% Text title : bhartRiharikRita nItishatakam % File name : niiti.itx % Category : shataka, major\_works, bhartrihari % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Transliterated by : Atul Narkhade % Proofread by : Atul Narkhade, Kaushal Kaloo % Description-comments : Available at archive.org % Latest update : September 19, 2022 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Nitishatak by Bhartrihari ..}## \itxtitle{.. nItishatakaM bhartR^iharikR^ita ..}##\endtitles ## dikkAlAdyanavachChinnAnantachinmAtramUrtaye | svAnubhUtyekanAmAya namaH shAntAya tejase || 1|| yAM chintayAmi satataM mayi sA viraktA sApyanyamichChati janaM sa jano.anyasaktaH | asmatkR^ite cha parishuShyati kAchidanyA dhik tAM cha taM cha madanaM cha imAM cha mAM cha || 2|| aj~naH sukhamArAdhyaH sukhataramArAdhyate visheShaj~naH | j~nAnalavadurvigdhaM brahmApi naraM na ra~njayati || 3|| prasahya maNimuddharenmakaravaktradaMShTrA~NkurA\- tsamudramapi saMtaretprachaladurmimAlAkulam || bhuja~Ngamapi kopitaM shirasi puShpavaddhAraye\- nna tu pratiniviShTamUrkhajanachittamArAdhayet || 4|| labheta sikatAsu tailamapi yatnataH pIDayan pibechcha mR^igatR^iShNikAsu salilaM pipAsArditaH | kadAchidapi paryaTanshashaviShANamAsAdayen na tu pratiniviShTamUrkhajanachittamArAdhayet || 5|| vyAlaM bAlamR^iNAlatantubhirasau roddhuM samujjR^imbhate ChettuM vajramaNIM shirIShakusumaprAntena sannahyati | mAdhuryaM madhubindunA rachayituM kShArAmbudherIhate netuM vA~nChati yaH khalAnpathi satAM sUktaiH sudhAsyandibhiH || 6|| svAyattamekAntaguNaM vidhAtrA vinirmitaM ChAdanamaj~natAyAH | visheShataH sarvavidAM samAje vibhUShaNaM maunamapaNDitAnAm || 7|| yadA ki~nchijj~no.ahaM gaja iva madAndhaH samabhavam tadA sarvaj~no.asmItyabhavadavaliptaM mama manaH | yadA ki~nchitki~nchidbudhajanasakAshAdavagatam tadA mUrkho.asmIti jvara iva mado me vyapagataH || 8|| kR^imikulachitaM lAlAklinnaM vigandhi jugupsitaM nirUpamarasaM prItyA khAdannarAsthi nirAmiSham | surapitamapi shvA pArshvasthaM vilokya na sha~Nkate na hi gaNayati kShudro jantuH parigrahaphalgutAm || 9|| shiraH shArvaM svargAtpashupatishirastaH kShitidharaM mahIdhrAduttu~NgAdavanimavaneshchApi jaladhim | adho.adho ga~NgeyaM padamupagatA stokamathavA vivekabhraShTAnAM bhavati vinipAtaH shatamukhaH || 10|| shakyo vArayituM jalena hutabhukChatreNa sUryAtapto nAgendro nishitA~Nkushena samado daNDena gogardabhau | vyAdhirbheShajasa~N_grahaishcha vividhairmantraprayogairviShaM sarvasyauShadhamasti shAstravihitaM mUrkhasya nAstyauShadham || 11|| sAhityasa~NgItakalAvihInaH sAkShAtpashuH puchChaviShANahInaH | tR^iNaM na khAdannapi jIvamAnaH tadbhAgadheyaM paramaM pashUnAm || 12|| yeShAM na vidyA na tapo na dAnaM j~nAnaM na shIlaM na guNo na dharmaH | te martyaloke bhuvi bhArabhUtAH manuShyarUpeNa mR^igAshcharanti || 13|| varaM parvatadurgeShu bhrAntaM vanacharaiH saha | na mUrkhajanasamparkaH surendrabhavaneShvapi || 14|| shAstropaskR^itashabdasundaragiraH shiShyapradeyAgamA vikhyAtAH kavayo vasanti viShaye yasya prabhornirdhanAH | tajjADyaM vasudhAdhipasya kavayastvarthaM vinApIshvarAH kutsyAH syuH kuparIkShakA na maNayo yairarghataH pAtitAH || 15|| harturyAti na gocharaM kimapi shaM puShNAti yat sarvadA\- .apyarthibhyaH pratipAdyamAnamaniShaM prApnoti vR^iddhiM parAm | kalpAnteShvapi na prayAti nidhanaM vidyAkhyamantardhanaM yeShAM tAn prati mAnamujjhata nR^ipAH kastaiH saha spardhate || 16|| adhigataparamArthAn paNDitAn mAvama.nstA\- stR^iNamiva laghu lakShmIrnaiva tAn sa.nruNaddhi | abhinavamadalekhAshyAmagaNDasthalAnAM na bhavati viShatanturvAraNaM vAraNAnAm || 17|| ambhojinIvanavihAravilAsameva ha.nsasya hanti nitarAM kupito vidhAtA | na tvasya dugdhajalabhedavidhau prasiddhAM vaidagdhyakIrtimapahartumasau samarthaH || 18|| keyUrANi na bhUShayanti puruShaM hArA na chandrojjvalA na snAnaM na vilepanaM na kusumaM nAla~NkR^itA mUrdhajAH | vANyekA samala~Nkaroti puruShaM yA sa.nskR^itA dhAryate kShIyante khalu bhUShaNAni satataM vAgbhUShaNaM bhUShaNam || 19|| vidyA nAma narasya rUpamadhikaM prachChannaguptaM dhanaM vidyA bhogakarI yashassukhakarI vidyA gurUNAM guruH | vidyA bandhujano videshagamane vidyA parA devatA vidyA rAjasu pUjitA na tu dhanaM vidyAvihInaH pashuH || 20|| kShAntishchet kavachena kiM kimaribhiH krodho.asti cheddehinAM j~nAtishchedanalena kiM yadi suhR^id divyauShadhaiH kiM phalam | kiM sarpairyadi durjanAH kimu dhanairvidyA na vandyA yadi vrIDA chetkimu bhUShaNaiH sukavitA yadyasti rAjyena kim || 21|| dAkShiNyaM svajane dayA parajane shAThyaM sadA durjane prItiH sAdhujane nayo nR^ipajane vidvajjane chArjavam | shauryaM shatrujane kShamA gurujane kAntAjane dhR^iShTatA ye chaivaM puruShAH kalAsu kushalAsteShveva lokasthitiH || 22|| jADyaM dhiyo harati si~nchati vAchi satyaM mAnonnatiM dishati pApamapAkaroti | chetaH prasAdayati dikShu tanoti kIrtiM satsa~NgatiH kathaya kiM na karoti puMsAm || 23|| jayanti te sukR^itinaH rasasiddhAH kavIshvarAH | nAsti yeShAM yashaHkAye jarAmaraNajaM bhayam || 24|| sUnuH sachcharitaH satI priyatamA svAmI prasAdonmukhaH snigdhaM mitramava~nchakaH parijano niShkleshaleshaM manaH | AkAro ruchiraH sthirashcha vibhavo vidyAvadAtaM mukhaM tuShTe viShTapakaShTahAriNi harau samprApyate dehinA || 25|| prANAghAtAnnivR^ittiH paradhanaharaNe sa.nyamaH satyavAkyaM kAle shaktyA pradAnaM yuvatijanakathAmUkabhAvaH pareShAm | tR^iShNAsrotovibha~Ngo guruShu cha vinayaH sarvabhUtAnukampA sAmAnyaH sarvashAstreShvanupahatavidhiH shreyasAmeSha panthAH || 26|| prArabhyate na khalu vighnabhayena nIchaiH prArabhya vighnavihatA viramanti madhyAH || vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH prArabdhamuttamaguNA na parityajanti || 27|| asanto nAbhyarthyAH suhR^idapi na yAchyaH kR^ishadhanaH priyA nyAyyA vR^ittirmalinamasubha~Nge.apyasukaram | vipadyuchchaiH stheyaM padamanuvidheyaM cha mahatAM satAM kenoddiShTaM viShamamasidhArAvratamidam || 28|| kShutkShAmo.api jarAkR^isho.api shithilaprAyo.api kaShTAM dashAm Apanno.api vipannadIdhitirapi prANeShu gachChatsvapi | mattebhendravibhinnakumbhakavalagrAsaikabaddhaspR^ihaH