% Text title : Mahavakya Ratnavali % File name : mahavakyaratnavali.itx % Category : major\_works, svara % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Sw. Ramachandrendra Sarasvati (aka UpanishadBrahma Yogin) % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Description-comments : Edited by Vasudev Lakshman Panshikar (7th edn.) % Latest update : September 29, 2013, October 6, 2018 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Mahavakya Ratnavali ..}## \itxtitle{.. mahAvAkyaratnAvalI ..}##\endtitles ## shrIH . mahAvAkyaratnAvaliH nAma shrImatparamahaMsaparivrAjakAchAryarAmachandrayati\- grathiteshAvAsyAdyaShTottarashatopaniShadAM sArasa~NgrahaH . paNashIkaropAhvalakShmaNAtmajavAsudevasharmaNA saMshodhitaH ##(##saptamaM saMskaraNam##)## \medskip\hrule\medskip | mahAvAkyaratnAvalisthaviShayakramaH vAkyasa.nkhyA cha | viShayAH ma~NgalAcharaNam \- aShTottarashatopaniShadaH mahAvAkyaratnAvalI padayojanA cha 1 vidhivAkyAni 66 2 bandhamokShavAkyAni 31 3 avidvannindAvAkyAni 21 4 jaganmithyAvAkyAni 33 5 upadeshavAkyAni 54 6 jIvabrahmaikyavAkyAni 38 7 mananavAkyAni 39 8 jIvanmuktivAkyAni 119 9 svAnubhUtivAkyAni 118 10 samAdhivAkyAni 50 11 nAnAli~NgasvarUpavAkyAni 32 ##[##601##]## 12 pulli~NgasvarUpavAkyAni 30 13 strIli~NgasvarUpavAkyAni 12 14 napuMsakali~NgasvarUpavAkyAni 39 15 AtmasvarUpamahAvAkyAni 40 16 sarvasvarUpavAkyAni 40 17 brahmasvarUpavAkyAni 94 18 avashiShTavAkyAni 36 19 phalavAkyAni 40 20 videhamuktivAkyAni 77 ##[##407##]## 1008 upasaMhAraH iti viShayAnukramaNikA sampUrNA . ##===============================================## \medskip\hrule\medskip atha pa~ncha shAntayaH . vAk\-pUrNa\-sahanA\-pyAyaM\-bhadraMkarNebhireva cha . pa~ncha shAntIH paThitvAdau paThedvAkyAnyanantaram .. ityuktaM tAshcha \- OM vA~Nme manasi pratiShThitA mano me vAchi pratiShThitamAvirAvIrma edhi .. vedasya ma ANIsthaH shrutaM me mA prahAsIranenAdhItenAhorAtrAnsandadhAmyR^itaM vadiShyAmi satyaM vadiShyAmi tanmAmavatu tadvaktAramavatu avatu mAmavatu vaktAramavatu vaktAram .. OM shAntiH shAntiH shAntiH .. 1.. OM pUrNamadaH pUrNamidaM pUrNAtpUrNamudachyate .. pUrNasya pUrNamAdAya pUrNamevAvashiShyate .. OM shAntiH shAntiH shAntiH .. 2.. OM saha nAvavatu . saha nau bhunaktu . saha vIryaM karavAvahai . tejasvi nAvadhItamastu mA vidviShAvahai . OM shAntiH shAntiH shAntiH .. 3.. OM ApyAyantu mamA~NgAni vAkprANashchakShuHshrotramatho balamindriyANi cha sarvANi sarvaM brahmopaniShadaM mAhaM brahma nirAkuryAM mA mA brahmanirAkarodanirAkaraNamastvanirAkaraNaM me astu tadAtmani nirate ya upaniShatsu dharmAste mayi santu te mayi santu .. OM shAntiH shAntiH shAntiH .. 4.. OM bhadraM karNebhiH shR^iNuyAma devA . bhadraM pashyemAkShabhiryajatrAH . sthiraira~NgaistuShTuvA{\m+}sastanUbhiH . vyashema devahitaM yadAyuH .. svasti na indro vR^iddhashravAH . svasti naH pUShA vishvavedAH . svasti nastArkShyo ariShTanemiH . svasti no bR^ihaspatirdadhAtu .. OM shAntiH shAntiH shAntiH .. 5.. iti pa~ncha shAntayaH . \medskip\hrule\medskip atha ma~NgalAcharaNam . OM shrImadvishvAdhiShThAnAya paramahaMsAya namaH . yo vidyAdividehAntamahAvAkyArthavigrahaH . shrIrAmachandrarUpAya tasmai bhUtAtmane namaH .. 1.. yaH pUjyo yatibhiH svadharmaniratairdhyAyanti yaM yogino yenAttaM nigamAntavedyamanishaM yasmai havirdIyate .. yasmAtsthAvaraja~NgamaM samabhavadyasyAMshamAno.avaro yasmiMllInamidaM praNaumi satataM taM vAsudevaM gurum .. 2.. natvA shrIvAsudevendrapAdapa~Nkeruhadvayam .. grathyate vai mahAvAkyaratnAvaliriyaM mayA .. 3.. aShTottarashatopaniShadaH . atha khalvR^igvedAdivibhAgena vedAshchatvAraH .. tatraikaviMshatishAkhA R^ichaH .. navAdhikashatashAkhA yajuShaH .. sahasrashAkhA sAmnaH .. pa~nchAshachChAkhA atharvaNasya .. ekaikasyAH shAkhAyA ekaikopaniShat .. AhatyAshItisahitashatAdhikasahasrasa~NkhyAkA upaniShadaH .. tAsu shrIrAmachandreNa rAmadUtAya sArataropaniShada aShTottarashatasa~NkhyAkA upadiShTAH .. tathA cha muktikopaniShatsthAShTottarashatopaniShannAmashlokA likhyante \- \ldq{}IshakenakaThaprashnamuNDamANDUkyatittiriH . aitareyaM cha ChAndogyaM bR^ihadAraNyakaM tathA .. 1.. brahma kaivalyajAbAlau shvetAshvo haMsa AruNiH . garbho nArAyaNo haMso bindunAdashiraH shikhA .. 2.. maitrAyaNIkaushitakIbR^ihajjAbAlatApinI . kAlAgnirudramaitreyI subAlakShurimantrikA .. 3.. sarvasAraM nirAlambaM rahasyaM vajrasUchikam . tejo nAdadhyAnavidyAyogatattvAtmabodhakam .. 4.. parivrAT trishikhI sItA chUDA nirvANamaNDalam . dakShiNA sharabhaM skandaM mahAnArAyaNAhvayam .. 5.. rahasyaM rAmatapanaM vAsudevaM cha mudgalam . shANDilyaM pai~NgalaM bhikShuM mahachChArIrakaM shikhA .. 6.. turyAtItaM cha sa.nnyAsaM parivrAjAkShamAlikA . avyaktaikAkSharaM pUrNA sUryAkShyadhyAtmakuNDikA .. 7.. sAvitryAtmA pAshupataM paraM brahmAvadhUtakam . tripurA tapanaM devI tripurA kaThabhAvanA .. 8.. hR^idayaM kuNDalIbhasmarudrAkShagaNadarshanam . tArasAramahAvAkyapa~nchabrahmAgnihotrakam .. 9.. gopAlatApanaM kR^iShNaM yAj~navalkyaM varAhakam . shATyAyanI hayagrIvaM dattAtreyaM cha gAruDam .. 10.. kalijAbAlisaubhAgyarahasyaR^ichamuktikA \rdq{} iti.. ##(##IshAdyaShTottarashatopaniShadAM shAkhAbhedaM darshayati##)## tatra dashopaniShada R^igvedagatAH .. shuklakR^iShNabhedena yajuSha ekapa~nchAshat .. tatra shuklayajuSha ekonaviMshatiH .. kR^iShNayajuSho dvAtriMshat .. sAmnaH ShoDasha .. atharvaNasyaikatriMshat .. AhatyAShTottarashatam .. ##(##athaiShAM pUrvAchAryaprakAshitatvaM darshayati##)## tatra gauDapAdAchAryairmANDUkyopaniShadvyAkhyAtA .. shrImachCha~NkarabhagavatpAdAchAryairdashopaniShadaH .. pa~ncharudraM nR^isiMhatApanI cha sha~NkarAnandaiH .. sadAshivabrahmendraiH svayaMprakAshAnandAdyaishcha dvAtriMshopaniShadaH .. vidyAraNyAchAryairaShTottarashatopaniShado vyAkhyAtAH .. prakR^ite tu \- ##(##mahAvAkyaratnAvalyAkhyAyikAyAstrayodashadhA vibhAgaM darshayati##)## rAmachandreNopadiShTe rAmadUtAya dhImate .. IshAdyaShTottarashatopaniShadyAdasAmpatau . nimajjyAtra mahAvAkyaratnAvalirudAhR^itA .. vibhAvyate vibhAgena sA trayodashadhA punaH .. tatrAdau vidhivAkyAni bandhamokShaparANi cha .. avidvaddheyavAkyAni jaganmithyAparANi cha .. tathopadeshavAkyAni jIveshaikyaparANi cha .. brahmavinmananAkhyAni jIvanmuktiparANi cha .. brahmAnubhUtirUpANi tatsamAdhiparANi cha .. aShTasvarUpavAkyAni phalavAkyAnyanantaram .. videhamuktivAkyAni likhyante.anviShya tatkramAt .. ##(##mAhAvAkyaratnAvalyAM yathoktAdhikAriNaM darshayati##)## yaH svAshramAchArarataH parivrADvijitendriyaH .. so.adhikArI mahAvAkyaratnAvalyAM na chAparaH .. vAk\-pUrNa\-sahanA\-pyAyaM\-bhadraMkarNebhireva cha . pa~ncha shAntIH paThitvAdau paThedvAkyAnyanantaram .. \medskip\hrule\medskip 1 atha sArdhAntikavidhivAkyAni . ##(##66##)## OM sarvaM khalvidaM brahma tajjalAniti shAnta upAsIta .. 1.. AtmAnamevAvedahaM brahmAsmIti .. 2.. AtmA vA are draShTavyaH shrotavyo mantavyo nididhyAsitavyaH .. 3.. mahatpadaM j~nAtvA vR^ikShamUle vaset .. 4.. sachchidAnandAtmAnamadvitIyaM brahma bhAvayet .. 5.. ahaM brahmAsmItyanusandhAnaM kuryAt .. 6.. sa tajj~no bAlonmattapishAchavajjaDavR^ittyA lokamAcharet .. 7.. brAhmaNaH samAhito bhUtvA tattvaMpadaikyameva sadAbhyaset .. 8.. sarvatrAdvaitabrahmabuddhiM kuryAt .. 9.. AshAmbaro na namaskAro na svAhAkAro na svadhAkAro na nindAstutiryAdR^ichChiko bhavet .. 10.. sarvataH svarUpameva pashyan jIvanmuktimavApya prArabdhapratibhAsanAshaparyantaM svarUpAnusandhAnena vaset .. 11.. svarUpAnusandhAnaM vinA.anyathAchAraparo na bhavet .. 12.. vedAntashravaNaM kurvan yogaM samArabheta .. 13.. Aku~nchanena kuNDalinyAH kapATamudghATya mokShadvAraM vibhedayet .. 14.. yachChedvA~NmanasI prAj~nastadyachChejj~nAna Atmani .. 15.. j~nAnamAtmani mahati niyachChettadyachChechChAnta Atmani .. 16.. AtmAnM chedvijAnIyAdayamasmIti pUruShaH .. 17.. kimichChankasya kAmAya sharIramanusaMjvaret .. 18.. tameva dhIro vij~nAya praj~nAM kurvIta brAhmaNaH .. 19.. nAnudhyAyAdbahU~nshabdAnvAchoviglApanaM hi tat .. 20.. yato nirviShayasyAsya manaso muktiriShyate .. 21.. ato nirviShayaM nityaM manaH kAryaM mumukShuNA .. 22.. chittameva hi saMsArastatprayatnena shodhayet .. 23.. dR^ishyaM hyadR^ishyatAM nItvA brahmAkAreNa chintayet .. 24.. mAyAkAryamimaM bhedamastichedbrahmabhAvanam .. 25.. deho.ahamiti duHkhaM chedbrahmAhamiti nishchayaH .. 26.. hR^idayagranthirastitve Chedane brahmachakrakam .. 27.. saMshaye samanuprApte brahmanishchayamApnuyAt .. 28.. vij~neyo.akSharatanmAtro jIvitaM chApi cha~nchalam .. 29.. vihAya shAstrajAlAni yatsatyaM tadupAsyatAm .. 30.. yasya strI tasya bhogechChA nistrIkasya kva bhogabhUH .. 31.. striyaM tyaktvA jagattyaktaM jagattyaktvA sukhI bhavet .. 32.. chittaM kAraNamarthAnAM tasminsati jagattrayam .. 33.. tasminkShINe jagatkShINaM tachchikitsyaM prayatnataH .. 34.. supterutthAya suptyantaM brahmaikaM pravichintyatAm .. 35.. gachCha.NstiShThannupavishaMshChayAno vAnyathApi vA .. 36.. yathechChayA vasedvidvAnAtmArAmaH sadA muniH .. 37.. jyotirli~NgaM bhruvormadhye nityaM dhyAyetsadA yatiH .. 38.. AtmAnamAtmanaH sAkShAdbrahmabuddhyA sunishchalam .. 39.. dehajAtyAdisambandhAnvarNAshramasamanvitAn .. 40.. vedashAstrapurANAdi padapAMsumiva tyajet .. 41.. ekAkI niHspR^ihastiShThenna hi kena sahAlapet .. 