% Text title : sudarshanashatakam % File name : sudarshanashatakam.itx % Category : vishhnu, krishna, rAmAnujasampradAya, shataka % Location : doc\_vishhnu % Proofread by : PSA Easwaran psawaswaran at gmail.com % Acknowledge-Permission: Shri Tripursundari Ved Gurukulam, Sahibabad (Ghaziabad), UP % Latest update : August 6, 2023 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. shrIsudarshanashatakam ..}## \itxtitle{.. shrIsudarshanashatakam ..}##\endtitles ## shrIsudarshanashatakamantrArAdhanavidhiH ShaDakSharajapavidhiH OM asya shrIsudarshanamahAmantrasya ahirbudhnyo bhagavAnR^iShiranuShTupChandaH\, shrIsudarshanachakrarAjo bhagavAn devatA | kShauM mahAjvAlAya bIjam | klIM shatrumardanAya shaktiH\, klIM sarvabhayanivAraNAya kIlakam\, shrIbhagavatkai~Nkarye bAdhAnivR^itti\- pUrvakamavichChinnasantAnena vivR^idhyarthaM ShaTkoNamadhyasthitaviShNuchakra\- mantrajape viniyogaH | athA~NganyAsaH OM saM mUrdhni\, OM haM bhrUmadhye\, OM srAM mukhe\, OM raM hR^idi\, OM huM nAbhau\, OM phaT jAnvoH sahasrAra huM phaT iti mantraH | atha karanyAsaH OM rAM raNatki~NkiNIjAlAya a~NguShThAbhyAM namaH | rIM ripudAvAnalAya tarjanIbhyAM namaH | rUM rAkShasabhayanivAraNAya madhyamAbhyAM namaH | raiM rakShotsAdanAya anAmikAbhyAM namaH | rauM raNabhIShaNAya kaniShThikAbhyAM namaH | raH raktamAlyAmbaradharAya karatalakarapR^iShThAbhyAM namaH | atha hR^iyAdinyAsaH rAM rAkShasavidhvaMsakAya hR^idayAya namaH | rIM raktAkShAya shirase svAhA | rUM rudrabhIShaNAya shiShAyai vaShaT | raiM rAkShasakulanAshanAya kavachAya hum | rauM rameshapriyAya netrAbhyAM vaShaT | raH raktamAlyAmbaradharAya astrAya phaT || atha pa~nchopachArapUjanam OM laM pR^ithivyAtmane bANAsuramadabha~njanAya shrIchandanaM samarpayAmi || 1|| OM haM AkAshAtmane daityadAnavamardanAya pArijAtapuShpaM samarpayAmi || 2|| OM yaM vAyvAtmane durvAsogarvakhaNDanAya sugandhadashA~NgadhUpaM samarpayAmi || 3|| OM raM\, brahmAtmane vaikuNThanivAsAya bhakShyabhojya\-lehya\-choShya\- guDa\-ghR^ita\-dadhikShIrAdishubhrashAlyodanamodakAdyanekapakvAnna\, kandamUla\-phalAdyaneka\-chitrAnna\, pAyasanirmalasvAdu\- virajAjalasaMyukta shrIramAhastanirmitamaNimayapAtrasthita shrImahAviShNuniveditamahAprasAdAmR^itAnnaM samarpayAmi || 4|| OM vaM\, somAtmane pUgIphalanAgavallIdalailAlava~Ngaka~NkolajAtI\- phalAdyanekashatauShadhisahitAnekasugandhaparimaladravyajAtIpatra\- kastUrIkarpUra gorochana mauktika chUrNamishrita lakShmIhastanirmitasvarNapAtrasthita shrIdharacharvaNasheShavITikAM samarpayAmi || 5|| || iti pa~nchopachArapUjanam || atha dashadigbandhanaM OM namo bhagavate jvAlAchakrAya aindrIM dishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAyAgneyIM dishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya dakShiNAM dishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya nairR^itIM dishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya vAruNIM dishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya vAyavyadishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya kauverIM dishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya IshAnadishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya UrdhvadishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate jvAlAchakrAya adhodishaM chakreNa badhnAmi | OM namo bhagavate koTisUryaprakAshAya bhUrbhuvaHsvaromiti sarvadigbandhanaM kuryAt || sahasrAra huM phaT iti ShaDakSharamaShTottara\- shatavAraM japet || || ShaDlakShAtmakaHpurashcharaNaH || || sudarshanAya vidmahe hetirAjAya dhImahi tannashchakraH prachodayAt || || iti sudarshanagAyatrImantraH || dhyAnam \- sha~Nkha~nchakraM cha chApaM parashumasimiShuM shUlapAshA~NkushAMshcha\, vibhrANaM vajrakheTaM halamusalagadAkuntamatyugradaMShTram | jvAlAkeshaM trinetraM jvaladanalanibhaM hArakeyUrabhUShaM\, dhyAyetShaTkoNasaMsthaM sakalaripukulaprANasaMhArachakram || 1|| sudarshana mahAjvAla koTisUryasamaprabha | aj~nAnAndhasya me deva viShNormArgaM pradarshaya || 2|| yasya shravaNamAtreNa vidravanti surArayaH | sahasrAra namastubhyaM viShNupANitalAshraya || 3|| kShiptvA sudarshanaM chakraM jvAlAmAlAtibhIShaNam | sarvarogaprashamanaM kuru devavarAchyuta || 4|| sudarshana mahAchakra govindasya karAyudha | tIkShNadhAra mahAvega sUryakoTisamaprabha || 5|| trailokyaM rakSha rakSha tvaM duShTadAnavamardana | sudarshana mahAjvAla Chindhi Chindhi mahAgadam || 6|| Chindhi vAtaM cha pittaM cha Chindhi ghoraM mahAviSham | rujaM dAhaM cha shUlaM cha nimiShaM jAlagardabham || 7|| ye cha kechinmahopetA kAryavighnakarAshcha naH | sudarshanasya mantreNa grahA yAntu disho dasha || 8|| || iti sudarshanArAdhanavidhiH || atha shrIsudarshanashatakam | shrImatsudarshanabhagavate namaH saudarshanyujjihAnA dishi vidishi tiraskR^itya sAvitramarchi\- rbAhyAbAhyAndhakArakShatajagadagada~NkArabhUmnA svadhAmnA | doHkharjUdUragarjadvibudharipuvadhUkaNThavaikalyakalyA jvAlA jAjvalyamAnA vitaratu bhavatAM vIpsayA.abhIpsitAni || 1|| (artha \- jo prANiyoM ke mana ke bAhara rahane vAle\, viShayavAsanA kI pravR^itti rUpa\, tathA andara ke bhI aj~nAna\, anyathA j~nAna\, viparIta j~nAna svarUpa andhakAra se pIDita saMsAra ko svastha karane vAle apane prabhAvashAlI teja dvArA sUrya ke teja ko tiraskR^ita karake pratyeka dishA meM udaya prApta karatI hai | evaM jo daitya\, dAnava\, yuddha kI ichChA se apanI bhujAoM meM uThI huI khujalAhaTa ke kAraNa siMhanAda karate rahate haiM\, unheM mArakara aura unakI striyoM ko vidhavA banAkara kaNThasUtra Adi AbharaNoM se shUnya karake jo unako\, ama~Ngala svarUpa pradAna kara detI hai | vaha sarvadA prakAshamAna rahane vAlI shrIsudarshana bhagavAn kI jvAlA Apake abhIShTa ko bAra\-bAra sampanna kareM || 1||) pratyudyAtaM mayUkhairnabhasi dinakR^itaH prAptasevaM prabhAbhi\- rbhUmau saumeravIbhirdivi varivasitaM dIptibhirdevadhAmnAm | bhuyasyai bhUtaye vaH sphuratu sakaladigbhrAntasAndrasphuli~NgaM chAkraM jAgratpratApaM tribhuvanavijayavyagramugraM mahastat || 2|| (artha \- sumeru parvata apanI prabhA dvArA bhUloka meM jisakI sevA karatA rahatA hai aura AkAsha maNDala me sUrya kI kiraNoM dvArA jisakA svAgata kiyA jAtA hai | isI taraha svargaloka meM bhI devatAoM ke bhavya suvarNamaya bhavanoM kI divya kAnti se jisakA pUjana kiyA jAtA hai | samasta dishAyeM jisake tejasvI sphuli~Nga se vyApta rahatI haiM | aura jo svayaM tInoM loka ke vijaya ke liye sarvadA satarka rahatA hai | isa prakAra atyanta pratApavAna aura bhaya~Nkara shrIsudarshanachakra kA vaha divya teja Apake liye adhika se adhika aishvarya pradAna kare || 2||) pUrNe pUraiH sudhAnAM sumahati lasatassomabimbAlavAle\- bAhAshAkhAvaruddhakShitigaganadivashchakrarAjadrumasya | jyotishChadmA pravAlaH prakaTitasumanassampaduttaMsalakShmIM puShNannAshAmukheShu pradishatu bhavatAM saprakarShaM praharSham || 3|| (artha \- amR^ita rasa se paripUrNa chandramaNDalarUpa AlavAla thAle meM virAjamAna tathA apanI bhujArUpa shAkhAM se\, pR^ithivI AkAsha evaM svarga ko AchChAdita karane vAle shrIchakrarAjarUpa kalpavR^ikSha ke jyotiH svarUpa patte jo sumanapuShpa ke sadR^isha satpariShada dvArA vikasita rahate haiM | ve kAntA rUpa dishAM ke mukhamaNDala para ala~NkAra kI shobhA sampAdana karate hu Apa sabake liye visheSha rUpa se pramoda prAdAna kare.n || 3||) ArAdArAtsahasrAdvisarati vimatakShepadakShAdyadakShA\- nnAbherbhAsvatsanAbhernijavibhavaparichChinnabhUmeshcha nemeH | AmnAyairekakaNThaiH stutamahima maho mAdhavIyasya hete\- stadvo dikShvedhamAnaM chatasR^iShu chaturaH puShyatAtpUruShArthAn || 4|| (artha \- sahasroM AroM se tathA shatrusaMhAra me pravINa akSha dvArA aura sUrya ke sadR^isha teja vAlI nAbhI se evaM apane vibhava se bhU\-maNDala ko mApane vAlI nemI dvArA nikalA huA sarvatra vyApanashIla teja jinake mahattva kA varNana chAroM veda sarvadA eka svara se karate rahate haiM | chAroM dishAM meM vR^iddhashIla bhagavAn ke chakra kA vaha teja Apa saba ke dharma Adi chAroM puruShArthoM kA poShaNa kare || 4||) shyAmaM dhAmaprasR^ityA kvachana bhagavataH kvApi babhru prakR^ityA shubhraM sheShasya bhAShA kvachana maNiruchA kvApi tasyaiva raktam | nIlaM shrInetrakAntyA kvachidapi mithunasyAdimasyeva chitraM vyAptanvAnaM vitAnashriyamupachinutAchCharma vashchakrabhAnam || 5|| (artha \- shrIsudarshana kA jo teja\, shrIbhagavAn ke shyAma vigraha ke sambandha se kisI pradesha meM to shyAma ra~Nga kA bhAsita hotA hai\, aura kahIM para apanI svAbhAvika kAnti se pIta varNa kA | isI prakAra kahIM\-kahIM shrIsheSha bhagavAn kI dhavala kAnti ke saMsarga se shubhra varNa kA aura kisI kisI sthala para to unheM sheSha jI kI maNiyoM kI chamakAhaTa se rakta varNa kA j~nAta hotA hai | evaM kisI pradesha para\, shrIdevI ke divya nIla kamala sadR^isha netra kI kAnti se usakI nIla varNa kI ChaTA malUma paDatI hai | isa prakAra Adi kAlIna divya dampati bhagavAn shrIlakShmInArAyaNa ke liye vichitra ra~Nga ke maNDapa kI chA.NdanI kI shobhA ko pravR^iddha karatA huA shrIchakrarAja kA vaha prakR^iShTa teja ApakI sukha paramparA ko prachura mAtrA meM baDhAvem || 5||) shaMsantyunmeShamuchChoShitaparamahaso bhAsvataH kaiTabhAre\- rindhe sandhyeva nakta~ncharavilayakarI yA jagadvandanIyA | bandhUkachChAyabandhuchChavighaTitaghanachChedamedasvinI sA rAthA~NgI rashmibha~NgI praNudatu bhavatAM pratyahotthAnamenaH || 6|| (artha \- anya ke teja ke shoShaka jo shrIsUryadeva unake udaya ke samAna bhagavAn kI vichitra shakti ke udaya ko prakAshita karane vAlI\, rAkShasoM kA saMhAra karane vAlI tathA sandhyA ke sadR^isha samasta jagat kI vandanIya shrIsudarshana chakra kI jvAlA jo kusuma kI kAnti vAle megha maNDala ke saMsarga se prachura mAtrA meM sushobhita hotI hai | vaha Apake pratyeka dina ke arjita pApa ko shamana karade || 6||) sAmyaM dhUmyApravR^iddhyA prakaTayati nabhastArakAjAlakAni sphauli~NgIM yAnti kAntiM dishati yadudaye merura~NgArasha~NkAm | agnirmagnArchiraikyaM bhajati dinanishAvallabhau durlabhAbhau jvAlAvartAviva staH praharaNapatijaM dhAma vastaddhinotu || 7|| (artha \- jisa jvAlA chakra ke teja ke udaya hone para AkAsha dhUma maNDala ke sadR^isha pratIta hotA hai aura nakShatra gaNa sphuli~Nga chinagArI jaise | sumeru parvata a~NgAra ke samAna jAna paDatA hai\, tathA agni kA teja usI jvAlA ke teja meM vilIna ho jAtA hai | chandra evaM sUrya