% Text title : prabodha sudhAkara % File name : prabodha.itx % Category : shankarAchArya % Location : doc\_z\_misc\_shankara % Author : Shankaracharya % Transliterated by : Sunder Hattangadi % Proofread by : Sunder Hattangadi % Latest update : August 25, 2002 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Prabodhasudhakara ..}## \itxtitle{.. prabodhasudhAkaraH ..}##\endtitles ## prabodhasudhAkarasya anukramaNikA 1 dehanindAprakaraNam.h . 2 viShayanindAprakaraNam.h . 3 manonindAprakaraNam.h . 4 viShayanigrahaprakaraNam.h . 5 manonigrahaprakaraNam.h . 6 vairAgyaprakaraNam.h . 7 AtmasiddhiprakaraNam.h . 8 mAyAsiddhiprakaraNam.h . 9 li~NgadehAdinirUpaNaprakaraNam.h . 10 advaitaprakaraNam.h . 11 kartR^itvabhoktR^itvaprakaraNam.h . 12 svaprakAshatAprakaraNam.h . 13 nAdAnusandhAnaprakaraNam.h . 14 manolayaprakaraNam.h . 15 prabodhaprakaraNam.h . 16 dvidhAbhaktiprakaraNam.h . 17 dhyAnavidhiprakaraNam.h . 18 saguNanirguNayoraikyaprakaraNam.h . 19 AnugrahikaprakaraNam.h . \medskip\hrule\medskip .. 1.. dehanindAprakaraNam.h . nityAnandaikarasa.n sachchinmAtra.n svaya.njyotiH . puruShottamamajamIsha.n vande shrIyAdavAdhIsham.h .. 1.. ya.n varNayitu.n sAkShAchChR^itirapi mUkeva maunamAcharati . so.asmAkaM manujAnA.n ki.n vAchA.n gocharo bhavati .. 2.. yadyapyeva.n vidita.n tathApi paribhAShito bhavedeva . adhyAtmashAstrasArairharichintanakIrtanAbhyAsaiH .. 3.. klR^iptairbahubhirupAyairabhyAsaj~nAnabhaktyAdyaiH . pu.nso vinA virAgaM mukteradhikAritA na syAt.h .. 4.. vairAgyamAtmabodho bhaktishcheti traya.n gaditam.h . mukteH sAdhanamAdau tatra virAgo vitR^iShNatA proktA .. 5.. sA chAhaMmamatAbhyAM prachChannA sarvadeheShu . tatrAhantA dehe mamatA bhAryAdiviShayeShu .. 6.. dehaH kimAtmako.aya.n kaH saMbandho.asya vA viShayaiH . eva.n vichAryamANe.ahantAmamate nivartete .. 7.. strIpu.nsoH sa.nyogAtsampAte shukrashoNitayoH . pravisha~njIvaH shanakaiH svakarmaNA dehamAdhatte .. 8.. mAtR^igurUdaradaryA.n kaphamUtrapurIShapUrNAyAm.h . jaTharAgnijvAlAbhirnavamAsaM pachyate jantuH .. 9.. daivAtprasUtisamaye shishustirashchInatA.n yadA yAti . shastrairvikhaNDya sa tadA bahiriha niShkAsyate.atibalAt.h .. 10.. athavA yantrachChidrAdyada tu niHsAryate prabalaiH . prasavasamIraishcha tadA yaH kleshaH so.apyanirvAchyaH .. 11.. AdhivyAdhiviyogAtmIyavipatkalahadIrghadAridraiH . janmAntaramapi yaH kleshaH ki.n shakyate vaktum.h .. 12.. narapashuviha~NgatiryagyonInA.n chaturashItilakShANAm.h . karmanibaddho jIvaH paribhramanyAtanA bhu~Nkte .. 13.. charamastatra nR^idehastatrojjanmAnvayotpattiH . svakulAchAravichAraH shrutiprachArashcha tatrApi .. 14.. AtmAnAtmaviveko no dehasya cha vinAshitAj~nAnam.h . eva.n sati svamAyuH prAj~nairapi nIyate mithyA .. 15.. AyuHkShaNalavamAtra.n na labhyate hemakoTibhiH kvApi . tachchedgachChati sarvaM mR^iShA tataH kAdhikA hAniH .. 16.. naradehAtikramaNAtprAptau pashvAdidehAnAm.h . svatanorapyaj~nAne paramArthasyAtra kA vArtA .. 17.. satataM pravAhyamAnairvR^iShabhairashvaiH kharairgajairmahiShaiH . hA kaShTa.n kShutkAmaiH shrAntairno shakyate vaktum.h .. 18.. rudhiratridhAtumajjAmedomA.nsAsthisa.nhatirdehaH . sa bahistvachA pinaddhastasmAnno bhakShyate kAkaiH .. 19.. nAsAgrAdvadanAdavA kaphaM malaM pAyuto visR^ijan.h . svayamevaiti jugupsAmantaH prasR^ita.n cha no vetti .. 20.. pathi patitamasthi dR^iShTvA sparshabhayAdanyamArgato yAti . no pashyati nijadeha.n chAsthisahasrAvR^itaM paritaH .. 21.. keshAvadhi nakharAgrAdidamantaH pUtigandhasampUrNam.h . bahirapi chAgaruchandanakarpUrAdyairvilepayati .. 22.. yatnAdasya pidhatte svAbhAvikadoShasa.nghAtam.h . aupAdhikaguNanivahaM prakAshaya~nshlAghate mUDhaH .. 23.. kShatamutanna.n dehe yadi na prakShAlyate tridinam.h . tatrotpatanti bahavaH krimayo durgandhasa.nkIrNAH .. 24.. yo dehaH supto.abhUtsupuShpashayyopashobhite talpe . samprati sa rajjukAShThairniyantritaH kShipyate vahnau .. 25.. si.nhAsanopaviShTa.n dR^iShTvA yaM mudamavApa loko.ayam.h . ta.n kAlAkR^iShTatanu.n vilokya netre nimIlayati .. 26.. eva.nvidho.atimalino deho yatsattayA chalati . ta.n vismR^itya paresha.n vahatyaha.ntAmanitye.asmin.h .. 27.. kvAtmA sachchidrUpaH kva mA.nsarudhirAsthinirmito dehaH . iti yo lajjati dhImAnitarasharIra.n sa kiM manute .. 28.. \medskip\hrule\medskip .. 