% Text title : Lokokti Sangrahah % File name : lokoktisangrahaH.itx % Category : subhAShita, subhaashita, sangraha, advice % Location : doc\_z\_misc\_subhaashita % Author : Shvetaranya Narayana % Proofread by : Mandar Mali % Description/comments : From Vrittalamkararatnavali by Shvetaranya Narayana % Latest update : June 9, 2024 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Lokokti Sangrahah ..}## \itxtitle{.. lokoktisa~NgrahaH ..}##\endtitles ## shrIrAmAya namaH | 1\. anirNayantrake grAme madhupuShpaM hi sharkarA | 2\. praku~nchyApi pathA gamyam | 3\. sandagdhA api chikurAH sa~njAyerankimi~NgAlAH | 4\. ekagrAme dvAvunmattau | 5\. hi~NgupAtramapashyaH kiM vipra bhikShArthamAgata | 6\. AtmasheShe dharmakR^ityam | 7\. vinAyakaM prakurvANo rachayAmAsa vAnaram | 8\. kAkyAshchApi svashishuH svarNam | 9\. nahivandhyA vijAnAti gurU prasavavedanAm | 10\. balinastR^iNamAyudham | 11\. svayaM taritumakShamaH kimu parAnasau tArayet | 12\. pakShiyogyo rAmasharaH | 13\. viratAyAmapi vR^iShTau nahi shAkhAnAM pR^iShanti viratA ni | 14\. sarva kArya tiShThatu vR^iddhaM kAraya sAmpratamakArUDham | 15\. jyeShThAgamanaparyantamamA kiM hi vilambate | 16\. bhikShukapiTharaM shanirAvishati | 17\. guNAH pUjAsthAnaM guNiShu na cha li~NgaM na cha vayaH | 18\. puruShAdhikye pAkAdhikyam | 19\. praNipAtapratIkAraH saMrambho hi mahAtmanAm | 20\. syAduShNIShaM shiraso yogyam | 21\. hemnassaMlakShyate hyagnau vishuddhishshyAmikA.api vA | 22\. lakShmyAgamane bandhvAgamanam | 23\. kimivahi madhurANAM maNDanaM nAkR^itInAm | 24\. eko muShTigrAho mUrkhe | 25\. koShTunaTanasampattu karkaTaprANahAnikR^it | 26\. shreyAMsi bahuvighnAni | 27\. AlayasthAyimArjAro devatAyA bibheti kim | 28\. anirvedassiddhimUlam | 29\. kShIraM sarpAya dadyAchchetsa sapoM viShamudreit | 30\. sarvassarvaM na jAnAti | 31\. vinAyakAlayaM mR^ijyAnna tatrochchAramAcharet | 32\. uShNamuShNena shAmyati | 33\. tIkShNatvApAdake vR^ikShe tIkShNatvasya parIkShaNam | 34\. ahipAdAnahitti | 35\. ekaikashaH shataM kiMvA yogapadyena kiM shatam | 36\. ratnahArI tu pArthivaH | 37\. utsR^ijya nagaraM grAme ratnAnAM hi parIkShaNam | 38\. kAmI svatAM pashyati | 39\. patedAmrashalATuH kiM mantre prochchArite sati | 40\. sati kuDye chitrakarma | 41\. shuShke pichaNDe bhu~njIta tura~Ngo.api palAlakam | 42\. ko.atibhArassamarthAnAm | 43\. ubhayorajayosstanyaM pItavAnayamarbhakaH | 44\. kiM dUraM vyavasAyinAm | 45\. tapassthitAnAM sulabhaM hi sarvam | 46\. ko videshaH savidyAnAm | 47\. satsvardanaM phalamadohR^idameva sUte | 48\. kaH paraH priyavAdinAm | 49\. kShudhitashchApi shArdUlo na kuryAttR^iNabhakShaNam | 50\. yatrAkR^itistatra guNAH | 55\. pravAho nUtanaH pranaM pravAhachyApyanAshayat | 52\. duShkaraM kiM mahAtmanAm | 53\. svasuH putraH svaputrashchetkimarthaM tapasi shramaH | 54\. bhItAH bibhyati sarvataH | 55\. ashvaH pAdena kha~njo.api kulutthagiraNe paTuH | 56\. sAdhvI jyeShThA.a.achAryapatnI | 57\. purashchUDasya viprasya shikhA kampeta kiM vR^ithA | 58\. jyeShThApi bhAryA kAlopayogA | 59\. vishvaprasiddhaviprasya kiM keshabrahmasUtrakam | 