bhI hataprabha hokara jvAlA ke Avarta bha.Nvara jaise pratIta hote haiM | isa prakAra kA sudarshana kA divya teja Apako sukhI kare || 7|| dR^iShTe.adhivyomachakre vikachanavajapAsannikAshe sakAshaM svarbhAnurbhAnureSha sphuTamiti kalayannAgato vegato.asya | niShTapto yairnivR^itto vidhumiva sahasA spraShTumadyApi neShTe gharmAMshuM te ghaTantAmahitavihataye bhAnavo bhAsvarA vaH || 8|| (artha \- kisI samaya AkAshamaNDala se phrullita japA\-puShpa ke sadR^isha shrIchakrarAjako dekhakara rAhu unheM sUrya samajhakara atishaya vega pUrvaka nigala jAneM ke li dauDa paDA\, parantu unakI pratapta kiraNoM se santapta hokara lauTa AyA | usa samaya se vaha sUryadeva ko sahasA sparsha karaneM kA sAhasa nahIM karatA | jaisA ki chandramA ko kiyA karatA hai | isa prakAra shrIsudarshana chakra kI bhAsvara kiraNeM Apake shatru varga kA vinAsha karatI rahem || 8||) devaM hemAdritu~NgaM pR^ithubhujashikharaM bibhratIM madhyadeshe nAbhidvIpAbhirAmAmaravipinavatIM sheShashIrShAsanasthAm | nemiM paryAyabhUmiM dinakarakiraNAdR^iShTasImaHparItya prItyai vashchakravAlAchala iva vilasannastu divyAstrarashmiH || 9|| (artha \- mAMsala bhujadaNDa ke sadR^isha shikhara vAle sumeru parvata ke samAna atyanta unnata shrIsudarshanadeva ko jo apaneM madhyapradesha meM dhAraNa karatI haiM | aura jinakI nAbhi antarIpa ke sadR^isha sushobhita hotI hai\, ara\-samUha hI jisameM saghana vana hai\, tathA jo shrIsheSha ke phaNa para virAjamAna eka dUsarI pR^ithivI kI taraha malUma paDatI hai usa nemi ko sabhI ora se vyApta karake tathA jahA.N sUrya kI bhI kiraNeM nahIM pahu.Ncha pAtIM usa lokAloka parvata ke samAna shobhita chakrarAja kI kiraNeM Apako sukha pradAna kareM || 9||) ekaM lokasya chakShurdvividhamapanudatkarma namratrinetraM dAtrarthAnAM chaturNAM gamayadarigaNaM pa~nchatAM ShaDguNADhyam | saptArchiHshoShitAShTApadanavakiraNashreNirajyaddashAMshaM paryasyAdvaH shatA~NgAvayavaparivR^iDhajyotirItIH sahasram || 10|| (artha \- jo vishva ke mArga pradarshana karane meM\, netra ke samAna pradhAna haiM aura jisase shubha aura ashubha karma vinaShTa ho jAte haiM | jo trinetra sha~NkarajI se susevita hokara\, upAsakoM ko dharma\, artha\, kAma evaM mokSha pradAna karatI tathA vIrya aura teja ina ShaDguNoM se sampanna hai | jo agni meM pratapta suvarNa ke sadR^isha\, abhinava kiraNa samUha se dashoM dishAM ko lAla ra~Nga meM ra.NgatI rahatI hai\, vaha sudarshana chakra kI divya jyoti ApakI sahasroM vipattiyoM kA nivAraNa kareM || 10||) uchchaNDe yachChikhaNDe nibiDayati nabhaH kroDamarko.aTati dyA\- mabhyasya prauDhatApaglapitavapurapo bibhratIrabhrapa~NktIH | dhatte shuShyatsudhotso vidhurapamadhunaH kShaudrakoshasya sAmyaM rakShantvastraprabhoste rachitasucharitavyuShTayo ghuShTayoH vaH || 11|| (artha \- shatrudala ko pralaya karane vAlI sudarshana jvAlA ke AkAsha maNDala meM prakaTa hone para usase pratapta hokara sUrya\, kShINakAya bana\, shItala jala pUrNa pa~Nkti kA Ashraya letA hai | tathA chandramA bhI amR^ita pravAha ke shuShka ho jAne se madhushUnya madhuchChatra ke sadR^isha niShprabha ho jAtA hai | isa prakAra vividha sachcharitra kI samR^iddhi karaneM vAlI shrIchakrarAja kI kiraNeM Apa sabakI rakShA kareM || 11||) padmaugho dIrghikAmbhasyavanidharataTe gairikAmbuprapAtaH sindUraM ku~njarANAM dishi dishi gagane sAndhyameghaprabandhaH | pArAvAre pravAlo vanabhuvi cha tathA prekShyamANaH pramugdhaiH sAdhiShThaM vaH pramodaM janayatu danujadveShiNastvaiSharAshiH || 12|| (artha \- shrIchakrarAja kA jvAlA samUha\, svachChatara sarovara ke jala meM pratibimbita hone para alpaj~no ke li\, kamala khaNDa ke samAna aura parvatoM ke sphaTika taTa meM gerU ke nirjhara pratApa ke sadR^isha tathA pUrva Adi dishAM meM diggajoM ke mastaka ke ala~NkAra svarUpa sindUra kI taraha evaM AkAsha meM sAya~NkAlIna jaladhara paTala kI bhA.Nti bhAShita hotA hai | isI prakAra samudra meM pravAla mU.Nge kI taraha aura vanasthalI meM to kisalaya pallava ke sadR^isha jAna paDatA hai | isa prakAra sandigdha janoM dvArA dekhI jAne vAlI\, daitya evaM dAnava kula ke saMhAraka shrIsudarshana bhagavAn kI vaha divya tejo rAshi\, Apake li\, santoSha prada pramoda aura prabodha pradAna kare || 12||) bhAno bhA no tvadIyA sphurati kumudinImitra te kutra teja\- stArAstArAdadhIro.asyanala na bhavataH svairamairammadArchiH | shaMsantItthaM nabhaHsthA yadudayasamaye chakrarAjAMshavaste yuShmAkaM prauDhatApaprabhavagadApakramAya kramantAm || 13|| (artha \- jisa jvAlA ke udaya kAla meM AkAsha ke devatA loga isa prakAra upahAsa pUrvaka kahate haiM\, ki he sUrya aba tumhArA teja nahIM chamaka rahA hai | he chandra tumhArA prakAsha kahA.N vilIna ho gayA he tArAgaNa tuma sabhI adR^ishya laga rahe ho | he agnideva kyoM adhIra bana rahe ho he vidyutlate aba tumhArI svatantratA China ga | isa prakAra sUrya chandra graha nakShatroM ko AkrAnta karane vAlI shrIchakrarAja kI kiraNeM Apako prakR^iShTa santApa dene vAle\, bhava\-roga upashamana ke li sarvadA sacheShTa rahem || 13||) jagdhvA karNeShu dUrvA~NkuramarisudR^ishAmakShiShu svarvadhUnAM pItvA chAmbhashcharantyaH savR^iShamanugatA vallavenAdimena | gAvo vashchakrabhartuH paramamR^itarasaM prashritAnAM duhAnAH R^iddhiM svAlokaluptatribhunatamasaH sAnubandhAM dadantAm || 14|| (artha \- shatruvarga kI striyoM ke kAnoM meM AbhUShaNa ke sthAna para dhAraNa kiye gaye nUtana dUrvAdala ke guchChoM ko khAkara aura unheM vidhavA banAkara pashchAt devA~NganAM ke netra ke shokAshru ko pIkara ke vR^iSha rUpa dharma ke sAtha Adi gopAla shrI kR^iShNachandra kA anugamana karane vAlI\, aura apane AshritoM ko mokSharUpa amR^ita detI hu evaM apane prakAsha dvArA triloka ke andhakAra ko naShTa karane vAlI\, shrIchakrarAja bhagavAn kI shrIgosvarUpa kiraNeM Apako nitya sthAyI sampatti pradAna kareM || 14||) senAM senAM maghono mahati raNamukhe.alaM bhayaM lambhayantI\- rutsekoShNAludoShNAM prathamadiviShadAmAvalIryAvalIDhe | vishvaM vishvambharAdyaM rathapadadhipaterlIlayA pAlayantI R^iddhiH sA dIdhitInAM vR^ijinamanujanurmArjayatvArjitaM vaH || 15|| (artha \- jo bhaya~Nkara yuddha ke sthala meM senApati sahita indra kI senA ko paryApta bhayabhIta karatI hu evaM bala se unmatta tathA pratapta aura asahiShNu bhujA vAle daitya dAnAvoM ke samUha ko bhakShaNa kara DAlatI hai | isa prakAra shrIsudarshanarAja kI jvAlArAshi\, jo samasta bhUmaNDala Adi lokoM ke paritrANa kI anAyAsa hI kShamatA rakhatI hai | vaha Apa sabake janma\-janmArjita ke pApoM kA prakShAlana kareM || 15||) taptA svenoShmaNeva pratibhaTavapuShAmasradhArAM dhayantI prApteva kShIbabhAvaM pratidishamasakR^ittanvatI ghUrNitAni | vaMshAsthisphoTashabdaM prakaTayati paTUnyA.a.avahantyaTTahAsAn bhA sA vaH syandanA~NgaprabhusamudayinI spandatAM chintitAya || 16|| (artha \- jo chakra jvAlA\, apanI UShmA se pratapta hokara shatruvR^inda ke sharIra se nikalI hu rakta dhArA ke pIne se\, unmatta jaisI banakara pratyeka dishAM meM bAra\-bAra ghUmA karatI hai | tathA sharIra ke AdhAra bhUta vaMshanAla ke samAna AkAra vAlI\, pITha kI haDDI ke TUTane kI taraha chaTachaTA shabda kiyA karatI hai | isa prakAra chitta ko vikShubdha karaneM vAle sATTahAsa ko karatI hu vaha sudarshana rAja kI divya prabhA Apake abhIShTa manoratha ko saphala karane ke liye sacheShTa ho || 16||) devairAsevyamAno danujabhaTabhujAdaNDadarpoShNataptai\- rAshArodho.atila~NghI luThaduDupaTalIlakShyaDiNDIrapiNDaH | ri~NgajjvAlAtara~NgatruTitariputaruvrAtapAtogramArga\- shchAkro vaH shochirodhaH shamayatu duritApahnavaM dAvavahnim || 17|| (artha \- dAnava vIroM ke darpapUrNa bhujadaNDoM kI UShNatA se santapta devavarga jisakI sevA karate haiM aura jo dishA rUpa sImAM ko atikrAnta kara liyA hai\, chamakate hu nakShatra maNDala jisameM phena piNDa ke sadR^isha pratIta hote haiM | jo apanI jvAlArUpa cha~nchala tara~NgoM dvArA vR^ikSha samUha rUpa shatru maNDala ko toDa\-toDa girA dene se mArga ko bhaya~Nkara kara DAlA hai | vaha shrIsudarshana jvAlArUpa mahAnada Apa logoM ke pApoM ke dAvAnala ko shamana kareM || 17||) bhrAmyatI saMshritAnAM bhramashamanakarI chChanna sUryaprakAshA sUryAlokAnurUpA ripuhR^idayatamaskAriNI nistamaskA | dhArAsampAtinI cha prakaTitadahanA dIptirastreshiturva\- shchitrA bhadrAya vidrAvitavimatajanA jAyatAmAyatAya || 18|| (artha \- shrIchakrarAja kI jo vichitra prabhA svayaM bhramaNa karatI hu bhI apane AshritoM ke bhrama ko shamana karatI hai | evaM sUrya prakAsha ko AvR^ita karatI hu bhI sUriyoM ko darshana meM prakAsha pradAna karatI hai | shatruM ko vicheta banAtI hu bhI svayaM jyoti svarUpa hai | tathA jala pratApa kA kAraNa hokara prachaNDa agni ko bhI dIpta karatI hai | prati pakShiyoM ko vidrAvaNa kara dene vAlI vaha divya prabhA Apake li asIma ma~Ngala sampanna kare || 18||) ninye vanyeva kAshIdavashikhijaTilajyotiShA yena dAhaM kR^ityA vR^ittyA vililye shalabhasulabhayA yatra chitraprabhAve | rudro.apyadrerduhitrA saha gahanaguhAM yadbhayAdabhyayAsIt dishyAdvishvArchito vaH sa shubhamanibhR^itaM shaurihetipratApaH || 19|| (artha \- dAvAnala ke samAna jisakI jAjvalyamAna jvAlA ne kAshIpurI ko vana samUha kI taraha bhasmasAta kara diyA thA\, aura usake vichitra teja meM kR^ityA pishAchI shalabha pata~Nge ke sadR^isha vilIna ho ga | jisase bhayabhIta hokara sha~Nkara bhI pArvatI ke sAtha baDI gahana gaphuA meM jAkara Chipa gaye | shrIchakrarAja kA vaha vishva vandya pratApa Apa sabhI ko prasphuTa kalyANa pradAna kare || 19||) udyanbimbAdudArAnnayanajalahimaM mArjayannirjarINA\- maj~nAnadhvAntamUrchChAkarajanirajanIbha~njanavya~njitAdhvA | nyakkurvANo grahANAM sphuraNamapaharannarchiShaH pAvakIyA\- shchakreshArkaprakAsho dishatu dasha disho vyashnuvAnaM yasho vaH || 20|| (artha \- atyanta vishAla maNDala se prakaTa hokara devA~NganAM ke shItala shokAshru kA sammArjana karatA huA evaM aj~nAna rUpa andhakAra kI mUrChA kara\, vyAmohAtmaka rAtri ko vinaShTa karake jo suspaShTa mArga kA pradarshana karatA hai | tathA jisane nakShatroM kI kAnti ko tiraskR^ita karate hu agni\-jvAlAM ko bhI hataprabha kara DAlA hai | shrIsudarshana sUrya kA vaha prakAsha Apake li dasha diganta vyApI yasha pradAna kare || 20||) vargasya svargadhAmnAmapi danujanuShAM vigrahaM nigrahItuM dAtuM sadyo.abalAnAM shriyamatishayinIM patrabha~NgAnuvR^ityA | yoktuM