% Text title : Parshvanatha Mahavirayoh Vyaktitvavimarshah % File name : pArshvanAthamahAvIrayoHvyaktitvavimarshaH.itx % Category : misc, article, pradIptakumArananda % Location : doc\_z\_misc\_general % Author : (Copyright) Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orissa pknanda65 at gmail.com % Transliterated by : Pradipta Kumar Nanda % Proofread by : Pradipta Kumar Nanda % Acknowledge-Permission: (Copyright) Pradipta Kumar Nanda % Latest update : March 17, 2022 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Parshvanatha Mahavirayoh Vyaktitvavimarshah ..}## \itxtitle{.. pArshvanAtha\-mahAvIrayoH vyaktitvavimarshaH ..}##\endtitles ## lekhakaH \- nandapradIptakumAraH \section{bhagavAn pArshvanAthaH\-} jayatastava pArshvasya shrImadbhartuH padadvayam | kShayaM dustarapApasya kShamaM kartuM dadajjayam || rAgAdijetR^itvAjjinaH | kvAsau jinaH? uchyate \- sarvaj~no vItarAgo.arhan kevalI tIrthakR^ijjinaH | syAdvAdavAdI nihnIko nirgranthAdhipa ityapi ||(1) iti | yadvA jina upAsyadevatAsyeti jin+aN jainaH | yaj~na devatA karmakANDAdiShu vItaspR^ihaH arhannAmA sannyAsI pArshvanAtho vedavirodhI | tamaitihAsika\-puruSha iti pAshchAtyAH(2) manyante | jAti dharma varNa li.nga nirvisheSheNa sarve janAH muktiM prAptuM samarthA iti tasya yuktirbaliShThA AsIt | tIrthaM nAma shAstraM tIrthaM karotIti tIrtha.nkaraH | sa.nsArasAgarAt pArakartA apicha dharmasya pravaktA bhavati tIrtha.nkaraH | jainadharmasya chaturvi.nshatitIrtha.nkareShu(3) pArshvanAthaH trayovi.nshatitamaH tIrtha.nkaro babhUva | tatra \ldq{}darshanavishuddhirvinayasa.npannatA shIlavrateShvanatIchAro.abhIkShNaj~nAnapayogasa.nvegau shaktitastyAgatapasI sAdhusamAdhirvaiyAvR^ittyakaraNmarhadAchAryabahushrutapravachanabhaktirAvashyakAparihANirmArgaprabhAvanA pravachanavatsalatvamiti tIrtha.nkaratvasya\rdq{} iti tattvArthasUtre(4) tIrtha.nkaralakShaNaM lakShitam | te cha tIrtha.nkarAH R^iShabhanAthaH, ajitanAthaH, sa.nbhavanAthaH, abhina.ndananAthaH, sumatinAthaH, padmaprabhanAthaH, cha.ndraprabhanAthaH, puShpada.ntanAthaH, shItalanAthaH, shreyA.nsanAthaH, vAsupUjyanAthaH, vimalanAthaH, ana.ntanAthaH, dharmanAthaH, shA.ntinAthaH, ku.nthunAthaH, arahanAthaH, mallinAthaH, munisuvratanAthaH, naminAthaH, ariShTaneminAthaH, pArshvanAthaH evaM shrI mahAvIraH pramukhAshchaturvi.nshatisa.nkhyakAH prasiddhAH | antima\-tIrtha.nkarasya mahAvIrasya 250 varShebhyaH prAk ikShvAkurAjava.nshodbhavo.aya.n(5) mahAtmA khrI0pU0 (872\-772) tame varShe pauShakR^iShNaikAdashyAM tithau vishAkhA nakShatre(6) tulArAshau vArANasyAmAtmAnaM prakaTayAmAsa | pArshvanAtha AchAryapuShpadantena ugrava.nshIyo(7) nirUpitaH | sA.npratikA vidvA.nsaH pArshvanAthaM nAgava.nshIya iti svIkurvanti |(8) kAshyapagotrIyarAjA ashvasena asya pitA tathA vAmAdevI mAtA AstAm |(9) mahApurANe.asya(10) pitarau brAhmI\-vishvasenau nirUpitau | vAdirAjasya pArshvanAtha charitre.asya mAturnAma brahmadattA nishchitA(11) | janmanaH pUrvaM svapne mAtA garbhAvasthAyAM tatpArshve bhramantaM kR^iShNasarpaM dadarsha(12) | putrajanmAnantaramapi tachCharIre sarpachihnaM dR^iShTvA rAj~nI vAmA taM pArshva iti sambodhitavAn | uttarapurANAnusAraM devarAja indreNa