2.. viShayanindAprakaraNam.h . mUDhaH kurute viShayajakardamasaMmArjanaM mithyA . duradR^iShTavR^iShTiviraso deho gehaM patatyeva .. 29.. bhAryA rUpavihInA manasaH kShobhAya jAyate pu.nsAm.h . atyanta.n rUpADhyA sA parapuruShairvashIkriyate .. 30.. yaH kashchitparapuruSho mtraM bhR^ityo.athavA bhikShuH . pashyati hi sAbhilASha.n vilakShaNodArarUpavatIm.h ..31.. ya.n ka.nchitpuruShavara.n svabharturatisundara.n dR^iShTvA . mR^igayati ki.n na mR^igAkShI manaseva parastriyaM puruShaH .. 32.. eva.n surUpanAryA bhartA kopAtpratikShaNa.n kShINaH . no labhate sukhaleshaM balimiva balibhugbahuShvekaH .. 33.. vanitA nitAntamaj~nA svAj~nAmulla~Nghya vartate yadi sA . shatrorapyadhikatarA parabhilAShiNyasau kimuta .. 34.. loko nAputrasyAstIti shrutyAsya kaH prabhAShito lokaH . muktiH sa.nsaraNa.n vA tadanyaloko.athavA nAdyaH .. 35.. sarve.api putrabhAjastanmuktau sa.nsR^itirbhavati . shravaNAdayo.apyupAyA mR^iShA bhaveyustR^itIye.api .. 36.. tatprAptyupAyasattvAddvitIyapakShe.apyaputrasya . putreShTyAdikayAgapravR^ittaye vedavAdo.ayam.h .. 37.. nAnAsharIrakaShTairdhanavyayaiH sAdhyate putraH . utpannamAtraputre jIvitachintA garIyasI tasya .. 38.. jIvannapi kiM mUrkhaH prAj~naH ki.n vA sushIlabhAgbhavitA . jArashchauraH pishunaH patito dyUtapriyaH krUraH .. 39.. pitR^imAtR^ibandhughAtI manasaH khedAya jAyate putraH . chintayati tAtanidhanaM putro dravyAdyadhIshatAhetoH .. 40.. sarvaguNairupapannaH putraH kasyApi kutrachidbhavati . so.alpAyU rugNo vA hyanapatyo vA tathApi khedAya .. 41.. putrAtsadgatiriti chettadapi prAyo.asti yuktyasaham.h . ittha.n sharIrakaShTairduHkha.n samprArthyate mUDhaiH .. 42.. pitR^imAtR^ibandhubhaginIpitR^ivyajAmAtR^imukhyAnAm.h . mArgasthAnAmiva yutiranekayonibhramAtkShaNikA .. 43.. daiva.n yAvadvipula.n yAvatprachuraH paropakArashcha . tAvatsarve suhR^ido vyatyayataH shatravaH sarve .. 44.. ashnanti chedanudina.n vandina iva varNayanti sa.ntR^iptAH . tachcheddvitradinAntaramabhinindantaH prakupyanti .. 45.. durbharajaTharanimitta.n samupArjayituM pravartate chittam.h . lakShAvadhi bahuvitta.n tathApyalabhya.n kapardikAmAtram.h .. 46.. labdhashchedadhiko.arthaH patnyAdInAM bhavetsvArthaH . nR^ipachaurato.apyanarthastasmAdR^ivyodyamo vyarthaH .. 47.. anyAyamarthabhAjaM pashyati bhUpo.adhvagAmina.n chauraH . pishuno vyasanaprApti.n dAyAdAnA.n gaNaH kalaham.h .. 48.. pAtakabharairanekairartha.n samupArjayanti rAjAnaH . ashvamata~NgajahetoH pratikShaNa.n nAshyate so.arthaH .. 49.. rAjyAntarAbhigamanAdraNabha~NgAnmantribhR^ityadoShAdvA . viShashastraguptaghAtAnmagnAshchintArNave bhUpAH .. 50.. \medskip\hrule\medskip .. 3.. manonindAprakaraNam.h . hasati kadAchidrauti bhrAnta.n saddasha disho bhramati . hR^iShTa.n kadApi ruShTa.n shiShTa.n duShTa.n cha nindati stauti .. 51.. kimapi dveShTi saroSha.n hyAtmAna.n shlAghate kadAchidapi . chittaM pishAchamabhavadrAkShasyA tR^iShNayA vyAptam.h .. 52.. dambhAbhimAnalobhaiH kAmakrodhorumatsaraishchetaH . AkR^iShyate samantAchChvabhiriva patitAsthivanmArge .. 53.. tasmAchChuddhavirAgo mano.abhilaShita.n tyajedartham.h . tadanabhilaShita.n kuryAnnirvyApAra.n tato bhavati .. 54.. \medskip\hrule\medskip .. 4.. viShayanigrahaprakaraNam.h . sa.nsR^itipArAvAre hyagAdhaviShayodakena sampUrNe . nR^isharIramambutaraNa.n karmasamIrairatastatashchalati .. 55.. Chidrairnavabhirupeta.n jIvo naukApatirmahAnalasaH . ChidrANAmanirodhAjjalaparipUrNa patatyadhaH satatam.h .. 56.. ChidrANA.n tu nirodhAtsukhena pAraM para.n yAti . tasmAdindriyanigrahamR^ite na kashchittaratyanR^itam.h .. 57.. pashyati parasya yuvati sakAmamapi tanmanoratha.n kurute . j~nAtvaiva tadaprApti.n vyarthaM manujo.atipApabhAgbhavati .. 58.. pishunaiH prakAmamuditAM parasya nindA.n shruNoti karNAbhyAm.h . tena paraH kiM mriyate vyarthaM manujo.atipApabhAgbhavati .. 59.. anR^itaM parApavAda.n rasanA vadati pratikShaNa.n tena . parahAnirlabdhiH kA vyarthaM manujo.atipApabhAgbhavati .. 60.. viShayendriyayoryoge nimepasamayena yatsukhaM bhavati . viShaye naShTe duHkha.n yAvajjiva.n cha tattayormadhye .. 61.. heyamupAdeya.n vA pravichArya sunishchita.n tasmAt.h . alpasukhasya tyAgAdanalpaduHkha.n jahAti sudhIH .. 