60\. kUpaH khAto bhUto jAtaH | 61\. draShTu vraNaM karagataM mukuraH kimarthaH | 62\. gatayo bhinnapathA hi dehinAm | 63\. agnihotrasya cha kR^iSherapi nAstyanurUpatA | 64\. archakadattaM yattattIrtham | 65\. vaTakAnAM tu gaNanaM na randhrANAmudIritam | 66\. vR^iddhA nArI pativratA | 67\. shreShThA bhuktishcha sevA cha bheShajasya tryaha smR^itA | 68\. mlechChavIthyAM bhikShubhikShA | 69\. shAtuM svakaM pR^iShThadeshaM pATavaM nAsti kasyachit | 70\. a~NguliyogyaH shvayathuH | 71\. A kaNThamapi bandhutve hastaM vakShasi mA kShipa | 72\. bhikShA bhikShornachAlAbvAH | 73\. rAsabhasya purIShaM hi jAyate homasAdhanam | 74\. hiMsitaM hiMsyate padam | 75\. modake ChedamApte.api tadruchirnaiva yAsyati | 76\. nAshitaM nAshyate kulam | 77\. bhANDe vakratvamApte.api kiM na pachyeta modakam | 78\. viprAH pashchimabuddhayaH | 79\. sarShape satyapi svalpe tatkaTutvaM na gachChati | 80\. sammArjanyAH padarajjuH | 81\. prakShAlanAddhi pa~Nkasya dUrAdasparshanaM varam | 82\. bAlye ramyo gardabho.api | 83\. gR^ihItvA taNDulAn jyeShThabhaginIbandhutA tu kA | 84\. eko bheko ghaTasarpANAm | 85\. viShNushAkaH pAdapaNo bharabhR^ityA tripAtpaNA | 86\. uShTrasyA~NgaM sarvaM vakram | 87\. kUpasthitasya bhekasya kA rAShTrasya vichAraNA | 88\. kArpAso vastramaphalat | 89\. grAmaM gate karShaNayogyabhadre tatrApi taM karShaNameva kArayet | 90\. nadIpravAhe pUrNe.api lIDhvA pAnakriyA shunaH | 91\. dinedine kiM sUpAnnam | 92\. pitAmahI shayIta chedgR^ihasya rakShikA bhavet | 93\. svAparAdhaM navetti svaH | 94\. tAmrachUDaM tADayituM mahAyaShTiH kimiShyate | 95\. saMshayAtmA vinashyati | 96\. sthitvochcharechchedAchAryodhAvitvA shiShya uchcharet | 97\. sa~NgrahI nAvasIdati | 98\. bAlaiH kR^itAyAstu kR^iSheHphalaM kiM gR^ihamAvrajet | 99\. duShTaM chetaH sAsha~NkaM syAt | 100\. yadi vahniriti brUyAdAsyaM pachyeta kiM tadA | 101\. punarAyAnmahAkapiH | 102\. kiM vArShikAndhakAre.api kIshaH shAkhAM nalakShayet | 103\. mUkhaijalpo vAchaH shrAntyai | 104\. nartakatanUjaMshikShayasinR^ittam | 105\. anyannayAtihivibhUtirapatyabhAjAm | 106\. ArShogarbhonovilambetarAtrau | 107\. madhugrAhI kUparaM kinnalihyAt | 108\. uShNodakasya sekena kindotaM niketanam | 109\. kukkurapuchChaM samya~Nnanamet | 110\. jyeShThArjitaM kaniShThasya kaTisUtrAya nApyalam | 111\. phaTATopobhaya~NkaraH | 112\. badhvArudanshubhe kinnu tUShNIMsyAnmR^itaveshmani | 113\. gAnaM mUDhashrotre bANaH | 114\. svAnArjitasya svarNasya shuddhirnacha miti nacha | 115\. kindurmarShatitithUNAm | 116\. mAdhuryadarshI mArjAraH pratishikyamabhivrajet | 117\. kimakAryamasAdhubhiH . rajakyAM rajakasyAshA tasyAAshAturAsame | 118\. vishvasyA~nchauryavantaM vA na vishvasyAttu vAmanam | 119\. kimadeyaM vadAnyAnAm | 120\. uttarAbhimukhasaudhaniketanAdakShiNAbhimukhaparNakuTI varA | 121\. apyatikShullakaM sarpa mahAdaNDena tADaya | 122\. kaH paraH samadarshinAm | 123\. pipIlikAnAM spR^iShTayApi shilApyAgharShitA bhavet | 124\. nahi vAcho daridratA | 125\. nadImIkShetachedvipra_utkrushyotkrushya vai patet | 126\. AkhuHprAptaHkhAtvA shailam | 127\. ekAshItitamAlasya