%@@1 % File name : dAsabodh14.itx %-------------------------------------------- % Text title : Dasabodh dAsabodha dashaka 14 % Author : Swami Samartha Ramadas % Language : Marathi, Sanskrit % Subject : philosophy/hinduism/religion % Description/comments : Collectively transliterated and proofread % Transliterated by : Vishwas Bhide santsahitya at yahoo.co.in Sunder % Hattangadi sunderh at hotmail.com, NA % Proofread by : Vishwas Bhide santsahitya at yahoo.co.in, Sunder % Hattangadi sunderh at hotmail.com, NA % Reproofread by P. D. Kulkarni % Further refinement by Shriram Deshpande % % Latest update : August 6, 2014 % Send corrections to : sanskrit at cheerful dot c om % % Special Instructions: % i1h.hdr,ijag.inc,itrans.sty,multicol.sty,iarticle.sty % Transliteration scheme: ITRANS 5.3 % Site access : % http://sanskritdocuments.org/marathi % http://sanskrit.gde.to/marathi %----------------------------------------------------- % The text is prepared by volunteers and is to be used for personal % study and research. The file is not to be copied or reposted for % promotion of any website or individuals or for commercial purpose % without permission. % ***** Help to maintain respect for volunteer spirit. ***** % @@2 % %-------------------------------------------------------- \documentstyle[11pt,multicol,itrans]{article} #include=ijag.inc #endwordvowel=.h \portraitwide \parindent=10pt \let\usedvng=\normaldvng \pagenumbering{itrans} \def\twocol{\begin{multicols}{2}} \def\engtitle#1{\hrule\medskip\centerline{\LARGE #1}} \def\itxtitle#1{\medskip\centerline{\hugedvng #1}\medskip\hrule} \def\endtitles{\medskip\twocol\obeyspaceslines} \newfont{\csroman}{putr8i at 9pt} \newfont{\csromani}{putri8i at 9pt} #romanifm=romancsx.ifm #romanfont=\csroman %% \begin{document} \engtitle{.. Dasabodh by Samartha Ramadas Swami Chapter 14 ..}## \itxtitle{.. samartha rAmadAsA.nchA dAsabodha dashaka 14 ..}##\endtitles ## %Start of 14@ %14.1 || dashaka chaudAvA \: akhaMDadhyAna || 14|| samAsa pahilA \: nispR^iha lakShaNanAma || shrIrAma || aikA spR^ihAchI sikavaNa | yukti buddhi shAhANapaNa | jeNeM rAhe samAdhAna | niraMtara || 1|| sopA maMtra parI nemasta | sAdheM voShadha guNavaMta | sAdheM bolaNeM saprachita | taiseM mAjheM || 2|| tatkALachi avaguNa jAtI | uttama guNAchI hoye prAptI | shabdavoShadha tIvra shrotIM | sAkShapeM sevAveM || 3|| nispR^ihatA dharUM naye | dharilI tarI soDUM naye | soDilI tarI hiMDoM naye | voLakhImadheM || 4|| kAMtA dR^iShTI rAkhoM naye | manAsa goDI chAkha_UM naye | dhAriShTa chaLatAM dAkha_UM naye | mukha ApuleM || 5|| yekesthaLIM rAhoM naye | kAnakoMDeM sAhoM naye | dravya dArA pAhoM naye | ALakepaNeM || 6|| AchArabhraShTa ho_UM naye | dilyAM dravya ghe_UM naye | uNA shabda ye_UM naye | ApaNAvarI || 7|| bhikSheviShIM lAjoM naye | bahuta bhikShA ghe_UM naye | pusatAMhi de_UM naye | voLakhI ApalI || 8|| dhaDa maLina nesoM naye | goDa anna khA_UM naye | durAgraha karUM naye | prasaMgeM vartAveM || 9|| bhogIM mana asoM naye | dehaduHkheM trAsoM naye | puDheM AshA dharUM naye | jIvitvAchI || 10|| viraktI gaLoM de_UM naye | dhAriShTa chaLoM de_UM naye | dnyAna maLiNa ho_UM naye | vivekabaLeM || 11|| karuNAkIrtana soDUM naye | aMtardhyAna moDUM naye | premataMtu toDUM naye | saguNamUrtIchA || 12|| poTIM chiMtA dharUM naye | kaShTeM kheda mAnUM naye | sama_iM dhIra sAMDUM naye | kAMhIM kelyA || 13|| apamAnitAM siNoM naye | nikhaMditAM kaShToM naye | dhiHkAritAM jhuroM naye | kAMhIM kelyA || 14|| lokalAja dharUM naye | lAjavitAM lAjoM naye | khijavitAM khijoM naye | virakta puruSheM || 15|| shuddha mArga soDUM naye | durjanAsIM taMDoM naye | samaMdha paDoM de_UM naye | chAMDALAsI || 16|| tapILapaNa dharUM naye | bhAMDavitAM bhAMDoM naye | uDavitAM uDa_UM naye | nijasthitI ApulI || 17|| hAMsavitAM hAsoM naye | bolavitAM boloM naye | chAlavitAM chAloM naye | kShaNakShNA || 18|| yeka veSha dharUM naye | yeka sAja karUM naye | yekadesI ho_UM naye | bhramaNa karAveM || 19|| salagI paDoM de_UM naye | pratigraha ghe_UM naye | sabhemadhyeM baisoM naye | sarvakALa || 20|| nema AMgIM lA_UM naye | bharavasA koNAsa de_UM naye | aMgIkAra karUM naye | nemastapaNAchA || 21|| nityanema sAMDUM naye | abhyAsa buDoM de_UM naye | parataMtra ho_UM naye | kAMhIM kelyAM || 22|| svataMtratA moDUM naye | nirApekShA toDUM naye | parApekShA ho_UM naye | kShaNakShNA || 23|| vaibhava dR^iShTIM pAhoM naye | upAdhIsukheM rAhoM naye | yekAMta moDUM de_UM naye | svarUpasthitIchA || 24|| anargaLatA karUM naye | lokalAja dharUM naye | koTheMtarI ho_UM naye | Asakta kadAM || 25|| paraMparA toDUM naye | upAdhI moDUM de_UM naye | dnyAnamArge soDUM naye | kadAkALIM || 26|| karmamArga sAMDUM naye | vairAgya moDUM de_UM naye | sAdhana bhajana khaMDUM naye | kadAkALIM || 27|| ativAda karUM naye | anitya poTIM dhar_UM naye | rAgeM bharIM bharoM naye | bhalatIkaDe || 28|| na manI tyAsa sAMgoM naye | kaMTALavANeM boloM naye | bahusAla aso naye | yekeM sthaLIM || 29|| kAMhIM upAdhI karUM naye | kelI tarI dharUM naye | dharilI tarI sAMpaDoM naye | upAdhImadhyeM || 30|| thorapaNeM aso naye | mahattva dharUna baisoM naye | kAMhIM mAna iChUM naye | koTheMtarI || 31|| sAdhepaNa soDUM naye | sAnepaNa moDUM naye | baLAtkAreM joDUM naye | abhimAna AMgIM || 32|| adhikArevINa sAMgoM naye | dATUna upadesha de_UM naye | kAnakoMDA karUM naye | paramArtha kadA || 33|| kaThINa vairAgya soDUM naye | kaThINa abhyAsa sAMDUM naye | kaThiNatA dharUM naye | koNekevisha_iM || 34|| kaThINa shabda boloM naye | kaThINa AdnyA karUM naye | kaThINa dhIratva soDUM naye | kAMhIM kelyAM || 35|| ApaNa Asakta ho_UM naye | kelyAvINa sAMgoM naye | bahusAla mAgoM naye | shiShyavargAMsI || 36|| uddhaTa shabda boloM naye | iMdriyeMsmaraNa karUM naye | shAktamArgeM bharoM naye | muktapaNeM