambatrishikhIbrAhmaNamaNDalabrAhmaNAdvayatAraka\- pai~NgalabhikShuturIyAtItAdhyAtmatArasArayAj~navalkya\- shATyAyanImuktikAnA.n shuklayajurvedagatAnAmekonavi.nshati\- sa.nkhyAkAnAmupaniShadAM pUrNamada iti shAntiH .. 2.. kaThavallItaittirIyakabrahmakaivalyashvetAshvataragarbha\- nArAyaNAmR^itabindvamR^itanAdakAlAgnirudrakShurikA\- sarvasArashukarahasyatejobindudhyAnabindubrahmavidyA\- yogatattvadakShiNAmUrtiskandashArIrakayogashikhaikAkShara\- akShyavadhUtakaTharudrahR^idayayogakuNDalinIpa~nchabrahma\- prANAgnihotravarAhakalisantaraNasarasvatIrahasyAnA.n kR^iShNayajurvedagatAnA.n dvAtri.nshatsa.nkhyAkAnamupaniShadA.n saha nAvavatviti shAntiH .. 3.. kenaChAndogyAruNimaitrAyaNimaitreyIvajrasUchikAyogachUDAmaNi\- vAsudevamahatsa.nnyAsAvyaktakuNDikAsAvitrIrudrAkShajAbAladarshana\- jAbAlInA.n sAmavedagatAnA.n ShoDashasa.nkhyAkAnA\- mupaniShadAnAmApyAyantviti shAntiH .. 4.. prashnamuNDakamANDukyAtharvashiro.atharvashikhAbR^ihajjAbAla\- nR^isi.nhatApanInAradaparivrAjakasItAsharabhamahAnArAyaNa\- rAmarahasyarAmatApanIshANDilyaparamaha.nsaparivrAjaka\- annapUrNAsUryAtmapAshupataparabrahmatripurAtapanadevIbhAvanA\- brahmajAbAlagaNapatimahAvAkyagopAlatapanakR^iShNahayagrIva\- dattAtreyagAruDAnAmatharvavedagatAnAmekatri.nshatsa.nkhyAkAnA\- mupaniShadAM bhadra.n karNebhiriti shAntiH .. 5.. mumukShavaH puruShAH sAdhanachatuShTayasampannAH shraddhAvantaH sukulabhava.n shrotriya.n shAstravAtsalya\- guNavantamakuTila.n sarvabhUtahiterata.n dayAsamudra.n sadguru.n vidhivadupasa.ngamyopahArapANayo.aShTottarashatopaniShada.n vidhivadadhItya shravaNamanananididhyAsanAni nairantaryeNa kR^itvA prArabdhakShayAddehatrayabha.ngaM prApyopAdhivinirmukta\- ghaTAkAshavatparipUrNatA videhamuktiH . saiva kaivalyamuktiriti . ata eva brahmalokasthA api brahmamukhAdvedAntashravaNAdi kR^itvA tena saha kaivalya.n labhante . ataH sarveShA.n kaivalyamuktirj~nAnamAtreNoktA . na karmasA.nkhyayogopAsanAdibhirityupaniShat.h .. iti prathamo.adhyAyaH .. 1.. tathA haina.n shrIrAmachandraM mArutiH paprachCha . keya.n vA tatsiddhiH siddhyA vA kiM prayojanamiti . sahovAcha shrIrAmaH . puruShasya kartR^itvabhoktR^itva\- sukhaduHkhAdilakShaNashchittadharmaH klesharUpatvAdbandho bhavati . tannirodhana.n jIvanmuktiH . upAdhivinirmukta\- ghaTAkAshavatprArabdhakShayAdvidehamuktiH . jIvanmuktividehamuktyoraShTottarashatopaniShadaH pramANam.h . kartR^itvAdiduHkhanivR^ittidvArA nityAnandAvAptiH prayojanaM bhavati . tatpuruShaprayatnasAdhyaM bhavati . yathA putrakAmeShTinA putra.n vANijyAdinA vitta.n jyotiShTomena svarga.n tathA puruShaprayatnasAdhyavedAntashravaNAdijanitasamAdhinA jIvanmuktyAdilAbho bhavati . sarvavAsanAkShayAttallAbhaH . atra shlokA bhavanti .. uchChAstra.n shAstrita.n cheti pauruSha.n dvividhaM matam.h . atrochChastramanarthAya paramArthAya shAstritam.h .. 