pArshvanAtha nAma pradattam(13) | pashchAttasya pArshvanAtho nAma prasiddhiM gataH | prArambhikajIvanamasya rAjakumArarUpeNa ativAhitam | kadAchit kushasthalarAj~naH prasenajitasya kanyayA padmAvatyA sahAsya vivAhaH sa.njAtaH(14) | etadviShaye bahumatAntarANi dR^ishyante | digambarapara.nparAyAM pArshvanAtha avivAhitaH svIkriyate(15) | pashchAt vairAgyadAvAnalena pradahya svaya.nbuddhaH pArshvanAthaH tri.nshad vayasi gR^ihaM tyaktvA jainIdIkShAM svIchakAra | kAshyAM kaushAmbavane tryashItitamAni dinAni uShitvA kaThoratapashcharyayA tatra kevalaj~nAnaM lebhe | pashchAt kuru\-kAshi\-koshala\-avantI\-pauNDra\-mAlava\-ga\-ba.nga\-kali.nga\-pA~nchAla\-magadha\-vidarbha\-dashArNa\-saurAShTra\-karNATaka\-ko.nkaNa\-mevADa\-lATa\-drAviDa\-kachCha\-kAshmIra\-shAka\-pallava\-vatsa\-AbhIra\-tAmraliptAdiShu vibhinneShu kShetreShu paribhramya chaturvidhasa.nghasya sa.nsthApanaM chakAra(16) | satya\-ahi.nsA\-asteya\-aparigrahANAM chaturNAM chAturyAmadharmasya(17) deshanAM pradadau | samyagdarshanaj~nAnachAritrANi mokShamArga(18) iti tena abhANi | shruta\-chAritrau dharmasya dvau bhedau | karmAvaraNabandhanAni ChetuM dharmo hi sarvashreShThaM sAdhanamiti nirdiShTam | dharmaM vinA jIvanamasAram | chaturvidheShu sa.ngheShu muniH AryikA, shrAvakaH shrAvikA cha pramukhA Asan | pArshvanAthasya chatvAro gaNAH nirgranthasa.npradAyA Asan | pratyekagaNeShu eko gaNadharaH pradhAno vidyate | samavAyA.nga\-kalpasUtrAdiShu aShTau(19) gaNadharA vidyante | anyatra dashagaNadharA(20) varNyante | bhagavataH pArshvanAthasya dharmIya parivAreShu shubhadattAdi aShTau dasho vA gaNadharAH, sahasrasa.nkhyakAH kevalayaH, pa~nchAshadadhika saptashataparimitAH manaHparyavaj~nAninaH, chaturdashashatasa.nkhyakAH avadhij~nAninaH, pa~nchAshadadhika trI.nshatparimitAH pUrvadhAriNaH, ShaTshataparimitA vAdinaH, dvAdashashatasa.nkhyakA anuttaropapAtiko munayaH, ShoDashasahasra sAdhavaH, aShTatri.nshatsahasrAH sAdhvaH, lakShAdhika chatuHShaShThisa.nkhyakAH shrAvakAH, trilakShAdhika saptAvi.nshatisahasrAH shrAvikAshcha babhUvuH | pArshvanAthashAsane sahasrAdhikAH sAdhavaH dvisahasrAdhikA sAdhvashcha siddhiprAptA Asan | jainAgameShu pArshvanAthasya nava\-pUrvajanmAni vyatItAni paThyante | Adau marubhUtinAmA brAhmaNaH, dvitIye vajraghoSho nAmako hastI, tR^itIye svargIyadevatA sahasrAraH, chaturthe kiraNadevo vidyAdharaH, pa~nchame achyutadevaH, ShaShThe vajranAbhanAmA chakravartti samrAT, saptame graivayakadevatA, aShTame svarNabAhu rAjA, navame cha prANA.nntadeva iti(21)| pArshvanAthasya ra.ngo nIlaH | pratIkaH sarpaH | yakShaH pArshvaH | yakShiNI cha padmAvatI iti jainA vadanti | saptativarShANi kevalaj~nAnaM pradAya sarvasheShe vArANasitaH sa.nprati jhArakhaNDasthita\-sammetashikhara.n(22) pratyAgataH saH | tatra trayatri.nshatsAdhubhiH saha mAsaM yAvat anashane sthitvA shukladhyAnena magnaH san shrAvaNa shuklAShTamyAM vishAkhAnakShatre sarvakarmANi dagdhvA nirvANamavApa | \section{bhagavAn mahAvIraH\-} sarvaj~no jitarAgAdidoShastrailokyavarjitaH | yathAsthitArthavAdI cha devo.arhat parameshvaraH ||(23) bhagavataH pArshvanAthasya 250 varShAtparaM vardhamAno mahAvIrakAlaH | asau jainadharmasyAntima