kiM jIrNaM tR^iNamatti mAnamahatAmagresaraH kesariH || 29|| svalpasnAyuvasAvasheShamalinaM nirmA.nsamapyasthikaM shvA labdhvA paritoShameti na tu tattasya kShudhAshAntaye | si.nho jambukama~NkamAgatamapi tyaktvA nihanti dvipaM sarvaH kR^ichChragato.api vA~nChati janaH satvAnurupaM phalam || 30|| lA~NgulachAlanamadhashcharaNAvapAtaM bhUmau nipatya vadanodaradarshanaM cha | shvA piNDadasya kurute gajapu~Ngavastu dhIraM vilokayati chATushataishcha bhu~Nkte || 31|| parivartini sa.nsAre mR^itaH ko vA na jAyate || sa jAto yena jAtena yAti va.nshaH samunnatim || 32|| kusumastabakasyeva dvayI vR^ittirmanasvinaH | mUrdhni vA sarvalokasya vishIryeta vane.athavA || 33|| santyanye.api bR^ihaspatiprabhR^itayaH sambhAvitAH pa~nchaShAH tAn pratyeSha visheShavikramaruchI rAhurna vairAyate | dvAveva grasate divAkaranishAprANeshvarau bhAsvarau bhrAtaH parvaNi pashya dAnavapatiH shIrShAvasheShAkR^itiH || 34|| vahati bhuvanashreNiM sheShaH phaNAphalasthitAM kamaThapatinA madhye pR^iShThaM sadA cha dhAryate | tamapi kurute krodhAdhInaM payodhiranAdarA\- dahaha mahatAM niHsImAnashcharitravibhUtayaH || 35|| varaM pakShachChedaH samadamaghavanmuktakulisha\- prahArairudgachChadbahuladahanodgAragurubhiH | tuShArAdreH sUnorahaha pitari kleshavivashe na chAsau sampAtaH payasi payasAM patyuruchitaH || 36|| yadachetano.api pAdaiH spR^iShTaH prajvalati saviturinakAntaH | tattejasvI puruShaH parakR^itanikR^itiM kathaM sahate || 37|| si.nhaHshishurapi nipatati madamalinakapolabhittiShu gajeShu | prakR^itiriyaM satvavatAM na khalu vayasastejaso hetuH || 38|| jAtiryAtu rasAtalaM guNagaNaistatrApyadho gamyatAM shIlaM shailataTAtpatatvabhijanaH sandahyatAM vahninA | shaurye vairiNi vajramAshu nipatatvartho.astu naH kevalaM yenaikena vinA guNAstR^iNalavaprAyAH samastA ime || 39|| tAnIndriyANyavikalAni tadeva nAma sA buddhirapratihatA vachanaM tadeva | arthoShmaNA virahitaH puruShaH kShaNena so.apyanya eva bhavatIti vichitrametat || 40|| yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH sa paNDitaH sa shrutavAn guNaj~naH | sa eva vaktA sa cha darshanIyaH sarve guNAH kA~nchanamAshrayanti || 41|| daurmantryAnnR^ipatirvinashyati yatiH sa~NgAt suto lAlanAd vipro.anadhyanAt kulaM kutanayAchChIlaM khalopAsanAt | hrIrmadyAdanavekShaNAdapi kR^iShiH snehaH pravAsAshra\- yAnmaitrI chApraNayAt samR^iddhiranayAt tyAgaH pramAdAddhanam || 42|| dAnaM bhogo nAshastisro gatayo bhavanti vittasya | yo na dadAti na bhu~Nkte tasya tR^itIyA gatirbhavati || 43|| maNiH shANollIDhaH samaravijayI hetidalito madakShIbo nAgaH sharadi saritaH shyAnapulinAH | kalAsheShashchandraH suratamR^iditA bAlavanitA tanimnA shobhante galitavibhavAshchArthiShu narAH || 44|| parikShINaH kashchitspR^ihayati yavAnAM prasR^itaye sa pashchAt sampUrNaH kalayati dharitrIM tR^iNasamAm | atashchAnaikAntyAdgurulaghutayA.artheShu dhaninA\- mavasthA vastUni prathayati cha sa~Nkochayati cha || 45|| rAjan dudhukShasi yadi kShitidhenumetAM tenAdya vatsamiva lokamamuM puShANa | tasmi.nshcha samyaganishaM