% Text title : Shri Ram Charit Manas - uttarakand % File name : manas7\_i.itx % Category : raama, tulasIdAsa, hindi % Location : doc\_z\_otherlang\_hindi % Author : Goswami Tulasidas % Transliterated by : Mr. Balram J. Rathore, Ratlam, M.P., a retired railway driver % Description-comments : Awadhi, Converted from ISCII to ITRANS % Acknowledge-Permission: Dr. Vineet Chaitanya, vc@iiit.net % Latest update : August 28, 2021 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study % and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of % any website or individuals or for commercial purpose without permission. % Please help to maintain respect for volunteer spirit. % \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=100pt \let\usedvng=\Largedvng % for 1 column \pagenumbering{itrans} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\LARGEdvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\obeyspaceslines} %% \begin{document} \engtitle{.. Shri Ram Charit Manas ..}## \itxtitle{.. shrI rAma charita mAnasa ..}##\endtitles ## shrI gaNeshAya namaH shrIjAnakIvallabho vijayate shrIrAmacharitamAnasa saptama sopAna (uttarakANDa) shloka kekIkaNThAbhanIla.n suravaravilasadviprapAdAbjachihna.n shobhADhya.n pItavastra.n sarasijanayana.n sarvadA suprasannam. pANau nArAchachApa.n kapinikarayuta.n bandhunA sevyamAna.n naumIDya.n jAnakIsha.n raghuvaramanisha.n puShpakArUDharAmam .. 1 .. kosalendrapadaka~njama~njulau komalAvajamaheshavanditau. jAnakIkarasarojalAlitau chintakasya manabhR^i~NgasaDginau .. 2 .. kunda_indudaragaurasundara.n ambikApatimabhIShTasiddhidam. kAruNIkakalaka~njalochana.n naumi sha.nkaramana.ngamochanam .. 3 .. do\. rahA eka dina avadhi kara ati Arata pura loga. jaha.N taha.N sochahi.n nAri nara kR^isa tana rAma biyoga .. saguna hohi.n su.ndara sakala mana prasanna saba kera. prabhu Agavana janAva janu nagara ramya chahu.N phera .. kausalyAdi mAtu saba mana ana.nda asa ho_i. Aya_u prabhu shrI anuja juta kahana chahata aba ko_i .. bharata nayana bhuja dachchhina pharakata bArahi.n bAra. jAni saguna mana haraSha ati lAge karana bichAra .. rahe_u eka dina avadhi adhArA. samujhata mana dukha bhaya_u apArA .. kArana kavana nAtha nahi.n Aya_u. jAni kuTila kidhau.n mohi bisarAya_u .. ahaha dhanya lachhimana ba.DabhAgI. rAma padArabi.ndu anurAgI .. kapaTI kuTila mohi prabhu chInhA. tAte nAtha sa.nga nahi.n lInhA .. jau.n karanI samujhai prabhu morI. nahi.n nistAra kalapa sata korI .. jana avaguna prabhu mAna na kA_U. dIna ba.ndhu ati mR^idula subhA_U .. mori jiya.N bharosa dR^i.Dha so_I. milihahi.n rAma saguna subha ho_I .. bIte.n avadhi rahahi jau.n prAnA. adhama kavana jaga mohi samAnA .. do\. rAma biraha sAgara maha.N bharata magana mana hota. bipra rUpa dhari pavana suta A_i gaya_u janu pota .. 1(ka) .. baiThi dekhi kusAsana jaTA mukuTa kR^isa gAta. rAma rAma raghupati japata stravata nayana jalajAta .. 1(kha) .. dekhata hanUmAna ati haraShe_u. pulaka gAta lochana jala baraShe_u .. mana maha.N bahuta bhA.Nti sukha mAnI. bole_u shravana sudhA sama bAnI .. jAsu biraha.N sochahu dina rAtI. raTahu nira.ntara guna gana pA.NtI .. raghukula tilaka sujana sukhadAtA. Aya_u kusala deva muni trAtA .. ripu rana jIti sujasa sura gAvata. sItA sahita anuja prabhu Avata .. sunata bachana bisare saba dUkhA. tR^iShAva.nta jimi pA_i piyUShA .. ko tumha tAta kahA.N te A_e. mohi parama priya bachana sunA_e .. mAruta suta mai.n kapi hanumAnA. nAmu mora sunu kR^ipAnidhAnA .. dInaba.ndhu raghupati kara ki.nkara. sunata bharata bhe.nTe_u uThi sAdara .. milata prema nahi.n hR^idaya.N samAtA. nayana stravata jala pulakita gAtA .. kapi tava darasa sakala dukha bIte. mile Aju mohi rAma pirIte .. bAra bAra bUjhI kusalAtA. to kahu.N de_u.N kAha sunu bhrAtA .. ehi sa.ndesa sarisa jaga mAhI.n. kari bichAra dekhe_u.N kachhu nAhI.n .. nAhina tAta urina mai.n tohI. aba prabhu charita sunAvahu mohI .. taba hanuma.nta nA_i pada mAthA. kahe sakala raghupati guna gAthA .. kahu kapi kabahu.N kR^ipAla gosA_I.n. sumirahi.n mohi dAsa kI nA_I.n .. chha.n\. nija dAsa jyo.n raghuba.nsabhUShana kabahu.N mama sumirana kar yo. suni bharata bachana binIta ati kapi pulakita tana charananhi par yo .. raghubIra nija mukha jAsu guna gana kahata aga jaga nAtha jo. kAhe na ho_i binIta parama punIta sadaguna si.ndhu so .. do\. rAma prAna priya nAtha tumha satya bachana mama tAta. puni puni milata bharata suni haraSha na hR^idaya.N samAta .. 2(ka) .. so\. bharata charana siru nA_i turita gaya_u kapi rAma pahi.n. kahI kusala saba jA_i haraShi chale_u prabhu jAna cha.Dhi .. 2(kha) .. haraShi bharata kosalapura A_e. samAchAra saba gurahi sunA_e .. puni ma.ndira maha.N bAta janA_I. Avata nagara kusala raghurA_I .. sunata sakala jananI.n uThi dhA_I.n. kahi prabhu kusala bharata samujhA_I .. samAchAra purabAsiMha pA_e. nara aru nAri haraShi saba dhA_e .. dadhi durbA rochana phala phUlA. nava tulasI dala ma.ngala mUlA .. bhari bhari hema thAra bhAminI. gAvata chali.n si.ndhu si.ndhuragAminI .. je jaisehi.n taisehi.n uTi dhAvahi.n. bAla bR^iddha kaha.N sa.nga na lAvahi.n .. eka ekanha kaha.N bUjhahi.n bhA_I. tumha dekhe dayAla raghurA_I .. avadhapurI prabhu Avata jAnI. bha_I sakala sobhA kai khAnI .. baha_i suhAvana tribidha samIrA. bha_i sarajU ati nirmala nIrA .. do\. haraShita gura parijana anuja bhUsura bR^i.nda sameta. chale bharata mana prema ati sanmukha kR^ipAniketa .. 3(ka) .. bahutaka cha.DhI aTArinha nirakhahi.n gagana bimAna. dekhi madhura sura haraShita karahi.n suma.ngala gAna .. 3(kha) .. rAkA sasi raghupati pura si.ndhu dekhi haraShAna. ba.Dhayo kolAhala karata janu nAri tara.nga samAna .. 3(ga) .. ihA.N bhAnukula kamala divAkara. kapinha dekhAvata nagara manohara .. sunu kapIsa a.ngada la.nkesA. pAvana purI ruchira yaha desA .. jadyapi saba baiku.nTha bakhAnA. beda purAna bidita jagu jAnA .. avadhapurI sama priya nahi.n so_U. yaha prasa.nga jAna_i ko_u ko_U .. janmabhUmi mama purI suhAvani. uttara disi baha sarajU pAvani .. jA majjana te binahi.n prayAsA. mama samIpa nara pAvahi.n bAsA .. ati priya mohi ihA.N ke bAsI. mama dhAmadA purI sukha rAsI .. haraShe saba kapi suni prabhu bAnI. dhanya avadha jo rAma bakhAnI .. do\. Avata dekhi loga saba kR^ipAsi.ndhu bhagavAna. nagara nikaTa prabhu prere_u utare_u bhUmi bimAna .. 4(ka) .. utari kahe_u prabhu puShpakahi tumha kubera pahi.n jAhu. prerita rAma chale_u so haraShu birahu ati tAhu .. 4(kha) .. A_e bharata sa.nga saba logA. kR^isa tana shrIraghubIra biyogA .. bAmadeva basiShTha muninAyaka. dekhe prabhu mahi dhari dhanu sAyaka .. dhA_i dhare gura charana saroruha. anuja sahita ati pulaka tanoruha .. bhe.nTi kusala bUjhI munirAyA. hamare.n kusala tumhArihi.n dAyA .. sakala dvijanha mili nAya_u mAthA. dharma dhura.ndhara raghukulanAthA .. gahe bharata puni prabhu pada pa.nkaja. namata jinhahi sura muni sa.nkara aja .. pare bhUmi nahi.n uThata uThA_e. bara kari kR^ipAsi.ndhu ura lA_e .. syAmala gAta roma bha_e ThA.Dhe. nava rAjIva nayana jala bA.Dhe .. chha.n\. rAjIva lochana stravata jala tana lalita pulakAvali banI. ati prema hR^idaya.N lagA_i anujahi mile prabhu tribhu_ana dhanI .. prabhu milata anujahi soha mo pahi.n jAti nahi.n upamA kahI. janu prema aru si.ngAra tanu dhari mile bara suShamA lahI .. 1 .. bUjhata kR^ipAnidhi kusala bharatahi bachana begi na Ava_I. sunu sivA so sukha bachana mana te bhinna jAna jo pAva_I .. aba kusala kausalanAtha Arata jAni jana darasana diyo. bU.Data biraha bArIsa kR^ipAnidhAna mohi kara gahi liyo .. 2 .. do\. puni prabhu haraShi satruhana bhe.nTe hR^idaya.N lagA_i. lachhimana bharata mile taba parama prema do_u bhA_i .. 5 .. bharatAnuja lachhimana puni bhe.nTe. dusaha biraha sa.nbhava dukha meTe .. sItA charana bharata siru nAvA. anuja sameta parama sukha pAvA .. prabhu biloki haraShe purabAsI. janita biyoga bipati saba nAsI .. premAtura saba loga nihArI. kautuka kInha kR^ipAla kharArI .. amita rUpa pragaTe tehi kAlA. jathAjoga mile sabahi kR^ipAlA .. kR^ipAdR^iShTi raghubIra bilokI. ki_e sakala nara nAri bisokI .. chhana mahi.n sabahi mile bhagavAnA. umA marama yaha kAhu.N na jAnA .. ehi bidhi sabahi sukhI kari rAmA. Age.n chale sIla guna dhAmA .. kausalyAdi mAtu saba dhA_I. nirakhi bachchha janu dhenu lavA_I .. chha.n\. janu dhenu bAlaka bachchha taji gR^iha.N charana bana parabasa ga_I.n. dina a.nta pura rukha stravata thana hu.nkAra kari dhAvata bha_I .. ati prema saba mAtu bheTI.n bachana mR^idu bahubidhi kahe. ga_i biShama biyoga bhava tinha haraSha sukha aganita lahe .. do\. bheTe_u tanaya sumitrA.N rAma charana rati jAni. rAmahi milata kaike_I hR^idaya.N bahuta sakuchAni .. 6(ka) .. lachhimana saba mAtanha mili haraShe AsiSha pA_i. kaike_i kaha.N puni puni mile mana kara chhobhu na jA_i .. 6 .. sAsunha sabani milI baidehI. charananhi lAgi haraShu ati tehI .. dehi.n asIsa bUjhi kusalAtA. ho_i achala tumhAra ahivAtA .. saba raghupati mukha kamala bilokahi.n. ma.ngala jAni nayana jala rokahi.n .. kanaka thAra Arati utArahi.n. bAra bAra prabhu gAta nihArahi.n .. nAnA bhA.Nti nichhAvari karahI.n. paramAna.nda haraSha ura bharahI.n .. kausalyA puni puni raghubIrahi. chitavati kR^ipAsi.ndhu ranadhIrahi .. hR^idaya.N bichArati bArahi.n bArA. kavana bhA.Nti la.nkApati mArA .. ati sukumAra jugala mere bAre. nisichara subhaTa mahAbala bhAre .. do\. lachhimana aru sItA sahita prabhuhi bilokati mAtu. paramAna.nda magana mana puni puni pulakita gAtu .. 7 .. la.nkApati kapIsa nala nIlA. jAmava.nta a.ngada subhasIlA .. hanumadAdi saba bAnara bIrA. dhare manohara manuja sarIrA .. bharata saneha sIla brata nemA. sAdara saba baranahi.n ati premA .. dekhi nagarabAsiMha kai rItI. sakala sarAhahi prabhu pada prItI .. puni raghupati saba sakhA bolA_e. muni pada lAgahu sakala sikhA_e .. gura basiShTa kulapUjya hamAre. inha kI kR^ipA.N danuja rana mAre .. e saba sakhA sunahu muni mere. bha_e samara sAgara kaha.N bere .. mama hita lAgi janma inha hAre. bharatahu te mohi adhika pi_Are .. suni prabhu bachana magana saba bha_e. nimiSha nimiSha upajata sukha na_e .. do\. kausalyA ke charananhi puni tinha nAya_u mAtha .. AsiSha dInhe haraShi tumha priya mama jimi raghunAtha .. 8(ka) .. sumana bR^iShTi nabha sa.nkula bhavana chale sukhaka.nda. cha.DhI aTArinha dekhahi.n nagara nAri nara bR^i.nda .. 8(kha) .. ka.nchana kalasa bichitra sa.NvAre. sabahi.n dhare saji nija nija dvAre .. ba.ndanavAra patAkA ketU. sabanhi banA_e ma.ngala hetU .. bIthI.n sakala suga.ndha si.nchA_I. gajamani rachi bahu chauka purA_I .. nAnA bhA.Nti suma.ngala sAje. haraShi nagara nisAna bahu bAje .. jaha.N taha.N nAri nichhAvara karahI.n. dehi.n asIsa haraSha ura bharahI.n .. ka.nchana thAra AratI nAnA. jubatI saje.n karahi.n subha gAnA .. karahi.n AratI Aratihara ke.n. raghukula kamala bipina dinakara ke.n .. pura sobhA sa.npati kalyAnA. nigama seSha sAradA bakhAnA .. te_u yaha charita dekhi Thagi rahahI.n. umA tAsu guna nara kimi kahahI.n .. do\. nAri kumudinI.n avadha sara raghupati biraha dinesa. asta bha_e.N bigasata bha_I.n nirakhi rAma rAkesa .. 9(ka) .. hohi.n saguna subha bibidha bidhi bAjahi.n gagana nisAna. pura nara nAri sanAtha kari bhavana chale bhagavAna .. 9(kha) .. prabhu jAnI kaike_I lajAnI. prathama tAsu gR^iha ga_e bhavAnI .. tAhi prabodhi bahuta sukha dInhA. puni nija bhavana gavana hari kInhA .. kR^ipAsi.ndhu jaba ma.ndira ga_e. pura nara nAri sukhI saba bha_e .. gura basiShTa dvija li_e bulA_I. Aju sugharI sudina samudA_I .. saba dvija dehu haraShi anusAsana. rAmacha.ndra baiThahi.n si.nghAsana .. muni basiShTa ke bachana suhA_e. sunata sakala bipranha ati bhA_e .. kahahi.n bachana mR^idu bipra anekA. jaga abhirAma rAma abhiShekA .. aba munibara bila.nba nahi.n kIje. mahArAja kaha.N tilaka karIjai .. do\. taba muni kahe_u suma.ntra sana sunata chale_u haraShA_i. ratha aneka bahu bAji gaja turata sa.NvAre jA_i .. 10(ka) .. jaha.N taha.N dhAvana paTha_i puni ma.ngala drabya magA_i. haraSha sameta basiShTa pada puni siru nAya_u A_i .. 10(kha) .. navAnhapArAyaNa, AThavA.N vishrAma avadhapurI ati ruchira banA_I. devanha sumana bR^iShTi jhari lA_I .. rAma kahA sevakanha bulA_I. prathama sakhanha anhavAvahu jA_I .. sunata bachana jaha.N taha.N jana dhA_e. sugrIvAdi turata anhavA_e .. puni karunAnidhi bharatu ha.NkAre. nija kara rAma jaTA niru_Are .. anhavA_e prabhu tIni_u bhA_I. bhagata bachhala kR^ipAla raghurA_I .. bharata bhAgya prabhu komalatA_I. seSha koTi sata sakahi.n na gA_I .. puni nija jaTA rAma bibarA_e. gura anusAsana mAgi nahA_e .. kari majjana prabhu bhUShana sAje. a.nga ana.nga dekhi sata lAje .. do\. sAsunha sAdara jAnakihi majjana turata karA_i. dibya basana bara bhUShana a.Nga a.Nga saje banA_i .. 11(ka) .. rAma bAma disi sobhati ramA rUpa guna khAni. dekhi mAtu saba haraShI.n janma suphala nija jAni .. 11(kha) .. sunu khagesa tehi avasara brahmA siva muni bR^i.nda. cha.Dhi bimAna A_e saba sura dekhana sukhaka.nda .. 11(ga) .. prabhu biloki muni mana anurAgA. turata dibya si.nghAsana mAgA .. rabi sama teja so barani na jA_I. baiThe rAma dvijanha siru nA_I .. janakasutA sameta raghurA_I. pekhi praharaShe muni samudA_I .. beda ma.ntra taba dvijanha uchAre. nabha sura muni jaya jayati pukAre .. prathama tilaka basiShTa muni kInhA. puni saba bipranha Ayasu dInhA .. suta biloki haraShI.n mahatArI. bAra bAra AratI utArI .. bipranha dAna bibidha bidhi dInhe. jAchaka sakala ajAchaka kInhe .. si.nghAsana para tribhu_ana sA_I. dekhi suranha du.ndubhI.n bajA_I.n .. chha.n\. nabha du.ndubhI.n bAjahi.n bipula ga.ndharba ki.nnara gAvahI.n. nAchahi.n apachharA bR^i.nda paramAna.nda sura muni pAvahI.n .. bharatAdi anuja bibhIShanA.ngada hanumadAdi sameta te. gahe.n chhatra chAmara byajana dhanu asi charma sakti birAjate .. 1 .. shrI sahita dinakara ba.nsa bUShana kAma bahu chhabi soha_I. nava a.nbudhara bara gAta a.nbara pIta sura mana moha_I .. mukuTA.ngadAdi bichitra bhUShana a.nga a.nganhi prati saje. a.nbhoja nayana bisAla ura bhuja dhanya nara nirakha.nti je .. 2 .. do\. vaha sobhA samAja sukha kahata na bana_i khagesa. baranahi.n sArada seSha shruti so rasa jAna mahesa .. 12(ka) .. bhinna bhinna astuti kari ga_e sura nija nija dhAma. ba.ndI beSha beda taba A_e jaha.N shrIrAma .. 12(kha) .. prabhu sarbagya kInha ati Adara kR^ipAnidhAna. lakhe_u na kAhU.N marama kachhu lage karana guna gAna .. 12(ga) .. chha.n\. jaya saguna nirguna rUpa anUpa bhUpa siromane. dasaka.ndharAdi pracha.nDa nisichara prabala khala bhuja bala hane .. avatAra nara sa.nsAra bhAra bibha.nji dAruna dukha dahe. jaya pranatapAla dayAla prabhu sa.njukta sakti namAmahe .. 1 .. tava biShama mAyA basa surAsura nAga nara aga jaga hare. bhava pa.ntha bhramata amita divasa nisi kAla karma gunani bhare .. je nAtha kari karunA biloke tribidhi dukha te nirbahe. bhava kheda chhedana dachchha hama kahu.N rachchha rAma namAmahe .. 2 .. je gyAna mAna bimatta tava bhava harani bhakti na AdarI. te pA_i sura durlabha padAdapi parata hama dekhata harI .. bisvAsa kari saba Asa parihari dAsa tava je ho_i rahe. japi nAma tava binu shrama tarahi.n bhava nAtha so samarAmahe .. 3 .. je charana siva aja pUjya raja subha parasi munipatinI tarI. nakha nirgatA muni ba.nditA treloka pAvani surasarI .. dhvaja kulisa a.nkusa ka.nja juta bana phirata ka.nTaka kina lahe. pada ka.nja dva.nda muku.nda rAma ramesa nitya bhajAmahe .. 