koTibha~NgAya kalpate | 128\. gatAnugatiko lokaH | 129\. nola~Nghayati sImAnaM tillakAnanakanyakA | 130\. rasanAyAssirA kutaH | 131\. piTakAnAM sahasrasya hantA chChettA bhiShaksmR^itaH | 132\. gulabhANDaM sajeiMshaH | 133\. kuDavo.api nashiShyeta karShako gaNayedyadi | 134\. savAte dhUnayetkAle | 135\. pAnakriyA yavAgvAtu gaNDUSho himanIrataH | 136\. naradR^ishvA payonidhiH | 137\. mauktikaM kanyakApi syAtshulkaM chApi bhavelaghu | 138\. pratyApaNaM pumAneva | 139\. chitrepyanahashcholIyaH | 140\. utpAdakasya kumbhAnAmanekAndivasAnkriyA | 141\. udbhedakasya kumbhAnAmekameva kShaNaM kriyA | 142\. kakalAso vR^iteHsAkShI | 143\. patratumbI niShiddhAchedgR^ihatu~nchyAH kimAgatam | 144\. bandhubhAvo raNe kutaH | 145\. siddhamannaM parityajya bhikShAmaTati durmatiH | 146\. yatiyAtrA bahirvedyAm | 147\. hastasthaM pAyasaM muktvA kUrparaM leDhi durmatiH | 148\. ka~Nkasya nAsA khidyeta | 149\. R^iNaM gR^ihItvApyupavAsa eva | 150\. niShkuTauShadhiragauravAspadam | 151\. bichChindyAtkiM kaNThasUtraM duHkhaprashnArthamAgatA | 152\. vAgmI tanUbhavo jIvet | 153\. yatra bhu~Nkte gR^ihe tatra dvaitamiShyeta kiMsvayam | 154\. nidrAluvatsaH puMvatsaH | 155\. kena bandhayituM shakyaM ku~njarasyAlamallakam | 156\. niHspR^ihasya tR^iNa~njagat | 157\. taNDulAshchedvikIryeran sahasraM vAyasAstadA | 158\. apUrNaH kalasho nR^ityet | 159\. praveshya vA manaM toye paripashyatyagAdhatAm | 160\. pa~nchasu dve abalbaje | 161\. aniShTAyAstu bhAryAyAHkarasparshe.api duShTatA | 162\. j~nAnaM bhAraH kriyAM vinA | 163\. lekhinI kathayetkha~njAmajAnan lekhanaM pumAn | 164\. guroratikramI shiShyaH | 165\. pAkAyaivAbhavatkAla kAlo nAstyauShNyashAntaye | 166\. vAdabhraShTo vaidyashreShThaH | 167\. vyAjabhUtaM hi kha~njasya vAjinaHskhalitaM sthalam | 168\. skandhAdR^irshva sakhA bhavet | 169\. mahiShyAmprasavArtAyAM mahiSho madanAturaH | 170\. bhuktishramo dR^iDhasyApi | 171\. pa~nchavaktre vane dR^iShTe kiM chareyuH pare mR^igAH | 172\. chauryamabhyasya vismara | 173\. bhittishAkaM melayitvA durdhIrveshye nipAtaya | 174\. bhikShApAtraM bR^ihatpAtram | 175\. dahyamAne gR^ihe vahni dhUmapatrAya yAchate | 176\. yuddhakAryAya gograhaH | 177\. chaTakAkiM bhavetka~Nko DayamAnopyuparyalam | 178\. bAlavatso na bhItij~naH | 179\. AgatAvAgatau shvadharabhavadgardabhI yathA | 180\. gajasya bhANDasya cha sAmyamAttam | 181\. yAvanAlasamutpannA lAjAH ki~Nku~njarakShudhaH | 182\. mR^ittikAdhanajAmAturbhakShaNaM shuShkagoshakR^it | 183\. prativAdipade pAto varaM sAkShyanipAtataH | 184\. prApye.api kuTTane shlAghyaM kuddanaM somikai karaiH | 185\. vishrANanIyaM bhiShaje draviNaM dehi chakriNe | 186\. bhojane puratastiShTha pashchAttiShTha niShevaNe | 187\. jAtasyApi girau dhAnyasyAvaghAta ulUkhale | 188\. nirastamAnave grAme hayamedhaM karotyayam | 189\. vidvAneva vijAnAti vidvadjanaparishramam | 190\. ya eva gavAM nivartane prabhavati sa eva dhana~njayaH | 191\. ayodhanaM giredAkhuH kAkashchechChishumuddharet | 192\. shilAgajAnanaM dashetsadantabha~NgamApnuyAt | 193\. na kartakaM pa~NkaprasAdanAya | 194\. pR^ithukaM smR^itvA