paripoShyamANe nAnAphalaiH phalati kalpalateva bhUmiH || 46|| satyAnR^itA cha paruShA priyavAdinI cha hi.nsrA dayAlurapi chArthaparA vadAnyA | nityavyayA prachuranityadhanAgamA cha vArA~Nganeva nR^ipanItiranekarupA || 47|| Aj~nA kIrtiH pAlanaM brAhmaNAnAM dAnaM bhogaH mitrasa.nrakShaNaM cha | yeShAmete ShaDguNA na pravR^itAH ko.arthasteShAM pArthivopAshrayeNa || 48|| yaddhAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM stokaM mahadvA dhanaM tat prApnoti marusthale.api nitarAM merau tato nAdhikam | taddhIro bhava vittavatsu kR^ipaNAM vR^ittiM vR^ithA mA kR^ithAH kUpe pashya payonidhAvapi ghaTo gR^ihNAti tulyaM jalam || 49|| tvameva chAtakAdhAra iti keShAM na gocharaH | kimambhoda vadAsmAkaM kArpaNyoktiM pratIkShase || 50|| re re chAtaka sAvadhAnamanasA mitra kShaNaM shrUyatAm ambhodA bahavo vasanti gagane sarve.api naikAdR^ishAH | kechidvR^iShTibhirArdrayanti dharaNIM garjanti kechidvR^ithA yaM yaM pashyasi tasya tasya purato mA brUhi dInaM vachaH || 51|| akaruNatvamakAraNavigrahaH paradhane parayoShiti cha spR^ihA | sujanabandhujaneShvasahiShNutA prakR^itisiddhamidaM hi durAtmanAm || 52|| durjanaH parihartavyo vidyayAla~NkR^ito.api san | maNinA bhUShitaH sarpaH kimasau na bhaya~NkaraH || 53|| jADyaM hrImati gaNyate vrataruchau dambhaH shuchau kaitavaM shUre nirghR^iNatA munau vimatitA dainyaM priyAlApini | (nirghR6iNatA R^ijo) tejasvinyavaliptatA mukharatA vaktaryashaktiH sthire tatko nAma guNo bhavetsa guNinAM yo durjanairnA~NkitaH ||54|| (bhavetsuguNinAM) lobhashchedaguNena kiM pishunatA yadyasti kiM pAtakaiH satyaM chettapasA cha kiM shuchi mano yadyasti tIrthena kim | saujanyaM yadi kiM guNaiH sumahimA yadyasti kiM maNDanaiH sadvidyA yadi kiM dhanairapayasho yadyasti kiM mR^ityunA || 55|| shashI divasadhUsaro galitayauvanA kAminI saro vigatavArijaM mukhamanakSharaM svAkR^iteH | prabhurdhanaparAyaNaH satatadurgataH sajjano nR^ipA~NgaNagataH khalo manasi sapta shalyAni me || 56|| na kashchichchaNDakopAnAmAtmIyo nAma bhUbhujAm | hotAramapi juhvAnaM spR^iShTo dahati pAvakaH || 57|| maunAnmUkaH pravachanapaTurvAtulo jalpako vA dhR^iShTaH pArshve vasati cha sadA dUratashchApragalbhaH | kShAntyA bhIruryadi na sahate prAyasho nAbhijAtaH sevAdharmaH paramagahano yoginAmapyagamyaH || 58|| udbhAsitAkhilakhalasya vishru~Nkhalasya prAgjAtavistR^itanijAdhamakarmavR^itteH | daivAdavAptavibhavasya guNadviSho.asya nIchasya gocharagataiH sukhamApyate kaiH || 59|| ArambhagurvI kShayiNI krameNa laghvI purA vR^iddhimatI cha pashchAt | dinasya pUrvArdhaparArdhabhinnA ChAyeva maitrI khalasajjanAnAm || 60|| mR^igamInasajjanAnAM tR^iNajalasantoShavihitavR^ittinAm | lubdhakadhIvarapishunA niShkAraNavairiNo jagati || 61|| vA~nChA sajjanasa~Ngame paraguNe prItirgurau namratA vidyAyAM vyasanaM svayoShiti ratirlokApavAdAdbhayam | bhaktiH shUlini shaktirAtmadamane sa.nsargamuktiH khale yeShvete nivasanti nirmalaguNAstebhyo narebhyo namaH || 62|| vipadi dhairyamathAbhyudaye kShamA sadasi vAkpaTutA yudhi vikramaH | yashasi chAbhiruchirvyasanaM