% Text title : naaTyashaastra adhyaaya 11 maNDalavidhaanaM % File name : natya11.itx % Category : nATyashAstra, major\_works, bharata % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Sage Bharata % Transliterated by : Sowmya Krishnapur krsowmya at yahoo.com % Proofread by : Sowmya Krishnapur krsowmya at yahoo.com % Latest update : February 16, 2005 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Natya Shastra Chapter 11 ..}## \itxtitle{.. nATyashAstram adhyAyaH 11 ..}##\endtitles ## .. shrIrastu .. bharatamunipraNItaM nATyashAstram.h atha ekAdasho.adhyAyaH | etAshchAryo mayA proktA yathAvachChastramokShaNe | chArIsaMyogajAnIha maNDalAni nibodhata || 1|| atikrAntaM vichitraM cha tathA lalitasa~ncharam | sUchIviddhaM daNDapAdaM vihR^itAlAtake tathA || 2|| vAmabandhaM salalitaM krAnta~nchAkAshagAmi cha | maNDalAni dvijashreShThAH ! bhUmigAni nibodhata || 3|| bhramarAskandite syAtAmAvartaM cha tataH param | samAkranditamapyAhureDakAkrIDitaM tathA || 4|| aDDitaM shakaTAsyaM cha tathA.adhyardhakameva cha | piShTakuTTaM cha viGYeyaM tathA chAShagataM punaH || 5|| etAnyapi dashoktAni bhUmigAnIha nAmataH | AdyaM pAdaM cha janitaM kR^itvodvAhitamAcharet || 6|| alAtaM vAmakaM chaiva pArshvakrAntaM cha dakShiNam | sUchIvAmaM punashchaiva pArshvakrAntaM cha dakShiNam || 7|| sUchIM vAmakramaM dadyAdapakrAntaM cha dakShiNam | sUchIvAmaM punashchaiva trikaM cha parivartayet || 8|| tathA dakShiNamudvR^ittamalAta~nchaiva vAmakam | parichChinnaM tu kartavyaM bAhyabhramarakeNa hi || 9|| atikrAntaM punarvAmaM daNDapAda~ncha dakShiNam | viGYeyametad vyAyAme tvatikrAntaM tu maNDalam || 10|| AdyaM tu janitaM kR^itvA tenaiva cha nikuTTakam | AspanditaM tu vAmena pArshvakrAntaM cha dakShiNam || 11|| vAmaM sUchIpadaM dadyAdapakrAnta~ncha dakShiNam | bhuja~NgatrAsitaM vAmamatikrAntaM cha dakShiNam || 12|| udvR^ittaM dakShiNaM chaivA.alAtaM chaivAtra vAmakam | pArshvakrAntaM punaH savyaM sUchIvAmakramaM tathA || 13|| vikShepo dakShiNasya syAdapakrAntaM cha vAmakam | bAhyabhramarakaM chaiva vikShepaM chaiva yojayet || 14|| viGYeyametadvyAyAme vichitraM nAma maNDalam | kR^itvordhvajAnucharaNamAdyaM sUchIM prayojayet || 15|| apakrAntaH punarvAma AdyaH pArshvagato bhavet | vAmasUchIM punardadyAt trika~ncha parivartayet || 16|| pArshvakrAntaM punashchAdyamatikrAnta~ncha vAmakam | sUchIvAmakramaM kR^itvA hyapakrAntashcha vAmakam || 17|| pArshvakrAntaM punashchAdyamatikrAntaM cha vAmakam | parichChinnaM cha kartavyaM bAhyabhramaNakena hi || 18|| eSha chArIprayogastu kAryo lalitasa~ncharaiH | sUchIvAmapadaM dadyAt trika~ncha parivartayet || 19|| pArshvakrAntaH punashchAdyo vAmo.atikrAnta eva cha | sUchImAdyaM punardadyAdatikrAnta~ncha vAmakam || 20|| pArshvakrAntaM punashchAdyaM sUchIviddhe