8. કર્ણપર્વ
॥ શ્રીઃ ॥
8.1. અધ્યાયઃ 001
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શિબિરાદ્ધાસ્તિનપુરમુપગતવતા સઞ્જયેન ધૃતરાષ્ટ્રંપ્રતિ કર્ણાદિનિધનકથનમ્॥ 1 ॥ તચ્છ્રવણેન મૂર્ચ્છામુપગતવતો ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય સઞ્જયાદિભિરાશ્વાસનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-1-0
(54873)
શ્રીવેદવ્યાસાય નમઃ। 8-1-0x
(4817)
નારાયણં નમસ્કૃત્ય નરં ચૈવ નરોત્તમમ્।
દેવીં સરસ્વતીં વ્યાસં તતો જયમુદીરયેત્॥ 8-1-1
(54874)
`વૈશમ્પાયન ઉવાચ।
શિબિરાદ્ધાસ્તિનપુરં પ્રાપ્ય ભારત સઞ્જયઃ।
પ્રવિવેશ મહાબાહુર્ધૃતરાષ્ટ્રનિવેશનમ્॥ 8-1-1x
(4818)
શોકેનાપહતઃ સૂતો વિલપન્ભૃશદુઃખિતઃ।
ચિન્તયન્નિધનં ઘોરં સૂતપુત્રસ્ય પાણ્ડવૈઃ॥ 8-1-2
(54875)
અન્તઃપુરં પ્રવિશ્યૈવ સઞ્જયો રાજસત્તમમ્।
અશ્રુપૂર્ણો ભૃશં ત્રસ્તો રાજાનમુપજગ્મિવાન્॥ 8-1-3
(54876)
ઉપસ્થાય ચ રાજાનં વિનિશ્વસ્ય ચ સૂતજઃ।
નાતિહૃષ્ટમના રાજન્નિદં વચનમબ્રવીત્॥ 8-1-4
(54877)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-1-5x (4819)
સઞ્ચયોઽહં મહારાજ નમસ્તે ભરતર્ષભ।
હતો વૈકર્તનઃ કર્ણઃ કૃત્વા કર્મ સુદુષ્કરમ્॥ 8-1-5
(54878)
ચેદિકાશિકરૂશાનાં મત્સ્યાનાં સોમકૈઃ સહ।
કૃત્વાઽસૌ કદનં શેતે વાતનુન્ન ઇવ દ્રુમઃ॥ 8-1-6
(54879)
ગોષ્ઠમધ્યેવ ઋષભો ગોવ્રજૈઃ પરિવારિતઃ।
વ્યાલેન નિહતો યદ્વત્તથાઽસૌ નિહતઃ પરૈઃ॥ 8-1-7
(54880)
નિરાશાન્પાણ્ડવાન્કૃત્વા દૃઢં રાજન્સસાત્યકાન્।
પાઞ્ચાલાનાં રથાંશ્ચૈવ વિનિહત્ય સહસ્રશઃ॥ 8-1-8
(54881)
જિત્વા શૂરાન્મહેષ્વાસાન્વિદ્રાવ્ય ચ દિશોદશ।
હતો વૈકર્તનઃ કર્ણઃ પાણ્ડવેન કિરીટિના॥ 8-1-9
(54882)
વૈરસ્ય ગત આનૃણ્યં દુર્ગમસ્ય દુરાત્મભિઃ।
હત્વા કર્ણં મહારાજ વિશલ્યઃ પાણ્ડવોઽભવત્॥ 8-1-10
(54883)
શોષણં સાગરાણાં વા પતનં વા વિવસ્વતઃ।
વિશીર્ણત્વં યથા મેરોસ્તથા કર્ણસ્ય પાતનમ્॥ 8-1-11
(54884)
યોધાશ્ચ બહવો રાજન્હતાસ્તત્ર જયૈષિણઃ।
રાજાનો રાજપુત્રાશ્ચ શૂરાઃ પરિઘબાહવઃ॥ 8-1-12
(54885)
રથૌઘાશ્ચ નરૌઘાશ્ચ હતા રાજન્સહસ્રશઃ।
વારણા નિહતાસ્તત્ર વાજિનશ્ચ મહાહવે॥ 8-1-13
(54886)
ક્ષત્રિયાશ્ચ મહારાજ સેનયોરુભયોર્હતાઃ।
પરસ્પરં વૈ વીક્ષ્યાત્ર પરસ્પરકૃતાગસઃ॥ 8-1-14
(54887)
કિઞ્ચિચ્છેષાન્પરાન્કૃત્વા તીર્ત્વા પાણ્ડવવાહિનીમ્।
પાર્થવેલાં સમાસાદ્ય હતો વૈકર્તનો વૃષા॥ 8-1-15
(54888)
જયાશા ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં વૈરસ્ય ચ મુખં નૃપ।
તીર્ણં તત્પાણ્ડવૈ રાજન્યત્પુરા નાવબુધ્યસે॥ 8-1-16
(54889)
પ્રોચ્યમાનં મહારાજ બન્ધુભિર્હિતબુદ્ધિભિઃ।
તદિદં સમનુપ્રાપ્તં વ્યસનં ત્વાં મહાભયમ્॥ 8-1-17
(54890)
પુત્રાણાં રાજ્યકામેન ત્વયા રાજન્હિતૈષિણા।
ચરિતાન્યહિતાન્યેવ તેષાં તે ફલમાગતમ્॥ 8-1-18
(54891)
હતો દુઃશાસનો રાજન્યથોક્તં પાણ્ડવેન તુ।
પ્રતિજ્ઞા ભીમસેનેન નિસ્તીર્ણા સા ચમૂમુખે॥ 8-1-19
(54892)
પીતં ચ ક્ષતજં તસ્ય ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય સંયુગે।
પાણ્ડવેન મહારાજ કર્મ કૃત્વા સુદુષ્કરમ્*'॥ 8-1-20
(54893)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-1-21x (4820)
એતચ્છ્રુત્વા મહારાજ ધૃતરાષ્ટ્રોઽમ્બિકાસુતઃ।
શોકસ્યાન્તમપશ્યન્વૈ હતં મત્વા સુયોધનમ્।
વિહ્વલઃ પતિતો ભૂમૌ નષ્ટચેતા ઇવ દ્વિપઃ॥ 8-1-21
(54894)
તસ્મિન્નિપતિતે ભૂમૌ વિહ્વલે રાજસત્તમે।
આર્તનાદો મહાનાસીત્સ્ત્રીણાં ભરતસત્તમ॥ 8-1-22
(54895)
શ શબ્દઃ પૃથિવીં કૃત્સ્નાં પૂરયામાસ સર્વશઃ॥ 8-1-23
(54896)
શોકાર્ણવે મહાઘોરે નિમગ્ના ભરતસ્ત્રિયઃ।
રુરુદુર્દુઃખશોકાર્તા ભૃશમુદ્વિગ્નચેતસઃ॥ 8-1-24
(54897)
રાજાનં ચ સમાસાદ્ય ગાન્ધારી ભરતર્ષભ।
નિઃસંજ્ઞા પતિતા ભૂમૌ સર્વાણ્યન્તઃ પુરાણિ ચ॥ 8-1-25
(54898)
તતસ્તાઃ સ઼ઞ્જયો રાજન્સમાશ્વાસયદાતુરાઃ।
મુહ્યામાનાઃ સુબહુશો મુઞ્ચન્તીર્વારિ નેત્રજમ્॥ 8-1-26
(54899)
સમાશ્વસ્તાઃ સ્ત્રિયસ્તાસ્તુ વેપમાના મુહુર્મુહુઃ।
કદલ્ય ઇવ વાતેન ધૂયમાનાઃ સમન્તતઃ॥ 8-1-27
(54900)
રાજાનં વિદુરશ્ચાપિ પ્રજ્ઞાચક્ષુષમીશ્વરમ્।
આશ્વાસયામાસ તદા સિઞ્ચંસ્તોયેન કૌરવમ્॥ 8-1-28
(54901)
સ લબ્ધ્વા સનકૈઃ સંજ્ઞાં તાશ્ચ દૃષ્ટ્વા સ્ત્રિયો નૃપઃ।
ઉન્મત્ત ઇવ રાજેન્દ્ર સ્થિતસ્તૂષ્ણીં વિશામ્પતે॥ 8-1-29
(54902)
તતો ધ્યાત્વા ચિરં કાલં નિઃશ્વસ્ય ચ પુનઃપુનઃ।
સ્વાન્પુત્રાન્ગર્હયામાસ બહુમેને ચ પાણ્ડવાન્॥ 8-1-30
(54903)
ગર્હયંશ્ચાત્મનો બુદ્ધિં શકુનેઃ સૌબલસ્ય ચ।
ધ્યાત્વા તુ સુચિરં કાલં વેપમાનો મુહુર્મુહુઃ॥ 8-1-31
(54904)
સંસ્તભ્ય ચ મનો ભૂયો રાજા ધૈર્યસમન્વિતઃ।
પુનર્ગાવલ્ગણિં સૂતં પર્યપૃચ્છત સઞ્જયમ્॥ 8-1-32
(54905)
ન ત્વયા કથિતં વાક્યં શ્રુતં સઞ્જય તન્મયા॥ 8-1-33
(54906)
કચ્ચિદ્દુર્યોધનઃ સૂત ન ગતો વૈ યમક્ષયમ્।
જયે નિરાશઃ પુત્રો મે સતતં જયકામુકઃ।
બ્રૂહિ સઞ્જય તત્ત્વેન પુનરુક્તાં કથામિમામ્॥ 8-1-34
(54907)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-1-35x (4821)
એવમુક્તોઽબ્રવીત્સૂતો રાજાનં જનમેજય।
હતો વૈકર્તનો રાજન્સહપુત્રૈર્મહારથઃ।
ભ્રાતૃભિશ્ચ મહેષ્વાસૈઃ સૂતપુત્રૈસ્તનુત્યજૈઃ॥ 8-1-35
(54908)
દુઃશાસનશ્ચ નિહતઃ પાણ્ડવેન યશસ્વિના।
પીતં ચ રુધિરં કોપાદ્ભીમસેનેન સંયુગે॥ 8-1-36
(54909)
`વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-1-37x (4822)
એતચ્છ્રુત્વા મહારાજ ધૃતરાષ્ટ્રોઽમ્બિકાસુતઃ।
દહ્યમાનોઽબ્રવીત્સૂતં મુહૂર્તં તિષ્ઠ સઞ્જય।
વ્યાકુલં મે મનસ્તાત મા તાવત્કિંચિદુચ્યતામ્॥ 8-1-37
(54910)
રાજાપિ નાબ્રવીત્કિઞ્ચિત્સઞ્જયો વિદુરસ્તથા।
તૂષ્ણીમ્ભૂતસ્તદા સોઽથ બભૂવ જગતીપતિઃ'॥ ॥ 8-1-38
(54911)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ પ્રથમોઽધ્યાયઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુર્યોધનાદિભિઃ કર્ણસ્ય સૈનાપત્યેઽભિષેચનપૂર્વકં યુદ્ધાય નિર્યાણમ્॥ 1 ॥ જનમેજયેન વૈશમ્પાયનમ્પ્રતિ કર્ણમરણશ્રાવિણો ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય પ્રવૃત્તિપ્રશ્નઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-1-0 (54912)
શ્રીકૃષ્ણાય નમઃ॥ 8-1-0x (4823)
[નારાયણં નમસ્કૃત્ય નરં ચૈવ નરોત્તમમ્।
દેવીં સરસ્વતીં ચૈવ તતો જયમુદીરયેત્॥ 8-1-1 (54913)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-1-2x (4824)
તતો દ્રોણે હતે રાજન્દુર્યોધનમુખા નૃપાઃ।
ભૃશમુદ્વિગ્નમનસો દ્રોણપુત્રમુપાગમન્॥ 8-1-2 (54914)
તે દ્રોણમનુશોચન્તઃ કશ્મલાભિહતૌજસઃ।
પર્યુપાસન્ત શોકાર્તાસ્તતઃ શારદ્વતીસુતમ્॥ 8-1-3 (54915)
તે મુહૂર્તં સમાશ્વસ્ય હેતુભિઃ શાસ્ત્રસમ્મિતૈઃ।
રાત્ર્યાગમે મહીપાલાઃ સ્વાનિ વેશ્માનિ ભેજિરે॥ 8-1-4 (54916)
તે વેશ્મસ્વપિ કૌરવ્ય પૃથ્વીશા નાપ્નુવન્સુખમ્।
ચિન્તયન્તઃ ક્ષયં તીવ્રં દુઃખશોકસમન્વિતાઃ॥ 8-1-5 (54917)
વિશેષતઃ સૂતપુત્રો રાજા ચૈવ સુયોધનઃ।
દુઃશાસનશ્ચ શકુનિઃ સૌબલશ્ચ મહાબલઃ॥ 8-1-6 (54918)
ઉષિતાસ્તે નિશાં તાં તુ દુર્યોધનનિવેશને।
ચિન્તયન્તઃ પરિક્લેશાન્પાણ્ડવાનાં મહાત્મનામ્॥ 8-1-7 (54919)
યત્તદ્દ્યૂતે પરિક્લિષ્ટા કૃષ્ણા ચાનાયિતા સભામ્।
તત્સ્મરન્તોઽનુશોચન્તો ભૃશમુદ્વિગ્નચતેતસઃ॥ 8-1-8 (54920)
તથા તુ સઞ્ચિન્તયતાં તાન્ક્લેશાન્દ્યૂતકારિતાન્।
દુઃખેન ક્ષણદા રાજઞ્જગામાબ્દશતોપમા॥ 8-1-9 (54921)
તતઃ પ્રભાતે વિમલે સ્થિતા દિષ્ટસ્ય શાસને।
ચક્રુરાવશ્યકં સર્વે વિધિદૃષ્ટેન કર્મણા॥ 8-1-10 (54922)
તે કૃત્વાઽવશ્યકાર્યાણિ સમાશ્વસ્ય ચ ભારત।
યોગમાજ્ઞાપયામાસુર્યુદ્વાય ચ વિનિર્યયુઃ॥ 8-1-11 (54923)
કર્ણં સેનાપતિં કૃત્વા કૃતકૌતુકમઙ્ગલાઃ।
પૂજયિત્વા દ્વિજશ્રેષ્ઠાન્દધિપાત્રઘૃતાક્ષતૈઃ॥ 8-1-12 (54924)
ગોભિરશ્વૈશ્ચ નિષ્કૈશ્ચ વાસોભિશ્ચ મહાધનૈઃ।
વન્દ્યમાના જયાશીર્ભિઃ સૂતમાગધબન્દિભિઃ॥ 8-1-13 (54925)
તથૈવ પાણ્ડવા રાજન્કૃતપૂર્વાહ્ણિકક્રિયાઃ।
શિબિરાન્નિર્યયુસ્તૂર્ણં યુદ્વાય કૃતનિશ્ચયાઃ॥ 8-1-14 (54926)
તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્વં તુમુલં રોમહર્ષણમ્।
કુરૂણાં પાણ્ડવાનાં ચ પરસ્પરજયૈષિણામ્॥ 8-1-15 (54927)
તયોર્દ્વૌ દિવસૌ યુદ્વં કુરુપાણ્ડવસેનયોઃ।
કર્ણે સેનાપતૌ રાજન્બભૂવાદ્ભુતદર્શનમ્॥ 8-1-16 (54928)
તતઃ શત્રુક્ષયં કૃત્વા સુમહાન્તં રણે વૃષઃ।
પશ્યતાં ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં ફલ્ગુનેન નિપાતિતઃ॥ 8-1-17 (54929)
તતસ્તુ સઞ્જયઃ સર્વં ગત્વા નાગપુરં દ્રુતમ્।
આચષ્ટ ધૃતરાષ્ટ્રાય યદ્વૃત્તં કુરુજાઙ્ગલે॥ 8-1-18 (54930)
જનમયેજય ઉવાચ। 8-1-19x (4825)
આપગેયં હતં શ્રુત્વા દ્રોણં ચાપિ મહારથમ્।
આજગામ પરામાર્તિં વૃદ્વો રાજાઽમ્બિકાસુતઃ॥ 8-1-19 (54931)
સ શ્રુત્વા નિહતં કર્ણં દુર્યોધનહિતૈષિણમ્।
કથં દ્વિજવર પ્રાણાનધારયત દુઃખિતઃ॥ 8-1-20 (54932)
યસ્મિઞ્જયાશાં પુત્રાણાં સમમન્યત પાર્થિવઃ।
તસ્મિન્હતે સ કૌરવ્યઃ કથં પ્રાણાનધારયત્॥ 8-1-21 (54933)
દુર્મરં તદહં મન્યે નૃણાં કૃચ્છ્રેઽપિ વર્તતામ્।
યત્ર કર્ણં હતં શ્રુત્વા નાત્યજજ્જીવિતં નૃપઃ॥ 8-1-22 (54934)
તથા શાન્તનવં વૃદ્વં બ્રહ્મન્બાહ્લીકમેવ ચ।
દ્રોણં ચ સોમદત્તં ચ ભૂરિશ્રવસમેવ ચ॥ 8-1-23 (54935)
તથૈવ ચાન્યાન્સુહૃદઃ પુત્રાન્પૌત્રાંશ્ચ પાતિતાન્।
શ્રુત્વા યન્નાજહાત્પ્રાણાંસ્તન્મન્યે દુષ્કરં દ્વિજ॥ 8-1-24 (54936)
એતન્મે સર્વમાચક્ષ્વ વિસ્તરેણ મહામુને।
ન હિ તૃપ્યામિ પૂર્વેષાં શૃણ્વાનશ્ચરિતં મહત્॥ ॥ 8-1-25 (54937)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધારમ્ભે પ્રથમોઽધ્યાયઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ધૃતરાષ્ટ્રેણ ભીષ્મદ્રોણૌ પ્રત્યનુશોચનપૂર્વકં સઞ્જયમ્પ્રતિ દુર્યોધનાદિપ્રવૃત્તિપ્રશ્નઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-1-0 (54938)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-1-0x (4826)
હતે કર્ણે મહારાજ નિશિ ગાવલ્ગણિસ્તદા।
દીનો યયૌ નાગપુરમશ્વૈર્વાતસમૈર્જવે॥ 8-1-1 (54939)
સ હાસ્તિનપુરં ગત્વા ભૃશમુદ્વિગ્નચેતનઃ।
જગામ ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય ક્ષયં પ્રક્ષીણબાન્ધવમ્॥ 8-1-2 (54940)
સ તમુદ્વીક્ષ્ય રાજાનં કશ્મલાભિહતૌજસમ્।
વવન્દે પ્રાઞ્જલિર્ભૂત્વા મૂર્ધ્ના પાદૌ નૃપસ્ય હ॥ 8-1-3 (54941)
સમ્પૂજ્ય ચ યથાન્યાયં ધૃતરાષ્ટ્રં મહીપતિમ્।
હા કષ્ટમિતિ ચોક્ત્વા સ તતો વચનમાદદે॥ 8-1-4 (54942)
સઞ્જયોઽહં ક્ષિતિપતે કચ્ચિદાસ્તે સુખં ભવાન્।
સ્વદોષૈરાપદં પ્રાપ્ય કચ્ચિન્નાદ્ય વિમુહ્યતિ॥ 8-1-5 (54943)
હિતાન્યુક્તાનિ વિદુરદ્રોણગાઙ્ગેયકેશવૈઃ।
અગૃહીતાન્યનુસ્મૃત્ય કચ્ચિન્ન કુરુષે વ્યથામ્॥ 8-1-6 (54944)
રામનારદકણ્વાદ્યૈર્હિતમુક્તં સભાતલે।
ન ગૃહીતમનુસ્મૃત્ય કચ્ચિન્ન કુરુષે વ્યથામ્॥ 8-1-7 (54945)
સુહૃદસ્ત્વદ્વિતે યુક્તાન્ભીષ્મદ્રોણમુખાન્પરૈઃ।
નિહતાન્યુધિ સંસ્મૃત્ય કચ્ચિન્ન કુરુષે વ્યથામ્॥ 8-1-8 (54946)
તમેવંવાદિનં રાજા સૂતપુત્રં કૃતાજલિમ્।
સુદીર્ઘમથ નિઃશ્વસ્ય દુઃખાર્ત ઇદમબ્રવીત્॥ 8-1-9 (54947)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-1-10x (4827)
આપગેયે હતે શૂરે દિવ્યાસ્ત્રવતિ સઞ્જય।
દ્રોણે ચ પરમેષ્વાસે ભૃશં મે વ્યથિતં મનઃ॥ 8-1-10 (54948)
યો રથાનાં સહસ્રાણિ દંશિતાનાં દશૈવ તુ।
અહન્યહનિ તેજસ્વી નિજઘ્ને વસુસમ્ભવઃ॥ 8-1-11 (54949)
તં હતં યજ્ઞસેનસ્ય પુત્રેણેહ શિખણ્ડિના।
પાણ્ડવેયાભિગુપ્તેન શ્રુત્વા મે વ્યથિતં મનઃ॥ 8-1-12 (54950)
ભાર્ગવઃ પ્રદદૌ યસ્મૈ પરમાસ્ત્રં મહાહવે।
સાક્ષાદ્રામણે યો બાલ્યે ધનુર્વેદ ઉપાકૃતઃ॥ 8-1-13 (54951)
યસ્ય પ્રસાદાત્કૌન્તેયા રાજપુત્રા મહારથાઃ।
મહારથત્વં સમ્પ્રાપ્તાસ્તથાઽન્યે વસુધાધિપાઃ॥ 8-1-14 (54952)
તં દ્રોણં નિહતં શ્રુત્વા ધૃષ્ટદ્યુમ્નેન સંયુગે।
સત્યસન્ધં મહેષ્વાસં ભૃશં મે વ્યથિતં મનઃ॥ 8-1-15 (54953)
યયોર્લોકે પુમાનસ્ત્રે ન સમોઽસ્તિ ચતુર્વિધે।
તૌ દ્રોણભીષ્મૌ શ્રુત્વા તુ હતૌ મે વ્યથિતં મનઃ॥ 8-1-16 (54954)
ત્રૈલોક્યે યસ્ય ચાસ્ત્રેષુ ન પુમાન્વિદ્યતે સમઃ।
તં દ્રોણં નિહતં શ્રુત્વા કિમકુર્વત મામકાઃ॥ 8-1-17 (54955)
સંશપ્તકાનાં ચ બલે પાણ્ડવેન મહાત્મના।
ધનઞ્જયેન વિક્રમ્ય ગમિતે યમસાદનમ્॥ 8-1-18 (54956)
નારાયણાસ્ત્રે ચ હતે દ્રોણપુત્રસ્ય ધીમતઃ।
વિપ્રદ્રુતાનહં મન્યેનિમગ્નાઞ્શોકસાગરે। 8-1-19 (54957)
પ્લવમાનાન્હતે દ્રોણે સન્નનૌકાનિવાર્ણવે॥
દુર્યોધનસ્ય કર્ણસ્ય ભોજસ્ય કૃતવર્મણઃ। 8-1-20 (54958)
મદ્રરાજસ્ય શલ્યસ્ય દ્રૌણેશ્ચૈવ કૃપસ્ય ચ॥
મત્પુત્રસ્ય ચ શેષસ્ય તથાઽન્યેષાં ચ સઞ્જય। 8-1-21 (54959)
વિપ્રદ્રુતેષ્વનીકેષુ મુખવર્ણોઽભવત્કથમ્॥
એતત્સર્વં યથાવૃત્તં તથા ગાવલ્ગણે મમ। 8-1-22 (54960)
આચક્ષ્વ પાણ્ડવેયાનાં મામકાનાં ચ વિક્રમમ્॥ 8-1-23 (54961)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-1-23x (4828)
તવાપરાધાદ્યદ્વૃત્તં કૌરવેયેષુ મારિષ।
તચ્છ્રુત્વા મા વ્યથાં કાર્ષીર્દિષ્ટે ન વ્યથતે બુધઃ॥ 8-1-24 (54962)
યસ્માદભાવી ભાવી વા ભવેદર્થો નરં પ્રતિ।
અપ્રાપ્તૌ તસ્ય વા પ્રાપ્તૌ ન કશ્ચિદ્યથતે બુધઃ॥ 8-1-25 (54963)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-1-26x (4829)
ન વ્યથાઽભ્યધિકા કાચિદ્વિદ્યતે મમ સઞ્જય।
દિષ્ટમેતત્પુરા મન્યે કથયસ્ય યથેચ્છકમ્॥ ॥ 8-1-26 (54964)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ દ્વિતીયોઽધ્યાયઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુર્યોધનેન દ્રોણમરણનિર્વિણ્ણાનાં સૈનિકાનાં કર્ણગુણાનુવર્ણનેન પ્રોત્સાહનમ્॥ 1 ॥ સઞ્જયેન ધૃતરાષ્ટ્રમ્પ્રતિ કર્ણપરાક મપ્રશંસનપૂર્વકં તન્નિધનકથનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-1-0 (54965)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-1-0x (4830)
હતે દ્રોણે મહેષ્વાસે તવ પુત્રા મહારથાઃ।
બભૂવુરસ્વસ્થમુખા વિષણ્ણા ગતચેતસઃ॥ 8-1-1 (54966)
અવાઙ્મુખાઃ શસ્ત્રભૃતઃ સર્વ એવ વિશામ્પતે।
અવેક્ષમાણાઃ શોકાર્તા નાભ્યભાષન્પરસ્પરમ્॥ 8-1-2 (54967)
તાન્દૃષ્ટ્વા વ્યથિતાકારાન્સૈન્યાનિ તવ ભારત।
ઊર્ધ્વમેવ નિરૈક્ષન્ત દુઃખત્રસ્તાન્યનેકશઃ॥ 8-1-3 (54968)
શસ્ત્રાણ્યેષાં તુ રાજેન્દ્ર શોણિતાક્તાનિ સર્વશઃ।
પ્રાભ્રશ્યન્ત કરાગ્રેભ્યો દૃષ્ટ્વા દ્રોણં હતં યુધિ॥ 8-1-4 (54969)
તાનિ બદ્વાન્યરિષ્ટાનિ લમ્બમાનાનિ ભારત।
અદૃશ્યન્ત મહારાજ નક્ષત્રાણિ યથા દિવિ॥ 8-1-5 (54970)
તથા તુ સ્તિમિતં દૃષ્ટ્વા ગતસત્વમવસ્થિતમ્।
બલં તવ મહારાજ રાજા દુર્યોધનોઽબ્રવીત્॥ 8-1-6 (54971)
ભવતાં બાહુવીર્યં હિ સમાશ્રિત્ય મયા યુધિ।
પાણ્ડવેયાઃ સમાહૂતા યુદ્વં ચેદં પ્રવર્તિતમ્॥ 8-1-7 (54972)
તદિદં નિહતે દ્રોણે વિષણ્ણમિવ લક્ષ્યતે।
યુધ્યમાનાશ્ચ સમરે યોધા વધ્યન્તિ સર્વશઃ॥ 8-1-8 (54973)
જયો વાઽપિ વધો વાઽપિ યુધ્યમાનસ્ય સંયુગે।
ભવેત્કિમત્ર ચિત્રં વૈ યુધ્યધ્વં સર્વતોમુખાઃ॥ 8-1-9 (54974)
પશ્યધ્વં ચ મહાત્માનં કર્ણં વૈકર્તનં યુધિ।
પ્રચરન્તં મહેષ્વાસં દિવ્યૈરસ્ત્રૈર્મહાબલમ્॥ 8-1-10 (54975)
યસ્ય વૈ યુધિ સન્ત્રાસાત્કુન્તીપુત્રો ધનઞ્જયઃ।
નિવર્તતે સદા મન્દઃ સિંહાત્ક્ષુદ્રમૃગો યથા॥ 8-1-11 (54976)
યેન નાગાયુતપ્રાણો ભીમસેનો મહાબલઃ।
માનુષેણૈવ યુદ્ધેન તામવસ્થાં પ્રવેશિતઃ॥ 8-1-12 (54977)
યેન દિવ્યાસ્ત્રવિચ્છૂરો માયાવી સ ઘટોત્કચઃ।
અમોઘયા રણે શક્ત્યા નિહતો ભૈરવં નદન્॥ 8-1-13 (54978)
તસ્ય દુર્વારવીર્યસ્ય સત્યસન્ધસ્ય ધીમતઃ।
બાહ્વોર્દ્રવિણમક્ષય્યમદ્ય દ્રક્ષ્યથ સંયુગે॥ 8-1-14 (54979)
દ્રોણપુત્રસ્ય વિક્રાન્તં રાધેયસ્યૈવ ચોભયોઃ।
પશ્યન્તુ પાણ્ડુપુત્રાસ્તે વિષ્ણુવાસવયોરિવ॥ 8-1-15 (54980)
સર્વ એવ ભવન્તશ્ચ શક્તાઃ પ્રત્યેકશોઽપિ વા।
પાણ્ડુપુત્રાન્રણે હન્તું સસૈન્યાન્કિસુ સંહતાઃ।
વીર્યવન્તઃ કૃતાસ્ત્રાશ્ચ દ્રક્ષ્યથાદ્ય પરસ્પરમ્॥ 8-1-16 (54981)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-1-17x (4831)
એવમુક્ત્વા તતઃ કર્ણં ચક્રે સેનાપતિં તદા।
તવ પુત્રો મહાવીર્યો ભ્રાતૃભિઃ સહિતોઽનઘ॥ 8-1-17 (54982)
સૈનાપત્યમથાવાપ્ય કર્ણો રાજન્મહારથઃ।
સિંહનાદં વિનદ્યોચ્ચૈઃ પ્રાયુધ્યત રણોત્કટઃ॥ 8-1-18 (54983)
સસૃઞ્જયાનાં સર્વેષાં પાઞ્ચાલાનાં ચ મારિષ।
કેકયાનાં વિદેહાનાં ચકાર કદનં મહત્॥ 8-1-19 (54984)
તસ્યેષુધારાઃ શતશઃ પ્રાદુરાસઞ્છરાસનાત્।
અગ્રે પુઙ્ખેષુ સંસક્તા યથા ભ્રમરપઙ્ક્તયઃ॥ 8-1-20 (54985)
સ પીડયિત્વા પાઞ્ચાલાન્પાણ્ડવાંશ્ચ તરસ્વિનઃ।
હત્વા સહસ્રશો યોધાનર્જુનેન નિપાતિતઃ॥ ॥ 8-1-21 (54986)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ તૃતીયોઽધ્યાયઃ॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.2. અધ્યાયઃ 002
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ધૃતરાષ્ટ્રેણ નિજસેનાયાં નિહતાનાં નામનિવેદનં ચોદિતેન સઞ્જયેન તત્કથનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-2-0 (54987)
`જનમેજય ઉવાચ। 8-2-0x (4832)
તચ્છ્રુત્વા કર્ણહનનં પુત્રાંશ્ચૈવ પલાયિતાન્।
ધૃતરાષ્ટ્રો નૃપશ્ચૈવ દ્વિજશ્રેષ્ઠ કિમબ્રવીત્॥ 8-2-1 (54988)
પ્રાપ્તવાન્વ્યસનં ઘોરં પુત્રવ્યસનજં મહત્।
કાલે યદુક્તવાંસ્તસ્મિંસ્તન્મમાચક્ષ્વ તત્ત્વતઃ'॥ 8-2-2 (54989)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-2-3x (4833)
એતચ્છ્રુત્વા મહારાજ ધૃતરાષ્ટ્રોઽમ્બિકાસુતઃ।
અબ્રવીત્સઞ્જયં સૂતં શોકસંવિગ્નમાનસઃ॥ 8-2-3 (54990)
દુષ્પ્રણીતેન મે તાત પુત્રસ્યાદીર્ઘજીવિનઃ।
હતં વૈકર્તનં શ્રુત્વા શોકો મર્માણિ કૃન્તતિ॥ 8-2-4 (54991)
તસ્ય મે સંશયં છિન્ધિ દુઃખપારં તિતીર્ષતઃ।
કુરૂણાં સૃઞ્જયાનાં ચ કે જીવન્તિ કે મૃતાઃ॥ 8-2-5 (54992)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-2-6x (4834)
હતઃ શાન્તનવો રાજન્દુરાધર્ષઃ પ્રતાપવાન્।
હત્વા પાણ્ડવયોધાનામર્બુદં દશભિર્દિનૈઃ॥ 8-2-6 (54993)
તથા દ્રોણો મહેષ્વાસઃ પાઞ્ચાલાનાં રથવ્રજાન્।
નિહત્ય યુધિ દુર્ધર્ષઃ પઞ્ચાદ્રુક્મરથો હતઃ॥ 8-2-7 (54994)
હતશેષસ્ય ભીષ્મેણ દ્રોણેન ચ મહાત્મના।
અર્ધં નિહત્ય સૈન્યસ્ય કર્ણો વૈકર્તનો હતઃ॥ 8-2-8 (54995)
વિવિંશતિર્મહારાજ રાજપુત્રો મહાબલઃ।
આનર્તયોધાઞ્શતશો નિહત્ય નિહતો રણે॥ 8-2-9 (54996)
તથા પુત્રો વિકર્ણસ્તે ક્ષત્રવ્રતમનુસ્મરન્।
ક્ષીણબાણો હતઃ શૂરઃ સ્થિતો હ્યભિમુખઃ પરૈઃ॥ 8-2-10 (54997)
ધોરરૂપાન્પરિક્લેશાન્દુર્યોધનકૃતાન્બહૂન્।
પ્રતિજ્ઞાં સ્મરતા તેન ભીમસેનેન પાતિતઃ॥ 8-2-11 (54998)
વિન્દાનુવિન્દાવાવન્ત્યૌ રાજપુત્રૌ મહારથૌ।
કૃત્વા સ્વસુકરં કર્મ ગતૌ વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-2-12 (54999)
સિન્ધુરાષ્ટ્રમુખાનીહ દશ રાષ્ટ્રાણિ યાનિહ।
યસ્ય તિષ્ઠન્તિ વચને યઃ સ્થિતસ્તવ શાસને॥ 8-2-13 (55000)
અક્ષૌહિણીર્દશૈકાં ચ વિનિર્જિત્ય શિતૈઃ શરૈઃ।
સોઽર્જુનેન હતો રાજન્મહાવીર્યો જયદ્રથઃ॥ 8-2-14 (55001)
તથા દુર્યોધનસુતસ્તરસ્વી યુદ્ધદુર્મદઃ।
વર્તમાનઃ પિતુઃ શાસ્ત્રે સૌભદ્રેણ નિપાતિતઃ॥ 8-2-15 (55002)
તથા દૌઃશાસનિઃ સૂરો બાહુશાલી રણોત્કટઃ।
દ્રૌપદેયેન સઙ્ગમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-2-16 (55003)
કિરાતાનામધિપતિઃ સાગરાનૂપવાસિનામ્।
દેવરાજસ્ય ધર્માત્મા પ્રિયો બહુમતઃ સખા॥ 8-2-17 (55004)
ભગદત્તો મહીપાલઃ ક્ષત્રધર્મરતઃ સદા।
ધનઞ્જયેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-2-18 (55005)
તથા કૌરવદાયાદો ન્યસ્તશસ્ત્રો મહાયશાઃ।
હતો ભૂરિશ્રવા રાજઞ્શૂરઃ સાત્યકિના યુધિ॥ 8-2-19 (55006)
શ્રુતાયુરપિ ચામ્બષ્ઠઃ ક્ષત્રિયાણાં ધુરન્ધરઃ।
ચરન્નભીતવત્સઙ્ખ્યે નિહતઃ સવ્યસાચિના॥ 8-2-20 (55007)
તવ પુત્રઃ સદામર્ષી કૃતાસ્ત્રો યુદ્ધદુર્મદઃ।
દુઃશાસનો મહારાજ ભીમસેનેન પાતિતઃ॥ 8-2-21 (55008)
યસ્ય રાજન્ગજાનીકં બહુસાહસ્રમદ્ભુતમ્।
સુદક્ષિણઃ સ સઙ્ગ્રામે નિહતઃ સવ્યસાચિના॥ 8-2-22 (55009)
કોસલાનામધિપતિર્હત્વા બહુમતાન્પરાન્।
સૌભદ્રેણેહ વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-2-23 (55010)
બહુશો યોધયિત્વા તુ ભીમસેનં મહારથમ્।
ચિત્રસેનસ્તવ સુતો ભીમસેનેન પાતિતઃ॥ 8-2-24 (55011)
મદ્રરાજાત્મજઃ શૂરઃ પરેષાં ભયવર્ધનઃ।
અસિચર્મધરઃ શ્રીમાન્સૌભદ્રેણ નિપાતિતઃ॥ 8-2-25 (55012)
સમઃ કર્ણસ્ય સમરે યઃ સ કર્ણસ્ય પશ્યતઃ।
વૃષસેનો મહાતેજાઃ શીઘ્રાસ્ત્રો દૃઢવિક્રમઃ॥ 8-2-26 (55013)
અભિમન્યોર્વધં સ્મૃત્વા પ્રતિજ્ઞામપિ ચાત્મનઃ।
ધનઞ્જયેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-2-27 (55014)
નિત્યં પ્રસક્તવૈરો યઃ પાણ્ડવૈઃ પૃથિવીપતિઃ।
વિશ્રાવ્ય વૈરં પાર્થેન શ્રુતાયુઃ સ નિપાતિતઃ॥ 8-2-28 (55015)
શલ્યપુત્રસ્તુ વિક્રાન્તઃ સહદેવેન મારિષ।
હતો રુક્મરથો રાજઞ્શ્યાલો માતુલજો યુધિ॥ 8-2-29 (55016)
રાજા ભાગીરથો વૃદ્ધો બૃહત્ક્ષત્રશ્ચ કેકયઃ।
પરાક્રમન્તૌ વિક્રાન્તૌ નિહતૌ વીર્યવત્તરૌ॥ 8-2-30 (55017)
ભગદત્તસુતો રાજન્કૃતપ્રજ્ઞો મંહાબલઃ।
શ્યેનવચ્ચરતા સઙ્ખ્યે નકુલેન નિપાતિતઃ॥ 8-2-31 (55018)
પિતામહસ્તવ તથા બાહ્લીકઃ સહ બાહ્લિકૈઃ।
નિહતો ભીમસેનેન મહાબાલપરાક્રમઃ॥ 8-2-32 (55019)
જયત્સેનસ્તથા રાજઞ્જારાસન્ધિર્મહાબલઃ।
માગધો નિહતઃ સઙ્ખ્યે સૌભદ્રેણ મહાત્મના॥ 8-2-33 (55020)
પુત્રસ્તે દુર્મુખો રાજન્દુઃસહશ્ચ મહારથઃ।
ગદયા ભીમસેનેન નિહતૌ શૂરમાનિનૌ॥ 8-2-34 (55021)
દુર્મર્ષણો દુર્વિષહો દુર્જયશ્ચ મહારથઃ।
કૃત્વા ત્વસુકરં કર્મ ગતા વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-2-35 (55022)
ઉભૌ કલિઙ્ગવૃષકૌ ભ્રાતરૌ યુદ્ધદુર્મદૌ।
કૃત્વા ચાસુકરં કર્મ ગતૌ વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-2-36 (55023)
સચિવો વૃષપર્વા તે શૂરઃ પરમવીર્યવાન્।
ભીમસેનેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-2-37 (55024)
તથૈવ પૌરવો રાજા નાગાયુતબલો મહાન્।
સમરે પાણ્ડુપુત્રેણ નિહતઃ સવ્યસાચિના॥ 8-2-38 (55025)
વસાતયો મહારાજ દ્વિસાહસ્રાઃ પ્રહારિણઃ।
શૂરસેનાશ્ચ વિક્રાન્તાઃ સર્વે યુધિ નિપાતિતાઃ॥ 8-2-39 (55026)
અભીષાહાઃ કવચિનઃ પ્રહરન્તો રણોત્કટાઃ।
શિબયશ્ચ રથોદારાઃ કાલિઙ્ગસહિતા હતાઃ॥ 8-2-40 (55027)
ગોકુલે નિત્યસંવૃદ્ધા યુદ્ધે પરમકોપનાઃ।
ગોપાલાઃ કૃતવીરાસ્તે નિહતાઃ સવ્યસાચિના॥ 8-2-41 (55028)
શ્રેણયો બહુસાહસ્રાઃ સંશપ્તકગણાશ્ચ યે।
તે સર્વે પાર્થમાસાદ્ય ગદા વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-2-42 (55029)
શ્યાલૌ તવ મહારાજ રાજાનૌ વૃષકાચલૌ।
ત્વદર્થમતિવિક્રાન્તૌ નિહતૌ સવ્યસાચિના॥ 8-2-43 (55030)
ઉગ્રકર્મા મહેષ્વાસો નામતઃ કર્મતસ્તથા।
સાલ્વરાજો મહાબાહુર્ભીમસેનેન પાતિતઃ॥ 8-2-44 (55031)
ઓઘવાંશ્ચ મહારાજ બૃહન્તઃ સહિતૌ રણે।
પરાક્રમન્તૌ મિત્રાર્થે ગતૌ વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-2-45 (55032)
તથૈવ રથિનાં શ્રેષ્ઠઃ ક્ષેમધૂર્તિર્વિશામ્પતે।
નિહતો ગદયા રાજન્ભીમસેનેન સંયુગે॥ 8-2-46 (55033)
તથા રાજન્મહેષ્વાસો જલસન્ધૌ મહાબલઃ।
સુમહત્કદનં કૃત્વા હતઃ સાત્યકિના રણે॥ 8-2-47 (55034)
અલમ્બુસો રાક્ષસેન્દ્રઃ ખરબન્ધુરયાનવાન્।
ઘટોત્કચેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-2-48 (55035)
રાધેયઃ સૂતપુત્રશ્ચ ભ્રાતરશ્ચ મહારથાઃ।
કેકયાઃ સર્વશશ્ચાપિ નિહતાઃ સ્વ્યસાચિના॥ 8-2-49 (55036)
માલવા મદ્રકાશ્ચૈવ દ્રાવિડાશ્ચોગ્રકર્મિણઃ।
યૌધેયાશ્ચ લલિત્થાશ્ચ ક્ષુદ્રકાશ્ચાપ્યુશીનરાઃ॥ 8-2-50 (55037)
માવેલ્લકાસ્તુણ્ડિકેરાઃ સાવિત્રીપુત્રકાશ્ચ યે।
પ્રાચ્યોદીચ્યાઃ પ્રતીચ્યાશ્ચ દાક્ષિણાત્યાશ્ચ મારિષ॥ 8-2-51 (55038)
પત્તીનાં નિહતાઃ સઙ્ઘા હયાનાં પ્રયુતાનિ ચ।
રથવ્રજાશ્ચ નિહતા હતાશ્ચ વરવારણાઃ॥ 8-2-52 (55039)
સધ્વજાઃ સાયુધાઃ શૂરાઃ સવર્મામ્બરભૂષણાઃ।
કાલેન મહતાઽઽયસ્તાઃ કુશલૈર્યે ચ વર્ધિતાઃ॥ 8-2-53 (55040)
તે હતાઃ સમરે રાજન્પાર્થેનાક્લિષ્ટકર્મણા।
અન્યે તથાઽમિતબલાઃ પરસ્પરવધૈષિણઃ॥ 8-2-54 (55041)
એતે ચાન્યે ચ બહવો રાજાનઃ સગણા રણે।
હતાઃ સહસ્રશો રાજન્યન્માં ત્વં પરિપૃચ્છસિ॥ 8-2-55 (55042)
એવમેષ ક્ષયો વૃત્તઃ કર્ણાર્જુનસમાગમે।
મહેન્દ્રેણ યથા વૃત્રો યથા રામેણ રાવણઃ॥ 8-2-56 (55043)
યથા કૃષ્ણેન નરકો મુરુશ્ચ નિહતો રણે।
કાર્તવીર્યશ્ચ રામેણ ભાર્ગવેણ યથા હતઃ॥ 8-2-57 (55044)
સજ્ઞાતિબાન્ધવઃ શૂરઃ સમરે યુદ્ધદુર્મદઃ।
રણે કૃત્વા મહદ્યુદ્ધં ઘોરં ત્રૈલોક્યમોહનમ્॥ 8-2-58 (55045)
યથા સ્કન્દેન મહિષો યથા રુદ્રેણ ચાન્ધકઃ।
તથાઽર્જુનેન સ હતો દ્વૈરથે યુદ્ધદુર્મદઃ॥ 8-2-59 (55046)
સામાત્યબાન્ધવો રાજન્કર્ણઃ પ્રહરતાં વરઃ।
જયાશા ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં વૈરસ્ય ચ મુખં નૃપઃ॥ 8-2-60 (55047)
તીર્ણં તત્પાણ્ડવૈ રાજન્યત્પુરા નાવબુધ્યસે।
ઉચ્યમાનો મહારાજ બન્ધુભિર્હિતકાઙ્ક્ષિભિઃ॥ 8-2-61 (55048)
`ન કૃતં ચ ત્વયા પૂર્વં દૈવેન વિધિના બલાત્'।
તદિદં સમનુપ્રાપ્તં વ્યસનં સુમહાત્યયમ્॥ 8-2-62 (55049)
ગાણાં રાજ્યકામાનાં ત્વયા રાજન્હિતૈષિણા।
અહિતાન્યેવ ચીર્ણાનિ તેષાં તે ફલમાગતમ્॥ ॥ 8-2-63 (55050)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ દ્વિતીયોઽધ્યાયઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.3. અધ્યાયઃ 003
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઞ્જયેન ધૃતરાષ્ટ્રમ્પતિ યુદ્ધે નિહતાનાં પરેષાં નામકથનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-3-0 (55051)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-3-0x (4835)
આખ્યાતા મામકાસ્તાત નિહતા યુધિ પાણ્ડવૈઃ।
હતાંશ્ચ પાણ્ડવેયાનાં મામકૈર્બ્રૂહિ સઞ્જય॥ 8-3-1 (55052)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-3-2x (4836)
કૃતિનો યુધિ વિક્રાન્તા મહાસત્વા મહાબલાઃ।
સાનુબન્ધાઃ સહામાત્યા ગાઙ્ગેયેન નિપાતિતાઃ॥ 8-3-2 (55053)
નારાયણા વલ્લવાશ્ચ રામાશ્ચ શતશો પરે।
અનુરક્તાશ્ચ વીરેણ ભીષ્મેણ યુધિ પાતિતાઃ॥ 8-3-3 (55054)
સમઃ કિરીટિના સઙ્ખ્યે વીર્યેણ ચ બલેન ચ।
સત્યજિત્સત્યસન્ધેન દ્રોણેન નિહતો યુધિ॥ 8-3-4 (55055)
પાઞ્ચાલાનાં મહેષ્વાસાઃ સર્વે યુદ્વવિશારદાઃ।
દ્રોણેન સહ સઙ્ગમ્ય ગતા વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-3-5 (55056)
તથા વિરાટદ્રુપદૌ વૃદ્વૌ સહસુતૌ નૃપૌ।
પરાક્રમન્તૌ મિત્રાર્થે દ્રોણેન નિહતૌ રણે॥ 8-3-6 (55057)
યો બાલ એવ સમરે સમ્મિતઃ સવ્યસાચિના।
કેશવેન ચ દુર્ધર્ષો બલદેવેન ચાભિભૂઃ॥ 8-3-7 (55058)
પરેષાં કદનં કૃત્વા મહદ્રણવિશારદઃ।
પરિવાર્ય મદામાત્રૈઃ ષડ્ભિઃ પરમકૈ રથૈઃ।
અશક્નુવદ્ભિર્બીભત્સુમભિમન્યુર્નિપાતિતઃ॥ 8-3-8 (55059)
કૃતં તં વિરથં વીરં ક્ષત્રધર્મે વ્યવસ્થિતમ્।
દૌઃશાસનિર્મહારાજ સૌભદ્રં હતવાન્રણે॥ 8-3-9 (55060)
પટચ્ચરનિહન્તા ચ મહત્યા સેનયા વૃતઃ।
અમ્બષ્ઠસ્ય સુતઃ શ્રીમાન્મિત્રહેતોઃ પરાક્રમન્॥ 8-3-10 (55061)
આસાદ્ય લક્ષ્મણં વીરં દુર્યોધનસુતં રણે।
સુમહત્કદનં કૃત્વા ગતો વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-3-11 (55062)
બૃહન્તઃ સુમહેષ્વાસઃ કૃતાસ્ત્રો યુદ્વદુર્મદઃ।
દુઃશાસનેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-3-12 (55063)
મણિમાન્દણ્ડધારશ્ચ રાજાનૌ યુદ્ધદુર્મદૌ।
પરાક્રમન્તૌ મિત્રાર્થે દ્રોણેન યુધિ પાતિતૌ॥ 8-3-13 (55064)
અંશુમાન્ભોજરાજસ્તુ સહસૈન્યો મહારથઃ।
ભારદ્વાજેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-3-14 (55065)
સામુદ્રશ્ચિત્રસેનશ્ચ સહ પુત્રેણ ભારત।
સમુદ્રસેનેન બલાદ્ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-3-15 (55066)
અનૂપવાસી નીલશ્ચ વ્યાધ્રદત્તશ્ચ વીર્યવાન્।
અશ્વત્થામ્ના વિકર્ણેન ગમિતૌ યમસાદનમ્॥ 8-3-16 (55067)
ચિત્રાયુધશ્ચિત્રયોધી કૃત્વા ચ કદનં મહત્।
ચિત્રમાર્ગેણ વિક્રમ્ય વિકર્ણેન હતો મૃધે। 8-3-17 (55068)
વૃકોદરસમો યુદ્ધે વૃતઃ કેકયજો યુધિ।
કેકયેન ચ વિક્રમ્ય ભ્રાતા ભ્રાત્રા નિપાતિતઃ॥ 8-3-18 (55069)
જનમેજયો ગદાયોધી પાર્વતીયઃ પ્રતાપવાન્।
દુર્મુખેન મહારાજ તવ પુત્રેણ પાતિતઃ॥ 8-3-19 (55070)
રોચમાનૌ નરવ્યાઘ્રૌ રોચમાનૌ ગ્રહાવિવ।
દ્રૌણેન યુગપદ્રાજન્દિવં સમ્પ્રાતિતૌ શરૈઃ॥ 8-3-20 (55071)
નૃપાશ્ચ પ્રતિયુધ્યન્તઃ પરાક્રાન્તા વિશામ્પતે।
કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતા વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-3-21 (55072)
પુરુજિત્કૃન્તિભોજશ્ચ માતુલૌ સવ્યસાચિનઃ।
સંગ્રામનિર્જિતાઁલ્લોકાન્ગમિતૌ દ્રોણસાયકૈઃ॥ 8-3-22 (55073)
અભિભૂઃ કાશિરાજશ્ચ કાશિકૈર્બહુભિર્વૃતઃ।
વસુદાનસ્ય પુત્રેણ ત્યાજિતો દેહમાહવે॥ 8-3-23 (55074)
અમિતૌજા યુધામન્યુરુત્તમૌજાશ્ચ વીર્યવાન્।
નિહત્ય શતશઃ સૂરાનસ્મદીયૈર્નિપાતિતાઃ॥ 8-3-24 (55075)
મિત્રવર્મા ચ પાઞ્ચાલ્યઃ ક્ષત્રધર્મા ચ ભારત।
દ્રોણેન પરમેષ્વાસૌ ગમિતૌ યમસાદનમ્॥ 8-3-25 (55076)
શિખણ્ડિતનયો યુદ્ધે ક્ષત્રદેવો યુધામ્પતિઃ।
લક્ષ્મણેન હતો રાજંસ્તવ પૌત્રેણ ભારત॥ 8-3-26 (55077)
સુચિત્રશ્ચિત્રવર્મા ચ પિતાપુત્રૌ મહારથૌ।
પ્રચરન્તૌ મહાવીરૌ દ્રોણેન નિહતૌ રણે॥ 8-3-27 (55078)
વાર્ધક્ષેમિર્મહારાજ સમુદ્ર ઇવ પર્વણિ।
આયુધક્ષયમાસાદ્ય પ્રશાન્તિં પરમાં ગતઃ॥ 8-3-28 (55079)
સેનાબિન્દુસુતઃ શ્રેષ્ઠઃ શાસ્ત્રવાન્પ્રહરન્યુધિ।
બાહ્લિકેન મહારાજ કૌરવેન્દ્રેણ પાતિતઃ॥ 8-3-29 (55080)
ધૃષ્ટકેતુર્મહારાજ ચેદીનાં પ્રવરો રથઃ।
કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતો વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-3-30 (55081)
તથા સત્યધૃતિર્વીરઃ કૃત્વા કદનમાહવે।
પાણ્ડવાર્થે પરાક્રાન્તો ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-3-31 (55082)
પુત્રસ્તુ શિશુપાલસ્ય સુકેતુઃ પૃથિવીપતિઃ।
નિહત્ય શાત્રવાન્સઙ્ખ્યે દ્રોણેન નિહતો યુધિ॥ 8-3-32 (55083)
તથા સત્યધૃતિર્વીરો મદિરાશ્વશ્ચ વીર્યવાન્।
સૂર્યદત્તશ્ચ વિક્રાન્તો નિહતો દ્રોણસાયકૈઃ॥ 8-3-33 (55084)
`માત્સ્યાદવરજઃ શ્રીમાઞ્શતાનીકો નિપાતિતઃ।
શ્રેણિમાંશ્ચ મહારાજ યુધ્યમાનઃ પરાક્રમી।
કૃત્વા નસુકરં કર્મ ગતો વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-3-34 (55085)
તથૈવ યુધિ વિક્રાન્તો માગધઃ પરમાસ્ત્રવિત્।
ભીષ્મેણ નિહતો રાજઞ્શેતેઽદ્ય પરવીરહા॥ 8-3-35 (55086)
વિરાટપુત્રઃ શઙ્ખસ્તુ ઉત્તરશ્ચ મહારથઃ।
કુર્વન્તૌ સુમહત્કર્મ ગતૌ વૈવસ્વતક્ષયમ્॥ 8-3-36 (55087)
વસુદાનશ્ચ કદનં કુર્વાણોઽતીવ સંયુગે।
ભારદ્વાજેન વિક્રમ્ય ગમિતો યમસાદનમ્॥ 8-3-37 (55088)
એતે ચાન્યે ચ બહવઃ પાણ્ડવાનાં મહારથાઃ।
હતા દ્રોણેન વિક્રમ્ય યન્માં ત્વં પરિપૃચ્છસિ॥ ॥ 8-3-38 (55089)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ તૃતીયોઽધ્યાયઃ॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.4. અધ્યાયઃ 004
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઞ્જયેન ધૃતરાષ્ટ્રમ્પ્રતિ હતાવશિષ્ટાનાં નામકથનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-4-0 (55090)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-4-0x (4837)
મામકસ્યાસ્ય સૈન્યસ્ય હૃતોત્સેકસ્ય સ઼ઞ્જય।
અવશેષં ન પશ્યામિ કકુદે મૃદિતે સતિ॥ 8-4-1 (55091)
તૌ હિ વીરૌ મહેષ્વાસૌ મદર્થે કુરુસત્તમૌ।
ભીષ્મદ્રોણૌ હતૌ શ્રુત્વા કોન્વર્થો જીવિતેન મે॥ 8-4-2 (55092)
ન ચ મૃષ્યામિ રાધેયં હતમાહવશોભિનમ્।
યસ્ય બાહ્વોર્બલં તુલ્યં કુઞ્જરાણાં શતં શતમ્॥ 8-4-3 (55093)
હતપ્રવરસૈન્યં મે યથા શંસસિ સઞ્જય।
અહતાનપિ મે શંસ યેઽત્ર જીવન્તિ કેચન॥ 8-4-4 (55094)
એતેષુ હિ મૃતેષ્વદ્ય યે ત્વયા પરિકીર્તિતાઃ।
યેઽપિ જીવન્તિ તે સર્વે મૃતા ઇતિ મતિર્મમ॥ 8-4-5 (55095)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-4-6x (4838)
યસ્મિન્મહાસ્ત્રાણિ સમર્પિતાનિ
ચિત્રાણિ શુભ્રાણિ ચતુર્વિધાનિ।
દિવ્યાનિ રાજન્વિહિતાનિ ચૈવ
દ્રોણેન વીરે દ્વિજસત્તમેન॥ 8-4-6 (55096)
મહારથઃ કૃતિમાન્ક્ષિપ્રહસ્તો
દૃઢાયુધો દૃઢમુષ્ટિર્દૃઢેષુઃ।
સ વીર્યવાન્દ્રોણપુત્રસ્તરસ્વી
વ્યવસ્થિતો યોદ્વુકામસ્ત્વદર્થે॥ 8-4-7 (55097)
આનર્તવાસી હૃદિકાત્મજોઽસૌ
મહારથઃ સાત્વતાનાં વરિષ્ઠઃ।
સ્વયં ભોજઃ કૃતવર્મા કૃતાસ્ત્રો
વ્યવસ્થિતો યોદ્વુકામસ્ત્વદર્થે॥ 8-4-8 (55098)
આર્તાયનિઃ સમરે દુષ્પ્રકમ્પ્યઃ
સેનાગ્રણીઃ પ્રથમસ્તાવકાનામ્।
યઃ સ્વસ્રીયાન્પાણ્ડવેયાન્વિસૃજ્ય
સત્યાં વાચં સ્વાં ચિકીર્ષુસ્તરસ્વી॥ 8-4-9 (55099)
તજોવધં સૂતપુત્રસ્ય સઙ્ખ્યે
પ્રતિશ્રુત્યાજાતશત્રોઃ પુરસ્તાત્।
દુરાધર્ષઃ શક્રસમાનવીર્યઃ
શલ્યઃ સ્થિતો યોદ્વુકામસ્ત્વદર્થે॥ 8-4-10 (55100)
શારદ્વતો ગૌતમશ્ચાપિ રાજ--
ન્મહાબાહુચિત્રાસ્ત્રયોધી।
ધનુશ્ચિત્રં સુમહદ્ભાવરસાહં
વ્યવસ્થિતો યોદ્વુકામઃ પ્રગૃહ્ય॥ 8-4-11 (55101)
ગાન્ધારરાજઃ સસુતશ્ચ રાજ--
ન્દુર્દ્યૂતદેવી કલહપ્રિયશ્ચ।
ગાન્ધારમુખ્યૈર્યવનૈશ્ચ રાજ--
ન્વ્યવસ્થિતો યોદ્વુકામસ્ત્વદર્થે॥ 8-4-12 (55102)
મહારથઃ કેકયરાજપુત્રઃ
સદશ્વયુક્તં ચ પતાકિનં ચ।
રથં સમારુહ્ય કુરુપ્રવીર
વ્યવસ્થિતો યોદ્વુકામસ્ત્વદર્થે॥ 8-4-13 (55103)
તથા સુતસ્તે જ્વલનાર્કવર્ણં
રથં સમાસ્થાય કુરુપ્રવીરઃ।
વ્યવસ્થિતઃ પુરુમિત્રો નરેન્દ્ર
વ્યભ્રે સૂર્યો ભ્રાજમાનો યથા ખે॥ 8-4-14 (55104)
દુર્યોધનો નાગકુલસ્ય મધ્યે
વ્યવસ્થિતઃ સિંહ ઇવાબભાસે।
રથેન જામ્બૂનદભૂષણેન
વ્યવસ્થિતઃ સમરે યોત્સ્યમાનઃ॥ 8-4-15 (55105)
સ રાજમધ્યે પુરુષપ્રવીરો
રરાજ જામ્બૂનદચિત્રવર્મા।
પદ્મપ્રભો વહ્નિરિવાલ્પધૂમો
મેઘાન્તરે સૂર્ય ઇવ પ્રકાશઃ॥ 8-4-16 (55106)
તથા સુષેણોઽપ્યસિચર્મપાણિ--
સ્તવાત્મજઃ સત્યસેનશ્ચ વીરઃ।
વ્યવસ્થિતૌ ચિત્રસેનેન સાર્ધં
હૃષ્ટાત્માનૌ સમરે યોદ્ધકામૌ॥ 8-4-17 (55107)
હીનિષેવો ભારતરાજપુત્ર
ઉગ્રાયુધઃ શ્રુતવર્મા જયશ્ચ।
શલશ્ચ સત્યવ્રતદુઃશલૌ ચ
વ્યવસ્થિતાઃ સહસૈન્યા નરાગ્ર્યાઃ॥ 8-4-18 (55108)
કૈતવ્યાનામધિપઃ શૂરમાની
રણેરણે શત્રુહા રાજપુત્રઃ।
રથી હયી નાગપત્તિપ્રયાયી
વ્યવસ્થિતો યોદ્વુકામસ્ત્વદર્થે॥ 8-4-19 (55109)
વીરઃ શ્રુતાયુશ્ચ ધૃતાયુધશ્ચ
ચિત્રાઙ્ગદશ્ચિત્રસેનશ્ચ વીરઃ।
વ્યવસ્થિતા યોદ્વુકામા નરાગ્ર્યાઃ
પ્રહારિણો માનિનઃ સત્યસન્ધાઃ॥ 8-4-20 (55110)
કર્ણાત્મજઃ સત્યસન્ધો મહાત્મા
વ્યવસ્થિતઃ સમરે યોદ્વુકામઃ॥ 8-4-21 (55111)
અથાપરૌ કર્ણસુતૌ વરાસ્ત્રૌ
વ્યવસ્થિતૌ લઘુહસ્તૌ નરેન્દ્ર।
બલે મહત્યુલ્બણસત્વવીર્યૌ
સમાસ્થિતૌ યોદ્વુકામૌ ત્વદર્થે॥ 8-4-22 (55112)
એતૈશ્ચ મુખ્યૈરપરૈશ્ચ રાજ--
ન્યોધપ્રવીરૈરમિતપ્રભાવૈઃ।
વ્યવસ્થિતો નાગકુલસ્ય મધ્યે
યથા મહેન્દ્રઃ કુરુરાજો જયાય॥ 8-4-23 (55113)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-4-24x (4839)
આખ્યાતા જીવમાના યે પરે સૈન્યા યથાયથમ્।
ઇતીદમવગચ્છામિ વ્યક્તમર્થાભિપત્તિતઃ॥ 8-4-24 (55114)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-4-25x (4840)
એવં બ્રુવન્નેવ તદા ધૃતરાષ્ટ્રોઽમ્બિકાસુતઃ।
હતપ્રવીરં ભૂયિષ્ઠં કિઞ્ચિચ્છેષં સ્વકં બલમ્।
શ્રુત્વા વ્યામોહમાગચ્છચ્છોકવ્યાકુલિતેન્દ્રિયઃ॥ 8-4-25 (55115)
વ્યાકુલં મે મનસ્તાત શ્રુત્વા સુમહદપ્રિયમ્॥
મનો મુહ્યતિ ચાઙ્ગાનિ ન ચ શક્નોમિ ધાવિતુમ્।
ઇત્યેવમુક્ત્વા વચનં ધૃતરાષ્ટ્રોઽમ્બિકાસુતઃ।
ભ્રાન્તચિત્તસ્તતઃ સોઽથ બભૂવ જગતીપતિઃ॥ ॥ 8-4-26 (55116)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ચતુર્થોઽધ્યાયઃ॥ 4 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.5. અધ્યાયઃ 005
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ધૃતરાષ્ટ્રેણ કર્ણગુણાનુવર્ણનપૂર્વકં શોચનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-5-0 (55117)
જનમેજય ઉવાચ। 8-5-0x (4841)
શ્રુત્વા કર્ણં હતં યુદ્વે પુત્રાંશ્ચૈવ પલાયિનઃ।
નરેન્દ્રઃ કિઞ્ચિદાશ્વસ્તો દ્વિજશ્રેષ્ઠ કિમબ્રવીત્॥ 8-5-1 (55118)
પ્રાપ્તવાન્પરમં દુઃખં પુત્રવ્યસનજં મહત્।
તસ્મિન્યદુક્તવાન્કાલે તન્મમાચક્ષ્વ પૃચ્છતઃ॥ 8-5-2 (55119)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-5-3x (4842)
શ્રુત્વા કર્ણસ્ય નિધનમશ્રદ્વેયમિવાદ્ભુતમ્।
ભૂતસમ્મોહનં ભીમં મેરોઃ સંસર્પણં યથા॥ 8-5-3 (55120)
ચિત્તમોહમિવાયુક્તં ભાર્ગવસ્ય મહામતેઃ।
પરાજયમિવેન્દ્રસ્ય દ્વિષદ્ધ્યો ભીમકર્મણઃ॥ 8-5-4 (55121)
દિવઃ પ્રપતનં ભાનોરુરવ્યામિવ મહાદ્યુતેઃ।
સંશોષણમિવાચિન્ત્યં સમુદ્રસ્યાક્ષયામ્ભસઃ॥ 8-5-5 (55122)
મહીવિયદ્દિગમ્બૂનાં સર્વનાશમિવાદ્ભુતમ્।
કર્મણોરિવ વૈફલ્યમુભયોઃ પુણ્યપાપયોઃ॥ 8-5-6 (55123)
સઞ્ચિન્ત્ય નિપુણં બુદ્ધ્યા ધૃતરાષ્ટ્રો જનેશ્વરઃ।
નેદમસ્તીતિ સઞ્ચિન્ત્ય કર્ણસ્ય સમરે વધમ્॥ 8-5-7 (55124)
પ્રાણિનામેવમાત્મત્વાત્સ્યાદપીતિ વિચાર્ય ચ।
શોકાગ્નિના દહ્યમાનો ધમ્યમાન ઇવાશયે॥ 8-5-8 (55125)
વિસ્રસ્તાઙ્ગઃ શ્વસન્દીનો હાહેત્યુક્ત્વા સુદુઃખિતઃ।
વિલલાપ મહારાજ ધૃતરાષ્ટ્રોઽમ્બિકાસુતઃ॥ 8-5-9 (55126)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-5-10x (4843)
સઞ્જયાધિરથિર્વીરઃ સિંહદ્વિરદવિક્રમઃ।
વૃષભપ્રતિમસ્કન્ધો વૃષભાક્ષગતિસ્વરઃ॥ 8-5-10 (55127)
વૃષભો વૃષભસ્યેવ યો યુદ્ધે ન નિવર્તતે।
શત્રોરપિ મહેન્દ્રસ્ય વજ્રસંહનનો યુવા॥ 8-5-11 (55128)
યસ્ય જ્યાતલશબ્દેન શરવૃષ્ટિરવેણ ચ।
રથાશ્વનરમાતઙ્ગા નાવતિષ્ઠન્તિ સંયુગે॥ 8-5-12 (55129)
યમાશ્રિત્ય મહાબાહું દ્વિષત્સઙ્ઘઘ્નમચ્યુતમ્।
દુર્યોધનોઽકરોદ્વૈરં પાણ્ડુપુત્રૈર્મહારથૈઃ॥ 8-5-13 (55130)
સ કથં રથિનાં શ્રેષ્ઠઃ કર્ણઃ પાર્થેન સંયુગે।
નિહતઃ પુરુષવ્યાઘ્રઃ પ્રસહ્યાસહ્યવિક્રમઃ॥ 8-5-14 (55131)
યો નામન્યત વૈ નિત્યમચ્યુતં ચ ધનઞ્જયમ્।
ન વૃષ્મીન્સહિતાનન્યાન્સ્વબાહુબલદર્પિતઃ॥ 8-5-15 (55132)
શાર્ઙ્ગગાણ્ડીવધન્વાનૌ સહિતાવપરાજિતૌ।
અહં દિવ્યાદ્રથાદેકઃ પાતયિષ્યામિ સંયુગે॥ 8-5-16 (55133)
ઇતિ યઃ સતતં મન્દમવોચલ્લોભમોહિતમ્।
દુર્યોધનમવાચીનં રાજ્યકામુકમાતુરમ્॥ 8-5-17 (55134)
યોઽજયત્સર્વકામ્ભોજાનાવન્ત્યાન્કેકયૈઃ સહ।
ગાન્ધારાન્મદ્રકાન્માત્સ્યાંસ્ત્રિગર્તાંસ્તઙ્કણાઞ્શકાન્। 8-5-18 (55135)
પાઞ્ચાલાંશ્ચ વિદેહાંશ્ચ કુલિન્દાન્કાશિકોસલાન્
સૂહ્માનઙ્ગાંશ્ચ વઙ્ગાંશ્ચ નિષાદાન્પુણ્ડ્રકીકટાન્॥ 8-5-19 (55136)
વત્સાન્કલિઙ્ગાન્દરદાનશ્મકાનૃષિકાનપિ।
`શબરાન્હારહૂણાંશ્ચ પ્રઘૂણાન્સરલાનપિ॥ 8-5-20 (55137)
મ્લેચ્છરાષ્ટ્રાધિપાંશ્ચૈવ દુર્ગાનાટવિકાંસ્તથા'।
જિત્વૈતાન્સમરે વીરઃ પ્રદીપ્તૈઃ કઙ્કપત્રિભિઃ॥ 8-5-21 (55138)
કરમાહારયામાસ જિત્વા સર્વાનરીંસ્તથા।
દુર્યોધનસ્ય વૃદ્ધ્યર્થં રાધેયો રથિનાં વરઃ।
દિવ્યાસ્ત્રવિમન્હાતેજાઃ કર્ણો વૈકર્તનો વૃષઃ॥ 8-5-22 (55139)
સેનાગોપશ્ચ સ કથં શત્રુભિઃ પરમાસ્ત્રવિત્।
ઘાતિતઃ પાણ્ડવૈઃ શૂરૈઃ સમરે વીર્યશાલિભિઃ॥ 8-5-23 (55140)
વૃષો મહેન્દ્રો દેવેષુ વૃષઃ કર્ણો નરેષ્વપિ।
તૃતીયમન્યં લોકેષુ વૃષં નૈવાનુશુશ્રુમ॥ 8-5-24 (55141)
ઉચ્ચૈઃ શ્રવા વરોઽશ્વાનાં રાજ્ઞાં વૈશ્રવણો વરઃ।
વરો મહેન્દ્રો દેવાનાં કર્ણઃ પ્રહરતાં વરઃ॥ 8-5-25 (55142)
યોઽજિતઃ પાર્થિવૈઃ શૂરૈઃ સમર્થૈર્વીર્યશાલિભિઃ।
દુર્યોધનસ્ય વૃદ્ધ્યર્થં કૃત્સ્નામુર્વીમથાજયત્॥ 8-5-26 (55143)
યં લબ્ધ્વા માગધો રાજા સાંત્વમાનોઽથ સૌહૃદૈઃ।
અરૌત્સીત્પાર્થિવં ક્ષત્રમૃતે યાદવકૌરવાન્॥ 8-5-27 (55144)
તં શ્રુત્વા નિહતં કર્ણં દ્વૈરથે સવ્યસાચિના।
શોકાર્ણવે નિમગ્નોઽહં ભિન્ના નૌરિવ સાગરે॥ 8-5-28 (55145)
તં વૃષં નિહતં શ્રુત્વા દ્વૈરથે રથિનાં વરમ્।
શોકાર્ણવે નિમગ્નોઽહમપ્લુવઃ સાગરે યથા॥ 8-5-29 (55146)
ઈદૃશૈર્યદ્યહં દુઃખૈર્ન વિનશ્યામિ સઞ્જય।
વજ્રાદ્દૃઢતરં મન્યે હૃદયં મમ દુર્ભિદમ્॥ 8-5-30 (55147)
જ્ઞાતિસંબન્ધિમિત્રાણામિમં શ્રુત્વા પરાભવમ્।
કો મદન્યઃ પુમાઁલ્લોકે ન જહ્યાત્સૂત જીવિતમ્॥ 8-5-31 (55148)
વિષમગ્નિં પ્રપાતં ચ પર્વતાગ્રાદહં વૃણે।
`મહાપ્રસ્થાનગમનં જલં પ્રાયોપવેશનમ્'।
ન હિ શક્ષ્યામિ દુઃખાનિ સોઢું કષ્ટાનિ સઞ્જય॥ ॥ 8-5-32 (55149)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ પઞ્ચમોઽધ્યાયઃ॥ 5 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.6. અધ્યાયઃ 006
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણવધશ્રવણાનન્તરીયકધૃતરાષ્ટ્રપ્રવૃત્તિં પૃષ્ટેન વૈશમ્પાયનેન કર્ણદુર્યોધનસ્તુતિનિન્દાપૂર્વકં સઞ્જયમ્પ્રતિ કર્ણાર્જુનયુદ્ધકથનચોદનારૂપધૃતરાષ્ટ્રપ્રવૃત્તિકથનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-6-0 (55150)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-6-0x (4844)
શ્રિયા કુલેન યશસા તપસા ચ શ્રુતેન ચ।
ત્વામદ્ય સન્તો મન્યન્તે યયાતિમિવ નાહુષમ્॥ 8-6-1 (55151)
શ્રુતે મહર્ષિપ્રતિમઃ કૃતકૃત્યોઽસિ પાર્થિવ।
પર્યવસ્થાપયાત્માનં મા વિષાદે મનઃ કૃથાઃ॥ 8-6-2 (55152)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-6-3x (4845)
દૈવમેવ પરં મન્યે ધિક્પૌરુષમનર્થકમ્।
યત્ર સાલપ્રતીકાશઃ કર્ણોઽહન્યત સંયુગે॥ 8-6-3 (55153)
હત્વા યુધિષ્ઠિરાનીકં પાઞ્ચાલાનાં રથવ્રજાન્।
પ્રતાપ્ય શરવર્ષેણ દિશઃ સર્વા મહારથઃ॥ 8-6-4 (55154)
મોહિયિત્વા રણે પાર્થાન્વજ્નહસ્ત ઇવાસુરાન્।
સ કથં નિહતઃ શેતે વાયુરુગ્ણ ઇવ દ્રુમઃ॥ 8-6-5 (55155)
શોકસ્યાન્તં ન પશ્યામિ પારં જલનિધેરિવ।
ચિન્તા મે વર્ધતેઽતીવ મુમૂર્ષા ચાપિ જાયતે॥ 8-6-6 (55156)
કર્ણસ્ય નિધનં શ્રુત્વા વિજયં ફલ્ગુનસ્ય ચ।
અશ્રદ્ધેયમહં મન્યે વધં કર્ણસ્ય સઞ્જય॥ 8-6-7 (55157)
વજ્રસારમિદં નૂનં હૃદયં દુર્ભિદં મમ।
યચ્છ્રુત્વા પુરુષવ્યાઘ્રં હતં કર્ણં ન દીર્યતે॥ 8-6-8 (55158)
આર્યુર્નૂનં સુદીર્ઘં મે વિહિતં દૈવતૈઃ પુરા।
યત્ર કર્ણં હતં શ્રુત્વા જીવામીહ સુદુઃખિતઃ॥ 8-6-9 (55159)
ધિગ્જીવિતમિદં ચૈવ સુહૃદ્વીનસ્ય સઞ્જય।
અદ્ય ચાહં દશામેતાં ગતઃ સઞ્જય ગર્હિતામ્।
કૃપણં વર્તયિષ્યામિ શોચ્યઃ સર્વસ્ય મન્દધીઃ॥ 8-6-10 (55160)
અહમેવ પુરા ભૂત્વા સર્વલોકસ્ય સત્કૃતઃ।
પરિભૂતઃ કથં સૂત પરૈઃ શક્ષ્યામિ જીવિતુમ્॥ 8-6-11 (55161)
દુઃખાદ્દુઃખતરં ભન્યે પ્રાપ્તવાનસ્મિ સઞ્જય।
ભીષ્મદ્રોણવધેનૈવ કર્ણસ્ય ચ મહાત્મનઃ॥ 8-6-12 (55162)
નાવશેષં પ્રપશ્યામિ સૂતપુત્રે હતે યુધિ।
સહિ પારં મહાનાસીત્પુત્રાણાં મમ સઞ્જય॥ 8-6-13 (55163)
યુદ્ધે હિ નિહતઃ શૂરો વિસૃજન્સાયકાન્બહૂન્।
કો હિ મે જીવિતેનાર્થસ્તમૃતે પુરુષર્ષભમ્॥ 8-6-14 (55164)
રથાદાધિરથિર્નૂનં ન્યપતત્સાયકાર્દિતઃ।
પર્વતસ્યેવ શિખરં વ જ્રપાતાદ્વિદારિતમ્॥ 8-6-15 (55165)
સ શેતે પૃથિવીં નૂનં શોભયન્રુધિરોક્ષિતઃ।
માતઙ્ગ ઇવ મત્તેન મતાઙ્ગેન નિપાતિતઃ॥ 8-6-16 (55166)
યો બલં ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં પાણ્ડવાનાં યતો ભયમ્।
સોઽર્જુનેન હતઃ કર્ણઃ પ્રતિમાનં ધનુષ્મતામ્॥ 8-6-17 (55167)
સ હિ વીરો મહેષ્વાસો મિત્રાણામભયઙ્કરઃ।
શેતે વિનિહતો વીરઃ શક્રેણેવ પુરા બલઃ॥ 8-6-18 (55168)
પઙ્ગોરિવાધ્વગમનં દરિદ્રસ્યેવ કામિતમ્।
દુર્યોધનસ્ય લોભશ્ચ સમાન્યેતાનિ સઞ્જય॥ 8-6-19 (55169)
અન્યથા ચિન્તિતં કાર્યમન્યથા તત્તુ જાયતે।
અહો નુ બલવદ્દૈવં કાલશ્ચ દુરતિક્રમઃ॥ 8-6-20 (55170)
પલાયમાનઃ કૃપણો દીનાત્મા દીનપૌરુષઃ।
કચ્ચિદ્વિનિહતઃ સૂત પુત્રો દુઃશાસનો મમ॥ 8-6-21 (55171)
કચ્ચિન્ન દીનાચરિતં કૃતવાંસ્તાત સંયુગે।
કચ્ચિન્ન નિહતઃ શૂરા યથાઽન્યે ક્ષત્રિયર્ષભાઃ॥ 8-6-22 (55172)
યુધિષ્ઠિરસ્ય વચનં મા યુદ્ધમિતિ સર્વદા।
દુર્યોધનો નાભ્યગૃહ્ણાન્મૂઢઃ પથ્યમિવૌષધમ્॥ 8-6-23 (55173)
શતલ્પે શયાનેન ભીષ્મેણ સુમહાત્મના।
પાનીયં યાચિતઃ પાર્થઃ સોવિધ્યન્મેદિનીતલમ્॥ 8-6-24 (55174)
જલસ્ય ધારાં જનિતાં દૃષ્ટ્વા પાણ્ડુસુતેન ચ।
અબ્રવીત્સ મહાબાહુસ્તાત સંશામ્ય પાણ્ડવૈઃ॥ 8-6-25 (55175)
પ્રશમાદ્વિ ભવેચ્છાન્તિર્મદન્તં યુદ્ધમસ્તુ વઃ।
ભ્રાતૃભાવેન પૃથિવીં ભુઙ્ક્ષ્વ પાણ્ડુસુતૈઃ સહ॥ 8-6-26 (55176)
અકુર્વન્વચનં તસ્ય નૂનં શોચતિ પુત્રકઃ।
તદિદં સમનુપ્રાપ્ત વચનં દીર્ઘદર્શિનઃ॥ 8-6-27 (55177)
અહં તુ નિહતામાત્યો હતપુત્રશ્ચ સઞ્જય।
દ્યૂતતઃ કૃચ્છ્રમાપન્નો લૂનપક્ષ ઇવ દ્વિજઃ॥ 8-6-28 (55178)
યથા હિ શકુનિં ગૃહ્ય છિત્ત્વા પક્ષૌ ચ સઞ્જય।
વિસર્જયન્તિ સંહૃષ્ટાઃ ક્રીડમાનાઃ કુમારકાઃ॥ 8-6-29 (55179)
લૂનપક્ષતયા તસ્ય ગમનં નોપપદ્યતે।
તથાહમપિ સમ્પ્રાપ્તો લૂનપક્ષ ઇવ દ્વિજઃ॥ 8-6-30 (55180)
ક્ષીણઃ સર્વાર્થહીનશ્ચ નિર્જ્ઞાતિર્બન્ધુવર્જિતઃ।
કાં દિશં પ્રતિપત્સ્યામિ દીનઃ શત્રુવશં ગતઃ॥ 8-6-31 (55181)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-6-32x (4846)
ઇત્યેવં ધૃતરાષ્ટ્રોઽથ વિલપ્ય બહુદુઃખિતઃ।
પ્રોવાચ સઞ્જયં ભૂયઃ સોકવ્યાકુલમાનસઃ॥ 8-6-32 (55182)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-6-33x (4847)
યોઽજયત્સર્વકામ્ભોજાનમ્બષ્ઠાન્કૈકયૈઃ સહ।
ગાન્ધારાંશ્ચ વિદેહાંશ્ચ જિત્વા કાર્યાર્થમાહવે॥ 8-6-33 (55183)
દુર્યોધનસ્ય વૃદ્ધ્યર્થં યોઽજયત્પૃથિવીં પ્રભુઃ।
સ જિતઃ પાણ્ડવૈઃ શૂરૈઃ સમરે વાહુશાલિભિઃ॥ 8-6-34 (55184)
તસ્મિન્હતે મહેષ્વાસે કર્ણે યુધિ કિરીટિના।
કે વીરાઃ પર્યતિષ્ઠન્ત તન્મમાચક્ષ્વ સઞ્જય॥ 8-6-35 (55185)
કચ્ચિન્નૈકઃ પરિત્યક્તઃ પાણ્ડવૈર્નિહતો રણે।
ઉક્તં ત્વયા પુરા તાત યથા વીરો નિપાતિતઃ॥ 8-6-36 (55186)
ભીષ્મમપ્રતિયુધ્યન્તં શિખમ્ડી સાયકોત્તમૈઃ।
પાતયામાસ સમરે સર્વશસ્ત્રભૃતાં વરમ્॥ 8-6-37 (55187)
તથા દ્રૌપદિના દ્રોણો ન્યસ્તસર્વાયુધો યુધિ।
`ધર્મરાજવચઃ શ્રુત્વા અશ્વત્થામા હતસ્ત્વિતિ'॥ 8-6-38 (55188)
યુક્તયોગો મહેષ્વાસઃ શરૈર્બહુભિરાચિતઃ।
નિહતઃ ખઙ્ગમુદ્યમ્ય ધૃષ્ટદ્યુમ્નેન સઞ્જય॥ 8-6-39 (55189)
અન્તરેણ હતાવેતૌ છલેન ચ વિશેષતઃ।
અશ્રૌષમહમેતદ્વૈ ભીષ્મદ્રોણૌ નિપાતિતૌ॥ 8-6-40 (55190)
ભીષ્મદ્રોણૌ હિ સમરે ન હન્યાદ્વજ્રભૃત્સ્વયમ્।
ન્યાયેન યુધ્યન્સમરે તદ્વૈ સત્યં બ્રવીમિ તે॥ 8-6-41 (55191)
કર્ણં ત્વસ્યન્તમસ્ત્રાણિ દિવ્યાનિ ચ બહૂનિ ચ।
કથમિન્દ્રોપમં વીરં મૃત્યુર્યુદ્વે સમસ્પૃશત્॥ 8-6-42 (55192)
યસ્ય વિદ્યુત્પ્રભાં શક્તિં દિવ્યાં કનકભૂષણામ્।
પ્રાયચ્છદ્દ્વિષતાં હન્ત્રીં કુણ્ડલાભ્યાં પુરન્દરઃ॥ 8-6-43 (55193)
યસ્ય સર્પમુખો દિવ્યઃ શરઃ કાઞ્ચનભૂષણઃ।
અશેત નિશિતઃ પત્રી સમરેષ્વરિસૂદનઃ॥ 8-6-44 (55194)
ભીષ્મદ્રોણમુખાન્વીરાન્યોઽવમત્ય મહારથાન્।
જામદગ્ન્યાન્મહાઘોરં બ્રાહ્મમસ્ત્રમશિક્ષત॥ 8-6-45 (55195)
યશ્ચ દ્રોણમુખાન્દૃષ્ટ્વા વિમુખાનર્દિતાઞ્શરૈઃ।
સૌભદ્રસ્ય મહાબાહુર્વ્યધમત્કાર્મુકં શિતૈઃ॥ 8-6-46 (55196)
યશ્ચ નાગાયુતપ્રાણાં વજ્રરંહસમચ્યુતમ્।
વિરથં સહસા કૃત્વા ભીમસેનમપાહસત્॥ 8-6-47 (55197)
સહદેવં ચ નિર્જિત્ય શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
કૃપયા વિરથં કૃત્વા નાહનદ્ધર્મચિન્તયા॥ 8-6-48 (55198)
યશ્ચ માયાસહસ્રાણિ વિકુર્વાણં જયૈષિણમ્।
ઘટોત્કચં રાક્ષસેન્દ્રં શક્રશક્ત્યા નિજઘ્નિવાન્॥ 8-6-49 (55199)
એવાંશ્ચ દિવસાન્યસ્ય યુદ્ધે ભીતો ધનઞ્જયઃ।
નાગમદ્દ્વૈરથં વીરઃ સ કથં નિહતો રણે॥ 8-6-50 (55200)
[સંશપ્તકાનાં યોધા યે આહ્વયન્ત સદાઽન્યતઃ।
એતાન્હત્વા હનિષ્યામિ પશ્ચાદ્વૈકર્તનં રણે॥ 8-6-51 (55201)
ઇતિ વ્યપદિશન્પાર્થો વર્જયન્સૂતજં રણે।
સ કથં નિહતો વીરઃ પાર્થેન પરવીરહા॥] 8-6-52 (55202)
રથભહ્ગો ન ચેત્તસ્ય ધનુર્વા ન વ્યશીર્યત।
ન ચેદસ્ત્રાણિ નષ્ટાનિ સ કથં નિહતઃ પરૈઃ॥ 8-6-53 (55203)
કો હિ શક્તો રણે કર્ણં વિધુન્વાનં મહદ્ધનુઃ।
વિમુઞ્ચન્તં શરાન્ઘોરાન્દિવ્યાન્યસ્ત્રાણિ ચાહવે।
જેતું પુરુષશાર્દૂલં શાર્દૂલમિવ વેગિનમ્॥ 8-6-54 (55204)
ધ્રવં તસ્ય ધનુશ્છિન્નં રથો વાઽપિ મહીં ગતઃ।
અસ્ત્રાણિ વા પ્રનષ્ટાનિ યથા શંસસિ મે હતમ્।
ન હ્યન્યદપિ પશ્યામિ કારણં તસ્ય નાશને॥ 8-6-55 (55205)
ન હિન્મિ ફલ્ગુનં યાવત્તાવત્પાદૌ ન ધાવયે।
ઇતિ યસ્ય મહાઘોરં વ્રતમાસીન્મહાત્મનઃ॥ 8-6-56 (55206)
યસ્ય ભીતો રમે નિદ્રાં ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ।
ત્રયોદશસમા નિત્યં નાભજત્પુરુષર્ષભઃ॥ 8-6-57 (55207)
યસ્ય વીર્યવતો વીર્યમુપાશ્રિત્ય મહાત્મનઃ।
મમ પુત્રઃ સભાં ભાર્યાં પાણ્ડૂનાં નીતવાન્બલાત્॥ 8-6-58 (55208)
તત્રાપિ ચ સભામધ્યે પાણ્ડવાનાં ચ પશ્યતામ્।
દાસભાર્યેતિ પાઞ્ચાલીમબ્રવીત્કુરુસન્નિધૌ॥ 8-6-59 (55209)
[ન સન્તિ તપયઃ કૃષ્ણે સર્વે ષણ્ડતિલૈઃ સમાઃ।
ઉપતિષ્ઠસ્વ ભર્તારમન્યં વા વરવર્ણિનિ॥ 8-6-60 (55210)
ઇત્યેવં યઃ પુરા વાચો રૂક્ષાઃ સંશ્રાવયન્રુષા।
સભાયાં સૂતજઃ કૃષ્ણાં સ કથં નિહતઃ પરૈઃ॥ 8-6-61 (55211)
યદિ ભીષ્મો રણશ્લાઘી દ્રોણો વા યુધિ દુર્મદઃ।
ન હનિષ્યતિ કૌન્તેયાન્પક્ષપાતાત્સુયોધન।
સર્વાનેવ હનિષ્યામિ વ્યેતુ તે માનસો જ્વરઃ॥ 8-6-62 (55212)
કિં કરિષ્યતિ ગાણ્ડીવમક્ષય્યૌ ચ મહેષુધી।
સ્નિગ્ધચન્દનદિગ્ધસ્ય મચ્છરસ્યાભિધાવતઃ।
સ નૂનમૃષભસ્કન્ધો હ્યર્જુનેન કથં હતઃ॥] 8-6-63 (55213)
યશ્ચ ગાણ્ડીવમુક્તાનાં સ્પર્શમુગ્રમચિન્તયન્।
અપતિર્હ્યસિ કૃષ્ણેતિ બ્રુવન્પાર્થાનવૈક્ષત॥ 8-6-64 (55214)
યસ્ય નાસીદ્ભયં પાર્થાત્સપુત્રાત્સજનાર્દનાત્।
સ્વબાહુબલમાશ્રિત્ય મુહૂર્તમપિ સઞ્જય॥ 8-6-65 (55215)
તસ્ય નાઽહં વધં મન્યે દેવૈરપિ સવાસવૈઃ।
પ્રતીપમભિઘાવદ્ભિઃ કિં પુનસ્તાત પાણ્ડવૈઃ॥ 8-6-66 (55216)
ન હિ જ્યાં સંસમ્પૃશાનસ્ય તલત્રે વાઽપિ ગૃહ્ણતઃ।
પુમાનાધિરથેઃ સ્થાતું કશ્ચિત્પ્રમુખતોઽર્હતિ॥ 8-6-67 (55217)
અપિ સ્યાન્મેદિની હીના સોમસૂર્યપ્રભાંશુભિઃ।
ન વધ- પુરુષેન્દ્રસ્ય સંયુગેષ્વપલાયિનઃ॥ 8-6-68 (55218)
યેન મન્દઃ સહાયેન ભ્રાત્રા દુઃશાસનેન ચ।
વાસુદેવસ્ય દુર્બુદ્ધિઃ પ્રત્યાખ્યાનમરોચત॥ 8-6-69 (55219)
સ નૂનં વૃષભસ્કન્ધં કર્ણં દૃષ્ટ્વા નિપાતિતમ્।
દુઃશાસનં ચ નિહતં મન્યે શોચતિ પુત્રકઃ॥ 8-6-70 (55220)
હતં વૈકર્તનં દૃષ્ટ્વા દ્વૈરથે સવ્યસાચિના।
જયતઃ પાણ્ડવાન્દૃષ્ટ્વા કિંસ્વિદ્દુર્યોધનોઽબ્રવીત્॥ 8-6-71 (55221)
[દુર્મર્ષણં હતં દૃષ્ટ્વા વૃષસેનં ચ સંયુગે।
પ્રભગ્રં ચ બલં દૃષ્ટ્વા વધ્યમાનં મહારથૈઃ॥ 8-6-72 (55222)
પરાઙ્મુખાંશ્ચ રાજ્ઞસ્તુ પલાયનપરાયણાન્।
વિદ્રુતાન્રથિનો દૃષ્ટ્વા મન્યે શોચતિ પુત્રકઃ॥ 8-6-73 (55223)
અનેયશ્ચાભિમાની ચ દુર્બુદ્ધિરજિતેન્દ્રિયઃ।
હતોત્સાહં બલં દૃષ્ટ્વા કિંસ્વિદુર્યોધનોઽબ્રવીત્॥ 8-6-74 (55224)
સ્વયં વૈરં મહત્કૃત્વા વાર્યમાણઃ સુહૃદ્ગણૈઃ।
પ્રધને હતભૂયિષ્ઠૈઃ કિંસ્વિદ્દુર્યોધનોઽબ્રવીત્॥ 8-6-75 (55225)
ભ્રાતરં નિહતં દૃષ્ટ્વા ભીમસેનેન સંયુગે।
રુધિરે પીયમાને ચ કિંસ્વિદ્દ્રુર્યોધનોઽબ્રવીત્॥] 8-6-76 (55226)
સહ ગાન્ધારરાજેન સભાયાં યદભાષત।
કર્ણોઽર્જુનં રણે હન્તા હતે તસ્મિન્કિમબ્રવીત્॥ 8-6-77 (55227)
દ્યૂતં કૃત્વા પુરા હૃષ્ઠો વઞ્ચયિત્વા ચ પાણ઼્ડવાન્।
શકુનિઃ સૌબલસ્તાત હતે કર્ણે કિમબ્રવીત્॥ 8-6-78 (55228)
કૃતવર્મા મહેષ્વાસઃ સાત્વતાનાં મહારથઃ।
હતં વૈકર્તનં દૃષ્ટ્વા હાર્દિક્યઃ કિમભાષત॥ 8-6-79 (55229)
બ્રાહ્મણાઃ ક્ષત્રિયા વૈશ્યા યસ્ય શિક્ષામુપાસતે।
ધનુર્વેદં ચિકીર્ષન્તો દ્રોણપુત્રસ્ય ધીમતઃ॥ 8-6-80 (55230)
યુવા રૂપેણ સમ્પન્નો દર્શનીયો મહાયશાઃ।
અશ્વત્થામા હતે કર્ણે કિમભાષત સઞ્જય॥ 8-6-81 (55231)
આચાર્યો યો ધનુર્વેદે ગૌતમો રથસત્તમઃ।
કૃપઃ શારદ્વતસ્તાત હતે કર્ણે કિમબ્રવીત્॥ 8-6-82 (55232)
મદ્રરાજો મહેષ્વાસઃ શલ્યઃ સમિતિશોભનઃ।
દૃષ્ટ્વા વિનિહતં કર્ણં સારથ્યે રથિનાં વરઃ।
કિમભાષત સૌવીરો મદ્રાણામધિપો બલી॥ 8-6-83 (55233)
દૃષ્ટ્વા વિનિહતં સર્વે યોધા વારણદુર્જયાઃ।
યે ચ કેન રાજાનઃ પૃથિવ્યાં યોદ્વુમાગતાઃ।
વૈકર્તનં હતં દૃષ્ટવા કાન્યભાષન્ત સઞ્જય॥ 8-6-84 (55234)
દ્રોણે તુ નિહતે વીરે રથવ્યાઘ્રે નરર્ષભે।
કે વા મુખમનીકાનામાસન્સઞ્જય ભાગશઃ॥ 8-6-85 (55235)
મદ્રરાજઃ કથં શલ્યો નિયુક્તો રથિનાં વરઃ।
વૈકર્તનસ્ય સારથ્યે તન્મમાચક્ષ્વ સઞ્જય॥ 8-6-86 (55236)
કેઽરક્ષન્દક્ષિણં ચક્રં સૂતપુત્રસ્ય યુધ્યતઃ।
વામં ચક્રં રરક્ષુર્વા કે વા વીરસ્ય પૃષ્ઠતઃ॥ 8-6-87 (55237)
કે કર્ણં ન જહુઃ શૂરાઃ કે ક્ષુદ્રાઃ પ્રાદ્રવંસ્તતઃ।
કથં ચ વઃ સમેતાનાં હતઃ કર્ણો મહારથઃ॥ 8-6-88 (55238)
પાણ્ડવાશ્ચ સ્વયં શૂરાઃ પ્રત્યુદીયુર્મહારથાઃ।
સૃજન્તઃ શરવર્ષાણિ વારિધારા ઇવામ્બુદાઃ॥ 8-6-89 (55239)
સ ચ સર્પમુખો દિવ્યો મહેષુપ્રવરસ્તદા।
વ્યર્થઃ કથં સમભવત્તન્મમાચક્ષ્વ સ઼ઞ્જય॥ 8-6-90 (55240)
મામકસ્યાસ્ય સૈન્યસ્ય હતોત્સેધસ્ય સઞ્જય।
અવશેષં ન પશ્યામિ કકુદે મૃદિતે સતિ॥ 8-6-91 (55241)
તૌ હિ વીરૌ મહેષ્વાસૌ મદર્થે ત્યક્તજીવીતૌ।
ભીષ્મદ્રોણૌ હતૌ શ્રુત્વા કો ન્વર્થો જીવિતેન મે॥ 8-6-92 (55242)
પુનઃ પુનર્ન મૃષ્યામિ વધં કર્ણસ્ય પાણ્ડવૈઃ।
યસ્ય બાહ્વોર્બલં તુલ્યં કુઞ્જરાણાં શતં શતમ્॥ 8-6-93 (55243)
દ્રોણે હતે ચ યદ્વૃત્તં કૌરવાણાં પરૈઃ સહ।
સઙ્ઘામે નરવીરાણાં તન્મમાચક્ષ્વ સઞ્જય॥ 8-6-94 (55244)
યથા કર્ણશ્ચ કૌન્તેયૈઃ સહ યુદ્ધમયોજયત્।
તથા ચ દ્વિષતાં હન્તા રણે શાન્તસ્તદુચ્યતામ્॥ ॥ 8-6-95 (55245)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષષ્ઠોઽધ્યાયઃ॥ 6 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.7. અધ્યાયઃ 007
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અશ્વત્થામવચનાદ્દુર્યોધનેન સૈનાપત્યેઽભિષિક્તેન કર્ણેન રણાય સેનાનિયોજનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-7-0 (55246)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-7-0x (4848)
હતે દ્રોણે મહેષ્વાસે તસ્મિન્નહનિ ભારત।
કૃતે ચ મોઘસંકલ્પે દ્રોણપુત્રે મહારથે॥ 8-7-1 (55247)
દ્રવમાણે મહારાજ કૌરવાણાં બલાર્ણવે।
વ્યૂહ્ય પાર્થઃ સ્વકં સૈન્યમતિષ્ઠદ્વાતૃભિર્વૃતઃ॥ 8-7-2 (55248)
તમવસ્થિતમાજ્ઞાય પુત્રસ્તે ભરતર્ષભ।
વિદ્રુતં સ્વબલં દૃષ્ટ્વા પૌરુષેણ ન્યવારયત્॥ 8-7-3 (55249)
સ્વમનીકમવસ્થાપ્ય બાહુવીર્યમુપાશ્રિતઃ।
યુદ્ધા ચ સુચિરં કાલં પાણ્ડવૈઃ સહ ભારત॥ 8-7-4 (55250)
લબ્ધલક્ષૈઃ પરૈર્હષ્ટૈર્વ્યાયચ્છદ્ભિશ્ચિરં તદા।
સન્ધ્યાકાલં સમાસાદ્ય પ્રત્યાહારમકારયત્॥ 8-7-5 (55251)
`નિવેશ્ય બલવદ્વોરં ક્ષુત્પિપાસાબલૈર્યુતમ્।
શ્રમેણ મહતા યુક્તં તથા દ્રોણવધેન ચ॥ 8-7-6 (55252)
દીનરૂપા રણે કર્મ કૃત્વા ઘોરં ચ શર્વરીમ્।
વિશં પ્રાપ્ય સા સેના વિશ્રમ્ય મુદિતાઽભવત્'॥ 8-7-7 (55253)
કૃત્વાઽવહારં સૈન્યાનાં પ્રવિશ્ય શિબિરં સ્વકમ્।
કુરવઃ સહિતા મન્ત્રં મન્ત્રયાઞ્ચક્રિરે મિથઃ॥ 8-7-8 (55254)
પર્યઙ્કેષુ પરાર્ધ્યેષુ સ્પર્ધ્યાસ્તરણવત્સુ ચ।
વરાસનેષૂપવિષ્ટાઃ સુખશય્યાસ્વિવામરાઃ॥ 8-7-9 (55255)
તતો દુર્યોધનો રાજા સામ્ના પરમવલ્ગુના।
તાનાભાષ્ય મહેષ્વાસાન્પ્રાપ્તકાલમભાષત॥ 8-7-10 (55256)
મતં મતિમતાં શ્રેષ્ઠાઃ સર્વે પ્રબ્રૂત મા ચિરમ્।
એવઙ્ગતેન યત્કાર્યં ભવેત્કાર્યતરં નૃપાઃ॥ 8-7-11 (55257)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-7-12x (4849)
એવમુક્તે નરેન્દ્રેણ નરસિંહા યુયુત્સવઃ।
ચક્રુર્નાનાવિધાશ્ચેષ્ટાઃ સિંહાસનગતાસ્તદા॥ 8-7-12 (55258)
તેષાં નિશામ્યેઙ્ગિતાનિ યુદ્ધે પ્રાણાઞ્જુહૂષતામ્।
સમુદ્વીક્ષ્ય મુખં રાજ્ઞો બાલાર્કસમવર્ચસમ્।
આચાર્યપુત્રો મેધાવી વાક્યજ્ઞો વાક્યમાદદે॥ 8-7-13 (55259)
રાગો યોગસ્તથા દાક્ષ્યાં નયશ્ચેત્યર્થસાધકાઃ।
ઉપાયાઃ પણ્ડિતૈઃ પ્રોક્તાસ્તે તુ દૈવમુપાશ્રિતાઃ॥ 8-7-14 (55260)
લોકપ્રવીરા યેઽસ્માકં દેવકલ્પા મહારથાઃ।
નીતિમન્તસ્તથા યુક્તા દક્ષા રક્તાશ્ચ તે હતાઃ॥ 8-7-15 (55261)
ન ત્વેવ કાર્યં નૈરાશ્યમસ્માભિર્વિજયં પ્રતિ।
સુનીતૈરિહ સર્વાર્થૈર્દૈવમપ્યનુલોમ્યતે॥ 8-7-16 (55262)
તે વયં પ્રવરં નૄણાં સર્વૈર્યોધગુણૈર્યુતમ્।
કર્ણમેવાભિષેભ્યામઃ સૈનાપત્યેન ભારત॥ 8-7-17 (55263)
કર્ણં સેનાપતિં કૃત્વા પ્રમથિષ્યામહે રિપૂન્॥ 8-7-18 (55264)
એષ હ્યતિબલઃ શૂરઃ કૃતાસ્ત્રો યુદ્ધદુર્મદઃ।
વૈવસ્વત ઇવાસહ્યઃ શક્તો જેતું રણે નિપૂન્॥ 8-7-19 (55265)
એતદાચાર્યતનયાચ્છ્રુત્વા રાજંસ્તવાત્મજઃ।
`દુર્યોધનો મહારાજ ભૃશં પ્રીતમનાસ્તદા'॥ 8-7-20 (55266)
આશાં બહુમતીં ચક્રે વર્ણં પ્રતિ સ વૈ તદા।
હતે ભીષ્મે ચ દ્રોણે ચ કર્ણો જેષ્યતિ પાણ્ડવાન્॥ 8-7-21 (55267)
તામાશાં હૃદયે કૃત્વા સમાશ્વસ્ય ચ ભારત।
[તતો દુર્યોધનઃ પ્રીતઃ પ્રિયં શ્રુત્વાઽસ્ય તદ્વચઃ।
પ્રીતિસત્કારસંયુક્તં તથ્યમાત્મહિતં શૂભમ્॥] 8-7-22 (55268)
સ્વં મનઃ સમવસ્થાપ્ય બાહુવીર્યમુપાશ્રિતઃ॥ 8-7-23 (55269)
`પ્રિયસત્કારસંયુક્તં તથ્યમાત્મહિતે રતમ્'।
દુર્યોધનો મહારાજ રાધેયમિદમબ્રવીત્॥ 8-7-24 (55270)
કર્ણ જાનામિ તે વીર્યં સૌહૃદં પરમં મયિ।
તથાઽપિ ત્વાં મહાબાહો પ્રવક્ષ્યામિ હિતં વચઃ॥ 8-7-25 (55271)
શ્રુત્વા યથેષ્ટં ચ કુરુ વીર યત્તવ રોચતે।
ભવાન્પ્રાજ્ઞતમો નિત્યં મમ ચૈવ પરા ગતિઃ॥ 8-7-26 (55272)
ભીષ્મદ્રોણાવતિરથૌ હતૌ સેનાપતી મમ।
સેનાપતિર્ભવાનસ્તુ તાભ્યાં દ્રવિણવત્તરઃ॥ 8-7-27 (55273)
વૃદ્ધો ચ તૌ મહેષ્વાસૌ સાપેક્ષો ચ ધનઞ્જયે।
માનિતૌ ચ મયા વીરૌ રાધેય વચનાત્તવ॥ 8-7-28 (55274)
પિતામહત્વં સમ્પ્રેક્ષ્ય પાણ્ડુપુત્રા મહારણે।
રક્ષિતાસ્તાત ભીષ્મેણ દિવસાનિ દશૈવ તુ॥ 8-7-29 (55275)
ન્યસ્તશસ્ત્રે તુ ભવતિ હતો ભીષ્મઃ પિતામહઃ।
શિખણ્ડિનં પુરુસ્કૃત્ય ફલ્ગુનેન મહાહવે॥ 8-7-30 (55276)
હતે તસ્મિન્મહેષ્વાસે શરતલ્પગતે તથા।
ત્વયોક્તે પુરુષવ્યાઘ્ર દ્રોણો હ્યાસીત્પુરઃસરઃ॥ 8-7-31 (55277)
તેનાપિ રક્ષિતાઃ પાર્થાઃ શિષ્યત્વાદિતિ મે મતિઃ।
સ ચાપિ નિહતો વૃદ્ધો ધૃષ્ટદ્યુમ્નેન સત્વરમ્॥ 8-7-32 (55278)
નિહતાભ્યાં પ્રધાનાભ્યાં તાભ્યામતુલવિક્રમ।
ત્વત્સમં સમરે યોધં નાન્યં પશ્યામિ ચિન્તયન્॥ 8-7-33 (55279)
ભવાનેવ તુ નઃ શક્તો વિજયાય ન સંશયઃ।
પૂર્વં મધ્યે ચ પશ્ચાશ્ચ તથૈવ વિહિતં હિતમ્॥ 8-7-34 (55280)
સ ભવાન્ધુર્યવત્સઙ્ખ્યે ધુરમુદ્વોઽઢુમર્હતિ।
અભિષેચય સૈનાન્યે સ્વયમાત્માનમાત્મના॥ 8-7-35 (55281)
દેવતાનાં યથા સ્કન્દઃ સેનાનીઃ પ્રભુરવ્યયઃ।
તથા ભવાનિમાં સેનાં ધાર્તરાષ્ટ્રીં બિભર્તુ વૈ॥ 8-7-36 (55282)
જહિ શત્રુગણાન્સર્વાન્મહેન્દ્રો દાનવાનિવ।
અવસ્થિતં રમે દૃષ્ટ્વા પાણ્ડવાસ્ત્વાં મહારથાઃ।
દ્રવિષ્યન્તિ ચ પાઞ્ચાલા વિષ્ણું દૃષ્ટ્વેવ દાનવાઃ॥ 8-7-37 (55283)
તસ્માત્ત્વં પુરુષવ્યાઘ્ર પ્રકર્ષૈતાં મહાચમૂમ્॥ 8-7-38 (55284)
ભવત્યવસ્થિતે યત્તે પાણ્ડવા મન્દચેતસઃ।
દ્રવિષ્યન્તિ સહામાત્યાઃ પાઞ્ચાલાઃ સૃઞ્જયાશ્ચ હ। 8-7-39 (55285)
યથા હ્યભ્યુદિતઃ સૂર્યઃ પ્રતપન્સ્વેન તેજસા।
વ્યપોહતિ તમસ્તીવ્રં તથા શત્રૂન્પ્રતાપય॥ 8-7-40 (55286)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-7-41x (4850)
એવમુક્તસ્તુ રાધેયો રાજ્ઞા દુર્યોધનેન હ।
રાજ્ઞાં મધ્યે મહાબાહુઃ પ્રીતાત્મા સ મહાબલઃ।
હર્ષયન્નબ્રવીત્કર્ણો દુર્યોધનમિદં વચઃ॥ 8-7-41 (55287)
કર્ણ ઉવાચ। 8-7-42x (4851)
ઉક્તમેતન્મયા પૂર્વં ગાન્ધારે તવ સન્નિધૌ।
જેષ્યામિ પાણ્ડવાન્સર્વાન્સપુત્રાન્સજનાર્દનાન્॥ 8-7-42 (55288)
સેનાપતિર્ભવિષ્યામિ તવાહં નાત્ર સંશયઃ।
સ્થિરો ભવ મહારાજ જિતાન્વિદ્વિ ચ પાણ્ડવાન્॥ 8-7-43 (55289)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-7-44x (4852)
એવમુક્તો મહારાજ તતો દુર્યાધનો નૃપઃ।
ઉત્તસ્થૌ રાજભિઃ સાર્ધં દેવૈરિવ શતક્રતુઃ॥ 8-7-44 (55290)
સૈનાપત્યેન સત્કર્તું કર્ણં સ્કન્દમિવામરાઃ।
તતોઽભિષિષિચુઃ કર્ણં વિધિદૃષ્ટેન કર્મણા॥ 8-7-45 (55291)
દુર્યોધનમુક્તા રાજન્રાજાનો વિજયૈષિણઃ।
શાતકુમ્ભમયૈઃ કુમ્ભેર્માહેયૈશ્ચાભિમન્ત્રિતૈઃ॥ 8-7-46 (55292)
તોયપૂર્ણૈર્વિષાણૈશ્ચ દ્વિપખઙ્ગમહર્ષભૈઃ।
મણિમુક્તાયુતૈશ્ચાન્યૈઃ પુણ્યગન્ધૈસ્તથૌષધૈઃ॥ 8-7-47 (55293)
ઔદુમ્બરે સુખાસીનમાસને ક્ષૌમસંવૃતે।
શાસ્ત્રદૃષ્ટેન વિધિના સમ્ભારૈશ્ચ સુસમ્ભૃતૈઃ॥ 8-7-48 (55294)
બ્રાહ્મણઃ ક્ષત્રિયા વૈશ્યાસ્તથા શૂદ્રાશ્ચ સમ્મતાઃ।
તુષ્ટુવુસ્તં મહાત્માનમભિષિક્તં વરાસને॥ 8-7-49 (55295)
તતોઽભિષિક્તે રાજેન્દ્ર નિષ્કૈર્ગોભિર્ધનેન ચ।
વાચયામાસ વિપ્રાગ્ર્યાન્રાધેયઃ પરવીરહા॥ 8-7-50 (55296)
`સ વ્યરોચત રાધેયઃ સૂતમાગધબન્દિભિઃ।
સ્તૂયમાનો યથા ભાનુરુદયે બ્રહ્મવાદિભિઃ॥ 8-7-51 (55297)
તતઃ પુણ્યાહઘોષેણ વાદિત્રનિનદેન ચ।
જયશબ્દેન શૂરાણાં તુમુલઃ સર્વતોઽભવત્॥ 8-7-52 (55298)
જયેત્યૂચુર્નૃપાઃ સર્વે રાધેયં તત્ર સઙ્ગતાઃ'॥ 8-7-53 (55299)
જય પાર્થાન્સગોવિન્દાન્સાનુગાંસ્તાન્મહામૃધે।
ઇતિ તં બન્દિનઃ પ્રાહુર્દ્વિજાશ્ચ પુરુષર્ષભમ્॥ 8-7-54 (55300)
જહિ પાર્થાન્સપાઞ્ચાલાન્રાધેય વિજયાય નઃ।
ઉદ્યન્નિવ સદા ભાનુસ્તમાંસ્યુગ્રૈર્ગભસ્તિભિઃ॥ 8-7-55 (55301)
ન હ્યલં ત્વદ્વિસૃષ્ટાનાં શરાણાં વૈ સકેશવાઃ।
ઉલૂકાઃ સૂર્યરશ્મીનાં જ્વલતામિવ દર્શને॥ 8-7-56 (55302)
ન હિ પાર્થાઃ સપાઞ્ચાલાઃ સ્થાતું શક્તાસ્તવાગ્રતઃ।
આત્તવજ્રસ્ય સમરે મહેન્દ્રસ્યેવ દાનવાઃ॥ 8-7-57 (55303)
`સઞ્જય ઉવાચ। 8-7-58x (4853)
સ સત્કૃતઃ સ્તૂયમાનઃ સુહૃદ્ગણવૃતો રુષા।
કર્ણો દુર્યોધનં વાક્યમબ્રવીત્પ્રહસન્પ્રિયમ્॥ 8-7-58 (55304)
દુર્યોધનાદ્ય સગણં પાણ્ડૂનાં પ્રવરૈઃ સહ।
ફલ્ગુનં સૂદયિષ્યામિ ત્વત્પ્રિયાર્થં સબાન્ધવમ્॥ 8-7-59 (55305)
સપર્વતાર્ણવદ્વીપાં શાધિ ગાં ગતપાણ્ડવામ્।
પુત્રપૌત્રપ્રપૌત્રેષુ પ્રતિષ્ઠાં ગમયિષ્યમિ॥ 8-7-60 (55306)
નાસહ્યં વિદ્યતે મહ્યં ત્વત્પ્રિયાર્થમરિન્દમ।
સત્યધર્માનુરક્તસ્ય સિદ્ધિરાત્મવતો યથા॥ 8-7-61 (55307)
અભિષિક્તસ્તુ રાઘેયઃ પ્રભયા સોઽમિતપ્રભઃ।
અત્યરિચ્યત રૂપેણ દિવાકર ઇવાપરઃ॥ 8-7-62 (55308)
સૈનાપત્યે તુ રાધેયમભિષિચ્ય સુતસ્તવ।
અમન્યત તદાત્માનં કૃતાર્થં કાલચોદિતઃ॥ 8-7-63 (55309)
કર્ણોઽપિ રાજ્ઞઃ સંપ્રાપ્ય સૈનાપત્યમરિન્દમઃ।
યોગમાજ્ઞાપયામાસ સૂર્યસ્યોદયનં પ્રતિ॥ 8-7-64 (55310)
તવ પુત્રૈર્વૃતઃ કર્ણઃ શુશુભે તત્ર ભારત।
દેવૈરિવ યથા સ્કન્દઃ સઙ્ગ્રામે તારકામયે॥ ॥ 8-7-65 (55311)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તમોઽધ્યાયઃ॥ 7 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.8. અધ્યાયઃ 008
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણાર્જુનાક્ષ્યાં વ્યૂહરચનાપૂર્વકં રણાય નિર્યાણમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-8-0 (55312)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-8-0x (4854)
સૈનાપત્યં તુ સમ્પ્રાપ્ય કર્ણો વૈકર્તનસ્તદા।
તથોક્તશ્ચ સ્વયં રાજ્ઞા સ્નિગ્ધં ભ્રાતૃસમં વચઃ॥ 8-8-1 (55313)
હિતશ્ચ પ્રિયકામશ્ચ મમ પુત્રસ્ય નિત્યશઃ।
અકરોત્કિં મહાપ્રાજ્ઞસ્તન્મમાચક્ષ્વ સ઼ઞ્જય॥ 8-8-2 (55314)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-8-3x (4855)
કર્ણસ્ય મતમાજ્ઞાય પુત્રાસ્તે ભરતર્ષભ।
યોગમાજ્ઞાપયામાસુર્નન્દિતૂર્યપુરઃસરમ્॥ 8-8-3 (55315)
મહત્યપરરાત્રે ચ તવ સૈન્યસ્ય મારિષ।
યોગો યોગ ઇતિ હ્યાશુ પ્રાદુરાસીન્મહાસ્વનઃ॥ 8-8-4 (55316)
કલ્પતાં નાગમુખ્યાનાં રથાનાં ચ વરુથિનામ્।
સન્નહ્યતાં નરાણાં ચ વાજિનાં ચ વિશામ્પતે॥ 8-8-5 (55317)
ક્રોશતાં ચૈવ યોધાનાં ત્વરિતાનાં પરસ્પરમ્।
બભૂવ તુમુલઃ શબ્દો દિવસ્પૃક્સુમહાંસ્તતઃ॥ 8-8-6 (55318)
તતઃ શ્વેતપતાકેન બલાકાવર્ણવાજિના।
હેમપૃષ્ઠેન ધનુષા નાગકક્ષેણ કેતુના॥ 8-8-7 (55319)
તૂણીરશતપૂર્ણેન સગદેન વરૂથિના।
શતઘ્નીકિઙ્કિણીશક્તિશૂલતોમરધારિણા॥ 8-8-8 (55320)
કાર્મુકૈરુપપન્નેન વિમલાદિત્યવર્ચસા।
રથેનાભિપતાકેન સુતપુત્રો હ્યદૃશ્યત॥ 8-8-9 (55321)
ધ્માપયન્વારિજં રાજન્હેમજાલવિભૂષિન્તમ્।
વિધ્રુન્વાનો મહચ્ચાપં કાર્તસ્વરવિભૂષિતમ્॥ 8-8-10 (55322)
દૃષ્ટ્વા કર્ણં મહેષ્વાસં રથસ્થં રથિનાં વરમ્।
ભાનુમન્તમિવોદ્યન્તં તમો ઘ્નન્તં દુરાસદમ્॥ 8-8-11 (55323)
ન ભીષ્મવ્યસનં કેચિન્નાપિ દ્રોણસ્ય મારિષ।
નાન્યેષાં પુરુષવ્યાઘ્ર મેનિરે તત્ર કૌરવાઃ॥ 8-8-12 (55324)
તતસ્તુ ત્વરયન્યોધાઞ્શઙ્ખશબ્દેન મારિષ।
કર્ણો નિષ્કર્ષયામાસ કૌરવાણાં મહદ્બલમ્॥ 8-8-13 (55325)
વ્યૂહં વ્યૂહ્ય મહેષ્વાસો મકરં શત્રુતાપનઃ।
પ્રત્યુદ્યયૌ તથા કર્ણઃ પાણ્ડવાન્વિજિગીષયા॥ 8-8-14 (55326)
મકરસ્ય તુ તુણ્ડે વૈ કર્ણો રાજન્વ્યવસ્થિતઃ।
નેત્રાભ્યાં શકુનિઃ શૂર ઉલૂકશ્ચ મહારથઃ॥ 8-8-15 (55327)
દ્રોણપુત્રસ્તુ શિરસિ ગ્રીવાયાં સર્વસોદરાઃ।
મધ્યેદુર્યોધનો રાજા બલેન મહતા વૃતઃ॥ 8-8-16 (55328)
વામપાદે તુ રાજેન્દ્ર કૃતવર્મા વ્યવસ્થિતઃ।
નારાયણબલૈર્યુક્તો ગોપાલૈર્યુદ્ધદુર્મદૈઃ॥ 8-8-17 (55329)
પાદે તુ દક્ષિણે રાજન્ગૌતમઃ સત્યવિક્રમઃ।
ત્રિગર્તૈઃ સુમહેષ્વાસૈર્દાક્ષિણાત્યૈશ્ચ સંવૃતઃ॥ 8-8-18 (55330)
અનુપાદે તુ યો વામસ્તત્ર શલ્યો વ્યવસ્થિતઃ।
મહત્યા સેનયા સાર્ધં મદ્રદેશસમુત્થયા॥ 8-8-19 (55331)
દક્ષિણે તુ મહારાજ સુષેણઃ સત્યસઙ્ગરઃ।
વૃતો રથમહસ્રેણ દન્તિનાં ચ ત્રિભિઃ શતૈઃ॥ 8-8-20 (55332)
પુચ્છે હ્યાસ્તાં મહાવીર્યૌ ભ્રાતરૌ પાર્થિવૌ તદા।
ચિત્રશ્ચ ચિત્રસેનશ્ચ મહત્યા સેનયા વૃતૌ॥ 8-8-21 (55333)
તથા પ્રયાતે રાજેન્દ્ર કર્ણે નરવરોત્તમે।
ધનઞ્જયમભિપેક્ષ્ય ધર્મરાજોઽબ્રવીદિદમ્॥ 8-8-22 (55334)
પશ્ય પાર્થ યથા સેના ધાર્તરાષ્ટ્રીહ સંયુગે।
કર્ણેન વિહિતા વીર ગુપ્તા વીરૈર્મહારથૈઃ॥ 8-8-23 (55335)
હતવીરતમા હ્યેષા ધાર્તરાષ્ટ્રી મહાચમૂઃ।
ફલ્ગુશેષા મહાબાહો તૃણૈસ્તુલ્યા મતા મમ॥ 8-8-24 (55336)
એકો હ્યત્ર મહેષ્વાસઃ સૂતપુત્રો વિરાજતે।
સદેવાસુરગન્ધર્વૈઃ સકિન્નરમહોરગૈઃ।
ચરાચરૈસ્ત્રિભિર્લોકૈરજેયો યો મહારથઃ॥ 8-8-25 (55337)
તં હત્વાઽદ્ય મહાબાહો વિજયસ્તવ ફલ્ગુન।
ઉદ્ધૃતશ્ચ ભવેચ્છલ્યો મમ દ્વાદશવાર્ષિકઃ॥ 8-8-26 (55338)
એવં જ્ઞાત્વા મહાબાહો વ્યૂહં વ્યૂહ યથેચ્છસિ॥ 8-8-27 (55339)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-8-28x (4856)
ભ્રાતુરેતદ્વચઃ શ્રુત્વા પાણ્ડવઃ શ્વેતવાહનઃ।
અર્ધચન્દ્રેણ વ્યૂહેન પ્રત્યવ્યૂહત તાં ચમૂમ્॥ 8-8-28 (55340)
વામપાર્શ્વે તુ તસ્યાથ ભીમસેનો વ્યવસ્થિતઃ।
દક્ષિણે ચ મહેષ્વાસો ધૃષ્ટદ્યુમ્નો વ્યવસ્થિતઃ॥ 8-1-29 (55341)
મધ્યે વ્યૂહસ્ય રાજા તુ પાણ્ડવશ્ચ ધનઞ્જયઃ।
નકુલઃ સહદેવશ્ચ ધર્મરાજસ્ય પૃષ્ઠતઃ॥ 8-8-30 (55342)
ચક્રરક્ષૌ તુ પાઞ્ચાલ્યૌ યુધામન્યૂત્તમૌજસૌ।
પાર્થં ન જહતુર્યુદ્વે પાલ્યમાનૌ કિરીટિના॥ 8-8-31 (55343)
શેષાં નૃપતયો વીરાઃ સ્થિતા વ્યૂહસ્ય દંશિતાઃ।
યથાભાગં યથોત્સાહં યથાયત્નં ચ ભારત॥ 8-8-32 (55344)
એવમેતન્મહાવ્યૂહં વ્યૂહ્ય ભારત પાણ્ડવાઃ।
તાવકાશ્ચ મહેષ્વાસા યુદ્ધાયૈવ મનો દધુઃ॥ 8-8-33 (55345)
દૃષ્ટ્વા વ્યૂઢાં તવ ચમૂં સૂતપુત્રેણ સંયુગે।
નિહતાન્પાણ્ડવાન્મેને ધાર્તરાષ્ટ્રઃ સબાન્ધવઃ॥ 8-8-34 (55346)
તથૈવ પાણ્ડવીં સેનાં વ્યૂઢાં દૃષ્ટ્વા યુધિષ્ઠિરઃ।
ધાર્તરાષ્ટ્રાન્હતાન્મેને સકર્ણાન્વૈ જનાધિપઃ॥ 8-8-35 (55347)
તતઃ શઙ્ખાશ્ચ ભેર્યશ્ચ પણવાનકગોમુખાઃ।
ડિણ્ડિમાશ્ચાપ્યહન્યન્ત ઝર્ઝરાશ્ચ સમન્તતઃ॥ 8-8-36 (55348)
સેનયોરુભયો રાજન્પ્રાવાદ્યન્ત મહાસ્વનાઃ।
સિંહનાદશ્ચ સઞ્જજ્ઞે શૂરાણાં જયગૃદ્ધિનામ્॥ 8-8-37 (55349)
હયહેષિતશબ્દાશ્ચ વારણાનાં ચ બૃંહિતાઃ।
રથનેમિસ્વનાશ્ચોગ્રાઃ સમ્બભૂવુર્જનાધિપ॥ 8-8-38 (55350)
ન દ્રોણવ્યસનં કશ્ચિજ્જાનીતે તત્ર ભારત।
દૃષ્ટ્વા કર્ણં મહેષ્વાસં મુખે વ્યૂહસ્ય દંશિતમ્॥ 8-8-39 (55351)
ઉભે સૈન્યે મહારાજ પ્રહૃષ્ટનરસઙ્કુલે।
યોદ્વુકામે સ્થિતે રાજન્હન્તુમન્યોન્યમોજસા॥ 8-8-40 (55352)
વિજયે જાતસંરમ્ભે દૃષ્ટ્વાઽન્યોન્યં વ્યવસ્થિતે।
અનીકમધ્યે રાજેન્દ્ર ચેરતુઃ કર્ણપાણ્ડવૌ॥ 8-8-41 (55353)
નૃત્યન્ત્યાવિવ તે સેને સમેયાતાં પરસ્પરમ્।
તયોઃ પક્ષપ્રપક્ષેભ્યો નિર્યયુર્યુદ્વલિપ્સવઃ॥ 8-8-42 (55354)
તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્ધં નરવારણવાજિનામ્।
રથાનાં ચ મહારાજ અન્યોન્યમભિનિઘ્નતામ્॥ ॥ 8-8-43 (55355)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધારમ્ભે અષ્ટમોઽધ્યાયઃ॥ 8 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.9. અધ્યાયઃ 009
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥ ભીમેન ક્ષેમધૂર્તિવધઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-9-0 (55356)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-9-0x (4857)
તે સેનેઽન્યોન્યમાસાદ્ય પ્રહૃષ્ટાશ્વનરદ્વિપે।
બૃહત્યૌ સમ્પ્રજહાતે દેવાસુરચમૂસમે॥ 8-9-1 (55357)
તતો નાનારથાશ્વેભાઃ પત્તયશ્ચોગ્રવિક્રમાઃ।
સમ્પ્રહારાન્ભૃશં ચક્રુર્દેહપાપ્મવિનાશનાન્॥ 8-9-2 (55358)
પૂર્ણચન્દ્રાર્કપદ્માનાં કાન્તિત્વિઙ્ગન્ધતઃ સમૈઃ।
ઉત્તમાઙ્ગૈર્નૃસિંહાનાં નૃસિંહાસ્તસ્તરુર્મહીમ્॥ 8-9-3 (55359)
અર્ધચન્દ્રૈસ્તથા ભલ્લૈઃ ક્ષુરપ્રૈરસિપટ્ટસૈઃ।
પરશ્વથૈશ્ચાપહૃતાન્યુત્તમાઙ્ગાનિ યુધ્યતામ્॥ 8-9-4 (55360)
વ્યાયતાયતબાહૂનાં વ્યાયતાયતબાહુભિઃ।
વાહવઃ પાતિતા રેજુર્ધરણ્યાં સાયુધાઙ્ગદૈઃ॥ 8-9-5 (55361)
તૈઃ સ્ફુરદ્ભિર્મહી ભાતિ રક્તાઙ્ગુલિતલૈસ્તથા।
ગરુડપ્રહિતૈરુગ્રૈઃ પઞ્ચાસ્યૈરુરગૈરિવ॥ 8-9-6 (55362)
દ્વિરદસ્યન્દનાશ્વેભ્યઃ પેતુર્વીરા દ્વિષદ્ધતાઃ।
વિમાનેભ્યો યથા ક્ષીણે પુણ્યે સ્વર્ગદસ્તથા॥ 8-9-7 (55363)
ગદાભિરન્યે ગુર્વીભિઃ પરિધૈર્મુસલૈરપિ।
પોથિતાઃ શતશઃ પેતુર્વીરા વીરતરૈ રણે॥ 8-9-8 (55364)
રથા રથૈર્વિમથિતા મત્તા મત્તૈર્દ્વિપા દ્વિપૈઃ।
સાદિનઃ સાદિભિશ્ચૈવ તસ્મિન્પરમસઙ્કુલે॥ 8-9-9 (55365)
રથૈર્નરા રથા નાગૈરશ્વારોહાશ્ચ પત્તિભિઃ।
અશ્વારોહૈઃ પદાતાશ્ચ નિહતા યુધિ શેરતે॥ 8-9-10 (55366)
રથાશ્વપત્તયો નાગૈ રથાશ્વેભાશ્ચ પત્તિભિઃ।
રથપત્તિદ્વિપાશ્ચાશ્ચૈ રથૈશ્ચાપિ નરદ્વિપાઃ॥ 8-9-11 (55367)
રથાશ્વેભનરાણાં તુ નરાશ્વેભરથૈઃ કૃતમ્।
પાણિપાદૈશ્ચ શસ્ત્રૈશ્ચ રથૈશ્ચ કદનં મહત્॥ 8-9-12 (55368)
તથા તસ્મિન્બલે શૂરૈર્વધ્યમાને હતેઽપિ ચ।
અસ્માનભ્યાયયુઃ પાર્થા વૃકોદરપુરોગમાઃ॥ 8-9-13 (55369)
વૃષ્ટદ્યુમ્નઃ શિખણ્ડી ચ દ્રૌપદેયાઃ પ્રભદ્રકાઃ।
સાત્યકિશ્ચેકિતાનશ્ચ દ્રાવિડૈઃ સૈનિકૈઃ સહ॥ 8-9-14 (55370)
વૃતા વ્યૂહેન મહતા પાણ્ડ્યાશ્ચોલાઃ સકેરલાઃ।
વ્યૂઢોરસ્કા દીર્ઘભુજાઃ પ્રાંશવઃ પૃથુલોચનાઃ॥ 8-9-15 (55371)
