% Text title : raghuvansha8 % File name : raghuvansha6.itx % Category : major\_works, kAlidAsa % Location : doc\_z\_misc\_major\_works % Author : kalidasa % Transliterated by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Proofread by : Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com % Latest update : April 28, 2005 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Raghuvansha 6 by Kalidas ..}## \itxtitle{.. raghuva.nshaM sargaH 6 kAlidAsakR^itam ..}##\endtitles ## sa tatra ma~nceShu manoj~naveShAnsi.nhAsanasthAnupacAravatsu | vaimAnikAnA.n marutAmapashyadAkR^iShTalIlAnnaralokapAlAn || 6\-1|| ratergR^ihItAnunayena kAma.n pratyarpitasvA~NgamiveshvareNa | kAkutsthamAlokayatA.n nR^ipANA.n mano babhUvendumatInirAsham || 6\-2|| vaidarbhanirdiShTamasau kumAraH kL^iptena sopAnapathena ma~ncam | shilAvibha~NgairmR^igarAjashAvastu~Nga.n nagotsa~NgamivAruroha || 6\-3|| parArdhyavarNAstaraNopapannamAsedivAnratnavadAsana.n saH | bhUyiShThamAsIdupameyakAntirmayUrapR^iShThAshrayiNA guhena || 6\-4|| tAsu shriyA rAjapara.nparAsu prabhAvisheShodayadurnirIkShyaH | sahasradhAtmA vyarucadvibhaktaH payomucA.n pa~NktiShu vidyuteva || 6\-5|| teShA.n mahArhAsanasa.nsthitAnAmudAranepathyabhR^itA.n sa madhye | rarAja dhAmnA raghusUnureva kalpadrumANAmiva pArijAtaH || 6\-6|| netravrajAH paurajanasya tasminvihAya sarvAnnR^ipatInnipetuH | madotkaTe recitapuShpavR^ikShA gandhadvipe vanya iva dvirephAH || 6\-7|| atha stute bandibhiranvayaj~naiH somArkava.nshye naradevaloke | sa.ncArite cAgurusArayonau dhUpe samutsarpati vaijayantIH || 6\-8|| puropakaNTopavanAshrayANA.n kalApinAmuddhatanR^ittahetau | pradhmAtasha~Nkhe parito digantA.nstUryasvane mUrcChati ma~NgalArthe || 6\-9|| manuShyavAhya.n caturantayAnamadhyAsya kanyA parivArashobhi | vivesha ma~ncAntararAjamArga.n pati.nvarA kL^iptavivAhaveShA || 6\-10|| tasminvidhAnAtishaye vidhAtuH kanyAmaye netrashataikalakShye | nipeturantaHkaraNairnarendrA dehaiH sthitAH kevalamAsaneShu || 6\-11|| tA.n pratyabhivyaktamanorathAnA.n? mahIpatInA.n praNayAgradUtyaH | pravAlashobhA iva pAdapAnA.n? shR^i~NgAraceShTA vividhA babhUvuH || 6\-12|| kashcitkarAbhyAmupagUDhanAlamAlolapatrAbhihatadvirepham | rajobhirantaH pariveShabandhi lIlAravinda.n bhramayA.ncakAra || 6\-13|| visrastama.nsAdaparo vilAsI ratnAnuviddhA~NgadakoTilagnam | prAlambamutkR^iShya yathAvakAsha.n ninAya sAcIkR^itacAruvaktraH || 6\-14|| Aku~ncitAgrA~NgulinA tato.anyaH ki~ncitsamAvarjitanetrashobhaH | tiryagvisa.nsarpinakhaprabheNa pAdena haima.n vililekha pITham || 6\-15|| niveshya