dedIpyate yA yugapadapi puro bhUtimayyA prakR^ityA sA vo nudyAdavidyAM dyutiramR^itarasasyandinI syAndanA~NgI || 21|| (artha \- devatA aura daityoM ke virodha tathA sharIra ke upashama ke li\, daityo kI senA ke vAhanoM ko vinaShTa karake\, aura unakI sampatti ko bhI naShTa\-bhraShTa karane ke li\, tathA devA~NganAM ko karNa ke AbhUShaNase ala~NkR^ita karake\, atyanta shobhA pradAna karaneM ke li evaM dAnavoM ke nagaroM ko bhasma karake\, rAkha kA Dhera kara dene ke li tathA amarAvatI ko uttama aishvarya dvArA samR^iddha karaneM ke li jo sarvadA suprakAshita rahatI hai | amR^ita rasa kA pravAha bahAne vAlI shrIchakrarAja bhagavAn kI vaha jvAlA kAnti ApakI avidyA kA nirAkaraNa kare || 21|| dAhaM dAhaM sapatnAnsamarabhuvi lasadbhasmanA vartmanA yAn kravyAdapretabhUtAdyabhilaShitapuShA prItakApAlikena | ka~NkAlaiH kAladhautaM girimiva kurute yaH svakIrtervihartuM ghR^iShTiH sAndR^iShTikaM vaH sakalamupanayatvAyudhAgresarasya || 22|| (artha \- samara bhUmi meM rAkShasa vIroM ko jalA\-jalAkara unake sharIra ke bhasma se vibhUShita evaM apakva mAMsAhArI bhUta pretoM ko supuShTa karane vAlI tathA rudhira pAna karane vAle kApAlika vR^inda se vyApta mArga dvArA gamana karatI hu jo chakra jvAlA apanI kIrti sa~nchAra ke li mR^ita daityoM ke asthi pu~nja se kailasha parvata ke samAna shveta parvata kA nirmANa karatI hai | vaha Apa sabake abhIShTa phala ko sadyaH sampanna kare || 22||) dagdhAnAM dAnavAnAM sabhasitanichayairasthibhiH sarvashubhrAM pR^ithvIM kR^itvApi bhUyo navarudhirajharIkautukaM kauNapebhyaH | kurvANaM vAShpapUraiH kuchataTaghusR^iNakShAlanaistadvadhUnAM pApaM pApachyamAnaM shamayatu bhavatAM shastrarAjasya tejaH || 23|| (artha \- jo daitya dAnavoM ko jalAkara aura usakI bhasma maya asthiyoM dvArA sampUrNa pR^ithvI ko shveta varNa kI banAkara tathA unakI striyoM ke kuchoM me anulipta ku~Nkuma pa~Nka ko prakShAlana karane vAle ashru\-pravAha ke sAtha hI sAtha\, pishAcha dala ke li\, abhinava rudhira dhArA ke pravAha kA nATya rachatA hai | vaha shrIsudarshana chakra kA divya teja Apake paripakva pApa ko shamana kare || 23||) mAgAnmoShaM lalATAnala iti madanadveShiNA dhyAyateva sraShTrA pronnidravAsAmbujadalapaTalaploShamutpashyateva | vajrAgnirmA sma nAshaM vrajaditi chakiteneva shakreNa baddhaiH stotrairastreshvarasya dyatu duritashataM dyotamAnA dyutirvaH || 24|| (artha \- mastaka kI netrAgni kahIM shAnta na ho jAya dasa Asha~NkA se sha~Nkara jI dvArA\, tathA apane nivAsa sthAna rUpa\, vikasita kamala dala ke dagdha ho jAneM kI Asha~NkA se shrIbrahmadeva evaM apane vajrAgni ke shItala paDa jAneM ke bhaya se indra deva\, kiye gaye subaddha stotroM se prakAshamAna shrIsudarshana bhagavAn kI jvAlA Apake\, saikaDoM pApoM ko vinaShTa karadem || 24|| || iti jvAlAvarNanam || atha nemivarNanam shastrAstraM shAtravANAM shalabhakulamiva jvAlayA lelihAnA ghauShaiH svaiH kShobhayantI vighaTitabhagavadyoganidrAnsamudrAn | vyUDhoraHprauDhachAratruTitapaTuraTatkIkasakShuNNadaityA nemiH saudarshanI vaH shriyamatishayinIM dAshatAshatAbdam || 25|| (artha \- shatruvarga ke astra shastroM ko jo isa prakAra nigala kara vilIna kara detI hai jaise dIpa pata~Nge ko aura apane bhaya~Nkara ghoShoM dvArA bhagavAn kI yoga nidrA ke adhiShThAna svarUpa samudroM ko vikShubdha karatI hu tathA daityoM ke vishAla vakShaHsthala ko haDDiyoM ko toDakara jo unheM dhUla meM milA detI hai | vaha shrIsudarshana chakra kI nemi\, Apake li sahasroM varSha taka uttama sampatti pradAna karatI rahe || 25||) dhArA chakrasya tArAgaNakapishaghR^iNidyotitadyuprachArA ## var ## \- kaNavitati pArAvArAmbupUrakvathanapishunitottAlapAtAlayAtrA | gotrAdrisphoTashabdaprakaTitavasudhAmaNDalIchaNDayAnA panthAnaM vaH pradishyAtprashamanakushalA pApmanAmAtmanInam || 26|| (artha\-jo chakrarAja kI nemi apaneM prakR^iShTa prakAsha se tArAgaNa kI kiraNoM ko hataprabha evaM pIlI kara detI hai\, aura svayaM pUrNa prakAsha se AkAsha meM svachChanda vicharatI hai | sAmudrika jalarAshi kI uttu~Nga lahareM jisakI nira~Nkusha pAtAla yAtrA kI sUchanA detI rahatI haiM | kulAchala ke phUTane kA shabda jisakI bhUmaNDala kI bhaya~Nkara yAtrA kA sa~Nketa karatA hai | isa prakAra svAshrita varga ke pApa shamana meM atIva kushala shrIsudarshana kI nemi dhArA Apako abhIShTa mArga pradarshana kare || 26||) yAtrA yA trAtalokA prakaTitavaruNatrAsamudre samudre sattvAsattvAsahoShNA kR^itasagarudagaspandadAnA dadAnA | hAniM hA ninditAnAM jagati pariShadAM dAnavInAM navInAM chakre chakreshanemiH shamamupaharatu saprabhAvaprabhA vaH || 27|| (artha\-jisakI yAtrA se loka rakShaNa prApta hotA hai aura jisakI yAtrA samudra ke vikShobha dvArA varuNadeva ko bhI\, bhaya se sasha~Nkita kara detI hai | jo apane asahya pratApa dvArA jaDa evaM chetanoM ko vikala banAkara sapakSha parvatoM ko bhI prakampita kara unheM uDa jAneM ke li vivasha kara detI hai | isa taraha saMsAra ke nindanIya dAnava samAja ke li nitya prati na\-na hAni karane vAlI\, adbhuta prabhAvashAlI vaha shrIsudarshana chakra kI nemi Apa ke li shAnti kA upahAra de || 27||) yatrAmitrAndidhakShau pravishati balino dhAma niHsImadhAmni grastApastApashIrNaiH praguNitasikato mauktikaiHshauktikeyaiH | rAshirvArAmapArAM prakaTayati punarvairidArAshrupUraiH vR^iddhiM niryAti niryApayatu sa duritAnyastrarAjapradhirvaH || 28|| (artha\-jo apaneM asIma teja meM\, apaneM shatru dAnavoM ko DAlaneM kI ichChA se jaba vaha bali ke loka meM pravesha karatI hai\, to usake teja se samudra kA jala shuShka ho jAtA hai\, aura taba phira sIpiyoM se utpanna motiyoM ke samUha bAlukA kI rAshike sadR^isha dikhA paDane lagate haiM | parantu dAnavoM ke mAre jane para rotI hu unakI striyoM ke shokAshru jala dvArA vaha samudra phira agAdha jala se bhara jAtA hai | aise sAmarthyavAlI shrIsudarshana chakra kI nemi Apake pApoM ko naShTa karade || 28||) kakShyAtaulyena kadrUtanayaphaNamaNInkalyadIpasya yu~njan pAtAlAntaH pratApI nikhilamapi tamaH svena dhAmnA nigIrya | daiteyapreyasInAM vamati hR^idi hatapreyasAM bhUyasAM ya\- shchakrAgrIyAgradesho dahatu vilasitaM bhUyasAmaMhasAM vaH || 29|| ##var ## \- bahvasAvaM (artha\-jo chakra pradhi pAtAla loka meM pravesha karake apane teja dvArA vahA.N ke samasta andhakAra ko pI DAlatI ha\,ai tathA vahA.N ke sarpoM ke phaNa kI maNiyoM ko bhI prabhAta kAla ke niShprabha dIpa ke sadR^isha kAntihIna kara detI haiM aura phira usI andhakAra ko patiyoM ke mara jAne para vidhavA banI\, unhIM daityoM kI striyoM ke hR^idaya meM bamana bhI kara detI haiM | vaha chakranemi Apa sabake bahu sa~Nkhyaka pApoM ke vipAka ko achChI taraha bhasma kara de || 29||) kR^iShNAmbhodasya bhUShA kR^itanayananayavyAhatirbhArgavasya prAptAmAvedayantI pratibhaTasudR^ishAmudbhaTAM vAShpavR^iShTim | niShTaptAShTApadashrIH samamamarachamUgarjitairujjihAnA kIrti vaH ketakIbhiH prathayatu sadR^ishIM cha~nchalA chakradhArA || 30|| (artha\-shyAma ghana kI ChaTA vAle bhagavAn shrIkR^iShNachandra ko ala~NkR^ita karane vAlI evaM parashurAma kI nIti tathA shukrAchArya ke netra ko naShTa karaneM vAlI\, tathA daitya dAnavoM kI striyoM ke netroM se prakR^iShTa ashrudhArA ko bahAtI hu svayaM tapta suvarNa ke sadR^isha shobhAyamAna\, devasenA ke ghoSha ke sAtha jo prakaTa huA karatI hai | vaha cha~nchalA chakradhArA ketakI ke svachCha puShpa ke samAna ApakI kIrti ko vikasita kare || 30||) vaprANAM bhedinIM yaH pariNatimakhilashlAghanIyAM dadhAnaH kShuNNAM nakShatramAlAM dishi dishi vikiranvidyutA tulyakakShyaH | niryANenotkaTena prakaTayati navaM dAnavAriprakarShaM chakrAdhIshasya bhadro vashayatu bhavatAM sa pradhishchittavR^ittim || 31|| (artha\-jo baDe\-baDe prakAra evaM tatsadR^isha sharIra vAle shatru samUha kA vighaTana karatI aura aprAkR^ita divya puruSha vigraha se bhinna vichitra chakrAchAra rUpa dhAraNa karatI hai | tathA nakShatra maNDala ko Chinna\-bhinna karake pratyeka dishAM meM bikheratI hu apane svayaM vidyuta ke sadR^isha cha~nchala rUpa meM prakAshita hotI hai | jo apane prakR^iShTa vega vAle prayANa ke dvArA bhagavAn ke abhinava mahattva ko prakaTa karatI hai | vaha shrIchakrarAja kI divya nemi ApakI chitta\-vR^itti ko shAnta tathA vasha meM kare || 31||) nAkaukaH shatrujatrutruTanavighaTitaskandhanIrandhraniryan navyakravyAsrahavyagrasanarasalasajjvAlajihvAlavahnim | yaM dR^iShTvA sAMyugInaM punarapi vidadhatyAshiSho vIryavR^iddhyai gIrvANA nirvR^iNAnA vitaratu sa jayaM viShNuhetipradhirvaH || 32|| (atha\-asuroM ke shatru kI haDDI ke TUTa jAne se nirantara nikalane vAlI navIna mAMsa yukta jo shoNita dhArA\, jisako havya ke samAna rasa yukta bhakShaNa karaneM se jisakI jvAlA svarUpa jihvA supuShTa ho ga hai | evaM sa~NgrAma bhUmi meM virAjamAna shrIsudarshana bhagavAn ko dekhakara atyanta prasannatA pUrvaka deva maNDala\, jinakI shairyavR^iddhi ke li pranaH punaH shubhakAmanA kiyA karate haiM | una shrIchakrarAja kI kalyANa prada nemi\, Apako sarvadA vijaya pradAna kare || 32||) dhanvAdhvanyasya dhArAsalilamiva dhanaM durgatasyeva dR^iShTi\- rjAtyandhasyeva pa~NgoH padavihR^itiriva prINanI premabhAjAm | patyurmAyAkriyAyAM prakaTapariNatirvishvarakShAkShamAyAM mAyAmAyAminIM vastruTayatu mahatI nemirastreshvarasya || 33|| (artha\-jo maru bhUmi ke pathika ke li\, pravAhI jala ke sadR^isha hai\, tathA nirNana ko dhana\, janmAndha ko sundara dR^iShTi\, pa~Ngu ko uttama pada vihAra evaM bhaktoM ke li Ananda rUpa hai | isI prakAra jo bhagavAn ke bhI vilAsa ke li chakra svarUpa hai\, vaha shrIstrarAja kI vichitra nemi ApakI anartha prada avidyA ko naShTa kare || 33||) trANaM yA viShTapAnAM vitarati cha yayA kalpyate kAmapUrti\- rna sthAtuM yatpurastAtprabhavati kalayApyoShadhInAmadhIshaH | unmeSho yAti yasyA na samayaniyatiM sA shriyaM vaH pradeyA\- nnyakkR^itya dyotamAnA tripuraharadR^ishaM nemirastreshvarasya || 34|| (artha\-jo vishva kA saMrakShaNa karatI hai | jisake dvArA upAsakoM kI abhIShTa siddhi hotI tathA kAmAdi shatru bhI nivR^itta ho jAte haiM | jisake samakSha chandramA kShaNamAtra bhI nahIM ruka sakatA tathA jisakA udaya kAla aniyata rahatA hai | isa prakAra shrIsha~Nkara jI ke tR^itIya netra ko bhI hata\-prabha kara deneM vAlI shrIchakrarAja kI vaha nemi Apako aishvarya pradAna kare || 34||) nakShatrakShodabhUtiprakaravikiraNashvetitAshAvakAshA jIrNaiH parNairiva