1.. lokavAsanayA jantoH shAstravAsanayApi cha . dehavAsanayA j~nAna.n yathAvannaiva jAyate .. 2.. dvividhA vAsanAvyUhaH shubhashchaivAshubhashcha tau . vAsanaughena shuddhena tatra chedanunIyase .. 3.. tatkrameNAshu tenaiva mAmakaM padamApnuhi . atha chedashubho bhAvastvA.n yojayati sa.nkaTe .. 4.. prAktanastadasau yatnAjjetavyo bhavatA kape . shubhAshubhAbhyAM mArgAbhyA.n vahantI vAsanAsarit.h .. 5.. pauruSheNa prayatnena yojanIyA shubhe pathi . ashubheShu samAviShTa.n shubheShvevAvatArayet.h .. 6.. ashubhAchchAlita.n yAti shubha.n tasmAdapItarat.h . pauruSheNa prayatnena lAlayechchittabAlakam.h ..7.. drAgabhyAsavashAdyAti yadA te vAsanodayam.h . tadAbhyAsasya sAphalya.n viddhi tvamamarimardana .. 8.. sandigdhAyAmapi bhR^isha.n shubhAmeva samAchara . shubhAyA.n vAsanAvR^iddhau na doShAya marutsuta .. 9.. vAsanAkShayavij~nAnamanonAshA mahAmate . samakAla.n chirAbhyastA bhavanti phaladA matAH .. 10.. traya eva.n sama.n yAvannAbhyastAshcha punaH punaH . tAvanna padasamprAptirbhavatyapi samAshataiH .. 11.. ekaikasho niShevyante yadyete chiramapyalam.h . tanna siddhiM prayachChanti mantrAH sa.nkIrtitA iva .. 12.. tribhiretaishchirAbhyastairhR^idayagranthayo dR^iDhAH . niHsha~Nkameva truThyanti bisachChedAdguNA iva .. 13.. janmAntashatAbhyastA mithyA sa.nsAravAsanA . sA chirAbhyAsayogena vinA na kShIyate kvachit.h .. 14.. tasmAtsaumya prayatnena pauruSheNa vivekinA . bhogechChA.n dUratastyaktvA trayameva samAshraya .. 15.. tasmAdvAsanayA yuktaM mano baddha.n vidurbudhAH . samyagvAsanayA tyaktaM muktamityabhidhIyate . manonirvAsanIbhAvamAcharAshu mahAkape .. 16.. samyagAlochanAtsatyAdvAsanA pravilIyate . vAsanAvilaye chetaH shamamAyAti dIpavat.h .. 17.. vAsanA.n samparityajya mayi chinmAtra vigrahe . yastiShThati gato vyagraH so.aha.n sachchitsukhAtmakaH .. 18.. samAdhimatha kAryANi mA karotu karotu vA . hR^idayenAttasarveho mukta evottamAshayaH .. 19.. naiShkarmyeNa na tasyArthastasyArtho.asti na karmabhiH . na sasAdhanajApyAbhyA.n yasya nirvAsanaM manaH .. 20.. sa.ntyaktavAsanAnmaunAdR^ite nAstyuttamaM padam.h .. 21.. vAsanAhInamapyetachchakShurAdIndriya.n svataH . pravartate bahiH svA.arthe vAsanAmAtrakAraNam.h .. 22.. ayatnopanateShvakShi dR^igdravyeShu yathA punaH . nIrAgameva patati tadvatkAryeShu dhIradhIH .. 23.. bhAvasa.nvitprakaTitAmanurUpA cha mArute . chittasyotpatyuparamA vAsanAM munayo viduH .. 24.. dR^iDhAbhyastapadArthaikabhAvanAdaticha~nchalam.h . chitta.n sa.njAyate janmajarAmaraNakAraNam.h .. 25.. vAsanAvashataH prANaspandastena cha vAsanA . kriyate chittabIjasya tena bIjA~NkurakramaH .. 26.. dve bIje chittavR^ikShasya prANaspandanavAsane . ekasmi.nshcha tayoH kShINe kShipra.n dve api nashyataH .. 27.. asa~NgavyavahAratvAdbhavabhAvanavarjanAt.h . sharIranAshadarshitvAdvAsanA na pravartate . vAsanAsamparityAgAchchita.n gachChatyachittatAm.h .. 