% Text title : Hayashira Upakhyanam % File name : hayashiropAkhyAnam.itx % Category : vishhnu % Location : doc\_vishhnu % Transliterated by : Chandrasekhar Karumuri % Proofread by : Chandrasekhar Karumuri % Description/comments : mahAbhArataM\-shAntiparvaM\-mokShadharmaM\-nArAyaNIyaM 357 adhyAyaM % Latest update : September 29, 2023 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Hayashira Upakhyanam ..}## \itxtitle{.. hayashiropAkhyAnam ..}##\endtitles ## (mahAbhArataM\-shAntiparvaM\-mokShadharmaM\-nArAyaNIyaM 357 adhyAyaM) shAsana uvAcha | shrutaM bhagavatastasya mAhAtmyaM paramAtmavaH | janma dharmagR^ihe chaiva naranArAyaNAtmakam || 1|| mahAvarAhasR^iShTA cha piNDotpattissanAtanI | pravR^ittA cha nivR^ittA cha yo yathA parikalpitaH || 2|| tathA sa na shshruto brahman! vadhyamAnastvayA.anagha | havyakavyabhujo viShNurudak pUrve mahodadhau || 3|| yachcha tatkathitaM pUrvaM tvayA hayashiro mahat | tachcha dR^iShTaM bhagavatA brahmaNA parameShThinA || 4|| kiM tadutpAditaM pUrvaM hariNA lokadhAriNA | rUpaM prabhAvaM mahatAmapUrvaM dhImataM vara || 5|| dR^iShTvA hi vibudhashreShThamapUrvamamitaujasam | tadashvashirasaM puNyaM brahma kimakaronmune! || 6|| etannaH saMshayaM brahman! purANaM brahmasambhavam | kathayasvottamamate! mahApuruShasaMshritam || 7|| pAvitAH sma tvayA brahman! puNyAH kathayataH kathAH | sautiruvAcha | kathayiShyAmi te sarvaM purANaM vedasammitam || 8|| utpannasaMshayo rAjA evametadachodayat | janamejaya uvAcha | yattaddarshitavAn brahmA devaM hayashirodharam || 9|| ##(here 10 ShlokaH is not available. may be not there)## kimarthaM tatsamabhavadvapurdevopakalpitam | vaishampAyana uvAcha | yatki~nchidiha loke vai dehabaddhaM vishampate! || 11|| sarvaM pa~nchabhirAviShTaM bhUtairIshvarabuddhijaiH | Ishvaro hi jagatsraShTA prabhurnArAyaNo virAT || 12|| bhUtAntarAtmA varadaH suguNo nirguNo.api cha | bhUtapralayamatyantaM (vyaktaM) shruNuShva nR^ipasattama || 13|| dharaNyA matha lInAyAmapsu chaikArNave dharA | jyotirbhUte jale chApi lIne jyotiShi chAnile || 14|| vAyau chAkAshasaMlIne AkAshe cha mano.anuge | vyakte manasi saMlIne vyakte chAvyaktatAM gate || 15|| avyakte puruShe yAte puMsi sarvagate.api cha | tama evAbhavatsarvaM na prAj~nAyata ki~nchana || 16|| tamaso brahmasambhUtaM tamomUlAmR^itAtmakam | tadvishvabhAvasa~njAtaM paurIShaM tanumAshritam || 17|| so.aniruddha iti proktaH tatpradhAnaM prachakShate | tadavyaktamiti j~neyaM triguNaM nR^ipasattama! || 18|| vidyAsahAyavAn devaH viShvakseno hariH prabhuH | AdikartA sa devAnAmaprameyo janArdanaH || 19|| apsveva shayanaM chakre nidrAyogamupAgataH | jagatashchintayan sR^iShTiM chitrAM bahuguNodbhavAm || 20|| tasya chintayataH sR^iShTiM mahAnAtmaguNaM smR^itaH | aha~NkArastato jAto brahmA shubhachaturmukhaH || 21|| hiraNyagarbho bhagavAn sarvalokapitAmahaH | padme.aniruddhAtsambhUtaH tadA padmanibhekShaNaH || 22|| sahasrapatre dyutimAnupaniShTassanAtanaH | dadR^ishe.adbhutasa~NkAsho lokAnApomayAn prabhuH || 23|| sattvasthaM parameShThI sa tato bhUtagaNAn sR^ijan | pUrvameva cha padmasya padme sUryAMshu(gni) saprabhe || 24|| nArAyaNa(NA) kR^itau bindU apAmAsAM guNottarau | tAvapashyatsa bhagavAnanAdinidhano.achyutaH || 25|| ekastatrA bhavadbindurmadhvAbho ruchi(dhi)raprabhaH | sa tAmaso (mAmato) madhurjAtastadA nArAyaNAj~nayA || 26|| kaThinastvaparo binduH kaiTabho rAjasastu saH | tAvabhyadhAvatAM sheShThau tamorajaguNAnvitau || 27|| balavantau gadAhastau padmanAlAnusAriNau | dadR^ishAte.aravindasthaM brahmaNamamitaprabhavam || 28|| sR^ijantaM prathamaM vedAMshchaturashchAruvigrahAn | tato vigrahavantastAn vedAn dR^iShTvA.asurottamau || 29|| sahasA jagR^ihaturvedAn brahmaNaH pashyatta stadA | athAtau dAnavashreShThau vedAn gR^ihya sanAtanAn || 30|| rasAM vivishatu stUrNamudak pUrve mahAdadhau | tato hR^iteShu vedeShu brahmA kashmalamAvishat || 31|| tato vachanamIshAnaM prAha vedairvinAkR^itaH | vedA me paramaM chakShuH vedA me paramaM dhanam || 32|| vedA me paramaM dhAma vedA me brahmachottara(ma)m | mama vedA hR^itAssarve dAnavAbhyAM balAditaH || 33|| andhakArA hi me lokA jAtA vedairvinAkR^itaH | vedAnR^ite kiM kuryAM lokAnAM(vai) sR^iShTi(suShThu) muttamAm(mudyataH)|| 34|| aho! bata! mahadduHkhaM vedanAshanajaM mama | prAptaM dunoti hR^idayaM tIvrashokaparAyaNam || 35|| ko hi shokArNavemagnaM mAmito.adya samuddharet | vedAM stAMshchAnayennaShTAn kasya chAhaM priyo bhave || 36|| ityevaM bhAShamANasya brahmaNo nR^ipasattama | hareH stotrArthamudbhUtA buddhirbhuddhimatAM vara || 37|| tato jagau paraM japyaM sA~njalipragrahaH prabhuH | brahmovAcha | namaste brahmahR^idaya! namaste mama pUrvaja! || 38|| lokAdya bhuvanashreShTha! sA~Nkhyayoganidhe! prabho! | vyaktAvyaktakarAchintya kShemaM panthAnamAsthita! || vishvabhuk sarvabhUtAnAmantarAtmannayonija || 39|| ahaM prasAdajastubhyaM lokadhAma svayambhuvaH | tvatto me mAnasaM janma prathamaM dvijapUjitam || 40|| chAkShuShaM vai dvitIyaM me janma chAsIt purAtanam | tvatprasAdAttu me janma tR^itIyaM vAchikaM mahat || 41|| tvattaH shravaNaM chApi chaturthaM janma me vibho | nAsikyaM chApi me janma tvattaH pa~nchamamuchyate || 42|| tvattaH shravaNajaM chApi chaturthaM janma me vibho | nAsikyaM chApi me janma tvattaH pa~nchamamuchyate || 42|| aNDajaM chApi me janma tvattaH ShaShThaM vinirmitam | idaM cha saptamaM janma padmajanmeti vai prabho || 43|| sarge sarge.apyahaM putrastava triguNavarjita | prathamaH puNDarIkAkSha! pradhAnaguNakalpitaH || 44|| tvamIshvarasvabhAvashcha bhUtAnAM tvaM prabhAvanA | tvayA vinirmito.ahaM vai vedachakShurvayo.atiga || 45|| te me vedA hR^itAshchakShurandho jAto.asmi jAgR^ihi | dadasva chakShUMShi mama priyo.ahaM te priyo.asi me || 