dyAM jaladharapaTalaishchUrNitairUrNuvAnA | AjAvAjAnavAjAnataripujanatAraNyamAvartamAnA nemirvAtyeva chAkrI praNudatu bhavatAM saMhataM pApatUlam || 35|| (artha\-jisane nakShatra rUpa bhasmarAshi ko vikhera kara aura dishAM ke madhya bhAga ko shveta varNa kara diyA hai tathA apane vega ke kAraNa uDe hu prAchIna patrasvarUpa\, megha\-ghaTAM se AkAsha maNDala ko AvR^ita kara rakhA hai | jo yuddha bhUmi meM apane sahaja vega dvArA ja~Ngala\-rUpa shatruM ko jhukA\-jhukAkara unhIM ke bIcha meM svatantra sa~ncharaNa karatI hai | vaha shrIchakrarAja kI nemi vAttyA bavaNDara ke sadR^isha Apake pApa\-pu~nja ko ru ke samAna uDA de || 35||) kShiptvA nepathyashATImiva jaladaghaTAM jiShNukodaNDachitrAM tArApu~njaM prasUnA~njalimiva vipule vyomara~Nge vikIrya | nirvedaglAnichintAprabhR^itiparavashAnantarA dAnavendrAn nR^ityannAnAlayADhyaM naTa iva tanutAM sharma chakrapradhirvaH || 36|| (artha\-jo indra dhanuSha kI taraha chitra\-vichitra jalada ghaTA ko nATya ma~ncha ke parade ke sadR^isha kholakara aura vishAla AkAsha maNDala meM tArA\-pu~nja kI puShpA~njali vikheratI rahatI hai | tathA viShAda\, glAni\, chintA Adi ke vashIbhUta baDe\-baDe dAnavendroM ke madhya meM vividha prakAra kI nATya kalA meM nipuNa naTa ke sadR^isha nR^itya kiyA karatI hai | vaha chakresha bhagavAn kI nemi Apake sukha ko vistR^ita kare || 36||) daurgatyaprauDhatApapratibhaTavibhavA vittadhArAHsR^ijantI garjantI chItkriyAbhirjvaladanalashikhoddAmasaudAmanIkA | avyAtkravyAdvadhUTInayanajalabharairdikShu navyAnanAvyAn puShyantI sindhupUrAn rathacharaNapaternemikAdambinI vaH || 37|| (artha\-jo daridratA ke prakR^iShTa duHkha ko nirAkaraNa karane kI shakti se sampanna haiM\, aura vividha dhana dhAnya kI varShA kiyA karatI hai | jisakI garjanA\, bhayaprara chItkAra ke sAtha hotI hai | jAjvalya mAna agnijvAlA hI jisakI chamakIlI bijalI hai aura jo daityoM kI vidhavA striyoM ke shokAshru dvArA naye\-naye agAdha samudra pravAha ko pratyeka dishAM me baDhAtI rahatI hai | vaha chakranemi svarUpa meghamAlA ApakI rakShA kare || 37||) sandohaM dAnavAnAmajasamajamivAlabhya jAjvalyamAne vahnAvahnAya juhvattridashapariShade svasvabhAgapradAyI | stotrairbahmAdigItairmukharaparisaraM shlAghyashastraprayogaM prAptaH sa~NgrAmasatraM pradhirasuraripoH prArthitaM prasnutAM vaH || 38|| (artha \- brahmA rudra prabhR^iti devoM se gAye gaye evaM sundara shabdAvalI se prashaMsita tathA prakhyAta shastra prayoga vAle sa~NgrAma yaj~na meM pravesha kara jo dAnava sainya ko bakaroM ke jhuNDa kI taraha kATa\-kATakara\, prachaNDa agni jvAlA meM unakI atishIghra Ahuti detI hu samasta devatAM ko yathA yogya unakA bhAga pradAna kiyA karatI hai | vaha sudarshana bhagavAn kI chakranemi Apake li prArthita padArtha sampanna kareM || 38||) || itinemivarNanam || atha aravarNanam tR^itIyam utpAtAlAtakalpAnyasurapariShadAmAhavaprArthinInA\- madhvAnadhvAvavodhakShapaNachaNatamaH kShepadIpopamAni | trailokyAgArabhArodvahanasahamaNistambhasampatsakhAni trAyantAmantimAyAM vipadi sapadi vo.arANi saudarshanAni || 39|| (artha \- sa~NgrAma ke li utsuka daitya samUha ke vinAshArtha\, jo utpAta sUchaka\, alAtulmuka ke samAna haiM | evaM mArga tathA amArga ke aprakAshana ghana andhakAra kI nivR^itti ke li dIpa sadR^isha haiM | tathA triloka rUpa vishAla bhavana ke bhAra vahana karaneM meM jo maNi stambha kI sAmarthya rakhate haiM | isa prakAra ke sudarshana bhagavAn ke ara samUha\, prANAnta ke samaya Ane vAlI ApakI antima vipatti ke samaya ati shIghraparitrANa kare.n || 39||) jvAlAjAlapravAlastabakitashiraso nAbhimAvAlayantyaH siktA raktAmbupUraiH shakalitavapuShAM shAtravAnIkinInAm | chakrAkrIDaprarUDhAbhujagashayabhujopaghnanighnaprachArAH puShpyantyaHkIrtipuShpANyarakanakalatAH prItaye vaH prathantAm || 40|| (artha\-jo chakra svarUpa udyAna kI nAbhirUpa AlavAla kyArI meM utpanna hu haiM | tathA yuddha meM Chinna\-bhinna sharIra vAle daitya senA ke rakta pravAha dvArA si~nchita kI ga hai | sheShashAyI bhagavAn ke bhujadaNDa ke Alambana dvArA jo sa~ncharaNa kiyA karatI hai | jinakA agrabhAga jvAlA samUha rUpa pravAla ke stavaka guchChe se sushobhita rahA karatA hai | isa prakAra kIrtirUpa puShpoM ko vikashita karaneM vAlI shrIsudarshanarAja kI ara rUpa svarNa latAyeM apakI prasannatA ke pravR^iddha hotI rahem || 40||) jvAlAjAlAbdhimudraM kShtIvalayamivAbibhratI nemichakraM nAgendrasyeva nAbheH phaNapariShadiva prauDharatnaprakAshA | dattAM vo divyahetermatimaravitatiH khyAtasAhasrasa~NkhyA sa~NkhyAvatsa~NghachittashravaNaharaguNasyandisandarbhagarbhAm || 41|| (artha\-jo prakAshamAna jvAlA samUhAtmaka samudra rUpa sImA chihra se vishiShTa nemi chakra ko bhU\-valaya ke sadR^isha dhAraNa karatI hai | tathA jo kuNDalI bhUta sheShanAgake sadR^isha evaM unake phaNa samUha ke samAna sthita hai | jo sahasra sa~NkhyA se sushobhita hotI hu sundara ratna prabhA se prakAshita rahatI hai vaha chakresha kI ara paramparA j~nAniyoM ke bhI chitta evaM shravaNa ko AkR^iShTa karane vAle divya guNoM kI pravAha mayI buddhi Apako pradAna kare || 41||) brahmeshopakramANAM bahuvidhavimatakShodasammoditAnAM sevAyai devatAnAM danujakularipoH piNDikAdya~NgabhAjAm | tattaddhAmAntasImAvibhajanavidhaye mAnadaNDAyamAnA bhUmAnaM bhUyasA vo dishatu dashashatI bhAsvarANAmarANAm || 42|| (artha\-jinakA chitta aneka prakAra ke shatruvarga ko nirasta kara deneM se suprasanna rahA karatA hai tathA daityoM ke saMhAraka shrIsudarshana bhagavAn ke nAbhi Adi a~NgoM ke sevaka brahmA prabhR^iti devatAM ke nivAsa sthAna kI sImA vibhAga ke nirNaya meM jo mAnadaNDa kA kArya karate haiM | evaM bhUta divya prakAsha se sampanna shrIchakrarAja ke sahasroM ara Apake mahattva ko baDhAvem || 42||) jvAlAkallolamAlAnibiDaparisarAM nemivelAM dadhAne pUrveNAkrAntamadhye bhuvanamayahavirbhojinA pUruSheNa | prasphUrjatprAjyaratne rathapadajaladhAvedhamAnaiH sphuli~NgaiH bhadraM vo vidrumANAM shriyamaravitatirvistR^iNAnA vidhattAm || 43|| (artha\-jisaneM apanI jvAlAM kI pa~NktiyoM se ghanIbhUta pradesha vAle nemirUpa taTa ko dhAraNa kara rakhA hai aura brahmANDa svarUpa havya ke bhoktA Adi puruSha shrIsudarshana bhagavAn jisake madhya bhAga meM adhiShThita haiM | tathA jo chamakIle vishiShTa ratnoM se bharapUra haiM | usa shrIsudarshana rUpa samudra meM aroM kI pa~NktiyA.N apane pravR^iddha sphuli~NgoM se pravAla samUha kI shobhA ko prakaTa karatI hu Apako kalyANa pradAna kare || 43||) nAsIrasvairabhagnapratibhaTarudhirAsAradhArAvasekA\- nekAntasmerapadmaprakarasahacharachChAyayA prApya nAbhyA | muktAnIvA~NkurANi sphuradanalashikhAdarshitaprAkpravAlA\- nyavyAghAtena bhavyaM pradadatu bhavatAM divyaheterarANi || 44|| (artha\-jo nirlajjatA pUrvaka bhage hu pratibhaTa\, senApatiyoM kI rudhira dhArA se si~nchita hokara\, evaM niyama se phrullita kamala pu~nja ke sadR^isha kAnti vAlI nAbhirUpa kyArI se utpanna\, hone vAle a~Nkura ke sadR^isha pratIta hote haiM | tathA prajvalita agni shikhA kI taraha prakAshita rakta kisalaya ko dhAraNa karane vAle haiM | aise shrIsudarshana chakra ke ara samUha Apa sabako nivighna ma~Ngala pradAna kare.n || 44||) dAvolkAmaNDalIva drumagaNagahane bADavasyeva vahne\- rjvAlAvR^iddhirmahAbdhau pravayasi tamasi prAtararkaprabheva | chakre yA dAnavAnAM hayakaraTighaTAsa~NkaTe jAghaTIti prAjyaM sA vaH predeyAtpadamarapariShatpadmanAbhAyudhasya || 45|| (artha\-jo vR^ikSha samUha ke duHpravesha saghana vana meM dAvAnala jvAlA ke samAna aura samudra meM vADavAgni jvAlA kI taraha tathA prakR^iShTa andhakAra meM prAtaHkAlIna sUryaprabhA ke sadR^isha pratIta hote haiM | evaM jo ashva tathA gajendroM se paripUrNa dAnava sainya ko AkrAnta karake trasta karatI rahatI hai | vaha shrIsudarshana bhagavAn kI ara pa~Nkti Apako shreShTha pada pradAna kare || 45||) tApAddaityapratApAtapasamuchitAttrAyamANaM trilokIM lolairjvAlAkalApaiH prakaTayadabhitashchInapaTTA~nchalAni | ChatrAkAraM shalAkA iva kanakakR^itAH shauridordaNDalagnaM bhUyAsurbhUShayantyo rathacharaNamarasphUrtayaHkIrtaye vaH || 46|| (artha\-daitya dAnavoM ke pratApI teja kI jvAlA se AkrAnta triloka ke rakShaNa meM tatpara\, tathA atIva cha~nchala evaM prasaraNashIla jvAlA samUha dvArA Chatra meM lagI hu chamakIlI jhAlaroM ke saundarya ko jo sarvadA prakaTa karatI rahatI hai | bhagavAn ke bhujadaNDa meM virAjamAna shrIsudarshana chakra ko Chatra ke rUpa meM sushobhita karatI hu suvarNa kI shalAkAM kI taraha sundara lagane vAlI una ara pa~NktiyoM kA prakAsha Apake yasha ko baDhAve || 46||) nAbhIshAlAnikhAtAM nahanasamuchitAM vairilakShmIvashAnAM saMyadvArIhR^itAnAM samanuvidadhatI kA~nchanAlAnapa~Nktim | rAjyA cha prAjyadaityavrajavijayamahottambhitAnAM bhujAnAM tulyA chakrAramAlA tulayatu bhavatAM tUlavachChatrulokam || 47|| (artha\-jo sa~NgrAma svarUpa vArI gajagavandhinI garta se nikalI hu shatru sampatti rUpa hariNI ke bandhana ke yogya\, nAbhi rUpa gajashAlA meM achChI taraha gADI hu suvarNamaya gajabandhana stambha pa~Nkti ke sadR^isha pratIta hotI hai | tathA baDe\-baDe bhaya~Nkara daitya samUha para vijaya prApta kara lene ke mahotsava se unmatta bhujadaNDoM kI pa~Nkti ke sadR^isha jo dikhA paDatI hai shrIsudarshana chakra ke\, aroM kI vaha mAlA Apake shatru samUha ko tUlaru ke sadR^isha nirmUla kara dem || 47||) AnemeshchakravAlAttviSha iva vitatAHpiNDikAchaNDadIpte\- rdIptA dIpA ivArAdgahanaraNatamIgAhinaH pUruShasya | shANe rekhAyitAnAM rathacharaNamaye shatrushauNDIryahemnAM rekhAH pratyagralagnA iva bhuvanamarashreyaNaH prINayantu || 48|| (artha\-jo nemirUpa lokAloka parvata paryanta\, nAbhisvarUpa sUrya ke kiraNoM ke sadR^isha vyApta haiM | tathA duShpravesha sa~NgrAma rUpa a.NdherI rAtri meM sa~ncharaNa karane vAle shrIsudarshana puruSha ke samIpa meM andhakAra vighaTanArtha pradIpta dIpa kI jvAlA kA kArya karatI hai evaM chakra nAmaka shANa kasauTI ke para sa~NgharShita shatru varga ke mada rUpa suvarNa kI rekhAM ke samAna chamakatI rahatI haiM | isa prakAra chakra kI ara shreNiyA.N samasta loka ko suprasanna kare || 48||) dIptairarchiHprarohairdalavati vidhR^ite bAhunAlenaviShNo\- rudyatpradyotanAbhamprathayati puruShaM karNikAvarNikAyAm | chUDAlaM vedamauliM kalayati kamale chakranAmnopalakShye lakShmIM sphArAmarANi pratividadhatu vaH kesarashrIkarANi || 49|| (artha\-prakAshamAna