42.. udyAnnArAyaNetyevaM prativAkyaM sadA yatiH .. 43.. muniH kaupInavAsAH syAnnagno vA dhyAnatatparaH .. 44.. adhyAtmaratirAsIno nirapekSho nirAshiShaH .. 45.. Atmanaiva sahAyena sukhArthI vicharediha .. 46.. sandigdhaH sarvabhUtAnAM varNAshramavivarjitaH .. 47.. andhavajjaDavachchApi mUkavachcha mahIM charet .. 48.. yadyatpashyati chakShurbhyAM tattadAtmeti bhAvayet .. 49.. yadyachChR^iNoti karNAbhyAM tattadAtmeti bhAvayet .. 50.. labhate nAsayA yadyattattadAtmeti bhAvayet .. 51.. jihvayA yadrasaM hyatti tattadAtmeti bhAvayet .. 52.. tvachA yadyatspR^ishedyogI tattadAtmeti bhAvayet .. 53.. dR^iShTiM j~nAnamayIM kR^itvA pashyedbrahmamayaM jagat .. 54.. draShTR^idarshanadR^ishyAnAM virAmo yatra vA bhavet .. 55.. dR^iShTistatraiva kartavyA na nAsAgrAvalokanI .. 56.. devAgnyagAre tarumUle guhAyAM vasedasa~Ngo.alakShitashIlavR^ittaH .. 57.. nirindhanajyotirivopashAnto na chodvijedudvijedyatrakutra .. 58.. shAnto dAnta uparatastitikShuryo.anUchAno hyabhijaj~nau samAnaH .. 59.. tyakteShaNo hyanR^iNastaM viditvA maunI vasedAshrame yatra kutra .. 60.. yamaishcha niyamaishchaiva hyAsanaishcha susaMyataH .. 61.. nADIshuddhiM cha kR^itvAdau prANAyAmaM samAcharet .. 62.. sarvachintAM parityajya sAvadhAnena chetasA .. 63.. nirvikalpaH prasannAtmA prANAyAmaM samAcharet .. 64.. marudabhyasanaM sarvaM manoyuktaM samabhyaset .. 65.. itaratra na kartavyA manovR^ittirmanIShiNA .. 66.. iti sArdhAntikavidhivAkyAni ShaTShaShTiH .. 66.. iti prathamaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 2 atha sArdhAntikabandhamokShavAkyAni . ##(##31##)## dehAdInAtmatvenAbhimanyate so.abhimAna Atmano bandhaH .. 1.. tannivR^ittirmokShaH .. 2.. devamanuShyAdyupAsanAkAmasa~Nkalpo bandhaH .. 3.. kartR^itvAdyaha~NkArasa~Nkalpo bandhaH .. 4.. aNimAdyaShTaishvaryAshAsiddhasa~Nkalpo bandhaH .. 5.. yamAdyaShTA~Ngayogasa~Nkalpo bandhaH .. 6.. kevalaM mokShApekShAsa~Nkalpo bandhaH .. 7.. sa~NkalpamAtrasambhavo bandhaH .. 8.. nityAnityavastuvichArAdanityasaMsArasukhaduHkhaviShayasamastakShetramamatA\- bandhakShayo mokShaH .. 9.. mana eva manuShyANAM kAraNaM bandhamokShayoH .. 10.. bandhanaM viShayAsaktaM muktyai nirviShayaM smR^itam .. 11.. mameti badhyate janturnamameti vimuchyate .. 12.. mamatvena bhavejjIvo nirmamatvena kevalaH .. 13.. svasa~NkalpavashAdbaddho niHsa~NkalpAdvimuchyate .. 14.. draShTA dR^ishyavashAdbaddho dR^ishyAbhAve vimuchyate .. 15.. ichChAmAtramavidyeyaM tannAsho mokSha uchyate .. 16.. bhogechChAmAtrakaM bandhastattyAgo mokSha uchyate .. 17.. chichchaityakalanA bandhastanmuktirmuktiruchyate .. 18.. anAsthaiva hi nirvANaM duHkhamAsthAparigrahaH .. 19.. karmaNA badhyate janturvidyayA cha vimuchyate .. 20.. svarUpAvasthitirmuktistadbhraMsho.ahantvavedanam .. 21.. chitte chalati saMsAro nishchale mokSha uchyate .. 22.. bandho hi vAsanAbaddho mokShaH syAdvAsanAkShayaH .. 23.. padArthabhAvanAdArDhyaM bandha ityabhidhIyate .. 24.. vAsanAtAnavaM brahman mokSha ityabhidhIyate .. 25.. na mokSho nabhasaH pR^iShThe na pAtAle na bhUtale .. 26.. sarvAshAsa.nkShaye chetaHkShayo mokSha itIShyate .. 27.. mokSho me.astviti chintAntarjAtA chedutthitaM manaH .. 28.. mananotthe manasyeSha bandhaH sAMsAriko mataH .. 29.. tatpramArjanamAtraM hi mahAsaMsAratAM gatam .. 30.. tatpramArjanamAtrantu mokSha ityabhidhIyate .. 31.. iti sArdhAntikabandhamokShavAkyAnyekatriMshat .. 31.. dvitIyaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 3 atha sArdhAntikAvidvannindAvAkyAni . ##(##21##)## atha yo.anyAM devatAmupAste.anyosAvanyo.ahamasmIti na sa veda yathA pashuH .. 1.. atra bhidAmitra manyamAnaH shatadhA sahasradhA bhinno mR^ityoH sa mR^ityumApnoti .. 2.. kartR^itvAdyaha~NkArabhAvanArUDho mUDhaH .. 3.. mR^ityoH sa mR^ityumApnoti ya iha nAneva pashyati .. 4.. anubhUtiM vinA mUDho vR^ithA brahmaNi modate .. 5.. pratibimbitashAkhAgraphalAsvAdanamodavat .. 6.. aShTA~NgaM cha chatuShpAdaM tristhAnaM pa~nchadaivatam .. 7.. OMkAraM yo na jAnAti brAhmaNo na bhavettu saH .. 8.. ativarNAshramaM rUpaM sachchidAnandalakShaNam .. 9.. yo na jAnAti so.avidvAnkadA mukto bhaviShyati .. 10.. kushalA brahmavArtAyAM vR^ittihInAH surAgiNaH .. 11.. te.apyaj~nAnatayA nUnaM punarAyAnti yAnti cha .. 12.. kAShThadaNDo dhR^ito yena sarvAshI j~nAnavarjitaH .. 13.. svAyattamekAntahitaM svepsitatyAgavedanam .. 14.. yasya duShkaratAM yAtaM dhiktaM puruShakITakam .. 15.. advitIyabrahmatattvaM na jAnanti yadA tadA .. 16.. bhrAntA evAkhilAsteShAM kva muktiH kveha vA sukham .. 17.. aj~nAnopahato bAlye yauvane vanitAhataH .. 18.. sheShe kalatrachintArtaH kiM karoti narAdhamaH .. 19.. ichChAdveShasamutthena dvandvamohena jantavaH .. 20.. dharAvivaramagnAnAM kITAnAM samatAM gatAH .. 21.. iti sArdhAntikAvidvannindAvAkyAni ekaviMshat .. 21 .. tR^itIyaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 4 atha sArdhAntikajaganmithyAvAkyAni . ##(##33##)## nAnyatki~nchana miShat .. 1.. vAchArambhaNaM vikAro nAmadheyaM mR^ittiketyeva satyam .. 2.. ato.anyadArtam na tu taddvitIyamasti .. 3.. nAtra kAchana bhidA.asti .. 4.. naiva tatra kAchana bhidA.asti .. 5.. sarvaM vikArajAtaM mAyAmAtram .. 6.. sarvatra na hyasti dvaitasiddhiH .. 7.. nAsti dvaitaM kuto martyam .. 8.. prapa~ncho yadi vidyeta nivarteta na saMshayaH .. 9.. mAyAmAtramidaM dvaitamadvaitaM paramArthataH .. 10.. vikalpo vinivarteta kalpito yadi kenachit .. 11.. upadeshAdayaM vAdo j~nAte dvaitaM na vidyate .. 12.. dvitIyakAraNAbhAvAdanutpannamidaM jagat .. 13.. yathaivedaM nabhaH shUnyaM jagachChUnyaM tathaiva hi .. 14.. idaM prapa~nchaM yatki~nchidyadyajjagati vIkShyate .. 15.. dR^ishyarUpaM cha dR^igrUpaM sarvaM shashaviShANavat .. 16.. idaM prapa~nchaM nAstyeva notpannaM no sthitaM jagat .. 17.. chittaM prapa~nchamityAhurnAsti nAstyeva sarvadA .. 18.. mAyAkAryAdikaM nAsti mAyA nAsti bhayaM na hi .. 19.. paraM brahmAhamasmIti smaraNasya mano na hi .. 20.. vandhyAkumAravachane bhItishchedastvidaM jagat .. 21.. shashashR^i~NgeNa nAgendro mR^itashchejjagadasti sat .. 22.. mR^igatR^iShNAjalaM pItvA tR^iptashchedastvidaM jagat .. 23.. gandharvanagare satye jagadbhavati sarvadA .. 24.. gagane nIlimAsatye jagatsatyaM bhaviShyati .. 25.. mAsAtpUrvaM mR^ito martyo hyAgatashchejjagadbhavet .. 26.. gostanAdudbhavaM kShIraM punarAropaNe jagat .. 27.. jvAlAgnimaNDale padmavR^iddhishchedastvidaM jagat .. 28.. j~nAnino hR^idayaM mUDhairj~nAtaM chedastvidaM jagat .. 29.. ajakukShau jagannAsti hyAtmakukShau jaganna hi .. 30.. sarvadA.abhedakalane dvaitAdvaitaM na vidyate .. 31.. nAsti nAsti jagatsarvaM gurushiShyAdikaM na hi .. 32.. sachchidAnandamAtro.ahamanutpannamidaM jagat .. 33.. iti jaganmithyAvAkyAni trayastriMshat .. 33.. chaturthaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 5 atha sArdhAntikopadeshavAkyAni . ##(##54##)## sa ya eSho.aNimaitadAtmyamidaM sarvaM tatsatyaM sa AtmA tattvamasi shvetaketo .. 1.. abhayaM vai janaka prApto.asi .. 2.. brahmacharyamahiMsAM chAparigrahaM satyaM cha yatnena he rakShato he rakShato he rakShata iti .. 3.. tattvamasi tvaM tadasi .. 4.. yanmanasA na manute yenAhurmano matam .. 5.. tadeva brahma tvaM viddhi nedaM yadidamupAsate .. 6.. yatparaM brahma sarvAtmA vishvasyAyatanaM mahat .. 7.. sUkShmAtsUkShmataraM nityaM tattvameva tvameva tat .. 8.. antaHpUrNo bahiHpUrNaH pUrNakumbha ivArNave .. 9.. antaHshUnyo bahiHshUnyaH shUnyakumbha ivAmbare .. 10.. mA bhavagrAhyabhAvAtmA grAhakAtmA cha mA bhava .. 11.. bhAvanAmakhilAM tyaktvA yachChiShTaM tanmayo bhava .. 12.. draShTR^idarshanadR^ishyAdi tyaktvA vAsanayA saha .. 13.. darshanaprathamAbhAsamAtmAnaM kevalaM bhaja .. 14.. chittAkAshaM chidAkAshamAkAshashcha tR^itIyakam .. 15.. dvAbhyAM shUnyataraM viddhi chidAkAshaM mahAmune .. 16.. dhyAnato hR^idayAkAshe chiti chichchakradhArayA .. 17.. mano mAraya niHsha~NkaM tvAM prabadhnanti nArayaH .. 18.. bhogaikavAsanAM tyaktvA tyaja tvaM bhedavAsanAm .. 19.. bhAvAbhAvau tatastyaktvA nirvikalpaH sthiro bhava .. 20.. tyaja dharmamadharmaM cha ubhe satyAnR^ite tyaja .. 21.. ubhe satyAnR^ite tyaktvA yena tyajasi tattyaja .. 22.. AtmanyatIte sarvasmAtsarvarUpe.athavA tate .. 23.. ko bandhaH kasya vA mokSho nirmUlaM mananaM kuru .. 24.. AshA yAtu nirAshAtvamabhAvaM yAtu bhAvanA .. 25.. amanastvaM mano yAtu tavAsa~Ngena jIvataH .. 26.. ekamAdyantarahitaM chinmAtramamalaM tatam .. 27.. khAdapyatitarAM sUkShmaM tadbrahmAsi na saMshayaH .. 28.. rakShako viShNurityAdi brahmA sR^iShTestu kAraNam .. 29.. saMhAre rudra ityevaM sarvaM mithyeti nishchinu .. 30.. mattyaktaM nAsti ki~nchidvA mattyaktA pR^ithivI tu vA .. 31.. mayAtiriktaM yadyadvA tattannAstIti nishchinu .. 32.. anAtmeti prasa~Ngo vA anAtmeti mano.api vA .. 33.. anAtmeti jagadvApi nAstyanAtmeti nishchinu .. 34.. AdimadhyAyasAneShu duHkhaM sarvamidaM yataH .. 35.. tasmAtsarvaM parityajya tattvaniShTho bhavAnagha .. 36.. nidrAyA lokavArtAyAH shabdAderAtmavismR^iteH .. 37.. kvachinnAvasaraM dattvA chintayAtmAnamAtmani .. 38.. sarvavyApAramutsR^ijya ahaM brahmeti bhAvaya .. 39.. ahaM brahmeti nishchitya tvahaMbhavaM parityaja .. 40.. ghaTAkAshaM mahAkAsha ivAtmAnaM parAtmani .. 41.. vilApyAkhaNDabhAvena tUShNIM bhava sadA mune .. 