62.. dhIvaradattamahAmiShamashnanvaisAriNo mriyate . tadvadviShayAnbhu~njankalAkR^iShTo naraH patati ..63.. uragagrastArdhatanurbheko.ashnAtIha makShikAH shatashaH . eva.n gatAyurapi sanviShayAnsamupAryatyandhaH .. 64.. \medskip\hrule\medskip .. 5.. maninigrahaprakaraNam.h . svIyodgamatoyavahA sAgaramupayAti nIchamArgeNa . sA chedudgama eva sthirA satI ki.n na yAti vArdhitvam.h .. 65.. evaM manaH svahetu.n vichArayatsusthiraM bhavedantaH . na bahirvodeti tadA ki.n nAtmatva.n svaya.n yAti .. 66.. varShAsvambhaHprachayAtkUpe gurunirjhare payaH kShAram.h . grIShmeNaiva tu shuShke mAdhuryaM bhajati tatrAmbhaH .. 67.. tadvadviShayodrikta.n tamaHpradhAnaM manaH kaluSham.h . tasminvirAgashuShke shanakairAvirbhavetsattvam.h .. 68.. ya.n viShayamapi laShitvA dhAvati bAhyendriyadvArA . tasyAprAptau khidyati tathA yathA sva.n gata.n ki.nchit.h .. 69.. naganagaradurgadurgamasaritaH paritaH paribhramachchetaH . yadi no labhate viShaya.n viShayantritamiva khinnamAyAti .. 70.. tumbIphla.n jalAntarbalAdadhaH kShiptamapyupaityUrdhvam.h . tadvanmanaH svarUpe nihita.n yatnAdbahiryAti .. 71.. iha vA pUrvabhave vA svakarmaNaivArjitaM phala.n yadyat.h . shubhamashubha.n vA tattadbhogo.apyaprArthito bhavati .. 72.. chetaHpashumashubhapathaM pradhAvamAna.n nirAkartum.h . vairAgyamekamuchita.n galakAShTha.n nirmita.n dhAtrA .. 73.. nidrAvasare yatsukhametatki.n viShayaja.n yasmAt.h . na hi chendriyapradeshAvasthAna.n chetaso nidrA .. 74.. advAratu~NgakuDye gR^ihe.avaruddho yathA vyAghraH . bahunirgamaprayatnaiH shrAntastiShThati pata~nshvasa.nshcha tathA .. 75.. sarvendriyAvarodhAdudyogashatairanirgama.n vIkShya . shAnta.n tiShThati cheto nirudyamatva.n tadA yAti .. 76.. prANaspandanirodhAtsatsa~NgAdvAsanAtyAgAt.h . haricharaNabhaktiyogAnmanaH svavega.n jahAti shanaiH .. 77.. \medskip\hrule\medskip .. 6.. vairAgyaprakaraNam.h . paragR^ihagR^ihiNIputradraviNAnAmAgame vinAshe vA . kathitau harShaviShAdau ki.n vA syAtA.n kShaNa.n sthAtuH .. 78.. daivAtsthita.n gata.n vA ya.n ka.nchidviShayamIDyamalpa.n vA . no tuShyanna cha sIdanvIkShya gR^iheShvatithivannivaset.h .. 79.. mamatAbhimAnashUnyo viShayeShu parA~NmukhaH puruShaH . tiShThannapi nijasadane na bAdhyate karmabhiH kvApi .. 80.. kutrApyaraNyadeshe sunIlatR^iNavAlikopachite . shItalatarutalabhUmau sukha.n shayAnasya puruShasya .. 81.. taravaH patraphalADhyAH sugandhashItAnilAH paritaH . kalakUjitavaravihagAH sarito mitrANi ki.n na syuH .. 82.. vairAgyabhAgyabhAjaH prasannamanaso nirAshasya . aprArthitaphalabhoktuH pu.nso janmani kR^itArthateha syAt.h .. 83.. dravyaM pallavatashchyuta.n yadi bhavetkvApi pramAdAttadA shokAyAtha tadarpita.n shrutavate toShAya cha shreyase . svAtantryAdviShayAH prayAnti yadamI shokAya te syushchiraM sa.ntyaktAH svayameva chetsukhamaya.n niHshreyasa.n tanvate .. 84.. vismR^ityAtmanivAsamutkaTabhavATavyA.n chiraM paryaTa\- nsa.ntApatrayadIrghadAvadahanajvAlAvalIvyAkulaH . valganphalguShu supradIptanayanashchetaHkura~Ngo balA\- dAshApAshavashIkR^ito.api viShayavyAghrairmR^iShA hanyate .. 85.. \medskip\hrule\medskip .. 7.. AtmasiddhiprakaraNam.h . utpanne.api virAge vinA prabodha.n sukha.n na syAt.h . sa bhavedgurUpadeshAttasmAdgurumAshrayetprathamam.h .. 86.. yadyapi jaladherudaka.n yadyapi vA prerako.anilastatra . tadapi pipAsAkulitaH pratIkShate chAtako megham.h .. 87.. tredhA pratItiruktA shAstrAdgurutastathAtmanastatra . shAstrapratItirAdau yadvanmadhuro guDo.astIti .. 88.. agre gurupratItirdUrAdguDadarshana.n yadvat.h . AtmapratItirasmAdguDabhakShaNaja.n sukha.n yadvat.h .. 89.. rasagandharUpashabdasparshA anye padArthAshcha . kasmAdanubhUyante no dehAnnendriyagrAmAt.h .. 90.. mR^itadehendriyavargo yato na jAnAti dAhaja.n duHkham.h . prANashchennidrAyA.n taskarabAdhA.n sa ki.n vetti .. 91.. manaso yadi vA viShayastadyugapatki.n na jAnAti . tasya parAdhInatvAdyataH pramAdasya kastrAtA .. 92.. gADhadhvAntagR^ihAntataH kShititale dIpa.n nidhAyojjvalaM pa~nchachChidramadhomukha.n hi kalasha.n tasyopari sthApayet.h . tadbAhye parito.anurandhramamalA.n vINA.n cha kastUrikAM sadratna.n vyajana.n nyasechcha kalashachChidrAdhvanirgachChatAm.h .. 93.. tejo.nshena pR^ithakpadArthanivahaj~nAna.n hi yajjAyate tadrandhraiH kalashena vA kimu mR^ido bhANDena tailena vA . ki.n sUtreNa na chaitadasti ruchiraM pratyakShabAdhAdato dIpajyotirihaikameva sharaNa.n dehe tathAtmA sthitaH .. 