vAma.n bhujamAsanArdhe tatsa.nniveshAt adhikonnatA.nsaH | kashcidvivR^ittatrikabhinnahAraH suhR^itsamAbhAShaNatatparo.abhUt || 6\-16|| vilAsinIvibhramadantapatramapANDura.n ketakabarhamanyaH | priyAnitambocitasa.nniveshairvipATayAmAsa yuvA nakhAgraiH || 6\-17|| kusheshayAtAmratalena kashcitkareNa rekhAdhvajalA~nChanena | ratnA~NgulIyaprabhayAnuviddhAnudIrayAmAsa salIlamakShAn || 6\-18|| kashcidyathAbhAgamavasthite.api svasa.nniveshAdvyatila~NghinIva | vajrA.nshugarbhA~Ngulirandhrameka.n vyApArayAmAsa kara.n kirITe || 6\-19|| tato nR^ipANA.n shrutavR^ittava.nshA pu.nvatpragalbhA pratihArarakShI | prAksa.nnikarSha.n magadheshvarasya nItvA kumArImavadatsunandA || 6\-20|| asau sharaNyaH sharaNonmukhAnAmagAdhasattvo magadhapratiShThaH | rAjA prajAra~njanalabdhavarNaH para.ntapo nAma yathArthanAmA || 6\-21|| kAma.n nR^ipAH santu sahasrasho.anye rAjanvatImAhuranena bhUmim | nakShatratArAgrahasa.nkulApi jyotiShmatI candramasaiva rAtriH || 6\-22|| kriyAprabandhAdayamadhvarANAmajasramAhUtasahasranetraH | shacyAshcira.n pANDukapolalambAnmandArashUnyAnalakA.nshcakAra || 6\-23|| anena cedicChasi gR^ihyamANa.n pANi.n vareNyena kuru praveshe | prAsAdavAtAyanasa.nsthitAnA.n netrotsava.n puShpapurA~NganAnAm || 6\-24|| eva.n tayokte tamavekShya ki.ncidvisra.nsidUrvA~NkamadhUkamAlA | R^ijupraNAmakriyayaiva tanvI pratyAdideshainamabhAShamANA || 6\-25|| tA.n saiva vetragrahaNe niyuktA rAjAntara.n rAjasutA.n ninAya | samIraNottheva tara.ngarekhA padmAntara.n mAnasarAjaha.nsIm || 6\-26|| jagAda cainAmayama~NganAthaH surA~NganAprArthitayauvanashrIH | vinItanAgaH kila sUtrakArairaindra.n pada.n bhUmigato.api bhu~Nkte || 6\-27|| anena paryAsayatAshrubindUnmuktAphalasthUlatamAnstaneShu | pratyarpitAH shatruvilAsinInAmunmucya sUtreNa vinaiva hArAH || 6\-28|| nisargabhinnAspadamekasa.nsthamasmindvaya.n shrIshca sarasvatI ca | kAntyA girA sUnR^itayA ca yogyA tvameva kalyANi tayostR^itIyA || 6\-29|| athA~NgarAjadavatArya cakShuryAhIti janyAmavadatkumArI | nAsau na kAmyo na ca veda samyagdraShTu.n na sA bhinnarucirhi lokaH || 6\-30|| tataH para.n duHprasaha.n dviShadbhirnR^ipa.n niyuktA pratihArabhUmau | nidarshayAmAsa visheShadR^ishyamindu.n navotthAnamivendumatyai || 6\-31|| avantinAtho.ayamugrabAhurvishAlavakShAstanuvR^ittamadhyaH | Aropya cakrabhramamuShNatejAstvaShTreva yatnollikhito vibhAti || 6\-32|| asya prayANeShu samagrashakteragresarairvAjibhirutthitAni | kurvanti sAmantashikhAmaNInA.n prabhAprarohAstamaya.n rajA.nsi || 6\-33|| asau mahAkAlaniketanasya vasannadUre kila