% Text title : Pashupatabrahma Upanishad % File name : pashupata.itx % Category : upanishhat, svara % Location : doc\_upanishhat % Author : Vedic tradition % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : 77 / 108; Atharva Veda - Yoga upanishad % Latest update : August 12, 2000 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Pashupatabrahma Upanishad ..}## \itxtitle{.. pAshupatabrahmopaniShat ..}##\endtitles ## pAshupatabrahmavidyAsa.nvedyaM paramAkSharam | paramAnandasampUrNaM rAmachandrapadaM bhaje || OM bhadraM karNebhiH shR^iNuyAma devAH bhadraM pashyemAkShabhiryajatrAH | sthiraira~NgaistuShTuvA{\m+}sastanUbhiH vyashema devahitaM yadAyuH || svasti na indro vR^iddhashravAH svasti naH pUShA vishvavedAH | svasti nastArkShyo ariShTanemiH svasti no bR^ihaspatirdadhAtu || OM shAntiH shAntiH shAntiH || hariH OM || atha ha vai svayaMbhUrbrahmA prajAH sR^ijAnIti kAmakAmo jAyate kAmeshvaro vaishravaNaH | vaishravaNo brahmaputro vAlakhilyaH svayaMbhuvaM paripR^ichChati jagatAM kA vidyA kA devatA jAgratturIyayorasya ko devo yAni tasya vashAni kAlAH kiyatpramANAH kasyAj~nayA ravichandragrahAdayo bhAsante kasya mahimA gaganasvarUpa etadahaM shrotumichChAmi nAnyo jAnAti tvaM brUhi brahman | svayaMbhUruvAcha kR^itsnajagatAM mAtR^ikA vidyA dvitrivarNasahitA dvivarNamAtA trivarNasahitA | chaturmAtrAtmako~NkAro mama prANAtmikA devatA | ahameva jagattrayasyaikaH patiH | mama vashAni sarvANi yugAnyapi | ahorAtrAdayo matsa.nvardhitAH kAlAH | mama rUpA ravestejashchandranakShatragrahatejA.nsi cha | gagano mama trishaktimAyAsvarUpaH nAnyo madasti | tamomAyAtmako rudraH sAtvikamAyAtmako viShNU rAjasamAyAtmako brahmA | indrAdayastAmasarAjasAtmikA na sAtvikaH ko.api aghoraH sarvasAdhAraNasvarUpaH | samastayAgAnAM rudraH pashupatiH kartA | rudro yAgadevo viShNuradhvaryurhotendro devatA yaj~nabhug mAnasaM brahma mAheshvaraM brahma mAnasaM ha.nsaH so.ahaM ha.nsa iti | tanmayayaj~no nAdAnusandhAnam | tanmayavikAro jIvaH | paramAtmasvarUpo ha.nsaH | antarbahishcharati ha.nsaH | antargato.anakAshAntargatasuparNasvarUpo ha.nsaH | ShaNNavatitattvatantuvadvyaktaM chitsUtratrayachinmayalakShaNaM navatattvatrirAvR^itaM brahmaviShNumaheshvarAtmakamagnitrayakalopetaM chidgranthibandhanam | advaitagranthiH yaj~nasAdhAraNA~NgaM bahirantarjvalanaM yaj~nA~NgalakShaNabrahmasvarUpo ha.nsaH | upavItalakShaNasUtrabrahmagA yaj~nAH | brahmA~NgalakShaNayukto yaj~nasUtram | tadbrahmasUtram | yaj~nasUtrasa.nbandhI brahmayaj~naH | tatsvarUpo.a~NgAni mAtrANi mano yaj~nasya ha.nso yaj~nasUtram | praNavaM brahmasUtraM brahmayaj~namayam | praNavAntarvartI ha.nso brahmasUtram | tadeva brahmayaj~namayaM mokShakramam | brahmasandhyAkriyA manoyAgaH | sandhyAkriyA manoyAgasya lakShaNam | yaj~nasUtrapraNavabrahmayaj~nakriyAyukto brAhmaNaH | brahmacharyeNa haranti devAH | ha.nsasUtracharyA yaj~nAH | ha.nsapraNavayorabhedaH | ha.nsasya prArthanAstrikAlAH | trikAlastrivarNAH | tretAgnyanusandhAno yAgaH | tretAgnyAtmAkR^itivarNo~NkAraha.nsAnusandhAno.antaryAgaH | chitsvarUpavattanmayaM turIyasvarUpam | antarAditye jyotiHsvarUpo ha.nsaH | yaj~nA~NgaM brahmasampattiH | brahmapravR^ittau tatpraNavaha.nsasUtreNaiva dhyAnamAcharanti | provAcha punaH svayaMbhuvaM