% Text title : Shri Ram Charit Manas - Balkand % File name : manas1\_i.itx % Category : raama, tulasIdAsa, hindi % Location : doc\_z\_otherlang\_hindi % Author : Goswami Tulasidas % Transliterated by : Mr. Balram J. Rathore, Ratlam, M.P., a retired railway driver % Description-comments : Awadhi, Converted from ISCII to ITRANS % Acknowledge-Permission: Dr. Vineet Chaitanya, vc@iiit.net % Latest update : August 28, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Shri Ram Charit Manas ..}## \itxtitle{.. shrI rAma charita mAnasa ..}##\endtitles ## .. shrI gaNeshAya namaH .. shrIjAnakIvallabho vijayate shrI rAmacharita mAnasa prathama sopAna (bAlakANDa) shloka varNAnAmarthasa.nghAnA.n rasAnA.n chhandasAmapi. ma~NgalAnA.n cha karttArau vande vANIvinAyakau .. 1 .. bhavAnIsha~Nkarau vande shraddhAvishvAsarUpiNau. yAbhyA.n vinA na pashyanti siddhAHsvAntaHsthamIshvaram .. 2 .. vande bodhamaya.n nitya.n guru.n sha~NkararUpiNam. yamAshrito hi vakro.api chandraH sarvatra vandyate .. 3 .. sItArAmaguNagrAmapuNyAraNyavihAriNau. vande vishuddhaviGYAnau kabIshvarakapIshvarau .. 4 .. udbhavasthitisa.nhArakAriNI.n kleshahAriNIm. sarvashreyaskarI.n sItA.n nato.aha.n rAmavallabhAm .. 5 .. yanmAyAvashavarti.n vishvamakhila.n brahmAdidevAsurA yatsatvAdamR^iShaiva bhAti sakala.n rajjau yathAherbhramaH. yatpAdaplavamekameva hi bhavAmbhodhestitIrShAvatA.n vande.aha.n tamasheShakAraNapara.n rAmAkhyamIsha.n harim .. 6 .. nAnApurANanigamAgamasammata.n yad rAmAyaNe nigadita.n kvachidanyato.api. svAntaHsukhAya tulasI raghunAthagAthA\- bhAShAnibandhamatima~njulamAtanoti .. 7 .. so\. jo sumirata sidhi ho_i gana nAyaka karibara badana. kara_u anugraha so_i buddhi rAsi subha guna sadana .. 1 .. mUka ho_i bAchAla pa.ngu chaDha_i giribara gahana. jAsu kR^ipA.N so dayAla drava_u sakala kali mala dahana .. 2 .. nIla saroruha syAma taruna aruna bArija nayana. kara_u so mama ura dhAma sadA chhIrasAgara sayana .. 3 .. ku.nda i.ndu sama deha umA ramana karunA ayana. jAhi dIna para neha kara_u kR^ipA mardana mayana .. 4 .. ba.nda_u guru pada ka.nja kR^ipA si.ndhu nararUpa hari. mahAmoha tama pu.nja jAsu bachana rabi kara nikara .. 5 .. ba.nda_u guru pada paduma parAgA. suruchi subAsa sarasa anurAgA .. amiya mUrimaya chUrana chArU. samana sakala bhava ruja parivArU .. sukR^iti sa.nbhu tana bimala bibhUtI. ma.njula ma.ngala moda prasUtI .. jana mana ma.nju mukura mala haranI. ki_e.N tilaka guna gana basa karanI .. shrIgura pada nakha mani gana jotI. sumirata dibya drR^iShTi hiya.N hotI .. dalana moha tama so saprakAsU. ba.De bhAga ura Ava_i jAsU .. ugharahi.n bimala bilochana hI ke. miTahi.n doSha dukha bhava rajanI ke .. sUjhahi.n rAma charita mani mAnika. guputa pragaTa jaha.N jo jehi khAnika .. do\. jathA su_a.njana a.nji dR^iga sAdhaka siddha sujAna. kautuka dekhata saila bana bhUtala bhUri nidhAna .. 1 .. guru pada raja mR^idu ma.njula a.njana. nayana ami_a dR^iga doSha bibha.njana .. tehi.n kari bimala bibeka bilochana. barana_u.N rAma charita bhava mochana .. ba.nda_u.N prathama mahIsura charanA. moha janita sa.nsaya saba haranA .. sujana samAja sakala guna khAnI. kara_u.N pranAma saprema subAnI .. sAdhu charita subha charita kapAsU. nirasa bisada gunamaya phala jAsU .. jo sahi dukha parachhidra durAvA. ba.ndanIya jehi.n jaga jasa pAvA .. muda ma.ngalamaya sa.nta samAjU. jo jaga ja.ngama tIratharAjU .. rAma bhakti jaha.N surasari dhArA. sarasa_i brahma bichAra prachArA .. bidhi niShedhamaya kali mala haranI. karama kathA rabina.ndani baranI .. hari hara kathA birAjati benI. sunata sakala muda ma.ngala denI .. baTu bisvAsa achala nija dharamA. tIratharAja samAja sukaramA .. sabahi.n sulabha saba dina saba desA. sevata sAdara samana kalesA .. akatha alaukika tIratharA_U. de_i sadya phala pragaTa prabhA_U .. do\. suni samujhahi.n jana mudita mana majjahi.n ati anurAga. lahahi.n chAri phala achhata tanu sAdhu samAja prayAga .. 2 .. majjana phala pekhi_a tatakAlA. kAka hohi.n pika baka_u marAlA .. suni Acharaja karai jani ko_I. satasa.ngati mahimA nahi.n go_I .. bAlamIka nArada ghaTajonI. nija nija mukhani kahI nija honI .. jalachara thalachara nabhachara nAnA. je ja.Da chetana jIva jahAnA .. mati kIrati gati bhUti bhalA_I. jaba jehi.n jatana jahA.N jehi.n pA_I .. so jAnaba satasa.nga prabhA_U. lokahu.N beda na Ana upA_U .. binu satasa.nga bibeka na ho_I. rAma kR^ipA binu sulabha na so_I .. satasa.ngata muda ma.ngala mUlA. so_i phala sidhi saba sAdhana phUlA .. saTha sudharahi.n satasa.ngati pA_I. pArasa parasa kudhAta suhA_I .. bidhi basa sujana kusa.ngata parahI.n. phani mani sama nija guna anusarahI.n .. bidhi hari hara kabi kobida bAnI. kahata sAdhu mahimA sakuchAnI .. so mo sana kahi jAta na kaise.n. sAka banika mani guna gana jaise.n .. do\. ba.nda_u.N sa.nta samAna chita hita anahita nahi.n ko_i. a.njali gata subha sumana jimi sama suga.ndha kara do_i .. 3(ka) .. sa.nta sarala chita jagata hita jAni subhA_u sanehu. bAlabinaya suni kari kR^ipA rAma charana rati dehu .. 3(kha) .. bahuri ba.ndi khala gana satibhA_e.N. je binu kAja dAhinehu bA_e.N .. para hita hAni lAbha jinha kere.n. ujare.n haraSha biShAda basere.n .. hari hara jasa rAkesa rAhu se. para akAja bhaTa sahasabAhu se .. je para doSha lakhahi.n sahasAkhI. para hita ghR^ita jinha ke mana mAkhI .. teja kR^isAnu roSha mahiShesA. agha avaguna dhana dhanI dhanesA .. udaya keta sama hita sabahI ke. ku.nbhakarana sama sovata nIke .. para akAju lagi tanu pariharahI.n. jimi hima upala kR^iShI dali garahI.n .. ba.nda_u.N khala jasa seSha saroShA. sahasa badana barana_i para doShA .. puni pranava_u.N pR^ithurAja samAnA. para agha suna_i sahasa dasa kAnA .. bahuri sakra sama binava_u.N tehI. sa.ntata surAnIka hita jehI .. bachana bajra jehi sadA pi_ArA. sahasa nayana para doSha nihArA .. do\. udAsIna ari mIta hita sunata jarahi.n khala rIti. jAni pAni juga jori jana binatI kara_i saprIti .. 4 .. mai.n apanI disi kInha nihorA. tinha nija ora na lA_uba bhorA .. bAyasa pali_ahi.n ati anurAgA. hohi.n nirAmiSha kabahu.N ki kAgA .. ba.nda_u.N sa.nta asajjana charanA. dukhaprada ubhaya bIcha kachhu baranA .. bichhurata eka prAna hari lehI.n. milata eka dukha dAruna dehI.n .. upajahi.n eka sa.nga jaga mAhI.n. jalaja jo.nka jimi guna bilagAhI.n .. sudhA surA sama sAdhU asAdhU. janaka eka jaga jaladhi agAdhU .. bhala anabhala nija nija karatUtI. lahata sujasa apaloka bibhUtI .. sudhA sudhAkara surasari sAdhU. garala anala kalimala sari byAdhU .. guna avaguna jAnata saba ko_I. jo jehi bhAva nIka tehi so_I .. do\. bhalo bhalA_ihi pai laha_i laha_i nichA_ihi nIchu. sudhA sarAhi_a amaratA.N garala sarAhi_a mIchu .. 5 .. khala agha aguna sAdhU guna gAhA. ubhaya apAra udadhi avagAhA .. tehi te.n kachhu guna doSha bakhAne. sa.ngraha tyAga na binu pahichAne .. bhale_u pocha saba bidhi upajA_e. gani guna doSha beda bilagA_e .. kahahi.n beda itihAsa purAnA. bidhi prapa.nchu guna avaguna sAnA .. dukha sukha pApa punya dina rAtI. sAdhu asAdhu sujAti kujAtI .. dAnava deva U.Ncha aru nIchU. ami_a sujIvanu mAhuru mIchU .. mAyA brahma jIva jagadIsA. lachchhi alachchhi ra.nka avanIsA .. kAsI maga surasari kramanAsA. maru mArava mahideva gavAsA .. saraga naraka anurAga birAgA. nigamAgama guna doSha bibhAgA .. do\. ja.Da chetana guna doShamaya bisva kInha karatAra. sa.nta ha.nsa guna gahahi.n paya parihari bAri bikAra .. 6 .. asa bibeka jaba de_i bidhAtA. taba taji doSha gunahi.n manu rAtA .. kAla subhA_u karama bari_A_I. bhale_u prakR^iti basa chuka_i bhalA_I .. so sudhAri harijana jimi lehI.n. dali dukha doSha bimala jasu dehI.n .. khala_u karahi.n bhala pA_i susa.ngU. miTa_i na malina subhA_u abha.ngU .. lakhi subeSha jaga ba.nchaka je_U. beSha pratApa pUji_ahi.n te_U .. udharahi.n a.nta na ho_i nibAhU. kAlanemi jimi rAvana rAhU .. ki_ehu.N kubeSha sAdhu sanamAnU. jimi jaga jAmava.nta hanumAnU .. hAni kusa.nga susa.ngati lAhU. lokahu.N beda bidita saba kAhU .. gagana cha.Dha_i raja pavana prasa.ngA. kIchahi.n mila_i nIcha jala sa.ngA .. sAdhu asAdhu sadana suka sArI.n. sumirahi.n rAma dehi.n gani gArI .. dhUma kusa.ngati kArikha ho_I. likhi_a purAna ma.nju masi so_I .. so_i jala anala anila sa.nghAtA. ho_i jalada jaga jIvana dAtA .. do\. graha bheShaja jala pavana paTa pA_i kujoga sujoga. hohi kubastu subastu jaga lakhahi.n sulachchhana loga .. 7(ka) .. sama prakAsa tama pAkha duhu.N nAma bheda bidhi kInha. sasi soShaka poShaka samujhi jaga jasa apajasa dInha .. 7(kha) .. ja.Da chetana jaga jIva jata sakala rAmamaya jAni. ba.nda_u.N saba ke pada kamala sadA jori juga pAni .. 7(ga) .. deva danuja nara nAga khaga preta pitara ga.ndharba. ba.nda_u.N ki.nnara rajanichara kR^ipA karahu aba sarba .. 7(gha) .. Akara chAri lAkha chaurAsI. jAti jIva jala thala nabha bAsI .. sIya rAmamaya saba jaga jAnI. kara_u.N pranAma jori juga pAnI .. jAni kR^ipAkara ki.nkara mohU. saba mili karahu chhA.Di chhala chhohU .. nija budhi bala bharosa mohi nAhI.n. tAte.n binaya kara_u.N saba pAhI .. karana chaha_u.N raghupati guna gAhA. laghu mati mori charita avagAhA .. sUjha na eka_u a.nga upA_U. mana mati ra.nka manoratha rA_U .. mati ati nIcha U.Nchi ruchi AchhI. chahi_a ami_a jaga jura_i na chhAchhI .. chhamihahi.n sajjana mori DhiThA_I. sunihahi.n bAlabachana mana lA_I .. jau bAlaka kaha totari bAtA. sunahi.n mudita mana pitu aru mAtA .. ha.Nsihahi kUra kuTila kubichArI. je para dUShana bhUShanadhArI .. nija kavita kehi lAga na nIkA. sarasa ho_u athavA ati phIkA .. je para bhaniti sunata haraShAhI. te bara puruSha bahuta jaga nAhI.n .. jaga bahu nara sara sari sama bhA_I. je nija bA.Dhi ba.Dhahi.n jala pA_I .. sajjana sakR^ita si.ndhu sama ko_I. dekhi pUra bidhu bA.Dha_i jo_I .. do\. bhAga chhoTa abhilAShu ba.Da kara_u.N eka bisvAsa. paihahi.n sukha suni sujana saba khala karahahi.n upahAsa .. 8 .. khala parihAsa ho_i hita morA. kAka kahahi.n kalaka.nTha kaThorA .. ha.nsahi baka dAdura chAtakahI. ha.Nsahi.n malina khala bimala batakahI .. kabita rasika na rAma pada nehU. tinha kaha.N sukhada hAsa rasa ehU .. bhAShA bhaniti bhori mati morI. ha.Nsibe joga ha.Nse.n nahi.n khorI .. prabhu pada prIti na sAmujhi nIkI. tinhahi kathA suni lAgahi phIkI .. hari hara pada rati mati na kutarakI. tinha kahu.N madhura kathA raghuvara kI .. rAma bhagati bhUShita jiya.N jAnI. sunihahi.n sujana sarAhi subAnI .. kabi na ho_u.N nahi.n bachana prabInU. sakala kalA saba bidyA hInU .. Akhara aratha ala.nkR^iti nAnA. chha.nda praba.ndha aneka bidhAnA .. bhAva bheda rasa bheda apArA. kabita doSha guna bibidha prakArA .. kabita bibeka eka nahi.n more.n. satya kaha_u.N likhi kAgada kore .. do\. bhaniti mori saba guna rahita bisva bidita guna eka. so bichAri sunihahi.n sumati jinha ke.n bimala biveka .. 9 .. ehi maha.N raghupati nAma udArA. ati pAvana purAna shruti sArA .. ma.ngala bhavana ama.ngala hArI. umA sahita jehi japata purArI .. bhaniti bichitra sukabi kR^ita jo_U. rAma nAma binu soha na so_U .. bidhubadanI saba bhA.Nti sa.NvArI. sona na basana binA bara nArI .. saba guna rahita kukabi kR^ita bAnI. rAma nAma jasa a.nkita jAnI .. sAdara kahahi.n sunahi.n budha tAhI. madhukara sarisa sa.nta gunagrAhI .. jadapi kabita rasa eka_u nAhI. rAma pratApa prakaTa ehi mAhI.n .. so_i bharosa more.n mana AvA. kehi.n na susa.nga baDappanu pAvA .. dhUma_u taja_i sahaja karu_A_I. agaru prasa.nga suga.ndha basA_I .. bhaniti bhadesa bastu bhali baranI. rAma kathA jaga ma.ngala karanI .. chha.n\. ma.ngala karani kali mala harani tulasI kathA raghunAtha kI .. gati kUra kabitA sarita kI jyo.n sarita pAvana pAtha kI .. prabhu sujasa sa.ngati bhaniti bhali ho_ihi sujana mana bhAvanI .. bhava a.nga bhUti masAna kI sumirata suhAvani pAvanI .. do\. priya lAgihi ati sabahi mama bhaniti rAma jasa sa.nga. dAru bichAru ki kara_i ko_u ba.ndi_a malaya prasa.nga .. 10(ka) .. syAma surabhi paya bisada ati gunada karahi.n saba pAna. girA grAmya siya rAma jasa gAvahi.n sunahi.n sujAna .. 10(kha) .. mani mAnika mukutA chhabi jaisI. ahi giri gaja sira soha na taisI .. nR^ipa kirITa tarunI tanu pA_I. lahahi.n sakala sobhA adhikA_I .. taisehi.n sukabi kabita budha kahahI.n. upajahi.n anata anata chhabi lahahI.n .. bhagati hetu bidhi bhavana bihA_I. sumirata sArada Avati dhA_I .. rAma charita sara binu anhavA_e.N. so shrama jA_i na koTi upA_e.N .. kabi kobida asa hR^idaya.N bichArI. gAvahi.n hari jasa kali mala hArI .. kInhe.n prAkR^ita jana guna gAnA. sira dhuni girA lagata pachhitAnA .. hR^idaya si.ndhu mati sIpa samAnA. svAti sAradA kahahi.n sujAnA .. jau.n baraSha_i bara bAri bichArU. hohi.n kabita mukutAmani chArU .. do\. juguti bedhi puni pohi_ahi.n rAmacharita bara tAga. pahirahi.n sajjana bimala ura sobhA ati anurAga .. 11 .. je janame kalikAla karAlA. karataba bAyasa beSha marAlA .. chalata kupa.ntha beda maga chhA.N.De. kapaTa kalevara kali mala bhA.N.De.n .. ba.nchaka bhagata kahA_i rAma ke. ki.nkara ka.nchana koha kAma ke .. tinha maha.N prathama rekha jaga morI. dhI.nga dharamadhvaja dha.ndhaka dhorI .. jau.n apane avaguna saba kaha_U.N. bA.Dha_i kathA pAra nahi.n laha_U.N .. tAte mai.n ati alapa bakhAne. thore mahu.N jAnihahi.n sayAne .. samujhi bibidhi bidhi binatI morI. ko_u na kathA suni de_ihi khorI .. etehu para karihahi.n je asa.nkA. mohi te adhika te ja.Da mati ra.nkA .. kabi na ho_u.N nahi.n chatura kahAva_u.N. mati anurUpa rAma guna gAva_u.N .. kaha.N raghupati ke charita apArA. kaha.N mati mori nirata sa.nsArA .. jehi.n mAruta giri meru u.DAhI.n. kahahu tUla kehi lekhe mAhI.n .. samujhata amita rAma prabhutA_I. karata kathA mana ati kadarA_I .. do\. sArada sesa mahesa bidhi Agama nigama purAna. neti neti kahi jAsu guna karahi.n nira.ntara gAna .. 12 .. saba jAnata prabhu prabhutA so_I. tadapi kahe.n binu rahA na ko_I .. tahA.N beda asa kArana rAkhA. bhajana prabhA_u bhA.Nti bahu bhAShA .. eka anIha arUpa anAmA. aja sachchidAna.nda para dhAmA .. byApaka bisvarUpa bhagavAnA. tehi.n dhari deha charita kR^ita nAnA .. so kevala bhagatana hita lAgI. parama kR^ipAla pranata anurAgI .. jehi jana para mamatA ati chhohU. jehi.n karunA kari kInha na kohU .. ga_I bahora garIba nevAjU. sarala sabala sAhiba raghurAjU .. budha baranahi.n hari jasa asa jAnI. karahi punIta suphala nija bAnI .. tehi.n bala mai.n raghupati guna gAthA. kahiha_u.N nA_i rAma pada mAthA .. muninha prathama hari kIrati gA_I. tehi.n maga chalata sugama mohi bhA_I .. do\. ati apAra je sarita bara jau.n nR^ipa setu karAhi.n. chaDhi pipIlika_u parama laghu binu shrama pArahi jAhi.n .. 13 .. ehi prakAra bala manahi dekhA_I. kariha_u.N raghupati kathA suhA_I .. byAsa Adi kabi pu.ngava nAnA. jinha sAdara hari sujasa bakhAnA .. charana kamala ba.nda_u.N tinha kere. puravahu.N sakala manoratha mere .. kali ke kabinha kara_u.N paranAmA. jinha barane raghupati guna grAmA .. je prAkR^ita kabi parama sayAne. bhAShA.N jinha hari charita bakhAne .. bha_e je ahahi.n je ho_ihahi.n Age.n. pranava_u.N sabahi.n kapaTa saba tyAge.n .. hohu prasanna dehu baradAnU. sAdhu samAja bhaniti sanamAnU .. jo praba.ndha budha nahi.n AdarahI.n. so shrama bAdi bAla kabi karahI.n .. kIrati bhaniti bhUti bhali so_I. surasari sama saba kaha.N hita ho_I .. rAma sukIrati bhaniti bhadesA. asama.njasa asa mohi a.NdesA .. tumharI kR^ipA sulabha so_u more. si_ani suhAvani TATa paTore .. do\. sarala kabita kIrati bimala so_i Adarahi.n sujAna. sahaja bayara bisarA_i ripu jo suni karahi.n bakhAna .. 14(ka) .. so na ho_i binu bimala mati mohi mati bala ati thora. karahu kR^ipA hari jasa kaha_u.N puni puni kara_u.N nihora .. 14(kha) .. kabi kobida raghubara charita mAnasa ma.nju marAla. bAla binaya suni suruchi lakhi mopara hohu kR^ipAla .. 14(ga) .. so\. ba.nda_u.N muni pada ka.nju rAmAyana jehi.n niramaya_u. sakhara sukomala ma.nju doSha rahita dUShana sahita .. 14(gha) .. ba.nda_u.N chAri_u beda bhava bAridhi bohita sarisa. jinhahi na sapanehu.N kheda baranata raghubara bisada jasu .. 14(~Na) .. ba.nda_u.N bidhi pada renu bhava sAgara jehi kInha jaha.N. sa.nta sudhA sasi dhenu pragaTe khala biSha bArunI .. 14(cha) .. do\. bibudha bipra budha graha charana ba.ndi kaha_u.N kara jori. ho_i prasanna puravahu sakala ma.nju manoratha mori .. 14(chha) .. puni ba.nda_u.N sArada surasaritA. jugala punIta manohara charitA .. majjana pAna pApa hara ekA. kahata sunata eka hara abibekA .. gura pitu mAtu mahesa bhavAnI. pranava_u.N dInaba.ndhu dina dAnI .. sevaka svAmi sakhA siya pI ke. hita nirupadhi saba bidhi tulasIke .. kali biloki jaga hita hara girijA. sAbara ma.ntra jAla jinha sirijA .. anamila Akhara aratha na jApU. pragaTa prabhA_u mahesa pratApU .. so umesa mohi para anukUlA. karihi.n kathA muda ma.ngala mUlA .. sumiri sivA siva pA_i pasA_U. barana_u.N rAmacharita chita chA_U .. bhaniti mori siva kR^ipA.N bibhAtI. sasi samAja mili manahu.N surAtI .. je ehi kathahi saneha sametA. kahihahi.n sunihahi.n samujhi sachetA .. ho_ihahi.n rAma charana anurAgI. kali mala rahita suma.ngala bhAgI .. do\. sapanehu.N sAchehu.N mohi para jau.n hara gauri pasA_u. tau phura ho_u jo kahe_u.N saba bhAShA bhaniti prabhA_u .. 15 .. ba.nda_u.N avadha purI ati pAvani. sarajU sari kali kaluSha nasAvani .. pranava_u.N pura nara nAri bahorI. mamatA jinha para prabhuhi na thorI .. siya ni.ndaka agha ogha nasA_e. loka bisoka banA_i basA_e .. ba.nda_u.N kausalyA disi prAchI. kIrati jAsu sakala jaga mAchI .. pragaTe_u jaha.N raghupati sasi chArU. bisva sukhada khala kamala tusArU .. dasaratha rA_u sahita saba rAnI. sukR^ita suma.ngala mUrati mAnI .. kara_u.N pranAma karama mana bAnI. karahu kR^ipA suta sevaka jAnI .. jinhahi birachi ba.Da bhaya_u bidhAtA. mahimA avadhi rAma pitu mAtA .. so\. ba.nda_u.N avadha bhu_Ala satya prema jehi rAma pada. bichhurata dInadayAla priya tanu tR^ina iva parihare_u .. 16 .. pranava_u.N parijana sahita bidehU. jAhi rAma pada gU.Dha sanehU .. joga bhoga maha.N rAkhe_u go_I. rAma bilokata pragaTe_u so_I .. pranava_u.N prathama bharata ke charanA. jAsu nema brata jA_i na baranA .. rAma charana pa.nkaja mana jAsU. lubudha madhupa iva taja_i na pAsU .. ba.nda_u.N lachhimana pada jalajAtA. sItala subhaga bhagata sukha dAtA .. raghupati kIrati bimala patAkA. da.nDa samAna bhaya_u jasa jAkA .. seSha sahasrasIsa jaga kArana. jo avatare_u bhUmi bhaya TArana .. sadA so sAnukUla raha mo para. kR^ipAsi.ndhu saumitri gunAkara .. ripusUdana pada kamala namAmI. sUra susIla bharata anugAmI .. mahAvIra binava_u.N hanumAnA. rAma jAsu jasa Apa bakhAnA .. so\. pranava_u.N pavanakumAra khala bana pAvaka gyAnadhana. jAsu hR^idaya AgAra basahi.n rAma sara chApa dhara .. 17 .. kapipati rIchha nisAchara rAjA. a.ngadAdi je kIsa samAjA .. ba.nda_u.N saba ke charana suhA_e. adhama sarIra rAma jinha pA_e .. raghupati charana upAsaka jete. khaga mR^iga sura nara asura samete .. ba.nda_u.N pada saroja saba kere. je binu kAma rAma ke chere .. suka sanakAdi bhagata muni nArada. je munibara bigyAna bisArada .. pranava_u.N sabahi.n dharani dhari sIsA. karahu kR^ipA jana jAni munIsA .. janakasutA jaga janani jAnakI. atisaya priya karunA nidhAna kI .. tAke juga pada kamala manAva_u.N. jAsu kR^ipA.N niramala mati pAva_u.N .. puni mana bachana karma raghunAyaka. charana kamala ba.nda_u.N saba lAyaka .. rAjivanayana dhare.n dhanu sAyaka. bhagata bipati bha.njana sukha dAyaka .. do\. girA aratha jala bIchi sama kahi_ata bhinna na bhinna. bada_u.N sItA rAma pada jinhahi parama priya khinna .. 18 .. ba.nda_u.N nAma rAma raghuvara ko. hetu kR^isAnu bhAnu himakara ko .. bidhi hari haramaya beda prAna so. aguna anUpama guna nidhAna so .. mahAma.ntra jo_i japata mahesU. kAsI.n mukuti hetu upadesU .. mahimA jAsu jAna ganarA_u. prathama pUji_ata nAma prabhA_U .. jAna Adikabi nAma pratApU. bhaya_u suddha kari ulaTA jApU .. sahasa nAma sama suni siva bAnI. japi je_I piya sa.nga bhavAnI .. haraShe hetu heri hara hI ko. kiya bhUShana tiya bhUShana tI ko .. nAma prabhA_u jAna siva nIko. kAlakUTa phalu dInha amI ko .. do\. baraShA ritu raghupati bhagati tulasI sAli sudAsa .. rAma nAma bara barana juga sAvana bhAdava mAsa .. 19 .. Akhara madhura manohara do_U. barana bilochana jana jiya jo_U .. sumirata sulabha sukhada saba kAhU. loka lAhu paraloka nibAhU .. kahata sunata sumirata suThi nIke. rAma lakhana sama priya tulasI ke .. baranata barana prIti bilagAtI. brahma jIva sama sahaja sa.NghAtI .. nara nArAyana sarisa subhrAtA. jaga pAlaka biseShi jana trAtA .. bhagati sutiya kala karana bibhUShana. jaga hita hetu bimala bidhu pUShana . svAda toSha sama sugati sudhA ke. kamaTha seSha sama dhara basudhA ke .. jana mana ma.nju ka.nja madhukara se. jIha jasomati hari haladhara se .. do\. eku chhatru eku mukuTamani saba baranani para jo_u. tulasI raghubara nAma ke barana birAjata do_u .. 20 .. samujhata sarisa nAma aru nAmI. prIti parasapara prabhu anugAmI .. nAma rUpa du_i Isa upAdhI. akatha anAdi susAmujhi sAdhI .. ko ba.Da chhoTa kahata aparAdhU. suni guna bheda samujhihahi.n sAdhU .. dekhi_ahi.n rUpa nAma AdhInA. rUpa gyAna nahi.n nAma bihInA .. rUpa biseSha nAma binu jAne.n. karatala gata na parahi.n pahichAne.n .. sumiri_a nAma rUpa binu dekhe.n. Avata hR^idaya.N saneha biseShe.n .. nAma rUpa gati akatha kahAnI. samujhata sukhada na parati bakhAnI .. aguna saguna bicha nAma susAkhI. ubhaya prabodhaka chatura dubhAShI .. do\. rAma nAma manidIpa dharu jIha deharI dvAra. tulasI bhItara bAherahu.N jau.n chAhasi uji_Ara .. 21 .. nAma jIha.N japi jAgahi.n jogI. birati bira.nchi prapa.ncha biyogI .. brahmasukhahi anubhavahi.n anUpA. akatha anAmaya nAma na rUpA .. jAnA chahahi.n gU.Dha gati je_U. nAma jIha.N japi jAnahi.n te_U .. sAdhaka nAma japahi.n laya lA_e.N. hohi.n siddha animAdika pA_e.N .. japahi.n nAmu jana Arata bhArI. miTahi.n kusa.nkaTa hohi.n sukhArI .. rAma bhagata jaga chAri prakArA. sukR^itI chAri_u anagha udArA .. chahU chatura kahu.N nAma adhArA. gyAnI prabhuhi biseShi pi_ArA .. chahu.N juga chahu.N shruti nA prabhA_U. kali biseShi nahi.n Ana upA_U .. do\. sakala kAmanA hIna je rAma bhagati rasa lIna. nAma suprema piyUSha hada tinhahu.N ki_e mana mIna .. 22 .. aguna saguna du_i brahma sarUpA. akatha agAdha anAdi anUpA .. more.n mata ba.Da nAmu duhU te.n. ki_e jehi.n juga nija basa nija bUte.n .. pro.Dhi sujana jani jAnahi.n jana kI. kaha_u.N pratIti prIti ruchi mana kI .. eku dArugata dekhi_a ekU. pAvaka sama juga brahma bibekU .. ubhaya agama juga sugama nAma te.n. kahe_u.N nAmu ba.Da brahma rAma te.n .. byApaku eku brahma abinAsI. sata chetana dhana Ana.Nda rAsI .. asa prabhu hR^idaya.N achhata abikArI. sakala jIva jaga dIna dukhArI .. nAma nirUpana nAma jatana te.n. so_u pragaTata jimi mola ratana te.n .. do\. niraguna te.n ehi bhA.Nti ba.Da nAma prabhA_u apAra. kaha_u.N nAmu ba.Da rAma te.n nija bichAra anusAra .. 23 .. rAma bhagata hita nara tanu dhArI. sahi sa.nkaTa ki_e sAdhu sukhArI .. nAmu saprema japata anayAsA. bhagata hohi.n muda ma.ngala bAsA .. rAma eka tApasa tiya tArI. nAma koTi khala kumati sudhArI .. riShi hita rAma suketusutA kI. sahita sena suta kInha bibAkI .. sahita doSha dukha dAsa durAsA. dala_i nAmu jimi rabi nisi nAsA .. bha.nje_u rAma Apu bhava chApU. bhava bhaya bha.njana nAma pratApU .. da.nDaka banu prabhu kInha suhAvana. jana mana amita nAma ki_e pAvana .. . nisichara nikara dale raghuna.ndana. nAmu sakala kali kaluSha nika.ndana .. do\. sabarI gIdha susevakani sugati dInhi raghunAtha. nAma udhAre amita khala beda bidita guna gAtha .. 24 .. rAma suka.nTha bibhIShana do_U. rAkhe sarana jAna sabu ko_U .. nAma garIba aneka nevAje. loka beda bara birida birAje .. rAma bhAlu kapi kaTaku baTorA. setu hetu shramu kInha na thorA .. nAmu leta bhavasi.ndhu sukhAhI.n. karahu bichAru sujana mana mAhI.n .. rAma sakula rana rAvanu mArA. sIya sahita nija pura pagu dhArA .. rAjA rAmu avadha rajadhAnI. gAvata guna sura muni bara bAnI .. sevaka sumirata nAmu saprItI. binu shrama prabala moha dalu jItI .. phirata saneha.N magana sukha apane.n. nAma prasAda socha nahi.n sapane.n .. do\. brahma rAma te.n nAmu ba.Da bara dAyaka bara dAni. rAmacharita sata koTi maha.N liya mahesa jiya.N jAni .. 25 .. mAsapArAyaNa, pahalA vishrAma nAma prasAda sa.nbhu abinAsI. sAju ama.ngala ma.ngala rAsI .. suka sanakAdi siddha muni jogI. nAma prasAda brahmasukha bhogI .. nArada jAne_u nAma pratApU. jaga priya hari hari hara priya ApU .. nAmu japata prabhu kInha prasAdU. bhagata siromani bhe prahalAdU .. dhruva.N sagalAni jape_u hari nA_U.N. pAya_u achala anUpama ThA_U.N .. sumiri pavanasuta pAvana nAmU. apane basa kari rAkhe rAmU .. apatu ajAmilu gaju ganikA_U. bha_e mukuta hari nAma prabhA_U .. kahau.n kahA.N lagi nAma ba.DA_I. rAmu na sakahi.n nAma guna gA_I .. do\. nAmu rAma ko kalapataru kali kalyAna nivAsu. jo sumirata bhayo bhA.Nga te.n tulasI tulasIdAsu .. 26 .. chahu.N juga tIni kAla tihu.N lokA. bha_e nAma japi jIva bisokA .. beda purAna sa.nta mata ehU. sakala sukR^ita phala rAma sanehU .. dhyAnu prathama juga makhabidhi dUje.n. dvApara paritoShata prabhu pUje.n .. kali kevala mala mUla malInA. pApa payonidhi jana jana mInA .. nAma kAmataru kAla karAlA. sumirata samana sakala jaga jAlA .. rAma nAma kali abhimata dAtA. hita paraloka loka pitu mAtA .. nahi.n kali karama na bhagati bibekU. rAma nAma avala.nbana ekU .. kAlanemi kali kapaTa nidhAnU. nAma sumati samaratha hanumAnU .. do\. rAma nAma narakesarI kanakakasipu kalikAla. jApaka jana prahalAda jimi pAlihi dali surasAla .. 27 .. bhAya.N kubhAya.N anakha AlasahU.N. nAma japata ma.ngala disi dasahU.N .. sumiri so nAma rAma guna gAthA. kara_u.N nA_i raghunAthahi mAthA .. mori sudhArihi so saba bhA.NtI. jAsu kR^ipA nahi.n kR^ipA.N aghAtI .. rAma susvAmi kusevaku moso. nija disi daikhi dayAnidhi poso .. lokahu.N beda susAhiba rItI.n. binaya sunata pahichAnata prItI .. ganI garIba grAmanara nAgara. pa.nDita mU.Dha malIna ujAgara .. sukabi kukabi nija mati anuhArI. nR^ipahi sarAhata saba nara nArI .. sAdhu sujAna susIla nR^ipAlA. Isa a.nsa bhava parama kR^ipAlA .. suni sanamAnahi.n sabahi subAnI. bhaniti bhagati nati gati pahichAnI .. yaha prAkR^ita mahipAla subhA_U. jAna siromani kosalarA_U .. rIjhata rAma saneha nisote.n. ko jaga ma.nda malinamati mote.n .. do\. saTha sevaka kI prIti ruchi rakhihahi.n rAma kR^ipAlu. upala ki_e jalajAna jehi.n sachiva sumati kapi bhAlu .. 28(ka) .. hauhu kahAvata sabu kahata rAma sahata upahAsa. sAhiba sItAnAtha so sevaka tulasIdAsa .. 28(kha) .. ati ba.Di mori DhiThA_I khorI. suni agha narakahu.N nAka sakorI .. samujhi sahama mohi apaDara apane.n. so sudhi rAma kInhi nahi.n sapane.n .. suni avaloki suchita chakha chAhI. bhagati mori mati svAmi sarAhI .. kahata nasA_i ho_i hiya.N nIkI. rIjhata rAma jAni jana jI kI .. rahati na prabhu chita chUka ki_e kI. karata surati saya bAra hi_e kI .. jehi.n agha badhe_u byAdha jimi bAlI. phiri suka.nTha so_i kInha kuchAlI .. so_i karatUti bibhIShana kerI. sapanehu.N so na rAma hiya.N herI .. te bharatahi bhe.nTata sanamAne. rAjasabhA.N raghubIra bakhAne .. do\. prabhu taru tara kapi DAra para te ki_e Apu samAna .. tulasI kahU.N na rAma se sAhiba sIlanidhAna .. 29(ka) .. rAma nikA_I.n rAvarI hai sabahI ko nIka. jo.n yaha sA.NchI hai sadA tau nIko tulasIka .. 29(kha) .. ehi bidhi nija guna doSha kahi sabahi bahuri siru nA_i. barana_u.N raghubara bisada jasu suni kali kaluSha nasA_i .. 29(ga) .. jAgabalika jo kathA suhA_I. bharadvAja munibarahi sunA_I .. kahiha_u.N so_i sa.nbAda bakhAnI. sunahu.N sakala sajjana sukhu mAnI .. sa.nbhu kInha yaha charita suhAvA. bahuri kR^ipA kari umahi sunAvA .. so_i siva kAgabhusu.nDihi dInhA. rAma bhagata adhikArI chInhA .. tehi sana jAgabalika puni pAvA. tinha puni bharadvAja prati gAvA .. te shrotA bakatA samasIlA. sava.NdarasI jAnahi.n harilIlA .. jAnahi.n tIni kAla nija gyAnA. karatala gata Amalaka samAnA .. aura_u je haribhagata sujAnA. kahahi.n sunahi.n samujhahi.n bidhi nAnA .. do\. mai puni nija gura sana sunI kathA so sUkarakheta. samujhI nahi tasi bAlapana taba ati rahe_u.N acheta .. 30(ka) .. shrotA bakatA gyAnanidhi kathA rAma kai gU.Dha. kimi samujhau.n mai jIva ja.Da kali mala grasita bimU.Dha .. 30(kha) tadapi kahI gura bArahi.n bArA. samujhi parI kachhu mati anusArA .. bhAShAbaddha karabi mai.n so_I. more.n mana prabodha jehi.n ho_I .. jasa kachhu budhi bibeka bala mere.n. tasa kahiha_u.N hiya.N hari ke prere.n .. nija sa.ndeha moha bhrama haranI. kara_u.N kathA bhava saritA taranI .. budha bishrAma sakala jana ra.njani. rAmakathA kali kaluSha bibha.njani .. rAmakathA kali pa.nnaga bharanI. puni bibeka pAvaka kahu.N aranI .. rAmakathA kali kAmada gA_I. sujana sajIvani mUri suhA_I .. so_i basudhAtala sudhA tara.ngini. bhaya bha.njani bhrama bheka bhu_a.ngini .. asura sena sama naraka nika.ndini. sAdhu bibudha kula hita girina.ndini .. sa.nta samAja payodhi ramA sI. bisva bhAra bhara achala chhamA sI .. jama gana muha.N masi jaga jamunA sI. jIvana mukuti hetu janu kAsI .. rAmahi priya pAvani tulasI sI. tulasidAsa hita hiya.N hulasI sI .. sivapraya mekala saila sutA sI. sakala siddhi sukha sa.npati rAsI .. sadaguna suragana a.nba aditi sI. raghubara bhagati prema paramiti sI .. do\. rAma kathA ma.ndAkinI chitrakUTa chita chAru. tulasI subhaga saneha bana siya raghubIra bihAru .. 31 .. rAma charita chi.ntAmani chArU. sa.nta sumati tiya subhaga si.ngArU .. jaga ma.ngala guna grAma rAma ke. dAni mukuti dhana dharama dhAma ke .. sadagura gyAna birAga joga ke. bibudha baida bhava bhIma roga ke .. janani janaka siya rAma prema ke. bIja sakala brata dharama nema ke .. samana pApa sa.ntApa soka ke. priya pAlaka paraloka loka ke .. sachiva subhaTa bhUpati bichAra ke. ku.nbhaja lobha udadhi apAra ke .. kAma koha kalimala karigana ke. kehari sAvaka jana mana bana ke .. atithi pUjya priyatama purAri ke. kAmada ghana dArida davAri ke .. ma.ntra mahAmani biShaya byAla ke. meTata kaThina ku_a.nka bhAla ke .. harana moha tama dinakara kara se. sevaka sAli pAla jaladhara se .. abhimata dAni devataru bara se. sevata sulabha sukhada hari hara se .. sukabi sarada nabha mana uDagana se. rAmabhagata jana jIvana dhana se .. sakala sukR^ita phala bhUri bhoga se. jaga hita nirupadhi sAdhu loga se .. sevaka mana mAnasa marAla se. pAvaka ga.nga ta.nraga mAla se .. do\. kupatha kutaraka kuchAli kali kapaTa da.nbha pASha.nDa. dahana rAma guna grAma jimi i.ndhana anala pracha.nDa .. 32(ka) .. rAmacharita rAkesa kara sarisa sukhada saba kAhu. sajjana kumuda chakora chita hita biseShi ba.Da lAhu .. 32(kha) .. kInhi prasna jehi bhA.Nti bhavAnI. jehi bidhi sa.nkara kahA bakhAnI .. so saba hetu kahaba mai.n gA_I. kathApraba.ndha bichitra banA_I .. jehi yaha kathA sunI nahi.n ho_I. jani Acharaju karai.n suni so_I .. kathA alaukika sunahi.n je gyAnI. nahi.n Acharaju karahi.n asa jAnI .. rAmakathA kai miti jaga nAhI.n. asi pratIti tinha ke mana mAhI.n .. nAnA bhA.Nti rAma avatArA. rAmAyana sata koTi apArA .. kalapabheda haricharita suhA_e. bhA.Nti aneka munIsanha gA_e .. kari_a na sa.nsaya asa ura AnI. suni_a kathA sArada rati mAnI .. do\. rAma ana.nta ana.nta guna amita kathA bistAra. suni Acharaju na mAnihahi.n jinha ke.n bimala bichAra .. 33 .. ehi bidhi saba sa.nsaya kari dUrI. sira dhari gura pada pa.nkaja dhUrI .. puni sabahI binava_u.N kara jorI. karata kathA jehi.n lAga na khorI .. sAdara sivahi nA_i aba mAthA. barana_u.N bisada rAma guna gAthA .. sa.nbata soraha sai ekatIsA. kara_u.N kathA hari pada dhari sIsA .. naumI bhauma bAra madhu mAsA. avadhapurI.n yaha charita prakAsA .. jehi dina rAma janama shruti gAvahi.n. tIratha sakala tahA.N chali Avahi.n .. asura nAga khaga nara muni devA. A_i karahi.n raghunAyaka sevA .. janma mahotsava rachahi.n sujAnA. karahi.n rAma kala kIrati gAnA .. do\. majjahi sajjana bR^i.nda bahu pAvana sarajU nIra. japahi.n rAma dhari dhyAna ura su.ndara syAma sarIra .. 34 .. darasa parasa majjana aru pAnA. hara_i pApa kaha beda purAnA .. nadI punIta amita mahimA ati. kahi na saka_i sArada bimalamati .. rAma dhAmadA purI suhAvani. loka samasta bidita ati pAvani .. chAri khAni jaga jIva apArA. avadha taje tanu nahi sa.nsArA .. saba bidhi purI manohara jAnI. sakala siddhiprada ma.ngala khAnI .. bimala kathA kara kInha ara.nbhA. sunata nasAhi.n kAma mada da.nbhA .. rAmacharitamAnasa ehi nAmA. sunata shravana pA_i_a bishrAmA .. mana kari viShaya anala bana jara_I. ho_i sukhI jau ehi.n sara para_I .. rAmacharitamAnasa muni bhAvana. birache_u sa.nbhu suhAvana pAvana .. tribidha doSha dukha dArida dAvana. kali kuchAli kuli kaluSha nasAvana .. rachi mahesa nija mAnasa rAkhA. pA_i susama_u sivA sana bhAShA .. tAte.n rAmacharitamAnasa bara. dhare_u nAma hiya.N heri haraShi hara .. kaha_u.N kathA so_i sukhada suhA_I. sAdara sunahu sujana mana lA_I .. do\. jasa mAnasa jehi bidhi bhaya_u jaga prachAra jehi hetu. aba so_i kaha_u.N prasa.nga saba sumiri umA bR^iShaketu .. 35 .. sa.nbhu prasAda sumati hiya.N hulasI. rAmacharitamAnasa kabi tulasI .. kara_i manohara mati anuhArI. sujana suchita suni lehu sudhArI .. sumati bhUmi thala hR^idaya agAdhU. beda purAna udadhi ghana sAdhU .. baraShahi.n rAma sujasa bara bArI. madhura manohara ma.ngalakArI .. lIlA saguna jo kahahi.n bakhAnI. so_i svachchhatA kara_i mala hAnI .. prema bhagati jo barani na jA_I. so_i madhuratA susItalatA_I .. so jala sukR^ita sAli hita ho_I. rAma bhagata jana jIvana so_I .. medhA mahi gata so jala pAvana. sakili shravana maga chale_u suhAvana .. bhare_u sumAnasa suthala thirAnA. sukhada sIta ruchi chAru chirAnA .. do\. suThi su.ndara sa.nbAda bara birache buddhi bichAri. te_i ehi pAvana subhaga sara ghATa manohara chAri .. 