% Text title : ShaT.htri.nshattattva sandohaH with Sanskrit commentary % File name : shhattrim.itx % Category : vedanta, yoga, shiva % Location : doc\_yoga % Author : Commentary by Rajananda % Transliterated by : Sorin Suciu aka SeSe at sorins at hotmail.com % Proofread by : Sorin Suciu aka SeSe at sorins at hotmail.com % Latest update : November 1, 2010 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. ShaT.htri.nshattattva sandohaH ..}## \itxtitle{.. ShaT.htri.nshattattva sandohaH ..}##\endtitles ## yadayamanuttaramUrtirnijechChayAkhilamidaM jagatsraShTuM | paspande sa spandaH prathamashshivatattvamuchyate tajj~naiH || 1|| iha hi svata.ntrashivAdvayadarshane parameshvarassvata.ntrashchidghanasa.nvitsvabhAvassvayA svAta.ntryAkhyayA shaktyA satataM shivAdidharaNyantatattadbhuvanabhUtatattvAtmanA krIDanAdishIlatvAt.h kR^ityapa~nchakavidhAyI vastutaH kramarAhitye.api vishvasR^iShTau AbhAsanamAtrasAreNa pAramArthikakAryakAraNabhAvena kramamapi udbhAvayan.h anAkhyatve.api svechChayaiva svAtmabhittau tattachChivAdi tattvAbhikhyAmavabhAsayati | tathAtve.api ShaTtri.nshattattvamayakulasvarUpaparAmarshanAtAkhaNDyena svachamatkAravimarshasArAmanuttara Ana.ndadhanAvasthAnnojjhatIti vAstavAshayAvabodhanAya kashchiMmahAmAheshvaraH parameshashaktipAtAnugR^ihItaH tattvakramaprakriyAmAryAbhirekavi.nshatyA samupanibabandha yadayamityAdinA | anuttaramUrtebhagavataH parameshvarasya prakAshaghanasvAtmaikAtbhyenAvasthitaM vishvaM sisR^ikShoH darpaNanagaravata svechChayaiva svAtmanyAdyA proMmimIlayiShAvasthA shivatattvavyapadeshyA pa~nchashaktinirbharatvAtsvAta.ntriyAt.h chidAdiprAdhAnyena kramashaH shuddhAdhvani tattvasR^iShTyavabhAsanaM mAyAvidyAdes sa.nvitprakAshaghanaparamashivAt.h vyatirekAnatirekavikalpairupahatatvAt.h svata.ntriyameva kevalaM vishvotpattisa.nharaNAdau mUrdhAbhiShiktaM tattadanantashaktiniyamAnAM kroDIkAritvAt.h vakShyamANe.api tattadrUpopagrahaNe svata.ntryAmuktatvAnna prAchyasvabhAvApAyaH || 1|| ichChA saivasvachChA sa.ntatasamavAyinI satI shaktiH | sacharAcharasya jagato bIjaM nikhilasya nijanilInasya || 2|| tasya svAbhinnA svata.ntrechChAshaktirevodbhaviShyato vishvasya svA.ntarnilInatvAtbIjabhUtA shaktitattvatAM yAti shakteshshaktimaddharmatve.api nA.nyadarshanAbhimatavattasmAtvyatirekaH naiShkarmyeNAtrechChAyAssvachChatvAt.h hR^idayasArormiprabhR^itibhiH sa.nj~nAbhi tattaddarshaneShu abhidhAnaM | parameshvara eva hi svaishvaryochChalattayA pUrNAhantAchamatkAratAratamyena shaktidarshAmadhishete ityatrAnandashaktiprAdhAnyaM || 2|| svechChAshaktyudgIrNaM jagadAtmatayA samAchChAdya | nivasansa eva nikhilAnugrahaniratassadAshivo.amihitaH || 3|| tasyaiva parameshvarasya svasvAtantryodbhAsitasya vishvasya vishuddhasa.nvinmAtrAdhikaraNyena svAtmanyeva samullAsanAtsadityAkhyAnAtsadAshivatattvAvasthAtassa bhAvinassamastabhAvarAshessamyak.h bahiravabibhAsayiShAlakShaNakrIDArasikatvAtanugrahaniratatadbhUmikAM gR^ihNAtItyato nivasannityuktaM || 3|| vishvaM pashchAtpashyan.h idantayA nikhilamIshvaro jAtaH | sA bhavati shuddhavidyA yedantAhantayorabhedamatiH || 4|| evaM kramAvabhAsanAtvishvasya shuddhasa.nvinmAtrAdhikaraNa eva sphuTatayA parAmR^ishyamAnasyAhama.nshe abhiShechanAtsa eva parameshvara IshvaratattvadashAmadhishrayatyatra vedyajAtasya sphuTAvabhAsanAjj~nAnashaktyudrekaH | AntaradashAya udriktatvAtsadAshivAvasthA barhibhAvaparatodrekAt.h tu IshvarAvasthA ityanayorvisheShaH | prarUDhabhedasya idantA.nshasya samadhR^itatulApuTanyAyenAhama.nshasphuraNAyAM shuddhavidyAtattvaM | atra vishvasya sphuTataraM parAmarshanAtkriyAshaktiH pradhAnA | iyati cha shuddhasvAta.ntryameva tattadvaichitryeNa prasphuratIti shuddhodhvA || 4|| mAyA vibheda buddhirnijA.nshajAteShu nikhilajIveShu | nityaM tasya nira~NkushavibhavaM veleva vAridhe rundhe || 5|| ashuddhe punaradhvani parameshvaraiva svAtmaprachChAdanasAmakrIShayAdhorabhaTTArakabhUmiM mantramaheshvararUpAM gR^ihItvA durghaTasampAdanasAmarthyena mAyAshaktyA svato.anyonyatashcha bhinnamaNunAM bhogasiddhaye kalAdikShityantaM jaDAjaDavargaM kramato.akramato.apyavabhAsayati tatra bhinnabhinnaprathAtmakamayIyamalena svA~NgakalpeShvapi jaDavedyavargeShu vibhinnatayA buddhireva mAyAkhyaM tattvaM yena tasya nirargalaM svAta.ntryaM pratiha.nyate velayevAbdhitara~NgANAM vaibhavaM || 5|| sa tayA parimitamUrtissa~NkuchitasamastashaktireSha pumAn.h | raviriva sa.ndhyAraktassa.nhR^itashaktissvabhAsane.apyapaTuH || 6|| avikAryasyApi tasya chidAtmanaH svashaktInAM sa~NkochanapuraH saraM shaktidAridryamApannasyANvapara paryAyA puruShasa.nj~nA sa.nhR^itashaktitvena parimitAtmA sa svAtmaishvaryAmapi pratyabhij~nAtumapaTuH sa~ncharati vibhinnayoniShu | yadA punashshaktipAtatArata.nyAtvij~nApitaishvaryassvA~Ngakalpameva vishvaM pratyabhijAnIyAt.h tadA jIvat.h shivabhAvaM pratyApadyate || 6|| sampUrNakartR^itAdyA bahvyassantyasya shaktayastasya | sa~NkochAtsa~NkuchitAH kalAdirUpeNa rUDhayantyevaM || 7|| shattayantarakroDIkAriNyA svAtantrashaktyAviyuktatvAdeva parameshvarasya bahushaktitvaM sa~NkochagrahaNAdeva sarvAstachChaktayassa~NkuchitIbhUya kalAditattvapa~nchakena prarohamupagachChantI | tA yathA sartA sarvaj~natA tR^iptiH nityatA svAtantryamityetatpa~nchakaM