pratijAnIte brahmaputro R^iShirvAlakhilyaH | ha.nsasUtrANi katisa.nkhyAni kiyadvA pramANam | hR^idyAdityamarIchInAM padaM ShaNNavatiH | chitsUtraghrANayoH svarnirgatA praNavadhArA ShaDa~NguladashAshItiH | vAmabAhurdakShiNakaThyorantashcharati ha.nsaH paramAtmA brahmaguhyaprakAro nAnyatra viditaH | jAnanti te.amR^itaphalakAH | sarvakAlaM ha.nsaM prakAshakam | praNavaha.nsAntardhyAnaprakR^itiM vinA na muktiH | navasUtrAnparicharchitAn | te.api yadbrahma charanti | antarAditye na j~nAtaM manuShyANAm | jagadAdityo rochata iti j~nAtvA te martyA vibudhAstapana prArthanAyuktA Acharanti | vAjapeyaH pashuhartA adhvaryurindro devatA ahi.nsA dharmayAgaH paramaha.nso.adhvaryuH paramAtmA devatA pashupatiH brahmopaniShado brahma | svAdhyAyayuktA brAhmaNAshcharanti | ashvamedho mahAyaj~nakathA | tadrAj~nA brahmacharyamAcharanti | sarveShAM pUrvoktabrahmayaj~nakramaM muktikramamiti brahmaputraH provAcha | udito ha.nsa R^iShiH | svayaMbhUstirodadhe | rudro brahmopaniShado ha.nsajyotiH pashupatiH praNavastArakaH sa evaM veda | ha.nsAtmamAlikAvarNabrahmakAlaprachoditA | paramAtmA pumAniti brahmasampattikAriNI || 1|| adhyAtmabrahmakalpasyAkR^itiH kIdR^ishI kathA | brahmaj~nAnaprabhAsandhyAkAlo gachChati dhImatAm | ha.nsAkhyo devamAtmAkhyamAtmatattvaprajA katham || 2|| antaHpraNavanAdAkhyo ha.nsaH pratyayabodhakaH | antargatapramAgUDhaM j~nAnanAlaM virAjitam || 3|| shivashaktyAtmakaM rUpaM chinmayAnandaveditam | nAdabindukalA trINi netraM vishvavicheShTitam || 4|| triya~NgAni shikhA trINi dvitrANAM sa.nkhyamAkR^itiH | antargUDhapramA ha.nsaH pramANAnnirgataM bahiH || 5|| brahmasUtrapadaM j~neyaM brAhmaM vidhyuktalakShaNam | ha.nsArkapraNavadhyAnamityukto j~nAnasAgare || 6|| etadvij~nAnamatreNa j~nAnasAgarapAragaH | svataH shivaH pashupatiH sAkShI sarvasya sarvadA || 7|| sarveShAM tu manastena preritaM niyamena tu | viShaye gachChati prANashcheShTate vAgvadatyapi || 8|| chakShuH pashyati rUpANi shrotraM sarvaM shR^iNotyapi | anyAni kAni sarvANi tenaiva preritAni tu || 9|| svaM svaM viShayamuddishya pravartante nirantaram | pravartakatvaM chApyasya mAyayA na svabhAvataH || 10|| shrotramAtmani chAdhyastaM svayaM pashupatiH pumAn | anupravishya shrotrasya dadAti shrotratAM shivaH || 11|| manaH svAtmani chAdhyastaM pravishya parameshvaraH | manastvaM tasya sattvastho dadAti niyamena tu || 12|| sa eva viditAdanyastathaivAviditAdapi | anyeShAmindriyANAM tu kalpitAnAmapIshvaraH || 13|| tattadrUpamanu prApya dadAti niyamena tu | tatashchakShushcha vAkchaiva manashchAnyAni khAni cha || 14|| na gachChanti svaya.njyotiHsvabhAve paramAtmani | akartR^iviShayapratyakprakAshaM svAtmanaiva tu || 15|| vinA tarkapramANAbhyAM brahma yo veda veda saH | pratyagAtmA para.njyotirmAyA sA tu mahattamaH || 16|| tathA sati kathaM mAyAsaMbhavaH pratyagAtmani | tasmAttarkapramANAbhyAM svAnubhUtyA cha chidghane || 17|| svaprakAshaikasa.nsiddhe nAsti mAyA parAtmani | vyAvahArikadR^iShTyeyaM vidyAvidyA na chAnyathA || 18|| tattvadR^iShTyA tu nAstyeva tattvamevAsti kevalam | vyAvahArika dR^iShTistu prakAshAvyabhichAritaH || 19|| prakAsha eva satataM tasmAdadvaita eva hi | advaitamiti choktishcha prakAshAvyabhichArataH || 20|| prakAsha eva satataM tasmAnmaunaM hi yujyate | ayamartho mahAnyasya svayameva prakAshitaH || 21|| na sa jIvo na cha brahmA na chAnyadapi ki.nchana | na tasya varNA vidyante nAshramAshcha tathaiva cha || 22|| na tasya dharmo.adharmashcha na niShedho vidhirna cha | yadA brahmAtmakaM sarvaM vibhAti tata eva tu || 23|| tadA duHkhAdibhedo.ayamAbhAso.api na bhAsate | jagajjIvAdirUpeNa pashyannapi parAtmavit || 24|| na tatpashyati chidrUpaM brahmavastveva pashyati | dharmadharmitvavArtA cha bhede sati hi bhidyate || 25|| bhedAbhedastathA bhedAbhedaH sAkShAtparAtmanaH | nAsti svAtmAtirekeNa svayamevAsti sarvadA || 26|| brahmaiva vidyate sAkShAdvastuto.avastuto.api cha | tathaiva brahmavijj~nAnI kiM gR^ihNAti jahAti kim || 27|| adhiShThAnamanaupamyamavA~Nmanasagocharam | yattadadreshyamagrAhyamagotraM rUpavarjitam || 28|| achakShuHshrotramatyarthaM tadapANipadaM tathA | nityaM vibhuM sarvagataM susUkhmaM cha tadavyayam || 29|| brahmaivedamamR^itaM tatpurastAd\- brahmAnandaM paramaM chaiva pashchAt | brahmAnandaM paramaM dakShiNe cha brahmAnandaM paramaM chottare cha || 30|| svAtmanyeva svayaM sarvaM sadA pashyati nirbhayaH | tadA mukto na muktashcha baddhasyaiva vimuktatA || 31|| eva.nrUpA parA vidyA satyena tapasApi cha | brahmacharyAdibhirdharmairlabhyA vedAntavartmanA || 32|| svasharIre svaya.njyotiHsvarUpaM pAramArthikam | kShINadoShaH prapashyanti netare mAyayAvR^itAH || 33|| evaM svarUpavij~nAnaM yasya kasyAsti yoginaH | kutrachidgamanaM nAsti tasya sampUrNarUpiNaH || 34|| AkAshamekaM sampUrNaM kutrachinna hi gachChati | tadvadbrahmAtmavichChreShThaH kutrachinnaiva gachChati || 35|| abhakShyasya nivR^ittyA tu vishuddhaM hR^idayaM bhavet | AhArashuddhau chittasya vishuddhirbhavati svataH || 36|| chittashuddhau kramAjj~nAnaM truTyanti granthayaH sphuTam | abhakShyaM brahmavij~nAnavihInasyaiva dehinaH || 37|| na samyagj~nAninastadvatsvarUpaM sakalaM khalu | ahamannaM sadAnnAda iti hi brahmavedanam || 38|| brahmavidgrasati j~nAnAtsarvaM brahmAtmanaiva tu | brahmakShatrAdikaM sarvaM yasya syAdodanaM sadA || 39|| yasyopasechanaM mR^ityustaM j~nAnI tAdR^ishaH khalu | brahmasvarUpavij~nAnAjjagadbhojyaM bhavetkhalu || 40|| jagadAtmatayA bhAti yadA bhojyaM bhavettadA | brahmasvAtmatayA nityaM bhakShitaM sakalaM tadA || 41|| yadAbhAsena rUpeNa jagadbhojyaM bhaveta tat | mAnataH svAtmanA bhAtaM bhakShitaM bhavati dhruvam || 42|| svasvarUpaM svayaM bhu~Nkte nAsti bhojyaM pR^ithak svataH | asti chedastitArUpaM brahmaivAstitvalakShaNam || 43|| astitAlakShaNA sattA sattA brahma na chAparA | nAsti sattAtirekeNa nAsti mAyA cha vastutaH || 44|| yoginAmAtmaniShThAnAM mAyA svAtmani kalpitA | sAkShirUpatayA bhAti brahmaj~nAnena bAdhitA || 45|| brahmavij~nAnasampannaH pratItamakhilaM jagat | pashyannapi sadA naiva pashyati svAtmanaH pR^ithak || 46|| ityupaniShat || OM bhadraM karNebhiH shR^iNuyAma devAH bhadraM pashyemAkShabhiryajatrAH | sthiraira~NgaistuShTuvA{\m+}sastanUbhiH vyashema devahitaM yadAyuH || svasti na indro vR^iddhashravAH svasti naH pUShA vishvavedAH | svasti nastArkShyo ariShTanemiH svasti no bR^ihaspatirdadhAtu || OM shAntiH shAntiH shAntiH || hariH OM tatsat || iti pAshupatabrahmopaniShatsamAptA || ## Encoded by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}