આપીડિનો રક્તદન્તા મત્તમાતઙ્ગવિક્રમાઃ।
નાનાવિરાગવસાના ગન્ધચૂર્ણાવચૂર્ણિતાઃ॥ 8-9-16 (55372)
બદ્ધાસયઃ પાશહસ્તા વારણપ્રતિવારણાઃ।
સમાનમૃત્યવો રાજન્નાત્યજન્ત પરસ્પરમ્॥ 8-9-17 (55373)
કલાપિનશ્ચાપહસ્તા દીર્ઘકેશાઃ પ્રિયંવદાઃ।
પત્તયઃ સાયકૈર્વિદ્ધા ઘોરરૂપપરાક્રમાઃ॥ 8-9-18 (55374)
અથાપરે પુનઃ શૂરાશ્ચેદિપાઞ્ચાલકેકયાઃ।
કારૂશાઃ કોસલાઃ કાઞ્ચ્યા માગધાશ્ચાપિ દુદ્રુવુઃ॥ 8-9-19 (55375)
તેષાં રથાશ્વનાગાશ્ચ પ્રવરાશ્ચોગ્રપત્તયઃ।
નાનાબાણરવૈર્હૃષ્ટા નૃત્યન્તિ ચ હસન્તિ ચ॥ 8-9-20 (55376)
તસ્ય સૈન્યસ્ય મહતો મહામાત્રવરૈર્વૃતઃ।
મધ્યે વૃકોદરોઽભ્યાયાત્ત્વદીયાન્નાગધૂર્ગતઃ॥ 8-9-21 (55377)
સ નાગપ્રવરોઽત્યુગ્રો વિધિવત્કલ્પિતો બભૌ।
ઉદયાગ્રાદ્રિભવનં યથાઽભ્યુદિતભાસ્કરમ્॥ 8-9-22 (55378)
તસ્યાયસં વર્મવરં વરરત્નવિભૂષિતમ્।
તારાવ્યાપ્તસ્ય નભસઃ શારદસ્ય સમં ત્વિષા॥ 8-9-23 (55379)
સ તોમરવ્યગ્રકરશ્ચારુમૌલિઃ સ્વલઙ્કૃતઃ।
શરન્મધ્યન્દિનાર્કાભસ્તેજયા પ્રદાહદ્રિપૂન્॥ 8-9-24 (55380)
તં દૃષ્ટ્વા દ્વિરદં દૂરાત્ક્ષેમધૂર્તિર્દ્વિપસ્થિત।
આહ્વયન્નભિદુદ્રાવ પ્રહસન્પૃતનામુખે॥ 8-9-25 (55381)
તયોઃ સમભવદ્યુદ્ધં દ્વિપયોરુગ્રરૂપયોઃ।
યદૃચ્છયા દ્રુતવતોર્મહાપર્વતયોરિવ॥ 8-9-26 (55382)
સંસક્તનાગૌ તૌ વીરૌ તોમરૈરિતરેતરમ્।
બલવત્સૂર્યરશ્મ્યાભૈર્ભિત્ત્વાઽન્યોન્યં વિનેદતુઃ॥ 8-9-27 (55383)
વ્યપસૃત્ય તુ નાગાભ્યાં મણ્ડલાનિ વિચેરતુઃ।
પ્રગૃહ્ય ચોભૌ ધનુષી જઘ્નતુર્વૈ પરસ્પરમ્॥ 8-9-28 (55384)
ક્ષ્વેડિતાસ્ફોટિતરવૈર્બાણશબ્દૈસ્તુ સર્વતઃ।
તૌ જનં હર્ષયન્તૌ ચ સિંહનાદં પ્રચક્રતુઃ॥ 8-9-29 (55385)
સમુદ્યતકરાભ્યાં તૌ દ્વિપાભ્યાં કૃતિનાવુભૌ।
વાતોદ્વૂતપતાકાભ્યાં યુયુધાતે મહાબલૌ॥ 8-9-30 (55386)
તાવન્યોન્યસ્ય ધનુષી છિત્ત્વાઽન્યોન્યં વિનેદતુઃ।
શક્તિતોમરવર્ષેણ પ્રાવૃણ્મેઘાવિવામ્બુભિઃ॥ 8-9-31 (55387)
ક્ષેમધૂર્તિસ્તદા ભીમં તોમરેણ સ્તનાન્તરે।
નિર્બિભેદાતિવેગેન ષડ્ભિશ્ચાપ્યપરૈર્નદન્॥ 8-9-32 (55388)
સ ભીમસેનઃ શુશુભે તોમરૈરઙ્ગમાશ્રિતૈઃ।
ક્રોધદીપ્તવપુર્મેધૈઃ સપ્તસપ્તિરિવાંશમાન્॥ 8-9-33 (55389)
તતો ભાસ્કરવર્ણાભમઞ્ચોગતિમયસ્માયમ્।
સસર્જ તોમરં ભીમઃ પ્રત્યમિત્રાય યત્નવાન્॥ 8-9-34 (55390)
તતઃ કરૂશાધિપતિશ્ચાપમાનમ્ય સાયકૈઃ।
દશભિસ્તોમરં ભિત્ત્વા ષષ્ટ્યા વિવ્યાધ પાણ્ડવમ્॥ 8-9-35 (55391)
અથ કાર્મુકમાદાય ભીમો જલદનિઃ સ્વનમ્।
રિપોરભ્યર્દયન્નાગમુન્નદન્પાણ્ડવાઃ શરૈઃ॥ 8-9-36 (55392)
સ શરૌઘાર્દિતો નાગો ભીમસેનેન સંયુગે।
ગૃહ્યમાણોઽપિ નાતિષ્ઠદ્વાતોદ્ધૂત ઇવામ્બુદઃ॥ 8-9-37 (55393)
તમભ્યધાવદ્દ્વિરદં ભીમો ભીમસ્ય નાગરાટ્।
મહાવાતેરિતં મેઘં વાતોદ્ધૂત ઇવામ્બુદઃ॥ 8-9-38 (55394)
સન્નિવાર્યાત્મનો નાગં ક્ષેમધૂર્તિઃ પ્રતાપવાન્।
વિવ્યાધાભિદ્રુતં બાણૈર્ભીમસેનસ્ય કુઞ્જરમ્॥ 8-9-39 (55395)
તતઃ સાધુવિસૃષ્ટેન ક્ષુરેણાનતપર્વણા।
છિત્ત્વા શરાસનં શત્રોર્નાગં ચાપિ પ્રમાર્દયત્॥ 8-9-40 (55396)
તતઃ ક્રુદ્ધો રણે ભીમં ક્ષેમધૂર્તિઃ પરાભિનત્।
જઘાન ચાસ્ય દ્વિરદં નારાચૈઃ સર્વમર્મસુ॥ 8-9-41 (55397)
સ પપાત મહાનાગો ભીમસેનસ્ય ભારત।
પુરા નાગસ્ય પતનાદવપ્લુત્ય સ્થિતો મહીમ્॥ 8-9-42 (55398)
ભીમસેનોઽપિ તન્નાગં ગદયા સમપોથયત્।
તસ્માત્પ્રમથિતાન્નાગાત્ક્ષેમધૂર્તિરવપ્લુતઃ॥ 8-9-43 (55399)
`ઉદ્ધૃત્ય સ્વઙ્ગં નિશિતમભ્યધાવત્સ પાણ્ડવમ્'।
ઉદ્યતાયુધમાયાન્તં સદયાઽહન્વૃકોદરઃ॥ 8-9-44 (55400)
સ પપાત હતઃ સાસિર્વ્યસુસ્તમભિતો દ્વિપમ્।
વજ્રપ્રભગ્નમચલં સિંહો વજ્રહતો યથા॥ 8-9-45 (55401)
તં હતં નૃપતિં દૃષ્ટ્વા કરૂશાનાં યશસ્કરમ્।
પ્રાદ્રાવદ્વ્યથિતા સેના ત્વદીયા ભરતર્ષભ॥ ॥ 8-9-46 (55402)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે નવમોઽધ્યાયઃ॥ 9 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.10. અધ્યાયઃ 010
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દ્વન્દ્વયુદ્ધમ્॥ 1 ॥ સાત્યકિના વિન્દાનુવિન્દવધઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-10-0 (55403)
સઞ્ચય ઉવાચ। 8-10-0x (4858)
તતઃ કર્ણો મહેષ્વાસઃ પાણ્ડવાનામનીકિનીમ્।
જઘાન સમરે શૂરઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-10-1 (55404)
તથૈવ પાણ્ડવા રાજંસ્તવ પુત્રસ્ય વાહિનીમ્।
કર્ણસ્ય પ્રમુખે ક્રુદ્ધા નિજઘ્નુસ્તે મહારથાઃ॥ 8-10-2 (55405)
કર્ણોઽપિ રાજન્સમરે વ્યહનત્પાણ્ડવીં ચમૂમ્।
નારાચૈરર્કરશ્મ્યાભૈઃ કર્મારપરિમાર્જિતૈઃ॥ 8-10-3 (55406)
તત્ર ભારત કર્ણેન નારાચૈસ્તાડિતા ગજાઃ।
નેદુઃ સેદુશ્ચ મમ્લુશ્ચ બભ્રુમુશ્ચ દિશો દશ॥ 8-10-4 (55407)
વધ્યમાને બલે તસ્મિન્સૂતપુત્રેણ મારિષ।
નકુલોઽભ્યદ્રવત્તૂર્ણં સૂતપુત્રં મહારણે॥ 8-10-5 (55408)
ભીમસેનસ્તથા દ્રૌણિં કુર્વાણં કર્મ દુષ્કરમ્।
વિન્દાનુવિન્દૌ કૈકેયૌ સાત્યકિઃ સમવારયત્॥ 8-10-6 (55409)
શ્રુતકર્માણમાયાન્તં ચિત્રસેનો મહીપતિઃ।
પ્રતિવિન્ધ્યસ્તથા ચિત્રં ચિત્રકેતનકાર્મુકમ્॥ 8-10-7 (55410)
દુર્યોધનસ્તુ રાજાનં ધર્મપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્।
સંશપ્તકગણા હૃષ્ટા હ્યભ્યધાવન્ધનઞ્જયમ્॥ 8-10-8 (55411)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ કૃપં ચાપિ તસ્મિન્વીરવરક્ષયે।
શિખણ્ડી કૃતવર્માણં સમાસાદયદચ્યુતમ્॥ 8-10-9 (55412)
શ્રુતકીર્તિસ્તથા શલ્યં માદ્રીપુત્રઃ સુતં તવ।
દુઃશાસનં મહારાજ સહદેવઃ પ્રતાપવાન્॥ 8-10-10 (55413)
કૈકેયૌ સાત્યકિં યુદ્ધે શરવર્ષેણ ભાસ્વતા।
સાત્યકિઃ કેકયૌ ચાપિ ચ્છાદયામાસ ભારત॥ 8-10-11 (55414)
તાવેનં ભ્રાતરૌ વીરૌ જઘ્નતુર્હૃદયે ભૃશમ્।
વિષાણાભ્યાં યથા નાગૌ પ્રતિનાગં મહાવને॥ 8-10-12 (55415)
શરસમ્બિન્નવર્માણૌ તાવુભૌ ભ્રાતરૌ રણે।
સાત્યકિં સત્યકર્માણં રાજન્વિવ્યધતુઃ શરૈઃ॥ 8-10-13 (55416)
તૌ સાત્યકિર્મહારાજ પ્રહસન્સર્વતોદિશઃ।
છાદયઞ્છરવર્ષેણ વારયામાસ ભારત॥ 8-10-14 (55417)
વાર્યમાણૌ તતસ્તૌ હિ શૈનેયશરવૃષ્ટિભિઃ।
શૈનેયસ્ય રથં તૂર્ણં છાદયામાસતુઃ શરૈઃ॥ 8-10-15 (55418)
તયોસ્તુ ધનુષી ચિત્રે છિત્ત્વા શૌરિર્મહાયશાઃ।
અથ તૌ સાયકૈસ્તીક્ષ્ણૈર્વારયામાસ સાત્યકિઃ॥ 8-10-16 (55419)
અથાન્યે ધનુષી ચિત્રે પ્રગૃહ્ય ચ મહાશરાન્।
સાત્યકિં છાદયન્તૌ તૌ ચેરતુર્લઘુ સુષ્ઠુ ચ॥ 8-10-17 (55420)
તાભ્યાં મુક્તા મહાબાણાઃ કઙ્કબર્હિણવાસસઃ।
દ્યોતયન્તો દિશઃ સર્વાઃ સમ્પેતુઃ સ્વર્ણભૂષણાઃ॥ 8-10-18 (55421)
બાણાન્ધકારમભવત્તયો રાજન્મહામૃધે।
અન્યોન્યસ્ય ધનુશ્ચૈવ ચિચ્છિદુસ્તે મહારથાઃ॥ 8-10-19 (55422)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ સાત્વતો યુદ્ધદુર્મદઃ।
ધનુરન્યત્સમાદાય સજ્યં કૃત્વા ચ સંયુગે॥ 8-10-20 (55423)
ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન હ્યનુવિન્દશિરોઽહરત્।
અપતત્તચ્છિરો રાજન્કુણ઼્ડલોપચિતં મહત્॥ 8-10-21 (55424)
શમ્બરસ્ય શિરો યદ્વન્નિહતસ્ય મહારણે।
શોચયન્કેકયાન્સર્વાઞ્જગામાશુ વસુન્ધરામ્॥ 8-10-22 (55425)
તં દૃષ્ટ્વા નિહતં શૂરં ભ્રાતા તસ્ય મહારથઃ।
સજ્યમન્યદ્ધનુઃ કૃત્વા શૈનેયં પર્યવારયત્॥ 8-10-23 (55426)
સ ષષ્ટ્યા સાત્યકિં વિદ્વ્વા સ્વર્ણપુઙ્ખૈઃ શિલાશિતૈઃ।
નનાદ બલવન્નાદં તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ ચાબ્રવીત્॥ 8-10-24 (55427)
સાત્યકિં ચ તતસ્તૂર્ણં કેકયાનાં મહારથઃ।
શરૈરનેકસાહસ્રૈર્બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયત્॥ 8-10-25 (55428)
સ શરૈઃ ક્ષતસર્વાઙ્ગઃ સાત્યકિઃ સત્યવિક્રમઃ।
રરાજ સમરે રાજન્સપુષ્પ ઇવ કિંશુકઃ॥ 8-10-26 (55429)
સાત્યકિઃ સમરે વિદ્વઃ કૈકેયેન મહાત્મના।
કૈકેયં પઞ્ચવિંશત્યા વિવ્યાધ પ્રહસન્નિવ॥ 8-10-27 (55430)
તાવન્યોન્યસ્ય સમરે સઞ્છિદ્ય ધનુષી શુભે।
હત્વા ચ સારથી તૂર્ણં હયાંશ્ચ રથિનાં વરૌ॥ 8-10-28 (55431)
વિરથાવસિયુદ્ધાય સમાજગ્મતુરાહવે।
શતચન્દ્રચિતે ગૃહ્ય ચર્મણી સુભુજૌ તથા॥ 8-10-29 (55432)
વિરોચેતાં મહારઙ્ગે નિસ્ત્રિંશબરધારિણૌ।
યથા દેવાસુરે યુદ્ધે જમ્ભશક્રૌ મહાબલૌ॥ 8-10-30 (55433)
મણ્ડલાનિ તતસ્તૌ તુ વિચન્તૌ મહારણે।
અન્યોન્યમભિતસ્તૂર્ણં સમાજગ્મતુરાહવે॥ 8-10-31 (55434)
અન્યોન્યસ્ય વધે ચૈવ ચક્રતુર્યત્નમુત્તમમ્।
કૈકેયસ્ય દ્વિધા ચર્મ તતશ્ચિચ્છેદ સાત્વતઃ॥ 8-10-32 (55435)
સાત્યકેસ્તુ તથૈવાસૌ ચર્મ ચિચ્છેદ પાર્થિવઃ।
ચર્મ ચ્છિત્ત્વા તુ કૈકેયસ્તારાગણશતૈર્વૃતમ્।
ચચાર મણ્ડલાન્યેવ ગતપ્રત્યાગતાનિ ચ॥ 8-10-33 (55436)
તં ચરન્તં મહારઙ્ગે નિસ્ત્રિંશવરધારિણમ્।
અપહસ્તેન ચિચ્છેદ શૈનેયસ્ત્વરયાઽન્વિતઃ॥ 8-10-34 (55437)
સવર્મા કેકયો રાજન્દ્વિધા ચ્છિન્નો મહારણે।
નિપપાત મહેષ્વાસો વજ્રાહત ઇવાત્વલઃ॥ 8-10-35 (55438)
તં નિહત્ય રણે શૂરઃ શૈનેયો રથસત્તમઃ।
યુધામન્યુરથં તૂર્ણમારુરોહ પરન્તપઃ॥ 8-10-36 (55439)
તતોઽન્યં રથમાસ્થાય વિધિવત્કલ્પિતં પુનઃ।
કેકયાનાં મહત્સૈન્યં વ્યધમત્સાત્યકિઃ શરૈઃ॥ 8-10-37 (55440)
સા વધ્યમાના સમરે કેકયાનાં મહાચમૂઃ।
તમુત્સૃજ્ય રણે શત્રું પ્રદુદ્રાવ દિશો દશ॥ ॥ 8-10-38 (55441)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે દશમોઽધ્યાયઃ॥ 10 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.11. અધ્યાયઃ 011
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
પ્રતિવિન્ધ્યશ્રુતકર્મક્ષ્યાં ચિત્રચિત્રસેનયોઃ સંહારઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-11-0 (55442)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-11-0x (4859)
શ્રુતકર્મા તતો રાજંશ્ચિત્રસેનં મહીપતિમ્।
આજઘ્ને સમરે ક્રુદ્ધઃ પઞ્ચાશદ્ભિઃ શિલીમુખૈઃ॥ 8-11-1 (55443)
ચિત્રસેનસ્તુ તં રાજન્નવભિર્નતપર્વભિઃ।
શ્રુતકર્માણમાહત્ય સૂતં વિવ્યાધ પઞ્ચભિઃ॥ 8-11-2 (55444)
શ્રુતકર્મા તતઃ ક્રુદ્ધશ્ચિત્રસેનં ચમૂમુખે।
નારાચેન સુતીક્ષ્ણેન મર્મદેશે સમાર્પયત્॥ 8-11-3 (55445)
સોઽતિવિદ્ધો મહારાજ નારાચેન મહાત્મના।
મૂર્ચ્છામભિયયૌ વીરઃ કશ્મલં ચાવિવેશ હ॥ 8-11-4 (55446)
એતસ્મિન્નન્તરે ચૈનં શ્રુતકીર્તિર્મહાયશાઃ।
નવત્યા જગતીપાલં છાદયામાસ પત્રિભિઃ॥ 8-11-5 (55447)
પ્રતિલભ્ય તતઃ સંજ્ઞાં ચિત્રસેનો મહારથઃ।
ધનુશ્ચિચ્છેદ ભલ્લેન તં ચ વિવ્યાધ સપ્તભિઃ॥ 8-11-6 (55448)
સોઽન્યત્કાર્મુકમાદાય વેગઘ્નં રુક્મભૂષિતમ્।
ચિત્રરૂપધરં ચક્રે ચિત્રસેનં શરોર્મિભિઃ॥ 8-11-7 (55449)
સ શરૈશ્ચિત્રિતો રાજા ચિત્રમાલ્યધરો યુવા।
અશોભત મહારઙ્ગે શ્વાવિચ્છલલો યથા॥ 8-11-8 (55450)
શ્રુતકર્માણમથ વૈ નારાચેન સ્તનાન્તરે।
બિભેદ તરસા શૂરસ્તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ ચાબ્રવીત્॥ 8-11-9 (55451)
શ્રુતકર્માણિ સમરે નારાચેન સમર્પિતઃ।
સુસ્રાવ રુધિરં તત્ર ગૈરિકામ્બુ યથાઽચલઃ॥ 8-11-10 (55452)
તતઃ સ રુધિરાક્તાઙ્ગો રુધિરેણ કૃતચ્છવિઃ।
રરાજ સમરે વીરઃ સપુષ્પ ઇવ કિંશુકઃ॥ 8-11-11 (55453)
શ્રુતકર્મા તતો રાજઞ્શત્રુણા સમભિદ્રુતઃ।
શત્રુસંવારણં ક્રુદ્ધો દ્વિધા ચિચ્છેદ કાર્મુકમ્॥ 8-11-12 (55454)
અથૈનં છિન્નધન્વાનં નારાચાનાં શતૈસ્ત્રિભિઃ।
છાદયન્સમરે રાજન્વિવ્યાધ ચ સુપત્રિભિઃ॥ 8-11-13 (55455)
તતોઽપરેણ ભલ્લેન તીક્ષ્ણેન નિશિતેન ચ।
જહાર સશિરસ્ત્રાણં શિરસ્તસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-11-14 (55456)
તચ્છિરો ન્યપતદ્ભૂમૌ ચિત્રસેનસ્ય દીપ્તિમત્।
યદૃચ્છયા યથા ચન્દ્રશ્ચ્યુતઃ સ્વર્ગાન્મહીતલમ્॥ 8-11-15 (55457)
રાજાનં નિહતં દૃષ્ટ્વા તેઽભિસારં તુ મારિષ।
અભ્યદ્રવન્ત વેગેન ચિત્રસેનસ્ય સૈનિકાઃ॥ 8-11-16 (55458)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહેષ્વાસસ્તત્સૈન્યં પ્રાદ્રવચ્છરૈઃ।
અન્તકાલે યથા ક્રુદ્ધઃ સર્વભૂતાનિ પ્રેતરાટ્॥ 8-11-17 (55459)
તે વધ્યમાનાઃ સમરે તવ પૌત્રેણ ધન્વિના।
વ્યદ્રવન્ત દિશસ્તૂર્ણં દાવદગ્ધા ઇવ દ્વિપાઃ॥ 8-11-18 (55460)
તાંસ્તુ વિદ્રવતો દૃષ્ટ્વા નિરુત્સાહાન્દ્વિષજ્જયે।
દ્રાવયન્નિષુભિસ્તીક્ષ્ણૈઃ શ્રુતકર્મા વ્યરોચત॥ 8-11-19 (55461)
પ્રતિવિન્ધ્યસ્તતશ્ચિત્રં ભિત્ત્વા પઞ્ચભિરાશુગૈઃ।
સારથિં ચ ત્રિભિર્વિદ્વ્વા ધ્વજમેકેષુણાપિ ચ॥ 8-11-20 (55462)
તં ચિત્રો નવભિર્ભલ્લૈર્બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયત્।
સ્વર્ણપુઙ્ખૈઃ પ્રસન્નાગ્નૈઃ કઙ્કબર્હિણવાજિતૈઃ॥ 8-11-21 (55463)
પ્રતિવિન્ધ્યો ધનુશ્છિત્ત્વા તસ્ય બારત સાયકેઃ।
પઞ્ચભિર્નિશિતૈર્બાણૈરથૈનં સ હિ જઘ્નિવાન્॥ 8-11-22 (55464)
તતઃ શક્તિં મહારાજ સ્વર્ણઘણ્ટાં દુરાસદામ્।
પ્રાહિણોત્પ્રતિવિન્ધ્યાય વિચિન્વન્તીમસૂનિવ॥ 8-11-23 (55465)
તામાપતન્તી સહસા શક્તિમુલ્કામિવામ્બરે।
દ્વિધા ચિચ્છેદ સમરે પ્રતિવિન્ધ્યો હસન્નિવ॥ 8-11-24 (55466)
સા પપાત દ્વિધા છિન્ના પ્રતિવિન્ધ્યશરૈઃ શિતૈઃ।
યુગાન્તે સર્વભૂતાનિ ત્રાસયન્તી યથાઽશનિઃ॥ 8-11-25 (55467)
શક્તિં તાં પ્રહતાં દૃષ્ટ્વા ચિત્રો ગૃહ્ય મહાગદામ્।
પ્રતિવિન્ધ્યાય ચિક્ષેપ રુક્મજાલવિભૂષિતામ્॥ 8-11-26 (55468)
સા જઘાન હયાંસ્તસ્ય સારથિં ચ મહારણે।
રથં પ્રમૃદ્ય વેગેન ધરમીમન્વપદ્યત॥ 8-11-27 (55469)
એતસ્મિન્નેવ કાલે તુ રથાદાપ્લુત્ય ભારત।
શક્તિં ચિક્ષેપ ચિત્રાય સ્વર્ણદણ્ડામલઙ્કૃતામ્॥ 8-11-28 (55470)
તામાપતન્તીં જગ્રાહ ચિત્રો રાજન્મહામનાઃ।
તતસ્તામેવ ચિક્ષેપ પ્રતિવિન્ધ્યાય પાર્થિવઃ॥ 8-11-29 (55471)
સમાસાદ્ય રણે શૂરં પ્રતિવિન્ધ્યં મહાપ્રભા।
નિર્ભિદ્ય દક્ષિણં બાહું નિપપાત મહીતલે।
પતિતાઽભાસયશ્ચૈવ તં દેશમશનિર્યથા॥ 8-11-30 (55472)
પ્રતિવિન્ધ્યસ્તતો રાજંસ્તોમરં હેમભૂષિતમ્।
પ્રેષયામાસ સઙ્ક્રુદ્ધશ્ચિત્રસ્ય વધકાઙ્ક્ષયા॥ 8-11-31 (55473)
સ તસ્ય ગાત્રાવરણં ભિત્ત્વા હૃદયમેવ ચ।
જગામ ધરણીં તૂર્ણં મહોરગ ઇવાશયમ્॥ 8-11-32 (55474)
સ પપાત તદા રાજા તોમરેણ સમાહતઃ।
પ્રસાર્ય વિપુલૌ બાહૂ પીનૌ પિઘસન્નિભૌ॥ 8-11-33 (55475)
ચિત્રં સમ્પ્રેક્ષ્ય નિહતં તાવકા રણશોભિનઃ।
અભ્યદ્રવન્ત વેગેન પ્રતિવિન્ધ્યં સમન્તતઃ॥ 8-11-34 (55476)
સૃજન્તો વિવિધાન્બાણાઞ્શતઘ્નીશ્ચ સકિઙ્કિણીઃ।
તમવચ્છાદયામાસુઃ સૂર્યમભ્રગણા ઇવ॥ 8-11-35 (55477)
તાન્વિધમ્ય મહાબાહુઃ શરજાલેન સંયુગે।
વ્યદ્રાવયત્તવ ચમૂં વજ્રહસ્ત ઇવાસુરીમ્॥ 8-11-36 (55478)
તે વધ્યમાનાઃ સમરે તાવકાઃ પાણ્ડવૈર્નૃપ।
વિપ્રકીર્યન્ત સહસા વાતનુન્ના ઘના ઇવ॥ 8-11-37 (55479)
વિપ્રદ્રુતે બલે તસ્મિન્વધ્યમાને સમન્તતઃ।
દ્રૌણિરેકોઽભ્યયાત્તૂર્ણં ભીમસેનં મહાબલમ્॥ 8-11-38 (55480)
તઃ સમાગમો ઘોરો બભૂવ સહસા તયોઃ।
યથા દૈવાસુરે યુદ્ધે વૃત્રવાસવયોરિવ॥ ॥ 8-11-39 (55481)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે એકાદશોઽધ્યાયઃ॥ 11 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.12. અધ્યાયઃ 012
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ભીમાશ્વત્થામ્નોર્યુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-12-0 (55482)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-12-0x (4860)
ભીમસેનં તતો દ્રૌણી રાજન્વિવ્યાધ પત્રિણા।
પરયા ત્વરયા યુક્તો દર્શયન્નસ્ત્રલાઘવમ્॥ 8-12-1 (55483)
અથૈનં પુનરાજઘ્ને નવત્યા નિશિતૈઃ શરૈઃ।
સર્વમર્માણિ સમ્પ્રેક્ષ્ય મર્મજ્ઞો લઘુહસ્તવત્॥ 8-12-2 (55484)
ભીમસેનઃ સમાકીર્ણો દ્રૌણિના નિશિતૈઃ શરૈઃ।
રરાજ સમરે રાજન્રશ્મિવાનિવ ભાસ્કરઃ॥ 8-12-3 (55485)
તતઃ શરસહસ્રેણ સુપ્રયુક્તેન પાણ્ડવઃ।
દ્રોણપુત્રમવચ્છાદ્ય સિંહનાદમમુઞ્ચત॥ 8-12-4 (55486)
શરૈઃ સરાંસ્તતો દ્રૌણિઃ સંવાર્ય યુધિ પાણ્ડવમ્।
લલાટેઽભ્યાહનદ્રાજન્નારાચેન સ્મયન્નિવ॥ 8-12-5 (55487)
લલાટસ્થં તતો બાણં ધારયામાસ પાણ્ડવઃ।
યથા શૃઙ્ગં વને દૃપ્તઃ ખઙ્ગો ધારયતે નૃપ॥ 8-12-6 (55488)
તતો દ્રૌણિં રણે ભીમો યતમાનં પરાક્રમી।
ત્રિભિર્વિવ્યાધ નારાચૈર્લલાટે વિસ્મયન્નિવ॥ 8-12-7 (55489)
લલાટસ્થૈસ્તતો બાણૈર્બ્રાહ્મણોઽસૌ વ્યશોભત।
પ્રાવૃષીવ યથા સિક્તસ્ત્રિશૃઙ્ગઃ પર્વતોત્તમઃ॥ 8-12-8 (55490)
તતઃ શરશતૈર્દ્રૌણિરર્દયામાસ પાણ્ડવમ્।
ન ચૈનં કમ્પયામાસ માતરિશ્વેવ પર્વતમ્॥ 8-12-9 (55491)
તથૈવ પાંણ્ડવો યુદ્ધે દ્રૌણિં શરશતૈઃ શિતૈઃ।
નાકમ્પયત સંહૃષ્ટો વાર્યોધ ઇવ પર્વતમ્॥ 8-12-10 (55492)
તાવન્યોન્યં શરૈર્ઘોરૈશ્છાદયાનૌ મહારથૌ।
રથવર્યગતૌ વીરૌ શુશુભાતે બલોત્કટૌ॥ 8-12-11 (55493)
આદિત્યાવિવ સન્દીપ્તૌ લોકક્ષયકરાવુભૌ।
સ્વરશ્મિભિરિવાન્યોન્યં તાપયન્તૌ શરોત્તમૈઃ॥ 8-12-12 (55494)
તતઃ પ્રવિકૃતે યત્નં કુર્વાણૌ તૌ મહારણે।
કૃતપ્રતિકૃતે યત્તૌ શરસઙ્ઘૈરભીતવત્॥ 8-12-13 (55495)
વ્યાઘ્રાવિવ ચ સઙ્ગ્રામે ચેરતુસ્તૌ નરોત્તમૌ।
શરદંષ્ટ્રૌ દુરાધર્ષૌ ચાપવક્રૌ ભયઙ્કરૌ॥ 8-12-14 (55496)
અભૂતાં તાવદૃશ્યૌ ચ શરજાલૈઃ સમન્તતઃ।
મેઘજાલૈરિવ ચ્છનૌ ગગને ચન્દ્રભાસ્કરૌ॥ 8-12-15 (55497)
ચકાશેતે મુહૂર્તેન તતસ્તાવપ્યરિન્દમૌ।
વિમુક્તાવભ્રજાલેન અઙ્ગારકબુધાવિવ॥ 8-12-16 (55498)
અથ તત્રૈવ સઙ્ગ્રમે વર્તમાને સુદારુણે।
અપસવ્યં તતશ્ચક્રે દ્રૌણિસ્તત્ર વૃકોદરમ્॥ 8-12-17 (55499)
કિરઞ્છરશતૈરુગ્રૈર્ધારાભિરિવ પર્વતમ્।
ન તુ તન્મમૃષે ભીમઃ શત્રોર્વિજલક્ષણમ્॥ 8-12-18 (55500)
પ્રતિચક્રે તતો રાજન્પાણ્ડવોઽપ્યપસવ્યતઃ।
મણ્ડલાનાં વિભાગેન ગતપ્રત્યાગતેન ચ॥ 8-12-19 (55501)
બભૂવ તુમુલં યુદ્ધં તયોઃ પુરુષસિંહયોઃ।
ચરિત્વા વિવિધાન્માર્ગાન્મણ્ડલસ્થાનમેવ ચ॥ 8-12-20 (55502)
શરૈઃ પૂર્ણાયતોત્સૃષ્ટૈરન્યોન્યમભિજઘ્નતુઃ।
અન્યોન્યસ્ય વધે ચૈવ ચક્રતુર્યત્નમુત્તમમ્॥ 8-12-21 (55503)
ઈષતુર્વિરથં ચૈવ કર્તુમન્યોન્યમાહવે।
તતો દ્રૌણિર્મહાસ્ત્રાણિ પ્રાદુશ્ચક્રે મહારથઃ॥ 8-12-22 (55504)
તાન્યસ્ત્રૈરેવ સમરે પ્રતિજઘ્નેઽથ પાણ્ડવઃ।
તતો ઘોરં મહારાજ અસ્ત્રયુદ્ધમવર્તત॥ 8-12-23 (55505)
ગ્રહયુદ્વં યથા ઘોરં પ્રજાસંહરણે હ્યભૂત્।
તે વાણાઃ સમસજ્જન્ત મુક્તાસ્તાભ્યાં તુ ભારત॥ 8-12-24 (55506)
દ્યોતગ્રન્તો દિશઃ સર્વાસ્તવ સૈન્યં સમન્તતઃ।
બાણસઙ્ઘૈર્વૃતં ઘોરમાકાશં સમપદ્યત॥ 8-12-25 (55507)
ઉલ્કાપાતાવૃતં યુદ્ધં પ્રજાનાં સંક્ષયે નૃપ।
બાણાભિઘાતાત્સઞ્જજ્ઞે તત્ર ભારત પાવકઃ॥ 8-12-26 (55508)
સવિસ્ફુલિઙ્ગો દીપ્તાર્ચિર્યોઽદહદ્વાહિનીદ્વયમ્।
તત્ર સિદ્ધા મહારાજ સમ્પતન્તોઽબ્રુવન્વચઃ॥ 8-12-27 (55509)
યુદ્ધાનામતિ સર્વેષાં યુદ્ધમેતદિતિ પ્રભો।
સર્વયુદ્ધાનિ ચૈતસ્ય કલાં નાર્હન્તિ ષોડશીમ્॥ 8-12-28 (55510)
નેદૃશં ચ પુનર્યુદ્ધં ભવિષ્યતિ કદાચન।
અહો જ્ઞાનેન સમ્પન્નાવુભ બ્રાહ્મણક્ષત્રિયૌ॥ 8-12-29 (55511)
અહો શૌર્યેણ સમ્પન્નાવુભૌ ચોગ્રપરાક્રમૌ।
અહો ભીમબલો ભીમ એતસ્ય ચ કૃતાસ્ત્રતા॥ 8-12-30 (55512)
અહો વીર્યસ્ય સારત્વમહો સૌષ્ઠવમેતયોઃ।
સ્થિતાવેતૌ હિ સમરે કાલાન્તકયમોપમૌ॥ 8-12-31 (55513)
રુદ્રૌ દ્વાવિ સમ્ભૂતૌ યથા દ્વાવિવ ભાસ્કરૌ।
યમૌ વા પુરુષવ્યાઘ્રૌ ઘોરરૂપાવુભૌ રણે॥ 8-12-32 (55514)
ઇતિ વાચઃ સ્મ શ્રૂયન્તે સિદ્ધાનાં વૈ મુહુર્મુહુઃ।
સિંહનાદશ્ચ સઞ્જજ્ઞે સમેતાનાં દિવૌકસામ્॥ 8-12-33 (55515)
અદ્ભુતં ચાપ્યચિન્ત્યં ચ દૃષ્ટ્વા કર્મ તયો રણે।
સિદ્વચારણસઙ્ઘાનાં વિસ્મયઃ સમપદ્યત॥ 8-12-34 (55516)
પ્રશંસન્તિ તદા દેવાઃ સિદ્વાશ્ચ પરમર્ષયઃ।
સાધુ દ્રૌણે મહાબાહો સાધુ ભીમેતિ ચાબ્રુવન્॥ 8-12-35 (55517)
તૌ શૂરૌ સમરે રાજન્પરસ્પરકૃતાગસૌ।
પરસ્પરમુદીક્ષેતાં ક્રોધાદુદ્વૃત્ય ચક્ષુષી॥ 8-12-36 (55518)
ક્રોધરક્તેક્ષણૌ તૌ તુ ક્રોધાત્પ્રસ્ફુરિતાધરૌ।
ક્રોધાત્સંદષ્ટદશનૌ તથૈવ દશનચ્છદૌ॥ 8-12-37 (55519)
અન્યોન્યં છાદયન્તૌ સ્મ શરવૃષ્ટ્યા મહારથૌ।
શરામ્બુધારો સમરે શસ્ત્રવિદ્યુત્પ્રકાશિનૌ॥ 8-12-38 (55520)
તાવન્યન્યં ધ્વજં વિદ્વ્વા સારથિં ચ મહારણે।
અન્યોન્યસ્ય હયાન્વિદ્વા બિભિદાતે પરસ્પરમ્॥ 8-12-39 (55521)
તતઃ ક્રુદ્ધૌ મહારાજ બાણૌ ગૃહ્ય મહાહવે।
ઉભૌ ચિક્ષિપતુસ્તૂર્મમન્યોન્યસ્ય વધૈષિણૌ॥ 8-12-40 (55522)
તૌ સાયકૌ મહારાજ દ્યોતમાનૌ ચમૂમુખે।
આજઘ્નતુઃ સમાસાદ્ય વજ્રવેગૌ દુરાસદૌ॥ 8-12-41 (55523)
તૌ પરસ્પરવેગાચ્ચ શરાભ્યાં ચ ભૃશાહતૌ।
નિપેતતુર્મહાવીર્યૌ રથોપસ્થે તયોસ્તદા॥ 8-12-42 (55524)
તતસ્તુ સારથિર્જ્ઞાત્વા દ્રોણપુત્રમચેતનમ્।
અપોવાહ રણાદ્રાજન્સર્વસૈન્યસ્ય પશ્યતઃ॥ 8-12-43 (55525)
8-12-44 (55526)
તથૈવ પાણ્ડવં રાજન્વિહ્વલન્તં મુહુર્મુહુઃ।
અપોવાહ રથેનાજૌ વિશોકઃ શત્રુતાપનમ્॥ ॥ *ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે દ્વાદશોઽધ્યાયઃ॥ 12 ॥ *.ઝ. પન્તકે એતદનન્તરં સ્થિતાઃ સપ્તાધ્યાયા એતત્પાઠે ક્રમેણ 52-53-54-55-56-59-60 તમાધ્યાયતયા વર્તન્તે।
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.13. અધ્યાયઃ 013
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શલ્યેન શ્રુતકીર્તિપરાજયઃ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-13-0 (55527)
`સઞ્જય ઉવાચ। 8-13-0x (4861)
શ્રુતકીર્તિમથાયાન્તં કિરન્તં નિશિતાઞ્શરાન્।
મદ્રરાજો મહારાજ વારયામાસ હૃષ્ટવત્॥ 8-13-1 (55528)
મદ્રરાજં સમાસાદ્ય શ્રુતકીર્તિર્મહારથઃ।
વિવ્યાધ ભલ્લૈર્વિશત્યા કાર્તસ્વરવિભૂષિતૈઃ॥ 8-13-2 (55529)
પ્રતિવિવ્યાધ તં શલ્યં ત્રિભિસ્તૂર્ણમજિહ્મગૈઃ।
સારથિં ચાસ્ય ભલ્લેન ભૃશં વિવ્યાધ ભારત॥ 8-13-3 (55530)
સ શલ્યં શરવર્ષેણ ચ્છાદયામાસ સંયુગે।
મુમોચ નિશિતાન્બાણાન્મદ્રરાજરથં પ્રતિ॥ 8-13-4 (55531)
તતઃ શલ્યો મહારાજ શ્રુતકીર્તિભુજચ્યુતાન્।
ચિચ્છેદ સમરે બાણાસન્બણૈઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-13-5 (55532)
શ્રુતકીર્તિસ્તતઃ શ્લ્યં ભિત્ત્વા નવભિરાયસૈઃ।
સારથિં ત્રિભિરાનર્ચ્છત્પુનઃ શલ્યં ચ પ઼ઞ્ચભિઃ॥ 8-13-6 (55533)
તસ્ય શલ્યો ધનુશ્છિત્ત્વા હસ્તાવાપં નિકૃત્ય ચ।
વિવ્યાધ સમરે તૂર્ણં સપ્તભિસ્તં શરોત્તમૈઃ॥ 8-13-7 (55534)
અથાન્યદ્ધનુરાદાય શ્રુતકીર્તિર્મહારથઃ।
ભદ્રેશ્વરં ચતુઃષષ્ટ્યા બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયત્॥ 8-13-8 (55535)
તતસ્તુ સમરે રાજંસ્તેન વિદ્વઃ શિલીમુખૈઃ।
xxવિવ્યાધ તં ચાપિ નવત્યા નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-13-9 (55536)
તસ્ય મદ્રેશ્વરશ્ચાપં પુનશ્ચિચ્છેદ મારિષ।
સ ચ્છિન્નધન્વા સમરે ગદાં ચિક્ષેપ સત્વરઃ॥ 8-13-10 (55537)
પટ્ટૈર્જામ્બૂનદૈર્બદ્ધાં રુપ્યપટ્ટૈશ્ચ ભારત।
ભ્રાજમાનાં યથા નારીં દિવ્યવસ્ત્રવિભૂષિતામ્॥ 8-13-11 (55538)
તામાપતન્તીં સહસા દીપ્યમાનાશનિપ્રભામ્।
શરૈરનેકસાહસ્રૈર્વ્યષ્ટમ્ભયત મદ્રરાટ્॥ 8-13-12 (55539)
વિષ્ટભ્ય ચ ગદાં વીરઃ પાતયિત્વા ચ ભૂતલે।
શ્રુકીર્તિમથાયત્તો રાજન્વિવ્યાધ પઞ્ચભિઃ॥ 8-13-13 (55540)
તસ્ય શક્તિં રમે ભૂયશ્ચિક્ષેપ ભુજોપમામ્।
તાં દ્વિધા ચાછિનચ્છલ્યો મેદિન્યાં સા ત્વશીર્યત॥ 8-13-14 (55541)
તસ્ય શલ્યઃ ક્ષુરપ્રેણ યન્તુઃ કાયાચ્છિરોઽહરત્।
બાલહસ્તાદ્યથા શ્યેન આમિષં વૈ નરોત્તમ॥ 8-13-15 (55542)
સ પપાત રથોપસ્થાત્સારથિસ્તસ્ય ભારત।
તતસ્તે પ્રાદ્રવન્સઙ્ખ્યે હય્નાસ્તસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-13-16 (55543)
પલાયમાનૈસ્તૈરશ્વૈઃ સોપનીતો રમાજિરાત્।
શ્રુતકીર્તિર્મહારાજ પશ્યતાં સર્વયોધિનામ્॥ 8-13-17 (55544)
તતો મદ્રેશ્વરો રાજા પાણ્ડવાનામનીકિનીમ્।
વ્યગાહત મુદા યુક્તો નલિનીં દ્વિરદો યથા॥ 8-13-18 (55545)
લોલયામાસ સ બલં સિંહઃ પશુગણાનિવ।
શલ્યસ્તત્ર મહારઙ્ગે પાણ્ડવાનાં મહાત્મનામ્॥ 8-13-19 (55546)
નિપાત્ય પાણ્ડુપાઞ્ચાલાન્પૃતનાસુ વ્યવસ્થિતઃ।
અશોભત રણે શલ્યો વિધૂમોઽગ્નિરિવ જ્વલન્॥ 8-13-20 (55547)
સેનાકક્ષં મહદ્દગ્ધ્વા કક્ષમગ્નિરિવોત્થિતઃ।
સ્થિતો રરાજ સમરે પુરં દગ્ધ્વેવ શઙ્કરઃ॥ ॥ 8-13-21 (55548)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે ત્રયોદશોઽધ્યાયઃ॥ 13 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.14. અધ્યાયઃ 014
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સહદેવેન દુઃશાસનપરાજયઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-14-0 (55549)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-14-0x (4862)
સહદેવં તથા ક્રુદ્ધં નિઘ્નન્તં તવ વાહિનીમ્।
દુઃશાસનો મહારાજ ભ્રાતા ભ્રાતરમભ્યયાત્॥ 8-14-1 (55550)
તૌ સમેતૌ મહારાજ દૃષ્ટ્વા તત્ર મહારથાઃ।
સિંહનાદરવાંશ્ચક્રુર્વાસાંસ્યાદુધુવુશ્ચ હ॥ 8-14-2 (55551)
તતો ભારત રુષ્ટેન તવ પુત્રેણ ધન્વિના।
પાણ્ડુપુત્રસ્ત્રિભિર્બાણૈર્વક્ષસ્યભિહતો બલી॥ 8-14-3 (55552)
સહદેવસ્તતો રાજન્નારાચેન તવાત્મજમ્।
વિદ્વ્વા વિવ્યાધ સપ્તત્યા સારથિં ચ ત્રિભિઃ શરૈઃ॥ 8-14-4 (55553)
દુઃશાસનસ્તતશ્ચાપં છિત્ત્વા રાજન્મહાહવે।
સહદેવં ત્રિસપ્તત્યા બાહોરુરસિ ચાર્પયત્॥ 8-14-5 (55554)
સહદેવસ્તુ સઙ્ક્રુદ્ધઃ ખઙ્ગં ગૃહ્ય મહાહવે।
આવિધ્ય પ્રાસૃજત્તૂર્ણં તવ પુત્રથં પ્રતિ॥ 8-14-6 (55555)
સમાર્ગણગુણં ચાપં છિત્ત્વા તસ્ય મહાનસિઃ।
નિપપાત તતો ભૂમૌ ચ્યુતઃ સર્પ ઇવામ્બરાત્॥ 8-14-7 (55556)
અથાન્યદ્ધનુરાદાય સહદેવઃ પ્રતાપવાન્।
દુઃશાસનાય ચિક્ષેપ બાણમન્તકરં તતઃ॥ 8-14-8 (55557)
તમાપતન્તં વિશિખં યમદણ્ડોપમત્વિષમ્।
ખઙ્ગેન શિતધારેણ દ્વિધા ચિચ્છેદ કૌરવઃ॥ 8-14-9 (55558)
તતસ્તં નિશિતં ખઙ્ગમાવિધ્ય યુધિ સત્વરઃ।
ધનુશ્ચાન્યત્સમાદાય શરં જગ્રાહ વીર્યવાન્॥ 8-14-10 (55559)
તમાપતન્તં સહસા નિસ્ત્રિંશં નિશિતૈઃ શરૈઃ।
પાતયામાસ સમરે સહદેવો હસન્નિવ॥ 8-14-11 (55560)
તતો બાણાંશ્ચતુઃ ષષ્ટિં તવ પુત્રો મહારણે।
સહદેવરથં તૂર્ણં પ્રેષયામાસ ભારત॥ 8-14-12 (55561)
તાચ્છરાન્સમરે રાજન્વેગેનાપપતો બહૂન્।
એકૈકં પઞ્ચભિર્બાણૈઃ સહદેવો ન્યકૃતન્તત॥ 8-14-13 (55562)
સન્નિવાર્ય મહાબાણાન્સહદેવઃ પ્રતાપવાન્।
અથાસ્મૈ સુબહૂન્બાણાન્પ્રેષયામાસ સંયુગે॥ 8-14-14 (55563)
તાન્વાણાંસ્તવ પુત્રોઽપિ છિત્ત્વૈકૈકં ત્રિભિઃ શરૈઃ।
નનાદ સુમહાનાદં નાદયાનો વસુંધરામ્॥ 8-14-15 (55564)
તતો દુઃશાસનો રાજન્દ્વાભ્યાં પાણ્ડુસુતં રણે।
સારથિં નવભિર્બાણૈર્માદ્રોયસ્ય સમાચિનોત્॥ 8-14-16 (55565)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ સદહેવઃ પ્રતાપવાન્।
સમાધત્ત શરં ઘોરં મૃત્યુકાલાન્તકોપમમ્॥ 8-14-17 (55566)
વિકૃષ્ય બલવચ્ચાપં તવ પુત્રાય સોઽસૃજત્।
સ તં નિર્ભિદ્ય વેગેન ભિત્ત્વા ચ કવચં મહત્॥ 8-14-18 (55567)
પ્રાવિશદ્વરણીં રાજન્વલ્મીકમિવ પન્નગઃ।
તતઃ સમ્મુમુહે રાજંસ્તવ પુત્રો મહારથઃ॥ 8-14-19 (55568)
મૂઢં ચૈનં સમાલોક્ય સારથિસ્ત્વરિતો રથમ્।
અપોવાહ ભૃશં ત્રસ્તો વધ્યમાનં શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-14-20 (55569)
પરાજિત્ય રણે તં તુ કૌરવ્યં પાણ્ડુનન્દનઃ।
દુર્યોધનબલં દૃષ્ટ્વા પ્રમમાથ સમન્તતઃ॥ 8-14-21 (55570)
પિપીલિકપુટં રાજન્યથા મૃદ્ગન્નરો રુષા।
તથા સા કૌરવી સેના મૃદિતા તેન ભારત॥ ॥ 8-14-22 (55571)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે ચતુર્દશોઽધ્યાયઃ॥ 14 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.15. અધ્યાયઃ 015
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણનકુલયોર્યુદ્ધમ્॥ 1 ॥ કર્ણેન નકુલસ્ય પરાભાવનપૂર્વકં સોપહાસમધિક્ષેપઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-15-0 (55572)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-15-0x (4863)
નકુલં રભસં યુદ્ધે દ્રાવયન્તં વરૂથિનીમ્।
કર્ણો વૈકર્તનો રાજન્વારયામાસ વૈ રુષા॥ 8-15-1 (55573)
નકુલસ્તુ તતઃ કર્ણં પ્રહસન્નિદમબ્રવીત્॥
ચિરસ્ય બત દૃષ્ટોઽહં દૈવતૈઃ સૌમ્યચક્ષુષા। 8-15-2 (55574)
યસ્ય મે ત્વં રણે પાપ ચક્ષુર્વિષયમાગતઃ॥
ત્વં હિ મૂલમનર્થાનાં વૈરસ્ય કલહસ્ય ચ। 8-15-3 (55575)
ત્વદ્દોષાત્કુરવઃ ક્ષીણાઃ સમાસાદ્ય પરસ્પરમ્।
ત્વામદ્ય સમરે હત્વા કૃતકૃત્યોઽસ્મિ વિજ્વરઃ॥ 8-15-4 (55576)
એવમુક્તઃ પ્રત્યુવાચ નકુલં સૂતનન્દનઃ।
સદૃશં રાજપુત્રસ્ય ધન્વિનશ્ચ વિશેષતઃ॥ 8-15-5 (55577)
પ્રહરસ્વ ચ મે વીર પશ્યામસ્તવ પૌરુષમ્।
કર્મ કૃત્વા રમે શૂર તતઃ કત્થિતુમર્હસિ॥ 8-15-6 (55578)
અનુક્ત્વા સમરે તાત શૂરા યુધ્યન્તિ શક્તિતઃ।
પ્રયુધ્યસ્વ મયા શક્ત્યા હનિષ્યે દર્પમેવ તે॥ 8-15-7 (55579)
ઇત્યુક્ત્વા પ્રાહરત્તૂર્ણં પાણ્ડુપુત્રાય સૂતજઃ।
વિવ્યાધ ચૈનં સમરે ત્રિસપ્તત્યા શિલીમુખૈઃ॥ 8-15-8 (55580)
નકુલસ્તુ તતો વિદ્વઃ સૂતપુત્રેણ ભારત।
અશીત્યાઽઽશીવિષપ્રખ્યૈઃ સૂતપુત્રમવિધ્યત॥ 8-15-9 (55581)
તસ્ય કર્ણો ધનુશ્છિત્ત્વા સ્વર્ણપુઙ્ખૈઃ શિલાશિતૈઃ।
ત્રિંશતા પરમેષ્વાસઃ શરૈઃ પાણ્ડવમર્દયત્॥ 8-15-10 (55582)
તે તસ્ય કવચં ભિત્ત્વા પપુઃ શોણિતમાહવે।
આશીવિષા યથા નાગા ભિત્ત્વા ગાં સલિલં પપુઃ॥ 8-15-11 (55583)
અથાન્યદ્વનુરાદાય હેમપૃષ્ઠં દુરાસદમ્।
કર્ણં વિવ્યાધ સપ્તત્યા સારથિઞ્ચ ત્રિભિઃ શરૈઃ॥ 8-15-12 (55584)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ નકુલઃ પરવીહા।
ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન કર્ણસ્ય ધનુરાચ્છિનત્॥ 8-15-13 (55585)
અથૈનં છિન્નધન્વાનં સાયકાનાં શતૈસ્ત્રિભિઃ।
આજઘ્ને પ્રહસન્વીરઃ સર્વલોકમહારથમ્॥ 8-15-14 (55586)
કર્ણમભ્યર્દિતં દૃષ્ટ્વા પાણ્ડુપુત્રેણ મારિષ।
વિસ્મયં પરમં જગ્મુર્ઋષયઃ સહ દૈવતૈઃ॥ 8-15-15 (55587)
અથાન્યદ્વનુરાદાય કર્ણો વૈકર્તનસ્તદા।
નકુલં પઞ્છભિર્બાણૈર્જત્રુદેશે સમાર્પયત્॥ 8-15-16 (55588)
ઉરસ્થૈરથ તૈર્બાણૈર્માદ્રીપુત્રો વ્યરોચત।
સ્વરશ્મિભિરિવાદિત્યો ભુવને વિસૃજન્પ્રભામ્॥ 8-15-17 (55589)
નકુલસ્તુ તતઃ કર્ણં વિદ્વ્વા સપ્તભિરાશુગૈઃ।
અથાસ્ય ધનુષઃ કોટિં પુનશ્ચિચ્છેદ મારિષ॥ 8-15-18 (55590)
સોઽન્યત્કાર્મુકમાદાય સમરે વેગવત્તરમ્।
નકુલસ્ય તતો બૈણૈઃ સમન્તાચ્છાદયદ્દિશઃ॥ 8-15-19 (55591)
સઞ્છાદ્યમાનઃ સહસા કર્ણચાપ્યુતૈઃ સરૈઃ।
ચિચ્છેદ સ શરાંસ્તૂર્ણં શરૈરેવ મહારથઃ॥ 8-15-20 (55592)
તતો બાણમયં જાલં વિતતં વ્યોમ્ન્યદૃશ્યત।
ખદ્યોતાનામિવ વ્રાતૈઃ સમ્પતદ્ભિર્યથા નભઃ॥ 8-15-21 (55593)
તૈર્વિમુક્તૈઃ શરશતૈશ્છાદિતં ગગનં તદા।
શલભાનાં યથા વ્રાતૈસ્તદ્વદાસીદ્વિશામ્પતે॥ 8-15-22 (55594)
તે શરા હેમવિકૃતાઃ સમ્પન્તૌ મુહુર્મુહુઃ।
શ્રેણીકૃતા વ્યકાશાન્ત ક્રૌઞ્ચાઃ શ્રેણીકૃતા ઇવ॥ 8-15-23 (55595)
બાણજાલવૃતે વ્યોમ્નિ ચ્છાદિતે ચ દિવાકરે।
ન સ્મ સમ્પતતે ભૂતં કિઞ્ચિદપ્યન્તરિક્ષગમ્॥ 8-15-24 (55596)
નિરુદ્વે તત્ર માર્ગે ચ શરસઙ્ઘૈઃ સમન્તતઃ।
વ્યરોચેતાં મહાત્માનૌ કાલસૂર્યાવિવોદિતૌ॥ 8-15-25 (55597)
કર્ણચાપચ્યુતૈર્બાણૈર્વધ્યમાનાસ્તુ સોમકાઃ।
અવાલીયન્ત રાજેન્દ્ર વેદનાર્તા ભૂશાર્દિતાઃ॥ 8-15-26 (55598)
નકુલસ્ય તથા બાણૈર્હન્યમાના ચમૂસ્તવ।
વ્યશીર્યત દિશો રાજન્વાતનુન્ના ઇવામ્બુદાઃ॥ 8-15-27 (55599)
તે સેને હન્યમાને તુ તાભ્યાં દિવ્યૈર્મહાશરૈઃ।
શરપાતમપાક્રમ્ય તસ્થતુઃ પ્રેક્ષિકે તદા॥ 8-15-28 (55600)
પ્રોત્સારિતજને તસ્મિન્કર્ણપાણ્ડવયોઃ શરૈઃ।
અવિધ્યેતાં મહાત્માનાવન્યોન્યં શરવૃષ્ટિભિઃ॥ 8-15-29 (55601)
વિદર્શયન્તૌ દિવ્યાનિ શસ્ત્રાણિ રણમૂર્ધનિ।
છાદયન્તૌ ચ સહસા પરસ્પરવધૈષિણૌ॥ 8-15-30 (55602)
નકુલેન શરા મુક્તા કઙ્કબર્હિણવાસસઃ।
સૂતપુત્રમવચ્છાદ્ય વ્યતિષ્ઠન્ત યથાઽમ્બરે॥ 8-15-31 (55603)
તથૈવ સૂતપુત્રેણ પ્રેષિતાઃ પરમાહવે।
પાણ્ડુપુત્રમવચ્છાદ્ય વ્યતિષ્ઠન્તામ્બરે શરાઃ॥ 8-15-32 (55604)
શરવેશ્મપ્રવિષ્ટૌ તૌ દદૃશાતે ન કૈશ્ચન।
સૂર્યાચન્દ્રમસૌ રાજઞ્છાદ્યમાનૌ ઘનૈરિવ॥ 8-15-33 (55605)
તતઃ ક્રુદ્ધો રણે કર્ણઃ કૃત્વા ઘોરતરં વપુઃ।
પાણ્ડવં છાદયામાસ સમન્તાચ્છરવૃષ્ટિભિઃ॥ 8-15-34 (55606)
સોઽતિચ્છન્નો મહારાજ સૂતપુત્રેણ પાણ્ડવઃ।
ન ચકાર વ્યથાં રાજન્ભાસ્કરો જલદૈર્યથા॥ 8-15-35 (55607)
તતઃ પ્રહસ્યાધિરથિઃ શરજાલાનિ મારિષ।
પ્રેષયામાસ સમરે શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-15-36 (55608)
એકચ્છાયમભૂત્સર્વં તસ્ય બાણૈર્મહાત્મનઃ॥
અભ્રચ્છાયેવ સઞ્જજ્ઞે સમ્પતદ્ભિઃ શરોત્તમૈઃ॥ 8-15-37 (55609)
તતઃ કર્ણો મહારાજ ધનુશ્છિત્ત્વા મહાત્મનઃ।
સારથિં પાતયામાસ રથનીડાદ્વસન્નિવ॥ 8-15-38 (55610)
તતોઽશ્વાંશ્છતુરશ્ચાસ્ય ચતુર્ભિર્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
યમસ્ય ભવનં તૂર્ણં પ્રેષયામાસ ભારત॥ 8-15-39 (55611)
અથાસ્ય તં રથં દિવ્યં તિલશો વ્યધમચ્છરૈઃ।
પતાકાં ચક્રરક્ષાંશ્ચ ગદાં ખઙ્ગં ચ મારિષ॥ 8-15-40 (55612)
શતચન્દ્રં ચ તચ્ચર્મ સર્વાપકરણાનિ ચ।
`સુવર્ણવિકૃતં તચ્ચ ધનુઃ શરમાહવે'॥ 8-15-41 (55613)
હતાશ્વો વિરથશ્ચૈવ વિવર્મા ચ વિશામ્પતે।
અવતીર્ય રથાત્તૂર્ણં પરિઘં ગૃહ્ય ધિષ્ઠિતઃ॥ 8-15-42 (55614)
તમુદ્યતં મહારઘોરં પરિઘં તસ્ય સૂતજઃ।
વ્યહનત્સાયકૈ રાજન્સુતીક્ષ્ણૈર્ભારસાધનૈઃ॥ 8-15-43 (55615)
વ્યાયુધં ચૈનમાલક્ષ્ય શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
આર્પયદ્બહુભિઃ કર્ણો ન ચૈનં સમપીડયત્॥ 8-15-44 (55616)
સ હન્યમાનઃ સમરે કૃતાસ્ત્રેણ બલીયસા।
પ્રાદ્રવત્સહસા રાજન્નકુલો વ્યાકુલેન્દ્રિયઃ॥ 8-15-45 (55617)
તમભિદ્રુત્ય રાધેયઃ પ્રહસન્વૈ પુનઃપુનઃ।
સજ્યમસ્ય ધનુઃ કણ્ઠે વ્યવાસૃજત ભારત॥ 8-15-46 (55618)
તતઃ સ શુશુભે રાજન્કણ્ઠાસક્તમહાધનુઃ।
પરિવેષમનુપ્રાપ્તો યથા સ્યાદ્વ્યોમ્નિ ચન્દ્રમાઃ॥ 8-15-47 (55619)
યથૈવ ચાસિતો મેઘઃ શક્રચાપેન શોભિતઃ।
`અશોભત મહારાજ પાણ્ડુપુત્રસ્તથા રણે'॥ 8-15-48 (55620)
તમબ્રવીત્તતઃ કર્ણો વ્યર્થં વ્યાહૃતવાનસિ।
વદેદાનીં પુનર્હૃષ્ટો વધ્યમાનઃ પુનઃપુનઃ॥ 8-15-49 (55621)
મા યોત્સીઃ કુરુભિઃ સાર્ધં બલવદ્ભિશ્ચ પાણ્ડવ।
સદૃશૈસ્તાત યુધ્યસ્વ વ્રીડાં મા કુરુ પાણ્ડવ॥ 8-15-50 (55622)
ગૃહં વા ગચ્છ માદ્રેય યત્ર વા કૃષ્ણફલ્ગુનૌ।
એવમુક્ત્વા મહારાજ વિસસર્જ સ તં તદા॥ 8-15-51 (55623)
વધપ્રાપ્તં તુ તં શૂરો નાહનદ્વર્મવિત્તદા।
સ્મૃત્વા કુન્ત્યા વચો રાજંસ્તત એનં વ્યસર્જયત્॥ 8-15-52 (55624)
વિસૃષ્ટઃ પાણ્ડવો રાજન્સૂતપુત્રેણ ધન્વિના।
વ્રીડન્નિવ જગામાથ યુધિષ્ઠિરરથં પ્રતિ॥ 8-15-53 (55625)
આરુરોહ રથં ચાપિ સૂતપુત્રપ્રતાપિતઃ।
નિઃશ્વસન્દુઃખસન્તપ્તઃ કુમ્ભક્ષિપ્ત ઇવોરગઃ॥ 8-15-54 (55626)
તં વિજિત્યાથ કર્ણોઽપિ પાઞ્ચાલાંસ્ત્વરિતો યયૌ।
રથેનાતિપતાકેન ચન્દ્રવર્ણહયેન ચ॥ 8-15-55 (55627)
તત્રાક્રન્દો મહાનાસીત્પાણ્ડવાનાં વિશામ્પતે।
દૃષ્ટ્વા સેનાપતિં યાન્તં પાઞ્ચાલાનાં રથવ્રજાન્॥ 8-15-56 (55628)
તત્રાકરોન્મહારાજ કદનં સૂતનન્દનઃ।
મધ્યં પ્રાપ્તે દિનકરે ચક્રવદ્વિચરન્પ્રભુઃ॥ 8-15-57 (55629)
ભગ્નચક્રૈ રથૈઃ કૈશ્ચિચ્છિન્નધ્યવજપતાકિભિઃ।
હતાશ્વૈર્હતસૂતૈશ્ચ ભગ્નાક્ષૈશ્ચૈવ મારિષ।
હિયમાણાનપશ્યામ પાઞ્ચાલાનાં રથવ્રજાન્॥ 8-15-58 (55630)
તત્રતત્ર ચ સમ્ભ્રાન્તા વિચેરુરથ કુઞ્જરાઃ।
દાવાગ્ન્યભિપરીતાઙ્ગા યથૈવ સ્યુર્મહાવને॥ 8-15-59 (55631)
ભિન્નકુમ્ભાઃ સરુધિરાશ્છિન્નહસ્તાશ્ચ વારણાઃ।
છિન્નગાત્રાવરાશ્ચૈવ ચ્છિન્નવાલધયોઽપરે।
છિન્નાભ્રાણીવ સમ્પેતુર્હન્યમાના મહાત્મના॥ 8-15-60 (55632)
અપરે ત્રાસિતા નાગા નારાચશરતોમરૈઃ।
તમેવાભિમુખં જગ્મુઃ શલભા ઇવ પાવકમ્॥ 8-15-61 (55633)
અપરે નિષ્ટનન્તશ્ચ વ્યદૃશ્યન્ત મહાદ્વિપાઃ।
ક્ષરન્તઃ શોણિતં ગાત્રૈર્નગા ઇવ જલસ્રવાઃ॥ 8-15-62 (55634)
ઉરશ્છદૈર્વિયુક્તાંશ્ચ વાલબન્ધૈશ્ચ વાજિનઃ।
રાજતૈશ્ચ તથા કાંસ્યૈઃ સૌવર્ણૈશ્ચૈવ ભૂષણૈઃ॥ 8-15-63 (55635)
હીનાંશ્ચાભરણૈશ્ચૈવ ખલીનૈશ્ચ વિવર્જિતાન્।
ચામરૈશ્ચ કુથાભિશ્ચ તૂણીરૈઃ પતિતૈરપિ॥ 8-15-64 (55636)
નિહતૈઃ સાદિભિશ્ચૈવ શૂરૈરાહવશોભિતૈઃ।
અપશ્યામ રણે તત્ર ભ્રામ્યમાણાન્હયોત્તમાન્॥ 8-15-65 (55637)
પ્રાસૈઃ ખઙ્ગૈશ્ચ રહિતાનૃષ્ટિભિશ્ચાપિ ભારત।
હયસાદીનપશ્યામ કઞ્ચુકોષ્ણીષધારિણઃ॥ 8-15-66 (55638)
નિહતાન્વધ્યમાનાંશ્ચ વેપમાનાંશ્ચ ભારત।
નાગાઙ્ગાવયવૈર્હીનાંસ્તત્રતત્રૈવ ભારત॥ 8-15-67 (55639)
રથાન્હેમપરિષ્કારાન્સંયુક્તાઞ્જવનૈર્હયૈઃ।
ભ્રામ્યમાણાનપશ્યામ હતેષુ રથિષુ દ્રુતમ્॥ 8-15-68 (55640)
ભગ્નાક્ષકૂબરાન્કાંશ્ચિદ્ભગ્નચક્રાંશ્ચ ભારત।
વિપતાકધ્વજાંશ્ચાન્યાઞ્છિન્નેષાદણ્ડબન્ધુરાન્॥ 8-15-69 (55641)
વિહીનાન્રથિનસ્તત્ર ધાવમાનાંસ્તતસ્તતઃ।
સૂતપુત્રશરૈસ્તીક્ષ્ણૈર્હન્યમાનાન્વિશામ્પતે॥ 8-15-70 (55642)
વિશસ્ત્રાંશ્ચ તથૈવાન્યાન્સશસ્ત્રાંશ્ચ હતાન્બહૂન્।
તારકાજાલસઞ્છન્નાન્વરઘણ્ટાવિશોભિતાન્॥ 8-15-71 (55643)
નાનાવર્ણવિચિત્રાભિઃ પતાકાભિરલઙ્કૃતાન્।
વારમઆનનુપશ્યામ ધાવમાનાન્સમન્તતઃ॥ 8-15-72 (55644)
શિરાંસિ બાહૂનૂરૂંશ્ચ ચ્છિન્નાનન્યાંસ્તથૈવ ચ।
કર્ણચાપચ્યુતૈર્બાણૈરપશ્યામ સમન્તતઃ॥ 8-15-73 (55645)
મહાન્વ્યતિકરો રૌદ્રો યોધાનામન્વપદ્યત।
કર્ણસાયકનુન્નાનાં યુધ્યતાં ચ શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-15-74 (55646)
તે વધ્યમાનાઃ સમરે સૂતપુત્રેણ સૃઞ્જયાઃ।
તમેવાભિમુખં યાન્તિ પતઙ્ગા ઇવ પાવકમ્॥ 8-15-75 (55647)
તં દહન્તમનીકાનિ તત્રતત્ર મહારથમ્।
ક્ષત્રિયા વર્જયામાસુર્યુગાન્તાગ્નિમિવોલ્બણમ્॥ 8-15-76 (55648)
હતશેષાસ્તુ યે વીરાઃ પાઞ્ચાલાનાં મહારથાઃ।
તાન્પ્રભગ્રાન્દુતાન્વીરઃ પૃષ્ઠો વિકિર઼ઞ્છરૈઃ।
અભ્યધાવત તેજસ્વી વિશીર્ણવચનધ્વજાન્॥ 8-15-77 (55649)
તાપયામાસ તાન્બાણૈઃ સૂતપુત્રો મહાબલઃ।
મધ્યન્દિનમનુપ્રાપ્તો ભૂતાનીવ તમોનુદઃ॥ ॥ 8-15-78 (55650)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે પઞ્ચદશોઽધ્યાયઃ॥ 15 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.16. અધ્યાયઃ 016
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
યુયુત્સૂલૂકયોર્યુદ્ધમ્॥ 1 ॥ શકુનિસુતસોમયોર્યુદ્ધમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-16-0 (55651)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-16-0x (4864)
યુયુત્સં તવ પુત્રસ્ય દ્રાવયન્તં બલં મહત્।
ઉલૂકો ન્યપતત્તૂર્ણં તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ ચાબ્રવીત્॥ 8-16-1 (55652)
યુયુત્સુશ્ચ તતો રાજઞ્શિતધારેણ પત્રિણા।
ઉલૂકં તાડયામાસ વજ્રેણેવ મહાબલમ્॥ 8-16-2 (55653)
ઉલૂકસ્તુ તતઃ ક્રુદ્ધસ્તવ પુત્રસ્ય સંયુગે।
ક્ષુરપ્રેણ ધનુશ્છિત્ત્વા તાડયામાસ કર્ણિના॥ 8-16-3 (55654)
તદપાસ્ય ધનુશ્છિન્નં યુયુત્સર્વેગવત્તરમ્।
અન્યદાદત્ત સુમહચ્ચાપં સંરક્તલોચનઃ॥ 8-16-4 (55655)
શાકુનિં તુ તતઃ ષષ્ટ્યા વિવ્યાધ ભરતર્ષભ।
સારથિં ત્રિભિરાનર્ચ્છત્તં ચ ભૂયો વ્યવિધ્યત॥ 8-16-5 (55656)
ઉલૂકસ્તં તુ વિંશત્યા વિદ્વ્વા સ્વર્ણવિભૂષિતૈઃ।
અથાસ્ય સમરે ક્રુદ્ધો ધ્વજં ચિચ્છેદ કાઞ્ચનમ્॥ 8-16-6 (55657)
સ ચ્છિન્નયષ્ટિઃ સુમહાઞ્શીર્યમાણો મહાધ્વજઃ।
પપાત પ્રમુખે રાજન્યુયુત્સોઃ કાઞ્ચનધ્વજઃ॥ 8-16-7 (55658)
ધ્વજમુન્મથિતં દૃષ્ટ્વા યુયુત્સુઃ ક્રોધમૂર્ચ્છિતઃ।
ઉલૂકં પઞ્ચભિર્બાણૈરાજઘાન સ્તનાન્તરે॥ 8-16-8 (55659)
ઉલૂકસ્તસ્ય સમરે તૈલધૌતેન મારિષ।
શિરશ્ચિચ્છેદ ભલ્લેન યન્તુર્ભરતસત્તમ॥ 8-16-9 (55660)
તચ્છિન્નમપતદ્ભૂમૌ યુયુત્સોઃ સારથેસ્તદા।
તારારૂપં યથા ચિત્રં નિપપાત મહીતલે॥ 8-16-10 (55661)
જઘાન ચતુરોઽશ્વાંશ્ચ તં ચ વિવ્યાધ પઞ્ચભિઃ।
સોઽતિવિદ્વો બલવતા પ્રત્યપાયાદ્રથાન્તરમ્॥ 8-16-11 (55662)
તં નિર્જિત્ય રણે રાજન્નુલૂકસ્ત્વરિતો યયૌ।
પાઞ્ચાલાન્સૃઞ્જયાંશ્ચૈવ વિનિઘ્નન્નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-16-12 (55663)
શતાનીકં મહારાજ શ્રુતકર્મા સુતસ્તવ।
વ્યશ્વસૂતરથં ચક્રે નિમેષાર્ધાદસમ્ભ્રમઃ॥ 8-16-13 (55664)
હતાશ્વે તુ રથે તિષ્ઠઞ્શતાનીકો મહારથઃ।
ગદાં ચિક્ષેપ સઙ્ક્રુદ્ધસ્તવ પુત્રસ્ય મારિષ॥ 8-16-14 (55665)
સા કૃત્વા સ્યન્દનં ભસ્મ હયાંશ્ચૈવ સસારથીન્।
પપાત ધરણીં તૂર્ણં દારયન્તીવ ભારત॥ 8-16-15 (55666)
તાવુભૌ વિરથૌ વીરૌ કુરૂણાં કીર્તિવર્ધનૌ।
વ્યપાક્રમેતાં યુદ્વાત્તુ પ્રેક્ષમાણૌ પરસ્પરમ્॥ 8-16-16 (55667)
પુત્રસ્તુ તવ સમ્ભ્રાન્તો વિવિંશો રથમારુહત્।
શતાનીકોઽપિ ત્વરિતઃ પ્રતિવિન્ધ્યરથં ગતઃ॥ 8-16-17 (55668)
સુતમોમં તુ શકુનિર્વિદ્વ્વા તુ નિશિતૈઃ શરૈઃ।
નાકમ્પયત સઙ્ક્રુદ્વો વાર્યોઘ ઇવ પર્વતમ્॥ 8-16-18 (55669)
સુતસોમસ્તુ તં દૃષ્ટ્વા પિતુરત્યન્તવૈરિણમ્।
શરૈરનેકસાહસ્રૈશ્છાદયામાસ ભારત॥ 8-16-19 (55670)
તાઞ્શરાઞ્શકુનિસ્તૂર્ણં ચિચ્છેદાન્યૈઃ પતત્રિભિઃ।
લઘ્વસ્ત્રશ્ચિત્રયોધી ચ જિતકાશી ચ સંયુગે॥ 8-16-20 (55671)
નિવાર્ય સમરે ચાપિ શરાંસ્તાન્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
આજઘાન સુસઙ્ક્રુદ્ધઃ સુતસોમં ત્રિભિઃ શરૈઃ॥ 8-16-21 (55672)
`નાકમ્પયત સઙ્ક્રુદ્ધો વાર્યોઘ ઇવ પર્વતમ્'।
તસ્યાશ્વાન્કેતનં સૂતં તિલશો વ્યધમચ્છરૈઃ।
શ્યાલસ્તવ મહારાજ તત ઉચ્ચુક્રુશુર્જનાઃ॥ 8-16-22 (55673)
હતાશ્વો વિરથશ્ચૈવ છિન્નકેતુશ્ચ મારિષ।
ધન્વી ધનુર્વરં ગૃહ્ય રથાદ્ભૂમાવતિષ્ઠત॥ 8-16-23 (55674)
વ્યસૃજત્સાયકાંશ્ચૈવ સ્વર્ણપુઙ્ખાઞ્શિલાશિતાન્।
છાદયામાસુરથ તે તવ શ્યાલસ્ય તં રથમ્।
શળભાનામિવ વ્રાતાઃ શરવ્રાતા મહારથમ્॥ 8-16-24 (55675)
સઞ્છાદ્યમાનોઽપિ દૃઢં વિવ્યથે નૈવ સૌબલઃ।
પ્રમમાથ શરાંસ્તસ્ય શરવ્રાતૈર્મહાયશાઃ॥ 8-16-25 (55676)
તત્રાતુષ્યન્ત યોધાશ્ચ સિદ્વાશ્ચાપિ દિવિ સ્થિતાઃ।
સુતસોમસ્ય તત્કર્મ દૃષ્ટ્વાઽશ્રદ્વેયમદ્ભુતમ્।
રથસ્થં શકુનિં યત્તુ પદાતિઃ સમયોધયત્॥ 8-16-26 (55677)
તસ્ય તીક્ષ્ણૈર્મહાવેગૈર્ભલ્લૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
વ્યહનત્કારામુકં રાજંસ્તૂણીરાંશ્ચૈવ સર્વશઃ॥ 8-16-27 (55678)
સ ચ્છિન્નધન્વા વિરથઃ ખઙ્ગમુદ્યમ્ય ચાનદત્।
વૈદૂર્યોત્પલવર્ણાભં દન્તિદન્તમયત્સરુમ્॥ 8-16-28 (55679)
ભ્રામ્યમાણં તતસ્તં તુ વિમલામ્બરવર્ચસમ્।
કાલદણ્ડોપમં મેને સુતસોમસ્ય ધીમતઃ॥ 8-16-29 (55680)
સોઽચરત્સહસા ખઙ્ગી મણ્ડલાનિ સહસ્રશઃ।
ચતુર્દશ મહારાજ શિક્ષાબલસમન્વિતઃ॥ 8-16-30 (55681)
ભ્રાન્તમુદ્ધાન્તમાવિદ્ધમાપ્લુતં વિપ્લુતં સૃતમ્।
સમ્પાતસમુદીર્ણે ચ દર્શયામાસ સંયુગે॥ 8-16-31 (55682)
સૌબલસ્તુ તતસ્તસ્ય શરાંશ્ચિક્ષેપ વીર્યવાન્।
તાનાપતત એવાશુ ચિચ્છેદ પરમાસિના॥ 8-16-32 (55683)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ સૌબલઃ પરવીરહા।
પ્રાહિણોત્સુતસોમાય શરાનાશીવિષોપમાન્॥ 8-16-33 (55684)
ચિચ્છેદ તાંસ્તુ ખઙ્ગેન શિક્ષયા ચ બલેન ચ।
દર્શયઁલ્લાઘવં યુદ્ધે તાર્ક્ષ્યતુલ્યપરાક્રમઃ॥ 8-16-34 (55685)
તસ્ય સઞ્ચરતો રાજન્મણ્ડલાવર્તને તદા।
ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન ખઙ્ગં ચિચ્છેદ સુપ્રભમ્॥ 8-16-35 (55686)
સ ચ્છિન્નઃ સહસા ભૂમૌ નિપપાત મહાનસિઃ।
અધર્મસ્ય સ્થિતં હસ્તે સુત્સરોસ્તત્ર ભારત॥ 8-16-36 (55687)
છિન્નમાજ્ઞાય નિસ્ત્રિંશમવપ્લુત્ય પદાનિ ષટ્।
પ્રાવિધ્યત તતઃ શેષં સુતસોમો મહારથઃ॥ 8-16-37 (55688)
તચ્છિત્ત્વા સગુણં ચાપં રણે તસ્ય મહાત્મનઃ।
પપાત ધરણીં તૂર્ણં સ્વર્ણવજ્રવિભૂષિતમ્॥ 8-16-38 (55689)
સુતસોમસ્તતોઽગચ્છચ્છ્રુતકીર્તેર્મહારથમ્।
સૌબલોઽપિ ધનુર્ગૃહ્ય ઘોરમન્યત્સુદુર્જયમ્॥ 8-16-39 (55690)
અભ્યયાત્પાણ્ડવાનીકં નિઘ્નઞ્શત્રુગણાન્બહૂન્।
તત્ર નાદો મહાનાસીત્પાણ્ડવાનાં વિશામ્પતે॥ 8-16-40 (55691)
સૌબલં સમરે દૃષ્ટ્વા વિચરન્તમભીતવત્।
તાન્યનીકાનિ દૃપ્તાનિ શસ્ત્રવન્તિ મહાન્તિ ચ।
દ્રાવ્યમાણાન્યદૃશ્યન્ત સૌબલેન મહાત્મના॥ 8-16-41 (55692)
યથા દૈત્યચમૂં રાજન્દેવરાજો મમર્દ હ।
તથૈવ પાણ઼્વીં સેનાં સૌબલેયો વ્યનાશયત્॥ ॥ 8-16-42 (55693)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે ષોડશોઽધ્યાયઃ॥ 16 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.17. અધ્યાયઃ 017
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કૃપકૃતવર્મક્ષ્યાં ધૃષ્ટદ્યુમ્નશિખણ્ડિનોઃ પરાજયઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-17-0 (55694)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-17-0x (4865)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં કૃપો રાજન્વારયામાસ સંયુગે।
યથા દૃષ્ટ્વા વને સિંહં શરભો વારયેદ્યુધિ॥ 8-17-1 (55695)
નિરુદ્વઃ પાર્ષતસ્તેન ગૌતમેન બલીયસા।
પદાત્પદં વિચલિતું નાશકત્તત્ર ભારત॥ 8-17-2 (55696)
ગૌતમસ્ય રથં દૃષ્ટ્વા ધૃષ્ટદ્યુમ્નરથં પ્રતિ।
વિત્રેસુઃ સર્વભૂતાનિ ક્ષયં પ્રાપ્તં ચ મેનિરે॥ 8-17-3 (55697)
તદા જલ્પન્તિ પાણ્ડૂનાં રથિનઃ સાદિનસ્તથા।
દ્રોણસ્ય નિધનાન્નૂનં સઙ્ક્રુદ્વો દ્વિપદાં વરઃ॥ 8-17-4 (55698)
શારદ્વતો મહાતેજા દિવ્યાસ્ત્રવિદુદારધીઃ।
અપિ સ્વસ્તિ ભવેદદ્ય ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય ગૌતમાત્॥ 8-17-5 (55699)
અપીયં વાહિની કૃત્સ્ના મુચ્યેત મહતો ભયાત્।
અપ્યયં બ્રાહ્મણઃ સર્વાન્ન નો હન્યાત્સમાગતાન્॥ 8-17-6 (55700)
યાદૃશં દૃશ્યતે રૂપમન્તકપ્રતિમં રણે।
ગમિષ્યત્યદ્ય પદવીં ભારદ્વાજસ્ય ગૌતમઃ॥ 8-17-7 (55701)
આચાર્યઃ ક્ષિપ્રહસ્તશ્ચ વિજયી ચ સદા યુધિ।
અસ્ત્રવાન્વીર્યસમ્પન્નઃ ક્રોધેન ચ સમન્વિતઃ॥ 8-17-8 (55702)
પાર્ષતશ્ચ મહાયુદ્વે વિમુખોઽદ્યાભિલક્ષ્યતે।
ઇત્યેવં વિવિધા વાચસ્તાવકાનાં પરૈઃ સહ।
વ્યશ્રૂયન્ત મહારાજ તયોસ્તત્ર સમાગમે॥ 8-17-9 (55703)
વિનિઃશ્વસ્ય તતઃ ક્રોધાત્કૃપઃ શારદ્વતો નૃપ।
પાર્ષતં ચાર્દયામાસ નિશ્ચેષ્ટં સર્વમર્મસુ॥ 8-17-10 (55704)
સ હન્યમાનઃ સમરે ગૌતમેન મહાત્મના।
કર્તવ્યં ન સ્મ જાનાતિ મોહેન મહતા વૃતઃ॥ 8-17-11 (55705)
તમબ્રવીત્તતો યન્તા કઞ્ચિત્ક્ષેમં તુ પાર્ષત।
ઈદૃશં વ્યસનં યુદ્ધે ન તે દૃષ્ટં મયા ક્વચિત્॥ 8-17-12 (55706)
દૈવયોગાત્તુ તે બાણા નાપતન્મર્મભેદિનઃ।
પ્રેષિતા દ્વિજમુખ્યેન મર્માણ્યુદ્દિશ્ય સર્વતઃ॥ 8-17-13 (55707)
વ્યાવર્તયે રથં તૂર્ણં નદીવેગમિવાર્ણવાત્।
અવધ્યં બ્રાહ્મણં મન્યે યેન તે વિક્રમો હતઃ॥ 8-17-14 (55708)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તતો રાજઞ્શનકૈરબ્રવીદ્વચઃ।
મુહ્યતે મે મનસ્તાત ગાત્રસ્વેદશ્ચ જાયતે॥ 8-17-15 (55709)
વેપથુશ્ચ શરીરે મે રોમહર્ષશ્ચ સારથે।
વર્જયન્બ્રાહ્મણં યુદ્ધે શનૈર્યાહિ યતોઽર્જુનઃ॥ 8-17-16 (55710)
અર્જુનં ભીમસેનં વા સમરે પ્રાપ્ય સારથે।
ક્ષેમમદ્ય ભવેન્મહ્યમિતિ મે નૈષ્ઠિકી મતિઃ॥ 8-17-17 (55711)
તતઃ પ્રાયાન્મહારાજ સારથિસ્ત્વરયન્હયાન્।
યતો ભીમો મહેષ્વાસો યુયુધે તવ સૈનિકૈઃ॥ 8-17-18 (55712)
પ્રદ્રુતં ચ રથં દૃષ્ટ્વા ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય મારિષ।
કિરઞ્શરશતાન્યેવ ગૌતમોઽનુયયૌ તદા॥ 8-17-19 (55713)
શઙ્ખં ચ પૂરયામાસ મુહુર્મુહુરરિન્દમઃ।
પાર્ષતં ત્રાસયામાસ મહેન્દ્રો નમુચિં યથા॥ 8-17-20 (55714)
શિખણ્ડિનં તુ સમરે ભીષ્મમૃત્યું દુરાસદમ્।
હાર્દિક્યો વારયામાસ સ્મયન્નિવ મુહુર્મુહુઃ॥ 8-17-21 (55715)
શિખણ્ડી તુ સમાસાદ્ય હૃદિકાનાં મહારથમ્।
પઞ્ચભિર્નિશિતૈર્ભલ્લૈર્જત્રુદેશે સમાહનત્॥ 8-17-22 (55716)
કૃતવર્મા તુ સઙ્ક્રદ્ધો ભિત્ત્વા ષષ્ટ્યા પતત્રિભિઃ।
ધનુરેકેન ચિચ્છેદ હસન્રાજન્મહારથઃ॥ 8-17-23 (55717)
અથાન્યદ્વનુરાદાય દ્રુપદસ્યાત્મજો બલી।
તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ સઙ્ક્રુદ્ધો હાર્દિક્યં પ્રત્યભાષત॥ 8-17-24 (55718)
તતોઽસ્ય નવતિં બાણાન્રુક્મપુઙ્ખાન્સુતેજનાન્।
પ્રેષયામાસ રાજેન્દ્ર તેઽસ્યાભ્રશ્યન્ત વર્મણઃ॥ 8-17-25 (55719)
વિતથાંસ્તાન્સમાલક્ષ્ય પતિતાંશ્ચ મહીતલે।
ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન કાર્મુકં ચિચ્છિદે ભૃશમ્॥ 8-17-26 (55720)
અથૈનં છિન્નધન્વાનં ભગ્નશૃઙ્ગમિવર્ષભમ્।
અશીત્યા માર્ગણૈઃ ક્રુદ્ધો બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયત્॥ 8-17-27 (55721)
કૃતવર્મા તુ સઙ્ક્રુદ્ધો માર્ગણૈઃ ક્ષતવિક્ષતઃ।
વવામ રુધિરં ગાત્રૈઃ કુમ્ભવક્રાદિવોદકમ્॥ 8-17-28 (55722)
રુધિરેણ પરિક્લિન્નઃ કૃતવર્મા ત્વરાજત।
વર્ષેણ ક્લેદિતો રાજન્યથા ગૈરિકપર્વતઃ॥ 8-17-29 (55723)
અથાન્યદ્વનુરાદાય સમાર્ગણગુણં પ્રભુઃ।
શિખણ્ડિનં બાણગણૈઃ સ્કન્ધદેશે વ્યતાડયત્॥ 8-17-30 (55724)
સ્કન્ધદેશસ્થિતૈર્બાણૈઃ શિખણ્ડી તુ વ્યરાજત।
શાખાપ્રશાખાવિપુલઃ સુમહાન્પાદપો યથા॥ 8-17-31 (55725)
તાવન્યોન્યં ભૃશં વિદ્વ્વા રુધિરેણ સમુક્ષિતૌ।
`પોપ્લુયમાનૌ હિ યથા મહાન્તૌ શોણિતહદે।
તદ્વદ્વિરેજતુર્વીરૌ શોણિતેન પરિપ્લુતૌ॥ 8-17-32 (55726)
યથા ચ કિંશુકૌ ફુલ્લૌ પુષ્પમાસે સમાગતે।
રુધિરોક્ષિતસર્વાઙ્ગૌ રક્તચન્દનરૂષિતૌ।
ભુજગાવિવ સઙ્ક્રુદ્ધૌ રેજતુસ્તૌ નરોત્તમૌ॥ 8-17-33 (55727)
તાવુભૌ શરવનુન્નાઙ્ગૌ પરસ્પરશરક્ષતૌ'।
અન્યોન્યશૃઙ્ગાભિહતૌ રેજતુર્વૃષભાવિવ॥ 8-17-34 (55728)
અન્યોન્યસ્ય વધે યત્નં કુર્વાણૌ તૌ મહારથૌ।
રથાભ્યાં ચેરતુસ્તત્ર મણ્ડલાનિ સહસ્રશઃ॥ 8-17-35 (55729)
કૃતવર્મા મહારાજ પાર્ષતં નિશિતૈઃ શરૈઃ।
રણે વિવ્યાધ સપ્તત્યા સ્વર્ણપુઙ્ગૈઃ શિલાશિતૈઃ॥ 8-17-36 (55730)
તતોઽસ્ય સમરે બાણં ભોજઃ પ્રહરતાં વરઃ।
જીવિતાન્તકરં ઘોરં વ્યસૃજત્ત્વરયાઽન્વિતઃ॥ 8-17-37 (55731)
સ તેનાભિહતો રાજન્મૂર્ચ્છામાશુ સમાવિશત્।
ધ્વજયષ્ટિં ચ સહસા શિશ્રિયે કશ્મલાવૃતઃ॥ 8-17-38 (55732)
અપોવાહ રણાત્તૂર્ણં સારથી રથિનાં વરમ્।
હાર્દિક્યશરસન્તપ્તં નિઃશ્વસન્તં પુનઃપુનઃ॥ 8-17-39 (55733)
પરાજિતે તતઃ શૂરે દ્રુપદસ્યાત્મજે પ્રભો।
વ્યદ્રવત્પાણ્ડવી સેના વ્યધમાના સમન્તતઃ॥ ॥ 8-17-40 (55734)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે સપ્તદશોઽધ્યાયઃ॥ 17 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.18. અધ્યાયઃ 018
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેન સંશપ્તકપરાજયઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-18-0 (55735)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-18-0x (4866)
શ્વેતાશ્વોઽપિ મહારાજ વ્યધમત્તાવકં બલમ્।
યથા વાયુઃ સમાસાદ્ય તૂલરાશિં સમન્તતઃ॥ 8-18-1 (55736)
પ્રત્યુદ્યયુસ્ત્રિગર્તાસ્તં શિબયઃ કૌરવૈઃ સહ।
વસાતયોઽથ સાલ્વાશ્ચ ગોપાલાશ્ચ યશસ્વિનઃ॥ 8-18-2 (55737)
સત્યદેવઃ સત્યકીર્તિર્મિત્રદેવઃ શ્રુતઞ્જયઃ।
સૌશ્રુતિશ્ચન્દ્રદેવશ્ચ મિત્રવર્મા ચ ભારત॥ 8-18-3 (55738)
ત્રિગર્તરાજઃ સમરે ભ્રાતૃભિઃ પરિવારિતઃ।
પુત્રૈશ્ચૈવ મહેષ્વાસૈર્નાનાશસ્ત્રવિશારદૈઃ॥ 8-18-4 (55739)
વ્યસૃજન્ત શસ્ત્રાતાન્કિરન્તોઽર્જુનમાહવે।
અભ્યવર્તન્ત સહસા વાર્યોઘા ઇવ સાગરમ્॥ 8-18-5 (55740)
તે ત્વર્જુનં સમાસાદ્ય યોધાઃ શતસહસ્રશઃ।
અગચ્છન્વિલયં સર્વે તાર્ક્ષ્યં દૃષ્ટ્વેવ પન્નગાઃ॥ 8-18-6 (55741)
તે હન્યમાનાઃ સમરે ન જહુઃ પાણ્ડવં રણે।
હન્યમાના મહારાજ શલભા ઇવ પાવકમ્॥ 8-18-7 (55742)
સત્યદેવસ્ત્રિભિર્બાણૈર્વિવ્યાધ યુધિ પાણ્ડવમ્।
મિત્રદેવસ્ત્રિષષ્ટ્યા તુ ચન્દ્રદેવસ્તુ સપ્તભિઃ॥ 8-18-8 (55743)
મિત્રવર્મા ત્રિસપ્તત્યા સૌશ્રુતિશ્ચાપિ સપ્તભિઃ।
શ્રુતંજયસ્તુ વિંશત્યા સુશર્મા નવભિઃ શરૈઃ॥ 8-18-9 (55744)
સ વિદ્વો બહુભિઃ સઙ્ખ્યે પ્રતિવિવ્યાધ તાન્નૃપાન્।
સૌશ્રુતિં સપ્તભિર્વિદ્વ્વા ચન્દ્રદેવં ત્રિભિઃ શરૈઃ॥ 8-18-10 (55745)
શ્રુતંજયં ચ વિંશત્યા ચન્દ્રદેવં તથાઽષ્ટભિઃ।
મિત્રદેવં શતેનૈવ સત્યદેવં ત્રિભિઃ શરૈઃ॥ 8-18-11 (55746)
નવભિર્મિત્રવર્માણં સુશર્માણં તથાઽષ્ટભિઃ।
શ્રુતઞ્જયં ચ રાજાનં હત્વા તત્ર શિલાશિતૈઃ॥ 8-18-12 (55747)
સૌશ્રુતેઃ સશિરસ્ત્રાણં શિરઃ કાયાદપાહરત્।
ત્વરિતશ્ચન્દ્રદેવં ચ શરૈર્નિન્યે યમક્ષયમ્॥ 8-18-13 (55748)
તથેતરાન્મહારાજ યતમાનાન્મહારથાન્।
પઞ્ચભિઃ પઞ્ચભિર્બાણૈરેકૈકં પ્રત્યવારયત્॥ 8-18-14 (55749)
સત્યદેવસ્તુ સઙ્ક્રુદ્વસ્તોમરં વ્યસૃજન્મહત્।
સમુદ્દિશ્ય રણે કૃષ્ણં સિંહનાદં નનાદ ચ॥ 8-18-15 (55750)
સ નિર્ભિદ્ય ભુજં સવ્યં માધવસ્ય મહાત્મનઃ।
અયસ્મયઃ સ્વર્ણદણ્ડો જગામ ધરણીં તદા॥ 8-18-16 (55751)
માધવસ્ય તુ વિદ્ધસ્ય તોમરેણ મહારણે।
પ્રતોદઃ પ્રાપતદ્વસ્તાદ્રશ્મયશ્ચ વિશામ્પતે॥ 8-18-17 (55752)
વાસુદેવં વિભિન્નાઙ્ગં દૃષ્ટ્વા પાર્થો ધનઞ્જયઃ।
ક્રોધમાહારયત્તીવ્રં કૃષ્ણં ચેદમુવાચ હ॥ 8-18-18 (55753)
પ્રાપયાશ્વાન્મહાબાહો સત્યદેવં પ્રતિ પ્રભો।
યાવદેનં શરૈસ્તીક્ષ્ણૈર્નયામિ યમસાદનમ્॥ 8-18-19 (55754)
પ્રતોદં ગૃહ્ય સોઽન્યત્તુ રશ્મીન્સઙ્ગૃહ્ય ચ દ્રુતમ્।
વાહયામાસ તાનશ્વાન્સત્યદેવરથં પ્રતિ॥ 8-18-20 (55755)
વિષ્વક્સેનં સુનિર્વિદ્વં દૃષ્ટ્વા પાર્થો ધનઞ્જયઃ।
સત્યદેવં શરૈસ્તીક્ષ્ણૈર્વારયિત્વા મહારથઃ॥ 8-18-21 (55756)
તતઃ સુનિશિતૈર્ભલ્લૈ રાજ્ઞસ્તસ્ય મહચ્છિરઃ।
કુમ્ડલોપચિતં કાયાચ્ચકર્ત પૃતનાન્તરે॥ 8-18-22 (55757)
તન્નિકૃત્ય શિતૈર્બાણૈર્ભિત્રવર્માણમાક્ષિપત્।
વત્સદન્તેન તીક્ષ્ણેન સારથિં ચાસ્ય મારિષ॥ 8-18-23 (55758)
તતઃ શરશતૈર્ભૂયઃ સંશપ્તકગણાન્બલી।
પાતયામાસ સઙ્ક્રુદ્વઃ શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-18-24 (55759)
તતો રજતપુઙ્ખેન રાજઞ્શીર્ષં મહાત્મનઃ।
મિત્રદેવસ્ય ચિચ્છેદ ક્ષુરપ્રેણ મહારથઃ।
સુશર્માણં સુસઙ્ક્રુદ્ધો જત્રુદેશે સમાહનત્॥ 8-18-25 (55760)
તતઃ સંશપ્તકાઃ સર્વે પરિવાર્ય ધનઞ્જયમ્।
શસ્ત્રૌઘૈર્મમૃદુઃ ક્રુદ્વા નાદયન્તો દિશો દશ॥ 8-18-26 (55761)
અભ્યર્દિતસ્તુ તજ્જિષ્ણુઃ શક્રતુલ્યપરાક્રમઃ।
ઐન્દ્રમસ્ત્રમમેયાત્મા પ્રાદુશ્ચક્રે મહારથઃ॥ 8-18-27 (55762)
તતઃ શરસહસ્રાણિ પ્રાદુરાસન્વિશામ્પતે।
`કાર્મુકાત્પાણ્ડુપુત્રસ્ય પાર્થસ્યામિતતેજસઃ'॥ 8-18-28 (55763)
તતસ્તુ ચ્છિદ્યમાનાનાં ધ્વજાનાં ધનુષાં તથા।
રથાનાં સપતાકાનાં તૂણીરાણાં યુગૈઃ સહ॥ 8-18-29 (55764)
અક્ષાણામથ ચક્રાણાં યોક્ત્રાણાં રશ્મિભિઃ સહ।
કૂબરાણાં વરૂથાનાં પૃષત્કાનાં ચ સંયુગે॥ 8-18-30 (55765)
અશ્વાનાં પતતાં ચાપિ પ્રાસાનામૃષ્ટિભિઃ સહ।
ગદાનાં પરિઘાનાં ચ શક્તિતોમરપટ્ટસૈઃ॥ 8-18-31 (55766)
શતઘ્નીનાં સચક્રાણાં ભુજાનાં ચોરુભિઃ સહ।
કણ્ઠસૂત્રાઙ્ગદાનાં ચ કેયૂરાણાં ચ મારિષ॥ 8-18-32 (55767)
હારાણામથ નિષ્કાણાં તનુત્રાણાં ચ ભારત।
છત્રાણાં વ્યજનાનાં ચ શિરસાં કુમુટૈઃ સહ।
રાશયશ્ચાત્ર દૃશ્યન્તે પતિતાનાં મહીતલે॥ 8-18-33 (55768)
સકુણ્ડલાનિ સ્વક્ષીમિ પૂર્ણચન્દ્રનિભાનિ ચ।
શિરાંસ્યુર્વ્યામદૃશ્યન્ત તારાજાલમિવામ્બરે॥ 8-18-34 (55769)
સુસ્રગ્વીણિ સુવાસાંસિ ચન્દનેનોક્ષિતાનિ ચ।
શરીરાણિ વ્યદૃશ્યન્ત નિહતાનાં મહીતલે॥ 8-18-35 (55770)
રુદ્રસ્યાક્રીડસદૃશં ઘોરમાયોધનં તદા॥ 8-18-36 (55771)
નિહતૈ રાજપુત્રૈશ્ચ ક્ષત્રિયૈશ્ચ મહાબલૈઃ।
`અર્જુનેન મહારાજ તત્રતત્ર મહારણે'॥ 8-18-37 (55772)
હસ્તિભિઃ પતિતૈશ્ચૈવ તુરઙ્ગૈશ્ચાભવન્મહી।
અગમ્યરૂપા સમરે વિશીર્ણૈરિવ પર્વતૈઃ॥ 8-18-38 (55773)
નાસીદ્રથપથસ્તસ્ય પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ।
નિઘ્નતઃ શાત્રવાન્ભલ્લૈર્હસ્ત્યશ્વં ચાસ્યતો મહત્॥ 8-18-39 (55774)
સ્વાનુગા ઇવ સીદન્તિ રથચક્રાણિ મારિષ।
ચરતસ્તસ્ય સઙ્ગ્રામે તસ્મિંલ્લોહિતકર્દમે॥ 8-18-40 (55775)
સીદમાનાનિ ચક્રાણિ સમુહૂસ્તુરગા ભૃશમ્।
શ્રમેણ મહતા યુક્તા મનોમારુતરંહસઃ॥ 8-18-41 (55776)
વધ્યમાનં તુ તત્સૈન્યં પાણ્ડુપુત્રેણ ધન્વિના।
પ્રાયશો વિમુખં સર્વં નાવતિષ્ઠત ભારત॥ 8-18-42 (55777)
તાઞ્જિત્વા સમરે જિષ્ણુઃ સંશપ્તકગણાન્બહૂન્।
વિરરાજ તદા પાર્થો વિધૂમોઽગ્નિરિવ જ્વલન્॥ ॥ 8-18-43 (55778)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે અષ્ટાદશોઽધ્યાયઃ॥ 18 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.19. અધ્યાયઃ 019
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-19-0 (55779)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-19-0x (4867)
યુધિષ્ઠિરં મહારાજ વિસૃજન્તં શરાન્બહૂન્।
સ્વયં દુર્યોધનો રાજા પ્રત્યગૃહ્ણાદભીતવત્॥ 8-19-1 (55780)
તમાપતન્તં સહસા તવ પુત્રં મહારથમ્।
ધર્મરાજો દ્રુતં વિદ્ધ્વા તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ ચાબ્રવીત્॥ 8-19-2 (55781)
સ તુ તં પ્રતિવિવ્યાધ નવભિર્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
સારથિં ચાસ્ય ભલ્લેન ભૃશં ક્રુદ્ધોઽભ્યતાડયત્॥ 8-19-3 (55782)
તતો યુધિષ્ઠિરો રાજન્સ્વર્ણપુઙ્ખાઞ્શિલીમુખાન્।
દુર્યોધનાય ચિક્ષેપ ત્રયોદશ શિલાશિતાન્॥ 8-19-4 (55783)
ચતુર્ભિશ્ચતુરો વાહાંસ્તસ્ય હત્વા મહારથઃ।
પઞ્ચમેન શિરઃ કાયાત્સારથેશ્ચ સમાક્ષિપત્॥ 8-19-5 (55784)
ષષ્ઠેન તુ ધ્વજં રાજ્ઞઃ સપ્તમેન તુ કાર્મુકમ્।
અષ્ટમેન તથા ખઙ્ગં પાતયામાસ ભૂતલે।
પઞ્ચભિર્નૃપતિં ચાપિ ધર્મરાજોઽર્દયદ્ભૃશમ્॥ 8-19-6 (55785)
હતાશ્વાત્તુ રથાત્તસ્માદવપ્લુત્ય સુતસ્તવ।
ઉત્તમં વ્યસનં પ્રાપ્તો ભૂમાવેવાવતિષ્ઠત॥ 8-19-7 (55786)
તં તુ કૃચ્છ્રગતં દૃષ્ટ્વા કર્ણદ્રૌણિકૃપાદયઃ।
અભ્યવર્તન્ત સહસા પરીપ્સન્તો નરાધિપમ્॥ 8-19-8 (55787)
અથ પાણ્ડુસુતાઃ સર્વે પરિવાર્ય યુધિષ્ઠિરમ્।
અન્વયુઃ સમરે રાજંસ્તતો યુદ્ધમવર્તત॥ 8-19-9 (55788)
તતસ્તૂર્યસહસ્રાણિ પ્રાવાદ્યન્ત મહામૃધે॥ 8-19-10 (55789)
ક્ષ્વેલાઃ કિલકિલાશબ્દાઃ પ્રાદુરાસન્મહીપતે।
યત્રાભ્યગચ્છન્સમરે પાઞ્ચાલાઃ કૌરવૈઃ સહ॥ 8-19-11 (55790)
નરા નરૈઃ સમાજગ્મુર્વારણા વરવારણૈઃ।
રથાશ્ચ રથિભિઃ સાર્ધં હયાશ્ચ હયસાદિભિઃ॥ 8-19-12 (55791)
દ્વન્દ્વાન્યાસન્મહારાજ પ્રેક્ષણીયાનિ સંયુગે।
વિવિધાન્યપ્યચિન્ત્યાનિ શસ્ત્રવન્ત્યુત્તમાનિ ચ॥ 8-19-13 (55792)
તે શૂરાઃ સમરે સર્વે ચિત્રં લઘુ ચ સુષ્ઠુ ચ।
અયુધ્યન્ત મહાવેગાઃ પરસ્પરવધૈષિણઃ॥ 8-19-14 (55793)
અન્યોન્યં સમરે જઘ્નુર્યોધવ્રતમનુષ્ઠિતાઃ।
ન હિ તે સમરં ચક્રુઃ પૃષ્ઠતો વૈ કથઞ્ચન॥ 8-19-15 (55794)
મુહૂર્તમેવ તદ્યુદ્વમાસીન્મધુરદર્શનમ્।
તત ઉન્મત્તવદ્રાજન્નિર્મર્યાદમવર્તત॥ 8-19-16 (55795)
રથી નાગં સમાસાદ્ય દારયન્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
પ્રેષયામાસ કાલાય શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-19-17 (55796)
નાગા હયાન્સમાસાદ્ય વિક્ષિપન્તો બહૂન્રણે।
દારયામાસુરત્યુગ્રં તત્રતત્ર તદાતદા॥ 8-19-18 (55797)
હયારોહાશ્ચ બહવઃ પરિવાર્ય હયોત્તમાન્।
તલશબ્દરવાંશ્ચક્રુઃ સમ્પતન્તસ્તતસ્તતઃ॥ 8-19-19 (55798)
ધાવમાનાંસ્તતસ્તાંસ્તુ દ્રવમાણાન્મહાગજાન્।
પાર્શ્વતઃ પૃષ્ઠતશ્ચૈવ નિજઘ્નુર્હયસાદિનઃ॥ 8-19-20 (55799)
વિદ્રાવ્ય ચ બહૂનશ્વાન્નાગા રાજન્મદોત્કટાઃ।
વિષાણૈશ્ચાપરે જઘ્નુર્મમૃદુશ્ચાપરે ભૃશમ્॥ 8-19-21 (55800)
સાશ્વારોહાંશ્ચ તુરગાન્વિષામૈર્વિવ્યધૂ રુષા।
અપરે ચિક્ષિપુર્વેગાત્પ્રગૃહ્યાતિબલાસ્તદા॥ 8-19-22 (55801)
પાદાતૈરાહતા નાગા વિવરેષુ સમન્તતઃ।
ચક્રુરાર્તસ્વરં ઘોરં દુદ્રુવુશ્ચ દિશો દશ॥ 8-19-23 (55802)
પદાતીનાં તુ સહસા પ્રદ્રુતાનાં મહાહવે।
ઉત્સૃજ્યાભરણં તૂર્ણમવવવ્રૂ રણાજિરે॥ 8-19-24 (55803)
નિમિત્તં મન્યમાનાસ્તુ પરિણામ્ય મહાગજાઃ।
જગૃહુર્બિભિદુશ્ચૈવ ચિત્રાણ્યાભરણાનિ ચ॥ 8-19-25 (55804)
તાંસ્તુ તત્ર પ્રસક્તાન્વૈ પરિન્વાર્ય પદાતયઃ।
હસ્ત્યારોહાન્નિજઘ્નુસ્તે મહાવેગા બલોત્કટાઃ॥ 8-19-26 (55805)
અપરે હસ્તિભિર્હસ્તૈઃ ખં વિક્ષિપ્તા મહાહવે।
નિપતન્તો વિષાણાગ્રૈર્ભૃશં વિદ્વાઃ સુશિક્ષિતૈઃ॥ 8-19-27 (55806)
અપરે સહસા ગૃહ્ય વિષાણૈરેવ સૂદિતાઃ।
સેનાન્તરં સમાસાદ્ય કેચિત્તત્ર મહાગજૈઃ॥ 8-19-28 (55807)
ક્ષુણ્ણગાત્રા મહારાજ વિક્ષિપ્ય ચ પુનઃપુનઃ।
અપરે વ્યજનાનીવ વિભ્રામ્ય નિહતા મૃધે॥ 8-19-29 (55808)
પુરઃસરાશ્ચ નાગાનામપરેષાં વિશામ્પતે।
શરીરાણ્યતિવિદ્વાનિ તત્રતત્ર રણાજિરે॥ 8-19-30 (55809)
પ્રતિમાનેષુ કુમ્ભેષુ દન્તવેષ્ટેષુ ચાપરે।
નિગૃહીતા ભૃશં નાગાઃ પ્રાસતોમરશક્તિભિઃ॥ 8-19-31 (55810)
નિગૃહ્ય ચ ગજાઃ કેચિત્ પાર્શ્વસ્થૈર્ભૃશદારુણૈઃ।
રથાશ્વસાદિભિસ્તત્ર સમ્ભિન્ના ન્યપતન્ભુવિ॥ 8-19-32 (55811)
સહયાઃ સાદિનસ્તત્ર તોમરેણ મહામૃધે।
ભૂમાવમૃદ્રન્વેગેન સચર્માણં પદાતિનમ્॥ 8-19-33 (55812)
ચછા સાવરણાન્કાંશ્ચિત્તત્રતત્ર વિશામ્પતે।
રથાન્નાગાઃ સમાસાદ્ય પરિગૃહ્ય ચ મારિષ।
વ્યાક્ષિપન્સહસા તત્ર ઘોરરૂપે ભયાનકે॥ 8-19-34 (55813)
નારાચૈર્નિહતાશ્ચાપિ ગજાઃ પેતુર્મહાબલાઃ।
પર્વતસ્યેવ શિખરં વજ્રરુગ્ણં મહીતલે॥ 8-19-35 (55814)
યોધા યોધાન્સમાસાદ્ય મુષ્ટિભિર્વ્યહનન્યુધિ।
કેશેષ્વન્યોન્યમાક્ષિપ્ય ચિક્ષિપુર્બિભિદુશ્ચ હ॥ 8-19-36 (55815)
ઉદ્યમ્ય ચ ભુજાનન્યે નિક્ષિપ્ય ચ મહીતલે।
પદા ચોરઃ સમાક્રમ્ય સ્ફુરતોઽપાહરચ્છિરઃ॥ 8-19-37 (55816)
પતતશ્ચાપરો રાજન્વિજહારાસિના શિરઃ।
`મૃતમન્યો મહારાજ પદા તાડિતવાંસ્તદા'॥ 8-19-38 (55817)
જીવતશ્ચ તથૈવાન્યઃ શસ્ત્રં કાયે ન્યમજ્જયત્।
મુષ્ટિયુદ્ધં મહચ્ચાસીદ્યોધાનાં તત્ર ભારત।
તથા કેશગ્રહશ્ચોગ્રો બાહુયુદ્ધં ચ ભૈરવમ્॥ 8-19-39 (55818)
સમાસક્તસ્ય ચાન્યેન અવિજ્ઞાતસ્તથાઽપરઃ।
જહાર સમરે પ્રાણાન્નાનાશસ્તૈરનેકધા॥ 8-19-40 (55819)
સંસક્તેષુ ચ યોધેષુ વર્તમાને ચ સઙ્કુલે।
કબન્ધાન્યુત્થિતાનિ સ્યુઃ શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-19-41 (55820)
શોણિતૈઃ સિચ્યમાનાનિ શસ્ત્રાણિ કવચાનિ ચ।
મહારાગાનુરક્તાનિ વસ્ત્રાણીવ ચકાશિરે॥ 8-19-42 (55821)
એવમેતન્મહદ્યુદ્વં દારુણં શસ્ત્રસઙ્કુલમ્।
ઉન્મત્તગઙ્ગાપ્રતિમં શબ્દેનાપૂરયજ્જગત્॥ 8-19-43 (55822)
નૈવ સ્વે ન પરે રાજન્વિજ્ઞાયન્તે શરાતુરાઃ।
યોદ્વવ્યમિતિ યુધ્યન્તે રાજાનો જયગૃદ્વિનઃ॥ 8-19-44 (55823)
સ્વાન્સ્વે જઘ્નુર્મહરાજ પરાંશ્ચૈવ સમાગતાન્।
ઉભયોઃ સેનયોર્વીરૈર્વ્યાકુલં સમપદ્યત॥ 8-19-45 (55824)
રથૈર્ભગ્નૈર્મહારાજ વારણૈશ્ચ નિપાતિતૈઃ।
હયૈશ્ચ પતિતૈસ્તત્ર નરૈશ્ચ વિનિપાતિતૈઃ॥ 8-19-46 (55825)
અગમ્યરૂપા પૃથિવી ક્ષણેન સમપદ્યત।
ક્ષણેનાસીન્મહીપાલ ક્ષતજૌઘપ્રવર્તિની॥ 8-19-47 (55826)
પાઞ્ચાલાનહતત્કર્ણસ્ત્રિગર્તાંશ્ચ ધનઞ્જયઃ।
ભીમસેનઃ કુરૂન્રાજન્હસ્ત્યનીકં ચ સર્વશઃ॥ 8-19-48 (55827)
એવમેષ ક્ષયો વૃત્તઃ કુરુપાણ્ડવસેનયોઃ।
અપરાહ્ણે ગતે સૂર્યે કાઙ્ક્ષતાં વિપુલં યશઃ॥ ॥ 8-19-49 (55828)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે એકોનવિંશોઽધ્યાયઃ॥ 19 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.20. અધ્યાયઃ 020
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
યુધિષ્ઠિરેણ દુર્યોધનપરાજયઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-20-0 (55829)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-20-0x (4868)
અતિતીવ્રાણિ દુઃખાનિ દુઃસહાનિ બહૂનિ ચ।
ત્વત્તોઽહં સઞ્જયાશ્રૌષં પુત્રાણાં ચૈવ સઙ્ક્ષયમ્॥ 8-20-1 (55830)
યથા ત્વં મે કથયસે યથા યુદ્વમવર્તત।
ન સન્તિ સૂત કૌરવ્યા ઇતિ મે નિશ્ચિતા મતિઃ॥ 8-20-2 (55831)
દુર્યોધનશ્ચ વિરથઃ કૃતસ્તત્ર મહારથઃ।
ધર્મપુત્રઃ કથં ચક્રે તસ્ય વા નૃપતિઃ કથમ્॥ 8-20-3 (55832)
અપરાહ્ણે કથં યુદ્વમભવદ્રોમહર્ષણમ્।
તન્મમાચક્ષ્વ તત્ત્વેન કુશલો હ્યસિ સઞ્જય॥ 8-20-4 (55833)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-20-5x (4869)
સંસક્તેષુ તુ સૈન્યેષુ વધ્યમાનેષુ ભાગશઃ।
રથમન્યં સમાસ્થાય પુત્રસ્તવ વિશામ્પતે॥ 8-20-5 (55834)
ક્રોધેન મહતા યુક્તઃ સવિષો ભુજગો યથા।
દુર્યોધનઃ સમાલક્ષ્ય ધર્મરાજં યુધિષ્ઠિરમ્।
પ્રોવાચ સૂતં ત્વરિતો યાહિયાહીતિ ભારત॥ 8-20-6 (55835)
તત્ર માં પ્રાપય ક્ષિપ્રં સારથે યત્ર પાણ્ડવઃ।
ધ્રિયમાણાતપ્રતેણ રાજા રાજતિ દંશિતઃ॥ 8-20-7 (55836)
સ સૂતશ્ચોદિતો રાજ્ઞા રાજ્ઞઃ સ્યન્દનમુત્તમમ્।
યુધિષ્ઠિરસ્યાભિમુખં પ્રેષયામાસ સંયુગે॥ 8-20-8 (55837)
તતો યુધિષ્ઠિરઃ ક્રુદ્વઃ પ્રભિન્ન ઇવ કુઞ્જરઃ।
સારથિં ચોદયામાસ યાહિ યત્ર સુયોધનઃ॥ 8-20-9 (55838)
તૌ સમાજગ્મતુર્વીરૌ ભ્રાતરૌ રથસત્તમૌ॥ 8-20-10 (55839)
સમેત્ય ચ મહાવીરૌ સંરબ્ધૌ યુદ્વદુર્મદૌ।
વવર્ષતુર્મહેષ્વાસૌ શરૈરન્યોન્યમાહવે॥ 8-20-11 (55840)
તતો દુર્યોધનો રાજા ધર્મશીલસ્ય મારિષ।
શિલાશિતેન ભલ્લેન ધનુશ્ચિચ્છેદ સંયુગે॥ 8-20-12 (55841)
તં નામૃષ્યત સઙ્ક્રુદ્ધો હ્યવમાનં યુધિષ્ઠિરઃ।
અપવિધ્ય ધનુશ્છિન્નં ક્રોધસંરક્તલોચનઃ॥ 8-20-13 (55842)
અન્યત્કાર્મુકમાદાય ધર્મપુત્રશ્ચમૂમુખે।
દુર્યોધનસ્ય ચિચ્છેદ ધ્વજં કાર્મુકમેવ ચ॥ 8-20-14 (55843)
અથાન્યદ્વનુરાદાય પુત્રસ્તે ભરતર્ષભ।
`યુધિષ્ઠિરસ્ય ચિક્ષેપ શરાન્કનકભૂષણાન્।
રુક્મપુઙ્ખાન્પ્રસન્નાગ્રાન્સવિષાનિવ પન્નગાન્'॥ 8-20-15 (55844)
તાવન્યોન્યં સુસઙ્ક્રુદ્ધૌ શસ્ત્રવર્ષાણ્યમુઞ્ચતામ્।
સિંહાવિવ સુસંરબ્ધૌ પરસ્પરજિગીષયા॥ 8-20-16 (55845)
જઘ્નતુસ્તૌ રણેઽન્યોન્યં નર્દમાનૌ વૃષાવિવ।
અન્તરં માર્ગમાણૌ ચ ચેરતુસ્તૌ મહારથૌ॥ 8-20-17 (55846)
તતઃ પૂર્ણાયતોત્સૃષ્ટૈઃ શરૈસ્તૌ તુ કૃતવ્રણૌ।
વિરેજતુર્મહારાજ કિંશુકાવિવ પુષ્પિતૌ॥ 8-20-18 (55847)
તતો રાજન્વિમુઞ્ચન્તૌ સિંહનાદાન્મુહુર્મુહુઃ।
તલયોશ્ચ તથા શબ્દાન્ધનુષશ્ચ મહાહવે॥ 8-20-19 (55848)
શઙ્ખશબ્દવરાંશ્ચૈવ ચક્રતુસ્તૌ નરેશ્વરૌ।
અન્યોન્યં તૌ મહારાજ પીડયાંચક્રતુર્ભૃશમ્॥ 8-20-20 (55849)
તતો યુધિષ્ઠિરો રાજા પુત્રં તવ શરૈસ્ત્રિભિઃ।
આજઘાનોરસિ ક્રુદ્ધો વજ્રવેગૈર્દુરાસદૈઃ॥ 8-20-21 (55850)
પ્રતિવિવ્યાધ તં તૂર્ણં તવ પુત્રો મહીપતિઃ।
પઞ્ચભિર્નિશિતૈર્બાણૈઃ સ્વર્ણપુઙ્ખૈઃ શિલાશિતૈઃ॥ 8-20-22 (55851)
તતો દુર્યોધનો રાજા શક્તિં ચિક્ષેપ ભારત।
સર્વપારશવીં તીક્ષ્ણાં મહોલ્કાપ્રતિમાં તદા॥ 8-20-23 (55852)
તામાપતન્તીં સહસા ધર્મરાજઃ શિતૈઃ શરૈઃ।
ત્રિભિશ્ચિચ્છેદ સહસા તં ચ વિવ્યાધ પઞ્ચભિઃ॥ 8-20-24 (55853)
નિપપાત તતઃ સાઽથ સ્વર્ણદણ્ડા મહાસ્વના।
નિપતન્તી મહોલ્કેવ વ્યરાજચ્છિખિસન્નિભા॥ 8-20-25 (55854)
શક્તિં વિનિહતાં દૃષ્ટ્વા પુત્રસ્તવ વિશામ્પતે।
નવભિર્નિશિતૈર્ભલ્લૈર્નિજઘાન યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-20-26 (55855)
સોઽતિવિદ્વો બલવતા શત્રુણઆ શત્રુતાપનઃ।
દુર્યોધનં સમુદ્દિશ્ય બાણં જગ્રાહ સત્વરઃ॥ 8-20-27 (55856)
સમાધત્ત ચ તં બાણં ધનુર્મધ્યે મહાબલઃ।
ચિક્ષેપ ચ મહારાજ તતઃ ક્રુદ્વઃ પરાક્રમી॥ 8-20-28 (55857)
સ તુ બાણઃ સમાસાદ્ય તવ પુત્રં મહારથમ્।
વ્યામોહયત રાજાનં ધરણીં ચ દદાર હ॥ 8-20-29 (55858)
તતો દુર્યોધનઃ ક્રુદ્ધો ગદામુદ્યમ્ય વેગિતઃ।
વિધિત્સુઃ કલહસ્યાન્તં ધર્મરાજમુપાદ્રવત્॥ 8-20-30 (55859)
તમુદ્યતગદં દૃષ્ટ્વા દણ્ડહસ્તમિવાન્તકમ્।
ધર્મરાજો મહાશક્તિં પ્રાહિણોત્તવ સૂનવે॥ 8-20-31 (55860)
દીપ્યમાનાં મહાવેગાં મહોલ્કાં જ્વલિતામિવ।
યમદણ્ડનિભાં ઘોરાં કાલરાત્રિમિવાપરામ્॥ 8-20-32 (55861)
રથસ્થઃ સ તયા વિદ્વો વર્મ ભિત્ત્વા સ્તનાન્તરે।
ભૃશં સંવિગ્નહૃદયઃ પપાત ચ મુમોહ ચ॥ 8-20-33 (55862)
નભસ્તમાહ ચ તતઃ પ્રતિજ્ઞામનુપાલય।
નાયં વધ્યસ્તવ નૃપ ઇત્યુક્તઃ સ ન્યવર્તત॥ 8-20-34 (55863)
તતસ્ત્વરિતમાગમ્ય કૃતવર્મા તવાત્મજમ્।
પ્રત્યપદ્યત રાજાનં નિમ્નં વ્યસનાર્ણવે॥ 8-20-35 (55864)
ગદામાદાય ભીમોઽપિ હેમપટ્ટપરિષ્કૃતામ્।
અભિદુદ્રાવ વેગેન કૃતવર્માણમાહવે॥ 8-20-36 (55865)
એવં તદભવદ્યુદ્ધં ત્વદીયાનાં પરૈઃ સહ।
અપરાહ્ણે મહારાજ કાઙ્ક્ષતાં વિજયં યુધિ॥ ॥ 8-20-37 (55866)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે વિંશોઽધ્યાયઃ॥ 20 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.21. અધ્યાયઃ 021
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥ ષોડશદિવસયુદ્ધોપસંહારઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-21-0 (55867)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-21-0x (4870)
તતઃ કર્ણં પુરસ્કૃત્ય ત્વદીયા યુદ્વદુર્મદાઃ।
પુનરાવૃત્ય સઙ્ગ્રામં ચક્રુર્દેવાસુરોપમમ્॥ 8-21-1 (55868)
દ્વિરદનરરથાશ્વશઙ્ખશબ્દૈઃ
પરિહૃષિતા વિવિધૈશ્ચ શસ્ત્રપાતૈઃ।
દ્વિરદરથપદાતિસાદિસઙ્ઘાઃ
પરિકુપિતાભિમુખાઃ પ્રજઘ્નિરે તે॥ 8-21-2 (55869)
શિતપરશ્વથસાસિપટ્ટસૈ--
રિષુભિરનેકવિધૈશ્ચ સૂદિતાઃ।
દ્વિરદરથહયા મહાહવે
વરપુરુષૈઃ પુરુષાશ્ચ વાહનૈઃ॥ 8-21-3 (55870)
કમલદિનકરેન્દુસન્નિભૈઃ
સિતદશનૈઃ સુમુખાક્ષિનાસિકૈઃ।
રુચિરમકુટકુણ્ડલૈર્મહી
પુરુષશિરોભિરુપસ્તૃતા બભૌ॥ 8-21-4 (55871)
પરિઘમુસલશક્તિતૌમરૈ--
ર્નખરભુશુણ્ડિગદાશતૈર્હતાઃ।
દ્વિરદનરહયાઃ સહસ્રશો
રુધિરનદીપ્રવહાસ્તદાઽભવન્॥ 8-21-5 (55872)
પ્રહતરથનરાશ્વકુઞ્જરં
પ્રતિભયદર્શનમુલ્બણવ્રણમ્।
તદહિતહતમાબભૌ બલં
પિતૃપતિરાષ્ટ્રમિવ પ્રજાક્ષયે॥ 8-21-6 (55873)
અથ તવ નરદેવ સૈનિકા--
સ્તવ ચ સુતાઃ સુરસૂનુસન્નિભાઃ।
અમિતબલપુરઃ સરા રણે
કુરુવૃષભાઃ શિનિપુત્રમભ્યયુઃ॥ 8-21-7 (55874)
તદતિરુધિરભીમમાબભૌ
પુરુષવરાશ્વરથદ્વિપાકુલમ્।
લવણજલસમુદ્વતસ્વનં
બલમસુરામરસૈન્યસપ્રભમ્॥ 8-21-8 (55875)
સુરપતિસમવિક્રમસ્તત--
સ્ત્રિદશવરાવરજોપમં યુધિ।
દિનકરકિરણપ્રભૈઃ પૃષત્કૈ
રવિતનયોઽભ્યહનચ્છિનિપ્રવીરમ્॥ 8-21-9 (55876)
તમપિ સરથવાજિસારથિં
શિનિવૃષભો વિવિધૈઃ શરૈસ્ત્વરન્।
ભુજગવિષસમપ્રભૈ રણે
પુરુષવરં સમવાસ્તૃણોત્તદા॥ 8-21-10 (55877)
શિનિવૃષભશરૈર્નિપીડિતં
તવ સુહૃદો વસુષેણમભ્યયુઃ।
ત્વરિતમતિરથા રથર્ષભં
દ્વિરદરથાશ્વપદાતિભિઃ સહ॥ 8-21-11 (55878)
તદુદધિનિભમાદ્રવદ્બલં
ત્વરિતતરૈઃ સમભિદ્રુતં પરૈઃ।
દ્રુપદસુતમુખૈસ્તદાઽભવત્
પુરુષરથાશ્વગજક્ષયો મહાન્॥ 8-21-12 (55879)
અથ પુરુષવરૌ કૃતાહ્નિકૌ
ભવમભિપૂજ્ય યથાવિધિ પ્રભુમ્।
અરિવધકૃતનિશ્ચયૌ દ્રુતં
તવ બલમર્જુનકેશવૌ સૃતૌ॥ 8-21-13 (55880)
જલદનિનદનિઃસ્વનં રથં
પવનવિધૂતપતાકકેતનમ્।
સિતહયમુપયાન્તમન્તિકં
કૃતમનસો દદૃશુસ્તદાઽરયઃ॥ 8-21-14 (55881)
અથ વિષ્ફાર્ય ગાણ્ડીવં રથે નૃત્યન્નિવાર્જુનઃ।
શરસમ્બાધમકરોત્ખં દિશઃ પ્રદિશસ્તથા॥ 8-21-15 (55882)
રથાન્વિમાનપ્રતિમાન્મજ્જયન્સાયુધધ્વજાન્।
સસારથીંસ્તદા બાણૈરભ્રાણીવાનિલોઽવધીત્॥ 8-21-16 (55883)
ગજાન્ગજપ્રયન્તૄંશ્ચ વૈજયન્ત્યાયુધધ્વજાન્।
સાદિનોઽશ્વાંશ્ચ પત્તીંશ્ચ શરૈર્નિન્યે યમક્ષયમ્॥ 8-21-17 (55884)
તમન્તકમિવ ક્રુદ્ધમનિવાર્યં મહારથમ્।
દુર્યોધનોઽભ્યયાદેકો નિઘ્નન્બાણૈરજિહ્મગૈઃ॥ 8-21-18 (55885)
તસ્યાર્જુનો ધનુઃ સૂતમશ્વાન્કેતું ચ સાયકૈઃ।
હત્વા સપ્તભિરેકેન ચ્છત્રં ચિચ્છેદ પત્રિણા॥ 8-21-19 (55886)
નવમં ચ સમાધાય વ્યસૃજત્પ્રાણઘાતિનમ્।
દુર્યોધનાયેષુવરં તં દ્રૌણિઃ સપ્તધાઽચ્છિનત્॥ 8-21-20 (55887)
તતો દ્રૌણેર્ધનુશ્છિત્વા હત્વા ચાશ્વરથાઞ્શરૈઃ।
કૃપસ્યાપિ તદત્યુગ્રં ધનુશ્ચિચ્છેદ પાણ્ડવઃ॥ 8-21-21 (55888)
