% Text title : raghuvansha2 % File name : raghuvansha2.itx % Category : major\_works, kAlidAsa % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : kalidasa % Transliterated by : Mrs and Mr H Desiraju Rao and Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Proofread by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Latest update : April 28, 2005 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Raghuvansha by Kalidas Chapter 2 ..}## \itxtitle{.. raghuva.nshaM sargaH 2 kAlidAsakR^itam ..}##\endtitles ## atha prajAnAmadhipaH prabhAte jAyApratigrAhitagandhamAlyAm | vanAya pItapratibaddhavatsA.n yashodhano dhenumR^iShermumoca || 2\-1|| tasyAH khuranyAsapavitrapA.nsumapA.nsulAnA.n dhuri kIrtanIyA | mArga.n manuShyeshvaradharmapatnI shruterivArtha.n smR^itiranvagacChat || 2\-2|| nivartya rAjA dayitA.n dayAlustA.n saurabheyI.n surabhiryashobhiH | payodharIbhUtacatuHsamudrA.n jugopa gorUpadharAmivorvIm || 2\-3|| vratAya tenAnucareNa dhenornyaShedhi sheSho.apyanuyAyivargaH | na cAnyatastasya sharIrarakShA svavIryaguptA hi manoH prasUtiH || 2\-4|| AsvAdavadbhiH kavalaistR^iNAnA.n kanDUyanairda.nshanivAraNaiHshca | avyAhataiH svairagataishca tasyAH samrAT samArAdhanatatparo.abhUt || 2\-5|| sthitaH sthitAmuccalitaH prayAtA.n niSheduShImAsanabandhadhIraH | jalAbhilAShI jalamAdadAnA.n ChAyeva tA.n bhUpatiranvagacChat || 2\-6|| sa nyastacihnAmapi rAjalakShmI.n tejovisheShAnumitA.n dadhAna | AsIdanAviShkR^itadAnarAjirantarmadAvastha iva dvipendraH || 2\-7|| latApratAnodgrathitaiH sa keshairadhijyadhanvA vicacAra dAvam | rakShApadeshAnmunihomadhenorvanyAnvineShyanniva duShTasattvAn || 2\-8|| visR^iShTapArshvAnucarasya tasya pArshvadrumAH pAshabhR^itA samasya | udIrayAmAsurivonmadAnAmAlokashabda.n vayasA.n virAvaiH || 2\-9|| marutprayuktAshca marutsakhAbha.n tamarcyamArAdabhivartamAnam | avAkiranbAlalatAH prasUnairAcAralAjairiva paurakanyAH || 2\-10|| dhanurbhR^ito.apyasya dayArdrabhAvamAkhyAtamantaHkaraNairvisha~NkaiH | vilokayantyo vapurApurakShNA.n prakAmavistAraphala.n hariNyaH || 2\-11|| sa kIcakairmArutapUrNarandhraiH kUjadbhirApAditava.nshakR^ityam | shushrAva ku~njeShu yashaH svamuccairudgIyamAna.n vanadevatAbhiH || 2\-12|| pR^iktastuShArairgirinirjharANamanokahAkampitapuShpagandhI | tamAtapaklAntamanAtapatramAcArapUta.n pavano niSheve || 2\-13|| shashAma vR^iShTyApi vinA davAgnirAsIdvisheShA phalapuShpavR^iddhiH | Una.n na sattveShvadhiko babAdhe tasminvana.n goptari gAhamAne || 2\-14|| sa.ncArapUtAni digantarANi kR^itvA dinAnte nilayAya gantum | pracakrame pallavarAgatAmrA prabhA pata.ngasya muneshca dhenuH || 2\-15|| tA.n devatApitratithikriyArthAmanvagyayau madhyamalokapAlaH | babhau ca sA tena satA.n matena shraddheva sAkShAdvidhinopapannA || 2\-16|| sa palvalottIrNavarAhayUthAnyAvAsavR^ikShonmukhabarhiNAni | yayau mR^igAdhyAsitashAdvalAni shyAmAyamAnAni vanAni