4 .. abyaktamUlamanAdi taru tvacha chAri nigamAgama bhane. ShaTa ka.ndha sAkhA pa.ncha bIsa aneka parna sumana ghane .. phala jugala bidhi kaTu madhura beli akeli jehi Ashrita rahe. pallavata phUlata navala nita sa.nsAra biTapa namAmahe .. 5 .. je brahma ajamadvaitamanubhavagamya manapara dhyAvahI.n. te kahahu.N jAnahu.N nAtha hama tava saguna jasa nita gAvahI.n .. karunAyatana prabhu sadagunAkara deva yaha bara mAgahI.n. mana bachana karma bikAra taji tava charana hama anurAgahI.n .. 6 .. do\. saba ke dekhata bedanha binatI kInhi udAra. a.ntardhAna bha_e puni ga_e brahma AgAra .. 13(ka) .. bainateya sunu sa.nbhu taba A_e jaha.N raghubIra. binaya karata gadagada girA pUrita pulaka sarIra .. 13(kha) .. chha.n\. jaya rAma ramAramana.n samana.n. bhava tApa bhayAkula pAhi jana.n .. avadhesa suresa ramesa bibho. saranAgata mAgata pAhi prabho .. 1 .. dasasIsa binAsana bIsa bhujA. kR^ita dUri mahA mahi bhUri rujA .. rajanIchara bR^i.nda pata.nga rahe. sara pAvaka teja pracha.nDa dahe .. 2 .. mahi ma.nDala ma.nDana chArutara.n. dhR^ita sAyaka chApa niSha.nga bara.n .. mada moha mahA mamatA rajanI. tama pu.nja divAkara teja anI .. 3 .. manajAta kirAta nipAta ki_e. mR^iga loga kubhoga sarena hi_e .. hati nAtha anAthani pAhi hare. biShayA bana pAva.Nra bhUli pare .. 4 .. bahu roga biyoganhi loga ha_e. bhavada.nghri nirAdara ke phala e .. bhava si.ndhu agAdha pare nara te. pada pa.nkaja prema na je karate .. 5 .. ati dIna malIna dukhI nitahI.n. jinha ke pada pa.nkaja prIti nahI.n .. avala.nba bhava.nta kathA jinha ke .. priya sa.nta ana.nta sadA tinha ke.n .. 6 .. nahi.n rAga na lobha na mAna madA .. tinha ke.n sama baibhava vA bipadA .. ehi te tava sevaka hota mudA. muni tyAgata joga bharosa sadA .. 7 .. kari prema nira.ntara nema li_e.N. pada pa.nkaja sevata suddha hi_e.N .. sama mAni nirAdara AdarahI. saba sa.nta sukhI bichara.nti mahI .. 8 .. muni mAnasa pa.nkaja bhR^i.nga bhaje. raghubIra mahA ranadhIra aje .. tava nAma japAmi namAmi harI. bhava roga mahAgada mAna arI .. 9 .. guna sIla kR^ipA paramAyatana.n. pranamAmi nira.ntara shrIramana.n .. raghuna.nda nika.ndaya dva.ndvaghana.n. mahipAla bilokaya dIna jana.n .. 10 .. do\. bAra bAra bara mAga_u.N haraShi dehu shrIra.nga. pada saroja anapAyanI bhagati sadA satasa.nga .. 14(ka) .. barani umApati rAma guna haraShi ga_e kailAsa. taba prabhu kapinha divA_e saba bidhi sukhaprada bAsa .. 14(kha) .. sunu khagapati yaha kathA pAvanI. tribidha tApa bhava bhaya dAvanI .. mahArAja kara subha abhiShekA. sunata lahahi.n nara birati bibekA .. je sakAma nara sunahi.n je gAvahi.n. sukha sa.npati nAnA bidhi pAvahi.n .. sura durlabha sukha kari jaga mAhI.n. a.ntakAla raghupati pura jAhI.n .. sunahi.n bimukta birata aru biSha_I. lahahi.n bhagati gati sa.npati na_I .. khagapati rAma kathA mai.n baranI. svamati bilAsa trAsa dukha haranI .. birati bibeka bhagati dR^i.Dha karanI. moha nadI kaha.N su.ndara taranI .. nita nava ma.ngala kausalapurI. haraShita rahahi.n loga saba kurI .. nita na_i prIti rAma pada pa.nkaja. sabake.n jinhahi namata siva muni aja .. ma.ngana bahu prakAra pahirA_e. dvijanha dAna nAnA bidhi pA_e .. do\. brahmAna.nda magana kapi saba ke.n prabhu pada prIti. jAta na jAne divasa tinha ga_e mAsa ShaTa bIti .. 15 .. bisare gR^iha sapanehu.N sudhi nAhI.n. jimi paradroha sa.nta mana mAhI .. taba raghupati saba sakhA bolA_e. A_i sabanhi sAdara siru nA_e .. parama prIti samIpa baiThAre. bhagata sukhada mR^idu bachana uchAre .. tumha ati kInha mori sevakA_I. mukha para kehi bidhi karau.n ba.DA_I .. tAte mohi tumha ati priya lAge. mama hita lAgi bhavana sukha tyAge .. anuja rAja sa.npati baidehI. deha geha parivAra sanehI .. saba mama priya nahi.n tumhahi samAnA. mR^iShA na kaha_u.N mora yaha bAnA .. saba ke priya sevaka yaha nItI. more.n adhika dAsa para prItI .. do\. aba gR^iha jAhu sakhA saba bhajehu mohi dR^i.Dha nema. sadA sarbagata sarbahita jAni karehu ati prema .. 16 .. suni prabhu bachana magana saba bha_e. ko hama kahA.N bisari tana ga_e .. ekaTaka rahe jori kara Age. sakahi.n na kachhu kahi ati anurAge .. parama prema tinha kara prabhu dekhA. kahA bibidha bidhi gyAna biseShA .. prabhu sanmukha kachhu kahana na pArahi.n. puni puni charana saroja nihArahi.n .. taba prabhu bhUShana basana magA_e. nAnA ra.nga anUpa suhA_e .. sugrIvahi prathamahi.n pahirA_e. basana bharata nija hAtha banA_e .. prabhu prerita lachhimana pahirA_e. la.nkApati raghupati mana bhA_e .. a.ngada baiTha rahA nahi.n DolA. prIti dekhi prabhu tAhi na bolA .. do\. jAmava.nta nIlAdi saba pahirA_e raghunAtha. hiya.N dhari rAma rUpa saba chale nA_i pada mAtha .. 17(ka) .. taba a.ngada uThi nA_i siru sajala nayana kara jori. ati binIta bole_u bachana manahu.N prema rasa bori .. 17(kha) .. sunu sarbagya kR^ipA sukha si.ndho. dIna dayAkara Arata ba.ndho .. maratI bera nAtha mohi bAlI. gaya_u tumhArehi ko.nchhe.n ghAlI .. asarana sarana biradu sa.nbhArI. mohi jani tajahu bhagata hitakArI .. more.n tumha prabhu gura pitu mAtA. jA_u.N kahA.N taji pada jalajAtA .. tumhahi bichAri kahahu naranAhA. prabhu taji bhavana kAja mama kAhA .. bAlaka gyAna buddhi bala hInA. rAkhahu sarana nAtha jana dInA .. nIchi Tahala gR^iha kai saba kariha_u.N. pada pa.nkaja biloki bhava tariha_u.N .. asa kahi charana pare_u prabhu pAhI. aba jani nAtha kahahu gR^iha jAhI .. do\. a.ngada bachana binIta suni raghupati karunA sI.nva. prabhu uThA_i ura lAya_u sajala nayana rAjIva .. 18(ka) .. nija ura mAla basana mani bAlitanaya pahirA_i. bidA kInhi bhagavAna taba bahu prakAra samujhA_i .. 18(kha) .. bharata anuja saumitra sametA. paThavana chale bhagata kR^ita chetA .. a.ngada hR^idaya.N prema nahi.n thorA. phiri phiri chitava rAma kI.n orA .. bAra bAra kara da.nDa pranAmA. mana asa rahana kahahi.n mohi rAmA .. rAma bilokani bolani chalanI. sumiri sumiri sochata ha.Nsi milanI .. prabhu rukha dekhi binaya bahu bhAShI. chale_u hR^idaya.N pada pa.nkaja rAkhI .. ati Adara saba kapi pahu.NchA_e. bhA_inha sahita bharata puni A_e .. taba sugrIva charana gahi nAnA. bhA.Nti binaya kInhe hanumAnA .. dina dasa kari raghupati pada sevA. puni tava charana dekhiha_u.N devA .. punya pu.nja tumha pavanakumArA. sevahu jA_i kR^ipA AgArA .. asa kahi kapi saba chale tura.ntA. a.ngada kaha_i sunahu hanuma.ntA .. do\. kahehu da.nDavata prabhu sai.n tumhahi kaha_u.N kara jori. bAra bAra raghunAyakahi surati karA_ehu mori .. 19(ka) .. asa kahi chale_u bAlisuta phiri Aya_u hanuma.nta. tAsu prIti prabhu sana kahi magana bha_e bhagava.nta .. !9(kha) .. kulisahu chAhi kaThora ati komala kusumahu chAhi. chitta khagesa rAma kara samujhi para_i kahu kAhi .. 19(ga) .. puni kR^ipAla liyo boli niShAdA. dInhe bhUShana basana prasAdA .. jAhu bhavana mama sumirana karehU. mana krama bachana dharma anusarehU .. tumha mama sakhA bharata sama bhrAtA. sadA rahehu pura Avata jAtA .. bachana sunata upajA sukha bhArI. pare_u charana bhari lochana bArI .. charana nalina ura dhari gR^iha AvA. prabhu subhA_u parijananhi sunAvA .. raghupati charita dekhi purabAsI. puni puni kahahi.n dhanya sukharAsI .. rAma rAja bai.nThe.n trelokA. haraShita bha_e ga_e saba sokA .. bayaru na kara kAhU sana ko_I. rAma pratApa biShamatA kho_I .. do\. baranAshrama nija nija dharama banirata beda patha loga. chalahi.n sadA pAvahi.n sukhahi nahi.n bhaya soka na roga .. 20 .. daihika daivika bhautika tApA. rAma rAja nahi.n kAhuhi byApA .. saba nara karahi.n paraspara prItI. chalahi.n svadharma nirata shruti nItI .. chAri_u charana dharma jaga mAhI.n. pUri rahA sapanehu.N agha nAhI.n .. rAma bhagati rata nara aru nArI. sakala parama gati ke adhikArI .. alpamR^ityu nahi.n kavani_u pIrA. saba su.ndara saba biruja sarIrA .. nahi.n daridra ko_u dukhI na dInA. nahi.n ko_u abudha na lachchhana hInA .. saba nirda.nbha dharmarata punI. nara aru nAri chatura saba gunI .. saba gunagya pa.nDita saba gyAnI. saba kR^itagya nahi.n kapaTa sayAnI .. do\. rAma rAja nabhagesa sunu sacharAchara jaga mAhi.n .. kAla karma subhAva guna kR^ita dukha kAhuhi nAhi.n .. 21 .. bhUmi sapta sAgara mekhalA. eka bhUpa raghupati kosalA .. bhu_ana aneka roma prati jAsU. yaha prabhutA kachhu bahuta na tAsU .. so mahimA samujhata prabhu kerI. yaha baranata hInatA ghanerI .. so_u mahimA khagesa jinha jAnI. phirI ehi.n charita tinhahu.N rati mAnI .. so_u jAne kara phala yaha lIlA. kahahi.n mahA munibara damasIlA .. rAma rAja kara sukha sa.npadA. barani na saka_i phanIsa sAradA .. saba udAra saba para upakArI. bipra charana sevaka nara nArI .. ekanAri brata rata saba jhArI. te mana bacha krama pati hitakArI .. do\. da.nDa jatinha kara bheda jaha.N nartaka nR^itya samAja. jItahu manahi suni_a asa rAmacha.ndra ke.n rAja .. 22 .. phUlahi.n pharahi.n sadA taru kAnana. rahahi eka sa.Nga gaja pa.nchAnana .. khaga mR^iga sahaja bayaru bisarA_I. sabanhi paraspara prIti ba.DhA_I .. kUjahi.n khaga mR^iga nAnA bR^i.ndA. abhaya charahi.n bana karahi.n ana.ndA .. sItala surabhi pavana baha ma.ndA. gU.njata ali lai chali makara.ndA .. latA biTapa mAge.n madhu chavahI.n. manabhAvato dhenu paya stravahI.n .. sasi sa.npanna sadA raha dharanI. tretA.N bha_i kR^itajuga kai karanI .. pragaTI.n girinha bibidha mani khAnI. jagadAtamA bhUpa jaga jAnI .. saritA sakala bahahi.n bara bArI. sItala amala svAda sukhakArI .. sAgara nija marajAdA.N rahahI.n. DArahi.n ratna taTanhi nara lahahI.n .. sarasija sa.nkula sakala ta.DAgA. ati prasanna dasa disA bibhAgA .. do\. bidhu mahi pUra mayUkhanhi rabi tapa jetanehi kAja. mAge.n bArida dehi.n jala rAmacha.ndra ke rAja .. 23 .. koTinha bAjimedha prabhu kInhe. dAna aneka dvijanha kaha.N dInhe .. shruti patha pAlaka dharma dhura.ndhara. gunAtIta aru bhoga pura.ndara .. pati anukUla sadA raha sItA. sobhA khAni susIla binItA .. jAnati kR^ipAsi.ndhu prabhutA_I. sevati charana kamala mana lA_I .. jadyapi gR^iha.N sevaka sevakinI. bipula sadA sevA bidhi gunI .. nija kara gR^iha paricharajA kara_I. rAmacha.ndra Ayasu anusara_I .. jehi bidhi kR^ipAsi.ndhu sukha mAna_i. so_i kara shrI sevA bidhi jAna_i .. kausalyAdi sAsu gR^iha mAhI.n. seva_i sabanhi mAna mada nAhI.n .. umA ramA brahmAdi ba.nditA. jagada.nbA sa.ntatamani.nditA .. do\. jAsu kR^ipA kaTAchchhu sura chAhata chitava na so_i. rAma padArabi.nda rati karati subhAvahi kho_i .. 24 .. sevahi.n sAnakUla saba bhA_I. rAma charana rati ati adhikA_I .. prabhu mukha kamala bilokata rahahI.n. kabahu.N kR^ipAla hamahi kachhu kahahI.n .. rAma karahi.n bhrAtanha para prItI. nAnA bhA.Nti sikhAvahi.n nItI .. haraShita rahahi.n nagara ke logA. karahi.n sakala sura durlabha bhogA .. ahanisi bidhihi manAvata rahahI.n. shrIraghubIra charana rati chahahI.n .. du_i suta sundara sItA.N jA_e. lava kusa beda purAnanha gA_e .. do_u bija_I bina_I guna ma.ndira. hari pratibi.nba manahu.N ati su.ndara .. du_i du_i suta saba bhrAtanha kere. bha_e rUpa guna sIla ghanere .. do\. gyAna girA gotIta aja mAyA mana guna pAra. so_i sachchidAna.nda ghana kara nara charita udAra .. 25 .. prAtakAla sara_U kari majjana. baiThahi.n sabhA.N sa.nga dvija sajjana .. beda purAna basiShTa bakhAnahi.n. sunahi.n rAma jadyapi saba jAnahi.n .. anujanha sa.njuta bhojana karahI.n. dekhi sakala jananI.n sukha bharahI.n .. bharata satruhana dona_u bhA_I. sahita pavanasuta upabana jA_I .. bUjhahi.n baiThi rAma guna gAhA. kaha hanumAna sumati avagAhA .. sunata bimala guna ati sukha pAvahi.n. bahuri bahuri kari binaya kahAvahi.n .. saba ke.n gR^iha gR^iha hohi.n purAnA. rAmacharita pAvana bidhi nAnA .. nara aru nAri rAma guna gAnahi.n. karahi.n divasa nisi jAta na jAnahi.n .. do\. avadhapurI bAsiMha kara sukha sa.npadA samAja. sahasa seSha nahi.n kahi sakahi.n jaha.N nR^ipa rAma birAja .. 26 .. nAradAdi sanakAdi munIsA. darasana lAgi kosalAdhIsA .. dina prati sakala ajodhyA Avahi.n. dekhi nagaru birAgu bisarAvahi.n .. jAtarUpa mani rachita aTArI.n. nAnA ra.nga ruchira gacha DhArI.n .. pura chahu.N pAsa koTa ati su.ndara. rache ka.NgUrA ra.nga ra.nga bara .. nava graha nikara anIka banA_I. janu gherI amarAvati A_I .. mahi bahu ra.nga rachita gacha kA.NchA. jo biloki munibara mana nAchA .. dhavala dhAma Upara nabha chu.nbata. kalasa manahu.N rabi sasi duti ni.ndata .. bahu mani rachita jharokhA bhrAjahi.n. gR^iha gR^iha prati mani dIpa birAjahi.n .. chha.n\. mani dIpa rAjahi.n bhavana bhrAjahi.n deharI.n bidruma rachI. mani kha.nbha bhIti bira.nchi birachI kanaka mani marakata khachI .. su.ndara manohara ma.ndirAyata ajira ruchira phaTika rache. prati dvAra dvAra kapATa puraTa banA_i bahu bajranhi khache .. do\. chAru chitrasAlA gR^iha gR^iha prati likhe banA_i. rAma charita je nirakha muni te mana lehi.n chorA_i .. 27 .. sumana bATikA sabahi.n lagA_I. bibidha bhA.Nti kari jatana banA_I .. latA lalita bahu jAti suhA_I. phUlahi.n sadA ba.nsata ki nA_I .. gu.njata madhukara mukhara manohara. mAruta tribidha sadA baha su.ndara .. nAnA khaga bAlakanhi ji_A_e. bolata madhura u.DAta suhA_e .. mora ha.nsa sArasa pArAvata. bhavanani para sobhA ati pAvata .. jaha.N taha.N dekhahi.n nija parichhAhI.n. bahu bidhi kUjahi.n nR^itya karAhI.n .. suka sArikA pa.DhAvahi.n bAlaka. kahahu rAma raghupati janapAlaka .. rAja du_Ara sakala bidhi chArU. bIthI.n chauhaTa rUchira bajArU .. chha.n\. bAjAra ruchira na bana_i baranata bastu binu gatha pA_i_e. jaha.N bhUpa ramAnivAsa taha.N kI sa.npadA kimi gA_i_e .. baiThe bajAja sarApha banika aneka manahu.N kubera te. saba sukhI saba sachcharita su.ndara nAri nara sisu jaraTha je .. do\. uttara disi sarajU baha nirmala jala ga.nbhIra. bA.Ndhe ghATa manohara svalpa pa.nka nahi.n tIra .. 28 .. dUri pharAka ruchira so ghATA. jaha.N jala pi_ahi.n bAji gaja ThATA .. panighaTa parama manohara nAnA. tahA.N na puruSha karahi.n asnAnA .. rAjaghATa saba bidhi su.ndara bara. majjahi.n tahA.N barana chAri_u nara .. tIra tIra devanha ke ma.ndira. chahu.N disi tinha ke upabana su.ndara .. kahu.N kahu.N saritA tIra udAsI. basahi.n gyAna rata muni sa.nnyAsI .. tIra tIra tulasikA suhA_I. bR^i.nda bR^i.nda bahu muninha lagA_I .. pura sobhA kachhu barani na jA_I. bAhera nagara parama ruchirA_I .. dekhata purI akhila agha bhAgA. bana upabana bApikA ta.DAgA .. chha.n\. bApI.n ta.DAga anUpa kUpa manoharAyata sohahI.n. sopAna su.ndara nIra nirmala dekhi sura muni mohahI.n .. bahu ra.nga ka.nja aneka khaga kUjahi.n madhupa gu.njArahI.n. ArAma ramya pikAdi khaga rava janu pathika ha.nkArahI.n .. do\. ramAnAtha jaha.N rAjA so pura barani ki jA_i. animAdika sukha sa.npadA rahI.n avadha saba chhA_i .. 29 .. jaha.N taha.N nara raghupati guna gAvahi.n. baiThi parasapara iha_i sikhAvahi.n .. bhajahu pranata pratipAlaka rAmahi. sobhA sIla rUpa guna dhAmahi .. jalaja bilochana syAmala gAtahi. palaka nayana iva sevaka trAtahi .. dhR^ita sara ruchira chApa tUnIrahi. sa.nta ka.nja bana rabi ranadhIrahi .. kAla karAla byAla khagarAjahi. namata rAma akAma mamatA jahi .. lobha moha mR^igajUtha kirAtahi. manasija kari hari jana sukhadAtahi .. sa.nsaya soka nibi.Da tama bhAnuhi. danuja gahana ghana dahana kR^isAnuhi .. janakasutA sameta raghubIrahi. kasa na bhajahu bha.njana bhava bhIrahi .. bahu bAsanA masaka hima rAsihi. sadA ekarasa aja abinAsihi .. muni ra.njana bha.njana mahi bhArahi. tulasidAsa ke prabhuhi udArahi .. do\. ehi bidhi nagara nAri nara karahi.n rAma guna gAna. sAnukUla saba para rahahi.n sa.ntata kR^ipAnidhAna .. 