bharIM || 37|| nIcha kR^itIM lAjoM naye | vaibhava hotAM mAjoM naye | krodheM bharIM bharoM naye | jANapaNeM || 38|| thorapaNeM chukoM naye | nyAye nIti sAMDUM naye | apramANa vartoM naye | kAMhIM kelyA || 39|| kaLalyAvINa boloM naye | anumAneM nishchaye karUM naye | sAMgatAM duHkha dharUM naye | mUrkhapaNeM || 40|| sAvadhapaNa soDuM naye | vyApakapaNa sAMDuM naye | kadA sukha mAnUM naye | nisugapaNAcheM || 41|| vikalpa poTIM dharUM naye | svArtha_AdnyA karUM naye | kelI tarI TAkUM naye | ApaNAsa puDheM || 42|| prasaMgeMvINa boloM naye | anvayeMvINa gA_UM naye | vichAreMvINa jA_UM naye | avichArapaMtheM || 43|| paropakAra sAMDUM naye | parapIDA karUM naye | vikalpa paDoM de_UM naye | koNIyekAsI || 44|| neNapaNa soDUM naye | mahaMtapaNa sAMDUM naye | dravyAsAThIM hiMDoM naye | kIrtana karIta || 45|| saMshayAtmaka boloM naye | bahuta nishchaye karUM naye | nirvAheMvINa dharUM naye | graMtha hAtIM || 46|| jANapaNeM pusoM naye | ahaMbhAva disoM naye | sAMgena aiseM mhaNoM naye | koNIyekAsI || 47|| dnyAnagarva dharUM naye | sahasA ChaLaNA karUM naye | koTheM vAda ghAluM naye | koNIyekAsI || 48|| svArthabuddhI jaDoM naye | kArabArIM paDoM naye | kAryakarte ho_UM naye | rAjadvArIM || 49|| koNAsa bharvasA de_UM naye | jaDa bhikShA mAgoM naye | bhikShesAThIM sAMgoM naye | paraMparA ApulI || 50|| so_irikIMta paDoM naye | madhyAvarti ghaDoM naye | prapaMchAchI jaDoM naye | upAdhI AMgIM || 51|| prapaMchaprastIM jA_UM naye | bAShkaLa anna khA_UM naye | pAhuNyAsariseM ghe_UM naye | AmaMtraNeM kadAM || 52|| shrAdha pakSha saTI sAmAseM | shAMtI phaLashobana bAraseM | bhoga rAhANa bahuvaseM | navasa vrateM udyApaneM || 53|| tetheM nispR^iheM jA_UM naye | tyAcheM anna khA_UM naye | yeLilavANeM karUM naye | ApaNAsI || 54|| lagnamuhurtIM jA_UM naye | poTAsAThIM gA_UM naye | moleM kIrtana karUM naye | koTheMtarI || 55|| ApalI bhikShA soDUM naye | vAreM anna khA_UM naye | nispR^ihAsi ghaDoM naye | molayAtrA || 56|| moleM sukR^ita karUM naye | molapujArI ho_UM naye | dilhA tarI ghe_UM naye | inAma nispR^iheM || 57|| koTheM maTha karUM naye | kelA tarI to dharUM naye | maThapatI ho_Una baisoM naye | nispR^iha puruSheM || 58|| nispR^iheM avagheMchi karAveM | parI ApaNa tetheM na sAMpaDAveM | paraspareM ubhArAveM | bhaktimArgAsI || 59|| pretneMviNa rAhoM naye | ALasa dR^iShTI ANUM naye | deha astAM pAhoM naye | viyoga upAsanechA || 60|| upAdhImadhyeM paDoM naye | upAdhI AMgIM jaDoM naye | bhajanamArga moDUM naye | nisaMgaLapaNeM || 61|| bahu upAdhI karUM naye | upAdhIviNa kAmA naye | saguNabhakti soDUM naye | vibhakti khoTI || 62|| bahusAla dhAMvoM naye | bahusAla rAhoM naye | bahuta kaShTa karUM naye | asudeM khoTeM || 63|| bahusAla boloM naye | abolaNeM kAmA naye | bahuta anna khA_UM naye | upavAsa khoTA || 64|| bahusAla nijoM naye | bahuta nidrA moDuM naye | bahuta nema dharUM naye | bAshkaLa khoTeM || 65|| bahu janIM asoM naye | bahu AraNya se_UM naye | bahu deha pALUM naye | AtmahatyA khoTI || 66|| bahu saMga dharUM naye | saMtasaMga sAMDuM naye | karmaThapaNa kAmA naye | anAchAra khoTA || 67|| bahu lokika sAMDuM naye | lokAdhena ho_UM naye | bahu prItI kAmA naye | niShThuratA khoTI || 68|| bahu saMshaye dharUM naye | muktamArga kAmA naye | bahu sAdhanIM paDoM naye | sAdhaneMvINa khoTeM || 69|| bahu viShaye bhogUM naye | viShayatyAga karitAM naye | dehalobha dharUM naye | bahu trAsa khoTA || 70|| vegaLA anubhava ghe_UM naye | anubhaveMvINa kAmA naye | AtmasthitI boloM naye | stabdhatA khoTI || 71|| mana uroM de_UM naye | maneMvINa kAmA naye | alakSha vastu lakShA naye | lakSheMvINa khoTeM || 72|| manabuddhi_agochara | buddhIvINa aMdhakAra | jANIvechA paDo visara | neNIva khoTI || 73|| dnyAtepaNa dharUM naye | dnyAneMvINa kAmA naye | atarkya vastu tarkA na ye | tarkeMvINa khoTeM || 74|| dR^ishyasmaraNa kAma naye | vismaraNa paDoM naye | kAMhIM charchA karUM naye | kelIyAvINa na chale || 75|| jagIM bheda kAmA naye | varNasaMkara karUM naye | ApalA dharma uDa_UM naye | abhimAna khoTA || 76|| AshAbaddhata boloM naye | vivekeMvINa chAloM naye | samAdhAna hAloM naye | kAMhIM kelyAM || 77|| abaddha pothI lehoM naye | pothIvINa kAmA naye | abaddha vAchUM naye | vAchilyAvINa khoTeM || 78|| nispR^iheM vagatrutva sAMDUM naye | AshaMkA ghetAM bhAMDoM naye | shrotayAMchA mAnUM naye | vITa kadA || 79|| heM sikavaNa dharitAM chittIM | sakaLa sukheM voLagatI | AMgIM bANeM mahaMtI | akasmAta || 80|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde nispR^ihalakShaNanAma samAsa pahilA || 1|| 14\.1 \smallskip\hrule\smallskip samAsa dusarA \: bhikShAnirUpaNa || shrIrAma || brAhmANAchI mukhya dIkShA | mAgitalI pAhije bhikShA | voM bhavati yA pakShA | rakShileM pAhije || 1|| bhikShA mAgona jo jevilA | to nirAhArI bolilA | pratigrahAvegaLA jAlA | bhikShA mAgatAM || 2|| saMtAsaMta je jana | tetheM korAnna mAgona karI bhojana | teNeM keleM amR^itaprAshana | pratidinIM || 3|| \medskip || shloka || bhikShAhArI nirAhArI | bhikShA naiva pratigrahaH | asaMto vApi saMto vA | somapAnaM dine dine || \medskip aisA bhikShechA mahimA | bhikShA mAne sarvottamA | IshvarAchA agAdha mahimA | tohi bhikShA mAge || 4|| datta gorakSha AdikarunI | siddha bhikShA mAgatI janIM | nispR^ihatA bhikShepAsunI | pragaTa hoye || 5|| vAra lAUna baisalA | tarI to parAdhena jAlA | taisIcha nityAvaLIlA | svataMtratA kaiMchI || 6|| AThAM divasAM dhAnya meLavileM | tarI teM kaMTALavANeM jAleM | prANI yekAyekIM chevaleM | nityanUtanatepAsunI || 7|| nitya nUtana hiMDAveM | udaMDa deshATaNa karAveM | tarIcha bhikShA mAgatAM baraveM | shlAghyavANeM || 8|| akhaMDa bhikShecha abhyAsa | tayAsa vATenA paradesha | jikaDe tikaDe svadesha | bhuvanatraiM || 9|| bhikShAM mAgatAM kirakoM naye | bhikShA mAgatAM lAjo naye | bhikShA mAgatAM bhAgoM naye | paribhramaNa karAveM || 