94.. \medskip\hrule\medskip .. 8.. mAyAsiddhiprakaraNam.h . chinmatraH paramAtmA hyapashyadAtmAnamAtmatayA . abhavatso.ahaMnAmA tasmAdAsIdbhido mUlam.h .. 95.. dvedhaiva bhAti tasmAtpatishcha patnI cha tau bhavetA.n vai . tasmAdayamAkAshastridhaiva paripUryate satatam.h .. 96.. so.ayamapIkShA.n chakre tato manuShyA ajAyanta . ityupaniShadaH prAhurdayitAM prati yAj~navalkyoktyA .. 97.. chiramAnandAnubhavAtsuShuptiriva kApyavasthAbhUt.h . paramAtmanastu tasmAtsvapnavadevotthitA mAyA .. 98.. sadasadvilakShaNAsau paramAtmasadAshrayAnAdiH . sA cha guNatrayarUpA sUte sacharAchara.n vishvam.h .. 99.. mAyA tAvadadR^ishyA dR^ishya.n kArya.n katha.n janayet.h . tantubhiradR^ishyarUpaiH paTo.atra dR^ishyaH kathaM bhavati .. 100.. svapne suratAnubhavAchChukradrAvoyathA shubhe vasane . anR^ita.n rataM prabodhe vasanopahatirbhavetsatyA .. 101.. svapne puruShaH satyo yoShidasatyA tayoryutishcha mR^iShA . shukradrAvaH satyastadvatprakR^ite.api saMbhavati .. 102.. evamadR^ishyA mAyA tatkArya.n jagadida.n dR^ishyam.h . mAyA tAvadiya.n syAdyA svavinAshena harShadA bhavati .. 103.. rajanIvAtidurantA na lakShyate.atra svabhavo.asyAH . saudAminIva nashyati munibhiH samprakShyamANaiva .. 104.. mAyA brahmopagatAvidyA jIvAshrayA proktA . chidashchidgranthishchetastadakShaya.n j~neyamA mokShAt.h .. 105.. ghaTamaThakuDyairAvR^itamAkAsha.n tattadAhvayaM bhavati . tadvadavidyAvR^itamiha chaitanya.n jIva ityuktaH .. 106.. nanu kathamAvaraNa.n syAdaj~nAnaM brahmaNo vishuddhasya . sUryasyeva tamisra.n rAtribhava.n svaprakAshasya .. 107.. dinakarakiraNotpannairmeghairAchChAdyate yathA sUryaH . na khalu dinasya dinatva.n tairvikR^itaiH sAndrasa.nghAtaiH .. 108.. aj~nAnena tathAtmA shuddho.api chChAdyate suchiram.h . na para.ntu lokasiddhA prANiShu tachchetanAshaktiH .. 109.. \medskip\hrule\medskip .. 9.. li~NgadehAdinirUpaNaprakaraNam.h . sthUlasharIrasyAntarli~NgasharIra.n cha tasyAntaH . kAraNamasyApyantastato mahAkAraNa.n turyam.h .. 110.. sthUla.n nirUpitaM prAgadhunA sUkShmAdito brUmaH . a~NguShThamAtraH puruShaH shrutiriti yatprAha tatsUkShmam.h .. 111.. sUkShmANi mahAbhUtAnyasavaH pa~nchendriyANi pa~nchaiva . ShoDashamantaHkaraNa.n tatsa.nghAto hi li~NgatanuH .. 112.. tatkAraNa.n smR^ita.n yattasyAntarvAsanAjAlam.h . tasya pravR^ittiheturbuddhyAshrayamatra turya.n syAt.h .. 113.. tatsArabhUtabuddho yatpratiphalita.n tu shuddhachaitanyam.h . jIvaH sa ukta Adyairyo.ahamiti sphUrtikR^idvapuShi .. 114.. charataratara~Ngasa~NgAtpratibimbaM bhAskarasya cha chala.n syAt.h . asti tathA cha~nchalatA chaitanye chittachA~nchalyAt.h .. 115.. nanvarkapratibimbaH salilAdiShuyaH sa chAvabhAsayati . kimitarapadArthanivahaM pratibimbo.apyAtmanastadvat.h .. 116.. pratiphalita.n yattejaH savituH kA.nsyAdipAtreShu . tadanu praviShTamantargR^ihamanyArthAnprakAshayati .. 117.. chitpratibimbastadvadbuddhiShu yo jIvatAM prAptaH . netrAdIndriyamArgairbahirarthAnso.avabhAsayati .. 118.. \medskip\hrule\medskip .. 10.. advaitaprakaraNam.h . tadida.n ya evamAryo veda brahmAhamasmIti . sa ida.n sarva.n cha syAttasya hi devAshcha neshate bhUtyA .. 119.. yeShA.n sa bhavatyAtmA yo.anyAmatha devatAmupAste yaH . ahamanyo.asAvanyashchettha.n yo veda pashuvatsaH .. 120.. ityupaniShadAmuktistathA shrutirbhagavaduktishcha . j~nAnI tvAtmaiveyaM matirmametyatra yuktirapi .. 121.. R^iju vakra.n vA kAShTha.n hutAshadagdha.n sadagnitA.n yAti . tatki.n hastagrAhya.n R^ijuvakrAkArasattve.api .. 122.. eva.n ya AtmaniShTho hyAtmAkArashcha jAyate puruShaH . dehIva dR^ishyate.asau para.n tvasau kevalo hyAtmA .. 123.. pratiphalati bhAnureko.anekasharAvodakeShu yathA . tadvadasau paramAtmA hyeko.anekeShu deheShu .. 124.. daivAdekasharAve bhagne ki.n vA vilIyate sUryaH . pratibimbacha~nchalatvAdarkaH ki.n cha~nchalo bhavati .. 125.. svavyApAra.n kurute yathaikasavituH prakAshena . tadvachcharAcharamida.n hyekAtmasattayA chalati .. 126.. yenodakena kadalIchampakajAtyAdayaH pravardhante . mUlakapalANDulashunAstenaivaite vibhinnarasagandhAH .. 127.. eko hi sUtradhAraH kAShThaprakR^itIranekasho yugapat.h . stambhAgrapaTTikAyA.n nartayatIha pragUDhatayA .. 128.. guDakhaNDasharkarAdyA bhinnAH syurvikR^itayo yathaikekShoH . keyUraka~NkaNAdyA yathaikahemno bhidAshcha pR^ithak.h .. 