candramauleH | tamisrapakShe.api sahapriyAbhirjyotsnAvato nirvishati pradoShAn || 6\-34|| anena yUnA saha pArthivena rambhoru kaccinmanaso ruciste | siprAtara.ngAnilakampitAsu vihartumudyAnapara.nparAsu || 6\-35|| tasminnabhidyotitabandhupadme pratApasa.nshoShitashatrupa~Nke | babandha sA nottamasaukumAryA kumudvatI bhAnumatIva bhAvam || 6\-36|| tAmagratastAmarasAntarAbhAmanUparAjasya guNairanUnAm | vidhAya sR^iShTi.n lalitA.n vidhAturjagAda bhUyaH sudatI.n sunandA || 6\-37|| sa~NgrAmanirviShTasahasrabAhuraShTAdashadvIpanikhAtayUpaH | ananyasAdhAraNarAjashabdo babhUva yogI kila kArtavIryaH || 6\-38|| akAryacintA samakAlameva prAdurbhava.nshcApadharaH purastAt | antaHsharIreShvapi yaH prajAnA.n pratyAdideshAvinaya.n vinetA || 6\-39|| jyAbandhaniShpandabhujena yasya viniHshvasadvaktrapara.npareNa | kArAgR^ihe nirjitavAsavena la~NkeshvareNoShitamA prasAdAt || 6\-40|| tasyAnvaye bhUpatireSha jAtaH pratIpa ityAgamavR^iddhasevI | yenaH shriyaH sa.nshrayadoSharUDha.n svabhAvaloletyayasha.n pramR^iShTam || 6\-41|| Ayodhane kR^iShNagati.n sahAyamavApya yaH kShatriyakAlarAtrim | dhArA.n shitA.n rAmaparashvadhasya sa.nbhAvayatyutpalapatrasArAm || 6\-42|| asyA~NkalakShmIrbhava dIrghabAhormAhiShmatIvapranitambakA~ncIm | prAsAdajAlairjalaveNiramyA.n revA.n yadi prekShitumasti kAmaH || 6\-43|| tasyAH prakAma.n priyadarshano.api na sa kShitIsho rucaye babhUva | sharatpramR^iShTAmbudharoparodhaH shashIva paryAptakalo nalinyAH || 6\-44|| sA shUrasenAdhipati.n suSheNamuddishya lokAntaragItakIrtim | AcArashuddhobhayava.nshadIpa.n shuddhAntarakShyA jagade kumArI || 6\-45|| nIpAnvayaH pArthiva eSha yajvA guNairyamAshritya paraspareNa | siddhAshrama.n shAntamivetya sattvairnaisargiko.apyutsasR^ije virodhaH || 6\-46|| yasyAtmagehe nayanAbhirAmA kAntirhimA.nshoriva sa.nniviShTA | harmyAgrasa.nrUDhatR^iNA~NkureShu tejo.aviShahya.n ripumandireShu || 6\-47|| yasyAvarodhastanacandanAnA.n prakShAlanAdvArivihArakAle | kalindakanyA mathurA.n gatApi ga~Ngormisa.nsaktajaleva bhAti || 6\-48|| trastena tArkShyAtkila kAliyena maNi.n visR^iShTa.n yamunaukasA yaH | vakShaHsthalavyApirucha.n dadhAnaH sakaustubha.n hrepayatIva kR^iShNam || 6\-49|| sa.nbhAvya bhartAramamu.n yuvAna.n mR^idupravAlottarapuShpashayye | vR^indAvane caitrarathAdanUne nirvishyatA.n sundari yauvanashrIH || 6\-50|| adhyAsya cAmbhaHpR^iShatokShitAni shaileyagandhIni shilAtalAni | kalApinA.n prAvR^iShi pashya nR^itya.n kAntAsu govardhanakandarAsu || 6\-51|| nR^ipa.n tamAvartamanoj~nanAbhiH sA vyatyagAdanyavadhUrbhavitrI | mahIdhara.n