46|| evaM stutassa bhagavAn puruShassarvatomukhaH | jahau nidrAmatha tadA vedakAryArthamudyataH || aishvarye(re)Na pra(su)yogena dvitIyaM tanumAsthitaH || 47|| sunAsikena (samAnakena) kAyena bhUtvA chandraprabhastadA | kR^itvA hayashirashshrubhraM vedAnAmAlayaM prabhuH || 48|| tasya mUrdhA samabhavat dyaussanakShatratArakA | keshAshchAsyAbhan dIrghAraveraMshu samaprabhAH || 49|| karNA vAkAshapAtale lalATaM bhUtadhAriNau | ga~NgAsarasvatI puNye bhruvA vAstAM mahAdyutI || 50|| chakShuShI chandrasUryau te(tu) nAsA sandhyA punaH smR^itA | o~NkArastvatha saMskAro vidyujjihvA cha nirmitA || 51|| dantAshcha pitaro rAjan! somapA iti vishrutAH | goloko brahmalokashcha oShThA vAstAM mahAtmanaH || 52|| grIvA chAsyA bhavadrAjan kAlarAtrirguNottarA | etaddhayashiraH kR^itvA nAnAmUrtibhirAvR^itam || 53|| antardhadhau sa vishvesho vivesha cha rasAM prabhuH | rasAM punaH praviShTashcha yogaM paramamAsthitaH || 54|| shaikShaM(kShyaM) svaraM samAsthAya udgIthaM prAsR^ijat svaram | sasvarassvAnunAdI cha sarvashaH snigdha eva cha || 55|| babhUvAntarjalagataH sarvabhUtagaNoditaH | tatastA vasurau kR^itvA vedAn samayabandhanAn || 56|| rasAtale vinikShipya yatashshabdastato drutau | etasminnantare rAjan! devo hayashirodharaH || 57|| jagrAha vedAnakhilAn rasAtalagatAn hariH | prAdAchcha brahmaNo bhUyaH tataH svA prakR^itiM gataH || 58|| sthApayitvA hayashira(rA) udak pUrve mahodadhau | vedAnA mAlayashchApi babhUvAshvashirAstataH || 59|| atha ki~nchidapashyantA dAnavau madhukaiTabhau | punarAjagmatustatra vegitau pashyatAM tu tau || 60|| yatra vedA vinikShiptAstat sthAnaM shUnyameva cha | tatra uttamamAsthAya vegaM balavatAM varau || 61|| punaruttasthatushshIghraM rasAnA mAlayAttadA || dadR^ishAte cha puruShaM tamevAdikaraM prabhum || 62|| shvetaM chandraviddhAbhamaniruddhatanau sthitam | bhUyo.apyamitavikrAntaM nidrayogamupAgatam || 63|| ##(64 Shloka not there in the list may be typographical error)## AtmapramANarachite apAmupari kalpite | shayane nAgabhogADhye jvAlAmAlAsamAvR^ite || 65|| niShkalmaSheNa sattvena sampannaM ruchiraprabham | taM dR^iShTvA dAnavendrau tau mahAhAsamamu~nchatAm || 66|| Uchatushcha samAviShTau rajasA tamasA cha tau | ayaM sa puruShaH shvetaH shete nidrAmupAgataH || 67|| ane na nUnaM vedAnAM kR^itamAharaNaM rasAt | kasyaiSha! ko nu khalveSha! ki~nchasvapiti bhogavAn || 68|| ityuchchAritavAkyau tu bodhayAmAsaturharim | yuddhArthinau tu vij~nAya vibuddhaH puruShottamaH || 69|| nirIkShya chAsurendrau tau tato yuddhe mano dadhe | atha yuddhaM samabhavattayornArAyaNasya vai || 70|| rajastamoviShTatanU tAvubhau madhukaiTabhau | brahmaNo.apachitiM kurvan jaghAna madhusUdanaH || 71|| tatastayorvadhenAshu vedApaharaNena cha | shokApanayanaM chakre brahmaNaH puruShottamaH || 72|| tataH parivR^ito brahmA hariNA vedasatkR^itaH | nirmame sa tadA lokAn