10|| bhikShA ANi chamatkAra | chchAkATatI lahAnathora | kIrti varNI niraMtara | bhagavaMtAchI || 11|| bhikShA mhaNije kAmadhenu | sadA phaLa navhe sAmAnyu | bhikShesa karI jo amAnyu | to karaMTA jogI || 12|| bhikSheneM voLakhI hotI | bhikSheneM bharama chukatI | sAmAnya bhikShA mAnya karitI | sakaLa prANI || 13|| bhikShA mhaNije nirbhaye sthiti | bhikSheneM pragaTe mahaMtI | svataMtratA IshvaraprAptI | bhikShAguNeM || 14|| bhikShesa nAhIM ADathaLA | bhikShAhArI to mokaLA | bhikShekaritAM sArthaka veLA | kALa jAto || 15|| bhikShA mhaNije amaravallI | jikaDe tikaDe lagaDalI | avakALIM phaLadAyenI jAlI | nirllajAsI || 16|| pR^ithvImadheM desha nAnA | phiratAM upavAsI marenA | koNe yeke ThA_IM janA | jaDa navhe || 17|| gorajya vANijya kR^iShI | tyAhUna pratiShThA bhikShesI | visaMbhoM naye jhoLIsI | kadAkALIM || 18|| bhikShe{ai}seM nAhIM vairAgya | vairAgyAparateM nAhIM bhAgya | vairAgya nastAM abhAgya | yekadesI || 19|| kAMhIM bhikShA Ahe mhaNAveM | alpasaMtoShI asAveM | bahuta ANitAM ghyAveM | muShTI yeka || 20|| sukharUpa bhikShA mAgaNeM | aisI nispR^ihatechIM lakShaNeM | mR^ida vAgaviLAsa karaNeM | parama saukhyakArI || 21|| aisI bhikShechI sthitI | alpa bolileM yethAmatI | bhikShA vAMchavI vipattI | hoNAra kALIM || 22|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde bhikShAnirUpaNanAma samAsa dusarA || 2|| 14\.2 \smallskip\hrule\smallskip samAsa tisarA \: kavitvakaLAnirUpaNa || shrIrAma || kavitva shabdasumanamALA | artha parimaLa AgaLA | teNeM saMtaShaTpadakuLA | AnaMda hoye || 1|| aisI mALA aMtaHkaraNIM | guMphuna pUjA rAmacharaNIM | voMkArataMta akhaMDapaNIM | khaMDUM cha naye || 2|| paropakArAkAraNeM | kavitva agatya karaNeM | tayA kavitvAchIM lakShaNeM | bolijetI || 3|| jeNeM ghaDe bhagavad{}bhaktI | jeNeM ghaDe viraktI | aisiyA kavitvAchI yuktI | AdhIM vADhavAvI || 4|| kriyevINa shabdadnyAna | tayA na mAnitI sajjana | mhaNaunI deva prasanna | anutApeM karAvA || 5|| devAchena prasannapaNeM | jeM jeM ghaDe bolaNeM | teM teM atyaMta shlAghyavANeM | yA nAva prAsAdika || 6|| dhITa pATha prasAdika | aiseM bolatI aneka | tarI hA trividha viveka | bolijela || 7|| dhITa mhaNije dhITapaNeM keleM | jeM jeM ApulyA manAsa AleM | baLeMchi kavitva rachileM | yA nAva dhITa bolije || 8|| pATha mhaNije pAThAMtara | bahuta pAhileM graMthAMtara | tayAsarikhA utAra | ApaNachi kelA || 9|| sIghrachi kavitva joDileM | dR^iShTi paDileM teM chi varNileM | bhaktivAMchUna jeM keleM | tyA nAva dhITapATha || 10|| kAmika rasika shR^iMghArika | vIra hAsya prastAvika | kautuka vinoda aneka | yA nAva dhITapATha || 11|| mana jAleM kAmAkAra | taisechi nighatI udgAra | dhITapATheM parapAra | pAvijeta nAhIM || 12|| vhAvayA udarashAMtI | karaNeM lAge narastutI | tetheM kelI je vitpatti | tyA nAva dhITapATha || 13|| kavitva nasAveM dhITapATha | kavitva nasAveM khaTapaTa | kavitva nasAveM uddhaTa | pAShAMDamata || 14|| kavitva nasAveM vAdAMga | kavitva nasAveM rasabhaMga | kavitva nasAveM raMgabhaMga | dR^iShTAMtahIna || 15|| kavitva nasAveM pAlhALa | kavitva nasAveM bAShkaLa | kavitva nasAveM kuTILa | lakShuniyAM || 16|| hIna kavitva nasAveM | bolileMchi na bolAveM | ChaMdabhaMga na karAveM | mudrAhIna || 17|| vitpattihIna tarkahIna | kaLAhIna shabdahIna | bhaktidnyAnavairAgyahIna | kavitva nasAveM || 18|| bhaktihIna jeM kavitva | teMchi jANAveM ThoMbeM mata | AvaDIhIna jeM vagatrR^itva | kaMTALavANeM || 19|| bhaktiviNa jo anuvAda | tochi jANAvA vinoda | prItIviNa saMvAda | ghaDe kevI || 20|| aso dhITa pATha teM aiseM | nAthileM ahaMtecheM piseM | AtAM prasAdika teM kaiseM | sAMgijela || 21|| vaibhava kAMtA kAMchana | jayAsa vATe heM vamana | aMtarIM lAgaleM dhyAna | sarvottamAcheM || 22|| jayAsa ghaDIneM ghaDI | lAge bhagavaMtIM AvaDI | chaDhatI vADhatI goDI | bhagavad{}bhajanAchI || 23|| jo bhagavad{}bhajaneMvINa | jA_UM nedI yeka kShaNa | sarvakALa aMtaHkaraNa | bhaktiraMgeM raMgaleM || 24|| jayA aMtarI bhagavaMta | achaLa rAhilA nivAMta | to svabhAveM jeM bolata | teM brahmanirUpaNa || 25|| aMtarI baisalA goviMda | teNeM lAgalA bhaktiChaMda | bhaktIviNa anuvAda | ANIka nAhIM || 26|| AvaDI lAgalI aMtarIM | taisIcha vade vaikharI | bhAveM karuNAkIrtana karI | premabhareM nAchatu || 27|| bhagavaMtIM lAgaleM mana | teNeM nAThave dehabhAna | shaMkA lajyA paLona | durI ThelI || 28|| to premaraMgeM raMgalA | to bhaktimadeM mAtalA | teNeM ahaMbhAva ghAtalA | pAyAMtaLIM || 29|| gAta nAchata nishaMka | tayAsa kaiche disatI loka | dR^iShTIM trailokyanAyeka | vasona ThelA || 30|| aisA bhagavaMtIM raMgalA | ANIka kAMhIM nalage tyAlA | sva_iChA varNUM lAgalA | dhyAna kIrtI pratApa || 31|| nAnA dhyAneM nAnA mUrtI | nAnA pratApa nAnA kIrtI | tayApuDheM narastutI | truNatulya vATe || 32|| aso aisA bhagavad{}bhakta | jo ye saMsArIM virakta | tayAsa mAnitI mukta | sAdhujana || 33|| tyAche bhaktIcheM kautuka | tayAnava prasAdika | sahaja bolatAM viveka | pragaTa hoya || 34|| aikA kavitvalakShaNa | keleMcha karUM nirUpaNa | jeNe nive aMtaHkarNa | shrotayAMcheM || 35|| kavitva asAveM nirmaLa | kavitva asAveM saraLa | kavitva asAveM prAMjaLa | anvayAcheM || 36|| kavitva asAveM bhaktibaLeM | kavitva asAveM arthAgaLeM | kavitva asAveM vegaLeM | ahaMtesI || 37|| kavitva asAveM kIrtivADa | kavitva asAveM ramya goDa | kavitva asAveM jADa | pratApaviShIM || 38|| kavitva asAveM sopeM | kavitva asAveM alparUpeM | kavitva asAveM sullapeM | charaNabaMda || 39|| mR^idu maMjuLa komaLa | bhavya ad{}bhuta vishALa | gaulya mAdhurya rasALa | bhaktiraseM || 40|| akSharabaMda padabaMda | nAnA chAturya prabaMda | nAnA kaushalyatA ChaMdabaMda | dhATI mudrA aneka || 41|| nAnA yuktI nAnA buddhI | nAnA kaLA nAnA siddhI | nAnA anvaye sAdhI | nAnA kavitva || 42|| nAnA sAhitya dR^iShTAMta | nAnA tarka dhAta mAta | nAnA saMmatI siddhAMta | pUrvapakSheMsIM || 43|| nAnA