42.. chidihAstIti chinmAtramidaM chinmayameva cha .. 43.. chittvaM chidahamete cha lokAshchiditi bhAvaya .. 44.. satyachidghanamakhaNDamadvayaM sarvadR^ishyarahitaM nirAmayam .. 45.. yatpadaM vimalamadvayaM shivaM tatsadAhamiti maunamAshraya .. 46.. janmamR^ityusukhaduHkhavarjitaM jAtinItikulagotradUragam .. 47.. chidvivartajagato.asya kAraNaM tatsadAhamiti maunamAshraya .. 48.. pUrNamadvayamakhaNDachetanaM vishvabhedakalanAdivarjitam .. 49.. advitIyaparasaMvidAtmakaM tatsadAhamiti maunamAshraya .. 50.. svAtmano.anyatayA bhAtaM charAcharamidaM jagat .. 51.. svAtmamAtratayA buddhvA tadasmIti vibhAvaya .. 52.. vilApya vikR^itiM kR^itsnAM sambhavavyatyayakramAt .. 53.. parishiShTaM cha chinmAtraM chidAnandaM vichintaya .. 54.. iti sArdhAntikopadeshavAkyAni chatuHpa~nchAshat .. 54.. pa~nchamaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 6 atha sArdhAntikajIvabrahmaikyavAkyAni . ##(##38 ##)## sa yashchAyaM puruShe .. 1.. yashchAsAvAditye .. 2.. sa ekaH .. 3.. satyamAtmA brahmaiva brahmAtmaivAtra hyeva na vichikitsyam .. 4.. tvaM brahmAsi .. 5.. ahaM brahmAsmi .. 6.. AvayorantaraM na vidyate tvamevAhamahameva tvam .. 7.. gatAH kalAH pa~nchadashapratiShThA devAshcha sarve pratidevatAsu .. 8.. karmANi vij~nAnamayashcha AtmA pare.avyaye sarva ekIbhavanti .. 9.. yeneyate shR^iNotIdaM jighrati vyAkaroti cha .. 10.. svAdvasvAdu vijAnAti tatpraj~nAnamudIritam .. 11.. chaturmukhendradeveShu manuShyAshvagavAdiShu .. 12.. chaitanyamekaM brahmAtaH praj~nAnaM brahma mayyapi .. 13.. paripUrNaH parAtmAsmindehe vidyAdhikAriNi .. 14.. buddheH sAkShitayA sthitvA sphurannahamitIryate .. 15.. svataH pUrNaH parAtmAtra brahmashabdena varNitaH .. 16.. asmItyaikyaparAmarshAttena brahma bhavAmyaham .. 17.. ekamevAdvitIyaM sannAmarUpavivarjitam .. 18.. sR^iShTeH purAdhunApyasya tAdR^ik tvaM taditIryate .. 19.. shroturdehendriyAtItaM vastvatra tvaMpaderitam .. 20.. ekatA grAhyate.asIti tadaikyamanubhUyatAm .. 21.. svaprakAshAparokShatvamayamityuktito matam .. 22.. aha~NkArAdidehAntAtpratyagAtmeti gIyate .. 23.. dR^ishyamAnasya sarvasya jagatastattvamIryate .. brahmashabdena tadbrahma svaprakAshAtmarUpakam .. 25.. mAyAvidye vihAyaiva upAdhI parajIvayoH .. 26.. akhaNDaM sachchidAnandaM paraM brahma vilakShyate .. 27.. hakAraH khecharIproktastvaMpadaM cheti nishchitam .. 28.. sakAraH parameshaH syAttatpadaM cheti nishchitam .. 29.. sakAro dhyAyate janturhakAro hi bhaveddhruvam .. 30.. Adyo rA tatpadArthaH syAnmakArastvaMpadArthavAn .. 31.. tayoH saMyojanamasItyarthe tattvavido viduH .. 32.. namastvamarthI vij~neyo rAmastatpadamuchyate .. 33.. asItyarthe chaturthI syAdevaM mantreShu yojayet .. 34.. kShIraM kShIre yathA kShiptaM tailaM taile jalaM jale .. 35.. saMyuktamekatAM yAti tathAtmanyAtmavinmuniH .. 36.. ghaTe naShTe yathA vyoma vyomaiva bhavati svayam .. 37.. tathaivopAdhivilaye brahmaiva brahmavitsvayam .. 38.. iti sArdhAntikajIvabrahmaikyavAkyAnyaShTatriMshat .. 38.. ShaShThaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 7 atha sArdhAntikamananavAkyAni . ##(##39##)## ahamannamahamannamahamannam .. 1.. ahamannAdo3.ahamannAdo3.ahamannAdaH .. 2.. ahaM manurabhavaM sUryashcha .. 3.. ahamevedaM sarvamasAni .. 4.. yathA phenatara~NgAdi samudrAdutthitaM punaH .. 5.. samudre lIyate tadvajjaganmayyanulIyate .. 6.. anAtmadR^iShTeravivekanidrAmahaMmamasvapnagatiM gato.aham .. 7.. svarUpasUrye.abhyudite sphuToktairgurormahAvAkyapadaiH prabuddhaH .. 8.. prANAshchalantu taddharmaiH kAmairvA hanyatAM manaH .. 9.. AnandabuddhipUrNasya mama duHkhaM kathaM bhavet .. 10.. na me bandho na me muktirna me shAstraM na me guruH .. 11.. mAyAmAtravikAsatvAnmAyAtIto.ahamadvayaH .. 12.. AtmAnama~njasA vedmi kvApyaj~nAnaM palAyitam .. 13.. kartR^itvamapi me naShTaM kartavyaM vApi na kvachit .. 14.. brAhmaNyaM kulagotre cha nAmasaundaryajAtayaH .. 15.. sarve sthUladehagatA hyete sthUlAdbhinnasya me na hi .. 16.. kShutpipAsAndhyabAdhiryakAmakrodhAdayo.akhilAH .. 17.. li~NgadehagatA hyete hyali~Ngasya na vidyate .. 18.. jaDatvapriyamodatvadharmAH kAraNadehagAH .. 19.. na santi mama nityasya nirvikArasvarUpiNaH .. 20.. chidrUpatvAnna me jADyaM satyatvAnnAnR^itaM mama .. 21.. AnandatvAnna me duHkhamaj~nAnAdbhAti satyavat .. 22.. nAhaM deho janmamR^ityU kuto me nAhaM prANaH kShutpipAse kuto me .. 23.. nAhaM chetaH shokamohau kuto me nAhaM kartA bandhamokShau kuto me .. 24.. AnandamantarnijamAshrayantamAshApishAchImavamAnayantam .. 25.. AlokayantaM jagadindrajAlamApatkathaM mAM pravishedasa~Ngam .. 26.. devArchanasnAnashauchabhikShAdau vartatAM vapuH .. 27.. tAraM japatu vAk tadvatpaThatvAmnAyamastakam .. 28.. viShNuM dhyAyeta dhIryadvA brahmAnande vilIyatAm .. 29.. sAkShyahaM ki~nchidapyatra na kurve nApi kAraye .. 30.. j~nAtaM j~nAtavyamadhunA dR^iShTaM draShTavyamadbhutam .. 31.. vishrAnto.asmi chiraM shrAntashchinmAtrAnnAsti ki~nchana .. 32.. na bhUtaM na bhaviShyaM cha chintayAmi kadAchana .. 33.. na staumi na cha nindAmi hyAtmano.anyannahi kvachit .. 34.. alepako.ahamajaro nIrAgaH shAntavAsanaH .. 35.. svapUrNAtmAtirekeNa jagajjIveshvarAdayaH .. 36.. na santi nAsti mAyA cha tebhyashchAhaM vilakShaNaH .. 37.. kiM karomi kva gachChAmi kiM gR^ihNAmi tyajAmi kim .. 38.. yanmayA pUritaM vishvaM mahAkalpAmbunA yathA .. 39.. iti sArdhAntikamananavAkyAnyekonachatvAriMshat .. 39.. saptamaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 8 atha sArdhAntikajIvanmuktivAkyAni . ##(##119##)## sa tatra paryeti jakShatkrIDan ramamANaH strIbhirvA yAnairvA j~nAtibhirvA vayasyairvA nopajanaM smarannidaM sharIram .. 1.. sa vA eSha evaM pashyannevaM manvAna evaM vijAnannAtmarati\- rAtmakrIDaH Atmamithuna AtmAnandaH svarAD bhavati .. 2.. te devAH putreShaNAyAshcha vitteShaNAyAshcha lokeShaNAyAshcha sasAdhanebhyo vyutthAya nirAgArA niShparigrahA ashikhA ayaj~nopavItA andhA badhirA mugdhAH klIbA mUkA unmattA iva parivartamAnAH shAntA dAntA uparatAstitikShavaH . samAhitA Atmarataya AtmakrIDA AtmamithunA AtmAnandAH praNavameva paraM brahmAtmaprakAshaM shUnyaM jAnantastatraiva parisamAptAH .. 3.. kuchelo.asahAya ekAkI samAdhistha AtmakAma AptakAmo niShkAmo jIrNakAmo hastini siMhe daMshe mashake nakule saparAkShasagandharveShu mR^ityo rUpANi viditvA na bibheti kutashchaneti .. 4.. sarvadharmAn parityajya nirmamo niraha~NkAro bhUtvA brahmiShThaM sharaNamupagamyatattvamasi sarvaM khalvidaM brahma neha nAnAsti ki~nchanetyAdi mahAvAkyArthAnubhavaj~nAnAdbrahmaivAhamasmIti nishchitya nirvikalpasamAdhinA svatantro yatishcharati sa sa.nnyAsI sa muktaH sa pUjyaH sa yogI sa paramahaMsaH so.avadhUtaH sa brAhmaNa iti .. 5.. jIvaH pa~nchaviMshakaH svakalpitachaturviMshatitattvaM parityajya ShaDviMshakaparamAtmAhamiti nishchayAjjIvanmukto bhavati .. 6.. turIyamakSharamiti j~nAtvA jAgarite suShuptyavasthApanna iva yadyachChrutaM yadyaddR^iShTaM tatsarvamavij~nAtamiva yo vasettasya svapnAvasthAyAmapi tAdR^igavasthA bhavati sa jIvanmukto bhavati .. 7.. sakR^idvibhAtasadAnandAnubhavaikagocharo brahmavidvidvAMshchakShurAdi bAhyaprapa~nchoparataH sarvaM jagadAtmatvena pashyannAtmeti bhAvayan kR^itakR^ityo bhavati .. 8.. nirdvandvaH sadA.acha~nchalagAtraH paramashAntiM svIkR^itya nityashuddhaH paramAtmAhamevetyakhaNDAnandaH pUrNaH kR^itArthaH paripUrNaparamAkAshamagnamanAH prAptonmanyavasthaH sannyastasarvendriyavargo.anekajanmArjitapuNyapu~njaparipakva\- kaivalyaphalo.akhaNDAnandanirastasarvakleshakashmalo brahmAhamasmIti kR^ita kR^ityo bhavati .. 9.. brahmaivAhamasmItyanavarataM brahmapraNavAnusandhAnena yaH kR^itakR^ityo bhavati sa paramahaMsaparivrAT .. 10.. bhAvAbhAvakalAvinirmuktaH sarvasaMshayadhvastaH pUrNAhaMbhAvaH kR^itakR^ityo bhavati .. 11.. prANo hyeSha sarvabhUtairvibhAti vijAnanvidvAnbhavate nAtivAdI .. 12.. AtmakrIDa AtmaratiH kriyAvAneSha brahmavidAM variShThaH .. 13.. nimiShArdhaM na tiShThanti vR^ittiM brahmamayIM vinA .. yathA tiShThanti brahmAdyAH sanakAdyAH shukAdayaH .. 15.. adhyAtmaratirAsIno nirapekSho nirAshiShaH .. 16.. sarvadvandvairvinirmukto brahmaNyevAvatiShThate .. 17.. kapAlaM vR^ikShamUlAni kuchelAnyasahAyatA .. 18.. samatA chaiva sarvasminnetanmuktasya lakShaNam .. 19.. svapne.api yo.abhiyuktaH syAjjAgratIva visheShataH .. 20.. IdR^ikcheShTaH smR^itaH shreShTho variShTho brahmavAdinAm .. 21.. nirmAnashchAnaha~NkAro nirdvandvashchChinnasaMshayaH .. 22.. AtmakrIDa AtmaratirAtmavAn samadarshanaH .. 23.. smR^itvA spR^iShTvA cha bhuktvA cha dR^iShTvA j~nAtvA shubhAshubham .. 24.. na hR^iShyati glAyati yaH sa shAnta iti kathyate .. 25.. aprAptaM hi parityajya samprApte samatAM gataH .. 26.. adR^iShTakhedAkhedo yaH santuShTa iti kathyate .. 27.. nAkR^itena kR^itenArtho na shrutismR^itivibhramaiH .. 28.. nirmanthana ivAmbhodhiH sa tiShThati yathA sthitaH .. 29.. samyagj~nAnAvabodhena nityamekasamAdhinA .. 30.. sA~Nkhya evAvabuddhA ye te sA~NkhyA yoginaH smR^itAH .. 31.. prANAdyanilasaMshAntau yuktyA ye padamAgatAH .. 32.. anAmayamanAdyantaM te smR^itA yogayoginaH .. 33.. sukhaduHkhadashAdhIraM sAmyAnna proddharanti yam .. 34.. niHshvAsA iva shailendraM chittaM tasya mR^itaM viduH .. 35.. vAchAmatItaviShayo viShayAshAdashojjhitaH .. 36.. parAnandarasAkShubdho ramate svAtmanAtmani .. 