% Text title : naaTyashaastra adhyaaya 35 % File name : natya35.itx % Category : nATyashAstra, major\_works, bharata % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : Sage Bharata % Transliterated by : hareshbakshi at hotmail.com % Proofread by : hareshbakshi at hotmail.com % Latest update : March 4, 2003 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Natya Shastra Chapter 35..}## \itxtitle{.. nATyashAstram adhyAyaH 35 ..}##\endtitles ## .. shrIrastu .. bharatamunipraNItaM nATyashAstram.h atha pa~nchatriMsho.adhyAyaH . vinyAsaM bhUmikAnAM cha sampravakShyAmi nATake . yAdR^isho yasya kartavyo vinyAso bhUmikAsvatha .. 1 .. gativAga~NgacheShTAbhiH sattvashIlasvabhAvataH . parIkShya pAtraM tajGYastu yu~njyAd bhUminiveshane .. 2 .. tasminnanviShya hi guNavAn kAryA pAtrasamAshrayA . na khedajananaM buddherAchAryasya bhaviShyati .. 3 .. AchAryaH pAtrajAMshchaiva guNA~nGYAtvA svabhAvajAn . tataH kuryAd yathAyogaM nR^iNAM bhUminiveshanam .. 4 .. a~Ngapratya~NgasaMyuktamahInA~NgaM vayonvitam . na sthUlaM na kR^ishaM chaiva na dIrghaM na cha mantharam .. 5 .. shliShTA~NgaM dyutimantaM cha susvaraM priyadarshanam . etairguNaishcha saMyuktaM devabhUmiShu yojayet .. 6 .. sthUlaM prAMshuM bR^ihaddehaM meghagambhIranisvanam . raudrasvabhAvanetraM cha svabhAvabhrukuTImukham .. 7 .. rakShodAnavadaityAnAM bhUmikAsu prayojayet . puruShANAM prayogastu tathA~NgakriyayAnvitaH .. 8 .. sunetrasubhruvaH sva~NgAH sulalATAH sunAsikAH . svoShThAH sugaNDAH sumukhAH sukaNThAH sushirodharAH .. 9 .. sva~Ngapratya~NgasaMyuktA na dIrghA na cha mantharAH . na sthUlA na kR^ishAshchaiva svabhAvena vyavasthitAH .. 10 .. sushIlA GYAnavantashcha tathA cha priyadarshanAH . kumArarAjabhUmau tu saMyojyAshcha narottamAH .. 11 .. a~NgairavikalairdhIraM sphuTaM vasanakarmaNi . na dIrghaM naiva cha sthUlamUhApohavichakShaNam .. 12 .. adInaM cha pragalbhaM cha pratyutpannavinishchayam . senApateramAtyAnAM bhUmikAsu prayojayet .. 13 .. pi~NgAkShaM ghoNanAsaM cha netramuchchamathApi vA . ka~nchukishrotriyAdInAM bhUmikAsu niyojayet .. 14 .. evamanyeShvapi tathA nATyadharmavibhAgataH . deshaveShAnurUpeNa pAtraM yojyaM svabhUmiShu .. 15 .. mantharaM vAmanaM kubjaM vikR^itaM vikR^itAnanam . viShTabdhanetraM kANAkShaM sthUlaM chipiTanAsikam .. 16 .. durjanaM dusvabhAvaM cha vikR^itAchArameva cha . dAsabhUmau prayu~njIta budho dAsA~Ngasambhavam .. 17 .. prakR^ityA.atikR^ishaM kShAmaM tapaHshrAnteShu yojayet . tathA cha puruShaM sthUlamuparodheShu yojayet .. 18 .. yadi vA nedR^ishAH santi prakR^ityA puruShA dvijAH . AchAryabuddhyA yojyAstu bhAvacheShTAsvabhAvataH .. 19 .. yA yasya sadR^ishI cheShTA hyuttamAdhamamadhyamA . sa tathA.a.achAryayogena niyamyA bhAvabhAvinI .. 