129.. evaM pR^ithaksvabhAvaM pR^ithagAkAraM pR^ithagvR^itti . jagaduchchAvachamuchchairekenaivAtmanA chalati .. 130.. skandhadhR^itasiddhamanna.n yAvannAshnAti mArgagastAvat.h . sparshabhayakShutpIDe tasminbhukte na te bhavataH .. 131.. mAnuShamata~NgamahiShashvasUkarAdiShvanusyUtam.h . yaH pashyati jagadIsha.n sa eva bhu~Nkte.advayAnandam.h .. 132.. \medskip\hrule\medskip .. 11.. kartR^itvabhoktR^itvaprakaraNam.h . yadvatsUrye.abhyudite svavyavahAra.n janaH kurute . ta.n na karoti vivasvAnna kArayati tadvadAtmApi .. 133.. lohe hutabhugvyApte lohAntaratADyamAne.api . tasyAntargatavahneH ki.n syAnnirghAtaja.n duHkham.h .. 134.. niShThurakuThAraghAtaiH kAShThe sa.nChedyamAne.api . antarvartI vahniH ki.n ghAtaishChedyate tadvat .. 135.. brUte shrutirapi bhUyo.anashnannanyo.abhichAkashItyAdi .. 136.. nishi veshmani pradIpe dIpyati chaurastu vittamapaharati . Irayati vArayati vA ta.n dIpaH ki.n tathAtmApi .. 137.. gehAnte daivavashAtkasmi.nshchitsamudite vipanne vA . dIpastuShyatyathavA khidyati ki.n tadvadAtmApi .. 138.. \medskip\hrule\medskip .. 12.. svaprakAshatAprakaraNam.h . ravichandravahnidIpapramukhAH svaparaprakAshAH syuH . yadyapi tathApyamIbhiH prakAshyate kvApi naivAtmA .. 139.. chakShurdvAraiva syAtparAtmanA bhAnameteShAm.h . yadvA te.api padArthA na j~nAyante.atha kevalAlokAt.h .. 140.. tatrApyakShidvArA sahAyabhUto na chedAtmA . no chetsatyAloke pashyatyandhaH katha.n nArthAn.h .. 141.. satyAtmanyapi ki.n no j~nAna.n tachchendriyAntareNa syAt.h . andhe dR^ikpratibandhe karasaMbandhe padArthabhAna.n hi .. 142.. jAnAti yena sarva.n kena cha ta.n vA vijAnIyAt.h . ityupaniShadAmuktirbadhyata AtmAtmanA tasmAt.h .. 143.. \medskip\hrule\medskip .. 13.. nAdAnusandhAnaprakaraNam.h . yAvatkShaNa.n kShaNArdha.n svarUpaparichintana.n kriyate . tAvaddakShiNakarNe tvanAhataH shrUyate shabdaH .. 144.. siddhyArambhasthiratAvishramavishvAsabIjashuddhInAm.h . upalakShaNa.n hi manasaH parama.n nAdAnusandhanam.h .. 145.. bherImR^ida~Ngasha~NkhAdyAhatanAde manaH kShaNa.n ramate . kiM punaranAhate.asminmadhumadhure.akhaNDite svachChe .. 146.. chitta.n viShayoparamAdyathA yathA yAti naishchalyam.h . veNoriva dIrghatarastathA tathA shrUyate nAdaH .. 147.. nAdAbhyantarvarti jyotiryadvartate hi chiram.h . tatra mano lIna.n chenna punaH sa.nsArabandhAya .. 148.. paramAnandAnubhavAtsuchira.n nAdAnusandhAnAt.h . shreShThashchittalayo.aya.n satsvanyalayeShvanekeShu .. 149.. \medskip\hrule\medskip .. 14.. manolayaprakaraNam.h . sa.nsAratApatapta.n nAnAyonibhramAtparishrAntam.h . labdhvA paramAnanda.n na chalati chetaH kadA kvApi .. 150.. advaitAnandabharAtkimida.n ko.aha.n cha kasyAham.h . iti mantharatA.n yAta.n yadA tadA mUrChita.n chetaH .. 151.. chirataramAtmAnubhavAdAtmAkAraM prajAyate chetaH . saridiva sAgarayAtA samudrabhAvaM prayAtyuchchaiH .. 152.. AtmanyanupraviShTa.n chitta.n nApekShate punarviShayAn.h . kShIrAduddhR^itamAjya.n yathA punaH kShIratA.n na yAtIha .. 153.. dR^iShTau draShTari dR^ishye yadanusyUta.n cha bhAnamAtra.n syAt.h . tatropakShINa.n chechchitta.n tanmUrChitaM bhavati .. 154.. yAti svasaMmukhatva.n dR^i~NmAtra.n vA yadA tadA bhavati . dR^ishyadraShTR^ivibhedo hyasaMmukhe.asminna tadbhavati .. 155.. ekasmindR^i~NmAtre tredhA draShTrAdika.n hi samudeti . trividhe tasmi.NllIne dR^i~NmAtra.n shiShyate pashchAt.h .. 156.. darpaNataH prAkpashchAdasti mukhaM pratimukha.n tadAbhAti . Adarshe.api cha naShTe mukhamasti mukhe tathaivAtmA .. 157.. \medskip\hrule\medskip .. 15.. prabodhaprakaraNam.h . mAdhurya.n guDapiNDe yattattasyA.nshake.aNumAtre.api . eva.n na pR^ithagbhAvo guDatvamadhuratvayorasti .. 158.. athavA na bhinnabhAvaH karpUrAmodayorevam.h . AtmasvarUpamanasAM pu.nsA.n jagadAtmatA.n yAti .. 159.. yadbhAvAnubhavaH syAnnidrAdau jAgarasyAnte . antaH sa chetsthiraH syAllabhate hi tadAdvayAnandam.h .. 160.. atigambhIre.apAre j~nAnachidAnandasAgare sphAre . karmasamIraNataralA jIvatara~NgAvaliH sphurati .. 161.. kharatarakaraiH pradIpte.abhyudite chaitanyatigmA.nshau . sphurati mR^iShaiva samantAdanekavidhajIvamR^igatR^iShNA .. 162.. antaradR^iShTe yasmi~njagadidamArAtparisphurati . dR^iShTe yasminsakR^idapi vilIyate kvApyasadrUpam.h .. 