30 .. jaba te rAma pratApa khagesA. udita bhaya_u ati prabala dinesA .. pUri prakAsa rahe_u tihu.N lokA. bahutenha sukha bahutana mana sokA .. jinhahi soka te kaha_u.N bakhAnI. prathama abidyA nisA nasAnI .. agha ulUka jaha.N tahA.N lukAne. kAma krodha kairava sakuchAne .. bibidha karma guna kAla subhA_U. e chakora sukha lahahi.n na kA_U .. matsara mAna moha mada chorA. inha kara hunara na kavanihu.N orA .. dharama ta.DAga gyAna bigyAnA. e pa.nkaja bikase bidhi nAnA .. sukha sa.ntoSha birAga bibekA. bigata soka e koka anekA .. do\. yaha pratApa rabi jAke.n ura jaba kara_i prakAsa. pachhile bA.Dhahi.n prathama je kahe te pAvahi.n nAsa .. 31 .. bhrAtanha sahita rAmu eka bArA. sa.nga parama priya pavanakumArA .. su.ndara upabana dekhana ga_e. saba taru kusumita pallava na_e .. jAni samaya sanakAdika A_e. teja pu.nja guna sIla suhA_e .. brahmAna.nda sadA layalInA. dekhata bAlaka bahukAlInA .. rUpa dhare.n janu chAri_u bedA. samadarasI muni bigata bibhedA .. AsA basana byasana yaha tinhahI.n. raghupati charita ho_i taha.N sunahI.n .. tahA.N rahe sanakAdi bhavAnI. jaha.N ghaTasa.nbhava munibara gyAnI .. rAma kathA munibara bahu baranI. gyAna joni pAvaka jimi aranI .. do\. dekhi rAma muni Avata haraShi da.nDavata kInha. svAgata pU.Nchhi pIta paTa prabhu baiThana kaha.N dInha .. 32 .. kInha da.nDavata tIni_u.N bhA_I. sahita pavanasuta sukha adhikA_I .. muni raghupati chhabi atula bilokI. bha_e magana mana sake na rokI .. syAmala gAta saroruha lochana. su.ndaratA ma.ndira bhava mochana .. ekaTaka rahe nimeSha na lAvahi.n. prabhu kara jore.n sIsa navAvahi.n .. tinha kai dasA dekhi raghubIrA. stravata nayana jala pulaka sarIrA .. kara gahi prabhu munibara baiThAre. parama manohara bachana uchAre .. Aju dhanya mai.n sunahu munIsA. tumhare.n darasa jAhi.n agha khIsA .. ba.De bhAga pA_iba satasa.ngA. binahi.n prayAsa hohi.n bhava bha.ngA .. do\. sa.nta sa.nga apabarga kara kAmI bhava kara pa.ntha. kahahi sa.nta kabi kobida shruti purAna sadagra.ntha .. 33 .. suni prabhu bachana haraShi muni chArI. pulakita tana astuti anusArI .. jaya bhagava.nta ana.nta anAmaya. anagha aneka eka karunAmaya .. jaya nirguna jaya jaya guna sAgara. sukha ma.ndira su.ndara ati nAgara .. jaya i.ndirA ramana jaya bhUdhara. anupama aja anAdi sobhAkara .. gyAna nidhAna amAna mAnaprada. pAvana sujasa purAna beda bada .. tagya kR^itagya agyatA bha.njana. nAma aneka anAma nira.njana .. sarba sarbagata sarba urAlaya. basasi sadA hama kahu.N paripAlaya .. dva.nda bipati bhava pha.nda bibha.njaya. hradi basi rAma kAma mada ga.njaya .. do\. paramAna.nda kR^ipAyatana mana paripUrana kAma. prema bhagati anapAyanI dehu hamahi shrIrAma .. 34 .. dehu bhagati raghupati ati pAvani. tribidha tApa bhava dApa nasAvani .. pranata kAma suradhenu kalapataru. ho_i prasanna dIjai prabhu yaha baru .. bhava bAridhi ku.nbhaja raghunAyaka. sevata sulabha sakala sukha dAyaka .. mana sa.nbhava dAruna dukha dAraya. dInaba.ndhu samatA bistAraya .. Asa trAsa iriShAdi nivAraka. binaya bibeka birati bistAraka .. bhUpa mauli mana ma.nDana dharanI. dehi bhagati sa.nsR^iti sari taranI .. muni mana mAnasa ha.nsa nira.ntara. charana kamala ba.ndita aja sa.nkara .. raghukula ketu setu shruti rachchhaka. kAla karama subhA_u guna bhachchhaka .. tArana tarana harana saba dUShana. tulasidAsa prabhu tribhuvana bhUShana .. do\. bAra bAra astuti kari prema sahita siru nA_i. brahma bhavana sanakAdi ge ati abhIShTa bara pA_i .. 35 .. sanakAdika bidhi loka sidhA_e. bhrAtanha rAma charana siru nA_e .. pUchhata prabhuhi sakala sakuchAhI.n. chitavahi.n saba mArutasuta pAhI.n .. suni chahahi.n prabhu mukha kai bAnI. jo suni ho_i sakala bhrama hAnI .. a.ntarajAmI prabhu sabha jAnA. bUjhata kahahu kAha hanumAnA .. jori pAni kaha taba hanuma.ntA. sunahu dInadayAla bhagava.ntA .. nAtha bharata kachhu pU.Nchhana chahahI.n. prasna karata mana sakuchata ahahI.n .. tumha jAnahu kapi mora subhA_U. bharatahi mohi kachhu a.ntara kA_U .. suni prabhu bachana bharata gahe charanA. sunahu nAtha pranatArati haranA .. do\. nAtha na mohi sa.ndeha kachhu sapanehu.N soka na moha. kevala kR^ipA tumhArihi kR^ipAna.nda sa.ndoha .. 36 .. kara_u.N kR^ipAnidhi eka DhiThA_I. mai.n sevaka tumha jana sukhadA_I .. sa.ntanha kai mahimA raghurA_I. bahu bidhi beda purAnanha gA_I .. shrImukha tumha puni kInhi ba.DA_I. tinha para prabhuhi prIti adhikA_I .. sunA chaha_u.N prabhu tinha kara lachchhana. kR^ipAsi.ndhu guna gyAna bichachchhana .. sa.nta asa.nta bheda bilagA_I. pranatapAla mohi kahahu bujhA_I .. sa.ntanha ke lachchhana sunu bhrAtA. aganita shruti purAna bikhyAtA .. sa.nta asa.ntanhi kai asi karanI. jimi kuThAra cha.ndana AcharanI .. kATa_i parasu malaya sunu bhA_I. nija guna de_i suga.ndha basA_I .. do\. tAte sura sIsanha cha.Dhata jaga ballabha shrIkha.nDa. anala dAhi pITata ghanahi.n parasu badana yaha da.nDa .. 37 .. biShaya ala.npaTa sIla gunAkara. para dukha dukha sukha sukha dekhe para .. sama abhUtaripu bimada birAgI. lobhAmaraSha haraSha bhaya tyAgI .. komalachita dInanha para dAyA. mana bacha krama mama bhagati amAyA .. sabahi mAnaprada Apu amAnI. bharata prAna sama mama te prAnI .. bigata kAma mama nAma parAyana. sA.nti birati binatI muditAyana .. sItalatA saralatA mayatrI. dvija pada prIti dharma janayatrI .. e saba lachchhana basahi.n jAsu ura. jAnehu tAta sa.nta sa.ntata phura .. sama dama niyama nIti nahi.n Dolahi.n. paruSha bachana kabahU.N nahi.n bolahi.n .. do\. ni.ndA astuti ubhaya sama mamatA mama pada ka.nja. te sajjana mama prAnapriya guna ma.ndira sukha pu.nja .. 38 .. sanahu asa.ntanha kera subhA_U. bhUlehu.N sa.ngati kari_a na kA_U .. tinha kara sa.nga sadA dukhadA_I. jimi kalapahi ghAla_i harahA_I .. khalanha hR^idaya.N ati tApa biseShI. jarahi.n sadA para sa.npati dekhI .. jaha.N kahu.N ni.ndA sunahi.n parA_I. haraShahi.n manahu.N parI nidhi pA_I .. kAma krodha mada lobha parAyana. nirdaya kapaTI kuTila malAyana .. bayaru akArana saba kAhU so.n. jo kara hita anahita tAhU so.n .. jhUTha_i lenA jhUTha_i denA. jhUTha_i bhojana jhUTha chabenA .. bolahi.n madhura bachana jimi morA. khA_i mahA ati hR^idaya kaThorA .. do\. para drohI para dAra rata para dhana para apabAda. te nara pA.Nvara pApamaya deha dhare.n manujAda .. 39 .. lobha_i o.Dhana lobha_i DAsana. sistrodara para jamapura trAsa na .. kAhU kI jau.n sunahi.n ba.DA_I. svAsa lehi.n janu jU.DI A_I .. jaba kAhU kai dekhahi.n bipatI. sukhI bha_e mAnahu.N jaga nR^ipatI .. svAratha rata parivAra birodhI. la.npaTa kAma lobha ati krodhI .. mAtu pitA gura bipra na mAnahi.n. Apu ga_e aru ghAlahi.n Anahi.n .. karahi.n moha basa droha parAvA. sa.nta sa.nga hari kathA na bhAvA .. avaguna si.ndhu ma.ndamati kAmI. beda bidUShaka paradhana svAmI .. bipra droha para droha biseShA. da.nbha kapaTa jiya.N dhare.n subeShA .. do\. aise adhama manuja khala kR^itajuga tretA nAhi.n. dvApara kachhuka bR^i.nda bahu ho_ihahi.n kalijuga mAhi.n .. 40 .. para hita sarisa dharma nahi.n bhA_I. para pI.DA sama nahi.n adhamA_I .. nirnaya sakala purAna beda kara. kahe_u.N tAta jAnahi.n kobida nara .. nara sarIra dhari je para pIrA. karahi.n te sahahi.n mahA bhava bhIrA .. karahi.n moha basa nara agha nAnA. svAratha rata paraloka nasAnA .. kAlarUpa tinha kaha.N mai.n bhrAtA. subha aru asubha karma phala dAtA .. asa bichAri je parama sayAne. bhajahi.n mohi sa.nsR^ita dukha jAne .. tyAgahi.n karma subhAsubha dAyaka. bhajahi.n mohi sura nara muni nAyaka .. sa.nta asa.ntanha ke guna bhAShe. te na parahi.n bhava jinha lakhi rAkhe .. do\. sunahu tAta mAyA kR^ita guna aru doSha aneka. guna yaha ubhaya na dekhi_ahi.n dekhi_a so abibeka .. 41 .. shrImukha bachana sunata saba bhA_I. haraShe prema na hR^idaya.N samA_I .. karahi.n binaya ati bArahi.n bArA. hanUmAna hiya.N haraSha apArA .. puni raghupati nija ma.ndira ga_e. ehi bidhi charita karata nita na_e .. bAra bAra nArada muni Avahi.n. charita punIta rAma ke gAvahi.n .. nita nava charana dekhi muni jAhI.n. brahmaloka saba kathA kahAhI.n .. suni bira.nchi atisaya sukha mAnahi.n. puni puni tAta karahu guna gAnahi.n .. sanakAdika nAradahi sarAhahi.n. jadyapi brahma nirata muni Ahahi.n .. suni guna gAna samAdhi bisArI .. sAdara sunahi.n parama adhikArI .. do\. jIvanamukta brahmapara charita sunahi.n taji dhyAna. je hari kathA.N na karahi.n rati tinha ke hiya pAShAna .. 42 .. eka bAra raghunAtha bolA_e. gura dvija purabAsI saba A_e .. baiThe gura muni aru dvija sajjana. bole bachana bhagata bhava bha.njana .. sanahu sakala purajana mama bAnI. kaha_u.N na kachhu mamatA ura AnI .. nahi.n anIti nahi.n kachhu prabhutA_I. sunahu karahu jo tumhahi sohA_I .. so_i sevaka priyatama mama so_I. mama anusAsana mAnai jo_I .. jau.n anIti kachhu bhAShau.n bhA_I. tau.n mohi barajahu bhaya bisarA_I .. ba.De.n bhAga mAnuSha tanu pAvA. sura durlabha saba gra.nthinha gAvA .. sAdhana dhAma mochchha kara dvArA. pA_i na jehi.n paraloka sa.NvArA .. do\. so paratra dukha pAva_i sira dhuni dhuni pachhitA_i. kAlahi karmahi Isvarahi mithyA doSha lagA_i .. 43 .. ehi tana kara phala biShaya na bhA_I. svarga_u svalpa a.nta dukhadA_I .. nara tanu pA_i biShaya.N mana dehI.n. palaTi sudhA te saTha biSha lehI.n .. tAhi kabahu.N bhala kaha_i na ko_I. gu.njA graha_i parasa mani kho_I .. Akara chAri lachchha chaurAsI. joni bhramata yaha jiva abinAsI .. phirata sadA mAyA kara prerA. kAla karma subhAva guna gherA .. kabahu.Nka kari karunA nara dehI. deta Isa binu hetu sanehI .. nara tanu bhava bAridhi kahu.N bero. sanmukha maruta anugraha mero .. karanadhAra sadagura dR^i.Dha nAvA. durlabha sAja sulabha kari pAvA .. do\. jo na tarai bhava sAgara nara samAja asa pA_i. so kR^ita ni.ndaka ma.ndamati AtmAhana gati jA_i .. 44 .. jau.n paraloka ihA.N sukha chahahU. suni mama bachana hrR^idaya.N dR^i.Dha gahahU .. sulabha sukhada mAraga yaha bhA_I. bhagati mori purAna shruti gA_I .. gyAna agama pratyUha anekA. sAdhana kaThina na mana kahu.N TekA .. karata kaShTa bahu pAva_i ko_U. bhakti hIna mohi priya nahi.n so_U .. bhakti suta.ntra sakala sukha khAnI. binu satasa.nga na pAvahi.n prAnI .. punya pu.nja binu milahi.n na sa.ntA. satasa.ngati sa.nsR^iti kara a.ntA .. punya eka jaga mahu.N nahi.n dUjA. mana krama bachana bipra pada pUjA .. sAnukUla tehi para muni devA. jo taji kapaTu kara_i dvija sevA .. do\. aura_u eka guputa mata sabahi kaha_u.N kara jori. sa.nkara bhajana binA nara bhagati na pAva_i mori .. 45 .. kahahu bhagati patha kavana prayAsA. joga na makha japa tapa upavAsA .. sarala subhAva na mana kuTilA_I. jathA lAbha sa.ntoSha sadA_I .. mora dAsa kahA_i nara AsA. kara_i tau kahahu kahA bisvAsA .. bahuta kaha_u.N kA kathA ba.DhA_I. ehi Acharana basya mai.n bhA_I .. baira na bigraha Asa na trAsA. sukhamaya tAhi sadA saba AsA .. anAra.nbha aniketa amAnI. anagha aroSha dachchha bigyAnI .. prIti sadA sajjana sa.nsargA. tR^ina sama biShaya svarga apabargA .. bhagati pachchha haTha nahi.n saThatA_I. duShTa tarka saba dUri bahA_I .. do\. mama guna grAma nAma rata gata mamatA mada moha. tA kara sukha so_i jAna_i parAna.nda sa.ndoha .. 46 .. sunata sudhAsama bachana rAma ke. gahe sabani pada kR^ipAdhAma ke .. janani janaka gura ba.ndhu hamAre. kR^ipA nidhAna prAna te pyAre .. tanu dhanu dhAma rAma hitakArI. saba bidhi tumha pranatArati hArI .. asi sikha tumha binu de_i na ko_U. mAtu pitA svAratha rata o_U .. hetu rahita jaga juga upakArI. tumha tumhAra sevaka asurArI .. svAratha mIta sakala jaga mAhI.n. sapanehu.N prabhu paramAratha nAhI.n .. sabake bachana prema rasa sAne. suni raghunAtha hR^idaya.N haraShAne .. nija nija gR^iha ga_e Ayasu pA_I. baranata prabhu batakahI suhA_I .. do\. \-umA avadhabAsI nara nAri kR^itAratha rUpa. brahma sachchidAna.nda ghana raghunAyaka jaha.N bhUpa .. 47 .. eka bAra basiShTa muni A_e. jahA.N rAma sukhadhAma suhA_e .. ati Adara raghunAyaka kInhA. pada pakhAri pAdodaka lInhA .. rAma sunahu muni kaha kara jorI. kR^ipAsi.ndhu binatI kachhu morI .. dekhi dekhi Acharana tumhArA. hota moha mama hR^idaya.N apArA .. mahimA amita beda nahi.n jAnA. mai.n kehi bhA.Nti kaha_u.N bhagavAnA .. uparohitya karma ati ma.ndA. beda purAna sumR^iti kara ni.ndA .. jaba na le_u.N mai.n taba bidhi mohI. kahA lAbha Age.n suta tohI .. paramAtamA brahma nara rUpA. ho_ihi raghukula bhUShana bhUpA .. do\. \-taba mai.n hR^idaya.N bichArA joga jagya brata dAna. jA kahu.N kari_a so paiha_u.N dharma na ehi sama Ana .. 48 .. japa tapa niyama joga nija dharmA. shruti sa.nbhava nAnA subha karmA .. gyAna dayA dama tIratha majjana. jaha.N lagi dharma kahata shruti sajjana .. Agama nigama purAna anekA. pa.Dhe sune kara phala prabhu ekA .. taba pada pa.nkaja prIti nira.ntara. saba sAdhana kara yaha phala su.ndara .. chhUTa_i mala ki malahi ke dho_e.N. ghR^ita ki pAva ko_i bAri bilo_e.N .. prema bhagati jala binu raghurA_I. abhi_a.ntara mala kabahu.N na jA_I .. so_i sarbagya tagya so_i pa.nDita. so_i guna gR^iha bigyAna akha.nDita .. dachchha sakala lachchhana juta so_I. jAke.n pada saroja rati ho_I .. do\. nAtha eka bara mAga_u.N rAma kR^ipA kari dehu. janma janma prabhu pada kamala kabahu.N ghaTai jani nehu .. 49 .. asa kahi muni basiShTa gR^iha A_e. kR^ipAsi.ndhu ke mana ati bhA_e .. hanUmAna bharatAdika bhrAtA. sa.nga li_e sevaka sukhadAtA .. puni kR^ipAla pura bAhera ga_e. gaja ratha turaga magAvata bha_e .. dekhi kR^ipA kari sakala sarAhe. di_e uchita jinha jinha te_i chAhe .. harana sakala shrama prabhu shrama pA_I. ga_e jahA.N sItala ava.NrA_I .. bharata dInha nija basana DasA_I. baiThe prabhu sevahi.n saba bhA_I .. mArutasuta taba mArUta kara_I. pulaka bapuSha lochana jala bhara_I .. hanUmAna sama nahi.n ba.DabhAgI. nahi.n ko_u rAma charana anurAgI .. girijA jAsu prIti sevakA_I. bAra bAra prabhu nija mukha gA_I .. do\. tehi.n avasara muni nArada A_e karatala bIna. gAvana lage rAma kala kIrati sadA nabIna .. 50 .. mAmavalokaya pa.nkaja lochana. kR^ipA bilokani socha bimochana .. nIla tAmarasa syAma kAma ari. hR^idaya ka.nja makara.nda madhupa hari .. jAtudhAna barUtha bala bha.njana. muni sajjana ra.njana agha ga.njana .. bhUsura sasi nava bR^i.nda balAhaka. asarana sarana dIna jana gAhaka .. bhuja bala bipula bhAra mahi kha.nDita. khara dUShana birAdha badha pa.nDita .. rAvanAri sukharUpa bhUpabara. jaya dasaratha kula kumuda sudhAkara .. sujasa purAna bidita nigamAgama. gAvata sura muni sa.nta samAgama .. kArunIka byalIka mada kha.nDana. saba bidhi kusala kosalA ma.nDana .. kali mala mathana nAma mamatAhana. tulasIdAsa prabhu pAhi pranata jana .. do\. prema sahita muni nArada barani rAma guna grAma. sobhAsi.ndhu hR^idaya.N dhari ga_e jahA.N bidhi dhAma .. 51 .. girijA sunahu bisada yaha kathA. mai.n saba kahI mori mati jathA .. rAma charita sata koTi apArA. shruti sAradA na baranai pArA .. rAma ana.nta ana.nta gunAnI. janma karma ana.nta nAmAnI .. jala sIkara mahi raja gani jAhI.n. raghupati charita na barani sirAhI.n .. bimala kathA hari pada dAyanI. bhagati ho_i suni anapAyanI .. umA kahi_u.N saba kathA suhA_I. jo bhusu.nDi khagapatihi sunA_I .. kachhuka rAma guna kahe_u.N bakhAnI. aba kA kahau.n so kahahu bhavAnI .. suni subha kathA umA haraShAnI. bolI ati binIta mR^idu bAnI .. dhanya dhanya mai.n dhanya purArI. sune_u.N rAma guna bhava bhaya hArI .. do\. tumharI kR^ipA.N kR^ipAyatana aba kR^itakR^itya na moha. jAne_u.N rAma pratApa prabhu chidAna.nda sa.ndoha .. 