jvAlA ke a.Nkura pu~nja jisake sadR^isha haiM aura bhagavAn viShNu ke bAhurUpI nAla meM sambaddha haiM | udayakAlIna sUryaprabhA ke samAna tejasvI shrIsudarshana puruSha meM jo karNikA ke AkAra meM prakAshita hote haiM | shAstra shiromaNi vedAnta tattva jisake parimala ke samAna haiM | aise kamala puShpa ke sadR^isha sushobhita shrIsudarshanapuruSha ke ara samUha Apako prakAshamAna lakShmI pradAna kareM || 49||) dhAtusyandairamandaiH kaluShitavapuSho nirjharAmbhaHprapAtA\- narchiShmatyA svamUrtyA rathacharaNagirerneminAbhItaTasya | vyAkurvANArapa~Nktirvitaratu vibhutAvistR^itiM vittakoTI\- koTIrachChatrapIThIkaTakakarighaTAchAmarasragviNIM vaH || 50|| (artha\-jisa sudarshanarUpa parvata ke nemi aura nAbhi\, ye dAnoM taTa jaise haiM | jisakI ara pa~Nkti baDe vega vAle gairika dhAtu pravAha ke saMsarga dvArA rakta varNa ko prApta ho gaye nirjhara jala pravAhoM ko apanI pradIpta kAntI dvArA japA puShpa ke sadR^isha\, vistR^ita rUpa meM vyakta karatI haiM | vaha Apake li koTi\-koTi dravya\-Chatra\-divya siMhAsana aura suvarNaratna tathA gaja samUha evaM chamara\-mAlA Adi vividha vaibhava rAshi vitaraNa kare || 50||) || ityaravarNanam || atha nAbhivarNanam aikyena dvAdashAnAmashishiramahasAM darshayantI pravR^ittiM dattaH svarlokalakShmyAstilaka iva mukhe padmarAgadraveNa | deyAddaiteyadarpakShatikaraNaraNaprINitAmbhojanAbhi\- rnAbhirnAbhitvamurvyAssurapativibhavasparshi saudarshanI vaH || 51|| (artha\-jo dvAdasha sUryoM ke sammilita teja kI vichitra pravatti ko prakAshita karatI hai arthAt jisake samakSha bArahoM sUryoM kA sammilita prakAsha bhI malIna ho jAtA hai | tathA daityoM ke abhimAna ko vinaShTa karaneM ke li pradhAna sAdhana banakara jo bhagavAn ko prasanna kiyA karatI hai | evaM jo deva lakShmI ke divya mukha para padmarAga\, mANikya ke drava rasa se kiye gaye tilaka ke samAna sushobhita hotI hai | shrIsudarshana bhagavAn kI nAbhi Apake li indra ke vibhava ko bhI hataprabha karane vAlA bhU\-maNDala kA sAmrAjya samarpaNa kare || 51||) shastrashyAme shatA~NgakShitibhR^iti taralairuttara~Nge tura~Ngai\- stva~NganmAta~Nganakre kupitabhaTamukhachChAyamugdhapravAle | astokaM prasnuvAnA pratibhaTajaladhau pATavaM vADavasya shreyo vassaMvidhattAM shritaduritaharA shrIdharAstrasya nAbhiH || 52|| (artha\-shastra sa~nchAra kI ChaTA se shyAma varNa ke pratIta hone vAle shatA~Nga arthAt ratha samUha jisameM parvata ke sadR^isha hai aura cha~nchala ashve samUha lahara jaise\, tathA matta gajendroM kI ghaTAyeM grAhoM ke sadR^isha dikhAtI haiM | krodhAviShTa shUra vIroM ke mukha kI lAlimA jahA.N para pravAla kI kI taraha chamakatI rahatI hai | isa prakAra shatruM ke mahA sainya rUpa samudra meM baDavAnala ke utkaTa shaurya ko prakaTa karane vAlI tathA apane ayita varga ke pApoM ko shamana karane vAlI shrIsudarshana bhagavAn kI pavitra nAbhi Apako kalyANa pradAna kare || 52||) jvAlAchUDAlakAlAnalachalanasamADambarA sAmparAyaM yAsAvAsAdya mAdyatsurasubhaTabhujAsphoTakolAhalADhyam | daityAraNyaM dahantI virachayati yashobhUtishubhrAM dharitrIM sA vashchakrasya nakrasyadamR^iditagajatrAyiNI nAbhiravyAt || 53|| (artha\-jo madonmatta deva yoddhAM kI\, bhujAM kI tAla dhvani se vyApta\, yuddha sthala meM jAkara\, pralayAnala ke samAna dhadhakane vAlI\, apanI jAjvalyamAna jvAlA shikhAM ke dvArA daitya vR^indarUpa ja~Ngala ko jalAtI hu\, aura apane yasha kI vibhUti dvArA\, bhUmaNDala kA shubhravarNa se abhiShikta kara detI hai | vaha grAha se grasta gajendra kA paritrANa karane vAlI shrIchakrarAja kI nAbhi Apa sabakA rakShaNa kare || 53||) vindantI sAndhyamarchirvidalitavapuShaHpratyanIkasya raktaiH sphAyannakShatrarAshirdishi dishi kaNashaH kIkasaiH kIryamANaiH | nAkaukaHpakShmalAkShInavamadahasitachChAyayA chandrapAdAn rAthA~NgI vistR^iNAnA rachayatu kushalaM piNDikAyAminI vaH || 54|| (artha\-jo aneka prakAra ke prahAroM se kShata\-vikShata sharIra vAle shatru sainiko se nikalatI hu rudhira dhArA ke dvArA jo sAya~NkAlIna raktima kAnti prakaTa kiyA karatI hai | tathA pratyeka dishAM meM vikhare hu asthi samUha jisameM tArAgaNa ke samAna chamakate rahate haiM | devA~NganAM ke abhinava madapUrNa hAsya kAnti kI dhavalimA se jo chandra kiraNoM kI shobhA vikheratI rahatI hai evaM bhUta rAtri ke svarUpa ko dhAraNa karane vAlI vaha shrIsudarshana chakra kI nAbhi Apako sakushala rakhe || 54||) niHsImaM nissR^itAyA bhujadharaNidharAghATataHkaiTabhAre\- rAshAkUla~NkaSharddherahitabalamahAmbhodhimAsAdayantyAH | chakrajvAlApagAyAshchaladaralaharImAlikAdanturAyAH bibhratyAvartabhAvaM bhramayatu bhuvane piNDikA vaH prashastim || 55|| (artha\-kaiTabha daitya ko mArane vAle bhagavAn ke parvatAkAra bhujapradesha se jo agAdharUpa meM pravAhita hotI hai aura jisameM dishA rUpI taToM ko toDa DAlane kI pUrNa shakti hai | jisameM cha~nchala ara pa~Nkti rUpa laharoM kA pUra AyA karatA hai\, tathA jo shatru sainya rUpa mahA samudra me jAkara pravesha karatI hai | isa prakAra chakrarAja kI jvAlA rUpa nadI meM bha.Nvara kI taraha sushobhita hone vAlI vaha sudarshana bhagavAn kI nAbhi Apake yasha ko vishva meM vikashita kare || 55||) pANau kR^itvAhavAgre pratibhaTavijayopArjitAM vIralakShmI\- mAnItAyAstato.asyAH svasavidhamasuradveShiNA pUruSheNa | prAsAdaM vAsahetorvirachitamaruNai rashmibhiH sUchayantI nAbhirvo nirmimItAM rathacharaNapaternivR^itiM nirvighAtAm || 56|| (artha\-vipakShI yoddhAM para vijaya prApta kara sampAdita kI hu vIra lakShmI ko yuddha vedI para apane hastagata karake\, usake nivAsa sthAna ke li shrIsudarshana puruSha kI aruNa kiraNoM dvArA bane hu\, bhavya bhavana ke samAna pratIta hone vAlI shrIchakrarAja kI nAbhi Apa sabake li nirvighna Ananda kA sampAdana kare || 56||) DiNDIrApANDugaNDirariyuvatimukhaiH piNDikA kR^iShNahete\- ruchchaNDAshrupravarShairuparatatilakairuktashauNDIryacharyA | dvitragrAmAdhipatyadruhiNamadamaShIdUShitAkShakShamAbhR^it sevAhevAkapAkaM shamayatu bhavatAM karma sharmapratIpam || 57|| (artha\-jinake kapola shuShka hokara phena piNDa ke sadR^isha shveta ho gaye haiM\, tathA nirantara ashru pravAha hone se mukha me ala~NkAra rUpa tilaka bhI dho uThe haiM | isa prakAra kI shatru varga kI striyAM dvArA prashaMsita mahimA vAlI shrIkR^iShNachandra kI vaha chakra nAbhi\, ati svalpa do tIna grAma ke adhipati hone para bhI apane ko brahmANDa nAyaka mAna baiThe aura jinakI indriyoM meM kaluShita bhAva bhara uThe haiM | una unmatta nareshoM ke shushrUShA rUpa duHkhadAyI kArmoM ko prashAnta kara dem || 57||) paryAptAmunnatiM yA prathayati kamalaM yA tirobhAvya bhAti sraShTussR^iShTerdavIyaH kuvalayamahitaM yA bibharti svarUpam | bhUmnA svenAntarikShaM kabalayati cha yA sA vichitrA vidhattAM daiteyArAtinAbhirdraviNapatipadadrohiNIM sampadaM vaH || 58|| (artha\-jo paryApta unnati prakaTa karatI hai aura apane utkaTa saundarya se kamala kI shobhA ko bhI tiraskR^ita karake sushobhita hotI hai\, jo brahmadeva ke bahmaloka se ati dUrastha bhU\-maNDala dvArA prashaMsita divya AkAra dhAraNa karatI hai tathA apanI vyApakatA se AkAsha maNDala ko bhI mApa letI hai | isa prakAra ati vilakShaNa svarUpa sampanna vaha shrIchakresha kI nAbhi\, kubera ke vaibhava ko bhI tiraskR^ita karane vAlA\, vishiShTa vaibhava Apake li sampanna kare || 58||) vANIvA~NgaishchaturbhiH sadasi sumanasAM dyotamAnasvarUpA bAhvantaHsthA murArerabhimatamakhilaM shrIriva sparshayantI | durgevogrAkR^itiryA tribhuvanajananasthemasaMhAradhuryA maryAdAla~NghanaM vaH kShapayatu mahatI hetivaryasya nAbhiH || 59|| (artha\-jo apane nemi\, ara\, nAbhi aura akSha ina chAroM a~NgoM ke sAtha evaM parA\, pashyantI\, madhyamA tathA vaikharI se sampanna shrIsarasvatI devI kI taraha deva svarUpa vidvat maNDala meM prakAsha karatI hai tathA bhagavAn ke vakSha\-sthala meM virAjamAna shrImahAlakShmI ke sadR^isha apane AshritoM ke li abhIShTa phala vitaraNa kiyA karatI hai | evaM durgA devI kI bhA.Nti jo ugrasvarUpa vAlI hai\, aura jisameM tIno loka kI utpatti sthiti tathA laya kI pUrNa kShamatA hai | vaha shrIchakrarAja kI nAbhi Apake vaidika dharma kI maryAdA ke atikrAmaka pApoM ko naShTa kara de || 59||) sragbhiH santAnajAbhirmadhuramadhurasasyandasandohinIbhiH pATIraiH prauDhachandrAtapachayasuShamAlopanairlepanaishcha | dhUpaiH kAlAgarUNAmapi surasudR^isho visramarchAsu yasyAH gandhaM rundhanti sA vashchiramasurabhido nAbhiravyAdabhavyAt || 60|| (artha\-devA~NganAyeM jisa nAbhi ke asura saMhAra janya mAMsa shoNita ke durgandha ko\, pUjArtha lAye hu pArijAta puShpoM se banI hu tathA madhura parAga jharane vAlI sundara mAlAM dvArA\, tathA pUrNachandra kI chandrikA jAla ko jalAne vAle surabhi chandana ke lepa se\, evaM kR^iShNa\, agaru Adi sugandhita dhUpoM se haTAtI haiM | vaha daitya vinAshaka bhagavAn sudarshana kI nAbhi\, ApakI janma\-maraNa rUpa chirantana ama~Ngala se rakShA kare || 60||) aMhassaMhR^itya dagdhvA prItijanijanitaM prauDhasaMsAravanyA dUrAdhvanyAnadhanyAnmahati vinatibhirdhAmani sthApayantI | vishrAntiM shAshvatIM yA nayati ramayatAM chakrarAjasya nAbhiH saMyanmomuhyamAnatridasharipudashAsAkShiNI sA.akShiNI vaH || 61|| (artha\-jo sharaNAgatoM kI janma\-janmArjita pApa rAshi ko bhasma karake aura dustara saMsAra rUpa vana meM chirakAla se bhaTakate hu bhakta pathikoM ko AnandarUpa shrIvaikuNTha dhAma meM pahu~nchA kara unheM shAshvat shAnti pradAna karatI hai | tathA sa~NgrAma meM vyAmugdha daityoM kI durdashA ko dekhane se suprasanna hone vAlI vaha shrIchakrarAja kI nAbhi Apake netroM ko Ananda pradAna kare || 61||) || iti nAbhivarNanam || athAkShavarNanam shrutvA yannAma shabdaM shrutipathakaTukaM devanakraDaneShu svarvairisvairavatyo bhayavivashadhiyaH kAtaranyastashArAH | mandAkShaM yAntyamandaM pratiyuvatimukhairdarshitotprAsadarpai\- rakShaM saudarshanaM tatkShapayatu bhavatAmedhamAnAM dhanAyAm || 62|| (artha\-daitya dAnavoM kI svechChA chAriNI striyA.N pAshA khelane meM karNa\-karkasha jisa akSha shabda ko sunakara bhayAkrAnta buddhi se pAshe phe.nka detI haiM aura unheM dekhakara muskurAtI hu devA~NganAM dvArA ve bahuta lajjita ho uThatI haiM | isa prakAra kA vaha shrIsudarshana bhagavAn kA akSha\, shabda Adi viShayoM meM baDhI hu ApakI anuchita AkA.nkShA ko prashAnta kare || 62||) vyastaskandhaM vishIrNaprasavaparikaraM prattapatropamardaM saMyadvarShAsu