37.. nirgranthiH shAntasandeho jIvanmukto vibhAvanaH .. 38.. anirvANo.api nirvANashchitpradIpa iva sthitaH .. 39.. nirdhano.api sadA tuShTo.apyasahAyo mahAbalaH .. 40.. nityatR^ipto.apyabhu~njAno.apyasamaH samadarshanaH .. 41.. kurvannapi na kurvANashchAbhoktA phalabhogyapi .. 42.. sharIrapyasharIro.asau parichChinno.api sarvagaH .. 43.. adhyAtmaratirAsInaH pUrNaH pAvanamAnasaH .. 44.. naiShkarmaNyena na tasyArthastasyArtho.asti na karmabhiH .. 45.. na samAdhAnajApyAbhyAM yasya nirvAsanaM manaH .. 46.. jagajjIvAdirUpeNa pashyannapi parAtmavit .. 47.. na tatpashyati chidrUpaM brahma vastveva pashyati .. 48.. ahamannaM sadAnnAda iti hi brahmavedanam .. 49.. brahmavidgrasati j~nAnAt sarvaM brahmAtmanaiva tu .. 50.. samAdhimathakarmANi mA karotu karotu vA .. 51.. hR^idayenAttasarveho mukta evottamAshayaH .. 52.. akSharatvAdvareNyatvAdvyastasaMsArabandhanAt .. 53.. tattvamasyAdilakShyatvAdavadhUta itIryate .. 54.. yo vila~NghyAshramAnvarNAnAtmanyeva sthitaH pumAn .. 55.. ativarNAshramI yogI avadhUtaH sa kathyate .. 56.. yathA raviH sarvarasAnprabhu~Nkte hutAshchanashchApi hi sarvabhakShaH .. 57.. tathaiva yogI viShAyanprabhu~Nkte na lipyate puNyapApaishcha shuddhaH .. 58.. kevalaM susamaH svachCho maunI muditamAnasaH .. 59.. santoShAmR^itapAnena ye shAntAstR^iptimAgatAH .. 60.. AtmArAmA mahAtmAnaste mahApadamAgatAH .. 61.. harShAmarShabhayakrodhakAmakArpaNyadR^iShTibhiH .. 62.. na hR^iShyati glAyati yaH sa jIvanmukta uchyate .. 63.. aha~NkAramayIM tyaktvA vAsanAM lIlayaiva yaH .. 64.. tiShThati dhyeyasantyAgI sa jIvanmukta uchyate .. 65.. maunavAnnirahaMbhAvo nirmAno muktamatsaraH .. 66.. yaH karoti gatodvegaH sa jIvanmukta uchyate .. 67.. yAvatI dR^ishyakalanA sakaleyaM vilokyate .. 68.. sA yena suShThu santyaktA sa jIvanmukta uchyate .. 69.. udvegAnandarahitaH samayA svachChayA dhiyA .. 70.. na shochate na chodeti sa jIvanmukta uchyate .. 71.. sarvechChAH sakalAH sha~NkAH sarvehAH sarvanishchayAH .. 72.. dhiyA yena parityaktAH sa jIvanmukta uchyate .. 73.. janmasthitivinAsheShu sodayAstamayeShu cha .. 74.. samameva mano yasya sa jIvanmukta uchyate .. 75.. sarvAdhiShThAnachinmAtre nirvikalpe chidAtmani .. 76.. yo jIvati gatasnehaH sa jIvanmukta uchyate .. 77.. kriyAnAshAdbhavechchintAnAsho.asmAdvAsanAkShayaH .. 78.. vAsanAprakShayo mokShaH sa jIvanmukta uchyate .. 79.. nirvikalpA cha chinmAtrA vR^ittiH praj~neti kathyate .. 80.. sA sarvadA bhavedyasya sa jIvanmukta uchyate .. 81.. dehendriyeShvahaMbhAva idaMbhAvastadanyake .. 82.. yasya no bhavataH kvApi sa jIvanmukta uchyate .. 83.. na pratyagbrahmaNorbhedaM kadApi brahmasargayoH .. 84.. praj~nayA yo vijAnAti sa jIvanmukta uchyate .. 85.. sAdhubhiH pUjyamAno.api pIDyamAno.api durjanaiH .. 86.. samameva bhavedyasya sa jIvanmukta uchyate .. 87.. yathAsthitamidaM yasya vyavahAravato.api cha .. 88.. astaM gataM sthitaM vyoma sa jIvanmukta uchyate .. 89.. nodeti nAstamAyAti sukhe duHkhe manaHprabhA .. 90.. yathA prAptasthitiryasya sa jIvanmukta uchyate .. 91.. yo jAgarti suShuptistho yasya jAgrannavidyate .. 92.. yasya nirvAsano bodhaH sa jIvanmukta uchyate .. 93.. rAgadveShabhayAdInAmanurUpaM charannapi .. 94.. yo.antarvyomavadatyachChaH sa jIvanmukta uchyate .. 95.. yasya nAha~NkR^ito bhAvo buddhiryasya na lipyate .. 96.. kurvato.akurvato vApi sa jIvanmukta uchyate .. 97.. yasmAnnodvijate loko lokAnnodvijate cha yaH .. 98.. harShAmarShabhayonmuktaH sa jIvanmukta uchyate .. 99.. yaH samastArthajAleShu vyavahAryapi shItalaH .. 100.. parArtheShviva pUrNAtmA sa jIvanmukta uchyate .. 101.. prajahAti yadA kAmAnsarvAMshchittagatAnmune .. 102.. mayi sarvAtmake tuShTaH sa jIvanmukta uchyate .. 103.. chaityavarjitachinmAtre pade paramapAvane .. 104.. akShubdhachitto vishrAntaH sa jIvanmukta uchyate .. 105.. idaM jagadayaM so.ahaM dR^ishyajAtamavAstavam .. 106.. yasya chitte na sphurati sa jIvanmukta uchyate .. 107.. shAntasaMsArakalanaH kalAvAnapi niShkalaH .. 108.. yaH sachitto.api nishchittaH sa jIvanmukta uchyate .. 109.. chidAtmAhaM parAtmAhaM nirguNo.ahaM parAtparaH .. 110.. AtmamAtreNa yastiShThetsa jIvanmukta uchyate .. 111.. dehatrayAtirikto.ahaM shuddhachaitanyamasmyaham .. 112.. brahmAhamiti yasyAntaH sa jIvanmukta uchyate .. 113.. yasya dehAdikaM nAsti yasya brahmeti nishchayaH .. 114.. paramAnandapUrNo yaH sa jIvanmukta uchyate .. 115.. nityAnandaH prasannAtmA hyanyachintAvivarjitaH .. 116.. ki~nchidastitvahIno yaH sa jIvanmukta uchyate .. 117.. ahaM brahmAsmyahaM brahmAsmyahaM brahmeti nishchayaH .. 118.. chidahaM chidahaM cheti sa jIvanmukta uchyate .. 119.. iti jIvanmuktivAkyAnyekonaviMshatyadhikaM shatam .. 119.. aShTamaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 9 atha sArdhAntikasvAnubhUtivAkyAni . ##(##118##)## yo.asAvasau puruShaH so.ahamasmi .. 1.. tadyo.ahaM so.asau yo.asau so.aham .. 2.. taM shAntamachalamadvayAnandachidghana evAsmi .. 3.. tatpUrNAnandaikabodhastadbrahmaivAhamasmi .. 4.. tvaM vAhamasmi bhagavo deva te.ahaM vai tvamasi .. 5.. sachchidAnandAtmako.ahamajo.ahaM paripUrNo.ahamasmi .. 6.. shuddhAdvaitabrahmAham .. 7.. vAchAmagocharanirAkAraparabrahmasvarUpo.ahameva .. 8.. sadojjvalo.avidyAtatkAryahInaH svAtmA bandhaharaH sarvadA dvaitarahita AnandarUpaH sarvAdhiShThAnasanmAtro nirastAvidyAtamomoho.ahamevAhamoM tadyatparaM brahma rAmachandrashchidAtmakaH so.ahamoM tadrAmabhadraH paraM jyotI raso.ahamom .. 9.. tatparaH paramapuruShaH purANapuruShottamo nityashuddhabuddhamuktasatya\- paramAnandAnantAdvayaparipUrNaH paramAtmA brahmaivAhaM rAmo.asmi .. 10.. triShu dhAmasu yadbhojyaM bhoktA bhogashcha yadbhavet .. 11.. tebhyo vilakShaNaH sAkShI chinmAtro.ahaM sadAshivaH .. 12.. mayyeva sakalaM jAtaM mayi sarvaM pratiShThitam .. 13.. mayi sarvaM layaM yAti tadbrahmAdvayamasmyaham .. 14.. nirvANo.asmi nirIho.asmi niraMsho.asmi nirIpsitaH .. 15.. chidAtmA.asmi niraMsho.asmi parAparavivarjitaH .. 16.. brahmaivAhaM sarvavedAntavedyaM nAhaM vedyaM vyomavAtAdirUpam .. 17.. rUpaM nAhaM nAma nAhaM na karma brahmaivAhaM sachchidAnandarUpam .. 18.. nityaH shuddho buddhamuktasvabhAvaH satyaH sUkShmaH sanvibhushchAdvitIyaH .. 19.. AnandAbdhiryatparaH so.ahamasmi pratyagdhAturnAtra saMshItirasti .. 20.. so.ahamarkaH paraM jyotirarkajyotirahaM shivaH .. 21.. AtmajyotirahaM shukraH sarvajyotirasAvahom .. 22.. dvaitabhAvavimukto.asmi sachchidAnandalakShaNaH .. 23.. shuddhabodhasvarUpo.ahaM kevalo.ahaM sadAshivaH .. 24.. niShkriyo.asmyavikAro.asmi nirguNo.asmi nirAkR^itiH .. 25.. nirvikalpo.asmi nityo.asmi nirAlambo.asmi nirdvayaH .. 26.. kevalAkhaNDabodho.ahaM svAnando.ahaM nirantaraH .. 27.. satyaM j~nAnamanantaM yatparaM brahmAhameva tat .. 28.. kevalaM chitsadAnandaM brahmaivAhaM janArdanaH .. 29.. ashubhAshubhasa~NkalpaiH saMshAnto.asmi nirAmayaH .. 30.. naShTeShTAniShTakalanaH saMvinmAtraparo.asmyaham .. 31.. antaryAmyahamagrAhyo.anirdeshyo.ahamalakShaNaH .. 32.. advaito.ahaM pUrNo.ahamabAhyo.ahamanantaraH .. 33.. advayAnandavij~nAnaghano.asmyahamavikriyaH .. 34.. avidyAkAryahIno.ahamavA~NmanasagocharaH .. 35.. AtmachaitanyarUpo.ahamahamAnandachidghanaH .. 36.. AptakAmo.ahamAkAshAtparamAtmeshvaro.asmyaham .. 37.. chidAnando.asmyahaM chetA chidghanashchinmayo.asmyaham .. 38.. jyotirmayo.asmyahaM jyAyAjjyotiShAM jyotirasmyaham .. 39.. nityo.ahaM niravadyo.ahaM niShkriyo.ami nira~njanaH .. 40.. nirmalo nirvikalpo.ahaM nirAkhyAto.asmi nishchalaH .. 41.. nirvikAro nityapUto nirguNo nispR^iho.asmyaham .. 42.. nirindriyo niyantAhaM nirapekSho.asmi niShkalaH .. 43.. puruShaH paramAtmAhaM purANaH paramo.asmyaham .. 44.. pUrNAnandaikabodho.ahaM pratyagekaraso.asmyaham .. 45.. praj~nAto.ahaM prashAnto.ahaM prakAshaH parameshvaraH .. 46.. ekadhA chintyamAno.ahaM dvaitAdvaitavilakShaNaH .. 47.. shuddho.asmi shukraH shAnto.asmi shAshvato.asmi shivo.asmyaham .. 48.. ahaM sakR^idvibhAto.asmi sve mahimni sadA sthitaH .. 49.. mAnAvamAnahIno.asmi nirguNo.asmi shivo.asmyaham .. 51.. dvaitAdvaitavihIno.asmi dvandvahIno.asmi so.asmyaham .. 52.. bhAvAbhAvavihIno.asmi bhAShAhIno.asmi bhAsmyaham .. 53.. shUnyAshUnyavihIno.asmi shobhanAshobhano.asmyaham .. 54.. sadasadbhedahIno.asmi sa~Nkalparahito.asmyaham .. 55.. nAnAtmabhedahIno.asmi hyakhaNDAnandavigrahaH .. 56.. bandhamokShavihIno.asmi shuddhaM brahmAsmi so.asmyaham .. 57.. chittAdisarvahIno.asmi paramo.asmi parAtparaH .. 58.. sadA vichArarUpo.asmi nirvichAro.asmi so.asmyaham .. 59.. dhyAtR^idhyAnavihIno.asmi dhyeyahIno.asmi so.asmyaham .. 60.. lakShyAlakShyavihIno.asmi layahInaraso.asmyaham .. 61.. mAtR^imAnavihIno.asmi meyahInaH shivo.asmyaham .. 62.. sarvendriyavihIno.asmi sarvakarmakR^idapyaham .. 63.. muditAmuditAkhyo.asmi sarvamaunaphalo.asmyaham .. 64.. ShaD.hvikAravihIno.asmi ShaTkosharahito.asmyaham .. 65.. deshakAlavimukto.asmi digambarasukho.asmyaham .. 66.. akhaNDAkAsharUpo.asmi hyakhaNDAkAramasmyaham .. 67.. prapa~nchamuktachitto.asmi prapa~ncharahito.asmyaham .. 68.. sarvaprakAsharUpo.asmi chinmAtrajyotirasmyaham .. 69.. kAlatrayavimukto.asmi kAmAdirahito.asmyaham .. 70.. muktihIno.asmi mukto.asmi mokShahIno.asmyaham sadA .. 71.. gantavyadeshahIno.asmi gamanAdivivarjitaH .. 