20 .. ataH paraM pravakShyAmi bharatAnAM vikalpanam . bharatAshrayAshcha bharato vidUShakaH saurikastathA nAndI . nandI sasUtradhAro nATyaraso nAyakashchaiva .. 21 .. mukuTAbharaNavikalpau viGYeyo mAlyavastuvividhaishcha . kArakakushIlavAdyA viGYeyA nAmatashchaiva .. 22 .. dhuryavadeko yasmAduddhAro.anekabhUmikAyuktaH . bhANDagrahopakaraNainATyaM bharato bhavet tasmAt .. 23 .. lokAhR^idAshrayakR^itA sarvaprakR^itiprachArasaMyuktA . nAnAshrayAM prakurute tathA cha nArI tu sarvatra .. 24 .. pratyutpannapratibho narmakR^ito narmagarbhanirbhedaH . ChedavidUShitavachano vidUShako nAma viGYeyaH .. 25 .. tUryatistu naraH sarvAtodyapravAdane kushalaH . tUraparigrahayukto viGYeyastauriko nAma .. 26 .. naTanR^iti dhAtvartho.ayaM bhUtaM nATayati lokavR^ittAntam . rasabhAvasatvayuktaM yasmAt tasmAnnaTo bhavati .. 27 .. stutyabhivAdanakR^itairmadhurairvAkyaiH suma~NgalAchAraiH . sarva stauti hi lokaM yasmAt tasmAdbhavedvAdI .. 28 .. bhAvebhyo bahudhA.asmin rasA vadati nATyayogeShu . prAkR^itasaMskR^itapAThyo nandI nAmeti sa GYeyaH .. 29 .. gItasya cha vAdyasya cha pAThyasya cha naikabhAvavihitasya . shiShTopadeshayogAt sUtraGYaH sUtradhArastu .. 30 .. yasmAt yathopadiShTAn rasAMshcha bhAvAMshcha satvasaMyuktAn . bhUmivikalpairnayati cha nATyakaraH kIrtitastasmAt .. 31 .. chaturAtodyavidhAna.n sarvasya tu shAstrakhe davihitasya . nATyasyAntaM gachChati tasmAdvai nAyako.abhihitaH .. 32 .. nAnAprakR^itisamutthaM karoti yaH shIrShakaM mukuTayoge . vividhairveShavisheShaiH sa cha kuTakArastu viGYeyaH .. 33 .. bhANDakavAdyaGYA yA layatAlaGYA rasAnuviddhA cha . sarvA~NgasundarI vai kartavyA nATakIyA tu .. 34 .. yastvAbharaNaM kuryAd bahuvidhavihitaM sa chAbharaNaH . yashchopakaraNayogAt sa tena nAmnA.abhidhAtavyaH .. 35 .. yo vai mAlyaM kurute pa~NchavidhaM mAlyAkR^it sa viGYeyaH . yashchApi veShayogaM kurute sa cha veShakArI tu .. 36 .. chitraGYashchitrakaro vastrasya ra~njAnAttathA rajakaH . jatvashmalohakAShThairdravyakaraiH kArukashchaiva .. 37 .. nAnAtodyavidhAne prayogayuktaH pravAdane kushalaH . atodye.apyatikushalo yasmAt sa kushalavo GYeyaH .. 38 .. yadyat samAshrayante shilpaM vA karma vA prayogaM vA . tanaivopagataguNA viGYeyA nAmataH puruShAH .. 39 .. evaM tu nATakavidhau jAtirnaTasaMshrayA budhairGYeyA . nATyopakaraNayuktA nAnAshilpaprasaktA cha .. 40 .. ukto.atra bhUmikAnyAsaH prayoktArashcha yogataH . AdiShTaM nATyashAstraM cha munayaH kimihochyatAm ..41 .. iti bharatIye nATyashAstre bhUmikAvikalpAdhyAyaH pa~nchatriMshaH .. 35 .. ## Encoded by Haresh BakShi hareshbakShi@hotmail.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}