shrutau prakR^itisiddhamidaM hi mahAtmanAm || 63|| pradAnaM prachChannaM gR^ihamupagate sambhramavidhiH priyaM kR^itvA maunaM sadasi kathanaM chApyupakR^ite | anutseko lakShmyAmanabhibhavagandhAH parakathAH satAM kenoddiShTaM viShamamasidhArAvratamidam || 64|| kare shlAghyastyAgaH shirasi gurupAdapraNayitA mukhe satyA vANI vijayibhujayorvIryamatulam | hR^idi svachChA vR^ittiH shrutamadhigataM cha shravaNayo\- rvinApyaishvaryeNa prakR^itimahatAM maNDanamidam || 65|| sampatsu mahatAM chittaM bhavatyutpalakomalam | Apatsu cha mahAshailashilAsa~NghAtakarkasham || 66|| santaptAyasi sa.nsthitasya payaso nAmApi na j~nAyate muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate | svAtyAM sAgarashuktimadhyapatitaM tanmauktikaM jAyate prAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH sa.nsargato jAyate || 67|| prINAti yaH sucharitaH pitaraM sa putro yadbhartureva hitamichChati tat kalatram | tanmitramApadi sukhe cha samakriyaM yad etat trayaM jagati puNyakR^ito labhante || 68|| eko devaH keshavo vA shivo vA hyekaM mitraM bhUpatirvA yatirvA | eko vAsaH pattane vA vane vA hyekA bhAryA sundarI vA darI vA || 69|| namratvenonnamantaH paraguNakathanaiH svAn guNAn khyApayantaH svArthAn sampAdayanto vitatapR^ithutarArambhayatnAH parArthe | kShAntyaivAkSheparukShAkSharamukharamukhAn durjanAn dUShayantaH santaH sAshcharyacharyA jagati bahumatAH kasya nAbhyarchanIyAH || 70|| bhavanti namrAstaravaH phalodgamai\- rnavAmbubhirdUravilambino ghanAH | anuddhatAH satpuruShAH samR^iddhibhiH svabhAva evaiSha paropakAriNAm || 71|| shrotraM shrutenaiva na kuNDalena dAnena pANirna tu ka~NkaNena | vibhAti kAyaH karuNAparANAM (vibhAti kAyaH khalu sajjanAnAM) paropakArairna tu chandanena || 72|| pApAnnivArayati yojayate hitAya guhyaM nigUhati guNAn prakaTIkaroti | ApadgataM cha na jahAti dadAti kAle sanmitralakShaNamidaM nigadanti santaH || 73|| padmAkaraM dinakaro vikachIkaroti chandro vikAsayati kairavachakravAlam | nAbhyarthito jaladharo.api jalaM dadAti santaH svayaM parahite vihitAbhiyogAH || 74|| ete satpuruShAH parArthaghaTakAH svArthaM parityajya ye sAmAnyAstu parArthamudyamabhR^itaH svArthAvirodhena ye | te.amI mAnavarAkShasAH parahitaM svArthAya vighnanti ye ye vighnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe || 75|| kShIreNAtmagatodakAya hi guNA dattAH purA te.akhilAH kShIrottApamavekShya tena payasA svAtmA kR^ishANau hutaH | gantuM pAvakamunmanastadabhavad dR^iShTvA tu mitrApadaM yuktaM tena jalena shAmyati satAM maitrI punastvIdR^ishI || 76|| itaH svapiti keshavaH kulamitastadIyadvIShA\- mitashcha sharaNArthinAM shikhariNAM gaNAH sherate | ito.api vaDavAnalaH saha samastasa.nvartakai\- raho vitatamUrjitaM bhArasahaM cha sindhorvapuH || 77|| tR^iShNAM Chindhi bhaja kShamAM jahi madaM pApe ratiM mA kR^ithAH satyaM brUhyanuyAhi sAdhupadavIM sevasva vidvajjanam | mAnyAn mAnaya vidviSho.apyanunaya prakhyApaya prashrayaM kIrtiM pAlaya duHkhite kuru dayAmetat satAM cheShTitam || 78|| manasi vachasi kAye puNyapIyUShapUrNAH