36 .. sapta prabandha subhaga sopAnA. gyAna nayana nirakhata mana mAnA .. raghupati mahimA aguna abAdhA. baranaba so_i bara bAri agAdhA .. rAma sIya jasa salila sudhAsama. upamA bIchi bilAsa manorama .. pura_ini saghana chAru chaupA_I. juguti ma.nju mani sIpa suhA_I .. chha.nda soraThA su.ndara dohA. so_i bahura.nga kamala kula sohA .. aratha anUpa sumAva subhAsA. so_i parAga makara.nda subAsA .. sukR^ita pu.nja ma.njula ali mAlA. gyAna birAga bichAra marAlA .. dhuni avareba kabita guna jAtI. mIna manohara te bahubhA.NtI .. aratha dharama kAmAdika chArI. kahaba gyAna bigyAna bichArI .. nava rasa japa tapa joga birAgA. te saba jalachara chAru ta.DAgA .. sukR^itI sAdhu nAma guna gAnA. te bichitra jala bihaga samAnA .. sa.ntasabhA chahu.N disi ava.NrA_I. shraddhA ritu basa.nta sama gA_I .. bhagati nirupana bibidha bidhAnA. chhamA dayA dama latA bitAnA .. sama jama niyama phUla phala gyAnA. hari pata rati rasa beda bakhAnA .. aura_u kathA aneka prasa.ngA. te_i suka pika bahubarana biha.ngA .. do\. pulaka bATikA bAga bana sukha subiha.nga bihAru. mAlI sumana saneha jala sI.nchata lochana chAru .. 37 .. je gAvahi.n yaha charita sa.NbhAre. te_i ehi tAla chatura rakhavAre .. sadA sunahi.n sAdara nara nArI. te_i surabara mAnasa adhikArI .. ati khala je biSha_I baga kAgA. ehi.n sara nikaTa na jAhi.n abhAgA .. sa.nbuka bheka sevAra samAnA. ihA.N na biShaya kathA rasa nAnA .. tehi kArana Avata hiya.N hAre. kAmI kAka balAka bichAre .. Avata ehi.n sara ati kaThinA_I. rAma kR^ipA binu A_i na jA_I .. kaThina kusa.nga kupa.ntha karAlA. tinha ke bachana bAgha hari byAlA .. gR^iha kAraja nAnA ja.njAlA. te ati durgama saila bisAlA .. bana bahu biShama moha mada mAnA. nadI.n kutarka bhaya.nkara nAnA .. do\. je shraddhA sa.nbala rahita nahi sa.ntanha kara sAtha. tinha kahu.N mAnasa agama ati jinhahi na priya raghunAtha .. 38 .. jau.n kari kaShTa jA_i puni ko_I. jAtahi.n nI.nda ju.DA_I ho_I .. ja.DatA jA.Da biShama ura lAgA. ga_ehu.N na majjana pAva abhAgA .. kari na jA_i sara majjana pAnA. phiri Ava_i sameta abhimAnA .. jau.n bahori ko_u pUchhana AvA. sara ni.ndA kari tAhi bujhAvA .. sakala bighna byApahi nahi.n tehI. rAma sukR^ipA.N bilokahi.n jehI .. so_i sAdara sara majjanu kara_I. mahA ghora trayatApa na jara_I .. te nara yaha sara tajahi.n na kA_U. jinha ke rAma charana bhala bhA_U .. jo nahA_i chaha ehi.n sara bhA_I. so satasa.nga kara_u mana lA_I .. asa mAnasa mAnasa chakha chAhI. bha_i kabi buddhi bimala avagAhI .. bhaya_u hR^idaya.N Ana.nda uchhAhU. umage_u prema pramoda prabAhU .. chalI subhaga kabitA saritA so. rAma bimala jasa jala bharitA so .. sarajU nAma suma.ngala mUlA. loka beda mata ma.njula kUlA .. nadI punIta sumAnasa na.ndini. kalimala tR^ina taru mUla nika.ndini .. do\. shrotA tribidha samAja pura grAma nagara duhu.N kUla. sa.ntasabhA anupama avadha sakala suma.ngala mUla .. 39 .. rAmabhagati surasaritahi jA_I. milI sukIrati saraju suhA_I .. sAnuja rAma samara jasu pAvana. mile_u mahAnadu sona suhAvana .. juga bicha bhagati devadhuni dhArA. sohati sahita subirati bichArA .. tribidha tApa trAsaka timuhAnI. rAma sarupa si.ndhu samuhAnI .. mAnasa mUla milI surasarihI. sunata sujana mana pAvana karihI .. bicha bicha kathA bichitra bibhAgA. janu sari tIra tIra bana bAgA .. umA mahesa bibAha barAtI. te jalachara aganita bahubhA.NtI .. raghubara janama ana.nda badhA_I. bhava.Nra tara.nga manoharatA_I .. do\. bAlacharita chahu ba.ndhu ke banaja bipula bahura.nga. nR^ipa rAnI parijana sukR^ita madhukara bAribiha.nga .. 40 .. sIya svaya.nbara kathA suhA_I. sarita suhAvani so chhabi chhA_I .. nadI nAva paTu prasna anekA. kevaTa kusala utara sabibekA .. suni anukathana paraspara ho_I. pathika samAja soha sari so_I .. ghora dhAra bhR^igunAtha risAnI. ghATa subaddha rAma bara bAnI .. sAnuja rAma bibAha uchhAhU. so subha umaga sukhada saba kAhU .. kahata sunata haraShahi.n pulakAhI.n. te sukR^itI mana mudita nahAhI.n .. rAma tilaka hita ma.ngala sAjA. paraba joga janu jure samAjA .. kA_I kumati keka_I kerI. parI jAsu phala bipati ghanerI .. do\. samana amita utapAta saba bharatacharita japajAga. kali agha khala avaguna kathana te jalamala baga kAga .. 41 .. kIrati sarita chhahU.N ritu rUrI. samaya suhAvani pAvani bhUrI .. hima himasailasutA siva byAhU. sisira sukhada prabhu janama uchhAhU .. baranaba rAma bibAha samAjU. so muda ma.ngalamaya riturAjU .. grIShama dusaha rAma banagavanU. pa.nthakathA khara Atapa pavanU .. baraShA ghora nisAchara rArI. surakula sAli suma.ngalakArI .. rAma rAja sukha binaya ba.DA_I. bisada sukhada so_i sarada suhA_I .. satI siromani siya gunagAthA. so_i guna amala anUpama pAthA .. bharata subhA_u susItalatA_I. sadA ekarasa barani na jA_I .. do\. avalokani bolani milani prIti parasapara hAsa. bhAyapa bhali chahu ba.ndhu kI jala mAdhurI subAsa .. 42 .. Arati binaya dInatA morI. laghutA lalita subAri na thorI .. adabhuta salila sunata gunakArI. Asa pi_Asa manomala hArI .. rAma supremahi poShata pAnI. harata sakala kali kaluSha galAnau .. bhava shrama soShaka toShaka toShA. samana durita dukha dArida doShA .. kAma koha mada moha nasAvana. bimala bibeka birAga ba.DhAvana .. sAdara majjana pAna ki_e te.n. miTahi.n pApa paritApa hi_e te.n .. jinha ehi bAri na mAnasa dho_e. te kAyara kalikAla bigo_e .. tR^iShita nirakhi rabi kara bhava bArI. phirihahi mR^iga jimi jIva dukhArI .. do\. mati anuhAri subAri guna gani mana anhavA_i. sumiri bhavAnI sa.nkarahi kaha kabi kathA suhA_i .. 43(ka) .. aba raghupati pada pa.nkaruha hiya.N dhari pA_i prasAda . kaha_u.N jugala munibarja kara milana subhaga sa.nbAda .. 43(kha) .. bharadvAja muni basahi.n prayAgA. tinhahi rAma pada ati anurAgA .. tApasa sama dama dayA nidhAnA. paramAratha patha parama sujAnA .. mAgha makaragata rabi jaba ho_I. tIrathapatihi.n Ava saba ko_I .. deva danuja ki.nnara nara shrenI. sAdara majjahi.n sakala tribenI.n .. pUjahi mAdhava pada jalajAtA. parasi akhaya baTu haraShahi.n gAtA .. bharadvAja Ashrama ati pAvana. parama ramya munibara mana bhAvana .. tahA.N ho_i muni riShaya samAjA. jAhi.n je majjana tIratharAjA .. majjahi.n prAta sameta uchhAhA. kahahi.n parasapara hari guna gAhA .. do\. brahma nirUpama dharama bidhi baranahi.n tattva bibhAga. kahahi.n bhagati bhagava.nta kai sa.njuta gyAna birAga .. 44 .. ehi prakAra bhari mAgha nahAhI.n. puni saba nija nija Ashrama jAhI.n .. prati sa.nbata ati ho_i ana.ndA. makara majji gavanahi.n munibR^i.ndA .. eka bAra bhari makara nahA_e. saba munIsa Ashramanha sidhA_e .. jagabAlika muni parama bibekI. bharavdAja rAkhe pada TekI .. sAdara charana saroja pakhAre. ati punIta Asana baiThAre .. kari pUjA muni sujasa bakhAnI. bole ati punIta mR^idu bAnI .. nAtha eka sa.nsa_u ba.Da more.n. karagata bedatatva sabu tore.n .. kahata so mohi lAgata bhaya lAjA. jau na kaha_u.N ba.Da ho_i akAjA .. do\. sa.nta kahahi asi nIti prabhu shruti purAna muni gAva. ho_i na bimala bibeka ura gura sana ki_e.N durAva .. 45 .. asa bichAri pragaTa_u.N nija mohU. harahu nAtha kari jana para chhohU .. rAsa nAma kara amita prabhAvA. sa.nta purAna upaniShada gAvA .. sa.ntata japata sa.nbhu abinAsI. siva bhagavAna gyAna guna rAsI .. Akara chAri jIva jaga ahahI.n. kAsI.n marata parama pada lahahI.n .. so.api rAma mahimA munirAyA. siva upadesu karata kari dAyA .. rAmu kavana prabhu pUchha_u.N tohI. kahi_a bujhA_i kR^ipAnidhi mohI .. eka rAma avadhesa kumArA. tinha kara charita bidita sa.nsArA .. nAri biraha.N dukhu lahe_u apArA. bhayahu roShu rana rAvanu mArA .. do\. prabhu so_i rAma ki apara ko_u jAhi japata tripurAri. satyadhAma sarbagya tumha kahahu bibeku bichAri .. 46 .. jaise miTai mora bhrama bhArI. kahahu so kathA nAtha bistArI .. jAgabalika bole musukA_I. tumhahi bidita raghupati prabhutA_I .. rAmamagata tumha mana krama bAnI. chaturA_I tumhArI mai.n jAnI .. chAhahu sunai rAma guna gU.DhA. kInhihu prasna manahu.N ati mU.DhA .. tAta sunahu sAdara manu lA_I. kaha_u.N rAma kai kathA suhA_I .. mahAmohu mahiShesu bisAlA. rAmakathA kAlikA karAlA .. rAmakathA sasi kirana samAnA. sa.nta chakora karahi.n jehi pAnA .. aise_i sa.nsaya kInha bhavAnI. mahAdeva taba kahA bakhAnI .. do\. kaha_u.N so mati anuhAri aba umA sa.nbhu sa.nbAda. bhaya_u samaya jehi hetu jehi sunu muni miTihi biShAda .. 47 .. eka bAra tretA juga mAhI.n. sa.nbhu ga_e ku.nbhaja riShi pAhI.n .. sa.nga satI jagajanani bhavAnI. pUje riShi akhilesvara jAnI .. rAmakathA munIbarja bakhAnI. sunI mahesa parama sukhu mAnI .. riShi pUchhI haribhagati suhA_I. kahI sa.nbhu adhikArI pA_I .. kahata sunata raghupati guna gAthA. kachhu dina tahA.N rahe girinAthA .. muni sana bidA mAgi tripurArI. chale bhavana sa.Nga dachchhakumArI .. tehi avasara bha.njana mahibhArA. hari raghuba.nsa lInha avatArA .. pitA bachana taji rAju udAsI. da.nDaka bana bicharata abinAsI .. do\. hdaya.N bichArata jAta hara kehi bidhi darasanu ho_i. gupta rupa avatare_u prabhu ga_e.N jAna sabu ko_i .. 48(ka) .. so\. sa.nkara ura ati chhobhu satI na jAnahi.n maramu so_i .. tulasI darasana lobhu mana Daru lochana lAlachI .. 48(kha) .. rAvana marana manuja kara jAchA. prabhu bidhi bachanu kInha chaha sAchA .. jau.n nahi.n jA_u.N raha_i pachhitAvA. karata bichAru na banata banAvA .. ehi bidhi bha_e sochabasa IsA. tehi samaya jA_i dasasIsA .. lInha nIcha mArIchahi sa.ngA. bhaya_u turata so_i kapaTa kura.ngA .. kari chhalu mU.Dha harI baidehI. prabhu prabhA_u tasa bidita na tehI .. mR^iga badhi bandhu sahita hari A_e. Ashramu dekhi nayana jala chhA_e .. biraha bikala nara iva raghurA_I. khojata bipina phirata do_u bhA_I .. kabahU.N joga biyoga na jAke.n. dekhA pragaTa biraha dukha tAke.n .. do\. ati vichitra raghupati charita jAnahi.n parama sujAna. je matima.nda bimoha basa hR^idaya.N dharahi.n kachhu Ana .. 49 .. sa.nbhu samaya tehi rAmahi dekhA. upajA hiya.N ati harapu biseShA .. bhari lochana chhabisi.ndhu nihArI. kusamaya jAnina kInhi chinhArI .. jaya sachchidAna.nda jaga pAvana. asa kahi chale_u manoja nasAvana .. chale jAta siva satI sametA. puni puni pulakata kR^ipAniketA .. satI.n so dasA sa.nbhu kai dekhI. ura upajA sa.ndehu biseShI .. sa.nkaru jagataba.ndya jagadIsA. sura nara muni saba nAvata sIsA .. tinha nR^ipasutahi naha paranAmA. kahi sachchidAna.nda paradhAmA .. bha_e magana chhabi tAsu bilokI. ajahu.N prIti ura rahati na rokI .. do\. brahma jo vyApaka biraja aja akala anIha abheda. so ki deha dhari ho_i nara jAhi na jAnata veda .. 50 .. biShnu jo sura hita naratanu dhArI. so_u sarbagya jathA tripurArI .. khoja_i so ki agya iva nArI. gyAnadhAma shrIpati asurArI .. sa.nbhugirA puni mR^iShA na ho_I. siva sarbagya jAna sabu ko_I .. asa sa.nsaya mana bhaya_u apArA. ho_I na hR^idaya.N prabodha prachArA .. jadyapi pragaTa na kahe_u bhavAnI. hara a.ntarajAmI saba jAnI .. sunahi satI tava nAri subhA_U. sa.nsaya asa na dhari_a ura kA_U .. jAsu kathA kubha.nja riShi gA_I. bhagati jAsu mai.n munihi sunA_I .. so_u mama iShTadeva raghubIrA. sevata jAhi sadA muni dhIrA .. chha.n\. muni dhIra jogI siddha sa.ntata bimala mana jehi dhyAvahI.n. kahi neti nigama purAna Agama jAsu kIrati gAvahI.n .. so_i rAmu byApaka brahma bhuvana nikAya pati mAyA dhanI. avatare_u apane bhagata hita nijata.ntra nita raghukulamani .. so\. lAga na ura upadesu jadapi kahe_u siva.N bAra bahu. bole bihasi mahesu harimAyA balu jAni jiya.N .. 51 .. jau.n tumhare.n mana ati sa.ndehU. tau kina jA_i parIchhA lehU .. taba lagi baiTha aha_u.N baTachhAhi.n. jaba lagi tumha aihahu mohi pAhI .. jaise.n jA_i moha bhrama bhArI. karehu so jatanu bibeka bichArI .. chalI.n satI siva Ayasu pA_I. karahi.n bichAru karau.n kA bhA_I .. ihA.N sa.nbhu asa mana anumAnA. dachchhasutA kahu.N nahi.n kalyAnA .. morehu kahe.n na sa.nsaya jAhI.n. bidhI biparIta bhalA_I nAhI.n .. ho_ihi so_i jo rAma rachi rAkhA. ko kari tarka ba.DhAvai sAkhA .. asa kahi lage japana harinAmA. ga_I satI jaha.N prabhu sukhadhAmA .. do\. puni puni hR^idaya.N vichAru kari dhari sItA kara rupa. Age.n ho_i chali pa.ntha tehi jehi.n Avata narabhUpa .. 52 .. lachhimana dIkha umAkR^ita beShA chakita bha_e bhrama hR^idaya.N biseShA .. kahi na sakata kachhu ati ga.nbhIrA. prabhu prabhA_u jAnata matidhIrA .. satI kapaTu jAne_u surasvAmI. sabadarasI saba a.ntarajAmI .. sumirata jAhi miTa_i agyAnA. so_i sarabagya rAmu bhagavAnA .. satI kInha chaha taha.Nhu.N durA_U. dekhahu nAri subhAva prabhA_U .. nija mAyA balu hR^idaya.N bakhAnI. bole bihasi rAmu mR^idu bAnI .. jori pAni prabhu kInha pranAmU. pitA sameta lInha nija nAmU .. kahe_u bahori kahA.N bR^iShaketU. bipina akeli phirahu kehi hetU .. do\. rAma bachana mR^idu gU.Dha suni upajA ati sa.nkochu. satI sabhIta mahesa pahi.n chalI.n hR^idaya.N ba.Da sochu .. 53 .. mai.n sa.nkara kara kahA na mAnA. nija agyAnu rAma para AnA .. jA_i utaru aba deha_u.N kAhA. ura upajA ati dAruna dAhA .. jAnA rAma satI.n dukhu pAvA. nija prabhA_u kachhu pragaTi janAvA .. satI.n dIkha kautuku maga jAtA. Age.n rAmu sahita shrI bhrAtA .. phiri chitavA pAchhe.n prabhu dekhA. sahita ba.ndhu siya su.ndara veShA .. jaha.N chitavahi.n taha.N prabhu AsInA. sevahi.n siddha munIsa prabInA .. dekhe siva bidhi biShnu anekA. amita prabhA_u eka te.n ekA .. ba.ndata charana karata prabhu sevA. bibidha beSha dekhe saba devA .. do\. satI bidhAtrI i.ndirA dekhI.n amita anUpa. jehi.n jehi.n beSha ajAdi sura tehi tehi tana anurUpa .. 54 .. dekhe jaha.N taha.N raghupati jete. saktinha sahita sakala sura tete .. jIva charAchara jo sa.nsArA. dekhe sakala aneka prakArA .. pUjahi.n prabhuhi deva bahu beShA. rAma rUpa dUsara nahi.n dekhA .. avaloke raghupati bahutere. sItA sahita na beSha ghanere .. so_i raghubara so_i lachhimanu sItA. dekhi satI ati bha_I sabhItA .. hR^idaya ka.npa tana sudhi kachhu nAhI.n. nayana mUdi baiThI.n maga mAhI.n .. bahuri biloke_u nayana ughArI. kachhu na dIkha taha.N dachchhakumArI .. puni puni nA_i rAma pada sIsA. chalI.n tahA.N jaha.N rahe girIsA .. do\. ga_I samIpa mahesa taba ha.Nsi pUchhI kusalAta. lInhI parIchhA kavana bidhi kahahu satya saba bAta .. 55 .. mAsapArAyaNa, dUsarA vishrAma satI.n samujhi raghubIra prabhA_U. bhaya basa siva sana kInha durA_U .. kachhu na parIchhA lInhi gosA_I. kInha pranAmu tumhArihi nA_I .. jo tumha kahA so mR^iShA na ho_I. more.n mana pratIti ati so_I .. taba sa.nkara dekhe_u dhari dhyAnA. satI.n jo kInha charita saba jAnA .. bahuri rAmamAyahi siru nAvA. preri satihi jehi.n jhU.NTha kahAvA .. hari ichchhA bhAvI balavAnA. hR^idaya.N bichArata sa.nbhu sujAnA .. satI.n kInha sItA kara beShA. siva ura bhaya_u biShAda biseShA .. jau.n aba kara_u.N satI sana prItI. miTa_i bhagati pathu ho_i anItI .. do\. parama punIta na jA_i taji ki_e.N prema ba.Da pApu. pragaTi na kahata mahesu kachhu hR^idaya.N adhika sa.ntApu .. 56 .. taba sa.nkara prabhu pada siru nAvA. sumirata rAmu hR^idaya.N asa AvA .. ehi.n tana satihi bheTa mohi nAhI.n. siva sa.nkalpu kInha mana mAhI.n .. asa bichAri sa.nkaru matidhIrA. chale bhavana sumirata raghubIrA .. chalata gagana bhai girA suhA_I. jaya mahesa bhali bhagati dR^i.DhA_I .. asa pana tumha binu kara_i ko AnA. rAmabhagata samaratha bhagavAnA .. suni nabhagirA satI ura sochA. pUchhA sivahi sameta sakochA .. kInha kavana pana kahahu kR^ipAlA. satyadhAma prabhu dInadayAlA .. jadapi satI.n pUchhA bahu bhA.NtI. tadapi na kahe_u tripura ArAtI .. do\. satI.n hR^idaya anumAna kiya sabu jAne_u sarbagya. kInha kapaTu mai.n sa.nbhu sana nAri sahaja ja.Da agya .. 57ka .. hR^idaya.N sochu samujhata nija karanI. chi.ntA amita jA_i nahi baranI .. kR^ipAsi.ndhu siva parama agAdhA. pragaTa na kahe_u mora aparAdhA .. sa.nkara rukha avaloki bhavAnI. prabhu mohi taje_u hR^idaya.N akulAnI .. nija agha samujhi na kachhu kahi jA_I. tapa_i avA.N iva ura adhikA_I .. satihi sasocha jAni bR^iShaketU. kahI.n kathA su.ndara sukha hetU .. baranata pa.ntha bibidha itihAsA. bisvanAtha pahu.Nche kailAsA .. taha.N puni sa.nbhu samujhi pana Apana. baiThe baTa tara kari kamalAsana .. sa.nkara sahaja sarupa saMhArA. lAgi samAdhi akha.nDa apArA .. do\. satI basahi kailAsa taba adhika sochu mana mAhi.n. maramu na ko_U jAna kachhu juga sama divasa sirAhi.n .. 58 .. nita nava sochu satI.n ura bhArA. kaba jaiha_u.N dukha sAgara pArA .. mai.n jo kInha raghupati apamAnA. punipati bachanu mR^iShA kari jAnA .. so phalu mohi bidhAtA.N dInhA. jo kachhu uchita rahA so_i kInhA .. aba bidhi asa bUjhi_a nahi tohI. sa.nkara bimukha ji_Avasi mohI .. kahi na jA_I kachhu hR^idaya galAnI. mana mahu.N rAmAhi sumira sayAnI .. jau prabhu dInadayAlu kahAvA. AratI harana beda jasu gAvA .. tau mai.n binaya kara_u.N kara jorI. chhUTa_u begi deha yaha morI .. jau.n more siva charana sanehU. mana krama bachana satya bratu ehU .. do\. tau sabadarasI suni_a prabhu kara_u so begi upA_i. ho_i maranu jehI binahi.n shrama dusaha bipatti bihA_i .. 59 .. so\. jalu paya sarisa bikA_i dekhahu prIti ki rIti bhali. bilaga ho_i rasu jA_i kapaTa khaTA_I parata puni .. 57kha .. ehi bidhi dukhita prajesakumArI. akathanIya dAruna dukhu bhArI .. bIte.n sa.nbata sahasa satAsI. tajI samAdhi sa.nbhu abinAsI .. rAma nAma siva sumirana lAge. jAne_u satI.n jagatapati jAge .. jA_i sa.nbhu pada ba.ndanu kInhI. sanamukha sa.nkara Asanu dInhA .. lage kahana harikathA rasAlA. dachchha prajesa bha_e tehi kAlA .. dekhA bidhi bichAri saba lAyaka. dachchhahi kInha prajApati nAyaka .. ba.Da adhikAra dachchha jaba pAvA. ati abhimAnu hR^idaya.N taba AvA .. nahi.n ko_u asa janamA jaga mAhI.n. prabhutA pA_i jAhi mada nAhI.n .. do\. dachchha li_e muni boli saba karana lage ba.Da jAga. nevate sAdara sakala sura je pAvata makha bhAga .. 60 .. ki.nnara nAga siddha ga.ndharbA. badhunha sameta chale sura sarbA .. biShnu bira.nchi mahesu bihA_I. chale sakala sura jAna banA_I .. satI.n biloke byoma bimAnA. jAta chale su.ndara bidhi nAnA .. sura su.ndarI karahi.n kala gAnA. sunata shravana chhUTahi.n muni dhyAnA .. pUchhe_u taba siva.N kahe_u bakhAnI. pitA jagya suni kachhu haraShAnI .. jau.n mahesu mohi Ayasu dehI.n. kuchha dina jA_i rahau.n misa ehI.n .. pati parityAga hR^idaya dukhu bhArI. kaha_i na nija aparAdha bichArI .. bolI satI manohara bAnI. bhaya sa.nkocha prema rasa sAnI .. do\. pitA bhavana utsava parama jau.n prabhu Ayasu ho_i. tau mai jA_u.N kR^ipAyatana sAdara dekhana so_i .. 61 .. kahehu nIka morehu.N mana bhAvA. yaha anuchita nahi.n nevata paThAvA .. dachchha sakala nija sutA bolA_I. hamare.n bayara tumha_u bisarA_I .. brahmasabhA.N hama sana dukhu mAnA. tehi te.n ajahu.N karahi.n apamAnA .. jau.n binu bole.n jAhu bhavAnI. raha_i na sIlu sanehu na kAnI .. jadapi mitra prabhu pitu gura gehA. jA_i_a binu bolehu.N na sa.NdehA .. tadapi birodha mAna jaha.N ko_I. tahA.N ga_e.N kalyAnu na ho_I .. bhA.Nti aneka sa.nbhu samujhAvA. bhAvI basa na gyAnu ura AvA .. kaha prabhu jAhu jo binahi.n bolA_e.N. nahi.n bhali bAta hamAre bhA_e.N .. do\. kahi dekhA hara jatana bahu raha_i na dachchhakumAri. di_e mukhya gana sa.nga taba bidA kInha tripurAri .. 62 .. pitA bhavana jaba ga_I bhavAnI. dachchha trAsa kAhu.N na sanamAnI .. sAdara bhalehi.n milI eka mAtA. bhaginI.n milI.n bahuta musukAtA .. dachchha na kachhu pUchhI kusalAtA. satihi biloki jare saba gAtA .. satI.n jA_i dekhe_u taba jAgA. katahu.N na dIkha sa.nbhu kara bhAgA .. taba chita cha.Dhe_u jo sa.nkara kahe_U. prabhu apamAnu samujhi ura dahe_U .. pAchhila dukhu na hR^idaya.N asa byApA. jasa yaha bhaya_u mahA paritApA .. jadyapi jaga dAruna dukha nAnA. saba te.n kaThina jAti avamAnA .. samujhi so satihi bhaya_u ati krodhA. bahu bidhi jananI.n kInha prabodhA .. do\. siva apamAnu na jA_i sahi hR^idaya.N na ho_i prabodha. sakala sabhahi haThi haTaki taba bolI.n bachana sakrodha .. 63 .. sunahu sabhAsada sakala muni.ndA. kahI sunI jinha sa.nkara ni.ndA .. so phalu turata lahaba saba kAhU.N. bhalI bhA.Nti pachhitAba pitAhU.N .. sa.nta sa.nbhu shrIpati apabAdA. suni_a jahA.N taha.N asi marajAdA .. kATi_a tAsu jIbha jo basA_I. shravana mUdi na ta chali_a parA_I .. jagadAtamA mahesu purArI. jagata janaka saba ke hitakArI .. pitA ma.ndamati ni.ndata tehI. dachchha sukra sa.nbhava yaha dehI .. tajiha_u.N turata deha tehi hetU. ura dhari cha.ndramauli bR^iShaketU .. asa kahi joga agini tanu jArA. bhaya_u sakala makha hAhAkArA .. do\. satI maranu suni sa.nbhu gana lage karana makha khIsa. jagya bidha.nsa biloki bhR^igu rachchhA kInhi munIsa .. 64 .. samAchAra saba sa.nkara pA_e. bIrabhadru kari kopa paThA_e .. jagya bidha.nsa jA_i tinha kInhA. sakala suranha bidhivata phalu dInhA .. bhe jagabidita dachchha gati so_I. jasi kachhu sa.nbhu bimukha kai ho_I .. yaha itihAsa sakala jaga jAnI. tAte mai.n sa.nchhepa bakhAnI .. satI.n marata hari sana baru mAgA. janama janama siva pada anurAgA .. tehi kArana himagiri gR^iha jA_I. janamI.n pArabatI tanu pA_I .. jaba te.n umA saila gR^iha jA_I.n. sakala siddhi sa.npati taha.N chhA_I .. jaha.N taha.N muninha su_Ashrama kInhe. uchita bAsa hima bhUdhara dInhe .. do\. sadA sumana phala sahita saba druma nava nAnA jAti. pragaTI.n su.ndara saila para mani Akara bahu bhA.Nti .. 65 .. saritA saba punita jalu bahahI.n. khaga mR^iga madhupa sukhI saba rahahI.n .. sahaja bayaru saba jIvanha tyAgA. giri para sakala karahi.n anurAgA .. soha saila girijA gR^iha A_e.N. jimi janu rAmabhagati ke pA_e.N .. nita nUtana ma.ngala gR^iha tAsU. brahmAdika gAvahi.n jasu jAsU .. nArada samAchAra saba pA_e. kautukahI.n giri geha sidhA_e .. sailarAja ba.Da Adara kInhA. pada pakhAri bara Asanu dInhA .. nAri sahita muni pada siru nAvA. charana salila sabu bhavanu si.nchAvA .. nija saubhAgya bahuta giri baranA. sutA boli melI muni charanA .. do\. trikAlagya sarbagya tumha gati sarbatra tumhAri .. kahahu sutA ke doSha guna munibara hR^idaya.N bichAri .. 66 .. kaha muni bihasi gU.Dha mR^idu bAnI. sutA tumhAri sakala guna khAnI .. su.ndara sahaja susIla sayAnI. nAma umA a.nbikA bhavAnI .. saba lachchhana sa.npanna kumArI. ho_ihi sa.ntata piyahi pi_ArI .. sadA achala ehi kara ahivAtA. ehi te.n jasu paihahi.n pitu mAtA .. ho_ihi pUjya sakala jaga mAhI.n. ehi sevata kachhu durlabha nAhI.n .. ehi kara nAmu sumiri sa.nsArA. triya cha.Dhahahi.N patibrata asidhArA .. saila sulachchhana sutA tumhArI. sunahu je aba avaguna du_i chArI .. aguna amAna mAtu pitu hInA. udAsIna saba sa.nsaya chhInA .. do\. jogI jaTila akAma mana nagana ama.ngala beSha .. asa svAmI ehi kaha.N milihi parI hasta asi rekha .. 67 .. suni muni girA satya jiya.N jAnI. dukha da.npatihi umA haraShAnI .. nAradahu.N yaha bhedu na jAnA. dasA eka samujhaba bilagAnA .. sakala sakhI.n girijA giri mainA. pulaka sarIra bhare jala nainA .. ho_i na mR^iShA devariShi bhAShA. umA so bachanu hR^idaya.N dhari rAkhA .. upaje_u siva pada kamala sanehU. milana kaThina mana bhA sa.ndehU .. jAni ku_avasaru prIti durA_I. sakhI uchha.Nga baiThI puni jA_I .. jhUThi na ho_i devariShi bAnI. sochahi da.npati sakhI.n sayAnI .. ura dhari dhIra kaha_i girirA_U. kahahu nAtha kA kari_a upA_U .. do\. kaha munIsa himava.nta sunu jo bidhi likhA lilAra. deva danuja nara nAga muni ko_u na meTanihAra .. 68 .. tadapi eka mai.n kaha_u.N upA_I. ho_i karai jau.n dai_u sahA_I .. jasa baru mai.n barane_u.N tumha pAhI.n. milahi umahi tasa sa.nsaya nAhI.n .. je je bara ke doSha bakhAne. te saba siva pahi mai.n anumAne .. jau.n bibAhu sa.nkara sana ho_I. doSha_u guna sama kaha sabu ko_I .. jau.n ahi seja sayana hari karahI.n. budha kachhu tinha kara doShu na dharahI.n .. bhAnu kR^isAnu sarba rasa khAhI.n. tinha kaha.N ma.nda kahata ko_u nAhI.n .. subha aru asubha salila saba baha_I. surasari ko_u apunIta na kaha_I .. samaratha kahu.N nahi.n doShu gosA_I. rabi pAvaka surasari kI nA_I .. do\. jau.n asa hisiShA karahi.n nara ja.Di bibeka abhimAna. parahi.n kalapa bhari naraka mahu.N jIva ki Isa samAna .. 69 .. surasari jala kR^ita bAruni jAnA. kabahu.N na sa.nta karahi.n tehi pAnA .. surasari mile.n so pAvana jaise.n. Isa anIsahi a.ntaru taise.n .. sa.nbhu sahaja samaratha bhagavAnA. ehi bibAha.N saba bidhi kalyAnA .. durArAdhya pai ahahi.n mahesU. AsutoSha puni ki_e.N kalesU .. jau.n tapu karai kumAri tumhArI. bhAvi_u meTi sakahi.n tripurArI .. jadyapi bara aneka jaga mAhI.n. ehi kaha.N siva taji dUsara nAhI.n .. bara dAyaka pranatArati bha.njana. kR^ipAsi.ndhu sevaka mana ra.njana .. ichchhita phala binu siva avarAdhe. lahi_a na koTi joga japa sAdhe.n .. do\. asa kahi nArada sumiri hari girijahi dInhi asIsa. ho_ihi yaha kalyAna aba sa.nsaya tajahu girIsa .. 70 .. kahi asa brahmabhavana muni gaya_U. Agila charita sunahu jasa bhaya_U .. patihi ekA.nta pA_i kaha mainA. nAtha na mai.n samujhe muni bainA .. jau.n gharu baru kulu ho_i anUpA. kari_a bibAhu sutA anurupA .. na ta kanyA baru raha_u ku_ArI. ka.nta umA mama prAnapi_ArI .. jau.n na milahi baru girijahi jogU. giri ja.Da sahaja kahihi sabu logU .. so_i bichAri pati karehu bibAhU. jehi.n na bahori ho_i ura dAhU .. asa kahi pari charana dhari sIsA. bole sahita saneha girIsA .. baru pAvaka pragaTai sasi mAhI.n. nArada bachanu anyathA nAhI.n .. do\. priyA sochu pariharahu sabu sumirahu shrIbhagavAna. pArabatihi niramaya_u jehi.n so_i karihi kalyAna .. 71 .. aba jau tumhahi sutA para nehU. tau asa jA_i sikhAvana dehU .. karai so tapu jehi.n milahi.n mahesU. Ana upAya.N na miTahi kalesU .. nArada bachana sagarbha sahetU. su.ndara saba guna nidhi bR^iShaketU .. asa bichAri tumha tajahu asa.nkA. sabahi bhA.Nti sa.nkaru akala.nkA .. suni pati bachana haraShi mana mAhI.n. ga_I turata uThi girijA pAhI.n .. umahi biloki nayana bhare bArI. sahita saneha goda baiThArI .. bArahi.n bAra leti ura lA_I. gadagada ka.nTha na kachhu kahi jA_I .. jagata mAtu sarbagya bhavAnI. mAtu sukhada bolI.n mR^idu bAnI .. do\. sunahi mAtu mai.n dIkha asa sapana sunAva_u.N tohi. su.ndara gaura subiprabara asa upadese_u mohi .. 72 .. karahi jA_i tapu sailakumArI. nArada kahA so satya bichArI .. mAtu pitahi puni yaha mata bhAvA. tapu sukhaprada dukha doSha nasAvA .. tapabala racha_i prapa.ncha bidhAtA. tapabala biShnu sakala jaga trAtA .. tapabala sa.nbhu karahi.n sa.nghArA. tapabala seShu dhara_i mahibhArA .. tapa adhAra saba sR^iShTi bhavAnI. karahi jA_i tapu asa jiya.N jAnI .. sunata bachana bisamita mahatArI. sapana sunAya_u girihi ha.NkArI .. mAtu pituhi bahubidhi samujhA_I. chalI.n umA tapa hita haraShA_I .. priya parivAra pitA aru mAtA. bha_e bikala mukha Ava na bAtA .. do\. bedasirA muni A_i taba sabahi kahA samujhA_i .. pArabatI mahimA sunata rahe prabodhahi pA_i .. 73 .. ura dhari umA prAnapati charanA. jA_i bipina lAgI.n tapu karanA .. ati sukumAra na tanu tapa jogU. pati pada sumiri taje_u sabu bhogU .. nita nava charana upaja anurAgA. bisarI deha tapahi.n manu lAgA .. sa.nbata sahasa mUla phala khA_e. sAgu khA_i sata baraSha gavA.Ne .. kachhu dina bhojanu bAri batAsA. ki_e kaThina kachhu dina upabAsA .. bela pAtI mahi para_i sukhA_I. tIni sahasa sa.nbata so_I khA_I .. puni parihare sukhAne_u paranA. umahi nAma taba bhaya_u aparanA .. dekhi umahi tapa khIna sarIrA. brahmagirA bhai gagana gabhIrA .. do\. bhaya_u manoratha suphala tava sunu girijAkumAri. pariharu dusaha kalesa saba aba milihahi.n tripurAri .. 74 .. asa tapu kAhu.N na kInha bhavAnI. bha_u aneka dhIra muni gyAnI .. aba ura dharahu brahma bara bAnI. satya sadA sa.ntata suchi jAnI .. Avai pitA bolAvana jabahI.n. haTha parihari ghara jA_ehu tabahI.n .. milahi.n tumhahi jaba sapta riShIsA. jAnehu taba pramAna bAgIsA .. sunata girA bidhi gagana bakhAnI. pulaka gAta girijA haraShAnI .. umA charita su.ndara mai.n gAvA. sunahu sa.nbhu kara charita suhAvA .. jaba te.n satI jA_i tanu tyAgA. taba se.n siva mana bhaya_u birAgA .. japahi.n sadA raghunAyaka nAmA. jaha.N taha.N sunahi.n rAma guna grAmA .. do\. chidAnanda sukhadhAma siva bigata moha mada kAma. bicharahi.n mahi dhari hR^idaya.N hari sakala loka abhirAma .. 75 .. katahu.N muninha upadesahi.n gyAnA. katahu.N rAma guna karahi.n bakhAnA .. jadapi akAma tadapi bhagavAnA. bhagata biraha dukha dukhita sujAnA .. ehi bidhi gaya_u kAlu bahu bItI. nita nai ho_i rAma pada prItI .. naimu premu sa.nkara kara dekhA. abichala hR^idaya.N bhagati kai rekhA .. pragaTai rAmu kR^itagya kR^ipAlA. rUpa sIla nidhi teja bisAlA .. bahu prakAra sa.nkarahi sarAhA. tumha binu asa bratu ko nirabAhA .. bahubidhi rAma sivahi samujhAvA. pArabatI kara janmu sunAvA .. ati punIta girijA kai karanI. bistara sahita kR^ipAnidhi baranI .. do\. aba binatI mama sunehu siva jau.n mo para nija nehu. jA_i bibAhahu sailajahi yaha mohi mAge.n dehu .. 76 .. kaha siva jadapi uchita asa nAhI.n. nAtha bachana puni meTi na jAhI.n .. sira dhari Ayasu kari_a tumhArA. parama dharamu yaha nAtha hamArA .. mAtu pitA gura prabhu kai bAnI. binahi.n bichAra kari_a subha jAnI .. tumha saba bhA.Nti parama hitakArI. agyA sira para nAtha tumhArI .. prabhu toShe_u suni sa.nkara bachanA. bhakti bibeka dharma juta rachanA .. kaha prabhu hara tumhAra pana rahe_U. aba ura rAkhehu jo hama kahe_U .. a.ntaradhAna bha_e asa bhAShI. sa.nkara so_i mUrati ura rAkhI .. tabahi.n saptariShi siva pahi.n A_e. bole prabhu ati bachana suhA_e .. do\. pArabatI pahi.n jA_i tumha prema parichchhA lehu. girihi preri paTha_ehu bhavana dUri karehu sa.ndehu .. 77 .. riShinha gauri dekhI taha.N kaisI. mUratima.nta tapasyA jaisI .. bole muni sunu sailakumArI. karahu kavana kArana tapu bhArI .. kehi avarAdhahu kA tumha chahahU. hama sana satya maramu kina kahahU .. kahata bachata manu ati sakuchA_I. ha.Nsihahu suni hamAri ja.DatA_I .. manu haTha parA na suna_i sikhAvA. chahata bAri para bhIti uThAvA .. nArada kahA satya so_i jAnA. binu pa.nkhanha hama chahahi.n u.DAnA .. dekhahu muni abibeku hamArA. chAhi_a sadA sivahi bharatArA .. do\. sunata bachana bihase riShaya girisa.nbhava taba deha. nArada kara upadesu suni kahahu base_u kisu geha .. 78 .. dachchhasutanha upadesenhi jA_I. tinha phiri bhavanu na dekhA A_I .. chitraketu kara gharu una ghAlA. kanakakasipu kara puni asa hAlA .. nArada sikha je sunahi.n nara nArI. avasi hohi.n taji bhavanu bhikhArI .. mana kapaTI tana sajjana chInhA. Apu sarisa sabahI chaha kInhA .. tehi ke.n bachana mAni bisvAsA. tumha chAhahu pati sahaja udAsA .. nirguna nilaja kubeSha kapAlI. akula ageha diga.nbara byAlI .. kahahu kavana sukhu asa baru pA_e.N. bhala bhUlihu Thaga ke baurA_e.N .. pa.ncha kahe.n siva.N satI bibAhI. puni avaDeri marA_enhi tAhI .. do\. aba sukha sovata sochu nahi bhIkha mAgi bhava khAhi.n. sahaja ekAkinha ke bhavana kabahu.N ki nAri khaTAhi.n .. 79 .. ajahU.N mAnahu kahA hamArA. hama tumha kahu.N baru nIka bichArA .. ati su.ndara suchi sukhada susIlA. gAvahi.n beda jAsu jasa lIlA .. dUShana rahita sakala guna rAsI. shrIpati pura baiku.nTha nivAsI .. asa baru tumhahi milA_uba AnI. sunata bihasi kaha bachana bhavAnI .. satya kahehu giribhava tanu ehA. haTha na chhUTa chhUTai baru dehA .. kanaka_u puni paShAna te.n ho_I. jArehu.N sahaju na parihara so_I .. nArada bachana na mai.n parihara_U.N. basa_u bhavanu ujara_u nahi.n Dara_U.N .. gura ke.n bachana pratIti na jehI. sapanehu.N sugama na sukha sidhi tehI .. do\. mahAdeva avaguna bhavana biShnu sakala guna dhAma. jehi kara manu rama jAhi sana tehi tehI sana kAma .. 80 .. jau.n tumha milatehu prathama munIsA. sunati_u.N sikha tumhAri dhari sIsA .. aba mai.n janmu sa.nbhu hita hArA. ko guna dUShana karai bichArA .. jau.n tumhare haTha hR^idaya.N biseShI. rahi na jA_i binu ki_e.N bareShI .. tau kautuki_anha Alasu nAhI.n. bara kanyA aneka jaga mAhI.n .. janma koTi lagi ragara hamArI. bara_u.N sa.nbhu na ta raha_u.N ku_ArI .. taja_u.N na nArada kara upadesU. Apu kahahi sata bAra mahesU .. mai.n pA para_u.N kaha_i jagada.nbA. tumha gR^iha gavanahu bhaya_u bila.nbA .. dekhi premu bole muni gyAnI. jaya jaya jagada.nbike bhavAnI .. do\. tumha mAyA bhagavAna siva sakala jagata pitu mAtu. nA_i charana sira muni chale puni puni haraShata gAtu .. 81 .. jA_i muninha himava.ntu paThA_e. kari binatI girajahi.n gR^iha lyA_e .. bahuri saptariShi siva pahi.n jA_I. kathA umA kai sakala sunA_I .. bha_e magana siva sunata sanehA. haraShi saptariShi gavane gehA .. manu thira kari taba sa.nbhu sujAnA. lage karana raghunAyaka dhyAnA .. tAraku asura bhaya_u tehi kAlA. bhuja pratApa bala teja bisAlA .. te.nhi saba loka lokapati jIte. bha_e deva sukha sa.npati rIte .. ajara amara so jIti na jA_I. hAre sura kari bibidha larA_I .. taba bira.nchi sana jA_i pukAre. dekhe bidhi saba deva dukhAre .. do\. saba sana kahA bujhA_i bidhi danuja nidhana taba ho_i. sa.nbhu sukra sa.nbhUta suta ehi jIta_i rana so_i .. 82 .. mora kahA suni karahu upA_I. ho_ihi Isvara karihi sahA_I .. satI.n jo tajI dachchha makha dehA. janamI jA_i himAchala gehA .. tehi.n tapu kInha sa.nbhu pati lAgI. siva samAdhi baiThe sabu tyAgI .. jadapi aha_i asama.njasa bhArI. tadapi bAta eka sunahu hamArI .. paThavahu kAmu jA_i siva pAhI.n. karai chhobhu sa.nkara mana mAhI.n .. taba hama jA_i sivahi sira nA_I. karavA_uba bibAhu bari_A_I .. ehi bidhi bhalehi devahita ho_I. mara ati nIka kaha_i sabu ko_I .. astuti suranha kInhi ati hetU. pragaTe_u biShamabAna jhaShaketU .. do\. suranha kahI.n nija bipati saba suni mana kInha bichAra. sa.nbhu birodha na kusala mohi bihasi kahe_u asa mAra .. 83 .. tadapi karaba mai.n kAju tumhArA. shruti kaha parama dharama upakArA .. para hita lAgi taja_i jo dehI. sa.ntata sa.nta prasa.nsahi.n tehI .. asa kahi chale_u sabahi siru nA_I. sumana dhanuSha kara sahita sahA_I .. chalata mAra asa hR^idaya.N bichArA. siva birodha dhruva maranu hamArA .. taba Apana prabhA_u bistArA. nija basa kInha sakala sa.nsArA .. kope_u jabahi bAricharaketU. chhana mahu.N miTe sakala shruti setU .. brahmacharja brata sa.njama nAnA. dhIraja dharama gyAna bigyAnA .. sadAchAra japa joga birAgA. sabhaya bibeka kaTaku saba bhAgA .. chha.n\. bhAge_u bibeka sahAya sahita so subhaTa sa.njuga mahi mure. sadagra.ntha parbata ka.ndaranhi mahu.N jA_i tehi avasara dure .. honihAra kA karatAra ko rakhavAra jaga kharabharu parA. du_i mAtha kehi ratinAtha jehi kahu.N ko.api kara dhanu saru dharA .. do\. je sajIva jaga achara chara nAri puruSha asa nAma. te nija nija marajAda taji bha_e sakala basa kAma .. 