72.. sarvadA samarUpo.asmi shAnto.asmi puruShottamaH .. 73.. chidakSharo.ahaM satyo.ahaM vAsudevo.ajaro.amaraH .. 74.. ahamevAkSharaM brahma vAsudevAkhyamadvayam .. 75.. parabrahmasvarUpo.ahaM paramAnandamasmyaham .. 76.. kevalaM j~nAnarUpo.ahaM kevalaM paramo.asmyaham .. 77.. kevalaM shAntarUpo.ahaM kevalaM chinmayo.asmyaham .. 78.. kevalaM nityarUpo.ahaM kevalaM shAshvato.asmyaham .. 79.. kevalaM satyarUpo.ahamahaM tyaktvAhamasmyaham .. 80.. kevalaM turyarUpo.asmi turyAtIto.asmi kevalaH .. 81.. kevalAkArarUpo.asmi shuddharUpo.asmyahaM sadA .. 82.. nirvikalpasvarUpo.asmi nirIho.asmi nirAmayaH .. 83.. aparichChinnarUpo.asmi hyanantAnandarUpavAn .. 84.. AtmArAmasvarUpo.asmi ahamAtmA sadAshivaH .. 85.. AdimadhyAntashUnyo.asmi hyAkAshasadR^isho.asmyaham .. 86.. nityashuddhachidAnandaH sattAmAtro.ahamavyayaH .. 87.. nityabuddhavishuddhaikaH sachchidAnandamasmyaham .. 88.. bhUmAnandasvarUpo.asmi bhAShAhIno.asmyahaM sadA .. 89.. sarvAdhiShThAnarUpo.asmi sarvadA chidghano.asmyaham .. 90.. chittavR^ittivihIno.ahaM chidAtmaikaraso.asmyaham .. 91.. ahaM brahmaiva sarvaM syAdahaM chaitanyameva hi .. 92.. ahamevAhamevAsmi bhUmAkArasvarUpavAn .. 93.. ahameva mahAnAtmA hyahameva parAtparaH .. 94.. ahamanyavadAbhAmi hyahameva sharIravat .. 95.. ahaM shiShyavadAbhAmi hyahaM lokatrayAshrayaH .. 96.. ahaM kAlatrayAtIto hyahaM vedairupAsitaH .. 97.. ahaM shAstreNa nirNIta ahaM chitte vyavasthitaH .. 98.. Anandaghana evAhamahaM brahmAsmi kevalam .. 99.. AtmanAtmani tR^ipto.asmi hyarUpo hyahamavyayaH .. 100.. AkAshAdapi sUkShmo.ahamAdyantAbhAvavAnaham .. 101.. sattAmAtrasvarUpo.ahaM shuddhamokShasvarUpavAn .. 102.. satyAnandasvarUpo.ahaM j~nAnAnandaghano.asmyaham .. 103.. nAmarUpavimukto.ahamahamAnandavigrahaH .. 104.. AdichaitanyamAtro.ahamakhaNDaikaraso.asmyaham .. 105.. sarvatra pUrNarUpo.ahaM parAmR^itaraso.asmyaham .. 106.. ekamevAdvitIyaM sadbrahmaivAhaM na saMshayaH .. 107.. ahameva paraM brahma hyahameva gurorguruH .. 108.. sarvaj~nAnaprakAsho.asmi mukhyavij~nAnavigrahaH .. 109.. turyAturyaprakAsho.asmi turyAturyAdivarjitaH .. 110.. dR^ishisvarUpaM gaganopamaM paraM sakR^idvibhAtaM tvajamekamakSharam .. 111.. alepakaM sarvagataM yadavyayaM tadeva chAhaM sakalaM vimukta OM .. 112.. ahaM brahmAsmi mantro.ayaM janmapApaM vinAshayet .. 113.. ahaM brahmAsmi mantro.ayaM bhedabuddhiM vinAshayet .. 114.. ahaM brahmAsmi mantro.ayaM koTidoShaM vinAshayet .. 115.. ahaM brahmAsmi mantro.ayaM j~nAnAnandaM prayachChati .. 116.. sarvamantrAnsamutsR^ijya imaM mantraM samabhyaset .. 117.. sadyo mokShamavApnoti nAsti sandehamaNvapi .. 118.. iti svAnubhUtivAkyAni aShTAdashottarashatam .. 118.. navamaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 10 atha sArdhAntikasamAdhivAkyAni . ##(##50##)## jIvAtmaparamAtmaikyAvasthA tripuTirahitA paramAnandasvarUpA shuddhachaitanyAtmikA samAdhiH .. 1.. dhyAtR^idhyAne vihAya nivAtasthitadIpavaddhyeyaikagocharaM chittaM samAdhiH .. 2.. manaH prachArashUnyaM paramAtmani lInaM bhavati .. 3.. prApte j~nAnena vij~nAne j~neye paramAtmani hR^idi saMsthite dehe labdhashAntipadaM gate tadA prabhA manobuddhishUnyaM bhavati .. 4.. prANApAnayoraikyaM kR^itvA dhR^itakumbhako nAsAgradarshanadR^iDhabhAvanayA dvikarA~NgulibhiH ShaNmukhIkaraNena praNavadhvaniM nishamya manastatra lInaM bhavati .. 5.. payaHsravAnantaraM dhenustanakShIramiva sarvendriyavarge parinaShTe manonAshaM bhavati .. 6.. yadA pa~nchAvatiShThante j~nAnAni manasA saha .. 7.. buddhishcha na vicheShTati tAmAhuH paramAM gatim .. 8.. saMshAntasarvasa~NkalpA yA shilAvadavasthitiH .. 9.. jAgrannidrAvinirmuktA sA svarUpasthitiH parA .. 10.. mArutemadhyasa~nchAre manaHsthairyaM prajAyate .. 11.. yo manaH susthirIbhAvaH saivAvasthA manonmanI .. 12.. sarUpo.asau manonAsho jIvanmuktasya vidyate .. 13.. nidrAgharUpanAshastu vartate dehamuktike .. 14.. chitte chaityadashAhIne yA sthitiH kShINachetasAm .. 15.. sochyate shAntakalanA jAgratyeva suShuptatA .. 16.. naitajjAgranna cha svapnaH sa~NkalpAnAmabhAvanAt .. 17.. suShuptabhAvo nApyetadabhAvAjjaDatAsthiteH .. 18.. sattvAvabodha evAsau vAsanAtR^iNapAvakaH .. 19.. proktaH samAdhishabdena na tu tUShNImavasthitiH .. 20.. nirvikAratayA vR^ittyA brahmAkAratayA punaH .. 21.. vR^ittivismaraNaM samyaksamAdhirabhidhIyate .. 22.. dR^ishyAsambhavabodhena rAgadveShAditAnave .. 23.. ratirvaloditA yA sA samAdhirabhidhIyate .. 24.. ahameva paraM brahma brahmAhamiti saMsthitiH .. 25.. samAdhiH sa tu vij~neyaH sarvavR^ittinirodhakaH .. 26.. samAdhiH saMvidutpattiH parajIvaikatAM prati .. 27.. dhyAnasya vismR^itiH samyaksamAdhirabhidhIyate .. 28.. samAhitA nityatR^iptA yathAbhUtArthadarshinI .. 29.. brahmansamAdhishabdena parA praj~nochyate budhaiH .. 30.. akShubdhA niraha~NkArA dvandveShvananupAtinI .. 31.. brahmansamAdhi shabdena meroH sthiratarA sthitiH .. 32.. nishchittA vigatA.abhIShTA heyopAdeyavarjitA .. 33.. brahmansamAdhi shabdena paripUrNamanogatiH .. 34.. salile saindhavaM yadvatsAmyaM bhajati yogataH .. 35.. tathAtmamanasoraikyaM samAdhirabhidhIyate .. 36.. yatsamatvaM tayoratra jIvAtmaparamAtmanoH .. 37.. samastanaShTasa~NkalpaH samAdhirabhidhIyate .. 38.. prabhAshUnyaM manaHshUnyaM buddhishUnyaM nirAmayam .. 39.. sarvashUnyaM nirAbhAsaM samAdhirabhidhIyate .. 40.. brahmAkAramanovR^ittipravAho.aha~NkR^itiM vinA .. 41.. sampraj~nAtasamAdhiH syAddhyAnAbhyAsaprakarShataH .. 42.. prashAntavR^ittikaM chittaM paramAnandadIpakam .. 43.. asampraj~nAtanAmAyaM samAdhiryoginAM priyaH .. 44.. svAnubhUtirasAveshAddR^ishyashabdAvupekShituH .. 45.. nirvikalpasamAdhiH syAnnivAtasthitadIpavat .. 46.. prabhAshUnyaM manaHshUnyaM buddhishUnyaM chidAtmakam .. 47.. antarvyAvR^ittirUpo.asau samAdhirmunibhAvitaH .. 48.. UrdhvapUrNamadhaHpUrNaM madhyapUrNaM shivAtmakam .. 49.. sAkShAdvidhimukho hyeSha samAdhiH pAramArthikaH .. 50.. iti sArdhAntikasamAdhivAkyAni pa~nchAshat .. 50.. dashamaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 11 atha sArdhAntikAShTavidhisvarUpavAkyeShu nAnAli~NgasvarUpavAkyAni .. ##(##32##)## shrotrasya shrotraM manaso mano yadvAcho ha vAchaM sa u prANasya prANaH .. 1.. yo vai bhUmA tatsukham .. 2.. yo vai bhUmA tadamR^itam .. 3.. neti neti nahyetasmAditi netyanyatparamastyatha nAmadheya{\m+} satyasya satyamiti prANA vai satyaM teShAmeva satyam .. 4.. rAterdAtuH parAyaNam .. 5.. sa paryagAchChukramakAyamavraNamasnAvira{\m+} shuddhamapApaviddham .. 6.. praNavo hyaparaM brahma praNavashcha paraH smR^itaH .. 7.. na nirodho na chotpattirna baddho na cha sAdhakaH .. 8.. na mumukShurna vai mukta ityeShA paramArthatA .. 9.. akhaNDaikarasaM shAstramakhaNDaikarasA trayI .. 10.. akhaNDaikaraso deha akhaNDaikarasaM manaH .. 11.. akhaNDaikarasaM sUtramakhaNDaikaraso virAT .. 12.. akhaNDaikarasAvidyA hyakhaNDaikaraso.avyayaH .. 13.. akhaNDaikarasaM gopyamakhaNDaikarasaH shashI .. 14.. akhaNDaikarasaM kShetramakhaNDaikarasA kShamA .. 15.. akhaNDaikarasAstArA akhaNDaikaraso raviH .. 16.. akhaNDaikaraso j~nAtA akhaNDaikarasA sthitiH .. 17.. akhaNDaikarasA mAtA akhaNDaikarasaH pitA .. 18.. akhaNDaikaraso rAjA akhaNDaikarasaM puram .. 19.. akhaNDaikarasaM tAramakhaNDaikaraso japaH .. 20.. sarvavarjitachinmAtraM tvattA mattA cha chinmayam .. 21.. AdirantaM cha chinmAtraM gurushiShyAdi chinmayam .. 22.. dR^igdR^ishyaM yadi chinmAtramasti chechchinmayaM sadA .. 23.. sarvAshcharyaM cha chinmAtraM dehashchinmAtrameva hi .. 24.. ahaM tvaM chaiva chinmAtraM mUrtAmUrtAdi chinmayam .. 25.. puNyaM pApaM cha chinmAtraM jIvashchinmAtravigrahaH .. 26.. dehatrayavihInatvAtkAlatrayavivarjanAt .. 27.. jIvatrayaguNAbhAvAttApatrayavivarjanAt .. 28.. lokatrayavihInatvAtsarvamAtmeti shAsanAt .. 29.. chittAbhAvAchchintanIyaM dehAbhAvAjjarA na cha .. 30.. pAdAbhAvAdgatirnAsti hastAbhAvAtkriyA na cha .. 31.. mR^ityurnAsti janAbhAvAdbuddhyabhAvAtsukhAdikam .. 32.. iti sArdhAntikanAnAli~NgasvarUpavAkyAni dvAtriMshat .. 32.. ekAdashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 12 atha sArdhAntikapuMli~NgasvarUpavAkyAni . ##(##30##)## sa eSho.akalo.amR^itaH .. 1.. nAntaHpraj~naM na bahiHpraj~naM nobhayataHpraj~naM na praj~nAnaghanaM na praj~naM nApraj~namadR^ishyamavyavahAryamagrAhyamalakShaNamachintyamavyapadeshya\- maikAtmapratyayasAraM prapa~nchopashamaM shAntaM shivamadvaitaM chaturthaM manyante sa AtmA sa vij~neyaH .. 2.. amAtrashchaturtho.avyavahAryaH prapa~nchopashamaH shivo.advaitaH .. 3.. yatra nAnyatpashyati nAnyachChR^iNoti nAnyadvijAnAti sa bhUmA .. 4.. sa eSha netinetyAtmA.agR^ihyo na hi gR^ihyate.ashIryo na hi shIryate.asa~Ngo na hi sajyate.asito na vyathate na riShyati .. 5.. rasaghana evaivaM vA.areyamAtmAnantaro.abAhyaH kR^itsnaH praj~nAnaghana eva .. 6.. tasmAnmano vilIne manasi gate sa~Nkalpavikalpe dagdhe puNyapApe sadAshivaH OM shaktyAtmakaH sarvatrAvasthitiH svayaMjyotiH shuddho nityo nira~njanaH shAntatamaH prakAshayati .. 7.. eSha shuddhaH pUtaH shUnyaH shAnto.aprANo.anIshAtmAnanto.akShayaH sthiraH shAshvato.ajaH svatantraH sve mahimni tiShThati .. 8.. chakShuSho draShTA shrotrasya draShTA manaso draShTA vAcho draShTA buddherdraShTA prANasya draShTA tamaso draShTA sarvasya draShTA tataH sarvasmAdanyo vilakShaNaH sadghano.ayaM chidghana Anandaghana evaikaraso.avyavahAryaH .. 