pashyan || 2\-17|| ApInabhArodvahanaprayatnAdgR^iShTirgurutvAdvapuSho narendraH | ubhAvala.ncakratura~ncitAbhyA.n tapovanAvR^ittipatha.n gatAbhyAm || 2\-18|| vasiShThadhenoranuyAyina.n tamAvartamAna.n vanitA vanAntAt | papau nimeShAlasapakShmapa~NktirupoShitAbhyAmiva locanAbhyAm || 2\-19|| puraskR^itA vartmani pArthivena pratyudgatA pArthivadharmapatnyA | tadantare sA virarAja dhenurdinakShapAmadhyagateva sandhyA || 2\-20|| pradakShiNIkR^itya payasvinI.n tA.n sudakShiNA sAkShatapAtrahastA | praNamya cAnarca vishAlamasyAH shR^i~NgAntara.n dvAramivArthasiddheH || 2\-21|| vatsotsukApi stimitA saparyA.n pratyagrahItseti nanadutustau | bhaktyopapanneShu hi tadvidhAnAnA.n prasAdacihnAni puraHphalAni || 2\-22|| guroH sadArasya nipIDya pAdau samApya sA.ndhya.n ca vidhi.n dilIpaH | dohAvasAne punareva dogdhrI.n bheje bhujocChinnaripurniShaNNAm || 2\-23|| tAmantikanyastabalipradIpAmanvAsya goptA gR^ihiNIsahAyaH | krameNa suptAmanu sa.nvivesha suptotthitA.n prAtaranUdatiShThat || 2\-24|| ittha.n vrata.n dhArayataH prajArtha.n sama.n mahiShyA mahanIyakIrteH | sapta vyatIyustriguNAni tasya dinAni dInoddharaNocitasya || 2\-25|| anyedyurAtmAnucarasya bhAva.n jij~nAsamAnA munihomadhenuH | ga~NgAprapAtAntavirUDhashaShpa.n gaurIgurorgahvaramAvivesha || 2\-26|| sA duShpradharShA manasApi hi.nsrairityadrishobhAprahitekShaNena | alakShitAbhyutpatano nR^ipeNa prasahya si.nhaH kila tA.n cakarSha || 2\-27|| tadIyamAkranditamArtasAdhorguhAnibaddhapratishabdadIrgham | rashmiShvivAdAya nagendrasaktA.n nivartayAmAsa nR^ipasya dR^iShTim || 2\-28|| sa pATalAyA.n gavi tasthivA.nsa.n dhanurdharaH kesariNa.n dadarsha | adhityakAyAmiva dhAtumayyA.n lodhradruma.n sAnumataH praphullam || 2\-29|| tato mR^igendrasya mR^igendragAmI vadhAya vadhyasya shara.n sharaNyaH | jAtAbhiSha~Ngo nR^ipatirniSha~NgAduddhartumaicChatprasabhoddhR^itAriH || 2\-30|| vAmetarastasya karaH praharturnakhaprabhAbhUShitaka~Nkapatre | saktA~NguliH sAyakapu~Nkha eva citrArpitArambha ivAvatasthe || 2\-31|| bAhupratiShTambhavivR^iddhamanyurabhyarNamAgaskR^itamaspR^ishadbhiH | rAjA svatejobhiradahyatAntarbhogIva mantrauShadhiruddhavIryaH || 2\-32|| tamAryagR^ihya.n nigR^ihItadhenurmanuShyavAcA manuva.nshaketum | vismAyayanvismitamAtmavR^ittau si.nhorusattva.n nijagAda si.nhaH || 2\-33|| ala.n mahIpAla tava shrameNa prayuktamapyastramito vR^ithA syAt | sa pAdaponmUlanashakti ra.nhaH shiloccaye mUrcChati mArutasya || 2\-34|| kailAsagaura.n vR^iShamArurakShoH pAdArpaNAnugrahapUtapR^iShTham | avehi mA.n ki.nkaramaShTamUrteH kumbhodara.n nAma nikumbhamitram || 2\-35|| amu.n puraH pashyasi devadAru.n putrIkR^ito.asau vR^iShabhadhvajena | yo hemakumbhastananiHsR^itAnA.n skandasya mAtuH payasA.n rasaj~naH || 2\-36|| kaNDUyamAnena kaTa.n kadAcidvanyadvipenonmathitA tvagasya | athainamadrestanayA shushoca senAnyamAlIDhamivAsurAstraiH || 