gatI nAnA vitpattI | nAnA matI nAnA sphurti | nAnA dhAraNA nAnA dhR^itI | yA nAva kavitva || 44|| shaMkA AshaMkA pratyottareM | nAnA kAvyeM shAstrAdhAreM | tuTe saMshaye nirdhAreM | nirdhAritAM || 45|| nAnA prasaMga nAnA vichAra | nAnA yoga nAnA vivara | nAnA tatvacharchAsAra | yA nAva kavitva || 46|| nAnA sAdhaneM purashcharaNeM | nAnA tapeM tIrthATaNeM | nAnA saMdeha pheDaNeM | yA nAva kavitva || 47|| jeNeM anutApa upajeM | jeNeM lokika lAje | jeNeM dnyAna umaje | yA nAva kavitva || 48|| jeNeM dnyAna heM prabaLe | jeNeM vR^ittI he mAvaLeM | jeNeM bhaktimArga kaLe | yA nAva kavitva || 49|| jeNeM dehabuddhI tuTe | jeNeM bhavasiMdhu ATe | jeNeM bhagavaMta pragaTe | yA nAva kavitva || 50|| jeNeM sad{}buddhi lAge | jeNeM pAShAMDa bhaMge | jeNeM viveka jAge | yA nAva kavitva || 51|| jeNeM sadvastu bhAse | jeNeM bhAsa hA nirase | jeNeM bhinnatva nAse | yA nAva kavitva || 52|| jeNeM hoye samAdhAna | jeNeM tuTe saMsArabaMdhana | jayA mAnitI sajjana | tayA nAva kavitva || 53|| aiseM kavitvalakShaNa | sAMgatAM teM asAdhAraNa | paraMtu kAMhIMyeka nirUpaNa | bujhAvayA keleM || 54|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde kavitvakaLAnirUpaNa samAsa tisarA || 3|| 14\.3 \smallskip\hrule\smallskip samAsa chauthA \: kIrtana lakShaNa || shrIrAma || kalayugIM kIrtana karAveM | kevaLa komaLa kushaLa gAveM | kaThINa karkasha kurTeM sAMDAveM | yekIkaDe || 1|| khaTakhaTa khuMTUna TAkAvI | khaLakhaLa khaLAMsIM na karAvI | khareM khoTeM khavaLoM nedAvI | vR^itti ApulI || 2|| garvagANeM gA_UM naye | gAtAM gAtAM gaLoM naye | gopya guja garjoM naye | guNa gAve || 3|| ghaShTaNI ghisaNI ghasmarapaNeM | ghasara ghasarUM ghasA khANeM | ghumaghumoM chi ghumaNeM | yogya navhe || 4|| nAnA nAme bhagavaMtAchIM | nAnA dhyAneM saguNAchIM | nAnA kIrtaneM kIrtIchIM | ad{}bhuta karAvIM || 5|| chakachaka chukAvenA | chATa chAvaTa chaLAvenA | charachara churachura lAgenA | aiseM karAveM || 6|| ChaLaChaLa ChaLaNA karUM naye | ChaLitAM ChaLitAM ChaLoM nayeM | ChaLaNeM ChaLaNA karUM naye | koNIyekAchI || 7|| ji ji ji ji mhaNAvenA | jo jo jAge to to pAvanA | japajapoM janIMjanArdanA | saMtuShTa karAveM || 8|| jhirape jhare pAjhare jaLa | jhaLake durunI jhaLALa | jhaDajhaDAM jhaLakatI sakaLa | prANI tetheM || 9|| yA yA yA yA mhaNAveM nalage | yA yA yA yA upAva nalage | yA yA yA yA kAMhIM cha nalage | subuddhAsI || 10|| Taka Taka Taka karUM naye | TALATALI TikoM naye | Tama Tama Tama Tama lA_UM naye | kaMTALavANI || 11|| Thasa ThoMbasa ThAkAvenA | Thaka Thaka Thaka karAvenA | ThAkeM ThamakeM ThasAvenA | mUrtidhyAna || 12|| DaLamaLa DaLamaLa DakoM naye | Dagamaga Dagamaga kAmA naye | DaMDaLa DaMDaLa chukoM naye | heMkADapaNeM || 13|| DhisALa DhAlA DhaLatI kuMche | DhobaLA DhasakaNa Dule nAche | DhaLechinA DhigaDhigAMche | kaMTALavANe || 14|| nAnA neTaka nAgara | nAnA namra guNAgara | nAnA nemaka madhura | nemasta gANeM || 15|| tALa tuMbare tAnamAneM | tALabaddha taMtagANeM | tUrta tArkika taneM maneM | tallina hotI || 16|| thartharAM tharakatI romAMcha | thai thai thai svareM uMcha | thirathira thirAve nAcha | premaLa bhaktAMchA || 17|| dakShadAkShaNya dATaleM | baMdeM prabaMdeM koMdATaleM | damadama dumadumoM lAgaleM | jagadaMtara || 18|| dhUrta tUrta dhAvona AlA | dhiMgabuddhIneM dhiMga jAlA | dhAkeM dhAkeM dhokalA | raMga avaghA || 19|| nAnA nATaka neTakeM | nAnA mAneM tukeM kautukeM | nAnA nemaka anekeM | vidyApAtreM || 20|| pApa paLona geleM durI | puNya puShkaLa pragaTe varI | paratarato pare aMtarIM | chaTaka lAge || 21|| phukaTa phAkaTa phaTavaNeM nAhIM | phaTakaLa phugaDI piMgA nAhIM | phikeM phasakaTa phola nAhIM | bhakAdhyA niMdA || 22|| bareM bareM bareM mhaNatI | bAbA bAbA udaMDa karitI | baLeM baLeMchi baLAvitI | kathelAgIM || 23|| bhalA bhalA bhalA lokIM | bhaktibhAveM bhavya anekIM | bhUShaNa bhAvika lokIM | paropakAreM || 24|| mAnela tarI mAnAveM maneM | matta na vhAveM mamateneM | mI mI mI mI bahuta janeM | mhaNijeta Ahe || 25|| yekeM Tokata yekAMpAsIM | ye_UM ye_UM yetI jhaDesIM | yA yA yA yA ase tayAsI | mhaNAveM nalage || 26|| rAga raMga rasALa suraMgeM | aMtara saMgita rAgeM | ratnaparIkShA ratnAmAgeM | dhAMvatI loka || 27|| lavalavAM lavatI lochana | lakalakAM lakaleM mana | lapalapoM lapatI jana | AvaDIneM || 28|| vachaneM vA_ugIM vadenA | vAvarevivare vasenA | vagatrutveM nivavI janA | vinita ho_unI || 29|| sArAsAra samastAMlA | sika_UM sika_UM janAlA | sAhita saMgita sajjanAlA | bareM vATe || 30|| khareMkhoTeM khareM vATaleM | kharkhara khurkhura khuMTaleM | khoTeM khoTepaNeM geleM | khoTeM mhaNoniyAM || 31|| shAhANe shodhitAM shodhenA | shAstrArtha shR^itI bodhenA | shuka shArikAshamenA | shabda tayAchA || 32|| haruSheM haruSheM hAsilA | hAhAhohoneM bhulalA | hita ho_InA tayAlA | paratrIcheM || 33|| lakShAveM lakShitAM alakShIM | lakShileM lochanAteM lakShI | laMgaleM layeteM alakShI | vihiMgamamArgeM || 34|| kShetra kShetradnya kShobhato | kShamA kShamUna kShmavito | kShmaNeM kShobhaNeM kShetradnya to | sarvAM ThA_IM || 35|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde kIrtana lakShaNa nirUpaNa samAsa chauthA || 4|| 14\.4 \smallskip\hrule\smallskip samAsa pAMchavA \: harikathA lakShaNa || shrIrAma || mAgAM harikathecheM lakShaNa | shrotIM kelA hotA prasna | sAvadha ho_Una vichakShaNa | parisona AtAM || 1|| harikathA kaisI karAvI | raMgeM kaisI bharAvI | jeNeM pAvije padavI | raghunAthakR^ipechI || 2|| soneM ANi parimaLe | yukShadaMDA lAgatI phaLeM | gaulya mAdhurya rasALeM | tarI te apUrvatA || 3|| taisA haridAsa ANi virakta | dnyAtA ANi premaLa bhakta | vitpanna ANi vAdarahita | tarI hehi apUrvatA || 4|| rAgadnyAnI tALadnyAnI | sakaLakaLA brahmadnyAnI | nirAbhimAneM varte janIM | tarI hehi apUrvatA || 5|| maChara nAhIM jayAsI | jo atyaMta priye sajjanAsI | chaturAMga jANeM mAnasIM | aMtaraniShTha || 6|| jayaMtyAdikeM nAnA parveM | tIrtheM kShetreM jeM apUrveM | jetheM vasije devAdhideveM | sAmarthyarUpeM || 7|| tayA tIrthAteM je na mAnitI | shabdadnyAneM mithyA mhaNatI | tayA pAmarAM shrIpatI | joDela kaiMchA || 8|| nirguNa neleM saMdehAneM | saguNa neleM brahmadnyAneM | dohikaDe abhimAneM | vosa keleM || 9|| puDheM asatAM saguNamUrtI | nirguNakathA je karitI | pratipAdUna uCheditI | techi paDhatamUrkha || 10|| aisI na kIje harikathA | aMtara paDe ubhaye paMthA | parisa lakShaNeM AtAM | harikathechIM || 11|| saguNamUrtIpuDheM bhAveM | karuNAkIrtana karAveM | nAnAdhyAneM varNAveM | pratApakIrtIteM || 12|| aiseM gAtAM svabhAveM | rasALa kathA voDhave | sarvAMtarIM helAve | premasukha || 13|| kathA rachAyAchI khUNa | saguNIM nANAveM nirguNa | na bolAve doSha guNa | puDhilAMche kadA || 14|| devAcheM varNAveM vaibhAva | nAnA prakAreM mahattva | saguNIM The_uniyAM bhAva | harikathA karAvI || 15|| lAja sAMDUna janAchI | AsthA sAMDUna dhanAchI | nIcha navI kIrtanAchI | AvaDI dharAvI || 16|| namra ho_Una rAjAMgaNIM | niHshaMka jAveM loTAMgaNI | karatALikA nR^itya vANIM | nAmaghoSheM garjAveM || 17|| yekAMchI kIrti yekApuDheM | varNitAM sAhitya na paDe | mhaNoniyAM nivADe | jethIla tetheM || 18|| mUrtI nastAM saguNa | shravaNIM baisale sAdhujana | tarI advaitanirUpaNa | avashya karAveM || 19|| nAhIM mUrtI nAhIM sajjana | shravaNIM baisale bhAvika jana | tarI karAveM kIrtana | prastAvika vairAgya || 20|| shruMghArika navarasika | yAmadheM sAMDAveM yeka | striyAdikAMcheM kautuka | varNuM naye kIM || 21|| lAvaNya striyAMcheM varNitAM | vikAra bAdhije tatvatA | dhAriShTApAsUna shrotA | chaLe tatkALa || 22|| mhaNa_una teM tajAveM | jeM bAdhaka sAdhakAM svabhAveM | ghetAM aMtarIM ThasAveM | dhyAna striyAMcheM || 23|| lAvaNya striyAMcheM dhyAna | kAmAkAra jAleM mana | kaicheM AThavela dhyAna | IshvarAcheM || 24|| strI varNitAM sukhAvalA | lAvaNyAche bharIM bharalA | to svayeM jANAvA chevalA | IshvarApAsunI || 25|| harikathesI bhAvabaLeM | gelA raMga to tuMbaLe | nimiShya yeka jarI AkaLe | dhyAnIM paramAtmA || 26|| dhyAnIM guMtaleM mana | kaicheM AThavela jana | nishaMka nirlaja kIrtana | karitAM raMga mAje || 27|| rAgadnyAna tALadnyAna | svaradnyAneMsIM vitpanna | arthAnvayAcheM kIrtana | karUM jANe || 28|| Chapanna bhAShA nAnA kaLA | kaMThamAdhurya kokiLA | parI to bhaktimArga vegaLA | bhakta jANatI || 29|| bhaktAMsa devAcheM dhyAna | devAvAMchUna neNeM anna | kaLAvaMtAMcheM jeM mana | teM kaLAkAra jAleM || 30|| shrIharivINa je kaLA | techi jANAvI avakaLA | devAsa sAMDUna vegaLA | pratyakSha paDilA || 31|| sarpIM veDhileM chaMdanAsI | nidhAnA_ADa vivasI | nAnA kaLA devAsI | ADa taisyA || 32|| sAMDUna deva sarvadnya | nAdAmadhyeM vhAveM magna | teM pratyakSha vighna | ADaveM AleM || 33|| yeka mana guMtaleM svarIM | koNeM chiMtAvA shrIharI | baLeMchi dharuniyAM chorIM | shishrUShA ghetalI || 34|| karitAM devAcheM darshana | ADaveM AleM rAgadnyAna | teNeM dharuniyAM mana | svarAmAgeM neleM || 35|| bheToM jAtAM rAjadvArIM | baLeMchi dharilA begArI | kaLAvaMtAM taisI parI | kaLeneM kelI || 36|| mana The_Una IshvarIM | jo koNI harikathA karI | tochi ye saMsArIM | dhanya jANA || 37|| jayAsa harikathechI goDI | uThe nIcha navI AvaDI | tayAsa joDalI joDI | sarvottamAchI || 38|| harikathA mAMDalI jetheM | sarva sAMDUna dhAve tetheM | Alasya nidrA davaDUna svArtheM | harikathesi sAdara || 39|| haribhaktAMchiye gharIM | nIcha kR^itya aMgikArI | sAhebhUta sarvAMparIM | sAkShapeM hoye || 40|| yA nAvAchA haridAsa | jayAsi nAmIM vishvAsa | yethUna hA samAsa | saMpUrNa jAlA || 41|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde harikathAlakShaNanirUpaNa samAsa pAMchavA || 5|| 14\.5 \smallskip\hrule\smallskip samAsa sahAvA \: chAturya lakShaNa || shrIrAma || rUpa lAvaNya abhyAsitAM na ye | sahajaguNAsa na chale upAye | kAMhIM tarI dharAvI soye | agAMtuka guNAchI || 1|| kALeM mANusa goreM hoyenA | vanALAsa yet{}na chAlenA | mukyAsa vAchA phuTenA | hA sahajaguNa || 2|| AMdhaLeM DoLasa hoyenA | badhira teM aikenA | pAMguLa pAye ghe_inA | hA sahajaguNa || 3|| kurUpatechIM lakShaNeM | kitI mhaNoni sAMgaNeM | rUpa lAvaNya yAkAraNeM | pAlaTenA || 4|| avaguNa soDitAM jAtI | uttama guNa abhAsitAM yetI | kuvidyA sAMDUna sikatI | shAhANe vidyA || 5|| mUrkhapaNa sAMDitAM jAteM | shAhANapaNa sikatAM yeteM | kArabAra karitAM umajateM | sakaLa kAMhIM || 6|| mAnyatA AvaDe jIvIM | tarI kAM upekShA karAvI | chAturyeMviNa uMcha padavI | kadApI nAhIM || 7|| aisI prachIta yete manA | tarI kAM svahita karAnA | sanmArgeM chAlatAM janAM | sajjanA mAne || 8|| dehe neTakeM shruMghArileM | parI chAturyeMviNa nAsaleM | guNeMviNa sAjireM keleM | bAShkaLa jaiseM || 9|| aMtarkaLA shR^iMghArAvI | nAnAparI umajavAvI | saMpadA meLa_Una bhogAvI | sAvakAsa || 10|| pretna karInA sikenA | sharIra teMhi kaShTavinA | uttama guNa ghe_InA | sadAkopI || 11|| ApaNa dusaRyAsa karAveM | teM usiNeM saveMchi ghyAveM | janA kaShTavitAM kaShTAveM | lAgela bahu || 12|| nyAyeM vartela to shahANA | anyA_i to dainyavANA | nAnA chAturyAchyA khuNA | chatura jANe || 13|| jeM bahutAMsa mAnaleM | teM bahutIM mAnya keleM | yera teM verthachi geleM | jaganiMdya || 14|| loka ApaNAsi voLAve | kiMvA Avaghecha koMsaLAve | ApaNAsa samAdhAna phAve | aiseM karAveM || 15|| samAdhAneM samAdhAna vADhe | mitrineM mitri joDe | moDitAM kShaNamAtreM moDe | barepaNa || 16|| aho kAMho are kAMre | janIM aikijeteM kiM te | kaLata asatAMcha kAM re | nikAmIpana || 17|| chAturyeM shruMghAre aMtara | vastreM shruMghAre sharIra | dohimadheM koNa thora | bareM pAhA || 18|| bAhyAkAra shruMgArileM | teNeM lokAMchyA hAtAsi kAye AleM | chAturyeM bahutAMsI rakShileM | nAnA prakAreM || 19|| bareM khAveM bareM jevAveM | bareM lyAveM bareM nesAveM | samastIM bareM mhaNAveM | aisI vAsanA || 20|| taneM