84 .. saba ke hR^idaya.N madana abhilAShA. latA nihAri navahi.n taru sAkhA .. nadI.n umagi a.nbudhi kahu.N dhA_I. sa.ngama karahi.n talAva talA_I .. jaha.N asi dasA ja.Danha kai baranI. ko kahi saka_i sachetana karanI .. pasu pachchhI nabha jala thalachArI. bha_e kAmabasa samaya bisArI .. madana a.ndha byAkula saba lokA. nisi dinu nahi.n avalokahi.n kokA .. deva danuja nara ki.nnara byAlA. preta pisAcha bhUta betAlA .. inha kai dasA na kahe_u.N bakhAnI. sadA kAma ke chere jAnI .. siddha birakta mahAmuni jogI. tepi kAmabasa bha_e biyogI .. chha.n\. bha_e kAmabasa jogIsa tApasa pAva.Nranhi kI ko kahai. dekhahi.n charAchara nArimaya je brahmamaya dekhata rahe .. abalA bilokahi.n puruShamaya jagu puruSha saba abalAmaya.n. du_i da.nDa bhari brahmA.nDa bhItara kAmakR^ita kautuka aya.n .. so\. dharI na kAhU.N dhira sabake mana manasija hare. je rAkhe raghubIra te ubare tehi kAla mahu.N .. 85 .. ubhaya gharI asa kautuka bhaya_U. jau lagi kAmu sa.nbhu pahi.n gaya_U .. sivahi biloki sasa.nke_u mArU. bhaya_u jathAthiti sabu sa.nsArU .. bha_e turata saba jIva sukhAre. jimi mada utari ga_e.N matavAre .. rudrahi dekhi madana bhaya mAnA. durAdharaSha durgama bhagavAnA .. phirata lAja kachhu kari nahi.n jA_I. maranu ThAni mana rachesi upA_I .. pragaTesi turata ruchira riturAjA. kusumita nava taru rAji birAjA .. bana upabana bApikA ta.DAgA. parama subhaga saba disA bibhAgA .. jaha.N taha.N janu umagata anurAgA. dekhi mu_ehu.N mana manasija jAgA .. chha.n\. jAga_i manobhava mu_ehu.N mana bana subhagatA na parai kahI. sItala suga.ndha suma.nda mAruta madana anala sakhA sahI .. bikase saranhi bahu ka.nja gu.njata pu.nja ma.njula madhukarA. kalaha.nsa pika suka sarasa rava kari gAna nAchahi.n apachharA .. do\. sakala kalA kari koTi bidhi hAre_u sena sameta. chalI na achala samAdhi siva kope_u hR^idayaniketa .. 86 .. dekhi rasAla biTapa bara sAkhA. tehi para cha.Dhe_u madanu mana mAkhA .. sumana chApa nija sara sa.ndhAne. ati risa tAki shravana lagi tAne .. chhA.De biShama bisikha ura lAge. chhuTi samAdhi sa.nbhu taba jAge .. bhaya_u Isa mana chhobhu biseShI. nayana ughAri sakala disi dekhI .. saurabha pallava madanu bilokA. bhaya_u kopu ka.npe_u trailokA .. taba siva.N tIsara nayana ughArA. chitavata kAmu bhaya_u jari chhArA .. hAhAkAra bhaya_u jaga bhArI. Darape sura bha_e asura sukhArI .. samujhi kAmasukhu sochahi.n bhogI. bha_e aka.nTaka sAdhaka jogI .. chha.n\. jogi aka.nTaka bha_e pati gati sunata rati muruchhita bha_I. rodati badati bahu bhA.Nti karunA karati sa.nkara pahi.n ga_I. ati prema kari binatI bibidha bidhi jori kara sanmukha rahI. prabhu AsutoSha kR^ipAla siva abalA nirakhi bole sahI .. do\. aba te.n rati tava nAtha kara ho_ihi nAmu ana.ngu. binu bapu byApihi sabahi puni sunu nija milana prasa.ngu .. 87 .. jaba jaduba.nsa kR^iShna avatArA. ho_ihi harana mahA mahibhArA .. kR^iShna tanaya ho_ihi pati torA. bachanu anyathA ho_i na morA .. rati gavanI suni sa.nkara bAnI. kathA apara aba kaha_u.N bakhAnI .. devanha samAchAra saba pA_e. brahmAdika baiku.nTha sidhA_e .. saba sura biShnu bira.nchi sametA. ga_e jahA.N siva kR^ipAniketA .. pR^ithaka pR^ithaka tinha kInhi prasa.nsA. bha_e prasanna cha.ndra avata.nsA .. bole kR^ipAsi.ndhu bR^iShaketU. kahahu amara A_e kehi hetU .. kaha bidhi tumha prabhu a.ntarajAmI. tadapi bhagati basa binava_u.N svAmI .. do\. sakala suranha ke hR^idaya.N asa sa.nkara parama uchhAhu. nija nayananhi dekhA chahahi.n nAtha tumhAra bibAhu .. 88 .. yaha utsava dekhi_a bhari lochana. so_i kachhu karahu madana mada mochana. kAmu jAri rati kahu.N baru dInhA. kR^ipAsi.ndhu yaha ati bhala kInhA .. sAsati kari puni karahi.n pasA_U. nAtha prabhunha kara sahaja subhA_U .. pArabatI.n tapu kInha apArA. karahu tAsu aba a.ngIkArA .. suni bidhi binaya samujhi prabhu bAnI. aise_i ho_u kahA sukhu mAnI .. taba devanha du.ndubhI.n bajA_I.n. baraShi sumana jaya jaya sura sA_I .. avasaru jAni saptariShi A_e. turatahi.n bidhi giribhavana paThA_e .. prathama ga_e jaha.N rahI bhavAnI. bole madhura bachana chhala sAnI .. do\. kahA hamAra na sunehu taba nArada ke.n upadesa. aba bhA jhUTha tumhAra pana jAre_u kAmu mahesa .. 89 .. mAsapArAyaNa,tIsarA vishrAma suni bolI.n musakA_i bhavAnI. uchita kahehu munibara bigyAnI .. tumhare.n jAna kAmu aba jArA. aba lagi sa.nbhu rahe sabikArA .. hamare.n jAna sadA siva jogI. aja anavadya akAma abhogI .. jau.n mai.n siva seye asa jAnI. prIti sameta karma mana bAnI .. tau hamAra pana sunahu munIsA. karihahi.n satya kR^ipAnidhi IsA .. tumha jo kahA hara jAre_u mArA. so_i ati ba.Da abibeku tumhArA .. tAta anala kara sahaja subhA_U. hima tehi nikaTa jA_i nahi.n kA_U .. ga_e.N samIpa so avasi nasA_I. asi manmatha mahesa kI nA_I .. do\. hiya.N haraShe muni bachana suni dekhi prIti bisvAsa .. chale bhavAnihi nA_i sira ga_e himAchala pAsa .. 90 .. sabu prasa.ngu giripatihi sunAvA. madana dahana suni ati dukhu pAvA .. bahuri kahe_u rati kara baradAnA. suni himava.nta bahuta sukhu mAnA .. hR^idaya.N bichAri sa.nbhu prabhutA_I. sAdara munibara li_e bolA_I .. sudinu sunakhatu sugharI sochA_I. begi bedabidhi lagana dharA_I .. patrI saptariShinha so_i dInhI. gahi pada binaya himAchala kInhI .. jA_i bidhihi dInhi so pAtI. bAchata prIti na hR^idaya.N samAtI .. lagana bAchi aja sabahi sunA_I. haraShe muni saba sura samudA_I .. sumana bR^iShTi nabha bAjana bAje. ma.ngala kalasa dasahu.N disi sAje .. do\. lage sa.NvArana sakala sura bAhana bibidha bimAna. hohi saguna ma.ngala subhada karahi.n apachharA gAna .. 91 .. sivahi sa.nbhu gana karahi.n si.ngArA. jaTA mukuTa ahi mauru sa.NvArA .. ku.nDala ka.nkana pahire byAlA. tana bibhUti paTa kehari chhAlA .. sasi lalATa su.ndara sira ga.ngA. nayana tIni upabIta bhuja.ngA .. garala ka.nTha ura nara sira mAlA. asiva beSha sivadhAma kR^ipAlA .. kara trisUla aru Damaru birAjA. chale basaha.N cha.Dhi bAjahi.n bAjA .. dekhi sivahi suratriya musukAhI.n. bara lAyaka dulahini jaga nAhI.n .. biShnu bira.nchi Adi surabrAtA. cha.Dhi cha.Dhi bAhana chale barAtA .. sura samAja saba bhA.Nti anUpA. nahi.n barAta dUlaha anurUpA .. do\. biShnu kahA asa bihasi taba boli sakala disirAja. bilaga bilaga ho_i chalahu saba nija nija sahita samAja .. 92 .. bara anuhAri barAta na bhA_I. ha.NsI karaihahu para pura jA_I .. biShnu bachana suni sura musakAne. nija nija sena sahita bilagAne .. manahI.n mana mahesu musukAhI.n. hari ke bi.ngya bachana nahi.n jAhI.n .. ati priya bachana sunata priya kere. bhR^i.ngihi preri sakala gana Tere .. siva anusAsana suni saba A_e. prabhu pada jalaja sIsa tinha nA_e .. nAnA bAhana nAnA beShA. bihase siva samAja nija dekhA .. ko_u mukhahIna bipula mukha kAhU. binu pada kara ko_u bahu pada bAhU .. bipula nayana ko_u nayana bihInA. riShTapuShTa ko_u ati tanakhInA .. chha.n\. tana khIna ko_u ati pIna pAvana ko_u apAvana gati dhare.n. bhUShana karAla kapAla kara saba sadya sonita tana bhare.n .. khara svAna su_ara sR^ikAla mukha gana beSha aganita ko ganai. bahu jinasa preta pisAcha jogi jamAta baranata nahi.n banai .. so\. nAchahi.n gAvahi.n gIta parama tara.ngI bhUta saba. dekhata ati biparIta bolahi.n bachana bichitra bidhi .. 93 .. jasa dUlahu tasi banI barAtA. kautuka bibidha hohi.n maga jAtA .. ihA.N himAchala rache_u bitAnA. ati bichitra nahi.n jA_i bakhAnA .. saila sakala jaha.N lagi jaga mAhI.n. laghu bisAla nahi.n barani sirAhI.n .. bana sAgara saba nadI.n talAvA. himagiri saba kahu.N nevata paThAvA .. kAmarUpa su.ndara tana dhArI. sahita samAja sahita bara nArI .. ga_e sakala tuhinAchala gehA. gAvahi.n ma.ngala sahita sanehA .. prathamahi.n giri bahu gR^iha sa.NvarA_e. jathAjogu taha.N taha.N saba chhA_e .. pura sobhA avaloki suhA_I. lAga_i laghu bira.nchi nipunA_I .. chha.n\. laghu lAga bidhi kI nipunatA avaloki pura sobhA sahI. bana bAga kUpa ta.DAga saritA subhaga saba saka ko kahI .. ma.ngala bipula torana patAkA ketu gR^iha gR^iha sohahI.n .. banitA puruSha su.ndara chatura chhabi dekhi muni mana mohahI.n .. do\. jagada.nbA jaha.N avatarI so puru barani ki jA_i. riddhi siddhi sa.npatti sukha nita nUtana adhikA_i .. 94 .. nagara nikaTa barAta suni A_I. pura kharabharu sobhA adhikA_I .. kari banAva saji bAhana nAnA. chale lena sAdara agavAnA .. hiya.N haraShe sura sena nihArI. harihi dekhi ati bha_e sukhArI .. siva samAja jaba dekhana lAge. biDari chale bAhana saba bhAge .. dhari dhIraju taha.N rahe sayAne. bAlaka saba lai jIva parAne .. ga_e.N bhavana pUchhahi.n pitu mAtA. kahahi.n bachana bhaya ka.npita gAtA .. kahi_a kAha kahi jA_i na bAtA. jama kara dhAra kidhau.n bari_AtA .. baru baurAha basaha.N asavArA. byAla kapAla bibhUShana chhArA .. chha.n\. tana chhAra byAla kapAla bhUShana nagana jaTila bhaya.nkarA. sa.Nga bhUta preta pisAcha jogini bikaTa mukha rajanIcharA .. jo ji_ata rahihi barAta dekhata punya ba.Da tehi kara sahI. dekhihi so umA bibAhu ghara ghara bAta asi larikanha kahI .. do\. samujhi mahesa samAja saba janani janaka musukAhi.n. bAla bujhA_e bibidha bidhi niDara hohu Daru nAhi.n .. 95 .. lai agavAna barAtahi A_e. di_e sabahi janavAsa suhA_e .. mainA.N subha AratI sa.NvArI. sa.nga suma.ngala gAvahi.n nArI .. ka.nchana thAra soha bara pAnI. parichhana chalI harahi haraShAnI .. bikaTa beSha rudrahi jaba dekhA. abalanha ura bhaya bhaya_u biseShA .. bhAgi bhavana paiThI.n ati trAsA. ga_e mahesu jahA.N janavAsA .. mainA hR^idaya.N bhaya_u dukhu bhArI. lInhI boli girIsakumArI .. adhika saneha.N goda baiThArI. syAma saroja nayana bhare bArI .. jehi.n bidhi tumhahi rUpu asa dInhA. tehi.n ja.Da baru bA_ura kasa kInhA .. chha.n\. kasa kInha baru baurAha bidhi jehi.n tumhahi su.ndaratA da_I. jo phalu chahi_a surataruhi.n so barabasa babUrahi.n lAga_I .. tumha sahita giri te.n girau.n pAvaka jarau.n jalanidhi mahu.N parau.n .. gharu jA_u apajasu ho_u jaga jIvata bibAhu na hau.n karau.n .. do\. bha_I bikala abalA sakala dukhita dekhi girinAri. kari bilApu rodati badati sutA sanehu sa.NbhAri .. 96 .. nArada kara mai.n kAha bigArA. bhavanu mora jinha basata ujArA .. asa upadesu umahi jinha dInhA. baure barahi lagi tapu kInhA .. sAchehu.N unha ke moha na mAyA. udAsIna dhanu dhAmu na jAyA .. para ghara ghAlaka lAja na bhIrA. bAjha.N ki jAna prasava kai.n pIrA .. jananihi bikala biloki bhavAnI. bolI juta bibeka mR^idu bAnI .. asa bichAri sochahi mati mAtA. so na Tara_i jo racha_i bidhAtA .. karama likhA jau bA_ura nAhU. tau kata dosu lagA_i_a kAhU .. tumha sana miTahi.n ki bidhi ke a.nkA. mAtu byartha jani lehu kala.nkA .. chha.n\. jani lehu mAtu kala.nku karunA pariharahu avasara nahI.n. dukhu sukhu jo likhA lilAra hamare.n jAba jaha.N pA_uba tahI.n .. suni umA bachana binIta komala sakala abalA sochahI.n .. bahu bhA.Nti bidhihi lagA_i dUShana nayana bAri bimochahI.n .. do\. tehi avasara nArada sahita aru riShi sapta sameta. samAchAra suni tuhinagiri gavane turata niketa .. 97 .. taba nArada sabahi samujhAvA. pUruba kathAprasa.ngu sunAvA .. mayanA satya sunahu mama bAnI. jagada.nbA tava sutA bhavAnI .. ajA anAdi sakti abinAsini. sadA sa.nbhu aradha.nga nivAsini .. jaga sa.nbhava pAlana laya kArini. nija ichchhA lIlA bapu dhArini .. janamI.n prathama dachchha gR^iha jA_I. nAmu satI su.ndara tanu pA_I .. taha.Nhu.N satI sa.nkarahi bibAhI.n. kathA prasiddha sakala jaga mAhI.n .. eka bAra Avata siva sa.ngA. dekhe_u raghukula kamala pata.ngA .. bhaya_u mohu siva kahA na kInhA. bhrama basa beShu sIya kara lInhA .. chha.n\. siya beShu satI jo kInha tehi aparAdha sa.nkara pariharI.n. hara biraha.N jA_i bahori pitu ke.n jagya jogAnala jarI.n .. aba janami tumhare bhavana nija pati lAgi dAruna tapu kiyA. asa jAni sa.nsaya tajahu girijA sarbadA sa.nkara priyA .. do\. suni nArada ke bachana taba saba kara miTA biShAda. chhana mahu.N byApe_u sakala pura ghara ghara yaha sa.nbAda .. 98 .. taba mayanA himava.ntu ana.nde. puni puni pArabatI pada ba.nde .. nAri puruSha sisu jubA sayAne. nagara loga saba ati haraShAne .. lage hona pura ma.ngalagAnA. saje sabahi hATaka ghaTa nAnA .. bhA.Nti aneka bha_I jevarAnA. sUpasAstra jasa kachhu byavahArA .. so jevanAra ki jA_i bakhAnI. basahi.n bhavana jehi.n mAtu bhavAnI .. sAdara bole sakala barAtI. biShnu bira.nchi deva saba jAtI .. bibidhi pA.Nti baiThI jevanArA. lAge parusana nipuna su_ArA .. nAribR^i.nda sura jeva.Nta jAnI. lagI.n dena gArI.n mR^idu bAnI .. chha.n\. gArI.n madhura svara dehi.n su.ndari bi.ngya bachana sunAvahI.n. bhojanu karahi.n sura ati bila.nbu binodu suni sachu pAvahI.n .. jeva.Nta jo ba.Dhyo ana.ndu so mukha koTihU.N na parai kahyo. achavA.Ni dInhe pAna gavane bAsa jaha.N jAko rahyo .. do\. bahuri muninha himava.nta kahu.N lagana sunA_I A_i. samaya biloki bibAha kara paTha_e deva bolA_i .. 99 .. boli sakala sura sAdara lInhe. sabahi jathochita Asana dInhe .. bedI beda bidhAna sa.NvArI. subhaga suma.ngala gAvahi.n nArI .. si.nghAsanu ati dibya suhAvA. jA_i na barani bira.nchi banAvA .. baiThe siva bipranha siru nA_I. hR^idaya.N sumiri nija prabhu raghurA_I .. bahuri munIsanha umA bolA_I. kari si.ngAru sakhI.n lai A_I .. dekhata rUpu sakala sura mohe. baranai chhabi asa jaga kabi ko hai .. jagada.nbikA jAni bhava bhAmA. suranha manahi.n mana kInha pranAmA .. su.ndaratA marajAda bhavAnI. jA_i na koTihu.N badana bakhAnI .. chha.n\. koTihu.N badana nahi.n banai baranata jaga janani sobhA mahA. sakuchahi.n kahata shruti seSha sArada ma.ndamati tulasI kahA .. chhabikhAni mAtu bhavAni gavanI madhya ma.nDapa siva jahA.N .. avaloki sakahi.n na sakucha pati pada kamala manu madhukaru tahA.N .. do\. muni anusAsana ganapatihi pUje_u sa.nbhu bhavAni. ko_u suni sa.nsaya karai jani sura anAdi jiya.N jAni .. 100 .. jasi bibAha kai bidhi shruti gA_I. mahAmuninha so saba karavA_I .. gahi girIsa kusa kanyA pAnI. bhavahi samarapI.n jAni bhavAnI .. pAnigrahana jaba kInha mahesA. hi.nya.N haraShe taba sakala suresA .. beda ma.ntra munibara uchcharahI.n. jaya jaya jaya sa.nkara sura karahI.n .. bAjahi.n bAjana bibidha bidhAnA. sumanabR^iShTi nabha bhai bidhi nAnA .. hara girijA kara bhaya_u bibAhU. sakala bhuvana bhari rahA uchhAhU .. dAsI.n dAsa turaga ratha nAgA. dhenu basana mani bastu bibhAgA .. anna kanakabhAjana bhari jAnA. dA_ija dInha na jA_i bakhAnA .. chha.n\. dA_ija diyo bahu bhA.Nti puni kara jori himabhUdhara kahyo. kA de_u.N pUranakAma sa.nkara charana pa.nkaja gahi rahyo .. siva.N kR^ipAsAgara sasura kara sa.ntoShu saba bhA.Ntihi.n kiyo. puni gahe pada pAthoja mayanA.N prema paripUrana hiyo .. do\. nAtha umA mana prAna sama gR^ihaki.nkarI karehu. chhamehu sakala aparAdha aba ho_i prasanna baru dehu .. 101 .. bahu bidhi sa.nbhu sAsa samujhA_I. gavanI bhavana charana siru nA_I .. jananI.n umA boli taba lInhI. lai uchha.nga su.ndara sikha dInhI .. karehu sadA sa.nkara pada pUjA. nAridharamu pati de_u na dUjA .. bachana kahata bhare lochana bArI. bahuri lA_i ura lInhi kumArI .. kata bidhi sR^ijI.n nAri jaga mAhI.n. parAdhIna sapanehu.N sukhu nAhI.n .. bhai ati prema bikala mahatArI. dhIraju kInha kusamaya bichArI .. puni puni milati parati gahi charanA. parama prema kachhu jA_i na baranA .. saba nArinha mili bheTi bhavAnI. jA_i janani ura puni lapaTAnI .. chha.n\. jananihi bahuri mili chalI uchita asIsa saba kAhU.N da_I.n. phiri phiri bilokati mAtu tana taba sakhI.n lai siva pahi.n ga_I .. jAchaka sakala sa.ntoShi sa.nkaru umA sahita bhavana chale. saba amara haraShe sumana baraShi nisAna nabha bAje bhale .. do\. chale sa.nga himava.ntu taba pahu.NchAvana ati hetu. bibidha bhA.Nti paritoShu kari bidA kInha bR^iShaketu .. 102 .. turata bhavana A_e girirA_I. sakala saila sara li_e bolA_I .. Adara dAna binaya bahumAnA. saba kara bidA kInha himavAnA .. jabahi.n sa.nbhu kailAsahi.n A_e. sura saba nija nija loka sidhA_e .. jagata mAtu pitu sa.nbhu bhavAnI. tehI si.ngAru na kaha_u.N bakhAnI .. karahi.n bibidha bidhi bhoga bilAsA. gananha sameta basahi.n kailAsA .. hara girijA bihAra nita naya_U. ehi bidhi bipula kAla chali gaya_U .. taba janame_u ShaTabadana kumArA. tAraku asura samara jehi.n mArA .. Agama nigama prasiddha purAnA. Shanmukha janmu sakala jaga jAnA .. chha.n\. jagu jAna Shanmukha janmu karmu pratApu puruShArathu mahA. tehi hetu mai.n bR^iShaketu suta kara charita sa.nchhepahi.n kahA .. yaha umA sa.ngu bibAhu je nara nAri kahahi.n je gAvahI.n. kalyAna kAja bibAha ma.ngala sarbadA sukhu pAvahI.n .. do\. charita si.ndhu girijA ramana beda na pAvahi.n pAru. baranai tulasIdAsu kimi ati matima.nda gavA.Nru .. 103 .. sa.nbhu charita suni sarasa suhAvA. bharadvAja muni ati sukha pAvA .. bahu lAlasA kathA para bA.DhI. nayananhi nIru romAvali ThA.DhI .. prema bibasa mukha Ava na bAnI. dasA dekhi haraShe muni gyAnI .. aho dhanya tava janmu munIsA. tumhahi prAna sama priya gaurIsA .. siva pada kamala jinhahi rati nAhI.n. rAmahi te sapanehu.N na sohAhI.n .. binu chhala bisvanAtha pada nehU. rAma bhagata kara lachchhana ehU .. siva sama ko raghupati bratadhArI. binu agha tajI satI asi nArI .. panu kari raghupati bhagati dekhA_I. ko siva sama rAmahi priya bhA_I .. do\. prathamahi.n mai kahi siva charita bUjhA maramu tumhAra. suchi sevaka tumha rAma ke rahita samasta bikAra .. 104 .. mai.n jAnA tumhAra guna sIlA. kaha_u.N sunahu aba raghupati lIlA .. sunu muni Aju samAgama tore.n. kahi na jA_i jasa sukhu mana more.n .. rAma charita ati amita munisA. kahi na sakahi.n sata koTi ahIsA .. tadapi jathAshruta kaha_u.N bakhAnI. sumiri girApati prabhu dhanupAnI .. sArada dArunAri sama svAmI. rAmu sUtradhara a.ntarajAmI .. jehi para kR^ipA karahi.n janu jAnI. kabi ura ajira nachAvahi.n bAnI .. pranava_u.N so_i kR^ipAla raghunAthA. barana_u.N bisada tAsu guna gAthA .. parama ramya giribaru kailAsU. sadA jahA.N siva umA nivAsU .. do\. siddha tapodhana jogijana sUra ki.nnara munibR^i.nda. basahi.n tahA.N sukR^itI sakala sevahi.n siba sukhaka.nda .. 105 .. hari hara bimukha dharma rati nAhI.n. te nara taha.N sapanehu.N nahi.n jAhI.n .. tehi giri para baTa biTapa bisAlA. nita nUtana su.ndara saba kAlA .. tribidha samIra susItali chhAyA. siva bishrAma biTapa shruti gAyA .. eka bAra tehi tara prabhu gaya_U. taru biloki ura ati sukhu bhaya_U .. nija kara DAsi nAgaripu chhAlA. baiThai sahajahi.n sa.nbhu kR^ipAlA .. ku.nda i.ndu dara gaura sarIrA. bhuja prala.nba paridhana munichIrA .. taruna aruna a.nbuja sama charanA. nakha duti bhagata hR^idaya tama haranA .. bhujaga bhUti bhUShana tripurArI. Ananu sarada cha.nda chhabi hArI .. do\. jaTA mukuTa surasarita sira lochana nalina bisAla. nIlaka.nTha lAvanyanidhi soha bAlabidhu bhAla .. 106 .. baiThe soha kAmaripu kaise.n. dhare.n sarIru sA.ntarasu jaise.n .. pArabatI bhala avasaru jAnI. ga_I sa.nbhu pahi.n mAtu bhavAnI .. jAni priyA Adaru ati kInhA. bAma bhAga Asanu hara dInhA .. baiThI.n siva samIpa haraShA_I. pUruba janma kathA chita A_I .. pati hiya.N hetu adhika anumAnI. bihasi umA bolI.n priya bAnI .. kathA jo sakala loka hitakArI. so_i pUchhana chaha sailakumArI .. bisvanAtha mama nAtha purArI. tribhuvana mahimA bidita tumhArI .. chara aru achara nAga nara devA. sakala karahi.n pada pa.nkaja sevA .. do\. prabhu samaratha sarbagya siva sakala kalA guna dhAma .. joga gyAna bairAgya nidhi pranata kalapataru nAma .. 107 .. jau.n mo para prasanna sukharAsI. jAni_a satya mohi nija dAsI .. tau.n prabhu harahu mora agyAnA. kahi raghunAtha kathA bidhi nAnA .. jAsu bhavanu surataru tara ho_I. sahi ki daridra janita dukhu so_I .. sasibhUShana asa hR^idaya.N bichArI. harahu nAtha mama mati bhrama bhArI .. prabhu je muni paramArathabAdI. kahahi.n rAma kahu.N brahma anAdI .. sesa sAradA beda purAnA. sakala karahi.n raghupati guna gAnA .. tumha puni rAma rAma dina rAtI. sAdara japahu ana.Nga ArAtI .. rAmu so avadha nR^ipati suta so_I. kI aja aguna alakhagati ko_I .. do\. jau.n nR^ipa tanaya ta brahma kimi nAri biraha.N mati bhori. dekha charita mahimA sunata bhramati buddhi ati mori .. 108 .. jau.n anIha byApaka bibhu ko_U. kabahu bujhA_i nAtha mohi so_U .. agya jAni risa ura jani dharahU. jehi bidhi moha miTai so_i karahU .. mai bana dIkhi rAma prabhutA_I. ati bhaya bikala na tumhahi sunA_I .. tadapi malina mana bodhu na AvA. so phalu bhalI bhA.Nti hama pAvA .. ajahU.N kachhu sa.nsa_u mana more. karahu kR^ipA binava_u.N kara jore.n .. prabhu taba mohi bahu bhA.Nti prabodhA. nAtha so samujhi karahu jani krodhA .. taba kara asa bimoha aba nAhI.n. rAmakathA para ruchi mana mAhI.n .. kahahu punIta rAma guna gAthA. bhujagarAja bhUShana suranAthA .. do\. ba.nda_u pada dhari dharani siru binaya kara_u.N kara jori. baranahu raghubara bisada jasu shruti siddhA.nta nichori .. 109 .. jadapi joShitA nahi.n adhikArI. dAsI mana krama bachana tumhArI .. gU.Dha_u tattva na sAdhu durAvahi.n. Arata adhikArI jaha.N pAvahi.n .. ati Arati pUchha_u.N surarAyA. raghupati kathA kahahu kari dAyA .. prathama so kArana kahahu bichArI. nirguna brahma saguna bapu dhArI .. puni prabhu kahahu rAma avatArA. bAlacharita puni kahahu udArA .. kahahu jathA jAnakI bibAhI.n. rAja tajA so dUShana kAhI.n .. bana basi kInhe charita apArA. kahahu nAtha jimi rAvana mArA .. rAja baiThi kInhI.n bahu lIlA. sakala kahahu sa.nkara sukhalIlA .. do\. bahuri kahahu karunAyatana kInha jo acharaja rAma. prajA sahita raghuba.nsamani kimi gavane nija dhAma .. 110 .. puni prabhu kahahu so tattva bakhAnI. jehi.n bigyAna magana muni gyAnI .. bhagati gyAna bigyAna birAgA. puni saba baranahu sahita bibhAgA .. aura_u rAma rahasya anekA. kahahu nAtha ati bimala bibekA .. jo prabhu mai.n pUchhA nahi ho_I. so_u dayAla rAkhahu jani go_I .. tumha tribhuvana gura beda bakhAnA. Ana jIva pA.Nvara kA jAnA .. prasna umA kai sahaja suhA_I. chhala bihIna suni siva mana bhA_I .. hara hiya.N rAmacharita saba A_e. prema pulaka lochana jala chhA_e .. shrIraghunAtha rUpa ura AvA. paramAna.nda amita sukha pAvA .. do\. magana dhyAnarasa da.nDa juga puni mana bAhera kInha. raghupati charita mahesa taba haraShita baranai lInha .. 111 .. jhUThe_u satya jAhi binu jAne.n. jimi bhuja.nga binu raju pahichAne.n .. jehi jAne.n jaga jA_i herA_I. jAge.n jathA sapana bhrama jA_I .. ba.nda_u.N bAlarUpa so_I rAmU. saba sidhi sulabha japata jisu nAmU .. ma.ngala bhavana ama.ngala hArI. drava_u so dasaratha ajira bihArI .. kari pranAma rAmahi tripurArI. haraShi sudhA sama girA uchArI .. dhanya dhanya girirAjakumArI. tumha samAna nahi.n ko_u upakArI .. pU.Nchhehu raghupati kathA prasa.ngA. sakala loka jaga pAvani ga.ngA .. tumha raghubIra charana anurAgI. kInhahu prasna jagata hita lAgI .. do\. rAmakR^ipA te.n pArabati sapanehu.N tava mana mAhi.n. soka moha sa.ndeha bhrama mama bichAra kachhu nAhi.n .. 112 .. tadapi asa.nkA kInhihu so_I. kahata sunata saba kara hita ho_I .. jinha hari kathA sunI nahi.n kAnA. shravana ra.ndhra ahibhavana samAnA .. nayananhi sa.nta darasa nahi.n dekhA. lochana morapa.nkha kara lekhA .. te sira kaTu tu.nbari samatUlA. je na namata hari gura pada mUlA .. jinha haribhagati hR^idaya.N nahi.n AnI. jIvata sava samAna te_i prAnI .. jo nahi.n kara_i rAma guna gAnA. jIha so dAdura jIha samAnA .. kulisa kaThora niThura so_i chhAtI. suni haricharita na jo haraShAtI .. girijA sunahu rAma kai lIlA. sura hita danuja bimohanasIlA .. do\. rAmakathA suradhenu sama sevata saba sukha dAni. satasamAja suraloka saba ko na sunai asa jAni .. 113 .. rAmakathA su.ndara kara tArI. sa.nsaya bihaga uDAvanihArI .. rAmakathA kali biTapa kuThArI. sAdara sunu girirAjakumArI .. rAma nAma guna charita suhA_e. janama karama aganita shruti gA_e .. jathA ana.nta rAma bhagavAnA. tathA kathA kIrati guna nAnA .. tadapi jathA shruta jasi mati morI. kahiha_u.N dekhi prIti ati torI .. umA prasna tava sahaja suhA_I. sukhada sa.ntasa.nmata mohi bhA_I .. eka bAta nahi mohi sohAnI. jadapi moha basa kahehu bhavAnI .. tuma jo kahA rAma ko_u AnA. jehi shruti gAva dharahi.n muni dhyAnA .. do\. kahahi sunahi asa adhama nara grase je moha pisAcha. pASha.nDI hari pada bimukha jAnahi.n jhUTha na sAcha .. 114 .. agya akobida a.ndha abhAgI. kA_I biShaya mukara mana lAgI .. la.npaTa kapaTI kuTila biseShI. sapanehu.N sa.ntasabhA nahi.n dekhI .. kahahi.n te beda asa.nmata bAnI. jinha ke.n sUjha lAbhu nahi.n hAnI .. mukara malina aru nayana bihInA. rAma rUpa dekhahi.n kimi dInA .. jinha ke.n aguna na saguna bibekA. jalpahi.n kalpita bachana anekA .. harimAyA basa jagata bhramAhI.n. tinhahi kahata kachhu aghaTita nAhI.n .. bAtula bhUta bibasa matavAre. te nahi.n bolahi.n bachana bichAre .. jinha kR^ita mahAmoha mada pAnA. tin kara kahA kari_a nahi.n kAnA .. so\. asa nija hR^idaya.N bichAri taju sa.nsaya bhaju rAma pada. sunu girirAja kumAri bhrama tama rabi kara bachana mama .. 115 .. sagunahi agunahi nahi.n kachhu bhedA. gAvahi.n muni purAna budha bedA .. aguna arupa alakha aja jo_I. bhagata prema basa saguna so ho_I .. jo guna rahita saguna so_i kaise.n. jalu hima upala bilaga nahi.n jaise.n .. jAsu nAma bhrama timira pata.ngA. tehi kimi kahi_a bimoha prasa.ngA .. rAma sachchidAna.nda dinesA. nahi.n taha.N moha nisA lavalesA .. sahaja prakAsarupa bhagavAnA. nahi.n taha.N puni bigyAna bihAnA .. haraSha biShAda gyAna agyAnA. jIva dharma ahamiti abhimAnA .. rAma brahma byApaka jaga jAnA. paramAnanda paresa purAnA .. do\. puruSha prasiddha prakAsa nidhi pragaTa parAvara nAtha .. raghukulamani mama svAmi so_i kahi siva.N nAya_u mAtha .. 116 .. nija bhrama nahi.n samujhahi.n agyAnI. prabhu para moha dharahi.n ja.Da prAnI .. jathA gagana ghana paTala nihArI. jhA.Npe_u mAnu kahahi.n kubichArI .. chitava jo lochana a.nguli lA_e.N. pragaTa jugala sasi tehi ke bhA_e.N .. umA rAma biSha_ika asa mohA. nabha tama dhUma dhUri jimi sohA .. biShaya karana sura jIva sametA. sakala eka te.n eka sachetA .. saba kara parama prakAsaka jo_I. rAma anAdi avadhapati so_I .. jagata prakAsya prakAsaka rAmU. mAyAdhIsa gyAna guna dhAmU .. jAsu satyatA te.n jaDa mAyA. bhAsa satya iva moha sahAyA .. do\. rajata sIpa mahu.N mAsa jimi jathA bhAnu kara bAri. jadapi mR^iShA tihu.N kAla so_i bhrama na saka_i ko_u TAri .. 117 .. ehi bidhi jaga hari Ashrita raha_I. jadapi asatya deta dukha aha_I .. jau.n sapane.n sira kATai ko_I. binu jAge.n na dUri dukha ho_I .. jAsu kR^ipA.N asa bhrama miTi jA_I. girijA so_i kR^ipAla raghurA_I .. Adi a.nta ko_u jAsu na pAvA. mati anumAni nigama asa gAvA .. binu pada chala_i suna_i binu kAnA. kara binu karama kara_i bidhi nAnA .. Anana rahita sakala rasa bhogI. binu bAnI bakatA ba.Da jogI .. tanu binu parasa nayana binu dekhA. graha_i ghrAna binu bAsa aseShA .. asi saba bhA.Nti alaukika karanI. mahimA jAsu jA_i nahi.n baranI .. do\. jehi imi gAvahi beda budha jAhi dharahi.n muni dhyAna .. so_i dasaratha suta bhagata hita kosalapati bhagavAna .. 118 .. kAsI.n marata ja.ntu avalokI. jAsu nAma bala kara_u.N bisokI .. so_i prabhu mora charAchara svAmI. raghubara saba ura a.ntarajAmI .. bibasahu.N jAsu nAma nara kahahI.n. janama aneka rachita agha dahahI.n .. sAdara sumirana je nara karahI.n. bhava bAridhi gopada iva tarahI.n .. rAma so paramAtamA bhavAnI. taha.N bhrama ati abihita tava bAnI .. asa sa.nsaya Anata ura mAhI.n. gyAna birAga sakala guna jAhI.n .. suni siva ke bhrama bha.njana bachanA. miTi gai saba kutaraka kai rachanA .. bha_i raghupati pada prIti pratItI. dAruna asa.nbhAvanA bItI .. do\. puni puni prabhu pada kamala gahi jori pa.nkaruha pAni. bolI girijA bachana bara manahu.N prema rasa sAni .. 119 .. sasi kara sama suni girA tumhArI. miTA moha saradAtapa bhArI .. tumha kR^ipAla sabu sa.nsa_u hare_U. rAma svarupa jAni mohi pare_U .. nAtha kR^ipA.N aba gaya_u biShAdA. sukhI bhaya_u.N prabhu charana prasAdA .. aba mohi Apani ki.nkari jAnI. jadapi sahaja jaDa nAri ayAnI .. prathama jo mai.n pUchhA so_i kahahU. jau.n mo para prasanna prabhu ahahU .. rAma brahma chinamaya abinAsI. sarba rahita saba ura pura bAsI .. nAtha dhare_u naratanu kehi hetU. mohi samujhA_i kahahu bR^iShaketU .. umA bachana suni parama binItA. rAmakathA para prIti punItA .. do\. hi.Nya.N haraShe kAmAri taba sa.nkara sahaja sujAna bahu bidhi umahi prasa.nsi puni bole kR^ipAnidhAna .. 120(ka) .. navAnhapArAyana,pahalA vishrAma mAsapArAyaNa, chauthA vishrAma so\. sunu subha kathA bhavAni rAmacharitamAnasa bimala. kahA bhusu.nDi bakhAni sunA bihaga nAyaka garuDa .. 120(kha) .. so sa.nbAda udAra jehi bidhi bhA Age.n kahaba. sunahu rAma avatAra charita parama su.ndara anagha .. 120(ga) .. hari guna nAma apAra kathA rUpa aganita amita. mai.n nija mati anusAra kaha_u.N umA sAdara sunahu .. 120(gha .. sunu girijA haricharita suhA_e. bipula bisada nigamAgama gA_e .. hari avatAra hetu jehi ho_I. idamittha.n kahi jA_i na so_I .. rAma atarkya buddhi mana bAnI. mata hamAra asa sunahi sayAnI .. tadapi sa.nta muni beda purAnA. jasa kachhu kahahi.n svamati anumAnA .. tasa mai.n sumukhi sunAva_u.N tohI. samujhi para_i jasa kArana mohI .. jaba jaba ho_i dharama kai hAnI. bADhahi.n asura adhama abhimAnI .. karahi.n anIti jA_i nahi.n baranI. sIdahi.n bipra dhenu sura dharanI .. taba taba prabhu dhari bibidha sarIrA. harahi kR^ipAnidhi sajjana pIrA .. do\. asura mAri thApahi.n suranha rAkhahi.n nija shruti setu. jaga bistArahi.n bisada jasa rAma janma kara hetu .. 121 .. so_i jasa gA_i bhagata bhava tarahI.n. kR^ipAsi.ndhu jana hita tanu dharahI.n .. rAma janama ke hetu anekA. parama bichitra eka te.n ekA .. janama eka du_i kaha_u.N bakhAnI. sAvadhAna sunu sumati bhavAnI .. dvArapAla hari ke priya do_U. jaya aru bijaya jAna saba ko_U .. bipra shrApa te.n dUna_u bhA_I. tAmasa asura deha tinha pA_I .. kanakakasipu aru hATaka lochana. jagata bidita surapati mada mochana .. bija_I samara bIra bikhyAtA. dhari barAha bapu eka nipAtA .. ho_i narahari dUsara puni mArA. jana prahalAda sujasa bistArA .. do\. bha_e nisAchara jA_i te_i mahAbIra balavAna. ku.nbhakarana rAvaNa subhaTa sura bija_I jaga jAna .. 122 . mukuta na bha_e hate bhagavAnA. tIni janama dvija bachana pravAnA .. eka bAra tinha ke hita lAgI. dhare_u sarIra bhagata anurAgI .. kasyapa aditi tahA.N pitu mAtA. dasaratha kausalyA bikhyAtA .. eka kalapa ehi bidhi avatArA. charitra pavitra ki_e sa.nsArA .. eka kalapa sura dekhi dukhAre. samara jala.ndhara sana saba hAre .. sa.nbhu kInha sa.ngrAma apArA. danuja mahAbala mara_i na mArA .. parama satI asurAdhipa nArI. tehi bala tAhi na jitahi.n purArI .. do\. chhala kari TAre_u tAsu brata prabhu sura kAraja kInha .. jaba tehi jAne_u marama taba shrApa kopa kari dInha .. 123 .. tAsu shrApa hari dInha pramAnA. kautukanidhi kR^ipAla bhagavAnA .. tahA.N jala.ndhara rAvana bhaya_U. rana hati rAma parama pada daya_U .. eka janama kara kArana ehA. jehi lAgi rAma dharI naradehA .. prati avatAra kathA prabhu kerI. sunu muni baranI kabinha ghanerI .. nArada shrApa dInha eka bArA. kalapa eka tehi lagi avatArA .. girijA chakita bha_I suni bAnI. nArada biShnubhagata puni gyAni .. kArana kavana shrApa muni dInhA. kA aparAdha ramApati kInhA .. yaha prasa.nga mohi kahahu purArI. muni mana moha Acharaja bhArI .. do\. bole bihasi mahesa taba gyAnI mU.Dha na ko_i. jehi jasa raghupati karahi.n jaba so tasa tehi chhana ho_i .. 124(ka) .. so\. kaha_u.N rAma guna gAtha bharadvAja sAdara sunahu. bhava bha.njana raghunAtha bhaju tulasI taji mAna mada .. 124(kha) .. himagiri guhA eka ati pAvani. baha samIpa surasarI suhAvani .. Ashrama parama punIta suhAvA. dekhi devariShi mana ati bhAvA .. nirakhi saila sari bipina bibhAgA. bhaya_u ramApati pada anurAgA .. sumirata harihi shrApa gati bAdhI. sahaja bimala mana lAgi samAdhI .. muni gati dekhi suresa DerAnA. kAmahi boli kInha samAnA .. sahita sahAya jAhu mama hetU. chake_u haraShi hiya.N jalacharaketU .. sunAsIra mana mahu.N asi trAsA. chahata devariShi mama pura bAsA .. je kAmI lolupa jaga mAhI.n. kuTila kAka iva sabahi DerAhI.n .. do\. sukha hA.Da lai bhAga saTha svAna nirakhi mR^igarAja. chhIni le_i jani jAna ja.Da timi surapatihi na lAja .. 125 .. tehi Ashramahi.n madana jaba gaya_U. nija mAyA.N basa.nta niramaya_U .. kusumita bibidha biTapa bahura.ngA. kUjahi.n kokila gu.njahi bhR^i.ngA .. chalI suhAvani tribidha bayArI. kAma kR^isAnu ba.DhAvanihArI .. ra.nbhAdika suranAri nabInA . sakala asamasara kalA prabInA .. karahi.n gAna bahu tAna tara.ngA. bahubidhi krI.Dahi pAni pata.ngA .. dekhi sahAya madana haraShAnA. kInhesi puni prapa.ncha bidhi nAnA .. kAma kalA kachhu munihi na byApI. nija bhaya.N Dare_u manobhava pApI .. sIma ki chA.Npi saka_i ko_u tAsu. ba.Da rakhavAra ramApati jAsU .. do\. sahita sahAya sabhIta ati mAni hAri mana maina. gahesi jA_i muni charana taba kahi suThi Arata baina .. 126 .. bhaya_u na nArada mana kachhu roShA. kahi priya bachana kAma paritoShA .. nA_i charana siru Ayasu pA_I. gaya_u madana taba sahita sahA_I .. muni susIlatA Apani karanI. surapati sabhA.N jA_i saba baranI .. suni saba ke.n mana acharaju AvA. munihi prasa.nsi harihi siru nAvA .. taba nArada gavane siva pAhI.n. jitA kAma ahamiti mana mAhI.n .. mAra charita sa.nkarahi.n sunA_e. atipriya jAni mahesa sikhA_e .. bAra bAra binava_u.N muni tohI.n. jimi yaha kathA sunAyahu mohI.n .. timi jani harihi sunAvahu kabahU.N. chalehu.N prasa.nga durA_eDu tabahU.N .. do\. sa.nbhu dInha upadesa hita nahi.n nAradahi sohAna. bhAradvAja kautuka sunahu hari ichchhA balavAna .. 127 .. rAma kInha chAhahi.n so_i ho_I. karai anyathA asa nahi.n ko_I .. sa.nbhu bachana muni mana nahi.n bhA_e. taba bira.nchi ke loka sidhA_e .. eka bAra karatala bara bInA. gAvata hari guna gAna prabInA .. chhIrasi.ndhu gavane muninAthA. jaha.N basa shrInivAsa shrutimAthA .. haraShi mile uThi ramAniketA. baiThe Asana riShihi sametA .. bole bihasi charAchara rAyA. bahute dinana kInhi muni dAyA .. kAma charita nArada saba bhAShe. jadyapi prathama baraji siva.N rAkhe .. ati pracha.nDa raghupati kai mAyA. jehi na moha asa ko jaga jAyA .. do\. rUkha badana kari bachana mR^idu bole shrIbhagavAna . tumhare sumirana te.n miTahi.n moha mAra mada mAna .. 