2\-37|| tadAprabhR^ityeva vanadvipAnA.n trAsArthamasminnahamadrikukShau | vyAparitaH shUlabhR^itA vidhAya si.nhatvama~NkAgatasattvavR^itti || 2\-38|| tasyAlameShA kShudhitasya tR^iptyai pradiShTakAlA parameshvareNa | upasthitA shoNitapAraNA me suradviShashcAndramasI sudheva || 2\-39|| sa tva.n nivartasva vihAya lajjA.n gurorbhavAndarshitashiShyabhaktiH | shastreNa rakShya.n yadashakyarakSha.n na tadyashaH shastrabhR^itA.n kShiNoti || 2\-40|| iti pragalbha.n puruShAdhirAjo mR^igAdhirAjasya vaco nishamya | pratyAhatAstro girishaprabhAvAdAtmanyavaj~nA.n shithilIcakAra || 2\-41|| pratyabravIccainamiShuprayoge tatpUrvabha~Nge vitathaprayatnaH | jaDIkR^itastryambakavIkShaNena vajra.n mumukShanniva vajrapANiH || 2\-42|| sa.nruddhaceShTasya mR^igedra kAma.n hAsya.n vacastadyadaha.n vivakShuH | antargata.n prANabhR^itA.n hi veda sarva.n bhavAnbhAvamato.abhidhAsye || 2\-43|| mAnyaH sa me sthAvaraja.ngamAnA.n sargasthitipratyavahArahetuH | gurorapIda.n dhanamAhitagnernashyatpurastAdanupekShaNIyam || 2\-44|| sa tva.n madIyena sharIravR^itti.n dehena nirvartayitu.n prasIda | dinAvasAnotsukabAlavatsA visR^ijya tA.n dhenuriya.n maharSheH || 2\-45|| athAndhakAra.n girigahvarANA.n da.nShTrAmayUkhaiH shakalAni kurvan | bhUyaH sa bhUteshvarapArshvavartI ki.ncidvihasyArthapati.n babhAShe || 2\-46|| ekAtapatra.n jagataH prabhutva.n nava.n vayaH kAntamida.n vapushca | alpasya hetorbahu hAtumicChanvicAramUDhaH pratibhAsi me tvam || 2\-47|| bhUtAnukampA tava cediya.n gaurekA bhavetsvastimatI tvadante | jIvanpunaH shashvadupaplavebhyaH prajAH prajAnAtha piteva pAsi || 2\-48|| athaikadhenoraparAdhacaNDAdguroH kR^ishAnupratimAdbibheShi | shakyo.asya manyurbhavatA vinetu.n gAH koTishaH sparshayatA ghaTodhnIH || 2\-49|| tadrakSha kalyANaparamparANA.n bhoktAramUrjasvalamAtmadeham | mahItalasparshanamAtrabhinnamR^iddha.n hi rAjya.n padamaindramAhuH || 2\-50|| etAvaduktvA virate mR^igendre pratisvanenAsya guhAgatena | shiloccayo.api kShitipAlamuccaiH prItyA tamevArthamabhAShateva || 2\-51|| nishamya devAnucarasya vAca.n manuShyadevaH punarapyuvAca | dhenvA tadadhyAsitakAtarAkShyA nirIkShyamANaH sutarA.n dayAluH || 2\-52|| kShatAtkila trAyata ityudagraH kShatrasya shabdo bhuvaneShu rUDhaH | rAjyena ki.n tadviparItavR^itteH prANairupakroshamalImasairvA || 2\-53|| katha.n nu shakyo.anunayo maharShervishrANanAccAnyapayasvinAm | imAmanUnA.n surabheravehi rudraujasA tu prahR^ita.n tvayAsyAm || 2\-54|| seya.n svadehArpaNaniShkrayeNa nyAyyA mayA moicayitu.n bhavattaH | na pAraNA syAdvihatA tavaiva.n bhavedaluptashca muneH kriyArthaH || 2\-55|| bhavAnapIda.n paravAnavaiti mahAnhi yatnastava devadArau | sthAtu.n niyokturna hi shakyamagre vinAshya rakShya.n svayamakShatena || 2\--56|| kimapyahi.nsyastava cenmato.aha.n yashaHsharIre bhava me dayAluH | ekAntavidhva.nsiShu madvidhAna.n piNDeShvanAsthA khalu bhautikeShu || 