tIrtha.nkara eva | tadAnIntanakAle yAgayaj~nAdInAM vaidika kriyANAM sarvatra bahulatayA prachAra prasAro dR^iShTigocharIbhUta AsIt | pashuhi.nsA madya mA.nsAdi amedhyabhojanaM sAmAjikAnAM dInacharyA prachalitA | asminneva kAle khrI0pU0 ShaShTha shatAbdyA.n(24) ( 599\-527 )chaitra shukla trayodashyAM tithau rAtrAvantima prahare vaishAlI(25) nagaryyAmasya nirgrantha(26) j~nAtR^i(27) putrasya AvirbhAvo sa.njAtaH | kShatriya nAthava.nshasya samrAT siddhArtha asya janakastathA trishalA.asya jananI AstAm | trishalA lichChaviva.nshIyarAj~naH cheTakasya putrI AsIt | mahAvIrasya vivAhaH kauNDinya gotrayA rAjakumAryayA yashodayA saha abhUt | tri.nshadvayasi bardhamAnaH bhikShuvrataM dhArayan dvAdashavarShaM yAvatkaThora sAdhanaM sa.npAdya nirvANa\-siddhimavApa | sAdhanAvasthAyAmasau vibhinneShu kShetreShu paribhramya vAsa vastrashUnyaH san tapashcharyyAM chakAra | siddhAvasthAyAmarhatpadasamAsInaM paramapUjanIyo babhUva |(28) bardhamAno.asya pitR^idattaM nAma | asya ekA kanyA priyadarshanA AsIdyasyAH pati pashchAdasya prathamaH shiShyo jAtaH | pArshvanAthena chaturyAmANAM satya\-ahi.nsA\-asteya\-aparigrahANAmupadeshaH pradattaH kintu mahAvIro brahmacharyaM sa.nyujya pa~nchamahAvratasya upadesho vihitaH | kaivalyaprApteranantaraM dharmaprachArAya vaishAlI\- kapilavAstu gaNarAjyayoH pratisthAnaM paribhamaNaM kR^itavAn | svamatamupasthApayan janAnAmAdaraNIyo sa.nbabhUva | kAlakrame taddharmaH sahasA sa.nprasAritaH | magadha\-sindhu\-sauvIra\-kaushAmbI\-avantI\- champAdiShu rAjyeShu saH pUjArhaH sa.njAtaH | rAjava.nsheShu tasya pratiShThA kramashaH varddhitaH | ahi.nsAvrata mahAvIrasya shreShTha AsIt | tannaye \ldq{}sabbe jIvA vi ichChati jIviu na marIjiu\rdq{} anena divyaghoShena na kevalaM mAnavAn apitu pashUnnapi ahi.nsAyAH pAThaM pAThayAmAsa | dharmanAmno vyavahriyamANasya krUrabaliprathAyAH virodhaH kurvannasau pashUnAM kR^ite mahadupakAro vihitaH |(29) nikhile vishve samAjavAda sAmyavAda ahisA satya aparigraha brahmacharyAdInAM shikShAM pradarshya mAnavAnAM kR^ite amaratvasya mArga unmuktaH kR^itaH | jainadarshane uchcha nIchayoH bhedAbhAvo vidyate | kaThora jAtibhedavAdaM suvyavasthApayituM tena janmasthAne karmaNa prAdhAnyaH svIkR^itaH | uchchakule jAte.api na kashchiduchcho bhavati | kintu karmaNA charitreNa cha nIchochchasthAnaM prApyate | tathAhi\- uchchAvachajanaprAyaH samayo.ayaM jineshinAm | naikasmin puruShe tiShThedekastambha ivAlabaH || api cha prAkR^itagirayA\- kammuNA vammaNo hoi kammuNA hoi khattiyo | vaisso kammuNA hoi suddo havai kammuNA ||(30) iti | api chAnyatra\- brAhmaNaH kShatriyAdInAM chaturNAmapi tattvataH | ekaiva mAnuShI jAtirAchAreNa vibhajyate || (31) iti | \ldq{}NANasya sAramAyAro\rdq{} arthAt j~nAnasya sAra AchAraH | \ldq{}chAritaM khalu dhammo\rdq{} charitraM hi yathArtho dharmaH | na chAritAtparaM tapa iti jainashAsane nirddhAritaM tattvam | AchArakShetre mahAvIrasvAminA krAntikArivichAraH pradarshitaH | sAdvAdaH anekAntavAdashcha asya mahAnubhAvasya sarvashreShThau siddhAntau | pakShapAtarAhitye sarvadharmasamanvaye anayorAvashyakatA aparihAryA | yachchoktaM haribhadrasUriNA\- AgrahI vata ninIShati yuktiM tatra yatra matirasya