tarShAturakhagapariShatpItaraktodakAsu | akShaM rakShastarUNAmashanivadashanairApatanmUrdhni\-mUrdhni stAdastrAdhIshiturvaH stabakitayashase dveShiNAM ploShaNAya || 63|| (artha\-atyanta pyAsa se Atura pakShi vR^inda jisa sa~NgrAma kI varShA meM rakta kA hI jala pIte haiM | vahA.N para rAkShasa rUpa vR^ikShoM ke Upara mastakoM para baDe tIvra vega se vajra ke sadR^isha paDakara jo shAkhA\- prashAkhA Adi avayavoM tathA puShpa phala rUpa garbha evaM parivAra aura patra rUpa vAhanoM ko vinaShTa kara detA hai | vaha ati shIghragAmI shrIsudarshana deva kA akSha\, Apako vikashita kIrti dene tathA shatru vinAsha ke li sacheShTa ho || 63||) dIkShAM sa~NgAmasatre mahati kR^itavato dIptibhissaMhatAbhiH jihvAle saptajihve danujakulahavirjuhvato nemijuhvA | vaikuNThAstrasya kuNDaM mahadiva vilasatpiNDikAvedimadhye dishyAddivyarddhideshyaM padamiha bhavatAmakShatonmeShamakSham || 64|| (artha\-mahA sa~NgrAma meM dIkShA lekara\, sapta jihvA vAle apaneM jvAlA samUharUpa agni meM\, jo dAnava vaMsha kI havi ko nemirUpa sruka dvArA Ahuti kiyA karatA hai | tathA shrIsudarshana rAja kI nAbhi rUpa vedikA meM uttama yaj~na kuNDa kI shobhA prApta karatA hai | isa prakAra sarvadA prakAsha shIla vaha sudarshana bhagavAn kA akSha Apake li isa loka meM bhI svarga ke tulya sukha prada uttama pada pradAna kare || 64||) tu~NgAddoradrishR^i~NgAddanujavijayinaH spaShTadAnodyamAnAM shatrustamberamANaM shirasi nipatataH srastamuktAsthipu~nje | raktairabhyaktamUrtervidalanagalitairvyaktavIrAyitarddhe\- rharyakShasyAribha~NgaM janayatu jagatAmIDitaM krIDitaM vaH || 65|| (artha\-dAnava vaMsha vijayI bhagavAn ke unmatta bhujadaNDa rUpa parvata ke shikhara se nikala kara\, mada chUte rahane vAle jinake mastaka se asthirUpa muktA mAlAyeM khisaka paDatI haiM\, una shatru rUpa matta gajendroM ke shira para girakara jo unheM phADa detA hai aura taba unakI rakta dhArAM se ra~NgI hu apanI mUrti dvArA vIra shobhA ko vyakta karatA huA\, samasta vishva se vandya shrIkSharAja kI vIra krIDA\, Apake shatrudala kA vinAsha kare || 65||) unmIlatpadmarAgaM kaTakamiva dhR^itaM bAhunA yanmurAre\- rdIptAn rashmIndadhAnaM nayanamiva yaduttArakaM viShTapasya | chakreshArkasya yadvAparidhirabhidadhaddaityahatyAmiva drA\- gakShaM pakShe patitvA parighaTayatu vastaddraDhiShThAM pratiShThAm || 66|| (artha\-jo pradIpta kiraNoM ko dhAraNa karatA huA\, bhagavAn ke hAthoM dvArA prakAshamAna padmarAga maNi se khachita kapraNa ke samAna dhAraNa kiyA jAtA hai | tathA saMsAra ke uddhAraka pradhAna upAya rUpa se svIkR^ita hai | jo daitya dAnavoM kI hiMsA ko suspaShTa rUpa se pratipAdana karatA huA chakra rUpa sUrya kI paridhi kI taraha virAjatA rahatA hai | shrIchakresha kA vaha akSha ApakA pakShapAtI bana susthAyI pratiShThA atishIghra sampanna kare || 66||) krIDatprAkkroDadaMShTrAhatidalitahiraNyAkShavakShaHkavATa\- prAdurbhUtaprabhUtakShatajasamuditAruNyamudraM samudram || unmIlatkiMshukAbhairupahasadamitairaMshubhiH saMshayaghnI\- makShaM chakrasya dattAmaghashatashamanaM dAshuShIM shemuShIM vaH || 67|| (artha\-Adi puruSha shrIvArAha bhagavAn ke danta prahAra kI krIDA dvArA vidIrNa hiraNyAkSha ke vakShasthala se nikalI hu rudhira dhArA kI lAlimA se raktima varNa ke ho gaye samudra ko khile hu palAsa puShpa ke samAna apanI asa~Nkhya kiraNoM dvArA jo parihAsa kiyA karatA hai | vaha saikaDoM pApoM kA shamana karane vAlA\, shrIchakrarAja kA akSha Apake li dAna svabhAva sampanna tathA saMshaya dUra karane vAlI vishuddha buddhi pradAna kareM || 67||) padmollAsapradaM yajjanayati jagatImedhamAnaprabodhAM yasyachChAyAsamAnA lasati parisare rohiNI tArakAgryA | nAnAhetyunnatattvaM prakaTayati cha yatprAptakR^iShNaprayANaM tredhA bhinnasya dhAmnassamudaya iva tatpAtu vashchAkramakSham || 68|| (artha\-jo lakShmI jI tathA bhakta varga ke mAnasa kamala ko phrullita evaM jagat kI chetanA ko samR^iddha banAtA hai | jisake samIpa meM chandramA kI patnI tArAM meM shreShTha rohiNI ChAyA ke samAna ho jAtI hai | jo shrIkR^iShNa ke gamana kI sUchanA detA hai\, yA jisase hataprabha ho agnideva bhI kR^iShNavartmA nAma charitArtha karate haiM | jo shAr~Nga prabhR^iti aneka AyudhoM kI apekShA adhika mahattva\- shAlI hai | isa prakAra sUrya\, chandra tathA agni meM vibhakta teja rAshi bhUta teja pu~nja vaha chakrarAja kA akSha Apa sabakA rakShaNa kare || 68||) shochirbhiH padmarAgadravasamasuShamaishshobhamAnAvakAshaM pratyagrAshokarAgapratibhaTavapuShA bhUShitaM pUruSheNa | antaH svachChandamagnotthitabhR^igutanayaM kShatriyANAM kShatAnA\- mArabdhaM shoNitaughaissara iva bhavato divyahetyakShamavyAt || 69|| (artha\-dravIbhUta padmarAga maNi ke rasa ke samAna shobhAyamAna kiraNoM dvArA rakta varNa kI shobhA se sampanna madhya pradesha vAlA tathA phrulla ashoka puShpa ke ra~Nga ko hataprabha kara dene vAle rakta vigraha dhArI shrIsudarshana puruSha se jo vibhUShita rahatA hai | tathA yuddha meM kATe gaye kShatriyoM ke rakta pravAha se paripUrNa\, vaha sarovara jisameM snAna ke anantara shrIparashurAma jI uTha rahe hoM\, usake sadR^isha pratIta hone vAlA vaha shrIsudarshana jI kA akSha Apa sabakI rakShA kare || 69||) mattAnAmindriyANAM kR^itaviShayamahAkAnanakrIDanAnAM sR^iShTaM chakreshvareNa grahaNadhiShaNayA vArivadvAraNAnAm | gambhIraM yantragartaM kamapi kR^itadhiyo manvate yatpradeyA\- dasthUlAM saMvidaM vastrijagadabhimatasthUlalakShaM tadakSham || 70|| (artha\-viveka sampanna j~nAnI loga jise viShaya vAsanA ke ja~Ngala meM vihAra karane vAle matta gajendra ke sadR^isha indriya varga ke niyamana karane ke liye\, shrIchakrarAja dvArA nirmita gajabandhaka garta ke rUpa meM eka gambhIra yantra garta samajhate haiM | tathA tIno loka kI abhIShTa vastu pradAna karane meM jo samartha haiM\, vaha shrIsudarshana bhagavAn kA akSha Apake liye viveka vAlI sUkShma pratibhA pradAna kare || 70||) praNAdInsanniyamya praNihitamanasAM yoginAmantara~Nge tu~NgaM sa~Nkochya rUpaM virachitadaharAkAshakR^ichChrAsikena | prAptaM yatpUruSheNa svamahimasadR^ishaM dhAma kAmapradaM vo bhUyAbhUrbhuvassvastrayavarivasitaM puShkarAkShAyudhAkSham || 71|| (artha\-yoga Adi ke paddhati se\, prANa Adi vAyu kA niyantraNa kara samAhita mana vAle yogiyoM ke antaHkaraNa meM virAjane ke liye jinheM apanA virATa svarUpa sa~Nkuchita kara lenA paDatA hai | ataH ve hI sudarshana bhagavAn apane svarUpAnukUla jisa akSha ko apanA adhiShThAna banAye haiM\, aura jo bhUH\-bhuvaH tathA svaH ina tIno lokoM se abhivandita hotA hai vaha shrIchakrarAja kA akSha ApakI kAmanA saphala kare || 71||) viddhAnvIdhreNa dhAmnA charaNanakhabhuvA baddhavAsasya madhye chakrAdhyakShasya bibhratparihasitajapApuShpakoshAnprakAshAn | shubhrairabhrairadabhraishsharadi tata ito vyoma vibhrAjamAnaM prAtastyAdityarochistatamiva bhavataH pAtu rAthA~NgamakSham || 72|| (artha\-ke madhya pradesha meM virAjamAna evaM shrIsudarshana puruSha ke charaNa nakha se nikalane vAlI nirmala kAnti dvArA jo sarvadA sushobhita rahatA hai | tathA japA puShpa ke saundarya ko tiraskR^ita karake uttama prakAsha dhAraNa karatA huA\, shubhra varNa kI vividha meghamAlAM se saMyukta aura prAtaH kalIna sUrya kI kiraNoM se vyApta hokara jo chamakate hu AkAsha ke sadR^isha pratIta huA karatA hai vaha sudarshana bhagavAn kA akSha ApakI rakShA kare || 72||) shrIvANIvA~NmR^iDAnyo vidadhati bhajanaM shaktayo yasya dikShu prAha vyUhaM yadAdyaM prathamamapi guNaM bhAratI pA~ncharAtrI | ghorAM shAntAM cha mUrtiM prathayati puruShaH prAktanaH prArthanAbhi\- rbhaktAnAM yasya madhye dishatu tadanaghAmakShamadhyakShatAM vaH || 73|| (artha\-pA~ncharAtra shAstra jisako vAsudeva\, sa~NkarShaNa pradyumna aura aniruddha svarUpa batalAtA hai\, evaM j~nAna guNa pradhAna pratipAdana karatA hai | bhagavAn ke Adi vyUharUpa vAsudeva Adi kI kramashaHshrI\, vANI\, vAk aura mR^iDAnI ye chAra shaktiyAM chAro dishAM meM jisa vyUhAtmaka akSha kI sevA kiyA karatI hai | tathA jisake madhya meM virAjamAna hokara shrIsudarshana bhagavAn bhaktoM kI prArthanAM dvArA suprasanna ho prasa~NgAnukUla unake liye ugra aura prasanna vigraha dhAraNa kara abhIShTa pUrNa kiyA karate haiM | vaha bhagavAn kA akSha Apako doSha rahita Adhipatya pada pradAna kare || 73||) rakShaHpakSheNa rakShatkShatamamaragaNaM lakShyavailakShyamAjau lakShmImakShIyamANAM balamathanabhuje vajrashikShAnapekShe | nikShipya kShipramadhyakShayati jagati yaddakShatAM divyahete\- rakShAmAmakShamAM tAM kShapayatu bhavatAmakShajillakShyamakSham || 74|| (artha\-samarA~NgaNa meM rAkShasoM ke sainya se parAjita hone ke kAraNa salajja devagaNa kI jo rakShA kiyA karatA hai | tathA vajra sa~nchAlana kI kalA se anabhij~na devendra ke bhujadaNDoM meM ati shIghratA se aparimita aishvarya DAla kara loka meM jo apane adbhuta sAmarthya kA prakAshana kiyA karatA hai evaM saMyama niyamashIla puruShoM ke dhyAna kA jo eka mAtra lakShya hai | vaha divya akSha ApakI baDI se baDI ashAntI ko vinaShTa kare || 74||) || ityakShavarNanam || athasudarshanapuruShavarNanam jyotishchUDAlamaulistrinayanavadanaH ShoDashottu~NgabAhuH pratyAlIDhena tiShThanpraNavashashadharAdhAraShaTkoNavartI | nissImena svadhAmnA nikhilamapi jagatkShemavannirmimANo bhUyAtsaudarshano vaH pratibhaTaparuShaH pUruShaH pauruShAya || 75|| (artha\-jisakA mastaka jvAlA rUpa jaTAM se sushobhita rahA karatA hai tathA jisake tIna netra aura solaha vishAla bhujAyeM haiM | jo ati darshanIya mudrA meM virAjatA huA praNava aura chandramA ko AdhAra banAne vAle ShaTkoNa meM nivAsha karatA hai | evaM apane asIma pratApa se jagat kA kalyANa sampAdana karatA huA shatru varga ke prati ati bhaya~Nkara ho jAyA karatA hai | vaha sudarshanachakra madhyavartI divya puruSha Apako puruShatva pradAna kare || 75||) vANI paurANikI yaM prathayati mahitaM prekShaNaM kaiTabhAreH shaktiryasyeShudaMShTrAnakhaparashumukhavyApinI tadvibhUtyAm | kartuM yattattvabodho na nishitamatibhirnAradAdyaishcha shakyo daivIM vo mAnuShIM cha kShipatu sa vipadaM dusrAmastrarAjaH || 76|| (artha\-veda purANa Adi jise bhagavAn kA prashasta sa~Nkalpa svarUpa pratipAdana karate haiM | tathA jisakI shakti bhagavAn ke rAma\-vArAha\- nR^isiMha\-parashurAma Adi vibhava rUpoM ke iShu\, daMShTrA\, nakha aura parashu prabhR^iti AyudhoM meM vyApta hai | evaM jisake sAttvika svarUpa ko sUkShma buddhi