હાર્દિક્યસ્ય ધનુશ્છિત્ત્વા ધ્વજં ચાશ્વાંસ્તદાઽવધીત્।
દુઃશાસનસ્યેષ્વસનં છિત્ત્વા રાધેયમભ્યયાત્॥ 8-21-22 (55889)
અથ સાત્યકિમુત્સૃજ્ય ત્વરન્કર્ણોઽર્જુનં ત્રિભિઃ।
વિદ્વ્વા વિવ્યાધ વિંશત્યા કૃષ્ણં પાર્થં પુનઃપુનઃ॥ 8-21-23 (55890)
ન ગ્લાનિરાસીત્કર્ણસ્ય ક્ષિપતઃ સાયકાન્બહૂન્।
રણે વિનિઘ્નતઃ શત્રૂન્ક્રુદ્ધસ્યેવ શતક્રતોઃ॥ 8-21-24 (55891)
અથ સાત્યકિરાગત્ય કર્ણં વિદ્દ્વા શિતૈઃ શરૈઃ।
નવત્યા નવભિશ્ચોગ્રૈઃ શતેન પુનરાર્પયત્॥ 8-21-25 (55892)
તતઃ પ્રવીરાઃ પાર્થાનાં સર્વે કર્ણમપીડયન્।
યુધામન્યુઃ શિખણ્ડી ચ દ્રૌપદેયાઃ પ્રભદ્રકાઃ॥ 8-21-26 (55893)
ઉત્તમૌજા યુયુત્સુશ્ચ યમૌ પાર્ષત એવ ચ।
ચેદિકારૂશમાત્સ્યાનાં કેકયાનાં ચ યદ્બલં॥ 8-21-27 (55894)
ચેકિતાનશ્ચ બલવાન્ધર્મરાજશ્ચ સુવ્રતઃ।
એતે રથાશ્વદ્વિરદૈઃ પત્તિભિશ્ચોગ્રવિક્રમૈઃ॥ 8-21-28 (55895)
પરિવાર્ય રણે કર્ણં નાનાશસ્ત્રૈરવાકિરન્।
ભાષન્તો વાગ્ભિરુગ્રાભિઃ સર્વે કર્ણવધે ધૃતાઃ॥ 8-21-29 (55896)
તાં શસ્ત્રવૃષ્ટિં બહુધા કર્ણશ્છિત્ત્વા શિતૈઃ શરૈઃ।
અપોવાહાસ્ત્રવીર્યેણ દ્રુમં ભઙ્ક્ત્વેવ મારુતઃ॥ 8-21-30 (55897)
રથિનઃ સમહામાત્રાન્ગજાનશ્વાન્સસાદિનઃ।
પત્તિવ્રાતાંશ્ચ સઙ્ક્રુદ્વો નિઘ્નન્કર્ણો વ્યદૃશ્યત॥ 8-21-31 (55898)
તદ્વધ્યમાનં પાણ્ડૂનાં બલં કર્ણાસ્ત્રતેજસા।
વિશસ્ત્રપત્રદેહાસુ પ્રાય આસીત્પરાઙ્મુખમ્॥ 8-21-32 (55899)
અથ કર્ણાસ્ત્રમસ્ત્રેણ પ્રતિહત્યાર્જુનઃ સ્મયન્।
દિશં ખં ચૈવ ભૂમિં ચ પ્રાવૃણોચ્છરવૃષ્ટિભિઃ॥ 8-21-33 (55900)
મુસલાનીવ સમ્પેતુઃ પરિઘા ઇવ ચેષવઃ।
શતઘ્ન્ય ઇવ ચાપ્યન્યે વજ્રાણ્યુગ્રાણિ ચાપરે॥ 8-21-34 (55901)
તૈર્વધ્યમાનં તત્સૈન્યં સપત્ત્યશ્વરથદ્વિપમ્।
નિમીલિતાક્ષમત્યર્થં બભ્રામ ચ નનાદ ચ॥ 8-21-35 (55902)
નિષ્કૈવલ્યં તદા યુદ્વં પ્રાપુરશ્વનરદ્વિપાઃ।
હન્યમાનાઃ શરૈરાર્તાસ્તદા ભીતાઃ પ્રદુદ્રુવુઃ॥ 8-21-36 (55903)
ત્વદીયાનાં તદા યુદ્વે સંસક્તાનાં જયૈષિણામ્।
ગિરિમસ્તં સમાસાદ્ય પ્રત્યપદ્યત ભાનુમાન્॥ 8-21-37 (55904)
તમસા ચ મહારાજ રજસા ચ વિશેષતઃ।
ન કિઞ્ચિત્પ્રત્યપશ્યામ શુભં વા યદિ વાઽશુભમ્॥ 8-21-38 (55905)
તે ત્રસ્યન્તો મહેષ્વાસા રાત્રિયુદ્વસ્ય ભારત।
અપયાનં તતશ્ચક્રુઃ સહિતાઃ સર્વયોધિભિઃ॥ 8-21-39 (55906)
કૌરવેષ્વપયાતેષુ તદા રાજન્દિનક્ષયે।
જયં સુમનસઃ પ્રાપ્ય પાર્થાઃ સ્વશિબિરં યયુઃ॥ 8-21-40 (55907)
વાદિત્રશબ્દૈર્વિવિધૈઃ સિંહનાદૈઃ સગર્જિતૈઃ।
પરાનુવહન્તશ્ચ સ્તુવન્તશ્ચાચ્યુતાર્જુનૌ॥ 8-21-41 (55908)
કૃતેઽવહારે તૈર્વીરૈઃ સૈનિકાઃ સર્વ એવ તે।
આશીર્વાચઃ પાણ્ડવેષુ પ્રાયુઞ્જન્ત નરેશ્વરાઃ॥ 8-21-42 (55909)
તતઃ કૃતેઽવહારે ચ પ્રહૃષ્ટાસ્તત્ર પાણ્ડવાઃ।
નિશાયાં શિબિરં ગત્વા ન્યવસન્ત નરેશ્વરાઃ॥ 8-21-43 (55910)
તતો રક્ષઃ પિશાચાશ્ચ શ્વાપદાશ્ચૈવ સઙ્ઘશઃ।
જગ્મુરાયોધનં ઘોરં રુદ્રસ્યાક્રીડસન્નિભમ્॥ ॥ 8-21-44 (55911)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષોડશદિવસયુદ્ધે એકવિંશોઽધ્યાયઃ॥ 21 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.22. અધ્યાયઃ 022
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કૃષ્ણતુલ્યસારથેરભાવાત્સ્વસ્યાર્જુનાન્ન્યૂનતાં મન્યમાનેન કર્ણેન દુર્યોધનં પ્રતિ શલ્યસ્ય સારથ્યે નિયોજનચોદના॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-22-0 (55912)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-22-0x (4871)
સ્વેન ચ્છન્દેન નઃ સર્વાનવધીદ્વ્યક્તમર્જુનઃ।
ન હ્યસ્ય સમરે મુચ્યેદન્તકોઽપ્યાતતાયિનઃ॥ 8-22-1 (55913)
પાર્થો હ્યેકોઽહરદ્ભદ્રામેકશ્ચાગ્નિમતર્પયત્।
એકશ્ચેમાં મહીં જિત્વા ચક્રે બલિભૃતો નૃપાન્॥ 8-22-2 (55914)
એકો નિવાતકવચનાનહનદ્દિવ્યકાર્મુકઃ।
એકઃ કિરાતરૂપેણ સ્થિતં શર્વમયોધયત્॥ 8-22-3 (55915)
એકો હ્યરક્ષદ્ભરતાનેકો ભવમતોષયત્।
તેનૈકેન જિતાઃ સર્વે મદીયા હ્યુગ્રતેજસઃ॥ 8-22-4 (55916)
ન તે નિન્દ્યાઃ પ્રશસ્યાસ્તે યત્તે ચક્રુર્બ્રવીહિ તત્।
તતો દુર્યોધનઃ સૂત પશ્ચાત્કિમકરોત્તદા॥ 8-22-5 (55917)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-22-6x (4872)
હતપ્રહતવિધ્વસ્તા વિવર્માયુધવાહનાઃ।
દીનસ્વરા દૂયમાના માનિનઃ શત્રુનિર્જિતાઃ॥ 8-22-6 (55918)
શિબિરસ્થાઃ પુનર્મન્ત્રં મન્ત્રયન્તિ સ્મ કૌરવાઃ।
ભગ્નદંષ્ટ્રા હતવિષાઃ પાદાક્રાન્તા ઇવોરગાઃ॥ 8-22-7 (55919)
તાનબ્રવીત્તતઃ કર્ણઃ ક્રુદ્વઃ સર્પ ઇવ શ્વસન્।
કરં કરેણ નિષ્પીડ્ય પ્રેક્ષમાણસ્તવાત્મજમ્॥ 8-22-8 (55920)
યત્તો દૃઢશ્ચ દક્ષશ્ચ ધૃતિમાનર્જુનઃ સદા।
સમ્બોધયતિ ચાપ્યેનં યથાકાલમધોક્ષજઃ॥ 8-22-9 (55921)
સહસાઽસ્ત્રવિસર્ગેણ વયં તેનાદ્ય વઞ્ચિતાઃ।
શ્વસ્ત્વહં તસ્ય સઙ્કલ્પં સર્વં હન્તા મહીપતે॥ 8-22-10 (55922)
એવમુક્તસ્તથેત્યુક્ત્વા સોઽનુજજ્ઞે નૃપોત્તમાન્।
તેઽનુજ્ઞાતા નૃપાઃ સર્વે સ્વાનિ વેશ્માનિ ભેજિરે॥ 8-22-11 (55923)
સુખોષિતાસ્તાં રજનીં હૃષ્ટા યુદ્વાય નિર્યયુઃ।
તેઽપશ્યન્વિહિતં વ્યૂહં ધર્મરાજેન દુર્જયમ્।
પ્રયત્નાત્કુરુમુખ્યેન બૃહસ્પત્યુશનોમતાત્॥ 8-22-12 (55924)
અથ પ્રતીપકર્તારં પ્રવીરં પરવીરહા।
સસ્માર વૃષભસ્કન્ધં કર્ણં દુર્યોધનસ્તદા॥ 8-22-13 (55925)
પુરન્દરસમં યુદ્વે મરુદ્ગણસમં બલે।
કાર્તવીર્યસમં વીર્યે કર્ણં રાજ્ઞોઽગમન્મનઃ॥ 8-22-14 (55926)
સર્વેષાં ચૈવ સૈન્યાનાં કર્ણમેવાગમન્મનઃ।
સૂતપુત્રં મહેષ્વાસં બન્ધુમાત્યયિકેષ્વિવ॥ 8-22-15 (55927)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-22-16x (4873)
તતો દુર્યોધનઃ સૂત પશ્ચાત્કિમકરોત્તદા।
યદ્વોઽગમન્મનો મન્દાઃ કર્ણં વૈકર્તનં પ્રતિ॥ 8-22-16 (55928)
અપ્યપશ્યત રાધેયં શીતાર્તા ઇવ ભાસ્કરમ્।
કૃતેઽવહારે સૈન્યાનાં પ્રવૃત્તે ચ રણે પુનઃ॥ 8-22-17 (55929)
`દુર્યોધનં ચ તત્રાજૌ પાણ્ડવેન ભૃશાર્દિતમ્।
પરાક્રાન્તાન્પાણ્ડુસુતાન્દૃષ્ટ્વાઽપિ ભૃશાર્દિતમ્'॥ 8-22-18 (55930)
કથં વૈકર્તનઃ કર્ણસ્તત્રાયુધ્યત સઞ્જય।
કથં ચ પાણ્ડવાઃ સર્વે યુયુધુસ્તત્ર સૂતજમ્॥ 8-22-19 (55931)
કર્ણો હ્યેકો મહાબાહુર્હન્યાત્પાર્થાન્સસૃઞ્જયાન્।
કર્ણસ્ય ભુજયોર્વીર્યં શક્રવિષ્ણુસમં યુધિ॥ 8-22-20 (55932)
તસ્ય શસ્ત્રાણિ ઘોરાણિ વિક્રમશ્ચ મહાત્મનઃ।
કર્ણમાશ્રિત્ય સઙ્ગ્રામે મત્તો દુર્યોધનો નૃપઃ॥ 8-22-21 (55933)
દુર્યોધનં તતો દૃષ્ટ્વા પાણ્ડવેન ભૃશાર્દિતમ્।
પરાક્રાન્તાન્પાણ્ડુસુતાન્દૃષ્ટ્વા ચાપિ મહારથઃ॥ 8-22-22 (55934)
કર્ણમાશ્રિત્ય સઙ્ગ્રામે મન્દો દુર્યોધનઃ પુનઃ।
જેતુમુત્સહતે પાર્થાન્સપુત્રાન્સહકેશવાન્॥ 8-22-23 (55935)
`યઃ સૌબલં તથા તાત નીતિમાનિતિ મન્યતે।
કર્ણં ચાગ્રતિમં યુદ્વે દેવૈરપિ દુરુત્સહમ્॥ 8-22-24 (55936)
મન્યતેઽભ્યધિકં પાર્થાદેવં ચાસ્ય હૃદિ સ્થિતમ્।
વિજેષ્યતિ રણે કર્ણ એકઃ પર્થાન્સસોમકાન્।
મમ ચૈવ સદા મન્દઃ શંસતે નિત્યમગ્રતઃ'॥ 8-22-25 (55937)
અહો બત મહદ્દુઃખં યત્ર પાણ્ડુસુતાન્રણે।
નાતરદ્રભસઃ કર્ણો દૈવં નૂનં પરાયણમ્॥ 8-22-26 (55938)
અહો દ્યૂતસ્ય નિષ્ઠેયં ઘોરા સમ્પ્રતિ વર્તતે॥ 8-22-27 (55939)
અહો તીવ્રાણિ દુઃખાનિ દુર્યોધનકૃતાન્યહમ્।
સોઢા ઘોરાણિ બહુશઃ શલ્યભૂતાનિ સઞ્જય॥ 8-22-28 (55940)
સૌબલં ચ તદા તાત નીતિમાનિતિ મન્યતે।
કર્ણશ્ચ રભસો નિત્યં રાજા ત ચાપ્યનુવ્રતઃ॥ 8-22-29 (55941)
યદેવં વર્તમાનેષુ મહાયુદ્વેષુ સઞ્જય।
અશ્રૌષં નિહતાન્પુત્રાન્નિત્યમેવ વિનિર્જિતાન્॥ 8-22-30 (55942)
ન પાણ્ડવાનાં સમરે કશ્ચિદસ્તિ હતઃ કિલ।
સ્ત્રીમધ્યમિવ ગાહન્તે દૈવં તુ બલવત્તરમ્॥ 8-22-31 (55943)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-22-32x (4874)
[રાજન્પૂર્વનિમિત્તાનિ ધર્મિષ્ઠાનિ વિચિન્તય]। 8-22-32 (55944)
અતિક્રાન્તં હિ યત્કાર્યં પશ્ચાચ્ચિન્તયતે નરઃ।
તચ્ચાસ્ય ન ભવેત્કાર્યં ચિન્તયા ચ વિનશ્યતિ॥ 8-22-33 (55945)
તદિદં તવ કાર્યં તુ દૂરપ્રાપ્તં વિજાનતા।
ન કૃતં યત્ત્વયા પૂર્વં પ્રાપ્તાપ્રાપ્તવિચારણમ્॥ 8-22-34 (55946)
ઉક્તોઽસિ બહુધા રાજ્ઞન્મા યુધ્યસ્વેતિ પાણ્ડવૈઃ।
ન ચ તત્ત્વગ્રહીર્દ્વેષાત્પાણ્ડવેષુ વિશામ્પતે॥ 8-22-35 (55947)
ત્વયા પાપાનિ ઘોરાણિ સમાચીર્ણાનિ પાણ્ડુષુ।
ત્વત્કૃતે વર્તતે ઘોરઃ પાર્થિવાનાં જનક્ષયઃ॥ 8-22-36 (55948)
તત્ત્વિદાનીમતિક્રાન્તં મા શુચો ભરતર્ષભ।
શૃણુ સર્વં યથાવૃત્તં ઘોરં વૈશસમુચ્યતે॥ 8-22-37 (55949)
પ્રભાતાયાં રજન્યાં તુ કર્ણો રાજાનમભ્યયાત્।
સમેત્ય ચ મહાબાહુર્દુર્યોધનમથાબ્રવીત્॥ 8-22-38 (55950)
કર્ણ ઉવાચ। 8-22-39x (4875)
અદ્ય રાજન્સમેષ્યામિ પાણ્ડવેન યશસ્વિના।
નિહનિષ્યામિ તં વીરં સ વા માં નિહનિષ્યતિ॥ 8-22-39 (55951)
બહુત્વાન્મમ કાર્યાણાં તથા પાર્થસ્ય ભારત।
નાભૂત્સમાગમો રાજન્મમ ચૈવાર્જુનસ્ય ચ॥ 8-22-40 (55952)
ઇદં તુ મે યથાપ્રજ્ઞં શૃણુ વાક્યં વિશામ્પતે।
અનિહત્ય રણે પાર્થં નાહમેષ્યામિ ભારત॥ 8-22-41 (55953)
હતપ્રવીરે સૈન્યેઽસ્મિન્મયિ ચાવસ્થિતે યુધિ।
અભિયાસ્યતિ માં પાર્થઃ શક્રશક્તિવિનાકૃતમ્॥ 8-22-42 (55954)
તતઃ શ્રેયસ્કરં યચ્ચ તન્નિબોધ જનેશ્વર।
આયુધાનાં ચ મે વીર્યં દિવ્યાનામર્જુનસ્ય ચ॥ 8-22-43 (55955)
કાર્યસ્ય મહતો ભેદે લાઘવે દૂરપાતને।
સૌષ્ઠવે ચાસ્ત્રપાતે ચ સવ્યસાચી ન મત્સમઃ॥ 8-22-44 (55956)
પ્રાણે શૌર્યેઽથ વિજ્ઞાને વિક્રમે ચાપિ ભારત।
નિમિત્તજ્ઞાનયોગે ચ સવ્યસાચી ન મત્સમઃ॥ 8-22-45 (55957)
સર્વાયુધમહામાત્રં વિજયં નામ તદ્વનુઃ।
ઇન્દ્રાર્થં પ્રિયકામેન નિર્મિતં વિશ્વકર્મણા॥ 8-22-46 (55958)
યેન દૈત્યગણાન્રાજઞ્જિતવાન્વૈ શતક્રતુઃ।
યસ્ય ઘોષેણ દૈત્યાનાં વ્યામુહ્યન્ત દિશો દશ॥ 8-22-47 (55959)
તદ્ભાર્ગવાય પ્રાયચ્છચ્છક્રઃ પરમસમ્મતમ્।
તદ્દિવ્યં ભાર્ગવો મહ્યમદદદ્વનુરત્તમમ્॥ 8-22-48 (55960)
તેન યોત્સ્યે મહાબાહુમર્જુનં જયતાં વરમ્।
યથેન્દ્રઃ સમરે સર્વાન્દૈતેયાન્વૈ સમાગતાન્।
`નિજઘાન તથા સર્વાઞ્જેષ્યામિ યુધિ પાણ્ડવાન્'॥ 8-22-49 (55961)
ધનુર્ઘોરં રામદત્તં ગાણ્ડીવાત્તદ્વિશિષ્યતે।
ત્રિસ્સપ્તકૃત્વઃ પૃથિવી ધનુષા યેન નિર્જિતા॥ 8-22-50 (55962)
ધનુષો હ્યસ્ય કર્માણિ દિવ્યાનિ પ્રાહ ભાર્ગવઃ।
તદ્રામો હ્યદદન્મહ્યં તેન યોત્સ્યામિ પાણ્ડવમ્॥ 8-22-51 (55963)
અદ્ય દુર્યોધનાહં ત્વાં નન્દયિષ્યે સબાન્ધવમ્।
નિહત્ય સમરે વીરમર્જુનં જયતાં વરમ્॥ 8-22-52 (55964)
સપર્વતવનદ્વીપા હતવીરા સસાગરા।
પુત્રપૌત્રપ્રતિષ્ઠા તે ભવિષ્યત્યદ્ય પાર્થિવ॥ 8-22-53 (55965)
નાશક્યં વિદ્યતે મેઽદ્ય ત્વત્પ્રિયાર્થં વિશેષતઃ।
સમ્યગ્ધર્માનુરક્તસ્ય સિદ્વિરાત્મવતો યથા॥ 8-22-54 (55966)
ન હિ મે વિક્રમં સોઢું સ શક્તોઽગ્નિં તરુર્યથા।
અવશ્યં તુ મયા વાચ્યં યેન હીનોઽસ્મિ ફલ્ગુનાત્॥ 8-22-55 (55967)
જ્યા તસ્ય ધનુષો દિવ્યા તથાઽક્ષય્યે મહેષુધી।
સારથિસ્તસ્ય ગોવિન્દો મમ તાદૃઙ્ગ વિદ્યતે॥ 8-22-56 (55968)
તસ્ય દિવ્યં ધનુઃ શ્રેષ્ઠં ગાણ્ડીવમજિતં યુધિ।
વિજયં ચ મહદ્દિવ્યં મમાપિ ધનુરુત્તમમ્॥ 8-22-57 (55969)
તત્રાહમધિકઃ પાર્થાદ્વનુષા તેન પાર્થિવ।
યેન ચાપ્યધિકો વીરઃ પાણ્ડવસ્તન્નિબોધ મે॥ 8-22-58 (55970)
રશ્મિગ્રાહશ્ચ દાશાર્હઃ સર્વલોકનમસ્કૃતઃ।
અગ્નિદત્તશ્ચ વૈ દિવ્યો રથઃ કાઞ્ચનભૂષણઃ॥ 8-22-59 (55971)
અચ્છેદ્યાઃ સર્વતો વીર વાજિનશ્ચ મનોજવાઃ।
ધ્વજશ્ચ દિવ્યો દ્યુતિમાન્વાનરોપિ ભયઙ્કરઃ॥ 8-22-60 (55972)
કૃષ્ણશ્ચ જગતઃ સ્રષ્ટા રથં તમભિરક્ષતિ।
એભિસ્ત્રિભિરહં હીનો યુદ્વુમિચ્છામિ પાણ્ડવમ્॥ 8-22-61 (55973)
અયં તુ સદૃશઃ શૌરેઃ શલ્યઃ સમિતિશોભનઃ।
સારથ્યં યદિ મે કુર્યાદ્દ્રુવસ્તે વિજયો ભવેત્॥ 8-22-62 (55974)
તસ્ય મે સારથિઃ શલ્યો ભવત્વસુકરઃ પરૈઃ।
નારાચાન્ગાર્ધ્રપત્રાંશ્ચ શકટાનિ વહન્તુ મે॥ 8-22-63 (55975)
રથાશ્ચ મુખ્યા રાજેન્દ્ર યુક્તા વાજિભિરુત્તમૈઃ।
આયાન્તુ પશ્ચાત્સતતં મામેવ ભરતર્ષભ॥ 8-22-64 (55976)
એવમભ્યધિકઃ પાર્થાદ્ભવિષ્યામિ ગુણૈરહમ્।
શલ્યોપ્યભ્યધિકઃ કૃષ્ણાદર્જુનાદપિચાપ્યહમ્॥ 8-22-65 (55977)
યથાઽશ્વહૃદયં વેદ દાશાર્હઃ પરવીરહા।
તથા શલ્યો વિજાનીતે હયજ્ઞાનં મહારથઃ॥ 8-22-66 (55978)
બાહુવીર્યે સમો નાસ્તિ મદ્રરાજસ્ય કશ્ચન।
તથાઽસ્ત્રે મત્સમો નાસ્તિ કશ્ચિદેવ ધનુર્ધરઃ॥ 8-22-67 (55979)
તથા શલ્યસમો નાસ્તિ હયજ્ઞાને હિ કશ્ચન।
સોઽયમભ્યધિકઃ કૃષ્ણાદ્ભવિષ્યતિ રથો મમ॥ 8-22-68 (55980)
એવં કૃતે રથસ્થોઽહં ગુણૈરભ્યધિકોઽર્જુનાત્।
વિજયેયમહં સઙ્ખ્યે ફલ્ગુનં કુરુસત્તમ॥ 8-22-69 (55981)
સમુદ્યાતું ન શક્ષ્યન્તિ દેવા અપિ સવાસવાઃ।
એતત્કૃતં મહારાજ ત્વયેચ્છામિ પરન્તપ॥ 8-22-70 (55982)
ક્રિયતામેષ કામો મે મા વઃ કાલોઽત્યગાદયમ્।
એવં કૃતે કૃતં મહ્યં ત્વયા સર્વં ભવિષ્યતિ॥ 8-22-71 (55983)
તતો દ્રક્ષ્યસિ સઙ્ગ્રામે યત્કરિષ્યામિ ભારત।
સર્વથા પાણ્ડવાન્સઙ્ખ્યે વિજેષ્યે વૈ સમાગતાન્॥ 8-22-72 (55984)
ન હિ મે સમરે શક્તાઃ સમુદ્યાતું સુરાસુરાઃ।
કિમુ પાણ્ડુસુતા રાજન્રણે માનુષયોનયઃ॥ 8-22-73 (55985)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-22-74x (4876)
એવમુક્તસ્તવ સુતઃ કર્ણેનાહવશોભિના।
સમ્પૂજ્ય સમ્પ્રહૃષ્ટાત્મા તતો રાધેયમબ્રવીત્॥ 8-22-74 (55986)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-22-75x (4877)
એવમેતત્કરિષ્યામિ યથા ત્વં કર્ણ મન્યસે।
સોપાસઙ્ગા રથાઃ સાશ્વાઃ સ્વનુયાસ્યન્તિ સંયુગે॥ 8-22-75 (55987)
નારાચાન્ગાર્ધ્રપત્રાંશ્ચ શકટાનિ વહન્તુ તે।
અનુયાસ્યામ કર્ણ ત્વાં વયં સર્વે ચ પાર્થિવાઃ॥ 8-22-76 (55988)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-22-77x (4878)
એવમુક્ત્વા મહારાજ તવ પુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
અભિગમ્યાબ્રવીદ્રાજા મદ્રરાજમિદં વચઃ॥ ॥ 8-22-77 (55989)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ દ્વાવિંશોઽધ્યાયઃ॥ 22 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.23. અધ્યાયઃ 023
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુર્યોધનપ્રાર્થનયા શલ્યેન કૃચ્છ્રાત્કર્ણરથસારથ્યકરણાક્ષ્યુપગમઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-23-0 (55990)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-23-0x (4879)
એવમુક્તો મહારાજ તવ પુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
મદ્રેશ્વરં પ્રતિ રણે સુરસૈન્યભયઙ્કરમ્।
સર્વં તથાઽકરોત્તૂર્ણં રાધેયસ્તદ્યથાઽબ્રવીત્॥ 8-23-1 (55991)
મદ્રાજં ચ સમરે પ્રણમ્ય ચ મહારથમ્।
વિનયેનોપસઙ્ગમ્ય પ્રણયાદ્વાક્યમબ્રવીત્॥ 8-23-2 (55992)
સત્યવ્રત મહાભાગ દ્વિષતાં તાપવર્ધન।
મદ્રેશ્વર રણેશૂર પરસૈન્યભયઙ્કર॥ 8-23-3 (55993)
`મત્પ્રિયાર્થં હિતાર્થં ચ તથા પાર્થવધાય ચ'।
શ્રુતવાનસિ કર્ણસ્ય બ્રુવતો વદતાં વર।
યથા નૃપતિસિંહાનાં મધ્યે ત્વાં વરયે સ્વયમ્॥ 8-23-4 (55994)
તત્ત્વામપ્રતિવીર્યાદ્ય શત્રુપક્ષક્ષયાવહ।
મદ્રેશ્વર પ્રયાચેઽહં શિરસા વિનયેન ચ॥ 8-23-5 (55995)
તસ્માત્પાર્થવિનાશાર્થં હિતાર્થં મમ ચૈવ હિ।
ત્વં પાહિ સર્વતઃ કર્ણં ભવં બ્રહ્મેવ સુવ્રત॥ 8-23-6 (55996)
સારથ્યં રથિનાં શ્રેષ્ઠ પ્રણયાત્કર્તુમર્હસિ।
ત્વયિ યન્તરિ રાધેયો વિદ્વિષો મે વિજેષ્યતે॥ 8-23-7 (55997)
અભીષૂણાં હિ કર્ણસ્ય ગ્રહીતાન્યો ન વિદ્યતે।
ઋતે હિ ત્વાં મહાભાગ વાસુદેવસમં યુધિ॥ 8-23-8 (55998)
સ પાહિ સર્વથા કર્ણં યથા બ્રહ્મા મહેશ્વરમ્।
યથા ચ સર્વથાઽઽપત્સુ વાર્ષ્ણેયઃ પાતિ પાણ્ડવમ્।
તથા મદ્રેશ્વરાદ્ય ત્વં રાધેયં પ્રતિપાલય॥ 8-23-9 (55999)
ભીષ્મો દ્રોણઃ કૃપઃ કર્ણો ભવાન્ભોજશ્ચ વીર્યવાન્।
શકુનિઃ સૌબલો દ્રૌણિરહમેવ ચ નો બલમ્॥ 8-23-10 (56000)
એવમેષ કૃતો ભાગો નવધા પૃથિવીપતે।
ન ચ ભાગોઽત્ર ભીષ્મસ્ય દ્રોણસ્ય ચ મહાત્મનઃ॥ 8-23-11 (56001)
તાભ્યામતીત્ય તૌ ભાગૌ નિહતા મમ શત્રવઃ।
વૃદ્વૌ હિ તૌ મહેષ્વાસૌ છલેન નિહતૌ યુધિ॥ 8-23-12 (56002)
કૃત્વા ચાસુકરં કર્મ ગતૌ સ્વર્ગમિતોઽનઘ।
તથાન્યે પુરુષવ્યાઘ્રાઃ પરૈર્વિનિહતા યુધિ॥ 8-23-13 (56003)
અસ્મદીયાશ્ચ બહવઃ સ્વર્ગાય ગમિતાઃ પરૈઃ।
ત્યક્ત્વા પ્રાણાનય્થાશક્તિ ચેષ્ટાં કૃત્વા ચ પુષ્કલામ્। 8-23-14 (56004)
તદિદં હતભૂયિષ્ઠં બલં મમ નરાધિપ।
પૂર્વમપ્યલ્પકૈઃ પાર્થૈર્હતં કિમુત સામ્પ્રતમ્॥ 8-23-15 (56005)
બલવન્તો મહાત્માનઃ કૌન્તેયાઃ સત્યવિક્રમાઃ।
બલં શેષં ન હન્યુર્મે યથા તત્કુરુ પાર્થિવ॥ 8-23-16 (56006)
હતવીરમિદં સૈન્યં પાણ્ડવૈઃ સમરે વિભો।
કર્ણો હ્યેકો મહાબાહુરસ્મત્પ્રિયહિતે રતઃ॥ 8-23-17 (56007)
ભવાંશ્ચ પુરુષવ્યાઘ્ર સર્વલોકમહારથઃ।
શલ્ય કર્ણોઽર્જુનેનાદ્ય યોદ્વુમિચ્છતિ સંયુગે॥ 8-23-18 (56008)
તસ્મિઞ્જયાશા વિપુલા મદ્રરાજ નરાધિપ।
તસ્યાભીષુગ્રહવરો નાન્યોઽસ્તિ ભુવિ કશ્ચન॥ 8-23-19 (56009)
પાર્થસ્ય સમરે કૃષ્ણો યથાઽભીષુગ્રહો વરઃ।
તથા ત્વમપિ કર્ણસ્ય રથેઽભીષુગ્રહો ભવ॥ 8-23-20 (56010)
તેન યુક્તો રણે પાર્થો રક્ષ્યમાણશ્ચ પાર્થિવ।
યાનિ કર્માણિ કુરુતે પ્રત્યક્ષાણિ તથૈવ તત્॥ 8-23-21 (56011)
પૂર્વં નઃ સમરે હ્યેવમધીદર્જુનો રિપૂન્।
ઇદાનીં વિક્રમો હ્યસ્ય કૃષ્ણેન સહિતસ્ય ચ॥ 8-23-22 (56012)
કૃષ્ણેન સહિતઃ પાર્થો ધાર્તરાષ્ટ્રીં મહાચમૂમ્।
અહન્યહનિ મદ્રેશ દ્રાવયન્દૃશ્યતે યુધિ॥ 8-23-23 (56013)
ભાગોઽવશિષ્ટઃ કર્ણસ્ય તવ ચૈવ મહાદ્યુતે।
તં ભાગં સહ કર્ણેન યુગપન્નાશયાદ્ય હિ॥ 8-23-24 (56014)
અરુણેન યથા સાર્ધં તમઃ સૂર્યો વ્યપોહતિ।
તથા કર્ણેન સહિતો જહિ પાર્થં મહાહવે॥ 8-23-25 (56015)
ઉદ્યન્તૌ ચ યથા સૂર્યૌ બાલસૂર્યસમપ્રભૌ।
કર્ણશલ્યૌ રણે દૃષ્ટ્વા વિદ્રવન્તુ મહારથાઃ॥ 8-23-26 (56016)
સૂર્યારુષૌ યથા દૃષ્ટ્વા તમો નશ્યતિ મારિષ।
તથા નશ્યન્તુ કૌન્તેયાઃ સપાઞ્ચાલાઃ સસૃઞ્જયાઃ॥ 8-23-27 (56017)
રથિનાં પ્રવરઃ કર્ણો યન્તૄણાં પ્રવરો ભવાન્।
સંયોગો યુવયોર્લોકે નાભૂન્ન ચ ભવિષ્યતિ॥ 8-23-28 (56018)
યથા સર્વાસ્વવસ્થાસુ વાર્ષ્મેયઃ પાતિ પાણ્ડવમ્।
તથા ભવાન્પરિત્રાતુ કર્ણં વૈકર્તનં રણે।
`સારથ્યં ક્રિયતાં તસ્ય યુધ્યમાનસ્ય સંયુગે॥ 8-23-29 (56019)
યથા ચ સમરે કૃષ્ણો રક્ષતે સર્વતોઽર્જુનમ્।
તથા ત્વમપિ રાધેયં રક્ષસ્વ ચ મહારણે'॥ 8-23-30 (56020)
ત્વયા સારથિના હ્યેષ અપ્રધૃષ્યો ભવિષ્યતિ।
દેવતાનામપિ રણે સશક્રાણાં મહીપતે।
કિં પુનઃ પાણ્ડવેયાનાં મા વિશઙ્કીર્વચો મમ॥ 8-23-31 (56021)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-23-32x (4880)
દુર્યોધનવચઃ શ્રુત્વા શલ્યઃ ક્રોધસમન્વિતઃ।
`ધાર્તરાષ્ટ્રમથોવાચ સૃક્વિણી પરિલેલિહન્'॥ 8-23-32 (56022)
ત્રિશિખાં ભ્રુકુટિં કૃત્વા ધુન્વન્હસ્તૌ પુનઃપુનઃ।
ક્રોધરક્તે મહાનેત્રે પરિવૃત્ય મહાભુજઃ।
કુલૈશ્વર્યશ્રુતબલૈર્દૃપ્તઃ શલ્યોઽબ્રવીદિદમ્॥ 8-23-33 (56023)
શલ્ય ઉવાચ। 8-23-34x (4881)
ન મામર્હસિ રાજેદ્ર નિયોક્તું કર્મણીદૃશે।
ન હિ પાપીયસઃ શ્રેયાન્પ્રેષ્યત્વં કર્તુમર્હતિ॥ 8-23-34 (56024)
યો હ્યભ્યુપગતં મિત્રં ગરીયાંસં વિશેષતઃ।
વશે પાપીયસો ધત્તે તત્કાર્યમધરોત્તરમ્॥ 8-23-35 (56025)
બ્રહ્મણા બ્રાહ્મણાઃ સૃષ્ટા મુખાત્ક્ષત્રં ચ બાહુતઃ।
ઊરુભ્યામથ વૈશ્યા વૈ શૂદ્રાઃ પદ્ભ્યામિતિ શ્રુતિઃ॥ 8-23-36 (56026)
તેભ્યો વર્ણવિશેષાશ્ચ પ્રતિલોમાનુલોમજાઃ।
અથાન્યોન્યસ્ય સંયોગાચ્ચાતુર્વર્ણ્યસ્ય ભારત॥ 8-23-37 (56027)
ગોપ્તારઃ સઙ્ગૃહીતારો દાતારઃ ક્ષત્રિયાઃ સ્મૃતાઃ॥ 8-23-38 (56028)
યાજનાધ્યાપનૈર્વિપ્રા વિશુદ્વૈશ્ચ પ્રતિગ્રહૈઃ।
લોકસ્યાનુગ્રહાર્થાય સ્થાપિતા બ્રાહ્મણા ભુવિ॥ 8-23-39 (56029)
કૃષિશ્ચ પાશુપાલ્યં ચ વિશાં દાનં ચ ધર્મતઃ।
બ્રહ્મક્ષત્રવિશાં શૂદ્રા વિહિતાઃ પરિચારકાઃ॥ 8-23-40 (56030)
બ્રહ્મક્ષત્રસ્ય વિહિતાઃ સૂતા વૈ પરિચારકાઃ।
ન ક્ષત્રિયો વૈ સૂતાનાં શૃણુયાચ્ચ કથઞ્ચન॥ 8-23-41 (56031)
અહં મૂર્ધાભિષિક્તો હિ રાજર્ષિકુલજો નૃપઃ।
મહારથસમાખ્યાતઃ સેવ્યઃ સ્તુત્યશ્ચ વન્દિનાં॥ 8-23-42 (56032)
સોઽમહેતાદૃશો ભૂત્વા નેહારિબલસૂદનઃ।
સૂતપુત્રસ્ય સઙ્ગ્રામે સારથ્યં કર્તુમુત્સહે॥ 8-23-43 (56033)
અવમન્યસે માં ગાન્ધારે ધ્રુવં ચાપ્યતિશઙ્કસે।
યસ્માદ્બ્રવીષિ વિસ્રબ્ધઃ સારથ્યં ક્રિયતામિતિ॥ 8-23-44 (56034)
અસ્મત્તોઽભ્યધિકં કર્ણં મન્વાનસ્તં પ્રશંસસિ।
ન ચાહં યુધિ રાધેયં ગણયે તુલ્યમાત્મનઃ॥ 8-23-45 (56035)
આદિશ્યતામભ્યધિકો મમાંશઃ પૃથિવીપતે।
તમહં સમરે હત્વા ગમિષ્યામિ યથાગતમ્॥ 8-23-46 (56036)
અથવાપ્યેક એવાહં યોત્સ્યામિ તવ શત્રુભિઃ।
પશ્ય વીર્યં મમાદ્ય ત્વં સઙ્ગ્રામે દહતો રિપૂન્॥ 8-23-47 (56037)
ન ચાપિ કામાન્કૌરવ્ય નિધાય હૃદયે પુમાન્।
અસ્મદ્વિધઃ પ્રવર્તેત મા મા ત્વમતિશઙ્કિથાઃ॥ 8-23-48 (56038)
અપિ ચાપ્યવમાનો મે ન કર્તવ્યઃ કથઞ્ચન।
પશ્ય ભીમૌ મમ ભુજૌ વજ્રસંહનનૌ દૃઢૌ॥ 8-23-49 (56039)
ધનુઃ પશ્ય ચ મે ચિત્રં શરાંશ્ચાશીવિષપમાન્।
રથં ચ પશ્ય મે ચિત્રં સદશ્વૈર્વાતવેગિભિઃ॥ 8-23-50 (56040)
ગદાં ચ પશ્ય ગાન્ધારે હેમપટ્ટવિભૂષિતામ્।
દારયેયં મહીં ક્રુદ્ધો વિકિરેયં ચ પર્વતાન્।
શોષયેયં સમુદ્રાંશ્ચ પાતયેયં ચ ભાસ્કરમ્॥ 8-23-51 (56041)
તં મામેવંવિધં રાજન્સમર્થમરિનિગ્રહે।
કસ્માદ્યુનઙ્ક્ષિ સારથ્યે સૂતસ્યાધિરથેસ્તુ મામ્॥ 8-23-52 (56042)
ન ચાપિ મમ રાધેયઃ કલામર્હતિ ષોડશીમ્॥ 8-23-53 (56043)
સકર્ણા યે ત્રયો લોકાઃ સાર્જુનાઃ સજનાર્દનાઃ।
નિબદ્વાંસ્તન્ત્રણે રાજન્ન ગણેયં કથઞ્ચન॥ 8-23-54 (56044)
ન ચાહં પ્રાકૃતઃ કશ્ચિન્ન ચાસ્મ્યધિગતઃ સ્વયમ્।
અયં ચાપ્યવમાનો મે ન કર્તવ્યઃ કથઞ્ચન॥ 8-23-55 (56045)
આપૃચ્છે ત્વાદ્ય ગાન્ધારે યાસ્યામિ વિષયં પ્રતિ।
ન ચાહં સૂતપુત્રસ્ય સારથ્યમુપજગ્મિવાન્॥ 8-23-56 (56046)
અવમાનમહં પ્રાપ્ય ન યોત્સ્યામિ કથઞ્ચન।
આપૃચ્છે ત્વાઽદ્ય ગાન્ધારે ગમિષ્યામિ ગૃહાય વૈ॥ 8-23-57 (56047)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-23-58x (4882)
એવમુક્ત્વા મહારાજ શલ્યઃ સમિતિશોભનઃ।
ઉત્થાય પ્રયયૌ તૂર્ણં રાજમધ્યાદમર્ષિતઃ॥ 8-23-58 (56048)
પ્રણયાદ્બહુમાનાચ્ચ તં નિગૃહ્ય સુતસ્તવ।
અબ્રવીન્મધુરં વાક્યં સામ્ના સર્વાર્થસાધકમ્॥ 8-23-59 (56049)
યથા શલ્ય ત્વમાત્થેદમેવમેતદસંશયમ્।
અભિપ્રાયસ્તુ મે કશ્ચિત્તં નિબોધ જનેશ્વર॥ 8-23-60 (56050)
ન કર્ણોઽભ્યધિકસ્ત્વત્તો ન ચાન્યે ચૈવ પાર્થિવાઃ।
ન ચ મદ્રેશ્વર ત્વાં વૈ કૃષ્ણઃ સોઢું ચ શક્ષ્યતિ॥ 8-23-61 (56051)
ઋતમેવ હિ પૂર્વાસ્તે વદન્તિ પુરુષોત્તમાઃ।
તસ્માદાર્તાયનિઃ પ્રોક્તો ભવાનિતિ મતિર્મમ॥ 8-23-62 (56052)
શલ્યબૂતસ્તુ શત્રૂણાં યસ્માત્ત્વં યુધિ માનદ।
તસ્માચ્છલ્યેતિ તે નામ કથ્યતે પૃથિવીતલે॥ 8-23-63 (56053)
યદેતદ્વ્યાહૃતં પૂર્વં ભવતા ભૂરિદક્ષિણ।
તદેવ કુરુ ધર્મજ્ઞ મદર્થં યદ્યદુચ્યતે॥ 8-23-64 (56054)
ન ચ ત્વત્તો હિ રાધેયો ન ચાહમપિ વીર્યવાન્।
વૃણેઽહં ત્વાં હયાગ્ર્યાણાં યન્તારમિહ સંયુગે॥ 8-23-65 (56055)
મન્યે ચાભ્યધિકં શલ્ય ગુણૈઃ કર્ણં ધનઞ્જયાત્।
ભવન્તં વાસુદેવાચ્ચ લોકોઽયમતિમન્યતે॥ 8-23-66 (56056)
કર્ણો હ્યભ્યધિકઃ પાર્થાદસ્ત્રૈરેવ નરર્ષભ।
ભવાનભ્યધિકઃ કૃષ્ણાદશ્વજ્ઞાને બલે તથા॥ 8-23-67 (56057)
યથાઽશ્વહૃદયં વેદ વાસુદેવો મહામનાઃ।
દ્વિગુણં ત્વં તથા વેત્સિ મદ્રરાજેશ્વરાત્મજ॥ 8-23-68 (56058)
શલ્ય ઉવાચ। 8-23-69x (4883)
યન્માં બ્રવીષિ ગાન્ધારે મધ્યે સૈન્યસ્ય કૌરવ।
વિશિષ્ટં દેવકીપુત્રાત્પ્રીતિમાનસ્મ્યહં ત્વયિ॥ 8-23-69 (56059)
એષ સારથ્યમાતિષ્ઠે રાધેયસ્ય યશસ્વિનઃ।
યુધ્યતઃ પાણ્ડવાગ્ર્યેણ યથા ત્વં વીર મન્યસે॥ 8-23-70 (56060)
સમયશ્ચ હિ મે વીર કશ્ચિદ્વૈકર્તનં પ્રતિ।
ઉત્સૃજેયં યથાશ્રદ્વમહં વાચોઽસ્ય સન્નિધૌ॥ 8-23-71 (56061)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-23-72x (4884)
તથેતિ રાજન્પુત્રસ્તે સહ કર્ણેન ભારત। 8-23-72 (56062)
અબ્રવીન્મદ્રરાજસ્ય મતં ભરતસxxxx॥ ॥ 8-23-72 (56063)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ત્રયોવિંશોઽધ્યાયઃ॥ 23 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.24. અધ્યાયઃ 024
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુર્યોધનેન શલ્યમ્પ્રતિ ત્રિપુરાસુરકથાકથનારમ્ભઃ॥ 1 ॥ ત્રિપુરાસુરોપદ્રુતૈર્દેવૈઃ સ્તુલ્યા રુદ્રપ્રસાદનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-24-0 (56064)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-24-0x (4885)
ભૂય એવ તુ મદ્રેશ યત્ત્વા વક્ષ્યામિ તચ્છૃણુ।
યથા પુરાવૃત્તમિદં યુદ્ધે દેવાસુરે પ્રભો॥ 8-24-1 (56065)
યદુક્તવાન્પિતુર્મહ્યં માર્કણ્ડેયો મહાતપાઃ।
બ્રુવતસ્તદશેષેણ મમ રાજર્ષિસત્તમ।
નિબોધ મનસા ચાત્ર ન તે કાર્યા વિચારણા॥ 8-24-2 (56066)
`સમુત્પન્નો હિ રાજાનઃ પ્રમોહ ઇતિ નિશ્ચયમ્।
કૃત્વા ચૈવ વ્યવસ્યન્તિ સર્વે ધર્માર્થનિશ્ચયાન્॥ 8-24-3 (56067)
દેવાનામસુરાણાં ચ મહાનાસીત્સમુચ્છ્રયઃ।
સૈંહિકેયાસ્તદોદ્વૃત્તા વિબુધાનવસૂદયન્।
તે નિરસ્તઃ કૃતા દેવૈર્દાનવા બલગર્વિતાઃ'॥ 8-24-4 (56068)
તત્રાસીત્પ્રથમો રાજન્સઙ્ગ્રામસ્તારકામયઃ।
નિર્જિતાશ્ચ તતો દૈત્યા દૈવતૈરિતિ નઃ શ્રુતિઃ॥ 8-24-5 (56069)
ભગ્નદર્પા નિરુત્સાહાઃ પાતાલં વિવિશુસ્તદા॥ 8-24-6 (56070)
નિર્જિતેષુ ચ દૈત્યેષુ તારકસ્ય સુતાસ્ત્રયઃ।
તારાક્ષઃ કમલાક્ષશ્ચ વિદ્યુન્માલી ચ પાર્થિવ॥ 8-24-7 (56071)
તપ ઉગ્રં સમાસ્થાય નિયમે પરમે સ્થિતાઃ।
તપસા કર્ણયામાસુર્દેહાંસ્તાઞ્શત્રુકર્શનાઃ॥ 8-24-8 (56072)
દમેન તપસા ચૈવ નિયમેન સમાધિના।
તેષાં પિતામહઃ પ્રીતો વરદઃ પ્રદદૌ વરમ્॥ 8-24-9 (56073)
અવધ્યત્વં ચ તે સર્વે સર્વભૂતેષુ સર્વદા।
સહિતા વરયામાસઃ સર્વલોકપિતામહમ્॥ 8-24-10 (56074)
તાનબ્રવીત્તદા દેવઃ સર્વલોકગુરુઃ પ્રભુઃ।
નાસ્તિ સર્વામરત્વં વૈ નિવર્તધ્વમિતોઽસુરાઃ।
અન્યં વરં વૃણીધ્વં વૈ રોચતે યાદૃશો હિ વઃ॥ 8-24-11 (56075)
તતસ્તે સહિતા રાજન્સમ્પ્રધાર્યાસકૃદ્બહુઃ।
સર્વલોકેશ્વરં વાક્યં પ્રણમ્યૈનમથાઽબ્રુવન્॥ 8-24-12 (56076)
વસ્તુમિચ્છામ નગરં કર્તું કામગમં શુભમ્।
સર્વકામસમૃદ્વાર્થમવધ્યં દેવદાનવૈઃ॥ 8-24-13 (56077)
યક્ષરક્ષોરગગણૈર્નાનાજાતિભિરેવ ચ।
ન કૃત્યાભિર્ન શસ્ત્રૈશ્ચ ન શાપૈર્બ્રહ્મવાદિનામ્।
વધ્યેત ત્રિપુરં દેવ પ્રયચ્છેઃ પ્રપિતામહ॥ 8-24-14 (56078)
વયં પુરાણિ ત્રીણ્યેવ સમાસ્થાય મહીમિમામ્।
વિચરિષ્યામ લોકેઽસ્મિંસ્ત્વત્પ્રસાદપુરસ્કૃતાઃ॥ 8-24-15 (56079)
તતો વર્ષસહસ્રેષુ સમેષ્યામઃ પરસ્પરમ્।
એકીભાવં ગભિષ્યન્તિ પુરાણ્યેતાનિ ચાનઘ॥ 8-24-16 (56080)
સમાગતાનિ ચૈતાનિ યો હન્યાદ્ભગવાંસ્તદા।
એકેષુણા દેવવરઃ સ નો મૃત્યુર્ભવિષ્યતિ॥ 8-24-17 (56081)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-24-18x (4886)
તેષાં તદ્વચનં શ્રુત્વા દાનવાનાં પિતામહઃ।
એવમસ્ત્વિતિ તાન્દેવઃ પ્રત્યુક્ત્વા પ્રાવિશદ્દિવમ્॥ 8-24-18 (56082)
તે તુ લબ્ધવરાઃ પ્રીતાઃ સમ્પ્રધાર્ય પરસ્પરમ્।
પુરત્રયવિસૃષ્ટ્યર્થં મયં વવ્રુર્મહારથાઃ।
વિશ્વકાર્માણમજરં દૈત્યદાનવપૂજિતમ્॥ 8-24-19 (56083)
તતો મયઃ સ્વતપસા ચક્રે ધીમાન્પુરાણિ ચ।
ત્રીણિ કાઞ્ચનમેકં વૈ રૌપ્યં કાર્ષ્ણાયસં તથા॥ 8-24-20 (56084)
કાઞ્ચનં દિવિ તત્રાસીદન્તરિક્ષે ચ રાજતમ્।
આયસં ચાભવદ્ભૌમં તદા તેષાં પરન્તપ॥ 8-24-21 (56085)
એકૈકં યોજનશતં વિસ્તૃતં તાવદાયતમ્।
દૃઢં ચાટ્ટાલકયુતં બૃહત્પ્રાકારતોરણમ્॥ 8-24-22 (56086)
ગૃહપ્રવરસમ્બાધમસમ્બાધમહાપથમ્।
પ્રાસાદૈર્વિવિધૈશ્ચાપિ દ્વારૈશ્ચૈવોપશોભિતમ્॥ 8-24-23 (56087)
ત્રિપુરં તેષુ ચાપ્યાસન્રાજાનો વૈ પૃથક્પૃથક્।
દિવ્યમાલ્યામ્બરધરા દૈતેયા રાજસત્તમ॥ 8-24-24 (56088)
કાઞ્ચનં તારકાક્ષસ્ય દિવ્યમાસીન્મહાત્મનઃ।
રાજતં કમલાક્ષસ્ય વિદ્યુન્માલિન આયસમ્॥ 8-24-25 (56089)
ત્રયસ્તે દૈત્યરાજાનસ્ત્રીઁલ્લોકાનાશુ તેજસા।
આક્રમ્ય તસ્થુરૂચુશ્ચ કશ્ચ નામ પ્રજાપતિઃ॥ 8-24-26 (56090)
તેષાં દાનવમુખ્યાનાં પ્રયુતાન્યર્બુદાનિ ચ।
કોટ્યાશ્ચાપ્રતિવીરાણાં સમાજગ્મુસ્તતસ્તતઃ॥ 8-24-27 (56091)
માંસાશિનઃ સુદૃપ્તાશ્ચ સુરૈર્વિનિકૃતાઃ પુરા।
મહદૈશ્વર્યમિચ્છન્તસ્ત્રિપુરં દુર્ગમાશ્રિતાઃ॥ 8-24-28 (56092)
સર્વેષાં ચ પુનશ્ચૈષાં સર્વયોગવહો મયઃ।
તમાશ્રિત્ય હિ તે સર્વેઽવર્તયન્નકુતોભયાઃ॥ 8-24-29 (56093)
યો હિ યં મનસા કામં દધ્યૌ ત્રિપુરસંશ્રયઃ।
તસ્મૈ તસ્મૈ મયસ્તં તં વિદધે માયયા તદા॥ 8-24-30 (56094)
તારકાક્ષસુતશ્ચાસીદ્વરિર્નામ મહાબલઃ।
તપસ્તેપે પરમકં યેનાતુષ્યત્પિતામહઃ॥ 8-24-31 (56095)
સન્તુષ્ટમવૃણોદ્દેવં વાપી ભવતુઃ નઃ પુરે।
શસ્ત્રૈર્વિનિહતા યત્ર ક્ષિપ્તાઃ સ્યુર્બલવત્તરાઃ॥ 8-24-32 (56096)
સ તુ લબ્ધ્વા વરં વીરસ્તારકાક્ષસુતો હરિઃ।
સસૃજે તત્ર વાપીં તાં મૃતસઞ્જીવિનીં પ્રભો॥ 8-24-33 (56097)
યેન રૂપેણ યો દૈત્યો યેન વેષેણ ચાપ્યથ।
ક્ષિપ્યતે નિહતો વાપ્યાં તાદૃશેનૈવ જાયતે।
સમ્પૂર્ણબલવીર્યસ્તુ રાજઞ્છૌર્યસમન્વિતઃ॥ 8-24-34 (56098)
એવં વીર્યેણ સંયુક્તાં કૃતાં તેન મહાત્મના।
તાં પ્રાપ્ય ત્રૈપુરા વાપીં લોકાન્સર્વાન્બબાધિરે॥ 8-24-35 (56099)
મહતા તપસા સિદ્ધાઃ સુરાણાં ભયવર્ધનાઃ।
એકસ્મિન્નિહતે દૈત્યે સૃજન્તિ સ્મ દશાસુરાન્।
ન તેષાં વિદ્યતે યુદ્વે ક્ષયો રાજન્કથઞ્ચન॥ 8-24-36 (56100)
તતસ્તે લોભમોહાભ્યામભિભૂતા વિચેતસઃ।
નિર્ભીકાઃ સહિતાઃ સર્વે સ્થાપિતાઃ સમલોલુપાઃ॥ 8-24-37 (56101)
વિદ્રાવ્ય સગણાન્દેવાંસ્તત્રતત્ર તદાતદા।
વિચેરુઃ સ્વેન કામેન વરદાનેન દર્પિતાઃ॥ 8-24-38 (56102)
દેવોદ્યાનાનિ સર્વાણિ સ્થાનાનિ ચ દિવૌકસામ્।
ઋષીણામાશ્રમાન્પુણ્યાન્રમ્યાઞ્ચનપદાંસ્તથા।
ઉત્સાદયન્ત મર્યાદાં દાનવા દુષ્ટચારિણઃ॥ 8-24-39 (56103)
નિઃસ્થાનાશ્ચ કૃતા દેવા ઋષયઃ પિતૃભિઃ સહ।
દૈત્યૈસ્ત્રિભિસ્ત્રયો લોકા હ્યાક્રાન્તાસ્તૈઃ સુરેતરૈઃ॥ 8-24-40 (56104)
પીડ્યમાનેષુ લોકેષુ તતઃ શક્રો મરુદ્વૃતઃ।
પુરાણ્યાયોધયાઞ્ચક્રે વજ્રહસ્તઃ સમન્તતઃ॥ 8-24-41 (56105)
નાશકત્તાન્યભેદ્યાનિ યદા ભેત્તું પુરન્દરઃ।
પુરાણિ વરદત્તાનિ ધાત્રા તેન નરાધિપ॥ 8-24-42 (56106)
તદા ભીતઃ સુરપતિર્મુક્ત્વા તાનિ પુરાણ્યથ।
તૈરેવ વિબુધૈઃ સાર્ધં પિતામહમરિન્દમ।
જગામાથ તદાખ્યાતું વિપ્રકારં સુરેતરૈઃ॥ 8-24-43 (56107)
તે તત્ત્વં સર્વમાખ્યાય શિરોભિઃ સમ્પ્રણમ્ય ચ।
તદ્વધોપાયમાચક્ષ્વ ભગવન્નિતિ ચાબ્રુવન્॥ 8-24-44 (56108)
શ્રુત્વા તદ્ભગવાન્દેવો દેવાનિદમુવાચ હ।
શ્રૂયતાં ત્રિદશાઃ સર્વે યથેદં વાક્યગૌરવમ્॥ 8-24-45 (56109)
દુરાત્માનોઽસુરા નિત્યં તે ચાપિ વિબુધા મમ।
ન શક્નુવન્તિ તે (યે) સર્વે યુષ્માન્વૈ પીડયન્તિ તે॥ 8-24-46 (56110)
અહં સમસ્તુ સર્વેષાં ભૂતાનાં નાત્ર સંશયઃ।
અવિનીતા નિહન્તવ્યા ઇત્યેવં પ્રબ્રવીમિ વઃ॥ 8-24-47 (56111)
એકેષુણા (હિ) વિભેદ્યાનિ તાનિ દુર્ગાણિ નાન્યથા।
શક્તસ્તુ તાનિ બાણેન ભેત્તું કામં ત્રિલોચનઃ॥ 8-24-48 (56112)
તે યૂયં સ્થાણુમીશાનં જિષ્મુમક્લિષ્ટકારિણમ્।
યોદ્વારં વૃણુત ક્ષિપ્રં સ તાન્હન્તા સુરેતરાન્॥ 8-24-49 (56113)
તે દેવાસ્તેન વાક્યેન ચોદિતાઃ પ્રણતાઃ સ્થિતાઃ।
દિવ્યં વર્ષસહસ્રં વૈ તપસ્તપ્ત્વા સુરર્ષભાઃ।
શુભાત્માનો મહાત્માનો જગ્મુર્વૈ વૃષભધ્વજમ્॥ 8-24-50 (56114)
બ્રહ્માણમગ્રતઃ કૃત્વા શરણ્યં શરણાગતાઃ।
તપઃ પરમમાજગ્મુર્ગૃણન્તો બ્રહ્મ શાશ્વતમ્॥ 8-24-51 (56115)
અનઙ્ગમથનં સર્વે ભવં સર્વાત્મના ગતાઃ।
દેવદેવં પરં સ્થાણું વરદં ત્ર્યમ્બકં શિવમ્॥ 8-24-52 (56116)
શર્વમીડ્યમજં રુદ્રં શશાઙ્કાઙ્કિતમૂર્ધજમ્।
તુષ્ટુવુર્વાગ્ભિરુગ્રાભિર્ભયેષ્વભયમચ્યુતમ્।
સર્વાત્માનં મહાત્માનં યેનાપ્તં વિશ્વમાત્મના॥ 8-24-53 (56117)
તપોવિશેષૈર્વિવિધૈર્યોગં યો વેદ ચાત્મનઃ।
યઃ સાઙ્ખ્યમાત્મના વેત્તિ યસ્ય ચાત્મા વેશે સદા॥ 8-24-54 (56118)
તં તે દદૃશુરીશાનં તેજોરાશિમુમાપતિમ્।
`પરેણ યત્નેન ભવં ત્રિદશાઃ શર્વમીશ્વરમ્'।
અનન્યસદૃશં લોકે પ્રતપન્તમકલ્મષમ્॥ 8-24-55 (56119)
એકશ્ચ ભગવાંસ્તત્ર નાનારૂપમકલ્પયત્।
આત્મનઃ પ્રતિરૂપાણિ રૂપાણ્યથ મહાત્મનિ।
પરસ્પરસ્ય ચાપશ્યન્સર્વે પરમવિસ્મિતાઃ॥ 8-24-56 (56120)
સર્વભૂતમયં દૃષ્ટ્વા તમજં જગતઃ પરિમ્।
દેવા બ્રહ્મર્ષયશ્ચૈવ શિરોભિર્ધરણીં ગતાઃ॥ 8-24-57 (56121)
તાન્સ્વસ્તિવાચ્ય ચાભ્યર્ચ્ય સમુત્થાપ્ય ચ શઙ્કરઃ।
બ્રૂતબ્રૂતેતિ ભગવાન્સ્મયમાનોઽભ્યભાષત॥ 8-24-58 (56122)
ત્ર્યમ્બકેણાભ્યનુજ્ઞાતાસ્તતસ્તે સ્વસ્થચેતસઃ।
નમો નમો નમસ્તેઽસ્તુ પ્રભો ઇત્યબ્રુવન્ભવમ્॥ 8-24-59 (56123)
નમો દેવાધિદેવાય પ્રિયાધાઘ્નેઽતિમન્યવે।
પ્રજાપતિમખઘ્નાય પ્રજાપતિભિરીડ્યતે॥ 8-24-60 (56124)
નમઃ સ્તુતાય સ્તુત્યાય સ્તૂયમાનાય શમ્ભવે।
વિલોહિતાય રુદ્રાય નીલગ્રીવાય શૂલિને॥ 8-24-61 (56125)
અમોઘાય મૃગાક્ષાય પ્રવરાયુધયોધિને।
અર્હાય ચૈવ શુદ્વાય ક્ષયાય ક્રથનાય ચ॥ 8-24-62 (56126)
દુર્વારણાય શુક્રાય બ્રહ્મણે બ્રહ્મચારિણે।
ઈશાનાયાપ્રમેયાય નિહન્ત્રે ચર્મવાસસે॥ 8-24-63 (56127)
તપોરતાય પિઙ્ગાય વ્રતિને કૃત્તિવાસસે।
કુમારપિત્રે ત્ર્યક્ષાય પ્રવરાયુધધારિણે॥ 8-24-64 (56128)
પ્રપન્નાર્તિવિનાશાય બ્રહ્મદ્વિટ્સઙ્ઘઘાતિને।
વનસ્પતીનાં પતયે વનાનાં પતયે નમઃ॥ 8-24-65 (56129)
ગવાં ચ પતયે નિત્યં યજ્ઞાનાં પતયે નમઃ।
નમોસ્તુ તે સસૈન્યાય ત્ર્યમ્બકાયામિતૌજસે।
મનોવાક્કર્મભિર્દેવ ત્વાં પ્રપન્નાન્ભજસ્વ નઃ॥ 8-24-66 (56130)
તતઃ પ્રસન્નો ભગવાન્સ્વાગતેનાભિનન્દ્ય ચ।
પ્રોવાચ વ્યેતુ વસ્ત્રાસો બ્રૂત કિં કરવાણિ વઃ॥ 8-24-67 (56131)
`દેવાઃ શર્વસ્ય વચનં શ્રુત્વા હર્ષમુપાગતાઃ'॥ ॥ 8-24-68 (56132)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ચતુર્વિંશોઽધ્યાયઃ॥ 24 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.25. અધ્યાયઃ 025
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દેવૈ રુદ્રવચનાત્તસ્ય સ્વસ્વાર્ધબલદાનપૂર્વકં ત્રિપુરસંહારાયાભિષેચનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-25-0 (56133)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-25-0x (4887)
પિતૃદેવર્ષિસઙ્ઘેભ્યોઽભયે દત્તે મહાત્મના।
સત્કૃત્ય શંકરં પ્રાહ બ્રહ્મા લોકપિતામહઃ॥ 8-25-1 (56134)
ઇમાન્યસુરદુર્ગાણિ લોકાંસ્ત્રીનાક્રમન્તિ હિ।
કશ્ચ પ્રજાપતિર્ઘોરાંસ્તાન્સ્રર્વાઞ્જહિ મા ચિરમ્॥ 8-25-2 (56135)
વરાતિસર્ગાદ્દેવેશ પ્રાજાપત્યમિદં પરમ્।
મયાઽધિતિષ્ઠતા દત્તો દાનવેભ્યો મહાન્વરઃ॥ 8-25-3 (56136)
નાસ્ત્યન્યો યુધિ તેષાં વૈ નિહન્તા ઇતિ નઃ શ્રુતમ્।
તાનતિક્રાન્તમર્યાદાન્નાન્યઃ સંહર્તુમર્હતિ।
ત્વામૃતે સર્વભૂતેશ ત્વં હ્યેષાં પ્રત્યરિર્વધે॥ 8-25-4 (56137)
સ ત્વં દેવ પ્રપન્નાનાં યાચતાં ચ દિવોકસામ્।
કુરુ પ્રસાદં વરદ દાનવાઞ્જહિ સંયુગે॥ 8-25-5 (56138)
ત્વત્પ્રસાદાજ્જગત્સર્વં સુખમૈધત માનદ।
શરણ્યસ્ત્વં હિ દેવાનાં વયં ત્વાં શરણં ગતાઃ॥ 8-25-6 (56139)
ઈશ્વર ઉવાચ। 8-25-7x (4888)
હન્તવ્યાઃ શત્રવઃ સર્વે યુષ્માકમિતિ મે મતિઃ।
ન ત્વેકશ્ચોત્સહે હન્તું બલિનઃ સુરવિદ્વિષઃ॥ 8-25-7 (56140)
તે યૂયં સહિતાઃ સર્વે મદીયેનાપિ તેજસા।
જયધ્વં યુધિ તાન્સર્વાન્સઙ્ઘાતેન મહાબલાન્॥ 8-25-8 (56141)
દેવા ઊચુઃ। 8-25-9x (4889)
અસ્મત્તેજોબલં યાવત્તાવદ્દ્વિગુણમેવ વા।
તત્તેષામિતિ મન્યામો દૃષ્ટતેજોબલા હિ તે॥ 8-25-9 (56142)
ઈશ્વર ઉવાચ। 8-25-10x (4890)
વધ્યાસ્તે સર્વથા પાપા યે યુષ્માસ્વપરાધિનઃ।
મમ તેજોબલાર્ધેન સર્વે મૃદ્ગથ શાત્રવાન્॥ 8-25-10 (56143)
દેવા ઊચુઃ। 8-25-11x (4891)
બિભર્તું તવ તેજોર્ધં ન શક્ષ્યામ સુરેશ્વર।
સર્વેષાં નો બલાર્ધેન ત્વમેવ જહિ શાત્રવાન્॥ 8-25-11 (56144)
વયં ચ સર્વથા દેવ રક્ષણીયાસ્તથૈવ ચ।
સ નો રક્ષ મહાદેવ ત્વમેવ જહિ શાત્રવાન્॥ 8-25-12 (56145)
ઈશ્વર ઉવાચ। 8-25-13x (4892)
મમ તેજો ન શક્તા હિ સર્વે ધારયિતું યદિ।
અહમેનાન્વધિષ્યામિ યુષ્મત્તેજોર્ધસંયુતઃ॥ 8-25-13 (56146)
બલાર્ધં યદિ મે દેવા ન ધારયિતુમાહવે।
શક્તાઃ સર્વે હિ સઙ્ગમ્ય યૂયં તત્પ્રબ્રવીમિ વઃ॥ 8-25-14 (56147)
સમા ભવન્તિ મે સર્વે દાનવાશ્ચામરાશ્ચ યે।
શિવોઽસ્મિ સર્વભૂતાનાં શિવત્વં તેન મે સુરાઃ॥ 8-25-15 (56148)
કિન્ત્વધર્મેણ વર્તન્તે યસ્માત્તે સુરશત્રવઃ।
તસ્માદ્વધ્યા મયાપ્યેતે યુષ્માકં ચ હિતેપ્સયા॥ 8-25-16 (56149)
શરણં વઃ પ્રપન્નાનાં ધર્મેણ ચ જિગીષતામ્।
સાહાય્યં વઃ કરિષ્યામિ નિહનિષ્યામિ વો રિપૂન્॥ 8-25-17 (56150)
દીયતાં ચ બલાર્ધં મે સર્વૈરપિ પૃથક્પૃથક્।
પશુત્વં ચૈવ મે લોકાઃ સર્વે કલ્પન્તુ પીડિતાઃ॥ 8-25-18 (56151)
પશૂનાં તુ પતિત્વં મે ભવત્વદ્ય દિવૌકસઃ।
એવં ન પાપં પ્રાપ્સ્યામિ પશૂન્હત્વા સુરદ્વિપઃ॥ 8-25-19 (56152)
કલ્પયધ્વં રથં દિવ્યં રથાશ્વાંશ્ચૈવ પારગાન્।
ધનુઃ શરં સારથિં ચ તતો જેષ્યામિ વો રિપૂન્॥ 8-25-20 (56153)
ઇતિ શ્રુત્વા વચો દેવા દેવદેવસ્ય ભૂપતેઃ।
વિષાદમગમન્સર્વે પશુત્વં પ્રતિ શઙ્કિતાઃ॥ 8-25-21 (56154)
તેષાં ભાવં ભવો જ્ઞાત્વા દેવસ્તાનબ્રવીદિદમ્।
મા વોસ્તુ પશુભાવેઽસ્મિન્ભયં વિબુધસત્તમાઃ॥ 8-25-22 (56155)
શ્રૂયતાં પશુભાવસ્ય વિમોક્ષઃ ક્રિયતાં ચ સઃ॥ 8-25-23 (56156)
યો વઃ પશુપતેશ્ચર્યાં ચરિષ્યતિ સ મોક્ષ્યતે।
પશુત્વાદિતિ સત્યં વઃ પ્રતિજાને સમાગમે॥ 8-25-24 (56157)
યે ચાપ્યન્યે ચરિષ્યન્તિ વ્રતં મોક્ષ્યન્તિ તેઽપિ ચ॥ 8-25-25 (56158)
નૈ(ત્ય)ષ્ઠિકં દ્વાદશાબ્દં વા અર્ધમબ્દમૃતુત્રયમ્।
માસં દ્વાદશરાત્રં ગુહ્યં વ્રતં દિવ્યં ચરિષ્યથ॥ 8-25-26 (56159)
તં તથેત્યબ્રુવન્દેવા દેવદેવનમસ્કૃતમ્।
ઊચુશ્ચેદં ગૃહાણેદં તેજસોઽર્ધમિતિ પ્રભુમ્॥ 8-25-27 (56160)
પ્રત્યુવાચ તથેત્યેવ શૂલધૃદ્રાજસત્તમ।
તતસ્તે પ્રદદુઃ સર્વે તેજસોઽર્ધં મહાત્મને॥ 8-25-28 (56161)
સર્વમાદાય સર્વેષાં તેજસોઽર્ધં દિવૌકસામ્।
તેજસાપ્યધિકો ભૂત્વા ભૂયોઽપ્યતિબલોઽભવત્॥ 8-25-29 (56162)
તતઃ પ્રભૃતિ દેવાનાં દેવદેવોઽભવદ્ભવઃ।
પતિશ્ચ સર્વભૂતાનાં પશૂનાં ચાભવત્તદા॥ 8-25-30 (56163)
તસ્માત્પશુપતિશ્ચોક્તો ભવત્વાચ્ચ ભવેતિ વૈ॥
અર્ધમાદાય સર્વેષાં તેજસા પ્રજ્વલન્નિવ। 8-25-31 (56164)
ભાસયામાસ તાન્સર્વાન્દેવદેવો મહાદ્યુતિઃ॥
તતોઽભિષિષિચ્યુઃ સર્વે સુરા રુદ્રં પુરારિણમ્। 8-25-32 (56165)
મહાદેવ ઇતિ હ્યાસીદ્દેવદેવો મહેશ્વરઃ॥ ॥ 8-25-33 (56166)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ પઞ્ચવિંશોઽધ્યાયઃ॥ 25 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.26. અધ્યાયઃ 026
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દેબાનામાજ્ઞયા વિશ્વકર્મણા ભૂમ્યાદિસાધનૈ રુદ્રાય રથનિર્માણમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-26-0 (56167)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-26-0x (4893)
તેજસોઽર્ધં સુરા દત્ત્વા શઙ્કરાય મહાત્મને।
પશુત્વમપિ ચોપેત્ય વિશ્વકર્માણમવ્યયમ્॥ 8-26-1 (56168)
ઊચુઃ સર્વે સમાભાષ્ય રથઃ સઙ્કલ્પ્યતામિતિ।
વિશ્વકર્માઽપિ સઞ્ચિન્ત્ય રથં દિવ્યમકલ્પયત્॥ 8-26-2 (56169)
સમેતાં પૃથિવીં દેવી વિશાલાં પુરમાલિનીમ્।
સપર્વતવનદ્વીપાં ચક્રે ભૂતધરાં રથમ્॥ 8-26-3 (56170)
ઈષાં નક્ષત્રવંશં ચ છત્રં મેરુમહાગિરિમ્।
અનેકદ્રુસઞ્છન્નં રત્નાકરમનુત્તમમ્॥ 8-26-4 (56171)
હિમવન્તં ચ વિન્ધ્યં ચ નાનાદ્રુમલતાકુલમ્।
અવસ્કરં પ્રતિષ્ઠાનં કલ્પયામાસ વૈ તદા॥ 8-26-5 (56172)
અસ્તંગિરિમધિષ્ઠાનં નાનાદ્વિજગણાયુતમ્।
ચકાર ભગવાંસ્ત્વષ્ટા ઉદયં રથકૂબરમ્॥ 8-26-6 (56173)
મીનનક્રઝષાવાસં દાનવાલયમુત્તમમ્।
સમુદ્રમક્ષં વિદધે પત્તનાકરશોભિતમ્॥ 8-26-7 (56174)
ચક્રં ચક્રે ચન્દ્રમસં તારકાગણમણ્ડિતમ્।
દિવાકરં ચાપ્યપરં ચક્રં ચક્રેંઽશુમાલિનમ્॥ 8-26-8 (56175)
ગઙ્ગાં સરસ્વતીં તૂણીં ચક્રે વિશ્વકૃદવ્યયઃ।
અલઙ્કારા રથસ્યાસન્નાપગાઃ સરિતસ્તથા॥ 8-26-9 (56176)
ત્રીનગ્નીન્મન્ત્રવચ્ચક્રે રથસ્યાથ ત્રિવેણુકમ્।
અનુકર્ષાન્રથે દીપ્તાન્વરૂથાંશ્ચાપિ તારકાઃ॥ 8-26-10 (56177)
ઓષધીર્વીરુધશ્ચૈવ ઘણ્ટાજાલં ચ ભાનુમત્।
અલઞ્ચકાર ચ રથં માસપક્ષર્તુભિર્વિભુઃ॥ 8-26-11 (56178)
અહોરાત્રૈઃ કલાભિશ્ચ કાષ્ઠાભિરયનૈસ્તથા।
દ્યાં યુગં યુગપર્વાણિ સંવર્તકબલાહરકાન્॥ 8-26-12 (56179)
શમ્યાં ધૃતિં ચ મેધાં ચ સ્થિતિં સન્નતિમેવ ચ।
ઋઘ્વેદં સામવેદં ચ ધુર્યાવશ્વાવકલ્પયત્॥ 8-26-13 (56180)
પૃષ્ઠાશ્વૌ તુ યજુર્વેદઃ કલ્પિતોઽથર્વણસ્તથા।
અશ્વાનાં ચાપ્યલઙ્કારં વિદધે પદસઞ્ચયમ્॥ 8-26-14 (56181)
સિનીવાલીમનુમતિં કુહૂં રાકાં ચ સુપ્રભામ્।
યોક્તાણિ ચક્રે ચાશ્વાનાં કૂશ્માણ્ડાંશ્ચાપિ પન્નગાન્। 8-26-15 (56182)
તાલપૃષ્ઠોઽથ નહુષઃ કાર્કોટકધનઞ્જયૌ।
ઇતરે ચાભવન્નાગા હયાનાં વાહબન્ધનમ્॥ 8-26-16 (56183)
અભીશવઃ ષડઙ્ગાનિ કલ્પિતાનિ મહીપતે।
ઓઙ્કારઃ કલ્પિતસ્તસ્ય પ્રતોદો વિશ્વકર્મણા॥ 8-26-17 (56184)
યજ્ઞાઃ સર્વે પૃથક્લૃપ્તા રથાઙ્ગાનિ ચ ભાગશઃ।
અધિષ્ઠાનં મનશ્ચાસીત્પરિરથ્યા સરસ્વતી॥ 8-26-18 (56185)
નાનાવર્ણાનિ શસ્ત્રાણિ પતાકાઃ પવનેરિતાઃ।
વિદ્યુદિન્દ્રધનુર્યુક્તં રથં દીપ્ત્યા વ્યદીપયત્॥ 8-26-19 (56186)
વર્મ યોદ્ધું ચ વિહિતં નમો ગ્રહગણાકુલમ્।
અભેદ્યં ભાનુમચ્ચિત્રં કાલચક્રપરિક્ષતમ્॥ 8-26-20 (56187)
એવમસ્મિન્મહારાજ કલ્પિતે રથસત્તમે।
ત્વષ્ટ્રા મનુજશાર્દૂલ દ્વિષતાં ભયવર્ધને॥ 8-26-21 (56188)
સ્વાન્યાયુધાનિ દિવ્યાનિ ન્યદધાચ્છઙ્કરો રથે।
ધ્વજયષ્ટિં વિયત્કૃત્વા સ્થાપયામાસ ગોવૃષમ્॥ 8-26-22 (56189)
બ્રહ્મદણ઼્ડઃ કાલદમ્ડો રુદ્રદણ્ડશ્ચ તે જ્વરાઃ।
પરિષ્કારા ર્થસ્યાસન્સમન્તાદ્દિશમુદ્ધતાઃ॥ 8-26-23 (56190)
વિચિત્રમૃતુભિઃ ષડ્ભિઃ કૃત્વા સંવત્સરં ધનુઃ।
છાયામેવાત્મનશ્ચક્રે ધનુર્જ્યામક્ષયાં ધ્રુવામ્॥ 8-26-24 (56191)
કાલો હિ ભગવાન્રુદ્રસ્તચ્ચ સંવત્સરં ધનુઃ।
તસ્માદ્રૌદ્રી કાલરાત્રી જ્યા કૃતા ધનુષો જરા॥ 8-26-25 (56192)
તતો રથે રથાશ્વાંસ્તાનૃષયઃ સમયોજયન્।
એકૈકશઃ સુસંહૃષ્ટાનાદાય સુધૃતવ્રતાઃ॥ 8-26-26 (56193)
દક્ષિણસ્યાં ધુરિ કૃત ઋગ્વેદો મન્ત્રપારગૈઃ।
સવ્યતઃ સામવેદશ્ચ યુક્તો રાજન્મહર્ષિભિઃ॥ 8-26-27 (56194)
પાર્ષ્ઠિદક્ષિણતો યુક્તો યજુર્વેદઃ સુરદ્વિજૈઃ।
ઇતરસ્યાં તથા પાર્ષ્ઠ્યાં યુક્તો રાજન્નથર્વણઃ॥ 8-26-28 (56195)
એવં તે વાજિનો યુક્તા યજ્ઞવિદ્ભિસ્તથા રથે।
અશોભન્ત તથા યુક્તા યથૈવાધ્વરમધ્યગાઃ॥ 8-26-29 (56196)
કલ્પયિત્વા રથં દિવ્યં તતો બાણમકલ્પયત્।
ચિન્તયિત્વા હરિં વિષ્ણુમવ્યયં યજ્ઞવાહનમ્॥ 8-26-30 (56197)
શરં સઙ્કલ્પયાઞ્ચક્રે વિશ્વકર્મા મહામનાઃ।
તસ્ય વાજાંશ્ચ પુઙ્ખં ચ કલ્પયામાસ વૈ તદા॥ 8-26-31 (56198)
પુણ્યગન્ધવહં રાજઞ્શ્વસનં રાજસત્તમ।
અગ્નીષોમૌ શરમુખે કલ્પયામાસ વૈ તદા॥ 8-26-32 (56199)
અગ્નીષોમાત્મકં કૃત્સ્નમુચ્યતે વૈષ્ણવં જગત્।
વિષ્ણુરાત્મા ભગવતો ભવસ્યામિતતેજસઃ॥ 8-26-33 (56200)
તસ્માદ્ધનુર્જ્યાસંસ્પર્શં સ વિષેહે શરસ્ય વૈ।
તસ્મિઞ્શરે તીક્ષ્ણમન્યુમમુઞ્ચદ્દુઃસહં પ્રભુઃ॥ 8-26-34 (56201)
ભૃગ્વઙ્ગિરોમન્યુભવઃ ક્રોધાગ્નિરતિદુઃસહઃ।
સ નીલલોહિતો ધૂમ્રઃ કૃત્તિવાસા ભયાનકઃ॥ 8-26-35 (56202)
આદિત્યાયુતસઙ્કાશસ્તેજોજ્વાલાવૃતો ભવઃ।
દુશ્ચર્યચ્યાવકો જેતા હન્તા બ્રહ્મદ્વિષાં વરઃ॥ 8-26-36 (56203)
તસ્યાઙ્ગાનિ સમાશ્રિત્ય સ્થિતં વિશ્વમિદં જગત્।
જઙ્ગમાજઙ્ગમં રાજઞ્છુશુભેઽદ્ભુતદર્શનમ્॥ 8-26-37 (56204)
દૃષ્ટા તુ તં રથં દિવ્યં કવચી સ શરાસની।
આદદે સ શરં દિવ્યં સોમવિષ્ણ્વગ્નિવાયુજમ્॥ 8-26-38 (56205)
તમાદાય મહાદેવસ્ત્રાસયન્દૈત્યદાનવાન્।
આરુરોહ તદા યત્તઃ કમ્પયન્નિવ રોદસી॥ 8-26-39 (56206)
મહર્ષિભિઃ સ્તૂયમાનો વન્દ્યમાનશ્ચ વન્દિભિઃ।
ઉપનૃત્તશ્ચાપ્સરસાં ગણૈર્નૃત્તવિશારદૈઃ॥ 8-26-40 (56207)
સ શોભમાનો વરદઃ ખઙ્ગી બાણી શરાસની।
હસન્નિવાબ્રવીદ્દેવઃ સારથિઃ કો ભવેદિતિ॥ ॥ 8-26-41 (56208)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષડ્વિંશોઽધ્યાયઃ॥ 26 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.27. અધ્યાયઃ 027
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દેવાનાં પ્રાર્થનયા બ્રહ્મણા રુદ્રરથસારથ્યકરણમ્॥ 1 ॥ રુદ્રેણ ત્રિપુરદહનમ્॥ 2 ॥ દુર્યોધનેન દૃષ્ટાન્તપ્રદર્શનપૂર્વકં શલ્યમ્પ્રતિ કર્ણરથસારથ્યકરણપ્રાર્થના॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-27-0 (56209)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-27-0x (4894)
તમબ્રુવન્દેવગણા યં ભવાન્સન્નિયોક્ષ્યતે।
સ ભવિષ્યતિ દેવેશ સારથિસ્તે ન સંશયઃ॥ 8-27-1 (56210)
તાનબ્રવીન્મહાદેવો મત્તઃ શ્રેષ્ઠતરો હિ યઃ।
તં સારથિં કુરુધ્વં વૈ સ્વયં સઞ્ચિન્ત્ય મા ચિરમ્॥ 8-27-2 (56211)
એતચ્છ્રુત્વા વચો દેવાઃ સર્વે ગત્વા પિતામહમ્।
પ્રણિપત્યોચુરેકાગ્રાઃ પ્રસાદ્યૈનં મહર્ષિભિઃ॥ 8-27-3 (56212)
ત્વયા યત્કથિતં દેવ ત્રિદશારિનિબર્હણે।
તથા તત્કૃતમસ્માભિઃ પ્રસન્નશ્ચ વૃષધ્વજઃ॥ 8-27-4 (56213)
રથશ્ચ વિહિતોઽસ્માભિર્વિચિત્રાયુધસંવૃતઃ।
સારથિં ચ ન જાનીમઃ કઃ સ્યાત્તસ્મિન્રથોત્તમે॥ 8-27-5 (56214)
તસ્માદ્વિધીયતાં કશ્ચિત્સારથિર્દેવસત્તમ।
સફલાં તાં ગિરં દેવ કર્તુમર્હસિ નો વિભો।
એવમસ્માસુ હિ પુરા ભગવન્નુક્તવાનસિ॥ 8-27-6 (56215)
સદૈવ યુક્તો રથસત્તમો વૈ
દુરાધર્ષો દ્રાવણઃ શાત્રવાણામ્।
પિનાકધન્વા વિહિતોઽત્ર યોદ્ધા
વિભીષયન્દાનવાનુદ્યતોઽસૌ॥ 8-27-7 (56216)
તથૈવ વેદાશ્ચ હયા રથાગ્ર્ય
ધરા સશૈલા ચ રથો મહાત્મનઃ।
નક્ષત્રવંશાનુગતો વરૂથી
યસ્મિન્યોદ્ધા સારથિનાઽભિરક્ષ્યઃ॥ 8-27-8 (56217)
તત્ર સારથિરેષ્ટવ્યઃ સર્વૈરેતૈર્વિશેષવાન્॥ 8-27-9 (56218)
તં પ્રવિષ્ટા રથં દેવા રથયોદ્વારમેવ ચ।
કવચાનિ ચ શસ્ત્રાણિ કાર્મુકં ચ પિતામહ॥ 8-27-10 (56219)
ત્વામૃતે સારથિં તત્ર નાન્યં પશ્યામહે વયમ્।
ત્વં હિ સર્વૈર્ગણૈર્યુક્તોદેવતાભ્યોઽધિકઃ પ્રભો॥ 8-27-11 (56220)
ત્વં દેવ શક્તો લોકેશ નિયન્તું પ્રદ્રુતાનિમાન્।
વેદાંશ્ચ સોપનિષદઃ સારથિર્ભવ નઃ સ્વયમ્॥ 8-27-12 (56221)
યોદ્વું બલેન વીર્યેણ સત્વેન વિનયેન ચ।
અધિકઃસારથિઃકાર્યો નાસ્તિ ચાન્યોઽધિકો ભવાત્॥ 8-27-13 (56222)
સ ભવાંસ્તારયત્વસ્માન્કુરુ સારથ્યમવ્યય।
ભવાનભ્યધિકસ્ત્વત્તો નાન્યોસ્તિ ભવિતા ત્વિહ॥ 8-27-14 (56223)
ત્વં હિ દેવેશ સર્વૈસ્તુ વિશિષ્ટો વદતાં વર।
તં રથં ત્વં સમારુહ્ય સંયચ્છ પરમાન્હયાન્॥ 8-27-15 (56224)
તવ પ્રસાદાદ્વધ્યેયુર્દેવ દૈવતકણ્ટકાઃ।
સ નો રક્ષ મહાબાહો દૈત્યેભ્યો મહતો ભયાત્॥ 8-27-16 (56225)
ત્વં હિ નો ગતિરવ્યગ્ર તવં ન્ત્રે ગોપ્તા મહાવ્રત।
ત્વત્પ્રસાદાત્સુરાઃ સર્વે પૂજ્યન્તે ત્રિદિવે પ્રભો॥ 8-27-17 (56226)
ઇતિ તે શિરસાઽગચ્છંસ્ત્રિલોકેશં પિતામહમ્।
દેવાઃ પ્રસાદયામાસુઃ સારથ્યાયેતિ નઃ શ્રુતમ્॥ 8-27-18 (56227)
બ્રહ્મોવાચ। 8-27-19x (4895)
એવમેતત્સુરાસ્તથ્યં નાન્યસ્ત્વભ્યધિકો ભવાત્।
સારથિત્વં કરિષ્યામિ શઙ્કરસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-27-19 (56228)
સર્વથા રથિનઃ શ્રેયાન્કર્તવ્યો રથસારથિઃ।
તસ્માદેતદ્યથાતત્ત્વં જ્ઞાત્વા યુષ્માંશ્ચ સઙ્ગતાન્।
સંયચ્છામિ હયાનેષ વિબુધાય કપર્દિને॥ 8-27-20 (56229)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-27-21x (4896)
એવમુક્ત્વા જટાભારં સંયમ્ય પ્રપિતામહઃ।
પરિધાયાજિનં ગાઢં સન્ન્યસ્ય ચ કમણ્ડલુમ્।
પ્રતોદપાણિર્ભગવાનારુરોહ રથં તદા॥ 8-27-21 (56230)
સારથૌ કલ્પિતે દેવૈરીશાનસ્ય મહાત્મનઃ।
તસ્મિન્નારોહતિ રથં કલ્પિતં લોકસમ્ભૃતમ્।
શિરોભિઃ પતિતા ભૂમૌ તુરગા વેદસમ્ભૃતાઃ॥ 8-27-22 (56231)
ઉભાભ્યાં લોકનાથાભ્યામાસ્થિતં રથસત્તમમ્।
ઓઢું ન શક્તા વેદાશ્વા જાનુભ્યામપતન્મહીમ્॥ 8-27-23 (56232)
અભીશુભિસ્તુ ભગવાનુદ્યમ્ય ચ હયાન્વિભુઃ।
અસ્તુ વીર્યં ચ શૌર્યં ચ વેદાશ્વાનામિતિ પ્રભુઃ।
રથં સઞ્ચોદયામાસ દેવાનાં પ્રભુરવ્યયઃ॥ 8-27-24 (56233)
તતોઽધિરૂઢે વરદે રથં પશુપતિસ્તદા।
સાધુસાધ્વિતિ દેવેશં સ્મયમાનોઽભ્યભાષત॥ 8-27-25 (56234)
યાહિ દેવ યતો દૈત્યાશ્ચોદયાશ્વાનરિન્દમ।
પશ્ય બાહ્વોર્બલં મેઽદ્ય નિઘ્નતઃ શાત્રવાન્રણે॥ 8-27-26 (56235)
તતોઽશ્વાંશ્ચોદયામાસ મનોમારુતરંહસઃ।
પુરાણ્યુદ્દિશ્ય ખસ્થાનિ દાનવાનાં તરસ્વિનામ્॥ 8-27-27 (56236)
તતસ્તે સહસોત્પત્ય વેદાખ્યા રથવાજિનઃ।
ક્ષણેન તેન દૈત્યાનાં પુરાણિ પ્રાપયન્હરમ્॥ 8-27-28 (56237)
અથર્વાઙ્ગિરસૌ ચાસ્તાં ચક્રરક્ષૌ મહાત્મનઃ।
અથાધિજ્યં ધનુઃ કૃત્વા શર્વઃ સન્ધાય તં શરમ્।
યુક્ત્વા પાશુપતાસ્ત્રેણ ત્રિપુરં સમચિન્તયત્॥ 8-27-29 (56238)
તસ્મિન્સ્થિતે તતો રાજન્રુદ્રે સજ્જિતકાર્મુકે।
પુરાણિ તેન કાલેન જગ્મુરેકત્વમાશુ વૈ॥ 8-27-30 (56239)
એકીભાવં ગતે ચૈવ ત્રિપુરત્વમુપાગતે।
બભૂવ તુમુલો હર્ષો દેવતાનાં મહાત્મનામ્॥ 8-27-31 (56240)
તતો દેવગુણાઃ સર્વે સિદ્ધાશ્ચ પરમર્ષયઃ।
જયેતિ વાચો મુમુચુઃ સંસ્તુવન્તો મહેશ્વરમ્॥ 8-27-32 (56241)
તતોઽગ્રતઃ પ્રાદુરભૂત્ત્રિપુરં જઘ્નુષોઽસુરાન્।
અનિર્દેશ્યાગ્ર્યવપુષો દેવસ્યાસહ્યતેજસઃ॥ 8-27-33 (56242)
ત્રીણિ દૃષ્ટ્વૈવ સંસ્થાનિ પુરાણ્યથ પિનાકધૃત્।
સ તદ્વિકૃષ્ય ભગવાન્દિવ્યં લોકેશ્વરો ધનુઃ।
ત્રૈલોક્યસારં તમિષું મુમોચ ત્રિપુરં પ્રતિ॥ 8-27-34 (56243)
એકબાણેન તં દેવસ્ત્રિપુરં પરમેશ્વરઃ।
નિજઘ્ને સાસુરગણં દેવદેવો મહેશ્વરઃ॥ 8-27-35 (56244)
બાણતેજોગ્નિદગ્ધં તદ્વિપ્રકીર્ણં સહસ્રધા।
મહદાર્તસ્વરં કૃત્વા નાવશેષમુપાગતમ્।
મદ્રેશ સાસુરગણં પ્રાપતત્પશ્ચિમાર્ણવે॥ 8-27-36 (56245)
એવં હિ ત્રિપુરં દગ્ધં દાનવાશ્ચાપ્યશેષતઃ।
મહેશ્વરેણ ક્રુદ્ધેન ત્રૈલોક્યસ્ય હિતૈષિણા॥ 8-27-37 (56246)
સ ચાત્મક્રોધજો વિહ્નિર્દહેત્યુક્તો નિવારિતઃ।
ત્રૈલોક્યમવિશેષેણ પુનર્દગ્ધું પ્રચક્રમે॥ 8-27-38 (56247)
કાલાગ્નિમિવ નિર્દગ્ધુમુત્થિતં તં પુનઃ પુનઃ।
માકાર્ષીર્ભસ્માસાલ્લોકાનિતિ ત્ર્યક્ષોઽબ્રવીદ્વચઃ॥ 8-27-39 (56248)
તતઃ પ્રકૃતિમાપન્ના દેલોકાસ્તથર્ષયઃ।
તુષ્ટુવુર્વાગ્ભિરગ્ર્યાભિઃ સ્થાણું ત્રિપુરવૈરિણમ્॥ 8-27-40 (56249)
તેઽનુજ્ઞાતા ભગવતા સર્વે જગ્મુર્યથાગતમ્।
કૃતકામાઃ પ્રસન્નેન પ્રજાપતિમુખાઃ સુરાઃ॥ 8-27-41 (56250)
એવં રુદ્રસ્ય કૃતવાન્સારથ્યં તુ પિતામહઃ।
સંયચ્છ તુરગાનસ્ય રાધેયસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-27-42 (56251)
ત્વં હિ કૃષ્ણાચ્ચ કર્ણાચ્ચ ફલ્ગુનાચ્ચ ગુણાધિકઃ।
બલતો રૂપતો યોગાદસ્ત્રસમ્પદ એવ ચ॥ 8-27-43 (56252)
સમાસક્તં મહીપાલ કુરુ મે હિતમીપ્સિતમ્।
યુદ્વે હ્યયં રુદ્રકલ્પસ્ત્વં ચ બ્રહ્મસમોઽનઘ।
તસ્માચ્છક્તૌ યુવાં જેતું મચ્છત્રૂન્દિવિ વા સુરાન્॥ 8-27-44 (56253)
સ યથા શલ્ય કર્ણોઽયં શ્વંતાશ્વં કૃષ્ણસારથિમ્।
પ્રમથ્ય હન્યાત્કૌન્તેયં તથા નીતિર્વિધીયતામ્॥ 8-27-45 (56254)
ત્વયિ રાજ્યં સુખં ચૈવ જીવિતં જયમેવ ચ।
સમાસક્તં મહીપાલ કુરુ મે હિતમીપ્સિતમ્॥ 8-27-46 (56255)
સંયચ્છાસ્ય હયાન્ત્રાજન્મત્પ્રિયાર્થં પરન્તપ॥ ॥ 8-27-47 (56256)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તવિંશોઽધ્યાયઃ॥ 27 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.28. અધ્યાયઃ 028
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુર્યોધનેન કર્ણસારથ્યે શઙ્કમાનં શલ્યમ્પ્રતિ પરશુરામચરિત્રકીર્તનપૂર્વકં કર્ણસ્ય તદન્તેવાસિત્વાદિગુણવત્તયા તત્સારથ્ય કરણે દોષાભાવપ્રતિપાદનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-28-0 (56257)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-28-0x (4897)
ઇમં ચાપ્યપરં ભૂય ઇતિ હાસં નિબોધ મે।
પિતુર્મમ સકાશે વૈ બ્રાહ્મણઃ પ્રાહ ધર્મવિત્॥ 8-28-1 (56258)
શ્રુત્વા ચૈતદ્વચશ્ચિત્રં હેતુકાર્યાર્થતત્ત્વવિત્।
કુરુ શલ્ય વિનિશ્ચિત્ય મા ભૂદત્ર વિચારણા॥ 8-28-2 (56259)
ભાર્ગવાણાં કુલે જાતો જમદગ્નિર્મહાતપાઃ।
તસ્ય રામેતિ વિખ્યાતઃ પુત્રસ્તેજોગુણાન્વિતઃ॥ 8-28-3 (56260)
સ તીવ્રં તપ આસ્થાય સમ્પ્રસાદિતવાન્ભવમ્।
અસ્ત્રહેતોઃ પ્રસન્નાત્મા નિયતઃ સંયતેન્દ્રિયઃ॥ 8-28-4 (56261)
તસ્મૈ તુષ્ટો મહાદેવો ભક્ત્યા ચ પ્રશમેન ચ।
હૃદ્ગતં ચાસ્ય વિજ્ઞાય દર્શયામાસ શઙ્કરઃ।
પ્રત્યક્ષેણ મહાદેવઃ સ્વાં તનું સર્વશઙ્કરઃ॥ 8-28-5 (56262)
શઙ્કર ઉવાચ। 8-28-6x (4898)
રામ તુષ્ટોઽસ્મિ ભદ્રં તે વિદિતં તવ ચેપ્સિતમ્।
કુરુષ્વ પૂતમાત્માનં સર્વમેતદવાપ્સ્યસિ॥ 8-28-6 (56263)
દાસ્યામિ તે તદાઽસ્ત્રાણિ યદા પૂતો ભવિષ્યસિ।
અપાત્રમસમર્થં ચ દહન્ત્યસ્ત્રાણિ ભાર્ગવ॥ 8-28-7 (56264)
ઇત્યુક્તો જામદગ્ન્યસ્તુ દેવદેવેન શૂલિના।
પ્રત્યુવાચ મહાત્માનં શિરસાઽવનતઃ પ્રભુમ્॥ 8-28-8 (56265)
યદા જાનાસિ દેવેશ પાત્રં મામસ્ત્રધારણે।
તદા શુશ્રૂષતેઽસ્ત્રાણિ ભવાન્મે દાતુમર્હતિ॥ 8-28-9 (56266)
તતઃ સ તપસા ચૈવ વ્રતેન નિયમેન ચ।
પૂજોપહારબલિભિર્હોમમન્ત્રપુરસ્કૃતૈઃ॥ 8-28-10 (56267)
સમારાધિતવાઞ્શર્વં બહુવર્ષગણાંસ્તદા।
પ્રસન્નશ્ચ મહાદેવો ભાર્ગવસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-28-11 (56268)
અસકૃચ્ચાબ્રવીત્તસ્ય ગુણાન્દેવ્યાઃ સકાશતઃ।
ભક્તિમાનેષ સતતં મયિ રામો દૃઢવ્રતઃ॥ 8-28-12 (56269)
એવમસ્ય ગુણાન્પ્રીતો બહુશો કથયદ્વિભુઃ।
દેવતાનાં પિતૄણાં ચ સમક્ષમરિસૂદન॥ 8-28-13 (56270)
એતસ્મિન્નેવ કાલે તુ દૈત્યા હ્યાસન્મહાબલાઃ।
તૈસ્તદા દર્પમોહાદ્વૈ અબાધ્યન્ત દિવૌકસઃ॥ 8-28-14 (56271)
તતઃ સમ્ભૂય વિબુધાસ્તાન્હન્તું કૃતનિશ્ચયાઃ।
ચક્રુઃ શત્રુવધે યત્નં દૈત્યાઞ્ચેતુમશક્નુવન્॥ 8-28-15 (56272)
અભિગમ્ય તતો દેવા મહેશ્વરમુમાપતિમ્।
પ્રાસાદયંસ્તદા ભક્ત્યા જહિ શત્રુગણાનિતિ॥ 8-28-16 (56273)
પ્રતિજ્ઞાય તતો દેવો દેવતાનાં રિપુક્ષયમ્।
રામં ભાર્ગવમાહૂય સોઽભ્યભાષત શઙ્કરઃ॥ 8-28-17 (56274)
રિપૂન્ભાર્ગવ દેવાનાં જહિ સર્વાન્સમાગતાન્।
લોકાનાં હિતકામાર્થં મત્પ્રિયાર્થં તથૈવ ચ॥ 8-28-18 (56275)
પરશુરામ ઉવાચ। 8-28-19x (4899)
કા શક્તિર્મમ દેવેશ અકૃતાસ્ત્રસ્ય સંયુગે।
નિહન્તું દાનવાન્સર્વાન્કૃતાસ્ત્રાન્યુદ્ધદુર્મદાન્॥ 8-28-19 (56276)
ઈશ્વર ઉવાચ। 8-28-20x (4900)
ગચ્છ ત્વં મદનુજ્ઞાનાન્નિહનિષ્યસિ શાત્રવાન્।
વિજિત્ય ચ રિપૂન્સર્વાન્ગુણાન્પ્રાપ્સ્યસિ પુષ્કલાન્॥ 8-28-20 (56277)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-28-21x (4901)
એતચ્છ્રુત્વા તુ વચનં પ્રતિગૃહ્ય ચ સર્વશઃ।
રામઃ કૃતસ્વસ્ત્યયનઃ પ્રયયૌ દાનવાન્પ્રતિ॥ 8-28-21 (56278)
તતોઽજયદ્દેવશત્રૂન્મહાદર્પબલાન્વિતાન્।
વજ્રાશનિસમસ્પર્શૈઃ પ્રહારૈરેવ ભાર્ગવઃ॥ 8-28-22 (56279)
સ દાનવૈઃ ક્ષતતનુર્જામદગ્ન્યો નૃપોત્તમ।
સંસ્પૃષ્ટઃ સ્થાણુના સદ્યો નિર્વ્રણઃ સમપદ્યત॥ 8-28-23 (56280)
પ્રીતશ્ચ ભગવાન્દેવઃ કર્મણા તેન તસ્ય વૈ।
વરાન્પ્રાદાદ્બહુવિધાન્ભાર્ગવાય મહાત્મને॥ 8-28-24 (56281)
ઉક્તશ્ચ પ્રીતિયુક્તેન દેવદેવેન શૂલિના॥ 8-28-25 (56282)
નિપાતાત્તવ શસ્ત્રાણાં શરીરે યાઽભવદ્રુજા।
તયા તે માનુષં કર્મ વ્યપોહં ભૃગુનન્દન।
ગૃહાણાસ્ત્રાણિ દિવ્યાનિ મત્સકાશાદ્યથેપ્સિતં॥ 8-28-26 (56283)
તતોઽસ્ત્રાણિ સમગ્રાણિ વરાંશ્ચ મનસેપ્સિતાન્।
લબ્ધ્વા બહુવિધાન્રામઃ પ્રણમ્યશિરસા શિવમ્।
અનુજ્ઞાં પ્રાપ્ય દેવેશાજ્જગામ સ મહાતપાઃ॥ 8-28-27 (56284)
એવમેતત્પુરાવૃત્તં તથા કથિતવાનૃષિઃ॥ 8-28-28 (56285)
ભાર્ગવોઽપિ દદૌ સર્વં ધનુર્વેદં મહાત્મને।
કર્ણાય પુરુષવ્યાઘ્રઃ સુપ્રીતેનાન્તરાત્મના॥ 8-28-29 (56286)
વૃજિનં ન ભવેત્કિઞ્ચિદસ્ય કર્ણસ્ય પાર્થિવ।
સૂતેન વર્ધિતો નિત્યં ન સૂતો નૃપ એવ સઃ॥ 8-28-30 (56287)
વિશુદ્ધયોનિં વિજ્ઞાય દિવ્યાન્યસ્ત્રાણ્યદાદ્ભૃગુઃ।
નાપિ સૂતકુલે જાતં મન્યે કર્ણં કથઞ્ચન।
દેવપુત્રમદં મન્યે ક્ષત્રિયાણાં કુલોદ્ભવમ્॥ 8-28-31 (56288)
વિસૃષ્ટમવિબોધાર્થં કુલસ્યેંતિ મતિર્મમ।
સર્વથા ન હ્યસો શલ્ય કર્ણઃ સૂતકુલોદ્ભવઃ॥ 8-28-32 (56289)
સકુણ્ડલં સકવચં દીર્ઘબાહુમરિન્દમમ્।
કથમાદિત્યસઙ્કાશં મૃગી સિંહં પ્રસૂયતે॥ 8-28-33 (56290)
પશ્ય હ્યસ્ય ભુજૌ પીનૌ નાગરાજકરોપમૌ।
વક્ષઃ પશ્ય વિશાલં ચ સર્વશસ્ત્રસહં રણે॥ 8-28-34 (56291)
ન ત્વેવ પ્રાકૃતઃ કશ્ચિત્કર્ણો વૈકર્તનો વૃષા।
મહાત્માહ્યેષ રાજેન્દ્ર રામશિષ્યઃ પ્રતાપવાન્॥ ॥ 8-28-35 (56292)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ અષ્ટવિંશોઽધ્યાયઃ॥ 28 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.29. અધ્યાયઃ 029
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુર્યોધનપ્રાર્થિતેન શલ્યેન સમયકરણપૂર્વકં કર્ણરથસારથ્યસ્વીકરણમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-29-0 (56293)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-29-0x (4902)
એવં સ ભગવાન્દેવઃ સર્વલોકપિતામહઃ।
સારથ્યમકરોત્તત્ર બ્રહ્મા રુદ્રોઽભવદ્રથી॥ 8-29-1 (56294)
રથિનોઽભ્યધિકો વીર કર્તવ્યો રથસારથિઃ।
તસ્માત્ત્વં પુરુષવ્યાઘ્ર નિયચ્છ તુરગાન્યુધિ॥ 8-29-2 (56295)
યથા દેવગણૈસ્તત્ર વૃતો યત્નાત્પિતામહઃ।
તથાઽસ્માભિર્ભવાન્યત્નાત્કર્ણાદભ્યધિકો વૃતઃ॥ 8-29-3 (56296)
યથા દેવૈર્મહારાજ ઈશ્વરાદધિકો વૃતઃ।
તથા દેવૈર્મહારાજ ક્ષિપ્રં રુદ્રસ્યવ પિતામહઃ।
નિયચ્છ તુરગાન્યુદ્વે રાધેયસ્ય મહાદ્યુતે॥ 8-29-4 (56297)
શલ્ય ઉવાચ। 8-29-5x (4903)
મયાપ્યેતન્નરશ્રેષ્ઠ બહુશો નરસિંહયોઃ।
કથ્યમાનં શ્રુતં દિવ્યમાખ્યાનમતિમાનુષમ્॥ 8-29-5 (56298)
યથા ચ ચક્રે સારથ્યં ભવસ્ય પ્રપિતામહઃ।
યથાઽસુરાશ્ચ નિહતા ઇષુણૈકેન ભારત॥ 8-29-6 (56299)
કૃષ્ણસ્ય ચાપિ વિદિતં સર્વમેતત્પુરા હ્યભૂત્॥ 8-29-7 (56300)
યથા પિતામહો જજ્ઞે ભગવાન્સારથિસ્તદા।
અનાગતમતિક્રાન્તં વેદ કૃષ્ણોઽપિ તત્ત્વતઃ॥ 8-29-8 (56301)
એતદર્થં વિદિત્વાઽપિ સારથ્યમુપજગ્મિવાન્।
સ્વયમ્ભૂરિવ રુદ્રસ્ય કૃષ્ણઃ પાર્થસ્ય ભારત॥ 8-29-9 (56302)
યદિ હન્યાચ્ચ કૌન્તેયં સૂતપુત્રઃ કથઞ્ચનઃ।
દૃષ્ટ્વા પાર્થં હિ નિહતં સ્વયં યોત્સ્યતિ કેશવઃ॥ 8-29-10 (56303)
શઙ્ખચક્રગદાપાણિર્ધક્ષ્યતે તવ વાહિનીમ્।
ન ચાપિ તસ્ય ક્રુદ્ધસ્ય વાર્ષ્ણેયસ્ય મહાત્મનઃ।
સ્થાસ્યતે પ્રત્યનીકેષુ કશ્ચિદત્ર નૃપસ્તવ॥ 8-29-11 (56304)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-29-12 (56305)
તં તથા ભાષમાણં તુ મદ્રરાજમરિન્દમઃ।
પ્રત્યુવાચ મહાબાહુરદીનાત્મા સુતસ્તવ॥ 8-29-12 (56306)
માવમંસ્થા મહાબાહો કર્ણં વૈકર્તનં રણે।
સર્વશસ્ત્રભૃતાં શ્રેષ્ઠં સર્વશાસ્ત્રાર્થપરાગમ્॥ 8-29-13 (56307)
યસ્ય જ્યાતલનિર્ઘોષં શ્રુત્વા ભયકરં મહત્।
પાણ્ડવેયાનિ સૈન્યાનિ વિદ્રવન્તિ દિશો દશ॥ 8-29-14 (56308)
પ્રત્યક્ષ તે મહાબાહો યથા રાત્રૌ ઘટોત્કચઃ।
માયાશતાનિ કુર્વાણો હતો માયાપુરસ્કૃતઃ॥ 8-29-15 (56309)
ન ચાતિષ્ઠત બીભત્સુઃ પ્રત્યનીકે કથઞ્ચન।
એતાંશ્ચ દિવસાન્સર્વાન્ભયેન મહતા વૃતઃ॥ 8-29-16 (56310)
ભીમસેનશ્ચ બલવાન્ધનુષ્કોટ્યાભિચોદિતઃ।
ઉક્તશ્ચ સંજ્ઞયા રાજન્મૂઢ ઔદરિકો યથા॥ 8-29-17 (56311)
માદ્રીપુત્રૌ તથા શૂરૌ યેન જિત્વા મહારણે।
કમપ્યર્થં પુરસ્કૃત્ય ન હતૌ યુધિ મારિષ॥ 8-29-18 (56312)
યેન વૃષ્ણિપ્રવીરસ્તુ સાત્યકિઃ સાત્વતાં વરઃ।
નિર્જિત્ય સમરે શૂરો વિસ્થશ્ચ બલાત્કૃતઃ॥ 8-29-19 (56313)
સૃઞ્જયાશ્ચેતરે સર્વે ધૃષ્ટદ્યુમ્નપુરોગમાઃ।
અસકૃન્નિર્જિતાઃ સઙ્ખ્યે સ્મયમાનેન સંયુગે॥ 8-29-20 (56314)
તં કથં પાણ્ડવા યુદ્વે વિજેષ્યન્તિ મહારથમ્।
યો હન્યાત્સમરે ક્રુદ્વો વજ્રહસ્તં પુરન્દરમ્॥ 8-29-21 (56315)
ત્વં ચ સર્વાસ્ત્રવિદ્વીરઃ સર્વવિદ્યાસ્ત્રપારગઃ।
બાહુવીર્યેણ તે તુલ્યઃ પૃથિવ્યાં નાસ્તિ કશ્ચન॥ 8-29-22 (56316)
ત્વં શલ્યભૂતઃ શત્રૂણામવિષહ્યઃ પરાક્રમે।
તતસ્ત્વમુચ્યસે રાજઞ્શલ્ય ઇત્યરિસૂદન॥ 8-29-23 (56317)
તવ બાહુબલં પ્રાપ્ય ન શેકુઃ સર્વસાત્વતાઃ।
તવ બાહુબલાદ્રાજન્કિં નુ કૃષ્ણો બલાધિકઃ॥ 8-29-24 (56318)
યથા હિ કૃષ્ણેન બલં ધાર્યં વૈ ફલ્ગુને હતે।
તથા કર્ણાત્યયીભાવે ત્વયા ધાર્યં મહદ્બલમ્॥ 8-29-25 (56319)
કિમર્થં સમરે સૈન્યં વાસુદેવો ન્યવારયત્।
કિમર્થં ચ ભવાન્સૈન્યં ન હનિષ્યતિ મારિષ॥ 8-29-26 (56320)
ત્વત્કૃતે પદવીં ગન્તુમિચ્છેયં યુધિ મારિષ।
સોદરાણાં ચ વીરાણાં સર્વેષાં ચ મહીક્ષિતામ્॥ 8-29-27 (56321)
શલ્ય ઉવાચ। 8-29-28x (4904)
યન્માં બ્રવીષિ ગાન્ધારે અગ્રે સૈન્યસ્ય માનદ।
વિશિષ્ટં દેવકીપુત્રાત્પ્રીતિમાનસ્મ્યહં ત્વયિ॥ 8-29-28 (56322)
એષ સારથ્યમાતિષ્ઠે રાધેયસ્ય યશસ્વિનઃ।
યુધ્યતઃ પાણ્ડવાગ્ર્યેણ યથા ત્વં વીર મન્યસે॥ 8-29-29 (56323)
સમયશ્ચ હિ મે વીર કશ્ચિદ્વૈકર્તનં પ્રતિ।
ઉત્સૃજેયં યથાશ્રદ્વમહં વાચોઽસ્ય સન્નિધૌ॥ 8-29-30 (56324)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-29-31x (4905)
તથેતિ રાજન્પુત્રસ્તે સહ કર્ણેન મારિષ।
અબ્રવીત્મદ્રરાજાનં સર્વક્ષત્રસ્ય સન્નિધૌ॥ 8-29-31 (56325)
સારથ્યસ્યાભ્યુપગમાચ્છલ્યેનાશ્વાસિતસ્તદા।
દુર્યોધનસ્તદા હૃષ્ટઃ કર્ણં તમભિષસ્વજે॥ 8-29-32 (56326)
અબ્રવીચ્ચ પુનઃ કર્ણં સ્તૂયમાનઃ સુતસ્તવ।
જહિ પાર્થાન્રણે સર્વાન્મહેન્દ્રો દાનવાનિવ॥ 8-29-33 (56327)
સ શલ્યેનાભ્યુપગતે હયાનાં સન્નિયચ્છને।
કર્ણો હૃષ્ટમના ભૂયો દુર્યોધનભાષત॥ 8-29-34 (56328)
નાતિહૃષ્ટમના હ્યેષ મદ્રરાજોઽભિભાષતે।
રાજન્મધુરયા વાચા પુનરેનં બ્રવીહિ વૈ॥ 8-29-35 (56329)
તતો રાજા મહાપ્રાજ્ઞઃ સર્વાસ્ત્રકુશલો બલી।
દુર્યોધનોઽબ્રવીચ્છલ્યં મદ્રરાજં મહીપતિમ્॥ 8-29-36 (56330)
પૂરયન્નિવ ઘોષેણ મેઘગમ્ભીરયા ગિરા।
શલ્ય કર્ણોઽર્જુનેનાદ્ય યોદ્વવ્યમિતિ મન્યતે॥ 8-29-37 (56331)
તસ્ય ત્વં પુરુષવ્યાઘ્ર નિયચ્છ તુરગાન્યુધિ।
કર્ણો હત્વેતરાન્સર્વાન્ફલ્ગુનં હન્તુમિચ્છતિ।
તસ્યાભીષુગ્રહે રાજન્પ્રયાચે ત્વાં પુનઃ પુનઃ॥ 8-29-38 (56332)
પાર્થસ્ય સચિવઃ કૃષ્ણો યથાઽભીષુગ્રહો વરઃ।
તથા ત્વમપિ રાધેયં સર્વતઃ પરિપાલય॥ 8-29-39 (56333)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-29-40x (4906)
તતઃ શલ્યઃ પરિષ્વજ્ય સુતં તે વાક્યમબ્રવીત્।
દુર્યોધનમમિત્રઘ્નં પ્રીતો મદ્રાધિપસ્તદા॥ 8-29-40 (56334)
શલ્ય ઉવાચ। 8-29-41x (4907)
એવં ચેન્મન્યસે રાજન્ગાન્ધારે પ્રિયદર્શન।
તસ્માત્તે યત્પ્રિયં કિઞ્ચિત્તત્સર્વં કરવાણ્યહમ્॥ 8-29-41 (56335)
યત્રાસ્મિ ભરતશ્રેષ્ઠ યોગ્યઃ કર્મણિ કર્હિચિત્।
તત્ર સર્વાત્મના યુક્તો વક્ષ્યે કાર્યં પરન્તપ॥ 8-29-42 (56336)
યત્તુ કર્ણમહં બ્રૂયાં હિતકામઃ પ્રિયાપ્રિયે।
મમ તત્ક્ષમતાં સર્વં ભવાન્કર્ણશ્ચ સર્વશઃ॥ 8-29-43 (56337)
કર્ણ ઉવાચ। 8-29-44x (4908)
ઈશાનસ્ય યથા બ્રહ્મા યથા પાર્થસ્ય કેશવઃ।
તથા નિત્યં હિતે યુક્તો મદ્રરાજ ભવસ્વ નઃ॥ 8-29-44 (56338)
શલ્ય ઉવાચ। 8-29-45x (4909)
આત્મનિન્દાત્મપૂજા ચ પરનિન્દા પરસ્તવઃ।
અનાચરિતમાર્યાણાં વૃત્તમેતચ્ચતુર્વિધમ્॥ 8-29-45 (56339)
યત્તુ વિદ્વન્પ્રવક્ષ્યામિ પ્રxxxxયાર્થમહં તવ।
આત્મનઃ સ્તવસંયુક્તં તન્નિબોધ યથાતથમ્॥ 8-29-46 (56340)
અહં શક્રસ્ય સારથ્યે યોગ્યો માતલિવત્પ્રભો।
અપ્રમાદાત્પ્રયોગાચ્ચ જ્ઞાનવિદ્યાચિકિત્સનૈઃ॥ 8-29-47 (56341)
તતઃ પાર્થેન સઙ્ગ્રામે યુધ્યમાનસ્ય તેઽનઘ।
વાહયિષ્યામિ તુરગાન્વિજ્વરો ભવ સૂતજ॥ ॥ 8-29-48 (56342)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ એકોનત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 29 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.30. અધ્યાયઃ 030
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શલ્યેન સારથીભૂયાધિષ્ઠિતં રથમધિષ્ઠાય કર્ણસ્ય રણાય નિર્યાણમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-30-0 (56343)
દુર્યોધન ઉવાચ। 8-30-0x (4910)
અયં તે કર્ણ સારથ્યં મદ્રરાજઃ કરિષ્યતિ।
કૃષ્ણાદભ્યધિકો યન્તા દેવેશસ્યેવ માતલિઃ॥ 8-30-1 (56344)
યથા હરિહયૈર્યુક્તં સઙ્ગૃહ્ણાતિ સ માતલિઃ।
શલ્યસ્તથા તવાદ્યાયં સંયન્તા રથવાજિનામ્॥ 8-30-2 (56345)
યોધે ત્વયિ રથસ્થે ચ મદ્રરાજે ચ સારથૌ।
રથશ્રેષ્ઠો ધ્રુવં સઙ્ખ્યે પાર્થાનભિભવિષ્યતિ॥ 8-30-3 (56346)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-30-4x (4911)
તતો દુર્યોધનો ભૂયો મદ્રરાજં તરસ્વિનમ્।
ઉવાચ રાજન્સઙ્ગ્રામેઽધ્યુષિતે પર્યુપસ્થિતે॥ 8-30-4 (56347)
કર્ણસ્ય યચ્છ સઙ્ગ્રામે મદ્રરાજ હયોત્તમાન્।
ત્વયાઽભિગુપ્તો રાધેયો વિજેષ્યતિ ધનઞ્જયમ્॥ 8-30-5 (56348)
ઇત્યુક્તો રથમાસ્થાય તથેતિ પ્રાહ ભારત।
શલ્યેઽભ્યુપગતે કર્ણઃ સારથિં સુમનાઽબ્રવીત્॥ 8-30-6 (56349)
ત્વં સૂત સ્યન્દનં મહ્યં કલ્પયેત્યસકૃત્ત્વરન્॥ 8-30-7 (56350)
તતો જૈત્રં રથવરં ગન્ધર્વનગરોપમમ્।
વિધિવત્કલ્પિતં ભદ્રં જયેત્યુક્ત્વા ન્યવેદયત્॥ 8-30-8 (56351)
તં રથં રથિનાં શ્રેષ્ઠઃ કર્ણોઽભ્યર્ચ્ય યથાવિધિ।
સમ્પાદિતં બ્રહ્મવિદા પૂર્વમેવ પુરોધસા॥ 8-30-9 (56352)
કૃત્વા પ્રદક્ષિણં યત્નાદુપસ્થાય ચ ભાસ્કરમ્।
સમીપસ્થં મદ્રરાજમારોહ ત્વમથાબ્રવીત્॥ 8-30-10 (56353)
તતઃ કર્ણસ્ય દુર્ધર્ષં સ્યન્દનપ્રવરં મહત્।
આરુરોહ મહાતેજાઃ શલ્યઃ સિંહ ઇવાચલમ્॥ 8-30-11 (56354)
તતઃ શલ્યાશ્રિતં દૃષ્ટ્વા કર્ણઃ સ્વં રથમુત્તમમ્।
અધ્યતિષ્ઠદ્યથાઽમ્ભોદં વિદ્યુત્વન્તં દિવાકરઃ॥ 8-30-12 (56355)
તાવેકરથમારૂઢાવાદિત્યાગ્નિસમત્વિષૌ।
અભ્રાજેતાં યથા મેઘં સૂર્યાગ્ની સહિતૌ દિવિ॥ 8-30-13 (56356)
સંસ્તૂયમાનૌ તૌ વીરૌ તદાસ્તાં દ્યુતિમત્તમૌ।
ઋત્વિક્સદસ્યૈરિન્દ્રાગ્ની સ્તૂયમાનાવિવાધ્યરે॥ 8-30-14 (56357)
સ શલ્યસઙ્ગૃહીતાશ્વે રથે કર્ણઃ સ્થિતો બભૌ।
ધનુર્વિષ્ફારયન્ઘોરં પરિવેષીવ ભાસ્કરઃ॥ 8-30-15 (56358)
આસ્થિતઃ સ રથશ્રેષ્ઠં કર્ણઃ શરગભસ્તિમાન્।
પ્રબભૌ પુરુષવ્યાઘ્રો મન્દરસ્થ ઇવાંશુમાન્॥ 8-30-16 (56359)
તં રથસ્થં મહાબાહું યુદ્વાયામિતતેજસમ્।
દુર્યોધનસ્તુ રાધેયમિદં વચનમબ્રવીત્॥ 8-30-17 (56360)
અકૃતં દ્રોણભીષ્માભ્યાં દુષ્કરં કર્મ સંયુગે।
કુરુષ્વાધિરથે વીર મિષતાં સર્વધન્વિનામ્॥ 8-30-18 (56361)
મનોગતં મમ હ્યાસીદ્ભીષ્મદ્રોણૌ મહારથૌ।
અર્જુનં ભીમસેનં ચ નિહન્તારાવિતિ ધ્રુવમ્॥ 8-30-19 (56362)
તાભ્યાં યદકૃતં વીર વીરકર્મ મહામૃધે।
તત્કર્મ કુરુ રાધેય વજ્રપાણિરિવાપરઃ॥ 8-30-20 (56363)
ગૃહાણ ધર્મરાજં વા જહિ વા ત્વં ધનઞ્જયમ્।
ભીમસેનં ચ રાધેય માદ્રીપુત્રૌ યમાવપિ॥ 8-30-21 (56364)
જયશ્ચ તેઽસ્તુ ભદ્રં તે પ્રયાહિ પુરુષર્ષભ।
પાણ્ડુપુત્રસ્ય સૈન્યાનિ કુરુ સર્વાણિ ભસ્મસાત્॥ 8-30-22 (56365)
તતસ્તૂર્યસહસ્રાણિ ભેરીણામયુતાનિ ચ।
વાદ્યમાનાન્યરોચન્ત મેઘશબ્દો યથા દિવિ॥ 8-30-23 (56366)
પ્રતિગૃહ્ય તુ તદ્વાક્યં રથસ્થો રથરુત્તમઃ।
અભ્યભાષત રાધેયઃ શલ્યં યુદ્ધવિશારદમ્॥ 8-30-24 (56367)
ચોદયાશ્વાન્મહાબાહો યાવદ્વન્મિ ધનઞ્જયમ્।
ભીમસેનં યમૌ ચોભૌ રાજાનં ચ યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-30-25 (56368)
અદ્ય પશ્યતુ મે શલ્ય બાહુવીર્યં ધનઞ્જયઃ।
અસ્યતઃ કઙ્કપત્રાણાં સહસ્રાણિ શતાનિ ચ॥ 8-30-26 (56369)
અદ્ય ક્ષેપ્સ્યામ્યહં શલ્ય શરાન્પરમતેજનાન્।
પાણ્ડવાનાં વિનાશાય દુર્યોધનજયાય ચ॥ 8-30-27 (56370)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-30-28x (4912)
એતચ્છ્રુત્વા વચસ્તસ્ય શલ્યઃ કર્ણં વચોઽબ્રવીત્।
કથં નુ તાન્મહાવીર્યાન્પાણ્ડવાનવમન્યસે॥ 8-30-28 (56371)
સર્વાસ્ત્રજ્ઞાન્મહેષ્વાસાન્સર્વાનેન મહાબલાન્।
અનિવર્તિનો મહાભાગાનજય્યાન્સત્યવિક્રમાન્।
અપિ સઞ્જનયેયુર્યે ભયં સાક્ષાચ્છતક્રતોઃ॥ 8-30-29 (56372)
યદા શ્રોષ્યસિ નિર્ઘોષં વિસ્ફૂર્જિતમિવાશનેઃ।
રાધેય પાર્થધનુષસ્તદા નૈવં વદિષ્યસિ॥ 8-30-30 (56373)
યદા દ્રક્ષ્યસિ ભીમેન કુઞ્જરાનીકમાહવે।
વિશીર્ણદન્તં નિહતં તદા નૈવં વદિષ્યસિ॥ 8-30-31 (56374)
યદા દ્રક્ષ્યસિ સઙ્ગ્રામે ધર્મપુત્રં યમૌ તથા।
શિતૈઃ પૃષત્કૈઃ કુર્વાણાનભ્રચ્છાયામિવામ્બરે॥ 8-30-32 (56375)
અસ્યતઃ ક્ષિણ્વતશ્ચારીઁલ્લઘુહસ્તાન્દુરાસદાન્।
પાર્થિવાગપિ ચાન્યાંસ્ત્વં તદા નૈવં વદિષ્યસિ॥ 8-30-33 (56376)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-30-34x (4913)
અનાદૃત્ય તુ તદ્વાક્યં મદ્રરાજે ભાષિતમ્।
દ્રક્ષ્યસ્યદ્યેત્યવોચત્તં શલ્યં કર્ણો જનેશ્વર॥ ॥ 8-30-34 (56377)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 30 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.31. અધ્યાયઃ 031
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણસ્ય રણપ્રયાણકાલે દુર્નિમિત્તપ્રાદુર્ભાવઃ॥ 1 ॥ કર્ણેનાત્મશ્લાઘનપૂર્વકં પાર્થવધે પ્રતિજ્ઞાતે તદસહમાનેન શલ્યેનાર્જુનપ્રશંસનપૂર્વકં કર્ણોપાલમ્ભઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-31-0 (56378)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-31-0x (4914)
દૃષ્ટ્વા કર્ણં મહાવીર્યં યુયુત્સં સમવસ્થિતમ્।
ચુક્રુશુઃ કુરવઃ સર્વે હૃષ્ટરૂપાઃ સમન્તતઃ॥ 8-31-1 (56379)
તતો દુન્દુભિનિર્ઘોષૈર્ભેરીણાં નિનદેન ચ।
કોણશબ્દૈશ્ચ વિવિધૈર્ગર્જિતૈશ્ચ તરસ્વિનામ્।
નિર્યયુસ્તાવકાઃ સર્વે મૃત્યું કૃત્વા નિવર્તનમ્॥ 8-31-2 (56380)
પ્રયાતે તુ તતઃ કર્ણે રથેષુ મદિતેષુ ચ।
ચચાલ ચ મહી સર્વા રરાસ ચ સુવિસ્વરમ્॥ 8-31-3 (56381)
નિઃસરન્તો વ્યદૃશ્યન્ત સૂર્યાત્સપ્ત મહાગ્રહાઃ॥ 8-31-4 (56382)
ઉલ્કાપાતાશ્ચ સઞ્જજ્ઞુર્દિગ્દાહાશ્ચૈવ દારુણાઃ।
તથાઽશન્યશ્ચ સમ્પેતુર્વવુર્વાતાશ્ચ ભૈરવાઃ॥ 8-31-5 (56383)
મૃગપક્ષિગણાશ્ચૈવ પૃતનાં બહુશસ્તવ।
અપસવ્યં તદા ચક્રુર્વેદયન્તો મહાભયમ્॥ 8-31-6 (56384)
પ્રસ્થિતસ્ય ચ કર્ણસ્ય નિપેતુસ્તુરગા ભુવિ।
અસ્થિવર્ષં ચ પતિતમન્તરિક્ષાદ્ભયાનકમ્॥ 8-31-7 (56385)
જજ્વલુશ્ચૈવ શસ્ત્રાણિ ધ્વજાશ્ચૈવ ચકમ્પિરે।
અશ્રૂણિ ચ વ્યમુઞ્ચન્ત વાહનાનિ વિશામ્પતે॥ 8-31-8 (56386)
એતે ચાન્યે ચ બહવ ઉત્પાતાસ્તત્ર મારિષ।
સમુત્પેતુર્વિનાશાય કૌરવાણાં સુદારુણાઃ॥ 8-31-9 (56387)
ન ચ તાન્ગણયામાસુઃ સર્વે દૈવેન મોહિતાઃ।
પ્રસ્થિતં સૂતપુત્રં ચ જયેત્સૂચુર્નરાધિપાઃ॥ 8-31-10 (56388)
`શલ્યેન સહિતં દૃષ્ટ્વા કર્ણમાહવશોભિનમ્'।
નિર્જિતાન્પાણ્ડવાંશ્ચૈવ મેનિરે તત્ર કૌરવાઃ॥ 8-31-11 (56389)
તતો રથસ્થઃ પરવીરહન્તા
ભીષ્મદ્રોણવતિવીર્યૌ સમીક્ષ્ય।
સમુજ્જ્વલન્ભાસ્કરપાવકાભો
વૈકર્તનોઽસૌ રથકુઞ્જરો વૃષા॥ 8-31-12 (56390)
અલં મનુષ્યસ્ય સુખાય વર્તિતું
તથાહિ યુદ્વે નિહતઃ પરૈર્ગુરુઃ॥ 8-31-20 (56398)
હુતાશનાદિત્યસમાનતેજસં