128 .. sunu muni moha ho_i mana tAke.n. gyAna birAga hR^idaya nahi.n jAke .. brahmacharaja brata rata matidhIrA. tumhahi ki kara_i manobhava pIrA .. nArada kahe_u sahita abhimAnA. kR^ipA tumhAri sakala bhagavAnA .. karunAnidhi mana dIkha bichArI. ura a.nkure_u garaba taru bhArI .. begi so mai DAriha_u.N ukhArI. pana hamAra sevaka hitakArI .. muni kara hita mama kautuka ho_I. avasi upAya karabi mai so_I .. taba nArada hari pada sira nA_I. chale hR^idaya.N ahamiti adhikA_I .. shrIpati nija mAyA taba prerI. sunahu kaThina karanI tehi kerI .. do\. birache_u maga mahu.N nagara tehi.n sata jojana bistAra. shrInivAsapura te.n adhika rachanA bibidha prakAra .. 129 .. basahi.n nagara su.ndara nara nArI. janu bahu manasija rati tanudhArI .. tehi.n pura basa_i sIlanidhi rAjA. aganita haya gaya sena samAjA .. sata suresa sama bibhava bilAsA. rUpa teja bala nIti nivAsA .. bisvamohanI tAsu kumArI. shrI bimoha jisu rUpu nihArI .. so_i harimAyA saba guna khAnI. sobhA tAsu ki jA_i bakhAnI .. kara_i svaya.nbara so nR^ipabAlA. A_e taha.N aganita mahipAlA .. muni kautukI nagara tehi.n gaya_U. purabAsiMha saba pUchhata bhaya_U .. suni saba charita bhUpagR^iha.N A_e. kari pUjA nR^ipa muni baiThA_e .. do\. Ani dekhA_I nAradahi bhUpati rAjakumAri. kahahu nAtha guna doSha saba ehi ke hR^idaya.N bichAri .. 130 .. dekhi rUpa muni birati bisArI. ba.DI bAra lagi rahe nihArI .. lachchhana tAsu biloki bhulAne. hR^idaya.N haraSha nahi.n pragaTa bakhAne .. jo ehi bara_i amara so_i ho_I. samarabhUmi tehi jIta na ko_I .. sevahi.n sakala charAchara tAhI. bara_i sIlanidhi kanyA jAhI .. lachchhana saba bichAri ura rAkhe. kachhuka banA_i bhUpa sana bhAShe .. sutA sulachchhana kahi nR^ipa pAhI.n. nArada chale socha mana mAhI.n .. karau.n jA_i so_i jatana bichArI. jehi prakAra mohi barai kumArI .. japa tapa kachhu na ho_i tehi kAlA. he bidhi mila_i kavana bidhi bAlA .. do\. ehi avasara chAhi_a parama sobhA rUpa bisAla. jo biloki rIjhai ku_a.Nri taba melai jayamAla .. 131 .. hari sana mAgau.n su.ndaratA_I. ho_ihi jAta gaharu ati bhA_I .. more.n hita hari sama nahi.n ko_U. ehi avasara sahAya so_i ho_U .. bahubidhi binaya kInhi tehi kAlA. pragaTe_u prabhu kautukI kR^ipAlA .. prabhu biloki muni nayana ju.DAne. ho_ihi kAju hi_e.N haraShAne .. ati Arati kahi kathA sunA_I. karahu kR^ipA kari hohu sahA_I .. Apana rUpa dehu prabhu mohI. Ana bhA.Nti nahi.n pAvau.n ohI .. jehi bidhi nAtha ho_i hita morA. karahu so begi dAsa mai.n torA .. nija mAyA bala dekhi bisAlA. hiya.N ha.Nsi bole dInadayAlA .. do\. jehi bidhi ho_ihi parama hita nArada sunahu tumhAra. so_i hama karaba na Ana kachhu bachana na mR^iShA hamAra .. 132 .. kupatha mAga ruja byAkula rogI. baida na de_i sunahu muni jogI .. ehi bidhi hita tumhAra mai.n Thaya_U. kahi asa a.ntarahita prabhu bhaya_U .. mAyA bibasa bha_e muni mU.DhA. samujhI nahi.n hari girA nigU.DhA .. gavane turata tahA.N riShirA_I. jahA.N svaya.nbara bhUmi banA_I .. nija nija Asana baiThe rAjA. bahu banAva kari sahita samAjA .. muni mana haraSha rUpa ati more.n. mohi taji Anahi bArihi na bhore.n .. muni hita kArana kR^ipAnidhAnA. dInha kurUpa na jA_i bakhAnA .. so charitra lakhi kAhu.N na pAvA. nArada jAni sabahi.n sira nAvA .. do\. rahe tahA.N du_i rudra gana te jAnahi.n saba bhe_u. biprabeSha dekhata phirahi.n parama kautukI te_u .. 133 .. je.nhi samAja bai.nThe muni jA_I. hR^idaya.N rUpa ahamiti adhikA_I .. taha.N baiTha mahesa gana do_U. biprabeSha gati lakha_i na ko_U .. karahi.n kUTi nAradahi sunA_I. nIki dInhi hari su.ndaratA_I .. rIjhahi rAjaku_a.Nri chhabi dekhI. inhahi barihi hari jAni biseShI .. munihi moha mana hAtha parA_e.N. ha.Nsahi.n sa.nbhu gana ati sachu pA_e.N .. jadapi sunahi.n muni aTapaTi bAnI. samujhi na para_i buddhi bhrama sAnI .. kAhu.N na lakhA so charita biseShA. so sarUpa nR^ipakanyA.N dekhA .. markaTa badana bhaya.nkara dehI. dekhata hR^idaya.N krodha bhA tehI .. do\. sakhI.n sa.nga lai ku_a.Nri taba chali janu rAjamarAla. dekhata phira_i mahIpa saba kara saroja jayamAla .. 134 .. jehi disi baiThe nArada phUlI. so disi dehi na bilokI bhUlI .. puni puni muni ukasahi.n akulAhI.n. dekhi dasA hara gana musakAhI.n .. dhari nR^ipatanu taha.N gaya_u kR^ipAlA. ku_a.Nri haraShi mele_u jayamAlA .. dulahini lai ge lachchhinivAsA. nR^ipasamAja saba bhaya_u nirAsA .. muni ati bikala mo.nha.N mati nAThI. mani giri ga_I chhUTi janu gA.NThI .. taba hara gana bole musukA_I. nija mukha mukura bilokahu jA_I .. asa kahi do_u bhAge bhaya.N bhArI. badana dIkha muni bAri nihArI .. beShu biloki krodha ati bA.DhA. tinhahi sarApa dInha ati gA.DhA .. do\. hohu nisAchara jA_i tumha kapaTI pApI do_u. ha.Nsehu hamahi so lehu phala bahuri ha.Nsehu muni ko_u .. 135 .. puni jala dIkha rUpa nija pAvA. tadapi hR^idaya.N sa.ntoSha na AvA .. pharakata adhara kopa mana mAhI.n. sapadI chale kamalApati pAhI.n .. deha_u.N shrApa ki mariha_u.N jA_I. jagata mora upahAsa karA_I .. bIchahi.n pa.ntha mile danujArI. sa.nga ramA so_i rAjakumArI .. bole madhura bachana surasA_I.n. muni kaha.N chale bikala kI nA_I.n .. sunata bachana upajA ati krodhA. mAyA basa na rahA mana bodhA .. para sa.npadA sakahu nahi.n dekhI. tumhare.n iriShA kapaTa biseShI .. mathata si.ndhu rudrahi baurAyahu. suranha prerI biSha pAna karAyahu .. do\. asura surA biSha sa.nkarahi Apu ramA mani chAru. svAratha sAdhaka kuTila tumha sadA kapaTa byavahAru .. 136 .. parama svata.ntra na sira para ko_I. bhAva_i manahi karahu tumha so_I .. bhalehi ma.nda ma.ndehi bhala karahU. bisamaya haraSha na hiya.N kachhu dharahU .. Dahaki Dahaki parichehu saba kAhU. ati asa.nka mana sadA uchhAhU .. karama subhAsubha tumhahi na bAdhA. aba lagi tumhahi na kAhU.N sAdhA .. bhale bhavana aba bAyana dInhA. pAvahuge phala Apana kInhA .. ba.nchehu mohi javani dhari dehA. so_i tanu dharahu shrApa mama ehA .. kapi AkR^iti tumha kInhi hamArI. karihahi.n kIsa sahAya tumhArI .. mama apakAra kInhI tumha bhArI. nArI biraha.N tumha hoba dukhArI .. do\. shrApa sIsa dharI haraShi hiya.N prabhu bahu binatI kInhi. nija mAyA kai prabalatA karaShi kR^ipAnidhi lInhi .. 137 .. jaba hari mAyA dUri nivArI. nahi.n taha.N ramA na rAjakumArI .. taba muni ati sabhIta hari charanA. gahe pAhi pranatArati haranA .. mR^iShA ho_u mama shrApa kR^ipAlA. mama ichchhA kaha dInadayAlA .. mai.n durbachana kahe bahutere. kaha muni pApa miTihi.n kimi mere .. japahu jA_i sa.nkara sata nAmA. ho_ihi hR^idaya.N tura.nta bishrAmA .. ko_u nahi.n siva samAna priya more.n. asi paratIti tajahu jani bhore.n .. jehi para kR^ipA na karahi.n purArI. so na pAva muni bhagati hamArI .. asa ura dhari mahi bicharahu jA_I. aba na tumhahi mAyA ni_arA_I .. do\. bahubidhi munihi prabodhi prabhu taba bha_e a.ntaradhAna .. satyaloka nArada chale karata rAma guna gAna .. 138 .. hara gana munihi jAta patha dekhI. bigatamoha mana haraSha biseShI .. ati sabhIta nArada pahi.n A_e. gahi pada Arata bachana sunA_e .. hara gana hama na bipra munirAyA. ba.Da aparAdha kInha phala pAyA .. shrApa anugraha karahu kR^ipAlA. bole nArada dInadayAlA .. nisichara jA_i hohu tumha do_U. baibhava bipula teja bala ho_U .. bhujabala bisva jitaba tumha jahi_A. dharihahi.n biShnu manuja tanu tahi_A. samara marana hari hAtha tumhArA. ho_ihahu mukuta na puni sa.nsArA .. chale jugala muni pada sira nA_I. bha_e nisAchara kAlahi pA_I .. do\. eka kalapa ehi hetu prabhu lInha manuja avatAra. sura ra.njana sajjana sukhada hari bha.njana bhubi bhAra .. 139 .. ehi bidhi janama karama hari kere. su.ndara sukhada bichitra ghanere .. kalapa kalapa prati prabhu avatarahI.n. chAru charita nAnAbidhi karahI.n .. taba taba kathA munIsanha gA_I. parama punIta praba.ndha banA_I .. bibidha prasa.nga anUpa bakhAne. karahi.n na suni Acharaju sayAne .. hari ana.nta harikathA ana.ntA. kahahi.n sunahi.n bahubidhi saba sa.ntA .. rAmacha.ndra ke charita suhA_e. kalapa koTi lagi jAhi.n na gA_e .. yaha prasa.nga mai.n kahA bhavAnI. harimAyA.N mohahi.n muni gyAnI .. prabhu kautukI pranata hitakArI .. sevata sulabha sakala dukha hArI .. so\. sura nara muni ko_u nAhi.n jehi na moha mAyA prabala .. asa bichAri mana mAhi.n bhaji_a mahAmAyA patihi .. 140 .. apara hetu sunu sailakumArI. kaha_u.N bichitra kathA bistArI .. jehi kArana aja aguna arUpA. brahma bhaya_u kosalapura bhUpA .. jo prabhu bipina phirata tumha dekhA. ba.ndhu sameta dhare.n munibeShA .. jAsu charita avaloki bhavAnI. satI sarIra rahihu baurAnI .. ajahu.N na chhAyA miTati tumhArI. tAsu charita sunu bhrama ruja hArI .. lIlA kInhi jo tehi.n avatArA. so saba kahiha_u.N mati anusArA .. bharadvAja suni sa.nkara bAnI. sakuchi saprema umA musakAnI .. lage bahuri barane bR^iShaketU. so avatAra bhaya_u jehi hetU .. do\. so mai.n tumha sana kaha_u.N sabu sunu munIsa mana lA_I .. rAma kathA kali mala harani ma.ngala karani suhA_i .. 141 .. svAya.nbhU manu aru satarUpA. jinha te.n bhai narasR^iShTi anUpA .. da.npati dharama Acharana nIkA. ajahu.N gAva shruti jinha kai lIkA .. nR^ipa uttAnapAda suta tAsU. dhruva hari bhagata bhaya_u suta jAsU .. laghu suta nAma priyrabrata tAhI. beda purAna prasa.nsahi jAhI .. devahUti puni tAsu kumArI. jo muni kardama kai priya nArI .. Adideva prabhu dInadayAlA. jaThara dhare_u jehi.n kapila kR^ipAlA .. sA.nkhya sAstra jinha pragaTa bakhAnA. tattva bichAra nipuna bhagavAnA .. tehi.n manu rAja kInha bahu kAlA. prabhu Ayasu saba bidhi pratipAlA .. so\. ho_i na biShaya birAga bhavana basata bhA chauthapana. hR^idaya.N bahuta dukha lAga janama gaya_u haribhagati binu .. 142 .. barabasa rAja sutahi taba dInhA. nAri sameta gavana bana kInhA .. tIratha bara naimiSha bikhyAtA. ati punIta sAdhaka sidhi dAtA .. basahi.n tahA.N muni siddha samAjA. taha.N hiya.N haraShi chale_u manu rAjA .. pa.ntha jAta sohahi.n matidhIrA. gyAna bhagati janu dhare.n sarIrA .. pahu.Nche jA_i dhenumati tIrA. haraShi nahAne niramala nIrA .. A_e milana siddha muni gyAnI. dharama dhura.ndhara nR^ipariShi jAnI .. jaha.N ja.Nha tIratha rahe suhA_e. muninha sakala sAdara karavA_e .. kR^isa sarIra munipaTa paridhAnA. sata samAja nita sunahi.n purAnA . do\. dvAdasa achchhara ma.ntra puni japahi.n sahita anurAga. bAsudeva pada pa.nkaruha da.npati mana ati lAga .. 143 .. karahi.n ahAra sAka phala ka.ndA. sumirahi.n brahma sachchidAna.ndA .. puni hari hetu karana tapa lAge. bAri adhAra mUla phala tyAge .. ura abhilASha ni.nra.ntara ho_I. dekhA nayana parama prabhu so_I .. aguna akha.nDa ana.nta anAdI. jehi chi.ntahi.n paramArathabAdI .. neti neti jehi beda nirUpA. nijAna.nda nirupAdhi anUpA .. sa.nbhu bira.nchi biShnu bhagavAnA. upajahi.n jAsu a.nsa te.n nAnA .. aise_u prabhu sevaka basa aha_I. bhagata hetu lIlAtanu gaha_I .. jau.n yaha bachana satya shruti bhAShA. tau hamAra pUjahi abhilAShA .. do\. ehi bidhi bIte.n baraSha ShaTa sahasa bAri AhAra. sa.nbata sapta sahasra puni rahe samIra adhAra .. 144 .. baraSha sahasa dasa tyAge_u so_U. ThA.Dhe rahe eka pada do_U .. bidhi hari tapa dekhi apArA. manu samIpa A_e bahu bArA .. mAgahu bara bahu bhA.Nti lobhA_e. parama dhIra nahi.n chalahi.n chalA_e .. asthimAtra ho_i rahe sarIrA. tadapi manAga manahi.n nahi.n pIrA .. prabhu sarbagya dAsa nija jAnI. gati ananya tApasa nR^ipa rAnI .. mAgu mAgu baru bhai nabha bAnI. parama gabhIra kR^ipAmR^ita sAnI .. mR^itaka ji_Avani girA suhA_I. shrabana ra.ndhra ho_i ura jaba A_I .. hraShTapuShTa tana bha_e suhA_e. mAnahu.N abahi.n bhavana te A_e .. do\. shravana sudhA sama bachana suni pulaka praphullita gAta. bole manu kari da.nDavata prema na hR^idaya.N samAta .. 145 .. sunu sevaka surataru suradhenu. bidhi hari hara ba.ndita pada renU .. sevata sulabha sakala sukha dAyaka. pranatapAla sacharAchara nAyaka .. jau.n anAtha hita hama para nehU. tau prasanna ho_i yaha bara dehU .. jo sarUpa basa siva mana mAhI.n. jehi kArana muni jatana karAhI.n .. jo bhusu.nDi mana mAnasa ha.nsA. saguna aguna jehi nigama prasa.nsA .. dekhahi.n hama so rUpa bhari lochana. kR^ipA karahu pranatArati mochana .. da.npati bachana parama priya lAge. mudula binIta prema rasa pAge .. bhagata bachhala prabhu kR^ipAnidhAnA. bisvabAsa pragaTe bhagavAnA .. do\. nIla saroruha nIla mani nIla nIradhara syAma. lAjahi.n tana sobhA nirakhi koTi koTi sata kAma .. 146 .. sarada maya.nka badana chhabi sI.nvA. chAru kapola chibuka dara grIvA .. adhara aruna rada su.ndara nAsA. bidhu kara nikara bini.ndaka hAsA .. nava abu.nja a.nbaka chhabi nIkI. chitavani lalita bhAva.NtI jI kI .. bhukuTi manoja chApa chhabi hArI. tilaka lalATa paTala dutikArI .. ku.nDala makara mukuTa sira bhrAjA. kuTila kesa janu madhupa samAjA .. ura shrIbatsa ruchira banamAlA. padika hAra bhUShana manijAlA .. kehari ka.ndhara chAru jane_u. bAhu bibhUShana su.ndara te_U .. kari kara sari subhaga bhujada.nDA. kaTi niSha.nga kara sara koda.nDA .. do\. taDita bini.ndaka pIta paTa udara rekha bara tIni .. nAbhi manohara leti janu jamuna bhava.Nra chhabi chhIni .. 147 .. pada rAjIva barani nahi jAhI.n. muni mana madhupa basahi.n jenha mAhI.n .. bAma bhAga sobhati anukUlA. Adisakti chhabinidhi jagamUlA .. jAsu a.nsa upajahi.n gunakhAnI. aganita lachchhi umA brahmAnI .. bhR^ikuTi bilAsa jAsu jaga ho_I. rAma bAma disi sItA so_I .. chhabisamudra hari rUpa bilokI. ekaTaka rahe nayana paTa rokI .. chitavahi.n sAdara rUpa anUpA. tR^ipti na mAnahi.n manu satarUpA .. haraSha bibasa tana dasA bhulAnI. pare da.nDa iva gahi pada pAnI .. sira parase prabhu nija kara ka.njA. turata uThA_e karunApu.njA .. do\. bole kR^ipAnidhAna puni ati prasanna mohi jAni. mAgahu bara jo_i bhAva mana mahAdAni anumAni .. 148 .. suni prabhu bachana jori juga pAnI. dhari dhIraju bolI mR^idu bAnI .. nAtha dekhi pada kamala tumhAre. aba pUre saba kAma hamAre .. eka lAlasA ba.Di ura mAhI. sugama agama kahi jAta so nAhI.n .. tumhahi deta ati sugama gosA_I.n. agama lAga mohi nija kR^ipanA_I.n .. jathA daridra bibudhataru pA_I. bahu sa.npati mAgata sakuchA_I .. tAsu prabhA jAna nahi.n so_I. tathA hR^idaya.N mama sa.nsaya ho_I .. so tumha jAnahu a.ntarajAmI. puravahu mora manoratha svAmI .. sakucha bihA_i mAgu nR^ipa mohi. more.n nahi.n adeya kachhu tohI .. do\. dAni siromani kR^ipAnidhi nAtha kaha_u.N satibhA_u .. chAha_u.N tumhahi samAna suta prabhu sana kavana durA_u .. 149 .. dekhi prIti suni bachana amole. evamastu karunAnidhi bole .. Apu sarisa khojau.n kaha.N jA_I. nR^ipa tava tanaya hoba mai.n A_I .. satarUpahi biloki kara jore.n. debi mAgu baru jo ruchi tore .. jo baru nAtha chatura nR^ipa mAgA. so_i kR^ipAla mohi ati priya lAgA .. prabhu para.ntu suThi hoti DhiThA_I. jadapi bhagata hita tumhahi sohA_I .. tumha brahmAdi janaka jaga svAmI. brahma sakala ura a.ntarajAmI .. asa samujhata mana sa.nsaya ho_I. kahA jo prabhu pravAna puni so_I .. je nija bhagata nAtha tava ahahI.n. jo sukha pAvahi.n jo gati lahahI.n .. do\. so_i sukha so_i gati so_i bhagati so_i nija charana sanehu .. so_i bibeka so_i rahani prabhu hamahi kR^ipA kari dehu .. 150 .. sunu mR^idu gU.Dha ruchira bara rachanA. kR^ipAsi.ndhu bole mR^idu bachanA .. jo kachhu ruchi tumhera mana mAhI.n. mai.n so dInha saba sa.nsaya nAhI.n .. mAtu bibeka alokika tore.n. kabahu.N na miTihi anugraha more.n . ba.ndi charana manu kahe_u bahorI. avara eka binati prabhu morI .. suta biSha_ika tava pada rati ho_U. mohi ba.Da mU.Dha kahai kina ko_U .. mani binu phani jimi jala binu mInA. mama jIvana timi tumhahi adhInA .. asa baru mAgi charana gahi rahe_U. evamastu karunAnidhi kahe_U .. aba tumha mama anusAsana mAnI. basahu jA_i surapati rajadhAnI .. so\. taha.N kari bhoga bisAla tAta ga_u.N kachhu kAla puni. ho_ihahu avadha bhu_Ala taba mai.n hoba tumhAra suta .. 151 .. ichchhAmaya narabeSha sa.NvAre.n. ho_iha_u.N pragaTa niketa tumhAre .. a.nsanha sahita deha dhari tAtA. kariha_u.N charita bhagata sukhadAtA .. je suni sAdara nara ba.DabhAgI. bhava tarihahi.n mamatA mada tyAgI .. Adisakti jehi.n jaga upajAyA. so_u avatarihi mori yaha mAyA .. pura_uba mai.n abhilASha tumhArA. satya satya pana satya hamArA .. puni puni asa kahi kR^ipAnidhAnA. a.ntaradhAna bha_e bhagavAnA .. da.npati ura dhari bhagata kR^ipAlA. tehi.n Ashrama nivase kachhu kAlA .. samaya pA_i tanu taji anayAsA. jA_i kInha amarAvati bAsA .. do\. yaha itihAsa punIta ati umahi kahI bR^iShaketu. bharadvAja sunu apara puni rAma janama kara hetu .. 152 .. mAsapArAyaNa,pA.NchavA.N vishrAma sunu muni kathA punIta purAnI. jo girijA prati sa.nbhu bakhAnI .. bisva bidita eka kaikaya desU. satyaketu taha.N basa_i naresU .. dharama dhura.ndhara nIti nidhAnA. teja pratApa sIla balavAnA .. tehi ke.n bha_e jugala suta bIrA. saba guna dhAma mahA ranadhIrA .. rAja dhanI jo jeTha suta AhI. nAma pratApabhAnu asa tAhI .. apara sutahi arimardana nAmA. bhujabala atula achala sa.ngrAmA .. bhA_ihi bhA_ihi parama samItI. sakala doSha chhala barajita prItI .. jeThe sutahi rAja nR^ipa dInhA. hari hita Apu gavana bana kInhA .. do\. jaba pratAparabi bhaya_u nR^ipa phirI dohA_I desa. prajA pAla ati bedabidhi katahu.N nahI.n agha lesa .. 153 .. nR^ipa hitakAraka sachiva sayAnA. nAma dharamaruchi sukra samAnA .. sachiva sayAna ba.ndhu balabIrA. Apu pratApapu.nja ranadhIrA .. sena sa.nga chatura.nga apArA. amita subhaTa saba samara jujhArA .. sena biloki rA_u haraShAnA. aru bAje gahagahe nisAnA .. bijaya hetu kaTaka_I banA_I. sudina sAdhi nR^ipa chale_u bajA_I .. ja.Nha taha.N parI.n aneka larA_I.n. jIte sakala bhUpa bari_A_I .. sapta dIpa bhujabala basa kInhe. lai lai da.nDa chhA.Di nR^ipa dInhe.n .. sakala avani ma.nDala tehi kAlA. eka pratApabhAnu mahipAlA .. do\. svabasa bisva kari bAhubala nija pura kInha prabesu. aratha dharama kAmAdi sukha seva_i samaya.N naresu .. 154 .. bhUpa pratApabhAnu bala pA_I. kAmadhenu bhai bhUmi suhA_I .. saba dukha barajita prajA sukhArI. dharamasIla su.ndara nara nArI .. sachiva dharamaruchi hari pada prItI. nR^ipa hita hetu sikhava nita nItI .. gura sura sa.nta pitara mahidevA. kara_i sadA nR^ipa saba kai sevA .. bhUpa dharama je beda bakhAne. sakala kara_i sAdara sukha mAne .. dina prati deha bibidha bidhi dAnA. sunahu sAstra bara beda purAnA .. nAnA bApI.n kUpa ta.DAgA. sumana bATikA su.ndara bAgA .. biprabhavana surabhavana suhA_e. saba tIrathanha bichitra banA_e .. do\. ja.Nha lagi kahe purAna shruti eka eka saba jAga. bAra sahasra sahasra nR^ipa ki_e sahita anurAga .. 155 .. hR^idaya.N na kachhu phala anusa.ndhAnA. bhUpa bibekI parama sujAnA .. kara_i je dharama karama mana bAnI. bAsudeva arpita nR^ipa gyAnI .. cha.Dhi bara bAji bAra eka rAjA. mR^igayA kara saba sAji samAjA .. bi.ndhyAchala gabhIra bana gaya_U. mR^iga punIta bahu mArata bhaya_U .. phirata bipina nR^ipa dIkha barAhU. janu bana dure_u sasihi grasi rAhU .. ba.Da bidhu nahi samAta mukha mAhI.n. manahu.N krodhabasa ugilata nAhI.n .. kola karAla dasana chhabi gA_I. tanu bisAla pIvara adhikA_I .. ghurughurAta haya Arau pA_e.N. chakita bilokata kAna uThA_e.N .. do\. nIla mahIdhara sikhara sama dekhi bisAla barAhu. chapari chale_u haya suTuki nR^ipa hA.Nki na ho_i nibAhu .. 156 .. Avata dekhi adhika rava bAjI. chale_u barAha maruta gati bhAjI .. turata kInha nR^ipa sara sa.ndhAnA. mahi mili gaya_u bilokata bAnA .. taki taki tIra mahIsa chalAvA. kari chhala su_ara sarIra bachAvA .. pragaTata durata jA_i mR^iga bhAgA. risa basa bhUpa chale_u sa.nga lAgA .. gaya_u dUri ghana gahana barAhU. jaha.N nAhina gaja bAji nibAhU .. ati akela bana bipula kalesU. tadapi na mR^iga maga taja_i naresU .. kola biloki bhUpa ba.Da dhIrA. bhAgi paiTha giriguhA.N gabhIrA .. agama dekhi nR^ipa ati pachhitA_I. phire_u mahAbana pare_u bhulA_I .. do\. kheda khinna chhuddhita tR^iShita rAjA bAji sameta. khojata byAkula sarita sara jala binu bhaya_u acheta .. 157 .. phirata bipina Ashrama eka dekhA. taha.N basa nR^ipati kapaTa munibeShA .. jAsu desa nR^ipa lInha chha.DA_I. samara sena taji gaya_u parA_I .. samaya pratApabhAnu kara jAnI. Apana ati asamaya anumAnI .. gaya_u na gR^iha mana bahuta galAnI. milA na rAjahi nR^ipa abhimAnI .. risa ura mAri ra.nka jimi rAjA. bipina basa_i tApasa ke.n sAjA .. tAsu samIpa gavana nR^ipa kInhA. yaha pratAparabi tehi taba chInhA .. rA_u tR^iShita nahi so pahichAnA. dekhi subeSha mahAmuni jAnA .. utari turaga te.n kInha pranAmA. parama chatura na kahe_u nija nAmA .. do0 bhUpati tR^iShita biloki tehi.n sarabaru dInha dekhA_i. majjana pAna sameta haya kInha nR^ipati haraShA_i .. 158 .. gai shrama sakala sukhI nR^ipa bhaya_U. nija Ashrama tApasa lai gaya_U .. Asana dInha asta rabi jAnI. puni tApasa bole_u mR^idu bAnI .. ko tumha kasa bana phirahu akele.n. su.ndara jubA jIva parahele.n .. chakrabarti ke lachchhana tore.n. dekhata dayA lAgi ati more.n .. nAma pratApabhAnu avanIsA. tAsu sachiva mai.n sunahu munIsA .. phirata ahere.n pare_u.N bhulA_I. baDe bhAga dekha_u.N pada A_I .. hama kaha.N durlabha darasa tumhArA. jAnata hau.n kachhu bhala honihArA .. kaha muni tAta bhaya_u a.NdhiyArA. jojana sattari nagaru tumhArA .. do\. nisA ghora gambhIra bana pa.ntha na sunahu sujAna. basahu Aju asa jAni tumha jA_ehu hota bihAna .. 159(ka) .. tulasI jasi bhavatabyatA taisI mila_i sahA_i. Apunu Ava_i tAhi pahi.n tAhi tahA.N lai jA_i .. 159(kha) .. bhalehi.n nAtha Ayasu dhari sIsA. bA.Ndhi turaga taru baiTha mahIsA .. nR^ipa bahu bhAti prasa.nse_u tAhI. charana ba.ndi nija bhAgya sarAhI .. puni bole mR^idu girA suhA_I. jAni pitA prabhu kara_u.N DhiThA_I .. mohi munisa suta sevaka jAnI. nAtha nAma nija kahahu bakhAnI .. tehi na jAna nR^ipa nR^ipahi so jAnA. bhUpa suhrada so kapaTa sayAnA .. bairI puni chhatrI puni rAjA. chhala bala kInha chaha_i nija kAjA .. samujhi rAjasukha dukhita arAtI. avA.N anala iva sulaga_i chhAtI .. sarala bachana nR^ipa ke suni kAnA. bayara sa.NbhAri hR^idaya.N haraShAnA .. do\. kapaTa bori bAnI mR^idula bole_u juguti sameta. nAma hamAra bhikhAri aba nirdhana rahita niketi .. 160 .. kaha nR^ipa je bigyAna nidhAnA. tumha sArikhe galita abhimAnA .. sadA rahahi apanapau durA_e.N. saba bidhi kusala kubeSha banA_e.N .. tehi te.n kahahi sa.nta shruti Tere.n. parama aki.nchana priya hari kere.n .. tumha sama adhana bhikhAri agehA. hota bira.nchi sivahi sa.ndehA .. josi sosi tava charana namAmI. mo para kR^ipA kari_a aba svAmI .. sahaja prIti bhUpati kai dekhI. Apu biShaya bisvAsa biseShI .. saba prakAra rAjahi apanA_I. bole_u adhika saneha janA_I .. sunu satibhA_u kaha_u.N mahipAlA. ihA.N basata bIte bahu kAlA .. do\. aba lagi mohi na mile_u ko_u mai.n na janAva_u.N kAhu. lokamAnyatA anala sama kara tapa kAnana dAhu .. 161(ka) .. so\. tulasI dekhi subeShu bhUlahi.n mU.Dha na chatura nara. su.ndara kekihi pekhu bachana sudhA sama asana ahi .. 161(kha) tAte.n guputa raha_u.N jaga mAhI.n. hari taji kimapi prayojana nAhI.n .. prabhu jAnata saba binahi.n janA_e.N. kahahu kavani sidhi loka rijhA_e.N .. tumha suchi sumati parama priya more.n. prIti pratIti mohi para tore.n .. aba jau.n tAta durAva_u.N tohI. dAruna doSha ghaTa_i ati mohI .. jimi jimi tApasu katha_i udAsA. timi timi nR^ipahi upaja bisvAsA .. dekhA svabasa karma mana bAnI. taba bolA tApasa bagadhyAnI .. nAma hamAra ekatanu bhA_I. suni nR^ipa bole puni siru nA_I .. kahahu nAma kara aratha bakhAnI. mohi sevaka ati Apana jAnI .. do\. AdisR^iShTi upajI jabahi.n taba utapati bhai mori. nAma ekatanu hetu tehi deha na dharI bahori .. 162 .. jani Acharuja karahu mana mAhI.n. suta tapa te.n durlabha kachhu nAhI.n .. tapabala te.n jaga sR^ija_i bidhAtA. tapabala biShnu bha_e paritrAtA .. tapabala sa.nbhu karahi.n sa.nghArA. tapa te.n agama na kachhu sa.nsArA .. bhaya_u nR^ipahi suni ati anurAgA. kathA purAtana kahai so lAgA .. karama dharama itihAsa anekA. kara_i nirUpana birati bibekA .. udabhava pAlana pralaya kahAnI. kahesi amita Acharaja bakhAnI .. suni mahipa tApasa basa bhaya_U. Apana nAma kahata taba laya_U .. kaha tApasa nR^ipa jAna_u.N tohI. kInhehu kapaTa lAga bhala mohI .. so\. sunu mahIsa asi nIti jaha.N taha.N nAma na kahahi.n nR^ipa. mohi tohi para ati prIti so_i chaturatA bichAri tava .. 163 .. nAma tumhAra pratApa dinesA. satyaketu tava pitA naresA .. gura prasAda saba jAni_a rAjA. kahi_a na Apana jAni akAjA .. dekhi tAta tava sahaja sudhA_I. prIti pratIti nIti nipunA_I .. upaji pari mamatA mana more.n. kaha_u.N kathA nija pUchhe tore.n .. aba prasanna mai.n sa.nsaya nAhI.n. mAgu jo bhUpa bhAva mana mAhI.n .. suni subachana bhUpati haraShAnA. gahi pada binaya kInhi bidhi nAnA .. kR^ipAsi.ndhu muni darasana tore.n. chAri padAratha karatala more.n .. prabhuhi tathApi prasanna bilokI. mAgi agama bara ho_u.N asokI .. do\. jarA marana dukha rahita tanu samara jitai jani ko_u. ekachhatra ripuhIna mahi rAja kalapa sata ho_u .. 164 .. kaha tApasa nR^ipa aise_i ho_U. kArana eka kaThina sunu so_U .. kAla_u tu_a pada nA_ihi sIsA. eka biprakula chhA.Di mahIsA .. tapabala bipra sadA bari_ArA. tinha ke kopa na ko_u rakhavArA .. jau.n bipranha saba karahu naresA. tau tu_a basa bidhi biShnu mahesA .. chala na brahmakula sana bari_A_I. satya kaha_u.N do_u bhujA uThA_I .. bipra shrApa binu sunu mahipAlA. tora nAsa nahi kavanehu.N kAlA .. haraShe_u rA_u bachana suni tAsU. nAtha na ho_i mora aba nAsU .. tava prasAda prabhu kR^ipAnidhAnA. mo kahu.N sarba kAla kalyAnA .. do\. evamastu kahi kapaTamuni bolA kuTila bahori. milaba hamAra bhulAba nija kahahu ta hamahi na khori .. 165 .. tAte.n mai tohi baraja_u.N rAjA. kahe.n kathA tava parama akAjA .. chhaThe.n shravana yaha parata kahAnI. nAsa tumhAra satya mama bAnI .. yaha pragaTe.n athavA dvijashrApA. nAsa tora sunu bhAnupratApA .. Ana upAya.N nidhana tava nAhI.n. jau.n hari hara kopahi.n mana mAhI.n .. satya nAtha pada gahi nR^ipa bhAShA. dvija gura kopa kahahu ko rAkhA .. rAkha_i gura jau.n kopa bidhAtA. gura birodha nahi.n ko_u jaga trAtA .. jau.n na chalaba hama kahe tumhAre.n. ho_u nAsa nahi.n socha hamAre.n .. ekahi.n Dara Darapata mana morA. prabhu mahideva shrApa ati ghorA .. do\. hohi.n bipra basa kavana bidhi kahahu kR^ipA kari so_u. tumha taji dInadayAla nija hitU na dekha_u.N ko_u.N .. 166 .. sunu nR^ipa bibidha jatana jaga mAhI.n. kaShTasAdhya puni hohi.n ki nAhI.n .. aha_i eka ati sugama upA_I. tahA.N para.ntu eka kaThinA_I .. mama AdhIna juguti nR^ipa so_I. mora jAba tava nagara na ho_I .. Aju lage.n aru jaba te.n bhaya_U.N. kAhU ke gR^iha grAma na gaya_U.N .. jau.n na jA_u.N tava ho_i akAjU. banA A_i asama.njasa AjU .. suni mahIsa bole_u mR^idu bAnI. nAtha nigama asi nIti bakhAnI .. ba.De saneha laghunha para karahI.n. giri nija sirani sadA tR^ina dharahI.n .. jaladhi agAdha mauli baha phenU. sa.ntata dharani dharata sira renU .. do\. asa kahi gahe naresa pada svAmI hohu kR^ipAla. mohi lAgi dukha sahi_a prabhu sajjana dInadayAla .. 167 .. jAni nR^ipahi Apana AdhInA. bolA tApasa kapaTa prabInA .. satya kaha_u.N bhUpati sunu tohI. jaga nAhina durlabha kachhu mohI .. avasi kAja mai.n kariha_u.N torA. mana tana bachana bhagata tai.n morA .. joga juguti tapa ma.ntra prabhA_U. phala_i tabahi.n jaba kari_a durA_U .. jau.n naresa mai.n karau.n raso_I. tumha parusahu mohi jAna na ko_I .. anna so jo_i jo_i bhojana kara_I. so_i so_i tava Ayasu anusara_I .. puni tinha ke gR^iha jeva.Ni jo_U. tava basa ho_i bhUpa sunu so_U .. jA_i upAya rachahu nR^ipa ehU. sa.nbata bhari sa.nkalapa karehU .. do\. nita nUtana dvija sahasa sata barehu sahita parivAra. mai.n tumhare sa.nkalapa lagi dinahi.n󫡲iba jevanAra .. 168 .. ehi bidhi bhUpa kaShTa ati thore.n. ho_ihahi.n sakala bipra basa tore.n .. karihahi.n bipra homa makha sevA. tehi.n prasa.nga sahajehi.n basa devA .. aura eka tohi kaha_U.N lakhA_U. mai.n ehi beSha na A_uba kA_U .. tumhare uparohita kahu.N rAyA. hari Anaba mai.n kari nija mAyA .. tapabala tehi kari Apu samAnA. rakhiha_u.N ihA.N baraSha paravAnA .. mai.n dhari tAsu beShu sunu rAjA. saba bidhi tora sa.NvAraba kAjA .. gai nisi bahuta sayana aba kIje. mohi tohi bhUpa bhe.nTa dina tIje .. mai.n tapabala tohi turaga sametA. pahu.Ncheha_u.N sovatahi niketA .. do\. mai.n A_uba so_i beShu dhari pahichAnehu taba mohi. jaba ekA.nta bolA_i saba kathA sunAvau.n tohi .. 169 .. sayana kInha nR^ipa Ayasu mAnI. Asana jA_i baiTha chhalagyAnI .. shramita bhUpa nidrA ati A_I. so kimi sova socha adhikA_I .. kAlaketu nisichara taha.N AvA. jehi.n sUkara ho_i nR^ipahi bhulAvA .. parama mitra tApasa nR^ipa kerA. jAna_i so ati kapaTa ghanerA .. tehi ke sata suta aru dasa bhA_I. khala ati ajaya deva dukhadA_I .. prathamahi bhUpa samara saba mAre. bipra sa.nta sura dekhi dukhAre .. tehi.n khala pAchhila bayaru sa.NbharA. tApasa nR^ipa mili ma.ntra bichArA .. jehi ripu chhaya so_i rachenhi upA_U. bhAvI basa na jAna kachhu rA_U .. do\. ripu tejasI akela api laghu kari gani_a na tAhu. ajahu.N deta dukha rabi sasihi sira avaseShita rAhu .. 170 .. tApasa nR^ipa nija sakhahi nihArI. haraShi mile_u uThi bhaya_u sukhArI .. mitrahi kahi saba kathA sunA_I. jAtudhAna bolA sukha pA_I .. aba sAdhe_u.N ripu sunahu naresA. jau.n tumha kInha mora upadesA .. parihari socha rahahu tumha so_I. binu auShadha bi_Adhi bidhi kho_I .. kula sameta ripu mUla bahA_I. chauthe divasa milaba mai.n A_I .. tApasa nR^ipahi bahuta paritoShI. chalA mahAkapaTI atiroShI .. bhAnupratApahi bAji sametA. pahu.NchA_esi chhana mAjha niketA .. nR^ipahi nAri pahi.n sayana karA_I. hayagR^iha.N bA.Ndhesi bAji banA_I .. do\. rAjA ke uparohitahi hari lai gaya_u bahori. lai rAkhesi giri khoha mahu.N mAyA.N kari mati bhori .. 171 .. Apu birachi uparohita rUpA. pare_u jA_i tehi seja anUpA .. jAge_u nR^ipa anabha_e.N bihAnA. dekhi bhavana ati acharaju mAnA .. muni mahimA mana mahu.N anumAnI. uThe_u gava.Nhi jehi jAna na rAnI .. kAnana gaya_u bAji cha.Dhi tehI.n. pura nara nAri na jAne_u kehI.n .. ga_e.N jAma juga bhUpati AvA. ghara ghara utsava bAja badhAvA .. uparohitahi dekha jaba rAjA. chakita biloki sumiri so_i kAjA .. juga sama nR^ipahi ga_e dina tInI. kapaTI muni pada raha mati lInI .. samaya jAni uparohita AvA. nR^ipahi mate saba kahi samujhAvA .. do\. nR^ipa haraShe_u pahichAni guru bhrama basa rahA na cheta. bare turata sata sahasa bara bipra kuTu.nba sameta .. 172 .. uparohita jevanAra banA_I. chharasa chAri bidhi jasi shruti gA_I .. mAyAmaya tehi.n kInha raso_I. bi.njana bahu gani saka_i na ko_I .. bibidha mR^iganha kara AmiSha rA.NdhA. tehi mahu.N bipra mA.Nsu khala sA.NdhA .. bhojana kahu.N saba bipra bolA_e. pada pakhAri sAdara baiThA_e .. parusana jabahi.n lAga mahipAlA. bhai akAsabAnI tehi kAlA .. biprabR^i.nda uThi uThi gR^iha jAhU. hai ba.Di hAni anna jani khAhU .. bhaya_u raso_I.n bhUsura mA.NsU. saba dvija uThe mAni bisvAsU .. bhUpa bikala mati moha.N bhulAnI. bhAvI basa Ava mukha bAnI .. do\. bole bipra sakopa taba nahi.n kachhu kInha bichAra. jA_i nisAchara hohu nR^ipa mU.Dha sahita parivAra .. 173 .. chhatraba.ndhu tai.n bipra bolA_I. ghAlai li_e sahita samudA_I .. Isvara rAkhA dharama hamArA. jaihasi tai.n sameta parivArA .. sa.nbata madhya nAsa tava ho_U. jaladAtA na rahihi kula ko_U .. nR^ipa suni shrApa bikala ati trAsA. bhai bahori bara girA akAsA .. biprahu shrApa bichAri na dInhA. nahi.n aparAdha bhUpa kachhu kInhA .. chakita bipra saba suni nabhabAnI. bhUpa gaya_u jaha.N bhojana khAnI .. taha.N na asana nahi.n bipra su_ArA. phire_u rA_u mana socha apArA .. saba prasa.nga mahisuranha sunA_I. trasita pare_u avanI.n akulA_I .. do\. bhUpati bhAvI miTa_i nahi.n jadapi na dUShana tora. ki_e.N anyathA ho_i nahi.n biprashrApa ati ghora .. 174 .. asa kahi saba mahideva sidhA_e. samAchAra puraloganha pA_e .. sochahi.n dUShana daivahi dehI.n. bicharata ha.nsa kAga kiya jehI.n .. uparohitahi bhavana pahu.NchA_I. asura tApasahi khabari janA_I .. tehi.n khala jaha.N taha.N patra paThA_e. saji saji sena bhUpa saba dhA_e .. gherenhi nagara nisAna bajA_I. bibidha bhA.Nti nita ho_I larA_I .. jUjhe sakala subhaTa kari karanI. ba.ndhu sameta pare_u nR^ipa dharanI .. satyaketu kula ko_u nahi.n bA.NchA. biprashrApa kimi ho_i asA.NchA .. ripu jiti saba nR^ipa nagara basA_I. nija pura gavane jaya jasu pA_I .. do\. bharadvAja sunu jAhi jaba ho_i bidhAtA bAma. dhUri merusama janaka jama tAhi byAlasama dAma .. .175 .. kAla pA_i muni sunu so_i rAjA. bhaya_u nisAchara sahita samAjA .. dasa sira tAhi bIsa bhujada.nDA. rAvana nAma bIra bariba.nDA .. bhUpa anuja arimardana nAmA. bhaya_u so ku.nbhakarana baladhAmA .. sachiva jo rahA dharamaruchi jAsU. bhaya_u bimAtra ba.ndhu laghu tAsU .. nAma bibhIShana jehi jaga jAnA. biShnubhagata bigyAna nidhAnA .. rahe je suta sevaka nR^ipa kere. bha_e nisAchara ghora ghanere .. kAmarUpa khala jinasa anekA. kuTila bhaya.nkara bigata bibekA .. kR^ipA rahita hi.nsaka saba pApI. barani na jAhi.n bisva paritApI .. do\. upaje jadapi pulastyakula pAvana amala anUpa. tadapi mahIsura shrApa basa bha_e sakala agharUpa .. 176 .. kInha bibidha tapa tInihu.N bhA_I. parama ugra nahi.n barani so jA_I .. gaya_u nikaTa tapa dekhi bidhAtA. mAgahu bara prasanna mai.n tAtA .. kari binatI pada gahi dasasIsA. bole_u bachana sunahu jagadIsA .. hama kAhU ke marahi.n na mAre.n. bAnara manuja jAti du_i bAre.n .. evamastu tumha ba.Da tapa kInhA. mai.n brahmA.N mili tehi bara dInhA .. puni prabhu ku.nbhakarana pahi.n gaya_U. tehi biloki mana bisamaya bhaya_U .. jau.n ehi.n khala nita karaba ahArU. ho_ihi saba ujAri sa.nsArU .. sArada preri tAsu mati pherI. mAgesi nIda mAsa ShaTa kerI .. do\. ga_e bibhIShana pAsa puni kahe_u putra bara mAgu. tehi.n mAge_u bhagava.nta pada kamala amala anurAgu .. 177 .. tinhi de_i bara brahma sidhA_e. haraShita te apane gR^iha A_e .. maya tanujA ma.ndodari nAmA. parama su.ndarI nAri lalAmA .. so_i maya.N dInhi rAvanahi AnI. ho_ihi jAtudhAnapati jAnI .. haraShita bhaya_u nAri bhali pA_I. puni do_u ba.ndhu bi_Ahesi jA_I .. giri trikUTa eka si.ndhu majhArI. bidhi nirmita durgama ati bhArI .. so_i maya dAnava.N bahuri sa.NvArA. kanaka rachita manibhavana apArA .. bhogAvati jasi ahikula bAsA. amarAvati jasi sakranivAsA .. tinha te.n adhika ramya ati ba.nkA. jaga bikhyAta nAma tehi la.nkA .. do\. khA_I.n si.ndhu gabhIra ati chArihu.N disi phiri Ava. kanaka koTa mani khachita dR^i.Dha barani na jA_i banAva .. 