vAle nArada prabhR^iti maharShi gaNa bhI nahIM jAna pAte | vaha sudarshana puruSha ApakI dustara daivI tathA manuShI ApattiyoM ko naShTa kare || 76||) rUDhastArAlavAle ruchiradalachayaH shyAmalaishshastrajAlai\- rjvAlAbhissapravAlaH prakaTitakusumo baddhasa~NghaiH sphuli~NgaiH | prAptAnAM pAdamUlaM prakR^itimadhurayA ChAyayA tApahR^idvo dattAmuddoHprakANDaH phalamabhilaShitaM viShNusa~NkalpavR^ikShaH || 77|| (artha \- jo prANavarUpa kyArI meM prakaTa huA hai tathA kunta\-kR^ipANa Adi shastra samUha sundara\-sundara patte aura rakta varNa kI jvAlA komala\-komala kisalaya kalle haiM | agni ke sphuli~Nga jisake puShpa evaM uchcha bhujadaNDa hI skandha haiM | jo apane charaNa ke Ashrita prANiyoM ke tApa prashAnta karatA rahatA hai | isa prakAra bhagavAn viShNu kA sa~Nkalpa svarUpa vaha shrI sudarshana rUpa vR^ikSha Apake li abhIShTa amR^itamaya phala pradAna kare || 77||) dhAmnAmairammadAnAM nichayamiva chirasthAyinAM dvAdashAnAM mArtaNDAnAM samUDhaM maha iva bahulAM ratnabhAsAmivarddhim | archissa~NghAtamekIkR^itamiva shikhinAM vADavAgresarANAM sha~Nkante yasya rUpaM sa bhavatu bhavatAM tejase chakrarAjaH || 78|| (artha\-jisake svarUpa ke viShaya meM darshaka gaNa yaha vikalpa kiyA karate heM ki kyA yaha adhika kAla taka sthira rahane vAlI vidyuta teja kA pu~nja hai athavA dvAdasha sUryoM kA ekatrita teja samUha hai yA ratna prabhAM kI ati vishiShTa samR^iddhi hai | athavA vaDavAnala kI apekShA adhika tejasvI agni jvAlAM kA sAmUhika teja pu~nja hai isa taraha ke aneka vikalpoM kA viShaya vaha chakrarAja sudarshana sarvatra Apake teja kA vistAra kare || 78||) ugraM pashyAkShamudyadbhrukuTi samukuTaM kuNDalispaShTadaMShTraM chaNDAstrairbAhudaNDairlasadanalasamakShaumalakShyorukANDam | pratyAlIDhasthapAdaM prathayatu bhavatAM pAlanavyagramagre chakresho.akAlakAleritabhaTavikaTATopalopAya rUpam || 79|| (artha\-jinake netra atyanta bhaya~Nkara tathA bhrakuTI atIva ugra hai | mukuTa aura kuNDala dhAraNa kiye rahate haiM | baDe\-baDe dAnta haiM aura bhujadaNDoM meM pralaya machA dene vAle astra sarvadA dhAraNa kiye rahate haiM | jo Uru bhAga taka agni jvAlA ke sadR^isha dhautavastra pahane hu apane Asana para eka vilakShaNa Dha~Nga se baiTha kara jagat kI rakShA ke li satarka rahara karate haiM | aise shrIchakrarAja sudarshana akAla meM prerita yamarAja ke dUtoM ke garva ko vinaShTa karane ke li apane ukta divya svarUpa ko Apake samakSha prakaTa kare || 79||) chakraM kuntaM kR^ipANaM parashuhutavahAva~NkushaM daNDashaktI sha~NkhaM kodaNDapAshau halamusalagadAvajrashUlAMshcha hetIn | dorbhissavyApasavyairdadhatatulabalastambhitArAtidarpai\- rvyUhastejobhimAnI narakavijayino jR^imbhatAM sampade vaH || 80|| (artha\-narakAsura vijayI bhagavAn ke teja ke vishiShTa vyUha avatAra apane asIma bala se shatruvarga ke darpa ko vinaShTa kara dene vAle apanedakShiNa aura vAma solahoM hAthoM meM kramashaH chakra\, kunta\, kR^ipANa\, parashu\, agnivANa\, a~Nkusha\, daNDa\, shakti\, sha~Nkha\, dhanuSha\, pAsha\, hala\, musala\, gadA\, vajra aura shUla nAmaka AyudhoM ko dhAraNa karate hu bhagavAn shrIsudarshana puruSha Apako sampatti pradAna karane ke li abhivyakta hom || 80|| pItaM keshe riporapyasR^iji rathapade saMshrite.apyutkaTAkShaM chandrAdhaHkAri yantre vapuShi cha dalane maNDale cha svarA~Nkam | haste vaktre cha hetistabakitamasamaM lochane mochane cha stAdastokAya dhAmne suravarapariShatsevitaM daivataM vaH || 81|| (artha\-kesha aura shatru shoNita ke viShaya meM jinameM pIta guNa haiM\, arthAt kesha pIta varNa ke aura shatru shoNita bhI pI lete haiM | ratha charaNa aura saMshrita vyakti ke viShaya meM jinake akSha netra ati utkaTa aura udAra haiM | jinake yantra aura sharIra se chandramA bhI tiraskR^ita rahatA hai | tathA jinake shatru dalana aura maNDala meM svara nirghoSha evaM praNava kA a~Nka hai | jinake hasta aura mukha meM AyudhoM tathA javAlAM ke stavaka guchChe haiM aura netra tathA shatrumochana asamAna haiM | isa prakAra devagaNa se susevita shrIsudarshana puruSha Apako prakR^iShTa teja pradAna kare.n || 81||) chitrAkAraissvachArairmitasakalajagajjAgarUkapratApo mantraM tantrAnurUpaM manasi kalayato mAnayannAtmaguhyAn | pa~nchA~NgasphUrtinirvartitaripuvijayo dhAma ShaNNAM guNAnAM lakShmIM rAjAsanastho vitaratu bhavatAM pUruShashchakravartI || 82|| (artha\-jo apane vividha svarUpa ke paribhramaNa dvArA samasta brahmANDa ko mApa liye haiM | jinakA pratApa dedIpyamAna hai | pA~ncharAtra tantra ke anusAra sudarshana ke mantra ko apane hR^idaya meM sa~Nkalana karate hu evaM apane rahasya se apane bhaktavarga ko sammAnita karate hu\, jo apane pa~nchA~Nga nyAsa sampatti dvArA shatrudala para vijaya prApta kiyA karate haiM | jo j~nAna\-shakti Adi ShaTguNoM ke adhiShThAna haiM | aise chandra maNDala ke siMhAsana para virAjamAna chakravartI shrIsudarshana rAja Apake li lakShmI vitaraNa kareM || 82||) akShAvR^ittAbhramAlAnyaravivaraluThachchandrachaNDadyutIni jvAlAjAlAvalIDhasphuTaduDupaTalIpANDudi~NmaNDalAni | chakrAntAkrAntachakrAchalachalitamahIchakravAlArtasheShA\- NyastragrAmAgrimasya pradadatu bhavatAM prArthitaM prasthitAni || 83|| (artha\-jisake akSha meM megha mAlAyeM idhara\-udhara bAra\-bAra Avartana kiyA karatI haiM | tathA AroM ke madhya pradesha meM chandra aura sUrya luNThana karate rahate haiM | evaM jisake jvAlA samUha se hataprabha\, aura Chinna\-bhinna\, nakShatra maNDala kI kAnti se dishAyeM dhavala varNa kI pratIta huA karatI haiM | isI prakAra jinake prayANa kAla meM chakra kI nemi dvArA lokAloka parvata ke AkrAnta ho jAne se bhU\-maNDala kampita hAne lagatA tathA sheSha ko bhI vedanA kA anubhava hone lagatA hai | evaM bhaya astra samUha shiromaNi chakrarAja shrIsudarshana bhagavAn ke prayANa ApakA abhilaShita artha pradAna kareM || 83||) shUlaM tyaktAtmashIlaM sR^iNiraNukaghR^iNiH paTTasaH spaShTasAdaH shaktishshAlInashaktiH kulishamakushalaM kuNThadhAraH kuThAraH | daNDashchaNDatvashUnyo bhavati tanudhanuryatpurastAtsa vaH stAd grastAsheShAstragarvo rathacharaNapatiH karmaNe shArmaNAya || 84|| (artha\-jina divya puruSha ke samakSha sha~Nkara kA shUla shatru vinAsha kI pravINatA rUpa apane svabhAva ko tyAga detA hai\, evaM isI prakAra agnideva ke a~Nkusha kI kiraNeM vinaShTa aura vAyu deva kA paTTasa nAmaka Ayudha bhI Chinna\-bhinna ho jAtA hai | shrIkArtikeya kI shakti kA dhairya samApta aura indra ke vajra kI bhI kushalatA asta~Ngata ho uThatI hai | gaNesha kA kuThAra kuNThadhAra\, tathA yamadaNDa bhI apanI krUratA se rahita\, aura rudra kA dhanuSha bhI kShINa ho jAyA karatA hai | isa taraha sabhI astroM ke garva ko khaNDita karane vAle shrIchakrarAja sudarshana puruSha Apake kalyANa kAraka kArya meM sarvadA satarka rahem || 84||) kShuNNAjAneyavR^indaM kShubhitarathagaNaM sannasAnnAhyayUthaM kShvelAsaMrambhahelAkalakalavigalatpUrvagIrvANagarvam | kurvANaHsAmparAyaM rathacharaNapatiH stheyasIM vaHprashastiM dugdhAM dugdhAbdhibhAsaM bhayavivashashunAsIranAsIravartI || 85|| (artha\-jo bhayAkrAnta indra ke vijayayArtha senApati kA pada grahaNa karate haiM tathA yuddha meM achChe\-achChe ghoDe chUrNa vichUrNa ho jAte aura ratha pa~NktiyA.N jarjarita ho jAtIM evaM baDe\-baDe matta gajendra\, tahasa nahasa ho jAyA karate haiM | jaha para vijaya nimittaka harSha ke kolAhala kI krIDA meM daitya varga kA garva khaNDita evaM vilIna ho jAtA hai | aise bhaya~Nkara yuddha ko karane vAle shrIchakrarAja sudarshana puruSha Apako kShIra samudra ke sadR^isha dhavala evaM susthira kIrti se paripUrNa kareM || 85||) druhyaddoshshAlimAlipraharaNarabhasottAnite vainateye vidrAti drAkprayuktaH pradhanabhuvi parAvartamAnena bhartrA | nirjitya pratyanIkaM niravadhikacharaddhAstikAshvIyarathyaM pathyaM vishvasya dAshvAnprathayatu bhavato hetirindrAnujasya || 86|| (artha\-shatru saMhAra meM vilakShaNa sAmarthya vAle bhujadaNDo se sampanna mAlI nAmaka daitya ke gadA Adi ke prahAra se jarjarita hone para jaba garuDa jI atishIghra raNa sthala se vimukha hAne lage\, to bhagavAn phira unheM lauTAkara aura jina shrIsudasharna puruSha ko niyukta kara unake dvArA asa~Nkhya hAthI ghoDe tathA rathoM se vyApta shatru sainya para vijaya dilAye\, evaM vishva kA kalyANa kiye haiM | ve chakrAdhIsha shrIsudarshana rAja Apako prakhyAta kareM || 86||) nandinyAnandashUnye galati gaNapatau vyAkule bAhuleye chaNDe chAkityakuNThe pramathapariShadi prAptavatyAM pramAtham | uchChidyAjau baliShThaM valijabhujavanaM yo dadAvAdibhikSho\- rbhikShAM tatprANarUpAM sa bhavadakushalaM kR^iShNahetiHkShiNotu || 87|| (artha\-jo yuddha meM nandIshvara ko nirAnanda karake gaNesha ko bhagA diye tathA kArtikeya ko vyAkula banA aura chaNDa nAmaka pramatha ko bhI chakita tathA kuNThita kara diye | isa prakAra sha~Nkara jI ke samasta prathamagaNa ke asta vyasta ho jAne para baliputra vANAsura ke bhuja samUha rUpa vana ko bhI kATakara jo Adi bhikShuka shrIsha~Nkara jI ko bANAsura kI prANa bhikShA dekara prasanna kara diye | ve chakresha shrIsudarshana puruSha Apake ama~Ngala kI rakShA kare.n || 87||) raktaughAbhyaktamuktAphalalulitalaladvIchivR^iddhau mahAbdhau sandhyAsambaddhatArAjaladharashabalAkAshanIkAshakAntau | gambhIrArambhamambhashcharamasurakulaM vedavighnaM vinighnan nivighnaM vaH prasUtAM vyapagatavipadaM sampadaM chakrarAjaH || 88|| (artha\-shatruM ke rakta pravAha se ra~njita motiyoM se vishiShTa evaM cha~nchala lahariyoM se paripUrNa vaha mahAsamudra\, jisakI kAnti\, sAya~NkAlIna megha tathA tArAgaNa ke mishrita rakta\, shveta varNa vAle AkAsha maNDala ke sadR^isha pratIta huA karatI hai | usa samudra ke jala meM sa~ncharaNa svabhAva vAle\, veda ke apahartA\, bhaya~Nkara asura kula ko\, nirvighna nirmUla karane vAle shrIchakrarAja sudarshana Apake liye nirApada sampatti pradAna kare || 88||) kAshIviploShachaidyakShapaNadharaNijadhvaMsasUryApidhAna\- grAhadvedhAtvamAlitruTanamukhakathAvastusatkIrtigAthAH | gIyante kinnarIbhiH kanakagiriguhAgehinIbhiryadIyA deyAddaiteyavairI sa sakalabhuvanashlAghanIyAM shriyaM vaH || 89|| (artha\-kAshIpurI kA jalAnA\, shishupAla kA shirachChedana tathA narakAsura kA vadha evaM jayadratha vadha ke samaya sUrya kA AchChAdana aura grAha ke sharIra kA kATanA\, mAlI rAkShasa kA bha~njana Adi jinakI visheSha kIrti kathAM ko sumeru parvata