9.. sanmAtro nityaH shuddho buddhaH satyo mukto nira~njano vibhuradvayAnandaH paraH pratyagekarasaH .. 10.. adR^iShTo.avyavahAryo.apyalpo nAlpaH sAkShyavisheShaH sarvaj~no.ananto.abhinno.advayo viditAviditAtparaH .. 11.. advaitaparamAnando vibhurnityo niShkala~Nko nirvikalpo nira~njano nirAkhyAtaH shuddho deva eko nArAyaNo na dvitIyo.asti kashchit .. 12.. achakShurvishvatashchakShurakarNo vishvataHkarNa apAdo vishvataHpAda apANirvishvataHpANirahamashirA vishvataHshirA vidyAmAtraikasaMshrayo vidyArUpaH .. 13.. divyo hyamUrtaH puruShaH sabAhyAbhyantaro hyajaH .. 14.. aprANo hyamanAH shubhro hyakSharAtparataH paraH .. 15.. advaitaH sarvabhAvAnAM devasturyo vibhuH smR^itaH .. 16.. apUrvo.anantaro.abAhyo na paraH praNavo.avyayaH .. 17.. amAtro.anantamAtrashcha dvaitasyopashamaH shivaH .. 18.. karmAdhyakShaH sarvabhUtAdhivAsaH sAkShI chetA kevalo nirguNashcha .. 19.. sarvasa~NkalparahitaH sarvanAdamayaH shivaH .. 20.. sarvavarjitachinmAtraH sarvAnandamayaH paraH .. 21.. sarvAnubhavanirmuktaH sarvadhyAnavivarjitaH .. 22.. AtmA.anAtmavivekAdibhedAbhedavivarjitaH .. 23.. mahAvAkyArthato dUro brahmAsmItyatidUrataH .. 24.. tachChabdavarjyastvaMshabdahIno vAkyArthavarjitaH .. 25.. kSharAkSharavihIno yo nAdAntarjyotireva saH .. 26.. akhaNDaikaraso vAhamAnando.asmItivarjitaH .. 27.. dR^ishyadarshananirmuktaH kevalAmalarUpavAn .. 28.. nityodito nirAbhAso draShTA sAkShI chidAtmakaH .. 29.. sa eva viditAdanyastathaivAviditAdapi .. 30.. iti sArdhAntikapuMli~NgasvarUpavAkyAni triMshat .. 30.. dvAdashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 13 atha sArdhAntikastrIli~NgasvarUpavAkyAni . ##(##12##)## alaukikaparamAnandalakShaNAkhaNDAmitatejorAshiH .. 1.. bhAvAbhAvakalAvinirmuktA chidvidyA.advitIyabrahmasaMvittiH sachchidAnandalaharI mahAtripurasundarI bahirantarapravishya svayamekaiva vibhAti .. 2.. sarvasa~NkalparahitA sarvasaMj~nAvivarjitA .. 3.. saiShA chidavinAshAtmA svAtmetyAdikR^itA bhidhA .. 4.. AkAshashatabhAgAchChA j~neShu niShkalarUpiNI .. 5.. nAstameti na chodeti nottiShThati na tiShThati .. 6.. na cha yAti na chAyAti na cha neha cheha chit .. 7.. saiShA chidamalAkArA nirvikalpA nirAspadA .. 8.. mahAchidekaivehAsti mahAsatteti chochyate .. 9.. niShkala~NkA samA shuddhA niraha~NkArarUpiNI .. 10.. sakR^idvibhAtA vimalA nityodayavatI samA .. 11.. sA brahmaparamAtmeti nAmabhiH parigIyate .. 12.. iti strIli~NgasvarUpavAkyAni dvAdasha .. 12.. trayodashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 14 atha napuMsakali~NgasvarUpavAkyAni .. ##(##39##)## anyadeva tadviditAdatho aviditAdadhi .. 1.. yattadadreshyamagrAhyamagotramavarNamachakShuHshrotraM tadapANipAdam .. 2.. sadeva somyedamagra AsIdekamevAdvitIyam .. 3.. asthUlamanaNvahrasvamadIrghamalohitamasnehamachChAyamatamo.avAyvanAkAsha\- masa~NgamarasamagandhamachakShuShkamashrotramavAgamano.atejaskamaprANa\- mamukhamamAtramanantaramabAhyam .. 4.. nityaM shuddhaM muktaM satyaM sUkShmaM paripUrNamadvayaM sadAnandachinmAtraM purataH suvibhAtamadvaitamachintyamali~NgaM svaprakAshamAnandaghanam .. 5.. etaddhyashabdamasparshamarUpamarasamagandhamavaktavyamadAtavyamagantavya\- mavisarjayitavyamanAnandayitavyamamantavyamaboddhavyamanaha~Nkartayitavya\- machetayitavyamaprANamitavyamapAnayitavyamavyAnayitavyamanudAnayitavya\- masamAnayitavyamanindriyamaviShayamakaraNamalakShaNamasa~NgamaguNa\- mavikriyamavyapadeshyamasattvamarajaskamatamaskamamAyamabhayamapyaupaniShadameva suvibhAtaM sakR^idvibhAtaM purato.asmAtsuvibhAtamadvayam .. 6.. anirvachanIyaM jyotiH sarvavyApakaM niratishayAnandalakShaNaM paramAkAsham .. 7.. tadbrahma tApatrayAtItaM ShaTkoshavinirmuktaM ShaDUrmivarjitaM pa~nchakoshAtItaM ShaDbhAvavikArashUnyamevamAdisarvaM vilakShaNam .. 8.. nirupaplavaM jyotirAbhyantaraM sarvamAyAtItamapratyagekarasamadvitIyam .. 9.. tajjyotirekamadvitIyaM sarvakalpanAtItaM dhruvamakSharamekaM sadA chakAsti sachchidAnandam .. 10.. yattatsatyaM vij~nAnamAnandaM niShkriyaM nira~njanaM sarvagataM susUkShmaM sarvatomukhanirdeshyamamR^itaM niShkalam .. 11.. ekamadvaitaM niShkalaM niShkriyaM shAntaM niratishayamanAmayamadvaitaM chaturthaM brahmaviShNurudrAtItamekamAshAsyam .. 12.. advayamanAdyantamasheShavedavedAntavedyamanirdeshyamaniruktamaprachyavamAshAsyamadvaitaM chaturthaM sarvAdhAramanAdhAramanirIkShyam .. 13.. ashabdamasparshamarUpamavyayaM tathA.arasannityamagandhavachcha yat .. 14.. paraM vij~nAnAdyadvariShThaM prajAnAM yadarchimadyadaNubhyo.aNu cha .. 15.. bR^ihachcha taddivyamachintyarUpaM sUkShmAchcha tatsUkShmataraM vibhAti .. 16.. etajj~neyaM nityamevAtmasaMsthaM nAtaH paraM veditavyaM hi ki~nchit .. 17.. aghoShamavya~njanamasvaraM cha yattAlukaNThoShThamanAsikaM cha yat .. 18.. arephajAtamubhayoShmavarjitaM yadakSharaM na kSharate katha~nchit .. 19.. agocharaM manovAchAmavadhUtAdisamplavam .. 20.. sattAmAtraprakAshaikaprakAshaM bhAvanAtigam .. 21.. aheyamanupAdeyamasAmAnyavisheShaNam .. 22.. dhruvaM stimitagambhIraM na tejo na tamastatam .. 23.. niShkalaM nirmalaM shAntaM sarvAtItaM nirAmayam .. 24.. na shUnyaM nApi chAkAri na dR^ishyaM nApi darshanam .. 25.. chinmAtraM chaityarahitamanantamajaraM shivam .. 26.. chaityAnupAtarahitaM sAmAnyena cha sarvagam .. 27.. anAmayamanAbhAsamanAmakamakAraNam .. 28.. manovachobhyAmagrAhyaM pUrNAtpUrNaM sukhAtsukham .. 29.. draShTR^idarshanadR^ishyAdivarjitaM tadidaM padam .. 30.. shuddhaM sUkShmaM nirAkAraM nirvikAraM nira~njanam .. 31.. apramANamanirdeshyamaprameyamatIndriyam .. 32.. nirlepakaM nirApAyaM kUTasthamachalaM dhruvam .. 33.. sadghanaM chidghanaM nityamAnandaghanamavyayam .. 34.. pratyagekarasaM pUrNamanantaM vishvatomukham .. 35.. aheyamanupAdeyamanAdeyamanAshrayam .. 36.. shuddhaM buddhaM sadA muktamanAmakamarUpakam .. 37.. sa~Nkalpasa~NkShayavashAdgalite tu chitte saMsAramohamihikA galitA bhavanti .. 38.. svachChaM vibhAti sharadIva khamAgatAyAM chinmAtramekamajamAdyamanantamantaH .. 39.. iti sArdhAntikanapuMsakali~NgasvarUpavAkyAnyekonachatvAriMshat ..39.. chaturdashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 15 atha sArdhAntikAtmasvarUpamahAvAkyAni . ##(##40##)## AkAsho ha vai nAma nAmarUpayornirvahitA te yadantarA tadbrahma tadamR^itaM sa AtmA .. 1.. idaM sarvaM yadayamAtmA .. 2.. chidekaraso hyayamAtmA .. 3.. ato hyayamAtmA .. 4.. anuj~nAtA hyayamAtmA .. 5.. anuj~naikaraso hyayamAtmA .. 6.. avikalpo hyayamAtmA .. 7.. dehAdeH parataratvAdbrahmaiva paramAtmA .. 8.. akhaNDaikaraso hyayamAtmA .. 9.. nirguNaH sAkShIbhUto niShkriyo niravayavAtmA .. 10.. virajaH para AkAshAdaja AtmA mahAn dhruvaH .. 11.. eko devaH sarvabhUteShu gUDhaH sarvavyApI sarvabhUtAntarAtmA .. 12.. niHshabdaM paramaM brahma paramAtmA samIryate .. 13.. sakale niShkale bhAve sarvatrAtmAvyavasthitaH .. 14.. sarvadA sarvakR^itsarvaH paramAtmetyudAhR^itaH .. 15.. anAdyantAvabhAsAtmA paramAtmeha vidyate .. 16.. nityaH sarvagato hyAtmA kUTastho doShavarjitaH .. 17.. tatparaH paramAtmA cha shrIrAmaH puruShottamaH .. 18.. sarvakAraNakAryAtmA kAryakAraNavarjitaH .. 19.. sarvAtItasvabhAvAtmA nAdAntarjyotireva saH .. 20.. nirvikalpasvarUpAtmA savikalpavivarjitaH .. 21.. sadA samAdhishUnyAtmA AdimadhyAntavarjitaH .. 22.. praj~nAnavAkyahInAtmA ahaM brahmAsmivarjitaH .. 23.. tattvamasyAdihInAtmA ayamAtmetyabhAvakaH .. 24.. o~NkAravAchyahInAtmA sarvavAchyavivarjitaH .. 25.. sarvatra pUrNarUpAtmA sarvatrAtmAvasheShakaH .. 26.. shuddhachaitanyarUpAtmA sarvasiddhivivarjitaH .. 27.. AnandAtmA priyo hyAtmA mokShAtmA bandhavarjitaH .. 28.. shUnyAtmA sUkShmarUpAtmA vishvAtmA vishvahInakaH .. 29.. sattAmAtrasvarUpAtmA nAnyatki~nchijjagadbhayam .. 30.. aparichChinnarUpAtmA aNusthUlAdivarjitaH .. 31.. nAmarUpavihInAtmA parasaMvitsukhAtmakaH .. 32.. sAkShyasAkShitvahInAtmA ki~nchitki~nchinna ki~nchana .. 33.. muktAmuktasvarUpAtmA muktAmuktavivarjitaH .. 34.. dvaitAdvaitasvarUpAtmA dvaitAdvaitAdivarjitaH .. 35.. niShkalAtmA nirmalAtmA buddhyAtmA puruShAtmakaH .. 36.. AtmetishabdahIno ya AtmashabdArthavarjitaH .. 37.. sachchidAnandahIno ya eShaivAtmA sanAtanaH .. 38.. yasya ki~nchidbahirnAsti ki~nchidantaH kiyanna cha .. 39.. yasya li~NgaM prapa~nchaM vA brahmaivAtmA na saMshayaH .. 40.. iti sArdhAntikAtmasvarUpavAkyAni chatvAriMshat .. 40.. pa~nchadashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 16 atha sArdhAntikasarvasvarUpavAkyAni .. ##(##40##)## OMkAra evedaM sarvam .. 1.. sa evAdhastAtsa upariShTAtsa pashchAtsa purastAtsa dakShiNataH sa uttarataH sa evedaM sarvam .. 2.. ahamevAdhastAdahamupariShTAdahaM pashchAdahaM purastAdahaM dakShiNato.Ahamuttarato.AhamevedaM sarvam .. 3.. AtmaivAdhastAdAtmopariShTAdAtmA pashchAdAtmA purastAdAtmA dakShiNata Atmottarata AtmaivedaM sarvam .. 4.. AtmaivedamamR^itamidaM brahmedaM sarvam .. 5.. etadbrahmaitatsarvam .. 6.. nArAyaNa evedaM sarvam .. 7.. sachchidAnandarUpamidaM sarvam .. 8.. sattAmAtraM hIdaM sarvam .. 9.. matsvarUpamevedaM sarvam .. 10.. sa eva sarvaM yadbhUtaM yachcha bhavyaM sanAtanam .. 11.. svayaM brahmA svayaM viShNuH svayamindraH svayaM shivaH .. 12.. svayaM vishvamidaM sarvaM svasmAdaynyanna ki~nchana .. 13.. marubhUmau jalaM sarvaM marubhUmAtrameva tat .. 