178(ka) .. hariprerita jehi.n kalapa jo_i jAtudhAnapati ho_i. sUra pratApI atulabala dala sameta basa so_i .. 178(kha) .. rahe tahA.N nisichara bhaTa bhAre. te saba suranha samara sa.nghAre .. aba taha.N rahahi.n sakra ke prere. rachchhaka koTi jachchhapati kere .. dasamukha katahu.N khabari asi pA_I. sena sAji ga.Dha gheresi jA_I .. dekhi bikaTa bhaTa ba.Di kaTakA_I. jachchha jIva lai ga_e parA_I .. phiri saba nagara dasAnana dekhA. gaya_u socha sukha bhaya_u biseShA .. su.ndara sahaja agama anumAnI. kInhi tahA.N rAvana rajadhAnI .. jehi jasa joga bA.NTi gR^iha dInhe. sukhI sakala rajanIchara kInhe .. eka bAra kubera para dhAvA. puShpaka jAna jIti lai AvA .. do\. kautukahI.n kailAsa puni lInhesi jA_i uThA_i. manahu.N tauli nija bAhubala chalA bahuta sukha pA_i .. 179 .. sukha sa.npati suta sena sahA_I. jaya pratApa bala buddhi ba.DA_I .. nita nUtana saba bA.Dhata jA_I. jimi pratilAbha lobha adhikA_I .. atibala ku.nbhakarana asa bhrAtA. jehi kahu.N nahi.n pratibhaTa jaga jAtA .. kara_i pAna sova_i ShaTa mAsA. jAgata ho_i tihu.N pura trAsA .. jau.n dina prati ahAra kara so_I. bisva begi saba chaupaTa ho_I .. samara dhIra nahi.n jA_i bakhAnA. tehi sama amita bIra balavAnA .. bAridanAda jeTha suta tAsU. bhaTa mahu.N prathama lIka jaga jAsU .. jehi na ho_i rana sanamukha ko_I. surapura nitahi.n parAvana ho_I .. do\. kumukha aka.npana kulisarada dhUmaketu atikAya. eka eka jaga jIti saka aise subhaTa nikAya .. 180 .. kAmarUpa jAnahi.n saba mAyA. sapanehu.N jinha ke.n dharama na dAyA .. dasamukha baiTha sabhA.N eka bArA. dekhi amita Apana parivArA .. suta samUha jana parijana nAtI. ge ko pAra nisAchara jAtI .. sena biloki sahaja abhimAnI. bolA bachana krodha mada sAnI .. sunahu sakala rajanIchara jUthA. hamare bairI bibudha barUthA .. te sanamukha nahi.n karahI larA_I. dekhi sabala ripu jAhi.n parA_I .. tenha kara marana eka bidhi ho_I. kaha_u.N bujhA_i sunahu aba so_I .. dvijabhojana makha homa sarAdhA .. saba kai jA_i karahu tumha bAdhA .. do\. chhudhA chhIna balahIna sura sahajehi.n milihahi.n A_i. taba mAriha_u.N ki chhA.Diha_u.N bhalI bhA.Nti apanA_i .. 181 .. meghanAda kahu.N puni ha.NkarAvA. dInhI sikha balu bayaru ba.DhAvA .. je sura samara dhIra balavAnA. jinha ke.n laribe kara abhimAnA .. tinhahi jIti rana Anesu bA.NdhI. uThi suta pitu anusAsana kA.NdhI .. ehi bidhi sabahI agyA dInhI. Apunu chale_u gadA kara lInhI .. chalata dasAnana Dolati avanI. garjata garbha stravahi.n sura ravanI .. rAvana Avata sune_u sakohA. devanha take meru giri khohA .. digapAlanha ke loka suhA_e. sUne sakala dasAnana pA_e .. puni puni si.nghanAda kari bhArI. de_i devatanha gAri pachArI .. rana mada matta phira_i jaga dhAvA. pratibhaTa khaujata katahu.N na pAvA .. rabi sasi pavana baruna dhanadhArI. agini kAla jama saba adhikArI .. ki.nnara siddha manuja sura nAgA. haThi sabahI ke pa.nthahi.n lAgA .. brahmasR^iShTi jaha.N lagi tanudhArI. dasamukha basabartI nara nArI .. Ayasu karahi.n sakala bhayabhItA. navahi.n A_i nita charana binItA .. do\. bhujabala bisva basya kari rAkhesi ko_u na suta.ntra. ma.nDalIka mani rAvana rAja kara_i nija ma.ntra .. 182(kha) .. deva jachchha ga.ndharva nara ki.nnara nAga kumAri. jIti barI.n nija bAhubala bahu su.ndara bara nAri .. 182kha .. i.ndrajIta sana jo kachhu kahe_U. so saba janu pahilehi.n kari rahe_U .. prathamahi.n jinha kahu.N Ayasu dInhA. tinha kara charita sunahu jo kInhA .. dekhata bhImarUpa saba pApI. nisichara nikara deva paritApI .. karahi upadrava asura nikAyA. nAnA rUpa dharahi.n kari mAyA .. jehi bidhi ho_i dharma nirmUlA. so saba karahi.n beda pratikUlA .. jehi.n jehi.n desa dhenu dvija pAvahi.n. nagara gA_u.N pura Agi lagAvahi.n .. subha Acharana katahu.N nahi.n ho_I. deva bipra gurU mAna na ko_I .. nahi.n haribhagati jagya tapa gyAnA. sapanehu.N suni_a na beda purAnA .. chha.n\. japa joga birAgA tapa makha bhAgA shravana suna_i dasasIsA. Apunu uThi dhAva_i rahai na pAva_i dhari saba ghAla_i khIsA .. asa bhraShTa achArA bhA sa.nsArA dharma suni_a nahi kAnA. tehi bahubidhi trAsa_i desa nikAsa_i jo kaha beda purAnA .. so\. barani na jA_i anIti ghora nisAchara jo karahi.n. hi.nsA para ati prIti tinha ke pApahi kavani miti .. 183 .. mAsapArAyaNa, chhaThA vishrAma bA.Dhe khala bahu chora ju_ArA. je la.npaTa paradhana paradArA .. mAnahi.n mAtu pitA nahi.n devA. sAdhunha sana karavAvahi.n sevA .. jinha ke yaha Acharana bhavAnI. te jAnehu nisichara saba prAnI .. atisaya dekhi dharma kai glAnI. parama sabhIta dharA akulAnI .. giri sari si.ndhu bhAra nahi.n mohI. jasa mohi garu_a eka paradrohI .. sakala dharma dekha_i biparItA. kahi na saka_i rAvana bhaya bhItA .. dhenu rUpa dhari hR^idaya.N bichArI. ga_I tahA.N jaha.N sura muni jhArI .. nija sa.ntApa sunA_esi ro_I. kAhU te.n kachhu kAja na ho_I .. chha.n\. sura muni ga.ndharbA mili kari sarbA ge bira.nchi ke lokA. sa.Nga gotanudhArI bhUmi bichArI parama bikala bhaya sokA .. brahmA.N saba jAnA mana anumAnA mora kachhU na basA_I. jA kari tai.n dAsI so abinAsI hamare_u tora sahA_I .. so\. dharani dharahi mana dhIra kaha bira.nchi haripada sumiru. jAnata jana kI pIra prabhu bha.njihi dAruna bipati .. 184 .. baiThe sura saba karahi.n bichArA. kaha.N pA_i_a prabhu kari_a pukArA .. pura baiku.nTha jAna kaha ko_I. ko_u kaha payanidhi basa prabhu so_I .. jAke hR^idaya.N bhagati jasi prIti. prabhu taha.N pragaTa sadA tehi.n rItI .. tehi samAja girijA mai.n rahe_U.N. avasara pA_i bachana eka kahe_U.N .. hari byApaka sarbatra samAnA. prema te.n pragaTa hohi.n mai.n jAnA .. desa kAla disi bidisihu mAhI.n. kahahu so kahA.N jahA.N prabhu nAhI.n .. aga jagamaya saba rahita birAgI. prema te.n prabhu pragaTa_i jimi AgI .. mora bachana saba ke mana mAnA. sAdhu sAdhu kari brahma bakhAnA .. do\. suni bira.nchi mana haraSha tana pulaki nayana baha nIra. astuti karata jori kara sAvadhAna matidhIra .. 185 .. chha.n\. jaya jaya suranAyaka jana sukhadAyaka pranatapAla bhagava.ntA. go dvija hitakArI jaya asurArI sidhu.nsutA priya ka.ntA .. pAlana sura dharanI adbhuta karanI marama na jAna_i ko_I. jo sahaja kR^ipAlA dInadayAlA kara_u anugraha so_I .. jaya jaya abinAsI saba ghaTa bAsI byApaka paramAna.ndA. abigata gotIta.n charita punIta.n mAyArahita muku.ndA .. jehi lAgi birAgI ati anurAgI bigatamoha munibR^i.ndA. nisi bAsara dhyAvahi.n guna gana gAvahi.n jayati sachchidAna.ndA .. jehi.n sR^iShTi upA_I tribidha banA_I sa.nga sahAya na dUjA. so kara_u aghArI chi.nta hamArI jAni_a bhagati na pUjA .. jo bhava bhaya bha.njana muni mana ra.njana ga.njana bipati barUthA. mana bacha krama bAnI chhA.Di sayAnI sarana sakala sura jUthA .. sArada shruti seShA riShaya aseShA jA kahu.N ko_u nahi jAnA. jehi dIna pi_Are beda pukAre drava_u so shrIbhagavAnA .. bhava bAridhi ma.ndara saba bidhi su.ndara gunama.ndira sukhapu.njA. muni siddha sakala sura parama bhayAtura namata nAtha pada ka.njA .. do\. jAni sabhaya surabhUmi suni bachana sameta saneha. gaganagirA ga.nbhIra bha_i harani soka sa.ndeha .. 186 .. jani Darapahu muni siddha suresA. tumhahi lAgi dhariha_u.N nara besA .. a.nsanha sahita manuja avatArA. leha_u.N dinakara ba.nsa udArA .. kasyapa aditi mahAtapa kInhA. tinha kahu.N mai.n pUraba bara dInhA .. te dasaratha kausalyA rUpA. kosalapurI.n pragaTa narabhUpA .. tinha ke gR^iha avatariha_u.N jA_I. raghukula tilaka so chAri_u bhA_I .. nArada bachana satya saba kariha_u.N. parama sakti sameta avatariha_u.N .. hariha_u.N sakala bhUmi garu_A_I. nirbhaya hohu deva samudA_I .. gagana brahmabAnI sunI kAnA. turata phire sura hR^idaya ju.DAnA .. taba brahmA dharanihi samujhAvA. abhaya bha_I bharosa jiya.N AvA .. do\. nija lokahi bira.nchi ge devanha iha_i sikhA_i. bAnara tanu dhari dhari mahi hari pada sevahu jA_i .. 187 .. ga_e deva saba nija nija dhAmA. bhUmi sahita mana kahu.N bishrAmA . jo kachhu Ayasu brahmA.N dInhA. haraShe deva bila.nba na kInhA .. banachara deha dhari chhiti mAhI.n. atulita bala pratApa tinha pAhI.n .. giri taru nakha Ayudha saba bIrA. hari mAraga chitavahi.n matidhIrA .. giri kAnana jaha.N taha.N bhari pUrI. rahe nija nija anIka rachi rUrI .. yaha saba ruchira charita mai.n bhAShA. aba so sunahu jo bIchahi.n rAkhA .. avadhapurI.n raghukulamani rA_U. beda bidita tehi dasaratha nA_U.N .. dharama dhura.ndhara gunanidhi gyAnI. hR^idaya.N bhagati mati sAra.NgapAnI .. do\. kausalyAdi nAri priya saba Acharana punIta. pati anukUla prema dR^i.Dha hari pada kamala binIta .. 188 .. eka bAra bhUpati mana mAhI.n. bhai galAni more.n suta nAhI.n .. gura gR^iha gaya_u turata mahipAlA. charana lAgi kari binaya bisAlA .. nija dukha sukha saba gurahi sunAya_u. kahi basiShTha bahubidhi samujhAya_u .. dharahu dhIra ho_ihahi.n suta chArI. tribhuvana bidita bhagata bhaya hArI .. sR^i.ngI riShahi basiShTha bolAvA. putrakAma subha jagya karAvA .. bhagati sahita muni Ahuti dInhe.n. pragaTe agini charU kara lInhe.n .. jo basiShTha kachhu hR^idaya.N bichArA. sakala kAju bhA siddha tumhArA .. yaha habi bA.NTi dehu nR^ipa jA_I. jathA joga jehi bhAga banA_I .. do\. taba adR^isya bha_e pAvaka sakala sabhahi samujhA_i .. paramAna.nda magana nR^ipa haraSha na hR^idaya.N samA_i .. 189 .. tabahi.n rAya.N priya nAri bolA_I.n. kausalyAdi tahA.N chali A_I .. ardha bhAga kausalyAhi dInhA. ubhaya bhAga Adhe kara kInhA .. kaike_I kaha.N nR^ipa so daya_U. rahyo so ubhaya bhAga puni bhaya_U .. kausalyA kaike_I hAtha dhari. dInha sumitrahi mana prasanna kari .. ehi bidhi garbhasahita saba nArI. bha_I.n hR^idaya.N haraShita sukha bhArI .. jA dina te.n hari garbhahi.n A_e. sakala loka sukha sa.npati chhA_e .. ma.ndira maha.N saba rAjahi.n rAnI. sobhA sIla teja kI khAnI.n .. sukha juta kachhuka kAla chali gaya_U. jehi.n prabhu pragaTa so avasara bhaya_U .. do\. joga lagana graha bAra tithi sakala bha_e anukUla. chara aru achara harShajuta rAma janama sukhamUla .. 190 .. naumI tithi madhu mAsa punItA. sukala pachchha abhijita hariprItA .. madhyadivasa ati sIta na ghAmA. pAvana kAla loka bishrAmA .. sItala ma.nda surabhi baha bA_U. haraShita sura sa.ntana mana chA_U .. bana kusumita girigana mani_ArA. stravahi.n sakala saritA.amR^itadhArA .. so avasara bira.nchi jaba jAnA. chale sakala sura sAji bimAnA .. gagana bimala sakula sura jUthA. gAvahi.n guna ga.ndharba barUthA .. baraShahi.n sumana su_a.njali sAjI. gahagahi gagana du.ndubhI bAjI .. astuti karahi.n nAga muni devA. bahubidhi lAvahi.n nija nija sevA .. do\. sura samUha binatI kari pahu.Nche nija nija dhAma. jaganivAsa prabhu pragaTe akhila loka bishrAma .. 191 .. chha.n\. bha_e pragaTa kR^ipAlA dInadayAlA kausalyA hitakArI. haraShita mahatArI muni mana hArI adbhuta rUpa bichArI .. lochana abhirAmA tanu ghanasyAmA nija Ayudha bhuja chArI. bhUShana banamAlA nayana bisAlA sobhAsi.ndhu kharArI .. kaha du_i kara jorI astuti torI kehi bidhi karau.n ana.ntA. mAyA guna gyAnAtIta amAnA beda purAna bhana.ntA .. karunA sukha sAgara saba guna Agara jehi gAvahi.n shruti sa.ntA. so mama hita lAgI jana anurAgI bhaya_u pragaTa shrIka.ntA .. brahmA.nDa nikAyA nirmita mAyA roma roma prati beda kahai. mama ura so bAsI yaha upahAsI sunata dhIra pati thira na rahai .. upajA jaba gyAnA prabhu musakAnA charita bahuta bidhi kInha chahai. kahi kathA suhA_I mAtu bujhA_I jehi prakAra suta prema lahai .. mAtA puni bolI so mati DaulI tajahu tAta yaha rUpA. kIjai sisulIlA ati priyasIlA yaha sukha parama anUpA .. suni bachana sujAnA rodana ThAnA ho_i bAlaka surabhUpA. yaha charita je gAvahi.n haripada pAvahi.n te na parahi.n bhavakUpA .. do\. bipra dhenu sura sa.nta hita lInha manuja avatAra. nija ichchhA nirmita tanu mAyA guna go pAra .. 192 .. suni sisu rudana parama priya bAnI. sa.nbhrama chali A_I saba rAnI .. haraShita jaha.N taha.N dhA_I.n dAsI. Ana.Nda magana sakala purabAsI .. dasaratha putrajanma suni kAnA. mAnahu.N brahmAna.nda samAnA .. parama prema mana pulaka sarIrA. chAhata uThata karata mati dhIrA .. jAkara nAma sunata subha ho_I. more.n gR^iha AvA prabhu so_I .. paramAna.nda pUri mana rAjA. kahA bolA_i bajAvahu bAjA .. gura basiShTha kaha.N gaya_u ha.NkArA. A_e dvijana sahita nR^ipadvArA .. anupama bAlaka dekhenhi jA_I. rUpa rAsi guna kahi na sirA_I .. do\. na.ndImukha sarAdha kari jAtakarama saba kInha. hATaka dhenu basana mani nR^ipa bipranha kaha.N dInha .. 193 .. dhvaja patAka torana pura chhAvA. kahi na jA_i jehi bhA.Nti banAvA .. sumanabR^iShTi akAsa te.n ho_I. brahmAna.nda magana saba lo_I .. bR^i.nda bR^i.nda mili chalI.n logA_I. sahaja sa.ngAra ki_e.N uThi dhA_I .. kanaka kalasa ma.ngala dhari thArA. gAvata paiThahi.n bhUpa du_ArA .. kari Arati nevachhAvari karahI.n. bAra bAra sisu charananhi parahI.n .. mAgadha sUta ba.ndigana gAyaka. pAvana guna gAvahi.n raghunAyaka .. sarbasa dAna dInha saba kAhU. jehi.n pAvA rAkhA nahi.n tAhU .. mR^igamada cha.ndana ku.nkuma kIchA. machI sakala bIthinha bicha bIchA .. do\. gR^iha gR^iha bAja badhAva subha pragaTe suShamA ka.nda. haraShava.nta saba jaha.N taha.N nagara nAri nara bR^i.nda .. 194 .. kaikayasutA sumitrA do_U. su.ndara suta janamata bhai.n o_U .. vaha sukha sa.npati samaya samAjA. kahi na saka_i sArada ahirAjA .. avadhapurI soha_i ehi bhA.NtI. prabhuhi milana A_I janu rAtI .. dekhi bhAnU janu mana sakuchAnI. tadapi banI sa.ndhyA anumAnI .. agara dhUpa bahu janu a.Ndhi_ArI. u.Da_i abhIra manahu.N arunArI .. ma.ndira mani samUha janu tArA. nR^ipa gR^iha kalasa so i.ndu udArA .. bhavana bedadhuni ati mR^idu bAnI. janu khaga mUkhara samaya.N janu sAnI .. kautuka dekhi pata.nga bhulAnA. eka mAsa te_i.N jAta na jAnA .. do\. mAsa divasa kara divasa bhA marama na jAna_i ko_i. ratha sameta rabi thAke_u nisA kavana bidhi ho_i .. 195 .. yaha rahasya kAhU nahi.n jAnA. dina mani chale karata gunagAnA .. dekhi mahotsava sura muni nAgA. chale bhavana baranata nija bhAgA .. aura_u eka kaha_u.N nija chorI. sunu girijA ati dR^i.Dha mati torI .. kAka bhusu.nDi sa.nga hama do_U. manujarUpa jAna_i nahi.n ko_U .. paramAna.nda premasukha phUle. bIthinha phirahi.n magana mana bhUle .. yaha subha charita jAna pai so_I. kR^ipA rAma kai jApara ho_I .. tehi avasara jo jehi bidhi AvA. dInha bhUpa jo jehi mana bhAvA .. gaja ratha turaga hema go hIrA. dInhe nR^ipa nAnAbidhi chIrA .. do\. mana sa.ntoShe sabanhi ke jaha.N taha.N dehi asIsa. sakala tanaya chira jIvahu.N tulasidAsa ke Isa .. 196 .. kachhuka divasa bIte ehi bhA.NtI. jAta na jAni_a dina aru rAtI .. nAmakarana kara avasaru jAnI. bhUpa boli paTha_e muni gyAnI .. kari pUjA bhUpati asa bhAShA. dhari_a nAma jo muni guni rAkhA .. inha ke nAma aneka anUpA. mai.n nR^ipa kahaba svamati anurUpA .. jo Ana.nda si.ndhu sukharAsI. sIkara te.n trailoka supAsI .. so sukha dhAma rAma asa nAmA. akhila loka dAyaka bishrAmA .. bisva bharana poShana kara jo_I. tAkara nAma bharata asa ho_I .. jAke sumirana te.n ripu nAsA. nAma satruhana beda prakAsA .. do\. lachchhana dhAma rAma priya sakala jagata AdhAra. guru basiShTa tehi rAkhA lachhimana nAma udAra .. 197 .. dhare nAma gura hR^idaya.N bichArI. beda tattva nR^ipa tava suta chArI .. muni dhana jana sarabasa siva prAnA. bAla keli tehi.n sukha mAnA .. bArehi te nija hita pati jAnI. lachhimana rAma charana rati mAnI .. bharata satruhana dUna_u bhA_I. prabhu sevaka jasi prIti ba.DA_I .. syAma gaura su.ndara do_u jorI. nirakhahi.n chhabi jananI.n tR^ina torI .. chAri_u sIla rUpa guna dhAmA. tadapi adhika sukhasAgara rAmA .. hR^idaya.N anugraha i.ndu prakAsA. sUchata kirana manohara hAsA .. kabahu.N uchha.nga kabahu.N bara palanA. mAtu dulAra_i kahi priya lalanA .. do\. byApaka brahma nira.njana nirguna bigata binoda. so aja prema bhagati basa kausalyA ke goda .. 198 .. kAma koTi chhabi syAma sarIrA. nIla ka.nja bArida ga.nbhIrA .. aruna charana paka.nja nakha jotI. kamala dalanhi baiThe janu motI .. rekha kulisa dhavaja a.nkura sohe. nUpura dhuni suni muni mana mohe .. kaTi ki.nkinI udara traya rekhA. nAbhi gabhIra jAna jehi dekhA .. bhuja bisAla bhUShana juta bhUrI. hiya.N hari nakha ati sobhA rUrI .. ura manihAra padika kI sobhA. bipra charana dekhata mana lobhA .. ka.nbu ka.nTha ati chibuka suhA_I. Anana amita madana chhabi chhA_I .. du_i du_i dasana adhara arunAre. nAsA tilaka ko baranai pAre .. su.ndara shravana suchAru kapolA. ati priya madhura totare bolA .. chikkana kacha ku.nchita gabhu_Are. bahu prakAra rachi mAtu sa.NvAre .. pIta jhaguli_A tanu pahirA_I. jAnu pAni bicharani mohi bhA_I .. rUpa sakahi.n nahi.n kahi shruti seShA. so jAna_i sapanehu.N jehi dekhA .. do\. sukha sa.ndoha mohapara gyAna girA gotIta. da.npati parama prema basa kara sisucharita punIta .. 199 .. ehi bidhi rAma jagata pitu mAtA. kosalapura bAsiMha sukhadAtA .. jinha raghunAtha charana rati mAnI. tinha kI yaha gati pragaTa bhavAnI .. raghupati bimukha jatana kara korI. kavana saka_i bhava ba.ndhana chhorI .. jIva charAchara basa kai rAkhe. so mAyA prabhu so.n bhaya bhAkhe .. bhR^ikuTi bilAsa nachAva_i tAhI. asa prabhu chhA.Di bhaji_a kahu kAhI .. mana krama bachana chhA.Di chaturA_I. bhajata kR^ipA karihahi.n raghurA_I .. ehi bidhi sisubinoda prabhu kInhA. sakala nagarabAsiMha sukha dInhA .. lai uchha.nga kabahu.Nka halarAvai. kabahu.N pAlane.n ghAli jhulAvai .. do\. prema magana kausalyA nisi dina jAta na jAna. suta saneha basa mAtA bAlacharita kara gAna .. 200 .. eka bAra jananI.n anhavA_e. kari si.ngAra palanA.N pau.DhA_e .. nija kula iShTadeva bhagavAnA. pUjA hetu kInha asnAnA .. kari pUjA naibedya cha.DhAvA. Apu ga_I jaha.N pAka banAvA .. bahuri mAtu tahavA.N chali A_I. bhojana karata dekha suta jA_I .. gai jananI sisu pahi.n bhayabhItA. dekhA bAla tahA.N puni sUtA .. bahuri A_i dekhA suta so_I. hR^idaya.N ka.npa mana dhIra na ho_I .. ihA.N uhA.N du_i bAlaka dekhA. matibhrama mora ki Ana biseShA .. dekhi rAma jananI akulAnI. prabhu ha.Nsi dInha madhura musukAnI .. do\. dekharAvA mAtahi nija adabhuta rupa akha.nDa. roma roma prati lAge koTi koTi brahma.nDa .. 201 .. aganita rabi sasi siva chaturAnana. bahu giri sarita si.ndhu mahi kAnana .. kAla karma guna gyAna subhA_U. so_u dekhA jo sunA na kA_U .. dekhI mAyA saba bidhi gA.DhI. ati sabhIta jore.n kara ThA.DhI .. dekhA jIva nachAva_i jAhI. dekhI bhagati jo chhora_i tAhI .. tana pulakita mukha bachana na AvA. nayana mUdi charanani siru nAvA .. bisamayava.nta dekhi mahatArI. bha_e bahuri sisurUpa kharArI .. astuti kari na jA_i bhaya mAnA. jagata pitA mai.n suta kari jAnA .. hari janani bahubidhi samujhA_I. yaha jani katahu.N kahasi sunu mA_I .. do\. bAra bAra kausalyA binaya kara_i kara jori .. aba jani kabahU.N byApai prabhu mohi mAyA tori .. 202 .. bAlacharita hari bahubidhi kInhA. ati ana.nda dAsanha kaha.N dInhA .. kachhuka kAla bIte.n saba bhA_I. ba.De bha_e parijana sukhadA_I .. chU.DAkarana kInha guru jA_I. bipranha puni dachhinA bahu pA_I .. parama manohara charita apArA. karata phirata chAri_u sukumArA .. mana krama bachana agochara jo_I. dasaratha ajira bichara prabhu so_I .. bhojana karata bola jaba rAjA. nahi.n Avata taji bAla samAjA .. kausalyA jaba bolana jA_I. Thumaku Thumaku prabhu chalahi.n parA_I .. nigama neti siva a.nta na pAvA. tAhi dharai jananI haThi dhAvA .. dhUrasa dhUri bhare.n tanu A_e. bhUpati bihasi goda baiThA_e .. do\. bhojana karata chapala chita ita uta avasaru pA_i. bhAji chale kilakata mukha dadhi odana lapaTA_i .. 203 .. bAlacharita ati sarala suhA_e. sArada seSha sa.nbhu shruti gA_e .. jina kara mana inha sana nahi.n rAtA. te jana ba.nchita ki_e bidhAtA .. bha_e kumAra jabahi.n saba bhrAtA. dInha jane_U guru pitu mAtA .. guragR^iha.N ga_e pa.Dhana raghurA_I. alapa kAla bidyA saba A_I .. jAkI sahaja svAsa shruti chArI. so hari pa.Dha yaha kautuka bhArI .. bidyA binaya nipuna guna sIlA. khelahi.n khela sakala nR^ipalIlA .. karatala bAna dhanuSha ati sohA. dekhata rUpa charAchara mohA .. jinha bIthinha biharahi.n saba bhA_I. thakita hohi.n saba loga lugA_I .. do\. kosalapura bAsI nara nAri bR^iddha aru bAla. prAnahu te priya lAgata saba kahu.N rAma kR^ipAla .. 204 .. ba.ndhu sakhA sa.nga lehi.n bolA_I. bana mR^igayA nita khelahi.n jA_I .. pAvana mR^iga mArahi.n jiya.N jAnI. dina prati nR^ipahi dekhAvahi.n AnI .. je mR^iga rAma bAna ke mAre. te tanu taji suraloka sidhAre .. anuja sakhA sa.Nga bhojana karahI.n. mAtu pitA agyA anusarahI.n .. jehi bidhi sukhI hohi.n pura logA. karahi.n kR^ipAnidhi so_i sa.njogA .. beda purAna sunahi.n mana lA_I. Apu kahahi.n anujanha samujhA_I .. prAtakAla uThi kai raghunAthA. mAtu pitA guru nAvahi.n mAthA .. Ayasu mAgi karahi.n pura kAjA. dekhi charita haraSha_i mana rAjA .. do\. byApaka akala anIha aja nirguna nAma na rUpa. bhagata hetu nAnA bidhi karata charitra anUpa .. 205 .. yaha saba charita kahA mai.n gA_I. Agili kathA sunahu mana lA_I .. bisvAmitra mahAmuni gyAnI. basahi bipina subha Ashrama jAnI .. jaha.N japa jagya muni karahI. ati mArIcha subAhuhi DarahI.n .. dekhata jagya nisAchara dhAvahi. karahi upadrava muni dukha pAvahi.n .. gAdhitanaya mana chi.ntA byApI. hari binu marahi na nisichara pApI .. taba munivara mana kInha bichArA. prabhu avatare_u harana mahi bhArA .. ehu.N misa dekhau.n pada jA_I. kari binatI Anau do_u bhA_I .. gyAna birAga sakala guna ayanA. so prabhu mai dekhaba bhari nayanA .. do\. bahubidhi karata manoratha jAta lAgi nahi.n bAra. kari majjana sara_U jala ga_e bhUpa darabAra .. 206 .. muni Agamana sunA jaba rAjA. milana gaya_U lai bipra samAjA .. kari da.nDavata munihi sanamAnI. nija Asana baiThArenhi AnI .. charana pakhAri kInhi ati pUjA. mo sama Aju dhanya nahi.n dUjA .. bibidha bhA.Nti bhojana karavAvA. munivara hR^idaya.N haraSha ati pAvA .. puni charanani mele suta chArI. rAma dekhi muni deha bisArI .. bha_e magana dekhata mukha sobhA. janu chakora pUrana sasi lobhA .. taba mana haraShi bachana kaha rA_U. muni asa kR^ipA na kInhihu kA_U .. kehi kArana Agamana tumhArA. kahahu so karata na lAva_u.N bArA .. asura samUha satAvahi.n mohI. mai jAchana Aya_u.N nR^ipa tohI .. anuja sameta dehu raghunAthA. nisichara badha mai.n hoba sanAthA .. do\. dehu bhUpa mana haraShita tajahu moha agyAna. dharma sujasa prabhu tumha kau.n inha kaha.N ati kalyAna .. 207 .. suni rAjA ati apriya bAnI. hR^idaya ka.npa mukha duti kumulAnI .. chauthe.npana pAya_u.N suta chArI. bipra bachana nahi.n kahehu bichArI .. mAgahu bhUmi dhenu dhana kosA. sarbasa de_u.N Aju saharosA .. deha prAna te.n priya kachhu nAhI. so_u muni de_u.N nimiSha eka mAhI .. saba suta priya mohi prAna ki nA_I.n. rAma deta nahi.n bana_i gosA_I .. kaha.N nisichara ati ghora kaThorA. kaha.N su.ndara suta parama kisorA .. suni nR^ipa girA prema rasa sAnI. hR^idaya.N haraSha mAnA muni gyAnI .. taba basiShTa bahu nidhi samujhAvA. nR^ipa sa.ndeha nAsa kaha.N pAvA .. ati Adara do_u tanaya bolA_e. hR^idaya.N lA_i bahu bhA.Nti sikhA_e .. mere prAna nAtha suta do_U. tumha muni pitA Ana nahi.n ko_U .. do\. sau.npe bhUpa riShihi suta bahu bidhi de_i asIsa. jananI bhavana ga_e prabhu chale nA_i pada sIsa .. 208(ka) .. so\. puruShasi.nha do_u bIra haraShi chale muni bhaya harana .. kR^ipAsi.ndhu matidhIra akhila bisva kArana karana .. 208(kha) aruna nayana ura bAhu bisAlA. nIla jalaja tanu syAma tamAlA .. kaTi paTa pIta kase.n bara bhAthA. ruchira chApa sAyaka duhu.N hAthA .. syAma gaura su.ndara do_u bhA_I. bisbAmitra mahAnidhi pA_I .. prabhu brahmanyadeva mai jAnA. mohi niti pitA tajehu bhagavAnA .. chale jAta muni dInhi dikhA_I. suni tA.DakA krodha kari dhA_I .. ekahi.n bAna prAna hari lInhA. dIna jAni tehi nija pada dInhA .. taba riShi nija nAthahi jiya.N chInhI. bidyAnidhi kahu.N bidyA dInhI .. jAte lAga na chhudhA pipAsA. atulita bala tanu teja prakAsA .. do\. AyuSha saba samarpi kai prabhu nija Ashrama Ani. ka.nda mUla phala bhojana dInha bhagati hita jAni .. 209 .. prAta kahA muni sana raghurA_I. nirbhaya jagya karahu tumha jA_I .. homa karana lAge muni jhArI. Apu rahe makha kI.n rakhavArI .. suni mArIcha nisAchara krohI. lai sahAya dhAvA munidrohI .. binu phara bAna rAma tehi mArA. sata jojana gA sAgara pArA .. pAvaka sara subAhu puni mArA. anuja nisAchara kaTaku sa.NghArA .. mAri asura dvija nirmayakArI. astuti karahi.n deva muni jhArI .. taha.N puni kachhuka divasa raghurAyA. rahe kInhi bipranha para dAyA .. bhagati hetu bahu kathA purAnA. kahe bipra jadyapi prabhu jAnA .. taba muni sAdara kahA bujhA_I. charita eka prabhu dekhi_a jA_I .. dhanuShajagya muni raghukula nAthA. haraShi chale munibara ke sAthA .. Ashrama eka dIkha maga mAhI.n. khaga mR^iga jIva ja.ntu taha.N nAhI.n .. pUchhA munihi silA prabhu dekhI. sakala kathA muni kahA biseShI .. do\. gautama nAri shrApa basa upala deha dhari dhIra. charana kamala raja chAhati kR^ipA karahu raghubIra .. 210 .. chha.n\. parasata pada pAvana soka nasAvana pragaTa bha_I tapapu.nja sahI. dekhata raghunAyaka jana sukha dAyaka sanamukha ho_i kara jori rahI .. ati prema adhIrA pulaka sarIrA mukha nahi.n Ava_i bachana kahI. atisaya ba.DabhAgI charananhi lAgI jugala nayana jaladhAra bahI .. dhIraju mana kInhA prabhu kahu.N chInhA raghupati kR^ipA.N bhagati pA_I. ati nirmala bAnI.n astuti ThAnI gyAnagamya jaya raghurA_I .. mai nAri apAvana prabhu jaga pAvana rAvana ripu jana sukhadA_I. rAjIva bilochana bhava bhaya mochana pAhi pAhi saranahi.n A_I .. muni shrApa jo dInhA ati bhala kInhA parama anugraha mai.n mAnA. dekhe_u.N bhari lochana hari bhavamochana iha_i lAbha sa.nkara jAnA .. binatI prabhu morI mai.n mati bhorI nAtha na mAga_u.N bara AnA. pada kamala parAgA rasa anurAgA mama mana madhupa karai pAnA .. jehi.n pada surasaritA parama punItA pragaTa bha_I siva sIsa dharI. so_i pada pa.nkaja jehi pUjata aja mama sira dhare_u kR^ipAla harI .. ehi bhA.Nti sidhArI gautama nArI bAra bAra hari charana parI. jo ati mana bhAvA so baru pAvA gai patiloka ana.nda bharI .. do\. asa prabhu dInaba.ndhu hari kArana rahita dayAla. tulasidAsa saTha tehi bhaju chhA.Di kapaTa ja.njAla .. 211 .. mAsapArAyaNa, sAtavA.N vishrAma chale rAma lachhimana muni sa.ngA. ga_e jahA.N jaga pAvani ga.ngA .. gAdhisUnu saba kathA sunA_I. jehi prakAra surasari mahi A_I .. taba prabhu riShinha sameta nahA_e. bibidha dAna mahidevanhi pA_e .. haraShi chale muni bR^i.nda sahAyA. begi bideha nagara ni_arAyA .. pura ramyatA rAma jaba dekhI. haraShe anuja sameta biseShI .. bApI.n kUpa sarita sara nAnA. salila sudhAsama mani sopAnA .. gu.njata ma.nju matta rasa bhR^i.ngA. kUjata kala bahubarana biha.ngA .. barana barana bikase bana jAtA. tribidha samIra sadA sukhadAtA .. do\. sumana bATikA bAga bana bipula biha.nga nivAsa. phUlata phalata supallavata sohata pura chahu.N pAsa .. 212 .. bana_i na baranata nagara nikA_I. jahA.N jA_i mana taha.Ni.N lobhA_I .. chAru bajAru bichitra a.NbArI. manimaya bidhi janu svakara sa.NvArI .. dhanika banika bara dhanada samAnA. baiTha sakala bastu lai nAnA .. chauhaTa su.ndara galI.n suhA_I. sa.ntata rahahi.n suga.ndha si.nchA_I .. ma.ngalamaya ma.ndira saba kere.n. chitrita janu ratinAtha chitere.n .. pura nara nAri subhaga suchi sa.ntA. dharamasIla gyAnI gunava.ntA .. ati anUpa jaha.N janaka nivAsU. bithakahi.n bibudha biloki bilAsU .. hota chakita chita koTa bilokI. sakala bhuvana sobhA janu rokI .. do\. dhavala dhAma mani puraTa paTa sughaTita nAnA bhA.Nti. siya nivAsa su.ndara sadana sobhA kimi kahi jAti .. 213 .. subhaga dvAra saba kulisa kapATA. bhUpa bhIra naTa mAgadha bhATA .. banI bisAla bAji gaja sAlA. haya gaya ratha sa.nkula saba kAlA .. sUra sachiva senapa bahutere. nR^ipagR^iha sarisa sadana saba kere .. pura bAhera sara sArita samIpA. utare jaha.N taha.N bipula mahIpA .. dekhi anUpa eka a.NvarA_I. saba supAsa saba bhA.Nti suhA_I .. kausika kahe_u mora manu mAnA. ihA.N rahi_a raghubIra sujAnA .. bhalehi.n nAtha kahi kR^ipAniketA. utare taha.N munibR^i.nda sametA .. bisvAmitra mahAmuni A_e. samAchAra mithilApati pA_e .. do\. sa.nga sachiva suchi bhUri bhaTa bhUsura bara gura gyAti. chale milana muninAyakahi mudita rA_u ehi bhA.Nti .. 214 .. kInha pranAmu charana dhari mAthA. dInhi asIsa mudita muninAthA .. biprabR^i.nda saba sAdara ba.nde. jAni bhAgya ba.Da rA_u ana.nde .. kusala prasna kahi bArahi.n bArA. bisvAmitra nR^ipahi baiThArA .. tehi avasara A_e do_u bhA_I. ga_e rahe dekhana phulavA_I .. syAma gaura mR^idu bayasa kisorA. lochana sukhada bisva chita chorA .. uThe sakala jaba raghupati A_e. bisvAmitra nikaTa baiThA_e .. bha_e saba sukhI dekhi do_u bhrAtA. bAri bilochana pulakita gAtA .. mUrati madhura manohara dekhI. bhaya_u bidehu bidehu biseShI .. do\. prema magana manu jAni nR^ipu kari bibeku dhari dhIra. bole_u muni pada nA_i siru gadagada girA gabhIra .. 215 .. kahahu nAtha su.ndara do_u bAlaka. munikula tilaka ki nR^ipakula pAlaka .. brahma jo nigama neti kahi gAvA. ubhaya beSha dhari kI so_i AvA .. sahaja birAgarupa manu morA. thakita hota jimi cha.nda chakorA .. tAte prabhu pUchha_u.N satibhA_U. kahahu nAtha jani karahu durA_U .. inhahi bilokata ati anurAgA. barabasa brahmasukhahi mana tyAgA .. kaha muni bihasi kahehu nR^ipa nIkA. bachana tumhAra na ho_i alIkA .. e priya sabahi jahA.N lagi prAnI. mana musukAhi.n rAmu suni bAnI .. raghukula mani dasaratha ke jA_e. mama hita lAgi naresa paThA_e .. do\. rAmu lakhanu do_u ba.ndhubara rUpa sIla bala dhAma. makha rAkhe_u sabu sAkhi jagu jite asura sa.ngrAma .. 216 .. muni tava charana dekhi kaha rA_U. kahi na saka_u.N nija punya prAbhA_U .. su.ndara syAma gaura do_u bhrAtA. Ana.NdahU ke Ana.Nda dAtA .. inha kai prIti parasapara pAvani. kahi na jA_i mana bhAva suhAvani .. sunahu nAtha kaha mudita bidehU. brahma jIva iva sahaja sanehU .. puni puni prabhuhi chitava naranAhU. pulaka gAta ura adhika uchhAhU .. mrunihi prasa.nsi nA_i pada sIsU. chale_u lavA_i nagara avanIsU .. su.ndara sadanu sukhada saba kAlA. tahA.N bAsu lai dInha bhu_AlA .. kari pUjA saba bidhi sevakA_I. gaya_u rA_u gR^iha bidA karA_I .. do\. riShaya sa.nga raghuba.nsa mani kari bhojanu bishrAmu. baiThe prabhu bhrAtA sahita divasu rahA bhari jAmu .. 217 .. lakhana hR^idaya.N lAlasA biseShI. jA_i janakapura A_i_a dekhI .. prabhu bhaya bahuri munihi sakuchAhI.n. pragaTa na kahahi.n manahi.n musukAhI.n .. rAma anuja mana kI gati jAnI. bhagata bachhalatA hi.nya.N hulasAnI .. parama binIta sakuchi musukA_I. bole gura anusAsana pA_I .. nAtha lakhanu puru dekhana chahahI.n. prabhu sakocha Dara pragaTa na kahahI.n .. jau.n rA_ura Ayasu mai.n pAvau.n. nagara dekhA_i turata lai Avau .. suni munIsu kaha bachana saprItI. kasa na rAma tumha rAkhahu nItI .. dharama setu pAlaka tumha tAtA. prema bibasa sevaka sukhadAtA .. do\. jA_i dekhI Avahu nagaru sukha nidhAna do_u bhA_i. karahu suphala saba ke nayana su.ndara badana dekhA_i .. 218 .. mAsapArAyaNa, AThavA.N vishrAma navAnhapArAyaNa, dUsarA vishrAma muni pada kamala ba.ndi do_u bhrAtA. chale loka lochana sukha dAtA .. bAlaka bR^i.ndi dekhi ati sobhA. lage sa.nga lochana manu lobhA .. pIta basana parikara kaTi bhAthA. chAru chApa sara sohata hAthA .. tana anuharata sucha.ndana khorI. syAmala gaura manohara jorI .. kehari ka.ndhara bAhu bisAlA. ura ati ruchira nAgamani mAlA .. subhaga sona sarasIruha lochana. badana maya.nka tApatraya mochana .. kAnanhi kanaka phUla chhabi dehI.n. chitavata chitahi chori janu lehI.n .. chitavani chAru bhR^ikuTi bara bA.NkI. tilaka rekhA sobhA janu chA.NkI .. do\. ruchira chautanI.n subhaga sira mechaka ku.nchita kesa. nakha sikha su.ndara ba.ndhu do_u sobhA sakala sudesa .. 219 .. dekhana nagaru bhUpasuta A_e. samAchAra purabAsiMha pA_e .. dhA_e dhAma kAma saba tyAgI. manahu ra.nka nidhi lUTana lAgI .. nirakhi sahaja su.ndara do_u bhA_I. hohi.n sukhI lochana phala pA_I .. jubatI.n bhavana jharokhanhi lAgI.n. nirakhahi.n rAma rUpa anurAgI.n .. kahahi.n parasapara bachana saprItI. sakhi inha koTi kAma chhabi jItI .. sura nara asura nAga muni mAhI.n. sobhA asi kahu.N suni_ati nAhI.n .. biShnu chAri bhuja bighi mukha chArI. bikaTa beSha mukha pa.ncha purArI .. apara de_u asa ko_u na AhI. yaha chhabi sakhi paTatari_a jAhI .. do\. baya kisora suShamA sadana syAma gaura sukha dhAma . a.nga a.nga para vAri_ahi.n koTi koTi sata kAma .. 220 .. kahahu sakhI asa ko tanudhArI. jo na moha yaha rUpa nihArI .. ko_u saprema bolI mR^idu bAnI. jo mai.n sunA so sunahu sayAnI .. e do_U dasaratha ke DhoTA. bAla marAlanhi ke kala joTA .. muni kausika makha ke rakhavAre. jinha rana ajira nisAchara mAre .. syAma gAta kala ka.nja bilochana. jo mArIcha subhuja madu mochana .. kausalyA suta so sukha khAnI. nAmu rAmu dhanu sAyaka pAnI .. gaura kisora beShu bara kAchhe.n. kara sara chApa rAma ke pAchhe.n .. lachhimanu nAmu rAma laghu bhrAtA. sunu sakhi tAsu sumitrA mAtA .. do\. biprakAju kari ba.ndhu do_u maga munibadhU udhAri. A_e dekhana chApamakha suni haraShI.n saba nAri .. 221 .. dekhi rAma chhabi ko_u eka kaha_I. jogu jAnakihi yaha baru aha_I .. jau sakhi inhahi dekha naranAhU. pana parihari haThi kara_i bibAhU .. ko_u kaha e bhUpati pahichAne. muni sameta sAdara sanamAne .. sakhi para.ntu panu rA_u na taja_I. bidhi basa haThi abibekahi bhaja_I .. ko_u kaha jau.n bhala aha_i bidhAtA. saba kaha.N suni_a uchita phaladAtA .. tau jAnakihi milihi baru ehU. nAhina Ali ihA.N sa.ndehU .. jau bidhi basa asa banai sa.NjogU. tau kR^itakR^itya ho_i saba logU .. sakhi hamare.n Arati ati tAte.n. kabahu.Nka e Avahi.n ehi nAte.n .. do\. nAhi.n ta hama kahu.N sunahu sakhi inha kara darasanu dUri. yaha sa.nghaTu taba ho_i jaba punya purAkR^ita bhUri .. 222 .. bolI apara kahehu sakhi nIkA. ehi.n bi_Aha ati hita sabahI.n kA .. ko_u kaha sa.nkara chApa kaThorA. e syAmala mR^idugAta kisorA .. sabu asama.njasa aha_i sayAnI. yaha suni apara kaha_i mR^idu bAnI .. sakhi inha kaha.N ko_u ko_u asa kahahI.n. ba.Da prabhA_u dekhata laghu ahahI.n .. parasi jAsu pada pa.nkaja dhUrI. tarI ahalyA kR^ita agha bhUrI .. so ki rahihi binu sivadhanu tore.n. yaha pratIti parihari_a na bhore.n .. jehi.n bira.nchi rachi sIya sa.NvArI. tehi.n syAmala baru rache_u bichArI .. tAsu bachana suni saba haraShAnI.n. aise_i ho_u kahahi.n mudu bAnI .. do\. hiya.N haraShahi.n baraShahi.n sumana sumukhi sulochani bR^i.nda. jAhi.n jahA.N jaha.N ba.ndhu do_u taha.N taha.N paramAna.nda .. 