kI kandarAM meM rahane vAlI devA.NganAyeM gAyA karatI haiM | ve dAnava saMhAra kartA shrIsudarshana puruSha Apake li sakala loka prashasya sampatti pradAna kareM || 89||) nAnAvarNAnvivR^iNvanvirachitabhuvanAnugrahAn vigrahAn yaH chakreShvaShTAsu mR^iShTAsuravarataruNIkaNThakastUrikeShu | AtArAdarNamAlAvadhiShu vasati yaH pUruSho vassa deyAt vyadhvairuddhUtasattvairupahitamabahirdhvAntamadhvAntavartI || 90|| (artha\-jo sudarshana puruSha shreShTha asuroM kI striyoM ko kaNThAbharaNa kastUrI chUrNa se shUnya banA dete haiM | evaM praNava se mAtR^ikA akShara pa~Nkti paryanta aShTachakroM meM aneka prakAra ke varNa vAle saMsAra ke anugraha ke li vividha svarUpa ko prakaTa karate hu bhaktoM ke li nishchita kalyANa kA mArga pradarshana karate rahate haiM | ve sudarshana bhagavAn avaidika mArga ke saMsarga se Aye hu\, Apake antara aj~nAna ko naShTa kare.n || 90||) dvAtriMshatShoDashAShTaprabhR^itipR^ithubhujasphUrtirbhimUrtibhedaiH kAlAdye chakraShaTke prakaTitavibhavaHpa~nchakR^ityAnurUpam | arthAnAmarthitAnAmaharaharakhilaM nirvilambairvilambaiH kurvANo bhaktavargaM kushalinamavatAdAyudhagrAmaNIrvaH || 91|| (artha \- jo battIsa solaha evaM ATha Adi mAMsala bhujA vAle divya svarUpoM se kAla\, prakR^iti\, puruSha\, mahat aura aha~NkAra tathA jagat Adi ShaTchakroM meM loka ke tiro bhAva \-sR^iShTi\-sthiti\-saMhAra evaM anugraha ina pA~ncha rUpoM ko dhAraNa kara apane vaibhava ko prakaTa karate haiM | jo prArthiyoM ko atishIghra abhIShTa pradAna kara sabhI bhaktoM ko nirantara sukhI rakhate haiM | ve sudarshana puruSha ApakI rakShA kareM || 91||) koNairarNaissarojairapi kapishaguNaiH ShaDbhirudbhinnashobhe shrIvANIpUrvikAbhirdadhati vikasatashshaktibhiH keshavAdIn | tArAnte bhUpurAdau rathacharaNagadAshAr~NgakhaDgA~NkitAshe yantre tantrodite vaH sphuratu kR^itapadaM lakShma lakShmIsakhasya || 92|| (artha\-jo pi~Ngala varNa ke ShaTkoNa\, akShara aura ShaT padmoM se sushobhita rahate haiM | jisake Adi meM bhU\-vimba tathA anta meM praNava virAjatA hai jisakI pUrva Adi dishAM meM chakra\, kaumodakI gadA\, shAr~Nga dhanuSha aura nandaka khaDga a~Nkita hai | jo shrI\, vANI\, vAk\, tathA mR^iDAnI Adi shaktiyoM se sushobhita hote hu keshana Adi dvAdasha vyUha mUrtiyoM ko dhAraNa karate evaM pA~ncharAtra Agama meM kahe gaye yantra svarUpa meM virAjamAna rahate haiM | shrIviShNu bhagavAn ke pradhAna chihrabhUta ve shrIsudarshana puruSha Apako darshana dene ke liye prakaTa hove.n || 92||) daMShTrAkAntyA kaDAre kapaTakiTitanoH kaiTabhAreradhastA\- dUrdhvaM hAsena viddhe naraharivapuSho maNDale vAsavIye | prAkpratyaksAndhyasAndrachChavibharabharite vyomni vidyotamAno daiteyotpAtashaMsI raviriva rahayatvastrarAjo rujaM vaH || 93|| (artha \- pUrva kathita yantra kA adhobhAga shrIvarAha bhagavAn kI danta kAnti ke saMsarga se pi~Ngala varNa kA hai aura Urdhva bhAga shrInR^isiMha bhagavAn ke hAsya prakAsha se dhavala varNa kA\, tathA jo indra mamaNDala meM virAjate hu prAtaH sAyaM kAlIna saghana kAnti pu~nja se vyApta AkAsha maNDala meM daityoM ke vinAsha kI sUchanA dene vAle shrIsUrya deva ke sadR^isha prakAshamAna rahate haiM | ve sudarshana Apake dR^iShTAdR^iShTa pratibandhaka rogoM ko vinaShTa kare.n || 93||) koNe kvApi sthito.api tribhuvanavitatashchandradhAmApi rUkSho rukmachChAyo.api kR^iShNAkR^itiranalamayo.apyAshritatrANakArI | dhArAsAro.api dIpto dinakararuchiro.apyullasattArakashrI\- shchakreshashchitrabhUmA vitaratu vimatatrAsanaM shAsanaM vaH || 94|| (artha\-jo yantra ke eka koNa meM rahate hu bhI triloka meM vyApta haiM | svarNa kAnti hone para bhI kR^iShNa vigrahavAna haiM | agnivarNa hone para bhI bhakta rakShaka haiM | jaladhArA rUpa hokara bhI atyanta pradIpta rahate haiM | jo sUrya kAnti hokara bhI tAraka praNava kI Chavi dhAraNa karate haiM | isa prakAra paraspara viruddha dharmoM ke Ashraya shrIchakrarAja sudarshana Apake li shatru santrAsaka shAsakatva pradAna kare.n || 94||) shuklashshakra stavaste saha dahana kalAM kAla te.ayaM na kAlaH kiM vo rakShAMsi rakShA tava phalatu pate yAdasAM pAdasevA | vAyo hR^idyo.asi bhartustyaja dhanada madaM sevyatAM trayambaketi prAhuryadyantrapAlAssa danujavijayI hantu tandrAlutAM vaH || 95|| (artha\-shrIsudarshana puruSha ke charaNa sevaka unake viShaya meM isa prakAra kI ghoShaNA karate rahate haiM ki he indra tumhArI stuti atinirmala hai | agnideva tuma shrIchakrarAja ke darshana ke li\, kShaNamAtra ruka jA he kAla abhI tumhArA samaya nahIM huA hai | ai rAkShasavR^inda tumhArI rakShA kisa kAma kI | varuNadeva tumhArI pAda sevA saphala hai | he vAyudeva tuma to chakrarAja ke atyanta priya pAtra ho | kubera tuma apane dhana kA durabhimAna mata karo | trilochana tuma shrIchakrarAja kI sevA karo | isa prakAra ke daityakula vijetA shrIchakrarAja sudarshana Apake jADya tathA Alasya ko vinaShTa kareM || 95||) gAyatryarNArachakre prathamamanusakhassmerapatrAravinde bimbaM vahnestrikoNaM vahati jayijayAdyaShTashaktau niShaNNA | shokaM vo.ashokamUle padasavidhalasadbhImabhImAkShabhImA\- puMso divyAstradhAmA puruShaharimayI mUrtirasyatvapUrvA || 96|| (artha\-jahA.N para Adi vyUha shrIvAsudeva ke dvAdashAkShara mantra ke\, sakhArUpa\, phrulla dvAdasha patrAtmaka kamala meM\, agni ke trikoNa bimba\,karNikA ke sthAna meM virAjamAna hai | tathA jayinI\, jayA\, mohinI\, hlAdinI\, ajitA\, mAyA\, aparAjitA aura siddhi ina ATha shaktiyoM se jo sampanna haiM\, aura gAyatrI ke chaubIsa akShara jinake ara ke sadR^isha haiM | vahA.N para ashoka vR^ikSha ke mUla bhAga meM baiThakara apane charaNa ke samIpastha bhIma aura bhImAkSha sa.nj~naka do bhaya~Nkara puruShoM se jo ati ugra AkAra kI pratIta hotI hai | shrIchakrarAja meM virAjamAna bhagavAn kI apUrva nR^isiMha rUpa mUrti Apake shoka ko dUra phe.nka dem || 96||) pAshchAtyAshokapuShpaprakaranipatitaiH prAptarAgaM parAgaiH sandhyArochissagandhaiH svapadashashadharaM prekShya tArAnuShaktam | padmAnAbaddhakoshAniva suranivahaira~njalIn kalpyamAnAM\- shchakrAdhIsho.abhinandanpradishatu sadR^ishImuttamashlokatAM vaH || 97|| (artha\-yantra ke pR^iShThavartI ashoka vR^ikSha ke puShpa samUha se gire hu sAya~NkAlika lAlimA ke sadR^isha parAgoM dvArA raktima varNa ho gaye evaM praNava se vishiShTa apane nivAsa sthAna chandra maNDala ko dekhakara devatAM dvArA kI ga\, nibaddha padma kosha kI taraha prArthanA~njali kA abhinandana karate hu chakrAdhIsha puruSha Apa sabako lokottara yasha pradAna kareM || 97||) raktAshokasya vedasya cha vihitapadaM prAptashAkhasya mUle chakrairastraistadAdyairapi mahitachaturdvishchaturvAhudaNDam | AsInaM bhAsamAnaM sthitamapi bhayatastrAyatAM tattvamekaM pashchAtpUrvatra bhAge sphuTanaraharitAmAnuShaM jAnuShAdvaH || 98|| (artha\-aneka shAkhA prashAkhA yukta rakta ashoka tathA veda ke mUla bhAga evaM praNava meM jo nivAsa karane vAle haiM | jo sudarshana Adi chakra tathA pAsha\, a~Nkusha\, prabhR^iti AyudhoM ko dhAraNa karate hu apane chaturbhuja tathA ShoDasha bhujA vAle divya vigraha se pUjita hote haiM | tathA Upara\-nIche ke bhAga meM kramashaH siMha aura manuShya ke vishiShTa svarUpa meM virAjakara prakAshita hone vAle shrInR^isiMha evaM shrIsudarshana rUpa ina donoM vigrahoM se vishiShTa ekatva svarUpa shrIchakrAdhIsha bhagavAn janma\-maraNa ke bhaya se ApakA paritrANa kareM || 98||) prANe dattaprayANe muShitadishi dR^ishi tvaktasAre sharIre matyAM vyAmohavatyAM satamasi manasi vyAhate vyAhR^ite cha | chakrAntarvarti mR^ityupratibhayamubhayAkArachitraM pavitraM tejastattiShThatAM vastridashakuladhanaM trIkShaNaM tIkShNadaMShTram || 99|| (artha\-prANa prayANa ke samaya jaba netra kI darshanashakti kShINa ho jAtI\, tathA sharIra bhI atyanta paravasha\, evaM buddhi vibhrAnta bana jAtI hai | chitta andhakAra meM vilIna ho jAtA\, aura vANI bhI skhalita hone lagatI hai | taba usa samaya\, deva samUha kI parama sampatti\, tathA mR^ityu ko bhI bhayabhIta karane vAle\, trinetra\, evaM tIkShNa dA.Nta vAle shrInR^isiMha aura puruSha\, ina donoM vigrahoM se vishiShTa shrIsudarshanachakra meM sa~ncharaNa shIla vaha divya teja Apake samakSha apane vishuddha rUpa meM prakaTa hom || 99|| yasminvinyasya bhAraM vijayini jagatAM ja~NgamasthAvarANAM lakShmInArAyaNAkhyaM mithunamanubhavatyatyudArAnvihArAn | ArogyaM bhUtimAyuH kR^itamiha bahunA yadyadAsthApadaM va\- stattatsadyaH samastaM dishatu sa puruSho divyahetyakShavartI || 100|| (artha\-shrIlakShmInArAyaNa bhagavAn kA yugala vigraha\, sthAvara ja~Ngama rUpa samasta vishva kI\, rakShA shikShA Adi ke samasta bhAroM ko\, jana vijetA shrIsudarshana puruSha para nirbhara aura svayaM nishchinta ho niratishaya Ananda vihAra kA anubhava kiyA karatA hai | sudarshanachakra madhyavartI ve divya puruSha Apake li Arogya aishvarya tathA AyuShya pradAna kareM | sarva shaktimAn unake viShaya meM kahanA paryApta hai\, ki ve Apake samasta abhIShTa padArthoM ko nitya prati tatkShaNa pradAna karate rahem || 100||) padyAnAM tattvavidyAdyumaNigirishavidhya~Ngasa~NkhyAdharANA\- marchiShva~NgeShu nemyAdiShu cha paramataH puMsi ShaDviMshateshcha | sa~NghaiH saudarshanaM yaH paThati kR^itamidaM kUranArAyaNena \- stotraM nirviShTabhogo bhajati sa paramAM chakrasAyujyalakShmIm || 101|| (artha\-isa sataka ke jvAlA varNana meM chaibIsa\, nemi meM chaudaha\, ara meM bAraha\, tathA nAbhi meM gyAraha aura akSha meM teraha padyoM dvArA evaM isake pashchAt puruSha varNana prasa~Nga meM ChabbIsa stutiyoM ke shlokoM dvArA shrIkrUranArAyaNa muni se praNIta isa sudarshana shataka nAmaka stotra kA jo pATha karate haiM ve isa loka ke samasta sukhoM ko upabhoga kara lene ke pashchAt chakrAdhIsha bhagavAn ke sAyujya rUpa mokSha sukha ko prApta karate hai.n || 101||) || iti shrIkUranArAyaNamunipraNItaM sudarshanashatakaM samAptam || saddharmAmR^itavarShiNI hR^idi satAM svAnandasandeshinI nityaM nR^ityati yasya vaktrakamale vANI shubhA ma~njulA | so.ayaM shrIyutadevanAyakamunirdeshe shubhe bhArate dharmAchAryavaro.anishaM vijayate kalyANakalpadrumaH || 1|| shANDilyavaMshakalashAmbudhipUrNachandraM shrIvAnashailayatirATpadapadmabhR^i~Ngam | shrIve~NkaTeshavaraNAmbujasaktachittaM shrIdevanAyakaguruM sharaNaM prapadye || 2|| iti sudarshanashatakam | shrIrastu | ## Proofread by PSA Easwaran \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}