52(ka) .. nAtha tavAnana sasi sravata kathA sudhA raghubIra. shravana puTanhi mana pAna kari nahi.n aghAta matidhIra .. 52(kha) .. rAma charita je sunata aghAhI.n. rasa biseSha jAnA tinha nAhI.n .. jIvanamukta mahAmuni je_U. hari guna sunahI.n nira.ntara te_U .. bhava sAgara chaha pAra jo pAvA. rAma kathA tA kaha.N dR^i.Dha nAvA .. biSha_inha kaha.N puni hari guna grAmA. shravana sukhada aru mana abhirAmA .. shravanava.nta asa ko jaga mAhI.n. jAhi na raghupati charita sohAhI.n .. te ja.Da jIva nijAtmaka ghAtI. jinhahi na raghupati kathA sohAtI .. haricharitra mAnasa tumha gAvA. suni mai.n nAtha amiti sukha pAvA .. tumha jo kahI yaha kathA suhA_I. kAgabhasu.nDi garu.Da prati gA_I .. do\. birati gyAna bigyAna dR^i.Dha rAma charana ati neha. bAyasa tana raghupati bhagati mohi parama sa.ndeha .. 53 .. nara sahasra maha.N sunahu purArI. ko_u eka ho_i dharma bratadhArI .. dharmasIla koTika maha.N ko_I. biShaya bimukha birAga rata ho_I .. koTi birakta madhya shruti kaha_I. samyaka gyAna sakR^ita ko_u laha_I .. gyAnava.nta koTika maha.N ko_U. jIvanamukta sakR^ita jaga so_U .. tinha sahasra mahu.N saba sukha khAnI. durlabha brahmalIna bigyAnI .. dharmasIla birakta aru gyAnI. jIvanamukta brahmapara prAnI .. saba te so durlabha surarAyA. rAma bhagati rata gata mada mAyA .. so haribhagati kAga kimi pA_I. bisvanAtha mohi kahahu bujhA_I .. do\. rAma parAyana gyAna rata gunAgAra mati dhIra. nAtha kahahu kehi kArana pAya_u kAka sarIra .. 54 .. yaha prabhu charita pavitra suhAvA. kahahu kR^ipAla kAga kaha.N pAvA .. tumha kehi bhA.Nti sunA madanArI. kahahu mohi ati kautuka bhArI .. garu.Da mahAgyAnI guna rAsI. hari sevaka ati nikaTa nivAsI .. tehi.n kehi hetu kAga sana jA_I. sunI kathA muni nikara bihA_I .. kahahu kavana bidhi bhA sa.nbAdA. do_u haribhagata kAga uragAdA .. gauri girA suni sarala suhA_I. bole siva sAdara sukha pA_I .. dhanya satI pAvana mati torI. raghupati charana prIti nahi.n thorI .. sunahu parama punIta itihAsA. jo suni sakala loka bhrama nAsA .. upaja_i rAma charana bisvAsA. bhava nidhi tara nara binahi.n prayAsA .. do\. aisi_a prasna biha.ngapati kInha kAga sana jA_i. so saba sAdara kahiha_u.N sunahu umA mana lA_i .. 55 .. mai.n jimi kathA sunI bhava mochani. so prasa.nga sunu sumukhi sulochani .. prathama dachchha gR^iha tava avatArA. satI nAma taba rahA tumhArA .. dachchha jagya taba bhA apamAnA. tumha ati krodha taje taba prAnA .. mama anucharanha kInha makha bha.ngA. jAnahu tumha so sakala prasa.ngA .. taba ati socha bhaya_u mana more.n. dukhI bhaya_u.N biyoga priya tore.n .. su.ndara bana giri sarita ta.DAgA. kautuka dekhata phira_u.N berAgA .. giri sumera uttara disi dUrI. nIla saila eka sundara bhUrI .. tAsu kanakamaya sikhara suhA_e. chAri chAru more mana bhA_e .. tinha para eka eka biTapa bisAlA. baTa pIpara pAkarI rasAlA .. sailopari sara su.ndara sohA. mani sopAna dekhi mana mohA .. do\. \-sItala amala madhura jala jalaja bipula bahura.nga. kUjata kala rava ha.nsa gana gu.njata maju.nla bhR^i.nga .. 56 .. tehi.n giri ruchira basa_i khaga so_I. tAsu nAsa kalpA.nta na ho_I .. mAyA kR^ita guna doSha anekA. moha manoja Adi abibekA .. rahe byApi samasta jaga mAhI.n. tehi giri nikaTa kabahu.N nahi.n jAhI.n .. taha.N basi harihi bhaja_i jimi kAgA. so sunu umA sahita anurAgA .. pIpara taru tara dhyAna so dhara_I. jApa jagya pAkari tara kara_I .. A.Nba chhAha.N kara mAnasa pUjA. taji hari bhajanu kAju nahi.n dUjA .. bara tara kaha hari kathA prasa.ngA. Avahi.n sunahi.n aneka biha.ngA .. rAma charita bichItra bidhi nAnA. prema sahita kara sAdara gAnA .. sunahi.n sakala mati bimala marAlA. basahi.n nira.ntara je tehi.n tAlA .. jaba mai.n jA_i so kautuka dekhA. ura upajA Ana.nda biseShA .. do\. taba kachhu kAla marAla tanu dhari taha.N kInha nivAsa. sAdara suni raghupati guna puni Aya_u.N kailAsa .. 57 .. girijA kahe_u.N so saba itihAsA. mai.n jehi samaya gaya_u.N khaga pAsA .. aba so kathA sunahu jehI hetU. gaya_u kAga pahi.n khaga kula ketU .. jaba raghunAtha kInhi rana krI.DA. samujhata charita hoti mohi brI.DA .. i.ndrajIta kara Apu ba.NdhAyo. taba nArada muni garu.Da paThAyo .. ba.ndhana kATi gayo uragAdA. upajA hR^idaya.N pracha.nDa biShAdA .. prabhu ba.ndhana samujhata bahu bhA.NtI. karata bichAra uraga ArAtI .. byApaka brahma biraja bAgIsA. mAyA moha pAra paramIsA .. so avatAra sune_u.N jaga mAhI.n. dekhe_u.N so prabhAva kachhu nAhI.n .. do\. \-bhava ba.ndhana te chhUTahi.n nara japi jA kara nAma. kharcha nisAchara bA.Ndhe_u nAgapAsa so_i rAma .. 58 .. nAnA bhA.Nti manahi samujhAvA. pragaTa na gyAna hR^idaya.N bhrama chhAvA .. kheda khinna mana tarka ba.DhA_I. bhaya_u mohabasa tumharihi.n nA_I .. byAkula gaya_u devariShi pAhI.n. kahesi jo sa.nsaya nija mana mAhI.n .. suni nAradahi lAgi ati dAyA. sunu khaga prabala rAma kai mAyA .. jo gyAninha kara chita apahara_I. bari_A_I bimoha mana kara_I .. jehi.n bahu bAra nachAvA mohI. so_i byApI biha.ngapati tohI .. mahAmoha upajA ura tore.n. miTihi na begi kahe.n khaga more.n .. chaturAnana pahi.n jAhu khagesA. so_i karehu jehi ho_i nidesA .. do\. asa kahi chale devariShi karata rAma guna gAna. hari mAyA bala baranata puni puni parama sujAna .. 59 .. taba khagapati bira.nchi pahi.n gaya_U. nija sa.ndeha sunAvata bhaya_U .. suni bira.nchi rAmahi siru nAvA. samujhi pratApa prema ati chhAvA .. mana mahu.N kara_i bichAra bidhAtA. mAyA basa kabi kobida gyAtA .. hari mAyA kara amiti prabhAvA. bipula bAra jehi.n mohi nachAvA .. aga jagamaya jaga mama uparAjA. nahi.n Acharaja moha khagarAjA .. taba bole bidhi girA suhA_I. jAna mahesa rAma prabhutA_I .. bainateya sa.nkara pahi.n jAhU. tAta anata pUchhahu jani kAhU .. taha.N ho_ihi tava sa.nsaya hAnI. chale_u biha.nga sunata bidhi bAnI .. do\. paramAtura biha.ngapati Aya_u taba mo pAsa. jAta rahe_u.N kubera gR^iha rahihu umA kailAsa .. 60 .. tehi.n mama pada sAdara siru nAvA. puni Apana sa.ndeha sunAvA .. suni tA kari binatI mR^idu bAnI. parema sahita mai.n kahe_u.N bhavAnI .. milehu garu.Da mAraga maha.N mohI. kavana bhA.Nti samujhAvau.n tohI .. tabahi ho_i saba sa.nsaya bha.ngA. jaba bahu kAla kari_a satasa.ngA .. suni_a tahA.N hari kathA suhA_I. nAnA bhA.Nti muninha jo gA_I .. jehi mahu.N Adi madhya avasAnA. prabhu pratipAdya rAma bhagavAnA .. nita hari kathA hota jaha.N bhA_I. paThava_u.N tahA.N sunahi tumha jA_I .. jA_ihi sunata sakala sa.ndehA. rAma charana ho_ihi ati nehA .. do\. binu satasa.nga na hari kathA tehi binu moha na bhAga. moha ga_e.N binu rAma pada ho_i na dR^i.Dha anurAga .. 61 .. milahi.n na raghupati binu anurAgA. ki_e.N joga tapa gyAna birAgA .. uttara disi su.ndara giri nIlA. taha.N raha kAkabhusu.nDi susIlA .. rAma bhagati patha parama prabInA. gyAnI guna gR^iha bahu kAlInA .. rAma kathA so kaha_i nira.ntara. sAdara sunahi.n bibidha biha.ngabara .. jA_i sunahu taha.N hari guna bhUrI. ho_ihi moha janita dukha dUrI .. mai.n jaba tehi saba kahA bujhA_I. chale_u haraShi mama pada siru nA_I .. tAte umA na mai.n samujhAvA. raghupati kR^ipA.N maramu mai.n pAvA .. ho_ihi kInha kabahu.N abhimAnA. so khauvai chaha kR^ipAnidhAnA .. kachhu tehi te puni mai.n nahi.n rAkhA. samujha_i khaga khagahI kai bhAShA .. prabhu mAyA balava.nta bhavAnI. jAhi na moha kavana asa gyAnI .. do\. gyAni bhagata siromani tribhuvanapati kara jAna. tAhi moha mAyA nara pAva.Nra karahi.n gumAna .. 62(ka) .. mAsapArAyaNa, aTThA_IsavA.N vishrAma siva bira.nchi kahu.N moha_i ko hai bapurA Ana. asa jiya.N jAni bhajahi.n muni mAyA pati bhagavAna .. 62(kha) .. gaya_u garu.Da jaha.N basa_i bhusu.nDA. mati aku.nTha hari bhagati akha.nDA .. dekhi saila prasanna mana bhaya_U. mAyA moha socha saba gaya_U .. kari ta.DAga majjana jalapAnA. baTa tara gaya_u hR^idaya.N haraShAnA .. bR^iddha bR^iddha biha.nga taha.N A_e. sunai rAma ke charita suhA_e .. kathA ara.nbha karai so_i chAhA. tehI samaya gaya_u khaganAhA .. Avata dekhi sakala khagarAjA. haraShe_u bAyasa sahita samAjA .. ati Adara khagapati kara kInhA. svAgata pUchhi su_Asana dInhA .. kari pUjA sameta anurAgA. madhura bachana taba bole_u kAgA .. do\. nAtha kR^itAratha bhaya_u.N mai.n tava darasana khagarAja. Ayasu dehu so karau.n aba prabhu Ayahu kehi kAja .. 63(ka) .. sadA kR^itAratha rUpa tumha kaha mR^idu bachana khagesa. jehi kai astuti sAdara nija mukha kInhi mahesa .. 63(kha) .. sunahu tAta jehi kArana Aya_u.N. so saba bhaya_u darasa tava pAya_u.N .. dekhi parama pAvana tava Ashrama. gaya_u moha sa.nsaya nAnA bhrama .. aba shrIrAma kathA ati pAvani. sadA sukhada dukha pu.nja nasAvani .. sAdara tAta sunAvahu mohI. bAra bAra binava_u.N prabhu tohI .. sunata garu.Da kai girA binItA. sarala suprema sukhada supunItA .. bhaya_u tAsu mana parama uchhAhA. lAga kahai raghupati guna gAhA .. prathamahi.n ati anurAga bhavAnI. rAmacharita sara kahesi bakhAnI .. puni nArada kara moha apArA. kahesi bahuri rAvana avatArA .. prabhu avatAra kathA puni gA_I. taba sisu charita kahesi mana lA_I .. do\. bAlacharita kahi.n bibidha bidhi mana maha.N parama uchhAha. riShi Agavana kahesi puni shrI raghubIra bibAha .. 64 .. bahuri rAma abhiSheka prasa.ngA. puni nR^ipa bachana rAja rasa bha.ngA .. purabAsiMha kara biraha biShAdA. kahesi rAma lachhimana sa.nbAdA .. bipina gavana kevaTa anurAgA. surasari utari nivAsa prayAgA .. bAlamIka prabhu milana bakhAnA. chitrakUTa jimi base bhagavAnA .. sachivAgavana nagara nR^ipa maranA. bharatAgavana prema bahu baranA .. kari nR^ipa kriyA sa.nga purabAsI. bharata ga_e jaha.N prabhu sukha rAsI .. puni raghupati bahu bidhi samujhA_e. lai pAdukA avadhapura A_e .. bharata rahani surapati suta karanI. prabhu aru atri bhe.nTa puni baranI .. do\. kahi birAdha badha jehi bidhi deha tajI sarabha.nga .. barani sutIchhana prIti puni prabhu agasti satasa.nga .. 65 .. kahi da.nDaka bana pAvanatA_I. gIdha ma_itrI puni tehi.n gA_I .. puni prabhu pa.nchavaTI.n kR^ita bAsA. bha.njI sakala muninha kI trAsA .. puni lachhimana upadesa anUpA. sUpanakhA jimi kInhi kurUpA .. khara dUShana badha bahuri bakhAnA. jimi saba maramu dasAnana jAnA .. dasaka.ndhara mArIcha batakahI.n. jehi bidhi bha_I so saba tehi.n kahI .. puni mAyA sItA kara haranA. shrIraghubIra biraha kachhu baranA .. puni prabhu gIdha kriyA jimi kInhI. badhi kaba.ndha sabarihi gati dInhI .. bahuri biraha baranata raghubIrA. jehi bidhi ga_e sarobara tIrA .. do\. prabhu nArada sa.nbAda kahi mAruti milana prasa.nga. puni sugrIva mitA_I bAli prAna kara bha.nga .. 66((ka) .. kapihi tilaka kari prabhu kR^ita saila prabaraShana bAsa. baranana barShA sarada aru rAma roSha kapi trAsa .. 66(kha) .. jehi bidhi kapipati kIsa paThA_e. sItA khoja sakala disi dhA_e .. bibara prabesa kInha jehi bhA.NtI. kapinha bahori milA sa.npAtI .. suni saba kathA samIrakumArA. nAghata bhaya_u payodhi apArA .. la.nkA.N kapi prabesa jimi kInhA. puni sItahi dhIraju jimi dInhA .. bana ujAri rAvanahi prabodhI. pura dahi nAghe_u bahuri payodhI .. A_e kapi saba jaha.N raghurA_I. baidehI ki kusala sunA_I .. sena sameti jathA raghubIrA. utare jA_i bArinidhi tIrA .. milA bibhIShana jehi bidhi A_I. sAgara nigraha kathA sunA_I .. do\. setu bA.Ndhi kapi sena jimi utarI sAgara pAra. gaya_u basIThI bIrabara jehi bidhi bAlikumAra .. 67(ka) .. nisichara kIsa larA_I baranisi bibidha prakAra. ku.nbhakarana ghananAda kara bala pauruSha sa.nghAra .. 67(kha) .. nisichara nikara marana bidhi nAnA. raghupati rAvana samara bakhAnA .. rAvana badha ma.ndodari sokA. rAja bibhIShaNa deva asokA .. sItA raghupati milana bahorI. suranha kInha astuti kara jorI .. puni puShpaka cha.Dhi kapinha sametA. avadha chale prabhu kR^ipA niketA .. jehi bidhi rAma nagara nija A_e. bAyasa bisada charita saba gA_e .. kahesi bahori rAma abhiShaikA. pura baranata nR^ipanIti anekA .. kathA samasta bhusu.nDa bakhAnI. jo mai.n tumha sana kahI bhavAnI .. suni saba rAma kathA khaganAhA. kahata bachana mana parama uchhAhA .. so\. gaya_u mora sa.ndeha sune_u.N sakala raghupati charita. bhaya_u rAma pada neha tava prasAda bAyasa tilaka .. 68(ka) .. mohi bhaya_u ati moha prabhu ba.ndhana rana mahu.N nirakhi. chidAna.nda sa.ndoha rAma bikala kArana kavana. 68(kha) .. dekhi charita ati nara anusArI. bhaya_u hR^idaya.N mama sa.nsaya bhArI .. so_i bhrama aba hita kari mai.n mAnA. kInha anugraha kR^ipAnidhAnA .. jo ati Atapa byAkula ho_I. taru chhAyA sukha jAna_i so_I .. jau.n nahi.n hota moha ati mohI. milate_u.N tAta kavana bidhi tohI .. sunate_u.N kimi hari kathA suhA_I. ati bichitra bahu bidhi tumha gA_I .. nigamAgama purAna mata ehA. kahahi.n siddha muni nahi.n sa.ndehA .. sa.nta bisuddha milahi.n pari tehI. chitavahi.n rAma kR^ipA kari jehI .. rAma kR^ipA.N tava darasana bhaya_U. tava prasAda saba sa.nsaya gaya_U .. do\. suni biha.ngapati bAnI sahita binaya anurAga. pulaka gAta lochana sajala mana haraShe_u ati kAga .. 69(ka) .. shrotA sumati susIla suchi kathA rasika hari dAsa. pA_i umA ati gopyamapi sajjana karahi.n prakAsa .. 69(kha) .. bole_u kAkabhasu.nDa bahorI. nabhaga nAtha para prIti na thorI .. saba bidhi nAtha pUjya tumha mere. kR^ipApAtra raghunAyaka kere .. tumhahi na sa.nsaya moha na mAyA. mo para nAtha kInha tumha dAyA .. paTha_i moha misa khagapati tohI. raghupati dInhi ba.DA_I mohI .. tumha nija moha kahI khaga sA_I.n. so nahi.n kachhu Acharaja gosA_I.n .. nArada bhava bira.nchi sanakAdI. je muninAyaka AtamabAdI .. moha na a.ndha kInha kehi kehI. ko jaga kAma nachAva na jehI .. tR^isnA.N kehi na kInha baurAhA. kehi kara hR^idaya krodha nahi.n dAhA .. do\. gyAnI tApasa sUra kabi kobida guna AgAra. kehi kai laubha biDa.nbanA kInhi na ehi.n sa.nsAra .. 70(ka) .. shrI mada bakra na kInha kehi prabhutA badhira na kAhi. mR^igalochani ke naina sara ko asa lAga na jAhi .. 70(kha) .. guna kR^ita sanyapAta nahi.n kehI. ko_u na mAna mada taje_u nibehI .. jobana jvara kehi nahi.n balakAvA. mamatA kehi kara jasa na nasAvA .. machchhara kAhi kala.nka na lAvA. kAhi na soka samIra DolAvA .. chi.ntA sA.Npini ko nahi.n khAyA. ko jaga jAhi na byApI mAyA .. kITa manoratha dAru sarIrA. jehi na lAga ghuna ko asa dhIrA .. suta bita loka IShanA tInI. kehi ke mati inha kR^ita na malInI .. yaha saba mAyA kara parivArA. prabala amiti ko baranai pArA .. siva chaturAnana jAhi DerAhI.n. apara jIva kehi lekhe mAhI.n .. do\. byApi rahe_u sa.nsAra mahu.N mAyA kaTaka pracha.nDa .. senApati kAmAdi bhaTa da.nbha kapaTa pASha.nDa .. 71(ka) .. so dAsI raghubIra kai samujhe.n mithyA sopi. chhUTa na rAma kR^ipA binu nAtha kaha_u.N pada ro.api .. 71(kha) .. jo mAyA saba jagahi nachAvA. jAsu charita lakhi kAhu.N na pAvA .. so_i prabhu bhrU bilAsa khagarAjA. nAcha naTI iva sahita samAjA .. so_i sachchidAna.nda ghana rAmA. aja bigyAna rUpo bala dhAmA .. byApaka byApya akha.nDa ana.ntA. akhila amoghasakti bhagava.ntA .. aguna adabhra girA gotItA. sabadarasI anavadya ajItA .. nirmama nirAkAra niramohA. nitya nira.njana sukha sa.ndohA .. prakR^iti pAra prabhu saba ura bAsI. brahma nirIha biraja abinAsI .. ihA.N moha kara kArana nAhI.n. rabi sanmukha tama kabahu.N ki jAhI.n .. do\. bhagata hetu bhagavAna prabhu rAma dhare_u tanu bhUpa. ki_e charita pAvana parama prAkR^ita nara anurUpa .. 