kR^itsnAn sthAvaraja~NgamAn || 73|| dattvA pitAmahAyAgryAM matiM lokavisargikIm | tatraivAntardadhe devo yata evAgato hariH || 74|| tau dAnavau harirhatvA kR^itvA hayashirastanum | punaH pravR^ittidharmArthaM tAmeva vidadhe tanum || 75|| eva meSha mahAbhAgo babhUvAshvashirA hariH | paurANametat prakhyAtaM rUpaM varadamaishvaram || 76|| yo hyetadbra(dbrA)hmaNo nityaM shruNuyAddhArayIta vA | na tasyAdhyayanaM nAshamapagachChet kadAchana || 77|| ArAdhya tapasogreNa devaM hayashirodharam | pA~nchAlena kramaH prApto rAmeNa pathi deshite || 78|| etaddhayashiro rAjan! AkhyAnaM tava kIrtitam | purANaM vedasahitaM yanmAtvaM paripR^ichChasi || 79|| yAyAmichChettanuM devaH kartuM kAryavidhau kvachit | tAM tAM kuryAdvikurvANaH svayamAtmAnamAtmanA || 80|| eSha vedanidhiH shrImAn eSha vaita pasAnnidhiH | eSha yogashcha sA~NkhyaM cha brahma chAgyraM hari (havi) rvibhuH || 81|| nArAyaNaparA vedA yaj~nA nArAyaNAtmakAH | tapo nArAyaNaparaM nArAyaNaparA gatiH || 82|| nArAyaNaparo dharmaH punarAvR^itti durlabhaH | pravR^itti lakShaNashchaiva dharmo nArAyaNAtmakaH || 83|| narAyaNAtmako gandhaH bhUmeshcheShTakamaH smR^itaH | apAM chApi guNA rAjan! rasA nArAyaNAtmakAH || 84|| jyotiShAM cha paraM rUpaM smR^itaM nArAyaNAtmakam | nArAyaNAtmakashchApi sparsho vAyuguNaH smR^itaH || 85|| nArAyaNAtmakashchaiva shabda AkAsha sambhavaH | manashchApi tato bhUtamavyakta guNalakShaNam || 86|| nArAyaNaparaH kAlo jyotiShAmayanaM cha yat | nArAyaNaparA kIrtiH shrIshcha lakShmIshcha devatAH || 87|| nArAyaNaparaM sA~NkhyaM yogo nArAyaNAtmakaH | kAraNaM puruSho hyeShAM pradhAnaM chApi kAraNam || 88|| svabhAvashchaiva karmANi daivaM yeShAM cha kAraNam | adhiShThAnaM tathA kartA karaNaM cha pR^ithagvidham || 89|| vividhA cha tathA cheShTA daivaM chaivAtra pa~nchamam | pa~nchakAraNasa~NkhyAto (tA) niShThA sarvatra vai hariH(re)|| 90|| tattvaM jij~nAsamAnAnAM hetubhissarvatomukhaiH | tattvameko mahAyogI hariH nArAyaNaH prabhuH || 91|| brahmAdInAM salokAnAM R^iShINAM cha mahAtmanAm | sA~NkhyAnAM yoginAM chApi yatInAM chAtmavedinAm || 92|| manIShitaM vi(tAni) jAnAti keshavo na tu tasya vai | ye kechit sarvalokeShu daivaM pityraM cha kurvate || 93|| dAnAni cha prayachChanti tapyante cha tapo mahat | sarveShAmAshrayo viShNuraishvaraM vidhi(sarga) mAsthitaH || sarvabhUtakR^itAvAso vAsudeveti chochyate || 94|| ayaM hi (eSho hi) nityaH paramo maharShiH mahAvibhUtirguNavAn guNAkhyaH (nirguNAkhyaH)| guNaishcha saMyogamupaiti shIghraM kAlo yathArtAvR^itusamprayuktaH || 95|| (yathArthaM vratasamprayukte) naivAsya vindanti(bud.hdhyanti) gataM mahAtmano na chA (naivA) gataM kashchidihAnupashyati j~nAnAtmikAssaMyamino maharShayaH pashyanti nityaM puruShaM guNAdhikam || 96|| iti hayashiropAkhyAnaM sampUrNam | ## Proofread by Chandrasekhar Karumuri \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}