maneM jhijAveM | teNeM bhale mhaNona ghyAveM | ugeM chi kalpitAM siNAveM | lAgela puDheM || 21|| lokIM kAryabhAga ADe | to kAryabhAga jetheM ghaDe | loka sahajachi voDhe | kAmAsAThIM || 22|| mhaNona duraRyAsa sukhI karAveM | teNeM ApaNa sukhI vhAveM | dusaRyAsa kaShTavitAM kaShTAveM | lAgela svayeM || 23|| heM toM pragaTachi Ahe | pAhilyAviNa kAmA naye | samajaNeM hA upAye | prANImAtrAsI || 24|| samajale ANi vartale | techi bhAgyapuruSha jAle | yAvegaLe urale | teM karaMTe puruSha || 25|| jitukA vyApa titukeM vaibhava | vaibhavAsArikhA hAvabhAva | samajale pAhije upAva | pragaTachi Ahe || 26|| ALaseM kAryebhAga nAsato | sAkShepa hota hota hoto | disate goShTI kaLenA to | shAhANA kaisA || 27|| mitri karitAM hoteM kR^itya | vaira karitAM hoto mR^ityu | bolileM heM satya kiM asatya | voLakhAveM || 28|| ApaNAsa shAhANeM karUM neNeM | ApaleM hita ApaNa neNeM | janIM maitri rAkhoM neNe | vaira karI || 29|| aise prakArIche jana | tyAsa mhaNAveM adnyAna | tayApAsIM samAdhAna | koNa pAve || 30|| ApaNa yekAyekI yekalA | sR^iShTIMta bhAMData chAlilA | bahutAMmadhyeM yekalyAlA | yesha kaicheM || 31|| bahutAMche mukhI urAveM | bahutAMche aMtarIM bharAveM | uttama guNIM vivarAveM | prANImAtrAsI || 32|| shAhANe karAve jana | patita karAve pAvana | sR^iShTimadheM bhagavad{}bhajana | vADhavAveM || 33|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde chAturyelakShaNanirUpaNa samAsa sahAvA || 6|| 14\.6 \smallskip\hrule\smallskip samAsa sAtavA \: yugadharma nirUpaNa || shrIrAma || nAnA vesha nAnA Ashrama | sarvAMcheM mULa gR^ihasthAshrama | jetheM pAvatI vishrAma | trailokyavAsI || 1|| deva R^iShI munI yogI | nAnA tApasI vItarAgI | pitR^i_AdikarUna vibhAgI | atIta abhyAgata || 2|| gR^ihasthAshramIM nirmANa jAle | ApalA Ashrama TAkUna gele | paraMtu gR^ihasthAgR^ihIM hiMDoM lAgale | kIrtirUpeM || 3|| yAkAraNeM gR^ihasthAshrama | sakaLAmadheM uttamottama | paraMtu pAhije svadharma | ANI bhUtadayA || 4|| jetheM shaDakarmeM chAlatI | vidhyokta kriyA AcharatI | vAgmAdhuryeM bolatI | prANImAtrAsI || 5|| sarvaprakAreM nemaka | shAstrokta karaNeM kAMhIMyeka | tyAhimadhyeM alolika | to hA bhaktimArga || 6|| purashcharaNI kAyAklesI | dR^iDhavratI parama sAyAsI | jagadIshAvegaLeM jayAsI | thora nAhIM || 7|| kAyA vAchA jIveM prANeM | kaShTe bhagavaMtAkAraNeM | maneM ghetaleM dharaNeM | bhajanamArgIM || 8|| aisA bhagavaMtAchA bhakta | visheSha aMtarIM virakta | saMsAra sAMDUna jAlA mukta | devAkAraNeM || 9|| aMtarApAsUna vairAgya | teMchi jANAveM mahad{}bhAgya | lolaMgateyevaDheM abhAgya | ANIka nAhIM || 10|| rAje rAjya sAMDUna gele | bhagavaMtAkAraNeM hiMDaleM | kIrtirUpeM pAvana jAle | bhUmaMDaLIM || 11|| aisA jo kAM yogeshvara | aMtarIM pratyayAchA vichAra | ukalUM jANe aMtara | prANImAtrAMcheM || 12|| aisI vR^itti udAsIna | tyAhivarI visheSha AtmadnyAna | darshanamAtreM samAdhAna | pAvatI loka || 13|| bahutAMsI karI upAye | to janAchyA vATyA na ye | akhaMDa jayAche hR^idaye | bhagavad{}rUpa || 14|| janAsa dise hA dushchita | parI to Ahe sAvachita | akhaMDa jayAcheM chitta | parameshvarIM || 15|| upAsanAmUrtidhyAnIM | athavA AtmAnusaMdhAnIM | nAhIM tarI shravaNamananIM | niraMtara || 16|| pUrvajAMchyA puNyakoTI | saMgraha asilyA gAMThIM | tarIcha aisIyAchI bheTI | hoye janAsI || 17|| prachItiviNa jeM dnyAna | to AvaghAchi anumAna | tetheM kaiMcheM paratrasAdhana | prANIyAsI || 18|| yAkAraNeM mukhya pratyaye | prachItiviNa kAma naye | upAyAsArikhA apAye | shAhANe jANatI || 19|| veDeM saMsAra sAMDUna geleM | tarI teM kaShTakaShToMchi meleM | dohikaDe aMtaraleM | ihaloka paratra || 20|| rAgeM rAgeM nighona gelA | tarI to bhAMDabhAMDoMchi melA | bahuta loka kaShTI kelA | ApaNahi kaShTI || 21|| nighona gelA parI adnyAna | tyAche saMgatI lAgale jana | guru shiShya doghe samAna | adnyAnarUpeM || 22|| AshAvAdI anAchArI | nighoni gelA deshAMtarIM | tarI to anAchArachi karI | janAmadhyeM || 23|| gR^ihIM poTeviNa kaShTatI | kaShTI ho_Una nighona jAtI | tyAsa ThA_IM ThA_IM mAritI | chorI bharatAM || 24|| saMsAra mithyA aisA kaLalA | dnyAna samajona nighona gelA | teNeM jana pAvana kelA | ApaNA{ai}sA || 25|| yeke saMgatIneM taratI | yeke saMgatIneM buDatI | yAkAraNeM satsaMgatI | barI pAhAvI || 26|| jetheM nAhIM vivekaparIkShA | tetheM kaiMchI asela dIkShA | gharogharIM mAgatAM bhikShA | koTheMhi miLenA || 27|| jo dusaRyAcheM aMtara jANe | desha kALa prasaMga jANe | tayA puruShA kAya uNeM | bhUmaMDaLIM || 28|| nIcha prANI gurutva pAvalA | tetheM AchArachi buDAlA | vedashAstrabrAhmaNAlA | koNa puse || 29|| brahmadnyAnAchA vichArU | tyAchA brAhmaNAsIcha adhikArU | varNAnAM brAhmaNo guruH | aiseM vachana || 30|| brAhmaNa buddhipAsUna chevale | AchArApAsUna bhraShTale | gurutva sAMDUna jAle | shiShya shiShyAMche || 31|| kityeka dAvalamalakAsa jAtI | kityeka pIrAsa bhajatI | kityeka turuka hotI | Apale iCheneM || 32|| aisA kalayugIMchA AchAra | koTheM rAhilA vichAra | puDheM puDheM varNasaMkara | hoNAra Ahe || 33|| gurutva Ale nIchayAtI | kAMhIMyeka vADhalI mahaMtI | shUdra AchAra buDavitI | brAhmaNAchA || 34|| heM brAhmaNAsa kaLenA | tyAchI vR^itticha vaLenA | mithyA abhimAna gaLenA | mUrkhapaNAchA || 35|| rAjya neleM mleMchiM kShetrIM | gurutva neleM kupAtrIM | ApaNa aratrIM nA paratrIM | kAMhIMcha nAhIM || 36|| brAhmaNAsa grAmaNIneM buDavileM | viShNUneM shrIvatsa miravileM | tyAcha viShNUneM shrApileM | pharasharAmeM || 37|| AmhIhi techi brAhmaNa | duHkheM bolileM heM vachana | vaDila gele grAmaNI karUna | AmhAM bhovateM || 38|| AtAMche brAhmaNIM kAye keleM | anna miLenA aiseM jAleM | tumhA bahutAMche prachitIsa AleM | kiMvA nAhIM || 39|| bareM vaDilAMsa kAye mhaNAveM | brAhmaNAcheM adR^iShTa jANAveM | prasaMgeM bolileM svabhAveM | kShmA keleM pAhije || 40|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde yugadharma nirUpaNa