28.. avAsanatvAtsatata.n yadA na manute manaH . amanastA tadodeti paramopashamapradA .. 29.. avyutpannamanA yAvadbhavAnaj~nAtatatpadaH . gurushAstrapramANaistu nirNIta.n tAvadAchara .. 30.. tataH pakvakaShAyeNa nUna.n vij~nAta vastunA . shubho.apyasau tvayA tyAjyo vAsanaugho nirAdhinA .. 31.. dvividhachittanAsho.asti sarUpo.arUpa eva cha . jIvanmuktaH sarUpaH syAdarUpo dehamuktigaH .. 32.. asya nAshamidAnI.n tvaM pAvane shruNu sAdaram.h .. 33. chittAnAshAbhidhAna.n hi yadA te vidyate punaH . maitryAdibhirguNairyukta.n shAntimeti na sa.nshayaH . bhUyojanmavinirmukta.n jIvanmuktasya tanmanaH .. 34.. sarUpo.asau manonAsho jIvanmuktasya vidyate . arUpastu manonAsho vaidehI muktigo bhavet.h .. 35.. sahasrA~NkurashAkhAtmaphalapallavashAlinaH .. 36.. asya sa.nsAravR^ikShasya manomUlamida.n sthitam.h . sa.nkalpa eva tanmanye sa.nkalpopashamena tat.h .. 37.. shoShayAshu yathA shoShameti sa.nsArapAdapaH . upAya eka evAsti manasaH svasya nigrahe .. 38.. manaso.abhyudayo nAsho manonAsho mahodayaH . j~namano nAshamabhyeti mano j~nasya hi shR^i~NkhalA .. 39.. tAvannishIva vetAlA valganti hR^idi vAsanAH . ekatattvadR^iDhAbhyAsAdyAvanna vijitaM manaH .. 40.. prakShINachittadarpasya nigR^ihItendriyadviShaH . padminya iva hemante kShIyante bhogavAsanAH .. 41.. hasta.n hastena sampIDya dantairdantAnvichUrNya cha . a~NgAnya~NgaiH samAkramya jayedAdau svakaM manaH .. 42.. upavishyopavishyaikA.n chintakena muhurmuhuH . na shakyate mano jetu.n vinA yuktimaninditAm.h .. 43.. a~Nkushena vinA matto yathA duShTamata~NgajaH . adhyAtmavidyAdhigamaH sAdhusa.ngatireva cha .. 44.. vAsanAsamparityAgaH prANaspandanirodhanam.h . etAstA yuktayaH puShTAH santi chittajaye kila .. 45.. satIShu yuktiShvetAsu haThAnniyamanti ye . chetaso dIpamutsR^ijya vichinvanti tamo.a~njanaiH .. 46.. vimUDhAH kartumudyuktA ye haThAchchetaso jayam.h . te nibadhnanti nAgendramunmattaM bisatantubhiH .. 47.. dve bIje chittavR^ikShasya vR^ittivratatidhAraNaH . ekaM prANaparispando dvitIya.n dR^iDhabhAvanA .. 48.. sA hi sarvagatA sa.nvitprANAspandena chAlyate . chittaikAgryAdyato j~nAnamukta.n samupajAyate .. 49.. tatsAdhanamatho dhyAna.n yathAvadupadishyate . vinApyavikR^iti.n kR^itsnA.n saMbhavavyatyayakramAt.h . yasho.ariShTa.n cha chinmAtra.n chidAnanda.n vichintaya .. 50.. apAne.asta.ngate prANo yAvannAbhyudito hR^idi . tAvatsA kuMbhakAvasthA yogibhiryAnubhUyate .. 51.. bahirasta.ngate prANe yAvannApAna udgataH . tAvatpUrNA.n samAvasthAM bahiShTha.n kumbhaka.n viduH .. 52.. brahmAkAramanovR^ittipravAho.aha.nkR^ita.n vinA . sampraj~nAtasamAdhiH syAddhyAnAbhyAsaprakarShataH .. 53.. prashAntavR^ittika.n chitta.n paramAnandadAyakam.h . asampraj~nAtanAmAya.n samAdhiryoginAM priyaH .. 54.. prabhAshUnyaM manaHshUnyaM buddhishUnya.n chidAtmakam.h . atadvyAvR^ittirUpo.asau samAdhirmunibhAvitaH .. 