mArgavashAdupeta.n srotovahA sAgaragAminIva || 6\-52|| athA~NgadAliShTabhuja.n bhujiShyA hemA~Ngada.n nAma kali~NganAtham | AseduShI.n sAditashatrupakSha.n bAlAmabAlendumukhI.n babhAShe || 6\-53|| asau mahendrAdisamAnasAraH patirmahendrasya mahodadheshca | yasya kSharatsainyagajacChalena yAtrAsu yAtIva puro mahendraH || 6\-54|| jyAghAtarekhe subhujo bhujAbhyA.n bibharti yashcApabhR^itA.n purogaH | ripushriyA.n sA~njanabAShpaseke bandIkR^itAnAmiva paddhatI dve || 6\-55|| yamAtmanaH sadmani sa.nnikR^iShTo mandradhvanityAjitayAmatUryaH | prAsAdavAtAyanadR^ishyavIciH prabodhayatyarNava eva suptam || 6\-56|| anena sArdha.n viharAmburAshestIreShu tAlIvanamarmareShu | dvIpAntarAnItalava~NgapuShpairapAkR^itasvedalavA marudbhiH || 6\-57|| pralobhitApyAkR^itilobhanIyA vidarbharAjAvarajA tayaivam | tasmAdapAvartata dUrakR^iShTA nItyeva lakShmIH pratikUladaivAt || 6\-58|| athoragAkhyasya purasya nAtha.n dauvArikI devasarUpametya | itashcakorAkShi vilokayeti pUrvAnushiShTA.n nijagAda bhojyAm || 6\-59|| pANDyo.ayama.nsArpitalambahAraH kL^iptA~NgarAgo haricandanena | AbhAti bAlAtaparaktasAnuH sanirjharodgAra ivAdrirAjaH || 6\-60|| vindhyasya sa.nstambhayitA mahAdrerniHsheShapItojjhitasindhurAjaH | prItyAshvamedhAvabhR^ithArdramUrteH sausnAtiko yasya bhavatyagastyaH || 6\-61|| astra.n harAdAptavatA durApa.n yenendralokAvajayAya dR^iptaH | purA janasthAnavimardasha~NkI sa.ndhAya la~NkAdhipatiH pratasthe || 6\-62|| anena pANau vidhivadgR^ihIte mahAkulInena mahIva gurvI | ratnAnuviddhArNavamekhalAyA dishaH sapatnI bhava dakShiNasyAH || 6\-63|| tAmbUlavallIpariNaddhapUgAsvelAlatAli~NgitacandanAsu | tamAlapatrAstaraNAsu rantu.n prasIda shashvanmalayasthalIShu || 6\-64|| indIvarashyAmatanurnR^ipo.asau tva.n rocanAgaurasharIrayaShTiH | anyonyashobhAparivR^iddhaye vA.n yogastaDittoyadayorivAstu || 6\-65|| svasurvidarbhAdhipatestadIyo lebhe.antara.n cetasi nopadeshaH | divAkarAdarshanabaddhakoshe nakShatranAthA.nshurivAravinde || 6\-66|| sa.ncAriNI dIpashikheva rAtrau ya.n ya.n vyatIyAya pati.nvarA sA | narendramArgATTa iva prapede vivarNabhAva.n sa sa bhUmipAlaH || 6\-67|| tasyA.n raghoH sUnurupasthitAyA.n vR^iNIta mA.n neti samAkulo.abhUt | vAmetaraH sa.nshayamasya bAhuH keyUrabandhocChvasitairnunoda || 6\-68|| ta.n prApya sarvAvayavAnavadya.n vyAvartatAnyopagamAtkumArI | na hi praphulla.n sahakArametya vR^ikShAntara.n kA~NkShati ShaTpadAlI || 6\-69|| tasminsamAveshitacittavR^ittiminduprabhAmindumatImavekShya | pracakrame vaktumanukramaj~nA savistara.n vAkyamida.n sunandA || 