72(ka) .. jathA aneka beSha dhari nR^itya kara_i naTa ko_i. so_i so_i bhAva dekhAva_i Apuna ho_i na so_i .. 72(kha) .. asi raghupati lIlA uragArI. danuja bimohani jana sukhakArI .. je mati malina biShayabasa kAmI. prabhu moha dharahi.n imi svAmI .. nayana doSha jA kaha.N jaba ho_I. pIta barana sasi kahu.N kaha so_I .. jaba jehi disi bhrama ho_i khagesA. so kaha pachchhima uya_u dinesA .. naukArU.Dha chalata jaga dekhA. achala moha basa Apuhi lekhA .. bAlaka bhramahi.n na bhramahi.n gR^ihAdI.n. kahahi.n paraspara mithyAbAdI .. hari biSha_ika asa moha biha.ngA. sapanehu.N nahi.n agyAna prasa.ngA .. mAyAbasa matima.nda abhAgI. hR^idaya.N jamanikA bahubidhi lAgI .. te saTha haTha basa sa.nsaya karahI.n. nija agyAna rAma para dharahI.n .. do\. kAma krodha mada lobha rata gR^ihAsakta dukharUpa. te kimi jAnahi.n raghupatihi mU.Dha pare tama kUpa .. 73(ka) .. nirguna rUpa sulabha ati saguna jAna nahi.n ko_i. sugama agama nAnA charita suni muni mana bhrama ho_i .. 73(kha) .. sunu khagesa raghupati prabhutA_I. kaha_u.N jathAmati kathA suhA_I .. jehi bidhi moha bhaya_u prabhu mohI. so_u saba kathA sunAva_u.N tohI .. rAma kR^ipA bhAjana tumha tAtA. hari guna prIti mohi sukhadAtA .. tAte nahi.n kachhu tumhahi.n durAva_u.N. parama rahasya manohara gAva_u.N .. sunahu rAma kara sahaja subhA_U. jana abhimAna na rAkhahi.n kA_U .. sa.nsR^ita mUla sUlaprada nAnA. sakala soka dAyaka abhimAnA .. tAte karahi.n kR^ipAnidhi dUrI. sevaka para mamatA ati bhUrI .. jimi sisu tana brana ho_i gosA_I. mAtu chirAva kaThina kI nA_I.n .. do\. jadapi prathama dukha pAva_i rova_i bAla adhIra. byAdhi nAsa hita jananI ganati na so sisu pIra .. 74(ka) .. timi raghupati nija dAsakara harahi.n mAna hita lAgi. tulasidAsa aise prabhuhi kasa na bhajahu bhrama tyAgi .. 74(kha) .. rAma kR^ipA Apani ja.DatA_I. kaha_u.N khagesa sunahu mana lA_I .. jaba jaba rAma manuja tanu dharahI.n. bhakta hetu lIla bahu karahI.n .. taba taba avadhapurI mai.n zA_U.N. bAlacharita biloki haraShA_U.N .. janma mahotsava dekha_u.N jA_I. baraSha pA.Ncha taha.N raha_u.N lobhA_I .. iShTadeva mama bAlaka rAmA. sobhA bapuSha koTi sata kAmA .. nija prabhu badana nihAri nihArI. lochana suphala kara_u.N uragArI .. laghu bAyasa bapu dhari hari sa.ngA. dekha_u.N bAlacharita bahura.ngA .. do\. larikA_I.n jaha.N jaha.N phirahi.n taha.N taha.N sa.nga u.DA_u.N. jUThani para_i ajira maha.N so uThA_i kari khA_u.N .. 75(ka) .. eka bAra atisaya saba charita ki_e raghubIra. sumirata prabhu lIlA so_i pulakita bhaya_u sarIra .. 75(kha) .. kaha_i bhasu.nDa sunahu khaganAyaka. rAmacharita sevaka sukhadAyaka .. nR^ipama.ndira su.ndara saba bhA.NtI. khachita kanaka mani nAnA jAtI .. barani na jA_i ruchira a.NganA_I. jaha.N khelahi.n nita chAri_u bhA_I .. bAlabinoda karata raghurA_I. bicharata ajira janani sukhadA_I .. marakata mR^idula kalevara syAmA. a.nga a.nga prati chhabi bahu kAmA .. nava rAjIva aruna mR^idu charanA. padaja ruchira nakha sasi duti haranA .. lalita a.nka kulisAdika chArI. nUpura chArU madhura ravakArI .. chAru puraTa mani rachita banA_I. kaTi ki.nkina kala mukhara suhA_I .. do\. rekhA traya sundara udara nAbhI ruchira ga.NbhIra. ura Ayata bhrAjata bibidha bAla bibhUShana chIra .. 76 .. aruna pAni nakha karaja manohara. bAhu bisAla bibhUShana su.ndara .. ka.ndha bAla kehari dara grIvA. chAru chibuka Anana chhabi sI.nvA .. kalabala bachana adhara arunAre. du_i du_i dasana bisada bara bAre .. lalita kapola manohara nAsA. sakala sukhada sasi kara sama hAsA .. nIla ka.nja lochana bhava mochana. bhrAjata bhAla tilaka gorochana .. bikaTa bhR^ikuTi sama shravana suhA_e. ku.nchita kacha mechaka chhabi chhA_e .. pIta jhIni jhagulI tana sohI. kilakani chitavani bhAvati mohI .. rUpa rAsi nR^ipa ajira bihArI. nAchahi.n nija pratibi.nba nihArI .. mohi sana karahI.n bibidha bidhi krI.DA. baranata mohi hoti ati brI.DA .. kilakata mohi dharana jaba dhAvahi.n. chala_u.N bhAgi taba pUpa dekhAvahi.n .. do\. Avata nikaTa ha.Nsahi.n prabhu bhAjata rudana karAhi.n. jA_u.N samIpa gahana pada phiri phiri chita_i parAhi.n .. 77(ka) .. prAkR^ita sisu iva lIlA dekhi bhaya_u mohi moha. kavana charitra karata prabhu chidAna.nda sa.ndoha .. 77(kha) .. etanA mana Anata khagarAyA. raghupati prerita byApI mAyA .. so mAyA na dukhada mohi kAhI.n. Ana jIva iva sa.nsR^ita nAhI.n .. nAtha ihA.N kachhu kArana AnA. sunahu so sAvadhAna harijAnA .. gyAna akha.nDa eka sItAbara. mAyA basya jIva sacharAchara .. jau.n saba ke.n raha gyAna ekarasa. Isvara jIvahi bheda kahahu kasa .. mAyA basya jIva abhimAnI. Isa basya mAyA gunakhAnI .. parabasa jIva svabasa bhagava.ntA. jIva aneka eka shrIka.ntA .. mudhA bheda jadyapi kR^ita mAyA. binu hari jA_i na koTi upAyA .. do\. rAmacha.ndra ke bhajana binu jo chaha pada nirbAna. gyAnava.nta api so nara pasu binu pU.Nchha biShAna .. 78(ka) .. rAkApati Sho.Dasa u_ahi.n tArAgana samudA_i .. sakala girinha dava lA_i_a binu rabi rAti na jA_i .. 78(kha) .. aisehi.n hari binu bhajana khagesA. miTa_i na jIvanha kera kalesA .. hari sevakahi na byApa abidyA. prabhu prerita byApa_i tehi bidyA .. tAte nAsa na ho_i dAsa kara. bheda bhagati bhA.Dha_i biha.ngabara .. bhrama te chakita rAma mohi dekhA. biha.Nse so sunu charita biseShA .. tehi kautuka kara maramu na kAhU.N. jAnA anuja na mAtu pitAhU.N .. jAnu pAni dhA_e mohi dharanA. syAmala gAta aruna kara charanA .. taba mai.n bhAgi chale_u.N uragAmI. rAma gahana kaha.N bhujA pasArI .. jimi jimi dUri u.DA_u.N akAsA. taha.N bhuja hari dekha_u.N nija pAsA .. do\. brahmaloka lagi gaya_u.N mai.n chitaya_u.N pAchha u.DAta. juga a.ngula kara bIcha saba rAma bhujahi mohi tAta .. 79(ka) .. saptAbarana bheda kari jahA.N lage.n gati mori. gaya_u.N tahA.N prabhu bhuja nirakhi byAkula bhaya_u.N bahori .. 79(kha) .. mUde_u.N nayana trasita jaba bhaya_u.N. puni chitavata kosalapura gaya_U.N .. mohi biloki rAma musukAhI.n. biha.Nsata turata gaya_u.N mukha mAhI.n .. udara mAjha sunu a.nDaja rAyA. dekhe_u.N bahu brahmA.nDa nikAyA .. ati bichitra taha.N loka anekA. rachanA adhika eka te ekA .. koTinha chaturAnana gaurIsA. aganita uDagana rabi rajanIsA .. aganita lokapAla jama kAlA. aganita bhUdhara bhUmi bisAlA .. sAgara sari sara bipina apArA. nAnA bhA.Nti sR^iShTi bistArA .. sura muni siddha nAga nara ki.nnara. chAri prakAra jIva sacharAchara .. do\. jo nahi.n dekhA nahi.n sunA jo manahU.N na samA_i. so saba adbhuta dekhe_u.N barani kavani bidhi jA_i .. 80(ka) .. eka eka brahmA.nDa mahu.N raha_u.N baraSha sata eka. ehi bidhi dekhata phira_u.N mai.n a.nDa kaTAha aneka .. 80(kha) .. ehi bidhi dekhata phira_u.N mai.n a.nDa kaTAha aneka .. 80(kha) .. loka loka prati bhinna bidhAtA. bhinna biShnu siva manu disitrAtA .. nara ga.ndharba bhUta betAlA. ki.nnara nisichara pasu khaga byAlA .. deva danuja gana nAnA jAtI. sakala jIva taha.N Anahi bhA.NtI .. mahi sari sAgara sara giri nAnA. saba prapa.ncha taha.N Ana_i AnA .. a.nDakosa prati prati nija rupA. dekhe_u.N jinasa aneka anUpA .. avadhapurI prati bhuvana ninArI. sarajU bhinna bhinna nara nArI .. dasaratha kausalyA sunu tAtA. bibidha rUpa bharatAdika bhrAtA .. prati brahmA.nDa rAma avatArA. dekha_u.N bAlabinoda apArA .. do\. bhinna bhinna mai dIkha sabu ati bichitra harijAna. aganita bhuvana phire_u.N prabhu rAma na dekhe_u.N Ana .. 81(ka) .. so_i sisupana so_i sobhA so_i kR^ipAla raghubIra. bhuvana bhuvana dekhata phira_u.N prerita moha samIra .. 81(kha) bhramata mohi brahmA.nDa anekA. bIte manahu.N kalpa sata ekA .. phirata phirata nija Ashrama Aya_u.N. taha.N puni rahi kachhu kAla gavA.Nya_u.N .. nija prabhu janma avadha suni pAya_u.N. nirbhara prema haraShi uThi dhAya_u.N .. dekha_u.N janma mahotsava jA_I. jehi bidhi prathama kahA mai.n gA_I .. rAma udara dekhe_u.N jaga nAnA. dekhata bana_i na jA_i bakhAnA .. taha.N puni dekhe_u.N rAma sujAnA. mAyA pati kR^ipAla bhagavAnA .. kara_u.N bichAra bahori bahorI. moha kalila byApita mati morI .. ubhaya gharI maha.N mai.n saba dekhA. bhaya_u.N bhramita mana moha biseShA .. do\. dekhi kR^ipAla bikala mohi biha.Nse taba raghubIra. biha.NsatahI.n mukha bAhera Aya_u.N sunu matidhIra .. 82(ka) .. so_i larikA_I mo sana karana lage puni rAma. koTi bhA.Nti samujhAva_u.N manu na laha_i bishrAma .. 82(kha) .. dekhi charita yaha so prabhutA_I. samujhata deha dasA bisarA_I .. dharani pare_u.N mukha Ava na bAtA. trAhi trAhi Arata jana trAtA .. premAkula prabhu mohi bilokI. nija mAyA prabhutA taba rokI .. kara saroja prabhu mama sira dhare_U. dInadayAla sakala dukha hare_U .. kInha rAma mohi bigata bimohA. sevaka sukhada kR^ipA sa.ndohA .. prabhutA prathama bichAri bichArI. mana maha.N ho_i haraSha ati bhArI .. bhagata bachhalatA prabhu kai dekhI. upajI mama ura prIti biseShI .. sajala nayana pulakita kara jorI. kInhi_u.N bahu bidhi binaya bahorI .. do\. suni saprema mama bAnI dekhi dIna nija dAsa. bachana sukhada ga.nbhIra mR^idu bole ramAnivAsa .. 83(ka) .. kAkabhasu.nDi mAgu bara ati prasanna mohi jAni. animAdika sidhi apara ridhi mochchha sakala sukha khAni .. 83(kha) .. gyAna bibeka birati bigyAnA. muni durlabha guna je jaga nAnA .. Aju de_u.N saba sa.nsaya nAhI.n. mAgu jo tohi bhAva mana mAhI.n .. suni prabhu bachana adhika anurAge_u.N. mana anumAna karana taba lAge_U.N .. prabhu kaha dena sakala sukha sahI. bhagati ApanI dena na kahI .. bhagati hIna guna saba sukha aise. lavana binA bahu bi.njana jaise .. bhajana hIna sukha kavane kAjA. asa bichAri bole_u.N khagarAjA .. jau.n prabhu ho_i prasanna bara dehU. mo para karahu kR^ipA aru nehU .. mana bhAvata bara mAga_u.N svAmI. tumha udAra ura a.ntarajAmI .. do\. abirala bhagati bisudhda tava shruti purAna jo gAva. jehi khojata jogIsa muni prabhu prasAda ko_u pAva .. 84(ka) .. bhagata kalpataru pranata hita kR^ipA si.ndhu sukha dhAma. so_i nija bhagati mohi prabhu dehu dayA kari rAma .. 84(kha) .. evamastu kahi raghukulanAyaka. bole bachana parama sukhadAyaka .. sunu bAyasa tai.n sahaja sayAnA. kAhe na mAgasi asa baradAnA .. saba sukha khAni bhagati tai.n mAgI. nahi.n jaga ko_u tohi sama ba.DabhAgI .. jo muni koTi jatana nahi.n lahahI.n. je japa joga anala tana dahahI.n .. rIjhe_u.N dekhi tori chaturA_I. mAgehu bhagati mohi ati bhA_I .. sunu biha.nga prasAda aba more.n. saba subha guna basihahi.n ura tore.n .. bhagati gyAna bigyAna birAgA. joga charitra rahasya bibhAgA .. jAnaba tai.n sabahI kara bhedA. mama prasAda nahi.n sAdhana khedA .. do.n\.mAyA sa.nbhava bhrama saba aba na byApihahi.n tohi. jAnesu brahma anAdi aja aguna gunAkara mohi .. 85(ka) .. mohi bhagata priya sa.ntata asa bichAri sunu kAga. kAya.N bachana mana mama pada karesu achala anurAga .. 85(kha) .. aba sunu parama bimala mama bAnI. satya sugama nigamAdi bakhAnI .. nija siddhA.nta sunAva_u.N tohI. sunu mana dharu saba taji bhaju mohI .. mama mAyA sa.nbhava sa.nsArA. jIva charAchara bibidhi prakArA .. saba mama priya saba mama upajA_e. saba te adhika manuja mohi bhA_e .. tinha maha.N dvija dvija maha.N shrutidhArI. tinha mahu.N nigama dharama anusArI .. tinha maha.N priya birakta puni gyAnI. gyAnihu te ati priya bigyAnI .. tinha te puni mohi priya nija dAsA. jehi gati mori na dUsari AsA .. puni puni satya kaha_u.N tohi pAhI.n. mohi sevaka sama priya ko_u nAhI.n .. bhagati hIna bira.nchi kina ho_I. saba jIvahu sama priya mohi so_I .. bhagativa.nta ati nIcha_u prAnI. mohi prAnapriya asi mama bAnI .. do\. suchi susIla sevaka sumati priya kahu kAhi na lAga. shruti purAna kaha nIti asi sAvadhAna sunu kAga .. 86 .. eka pitA ke bipula kumArA. hohi.n pR^ithaka guna sIla achArA .. ko_u pa.nDi.nta ko_u tApasa gyAtA. ko_u dhanava.nta sUra ko_u dAtA .. ko_u sarbagya dharmarata ko_I. saba para pitahi prIti sama ho_I .. ko_u pitu bhagata bachana mana karmA. sapanehu.N jAna na dUsara dharmA .. so suta priya pitu prAna samAnA. jadyapi so saba bhA.Nti ayAnA .. ehi bidhi jIva charAchara jete. trijaga deva nara asura samete .. akhila bisva yaha mora upAyA. saba para mohi barAbari dAyA .. tinha maha.N jo parihari mada mAyA. bhajai mohi mana bacha arU kAyA .. do\. purUSha napu.nsaka nAri vA jIva charAchara ko_i. sarba bhAva bhaja kapaTa taji mohi parama priya so_i .. 87(ka) .. so\. satya kaha_u.N khaga tohi suchi sevaka mama prAnapriya. asa bichAri bhaju mohi parihari Asa bharosa saba .. 87(kha) .. kabahU.N kAla na byApihi tohI. sumiresu bhajesu nira.ntara mohI .. prabhu bachanAmR^ita suni na aghA_U.N. tanu pulakita mana ati haraShA_U.N .. so sukha jAna_i mana aru kAnA. nahi.n rasanA pahi.n jA_i bakhAnA .. prabhu sobhA sukha jAnahi.n nayanA. kahi kimi sakahi.n tinhahi nahi.n bayanA .. bahu bidhi mohi prabodhi sukha de_I. lage karana sisu kautuka te_I .. sajala nayana kachhu mukha kari rUkhA. chita_i mAtu lAgI ati bhUkhA .. dekhi mAtu Atura uThi dhA_I. kahi mR^idu bachana li_e ura lA_I .. goda rAkhi karAva paya pAnA. raghupati charita lalita kara gAnA .. so\. jehi sukha lAgi purAri asubha beSha kR^ita siva sukhada. avadhapurI nara nAri tehi sukha mahu.N sa.ntata magana .. 88(ka) .. so_i sukha lavalesa jinha bAraka sapanehu.N lahe_u. te nahi.n ganahi.n khagesa brahmasukhahi sajjana sumati .. 88(kha) .. mai.n puni avadha rahe_u.N kachhu kAlA. dekhe_u.N bAlabinoda rasAlA .. rAma prasAda bhagati bara pAya_u.N. prabhu pada ba.ndi nijAshrama Aya_u.N .. taba te mohi na byApI mAyA. jaba te raghunAyaka apanAyA .. yaha saba gupta charita mai.n gAvA. hari mAyA.N jimi mohi nachAvA .. nija anubhava aba kaha_u.N khagesA. binu hari bhajana na jAhi kalesA .. rAma kR^ipA binu sunu khagarA_I. jAni na jA_i rAma prabhutA_I .. jAne.n binu na ho_i paratItI. binu paratIti ho_i nahi.n prItI .. prIti binA nahi.n bhagati di.DhA_I. jimi khagapati jala kai chikanA_I .. so\. binu gura ho_i ki gyAna gyAna ki ho_i birAga binu. gAvahi.n beda purAna sukha ki lahi_a hari bhagati binu .. 89(ka) .. ko_u bishrAma ki pAva tAta sahaja sa.ntoSha binu. chalai ki jala binu nAva koTi jatana pachi pachi mari_a .. 89(kha) .. binu sa.ntoSha na kAma nasAhI.n. kAma achhata sukha sapanehu.N nAhI.n .. rAma bhajana binu miTahi.n ki kAmA. thala bihIna taru kabahu.N ki jAmA .. binu bigyAna ki samatA Ava_i. ko_u avakAsa ki nabha binu pAva_i .. shraddhA binA dharma nahi.n ho_I. binu mahi ga.ndha ki pAva_i ko_I .. binu tapa teja ki kara bistArA. jala binu rasa ki ho_i sa.nsArA .. sIla ki mila binu budha sevakA_I. jimi binu teja na rUpa gosA_I .. nija sukha binu mana ho_i ki thIrA. parasa ki ho_i bihIna samIrA .. kavani_u siddhi ki binu bisvAsA. binu hari bhajana na bhava bhaya nAsA .. do\. binu bisvAsa bhagati nahi.n tehi binu dravahi.n na rAmu. rAma kR^ipA binu sapanehu.N jIva na laha bishrAmu .. 90(ka) .. so\. asa bichAri matidhIra taji kutarka sa.nsaya sakala. bhajahu rAma raghubIra karunAkara su.ndara sukhada .. 90(kha) .. nija mati sarisa nAtha mai.n gA_I. prabhu pratApa mahimA khagarA_I .. kahe_u.N na kachhu kari juguti biseShI. yaha saba mai.n nija nayananhi dekhI .. mahimA nAma rUpa guna gAthA. sakala amita ana.nta raghunAthA .. nija nija mati muni hari guna gAvahi.n. nigama seSha siva pAra na pAvahi.n .. tumhahi Adi khaga masaka praja.ntA. nabha u.DAhi.n nahi.n pAvahi.n a.ntA .. timi raghupati mahimA avagAhA. tAta kabahu.N ko_u pAva ki thAhA .. rAmu kAma sata koTi subhaga tana. durgA koTi amita ari mardana .. sakra koTi sata sarisa bilAsA. nabha sata koTi amita avakAsA .. do\. maruta koTi sata bipula bala rabi sata koTi prakAsa. sasi sata koTi susItala samana sakala bhava trAsa .. 