dhulUkhalamavahanti | 195\. mArgitA latA pAdayoH protA | 196\. akhaNDaM kUshmANDamannamadhye ChAdayasi | 197\. prAchIne kANe kavATamapAvR^iNu | 198\. ayamaparo gaNDasyopari piTakodaH | 199\. digambaradeshe kaupInavAnunmattaH | 200\. anyadupakrAntamanyadApatitam | 201\. na shaNasUtravAnAbhyAse prasarasUtravaichitryalAbhaH | 202\. ratnAkare.api kShArabhAvaH | 203\. giri nigIrNavato mahAdevasya kavATamekaM parpaTam | 204\. phalaM galitaM payasi prapAta | 205\. lUtAtantunA gandhagajAlAnasandAnam | 206\. sUchItuNDena vajramaNibhedaH | 207\. vahnireva vahnevabheShajam | 208\. nahi taraNikarsparshAdanyo vyAdhirindIvaravanasya | 209\. prayogaparatantrA hi kAryasiddhiH | 210\. alavituHkaTyAmaShTapa~nchAshallavitrANi | 211\. gardAspadaM hi grAmasya gaNeshAlayabhikShukaH | 212\. puShpeNa saha sUtramapi surabhiH | 213\. puruShavisheShapariSha~NgotkarShiNya eva purandhyo bhavanti | 214\. IrShyAyitaM hi sundarINAM prakAshakaM premasarvasvasya | 215\. na kAlaharaNakShamAH priyasamAgamamahotsavAH | 216\. bhavitavyAnAM dvArANi bhavanti sarvatra | 217\. ikhaM bhakShayitumapi bhR^itiH kim | 218\. kaitakasamparkAtsivayamapi kimapyAmodate | 219\. lokobhinnaruchiH | 220\. nAvopi shakaTamArohet shakaTamapi nAvamArohet | 221\. mUkAjalyakashchaNDaprachaNDaH | 222\. phaliShyatsasyama~Nkurodaye dR^ishyam | 223\. kAShThatADanena dantabha~Ngo jAtaH | 224\. AmrAnpR^iShTaH kovidArAnAcha | 225\. adhaH patato.api shmashruNi raNuna mataH | 226\. meyashUnye haste kiM kiShkumAna | 227\. tava gR^ihamAgachCheyaM chekiM dadAsime | 228\. mama gR^ihamAgachCheshchekimAnayasi me | 229\. yavAgvAmapyAshA shmashruNyapyAshA | 230\. kAshIM gatamapi karma na mu~nchet | 231\. abhisAriketi gajamAruhya gachChet | 232\. chauryavatIti vIthyAM gantuM shaknuyAki | 233\. samudre kShiptamapi kalashaM pUraNIyameva jalaM pUrayet | 234\. naukAvANijyato jAtamR^iNaM kiM nivarteta kArpAsatantukaraNena | 235\. shivamitavittanarasya bhAryA bhUtvA kiM droNamitavittAshAM kartumarhet | 236\. atyalpamapi tR^iNaM dantanirgharShaNArham | 237\. gardabhopadeshaH karNamUlamAjagaH | 238\. mashakrasya piTake jAte Chedo dAho vA kiyAna | 239\. nimne sthale tiShThate jalam | 240\. kUpanIraM pravAho nApaharet | 241\. gopuraM pA~nchAlikA vA dhArayati | 242\. yadi shvashrUbhindyAttadA mR^idbhANDaM yadi snuShA bhindyAttadA kAMsyabhANDa | 243\. satastatastrayo mArgAH dvau mA vasatassataH eko.asato.asato mArgaH | 244\. dhAvantaM grAmamanudhAvet | 245\. nirmitasya sadanasya samyakAryatvoktiH | 246\. jIrNaparNarAshimadhyakShiptasyApi gu~njAphalasya shobhA nApagachChet | 247\. jananyaShTapadAni kAmyechchedvatsaH ShoDasha padAni kAmyet | 248\. jAmAtre pAchitamannaM putrAya pariveShya kukShitApamupAgamat | 249\. vR^iShabha iti bhAShamANamapi pR^ichChati vatsAya kuDavamitaM kShIram | 250\. nadyA yojanadUrepyalamallakamakhsayat | 251\. mikShitvApi bhikShave dehi | 252\. bhikShurapavarake tiShThet bhikShubhasrikA rathyAyAM tiShThet | 253\. ikShave kR^iShTA mR^ittikA kiM taptasya kShIrasya sharkarA bhavet | 254\. ashvatthaM pradakShiNIkuvaNaIva kukShimUlamAmR^ishati | 255\. yavAgthai