પરાક્રમે વિષ્ણુપુરન્દરોપમમ્॥
નયે બ-હસ્પત્યુશનઃસમં સદા
ન ચૈનમસ્ત્રં તદુપાસ્ત દુઃસહમ્॥ 8-31-21 (56399)
સમ્પ્રાક્રુષ્ટે રુદિતસ્ત્રીકુમારે
પરાભૂતે પૌરુષે ધાર્તરાષ્ટ્રે।
કૃત્યં મયા નાદ્ય જાનામિ શલ્ય
પ્રયાહિ તસ્માદ્દ્વિષતામનીકમ્॥ 8-31-22 (56400)
સ યત્ર રાજા પાણ્ડવઃ સત્યસન્ધો
વ્યવસ્થિતો ભીમસેનાર્જુનૌ ચ।
સ વાસુદેવઃ સાત્યકિઃ સૃઞ્જયાશ્ચ
યમૌ ચ કસ્તાન્વિષહેન્મદન્યઃ॥ 8-31-23 (56401)
તસ્માત્ક્ષિપ્રં મદ્રપતે પ્રયાહિ
રણે પાઞ્ચાલાન્પાણ્ડવાન્સૃઞ્જયાંશ્ચ।
તાન્વા હનિષ્યામિ સમેત્ય સઙ્ખ્યે
યાસ્યામિ વા દ્રોણમુખો યમાય॥ 8-31-24 (56402)
ન ત્વેવાહં ન ગમિષ્યામિ મધ્યે
તેષાં શૂરાણામિતિ શલ્યાદ્ય વિદ્વિ।
મિત્રદ્રોહો મર્ષણીયો ન મેઽયં
ત્યક્ત્વા પ્રાણાનનુયાસ્યામિ દ્રોણમ્॥ 8-31-25 (56403)
પ્રાજ્ઞસ્ય મૂઢસ્ય ચ જીવિતાન્તે
નાસ્તિ પ્રમોક્ષોઽન્તકસન્નિભસ્ય।
અતો વિદ્વન્નભિયોત્સ્યામિ પાર્થં
દિષ્ટં ન શક્યં વ્યતિવર્તિતું વૈ॥ 8-31-26 (56404)
કલ્યાણવૃત્તઃ સતતં હિ રાજા
વૈચિત્રવીર્યસ્ય સુતો મમાસીત્।
તસ્યાર્થસિદ્વ્યર્થમહં ત્યજામિ
પ્રિયાન્ભોગાન્દુસ્ત્યજં જીવિતં ચ॥ 8-31-27 (56405)
વૈયાઘ્રચર્માણમકૂજનાક્ષં
હૈમં ત્રિકોશં રજતત્રિવેણુમ્।
રથપ્રબર્હં તુરગપ્રબાર્હૈ--
ર્યુક્તં પ્રાદાન્મહ્યમિમં હિ રામઃ॥ 8-31-28 (56406)
ધનૂંષિ ચિત્રાણિ નિરીક્ષ્ય શલ્ય
ધ્વજાન્ગદાઃ સાયકાંશ્ચોગ્રરૂપાન્।
અસિં ચ દીપ્તં પરમાયુધં ચ
શઙ્ખં ચ શુભ્રં સ્વનવન્તમુગ્રમ્॥ 8-31-29 (56407)
પતાકિનં વજ્રનિપાતનિઃ સ્વનં
સિતાશ્વયુક્તં શુભતૂણશોભિતમ્।
ઇમં સમાસ્થાય રથર્ષભં રણે
દૃઢં હનિષ્યામ્યહમર્જુનં બલાત્॥ 8-31-30 (56408)
તં ચેન્મૃત્યુઃ સર્વહરોઽભિરક્ષે--
ત્સદાઽપ્રમત્તઃ સમરે પાણ્ડુપુત્રમ્।
તં વા હનિષ્યામિ રણે સમેત્ય
યાસ્યામિ વા દ્રોણમુખો યમાય॥ 8-31-31 (56409)
યમવરુણકુબેરવાસવા વા
યદિ યુગપત્સગણા મહાહવે।
જુગુપુરિહ સમેત્ય ફલ્ગુનં
કિમુ બહુના સહ તૈર્જયામિ તમ્॥ 8-31-32 (56410)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-31-33x (4915)
ઇતિ રણરભસસ્ય કત્થત--
સ્તદુપનિશમ્ય વચઃ સ મદ્રરાટ્।
અવહસદવમન્ય વીર્યવાન્
પ્રતિષિષિધે ચ જગાદ ચોત્તરમ્॥ 8-31-33 (56411)
શલ્ય ઉવાચ। 8-31-34x (4916)
વિરમ વિરમ કર્ણ કત્થના--
દતિરભસોઽપ્યતિવાચમુક્તવાન્।
ક્વ ચ હિ નરવરો ધનઞ્જયઃ
ક્વ પુનરિહ ત્વમહો નરાધમઃ॥ 8-31-34 (56412)
યદુસદનમુપેન્દ્રપાલિતં
ત્રિદિવમિવામરરાજરક્ષિતમ્।
પ્રસભમતિવિલોડ્ય કો હરે--
ત્પુરુષવરાવરજામૃતેઽર્જુનાત્॥ 8-31-35 (56413)
ત્રિભુવનસૃજમીશ્વરેશ્વરં
ક ઇહ પુમાન્ભવમાહ્વયેદ્યુધિ।
મૃગવધકલહે ઋતેઽર્જુનાત્
સુરપતિવીર્યસમપ્રભાવતઃ॥ 8-31-36 (56414)
અસુરસુરમહોરગાન્નરાન્
ગરુડપિશાચસયક્ષરાક્ષસાન્।
ઇષુભિરજયદગ્નિગૌરવાત્
સ્વભિલષિતં ચ હવિર્દદૌ જયઃ॥ 8-31-37 (56415)
સ્મરસિ નનુ યદા પરૈર્હૃતઃ
સહધૃતરાષ્ટ્રસુતો વિમોક્ષિતઃ।
અધિરથજ નરોત્તમૈર્યુતાન્
કુરુષુ બહૂન્વિનિહત્ય તાનરીન્॥ 8-31-38 (56416)
પ્રથમમપિ પલાયિતે ત્વયિ
પ્રિયકલહા ધૃતરાષ્ટ્રસૂનવઃ।
સ્મરસિ નનુ યદા પ્રમોચિતાઃ
ખચરગણાનવજિત્ય પાણ્ડવૈઃ॥ 8-31-39 (56417)
સમુદિતબલવાહનાઃ પુનઃ
પુરુષવરેણ જિતાઃ સ્થ ગોગ્રહે।
સગુરુગુરુસુતાઃ સભીષ્મકાઃ
કિમુ ન જિતઃ સ તદા ત્વયાઽર્જુનઃ॥ 8-31-40 (56418)
ઇદમપરમુપસ્થિતં પુન--
સ્તવ નિધનાય સુયુદ્વમદ્ય વૈ।
યદિ ન રિપુભયાત્પલાયસે
સમરગતોઽદ્ય હતોઽસિ સૂતજ॥ 8-31-41 (56419)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-31-42x (4917)
ઇતિ બહુપરુષં પ્રભાષતિ
પ્રમનસિ મદ્રપતૌ રિપુસ્તવમ્।
ભૃશમભિરુષિતઃ સરન્તપઃ
કુરુપૃતનાપતિરાહ મદ્રપમ્॥ 8-31-42 (56420)
કર્ણ ઉવાચ। 8-31-43x (4918)
ભવતુ ભવતુ કિં વિકત્થસે
નનુ મર્મ તસ્ય હિ યુદ્ધમુદ્યતમ્।
યદિ સ જયતિ મામિહાહવે
તત ઇદમસ્તુ સુકત્થિતં તવ॥ 8-31-43 (56421)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-31-44x (4919)
એવમસ્ત્વિતિ મદ્રેશ ઉક્ત્વા નોત્તરમુક્તવાન્।
યાહિ શલ્યેતિ ચાપ્યેનં કંર્ણઃ પ્રાહ યુયુત્સયા॥ 8-31-44 (56422)
સ રથઃ પ્રયયૌ શત્રૂન્નિઘ્નતઃ શલ્યસારથિઃ।
નિઘ્નન્નમિત્રાન્સમરે તમોઘ્નઃ સવિતા યથા॥ 8-31-45 (56423)
તતઃ પ્રાયાત્પ્રીતિમાન્વૈ રથેન
વૈયાઘ્રેણ શ્વેતયુજાઽથ કર્ણઃ।
સ ચાલોક્ય ધ્વજિનીં પાણ્ડવાનાં
ધનઞ્જયં ત્વરયા પર્યપૃચ્છત્॥ ॥ 8-31-46 (56424)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ એકત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 31 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.32. અધ્યાયઃ 032
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણેન સ્વસ્યાર્જુનપ્રદર્શકાય તદભિમતપારિતોષિકપ્રદાનપ્રતિજ્ઞાનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-32-0 (56425)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-32-0x (4920)
પ્રયત્નેન તદા કર્ણો હર્ષયન્વાહિનીં તવ।
એકૈકં સમરે દૃષ્ટ્વા પાણ્ડવં પર્યપૃચ્છત॥ 8-32-1 (56426)
યો મમાદ્ય મહાત્માનં દર્શયેચ્છ્વેતવાહનમ્।
તસ્મૈ દદ્યામભિપ્રેતં ધનં યન્મનસેચ્છતિ॥ 8-32-2 (56427)
ન ચેત્તદભિમન્યેત તસ્મૈ દદ્યામહં પુનઃ।
શકટં રત્નસમ્પૂર્ણં યો મે બ્રૂયાદ્વનઞ્જયમ્॥ 8-32-3 (56428)
ન ચેત્તદભિમન્યેત પુરુષોઽર્જુનદર્શિવાન્।
શતં દદ્યાં ગવાં તસ્મૈ નૈત્યકં કાંસ્યદોહનમ્॥ 8-32-4 (56429)
શતં ગ્રામવરાંશ્ચૈવ દદ્યામર્જુનદર્શિને।
તથા તસ્મૈ પુનર્દદ્યાં શ્વેતમશ્વતરીરથમ્।
યુક્તમઞ્જનકેશીભિર્યો મે બ્રૂયાદ્વનઞ્જયમ્॥ 8-32-5 (56430)
ન ચેત્તદભિમન્યેત પુરુષોઽર્જુનદર્શિવાન્।
અન્યં વાઽસ્મૈ પુનર્દદ્યાં સૌવર્ણં હસ્તિષઙ્ગવમ્॥ 8-32-6 (56431)
તથાપ્યસ્મૈ પુનર્દદ્યાં સ્ત્રીણાં શતમલઙ્કૃતમ્।
શ્યામાનાં નિષ્કકણ્ઠીનાં ગીતવાદ્યવિપશ્ચિતામ્॥ 8-32-7 (56432)
ન ચેત્તદભિમન્યેત પુરુષોઽર્જુનદર્શિવાન્।
તસ્મૈ દદ્યાં શતં નાગાઞ્શતં ગ્રામાઞ્શતં રથાન્॥ 8-32-8 (56433)
સુવર્ણસ્ય ચ મુખ્યસ્ય હયાગ્ર્યાણાં શતં શતાન્।
ઋદ્વ્યા ગુણૈઃ સુદાન્તાંશ્ચ ધુર્યવાહાન્સુશિક્ષિતાન્॥ 8-32-9 (56434)
તથા સુવર્ણશૃઙ્ગીણાં ગોધેનૂનાં ચતુઃશતમ્।
દદ્યાં તસ્મૈ સવત્સાનાં યો મે બ્રૂયાદ્વનઞ્જયમ્॥ 8-32-10 (56435)
ન ચેત્તદભિમન્યેત પુરુષોઽર્જુનદર્શિવાન્।
અન્યદસ્મૈ વરં દદ્યાં શ્વેતાન્પઞ્ચશતાન્હયાન્॥ 8-32-11 (56436)
હેમભાણ્ડપરિચ્છન્નાન્સુમૃષ્ટમણિભૂષણાન્।
સુદાન્તાનપિ ચૈવાહં દદ્યામષ્ટાદશાપરાન્॥ 8-32-12 (56437)
રથં ચ શુભ્રં સૌવર્ણં દદ્યાં તસ્મૈ સ્વલઙ્કૃતમ્।
યુક્તં પરમકામ્ભોજૈર્યો મે બ્રૂયાદ્વનઞ્જયમ્॥ 8-32-13 (56438)
ન ચેત્તદભિમન્યેત પુરુષોઽર્જુનદર્શિવાન્।
અન્યદસ્મૈ વરં દદ્યાં કુઞ્જરાણાં શતાનિ ષટ્॥ 8-32-14 (56439)
કાઞ્ચનૈર્વિવિધૈર્ભાણ્ડૈરાચ્છન્નાન્હેમમાલિનઃ।
ઉત્પન્નાનપરાન્તેષુ વિનીતાન્હસ્તિશિક્ષકૈઃ॥ 8-32-15 (56440)
ન ચેત્તદભિમન્યેત પુરુષોઽર્જુનદર્શિવાન્।
અન્યદસ્મૈ વરં દદ્યાં વૈશ્યગ્રામાંશ્ચતુર્દશ॥ 8-32-16 (56441)
સુસ્ફીતાન્ધનસંયુક્તાન્પ્રત્યાસન્નવનોદકાન્।
અકુતોભયાન્સુસમ્પન્નાન્રાજભોજ્યાંશ્ચતુર્દશ॥ 8-32-17 (56442)
દાસીનાં નિષ્કકણ્ઠીનાં માગધીનાં શતં તથા।
પ્રત્યગ્રવયસાં દદ્યાં યો મે બ્રૂયાદ્ધનઞ્જયમ્॥ 8-32-18 (56443)
ન ચેત્તદભિમન્યેત પુરુષોઽર્જુનદર્શિવાન્।
અન્યં તસ્મૈ વરં દદ્યાં યમસૌ કામયેત્સ્વયમ્॥ 8-32-19 (56444)
પુત્રદારાન્વિહાયૈવ યદન્યદ્વિત્તમસ્તિ મે।
તચ્ચ તસ્મૈ પુનર્દદ્યાં યદ્યચ્ચ મનસેચ્છતિ॥ 8-32-20 (56445)
હત્વા ચ સહિતૌ કૃષ્ણૌ તયોર્વિત્તાનિ સર્વશઃ।
તસ્મૈ દદ્યામહં યો મે પ્રબ્રૂયાત્કેશવાર્જુનૌ॥ 8-32-21 (56446)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-32-22x (4921)
એતા વાચઃ સુબહુશઃ કર્ણ ઉચ્ચારયન્યુધિ।
દધ્મૌ સાગરસમ્ભૂતં સુસ્વરં શઙ્ખમુત્તમમ્॥ 8-32-22 (56447)
તા વાચઃ સૂતપુત્રસ્ય તથા યુક્તા નિશમ્ય તુ।
દુર્યોધનો મહારાજ સંહૃષ્ટઃ સાનુજોઽભવત્॥ 8-32-23 (56448)
તતો દુન્દુભિનિર્ઘોષો મૃદઙ્ગાનાં ચ સર્વશા।
સિંહનાદઃ સવાદિત્રઃ કુઞ્ચરાણાં ચ નિઃસ્વનઃ॥ 8-32-24 (56449)
પ્રાદુરાસીત્તદા રાજંસ્ત્વત્સૈન્યે પુરુષર્ષભ।
યોધાનાં સમ્પ્રહૃષ્ટાનાં તથા સમભવત્સ્વનઃ॥ 8-32-25 (56450)
તથા પ્રહૃષ્ટે સૈન્યે તં પ્લુવમાનં મહારથમ્।
વિકત્થમાનં ચ તદા રાધેયમરિકર્શનમ્।
મદ્રરાજઃ પ્રહસ્યેદં વચનં પ્રત્યભાષત॥ ॥ 8-32-26 (56451)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ દ્વાત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 32 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.33. અધ્યાયઃ 033
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણગર્વોક્તિમસહમાનેન શલ્યેન તદ્ગ્રર્હણમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-33-0 (56452)
શલ્ય ઉવાચ। 8-33-0x (4922)
મા સૂતપુત્ર મન્યેત(થાઃ) સૌવર્ણં હસ્તિષઙ્ગવમ્।
પ્રયચ્છસિ મુધૈવ ત્વં દ્રક્ષ્યસ્યદ્ય ધનઞ્જયમ્॥ 8-33-1 (56453)
મા સૂતપુત્ર દાનેન સૌવર્ણં હસ્તિષઙ્ગવમ્।
પ્રયચ્છ પુરુષાયાદ્ય દ્રક્ષ્યસિ ત્વં ધનઞ્જયમ્॥ 8-33-2 (56454)
બલેન મત્તસ્ત્યજસિ વસુ વૈશ્રવણો યથા।
અયત્નેનૈવ રાધેય દ્રષ્ટાસ્યદ્ય ધનઞ્જયમ્॥ 8-33-3 (56455)
પુરા સૃજસિ યચ્ચાપિ વિત્તં બહુ ચ મૂઢવત્।
અપાત્રદાનાદ્યે દોષાસ્તાન્મોહાન્નાવબુધ્યસે॥ 8-33-4 (56456)
યત્પ્રવેદયસે વિત્તં બહુ તેન ખલુ ત્વયા।
શક્યં બહુવિધૈર્યજ્ઞૈર્યષ્ટું સૂત યજસ્વ તૈઃ॥ 8-33-5 (56457)
યચ્ચ પ્રાર્થયસે હન્તું કૃષ્ણૌ મોહાદ્વૃથૈવ તત્।
ન હિ શુશ્રુમ સમ્મર્દે ક્રોષ્ટ્રા સિંહૌ નિપાતિતૌ॥ 8-33-6 (56458)
અપ્રાર્થિતં પ્રાર્થયસે સુહૃદો ન હિ સન્તિ તે।
યે ત્વાં નિવારયન્ત્યાશુ પ્રપતન્તં હુતાશને॥ 8-33-7 (56459)
કાર્યાકાર્યં ન જાનીષે કાલપક્કોઽસ્યસંશયમ્।
બહ્વબદ્ધમકર્ણીયં કો હિ બ્રૂયાજ્જિજીવિષુઃ॥ 8-33-8 (56460)
સમુદ્રતરણં દોર્ભ્યાં કણ્ઠે બદ્ધ્વા યથા શિલામ્।
ગિર્યગ્રાદ્વા નિપતનં તાદૃક્ત્વ ચિકીર્ષિતમ્॥ 8-33-9 (56461)
સહિતઃ સર્વયોધૈસ્ત્વં વ્યૂઢાનીકૈઃ સુરક્ષિતઃ।
ધનઞ્જયેન યુધ્યસ્વ શ્રેયશ્ચેત્પ્રાપ્તુમિચ્છસિ॥ 8-33-10 (56462)
હિતાર્થં ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય બ્રવીમિ ત્વાં ન હિંસયા।
શ્રદ્ધસ્વેદં મયા પ્રોક્તં યદિ તેઽસ્તિ જિજીવિષા॥ 8-33-11 (56463)
કર્ણ ઉવાચ। 8-33-12x (4923)
સ્વબાહુવીર્યમાશ્રિત્ય પ્રાર્થયામ્યર્જુનં રણે।
ત્વં તુ મિત્રમુખઃ શત્રુર્માં ભીષયિતુમિચ્છસિ॥ 8-33-12 (56464)
ન મામસ્માદભિપ્રાયાત્કશ્ચિદદ્ય નિવર્તયેત્।
અપીન્દ્રો વજ્રમુદ્યમ્ય કિમુ મર્ત્યઃ કથઞ્ચન॥ 8-33-13 (56465)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-33-14x (4924)
ઇતિ કર્ણસ્ય વાક્યાન્તે શલ્યઃ પ્રાહોત્તરં વચઃ।
ચુકોપયિષુરત્યર્થં કર્ણં મદ્રેશ્વરઃ પુનઃ॥ 8-33-14 (56466)
યદા વૈ ત્વાં ફલ્ગુનબાહુવેગા--
જ્જ્યાચોદિતા વેગવન્તોઽગ્નિકલ્પાઃ।
અન્વેતારઃ કઙ્કપત્રાઃ શિતાગ્રા--
સ્ત્યક્ષ્યત્યેષા સ્વાં તદા કર્ણ બુદ્ધિઃ॥ 8-33-15 (56467)
યદા દિર્વ્ય ધનુરાદાય પાર્થઃ
પ્રતાપયન્પૃતનાં સવ્યસાચી।
ત્વાં મર્દયિષ્યત્યસુખૈઃ પૃષત્કૈ--
સ્તદાપૃચ્છાં ત્યક્ષ્યસે પાણ્ડવસ્ય॥ 8-33-16 (56468)
બાલશ્ચન્દ્રં માતુરઙ્કે શયાનો
યથા કશ્ચિત્પ્રાર્થયતેઽપહર્તુમ્।
તદ્વન્મોહાદ્દયોતામાનં રથસ્થં
જેતું પાર્થં કાઙ્ક્ષસે સૂતપુત્ર॥ 8-33-17 (56469)
હરાદસ્ત્રં તીક્ષ્ણધારં યથાઽદ્ય
સર્વાણિ ગાત્રાણિ નિકર્ષસિ ત્વમ્।
સુતીક્ષ્ણશસ્ત્રોપમકર્મણેહ
યુયુત્સસે ફલ્ગુનેનાદ્ય કર્ણ॥ 8-33-18 (56470)
હન્યાદસિં તીક્ષ્ણધારં યથાઽતઃ
સુતેજનં નિહિતં વૈ પૃથિવ્યામ્।
તથા ખનસ્યદ્ય શિતાન્પૃષત્કા--
ન્યથાર્થયસ્યર્જુનેનેહ યુદ્ધમ્॥ 8-33-19 (56471)
ત્રિશૂલમાશ્લિષ્ય સુતીક્ષ્ણધારં
સર્વાણિ ગાત્રાણિ વિઘર્ષસિ ત્વમ્।
સુતીક્ષ્ણધારોપમકર્મણા ત્વં
યુયુત્સસે યોઽર્જુનેનાદ્ય કર્ણ॥ 8-33-20 (56472)
ક્રુદ્ધં સિંહં કેસરિણં બૃહન્તં
બાલો મૂઢઃ ક્ષુદ્રમૃગસ્તરસ્વી।
સમાહ્વયેદ્વૃષ્ટમુપેત્ય યોદ્ધું
તથા ત્વમદ્યાહ્વયસે હિ પાર્થમ્॥ 8-33-21 (56473)
મા સૂતપુત્રાહ્વય રાજપુત્રં
મહાવીર્યં કેસરિણં યથૈવ।
વને શૃગાલઃ પિશિતેન તૃપ્તઃ
પાર્થં સમાસાદ્ય વિનઙ્ક્ષ્યસિ ત્વમ્॥ 8-33-22 (56474)
ઈષાદન્તં મહાનાગં પ્રભિન્નકરટામુખમ્।
શશકો હયસે યુદ્વે કર્ણ પાર્થં ધનઞ્જયમ્॥ 8-33-23 (56475)
વિલસ્થં કૃષ્ણસર્પં ત્વં જાલ્યાત્કાષ્ઠેન વિધ્યસિ।
મહાવિષં પૂર્ણકોપં યત્પાર્થં યોદ્વુમિચ્છસિ॥ 8-33-24 (56476)
સિંહં કેસરિણં ક્રુદ્ધમભિક્રમ્યાભિનર્દસે।
શૃગાલ ઇવ મૂઢસ્ત્વં નૃસિંહં કર્ણ પાણ્ડવમ્॥ 8-33-25 (56477)
સુપર્ણં પતગશ્રેષ્ઠં વૈનતેયં તરસ્વિનમ્।
સ્વગેવાહ્વયસે પાર્થં તથા કર્ણં ધનઞ્જયમ્॥ 8-33-26 (56478)
સર્વામ્ભસાં નિધિં ભીમં મૂર્તિમન્તં ઝષાકુલમ્।
ચન્દ્રોદયે વિવર્ધન્તમપ્લુવસ્ત્વં તિતીર્ષસિ॥ 8-33-27 (56479)
ઋષભં દુન્દુભિગ્રીવં તીક્ષ્ણશૃઙ્ગં પ્રહારિણમ્।
વત્સ આહ્વયસે યુદ્વે કર્ણ પાર્થં ધનઞ્જયમ્॥ 8-33-28 (56480)
મહામેઘં મહાઘોષં દર્દુરઃ પ્રતિનર્દસિ।
બાણતોયપ્રદં કાલે નરપર્જન્યમર્જુનમ્॥ 8-33-29 (56481)
યથા ચ શ્વા ગૃહસ્થસ્તુ વ્યાઘ્રં વનગતં ભષેત્।
તથા ત્વં ભષસે કર્ણ નરવ્યાઘ્રં ધનઞ્જયમ્॥ 8-33-30 (56482)
શૃગાલો હિ વને કર્ણ શશૈઃ પરિવૃતો વસન્।
મન્યતે સિંહમાત્માનં યાવત્સિંહં ન પશ્યતિ॥ 8-33-31 (56483)
તથા ત્વમપિ રાધેય સિંહમાત્માનમિચ્છસિ।
અપશ્યઞ્શત્રુદમનં નરસિંહં રણેઽર્જુનમ્॥ 8-33-32 (56484)
વ્યાઘ્રં ત્વં મન્યસેઽઽત્માનં યાવત્કૃષ્ણૌ ન પશ્યસિ।
સમાસ્થિતાવેકરથે સૂર્યાચન્દ્રમસાવિવ॥ 8-33-33 (56485)
યાવદ્ગ્રાણ્ડીવઘોષં ત્વં ન શૃણોષિ મહાહવે।
તાવદેવ ત્વયા કર્ણ શક્યં વક્તું યથેચ્છસિ॥ 8-33-34 (56486)
રથશઙ્ખધનુઃશબ્દૈર્નાદયન્તં દિશો દશ।
નર્દન્તમિવ શાર્દૂલં દૃષ્ટ્વા ક્રોષ્ટા ભવિષ્યસિ॥ 8-33-35 (56487)
નિત્યમેવ શૃગાલસ્ત્વં નિત્યં સિંહો ધનઞ્જયઃ।
વીરપ્રદ્વેષણાન્મૂઢ તસ્માત્ક્રોષ્ટેવ લક્ષ્યસે॥ 8-33-36 (56488)
યથાઽઽખુઃ સ્યાદ્વિડાલશ્ચ શ્વા વ્યાઘ્રશ્ચ બલાબલે।
યથા શૃગાલઃ સિંહશ્ચ યથા ચ શશકુઞ્જરૌ॥ 8-33-37 (56489)
યથાઽનૃતં ચ સત્યં ચ યથા ચાપિ વિષામૃતે।
તથા ત્વમપિ પાર્થશ્ચ પ્રખ્યાતાવાત્મકર્મભિઃ॥ ॥ 8-33-38 (56490)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ત્રયસ્ત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 33 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.34. અધ્યાયઃ 034
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણેન મર્મોદ્ધાટનપૂર્વકં શલ્યગર્હણમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-34-0 (56491)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-34-0x (4925)
અધિક્ષિપ્તસ્તુ રાધેયઃ શલ્યેનામિતતેજસા।
શલ્યમાહ સુસઙ્ક્રુદ્ધો વાક્શલ્યમવધારયન્॥ 8-34-1 (56492)
કર્ણ ઉવાચ। 8-34-2x (4926)
ગુણાન્ગુણવતાં શલ્ય ગુણવાન્વેત્તિ નાગુણઃ।
ત્વં તુ નિત્યં ગુણૈર્હીનઃ કિં જ્ઞાસ્યસિ ગુણાગુણાન્॥ 8-34-2 (56493)
અર્જુનસ્ય મહાસ્ત્રાણિ ક્રોધં વીર્યં ધનુઃ શરાન્।
અહં શલ્યાભિજાનામિ ન ત્વં જાનાસિ તત્તથા॥ 8-34-3 (56494)
તથા કૃષ્ણસ્ય માહાત્મ્યમૃષભસ્ય મહીક્ષિતામ્।
યથાહં શલ્ય જાનામિ ન ત્વં જાનાસિ તત્તથા॥ 8-34-4 (56495)
એવમેવાત્મનો વીર્યમહં વીર્યં ચ પાણ્ડવે।
જાનંસ્તાવાહ્વયે યુદ્ધે શલ્ય નાગ્નિં પતઙ્ગવત્॥ 8-34-5 (56496)
અસ્તિ ચાઽયમિષુઃ શલ્ય સુપુઙ્ખો રક્તભોજનઃ।
એકસ્તૂણીશયઃ પત્રી સુધૌતઃ સમલઙ્કૃતઃ॥ 8-34-6 (56497)
શેતે ચન્દનચૂર્ણેન પૂજિતો બહુલાઃ સમાઃ।
આહેયો વિષવાનુગ્રો નરાશ્વદ્વિપસઙ્ઘહા॥ 8-34-7 (56498)
ઘોરરૂપો મહારૌદ્રસ્તનુત્રાસ્થિવિદારણઃ।
નિર્ભિન્દ્યાં યેન રુષ્ટોઽહમપિ મેરું મહાગિરિમ્॥ 8-34-8 (56499)
તમહં જાતુ નાસ્યેયમન્યસ્મિન્ફલ્ગુનાદૃતે।
કૃષ્ણાદ્વા દેવકીપુત્રાત્સત્યં ચાપિ શૃણુષ્વ મે॥ 8-34-9 (56500)
તેનાહમિષુણા શલ્ય વાસુદેવધનઞ્જયૌ।
યોત્સ્યે પરમસંરબ્ધૌ તત્કર્મ સદૃશં મમ॥ 8-34-10 (56501)
સર્વેષાં વૃષ્ણિવીરાણાં કૃષ્ણે લક્ષ્મીઃ પ્રતિષ્ઠિતા।
સર્વેષાં પાણ્ડુપુત્રાણાં જયઃ પાર્થે પ્રતિષ્ઠિતઃ।
ઉભયં તુ સમાસાદ્ય કો નિવર્તિતુમર્હતિ॥ 8-34-11 (56502)
તાવેતૌ પુરુષવ્યાઘ્રૌ સમેતૌ સ્યન્દને સ્થિતૌ।
મામેકમભિસંયુદ્ધૌ સુજાતં પશ્ય શલ્ય મે॥ 8-34-12 (56503)
પિતૃષ્વસામાતુલજૌ ભ્રાતરાવપરાજિતૌ।
મણી સૂત્ર ઇવ પ્રોતૌ દ્રષ્ટાસિ નિહતૌ મયા॥ 8-34-13 (56504)
અર્જુને ગાણ્ડિવં કૃષ્ણે ચક્રં તાર્ક્ષ્યકપિધ્વજૌ।
ભીરૂણાં ત્રાસજનનં શલ્ય હર્ષકરં મમ॥ 8-34-14 (56505)
ત્વં તુ દુષ્પ્રકૃતિર્મૂઢો મહાયુદ્વેષ્વકોવિદઃ।
ભયાવદીર્ણઃ સન્ત્રાસાદબદ્ધં બહુઃ ભાષસે॥ 8-34-15 (56506)
સંસ્તૌષિ તૌ તુ કેનાપિ હેતુના ત્વં કુદેશજ।
તૌ હત્વા સમરે હન્તા ત્વામદ્ય સહ બાન્ધવમ્॥ 8-34-16 (56507)
પાપદેશજ દુર્બુદ્ધે ક્ષુદ્ર ક્ષત્રિયપાંસન।
સુહૃદ્રૂપો રિપુઃ કિં માં કૃષ્ણાભ્યાં ભીષયિષ્યસિ॥ 8-34-17 (56508)
તૌ વા મામદ્ય હન્તારૌ હનિષ્યે વાઽપિ તાવહમ્।
નાહં બિભેમિ કૃષ્ણાભ્યાં વિજાનન્નાત્મનો બલમ્॥ 8-34-18 (56509)
વાસુદેવસહસ્રં વા ફલ્ગુનાનાં શતાનિ વા।
અહમેકો હનિષ્યામિ જોષમાસ્સ્વ કુદેશજ॥ 8-34-19 (56510)
સ્ત્રિયો બાલાશ્ચ વૃદ્વાશ્ચ પ્રાયઃ ક્રીડાગતા જનાઃ॥ 8-34-20 (56511)
યા ગાથાઃ સમ્પ્રગાયન્તિ કુર્વતોઽધ્યયનં યથા।
તા ગાથાઃ શૃણુ મે શલ્ય મદ્રકેષુ દુરાત્મસુ॥ 8-34-21 (56512)
બ્રાહ્મણૈઃ કથિતાઃ પૂર્વં યથાવદ્રાજસન્નિધૌ।
શ્રુત્વા ચૈકમના મૂઢ મમ વા બ્રૂહિ ચોત્તરમ્॥ 8-34-22 (56513)
મિત્રધ્રુઙ્મદ્રકો નિત્યં યો નો દ્વેષ્ટિ સ મદ્રકઃ।
મદ્રકે સઙ્ગતં નાસ્તિ ક્ષુદ્રવાક્યે નરાધમે॥ 8-34-23 (56514)
દુરાત્મા મદ્રકો નિત્યં નિત્યમાનૃતિકોઽનૃજુઃ।
યચ્ચાન્યદપિ દૌરાત્મ્યં મદ્રકેષ્વિતિ નઃ શ્રુતમ્॥ 8-34-24 (56515)
પિતા પુત્રશ્ચ માતા ચ શ્વશ્રૂશ્વશુરમાતુલાઃ।
ભગિની દુહિતા ભ્રાતા નપ્તાઽન્યે તે ચ બાન્ધવાઃ॥ 8-34-25 (56516)
વયસ્યાભ્યાગતાશ્ચાન્યે દાસીદાસાશ્ચ સઙ્ગતાઃ।
પુમ્ભિર્વિમિશ્રા નાર્યશ્ચ જ્ઞાતાજ્ઞાતાઃ સ્વયેચ્છયા॥ 8-34-26 (56517)
યેષાં ગૃહેષ્વશિષ્ટાનાં સક્તુમદ્યાશિનાં સદા।
પીત્વા શીધુ સગોમાંસં ક્રન્દન્તિ ચ હસન્તિ ચ॥ 8-34-27 (56518)
ગાયન્તિ ચાપ્યબદ્ધાનિ પ્રવર્તન્તે ચ કામતઃ।
કામપ્રલાપિનોઽન્યોન્યં તેષુ ધર્મઃકથં ભવેત્॥ 8-34-28 (56519)
મદ્રકેષ્વવલિપ્તેષુ પ્રખ્યાતાશુભકર્મસુ।
નાપિ વૈરં ન સૌહાર્દં મદ્રકેણ સમાચરેત્॥ 8-34-29 (56520)
મદ્રકે સઙ્ગતં નાસ્તિ મદ્રકો હિ સદા મલઃ।
મદ્રકેષુ ચ સંસૃષ્ટં શૌચં ગાન્ધારકેષુ ચ॥ 8-34-30 (56521)
રાજયાજકયાજ્યે હિ યથા દત્તં હવિર્નશેત્।
શૂદ્રસંસ્કારકો વિપ્રો યથા યાતિ પરાભવમ્॥ 8-34-31 (56522)
યથા બ્રહ્મદ્વિષો નિત્યં ગચ્છન્તીહ પરાભવમ્।
યથૈવ સંગતં કૃત્વા નરઃ પતતિ મદ્રકૈઃ॥ 8-34-32 (56523)
બાલેષ્વપિ સદા ન સ્મ ધનં વૃશ્ચિક તે વિષમ્।
આથર્વણેન મન્ત્રેણ સર્વશાન્તિઃ કૃતા મયા॥ 8-34-33 (56524)
ઇતિ વૃશ્ચિકદષ્ટસ્ય વિષવેગહતસ્ય ચ।
કુર્વન્તિ ભેષજં પ્રાજ્ઞાઃ સત્યં તચ્ચાપિ દૃશ્યતે॥ 8-34-34 (56525)
એવં વિદ્વઞ્જોષમાસ્સ્વ બ્રૂહિ ચાત્રોત્તરં વચઃ।
વાસાંસ્યુત્સૃજ્ય નૃત્યન્તિ સ્ત્રિયો મદ્યવિમોહિતાઃ॥ 8-34-35 (56526)
મૈથુનેઽસઙ્ગતાશ્ચાપિ યથાકામવરાશ્ચ તાઃ।
તાસાં પુત્ર કથં ધર્મં મદ્રકો વક્તુમર્હતિ॥ 8-34-36 (56527)
યાસ્તિષ્ઠન્ત્યઃ પ્રમેહન્તિ યથૈવોષ્ટ્રદશેરકાઃ।
તાસાં વિભ્રષ્ટધર્માણાં નિર્લજ્જાનાં તતસ્તતઃ।
ત્વં પુત્રસ્તાદૃશીનાં હિ ધર્મં વક્તુમિહેચ્છસિ॥ 8-34-37 (56528)
સૌવીરકં યાચ્યમાના મદ્રિકા કર્ષતિ સ્ફિચૌ।
અદાતુકામા વચનમિદં વદતિ દારુણમ્॥ 8-34-38 (56529)
મા માં સૌવીરકં કશ્ચિદ્યાચતાં દયિતં મમ।
પુત્રં દદ્યાં પતિં દદ્યાં ન તુ દદ્યાં સુવીરકમ્॥ 8-34-39 (56530)
ગૌર્યો બૃહત્યો નિર્હીકા મદ્રિકાઃ કમ્પલાવૃતાઃ।
ઘસ્મરા નષ્ટશૌચાશ્ચ પ્રાય ઇત્યનુશુશ્રુમ॥ 8-34-40 (56531)
પમેહિત્વા સ્ફિચૌ ભૂમૌ ઘર્ષન્ત્યો હીનશોધનાઃ।
શુદ્ધા નાદ્ભિર્ન મૃદ્ભિશ્ચ નિત્યોચ્છિષ્ટા ભવન્તિ હિ॥ 8-34-41 (56532)
એવમાદિ મયાઽન્યૈર્વા શક્યં વક્તું ભવેદ્બહુ।
આકેશાન્તાન્નખાગ્રાચ્ચ વક્તવ્યેષુ કુકર્મસુ॥ 8-34-42 (56533)
મદ્રકાઃ સિન્ધુસૌવીરા ધર્મં વિદ્યુઃ કથં ત્વિહ।
પાપદેશોદ્ભવા મ્લેચ્છા ધર્માણામવિચક્ષણાઃ॥ 8-34-43 (56534)
એષ મુખ્યતમો ધર્મઃ ક્ષત્રિયસ્યેતિ નઃ શ્રુતમ્।
યદાજૌ નિહતઃ શેતે સદ્ભિઃ સમભિપૂજિતઃ॥ 8-34-44 (56535)
આયુધાનાં સામ્પરાયે યન્મુઞ્ચેયમહં તતઃ।
મમૈષ પ્રથમઃ કલ્પો નિધને સ્વર્ગમિચ્છતઃ॥ 8-34-45 (56536)
સોયં પ્રિયસખા ચાસ્મિ ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય ધીમતઃ।
તદર્થે હિ મમ પ્રાણા યચ્ચ મે વિદ્યતે વસુ॥ 8-34-46 (56537)
વ્યક્તં ત્વમપ્યુપહિતઃ પાણ્ડવૈઃ પાપદેશજ।
યથા ચામિત્રવત્સર્વં ત્વમસ્માસુ પ્રવર્તસે॥ 8-34-47 (56538)
કામં ન ખલુ શક્યોઽહં ત્વદ્વિધાનાં શતૈરપિ।
સઙ્ગ્રામાદ્વિમુખઃ કર્તું ધર્મજ્ઞ ઇવ નાસ્તિકૈઃ॥ 8-34-48 (56539)
સારઙ્ગ ઇવ ઘર્માર્તઃ કામં વિલપ શુષ્ય ચ।
નાહં ભીષયિતું શક્યઃ ક્ષત્રધર્મે વ્યવસ્થિતઃ॥ 8-34-49 (56540)
તનુત્યજાં નૃસિંહાનામાહવેષ્વનિવર્તિનામ્।
યા ગતિર્ગુરુણા પ્રોક્તા પ્રેમ્ણા રામેણ તાં સ્મરે॥ 8-34-50 (56541)
સ્વેષાં ત્રાણાર્થમુદ્યન્તં વધાર્થં દ્વિષતામપિ।
વિદ્ધિ મામાસ્થિતં વૃત્તં પૌરૂરવસમુત્તમમ્॥ 8-34-51 (56542)
ન તદ્ભૂતં પ્રપશ્યામિ ત્રિષુ લોકેષુ મદ્રપ।
યો મામસ્માદભિપ્રાયાદ્વારયેદિતિ મે મતિઃ॥ 8-34-52 (56543)
એવં વિદ્વઞ્જોષમાસ્સ્વ ત્રાસાત્કિં બહુ ભાષસે।
ન ત્વાં હત્વા પ્રદાસ્યામિ ક્રવ્યાદ્ભ્યો મદ્રકાધમ્॥ 8-34-53 (56544)
મિત્રપ્રતીક્ષયા શલ્ય ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય ચોભયોઃ।
અપવાદતિતિક્ષાભિસ્ત્રિભિરેતૈર્હિ જીવસિ॥ 8-34-54 (56545)
પુનશ્ચેદીદૃશં વાક્યં મદ્રરાજ વદિષ્યસિ।
શિરસ્તે પાતયિષ્યાસિ ગદયા વજ્રકલ્પયા॥ 8-34-55 (56546)
શ્રોતારસ્ત્વિદમદ્યેહ દ્રષ્ટારો વ્રા કુદેશજ।
કર્ણં વા જઘ્નતુઃ કૃષ્ણૌ કર્ણો વા નિજઘાન તૌ॥ 8-34-56 (56547)
એવમુક્ત્વા તુ રાધેયઃ પુનરેવ વિશામ્પતે।
અબ્રવીન્મદ્રરાજાનં યાહિયાહીત્યસમ્ભ્રમમ્॥ ॥ 8-34-57 (56548)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ચતુસ્ત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 34 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.35. અધ્યાયઃ 035
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શલ્યેન કર્ણંપ્રતિ હંસકાકીયાખ્યાનકથનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-35-0 (56549)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-35-0x (4927)
મારિષાધિરથેઃ શ્રુત્વા વાચો યુદ્ધાભિનન્દિનઃ।
શલ્યોઽબ્રવીત્પુનઃ કર્ણં નિદર્શનમુદાહરન્॥ 8-35-1 (56550)
જાતોઽહં યજ્વનાં વંશે સઙ્ગ્રામેષ્વનિવર્તિનામ્।
રાજ્ઞાં મૂર્ધાભિષિક્તાનાં સ્વયં ધર્મપરાયણઃ॥ 8-35-2 (56551)
યથૈવ મત્તો મદ્યેન ત્વં તથા લક્ષ્યસે વૃષ।
તથાઽદ્ય ત્વાં પ્રમાદ્યન્તં ચિકિત્સેયં સુહૃત્તયા॥ 8-35-3 (56552)
ઇમાં કાકોપમાં કર્ણ પ્રોચ્યમાનાં નિબોધ મે।
શ્રુત્વા યથેષ્ટં કુર્યાસ્ત્વં નિહીન કુલપાંસન॥ 8-35-4 (56553)
નાહમાત્મનિ કિઞ્ચિદ્વૈ કિલ્બિષં કર્ણ સંસ્મરે।
યેન માં ત્વં મહાબાહો હન્તુમિચ્ચસ્યનાગસમ્॥ 8-35-5 (56554)
અવશ્યં તુ મયા વાચ્યં બુદ્ધ્વા તવ હિતાહિતમ્।
વિશેષતો રથસ્થેન રાજ્ઞશ્ચૈવ હિતૈષિણા॥ 8-35-6 (56555)
સમં ચ વિષમં ચૈવ રથિનશ્ચ બલાબલમ્।
શ્રમઃ ખેદશ્ચ સતતં હયાનાં રથિના સહ॥ 8-35-7 (56556)
આયુધસ્ય પરિજ્ઞાનં રુતં ચ મૃગપક્ષિણામ્।
સારં ચૈવાપ્યાસરં ચ શલ્યાનાં ચ પ્રતિક્રિયા॥ 8-35-8 (56557)
અસ્ત્રયોગં ચ યુદ્વં ચ નિમિત્તાનિ તથૈવ ચ।
સર્વમેતન્મયા જ્ઞેયં રથસ્યાસ્ય કુટુમ્બિના।
અતસ્ત્વાં કથયે કર્ણ નિદર્શનમિદં પુનઃ॥ 8-35-9 (56558)
વૈશ્યઃ કિલ સમુદ્રાન્તે પ્રભૂતધનધાન્યવાન્।
યજ્વા દાનપતિઃ ક્ષાન્તઃ સ્વકર્મસ્થોઽભવચ્છુચિઃ॥ 8-35-10 (56559)
બહુપુત્રઃ પ્રિયાપત્યઃ સર્વભૂતાનુકમ્પકઃ।
રાજ્ઞો ધર્મપ્રધાનસ્ય રાષ્ટ્રે વસતિ નિર્ભયઃ॥ 8-35-11 (56560)
પુત્રાણાં તસ્ય બાલાનાં કુમારાણાં યશસ્વિનામ્।
કાકો બહૂનામભવદુચ્છિષ્ટકૃતભોજનઃ॥ 8-35-12 (56561)
તસ્મૈસદા પ્રયચ્છન્તિ વૈશ્યપુત્રાઃ કુમારકાઃ।
માંસોદનં દધિ ક્ષીરં પાયસં મધુસર્પિષી॥ 8-35-13 (56562)
સ ચોચ્છિષ્ટભૃતઃ કાકો વૈશ્યપુત્રૈઃ કુમારકૈઃ।
સદૃશાન્પક્ષિણો દૃપ્તઃ શ્રેયસસશ્ચાવમન્યતે॥ 8-35-14 (56563)
અથ હંસાઃ સમુદ્રાન્તે પ્રજગ્મુરતિપાતિનઃ।
ગરુડસ્ય ગતૌ તુલ્યાશ્ચક્રાઙ્ગા હૃષ્ટચેતસઃ॥ 8-35-15 (56564)
કુમરારકાસ્તદા હંસાન્દૃષ્ટ્વા કાકમથાબ્રુવન્।
ભવાનેવ વિશિષ્ટોઽસિ પતત્રિભ્યો વિહઙ્ગમ॥ 8-35-16 (56565)
એતેઽતિપાતિનઃ પશ્ય વિહઙ્ગાન્વિયદાશ્રિતાન્।
એહિ ત્વમપિ શક્તો હિ કસ્માન્ન પતિતં ત્વયા॥ 8-35-17 (56566)
પ્રતાર્યમાણસ્તૈઃ સર્વૈરલ્પબુદ્ધિભઇરણ્ડજઃ।
તદ્વચઃ સત્યમિત્યેવ મૌર્ખ્યાદ્દર્પાચ્ચ જજ્ઞિવાન્॥ 8-35-18 (56567)
તાન્સોનુપત્ય જિજ્ઞાસુઃ ક એષાં શ્રેષ્ઠભાગિતિ।
ઉચ્છિષ્ટદર્પિતઃ કાકો બહૂનામેકપાતિનામ્॥ 8-35-19 (56568)
તેષાં યં પ્રવરં મેને હંસાનાં દૂરપાતિનામ્।
સ તમાહ્વત દુર્બુદ્ધિઃ પતાવ ઇતિ પક્ષિણમ્।
તચ્છ્રુત્વા પ્રાહસન્હંસા યે તત્રાસન્સમાગતાઃ॥ 8-35-20 (56569)
ભાષતો બહુ કાકસ્ય બાલિશ્યાત્પતતાં વરાઃ।
ઇદમૂચુઃ સ્મ ચક્રાઙ્ગાવચઃ કાકં વિઙ્ગમાઃ॥ 8-35-21 (56570)
હંસા ઊચુઃ। 8-35-22x (4928)
વયં હંસાશ્ચરામેમાં પૃથિવીં માનસૌકસઃ।
પક્ષિણાં ચ વયં નિત્યં દૂરપાતેન પૂજિતાઃ॥ 8-35-22 (56571)
કથં હંસં નુ બલિનં ચક્રાઙ્ગં દૂરપાતિનમ્।
કાકો ભૂત્વા નિપતને સમાહ્વયસિ દુર્મતે।
કથં ત્વં પતિતા કાક સહાસ્માભિર્બ્રવીહિ તત્॥ 8-35-23 (56572)
અથ હંસવચો મૂઢઃ કુત્સયિત્વા પુનઃ પુનઃ।
પ્રજગાદોત્તરં કાકઃ કત્થનો જાતિલાઘવાત્॥ 8-35-24 (56573)
કાક ઉવાચ। 8-35-25x (4929)
શતમેકં ચ પાતાનાં પતિતાઽસ્મિ ન સંશયઃ।
શતયોજનમેકૈકં વિચિત્રં વિવિધં તથા॥ 8-35-25 (56574)
ઉડ્ડીનમવડીનં ચ પ્રડીનં ડીનમેવ ચ।
નિડીનમથ સંડીનં તિર્યક્ડીનગતાનિ ચ॥ 8-35-26 (56575)
વિડીનં પરિડીનં ચ પરાડીનં સુડીનકમ્।
અભિડીનં મહાડીનં નિર્ડીનમતિડીનકમ્॥ 8-35-27 (56576)
અવડીનં પ્રડીનં ચ સંડીનં ડીનડીનકમ્।
સંડીનોડ્ડીનડીનં ચ પુનર્ડીનવિડીનકમ્॥ 8-35-28 (56577)
સંપાતં સમુદીષં ચ તતોઽન્યદ્વ્યતિરિક્તકમ્।
ગતાગતં પ્રતિગતં બહ્વીશ્ચ નિકુલીનકાઃ।
કર્તાઽસ્મિ મિષતાં વોઽદ્ય તતો દ્રક્ષયથ મે બલમ્॥ 8-35-29 (56578)
તેષામન્યતમેનાહં પતિષ્યામિ વિહાયસમ્।
પ્રદિશધ્વં યથાન્યાયં કેન હંસાઃ પતામ્યહમ્॥ 8-35-30 (56579)
તે વૈ ધ્રુવં વિનિશ્ચિત્ય સમ્પતધ્વં મયા સહ।
પાતૈરેભિઃ ખલુ ખગાઃ પતિતું ખે નિરાશ્રયે॥ 8-35-31 (56580)
એવમુક્તે તુ કાકેન પ્રહસ્યૈકો વિહંગમઃ।
ઉવાચ કાકં રાધેય વચનં તન્નિબોધ મે॥ 8-35-32 (56581)
હંસ ઉવાચ। 8-35-33x (4930)
શતમેકં ચ પાતાનાં ત્વં કાક પતિતા ધ્રુવમ્।
એકમેવ તુ યં પાતં વિદુઃ સર્વે વિહઙ્ગમાઃ।
તમહં પતિતા કાક નાન્યં જાનામિ કઞ્ચન॥ 8-35-33 (56582)
કાક ઉવાચ। 8-35-34x (4931)
પત ત્વમપિ તત્રાશુ યેન પાતેન મન્યસે॥ 8-35-34 (56583)
અથ કાકં પ્રજહસુર્યે તત્રાસન્સમાગતાઃ।
કથમેકેન પાતેન હંસઃ પાતશતં જયેત્।
એકેન વાયસ ત્વૈનં પાતેનાભિભવિષ્યતિ॥ 8-35-35 (56584)
હંસશ્ચોત્પતિતઃ કાકો બલવાનાશુવિક્રમઃ।
પ્રપેતતુઃ સ્પર્ધયા ચ તતસ્તૌ હંસવાયસૌ।
ઉપર્યુપરિ વેગેન સમુદ્રં મકરાલયમ્॥ 8-35-36 (56585)
હંસસ્ત્વેકેન પાતેન કાકઃ પાતશતેન ચ।
સ્પર્ધિનૌ સહિતૌ તૂર્ણં ખમાસ્થાય તરસ્વિનૌ॥ 8-35-37 (56586)
હંસસ્તુ મૃદુનૈકેન વિક્રાન્તુમુપચક્રમે।
પૂર્વમેવ તુ વૈ કાકઃ સ તં તૂર્ણં પ્રચક્રમે॥ 8-35-38 (56587)
નાત્યહીયત કાકશ્ચ મુહૂર્તમિવ સૂતજ॥ 8-35-39 (56588)
કાકોપિ હંસં ચાપલ્યાચ્છીઘ્રતાં પ્રતિદર્શયન્।
વેગેનાતીત્ય તરસા પુનરેતિ મુહુર્મુહુઃ॥ 8-35-40 (56589)
તુણ્ડેનાભ્યહનચ્ચૈનં કુર્વન્નામાપસવ્યતઃ।
રોરૂયન્નિવ ચાપ્યેનં સમાહ્વયતિ વૈ મુહુઃ।
વિસિસ્માપયિષુઃ પાતૈર્દર્શયન્નાત્મનઃ ક્રિયામ્॥ 8-35-41 (56590)
અથ તાનિ વિચિત્રાણિ પતિતાનીતરાણિ ચ।
દૃષ્ટ્વા પ્રમુદિતાઃ કાકા વિનેદુરધિકૈઃ સ્વરૈઃ॥ 8-35-42 (56591)
હંસાશ્ચાપહસન્તિ સ્મ પ્રવદન્તિ પ્રિયાણિ ચ।
કુર્વાણા વિવિધાન્રાવાનિચ્છન્તો જયમાત્મનઃ॥ 8-35-43 (56592)
ઉત્પત્યોત્પત્ય ચ પ્રાહુર્મુહૂર્તમિતિ ચેતિ ચ।
વૃક્ષાગ્રેભ્યઃ સ્થલેભ્યશ્ચ નિપતન્ત્યુત્પતન્તિ ચ॥ 8-35-44 (56593)
અવમત્ય ચ હંસં તમિદં કાકોઽબ્રવીદ્વચઃ।
યોઽસાવુત્પતિતો હંસઃ સોઽસાવેવ પ્રહીયતે॥ 8-35-45 (56594)
અથ હંસસ્તુ તચ્છ્રુત્વા ભાષિતં પતતાંવરઃ।
વિગાહ્ય હંસો વિક્ષોભ્ય પ્રાપતત્પશ્ચિમાં દિશમ્॥ 8-35-46 (56595)
ઉપર્યુપરિ વેગેન સાગરં મકરાલયમ્।
બહુસત્વસમાકીર્ણં વીચીભિર્ભીમદર્શનમ્॥ 8-35-47 (56596)
અથાચિરેણ રાધેય કાકો વેગાદહીયત।
તતોઽતીવ પરિશ્રાન્તઃ કથઞ્ચિદ્વંસમન્વગાત્॥ 8-35-48 (56597)
ભીશ્ચૈનમાવિશત્તીવ્રં કાકં કર્ણ વિચેતસમ્।
દ્વીપાન્દ્રુમાન્વિતાન્પશ્યન્વિશ્રમાર્થં શ્રમાતુરઃ।
નિપતેયં ક્કનુ શ્રાન્ત ઇતિ તસ્મિઞ્જલાર્ણવે॥ 8-35-49 (56598)
અવગાહ્ય સમુદ્રોઽપિ બહુસત્વગણાલયઃ।
મહાન્ભૂતશતોદ્ભૂસી નભસસ્તુ વિશિષ્યતે॥ 8-35-50 (56599)
ગામ્ભીર્યાર્દ્વિ સમુદ્રસ્ય ન વિશેષં કુલાધમ।
દિશશ્ચ નામ્ભસાં કર્ણ સમુદ્રસ્થા વિદુર્જનાઃ।
વિપશ્ચિતોપ્યપારત્વાત્કિં પુનઃ કર્ણ વાયસઃ॥ 8-35-51 (56600)
અથ હંસોપ્યતિક્રામન્મુહૂર્તમિવ દૂરતઃ।
અતિક્રમ્ય ચ ચક્રાઙ્ગઃ કાકં તં સમુદૈક્ષત॥ 8-35-52 (56601)
શનકૈઃ પરિહીનં તં પરિશ્રાન્તમચેતસમ્।
અવેક્ષમાણસ્તં કાકં પ્રત્યાગમ્ય હસન્નિવ॥ 8-35-53 (56602)
તં પ્રહસ્ય ચ ચક્રાઙ્ગઃ કાકં મન્દગતિં તદા।
હીયમાનમથો દૃષ્ટ્વા હંસઃ પ્રાહ યથાર્થવત્।
ઉજ્જિહીર્ષુર્નિમજ્જન્તં સ્મરન્સત્પુરુષવ્રતમ્॥ 8-35-54 (56603)
બહૂનિ પતિતાનિ ત્વમાચક્ષાણો મુહુર્મુહુઃ।
પતસ્યવ્યાહરન્ખેદં તતો ગર્હ્યં પ્રભાષસે॥ 8-35-55 (56604)
જલં નામ પતિતં કાક યત્ત્વં પતસિ સામ્પ્રતમ્।
જલં સ્પૃશસિ પક્ષાભ્યાં તુણ્ડેન ચ પુનઃ પુનઃ॥ 8-35-56 (56605)
પ્રબ્રૂહિ કતમોઽયં તે પાતો વર્તતિ વાયસ।
એહ્યેહિ કાક શીઘ્રં ત્વમેષ ત્વાં પરિપાલયે॥ 8-35-57 (56606)
સ પક્ષાભ્યાં સ્પૃશન્નાર્તસ્તુણ્ડેન ચ જલં તદા।
કાકો દૃઢં પરિશ્રાન્તઃ સહસા નિપપાત હ॥ 8-35-58 (56607)
સાગરામ્ભસિ તં દૃષ્ટ્વા પતતન્તં દીનચેતસમ્।
મ્રિયમાણમિદં વાક્યં હંસઃ કાકમુવાચ હ॥ 8-35-59 (56608)
શતમેકં ચ પાતાનાં પતામ્યહમિતિ સ્મ હ।
શ્લાઘન્નાત્માનમદ્ય ત્વં કાક ભાષિતવાનસિ॥ 8-35-60 (56609)
સ ત્વમેકશતં પાતં પતન્નભ્યધિકો મયા।
કથમેવં પરિશ્રાન્તઃ પતિતોઽસિ મહાર્ણવે॥ 8-35-61 (56610)
પ્રત્યુવાચ તતઃ કાકઃ સીદમાન ઇદં વચઃ।
ઉપરીતં તદા હંસં પ્રસમીક્ષ્ય પ્રસાદયન્॥ 8-35-62 (56611)
ઉચ્છિષ્ટાન્નેન પુષ્ટોઽહં દર્પોત્સિક્તઃ કુસત્વતઃ।
સુપર્ણ ઇવ ચાત્માનં જ્ઞાતવાન્પુત્રલાઘવાત્॥ 8-35-63 (56612)
શરણં ત્વાં પ્રપન્નોઽહમુદકાન્તમવાપ્નુયામ્।
હંસેદાનીં પરિશ્રાન્તમાપદો માં સમુદ્વર॥ 8-35-64 (56613)
યદિ નામ પુનર્જીવન્ગચ્છેયં સ્વં નિવેશનમ્।
નૈનં પુનર્હીનમપિ ક્ષેપ્તાઽહં ખે વિચારિણમ્॥ 8-35-65 (56614)
તમેવં કરુણં દીનં વિલપન્તમચેતસમ્।
કાકકાકેતિ વાશન્તં નિમજ્જન્તં મહાર્ણવે।
કૃપયાઽભિપરીતો વૈ કૃપાં ચક્રે દુરાત્મનિ॥ 8-35-66 (56615)
અથ તં પતતં દીનં જલક્લિન્નમચેતનમ્।
પદ્ભ્યામુત્ક્ષિપ્ય વેપન્તં પૃષ્ઠમારો પયત્તદા॥ 8-35-67 (56616)
સ હંસઃ પૃષ્ઠમારોપ્ય કાકં કર્ણ વિચેતસમ્।
અવિસ્મયંસ્તદા કર્ણ પુનરેવ સમાનયત્।
તમેવ દેશં તરસા સ્પર્ધયા પેતતુર્યતઃ॥ 8-35-68 (56617)
ઉત્સૃજ્ય ત્વબ્રવીન્મૈવં પુનઃ કાર્યં ત્વયેતિ હ।
સ્થાપ્ય ચૈનં પુનર્દ્વીપે સમાશ્વસ્ય ચ વિક્લવમ્।
ગતો યથેપ્સિતં દેશં હંસો મન ઇવાશુગઃ॥ 8-35-69 (56618)
એવમુચ્છિષ્ટપુષ્ટઃ સ કાકોઽહંસપરાજિતઃ।
બલં વીર્યં મહત્કર્ણ ત્યક્ત્વા ક્ષાન્તિમુપાગતઃ॥ 8-35-70 (56619)
ઉચ્છિષ્ટભોજનઃ કાકો યથા વૈશ્યકુલે પુરા।
એવં ત્વમુચ્છિષ્ટભૃતો ધાર્તરાષ્ટ્રૈર્ન સંશયઃ॥ 8-35-71 (56620)
સદૃશાઞ્શ્રેયસશ્ચાપિ સર્વાન્કર્ણાવમન્યસે।
દ્રોણદ્રૌણિકૃપૈર્ગુપ્તો ભીષ્મેણાન્યૈશ્ચ કૌરવૈઃ॥ 8-35-72 (56621)
વિરાટનગરે પાર્થમેકં કિં નાવધીસ્તદા।
યત્ર વ્યસ્તાઃ સમસ્તાશ્ચ નિર્જિતાઃ સ્થ કિરીટિના
સૃગાલા ઇવ સિંહેન ક્વ તે વીર્યં તદા ગતમ્॥ 8-35-73 (56622)
ભ્રાતરં નિહતં દૃષ્ટ્વા સમરે સવ્યસાચિના।
પશ્યતાં કુરવીરાણાં પ્રથમં ત્વં પલાયિતઃ॥ 8-35-74 (56623)
તથા દ્વૈતવને કર્ણ ગન્ધર્વૈઃ સમભિદ્રુતાન્।
કુરૂન્સદારાનુત્સૃજ્ય ત્વમેવાગ્રે પલાયિતઃ॥ 8-35-75 (56624)
હત્વા જિત્વા ચ ગન્ધર્વાંશ્ચિત્રસેનમુખાન્રણે।
કર્ણ દુર્યોધનં પાર્થઃ સભ્રાતૃકમમોક્ષયત્॥ 8-35-76 (56625)
પુનઃ પ્રભાવઃ પાર્થસ્ય પુરાણઃ કેશવસ્ય ચ।
કથિતઃ કર્ણ રામેણ સભાયાં કુરુસંસદિ॥ 8-35-77 (56626)
સતતં ચ ત્વમશ્રૌષીર્વચનં દ્રોણભીષ્મયોઃ।
અવધ્યૌ વદતોઃ કૃષ્ણૌ સન્નિધૌ ચ મહીક્ષિતામ્॥ 8-35-78 (56627)
કિયન્તં તત્ર વક્ષ્યામિ યેનયેન ધનઞ્જયઃ।
ત્વત્તોઽતિરિક્તઃ સર્વેભ્યો ભૂતેભ્યો બ્રાહ્મણો યથા॥ 8-35-79 (56628)
ઇદાનીમેવ દ્રષ્ટાસિ પ્રધાને સ્યન્દને સ્થિતૌ।
પુત્રં ચ વસુદેવસ્ય કુન્તીપુત્રં ચ પાણ્ડવમ્॥ 8-35-80 (56629)
યથાઽશ્રયત ચક્રાઙ્ગં વાયસો બુદ્ધિમાસ્થિતઃ।
તથાશ્રયસ્વ વાર્ષ્ણેયં પાણ્ડવં ચ ધનઞ્જયમ્॥ 8-35-81 (56630)
યદા ત્વં યુધિ વિક્રાન્તૌ વાસુદેવધનઞ્જયૌ।
દ્રષ્ટાસ્યેકરથે કર્ણ તદા નૈવં વદિષ્યસિ॥ 8-35-82 (56631)
યદા શરશતૈઃ પાર્થો દર્પં તવ વધિષ્યતિ।
તદા ત્વમન્તરં દ્રષ્ટા આત્મનશ્ચાર્જુનસ્ય ચ॥ 8-35-83 (56632)
દેવાસુરમનુષ્યેષુ પ્રખ્યાતૌ યૌ નરોત્તમૌ।
તૌ માવમંસ્થા મૌર્ખ્યાત્ત્વં સ્વદ્યોત ઇવ રોચનૌ॥ 8-35-84 (56633)
સૂર્યાચન્દ્રમસૌ યદ્વત્તદ્વદજુનકેશવૌ।
પ્રકાશ્યેનાભિવિખ્યાતૌ ત્વં તુ ખદ્યોતવન્નૃષુ॥ 8-35-85 (56634)
એવં વિદ્વન્માવમંસ્થાઃ સૂતપુત્રાચ્યુતાર્જુનૌ।
નરસિંહૌ નરશ્વા ત્વં જોષમાસ્સ્વ વિકત્થસે॥ ॥ 8-35-86 (56635)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ પઞ્ચત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 35 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.36. અધ્યાયઃ 036
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણેન શલ્યમ્પ્રતિ સ્વસ્ય પરશુરામાત્ તથા કુતશ્ચિદ્બ્રાહ્મણાચ્ચ શાપપ્રાપ્તિકથનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-36-0 (56636)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-36-0x (4932)
મદ્રાધિપસ્યાધિરથિર્મહાત્મા
વચો નિશમ્યાપ્રિયમપ્રતીતઃ।
ઉવાચ શલ્યં વિદિતં મમૈત--
દ્યથાવિધાવર્જુનવાસુદેવૌ॥ 8-36-1 (56637)
શૌરે રથં વાહયતોઽર્જુનસ્ય
બલં મહાસ્ત્રાણિ ચ પાણ્ડવસ્ય।
અહં વિજાનામિ યથાવદદ્ય
પરોક્ષભૂતં તવ તત્તુ શલ્ય॥ 8-36-2 (56638)
તૌ ચાપ્યહં શસ્ત્રભૃતાં વરિષ્ઠૌ
વ્યપેતભીર્યોધયિષ્યામિ કૃષ્ણૌ।
સન્તાપયત્યભ્યધિકં હિ રામા--
ચ્છાપોઽદ્ય માં બ્રાહ્મણસત્તમાચ્ચ॥ 8-36-3 (56639)
`પુરા મહેન્દ્રાદ્રિવરે સમુદ્રે
તપસ્વિનં રામમુપેત્ય શલ્ય।
અસ્ત્રાર્થિનં માઽદ્ય શિષ્યં ગૃહાણે--
ત્યથાઽબ્રુવં બ્રાહ્મણચ્છદ્મના ચ॥ 8-36-4 (56640)
તત્રાવસં બ્રાહ્મણ ઇત્યવિપ્રો
બ્રહ્માસ્ત્રલોભાદનૃતેન ચાહમ્।
તજ્જામદગ્ન્યેન પરં મહાસ્ત્રં
સમન્ત્રયુક્તં વિહિતં મમાસીત્॥ 8-36-5 (56641)
અસ્ત્રં યદા તદ્વિદિતં મમાસી--
ત્તદાઽબ્રવીદ્બ્રાહ્મણો માં મહર્ષિઃ।
આપદ્ગતેનાસ્ત્રમિદં પ્રયોજ્યં
ત્વયા રણે ગચ્છતા સાધયેતિ'॥ 8-36-6 (56642)
તત્રાપિ મે દેવરાજેન વિઘ્નો
હિતાર્થિના ફલ્ગુનસ્યૈવ શલ્ય।
કૃતો વિભેદેન મમોરુમેત્ય
પ્રવિશ્ય કીટસ્ય તનું વિરૂપામ્॥ 8-36-7 (56643)
મમોરુમેત્ય પ્રબિભેદ કીટઃ
સુપ્તે ગુરૌ તત્ર શિરો નિધાય।
ઊરુપ્રભેદાચ્ચ મહાન્બભૂવ
શરીરતો મે ઘનશોણિતૌઘઃ॥ 8-36-8 (56644)
ગુરોર્ભયાચ્ચાપિ ન ચેલિવાનહં
તતો વિબુદ્ધો દદૃશે સ વિપ્રઃ।
સ ધૈર્યયુક્તં પ્રસમીક્ષ્ય માં વૈ
ન ત્વં વિપ્રઃ કોઽસિ સત્યં વદેતિ॥ 8-36-9 (56645)
તસ્મૈ તદાઽઽત્માનમહં યથાવ--
દાખ્યાતવાન્સૂત ઇત્યેવ શલ્ય।
સ માં નિશામ્યાથ મહાતપસ્વી
સંશપ્તવાન્રોષપરીતચેતાઃ॥ 8-36-10 (56646)
સૂત ત્વયા હ્યાપ્તમિદં તવાસ્ત્રં
ન કર્મકાલે પ્રતિભાસ્યતીતિ।
અન્યત્ર તુ સ્યાત્તવ મૃત્યુકાલા--
દબ્રાહ્મણે બ્રહ્મ ન હિ ધ્રુવં સ્યાત્॥ 8-36-11 (56647)
તદદ્ય પર્યાપ્તમતીવ મેઽસ્ત્ર--
મુપસ્થિતેઽસ્મિંસ્તુમુલે વિમર્દે॥ 8-36-12 (56648)
શલ્યોગ્રધન્વાનમહં વરિષ્ઠં
તરસ્વિનં ભીમમસહ્યવીર્યમ્।
સત્યપ્રતિજ્ઞં યુધિ પાણ્ડવેયં
ધનઞ્જયં મૃત્યુમુખં નયિષ્યે॥ 8-36-13 (56649)
અસ્ત્રં તતોઽન્યત્પ્રતિપન્નમદ્ય
યેન ક્ષેપ્સ્યે સમરે શત્રુપૂગાન્।
પ્રતાપિનં બલવન્તં કૃતાસ્ત્રં
તમુગ્રધન્વાનમમિતૌજસં ચ।
ક્રૂરં શૂરં રૌદ્રમમિત્રસાહં
ધનઞ્જયં સંયુગેઽહં હનિષ્યે॥ 8-36-14 (56650)
અપાંપતિર્વેગવાનપ્રમેયો
નિમજ્જયિષ્યન્બહુલાઃ પ્રજા ઇવ।
મહારવં યઃ કુરુતે સમુદ્રો
વેલેવ તં વારયામ્યપ્રમેયમ્॥ 8-36-15 (56651)
પ્રમુઞ્ચન્તં બાણસઙ્ઘાનમેયા--
ન્મર્મચ્છિદો વીરહણઃ સુપત્રાન્।
કુન્તીપુત્રં પ્રતિયોત્સ્યામિ યુદ્ધે
જ્યાં કર્ષતામુત્તમં મર્ત્યલોકે॥ 8-36-16 (56652)
એવં બલેનાતિબલં મહાસ્ત્રં
સમુદ્રકલ્પં સુદુરાપમુગ્રમ્।
શરૌઘિણં પાર્થિવાન્મજ્જયન્તં
વેલેવ પાર્થમિષુભિર્વારયિષ્યે॥ 8-36-17 (56653)
કૃતી કૃતાસ્ત્રો દૃઢહસ્તયોધી
દિવ્યાસ્ત્રવિચ્છ્વેતહયઃ પ્રમાથી।
સુરાસુરાન્યુધિ વૈ યો જયેત
તેનાદ્ય મે પશ્ય યુદ્વં સુઘોરમ્॥ 8-36-18 (56654)
અભીર્માની પાણ્ડવો યુદ્વકામો
હ્યમાનુષૈરસ્યતિ માં મહાસ્ત્રૈઃ।
તસ્યાસ્ત્રમસ્ત્રૈરભિભૂય સઙ્ખ્યે
બાણોત્તમૈઃ પાતયિષ્યામિ પાર્થમ્॥ 8-36-19 (56655)
સહસ્રરશ્મિપ્રતિમં જ્વલન્તં
દિશશ્ચ સર્વાઃ પ્રતપન્તમુગ્રમ્।
તમોનુદં મેઘ ઇવાતિમાત્રં
ધનઞ્જયં છાદયિષ્યામિ બાણૈઃ॥ 8-36-20 (56656)
વૈશ્વાનરં ધૂમકેતું જ્વલન્તં
તેજસ્વિનં નરવીરાન્દહન્તમ્।
પર્જન્યભૂતઃ શરવર્ષૈર્યથાઽગ્નિં
તથા પાર્થં શમયિષ્યામિ યુદ્ધે॥ 8-36-21 (56657)
આશીવિષં દૃષ્ટિહણં સુઘોરં
સુતીક્ષ્ણદંષ્ટ્રં જ્વલનપ્રભવામ્।
ક્રોધાત્પ્રદીપ્તાનલવદ્દહન્તં
કુન્તીપુત્રં શમયિષ્યામિ ભલ્લૈઃ॥ 8-36-22 (56658)
પ્રવાહિણં બલવન્તં મહૌજસં
પ્રભઞ્જનં માતરિશ્વાનમુગ્રમ્।
યુદ્ધે સહિષ્યે હિમવાનિવાચલો
ધનઞ્જયં ક્રુદ્ધમમૃષ્યમાણમ્। 8-36-23 (56659)
વિશારદં રથમાર્ગેષુ શક્તં
ધુર્યં નિત્યં સમરેષુ પ્રવીરમ્।
લોકે વરં સર્વધનુર્ધરાણાં
ધનઞ્જયં સંયુગેઽહં હનિષ્યે॥ 8-36-24 (56660)
અદ્યાહવે યસ્ય ન તુલ્યમન્યં
મન્યે મનુષ્યં ધનુરાદદાનમ્।
સર્વામિમાં યઃ પૃથિવીં સહેત
તથાપિ તેનાદ્ય રણે સમેષ્યે॥ 8-36-25 (56661)
યઃ સર્વભૂતાનિ સદૈવતાનિ
પ્રસ્થેઽજયત્ખાણ્ડવે સવ્યસાચી
કો જીવિતં રક્ષમાણો હિ તેન
યુયુત્સતેઽસ્ત્રૈર્માનુષો મામૃતેઽન્યઃ॥ 8-36-26 (56662)
માની કૃતાસ્ત્રઃ કૃતહસ્તયોધી
દિવ્યાસ્ત્રવિચ્છ્વેતહયઃ પ્રમાથી।
તસ્યાહમદ્યાતિરથસ્ય કાયા--
ચ્છિરો હરિષ્યામિ શિતૈઃ પૃષત્કૈઃ। 8-36-27 (56663)
યોત્સ્યામ્યેનં શલ્ય ધનઞ્જયં વૈ
મૃત્યું પુરસ્કૃત્ય રણે જયં વા।
અન્યો હિ ન હ્યેકરથેન મર્ત્યો
યુધ્યેત યઃ પાણ્ડવમિન્દ્રકલ્પમ્ 8-36-28 (56664)
તસ્યાહવે પૌરુષં પાણ્ડવસ્ય
બ્રૂયાં પૃષ્ટઃ સમિતૌ ક્ષત્રિયાણામ્
કિં ત્વં મૂર્ખઃ પ્રહસન્મૂઢચેતા
આખ્યાસિ મે પૌરુષં ફલ્ગુનસ્ય॥ 8-36-29 (56665)
અત્યપ્રિયો યઃ પુરુષો નિષ્ઠુરો હિ
ક્ષુદ્રઃ ક્ષેપ્તા ક્ષમિણશ્ચાક્ષમાવાન્।
હન્યામહં ત્વાદૃશાનાં શતાનિ
ક્ષમામ્યહં ક્ષમિણાં કાલ એષઃ॥ 8-36-30 (56666)
અવોચસ્ત્વં પાણ્ડવાર્યે પ્રિયાણિ
પ્રધર્ષયન્માં મૂઢવત્પાપકર્મન્।
મય્યાર્જવે જિહ્મમતિર્યતસ્ત્વં
મિત્રદ્રોહી સાપ્તપદં હિ મિત્રમ્॥ 8-36-31 (56667)
કાલસ્ત્વયં પ્રત્યુપયાતિ દારુણો
દુર્યોધનો યુદ્ધમુપાગમદ્યત્।
તસ્યાર્થસિદ્ધિં ત્વભિકાઙ્ક્ષમાણ--
સ્તમન્વેષ્યે યત્ર ચૈકાન્તમસ્તિ॥ 8-36-32 (56668)
`તથાપ્યહં પાણ્ડવવાસુદેવૌ
યોત્સ્યે રણે મદ્વિધસ્યૈવ કર્મ।
ન પ્રાકૃતઃ સજ્જતે વૈ કદાચિ--
દ્યઃ પ્રત્યુદીયાત્કૃષ્ણધનઞ્જયૌ તૌ'॥ 8-36-33 (56669)
મિત્રં મિન્દેર્નન્દતેઃ પ્રીયતેર્વા
સન્ત્રાયતેર્મિનુતેર્મોદતેર્વા।
દુર્યોધને સર્વમિદં મમાસ્તિ
તચ્ચાપિ સર્વં મમ વેત્તિ રાજા॥ 8-36-34 (56670)
શત્રુઃ શદેઃ શાસતેર્વા શ્યતેર્વા
શૃણાતેર્વા શ્વસતેઃ સીદતેર્વા।
શ્રમેઃ શુચો બહુશઃ સૂદતેશ્ચ
પ્રાયેણ સર્વં ત્વયિ તચ્ચ મહ્યમ્॥ 8-36-35 (56671)
દુર્યોધનાર્થં તવ ચ પ્રિયાર્થં
યશોર્થમાત્માર્થમપીશ્વરાર્થમ્।
તસ્માદહં પાણ્ડવવાસુદેવૌ
યોત્સ્યે યત્નાત્કર્મ ચ પશ્ય મેઽદ્ય॥ 8-36-36 (56672)
`શલ્યાદ્યાહં સઙ્ગતઃ પાણ્ડવેન
મુચ્યેયં ચેજ્જીવમાનઃ કથઞ્ચિત્।
શશ્વન્મૃત્યોઃ સ્યામનાધૃષ્યરૂપો
વ્યક્તં તસ્માત્સંયુગાદ્વિપ્રમુક્તાઃ'॥ 8-36-37 (56673)
અસ્ત્રં બ્રાહ્મં મનસા સઞ્જપન્વૈ
યદાઽસ્યતે ક્રોધિતઃ સવ્યસાચી।
તદાપિ મે નૈવ મુચ્યેત પાર્થો
ન ચેત્પતેદ્વિષમે મેઽદ્ય ચક્રમ્॥ 8-36-38 (56674)
અસ્ત્રાણિ વિદ્ધ્વા સમરે ગતાનિ
બ્રાહ્માણિ દિવ્યાન્યથ માનુષાણિ।
આસાદયિષ્યામ્યહમુગ્રવીર્યં
નાગોત્તમં નાગ ઇવ પ્રભિન્નઃ॥ 8-36-39 (56675)
વૈવસ્વતાદ્દણ્ડહસ્તાદ્વરુણાદ્વાપિ પાશિનઃ।
સગદાદ્વા ધનપતેઃ સવજ્રાદ્વા સુરાધિપાત્॥ 8-36-40 (56676)
અથાન્યસ્માદપિ સુરાદમિત્રાદાતતાયિનઃ।
ઇતિ શલ્ય વિજાનીહિ યથા નાહં બિભેમ્યુત॥ 8-36-41 (56677)
તસ્માન્ન મે ભયં પાર્થાન્નાપિ ચૈવ જનાર્દનાત્।
સહ યુદ્ધં હિ મે તાભ્યાં સામ્પરાયે ભવિષ્યતિ॥ 8-36-42 (56678)
શ્વભ્રે તે પતતાં ચક્રમિતિ માં બ્રાહ્મણોઽબ્રવીત્।
યુધ્યમાનસ્ય સઙ્ગ્રામે પ્રાપ્તસ્યૈકાયનં ભયમ્॥ 8-36-43 (56679)
તસ્માદ્બિભેમિ બલવદ્બ્રાહ્મણવ્યાહૃતાદહમ્।
એતે હિ સોમરાજાન ઈશ્વરાઃ સુખદુઃખયોઃ॥ 8-36-44 (56680)
કદાચિબ્રાહ્મણસ્યાથ યોગ્યહેતેરહં નૃપ।
અજાનન્નક્ષિપં બાણં ઘોરરૂપં ભયાવહમ્॥ 8-36-45 (56681)
હોમધેન્વાસ્તતો વત્સઃ પ્રમત્ત ઇષુણા હતઃ।
ચરન્વૈ વિજને શલ્ય તતોઽનુ વ્યાજહાર સઃ॥ 8-36-46 (56682)
યસ્માદ્વત્સસ્ત્વયા ચાત્ર હોમધેન્વા હતો નૃપ।
તસ્માત્ત્વમપિ રાધેય વાક્શલ્યં મહદાપ્નુહિ॥ 8-36-47 (56683)
શ્વભ્રે તે પતિતા ચક્રં યુધ્યમાનસ્ય શત્રુણા।
પ્રાપ્ત એકાયને કાલે મૃત્યુસાધારણે ત્વયિ॥ 8-36-48 (56684)
સ્પર્ધસે યેન સઙ્ગ્રામે યદર્થં ઘટસેઽનિશમ્।
તત એવ ધ્રુવં મૃત્યું સૂત પ્રાપ્સ્યસિ સંયુગે॥ 8-36-49 (56685)
અહં પ્રસાદયાઞ્ચક્રે બ્રાહ્મણં સંશિતવ્રતમ્॥ 8-36-50 (56686)
ગવાં દશશતં વિત્તં બલીવર્દાંશ્ચ ષટ્શતમ્।
પ્રચ્છન્નં કાઞ્ચનૈઃ કામં બ્રાહ્મણાર્થમહં તદા॥ 8-36-51 (56687)
દાસીશતં નિષ્કકણ્ઠં શતમશ્વતરીરથાન્।
કન્યાનાં નિષ્કકણ્ઠીનાં સહસ્રં સમલંકૃતમ્॥ 8-36-52 (56688)
ઈષાદન્તાન્નાગશતાન્દાસીદાસશતાનિ ચ।
દદ્મિ તૈર્દ્વિજમુખ્યો મે પ્રસાદં ન ચકાર સઃ॥ 8-36-53 (56689)
કૃષ્ણાનાં શ્વેતવત્સાનાં ગોશતાનિ ચતુર્દશ।
દદન્હિ ન લભે તસ્માત્પ્રસાદં દ્વિજસત્તમાત્॥ 8-36-54 (56690)
યત્કિઞ્ચિન્મામકં વિત્તં ત્વદધીનં કરોમિ તત્।
ઇતિ માં યાચમાનં વૈ બ્રાહ્મણઃ પ્રત્યવારયત્।
ક્રોધદીપ્તેક્ષણઃ શળ્ય નિર્દહન્નિવ ચક્ષુષા॥ 8-36-55 (56691)
વ્યાહૃતં યન્મયા સૂત તત્તથા ન તદન્યથા।
અનૃતોક્તં પ્રજાં હન્યાત્તતઃ પાપમવાપ્નુયામ્॥ 8-36-56 (56692)
તસ્માદ્ધર્માભિરક્ષાર્થં નાનૃતં વક્તુમુત્સહે।
મા ત્વં બ્રહ્મગતિં હિંસ્યાઃ પ્રાયશ્ચિત્તં કૃતં ત્વયા॥ 8-36-57 (56693)
મદ્વાક્યં નાનૃતં લોકે કશ્ચિત્કુર્યાત્સમાપ્નુહિ।
`યન્મયોક્તં સરોષેણ ગચ્છ સૂતજ માચિરમ્॥ 8-36-58 (56694)
ઇતિ મામસકૃત્ક્રુદ્ધઃ સ ઉવાચ દ્બિજોત્તમઃ।
એતે હિ સોમરાજાન ઈશ્વરાઃ સુખદુઃખયોઃ॥ 8-36-59 (56695)
નાહં બિભેમિ બીભત્સોર્ન શલ્ય મધુસૂદનામ્।
તસ્માદ્બિભેમ્યહં શાપાત્તેન સત્યેન તે શપે॥ 8-36-60 (56696)
સહ યુદ્ધં સમેતાભ્યામદ્યેદં સમુપસ્થિતમ્।
યુદ્વેઽસ્મિઞ્જીવિતં મેઽદ્ય શલ્ય સંશયમાગતમ્॥ 8-36-61 (56697)
શક્રોઽપ્યમરરાટ્ તાભ્યામુપગમ્યાહવં સહ।
સંશયં પરમં ગચ્છેત્કથં વા મન્યતે ભવાન્॥ 8-36-62 (56698)
ઇત્યેવં તે મયાઽઽખ્યાતં ક્ષિપ્તેન ન સુહૃત્તયા।
જાનામિ ત્વાઽધિક્ષિપન્તં દોષમાત્મગતં શૃણુ'॥ ॥ 8-36-63 (56699)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ષટ્તત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 36 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.37. અધ્યાયઃ 037
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણેન સોપહાસં શલ્યગર્હણમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-37-0 (56700)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-37-0x (4933)
તતઃ પુનર્મહારાજ મદ્રરાજમરિન્દમઃ।
અભ્યભાષત રાધેયઃ સન્નિવાર્યોત્તરં વચઃ॥ 8-37-1 (56701)
નિર્ભર્ત્સનાર્થં શલ્ય ત્વં યત્તુ જલ્પિતવાનસિ।
નાહં શક્યસ્ત્વયા વાચા વિભીષયિતુમાહવે॥ 8-37-2 (56702)
યદિ માં દેવતાઃ સર્વા યોધયેયુઃ સવાસવાઃ।
તથાપિ મે ભયં ન સ્યાત્કિમુ પાર્થાત્સકેશવાત્॥ 8-37-3 (56703)
નાહં ભીષયિતું શક્યઃ શુદ્ધકર્ણા મહાહવે।
અભિજાનીહિ શક્તસ્ત્વમન્યં ભીષયિતું રણે॥ 8-37-4 (56704)
નીચસ્ય બલમેતાવત્પારુષ્યં યતત્ત્વમાત્થ મામ્।
અશક્તો હિ ગુણાન્વક્તું વલ્ગસે બહુ દુર્મતે॥ 8-37-5 (56705)
ન હિ કર્ણઃ સમુદ્ભૂતો ભયાર્થમિહ મદ્રક।
વિક્રમાર્થમહં જાતો યશોર્થં ચ તથાઽઽત્મનઃ॥ 8-37-6 (56706)
સખિભાવેન સૌહાર્દાન્મિતત્રભાવેન ચૈવ હિ।
કારણૈસ્ત્રિભિરેતૈસ્ત્વં શલ્ય જીવસિ સામ્પ્રતમ્॥ 8-37-7 (56707)
રાજ્ઞશ્ચ ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય કાર્યં સુમહદુદ્યતમ્।
મયિ તચ્ચાહિતં શલ્ય તેન જીવસિ મે ક્ષણમ્॥ 8-37-8 (56708)
કૃતશ્ચ સમયઃ પૂર્વં ક્ષન્તવ્યં વિપ્રિયં તવ।
`સમયઃ પરિપાલ્યો મે તેન જીવસિ સામ્પ્રતમ્'॥ 8-37-9 (56709)
ઋતે શલ્યસહસ્રેણ વિજયેયમહં પરાન્।
મિત્રદ્રોહસ્તુ પાપીયાનિતિ જીવસિ સામ્પ્રતમ્॥ 8-37-10 (56710)
શલ્ય ઉવાચ। 8-37-11x (4934)
આર્તપ્રલાપાંસ્ત્વં કર્ણ યાન્બ્રવીષિ પરાન્પ્રતિ।
ન તે કર્ણસહસ્રેણ શક્યા જેતું પરે યુધિ॥ 8-37-11 (56711)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-37-12x (4935)
તથા બ્રુવન્તં પરુષં કર્ણો મદ્રાધિપં તદા।
પરુષં દ્વિગુણં ભૂયઃ પ્રોવાચાપ્રિયદર્શનમ્॥ 8-37-12 (56712)
ઇદં ત્વમેકાગ્રમનાઃ શૃણુ મદ્રજનાધિપ।
સન્નિધૌ ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય પ્રોચ્યમાનં મયા શ્રુતમ્॥ 8-37-13 (56713)
દેશાંશ્ચ વિવિધાંશ્ચિત્રાન્પૂર્વવૃત્તાંશ્ચ પાર્થિવાન્।
બ્રાહ્મણાઃ કથયન્તિ સ્મ ધૃતરાષ્ટ્રનિવેશને॥ 8-37-14 (56714)
તત્ર વૃદ્ધઃ પુરાવૃત્તાઃ કથાઃ કશ્ચિદ્દ્વિજોત્તમઃ।
બાહ્લીકદેશં મદ્રાંશ્ચ કુત્સયન્વાક્યમબ્રવીત્॥ 8-37-15 (56715)
બહિષ્કૃતા હિમવતતા ગઙ્ગયા ચ તિરસ્કૃતાઃ।
સરસ્વત્યા યમુનયા કુરુક્ષેત્રેણ ચાપિ યે॥ 8-37-16 (56716)
પઞ્ચાનાં સિન્ધુષષ્ઠાનાં નદીનાં યેઽન્તરાશ્રિતાઃ।
તાન્ધર્મબાહ્યાનશુચીન્બાહ્લીકાનપિ વર્જયેત્॥ 8-37-17 (56717)
ગોવર્ધનો નામ વટઃ સુભાણ્ડં નામ પત્તનમ્।
એતદ્રાજન્કલિદ્વારમાકુમારાત્સ્મરામ્યહમ્॥ 8-37-18 (56718)
કાર્યેણાત્યર્થગૂઢેન બાહ્લીકેષૂષિતં મયા।
તત એષાં સમાચારઃ સંવાસાદ્વિદિતો મયા॥ 8-37-19 (56719)
શાકલં નામ નગરમાપગાનામનિમ્નગા।
ચણ્ડાલા નામ બાહ્લીકાસ્તેષાં વૃત્તં સુનિન્દિતમ્॥ 8-37-20 (56720)
પાનં ગુડાસવં પીત્વા ગોમાંસં લશુનૈઃ સહ।
અપૂપસક્તુમદ્યાનામાશિતાઃ શીલવર્જિતાઃ॥ 8-37-21 (56721)
ગાયન્ત્યથ ચ નૃત્યન્તિ સ્ત્રિયો મત્તા વિવાસસઃ।
નગરાપણવેશેષુ બહિર્માલ્યાનુલેપનાઃ॥ 8-37-22 (56722)
મત્તાઃ પ્રગીતવિરુતૈઃ ખરોષ્ટ્રનિનદોપમૈઃ।
અનાવૃતા મૈથુને તાઃ કામચારાશ્ચ સર્વશઃ॥ 8-37-23 (56723)
આહુરન્યોન્યસૂક્તાનિ પ્રબ્રુવાણા મદોત્કxxxઃ।
હેહતેહેહતેત્યેવં સ્વામિભર્તૃહતેતિ ચ॥ 8-37-24 (56724)
આક્રોશન્ત્યઃ પ્રનૃત્યન્તિ વ્રાત્યાઃ પર્વસ્વસંયતાઃ।
તાસાં કિલાવલિપ્તાનાં નિવસન્કુરુજાઙ્ગલે॥ 8-37-25 (56725)
કશ્ચિદ્બાહ્લીકદુષ્ટાનાં નાતિહૃષ્ટમના જગૌ।
સા નૂનં બૃહતી ગૌરી સૂક્ષ્મકમ્બલવાસિની॥ 8-37-26 (56726)
મામનુસ્મરતી શેતે બાહ્લીકં કુરુવાસિનમ્।
શતદ્રું નુ કદા તીર્ત્વા તાં ચ રમ્યામિરાવતીમ્।
ગત્વા સ્વદેશં દ્રક્ષ્યામિ સ્થૂલજઙ્ઘાઃ શુભાઃ સ્ત્રિયઃ॥ 8-37-27 (56727)
મનઃશિલોજ્જ્વલાપાઙ્ગ્યો ગૌર્યસ્તાઃ કાકુકૂજિતાઃ।
કમ્બલાજિનસંવીતા રુદન્ત્યઃ પ્રિયદર્શનાઃ॥ 8-37-28 (56728)
મૃદઙ્ગાનકશઙ્ખાનાં મર્દલાનાં ચ નિઃસ્વનૈઃ।
ખરોષ્ટ્રાશ્વતરૈશ્ચૈવ મત્તા યાસ્યામહે સુખમ્॥ 8-37-29 (56729)
શમીપીલુકરીરાણાં વનેષુ સુખવર્ત્મસુ।
અપૂપાન્સક્તુપિણ્ડાંશ્ચ પ્રાશ્નન્તો મથિતાન્વિતાન્॥ 8-37-30 (56730)
પથિષુ પ્રબલો ભૂત્વા તથા સમ્પતતોઽધ્વગાન્।
ચેલાપહારં કુર્વાણાસ્તાડયિષ્યામ ભૂયસઃ॥ 8-37-31 (56731)
એવંશીલેષુ વ્રાત્યેષુ બાહ્લીકેષુ દુરાત્મસુ।
કશ્ચેતયાનો નિવસેન્મુહૂર્તમપિ માનવઃ॥ 8-37-32 (56732)
કર્ણ ઉવાચ। 8-37-33x (4936)
ઈદૃશા બ્રાહ્મણેનોક્તા બાહ્લીકા મોઘચારિણઃ।
યેષાં ષડ્ભાગહર્તા ત્વમુભયોઃ પુણ્યપાપયોઃ॥ 8-37-33 (56733)
ઇત્યુક્ત્વા બ્રાહ્મણઃ સાધુરુત્તરં પુનરુક્તવાન્।
બાહ્લીકેષ્વવિનીતેષુ પ્રોચ્યમાનં નિબોધ તત્॥ 8-37-34 (56734)
તતત્ર સ્મ રાક્ષસી ગાતિ કૃષ્ણચતુર્દશીમ્।
નગરે શાકલે સ્ફીતે આહત્ય નિશિ દુન્દુભિમ્॥ 8-37-35 (56735)
કથં વસ્તાદૃશો ગાથાઃ પુનર્ગાસ્યામિ શાકલે।
ગવ્યસ્ય તૃપ્તા માંસસ્ય પીત્વા ગૌડં સુરાસવમ્॥ 8-37-36 (56736)
ગૌરીભિઃ સહ નારીભિર્બૃહતીભિઃ સ્વલઙ્કૃતા।
પલાણ્ડુગણ્ડૂષયુતાઃ ખાદન્તશ્ચેશિકાન્બહૂન્॥ 8-37-37 (56737)
વારાહં કૌક્કુટં માંસં ગવ્યં ગાર્દભમૌષ્ટ્રકમ્।
ધાનાશ્ચ યે ન ખાદન્તિ તેષાં જન્મ નિરર્થકમ્॥ 8-37-38 (56738)
એવં ગાયન્તિ યે મત્તાઃ શીધુના પીલુકાવને।
સબાલવૃદ્ધાઃ ક્રન્દન્તિ તેષાં ધર્મઃ કથં ભવેત્॥ 8-37-39 (56739)
યત્ર લોકેશ્વરઃ કૃષ્ણો દેવદેવો જનાર્દનઃ।
વિસ્મૃતઃ પુરુષૈરુગ્રૈસ્તેષાં ધર્મઃ કથં ભવેત્॥ 8-37-40 (56740)
ઇતિ શલ્ય વિજાનીહિ હન્ત ભૂયો બ્રવીમિ તે।
યદન્યોપ્યુક્તવાનસ્માન્બ્રાહ્મણઃ કુરુસંસદિ॥ 8-37-41 (56741)
પઞ્ચનદ્યો વહન્ત્યેતા યત્ર પીલુવનાન્યુત।
શતદ્રુશ્ચ વિપાશા ચ તૃતીયૈરાવતી તથા॥ 8-37-42 (56742)
ચન્દ્રભાગા વિતસ્તા ચ સિન્ધુષષ્ઠા મહાનદી।
આરટ્ટા નામ બહ્લીકા એતેષ્વાર્યો હિ નો વસેત્॥ 8-37-43 (56743)
વ્રાત્યાનાં દાસમીયાનાં વિદેહાનામયજ્વનામ્।
ન દેવાઃ પ્રતિગૃહ્ણન્તિ પિતરો બ્રાહ્મણાસ્તથા॥ 8-37-44 (56744)
તેષાં પ્રનષ્ટધર્માણાં બાહ્લીકાનામિતિ શ્રુતિઃ।
બ્રાહ્મણેન યથા પ્રોક્તં વિદુષા સાધુસંસદિ॥ 8-37-45 (56745)
કાષ્ઠકુણ્ડેષુ બાહ્લીકા મૃણ્મયેષુ ચ ભુઞ્જતે।
સક્તુમદ્યાવલિપ્તેષુ શ્વાવલીઢેષુ નિર્ઘૃણાઃ॥ 8-37-46 (56746)
આવિકં ચૌષ્ટ્રિકં ચૈવ ક્ષીરં ગાર્દભમેવ ચ।
તદ્વિકારાંશ્ચ બાહ્લીકાઃ ખાદન્તિ ચ પિબન્તિ ચ॥ 8-37-47 (56747)
પાત્રસઙ્કરિણો જાલ્માઃ સર્વાન્નક્ષીરભોજનાઃ।
આરટ્ટા નામ બાહ્લીકા વર્જનીયા વિપશ્ચિતા॥ 8-37-48 (56748)
ઇતિ શલ્ય વિજાનીહિ હન્ત ભૂયો બ્રવીમિ તે।
યદન્યોઽપ્યુક્તવાન્મહ્યં બ્રાહ્મણઃ કુરુસંસદિ॥ 8-37-49 (56749)
યુગન્ધરે પયઃ પીત્વા પ્રોષ્ય ચાપ્યચ્યુતસ્થલે।
તદ્વદ્ભૂતિલયે સ્નાત્વા કથં સ્વર્ગં ગમિષ્યતિ॥ 8-37-50 (56750)
પઞ્ચનદ્યો વહન્ત્યેતા યત્ર નિઃસૃત્ય પર્વતાત્।
આરટ્ટા નામ બાહ્લીકા ન તેષ્વાર્યો દ્વ્યહં વસેત્॥ 8-37-51 (56751)
બાહ્લીકા નામ હીકશ્ચ વિપાશાયાં પિશાચકૌ।
તયોરપત્યં બાહ્લીકા નૈષા સૃષ્ટિઃ પ્રજાપતેઃ॥ 8-37-52 (56752)
તે કથં વિવિધાન્ધર્માઞ્જ્ઞાસ્યન્તે હીનયોનયઃ॥ 8-37-53 (56753)
કારસ્કરાન્માહિષકાન્કરમ્ભાન્કટકાલિકાન્।
કર્કરાન્વીરકાન્વીરા ઉન્મત્તાંશ્ચ વિવર્જયેત્॥ 8-37-54 (56754)
ઇતિ તીર્થાનુસઞ્ચારી રાક્ષસી કાચિદબ્રવીત્।
એકરાત્રમુષિત્વેહ મહોલૂખલમેખલા॥ 8-37-55 (56755)
આરટ્ટા નામ તે દેશા બાહ્લીકં નામ તદ્વનમ્।
વસાતિસિન્ધુસૌવીરા ઇતિ પ્રાયોઽતિકુત્સિતાઃ॥ ॥ 8-37-56 (56756)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 37 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.38. અધ્યાયઃ 038
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શલ્યકર્ણયોર્વાક્કલહઃ॥ 1 ॥ દુર્યોધનેન તયોઃ સાન્ત્વનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-38-0 (56757)
કર્ણ ઉવાચ। 8-38-0x (4937)
ઇતિ શલ્ય વિજાનીહિ હન્ત ભૂયો બ્રવીમિ તે।
ઉન્યમાનં મયા સમ્યક્ત્વમેકાગ્રમનાઃ શૃણુ॥ 8-38-1 (56758)
બ્રાહ્મણઃ કિલ નો ગેહમધ્યગચ્છત્પુરાઽતિથિઃ।
આચારં તત્ર સમ્પ્રેક્ષ્ય પ્રીતો વચનમબ્રવીત્॥ 8-38-2 (56759)
મયા હિમવતઃ શૃઙ્ગમેકેનાધ્યુષિતં ચિરમ્।
દૃષ્ટાશ્ચ બહવો દેશા નાનાધર્મસમાવૃતાઃ॥ 8-38-3 (56760)
ન ચ કેન ચ ધર્મેણ વિરુધ્યન્તે પ્રજા ઇમાઃ।
સર્વાશ્ચાપ્યાચરન્ધર્મં યદુક્તં વેદપારગૈઃ॥ 8-38-4 (56761)
અટતા તુ મયા દેશાન્નાનાધર્મસમાકુલાન્।
આગચ્છતા મહારાજ બાહ્લીકેષુ નિશામિતમ્॥ 8-38-5 (56762)
તત્ર વૈ બ્રાહ્મણો ભૂત્વા પુનર્ભવતિ ક્ષત્રિયઃ।
વૈશ્યઃ શૂદ્રશ્ચ બાહ્લીકસ્તતો ભવતિ નાપિતઃ॥ 8-38-6 (56763)
નાપિતશ્ચ તતો ભૂત્વા પુનર્ભવતિ બ્રાહ્મણઃ।
દ્વિજો ભૂત્વા ચ તત્રૈવ પુનર્દાસોઽભિજાયતે॥ 8-38-7 (56764)
ભવન્ત્યેકકુલે વિપ્રાઃ શિષ્ટા યે કામચારિણઃ।
ગાન્ધારા મદ્રકાશ્ચૈવ બાહ્લીકાશ્ચાપ્યતેજસઃ॥ 8-38-8 (56765)
એતન્મયા શ્રુતં તત્ર ધર્મસઙ્કરકારકમ્।
કૃત્સ્નામટિત્વા પૃથિવીં બાહ્લીકેષુ વિપર્યયઃ॥ 8-38-9 (56766)
ઇતિ શલ્ય વિજાનીહિ હન્ત ભૂયો બ્રવીમિ તે।
યદપ્યન્યોઽબ્રવીદ્વાક્યં બાહ્લીકાનાં વિકુત્સિતં॥ 8-38-10 (56767)
આનીયેહાક્ષતા કાચિદારટ્ટાત્કિલ દસ્યુભિઃ।
અધર્મતશ્ચોપયાતા સા તાનભ્યશપત્તતઃ॥ 8-38-11 (56768)
બાલાં બન્ધુમતીં યન્મામધર્મેણોપગચ્છથ।
તસ્માત્કુમાર્યઃ સ્વૈરિણ્યો ભવિષ્યન્તિ કુલેષુ વઃ॥ 8-38-12 (56769)
ન ચૈવાસ્માત્પ્રમોક્ષધ્વં ઘોરાચ્છાપાન્નરાધમાઃ।
તસ્માત્તેષાં ભાગહરઃ કથં ધર્માન્વદિષ્યસિ॥ 8-38-13 (56770)
કુરવઃ સહપાઞ્ચાલાઃ સાલ્વા માત્સ્યાઃ સનૈમિશાઃ।
કોસલાઃ કાશપૌણ્ડ્રાશ્ચ કાલિઙ્ગા માગધાસ્તથા॥ 8-38-14 (56771)
ચેદયશ્ચ મહાભાગા ધર્મં જાનન્તિ શાશ્વતમ્।
નાનાદેશેષ્વસન્તશ્ચ પ્રાયો બાહ્યાલયાનૃતે॥ 8-38-15 (56772)
આમત્સ્યેભ્યઃ કુરુપાઞ્ચાલસાલ્વા
આનૈમિશાચ્ચેદયો યે વિશિષ્ટાઃ।
ધર્મં પુરાણમુપજીવન્તિ સન્તો
મદ્રાનૃતે પાઞ્ચનદાંશ્ચ જિહ્માન્॥ 8-38-16 (56773)
એવં વિદ્વાન્ધર્મકથાસુ રાજં--
સ્તૂષ્ણીંભૂતઃ શલ્ય ભવેઃ સદા ત્વમ્।
ત્વં તસ્ય ગોપ્તા ચ જનસ્ય રાજા
ષડ્ભાગહર્તા શુભદુષ્કૃતસ્ય॥ 8-38-17 (56774)
અથવા દુષ્કૃતસ્ય ત્વં હર્તા તેષામરક્ષિતા।
રક્ષિતા પુણ્યભાગ્રાજા પ્રજાનાં ત્વં હ્યપુણ્યભાક્॥ 8-38-18 (56775)
પૂજ્યમાને પુરા ધર્મે સર્વદેશેષુ શાશ્વતે।
ધર્મં પાઞ્ચનદં દૃષ્ટ્વા ધિગિત્યાહ પિતામહઃ॥ 8-38-19 (56776)
વ્રાત્યાનાં દાશકીયાનાં કૃતેઽપ્યશુભકર્મણામ્।
બ્રહ્મણા નિન્દિતાન્ધર્માન્કશ્ચિત્સિદ્ધાત્મકોઽબ્રવીત્॥ 8-38-20 (56777)
ઇતિ પાઞ્ચનદં ધર્મવમેને પિતામહઃ।
સ્વધર્મસ્થેષુ વર્ણેષુ સોઽપ્યેતાન્નાભ્યપૂજયત્॥ 8-38-21 (56778)
ઇતિ શલ્ય વિજાનીહિ હન્ત ભૂયો બ્રવીમિ તે।
કલ્માષપાદઃ સરસિ નિમ઼જ્જન્રાક્ષસોઽબ્રવીત્॥ 8-38-22 (56779)
ક્ષત્રિયસ્ય મલં ભૈક્ષ્યં બ્રાહ્મણસ્યાશ્રુતં મલમ્।
મલં પૃથિવ્યા બાહ્લીકાઃ સ્ત્રીણાં કૌતૂહલં મલમ્॥ 8-38-23 (56780)
નિમજ્જમાનમુદ્ધૃત્ય કશ્ચિદ્રાજા નિશાચરમ્।
અપૃચ્છત્તેન ચાખ્યાતં તચ્છૃણુષ્વ નરાધિપ॥ 8-38-24 (56781)
માનુષાણાં મલં મ્લેચ્છા મ્લેચ્છાનાં મુષ્ટિકા મલમ્।
મુષ્ટિકાનાં મલં ષણ્ઢાઃ ષણ્ઢાનાં રાજયાજકાઃ॥ 8-38-25 (56782)
રાજયાજકયાજ્યાનાં મદ્રકાણાં ચ યન્મલમ્।
તદ્ભવેદ્વૈ તવ મલં યદ્યસ્માન્ન વિમુઞ્ચસિ॥ 8-38-26 (56783)
ઇતિ રક્ષોપસૃષ્ટેષુ વિષવીર્યહતેષુ ચ।
વિદ્વદ્ભિર્ભેષજં દૃષ્ટં સંસિદ્ધવચનોત્તરમ્॥ 8-38-27 (56784)
બ્રાહયાઃ પઞ્ચાલાઃ કૌરવેયાસ્તુ ધર્મ્યાઃ
સત્યા મત્સ્યાઃ શૂરસેનાશ્ચ યાજ્યાઃ।
પ્રાચ્યા દાસા વૃષલા દાક્ષિણાત્યાઃ
સ્તેના બાહ્લીકાઃ સઙ્કાર વૈ સુરાષ્ટ્રાઃ॥ 8-38-28 (56785)
કૃતઘ્નતા પરવિત્તાપહારો
મદ્યપાનં ગુરુદારાવમર્દઃ।
વાક્પારુષ્યં ગોવધો રાત્રિચર્યા
બહિર્ગેહં પરવસ્ત્રોપભોગઃ॥ 8-38-29 (56786)
યેષાં ધર્મસ્તાન્પ્રતિ નાસ્ત્યધર્મો
હ્યારટ્ટજાન્પાઞ્ચનદાન્ધિગસ્તુ।
આપાઞ્ચાલાઃ કુરવો નૈમિશાશ્ચ
મત્સ્યાશ્ચૈવાપ્યનુજાનન્તિ ધર્મમ્।
અથોદીચ્યાશ્ચોદયો ભાગધાશ્ચ
શિષ્ટાન્ધર્માનુપજીવન્તિ વૃદ્ધાઃ॥ 8-38-30 (56787)
પ્રાચીં દિશં શ્રિતા દેવા જાતવેદઃપુરોગમાઃ।
દક્ષિણા પિતૃભિર્ગુપ્તા યમેન શુભકર્મણા॥ 8-38-31 (56788)
પ્રતીચીં વરુણઃ પાતિ પાલયન્નસુરાન્બહૂન્।
ઉદીચીં ભગવાન્સોમ બ્રહ્મા ચ બ્રાહ્મણૈઃ સહ॥ 8-38-32 (56789)
રક્ષઃપિશાચાન્હિમવાન્ગુહ્યકાન્ગન્ધમાદનઃ।
ધ્રુવં સર્વાણિ ભૂતાનિ વિષ્ણુઃ પાતિ સુરોત્તમઃ॥ 8-38-33 (56790)
ઇઙ્ગિત5આશ્ચ મગધાઃ પ્રેક્ષિતજ્ઞાશ્ચ કોસલાઃ।
અર્ધોક્તાઃ કુરુપાઞ્ચાલાઃ સર્વોક્તા દાક્ષિણાપથાઃ॥ 8-38-34 (56791)
પાર્વતીયાશ્ચ વિષયા યથૈવ ગિરયસ્તથા।
સર્વજ્ઞા યવના રાજઞ્શૂરાશ્ચૈવ વિશેષતઃ।
મ્લેચ્છાઃ સ્વસંજ્ઞાનિયતા નાનુક્તમિતરે જનાઃ॥ 8-38-35 (56792)
પ્રતિરબ્ધાસ્તુ બાહ્લીકા ન ચ કેચન મદ્રકાઃ।
સ ત્વમેતાદૃશઃ શલ્ય નોત્તરં વક્તુમર્હસિ॥ 8-38-36 (56793)
એવં જ્ઞાત્વા જોષમાસ્સ્વ પ્રતીપં
મા સ્મ ક્રુદ્ધઃ પાપભૃતાં વરિષ્ઠ।
પૂર્વં હત્વા ત્વાં સપુત્રં બલૈશ્ચ
પશ્ચાદ્ધંસ્યે વાસુદેવાર્જુનૌ ચ॥ 8-38-37 (56794)
શલ્ય ઉવાચ। 8-38-38x (4938)
આતુરાણાં પરિત્યાગઃ સ્વદારસુતવિક્રયઃ।
અઙ્ગે પ્રવર્તતે કર્ણ યેષામધિપતિર્ભવાન્॥ 8-38-38 (56795)
રથાતિરથસઙ્ખ્યાયાં યત્ત્વાં ભીષ્મસ્તદાબ્રવીત્।
તાન્વિદિત્વાઽત્મનો દોષાન્નિર્મન્યુર્ભવ મા ક્રુધઃ॥ 8-38-39 (56796)
સર્વત્ર બ્રાહ્મણાઃ સન્તિ સન્તિ સર્વત્ર ક્ષત્રિયાઃ।
વૈશ્યાઃ શૂદ્રાસ્તથા કર્ણ સ્ત્રિયઃ સાધ્વ્યશ્ચ સુવ્રતાઃ॥ 8-38-40 (56797)
રમન્તે ચોપહાસેન પુરુષાઃ પુરુષૈઃ સહ।
અન્યોન્યેન રતાઃ ક્ષીબા દેશેદેશે ચ મૈથુનમ્॥ 8-38-41 (56798)
પરવાચ્યેષુ નિપુણઃ સર્વો ભવતિ સર્વદા।
આત્મવાચ્યં ન જાનીતે જાનન્નપિ ચ મુહ્યતિ॥ 8-38-42 (56799)
સર્વત્ર સન્તિ રાજનઃ સ્વંસ્વં ધર્મમનુવ્રતાઃ।
દુર્મનુષ્યાન્નિગૃહ્ણન્તિ સન્તિ સર્વત્ર ધાર્મિકાઃ॥ 8-38-43 (56800)
ન કર્ણ દેશસામાન્યાત્સર્વઃ પાપં નિષેવતે।
યાદૃશાઃ સ્વસ્વભાવેન દેશાંસ્તાંસ્તાદૃશાન્વિદુઃ॥ 8-38-44 (56801)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-38-45x (4939)
તતતો દુર્યોધનો રાજા કર્ણશલ્યાવવારયત્।
સખિભાવેન રાધેયં શલ્યં સૌજન્યકેન ચ॥ 8-38-45 (56802)
તતો નિવારિતઃ કર્ણો ધાર્તરાષ્ટ્રેણ મારિષ।
પ્હહસ્ય તત્ર રાજેન્દ્રં યાદિ શલ્યેત્યચોદયત્॥ ॥ 8-38-46 (56803)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ અષ્ટત્રિંશોઽધ્યાયઃ॥ 38 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.39. અધ્યાયઃ 039
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શલ્યકર્ણયોઃ સંવાદઃ॥ 1 ॥ સેનાદ્વયસ્ય પરસ્પરમેલનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-39-0 (56804)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-39-0x (4940)
તતઃ પરાનીકભિદં વ્યૂહમપ્રતિમં કૃતમ્।
સમીક્ષ્ય કર્ણઃ પાર્થાનાં ધૃષ્ટધુમ્નાભિરક્ષિતમ્॥ 8-39-1 (56805)
પ્રયયૌ રથઘોષેણ સિંહનાદરવેણ ચ।
વાદિત્રાણાં ચ નિનદૈઃ કમ્પયન્નિવ મેદિનીમ્॥ 8-39-2 (56806)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-39-3x (4941)
તતઃ પ્રયાન્તં રાધેયં મદ્રરાજઃ સ્મયન્નિવ।
અવધૂય ઇદં વાક્યમબ્રવીત્કુરુસન્નિધૌ॥ 8-39-3 (56807)
ચમૂં તવેમાં વિપુલાં સમૃદ્વા--
મસઙ્ખેયામશ્વનરાકુલાં ચ।
તથા પ્રવેષ્ટા સમરે ધનઞ્જયઃ
કક્ષં દહન્દીપ્ત ઇવાશ્રયાશી॥ 8-39-4 (56808)
રથે સ્તિતૌ વીરવરૌ વરેણ્યૌ
સિંહસ્કન્ધૌ લોહિતપદ્મનેત્રૌ।
દ્રષ્ટા ભવાનદ્ય વિના પ્રયત્ના--
ત્તથાહિ મે શકુના વેદયન્તિ॥ 8-39-5 (56809)
અદ્ય દ્રષ્ટાઽસિ તં વીરં શ્વેતાશ્વં કૃષ્ણસારથિમ્।
નિઘ્નન્તં શાત્રવાન્સઙ્ખ્યે યં કર્ણ પરિપૃચ્છસિ॥ 8-39-6 (56810)
અદ્ય તૌ પુરુષવ્યાઘ્રૌ લોહિતાક્ષૌ પરન્તપૌ।
વાસુદેવાર્જુનૌ કર્ણ દ્રષ્ટાઽસ્યમિતવિક્રમૌ॥ 8-39-7 (56811)
સારથિર્યસ્ય ગોવિન્દો ગાણ્ડીવં યસ્ય કાર્મુકમ્।
તં ચેદ્વન્તાઽસિ રાધેય ત્વં નો રાજા ભવિષ્યસિ॥ 8-39-8 (56812)
પ્રવાત્યેષ મહાવાયુરભિતસ્તવ વાહિનીમ્।
ક્રવ્યાદા વ્યાહરન્ત્યેતે મૃગાઃ કુર્વન્તિ ભૈરવમ્॥ 8-39-9 (56813)
પશ્ય કર્ણ મહાઘોરં ભયં વૈ રોમહર્ષણમ્।
અર્કં જીમૂતસઙ્કાશઃ કબન્ધો વાર્ય તિષ્ઠતિ॥ 8-39-10 (56814)
પશ્ય યૂથં મૃગશતં મૃગાણાં સર્વતોદિશમ્।
રરાસ દીપ્તલાઙ્ગૂલમાદિત્યામભિ સંસ્થિતમ્॥ 8-39-11 (56815)
પશ્ય કાકાંશ્ચ ગૃધ્રાંશ્ચ સમવેતાન્સહસ્રશઃ।
આદિત્યમભિવીક્ષન્તે હ્યશિવાઃ કર્ણ સસ્વરાઃ॥ 8-39-12 (56816)
શ્વેતવાજિસમાયુક્તે તવ કર્ણ મહારથે।
પતાકાઃ પ્રજ્વલન્ત્યેતા ધ્વજશ્ચાતીવ કમ્પતે॥ 8-39-13 (56817)
ઉદીર્યતો હયાન્પશ્ય મહાકાયાન્મહાજવાન્।
પ્લવમાનાન્મહાવીર્યાનાકાશે ગરુડાનિવ॥ 8-39-14 (56818)
ધ્રુવમેષુ નિમિત્તેષુ ભૂમિમાવૃત્ય પાર્થિવાઃ।
સ્વપ્સ્યન્તિ નિહતાઃ કર્ણ શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-39-15 (56819)
શઙ્ખાનાં તુમુલઃ શબ્દઃ શ્રૂયતે રોમહર્ષણઃ।
આનકાનાં ચ રાધેય મૃદઙ્ગાનાં ચ હન્યતામ્॥ 8-39-16 (56820)
શૃણુ શબ્દાન્બહુવિધાન્નરાશ્વરથવાજિનામ્।
જ્યાતલત્રેષુશબ્દાંશ્ચ શૃણુ કર્ણ મહાત્મનામ્॥ 8-39-17 (56821)
હેમરૂપ્યપ્રમૃષ્ટાનાં વાસસાં શિલ્પિનિર્મિતાઃ।
સહેમચન્દ્રતારાભાઃ પતાકાઃ કિઙ્ગિણીયુતાઃ॥ 8-39-18 (56822)
નાનાવર્ણા રણે ભાન્તિ શ્વસનેન પ્રકમ્પિતાઃ।
પશ્ય કર્ણાર્જુનસ્યૈતાઃ સૌદામિન્ય ઇવામ્બુદે॥ 8-39-19 (56823)
ધ્વજાઃ કણકણાયન્તે વાતેનાતિસમીરિતાઃ।
સપતાકરથાશ્ચાપિ પાઞ્ચાલાનાં મહાત્મનામ્॥ 8-39-20 (56824)
એષ રેણુઃ સમુદ્ભૂતો દિવમાવૃત્ય તિષ્ઠતિ।
ગજવાજિપ્રણુન્ના ચ કમ્પતે કર્ણ મેદિની॥ 8-39-21 (56825)
શ્રૂયતે મેઘસઙ્કાશો રથનેમિસ્વનસ્તથા।
પશ્ય કુન્તીસુતં વીરં બીભત્સુમપરાજિતમ્।
પ્રહરિષ્યન્તમાયાન્તં કપિપ્રવરકેતનમ્॥ 8-39-22 (56826)
ગજાશ્વરથપત્ત્યોઘાંસ્તાવકાન્યુધિ નિઘ્નતઃ।
ધ્વજાગ્રં દૃશ્યતે તસ્ય જ્યાશબ્દશ્ચૈવ શ્રૂયતે॥ 8-39-23 (56827)
એષ સંશપ્તકાન્ભૂયસ્તાનેવાભિમુખો ગતઃ।
કરોતિ કદનં ચૈષ સઙ્ગામે દ્વિષતાં બલી॥ 8-39-24 (56828)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-39-25x (4942)
ઇતિ બ્રુવાણં મદ્રેશં કર્ણઃ પ્રોવાચ મન્યુમાન્॥ 8-39-25 (56829)
પશ્ય સંશપ્તકૈઃ ક્રુદ્ધૈઃ સમન્તાત્સમભિદ્રુતઃ।
એષ સૂર્ય ઇવામ્ભોદૈશ્છન્નઃ પાર્થો ન દૃશ્યતે।
એષ દાન્તોઽર્જુનઃ શલ્ય નિમગ્નઃ શોકસાગરે॥ 8-39-26 (56830)
શલ્ય ઉવાચ। 8-39-27x (4943)
વરુણં કોઽમ્ભસા હન્યાદિન્ધનેન ચ કોઽનલમ્।
કોવાઽનિલં નિગૃહ્ણીયાત્પિબેદ્વા કો મહાર્ણવમ્॥ 8-39-27 (56831)
ઈદૃગ્રૂપમહં મન્યે પાર્થસ્ય યુધિ નિર્જયમ્।
ન હિ શક્યોઽર્જુનો જેતું યુધિ દેવાસુરૈરપિ॥ 8-39-28 (56832)
અથૈઘં પરિતોષસ્તે વાગ્ભિસ્ત્વં સુમાના ભવ।
ન હિ શક્યો યુધા જેતુમન્યં કુરુ મનોરથમ્॥ 8-39-29 (56833)
બાહુભ્યામુદ્ધરેદ્ભૂમિં દહેત્ક્રુદ્ધ ઇમાઃ પ્રજાઃ।
પાતયેત્ત્રિદિવાદ્દેવાન્નાર્જુનં સમરે જયેત્॥ 8-39-30 (56834)
પશ્ય કુન્તીસુતં ભીમં વીરમક્લિષ્ટકારિણમ્।
પ્રહરન્તં મહાબાહું સ્થિતં મેરુમિવાચલમ્॥ 8-39-31 (56835)
અમર્ષી પુરુષવ્યાઘ્રઃ સદા વૈરમનુસ્મરન્।
એષ ભીમો જયપ્રેપ્સુર્યુધિ તિષ્ઠતિ વીર્યવાન્॥ 8-39-32 (56836)
એષ ધર્મભૃતાં શ્રેષ્ઠો ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ।
તિષ્ઠત્યસુકરઃ સઙ્ખ્યે પરૈઃ પરપુરઞ્જયઃ॥ 8-39-33 (56837)
એતૌ ચ પુરુષવ્યાઘ્રાવાશ્વિનેયૌ મહારથૌ।
નકુલઃ સહદેવશ્ચ તિષ્ઠતો યુધિ દુર્જયૌ॥ 8-39-34 (56838)
એતે તિષ્ઠન્તિ કાર્ષ્ણેયાઃ પઞ્ચ પઞ્ચાચલા ઇવ।
યોત્સ્યમાના મહાવીર્યા ભીમાર્જુનસમા યુધિ॥ 8-39-35 (56839)
એતે દ્રુપદપુત્રાશ્ચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નપુરોગમાઃ।
હીનાઃ સત્યજિતા વીરાસ્તિષ્ઠન્તિ પરમૌજસઃ॥ 8-39-36 (56840)
યત્ર કૃષ્ણાર્જુનૌ વીરૌ યત્ર રાજા યુધિષ્ઠિરઃ।
તત્ર ધર્મશ્ચ સત્યં ચ યતો ધર્મસ્તતો જયઃ॥ 8-39-37 (56841)
ઇતિ સંવદતોરેવ તયોઃ પુરુષસિંહયોઃ।
તે સેને સમસજ્જેતાં ઙ્ગાયમુનવદ્ભૃશમ્॥ ॥ 8-39-38 (56842)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ એકોનચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 39 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.40. અધ્યાયઃ 040
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુર્યોધનેન સેનાપ્રોત્સાહનમ્॥ 1 ॥ ભીમેન દુર્યોધનપરાજયપૂર્વકં ગજાનીકવધઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-40-0 (56843)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-40-0x (4944)
દુર્યોધનસ્તતઃ કર્ણમુપેત્ય ભરતર્ષભ।
અબ્રવીન્મદ્રરાજં ચ તથૈવાન્યાન્મહારથાન્॥ 8-40-1 (56844)
યદૃચ્છયાઽયમવ્યગ્રો ધર્મઃ પરમકઃ સખા।
સુખિનઃ ક્ષત્રિયાઃ કર્ણ લભન્તે યુદ્ધમીદૃશમ્॥ 8-40-2 (56845)
યાદૃશં ક્ષત્રિયૈઃ શૂરૈઃ શૂરાણાં દીવ્યતાં યુધિ।
ઇષ્ટં ભવતિ રાધેય તદિદં સમુપસ્થિતમ્॥ 8-40-3 (56846)
હત્વા તુ પાણ્ડવાન્યુદ્ધે સ્થિરામુર્વીં પ્રશાસથ।
નિહતા વા પરૈર્યુદ્ધે વીરલોકાનવાપ્સ્યથ॥ 8-40-4 (56847)
દુર્યોધનસ્ય વચનં શ્રુત્વા તત્ક્ષત્રિયર્ષભાઃ।
સિંહનાદાનુદક્રોશન્વાદિત્રાણિ ચ જઘ્નિરે॥ 8-40-5 (56848)
તસ્મિન્પ્રમુદિતે સૈન્યે ત્વદીયે ભરતર્ષભ।
હર્ષયંસ્તાવકાન્યોધાન્દ્રૌણિર્વિચનમબ્રવીત્॥ 8-40-6 (56849)
પ્રત્યક્ષં સર્વસૈન્યાનાં ભવતાં ચાપિ પશ્યતામ્।
ન્યસ્તશસ્ત્રો મમ પિતા ધૃષ્ટદ્યુમ્નેન પાતિતઃ॥ 8-40-7 (56850)
સ તેનાહમમર્ષેણ પિત્રર્થે ચાપિ ભારત।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નમહત્વાઽહં ન વિમોક્ષ્યામિ દંશનમ્॥ 8-40-8 (56851)
કૃત્વાઽનૃતાં પ્રતિજ્ઞાં વો નાસ્મિ પ્રાપ્તા મહત્ફલમ્।
અર્જુનં ભીમસેનં ચ યશ્ચ માં પ્રતિયોત્સ્યતિ।
સર્વાંસ્તાન્પ્રમથિષ્યામિ ઇતિ મે નિશ્ચિતા મતિઃ॥ 8-40-9 (56852)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-40-10x (4945)
એવમુક્તે તતઃ સર્વા હર્ષિતા ભારતી ચમૂઃ।
અભ્યવર્તત કૌન્તેયાંસ્તથા તાં ચાપિ પાણ્ડવાઃ॥ 8-40-10 (56853)
સ સન્નિપાતો રથયૂથપાનાં
મહાહવે ભારત લોભનીયે।
જનક્ષયઃ કાલયુગાન્તકલ્પઃ
પ્રાવર્તતાગ્રે કુરુસૃઞ્જયાનામ્॥ 8-40-11 (56854)
તતઃ પ્રવૃત્તે યુધિ સમ્પ્રહારે
ભૂતાનિ સર્વાણિ સદૈવતાનિ।
આસન્સમેતાનિ સહાપ્સરોભિ--
નિરીક્ષતીભિર્યુધિ વીરસઙ્ઘાન્॥ 8-40-12 (56855)
દિવ્યૈશ્ચ ગન્ધૈઃ પરમૈશ્ચ પુષ્પૈ--
રન્યૈશ્ચ રત્નૈર્વિવિધૈર્નરાગ્ર્યાઃ।
રણેષુ કર્મોદ્વહતાઃ પ્રહૃષ્ટા-
નનન્દયન્નપ્સરસઃ પ્રહૃષ્ટાઃ॥ 8-40-13 (56856)
સમીરણસ્તાંસ્તુ નિષેવ્ય ગન્ધા--
ન્નિષેવતે તાનપિ યોધમુખ્યાન્।
નિષેવ્યમાણાસ્ત્વનિલેન યોધાઃ
પરસ્પરં ચુક્રુશુરાજિમધ્યે॥ 8-40-14 (56857)
તથા તુ તસ્મિંસ્તુમુલે પ્રવૃત્તે
દુર્યોધનઃ ક્રોધમમૃષ્યમાણઃ।
`અવેભ્ય ભીમં બલમધ્યસંસ્થઃ
સમાર્પયત્ક્ષુદ્રકાણાં શતેન॥ 8-40-15 (56858)
દુઃશાસનશ્ચિત્રસેનશ્ચ વીર--
સ્તથોલૂકઃ કિતવઃ સૌબલશ્ચ।
ગજાનીકૈઃ સર્વતો ભીમસેનં
તથાવિષક્તં સહસૈવાભ્યગચ્છન્॥ 8-40-16 (56859)
તમાપતન્તં સમ્પ્રેક્ષ્ય ગજાનીકં વૃકોદરઃ।
દુર્યોધનં મહાબાહુઃ શરવર્ષૈરવાકિરત્॥ 8-40-17 (56860)
દુર્યોધનં તતો ભીમઃ સાયકૈર્વજ્રસન્નિભૈઃ।
પાણ્ડવો વિમુખીકૃત્ય ગજાનભ્યદ્રવદ્બલી॥ 8-40-18 (56861)
તતઃ પાવકસઙ્કાશૈર્ભીમબાણૈરવક્રગૈઃ।
શલભૈરિવ નાગાંસ્તાનર્દયામાસ પાણ્ડવઃ॥ 8-40-19 (56862)
તતઃ કુઞ્જરયૂથાનિ ભીમસેનો મહાબલઃ।
વ્યધમન્નિશિતૈર્બાણૈર્મહાવાતો ઘનાનિવ॥ 8-40-20 (56863)
નિત્યમત્તાશ્ચ માતઙ્ગાઃ શૂરૈર્મત્તૈરધિષ્ઠિતાઃ।
આરોહકૈર્મહામાત્રૈસ્તોમરાઙ્કુરાપાણિભિઃ॥ 8-40-21 (56864)
સુવર્ણજાલૈઃ પ્રચ્છન્ના મણિજાલૈશ્ચ કુઞ્જરાઃ।
રૂપ્યજામ્બૂનદાભાસઃ ક્ષુરમાલાભ્યલઙ્કૃતાઃ॥ 8-40-22 (56865)
વધ્યમાનાઃ શરૈ રાજન્ભીમસેનેન તે ગજાઃ।
વિભિન્નહૃદયાઃ કેચિત્તત્રૈવાભ્યપતન્ભુવિ॥ 8-40-23 (56866)
નિપતદ્ભિર્મહાવેગૈર્હેમભાણ્ડવિભૂષિતૈઃ।
અશોભત મહારાજ ધાતુચિત્રૈરિવાચલૈઃ॥ 8-40-24 (56867)
દીપ્તાભરણવદ્ભિશ્ચ ગજપૃષ્ઠનિપાતિતૈઃ।
સઙ્ગરઃ શુશુભે રાજન્ક્ષીણપુણ્યૈરિવામરૈઃ॥ 8-40-25 (56868)
મહાપરિઘસઙ્કાશૌ ચન્દનાગરુરૂષિતૌ।
અપશ્યં ભીમસેનસ્ય ધનુર્વિક્ષિપતો ભુજૌ॥ 8-40-26 (56869)
તસ્ય જ્યાતલનિર્ઘોષમસ્યતઃ સવ્યદક્ષિણમ્।
તં શ્રુત્વાઽભ્યદ્રવન્નાગા ભીમસેનભયાર્દિતાઃ॥ 8-40-27 (56870)
તસ્ય ભીમસ્ય તત્કર્મ રાજન્નેકસ્ય ધીમતઃ।
અપશ્યામ મહારાજ તદ્ભૂતમિવાભવત્'॥ ॥ 8-40-28 (56871)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 40 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.41. અધ્યાયઃ 041
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સેનાદ્વયે વ્યૂહરચનાવર્ણનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-41-0 (56872)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-41-0x (4946)
તતઃ પરાનીકભિદં વ્યૂહમપ્રતિમં મહત્।
સમીક્ષ્ય કર્ણઃ પાર્થાનાં ધૃષ્ટદ્યુમ્નાભિરક્ષિતમ્॥ 8-41-1 (56873)
પ્રયયૌ રથઘોષેણ સિંહનાદરવેણ ચ।
વાદિત્રાણાં ચ નિનદૈઃ કમ્પયન્નિવ મેદિનીમ્॥ 8-41-2 (56874)
વેપમાન ઇવ ક્રોધાદ્યુદ્વશૌણ્ડઃ પરન્તપઃ।
પ્રતિવ્યૂહ્ય મહાતેજા યથાવદ્ભરતર્ષભ॥ 8-41-3 (56875)
વ્યધમત્પાણ્ડવીં સેનામાસુરીં મઘવાનિવ।
યુધિષ્ઠિરં ચાભ્યહનદપસવ્યં ચકારહ॥ 8-41-4 (56876)
કર્ણસ્ય રથઘોષેણ મૌર્વીનિષ્પેષણેન ચ।
સુસઙ્ગ્રાહેણ રશ્મીનાં સમકમ્પન્ત સૃઞ્જયાઃ॥ 8-41-5 (56877)
તાનિ સર્વાણિ સૈન્યાનિ કર્ણ દૃષ્ટ્વા વિશામ્પતે।
બભૂવુઃ સમ્પ્રહૃષ્ટાનિ તાવકાનિ યુયુત્સયા॥ 8-41-6 (56878)
અશ્રૂયન્ત તતો વાચસ્તાવકાનાં વિશામ્પતે।
કર્ણાર્જુનમહાયુદ્ધમેતદદ્ય ભવિષ્યતિ॥ 8-41-7 (56879)
અદ્ય દુર્યોધનો રાજા હતામિત્રો ભવિષ્યતિ।