tribhuvanamupakArashreNibhiH prINayantaH | paraguNaparamANUn parvatIkR^itya nityaM nijahR^idi vikasantaH santi santaH kiyantaH || 79|| kiM tena hemagiriNA rajatAdriNA vA yatrAshritAshcha taravastaravanta eva | manyAmahe malayameva yadAshrayeNa ka~NkolanimbakuTajA api chandanAH syuH || 80|| ratnairmahArhaistutuShurna devA na bhejire bhImaviSheNa bhItim | sudhAM vinA na prayayurvirAmaM na nishchitArthAdviramanti dhIrAH || 81|| kvachit pR^ithvIshayyaH kvachidapi cha parya~NkashayanaH kvachichChAkAhAraH kvachidapi cha shAlyodanaruchiH | kvachit kaNThAdhArI kvachidapi cha divyAmbaradharo manasvI kAryArthI na gaNayati cha duHkhaM na cha sukham || 82|| aishvaryasya vibhUShaNaM sujanatA shauryasya vAksa.nyamo j~nAnasyopashamaH shrutasya vinayo vittasya pAtre vyayaH | akrodhastapasaH kShamA prabhaviturdharmasya nirvyAjatA sarveShAmapi sarvakAraNamidaM shIlaM paraM bhUShaNam || 83|| nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu lakShmIH samAvishatu gachChatu va yatheShTam | adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA nyAyyAtpathaH pravichalanti padaM na dhIrAH || 84|| pAtito.api karAghAtairutpatatyeva kandukaH | prAyeNa sAdhuvR^ittanAmasthAyinyo vipattayaH || 85|| AlasyaM hi manuShyANAM sharIrastho mahAripuH | nAstyudyamasamo bandhuH kurvANo nAvasIdati || 86|| Chinno.api rohati tarushchandraH kShINo.api vardhate loke | iti vimR^ishantaH santaH santapyante na loke.asmin || 87|| netA yasya bR^ihaspatiH praharaNaM vajraM surAH sainikAH svargo durgamanugrahaH khalu harerairAvato vAraNaH | ityaishvaryabalAnvito.api balabhidbhagnaH paraiH sa~Ngare tadvyaktaM nanu daivameva sharaNaM dhigdhigvR^ithA pauruSham || 88|| bhagnAshasya karaNDapiNDitatanormlAnendriyasya kShudhA kR^itvAkhurvivaraM svayaM nipatito naktaM mukhe bhoginaH | tR^iptastatpishitena satvaramasau tenaiva yAtaH pathA lokAH pashyata daivameva hi nR^iNAM vR^iddhau kShaye kAraNam || 89|| karmAyattaM phalaM pu.nsAM buddhiH karmAnusAriNI | tathApi sudhiyA bhAvyaM suvichAryaiva kurvatA || 90|| khalvATo divaseshvarasya kiraNaiH santApito mastake vA~nChandeshamanAtapaM vidhivashAttAlasya mUlaM gataH | tatrochchairmahatA phalena patatA bhagnaM sashabdaM shiraH prAyo gachChati yatra bhAgyarahitastatrApadAM bhAjanam || 91|| ravinishAkarayorgrahapIDanaM gajabhuja~Ngamayorapi bandhanam | matimatAM cha vilokya daridratAM vidhiraho balavAniti me matiH || 92|| sR^ijati tAvadasheShaguNAkaraM puruSharatnamala~NkaraNaM bhuvaH | tadapi tatkShaNabha~Ngi karoti chedahaha kaShTamapaNDitatA vidheH || 93|| patraM naiva yadA karIraviTape doSho vasantasya kiM nolUko.apyavalokate yadi divA sUryasya kiM dUShaNam | dhArA naiva patanti chAtakamukhe meghasya kiM dUShaNaM yatpUrvaM vidhinA lalATalikhitaM tanmArjituM kaH kShamaH || 94|| namasyAmo devAnnanu hatavidheste.api vashagA vidhirvandyaH so.api pratiniyatakarmaikaphaladaH | phalaM karmAyattaM yadi kimamaraiH ki~ncha vidhinA namastatkarmabhyo vidhirapi na yebhyaH prabhavati || 95|| brahmA yena kulAlavanniyamito brahmANDabhANDodare viShNuryena