163.. bAhyAbhyantarapUrNaH paramAnandArNave nimagno yaH . chiramApluta iva kalasho mahAhrade jahnutanayAyAH . 164.. pUrNAtpUrNatare parAtparatare.apyaj~nAtapAre harau sa.nvitsphArasudhArNave virahite vIchItara~NgAdibhiH . bhAsvatkoTivikAsitojjvaladigAkAshaprakAshe pare svAnandaikarase nimagnamanasA.n na tva.n na chAha.n jagat.h .. 165.. \medskip\hrule\medskip .. 16.. dvidhAbhaktiprakaraNam.h . chitte sattvotpattau taTidiva bodhodayo bhavati . tarhyeva sa sthiraH syAdyadi chitta.n shuddhimupayAti .. 166.. shuddhyati hi nAntarAtmA kR^iShNapadAmbhojabhaktimR^ite . vasanamiva kShArodairbhaktyA prakShAlyate chetaH .. 167.. yadvatsamalAdarshe suchiraM bhasmAdinA shuddhe . pratiphalati vaktramuchchaiH shuddhe chitte tathA j~nAnam.h .. 168.. jAnantu tatra bIja.n haribhaktyA j~nAnino ye syuH . mUrta.n chaivAmUrta.n dve eva brahmaNo rUpe .. 169.. ityupaniShattayorvA dvau bhakto bhagavadupadiShTau . kleshAdakleshAdvA muktiH syAdetayormadhye .. 170.. sthUlA sUkShmA cheti dvedhA haribhaktiruddiShTA . prArambhe sthUlA syAtsUkShmA tasyAH sakAshAchcha .. 171.. svAshramadharmAcharaNa.n kR^iShNapratimArchanotsavo nityam.h . vividhopachArakaraNairharidAsaiH sa.ngamaH shashvat.h .. 172.. kR^ishNakathAsa.nshravaNe mahotsavaH satyavAdashcha . parayuvatau draviNe vA parApavAde parA~NmukhatA .. 173.. grAmyakathAsUdvegaH sutIrthagamaneShu tAtparyam.h . yadupatikathAviyoge vyartha.n gatamAyuriti chintA .. 174.. eva.n kurvati bhakti.n kR^iShNakathAnugrahotpannA . samudeti sUkShmabhaktiryasyA harirantarAvishati .. 175.. smR^itisatpurANavAkyairyathAshrutAyA.n harermUrtau . mAnasapUjAbhyAso vijananivAse.api tAtparyam.h .. 176.. satya.n samastajantuShu kR^iShNasyAvasthiterj~nAnam.h . adroho bhUtagaNe tatastu bhUtAnukampA syAt.h .. 177.. pramitayadR^ichChAlAbhe santuShTirdAraputrAdau . mamatAshUnyatvamato niraha.nkAratvamakrodhaH .. 178.. mR^idubhAShitA prasAdo nijanindAyA.n stutau samatA . sukhaduHkhashItoShNadvandvasahiShNutvamApado na bhayam.h .. 179.. nidrAhAravihAreShvanAdaraH sa~NgarAhityam.h . vachane chAnavakAshaH kR^iShNasmaraNena shAshvatI shAntiH .. 180.. kenApi gIyamAne harigIte veNunAde vA . AnandAvirbhAvo yugapatsyAddhR^iShTasAttvikodrekaH .. 181.. tasminnanubhavati manaH pragR^ihyamANaM parAtmasukham.h . sthiratA.n yAte tasminyAti madonmattadantidashAm.h .. 182.. januShu bhagavadbhAvaM bhagavati bhUtAni pashyati kramashaH . etAdR^ishI dashA chettadaiva haridasavaryaH syAt.h .. 183.. \medskip\hrule\medskip .. 17.. dhyAnavidhiprakaraNam.h . yamunAtaTanikaTasthitavR^indAvanakAnane mahAramye . kalpadrumatalabhUmau charaNa.n charaNopari sthApya .. 184.. tiShThanta.n ghananIla.n svatejasA bhAsayantamiha vishvam.h . pItAmbaraparidhAna.n chandanakarpUraliptasarvA~Ngam.h .. 185.. AkarNapUrNanetra.n kuNDalayugamaNDitashravaNam.h . mandasmitamukhakamala.n sukaustubhodAramaNihAram.h .. 185.. valayA~NgulIyakAdyAnujjvalayanta.n svala~NkArAn.h . galavilulitavanamAla.n svatejasApAstakalikAlam.h .. 187.. gu~njAravAlikalita.n gu~njApu~njAnvite shirasi . bhu~njAna.n saha gopaiH ku~njAntaravartina.n hari.n smarata .. 188.. mandArapuShpavAsitamandAnilasevitaM parAnandam.h . mandAkinIyutapada.n namata mahAnandadaM mahApuruSham.h .. 189.. surabhIkR^itadigvalaya.n surabhishatairAvR^ita.n sadA paritaH . surabhItikShapaNamahAsurabhIma.n yAdava.n namata .. 190.. ka.ndarpakoTisubhaga.n vA~nChitaphalada.n dayArNava.n kR^iShNam.h . tyaktvA kamanyaviShaya.n netrayuga.n draShTumutsahate .. 191.. puNyatamAmatisurasAM mano.abhirAmA.n hareH kathA.n tyaktvA . shrotu.n shravaNadvandva.n grAmya.n kathamAdaraM bhavati .. 192.. daurbhAgyamindriyANA.n kR^iShNe viShaye hi shAshvatike . kShaNikeShu pApakaraNeShvapi sajjante yadanyaviShayeShu .. 193.. \medskip\hrule\medskip .. 18.. saguNanirguNayoraikyaprakaraNam.h . shrutibhirmahApurANaiH saguNaguNAtItayoraikyam.h . yatprokta.n gUDhatayA tadaha.n vakShye.ativishadArtham.h .. 194.. bhUteShvantaryAmI j~nAnamayaH sachchidAnandaH . prakR^iteH paraH parAtmA yadukulatilakaH sa evAyam.h .. 195.. nanu saguNo dR^ishyatanustathaikadeshAdhivAsashcha . sa kathaM bhavetparAtmA prAkR^itavadrAgaroShayutaH .. 196.. itare dR^ishyapadArthA lakShyante.anena chakShuShA sarve . bhagavAnanayA dR^iShTyA na lakShyate j~nAnadR^iggamyaH .. 