91(ka) .. kAla koTi sata sarisa ati dustara durga dura.nta. dhUmaketu sata koTi sama durAdharaSha bhagava.nta .. 91(kha) .. \ prabhu agAdha sata koTi patAlA. samana koTi sata sarisa karAlA .. tIratha amita koTi sama pAvana. nAma akhila agha pUga nasAvana .. himagiri koTi achala raghubIrA. si.ndhu koTi sata sama ga.nbhIrA .. kAmadhenu sata koTi samAnA. sakala kAma dAyaka bhagavAnA .. sArada koTi amita chaturA_I. bidhi sata koTi sR^iShTi nipunA_I .. biShnu koTi sama pAlana kartA. rudra koTi sata sama sa.nhartA .. dhanada koTi sata sama dhanavAnA. mAyA koTi prapa.ncha nidhAnA .. bhAra dharana sata koTi ahIsA. niravadhi nirupama prabhu jagadIsA .. chha.n\. nirupama na upamA Ana rAma samAna rAmu nigama kahai. jimi koTi sata khadyota sama rabi kahata ati laghutA lahai .. ehi bhA.Nti nija nija mati bilAsa munisa harihi bakhAnahI.n. prabhu bhAva gAhaka ati kR^ipAla saprema suni sukha mAnahI.n .. do\. rAmu amita guna sAgara thAha ki pAva_i ko_i. sa.ntanha sana jasa kichhu sune_u.N tumhahi sunAya_u.N so_i .. 92(ka) .. so\. bhAva basya bhagavAna sukha nidhAna karunA bhavana. taji mamatA mada mAna bhaji_a sadA sItA ravana .. 92(kha) .. suni bhusu.nDi ke bachana suhA_e. haraShita khagapati pa.nkha phulA_e .. nayana nIra mana ati haraShAnA. shrIraghupati pratApa ura AnA .. pAchhila moha samujhi pachhitAnA. brahma anAdi manuja kari mAnA .. puni puni kAga charana siru nAvA. jAni rAma sama prema ba.DhAvA .. gura binu bhava nidhi tara_i na ko_I. jau.n bira.nchi sa.nkara sama ho_I .. sa.nsaya sarpa grase_u mohi tAtA. dukhada lahari kutarka bahu brAtA .. tava sarUpa gAru.Di raghunAyaka. mohi ji_Aya_u jana sukhadAyaka .. tava prasAda mama moha nasAnA. rAma rahasya anUpama jAnA .. do\. tAhi prasa.nsi bibidha bidhi sIsa nA_i kara jori. bachana binIta saprema mR^idu bole_u garu.Da bahori .. 93(ka) .. prabhu apane abibeka te bUjha_u.N svAmI tohi. kR^ipAsi.ndhu sAdara kahahu jAni dAsa nija mohi .. 93(kha) .. tumha sarbagya tanya tama pArA. sumati susIla sarala AchArA .. gyAna birati bigyAna nivAsA. raghunAyaka ke tumha priya dAsA .. kArana kavana deha yaha pA_I. tAta sakala mohi kahahu bujhA_I .. rAma charita sara su.ndara svAmI. pAyahu kahA.N kahahu nabhagAmI .. nAtha sunA mai.n asa siva pAhI.n. mahA pralayahu.N nAsa tava nAhI.n .. mudhA bachana nahi.n Isvara kaha_I. so_u more.n mana sa.nsaya aha_I .. aga jaga jIva nAga nara devA. nAtha sakala jagu kAla kalevA .. a.nDa kaTAha amita laya kArI. kAlu sadA duratikrama bhArI .. so\. tumhahi na byApata kAla ati karAla kArana kavana. mohi so kahahu kR^ipAla gyAna prabhAva ki joga bala .. 94(ka) .. do\. prabhu tava Ashrama A_e.N mora moha bhrama bhAga. kArana kavana so nAtha saba kahahu sahita anurAga .. 94(kha) .. garu.Da girA suni haraShe_u kAgA. bole_u umA parama anurAgA .. dhanya dhanya tava mati uragArI. prasna tumhAri mohi ati pyArI .. suni tava prasna saprema suhA_I. bahuta janama kai sudhi mohi A_I .. saba nija kathA kaha_u.N mai.n gA_I. tAta sunahu sAdara mana lA_I .. japa tapa makha sama dama brata dAnA. birati bibeka joga bigyAnA .. saba kara phala raghupati pada premA. tehi binu ko_u na pAva_i chhemA .. ehi tana rAma bhagati mai.n pA_I. tAte mohi mamatA adhikA_I .. jehi te.n kachhu nija svAratha ho_I. tehi para mamatA kara saba ko_I .. so\. pannagAri asi nIti shruti sa.nmata sajjana kahahi.n. ati nIchahu sana prIti kari_a jAni nija parama hita .. 95(ka) .. pATa kITa te.n ho_i tehi te.n pATa.nbara ruchira. kR^imi pAla_i sabu ko_i parama apAvana prAna sama .. 95(kha) .. svAratha sA.Ncha jIva kahu.N ehA. mana krama bachana rAma pada nehA .. so_i pAvana so_i subhaga sarIrA. jo tanu pA_i bhaji_a raghubIrA .. rAma bimukha lahi bidhi sama dehI. kabi kobida na prasa.nsahi.n tehI .. rAma bhagati ehi.n tana ura jAmI. tAte mohi parama priya svAmI .. taja_u.N na tana nija ichchhA maranA. tana binu beda bhajana nahi.n baranA .. prathama moha.N mohi bahuta bigovA. rAma bimukha sukha kabahu.N na sovA .. nAnA janama karma puni nAnA. ki_e joga japa tapa makha dAnA .. kavana joni janame_u.N jaha.N nAhI.n. mai.n khagesa bhrami bhrami jaga mAhI.n .. dekhe_u.N kari saba karama gosA_I. sukhI na bhaya_u.N abahi.n kI nA_I .. sudhi mohi nAtha janma bahu kerI. siva prasAda mati moha.N na gherI .. do\. prathama janma ke charita aba kaha_u.N sunahu bihagesa. suni prabhu pada rati upaja_i jAte.n miTahi.n kalesa .. 96(ka) .. pUruba kalpa eka prabhu juga kalijuga mala mUla .. nara aru nAri adharma rata sakala nigama pratikUla .. 96(kha) .. tehi kalijuga kosalapura jA_I. janmata bhaya_u.N sUdra tanu pA_I .. siva sevaka mana krama aru bAnI. Ana deva ni.ndaka abhimAnI .. dhana mada matta parama bAchAlA. ugrabuddhi ura da.nbha bisAlA .. jadapi rahe_u.N raghupati rajadhAnI. tadapi na kachhu mahimA taba jAnI .. aba jAnA mai.n avadha prabhAvA. nigamAgama purAna asa gAvA .. kavanehu.N janma avadha basa jo_I. rAma parAyana so pari ho_I .. avadha prabhAva jAna taba prAnI. jaba ura basahi.n rAmu dhanupAnI .. so kalikAla kaThina uragArI. pApa parAyana saba nara nArI .. do\. kalimala grase dharma saba lupta bha_e sadagra.ntha. da.nbhinha nija mati kalpi kari pragaTa ki_e bahu pa.ntha .. 97(ka) .. bha_e loga saba mohabasa lobha grase subha karma. sunu harijAna gyAna nidhi kaha_u.N kachhuka kalidharma .. 97(kha) .. barana dharma nahi.n Ashrama chArI. shruti birodha rata saba nara nArI .. dvija shruti bechaka bhUpa prajAsana. ko_u nahi.n mAna nigama anusAsana .. mAraga so_i jA kahu.N jo_i bhAvA. pa.nDita so_i jo gAla bajAvA .. mithyAra.nbha da.nbha rata jo_I. tA kahu.N sa.nta kaha_i saba ko_I .. so_i sayAna jo paradhana hArI. jo kara da.nbha so ba.Da AchArI .. jau kaha jhU.NTha masakharI jAnA. kalijuga so_i gunava.nta bakhAnA .. nirAchAra jo shruti patha tyAgI. kalijuga so_i gyAnI so birAgI .. jAke.n nakha aru jaTA bisAlA. so_i tApasa prasiddha kalikAlA .. do\. asubha beSha bhUShana dhare.n bhachchhAbhachchha je khAhi.n. te_i jogI te_i siddha nara pUjya te kalijuga mAhi.n .. 98(ka) .. so\. je apakArI chAra tinha kara gaurava mAnya te_i. mana krama bachana labAra te_i bakatA kalikAla mahu.N .. 98(kha) .. nAri bibasa nara sakala gosA_I. nAchahi.n naTa markaTa kI nA_I .. sUdra dvijanha upadesahi.n gyAnA. meli jane_U lehi.n kudAnA .. saba nara kAma lobha rata krodhI. deva bipra shruti sa.nta birodhI .. guna ma.ndira su.ndara pati tyAgI. bhajahi.n nAri para puruSha abhAgI .. saubhAginI.n bibhUShana hInA. bidhavanha ke si.ngAra nabInA .. gura siSha badhira a.ndha kA lekhA. eka na suna_i eka nahi.n dekhA .. hara_i siShya dhana soka na hara_I. so gura ghora naraka mahu.N para_I .. mAtu pitA bAlakanhi bolAbahi.n. udara bharai so_i dharma sikhAvahi.n .. do\. brahma gyAna binu nAri nara kahahi.n na dUsari bAta. kau.DI lAgi lobha basa karahi.n bipra gura ghAta .. 99(ka) .. bAdahi.n sUdra dvijanha sana hama tumha te kachhu ghATi. jAna_i brahma so biprabara A.Nkhi dekhAvahi.n DATi .. 99(kha) .. para triya la.npaTa kapaTa sayAne. moha droha mamatA lapaTAne .. te_i abhedabAdI gyAnI nara. dekhA me.n charitra kalijuga kara .. Apu ga_e aru tinhahU ghAlahi.n. je kahu.N sata mAraga pratipAlahi.n .. kalpa kalpa bhari eka eka narakA. parahi.n je dUShahi.n shruti kari tarakA .. je baranAdhama teli kumhArA. svapacha kirAta kola kalavArA .. nAri mu_I gR^iha sa.npati nAsI. mU.Da mu.DA_i hohi.n sanyAsI .. te bipranha sana Apu pujAvahi.n. ubhaya loka nija hAtha nasAvahi.n .. bipra nirachchhara lolupa kAmI. nirAchAra saTha bR^iShalI svAmI .. sUdra karahi.n japa tapa brata nAnA. baiThi barAsana kahahi.n purAnA .. saba nara kalpita karahi.n achArA. jA_i na barani anIti apArA .. do\. bha_e barana sa.nkara kali bhinnasetu saba loga. karahi.n pApa pAvahi.n dukha bhaya ruja soka biyoga .. 100(ka) .. shruti sa.nmata hari bhakti patha sa.njuta birati bibeka. tehi na chalahi.n nara moha basa kalpahi.n pa.ntha aneka .. 100(kha) .. chha.n\. bahu dAma sa.NvArahi.n dhAma jatI. biShayA hari lInhi na rahi biratI .. tapasI dhanava.nta daridra gR^ihI. kali kautuka tAta na jAta kahI .. kulava.nti nikArahi.n nAri satI. gR^iha Anihi.n cherI niberi gatI .. suta mAnahi.n mAtu pitA taba lau.n. abalAnana dIkha nahI.n jaba lau.n .. sasurAri pi_Ari lagI jaba te.n. riparUpa kuTu.nba bha_e taba te.n .. nR^ipa pApa parAyana dharma nahI.n. kari da.nDa biDa.nba prajA nitahI.n .. dhanava.nta kulIna malIna apI. dvija chinha jane_u ughAra tapI .. nahi.n mAna purAna na bedahi jo. hari sevaka sa.nta sahI kali so. kabi bR^i.nda udAra dunI na sunI. guna dUShaka brAta na ko.api gunI .. kali bArahi.n bAra dukAla parai. binu anna dukhI saba loga marai .. do\. sunu khagesa kali kapaTa haTha da.nbha dveSha pASha.nDa. mAna moha mArAdi mada byApi rahe brahma.nDa .. 101(ka) .. tAmasa dharma karahi.n nara japa tapa brata makha dAna. deva na baraShahi.n dharanI.n ba_e na jAmahi.n dhAna .. 101(kha) .. chha.n\. abalA kacha bhUShana bhUri chhudhA. dhanahIna dukhI mamatA bahudhA .. sukha chAhahi.n mU.Dha na dharma ratA. mati thori kaThori na komalatA .. 1 .. nara pI.Dita roga na bhoga kahI.n. abhimAna birodha akAranahI.n .. laghu jIvana sa.nbatu pa.ncha dasA. kalapA.nta na nAsa gumAnu asA .. 2 .. kalikAla bihAla ki_e manujA. nahi.n mAnata kvau anujA tanujA. nahi.n toSha bichAra na sItalatA. saba jAti kujAti bha_e magatA .. 3 .. iriShA paruShAchchhara lolupatA. bhari pUri rahI samatA bigatA .. saba loga biyoga bisoka hu_e. baranAshrama dharma achAra ga_e .. 4 .. dama dAna dayA nahi.n jAnapanI. ja.DatA paraba.nchanatAti ghanI .. tanu poShaka nAri narA sagare. parani.ndaka je jaga mo bagare .. 5 .. do\. sunu byAlAri kAla kali mala avaguna AgAra. guna_u.N bahuta kalijuga kara binu prayAsa nistAra .. 102(ka) .. kR^itajuga tretA dvApara pUjA makha aru joga. jo gati ho_i so kali hari nAma te pAvahi.n loga .. 102(kha) .. kR^itajuga saba jogI bigyAnI. kari hari dhyAna tarahi.n bhava prAnI .. tretA.N bibidha jagya nara karahI.n. prabhuhi samarpi karma bhava tarahI.n .. dvApara kari raghupati pada pUjA. nara bhava tarahi.n upAya na dUjA .. kalijuga kevala hari guna gAhA. gAvata nara pAvahi.n bhava thAhA .. kalijuga joga na jagya na gyAnA. eka adhAra rAma guna gAnA .. saba bharosa taji jo bhaja rAmahi. prema sameta gAva guna grAmahi .. so_i bhava tara kachhu sa.nsaya nAhI.n. nAma pratApa pragaTa kali mAhI.n .. kali kara eka punIta pratApA. mAnasa punya hohi.n nahi.n pApA .. do\. kalijuga sama juga Ana nahi.n jau.n nara kara bisvAsa. gA_i rAma guna gana bimala.N bhava tara binahi.n prayAsa .. 103(ka) .. pragaTa chAri pada dharma ke kalila mahu.N eka pradhAna. jena kena bidhi dInhe.n dAna kara_i kalyAna .. 103(kha) .. nita juga dharma hohi.n saba kere. hR^idaya.N rAma mAyA ke prere .. suddha satva samatA bigyAnA. kR^ita prabhAva prasanna mana jAnA .. satva bahuta raja kachhu rati karmA. saba bidhi sukha tretA kara dharmA .. bahu raja svalpa satva kachhu tAmasa. dvApara dharma haraSha bhaya mAnasa .. tAmasa bahuta rajoguna thorA. kali prabhAva birodha chahu.N orA .. budha juga dharma jAni mana mAhI.n. taji adharma rati dharma karAhI.n .. kAla dharma nahi.n byApahi.n tAhI. raghupati charana prIti ati jAhI .. naTa kR^ita bikaTa kapaTa khagarAyA. naTa sevakahi na byApa_i mAyA .. do\. hari mAyA kR^ita doSha guna binu hari bhajana na jAhi.n. bhaji_a rAma taji kAma saba asa bichAri mana mAhi.n .. 104(ka) .. tehi kalikAla baraSha bahu base_u.N avadha bihagesa. pare_u dukAla bipati basa taba mai.n gaya_u.N bidesa .. 104(kha) .. gaya_u.N ujenI sunu uragArI. dIna malIna daridra dukhArI .. ga_e.N kAla kachhu sa.npati pA_I. taha.N puni kara_u.N sa.nbhu sevakA_I .. bipra eka baidika siva pUjA. kara_i sadA tehi kAju na dUjA .. parama sAdhu paramAratha bi.ndaka. sa.nbhu upAsaka nahi.n hari ni.ndaka .. tehi seva_u.N mai.n kapaTa sametA. dvija dayAla ati nIti niketA .. bAhija namra dekhi mohi sA_I.n. bipra pa.DhAva putra kI nA_I.n .. sa.nbhu ma.ntra mohi dvijabara dInhA. subha upadesa bibidha bidhi kInhA .. japa_u.N ma.ntra siva ma.ndira jA_I. hR^idaya.N da.nbha ahamiti adhikA_I .. do\. mai.n khala mala sa.nkula mati nIcha jAti basa moha. hari jana dvija dekhe.n jara_u.N kara_u.N biShnu kara droha .. 105(ka) .. so\. gura nita mohi prabodha dukhita dekhi Acharana mama. mohi upaja_i ati krodha da.nbhihi nIti ki bhAva_I .. 105(kha) .. eka bAra gura lInha bolA_I. mohi nIti bahu bhA.Nti sikhA_I .. siva sevA kara phala suta so_I. abirala bhagati rAma pada ho_I .. rAmahi bhajahi.n tAta siva dhAtA. nara pAva.Nra kai ketika bAtA .. jAsu charana aja siva anurAgI. tAtu droha.N sukha chahasi abhAgI .. hara kahu.N hari sevaka gura kahe_U. suni khaganAtha hR^idaya mama dahe_U .. adhama jAti mai.n bidyA pA_e.N. bhaya_u.N jathA ahi dUdha pi_A_e.N .. mAnI kuTila kubhAgya kujAtI. gura kara droha kara_u.N dinu rAtI .. ati dayAla gura svalpa na krodhA. puni puni mohi sikhAva subodhA .. jehi te nIcha ba.DA_I pAvA. so prathamahi.n hati tAhi nasAvA .. dhUma anala sa.nbhava sunu bhA_I. tehi bujhAva ghana padavI pA_I .. raja maga parI nirAdara raha_I. saba kara pada prahAra nita saha_I .. maruta u.DAva prathama tehi bhara_I. puni nR^ipa nayana kirITanhi para_I .. sunu khagapati asa samujhi prasa.ngA. budha nahi.n karahi.n adhama kara sa.ngA .. kabi kobida gAvahi.n asi nItI. khala sana kalaha na bhala nahi.n prItI .. udAsIna nita rahi_a gosA_I.n. khala parihari_a svAna kI nA_I.n .. mai.n khala hR^idaya.N kapaTa kuTilA_I. gura hita kaha_i na mohi sohA_I .. do\. eka bAra hara ma.ndira japata rahe_u.N siva nAma. gura Aya_u abhimAna te.n uThi nahi.n kInha pranAma .. 106(ka) .. so dayAla nahi.n kahe_u kachhu ura na roSha lavalesa. ati agha gura apamAnatA sahi nahi.n sake mahesa .. 106(kha) .. ma.ndira mAjha bha_I nabha bAnI. re hatabhAgya agya abhimAnI .. jadyapi tava gura ke.n nahi.n krodhA. ati kR^ipAla chita samyaka bodhA .. tadapi sApa saTha daiha_u.N tohI. nIti birodha sohA_i na mohI .. jau.n nahi.n da.nDa karau.n khala torA. bhraShTa ho_i shrutimAraga morA .. je saTha gura sana iriShA karahI.n. raurava naraka koTi juga parahI.n .. trijaga joni puni dharahi.n sarIrA. ayuta janma bhari pAvahi.n pIrA .. baiTha rahesi ajagara iva pApI. sarpa hohi khala mala mati byApI .. mahA biTapa koTara mahu.N jA_I .. rahu adhamAdhama adhagati pA_I .. do\. hAhAkAra kInha gura dAruna suni siva sApa .. ka.npita mohi biloki ati ura upajA paritApa .. 107(ka) .. kari da.nDavata saprema dvija siva sanmukha kara jori. binaya karata gadagada svara samujhi ghora gati mori .. 