samAsa sAtavA || 7|| 14\.7 \smallskip\hrule\smallskip samAsa AThavA \: akhaMDa dhyAna nirUpaNa || shrIrAma || bareM aisA prasaMga jAlA | jAlA to ho_Una gelA | AtAM tarI brAhmaNIM ApaNAlA | shAhANe karAveM || 1|| deva pujAvA vimaLahastIM | teNeM bhAgya pAvije samastIM | mUrkha abhakta vestIM | daridra bhogije || 2|| AdhIM devAsavoLakhAveM | maga ananyabhAveM bhajAveM | akhaMDa dhyAnachi dharAveM | sarvottamAcheM || 3|| sarvAMmadheM jo uttama | tayA nAva sarvottama | AtmAnAtmavivekavarma | ThA_IM pADAveM || 4|| jANajANoM deha rakShI | AtmA draShTA aMtarasAkShI | padArthamAtrAsa parIkShI | jANapaNeM || 5|| to sakaLa dehAmadheM vartato | iMdriyeMgrAma cheShTavito | prachitIneM pratyaye yeto | prANImAtrIM || 6|| prANImAtrIM jagadAMtareM | mhaNoni rAkhAvIM aMtareM | dAtA bhoktA paraspareM | sakaLa kAMhIM || 7|| deva vartato jagadAMtarI | tochi ApuleM aMtarIM | trailokIMche prANImAtrIM | bareM pAhA || 8|| muLIM pAhANAra to yekalA | sakaLAM ThA_IM vibhAgalA | dehaprakR^itIneM jAlA | bhinna bhinna || 9|| bhinna bhAseM dehAkAreM | prastutA yekachi aMtareM | bolaNeM chAlaNeM nirdhAreM | tyAsIcha ghaDe || 10|| Apule pArikhe sakaLa loka | pakShI svApada pashvAdika | kiDA muMgI dehadhAraka | sakaLa prANI || 11|| khechara bhUchara vanachara | nAnA prakAreM jaLachara | chatvAra khANI vistAra | kitI mhaNona sAMgAvA || 12|| samasta jANIveneM vartatI | rokaDI pAhAvI prachitI | tyAchI ApulI saMgatI | akhaMDa Ahe || 13|| jagadAMtareM voLalA dhaNI | kitI yekavaTIla prANI | parI te voLAyAchI karaNI | ApaNApAsIM || 14|| heM ApaNAkaDeMcha yeteM | rAjI rAkhije samasteM | dehAsi bareM karAveM teM | AtmayAsa pAve || 15|| durjana prANI tyAMtIla deva | tyAchA lAtADa svabhAva | rAgAsa AlA jarI rAva | tarI taMDoM naye kIM || 16|| prasaMgIM sAMDIcha karaNeM | puDheM vivekeM vivaraNeM | vivekeM sajjanachi hoNeM | sakaLa lokIM || 17|| AtmatvIM disato bheda | hA avaghAchi dehasamaMdha | yekA jIvaneM nAnA svAda | auShadhIbhedeM || 18|| garaLa ANi amR^ita jAleM | parI ApapaNa nAhIM geleM | sAkShatveM AtmayAsa pAhileM | pAhije taiseM || 19|| aMtaraniShTha jo puruSha | to aMtaraniShTheneM visheSha | jagAmadheM jo jagadIsha | to tayAsa voLakhe || 20|| nayaneMchi pAhAvA nayena | maneM shodhAveM mana | taisAchi hA bhagavAna | sakaLAM ghaTIM || 21|| teNeMviNa kAryabhAga ADe | sakaLa kAMhIM teNeMchi ghaDe | prANI vivekeM pavADe | teNeMchi yogeM || 22|| jAgR^itIsa vyApAra ghaDato | samaMdha tayAsIcha paDato | svapnAmadheM ghaDe jo to | yeNeMchi nyAyeM || 23|| akhaMDa dhyAnAcheM lakShaNa | akhaMDa devAcheM smaraNa | yAcheM kaLatAM vivaraNa | sahajachi ghaDe || 24|| sahaja sAMDUna sAyAsa | hAchi koNIyeka doSha | AtmA sAMDUna anAtmyAsa | dhyAnIM dharitI || 25|| parI teM dharitAMhi dharenA | dhyAnIM yetI vekti nA | ugeMchi kaShTatI manA | kAsAvisa karUnI || 26|| mUrtidhyAna karitA sAyAseM | tetheM yekAcheM yekachi dise | bhAsoM naye teMchi bhAse | vilakShaNa || 27|| dhyAna devAcheM karAveM | kiMvA devAlyAcheM karAveM | heMchi bareM vivarAveM | Apale ThA_IM || 28|| deha de_uLa AtmA deva | koTheM dharUM pAhAtAM bhAva | deva voLakhona jIva | tetheMchi lAvAvA || 29|| aMtaraniShThA dhyAna aiseM | daMDakadhyAna anAriseM | pratyayeviNa sakaLa piseM | anumAnadhyAna || 30|| anumAneM anumAna vADhe | dhyAna dharitAM saveMchi moDe | ugechi kaShTatI bApuDe | sthULadhyAneM || 31|| devAsa dehadhArI kalpitI | tetheM nAnA vikalpa uThatI | bhogaNeM tyAgaNeM vipatti | dehayogeM || 32|| aiseM manI AThavateM | vichAritAM bhalateMchi hoteM | disoM naye teM disateM | nAnA svapnIM || 33|| disateM teM sAMgatAM na ye | baLeM bhAvartha dharitAM naye | sAdhaka kAsAvisa hoye | aMtaryAmIM || 34|| sAMgopAMga ghaDe dhyAna | tyAsa sAkSha ApuleM mana | manAmadhyeM vikalpadarshana | ho_UMcha naye || 35|| phuTaka mana yekavaTileM | teNeM tuTaka dhyAna keleM | tetheM koNa sArthaka jAleM | pAhAnA kAM || 36|| akhaMDa dhyAneM na ghaDe hita | tarI to jANAvA patita | hAchi artha sAvachita | barA pAhAvA || 37|| dhyAna dhariteM teM koNa | dhyAnIM AThavateM teM koNa | donImadheM ananya lakShaNa | asileM pAhije || 38|| ananya sahajachi Ahe | sAdhaka shodhUna na pAhe | dnyAnI to vivarona rAhe | samAdhAneM || 39|| aisIM he pratyayAchI kAmeM | pratyayeMviNa bAdhije bhrameM | lokadaMDakasaMbhrameM | chAlatI prANI || 40|| daMDakadhyAnAcheM lakShaNa | dharUna baisaleM avalakShaNa | pramANa ANi apramANa | bAjArI neNatI || 41|| mithyA samAchAra uThavitI | bA_ugyAcha boMbA ghAlitI | manAMsa ANitAM aMtIM | AvagheMchi mithyA || 42|| koNIyeka dhyAnasta baisalA | koNIyeka sikavI tyAlA | mukuTa kADhUni mALa ghAlA | mhaNije bareM || 43|| manAchetheM kAye duShkALa | je AkhuDa kalpitI mALa | sAMgate aikate kevaLa | mUrkha jANAve || 44|| pratyakSha kaShTa karAve na lagatI | dore phuleM guMphAvI na lagatI | kalpanechI mALa thiTI karitI | kAye nimitya || 45|| budhIviNa prANI sakaLa | te te avaghechi bAShkaLa | tayA murkhAsIM khaLakhaLa | koNeM karAvI || 46|| jeNeM jaisA paramArtha kelA | taisAcha pR^ithvIvarI daMDaka chAlilA | sAtA pAMchAchA baLAvalA | sAbhimAna || 47|| pratyayeMviNa sAbhimAna | rogI mArile jhAMkUna | tetheM avaghAchI anumAna | dnyAna kaiMcheM || 48|| sarva sAbhimAna sAMDAvA | pratyayeM viveka mAMDAvA | mAyA pUrvapakSha khaMDAvA | vivekabaLeM || 49|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde akhaMDadhyAnanirUpaNanAma samAsa AThavA || 8|| 14\.8 \smallskip\hrule\smallskip samAsa navavA \: shAshvata nirUpaNa || shrIrAma || piMDAcheM pAhileM kautuka | shodhilA AtmAnAtmA viveka | piMDa anAtmA AtmA yeka | sakaLa kartA || 1|| AtmyAsa ananyatA bolilI | te vivekeM pratyayA AlI | AtAM pAhije samajalI | brahmAMDarachanA || 2|| AtmAnAtmAviveka piMDI | sArAsAravichAra brahmAMDI | vivaravivaroM he goDI | ghetalI pAhije || 3|| piMDa kArya brahmAMDa kAraNa | yAcheM karAveM vivaraNa | heMchi