197.. yadvishvarUpadarshanasamaye pArthAya dattavAnbhagavAn.h . divya.n chakShustasmAdadR^ishyatA yujyate nR^iharau .. 198.. sAkShAdyathaikadeshe vartulamupalabhyate raverbimbam.h . vishvaM prakAshayati tatsarvaiH sarvatra dR^ishyate yugapat.h .. 199.. yadyapi sAkAro.aya.n tathaikadeshI vibhAti yadunAthaH . sarvagataH sarvAtmA tathApyaya.n sachchidAnandaH .. 200.. eko bhagavAnreme yugapadgopIShvanekAsu . athavA videhajanakashrutadevabhUdevayorhariryugapat.h .. 201.. athAvA kR^iShNAkArA.n svachamU.n duryodhano.apashyat.h . tasmAdvyApaka AtmA bhagavAnharirIshvaraH kR^iShNaH .. 202.. vakShasi yadA jaghAna shrIvatsaH shrIpateH sa ki.n dveShyaH . bhaktAnAmasurANAmanyeShA.n vA phala.n sadR^isham.h .. 203.. tasmAnna ko.api shatrurno mitra.n nApyudAsInaH . nR^ihariH sanmArgasthaH saphalaH shAkhIva yadunAthaH .. 204.. lohashalAkanivahaiH sparshAshmani bhidyamAne.api . svarNatvameti lauha.n dveShAdapi vidviShA.n tathA prAptiH .. 205.. nanvAtmanaH sakAshAdutpannA jIvasa.ntatishcheyam.h . jagataH priyatara AtmA tatprakR^ite naiva saMbhavati .. 206.. vatsAharaNAvasare pR^ithagvayorUpavAsanAbhUShAn.h . harirajamoha.n kartu.n savatsagopAnvinirmame svasmAt.h .. 207.. agneryathA sphuli~NgAH kShudrAstu vyuchcharantIti . shrutyartha.n darshayitu.n svatanoratanotsa jIvasa.ndoham.h .. 208.. yamunAtIraniku~nje kadAchidapi vatsakA.nshcha chArayati . kR^iShNe tathAryagopeShu cha varagoShTheShu chArayatsvArAt.h .. 209.. vatsa.n nirIkShya dUrAdgAvaH snehena saMbhrAntAH . tadabhimukha.n dhAvantyaH prayayurgopaishcha durvArAH .. 210.. prasravabhareNa bhUyaH srutastanAH prApya pUrvavadvatsAn.h . pR^ithurasanayA lihantyastarNakavatyaH prapAyayanpramudA .. 211.. gopa api nijabAlA~njagR^ihurmUrdhAnamAghrAya . itthamalaukikalAbhasteShA.n tatra kShaNa.n vavR^idhe .. 212.. gopA vatsAshchAnyA pUrva.n kR^iShNAtmakA hyabhavan.h . tenAtmanaH priyatva.n darshitameteShu kR^iShNena .. 213.. preyaH putrAdvittAtpreyo.anyasmAchcha sarvasmAt.h . antaratara.n yadAtmetyupaniShadaH satyatAbhihitA .. 214.. nanvuchchAvachabhUteShvAtmA sama eva vartate.atha hariH . duryodhane.arjune vA taratamabhAva.n katha.n nu gatavAnsaH .. 215.. badhirAndhapa~NgumUkA dIrghAH kharvAH sarUpAshcha . sarve vidhinA dR^iShTAH savatsagopAshchaturbhujAstena .. 216.. bhUtasamatva.n nR^ihareH samo hi mashakena nAgena . lokaiH samastribhirvetyupaniShadA bhAShitaH sAkShAt.h .. 217.. AtmA tAvadabhoktA tathaiva nanu vAsudevashchet.h . nAnAkaitavayatnaiH pararamaNIbhiH katha.n ramate .. 218.. sundaramabhinavarUpa.n kR^iShNa.n dR^iShTvA vimohitA gopyaH . tamabhilaShantyo manasA kAmAdvirahavyathAM prApuH .. 219.. gachChantyastiShThantyo gR^ihakR^ityaparAshcha bhu~njAnAH . kR^iShNa.n vinAnyaviShaya.n samakShamapi jAtu nAvindan.h .. 220.. duHsahavirahabhrAntyA svapatIndadR^ishustarUnnarA.nshcha pashUn.h . harirayamiti suprItAH sarabhasamAli~NgayA.nchakruH .. 221.. kA.api cha kR^iShNAyantI kasyAshchitpUtanAyantyAH . apibatstanamiti sAkShAdvyAso nArAyaNaH prAha .. 222.. tasmAnnijanijadayitAnkR^iShNAkArAnvR^ijastriyo vIkShya . svaparanR^ipatipatnInAmantaryAmI hariH sAkShAt.h .. 223.. paramArthato vichAre guDatanmadhuratvadR^iShTAntAt.h . nashvaramapi naradehaM paramAtmAkAratA.n yAti .. 224.. kiM punaranantashakterlIlAvapurIshvarasyeha . karmANyalaukikAni svamAyayA vidadhato nR^ihareH .. 225.. mR^idbhakShaNena kupiatA.n vikasitavadanA.n svamAtara.n vaktre . vishvamadarshayadakhila.n kiM punaratha vishvarUpo.asau .. 226.. \medskip\hrule\medskip .. 19.. AnugrahikaprakaraNam.h . viShaviShamastanayugalaM pAyayituM pUtanA gR^ihaM prAptA . tasyAH pR^ithubhAgyAyA AsItkR^iShNArpaNo dehaH .. 227.. anayatpR^ithutarashakaTa.n nijanikaTa.n vA kR^itAparAdhamapi . kaNThAshleShavisheShAdavadhIdbAlye.asura.n kR^iShNaH .. 228.. yamalArjunau tarU unmUlyolUkhalagatashchira.n khinnau . ri~Nganna~NgaNabhUmau svamAlayaM prApayannR^ihariH .. 229.. nitya.n tridashadveShI yena cha mR^ityorvashIkR^itaH keshI . kAkaH ko.api varAko bako.apyashoka.n gato lokam.h .. 230.. gogopIgopAnA.n nikaramahi pIDayantamativegAt.h . anaghamaghAsuramakarotpR^ithutaramurageshvaraM bhagavAn.h .. 231.. pItvAraNyahutAshanamasahyatattejaso hetoH . dagdhAnmugdhAnakhilA~njugopa gopAnkR^ipAsindhuH .. 