અદ્ય કર્ણં રણે દૃષ્ટ્વા ફલ્ગુનો વિદ્રવિષ્યતિ॥ 8-41-8 (56880)
અદ્ય તાવદ્વયં યુદ્ધે કર્ણસ્યૈવાનુગામિનઃ।
કર્ણબાણમયં ભીમં યુદ્ધં દ્રક્ષ્યામ સંયુગે॥ 8-41-9 (56881)
ચિરકાલેપ્સિતમિદમદ્યેદાનીં ભવિષ્યતિ।
અદ્ય દ્રક્ષ્યામ સઙ્ગ્રામં ઘોરં દેવાસુરોપમમ્॥ 8-41-10 (56882)
અદ્યેદાનીં મહદ્યુદ્ધં ભવિષ્યતિ ભયાનકમ્।
અદ્યેદાનીં જયો નિત્યમેકસ્યૈકસ્ય વા રણે॥ 8-41-11 (56883)
અર્જુનં કિલ રાધેયો વધિષ્યતિ મહારણે।
અથવા કં નરં લોકે ન સ્પૃશન્તિ મનોરથાઃ॥ 8-41-12 (56884)
ઇત્યુક્ત્વા વિવિધા વાચઃ કુરવઃ કુરુનન્દન।
આજઘ્નુઃ પટહાંશ્ચૈવ તૂર્યાંશ્ચૈવ સહસ્રશઃ॥ 8-41-13 (56885)
ભેરીનાદાંશ્ચ વિવિધાન્સિંહનાદાંશ્ચ પુષ્કલાન્।
મુરજાનાં મહાશબ્દાનાનકાનાં મહારવાન્॥ 8-41-14 (56886)
નૃત્યમાનાશ્ચ બહુશસ્તર્જમાનાશ્ચ મારિષ।
અન્યોન્યમભ્યયુર્યુદ્ધે યુદ્ધરઙ્ગગતા નરાઃ॥ 8-41-15 (56887)
તેષાં પદાતા નાગાનાં પાદરક્ષાઃ સમન્તતઃ।
પટ્ટસાસિધરાઃ શૂરાશ્ચાપબાણમુસુણ્ઠિનઃ॥ 8-41-16 (56888)
ભિણ્ડિપાલધરાશ્ચૈવ શૂરલહસ્તાઃ સુચક્રિણઃ।
તેષાં સમાગમો ઘોરો દેવાસુરરણોપમઃ॥ 8-41-17 (56889)
ધૃતરાષ્ટ્રં ઉવાચ। 8-41-18x (4947)
કથં સઞ્જય રાધેયઃ પ્રત્યવ્યૂહત પાણ્ડવાન્।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નમુખાન્સઙ્ખ્યે ભીમસેનાભિરક્ષિતાન્।
સર્વાનેવ મહેષ્વાસાનજય્યાનમરૈરપિ॥ 8-41-18 (56890)
કે ચ પ્રપક્ષૌ પક્ષૌ વા મમ સૈન્યસ્ય સઞ્જય।
પ્રવિભજ્ય યથાન્યાયમવતસ્થુઃ સુદંશિતાઃ॥ 8-41-19 (56891)
કથં પાણ્ડુસુતાશ્ચાપિ પ્રત્યવ્યૂહન્ત મામકાન્।
કથં ચૈતન્મહદ્યુદ્ધં પ્રાવર્તત સુદારુણમ્॥ 8-41-20 (56892)
ક્વ ચ બીભત્સુરભવદ્યત્કર્ણોઽયાદ્યુધિષ્ઠિરમ્।
કો હ્યર્જુનસ્ય સાન્નિધ્યે શક્તો જેતું યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-41-21 (56893)
સર્વભૂતાનિ યો હ્યેકઃ ખાણ્ડવે જિતબાન્પુરા।
કસ્તમન્યસ્તુ રાધેયાત્પ્રતિયુધ્યેજ્જિજીવિષુઃ॥ 8-41-22 (56894)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-41-23x (4948)
શૃણુ વ્યૂહસ્ય રચનામર્જુનશ્ચ યથા ગતઃ।
પરિવાર્ય નૃપાન્સર્વાન્સઙ્ગ્રામશ્ચાભવદ્યથા॥ 8-41-23 (56895)
કૃપઃ શારદ્વતો રાજન્માગધાશ્ચ તરસ્વિનઃ।
સાત્વતઃ કૃતવર્મા ચ દક્ષિણં પક્ષમાશ્રિતાઃ॥ 8-41-24 (56896)
તેષાં પ્રપક્ષે શકુનિરુલૂકશ્ચ મહારથઃ।
સાદિભિર્વિમલપ્રાસૈસ્તદાનીમભ્યરક્ષતામ્॥ 8-41-25 (56897)
ગાન્ધારૈશ્ચાપ્યસમ્ભ્રાન્તૈઃ પાર્વતીયૈશ્ચ દુર્જયૈઃ।
શલભાનામિવ વ્રાતૈઃ પિશાચૈરિવ દુર્દૃશૈઃ॥ 8-41-26 (56898)
ચતુર્વિંશત્સહસ્રાણિ રથાનામનિવર્તિનામ્।
સંશપ્તકા યુદ્વશૌણ્ડા વામપાશ્વમપાલયન્॥ 8-41-27 (56899)
સમન્વિતાસ્તવ સુતૈઃ કૃષ્ણાર્જુનજિઘાંસવઃ।
તેષાં પ્રપક્ષાઃ કામ્ભોજાઃ શકાશ્ચ યવનૈઃ સહ॥ 8-41-28 (56900)
નિદેશાત્સૂતપુત્રસ્ય સરથાશ્વેભપત્તયઃ।
આહ્વયન્તોઽર્જુનં તસ્થુઃ કેશવં ચ મહાબલમ્॥ 8-41-29 (56901)
તતઃ સેનામુખે કર્ણોઽપ્યવાતિષ્ઠત દંશિતઃ।
ચિત્રવર્માઙ્ગદઃ સ્રગ્વી પાલયન્વાહિનીમુખમ્॥ 8-41-30 (56902)
રક્ષમાણૈઃ સુસંરબ્ધૈઃ પુત્રૈઃ શસ્ત્રભૃતાં વરઃ।
વાહિનીં પ્રમુખે વીરઃ સમ્પ્રકર્ષન્નશોભત॥ 8-41-31 (56903)
અશોકસ્તુ મહાબાહુઃ સૂર્યવૈશ્વાનરપ્રભઃ।
મહાદ્વિપસ્કન્ધગતઃ પિઙ્ગાક્ષઃ પ્રિયદર્શનઃ।
દુઃશાસનો વૃતઃ સૈન્યૈઃ સ્થિતો વ્યૂહસ્ય પૃષ્ઠતઃ॥ 8-41-32 (56904)
તન્મધ્યે સ મહાબાહુઃ સ્વયં દુર્યોધનો નૃપઃ।
ચિત્રાશ્વૈશ્ચિત્રસન્નાહૈઃ સોદર્યૈરભિરક્ષિતઃ॥ 8-41-33 (56905)
રક્ષ્યમાણો મહાવીર્યૈઃ સહિતૈર્મદ્રકેકયૈઃ।
અશોભત મહારાજ દેવૈરિવ શતક્રતુઃ॥ 8-41-34 (56906)
અશ્વત્થામા કુરૂણાં ચ યે પ્રવીરા મહારથાઃ।
નિત્યમત્તાશ્ચ માતઙ્ગાઃ શૂરૈર્મ્લેચ્છૈઃ સમન્વિતાઃ।
અન્વયુસ્તદ્રથાનીકં ક્ષરન્ત ઇવ તોયદાઃ॥ 8-41-35 (56907)
તે ધ્વજૈર્વૈજયન્તીભિર્જ્વલદ્ભિઃ પરમાયુધૈઃ।
સાદિભિશ્ચાસ્થિતા રેજુર્દ્રુમવન્ત ઇવાચલાઃ॥ 8-41-36 (56908)
તેષાં પદાતિનાગાનાં પાદરક્ષાઃ સહસ્રશઃ।
પટ્ટસાસિધરાઃ શૂરા બભૂવુરનિવર્તિનઃ॥ 8-41-37 (56909)
સાદિભિઃ સ્યન્દનૈર્નાગૈરધિકં સમલઙ્કૃતૈઃ।
સ વ્યૂહરાજો વિબભૌ દેવાસુરચમૂપમઃ॥ 8-41-38 (56910)
બાર્હસ્પત્યઃ સુવિહિતો નાયકેન વિપશ્ચિતા।
નૃત્યતીવ મહાવ્યૂહઃ પરેષાં ભયમાદધત્॥ 8-41-39 (56911)
તસ્ય પક્ષપ્રપક્ષેભ્યો નિષ્પતન્તિ યુયુત્સવઃ।
હસ્ત્યશ્વરથમાતઙ્ગાઃ પ્રાવૃષીવ બલાહકાઃ॥ 8-41-40 (56912)
તતઃ સેનામુખે કર્ણં દૃષ્ટ્વા રાજા યુધિષ્ઠિરઃ।
ધનઞ્જયમમિત્રઘ્નમેકવીરમુવાચ હ॥ 8-41-41 (56913)
પશ્યાર્જુન મહાવ્યૂહં કર્ણેન વિહિતં રણે।
યુક્તં પક્ષૈઃ પ્રપક્ષૈશ્ચ પરાનીકં પ્રકાશતે॥ 8-41-42 (56914)
તત્સમીપગતં હ્યેતત્પ્રત્યમિત્રં મહદ્બૂલમ્।
યથા નાભિભવત્યસ્માંસ્તથા નીતિર્વિધીયતામ્॥ 8-41-43 (56915)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-41-44x (4949)
એવમુક્તોઽર્જુનો રાજ્ઞા પ્રાઞ્જલિર્નૃપમબ્રવીત્॥ 8-41-44 (56916)
યથા યથા ભવાનાહ તત્તથા ન તદન્યથા।
યત્તસ્ય વિહિતં કાર્યં તત્કરિષ્યામિ સુવ્રત।
પ્રધાનમથ ચૈવાસ્ય વિનાશં ચ કરોમ્યહમ્॥ 8-41-45 (56917)
તસ્માત્ત્વં જહિ રાધેયં ભીમસેનઃ સુયોધનમ્।
વૃષસેનં ચ નકુલઃ સહદેવોઽપિ સૌબલમ્॥ 8-41-46 (56918)
દુઃશાનં શતાનીકો હાર્દિક્યં શિનિપુઙ્ગવઃ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નો દ્રોણસુતં સ્વયં યોત્સ્યામ્યહં કૃપમ્॥ 8-41-47 (56919)
દ્રૌપદેયા ધાર્તરાષ્ટ્રાઞ્શિષ્ટાન્સહ શિખણ્ડિના।
તે તે ચ તાંસ્તાનહિતાનસ્માકં ઘ્ન્તુ મામકાઃ॥ 8-41-48 (56920)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-41-49x (4950)
ઇત્યુક્તો ધર્મરાજેન તથેત્યુક્ત્વા ધનઞ્જયઃ।
વ્યાદિદેશ સ્વસૈન્યાનિ સ્વયં ચાગાચ્ચમૂમુખમ્॥ 8-41-49 (56921)
ધનઞ્જયો મહારાજ દક્ષિણં પક્ષમાસ્થિતઃ।
ભીમસેનો મહાબાહુર્વામં પક્ષમુપાશ્રિતઃ॥ 8-41-50 (56922)
સાત્યકિર્દ્રૌપદેયાશ્ચ સ્વયં રાજા ચ પાણ્ડવઃ।
વ્યૂહસ્ય પ્રમુખે તસ્થુઃ સ્વેનાનીકેન સંવૃતાઃ॥ 8-41-51 (56923)
સ્વબલેનારિસૈન્યં તત્પ્રત્યવસ્થાપ્ય પાણ્ડવઃ।
પ્રત્યવ્યૂહત્પુરસ્કૃત્ય ધૃષ્ટદ્યુમ્નશિખણ્ડિનૌ॥ 8-41-52 (56924)
તત્સાદિનાગકલિલં પદાતિરથસઙ્કુલમ્।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નમુખં ઘોરમશોભત મહદ્બલમ્॥ ॥ 8-41-53 (56925)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ એકચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 41 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.42. અધ્યાયઃ 042
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-42-0 (56926)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-42-0x (4951)
તથા વ્યૂઢેષ્વનીકેષુ સંસક્તેષુ ચ સઞ્જય।
સંશપ્તકાઃ કથં પાર્થં કથં કર્ણં ચ પાણ્ડવાઃ॥ 8-42-1 (56927)
એતદ્વિસ્તરશો યુદ્ધં પ્રબ્રૂહિ કુશલો હ્યસિ।
ન હિ તૃપ્યામિ વીરાણાં શૃણ્વાનો યુધિ વિક્રમમ્॥ 8-42-2 (56928)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-42-3x (4952)
તત્સંસ્થિમથો દૃષ્ટ્વા પ્રત્યમિત્રં મહદ્બલમ્।
પ્રત્યવ્યૂહત્તતઃ કર્ણો હિતાર્થં તનયસ્ય તે॥ 8-42-3 (56929)
તત્સાદિનાગકલિલં પદાતિરથસઙ્કુલમ્।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નમુખં ઘોરમશોભત મહદ્બલમ્॥ 8-42-4 (56930)
પારાવતસવર્ણાશ્વશ્ચન્દ્રસૂર્યસમદ્યુતિઃ।
સ પાર્ષતો બભૌ ધન્વી કાલો વિગ્રહવાનિવ॥ 8-42-5 (56931)
પાર્ષતં ત્વભિતસ્તસ્થુર્દ્રૌપદેયા યુયુત્સવઃ।
સાનુગા દીપ્તવપુષશ્ચન્દ્રં તારાગણા ઇવ॥ 8-42-6 (56932)
અથ વ્યૂઢેષ્વનીકેષુ પ્રેક્ષ્ય સંશપ્તકાન્રણે।
ક્રુદ્ધોઽર્જુનોઽભિદુદ્રાવ વ્યાક્ષિપન્ગાણ્ડિવં ધનુઃ॥ 8-42-7 (56933)
અથ સંશપ્તકાઃ પાર્થમભ્યધાવન્વધૈષિણઃ।
વિજયે ધૃતસઙ્કલ્પા મૃત્યું કૃત્વાનિવર્તનમ્॥ 8-42-8 (56934)
તદશ્વસઙ્ઘબહુલં પત્તિનાગરથાકુલમ્।
ઉદીર્યમાણં સંરબ્ધં ધનઞ્જયમભિદ્રવત્॥ 8-42-9 (56935)
તદુદ્યતં મહત્સૈન્યં સાગરૌઘસમં જવે।
પાર્થવેલાં સમાસાદ્ય વિષ્ઠિતં સમદૃશ્યત॥ 8-42-10 (56936)
મૃદ્ગન્તં શવર્ષૌઘૈર્દ્રુતમર્જુનમાર્દયત્॥ 8-42-11 (56937)
સ સમ્પ્રહારસ્તુમુલસ્તેષામાસીત્કિરીટિના।
તસ્યૈવ તુ યથા રાજન્નિવાતકવચૈઃ સહ॥ 8-42-12 (56938)
રથાનશ્વાન્ધ્વજાન્નાગાન્પત્તીન્ગજગતાનપિ।
ઇષૂન્ધનૂંષિ ખઙ્ગાંશ્ચ ચક્રાણિ ચ પરશ્વથાન્॥ 8-42-13 (56939)
સાયુધાનુદ્યતાન્બાહૂન્વિવિધાન્યાયુધાનિ ચ।
ચિચ્છેદ દ્વિષતાં પાર્થઃ શિરાંસિ ચ સહસ્રશઃ॥ 8-42-14 (56940)
તસ્મિન્સૈન્યમહાવર્તે પાતાલતલસન્નિભે।
નિમગ્નં તં રથં મત્વા નેદુઃ સંશપ્તકા મુદા॥ 8-42-15 (56941)
સ પુરસ્તાદરીન્હત્વા પુનરુત્તરતોઽવધીત્।
દક્ષિણેન ચ પશ્ચાચ્ચ ક્રુદ્ધો રુદ્રઃ પશૂનિવ॥ 8-42-16 (56942)
અથ પાઞ્ચાલચેદીનાં સૃઢ્જયાનાં ચ મારિષ।
ત્વદીયૈઃ સહ સઙ્ગ્રામ આસીત્પરમદારુણઃ॥ 8-42-17 (56943)
કૃપશ્ચ કૃતવર્મા ચ શકુનિશ્ચાપિ સૌબલઃ।
હૃષ્ટસેનાઃ સુસંરબ્ધા રથાનીકપ્રહારિણઃ॥ 8-42-18 (56944)
કોસલૈઃ કાશ્યમત્સ્યૈશ્ચ કારૂશૈઃ કેકયૈરપિ।
શૂરસેનૈઃ શૂરવરૈર્યુયુધુર્યુદ્ધદુર્મદાઃ॥ 8-42-19 (56945)
તેષામન્તકરં યુદ્ધં દેહપાપ્મવિનાશનમ્।
ક્ષત્રવિટ્શૂદ્રવીરાણાં ધર્મ્યં સ્વર્ગ્યં યશસ્કરમ્॥ 8-42-20 (56946)
દુર્યોધનોઽથ સહિતો ભ્રાતૃભિર્ભરતર્ષભ।
ગુપ્તઃ કુરુપ્રવીરૈશ્ચ મદ્રાણાં ચ મહારથૈઃ॥ 8-42-21 (56947)
પાણ્ડવૈઃ સહ પાઞ્ચાલૈશ્ચેદિભિઃ સાત્યકેન ચ।
યુધ્યમાનં રણે કર્ણં કુરુવીરોઽભ્યપાલયત્॥ 8-42-22 (56948)
કર્ણોઽપિ નિશિતૈર્બાણૈર્વિનિહત્ય મહાચમૂમ્।
પ્રમૃદ્ય ચ રથશ્રેષ્ઠાન્યુધિષ્ઠિરમપીડયત્॥ 8-42-23 (56949)
વિપત્રાયુધદેહાસૂન્કૃત્વા શત્રૂન્સહસ્રશઃ।
યુક્ત્વા સ્વર્ગયશોભ્યાં ચ સ્વેભ્યો મુદમુદાવહત્॥ 8-42-24 (56950)
તદ્વિગાહ્ય મહાનીકં સૂતપુત્રો મહારથઃ।
નદીં પ્રવર્તયામાસ શોણિતૌઘતરઙ્ગિણીમ્॥ 8-42-25 (56951)
શોણિતોદાં ક્ષુણ્ણમત્સ્થાં નાગનક્રદુરત્યયામ્।
માંલમજ્જાકર્દમિનીં ચક્રકૂર્મમહોડુપામ્॥ 8-42-26 (56952)
પાતિતૈર્મેઘસઙ્કાશૈસ્તત્રતત્ર મહાદ્વિપૈઃ।
અશનીભિરિવ ધ્વસ્તા નદી રાજન્વિરાજતે॥ 8-42-27 (56953)
તાં શરોર્મિમહાવર્તાં છત્રહંસસમાકુલામ્।
તનુત્રોષ્ણીષસઙ્ઘાટામસ્થિપાષાણસઙ્કુલામ્॥ 8-42-28 (56954)
અપારામનપારાં ચ શઙ્ખદુન્દુભિઘોષિણીમ્।
રૌદ્રાં નદીં મહારાજ રજસા સર્વતોવૃતામ્॥ 8-42-29 (56955)
અતિતીક્ષ્ણાં નરાકીર્ણાં નદીમન્તકગામિનીમ્।
સમં ચ વિષમં ચૈવ સમાયાન્તીં મહાભયામ્॥ 8-42-30 (56956)
આકુલાશ્ચાત્ર સીદન્તિ નરાઃ શોણિતકર્દમે।
નરૈરભિપરિક્ષિપ્તા યથા રાજન્મહાદ્રુમાઃ॥ 8-42-31 (56957)
તતસ્તે તત્રતત્રૈવ પ્રચરન્તો મહાનદીમ્।
વિચેરુઃ સર્વતો યોધા નૌવારણમહારથૈઃ॥ 8-42-32 (56958)
શોણિતેન સમં રાજન્કૃતમાસીત્સમન્તતઃ।
નદીવેગૈર્યથા ભૂમિસ્તદ્વદાસીદ્વિશાપતે॥ 8-42-33 (56959)
એવં ભારત સઙ્ગ્રામો નરવાજિગજક્ષયઃ।
કુરૂણાં સૃઞ્જયાનાં ચ દેવાસુરસમોઽભવત્॥ ॥ 8-42-34 (56960)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે દ્વિચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 42 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.43. અધ્યાયઃ 043
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-43-0 (56961)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-43-0x (4953)
યુક્તં પ્રવિશ્ય પાર્થાનાં સૈન્યં કુર્વઞ્જનક્ષયમ્।
કર્ણો રાજાનમભ્યેત્ય તન્મમાચક્ષ્વ સ઼ઞ્જય॥ 8-43-1 (56962)
કે ચ પ્રવીરાઃ પાર્થાનાં યુધિ કર્ણમવારયન્।
કાંશ્ચ પ્રમથ્યાધિરથિર્યુધિષ્ઠિરમપીડયત્॥ 8-43-2 (56963)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-43-3x (4954)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નમુખાન્પાર્થાન્દૃષ્ટ્વા કર્ણો વ્યવસ્થિતાન્।
સમભ્યધાવત્ત્વરિતઃ પાઞ્ચાલાઞ્છત્રુકર્શનઃ॥ 8-43-3 (56964)
તં તૂર્ણમભિધાવન્તં પાઞ્ચાલા જિતકાશિનઃ।
પ્રત્યુદ્યયુર્મહાત્માનં હંસાઃ સર ઇવોષ્ણગે॥ 8-43-4 (56965)
તતઃ શઙ્ખસહસ્રાણાં નિઃસ્વનો હૃદયઙ્ગમઃ।
પ્રાદુરાસીદુભયતો ભેરીશબ્દશ્ચ દારુણઃ॥ 8-43-5 (56966)
નાનાબાણનિનાદશ્ચ દ્વિપાશ્વરથનિઃસ્વનઃ।
સિંહનાદશ્ચ વીરાણામભવદ્દારુણસ્તદા॥ 8-43-6 (56967)
સાદ્રિદ્રુમાર્ણવા ભૂમિઃ સવાતામ્બુદમમ્બરમ્।
સાર્કેન્દુગ્રહનક્ષત્રા દ્યૌશ્ચ વ્યક્તં વિઘૂર્ણિતા॥ 8-43-7 (56968)
ઇતિ ભૂતાનિ તં શબ્દં મેનિરે તે ચ વિવ્યથુઃ।
યાનિ ચાપ્યલ્પસત્વાનિ પ્રાયસ્તાનિ મૃતાનિ વૈ॥ 8-43-8 (56969)
અથ કર્ણો ભૃશં ક્રુદ્ધઃ શીઘ્રમસ્ત્રમુદીરયન્।
જઘાન પાણ્ડવીં સેનામાસુરીં મઘવાનિવ॥ 8-43-9 (56970)
સ પાણ્ડવબલં કર્ણઃ પ્રવિશ્ય વિસૃજઞ્છરાન્।
પ્રભદ્રકાણાં પ્રવરાનહનત્સપ્તસપ્તતિમ્॥ 8-43-10 (56971)
તતઃ સુપુઙ્ખૈર્નિશિતૈરથ શ્રષ્ઠો રથેષુભિઃ।
અવધીત્પઞ્ચવિંશત્યા પાઞ્ચાલાન્પઞ્ચવિંશતિમ્॥ 8-43-11 (56972)
સુવર્ણપુઙ્ખૈર્નારાચૈઃ પરકાયવિદારણૈઃ।
ચેદિકાનવધીદ્વીરઃ શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-43-12 (56973)
તં તથા સમરે કર્મ કુર્વાણમતિમાનુષમ્।
પરિવવ્રુર્મહારાજ પાઞ્ચાલાનાં રથવ્રજાઃ॥ 8-43-13 (56974)
તતઃ સન્ધાય વિશિખાન્પઞ્ચ ભારત દુઃસહાન્।
પાઞ્ચાલાનવધીત્પઞ્ચ કર્ણો વૈકર્તનો વૃષઃ॥ 8-43-14 (56975)
ભાનુદેવં ચિત્રસેનં સેનાબિન્દું ચ ભારત।
તપનં શૂરસેનં ચ પાઞ્ચાલાનહનદ્રણે॥ 8-43-15 (56976)
પાઞ્ચાલેષુ ચ શૂરેષુ વધ્યમાનેષુ સાયકૈઃ।
હાહાકારો મહાનાસીત્પાઞ્ચાલાનાં મહાહવે॥ 8-43-16 (56977)
તેષાં સહ્ક્રીડમાનાનાં હાહાકારં પ્રકુર્વતામ્।
પુનરેવ ચ તાન્કર્ણો જઘાનાશુ પતત્ત્રિભિઃ॥ 8-43-17 (56978)
ચક્રરક્ષૌ તુ કર્ણસ્ય પુત્રૌ મારિષ દુર્જયૌ।
સુષેણઃ સત્યસેનશ્ચ ત્યક્ત્વા પ્રાણાનયુધ્યતામ્॥ 8-43-18 (56979)
પૃષ્ઠગોપ્તા તુ કર્ણસ્ય જ્યેષ્ઠઃ પુત્રો મહારથઃ।
વૃષસેનોઽન્વયાત્કર્ણં પૃષ્ઠતઃ પરિપાલયન્॥ 8-43-19 (56980)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ સાત્યકિશ્ચ દ્રૌપદેયા વૃકોદરઃ।
જનમેજયઃ શિખણ્ડી ચ પ્રવીરાશ્ચ પ્રભદ્રકાઃ॥ 8-43-20 (56981)
ચેદિકેકયપાઞ્ચાલા યમૌ માત્સ્યાશ્ચ દંશિતાઃ।
સમભ્યધાવન્રાધેયં જિઘાંસન્તઃ પ્રહારિણમ્॥ 8-43-21 (56982)
ત એનં વિવિધૈઃ શસ્ત્રૈઃ શરધારાભિરેવ ચ।
અભ્યવર્ષન્વિમર્દન્તં પ્રાવૃષીવામ્બુદા ગિરિમ્॥ 8-43-22 (56983)
પિતરં તુ પરીપ્સન્તઃ કર્ણપુત્રાઃ પ્રહારિણઃ।
ત્વદીયાશ્ચાપરે રાજન્વીરા વીરાનવારયન્॥ 8-43-23 (56984)
સુષેણો ભીમસેનસ્ય ચ્છિત્ત્વા ભલ્લેન કાર્મુકમ્।
નારાચૈઃ સપ્તબિર્વિદ્ધ્વા હૃદિ ભીમં નનાદ હ॥ 8-43-24 (56985)
અથાન્યદ્વનુરાદાય સુદૃઢં ભીમવિક્રમઃ।
સજ્યં વૃકોદરઃ કૃત્વા સુષેણસ્યાચ્છિનદ્વનુઃ॥ 8-43-25 (56986)
વિવ્યાધ ચૈનં દશભિઃ ક્રુદ્ધો નૃત્યન્નિવેષુભિઃ।
કર્ણં ચ તૂર્ણં વિવ્યાધ ત્રિસપ્તત્યા શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-43-26 (56987)
સત્યસેનં ચ દશભિઃ સાશ્વસૂતાયુધધ્વજમ્।
પશ્યતાં સુહૃદાં મધ્યે કર્ણપુત્રમપાતયત્॥ 8-43-27 (56988)
ક્ષુરપ્રણુન્નં તત્તસ્ય શિરશ્ચન્દ્રનિભાનનમ્।
શુભદર્શનમેવાસીન્નાલભ્રષ્ટમિવામ્બુજમ્॥ 8-43-28 (56989)
હત્વા કર્ણસુતં ભીમસ્તાવકાન્પુનરાર્દયત્।
કૃપહાર્દિક્યયોશ્છિત્ત્વા ચાપૌ તાવપ્યથાર્દયત્॥ 8-43-29 (56990)
દુઃશાસનં ત્રિભિર્વિદ્ધ્વા શકુનિં ષડ્ભિરાયસૈઃ।
ઉલૂકં ચ પતત્રિં ચ ચકાર વિરથાવુભૌ॥ 8-43-30 (56991)
હે સુષેણ હતોઽસીતિ બ્રુવન્નાદત્ત સાયકમ્।
તમસ્ય કર્ણશ્ચિચ્છેદ ત્રિભિશ્ચૈનમતાડયત્॥ 8-43-31 (56992)
અથાન્યં પરિજગ્રાહ સુપર્વાણં સુતેજનમ્।
સુષેણાયાસૃજદ્ભીમસ્તમપ્યસ્યાચ્છિનદ્વૃષઃ॥ 8-43-32 (56993)
પુનઃ કર્ણસ્ત્રિસપ્તત્યા ભીમસેનમથેષુભિઃ।
પુત્રં પરીપ્સન્વિવ્યાધ ક્રુદ્ધઃ શત્રુજિઘાંસયા॥ 8-43-33 (56994)
સુષેણસ્તુ ધનુર્ગૃહ્ય ભારસાધનમુત્તમમ્।
નકુલંપઞ્ચભિર્બાણૈર્બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયત્॥ 8-43-34 (56995)
નકુલસ્તં તુ વિંશત્યા વિદ્વ્વા ભારસહૈર્દૃઢૈઃ।
નનાદ બલવન્નાદં કર્ણસ્ય ભયમાદધત્॥ 8-43-35 (56996)
તં સુષેણો મહારાજ વિદ્ધ્વા દશભિરાશુગૈઃ।
ચિચ્છેદ ચ ધનુઃ શીઘ્રં ક્ષુરપ્રેણ મહારથઃ॥ 8-43-36 (56997)
અથાન્યદ્વનુરાદાય નકુલઃ ક્રોધમૂર્ચ્છિતઃ।
સુષેણં નવભિર્બાણૈર્વારયામાસ સંયુગે॥ 8-43-37 (56998)
સ તુ બાણૈર્દિશો રાજન્નાચ્છાદ્ય પરવીરહા॥
આજઘ્ને સારથિં ચાસ્ય સુષેણં ચ તતસ્ત્રિભિઃ।
ચિચ્છેદ ચાસ્ય સુદૃઢં ધનુર્ભલ્લૈસ્ત્રિભિસ્ત્રિધા॥ 8-43-38 (56999)
અથાન્યદ્વનુરાદાય સુષેણઃ ક્રોધમૂર્ચ્છિતઃ।
આવિધ્યન્નકુલં ષષ્ટ્યા સહદેવં ચ સપ્તભિઃ॥ 8-43-39 (57000)
તદ્યુદ્ધં સુમહદ્ધોરમાસીદ્દેવાસુરોપમમ્।
નિઘ્નતાં સાયકૈસ્તૂર્ણમન્યોન્યસ્ય વધં પ્રતિ॥ 8-43-40 (57001)
સાત્યકિર્વૃષસેનં તુ વિદ્ધ્વા સપ્તભિરાયસૈઃ।
`પુનર્વિવ્યાધ સપ્તત્યા સારથિં ચ ત્રિભિઃ શિતૈઃ॥ 8-43-41 (57002)
વૃષસેનસ્તુ શૈનેયં શરેણાનતપર્વણા।
આજઘાન મહારાજ શઙ્ખદેશે મહારથમ્॥ 8-43-42 (57003)
શૈનેયો વૃષસેનેન પત્રિણા પરિપીડિતઃ।
કોપં ચક્રે મહારાજ ક્રુદ્ધો વેગં ચ દારુણમ્॥ 8-43-43 (57004)
જગ્રાહેષુવરાન્વીરઃ શીઘ્રં વૈ દશ પઞ્ચ ચ।
સાત્યકિર્વૃષસેનસ્ય સૂતં હત્વા ત્રિભિઃ શરૈઃ'॥ 8-43-44 (57005)
ધનુશ્ચિચ્છેદ ભલ્લેન જઘાનાશ્વાંશ્ચ સપ્તભિઃ।
ધ્વજમેકેષુણોન્મથ્ય ત્રિભિશ્તં હૃદ્યતાડયત્॥ 8-43-45 (57006)
અથાવસન્નઃ સ્વરથે મુહૂર્તાત્પુનરુત્થિતઃ।
સ રણે યુયુધાનેન વિસૂતાશ્વરથધ્વજઃ।
કૃતો જિઘાંસુઃ શૈનેયં ખઙ્ગચર્મધૃગભ્યયાત્॥ 8-43-46 (57007)
તસ્ય ચાપતતઃ શીઘ્રં વૃષસેનસ્ય સાત્યકિઃ।
વારાહકર્ણૈર્દશભિરવિધ્યદસિચર્મણી॥ 8-43-47 (57008)
દુઃશાસનસ્તુ તં દૃષ્ટ્વા વિરથં વ્યાયુધં કૃતમ્।
આરોપ્ય સ્વરથં તૂર્ણમપોવાહ રથાન્તરમ્॥ 8-43-48 (57009)
અથાન્યં રથમાસ્થાય વૃષસેનો મહારથઃ।
દ્રૌપદેયાંસ્ત્રિસપ્તત્યા યુયુધાનં ચ પઞ્ચભિઃ॥ 8-43-49 (57010)
ભીમસેનં ચતુઃષષ્ટ્યા સહદેવં ચ પઞ્ચભિઃ।
નકુલં ત્રિંશતા બાણૈઃ શતાનીકં ચ સપ્તભિઃ॥ 8-43-50 (57011)
શિખણ્ડિનં ચ દશભિર્ધર્મરાજં શતેન ચ।
એતાંશ્ચાન્યાંશ્ચ રાજેન્દ્ર પ્રવીરાઞ્ચયગૃદ્ધિનઃ॥ 8-43-51 (57012)
અભ્યર્દયન્મહેષ્વાસઃ કર્ણપુત્રો વિશામ્પતે।
કર્ણસ્ય યુધિ દુર્ધર્ષસ્તતઃ પૃષ્ઠમપાલયત્॥ 8-43-52 (57013)
યુયુધાનં ચ રાધેયો નવૈર્નવભિરાયસૈઃ।
વિસૂતાશ્વરથં કૃત્વા લલાટે ત્રિભિરાર્પયત્॥ 8-43-53 (57014)
સ ત્વન્યં રથમાસ્થાય વિધિવત્કલ્પિતં પુનઃ।
યુયુધે પાણ્ડુભિઃ સાર્ધં કર્ણસ્ય વ્યધમદ્બલમ્॥ 8-43-54 (57015)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તતઃ કર્ણમવિધ્યદ્દશભિઃ શરૈઃ।
દ્રૌપદેયાસ્ત્રિસપ્તત્યા યુયુધાનસ્તુ સપ્તભિઃ॥ 8-43-55 (57016)
ભીમસેનશ્ચતુઃષષ્ટ્યા સહદેવશ્ચ સપ્તિભિઃ।
નકુલસ્ત્રિંશતા બાણૈઃ શતાનીકસ્તુ સપ્તભિઃ॥ 8-43-56 (57017)
શિખણ્ડી દશભિર્વીરો ધર્મરાજઃ શતેન તુ।
એતે ચાન્યે ચ રાજેન્દ્ર પ્રવીરા જયગૃદ્વિનઃ।
અભ્યર્દયન્મહેષ્વાસં સૂતપુત્રં મહામૃધે॥ 8-43-57 (57018)
તાન્સૂતપુત્રો વિશિખૈર્દશભિર્દશભિઃ શરૈઃ।
રથેનાનુચરન્વીરઃ પ્રત્યવિધ્યદરિન્દમઃ। 8-43-58 (57019)
`સાત્યકિં ભીમસેનં ચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નં શિખણ્ડિનમ્।
દ્રૌપદેયાંશ્ચ સંરબ્ધાન્યતમાનાન્મહારથાન્॥ 8-43-59 (57020)
પશ્યતાં સર્વસૈન્યાનામથૈનાન્સૂતનન્દનઃ।
વિરથાન્રથિનઃ શ્રેષ્ઠાન્નિમેષાર્ધાચ્ચકાર હ॥ 8-43-60 (57021)
અમોઘત્વાચ્ચ બાણાનાં ભૂતસઙ્ઘા વિસિપ્મયુઃ'॥ 8-43-61 (57022)
તત્રાસ્ત્રવીર્યં કર્ણસ્ય લાઘવં ચ મહાત્મનઃ।
અપશ્યામ મહાભાગ તદદ્ભુતમિવાભવત્॥ 8-43-62 (57023)
ન હ્યાદદાનં દદૃશુઃ સન્દધાનં ચ સાયકાન્।
વિમુઞ્ચન્તં ચ સંરમ્ભાદ પશ્યન્નૈવ તં જનાઃ॥ 8-43-63 (57024)
પ્રતીચ્યાં દિશિ તં દૃષ્ટ્વા પ્રાચ્યાં પશ્યામ લાઘવાત્।
ન ચ પશ્યામ રાજેન્દ્ર ક્વ નુ કર્ણો વ્યતિષ્ઠત॥ 8-43-64 (57025)
ઇષૂનેવાસ્ય પશ્યામો વિનિકીર્ણાઽન્સમન્તતઃ।
છાદયાનાન્દિશો રાજઞ્શલભાનામિવ વ્રજાન્॥ 8-43-65 (57026)
તસ્ય તૈરિષુભિસ્ત્રીક્ષ્ણૈઃ સમ્પતદ્ભિઃ સહસ્રશઃ।
મરીચિભિરિવોષ્ણાંશોઃ શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-43-66 (57027)
વ્યાપ્તાઃ સર્વા દિશો રાજન્યોધાશ્ચ દદૃશુસ્તદા।
શરૈઃ સંવૃતમાકાશં તત્રાભ્રૈરિવ ચાભવત્॥ 8-43-67 (57028)
દ્યૌર્વિયદ્ભૂર્દિશશ્ચૈવ પ્રચ્છન્ના નિશિતૈઃ શરૈઃ।
અરુણાભ્રાવૃતાકારં તસ્મિન્દેશે બભૌ વિયત્॥ 8-43-68 (57029)
તતઃ પુનરમેયાત્મા કર્ણો રાજા મહારથઃ।
ન્યહનત્સમરે યોધાન્યોધવૃત્તમનુષ્ઠિતઃ॥ 8-43-69 (57030)
નૃત્યન્નિવ હિ રાધેયશ્ચાપહસ્તો રણાજિરે।
યૈર્વિદ્વઃ પ્રત્યવિદ્વ્યત્તાનેકૈકં ત્રિગુણૈઃ શરૈઃ॥ 8-43-70 (57031)
શતૈશ્ચ દશભિશ્ચૈતાન્પુનર્વિદ્ધ્વા નનાદ ચ।
સાશ્વસૂતધ્વજચ્છત્રાસ્તતસ્તે વિવરં દદુઃ॥ 8-43-71 (57032)
`તે હન્યમાનાઃ કર્ણેન પલાયન્ત દિશો દશ।
નાદયન્તો દિશઃ સર્વાઃ કર્મત્રસ્તા વિચેતસઃ'॥ 8-43-72 (57033)
તાન્પ્રમથ્ય મહેષ્વાસાન્રાધેયઃ શરવૃષ્ટિભિઃ।
રાજાનીકમસમ્બાધં પ્રાવિશચ્છત્રુકર્શનઃ॥ 8-43-73 (57034)
સ રથાંસ્ત્રિશતં હત્વા ચેદીનામનિવર્તિનામ્।
રાધેયો નિશિતૈર્બાણૈસ્તતોઽભ્યાગાદ્યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-43-74 (57035)
`તતસ્તે વિરથાઃ શૂરા રથાનન્યાન્સમાસ્થિતાઃ।
પરિવવ્રુર્મહારાજ ધર્મપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્'॥ 8-43-75 (57036)
તતસ્તે તુ પરે રાજઞ્છિખણ્ડી ચ સસાત્યકિઃ।
રાધેયાત્પરિરક્ષન્તો રાજાનં પર્યવારયન્।
મુઞ્ચન્તો વિવિધાન્બાણાન્સ્વર્ણપુઙ્ખાઞ્શિલાશિતાન્॥ 8-43-76 (57037)
તથૈવ તાવકાઃ સર્વે કર્ણં દુર્વારણં રણે।
યત્તાઃ શૂરા મહેષ્વાસાઃ પર્યરક્ષન્ત સર્વશઃ॥ 8-43-77 (57038)
નાનાવાદિત્રઘોષાશ્ચ પ્રાદુરાસન્વિશામ્પતે।
સિંહનાદશ્ચ સઞ્જજ્ઞે શૂરાણામભિગર્જતામ્॥ 8-43-78 (57039)
તતઃ પુનઃ સમાજગ્મુરભીતાઃ કુરુપાણ્ડવાઃ।
યુધિષ્ઠિરમુખાઃ પાર્થાઃ સૂતપુત્રમુખા વયમ્॥ ॥ 8-43-79 (57040)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ત્રિચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 43 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.44. અધ્યાયઃ 044
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણેન યુધિષ્ઠિરસ્ય પરાજયપૂર્વકમપહાસઃ॥ 1 ॥ સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-44-0 (57041)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-44-0x (4955)
વિદાર્ય કર્ણસ્તાં સેનાં યુધિષ્ઠિરમથાદ્રવત્।
રથહસ્ત્યશ્વપત્તીનાં સહસ્રૈઃ પરિવારિતઃ॥ 8-44-1 (57042)
નાનાયુધસહસ્રાણિ પ્રેરિતાન્યરિભિર્વૃષઃ।
છિત્ત્વા બાણશતૈરુગ્રૈસ્તાનવિધ્યદસમ્ભ્રમાત્॥ 8-44-2 (57043)
નિચકર્ત શિરાંસ્યેષાં બાહૂનૂરૂંશ્ચ સૂતજઃ॥
તે હતા ભૂતલે પેતુર્ભગ્નાશ્ચાન્યે વિદુદ્રુવુઃ॥ 8-44-3 (57044)
દ્રવિડાન્ધ્રનિષાદાસ્તુ પુનઃ સાત્યકિચોદિતાઃ।
પ્રભ્યદ્રવઞ્જિઘાંસન્તઃ પત્તયઃ કર્ણમાહવે॥ 8-44-4 (57045)
તે વિબાહુશિરસ્ત્રાણાઃ પ્રહતાઃ કર્ણસાયકૈઃ।
પેતુઃ પૃથિવ્યાં યુગપચ્છિન્નં સાલવનં યથા॥ 8-44-5 (57046)
એવં યોધશતાન્યાજૌ સહસ્રાણ્યયુતાનિ ચ।
હતાનીયુર્મહીં દેહૈર્યશસાઽપૂરયન્દિશઃ॥ 8-44-6 (57047)
અથ વૈકર્તનં કર્ણં રણે ક્રુદ્ધમિવાન્તકમ્।
રુરુધુઃ પાણ્ડુપાઞ્ચાલા વ્યાધિં મન્ત્રૌષધા ઇવ॥ 8-44-7 (57048)
સ તાન્પ્રમૃદ્યાબ્યપતત્પુનરેવ યુધિષ્ઠિરમ્।
મન્ત્રૌષધિક્રિયાતીતો વ્યાધિરત્યુલ્બણો યથા॥ 8-44-8 (57049)
સ રાજગૃદ્ધિભી રુદ્ધઃ પાણ્ડુપાઞ્ચાલકેકયૈઃ।
નાશકત્તાનતિક્રાન્તું મૃત્યુર્બ્રાહ્મવિદો યથા॥ 8-44-9 (57050)
તતો યુધિષ્ઠિરઃ કર્ણમદૂરસ્થં નિવારિતમ્।
`તૈર્યોધપ્રમુખૈર્વીરં દૃષ્ટ્વા વિવ્યાધ સાયકૈઃ॥ 8-44-10 (57051)
કર્ણઃ પાર્થશરાવિદ્ધસ્તોત્રાર્દિત ઇવ દ્વિપઃ।
પ્રમથ્ય સહિતાન્વીરાન્યુધિષ્ઠિરમપીડયત્॥ 8-44-11 (57052)
તતો યુધિષ્ઠિરઃ કર્ણમાસાદ્ય જયતાં વરમ્'।
અબ્રવીત્પરવીરઘ્નં ક્રોધસંરક્તલોચનઃ॥ 8-44-12 (57053)
કર્ણકર્ણ વૃથાદૃષ્ટે સૂતપુત્ર વચઃ શૃણુ।
સદા સ્પર્ધસિ સઙ્ગ્રામે ફલ્ગુનેન તરસ્વિના॥ 8-44-13 (57054)
યથાઽસ્માન્બાધસે નિત્યં ધાર્તરાષ્ટ્રમતે સ્થિતઃ।
યદ્બલં યચ્ચ તે વીર્યં પ્રદ્વેષો યસ્તુ પાણ્ડુષુ॥ 8-44-14 (57055)
તત્સર્વં દર્શયસ્વાદ્ય પૌરુષં મહદાસ્થિતઃ।
યુદ્ધશ્રદ્વાં ચ તેઽદ્યાહં વિનેષ્યામિ મહાહવે॥ 8-44-15 (57056)
એવમુક્ત્વા મહારાજ કર્ણં પાણ્ડુસુતસ્તદા।
સુવર્ણપુઙ્ખૈર્દશભિર્વિવ્યાદાયસ્મયૈઃ શરૈઃ॥ 8-44-16 (57057)
તં સૂતપુત્રો દશભિઃ પ્રત્યવિદ્ધ્યદરિન્દમઃ।
વત્સદન્તૈર્મહેષ્વાસઃ પ્રહસન્નિવ ભારત॥ 8-44-17 (57058)
સોઽવજ્ઞાય તુ નિર્વિદ્ધઃ સૂતપુત્રેણ પાણ્ડવઃ।
પ્રજજ્વાલ તતઃ ક્રોધાદ્ધવિષેવ હુતાશનઃ॥ 8-44-18 (57059)
જ્વાલામાલાપરિક્ષિપ્તો રાજ્ઞો દેહો વ્યદૃશ્યત।
યુગાન્તે દગ્ધુકામસ્ય સંવર્તાગ્નેરિવાપરઃ॥ 8-44-19 (57060)
તતો વિસ્ફાર્ય સુમહચ્ચાપં હેમપરિષ્કૃતમ્।
સમાધત્ત શિતં બાણં ગિરીણામપિ દારણમ્॥ 8-44-20 (57061)
તતઃ પૂર્ણાયતોત્કૃષ્ટં યમદણ્ડનિભં શરમ્।
મુમોચ ત્વરિતો રાજા સૂતપુત્રજિઘાંસયા॥ 8-44-21 (57062)
સ તુ વેગવતા મુક્તો બાણો વજ્રાશનિસ્વનઃ।
વિવેશ સહસા કર્ણં સવ્યે પાર્શ્વે મહારથમ્॥ 8-44-22 (57063)
સ તુ તેન પ્રહારેણ પીડિતઃ પ્રમુમોહ વૈ।
સ્રસ્તગાત્રો મહાબાહુર્ધનુરુત્સૃજ્ય કમ્પિતઃ॥ 8-44-23 (57064)
ગતાસુરિવ નિશ્ચેતાઃ શલ્યસ્યાભિમુખોઽપતત્।
રાજાઽપિ ભૂયો નાજઘ્ને કર્ણં પાર્થહિતેપ્સયા॥ 8-44-24 (57065)
તતો હાહાકૃતં સર્વં ધાર્તરાષ્ટ્રબલં મહત્।
વિવર્ણમુખમાર્તં ચ કર્ણં દૃષ્ટ્વા તથાગતમ્॥ 8-44-25 (57066)
સિંહનાદાશ્ચ સઞ્જજ્ઞુઃ ક્ષ્વેલાઃ કિલકિલાસ્તથા।
પાણ્ડવાનાં મહારાજ દૃષ્ટ્વા રાજ્ઞઃ પરાક્રમમ્॥ 8-44-26 (57067)
પ્રતિલભ્ય તુ રાધેયઃ સંજ્ઞાં નાતિચિરાદિવ।
દધ્રે રાજવિનાશાય મનઃ ક્રૂરપરાક્રમઃ॥ 8-44-27 (57068)
સ હેમવિકૃતં ચાપં વિસ્ફાર્ય વિજયં મહત્।
અવાકિરદમેયાત્મા પાણ્ડવં નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-44-28 (57069)
તતઃ ક્ષુરાભ્યાં પાઞ્ચાલ્યૌ ચક્રરક્ષૌ મહાત્મનઃ।
જઘાન ચન્દ્રદેવં ચ દણ્ડધારં ચ સંયુગે॥ 8-44-29 (57070)
તાવુભૌ ધર્મરાજસ્ય પ્રવીરૌ યુધિ ભારત।
રથાભ્યાશે ચકાશેતે ચન્દ્રસ્યેવ પુનર્વસૂ॥ 8-44-30 (57071)
યુધિષ્ઠિરઃ પુનઃ કર્ણમવિદ્વ્યત્ત્રિંશતા શરૈઃ।
સુષેણં સત્યસેનં ચ ત્રિભિસ્ત્રિભિરતાડયત્॥ 8-44-31 (57072)
શલ્યં નવત્યા વિવ્યાધ ત્રિસપ્તત્યા ચ સૂતજમ્।
તાંસ્તસ્ય ગોપ્તૄન્વિવ્યાધ ત્રિભિસ્ત્રિભિરજિહ્મગૈઃ॥ 8-44-32 (57073)
તતઃ પ્રહસ્યાધિરથિઃ ષષ્ઠ્યા રાજઞ્શિતૈઃ શરૈઃ।
વિદ્ધ્વા યુધિષ્ઠિરં સઙ્ખ્યે નનાદાતિરથસ્તદા॥ 8-44-33 (57074)
તતઃ પ્રવીરાઃ પાણ્ડૂનામભ્યધાવન્નમર્ષિતાઃ।
યુધિષ્ઠિરં પરીપ્સન્તઃ કર્ણમભ્યર્દયઞ્છરૈઃ॥ 8-44-34 (57075)
સાત્યકિશ્ચેકિતાનશ્ચ યુયુત્સુઃ પાણ્ડ્ય એવ ચ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ શિખણ્ડી ચ દ્રૌપદેયાઃ પ્રભદ્રકાઃ॥ 8-44-35 (57076)
યમૌ ચ ભીમસેનશ્ચ શિશુપાલસ્ય ચાત્મજઃ।
કારૂશા માત્સ્યશેષાશ્ચ કેકયાઃ કાશિકોસલાઃ॥ 8-44-36 (57077)
એતે ચ ત્વરિતા વીરા વસુષેણમતાડયન્।
જનમેજયશ્ચ પાઞ્ચાલ્યઃ કર્ણં વિવ્યાધ સાયકૈઃ॥ 8-44-37 (57078)
વારાહકર્ણનારાચૈર્નાલીકૈર્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
વત્સદન્તૈર્વિપાઠૈશ્ચ ક્ષુરપ્રૈશ્ચટકામુખૈઃ॥ 8-44-38 (57079)
નાનાપ્રહરણૈશ્ચોગ્રૈ રથહસ્ત્યશ્વસાદિભિઃ।
સર્વતોઽભ્યદ્રવત્કર્ણં પરિવાર્ય જિઘાંસયા॥ 8-44-39 (57080)
સ પાણ્ડવાનાં પ્રવરૈઃ સર્વતઃ સમભિદ્રુતઃ।
છાદ્યમાનઃ શિતતૈર્ઘોરૈઃ સ્વસ્વનામાઙ્કિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-44-40 (57081)
ન ચચાલ રણે કર્ણો મહેન્દ્રો દાનવૈરિવ।
`નિજઘાન મહેષ્વાસાન્પાઞ્ચાલાનેકવિંશતિમ્॥ 8-44-41 (57082)
તતઃ પુનરમેયાત્મા ચેદીનાં પ્રવરાન્દશ।
ન્યહનદ્ભરતશ્રેષ્ઠ કર્ણો વૈકર્તનસ્તદા॥ 8-44-42 (57083)
તસ્ય બાણસહસ્રાણિ સમ્પ્રપન્નાનિ મારિષ।
દૃશ્યન્તે દિક્ષુ સર્વાસુ શલભાનામિવ વ્રજાઃ॥ 8-44-43 (57084)
કર્ણનામાઙ્કિતા બાણાઃ સ્વર્ણપુઙ્ખાઃ સુતેજનાઃ।
નરાશ્વકાયાન્નિર્ભિદ્ય પેતુરુર્વ્યાં સમન્તતઃ॥ 8-44-44 (57085)
કર્ણેનૈકેન સમરે ચેદીનાં પ્રવરાસ્તદા।
સૃજ્જયાનાં ચ સર્વેષાં શતશો નિહતા રણે॥ 8-44-45 (57086)
કર્ણસ્ય શરસઞ્છન્નં બભૂવ તુમુલં તમઃ।
નાજ્ઞાયત તતઃ કિઞ્ચિત્પરેષામાત્મનોઽપિ વા॥ 8-44-46 (57087)
તસ્મિંસ્તમસિ ભૂતે ચ ક્ષત્રિયાણાં ભયઙ્કરે।
વિચચાર મહબિહુર્નિર્દહન્ક્ષત્રિયાન્બહૂન્'॥ 8-44-47 (57088)
તતઃ શરમહાજ્વાલો વીર્યોષ્મા કર્ણપાવકઃ।
નિર્દહન્પાણ્ડવવનં ચારુ પર્યચરદ્રણે॥ 8-44-48 (57089)
`તતસ્તેષાં મહારાજ પાણ્ડવાનાં મહારથાઃ।
સૃઞ્જયાનાં ચ સર્વેષાં શતશોઽથ સહસ્રશઃ।
અસ્ત્રૈઃ કર્ણં મહેષ્વાસં સમન્તાત્પર્યવારયન્॥ 8-44-49 (57090)
સ સંવાર્ય મહાસ્ત્રાણિ મહેષ્વાસો મહાત્મનામ્।
પ્રહસ્ય પુરુષેન્દ્રસ્ય કર્ણશ્ચિચ્છેદ કાર્મુકમ્'॥ 8-44-50 (57091)
તતઃ સન્ધાય નવતિં નિમેષાન્નતપર્વણામ્।
બિભેદ કવચં રાજ્ઞો રણે કર્ણઃ શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-44-51 (57092)
તદ્વર્મ હેમવિકૃતં રત્નચિત્રં બભૌ પતત્।
સવિદ્યુદભ્રં સવિતુઃ શ્લિષ્ટં વાતહતં યથા॥ 8-44-52 (57093)
તદઙ્ગાત્પુરુષેન્દ્રસ્ય ભ્રષ્ટં વર્મ વ્યરોચત।
રત્નૈરલંવૃતં ચિત્રેર્વ્યભ્નં નિશિ યથા નભઃ॥ 8-44-53 (57094)
ભિન્નવર્મા શરૈઃ પાર્થો રુધિરેણ સમુક્ષિતઃ।
બભાસે પુરુષશ્રેષ્ઠ ઉદ્યન્નિવ દિવાકરઃ॥ 8-44-54 (57095)
સ શરાચિતસર્વાઙ્ગશ્છિન્નવર્માઽથ સંયુગે।
ક્ષાત્રં ધર્મં સમાસ્થાય સિંહનાદમકુર્વત॥ 8-44-55 (57096)
નર્દિત્વા ચ ચિરં કાલં પાણ્ડવો રભસો રણે।
શક્તિં ચિક્ષેપ વેગેન પ્રદીપ્તામશનીમિવ॥ 8-44-56 (57097)
તાં જ્વલન્તીમિવાકાશે શક્તિં શપ્તભિરાશુગૈઃ।
ભલ્લૈશ્ચિચ્છેદ રાધેયઃ સા ત્વશીર્યત વૈ રણે॥ 8-44-57 (57098)
હૃદિ બાહ્વોર્લલાટે ચ ક્ષિપ્રકારી યુધિષ્ઠિરઃ।
ચતુર્ભિસ્તોમરૈઃ કર્ણં તાડયિત્વાઽનદન્મુદા॥ 8-44-58 (57099)
ઉદ્ભિન્નરુધિરઃ કર્ણઃ ક્રુદ્વઃ સર્પ ઇવ શ્વસન્।
જઘાન સૂતં પાર્થસ્ય પાર્ષ્ઠિં ચ નવભિઃ શરૈઃ॥ 8-44-59 (57100)
ધ્વજં ચિચ્છેદ નૃપતેસ્ત્રિભિર્વિવ્યાધ ચૈવ તમ્।
ઇષુધી ચાસ્ય ચિચ્છેદ રથં ચ તિલશોઽચ્છિનત્॥ 8-44-60 (57101)
એતસ્મિન્નન્તરે શૂરાઃ પાણ્ડવાનાં મહારથાઃ।
વવૃષુઃ શરવર્ષાણિ રાધેયં પ્રતિ ભારત॥ 8-44-61 (57102)
સાત્યકિઃ પઞ્ચવિંશત્યા શિખણ્ડી નવભિઃ શરૈઃ।
અવર્ષતાં મહારાજ રાધેયં શત્રુકર્શનમ્॥ 8-44-62 (57103)
શૈનેયં તુ તતુઃ ક્રુદ્ધઃ કર્ણઃ પઞ્ચભિરાયસૈઃ।
વિવ્યાધ સમરે રાજંસ્ત્રિભિશ્ચાન્યૈઃ શિલીમુખૈઃ॥ 8-44-63 (57104)
દક્ષિણં તુ ભુજં તસ્ય ત્રિભિઃ કર્ણોઽભ્યવિધ્યત।
સવ્યં ષોડશભિર્બાણૈર્યન્તારં ચાસ્ય સપ્તભિઃ॥ 8-44-64 (57105)
અથાસ્ય ચતુરો વાહાંશ્ચતુર્ભિર્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
સૂતપુત્રોઽનયત્ક્ષિપ્રં યમસ્ય સદનં પ્રતિ॥ 8-44-65 (57106)
અથાપરેણ ભલ્લેન ધનુશ્છિત્ત્વા મહારથઃ।
સારથેઃ સશિરસ્ત્રાણં શિરઃ કાયાદપાહરત્॥ 8-44-66 (57107)
હતાશ્વસૂતે તુ રથે સ્થિતઃ સ શિનિપુઙ્ગવઃ।
શક્તિં ચિક્ષેપ કર્ણાય વૈદૂર્યમણિભૂષિતામ્॥ 8-44-67 (57108)
તામાપતન્તીં સહસા દ્વિધા ચિચ્છેદ ભારત।
કર્ણો વૈ ધન્વિનાં શ્રેષ્ઠસ્તાંશ્ચ સર્વાનવારયત્॥ 8-44-68 (57109)
તતસ્તાન્નિશિતૈર્બાણૈઃ પાણ્ડવાનાં મહારથાન્।
ન્યવારયદમેયાત્મા શિક્ષયા ચ બલેન ચ॥ 8-44-69 (57110)
અર્દયિત્વા શરૈસ્તાંસ્તુ સિંહઃ ક્ષુદ્રમૃગાનિવ।
પીડયન્ધર્મરાજાનં શરૈઃ સન્નતપર્વમિઃ।
અભ્યદ્રવત રાધેયો ધર્મપુત્રં શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-44-70 (57111)
તતઃ પાર્ષો હ્યપાસાસીદ્વતાશ્વો હતસારથિઃ।
અશક્નુવન્મુખે સ્થાતું તતઃ કર્ણસ્ય દુર્મનાઃ॥ 8-44-71 (57112)
તમભિદ્રુત્ય રાધેયઃ પાણ્ડુપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્।
અબ્રવીત્પ્રહસન્રાજન્કુત્સયન્નિવ પાણ્ડવમ્॥ 8-44-72 (57113)
કથં નામ કુલે જાતઃ ક્ષત્રધર્મે વ્યવસ્થિતઃ।
પ્રજહ્યાત્સમરે શત્રૂન્પ્રાણાન્રક્ષ મહાહવે॥ 8-44-73 (57114)
ન ભવાન્ક્ષત્રધર્મેષુ કુશલોઽસીતિ મે મતિઃ।
બ્રાહ્મે બલે ભવાન્યુક્તઃ સ્વાધ્યાયે યજ્ઞકર્મણિ॥ 8-44-74 (57115)
મા સ્મ યુધ્યસ્વ કૌન્તેય મા સ્મ વીરાન્સમાસદઃ।
મા ચૈવં વિપ્રિયં બ્રૂહિ મા ચ ત્વં ભજ સંયુગમ્॥ 8-44-75 (57116)
વક્તવ્યા મારિષાઽન્યે તુ ન વક્તવ્યાસ્તુ માદૃશાઃ।
માદૃશાન્હિ બ્રુવન્યુદ્ધે એતદન્યચ્ચ લપ્સ્યસે॥ 8-44-76 (57117)
સ્વગૃહં ગચ્છ કૌન્તેય યત્ર વા કેશવાર્જુનૌ।
ન હિ ત્વાં સમરે રાજન્હન્યાત્કર્ણઃ કથઞ્ચન॥ 8-44-77 (57118)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-44-78x (4956)
વરપ્રદાનં કુન્ત્યાસ્તુ કર્ણઃ સ્મૃત્વા મહારથઃ।
વધપ્રાપ્તં તુ કૌન્તેયં નાવધીત્પુરુષોત્તમઃ॥ 8-44-78 (57119)
એવમુક્ત્વા તતઃ પાર્થં વિસૃજ્ય ચ મહાબલઃ।
ન્યહનત્પાણ્ડવીં સેનાં વજ્રહસ્ત ઇવાસુરીમ્॥ 8-44-79 (57120)
તતોઽપાયાદ્દ્રુતં રાજન્વ્રીડન્નિવ નરેશ્વરઃ॥ 8-44-80 (57121)
અથાપયાતં રાજાનં મત્વાઽન્વીયુસ્તમચ્યુતમ્।
ચેદિપાણ્ડવપાઞ્ચાલાઃ સાત્યકિશ્ચ મહારથઃ।
દ્રૌપદેયાસ્તથા શૂરા માદ્રીપુત્રૌ ચ પાણ્ડવૌ॥ 8-44-81 (57122)
તતો યુધિષ્ઠિરાનીકં દૃષ્ટ્વા કર્ણઃ પરાઙ્મુખમ્।
કુરુભિઃ સહિતો વીરઃ પ્રહૃષ્ટઃ પૃષ્ઠતોઽન્વગાત્॥ 8-44-82 (57123)
ભેરીશઙ્ખમૃદઙ્ગાનાં કાર્મુકાણાં ચ નિઃસ્વનઃ।
બભૂવ ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં સિંહનાદરવસ્તથા॥ 8-44-83 (57124)
યુધિષ્ઠિરસ્તુ કૌરવ્ય રથમારુહ્ય સત્વરમ્।
શ્રુતકીર્તેર્મહારાજ દૃષ્ટ્વા તત્કર્ણવિક્રમમ્॥ 8-44-84 (57125)
કાલ્યમાનં બલં દૃષ્ટ્વા સૂતપુત્રેણ મારિષ।
સ્વાન્યોધાનબ્રવીત્ક્રુદ્વો નિઘ્નતૈતાન્કિમાસત॥ 8-44-85 (57126)
તતો રાજ્ઞાઽભ્યનુજ્ઞાતાઃ પાણ્ડવાનાં મહારથાઃ।
ભીમસેનમુખાઃ સર્વે પુત્રાંસ્તે પ્રત્યુપાદ્રવન્॥ 8-44-86 (57127)
અભવત્તુમુલઃ શબ્દો યોધાનાં તત્ર ભારત।
રથહસ્ત્યશ્વપત્તીનાં દ્રવતાં નિનદો મહાન્।
ઉદ્યતપ્રતિવિષ્ટાનાં શસ્ત્રાણાં ચ તતસ્તતઃ॥ 8-44-87 (57128)
આગચ્છત પ્રહરત ક્ષિપ્રં વિપરિધાવત।
ઇતિ બ્રુવાણા હ્યન્યોન્યં જઘ્નુર્યોધા મહારણે॥ 8-44-88 (57129)
અભ્રચ્છાયેવ તત્રાસીચ્છરવૃષ્ટિભિરમ્બરે।
સમાવૃતૈર્નરવરૈર્નિઘ્નદ્ભિરિતરેતરમ્॥ 8-44-89 (57130)
વિપતાકધ્વજચ્છત્રા વ્યશ્વસૂતરથાયુધાઃ।
વ્યઙ્ગાઙ્ગાવયવાઃ પેતુઃ ક્ષિતૌ ક્ષીણાઃ ક્ષિતીશ્વરાઃ।
શિખરાણીવ શેલાનાં વજ્રભિન્નાનિ માનિષ॥ 8-44-90 (57131)
સારોહા નિહતાઃ પેતુર્દ્વિપા ભિન્ના મહીતલે।
છિન્નભિન્નવિપર્યસ્તવર્માલઙ્કારવિગ્રહાઃ॥ 8-44-91 (57132)
સારોહાસ્તુરગાઃ પેતુર્હતવીરાઃ સહસ્રશઃ।
વિપ્રવિદ્વાયુધાઙ્ગાશ્ચ દ્વિરદા રથિભિર્હતાઃ।
પ્રતિવીરૈશ્ચ સમ્મર્દે પત્તિસઙ્ઘાઃ સહસ્રશઃ॥ 8-44-92 (57133)
વિશાલાયતતામ્રાક્ષૈઃ પદ્મેન્દુસદૃશાનનૈઃ।
શિરોભિર્યુદ્ધશૌણ્ડાનાં સર્વતઃ સંવૃતા મહી॥ 8-44-93 (57134)
યથા ભુવિ તથા વ્યોમ્નિ નિઃસ્વનં શુશ્રુવુર્જનાઃ।
વિમાનેઽપ્સરસાં સઙ્ઘૈર્ગીતવાદિત્રનિઃસ્વનૈઃ॥ 8-44-94 (57135)
હતાનભિમુખાન્વીરાન્વીરૈઃ શતસહસ્રશઃ।
આરોપ્યારોપ્ય ગચ્છન્તિ વિમાનેષ્વપ્સરોગણાઃ॥ 8-44-95 (57136)
તદ્દૃષ્ટ્વા મહદાશ્ચર્યં પ્રત્યક્ષં સ્વર્ગલિપ્સયા।
પ્રહૃષ્ટમનસઃ શૂરાઃ ક્ષિપ્રં જઘ્નુઃ પરસ્પરમ્॥ 8-44-96 (57137)
રથિનો રથિભિઃ સાર્ધં ચિત્રં યુયુધુરાહવે।
પત્તયઃ પત્તિભિર્નાગાઃ સહ નાગૈર્હયૈર્હયોઃ॥ 8-44-97 (57138)
એવં પ્રવૃત્તે સઙ્ગ્રામે ગજવાજિનરક્ષયે।
સૈન્યેન રજસા વૃત્તતે સ્વે સ્વાઞ્જઘ્નુઃ પરે પરાન્॥ 8-44-98 (57139)
કચાકચં યુદ્ધમાસીદ્દન્તાદન્તિ નખાનખિ।
મુષ્ટિયુદ્ધં નિયુદ્ધં ચ દેહપાપ્મવિનાશનમ્॥ 8-44-99 (57140)
તથા વર્તતતિ સઙ્ગ્રમે ગજવાજિનરક્ષયે।
નરાશ્વનાગદેહેભ્યઃ પ્રસૃતા લોહિતાપગા॥ 8-44-100 (57141)
ગજાશ્વનરદેહાન્સા વ્યુવાહ પતિતાન્બહૂન્।
નરાશ્વગજસમ્બાધે નરાશ્વગજસાદિનામ્॥ 8-44-10 (57142)
લોહિતોદા મહાઘોરા માંસશોણિતકર્દમા।
નરાશ્વગજદેહાન્વૈ વહન્તી ભીરુભીષણા॥ 8-44-10 (57143)
તસ્યા નદ્યાઃ પરં પારં વ્રજન્તિ વિજયૈષિણઃ।
નાગેન ચ પ્લવન્તો વૈ નિમજ્જ્યોન્મજ્જ્ય ચાપરે॥ 8-44-10 (57144)
તે તુ લોહિતદિગ્ધાઙ્ગા રક્તવર્માયુધામ્બરાઃ।
સસ્નુસ્તતસ્યાં પપુશ્ચાસ્રં મમ્લુશ્ચ ભરતર્ષભ॥ 8-44-10 (57145)
રથાનશ્વાન્નારાન્નાગાનાયુધાભરણાનિ ચ।
વર્માણિ ચાપ્યપશ્યામ પતિતાનિ સહસ્રશઃ।
ખં દ્યાં ભૂમિં દિશશ્ચૈવ પ્રાયઃ પશ્યામ લોહિતાઃ॥ 8-44-10 (57146)
લોહિતસ્ય તુ ગન્ધેન સ્પર્દેન ચ રસેન ચ।
રૂપેણ ચાતિરક્તતેન શબ્દેન ચ વિસર્પતા।
વિષાદઃ સુમહાનાસીત્પ્રાયઃ સૈન્યસ્ય ભારત॥ 8-44-10 (57147)
તત્તુ વિપ્રહતં સૈન્યં ભીમસેનમુખૈસ્તવ।
ભૂયઃ સમાદ્રવન્વીરાઃ સાતત્યકિપ્રમુખાસ્તદા॥ 8-44-10 (57148)
તેષામાપતતતાં વેગમવિષહ્યં નિરીક્ષ્ય ચ।
પુત્રાણાં તે મહાસૈન્યમાસીદ્રાજન્પરાઙ્મુખમ્॥ 8-44-10 (57149)
તત્પ્રકીર્ણરથાશ્વેભં નરવાજિસમાકુલમ્।
વિધ્વસ્તવર્મકવચં પ્રવિદ્વાયુધકાર્મુકમ્॥ 8-44-10 (57150)
વ્યદ્રવત્તાવકં સૈન્યં લોડ્યમાનં સમન્તતઃ।
સિંહાર્દિતમિવારણ્યે યથા ગજકુલં તથા॥ ॥ 8-44-10 (57151)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ચતુશ્ચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 44 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.45. અધ્યાયઃ 045
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણં પરાજિત્ય જિઘાંસોર્ભીમસ્ય શલ્યેન હેતુકયહપૂર્વકં નિષેધનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-45-0 (57152)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-45-0x (4957)
તાનભિદ્રવતો દૃષ્ટ્વા પાણ્ડવાંસ્તાવકં બલમ્। 8-45-1 (57153)
અન્તમદ્ય ગમિષ્યામિ તસ્ય દુઃખસ્ય પાર્ષત॥ 8-45-10 (57162)
હન્તાસ્મ્યદ્ય રણે કર્ણં સ વા માં નિહનિષ્યતિ।
સઙ્ગ્રામેઽદ્ય સુઘોરેઽસ્મિન્સત્યમેતદ્બ્રવીમિ વઃ॥ 8-45-11 (57163)
રાજાનમદ્ય ભવતાં ન્યાસભૂતં દદાનિ વૈ।
તસ્ય સંરક્ષણે સર્વે યતધ્વં વિગતજ્વરાઃ॥ 8-45-12 (57164)
એવમુક્ત્વા મહાબાહુઃ પ્રાયાદાધિરથિં પ્રતિ।
સિંહનાદેન મહતા સર્વાઃ સન્નાદયન્દિશઃ॥ 8-45-13 (57165)
દૃષ્ટ્વા ત્વરિતમાયાન્તં ભીમં યુદ્ધાભિનન્દિનમ્।
સૂતપુત્રમથોવાચ મદ્રાણામીશ્વરો વિભુઃ॥ 8-45-14 (57166)
શલ્ય ઉવાચ। 8-45-15x (4958)
પશ્ય કર્ણ મહાબાહું સઙ્ક્રુદ્ધં પાણ્ડુનન્દનમ્।
દીર્ઘકાલાર્જિતં ક્રોધં મોક્તુકામં ત્વયિ ધ્રુવમ્॥ 8-45-15 (57167)
ઈદૃશં નાસ્ય રૂપં મે દૃષ્ટપૂર્વં કદાચન।
અભિમન્યૌ હતે કર્ણ રાક્ષસે ચ ઘટોત્કચે॥ 8-45-16 (57168)
ત્રૈલોક્યસ્ય સમસ્તસ્ય શક્તઃ ક્રુદ્ધો નિવારણે।
બિભર્તિ સદૃશં રૂપં યુગાન્તાગ્નિસમપ્રભમ્॥ 8-45-17 (57169)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-45-18x (4959)
ઇતિ બ્રુવતિ રાધેયં મદ્રાણામીશ્વરે નૃપ।
અભ્યવર્તત વૈ કર્ણં ક્રોધદીપ્તતો વૃકોદરઃ॥ 8-45-18 (57170)
અથાગતં તુ સમ્પ્રેક્ષ્ય ભીમં યુદ્ધાભિનન્દિનમ્।
અબ્રવીદ્વચનં શલ્યં રાધેયઃ પ્રહસન્નિવ॥ 8-45-19 (57171)
યદુક્તં વચનં મેઽદ્ય ત્વયા મદ્રજનેશ્વર।
ભીમસેનં પ્રતિ વિભો તત્સત્યં નાત્ર સંશયઃ॥ 8-45-20 (57172)
એષ શૂરશ્ચ વીરશ્ચ ક્રોધનશ્ચ વૃકોદરઃ।
નિરપેક્ષઃ શરીરે ચ પ્રાણતશ્ચ બલાધિકઃ॥ 8-45-21 (57173)
અજ્ઞાતવાસં વસતા વિરાટનગરે તદા।
દ્રૌપદ્યાઃ પ્રિયકામેન કેવલં બાહુસંશ્રયાત્।
ગૂઢભાવં સમાશ્રિત્ય કીચકઃ સગણો હતઃ॥ 8-45-22 (57174)
સોઽદ્ય સઙ્ગ્રામશિરસિ સન્નદ્વઃ ક્રોધમૂર્ચ્છિતઃ।
કિં કરોદ્યતદણ્ડેન મૃત્યુનાપિ વ્રજેદ્રણમ્॥ 8-45-23 (57175)
ચિરકાલાભિલષિતો મમાયં તુ મનોરથઃ।
અર્જુનં સમરે હન્યાં માં વા હન્યાદ્વનઞ્જયઃ॥ 8-45-24 (57176)
સ મે કદાચિદદ્યૈવ ભવેદ્ભીમસમાગમાત્॥ 8-45-25 (57177)
નિહતે ભીમસેને વા યદિ વા વિરથીકૃતે।
અભિયાસ્યતિ માં પાર્થસ્તન્મે સાધુ ભવિષ્યતિ।
અત્ર યન્મન્યસે પ્રાપ્તં તચ્છીઘ્રં સમ્પ્રધારય॥ 8-45-26 (57178)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-45-27x (4960)
એતચ્છ્રુત્વા તુ વચનં રાધેયસ્યામિતૌજસઃ।
ઉવાચ વચનં શલ્યઃ સૂતપુત્રં તથાગતમ્॥ 8-45-27 (57179)
અભિયાહિ મહાબાહો ભીમસેનં મહાબલમ્।
નિરપેક્ષશ્ચ યુધ્યસ્વ શક્તિં સ્વાં સમ્પ્રદર્શયન્॥ 8-45-28 (57180)
યસ્તે કામોઽભિલષિતશ્ચિરાત્પ્રભૃતિ હૃદ્ગતતઃ।
સ વૈ સમ્પત્સ્યતે કર્ણ સત્યમેતદ્બ્રવીમિ તે॥ 8-45-29 (57181)
એવમુક્તે તતઃ કર્ણઃ શલ્યં પુનરભાષત।
હન્તાઽહમેનં સંરબ્ધં માં વા હન્તા વૃકોદરઃ॥ 8-45-30 (57182)
એવમુક્ત્વા મહારાજ રાધેયો રથિનાં વરઃ।
યુદ્ધે મનઃ સમાધાય યાહિ યાહીત્યચોદયત્॥ 8-45-31 (57183)
તતઃ પ્રાયાદ્રથેનાશુ શલ્યસ્તત્ર વિશામ્પતે।
યત્ર ભીમો મહેષ્વાસો વ્યદ્રાવયત વાહિનીમ્॥ 8-45-32 (57184)
તતસ્તૂર્યનિનાદશ્ચ ભેરીણાં ચ મહાસ્વનઃ।
ઉદતિષ્ઠચ્ચ રાજેન્દ્ર કર્ણભીમસમાગમે॥ 8-45-33 (57185)
ભીમસેનોઽથથ સઙ્ક્રુદ્ધસ્તસ્ય સૈન્યં દુરાસદમ્।
નારાચૈર્વિમલૈસ્તીક્ષ્ણૈર્દિશઃ પ્રાદ્રાવયદ્બલી॥ 8-45-34 (57186)
સ સન્નિપાતસ્તતુમુલો ઘોરરૂપો વિશામ્પતે।
આસીદ્રૌદ્રો મહારાજ કર્ણપાણ્ડવયોર્મૃધે॥ 8-45-35 (57187)
તતો મુહૂર્તાદ્રાજેન્દ્ર નાતિકૃચ્છ્રાદ્ધસન્નિવ।
ભીમસેનો મહાબાહુઃ કર્ણં પ્રેપ્સુરભિદ્રવત્॥ 8-45-36 (57188)
સમાપતન્તં સમ્પ્રેક્ષ્ય કર્ણો વૈકર્તનો વૃષા।
આજઘાન સુસઙ્ક્રુદ્ધો નારાચેન સ્તનાન્તરે।
પુનશ્ચૈનમમેયાત્મા શરવર્ષૈરવાકિરત્॥ 8-45-37 (57189)
સ વિદ્વઃ સૂતપુત્રેણ ચ્છાદયામાસ પત્રિભિઃ।
વિવ્યાધ નિશિતૈઃ કર્ણં નવભિર્નતપર્વભિઃ॥ 8-45-38 (57190)
તસ્ય કર્ણો ધનુર્મધ્યે દ્વિધા ચિચ્છેદ પત્રિભિઃ॥ 8-45-39 (57191)
અથૈનં છિન્નધન્વાનં પ્રતત્યવિધ્યત્સ્તનાન્તરે।
નારાચેન સુતીક્ષ્ણેન સર્વાવરણભેદિના॥ 8-45-40 (57192)
સોઽન્યત્કાર્મુકમાદાય સૂતતપુત્રં વૃકોદરઃ।
રાજન્મર્મસુ મર્મજ્ઞો વિવ્યાધ નિશિતૈઃ શરૈઃ।
નનાદ બલવન્નાદં કમ્પયન્નિવ રોદસી॥ 8-45-41 (57193)
તતં કર્ણઃ પઞ્ચવિંશત્યા નારાચાનાં સમાર્પયત્।
મદોત્કટં વને દૃપ્તતમુલ્કાભિરિવ કુઞ્જરમ્॥ 8-45-42 (57194)
તતઃ સાયકભિન્નાઙ્ગઃ પાણ્ડવઃ ક્રોધમૂર્ચ્છિતઃ।
સંરમ્ભામર્ષતામ્રાક્ષઃ સૂતપુત્રવધેપ્સયા॥ 8-45-43 (57195)
સ કાર્મુકે મહાવેગં ભારસાધનમુત્તમમ્।
ગિરીણામપિ ભેત્તારં સાયકં સમયોજયત્॥ 8-45-44 (57196)
વિકૃષ્ય બલવચ્ચાપમાકર્ણાદતિમારુતિઃ।
તં મુમોચ મહેષ્વાસઃ ક્રુદ્ધઃ કર્ણજિઘાંસયા॥ 8-45-45 (57197)
સ વિસૃષ્ટો બલવતા બાણો વજ્રાશનિસ્વનઃ।
અદારયદ્રણે કર્ણં વજ્રવેગો યથાઽચલમ્॥ 8-45-46 (57198)
સ ભીમસેનાભિહતઃ સૂતપુત્રઃ કુરૂદ્વહ।
નિષસાદ રથોપસ્થે વિસંજ્ઞઃ પૃતનાપતિઃ।
`રુધિરેણાવસિક્તાઙ્ગો ગતાસુવદરિન્દમઃ॥ 8-45-47 (57199)
એતસ્મિન્નન્તરે દૃષ્ટ્વા મદ્રરાજો વૃકોદરમ્।
જિઘાંસું છેત્તુમાયાન્તં સાધયન્નિદમબ્રવીત્॥ 8-45-48 (57200)
ભીમસેન મહાબાહો યતત્તત્વાં વક્ષ્યામિ તચ્છૃણુ।
વચનં હેતુસમ્પન્નં શ્રુત્વા ચૈતત્તથા કુરુ॥ 8-45-49 (57201)
અર્જુનેન પ્રતિજ્ઞાતો વધઃ કર્ણસ્ય શુષ્મિણઃ।
તાં તથા કુરુ ભદ્રં તે પ્રતિજ્ઞાં સવ્યસાચિનઃ॥ 8-45-50 (57202)
ભીમસેન ઉવાચ। 8-45-51x (4961)
દૃઢવ્રતત્વં પાર્થસ્ય જાનામિ નૃપસત્તમ।
રાજ્ઞસ્તુ ધર્ષણં પાપઃ કૃતવાન્મમ સન્નિધૌ॥ 8-45-51 (57203)
તતઃ કોપાભિભૂતેન શેષં ન ગણિતં મયા।
પતિતે ચાપિ રાધેયે ન મે મન્યુઃ શમં ગતઃ)।
જિહ્વોદ્વરણમેવાસ્ય પ્રાપ્તકાલં મતં મમ॥ 8-45-52 (57204)
અનેન સુનૃશંસેન સમવેતેષુ રાજસુ।
અસ્માકં શૃણ્વતાં શલ્ય યાનિ વાક્યાનિ માતુલ।
અસહેયાનિ નીચાનિ બહૂનિ શ્રાવિતાનિ ભો॥ 8-45-53 (57205)
નૂનં ચૈતત્પ્રતિજ્ઞાતં દૂરસ્થસ્યાપિ પાર્થિવ।
છેદનં ચાસ્ય જિહ્વાયાસ્તદૈવાકાઙ્ક્ષિતં મયા।
રાજ્ઞસ્તુ પ્રિયકામેન કાલોઽયં પરિપાલિતઃ॥ 8-45-54 (57206)
ભવતા તુ યદુક્તોઽસ્મિ વાક્યં હેત્વર્થસંહિતમ્।
તદ્ગૃહીતં મહારાત કટુકસ્થમિવૌષધમ્॥ 8-45-55 (57207)
હીનપ્રતિજ્ઞો બીભત્સુર્ન હિ જીવેત કર્હિચિત્।
અસ્મિન્વિનષ્ટે નષ્ટાઃ સ્મઃ સર્વ એવ સકેશવાઃ॥ 8-45-56 (57208)
અદ્ય ચૈવ નૃશંસાત્મા પાપઃ પાપકૃતાં વરઃ।
ગમિષ્યતતિ પરીભાવં દૃષ્ટમાત્રઃ કિરીટિના॥ 8-45-57 (57209)
યુધિષ્ઠિરસ્ય કોપેન પૂર્વં દગ્ધો નૃશંસકૃત્।
ત્વયા સંરક્ષિતતસ્તત્વદ્ય મત્સમીપાદુપાગતઃ॥ 8-45-58 (57210)
સઞ્જય ઉવાચ।' 8-45-59x (4962)
એવં મદ્રાધિપઃ શ્રુત્વા વિસંજ્ઞં સૂતનન્દનમ્।
અપોવાહ રથેનાજૌ કર્ણમાહવશોભિનમ્॥ 8-45-59 (57211)
પરાજિતે તતઃ કર્ણે ધાર્તરાષ્ટ્રી મહાચમૂઃ।
વ્યપાયાત્સર્વતો ભગ્ના હાહાભૂતા સમન્તતઃ॥ ॥ 8-45-60 (57212)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તતદશદિવસયુદ્ધે પઞ્ચચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 45 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.46. અધ્યાયઃ 046
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ભીમકર્ણયોર્યુદ્ધમ્॥ 1 ॥ ભીમેન દુર્યોધનાનુજાનાં કતિપયાનાં હનનમ્॥ 2 ॥ સઙ્કુલયુદ્ધં ચ॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-46-0 (57213)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-46-0x (4963)
સુદુષ્કરમિદં કર્મ કૃતં ભીમેન સઞ્જય।
યેન કર્ણો મહાબાહૂ રથોપસ્થે નિપાતિતઃ॥ 8-46-1 (57214)
કર્ણો હ્યેકો રણે હન્તા પાણ્ડવાન્સૃઞ્જયૈઃ સહ।
ઇતિ દુર્યોધનઃ સૂત પ્રાબ્રવીન્માં મુહુર્મુહુઃ॥ 8-46-2 (57215)
પરાજિતં તુ રાધેયં દૃષ્ટ્વા ભીમેન સંયુગે।
તતઃ પરં કિમકરોત્પુત્રો દુર્યોધનો મમ॥ 8-46-3 (57216)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-46-4x (4964)
વિમુખં પ્રેક્ષ્ય રાધેયં સૂતપુત્રં મહાહવે।
પુત્રસ્તવ મહારાજ સોદર્યાનિદમબ્રવીત્॥ 8-46-4 (57217)
શીઘ્રં ગચ્છત ભદ્રં વો રાધેયં પરિરક્ષત।
ભીમસેનભયેઽગાધે મ઼જ્જન્તં વ્યસનાર્ણવે॥ 8-46-5 (57218)
તે તુ રાજ્ઞા સમાદિષ્ટા ભીમસેનં જિઘાંસવઃ।
અભ્યવર્તન્ત સઙ્ક્રુદ્ધાઃ પતઙ્ગાઃ પાવકં યથા॥ 8-46-6 (57219)
શ્રુતાયુર્દુર્ધરઃ ક્રાથો વિવિત્સુર્વિકટઃ સમઃ।
નિષઙ્ગી કવચી પાશી તથા નન્દોપનન્દકૌ॥ 8-46-7 (57220)
દુષ્પ્રધર્ષઃ સુબાહુશ્ચ વાતવેગસુવર્ચસૌ।
ધનુર્ગ્રાહો દુર્મદશ્ચ જલસન્ધઃ શલઃ સહઃ॥ 8-46-8 (57221)
એતે રથૈઃ પરિવૃતા વીર્યવન્તો મહાબલાઃ।
ભીમસેનં સમાસાદ્ય સમન્તાત્પર્યવારયન્॥ 8-46-9 (57222)
તે વ્યમુઞ્ચઞ્છરવ્રાતાન્નાનાલિઙ્ગાન્સમન્તતઃ।
સ તૈરભ્યર્દ્યમાનસ્તુ ભીમસેનો મહાબલઃ॥ 8-46-10 (57223)
તેષામાપતતાં ક્ષિપ્રં સુતાનાં તે જનાધિપ।
રથૈઃ પઞ્ચશતૈઃ સાર્ધં પઞ્ચાશદહનદ્રથાન્॥ 8-46-11 (57224)
વિવિત્સોસ્તુ તતઃ ક્રુદ્ધો ભલ્લેનાપાહરચ્છિરઃ।
ભીમસેનો મહારાજ તત્પપાત હતં ભુવિ॥ 8-46-12 (57225)
સકુણ્ડલશિરસ્ત્રાણં પૂર્ણચન્દ્રોપમં તથા।
`અશોભત મહારાજ પૂર્ણચન્દ્ર ઇવામ્બરે'॥ 8-46-13 (57226)
તં દૃષ્ટ્વા નિહતં શૂરં ભ્રાતરઃ સર્વતસ્તદા।
અભ્યદ્રવન્ત સમરે ભીમં ભીમપરાક્રમમ્॥ 8-46-14 (57227)
તતોઽપરાભ્યાં ભલ્લાભ્યાં પુત્રયોસ્તે મહાહવે।
જહાર સમરે પ્રાણાન્ભીમો ભીમપરાક્રમઃ॥ 8-46-15 (57228)
તૌ ધરામન્વપદ્યેતાં વાતરુગ્ણાવિવ દ્રુમૌ।
વિકટશ્ચ સહશ્ચોમૌ દેવપુત્રોપમૌ નૃપ॥ 8-46-16 (57229)
તતસ્તુ ત્વરિતો ભીમઃ ક્રાથં નિન્યે યમક્ષયમ્।
નારાચેન સુતીક્ષ્ણેન સ હતો ન્યપતદ્ભુવિ॥ 8-46-17 (57230)
હાહાકારસ્તતસ્તીવ્રઃ સમ્બભૂવ જનેશ્વર।
વધ્યમાનેષુ વીરેષુ તવ પુત્રેષુ ધન્વિષુ॥ 8-46-18 (57231)
તેષાં સુલુલિતે સૈન્યે પુનર્ભીમો મહાબલઃ।
નન્દોપનન્દૌ સમરે પ્રૈષયદ્યમસાદનમ્॥ 8-46-19 (57232)
તતસ્તે પ્રાદ્રવન્ભીતાઃ પુત્રાસ્તે વિહ્વલીકૃતાઃ।
ભીમસેનં રણે દૃષ્ટ્વા કાલાન્તકયમોપમમ્॥ 8-46-20 (57233)
પુત્રાંસ્તે નિહતાન્દૃષ્ટ્વા સૂતપુત્રઃ સુદુર્મનાઃ।
હંસવર્ણાન્હયાન્ભૂયઃ પ્રૈષયદ્યત્ર પાણ્ડવઃ॥ 8-46-21 (57234)
તે પ્રેષિતા મહારાજ મદ્રરાજેન વાજિનઃ।
ભીમસેનરથં પ્રાપ્ય સમસજ્જન્ત વેગિતાઃ॥ 8-46-22 (57235)
સ સન્નિપાતસ્તુમુલો ઘોરરૂપો વિશામ્પતે।
આસીદ્રૌદ્રો મહારાજ કર્ણપાણ્ડવયોર્મૃધે॥ 8-46-23 (57236)
દૃષ્ટ્વા મમ મહારાજ તૌ સમેતૌ મહારથૌ।
આસીદ્બુદ્વિઃ કથં યુદ્વમેતદદ્ય ભવિષ્યતિ॥ 8-46-24 (57237)
તતો ભીમો રણશ્લાઘી છાદયામાસ પત્રિભિઃ।
કર્ણં રણે મહારાજ પુત્રાણાં તવ પશ્યતામ્॥ 8-46-25 (57238)
તતઃ કર્ણો ભૃશં ક્રુદ્ધો ભીમં નવભિરાયસૈઃ।
વિવ્યાધ પરમાસ્ત્રજ્ઞો ભલ્લૈઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-46-26 (57239)
તાન્નિહત્ય મહાબાહુર્ભીમો ભીમપરાક્રમઃ।
આકર્ણપૂર્ણૈર્વિશિખૈઃ કર્ણં વિવ્યાધ સપ્તભિઃ॥ 8-46-27 (57240)
તતઃ કર્ણો મહારાજ આશીવિષ ઇવ શ્વસન્।
શરવર્ષેણ મહતા છાદયામાસ પાણ્ડવમ્॥ 8-46-28 (57241)
ભીમોઽપિ તતં શરવ્રાતૈશ્છાદયિત્વા મહારથમ્।
પશ્યતાં કૌરવેયાણાં વિનનર્દ મહાબલઃ॥ 8-46-29 (57242)
તતઃ કર્ણો ભૃશં ક્રુદ્ધો દૃઢમાદાય કાર્મુકમ્।
ભીમં વિવ્યાધ દશભિઃ કઙ્કપત્રૈઃ શિલાશિતૈઃ।
કાર્મુકં ચાસ્ય ચિચ્છેદ ભલ્લેન નિશિતેન ચ॥ 8-46-30 (57243)
તતો ભીમો મહાબાહુર્હેમપટ્ટવિભૂષિતમ્।
પરિઘં ઘોરમાદાય મૃતત્યુદણ્ડમિવાપરમ્।
કર્ણસ્ય નિધનાકાઙ્ક્ષી ચિક્ષેપાતિબલો નદન્॥ 8-46-31 (57244)
તમાપતન્તં પરિઘં વજ્રાશનિસમસ્વનમ્।
ચિચ્છેદ બહુધા કર્ણઃ શરૈરાશીવિષોપમૈઃ॥ 8-46-32 (57245)
તતઃ કાર્મુકમાદાય ભીમો દૃઢતરં તદા।
છાદયામાસ વિશિખૈઃ કર્ણં પરબલાર્દનમ્॥ 8-46-33 (57246)
તતો યુદ્ધમભૂદ્ધોરં કર્ણપાણ્ડવયોર્મૃધે।
બલીન્દ્રયોરિવ મુહુઃ પરસ્પરવધૈષિણોઃ॥ 8-46-34 (57247)
તતઃ કર્ણો મહારાજ ભીમસેનં ત્રિભિઃ શરૈઃ।
આકર્ણપૂર્ણૈર્વિવ્યાધ દૃઢમાનમ્ય કાર્મુકમ્॥ 8-46-35 (57248)
સોઽતિવિદ્ધો મહેષ્વાસઃ કર્ણેન બલિનાં વરઃ।
ઘોરમાદત્ત વિશિખં કર્ણકાયાવદારણમ્॥ 8-46-36 (57249)
તસ્ય ભિત્ત્વા તનુત્રાણં ભિત્ત્વા કાયં ચ સાયકઃ।
પ્રાવિશદ્વરણીં રાજન્વલ્મીકમિવ પન્નગઃ॥ 8-46-37 (57250)
સ તેનાતિપ્રહારેણ વ્યથિતો વિહ્વલન્નિવ॥
સઞ્ચચાલ રથે કર્ણઃ ક્ષિતિકમ્પે યથાઽચલઃ॥ 8-46-38 (57251)
તતઃ કર્ણો મહારાજ રોષામર્ષસમન્વિતઃ।
ભીમં તં પઞ્ચવિંશત્યા નારાચાનાં સમાર્પયત્॥ 8-46-39 (57252)
ચિચ્છેદ કાર્મુકં તૂર્ણં પાણ્ડવસ્યાશુ પત્રિણા॥ 8-46-40 (57253)
તતતો મુહૂર્તાદ્રાજેન્દ્ર નાતિકૃચ્છ્રાદ્વસન્નિવ।
વિરથં ભીમકર્માણં ભીમં કર્ણશ્ચકાર હ॥ 8-46-41 (57254)
વિરથો ભરતશ્રેષ્ઠ પ્રહસન્નનિલોપમઃ।
ગદાં ગૃહ્ય મહાબાહુરપતત્સ્યન્દનોત્તમાત્॥ 8-46-42 (57255)
ગદયા ચ મહારાજ કર્ણસ્ય રથકૂબરમ્।
પોથયામાસ સઙ્ક્રુદ્ધઃ સમરે શત્રુતાપનઃ॥ 8-46-43 (57256)
સ ક્રોધવશમાપન્નઃ પાણ્ડુપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
વિદ્રાવ્ય ગદયા વીરસ્તવ પુત્રાન્મહાહવે॥ 8-46-44 (57257)
નાગાન્સપ્તશતાન્રાજન્નીષાદન્તાન્પ્રહારિણઃ।
વ્યધમત્સહસા ભીમઃ ક્રુદ્ધરૂપઃ પરન્તપઃ॥ 8-46-45 (57258)
દન્તવેષ્ટેષુ નેત્રેષુ કુમ્ભેષુ ચ કટેષુ ચ।
મર્મસ્વપિ ચ મર્મજ્ઞસ્તાન્નાગાનવધીદ્બલી॥ 8-46-46 (57259)
`અર્દિતા ભીમસેનેન વિનદન્તો ભૃશાતુરાઃ'।
તતસ્તે પ્રાદ્રવન્ભીતાઃ પ્રહતાશ્ચ પુનઃપુનઃ।
મહામાત્રાસ્તમાવવ્રુર્મેઘા ઇવ દિવાકરમ્॥ 8-46-47 (57260)
તાન્સ સપ્તશતાન્નાગાન્સારોહાયુધકેતનાન્।
ભૂમિષ્ઠો ગદયા જઘ્ને વજ્રેણેન્દ્ર ઇવાચલાન્॥ 8-46-48 (57261)
તતઃ સુબલપુત્રસ્ય નાગાનતિબલાન્પુનઃ।
પોથયામાસ કૌન્તેયો દ્વિપઞ્ચાશદરિન્દમઃ॥ 8-46-49 (57262)
તથા રથશતતં સાગ્રં પત્તીંશ્ચ શતશોઽપરાન્।
ન્યહનત્પાણ્ડવો યુદ્ધે તાપયંસ્તવ વાહિનીમ્॥ 8-46-50 (57263)
પ્રતાપ્યમાનં સૂર્યેણ ભીમેન ચ મહાત્મના।
તવ સૈન્યં સઞ્ચુકોચ ચર્માગ્નાવાહિતં યથા॥ 8-46-51 (57264)
તે ભીમભયસન્ત્રસ્તાસ્તાવકા ભરતર્ષભ।
વિહાય સમરે કર્ણં દુદ્રુવુર્વૈ દિશો દશ॥ 8-46-52 (57265)
રથાઃ પઞ્ચશતાશ્ચાન્યે હાદિનઃ શરવર્ષિણઃ।
ભીમમભ્યદ્રવન્ઘ્નન્તઃ શરપૂગૈઃ સમન્તતઃ॥ 8-46-53 (57266)
તાન્સ પઞ્ચશતાન્વીરાન્સપતાકધ્વજાયુધાન્।
પોથયામાસ ગદયા ભીમો વિષ્ણુરિવાસુરાન્॥ 8-46-54 (57267)
તતઃ શકુનિનિર્દિષ્ટાઃ સાદિનઃ શૂરસમ્મતાઃ।
ત્રિસાહસ્રાણ્યભિયયુઃ શરશક્ત્યૃષ્ટિપાણયઃ॥ 8-46-55 (57268)
તાન્પ્રત્યુદ્ગમ્ય યવનાન્સાશ્વારોહાંસ્તદાઽરિહા।
વિવિધાન્વિચરન્માર્ગાન્ગદયા સમપોથયત્॥ 8-46-56 (57269)
તેષામાસીન્મહાઞ્છબ્દસ્તાડિતાનાં ચ સર્વશઃ।
અગ્નિભિર્દહ્યમાનાનાં નલાનામિવ ભારત॥ 8-46-57 (57270)
એવં સુબલપુત્રસ્ય ત્રિસાહસ્રાન્હયોત્તમાન્।
હત્વાઽન્યં રથમાસ્થાય ક્રુદ્ધો રાધેયમભ્યયાત્॥ 8-46-58 (57271)
કર્ણોઽપિ સમરે રાજન્ધર્મપુત્રમરિન્દમમ્।
સ શરૈશ્છાદયામાસ સારથિં ચાપ્યપાતયત્॥ 8-46-59 (57272)
તતઃ સ પ્રદ્રુતં સૈન્યં દૃષ્ટ્વા કર્ણો મહારથઃ।
અન્વધાવત્કિરન્બાણૈઃ કઙ્કપત્રૈરજિહ્મગૈઃ॥ 8-46-60 (57273)
રાજાનમભિધાવન્તં શરૈરાવૃત્ય રોદસી।
ક્રુદ્ધઃ પ્રચ્છાદયામાસ શરજાલેન મારુતિઃ॥ 8-46-61 (57274)
સન્નિવૃત્તસ્તતસ્તૂર્ણં રાધેયઃ શત્રુકર્શનઃ।
ભીમં પ્રચ્છાદયામાસ સમન્તાન્નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-46-62 (57275)
ભીમસેનરથપ્રેપ્સું કર્ણં ભારત સાત્યકિઃ।
અભ્યર્દયદમેયાત્મા પાર્ષ્ણિગ્રહણકારણાત્॥ 8-46-63 (57276)
ભીમસેનરથપ્રેપ્સું કર્ણો ભારત સાત્યકિમ્।
અભ્યવર્તત શૈનેયમર્દયઞ્છરવૃષ્ટિભિઃ॥ 8-46-64 (57277)
તાવન્યોન્યં સમાસાદ્ય વૃષભૌ સર્વધન્વિનામ્।
વિસૃજન્તૌ શરાન્દીપ્તાન્વિભ્રાજેતાં મનસ્વિનૌ॥ 8-46-65 (57278)
તાભ્યાં વિયતિ રાજેન્દ્ર વિતતતતં ભીમદર્શનમ્।
કૌઞ્ચપૃષ્ઠારુણં રૌદ્રં બાણજાલં વ્યદૃશ્યત॥ 8-46-66 (57279)
નૈવ સૂર્યપ્રભા રાજન્ન દિશઃ પ્રદિશસ્તથા।
પ્રાજ્ઞાસિષ્મ વયં તે વા શરૈર્મુક્તૈઃ સહસ્રશઃ॥ 8-46-67 (57280)
મધ્યાહ્ને તપતો રાજન્ભાસ્કરસ્ય મહાપ્રભાઃ।
હૃતાઃ સર્વાઃ શરૌઘૈસ્તૈઃ કર્ણમાધવયોસ્તદા॥ 8-46-68 (57281)
સૌબલં કૃતવર્માણં દ્રૌણિમાધિરથિં કૃપમ્।
સંસક્તાન્પાણ્ડવૈર્દૃષ્ટ્વા નિવૃત્તાઃ કુરવઃ પુનઃ॥ 8-46-69 (57282)
તેષામાપતતાં શબ્દસ્તીત્ર આસીદ્વિશામ્પતે।
ઉદ્વૃત્તાનાં યથા વૃષ્ટ્યા સાગરાણાં ભયાવહઃ॥ 8-46-70 (57283)
તે સેને ભૃશસંસક્તે દૃષ્ટ્વાઽન્યોન્યં મહાહવે।
હર્ષેણ મહતા યુક્તે પરિગૃહ્ય પરસ્પરમ્॥ 8-46-71 (57284)
તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્ધં મધ્યં પ્રાપ્તે દિવાકરે।
યાદૃશં નૈવમસ્માભિર્દૃષ્ટપૂર્વં ન ચ શ્રુતમ્॥ 8-46-72 (57285)
બલૌઘસ્તુ સમાસાદ્ય બલૌઘં સહસા રણે।
ઉપસર્પત વેગેન વાર્યોઘ ઇવ સાગરમ્॥ 8-46-73 (57286)
આસીન્નિનાદઃ સુમહાન્બાણૌઘાનાં પરસ્પરમ્।
ગર્જતાં સાગરૌઘાણાં યથા સ્યાન્નિઃસ્વનો મહાન્॥ 8-46-74 (57287)
તે તુ સેને સમાસાદ્ય વેગવત્યૌ પરસ્પરમ્।
એકીભાવમનુપ્રાપ્તે નદ્યાવિવ સમાગમે॥ 8-46-75 (57288)
તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્ધં ઘોરરૂપં વિશામ્પતે।
કુરૂણાં પાણ્ડવાનાં ચ લિપ્સતાં સુમહદ્યશઃ॥ 8-46-76 (57289)
શૂરાણાં ગર્જતાં તત્ર હ્યવિચ્છેદકૃતા ગિરઃ।
શ્રુયન્તે વિવિધા રાજન્નામાન્યુદ્દિશ્ય ભારત॥ 8-46-77 (57290)
યસ્ય યદ્ધિ રણે વ્યઙ્ગં પિતૃતો માતૃતોઽપિ વા।
કર્મતઃ શીલતો વાઽપિ સ તચ્છ્રાવયતે યુધિ॥ 8-46-78 (57291)
તાન્દૃષ્ટ્વા સમરે શૂશાંસ્તર્જમાનાન્પરસ્પરમ્।
અભવન્મે મતી રાજન્નૈષામસ્તીતિ જીવિતમ્॥ 8-46-79 (57292)
તેષાં દૃષ્ટ્વા તુ ક્રુદ્ધાનાં વપૂંષ્યમિતતેજસામ્।
અભવન્મે ભયં તીવ્રં કથમેતદ્ભવિષ્યતિ॥ 8-46-80 (57293)
તતસ્તે પાણ્ડવા રાજન્કૌરવાશ્ચ મહારથાઃ।
તતક્ષુઃ સાયકૈસ્તૂર્ણમન્યોન્યં વિજયૈષિણઃ॥ ॥ 8-46-81 (57294)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ષટ્ચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 46 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.47. અધ્યાયઃ 047
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-47-0 (57295)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-47-0x (4965)
ક્ષત્રિયાસ્તે મહારાજ પરસ્પરવધૈષિણઃ।
અન્યોન્યં સમરે જઘ્નુઃ કૃતવૈરા મહૌજસઃ॥ 8-47-1 (57296)
રથૌઘાશ્ચ હયૌઘાશ્ચ નરૌઘાશ્ચ સમન્તતઃ।
ગજૌઘાશ્ચ મહારાજ સંસક્તાશ્ચ પરસ્પરમ્॥ 8-47-2 (57297)
ગદાનાં પરિઘાણાં ચ શક્તીનાં ચ પરસ્પરમ્।
પ્રાસાનાં ભિણ્ડિપાલાનાં મુસુણ્ઠીનાં ચ સર્વશઃ॥ 8-47-3 (57298)
સમ્પાતં ચાનુપશ્યામ સઙ્ગ્રામે ભૃશદારુણે।
શલભા ઇવ સમ્પેતુઃ શરવૃષ્ટ્યઃ સમન્તતઃ॥ 8-47-4 (57299)
નાગાન્નાગાઃ સમાસાદ્ય વ્યધમન્ત પરસ્પરમ્।
હયા હયાંશ્ચ સમરે રથિનો રથિનસ્તથા॥ 8-47-5 (57300)
પત્તયઃ પત્તિસઙ્ઘાંશ્ચ હયસઙ્ઘાંશ્ચ પત્તયઃ।
પત્તયો રથમાતઙ્ગાન્રથા હસ્ત્યશ્વમેવ ચ।
નાગાશ્ચ સમરે ત્ર્યઙ્ગં મમૃદુઃ શીઘ્રગા નૃપ॥ 8-47-6 (57301)
વધ્યતાં તત્ર શૂરાણાં ક્રોશતાં ચ પરસ્પરમ્।
ઘોરમાયોધનં જજ્ઞે પશૂનાં ઘાતને યથા॥ 8-47-7 (57302)
રુધિરેણ સમાસ્તીર્ણા બભૌ ભારત મેદિની।
શક્રગોપગણાકીર્ણા પ્રાવૃષીવ વસુન્ધરા॥ 8-47-8 (57303)
યથા વા વાસસી શુક્લે મહારજનરઞ્જિતે।
બિભ્રતી યુવતી શ્યામા તદ્વદાસીદ્વસુન્ધરા॥ 8-47-9 (57304)
`બદ્વચૂડામણિધરૈઃ શિરોભિશ્ચારુકુણ્ડલૈઃ।
ઉજ્ઝિતૈર્વૃષભાક્ષાણાં ભ્રાજતે સ્મ વસુન્ધરા'॥ 8-47-10 (57305)
શશશોણિતદિગ્ધેવ શાતકુમ્ભમયીવ ચ।
`ભૂર્બભૌ ભરતશ્રેષ્ઠ શાન્તાર્ચિર્ભિરિવાનલૈઃ॥' 8-47-11 (57306)
છિન્નાનાં ચોત્તમાઙ્ગાનાં બાહૂનાં ચોરુભિઃ સહ।
કુણ્ડલાનાં પિનદ્ધાનાં ભૂષણાનાં ચ ભારત॥ 8-47-12 (57307)
નિષ્કાણાં હેમસૂત્રાણાં શરીરાણાં ચ ધન્વિનામ્।
ચર્મણાં સપતાકાનાં સઙ્ઘાસ્તત્રાપતન્ભુવિ। 8-47-13 (57308)
`અગમ્યકલ્પા પૃથિવી સર્વતો ભૃશકર્દમા'॥
ગજા ગજાન્સમાસાદ્ય વિષાણૈરાર્દયન્નૃપ।
વિષાણાગ્રહતાસ્તત્ર ભ્રાજન્તે દ્વિરદોત્તમાઃ।
રુધિરેણાવસિક્તાઙ્ગા ગૈરિકપ્રસ્રવા ઇવ।
`પ્રાવૃટ્કાલે મહારાજ મેઘા ઇવ સવિદ્યુતઃ'॥ 8-47-14 (57309)
સ્યન્દમાના યથા ભાન્તિ પર્વતા ધાતુમણ્ડિતાઃ।
`તથા રેજૂ રણે નાગા રુધિરેણ સમાપ્લુતાઃ'॥ 8-47-15 (57310)
તોમરાન્સાદિભિર્મુક્તાન્પ્રતિમાનસ્થિતાન્બહૂન્।
હસ્તૈરુદ્ધૃત્ય તાન્નાગા બભઞ્જુશ્ચાપરે રણે॥ 8-47-16 (57311)
નારાચૈશ્છિન્નવર્માણો ભ્રાજન્તે સ્મ ગજોત્તમાઃ।
હિમાગમે યથા રાજન્વ્યભ્રા ઇવ મહીધરાઃ॥ 8-47-17 (57312)
શરૈઃ કનકપુઙ્ખૈશ્ચ ચિતા રેર્જુર્ગજોત્તમાઃ।
ઉલ્કાભિઃ સમ્પ્રદીપ્તાગ્રાઃ પર્વતા ઇવ ભારત॥ 8-47-18 (57313)
કેચિદભ્યાહતા નાગૈર્નાગા નગવરોપમાઃ।
ન ચેલુઃ સમરાત્તસ્માચ્છિન્નપક્ષા ઇવાદ્રયઃ॥ 8-47-19 (57314)
અપરે પ્રાદ્રવન્નાગાઃ શરાર્તા વ્રણપીડિતાઃ।
પ્રતિમાનૈશ્ચ કુમ્ભૈશ્ચ પેતુરુર્વ્યાં મહાહવે॥ 8-47-20 (57315)
નિષેદુઃ સિંહવચ્ચાન્યે નદન્તો ભૈરવાન્રવાન્।
વેમુશ્ચ બહવો રાજંશ્ચુક્રુશુશ્ચાપરે ગજાઃ॥ 8-47-21 (57316)
હયાશ્ચ નિહતા બાણૈર્હેમભાણ્ડવિભૂષિતાઃ।
નિષેદુશ્ચૈવ મમ્લુશ્ચ બભ્રમુશ્ચ દિશો દશ॥ 8-47-22 (57317)
અપરે ક્લિશ્યમાનાશ્ચ વ્યવેષ્ટન્ત મહીતલે।
ભાવાન્બહુવિધાંશ્ચક્રુસ્તાડિતાઃ શરતોમરૈઃ॥ 8-47-23 (57318)
નરાસ્તુ નિહતા ભૂમૌ કૂજન્તસ્તત્ર મારિપ।
દૃષ્ટ્વા ચ બાન્ધવાનન્યે પિતૄનન્યે પિતામહાન્॥ 8-47-24 (57319)
ધાવમાનાન્પરાંશ્ચાન્યે દૃષ્ટ્વાન્યે તત્ર ભારત।
ખ્યાતાનિ ગોત્રનામાનિ શશંસુરિતરેતરમ્॥ 8-47-25 (57320)
તેષાં છિન્ના મહારાજ ભુજાઃ કનકભૂષણાઃ।
ઉદ્વેષ્ટન્તે વિવેષ્ટન્તે ભ્રમન્તિ હ્યુત્પતન્તિ ચ॥ 8-47-26 (57321)
નિપતન્તિ તથૈવાન્યે સ્ફુરન્તિ ચ સહસ્રશઃ।
વેગાંશ્ચાન્યે રમે ચક્રુઃ પઞ્ચાસ્યા ઇવ પન્નગાઃ॥ 8-47-27 (57322)
તે ભુજા ભોગિભોગાભાશ્ચન્દનાક્તા વિશામ્પતે।
લોહિતાર્દ્રા ભૃશં રેજુસ્તપનીયધ્વજા ઇવ॥ 8-47-28 (57323)
વર્તમાને તથા ઘોરે સઙ્કુલે સર્વતો દિશમ્।
અવિજ્ઞાતાઃ સ્મ યુધ્યન્તે વિનિઘ્નન્તઃ પરસ્પરમ્॥ 8-47-29 (57324)
ભૌમેન રજસાકીર્ણે શસ્ત્રસમ્પાતસઙ્કુલે।
નૈવ સ્વે ન પરે રાજન્વ્યજ્ઞાયન્ત તમોવૃતાઃ॥ 8-47-30 (57325)
તથા તદભવદ્યુદ્ધં ઘોરરૂપં ભયાનકમ્।
લોહિતોદા મહાનદ્યઃ પ્રસસ્રુસ્તત્ર ચાસકૃત્॥ 8-47-31 (57326)
શીર્ષપાષાણસઞ્છન્નાઃ કેશશૈવલશાદ્વલાઃ।
અસ્થિમીનસમાકીર્ણા ધનુઃશરગદોડુપાઃ॥ 8-47-32 (57327)
માંસશોણિતપઙ્કિન્યો ઘોરરૂપાઃ સુદારુણાઃ।
નદીઃ પ્રવર્તયામાસુઃ સોણિતૌઘવિવર્ધિનીઃ॥ 8-47-33 (57328)
ભીરુવિત્રાસકારિણ્યઃ શૂરાણાં હર્ષવર્ધનાઃ।
તા નદ્યો ઘોરરૂપાસ્તુ નયન્ત્યો યમસાદનમ્॥ 8-47-34 (57329)
અવગાઢાન્મજ્જયન્ત્યઃ ક્ષત્રસ્યાજનયન્ભયમ્।
ક્રવ્યાદાનાં નરવ્યાઘ્ર નર્દતાં તત્રતત્ર હ॥ 8-47-35 (57330)
ઘોરમાયોધનં જજ્ઞે પ્રેતરાજપુરોપમમ્।
ઉત્થિતાન્યગણેયાનિ કબન્ધાનિ સમન્તતઃ॥ 8-47-36 (57331)
નૃત્યન્તિ વૈ ભૂતગણાઃ સુતૃપ્તા માંસશોણિતૈઃ।
પીત્વા ચ શોણિતં તત્ર વસાં ભુક્ત્વા ચ ભારત॥ 8-47-37 (57332)
મેદોમજ્જાવસામત્તાસ્તૃપ્તા માંસસ્ય ચૈવ હ।
ધાવમાનાઃ સ્મ દૃશ્યન્તે કાકગૃઘ્રબકાસ્તથા॥ 8-47-38 (57333)
શૂરાસ્તુ સમરે રાજન્ભયં ત્યક્ત્વા સુદુસ્ત્યજમ્।
યોધવ્રતસમાખ્યાતાશ્ચક્રુઃ કર્માણ્યભીતવત્॥ 8-47-39 (57334)
શરશક્તિસમાકીર્ણે ક્રવ્યાદગણસઙ્કુલે।
વ્યચરન્ત રણે શૂરાઃ ખ્યાપયન્તઃ સ્વપૌરુષમ્॥ 8-47-40 (57335)
અન્યોન્યં શ્રાવયન્તિ સ્મ નામગોત્રાણિ ભારત।
પિતૃનામાનિ ચ રણે ગોત્રનામાનિ વા વિભો॥ 8-47-41 (57336)
શ્રાવયાણાશ્ચ બહવસ્તત્ર યોધા વિશામ્પતે।
અન્યોન્યમવમૃદ્રન્તઃ શક્તિતોમરપટ્ટસૈઃ॥ 8-47-42 (57337)
વર્તમાને તથા યુદ્ધે ઘોરરૂપે સુદારુણે।
વ્યષીદત્કૌરવી સેના ભિન્ના નૌરિવ સાગરે॥ ॥ 8-47-43 (57338)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે સપ્તચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 47 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.48. અધ્યાયઃ 048
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનસ્ય સંશપ્તકૈર્યુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-48-0 (57339)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-48-0x (4966)
વર્તમાને તથા યુદ્ધે ક્ષત્રિયાણાં નિમજ્જને।
ગાણ્ડીવસ્ય મહાઘોષઃ શ્રૂયતે યુધિ મારિષ॥ 8-48-1 (57340)
સંશપ્તકાનામકરોત્કદનં યત્ર પાણ્ડવઃ।
કોસલાનાં તથા રાજન્નારાયણબલસ્ય ચ॥ 8-48-2 (57341)
સંશપ્તકાસ્તુ સમરે શરવૃષ્ટિઃ સમન્તતઃ।
અપાતયન્પાર્થમૂર્ધ્નિ જયગૃદ્ધાઃ પ્રમન્યવઃ॥ 8-48-3 (57342)
તાં શસ્ત્રવૃષ્ટિમાયાન્તીમુરસા ધારયન્પ્રભુઃ।
વ્યગાહત પરાન્પાર્થો વિનિઘ્નન્રથિનાં વરાન્॥ 8-48-4 (57343)
વિક્ષોભ્ય તુ રથાનીકં કઙ્કપત્રૈઃ શિલાશિતૈઃ।
આસસાદ તતઃ પાર્થઃ સુશર્માણં મહારથમ્॥ 8-48-5 (57344)
સ તસ્ય શરવર્ષાણિ વવર્ષ રથિનાં વરઃ।
તથા સંશપ્તકાશ્ચૈવ પાર્થસ્ય સમરે સ્થિતાઃ॥ 8-48-6 (57345)
સુશર્મા તુ તતઃ પાર્થં વિદ્ધ્વા દશભિરાશુગૈઃ।
જનાર્દનં ત્રિભિર્બાણૈરહનદ્દક્ષિણે ભુજે॥ 8-48-7 (57346)
તતોઽપરેણ ભલ્લેન કેતું પાર્થસ્ય મારિષ।
વિવ્યાધ સમરે રાજન્સુશર્મા ક્રોધમૂર્ચ્છિતઃ॥ 8-48-8 (57347)
સ વાનરવરો રાજન્વિશ્વકર્મકૃતો મહાન્।
નનાદ સુમહાનાદં નૃત્યન્નિવ વિભીષયન્॥ 8-48-9 (57348)
કપેસ્તુ નિનદં શ્રુત્વા સન્ત્રસ્તા તવ વાહિની।
ભયં વિપુલમાસાદ્ય નિશ્ચેષ્ટા સમપદ્યત॥ 8-48-10 (57349)
તતઃ સા શુશુભે સેના નિશ્ચેષ્ટાઽવસ્થિતા નૃપ।
નાનાપુષ્પસમાકીર્ણં યથા ચિત્રીકૃતં વનમ્॥ 8-48-11 (57350)
પ્રતિલભ્ય તતઃ સંજ્ઞાં યોધાસ્તે કુરુસત્તમ।
અર્જુનં સિષિચુર્બાણૈઃ પર્વતં જલદા ઇવ॥ 8-48-12 (57351)
સઞ્છાદ્ય સમરે પાર્થં પરિવવ્રુઃ સમન્તતઃ।
તે હયાન્રથચક્રે તુ રથેષાં ચાપિ મારિષ।
ગ્રહીતું પ્રચક્રમુશ્ચૈવ ક્રોધાવિષ્ટાઃ સમન્તતઃ॥ 8-48-13 (57352)
નિગૃહ્ય તુ રથં તસ્ય યોધાસ્તે તુ સહસ્રશઃ।
રથબન્ધં પ્રચક્રુર્હિ પાણ્ડવસ્યામિતૌજસઃ॥ 8-48-14 (57353)
રથમારુરુહુઃ કેચિત્કૃષ્ણપાર્થૌ જિઘૃક્ષવઃ।
સંશપ્તકાનાં યોધાસ્તે સિંહનાદાંશ્ચ નેદિરે॥ 8-48-15 (57354)
અપરે જગૃહુશ્ચૈવ કેશવસ્ય મહાભુજૌ।
પાર્થં ચૈકે મહારાજ રથસ્થં જગૃહુર્મુદા॥ 8-48-16 (57355)
અચ્યુતઃ સ મહાબાહુર્વિધુન્વન્રણમૂર્ધનિ।
પાતયામાસ તાન્સર્વાન્દુષ્ટહસ્તીવ હસ્તિપાન્॥ 8-48-17 (57356)
સ રથસ્તૈર્ગૃહીતસ્તુ પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ।
સ્પન્દિતું નાશકદ્રાજંસ્તદદ્ભુતમિવાભવત્॥ 8-48-18 (57357)
તતઃ પાર્થો મહાબાહુઃ સંવૃતઃ સ્તૈર્મહારથૈઃ।
નિગૃહીતં રથં દૃષ્ટ્વા તાંશ્ચાપ્યાદ્રવતો બહૂન્॥ 8-48-19 (57358)
રથારૂઢાંશ્ચ સુબહૂન્પદાઽઽક્ષિપ્ય ન્યપાતયત્।
અપાતયદસમ્ભ્રાન્તઃ શરૈરાસન્નયોધિભિઃ॥ 8-48-20 (57359)
તાંસ્તાપયિત્વા સમરે પાર્થઃ પરપુરઞ્જયઃ।
સ્મયન્નિવ મહાબાહુઃ કેશવં વાક્યમબ્રવીત્॥ 8-48-21 (57360)
પશ્ય કૃષ્ણ મહાબાહો સંશપ્તકગણાન્બહૂન્।
કુર્વતોઽસુકરં કર્મ મુમૂર્ષૂન્કાલચોદિતાન્॥ 8-48-22 (57361)
રથબન્ધમિમં પ્રાપ્ય પૃથિવ્યાં નાસ્તિ કશ્ચન।
યઃ સહેત પુમાઁલ્લોકે મદન્યઃ ક્ષત્રિયર્ષભઃ॥ 8-48-23 (57362)
પશ્યૈતતાનદ્ય સમરે મત્પ્રયુક્તૈઃ સુતેજનૈઃ।
પાત્યમાનાન્રણે કૃષ્ણ શરૈરાશીવિષોપમૈઃ॥ 8-48-24 (57363)
ઇત્યેવમુક્ત્વા બીભત્સુઃ શઙ્ખપ્રવરમુત્તમમ્।
વ્યનાદયદમેયાત્મા દેવદત્તં મહામૃધે॥ 8-48-25 (57364)
દેવદત્તસ્વનં શ્રુત્વા કેશવોઽપિ મહાયશાઃ।
પાઞ્ચજન્યસ્વનં ચક્રે પૂરયન્નિવ રોદસી॥ 8-48-26 (57365)
તયોઃ શઙ્ખસ્વનં શ્રુત્વા સંશપ્તકવરૂથિની।
સઞ્ચચાલ મહારાજ વિત્રસ્તા ચાદ્રવદ્ભૃશમ્॥ 8-48-27 (57366)
નાગમસ્ત્રં તતઃ પાર્થઃ પ્રાદુશ્ચક્રે હસન્નિવ।
પાદબન્ધં સ તેષાં વૈ ચક્રે તેન મહાસ્ત્રવિત્॥ 8-48-28 (57367)
યાનુદ્દિશ્ય રણે પાર્થઃ પાદબન્ધં ચકાર હ।
તે બદ્ધાઃ પાદબન્ધેન યોધાઃ સંશપ્તકાસ્તદા॥ 8-48-29 (57368)
નિર્વિચેષ્ટાસ્તદાઽભૂવન્પાણ્ડવસ્યાસ્ત્રતેજસા।
નિર્વિચેષ્ટાંસ્તતો યોધાનવધીત્પાણ્ડુનન્દનઃ।
યથેન્દ્રઃ સમરે દૈત્યાંસ્તારકસ્ય વધે પુરા॥ 8-48-30 (57369)
તે વધ્યમાનાઃ સમરે મુમુચુસ્તં રથોત્તમમ્।
આયુધાનિ ચ સર્વાણિ વિસ્રષ્ટુમુપચક્રમુઃ॥ 8-48-31 (57370)
તતઃ સુશર્મા રાજેન્દ્ર ગૃહીતાં વીક્ષ્ય વાહિનીમ્।
સૌપર્ણમસ્ત્રં ત્વરિતઃ પ્રાદુશ્ચક્રે મહારથઃ॥ 8-48-32 (57371)
તતઃ સુપર્ણાઃ સમ્પેતુર્ભક્ષયન્તો ભુજઙ્ગમાન્।
તતો વિદુદ્રુવુર્નાગાસ્તાન્દૃષ્ટ્વા ખેચરાન્નૃપ॥ 8-48-33 (57372)
તદ્વિમુક્તં બલં રેજે પાદબન્ધાદ્વિશામ્પતે।
મેઘબન્ધાદ્યથા મુક્તો ભાસ્કરસ્તાપયન્પ્રજાઃ॥ 8-48-34 (57373)
વિપ્રમુક્તાઃ સ્વકા યોધાઃ ફલ્ગુનસ્ય રથં પ્રતિ।
સસૃજુઃ શરસઙ્ઘાંશ્ચ શસ્ત્રસઙ્ઘાંશ્ચ મારિષ॥ 8-48-35 (57374)
તાં મહાસ્ત્રમયીં વૃષ્ટિં શરૈઃ સઞ્છિદ્ય ભારત।
અવધીત્સતતો યોધાન્વાસવિઃ પરવીરહા॥ 8-48-36 (57375)
સુશર્મા તુ તતો રાજન્બાણેન નતપર્વણા।
અર્જુનં હૃદયે વિદ્ધ્વા વિવ્યાધાન્યૈસ્ત્રિસપ્તભિઃ॥ 8-48-37 (57376)
સ ગાઢવિદ્ધો વ્યથિતો રથોપસ્થ ઉપાવિશતત્।
તત ઉચ્ચુક્રુશુઃ સર્વે હતઃ પાર્થ ઇતિ બ્રુવન્॥ 8-48-38 (57377)
તતઃ શઙ્ખનિનાદાશ્ચ ભેરીશબ્દાશ્ચ પુષ્કલાઃ।
નાનાવાદિત્રનિનદાઃ સિંહનાદાશ્ચ જજ્ઞિરે॥ 8-48-39 (57378)
પ્રતિલભ્ય તતઃ સંજ્ઞાં શ્વેતાશ્વઃ કૃષ્ણસારથિઃ।
સોઽતિવિદ્ધો મહેષ્વાસઃ શરૈરાશીવિપોપમૈઃ।
સુશર્માણં મહારાજ ક્રોધાવિષ્ટો મહારથઃ॥ 8-48-40 (57379)
તતઃ શરશતૈઃ પાર્થઃ સઞ્છાદ્યૈનં ક્ષણાદ્રણે।
દિશસ્તુ વારયામાસ બાણૈસ્તત્ર મહાસ્ત્રવિત્॥ 8-48-41 (57380)
વિમુખીકૃત્ય સમરે સુશર્માણં ધનઞ્જયઃ।
ઐન્દ્રમસ્ત્રમમેયાત્મા પ્રાદુશ્ચક્રે હસન્નિવ॥ 8-48-42 (57381)
તતો બાણસહસ્રાણિ તદુત્સૃષ્ટાનિ મારિષ।
સર્વદિક્ષુ વ્યદૃશ્યન્ત સૂદયન્તિ રથદ્વિપાન્॥ 8-48-43 (57382)
હયાન્પત્તીંશ્ચ સમરે શસ્ત્રૈઃ શતસહસ્રશઃ।
રરાજ સમરે રાજઞ્શક્રો નિઘ્નન્નિવાસુરાન્॥ 8-48-44 (57383)
વધ્યમાને તતઃ સૈન્યે ભયં સુમહદાવિશત્।
સંશપ્તકગણાનાં ચ ગોપાલાનાં ચ ભારત॥ 8-48-45 (57384)
ન હિ તત્ર પુમાન્કશ્ચિદ્યોઽર્જુનં પ્રતિબુધ્યતે।
પશ્યતાં તત્ર વીરાણામહન્યત બલં તવ॥ 8-48-46 (57385)
હન્યમાનં ચ તદભૂન્નિશ્ચેષ્ટં ચ પરાક્રમે॥ 8-48-47 (57386)
અયુતં તત્ર યોધાનાં હત્વા પાણ્ડુસુતો રણે।
વ્યભ્રાજત મહારાજ વિધૂમોઽગ્નિરિવ જ્વલન્॥ 8-48-48 (57387)
ચતુર્દશસહસ્રાણિ યાનિ દૃષ્ટનિ ભારત।
રથાનામયુતં ચૈવ ત્રિસહસ્રાશ્ચ દન્તિનઃ॥ 8-48-49 (57388)
તતઃ સંશપ્તકા ભૂયઃ પરિવવ્રુર્ધનઞ્જયમ્।
મર્તવ્યમિતિ નિશ્ચિત્ય જયં વાપ્યનિવર્તનમ્॥ 8-48-50 (57389)
તત્ર યુદ્ધં મહચ્ચાસીત્તાવકાનાં વિશામ્પતે।
શૂરેણ બલિના સાર્ધં પાણ્ડવેન કિરીટિના।
જિત્વા તાન્ન્યહનત્પાર્થઃ શત્રૂઞ્શક્ર ઇવાસુરાન્॥ ॥ 8-48-51 (57390)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે અષ્ટચત્વારિંશોઽધ્યાયઃ॥ 48 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.49. અધ્યાયઃ 049
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-49-0 (57391)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-49-0x (4967)
કૃતવર્મા કૃપો દ્રૌણિઃ સૂતપુત્રશ્ચ મારિષ।
ઉલૂકઃ સૌબલશ્ચૈવ રાજા ચ સહ સોદરૈઃ॥ 8-49-1 (57392)
સીદમાનાં ચમૂં દૃષ્ટ્વા પાણ્ડુપુત્રભયાર્દિતામ્।
સમુજ્જહ્રુઃ સ્મ વેગેન ભિન્નાં નાવમિવાર્ણવે॥ 8-49-2 (57393)
તતો યુદ્ધમતીવાસીન્મુહૂર્તમિવ ભારત।
ભીરૂણાં ત્રાસજનનં શૂરાણાં હર્ષવર્ધનમ્॥ 8-49-3 (57394)
કૃપેણ શરવર્ષાણિ પ્રતિમુક્તાનિ સંયુગે।
સૃઞ્જયાંશ્છાદયામાસુઃ શલભાનાં વ્રજા ઇવ॥ 8-49-4 (57395)
શિખણ્ડી ચ તતઃ ક્રુદ્ધો ગૌતમં ત્વરિતો યયૌ।
વવર્ષ શરવર્ષાણિ સમન્તાદ્દ્વિજપુઙ્ગવમ્॥ 8-49-5 (57396)
કૃપસ્તુ શરવર્ષં તદ્વિનિહત્ય મહાસ્ત્રવિત્।
શિખણ્ડિનં રણે ક્રુદ્ધો વિવ્યાધ દશભિઃ શરૈઃ॥ 8-49-6 (57397)
તતઃ શિખણ્ડી કુપિતઃ શરૈઃ સપ્તભિરાહવે।
કૃપં વિવ્યાધ કુપિતં કઙ્કપત્રૈરજિહ્મગૈઃ॥ 8-49-7 (57398)
તતઃ કૃપઃ શરૈસ્તીક્ષ્ણૈઃ સોઽતિવિદ્ધો મહારથઃ।
`તતઃ સુનિશિતૈસ્તીક્ષ્ણૈઃ ક્ષુરપ્રૈર્હેમભૂષિતૈઃ'।
વ્યશ્વસૂતરથં ચક્રે શિખણ્ડિનમથો દ્વિજઃ॥ 8-49-8 (57399)
હતાશ્વાત્તુ તતો યાનાદવપ્લુત્ય મહારથઃ।
ખઙ્ગં ચર્મ તથા ગૃહ્ય સત્વરં બ્રાહ્મણં યયૌ॥ 8-49-9 (57400)
તમાપતન્તં સહસા શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
વારયામાસ સમરે તદદ્ભુતમિવાભવત્॥ 8-49-10 (57401)
તત્રાદ્ભુતમપશ્યામ શિલાનાં પ્લવનં યથા।
નિશ્ચેષ્ટો યદ્રણે રાજઞ્છિખણ્ડી સમતિષ્ઠત॥ 8-49-11 (57402)
કૃપેણ વારિતં દૃષ્ટ્વા શિખણ્ડિનમથો નૃપ।
પ્રત્યુદ્યયૌ કૃપં તૂર્ણં ધૃષ્ટદ્યુમ્નો મહારથઃ॥ 8-49-12 (57403)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં તતો યાન્તં શારદ્વતરથં પ્રતિ।
પ્રતિજગ્રાહ વેગેન કૃતવર્મા મહારથઃ॥ 8-49-13 (57404)
યુધિષ્ઠિરમથાયાન્તં શારદ્વતરથં પ્રતિ।
સપુત્રં સહસૈન્યં ચ દ્રોણપુત્રો ન્યવારયત્॥ 8-49-14 (57405)
નકુલં સહદેવં ચ ત્વરમાણૌ મહારથૌ।