223 .. pura pUraba disi ge do_u bhA_I. jaha.N dhanumakha hita bhUmi banA_I .. ati bistAra chAru gacha DhArI. bimala bedikA ruchira sa.NvArI .. chahu.N disi ka.nchana ma.ncha bisAlA. rache jahA.N beThahi.n mahipAlA .. tehi pAchhe.n samIpa chahu.N pAsA. apara ma.ncha ma.nDalI bilAsA .. kachhuka U.Nchi saba bhA.Nti suhA_I. baiThahi.n nagara loga jaha.N jA_I .. tinha ke nikaTa bisAla suhA_e. dhavala dhAma bahubarana banA_e .. jaha.N bai.nThai.n dekhahi.n saba nArI. jathA jogu nija kula anuhArI .. pura bAlaka kahi kahi mR^idu bachanA. sAdara prabhuhi dekhAvahi.n rachanA .. do\. saba sisu ehi misa premabasa parasi manohara gAta. tana pulakahi.n ati haraShu hiya.N dekhi dekhi do_u bhrAta .. 224 .. sisu saba rAma premabasa jAne. prIti sameta niketa bakhAne .. nija nija ruchi saba le.nhi.n bolA_I. sahita saneha jAhi.n do_u bhA_I .. rAma dekhAvahi.n anujahi rachanA. kahi mR^idu madhura manohara bachanA .. lava nimeSha maha.N bhuvana nikAyA. racha_i jAsu anusAsana mAyA .. bhagati hetu so_i dInadayAlA. chitavata chakita dhanuSha makhasAlA .. kautuka dekhi chale guru pAhI.n. jAni bila.nbu trAsa mana mAhI.n .. jAsu trAsa Dara kahu.N Dara ho_I. bhajana prabhA_u dekhAvata so_I .. kahi bAte.n mR^idu madhura suhA_I.n. ki_e bidA bAlaka bari_A_I .. do\. sabhaya saprema binIta ati sakucha sahita do_u bhA_i. gura pada pa.nkaja nA_i sira baiThe Ayasu pA_i .. 225 .. nisi prabesa muni Ayasu dInhA. sabahI.n sa.ndhyAba.ndanu kInhA .. kahata kathA itihAsa purAnI. ruchira rajani juga jAma sirAnI .. munibara sayana kInhi taba jA_I. lage charana chApana do_u bhA_I .. jinha ke charana saroruha lAgI. karata bibidha japa joga birAgI .. te_i do_u ba.ndhu prema janu jIte. gura pada kamala paloTata prIte .. bArabAra muni agyA dInhI. raghubara jA_i sayana taba kInhI .. chApata charana lakhanu ura lA_e.N. sabhaya saprema parama sachu pA_e.N .. puni puni prabhu kaha sovahu tAtA. pau.Dhe dhari ura pada jalajAtA .. do\. uThe lakhana nisi bigata suni arunasikhA dhuni kAna .. gura te.n pahilehi.n jagatapati jAge rAmu sujAna .. 226 .. sakala saucha kari jA_i nahA_e. nitya nibAhi munihi sira nA_e .. samaya jAni gura Ayasu pA_I. lena prasUna chale do_u bhA_I .. bhUpa bAgu bara dekhe_u jA_I. jaha.N basa.nta ritu rahI lobhA_I .. lAge biTapa manohara nAnA. barana barana bara beli bitAnA .. nava pallava phala sumAna suhA_e. nija sa.npati sura rUkha lajA_e .. chAtaka kokila kIra chakorA. kUjata bihaga naTata kala morA .. madhya bAga saru soha suhAvA. mani sopAna bichitra banAvA .. bimala salilu sarasija bahura.ngA. jalakhaga kUjata gu.njata bhR^i.ngA .. do\. bAgu ta.DAgu biloki prabhu haraShe ba.ndhu sameta. parama ramya ArAmu yahu jo rAmahi sukha deta .. 227 .. chahu.N disi chita_i pU.Nchhi mAligana. lage lena dala phUla mudita mana .. tehi avasara sItA taha.N A_I. girijA pUjana janani paThA_I .. sa.nga sakhI.n saba subhaga sayAnI. gAvahi.n gIta manohara bAnI .. sara samIpa girijA gR^iha sohA. barani na jA_i dekhi manu mohA .. majjanu kari sara sakhinha sametA. ga_I mudita mana gauri niketA .. pUjA kInhi adhika anurAgA. nija anurUpa subhaga baru mAgA .. eka sakhI siya sa.ngu bihA_I. ga_I rahI dekhana phulavA_I .. tehi do_u ba.ndhu biloke jA_I. prema bibasa sItA pahi.n A_I .. do\. tAsu dasA dekhi sakhinha pulaka gAta jalu naina. kahu kAranu nija haraSha kara pUchhahi saba mR^idu baina .. 228 .. dekhana bAgu ku_a.Nra du_i A_e. baya kisora saba bhA.Nti suhA_e .. syAma gaura kimi kahau.n bakhAnI. girA anayana nayana binu bAnI .. suni haraShI.N saba sakhI.n sayAnI. siya hiya.N ati utaka.nThA jAnI .. eka kaha_i nR^ipasuta te_i AlI. sune je muni sa.Nga A_e kAlI .. jinha nija rUpa mohanI DArI. kInha svabasa nagara nara nArI .. baranata chhabi jaha.N taha.N saba logU. avasi dekhi_ahi.n dekhana jogU .. tAsu vachana ati siyahi suhAne. darasa lAgi lochana akulAne .. chalI agra kari priya sakhi so_I. prIti purAtana lakha_i na ko_I .. do\. sumiri sIya nArada bachana upajI prIti punIta .. chakita bilokati sakala disi janu sisu mR^igI sabhIta .. 229 .. ka.nkana ki.nkini nUpura dhuni suni. kahata lakhana sana rAmu hR^idaya.N guni .. mAnahu.N madana du.ndubhI dInhI .. manasA bisva bijaya kaha.N kInhI .. asa kahi phiri chita_e tehi orA. siya mukha sasi bha_e nayana chakorA .. bha_e bilochana chAru acha.nchala. manahu.N sakuchi nimi taje diga.nchala .. dekhi sIya sobhA sukhu pAvA. hR^idaya.N sarAhata bachanu na AvA .. janu bira.nchi saba nija nipunA_I. birachi bisva kaha.N pragaTi dekhA_I .. su.ndaratA kahu.N su.ndara kara_I. chhabigR^iha.N dIpasikhA janu bara_I .. saba upamA kabi rahe juThArI. kehi.n paTatarau.n bidehakumArI .. do\. siya sobhA hiya.N barani prabhu Apani dasA bichAri. bole suchi mana anuja sana bachana samaya anuhAri .. 230 .. tAta janakatanayA yaha so_I. dhanuShajagya jehi kArana ho_I .. pUjana gauri sakhI.n lai A_I. karata prakAsu phira_i phulavA_I .. jAsu biloki alokika sobhA. sahaja punIta mora manu chhobhA .. so sabu kArana jAna bidhAtA. pharakahi.n subhada a.nga sunu bhrAtA .. raghuba.nsiMha kara sahaja subhA_U. manu kupa.ntha pagu dhara_i na kA_U .. mohi atisaya pratIti mana kerI. jehi.n sapanehu.N paranAri na herI .. jinha kai lahahi.n na ripu rana pIThI. nahi.n pAvahi.n paratiya manu DIThI .. ma.ngana lahahi na jinha kai nAhI.n. te narabara thore jaga mAhI.n .. do\. karata batakahi anuja sana mana siya rUpa lobhAna. mukha saroja makara.nda chhabi kara_i madhupa iva pAna .. 231 .. chitavahi chakita chahU.N disi sItA. kaha.N ga_e nR^ipakisora manu chi.ntA .. jaha.N biloka mR^iga sAvaka nainI. janu taha.N barisa kamala sita shrenI .. latA oTa taba sakhinha lakhA_e. syAmala gaura kisora suhA_e .. dekhi rUpa lochana lalachAne. haraShe janu nija nidhi pahichAne .. thake nayana raghupati chhabi dekhe.n. palakanhihU.N pariharI.n nimeShe.n .. adhika saneha.N deha bhai bhorI. sarada sasihi janu chitava chakorI .. lochana maga rAmahi ura AnI. dInhe palaka kapATa sayAnI .. jaba siya sakhinha premabasa jAnI. kahi na sakahi.n kachhu mana sakuchAnI .. do\. latAbhavana te.n pragaTa bhe tehi avasara do_u bhA_i. nikase janu juga bimala bidhu jalada paTala bilagA_i .. 232 .. sobhA sIva.N subhaga do_u bIrA. nIla pIta jalajAbha sarIrA .. morapa.nkha sira sohata nIke. guchchha bIcha bicha kusuma kalI ke .. bhAla tilaka shramabi.ndu suhA_e. shravana subhaga bhUShana chhabi chhA_e .. bikaTa bhR^ikuTi kacha ghUgharavAre. nava saroja lochana ratanAre .. chAru chibuka nAsikA kapolA. hAsa bilAsa leta manu molA .. mukhachhabi kahi na jA_i mohi pAhI.n. jo biloki bahu kAma lajAhI.n .. ura mani mAla ka.nbu kala gIvA. kAma kalabha kara bhuja balasI.nvA .. sumana sameta bAma kara donA. sAva.Nra ku_a.Nra sakhI suThi lonA .. do\. kehari kaTi paTa pIta dhara suShamA sIla nidhAna. dekhi bhAnukulabhUShanahi bisarA sakhinha apAna .. 233 .. dhari dhIraju eka Ali sayAnI. sItA sana bolI gahi pAnI .. bahuri gauri kara dhyAna karehU. bhUpakisora dekhi kina lehU .. sakuchi sIya.N taba nayana ughAre. sanamukha do_u raghusi.ngha nihAre .. nakha sikha dekhi rAma kai sobhA. sumiri pitA panu manu ati chhobhA .. parabasa sakhinha lakhI jaba sItA. bhaya_u gaharu saba kahahi sabhItA .. puni A_uba ehi beri_A.N kAlI. asa kahi mana bihasI eka AlI .. gU.Dha girA suni siya sakuchAnI. bhaya_u bila.nbu mAtu bhaya mAnI .. dhari ba.Di dhIra rAmu ura Ane. phiri apanapa_u pitubasa jAne .. do\. dekhana misa mR^iga bihaga taru phira_i bahori bahori. nirakhi nirakhi raghubIra chhabi bA.Dha_i prIti na thori .. 234 .. jAni kaThina sivachApa bisUrati. chalI rAkhi ura syAmala mUrati .. prabhu jaba jAta jAnakI jAnI. sukha saneha sobhA guna khAnI .. parama premamaya mR^idu masi kInhI. chAru chita bhItI.n likha lInhI .. ga_I bhavAnI bhavana bahorI. ba.ndi charana bolI kara jorI .. jaya jaya giribararAja kisorI. jaya mahesa mukha cha.nda chakorI .. jaya gaja badana Sha.DAnana mAtA. jagata janani dAmini duti gAtA .. nahi.n tava Adi madhya avasAnA. amita prabhA_u bedu nahi.n jAnA .. bhava bhava bibhava parAbhava kArini. bisva bimohani svabasa bihArini .. do\. patidevatA sutIya mahu.N mAtu prathama tava rekha. mahimA amita na sakahi.n kahi sahasa sAradA seSha .. 235 .. sevata tohi sulabha phala chArI. baradAyanI purAri pi_ArI .. debi pUji pada kamala tumhAre. sura nara muni saba hohi.n sukhAre .. mora manorathu jAnahu nIke.n. basahu sadA ura pura sabahI ke.n .. kInhe_u.N pragaTa na kArana tehI.n. asa kahi charana gahe baidehI.n .. binaya prema basa bha_I bhavAnI. khasI mAla mUrati musukAnI .. sAdara siya.N prasAdu sira dhare_U. bolI gauri haraShu hiya.N bhare_U .. sunu siya satya asIsa hamArI. pUjihi mana kAmanA tumhArI .. nArada bachana sadA suchi sAchA. so baru milihi jAhi.n manu rAchA .. chha.n\. manu jAhi.n rAche_u milihi so baru sahaja su.ndara sA.Nvaro. karunA nidhAna sujAna sIlu sanehu jAnata rAvaro .. ehi bhA.Nti gauri asIsa suni siya sahita hiya.N haraShI.n alI. tulasI bhavAnihi pUji puni puni mudita mana ma.ndira chalI .. so\. jAni gauri anukUla siya hiya haraShu na jA_i kahi. ma.njula ma.ngala mUla bAma a.nga pharakana lage .. 236 .. hR^idaya.N sarAhata sIya lonA_I. gura samIpa gavane do_u bhA_I .. rAma kahA sabu kausika pAhI.n. sarala subhA_u chhu_ata chhala nAhI.n .. sumana pA_i muni pUjA kInhI. puni asIsa duhu bhA_inha dInhI .. suphala manoratha hohu.N tumhAre. rAmu lakhanu suni bha_e sukhAre .. kari bhojanu munibara bigyAnI. lage kahana kachhu kathA purAnI .. bigata divasu guru Ayasu pA_I. sa.ndhyA karana chale do_u bhA_I .. prAchI disi sasi uya_u suhAvA. siya mukha sarisa dekhi sukhu pAvA .. bahuri bichAru kInha mana mAhI.n. sIya badana sama himakara nAhI.n .. do\. janamu si.ndhu puni ba.ndhu biShu dina malIna sakala.nka. siya mukha samatA pAva kimi cha.ndu bApuro ra.nka .. 237 .. ghaTa_i ba.Dha_i birahani dukhadA_I. grasa_i rAhu nija sa.ndhihi.n pA_I .. koka sikaprada pa.nkaja drohI. avaguna bahuta cha.ndramA tohI .. baidehI mukha paTatara dInhe. ho_i doSha ba.Da anuchita kInhe .. siya mukha chhabi bidhu byAja bakhAnI. guru pahi.n chale nisA ba.Di jAnI .. kari muni charana saroja pranAmA. Ayasu pA_i kInha bishrAmA .. bigata nisA raghunAyaka jAge. ba.ndhu biloki kahana asa lAge .. uda_u aruna avalokahu tAtA. pa.nkaja koka loka sukhadAtA .. bole lakhanu jori juga pAnI. prabhu prabhA_u sUchaka mR^idu bAnI .. do\. arunodaya.N sakuche kumuda uDagana joti malIna. jimi tumhAra Agamana suni bha_e nR^ipati balahIna .. 238 .. nR^ipa saba nakhata karahi.n uji_ArI. TAri na sakahi.n chApa tama bhArI .. kamala koka madhukara khaga nAnA. haraShe sakala nisA avasAnA .. aisehi.n prabhu saba bhagata tumhAre. ho_ihahi.n TUTe.n dhanuSha sukhAre .. uya_u bhAnu binu shrama tama nAsA. dure nakhata jaga teju prakAsA .. rabi nija udaya byAja raghurAyA. prabhu pratApu saba nR^ipanha dikhAyA .. tava bhuja bala mahimA udaghATI. pragaTI dhanu bighaTana paripATI .. ba.ndhu bachana suni prabhu musukAne. ho_i suchi sahaja punIta nahAne .. nityakriyA kari guru pahi.n A_e. charana saroja subhaga sira nA_e .. satAna.ndu taba janaka bolA_e. kausika muni pahi.n turata paThA_e .. janaka binaya tinha A_i sunA_I. haraShe boli li_e do_u bhA_I .. do\. satAna.nda󰡤a ba.ndi prabhu baiThe gura pahi.n jA_i. chalahu tAta muni kahe_u taba paThavA janaka bolA_i .. 239 .. sIya svaya.nbaru dekhi_a jA_I. Isu kAhi dhau.n de_i ba.DA_I .. lakhana kahA jasa bhAjanu so_I. nAtha kR^ipA tava jApara ho_I .. haraShe muni saba suni bara bAnI. dInhi asIsa sabahi.n sukhu mAnI .. puni munibR^i.nda sameta kR^ipAlA. dekhana chale dhanuShamakha sAlA .. ra.ngabhUmi A_e do_u bhA_I. asi sudhi saba purabAsiMha pA_I .. chale sakala gR^iha kAja bisArI. bAla jubAna jaraTha nara nArI .. dekhI janaka bhIra bhai bhArI. suchi sevaka saba li_e ha.NkArI .. turata sakala loganha pahi.n jAhU. Asana uchita dehU saba kAhU .. do\. kahi mR^idu bachana binIta tinha baiThAre nara nAri. uttama madhyama nIcha laghu nija nija thala anuhAri .. 240 .. rAjaku_a.Nra tehi avasara A_e. manahu.N manoharatA tana chhA_e .. guna sAgara nAgara bara bIrA. su.ndara syAmala gaura sarIrA .. rAja samAja birAjata rUre. uDagana mahu.N janu juga bidhu pUre .. jinha ke.n rahI bhAvanA jaisI. prabhu mUrati tinha dekhI taisI .. dekhahi.n rUpa mahA ranadhIrA. manahu.N bIra rasu dhare.n sarIrA .. Dare kuTila nR^ipa prabhuhi nihArI. manahu.N bhayAnaka mUrati bhArI .. rahe asura chhala chhonipa beShA. tinha prabhu pragaTa kAlasama dekhA .. purabAsiMha dekhe do_u bhA_I. narabhUShana lochana sukhadA_I .. do\. nAri bilokahi.n haraShi hiya.N nija nija ruchi anurUpa. janu sohata si.ngAra dhari mUrati parama anUpa .. 241 .. biduShanha prabhu birATamaya dIsA. bahu mukha kara paga lochana sIsA .. janaka jAti avalokahi.n kaisai.n. sajana sage priya lAgahi.n jaise.n .. sahita bideha bilokahi.n rAnI. sisu sama prIti na jAti bakhAnI .. joginha parama tattvamaya bhAsA. sA.nta suddha sama sahaja prakAsA .. haribhagatanha dekhe do_u bhrAtA. iShTadeva iva saba sukha dAtA .. rAmahi chitava bhAya.N jehi sIyA. so sanehu sukhu nahi.n kathanIyA .. ura anubhavati na kahi saka so_U. kavana prakAra kahai kabi ko_U .. ehi bidhi rahA jAhi jasa bhA_U. tehi.n tasa dekhe_u kosalarA_U .. do\. rAjata rAja samAja mahu.N kosalarAja kisora. su.ndara syAmala gaura tana bisva bilochana chora .. 242 .. sahaja manohara mUrati do_U. koTi kAma upamA laghu so_U .. sarada cha.nda ni.ndaka mukha nIke. nIraja nayana bhAvate jI ke .. chitavata chAru mAra manu haranI. bhAvati hR^idaya jAti nahI.n baranI .. kala kapola shruti ku.nDala lolA. chibuka adhara su.ndara mR^idu bolA .. kumudaba.ndhu kara ni.ndaka hA.NsA. bhR^ikuTI bikaTa manohara nAsA .. bhAla bisAla tilaka jhalakAhI.n. kacha biloki ali avali lajAhI.n .. pIta chautanI.n siranhi suhA_I. kusuma kalI.n bicha bIcha banA_I.n .. rekhe.n ruchira ka.nbu kala gIvA.N. janu tribhuvana suShamA kI sIvA.N .. do\. ku.njara mani ka.nThA kalita uranhi tulasikA mAla. bR^iShabha ka.ndha kehari Thavani bala nidhi bAhu bisAla .. 243 .. kaTi tUnIra pIta paTa bA.Ndhe. kara sara dhanuSha bAma bara kA.Ndhe .. pIta jagya upabIta suhA_e. nakha sikha ma.nju mahAchhabi chhA_e .. dekhi loga saba bha_e sukhAre. ekaTaka lochana chalata na tAre .. haraShe janaku dekhi do_u bhA_I. muni pada kamala gahe taba jA_I .. kari binatI nija kathA sunA_I. ra.nga avani saba munihi dekhA_I .. jaha.N jaha.N jAhi ku_a.Nra bara do_U. taha.N taha.N chakita chitava sabu ko_U .. nija nija rukha rAmahi sabu dekhA. ko_u na jAna kachhu maramu biseShA .. bhali rachanA muni nR^ipa sana kahe_U. rAjA.N mudita mahAsukha lahe_U .. do\. saba ma.nchanha te ma.nchu eka su.ndara bisada bisAla. muni sameta do_u ba.ndhu taha.N baiThAre mahipAla .. 244 .. prabhuhi dekhi saba nR^ipa hi.Nya.N hAre. janu rAkesa udaya bha_e.N tAre .. asi pratIti saba ke mana mAhI.n. rAma chApa toraba saka nAhI.n .. binu bha.njehu.N bhava dhanuShu bisAlA. melihi sIya rAma ura mAlA .. asa bichAri gavanahu ghara bhA_I. jasu pratApu balu teju gavA.NI .. bihase apara bhUpa suni bAnI. je abibeka a.ndha abhimAnI .. torehu.N dhanuShu byAhu avagAhA. binu tore.n ko ku_a.Nri bi_AhA .. eka bAra kAla_u kina ho_U. siya hita samara jitaba hama so_U .. yaha suni avara mahipa musakAne. dharamasIla haribhagata sayAne .. so\. sIya bi_Ahabi rAma garaba dUri kari nR^ipanha ke .. jIti ko saka sa.ngrAma dasaratha ke rana bA.Nkure .. 245 .. byartha marahu jani gAla bajA_I. mana modakanhi ki bhUkha butA_I .. sikha hamAri suni parama punItA. jagada.nbA jAnahu jiya.N sItA .. jagata pitA raghupatihi bichArI. bhari lochana chhabi lehu nihArI .. su.ndara sukhada sakala guna rAsI. e do_u ba.ndhu sa.nbhu ura bAsI .. sudhA samudra samIpa bihA_I. mR^igajalu nirakhi marahu kata dhA_I .. karahu jA_i jA kahu.N jo_I bhAvA. hama tau Aju janama phalu pAvA .. asa kahi bhale bhUpa anurAge. rUpa anUpa bilokana lAge .. dekhahi.n sura nabha cha.Dhe bimAnA. baraShahi.n sumana karahi.n kala gAnA .. do\. jAni su_avasaru sIya taba paTha_I janaka bolA_I. chatura sakhI.n su.ndara sakala sAdara chalI.n lavA_I.n .. 246 .. siya sobhA nahi.n jA_i bakhAnI. jagada.nbikA rUpa guna khAnI .. upamA sakala mohi laghu lAgI.n. prAkR^ita nAri a.nga anurAgI.n .. siya barani_a te_i upamA de_I. kukabi kahA_i ajasu ko le_I .. jau paTatari_a tIya sama sIyA. jaga asi jubati kahA.N kamanIyA .. girA mukhara tana aradha bhavAnI. rati ati dukhita atanu pati jAnI .. biSha bArunI ba.ndhu priya jehI. kahi_a ramAsama kimi baidehI .. jau chhabi sudhA payonidhi ho_I. parama rUpamaya kachchhapa so_I .. sobhA raju ma.ndaru si.ngArU. mathai pAni pa.nkaja nija mArU .. do\. ehi bidhi upajai lachchhi jaba su.ndaratA sukha mUla. tadapi sakocha sameta kabi kahahi.n sIya samatUla .. 247 .. chali.n sa.nga lai sakhI.n sayAnI. gAvata gIta manohara bAnI .. soha navala tanu su.ndara sArI. jagata janani atulita chhabi bhArI .. bhUShana sakala sudesa suhA_e. a.nga a.nga rachi sakhinha banA_e .. ra.ngabhUmi jaba siya pagu dhArI. dekhi rUpa mohe nara nArI .. haraShi suranha du.ndubhI.n bajA_I. baraShi prasUna apachharA gA_I .. pAni saroja soha jayamAlA. avachaTa chita_e sakala bhu_AlA .. sIya chakita chita rAmahi chAhA. bha_e mohabasa saba naranAhA .. muni samIpa dekhe do_u bhA_I. lage lalaki lochana nidhi pA_I .. do\. gurajana lAja samAju ba.Da dekhi sIya sakuchAni .. lAgi bilokana sakhinha tana raghubIrahi ura Ani .. 248 .. rAma rUpu aru siya chhabi dekhe.n. nara nArinha pariharI.n nimeShe.n .. sochahi.n sakala kahata sakuchAhI.n. bidhi sana binaya karahi.n mana mAhI.n .. haru bidhi begi janaka ja.DatA_I. mati hamAri asi dehi suhA_I .. binu bichAra panu taji naranAhu. sIya rAma kara karai bibAhU .. jaga bhala kahahi bhAva saba kAhU. haTha kInhe a.ntahu.N ura dAhU .. ehi.n lAlasA.N magana saba logU. baru sA.Nvaro jAnakI jogU .. taba ba.ndIjana janaka baulA_e. biridAvalI kahata chali A_e .. kaha nR^ipa jA_i kahahu pana morA. chale bhATa hiya.N haraShu na thorA .. do\. bole ba.ndI bachana bara sunahu sakala mahipAla. pana bideha kara kahahi.n hama bhujA uThA_i bisAla .. 249 .. nR^ipa bhujabala bidhu sivadhanu rAhU. garu_a kaThora bidita saba kAhU .. rAvanu bAnu mahAbhaTa bhAre. dekhi sarAsana gava.Nhi.n sidhAre .. so_i purAri koda.nDu kaThorA. rAja samAja Aju jo_i torA .. tribhuvana jaya sameta baidehI .. binahi.n bichAra bara_i haThi tehI .. suni pana sakala bhUpa abhilAShe. bhaTamAnI atisaya mana mAkhe .. parikara bA.Ndhi uThe akulA_I. chale iShTadevanha sira nA_I .. tamaki tAki taki sivadhanu dharahI.n. uTha_i na koTi bhA.Nti balu karahI.n .. jinha ke kachhu bichAru mana mAhI.n. chApa samIpa mahIpa na jAhI.n .. do\. tamaki dharahi.n dhanu mU.Dha nR^ipa uTha_i na chalahi.n lajA_i. manahu.N pA_i bhaTa bAhubalu adhiku adhiku garu_A_i .. 250 .. bhUpa sahasa dasa ekahi bArA. lage uThAvana Tara_i na TArA .. Daga_i na sa.nbhu sarAsana kaise.n. kAmI bachana satI manu jaise.n .. saba nR^ipa bha_e jogu upahAsI. jaise.n binu birAga sa.nnyAsI .. kIrati bijaya bIratA bhArI. chale chApa kara barabasa hArI .. shrIhata bha_e hAri hiya.N rAjA. baiThe nija nija jA_i samAjA .. nR^ipanha biloki janaku akulAne. bole bachana roSha janu sAne .. dIpa dIpa ke bhUpati nAnA. A_e suni hama jo panu ThAnA .. deva danuja dhari manuja sarIrA. bipula bIra A_e ranadhIrA .. do\. ku_a.Nri manohara bijaya ba.Di kIrati ati kamanIya. pAvanihAra bira.nchi janu rache_u na dhanu damanIya .. 251 .. kahahu kAhi yahu lAbhu na bhAvA. kAhu.N na sa.nkara chApa cha.DhAvA .. raha_u cha.DhA_uba toraba bhA_I. tilu bhari bhUmi na sake chha.DA_I .. aba jani ko_u mAkhai bhaTa mAnI. bIra bihIna mahI mai.n jAnI .. tajahu Asa nija nija gR^iha jAhU. likhA na bidhi baidehi bibAhU .. sukR^ita jA_i jau.n panu parihara_U.N. ku_a.Nri ku_Ari raha_u kA kara_U.N .. jo janate_u.N binu bhaTa bhubi bhA_I. tau panu kari hote_u.N na ha.NsA_I .. janaka bachana suni saba nara nArI. dekhi jAnakihi bha_e dukhArI .. mAkhe lakhanu kuTila bha_i.N bhau.nhe.n. radapaTa pharakata nayana risau.nhe.n .. do\. kahi na sakata raghubIra Dara lage bachana janu bAna. nA_i rAma pada kamala siru bole girA pramAna .. 252 .. raghuba.nsiMha mahu.N jaha.N ko_u ho_I. tehi.n samAja asa kaha_i na ko_I .. kahI janaka jasi anuchita bAnI. bidyamAna raghukula mani jAnI .. sunahu bhAnukula pa.nkaja bhAnU. kaha_u.N subhA_u na kachhu abhimAnU .. jau tumhAri anusAsana pAvau.n. ka.nduka iva brahmA.nDa uThAvau.n .. kAche ghaTa jimi DArau.n phorI. saka_u.N meru mUlaka jimi torI .. tava pratApa mahimA bhagavAnA. ko bApuro pinAka purAnA .. nAtha jAni asa Ayasu ho_U. kautuku karau.n biloki_a so_U .. kamala nAla jimi chApha cha.DhAvau.n. jojana sata pramAna lai dhAvau.n .. do\. torau.n chhatraka da.nDa jimi tava pratApa bala nAtha. jau.n na karau.n prabhu pada sapatha kara na dharau.n dhanu bhAtha .. 253 .. lakhana sakopa bachana je bole. DagamagAni mahi diggaja Dole .. sakala loka saba bhUpa DerAne. siya hiya.N haraShu janaku sakuchAne .. gura raghupati saba muni mana mAhI.n. mudita bha_e puni puni pulakAhI.n .. sayanahi.n raghupati lakhanu nevAre. prema sameta nikaTa baiThAre .. bisvAmitra samaya subha jAnI. bole ati sanehamaya bAnI .. uThahu rAma bha.njahu bhavachApA. meTahu tAta janaka paritApA .. suni guru bachana charana siru nAvA. haraShu biShAdu na kachhu ura AvA .. ThA.Dhe bha_e uThi sahaja subhA_e.N. Thavani jubA mR^igarAju lajA_e.N .. do\. udita udayagiri ma.ncha para raghubara bAlapata.nga. bikase sa.nta saroja saba haraShe lochana bhR^i.nga .. 254 .. nR^ipanha keri AsA nisi nAsI. bachana nakhata avalI na prakAsI .. mAnI mahipa kumuda sakuchAne. kapaTI bhUpa ulUka lukAne .. bha_e bisoka koka muni devA. barisahi.n sumana janAvahi.n sevA .. gura pada ba.ndi sahita anurAgA. rAma muninha sana Ayasu mAgA .. sahajahi.n chale sakala jaga svAmI. matta ma.nju bara ku.njara gAmI .. chalata rAma saba pura nara nArI. pulaka pUri tana bha_e sukhArI .. ba.ndi pitara sura sukR^ita sa.NbhAre. jau.n kachhu punya prabhA_u hamAre .. tau sivadhanu mR^inAla kI nA_I.n. torahu.N rAma ganesa gosA_I.n .. do\. rAmahi prema sameta lakhi sakhinha samIpa bolA_i. sItA mAtu saneha basa bachana kaha_i bilakhA_i .. 255 .. sakhi saba kautuka dekhanihAre. jeTha kahAvata hitU hamAre .. ko_u na bujhA_i kaha_i gura pAhI.n. e bAlaka asi haTha bhali nAhI.n .. rAvana bAna chhu_A nahi.n chApA. hAre sakala bhUpa kari dApA .. so dhanu rAjaku_a.Nra kara dehI.n. bAla marAla ki ma.ndara lehI.n .. bhUpa sayAnapa sakala sirAnI. sakhi bidhi gati kachhu jAti na jAnI .. bolI chatura sakhI mR^idu bAnI. tejava.nta laghu gani_a na rAnI .. kaha.N ku.nbhaja kaha.N si.ndhu apArA. soShe_u sujasu sakala sa.nsArA .. rabi ma.nDala dekhata laghu lAgA. udaya.N tAsu tibhuvana tama bhAgA .. do\. ma.ntra parama laghu jAsu basa bidhi hari hara sura sarba. mahAmatta gajarAja kahu.N basa kara a.nkusa kharba .. 256 .. kAma kusuma dhanu sAyaka lInhe. sakala bhuvana apane basa kInhe .. debi taji_a sa.nsa_u asa jAnI. bha.njaba dhanuSha rAmu sunu rAnI .. sakhI bachana suni bhai paratItI. miTA biShAdu ba.DhI ati prItI .. taba rAmahi biloki baidehI. sabhaya hR^idaya.N binavati jehi tehI .. manahI.n mana manAva akulAnI. hohu prasanna mahesa bhavAnI .. karahu saphala Apani sevakA_I. kari hitu harahu chApa garu_A_I .. gananAyaka baradAyaka devA. Aju lage.n kInhi_u.N tu_a sevA .. bAra bAra binatI suni morI. karahu chApa gurutA ati thorI .. do\. dekhi dekhi raghubIra tana sura manAva dhari dhIra .. bhare bilochana prema jala pulakAvalI sarIra .. 257 .. nIke.n nirakhi nayana bhari sobhA. pitu panu sumiri bahuri manu chhobhA .. ahaha tAta dAruni haTha ThAnI. samujhata nahi.n kachhu lAbhu na hAnI .. sachiva sabhaya sikha de_i na ko_I. budha samAja ba.Da anuchita ho_I .. kaha.N dhanu kulisahu chAhi kaThorA. kaha.N syAmala mR^idugAta kisorA .. bidhi kehi bhA.Nti dharau.n ura dhIrA. sirasa sumana kana bedhi_a hIrA .. sakala sabhA kai mati bhai bhorI. aba mohi sa.nbhuchApa gati torI .. nija ja.DatA loganha para DArI. hohi haru_a raghupatihi nihArI .. ati paritApa sIya mana mAhI. lava nimeSha juga saba saya jAhI.n .. do\. prabhuhi chita_i puni chitava mahi rAjata lochana lola. khelata manasija mIna juga janu bidhu ma.nDala Dola .. 258 .. girA alini mukha pa.nkaja rokI. pragaTa na lAja nisA avalokI .. lochana jalu raha lochana konA. jaise parama kR^ipana kara sonA .. sakuchI byAkulatA ba.Di jAnI. dhari dhIraju pratIti ura AnI .. tana mana bachana mora panu sAchA. raghupati pada saroja chitu rAchA .. tau bhagavAnu sakala ura bAsI. karihi.n mohi raghubara kai dAsI .. jehi ke.n jehi para satya sanehU. so tehi mila_i na kachhu sa.nhehU .. prabhu tana chita_i prema tana ThAnA. kR^ipAnidhAna rAma sabu jAnA .. siyahi biloki take_u dhanu kaise. chitava garuru laghu byAlahi jaise .. do\. lakhana lakhe_u raghuba.nsamani tAke_u hara koda.nDu. pulaki gAta bole bachana charana chApi brahmA.nDu .. 259 .. disaku.njarahu kamaTha ahi kolA. dharahu dharani dhari dhIra na DolA .. rAmu chahahi.n sa.nkara dhanu torA. hohu sajaga suni Ayasu morA .. chApa sapIpa rAmu jaba A_e. nara nArinha sura sukR^ita manA_e .. saba kara sa.nsa_u aru agyAnU. ma.nda mahIpanha kara abhimAnU .. bhR^igupati keri garaba garu_A_I. sura munibaranha keri kadarA_I .. siya kara sochu janaka pachhitAvA. rAninha kara dAruna dukha dAvA .. sa.nbhuchApa baDa bohitu pA_I. chaDhe jA_i saba sa.ngu banA_I .. rAma bAhubala si.ndhu apArU. chahata pAru nahi ko_u ka.DahArU .. do\. rAma biloke loga saba chitra likhe se dekhi. chita_I sIya kR^ipAyatana jAnI bikala biseShi .. 260 .. dekhI bipula bikala baidehI. nimiSha bihAta kalapa sama tehI .. tR^iShita bAri binu jo tanu tyAgA. mu_e.N kara_i kA sudhA ta.DAgA .. kA baraShA saba kR^iShI sukhAne.n. samaya chuke.n puni kA pachhitAne.n .. asa jiya.N jAni jAnakI dekhI. prabhu pulake lakhi prIti biseShI .. gurahi pranAmu manahi mana kInhA. ati lAghava.N uThA_i dhanu lInhA .. damake_u dAmini jimi jaba laya_U. puni nabha dhanu ma.nDala sama bhaya_U .. leta cha.DhAvata khai.nchata gA.Dhe.n. kAhu.N na lakhA dekha sabu ThA.Dhe.n .. tehi chhana rAma madhya dhanu torA. bhare bhuvana dhuni ghora kaThorA .. chha.n\. bhare bhuvana ghora kaThora rava rabi bAji taji mAragu chale. chikkarahi.n diggaja Dola mahi ahi kola kUruma kalamale .. sura asura muni kara kAna dInhe.n sakala bikala bichArahI.n. koda.nDa kha.nDe_u rAma tulasI jayati bachana uchArahI .. so\. sa.nkara chApu jahAju sAgaru raghubara bAhubalu. bU.Da so sakala samAju cha.DhA jo prathamahi.n moha basa .. 261 .. prabhu do_u chApakha.nDa mahi DAre. dekhi loga saba bha_e sukhAre .. kosikarupa payonidhi pAvana. prema bAri avagAhu suhAvana .. rAmarUpa rAkesu nihArI. ba.Dhata bIchi pulakAvali bhArI .. bAje nabha gahagahe nisAnA. devabadhU nAchahi.n kari gAnA .. brahmAdika sura siddha munIsA. prabhuhi prasa.nsahi dehi.n asIsA .. barisahi.n sumana ra.nga bahu mAlA. gAvahi.n ki.nnara gIta rasAlA .. rahI bhuvana bhari jaya jaya bAnI. dhanuShabha.nga dhuni jAta na jAnI .. mudita kahahi.n jaha.N taha.N nara nArI. bha.nje_u rAma sa.nbhudhanu bhArI .. do\. ba.ndI mAgadha sUtagana biruda badahi.n matidhIra. karahi.n nichhAvari loga saba haya gaya dhana mani chIra .. 262 .. jhA.Njhi mR^ida.nga sa.nkha sahanA_I. bheri Dhola du.ndubhI suhA_I .. bAjahi.n bahu bAjane suhA_e. jaha.N taha.N jubatinha ma.ngala gA_e .. sakhinha sahita haraShI ati rAnI. sUkhata dhAna parA janu pAnI .. janaka lahe_u sukhu sochu bihA_I. pairata thake.n thAha janu pA_I .. shrIhata bha_e bhUpa dhanu TUTe. jaise.n divasa dIpa chhabi chhUTe .. sIya sukhahi barani_a kehi bhA.NtI. janu chAtakI pA_i jalu svAtI .. rAmahi lakhanu bilokata kaise.n. sasihi chakora kisoraku jaise.n .. satAna.nda taba Ayasu dInhA. sItA.N gamanu rAma pahi.n kInhA .. do\. sa.nga sakhI.n suda.nra chatura gAvahi.n ma.ngalachAra. gavanI bAla marAla gati suShamA a.nga apAra .. 263 .. sakhinha madhya siya sohati kaise. chhabigana madhya mahAchhabi jaise.n .. kara saroja jayamAla suhA_I. bisva bijaya sobhA jehi.n chhA_I .. tana sakochu mana parama uchhAhU. gU.Dha premu lakhi para_i na kAhU .. jA_i samIpa rAma chhabi dekhI. rahi janu ku.Nari chitra avarekhI .. chatura sakhI.n lakhi kahA bujhA_I. pahirAvahu jayamAla suhA_I .. sunata jugala kara mAla uThA_I. prema bibasa pahirA_i na jA_I .. sohata janu juga jalaja sanAlA. sasihi sabhIta deta jayamAlA .. gAvahi.n chhabi avaloki sahelI. siya.N jayamAla rAma ura melI .. so\. raghubara ura jayamAla dekhi deva barisahi.n sumana. sakuche sakala bhu_Ala janu biloki rabi kumudagana .. 264 .. pura aru byoma bAjane bAje. khala bha_e malina sAdhu saba rAje .. sura ki.nnara nara nAga munIsA. jaya jaya jaya kahi dehi.n asIsA .. nAchahi.n gAvahi.n bibudha badhUTI.n. bAra bAra kusumA.njali chhUTI.n .. jaha.N taha.N bipra bedadhuni karahI.n. ba.ndI biradAvali uchcharahI.n .. mahi pAtAla nAka jasu byApA. rAma barI siya bha.nje_u chApA .. karahi.n AratI pura nara nArI. dehi.n nichhAvari bitta bisArI .. sohati sIya rAma kai jaurI. chhabi si.ngAru manahu.N eka ThorI .. sakhI.n kahahi.n prabhupada gahu sItA. karati na charana parasa ati bhItA .. do\. gautama tiya gati surati kari nahi.n parasati paga pAni. mana bihase raghuba.nsamani prIti alaukika jAni .. 265 .. taba siya dekhi bhUpa abhilAShe. kUra kapUta mU.Dha mana mAkhe .. uThi uThi pahiri sanAha abhAge. jaha.N taha.N gAla bajAvana lAge .. lehu chha.DA_i sIya kaha ko_U. dhari bA.Ndhahu nR^ipa bAlaka do_U .. tore.n dhanuShu chA.Da nahi.n sara_I. jIvata hamahi ku_a.Nri ko bara_I .. jau.n bidehu kachhu karai sahA_I. jItahu samara sahita do_u bhA_I .. sAdhu bhUpa bole suni bAnI. rAjasamAjahi lAja lajAnI .. balu pratApu bIratA ba.DA_I. nAka pinAkahi sa.nga sidhA_I .. so_i sUratA ki aba kahu.N pA_I. asi budhi tau bidhi muha.N masi lA_I .. do\. dekhahu rAmahi nayana bhari taji iriShA madu kohu. lakhana roShu pAvaku prabala jAni salabha jani hohu .. 266 .. bainateya bali jimi chaha kAgU. jimi sasu chahai nAga ari bhAgU .. jimi chaha kusala akArana kohI. saba sa.npadA chahai sivadrohI .. lobhI lolupa kala kIrati chaha_I. akala.nkatA ki kAmI laha_I .. hari pada bimukha parama gati chAhA. tasa tumhAra lAlachu naranAhA .. kolAhalu suni sIya sakAnI. sakhI.n lavA_i ga_I.n jaha.N rAnI .. rAmu subhAya.N chale guru pAhI.n. siya sanehu baranata mana mAhI.n .. rAninha sahita sochabasa sIyA. aba dhau.n bidhihi kAha karanIyA .. bhUpa bachana suni ita uta takahI.n. lakhanu rAma Dara boli na sakahI.n .. do\. aruna nayana bhR^ikuTI kuTila chitavata nR^ipanha sakopa. manahu.N matta gajagana nirakhi si.nghakisorahi chopa .. 267 .. kharabharu dekhi bikala pura nArI.n. saba mili dehi.n mahIpanha gArI.n .. tehi.n avasara suni siva dhanu bha.ngA. Ayasu bhR^igukula kamala pata.ngA .. dekhi mahIpa sakala sakuchAne. bAja jhapaTa janu lavA lukAne .. gauri sarIra bhUti bhala bhrAjA. bhAla bisAla tripu.nDa birAjA .. sIsa jaTA sasibadanu suhAvA. risabasa kachhuka aruna ho_i AvA .. bhR^ikuTI kuTila nayana risa rAte. sahajahu.N chitavata manahu.N risAte .. bR^iShabha ka.ndha ura bAhu bisAlA. chAru jane_u mAla mR^igachhAlA .. kaTi muni basana tUna du_i bA.Ndhe.n. dhanu sara kara kuThAru kala kA.Ndhe.n .. do\. sA.nta beShu karanI kaThina barani na jA_i sarupa. dhari munitanu janu bIra rasu Aya_u jaha.N saba bhUpa .. 268 .. dekhata bhR^igupati beShu karAlA. uThe sakala bhaya bikala bhu_AlA .. pitu sameta kahi kahi nija nAmA. lage karana saba da.nDa pranAmA .. jehi subhAya.N chitavahi.n hitu jAnI. so jAna_i janu A_i khuTAnI .. janaka bahori A_i siru nAvA. sIya bolA_i pranAmu karAvA .. AsiSha dInhi sakhI.n haraShAnI.n. nija samAja lai ga_I sayAnI.n .. bisvAmitru mile puni A_I. pada saroja mele do_u bhA_I .. rAmu lakhanu dasaratha ke DhoTA. dInhi asIsa dekhi bhala joTA .. rAmahi chita_i rahe thaki lochana. rUpa apAra mAra mada mochana .. do\. bahuri biloki bideha sana kahahu kAha ati bhIra .. pUchhata jAni ajAna jimi byApe_u kopu sarIra .. 269 .. samAchAra kahi janaka sunA_e. jehi kArana mahIpa saba A_e .. sunata bachana phiri anata nihAre. dekhe chApakha.nDa mahi DAre .. ati risa bole bachana kaThorA. kahu ja.Da janaka dhanuSha kai torA .. begi dekhA_u mU.Dha na ta AjU. ulaTa_u.N mahi jaha.N lahi tava rAjU .. ati Daru utaru deta nR^ipu nAhI.n. kuTila bhUpa haraShe mana mAhI.n .. sura muni nAga nagara nara nArI .. sochahi.n sakala trAsa ura bhArI .. mana pachhitAti sIya mahatArI. bidhi aba sa.NvarI bAta bigArI .. bhR^igupati kara subhA_u suni sItA. aradha nimeSha kalapa sama bItA .. do\. sabhaya biloke loga saba jAni jAnakI bhIru. hR^idaya.N na haraShu biShAdu kachhu bole shrIraghubIru .. 270 .. mAsapArAyaNa, navA.N vishrAma nAtha sa.nbhudhanu bha.njanihArA. ho_ihi ke_u eka dAsa tumhArA .. Ayasu kAha kahi_a kina mohI. suni risA_i bole muni kohI .. sevaku so jo karai sevakA_I. ari karanI kari kari_a larA_I .. sunahu rAma jehi.n sivadhanu torA. sahasabAhu sama so ripu morA .. so bilagA_u bihA_i samAjA. na ta mAre jaihahi.n saba rAjA .. suni muni bachana lakhana musukAne. bole parasudharahi apamAne .. bahu dhanuhI.n torI.n larikA_I.n. kabahu.N na asi risa kInhi gosA_I.n .. ehi dhanu para mamatA kehi hetU. suni risA_i kaha bhR^igukulaketU .. do\. re nR^ipa bAlaka kAlabasa bolata tohi na sa.NmAra .. dhanuhI sama tipurAri dhanu bidita sakala sa.nsAra .. 271 .. lakhana kahA ha.Nsi hamare.n jAnA. sunahu deva saba dhanuSha samAnA .. kA chhati lAbhu jUna dhanu taure.n. dekhA rAma nayana ke bhore.n .. chhu_ata TUTa raghupatihu na dosU. muni binu kAja kari_a kata rosU . bole chita_i parasu kI orA. re saTha sunehi subhA_u na morA .. bAlaku boli badha_u.N nahi.n tohI. kevala muni ja.Da jAnahi mohI .. bAla brahmachArI ati kohI. bisva bidita chhatriyakula drohI .. bhujabala bhUmi bhUpa binu kInhI. bipula bAra mahidevanha dInhI .. sahasabAhu bhuja chhedanihArA. parasu biloku mahIpakumArA .. do\. mAtu pitahi jani sochabasa karasi mahIsakisora. garbhanha ke arbhaka dalana parasu mora ati ghora .. 