232.. pAtu gokulamAkulamashanitaTidvarShaNaiH kR^iShNaH . asahAyaekahaste govardhanamuddadhArochchaiH .. 233.. vAsolobhAkalita.n dhAvadrajaka.n shilAtalairhatvA . vismR^itya tadaparAdha.n vikuNThavAso.arpitastasmai .. 234.. tredhA vakrasharIrAmatilamboShThI.n skhaladvapurvachanAt.h . srakchandanaparitoShAtkubjAmR^ijvAnanAmakarot.h .. 235.. nihataH papAta hariNA haricharaNAgreNa kuvalayApIDaH . tu~Ngonmattamata~NgaH pata~NgavaddIpakasyAgre .. 236.. yuddhamiShAtsaha ra~Nge shrIra~NgenA~Ngasa~NgamaM prApya . musshTikachANUrAkhyau yayaturniHshreyasa.n sapadi .. 237.. dehakR^itAdaparAdhAdvaikuNThotkaNThitAntarAtmAnam.h . yaduvarakulAvata.nsaH ka.nsa.n vidhva.nsayAmAsa .. 238.. harisa.ndarshanayogAtpR^ithuraNatIrthe nimajjate tasmai . bhagavAnnu pradadAdyaH sadyashchaidyAya sAyujyam.h .. 239.. mInAdibhiravatArairnihatAH suravidviSho bahavaH . nItAste nijarUpa.n tatra cha mokShasya kA vArtA .. 240.. ye yadunandananihatAste tu na bhUyaH punarbhavaM prApuH . tasmAdavatArANAmantaryAmI pravartakaH kR^iShNaH .. 241.. brahmANDAni bahUni pa~NkajabhavAnpratyaNDamatyadbhutAn gopAnvatsayutAnadarshayadaja.n viShNUnasheShA.nshcha yaH . shambhuryachcharaNodaka.n svashirasA dhatte cha mUrtitrayAt kR^iShNo vai pR^ithagasti ko.apyavikR^itaH sachchinmayo nIlimA .. 242.. kR^ipApAtra.n yasya tripuraripurambhojavasatiH sutA jahnoH pUtA charaNanakhanirNejanajalam.h . pradAna.n vA yasya tribhuvanapatitva.n vibhurapi nidAna.n so.asmAka.n jayati kuladevo yadupatiH .. 243.. mAyAhaste.arpayitvA bharaNakR^itikR^ite mohamUlodbhavaM mAM mAtaH kR^iShNAbhidhAne chirasamayamudAsInabhAva.n gatAsi . kAruNyaikAdhivAse sakR^idapi vadana.n nekShase tvaM madIyaM tatsarvaj~ne na kartuM prabhavasi bhavatI ki.n nu mUlasya shAntim.h .. 244.. udAsInaH stabdhaH satatamaguNaH sa~Ngarahito bhavA.nstAtaH kAtaH paramiha bhavejjIvanagatiH . akasmAdasmAka.n yadi na kurute snehamatha tat vasasva svIyAntarvimalajaThare.asminpunarapi .. 245.. lokAdhIshe tvayIshe kimiti bhavabhavA vedanA svAshritAnAM sa.nkochaH pa~NkajAnA.n kimiha samudite maNDale chaNDarashmeH . bhogaH pUrvArjitAnAM bhavati bhuvi nR^iNA.n karmaNA.n chedavashyaM tanme dR^iShTairnR^ipuShTairnanu danujanR^ipairUrjita.n nirjita.n te .. 246.. nityAnandasudhAnidheradhigataH sannIlameghaH satA\- mautkaNThyaprabalaprabha~njanabharairAkarShito varShati . vij~nAnAmR^itamadbhuta.n nijavacho dhArAbhirArAdidaM chetashchAtaka chenna vA~nChatimR^iShAkrAnto.asi supto.asi kim.h .. 247.. chetashcha~nchalatA.n vihAya purataH sa.ndhAya koTidvayaM tatraikatra nidhehi sarvaviShayAnanyatra cha shrIpatim.h . vishrAntirhitamapyaho kva nu tvayormadhye tadAlochyatAM yuktyA vAnubhavena yatra paramAnandashcha tatsevyatAm.h .. 248.. putrAnpautramathastriyo.anyayuvatIrvittanyatho.anyaddhanaM bhojyAdiShvapi tAratamyavashato nAla.n samutkaNThayA . naitAdR^igyadunAyake samudite chetasyanante vibhau sAndrAnandasudhArNave viharati svaira.n yato nirbhayam.h .. 249.. kAmyopAsanayArthayantyanudina.n ki.nchitphala.n sepsitaM ki.nchitsvargamathApavargamaparairyogAdiyaj~nAdibhiH . asmAka.n yadunandanA~NghriyugaladhyAnAvadhAnArthinAM ki.n lokena damena ki.n nR^ipatinA svargApavargaishcha kim.h .. 250.. AshritamAtraM puruShaM svAbhimukha.n karShati shrIshaH . lohamapi chumbakAshmA saMmukhamAtra.n jaDa.n yadvat.h .. 251.. ayamuttamo.ayamadhamo jAtyA rUpeNa sampadA vayasA . shlAghyo.ashlAghyo vetthaM na vetti bhagavAnanugrahAvasare .. 252.. antaHsthabhAvabhoktA tato.antarAtmA mahAmeghaH . khadirashchampaka iva vA pravarShaNa.n ki.n vichArayati .. 253.. yadyapi sarvatra samastathApi nR^iharistathApyete . bhaktAH paramAnande ramanti sadayAvalokena .. 254.. sutarAmananyasharaNAH kShIrAdyAhAramantarA yadvat.h . kevalayA snehadR^ishA kachChapatanayAH prajIvanti .. 255.. yadyapi gagana.n shUnya.n tathApi jaladAmR^itA.nshrUpeNa . chAtakachakoranAmnordR^iDhabhAvAtpUrayatyAshAm.h .. 256.. tadvadrajatAM pu.nsA.n dR^igvA~NmanasAmagocharo.api hariH . kR^ipayA phalatyakasmAtsatyAnandAmR^itena vipulena .. 257.. iti shrImatparamaha.nsaparivrAjakAchAryasya shrIgovindabhagavatpUjyapAdashiShyasya shrImachCha~NkarabhagavataH kR^itau prabodhasudhAkaraH samAptaH .. ##\medskip\hrule\medskip Encoded by Sunder Hattangadi \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}