tu maNDale | Adyastu janito bhUtvA sa cha daNDakramo bhavet || 21|| vAmasUchIM punardadyAt trika~ncha parivartayet | udvR^itto dakShiNashcha syAdalAtashchaiva vAmakaH || 22|| pArshvakrAntaH punashchAdyo bhuja~NgatrAsitastathA | atikrAntaH punarvAmo daNDapAdashcha dakShiNaH || 23|| vAmasUchItrikAvarto daNDapAde tu maNDale | AdyaM tu janitaM kR^itvA tenaiva cha nikuTTakam || 24|| AspanditaM cha vAmena hyudvR^ittaM dakShiNena cha | alAtaM vAmakaM pAdaM sUchIM dadyAttu dakShiNam || 25|| pArshvakrAntaH punarvAma AkShipto dakShiNastathA | samAvartya trikaM chaiva daNDapAdaM prasArayet || 26|| sUchIvAmapadaM dadyAt trikaM tu parivartayet | bhuja~NgatrAsitashchAdyo vAmo.atikrAnta eva cha || 27|| eSha chArIprayogastu vihR^ite maNDale bhavet | sUchImAdyakramaM kR^itvA chA.apakrAntaM cha vAmakam || 28|| pArshvakrAntastatashchAdyo.apyalAtashchaiva vAmakaH | bhrAntvA chArIbhiretAbhiH paryAyeNAtha maNDalam || 29|| ShaTsaMkhyaM saptasaMkhyaM cha lalitaiH pAdavikramaiH | adhikuryAdapakrAntamatikrAntaM cha vAmakam || 30|| apakrantaH punashchAdyo vAmo.atikrAnta eva cha | pAdabhramarakashcha syAdalAte khalu maNDale || 31|| sUchImAdyakramaM kR^itvA hyapakrAntaM cha vAmakam | Adyo daNDakramashchaiva sUchIpAdastu vAmakaH || 32|| kAryastrikavivartashcha pArshvakrAntashcha dakShiNaH | AkShiptaM vAmakaM kuryAt daNDapArshvaM cha dakShiNam || 33|| urudvR^ittaM cha tenaiva kartavyaM dakShiNena tu | sUchIvAmakramaM kR^itvA trikaM cha parivartayet || 34|| alAtashcha bhavedvAmaH pArshvakrAntashcha dakShiNaH | atikrAntaH punarvAmo vAmabandhe tu maNDale || 35|| sUchImAdyakramaM kR^itvA hyapakrAntaM cha vAmakam | pArshvakrAntaH punashchAdyo bhuja~NgatrAsitaH sa cha || 36|| atikrAntaH punarvAma AkShipto dakShiNastathA | atikrAntaH punarvAma urudvR^ittastathaiva cha || 37|| alAtashcha punarvAmaH pArshvakrAntashcha dakShiNaH | sUchIvAmaM punardadyAdapakrAntastu dakShiNaH || 38|| atikrAntaH punarvAmaH kAryo lalitasaMGYakaH | eSha pAdaprasArastu lalite maNDale bhavet || 39|| sUchIvAmakramaM kR^itvA hyapakrAntashcha vAmakam | pArshvakrAntaM punashchAdyaM vAmapArshvakramaM tathA || 40|| bhrAntvA chArIbhiretAbhiH paryAyeNAtha maNDalam | vAmasUchIM tato dadyAdapakrAntaM cha dakShiNam || 41|| svabhAvagamane hyetanmaNDalaM saMvidhIyate | krAntametattu viGYeyaM nAmato nATyayoktR^ibhiH || 42|| etAnyAkAshagAmIni GYeyAnyevaM dashaiva tu | ataH paraM pravakShyAmi bhaumAnAmiha lakShaNam || 43|| Adyastu janitaH kAryo vAmashchAspandito bhavet | shakaTAsyaH punashchAdyo vAmashchApi prasAritaH || 44|| Adyo bhramarakaH kAryastrikaM cha parivartayet | AskanditaH punarvAmaH shakaTAsyashcha dakShiNaH || 45|| vAmaH pR^iShThApasarpI cha dadyAd bhramarakaM tathA | sa evAspanditaH kAryastvetad bhramaramaNDalam || 46|| Adyo