પ્રતિજગ્રાહ તે પુત્રઃ શરવર્ષેણ વારયન્॥ 8-49-15 (57406)
ભીમસેનં કરૂશાંશ્ચ કેકયાન્સહ સૃઞ્જયૈઃ।
કર્ણો વૈકર્તનો યુદ્ધે વારયામાસ ભારત॥ 8-49-16 (57407)
શિખણ્ડિને તતો બાણાન્કૃપઃ શારદ્વતો યુધિ।
પ્રાહિણોત્તવરયા યુક્તો બીભત્સોરથ સન્નિધૌ॥ 8-49-17 (57408)
તાઞ્છરાન્પ્રેષિતાંસ્તેન સમન્તાત્સ્વર્ણભૂષિતાન્।
ચિચ્છેદ ખઙ્ગમાવિધ્ય ભ્રામયંશ્ચ પુનઃ પુનઃ॥ 8-49-18 (57409)
શતચન્દ્રં ચ તચ્ચર્મ ગૌતમસ્તસ્ય ભારત।
વ્યધમત્સાયકૈસ્તૂર્ણં તત ઉચ્ચુક્રુશુર્જનાઃ॥ 8-49-19 (57410)
સ વિચર્મા મહારાજ ખઙ્ગપાણિરુપાદ્રવત્।
કૃપસ્તં શરસઙ્ઘાતૈરાદ્રવન્તમપીડયત્॥ 8-49-20 (57411)
શારદ્વતશરૈર્ગ્રસ્તં ક્લિશ્યમાનં મહાબલઃ।
ચિત્રકેતુસુતો રાજન્સુકેતુસ્ત્વરિતો યયૌ॥ 8-49-21 (57412)
વિકિરન્બ્રાહ્મણં યુદ્ધે બહુભિર્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
અભ્યાપતદમેયાત્મા ગૌતમસ્ય રથં પ્રતિ॥ 8-49-22 (57413)
દૃષ્ટ્વા વિષક્તં તં ચૈવ બ્રાહ્મણં ચ નિવારિતમ્।
અપયાતસ્તતસ્તૂર્ણં શિખણ્ડી રાજસત્તમ॥ 8-49-23 (57414)
સુકેતુસ્તુ તતો રાજન્ગૌતમં નવભિઃ શરૈઃ।
વિદ્ધ્વા વિવ્યાધ સપ્તત્યા પુનશ્ચૈનં ત્રિભિઃ શરૈઃ॥ 8-49-24 (57415)
અથાસ્ય સશરં ચાપં પુનશ્ચિચ્છેદ મારિષ।
સારથિં ચ શરેણાસ્ય મૃશં મર્મસ્વતાડયત્॥ 8-49-25 (57416)
ગૌતમસ્તુ તતઃ ક્રુદ્ધો ધનુર્ગૃહ્ય નવં દૃઢમ્।
સુકેતું ત્રિંશતા બાણૈઃ સર્વમર્મસ્વતાડયત્॥ 8-49-26 (57417)
સ વિહ્વલિતસર્વાઙ્ગઃ પ્રચચાલ રથોત્તમે।
ભૂમિકમ્પે યથા વૃક્ષશ્ચચાલાકમ્પિતો ભૃશમ્॥ 8-49-27 (57418)
ચલતસ્તસ્ય કાયાત્તું શિરો જ્વલિતકુણ્ડલમ્।
સોષ્ણીષં સશિરસ્ત્રાણં ક્ષુરપ્રેણ ત્વપાતયત્॥ 8-49-28 (57419)
તચ્છિરઃ પ્રાપતદ્ભૂમૌ શ્યેનાહૃતમિવામિષમ્।
તતોઽસ્ય કાયો વસુધાં પશ્ચાત્પ્રાપતદચ્યુત॥ 8-49-29 (57420)
તસ્મિન્હતે મહારાજ પુત્રાસ્તસ્ય પદાનુગાઃ।
ગૌતમં સમરે ત્યક્ત્વા દુદ્રુવુસ્તે દિશો દશ॥ 8-49-30 (57421)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં તુ સમરે સન્નિવાર્ય મહારથઃ।
કૃતવર્માઽબ્રવીદ્વૃષ્ટસ્તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ ભારત॥ 8-49-31 (57422)
તદભૂત્તુમુલં યુદ્વં વૃષ્ણિપાર્ષતયો રણે।
આમિષાર્થે યથા યુદ્ધં શ્યેનયોઃ ક્રુદ્ધયોર્નૃપ॥ 8-49-32 (57423)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તુ સમરે હાર્દિક્યં નવભિઃ શરૈઃ।
આજઘાનોરસિ ક્રુદ્વઃ પીડયન્હૃદિકાત્મજમ્॥ 8-49-33 (57424)
કૃતવર્મા તુ સમરે પાર્ષતેન દૃઢાહતઃ।
પાર્ષતં સરથં સાશ્વં છાદયામાસ સાયકૈઃ॥ 8-49-34 (57425)
સરથશ્છાદિતો રાજન્ધૃષ્ટદ્યુમ્નો ન દૃશ્યતે।
મેઘૈરિવ પરિચ્છન્નો ભાસ્કરો જલધારિભિઃ॥ 8-49-35 (57426)
વિધૂય તં બાણગણં શરૈઃ કનકભૂષણૈઃ।
વ્યરોચત રણે રાજન્ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ કૃતવ્રણઃ॥ 8-49-36 (57427)
તતસ્તુ પાર્ષતઃ ક્રુદ્ધઃ શસ્ત્રવૃષ્ટિં સુદારુણામ્।
કૃતવર્માણમાસાદ્ય વ્યસૃજત્પૃતનાપતિઃ॥ 8-49-37 (57428)
તામાપતન્તીં સહસા શસ્ત્રવૃષ્ટિં સુદારુણામ્।
શરૈરનેકસાહસ્રૈર્હાર્દિક્યોઽવારયદ્યુધિ॥ 8-49-38 (57429)
દૃષ્ટ્વા તુ વારિતાં યુદ્ધે શસ્ત્રવૃષ્ટિં દુરાસદામ્।
કૃતવર્માણમાસાદ્ય વારયામાસ પાર્ષતઃ॥ 8-49-39 (57430)
`યથા યુગ્મરથેનાજૌ વાહાન્વાહેરમિશ્રયત્।
ગૃહીત્વા ચર્મ ખઙ્ગં ચ રથં તસ્યાવપુપ્લુવે॥ 8-49-40 (57431)
મિલિતેષ્વથ વાહેષુ પ્રત્યાસન્ને ચ પાર્ષતે।
દૃષ્ટ્વાઽપદાનં તસ્યાશુ ગદાં જગ્રાહ સાત્વતઃ॥ 8-49-41 (57432)
ગદાપાણિસ્તતો રાજન્રથાત્તૂર્ણમવપ્લુતઃ।
તમદૃષ્ટ્વા રથોપસ્થે સારથિં સમતાડયત્॥ 8-49-42 (57433)
ખઙ્ગેન શિતધારેણ સ હતઃ પ્રાપતદ્રથાત્।
કૃતવર્મા તતો હૃષ્ટસ્તલશબ્દં ચકાર હ॥ 8-49-43 (57434)
પાર્ષતં ચાબ્રવીદ્રાજન્નેહ્યેહીતિ પુનઃપુનઃ।
સ તં ન મમૃષે યુદ્વે તલશબ્દં સમીરિતમ્॥ 8-49-44 (57435)
અવપ્લુત્ય રથાત્તસ્માત્સ્વરથં પુનરાસ્થિતઃ।
અભ્યયાત્સ તુ તત્તૂર્ણં તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ ચાબ્રવીત્॥ 8-49-45 (57436)
તતો રાજન્મહેષ્વાસં કૃતવર્માણમાશુ વૈ।
ગદાં ગૃહ્ય પુનર્વેગાત્કૃતવર્માણમાહનત્॥ 8-49-46 (57437)
સોઽતિવિદ્વો બલવતા ન્યપતન્મૂર્ચ્છયા હતઃ।
શ્રુતર્વા રથમારોપ્ય અપોવાહ રણાજિરાત્'॥ 8-49-47 (57438)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તુ સમરે દૃષ્ટ્વા શત્રું મહારથઃ।
કૌરવાન્સમરે તૂર્ણં વારયામાસ સાયકૈઃ॥ 8-49-48 (57439)
તતસ્તે તાવકા યોધા ધૃષ્ટદ્યુમ્નમુપાદ્રવન્।
સિંહનાદરવાંશ્ચક્રુસ્તતો યુદ્ધમવર્તત॥ ॥ 8-49-49 (57440)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકોનપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 49 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.50. અધ્યાયઃ 050
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥ અશ્વત્થામ્ના યુધિષ્ઠિરપરાજયઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-50-0 (57441)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-50-0x (4968)
દ્રૌણિર્યુધિષ્ઠિરં દૃષ્ટ્વા શૈનેયેનાભિરક્ષિતમ્।
દ્રૌપદેયૈસ્તથા શૂરૈરભ્યવર્તત હૃષ્ટવત્॥ 8-50-1 (57442)
કિરન્નિષુગણાન્ઘોરાન્હેમપુઙ્ખાઞ્શિલાશિતાન્।
દર્શયન્વિવિધાન્માર્ગાઞ્શિક્ષયા લઘુહસ્તવાન્॥ 8-50-2 (57443)
ખં પુરયઞ્શરૈસ્તીક્ષ્ણૈર્વેગવદ્ભિઃ સમન્તતઃ।
યુધિષ્ઠિરસ્ય સમરે દિશઃ સર્વાઃ સમાવૃણોત્॥ 8-50-3 (57444)
ભારદ્વાજશરૈશ્છન્નં ન પ્રાજ્ઞાયત કિઞ્ચન।
બાણભૂતમભૂત્સર્વમાયોધનશિરો મહત્॥ 8-50-4 (57445)
બાણજાલં દિવિષ્ઠં તત્સ્વર્ણપુઙ્ખવિભૂષિતમ્।
શુશુભે ભરતશ્રેષ્ઠ વિમાનમિવ વિષ્ઠિતમ્॥ 8-50-5 (57446)
તેન ચ્છન્ને રણે રાજન્બાણજાલેન ભાસ્વતા।
અભ્રચ્છાયેવ સજજ્ઞે હૃતરશ્મિસ્તમોનુદઃ॥ 8-50-6 (57447)
તદદ્ભુતમપશ્યામ બાણભૂતે નભસ્થલે।
ન સ્મ સમ્પતતે ભૂતં દ્રૌણેર્દૃષ્ટ્વા પરાક્રમમ્॥ 8-50-7 (57448)
સાત્યકિર્યતમાનસ્તુ ધર્મરાજસ્તુ પાણ઼્ડવઃ।
તથેતરાણિ સૈન્યાનિ ન સ્મ ચક્રુઃ પરાક્રમમ્॥ 8-50-8 (57449)
લાઘવં દ્રોણપુત્રસ્ય દૃષ્ટ્વા તત્ર મહારથાઃ।
વ્યસ્મયન્ત મહારાજ ન ચૈનં પ્રત્યુદીક્ષિતુમ્॥ 8-50-9 (57450)
શેકુસ્તે સર્વરાજાનસ્તપન્તમિવ ભાસ્કરમ્।
વધ્યમાને તતઃ સૈન્યે દ્રૌપદેયા મહારથાઃ॥ 8-50-10 (57451)
સાત્યકિર્ધર્મરાજશ્ચ પાઞ્ચાલાશ્ચાપિ સઙ્ગતાઃ।
ત્યક્ત્વા મૃત્યુભયં ઘોરં દ્રૌણાયનિભુપાદ્રવન્॥ 8-50-11 (57452)
સાત્યકિઃ સપ્તવિંશત્યા દ્રૌણિં વિદ્ધ્વા શિલીમુખૈઃ।
પુનર્વિવ્યાધ નારાચૈઃ સપ્તભિઃ સ્વર્ણભૂષિતૈઃ॥ 8-50-12 (57453)
યુધિષ્ઠિરસ્ત્રિસપ્તત્યા પ્રતિવિન્ધ્યશ્ચ સપ્તભિઃ।
શ્રુતકર્મા ત્રિભિર્વાણૈઃ શ્રુતકીર્તિશ્ચ સપ્તભિઃ। 8-50-13 (57454)
સુતસોમસ્તુ નવભિઃ શતાનીકશ્ચ સપ્તભિઃ।
અન્યે ચ વહવઃ શૂરા વિવ્યધુસ્તં સમન્તતઃ॥ 8-50-14 (57455)
સ તુ ક્રુદ્ધસ્તતો રાજન્નાશીવિપ ઇવ શ્વસન્।
સાત્યકિં પઞ્ચવિંશત્યા પ્રાવિધ્યત શિલીમુખૈઃ॥ 8-50-15 (57456)
શ્રુતકીર્તિં ચ નવભિઃ સુતસોમં ચ પઞ્ચભિઃ।
અષ્ટભિઃ શ્રુતકર્માણં પ્રતિબિન્ધ્યં ત્રિભિઃ શરૈઃ॥ 8-50-16 (57457)
શતાનીકં ચ નવભિર્ધર્મપુત્રં ચ પઞ્ચભિઃ।
તથેતરાંસ્તતઃ શૂરાન્દ્વાભ્યાં દ્વાભ્યામતાડયત્।
શ્રુતકીર્તેસ્તથા ચાપં ચિચ્છેદ નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-50-17 (57458)
અથાન્યદ્વનુરાદાય શ્રુતકીર્તિર્મહારથઃ।
દ્રૌણાયનિં ત્રિભિર્વિદ્વ્વા વિવ્યાધાન્યૈઃ શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-50-18 (57459)
તતો દ્રૌણિર્મહારાજ શરવર્ષેણ ભારિષ।
છાદયામાસ તત્સૈન્યં સમન્તાદ્ભરતર્ષભ॥ 8-50-19 (57460)
તતઃ પુનરમેયાત્મા ધર્મરાજસ્ય કાર્મુકમ્।
દ્રૌણિશ્ચિચ્છેદ વિહસન્વિવ્યાધ ચ શરૈસ્ત્રિભિઃ॥ 8-50-20 (57461)
તતો ધર્મસુતો રાજન્પ્રગૃહ્યાન્યન્મહદ્ધનુઃ।
દ્રોણપુત્રં ત્રિપષ્ટxx તતુ બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયયત્॥ 8-50-21 (57462)
સાત્યકિસ્તુ તતઃ ક્રુદ્ધો દ્રૌણેઃ પ્રહરતો રણે।
અર્ધચન્દ્રેણતીક્ષ્ણેન ધનુશ્છિત્ત્વાઽનદદ્ભૃશમ્॥ 8-50-22 (57463)
છિન્નધન્વા તતો દ્રૌણિઃ શક્ત્યા શક્તિમતાં વરઃ।
સારથિં પાતયામાસ શૈનેયસ્ય રથાદ્રુતમ્॥ 8-50-23 (57464)
અથાન્યદ્વનુરાદાય દ્રોણપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
શૈનેયં શરવર્ષેણ ચ્છાદયામાસ ભારત॥ 8-50-24 (57465)
તસ્યાશ્વાઃ પ્રદ્રુતાઃ સઙ્ખ્યે પતિતે રથસારથૌ।
તત્રતત્રૈવ ધાવન્તઃ સમદૃશ્યન્ત ભારત॥ 8-50-25 (57466)
યુધિષ્ઠિરપુરોગાસ્તુ દ્રૌણિં શસ્ત્રભૃતાં વરમ્।
અભ્યવર્ષન્ત વેગેન વિસૃજન્તઃ શિતાઞ્છરાન્॥ 8-50-26 (57467)
સહસા પતતસ્તાન્વૈ ક્રુદ્વરૂપાન્પરન્તપઃ।
પ્રહસન્પ્રતિજગ્રાહ દ્રોણપુત્રો મહારણે॥ 8-50-27 (57468)
તતઃ શરશતજ્વાલઃ સેનાકક્ષં મહારણે।
દ્રૌણિર્દદાહ સમરે કક્ષમગ્નિરિવોત્થિતઃ॥ 8-50-28 (57469)
તદ્બલં પાણ્ડુપુત્રસ્ય દ્રોણપુત્રપ્રતાપિતમ્।
ચુક્ષુભે ભરતશ્રેષ્ઠ તસ્મિન્નેવ ચમૂમુખે॥ 8-50-29 (57470)
તદ્બલં પાણ્ડવેયસ્ય દ્રોણપુત્રઃ શરાર્ચિષા।
તાપયન્ભરતશ્રેષ્ઠ ગભસ્તિભિરિવાંશુમાન્॥ 8-50-30 (57471)
તત્પચ્યમાનં મર્ષેણ બ્રાહ્મણસ્ય ચ સાયકૈઃ।
ક્ષુભ્યતે પાણ્ડવં સૈન્યં તિમિનેવ નદીમુખમ્॥ 8-50-31 (57472)
દૃષ્ટ્વા ચૈવ મહારાજ દ્રોણપુત્રપરાક્રમમ્।
સર્વાન્દુર્યોધનઃ પાર્થાન્હતાન્યુદ્વેઽભ્યમન્યત॥ 8-50-32 (57473)
યુધિષ્ઠિરસ્તુ ત્વરિતો દ્રૌણિં પીડ્ય મહારથમ્।
અબ્રવીદ્દ્રોણપુત્રં સ રોષામર્ષસમન્વિતઃ॥ 8-50-33 (57474)
`જાનામિ ત્વાં યુધિ શ્રેષ્ઠ વીર્યવન્તં બલાન્વિતમ્।
કૃતાસ્ત્રં કૃતિનં ચૈવ તથા લઘુપરાક્રમમ્॥ 8-50-34 (57475)
બલમેતદ્ભવાન્સર્વં પાર્ષતે યદિ દર્સયેત્।
તતસ્ત્વાં બલવન્તં ચ કૃતવિદ્યં ચ વિદ્મહે॥ 8-50-35 (57476)
ન હિ વૈ પાર્પતં દૃષ્ટ્વા સમરે શત્રુસૂદનમ્।
ભવેત્તવ બલં કિઞ્ચિદ્બ્રવીમિ ત્વાં ન તુ દ્વિજમ્'॥ 8-50-36 (57477)
નૈવ નામ તવ પ્રીતિર્નૈવ નામ કૃતજ્ઞતા।
યતસ્ત્વં પુરુષવ્યાઘ્ર મામેવાદ્ય જિઘાંસસિ॥ 8-50-37 (57478)
બ્રાહ્મણેન તપઃ કાર્યં શમશ્ચ દમએવ ચ।
ક્ષત્રિયેણ ધનુર્નાભ્યં સ ભવાન્બ્રાહ્મણબ્રુવઃ॥ 8-50-38 (57479)
મિષતસ્તે મહાવાહો યુધિ જેષ્યામિ કૌરવાન્।
કુરુષ્વ સમરે કર્મ બ્રહ્મબન્ધે યથેષ્ટતઃ॥ 8-50-39 (57480)
એવમુક્તો મહારાજ દ્રોણપુત્રઃ સયન્નિવ।
યુક્ત તત્ત્વં ચ સઞ્ચિન્ત્ય નોત્તરં કિઞ્ચિદબ્રવીત્॥ 8-50-40 (57481)
અનુક્ત્વા ચ તતઃ કિઞ્ચિચ્છરવર્ષેણ પાણ્ડવમ્।
છાદયામાસ સમરે ક્રુદ્ધોઽન્તક ઇવ પ્રજાઃ॥ 8-50-41 (57482)
સ ચ્છાદ્યમાનસ્તુ તદા દ્રોણપુત્રેણ મારિષ।
પાર્થોઽપયાતઃ શીઘ્રં વૈ પ્રગૃહ્ય મહતીં ચમૂમ્॥ 8-50-42 (57483)
અપયાતે તતસ્તસ્મિન્ધર્મપુત્રે યુધિષ્ઠિરે।
દ્રોણપુત્રઃ સ્થિતો રાજન્પ્રત્યાદેશાન્મહાત્મનઃ॥ 8-50-43 (57484)
તતો યુધિષ્ઠિરો રાજંસ્ત્યક્ત્વા દ્રૌણિં મહાહવે।
પ્રયયૌ તાવકં સૈન્યં યુક્તઃ ક્રુરાય કર્મણે॥ ॥ 8-50-44 (57485)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે પઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 50 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.51. અધ્યાયઃ 051
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-51-0 (57486)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-51-0x (4969)
ભીમસેનં સપાઞ્ચાલં ચેદિકેકયસંવૃતમ્।
સેનાપતિઃ સ્વયં ક્રુદ્ધો વારયામાસ સાયકૈઃ॥ 8-51-1 (57487)
તતસ્તુ ચેદિકારૂશાન્સૃઢ્જયાંશ્ચ મહારથાન્।
કર્ણો જઘાન સમરે ભીમસેનસ્ય પશ્યતઃ॥ 8-51-2 (57488)
ભીમસેનસ્તતઃ કર્ણે વિહાય રથસત્તમમ્।
પ્રયયૌ કૌરવં સૈન્યં કક્ષમગ્નિરિવ જ્વલન્॥ 8-51-3 (57489)
સૂતપુત્રોઽપિ સમરે પાઞ્ચાલાન્કેકયાંસ્તથા।
સૃઞ્જયાંશ્ચ મહેષ્વાસાન્નિજઘાનં સહસ્રશઃ॥ 8-51-4 (57490)
સંશપ્તકેષુ પાર્થશ્ચ કૌરવેષુ વૃકોદરઃ।
પાઞ્ચાલેષુ તથા કર્ણઃ ક્ષયં ચક્રુર્મહારથાઃ॥ 8-51-5 (57491)
તે ક્ષત્રિયા દહ્યામાનાસ્ત્રિભિસ્તૈઃ પાવકોપમૈઃ।
જગ્મુર્વિનાશં સમરે રાજન્દુર્મન્ત્રિતે તવ॥ 8-51-6 (57492)
તતો દુર્યોધનઃ ક્રુદ્દો નકુલં નવભિઃ શરૈઃ।
વિવ્યાધ ભરતશ્રેષ્ઠ ચતુરશ્ચાસ્ય વાજિનઃ॥ 8-51-7 (57493)
તતઃ પરમમેયાત્મા તવ પુત્રો જનાધિપ।
ક્ષુરેણ સહદેવસ્ય ધ્વજં ચિચ્છેદ કાઞ્ચનમ્॥ 8-51-8 (57494)
નકુલસ્તુ તતઃ ક્રુદ્ધસ્તવ પુત્રં ચ સપ્તભિઃ।
જઘાન સમરે રાજન્સહદેવશ્ચ પઞ્ચભિઃ॥ 8-51-9 (57495)
તાવુભૌ ભરતશ્રેષ્ઠૌ જ્યેષ્ઠૌ સર્વધનુષ્મતામ્।
વિવ્યાધોરસિ સઙ્ક્રુદ્ધઃ પઞ્ચભિઃ પઞ્ચભિઃ શરૈઃ॥ 8-51-10 (57496)
તતોઽપરાભ્યાં ભલ્લાબ્યાં ધનુષી સમકૃન્તત।
યમયોઃ પ્રસભં વીરો વિવ્યાધાશુ ત્રિભિસ્ત્રિભિઃ॥ 8-51-11 (57497)
તાવન્યે ધનુષી શ્રેષ્ઠે શક્રચાપનિભે શુભે।
પ્રગૃહ્ય રેજતુઃ શૂરૌ દેવપુત્રસમૌ યુધિ॥ 8-51-12 (57498)
તતસ્તૌ રભસૌ યુદ્ધે ભ્રાતરૌ ભ્રાતરં યુધિ।
શરૈર્વવર્ષતુર્ઘોરૈર્મહામેઘૌ યથાઽચલમ્॥ 8-51-13 (57499)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ તવ પુત્રો મહારથઃ।
પાણ઼્ડુપુત્રૌ મહેષ્વાસૌ વારયામાસ પત્રિભિઃ॥ 8-51-14 (57500)
ધનુર્મણ્ડલમેવાસ્ય દદૃશે યુધિ ભારત।
સાયકાશ્ચાપ્યદૃશ્યન્ત નિશ્ચરન્તઃ સમન્તતઃ॥ 8-51-15 (57501)
`તસ્ય સાયકસઞ્છન્નૌ માદ્રેયૌ ન વિરેજતુઃ।
મેઘચ્છન્નૌ યથા વ્યોમ્નિ ચન્દ્રસૂર્યૌ ગતપ્રભૌ॥ 8-51-16 (57502)
તે તુ બાણા મહારાજ સ્વર્ણપુઙ્ખાઃ શિલાશિતાઃ'।
આચ્છાદયન્દિશઃ સર્વાઃ સૂર્યસ્યેવ મરીચયઃ॥ 8-51-17 (57503)
વાણભૂતે તતસ્તસ્મિન્સઞ્છન્ને ચ નભસ્તલે।
રાજ્ઞસ્તુ દદૃશે રૂપં કાલાન્તકયમોપમમ્॥ 8-51-18 (57504)
પરાક્રમં તુ તં દૃષ્ટ્વા તવ સૂનોર્મહારથાઃ।
મૃત્યોરુપાન્તિકં પ્રાપ્તૌ માદ્રીપુત્રૌ સ્મ મેનિરે॥ 8-51-19 (57505)
તતઃ સેનાપતી રાજન્પાણ્ડવાનાં મહારથઃ।
પાર્ષતઃ પ્રયયૌ તત્ર યત્ર રાજા સુયોધનઃ॥ 8-51-20 (57506)
માદ્રીપુત્રૌ તતઃ શૂરૌ વ્યતિક્રમ્ય મહારથૌ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તવ સુતં પીડયામાસ સાયકૈઃ॥ 8-51-21 (57507)
તમવિધ્યદમેયાત્મા તવ પુત્રો હ્યમર્પણઃ।
પાઞ્ચાલ્યં પઞ્ચવિંશત્યા પ્રહસ્ય પુરુષર્ષભઃ॥ 8-51-22 (57508)
તતઃ પુનરમેયાત્મા તવ પુત્રો હ્યમર્ષણઃ।
વિદ્ધ્વા નનાદ પાઞ્ચાલ્યં ષષ્ટ્યા પઞ્ચભિરેવ ચ॥ 8-51-23 (57509)
તથાસ્ય સશરં ચાપં મુષ્ટિદેશે વિશામ્પતે।
ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન રાજા ચિચ્છેદ સંયુગે॥ 8-51-24 (57510)
તદપાસ્ય ધનુશ્છિન્નં પાઞ્ચાલ્યઃ શત્રુકર્શનઃ।
અન્યદાદત્ત વેગેન ધનુર્ભારસહં નવમ્॥ 8-51-25 (57511)
ક્રોધાદ્રુધિરરક્તાક્ષઃ સંરમ્ભાત્પ્રજ્વલન્નિવ।
અશોભત મહેષ્વાસો ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ કૃતવ્રણઃ॥ 8-51-26 (57512)
સ પઞ્ચદશ નારાચાઞ્શ્વસતઃ પન્નગાનિવ।
જિઘાંસુર્ભરતશ્રેષ્ઠં ધૃષ્ટદ્યુમ્નો વ્યપાસૃજત્॥ 8-51-27 (57513)
તે વર્મ હેમવિકૃતં ભિત્ત્વા રાજ્ઞઃ શિલીમુખાઃ।
વિવિશુર્વસુધાં વેગાત્કઙ્કબર્હિણવાસસઃ॥ 8-51-28 (57514)
સોઽતિવિદ્ધો મહારાજ પુત્રસ્તેઽતિવ્યરાજત।
વસન્તકાલે સુમહાન્પ્રફુલ્લ ઇવ કિંશુકઃ॥ 8-51-29 (57515)
સ ચ્છિન્નવર્મા નારાચપ્રહારૈર્ઝર્ઝરીકૃતઃ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય ભલ્લેન ક્રુદ્ધશ્ચિચ્છેદ કાર્મુકમ્॥ 8-51-30 (57516)
અથૈનં છિન્નધન્વાનં ત્વરમાણો મહીપતિઃ।
સાયકૈર્દશભી રાજન્ભ્રુવોર્મધ્યે સમાર્પયત્॥ 8-51-31 (57517)
તસ્ય તેઽશોભયન્વક્ત્રં કર્મારપરિમાર્જિતાઃ।
પ્રફુલ્લં પઙ્કજં યદ્વદ્ધમરા મધુલિપ્સવઃ॥ 8-51-32 (57518)
તદપાસ્ય ધનુશ્છિન્નં દૃષ્ટદ્યુમ્નો મહામનાઃ।
અન્યદાદત્ત વેગેન ધનુર્ભલ્લાંશ્ચ ષોડશ॥ 8-51-33 (57519)
તતો દુર્યોધનસ્યાશ્વાન્હત્વા સૂતં ચ પઞ્ચભિઃ।
ધનુશ્ચિચ્છેદ ભલ્લેન જાતરૂપપરિષ્કૃતમ્॥ 8-51-34 (57520)
રથં સોપસ્કરં છત્રં શક્તિં ખઙ્ગં ગદાં ધ્વજમ્।
ભલ્લૈશ્ચિચ્છેદ દશભિઃ પુત્રસ્ય તવ પાર્ષતઃ॥ 8-51-35 (57521)
તપનીયાઙ્ગદં છત્રં નાગં મણિમયં શુભમ્।
ધ્વજં કુરુપતેશ્છિન્નં દદૃશુઃ સર્વપાર્થિવાઃ॥ 8-51-36 (57522)
દુર્યોધનં તુ વિરથં છિન્નવર્માયુધધ્વજમ્।
ભ્રાતરં સમુદૈક્ષન્ત સોદરા ભરતર્ષભ॥ 8-51-37 (57523)
તમારોપ્ય રથે રાજન્કુણ્ડધારો મહારથમ્।
અપાહરદસમ્ભ્રાન્તો ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય પશ્યતઃ॥ 8-51-38 (57524)
કર્ણસ્તુ સાત્યકિં હિત્વા રાજગૃઘ્નુરમર્ષણઃ।
દ્રોમહન્તારમુગ્રેષું સસારાભિમુખો રણે॥ 8-51-39 (57525)
તં પૃષ્ઠતોઽન્વયાત્તૂર્ણં શૈનેયોઽભિહતઃ શરૈઃ।
વારણં જઘનોપાન્તે વિષાણાભ્યામિવ દ્વિપઃ॥ 8-51-40 (57526)
સ ભારતપુરોગાનાં રાજ્ઞાં ચ સુમહાત્મનામ્।
કર્ણપાર્ષતયોર્યુદ્વે સઙ્ક્રદ્ધાનાં મહારણે॥ 8-51-41 (57527)
ન પાણ્ડવાનાં નાસ્માકં કશ્ચિદાસીત્પરાઙ્મુખઃ।
પ્રત્યદૃશ્યત યત્કર્ણઃ પાઞ્ચાલાંસ્ત્વરિતો યયૌ॥ 8-51-42 (57528)
તસ્મિન્ક્ષણે નરશ્રેષ્ઠ ગજવાજિરથક્ષયઃ।
પ્રાદુરાસીદુભયતો રાજન્મધ્યગતેઽહનિ॥ 8-51-43 (57529)
પાઞ્ચાલાસ્તુ મહારાજ ત્વરિતા વિજિગીષવઃ।
સર્વતોઽભ્યદ્રવન્કર્ણં પતત્ત્રિણ ઇવ દ્રુમમ્॥ 8-51-44 (57530)
તેષામાધિરથિઃ ક્રુદ્ધઃ પ્રધાનાન્વૈ તરસ્વિનઃ।
વિચિન્વન્નિવ બાણૌઘૈઃ સમાસાદયદગ્રતઃ॥ 8-51-45 (57531)
વ્યાઘ્રકેતુઃ સુશર્મા ચ શુક્રશ્ચિત્રાયુધઃ ક્રતુઃ।
દુર્જયો રોચમાનશ્ચ સિંહસેનસ્તથાઽષ્ટમઃ।
મહતા રથવંશેન પરિવવ્રુર્નરોત્તમમ્॥ 8-51-46 (57532)
સૃજન્તઃ સાયકાંસ્તૂર્ણં કર્ણમાહવશોભિનમ્।
યતમાનાંસ્તુ તાઞ્શૂરાન્મનુજેન્દ્રઃ શિતૈઃ શરૈઃ।
અષ્ટાભિરષ્ટૌ રાધેયઃ પાઞ્ચાલાન્ન્યહનદ્રણે॥ 8-51-47 (57533)
અથાપરાન્મહારાજ સૂતપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
જઘાન બહુસાહસ્રાન્યોધાન્યુદ્વવિશારદાન્॥ 8-51-48 (57534)
વિષ્ણું ચ વિષ્ણુવર્માણં દેવાપિં ભદ્રમેવ ચ।
દણ્ડધારં ચ સમરે ચિત્રં ચિંત્રાયુધં હરિમ્॥ 8-51-49 (57535)
સિંહકેતું રોચમાનં શલભં ચ મહારથમ્।
નિજઘાન સુસઙ્ક્રુદ્વશ્ચેદીનાં ચ મહારથાન્॥ 8-51-50 (57536)
તેષામાદદતઃ પ્રાણાનાસીદાધિરથેર્વપુઃ।
શોણિતાભ્યુક્ષિતાઙ્ગસ્ય રુદ્રસ્યૈવાતિભૈરવમ્॥ 8-51-51 (57537)
તત્ર ભારત કર્ણેન માતઙ્ગાસ્તાડિતાઃ શરૈઃ।
સર્વતોઽભ્યદ્રવન્ભીતાઃ કુર્વન્તો મહદાકુલમ્॥ 8-51-52 (57538)
નિપેતુરુર્વ્યાં સમરે કર્ણસાયકતાડિતાઃ।
કુર્વન્તો વિવિધાન્નાદાન્વજ્રનુન્ના ઇવાચલાઃ॥ 8-51-53 (57539)
ગજવાજિમનુષ્યૈશ્ચ નિપતદ્ભિઃ સમન્તતઃ।
રથૈર્ભગ્નૈર્ધ્વજૈશ્ચૈવ સમાસ્તીર્યત મેદિની॥ 8-51-54 (57540)
નૈવં ભાષ્મો ન ચ દ્રોણો નાન્યે યુધિ ચ તાવકાઃ।
ચક્રુઃ સ્મ તાદૃશં કર્મ યાદૃશં કૃતવાન્રણે॥ 8-51-55 (57541)
મૃગમધ્યે યથા સિંહો દૃશ્યતે નિર્ભયશ્ચરન્।
પાઞ્ચાલાનાં તથા મધ્યે કર્ણોઽચરદભીતવત્॥ 8-51-56 (57542)
સૂતપુત્રોઽથ નાગેષુ હયેષુ ચ રથેષુ ચ।
નરેષુ ચ નરવ્યાઘ્રશ્ચકાર કદનં મહત્॥ 8-51-57 (57543)
યથા મૃગગણાંસ્ત્રસ્તાન્સિંહો દ્રાવયતે દિશઃ।
પાઞ્ચાલાનાં રથવ્રાતાન્કર્ણો વ્યદ્રાવયત્તથા॥ 8-51-58 (57544)
સિંહં સ્મ હિ યથા પ્રાપ્ય ન જીવન્તિ મૃગાઃ ક્વચિત્।
તથા કર્ણમનુપ્રાપ્તા ન જીવન્તિ સ્મ સૃઞ્જયાઃ॥ 8-51-59 (57545)
વૈશ્વાનરમુખં પ્રાપ્ય દહ્યન્તે શલભા યથા।
કર્ણાગ્રિં સમરે પ્રાપ્ય દગ્ધા ભારત સૃઞ્જયઃ॥ 8-51-60 (57546)
ચેદિષ્વેકેન કર્ણેન પાઞ્ચાલેષુ ચ ભારત।
વેશ્રાવ્ય નામ નિહતા બહવઃ શૂરસમ્પતાઃ॥ 8-51-61 (57547)
મમ ચાસીન્મતી રાજન્દૃષ્ટ્વા કર્ણસ્ય વિક્રમમ્।
નૈકોઽપ્યાધિરથેર્જીવન્પાઞ્ચાલ્યો મોક્ષ્યતે યુધિ॥ 8-51-62 (57548)
સઙ્ખ્યે વિમર્દ્ય પાઞ્ચાલાન્સૂતપુત્રઃ પુનઃ પુનઃ।
અભ્યધાવત્સુસઙ્ક્રુદ્ધઃ કુન્તીપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-51-63 (57549)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ રાજાનં દ્રૌપદેયાશ્ચ મારિષ।
પરિવવ્રુરમિત્રઘ્નં શતશશ્ચાપરે જનાઃ॥ 8-51-64 (57550)
શિખણ્ડી સહદેવશ્ચ નકુલો નાકુલિસ્તથા।
જનમેજયઃ શિનેર્નપ્તા બહવશ્ચ પ્રભદ્રકાઃ॥ 8-51-65 (57551)
એતે પુરોગમા ભૂત્વા ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ સંયુગે।
કર્ણમસ્યન્તમિષ્વસ્ત્રૈસ્તતક્ષુરમિતૌજસમ્॥ 8-51-66 (57552)
તાંસ્તત્રાધિરથિઃ સઙ્ખ્યે ચેદિપાઞ્ચાલપાણ્ડવાન્।
એકો બહૂનભ્યપતદ્ગરુત્માનિવ પન્નગાન્॥ 8-51-67 (57553)
તૈઃ કર્ણસ્યાભવદ્યુદ્ધં ઘોરરૂપં વિશામ્પતે।
તાદૃગ્યાદૃક્પુરાવૃત્તં દેવાનાં દાનવૈઃ સહ॥ 8-51-68 (57554)
તાન્સમેતાન્મહેષ્વાસાઞ્શરવર્ષૌધવર્ષિણઃ।
એકો વ્યધમદવ્યગ્રસ્તમાંસીવ દિવાકરઃ॥ 8-51-69 (57555)
ભીમસેનસ્તુ સંસક્તે રાધેયે પાણ્ડવૈઃ સહ।
સર્વતોઽભ્યહનત્ક્રુદ્ધો યમદણ્ડનિભૈઃ શરૈઃ॥ 8-51-70 (57556)
બાહ્લીકાન્કેકયાન્માત્સ્યાન્વાસાત્યાન્મદ્રસૈન્ધવાન્।
એકઃ સઙ્ખ્યે મહેષ્વાસો યોધયન્બહ્વશોભત॥ 8-51-71 (57557)
તત્ર મર્મસુ ભીમેન નારાચૈસ્તાડિતા ગજાઃ।
પ્રપતન્તો હતારોહાઃ કમ્પયન્તિ સ્મ મેદિનીમ્॥ 8-51-72 (57558)
વાજિનશ્ચ હતારોહાઃ પત્તયશ્ચ ગતાસવઃ।
અશેરત મહારાજ વમન્તો રુધિરં બહુ॥ 8-51-73 (57559)
તાડિતાઃ સહસા નાગા ભીમસેનેન મારિષ।
નિપતન્તિ મહાવેગા વજ્રરુગ્ણા ઇવાચલાઃ॥ 8-51-74 (57560)
પતિતૈસ્તૈર્મહારાજ વેગવદ્ભિર્મહારથૈઃ।
શુશુભે વસુધા રાજન્વિકીર્ણૈરિવ પર્વતૈઃ॥ 8-51-75 (57561)
સહસ્રશશ્ચ રથિનઃ પત્તયઃ પતિતાયુધાઃ।
અક્ષતાઃ સમદૃશ્યન્ત ભીમાદ્ભીતા ગતાસવઃ॥ 8-51-76 (57562)
રથિભિઃ સાદિભિઃ સૂતૈઃ પાદાતૈર્વાજિભિર્ગજૈઃ।
ભીમસેનશરૈશ્છિન્નૈરાચ્છન્ના સુધાભવત્॥
તત્સ્તમ્ભિતમિવાતિષ્ઠદ્ભીમસેનભયાર્દિતમ્। 8-51-77 (57563)
દુર્યોધનબલં સર્વં નિરુત્સાહં કૃતં રણે।
નિશ્ચેષ્ટં તુમુલં દીનં બભૌ તસ્મિન્મહારણે॥ 8-51-78 (57564)
પ્રસન્નસલિલે કાલે યથા સ્યાત્સાગરો નૃપ।
તદ્વત્તવ બલં તદ્વૈ નિશ્ચલં સમવસ્થિતમ્॥ 8-51-79 (57565)
મન્યુવીર્યબલોપેતં દર્પાત્પ્રત્યવરોપિતમ્।
અભવત્તવ પુત્રસ્ય તત્સૈન્યં નિષ્પ્રભં તદા॥ 8-51-80 (57566)
તે બલે ભરતશ્રેષ્ઠ વધ્યમાને પરસ્પરમ્।
રુધિરૌઘપરિક્લિન્ને રુધિરાર્દ્રે બભૂવતુઃ॥ 8-51-81 (57567)
સૂતપુત્રોઽવધીત્ક્રુદ્વઃ પાણ્ડવાનામનીકિનીમ્।
ભીમસેનઃ કુરૂણાં ચ ત્રિગર્તાનાં ધનઞ્જયઃ॥ 8-51-82 (57568)
વર્તમાને તથા રોદ્રે સઙ્ગ્રામેઽદ્ભુતદર્શને।
નિહત્ય પૃતનામધ્યં સંશપ્તકગણાન્બહૂન્।
અર્જુનો જયતાં શ્રેષ્ઠો વાસુદેવમથાબ્રવીત્॥ 8-51-83 (57569)
પ્રભગ્નં બલમેતદ્ધિ યોત્સ્યમાનં મયા સહ।
એતે ધાવન્તિ સગણાઃ સંશપ્તકમહારથાઃ॥ 8-51-84 (57570)
`દુર્જયા હ્યેવ સમરે દેવૈરપિ સવાસવૈઃ'।
અપારયન્તો મદ્બાણાન્સિંહશબ્દં મૃગા ઇવ॥ 8-51-85 (57571)
દીર્યતે ચ મહત્સૈન્યં સૃઞ્જયાનાં મહારણે।
`કુરવશ્ચાભિધાવન્તિ ભીમસેનભયાર્દિતાઃ'॥ 8-51-86 (57572)
હસ્તિકક્ષ્યો હ્યસૌ કૃષ્ણ કેતુઃ કર્ણસ્ય ધીમતઃ।
દૃશ્યતે રાજસૈન્યસ્ય મધ્યે વિચરતો મુહુઃ॥ 8-51-87 (57573)
ન ચ કર્ણં રણે શક્તા જેતુમેતે મહારથાઃ।
જાનીતે હિ ભવાન્કર્ણં વીર્યવન્તં પરાક્રમે॥ 8-51-88 (57574)
તત્ર યાહિ યતઃ કર્ણો દ્રાવયત્યેષ નો બલમ્।
ત્રિગર્તાન્વર્જયન્યાહિ સૂતપુત્રં મહારથમ્।
એતન્મે રોચતે કૃષ્ણ યથા વા તવ રોચતે॥ 8-51-89 (57575)
એતચ્છ્રુત્વા વચસ્તસ્ય ગોવિન્દઃ પ્રહસન્નિવ।
અબ્રવીદર્જુનં તૂર્ણં કૌરવાન્યાહિ પાણ્ડવ॥ 8-51-90 (57576)
તતસ્તવ મહાસૈન્યં ગોવિન્દપ્રેરિતા હયાઃ।
હંસવર્ણા વિશંસ્તૂર્ણં વહન્તોઽર્જુનમાહવે॥ 8-51-91 (57577)
કેશવપ્રેરિતૈરશ્વૈઃ શ્વેતૈઃ કાઞ્ચનભૂષણૈઃ।
પ્રવિશદ્ભિસ્તવ બલં ચતુર્દિશમદીર્યત॥ 8-51-92 (57578)
મેઘસ્તનિતનિર્હાદઃ સ રથો વાનરધ્વજઃ।
ચલત્પતાકસ્તાં સેનાં વિમાનં દ્યામિવાવિશત્॥ 8-51-93 (57579)
તૌ વિદાર્ય મહાસેનાં પ્રવિષ્ટૌ કેશવાર્જુનો।
ક્રુદ્ધૌ સંરમ્ભરક્તાક્ષૌ વિભ્રાજેતાં મહાદ્યુતી॥ 8-51-94 (57580)
યુદ્ધશૌણ્ડૌ સમાહૂતાવાગતૌ તૌ રણાધ્વરમ્।
યજ્વભિર્વિધિના હૂતૌ મખં દેવાવિવાશ્વિનૌ॥ 8-51-95 (57581)
`ક્રોધતામ્રેક્ષણૌ શૂરૌ શુશુભાતે મહાબલૌ।
મદોત્કટૌ યથા નાગૌ દૃષ્ટિસઞ્ચારચારિણૌ'॥ 8-51-96 (57582)
ક્રુદ્ધૌ તૌ તુ નરવ્યાઘ્રો યોગવન્તૌ બભૂવતુઃ।
તલશબ્દેન રુષિતૌ મહાનાગાવિવોત્કટૌ॥ 8-51-97 (57583)
વિગાહ્ય તુ રથાનીકમશ્વસઙ્ઘાંશ્ચ ફલ્ગુનઃ।
વ્યચરત્પૃતનામધ્યે પાશહસ્ત ઇવાનત્કઃ॥ 8-51-98 (57584)
તં દૃષ્ટ્વા યુધિ વિક્રાન્તં સેનાયાં તવ ભારત।
સંશપ્તકગણાન્ભૂયઃ પુત્રસ્તે સમચૂચુદત્॥ 8-51-99 (57585)
તતો રથસહસ્રેણ દ્વિરદાનાં ત્રિભિઃ શતૈઃ।
ચતુર્દશસહસ્રૈસ્તુ તુરગાણાં મહાહવે।
દ્વાભ્યાં શતસહસ્રાભ્યાં પદાતીનાં ચ ધન્વિનામ્॥ 8-51-100 (57586)
શૂરાણાં લબ્ધલક્ષાણાં વિદિતાનાં સમન્તતઃ।
અભ્યવર્તન્ત કૌન્તેયં છાદયન્તો મહારથાઃ॥ 8-51-100 (57587)
શરવર્ષૈર્મહારાજ સર્વતઃ પાણ્ડુનન્દનમ્।
સ ચ્છાદ્યમાનઃ સમરે શરૈઃ પરબલાર્દનઃ॥ 8-51-101 (57588)
દર્શયન્રૌદ્રમાત્માનં પાશહસ્ત ઇવાન્તકઃ।
નિઘ્નન્સંશપ્તકાન્પાર્થઃ પ્રેક્ષણીયતરોઽભવત્॥ 8-51-102 (57589)
તતો વિદ્યુત્પ્રભૈર્બાણૈઃ કાર્તસ્વરવિભૂષિતૈઃ।
નિરન્તરમિવાકાશમાસીચ્છન્નં કિરીટિના॥ 8-51-103 (57590)
કિરીટિચાપનિર્મુક્તૈઃ સમ્પતદ્ભિર્મહાશરૈઃ।
સમાચ્છન્નં બભૌ સર્વં કાદ્રવેયૈરિવ પ્રભો॥ 8-51-104 (57591)
રુક્મપુઙ્ખાઞ્શરાન્ઘોરાન્પ્રસન્નાન્નતપર્વણઃ।
અવાસૃજદમેયાત્મા દિક્ષુ સર્વાસુ પાણ્ડવઃ॥ 8-51-105 (57592)
મહી વિયદ્દિશઃ સર્વાઃ સમુદ્રા ગિરયોઽપિ વા।
સ્ફુટન્તીતિ જના જજ્ઞુઃ પાર્થસ્ય તલનિઃસ્વનાત્॥ 8-51-106 (57593)
હત્વા દશસહસ્રાણિ પાર્થિવાનાં મહારથઃ।
સંશપ્તકાનાં કૌન્તેયઃ પ્રપક્ષં ત્વરિતોભ્યયાત્॥ 8-51-107 (57594)
પ્રપક્ષં ચ સમાસાદ્ય પાર્થઃ કામ્ભોજરક્ષિતમ્।
પ્રમમાથ બલં ભલ્લૈર્દાનવાનિવ વાસવઃ॥ 8-51-108 (57595)
પ્રચિચ્છેદાશુ ભલ્લેન દ્વિષતામાતતાયિનામ્।
શસ્ત્રપાણીંસ્તથા બાહૂંસ્તથાપિ ચ શિરાંસ્યુત॥ 8-51-109 (57596)
અઙ્ગાંઙ્ગાવયવૈશ્છિન્નૈર્વ્યાયુધાસ્તેઽપતન્ભુવિ।
વિષ્વગ્વાતાભિસમ્ભગ્ના બહુશાખા ઇવ દ્રુમાઃ॥ 8-51-110 (57597)
હસ્ત્યશ્વરથપત્તીનાં વ્રાતાન્નિઘ્નન્તમર્જુનમ્।
સુદક્ષિણાદવરજઃ શરવૃષ્ટ્યાભ્યવીવૃષત્॥ 8-51-112 (57598)
તસ્યાસ્યતોઽર્ધચન્દ્રાભ્યાં સ બાહૂ પરિઘોપમૌ।
પૂર્ણચન્દ્રાભવક્ત્રં ચ ક્ષુરેણાપાહરચ્છિરઃ॥ 8-51-113 (57599)
તત્પપાત તતો વેગાત્સ્વલોહિતપરિષ્કૃતમ્।
મનઃ શિલાગિરેઃ શૃઙ્ગં વ્જ્રેણેવાવદારિતમ્॥ 8-51-114 (57600)
સુદક્ષિણાદવરજં કામ્ભોજા દદૃશુર્હતમ્।
પ્રાંશું કમલપત્રાક્ષમત્યર્થં પ્રિયદર્શનમ્।
કાઞ્ચનસ્તમ્ભસદૃશં ભિન્નં હેમગિરિં યથા॥ 8-51-115 (57601)
તતોઽભવત્પુનર્યુદ્ધં ઘોરમત્યર્થમદ્ભુતમ્।
નાનાવસ્થાશ્ચ યોધાનાં બભૂવુસ્તત્ર યુધ્યતામ્॥ 8-51-116 (57602)
પાર્થેષુનિહતૈરશ્વૈઃ કામ્ભોજૈર્યવનૈઃ શકૈઃ।
શોણિતાક્તૈસ્તદા રક્તં સર્વામાસીદ્વિશાં પતે॥ 8-51-117 (57603)
રથૈર્હતાશ્વસૂતૈશ્ચ હતારોહૈશ્ચ વાજિભિઃ।
દ્વિરદૈશ્ચ હતારોહૈર્મહામાત્રૈર્હતદ્વિપૈઃ॥ 8-51-118 (57604)
અન્યોન્યેન મહારાજ વિનાશઃ પૃથિવીક્ષિતામ્।
આસીત્ક્રુદ્વેઽર્જુને કર્ણે ભીમસેને ચ દારુણમ્॥ 8-51-119 (57605)
તસ્પિન્પ્રપક્ષે પક્ષે ચ વધ્યમાને મદોત્કટઃ।
અર્જુનં જયતાં શ્રેષ્ઠં ત્વરિતો દ્રૌણિરભ્યયાત્॥ 8-51-120 (57606)
વિધુન્વાનો મહચ્ચાપં કાર્તસ્વરવિભૂષિતમ્।
આદદાનઃ શરાન્ઘોરાન્સ્વરશ્મીનિવ ભાસ્કરઃ॥ 8-51-121 (57607)
તયોરાસીન્મહદ્યુદ્ધં ધર્મભ્રાત્રોરનૈષ્ઠિકમ્।
વિસ્માપયિષતોર્લોકં યશશ્ચોત્તમમિચ્છતોઃ॥ 8-51-122 (57608)
સંશપ્તકાંસ્તુ કૌન્તેયઃ કુરૂંશ્ચાપિ વૃકોદરઃ।
સૂતપુત્રસ્તુ પાઞ્ચાલાંસ્ત્રયોઽઘ્નંસ્ત્વરિતાઃ શરૈઃ॥ 8-51-123 (57609)
એવમેષ મહારાજ વિનાશઃ પૃથિવીક્ષિતામ્।
યુદ્વં ઘોરં તથા ત્વાસીત્ત્રિધાભૂતે ચમૂમુખે॥ ॥ 8-51-124 (57610)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 51 ॥ *.એતદનન્તરં ઝ.પુસ્તકે વિદ્યમાના કથા અસ્મિન્પાઠે---57--58 તમાધ્યાયયોર્વર્તતે।
॥ શ્રીઃ ॥
8.52. અધ્યાયઃ 052
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સંશપ્તકૈર્યુધ્યમાનસ્ય પાર્થસ્યાશ્વત્થામ્નાઽઽહ્નાનમ્॥ 1 ॥ તયોર્યુદ્ધમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-52-0 (57611)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-52-0x (4970)
કથં સંશપ્તકૈઃ સાર્ધમર્જુનસ્યાભવદ્રણઃ।
સૂતપુત્રસ્ય પાઞ્ચાલૈઃ કથં યુદ્ધં પ્રવર્તિતમ્॥ 8-52-1 (57612)
અશ્વત્થામ્નસ્તુ યદ્યુદ્ધમર્જુનસ્ય ચ સઞ્જય।
અન્યેષાં ચ મદીયાનાં પાણ્ડવૈસ્તદ્બ્રવીહિ મે॥ 8-52-2 (57613)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-52-3x (4971)
શૃણુ રાજન્યથાવૃત્તં સઙ્ગ્રામં બ્રુવતો મમ।
વીરાણાં શત્રુભિઃ સાર્ધં દેહપાપ્મવિનાશનમ્॥ 8-52-3 (57614)
પાર્થઃ સંશપ્તકબલં પ્રવિશ્યાર્ણવસન્નિભમ્।
વ્યક્ષોભયદમિત્રઘ્નો મહાવાત ઇવાર્ણવમ્॥ 8-52-4 (57615)
પૂર્ણચન્દ્રાભવક્રાણિ સ્વક્ષિભ્રૂદશનાનિ ચ।
શિરાંસ્યુન્મથ્ય વીરાણાં શિતૈર્ભલ્લૈર્ધનઞ્જયઃ।
સન્તસ્તાર ક્ષિતિં ક્ષિપ્રં વિનાલૈર્નલિનૈરિવ॥ 8-52-5 (57616)
સુવૃત્તાનાયતાન્પુષ્ટાંશ્ચન્દનાગુરુભૂષિતાન્।
સાયુધાન્સતલત્રાંશ્ચ પઞ્ચાસ્યોરગસન્નિભાન્।
બાહૂન્ક્ષુરૈરમિત્રાણાં ચિચ્છેદ સમરેઽર્જુનઃ॥ 8-52-6 (57617)
ધુર્યાન્ધુર્યોતરાન્સૂતાન્ધ્વજાંશ્ચાપાનિ સાયકાન્।
પાણીન્નિતાન્તનિશિતૈર્ભલ્લૈશ્ચિચ્છેદ પાણ્ડવઃ॥ 8-52-7 (57618)
રથાન્દ્વિપાન્હયાંશ્ચૈવ સારોહાનર્જુનો યુધિ।
શરૈરનેકસાહસ્રૈર્નિન્યે રાજન્યમક્ષયમ્॥ 8-52-8 (57619)
તં પ્રવીરાઃ સુસંરબ્ધા નર્દમાના ઇવર્ષભાઃ।
વાસિતાર્થમિવ ક્રુદ્ધમભિદ્રુત્ય મહોત્કટાઃ।
નિઘ્ન્તમભિજઘ્નુસ્તે શરૈઃ શૃઙ્ગૈરિવર્ષભાઃ॥ 8-52-9 (57620)
તસ્ય તેષાં ચ તદ્યુદ્વમભવદ્રોમહર્ષણમ્।
ત્રૈલોક્યવિજયે યદ્વદ્દૈત્યાનાં સહ વજ્રિણા॥ 8-52-10 (57621)
અસ્ત્રૈસ્ત્રાણિ સંવાર્ય દ્વિષતાં સર્વતોઽર્જુનઃ।
ઇષુભિર્બહુભિસ્તૂર્ણં વિદ્વ્વા પ્રાણાઞ્જહાર સઃ॥ 8-52-11 (57622)
છિન્નત્રિવેણુચક્રાક્ષાન્હતયોધાન્સસારથીન્।
વિધ્વસ્તાયુધતૂણીરાન્સમુન્મથિતકેતનાન્॥ 8-52-12 (57623)
સઞ્છિન્નયોક્રરશ્મીષાન્વિત્રિવેણૂન્વિકૂબરાન્।
વિસ્રસ્તબન્ધુરયુગાન્વિસ્રસ્તાક્ષપ્રમણ્ડલાન્॥ 8-52-13 (57624)
રથાન્વિશકલીકુર્વન્મહાભ્રાણીવ મારુતઃ॥ 8-52-14 (57625)
વિસ્માપકં પ્રેક્ષકાણાં દ્વિષતાં ભયવર્ધનમ્।
મહારથસહસ્રસ્ય સમં કર્માકરોજ્જયઃ॥ 8-52-15 (57626)
સિદ્ધદેવર્ષિસઙ્ઘાશ્ચ ચારણાશ્ચાપિ તુષ્ટુવુઃ॥ 8-52-16 (57627)
દેવદુન્દુભયો નેદુઃ પુષ્પવર્ષાણિ ચાપતન્।
કેશવાર્જુનયોર્મૂર્ધ્નિ પ્રાહ વાક્વાશરીરિણી॥ 8-52-17 (57628)
ચન્દ્રાગ્ન્યનિલસૂર્યાણાં કાન્તિદીપ્તિબલદ્યુતીઃ।
યૌ સદા બિભ્રતુર્વીરાવિમૌ તૌ કેશવાર્જુનૌ॥ 8-52-18 (57629)
બ્રહ્મેશાનાવિવ પુરા વીરાવેકરથે સ્થિતૌ।
સર્વભૂતવરૌ વીરૌ નરનારાયણાવિમૌ॥ 8-52-19 (57630)
ઇત્યેતન્મહદાશ્ચર્યં દૃષ્ટ્વા શ્રુત્વા ચ ભારત।
અશ્વત્થામા સુસઙ્ક્રુદ્ધઃ કૃષ્ણાવભ્યદ્રવદ્રણે॥ 8-52-20 (57631)
અથ પાણ્ડવમસ્યન્તમમિત્રાન્તકરાઞ્છરાન્।
સેષુણા પાણિનાઽઽહૂય પ્રહસન્દ્રૌણિરબ્રવીત્॥ 8-52-21 (57632)
યદિ માં મન્યસે વીર પ્રાપ્તમર્હમિહાતિથિમ્।
તતઃ સર્વાત્મના ત્વદ્ય યુદ્વાતિથ્યં પ્રયચ્છ મે॥ 8-52-22 (57633)
એવમાચાર્યપુત્રેણ સમાહૂતો યુયુત્સયા।
બહુમેનેઽર્જુનોઽઽત્માનમિતિ ચાહ જનાર્દનમ્॥ 8-52-23 (57634)
સંશપ્તકાશ્ચ મે વધ્યા દ્રૌણિરાહ્વયતે ચ મામ્।
યદત્રાનન્તરં પ્રાપ્તં શંસ મે તદ્વિ માધવ॥ 8-52-24 (57635)
આતિથ્યકર્માભ્યુત્થાય દીયતાં યદિ મન્યસે।
એવમુક્તોઽવહત્પાર્થં કૃષ્ણોદ્રોણાત્મજાન્તિકે॥ 8-52-25 (57636)
શૈક્ષ્યેણ વિધિનાઽઽહૂતં વાયુરિન્દ્રમિવાધ્વરે।
તમામન્ત્ર્યૈકમનસં કેશવો દ્રૌણિમબ્રવીત્॥ 8-52-26 (57637)
અશ્વત્થામન્સ્થિરો ભૂત્વા પ્રહરાશુ સહસ્વ ચ।
નિર્વેષ્ટું ભર્તૃપિણ્ડં હિ કાલોઽયમુપજીવિનામ્॥ 8-52-27 (57638)
સૂક્ષ્મો વિવાદો વિપ્રાણાં સૂક્ષ્મૌ ક્ષાસ્ત્રૌ જયાજયૌ॥ 8-52-28 (57639)
નહિ સંક્ષમસે મોહાદ્દિવ્યાં પાર્થસ્ય સત્ક્રિયામ્।
સમાપ્તિમિચ્છન્યુધ્યસ્વ સ્યિરો ભૂત્વાઽદ્ય પાણ્ડવં॥ 8-52-29 (57640)
ઇત્યુક્તો વાસુદેવેન તથેત્યુક્ત્વા દ્વિજોત્તમઃ।
વિવ્યાધ કેશવં ષષ્ટ્યા નારાચૈરર્જુનં ત્રિભિઃ॥ 8-52-30 (57641)
તસ્યાર્જુનઃ સુસઙ્ક્રુદ્ધસ્ત્રિભિર્બાણૈઃ શરાસનમ્।
ચિચ્છેદાથાન્યદાદત્ત દ્રૌણિર્ઘોરતરં ધનુઃ॥ 8-52-31 (57642)
સજ્યં કૃત્વા નિમેષાચ્ચ વિવ્યાધાર્જુનકેશવૌ।
ત્રિભિઃ શતૈર્વાસુદેવં સહસ્રેણ ચ પાણ્ડવમ્॥ 8-52-32 (57643)
તતઃ શરસહસ્રાણિ પ્રયુતાન્યર્બુદાનિ ચ।
સસૃજે દ્રૌણિરાયસ્તઃ સ્તમ્ભયામાસ ચાર્જુનમ્॥ 8-52-33 (57644)
ઇષુધેર્ધનુષો જ્યાયાસ્ત્વઙ્ગુલિભ્યશ્ચ મારિષ।
બાહ્વોઃ કરાભ્યામુરસો વદનાદ્વ્રાણનેત્રતઃ॥ 8-52-34 (57645)
કર્ણાભ્યાં શિરસોઽઙ્ગેભ્યો લોમવર્મભ્ય એવ ચ।
રથધ્વજાભ્યાં ચ શરા નિષ્પેતુર્બ્રહ્મવાદિનઃ॥ 8-52-35 (57646)
શરજાલેન મહતા બદ્ધ્વા માધવપાણ્ડવૌ।
નનાદ સુદિતો દ્રૌણિર્મહામેઘૌઘનિઃસ્વનમ્॥ 8-52-36 (57647)
`તૈઃ પતદ્ભિર્મહારાજ દ્રૌણિમુક્તૈઃ સમન્તતઃ।
સઞ્છાદિતૌ રથસ્થૌ તાવુભૌ કૃષ્ણધનઞ્જયૌ॥ 8-52-37 (57648)
દતઃ શરxxxxxxક્ષ્ણૈર્ભારદ્વાજઃ પ્રતાપવાન્।
નિxxxxxચક્રે રથે માધવપાણ્ડવૌ॥ 8-52-38 (57649)
xxxxજઙ્ગમં સ્થાવરં તથા।
ચરાચરસા મોપ્તારૌ દૃષ્ટ્વા સઞ્છાદિતૌ શરૈઃ॥ 8-52-39 (57650)
સિદ્ધચારxxxxxશ્ચ સંપેતુર્શૈ સમન્તતઃ।
અપિ xxxxxxxx લોકાનામિતિ ચાબ્રુવન્॥ 8-52-40 (57651)
ન મયા xxxxxxxxxx રાજન્દૃષ્ટપૃર્વઃ પરાકમઃ।
xxxxxxxxxxxx કૃષ્ણો છાદયતો રણે॥ 8-52-41 (57652)
xxxxxxxxxxxશબ્દં રથાનાં ત્રાસનં રણે।
xxxxxxxxxx રાજન્સિંહસ્ય નદતો યથા॥ 8-52-42 (57653)
ચરતો યુદ્ધે સવ્યં દક્ષિણમસ્યતઃ।
વિદ્યુદમ્ભોધરસ્યેવ ભ્રાજમાના વ્યદૃશ્યત॥ 8-52-43 (57654)
સ તદા ક્ષિપ્રકારી ચ દૃઢહસ્તશ્ચ પાણ્ડવઃ।
પ્રમોહં પરમં ગત્વા પ્રેક્ષન્નાસ્તે ધનઞ્જયઃ॥ 8-52-44 (57655)
વિક્રમં ચરતો યુદ્ધે સવ્યં દક્ષિણમસ્યતઃ।
વિક્રમં ચ હૃતં મેને આત્મનસ્તેન સંયુગે॥ 8-52-45 (57656)
અથાસ્ય સમરે રાજન્વપુરાસીત્સુદુર્દૃશમ્।
દ્રૌણેસ્તત્કુર્વતઃ કર્મ યાદૃગ્રૂપં પિનાકિનઃ॥ 8-52-46 (57657)
વર્ધમાને તતસ્તત્ર દ્રોણપુત્રે વિશામ્પતે।
હીયમાને ચ કૌન્તેયે કૃષ્ણં રોષઃ સમાવિશત્॥ 8-52-47 (57658)
સ રોષાન્નિશ્વસન્રાજન્નિર્દહન્નિવ ચક્ષુષા।
દ્રૌણિં દદર્શ સઙ્ગ્રામે ફલ્ગુનં ચ મુહુર્મુહુઃ॥ 8-52-48 (57659)
તતઃ કૃષ્ણોઽબ્રવીત્ક્રુદ્ધઃ પાર્થં સપ્રણયં વચઃ॥ 8-52-49 (57660)
અત્યદ્ભુતતમિદં પાર્થ ત્વયિ પશ્યામિ સંયુગે।
યત્ત્વાં વિશેષયત્યાજૌ દ્રોણપુત્રોઽદ્ય ભારત॥ 8-52-50 (57661)
કચ્ચિત્તે ગાણ્ડિવં હસ્તે મુષ્ટિર્વા ન વ્યશીર્યત।
કચ્ચિદ્વીર્યં યથાપૂર્વં ભુજયોર્વા બલં તવ॥ 8-52-51 (57662)
ઉદીર્યમાણં હિ રણે પશ્યામિ દ્રૌણિમાહવે।
ગુરુપુત્ર ઇતિ હ્યેનં માનયન્પાણ્ડવર્ષભ।
ઉપેક્ષાં મા કૃથાઃ પાર્થ નાયં કાલ ઉપેક્ષિતુમ્'॥ 8-52-52 (57663)
અર્જુન ઉવાચ। 8-52-53x (4972)
પશ્ય માધવ દૌરાત્મ્યં ગુરુપુત્રસ્ય માં પ્રતિ।
વધં પ્રાપ્તૌ મન્યતે નૌ પ્રાવેશ્ય શવરેશ્મનિ।
એષોસ્મિ હન્મિ સઙ્કલ્પં શિક્ષયા ચ બલેન ચ॥ 8-52-53 (57664)
`એવમુક્ત્વાઽસ્ય ચિચ્છેદ ભલ્લૈઃ કર્મારમાર્જિતૈઃ।
ધનુશ્છત્રં પતાકાં ચ રથશક્તિં ગદાં વરામ્'॥ 8-52-54 (57665)
અશ્વત્થામ્નઃ શરાનસ્તાઞ્છિત્ત્વૈકૈકં ત્રિધા ત્રિધા।
વ્યધમદ્ભરતશ્રેષ્ઠો નીહારમિવ મારુતઃ॥ 8-52-55 (57666)
તતઃ સંશપ્તકાન્ભૂયઃ સાશ્વસૂતરથદ્વિપાન્।
ધ્વજપત્તિગણાનુર્ગ્રૈર્બાણૈર્વિવ્યાધ પાણ્ડવઃ॥ 8-52-56 (57667)
યે યે દદૃશિરે તત્ર યદ્યદ્રૂપાસ્તદા જનાઃ।
તે તે તત્ર શરૈર્વ્યાપ્તં મેનિરેઽઽત્માનમાત્મના॥ 8-52-57 (57668)
તે ગાણ્ડીવપ્રમુક્તાસ્તુ નાનારૂપાઃ પતત્રિણઃ।
ક્રોશે સાગ્રે સ્થિતાઞ્જઘ્નુર્દ્વિપાંશ્ચ પુરુષાન્રણે॥ 8-52-58 (57669)
ભલ્લૈશ્છિન્નાઃ કરાઃ પેતુઃ કરિણાં મદવર્ષિણામ્।
યથા વને પરશુભિર્નિકૃત્તાઃ શાલ્મલિદ્રુમાઃ॥ 8-52-59 (57670)
પશ્ચાત્તુ શૈલવત્પતુસ્તે ગજાઃ સહ સાદિભિઃ।
વજ્રિવજ્રાવમથિતા યથૈવાદ્રિચયાસ્તથા॥ 8-52-60 (57671)
ગન્ધર્વનગરાકારાન્રથાંશ્ચૈવ સુકલ્પિતાન્।
વિનીતૈર્જવનૈર્યુક્તાનાસ્થિતાન્યુદ્વદુર્મદૈઃ॥ 8-52-61 (57672)
શરૈર્વિશકલીકુર્વન્નમિત્રાનભ્યવીવૃષત્।
સ્વલઙ્કૃતાનશ્વસાદીન્પત્તીંશ્ચાહન્ધનઞ્જયઃ॥ 8-52-62 (57673)
ધનઞ્જયયુગાન્તાર્કઃ સંશપ્તકમહાર્ણવમ્।
વ્યશોષયત દુઃશોષં તીક્ષ્ણૈઃ શરગભસ્તિભિઃ॥ 8-52-63 (57674)
પુનર્દ્રૌણિમહાશૈલં નારાચૈર્વજ્રસન્નિભૈઃ।
નિર્બિભેદ મહાવેગૈસ્ત્વરન્વજ્રીવ પર્વતમ્॥ 8-52-64 (57675)
તમાચાર્યસુતઃ ક્રુદ્ધઃ સાશ્વયન્તારમાશુગૈઃ।
યુયુત્સુરાગમદ્યોદ્ધું પાર્થસ્તાનચ્છિનચ્છરાન્॥ 8-52-65 (57676)
તતઃ પરમસઙ્ક્રુદ્ધઃ કાણ્ડકોશમવાસૃજત્।
અશ્વત્થામાભિરૂપાય ગૃહાનતિથયે યથા॥ 8-52-66 (57677)
અથ સંશપ્તકાંસ્ત્યક્ત્વા પાણ્ડવો દ્રૌણિમભ્યયાત્।
અપાઙ્ક્તેયાનિવ ત્યક્ત્વા દાતા પાઙ્ક્તેયમર્થિનમ્॥ 8-52-67 (57678)
`સ્થિતાઃ સંશપ્તકા રાજન્દૃષ્ટ્વા યુદ્વં મહાત્મનોઃ'॥ ॥ 8-52-68 (57679)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે દ્વિપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 52 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.53. અધ્યાયઃ 053
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેનાશ્વત્થામપરાજયઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-53-0 (57680)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-53-0x (4973)
તતઃ સમભવદ્યુદ્ધં શુક્રાઙ્ગિરસવર્ચસોઃ।
નક્ષત્રમભિતો વ્યોમ્નિ શુક્રાઙ્ગિરસયોરિવ॥ 8-53-1 (57681)
સન્તાપયન્તાવન્યોન્યં દીપ્તૈઃ શરગભસ્તિભિઃ।
લોકત્રાસકરાવાસ્તાં વિમાર્ગસ્થૌ ગ્રહાવિવ॥ 8-53-2 (57682)
તતોઽવિધ્યદ્ધુવોર્મધ્યે નારાચૈરર્જુનો ભૃશમ્।
સ તેન વિબભૌ દ્રૌણિરૂર્ધ્વરશ્મિર્યથા રવિઃ॥ 8-53-3 (57683)
અથ કૃષ્ણૌ શરશતૈરશ્વત્થામ્નાઽર્દિતૌ ભૃશમ્।
સ્વરશ્મિજાલવિકચૌ યુગાન્તાર્કાવિવાસુતઃ॥ 8-53-4 (57684)
તતોઽર્જુનઃ સર્વતોધારમસ્ત્ર--
મવાસૃજદ્વાસુદેવેઽભિભૂતે।
દ્રૌણાયનિશ્ચાભ્યહનત્પૃષત્કૈ--
ર્વજ્રાગ્નિવૈવસ્વતદણ્ડકલ્પૈઃ॥ 8-53-5 (57685)
સ કેશવં ચાર્જુનં ચાતિતેજા
વિવ્યાધ મર્મસ્વતિરૌદ્રકર્મા।
બાણૈઃ સુમુક્તૈરતિતીવ્રવેગૈ--
ર્યૈરાહતો મૃત્યુરપિ વ્યથેત॥ 8-53-6 (57686)
દ્રૌણેરિષૂનિષુભિઃ સન્નિવાર્ય
વ્યાયચ્છતસ્તદ્દ્વિગુણૈઃ સુપુઙ્ખૈઃ।
તં સાશ્વસૂતધ્વજમેકવીર--
માવૃત્ય સંશપ્તકસૈન્યમાર્ચ્છત્॥ 8-53-7 (57687)
ધનૂંષિ બાણાનિષુધીર્ધનુર્જ્યાઃ
પાણીન્ભુજાન્પાણિગતં ચ શસ્ત્રમ્।
છત્રાણિ કેતૂંસ્તુરગાન્રથેષાં
વસ્ત્રાણિ માલ્યાન્યથા ભૂષણાનિ॥ 8-53-8 (57688)
ચર્માણિ વર્માણિ મનોરમાણિ
પ્રસહ્ય ચૈષાં સ શિરાંસિ ચૈવ।
સ્રિચ્છેદ પાર્થો દ્વિષતાં સુમુક્તૈ--
ર્બાણૈઃ સ્થિતાનામપરાઙ્મુખાનામ્॥ 8-53-9 (57689)
સુકલ્પિતાઃ સ્મન્દનવાજિનાગાઃ
સમાસ્થિતાઃ કૃતયત્નૈર્નૃવીરૈઃ।
પાર્થેરિતૈર્બાણશતૈર્નિરસ્તા--
સ્તૈરેવ સાર્ધં નૃવરૈર્વિનેશુઃ॥ 8-53-10 (57690)
પદ્માર્કપૂર્ણેન્દુનિભાનનાનિ
કિરીટમાલ્યાભરણોજ્જ્વલાનિ।
ભલ્લાર્ધચન્દ્રક્ષુરસન્નિકૃત્તા--
ન્યપાતયચ્છત્રુશિરાંસ્યજસ્રમ્॥ 8-53-11 (57691)
અથ દ્વિપૈર્દૈત્યરિપુદ્વિપાભૈ--
ર્દેવારિકલ્પા બલમન્યુકલ્પૈઃ।
કલિઙ્ગવઙ્ગાઙ્ગનિષાદવીરા
જિઘાંસવઃ પાણ્ડવમભ્યધાવન્॥ 8-53-12 (57692)
તેષાં દ્વિપાનાં નિચકર્ત પાર્થો
વર્માણિ ચર્માણિ કરાન્નિયન્તૄન્।
ધ્વજાઃ પતાકાશ્ચ તતઃ પ્રપેતુ--
ર્વજ્રાહતાનીવ ગિરેઃ શિરાંસિ॥ 8-53-13 (57693)
તેષુ પ્રભગ્નેષુ ગુરોસ્તનૂજં
બાણૈઃ કિરીટિ નવસૂર્યવર્ણૈઃ।
પ્રચ્છાદયામાસ મહાભ્રજાલૈ--
ર્વાયુઃ સમુદ્યન્તમિવાંશુમન્તમ્॥ 8-53-14 (57694)
તતોઽર્જુનેષૂનિષુભિર્નિરસ્ય
દ્રૌણિઃ શિતૈરર્જુનવાસુદેવૌ।
પ્રચ્છાદયિત્વા દિવિ ચન્દ્રસૂર્યૌ
નનાદ સોઽમ્ભોદ ઇવાતપાન્તે॥ 8-53-15 (57695)
તમર્જુનસ્તાંશ્ચ પુનસ્ત્વદીયા--
નભ્યર્દિતસ્તૈરભિસૃત્ય શસ્ત્રૈઃ।
વાણાન્ધકારં સહસૈવ કૃત્ત્વા
વિવ્યાધ પાર્થો વરહેમપુઙ્ખૈઃ॥ 8-53-16 (57696)
નાપ્યાદદત્સન્દધન્નૈવ મુઞ્ચ--
ન્બાણાન્રથેઽદૃશ્યત સવ્યસાચી।
રથાંશ્ચ નાગાંસ્તુરગાન્પદાતીન્
સંસ્યૂતદેહાન્દદૃશુર્હતાંશ્ચ॥ 8-53-17 (57697)
સન્ધાય નારાચવરાન્દશાશુ
દ્રૌણિસ્ત્વરન્નેકમિવોત્સસર્જ।
તેષાં ચ પઞ્ચાર્જુનમભ્યવિધ્ય--
ન્પઞ્ચાચ્યુતં નિર્બિભુદુઃ સુપુઙ્ખાઃ॥ 8-53-18 (57698)
તૈરાહતૌ સર્વમનુષ્યમુખ્યા--
વસૃક્સ્રવન્તૌ ધનદેન્દ્રકલ્પૌ।
સમાપ્તવિદ્યેન તથાઽભિભૂતૌ
હતૌ રણે તાવિતિ મેનિરેઽન્યે॥ 8-53-19 (57699)
અથાર્જુનં પ્રાહ દશાર્હનાથઃ
પ્રમાદ્યસે કિં જહિ યોધમેતમ્।
કુર્યાદ્ધિ દોષં સમુપેક્ષિતોઽયં
કષ્ટો ભવેદ્વ્યાધિરિવાક્રિયાવાન્॥ 8-53-20 (57700)
તથેતિ ચોક્ત્વાઽચ્યુતમપ્રમાદી
દ્રૌણેઃ પ્રહસ્યાશુ કિરીટમાલી।
ભુજૌ વરૌ ચન્દનસારદિગ્ધૌ
વક્ષઃ શિરોઽથાપ્રતિમૌ તથોરૂ॥ 8-53-21 (57701)
ગાણ્ડીવમુક્તૈઃ કુપિતાહિકલ્પૈ--
દ્રૌણિં શરૈઃ સંયતિ નિર્બિભેદ।
છિત્ત્વા તુ રશ્મીંસ્તુરગાનવિધ્ય--
ત્તે તં રણાદૂહુરતીવ દૂરમ્॥ 8-53-22 (57702)
સ તૈર્હૃતો વાતજવૈસ્તુરઙ્ગૈ-
ર્દ્રૌણિર્દૃઢં પાર્થશરાભિભૂતઃ।
આવૃત્ય નૈવ વ્યષહત્સ યોદ્ધું
પાર્થેન સાર્ધં મતિમાન્વિમૃશ્ય। 8-53-23 (57703)
જાનઞ્જયં નિયતં વૃષ્ણિવીરે
ધનઞ્જયે ચાઙ્ગિરસાં વરિષ્ઠઃ॥
વિવેશ કર્ણસ્ય બલં તરસ્વી
ભગ્નોત્સાહઃ ક્ષીણવાણાસ્ત્રયોગઃ॥ 8-53-24 (57704)
પ્રતીપકામે તુ રણાદશ્વત્થામ્નિ હૃતે હયૈઃ।
મન્ત્રૌષધિક્રિયાયોગૈર્વ્યાધૌ દેહાદિવાહૃતે॥ 8-53-25 (57705)
સંશપ્તકાનભિમુખૌ પ્રયાતૌ કેશવાર્જુનૌ।
વાતોદ્વૂતપતાકેન સ્યન્દનેનૌઘનાદિના॥ ॥ 8-53-26 (57706)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ત્રિપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 53 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.54. અધ્યાયઃ 054
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેન દણ્ડદણ્ડધારયોર્વધઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-54-0 (57707)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-54-0x (4974)
અથોત્તરેણ પાણ્ડૂનાં સેનાયાં ધ્વનિરુત્થિતઃ।
રથનાગાશ્વપત્તીનાં દણ્ડધારેણ વધ્યતામ્॥ 8-54-1 (57708)
નિવર્તયિત્વા તુ રથં કેશવોઽર્જુનમબ્રવીત્।
વાહયન્નેવ તુરગાન્ગરુડાનિલરંહસઃ॥ 8-54-2 (57709)
માગધોઽસાવતિક્રાન્તો દ્વિરદેન પ્રમાથિના।
ભગદત્તાદનવમઃ શિક્ષયા ચ બલેન ચ॥ 8-54-3 (57710)
એનં હત્વા નિહન્તાઽસિ પુનઃ સંશપ્તકાનિતિ।
વાક્યાન્તે પ્રાપયત્પાર્થં દણ્ડધારગજં પ્રતિ॥ 8-54-4 (57711)
સ માગધાનાં પ્રવરો મહાબલોઽ--
શુભગ્રહો યોધગણૈઃ સમન્વિતઃ।
સપત્નસેનાં પ્રમમાથ દારુણો
ભીમં સમગ્રાં બલવાનિવ ગ્રહમ્॥ 8-54-5 (57712)
સુકલ્પિતં દાનવનાગસન્નિભં
મહાભ્રનિર્હાદસમસ્વનં રણે।
સમાસ્થિતો નાગવરં નરેશ્વરો
રથાશ્વમાતઙ્ગનરપ્રમાથિનમ્॥ 8-54-6 (57713)
સ નાગયન્તૄન્સમરે મહારથા--
ન્સપત્તિસઙ્ઘાંસ્તુરગાન્સસાદિનઃ।
દ્વિપાંશ્ચ બાણૈર્નિજઘાન વીર્યવા--
ન્સમન્તતો ઘ્નન્નિવ કાલચક્રવત્॥ 8-54-7 (57714)
નરાંસ્તુ કાંસ્યાયસવર્મભૂષણા--
ન્નિપાત્ય સાશ્વાનપિ પત્તિભિઃ સહ।
વ્યપોથયદ્દન્તિવરેણ શુષ્મિણા
સશબ્દવત્સ્થૂલનલં યથા તથા॥ 8-54-8 (57715)
અથાર્જુનો જ્યાતલનેમિનિઃસ્વને
મૃદઙ્ગભેરીબહુશઙ્ખનાદિતે।
રથાશ્વમાતઙ્ગસહસ્રનાદિતે
રથોત્તમેનાભ્યપતદ્દ્વિપોત્તમમ્॥ 8-54-9 (57716)
તતોઽર્જુનં દ્વાદશભિઃ શરોત્તમૈ--
ર્જનાર્દનં ષોડશભિઃ સમાર્પયત્।
સ દણ઼્ડધારસ્તુરગાંસ્ત્રિભિસ્ત્રિભિ---
સ્તતો નનાદ પ્રજહાસ ચાસકૃત્॥ 8-54-10 (57717)
તતોઽસ્ય પાર્થઃ સગુણેષુકાર્મુકં
ચકર્ત ભલ્લૈર્ધ્વજમપ્યલઙ્કૃતમ્।
પુનર્નિયન્તૄન્સહપાદગોપ્તૃભિ--
સ્તતઃ સ ચુક્રોધ ગિરિવ્રજેશ્વરઃ॥ 8-54-11 (57718)
તતોઽર્જુનં ભિન્નકટેન દન્તિના
ઘનાઘનેનાનિલતુલ્યરંહસા।
અતીવ ચુક્રોધયિષુર્જનાર્દનં
ઘનઞ્જયં ચાભિજઘાન તોમરૈઃ॥ 8-54-12 (57719)
અથાસ્ય બાહૂ દ્વિપહસ્તસન્નિભૌ
શિરશ્ચ પૂર્ણેન્દુનિભાનનં ત્રિભિઃ।
ક્ષુરૈઃ પ્રચિચ્છેદ સહૈવ પાણ્ડવ--
સ્તતો દ્વિપં બાણશતૈઃ સમર્પયત્॥ 8-54-13 (57720)
સ પાર્થબાણૈસ્તપનીયભૂષણૈઃ
સમાવૃતઃ કાઞ્ચનવર્મભૃદ્દ્વિપઃ।
ભૃશં ચકાશે નિશિ પર્વતો યથા
દાવાગ્નિના પ્રજ્વલિતૌષધિદ્રુમઃ॥ 8-54-14 (57721)
સ વેદનાર્તોઽમ્બુદનિસ્વનો નદં--
શ્ચરન્ભ્રમન્પ્રસ્સ્વલિતાન્તરોઽદ્રવત્।
પપાત રુગ્ણઃ સનિયન્તૃકસ્તથા॥
યથા ગિરિર્વજ્રવિદારિતસ્તથા॥ 8-54-15 (57722)
હિમાવદાનેન સુવર્ણમાલિના
હિમાદ્રિકૂટપ્રતિમેન દન્તિના।
હતે રણે ભ્રાતરિ દણ્ડ આવ્રજ--
જ્જિઘાંસુરિન્દ્રાવરજં ધનઞ્જયમ્॥ 8-54-16 (57723)
સતોમરૈરર્કરપ્રભૈસ્ત્રિભિ--
ર્જનાર્દનં પઞ્ચભિરર્જુનં શિતૈઃ।
સમર્પયિત્વા વિનનાદ ચાર્દયં--
સ્તતોઽસ્ય બાહૂ નિચકર્ત પાણ્ડવઃ॥ 8-54-17 (57724)
ક્ષુરપ્રકૃત્તૌ વિપુલૌ સતોમરૌ
શુભાઙ્ગદૌ ચન્દનરૂષિતૌ ભુજૌ।
ગજાત્પતન્તૌ યુગપદ્વિરેજતુ--
ર્યથોરગૌ પર્વતશૃઙ્ગવન્મહીમ્॥ 8-54-18 (57725)
અથાઽર્ધચન્દ્રેણ હતં કિરીટિના
પપાત દણ્ડસ્ય શિરઃ ક્ષિતિં દ્વિપાત્।
સ શોણિતાર્દ્રો નિપતન્વિરેજે
દિવાકરોઽસ્તાદિવ પશ્ચિમાં દિશમ્॥ 8-54-19 (57726)
અથ દ્વિપં શ્વેતનગાગ્રસન્નિભં
દિવાકરાંશુપ્રતિમૈઃ શરોત્તમૈઃ।
બિભેદ પાર્થઃ સ પપાત નાદયન્
હિમાદ્રિકૂટં કુલિશાહતં યથા॥ 8-54-20 (57727)
તતોઽપરં તત્પ્રતિમા ગજોત્તમા
જિગીષવઃ સંયતિ સવ્યસાચિના।
તથા કૃતાસ્તેઽપિ યથૈવ તૌ દ્વિપૌ
તતઃ પ્રભગ્નં સુમહદ્રિપોર્બલમ્॥ 8-54-21 (57728)
ગજા રથાશ્વાઃ પુરુષાશ્ચ સઙ્ઘશઃ
પરસ્પરઘ્નાઃ પરિપેતુરાહવે।
પરસ્પરં પ્રસ્ખલિતાઃ સમાહતા
ભૃશં ચ તત્તદ્બહુભાષિણો હતાઃ॥ 8-54-22 (57729)
અથાર્જુનં સ્વે પરિવાર્ય સૈનિકાઃ
પુરન્દરં દેવગણા ઇવાબ્રુવન્।
અભૈષ્મ યસ્માન્મરણાદિવ પ્રજાઃ
સ વીર દિષ્ટ્યા નિહતસ્ત્વયા રિપુઃ॥ 8-54-23 (57730)
ન ચેત્પરિત્રાસ્યદિમાઞ્જનાન્ભયા--
દ્દ્વિષદ્ભિરેવં બલિભિઃ પ્રપીડિતાન્।
તથાઽભવિષ્યદ્દ્વિષતાં પ્રમોદનં
યથા હતેષ્વેષ્વિહ નોઽરિસૂદન॥ 8-54-24 (57731)
ઇતીવ ભૂયશ્ચ સુહૃદ્ભિરીડિતા
નિશમ્ય વાચઃ સુમનાસ્તદાઽર્જુનઃ।
યથાઽનુરૂપં પ્રતિપૂજ્ય તં જનં
જગામ સંશપ્તકસઙ્ઘહા પુનઃ॥ ॥ 8-54-25 (57732)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ચતુઃપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 54 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.55. અધ્યાયઃ 055
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેન સંશપ્તકાનાં વધઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-55-0 (57733)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-55-0x (4975)
પ્રત્યેત્યાથ પુનર્જિષ્ણુર્જિત્વા સંશપ્તકાન્બભૌ।
વક્રાનુવક્રગમનાદઙ્ગારક ઇવ ગ્રહઃ॥ 8-55-1 (57734)
પાર્થબાણહતા રાજન્નરાશ્વરથકુઞ્જરાઃ।
વિચેલુર્બભ્રમુર્નેશુઃ પેતુર્મમ્લુશ્ચ ભારત॥ 8-55-2 (57735)
ધુર્યાન્ધુર્યેતરાન્સૂતાન્ધ્વજાંશ્ચપાસિસાયકાન્।
પાણીન્પાણિગતાઞ્શસ્ત્રાન્બાહૂનપિ શિરાંસિ ચ॥ 8-55-3 (57736)
ભલ્લૈઃ ક્ષુરૈરર્ધચન્દ્રૈર્વત્સદન્તૈશ્ચ પાણ્ડવઃ।
ચિચ્છેદામિત્રવીરાણાં સમરે પ્રતિયુધ્યતામ્॥ 8-55-4 (57737)
તં પ્રવીરાસ્ત્વદીયાનાં નર્દમાનાઽભિદુદ્રુવુઃ।
વાસિતાર્થે યુયુત્સન્તો વૃષભા વૃષભં યથા।
નિપતન્ત્યર્જુનં શૂરાઃ શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-55-5 (57738)
તેષાં તસ્ય ચ તદ્યુદ્ધમભવદ્રોમહર્ષણમ્।
ત્રૈલોક્યવિજયે યાદૃગ્દૈત્યાનાં સહ વજ્રિણા॥ 8-55-6 (57739)
તમવિધ્યત્ત્રિભિર્બાણૈર્દન્દશૂકૈરિવાહિભિઃ।
ઉગ્રાયુધસ્ય તસ્યાશુ શિરઃ કાયાદપાહરત્॥ 8-55-7 (57740)
તેઽર્જુનં સર્વતઃ ક્રુદ્ધા નાનાશસ્ત્રૈરવીવૃષન્।
મરુદ્ભિઃ પ્રેરિતા મેઘા હિમવન્તમિવોષ્ણગે॥ 8-55-8 (57741)
અસ્ત્રૈરસ્ત્રાણિં સંવાર્ય દ્વિષતાં સર્વતોઽર્જુનઃ।
સમ્યગસ્તૈઃ શરૈઃ સર્વાનહિતાનહનદ્બહૂન્॥ 8-55-9 (57742)
છિન્નત્રિવેણુજઙ્ઘેષાન્હતાશ્વાન્હતસારથીન્।
વિસ્રસ્તહસ્તતૂણીરાન્વિચક્રથકેતનાન્॥ 8-55-10 (57743)
સઞ્છિન્નરશ્મિયોક્ત્રાક્ષાન્વ્યનુકર્ષયુગાન્રથાન્।
વિધ્વસ્તસર્વસન્નાહાન્બાણૈશ્ચક્રેઽર્જુનસ્ત્વરન્॥ 8-55-11 (57744)
તે રથાસ્તત્ર વિધ્વસ્તાઃ પરાર્દ્વ્યા ભાન્ત્યનેકશઃ।
ધનિનામિવ વેશ્માનિ હતાન્યગ્ન્યનિલામ્બુભિઃ॥ 8-55-12 (57745)
દ્વિપાઃ સમ્ભિન્નમર્માણો વજ્રાશનિસમૈઃ શરૈઃ।
પેતુર્ગિર્યગ્રવેશ્માનિ વજ્રવાતાગ્નિભિર્યથા॥ 8-55-13 (57746)
અનેકૈશ્ચ શિલાધૌતૈર્વજ્રાનલવિષોપમૈઃ।
શરૈર્નિજઘ્નિવાન્પાર્થો મહેન્દ્ર ઇવ દાનવાન્॥ 8-55-14 (57747)
સારોહાસ્તુરગાઃ પેતુર્બહવોઽર્જુનતાડિતાઃ।
નિર્જિહ્વાન્ત્રાઃ ક્ષિતૌ ક્ષીણા રુધિરાર્દ્રાઃ સુદુર્દૃશઃ॥ 8-55-15 (57748)
નરાશ્વનાગા નારાચૈઃ સંસ્યૂતાઃ સવ્યસાચિના।
બભ્રમુશ્ચસ્ખલુઃ પેતુર્નેદુર્મમ્લુશ્ચ મારિષ॥ 8-55-16 (57749)
મહાર્હવર્માભરણા નાનારૂપામ્બરાયુધાઃ।
સરથાશ્વદ્વિપા વીરા હતાઃ પાર્થેન શેરતે॥ 8-55-17 (57750)
નિર્ભયાઃ પુણ્યકર્માણો વિશિષ્ટાભિજનશ્રુતાઃ।
ગતાઃ શરીરૈર્વસુધામૂર્જિતૈઃ કર્મભિર્દિવમ્॥ 8-55-18 (57751)
અથાર્જુનરથં વીરાસ્ત્વદીયાઃ સમભિદ્રવન્।
નાનાજનપદાધ્યક્ષાઃ સગણા જાતમન્યવઃ॥ 8-55-19 (57752)
ઉહ્યમના રથાશ્વેભૈઃ પત્તયશ્ચ જિઘાંસવઃ।
સમભ્યધાવન્નસ્યન્તો વિવિધં ક્ષિપ્રમાયુધમ્॥ 8-55-20 (57753)
તદાયુધમહાવર્ષં ક્ષિપ્તં યોધમહામ્બુદૈઃ।
વ્યધમન્નિશિતૈર્બાણૈઃ ક્ષિપ્રમર્જુનમારુતઃ॥ 8-55-21 (57754)
સાશ્વપત્તિદ્વિપરથં મહાશસ્ત્રૌઘસમ્પ્લવમ્॥
સહસા સન્તિતીર્ષન્તં પાર્થં શસ્ત્રાસ્ત્રસેતુના॥ 8-55-22 (57755)
અથાબ્રવીદ્વાસુદેવઃ પાર્થ કિં ક્રીડસેઽનઘ।
સંશપ્તકાન્પ્રમથ્યૈનાંસ્તતઃ કર્ણવધે ત્વર॥ 8-55-23 (57756)
તથેત્યુક્ત્વાઽર્જુનઃ કૃષ્ણં શિષ્ટાન્સંશપ્તકાંસ્તદા।
ક્ષપયિષ્યંસ્તદા બાણૈર્દૈત્યાનિન્દ્ર ઇવાવધીત્॥ 8-55-24 (57757)
આદદત્સન્દધન્નેષૃન્દૃષ્ટઃ કૈશ્ચિદ્રણેઽર્જુનઃ।
વિમુઞ્ચન્વા શરાઞ્શીઘ્રં દૃશ્યન્તે વૈ નરા હતાઃ॥ 8-55-25 (57758)
આશ્ચર્યમિતિ ગોવિન્દો બ્રુવન્નશ્વાનચોદયત્।
હંસાંશુગૌરાસ્તે સેનાં હંસાઃ સર ઇવાવિશન્॥ 8-55-26 (57759)
તતઃ સઙ્ગ્રામભૂમિં તાં વર્તમાને જનક્ષયે।
અવેક્ષમાણો ગોવિન્દઃ સવ્યસાચિનમબ્રવીત્॥ 8-55-27 (57760)
એષ પાર્થ મહારૌદ્રો વર્તતે ભરતક્ષયઃ।
પૃથિવ્યાં પાર્થિવાનાં વૈ દુર્યોધનકૃતે મહાન્॥ 8-55-28 (57761)
પશ્ય ભારત ચાપાનિ રુક્મપૃષ્ઠાનિ ધન્વિનામ્।
હતાનામપવિદ્ધાનિ કલાપાનિષુધીંસ્તથા॥ 8-55-29 (57762)
જાતરૂપમયૈઃ પુઙ્ખૈઃ શરાંશ્ચ નતપર્વણઃ।
તૈલધૌતાંશ્ચ નારાચાન્નિર્મુક્તાનિવ પન્નગાન્॥ 8-55-30 (57763)
આકીર્ણાંસ્તોમરાન્વાહાંશ્છત્રાન્હેમવિભૂષિતાન્।
ચર્માણિ ચાપવિદ્ધાનિ રુક્મપૃષ્ઠાનિ ભારત॥ 8-55-31 (57764)
સુવર્ણવિકૃતાન્પ્રાસાઞ્શક્તીઃ કનકભૂષિતાઃ।
જામ્બૂનદમયૈઃ પટ્ટૈર્બદ્ધાશ્ચ વિપુલા ગદાઃ॥ 8-55-32 (57765)
જાતરૂપમયીશ્ચર્ષ્ટીઃ પટ્ટસાન્હેમભૂષિતાન્।
દણ્ડૈઃ કનકચિત્રૈશ્ચ વિપ્રવિદ્ધાન્પરશ્વથાન્॥ 8-55-33 (57766)
પરિઘાન્ભિણ્ડિપાલાંશ્ચ ભુશુણ્ડીઃ કણપાનપિ।
અયસ્કુન્તાંશ્ચ પતિતાન્મુસલાનિ ગુરૂણિ ચ॥ 8-55-34 (57767)
નાનાવિધાનિ શસ્ત્રાણિ પ્રગૃહ્ય જયગૃદ્ધિનઃ।
જીવન્ત ઇવ દૃશ્યન્તે ગતસત્વાસ્તરસ્વિનઃ॥ 8-55-35 (57768)
ગદાવિમથિતૈર્ગાત્રૈર્મુસલૈર્ભિન્નમસ્તકાન્।
ગજવાજિરથૈઃ ક્ષુણ્ણાન્પશ્ય યોધાન્સહસ્રશઃ॥ 8-55-36 (57769)
મનુષ્યગજવાજીનાં શરશક્ત્યૃષ્ટિતોમરૈઃ।
નિસ્ત્રિંશૈઃ પટ્ટસૈઃ પ્રાસૈર્નખરૈર્લગુડૈરપિ॥ 8-55-37 (57770)
શરીરૈર્બહુઘા છિન્નૈઃ શોણિતૌઘપરિપ્લુતૈઃ।
ગતાસુભિરમિત્રઘ્ન સંવૃતા રણભૂમયઃ॥ 8-55-38 (57771)
બાહુભિશ્ચન્દનાદિગ્ધૈઃ સાઙ્ગદૈઃ શુભભૂષણૈઃ।
સતલત્રૈઃ સકેયૂરૈર્ભાતિ ભારત મેદિની॥ 8-55-39 (57772)
સાઙ્ગુલિત્રૈર્ભુજાગ્રૈશ્ચ વિપ્રવિદ્વૈરલઙ્કૃતૈઃ।
હસ્તિહસ્તોપમૈશ્છિન્નૈરૂરુભિશ્ચ તરસ્વિનામ્॥ 8-55-40 (57773)
બદ્ધચૂડામણિવરૈઃ શિરોભિશ્ચ સકુણ્ડલૈઃ।
`નિકૃત્તૈર્વૃષભાક્ષાણાં શરીરૈશ્ચાપિ સઙ્ઘશઃ॥ 8-55-41 (57774)
ગજવાજિમનુષ્યાણાં શરશક્ત્યૃષ્ટિતોમરૈઃ।
કબન્ધૈઃ શોણિતાદિગ્ધૈશ્છિન્નગાત્રશિરોધરૈઃ।
ભૂર્ભાતિ ભરતશ્રેષ્ઠ શાન્તાગ્નિભિરિવાધ્વરે'॥ 8-55-42 (57775)
રથાંશ્ચ બહુધા ભગ્નાન્હેમકિઙ્કિણિનઃ શુભાન્।
અશ્વાંશ્ચ બુહધા પશ્ય શોણિતેન પરિપ્લુતાન્॥ 8-55-43 (57776)
અનુકર્ષાનુપાસઙ્ગાન્પતાકા વિવિધાન્ધ્વજાન્।
યોધાનાં ચ મહાશઙ્ખાન્પાણ્ડુરાંશ્ચ પ્રકીર્ણકાન્।
નિરસ્તજિહ્વાન્માતઙ્ગાઞ્શયાનાન્પર્વતોપમાન્॥ 8-55-44 (57777)
વૈજયન્તીર્વિચિત્રાશ્ચ હતાંશ્ચ ગજયોધિનઃ।
વારણાનાં પરિસ્તોમાન્સંયુક્તાનેકકમ્બલાન્॥ 8-55-45 (57778)
વિપાટિતવિચિત્રાશ્ચ રૂપચિત્રાઃ કુથાસ્તથા।
ભિન્નાશ્ચ બહુધા ઘણ્ટાઃ પતદ્ભિશ્ચૂર્ણિતા ગજૈઃ॥ 8-55-46 (57779)
વૈદૂર્યમણિદણ્ડાંશ્ચ પતિતાંશ્ચાઙ્કુશાન્ભુવિ।
અશ્વાનાં ચ યુગાપીડાન્રત્નચિત્રાનુરશ્છદાન્॥ 8-55-47 (57780)
વિદ્ધાઃ સાદિધ્વજાગ્રેષુ સુવર્ણવિકૃતાઃ કુથાઃ।
વિચિત્રાન્મણિચિત્રાંશ્ચ જાતરૂપપરિષ્કૃતાન્॥ 8-55-48 (57781)
અશ્વાસ્તરપરિસ્તોમાન્રાઙ્કવાન્પતિતાન્ભુવિ।
ચૂડામણીન્નરેન્દ્રાણાં વિચિત્રાઃ કાઞ્ચનસ્રજઃ।
છત્રાણિ ચાપવિદ્ધાનિ ચામરવ્યજનાનિ ચ॥ 8-55-49 (57782)
ચન્દ્રનક્ષત્રભાસૈશ્ચ વદનૈશ્ચારુકુણ્ડલૈઃ।
ક્લૃપ્તશ્મશ્રુભિરત્યર્થં વીરાણાં સમલઙ્કૃતૈઃ।
વદનૈઃ પશ્ય સઞ્છન્નાં મહીં શોણિતકર્દમામ્॥ 8-55-50 (57783)
સજીવાંશ્ચ નરાન્પશ્ય કૂજમાનાન્સમન્તતઃ।
ઉપાસ્યમાનાંશ્ચ બહૂન્ન્યસ્તશસ્ત્રૈશ્ચ ભૂપતે।
જ્ઞાતિભિશ્ચ જલક્લિન્નાન્રોદમાનૈર્મુહુર્મુહુઃ॥ 8-55-51 (57784)
ઉત્ક્રાન્તાનપરાન્યોધાઞ્છાદયિત્વા તરસ્વિનઃ।
પુનર્યુદ્ધાય ગચ્છન્તિ જયે લુબ્ધાઃ પ્રમન્યવઃ॥ 8-55-52 (57785)
અપરે તત્રતત્રૈવ પરિધાવન્તિ માનવાઃ।
સન્નિવૃત્તાશ્ચ તે શૂરા દૃષ્ટા ચૈતાન્વિચેતસઃ॥ 8-55-53 (57786)
જલં ત્યક્ત્વા પ્રધાવન્તિ ક્રોશમાનાઃ પરસ્પરમ્।
જલં પીત્વા મૃતાન્પશ્ય પિબતોઽન્યાંશ્ચ ભારત॥ 8-55-54 (57787)
પરિષ્વજ્ય પ્રિયાનન્યે બાન્ધવાન્બન્ધુવત્સલાઃ।
વિસંજ્ઞાન્સમરે યોધાંસ્તત્રતત્ર મહારણે॥ 8-55-55 (57788)
પશ્યાપરાન્નરશ્રેષ્ઠ સન્દષ્ટોષ્ઠપુટાન્પુનઃ।
ભૃકુટીકુટિલૈર્વક્ત્રૈઃ પ્રેક્ષમાણાન્મહારણમ્॥ 8-55-56 (57789)
એતત્તવૈવાનુરૂપં કર્માર્જુન મહાહવે।
દિવિ વા દેવરાજસ્ય ત્વયા યત્કૃતમાહવે॥ 8-55-57 (57790)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-55-58x (4976)
એવં તાં દર્શયન્કૃષ્ણો યુદ્ધભૂમિં કિરીટિને।
ગચ્છન્નેવાશૃણોચ્છબ્દં દુર્યોધનબલે મહત્॥ 8-55-58 (57791)
શઙ્ખદુન્દુભિનિર્ઘોષં ભેરીપણવનિઃસ્વનમ્।
રથાશ્વનરનાગાનાં પાદશબ્દાંશ્ચ દારુણાન્॥ 8-55-59 (57792)
પ્રવિશ્ય તદ્બલં કૃષ્ણસ્તુરગૈર્વાતવેગિતૈઃ।
પાણ્ડ્યેનાભ્યર્દિતં સૈન્યં ત્વદીયં વીક્ષ્ય વિસ્મિતઃ॥ 8-55-60 (57793)
સ હિ નાનાવિધૈર્બાણૈરિષ્વસ્ત્રપ્રવરો યુધિ।
ન્યહનદ્દ્વિષતાં પૂગાન્ગતાસૂનન્તકો યથા॥ 8-55-61 (57794)
ગજવાજિમનુષ્યાણાં શરીરાણિ શિતૈઃ શરૈઃ।
ભિત્ત્વા પ્રહરતાં શ્રેષ્ઠો વિદેહાસૂનપાતયત્॥ 8-55-62 (57795)
શત્રુપ્રવીરૈરસ્ત્રાણિ નાનાશસ્ત્રાણિ સાયકૈઃ।
છિત્ત્વા તાનવધીચ્છત્રૂન્પાણ્ડ્યઃ શક્ર ઇવાસુરાન્॥ ॥ 8-55-63 (57796)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે પઞ્ચપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 55 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.56. અધ્યાયઃ 056
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અશ્વત્થામ્ના પાણ્ડ્યવધઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-56-0 (57797)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-56-0x (4977)
પ્રોક્તસ્ત્વયા પૂર્વમેવ પ્રવીરો લોકવિશ્રુતઃ।
ન ત્વસ્ય કર્મ સઙ્ગ્રામે ત્વયા સઞ્જય કીર્તિતમ્॥ 8-56-1 (57798)
તસ્ય વિસ્તરશો બ્રૂહિ પ્રવીરસ્યાદ્ય વિક્રમમ્।
શિક્ષાં પ્રભાવં વીર્યં ચ પ્રમાણં દર્પમેવ ચ॥ 8-56-2 (57799)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-56-3x (4978)
ભીષ્મદ્રોણકૃપદ્રૌણિકર્ણાર્જુનજનાર્દનાન્।
સમાપ્તવિદ્યાન્ધનુષિ શ્રેષ્ઠાન્યાન્સપ્ત મન્યસે॥ 8-56-3 (57800)
યો હ્યાક્ષિપતિ વીર્યેણ સર્વાનેતાન્મહારથાન્।
ન મેને ચાત્મના તુલ્યં કઞ્ચિદેવ નરેશ્વરમ્॥ 8-56-4 (57801)
તુલ્યતાંદ્રોણભીષ્માભ્યામાત્મનો યો ન મૃષ્યતે।
વાસુદેવાર્જુનાભ્યાં ચ ન્યૂનતાં નૈચ્છતાત્મનિ॥ 8-56-5 (57802)
સ પાણ્ડ્યોઽર્થપતિશ્રેષ્ઠઃ સર્વશસ્ત્રભૃતાં વરઃ।
કર્ણસ્યાનીકમહનત્પાશહસ્ત ઇવાન્તકઃ॥ 8-56-6 (57803)
તદુદીર્ણરથાશ્વેભં પત્તિપ્રવરસઙ્કુલમ્।
કુલાલચક્રવદ્ધાન્તં પાણ્ડ્યેનાભ્યાહતં બલાત્॥ 8-56-7 (57804)
વ્યશ્વસૂતધ્વજરથાન્વિપ્રયુક્તયુગાન્રથાન્।
સમ્યગસ્તૈઃ શરૈઃ પાણ્ડ્યો વાયુર્મેઘાનિવાક્ષિપત્॥ 8-56-8 (57805)
દ્વિરદાન્પ્રવરારોહાન્વિપતાકાયુધધ્વજાન્।
સ પાદરક્ષાનહનદ્વજ્રેણાદ્રીનિવાદ્રિહા॥ 8-56-9 (57806)
સ શક્તિપ્રાસતૂણીરાનશ્વારોહાન્હયાનપિ।
પુલિન્દખસબાહ્લીકનિષાદાન્ધ્રકકુન્તલાન્॥ 8-56-10 (57807)
દાક્ષિણાત્યાંશ્ચ ભોજાંશ્ચ શૂરાન્સઙ્ગ્રામકર્કશાન્।
વિશસ્ત્રકવચાન્બાણૈઃ કૃત્વા પાણ્ડ્યોઽકરોદ્વ્યસૂન્॥ 8-56-11 (57808)
ચતુરઙ્ગં બલં બાણૈર્નિઘ્નન્તં પાણ્ડયમાહવે।
દૃષ્ટ્વા દ્રૌણિરસમ્ભ્રાન્તમસમ્ભ્રાન્તસ્તતોઽભ્યયાત્॥ 8-56-12 (57809)
આભાષ્ય ચૈનં મધુરમભીતં તમભીતવત્।
પ્રાહ પ્રહરતાં શ્રેષ્ઠઃ સ્મિતપૂર્વં સમાહ્વયત્॥ 8-56-13 (57810)
રાજન્કમલપત્રાક્ષ પ્રધાનાયુધવાહન।
વજ્રસંહનનપ્રખ્ય પ્રખ્યાતબલપૌરુષ॥ 8-56-14 (57811)
મુષ્ટિક્લિષ્ટાઙ્ગુલિભ્યાં ચ વ્યાયતાભ્યાં મહદ્ધનુઃ।
દોર્ભ્યાં વિસ્ફારયન્ભાસિ મહાજલદવદ્ભૃશમ્॥ 8-56-15 (57812)
શરવર્ષૈર્મહાવેગૈરમિત્રાનભિવર્ષતઃ।
મદન્યં નાનુપશ્યામિ પ્રતિવીરં તવાહવે॥ 8-56-16 (57813)
રથદ્વિરદપત્ત્યશ્વાનેકઃ પ્રમથસે બહૂન્।
મૃગસઙ્ઘાનિવારણ્યે વિભીર્ભીમબલો હરિઃ॥ 8-56-17 (57814)
મહતા રથઘોષેણ દિવં ભૂમિં ચ નાદયન્।
વર્ષાન્તે સસ્યાં સૂર્યો ભાભિરાદીપયન્નિવ॥ 8-56-18 (57815)
સંસ્પૃશાનઃ શરૈઃ પૂર્ણૌ તૂણી ચાશીવિષોપમૈઃ।
મયૈવૈકેન યુધ્યસ્વ ત્ર્યમ્બકેનાન્ધકો યથા॥ 8-56-19 (57816)
એવમુક્તસ્તથેત્યુક્ત્વા પ્રમથ્યૈનં સ પાર્થિવઃ।
કર્ણિના દ્રોણતનયં વિવ્યાધ મલયધ્વજઃ॥ 8-56-20 (57817)
મર્મભેદિભિરત્યુગ્રૈર્બાણૈરગ્નિશિખોપમૈઃ।
મર્મસ્વભ્યહનદ્દ્રૌણિઃ પાણ્ડ્યમાચાર્યનન્દનઃ॥ 8-56-21 (57818)
તતોઽપરાન્નવાંસ્તૂર્ણં નારાચાન્કઙ્કવાસસઃ।
ગત્યા દશમ્યા સંયુક્તાનશ્વત્થામાઽપ્યવાસૃજત્॥ 8-56-22 (57819)
તાનચ્છિનત્તદા પાણ્ડ્યશ્ચતુર્ભિરપરૈઃ શરૈઃ।
ચતુરોઽભ્યાહનચ્ચાશ્વાનાશુ તે વ્યસવોઽભવન્॥ 8-56-23 (57820)
અથ દ્રોણસુતસ્યેષૂંસ્તાઞ્છિત્ત્વા નિશિતૈઃ શરૈઃ।
ધનુર્જ્યાં વિતતાં પાણ્ડ્યશ્ચિચ્છેદાદિત્યતેજસઃ॥ 8-56-24 (57821)
દિવ્યં ધનુરથાધિજ્યં કૃત્વા દ્રૌણિરમિત્રહા।
પ્રેક્ષ્ય ચાશુ રથે યુક્તાન્નરૈરન્યાન્હયોત્તમાન્॥ 8-56-25 (57822)
તતઃ શરસહસ્રાણિ પ્રેષયામાસ વૈ દ્વિજઃ।
ઇષુસમ્બાધમાકાશમકરોદ્દિશ એવ ચ॥ 8-56-26 (57823)
તતસ્તાનસ્યતઃ સર્વાન્દ્રૌણેર્બાણાન્મહાત્મનઃ।
જાનાનોપ્યક્ષયાન્પાણ્ડ્યો શાતયત્પુરુષર્ષભઃ॥ 8-56-27 (57824)
પ્રયુક્તાંસ્તાન્પ્રયત્નેન છિત્ત્વા દ્રૌણેરિષૂનરિઃ।
ચક્રરક્ષૌ રણે તસ્ય પ્રાણુદન્નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-56-28 (57825)
અથ તલ્લાઘવં દૃષ્ટ્વા મણ્ડલીકૃતકાર્મુકઃ।
પ્રાસ્યદ્દ્રોણસુતો બાણાન્વૃષ્ટિં પૂષાનુજો યથા॥ 8-56-29 (57826)
અષ્ટાવષ્ટગવાન્યૂહુઃ શકટાનિ યદાયુધમ્।
અહ્નસ્તદષ્ટભાગેન દ્રૌણિશ્ચિક્ષેપ મારિષ॥ 8-56-30 (57827)
તમન્તકમિવ ક્રુદ્ધમન્તકાલાન્તકોપમમ્।
યે યે દદૃશિરે રૂપં વિસંજ્ઞાઃ પ્રાયશોઽભવન્॥ 8-56-31 (57828)
આચાર્યપુત્રસ્તાં સેનાં બાણવૃષ્ટ્યા વ્યવીવૃષત્।
પર્જન્ય ઇવ ઘર્માન્તે વૃષ્ટ્યા સાદ્રિદ્રુમાં મહિમ્॥ 8-56-32 (57829)
દ્રૌણિપર્જન્યમુક્તાં તાં બાણવૃષ્ટિં સુદુઃસહામ્।
વાયવ્યાસ્ત્રેણ સ ક્ષિપ્રં વિદ્ધ્વા પાણ્ડ્યાતિલોઽનદત્॥ 8-56-33 (57830)
તસ્ય નાનદતઃ કેતું ચન્દનાગુરુરૂષિતમ્।
મલયપ્રતિમં દ્રૌણિશ્છિત્ત્વાશ્વાંશ્ચતુરોઽહનત્॥ 8-56-34 (57831)
સૂતમેકેષુણા હત્વા મહાજલદનિઃસ્વનમ્।
ધનુશ્છિત્ત્વાઽર્ધચન્દ્રેણ તિલશો વ્યધમદ્રથમ્॥ 8-56-35 (57832)
અસ્ત્રૈરસ્ત્રાણિ સંવાર્ય છિત્ત્વા સર્વાયુધાનિ ચ।
પ્રાપ્તમપ્યહિતં દ્રૌણિર્નાહનદ્યુદ્ધતૃષ્ણયા॥ 8-56-36 (57833)
હતેશ્વરો દન્તિવરઃ સુકલ્પિત--
સત્વરાભિસૃષ્ટઃ પ્રતિશબ્દગો બલી।
તમાદ્રવદ્દ્રૌણિશરાહતસ્ત્વરન્
જવેન કૃત્વા પ્રતિહસ્તિગર્જિતમ્॥ 8-56-37 (57834)
તં વારણં વારણયુદ્ધકોવિદો
દ્વિપોત્તમં પર્વતસાનુસન્નિભમ્।
સમ્ભ્યતિષ્ઠન્મલયધ્વજસ્ત્વર--
ન્યથાઽદ્રિશૃઙ્ગં હરિરુન્નદંસ્તથા॥ 8-56-38 (57835)
સ તોમરં ભાસ્કરરશ્મિવર્ચસં
બલાસ્ત્રસર્ગોત્તમયત્નમન્યુભિઃ।
સસર્જ શીઘ્રં પરિપીડયન્ગજં
ગુરોઃ સુતાય દ્રવિડેશ્વરો નદન્॥ 8-56-39 (57836)
મણિપ્રવેકોત્તમવજ્રહાટકૈ--
રલઙ્કૃતં ચાંશુકમાલ્યમૌક્તિકૈઃ।
હતો મયાસીત્યસકૃન્મુદા નદ--
ન્પરાભિનદ્દ્રૌણિવરાઙ્ગભૂષણમ્॥ 8-56-40 (57837)
તદર્કચન્દ્રગ્રહપાવકત્વિષં
ભૃશાભિઘાતાત્પતિતં વિઘૂર્ણિતમ્।
મહેન્દ્રવજ્રાભિહતં મહાસ્વનં
યથાઽદ્રિશૃઙ્ગં ભરણીતલે તથા॥ 8-56-41 (57838)
તતઃ પ્રજજ્વાલ પરેણ મન્યુના'
પાદાહતો નાગપતિર્યથા તથા।
સમાદદે ચાન્તકદણ્ડસન્નિભા--
નિષૂનમિત્રાન્તકરાંશ્ચતુર્દશ॥ 8-56-42 (57839)
દ્વિપસ્ય પાદાગ્રકરાન્સ પઞ્ચભિ--
ર્નૃપસ્ય બાહૂ ચ શિરોઽથ ચ ત્રિભિઃ।
જઘાન પડ્ભિઃ પડૃતૂપમત્વિષઃ
સ પાણ્ડ્યરાજાનુચરાન્મહારથાન્॥ 8-56-43 (57840)
સુદીર્ઘવૃત્તૌ વરચન્દનોક્ષિતૌ
સુવર્ણમુક્તામણિવજ્રભૂષણૌ।
ભુજૌ ધરાયાં પતિતૌ નૃપસ્ય તૌ
વિચેષ્ટતુસ્તાર્ક્ષ્યહતાવિવોરગૌ॥ 8-56-44 (57841)
શિરશ્ચ તત્પૂર્ણશશિપ્રભાનનં
સરોષતામ્રાયતનેત્રમુન્નસમ્।
ક્ષિતાવપિ ભ્રાજતિ તત્સકુણ્ડલં
વિશાખયોર્મધ્યગતઃ શશી યથા॥ 8-56-45 (57842)
[સ તુ દ્વિપઃ પઞ્ચભિરુત્તમેષુભિઃ
કૃતઃ ષડંશશ્ચતુરો નૃપસ્ત્રિભિઃ।
કૃતો દશાંશઃ કુશલેન યુધ્યતા
યથા હવિસ્તદ્દશ દૈવતં તથા॥ 8-56-46 (57843)
સ પાદશો રાક્ષસભોજનાન્બહૂન્
પ્રદાય પાણ્ડ્યોઽશ્વમનુષ્યકુઞ્જરાન્।
સ્વધામિવાપ્ય જ્વલનઃ પિતૃપ્રિય--
સ્તતઃ પ્રશાન્તઃ સલિલપ્રવાહતઃ]॥ 8-56-47 (57844)
સમાપ્તવિદ્યં તુ ગુરોઃ સુતં નૃપઃ
સમાપ્તકર્માણમુપેત્ય તે સુતઃ।
સુહૃદ્વૃતોઽત્યર્થમપૂજયન્મુદા
જિતે બલૌ વિષ્ણુમિવામરેશ્વરઃ॥ ॥ 8-56-48 (57845)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ષટ્પઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 56 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.57. અધ્યાયઃ 057
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-57-0 (57846)
દૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-57-0x (4979)
પાણ્ડ્યે હતે કિમકરોદર્જુનો જયતાંવરઃ।
એકવીરેણ કર્ણેન દ્રાવિતે ચ યુધિષ્ઠિરે॥ 8-57-1 (57847)
સમાપ્તવિદ્યો બલવાન્યુક્તો વીરશ્ચ પાણ્ડવઃ।
સર્વભૂતેષ્વનુજ્ઞાતઃ શઙ્કરેણ મહાત્મના॥ 8-57-2 (57848)
તસ્માન્મહદ્ભયં તીવ્રમમિત્રઘ્નાદ્ધનઞ્જયાત્।
સ યત્તત્રાકરોત્પાર્થસ્તન્મમાચક્ષ્વ સઞ્જય॥ 8-57-3 (57849)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-57-4x (4980)
હતે પાણ્ડ્યેઽર્જુનં કૃષ્ણસ્ત્વરન્નાહ વચો હિતમ્।
હતં પશ્ય સ્વરાજાનમપયાતાંશ્ચ પાણ્ડવાન્॥ 8-57-4 (57850)
કર્ણં પશ્ય મહારઙ્ગે જ્વલન્તમિવ પાવકમ્।
અસૌ ભીમો મહેષ્વાસઃ પ્રતિવૃત્તો રણં પ્રતિ॥ 8-57-5 (57851)
ત ઇમે નાનુવર્તન્તે ધૃષ્ટદ્યુમ્નપુરોગમાઃ।
પાઞ્ચાલાઃ સૃઞ્જયાશ્ચૈવ પાણ્ડવાનાં ચમૂમુખમ્॥ 8-57-6 (57852)
`નિવૃત્તૈશ્ચ પુનઃ પાર્થૈર્ભગ્નં શત્રુબલં મહત્'।
કૌરવાન્દ્રવતો હ્યેષ કર્ણો વારયતે ભૃશમ્॥ 8-57-7 (57853)
અન્તકપ્રતિમો વેગે શક્રતુલ્યપરાક્રમઃ।
અસૌ ગચ્છતિ કૌન્તેય દ્રૌણિઃ શસ્ત્રભૃતાં વરઃ॥ 8-57-8 (57854)
તમેષ પ્રદ્રુતઃ સઙ્ખ્યે ધૃષ્ટદ્યુમ્નો મહારથઃ।
અશ્વત્થામ્ના હતાઃ સઙ્ખ્યે સર્વે કૌન્તેય સૃઞ્જયાઃ॥ 8-57-9 (57855)
રથાશ્વનરનાગાનાં કૃતં ચ કદનં મહત્।
ઇત્યેતત્સર્વમાચષ્ટ વાસુદેવઃ કિરીટિને॥ 8-57-10 (57856)
એતચ્છ્રુત્વા ચ દૃષ્ટ્વા ચ ભ્રાતૃણાં વ્યસનં મહત્।
વાહયાશ્વાન્હૃષીકેશ ક્ષિપ્રમિત્યાહ પાણ્ડવઃ॥ 8-57-11 (57857)
તતઃ પ્રાયાદ્ધૃષીકેશો રથેનાપ્રતિમો યુધિ।
`તતો રેણુઃ સમભવત્પુનસ્તત્ર મહારણે॥ 8-57-12 (57858)
તતો રાજન્મહાનાસીત્સઙ્ગામો રોમહર્ષણઃ।
સિંહનાદરવાશ્ચાત્ર પ્રાદુરાસન્સમાગમે।
ઉભયોઃ સેનયો રાજન્મૃત્યું કૃત્વા નિવર્તનમ્॥ 8-57-13 (57859)
તતઃ હુનઃ સમાજગ્મુરભીતાઃ કુરુસૃઞ્જયાઃ।
યુધિષરમુખાઃ પાર્થા વૈકર્તનમુખા વયમ્॥ 8-57-14 (57860)
તતઃ પ્રવવૃતે યૂદ્ધં ઘોરરૂપં વિશામ્પતે।
કર્ણસ્ય પાણ્ડવાનાં ચ યમરાષ્ટ્રવિવર્ધનમ્॥ 8-57-15 (57861)
તસ્મિન્પ્રવૃત્તે સઙ્ગ્રામે તુમુલે રોમહર્ષણે।
સંશપ્તકેષુ વીરેષુ કિઞ્ચિચ્છેષેષુ ભારત॥ 8-57-16 (57862)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નો મહારાજ સહિતઃ સર્વરાજભિઃ।
કર્ણમેવાભિદુદ્રાવ પાણ્ડવાશ્ચ મહારથાઃ॥ 8-57-17 (57863)
આગચ્છમાનાંસ્તાન્દૃષ્ટ્વા સઙ્ગ્રમે વિજયૈષિણઃ।
દધારૈકો રણે કાર્ણો જલૌઘાનિવ પર્વતઃ॥ 8-57-18 (57864)
સમાસાદ્ય તુ તે કર્ણં વ્યશીર્યન્ત મહારથાઃ।
યથાઽચલં સમાસાદ્ય વાર્યોધાઃ સર્વતોદિશમ્॥ 8-57-19 (57865)
તયોરાસીન્મહારાજ સઙ્ગ્રામો ઘોરદર્શનઃ।
પ્રવૃદ્ધયોર્મહારઙ્ગે બલિનોર્વિજિગીષતોઃ॥ 8-57-20 (57866)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તુ રાધેયં શરેણાનતપર્વણા।
છાદયામાસ સઙ્ક્રુદ્ધસ્તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ ચાબ્રવીત્॥ 8-57-21 (57867)
વિજયં તુ ધનુઃ શ્રેષ્ઠં વિધૃન્વાનો મહારથઃ।
પાર્ષતસ્ય ધનુશ્છિત્ત્વા શરાંશ્ચાશીવિષોપમાન્॥ 8-57-22 (57868)
વવર્ષ શરવર્ષાણિ તોયવર્ષાનિવામ્બુદઃ।
છાદયામાસ સઙ્ક્રુદ્ધઃ પાર્ષતં નવભિઃ શરૈઃ॥ 8-57-23 (57869)
તે હેમવિકૃતં વર્મ ભિત્ત્વા તસ્ય મહાત્મનઃ।
શોણિતાક્તા વ્યરાજન્ત શક્રગોપા ઇવાનઘ॥ 8-57-24 (57870)
તદપાસ્ય ધનુશ્છિન્નં ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ પ્રતાપવાન્।
તતોઽન્યદ્ધનુરાદાય સારવદ્ભારસાધનમ્।
કર્ણં વિવ્યાધ સપ્તત્યા શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-57-25 (57871)
તથૈવ રાજન્કર્ણોઽપિ પાર્ષતં શત્રુતાપનમ્।
દ્રોણશત્રું મહેષ્વાસો વિવ્યાધ નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-57-26 (57872)
પુનરન્યં મહારાજ શરં કનકભૂષણમ્।
પ્રેષયામાસ સમરે મૃત્યુદણ્ડમિવાપરમ્॥ 8-57-27 (57873)
તમાપતન્તં સહસા ઘોરરૂપં વિશામ્પતે।
ચિચ્છેદ શતધા રાજન્પાર્ષતઃ કૃતહસ્તવત્॥ 8-57-28 (57874)
દૃષ્ટવાન્પતિતં ભૂમૌ શરં કર્ણો વિશામ્પતે॥ 8-57-29 (57875)
પાર્ષતઃ શરવર્ષેણ સમન્તાત્પર્યવારયત્।
વિવ્યાધ ચૈનં ત્વરિતો નારાચૈઃ સપ્તભિસ્તદા॥ 8-57-30 (57876)
તં પ્રત્યવિધ્યદ્દશભિઃ શરૈર્હેમવિભૂષિતૈઃ।
તયોર્યુદ્ધં સમભવદ્દૃષ્ટિશ્રોત્રમનોહરમ્॥ 8-57-31 (57877)
આસીદ્ધોરં ચ ચિત્રં ચ પ્રેક્ષણીયં ચ સર્વશઃ॥ 8-57-32 (57878)
સર્વેષાં તત્ર ભૂતાનાં રોમહર્ષો વ્યજાયત।
દૃષ્ટ્વા તત્સમરે કર્મ કર્ણપાર્ષતયોર્નૃપ॥ 8-57-33 (57879)
એતસ્મિન્નન્તરે દ્રૌણિરભ્યયાત્તં મહારથમ્।
પાર્ષતં શત્રુદમનં શત્રુવીર્યાસુનાશનમ્॥ 8-57-34 (57880)
સ દૃષ્ટ્વા સમરે યાન્તમભીતં ચ મહારથમ્।
અભ્યભાષત સઙ્ક્રુદ્ધઃ પાર્ષતં શત્રુતાપનમ્॥ 8-57-35 (57881)
રથં રથેન સમ્પીડ્ય પાર્ષતસ્ય તુ બ્રાહ્મણઃ॥ 8-57-36 (57882)
તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ બ્રહ્મઘ્ન ન મે જીવન્વિમોક્ષ્યસે।
ઇત્યુક્ત્વા સુભૃશં વીરઃ શીઘ્રકૃન્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
છાદયામાસ સમરે યતમાનો મહારથઃ॥ 8-57-37 (57883)
યત્નતઃ પરયા શક્ત્યા ધૃષ્ટદ્યુમ્નં મહારથમ્।
યોધયામાસ સમરે ક્રુદ્ધરૂપો વિશામ્પતે॥ 8-57-38 (57884)
તયોસ્તુ સન્નિપાતે હિ ઘોરરૂપો વિશામ્પતે॥ 8-57-39 (57885)
યથા હિ સમરે દ્રૌણિઃ પાર્ષતં દૃશ્યત મારિષ।
નાતિહૃષ્ટમના હ્યાસીન્મન્વાનો મૃત્યુમાત્મનઃ॥ 8-57-40 (57886)
સ જ્ઞાત્વા પિતુરત્યન્તરૈરિણં તુ મહાહવે।
આત્માનં સમરે જ્ઞાત્વાઽશસ્ત્રવધ્યં મહાબલઃ।
જવેનાભિયયૌ દ્રૌણિં કાલઃ કાલક્ષયે યથા॥ 8-57-41 (57887)
દ્રૌણિસ્તુ દૃષ્ટ્વા રાજેન્દ્ર ધૃષ્ટદ્યુમ્નમવસ્થિતમ્।
ક્રોધેન નિઃશ્વસન્વીરઃ પાર્ષદં સમભિદ્રવત્॥ 8-57-42 (57888)
તાવન્યોન્યં તુ દૃષ્ટ્વૈવ સંરમ્ભં જગ્મતુઃ પરમ્।
પ્રગૃહ્ય મહતી ચાપે શરાસનસમન્વિતે॥ 8-57-43 (57889)
અથાબ્રવીન્મહારાજ દ્રોણપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં સમીપસ્થં ત્વરમાણો વિશામ્પતે॥ 8-57-44 (57890)
પાઞ્ચાલાપશદાદ્ય ત્વાં પ્રેષયામિ યમક્ષયમ્।
પાપં હિ યત્ત્વયા કર્મ કૃતં તાતં ઘ્નતા રણે॥ 8-57-45 (57891)
અદ્ય ત્વં પ્રાપ્સ્યસે તદ્વૈ યથા હ્યકુશલસ્તથા।
અરક્ષ્યમાણઃ પાર્થેન યદિ તિષ્ઠસિ સંયુગે।
નાપક્રામસિ વા મોહાત્સત્યમેતદ્બ્રવીમિ તે॥ ॥ 8-57-46 (57892)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે સપ્તપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 57 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.58. અધ્યાયઃ 058
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનસ્ય દ્રૌણિગ્રસ્તધૃષ્ટદ્યુમ્નરક્ષણપૂર્વકં દ્રૌણિં નિર્જિત્ય સંશપ્તકાન્પ્રતિ ગમનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-58-0 (57893)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-58-0x (4981)
એવમુક્તઃ પ્રત્યુવાચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ પ્રતાપવાન્।
આશિષં તાં પ્રવક્તવ્યાં મામકો દાસ્યતે તવ॥ 8-58-1 (57894)
યેનૈવ તે પિતુર્દત્તા યતમાનસ્ય સંયુગે।
એષ તે પ્રતિવાક્યં વૈ અસિર્દાસ્યતિ મામકઃ।
યેન કૃત્તં તવ પિતુર્યતમાનસ્ય તચ્છિરઃ॥ 8-58-2 (57895)
યદિ તાવન્મયા દ્રોણો નિહતો બ્રાહ્મણબ્રુવઃ।
ત્વામિદાનીં કથં યુદ્ધે ન હનિષ્યામિ કિલ્બિષમ્॥ 8-58-3 (57896)
એવમુક્ત્વા મહાતેજાઃ સેનાપતિરરિન્દમઃ।
સુતીક્ષ્ણેનાથ ભલ્લેન દ્રૌણિં વિવ્યાધ પાર્ષતઃ॥ 8-58-4 (57897)
તતો દ્રૌણિઃ સુસઙ્ક્રુદ્ધઃ શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
આચ્છાદયદ્દિશો રાજન્ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય સંયુગે॥ 8-58-5 (57898)
નૈવાન્તરિક્ષં ન દિશો નાપિ યોધાઃ સહસ્રશઃ।
દૃશ્યન્તે વૈ મહારાજ શરૈશ્છન્નાઃ સમન્તતઃ।
એકઃ સન્વારયામાસ પ્રેક્ષણીયઃ સમન્તતઃ॥ 8-58-6 (57899)
તથૈવ પાર્ષતો રાજન્દ્રૌણિમાહવશોભિનમ્।
શરૈઃ સઞ્છાદયામાસ સૂતપુત્રસ્ય પશ્યતઃ॥ 8-58-7 (57900)