107(kha) .. namAmIshamIshAna nirvANarUpa.n. vi.nbhu.n byApaka.n brahma vedasvarUpa.n. nija.n nirguNa.n nirvikalpa.n nirI.nha. chidAkAshamAkAshavAsa.n bhaje.aha.n .. nirAkAramo.nkAramUla.n turIya.n. girA gyAna gotItamIsha.n girIsha.n .. karAla.n mahAkAla kAla.n kR^ipAla.n. guNAgAra sa.nsArapAra.n nato.aha.n .. tuShArAdri sa.nkAsha gaura.n gabhIra.n. manobhUta koTi prabhA shrI sharIra.n .. sphuranmauli kallolinI chAru ga.ngA. lasadbhAlabAlendu ka.nThe bhuja.ngA .. chalatku.nDala.n bhrU sunetra.n vishAla.n. prasannAnana.n nIlaka.nTha.n dayAla.n .. mR^igAdhIshacharmAmbara.n muNDamAla.n. priya.n sha.nkara.n sarvanAtha.n bhajAmi .. pracha.nDa.n prakR^iShTa.n pragalbha.n paresha.n. akha.nDa.n aja.n bhAnukoTiprakAsha.n .. trayaHshUla nirmUlana.n shUlapANi.n. bhaje.aha.n bhavAnIpati.n bhAvagamya.n .. kalAtIta kalyANa kalpAntakArI. sadA sajjanAndadAtA purArI .. chidAna.ndasa.ndoha mohApahArI. prasIda prasIda prabho manmathArI .. na yAvad umAnAtha pAdAravinda.n. bhaja.ntIha loke pare vA narANA.n .. na tAvatsukha.n shAnti santApanAsha.n. prasIda prabho sarvabhUtAdhivAsa.n .. na jAnAmi yoga.n japa.n naiva pUjA.n. nato.aha.n sadA sarvadA sha.nbhu tubhya.n .. jarA janma duHkhaugha tAtapyamAna.n. prabho pAhi ApannamAmIsha sha.nbho .. shloka\-rudrAShTakamida.n prokta.n vipreNa haratoShaye. ye paThanti narA bhaktyA teShA.n shambhuH prasIdati .. 9 .. do\. \-suni binatI sarbagya siva dekhi bripra anurAgu. puni ma.ndira nabhabAnI bha_i dvijabara bara mAgu .. 108(ka) .. jau.n prasanna prabhu mo para nAtha dIna para nehu. nija pada bhagati de_i prabhu puni dUsara bara dehu .. 108(kha) .. tava mAyA basa jIva ja.Da sa.ntata phira_i bhulAna. tehi para krodha na kari_a prabhu kR^ipA si.ndhu bhagavAna .. 108(ga) .. sa.nkara dInadayAla aba ehi para hohu kR^ipAla. sApa anugraha ho_i jehi.n nAtha thorehI.n kAla .. 108(gha) .. ehi kara ho_i parama kalyAnA. so_i karahu aba kR^ipAnidhAnA .. bipragirA suni parahita sAnI. evamastu iti bha_i nabhabAnI .. jadapi kInha ehi.n dAruna pApA. mai.n puni dInha kopa kari sApA .. tadapi tumhAra sAdhutA dekhI. kariha_u.N ehi para kR^ipA biseShI .. chhamAsIla je para upakArI. te dvija mohi priya jathA kharArI .. mora shrApa dvija byartha na jA_ihi. janma sahasa avasya yaha pA_ihi .. janamata marata dusaha dukha ho_I. ahi svalpa_u nahi.n byApihi so_I .. kavane_u.N janma miTihi nahi.n gyAnA. sunahi sUdra mama bachana pravAnA .. raghupati purI.n janma taba bhaya_U. puni tai.n mama sevA.N mana daya_U .. purI prabhAva anugraha more.n. rAma bhagati upajihi ura tore.n .. sunu mama bachana satya aba bhA_I. haritoShana brata dvija sevakA_I .. aba jani karahi bipra apamAnA. jAnehu sa.nta ana.nta samAnA .. i.ndra kulisa mama sUla bisAlA. kAlada.nDa hari chakra karAlA .. jo inha kara mArA nahi.n mara_I. bipradroha pAvaka so jara_I .. asa bibeka rAkhehu mana mAhI.n. tumha kaha.N jaga durlabha kachhu nAhI.n .. aura_u eka AsiShA morI. apratihata gati ho_ihi torI .. do\. suni siva bachana haraShi gura evamastu iti bhAShi. mohi prabodhi gaya_u gR^iha sa.nbhu charana ura rAkhi .. 109(ka) .. prerita kAla bidhi giri jA_i bhaya_u.N mai.n byAla. puni prayAsa binu so tanu jaje_u.N ga_e.N kachhu kAla .. 109(kha) .. jo_i tanu dhara_u.N taja_u.N puni anAyAsa harijAna. jimi nUtana paTa pahira_i nara parihara_i purAna .. 109(ga) .. siva.N rAkhI shruti nIti aru mai.n nahi.n pAvA klesa. ehi bidhi dhare_u.N bibidha tanu gyAna na gaya_u khagesa .. 109(gha) .. trijaga deva nara jo_i tanu dhara_u.N. taha.N taha.N rAma bhajana anusara_U.N .. eka sUla mohi bisara na kA_U. gura kara komala sIla subhA_U .. charama deha dvija kai mai.n pA_I. sura durlabha purAna shruti gA_I .. khela_u.N tahU.N bAlakanha mIlA. kara_u.N sakala raghunAyaka lIlA .. prau.Dha bha_e.N mohi pitA pa.DhAvA. samajha_u.N suna_u.N guna_u.N nahi.n bhAvA .. mana te sakala bAsanA bhAgI. kevala rAma charana laya lAgI .. kahu khagesa asa kavana abhAgI. kharI seva suradhenuhi tyAgI .. prema magana mohi kachhu na sohA_I. hAre_u pitA pa.DhA_i pa.DhA_I .. bha_e kAlabasa jaba pitu mAtA. mai.n bana gaya_u.N bhajana janatrAtA .. jaha.N jaha.N bipina munIsvara pAva_u.N. Ashrama jA_i jA_i siru nAva_u.N .. bUjhata tinhahi rAma guna gAhA. kahahi.n suna_u.N haraShita khaganAhA .. sunata phira_u.N hari guna anubAdA. abyAhata gati sa.nbhu prasAdA .. chhUTI tribidha IShanA gA.DhI. eka lAlasA ura ati bA.DhI .. rAma charana bArija jaba dekhau.n. taba nija janma saphala kari lekhau.n .. jehi pU.Nchha_u.N so_i muni asa kaha_I. Isvara sarba bhUtamaya aha_I .. nirguna mata nahi.n mohi sohA_I. saguna brahma rati ura adhikA_I .. do\. gura ke bachana surati kari rAma charana manu lAga. raghupati jasa gAvata phira_u.N chhana chhana nava anurAga .. 110(ka) .. meru sikhara baTa chhAyA.N muni lomasa AsIna. dekhi charana siru nAya_u.N bachana kahe_u.N ati dIna .. 110(kha) .. suni mama bachana binIta mR^idu muni kR^ipAla khagarAja. mohi sAdara pU.Nchhata bha_e dvija Ayahu kehi kAja .. 110(ga) .. taba mai.n kahA kR^ipAnidhi tumha sarbagya sujAna. saguna brahma avarAdhana mohi kahahu bhagavAna .. 110(gha) .. taba muniSha raghupati guna gAthA. kahe kachhuka sAdara khaganAthA .. brahmagyAna rata muni bigyAni. mohi parama adhikArI jAnI .. lAge karana brahma upadesA. aja adveta aguna hR^idayesA .. akala anIha anAma arupA. anubhava gamya akha.nDa anUpA .. mana gotIta amala abinAsI. nirbikAra niravadhi sukha rAsI .. so tai.n tAhi tohi nahi.n bhedA. bAri bIchi iva gAvahi bedA .. bibidha bhA.Nti mohi muni samujhAvA. nirguna mata mama hR^idaya.N na AvA .. puni mai.n kahe_u.N nA_i pada sIsA. saguna upAsana kahahu munIsA .. rAma bhagati jala mama mana mInA. kimi bilagA_i munIsa prabInA .. so_i upadesa kahahu kari dAyA. nija nayananhi dekhau.n raghurAyA .. bhari lochana biloki avadhesA. taba suniha_u.N nirguna upadesA .. muni puni kahi harikathA anUpA. kha.nDi saguna mata aguna nirUpA .. taba mai.n nirguna mata kara dUrI. saguna nirUpa_u.N kari haTha bhUrI .. uttara prati_uttara mai.n kInhA. muni tana bha_e krodha ke chInhA .. sunu prabhu bahuta avagyA ki_e.N. upaja krodha gyAninha ke hi_e.N .. ati sa.ngharaShana jau.n kara ko_I. anala pragaTa cha.ndana te ho_I .. do\. \-bAra.nbAra sakopa muni kara_i nirupana gyAna. mai.n apane.n mana baiTha taba kara_u.N bibidha anumAna .. 111(ka) .. krodha ki dvetabuddhi binu dvaita ki binu agyAna. mAyAbasa parichhinna ja.Da jIva ki Isa samAna .. 111(kha) .. kabahu.N ki dukha saba kara hita tAke.n. tehi ki daridra parasa mani jAke.n .. paradrohI kI hohi.n nisa.nkA. kAmI puni ki rahahi.n akala.nkA .. ba.nsa ki raha dvija anahita kInhe.n. karma ki hohi.n svarUpahi chInhe.n .. kAhU sumati ki khala sa.Nga jAmI. subha gati pAva ki paratriya gAmI .. bhava ki parahi.n paramAtmA bi.ndaka. sukhI ki hohi.n kabahu.N harini.ndaka .. rAju ki raha_i nIti binu jAne.n. agha ki rahahi.n haricharita bakhAne.n .. pAvana jasa ki punya binu ho_I. binu agha ajasa ki pAva_i ko_I .. lAbhu ki kichhu hari bhagati samAnA. jehi gAvahi.n shruti sa.nta purAnA .. hAni ki jaga ehi sama kichhu bhA_I. bhaji_a na rAmahi nara tanu pA_I .. agha ki pisunatA sama kachhu AnA. dharma ki dayA sarisa harijAnA .. ehi bidhi amiti juguti mana guna_U.N. muni upadesa na sAdara suna_U.N .. puni puni saguna pachchha mai.n ropA. taba muni bole_u bachana sakopA .. mU.Dha parama sikha de_u.N na mAnasi. uttara prati_uttara bahu Anasi .. satya bachana bisvAsa na karahI. bAyasa iva sabahI te DarahI .. saTha svapachchha taba hR^idaya.N bisAlA. sapadi hohi pachchhI cha.nDAlA .. lInha shrApa mai.n sIsa cha.DhA_I. nahi.n kachhu bhaya na dInatA A_I .. do\. turata bhaya_u.N mai.n kAga taba puni muni pada siru nA_i. sumiri rAma raghuba.nsa mani haraShita chale_u.N u.DA_i .. 112(ka) .. umA je rAma charana rata bigata kAma mada krodha .. nija prabhumaya dekhahi.n jagata kehi sana karahi.n birodha .. 112(kha) .. sunu khagesa nahi.n kachhu riShi dUShana. ura preraka raghuba.nsa bibhUShana .. kR^ipAsi.ndhu muni mati kari bhorI. lInhi prema parichchhA morI .. mana bacha krama mohi nija jana jAnA. muni mati puni pherI bhagavAnA .. riShi mama mahata sIlatA dekhI. rAma charana bisvAsa biseShI .. ati bisamaya puni puni pachhitA_I. sAdara muni mohi lInha bolA_I .. mama paritoSha bibidha bidhi kInhA. haraShita rAmama.ntra taba dInhA .. bAlakarUpa rAma kara dhyAnA. kahe_u mohi muni kR^ipAnidhAnA .. su.ndara sukhada mihi ati bhAvA. so prathamahi.n mai.n tumhahi sunAvA .. muni mohi kachhuka kAla taha.N rAkhA. rAmacharitamAnasa taba bhAShA .. sAdara mohi yaha kathA sunA_I. puni bole muni girA suhA_I .. rAmacharita sara gupta suhAvA. sa.nbhu prasAda tAta mai.n pAvA .. tohi nija bhagata rAma kara jAnI. tAte mai.n saba kahe_u.N bakhAnI .. rAma bhagati jinha ke.n ura nAhI.n. kabahu.N na tAta kahi_a tinha pAhI.n .. muni mohi bibidha bhA.Nti samujhAvA. mai.n saprema muni pada siru nAvA .. nija kara kamala parasi mama sIsA. haraShita AsiSha dInha munIsA .. rAma bhagati abirala ura tore.n. basihi sadA prasAda aba more.n .. do\. \-sadA rAma priya hohu tumha subha guna bhavana amAna. kAmarUpa ichdhAmarana gyAna birAga nidhAna .. 113(ka) .. je.nhi.n Ashrama tumha basaba puni sumirata shrIbhagava.nta. byApihi taha.N na abidyA jojana eka praja.nta .. 113(kha) .. kAla karma guna doSha subhA_U. kachhu dukha tumhahi na byApihi kA_U .. rAma rahasya lalita bidhi nAnA. gupta pragaTa itihAsa purAnA .. binu shrama tumha jAnaba saba so_U. nita nava neha rAma pada ho_U .. jo ichchhA karihahu mana mAhI.n. hari prasAda kachhu durlabha nAhI.n .. suni muni AsiSha sunu matidhIrA. brahmagirA bha_i gagana ga.NbhIrA .. evamastu tava bacha muni gyAnI. yaha mama bhagata karma mana bAnI .. suni nabhagirA haraSha mohi bhaya_U. prema magana saba sa.nsaya gaya_U .. kari binatI muni Ayasu pA_I. pada saroja puni puni siru nA_I .. haraSha sahita ehi.n Ashrama Aya_u.N. prabhu prasAda durlabha bara pAya_u.N .. ihA.N basata mohi sunu khaga IsA. bIte kalapa sAta aru bIsA .. kara_u.N sadA raghupati guna gAnA. sAdara sunahi.n biha.nga sujAnA .. jaba jaba avadhapurI.n raghubIrA. dharahi.n bhagata hita manuja sarIrA .. taba taba jA_i rAma pura raha_U.N. sisulIlA biloki sukha laha_U.N .. puni ura rAkhi rAma sisurUpA. nija Ashrama Ava_u.N khagabhUpA .. kathA sakala mai.n tumhahi sunA_I. kAga deha jehi.n kArana pA_I .. kahi_u.N tAta saba prasna tumhArI. rAma bhagati mahimA ati bhArI .. do\. tAte yaha tana mohi priya bhaya_u rAma pada neha. nija prabhu darasana pAya_u.N ga_e sakala sa.ndeha .. 114(ka) .. mAsapArAyaNa, untIsavA.N vishrAma bhagati pachchha haTha kari rahe_u.N dInhi mahAriShi sApa. muni durlabha bara pAya_u.N dekhahu bhajana pratApa .. 114(kha) .. je asi bhagati jAni pariharahI.n. kevala gyAna hetu shrama karahI.n .. te ja.Da kAmadhenu gR^iha.N tyAgI. khojata Aku phirahi.n paya lAgI .. sunu khagesa hari bhagati bihA_I. je sukha chAhahi.n Ana upA_I .. te saTha mahAsi.ndhu binu taranI. pairi pAra chAhahi.n ja.Da karanI .. suni bhasu.nDi ke bachana bhavAnI. bole_u garu.Da haraShi mR^idu bAnI .. tava prasAda prabhu mama ura mAhI.n. sa.nsaya soka moha bhrama nAhI.n .. sune_u.N punIta rAma guna grAmA. tumharI kR^ipA.N lahe_u.N bishrAmA .. eka bAta prabhu pU.Nchha_u.N tohI. kahahu bujhA_i kR^ipAnidhi mohI .. kahahi.n sa.nta muni beda purAnA. nahi.n kachhu durlabha gyAna samAnA .. so_i muni tumha sana kahe_u gosA_I.n. nahi.n Adarehu bhagati kI nA_I.n .. gyAnahi bhagatihi a.ntara ketA. sakala kahahu prabhu kR^ipA niketA .. suni uragAri bachana sukha mAnA. sAdara bole_u kAga sujAnA .. bhagatihi gyAnahi nahi.n kachhu bhedA. ubhaya harahi.n bhava sa.nbhava khedA .. nAtha munIsa kahahi.n kachhu a.ntara. sAvadhAna so_u sunu biha.ngabara .. gyAna birAga joga bigyAnA. e saba puruSha sunahu harijAnA .. puruSha pratApa prabala saba bhA.NtI. abalA abala sahaja ja.Da jAtI .. do\. \-puruSha tyAgi saka nArihi jo birakta mati dhIra .. na tu kAmI biShayAbasa bimukha jo pada raghubIra .. 115(ka) .. so\. so_u muni gyAnanidhAna mR^iganayanI bidhu mukha nirakhi. bibasa ho_i harijAna nAri biShnu mAyA pragaTa .. 115(kha) .. ihA.N na pachchhapAta kachhu rAkha_u.N. beda purAna sa.nta mata bhASha_u.N .. moha na nAri nAri ke.n rUpA. pannagAri yaha rIti anUpA .. mAyA bhagati sunahu tumha do_U. nAri barga jAna_i saba ko_U .. puni raghubIrahi bhagati pi_ArI. mAyA khalu nartakI bichArI .. bhagatihi sAnukUla raghurAyA. tAte tehi Darapati ati mAyA .. rAma bhagati nirupama nirupAdhI. basa_i jAsu ura sadA abAdhI .. tehi biloki mAyA sakuchA_I. kari na saka_i kachhu nija prabhutA_I .. asa bichAri je muni bigyAnI. jAchahI.n bhagati sakala sukha khAnI .. do\. yaha rahasya raghunAtha kara begi na jAna_i ko_i. jo jAna_i raghupati kR^ipA.N sapanehu.N moha na ho_i .. 116(ka) .. aura_u gyAna bhagati kara bheda sunahu suprabIna. jo suni ho_i rAma pada prIti sadA abichhIna .. 116(kha) .. sunahu tAta yaha akatha kahAnI. samujhata bana_i na jA_i bakhAnI .. Isvara a.nsa jIva abinAsI. chetana amala sahaja sukha rAsI .. so mAyAbasa bhaya_u gosA_I.n. ba.Ndhyo kIra marakaTa kI nA_I .. ja.Da chetanahi gra.nthi pari ga_I. jadapi mR^iShA chhUTata kaThina_I .. taba te jIva bhaya_u sa.nsArI. chhUTa na gra.nthi na ho_i sukhArI .. shruti purAna bahu kahe_u upA_I. chhUTa na adhika adhika arujhA_I .. jIva hR^idaya.N tama moha biseShI. gra.nthi chhUTa kimi para_i na dekhI .. asa sa.njoga Isa jaba kara_I. tabahu.N kadAchita so niru_ara_I .. sAttvika shraddhA dhenu suhA_I. jau.n hari kR^ipA.N hR^idaya.N basa A_I .. japa tapa brata jama niyama apArA. je shruti kaha subha dharma achArA .. te_i tR^ina harita charai jaba gA_I. bhAva bachchha sisu pA_i penhA_I .. no_i nibR^itti pAtra bisvAsA. nirmala mana ahIra nija dAsA .. parama dharmamaya paya duhi bhA_I. avaTai anala akAma bihA_I .. toSha maruta taba chhamA.N ju.DAvai. dhR^iti sama jAvanu de_i jamAvai .. muditA.N mathai.n bichAra mathAnI. dama adhAra raju satya subAnI .. taba mathi kA.Dhi le_i navanItA. bimala birAga subhaga supunItA .. do\. joga agini kari pragaTa taba karma subhAsubha lA_i. buddhi sirAvai.n gyAna ghR^ita mamatA mala jari jA_i .. 117(ka) .. taba bigyAnarUpini buddhi bisada ghR^ita pA_i. chitta di_A bhari dharai dR^i.Dha samatA di_aTi banA_i .. 117(kha) .. tIni avasthA tIni guna tehi kapAsa te.n kA.Dhi. tUla turIya sa.NvAri puni bAtI karai sugA.Dhi .. 117(ga) .. so\. ehi bidhi lesai dIpa teja rAsi bigyAnamaya .. jAtahi.n jAsu samIpa jarahi.n madAdika salabha saba .. 117(gha) .. sohamasmi iti bR^itti akha.nDA. dIpa sikhA so_i parama pracha.nDA .. Atama anubhava sukha suprakAsA. taba bhava mUla bheda bhrama nAsA .. prabala abidyA kara parivArA. moha Adi tama miTa_i apArA .. taba so_i buddhi pA_i u.Nji_ArA. ura gR^iha.N baiThi gra.nthi niru_ArA .. chhorana gra.nthi pAva jau.n so_I. taba yaha jIva kR^itAratha ho_I .. chhorata gra.nthi jAni khagarAyA. bighna aneka kara_i taba mAyA .. riddhi siddhi prera_i bahu bhA_I. buddhahi lobha dikhAvahi.n A_I .. kala bala chhala kari jAhi.n samIpA. a.nchala bAta bujhAvahi.n dIpA .. ho_i buddhi jau.n parama sayAnI. tinha tana chitava na anahita jAnI .. jau.n tehi bighna buddhi nahi.n bAdhI. tau bahori sura karahi.n upAdhI .. i.ndrI.n dvAra jharokhA nAnA. taha.N taha.N sura baiThe kari thAnA .. Avata dekhahi.n biShaya bayArI. te haThi dehI kapATa ughArI .. jaba so prabha.njana ura gR^iha.N jA_I. tabahi.n dIpa bigyAna bujhA_I .. gra.nthi na chhUTi miTA so prakAsA. buddhi bikala bha_i biShaya batAsA .. i.ndrinha suranha na gyAna sohA_I. biShaya bhoga para prIti sadA_I .. biShaya samIra buddhi kR^ita bhorI. tehi bidhi dIpa ko bAra bahorI .. do\. taba phiri jIva bibidha bidhi pAva_i sa.nsR^iti klesa. hari mAyA ati dustara tari na jA_i bihagesa .. 118(ka) .. kahata kaThina samujhata kaThina sAdhana kaThina bibeka. ho_i ghunAchchhara nyAya jau.n puni pratyUha aneka .. 