2\-57|| sa.nbandhamAbhAShaNapUrvamAhurvR^ittaH sa nau sa.ngatayorvanAnte | tadbhUtanAthAnuga nArhasi tva.n sa.nbandhino me praNaya.n vihantum || 2\-58|| tatheiti gAmuktavate dilIpaH sadyaHpratiShTambhavimuktabAhuH | sannyastashastro haraye svadehamupAnayatpiNDamivAmiShasya || 2\-59|| tasminkShaNe pAlayituH prajAnAmutpashyataH si.nhanipAtamugram | avA~Nmukhasyopari puShpavR^iShTiH papAta vidyAdharahastamuktA || 2\-60|| uttiShTha vatsetyamR^itAyamAna.n vaco nishamyotthitamutthitaH san| dadarsha rAjA jananImiva svA.n gAmagrataH prasraviNI.n na si.nham || 2\-61|| ta.n vismita.n dhenuruvAca sAdho mAyA.n mayodbhAvya parIkShito.asi | R^iShiprabhAvAnmayi nAntako.api prabhuH prahartu.n kimutAnyahi.nsrAH || 2\-62|| bhaktyA gurau mayyanukampayA ca prItAsmi te putra vara.n vR^iNIShva | na kevalAnA.n payasA.n prasUtimavehi mA.n kAmadughA.n prasannAm || 2\-63|| tataH samAnIya sa mAnitArthI hastau svahastArjitavIrashabdaH | va.nshasya kartAramanantakIrti.n sudakShiNAyA.n tanaya.n yayAce || 2\-64|| sa.ntAnakAmAya tatheti kAma.n rAj~ne pratishrutya payasvinI sA | dugdhvA payaH patrapuTe madIya.n putropabhu~NkShveti tamadidesha || 2-65 vatsasya homArthavidheshca sheSha.n guroranuj~nAmadhigamya mAtaH | UdhasyamicChAmi tavopabhoktu.n ShaShThA.nshamurvyA iva rakShitAyAH || 2\-66|| ittha.n kShitIshena vasiShThadhenurvij~nApitA prItatarA babhUva | tadanvitA haimavatAcca kukSheH pratyAyayAvAshramamashrameNa || 2\-67|| tasyAH prasannendumukhaprasAda.n gururnR^ipANA.n gurave nivedya | praharShacihnAnumita.n priyAyai shasha.nsa vAcA punaruktameva || 2\-68|| sa nandinIstanyamaninditAtmA sadvatsalo vatsahutAvasheSham | papau vasiShThena kR^itAbhyanuj~naH shubhra.n yashomUrtamivAtitR^iShNaH || 2\-69|| prAtaryathoktavratapAraNAnte prAsthAnika.n svastyayana.n prayujya | tau da.npatI svA.n prati rAjadhAnI.n prasthApayAmAsa vashI vasiShThaH || 2\-70|| pradakShiNIkR^itya huta.n hutAshamanantara.n bharturarundhatI.n ca | dhenu.n savatsA.n ca nR^ipaH pratasthe sanma~NgalodagrataraprabhAvaH || 2\-71|| shrotrAbhirAmadhvaninA rathena sa dharmapatnIsahitaH sahiShNuH | yayAvanudghAtasukhena mArga.n sveneva pUrNena manorathena || 2\-72|| tamAhitautsukyamadarshanena prajAH prajArthavratakarshitA~Ngam | netraiH papustR^iptimanApnuvadbhirnavodaya.n nAthamivauShadhInAm || 2\-73|| pura.ndarashrIH puramutpatAka.n pravishya paurairabhinandyamAnaH | bhuje bhuja.ngendrasamAnasAre bhUyaH sa bhUmerdhuramAsasa~nja || 2\-74|| atha nayanasamuttha.n jyotiratreriva dyauH surasaridiva tejo vahniniShThyUtamaisham | narapatikulabhUtyai garbhamAdhatta rAj~nI gurubhirabhiniviShTa.n lokapAlAnubhAvaiH || 2\-75|| iti shrIraghuva.nshe mahAkAvye kavishrIkAlidAsakR^itau nandinIvarapradAno nAma dvitIyaH sargaH || ## \medskip\hrule\medskip Encoded and Proofread by Mrs. and Mr. Desiraju H. Rao and Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}