6\-70|| ikShvAkuva.nshyaH kakuda.n nR^ipANA.n kakutstha ityAhitalakShaNo.abhUt | kAkutsthashabda.n yata unnatecChAH shlAghya.n dadhatyuttarakosalendrAH || 6\-71|| mahendramAsthAya mahokSharUpa.n yaH sa.nyati prAptapinAkilIlaH | cakAra bANairasurA~NganAnA.n gaNDasthalIH proShitapatralekhAH || 6\-72|| airAvatasbhAlanavishlatha.n yaH sa.nghaTTayanna~Ngadama~Ngadena | upeyuShaH svAmapi mUrtimagryAmardhAsana.n gotrabhido.adhitaShThau || 6\-73|| jAtaH kule tasya kilorukIrtiH kulapradIpo nR^ipatirdilIpaH | atiShThadekonashatakratutve shakrAbhyasUyAvinivR^ittaye yaH || 6\-74|| yasminmahI.n shAsati vANinInA.n nidrA.n vihArArdhapathe gatAnAm | vAto.api nAsra.nsayada.nshukAni ko lambayedAharaNAya hastam || 6\-75|| putro raghustasya pada.n prashAsti mahAkratorvishvajitaH prayoktA | caturdigAvarjitasa.nbhR^itA.n yo mR^itpAtrasheShAmakarodvibhUtim || 6\-76|| ArUDhamadrInudadhInvitIrNa.n bhuja.ngamAnA.n vasati.n praviShTam | Urdhva.n gata.n yasya na cAnubandhi yashaH paricChettumiyattayAlam || 6\-77|| asau kumArastamajo.anujAtastriviShTapasyeva pati.n jayantaH | gurvI.n dhura.n yo jagatasya pitrA dhuryeNa damyaH sadR^isha.n bibharti || 6\-78|| kulena kAntyA vayasA navena guNaishca taistairvinayapradhAnaiH | tvamAtmanastulyamamu.n vR^iNIShva ratna.n samAgacChatu kA~ncanena || 6\-79|| tataH sunandAvacanAvasAne lajjA.n tanUkR^itya narendrakanyA | dR^iShTyA prasAdAmalayA kumAra.n pratyagrahItsa.nvaraNasrajeva || 6\-80|| sA yUni tasminnabhilAShabandha.n shashAka shAlInatayA na vaktum | romA~ncalakShyeNa sa gAtrayaShTi.n bhittvA nirAkrAmadarAlakeshyAH || 6\-81|| tathAgatAyA.n parihAsapUrva.n sakhyA.n sakhI vetrabhR^idAbabhAShe | Arye vrajAmo.anyata ityathainA.n vadhUrasUyAkuTila.n dadarsha || 6\-82|| sA cUrNagaura.n raghunandanasya dhAtrIkarAbhyA.n karabhopamorUH | Asa~njayAmAsa yathApradesha.n kaNThe guNa.n mUrtamivAnurAgam || 6\-83|| tayA srajA ma~NgalapuShpamayyA vishAlavakShaHsthalalambayA saH | ama.nsta kaNThArpitabAhupAshA.n vidarbharAjAvarajA.n vareNyaH || 6\-84|| shashinamupagateya.n kaumudI meghamukta.n jalanidhimanurUpa.n jahnukanyAvatIrNA | iti samaguNayogaprItayastatra paurAH shravaNakaTu nR^ipANAmekavAkya.n vivavruH || 6\-85|| pramuditavarapakShamekatastatkShitipatimaNDalamanyato vitAnam | uShasi sara iva praphullapadma.n kumudavanapratipannanidramAsIt || 6\-86|| iti shrIraghuva.nshe mahAkAvye kavishrIkAlidAsakR^itau svaya.nvaravarNano nAma ShaShThaH sargaH || ## Encoded and Proofread by Arvind Kolhatkar akolhatkar at rogers.com \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}