14.. jagattrayamidaM sarvaM chinmAtraM svavichArataH .. 15.. bhavavarjitachinmAtraM sarvaM chinmAtrameva hi .. 16.. yatki~nchidyanna ki~nchichcha sarvaM chinmAtrameva hi .. 17.. akhaNDaikarasaM sarvaM yadyachchinmAtrameva hi .. 18.. bhUtaM bhavyaM bhaviShyachcha sarvaM chinmAtrameva hi .. 19.. j~nAtA chinmAtrarUpashcha sarvaM chinmAtrameva hi .. 20.. yachcha yAvachcha dUrasthaM sarvaM chinmAtrameva hi .. 21.. chinmAtrAnnAsti lakShyaM cha sarvaM chinmAtrameva hi .. 22.. Atmano.anyA gatirnAsti sarvamAtmamayaM jagat .. 23.. Atmano.anyattuShaM nAsti sarvamAtmamayaM jagat .. 24.. sarvamAtmaiva shuddhAtmA sarvaM chinmAtramadvayam .. 25.. sarvaM cha khalvidaM brahma nityachidghanamakShatam .. 26.. samastaM khalvidaM brahma sarvamAtmedamAtatam .. 27.. na tvaM nAhaM na chAnyaM vA sarvaM brahmaiva kevalam .. 28.. na tadasti na yatrAhaM na tadasti na tanmayam .. 29.. kimanyadabhivA~nChAmi sarvaM sachchinmayaM tatam .. 30.. bhrAntirabhrAntirnAstyeva sarvaM brahmaiva kevalam .. 31.. na deho na cha karmANi sarvaM brahmaiva kevalam .. 32.. lakShaNAtrayavij~nAnaM sarvaM brahmaiva kevalam .. 33.. jagannAmnAchidAbhAti sarvaM brahmaiva kevalam .. 34.. brahmamAtramidaM sarvaM brahma mAtramasanna hi .. 35.. brahmamAtraM vrataM sarvaM brahmamAtraM rasaM sukham .. 36.. brahmamAtraM shrutaM sarvaM svayaM brahmaiva kevalam .. 37.. brahmaiva sarvaM chinmAtraM brahmamAtraM jagattrayam .. 38.. sarvaM prashAntamajamekamanAdimadhyamAbhAsvaraM svadanamAtramachaityamachihnam .. 39.. sarvaM prashAntamiti shabdamayI cha dR^iShTirbodhArdhameva hi mudhaiva tadomitIdam .. 40.. iti sArdhAntikasarvasvarUpavAkyAni chatvAriMshat .. 40.. ShoDashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 17 atha sArdhAntikabrahmasvarUpavAkyAni . ##(##94##)## sarvaM hyetad brahma .. 1.. ayamAtmA brahma .. 2.. satyaM j~nAnamanantaM brahma .. 3.. praj~nA pratiShThA praj~nAnaM brahma .. 4.. tadetadbrahmA.apUrvamanaparamanantaramabAhyamayamAtmA brahma sarvAnubhUH .. 5.. vij~nAnamAnandaM brahma .. 6.. ajaro.amaro.amR^ito.abhayo brahmAbhayaM vai brahma .. 7.. sarvabhUtasthamekaM nArAyaNaM kAraNaMpuruShamakAraNaM paraM brahmom .. 8.. svayaM prakAshaH svayaM brahma .. 9.. tadetadadvayaM svayaMprakAshamahAnandamAtmaivaitadabhaya\- mamR^itametadbrahma .. 10.. sadeva purastAtsiddhaM brahma .. 11.. AkAshavatsUkShmaM kevalasattAmAtrasvabhAvaM paraM brahma .. 12.. advitIyamakhilopAdhivinirmuktaM tatsakalashaktyupabR^iMhitamanAdyanantaM nityaM shivaM shAntaM nirguNamityAdivAchyamanirvAchyaM chaitanyaM brahma .. 13.. ekamevAdvitIyaM brahma .. 14.. sarvadAnavachChinnaM paraM brahma .. 15.. sachchidAnandatejaHrUpaM tArakaM brahma .. 16.. tannityamuktamavikriyaM satyaj~nAnAnantAnandaparipUrNaM sanAtanamekamevAdvitIyaM brahma .. 17.. chitsvarUpaM nira~njanaM paraM brahma .. 18.. tattvaMpadalakShyaM pratyagabhinnaM brahma .. 19.. akhaNDArthaM paraM brahma .. 20.. sarvakAlAbAdhitaM brahma .. 21.. saguNanirguNasvarUpaM brahma .. 22.. AdimadhyAntashUnyaM brahma .. 23.. mAyAtItaguNAtItaM brahma .. 24.. anantamaprameyAkhaNDaparipUrNaM brahma .. 25.. advitIyaparamAnandanityashuddhabuddhamuktasatyasvarUpavyApakAbhinnAparichChinnaM brahma .. 26.. sachchidAnandasvaprakAshaM brahma .. 27.. manovAchAmagocharaM brahma .. 28.. deshataH kAlato vastutaH parichChedarahitaM brahma .. 29.. akhilapramANAgocharaM brahma .. 30.. turIyaM nirAkAramekaM brahma .. 31.. advaitamanirvAchyaM brahma .. 32.. shivaM prashAntamamR^itaM cha paraM brahma .. 33.. yadekamakSharaM niShkriyaM shivaM sanmAtraM paraM brahma .. 34.. asAvAdityo brahma .. 35.. OMmityetadakSharaM paraM brahma .. 36.. brahmaivedamamR^itaM purastAdbrahma pashchAdbrahma dakShiNatashchottareNa .. 37.. adhashchordhvaM prasR^itaM brahmaivedaM vishvamidaM variShTham .. 38.. tadeva niShkalaM brahma nirvikalpaM nira~njanam .. 39.. chaitanyamekaM brahmAtaH praj~nAnaM brahma mayyapi .. 40.. brahmashabdena tadbrahma svaprakAshAtmarUpakam .. 41.. etadbhAvavinirmuktaM tadbrahma brahma tatparam .. 42.. chinmAtrAtparamaM brahma chinmAtrAnnAsti ko.api hi .. 43.. akhaNDaikarasaM brahma chinmAtrAnna hi vidyate .. 44.. sadoditaM paraM brahma jyotiShAmudayo yataH .. 45.. yasminpralIyate shabdastatparaM brahma gIyate .. 46.. sarvashakti paraM brahma nityamApUrNamadvayam .. 47.. sattA sarvapadArthAnAM gamyaM brahmAbhidhaM padam .. 48.. paraM brahma paraM sattvaM sachchidAnandalakShaNam .. 49.. akSharaM paramaM brahma nirvisheShaM nira~njanam .. 50.. brahmaivaikamanAdyantamabdhivatpravijR^imbhate .. 51.. na ki~nchidbhAvanAkAraM yattadbrahma paraM viduH .. 52.. ekamevAdvayaM brahma neha nanAsti ki~nchana .. 53.. brahmaiva vidyate sAkShAdvastuto.avastuto.api cha .. 54.. tadvidyAviShayaM brahma satyaj~nAnasukhAdvayam .. 55.. shAntaM cha tadatItaM cha paraM brahma taduchyate .. 56.. anubhUtiparaM tasmAtsAraM brahmeti kathyate .. 57.. yadidaM brahma puchChAkhyaM satyaj~nAnAdvayAtmakam .. 58.. sadrUpaM paramaM brahma triparichChedavarjitam .. 59.. tadbrahmAnandamadvandvaM nirguNaM satyachidghanam .. 60.. sarvAdhiShThAnamadvandvaM paraM brahma sanAtanam .. 61.. praj~nAnameva tadbrahma satyapraj~nAnalakShaNam .. 62.. astItyukte jagatsarvaM sadrUpaM brahma tadbhavet .. 63.. bhAtItyukte jagatsarvaM bhAnaM brahmaiva kevalam .. 64.. brahmamAtraM chidAkAshaM sachchidAnandamadvayam .. 65.. brahmaNo.anyatarannAsti brahmaNo.anyajjaganna cha .. 66.. brahmaNo.anyadahaM nAsmi brahmaNo.anyatphalaM na hi .. 67.. brahmaNo.anyattR^iNaM nAsti brahmaNo.anyatpadaM na hi .. 68.. brahmaNo.anyadgururnAsti brahmaNo.anyadasadvapuH .. 69.. nityAnandamayaM brahma kevalaM sarvadA svayam .. 70.. bIjaM mAyAvinirmuktaM paraM brahmeti kIrtyate .. 71.. madrUpamadvayaM brahma AdimadhyAntavarjitam .. 72.. sarvatrAvasthitaM shAntaM chidbrahmetyanubhUyate .. 73.. siddhAnto.adhyAtmashAstrANAM sarvApahnava eva hi .. 74.. nAvidyAstIha no mAyA shAntaM brahmedamaklamam .. 75.. svAtmanyAropitAsheShAbhAsavastunirAsataH .. 76.. svayameva paraM brahma pUrNamadvayamakriyam .. 77.. rAma eva paraM brahma rAma eva paraM tapaH .. 78.. rAma eva paraM tattvaM shrIrAmo brahmatArakam .. 79.. chidrUpamAtraM brahmaiva sachchidAnandamadvayam .. 80.. R^itaM satyaM paraM brahma sarvasaMsArabheShajam .. 81.. brahma chidbrahma bhuvanaM brahma bhUtaparamparA .. 82.. brahmAhaM brahmachichChatrurbrahma chinmitrabAndhavAH .. 83.. brahmarUpatayA brahma kevalaM pratibhAsate .. 84.. jagadrUpatayApyetadbrahmaiva pratibhAsate .. 85.. vidyAvidyAdibhedena bhAvAbhAvAdibhedataH .. 86.. gurushiShyAdibhedena brahmaiva pratibhAsate .. 87.. idaM brahma paraM brahma satyaM brahma prabhurhi saH .. 88.. kAlo brahma kalA brahma sukhaM brahma svayaMprabham .. 89.. ekaM brahma dvayaM brahma moho brahma shamAdikam .. 90.. doSho brahma guNo brahma damaH shAntaM vibhuH prabhuH .. 91.. loko brahma gururbrahma shiShyo brahma sadAshivaH .. 92.. pUrvaM brahma paraM brahma shuddhaM brahma shubhAshubham .. 93.. jIva eva sadA brahma svayaM brahma sanAtanam .. 94.. iti sArdhAntikabrahmasvarUpavAkyAni chaturnavatiH .. 94.. saptadashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 18 atha sArdhAntikAvashiShTavAkyAni . ##(##36##)## sarvavisheShaM netinetIti vihAya yadavashiShyate tadadvayaM brahma .. 1.. jIvabhAvajagadbhAvabAdhe pratyagabhinnaM brahmaivAvashiShyate .. 2.. pUrNamadaH pUrNamidaM pUrNAtpUrNamudachyate .. 3.. pUrNasya pUrNamAdAya pUrNamevAvashiShyate .. 4.. kAryopAdhirayaM jIvaH kAraNopAdhirIshvaraH .. 5.. kAryakAraNatAM hitvA pUrNabodho.avashiShyate .. 6.. tataH stimitagambhIraM na tejo na tamastatam .. 7.. anAkhyamanabhivyaktaM satki~nchidavashiShyate .. 8.. sa~NkalpamanasI bhinne na kadAchana kenachit .. 9.. sa~NkalpajAte galite svarUpamavashiShyate .. 10.. mahApralayasampattau hyasattAM samupAgate .. 11.. asheShadR^ishye sargAdau shAntamevAvashiShyate .. 12.. khedollAsavilAseShu svAtmakartR^itayAnayA .. 13.. svasa~Nkalpe kShayaM yAte samataivAvashiShyate .. 14.. samatA sarvabhAveShu yAsau satyaparA sthitiH .. 15.. paramAmR^itanAmnI sA samataivAvashiShyate .. 16.. kAlatrayamupekShitvA hInAyAshchaityabandhanaiH .. 17.. chitashchaityanupekShitryAH samataivAvashiShyate .. 18.. sA hi vAchAmagamyatvAdasattAmiva shAshvatIm .. 19.. nairAtmyasiddhAntadashAmupayAte.avashiShyate .. 20.. yAvadyAvanmunishreShTha svayaM santyajyate.akhilam .. 21.. tAvattAvatparAlokaH paramAtmaiva shiShyate .. 22.. abhyAsena parispande prANAnAM kShayamAgate .. 23.. manaH prashamamAyAti nirvANamavashiShyate .. 24.. j~neyavastuparityAge vilayaM yAti mAnasam .. 25.. mAnase vilayaM yAte kaivalyamavashiShyate .. 26.. yato vAcho nivartante vikalpakalanAnvitAH .. 27.. vikalpasa~NkShayAjjantoH padaM tadavashiShyate .. 28.. chidvyomaiva kilAstIha parAparavivarjitam .. 29.. sarvatrAsambhavachchaityaM yatkalpAnte.avashiShyate .. 30.. pa~ncharUpaparityAgAdartharUpaprahANataH .. 31.. adhiShThAnaM paraM tattvamekaM sachChiShyate mahat .. 32.. sarvavedAntasiddhAntasAraM vachmi yathArthataH .. 33.. svayaM mR^itvA svayaM bhUtvA svayamevAvashiShyate .. 34.. ashabdamasparshamarUpamavyayaM tathA.arasaM nityamagandhavachcha yat .. 35.. anAdyanantaM mahataH paraM dhruvaM tadeva shiShyatyamalaM nirAmayam .. 