272 .. bihasi lakhanu bole mR^idu bAnI. aho munIsu mahA bhaTamAnI .. puni puni mohi dekhAva kuThArU. chahata u.DAvana phU.Nki pahArU .. ihA.N kumha.DabatiyA ko_u nAhI.n. je tarajanI dekhi mari jAhI.n .. dekhi kuThAru sarAsana bAnA. mai.n kachhu kahA sahita abhimAnA .. bhR^igusuta samujhi jane_u bilokI. jo kachhu kahahu saha_u.N risa rokI .. sura mahisura harijana aru gA_I. hamare.n kula inha para na surA_I .. badhe.n pApu apakIrati hAre.n. mAratahU.N pA pari_a tumhAre.n .. koTi kulisa sama bachanu tumhArA. byartha dharahu dhanu bAna kuThArA .. do\. jo biloki anuchita kahe_u.N chhamahu mahAmuni dhIra. suni saroSha bhR^iguba.nsamani bole girA gabhIra .. 273 .. kausika sunahu ma.nda yahu bAlaku. kuTila kAlabasa nija kula ghAlaku .. bhAnu ba.nsa rAkesa kala.nkU. nipaTa nira.nkusa abudha asa.nkU .. kAla kavalu ho_ihi chhana mAhI.n. kaha_u.N pukAri khori mohi nAhI.n .. tumha haTaka_u jau.n chahahu ubArA. kahi pratApu balu roShu hamArA .. lakhana kahe_u muni sujasa tumhArA. tumhahi achhata ko baranai pArA .. apane mu.Nha tumha Apani karanI. bAra aneka bhA.Nti bahu baranI .. nahi.n sa.ntoShu ta puni kachhu kahahU. jani risa roki dusaha dukha sahahU .. bIrabratI tumha dhIra achhobhA. gArI deta na pAvahu sobhA .. do\. sUra samara karanI karahi.n kahi na janAvahi.n Apu. bidyamAna rana pA_i ripu kAyara kathahi.n pratApu .. 274 .. tumha tau kAlu hA.Nka janu lAvA. bAra bAra mohi lAgi bolAvA .. sunata lakhana ke bachana kaThorA. parasu sudhAri dhare_u kara ghorA .. aba jani de_i dosu mohi logU. kaTubAdI bAlaku badhajogU .. bAla biloki bahuta mai.n bA.NchA. aba yahu maranihAra bhA sA.NchA .. kausika kahA chhami_a aparAdhU. bAla doSha guna ganahi.n na sAdhU .. khara kuThAra mai.n akaruna kohI. Age.n aparAdhI gurudrohI .. utara deta chho.Da_u.N binu mAre.n. kevala kausika sIla tumhAre.n .. na ta ehi kATi kuThAra kaThore.n. gurahi urina hote_u.N shrama thore.n .. do\. gAdhisUnu kaha hR^idaya.N ha.Nsi munihi hari_ara_i sUjha. ayamaya khA.NDa na Ukhamaya ajahu.N na bUjha abUjha .. 275 .. kahe_u lakhana muni sIlu tumhArA. ko nahi jAna bidita sa.nsArA .. mAtA pitahi urina bha_e nIke.n. gura rinu rahA sochu ba.Da jIke.n .. so janu hamarehi mAthe kA.DhA. dina chali ga_e byAja ba.Da bA.DhA .. aba Ani_a byavahari_A bolI. turata de_u.N mai.n thailI kholI .. suni kaTu bachana kuThAra sudhArA. hAya hAya saba sabhA pukArA .. bhR^igubara parasu dekhAvahu mohI. bipra bichAri bacha_u.N nR^ipadrohI .. mile na kabahu.N subhaTa rana gA.Dhe. dvija devatA gharahi ke bA.Dhe .. anuchita kahi saba loga pukAre. raghupati sayanahi.n lakhanu nevAre .. do\. lakhana utara Ahuti sarisa bhR^igubara kopu kR^isAnu. ba.Dhata dekhi jala sama bachana bole raghukulabhAnu .. 276 .. nAtha karahu bAlaka para chhohU. sUdha dUdhamukha kari_a na kohU .. jau.n pai prabhu prabhA_u kachhu jAnA. tau ki barAbari karata ayAnA .. jau.n larikA kachhu achagari karahI.n. gura pitu mAtu moda mana bharahI.n .. kari_a kR^ipA sisu sevaka jAnI. tumha sama sIla dhIra muni gyAnI .. rAma bachana suni kachhuka ju.DAne. kahi kachhu lakhanu bahuri musakAne .. ha.Nsata dekhi nakha sikha risa byApI. rAma tora bhrAtA ba.Da pApI .. gaura sarIra syAma mana mAhI.n. kAlakUTamukha payamukha nAhI.n .. sahaja Te.Dha anuhara_i na tohI. nIchu mIchu sama dekha na mauhI.n .. do\. lakhana kahe_u ha.Nsi sunahu muni krodhu pApa kara mUla. jehi basa jana anuchita karahi.n charahi.n bisva pratikUla .. 277 .. mai.n tumhAra anuchara munirAyA. parihari kopu kari_a aba dAyA .. TUTa chApa nahi.n jurahi risAne. baiThi_a ho_ihi.n pAya pirAne .. jau ati priya tau kari_a upA_I. jori_a ko_u ba.Da gunI bolA_I .. bolata lakhanahi.n janaku DerAhI.n. maShTa karahu anuchita bhala nAhI.n .. thara thara kApahi.n pura nara nArI. chhoTa kumAra khoTa ba.Da bhArI .. bhR^igupati suni suni nirabhaya bAnI. risa tana jara_i ho_i bala hAnI .. bole rAmahi de_i nihorA. bacha_u.N bichAri ba.ndhu laghu torA .. manu malIna tanu su.ndara kaise.n. biSha rasa bharA kanaka ghaTu jaisai.n .. do\. suni lachhimana bihase bahuri nayana tarere rAma. gura samIpa gavane sakuchi parihari bAnI bAma .. 278 .. ati binIta mR^idu sItala bAnI. bole rAmu jori juga pAnI .. sunahu nAtha tumha sahaja sujAnA. bAlaka bachanu kari_a nahi.n kAnA .. bararai bAlaka eku subhA_U. inhahi na sa.nta bidUShahi.n kA_U .. tehi.n nAhI.n kachhu kAja bigArA. aparAdhI me.n nAtha tumhArA .. kR^ipA kopu badhu ba.Ndhaba gosA_I.n. mo para kari_a dAsa kI nA_I .. kahi_a begi jehi bidhi risa jA_I. muninAyaka so_i karau.n upA_I .. kaha muni rAma jA_i risa kaise.n. ajahu.N anuja tava chitava anaise.n .. ehi ke ka.nTha kuThAru na dInhA. tau mai.n kAha kopu kari kInhA .. do\. garbha stravahi.n avanipa ravani suni kuThAra gati ghora. parasu achhata dekha_u.N ji_ata bairI bhUpakisora .. 279 .. baha_i na hAthu daha_i risa chhAtI. bhA kuThAru ku.nThita nR^ipaghAtI .. bhaya_u bAma bidhi phire_u subhA_U. more hR^idaya.N kR^ipA kasi kA_U .. Aju dayA dukhu dusaha sahAvA. suni saumitra bihasi siru nAvA .. bA_u kR^ipA mUrati anukUlA. bolata bachana jharata janu phUlA .. jau.n pai kR^ipA.N jarihi.n muni gAtA. krodha bha_e.N tanu rAkha bidhAtA .. dekhu janaka haThi bAlaka ehU. kInha chahata ja.Da jamapura gehU .. begi karahu kina A.Nkhinha oTA. dekhata chhoTa khoTa nR^ipa DhoTA .. bihase lakhanu kahA mana mAhI.n. mUde.n A.Nkhi katahu.N ko_u nAhI.n .. do\. parasurAmu taba rAma prati bole ura ati krodhu. sa.nbhu sarAsanu tori saTha karasi hamAra prabodhu .. 280 .. ba.ndhu kaha_i kaTu sa.nmata tore.n. tU chhala binaya karasi kara jore.n .. karu paritoShu mora sa.ngrAmA. nAhi.n ta chhA.Da kahA_uba rAmA .. chhalu taji karahi samaru sivadrohI. ba.ndhu sahita na ta mAra_u.N tohI .. bhR^igupati bakahi.n kuThAra uThA_e.N. mana musakAhi.n rAmu sira nA_e.N .. gunaha lakhana kara hama para roShU. katahu.N sudhA_ihu te ba.Da doShU .. Te.Dha jAni saba ba.nda_i kAhU. bakra cha.ndramahi grasa_i na rAhU .. rAma kahe_u risa taji_a munIsA. kara kuThAru Age.n yaha sIsA .. je.nhi.n risa jA_i kari_a so_i svAmI. mohi jAni Apana anugAmI .. do\. prabhuhi sevakahi samaru kasa tajahu biprabara rosu. beShu biloke.n kahesi kachhu bAlakahU nahi.n dosu .. 281 .. dekhi kuThAra bAna dhanu dhArI. bhai larikahi risa bIru bichArI .. nAmu jAna pai tumhahi na chInhA. ba.nsa subhAya.N utaru te.nhi.n dInhA .. jau.n tumha autehu muni kI nA_I.n. pada raja sira sisu dharata gosA_I.n .. chhamahu chUka anajAnata kerI. chahi_a bipra ura kR^ipA ghanerI .. hamahi tumhahi saribari kasi nAthA .. kahahu na kahA.N charana kaha.N mAthA .. rAma mAtra laghu nAma hamArA. parasu sahita ba.Da nAma tohArA .. deva eku gunu dhanuSha hamAre.n. nava guna parama punIta tumhAre.n .. saba prakAra hama tumha sana hAre. chhamahu bipra aparAdha hamAre .. do\. bAra bAra muni biprabara kahA rAma sana rAma. bole bhR^igupati saruSha hasi tahU.N ba.ndhu sama bAma .. 282 .. nipaTahi.n dvija kari jAnahi mohI. mai.n jasa bipra sunAva_u.N tohI .. chApa struvA sara Ahuti jAnU. kopa mora ati ghora kR^isAnu .. samidhi sena chatura.nga suhA_I. mahA mahIpa bha_e pasu A_I .. mai ehi parasu kATi bali dInhe. samara jagya japa koTinha kInhe .. mora prabhA_u bidita nahi.n tore.n. bolasi nidari bipra ke bhore.n .. bha.nje_u chApu dApu ba.Da bA.DhA. ahamiti manahu.N jIti jagu ThA.DhA .. rAma kahA muni kahahu bichArI. risa ati ba.Di laghu chUka hamArI .. chhu_atahi.n TUTa pinAka purAnA. mai.n kahi hetu karau.n abhimAnA .. do\. jau.n hama nidarahi.n bipra badi satya sunahu bhR^igunAtha. tau asa ko jaga subhaTu jehi bhaya basa nAvahi.n mAtha .. 283 .. deva danuja bhUpati bhaTa nAnA. samabala adhika ho_u balavAnA .. jau.n rana hamahi pachArai ko_U. larahi.n sukhena kAlu kina ho_U .. chhatriya tanu dhari samara sakAnA. kula kala.nku tehi.n pAva.Nra AnA .. kaha_u.N subhA_u na kulahi prasa.nsI. kAlahu Darahi.n na rana raghuba.nsI .. bipraba.nsa kai asi prabhutA_I. abhaya ho_i jo tumhahi DerA_I .. sunu mR^idu gU.Dha bachana raghupati ke. ughare paTala parasudhara mati ke .. rAma ramApati kara dhanu lehU. khai.nchahu miTai mora sa.ndehU .. deta chApu Apuhi.n chali gaya_U. parasurAma mana bisamaya bhaya_U .. do\. jAnA rAma prabhA_u taba pulaka praphullita gAta. jori pAni bole bachana hdaya.N na premu amAta .. 284 .. jaya raghuba.nsa banaja bana bhAnU. gahana danuja kula dahana kR^isAnu .. jaya sura bipra dhenu hitakArI. jaya mada moha koha bhrama hArI .. binaya sIla karunA guna sAgara. jayati bachana rachanA ati nAgara .. sevaka sukhada subhaga saba a.ngA. jaya sarIra chhabi koTi ana.ngA .. karau.n kAha mukha eka prasa.nsA. jaya mahesa mana mAnasa ha.nsA .. anuchita bahuta kahe_u.N agyAtA. chhamahu chhamAma.ndira do_u bhrAtA .. kahi jaya jaya jaya raghukulaketU. bhR^igupati ga_e banahi tapa hetU .. apabhaya.N kuTila mahIpa DerAne. jaha.N taha.N kAyara gava.Nhi.n parAne .. do\. devanha dInhI.n du.ndubhI.n prabhu para baraShahi.n phUla. haraShe pura nara nAri saba miTI mohamaya sUla .. 285 .. ati gahagahe bAjane bAje. sabahi.n manohara ma.ngala sAje .. jUtha jUtha mili sumukha sunayanI.n. karahi.n gAna kala kokilabayanI .. sukhu bideha kara barani na jA_I. janmadaridra manahu.N nidhi pA_I .. gata trAsa bha_i sIya sukhArI. janu bidhu udaya.N chakorakumArI .. janaka kInha kausikahi pranAmA. prabhu prasAda dhanu bha.nje_u rAmA .. mohi kR^itakR^itya kInha duhu.N bhA_I.n. aba jo uchita so kahi_a gosA_I .. kaha muni sunu naranAtha prabInA. rahA bibAhu chApa AdhInA .. TUTatahI.n dhanu bhaya_u bibAhU. sura nara nAga bidita saba kAhu .. do\. tadapi jA_i tumha karahu aba jathA ba.nsa byavahAru. bUjhi bipra kulabR^iddha gura beda bidita AchAru .. 286 .. dUta avadhapura paThavahu jA_I. Anahi.n nR^ipa dasarathahi bolA_I .. mudita rA_u kahi bhalehi.n kR^ipAlA. paTha_e dUta boli tehi kAlA .. bahuri mahAjana sakala bolA_e. A_i sabanhi sAdara sira nA_e .. hATa bATa ma.ndira surabAsA. nagaru sa.NvArahu chArihu.N pAsA .. haraShi chale nija nija gR^iha A_e. puni parichAraka boli paThA_e .. rachahu bichitra bitAna banA_I. sira dhari bachana chale sachu pA_I .. paTha_e boli gunI tinha nAnA. je bitAna bidhi kusala sujAnA .. bidhihi ba.ndi tinha kInha ara.nbhA. birache kanaka kadali ke kha.nbhA .. do\. harita maninha ke patra phala padumarAga ke phUla. rachanA dekhi bichitra ati manu bira.nchi kara bhUla .. 287 .. beni harita manimaya saba kInhe. sarala saparaba parahi.n nahi.n chInhe .. kanaka kalita ahibela banA_I. lakhi nahi para_i saparana suhA_I .. tehi ke rachi pachi ba.ndha banA_e. bicha bicha mukatA dAma suhA_e .. mAnika marakata kulisa pirojA. chIri kori pachi rache sarojA .. ki_e bhR^i.nga bahura.nga biha.ngA. gu.njahi.n kUjahi.n pavana prasa.ngA .. sura pratimA kha.nbhana ga.DhI kA.DhI. ma.ngala drabya li_e.N saba ThA.DhI .. chau.nke.n bhA.Nti aneka purA_I.n. si.ndhura manimaya sahaja suhA_I .. do\. saurabha pallava subhaga suThi ki_e nIlamani kori .. hema baura marakata ghavari lasata pATamaya Dori .. 288 .. rache ruchira bara ba.ndanibAre. manahu.N manobhava.N pha.nda sa.NvAre .. ma.ngala kalasa aneka banA_e. dhvaja patAka paTa chamara suhA_e .. dIpa manohara manimaya nAnA. jA_i na barani bichitra bitAnA .. jehi.n ma.nDapa dulahini baidehI. so baranai asi mati kabi kehI .. dUlahu rAmu rUpa guna sAgara. so bitAnu tihu.N loka ujAgara .. janaka bhavana kai saubhA jaisI. gR^iha gR^iha prati pura dekhi_a taisI .. jehi.n terahuti tehi samaya nihArI. tehi laghu lagahi.n bhuvana dasa chArI .. jo sa.npadA nIcha gR^iha sohA. so biloki suranAyaka mohA .. do\. basa_i nagara jehi lachchha kari kapaTa nAri bara beShu .. tehi pura kai sobhA kahata sakuchahi.n sArada seShu .. 289 .. pahu.Nche dUta rAma pura pAvana. haraShe nagara biloki suhAvana .. bhUpa dvAra tinha khabari janA_I. dasaratha nR^ipa suni li_e bolA_I .. kari pranAmu tinha pAtI dInhI. mudita mahIpa Apu uThi lInhI .. bAri bilochana bAchata pA.NtI. pulaka gAta A_I bhari chhAtI .. rAmu lakhanu ura kara bara chIThI. rahi ga_e kahata na khATI mIThI .. puni dhari dhIra patrikA bA.NchI. haraShI sabhA bAta suni sA.NchI .. khelata rahe tahA.N sudhi pA_I. A_e bharatu sahita hita bhA_I .. pUchhata ati saneha.N sakuchA_I. tAta kahA.N te.n pAtI A_I .. do\. kusala prAnapriya ba.ndhu do_u ahahi.n kahahu kehi.n desa. suni saneha sAne bachana bAchI bahuri naresa .. 290 .. suni pAtI pulake do_u bhrAtA. adhika sanehu samAta na gAtA .. prIti punIta bharata kai dekhI. sakala sabhA.N sukhu lahe_u biseShI .. taba nR^ipa dUta nikaTa baiThAre. madhura manohara bachana uchAre .. bhaiyA kahahu kusala do_u bAre. tumha nIke.n nija nayana nihAre .. syAmala gaura dhare.n dhanu bhAthA. baya kisora kausika muni sAthA .. pahichAnahu tumha kahahu subhA_U. prema bibasa puni puni kaha rA_U .. jA dina te.n muni ga_e lavA_I. taba te.n Aju sA.Nchi sudhi pA_I .. kahahu bideha kavana bidhi jAne. suni priya bachana dUta musakAne .. do\. sunahu mahIpati mukuTa mani tumha sama dhanya na ko_u. rAmu lakhanu jinha ke tanaya bisva bibhUShana do_u .. 291 .. pUchhana jogu na tanaya tumhAre. puruShasi.ngha tihu pura uji_Are .. jinha ke jasa pratApa ke.n Age. sasi malIna rabi sItala lAge .. tinha kaha.N kahi_a nAtha kimi chInhe. dekhi_a rabi ki dIpa kara lInhe .. sIya svaya.nbara bhUpa anekA. samiTe subhaTa eka te.n ekA .. sa.nbhu sarAsanu kAhu.N na TArA. hAre sakala bIra bari_ArA .. tIni loka maha.N je bhaTamAnI. sabha kai sakati sa.nbhu dhanu bhAnI .. saka_i uThA_i sarAsura merU. so_u hiya.N hAri gaya_u kari pherU .. jehi kautuka sivasailu uThAvA. so_u tehi sabhA.N parAbha_u pAvA .. do\. tahA.N rAma raghuba.nsa mani suni_a mahA mahipAla. bha.nje_u chApa prayAsa binu jimi gaja pa.nkaja nAla .. 292 .. suni saroSha bhR^igunAyaku A_e. bahuta bhA.Nti tinha A.Nkhi dekhA_e .. dekhi rAma balu nija dhanu dInhA. kari bahu binaya gavanu bana kInhA .. rAjana rAmu atulabala jaise.n. teja nidhAna lakhanu puni taise.n .. ka.npahi bhUpa bilokata jAke.n. jimi gaja hari kisora ke tAke.n .. deva dekhi tava bAlaka do_U. aba na A.Nkhi tara Avata ko_U .. dUta bachana rachanA priya lAgI. prema pratApa bIra rasa pAgI .. sabhA sameta rA_u anurAge. dUtanha dena nichhAvari lAge .. kahi anIti te mUdahi.n kAnA. dharamu bichAri sabahi.n sukha mAnA .. do\. taba uThi bhUpa basiShTha kahu.N dInhi patrikA jA_i. kathA sunA_I gurahi saba sAdara dUta bolA_i .. 293 .. suni bole gura ati sukhu pA_I. punya puruSha kahu.N mahi sukha chhA_I .. jimi saritA sAgara mahu.N jAhI.n. jadyapi tAhi kAmanA nAhI.n .. timi sukha sa.npati binahi.n bolA_e.N. dharamasIla pahi.n jAhi.n subhA_e.N .. tumha gura bipra dhenu sura sebI. tasi punIta kausalyA debI .. sukR^itI tumha samAna jaga mAhI.n. bhaya_u na hai ko_u hone_u nAhI.n .. tumha te adhika punya ba.Da kAke.n. rAjana rAma sarisa suta jAke.n .. bIra binIta dharama brata dhArI. guna sAgara bara bAlaka chArI .. tumha kahu.N sarba kAla kalyAnA. sajahu barAta bajA_i nisAnA .. do\. chalahu begi suni gura bachana bhalehi.n nAtha siru nA_i. bhUpati gavane bhavana taba dUtanha bAsu devA_i .. 294 .. rAjA sabu ranivAsa bolA_I. janaka patrikA bAchi sunA_I .. suni sa.ndesu sakala haraShAnI.n. apara kathA saba bhUpa bakhAnI.n .. prema praphullita rAjahi.n rAnI. manahu.N sikhini suni bArida banI .. mudita asIsa dehi.n guru nArI.n. ati Ana.nda magana mahatArI.n .. lehi.n paraspara ati priya pAtI. hR^idaya.N lagA_i ju.DAvahi.n chhAtI .. rAma lakhana kai kIrati karanI. bArahi.n bAra bhUpabara baranI .. muni prasAdu kahi dvAra sidhA_e. rAninha taba mahideva bolA_e .. di_e dAna Ana.nda sametA. chale biprabara AsiSha detA .. so\. jAchaka li_e ha.NkAri dInhi nichhAvari koTi bidhi. chiru jIvahu.N suta chAri chakrabarti dasarattha ke .. 295 .. kahata chale pahire.n paTa nAnA. haraShi hane gahagahe nisAnA .. samAchAra saba loganha pA_e. lAge ghara ghara hone badhA_e .. bhuvana chAri dasa bharA uchhAhU. janakasutA raghubIra bi_AhU .. suni subha kathA loga anurAge. maga gR^iha galI.n sa.NvArana lAge .. jadyapi avadha sadaiva suhAvani. rAma purI ma.ngalamaya pAvani .. tadapi prIti kai prIti suhA_I. ma.ngala rachanA rachI banA_I .. dhvaja patAka paTa chAmara chAru. chhAvA parama bichitra bajArU .. kanaka kalasa torana mani jAlA. harada dUba dadhi achchhata mAlA .. do\. ma.ngalamaya nija nija bhavana loganha rache banA_i. bIthI.n sIchI.n chaturasama chauke.n chAru purA_i .. 296 .. jaha.N taha.N jUtha jUtha mili bhAmini. saji nava sapta sakala duti dAmini .. bidhubadanI.n mR^iga sAvaka lochani. nija sarupa rati mAnu bimochani .. gAvahi.n ma.ngala ma.njula bAnI.n. sunikala rava kalaka.nThi lajAnI.n .. bhUpa bhavana kimi jA_i bakhAnA. bisva bimohana rache_u bitAnA .. ma.ngala drabya manohara nAnA. rAjata bAjata bipula nisAnA .. katahu.N birida ba.ndI uchcharahI.n. katahu.N beda dhuni bhUsura karahI.n .. gAvahi.n su.ndari ma.ngala gItA. lai lai nAmu rAmu aru sItA .. bahuta uchhAhu bhavanu ati thorA. mAnahu.N umagi chalA chahu orA .. do\. sobhA dasaratha bhavana ka_i ko kabi baranai pAra. jahA.N sakala sura sIsa mani rAma lInha avatAra .. 297 .. bhUpa bharata puni li_e bolA_I. haya gaya sya.ndana sAjahu jA_I .. chalahu begi raghubIra barAtA. sunata pulaka pUre do_u bhrAtA .. bharata sakala sAhanI bolA_e. Ayasu dInha mudita uThi dhA_e .. rachi ruchi jIna turaga tinha sAje. barana barana bara bAji birAje .. subhaga sakala suThi cha.nchala karanI. aya iva jarata dharata paga dharanI .. nAnA jAti na jAhi.n bakhAne. nidari pavanu janu chahata u.DAne .. tinha saba chhayala bha_e asavArA. bharata sarisa baya rAjakumArA .. saba su.ndara saba bhUShanadhArI. kara sara chApa tUna kaTi bhArI .. do\. chhare chhabIle chhayala saba sUra sujAna nabIna. juga padachara asavAra prati je asikalA prabIna .. 298 .. bA.Ndhe birada bIra rana gA.Dhe. nikasi bha_e pura bAhera ThA.Dhe .. pherahi.n chatura turaga gati nAnA. haraShahi.n suni suni pavana nisAnA .. ratha sArathinha bichitra banA_e. dhvaja patAka mani bhUShana lA_e .. chava.Nra chAru ki.nkina dhuni karahI. bhAnu jAna sobhA apaharahI.n .. sAva.Nkarana aganita haya hote. te tinha rathanha sArathinha jote .. su.ndara sakala ala.nkR^ita sohe. jinhahi bilokata muni mana mohe .. je jala chalahi.n thalahi kI nA_I. TApa na bU.Da bega adhikA_I .. astra sastra sabu sAju banA_I. rathI sArathinha li_e bolA_I .. do\. cha.Dhi cha.Dhi ratha bAhera nagara lAgI jurana barAta. hota saguna sundara sabahi jo jehi kAraja jAta .. 299 .. kalita karibaranhi parI.n a.NbArI.n. kahi na jAhi.n jehi bhA.Nti sa.NvArI.n .. chale mattagaja gha.nTa birAjI. manahu.N subhaga sAvana ghana rAjI .. bAhana apara aneka bidhAnA. sibikA subhaga sukhAsana jAnA .. tinha cha.Dhi chale biprabara vR^indA. janu tanu dhare.n sakala shruti chha.ndA .. mAgadha sUta ba.ndi gunagAyaka. chale jAna cha.Dhi jo jehi lAyaka .. besara U.NTa bR^iShabha bahu jAtI. chale bastu bhari aganita bhA.NtI .. koTinha kA.Nvari chale kahArA. bibidha bastu ko baranai pArA .. chale sakala sevaka samudA_I. nija nija sAju samAju banA_I .. do\. saba ke.n ura nirbhara haraShu pUrita pulaka sarIra. kabahi.n dekhibe nayana bhari rAmu lakhanU do_u bIra .. 300 .. garajahi.n gaja gha.nTA dhuni ghorA. ratha rava bAji hi.nsa chahu orA .. nidari ghanahi ghurmmarahi.n nisAnA. nija parA_i kachhu suni_a na kAnA .. mahA bhIra bhUpati ke dvAre.n. raja ho_i jA_i paShAna pabAre.n .. cha.DhI aTArinha dekhahi.n nArI.n. li.Ne.N AratI ma.ngala thArI .. gAvahi.n gIta manohara nAnA. ati Ana.ndu na jA_i bakhAnA .. taba suma.ntra du_i spa.ndana sAjI. jote rabi haya ni.ndaka bAjI .. do_u ratha ruchira bhUpa pahi.n Ane. nahi.n sArada pahi.n jAhi.n bakhAne .. rAja samAju eka ratha sAjA. dUsara teja pu.nja ati bhrAjA .. do\. tehi.n ratha ruchira basiShTha kahu.N haraShi cha.DhA_i naresu. Apu cha.Dhe_u spa.ndana sumiri hara gura gauri ganesu .. 301 .. sahita basiShTha soha nR^ipa kaise.n. sura gura sa.nga pura.ndara jaise.n .. kari kula rIti beda bidhi rA_U. dekhi sabahi saba bhA.Nti banA_U .. sumiri rAmu gura Ayasu pA_I. chale mahIpati sa.nkha bajA_I .. haraShe bibudha biloki barAtA. baraShahi.n sumana suma.ngala dAtA .. bhaya_u kolAhala haya gaya gAje. byoma barAta bAjane bAje .. sura nara nAri suma.ngala gA_I. sarasa rAga bAjahi.n sahanA_I .. gha.nTa gha.nTi dhuni barani na jAhI.n. sarava karahi.n pA_ika phaharAhI.n .. karahi.n bidUShaka kautuka nAnA. hAsa kusala kala gAna sujAnA . do\. turaga nachAvahi.n ku.Nara bara akani mR^ida.nga nisAna .. nAgara naTa chitavahi.n chakita Dagahi.n na tAla ba.NdhAna .. 302 .. bana_i na baranata banI barAtA. hohi.n saguna su.ndara subhadAtA .. chArA chAShu bAma disi le_I. manahu.N sakala ma.ngala kahi de_I .. dAhina kAga sukheta suhAvA. nakula darasu saba kAhU.N pAvA .. sAnukUla baha tribidha bayArI. saghaTa savAla Ava bara nArI .. lovA phiri phiri darasu dekhAvA. surabhI sanamukha sisuhi pi_AvA .. mR^igamAlA phiri dAhini A_I. ma.ngala gana janu dInhi dekhA_I .. chhemakarI kaha chhema biseShI. syAmA bAma sutaru para dekhI .. sanamukha Aya_u dadhi aru mInA. kara pustaka du_i bipra prabInA .. do\. ma.ngalamaya kalyAnamaya abhimata phala dAtAra. janu saba sAche hona hita bha_e saguna eka bAra .. 303 .. ma.ngala saguna sugama saba tAke.n. saguna brahma su.ndara suta jAke.n .. rAma sarisa baru dulahini sItA. samadhI dasarathu janaku punItA .. suni asa byAhu saguna saba nAche. aba kInhe bira.nchi hama sA.Nche .. ehi bidhi kInha barAta payAnA. haya gaya gAjahi.n hane nisAnA .. Avata jAni bhAnukula ketU. saritanhi janaka ba.NdhA_e setU .. bIcha bIcha bara bAsa banA_e. surapura sarisa sa.npadA chhA_e .. asana sayana bara basana suhA_e. pAvahi.n saba nija nija mana bhA_e .. nita nUtana sukha lakhi anukUle. sakala barAtinha ma.ndira bhUle .. do\. Avata jAni barAta bara suni gahagahe nisAna. saji gaja ratha padachara turaga lena chale agavAna .. 304 .. mAsapArAyaNa,dasavA.N vishrAma kanaka kalasa bhari kopara thArA. bhAjana lalita aneka prakArA .. bhare sudhAsama saba pakavAne. nAnA bhA.Nti na jAhi.n bakhAne .. phala aneka bara bastu suhA_I.n. haraShi bhe.nTa hita bhUpa paThA_I.n .. bhUShana basana mahAmani nAnA. khaga mR^iga haya gaya bahubidhi jAnA .. ma.ngala saguna suga.ndha suhA_e. bahuta bhA.Nti mahipAla paThA_e .. dadhi chi_urA upahAra apArA. bhari bhari kA.Nvari chale kahArA .. agavAnanha jaba dIkhi barAtA.ura Ana.ndu pulaka bhara gAtA .. dekhi banAva sahita agavAnA. mudita barAtinha hane nisAnA .. do\. haraShi parasapara milana hita kachhuka chale bagamela. janu Ana.nda samudra du_i milata bihA_i subela .. 305 .. baraShi sumana sura su.ndari gAvahi.n. mudita deva du.ndubhI.n bajAvahi.n .. bastu sakala rAkhI.n nR^ipa Age.n. binaya kInha tinha ati anurAge.n .. prema sameta rAya.N sabu lInhA. bhai bakasIsa jAchakanhi dInhA .. kari pUjA mAnyatA ba.DA_I. janavAse kahu.N chale lavA_I .. basana bichitra pA.Nva.De parahI.n. dekhi dhanahu dhana madu pariharahI.n .. ati su.ndara dInhe_u janavAsA. jaha.N saba kahu.N saba bhA.Nti supAsA .. jAnI siya.N barAta pura A_I. kachhu nija mahimA pragaTi janA_I .. hR^idaya.N sumiri saba siddhi bolA_I. bhUpa pahuna_I karana paThA_I .. do\. sidhi saba siya Ayasu akani ga_I.n jahA.N janavAsa. li_e.N sa.npadA sakala sukha surapura bhoga bilAsa .. 306 .. nija nija bAsa biloki barAtI. sura sukha sakala sulabha saba bhA.NtI .. bibhava bheda kachhu ko_u na jAnA. sakala janaka kara karahi.n bakhAnA .. siya mahimA raghunAyaka jAnI. haraShe hR^idaya.N hetu pahichAnI .. pitu Agamanu sunata do_u bhA_I. hR^idaya.N na ati Ana.ndu amA_I .. sakuchanha kahi na sakata guru pAhI.n. pitu darasana lAlachu mana mAhI.n .. bisvAmitra binaya ba.Di dekhI. upajA ura sa.ntoShu biseShI .. haraShi ba.ndhu do_u hR^idaya.N lagA_e. pulaka a.nga a.nbaka jala chhA_e .. chale jahA.N dasarathu janavAse. manahu.N sarobara take_u pi_Ase .. do\. bhUpa biloke jabahi.n muni Avata sutanha sameta. uThe haraShi sukhasi.ndhu mahu.N chale thAha sI leta .. 307 .. munihi da.nDavata kInha mahIsA. bAra bAra pada raja dhari sIsA .. kausika rA_u liye ura lA_I. kahi asIsa pUchhI kusalA_I .. puni da.nDavata karata do_u bhA_I. dekhi nR^ipati ura sukhu na samA_I .. suta hiya.N lA_i dusaha dukha meTe. mR^itaka sarIra prAna janu bhe.nTe .. puni basiShTha pada sira tinha nA_e. prema mudita munibara ura lA_e .. bipra bR^i.nda ba.nde duhu.N bhA_I.n. mana bhAvatI asIse.n pA_I.n .. bharata sahAnuja kInha pranAmA. li_e uThA_i lA_i ura rAmA .. haraShe lakhana dekhi do_u bhrAtA. mile prema paripUrita gAtA .. do\. purajana parijana jAtijana jAchaka ma.ntrI mIta. mile jathAbidhi sabahi prabhu parama kR^ipAla binIta .. 308 .. rAmahi dekhi barAta ju.DAnI. prIti ki rIti na jAti bakhAnI .. nR^ipa samIpa sohahi.n suta chArI. janu dhana dharamAdika tanudhArI .. sutanha sameta dasarathahi dekhI. mudita nagara nara nAri biseShI .. sumana barisi sura hanahi.n nisAnA. nAkanaTI.n nAchahi.n kari gAnA .. satAna.nda aru bipra sachiva gana. mAgadha sUta biduSha ba.ndIjana .. sahita barAta rA_u sanamAnA. Ayasu mAgi phire agavAnA .. prathama barAta lagana te.n A_I. tAte.n pura pramodu adhikA_I .. brahmAna.ndu loga saba lahahI.n. ba.Dhahu.N divasa nisi bidhi sana kahahI.n .. do\. rAmu sIya sobhA avadhi sukR^ita avadhi do_u rAja. jaha.N jaha.N purajana kahahi.n asa mili nara nAri samAja .. .309 .. janaka sukR^ita mUrati baidehI. dasaratha sukR^ita rAmu dhare.n dehI .. inha sama kA.Nhu na siva avarAdhe. kAhi.N na inha samAna phala lAdhe .. inha sama ko_u na bhaya_u jaga mAhI.n. hai nahi.n katahU.N hone_u nAhI.n .. hama saba sakala sukR^ita kai rAsI. bha_e jaga janami janakapura bAsI .. jinha jAnakI rAma chhabi dekhI. ko sukR^itI hama sarisa biseShI .. puni dekhaba raghubIra bi_AhU. leba bhalI bidhi lochana lAhU .. kahahi.n parasapara kokilabayanI.n. ehi bi_Aha.N ba.Da lAbhu sunayanI.n .. ba.De.n bhAga bidhi bAta banA_I. nayana atithi ho_ihahi.n do_u bhA_I .. do\. bArahi.n bAra saneha basa janaka bolA_uba sIya. lena A_ihahi.n ba.ndhu do_u koTi kAma kamanIya .. 310 .. bibidha bhA.Nti ho_ihi pahunA_I. priya na kAhi asa sAsura mA_I .. taba taba rAma lakhanahi nihArI. ho_ihahi.n saba pura loga sukhArI .. sakhi jasa rAma lakhanakara joTA. taise_i bhUpa sa.nga du_i DhoTA .. syAma gaura saba a.nga suhA_e. te saba kahahi.n dekhi je A_e .. kahA eka mai.n Aju nihAre. janu bira.nchi nija hAtha sa.NvAre .. bharatu rAmahI kI anuhArI. sahasA lakhi na sakahi.n nara nArI .. lakhanu satrusUdanu ekarUpA. nakha sikha te saba a.nga anUpA .. mana bhAvahi.n mukha barani na jAhI.n. upamA kahu.N tribhuvana ko_u nAhI.n .. chha.n\. upamA na ko_u kaha dAsa tulasI katahu.N kabi kobida kahai.n. bala binaya bidyA sIla sobhA si.ndhu inha se e_i ahai.n .. pura nAri sakala pasAri a.nchala bidhihi bachana sunAvahI.n .. byAhi_ahu.N chAri_u bhA_i ehi.n pura hama suma.ngala gAvahI.n .. so\. kahahi.n paraspara nAri bAri bilochana pulaka tana. sakhi sabu karaba purAri punya payonidhi bhUpa do_u .. 311 .. ehi bidhi sakala manoratha karahI.n. Ana.Nda umagi umagi ura bharahI.n .. je nR^ipa sIya svaya.nbara A_e. dekhi ba.ndhu saba tinha sukha pA_e .. kahata rAma jasu bisada bisAlA. nija nija bhavana ga_e mahipAlA .. ga_e bIti kuchha dina ehi bhA.NtI. pramudita purajana sakala barAtI .. ma.ngala mUla lagana dinu AvA. hima ritu agahanu mAsu suhAvA .. graha tithi nakhatu jogu bara bArU. lagana sodhi bidhi kInha bichArU .. paThai dInhi nArada sana so_I. ganI janaka ke ganakanha jo_I .. sunI sakala loganha yaha bAtA. kahahi.n jotiShI Ahi.n bidhAtA .. do\. dhenudhUri belA bimala sakala suma.ngala mUla. bipranha kahe_u bideha sana jAni saguna anukula .. 312 .. uparohitahi kahe_u naranAhA. aba bila.nba kara kAranu kAhA .. satAna.nda taba sachiva bolA_e. ma.ngala sakala sAji saba lyA_e .. sa.nkha nisAna panava bahu bAje. ma.ngala kalasa saguna subha sAje .. subhaga su_Asini gAvahi.n gItA. karahi.n beda dhuni bipra punItA .. lena chale sAdara ehi bhA.NtI. ga_e jahA.N janavAsa barAtI .. kosalapati kara dekhi samAjU. ati laghu lAga tinhahi surarAjU .. bhaya_u sama_u aba dhAri_a pA_U. yaha suni parA nisAnahi.n ghA_U .. gurahi pUchhi kari kula bidhi rAjA. chale sa.nga muni sAdhu samAjA .. do\. bhAgya bibhava avadhesa kara dekhi deva brahmAdi. lage sarAhana sahasa mukha jAni janama nija bAdi .. 313 .. suranha suma.ngala avasaru jAnA. baraShahi.n sumana bajA_i nisAnA .. siva brahmAdika bibudha barUthA. cha.Dhe bimAnanhi nAnA jUthA .. prema pulaka tana hR^idaya.N uchhAhU. chale bilokana rAma bi_AhU .. dekhi janakapuru sura anurAge. nija nija loka sabahi.n laghu lAge .. chitavahi.n chakita bichitra bitAnA. rachanA sakala alaukika nAnA .. nagara nAri nara rUpa nidhAnA. sughara sudharama susIla sujAnA .. tinhahi dekhi saba sura suranArI.n. bha_e nakhata janu bidhu uji_ArI.n .. bidhihi bhayaha Acharaju biseShI. nija karanI kachhu katahu.N na dekhI .. do\. siva.N samujhA_e deva saba jani Acharaja bhulAhu. hR^idaya.N bichArahu dhIra dhari siya raghubIra bi_Ahu .. 314 .. jinha kara nAmu leta jaga mAhI.n. sakala ama.ngala mUla nasAhI.n .. karatala hohi.n padAratha chArI. te_i siya rAmu kahe_u kAmArI .. ehi bidhi sa.nbhu suranha samujhAvA. puni Age.n bara basaha chalAvA .. devanha dekhe dasarathu jAtA. mahAmoda mana pulakita gAtA .. sAdhu samAja sa.nga mahidevA. janu tanu dhare.n karahi.n sukha sevA .. sohata sAtha subhaga suta chArI. janu apabaraga sakala tanudhArI .. marakata kanaka barana bara jorI. dekhi suranha bhai prIti na thorI .. puni rAmahi biloki hiya.N haraShe. nR^ipahi sarAhi sumana tinha baraShe .. do\. rAma rUpu nakha sikha subhaga bArahi.n bAra nihAri. pulaka gAta lochana sajala umA sameta purAri .. 315 .. keki ka.nTha duti syAmala a.ngA. ta.Dita bini.ndaka basana sura.ngA .. byAha bibhUShana bibidha banA_e. ma.ngala saba saba bhA.Nti suhA_e .. sarada bimala bidhu badanu suhAvana. nayana navala rAjIva lajAvana .. sakala alaukika su.ndaratA_I. kahi na jA_i manahI.n mana bhA_I .. ba.ndhu manohara sohahi.n sa.ngA. jAta nachAvata chapala tura.ngA .. rAjaku_a.Nra bara bAji dekhAvahi.n. ba.nsa prasa.nsaka birida sunAvahi.n .. jehi tura.nga para rAmu birAje. gati biloki khaganAyaku lAje .. kahi na jA_i saba bhA.Nti suhAvA. bAji beShu janu kAma banAvA .. chha.n\. janu bAji beShu banA_i manasiju rAma hita ati soha_I. Apane.n baya bala rUpa guna gati sakala bhuvana bimoha_I .. jagamagata jInu jarAva joti sumoti mani mAnika lage. ki.nkini lalAma lagAmu lalita biloki sura nara muni Thage .. do\. prabhu manasahi.n layalIna manu chalata bAji chhabi pAva. bhUShita u.Dagana ta.Dita ghanu janu bara barahi nachAva .. 316 .. jehi.n bara bAji rAmu asavArA. tehi sArada_u na baranai pArA .. sa.nkaru rAma rUpa anurAge. nayana pa.nchadasa ati priya lAge .. hari hita sahita rAmu jaba johe. ramA sameta ramApati mohe .. nirakhi rAma chhabi bidhi haraShAne. ATha_i nayana jAni pachhitAne .. sura senapa ura bahuta uchhAhU. bidhi te Deva.Dha lochana lAhU .. rAmahi chitava suresa sujAnA. gautama shrApu parama hita mAnA .. deva sakala surapatihi sihAhI.n. Aju pura.ndara sama ko_u nAhI.n .. mudita devagana rAmahi dekhI. nR^ipasamAja duhu.N haraShu biseShI .. chha.n\. ati haraShu rAjasamAja duhu disi du.ndubhI.n bAjahi.n ghanI. baraShahi.n sumana sura haraShi kahi jaya jayati jaya raghukulamanI .. ehi bhA.Nti jAni barAta Avata bAjane bahu bAjahI.n. rAni su_Asini boli parichhani hetu ma.ngala sAjahI.n .. do\. saji AratI aneka bidhi ma.ngala sakala sa.NvAri. chalI.n mudita parichhani karana gajagAmini bara nAri .. 317 .. bidhubadanI.n saba saba mR^igalochani. saba nija tana chhabi rati madu mochani .. pahire.n barana barana bara chIrA. sakala bibhUShana saje.n sarIrA .. sakala suma.ngala a.nga banA_e.N. karahi.n gAna kalaka.nThi lajA_e.N .. ka.nkana ki.nkini nUpura bAjahi.n. chAli biloki kAma gaja lAjahi.n .. bAjahi.n bAjane bibidha prakArA. nabha aru nagara suma.ngalachArA .. sachI sAradA ramA bhavAnI. je suratiya suchi sahaja sayAnI .. kapaTa nAri bara beSha banA_I. milI.n sakala ranivAsahi.n jA_I .. karahi.n gAna kala ma.ngala bAnI.n. haraSha bibasa saba kAhu.N na jAnI .. chha.n\. ko jAna kehi Ana.nda basa saba brahmu bara parichhana chalI. kala gAna madhura nisAna baraShahi.n sumana sura sobhA bhalI .. Ana.ndaka.ndu biloki dUlahu sakala hiya.N haraShita bha_I .. a.nbhoja a.nbaka a.nbu umagi su_a.nga pulakAvali chha_I .. do\. jo sukha bhA siya mAtu mana dekhi rAma bara beShu. so na sakahi.n kahi kalapa sata sahasa sAradA seShu .. 318 .. nayana nIru haTi ma.ngala jAnI. parichhani karahi.n mudita mana rAnI .. beda bihita aru kula AchArU. kInha bhalI bidhi saba byavahArU .. pa.ncha sabada dhuni ma.ngala gAnA. paTa pA.Nva.De parahi.n bidhi nAnA .. kari AratI araghu tinha dInhA. rAma gamanu ma.nDapa taba kInhA .. dasarathu sahita samAja birAje. bibhava biloki lokapati lAje .. samaya.N samaya.N sura baraShahi.n phUlA. sA.nti pa.Dhahi.n mahisura anukUlA .. nabha aru nagara kolAhala ho_I. Apani para kachhu suna_i na ko_I .. ehi bidhi rAmu ma.nDapahi.n A_e. araghu de_i Asana baiThA_e .. chha.n\. baiThAri Asana AratI kari nirakhi baru sukhu pAvahI.n .. mani basana bhUShana bhUri vArahi.n nAri ma.ngala gAvahI.n .. brahmAdi surabara bipra beSha banA_i kautuka dekhahI.n. avaloki raghukula kamala rabi chhabi suphala jIvana lekhahI.n .. do\. nA_U bArI bhATa naTa rAma nichhAvari pA_i. mudita asIsahi.n nA_i sira haraShu na hR^idaya.N samA_i .. 319 .. mile janaku dasarathu ati prItI.n. kari baidika laukika saba rItI.n .. milata mahA do_u rAja birAje. upamA khoji khoji kabi lAje .. lahI na katahu.N hAri hiya.N mAnI. inha sama e_i upamA ura AnI .. sAmadha dekhi deva anurAge. sumana baraShi jasu gAvana lAge .. jagu bira.nchi upajAvA jaba te.n. dekhe sune byAha bahu taba te.n .. sakala bhA.Nti sama sAju samAjU. sama samadhI dekhe hama AjU .. deva girA suni su.ndara sA.NchI. prIti alaukika duhu disi mAchI .. deta pA.Nva.De araghu suhA_e. sAdara janaku ma.nDapahi.n lyA_e .. chha.n\. ma.nDapu biloki bichItra rachanA.N ruchiratA.N muni mana hare .. nija pAni janaka sujAna saba kahu.N Ani si.nghAsana dhare .. kula iShTa sarisa basiShTa pUje binaya kari AsiSha lahI. kausikahi pUjata parama prIti ki rIti tau na parai kahI .. do\. bAmadeva Adika riShaya pUje mudita mahIsa. di_e dibya Asana sabahi saba sana lahI asIsa .. 