118(kha) .. gyAna pa.ntha kR^ipAna kai dhArA. parata khagesa ho_i nahi.n bArA .. jo nirbighna pa.ntha nirbaha_I. so kaivalya parama pada laha_I .. ati durlabha kaivalya parama pada. sa.nta purAna nigama Agama bada .. rAma bhajata so_i mukuti gosA_I. ana_ichchhita Ava_i bari_A_I .. jimi thala binu jala rahi na sakA_I. koTi bhA.Nti ko_u karai upA_I .. tathA mochchha sukha sunu khagarA_I. rahi na saka_i hari bhagati bihA_I .. asa bichAri hari bhagata sayAne. mukti nirAdara bhagati lubhAne .. bhagati karata binu jatana prayAsA. sa.nsR^iti mUla abidyA nAsA .. bhojana kari_a tR^ipiti hita lAgI. jimi so asana pachavai jaTharAgI .. asi haribhagati sugama sukhadA_I. ko asa mU.Dha na jAhi sohA_I .. do\. sevaka sebya bhAva binu bhava na tari_a uragAri .. bhajahu rAma pada pa.nkaja asa siddhA.nta bichAri .. 119(ka) .. jo chetana kaha.N za.Da kara_i za.Dahi kara_i chaitanya. asa samartha raghunAyakahi.n bhajahi.n jIva te dhanya .. 119(kha) .. kahe_u.N gyAna siddhA.nta bujhA_I. sunahu bhagati mani kai prabhutA_I .. rAma bhagati chi.ntAmani su.ndara. basa_i garu.Da jAke ura a.ntara .. parama prakAsa rUpa dina rAtI. nahi.n kachhu chahi_a di_A ghR^ita bAtI .. moha daridra nikaTa nahi.n AvA. lobha bAta nahi.n tAhi bujhAvA .. prabala abidyA tama miTi jA_I. hArahi.n sakala salabha samudA_I .. khala kAmAdi nikaTa nahi.n jAhI.n. basa_i bhagati jAke ura mAhI.n .. garala sudhAsama ari hita ho_I. tehi mani binu sukha pAva na ko_I .. byApahi.n mAnasa roga na bhArI. jinha ke basa saba jIva dukhArI .. rAma bhagati mani ura basa jAke.n. dukha lavalesa na sapanehu.N tAke.n .. chatura siromani te_i jaga mAhI.n. je mani lAgi sujatana karAhI.n .. so mani jadapi pragaTa jaga aha_I. rAma kR^ipA binu nahi.n ko_u laha_I .. sugama upAya pA_ibe kere. nara hatabhAgya dehi.n bhaTamere .. pAvana parbata beda purAnA. rAma kathA ruchirAkara nAnA .. marmI sajjana sumati kudArI. gyAna birAga nayana uragArI .. bhAva sahita khoja_i jo prAnI. pAva bhagati mani saba sukha khAnI .. more.n mana prabhu asa bisvAsA. rAma te adhika rAma kara dAsA .. rAma si.ndhu ghana sajjana dhIrA. cha.ndana taru hari sa.nta samIrA .. saba kara phala hari bhagati suhA_I. so binu sa.nta na kAhU.N pA_I .. asa bichAri jo_i kara satasa.ngA. rAma bhagati tehi sulabha biha.ngA .. do\. brahma payonidhi ma.ndara gyAna sa.nta sura Ahi.n. kathA sudhA mathi kA.Dhahi.n bhagati madhuratA jAhi.n .. 120(ka) .. birati charma asi gyAna mada lobha moha ripu mAri. jaya pA_i_a so hari bhagati dekhu khagesa bichAri .. 120(kha) .. puni saprema bole_u khagarA_U. jau.n kR^ipAla mohi Upara bhA_U .. nAtha mohi nija sevaka jAnI. sapta prasna kahahu bakhAnI .. prathamahi.n kahahu nAtha matidhIrA. saba te durlabha kavana sarIrA .. ba.Da dukha kavana kavana sukha bhArI. so_u sa.nchhepahi.n kahahu bichArI .. sa.nta asa.nta marama tumha jAnahu. tinha kara sahaja subhAva bakhAnahu .. kavana punya shruti bidita bisAlA. kahahu kavana agha parama karAlA .. mAnasa roga kahahu samujhA_I. tumha sarbagya kR^ipA adhikA_I .. tAta sunahu sAdara ati prItI. mai.n sa.nchhepa kaha_u.N yaha nItI .. nara tana sama nahi.n kavani_u dehI. jIva charAchara jAchata tehI .. naraka svarga apabarga nisenI. gyAna birAga bhagati subha denI .. so tanu dhari hari bhajahi.n na je nara. hohi.n biShaya rata ma.nda ma.nda tara .. kA.Ncha kiricha badale.n te lehI. kara te DAri parasa mani dehI.n .. nahi.n daridra sama dukha jaga mAhI.n. sa.nta milana sama sukha jaga nAhI.n .. para upakAra bachana mana kAyA. sa.nta sahaja subhA_u khagarAyA .. sa.nta sahahi.n dukha parahita lAgI. paradukha hetu asa.nta abhAgI .. bhUrja tarU sama sa.nta kR^ipAlA. parahita niti saha bipati bisAlA .. sana iva khala para ba.ndhana kara_I. khAla ka.DhA_i bipati sahi mara_I .. khala binu svAratha para apakArI. ahi mUShaka iva sunu uragArI .. para sa.npadA binAsi nasAhI.n. jimi sasi hati hima upala bilAhI.n .. duShTa udaya jaga Arati hetU. jathA prasiddha adhama graha ketU .. sa.nta udaya sa.ntata sukhakArI. bisva sukhada jimi i.ndu tamArI .. parama dharma shruti bidita ahi.nsA. para ni.ndA sama agha na garIsA .. hara gura ni.ndaka dAdura ho_I. janma sahasra pAva tana so_I .. dvija ni.ndaka bahu naraka bhogakari. jaga janama_i bAyasa sarIra dhari .. sura shruti ni.ndaka je abhimAnI. raurava naraka parahi.n te prAnI .. hohi.n ulUka sa.nta ni.ndA rata. moha nisA priya gyAna bhAnu gata .. saba ke ni.ndA je ja.Da karahI.n. te chamagAdura ho_i avatarahI.n .. sunahu tAta aba mAnasa rogA. jinha te dukha pAvahi.n saba logA .. moha sakala byAdhinha kara mUlA. tinha te puni upajahi.n bahu sUlA .. kAma bAta kapha lobha apArA. krodha pitta nita chhAtI jArA .. prIti karahi.n jau.n tIni_u bhA_I. upaja_i sanyapAta dukhadA_I .. biShaya manoratha durgama nAnA. te saba sUla nAma ko jAnA .. mamatA dAdu ka.nDu iraShA_I. haraSha biShAda garaha bahutA_I .. para sukha dekhi jarani so_i chha_I. kuShTa duShTatA mana kuTila_I .. aha.nkAra ati dukhada Damaru_A. da.nbha kapaTa mada mAna neharu_A .. tR^isnA udarabR^iddhi ati bhArI. tribidha IShanA taruna tijArI .. juga bidhi jvara matsara abibekA. kaha.N lAgi kahau.n kuroga anekA .. do\. eka byAdhi basa nara marahi.n e asAdhi bahu byAdhi. pI.Dahi.n sa.ntata jIva kahu.N so kimi lahai samAdhi .. 121(ka) .. nema dharma AchAra tapa gyAna jagya japa dAna. bheShaja puni koTinha nahi.n roga jAhi.n harijAna .. 121(kha) .. ehi bidhi sakala jIva jaga rogI. soka haraSha bhaya prIti biyogI .. mAnaka roga kachhuka mai.n gA_e. hahi.n saba ke.n lakhi biralenha pA_e .. jAne te chhIjahi.n kachhu pApI. nAsa na pAvahi.n jana paritApI .. biShaya kupathya pA_i a.nkure. munihu hR^idaya.N kA nara bApure .. rAma kR^ipA.N nAsahi saba rogA. jau.n ehi bhA.Nti banai sa.nyogA .. sadagura baida bachana bisvAsA. sa.njama yaha na biShaya kai AsA .. raghupati bhagati sajIvana mUrI. anUpAna shraddhA mati pUrI .. ehi bidhi bhalehi.n so roga nasAhI.n. nAhi.n ta jatana koTi nahi.n jAhI.n .. jAni_a taba mana biruja gosA.NI. jaba ura bala birAga adhikA_I .. sumati chhudhA bA.Dha_i nita na_I. biShaya Asa durbalatA ga_I .. bimala gyAna jala jaba so nahA_I. taba raha rAma bhagati ura chhA_I .. siva aja suka sanakAdika nArada. je muni brahma bichAra bisArada .. saba kara mata khaganAyaka ehA. kari_a rAma pada pa.nkaja nehA .. shruti purAna saba gra.ntha kahAhI.n. raghupati bhagati binA sukha nAhI.n .. kamaTha pITha jAmahi.n baru bArA. ba.ndhyA suta baru kAhuhi mArA .. phUlahi.n nabha baru bahubidhi phUlA. jIva na laha sukha hari pratikUlA .. tR^iShA jA_i baru mR^igajala pAnA. baru jAmahi.n sasa sIsa biShAnA .. a.ndhakAru baru rabihi nasAvai. rAma bimukha na jIva sukha pAvai .. hima te anala pragaTa baru ho_I. bimukha rAma sukha pAva na ko_I .. do0=bAri mathe.n ghR^ita ho_i baru sikatA te baru tela. binu hari bhajana na bhava tari_a yaha siddhA.nta apela .. 122(ka) .. masakahi kara_i bi.nra.nchi prabhu ajahi masaka te hIna. asa bichAri taji sa.nsaya rAmahi bhajahi.n prabIna .. 122(kha) .. shloka\- vinichshrita.n vadAmi te na anyathA vachA.nsi me. hari.n narA bhajanti ye.atidustara.n taranti te .. 122(ga) .. kahe_u.N nAtha hari charita anUpA. byAsa samAsa svamati anurupA .. shruti siddhA.nta iha_i uragArI. rAma bhaji_a saba kAja bisArI .. prabhu raghupati taji se_i_a kAhI. mohi se saTha para mamatA jAhI .. tumha bigyAnarUpa nahi.n mohA. nAtha kInhi mo para ati chhohA .. pUchhihu.N rAma kathA ati pAvani. suka sanakAdi sa.nbhu mana bhAvani .. sata sa.ngati durlabha sa.nsArA. nimiSha da.nDa bhari eka_u bArA .. dekhu garu.Da nija hR^idaya.N bichArI. mai.n raghubIra bhajana adhikArI .. sakunAdhama saba bhA.Nti apAvana. prabhu mohi kInha bidita jaga pAvana .. do\. Aju dhanya mai.n dhanya ati jadyapi saba bidhi hIna. nija jana jAni rAma mohi sa.nta samAgama dIna .. 123(ka) .. nAtha jathAmati bhAShe_u.N rAkhe_u.N nahi.n kachhu go_i. charita si.ndhu raghunAyaka thAha ki pAva_i ko_i .. 123 .. sumiri rAma ke guna gana nAnA. puni puni haraSha bhusu.nDi sujAnA .. mahimA nigama neti kari gA_I. atulita bala pratApa prabhutA_I .. siva aja pUjya charana raghurA_I. mo para kR^ipA parama mR^idulA_I .. asa subhA_u kahu.N suna_u.N na dekha_u.N. kehi khagesa raghupati sama lekha_u.N .. sAdhaka siddha bimukta udAsI. kabi kobida kR^itagya sa.nnyAsI .. jogI sUra sutApasa gyAnI. dharma nirata pa.nDita bigyAnI .. tarahi.n na binu see.N mama svAmI. rAma namAmi namAmi namAmI .. sarana ga_e.N mo se agha rAsI. hohi.n suddha namAmi abinAsI .. do\. jAsu nAma bhava bheShaja harana ghora traya sUla. so kR^ipAlu mohi to para sadA raha_u anukUla .. 124(ka) .. suni bhusu.nDi ke bachana subha dekhi rAma pada neha. bole_u prema sahita girA garu.Da bigata sa.ndeha .. 124(kha) .. mai kR^itkR^itya bhaya_u.N tava bAnI. suni raghubIra bhagati rasa sAnI .. rAma charana nUtana rati bha_I. mAyA janita bipati saba ga_I .. moha jaladhi bohita tumha bha_e. mo kaha.N nAtha bibidha sukha da_e .. mo pahi.n ho_i na prati upakArA. ba.nda_u.N tava pada bArahi.n bArA .. pUrana kAma rAma anurAgI. tumha sama tAta na ko_u ba.DabhAgI .. sa.nta biTapa saritA giri dharanI. para hita hetu sabanha kai karanI .. sa.nta hR^idaya navanIta samAnA. kahA kabinha pari kahai na jAnA .. nija paritApa drava_i navanItA. para dukha dravahi.n sa.nta supunItA .. jIvana janma suphala mama bhaya_U. tava prasAda sa.nsaya saba gaya_U .. jAnehu sadA mohi nija ki.nkara. puni puni umA kaha_i biha.ngabara .. do\. tAsu charana siru nA_i kari prema sahita matidhIra. gaya_u garu.Da baiku.nTha taba hR^idaya.N rAkhi raghubIra .. 125(ka) .. girijA sa.nta samAgama sama na lAbha kachhu Ana. binu hari kR^ipA na ho_i so gAvahi.n beda purAna .. 125(kha) .. kahe_u.N parama punIta itihAsA. sunata shravana chhUTahi.n bhava pAsA .. pranata kalpataru karunA pu.njA. upaja_i prIti rAma pada ka.njA .. mana krama bachana janita agha jA_I. sunahi.n je kathA shravana mana lA_I .. tIrthATana sAdhana samudA_I. joga birAga gyAna nipunA_I .. nAnA karma dharma brata dAnA. sa.njama dama japa tapa makha nAnA .. bhUta dayA dvija gura sevakA_I. bidyA binaya bibeka ba.DA_I .. jaha.N lagi sAdhana beda bakhAnI. saba kara phala hari bhagati bhavAnI .. so raghunAtha bhagati shruti gA_I. rAma kR^ipA.N kAhU.N eka pA_I .. do\. muni durlabha hari bhagati nara pAvahi.n binahi.n prayAsa. je yaha kathA nira.ntara sunahi.n mAni bisvAsa .. 126 .. so_i sarbagya gunI so_i gyAtA. so_i mahi ma.nDita pa.nDita dAtA .. dharma parAyana so_i kula trAtA. rAma charana jA kara mana rAtA .. nIti nipuna so_i parama sayAnA. shruti siddhA.nta nIka tehi.n jAnA .. so_i kabi kobida so_i ranadhIrA. jo chhala chhA.Di bhaja_i raghubIrA .. dhanya desa so jaha.N surasarI. dhanya nAri patibrata anusarI .. dhanya so bhUpu nIti jo kara_I. dhanya so dvija nija dharma na Tara_I .. so dhana dhanya prathama gati jAkI. dhanya punya rata mati so_i pAkI .. dhanya gharI so_i jaba satasa.ngA. dhanya janma dvija bhagati abha.ngA .. do\. so kula dhanya umA sunu jagata pUjya supunIta. shrIraghubIra parAyana jehi.n nara upaja binIta .. 127 .. mati anurUpa kathA mai.n bhAShI. jadyapi prathama gupta kari rAkhI .. tava mana prIti dekhi adhikA_I. taba mai.n raghupati kathA sunA_I .. yaha na kahi_a saThahI haThasIlahi. jo mana lA_i na suna hari lIlahi .. kahi_a na lobhihi krodhahi kAmihi. jo na bhaja_i sacharAchara svAmihi .. dvija drohihi na sunA_i_a kabahU.N. surapati sarisa ho_i nR^ipa jabahU.N .. rAma kathA ke te_i adhikArI. jinha ke.n satasa.ngati ati pyArI .. gura pada prIti nIti rata je_I. dvija sevaka adhikArI te_I .. tA kaha.N yaha biseSha sukhadA_I. jAhi prAnapriya shrIraghurA_I .. do\. rAma charana rati jo chaha athavA pada nirbAna. bhAva sahita so yaha kathA kara_u shravana puTa pAna .. 128 .. rAma kathA girijA mai.n baranI. kali mala samani manomala haranI .. sa.nsR^iti roga sajIvana mUrI. rAma kathA gAvahi.n shruti sUrI .. ehi maha.N ruchira sapta sopAnA. raghupati bhagati kera pa.nthAnA .. ati hari kR^ipA jAhi para ho_I. pA_u.N de_i ehi.n mAraga so_I .. mana kAmanA siddhi nara pAvA. je yaha kathA kapaTa taji gAvA .. kahahi.n sunahi.n anumodana karahI.n. te gopada iva bhavanidhi tarahI.n .. suni saba kathA hR^idaya.N ati bhA_I. girijA bolI girA suhA_I .. nAtha kR^ipA.N mama gata sa.ndehA. rAma charana upaje_u nava nehA .. do\. mai.n kR^itakR^itya bha_i_u.N aba tava prasAda bisvesa. upajI rAma bhagati dR^i.Dha bIte sakala kalesa .. 129 .. yaha subha sa.nbhu umA sa.nbAdA. sukha sa.npAdana samana biShAdA .. bhava bha.njana ga.njana sa.ndehA. jana ra.njana sajjana priya ehA .. rAma upAsaka je jaga mAhI.n. ehi sama priya tinha ke kachhu nAhI.n .. raghupati kR^ipA.N jathAmati gAvA. mai.n yaha pAvana charita suhAvA .. ehi.n kalikAla na sAdhana dUjA. joga jagya japa tapa brata pUjA .. rAmahi sumiri_a gA_i_a rAmahi. sa.ntata suni_a rAma guna grAmahi .. jAsu patita pAvana ba.Da bAnA. gAvahi.n kabi shruti sa.nta purAnA .. tAhi bhajahi mana taji kuTilA_I. rAma bhaje.n gati kehi.n nahi.n pA_I .. chha.n\. pA_I na kehi.n gati patita pAvana rAma bhaji sunu saTha manA. ganikA ajAmila byAdha gIdha gajAdi khala tAre ghanA .. AbhIra jamana kirAta khasa svapachAdi ati agharUpa je. kahi nAma bAraka tepi pAvana hohi.n rAma namAmi te .. 1 .. raghuba.nsa bhUShana charita yaha nara kahahi.n sunahi.n je gAvahI.n. kali mala manomala dho_i binu shrama rAma dhAma sidhAvahI.n .. sata pa.ncha chaupA_I.n manohara jAni jo nara ura dharai. dAruna abidyA pa.ncha janita bikAra shrIraghubara harai .. 2 .. su.ndara sujAna kR^ipA nidhAna anAtha para kara prIti jo. so eka rAma akAma hita nirbAnaprada sama Ana ko .. jAkI kR^ipA lavalesa te matima.nda tulasIdAsahU.N. pAyo parama bishrAmu rAma samAna prabhu nAhI.n kahU.N .. 3 .. do\. mo sama dIna na dIna hita tumha samAna raghubIra. asa bichAri raghuba.nsa mani harahu biShama bhava bhIra .. 130(ka) .. kAmihi nAri pi_Ari jimi lobhahi priya jimi dAma. timi raghunAtha nira.ntara priya lAgahu mohi rAma .. 130(kha) .. shloka\-yatpUrva prabhuNA kR^ita.n sukavinA shrIshambhunA durgama.n shrImadrAmapadAbjabhaktimanisha.n prAptyai tu rAmAyaNam. matvA tadraghunAthamanirata.n svAntastamaHshAntaye bhAShAbaddhamida.n chakAra tulasIdAsastathA mAnasam .. 1 .. puNya.n pApahara.n sadA shivakara.n viGYAnabhaktiprada.n mAyAmohamalApaha.n suvimala.n premAmbupUra.n shubham. shrImadrAmacharitramAnasamida.n bhaktyAvagAhanti ye te sa.nsArapata~NgaghorakiraNairdahyanti no mAnavAH .. 2 .. mAsapArAyaNa, tIsavA.N vishrAma navAnhapArAyaNa, navA.N vishrAma \-\-\-\-\-\-\-\-\- iti shrImadrAmacharitamAnase sakalakalikaluShavidhva.nsane saptamaH sopAnaH samAptaH. (uttarakANDa samApta) \-\-\-\-\-\-\-\- Arati shrIrAmAyanajI kI. kIrati kalita lalita siya pI kI .. gAvata brahmAdika muni nArada. bAlamIka bigyAna bisArada. suka sanakAdi seSha aru sArada. barani pavanasuta kIrati nIkI .. 1 .. gAvata beda purAna aShTadasa. chhao sAstra saba gra.nthana ko rasa. muni jana dhana sa.ntana ko sarabasa. sAra a.nsa sa.nmata sabahI kI .. 2 .. gAvata sa.ntata sa.nbhu bhavAnI. aru ghaTasa.nbhava muni bigyAnI. byAsa Adi kabibarja bakhAnI. kAgabhusu.nDi garuDa ke hI kI .. 3 .. kalimala harani biShaya rasa phIkI. subhaga si.ngAra mukti jubatI kI. dalana roga bhava mUri amI kI. tAta mAta saba bidhi tulasI kI .. 4 .. ## \medskip\hrule\obeylines Please send corrections to sanskrit@cheerful.com Last updated \today https://sanskritdocuments.org \end{document}