shuddhAshuddhabhedena dvidhA parameshaviShayatayA shuddhaM sa.nsAraviShayatayA tu ashuddhaM || 7|| tatsarvakartR^itA sA sa~NkuchitA katipayArthamAtraparA | ki~nchitkartAramamuM kalayanti kIrtyate kalA nAma || 8|| gopitasvarUpatvAnniruddhashakteH parameshvarasya sarvakartR^itAshaktiH prANAdiparimitapramAtR^ibhAve ki~nchit.h kartR^itodvalanAtmanA kalanena kalAtattvAtmatAM yAti yadvashAtki~nchideva kartumutsahate aNuH na sarvatra kartR^itvamiti || 8|| sarvaj~natAsya shaktiH parimitatanuralpavedyamAtraparA | j~nAnamutpAdayantI vidyeti nigadyate budhairAdyaiH || 9|| evaM tasyaiva sarvaj~natAshaktissa~NkochaM gR^ihItavatI ki~nchijj~neyamAtraparatvena j~nAnotpAdanAtvidyAtattvaM vidyayaiva buddhidarpaNe pratiphalitA bhAvA vivichya.nte guNasa~NkIrNanatayA tasya vivektumakShamatvAttasmAt.h vidyayaivArthavivekaH || 9|| nityaparipUrNatR^iptiH shaktistasyaiva paramitA tu satI | bhogeShu rajjayantI satatamamuM rAgatattvatAM yAtA || 10|| parameshvarasya nityaparipUrNatR^iptirnAma shaktiH pAramitya yAtA yatra kvachana upAdeyAdyabhimate ki~nchanme bhUyAt.h iti sAmAnyena abhiShva~NgamAtrAdApadyate rAgatattvaM | visheShAbhiShva~Ngastu asyaiva pallavitaprAyetyetadeva kalAvidyayoH prAguktayoH ki~nchidbhAge nimittaM || 10|| sA nityatAsya shaktirnikR^iShya nidhanodayapradAnena | niyataparichChedakarI klR^iptA syAtkAlatattvarUpeNa || 11|| akAlakalitasya chidAtmano nityatvAkhyA shaktinyagbhAvamAshritya kAryArUShitakartR^itvakalanaya ANuM tuTyAdikramAbhAsanAtmanA kAlena sa.nyojya kAlatattvavyapadeshyA kalpyate yenAyamaNuH bhUtAdikriyAkramakalitaH kAlavashatAmapadyate || 11|| yAsya svatantratAkhyA shaktissa~NkochashAlinI saiva | kR^ityAkR^ityeShvavashaM niyatamamuM niyamantyabhUnniyatiH || 12|| svata.ntryamevAsya parapramAtussa~Nkuchanniyatitattva tAmAbhAsayati yataH kAryAkAryeShu niyamAdhAnAt.h vishiShTe kArye vishiShtaM kAraNaM evAdadhyAn.h nAniyataM iti | etena kalAdinA ka~nchukenA vR^ito.ayaM shaktidAridryamanubhUya kalAdi mukhenaiva svavaibhavAt.h prativitIrNaki~nchida.nshaH pashurityuchyate || 12|| ichChAditrisamaShTishshaktishshAntAsya sa~NkuchadrUpA | sa~NkalitechChAdyAtyakasattvAdika sAmyarUpiNI tu satI || 13|| buddhyAdisAmarasyasvarUpachittAtmikA gatA prakR^itiH | ichChAsya rajorUpAha~NkR^itirAsIdahaM pratItikarI || 14|| asya shAntAkhyAshaktirakShubdhatvAtichChAdInAM shaktInAM garbhIkaraNAtsamaShTirUpA pAramityagrahaNAchcha guNAnAmavibhAgAvasthA prakR^ititattvaM | guNAnAmichChAdishaktitrikenAnvArabdhatvAttritvaM yatprakShobhAt.h prakR^itikasargasya prasaraH | tatra chittAtmake buddhayakR^inmanA.nsi