dashAvatAragahane kShipto mahAsa~NkaTe | rudro yena kapAlapANipuTake bhikShATanaM kAritaH sUryo bhrAmyati nityameva gagane tasmai namaH karmaNe || 96|| naivAkR^itiH phalati naiva kulaM na shIlaM vidyApi naiva na cha yatnakR^itApi sevA | bhAgyAni pUrvatapasA khalu sa~nchitAni kAle phalanti puruShasya yathaiva vR^ikShAH || 97|| vane raNe shatrujalAgnimadhye mahArNave parvatamastake vA | suptaM pramattaM viShamasthitaM vA rakShanti puNyAni purA kR^itAni || 98|| yA sAdhU.nshcha khalAn karoti viduSho mUrkhAn hitAn dveShiNaH pratyakShaM kurute parokShamamR^itaM hAlAhalaM tatkShaNAt | tAmArAdhaya satkriyAM bhagavatIM bhoktuM phalaM vA~nChitaM he sAdho vyasanairguNeShu vipuleShvAsthAM vR^ithA mA kR^ithAH || 99|| guNavadaguNavadvA kurvatA kAryajAtaM pariNatiravadhAryA yatnataH paNDitena | atirabhasakR^itAnAM karmaNAmAvipatte\- rbhavati hR^idayadAhI shalyatulyo vipAkaH || 100|| sthAlyAM vaidUryamayyAM pachati tilakaNA.nshchAndanairindhanaughaiH sauvarNairlA~NgalAgrairvilikhati vasudhAmarkamUlasya hetoH | kR^itvA karpUrakhaNDAn vR^itimiha kurute ko dravANAM samantAt prApyemAM karmabhUmiM na charati manujo yastapo mandabhAgyaH || 101|| majjatvambhasi yAtu merushikharaM shatrUn jayatvAvahe vANijyaM kR^iShisevane cha sakalA vidyAH kalAH shikShatAm | AkAshaM vipulaM prayAtu khagavatkR^itvA prayatnaM paraM nAbhAvyaM bhavatIha karmavashato bhAvyasya nAshaH kutaH || 102|| bhImaM vanaM bhavati tasya puraM pradhAnaM sarvo janaH svajanatAmupayAti tasya | kR^itsnA cha bhUrbhavati sannidhiratnapUrNA yasyAsti pUrvasukR^itaM vipulaM narasya || 103|| ko lAbho guNisa~NgamaH kimasukhaM prAj~netaraiH sa~NgatiH kA hAniH samayachyutirnipuNatA kA dharmatattve ratiH | kaH shUro vijitendriyaH priyatamA kAnuvratA kiM dhanaM vidyA kiM sukhamapravAsagamanaM rAjyaM kimAj~nAphalam || 104|| apriyavachanadaridraiH priyavachanADhyaiH svadAraparituShTaiH | paraparivAdanivR^ittaiH kvachitkvachinmaNDitA vasudhA || 105|| kadarthitasyApi hi dhairyavR^itterna shakyate dhairyaguNaH pramArShTum | adhomukhasyApi kR^itasya vanhernAdhaH shikhA yAti kadAchideva || 106|| kAntAkaTAkShavishikhA na lunanti yasya chittaM na nirdahati kopakR^ishAnitApaH | karShanti bhUriviShayAshcha na lobhapAshai\- rlokatrayaM jayati kR^itsnamidaM sa dhIraH || 107|| ekenApi hi shUreNa pAdAkrAntaM mahItalam | kriyate bhAskareNeva sphArasphuritatejasA || 108|| vahnistasya jalAyate jalanidhiH kulyAyate tatkShaNAt meruH svalpashilAyate mR^igapatiH sadyaH kura~NgAyate | vyAlo mAlyaguNAyate viSharasaH pIyUShavarShAyate yasyA~Nge.akhilalokavallabhatamaM shIlaM samunmIlati || 109|| lajjAguNaughajananIM jananImiva svAM atyantashuddhahR^idayAmanuvartamAnAm | tejasvinaH sukhamasUnapi santyajanti satyavratavyasanino na punaH pratij~nAm || 110|| ## There are different versions of nItishataka and the total verse numbers differ depending on the publication. See Reference link 4 for example. Encoded and proofread by Atul Narkhade Reproofread by Kaushal Kaloo \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}