320 .. bahuri kInha kosalapati pUjA. jAni Isa sama bhA_u na dUjA .. kInha jori kara binaya ba.DA_I. kahi nija bhAgya bibhava bahutA_I .. pUje bhUpati sakala barAtI. samadhi sama sAdara saba bhA.NtI .. Asana uchita di_e saba kAhU. kahau.n kAha mUkha eka uchhAhU .. sakala barAta janaka sanamAnI. dAna mAna binatI bara bAnI .. bidhi hari haru disipati dinarA_U. je jAnahi.n raghubIra prabhA_U .. kapaTa bipra bara beSha banA_e.N. kautuka dekhahi.n ati sachu pA_e.N .. pUje janaka deva sama jAne.n. di_e su_Asana binu pahichAne.n .. chha.n\. pahichAna ko kehi jAna sabahi.n apAna sudhi bhorI bha_I. Ana.nda ka.ndu biloki dUlahu ubhaya disi Ana.Nda ma_I .. sura lakhe rAma sujAna pUje mAnasika Asana da_e. avaloki sIlu subhA_u prabhu ko bibudha mana pramudita bha_e .. do\. rAmacha.ndra mukha cha.ndra chhabi lochana chAru chakora. karata pAna sAdara sakala premu pramodu na thora .. 321 .. sama_u biloki basiShTha bolA_e. sAdara satAna.ndu suni A_e .. begi ku_a.Nri aba Anahu jA_I. chale mudita muni Ayasu pA_I .. rAnI suni uparohita bAnI. pramudita sakhinha sameta sayAnI .. bipra badhU kulabR^iddha bolA_I.n. kari kula rIti suma.ngala gA_I.n .. nAri beSha je sura bara bAmA. sakala subhAya.N su.ndarI syAmA .. tinhahi dekhi sukhu pAvahi.n nArI.n. binu pahichAni prAnahu te pyArI.n .. bAra bAra sanamAnahi.n rAnI. umA ramA sArada sama jAnI .. sIya sa.NvAri samAju banA_I. mudita ma.nDapahi.n chalI.n lavA_I .. chha.n\. chali lyA_i sItahi sakhI.n sAdara saji suma.ngala bhAminI.n. navasapta sAje.n su.ndarI saba matta ku.njara gAminI.n .. kala gAna suni muni dhyAna tyAgahi.n kAma kokila lAjahI.n. ma.njIra nUpura kalita ka.nkana tAla gatI bara bAjahI.n .. do\. sohati banitA bR^i.nda mahu.N sahaja suhAvani sIya. chhabi lalanA gana madhya janu suShamA tiya kamanIya .. 322 .. siya su.ndaratA barani na jA_I. laghu mati bahuta manoharatA_I .. Avata dIkhi barAtinha sItA .. rUpa rAsi saba bhA.Nti punItA .. sabahi manahi.n mana ki_e pranAmA. dekhi rAma bha_e pUranakAmA .. haraShe dasaratha sutanha sametA. kahi na jA_i ura Ana.Ndu jetA .. sura pranAmu kari barasahi.n phUlA. muni asIsa dhuni ma.ngala mUlA .. gAna nisAna kolAhalu bhArI. prema pramoda magana nara nArI .. ehi bidhi sIya ma.nDapahi.n A_I. pramudita sA.nti pa.Dhahi.n munirA_I .. tehi avasara kara bidhi byavahArU. duhu.N kulagura saba kInha achArU .. chha.n\. AchAru kari gura gauri ganapati mudita bipra pujAvahI.n. sura pragaTi pUjA lehi.n dehi.n asIsa ati sukhu pAvahI.n .. madhuparka ma.ngala drabya jo jehi samaya muni mana mahu.N chahai.n. bhare kanaka kopara kalasa so saba li_ehi.n parichAraka rahai.n .. 1 .. kula rIti prIti sameta rabi kahi deta sabu sAdara kiyo. ehi bhA.Nti deva pujA_i sItahi subhaga si.nghAsanu diyo .. siya rAma avalokani parasapara prema kAhu na lakhi parai .. mana buddhi bara bAnI agochara pragaTa kabi kaise.n karai .. 2 .. do\. homa samaya tanu dhari analu ati sukha Ahuti lehi.n. bipra beSha dhari beda saba kahi bibAha bidhi dehi.n .. 323 .. janaka pATamahiShI jaga jAnI. sIya mAtu kimi jA_i bakhAnI .. sujasu sukR^ita sukha suda.nratA_I. saba sameTi bidhi rachI banA_I .. sama_u jAni munibaranha bolA_I. sunata su_Asini sAdara lyA_I .. janaka bAma disi soha sunayanA. himagiri sa.nga bani janu mayanA .. kanaka kalasa mani kopara rUre. suchi su.ngadha ma.ngala jala pUre .. nija kara mudita rAya.N aru rAnI. dhare rAma ke Age.n AnI .. pa.Dhahi.n beda muni ma.ngala bAnI. gagana sumana jhari avasaru jAnI .. baru biloki da.npati anurAge. pAya punIta pakhArana lAge .. chha.n\. lAge pakhArana pAya pa.nkaja prema tana pulakAvalI. nabha nagara gAna nisAna jaya dhuni umagi janu chahu.N disi chalI .. je pada saroja manoja ari ura sara sadaiva birAjahI.n. je sakR^ita sumirata bimalatA mana sakala kali mala bhAjahI.n .. 1 .. je parasi munibanitA lahI gati rahI jo pAtakama_I. makara.ndu jinha ko sa.nbhu sira suchitA avadhi sura barana_I .. kari madhupa mana muni jogijana je se_i abhimata gati lahai.n. te pada pakhArata bhAgyabhAjanu janaku jaya jaya saba kahai .. 2 .. bara ku_a.Nri karatala jori sAkhochAru do_u kulagura karai.n. bhayo pAnigahanu biloki bidhi sura manuja muni A.Nnada bharai.n .. sukhamUla dUlahu dekhi da.npati pulaka tana hulasyo hiyo. kari loka beda bidhAnu kanyAdAnu nR^ipabhUShana kiyo .. 3 .. himava.nta jimi girijA mahesahi harihi shrI sAgara da_I. timi janaka rAmahi siya samarapI bisva kala kIrati na_I .. kyo.n karai binaya bidehu kiyo bidehu mUrati sAva.NrI. kari homa bidhivata gA.NThi jorI hona lAgI bhAva.NrI .. 4 .. do\. jaya dhuni ba.ndI beda dhuni ma.ngala gAna nisAna. suni haraShahi.n baraShahi.n bibudha surataru sumana sujAna .. 324 .. ku_a.Nru ku_a.Nri kala bhAva.Nri dehI.n .. nayana lAbhu saba sAdara lehI.n .. jA_i na barani manohara jorI. jo upamA kachhu kahau.n so thorI .. rAma sIya su.ndara pratichhAhI.n. jagamagAta mani kha.nbhana mAhI.n . manahu.N madana rati dhari bahu rUpA. dekhata rAma bi_Ahu anUpA .. darasa lAlasA sakucha na thorI. pragaTata durata bahori bahorI .. bha_e magana saba dekhanihAre. janaka samAna apAna bisAre .. pramudita muninha bhAva.NrI pherI. negasahita saba rIti niberI.n .. rAma sIya sira se.ndura dehI.n. sobhA kahi na jAti bidhi kehI.n .. aruna parAga jalaju bhari nIke.n. sasihi bhUSha ahi lobha amI ke.n .. bahuri basiShTha dInha anusAsana. baru dulahini baiThe eka Asana .. chha.n\. baiThe barAsana rAmu jAnaki mudita mana dasarathu bha_e. tanu pulaka puni puni dekhi apane.n sukR^ita surataru phala na_e .. bhari bhuvana rahA uchhAhu rAma bibAhu bhA sabahI.n kahA. kehi bhA.Nti barani sirAta rasanA eka yahu ma.ngalu mahA .. 1 .. taba janaka pA_i basiShTha Ayasu byAha sAja sa.NvAri kai. mA.NDavI shrutikIrati uramilA ku_a.Nri la_I.n ha.NkAri ke .. kusaketu kanyA prathama jo guna sIla sukha sobhAma_I. saba rIti prIti sameta kari so byAhi nR^ipa bharatahi da_I .. 2 .. jAnakI laghu bhaginI sakala su.ndari siromani jAni kai. so tanaya dInhI byAhi lakhanahi sakala bidhi sanamAni kai .. jehi nAmu shrutakIrati sulochani sumukhi saba guna AgarI. so da_I ripusUdanahi bhUpati rUpa sIla ujAgarI .. 3 .. anurupa bara dulahini paraspara lakhi sakucha hiya.N haraShahI.n. saba mudita su.ndaratA sarAhahi.n sumana sura gana baraShahI.n .. su.ndarI su.ndara baranha saha saba eka ma.nDapa rAjahI.n. janu jIva ura chAri_u avasthA bimuna sahita birAjahI.n .. 4 .. do\. mudita avadhapati sakala suta badhunha sameta nihAri. janu pAra mahipAla mani kriyanha sahita phala chAri .. 325 .. jasi raghubIra byAha bidhi baranI. sakala ku_a.Nra byAhe tehi.n karanI .. kahi na jA_i kachhu dA_ija bhUrI. rahA kanaka mani ma.nDapu pUrI .. ka.nbala basana bichitra paTore. bhA.Nti bhA.Nti bahu mola na thore .. gaja ratha turaga dAsa aru dAsI. dhenu ala.nkR^ita kAmaduhA sI .. bastu aneka kari_a kimi lekhA. kahi na jA_i jAnahi.n jinha dekhA .. lokapAla avaloki sihAne. lInha avadhapati sabu sukhu mAne .. dInha jAchakanhi jo jehi bhAvA. ubarA so janavAsehi.n AvA .. taba kara jori janaku mR^idu bAnI. bole saba barAta sanamAnI .. chha.n\. sanamAni sakala barAta Adara dAna binaya ba.DA_i kai. pramudita mahA muni bR^i.nda ba.nde pUji prema la.DA_i kai .. siru nA_i deva manA_i saba sana kahata kara sa.npuTa ki_e.N. sura sAdhu chAhata bhA_u si.ndhu ki toSha jala a.njali di_e.N .. 1 .. kara jori janaku bahori ba.ndhu sameta kosalarAya so.n. bole manohara bayana sAni saneha sIla subhAya so.n .. sa.nba.ndha rAjana rAvare.n hama ba.De aba saba bidhi bha_e. ehi rAja sAja sameta sevaka jAnibe binu gatha la_e .. 2 .. e dArikA parichArikA kari pAlibI.n karunA na_I. aparAdhu chhamibo boli paTha_e bahuta hau.n DhITyo ka_I .. puni bhAnukulabhUShana sakala sanamAna nidhi samadhI ki_e. kahi jAti nahi.n binatI paraspara prema paripUrana hi_e .. 3 .. bR^i.ndArakA gana sumana barisahi.n rA_u janavAsehi chale. du.ndubhI jaya dhuni beda dhuni nabha nagara kautUhala bhale .. taba sakhI.n ma.ngala gAna karata munIsa Ayasu pA_i kai. dUlaha dulahininha sahita su.ndari chalI.n kohabara lyA_i kai .. 4 .. do\. puni puni rAmahi chitava siya sakuchati manu sakuchai na. harata manohara mIna chhabi prema pi_Ase naina .. 326 .. mAsapArAyaNa, gyArahavA.N vishrAma syAma sarIru subhAya.N suhAvana. sobhA koTi manoja lajAvana .. jAvaka juta pada kamala suhA_e. muni mana madhupa rahata jinha chhA_e .. pIta punIta manohara dhotI. harati bAla rabi dAmini jotI .. kala ki.nkini kaTi sUtra manohara. bAhu bisAla bibhUShana su.ndara .. pIta jane_u mahAchhabi de_I. kara mudrikA chori chitu le_I .. sohata byAha sAja saba sAje. ura Ayata urabhUShana rAje .. pi_ara uparanA kAkhAsotI. duhu.N A.Ncharanhi lage mani motI .. nayana kamala kala ku.nDala kAnA. badanu sakala sau.ndarja nidhAnA .. su.ndara bhR^ikuTi manohara nAsA. bhAla tilaku ruchiratA nivAsA .. sohata mauru manohara mAthe. ma.ngalamaya mukutA mani gAthe .. chha.n\. gAthe mahAmani maura ma.njula a.nga saba chita chorahI.n. pura nAri sura su.ndarI.n barahi biloki saba tina torahI.n .. mani basana bhUShana vAri Arati karahi.n ma.ngala gAvahi.n. sura sumana barisahi.n sUta mAgadha ba.ndi sujasu sunAvahI.n .. 1 .. kohabarahi.n Ane ku.Nara ku.Nari su_Asininha sukha pA_i kai. ati prIti laukika rIti lAgI.n karana ma.ngala gA_i kai .. lahakauri gauri sikhAva rAmahi sIya sana sArada kahai.n. ranivAsu hAsa bilAsa rasa basa janma ko phalu saba lahai.n .. 2 .. nija pAni mani mahu.N dekhi_ati mUrati surUpanidhAna kI. chAlati na bhujaballI bilokani biraha bhaya basa jAnakI .. kautuka binoda pramodu premu na jA_i kahi jAnahi.n alI.n. bara ku_a.Nri su.ndara sakala sakhI.n lavA_i janavAsehi chalI.n .. 3 .. tehi samaya suni_a asIsa jaha.N taha.N nagara nabha Ana.Ndu mahA. chiru ji_ahu.N jorI.n chAru chArayo mudita mana sabahI.n kahA .. jogIndra siddha munIsa deva biloki prabhu du.ndubhi hanI. chale haraShi baraShi prasUna nija nija loka jaya jaya jaya bhanI .. 4 .. do\. sahita badhUTinha ku_a.Nra saba taba A_e pitu pAsa. sobhA ma.ngala moda bhari umage_u janu janavAsa .. 327 .. puni jevanAra bha_I bahu bhA.NtI. paTha_e janaka bolA_i barAtI .. parata pA.Nva.De basana anUpA. sutanha sameta gavana kiyo bhUpA .. sAdara sabake pAya pakhAre. jathAjogu pI.Dhanha baiThAre .. dho_e janaka avadhapati charanA. sIlu sanehu jA_i nahi.n baranA .. bahuri rAma pada pa.nkaja dho_e. je hara hR^idaya kamala mahu.N go_e .. tIni_u bhA_I rAma sama jAnI. dho_e charana janaka nija pAnI .. Asana uchita sabahi nR^ipa dInhe. boli sUpakArI saba lInhe .. sAdara lage parana panavAre. kanaka kIla mani pAna sa.NvAre .. do\. sUpodana surabhI sarapi su.ndara svAdu punIta. chhana mahu.N saba ke.n parusi ge chatura su_Ara binIta .. 328 .. pa.ncha kavala kari jevana lAge. gAri gAna suni ati anurAge .. bhA.Nti aneka pare pakavAne. sudhA sarisa nahi.n jAhi.n bakhAne .. parusana lage su_Ara sujAnA. bi.njana bibidha nAma ko jAnA .. chAri bhA.Nti bhojana bidhi gA_I. eka eka bidhi barani na jA_I .. chharasa ruchira bi.njana bahu jAtI. eka eka rasa aganita bhA.NtI .. jeva.Nta dehi.n madhura dhuni gArI. lai lai nAma puruSha aru nArI .. samaya suhAvani gAri birAjA. ha.Nsata rA_u suni sahita samAjA .. ehi bidhi sabahI.n bhaujanu kInhA. Adara sahita Achamanu dInhA .. do\. de_i pAna pUje janaka dasarathu sahita samAja. janavAsehi gavane mudita sakala bhUpa siratAja .. 329 .. nita nUtana ma.ngala pura mAhI.n. nimiSha sarisa dina jAmini jAhI.n .. ba.De bhora bhUpatimani jAge. jAchaka guna gana gAvana lAge .. dekhi ku_a.Nra bara badhunha sametA. kimi kahi jAta modu mana jetA .. prAtakriyA kari ge guru pAhI.n. mahApramodu premu mana mAhI.n .. kari pranAma pUjA kara jorI. bole girA ami_a.N janu borI .. tumharI kR^ipA.N sunahu munirAjA. bhaya_u.N Aju mai.n pUranakAjA .. aba saba bipra bolA_i gosA_I.n. dehu dhenu saba bhA.Nti banA_I .. suni gura kari mahipAla ba.DA_I. puni paTha_e muni bR^i.nda bolA_I .. do\. bAmade_u aru devariShi bAlamIki jAbAli. A_e munibara nikara taba kausikAdi tapasAli .. 330 .. da.nDa pranAma sabahi nR^ipa kInhe. pUji saprema barAsana dInhe .. chAri lachchha bara dhenu magA_I. kAmasurabhi sama sIla suhA_I .. saba bidhi sakala ala.nkR^ita kInhI.n. mudita mahipa mahidevanha dInhI.n .. karata binaya bahu bidhi naranAhU. lahe_u.N Aju jaga jIvana lAhU .. pA_i asIsa mahIsu ana.ndA. li_e boli puni jAchaka bR^i.ndA .. kanaka basana mani haya gaya sya.ndana. di_e bUjhi ruchi rabikulana.ndana .. chale pa.Dhata gAvata guna gAthA. jaya jaya jaya dinakara kula nAthA .. ehi bidhi rAma bi_Aha uchhAhU. saka_i na barani sahasa mukha jAhU .. do\. bAra bAra kausika charana sIsu nA_i kaha rA_u. yaha sabu sukhu munirAja tava kR^ipA kaTAchchha pasA_u .. 331 .. janaka sanehu sIlu karatUtI. nR^ipu saba bhA.Nti sarAha bibhUtI .. dina uThi bidA avadhapati mAgA. rAkhahi.n janaku sahita anurAgA .. nita nUtana Adaru adhikA_I. dina prati sahasa bhA.Nti pahunA_I .. nita nava nagara ana.nda uchhAhU. dasaratha gavanu sohA_i na kAhU .. bahuta divasa bIte ehi bhA.NtI. janu saneha raju ba.Ndhe barAtI .. kausika satAna.nda taba jA_I. kahA bideha nR^ipahi samujhA_I .. aba dasaratha kaha.N Ayasu dehU. jadyapi chhA.Di na sakahu sanehU .. bhalehi.n nAtha kahi sachiva bolA_e. kahi jaya jIva sIsa tinha nA_e .. do\. avadhanAthu chAhata chalana bhItara karahu janA_u. bha_e premabasa sachiva suni bipra sabhAsada rA_u .. 332 .. purabAsI suni chalihi barAtA. bUjhata bikala paraspara bAtA .. satya gavanu suni saba bilakhAne. manahu.N sA.Njha sarasija sakuchAne .. jaha.N jaha.N Avata base barAtI. taha.N taha.N siddha chalA bahu bhA.NtI .. bibidha bhA.Nti mevA pakavAnA. bhojana sAju na jA_i bakhAnA .. bhari bhari basaha.N apAra kahArA. paTha_I janaka aneka susArA .. turaga lAkha ratha sahasa pachIsA. sakala sa.NvAre nakha aru sIsA .. matta sahasa dasa si.ndhura sAje. jinhahi dekhi disiku.njara lAje .. kanaka basana mani bhari bhari jAnA. mahiShI.n dhenu bastu bidhi nAnA .. do\. dA_ija amita na saki_a kahi dInha bideha.N bahori. jo avalokata lokapati loka sa.npadA thori .. 333 .. sabu samAju ehi bhA.Nti banA_I. janaka avadhapura dInha paThA_I .. chalihi barAta sunata saba rAnI.n. bikala mInagana janu laghu pAnI.n .. puni puni sIya goda kari lehI.n. de_i asIsa sikhAvanu dehI.n .. ho_ehu sa.ntata piyahi pi_ArI. chiru ahibAta asIsa hamArI .. sAsu sasura gura sevA karehU. pati rukha lakhi Ayasu anusarehU .. ati saneha basa sakhI.n sayAnI. nAri dharama sikhavahi.n mR^idu bAnI .. sAdara sakala ku_a.Nri samujhA_I. rAninha bAra bAra ura lA_I .. bahuri bahuri bheTahi.n mahatArI.n. kahahi.n bira.nchi rachI.n kata nArI.n .. do\. tehi avasara bhA_inha sahita rAmu bhAnu kula ketu. chale janaka ma.ndira mudita bidA karAvana hetu .. 334 .. chAri_a bhA_i subhAya.N suhA_e. nagara nAri nara dekhana dhA_e .. ko_u kaha chalana chahata hahi.n AjU. kInha bideha bidA kara sAjU .. lehu nayana bhari rUpa nihArI. priya pAhune bhUpa suta chArI .. ko jAnai kehi sukR^ita sayAnI. nayana atithi kInhe bidhi AnI .. maranasIlu jimi pAva pi_UShA. surataru lahai janama kara bhUkhA .. pAva nArakI haripadu jaise.n. inha kara darasanu hama kaha.N taise .. nirakhi rAma sobhA ura dharahU. nija mana phani mUrati mani karahU .. ehi bidhi sabahi nayana phalu detA. ga_e ku_a.Nra saba rAja niketA .. do\. rUpa si.ndhu saba ba.ndhu lakhi haraShi uThA ranivAsu. karahi nichhAvari AratI mahA mudita mana sAsu .. 335 .. dekhi rAma chhabi ati anurAgI.n. premabibasa puni puni pada lAgI.n .. rahI na lAja prIti ura chhA_I. sahaja sanehu barani kimi jA_I .. bhA_inha sahita ubaTi anhavA_e. chharasa asana ati hetu jevA.Ne .. bole rAmu su_avasaru jAnI. sIla saneha sakuchamaya bAnI .. rA_u avadhapura chahata sidhA_e. bidA hona hama ihA.N paThA_e .. mAtu mudita mana Ayasu dehU. bAlaka jAni karaba nita nehU .. sunata bachana bilakhe_u ranivAsU. boli na sakahi.n premabasa sAsU .. hR^idaya.N lagA_i ku_a.Nri saba lInhI. patinha sau.npi binatI ati kInhI .. chha.n\. kari binaya siya rAmahi samarapI jori kara puni puni kahai. bali jA.Nu tAta sujAna tumha kahu.N bidita gati saba kI ahai .. parivAra purajana mohi rAjahi prAnapriya siya jAnibI. tulasIsa sIlu sanehu lakhi nija ki.nkarI kari mAnibI .. so\. tumha paripUrana kAma jAna siromani bhAvapriya. jana guna gAhaka rAma doSha dalana karunAyatana .. 336 .. asa kahi rahI charana gahi rAnI. prema pa.nka janu girA samAnI .. suni sanehasAnI bara bAnI. bahubidhi rAma sAsu sanamAnI .. rAma bidA mAgata kara jorI. kInha pranAmu bahori bahorI .. pA_i asIsa bahuri siru nA_I. bhA_inha sahita chale raghurA_I .. ma.nju madhura mUrati ura AnI. bha_I saneha sithila saba rAnI .. puni dhIraju dhari ku_a.Nri ha.NkArI. bAra bAra bheTahi.n mahatArI.n .. pahu.NchAvahi.n phiri milahi.n bahorI. ba.DhI paraspara prIti na thorI .. puni puni milata sakhinha bilagA_I. bAla bachchha jimi dhenu lavA_I .. do\. premabibasa nara nAri saba sakhinha sahita ranivAsu. mAnahu.N kInha bidehapura karunA.N biraha.N nivAsu .. 337 .. suka sArikA jAnakI jyA_e. kanaka pi.njaranhi rAkhi pa.DhA_e .. byAkula kahahi.n kahA.N baidehI. suni dhIraju parihara_i na kehI .. bha_e bikala khaga mR^iga ehi bhA.Nti. manuja dasA kaise.n kahi jAtI .. ba.ndhu sameta janaku taba A_e. prema umagi lochana jala chhA_e .. sIya biloki dhIratA bhAgI. rahe kahAvata parama birAgI .. lInhi rA.Nya ura lA_i jAnakI. miTI mahAmarajAda gyAna kI .. samujhAvata saba sachiva sayAne. kInha bichAru na avasara jAne .. bArahi.n bAra sutA ura lA_I. saji su.ndara pAlakI.n magA_I .. do\. premabibasa parivAru sabu jAni sulagana naresa. ku.Nari cha.DhA_I pAlakinha sumire siddhi ganesa .. 338 .. bahubidhi bhUpa sutA samujhA_I. nAridharamu kularIti sikhA_I .. dAsI.n dAsa di_e bahutere. suchi sevaka je priya siya kere .. sIya chalata byAkula purabAsI. hohi.n saguna subha ma.ngala rAsI .. bhUsura sachiva sameta samAjA. sa.nga chale pahu.NchAvana rAjA .. samaya biloki bAjane bAje. ratha gaja bAji barAtinha sAje .. dasaratha bipra boli saba lInhe. dAna mAna paripUrana kInhe .. charana saroja dhUri dhari sIsA. mudita mahIpati pA_i asIsA .. sumiri gajAnanu kInha payAnA. ma.ngalamUla saguna bha_e nAnA .. do\. sura prasUna baraShahi haraShi karahi.n apachharA gAna. chale avadhapati avadhapura mudita bajA_i nisAna .. 339 .. nR^ipa kari binaya mahAjana phere. sAdara sakala mAgane Tere .. bhUShana basana bAji gaja dInhe. prema poShi ThA.Dhe saba kInhe .. bAra bAra biridAvali bhAShI. phire sakala rAmahi ura rAkhI .. bahuri bahuri kosalapati kahahI.n. janaku premabasa phirai na chahahI.n .. puni kaha bhUpati bachana suhA_e. phiri_a mahIsa dUri ba.Di A_e .. rA_u bahori utari bha_e ThA.Dhe. prema prabAha bilochana bA.Dhe .. taba bideha bole kara jorI. bachana saneha sudhA.N janu borI .. karau kavana bidhi binaya banA_I. mahArAja mohi dInhi ba.DA_I .. do\. kosalapati samadhI sajana sanamAne saba bhA.Nti. milani parasapara binaya ati prIti na hR^idaya.N samAti .. 340 .. muni ma.nDalihi janaka siru nAvA. AsirabAdu sabahi sana pAvA .. sAdara puni bhe.nTe jAmAtA. rUpa sIla guna nidhi saba bhrAtA .. jori pa.nkaruha pAni suhA_e. bole bachana prema janu jA_e .. rAma karau kehi bhA.Nti prasa.nsA. muni mahesa mana mAnasa ha.nsA .. karahi.n joga jogI jehi lAgI. kohu mohu mamatA madu tyAgI .. byApaku brahmu alakhu abinAsI. chidAna.ndu niraguna gunarAsI .. mana sameta jehi jAna na bAnI. taraki na sakahi.n sakala anumAnI .. mahimA nigamu neti kahi kaha_I. jo tihu.N kAla ekarasa raha_I .. do\. nayana biShaya mo kahu.N bhaya_u so samasta sukha mUla. saba_i lAbhu jaga jIva kaha.N bha_e.N Isu anukula .. 341 .. sabahi bhA.Nti mohi dInhi ba.DA_I. nija jana jAni lInha apanA_I .. hohi.n sahasa dasa sArada seShA. karahi.n kalapa koTika bhari lekhA .. mora bhAgya rA_ura guna gAthA. kahi na sirAhi.n sunahu raghunAthA .. mai kachhu kaha_u.N eka bala more.n. tumha rIjhahu saneha suThi thore.n .. bAra bAra mAga_u.N kara jore.n. manu pariharai charana jani bhore.n .. suni bara bachana prema janu poShe. pUranakAma rAmu paritoShe .. kari bara binaya sasura sanamAne. pitu kausika basiShTha sama jAne .. binatI bahuri bharata sana kInhI. mili sapremu puni AsiSha dInhI .. do\. mile lakhana ripusUdanahi dInhi asIsa mahIsa. bha_e paraspara premabasa phiri phiri nAvahi.n sIsa .. 342 .. bAra bAra kari binaya ba.DA_I. raghupati chale sa.nga saba bhA_I .. janaka gahe kausika pada jA_I. charana renu sira nayananha lA_I .. sunu munIsa bara darasana tore.n. agamu na kachhu pratIti mana more.n .. jo sukhu sujasu lokapati chahahI.n. karata manoratha sakuchata ahahI.n .. so sukhu sujasu sulabha mohi svAmI. saba sidhi tava darasana anugAmI .. kInhi binaya puni puni siru nA_I. phire mahIsu AsiShA pA_I .. chalI barAta nisAna bajA_I. mudita chhoTa ba.Da saba samudA_I .. rAmahi nirakhi grAma nara nArI. pA_i nayana phalu hohi.n sukhArI .. do\. bIcha bIcha bara bAsa kari maga loganha sukha deta. avadha samIpa punIta dina pahu.NchI A_i janeta .. 343 .. 󍊍 hane nisAna panava bara bAje. bheri sa.nkha dhuni haya gaya gAje .. jhA.Njhi birava Di.nDamI.n suhA_I. sarasa rAga bAjahi.n sahanA_I .. pura jana Avata akani barAtA. mudita sakala pulakAvali gAtA .. nija nija su.ndara sadana sa.NvAre. hATa bATa chauhaTa pura dvAre .. galI.n sakala aragajA.N si.nchA_I. jaha.N taha.N chauke.n chAru purA_I .. banA bajAru na jA_i bakhAnA. torana ketu patAka bitAnA .. saphala pUgaphala kadali rasAlA. rope bakula kada.nba tamAlA .. lage subhaga taru parasata dharanI. manimaya AlabAla kala karanI .. do\. bibidha bhA.Nti ma.ngala kalasa gR^iha gR^iha rache sa.NvAri. sura brahmAdi sihAhi.n saba raghubara purI nihAri .. 344 .. bhUpa bhavana tehi avasara sohA. rachanA dekhi madana manu mohA .. ma.ngala saguna manoharatA_I. ridhi sidhi sukha sa.npadA suhA_I .. janu uchhAha saba sahaja suhA_e. tanu dhari dhari dasaratha dasaratha gR^iha.N chhA_e .. dekhana hetu rAma baidehI. kahahu lAlasA hohi na kehI .. jutha jUtha mili chalI.n su_Asini. nija chhabi nidarahi.n madana bilAsani .. sakala suma.ngala saje.n AratI. gAvahi.n janu bahu beSha bhAratI .. bhUpati bhavana kolAhalu ho_I. jA_i na barani sama_u sukhu so_I .. kausalyAdi rAma mahatArI.n. prema bibasa tana dasA bisArI.n .. do\. di_e dAna bipranha bipula pUji ganesa purArI. pramudita parama daridra janu pA_i padAratha chAri .. 345 .. moda pramoda bibasa saba mAtA. chalahi.n na charana sithila bha_e gAtA .. rAma darasa hita ati anurAgI.n. parichhani sAju sajana saba lAgI.n .. bibidha bidhAna bAjane bAje. ma.ngala mudita sumitrA.N sAje .. harada dUba dadhi pallava phUlA. pAna pUgaphala ma.ngala mUlA .. achchhata a.nkura lochana lAjA. ma.njula ma.njari tulasi birAjA .. chhuhe puraTa ghaTa sahaja suhA_e. madana sakuna janu nI.Da banA_e .. saguna su.ngadha na jAhi.n bakhAnI. ma.ngala sakala sajahi.n saba rAnI .. rachI.n AratI.n bahuta bidhAnA. mudita karahi.n kala ma.ngala gAnA .. do\. kanaka thAra bhari ma.ngalanhi kamala karanhi li_e.N mAta. chalI.n mudita parichhani karana pulaka pallavita gAta .. 346 .. dhUpa dhUma nabhu mechaka bhaya_U. sAvana ghana ghama.nDu janu Thaya_U .. surataru sumana mAla sura baraShahi.n. manahu.N balAka avali manu karaShahi.n .. ma.njula manimaya ba.ndanivAre. manahu.N pAkaripu chApa sa.NvAre .. pragaTahi.n durahi.n aTanha para bhAmini. chAru chapala janu damakahi.n dAmini .. du.ndubhi dhuni ghana garajani ghorA. jAchaka chAtaka dAdura morA .. sura sugandha suchi baraShahi.n bArI. sukhI sakala sasi pura nara nArI .. sama_u jAnI gura Ayasu dInhA. pura prabesu raghukulamani kInhA .. sumiri sa.nbhu girajA ganarAjA. mudita mahIpati sahita samAjA .. do\. hohi.n saguna baraShahi.n sumana sura du.ndubhI.n bajA_i. bibudha badhU nAchahi.n mudita ma.njula ma.ngala gA_i .. 347 .. mAgadha sUta ba.ndi naTa nAgara. gAvahi.n jasu tihu loka ujAgara .. jaya dhuni bimala beda bara bAnI. dasa disi suni_a suma.ngala sAnI .. bipula bAjane bAjana lAge. nabha sura nagara loga anurAge .. bane barAtI barani na jAhI.n. mahA mudita mana sukha na samAhI.n .. purabAsiMha taba rAya johAre. dekhata rAmahi bha_e sukhAre .. karahi.n nichhAvari manigana chIrA. bAri bilochana pulaka sarIrA .. Arati karahi.n mudita pura nArI. haraShahi.n nirakhi ku.Nara bara chArI .. sibikA subhaga ohAra ughArI. dekhi dulahininha hohi.n sukhArI .. do\. ehi bidhi sabahI deta sukhu A_e rAjadu_Ara. mudita mAtu paruchhani karahi.n badhunha sameta kumAra .. 348 .. karahi.n AratI bArahi.n bArA. premu pramodu kahai ko pArA .. bhUShana mani paTa nAnA jAtI .. karahI nichhAvari aganita bhA.NtI .. badhunha sameta dekhi suta chArI. paramAna.nda magana mahatArI .. puni puni sIya rAma chhabi dekhI .. mudita saphala jaga jIvana lekhI .. sakhI.n sIya mukha puni puni chAhI. gAna karahi.n nija sukR^ita sarAhI .. baraShahi.n sumana chhanahi.n chhana devA. nAchahi.n gAvahi.n lAvahi.n sevA .. dekhi manohara chAri_u jorI.n. sArada upamA sakala Dha.NDhorI.n .. deta na banahi.n nipaTa laghu lAgI. ekaTaka rahI.n rUpa anurAgI.n .. do\. nigama nIti kula rIti kari aragha pA.Nva.De deta. badhunha sahita suta parichhi saba chalI.n lavA_i niketa .. 349 .. chAri si.nghAsana sahaja suhA_e. janu manoja nija hAtha banA_e .. tinha para ku_a.Nri ku_a.Nra baiThAre. sAdara pAya punita pakhAre .. dhUpa dIpa naibeda beda bidhi. pUje bara dulahini ma.ngalanidhi .. bArahi.n bAra AratI karahI.n. byajana chAru chAmara sira DharahI.n .. bastu aneka nichhAvara hohI.n. bharI.n pramoda mAtu saba sohI.n .. pAvA parama tattva janu jogI.n. amR^ita lahe_u janu sa.ntata rogI.n .. janama ra.nka janu pArasa pAvA. a.ndhahi lochana lAbhu suhAvA .. mUka badana janu sArada chhA_I. mAnahu.N samara sUra jaya pA_I .. do\. ehi sukha te sata koTi guna pAvahi.n mAtu ana.ndu .. bhA_inha sahita bi_Ahi ghara A_e raghukulacha.ndu .. 350(ka) .. loka rIta jananI karahi.n bara dulahini sakuchAhi.n. modu binodu biloki ba.Da rAmu manahi.n musakAhi.n .. 350(kha) .. deva pitara pUje bidhi nIkI. pUjI.n sakala bAsanA jI kI .. sabahi.n ba.ndi mAgahi.n baradAnA. bhA_inha sahita rAma kalyAnA .. a.ntarahita sura AsiSha dehI.n. mudita mAtu a.nchala bhari le.nhI.n .. bhUpati boli barAtI lInhe. jAna basana mani bhUShana dInhe .. Ayasu pA_i rAkhi ura rAmahi. mudita ga_e saba nija nija dhAmahi .. pura nara nAri sakala pahirA_e. ghara ghara bAjana lage badhA_e .. jAchaka jana jAchahi jo_i jo_I. pramudita rA_u dehi.n so_i so_I .. sevaka sakala bajani_A nAnA. pUrana ki_e dAna sanamAnA .. do\. de.nhi.n asIsa johAri saba gAvahi.n guna gana gAtha. taba gura bhUsura sahita gR^iha.N gavanu kInha naranAtha .. 351 .. jo basiShTha anusAsana dInhI. loka beda bidhi sAdara kInhI .. bhUsura bhIra dekhi saba rAnI. sAdara uThI.n bhAgya ba.Da jAnI .. pAya pakhAri sakala anhavA_e. pUji bhalI bidhi bhUpa jevA.Ne .. Adara dAna prema paripoShe. deta asIsa chale mana toShe .. bahu bidhi kInhi gAdhisuta pUjA. nAtha mohi sama dhanya na dUjA .. kInhi prasa.nsA bhUpati bhUrI. rAninha sahita lInhi paga dhUrI .. bhItara bhavana dInha bara bAsu. mana jogavata raha nR^ipa ranivAsU .. pUje gura pada kamala bahorI. kInhi binaya ura prIti na thorI .. do\. badhunha sameta kumAra saba rAninha sahita mahIsu. puni puni ba.ndata gura charana deta asIsa munIsu .. 352 .. binaya kInhi ura ati anurAge.n. suta sa.npadA rAkhi saba Age.n .. negu mAgi muninAyaka lInhA. AsirabAdu bahuta bidhi dInhA .. ura dhari rAmahi sIya sametA. haraShi kInha gura gavanu niketA .. biprabadhU saba bhUpa bolA_I. chaila chAru bhUShana pahirA_I .. bahuri bolA_i su_Asini lInhI.n. ruchi bichAri pahirAvani dInhI.n .. negI nega joga saba lehI.n. ruchi anurupa bhUpamani dehI.n .. priya pAhune pUjya je jAne. bhUpati bhalI bhA.Nti sanamAne .. deva dekhi raghubIra bibAhU. baraShi prasUna prasa.nsi uchhAhU .. do\. chale nisAna bajA_i sura nija nija pura sukha pA_i. kahata parasapara rAma jasu prema na hR^idaya.N samA_i .. 353 .. saba bidhi sabahi samadi naranAhU. rahA hR^idaya.N bhari pUri uchhAhU .. jaha.N ranivAsu tahA.N pagu dhAre. sahita bahUTinha ku_a.Nra nihAre .. li_e goda kari moda sametA. ko kahi saka_i bhaya_u sukhu jetA .. badhU saprema goda baiThArI.n. bAra bAra hiya.N haraShi dulArI.n .. dekhi samAju mudita ranivAsU. saba ke.n ura ana.nda kiyo bAsU .. kahe_u bhUpa jimi bhaya_u bibAhU. suni haraShu hota saba kAhU .. janaka rAja guna sIlu ba.DA_I. prIti rIti sa.npadA suhA_I .. bahubidhi bhUpa bhATa jimi baranI. rAnI.n saba pramudita suni karanI .. do\. sutanha sameta nahA_i nR^ipa boli bipra gura gyAti. bhojana kInha aneka bidhi gharI pa.ncha ga_i rAti .. 354 .. ma.ngalagAna karahi.n bara bhAmini. bhai sukhamUla manohara jAmini .. a.Ncha_i pAna saba kAhU.N pA_e. straga suga.ndha bhUShita chhabi chhA_e .. rAmahi dekhi rajAyasu pA_I. nija nija bhavana chale sira nA_I .. prema pramoda binodu ba.DhA_I. sama_u samAju manoharatA_I .. kahi na sakahi sata sArada sesU. beda bira.nchi mahesa ganesU .. so mai kahau.n kavana bidhi baranI. bhUminAgu sira dhara_i ki dharanI .. nR^ipa saba bhA.Nti sabahi sanamAnI. kahi mR^idu bachana bolA_I rAnI .. badhU larikanI.n para ghara A_I.n. rAkhehu nayana palaka kI nA_I .. do\. larikA shramita unIda basa sayana karAvahu jA_i. asa kahi ge bishrAmagR^iha.N rAma charana chitu lA_i .. 355 .. bhUpa bachana suni sahaja suhA_e. jarita kanaka mani pala.Nga DasA_e .. subhaga surabhi paya phena samAnA. komala kalita supetI.n nAnA .. upabarahana bara barani na jAhI.n. straga suga.ndha manima.ndira mAhI.n .. ratanadIpa suThi chAru cha.NdovA. kahata na bana_i jAna jehi.n jovA .. seja ruchira rachi rAmu uThA_e. prema sameta pala.Nga pau.DhA_e .. agyA puni puni bhA_inha dInhI. nija nija seja sayana tinha kInhI .. dekhi syAma mR^idu ma.njula gAtA. kahahi.n saprema bachana saba mAtA .. mAraga jAta bhayAvani bhArI. kehi bidhi tAta tA.DakA mArI .. do\. ghora nisAchara bikaTa bhaTa samara ganahi.n nahi.n kAhu .. mAre sahita sahAya kimi khala mArIcha subAhu .. 356 .. muni prasAda bali tAta tumhArI. Isa aneka karavare.n TArI .. makha rakhavArI kari duhu.N bhA_I. guru prasAda saba bidyA pA_I .. munitaya tarI lagata paga dhUrI. kIrati rahI bhuvana bhari pUrI .. kamaTha pIThi pabi kUTa kaThorA. nR^ipa samAja mahu.N siva dhanu torA .. bisva bijaya jasu jAnaki pA_I. A_e bhavana byAhi saba bhA_I .. sakala amAnuSha karama tumhAre. kevala kausika kR^ipA.N sudhAre .. Aju suphala jaga janamu hamArA. dekhi tAta bidhubadana tumhArA .. je dina ga_e tumhahi binu dekhe.n. te bira.nchi jani pArahi.n lekhe.n .. do\. rAma pratoShI.n mAtu saba kahi binIta bara baina. sumiri sa.nbhu gura bipra pada ki_e nIdabasa naina .. 357 .. nIda_u.N badana soha suThi lonA. manahu.N sA.Njha sarasIruha sonA .. ghara ghara karahi.n jAgarana nArI.n. dehi.n parasapara ma.ngala gArI.n .. purI birAjati rAjati rajanI. rAnI.n kahahi.n bilokahu sajanI .. su.ndara badhunha sAsu lai so_I. phanikanha janu siramani ura go_I .. prAta punIta kAla prabhu jAge. arunachU.Da bara bolana lAge .. ba.ndi mAgadhanhi gunagana gA_e. purajana dvAra johArana A_e .. ba.ndi bipra sura gura pitu mAtA. pA_i asIsa mudita saba bhrAtA .. jananinha sAdara badana nihAre. bhUpati sa.nga dvAra pagu dhAre .. do\. kInha saucha saba sahaja suchi sarita punIta nahA_i. prAtakriyA kari tAta pahi.n A_e chAri_u bhA_i .. 358 .. navAnhapArAyaNa,tIsarA vishrAma bhUpa biloki li_e ura lA_I. baiThai haraShi rajAyasu pA_I .. dekhi rAmu saba sabhA ju.DAnI. lochana lAbha avadhi anumAnI .. puni basiShTu muni kausika A_e. subhaga Asananhi muni baiThA_e .. sutanha sameta pUji pada lAge. nirakhi rAmu do_u gura anurAge .. kahahi.n basiShTu dharama itihAsA. sunahi.n mahIsu sahita ranivAsA .. muni mana agama gAdhisuta karanI. mudita basiShTa bipula bidhi baranI .. bole bAmade_u saba sA.NchI. kIrati kalita loka tihu.N mAchI .. suni Ana.ndu bhaya_u saba kAhU. rAma lakhana ura adhika uchhAhU .. do\. ma.ngala moda uchhAha nita jAhi.n divasa ehi bhA.Nti. umagI avadha ana.nda bhari adhika adhika adhikAti .. 359 .. sudina sodhi kala ka.nkana chhaure. ma.ngala moda binoda na thore .. nita nava sukhu sura dekhi sihAhI.n. avadha janma jAchahi.n bidhi pAhI.n .. bisvAmitru chalana nita chahahI.n. rAma saprema binaya basa rahahI.n .. dina dina sayaguna bhUpati bhA_U. dekhi sarAha mahAmunirA_U .. mAgata bidA rA_u anurAge. sutanha sameta ThA.Dha bhe Age .. nAtha sakala sa.npadA tumhArI. mai.n sevaku sameta suta nArI .. karaba sadA larikanaH para chhohU. darasana deta rahaba muni mohU .. asa kahi rA_u sahita suta rAnI. pare_u charana mukha Ava na bAnI .. dInha asIsa bipra bahu bhA.NtI. chale na prIti rIti kahi jAtI .. rAmu saprema sa.nga saba bhA_I. Ayasu pA_i phire pahu.NchA_I .. do\. rAma rUpu bhUpati bhagati byAhu uchhAhu ana.ndu. jAta sarAhata manahi.n mana mudita gAdhikulacha.ndu .. 360 .. bAmadeva raghukula gura gyAnI. bahuri gAdhisuta kathA bakhAnI .. suni muni sujasu manahi.n mana rA_U. baranata Apana punya prabhA_U .. bahure loga rajAyasu bhaya_U. sutanha sameta nR^ipati gR^iha.N gaya_U .. jaha.N taha.N rAma byAhu sabu gAvA. sujasu punIta loka tihu.N chhAvA .. A_e byAhi rAmu ghara jaba te.n. basa_i ana.nda avadha saba taba te.n .. prabhu bibAha.N jasa bhaya_u uchhAhU. sakahi.n na barani girA ahinAhU .. kabikula jIvanu pAvana jAnI .. rAma sIya jasu ma.ngala khAnI .. tehi te mai.n kachhu kahA bakhAnI. karana punIta hetu nija bAnI .. chha.n\. nija girA pAvani karana kArana rAma jasu tulasI kahyo. raghubIra charita apAra bAridhi pAru kabi kaune.n lahyo .. upabIta byAha uchhAha ma.ngala suni je sAdara gAvahI.n. baidehi rAma prasAda te jana sarbadA sukhu pAvahI.n .. so\. siya raghubIra bibAhu je saprema gAvahi.n sunahi.n. tinha kahu.N sadA uchhAhu ma.ngalAyatana rAma jasu .. 361 .. mAsapArAyaNa, bArahavA.N vishrAma iti shrImadrAmacharitamAnase sakalakalikaluShabidhva.nsane prathamaH sopAnaH samAptaH. (bAlakANDa samApta) ## \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}