puDheM nirUpaNa | bolileM ase || 4|| asAra mhaNije nAsivaMta | sAra mhaNije teM shAshvata | jayAsa ho_Ila kalpAMta | teM sAra navhe || 5|| pR^ithvI jaLApAsUna jAlI | puDheM te jaLIM miLAlI | jaLAchI utpatti vADhalI | tejApAsunI || 6|| te jaLa tejeM shoShileM | mahattejeM ATona geleM | puDheM tejachi uraleM | sAvakAsha || 7|| teja jAleM vAyopAsunI | vAyo jhaDapI tayAlAgunI | teja jA_unI dATaNI | vAyochIcha jAlI || 8|| vAyo gaganApAsunI jAlA | mAgutAM tetheMchi virAlA | aisA hA kalpAMta bolilA | vedAMtashAstrIM || 9|| guNamAyA mULamAyA | parabrahmIM pAvatI layA | teM parabrahma vivarAyA | viveka pAhije || 10|| sarva upAdhIMchA sevaTa | tetheM nAhIM dR^ishya khaTapaTa | nirguNa brahma ghanadATa | sakaLAM ThA_IM || 11|| udaMDa kalpAMta jAlA | tarI nAsha nAhIM tayAlA | mAyAtyAgeM shAshvatAlA | voLakhAveM || 12|| deva aMtarAtmA saguNa | saguNeM pAvije nirguNa | nirguNadnyAneM vidnyAna | hota ase || 13|| kalpanetIta jeM nirmaLa | tetheM nAhIM mAyAmaLa | mithyatveM dR^ishya sakaLa | hota jAteM || 14|| jeM hote ANi saveMchi jAteM | teM teM pratyayAsa yeteM | jetheM hoNeM jANeM nAhIM teM | vivekeM voLakhAve || 15|| yeka dnyAna yeka adnyAna | yeka jANAveM viparIta dnyAna | he tripuTI hoye kShINa | teMchi vidnyAna || 16|| vedAMta sidhAMta dhAdAMta | yAchI pAhAvI prachita | nirvikAra sadodita | jetheM tetheM || 17|| teM dnyAnadR^iShTIneM pAhAveM | pAhona ananya rAhAveM | mukhya Atmanivedana jANAveM | yAcheM nAMva || 18|| dR^ishyAsa disate dR^ishya | manAsa bhAsato bhAsa | dR^ishyabhAsAtIta avinAsha | parabrahma teM || 19|| pAhoM jAtAM durIchyA durI | parabrahma sabAhe_aMtarIM | aMtachi nAhIM anaMta sarI | koNAsa dyAvI || 20|| chaMchaLa teM sthirAvenA | nishchaLa teM kadApI chaLenA | AbhALa yeteM jAteM gaganA | chaLaNa nAhIM || 21|| jeM vikAreM vADheM moDe | tetheM shAshvatatA kaiMchI ghaDe | kalpAMta hotAcha vighaDe | sakaLa kAMhIM || 22|| je aMtarIMcha bhramaleM | mAyAsaMbhrameM saMbhramaleM | tayAsa heM kaiseM ukale | AvhATa chakra || 23|| bhiDeneM vevhAra nivaDenA | bhiDeneM sidhAMta kaLenA | bhiDeneM deva AkaLenA | AMtaryAmIM || 24|| vaidyAchI prachita ye_InA | ANI bhIDahi ulaMghenA | tarI maga rogI vAMchenA | aiseM jANAveM || 25|| jeNeM rAjA voLakhilA | to rAva mhaNenA bhalatyAlA | jeNeM deva voLakhilA | to devarUpI || 26|| jayAsa mA_IkAchI bhIDa | teM kAye bolela dvADa | vichAra pAhAtAM ughaDa | sakaLa kAMhIM || 27|| bhIDa mAye{ai}likaDe | parabrahma teM pailIkaDe | pailIkaDe ailIkaDe | sadodita || 28|| laTikyAchI bhIDa dharaNeM | bhrameM bhalateMchi karaNeM | aisI navheMtIlakShaNeM | vivekAchIM || 29|| khoTeM AvagheMchi sAMDAveM | khareM pratyayeM voLakhAveM | mAyAtyAgeM samajAveM | parabrahma || 30|| teM mAyecheM jeM lakShaNa | teMchi puDheM nirUpaNa | suchitapaNeM vivaraNa | keleM pAhije || 31|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde shAshvatanirUpaNanAma samAsa navavA || 9|| 14\.9 \smallskip\hrule\smallskip samAsa dahAvA \: mAyAnirUpaNa || shrIrAma || mAyA dise parI nAse | vastu na dise parI na nAse | mAyA satya vATe parI mithyA ase | niraMtara || 1|| karaMTA paDoni utANA | karI nAnAparI kalpanA | parI teM kAMhIMcha ghaDenA | taisI mAyA || 2|| dravyadArecheM svapnavaibhava | nAnA viLAseM hAvabhAva | kShaNIka vATe parI bhAva | taisI mAyA || 3|| gaganIM gaMdharvanagareM | disatAtI nAnA prakAreM | nAnA rUpeM nAnA vikAreM | taisI mAyA || 4|| lakShumI rAyevinodAchI | bolatAM vATe sAchI | mithyA prachita tethIchI | taisI mAyA || 5|| dasaRyAche suvarNAche lATe | loka mhaNatI parI te kAMTe | parI sarvatra rAhATe | taisI mAyA || 6|| melyAchA mohoChAva karaNeM | satIcheM vaibhava vADhaviNeM | masaNIM jA_unI rudana karaNeM | taisI mAyA || 7|| rAkhesI mhaNatI lakShumI | dusarI bharadorI lakShumI | tisarI nAmamAtra lakShumI | taisI mAyA || 8|| muLIM bALavidhavA nArI | ticheM nAMva janmasAvitrI | kubera hiMDe gharogharI | taisI mAyA || 9|| dasha_avatArAMtIla kR^iShNA | upaje jIrNa vastrAMchI tR^iShNA | nadI nAmeM pIyuShNA | taisI mAyA || 10|| bahurUpAMtIla rAmadevarAva | grAmastAMpuDhe dAkhavI hAvabhAva | kAM mAhAMrAja mhaNoni lAghava | taisI mAyA || 11|| devhArAM ase annapUrNA | ANI gR^ihIM annachi miLenA | nAmeM sarasvatI sikenA | shubhAvaLu || 12|| suNyAsa vyAghra nAma ThevileM | putrAsa iMdranAmeM pAchArileM | kurUpa parI ALavileM | suMdarA aiseM || 13|| mUrkha nAmeM sakaLakaLA | rAshabhI nAmeM kokiLA | nAtarI DoLasechA DoLA | phuTalA jaisA || 14|| mAtAMgIcheM nAma tuLasI | charmikIcheM nAma kAsI | bolatI atishUdriNIsI | bhAgIrathI aiseM || 15|| sA_ulI ANI aMdhakAra | yeka hotAM tethIchA vichAra | ugAchi dise bhAsamAtra | taisI mAyA || 16|| shravaNa boTeM saMdhI karataLa | ravirashmeM disatI iMgaLa | ramya AraktakalhoLa | taisI mAyA || 17|| bhagaveM vastra dekhatAM manAlA | vATe agnachi lAgalA | vivaMchitAM pratye AlA | taisI mAyA || 18|| jaLIM charaNakarAMguLeM | AkhuDa lAMbeM jirakoLeM | viparIta kANeM disatI jaLeM | taisI mAyA || 19|| bhovaMDIneM pR^ithvI kalathalI | kAmiNIneM pivaLI jAlI | sanyapAtasthAM anubhavalI | taisI mAyA || 20|| koNIyeka padArthavikAra | ugAchi dise bhAsamAtra | ananyAchA anya prakAra | taisI mAyA || 21|| iti shrIdAsabodhe gurushiShyasaMvAde mAyAnirUpaNanAma samAsa dahAvA || 10|| 14\.10 || dashaka chaudAvA samApta || %End of 14@ \medskip\hrule\medskip ## {\rm \large Encoded and proofread by Vishwas Bhide. Reproofread by P. D. Kulkarni} \end{multicols} \medskip\hrule\obeylines \medskip {\rm Please send corrections to sanskrit at cheerful dot c om} {\rm Last updated \today} {\rm From http://sanskritdocuments.org .}{\rm The text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The file is not to be copied or reposted for promotion of any website or individuals or for commercial purpose without permission. Help to maintain respect for volunteer spirit} \end{document}