bhramarakaH kAryo vAmashchaivADDito bhavet | kAryastrikavivarttashcha shakaTAsyashcha dakShiNaH || 47|| urudvR^ittaH sa eva syAdvAmashchaivApasarpitaH | kAryastrikavivarttashcha dakShiNaH spandito bhavet || 48|| shakaTAsyo bhavedvAmastadevAsphoTanaM bhavet | etadAspanditaM nAma vyAyAme yuddhamaNDalam || 49|| Adyastu janitaM kR^itvA vAmashchaiva nikuTTakam | shakaTAsyaH punashchAdya urudvR^ittaH sa eva tu || 50|| pR^iShThApasarpI vAmashcha sa cha chAShagatirbhavet | AspanditaH punardakShaH shakaTAsyashcha vAmakaH || 51|| Adyo bhramarakashchaiva trikaM cha parivartayet | pR^iShThApasarpI vAmashchetyAvartaM maNDalaM bhavet || 52|| samapAdaM budhaH kR^itvA sthAnaM hastau prasArayet | nirantarAvUrdhvatalAvAveShTyodveShTya chaiva hi || 53|| kaTItaTe vinikShipya chAdyamAvarttayet kramAt | yathAkramaM punarvAmamAvartena prasArayet || 54|| chArayA chAnayA bhrAntvA paryAyeNAtha maNDalam | samotsaritametattu kAryaM vyAyAmamaNDalam || 55|| pAdaistu bhUmisaMyuktaiH sUchIviddhaistathaiva cha | eDakAkrIDitaishchaiva tUrNaistrikavivartitaiH || 56|| sUchIviddhApaviddhaishcha krameNAvR^ittya maNDalam | eDakAkrIDitaM vidyAt khaNDamaNDalasaMGYitam || 57|| savyamudghaTTitaM kR^itvA tenaivAvartamAcharet | tenaivAskanditaH kAryaH shakaTAsyashcha vAmakaH || 58|| AdyaH pR^iShThApasarpI cha sa cha chAShagatirbhavet | aDDitashcha punarvAma AdyashchaivApasarpitaH || 59|| vAmo bhramarakaH kArya Adya Askandito bhavet | tenaivAsphoTanaM kuryAdetadaDDitamaNDalam || 60|| AdyaM tu janitaM kR^itvA tenaiva cha nikuTTakam | sa eva shakaTAsyashcha vAmashchAskandito bhavet || 61|| viGYeyaM shakaTAsyaM tu vyAyAme yuddhamaNDalam | pAdaishcha shakaTAsyasthaiH paryAyeNAtha maNDalam || 62|| Adyastu janito bhUtvA sa evAskandito bhavet | apasarpI punarvAmaH shakaTAsyashcha dakShiNaH || 63|| bhrAntvA chArIbhiretAbhiH paryAyeNAtha maNDalam | adhyardhametadviGYeyaM niyuddhe chApi maNDalam || 64|| sUchImAdyakramaM kR^itvA hyapakrAntaM cha vAmakam | bhuja~NgatrAsitashchAdya evameva tu vAmakaH || 65|| bhuja~NgatrAsitairbhrAntvA pAdairapi cha maNDalam | piShTakuTTaM cha viGYeyaM chArIbhirmaNDalaM budhaiH || 66|| sarvaishchAShagataiH pAdaiH paribhrAmya tu maNDalam | etacchAShagataM vidyAnniyuddhe chApi maNDalam || 67|| nAnAchArIsamutthAni maNDalAni samAsataH | uktAnyataH paraM chaiva samachArINi yojayet || 68|| samachArIprayogo yastatsamaM nAma maNDalam | AchAryabuddhyA tAnIha kartavyAni prayoktR^ibhiH || 69|| etAni khaNDAni samaNDalAni yuddhe niyuddhe cha parikrame cha | lIlA~NgamAdhuryapuraskR^itAni kAryANi vAdyAnugatAni tajGYaiH || 70|| iti bharatIye nATyashAstre maNDalavidhAnaM nAma ekAdasho.adhyAyaH samAptaH | ## Encoded by Sowmya Krishnapur krsowmya@yahoo at com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}