samyAvasthAmadhishriyanti | atra tattvakramaprasare shivAdisakalAnteShu prabhAtR^ivargeShu j~nAnakriyAshaktI eva mukhyamupakaraNaM te eva sa~NkuchidrUpe Ishvarashuddhavidye sa~Nkuchite vidyAkale atyantasa~Nkuchite buddhikarmendriyANi kriyAyAH sa~NkochasImni bhUtasUkShmAdi iti vij~neyaM | aNoH rajaH pariNAminI ichChashakti ahamityAbhimAnalakShaNA aha~NkR^itiH || 13##-##14|| j~nAnApi sattvarUpA nirNayabodhasya kAraNaM buddhiH | tasya kriyA tamomayamUrtirmanochyate vikalpakarI || 15|| sattvapariNAminI j~nAnashaktirevArthAdhyavasAyalakShaNA buddhiH | tamaH pariNAminI kriyAshaktiH | vikalpakaraNalakShaNaM manastattvamuchyate || 15|| vAmAdipa~nchabhedassaiva sa~Nkuchitavigraho devaH | j~nAnakriyoparAgaprAdhAnyAdvividhaviSharUpo.abhUt.h || 16|| saiva krIDAsatattvo vAmodevAdipa~nchamUrtitattvAt.h sa~Nkuchito bhUtvA j~nAnashaktyupara~njanapradhAnatayA j~nAnendriyatadviShayasharIratAM kriyAshaktyupAdhiprAdhAnyAt.h karmendriyavyApAravattvaM cha upAdatte | shaktipa~nchakopAdAnAt.h karaNAnAM pa~nchadhAtvaM bodhyaM || 16|| shrotraM chakShussparshanajihvAghrANAni bodhakaraNAni | shadbasparsharUparasagandhau cheti bhUtasukShmANi || 17|| shrotrAdIni j~nAnendriyANi shabdAdIni tanmAtrANi || 17|| ayamevAtinikR^iShTo jAto bhUtAtmanApi bhUteshaH | gaganamanilashcha tejassalilaM bhUmishcha pa~nchabhUtAni || 18|| atyantasa~NkochagrahaNAtachidrUpatAmavabhAsyAkAshadIni pa~nchabhUtAni || 18|| shrotrAdikaraNavedyAshshabdAdyAstAni vedakAnyeShAM | vachanakarI vAgAsIt.h pANissyAtkaraNabhUtAdAne || 19|| shabdAdij~nAnasAdhanAni shrotrAdikaraNAni vachanAdikriyAsAdhanAni vAgAdIni karme.ndriyANi || 19|| gamanavisargAnandatritaye pAdAdikaM karaNaM | gandhavatI bhUmissyAdApassA.nsiddhikadravAstejaH || 20|| uShNasparshamarUpasparsho vAyurambaraM sashabdaM | ShaTtri.nshattattvamayaM vande kulAtigaM shaMbhuM || 21|| AdinA pAyUpasthau gR^ihyete | ga.ndhavattvaM bhUmerlakShaNaM sA.nsiddhikadravatvamablakShaNamuShNa sparshena tejo lakShyate arUpasparsho vAyulakShaNaM shabdAkashasyeti pratyekaM mukhyaguNanirdeshaH | tattvAnAmuttarottaraM vyApyavyApakabhAvena bhUmirvyApyA jalAdishivAntaM vyApakAni pa~nchatri.nshatevaM bhUtasR^iShTau vyomAdiguNA vyAmakatvenAnugatAssa.nti | paramashivatattvasya sarvatrAnugatatvAtvishvamayataduttIrNayAmalakaulasvarUpameva bhaktAnAmiti vandanopasa.nhArokyayopakShiptamiti shivaM || 20 ##-## 21|| || iti ShaT.htrishattattvasa.ndohashshrImadrAjAnakAnandAchAryavirachitavivaraNopetaH samAptaH || ## Encoded and proofread by Sorin Suciu aka SeSe at sorins at hotmail.com. \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}