sthitAn taNDulAn datvA kakSharomANyavApayat | 256\. Are Are viti vadannaro.agnau kiM patipyati | 257\. rogivAgabhramArohetkim | 258\. tatkAlakAryasya buddhiyUnnA | 259\. javena ra~Ngavalyartha piShTamAdAya vikira | 260\. kochyAM shivamarIchishchedatra kim | 261\. tR^iNAni kimu badhyerangoshcharantyAH viShANayoH | 262\. AShADhavAte shilAyAM DayamAnAyAM shAlmalIkAsaHkiyAn | 263\. uktvA dattA vAchA badhvA dattaM chAnnaM kati dinAni tiShThetAm | 264\. dR^iShTAranAlaM sthalamadiraishaH dR^iShTaudanaM sthAnamamayampattanam | 265\. bhuktaye samAgatA devatA grAmadevatAM nirakAsayat | 266\. ehyehIti vanaM vakti gachChagachCheti mandiram | 267\. bAlasiMho.api badhvA kiM chAryeta | 268\. shilAyAM valkasUtramutpAdayet sikatAH rajjumApAdayet khaM sharAsaM maNDalIkuryAt | 269\. bahinbahinnityukte bahIM barha dadyAkim | 270\. bhikShumatADayata Dayate sma kanthA | 271\. bhartA tA. Dayati sma netramalaM nashyati sma | 272\. mR^ite.api putre snuShAdauShTayaM vyaramat | 273\. tilAstailArthamAtape shoShyante kimarthamAkhukarIShA. Ni | 274\. mAtaraM dR^iShTA duhitaraM nishchinu | 275\. asmAttIrAdadastIraM haritam | 276\. ajAshchetpAramuttareyuH kimekamapyajAvatsaloma vitareyam | 277\. kAravIthyAM sUchIvikrayo vA | 278\. kArachulyAM makShikAH kiM sajeyuH | 279\. sajalavyayaH kUpaH sajalodgamaH | 280\. aMvaShTasadane romNAM nyUnatA kim | 281\. vihAya lAbhaM kiM shreShThI saritA saha yAsyati | 282\. kAkAdbhItimatI ka~NkAddhairyavatI | 283\. ikShurbhadhura_ityAmUlaM khanyeta vA | 284\. martuM yAsyato mahodadhirUrumAtraH | 285\. sA~NkAmikaH piTakaH sparshamAtreNa sa~NkrAmet | 286\. chikoDaH shAkhAyAM kUrmaH kUpe | 287\. kaNTharajju vimuchya vAlamadhArayaH | 288\. haste navanItaM nidhAya ghR^itAya charati | 289\. jalAvatAre yadi dR^ishyeta mAtA tadA sutA sadane kinnu dR^ishyA | 290\. vR^ikShaM sthApitAn jalaM si~nchet | 291\. vAlamAkampayed_he mArjAro.api kR^itAshane | 292\. sthitaM yAtre datvA devare bhikShArthamarodIt | 293\. agnau mandAgnimahAgnirvA | 294\. nadyAM pAtayannapi mitvA pAtayet | 295\. chalatsu danteShu nivartate kShut | 296\. nirastapAdape deshe dheraNDo.api drumAyate | 297\. piturbhukti pAtraM mahAnase nyujam | 298\. sahasrashrAddhanAshI sAmigrAmayAjI | 299\. jAmAteti kathitaM tR^iNamunnamet | 300\. kuberasadane.api mR^inmayyeva chullI na kanakamayI | 301\. kanyA.api syAtkamanIyA ki~nchidapi syAttachChulkam | 302\. sahasrarUpyamUlyako gajaH sthito mR^ito.api vA | 303\. gaurapi tanIyasI syAtpalAlamapyalpaM charet prabhUtaM payashcha pradadyAt | 304\. vR^ishchike bAle.api tadviShamabAlam | 305\. shmashAnavAsI saM. nyAsI kiM vetAlAdiyAdbhayam | 306\. prAtiveshike vR^iddhimupagate pa~ncha dinAni nirAhAro bhavet | 307\. tAlIvanasR^igAlaH kiM bibhIyA~nchalachaladhvaneH | 308\. AgataM shirase yAtaM shirastrANena vai saha | 309\. mUlyamapi svalpaM syAnmauktikAni syuranalpAni | 310\. anadhIte (adhIte.api)mahAbhAShye vyarthA sA padma~njarI | iti shvetAraNyanArAyaNayajvanaH kR^itiShu lokoktisa~NgrahaH pUrNaH | ## Proofread by Mandar Mali \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}