niviShTA | pakShapAtarahitasya tu yuktiryatra tatra matireti nivesham ||(32) iti | samarthayanti hemachandrapAdAH\- pakShapAto na me vIre na dveShaH kapilAdiShu | yuktimadvachanaM yasya tasya kAryaH pratigrahaH ||(33) mahAvIranirvANAtparaM jainadharmo rAjAshrayeNa paripAlito varddhitashcha | magadhasya nandava.nshIyena rAj~nA kali.ngAdhipatinA khAravelena mauryAdhipatinA chandraguptena cha jainadIkShA gR^ihItA | tadAnIntanakAlAvachChedena jainasa.nghapradhAnena sa.nghabhadreNa jainAchAre kimapi parivarttanaM kR^itam | nagnatAM vihAya tena shvetavastraM samarthitam | anena mahAn vivAdo jAtaH | jainasa.npradAyo.api shvetAmbara\-digambarabhedena dvidhA vibhaktaH |(34) AchAra\-vichAradhArAyAmapi bheda AyAtaH | tathA hi\- bhu.nkte na kevalI na strI mokShameti digambaraH | prAhureShAmayaM bhedo mahAn shvetAmbaraiH saha || (35) iti | \-\-\- lekhakaH \- nandapradIptakumAraH pAdaTIppaNyaH (1) mahAvIra jayantI smArikA 1970 pR^i 57 (2) ##That parsva was a historical person, is now admitted by all as probable. The sacred books of the East vol.XLV. introduction, page - 21## (3) stutividyA AchAryaH samantabhadraH (4) 6/4 (5) tasyAmikShvAkuva.nsho.abhUdyashvaseno mahIpati\- tri0sha0pu0cha0, pa 9 sa 3 shlo 14 (6) uttarapurANe (7) mahApurANa 64/22/23 (8) jainadharmakA maulika itihAsa pR^i\-287 (9) samavAyA.nga (10) vArANasyAmabhUdvishvasenaH kAshyapagotrajaH | brAhmyasya devI samprAptavasudhArAdipUjanA || mahApurANe\-63/75 (11) jainadharmakA maulika itihAsa pR^i\-287 (12) garbhasthite.asminjananI kR^iShNanishyapi pArshvataH | sarpanta sarpamadrAkShIt sadya patyu shashasa cha || smR^itvA tadeSha garbhasya prabhAva iti nirNayan | pArshva ityabhidhA sUnorashvasenanR^ipo.akarot || triShaShTi shalAkA puruSha charitre parva 9 sarga 3 shlo 45 (13) janmAbhiShekakalyANapUjAnirvR^ityanantaram | pArshvAbhidhAna kR^itvAsya pitR^ibhyAM taM samarpayat || u0 pu0 73/92 (14) itthaM pitR^ivachaH pArshva.apyulla.nghayitumanIshvaraH | bhogyakarma kShapayitumuduvAha prabhAvatIm || tri0 Sha0 sha0 210 (15) jainadharmakA maulika itihAsa pR^i 293 (16) tatra pR^i302 (17) tatraiva 302 (18) tattvArthasUtram 1 (19) pAsassaNaM arahao purisAdANIyassa aTTgaNA subheya ajjaghoseya vasiTThe da.nbhayAri cha | some sirihare cheva vIrabhadde jase viyA || (20) Aryadatta AryaghoSho vashiShTho brahmanAmakaH | somashcha shrIdharo vAriSheNo bhadrayasho jayaH || vijayashcheti nAmAno dashaite puruShottamAH || (21) jainadharmakA maulika itihAsa pR^i 284 e bI sI klAinsa 2017, pIpI | 867\-872| (22) pArasanAtha parvataH (23) bhAratIyadarshanam pR^i 90 (24) jainadarshanetihAsaH pR^i\- (25) vihArarAjye vartate (26) jainAchAryAH (27) j~nAtR^i asya gotrasya nAma (28) ##Indian Historical quarterly, vol-VIII, No.2 Suplement of Indus civilization.## (29) jainadharmakA maulika itihAsa pR^i 333 (30) uttarAdhyayana\- 25, 33 (31) jainadarshanam pR^i\-29 (32) tatra\-22 (33) tatraiva 23 (34) bhAratIyadarshanam pR^i 93 (35) sarvadarshanasa.ngrahe \-\-\- lekhakaH \- nandapradIptakumAraH ## Written by Dr. Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orisa pknanda65 at gmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}