% Text title : Upanishat Samiksha % File name : upaniShatsamIkShA.itx % Category : misc, sahitya, article, pradIptakumArananda % Location : doc\_z\_misc\_general % Author : (Copyright) Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orissa pknanda65 at gmail.com % Transliterated by : Pradipta Kumar Nanda % Proofread by : Pradipta Kumar Nanda % Acknowledge-Permission: (Copyright) Pradipta Kumar Nanda % Latest update : May 13, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Upanishat Samiksha ..}## \itxtitle{.. upaniShatsamIkShA ..}##\endtitles ## lekhakaH \- nandapradIptakumAraH bhAratIyaj~nAnabhANDAre upaniShadAM sthAnaM mahatvapUrNaM varIvarti | iyaM parAvidyA brahmavidyA adhyAtmyavidyA vA parigaNyate vidvadbhiH | mUlato vedAntashAstramupaniShadAkhyAyate | mukhyatayA adhyAtmyavidyApratipAdakA vedabhAgA upaniShadaH kathyante | bhAratIyadarshanashAstreShu prasthAnatrayeShu brahmasUtraM, shrImadbhagavadgItA, upaniShachcha trINi prasthAnAni vikhyAtAni | bhAratIyA vaidikadharmagranthA darshanAni cha imAmeva prasthAnatrayImavalambanti | upaniShadAM gItAbrahmasUtrayorAshrayapradAyitvAt tAH santi mahanIyatamAH | upa nipUrvakasya visharaNa\-gati\-avasAdanArthakasya dhAtoH (ShadlR^i dhAtoH) kvip pratyayena upaniShat shabdasya niShpattirbhavati | brahmasvarUpapratipAdane sarvasamartheyaM vidyA sarveShAM mumukShUNAM kR^ite paramopAdeyA bhavati | upaniShadAM sa.nkhyAnirdhAraNe muktikopaniShadvAkyaM pradhAnam | tanmate \ldq{}sarvopaniShadAM madhye sAramaShTottaraM shatam\rdq{} | iti | aShTottarashatasa.nkhyakA upaniShadaH Asan | adhunA 120 upaniShadaH samupalabhyante | tAsu aShTottarashatasa.nkhyakAsu prAyeNa dvAdashopaniShadaH prAchInatvAt vishadatayA prAmANikA bhavanti | teShu 10 upaniShadaH R^igvedasambaddhAH, 19 upaniShadaH shuklayajurvedasambaddhAH, 32 kR^iShNayajurvedasambaddhAH, 16 sAmavedasambaddhAH, 31 atharvavedasambaddhAH cha virAjantetarAm | anyA yogopaniShadaH, sAmAnyavedAntopaniShadaH, vaiShNavopaniShadaH, shaivopaniShadaH, shAktopaniShadashcha dR^iShTipathamArohanti | sarve dArshanikAH tAsu katichanopaniShadaH svamatAnusAriNyayA vyAkhyAtavantaH | anyatra 21 vedAntopaniShadaH, 16 vaiShNavopaniShadaH, 15 shaivopaniShadaH,18 shAktopaniShadaH prakAshitA santi | sarvAsUpaniShatsu dashopaniShadaH prasiddhAH santi | tAsAmupari bhAShyakArAH sva\-svamatAnusAraM bhAShyaM kR^itavantaH | tAsAM sa.nkhyA tu muktikopaniShadi nimnarUpeNa varNitA dR^ishyate | uktaM cha\- \ldq{}Isha kena kaTha prashna muNDa mANDUkya tittiriH | aitareyaM cha ChAndogyaM bR^ihadAraNyakaM dasha\rdq{} || etadatiriktA shvetAshvetopaniShadapi prasiddhA vidyate | sarvAsUpaniShatsu kechana gadyAtmikAH, katichana padyAtmikAH aparAH gadyapadyobhayAtmikAshcha dR^ishyante | AsAM kAlo.api bhinna\-bhinnaH pratIyate | imAH upaniShadaH bhAratIya\-adhyAtmyavidyAkAshe jAjvalyamAnAni nakShatrANIva shobhante | sarvAsUpaniShatsu prAyashaH advaita\-dvaita\-vishiShTAdvaitashrutInAM sadbhAvaH paramAchAryaiH pradhAnatvena svIkR^itaH | sarveShAM darshanAnAM bIjAni upaniShatsu nihitAni dR^ishyante | na kevalamAstikadarshanAnAmapitu nAstikAnAmapi mUlabhUtAH siddhAntAH Asu samupalabhyante | AtmAsti upaniShadAM pradhAnaviShayaH | kenopAyena jIvaH AtmasAkShAtkArakartuM shakyate tadviShaye upaniShad vakti | sa.nhitAta AraNyakaM yAvat tadbrahmasvarUpaM bhinnaprakAreNa varNitamasti | kintu upaniShad vishadatayA sUkShmarItyA cha tadAtmatattvaM vishinaShTi | tadAha bR^ihadAraNyake\- \ldq{}sa vAyamAtmA brahma vij~nAnamayo manomayaH prANamayashchakShurmayaH shrotramayaH pR^ithivImaya Apomaya vAyumaya AkAshamayastejomayo.atejomayaH kAmamayo.akAmamayaH krodhamayo.akrodhamayo dharmamayo.adharmamayaH sarvamayaH \ldq{} iti sa.nsArasya mUlabhUtaM tattvaM bhavati AtmA nishchitaH | brahmatattvavishleShaNe upaniShadAM yuktiH baliShThA | upaniShadadhyayanaM vinA AtmavidyAsandhAnaM sarvathA.asambhavamiti satyam | brahatattvaM yaH ko.api jij~nAsati, j~nAtuM shakyate vA tatsarvamupaniShat mAdhyamena | sAdhakaH yamAtmAnaM vR^iNute tenaiva sa tamavAptumIShTe | yachchoktaM \- \ldq{}nAyamAtmA pravachanena labho na medhayA na bahudhA shrutena | yamevaiSha vR^iNute tena labhyastasyaiva AtmA vivR^iNute tanUM svAm || \rdq{} iti | vishAlaM chAsti upaniShadaH kalevaram | na kevalamadhyAtmyaviShayA apitu sarve sAmAjikaviShayA api upaniShatsu darIdR^ishyante | sarveShAM mAnavajAtInAM kR^ite samAdaraNIyAH samAshrayaNIyA upaniShadaH iti dik | \-\-\- lekhakaH \- nandapradIptakumAraH ## Written by Dr. Pradipta Kumar Nanda, Kendrapara, Orissa pknanda65 at gmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}