36.. iti sArdhAntikAvashiShTavAkyAni ShaTtriMshat ..36.. aShTAdashaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 19 atha sArdhAntikaphalavAkyAni . ##(##40##)## sa yo ha vai tatparamaM .. 1.. brahma veda brahmaiva bhavati .. 2.. brahmavidApnoti param .. 3.. brahmasaMstho.amR^itatvameti .. 4.. tarati shokamAtmavit .. 5.. ya evaM vedAhaM brahmAsmIti sa idaM sarvaM bhavati .. 6.. sa eSha visukR^ito viduShkR^ito brahmavidvidvAnbrahmaivAbhipraiti .. 7.. tadbrahmaivAhamasmIti brahma praNavamanusmaran bhramarakITanyAyena sharIratrayamutsR^ijya sannyAsenaiva dehatyAgaM karoti sa kR^itakR^ityo bhavati .. 8.. tameva j~nAtvA vidvAn mR^ityumukhAt pramuchyate .. 9.. tadevaM vidvAMsa ihaivAmR^itA bhavanti .. 10.. anAdyanantaM mahataH paraM dhruvaM nichAyya taM mR^ityumukhAtpramuchyate .. 11.. yajj~nAtvA muchyate janturamR^itatvaM cha gachChati .. 12.. yadA pashyaH pashyate rukmavarNaM kartAramIshaM puruShaM brahmayonim .. 13.. tadA vidvAnpuNyapApe vidhUya nira~njanaH paramaM sAmyamupaiti .. 14.. etadyo veda nihitaM guhAyAM so.avidyAgranthiM vikiratIha somya .. 15.. bhidyate hR^idayagranthishChidyante sarvasaMshayAH .. 16.. kShIyante chAsya karmANi tasmindR^iShTe parAvare .. 17.. yathA nadyaH syandamAnAH samudre.astaM gachChanti nAmarUpe vihAya .. 18.. tathA vidvAnnAmarUpAdvimuktaH parAtparaM puruShamupaiti divyam .. 19.. j~nAtvA taM mR^ityumatyeti nAnyaH panthA vimuktaye .. 20.. tadbrahmAhamiti j~nAtvA brahma sampadyate dhruvam .. 21.. yatra yatra mR^ito j~nAnI paramAkSharavitsadA .. 22.. parabrahmaNi lIyate na tasyotkrAntiriShyate .. 23.. yadyatsvAbhimataM vastu tattyajanmokShamashnute .. 24.. asa~NkalpanashastreNa ChinnaM chittamidaM yadA .. 25.. sarvaM sarvagataM shAntaM brahma sampadyate tadA .. 26.. priyeShu sveShu sukR^itamapriyeShu cha duShkR^itam .. 27.. visR^ijya dhyAnayogena brahmApyeti sanAtanam .. 28.. ghaTAkAshamivAtmAnaM vilayaM vetti tattvataH .. 29.. sa gachChati nirAlambaM j~nAnAlokaM sanAtanam .. 30.. tR^iNAgreShvambare bhAnau naranAgAmareShu cha .. 31.. yastiShThati tadevAhamiti matvA na shochati .. 32.. sarvasAkShiNamAtmAnaM varNAshramavivarjitam .. 33.. brahmarUpatayA pashyanbrahmaiva bhavati svayam .. 34.. tadbrahmAnandamadvandvaM nirguNaM satyachidghanam .. 35.. viditvA svAtmano rUpaM na bibheti kutashchana .. 36.. vAsanAM samparityajya mayi chinmAtravigrahe .. 37.. yastiShThati gatasnehaH so.ahaM sachchitsukhAtmakaH .. 38.. darshanAdarshane hitvA svayaM kevalarUpataH .. 39.. ya Aste kapishArdUla brahma na brahmavitsvayam .. 40.. iti sArdhAntikaphalavAkyAni chatvAriMshat ..40.. ekonaviMshaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip 20 atha sArdhAntikavidehamuktivAkyAni .. ##(##77##)## vimuktashcha vimuchyate .. 1.. guhAgranthibhyo vimukto.amR^ito bhavati .. 2.. athAkAmayamAno yo.akAmo niShkAma AtmakAma AptakAmo na tasya prANA utkrAmantyatraiva samavalIyante brahmaiva sanbrahmApyeti .. 3.. tadyathA.ahi nirlvayanI valmIke mR^itA pratyastA shayItaivamevedaM sharIraM shete.athAyamasharIro.amR^itaH prANo brahmaiva teja eva .. 4.. asharIro nirindriyo.aprANo.atamAH sachchidAnandamAtraH sa svarAT bhavati .. 5.. pR^ithivyapsu pralIyata Apo jyotiShi lIyante jyotirvAyau vilIyate vAyurAkAsha AkAshamindriyeShvindriyANi tanmAtreShu tanmAtrANi bhUtAdau vilIyante bhUtAdirmahati vilIyate mahAnavyakte vilIyate vyaktamakShare vilIyate.akSharaM tamasi vilIyate tamaH pare deva ekIbhavati parastAnna sannAsanna sadasat .. 6.. brahmANDaM tadgatalokAnkAryarUpAMshcha kAraNatvaM prApayitvA tataH sUkShmA~NgaM karmendriyANi prANAshcha j~nAnendriyANyantaHkaraNachatuShTayaM chaikIkR^itya sarvANi bhautikAni kAraNe bhUtapa~nchake saMyojya bhUmiM jale jalaM vahnau vahniM vAyau vAyumAkAshe chAkAshamaha~NkAre chAha~NkAraM mahati mahadavyakte avyaktaM puruShe krameNa vilIyate virAT hiraNyagarbheshvarA upAdhivilayAtparamAtmani lIyante .. 7.. prArabdhakShayavashAddehatrayabha~NgaM prApyopAdhinirmuktaghaTAkAshavatparipUrNatA videhamuktiH .. 8.. yadA sarve pramuchyante kAmA ye.asya hR^idi shritAH .. 9.. atha martyo.amR^ito bhavatyatra brahma samashnute .. 10.. vedAntavij~nAnasunishchitArthAH sannyAsayogAdyatayaH shuddhasattvAH .. 11.. te brahmalokeShu parAntakAle parAmR^itAH parimuchyanti sarve .. 12.. tasyAbhidhyAnAdyojanAttattvabhAvAdbhUyashchAnte vishvamAyAnivR^ittiH .. 13.. jIvanmuktapadaM tyaktvA svadehe kAlasAtkR^ite .. 14.. vishatyadehamuktatvaM pavano.aspandatAmiva .. 15.. tatastatsambabhUvAsau yadgirAmapyagocharam .. 16.. yachChUnyavAdinAM shUnyaM brahma brahmavidAM cha yat .. 17.. vij~nAnamAtraM vij~nAnavidAM yadamalAtmakam .. 18.. puruShaH sA~NkhyasR^iShTInAmIshvaro yogavAdinAm .. 19.. shivaH shaivAgamasthAnAM kAlaH kAlaikavAdinAm .. 20.. yatsarvashAstrasiddhAntaM yatsarvahR^idayAnugam .. 21.. yatsarvaM sarvagaM vastu yattattvaM tadasau sthitaH .. 22.. yadanuktamaniShpandaM dIpakaM tejasAmapi .. 23.. svAnubhUtyaikamAnaM cha yattattvaM tadasau sthitaH .. 24.. yadekaM chApyanekaM cha sA~njanaM cha nira~njanam .. 25.. yatsarvaM chApyasarvaM cha yattattvaM tadasau sthitaH .. 26.. nirAnando.api sAnandaH sachchAsachcha babhUva saH .. 27.. na chetano na cha jaDo na chaivAsanna sanmayaH .. 28.. ajamamaramanAdyamAdyamekaM padamamalaM sakalaM cha niShkalaM cha .. 29.. sthita iti sa tadA nabhaHsvarUpAdapi vimalAsthitirIshvarakShaNena .. 30.. vyapagatakalanAkala~NkashuddhaH svayamamalAtmani pAvane pade.asau .. 31.. salilakaNa ivAmbudhau mahAtmA vigalitavAsanamekatAM jagAma .. 32.. saMshAntaduHkhamajaDAtmakamekasuptamAnandamantharamapetarajastamo yat .. 33.. AkAshakoshatanavo.atanavo mahAntasminpade galitachittalavA bhavanti .. 34.. videhamukta evAsau vidyate niShkalAtmakaH .. 35.. samagrAgryaguNAdhAramapi sattvaM pralIyate .. 36.. videhamuktau vimale pade paramapAvane .. 37.. videhamuktiviShaye tasmin sattvakShayAtmake .. 38.. chittanAshe virUpAkhye na ki~nchidiha vidyate .. 39.. na guNA nAguNAstatra na shrIrnAshrIrna chaikatA .. 40.. jIvanneva sadA muktaH kR^itArtho brahmavittamaH .. 41.. upAdhinAshAdbrahmaiva sanbrahmApyeti nirdvayam .. 42.. shAstreNa nashyetparamArthadR^iShTiH kAryakShamaM nashyati chAparokShAt .. 43.. prArabdhanAshAtpratibhAsanAsha evaM vidhA nashyati chAtmamAyA .. 44.. ahinirlvayanI sarpanirvoko jIvavarjitaH .. 45.. valmIke patitastiShThettaM sarpo nAbhimanyate .. 46.. evaM sthUlaM cha sUkShmaM cha sharIraM nAbhimanyate .. 47.. pratyagj~nAnashikhidhvaste mithyAj~nAne sahetuke .. 48.. neti netIti rUpatvAdasharIro bhavatyayam .. 49.. vishvashcha taijasashchaiva prAj~nashcheti cha te trayaH .. 50.. virADDhiraNyagarbhashcha Ishvarashcheti cha te trayaH .. 51.. brahmANDaM chaiva piNDANDaM lokA bhUrAdayaH kramAt .. 52.. svasvopAdhilayAdeva lIyante pratyagAtmani .. 53.. tUShNImeva sthitastUShNIM tUShNIM satyaM na ki~nchana .. 54.. kAlabhedaM vastubhedaM deshabhedaM svabhedakam .. 55.. ki~nchidbhedaM na tasyAsti ki~nchidvApi na vidyate .. 56.. jIveshvareti vA kveti vedashAstrANi kvAhaM tviti .. 57.. idaM chaitanyameveti ahaM chaitanyamityapi .. 58.. iti nishchayashUnyo yo vaidehI mukta eva saH .. 59.. brahmabhUtaH prashAntAtmA brahmAnandamayaH sukhI .. 60.. svachCharUpo mahAmaunI vaidehI mukta eva saH .. 61.. brahmaivAhaM chidevAhamevaM vApi na chintyate .. 62.. chinmAtreNaiva yastiShThedvaidehI mukta eva saH .. 63.. chaitanyamAtrasaMsiddhaH svAtmArAmaH sukhAsanaH .. 64.. turyaturyaH parAnando vaidehImukta eva saH .. 65.. yasya prapa~nchabhAnaM na brahmAkAramapIha na .. 66.. atItAtItabhAvo yo vaidehI mukta eva saH .. 67.. chittavR^itteratIto yashchittavR^ittyavabhAsakaH .. 68.. sarvavR^ittivihInAtmA vaidehI mukta eva saH .. 69.. sarvatraivAhamAtmAsmi paramAtmA parAtmakaH .. 70.. nityAnandasvarUpAtmA vaidehImukta eva saH .. 71.. jIvAtmA paramAtmeti chintAsarvasvavarjitaH .. 72.. sarvasa~NkalpahInAtmA vaidehI mukta eva saH .. 73.. Atmaj~neyAdihInAtmA yatki~nchididamAtmakaH .. 74.. bhAvAbhAvavihInAtmA vaidehI mukta eva saH .. 75.. OMkAravAchyahInAtmA sarvavAchyavivarjitaH .. 76.. avasthAtrayahInAtmA vaidehI mukta eva saH .. 77.. iti sArdhAntikavidehamuktivAkyAni saptasaptatiH .. 77.. ityevaM sArdhAntikavidyAdividehakaivalyantamahA\- vAkyAnyaShTottarasahasram .. 1008.. viMshaM prakaraNaM samAptam . \medskip\hrule\medskip atha upasaMhAraH . vidhya~Nghrirbandhamuggulpho hyaviddheyaja~NghrakaH . jaganmithyA jAnudeshastUpadeshorudeshakaH .. brahmAtmaikyakaTIdesho vidvanmanananAbhikaH . jIvanmuktAkhyadaharaH svAnubhUtikaradvayaH .. svasamAdhiskandhadeshaH svasvarUpAkhyakandharaH . phalabhUtamahAvAkyaphalo vaidehamastakaH .. evaM vidyAdyadehAntamahAvAkyakalevaraH . vastuto nirvisheShAtmA tripAnnArAyaNo.asmyaham .. yanmahAvAkyasiddhAntaM muktachittaikagocharam . vAsudevendrasaMj~naM taM naumi sarvAtmakaM mahaH .. ityupasaMhAraH . iti shrImatparamahaMsaparivrAjakAchArya\- shrIvAsudevendrasarasvatIcharaNakamalamakaranda\- tR^iptasvAntarAmachandrendragrathiteshAvAsyA\- dyaShTottarashatopaniShatsArasa~Ngraha\- bhUtAShTottarasahasramahAvAkyaratnAvaliH sampUrNA .. ## From book edited by Vasudev LakShman Panshikar 7th edn. Encoded and proofread by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}