રાધેયોઽપિ મહારાજ પાઞ્ચાલાન્સહ પાણ્ડવૈઃ।
દ્રૌપદેયા યુધામન્યુમુત્તમૌજસમેવ ચ॥ 8-58-8 (57901)
સાત્યકિશ્ચ મહારાજ યોધાંશ્ચાન્યાન્સહસ્રશઃ।
એકસ્તાન્વારયામાસ પ્રેક્ષણીયઃ સમન્તતઃ॥ 8-58-9 (57902)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તુ સમરે દ્રૌણેશ્ચિચ્છેદ કાર્મુકમ્।
ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન પશ્યતાં સર્વયોધિનામ્॥ 8-58-10 (57903)
તદપાસ્ય ધનુશ્છિન્નમન્યદાદત્ત કાર્મુકમ્।
વેગવત્સમરે ઘોરં શરાંશ્ચાશીવિષોપમાન્॥ 8-58-11 (57904)
સ પાર્ષતસ્ય રાજેન્દ્ર ધનુઃ શક્તિં ગદાં ધ્વજમ્।
હયાન્સૂતં રથં ચૈવ નિમેષાદ્વ્યધમચ્છરૈઃ॥ 8-58-12 (57905)
સ ચ્છિન્નધન્વા વિરથો હતાશ્વો હતસારથિઃ।
ખઙ્ગમાદત્ત વિપુલં શતચન્દ્રં ચ ભાનુમત્॥ 8-58-13 (57906)
દ્રૌણિસ્તદપિ રાજેન્દ્ર ભલ્લૈઃ ક્ષિપ્રં મહારથઃ।
ચિચ્છેદ સમરે વીરઃ ક્ષિપ્રહસ્તો દૃઢાયુધઃ॥ 8-58-14 (57907)
રથાદનવરૂઢસ્ય ધન્વિનો બાહુશાલિનઃ।
પશ્યતાં સર્વસૈન્યાનાં તદદ્ભુતમિવાભવત્॥ 8-58-15 (57908)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં તુ વિરથં હતાશ્વરથસારથિમ્।
શસ્ત્રૈશ્ચ બહુધા વિદ્ધમસ્ત્રૈશ્ચ શકલીકૃતમ્।
નાતરદ્ભરતશ્રેષ્ઠ યદમાનો મહારથઃ॥ 8-58-16 (57909)
તસ્યાન્તમિષુભી રાજન્યદા દ્રૌણિર્ન ગચ્છતિ।
અથ ત્યક્ત્વા રથં વીરઃ પાર્ષતં ત્વરિતોઽન્વગાત્।
પ્રગૃહ્ય વિપુલં ખહ્ગં જાતરૂપપરિષ્કૃતમ્॥ 8-58-17 (57910)
તસ્ય સમ્પતતો રાજન્વપુરાસીન્મહાત્મનઃ।
ગરુડસ્યેવ તતો જિઘૃક્ષોઃ પન્નગોત્તમમ્॥ 8-58-18 (57911)
એતસ્મિન્નેવ કાલે તુ કેશવઃ પરવીરહા।
અબ્રવીદ્ભરતશ્રેષ્ઠમર્જુનં જયતાં વરમ્॥ 8-58-19 (57912)
પશ્ય દ્રૌણિં પાર્ષતસ્ય યતમાનં વધં પ્રતિ।
યત્નં કરોતિ વિપુલં હન્યાચ્ચૈનં ન સંશયઃ॥ 8-58-20 (57913)
ત્રાયસ્વૈનં મહાબાહો પાર્ષતં યુદ્ધદુર્મદમ્।
દ્રૌણેરાસ્યગતં વીર મૃત્યોરાસ્યગતં યથા॥ 8-58-21 (57914)
એવમુક્ત્વા મહારાજ વાસુદેવઃ પ્રતાપવાન્।
પ્રૈષયત્તુરગાન્યત્ર દ્રૌણિર્વીરો વ્યવસ્થિતઃ॥ 8-58-22 (57915)
તે હયાશ્ચન્દ્રસઙ્કાશાઃ કેશવેન પ્રચોદિતાઃ।
પિબન્ત ઇવ ચાકાશં જગ્મુદ્રૌણેર્મહારથમ્॥ 8-58-23 (57916)
દૃષ્ટ્વા દ્રૌણિર્મહારાજ વાસુદેવધનંજયૌ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નવધે રાજંશ્ચક્રે યત્નં મહાબલઃ॥ 8-58-24 (57917)
વિકૃષ્યમાણં દૃષ્ટ્વૈ ધૃષ્ટદ્યુમ્નં જનેશ્વર।
શરાંશ્ચિક્ષેપ વૈ પાર્થો દ્રૌણિં પ્રતિ મહારથઃ॥ 8-58-25 (57918)
તે શરા હેમવિકૃતા ગાણ્ડીવપ્રેષિતા ભૃશમ્।
દ્રૌણિમાસાદ્ય વિવિશુર્વલ્મીકમિવ પન્નગાઃ॥ 8-58-26 (57919)
વિદ્ધસ્તુ તૈઃ શરૈર્ઘોરૈદ્રોણપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
ઉત્સૃજ્ય સમરે રાજન્પાઞ્ચાલમમિતૌજસમ્॥ 8-58-27 (57920)
આરુરોહ રથં વીરો ધનઞ્જયશરાર્દિતઃ।
પ્રગૃહ્ય ચ ધનુઃ શ્રેષ્ઠં પાર્થં વિવ્યાધ સાયકૈઃ॥ 8-58-28 (57921)
એતસ્મિન્નન્તરે શૂરઃ સહદેવો જનાધિપ।
અપોવાહ રથેનાજૌ પાર્ષતં શત્રુતાપનમ્॥ 8-58-29 (57922)
અર્જુનોઽપિ મહારાજ દ્રૌણિં વિવ્યાધ પત્રિભિઃ।
તં દ્રોણપુત્રઃ સંરબ્ધો બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયત્॥ 8-58-30 (57923)
ક્રોધિતસ્તુ રણે પાર્થો નારાચં કાલસન્નિભમ્।
દ્રોણપુત્રાય ચિક્ષેપ યમદણ્ડમિવાપરમ્॥ 8-58-31 (57924)
સ બ્રાહ્મણસ્યાંસદેશે નિપપાત મહાદ્યુતેઃ।
સ વિહ્વલો મહારાજ શરવેગેન સંયુગે।
નિષસાદ રથોપસ્થે વૈક્લવ્યં પરમં યયૌ॥ 8-58-32 (57925)
તં તુ મત્વા હતં વીરં સારથિઃ શત્રુકર્શનમ્।
અપોવાહ રણેનાજૌ ત્વરમાણો રણાજિરાત્॥ 8-58-33 (57926)
અથોદ્ધૃષ્ટં મહારાજ પાઞ્ચાલૈર્જિતકાશિભિઃ।
મોક્ષિતં પાર્ષતં દૃષ્ટ્વા દ્રોણપુત્રં ચ પીડિતમ્॥ 8-58-34 (57927)
વાદિત્રાણિ ચ દિવ્યાનિ પ્રાવાદ્યન્ત સહસ્રશઃ।
સિંહનાદશ્ચ સઞ્જજ્ઞે દૃષ્ટ્વા યુદ્ધં તદદ્ભુતમ્॥ 8-58-35 (57928)
તતઃ કર્ણો મહારાજ વ્યાક્ષિપદ્વિજયં ધનુઃ।
દૃષ્ટ્વાર્જુનં રણે ક્રુદ્ધઃ પ્રેક્ષતે ચ મુહુર્મુહુઃ।
દ્વૈરથં ચાપિ પાર્થેન ગન્તુકામો મહાદ્યુતિઃ॥ 8-58-36 (57929)
એવં કૃત્વાઽબ્રવીત્પાર્થો વાસુદેવં ધનઞ્જયઃ।
યાહિ સંશપ્તકાન્કૃષ્ણ કાર્યમેતત્પરં મમ॥ 8-58-37 (57930)
તતઃ પ્રયાતો ગોવિન્દઃ શ્રુત્વા પાણ્ડવભાષિતમ્।
રથેનાતિપતાકેન મનોમારુતરંહસા॥ 8-58-38 (57931)
એવમેષ ક્ષયો વૃત્તઃ પૃથિવ્યાં પૃથિવીપતે।
તાવકાનાં પરેષાં ચ રાજન્દુર્મન્ત્રિતે તવ॥ ॥ 8-58-39 (57932)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે અષ્ટપઞ્ચાશોઽધ્યાયઃ॥ 58 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.59. અધ્યાયઃ 059
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-59-0 (57933)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-59-0x (4982)
તતઃ પ્રવવૃતે ભૂયઃ સઙ્ગ્રામો રાજસત્તમ।
કર્ણસ્ય પાણ્ડવાનાં ચ યમરાષ્ટ્રવિવર્ધનઃ॥ 8-59-1 (57934)
ધનૂંષિ બાણાન્પરિઘાનસિપટ્ટસતોમરાન્।
મુસલાનિ ભુશુણ્ડીશ્ચ શક્તિરિષ્ટિપરશ્વથાન્॥ 8-59-2 (57935)
ગદાઃ પ્રાસાઞ્શિતાન્કુન્તાન્ભિંડિપાલાન્મહાઙ્કુશાન્।
પ્રગૃહ્ય ક્ષિપ્રમાપેતુઃ પરસ્પરજિઘાંસયા॥ 8-59-3 (57936)
બાણજ્યાતલશબ્દેન દ્યાં દિશઃ પ્રદિશો વિયત્।
પૃથિવીં નેમિઘોષેણ નાદયન્તોઽભ્યયુઃ પરાન્॥ 8-59-4 (57937)
તેન શબ્દેન મહતા સંહૃષ્ટાશ્ચક્રુરાહવમ્।
વીરા વીરૈર્મહાપ્તોરકલહાન્તં તિતીર્ષવઃ॥ 8-59-5 (57938)
જ્યાતલત્રધનુઃશબ્દાઞ્શસ્ત્રાણાં ચ નિપાત્યતામ્।
તાડિતાનાં ચ પતતા નિનાદાંશ્ચ પદાતિનામ્॥ 8-59-6 (57939)
બાણશબ્દાંશ્ચ વિવિધાઞ્શૂરાણાં ચાભિગર્જતામ્।
શ્રુત્વા ગજા ભૃશં ત્રેસુઃ પેતુર્મમ્લુશ્ચ સૈનિકાઃ॥ 8-59-7 (57940)
તેષાં નિનદતાં ચૈવ શસ્ત્રવર્ષં ચ મુઞ્ચતામ્।
બહૂનાધિરથિર્વીરઃ પ્રમમાથેષુભિઃ પરાન્॥ 8-59-8 (57941)
પઞ્ચ પાઞ્ચાલવીરાણાં રથાન્દશ ચ પઞ્ચ ચ।
સાશ્વસૂતધ્વજાન્કર્ણઃ શરૈર્નિન્યે યમક્ષયમ્॥ 8-59-9 (57942)
યોધમુખ્યા મહાવીર્યાઃ પાણ્ડૂનાં કર્ણમાહવે।
શિક્ષિતાસ્તમભિદ્રુત્ય પરિવવ્રુઃ સમન્તતઃ॥ 8-59-10 (57943)
તતઃ કર્ણો દ્વિષત્સેનાં શરવર્ષૈર્વિલોડયન્।
વિજગાહાણ્ડજાકીર્ણાં પદ્મિનીમિવ યૂથપઃ॥ 8-59-11 (57944)
દ્વિષત્સૈન્યમવસ્કન્દ્ય રાધેયો ધનુરુત્તમમ્।
વિધુન્વાનઃ શિતૈર્બાણૈઃ શિરાંસ્યુન્મથ્ય પાતયત્॥ 8-59-12 (57945)
`હસ્તિનઃ સમહામાત્રાન્સાશ્વારોહાન્હયાનપિ।
રથિનોઽપ્યેકબાણેન ભ્રમતશ્ચાવપાતયત્'॥ 8-59-13 (57946)
વર્મ વા ચર્મ વાઽશ્રિત્ય નિપાતમપિ દેહિનઃ।
વિષેહુર્નાસ્ય સંસ્પર્શં દ્વિતીયસ્ય પતત્ત્રિણઃ॥ 8-59-14 (57947)
વર્મયુક્તેષુ દેહેષુ ધનુષોઽસ્યઞ્શિતાઞ્શરાન્।
મૌર્વ્યા તલત્રે ન્યહનત્કશયા વાજિનો યથા॥ 8-59-15 (57948)
પાણ્ડુસૃઞ્જયપાઞ્ચાલાઞ્શરગોચરમાગતાન્।
મમર્દ તરસા કર્ણઃ સિંહો મૃગગણાનિવ॥ 8-59-16 (57949)
તતઃ પાઞ્ચાલપુત્રશ્ચ દ્રૌપદેયાશ્ચ મારિષ।
યમૌ ચ યુયુધાનશ્ચ ત્વરિતાઃ કર્ણમભ્યયુઃ॥ 8-59-17 (57950)
તેષુ વ્યાયચ્છમાનેષુ કુરુપાઞ્ચાલપાણ્ડુષુ।
પ્રિયાનસૂન્રણે ત્યક્ત્વા યોધા જઘ્નુઃ પરસ્પરમ્॥ 8-59-18 (57951)
સુસન્નદ્ધાઃ કવચિનઃ સશિરસ્ત્રાણભૂષણાઃ।
ગદાભિર્મુસલૈશ્ચાન્યે પરિઘૈશ્ચ મહાબાલાઃ॥ 8-59-19 (57952)
સમભ્યધાવન્ત ભૃશં કાલદણ્ડૈરિવોદ્યતૈઃ।
નર્દન્તશ્ચાહ્વયન્તશ્ચ પ્રવલ્ગન્તશ્ચ મારિષ॥ 8-59-20 (57953)
તતો નિજઘ્નુરન્યોન્યં પેતુશ્ચાન્યોન્યતાડિતાઃ।
વમન્તો રુધિરં ગાત્રૈર્વિમસ્તિષ્કેક્ષમાયુધાઃ॥ 8-59-21 (57954)
દન્તપૂર્ણૈઃ સરુધિરૈર્વક્રૈર્દાડિમસન્નિભૈઃ।
જીવન્ત ઇવ ચાપ્યેકે તસ્થુઃ શસ્ત્રૌઘબૃંહિતાઃ॥ 8-59-22 (57955)
પરશ્વથૈશ્ચાપ્યપરે પટ્ટસૈરસિભિસ્તથા।
શક્તિભિર્ભિણ્ડિપાલૈશ્ચ નખરપ્રાસતોમરૈઃ॥ 8-59-23 (57956)
તતક્ષુશ્ચિચ્છિદુશ્ચાન્યે બિભિદુશ્ચિક્ષિપુસ્તથા।
સઞ્ચકર્તુશ્ચ જઘ્નુશ્ચ રાજન્યોધા મહારણે॥ 8-59-24 (57957)
પેતુરન્યોન્યનિહતા વ્યસવો રુધિરોક્ષિતાઃ।
ક્ષરન્તઃ સ્વરસં રક્તં પ્રકૃત્તાશ્ચન્દના ઇવ॥ 8-59-25 (57958)
રથૈ રથા વિનિહતા હસ્તિભિશ્ચાપિ હસ્તિનઃ।
નરૈર્નરા હતાઃ પેતુરશ્વાશ્ચાશ્વૈઃ સહસ્રશઃ॥ 8-59-26 (57959)
ધ્વજાઃ શિરાંસિ ચ્છિન્નાઃ પેતુર્મહીતલે॥
`વધ્યતાં દારુણાઃ શબ્દાઃ પતતાં સ્તનતામપિ। 8-59-27 (57960)
ક્ષુરૈર્ભલ્લાર્ધચન્દ્રૈશ્ચ ચ્છિન્નાઃ પેતુર્મહીતલે॥
નરાશ્વેભરથાનાં હિનરાશ્વેભરથૈસ્તથા'॥ 8-59-28 (57961)
નરાંશ્ચ નાગાંશ્ચ રથાન્હયાન્મમૃદુરાહવે॥ 8-59-29 (57962)
અશ્વારોહૈર્હતાઃ શૂરાશ્છિન્નહસ્તાશ્ચ દન્તિનઃ।
સપતાકાધ્વજાઃ પેતુર્વિશીર્ણા ઇવ પર્વતાઃ॥ 8-59-30 (57963)
પત્તિભિશ્ચ સમાપ્લુત્ય દ્વિરદાઃ સ્યન્દનાસ્તથા।
હતાશ્ચ હન્યમાનાશ્ચ પતિતાશ્ચૈવ સર્વશઃ॥ 8-59-31 (57964)
અશ્વારોહાઃ સમાસાદ્ય ત્વરિતાઃ પત્તિભિર્હતાઃ।
સાદિભિઃ પત્તિસઙ્ઘાશ્ચ નિહતા યુધિ શેરતે॥ 8-59-32 (57965)
મૃદિતાનીવ પદ્માનિ પ્રમ્લાના ઇવ ચ સ્રજઃ।
હતાનાં વદનાન્યાસન્ગાત્રાણિ ચ મહાહવે॥ 8-59-33 (57966)
રૂપાણ્યત્યર્થકાન્તાનિ દ્વિરદાશ્વનૃણાં નૃપ।
સમુન્નાનીવ વસ્ત્રાણિ યયુર્દુર્દુર્શતાં પરામ્॥ ॥ 8-59-34 (57967)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકોનષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 59 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.60. અધ્યાયઃ 060
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ગજયુદ્ધમ્॥ 1 ॥ સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-60-0 (57968)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-60-0x (4983)
હસ્તિભિસ્તુ મહામાત્રાસ્તવ પુત્રેણ ચોદિતાઃ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં ઘ્નતેત્યાશુ ક્રુદ્ધાઃ પાર્ષતમભ્યયુઃ॥ 8-60-1 (57969)
પ્રાચ્યાશ્ચ દાક્ષિણાત્યાશ્ચ પ્રવરા ગજયોધિનઃ।
અઙ્ગા વઙ્ગાશ્ચ પુણ્ડ્રાશ્ચ માગધાસ્તામ્રલિપ્તકાઃ॥ 8-60-2 (57970)
મેકલાઃ કોશલા મદ્રા દશાર્ણા નિષધાસ્તથા।
ગજયુદ્ધેષુ કુશલાઃ કલિઙ્ગૈઃ સહ ભારત॥ 8-60-3 (57971)
શરતોમરનારાચૈર્વૃષ્ટિમન્ત ઇવામ્બુદાઃ।
સિષિચુસ્તે તતઃ સર્વે પાઞ્ચાલબલમાહવે॥ 8-60-4 (57972)
તાનભિદ્રવતો નાગાન્મદવેગસમુદ્ધતાન્।
વિપાઠક્ષુરનારાચૈર્ધૃષ્ટદ્યુમ્નો હ્યવીવૃષત્॥ 8-60-5 (57973)
એકૈકં દશભિઃ ષ઼ડ્ભિરષ્ટાભિરપિ પાર્ષતઃ।
દ્વિરદાનભિવિવ્યાધ ક્ષિપ્રં ગિરિનિભાઞ્શરૈઃ॥ 8-60-6 (57974)
પ્રચ્છાદ્યમાનં દ્વિરદૈર્મેઘૈરિવ દિવાકરમ્।
પર્યયુઃ પાણ્ડુપાઞ્ચાલા નદન્તો હ્યાત્તકાર્મુકાઃ॥ 8-60-7 (57975)
તાન્નાગાનભિવર્ષન્તો જ્યાતલત્રવિનાદિનઃ।
વીરનૃત્યં પ્રનૃત્યન્તઃ શૂરતાલપ્રચોદિતૈઃ।
નકુલઃ સહદેવશ્ચ દ્રૌપદેયાઃ પ્રભદ્રકાઃ॥ 8-60-8 (57976)
સાત્યકિશ્ચ શિખણ્ડી ચ ચેકિતાનશ્ચ વીર્યવાન્।
સમન્તાત્સિષિચુર્વીરા મેઘાસ્તોયૈરિવાચલાન્॥ 8-60-9 (57977)
તે મ્લેચ્છૈઃ પ્રેષિતા નાગા નરાનશ્વાન્રથાનપિ।
હસ્તૈરાક્ષિપ્ય મમૃદુઃ પદ્ભિશ્ચાપ્યતિમન્યવઃ॥ 8-60-10 (57978)
બિભિદુશ્ચ વિષાણાગ્રૈઃ સમાક્ષિપ્ય ચ ચિક્ષિપુઃ।
વિષાણલગ્નાશ્ચાપ્યન્યે પરિપેતુર્વિભીષણાઃ॥ 8-60-11 (57979)
પ્રમુખે વર્તમાનં તુ દ્વિપમઙ્ગસ્ય સાત્યકિઃ।
નારાચેનોગ્રવેગેન ભિત્ત્વા મર્માણ્યતાડયત્॥ 8-60-12 (57980)
તસ્યાવર્જિતકાયસ્ય દ્વિરદાદુત્પતિષ્યતઃ।
નારાચેનાહનદ્વક્ષઃ સાત્યકિઃ સોઽપતદ્ભુવિ॥ 8-60-13 (57981)
પુણ્ડ્રસ્યાપતતો નાગં ચલન્તમિવ પર્વતમ્।
સહદેવઃ પ્રસન્નાગ્રૈર્નારાચૈરહનત્ત્રિભિઃ॥ 8-60-14 (57982)
વિપતાકં વિયન્તારં વિવર્મધ્વજજીવિતમ્।
તં કૃત્વા દ્વિરદં ભૂયઃ સહદેવોઽઙ્ગમભ્યયાત્॥ 8-60-15 (57983)
સહદેવં તુ નકુલો વારયિત્વાઙ્ગમાર્દયત્।
નારાચૈર્યમદણ્ડાભૈસ્ત્રિભિર્નાગં શતેન તમ્॥ 8-60-16 (57984)
દિવાકરકપ્રખ્યાનઙ્ગશ્ચિક્ષેપ તોમરાન્।
નકુલાય શતાન્યષ્ટૌ ત્રિધૈકૈકં તુ સોઽચ્છિનત્॥ 8-60-17 (57985)
તથાઽર્ધચન્દ્રેણ શિરસ્તસ્ય ચિચ્છેદ પાણ્ડવઃ।
સ પપાત હતો મ્લેચ્છસ્તેનૈવ સહ દન્તિના॥ 8-60-18 (57986)
અથાઙ્ગપુત્રે નિહતે હસ્તિશિક્ષાવિશારદે।
અઙ્ગાઃ ક્રુદ્ધા મહામાત્રા નાગૈર્નકુલમભ્યયુઃ॥ 8-60-19 (57987)
ચલત્પતાકૈઃ સુમુખૈર્હેમકક્ષ્યાતનુચ્છદૈઃ।
મિમર્દિષન્તસ્ત્વરિતાઃ પ્રદીપ્તૈરિવ પર્વતૈઃ॥ 8-60-20 (57988)
મેકલોત્કલકાલિઙ્ગા નિષધાસ્તામ્રલિપ્તકાઃ।
શરતોમરવર્ષાણિ વિમુઞ્ચન્તો જિઘાંસવઃ॥ 8-60-21 (57989)
તૈશ્છાદ્યમાનં નકુલં નિશાકરમિવામ્બુદૈઃ।
પરિપેતુઃ સુસંરબ્ધાઃ પાણ્ડુપાઞ્ચાલસાત્યકાઃ॥ 8-60-22 (57990)
તતસ્તદભવદ્યુદ્ધં રથિનાં હસ્તિભિઃ સહ।
સૃજતાં શરવર્ષાણિ તોમરાંશ્ચ સહસ્રશઃ॥ 8-60-23 (57991)
નાગાનાં પ્રાસ્ફુટન્કુમ્ભા મર્માણિ ચ નખાનિ ચ।
દન્તાશ્ચૈવાતિવિદ્ધાનાં નારાચૈર્હેમભૂષણૈઃ॥ 8-60-24 (57992)
તેષામષ્ટૌ મહાનાગાંશ્ચતુઃષષ્ટ્યા સુતેજનૈઃ।
નારાચૈઃ સહદેવસ્તાન્પાતયામાસ સાદિભિઃ॥ 8-60-25 (57993)
અઞ્જોગતિભિરાયમ્ય પ્રયત્નાદ્ધનુરુત્તમમ્।
નારાચૈરહનન્નાગાન્નકુલઃ કુલનન્દનઃ॥ 8-60-26 (57994)
તતઃ પાઞ્ચાલશૈનેયૌ દ્રૌપદેયાઃ પ્રભદ્રકાઃ।
શિખણ્ડી ચ મહાનાગાન્સિષિચુઃ શરવૃષ્ટિભિઃ॥ 8-60-27 (57995)
તે પાણ્ડુયોધામ્બુધરૈઃ શત્રુદ્વિરદપર્વતાઃ।
બાણવર્ષૈર્હતાઃ પેતુર્વજ્રવર્ષૈરિવાચલાઃ॥ 8-60-28 (57996)
એવં હત્વા તવ ગજાંસ્તે પાણ્ડુરથકુઞ્જરાઃ।
દ્રુતં સેનાં ચ વર્ષન્તો ભિન્નકૂલામિવાપગામ્॥ 8-60-29 (57997)
તાં તે સેનાં સમાલોડ્ય પાણ્ડુપુત્રસ્ય સૈનિકાઃ।
વિક્ષોભયિત્વા ચ પુનઃ કર્ણં સમભિદુદ્રુવુઃ॥ ॥ 8-60-30 (57998)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 60 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.61. અધ્યાયઃ 061
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કૃષ્ણેનાર્જુનમ્પ્રતિ કુરૂણાં યુધિષ્ઠિરગ્રહણોદ્યમકથનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-61-0 (57999)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-61-0x (4984)
તેષાં પ્રવૃત્તે સઙ્ગ્રામે વિપુલે શોણિતોદકે।
રરાજ લોહિતેનોર્વી સંસિક્તા બહુધા ભૃશમ્॥ 8-61-1 (58000)
તતો રજસિ સંશાન્તે પ્રકાશઃ સર્વતોઽભવત્।
એતસ્મિન્નન્તરે પાર્થં કૃષ્ણો વચનમબ્રવીત્।
દર્શયન્નિવ કૌન્તેયં ધર્મરાજં યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-61-2 (58001)
એષ પાણ્ડવ તે ભ્રાતા ધાર્તરાષ્ટ્રૈર્મહાબલૈઃ।
જિઘાંસુભિર્મહેષ્વાસૈઃ શીઘ્રં પાર્થોઽનુસાર્યતે॥ 8-61-3 (58002)
તમન્વગેવ પાઞ્ચાલાશ્ચેદિમાત્સ્યાશ્ચ ભારત।
અનુયાન્તિ મહાત્માનં પરીપ્સન્તો મહાજવાઃ॥ 8-61-4 (58003)
એષ દુર્યોધનઃ પાર્થ ગજાનીકેન દંશિતઃ।
રાજા સર્વસ્ય લોકસ્ય રાજાનમનુધાવતિ॥ 8-61-5 (58004)
જિઘાંસુઃ પુરુષવ્યાઘ્રં ભ્રાતૃભિઃ સહિતો બલી।
આશીવિષસમસ્પર્શૈઃ સર્વાયુધવિશારદૈઃ॥ 8-61-6 (58005)
નદદ્ભિઃ સિંહનાદાંશ્ચ ધમદ્ભિશ્ચાપિ વારિજાન્।
બલવદ્ભિર્મહેષ્વાસૈર્વિધૂન્વાનૈર્ધનૂંષિ ચ॥ 8-61-7 (58006)
એતે જિઘૃક્ષવો યાન્તિ દ્વિપાશ્વરથપત્તયઃ।
યુધિષ્ઠિરં ધાર્તરાષ્ટ્રો રત્નોત્તમમિવાર્થિનઃ॥ 8-61-8 (58007)
પશ્ય સાત્વતભીમાભ્યાં નિરુદ્ધા વિષ્ઠિતાઃ પુનઃ।
જિહીર્ષવોઽમૃતં દૈત્યાઃ શક્રાગ્નિભ્યામિવાહવે॥ 8-61-9 (58008)
એતે બહુત્વાત્ત્વરિતાઃ પુનર્ગચ્છન્તિ પાણ્ડવમ્।
સમુદ્રમિવ વાર્યોઘાઃ પ્રાવૃટ્કાલે મહારથાઃ॥ 8-61-10 (58009)
મૃત્યોર્મુખગતં મન્યે કુન્તીપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્।
હુતમગ્નૌ ચ કૌન્તેયં દુર્યોધનવશં ગતમ્॥ 8-61-11 (58010)
યથાયુક્તમનીકં હિ ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય પાણ્ડવ।
નાસ્ય શક્રોઽપિ મુચ્યેત સમ્પ્રાપ્તો બાણગોચરમ્॥ 8-61-12 (58011)
દુર્યોધનસ્ય વીરસ્ય શરૌઘાઞ્શીઘ્રમસ્યતઃ।
સઙ્ક્રુદ્ધસ્યાન્તકસ્યેવ કો વેગં સંસહેદ્રણે॥ 8-61-13 (58012)
રસતસ્તસ્ય વીરસ્ય દ્રૌણેઃ શારદ્વતસ્ય ચ।
કર્ણસ્ય ચેષુવેગો વૈ પર્વતાનપિ શાતયેત્॥ 8-61-14 (58013)
કર્ણેન ચ કૃતો રાજા વિમુખોઽદ્ય તુ દૃશ્યતે॥ 8-61-15 (58014)
બલવાઁલ્લુઘુહસ્તશ્ચ કૃતી યુદ્ધવિશારદઃ।
રાધેયઃ પાણ્ડવશ્રેષ્ઠં શક્તઃ પીડયિતું રણે।
સહિતો ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય પુત્રૈઃ શૂરૈર્મહાબલૈઃ॥ 8-61-16 (58015)
તસ્યૈભિર્યુધ્યમાનસ્ય સઙ્ગ્રામે શંસિતાત્મનઃ।
અન્યૈરપિ ચ પાર્થસ્ય કૃતં કર્મ મહારથૈઃ॥ 8-61-17 (58016)
ઉપવાસકૃશો રાજા ભૃશં ભરતસત્તમઃ।
બ્રાહ્મો બલે સ્થિતો હ્યેષ ન ક્ષાત્રે હિ બલે વિભુઃ॥ 8-61-18 (58017)
કર્ણેન ચાભિયુક્તોઽયં ભૂપતિઃ શત્રુતાપનઃ।
સંશયં સમનુપ્રાપ્તઃ પાણ્ડવો વૈ યુધિષ્ઠિરઃ॥ 8-61-19 (58018)
ન જીવતિ મહારાજો મન્યે પાર્થ યુધિષ્ઠિરઃ।
યદ્ભીમસેનઃ સહતે સિંહનાદમમર્ષણઃ॥ 8-61-20 (58019)
નર્દતાં ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં પુનઃપુનરરિન્દમઃ।
ધમતાં ચ મહાશઙ્ખાન્સઙ્ગ્રામે જિતકાશિનામ્॥ 8-61-21 (58020)
યુધિષ્ઠિરં પાણ્ડવેયં હતેતિ ભરતર્ષભ।
સઞ્ચોદયત્યસૌ કર્ણો ધાર્તરાષ્ટ્રાન્મહાબલાન્॥ 8-61-22 (58021)
સ્થૂણાકર્ણાસ્ત્રજાલેન પાર્થ પાશુપતેન ચ।
પ્રચ્છાદયન્તિ રાજાનમનુયાન્તિ મહારથાઃ॥ ॥ 8-61-23 (58022)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 61 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.62. અધ્યાયઃ 062
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કૃષ્ણેનાર્જુનમ્પ્રતિ યુધિષ્ઠિરસ્ય કર્ણેન પરાભવકથનપૂર્વકં કર્ણયુદ્ધપ્રદર્શનમ્॥ 1 ॥ તથા ભીમસેનયુદ્ધપ્રદર્શનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-62-0 (58023)
શ્રીભગવાનુવાચ। 8-62-0x (4985)
આતુરો મે મતો રાજા અવિપહ્યશ્ચ ભારત।
યથૈનમનુવર્તન્તે પઞ્ચાલાઃ સહ પાણ્ડવૈઃ॥ 8-62-1 (58024)
ત્વરમાણાસ્ત્વરાકાલે સર્વશસ્ત્રભૃતાં વરાઃ।
મજ્જન્તમિવ પાતાલે બલિનો હ્યુજ્જિહીર્ષવઃ॥ 8-62-2 (58025)
ન કેતુર્દૃશ્યતે રાજ્ઞઃ કર્ણસ્ય પિહિતઃ શરૈઃ।
પશ્યતોર્યમયોઃ પાર્થ સાત્યકેશ્ચ શિખણ્ડિનઃ॥ 8-62-3 (58026)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય ભીમસ્ય શતાનીકસ્ય વા વિભો।
પાઞ્ચાલાનાં ચ સર્વેષાં ચેદીનાં ચૈવ ભારત॥ 8-62-4 (58027)
એષ કર્ણો રણે પાર્થ પાણ્ડવાનામનીકિનીમ્।
શરૈર્વિધ્વંસયામાસ નલિનીમિવ કુઞ્જરઃ॥ 8-62-5 (58028)
એતે દ્રવન્તિ રથિનસ્ત્વદીયાઃ પાણ્ડુનન્દન।
પશ્ય પશ્ય યથા પાર્થ ગચ્છન્ત્યેતે મહારથાઃ॥ 8-62-6 (58029)
એતે ભારત માતઙ્ગાઃ કર્ણેનાભિહતાઃ શરૈઃ।
આર્તનાદાન્વિકુર્વાણા વિદ્રવન્તિ દિશો દશ॥ 8-62-7 (58030)
રથાનાં દ્રવતે વૃન્દમેતચ્ચૈવ સમન્તતઃ।
દ્રાવ્યમાણં રણે પાર્થ કર્ણેનામિતતેજસા॥ 8-62-8 (58031)
હસ્તિકક્ષ્યાં રણે પશ્ય ચરન્તીં તત્રતત્ર હ।
રથસ્થં સૂતપુત્રસ્ય કેતું કેતુમતાં વર॥ 8-62-9 (58032)
અસૌ ધાવતિ રાધેયો ભીમસેનરથં પ્રતિ।
કિરઞ્શરશતાન્યેવ વિનિઘ્નંસ્તવ વાહિનીમ્॥ 8-62-10 (58033)
એતે નશ્યન્તિ પાઞ્ચાલા દ્રાવ્યમાણા મહાત્મના।
શક્રેણેવ યથા દૈત્યા દ્રાવ્યમાણા મહાત્મના॥ 8-62-11 (58034)
એષ કર્ણો રણે જિત્વા પાઞ્ચાલાન્પાણ્ડુસૃઞ્જયાન્।
દિશો વિપ્રેક્ષતે સર્વાસ્ત્વદર્થમિતિ મે મતિઃ॥ 8-62-12 (58035)
એષ કર્ણો ધનુઃશ્રેષ્ઠં વિધૂન્વન્બહુશોભતે।
શત્રું જિત્વા યથા શક્રો દેવસઙ્ખૈઃ સમાવૃતઃ॥ 8-62-13 (58036)
એતે નર્દન્તિ કૌરવ્યા દૃષ્ટ્વા કર્ણસ્ય વિક્રમમ્।
ત્રાસયન્તો રણે પાણ્ડૂન્સૃંજયાંશ્ચ સમન્તતઃ॥ 8-62-14 (58037)
એષ સર્વાત્મના પાણ્ડૂંસ્ત્રાસયિત્વા મહારણે।
અભિભાષતિ રાધેયઃ સર્વસૈન્યાનિ માનદ॥ 8-62-15 (58038)
અભિદ્રવત ભદ્રં વો દ્રુતં દ્રવત કૌરવાઃ।
યથા ન જીવવાન્કશ્ચિન્મુચ્યેત યુધિ સૃઞ્જયઃ॥ 8-62-16 (58039)
તથા કુરુત સંયત્તા વયં યાસ્યામ પૃષ્ઠતઃ।
એવમુક્ત્વા ગતો હ્યેષ પૃષ્ઠતો વિકિરઞ્છરાન્॥ 8-62-17 (58040)
પશ્ય કર્ણં રણે પાર્થ શ્વેતચ્છત્રવિરાજિતમ્।
ઉદયં પર્વતં યદ્વચ્છશાઙ્કેનાભિશોભિતમ્॥ 8-62-18 (58041)
પૂર્ણચન્દ્રનિકાશેન મૂર્ધ્નિ ચ્છત્રેણ ભારત।
ધ્રિયમાણેન સમરે શ્રીમચ્છતશલાકિના॥ 8-62-19 (58042)
એષ ત્વાં પ્રેક્ષતે કર્ણઃ સકટાક્ષં ધનઞ્જય।
ઉત્તમં યત્નમાસ્થાય ધ્રુવમેષ્યતિ સંયુગે॥ 8-62-20 (58043)
પશ્ય હ્યેનં મહાબાહો વિધુન્વાનં મહદ્ધનુઃ।
શરાંશ્ચાશીવિષાકારાન્વિસૃજન્તં મહારણે॥ 8-62-21 (58044)
અસૌ નિવૃત્તો રાધેયો દૃષ્ટ્વા તે વાનરધ્વજમ્।
પ્રાર્થયન્સમરં પાર્થ ત્વયા સહ પરન્તપ।
વધાય હ્યાત્મનોઽભ્યેતિ પાવકં શલભો યથા॥ 8-62-22 (58045)
કર્ણમેકાકિનં દૃષ્ટ્વા ધાર્તરાષ્ટ્રો રણાજિરે।
ત્વાં ચ પાર્થાભિસંરબ્ધં કર્ણં પ્રતિ મહારથમ્॥ 8-62-23 (58046)
કૃતાગસં ચ રાધેયં ધર્માત્મનિ યુધિષ્ઠિરે।
અત્માનં ચ કૃતાર્થં ચ સમીક્ષ્ય ભરતર્ષભ॥ 8-62-24 (58047)
અસૌ દુર્યોધનઃ ક્રુદ્ધો રથાનીકેન ભારત।
રિરક્ષિષુઃ સુસંવૃત્તો ધાર્તરાષ્ટ્રો નિવર્તતે॥ 8-62-25 (58048)
સર્વૈઃ સહૈભિર્દુષ્ટાત્મા બધ્યતાં ચ પ્રયત્નતઃ।
ત્વયા યશશ્ચ રાજ્યં ચ સુખં ચોત્તમમિચ્છતા॥ 8-62-26 (58049)
અદીનયોર્વિશ્રુતયોર્યુવયોર્યોત્સ્યમાનયોઃ।
દેવાસુરે પાર્થ મૃધે દેવદાનવયોરિવ।
પશ્યન્તુ કૌરવાઃ સર્વે તવ પાર્થ પરાક્રમમ્॥ 8-62-27 (58050)
ત્વાં ચ દૃષ્ટ્વાતિસંરબ્ધં કર્ણં ચ ભરતર્ષમ્।
અસૌ દુર્યોધનઃ ક્રુદ્ધો નોત્તરં પ્રતિપદ્યતે॥ 8-62-28 (58051)
આત્માનં ચ કૃતાત્માનં સમીક્ષ્ય ભરતર્ષભ।
કૃતાગસં ચ રાધેયં ધર્માત્મનિ યુધિષ્ઠિરે॥ 8-62-29 (58052)
પ્રતિપદ્યસ્વ કૌન્તેય પ્રાપ્તકાલમનન્તરમ્।
આર્યાં યુદ્ધે મતિં કૃત્વા પ્રત્યેહિ રથયૂથપમ્॥ 8-62-30 (58053)
પઞ્ચ હ્યેતાનિ મુખ્યાનિ રથાનાં રથસત્તમ।
શતાન્યxxxxxxજલિનાં તિન્મતેજસામ્॥ 8-62-31 (58054)
પઞ્ચ નાઘxxxxx દ્વિગુણા વાજિનસ્તથા।
અભિસંહત્ય કૌન્તેય પદાતાઃ પ્રયુતાનિ ચ॥ 8-62-32 (58055)
xxxxxxxx વીર બલં તામભિવર્તતે।
દ્રોમપુત્રં પુરસ્કૃત્ય તચ્છીઘ્રં સન્નિષૂદય॥ 8-62-33 (58056)
નિકૃત્ત્યૈતદ્રથાનીકં બલિનં લોકવિશ્રુતમ્।
સૂતપુત્રે મહેષ્વાસે દર્શયાત્માનમાત્મના॥ 8-62-34 (58057)
xxxxxxxxxxxxxxxભરતર્ષભ।
xxxxxxxxxxxxx પાઞ્ચાલાનભિઘાવતિ। 8-62-35 (58058)
xxxxxx હિ પશ્યામિ ધૃષ્ટદ્યુમ્નરર્થ પ્રતિ।
xxxxxx પાઞ્ચાલાનિતિ મન્યે પરન્તપ॥ 8-62-36 (58059)
આચચક્ષે પ્રિયં પાર્થ તવેદં ભરતર્ષભ।
રાજાસૌ કુશલી શ્રીમાન્ધર્મપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ॥ 8-62-37 (58060)
અસૌ ભીમો મહાબાહુઃ સન્નિવૃત્તશ્ચમૂયુખે।
વૃતઃ સૃઞ્જય સૈન્યેન શૈનેયેન ચ ભપ્તત॥ 8-62-38 (58061)
વધ્યન્ત એતે સમરે કૌરવા નિશિતૈઃ શરૈઃ।
ભીમસેનેન કૌન્તેય પાઞ્ચાલૈશ્ચ મહાત્મભિઃ॥ 8-62-39 (58062)
સેના હિ ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય વિમુખા વ્યદ્રવદ્રણાત્।
વેગેન ભીમસેનસ્ય વિહતા વિવિધૈઃ શરૈઃ॥ 8-62-40 (58063)
વિપન્નસસ્યેવ મહી રુધિરેણ સમુક્ષિતા।
ભારતી ભરતશ્રેષ્ઠ સેના કૃપણદર્શના॥ 8-62-41 (58064)
નિવૃત્તં પશ્ય કૌન્તેય ભીમસેનં યુધામ્પતિમ્।
આશીવિષમિવ ક્રુદ્ધં તસ્માદ્દ્રવતિ ભારતિ॥ 8-62-42 (58065)
પીતરક્તાસિતસિતાસ્તારાચન્દ્રાર્કમણ્ડિતાઃ।
પતાકા વિપ્રકીર્યન્તે છત્રાણ્યેતાનિ ચાર્જુન॥ 8-62-43 (58066)
સૌવર્ણા રાજતાશ્ચૈવ તૈજસાશ્ચ પૃથગ્વિધાઃ।
કેતવોઽભિનિપાત્યન્તે હસ્ત્યશ્વં ચ પ્રકીર્યતે॥ 8-62-44 (58067)
રથેભ્યઃ પ્રપતન્ત્યેતે રથિનો વિગતાસવઃ।
નાનાવર્ણૈર્હતા બાણૈઃ પાઞ્ચાલૈરપલાયિભિઃ॥ 8-62-45 (58068)
નિર્મનુષ્યાન્ગજાનશ્વાન્રથાંશ્ચૈવ ધનઞ્જય।
સમાદ્રવન્તિ પાઞ્ચાલા ધાર્તરાષ્ટ્રાંસ્તરસ્વિનઃ॥ 8-62-46 (58069)
વિમૃદ્રન્તિ નરવ્યાઘ્રા ભીમસેનબલાશ્રયાત્।
બલં પરેષાં દુર્ધર્ષં ત્યક્ત્વા પ્રાણાનરિન્દમ્॥ 8-62-47 (58070)
એતે નર્દિન્તિ પાઞ્ચાલા ધ્માપયન્તિ ચ વારિજાન્।
અભિદ્રવન્તિ ચ રણે મૃદ્રન્તઃ સાયકૈઃ પરાન્॥ 8-62-48 (58071)
પશ્ય સ્વર્ગસ્ય માહાત્મ્યં પાઞ્ચાલા હિ પરાક્રમાત્।
ધાર્તરાષ્ટ્રાન્વિનિઘ્નન્તો વિશન્ત્યેતે રથોત્તમાન્॥ 8-62-49 (58072)
[શસ્ત્રમાચ્છિદ્ય શત્રૂણાં સાયુધાનાં નિરાયુધાઃ।
તેનૈવૈતાનમોઘાસ્ત્રા નિઘ્નન્તિ ચ નદન્તિ ચ॥ 8-62-50 (58073)
શિરાંસ્યેતાનિ પાત્યન્તે શત્રૂણાં બાહવોઽપિ ચ।
રથનાગહયા વીરા યશસ્યાઃ સર્વ એવ ચ]॥ 8-62-51 (58074)
સર્વતશ્ચાભિપન્નૈષા ધાર્તરાષ્ટ્રી મહાચમૂઃ।
ત્યક્ત્વા પ્રાણાન્મહેષ્વાસૈઃ પાઞ્ચાલૈઃ પરિપાત્યતે॥ 8-62-52 (58075)
સુહૃદશ્ચ પરાક્રાન્તાઃ કૃપકર્ણાદયો વિભો।
નિવારણે મહેષ્વાસાઃ પાઞ્ચાલાનાં પરન્તપ॥ 8-62-53 (58076)
અનિવૃત્તાંશ્ચ ભીતાંસ્તાન્ધાર્તરાષ્ટ્રાન્પરન્તપ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નમુખા વીરા ઘ્નન્તિ શત્રૂન્સહસ્રશઃ॥ 8-62-54 (58077)
રથાશ્ચ વિવિધાઃ સર્વે નિવૃત્તે ભરતર્ષભે।
વિવર્ણમુખભૂયિષ્ઠા ધાર્તરાષ્ટ્રી મહાચમૂઃ॥ 8-62-55 (58078)
પશ્ય ભીમેન નારાચૈર્ભિન્ના નાગાઃ પતન્ત્યમી।
વજ્રિવજ્રહતાનીવ શિખરાણિ ધરાભૃતામ્॥ 8-62-56 (58079)
ભીમસેનસ્ય નિર્વિદ્ધા બાણૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
સ્વાન્યનીકાનિ મૃદ્ગન્તો દ્રવન્ત્યેતે મહાગજાઃ॥ 8-62-57 (58080)
`એતે દ્રવન્તિ કુરવો ભીમસેનભયાર્દિતાઃ।
ત્યક્ત્વા રથાન્ગજાંશ્ચૈવ હયાંશ્ચૈવ સહસ્રશઃ॥ 8-62-58 (58081)
હસ્ત્યશ્વરથપત્તીનાં દ્રવતાં નિઃસ્વનં શૃણુ।
ભીમસેનસ્ય નિનદં દ્રાવયાનસ્ય કૌરવાન્॥ 8-62-59 (58082)
અભિજાનામિ ભીમસ્ય સિંહનાદં પુનઃપુનઃ'।
નદતઃ પાણ્ડવેયસ્ય સઙ્ગ્રામે જિતકાશિનઃ॥ 8-62-60 (58083)
એષ નૈષાદિરભ્યેતિ દ્વિપમુખ્યેન પાણ્ડવમ્।
વિસૃજંસ્તોમરાન્ક્રુદ્ધો દણ્ડપાણિરિવાન્તકઃ॥ 8-62-61 (58084)
તસ્ય ચૈવ ભુજૌ છિન્નૌ ભીમસેનેન ગર્જતઃ।
નાગશ્ચ ક્રકરપ્રખ્યૈર્નારાચૈર્દશભિર્હતઃ॥ 8-62-62 (58085)
હન્તૈતે પુનરાયાન્તિ નાગા હ્યન્યે પ્રહારિણઃ।
નીલાઞ્જનચયપ્રખ્યા મહામાત્રૈરધિષ્ઠિતાઃ॥ 8-62-63 (58086)
શક્તિતોમરસઙ્ઘતૈર્વિનિઘ્નન્તો વૃકોદરમ્।
સપ્તસપ્ત ચ નાગસ્થા વૈજયન્ત્યશ્ચ સધ્વજાઃ।
નવત્યા નિશિતૈર્બાણૈશ્છિન્નાઃ પાર્થાગ્રજેન તે॥ 8-62-64 (58087)
દશભિર્દશભિશ્ચૈકો નારાચૈર્નિહતો ગજઃ॥ 8-62-65 (58088)
ન ચાસૌ ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં શ્રૂયતે નિનદસ્તથા।
પુરન્દરસમે ક્રુદ્ધે નિવૃત્તે ભરતર્ષભે॥ 8-62-66 (58089)
અક્ષૌહિણ્યસ્તથા તિસ્રો ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય સઙ્ગતાઃ।
ક્રુદ્ધેન ભીમસેનેન નરસિંહેન વારિતાઃ॥ 8-62-67 (58090)
ન શક્નુવન્તિ વૈ પાર્થં પાર્થિવાઃ સમુદીક્ષિતુમ્।
મધ્યન્દિનગતં સૂર્યં યથા દુર્બલચક્ષુષઃ॥ 8-62-68 (58091)
એતે ભીમસ્ય સન્ત્રસ્તાઃ સિંહસ્યેવેતરે મૃગાઃ।
શરૈઃ સન્ત્રાસિતાઃ સહ્ખ્યે ન લભન્તે સુખં ક્વચિત્॥ 8-62-69 (58092)
રાધેયો બહુભિઃ સાર્ધમસૌ ગચ્છતિ વેગિતઃ।
વર્ધયિત્વા તુ ભીરું તં પાર્શ્વતો હ્યાનયદ્ધનુઃ।
તં પાલયન્મહારાજં ધાર્તરાષ્ટ્રં બલાન્વિતઃ॥ 8-62-70 (58093)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-62-71x (4986)
એતચ્છ્રુત્વા મહાબાહુર્વાસુદેવાદ્ધનઞ્જયઃ।
ભીમસેનેન તત્કર્મ કૃતં દૃષ્ટ્વા સુદુષ્કરમ્।
અર્જુનો વ્યધમચ્છિષ્ટાન્સંશપ્તકગણાન્બહૂન્॥ 8-62-71 (58094)
તે વધ્યમાનાઃ પાર્થેન સંશપ્તકગણાઃ પ્રભો।
શક્રસ્યાતિથિતાં ગત્વા વિશોકા હ્યભવંસ્તદા॥ 8-62-72 (58095)
નારાયણાંસ્તુ ગોપાલાન્વ્યધમત્પાણ્ડુનન્દનઃ।
ઉત્તમં વેxxxxxપ્તાસ્થાય ચણ્ડવાયુર્ધનાનિવ॥ 8-62-73 (58096)
અન્વકીર્યન્ત ભીતાસ્તે તત્રતત્રૈવ ભારત।
લુલિતાંશ્ચ તતઃ શૂરાનહનત્પુરુષોત્તમઃ॥ 8-62-74 (58097)
પુનશ્ચ પુરુષવ્યાઘ્રઃ શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
જઘાન ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય ચતુર્વિધબલાં ચમૂમ્॥ ॥ 8-62-75 (58098)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે દ્વિષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 62 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.63. અધ્યાયઃ 063
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
રણાય રાજ્ઞાં દ્વન્દ્વીભાવઃ॥ 1 ॥ કર્ણેન શિખણ્ડિપરાજયઃ॥ 2 ॥ ધૃષ્ટદ્યુમ્નદુઃશાસનયોર્યુદ્ધમ્॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-63-0 (58099)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-63-0x (4987)
નિવૃત્તે ભીમસેને ચ પાણ્ડવે ચ યુધિષ્ઠિરે।
વધ્યમાને બલે ચાપિ મામકે પાણ્ડુસૃઞ્જયૈઃ॥ 8-63-1 (58100)
દ્રવમાણે બલૌઘે ચ નિરાક્રન્દે મુહુર્મુહુઃ।
`અવશેષં ન પશ્યામિ મમ સૈન્યેષુ સઞ્જય॥ 8-63-2 (58101)
અહો બત દશાં પ્રાપ્તો ન હિ શક્ષ્યામિ જીવિતુમ્।
જયકાઙ્ક્ષી કથં સૂત પુત્રાણામનિવર્તિનામ્॥ 8-63-3 (58102)
કથં જીવામિ નિહતાઞ્શ્રુત્વા ચ મમ સૈનિકાન્।
બહુનાઽદ્ય કિમુક્તેન દૈવં તેષાં પરાયણમ્'॥ 8-63-4 (58103)
મામકાઃ કિમકુર્વન્ત તન્મમાચક્ષ્વ સઞ્જય॥ 8-63-5 (58104)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-63-6x (4988)
દૃષ્ટ્વા ભીમં મહાબાહું તવ પુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
ક્રોધરક્તેક્ષણો રાજન્ભીમસેનમભિદ્રવત્॥ 8-63-6 (58105)
`તિષ્ઠતિષ્ઠ પૃથાપુત્ર પશ્ય મેઽદ્ય પરાક્રમમ્।
અદ્ય ત્વાં પ્રેષાયષ્યામિ યમસ્ય સદનં પ્રાતે।
ઇત્યુક્ત્વા પ્રયયૌ કર્ણો યત્ર ભીમો વ્યવસ્થિતઃ'॥ 8-63-7 (58106)
તાવકં તુ બલં દૃષ્ટ્વા ભીમસેનાત્પરાઙ્મુખમ્।
યત્નેન મહતા કર્ણઃ પર્યવસ્થાપયદ્બલી॥ 8-63-8 (58107)
વ્યવસ્થાપ્ય મહાબાહુસ્તવ પુત્રસ્ય વાહિનીમ્।
પ્રત્યુદ્યયૌ તદા કર્ણઃ પાણ્ડવાન્યુદ્ધદુર્મદાન્॥ 8-63-9 (58108)
પ્રત્યુદ્યયુશ્ચ રાધેયં પાણ્ડવાનાં મહારથાઃ।
ધુન્વાનાઃ કાર્મુકાણ્યાજૌ વિક્ષિપન્તશ્ચ સાયકાન્॥ 8-63-10 (58109)
ભીમસેનઃ શિનેર્નપ્તા શિખણ્ડી જનમેજયઃ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ બલવાન્સર્વે ચાપિ પ્રભદ્રકાઃ॥ 8-63-11 (58110)
પાઞ્ચાલાનાં નરવ્યાઘ્રાઃ સમન્તાત્ત્વ વાહિનીમ્।
અભ્યદ્રવન્ત સઙ્ક્રુદ્ધાઃ સમરે જિતકાશિનઃ॥ 8-63-12 (58111)
તથૈવ તાવકા રાજન્પાણ્ડવાનામનીકિનીમ્।
અભ્યદ્રવન્ત ત્વરિતા જિઘાંસન્તો મહારથાન્॥ 8-63-13 (58112)
રથનાગાશ્વકલિલં પત્તિધ્વજસમાકુલમ્।
બભૂવ પુરુષવ્યાઘ્ર સૈન્યમદ્ભુતદર્શનમ્॥ 8-63-14 (58113)
શિખણ્ડી તુ યયૌ કર્ણં ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ સુતં તવ।
દુઃશાસનં મહારાજ મહાસેનઃ સમભ્યયાત્॥ 8-63-15 (58114)
નકુલો વૃષસેનં તુ ચિત્રસેનં યુધિષ્ઠિરઃ।
ઉલૂકં સમરે રાજન્સહદેવઃ સમભ્યયાત્॥ 8-63-16 (58115)
સાત્યકિઃ શકુનિં ચાપિ દ્રૌપદેયાશ્ચ કૌરવાન્।
અર્જુનં ચ રણે યત્તો દ્રોણપુત્રો મહારથઃ॥ 8-63-17 (58116)
યુધામન્યું મહેષ્વાસં ગૌતમોઽભ્યપતદ્રણે।
કૃતવર્મા ચ બલવાનુત્તમૌજસમાદ્રવત્॥ 8-63-18 (58117)
ભીમસેનઃ કુરૂન્સર્વાન્પુત્રાંશ્ચ તવ મારિષ।
સહાનીકાન્મહાબાહુરેક એવ ન્યવારયત્॥ 8-63-19 (58118)
શિખણ્ડી તુ તતઃ કર્ણં વિચરન્તમભીતવત્।
ભીષ્મહન્તા મહારાજ વારયામાસ પત્રિભિઃ॥ 8-63-20 (58119)
પ્રતિરુદ્ધસ્તતઃ કર્ણો રોપાત્પ્રસ્ફુરિતાધરઃ।
શિખણ્ડિનં ત્રિભિર્બાણૈર્ભ્રુવોર્મધ્યેઽભ્યતાડયત્॥ 8-63-21 (58120)
ધારયંસ્તુ સ તાન્વાણાઞ્શિખણ્ડી બહ્વશોભત।
રાજતઃ પર્વતો યદ્વત્ત્રિભિઃ શૃઙ્ગૈઃ સમન્વિતઃ॥ 8-63-22 (58121)
સોઽતિવિદ્ધો મહેષ્વાસઃ સૂતપુત્રેણ સંયુગે।
કર્ણં વિવ્યાધ સમરે નવત્યા નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-63-23 (58122)
તસ્ય કર્ણો હયાન્હત્વા સારથિં ચ શરૈઃ।
ઉન્મમાથ ધ્વજં ચાસ્ય ક્ષુરપ્રેણ મહારથઃ॥ 8-63-24 (58123)
હતાશ્વાત્તુ તતો યાનાદવપ્લુત્ય મહારથઃ।
શક્તિં ચિક્ષેપ કર્ણાય સઙ્ક્રુદ્ધઃ શત્રુતાપનઃ॥ 8-63-25 (58124)
તાં છિત્ત્વા સમરે કર્ણસ્ત્રિભિર્ભારત સાયકૈઃ।
શિખણ્ડિનમથાવિધ્યન્નવભિર્નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-63-26 (58125)
કર્ણચાપચ્યુતાન્બાણાન્વર્જયંસ્તુ નરોત્તમઃ।
અપયાતસ્તતસ્તૂર્ણં શિખણ્ડી ભૃશવિક્ષતઃ॥ 8-63-27 (58126)
તતઃ કર્ણો મહારાજ પાણ્ડુસૈન્યાન્યશાતયત્।
તૂલરાશિં સમાસાદ્ય યથા વાયુર્મહાબલઃ॥ 8-63-28 (58127)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નો મહારાજ તવ પુત્રેણ પીડિતઃ।
દુઃશાસનં ત્રિભિર્બાણૈઃ પ્રત્યવિધ્યત્સ્તનાન્તરે॥ 8-63-29 (58128)
તસ્ય દુઃશાસનો બાહું સવ્યં વિવ્યાધ મારિષ।
સ તેન રુક્મપુઙ્ખેન ભલ્લેન નતપર્વણા॥ 8-63-30 (58129)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તુ નિર્વિદ્ધઃ શરં ઘોરમમર્ષણઃ।
દુઃશાસનાય સઙ્ક્રુદ્ધઃ પ્રેષયામાસ ભારત॥ 8-63-31 (58130)
આપતન્તં મહાવેગં ધૃષ્ટદ્યુમ્નસમીરિતમ્।
શરૈશ્ચિચ્છેદ પુત્રસ્તે ત્રિભિરેવ વિશામ્પતે॥ 8-63-32 (58131)
અથાપરૈઃ ષોડશભિર્ભલ્લૈઃ કનકભૂષણૈઃ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં સમાસાદ્ય બાહ્વોરુરસિ ચાર્પયત્॥ 8-63-33 (58132)
તતઃ સ પાર્ષતઃ ક્રુદ્ધો ધનુશ્ચિચ્છેદ મારિષ।
ક્ષુરપ્રેણ સુતીક્ષ્ણેન તત ઉચ્ચુક્રુશુર્જનાઃ॥ 8-63-34 (58133)
અથાન્યદ્ધનુરાદાય પુત્રસ્તે પ્રહસન્નિવ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં શરવ્રાતૈઃ સમન્તાત્પર્યવારયત્॥ 8-63-35 (58134)
તવ પુત્રસ્ય તે દૃષ્ટ્વા વિક્રમં સુમહાત્મનઃ।
વ્યસ્મયન્ત રણે યોધાઃ સિદ્ધાશ્ચાપ્સરસસ્તથા॥ 8-63-36 (58135)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં તુ પશ્યામ ઘટમાનં મહાબલમ્।
દુઃશાસનેન સંરુદ્ધં સિંહેનેવ મહાગજમ્॥ ॥ 8-63-37 (58136)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ત્રિષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 63 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.64. અધ્યાયઃ 064
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-64-0 (58137)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-64-0x (4989)
તતઃ સરથનાગાશ્વાઃ પાઞ્ચાલાઃ પાણ્ડુસૃઞ્જયાઃ।
સેનાપતિં પરીપ્સન્તો રુરુધુસ્તનયં તવ॥ 8-64-1 (58138)
તતઃ પ્રવવૃતે યુદ્વં તાવકાનાં પરૈઃ સહ।
ઘોરં પ્રાણભૃતાં કાલે ભીમરૂપં પરન્તપ॥ 8-64-2 (58139)
નકુલો વૃષસેનં તુ વિદ્ધ્વા પઞ્ચભિરાયસૈઃ।
પિતુઃ સમીપે તિષ્ઠન્તં ત્રિભિરન્ત્યૈરવિધ્યત॥ 8-64-3 (58140)
નકુલં તુ તતઃ શૂરો વૃષસેનો હસન્નિવ।
નારાચેન સુતીક્ષ્ણેન વિવ્યાધ હૃદયે ભૃશમ્'॥ 8-64-4 (58141)
સોઽતિવિદ્ધો બલવતા શત્રુણા શત્રુકર્શન।
શત્રું વિવ્યાધ વિંશત્યા સૂતં ચૈવાસ્ય સપ્તભિઃ॥ 8-64-5 (58142)
તતઃ શરસહસ્રેણ તાવુભૌ પુરુષર્ષભૌ।
અન્યોન્યમાચ્છાદયતાં તવાભજ્યત વાહિની॥ 8-64-6 (58143)
સ દૃષ્ટ્વા પ્રદ્રુતાં સેનાં ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય સૂતજઃ।
નિવારયામાસ બલાદનુપત્ય વિશામ્પતે॥ 8-64-7 (58144)
`એતસ્મિન્નન્તરે યુદ્ધં કષ્ટમાસીદ્વિશામ્પતે'।
નિવૃત્તે તુ તતઃ સૈન્યે નકુલઃ કૌરવાન્યયૌ॥ 8-64-8 (58145)
કર્ણપુત્રસ્તુ સમરે હિત્વા નકુલમેવ તુ।
જુગોપ ચક્રં ત્વરિતો રાધેયસ્યૈવ મારિષ॥ 8-64-9 (58146)
ઉલૂકસ્તુ રણે ક્રુદ્ધઃ સહદેવેન મારિષ।
`નિવારિતઃ શરશતૈઃ ક્રુદ્ધેન રણમૂર્ધનિ॥ 8-64-10 (58147)
તસ્યાશ્વાંશ્ચતુરો હત્વા સહદેવઃ પ્રતાપવાન્।
સારથિં પ્રેષયામાસ યમસ્ય સદનં પ્રતિ॥ 8-64-11 (58148)
ઉલૂકસ્તુ તતો યાનાદવપ્લુત્ય વિશામ્પતે।
ત્રિગર્તાનાં બલં તૂર્ણં જગામ પિતૃનન્દનઃ॥ 8-64-12 (58149)
સાત્યકિઃ શકુનિં વિદ્ધ્વા વિંશત્યા નિશિતૈઃ શરૈઃ।
ધ્વજં ચિચ્છેદ ભલ્લેન સૌબલસ્ય હસન્નિવ॥ 8-64-13 (58150)
સૌબલસ્તસ્ય સમરે ક્રુદ્ધો રાજન્પ્રતાપવાન્।
વિદાર્ય કવચં ભૂયો ધ્વજં ચિચ્છેદ કાઞ્ચનમ્॥ 8-64-14 (58151)
તથૈનં નિશિતૈર્બાણૈઃ સાત્યકિઃ પ્રત્યવિધ્યત।
સારથિં ચ મહારાજ ત્રિભિરેવ સમાર્પયત્॥ 8-64-15 (58152)
અથાસ્ય વાહાંસ્ત્વરિતઃ શરૈર્નિત્યે યમક્ષયમ્।
તતોઽવપ્લુત્ય સહસા શકુનિર્ભરતર્ષભ॥ 8-64-16 (58153)
આરુરોહ રથં તૂર્ણમુલૂકસ્ય મહાત્મનઃ।
અપોવાહાથ શીઘ્રં સ શૈનેયાદ્યુદ્ધશાલિનઃ॥ 8-64-17 (58154)
સાત્યકિસ્તુ રણ રાજંસ્તાવકાનામનીકિનીમ્।
અભિદુદ્રાવ વેગેન તતોઽનીકમભજ્વત॥ 8-64-18 (58155)
શૈનેયશરસઞ્છન્નં તવ સૈન્યં વિશામ્પતે।
ભેજે દશા દિશસ્તૂર્ણં ન્યપતચ્ચ ગતાસુવત્॥ 8-64-19 (58156)
ભીમસેનં તવ સુતો વારયામાસ સંયુગે॥ 8-64-20 (58157)
તં તુ ભીમો મુહૂર્તેન વ્યશ્વસૂતરથધ્વજમ્।
ચક્રે લોકેશ્વરં તત્ર તેનાતુષ્યન્ત વૈ જનાઃ॥ 8-64-21 (58158)
તતોઽપાયાન્નૃપસ્તસ્માદ્ભીમસેનભયાર્દિતઃ।
કુરુસૈન્યં તતઃ સર્વં ભીમસેનમુપાદ્રવત્।
તત્ર નાદો મહાનાસીદ્ધીમસેનં જિઘાંસતામ્॥ 8-64-22 (58159)
યુધામન્યુઃ કૃપં વિદ્ધ્વા ધનુરસ્યાશુ ચિચ્છદે।
અથાન્યદ્ધનુરાદાય કૃપઃ શસ્ત્રભૃતાં વરઃ।
યુધામન્યોર્ધ્વજં સૂતં છત્રં ચાપાતયત્ક્ષિતૌ॥ 8-64-23 (58160)
તતોઽપાયાદ્રથેનૈવ યુધામન્યુર્મહારથઃ॥ 8-64-24 (58161)
ઉત્તમૌજાશ્ચ હાર્દિક્યં ભીમં ભીમપરાક્રમમ્।
છાદયામાસ સહસા મેઘો વૃષ્ટ્યેવ પર્વતમ્॥ 8-64-25 (58162)
તદ્યુદ્ધમાસીત્સુમહદ્ધોરરૂપં પરન્તપ।
તાદૃશં ન મયા યુદ્ધં દૃષ્ટપૂર્વં વિશામ્પતે॥ 8-64-26 (58163)
કૃતવર્મા તતો રાજન્નુત્તમૌજસમાહવે।
હૃદિ વિવ્યાધ સહસા રથોપસ્થ ઉપાવિશત્॥ 8-64-27 (58164)
સારથિસ્તમપોવાહ રથેન રથિનાં વરમ્।
તતસ્તુ સાત્વતો રાજન્પાણ્ડુસૈન્યમભિદ્રવત્॥ 8-64-28 (58165)
[દુઃશાસનઃ સૌબલશ્ચ ગજાનીકેન પાણ્ડવમ્।
મહતા પરિવાર્યૈવ ક્ષુદ્રકૈરભ્યતાડયત્॥ 8-64-29 (58166)
તતો ભીમઃ શરશતૈર્દુર્યોધનમમર્ષણમ્।
વિમુખીકૃત્ય તરસા ગજાનીકમુપાદ્રવત્॥ 8-64-30 (58167)
તમાપતન્તં સહસા ગજાનીકં વૃકોદરઃ।
દૃષ્ટ્વૈવ સુભૃશં ક્રુદ્ધો દિવ્યમસ્ત્રમુદૈરયત્॥ 8-64-31 (58168)
ગજૈર્ગજાનભ્યહનદ્વજ્રેણેન્દ્ર ઇવાસુરાન્॥ 8-64-32 (58169)
તતોઽન્તરિક્ષં બાણૌઘૈઃ શલભૈરિવ પાદપમ્।
છાદયામાસ સમરે ગજાન્નિઘ્નન્વૃકોદરઃ॥ 8-64-33 (58170)
તતઃ કુઞ્જરયૂથાનિ સમેતાનિ સહસ્રશઃ।
વ્યધમત્તરસા ભીમો મેઘસઙ્ઘાનિવાનિલઃ॥ 8-64-34 (58171)
સુવર્ણજાલાપિહિતા મણિજાલૈશ્ચ કુઞ્જરાઃ।
રેજુરભ્યધિકં સંખ્યે વિદ્યુત્વન્ત ઇવામ્બુદાઃ॥ 8-64-35 (58172)
તે વધ્યમાના ભીમેન ગજા રાજન્વિદુદ્રુવુઃ।
કેચિદ્વિભિન્નહૃદયાઃ કુઞ્જરા ન્યપતન્ભુવિ॥ 8-64-36 (58173)
પતિતૈર્નિપતદ્ભિશ્ચ ગજૈર્હેમવિભૂષિતૈઃ।
અશોભત મહી તત્ર વિશીર્ણૈરિવ પર્વતૈઃ॥ 8-64-37 (58174)
દીપ્તાભૈ રત્નવદ્ભિશ્ચ પતિતૈર્ગજયોધિભિઃ।
રરાજ ભૂમિઃ પતિતૈઃ ક્ષીણપુણ્યૈરિવ ગ્રહૈઃ॥ 8-64-38 (58175)
તતો ભિન્નકટા નાગા ભિન્નકુમ્ભકરાસ્તથા।
દુદ્રુવુઃ શતશઃ સંખ્યે ભીમસેનશરાહતાઃ॥ 8-64-39 (58176)
કેચિદ્વમન્તો રુધિરં ભયાર્તાઃ પર્વતોપમાઃ।
વ્યદ્રવઞ્છરવિદ્ધાઙ્ગા ધાતુચિત્રા ઇવાચલાઃ॥ 8-64-40 (58177)
મહાભુજગસઙ્કાશૌ ચન્દનાગુરુરૂષિતૌ।
અપશ્યં ભીમસેનસ્ય ધનુર્વિક્ષિપતો ભુજૌ॥ 8-64-41 (58178)
તસ્ય જ્યાતલનિર્ઘોષં શ્રુત્વાશનિસમસ્વનમ્।
વિમુઞ્ચન્તઃ શકૃન્મૂત્રં ગજાઃ પ્રાદુદ્રુવુર્ભૃશમ્॥ 8-64-42 (58179)
ભીમસેનસ્ય તત્કર્મ રાજન્નેકસ્ય ધીમતઃ।
નિઘ્નતઃ સર્વભૂતાનિ રુદ્રસ્યેવ ચ નિર્બભૌ॥] ॥ 8-64-43 (58180)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ચતુઃષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 64 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.65. અધ્યાયઃ 065
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-65-0 (58181)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-65-0x (4990)
તતઃ શ્વેતાશ્વસંયુક્તે નારાયણસમાહિતે।
તિષ્ઠન્રથવરે શ્રીમાનર્જુનઃ સમપદ્યત॥ 8-65-1 (58182)
તદ્બલં નૃપતિશ્રેષ્ઠ તાવકં વિજયો રણે।
વ્યક્ષોભયદુદીર્ણાશ્વં મહોદધિમિવાનિલઃ॥ 8-65-2 (58183)
દુર્યોધનસ્તવ સુતઃ પ્રમત્તે શ્વેતવાહને।
અભ્યેત્ય સહસા ક્રુદ્ધઃ સૈન્યાર્ધેનાભિસંવૃતઃ॥ 8-65-3 (58184)
પર્યવારયદાયાન્તં યુધિષ્ઠિરમમર્ષણમ્।
ક્ષુરપ્રાણાં ત્રિસપ્તત્યા તતોઽવિધ્યત પાણ્ડવમ્॥ 8-65-4 (58185)
અક્રુધ્યત ભૃશં તત્ર કુન્તીપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ।
સ ભલ્લાંસ્ત્રિંશતસ્તૂર્ણં તવ પુત્રે ન્યવેશયત્॥ 8-65-5 (58186)
તતો ધાવન્ત કૌરવ્યા જિઘૃક્ષન્તો યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-65-6 (58187)
દુષ્ટભાવાન્પરાઞ્જ્ઞાત્વા સમવેતા મહારથાઃ।
આજગ્મુસ્તં પરીપ્સન્તઃ કુન્તીપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-65-7 (58188)
`સઞ્જય ઉવાચ। 8-65-8x (4991)
યુધિષ્ઠિરશ્ચિત્રસેનં શરવર્ષૈરવાકિરત્।
ચિત્રસેનસ્તુ કૌન્તેયં સઙ્ક્રુદ્ધઃ સમવારયત્॥ 8-65-8 (58189)
મુહૂર્તાદ્વિમુખીકૃત્ય ચિત્રસેનં સ ધર્મરાટ્।
તાવકં સૈન્યમભ્યઘ્નત્સમન્તાન્નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-65-9 (58190)
તાવકા હિ માબાહો દુર્યોધનપુરોગમાઃ।
યુધિષ્ઠિરં જિઘૃક્ષન્તઃ સર્વસૈન્યં સમાક્ષિપન્॥ 8-65-10 (58191)
દૃષ્ટપ્રભાવાંસ્તાન્મત્વા સમવેતાન્મહારથાન્।
આજગ્મુઃ સમ્પરીપ્સન્તઃ પાણ્ડવેયં યુધિષ્ઠિરમ્'॥ 8-65-11 (58192)
નકુલઃ સહદેવશ્ચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ પાર્ષતઃ।
અક્ષૌહિણ્યા પરિવૃતાસ્તેઽભ્યધાવન્યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-65-12 (58193)
ભીમસેનશ્ચ નારાચૈર્મૃદ્રંસ્તવ મહારથાન્।
અભ્યધાવદભિપ્રેપ્સૂ રાજાનં શત્રુભિર્વૃતમ્॥ 8-65-13 (58194)
તાંસ્તુ સર્વાન્મહેષ્વાસાન્કર્ણો વૈકર્તનો વૃષા।
શરવર્ષેણ મહતા પ્રત્યવારયદાગતાન્॥ 8-65-14 (58195)
શરૌઘાન્વિસૃજન્તસ્તે પ્રેયન્તશ્ચ કુઞ્જરાન્।
ન શેકુર્યત્નવન્તોઽપિ રાધેયં પ્રતિવીક્ષિતુમ્॥ 8-65-15 (58196)
તાંશ્ચ સર્વાન્મહેષ્વાસાન્સર્વશસ્ત્રવિશારદાન્।
મહતા શરવર્ષેણ રાધેયઃ પ્રત્યવારયત્॥ 8-65-16 (58197)
દુર્યોધનં ચ વિંશત્યા નારાચાનાં કૃતી બલી।
અવિધ્યત્તૂર્ણમભ્યેત્ય સહદેવો મહીપતિમ્॥ 8-65-17 (58198)
સ વિદ્ધઃ સહદેવેન રરાજ બલસન્નિધૌ।
પ્રભિન્ન ઇવ માતઙ્ગો રુધિરેણ પરિપ્લુતઃ॥ 8-65-18 (58199)
દૃષ્ટ્વા તવ સુતં તત્ર ગાઢવિદ્ધં સુતેજનૈઃ।
અભ્યધાવદ્દૃઢં ક્રુદ્ધો રાધેયો રથિનાં વરઃ॥ 8-65-19 (58200)
દુર્યોધનં તથા દૃષ્ટ્વા શીઘ્રમસ્ત્રમુદીર્ય સઃ।
અવધીત્પાણ્ડવાનીકં પાઞ્ચાલાંશ્ચૈવ મારિષ॥ 8-65-20 (58201)
તતો યૌધિષ્ઠિરં સૈન્યં વધ્યમાનં મહાત્મના।
સહસા પ્રાદ્રાવદ્રાજન્મૂતપુત્રશરાર્દિતમ્॥ 8-65-21 (58202)
વિવિધા વિશિખાસ્તત્ર સમ્પતન્તિ પરસ્પરમ્।
ભલ્લાઃ પુઙ્ખસમાશ્લિષ્ટાઃ સૂતપુત્રધનુશ્ચ્યુતાઃ॥ 8-65-22 (58203)
અન્તરિક્ષે શરૌઘાણાં પતતાં ચ પરસ્પરમ્।
સઙ્ઘર્પેણ મહારાજ પાવકઃ સમજાયત॥ 8-65-23 (58204)
તકતો દશદિશઃ કર્ણઃ શલભૈરિવ યાયિભિઃ।
અભ્યઘ્નંસ્તરસા રાજઞ્શરૈઃ પરશરીરગૈઃ॥ 8-65-24 (58205)
રક્તચન્દનસન્દિગ્ધૌ મણિહેમવિભૂષિતૌ।
બાહૂ વ્યત્યક્ષિપત્કર્ણઃ પરમાસ્ત્રં વિદર્શયન્॥ 8-65-25 (58206)
તતઃ સર્વા દિશો રાજન્સાયકૈર્વિપ્રમોહયન્।
અપીડયદ્ભૃશં કર્ણો ધર્મરાજં યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-65-26 (58207)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ ધર્મપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ।
નિશિતૈરિષુભિઃ કર્ણં પઞ્ચાશદ્ભિઃ સમાર્પયત્॥ 8-65-27 (58208)
[બાણાન્ધકારમભવત્તદ્યુદ્ધં ઘોરદર્શનમ્।
હાહાકારો મહાનાસીત્તાવકાનાં વિશામ્પતે॥ 8-65-28 (58209)
વધ્યમાને તદા સૈન્યે ધર્મપુત્રેણ મારિષ।
સાયકૈર્વિવિધૈસ્તીક્ષ્ણૈઃ કઙ્કપત્રૈઃ શિલાશિતૈઃ।
ભલ્લૈરનેકૈર્વિવિધૈઃ શક્ત્યૃષ્ટિમુસલૈરપિ॥ 8-65-29 (58210)
યત્ર યત્ર સ ધર્માત્મા દુષ્ટાં દૃષ્ટિં વ્યસર્જયત્।
તત્ર તત્ર વ્યશીર્યન્ત તાવકા ભરતર્ષભ॥ 8-65-30 (58211)
કર્ણોઽપિ ભૃશસઙ્કુદ્રો ધર્મરાજં યુધિષ્ઠિરમ્।
નારાચૈરર્ધચન્દ્રૈશ્ચ વત્સદન્તૈશ્ચ સંયુગે॥ 8-65-31 (58212)
અમર્ષી ક્રોધનશ્ચૈવ રોષપ્રસ્ફુરિતાનનઃ।
સાયકૈરપ્રમેયાત્મા યુધિષ્ઠિરમભિદ્રવત્॥ 8-65-32 (58213)
યુધિષ્ઠિરશ્ચાપિ સ તં સ્વર્ણપુઙ્ખૈઃ શિતૈઃ શરૈઃ॥] 8-65-33 (58214)
પ્રહસન્નિવ તં કર્ણઃ કઙ્કપત્રૈઃ શિલાશિતૈઃ।
ઉરસ્યવિધ્યદ્રાજાનં કુન્તીપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-65-34 (58215)
સ પીડિતો ભૃશં તેન ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ।
ઉપવિશ્ય રથોપસ્થે સૂતં યાહીત્યનોદયત્॥ 8-65-35 (58216)
અક્રોશન્ત તતઃ સર્વે ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ સરાજકાઃ।
ગૃહ્ણીધ્વમિતિ રાજાનમભ્યધાવન્ત સર્વશઃ॥ 8-65-36 (58217)
તતઃ શતાઃ સપ્તદશ કેકયાનાં પ્રહારિણામ્।
પઞ્ચાલૈઃ સહિતા રાજન્ધાર્તરાષ્ટ્રાન્ન્યવારયન્॥ 8-65-37 (58218)
તસ્મિન્સુતુમુલે યુદ્ધે વર્તમાને જનક્ષયે।
દુર્યોધનશ્ચ ભીમશ્ચ સમેયાતાં મહાબલૌ॥ ॥ 8-65-38 (58219)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે પઞ્ચષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 65 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.66. અધ્યાયઃ 066
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણબાણપીડિતસ્ય યુધિષ્ઠિરસ્ય વિશ્રમાય સ્વશિબિરપ્રવેશઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-66-0 (58220)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-66-0x (4992)
કર્ણોઽપિ શરજાલેન કેકયાનાં મહારથાન્।
વ્યધમત્પરમેષ્વાસાનગ્રાનીકે વ્યવસ્થિતાન્॥ 8-66-1 (58221)
તેષાં પ્રયતમાનાનાં રાધેયસ્ય નિવારણે।
રથાન્પઞ્ચશતાન્કર્ણઃ પ્રાહિણોદ્યમસાદનમ્॥ 8-66-2 (58222)
અવિષહ્યતમં દૃષ્ટ્વા રાધેયં યુધિ યોધિનઃ।
ભીમસેનમુપાગચ્છન્કર્ણબાણપ્રપીડિતાઃ॥ 8-66-3 (58223)
રથાનીકં વિદાર્યૈવ શરૈ રાજન્નનેકધા।
કર્ણ એકરથેનૈવ યુધિષ્ઠિરમુપાદ્રવત્॥ 8-66-4 (58224)
સેનાનિવેશં ગચ્છન્તં માર્ગણૈર્ભૃશપીડિતમ્।
યમયોર્મધ્યગં વીરં શનૈર્યાન્તં વિચેતસમ્॥ 8-66-5 (58225)
સ સમાસાદ્ય રાજાનં દુર્યોધનહિતેપ્સયા।
સૂતપુત્રસ્ત્રિભિસ્તીક્ષ્ણૈર્વિવ્યાધ પરમેષુભિઃ॥ 8-66-6 (58226)
તથૈવ રાજા રાધેયં પ્રત્યવિધ્યત્સ્તનાન્તરે।
શરૈસ્ત્રિભિશ્ચ યન્તારં ચતુર્ભિશ્ચતુરો હયાન્॥ 8-66-7 (58227)
ચક્રરક્ષૌ નૃપસુતૌ માદ્રીપુત્રૌ પરન્તપૌ।
તાવપ્યધાવતાં કર્ણં રાજાનં મા વધીદિતિ॥ 8-66-8 (58228)
તૌ પૃથક્શરવર્ષાભ્યાં રાધેયં સમવર્ષતામ્।
નકુલઃ સહદેવશ્ચ પરમં યત્નમાસ્થિતૌ॥ 8-66-9 (58229)
તથૈવ તૌ પ્રત્યવિધ્યત્સૂતપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
ભલ્લાભ્યાં શિતધારાભ્યાં મહાત્માનાવરિન્દમૌ॥ 8-66-10 (58230)
દન્તવર્ણાંસ્તુ રાધેયો નિજઘાન મનોજવાન્।
યુધિષ્ઠિરસ્ય સઙ્ગ્રામે કાલવાલાન્હયોત્તમાન્॥ 8-66-11 (58231)
તતોઽપરેણ ભલ્લેન શિરસ્ત્રાણમપાતયત્।
કૌન્તેયસ્ય મહેષ્વાસઃ પ્રહસન્નિવ સૂતજઃ॥ 8-66-12 (58232)
તથૈવ નકુલસ્યાપિ હયાન્હત્વા મહારથઃ।
તતોઽપરેણ ભલ્લેન ભૃશં તીક્ષ્ણેન ભારત।
ધનુશ્ચિચ્છેદ વીરસ્ય માદ્રીપુત્રસ્ય ધીમતઃ॥ 8-66-13 (58233)
તૌ હતાશ્વૌ હતરથૌ પાણ્ડવૌ ભૃશવિક્ષતૌ।
ભ્રાતરાવારુરુહતુઃ સહદેવરથં તદા॥ 8-66-14 (58234)
તૌ દૃષ્ટ્વા માતુલસ્તત્ર વિરથૌ પરવીરહા।
અભ્યભાષત રાધેયં મદ્રરાજોઽનુકમ્પયા॥ 8-66-15 (58235)
માર્ગિતવ્યસ્ત્વયા કર્ણ કુન્તીપુત્રો ધનઞ્જયઃ।
અતસ્ત્વં ધર્મરાજેન કિમર્થમિહ યુધ્યસે॥ 8-66-16 (58236)
[ક્ષીણશસ્ત્રાસ્ત્રાકવચઃ ક્ષીણબાણો વિબાણધિઃ।
શ્રાન્તસારથિવાહશ્ચ ચ્છન્નોઽસ્ત્રૈરરિભિસ્તથા।
પાર્થમાસાદ્ય રાધેય ઉપહાસ્યો ભવિષ્યસિ॥] 8-66-17 (58237)
તથાપિ કર્ણઃ સંરબ્ધો યુધિષ્ઠિરમપીડયત્।
શરૈસ્તીક્ષ્ણૈર્મહાવીર્યૈર્માદ્રીપુત્રૌ ચ પાણ્ડવૌ॥ 8-66-18 (58238)
તતઃ શલ્યઃ પ્રહસ્યેદં કર્ણં પુનરુવાચ હ।
રથસ્થમતિસંરબ્ધં યુધિષ્ઠિરવધે સ્થિતમ્॥ 8-66-19 (58239)
યદર્થં ધાર્તરાષ્ટ્રેણ સતતં માનિતો ભવાન્।
તં પાર્થ જહિ રાધેય કિં તે હત્વા યુધિષ્ઠિરમ્।
`હતે યસ્મિન્ધ્રુવં પાર્થઃ સર્વાઞ્જેષ્યતિ નો રથાન્॥ 8-66-20 (58240)
તસ્મિન્હિ ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય નિહતે તુ ધ્રુવો જયઃ।
ધ્વજોઽસૌ દૃશ્યતે તસ્ય રોચમાનોંઽશુમાનિવ।
સારો હ્યેષ મહાબાહો કિં તે હત્વા યુધિષ્ઠિરમ્॥' 8-66-21 (58241)
શઙ્ખયોર્ધ્માતયોઃ શબ્દઃ સુમહાનેષ કૃષ્ણયોઃ।
શ્રૂયતે ચાપઘોષશ્ચ પ્રાવૃષીવામ્બુદસ્ય હ॥ 8-66-22 (58242)
અસૌ નિઘ્નન્રથોદારાનર્જુનઃ શરવૃષ્ટિભિઃ।
સર્વાં ગ્રસતિ નઃ સેનાં કર્ણ પશ્યૈનમાહવે॥ 8-66-23 (58243)
પૃષ્ઠરક્ષૌ ચ શૂરસ્ય યુધામન્યૂત્તમૌજસૌ॥ 8-66-24 (58244)
ઉત્તરં ચાસ્ય વૈ શૂરશ્ચક્રં રક્ષતિ સાંત્યકિઃ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્તથા ચાસ્ય ચક્રં રક્ષતિ દક્ષિણમ્॥ 8-66-25 (58245)
ભીમસેનશ્ચ વૈ રાજ્ઞા ધાર્તરાષ્ટ્રેણ યુધ્યતે।
યથા ન હન્યાત્તં ભીમઃ સર્વેષાં નોઽદ્ય પશ્યતામ્।
કુરુ રાધેય વૈ રાજા યથા મુચ્યેત તત્તથા॥ 8-66-26 (58246)
xxxx ભીમસેનેન ગ્રસ્તમાહવશોભિના।
યદિ નામાદ્ય મુચ્યેત વિસ્મયઃ સુમહાન્ભવેત્॥ 8-66-27 (58247)
પરિત્રાહ્યેનમભ્યેત્ય સંશયં પરમં ગતમ્।
કિં નુ માદ્રીસુતૌ હત્વા રાજાનં વા યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-66-28 (58248)
ઇતિ શલ્યવચઃ શ્રુત્વા રાધેયઃ પૃથિવીપતે।
દૃષ્ટ્વા દુર્યોધનં ચૈવ ભીમગ્રસ્તં મહાહવે॥ 8-66-29 (58249)
રાજગૃધ્નુર્ભૃશં ચૈવ શલ્યવાક્યપ્રચોદિતઃ।
અજાતશત્રુમુત્સૃજ્ય માદ્રીપુત્રૌ ચ પાણ્ડવૌ॥ 8-66-30 (58250)
તવ પુત્રં પરિત્રાતુમભ્યધાવત વીર્યવાન્।
મદ્રરાજપ્રણુદિતૈરશ્વૈરાકાશગૈરિવ॥ 8-66-31 (58251)
ગતે કર્ણે તુ કૌન્તેયઃ પાણ્ડુપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ।
અપાયાજ્જવનૈરશ્વૈઃ સહદેવસ્ય મારિષ॥ 8-66-32 (58252)
[તાભ્યાં સ સહિતસ્તૂર્ણં વ્રીડન્નિવ નરેશ્વરઃ]।
પ્રાપ્ય સેનાનિવેશં સ્વં માર્ગણૈર્ભૃશવિક્ષતઃ॥ 8-66-33 (58253)
અવતીર્ય રથાત્તૂર્ણમાવિશચ્છયનં શુભમ્।
અપેતશલ્યો રાજા તુ હૃચ્છલ્યેનાભિપીડિતઃ॥ 8-66-34 (58254)
સોઽબ્રવીદ્ધાતરૌ રાજા માદ્રીપુત્રૌ મહારથૌ।
ગચ્છન્ત ત્વરિતૌ વીરૌ યત્ર ભીમો વ્યવસ્થિતઃ॥ 8-66-35 (58255)
`તતસ્તે પાણ્ડવાઃ સર્વે સમાભાષ્ય પરસ્પરમ્।
અનીકં ભીમસેનસ્ય પાણ્ડવાવભ્યગચ્છતામ્'।
જીમૂત ઇવ નર્દંસ્તુ યુધ્યતે સ વૃકોદરઃ॥ 8-66-36 (58256)
તતોઽન્યં રથમાસ્થાય નકુલો રથપુઙ્ગવઃ।
સહદેવશ્ચ તેજસ્વી ભ્રાતરૌ શત્રુકર્શનૌ॥ 8-66-37 (58257)
તુરગૈરગ્ર્યરંહોભિર્યત્ર ભીમસ્તરસ્વિનૌ।
અનીકૈઃ સહિતૌ તત્ર ભ્રાતરૌ સમવસ્થિતૌ॥ ॥ 8-66-38 (58258)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ષટ્ષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 66 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.67. અધ્યાયઃ 067
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
પાર્થેનાશ્વત્થામ્નિ પરાજિતે કર્ણેન ભાર્ગવાસ્ત્રપ્રયોગાત્પાણ્ડવસેનાપીડનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-67-0 (58259)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-67-0x (4993)
દ્રૌણિસ્તુ રથવંશેન મહતા પરિવારિતઃ।
અપતત્સહસા રાજન્યત્ર પાર્થો વ્યવસ્થિતઃ॥ 8-67-1 (58260)
તમાપતન્તં સહસા શૂરઃ શૌરિસહાયવાન્।
દધાર સમરે પાર્થો વેલેવ મકરાલયમ્॥ 8-67-2 (58261)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ દ્રોણપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
અર્જુનં વાસુદેવં ચ ચ્છાદયામાસ સાયકૈઃ॥ 8-67-3 (58262)
અવચ્છન્નૌ તતઃ કૃષ્ણૌ દૃષ્ટ્વા તત્ર મહારથાઃ।
વિસ્મયં પરમં ગત્વા પ્રૈક્ષન્ત કુરવસ્તદા॥ 8-67-4 (58263)
અર્જુનસ્તુ તતો દિવ્યમસ્ત્રં ચક્રે હસન્નિવ।
તદસ્ત્રં વારયામાસ બ્રાહ્મણો યુધિ ભારત॥ 8-67-5 (58264)
યદ્યદ્ધિ વ્યાક્ષિપદ્યુદ્ધે ફલ્ગુનોઽસ્ત્રં જિઘાંસયા।
તત્તદસ્ત્રૈર્મહેષ્વાસો દ્રોણપુત્રો જઘાન હ॥ 8-67-6 (58265)
અસ્ત્રયુદ્ધે મહારાજ વર્તમાને મહાભયે।
અપશ્યામ રણે દ્રૌણિં વ્યાત્તાનનમિવાન્તકમ્॥ 8-67-7 (58266)
સ દિશઃ પ્રદિશશ્ચૈવ ચ્છાદયિત્વા હ્યજિહ્મગૈઃ।
વાસુદેવં ત્રિભિર્બાણૈરવિધ્યદ્દક્ષિણે ભુજે॥ 8-67-8 (58267)
તતોઽર્જુનો રથાન્સર્વાન્હત્વા તસ્ય પદાનુગાન્।
ચકાર સમરે ભૂમિં શોણિતૌઘપરિપ્લુતામ્।
[સર્બલોકવહાં રૌદ્રાં પરલોકવહાં નદીમ્]॥ 8-67-9 (58268)
સરથા રથિનઃ પેતુઃ પાર્થચાપચ્યુતૈઃ શરૈઃ॥ 8-67-10 (58269)
[દ્રૌણેરપહતાન્સઙ્ખે દદૃશુ સ ચ તાં તથા।
પ્રાવર્તયન્મહાઘોરાં નદીં પરવહાં તદા॥ 8-67-11 (58270)
તયોસ્તુ વ્યાકુલે યુદ્ધે દ્રૌણેઃ પાર્થસ્ય દારુણે।
અમર્યાદં યોધયન્તઃ પર્યધાવન્ત પૃષ્ઠતઃ॥ 8-67-12 (58271)
રથૈર્હતાશ્વસૂતૈશ્ચ હતારોહૈશ્ચ વાજિભિઃ।
દ્વિરદૈશ્ચ હતારોહૈર્મહામાત્રૈર્હતદ્વિપૈઃ॥ 8-67-13 (58272)
પાર્થેન સમરે રાજન્કૃતો ઘોરો જનક્ષયઃ।
નિહતા રથિનઃ પેતુઃ પાર્થચાપચ્યુતૈઃ શરૈઃ॥] 8-67-14 (58273)
હયાશ્ચ પર્યધાવન્ત મુક્તયોક્ત્રાસ્તતસ્તતઃ।
તદ્દૃષ્ટ્વા કર્મ પાર્થસ્ય દ્રૌણિરાહવશોભિનઃ॥ 8-67-15 (58274)
અર્જુનં જયતાં શ્રેષ્ઠં ત્વરિતોઽભ્યેત્ય વીર્યવાન્।
વિધુન્વાનો મહચ્ચાપં કાર્તસ્વરવિભૂષિતમ્॥ 8-67-16 (58275)
અવાકિરત્તતો દ્રૌમિઃ સમન્તાન્નિશિતૈઃ શરૈઃ।
ભૂયોઽર્જુનં મહારાજ દ્રૌણિરાયમ્ય પત્રિણા॥ 8-67-17 (58276)
વક્ષોદેશે ભૃશં પાર્થં તાડયામાસ નિર્દયમ્।
સોઽતિવિદ્ધો રણે તેન દ્રોણપુત્રેણ ભારત॥ 8-67-18 (58277)
ગાણ્ડીવધન્વા પ્રસભં શરવર્ષૈરુદારધીઃ।
સઞ્છાદ્ય સમરે દ્રૌણિં ચિચ્છેદાસ્ય ચ કાર્મુકમ્॥ 8-67-19 (58278)
સ ચ્છિન્નધન્વા પરિધં વજ્રસ્પર્શસમં યુધિ।
આદાય ચિક્ષેપ તદા દ્રોણપુત્રઃ કિરીટિને॥ 8-67-20 (58279)
તમાપન્તતં પરિઘં જામ્બૂનદપરિષ્કૃતમ્।
ચિચ્છેદ સહસા રાજન્પ્રહસન્નિવ પાણ્ડવઃ॥ 8-67-21 (58280)
સ પપાત તદા ભૂમૌ નિકૃત્તઃ પાર્થસાયકૈઃ।
વિકીર્ણઃ પર્વતો રાજન્યથા વજ્રેણ તાડિતઃ॥ 8-67-22 (58281)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ દ્રોણપુત્રો મહારથઃ।
ઐન્દ્રેણ ચાસ્ત્રવેગેન બીભત્સું સમવાકિરત્॥ 8-67-23 (58282)
તસ્યેન્દ્રજાલાવતતં સમીક્ષ્ય
પાર્થો રાજન્ગાણ્ડિવમાદદે સઃ।
ઐન્દ્રં જાલં પ્રત્યહરત્તરસ્વી
વરાસ્ત્રમાદાય મહેન્દ્રસૃષ્ટમ્॥ 8-67-24 (58283)
વિદાર્ય તજ્જાલમથેન્દ્રમુક્તં
પાર્થસ્તતો દ્રૌણિરથં ક્ષણેન।
પ્રચ્છાદયામાસ તતોઽભ્યુપેત્ય
દ્રૌણિસ્તદા પાર્થશરાભિભૂતઃ॥ 8-67-25 (58284)
વિગાહ્ય તાં પાણ્ડવબાણવૃષ્ટિં
શરૈઃ પરં નામ તતઃ પ્રકાશ્ય।
શતેન કૃષ્ણં સહસાભ્યવિદ્ધ્યા--
ત્ત્રિભિઃ શતૈરર્જુનં ક્ષુદ્રકાણામ્॥ 8-67-26 (58285)
તતોઽર્જુનઃ સાયકાનાં શતેન
ગુરોઃ સુતં મર્મસુ નિર્બિભેદ।
અશ્વાંશ્ચ સૂતં ચ તથા ધનુર્જ્યા--
મવાકિરત્પશ્યતાં તાવકાનામ્॥ 8-67-27 (58286)
સ વિદ્ધ્વા મર્મસુ દ્રૌણિં પાણ્ડવઃ પરવીરહા।
સારથિં ચાસ્ય ભલ્લેન રથનીડાદપાતયત્॥ 8-67-28 (58287)
સ સઙ્ગૃહ્ય સ્વયં વાહાન્કૃષ્ણૌ પ્રાચ્છદયચ્છરૈઃ।
તત્રાદ્ભુતમપરશ્યામ દ્રૌણેરાશુ પરાક્રમમ્॥ 8-67-29 (58288)
સંયચ્છંસ્તુરગાન્યચ્ચ ફલ્ગુનં ચાપ્યયોધયત્।
તદસ્ય સમરે રાજન્સર્વભૂતાન્યપૂજયન્॥ 8-67-30 (58289)
`તેનાસ્ય સમરે યોધાસ્તુષ્ટુવુઃ સર્વ એવ તે।
યદા નિજગૃહે પાર્થો દ્રોણપુત્રેણ ધન્વિના॥ 8-67-31 (58290)
તદા પ્રહસ્ય બીભસ્તુર્દ્રોણપુત્રસ્ય સંયુગે।
ક્ષિપ્રં રશ્મીનથાશ્વાનાં ક્ષુરપ્રૈશ્ચિચ્છિદે જયઃ॥ 8-67-32 (58291)
પ્રાદ્રવંસ્તુરગાસ્તસ્ય શરવેગપ્રપીડિતાઃ।
તતોઽભૂન્નિનદો ઘોરસ્તવ સૈન્યસ્ય ભારત॥ 8-67-33 (58292)
પાણ્ડવાસ્તુ જયં લબ્ધ્વા તવ સૈન્યં સમાદ્રવન્।
સમન્તાન્નિશિતાન્બાણાન્વિમુઞ્ચન્તો જયૈષિણઃ॥ 8-67-34 (58293)
તાવકી ચતુરઙ્ગૈષા પાણ્ડવૈસ્તુ મહાચમૂઃ।
પુનઃપુનરથો વીરૈઃ પ્રભગ્ના જિતકાશિભિઃ॥ 8-67-35 (58294)
પશ્યતાં તે મહારાજ પુત્રાણાં ચિત્રયોધિનામ્।
શકુનેઃ સૌબલેયસ્ય કર્ણસ્ય ચ વિશામ્પતે॥ 8-67-36 (58295)
વાર્યમાણા મહાસેના પુત્રૈસ્તવ જનેશ્વર।
ન ચાતિષ્ઠત સઙ્ગ્રામે પીડ્યમાના સમન્તતઃ॥ 8-67-37 (58296)
તતો યોધૈર્મહારાજ પલાયદ્ભિઃ સમન્તતઃ।
અભવદ્ય્વાકુલં ભીતં પુત્રાણાં તે મહદ્બલમ્॥ 8-67-38 (58297)
તિષ્ઠતિષ્ઠેતિ સતતં સૂતપુત્રસ્ય જલ્પતઃ।
નાવતિષ્ઠતિ સા સેના વધ્યમાના મહાત્મભિઃ॥ 8-67-39 (58298)
અથોત્ક્રુષ્ટં મહારાજ પાણ્ડવૈર્જિતકાશિભિઃ।
ધાર્તરાષ્ટ્રબલં દૃષ્ટ્વા વિદ્રુતં વૈ સમન્તતઃ॥ 8-67-40 (58299)
તતો દુર્યોધનઃ કર્ણમબ્રવીત્પ્રણયાદિવ।
પશ્ય કર્ણ મહાસેનાં પાણ્ડવૈરર્દિતાં ભૃશમ્॥ 8-67-41 (58300)
ત્વયિ તિષ્ઠતિ સન્ત્રાસાત્સમન્તાત્પ્રપલાયતે।
એતજ્જ્ઞત્વા મહાબાહો કુરુ પ્રાપ્તમરિન્દમ॥ 8-67-42 (58301)
સહસ્રાણિ ચ યોધાનાં ત્વામેવ પુરુષોત્તમ।
ક્રોશન્તે સમરે વીર દ્રાવ્યમાણાનિ પાણ્ડવૈઃ॥ 8-67-43 (58302)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-67-44x (4994)
એતચ્છ્રુત્વા તુ રાધેયો દુર્યોધનવચો મહત્।
મદ્રરાજમિદં વાક્યમબ્રવીત્પ્રહસન્નિવ॥ 8-67-44 (58303)
પશ્ય મે ભુજયોર્વીર્યમસ્ત્રાણાં ચ જનેશ્વર।
અદ્ય હન્મિ રણે સર્વાન્પાઞ્ચાલાન્પાણ્ડુભિઃ સહ॥ 8-67-45 (58304)
વાહયાશ્વાન્નરવ્યાઘ્ર મદ્રાધિપ ન સંશયઃ।
એવમુક્ત્વા મહારાજ સૂતપુત્રઃ પ્રતાપવાન્॥ 8-67-46 (58305)
પ્રગૃહ્ય વિજયં વીરો ધનુઃશ્રેષ્ઠં પુરાતનમ્।
સજ્યં કૃત્વા મહારાજ સમ્મૃજ્ય ચ પુનઃ પુનઃ॥ 8-67-47 (58306)
સન્નિવાર્ય ચ તાન્યોધાન્સત્યેન શપથેન ચ।
પ્રાયોજયદમેયાત્મા ભાર્ગવાસ્ત્રં મહાબલઃ॥ 8-67-48 (58307)
તસ્માદ્રાજન્સહસ્રાણિ પ્રયુતાન્યર્બુદાનિ ચ।
કોટિશશ્ચ શરાસ્તીક્ષ્ણા નિરગચ્છન્મહામૃધે॥ 8-67-49 (58308)
જ્વલિતૈસ્તૈઃ શરૈર્ઘોરૈઃ કઙ્કબર્હિણવાજિતૈઃ।
સઞ્ચન્ના પાણ્ડવી સેના ન પ્રાજ્ઞાયત કિઞ્ચન॥ 8-67-50 (58309)
હાહાકારો મહાનાસીત્પાણ્ડવાનાં વિશામ્પતે।
પીડિતાનાં બલવતા ભાર્ગવાસ્ત્રેણ સંયુગે॥ 8-67-51 (58310)
નિપતદ્ભિર્ગજૈ રાજન્નશ્વૈશ્ચાપિ સહસ્રશઃ।
રથૈશ્ચાપિ નરવ્યાઘ્ર નરૈશ્ચૈવ સમન્તતઃ॥ 8-67-52 (58311)
પ્રાકમ્પત મહી રાજન્નિહતૈસ્તૈઃ સમન્તતઃ।
વ્યાકુલં સર્વમભવત્પાણ્ડવાનાં મહદ્બલમ્॥ 8-67-53 (58312)
કર્ણસ્ત્વેકો યુધાં શ્રેષ્ઠો વિધૂમ ઇવ પાવકઃ।
દહઞ્શત્રૂન્નરવ્યાઘ્રઃ શુશુભે સ પરન્તપઃ॥ 8-67-54 (58313)
તે વધ્યમાનાઃ કર્ણેન પાઞ્ચાલાશ્ચેદિભિઃ સહ।
તત્ર તત્ર વ્યમુહ્યન્ત વનદાહે યથા દ્વિપાઃ॥ 8-67-55 (58314)
ચુક્રુશુશ્ચ નરવ્યાઘ્ર યથાપ્રાણં નરોત્તમાઃ।
તેષાં તુ ક્રોશતાં દીનં ભીતાનાં રણમૂર્ધનિ॥ 8-67-56 (58315)
ધાવતાં ચ તતો રાજંસ્ત્રસ્તાનાં ચ સમન્તતઃ।
આર્તનાદો બભૂવાત્ર ભૂતાનામિવ સમ્પ્લુવે॥ 8-67-57 (58316)
વધ્યમાનાંસ્તુ તાન્દૃષ્ટ્વા સૂતપુત્રેણ મારિષ॥
વિત્રેસુઃ સર્વભૂતાનિ તિર્યગ્યોનિગતાન્યપિ॥ 8-67-58 (58317)
તે વધ્યમાતાઃ સમરે સૂતપુત્રેણ સૃઞ્જયાઃ।
અર્જુનં વાસુદેવં ચ ક્રોશન્તિ ચ મુહુર્મુહુઃ।
પ્રેતરાજપુરે યદ્વત્પ્રેતરાજં વિચેતસઃ॥ 8-67-59 (58318)
શ્રુત્વા તુ નિનદં તેષાં વધ્યતાં કર્ણસાયકૈઃ।
અથાબ્રવીદ્વાસુદેવં કુન્તીપુત્રો ધન઼ઞ્જયઃ।
ભાર્ગવાસ્ત્રં મહાઘોરં દૃષ્ટ્વા તત્ર સમીરિતમ્॥ 8-67-60 (58319)
પશ્ય કૃષ્ણ મહાબાહો ભાર્ગવાસ્ત્રસ્ય વિક્રમમ્।
નૈતદસ્ત્રં હિ સમરે શક્યં હન્તું કથઞ્ચન॥ 8-67-61 (58320)
સૂતપુત્રં ચ સંરબ્ધં પશ્ય કૃષ્ણ મહારણે।
અન્તકપ્રતિમં વીર્યે કુર્વાણં કર્મ દારુણમ્॥ 8-67-62 (58321)
અભીક્ષ્ણં ચોદયન્નશ્વાન્પ્રેક્ષતે માં મુહુર્મુહુઃ।
નચ શક્ષ્યામિ કર્ણસ્ય સંયુગેઽહં પલાયિતુમ્॥ 8-67-63 (58322)
જીવન્પ્રાપ્નોતિ પુરુષઃ સઙ્ખ્યે જયપરાજયૌ।
મૃતસ્ય તુ હૃપીકેશ ભઙ્ગ એવ કુતો જયઃ॥ 8-67-64 (58323)
એષ કર્ણો રણે ભાતિ મધ્યાહ્ન ઇવ ભાસ્કરઃ।
નિવર્તય રથં કૃષ્ણ જીવન્ભદ્રાણિ પશ્યતિ॥ ॥ 8-67-65 (58324)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદ્વશદિવસયુદ્ધે સપ્તષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 67 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.68. અધ્યાયઃ 068
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણબાણવ્યથાપનોદનાય યુધિષ્ઠિરં શિબિરગતં વિજ્ઞાય શત્રુનિગ્રહે ભીમનિયોજનપૂર્વકમર્જુનેન સહ શ્રીકૃષ્ણસ્ય તત્સમીપં પ્રતિ ગમનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-68-0 (58325)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-68-0x (4995)
તતો જનાર્દનઃ શ્રુત્વા તસ્ય વાક્યં વિશામ્પતે।
રથેનાપયયૌ ક્ષિપ્રં સઙ્ગ્રામાદિતિ ભારત॥ 8-68-1 (58326)
પ્રત્યનીકમવસ્થાપ્ય ભીમં ભીમપરાક્રમમ્।
અલં વિષહિતું હ્યેષ કુરૂણાં સમ્પ્રપશ્યતામ્॥ 8-68-2 (58327)
કર્ણં ચ સમરે રાજન્ગ્રાહયિષ્યઞ્શ્રમં પ્રતિ।
વિશ્વમાર્થં ચ કૌરવ્ય પાર્થસ્ય ચ મહાત્મનઃ।
અપયાતો રણાદ્વીરો રાજાનં દ્રષ્ટુમેવ ચ॥ 8-68-3 (58328)
અર્જુનં ચાબ્રવીત્કૃષ્ણો ભૃશં રાજા પરિક્ષતઃ।
તમાશ્વાસ્ય કુરુશ્રેષ્ઠ તતઃ કર્ણં હનિષ્યસિ॥ 8-68-4 (58329)
તતો ધનઞ્જયઃ શ્રુત્વા રાજાનં શલ્યપીડિતમ્।
યાહિયાહિતિ બહુશો વાસુદેવમચોદયત્।
રાજાનં પ્રતિ વાર્ષ્ણેય દૂયતે મે દૃઢં મનઃ॥ 8-68-5 (58330)
સ ચોદ્યમાનઃ પાર્થેન કેશિઘ્નો વૃષ્ણિનન્દનઃ।
રથેનાપયયૌ ક્ષિપ્રં સઙ્ગ્રામાદ્ધોરદર્શનાત્॥ 8-68-6 (58331)
ગચ્છન્નેવ તુ કૌન્તેયો ધર્મરાજદિદૃક્ષયા।
સૈન્યમાલોકયામાસ નાપશ્યત્તત્ર ચાગ્રજમ્॥ 8-68-7 (58332)
યુદ્ધં કૃત્વા તુ કૌન્તેયો દ્રોણપુત્રેણ ભારત।
દુઃસહં વજ્રિણા સઙ્ખ્યે પરાજિત્ય ગુરોઃ સુતમ્॥ 8-68-8 (58333)
દ્રૌણિં પરાજિત્ય તતોગ્રધન્વા
કૃત્વા મહદ્દુષ્કરં શૂરકર્મ।
આલોકયામાસ તતઃ સ્વસૈન્યં
ધનઞ્જયઃ શત્રુભિરપ્રધૃષ્યઃ॥ 8-68-9 (58334)
સંયુધ્યમાનાન્પૃતનામુખસ્થા--
ઞ્શૂરઃ શૂરાન્હર્ષયન્સવ્યસાચી।
પૂર્વાપદાનૈઃ પ્રથિતૈઃ પ્રશંસ--
ન્સ્થિતાંશ્ચકારાત્મરથાનનીકે॥ 8-68-10 (58335)
અપશ્યમાનસ્તુ કિરીટમાલી
યુધિષ્ઠિરં ભ્રાતરમાજમીઢમ્।
ઉવાચ ભીમં તરસાભ્યુપેત્ય
રાજ્ઞઃ પ્રવૃત્તિસ્ત્વિહ કુત્ર ચેતિ॥ 8-68-11 (58336)
ભીમસેન ઉવાચ। 8-68-12x (4996)
અપયાત ઇતો રાજા ધર્મપુત્રો યુધિષ્ઠિરઃ।
કર્ણબાણાભિતપ્તાઙ્ગો યદિ જીવેત્કથઞ્ચન॥ 8-68-12 (58337)
અર્જુન ઉવાચ। 8-68-13x (4997)
તસ્માદ્ભવાઞ્શીઘ્રમિતઃ પ્રયાતુ
જ્ઞાતું પ્રવૃત્તિં પુરુષર્ષભસ્ય।
નૂનં સ વિદ્ધોઽતિભૃશં પૃષત્કૈઃ
કર્ણેન રાજા શિબિરં ગતોઽસૌ॥ 8-68-13 (58338)
યઃ સમ્પ્રહારૈર્યુધિ સમ્પ્રવૃત્તે
દ્રોણેન વિદ્ધોઽતિભૃશં તરસ્વી।
તસ્થૌ સ તત્રાપિ જયપ્રતીક્ષો
દ્રોણેન યાવન્ન હતઃ કિલાસીત્॥ 8-68-14 (58339)
સ સંશયં ગમિતઃ પાણ્ડવાગ્ર્યઃ
સઙ્ખ્યેઽદ્ય કર્ણેન મહાનુભાવઃ।
જ્ઞાતું પ્રયાહ્યાશુ તમદ્ય ભીમ
સ્થાસ્યામ્યહં શત્રુગણાન્નિરુધ્ય॥ 8-68-15 (58340)
ભીમસેન ઉવાચ। 8-68-16x (4998)
ત્વમેવ જાનીહિ મહાનુભાવ
રાજ્ઞઃ પ્રવૃત્તિં ભરતર્ષભસ્ય।
અહં હિ યદ્યર્જુન યામ્યમિત્રા
વદન્તિ માં ભીત ઇતિ પ્રવીરાઃ॥ 8-68-16 (58341)
તતોઽબ્રવીદર્જુનો ભીમસેનં
સંશપ્તકાઃ પ્રત્યનીકસ્થિતા મે।
એતાનહત્વાદ્ય મયા ન શક્ય--
મિતોપયાતું રિપુસઙ્ખમધ્યાત્॥ 8-68-17 (58342)
અથાબ્રવીદર્જુનં ભીમસેનઃ
સ્વવીર્યમાસાદ્ય કુરુપ્રવીર।
સંશપ્તકાન્પ્રતિયોત્સ્યામિ સઙ્ખ્યે
સર્વાનહં યાહિ ધનઞ્જય ત્વમ્॥ 8-68-18 (58343)
તદ્ભીમસેનસ્ય વચો નિશમ્ય
ધનઞ્જયો ભ્રાતુરમિત્રમધ્યે।
દ્રષ્ટું કુરુશ્રેષ્ઠમભિપ્રયાસ્ય--
ન્પ્રોવાચ વૃષ્ણિપ્રવરં તદાનીમ્॥ 8-68-19 (58344)
અર્જુન ઉવાચ। 8-68-20x (4999)
`રાજાનં પ્રતિ વાર્ષ્ણેય દૂયતે મે દૃઢં મનઃ'।
ચોદયાશ્વાન્હૃષીકેશ વિહાયૈતદ્બલાર્ણવમ્।
અજાતશત્રું રાજાનં દ્રષ્ટુમિચ્છામિ કેશવ॥ 8-68-20 (58345)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-68-21x (5000)
`તં રથ ચોદયામાસ બીભત્સોર્વચનાદ્ધરિઃ'॥ 8-68-21 (58346)
તતો હયાન્સર્વદાશાર્હમુખ્યઃ
પ્રચોદયન્ભીમમુવાચ ચેદમ્।
નૈતચ્ચિત્રં તવ કર્માદ્ય ભીમ
યાસ્યાવહે જહિ પાર્થારિસઙ્ઘાન્॥ 8-68-22 (58347)
તતો યયૌ હૃષીકેશો યત્ર રાજા યુધિષ્ઠિરઃ।
શીઘ્રાચ્છીઘ્રતરો રાજન્વાજિભિર્ગરુડોપમૈઃ॥ 8-68-23 (58348)
પ્રત્યનીકે ત્વવસ્થાપ્ય ભીમસેનમરિન્દમમ્।
સન્દિશ્ય ચૈનં રાજેન્દ્ર યુદ્ધં પ્રતિ વૃકોદરમ્॥ 8-68-24 (58349)
તતસ્તુ ગત્વા પુરુષપ્રવીરૌ
રાજાનમાસાદ્ય શયાનમેકમ્।
રથાદુભૌ પ્રત્યવરુહ્ય તસ્મા--
દ્વવન્દતુર્ધર્મરાજસ્ય પાદૌ॥ 8-68-25 (58350)
`ઇત્યેવમુપસઙ્ગૃહ્ય ઉભૌ તુ પાઞ્જલી સ્થિતૌ।
શસ્ત્રક્ષતૌ મહારાજ રુધિરેણ સમુક્ષિતૌ।
નિહત્ય વાહિનીં તુભ્યમપયાતૌ રણાજિરાત્'॥ 8-68-26 (58351)
તં દૃષ્ટ્વા પુરુષવ્યાઘ્રં ક્ષેમિણં પુરુષર્ષભમ્।
મુદાભ્યનન્દતાં કૃષ્ણાવશ્વિનાવિવ વાસવમ્॥ 8-68-27 (58352)
તાવભ્યનન્દદ્રાજાપિ વિવસ્વાનશ્વિનાવિવ।
હતે મહાસુરે જમ્ભે શક્રવિષ્ણૂ યથા ગુરુઃ॥ 8-68-28 (58353)
મન્યમાનો હતં કર્ણં પ્રીતઃ પરપુરઞ્જયઃ।
`સ ભૂત્વા પુરુષવ્યાઘ્રો રાજા તત્ર યુધિષ્ઠિરઃ'।
હર્ષગદ્ગદયા વાચા પ્રીતઃ પ્રાહ પરન્તપઃ॥ ॥ 8-68-29 (58354)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે અષ્ટષષ્ટિતમોઽધ્યાયઃ॥ 68 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.69. અધ્યાયઃ 069
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
યુધિષ્ઠિરેણ કર્ણશરવિક્ષતસ્યાત્મનો દિદૃક્ષયા સ્વશિબિરમુપાગતૌ કૃષ્ણાર્જુનૌ દૃષ્ટ્વા પાર્થેન રાધેયસ્ય વધભ્રમેણ પાર્થસ્ય પ્રશંસનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-69-0 (58355)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-69-0x (5001)
[અથોપયાતૌ પૃથુલોહિતાક્ષૌ
શરાચિતાઙ્ગૌ રુધિરપ્રદિગ્ધૌ।
સમીક્ષ્ય સેનાગ્રનરપ્રવીરૌ
યુધિષ્ઠિરો વાક્યમિદં બભાષે॥] 8-69-1 (58356)
તતો યુધિષ્ઠિરો દૃષ્ટ્વા સહિતૌ કેશવાર્જુનૌ।
હતમાધિરથિં મેને સઙ્ખ્યે ગાણ્ડીવધન્વના॥ 8-69-2 (58357)
તાવભ્યનન્દત્કૌન્તેયઃ સામ્ના પરમવલ્ગુના।
સ્મિતપૂર્વમમિત્રઘ્ન પૂજયન્ભરતર્પભ॥ 8-69-3 (58358)
યુધિષ્ઠિર ઉવાચ। 8-69-4x (5002)
સ્વાગતં દેવકીપુત્ર સ્વાગતં તે ધનઞ્જય।
પ્રિયં મે દર્શનં વાઢં યુવયોર્નરસિંહયોઃ॥ 8-69-4 (58359)
અરિષ્ટયોરક્ષતયોઃ કર્ણં હત્વા મહારથમ્।
આશીવિપસમં યુદ્ધે સર્વશસ્ત્રવિશારદમ્॥ 8-69-5 (58360)
અગ્રગં ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં સર્વેષાં શર્મ વર્મ ચ।
રક્ષિતં વૃષસેનેન સુપેણેન ચ ધન્વિના॥ 8-69-6 (58361)
અનુજ્ઞાતં મહાવીર્યં રામેણાસ્ત્રે સુદુર્જયમ્।
અગ્ર્યં સર્વસ્ય લોકસ્ય રથિનં લોકવિશ્રુતમ્॥ 8-69-7 (58362)
ત્રાતારં ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં ગન્તારં વાહિનીમુખે।
હન્તારં પરસૈન્યાનામમિત્રગણમર્દનમ્॥ 8-69-8 (58363)
દુર્યોધનહિતે યુક્તમસ્મદ્દુઃખાય ચોદ્યતમ્।
અપ્રધૃષ્યં મહાયુદ્ધે દેવૈરપિ સવાસવૈઃ॥ 8-69-9 (58364)
અનલાનિલયોસ્તુલ્યં તેજસા ચ બલેન ચ।
પાતાલમિવ ગમ્ભીરં સુહૃદાં નન્દિવર્ધનમ્॥ 8-69-10 (58365)
અન્તકં મમ મિત્રાણાં હત્વા કર્ણં મહામૃધે।
દિષ્ટ્યા યુવામનુપ્રાપ્તૌ હત્વાઽસુરમિવામરૌ॥ 8-69-11 (58366)
તેન યુદ્ધમભીતેન મયાઽદ્યાપ્યચ્યુતાર્જુનૌ।
કૃતં ઘોરં મહાબાહૂ ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય પશ્યતઃ।
અન્તકેનેવ ક્રુદ્ધેન પ્રજાઃ સર્વા જિઘાંસતા॥ 8-69-12 (58367)
તેન કેતુશ્ચ મે ચ્છિન્નો હતૌ ચ પાર્ષ્ણિસારથી।
હતવાહઃ કૃતશ્ચાસ્મિ યુયુધાનસ્ય પશ્યતઃ॥ 8-69-13 (58368)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય યમયોર્વીરસ્ય ચ શિખણ્ડિનઃ।
પશ્યતાં દ્રૌપદેયાનાં શતદ્રોશ્ચ મહાત્મનઃ॥ 8-69-14 (58369)
એતાઞ્જિત્વા મહાવીર્યઃ કર્ણઃ શત્રુગણાન્બહૂન્।
જિતવાન્માં મહાબાહો યતમાનો મહારણે॥ 8-69-15 (58370)
અનુસૃત્ય ચ માં યુદ્ધે પરુષાણ્યુક્તવાન્બહુ।
તત્ર તત્ર યુધાં શ્રેષ્ઠ પરિભૂય ન સંશયઃ॥ 8-69-16 (58371)
ભીમસેનપ્રભાવાત્તુ યજ્જીવામિ ધનઞ્જય।
બહુનાત્ર કિમુક્તેન હતે સોઢું સમુત્સહે॥ 8-69-17 (58372)
ત્રયોદશાહં વર્ષાણિ યસ્માદ્ભીતો ધનઞ્જય।
ન સ્મ નિદ્રાં લભે રાત્રૌ ન ચાહનિ સુખં ક્વચિત્॥ 8-69-18 (58373)
તસ્ય દ્વેષેણ સંયુક્તઃ પરિદહ્યે ધનઞ્જય।
આત્મનો મરણં જાનન્વાધ્રીણસ ઇવ દ્વિજઃ॥ 8-69-19 (58374)
તસ્યાયમગમત્કાલશ્ચિન્તયાનસ્ય મે ચિરમ્।
કથં કર્ણો મયા શક્યો યુદ્ધે ક્ષપયિતું ભવેત્॥ 8-69-20 (58375)
જાગ્રત્સ્વપંશ્ચ કૌન્તેય કર્ણમેવ સ્મરાહ્યહમ્।
પશ્યામિ તત્રતત્રૈવ કર્ણભૂતમિદં જગત્॥ 8-69-21 (58376)
યત્ર યત્ર હિ ગચ્છામિ કર્ણાદ્ભીતો ધનઞ્જય।
તત્ર તત્ર હિ પશ્યામિ કર્ણમેવાગ્રતઃ સ્થિતમ્॥ 8-69-22 (58377)
સોઽહં તેનૈવ વીરેણ સમરેષ્વપલાયિના।
સહયઃ સરથઃ પાર્થ જિત્વા જીવન્વિસર્જિતઃ॥ 8-69-23 (58378)
કો નુ મે જીવિતેનાર્થો રાજ્યેનાર્થો ભવેત્પુનઃ।
મમૈવં વિક્ષતસ્યાદ્ય કર્ણેનાહવશોભિના॥ 8-69-24 (58379)
ન પ્રાપ્તપૂર્વં યદ્ભીષ્માત્કૃપાદ્દ્રોણાચ્ચ સંયુગે।
તત્પ્રાપ્તમદ્ય મે યુદ્ધે સૂતપુત્રાન્મહારથાત્॥ 8-69-25 (58380)
સ ત્વાં પૃચ્છામિ કૌન્તેય યથા ન કુશલસ્તથા।
તન્મમાચક્ષ્વ કાર્ત્સ્ન્યેન યથા કર્ણો હતસ્ત્વયા॥ 8-69-26 (58381)
શક્રતુલ્યબલો યુદ્ધે યમતુલ્યઃ પરાક્રમે।
રામતુલ્યસ્તથાસ્ત્રેષુ સ કથં તે નિષૂદિતઃ॥ 8-69-27 (58382)
મહારથસમાખ્યાતઃ સર્વયુદ્ધવિશારદઃ।
ધનુર્ધરાણાં પ્રવરઃ સર્વેષાં વૈ સદાર્જુન॥ 8-69-28 (58383)
પૂજિતો ધૃતરાષ્ટ્રેણ સપુત્રેણ વિશામ્પતે।
ત્વદર્થમેવ રાધેયઃ સ કથં નિહતસ્ત્વયા॥ 8-69-29 (58384)
ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય યોદ્ધારઃ સર્વ એવ સદાર્જુન।
તવ મૃત્યું રણે કર્ણં મન્યન્તે પુરુષર્ષભ॥ 8-69-30 (58385)
સ ત્વયા પુરુષવ્યાઘ્ર કથં યુદ્ધે નિષૂદિતઃ।
તન્મમાચક્ષ્વ કૌન્તેય યથા કર્ણો હતસ્ત્વયા॥ 8-69-31 (58386)
સોત્સેધમસ્ય ચ શિરઃ પશ્યતાં સુહૃદાં હૃતમ્।
ત્વયા પુરુષશાર્દૂલ સિંહેનેવ યથા રુરોઃ॥ 8-69-32 (58387)
સર્વા દિશઃ પર્યપતત્ત્વદર્થં
ત્વાં સૂતપુત્રઃ સમરે પરીપ્સન્।
દિત્સન્નૃણાં શકટં રત્નપૂર્ણં
કથં ત્વયાસૌ નિહતોઽદ્ય કર્ણઃ॥ 8-69-33 (58388)
ત્વયા રણે નિહતઃ સૂતપુત્રઃ
કચ્ચિત્કૃતં મે પરમં ત્વયાદ્ય
પ્રિયં રણે સૂતપુત્રં નિહત્ય॥ 8-69-34 (58389)
સર્વા દિશઃ પર્યપતત્ત્વદર્થં
મુદાન્વિતો ગર્વિતઃ સૂતપુત્રઃ।
સ શૂરમાની સમરે સમેત્ય
કચ્ચિત્ત્વયા નિહતઃ સૂતપુત્રઃ॥ 8-69-35 (58390)
રાજ્યં પરં હસ્તિગવાશ્વયુક્તં
રથં દિત્સુર્યઃ પરેભ્યસ્ત્વર્દર્થે।
ત્વયા રણે સ્પર્ધતે યઃ સ પાપઃ
કચ્ચિત્ત્વયા નિહતઃ પાપબુદ્ધિઃ॥ 8-69-36 (58391)
યોઽસૌ નિત્યં શૌર્યમદેન મત્તો
વિકત્થતે સંસદિ કૌરવાણામ્।
પ્રીત્યર્થં વૈ તાત સુયોધનસ્ય
કચ્ચિત્સ પાપો નિહતસ્ત્વયાદ્ય॥ 8-69-37 (58392)
કચ્ચિત્સમાગમ્ય ધનુઃપ્રમુક્તૈ--
સ્ત્વત્પ્રેષિતૈર્લોહમયૈર્વિહંગૈઃ।
શેતે ભિન્નઃ પાંસુષુ સૂતપુત્રઃ
કચ્ચિદ્ભગ્રૌ ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય બાહૂ॥ 8-69-38 (58393)
યોઽસૌ સદા શ્લાઘતે રાજમધ્યે
દુર્યોધનં હર્ષયન્દર્પયુક્તઃ।
હન્તાઽસ્મિ સર્વાનિતિ પાણ્ડુપુત્રા--