55.. UrdhvapUrNamadhaHpUrNaM madhyapUrNa.n shivAtmakam.h . sAkShAdvidhimukho hyeSha samAdhiH pAramArthikaH .. 56.. dR^iDhabhAvanayA tyaktapUrvAparavichAraNam.h . yadAdAna.n padArthasya vAsanA sA prakIrtitA .. 57.. bhAvita.n tIvrasa.nvegAdAtmanA yattadeva saH . bhavatyAshu kapishreShTha vigatetaravAsanaH .. 58.. tAdR^igrUpo hi puruSho vAsanAvivashIkR^itaH . sampashyati yadaivaitatsadvastviti vimuhyati .. 59.. vAsanAvegavaichitryAtsvarUpa.n na jahAti tat.h . bhrAntaM pashyati durdR^iShTiH sarvaM madavashAdiva .. 60.. vAsanA dvividhA proktA shuddhA cha malinA tathA . malinA janmahetuH syAchChuddhA janmavinAshinI .. 61.. aj~nAnasughanAkArA ghanAha.nkArashAlinI . punarjanmakarI proktA malinA vAsanA budhaiH . punarjanmA~Nkura.n tyaktvA sthitiH saMbhR^iShTabIjavat.h .. 62.. bahushAstrakathAkanthAromanthena vR^ithaiva kim.h . anveShTavyaM prayatnena mArute jyotirAntaram.h .. 63.. darshanAdarshane hitvA svaya.n kevalarUpataH . ya Aste kapishArdUla brahma sa brahmavitsvayam.h .. 64.. adhItya chaturo vedAnsarvashAstrANyanekashaH . brahmatattva.n na jAnAti darvI pAkarasa.n yathA .. 65.. svadehAshuchigandhena na virajyeta yaH pumAn.h . virAgakAraNa.n tasya kimanyadupadishyate .. 66.. atyantamalino deho dehI chAtyantanirmalaH . ubhayorantara.n j~nAtvA kasya shaucha.n vidhIyate .. 67.. baddho hi vAsanAbaddho mokShaH syAdvAsanAkShayaH . vAsanA.n samparityajya mokShArthitvamapi tyaja .. 68.. mAnasIrvAsanAH pUrva.n tyaktvA viShayavAsanAH . maitryAdivAsanAnAmnIrgR^ihANAmalavAsanAH .. 69.. tA apyataH parityajya tAbhirvyavaharannapi . antaHshAntaH samasneho bhava chinmAtravAsanaH .. 70.. tAmapyatha parityajya manobuddhisamanvitAm.h . sheShasthirasamAdhAno mayi tvaM bhava mArute .. 71.. ashabdamasparshamarUpamavyaya.n tathA.arasa.n nityamagandhavachcha yat.h . anAmagotraM mama rUpamIdR^ishaM bhajasva nityaM pavanAtmajArtihan.h .. 72.. dR^ishisvarUpa.n gaganopamaM paraM sakR^idvibhAta.n tvajamekamakSharam.h . alepaka.n sarvagata.n yadadvayaM tadeva chAha.n sakala.n vimuktaOM .. 73.. dR^ishistu shuddho.ahamavikriyAtmako na me.asti kashchidviShayaH svabhAvataH . purastirashchordhvamadhashcha sarvataH supUrNabhUmAhamitIha bhAvaya .. 74.. ajo.amarashchaiva tathAjaro.amR^itaH svayaMprabhaH sarvagato.ahamavyayaH . na kAraNa.n kAryamatItya nirmalaH sadaiva tR^ipto.ahamitIha bhAvaya .. 75.. jIvanmuktapada.n tyaktvA svadehe kAlasAtkR^ite . vishatyadehamuktatvaM pavano.aspandatAmiva .. 76.. tadetadR^ichAbhyuktam.h .. tadviShNoH paramaM pada.n sadA pashyanti sUrayaH . divIva chakShurAtatam.h .. tadviprAso vipanyavo jAgR^ivA.nsaH samindhate . viShNoryatparamaM padam.h .. AUM satyamityupaniShat.h . AUM pUrNamadaH pUrNamidaM pUrNAtpUrNamudachyate . pUrNasya pUrNamAdAya pUrNamevAvashiShyate .. AUM shAntiH shAntiH shAntiH .. hariH AUM tatsat.h .. iti muktikopaniShatsamAptA .. ## Encoded by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}