નહં હન્તા ફલ્ગુનસ્યેતિ મોહાત્॥ 8-69-39 (58394)
કચ્ચિદ્વચોઽસ્ય વિતથં ત્વયા કૃતં
યત્તત્પ્રિયામવદત્તાત કર્ણઃ।
સભામથ્યે રૂક્ષમનેકરૂપં
ધિક્પાણ્ડવાનપતિસ્ત્વં હિ કૃષ્ણે॥ 8-69-40 (58395)
કચ્ચિદ્ભુવં શત્રુરયં મહાત્મા
હ્યધારયદ્દ્વાદશ યઃ સમાસ્તુ।
કર્ણો વ્રતં ઘોરમમિત્રસાહો
દુર્યોધનસ્યાર્થનિવિષ્ટબુદ્ધિઃ॥ 8-69-41 (58396)
પાદૌ ન ધાવે યાવદહં ન હન્મિ
ધનઞ્જયં સમરેષૂગ્રવેગમ્।
કચ્ચિદ્રણે ફલ્ગુન તં નિહત્ય
કચ્ચિદ્વ્રતં તસ્ય ભગ્નં ત્વયાઽદ્ય॥ 8-69-42 (58397)
યોઽસૌ કૃષ્ણામબ્રવીદ્દુષ્ટબુદ્ધિઃ
કર્ણઃ સભાયાં કુરુવીરમધ્યે।
કિં પાણ્ડવાંસ્ત્વં ન જહાસિ કૃષ્ણે
સુદુર્બલાન્પતિતાન્હીનસત્વાન્॥ 8-69-43 (58398)
યોઽસૌ કર્ણઃ પ્રત્યજાનાત્ત્વદર્થે
નાહં હત્વા સહ કૃષ્ણેન પાર્થમ્।
ઇહોપયાતેતિ સ પાપબુદ્ધિઃ
કચ્ચિચ્છેતે શરસમ્ભિન્નગાત્રઃ॥ 8-69-44 (58399)
કચ્ચિત્સઙ્ગ્રામો વિદિતો વૈ તવાયં
સમાગમે સૃઞ્જય કૌરવાણામ્।
યેનાવસ્થામીદૃશીં પ્રાપિતોઽહં
કચ્ચિત્ત્વયા સોઽદ્ય હતો દુરાત્મા॥ 8-69-45 (58400)
કચ્ચિત્ત્વયા તસ્ય સુમન્દબુદ્ધે--
ર્ગાણ્ડીવમુક્તૈર્વિશિખૈર્જ્વલદ્ભિઃ।
સકુણ્ડલં ભાનુમદુત્તમાઙ્ગં
કાયાત્પ્રકૃત્તં યુધિ સવ્યસાચિન્॥ 8-69-46 (58401)
યત્તન્મયા બાણસમર્પિતેન
ધ્યાતોઽસિ કર્ણસ્ય વધાય વીર।
તન્મે ત્વયા કચ્ચિદમોઘમદ્ય
ધ્યાનં કૃતં કર્ણનિપાતનેન॥ 8-69-47 (58402)
યદ્દર્પપૂર્ણઃ સ સુયોધનોઽસ્મા--
ન્દિધક્ષતે કર્ણસમાશ્રયેણ।
કચ્ચિત્ત્વયા સોઽદ્ય સમાશ્રયોઽસ્ય
ભગ્નઃ પરાક્રમ્ય સુયોધનસ્ય॥ 8-69-48 (58403)
યો નઃ પુરા ષણ્ઢતિલાનવોચ--
ત્સભામધ્યે કૌરવાણાં સમક્ષમ્।
સ દુર્મતિઃ કચ્ચિદુપેત્ય સઙ્ખ્યે
ત્વયા હતઃ સૂતપુત્રોઽત્યમર્ષી॥ 8-69-49 (58404)
યઃ પ્રાહિણોત્સૂતપુત્રો દુરાત્મા
કૃષ્ણાં જિતાં સૌબલેહાનયેતિ।
સ મન્દબુદ્ધિર્નિહતઃ પ્રસહ્ય
વૈકર્તનસ્ત્વદ્ય કચ્ચિન્મહાત્મન્॥ 8-69-50 (58405)
યઃ શસ્ત્રભૃચ્છ્રેષ્ઠતમં પૃથિવ્યાં
પિતામહં વ્યાક્ષિપદલ્પચેતાઃ।
સઙ્ખ્યાયમાનોઽર્ધરથઃ સ કચ્ચિ--
ત્ત્વયાં હતોઽદ્યાધિરથિર્મહાત્મન્॥ 8-69-51 (58406)
અમર્ષજં નિકૃતિસમીરણેરિતં
હૃદિ સ્થિતં જ્વલનમિમં સદા મમ।
હતો મયા સોઽદ્ય સમેત્ય કર્ણ
ઇતિ બ્રુવન્પ્રશમયસેઽદ્ય ફલ્ગુન॥ ॥ 8-69-52 (58407)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકોનસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 69 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.70. અધ્યાયઃ 070
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેન સ્યયુદ્ધાનુવાદપૂર્વકં યુધિષ્ઠિરમ્પ્રતિ કર્ણવધપ્રતિજ્ઞાનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-70-0 (58408)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-70-0x (5003)
તદ્ધર્મશીલસ્ય વચો નિશમ્ય
રાજ્ઞઃ ક્રુદ્ધસ્યાતિરથો મહાત્મા।
ઉવાચ દુર્મર્ષમદીનસત્વો
યુધિષ્ઠિરં જિષ્ણુરનન્તવીર્યઃ॥ 8-70-1 (58409)
દ્રોણં હતં પાર્થ કર્ણો વિદિત્વા
ભિન્નાં નાવવિમાવત્યગાધે કુરૂણામ્।
સમ્મુહ્યમાનાન્ધાર્તરાષ્ટ્રાન્વિદિત્વા
નિરુત્સાહાંશ્ચ વિજયે પરેષામ્॥ 8-70-2 (58410)
સોદર્યવત્ત્વરિતોઽમિતૌજા
ઉત્તારયિષ્યન્ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય પુત્રાન્।
રણે રથેનાધિરથિર્મહાત્મા
તતો હિ માં ત્વરિતઃ સોઽભ્યધાવત્॥ 8-70-3 (58411)
સંશપ્તકૈર્યુધ્યમાનસ્ય મેઽદ્ય
સેનાગ્રયાયી કુરુસૈન્યસ્ય રાજન્।
આશીવિષાભાન્વિકિરઞ્શરૌઘા--
ન્દ્રૌણિઃ પુરસ્તાત્સહસાધ્યતિષ્ઠત્॥ 8-70-4 (58412)
સ મે દૃષ્ટ્વા શૂરતમો ધ્વજાગ્રં
સમાદિશદ્રથસઙ્ઘાનનેકાન્।
તેષામહં પઞ્ચશતં નિહત્ય
આસાદયં દ્રોણપુત્રં નદન્તમ્॥ 8-70-5 (58413)
સ દ્રોણપુત્રઃ સદૃશં મહાત્મા
મામપ્યરૌત્સીત્તદનીકમધ્યે।
કિરઞ્શરૌઘાન્બહુરૂપાન્વિચિત્રા--
ન્સ્વાતીગતઃ શુક્ર ઇવાતિવર્ષન્॥ 8-70-6 (58414)
સ મે રાન્સર્વતઃ કઙ્કપત્રા--
નવાસૃજદ્વૈ પૃથિવીપ્રકાશાન્।
નિવાર્ય તૂર્ણં પરમાજિમધ્યે
તતોઽપિ માં બાણગણૈઃ સમાર્પયત્॥ 8-70-7 (58415)
આકર્ષણં વાપિ વિકૃષ્ય મુક્તં
ન દૃશ્યતે તસ્ય મહારથસ્ય।
ન સન્દધાનઃ કુત આદદાનો
ન વ્યાક્ષિપન્ન વિકર્ષન્વિમુઞ્ચન્॥ 8-70-8 (58416)
સવ્યેન વા યદિ વા દક્ષિણેન
ન જ્ઞાયતે કતરેણાસ્યતીતિ।
આચાર્યવત્સમરે પર્યવર્ત--
ન્મહચ્ચિત્રં દર્શયન્સર્વતઃ સ્મ॥ 8-70-9 (58417)
દૃષ્ટ્વીવિષં ચાસુહરં પરેષાં
સર્વા દિશઃ પૂરયાનં શરૌધૈઃ।
અલાતચક્રપ્રતિમં મહાત્મનઃ
સદા નતં કાર્મુકં બ્રહ્મબન્ધોઃ॥ 8-70-10 (58418)
તતોઽપરાન્બાણગણાનનેકા--
નાકર્ણપૂર્ણાયતવિપ્રમુક્તાન્।
સસર્જ શીઘ્રાસ્ત્રબલેન વીર--
સ્તોયં યથા પ્રાવૃષિ કાલમેઘઃ॥ 8-70-11 (58419)
આવિધ્યન્માં પઞ્ચભિદ્રોણપુત્રઃ
શિતૈઃ શરૈઃ પઞ્ચભિર્વાસુદેવમ્।
અભ્યઘ્નં બાણૈસ્તમહં સુધારૈ--
ર્નિમેષમાત્રેણ સુવર્ણપુઙ્ખૈઃ॥ 8-70-12 (58420)
સ નિર્વિદ્ધો વિરથો દ્રોણપુત્રો
રથાનીકં ચાધિરથેર્વિવેશ।
મયાભિભૂતાન્સ્વરથપ્રબર્હા--
નસ્ત્રં ચ પશ્યન્રુધિરપ્રદિગ્ધમ્॥ 8-70-13 (58421)
તતોઽભિભૂતં યુધિ વીક્ષ્ય સૈન્યં
વિધ્વસ્તયોધં દ્રુતનાગયૂથમ્।
પઞ્ચાશતા રથમુખ્યૈઃ સમેતઃ
કર્ણસ્ત્વરન્નભ્યપતત્પ્રમાથી॥ 8-70-14 (58422)
તાન્સૂદયિત્વાઽહમપાસ્ય કર્ણં
દ્રષ્ટું ભવન્તં ત્વરયોપયાતઃ।
સર્વે પાઞ્ચાલા હ્યુદ્વિજન્તે સ્મ કર્ણં
દૃષ્ટ્વા ગાવઃ કેસરિણં યથૈવ॥ 8-70-15 (58423)
મૃત્યોરાસ્યં વ્યાત્તમિવાભિપદ્ય
પ્રભદ્રકાઃ કર્ણમાસાદ્ય સર્વે।
યાસ્યામિ તાંસ્તારયિષ્યન્બલૌઘા--
દ્દિષ્ટ્યા ભવાન્સ્વસ્તિમાન્પાર્થ દૃષ્ટઃ॥ 8-70-16 (58424)
હનિષ્યેઽહં ભારત સૂતપુત્ર--
મસ્મિન્સઙ્ગ્રામે યદિ દૃશ્યતેઽદ્ય।
આયાહિ પશ્યાદ્ય યુયુત્સમાનૌ
માં સૂતપુત્રં ચ ધૃતૌ રણાય॥ 8-70-17 (58425)
મહાઝષસ્યેવ મુખં પ્રપન્નાઃ
પ્રભદ્રકાઃ કર્ણમુખં પ્રપન્નાઃ।
ષટ્સાહસ્રા ભારત રાજપુત્રાઃ
સ્વર્ગાય લોકાય રણે નિમગ્નાઃ॥ 8-70-18 (58426)
તાનદ્ય યાસ્યામિ રણાદ્વિમોક્તું
સર્વાત્મના સૂતપુત્રં ચ હન્તુમ્॥ 8-70-19 (58427)
અથ પ્રવીરેણ મહાનુભાવ
દ્વિષત્સૈન્યં નિર્દહન્વિસ્તરેણ।
સમેત્યાહં સૂતપુત્રેણ સઙ્ખ્યે
વજ્રીવ વૃત્રેણ નરેન્દ્રમુખ્ય॥ 8-70-20 (58428)
એવં ગતે કિઞ્ચ મયાઽદ્ય શક્યં
કાર્યં કર્તું નિગ્રહે સૂતજસ્ય।
તથૈવ રાજ્ઞશ્ચ સુયોધનસ્ય
યે ચાપિ માં યોદ્ધુકામાઃ સમેતાઃ॥ 8-70-21 (58429)
કર્ણં ન ચેદદ્ય નિહન્મિ રાજ--
ન્સબાન્ધવં યુધ્યમાનં પ્રસહ્ય।
પ્રતિશ્રુત્યાઽકુર્વતાં યા ગતિર્વૈ
કષ્ટાં યાયાં તામહં રાજસિંહ॥ 8-70-22 (58430)
આમન્ત્રયે ત્વાં બ્રૂહિ રણે જયં મે
પુરા ભીમં ધાર્તરાષ્ટ્રા ગ્રસન્તિ।
સૌતિં હનિષ્યામિ નરેન્દ્રસિંહ
સૈન્યં તથા શત્રુગણાંશ્ચ સર્વાન્॥ ॥ 8-70-23 (58431)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે સપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 70 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.71. અધ્યાયઃ 071
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણસ્યામારણજ્ઞાનાદ્રુષ્ટેન યુધિષ્ઠિરેણ અર્જુનમ્પ્રતિ ગર્હણપૂર્વકં કૃષ્ણકરે ગાણ્ડીવદાનચોદના॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-73-0 (58432)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-73-0x (5004)
વૈકર્તનં કુશલિનં નિશમ્ય
ક્રુદ્ધઃ પાર્થઃ ફલ્ગૂનસ્યામિતૌજાઃ।
ધનઞ્જયં વાક્યમુવાચ રાજા
યુધિષ્ઠિરઃ કર્ણશરાભિતપ્તઃ॥ 8-73-1 (58433)
ઇમાં ચ વસતિં હિત્વા ભયાત્કર્ણેન ફલ્ગુન।
અહં ચ ભીમસેનશ્ચ માદ્રીપુત્રૌ ચ પાણ્ડવૌ॥ 8-73-2 (58434)
વાસુદેવેન સહિતા વયં કર્ણેન નિર્જિતાઃ।
પુનરેવ વનં ગત્વા તપશ્ચર્યાં ચ કુર્મહે।
અથવા ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં પરિચર્યાં ચરામહે॥ 8-73-3 (58435)
ઇત્યેવમુક્ત્વા બીભત્સું રોષાત્સંરક્તલોચનઃ।
અબ્રવીત્પુનરેવાત્ર ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ॥ 8-73-4 (58436)
ઇદં યદિ દ્વૈતવને તુ સૂક્તં
કર્ણં નિયોદ્ધું ન સહે નૃપેતિ।
વયં તતઃ પ્રાપ્તકાલં યથાવ--
ત્કૃત્વાઽભ્યુપેક્ષામ તથૈવ રાજ્યમ્॥ 8-73-5 (58437)
મયિ પ્રતિશ્રુત્ય વધં હિ તસ્ય
બલસ્ય ચાર્ધસ્ય તથૈવ યુદ્ધે।
આનીય માં શત્રુમધ્યે સ કસ્મા--
ત્સમુન્નામ્ય સ્થણ્ડિલે પ્રત્યપિંષ્ઠાઃ॥ 8-73-6 (58438)
અન્વાસ્ય સત્યેન યદાત્થ પાર્થ
સત્યં શપન્વાસુદેવેન સાર્ધમ્।
તન્નઃ સત્યમફલં હ્યકાર્ષીઃ
ફલસ્ય કાલે ચાચ્છિન્નઃ પુષ્પવૃક્ષમ્॥ 8-73-7 (58439)
પ્રચ્છાદિતસ્ત્વં બાલિશ દુર્યશોભિ--
રનર્થવાક્યોઽસ્યર્જુન નૈવ સાધુઃ।
ત્યક્ત્વા ભીમં સર્વભીમેષુ ભીમં
સંયોજિતસ્ત્વં સૂતપુત્રં નિહન્તુમ્॥ 8-73-8 (58440)
યત્તદ્વૃથા વાગુવાચાન્તરિક્ષે
સપ્તાહ્નિ જાતે ત્વયિ મન્દબુદ્ધૌ।
અપાપીયાન્વાસવાત્કુન્તિજાતો
બહૂન્સઙ્ગ્રામાનયમેવ જેતા॥ 8-73-9 (58441)
અયં જેતા પાણ્ડવો દેવસઙ્ઘાન્
સર્વાણિ ભૂતાન્યપિ ચોત્તમૌજાઃ।
અયં જેતા મદ્રકલિઙ્ગજાતા--
ન્દૈત્યાંશ્ચ રક્ષાંસિ સમાગતાનિ॥ 8-73-10 (58442)
ભૂમિં ચ સર્વાં નિખિલેન જેતા
કુરૂંશ્ચ જેતા સ્વગણાંશ્ચ જેતા।
અસ્માત્પરો નો ભવિતા ધનુર્ધરો
નૈષ્યન્ન ભૂતઃ કશ્ચિદેનં વિજેતા॥ 8-73-11 (58443)
ઇચ્છન્નયં સર્વભૂતાનિ કુર્યા--
દ્વશી વશે સર્વસમાપ્તવિદ્યઃ।
કાન્ત્યા શશાઙ્કસ્ય જવેન વાયોઃ
સ્યૈર્યેણ મેરોઃ ક્ષમયા પૃથિવ્યાઃ॥ 8-73-12 (58444)
અગ્નેશ્ચ તાપે ધનદસ્ય લક્ષ્મ્યા
શૌર્યેણ શક્રસ્ય જયેન વિષ્ણોઃ।
તુલ્યો મહાત્મા તવ કુન્તિ પુત્રો
જાતોઽદિતેર્વિષ્ણુરિવામિતૌજાઃ॥ 8-73-13 (58445)
સ્વેષાં જયાય દ્વિષતાં વધાય
જાતો મહાત્મા તવ નન્દિકર્તા।
ઇત્યન્તરિક્ષે શતશૃઙ્ગમૂર્ધ્નિ
તપસ્વિનાં શૃણ્વતાં વાગુવાચ॥ 8-73-14 (58446)
એવંવિધસ્ત્વં ન ચ ભૂતસ્તથાદ્ય
દેવાશ્ચ નૂનમનૃતં વદન્તિ॥ 8-73-15 (58447)
તથા પરેષામૃષિસત્તમાનાં
શ્રુત્વા ગિરઃ પૂજયતાં સદા ત્વામ્।
ન સન્નતિં યામિ સુયોધનસ્ય
ન ત્વાં જાનામ્યાધિરથેર્ભયાર્તમ્॥ 8-73-16 (58448)
ત્વષ્ટ્રા કૃતં વાહમકૂજનાક્ષં
શુભં સમાસ્થાય કપિધ્વજં તમ્।
ખઙ્ગં ગૃહીત્વા હેમચિત્રાવનદ્વં
ધનુર્વરં ગાણ્ડિવં તાલમાત્રમ્।
ત્વં વાસુદેવેનોહ્યમાનઃ કથં નુ
કર્ણાદ્ભીતો વ્યપયાતોઽસિ પાર્થ॥ 8-73-17 (58449)
પૂર્વં યદુક્તં હિ સુયોધનેન
ન ફલ્ગુનઃ પ્રમુખે સ્થાસ્યતીતિ।
કર્ણસ્ય યુદ્ધે હિ મહાબલસ્ય
મૌર્ખ્યાત્તુ તન્નાવબુદ્ધં મયાઽસીત્॥ 8-73-18 (58450)
તેનાદ્ય તપ્સ્યે ભૃશમપ્રમેયં
યન્મિત્રવર્ગો નરકં પ્રવિષ્ટઃ।
તદૈવ વાચ્યોઽસ્મિ નનુ ત્વયાઽહં
ન યોત્સ્યેઽહં સૂતપુત્રં કથઞ્ચિત્॥ 8-73-19 (58451)
તતો નાહં સૃઞ્જયાન્કેકયાંશ્ચ
સમાનયેયં સુહૃદો રણાય॥ 8-73-20 (58452)
એવં ગતે કિં ચ મયાઽદ્ય શક્યં
કાર્યં કર્તું નિગ્રહે સૂતજસ્ય।
તથૈવ રાજ્ઞશ્ચ સુયોધનસ્ય
યે વાપિ માં યોદ્ધુકામાઃ સમેતાઃ॥ 8-73-21 (58453)
ધિગસ્તુ મજ્જીવિતમદ્ય કૃષ્ણ
યોઽહં વશં સૂતપુત્રસ્ય યાતઃ।
મધ્યે કુરૂણાં સમુયોધનાનાં
યે ચાપ્યન્યે યોદ્ધુકામાઃ સમેતાઃ॥ 8-73-22 (58454)
એકઃ સ મે ભીમસેનોઽદ્યં નાથો
યેનાભિપન્નોઽસ્મિ રણે મહાભયે।
વિમોચ્ય માં ચાપિ રુપાન્વિતસ્તતઃ
શરેણ તીક્ષ્ણેન બિભેદ કર્ણમ્॥ 8-73-23 (58455)
ત્યક્ત્વા પ્રાણાન્સમરે ભીમસેન--
શ્ચક્રે યુદ્ધં કુરુમુખ્યૈઃ સમેતૈઃ।
ગદાગ્રહસ્તો રુધિરોક્ષિતાઙ્ગ--
શ્ચરન્રણે કાલ ઇવાન્તકાલે॥ 8-73-24 (58456)
અસૌ હિ ભીમસ્ય મહાનિનાદો
મુહુર્મહુઃ શ્રૂયતે ધાર્તરાષ્ટ્રૈઃ।
યદિ સ્મ જીવેત્સમરે નિહન્તા
મહારથાનાં પ્રવરો નરોત્તમઃ॥ 8-73-25 (58457)
તવાભિમન્યુસ્તનયોઽદ્ય પાર્થ
ન ચાસ્મિ ગન્તા સમરે પરાભવમ્।
અથાપિ જીવેત્સમરે ઘટોત્કચ--
સ્તથાઽપિ નાહં સમરે પરાઙ્યુખઃ॥ 8-73-26 (58458)
ભીમસ્ય પુત્રઃ સમરાગ્રયાયી
મહાસ્ત્રવિન્નાપિ તવાનુરૂપઃ।
યં તં xxxસાદ્ય રિપોર્વલં નો
નિમીલિતાક્ષં ભયવિપ્લુતં ભવેત્॥ 8-73-27 (58459)
xxxxxનિશિ યુદ્ધમેક--
સ્ત્યક્સા રણં યત્વ ભયાદ્રવન્તે॥ 8-73-28 (58460)
સ ચેત્સમાસાદ્ય મહાનુભાવઃ
કર્ણં રણે બાણગણૈઃ પ્રમોહ્યઃ।
ધૈર્યે સ્થિતેનાપિ ચ સૂતજેન
શક્યા હતો વાસવદત્તયા તયા॥ 8-73-29 (58461)
મમૈવ ભાગ્યાનિ પુરા કૃતાનિ
પાપાનિ નૂનં ફલવન્તિ યુદ્ધે।
તૃણં ચ કૃત્વા સમરે ભવન્તં
તતોઽહમેવં નિકૃતો દુરાત્મના।
વૈકર્તનેનૈવ તથા કૃતોઽહં
યથા હ્યશક્તઃ ક્રિયતે ત્વબાન્ધવઃ॥ 8-73-30 (58462)
આપદ્ગ્રતં યશ્ચ નરો વિમોક્ષયે--
ત્સ બાન્ધવઃ સ્નેહયુતઃ સુહૃચ્ચ।
એવં પુરાણા ઋષયો વદન્તિ
ધર્મઃ સદા સદ્ભિરનુષ્ઠિતશ્ચ॥ 8-73-31 (58463)
ખઙ્ગં વિભ્રજ્જાતરૂપત્સરું ચ
ધનુર્વેદં ગાણ્ડિવં તાલમાત્રમ્।
સ કેશવેનોહ્યમાનઃ કથં નુ
કર્ણાત્પાર્થસ્ત્વમપૈતું સમૈષીઃ॥ 8-73-32 (58464)
સ ગાણ્ડીવં કેશવાય પ્રદાય
યન્તા ભવેસ્ત્વં યદિ કેશવસ્ય।
તતસ્તરેત્કેશવઃ કર્ણમુગ્રં
મરુત્સસ્વો વૃત્રમિવાત્તવજ્રઃ॥ 8-73-33 (58465)
માસેઽપતિષ્યો યદિ પઞ્ચમે ત્વં
ન વા ગર્ભો યદ્યભવઃ પૃથાયાઃ।
મત્તઃ શ્રેયાન્રાજપુત્રોઽભવિષ્ય--
ન્ન તે યશઃ ફલ્ગુન ઇત્યપેયાત્॥ ॥ 8-73-34 (58466)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 71 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.72. અધ્યાયઃ 072
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
xxxxxxxxxxxxx તેન તન્નિવેદનમ્॥ 1 ॥ કૃષ્ણેન વધપ્રતિનિધિત્વેન યુધિષ્ઠિરાધિક્ષેપxxxxxxx॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-72-0 (58467)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-72-0x (5005)
યુધિષ્ઠિરેણૈxxxxક્તઃ કૌન્તેયઃ શ્વેતવાહનઃ।
અસિં જગ્રાહ સઙ્ક્રુદ્ધો જિઘાંસુર્ભરતર્ષભમ્॥ 8-72-1 (58468)
તસ્ય કોપં સમાજ્ઞાય ચિત્તજ્ઞઃ કેશવસ્તદા।
ઉવાચ કિમિદં ખઙ્ગં ગૃહ્ણાસ્યર્જુન શંમ મે॥ 8-72-2 (58469)
નેહ પશ્યામિ યોદ્ધવ્યં ત્વયા કિઞ્ચિદ્વનઞ્જય।
નેહાગતા ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ સર્વે ભીમેન વારિતાઃ॥ 8-72-3 (58470)
ઉપાગતોઽસિ કૌન્તેય રાજા દ્રષ્ટવ્ય ઇત્યસૌ।
સ રાજા ભવતા દૃષ્ટઃ કુશલી ચ યુધિષ્ઠિરઃ॥ 8-72-4 (58471)
તં દૃષ્ટ્વા નૃપશાર્દૂલં શાર્દૂલસમવિક્રમમ્।
હર્ષકાલે ચ સમ્પ્રાપ્તે કસ્માત્ત્વાં મન્યુરાવિશત્॥ 8-72-5 (58472)
ન તં પશ્યામિ કૌન્તેય યસ્તે વધ્યો ભવેદિહ।
પ્રહર્તુમિચ્છસે કસ્માત્કિં વા તે ચિત્તવિભ્રમઃ॥ 8-72-6 (58473)
કસ્માદ્ભવાન્મહાખઙ્ગં પરિગૃહ્ણાત્યકારણાત્। 8-72-7 (58474)
તત્ત્વાં પૃચ્છામિ કૌન્તેય કિમિદં તે ચિકીર્ષિતમ્।
પરામૃશસિ યત્ક્રુદ્ધઃ ખઙ્ગમદ્ભુતવિક્રમ॥ 8-72-8 (58475)
એવમુક્તઃ કટાક્ષેણ પ્રેક્ષમાણો યુધિષ્ઠિરમ્।
અર્જુનઃ પ્રાહ ગોવિન્દં ક્રુદ્ધઃ સર્પ ઇવ શ્વસન્॥ 8-72-9 (58476)
અન્યસ્મૈ દેહિ ગાણ્ડીવમિતિ માં યઃ પ્રચોદયેત્।
ભિન્દ્યામહં તસ્ય શિર ઇત્યુપાંશુ વ્રતં મમ।
યુધિષ્ઠિરેણ તેનાહમુક્તશ્ચાસ્મિ જનાર્દન॥ 8-72-10 (58477)
યદુક્તોઽહમદીનાર્થં રાજ્ઞાઽનેન યશસ્વિના।
સમક્ષં તવ ગોવિન્દ ન તત્ક્ષન્તુમિહોત્સહે॥ 8-72-11 (58478)
તસ્માદેનં વિધિષ્યામિ રાજાનં ધર્મચારિણામ્।
પ્રતિજ્ઞાં પાલયિષ્યામિ હત્વૈનં નરસત્તમમ્॥ 8-72-12 (58479)
એતદર્થં મયા ખહ્ગો ગૃહીતો યદુનન્દન।
સોઽહં યુધિષ્ઠિરં હત્વા સત્યસ્યાનૃણ્યતાં ગતઃ।
વિશોકો વિજ્વરશ્ચાપિ ભવિષ્યામિ જનાર્દન॥ 8-72-13 (58480)
કિં વા ત્વં મન્યસે પ્રાપ્તમસ્મિન્કાર્ય ઉપસ્થિતે।
ત્વમસ્ય જગતસ્તાત વેત્થ સર્વં ગતાગતમ્॥ 8-72-14 (58481)
`જાતસ્ત્વત્તો હિ ધર્મશ્ચાધર્મશ્ચેતિ પરા શ્રુતિઃ'।
તત્તથા પ્રકરિષ્યામિ યથા માં વક્ષ્યતે ભવાન્॥ 8-72-15 (58482)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-72-16x (5006)
ધિગ્ધિગિત્યેવ ગોવિન્દઃ પાર્થમુક્ત્વાબ્રવીત્પુનઃ॥ 8-72-16 (58483)
કૃષ્ણ ઉવાચ। 8-72-17x (5007)
ઇદાનીં પાર્થ જાનામિ ન વૃદ્ધાઃ સેવિતાસ્ત્વયા।
અકાલે પુરુષવ્યાઘ્ર સંરમ્ભં યદ્ભવાનગાત્॥ 8-72-17 (58484)
ન હિ ધર્મવિગજ્ઞૈરેવં કાર્યં ધનઞ્જય।
યથા ત્વં પાણ્ડવાદ્યેહ ધર્મભીરુરણ્ડિતઃ॥ 8-72-18 (58485)
યોઽકાર્યાણાં ક્રિયાયાશ્ચ સંયોગં નાવબુધ્યતે।
કાર્યાણામક્રિયાયાશ્ચ સ પાર્થ પુરુષાધમઃ॥ 8-72-19 (58486)
અનુસૃત્ય તુ યે ધર્મં કવયઃ સમુપસ્થિતાઃ।
સમાસવિસ્તરવિદાં ન તેષાં વેત્સિ નિશ્ચયમ્॥ 8-72-20 (58487)
અનિશ્ચયજ્ઞો હિ નરઃ કાર્યાકાર્યવિનિશ્ચયે।
એવં સ મુહ્યત્યવશો યથા ત્વં પાર્થ મુહ્યસિ॥ 8-72-21 (58488)
ન હિ કાર્યમકાર્યં વા સુખં જ્ઞાતું કથઞ્ચન।
શ્રુતેન જ્ઞાયતે સર્વં તચ્ચ ત્વં નાવહુધ્યસે॥ 8-72-22 (58489)
અવિજ્ઞાનાદિહ ભવાન્સત્યં રક્ષતિ ધર્મવિત્।
પ્રાણિનાં ત્વં વધં પાર્થ ધાર્મિકો નાવબુધ્યસે॥ 8-72-23 (58490)
પ્રાણિનાં હિ વધાત્તાત વૃથા ધર્મો મતો મમ।
અનૃતં તુ ભવેદ્વાચ્યં ન તુ હિંસા કદાચન॥ 8-72-24 (58491)
સ કથં ભ્રાતરં જ્યેષ્ઠં રાજાનં ધર્મકોવિદમ્।
હન્યાદ્ભવાન્નરશ્રેષ્ઠ પ્રાકૃતોઽન્યઃ પુમાનિવ॥ 8-72-25 (58492)
અયુધ્યમાનસ્ય ગુરોસ્તથાઽશત્રોશ્ચ માનદ।
પરાઙ્મુખસ્ય દ્રવતઃ શરણં ચાપિ ગચ્છતઃ॥ 8-72-26 (58493)
કૃતાઞ્જલેઃ પ્રપન્નસ્ય પ્રમત્તસ્ય તથૈવ ચ।
ન વધઃ પૂજ્યતે સદ્ભિસ્તચ્ચ સર્વં ગુરૌ તવ॥ 8-72-27 (58494)
ત્વયા ચૈતદ્વ્રતં પાર્થ બાલેનેવ કૃતં પુરા।
તસ્માદધર્મસંયુક્તં મૌર્ખ્યાદેવ વ્યવસ્યસિ॥ 8-72-28 (58495)
સ્વગુરું પાર્થ કસ્માત્ત્વં હન્તુકામોઽભિધાવસિ।
અસમ્પ્રધાર્ય ધર્માણાં ગતિં સૂક્ષ્માં દુરત્યયામ્॥ 8-72-29 (58496)
ઇદં ધર્મરહસ્યં ચ તવ વક્ષ્યામિ પાણ્ડવ।
યદ્બ્રૂયાત્તવ ભીષ્મો વા રાજા વાપિ યુધિષ્ઠિરઃ॥ 8-72-30 (58497)
વિદુરો વા પુનઃ ક્ષત્તા ગાન્ધારી વા યશસ્વિની।
કુન્તી વા ભરતશ્રેષ્ઠ દ્રૌપદી વા યશસ્વિની।
તત્તે વક્ષ્યામિ તત્ત્વેન નિબોધૈતદ્ધનઞ્જય॥ 8-72-31 (58498)
સત્યસ્યં વચનં સાધુ ન સત્યાદ્વિદ્યતે પરમ્।
સુદુર્વિદં હિ તત્ત્વેન તત્સત્યમિતિ મે સતિઃ॥ 8-72-32 (58499)
ભવેત્સત્યમવક્તવ્યં વક્તવ્યમનૃતં ભવેત્।
યત્રાનૃતં ભવેત્સત્યં સત્યં ચાપ્યનૃતં ભવેત્॥ 8-72-33 (58500)
વિવાહકાલે રતિસમ્પ્રયોગે
પ્રાણાત્યયે સર્વત્રનાપહારે।
વિપ્રસ્ય ચાર્થે હ્યનૃતં વદેત
પઞ્ચાનૃતાન્યાહુરપાતકાનિ॥ 8-72-34 (58501)
સર્વસ્વસ્યાપહારે તુ વક્તવ્યમનૃતં ભવેત્॥
તત્રાનૃતં ભવેત્સત્યં સત્યં ચાપ્યનૃતં ભવેત્॥ 8-72-35 (58502)
તાદૃશો હન્યતે બાલો યસ્ય સત્યમનિશ્ચિતમ્।
સત્યાનૃતે વિનિશ્ચિત્ય તતો ભવતિ ધર્મવિત્॥ 8-72-36 (58503)
કિમાશ્ચર્યં કૃતપ્રજ્ઞઃ પુરુષોઽપિ સુદારુણઃ।
સુમહત્પ્રાપ્નુયાત્પુણ્યં બલાકોઽન્ધવધાદિવ॥ 8-72-37 (58504)
કિમાશ્ચર્યં પુનર્મૂઢો ધર્મકામો હ્યપણ્ડિતઃ।
સુમહત્પ્રાપ્નુયાત્પાપમાપગાસ્વિવ કૌશિકઃ॥ 8-72-38 (58505)
અર્જુન ઉવાચ। 8-72-39x (5008)
આચક્ષ્વ ભગવન્નેતદ્યથા વિન્દામ્યહં તથા।
વલાકસ્યાનુસમ્બદ્ધં નદીનાં કૌશિકસ્ય ચ॥ 8-72-39 (58506)
વાસુદેવ ઉવાચ। 8-72-40x (5009)
મૃગવ્યાધોઽભવત્કશ્ચિદ્બલાકો નામ ભારત।
યાત્રાર્થં પુત્રદારાણાં મૃગાન્હન્તિ ન કામતઃ॥ 8-72-40 (58507)
વૃદ્ધૌ ચ માતાપિતરૌ બિભર્ત્યન્યાંશ્ચ સંશ્રિતાન્।
સ્વધર્મનિરતો નિત્યં સંવિભજ્યાનસૂયકઃ॥ 8-72-41 (58508)
સ કદાચિન્મૃગપ્રેપ્સુર્નાન્વવિન્દન્મૃગં ક્વચિત્।
અથાપશ્યત્સ પીવાનં શ્વાપદં ઘ્રાણચક્ષુષમ્॥ 8-72-42 (58509)
અદૃષ્ટપૂર્વમપિ તત્સત્વં તેન હતં તદા।
અન્ધે હતે તતો વ્યોમ્નઃ પુષ્પવર્ષં પપાત ચ॥ 8-72-43 (58510)
અપ્સરોગીતવાદિત્રૈર્નાદિતં ચ મનોરમમ્।
વિમાનમગમત્સ્વર્ગાન્મૃગવ્યાધનિનીષયા॥ 8-72-44 (58511)
તદ્ભૂતં સર્વભૂતાનામભાવાય કિલાર્જુન।
તપસ્તપ્ત્વા વરં પ્રાપ્તં કૃતમન્ધં સ્વયમ્ભુવા॥ 8-72-45 (58512)
તદ્ધત્વા સર્વભૂતાનામભાવકૃતનિશ્ચયમ્।
બલાકોઽગાત્સ્વર્ગલોકમેવં ધર્મઃ સુદુર્વિદઃ॥ 8-72-46 (58513)
કૌશિકોઽપ્યભવદ્વિપ્રસ્તપસ્વીનો બહુશ્રુતઃ।
નદીનાં સઙ્ગમે ગ્રામાદદૂરે સ કિલાવસત્॥ 8-72-47 (58514)
સત્યં મયા સદા વાચ્યમિતિ તસ્યાભવદ્દ્વતમ્।
સત્યવાદીતિ વિખ્યાતઃ સ તદાસીદ્ધનઞ્જય॥ 8-72-48 (58515)
અથ દસ્યુભયાત્કેચિત્તદા તદ્વનમાવિશન્।
તત્રાપિ દસ્યવઃ ક્રુદ્ધાસ્તાનમાર્ગન્ત યત્નતઃ॥ 8-72-49 (58516)
અથ કૌશિકમભ્યેત્ય પ્રોચુસ્તે સત્યવાદિનમ્।
કતરેણ પથા યાતા ભગવન્નિતિ વૈ જનાઃ।
સત્યેન પૃષ્ટઃ પ્રબ્રૂહિ યદિ તદ્વેત્થ શંસ નઃ॥ 8-72-50 (58517)
શ્રીકૃષ્ણ ઉવાચ। 8-72-51x (5010)
સત્યસ્ય ત્વવિભાગજ્ઞઃ સત્યં તેભ્યઃ શશંસ હ।
બહુવૃક્ષલતાગુલ્મમેતદ્ગહનમાશ્રિતાઃ।
ઇતિ તાન્ખ્યાપયામાસ તેભ્યસ્તત્ત્વં સ કૌશિકઃ॥ 8-72-51 (58518)
તતસ્તે તાન્સમાસાદ્ય ક્રૂરા જઘ્નુરિતિ શ્રુતિઃ।
તતોઽધર્મેણ મહતા વાગ્દુરુક્તેન કૌશિકઃ॥ 8-72-52 (58519)
ગતઃ સુકષ્ટં નિરયં ધર્મસૂક્ષ્મેષ્વતત્ત્વવિત્।
દૃષ્ટપૂર્વશ્રુતો મૂઢો ધર્માણામવિશારદઃ॥ 8-72-53 (58520)
વૃદ્ધાનપૃચ્છન્સન્દેહાનન્ધઃ શ્વભ્રમિવર્ચ્છતિ॥ 8-72-54 (58521)
તત્ર તે લક્ષણોદ્દેશઃ કશ્ચિદેવ ભવિષ્યતિ।
દુષ્કરં પ્રતિસંખ્યાનં કાર્ત્સ્ન્યેનાત્ર વ્યવસ્થિતિઃ॥ 8-72-55 (58522)
સત્યં ધર્મ ઇતિ હ્યેકે વદન્તિ બહવો જનાઃ।
ન ચ પાર્થાભ્યસૂયામિ નૈતત્સર્વત્ર શિષ્યતે॥ 8-72-56 (58523)
શ્રુતિસ્તુ ધાર્યા ઇત્યેકે વદન્તિ બહવો જનાઃ।
ન ત્વેતત્પ્રત્યસૂયામિ તત્ર સર્વં વિધીયતે॥ 8-72-57 (58524)
યત્સ્યાદહિંસાસંયુક્તં સ ધર્મ ઇતિ નિશ્ચયઃ।
અહિંસાર્થાય હિંસ્રાણાં ધર્મપ્રવચનં કૃતમ્।
ધારણાદ્ધર્મમિત્યાહુર્ધર્મો ધારયતે પ્રજાઃ॥ 8-72-58 (58525)
પ્રભવાર્થાય ભૂતાનાં ધર્મપ્રવચનં કૃતમ્।
યસ્માત્પ્રભવસંયુક્તઃ સ ધર્મ ઇતિ નિશ્ચયઃ॥ 8-72-59 (58526)
યેઽન્યાયેન જિગીષન્તો ધર્મં પૃચ્છન્તિ માનવાઃ।
અકૂજનેન ચેન્મોક્ષો નાત્ર કૂજેત્કથઞ્ચન॥ 8-72-60 (58527)
અવશ્યં કૂજિતવ્યે હ શઙ્કેરન્વાપ્યકૂજનાત્।
યેઽન્યાયેન જિહીર્ષન્તો ધર્મં પૃચ્છન્તિ કસ્યચિત્।
શ્રેયસ્તત્રાનૃતં વક્તું સત્યાદિતિ વિનિશ્ચિત્મ્॥ 8-72-61 (58528)
પ્રાણાત્યયે વિવાહે વા સર્વજાત્યા મહાભયે।
સર્વસ્વસ્ય ચ લોપે વા વક્તવ્યમનૃતં ભવેત્॥ 8-72-62 (58529)
અધર્મં હિ ન પશ્યન્તિ મૃષોદ્યં તત્ર પણ્ડિતાઃ।
સર્વથાઽભિવદેત્તત્તુ નાનૃતં સ્યાદ્વિચક્ષણઃ॥ 8-72-63 (58530)
યઃ સ્તેનૈઃ સહ સમ્બન્ધો મુચ્યતે શપથાદપિ।
ભવેત્તત્રાનૃતં શ્રેયઃ સત્યાદિતિ વિચારિતમ્॥ 8-72-64 (58531)
ન ચ તેભ્યો ધનં દેયં સત્યાદિતિ કથઞ્ચન।
પાપેભ્યોઽપિ ધનં દત્તં દાતારમપિ પીડયેત્।
તસ્માદ્ધર્માર્થમનૃતમુક્ત્વા નાનૃતવાગ્ભવેત્॥ 8-72-65 (58532)
એષ તે લક્ષણોદ્દેશો મયોદ્દિષ્ટો યથાવિધિ।
એતજ્જ્ઞાત્વા બ્રૂહિ પાર્થ યદિ વધ્યો યુધિષ્ઠિરઃ॥ 8-72-66 (58533)
અર્જુન ઉવાચ। 8-72-67x (5011)
યથા બ્રૂયાન્મહાપ્રાજ્ઞો યથા બ્રૂયાન્મહાયશાઃ॥ 8-72-67 (58534)
સુહૃદ્બ્રૂયાદ્યથાઽસ્માકં તથોક્તં વચનં ત્વયા।
ભવાન્માતૃસમોઽસ્માકં ભવાન્પિતૃસમોઽપિ ચ।
ગતિશ્ચ પરમા કૃષ્ણ ત્વમેવ ચ પરાયણમ્॥ 8-72-68 (58535)
ન હિ તે ત્રિષુ લોકેષુ વિદ્યતેઽવિદિતં ક્વચિત્।
તસ્માદ્ભવાન્પરં ધર્મં વેદ સર્વં યથાતથમ્॥ 8-72-69 (58536)
અવધ્યં પાણ્ડવં મન્યે ધર્મરાજં યુધિષ્ઠિરમ્।
અધર્મયુક્તે સંયોગે બ્રૂહિ કિઞ્ચિદનુગ્રહમ્॥ 8-72-70 (58537)
ઇદં ચાપરમત્રૈવ બ્રૂહિ તત્ત્વં વિવક્ષિતમ્॥ 8-72-71 (58538)
જાનાસિ દાશાર્હ મમ વ્રતં તુ
યો માં બ્રૂયાત્કશ્ચન માનુષેષુ।
અન્યસ્મૈ ત્વં ગાણ્ડિવં દેહિ પાર્થ
યો મત્તોઽસ્ત્રે વીર્યતો વા વિશિષ્ટઃ॥ 8-72-72 (58539)
હન્યામહં કેશવ તં પ્રસહ્ય
ભીમો હન્યાત્તૂવરકેતિ ચોક્તઃ।
વન્માં રાજા હ્યુક્તવાંસ્તે સમક્ષં
ધનુર્દેહીત્યસકૃદ્વૃષ્ણિવીરે॥ 8-72-73 (58540)
તં હન્યાં ચેત્કેશવ જીવલોકે
સ્થાતા નાહં કાલમપ્યલ્પમાત્રમ્।
ધ્યાત્વા નૂનં હ્યેનસા ચાપિ મુક્તો
વધં રાજ્ઞો ભ્રષ્ટવીર્યો વિચેતાઃ॥ 8-72-74 (58541)
યથા પ્રતિજ્ઞા મમ લોકબુદ્ધૌ
ભવેત્સત્યા ધર્મભૃતાં વરિષ્ઠ।
યથા જીવત્પાણ્ડવોઽહં ચ કૃષ્ણ
તથા બુદ્ધિં દાતુમપ્યર્હસિ ત્વમ્॥ 8-72-75 (58542)
વાસુદેવ ઉવાચ। 8-72-76x (5012)
રાજા શ્રાન્તો વિક્ષતો દુઃખિતશ્ચ
કર્ણેન સહ્ખ્યે નિશિતૈર્બાણસઙ્ઘૈઃ।
યશ્ચાનિશં સૂતપુત્રેણ વીર
શરૈર્ભૃશં તાડિતો યુધ્યમાનઃ॥ 8-72-76 (58543)
અતસ્ત્વમેતેન સરોષમુક્તો
દુઃખાન્વિતેનેદમયુક્તરૂપમ્।
અકોપિતો હ્યેષ યદિ સ્મ સઙ્ખ્યે
કર્ણં ન હન્યાદિતિ ચાબ્રવીત્સઃ॥ 8-72-77 (58544)
જાનાતિ તં પાણ્ડવ એષ ચાપિ
પાપં લોકે કર્ણમસહ્યમન્યૈઃ।
તતસ્ત્વમુક્તો ભૃશરોષિતેન
રાજ્ઞા સમક્ષં પરુષાણિ પાર્થ॥ 8-72-78 (58545)
નિત્યોદ્યુક્તે સતતં ચાપ્રસહ્યે
કર્ણે દ્યૂતં હ્યદ્ય રણે નિબદ્ધમ્।
તસ્મિન્હતે કુરવો નિર્જિતાઃ સ્યુ--
રેવં બુદ્ધિઃ પાર્થિવે ધર્મપુત્રે॥ 8-72-79 (58546)
તતો બધં નાર્હતિ ધર્મપુત્ર--
સ્ત્વયા પ્રતિજ્ઞાઽર્જુન પાલનીયા।
જીવન્નયં યેન મૃતો ભવેદ્ધિ
તન્મે નિબોધેહ તવાનુરૂપમ્॥ 8-72-80 (58547)
યદા માનં લભતે માનનાર્હ--
સ્તદા સ વૈ જીવતિ જીવલોકે।
યદાઽવમાનં લભતે મહાન્તં
તદા જીવન્મૃત ઇત્યુચ્યતે સઃ॥ 8-72-81 (58548)
સમ્માનિતઃ પાર્થિવોઽયં સદૈવ
ત્વયા ચ ભીમેન તથા યમાભ્યામ્।
વૃદ્ધૈશ્ચ લોકે પુરુષૈશ્ચ શૂરૈ--
સ્તસ્યાપમાનં કલયા પ્રયુઙ્ક્ષ્વ॥ 8-72-82 (58549)
ત્વમિત્યત્રભવન્તં હિ બ્રૂહિ પાર્થ યુધિષ્ઠિરમ્।
ત્વમિત્યુક્તો હિ નિહતો ગુરુર્ભવતિ ભારત॥ 8-72-83 (58550)
એવમાચર કૌન્તેય ધર્મરાજે યુધિષ્ઠિરે।
અધર્મયુક્તં સંયોગં કુરુષ્વૈનં કુરૂદ્વહ॥ 8-72-84 (58551)
અથર્વાઙ્ગિરસી હ્યેષા શ્રુતીનામુત્તમા શ્રુતિઃ।
અવિચાર્યૈવ કાર્યૈષા શ્રેયસ્કામૈર્નરૈઃ સદા॥ 8-72-85 (58552)
અવધેન વધઃ પ્રોક્તો યદ્ગુરુસ્ત્વમિતિ પ્રભુઃ।
તદ્બ્રૂહિ ત્વં યન્મયોક્તં ધર્મરાજસ્ય ધર્મવિત્॥ 8-72-86 (58553)
યદા હ્યં પાણ્ડવ ધર્મરાજ--
સત્વત્તોઽયુક્તં લપ્સ્યતે ચૈવ સાધુ।
તતોઽસ્ય પાદાવભિવાદ્ય પશ્ચા--
ચ્છ્રેયો બ્રૂયાત્સાન્ત્વયુક્તં હિતં ચ॥ 8-72-87 (58554)
ભ્રાતા પ્રાજ્ઞસ્તવ કોપં ન જાતુ
કુર્યાદ્રાજા ધર્મમાર્ગાનુસારી।
મુક્તોઽનૃતાદ્વાતૃવધાચ્ચ પાપા--
દ્ધૃષ્ટઃ કર્ણં ત્વં જહિ પાર્થ પશ્ચાત્॥ ॥ 8-72-88 (58555)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે દ્વિસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 72 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.73. અધ્યાયઃ 073
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
યુધિષ્ઠિરાધિક્ષેપાદાત્મવધોદ્યતં પાર્થં પ્રતિ કૃષ્ણેન તત્પ્રતિનિધિતયા આત્મપ્રશંસનચોદના॥ 1 ॥ અર્જુનેનાત્મપ્રશંસનાનન્તરં યુધિષ્ઠિરક્ષમાપનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-73-0 (58556)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-73-0x (5013)
ઇત્યેવમુક્તસ્તુ જનાર્દનેન
પાર્થઃ પ્રશસ્યાથ સુહૃદ્વચસ્તત્।
તતોઽબ્રવીદર્જુનો ધર્મરાજ--
મનુક્તપૂર્વં પરુષં પ્રસહ્ય॥ 8-73-1 (58557)
મા ત્વં રાજન્વ્યાહરસ્વાદ્ય પાપં
ત્વં તિષ્ઠસિ ક્રોશમાત્રે વ્યપેત્ય।
ભીમસ્તુ મામર્હતિ ગર્હણાય
યો યુધ્યતે સર્વલોકપ્રવીરૈઃ॥ 8-73-2 (58558)
કાલે હિ શત્રૂન્પરિપીડ્ય વીરો
હત્વા પ્રવીરાન્વસુધાધિપાનામ્।
રથપ્રધાનોત્તમનાગમુખ્યા
યુધિપ્રવીરા નિહતાશ્ચ શૂરાઃ॥ 8-73-3 (58559)
સુદુષ્કરં કર્મ કરોતિ ભીમઃ
કર્તું યથા નાર્હતિ કશ્ચિદન્યઃ।
રથાદવસ્કન્દ્ય ગદાં પરામૃશં--
સ્તથા રણે હન્તિ તથૈવ વારણાન્॥ 8-73-4 (58560)
સ કુઞ્જરાણામધિકં સહસ્રં
હત્વા નદંસ્તુમુલં સિંહનાદમ્।
કામ્ભોજવાનાયુજપાર્વતીયા--
નીહામૃગાભાન્વિનિહત્ય વાજિનઃ॥ 8-73-5 (58561)
મહારથાન્દવિરદાઞ્શૈલકલ્પા--
ન્સહેત યઃ કુઞ્જરાન્વધ્યમાનાન્।
અસૌ ભીમો ધાર્તરાષ્ટ્રેષુ મગ્નઃ
સ મામુપાલબ્ધુમરિન્દમોઽર્હતિ॥ 8-73-6 (58562)
વરાસિના ચાથ નરાશ્વકુઞ્જરાં--
સ્તથા રથાઙ્ગૈર્ધનુષા ચ હન્ત્યરીન્।
પ્રમૃદ્ય પદ્ધ્યામહિતાંસ્તુ હન્તિ
પુનશ્ચ દોર્ભ્યાં શતમન્યુવિક્રમઃ॥ 8-73-7 (58563)
મહાબલો વૈશ્રવણાન્તકોપમઃ
પ્રસહ્ય હર્તા દ્વિષતાં યશાંસિ।
સ ભીમસેનોઽર્હતિ ગર્હણાય
ન ત્વં નિત્યં રક્ષ્યમાણઃ સુહૃદ્ભિઃ॥ 8-73-8 (58564)
કલિઙ્ગવઙ્ગાઙ્ગનિપાદમાગધા--
ન્સદા મહાશૈલવલાહકોપમાન્।
નિહન્તિ યઃ શત્રુગણાનનેકશઃ
સ માં હિ વક્તું પ્રભવત્યમાનગસમ્॥ 8-73-9 (58565)
સંયુક્તમાસ્થાય રથં હિ કાલે
ધનુર્વિધૂન્વઞ્છરપૂર્ણમુષ્ટિઃ।
સૃજેચ્ચ યો બાણસઙ્ઘાન્પરેષુ
મહાબલો મેઘ ઇવામ્બુધારાઃ॥ 8-73-10 (58566)
શતાન્યષ્ટૌ વારણાનામદર્શય--
દ્વિશાતિતૈઃ કુમ્ભઘટાગ્રહસ્તૈઃ।
યો ભીમસેનો નિહતારિસઙ્ઘઃ
સ મામુપાલબ્ધુમરિન્દમોઽર્હતિ॥ 8-73-11 (58567)
રથાશ્ચ નાગાશ્ચ હયાશ્ચ રાજ--
ન્ભીમેનાજૌ નિહતાઃ સઙ્ઘશોઽદ્ય।
રાજાનશ્ચ બહવો મહાબલાઃ
સ મામુપાલબ્ધુમરિન્દમોઽર્હતિ॥ 8-73-12 (58568)
ધૃતરાષ્ટ્રપુત્રા બલિનશ્ચ યેન
મહાબલા નિહતાઃ પ્રાયશો વૈ।
શૂરો યુદ્ધે હ્યપ્રતિવાર્યવીર્યઃ
સ મામુપાલબ્ધુમરિન્દમોઽર્હતિ॥ 8-73-13 (58569)
પ્રતાપયંસ્તદ્બલમુગ્રરૂપં
યોઽસૌ રમે ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય વીરઃ।
એકઃ સહેતાપ્રતિસહ્યપૌરુષ--
સ્તેનાસ્મિ વાચ્યો ન ત્વયા વૈ કદાચિત્॥ 8-73-14 (58570)
મહારથા યત્ર યત્રૈવ યુદ્ધે
ભિન્દન્તિ સૈન્યં તવ કામતોઽદ્ય।
તત્રૈવ તત્રૈવ રણે મહાત્મા
દૃઢં ભીમઃ પરસઙ્ઘાનમૃદ્રાત્॥ 8-73-15 (58571)
તેનાસ્મિ વાચ્યો ન ત્વયા હં કદાચિ--
ન્મા મા વોચઃ ક્રૂરમિહાદ્ય પાર્થ।
નાસ્મદ્વિધો વૈ ભવતા તુ વાચ્યો
યથા ભવાન્સર્વલોકસ્ય વાચ્યઃ॥ 8-73-16 (58572)
એવં હિ મા તે બ્રુવતો નરેન્દ્ર
કથં ન દીર્યેચ્છતધાઽદ્ય જિહ્વા।
અહો બતેદં સુનૃશંસરૂપં
કામાદવોચસ્ત્વમિહાદ્ય યદ્વૈ॥ 8-73-17 (58573)
બલં ન વાધિષ્ઠિતં સત્તમાનાં
યત્ક્ષત્રિયાણાં બહુલં વદન્તિ।
ત્વં ચાબલો ભારત નિષ્ઠુરોઽસિ
ત્વમેવ માં વેત્સિ યથાવિધોઽહમ્॥ 8-73-18 (58574)
નકુલેન રાજન્ગજવાજિયોધા
હતાશ્ચ વીરાઃ સહસા સમેત્ય।
ત્યક્ત્વા પ્રાણાન્સમરે યુદ્ધકાઙ્ક્ષી
સ મામુપાલબ્ધુમરિન્દમોઽર્હતિ॥ 8-73-19 (58575)
કૃતં કર્મ સહદેવેન દુષ્કરં
યો યુધ્યતે પરસૈન્યાવમર્દી।
ન ચાબ્રવીત્કિઞ્ચિદિહાગતો બલી
પશ્યાન્તરં તસ્ય ચેવાત્મનશ્ચ॥ 8-73-20 (58576)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ સાત્યકિર્દ્રૌપદેયા
યુધામન્યુશ્ચોત્તમૌજાઃ શિખણ્ડી।
એતેઽદ્ય યુધિ સમ્પ્રપીડિતા--
સ્તે મામુલપાલબ્ધુમર્હન્તિ ન ત્વમ્॥ 8-73-21 (58577)
ત્વન્મૂલમસ્માભિરિદં હિ વૈરં
પ્રાપ્તં તથા વ્યસનં ચાતિઘોરમ્।
દ્યૂપ્રમત્તેન કૃતં ત્વયાઽસકૃ--
ત્કસ્માદુપાલબ્ધુમિહાર્હસિ ત્વમ્॥ 8-73-22 (58578)
ત્વમેવ રાજન્સતતં પ્રમત્ત--
સ્ત્વમેવ મૂઢો ભારતાનામસાધુઃ।
ત્વાં પ્રાપ્ય રાજ્યં ચ વિનષ્ટમેત--
ત્પ્રાપ્તા મહત્પાણ્ડવાશ્ચાપિ દાસ્યમ્॥ 8-73-23 (58579)
ત્વત્તઃ કૃતોઽસ્મકદ્વનવાસદુઃખં
રાજ્યસ્ય નાશો હ્યભિમન્યોશ્ચ ઘોરઃ।
આત્માનમેવં સુનૃશંસરૂપં
જ્ઞાત્વા કિમર્થં ગર્હસે માદ્ય વીર॥ 8-73-24 (58580)
લજ્જસ્વ રાજન્યદિ તેઽસ્તિ લજ્જા
તૂષ્ણીમ્ભૂતઃ પશ્ય સર્વં કૃતઘ્નઃ।
ભીમો નિત્યં સમરસ્ય કર્તા
દર્પસ્ય ભેત્તા પુનરેવ નિત્યમ્॥ 8-73-25 (58581)
સ્વયં હ્યશક્તેન નરેન્દ્ર યુદ્ધે
નરેણ કાર્યા સતતં ક્ષમૈવ।
બલં હિ વાચિ દ્વિજસત્તમાનાં
ક્ષાત્રં દ્વિજા બાહુબલં વદન્તિ॥ 8-73-26 (58582)
ત્વં વાગ્બલો ભારત નિષ્ઠુરોઽસિ
ત્વમેવ માં વેત્સિ યથાવિધોઽહમ્।
ઘટામિ નિત્યં તવ કર્તુમિષ્ટં
દારૈઃ સુતૈર્જીવિતેનાત્મના ચ॥ 8-73-27 (58583)
એવઞ્ચ માં વાક્છલાકૈર્હિનત્સિ
ત્વત્તઃ સુખં ન વયં વિદ્મ કિઞ્ચિત્।
મા મામવંસ્થા દ્રૌપદીતલ્પકસંસ્થો
મહારથાન્પ્રતિહન્મિ ત્વદર્થે॥ 8-73-28 (58584)
સર્વાતિશઙ્કી ભવસિ પ્રમત્ત--
સ્ત્વત્તઃ સુખં નાભિજાનામિ કિઞ્ચિત્।
પ્રોક્તઃ સ્વયં સત્યસન્ધેન મૃત્યુ--
સ્તવ પ્રિયાર્થં નરદેવ યુદ્ધે॥ 8-73-29 (58585)
શિખણ્ડિનામ્ના પ્રધને તવાર્થે
મયાભિગુપ્તેન હતશ્ચ ભીષ્મઃ।
દ્રોણો હતો યઃ સતતોપકારી
ધૃષ્ટદ્યુમ્નેન સ્યન્દનાદ્વિપ્રકૃષ્ટઃ॥ 8-73-30 (58586)
દ્રૌણિશ્ચ રુદ્ધઃ સગણો મહાત્મા
તથાપિ તે વૈ વચનં નૃશંસવત્।
દુઃખં પ્રિયં તે નરદેવ કર્તું
યસ્ય પ્રિયં તે ન કરોમ્યહં વૈ॥ 8-73-31 (58587)
ન યુચ્યતે વૈ દિવિ ચેહ યઃ પુમા--
ન્યસ્તે મદન્યોઽપ્રિયમારભેત।
ન ચાભિનન્દામિ તથાહિ રાજ્યં
યતસ્ત્વમક્ષેષુ દૃઢં પ્રસક્તઃ॥ 8-73-32 (58588)
સ્વયં કૃતં પાપમનાર્યજુષ્ટ--
મસ્માભિરાજૌ વ્યસનં તિતીર્ષસિ॥
અક્ષેષુ દોષા બહવો વિધર્મ્યાઃ
શ્રુતાસ્ત્વયા સહદેવોઽબ્રવીદ્યાન્॥ 8-73-33 (58589)
તાન્નેચ્છસિ ત્યક્તુમનાર્યજુષ્ટા--
ન્ઘોરે સ્મ સર્વે નિરયે ત્વયાઽસ્તાઃ।
ત્વં દેવિતા ત્વત્કૃતે રાજ્યનાશં--
સ્ત્વત્સમ્ભવં વ્યસનં નો નરેન્દ્ર॥ 8-73-34 (58590)
માસ્માન્ક્રૂરૈર્ષાક્પ્રતોદૈસ્તુદસ્ત્વં
ભૂયો રાજન્કોપયસ્યલ્પબુદ્ધ્યા॥ 8-73-35 (58591)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-73-36x (5014)
એતા વાચઃ પરુષાઃ સવ્યસાચી
સ્થિરપ્રતિજ્ઞઃ શ્રાવયિત્વા નરેન્દ્રમ્।
વિનિઃ શ્વસઞ્જ્યેષ્ઠમનિષ્ટમુક્ત્વા
તતસ્તુ કોશાદસિમુદ્વબર્હ॥ 8-73-36 (58592)
તમાહ કૃષ્ણઃ કિમિદં પુનર્ભવા--
ન્વિકોશમાકાશનિભં કરોત્યસિમ્।
પ્રબ્રૂહિ સત્યં પુનરુત્તરં સખે
વચઃ પ્રવક્ષ્યાભિ તવાર્થસિદ્ધયે॥ 8-73-37 (58593)
ઇતીવ પૃષ્ટઃ પુરુષોત્તમેન
સુદુઃખિતઃ કેશવમાહ પાર્થઃ।
અહં હનિષ્યે સ્વશરીરમેત--
ત્પ્રસહ્ય યેનાહિતમુક્તવાન્ગુરુમ્॥ 8-73-38 (58594)
નિશમ્ય તત્પાર્થવચોઽબ્રવીદિદં
જનાર્દનો ધર્મભૃતાં વરિષ્ઠઃ।
પ્રબ્રૂહિ પાર્થ સ્વગુણાનિહાત્મન--
સ્તતો હતાત્મા ભવસીતિ નિશ્ચયઃ॥ 8-73-39 (58595)
તથા તુ કૃષ્ણસ્ય વચો નિશમ્ય
તતોઽર્જુનઃ પ્રાહ ધનુઃ પ્રગૃહ્ય।
યુધિષ્ઠિરં ધર્મભૃતાં વરિષ્ઠં
શૃણુષ્વ રાજન્નિતિ દુર્વચઃ સ્વયમ્॥ 8-73-40 (58596)
અર્જુન ઉવાચ। 8-73-41x (5015)
ન માદૃશોઽન્યો નરદેવ વિદ્યતે
ધનુર્ધરો દેવમૃતે પિનાકિનમ્।
અહં હિ તેનાનુમતો મહાત્મના
ક્ષણેન હન્યાં સચરાચરં જગત્॥ 8-73-41 (58597)
મયા હિ રાજન્સદિગીશ્વરા દિશો
વિજિત્ય સર્વા ભવતઃ કૃતા વશે।
સ રાજસૂયશ્ચ સમાપ્તદક્ષિણઃ
સભા ચ દિવ્યા ભવતો મમૌજસા॥ 8-73-42 (58598)
પાણી પૃષત્કાલિખિતાવિમૌ પુન--
ર્ધનુશ્ચ સવ્યે વિતતં સબાણમ્।
પાદૌ ચ મે લક્ષણતઃ પ્રશસ્તૌ
ન માદૃશં યુદ્ધગતં જયન્તિ॥ 8-73-43 (58599)
હતા ઉદીચ્યા નિહતાઃ પ્રતીચ્યાઃ
પ્રાચ્યા નિરસ્તા દાક્ષિણાત્યા વિશસ્તાઃ।
સંશપ્તકાનાં કિઞ્ચિદેવાવશિષ્ટં
સર્વસ્ય લોકસ્ય હતં મયાઽર્ધમ્॥ 8-73-44 (58600)
શેતે મયા નિહતા શત્રુસેના
છિન્નૈર્ગાત્રૈર્ભૂમિતલે સ્ખલન્તી।
અનસ્ત્રજ્ઞાન્નૈવ નિહન્મિ ચાસ્ત્રૈ--
સ્તસ્માન્ન ભસ્મૈવ કરોમિ લોકાન્॥ 8-73-45 (58601)
જૈત્રં રથં ભીમમાસ્થાય કૃષ્ણ
યાવચ્છીઘ્રં સૂતપુત્રં નિહન્તુમ્।
રાજા ભવત્વદ્ય સુનિર્વૃતોઽયં
કર્ણં રણે નાશયિતાસ્મિ બાણૈઃ॥ 8-73-46 (58602)
ઇત્યેવમુક્ત્વા પુનરાહ પાર્થો
યુધિષ્ઠિરં ધર્મભૃતાં વરિષ્ઠમ્।
અદ્યાપુત્રા સૂતમાતા ભવિત્રી
કુન્તી વાથો વા મયા તેન વાપિ।
સત્યં વદામ્યદ્ય ન કર્ણમાજૌ
શરૈરહત્વા કવચં વિમોક્ષ્યે॥ 8-73-47 (58603)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-73-48x (5016)
ઇત્યેવમુક્ત્વા પુનરેવ પાર્થો
યુધિષ્ઠિરં ધર્મભૃતાં વરિષ્ઠમ્।
વિમુચ્ય શસ્ત્રાણિ ધનુર્વિસૃજ્ય
કોશે ચ ખઙ્ગં વિનિધાય તૂર્ણમ્॥ 8-73-48 (58604)
સ વ્રીડયા નમ્રશિરાઃ કિરીટી
યુધિષ્ઠિરં પ્રાઞ્જલિરભ્યુવાચ।
પ્રસીદ રાજન્ક્ષમ યન્મયોક્તં
કાલે ભવાન્વેત્સ્યતિ તન્નમસ્તે॥ 8-73-49 (58605)
તતસ્તુ પાદાવુપગૃહ્ય પાર્થઃ
સમુત્થિતો દીપ્તતેજાઃ કિરીટિ।
પ્રસાદ્ય રાજાનમમિત્રસાહં
સ્થિતોઽબ્રવીચ્ચૈનમભિપ્રતપ્તમ્॥ 8-73-50 (58606)
યામ્યેષ ભીમં સમરાદ્વિમોક્તું
સર્વાત્મના સૂતપુત્રં ચ હન્તુમ્।
ભવત્પ્રિયાર્થં મમ જીવિતં હિ
બ્રવીમિ સત્યં તદવેહિ રાજન્॥ 8-73-51 (58607)
નેદં ચિરાત્ક્ષિપ્રમિદં ભવિષ્ય--
દાવર્તતેઽસાવભિયામિ ચૈનમ્।
અદ્યાપ્યપુત્રા તેન હતેન રાધા
કુન્તી મયા વા તદિદં વિદ્ધિ રાજન્॥ ॥ 8-73-52 (58608)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ત્રિસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 73 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.74. અધ્યાયઃ 074
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનકૃતાવમાનાદ્વનં યિયાસોર્યુધિષ્ઠિરસ્ય કૃષ્ણેન પરિસાન્ત્વનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-74-0 (58609)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-74-0x (5017)
એતચ્છ્રુત્વા પાણ્ડવો ધર્મરાજો
ભ્રાતુર્વાક્યં પરુષં ફલ્ગુનસ્ય।
ઉત્થાય તસ્માચ્છયનાદુવાચ
પાર્થં તતો દુઃખપરીતચેતાઃ॥ 8-74-1 (58610)
કૃતં મયા પાર્થં ન સાધુકર્મ
યેન પ્રાપ્તં વ્યસનં વઃ સુઘોરમ્।
તસ્માચ્છિરશ્છિન્ધિ મમૈતદદ્ય
કુલાન્તકસ્યાધમપૂરુષસ્ય॥ 8-74-2 (58611)
પાપસ્ય પાપ્મોહતસ્ય વીર
વિમૂઢબુદ્ધેરલસસ્ય ભીરોઃ।
વૃદ્ધાવમન્સુઃ પરુષત્ય ચૈવ
કિં તે ચિરં મામનુસૃજ્ય રૂક્ષમ્॥ 8-74-3 (58612)
ગચ્છામ્યહં વનમદ્યૈવ પાપઃ
સુખં ભવાન્વર્તતાં મદ્વિહીનઃ।
યોગ્યો રાજા ભીમસેનો મહાત્મા
ક્લીબસ્ય કિં વા મમ રાજ્યકૃત્યમ્॥ 8-74-4 (58613)
ન ચાપિ શક્તઃ પરુષાણિ સોઢું
પુનસ્તવેમાનિ રુષાન્વિતસ્ય।
ભીમોઽસ્તુ રાજા મમ જીવિતેન
ન કાર્યમદ્યાવમતસ્ય વીર॥ 8-74-5 (58614)
ઇત્યેવમુક્ત્વા સહસોત્પપાત
રુષાન્વિતસ્તચ્છયનં વિહાય।
ઇયેષ નિર્ગન્તુમથો વનાય
તં વાસુદેવઃ પ્રણતોઽભ્યુવાચ॥ 8-74-6 (58615)
ન રાજન્વિદિતં તત્તે યથા ગાણ્ડીવધન્વનઃ।
પ્રતિજ્ઞા સત્યસન્ધસ્ય ગાણ્ડીવં પ્રતિ વિશ્રુતા॥ 8-74-7 (58616)
બ્રૂયાદ્ય એનં ગાણ્ડીવં દેહ્યન્યસ્મૈ ત્વમિત્યુત।
વધ્યોઽસ્ય સ પુમાઁલ્લોકે ત્વયા ચોક્તોયમીદૃશમ્॥ 8-74-8 (58617)
તતઃ સત્યાં પ્રતિજ્ઞાં તાં પાર્થેન પ્રતિરક્ષતા।
મચ્છન્દાદવમાનોઽયં કૃતસ્તવ મહીપતે॥ 8-74-9 (58618)
ગુરૂણામવમાનો હિ વધ ઇત્યભિધીયતે।
તસ્માત્ક્ષમ મહાબાહો મમ પાર્થસ્ય ચોભયોઃ॥ 8-74-10 (58619)
વ્યતિક્રમમિમં રાજન્સત્યસંરક્ષણં પ્રતિ।
શરણં ત્વાં મહારાજ પ્રતિપન્નાવુભાવપિ॥ 8-74-11 (58620)
ક્ષન્તુમર્હસિ મે રાજન્પ્રણતસ્યાભિયાચતઃ।
રાધેયસ્યાદ્ય પાપસ્ય ભૂમિઃ પાસ્યતિ શોણિતમ્॥ 8-74-12 (58621)
સત્યં તે પ્રતિજાનામિ હતં વિદ્વ્યદ્ય સૂતજમ્।
યસ્યેચ્છસિ વધં તસ્ય ગતમેવાદ્ય જિવીતમ્॥ 8-74-13 (58622)
ઇતિ કૃષ્ણવચઃ શ્રુત્વા ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ।
સસમ્ભ્રમં હૃષીકેશમુત્થાપ્ય પ્રણતં તદા।
કૃતાઞ્જલિમુવાચેદં વાક્યં યત્સમનન્તરમ્॥ 8-74-14 (58623)
એવમેવ યથાત્થ ત્વમસ્ત્યેષોઽતિક્રમો મમ।
અનુનીતોઽસ્મિ ગોવિન્દ તારિતશ્ચાસ્મિ માધવ॥ 8-74-15 (58624)
મોચિતા વ્યસનાદ્ધોરાદ્વયમદ્ય ત્વયાચ્યુત।
ભવન્તં નાવમાસાદ્ય હ્યાવાં વ્યસનસાગરાત્।
ઘોરાદદ્ય સમુત્તીર્ણાવુભાવજ્ઞાનમોહિતૌ॥ 8-74-16 (58625)
ત્વદ્બુદ્ધિપ્લવમાસાદ્ય દુઃખશોકાર્ણવાદ્વયમ્।
સમુત્તીર્ણાઃ સહામાત્યાઃ સનાથાઃ સ્મ ત્વયાચ્યુત॥ ॥ 8-74-17 (58626)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ચતુઃસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 74 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.75. અધ્યાયઃ 075
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેન સ્વાવમાનિતસ્ય યુધિષ્ઠિરસ્ય પ્રસાદનમ્॥ 1 ॥ અર્જુનેન યુધિષ્ઠિરાગ્રે કર્ણવધપ્રતિજ્ઞાનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-75-0 (58627)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-75-0x (5018)
ઇતિ સ્મ કૃષ્ણવચનાત્પ્રત્યુચ્ચાર્ય યુધિષ્ઠિરમ્।
બભૂવ વિમનાઃ પાર્થઃ કિઞ્ચિત્કૃત્વેવ પાતકમ્॥ 8-75-1 (58628)
તતોઽબ્રવીદ્વાસુદેવઃ પ્રહસન્નિવ પાણ્ડવમ્।
કથં નામ ભવેદેતદ્યદિ ત્વં પાર્થ ધર્મજમ્॥ 8-75-2 (58629)
અસિના તીક્ષ્ણધારણે હન્યા ધર્મે વ્યસ્થિતમ્।
ત્વમિત્યુક્ત્વાથ રાજાનમેવં કશ્મલમાવિશઃ॥ 8-75-3 (58630)
હત્વા તુ નૃપતિં પાર્થ કરિષ્યસિ કિમુત્તરમ્।
એવં હિ દુર્વિદો ધર્મો મન્દપ્રજ્ઞૈર્વિશેષતઃ॥ 8-75-4 (58631)
સ ભવાન્ધર્મભીરુત્વાદ્ધવં યાયાન્મહત્તમઃ।
નરકં ઘોરરૂપં ચ ભ્રાતુર્જ્યેતુસ્ય વૈ વથાત્॥ 8-75-5 (58632)
સ ત્વં ધર્મભૃતાં શ્રેષ્ઠં રાજાનં ધર્મસંહિતમ્।
પ્રસાદય કુરુશ્રેષ્ઠમેતદત્ર મતં મમ॥ 8-75-6 (58633)
પ્રસાદ્ય ભક્ત્યા રાજાનં પ્રીતે ચૈવ યુધિષ્ઠિરે।
પ્રયાવસ્ત્વરિતૌ યોદ્ધું સૂતપુત્રરથં પ્રતિ॥ 8-75-7 (58634)
હત્વા તુ સમરે કર્ણં ત્વમદ્ય નિશિતૈઃ શરૈઃ।
વિપુલાં પ્રીતિમાધત્સ્વ ધર્મપુત્રસ્ય માનદ॥ 8-75-8 (58635)
એતદત્ર મહાબાહો પ્રાપ્તકાલં મતં મમ।
એવં કૃતે કૃતં ચૈવ તવ કાર્યં ભવિષ્યતિ॥ 8-75-9 (58636)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-75-10x (5019)
તતોઽર્જુનો મહારાજ લજ્જપા વૈ સમન્વિતઃ।
ધર્તરાજસ્ય ચરણૌ પ્રપદ્ય શિરસા નતઃ॥ 8-75-10 (58637)
ઉવાચ ભરતશ્રેષ્ઠં પ્રસીદેતિ પુનઃ પુનઃ।
ક્ષમસ્વ રાજન્યત્પ્રોક્તસ્ત્વં મયા ધર્મભીરુણા॥ 8-75-11 (58638)
પાદયોઃ પતિતં દૃષ્ટ્વા ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ।
ધનઞ્જયમમિત્રઘ્નં રુદન્તં ભરતર્ષભમ્॥ 8-75-12 (58639)
ઉત્થાપ્ય ભ્રાતરં રાજા ધર્મરાજો ધનઞ્જયમ્।
સમાશ્લિષ્ય ચ સસ્નેહં પ્રરુરોદ મહીપતિઃ॥ 8-75-13 (58640)
રુદિત્વા સુચિરં કાલં ભ્રાતરૌ સુમહાદ્યુતી।
કૃતશૌચૌ મહારાજ પ્રીતિમન્તૌ બભૂવતુઃ॥ 8-75-14 (58641)
તત આશ્લિષ્ય તં પ્રેમ્ણા મૂર્ધ્નિ ચાઘ્રાય પાણ્ડવઃ।
પ્રીત્યા પરમયા યુક્તો વિસ્મયંશ્ચ પુનઃપુનઃ।
અબ્રવીત્તં મહેષ્વાસં ધર્મરાજો ધનઞ્જયમ્॥ 8-75-15 (58642)
કર્ણેન મે મહાબાહો સર્વસૈન્યસ્ય પશ્યતઃ।
કવચં ચ ધ્વજં ચૈવ ધનુઃ શક્તિર્હયાઃ શરાઃ।
શરૈઃ કૃત્તા મહેષ્વાસ યતમાનસ્ય સંયુગે॥ 8-75-16 (58643)
સોઽહં દૃષ્ટ્વા રણે તસ્ય કર્ણ કર્ણસ્ય ફલ્ગુન।
વ્યવસીદામિ દુઃખેન ન તુ મે જીવિતં પ્રિયમ્॥ 8-75-17 (58644)
ન ચેદદ્ય હિ તં વીરં નિહનિષ્યસિ સંયુગે।
પ્રાણાનેવ પરિત્યક્ષ્યે જીવિતાર્થો હિ કો મમ॥ 8-75-18 (58645)
એવમુક્તઃ પ્રત્યુવાચ વિજયો ભરતર્ષભ॥ 8-75-19 (58646)
સત્યેન તે શપે રાજંસ્ત્વત્પાદેન તથૈવ ચ।
ભીમેન ચ નરશ્રેષ્ઠ યમાભ્યાં ચ મહીપતે॥ 8-75-20 (58647)
`અહમેનં નરશ્રેષ્ઠ સામાત્યં ચ મહીપતે'।
યથાદ્ય સમરે કર્ણં હનિષ્યામિ હતોપિ વા।
મહીતલે પતિષ્યામિ સત્યેનાયુધમાલભે॥ 8-75-21 (58648)
એવમાભાષ્ય રાજાનમબ્રવીન્માધવં વચઃ।
અદ્ય કર્ણં રણે કૃષ્ણ સૂદયિષ્યે ન સંશયઃ।
ત્વમનુધ્યાહિ ભદ્રં તે વધં તસ્ય દુરાત્મનઃ॥ 8-75-22 (58649)
એવમુક્તોઽબ્રવીત્પાર્થં કેશવો રાજસત્તમ।
શક્તોઽસિ ભરતશ્રેષ્ઠ યત્નં કર્તું યદાત્થ મામ્॥ 8-75-23 (58650)
એષ ચાપિ હિ મે કામો નિત્યમેવ મહારથ।
કથં ભવાન્રણે કર્ણં નિહન્યાદિતિ સત્તમ॥ 8-75-24 (58651)
એવમુક્તસ્તતો રાજન્પાર્થો વચનમબ્રવીત્।
હન્યતે દ્વૈરથે ભૂયો યુજ્યન્તાં વૈ રથોત્તમે॥ 8-75-25 (58652)
ઉપાવૃત્તાશ્ચ તુરગાઃ શિક્ષિતાશ્ચાશ્વસાદિભિઃ।
રથોપકરણૈઃ સર્વૈઃ સત્વરં યાતુ મે રથઃ॥ 8-75-26 (58653)
એવમુક્તો મહારાજ ફલ્ગુનેન મહાત્મના।
ઉવાચ દારુકં કૃષ્ણઃ કુરુ સર્વં યદબ્રવીત્।
અર્જુનો ભારતશ્રેષ્ઠઃ શ્રેષ્ઠઃ સર્વધનુષ્મતામ્॥ 8-75-27 (58654)
આજ્ઞપ્તસ્ત્વથ કૃષ્ણેન દારુકો રાજસત્તમ।
યોજયામાસ ચ રથં વૈયાઘ્નં શત્રુતાપનમ્।
સજ્જં નિવેદયામાસ પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-75-28 (58655)
યુક્તં તુ રથમાસ્થાય દારુકેણ મહાત્મના।
ઉપસ્થિતં રથં દૃષ્ટ્વા પદ્મનાભો રણાન્તકૃત્।
ભૂયશ્ચોવાચ મતિમાન્માધવો ધર્મનન્દનમ્॥ 8-75-29 (58656)
યુધિષ્ઠિરેમં બીભત્સું ત્વં સાન્ત્વયિતુમર્હસિ।
અનુજ્ઞાતું ચ કર્ણસ્ય વધાયાદ્ય દુરાત્મનઃ॥ 8-75-30 (58657)
શ્રુત્વા હ્યાવાં મહાસંખ્યે ત્વાં કર્ણશરપીડિતમ્।
પ્રવૃત્તિં જ્ઞાતુમાયાતાવિહાવાં પાણ્ડુનન્દન॥ 8-75-31 (58658)
દિષ્ટ્યાસિ રાજન્વિરુજો દિષ્ટ્યા ન ગ્રહણં ગતઃ।
પરિસાન્ત્વય બીભત્સું જયમાશાધિ ચાનઘ॥ 8-75-32 (58659)
યુધિષ્ઠિર ઉવાચ। 8-75-33x (5020)
એહ્યેહિ પાર્થ બીભત્સો માં પરિષ્વજ પાણ્ડવ।
વક્તવ્યમુક્તોસ્મ્યહિતં ત્વયા ક્ષાન્તં ચ તન્મયા॥ 8-75-33 (58660)
અહં ત્વામનુજાનામિ જહિ કર્ણં ધનઞ્જય।
મન્યું ચ મા કૃથાઃ પાર્થ યન્મયોક્તોઽસિ દારુણં॥ 8-75-34 (58661)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-75-35x (5021)
તતો ધનઞ્જયો રાજઞ્શિરસા પ્રણતસ્તદા।
પાદૌ જગ્રાહ પાણિભ્યાં ભ્રાતુર્જ્યેષ્ઠસ્ય મારિષ॥ 8-75-35 (58662)
તમુત્થાપ્ય તતો રાજા પરિષ્વજ્ય ચ પીડિતમ્।
મૂર્ધ્નુપાઘ્રાય ચૈવૈનમિદં પુનરુવાચ હ॥ 8-75-36 (58663)
ધનઞ્જય મહાબાહો માનિતોઽસ્મિ દૃઢં ત્વયા।
માહાત્મ્યં વિજયં ચૈવં ભૂયઃ પ્રાપ્નુહિ શાશ્વતમ્॥ 8-75-37 (58664)
અર્જુન ઉવાચ। 8-75-38x (5022)
અદ્ય તં પાપકર્માણં સાનુબન્ધં રણે શરૈઃ।
નયામ્યન્તં સમાસાદ્ય રાધેયં બલગર્વિતમ્॥ 8-75-38 (58665)
યેન ત્વં પીડિતો બાણૈર્દૃઢમાયમ્ય કાર્મુકમ્।
તસ્યાદ્ય કર્મણઃ કર્ણઃ ફલમાપ્સ્યતિ દારુણમ્॥ 8-75-39 (58666)
અદ્ય ત્વામુપયાસ્યામિ કર્ણં હત્વા મહીપતે।
સભાજયે ત્વામાક્રન્દાદિતિ સત્યં બ્રવીમિ તે॥ 8-75-40 (58667)
નાહત્વા વિનિષર્તિષ્યે કર્ણમદ્ય રણાજિરાત્।
ઇતિ સત્યેન તે પાદૌ સ્પૃશામિ જગતીપતે॥ 8-75-41 (58668)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-75-42x (5023)
ઇતિ બ્રુવાણં સુમનાઃ કિરીટિનં
યુધિષ્ઠિરઃ પ્રાહ વચો બૃહત્તરમ્।
યશોઽક્ષયં જીવિતમીપ્સિતં તે
જયં સદા વીર્યમરિક્ષયં તદા॥ 8-75-42 (58669)
પ્રયાહિ વૃદ્ધિં ચ દિશન્તુ દેવતા
યથાહમિચ્છામિ તવાસ્તુ તત્તથા।
પ્રયાહિ શીઘ્રં જહિ કર્ણમાહવે
પુરન્દરો વૃત્રમિવાત્મવૃદ્વયે॥ ॥ 8-75-43 (58670)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે પઞ્ચસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 75 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.76. અધ્યાયઃ 076
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણેન યોદ્ધુંનિર્ગચ્છતોઽર્જુનસ્ય શુભનિમિત્તપ્રાદુર્ભાવઃ॥ 1 ॥ શ્રીકૃષ્ણેનાર્જુનસ્ય પ્રોત્સાહનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-76-0 (58671)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-76-0x (5024)
પ્રસાદ્ય ધર્મરાજાનં પ્રહૃષ્ટેનાન્તરાત્મના।
સમ્પૂજ્ય દેવતાઃ સર્વ બ્રાહ્મણાન્સ્વસ્તિ વાચ્ય ચ।
સુમઙ્ગલં સ્વસ્ત્યયનમારુરોહ રથોત્તમમ્॥ 8-76-1 (58672)
તસ્ય રાજા મહાપ્રાજ્ઞો ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ।
આશિષોઽયુઙ્ક્ત પરમાઃ યુક્તં કર્ણરથં પ્રતિ॥ 8-76-2 (58673)
તમાયાન્તં મહેષ્વાસં દૃષ્ટ્વા ભૂતાનિ ભારત।
નિહતં મેનિરે કર્ણં પાણ્ડવેન મહાત્મના॥ 8-76-3 (58674)
બભૂવુર્વિમલાઃ સર્વા દિશો રાજન્સમન્તતઃ।
ચાષાશ્ચ શતપત્રાશ્ચ ક્રૌઞ્ચાશ્ચૈવ જનેશ્વર।
પ્રદક્ષિણમકુર્વન્ત તદા વૈ પાણ્ડુનન્દનમ્॥ 8-76-4 (58675)
બહવઃ પક્ષિણો રાજન્પુન્નામાનઃ શુભાઃ શિવાઃ।
ત્વરયન્તોઽર્જુનં યુદ્ધે હૃષ્ટરૂપા વવાશિરે॥ 8-76-5 (58676)
કઙ્કા ગૃધ્રા બકાઃ શ્યેના વાયસાશ્ચ વિશામ્પતે।
અગ્રતસ્તસ્ય ગચ્છન્તિ ભક્ષ્યહેતોર્ભયાનકાઃ॥ 8-76-6 (58677)
નિમિત્તાનિ ચ ધન્યાનિ પાણ્ડવસ્ય શશંસિરે।
વિનાશમરિસૈન્યાનાં કર્ણસ્ય ચ વધં તથા॥ 8-76-7 (58678)
પ્રયાતસ્યાથ પાર્થસ્ય મહાન્સ્વેદો વ્યજાયત।
ચિન્તા ચ વિપુલા જજ્ઞે કથં ચેદં ભવિષ્યતિ॥ 8-76-8 (58679)
વિષણ્ણં તુ તતો જ્ઞાત્વા સવ્યસાચિનમચ્યુતઃ।
સઞ્ચોદયતિ તેજસ્વી મધુહા વાનરધ્વજમ્॥ 8-76-9 (58680)
તતો ગાણ્ડીવધન્વાનમબ્રવીન્મધુસૂદનઃ।
દૃષ્ટ્વા પાર્થં તથાયાન્તં ચિન્તાપરિગતં તદા॥ 8-76-10 (58681)
ગાણ્ડીવધન્વન્સઙ્ગ્રામે યે ત્વયા ધનુષા જિતાઃ।
ન તેષાં માનુષો જેતા ત્વદન્ય ઇહ વિદ્યતે॥ 8-76-11 (58682)
એતે હિ બહવઃ શૂરાઃ શક્રતુલ્યપરાક્રમાઃ।
ત્વાં પ્રાપ્ય સમરે શૂરં પ્રયાતાઃ પરમાં ગતિમ્॥ 8-76-12 (58683)
કો હિ દ્રોણં ચ ભીષ્મં ચ ભગદત્તં ચ મારિષ।
વિન્દાનુવિન્દાવાવન્ત્યૌ કામ્ભોજં ચ સુદક્ષિણમ્॥ 8-76-13 (58684)
શ્રુતાયું ચાશ્રુતાયું ચ શતાયું ચ મહારથમ્।
પ્રત્યુદ્ગમ્ય ભવેત્ક્ષેમી યો ન સ્યાત્ત્વદ્વિધઃ પ્રભુઃ॥ 8-76-14 (58685)
તવ હ્યસ્ત્રાણિ દિવ્યાનિ લાઘવં બલમેવ ચ।
અસમ્મોહશ્ચ યુદ્ધેષુ વિજ્ઞાનસ્ય ચ સન્નતિઃ।
વેધઃ પાતશ્ચ લક્ષેષુ યોગશ્ચૈવ તથાર્જુન॥ 8-76-15 (58686)
ભવાન્દેવાન્સગન્ધર્વાન્હન્યાત્સર્વાંશ્ચ રાક્ષસાન્।
પૃથિવ્યાં તુ રણે પાર્થ ન યોદ્ધા ત્વત્સમઃ પુમાન્॥ 8-76-16 (58687)
ધનુર્ગૃહ્મન્તિ યે કેચિત્ક્ષત્રિયા યુદ્ધદુર્મદાઃ।
આત્મનસ્તુ સમં તેષાં ન પશ્યામિ શૃણોમિ ચ॥ 8-76-17 (58688)
બ્રહ્મણા હિ પ્રજાઃ સૃષ્ટા ગાણ્ડીવં ચ મહદ્ધનુઃ।
યેન ત્વં યુધ્યસે પાર્થ તસ્માન્નાસ્તિ ત્વયા સમઃ॥ 8-76-18 (58689)
અવશ્યં તુ મયા વાચ્યં યત્પથ્યં તવ પાણ્ડવ।
માવમંસ્થા મહાબાહો કર્ણમાહવશોભિનમ્॥ 8-76-19 (58690)
કર્ણો હિ બલવાન્દૃપ્તઃ કૃતાસ્ત્રશ્ચ મહારથઃ।
કૃતી ચ ચિત્રયોધી ચ દેશકાલસ્ય કોવિદઃ॥ 8-76-20 (58691)
બહુનાત્ર કિમુક્તેન સંક્ષેપાચ્છૃણુ પાણ્ડવ।
ત્વત્સમં ત્વદ્વિશિષ્ટં વા કર્ણં મન્યે મહારથમ્।
પરમં યત્નમાસ્થાય ત્વયા વધ્યો મહાહવે॥ 8-76-21 (58692)
તેજસા વહ્નિસદૃશો વાયુવેગસમો જવે।
અન્તકપ્રતિમઃ ક્રોધે સિંહસંહનનો બલી॥ 8-76-22 (58693)
અષ્ટરત્નિર્મહાબાહુર્વ્યૂઢોરસ્કઃ સુદુર્જયઃ।
અભિમાની ચ શૂરશ્ચ પ્રવીરઃ પ્રિયદર્શનઃ॥ 8-76-23 (58694)
સર્વયોધગુણૈર્યુક્તો મિત્રાણામભયઙ્કરઃ।
સતતં પાણ્ડવદ્વેષી ધાર્તરાષ્ટ્રહિતે રતઃ॥ 8-76-24 (58695)
સર્વૈરવધ્યો રાધેયો દેવૈરપિ સવાસવૈઃ।
ઋતે ત્વામિતિ મે બુદ્ધિસ્તદદ્ય જહિ સૂતજમ્॥
દેવૈરપિ હિ સંયત્તૈર્બિભ્રદ્ભિર્માંસશોણિતમ્।
અશક્યઃ સ રથો જેતું સર્વૈરપિ યુયુત્સુભિઃ॥ 8-76-25 (58696)
દુરાત્માનં પાપવૃત્તં નૃશંસં
દુષ્ટપ્રજ્ઞં પાણ્ડવેયેષુ નિત્યમ્।
હીનસ્વાર્થં પાણ્ડવેયૈર્વિરોધે
હત્વા કર્ણં નિશ્ચિતાર્થો ભવાદ્ય॥ 8-76-27 (58697)
તં સૂતપુત્રં રથિનાં વરિષ્ઠં
નિષ્કાલિકં કાલવશં નયાદ્ય।
તં સૂતપુત્રં રથિનાં વરિષ્ઠં
હત્વા પ્રીતિં ધર્મરાજે કુરુષ્વ॥ 8-76-28 (58698)
જાનામિ તે પાર્થં વીર્યં યથાવ--
દ્દુર્વારણીયં ચ સુરાસુરૈશ્ચ।
સદાવજાનાતિ હિ પાણ્ડુપુત્રા--
નસૌ દર્પાત્સૂતપુત્રો દુરાત્મા॥ 8-76-29 (58699)
આત્માનં મન્યતે વીરં યેન પાપઃ સુયોધનઃ।
તમદ્ય મૂલં પાપાનાં જહિ સૌતિં ધનઞ્જય॥ 8-76-30 (58700)
ખઙ્ગજિહ્વં ધનુરાસ્યં શરદંષ્ટ્રં તરસ્વિનમ્।
દૃપ્તં પુરુષશાર્દૂલં જહિ કર્ણં ધનઞ્જય॥ 8-76-31 (58701)
અહં ત્વામનુજાનામિ વીર્યેણ ચ બલેન ચ।
જહિ કર્ણં રણે શૂરં માતઙ્ગમિવ કેસરી॥ 8-76-32 (58702)
યસ્ય વીર્યેણ વીર્યં તે ધાર્તરાષ્ટ્રોઽવમન્યતે।
તમદ્ય પાર્થ સઙ્ગ્રામે કર્ણં વૈકર્તનં જહિ॥ ॥ 8-76-33 (58703)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ષટ્સપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 76 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.77. અધ્યાયઃ 077
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કૃષ્ણેનાર્જુનમ્પ્રતિ ભીષ્માદિયુદ્ધનિધનપ્રકારાનુવાદપૂર્વકં તેષાં વધે તસ્યૈવ મુખ્યકારણત્વકથનમ્॥ 1 ॥ વાલ્યાત્પ્રભૂતિ દુર્યોધનાપનયાનુસ્મરાણપૂર્વકં સર્વત્ર કર્ણસ્યૈવ મૂલતયા મહાપરાધિત્વદ્યોતનેન તસ્યાવશ્યં હનનવિધાનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-77-0 (58704)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-77-0x (5025)
તતઃ પુનરમેયાત્મા કેશવોઽર્જુનમબ્રવીત્।
કૃતસઙ્કલ્પમાયાન્તં વધે કર્ણસ્ય ભારત॥ 8-77-1 (58705)
અદ્ય સપ્તદશાહાનિ વર્તમાનસ્ય નિત્યશઃ।
વિનાશસ્યાતિઘોરસ્ય નરવારણવાજિનામ્॥ 8-77-2 (58706)
ભૂત્વા હિ વિપુલા સેના તાવકાનાં પરૈઃ સહ।
અન્યોન્યં સમરં પ્રાપ્ય કિઞ્ચિચ્છેષા વિશામ્પતે॥ 8-77-3 (58707)
ભૂત્વા વૈ કૌરવાઃ પાર્થ પ્રભૂતગજવાજિનઃ।
ત્વાં વૈ શત્રું સમાસાદ્ય વિનષ્ટા રણમૂર્ધનિ॥ 8-77-4 (58708)
એતે તે પૃથિવીપાલાઃ સૃઞ્જયાશ્ચ સમાગતાઃ।
ત્વાં સમાસાદ્ય દુર્ધર્ષં પાણ્ડવાશ્ચ વ્યવસ્થિતાઃ॥ 8-77-5 (58709)
પાઞ્ચાલૈઃ પાણ્ડવૈર્માત્સ્યૈઃ કારૂશૈશ્ચેદિભિઃ સહ।
`મગધૈઃ પારિજાતૈશ્ચ દાક્ષિણાત્યૈઃ સકેરલૈઃ'।
ત્વયા ગુપ્તૈરમિત્રઘ્નૈઃ કૃતઃ શત્રુગણક્ષયઃ॥ 8-77-6 (58710)
કો હિ શક્તો રણે જેતું કૌરવાંસ્તાત સંયુગે।
અન્યત્ર પાણ્ડવાદ્યુદ્ધે શ્વેતાશ્વાદ્વાનરધ્વજાત્॥ 8-77-7 (58711)
શક્તસ્ત્વં હિ રણે જેતું સસુરાસુરમાનુષાન્।
ત્રીંલ્લોકાન્સમરે યુક્તાન્કિં પુનઃ કૌરવં બલમ્॥ 8-77-8 (58712)
ભગદત્તં ચ રાજાનં કોઽન્યઃ શક્તસ્ત્વયા વિના।
જેતું પુરુષશાર્દૂલ યોઽપિ સ્યાદ્વાસવોપમઃ॥ 8-77-9 (58713)
તથેમાં વિપુલાં સેનાં ગુપ્તાં પાર્થ ત્વયાઽનઘ।
ન શેકુઃ પાર્થિવાઃ સર્વે ચક્ષુર્ભિરપિ વીક્ષિતુમ્॥ 8-77-10 (58714)
તથૈવ સતતં પાર્થ રક્ષિતાભ્યાં ત્વયા રણે।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નશિખણ઼્ડિભ્યાં દ્રોણભીષ્મૌ નિપાતિતૌ॥ 8-77-11 (58715)
કો હિ શક્તો રણે પાર્થ ભારતાનાં મહારથૌ।
ભીષ્મદ્રોણૌ યુધા જેતું શક્રતુલ્યપરાક્રમૌ॥ 8-77-12 (58716)
કો હિ શાન્તનવં ભીષ્મં દ્રોણં વૈકર્તનં કૃપમ્।
દ્રૌણિં ચ સૌમદત્તિં ચ કૃતવર્માણમેવ ચ॥ 8-77-13 (58717)
સૈન્ધવં મદ્રરાજં ચ રાજાનં ચ સુયોધનમ્।
વીરાન્કૃતાસ્ત્રાન્સમરે સર્વાનેવાનિવર્તિનઃ॥ 8-77-14 (58718)
અક્ષૌહિણીપતીનુગ્રાન્સંહતાન્યુદ્ધદુર્મદાન્।
ત્વામૃતે પુરુષવ્યાઘ્ર જેતું શક્તઃ પુમાનિહ॥ 8-77-15 (58719)
શ્રેણ્યશ્ચ બહુલાઃ ક્ષીણાઃ પ્રદીર્ણાશ્વરથદ્વિપાઃ।
નાનાજનપદાશ્ચોગ્રાઃ ક્ષત્રિયાણામમર્ષિણામ્॥ 8-77-16 (58720)
ગણાશ્ચ દાસમીયાનાં વસાતીનાં ચ ભારત।
પ્રાચ્યાનાં વાટધાનાનાં ભોજાનાં ચાભિમાનિનામ્। 8-77-17 (58721)
ઉદીર્ણાશ્વગજા સેના સર્વક્ષત્રસ્ય ભારત।
ત્વાં સમાસાદ્ય નિધનં ગતા ભીમં ચ ભારત॥ 8-77-18 (58722)
ઉગ્રાશ્ચ ભીમકર્માણસ્તુષારા યવનાઃ ખશાઃ।
દાર્વાભિસારા દરદાઃ શકા માઠરતઙ્કણાઃ॥ 8-77-19 (58723)
આન્ધ્રકાશ્ચ પુલિન્દાશ્ચ કિરાતાશ્ચોગ્રવિક્રમાઃ।
મ્લેચ્છાશ્ચ પર્વતીયાશ્ચ સાગરાનૂપવાસિનઃ॥ 8-77-20 (58724)
સંરમ્ભિણો યુદ્ધશૌણ્ડા બલિનો દણ્ડપાણયઃ॥ 8-77-21 (58725)
એતે સુયોધનસ્યાર્થે સંરબ્ધાઃ કુરુભિઃ સહ।
ન શક્યા યુધિ નિર્જેતું ત્વદન્યેન પરન્તપ॥ 8-77-21 (58726)
એતે સુયોધનસ્યાર્થે સંરબ્ધાઃ કુરુભિઃ સહ।
ન શક્યા યુધિ નિર્જેતું ત્વદન્યેન પરન્તપ॥ 8-77-22 (58727)
ધાર્તરાષ્ટ્રમુદગ્રં હિ વ્યૂઢં દૃષ્ટ્વા મહદ્બલમ્।
યદિ ત્વં ન ભવેસ્ત્રાતા પ્રતીયાત્કો નુ માનવઃ॥ 8-77-23 (58728)
તત્સાગરમિવોદ્વૂતં રજસા સંવૃતં બલમ્।
વિદાર્ય પાણ્ડવૈઃ ક્રુદ્ધૈસ્ત્વયા ગુપ્તૈર્હતં વિભો॥ 8-77-24 (58729)
માગધાનામધિપતિર્જયત્સેનો મહાબલઃ।
અદ્ય સપ્તૈવ ચાહાનિ હતઃ સઙ્ખ્યેઽભિમન્યુના॥ 8-77-25 (58730)
તતો દશસહસ્રાણિ ગજાનાં ભીમકર્મણામ્।
જઘાન ગદયા ભીમસ્તસ્ય રાજ્ઞઃ પરિચ્છદમ્॥ 8-77-26 (58731)
તથાન્યેઽભિહતા નાગા રથાશ્ચ શતશો બલાત્।
તદેવં સમરે પાર્થ વર્તમાને મહાભયે॥ 8-77-27 (58732)
ભીમસેનં સમાસાદ્ય ત્વાં ચ પાણ્ડવ કૌરવાઃ।
સવાજિરથમાતઙ્ગા મૃત્યુલોકમિતો ગતાઃ॥ 8-77-28 (58733)
તથા સેનામુખે તત્ર નિહતે પાર્થ પાણ્ડવૈઃ।
ભીષ્મઃ પ્રાસૃજદુગ્રાણિ શરતાલાનિ મારિષ॥ 8-77-29 (58734)
સચેદિકાશિપાઞ્ચાલાન્કરૂશાન્માત્સ્યકેકયાન્।
શરૈઃ પ્રચ્છાદ્ય નિધનમનયત્પરમાસ્ત્રવિત્॥ 8-77-30 (58735)
તસ્ય ચાપચ્યુતૈર્બાણૈઃ પરદેહવિદારણૈઃ।
પૂર્ણમાકાશમભવદ્રુક્મપુહ્ખૈરજિહ્મગૈઃ॥ 8-77-31 (58736)
હન્યાદ્રથસહસ્રાણિ એકૈકેનૈવ મુષ્ટિના।
લક્ષં નરદ્વિપાન્હત્વા સમેતાન્સમહાબલાન્॥ 8-77-32 (58737)
ગત્યા દશમ્યા તે ગત્વા જઘ્નુર્વાજિરથદ્વિપાન્।
હિત્વા નવગતીર્દુષ્ટાઃ સ બાણાનાહવેઽત્યજત્॥ 8-77-33 (58738)
દિનાનિ દશ ભીષ્મેણ નિઘ્નતા તાવકં બલમ્।
શૂન્યાઃ કૃતા રથોપસ્થા હતાશ્ચ ગજવાજિનઃ॥ 8-77-34 (58739)
`દશમેઽહનિ સમ્પ્રાપ્તે કૃત્વા ઘોરં પરાક્રમમ્'।
દર્શયિત્વાઽઽત્મનો રૂપં રુદ્રોપેન્દ્રસમં યુધિ॥ 8-77-35 (58740)
પાણ્ડવાનામનીકાનિ પ્રવિગાહ્ય વિશામ્પતે।
વિનિઘ્નન્પૃથિવીપાલાંશ્ચેદિપાઞ્ચાલકેકયાન્॥ 8-77-36 (58741)
અહનત્પાણ્ડવીં સેનાં રથાશ્વગજસઙ્કુલામ્।
મજ્જન્તમપ્લુવે મન્દમુજ્જિહીર્ષુઃ સુયોધનમ્॥ 8-77-37 (58742)
તથા ચરન્તં સમરે તપન્તમિવ ભાસ્કરમ્।
પદાતિકોટિસાહસ્રાઃ પ્રવરાયુધપાણયઃ॥ 8-77-38 (58743)
ન શેકુઃ સૃઞ્જયા દ્રષ્ટું તથૈવાન્યે મહીક્ષિતઃ।
વિચરન્તં તથા તં તુ સઙ્ગ્રમે જિતકાશિનમ્॥ 8-77-39 (58744)
સર્વોદ્યમેન મહતા પાણ્ડવાન્સમભિદ્રવત્।
સ તુ વિદ્રાવ્ય સમરે પાણ્ડવાન્સૃઞ્જયાનપિ।
એક એવ રણે ભીષ્મ એકવીરત્વમાગતઃ॥ 8-77-40 (58745)
તં શિખણ્ડી સમાસાદ્ય ત્વયા ગુપ્તો મહાવ્રતમ્।
જઘાન પુરુષવ્યાઘ્રં શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-77-41 (58746)
સ એષ પતિતઃ શેતે શરતલ્પે પિતામહઃ।
ત્વાં પ્રાપ્ય પુરુષવ્યાઘ્રં વૃત્રઃ પ્રાપ્યેવ વાસવમ્॥ 8-77-42 (58747)
દ્રોણઃ પઞ્ચદિનાન્યુગ્રો વિધમ્ય રિપુવાહિનીમ્।
કૃત્વા વ્યૂહમભેદ્યં ચ પાતયિત્વા મહારથાન્॥ 8-77-43 (58748)
જયદ્રથસ્ય સમરે કૃત્વા રક્ષાં મહારથઃ।
અન્તકપ્રતિમશ્ચોગ્રો રાત્રિયુદ્ધેઽદહત્પ્રજાઃ॥ 8-77-44 (58749)
દગ્ધ્વા યોધાઞ્છરૈર્વીરો ભારદ્વાજઃ પ્રતાપવાન્।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં સમાસાદ્ય સ ગતઃ પરમાં ગતિમ્॥ 8-77-45 (58750)
યદિ વાઽદ્ય ભવાન્યુદ્ધે સૂતપુત્રમુખાન્રથાન્।
નાવારયિષ્યઃ સઙ્ગ્રામે ન સ્મ દ્રોણો વ્યનઙ્ક્ષ્યત॥ 8-77-46 (58751)
ભવતા તુ બલં સર્વં ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય વારિતમ્।
તતો દ્રોણો હતો યુદ્ધે પાર્ષતેન ધનઞ્જય॥ 8-77-47 (58752)
કશ્ચ શક્તો રણે કર્તું ત્વદન્યઃ પુરુષબ્રુવઃ।
યાદૃશં તે કૃતં પાર્થ જયદ્રથવધં પ્રતિ॥ 8-77-48 (58753)
નિવાર્ય સેનાં મહતીં હત્વા શૂરાંશ્ચ પાર્થિવાન્।
નિહતઃ સૈન્ધવો રાજા ત્વયાઽસ્ત્રબલતેજસા॥ 8-77-49 (58754)
આશ્ચર્યં સિન્ધુરાજસ્ય વધં જાનન્તિ પાર્થિવાઃ।
અનાશ્ચાર્યં હિ તત્ત્વત્તસ્ત્વં હિ પાર્થ મહારથઃ॥ 8-77-50 (58755)
ત્વાં હિ પ્રાપ્ય રણે ક્ષત્રમેકાહાદિતિ ભારત।
નશ્યમાનમહં યુક્તં મન્યેયમિતિ મે મતિઃ॥ 8-77-51 (58756)
સેયં પાર્થ ચમૂર્ઘોરા ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય સંયુગે।
હતસર્વસ્વભૂયિષ્ઠા ભીષ્મદ્રોણૌ હતૌ યથા॥ 8-77-52 (58757)
શીર્ણપ્રવરયોધાઢ્યા હતવાજિરથદ્વિપા।
હીના સૂર્યેન્દુનક્ષત્રૈર્દ્યૌરિવાભાતિ ભારતી॥ 8-77-53 (58758)
વિધ્વસ્તા હિ રણે પાર્થ સેનેયં ભીમવિક્રમ।
આસુરીવ મહાસેના દેવરાજપરાક્રમૈઃ॥ 8-77-54 (58759)
તેષાં હતાવશિષ્ટાસ્તુ સન્તિ પઞ્ચ મહારથાઃ।
દ્રૌણિશ્ચ કૃતવર્મા ચ કર્ણો મદ્રાધિપઃ કૃપઃ॥ 8-77-55 (58760)
તાંસ્ત્વમદ્ય નરવ્યાઘ્ર હત્વા પઞ્ચ મહારથાન્।
હતામિત્રઃ પ્રયચ્છોર્વી રાજ્ઞે સદ્વીપપત્તનામ્॥ 8-77-56 (58761)
સાકાશજલપાતાલાં સપર્વતમહાવનામ્।
પ્રયચ્છામિતવીર્યાય પાર્થાયાદ્ય વસુન્ધરામ્॥ 8-77-57 (58762)
એતાં પુરા વિષ્ણુરિવ હત્વા દૈતેયદાનવાન્।
પ્રયચ્છ મેદિનીં રાજ્ઞે શક્રાયૈવ હરિર્યથા॥ 8-77-58 (58763)
અદ્ય મોદન્તુ પાઞ્ચાલા નિહતેષ્વરિષુ ત્વયા।
વિષ્ણુના નિહતેષ્વેવ દાનવેયેષુ દેવતાઃ॥ 8-77-59 (58764)
યદિ વા દ્વિપદાં શ્રેષ્ઠં દ્રોણં માનયતો ગુરુમ્।
અશ્વત્થામ્નિ કૃપા તેઽસ્તિ કૃપે વાચાર્યગૌરવાત્॥ 8-77-60 (58765)
અત્યન્તાપચિતાન્બન્ધૂન્માનયન્માતૃબાન્ધવાન્।
કૃતવર્માણમાસાદ્ય ન નેષ્યાસિ યમક્ષયમ્॥ 8-77-61 (58766)
ભ્રાતરં માતુરાસાદ્ય શલ્યં મદ્રજનાધિપમ્।
યદિ ત્વમરવિન્દાક્ષ દયાવાન્ન જિઘાસસિ॥ 8-77-62 (58767)
એતત્તે સુકૃતં કર્મ નાત્ર કિઞ્ચન વિદ્યતે।
વયમપ્યનુજાનીમો નાત્ર દોષોઽસ્તિ કશ્ચન॥ 8-77-63 (58768)
ઇમં પાપમતિં ક્ષુદ્રમત્યન્તં પાણ્ડવાન્પ્રતિ।
કર્ણમદ્ય નરશ્રેષ્ઠ જહિ પાર્થ શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-77-64 (58769)
દહને યત્સપુત્રાયા નિશિ માતુસ્તવાનઘ।
દ્યૂતાર્થે યચ્ચ યુષ્માસુ પ્રાવર્તત સુયોધનઃ।
તસ્ય સર્વસ્ય દુષ્ટાત્મા કર્ણો વૈ મૂલમિત્યુત॥ 8-77-65 (58770)
પ્રોત્સાહયતિ દુષ્ટાત્મા ધાર્તરાષ્ટ્રં સુદુર્મતિમ્।
સમિતૌ ગદતે કર્ણસ્તમદ્ય જહિ ભારત॥ 8-77-66 (58771)
યશ્ચ યુષ્માસુ પાપં વૈ ધાર્તરાષ્ટ્રઃ પ્રયુક્તવાન્।
તસ્ય સર્વસ્ય દુર્બુદ્ધિઃ કર્ણો મૂલમિહાર્જુન॥ 8-77-67 (58772)
કર્ણં હિ મન્યતે ત્રાણં નિત્યમેવ સુયોધનઃ।
તતો મામપિ સંરબ્ધો નિગ્રહીતું પરાક્રમાત્॥ 8-77-68 (58773)
સ્થિતા બુદ્ધિર્નરેન્દ્રાણાં ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય ચોભયોઃ।
કર્ણઃ પાર્થાન્રણે સર્વાન્નાશયિષ્યતિ સાયકૈઃ॥ 8-77-69 (58774)
કર્ણમાશ્રિત્ય કૌન્તેય ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય વિગ્રહઃ।
રુચિતો ભવતા સાર્ધં જાનતોઽપિ બલં તવ॥ 8-77-70 (58775)
કર્ણો જલ્પતિ વૈ નિત્યમહં પાર્થાન્સમાગતાન્।
વાસુદેવં ચ દાશાર્હં વિજેષ્યામિ મહારણે।
સમિતૌ વલ્ગતે કર્ણસ્તમદ્ય જહિ ફલ્ગુન॥ 8-77-71 (58776)
યચ્ચ યુષ્માસુ પાપં વૈ ધાર્તરાષ્ટ્રઃ પ્રતાપવાન્।
સભાયાં કૃતવાન્નિત્યં કર્ણમાશ્રિત્ય વૈ પુરા॥ 8-77-72 (58777)
યચ્ચ તં ધાર્તરાષ્ટ્રાણાં ષડ્ભિઃ શૂરૈર્મહારથૈઃ।
પશ્યતાં સંવૃતં શૂરં સૌભદ્રમપરાજિતમ્॥ 8-77-73 (58778)
દ્રોણદ્રૌણિકૃપાન્વીરાન્કમ્પયાનં મહેષુભિઃ।
વિધમન્તમનીકાનિ પ્રમથન્તં મહારથાન્॥ 8-77-74 (58779)
મનુષ્યવાજિમાતઙ્ગાન્પ્રેષયન્તં યમક્ષયમ્।
શરૈઃ સૌભદ્રમાયાન્તં દહન્તમરિવાહિનીમ્॥ 8-77-75 (58780)
નિર્મનુષ્યાશ્ચ માતઙ્ગા વિરથાશ્ચ મહારથાઃ।
પ્રદ્રવન્તિ સ્મ સમરે દિશો ભીતાઽભિમન્યવે॥ 8-77-76 (58781)
વિગતાસૂંશ્ચ તુરગાન્પત્તીન્વ્યાયુધજીવિતાન્।
કુર્વન્તમૃષભસ્કન્ધં કુરુવૃષ્ણિયશસ્કરમ્।
તન્મે દહતિ ગાત્રાણિ સખે સત્યેન તે શપે॥ 8-77-77 (58782)
યત્તદાસીત્સુદુષ્ટાત્મા કર્ણો વિનિહતઃ પ્રભુઃ।
ન શક્તો હ્યભિમન્યોસ્તુ કર્ણઃ સ્થાતું રણાગ્રતઃ॥ 8-77-78 (58783)
સૌભદ્રશરનિર્ભિન્નો વિસંજ્ઞઃ શોણિતોક્ષિતઃ।
નિશ્વસન્ક્રોધસન્દીપ્તો વિમુખઃ સાયકાર્દિતઃ॥ 8-77-79 (58784)
તસ્થૌ સ વિહ્વલઃ સઙ્ખ્યે પ્રહારજનિતચ્છવિઃ।
અપયાનકૃતોત્સાહો નિરુત્સાહશ્ચ ભારત॥ 8-77-80 (58785)
દુર્યોધનં રણે દૃષ્ટ્વા લજ્જમાનો મુહુર્મુહુઃ।
નાપયાસીત્તતતઃ પાર્થ સોઽભિમન્યોર્મહારણે॥ 8-77-81 (58786)
દૃષ્ટ્વા દ્રોણં વધોપાયમભિમન્યોશ્ચ પૃષ્ટવાન્।
શ્રુત્વા દ્રોણવચઃ ક્રૂરં તતશ્ચિચ્છેદ કાર્મુકમ્॥ 8-77-82 (58787)
તતશ્છિન્નાયુધં તેન દૃષ્ટ્વા પઞ્ચ મહારથાઃ।
સ ચૈવ નિકૃતિપ્રાજ્ઞઃ પ્રાહિણોચ્છરવૃષ્ટિભિઃ॥ 8-77-83 (58788)
પ્રહસન્સ તુ દુષ્ટાત્મા કર્ણો રાજા ચ કૌરવઃ।
યચ્ચ કર્ણોઽબ્રવીત્કૃષ્ણાં સભાયાં પરુષં વચઃ।
પ્રમુખે પાણ્ડવેયાનાં કુરૂણાં ચૈવ પશ્યતામ્॥ 8-77-84 (58789)
વિનષ્ટાઃ પાણ્ડવાઃ કૃષ્ણે શાશ્વતં નરકં ગતાઃ।
પતિમન્યં પૃથુશ્રોણિ વૃણીષ્વ મૃદુભાષિણિ॥ 8-77-85 (58790)
એષા ત્વં ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય દાસીભૂતા નિવેશનમ્।
પ્રવિશારાલપક્ષ્માક્ષિ ન સન્તિ પતયસ્તવ॥ 8-77-86 (58791)
ન પાણ્ડવાઃ પ્રભવન્તિ તવ કૃષ્ણે કથઞ્ચન।
દાસભાર્યા ચ પાઞ્ચાલિ સ્વયં દાસી ચ શોભને॥ 8-77-87 (58792)
અદ્ય દુર્યોધનો રાજા પૃથિવ્યાં નૃપતિઃ સ્મૃતઃ।
સર્વે ચાસ્ય મહિપાલા યોગક્ષેમમુપાસતે॥ 8-77-88 (58793)
પશ્યેદાનીં યદા ભદ્રે નિવિષ્ટાઃ પાણ્ડવાઃ સમમ્।
અન્યોન્યં સમુદીક્ષન્તે ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય તેજસા॥ 8-77-89 (58794)
વ્યક્તં ષણ્ડતિલા હ્યેતે નરકે ચ નિમજ્જિતાઃ।
પ્રેષ્યવચ્ચાપિ રાજાનમુપસ્થાસ્યન્તિ કૌરવમ્॥ 8-77-90 (58795)
ઉક્તવાન્સ ચ પાતાત્મા તથા પરમદુર્મતિઃ।
પાપઃ પાપવચઃ કર્ણઃ પશ્યતસ્તે ધનઞ્જય॥ 8-77-91 (58796)
અસ્ય પાપસ્ય તદ્વાક્યં સુવર્ણવિકૃતાઃ શરાઃ।
શમયન્તિ શિલાધૌતા નાશયન્તોઽસ્ય જીવિતમ્॥ 8-77-92 (58797)
અદ્ય કર્ણં રણે ગ્રસ્તં પશ્યન્તુ કુરવસ્ત્વયા।
સ્વર્ગાવતરણે યત્નં સ્વર્ગદ્વારગતં યથા॥ 8-77-93 (58798)
અદ્ય તે સમરે વીર્યં પશ્યન્તુ કુરુયોધિનઃ।
સૂતપુત્રે હતે પાર્થ જાનન્તુ ત્વાં મહારથમ્॥ 8-77-94 (58799)
અદ્ય કાકવલા ગૃધ્રા વાયસા જમ્બુકાસ્તથા।
વિપ્રકર્ષન્તુ ગાત્રાણિ સૂતપુત્રસ્ય મારિષ॥ 8-77-95 (58800)
અદ્યાધિરથિરાક્ષિપ્તો નિહતશ્ચ ત્વયા રણે।
કુરૂણાં શોકમાધત્તાં પાણ્વાનાં મુદં તદા॥ 8-77-96 (58801)
અદ્ય ત્વાં પ્રતિમર્દન્તુ પાઞ્ચાલાઃ પાણ્ડવૈઃ સહ।
યથા વૃત્રવધે વૃત્તે દેવાઃ સર્વે શતક્રતુમ્॥ 8-77-97 (58802)
અદ્ય કર્ણં રણે હત્વા પ્રાપ્ય ચૈવોત્તમં યશઃ।
વિશોકો વિજ્વરઃ પાર્થ ભવ બન્ધુપુરસ્કૃતઃ॥ 8-77-98 (58803)
નરસિંહવપુઃ કૃત્વા યથા શસ્તો મહાસુરઃ।
હિરણ્યકશિપુર્દૈત્યો વિષ્ણુના પ્રભવિષ્ણુના॥ 8-77-99 (58804)
તથા ત્વમપિ રાધેયં ઘોરાં કૃત્વા મહાતનુમ્।
જહિ યુદ્ધે મહાબાહો ત્રાયસ્વ ચ ભયાત્સ્વકાન્॥ 8-77-10 (58805)
કર્ણં હાહાકૃતં દીનં વિષણ્ણં ત્વચ્છરાર્દિતમ્।
પ્રપતન્તં મહીં કર્ણં પશ્યન્તુ વસુધાધિપાઃ॥ 8-77-10 (58806)
તં ચ સ્વશોણિતે મગ્નં શયાનં પતિતં ભુવિ।
અપવિદ્ધાયુકધં કર્ણમદ્ય પશ્યન્તુ બાન્ધવાઃ॥ 8-77-10 (58807)
તચ્ચૈવાદ્ય મહત્કર્મ ગાણ્ડીવપ્રેષિતૈઃ શરૈઃ।
રથોપસ્થે વિશીર્યેત તારારાજ ઇવામ્બરાત્॥ 8-77-10 (58808)
આશુ ચાદ્ય શરાસ્તસ્ય સમ્પતન્તો મહાજવૈઃ।
ત્વચ્છરૈઃ સન્નિકૃત્તાગ્રા વિશીર્યન્તે મહીતલે॥ 8-77-10 (58809)
ત્વયા ચાદ્ય હતે તસ્ય વિક્રમે ભરતર્ષભ।
વિમુખાઃ સર્વરાજાનો ભવન્તુ ગતજીવિતાઃ॥ 8-77-10 (58810)
તથા ચાધિરથૌ યાતે પ્રયાન્તુ કુરવો દિશઃ।
મન્વાનાસ્તં રથશ્રેષ્ઠં સર્વલોકેષુ ધન્વિનામ્॥ 8-77-10 (58811)
સ વૈ ચાદ્ય ભયાત્ત્યક્ત્વા ધાર્તરાષ્ટ્રો મહાચમૂમ્।
દુર્યોધનો ભયોદ્વિગ્નો દ્રવતુ સ્વં નિવેશનમ્॥ 8-77-10 (58812)
તથા ચાદ્ય હતં શ્રુત્વા ધૃતરાષ્ટ્રો જનેશ્વરઃ।
ક્ષણેન નિપતેદ્ભૂમૌ વિસંજ્ઞો વૈ મહીપતિઃ॥ 8-77-10 (58813)
અદ્ય જાનન્તુ તે પાર્થ વિક્રમં સર્વયોધિનઃ।
યદુવાચ સભામધ્યે પરુષં ભારત ત્વયિ॥ 8-77-10 (58814)
યાનિ ચાન્યાનિ દુષ્ટાત્મા પાપાનિ કૃતવાંસ્ત્વયિ।
તાન્યદ્ય ભરતશ્રેષ્ઠ નાશયન્તુ શરાસ્તવ॥ 8-77-10 (58815)
શાન્તિં કુરુ પરિક્લેશા કૃષ્ણાયાઃ શત્રુપાતન।
હત્વા શત્રું રણે શ્લાઘ્યં ગર્જન્તમતિપૌરુષમ્॥ 8-77-10 (58816)
અદ્ય ચાધિરથિર્વેદ્ધસ્તવ બાણૈઃ સમન્તતઃ।
મન્યતાં ત્વાં નરવ્યાઘ્ર પ્રવરં સર્વધન્વિનામ્॥ 8-77-10 (58817)
ગાણ્ડીવપ્રસૃતાન્વાણાનદ્ય ગાત્રસ્પૃશઃ શરાન્।
યાતુ કર્ણો રણે પાર્થ શ્વાવિચ્છલલતો યથા॥ 8-77-10 (58818)
તં કથં કર્ણમાસાદ્ય વિદ્રવેયુર્મહારથાઃ।
યસ્ત્વેકઃ સર્વપાઞ્ચાલાનહન્યહનિ નાશયન્।
કાલવચ્ચરતે વીર પાઞ્ચાલાનાં રથવ્રજે॥ 8-77-10 (58819)
તમપ્યાસાદ્ય સમરે મિત્રાર્થે મિત્રવત્સલ।
તથા જ્વલન્તમસ્ત્રૈશ્ચ શૂરં સર્વધનુષ્મતામ્।
નિર્દહન્તં સમારૂઢં દુર્ધર્ષં દ્રોણમઞ્જસા॥ 8-77-10 (58820)
તે નિત્યમુદિતા જેતું યુધિ શત્રુમરિન્દમાઃ।
ન ચેદાધિરથેર્ભીતાઃ પાઞ્ચાલાઃ સ્યુઃ પરાઙ્મુખાઃ॥ 8-77-10 (58821)
તેષામાપતતાં શૂરઃ પાઞ્ચાલાનાં તરસ્વિનામ્।
આદત્તાસૂઞ્શરૈઃ કર્ણઃ પતઙ્ગાનામિવાનલઃ॥ 8-77-10 (58822)
એતે દ્રવન્તિ પાઞ્ચાલા દ્રાવ્યન્તે યોધિભિર્ધ્રુવમ્।
કર્ણેન ભરતશ્રેષ્ઠ પશ્યપશ્ય તથાકૃતાન્॥ 8-77-10 (58823)
તાન્સમારોહતઃ શૂરાન્મિત્રાર્થે ત્યક્તજીવિતાન્।
નિસ્તારય મહાબાહો કર્ણાસ્ત્રાત્પાવકોપમાત્॥ 8-77-10 (58824)
અસ્ત્રં હિરામાત્કર્ણેન ભાર્ગવાદૃષિસત્તમાત્।
યદવાપ્તં તદા ઘોરં તસ્ય રૂપમુદીર્યતે॥ 8-77-10 (58825)
તાપનં સર્વસૈન્યસ્ય ઘોરરૂપં ભયાનકમ્।
યમાશ્રિત્ય મહાસેના જ્વલતે સ્વેન તેજસા॥ 8-77-10 (58826)
એતે ચરન્તિ સઙ્ગ્રામે કર્ણચાપચ્યુતાઃ શરાઃ।
પ્રભયા ઇહ શત્રૂણાં ઘાતયન્તો જનાન્પ્રભો॥ 8-77-10 (58827)
એતે ભ્રમન્તિ પાઞ્ચાલા ઉત્ક્રયન્તિ ચ મારિષ।
કર્ણાસ્ત્રં સમરે પ્રાપ્ય દુર્નિવાર્યં મહાત્મભિઃ॥ 8-77-10 (58828)
એષ ભીમો દૃઢક્રોધો વૃતઃ પાર્થ સમન્તતઃ।
સૃઞ્જયૈર્યોઽજયત્કર્ણં પીડ્યતે નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-77-10 (58829)
પાઞ્ચાલાન્સૃઞ્જયાંશ્ચૈવ પાણ્ડવાંશ્ચૈવ ભારત।
ઉપેક્ષિતો દહેત્કર્ણો રોગો દેહમિવાન્તકઃ॥ 8-77-10 (58830)
નાન્યં ત્વત્તો હિ પશ્યામિ યોધં યૌધિષ્ઠિરે બલે।
યઃ સમાસાદ્ય રાધેયં સ્વસ્તિમાનાવ્રજેદ્ગૃહાન્॥ 8-77-10 (58831)
તમદ્ય નિશિતૈર્બાણૈર્નિહત્ય ભરતર્ષભ।
યથા પ્રતિજ્ઞાં ત્વ પાર્થ તીર્ત્વા કીર્તિમવાપ્સ્યસિ॥ 8-77-10 (58832)
ત્વં હિ શક્તો રણે કર્ણં વિજેતું સહ પાર્થિવૈઃ।
નાન્યો યુધિ યુધાં શ્રેષ્ઠ સત્યમેતદ્બ્રવીમિ તે॥ 8-77-10 (58833)
એતત્કૃત્વા મહત્કાર્મ હત્વા કર્ણં મહારથમ્।
કૃતાર્થઃ સફલઃ પાર્થ સુખી ભવ નરોત્તમ॥ ॥ 8-77-10 (58834)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે સપ્તસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 77 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.78. અધ્યાયઃ 078
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેન કૃષ્ણાગ્રે કર્ણવધાનન્તરભાવ્યર્થાનુવર્ણનપૂર્વકં તદ્વધપ્રતિજ્ઞા॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-78-0 (58835)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-78-0x (5026)
સ કેશવસ્ય બીભત્સુઃ શ્રુત્વા ભારત ભાષિતમ્।
વિશોકઃ સમ્પ્રહૃષ્ટશ્ચ ક્ષણેન સમપદ્યત॥ 8-78-1 (58836)
તતો જ્યામભિમૃજ્યાશુ વ્યાક્ષિપદ્ગાણ્ડિવં ધનુઃ।
દધ્રે કર્ણવિનાશાય કેશવં ચાભ્યભાષત॥ 8-78-2 (58837)
ત્વયા નાથેન ગોવિન્દ ધ્રુવ એવ જયો મમ।
પ્રસન્નો યસ્ય ભગવાન્ભૂતભવ્યભવિષ્યકૃત્॥ 8-78-3 (58838)
ત્વત્સહાયો હ્યહં કૃષ્ણ ત્રીંલ્લોકાન્વૈ સમાગતાન્।
પ્રાપયેયં પરં લોકં કિમુ કર્ણં મહાહવે॥ 8-78-4 (58839)
પશ્યામિ દ્રવતીં સેનાં પાઞ્ચાલાનાં જનાર્દન।
પશ્યામિ કર્ણં સમરે વિચરન્તમભીતવત્॥ 8-78-5 (58840)
ભાર્ગવાસ્ત્રં ચ પશ્યામિ જ્વલન્તં કૃષ્ણ સર્વશઃ।
સૃષ્ટં કર્ણેન વાર્ષ્ણેય શક્રેણેવ મહાશનિમ્॥ 8-78-6 (58841)
અનેન ખલુ સઙ્ગ્રામે યત્તુ કૃષ્ણ મયા કૃતમ્।
કથયિષ્યન્તિ ભૂતાનિ યાવદ્ભૂમિર્ધરિષ્યતિ॥ 8-78-7 (58842)
અદ્ય કૃષ્ણ વિકર્ણા મે કર્ણં નેષ્યન્તિ મૃત્યવે।
ગાણ્ડીવમુક્તાઃ ક્ષિણ્વન્તો મમ હસ્તપ્રચોદિતાઃ॥ 8-78-8 (58843)
અદ્ય રાજા ધૃતરાષ્ટ્રઃ સ્વાં બુદ્ધિમવમંસ્યતે।
દુર્યોધનમરાજ્યાર્હં યયા રાજ્યેઽભ્યષેચયત્॥ 8-78-9 (58844)
અદ્ય રાજ્યાત્સુખાચ્ચૈવ શ્રિયો રાષ્ટ્રાત્તથા પુરાત્।
પુત્રેભ્યશ્ચ મહાબાહો ધૃતરાષ્ટ્રો વિમોક્ષ્યતિ॥ 8-78-10 (58845)
ગુણવન્તં હિ યો હિત્વા નિર્ગુણં કુરુતે પ્રભુમ્।
સ શોચતિ ચિરં કૃષ્ણ ક્ષિપ્રમેવાગતે ક્ષયે॥ 8-78-11 (58846)
યથા ચ પુરુષઃ કશ્ચિચ્છિત્ત્વા ચામ્રવણં મહત્।
પલાશસેચને બુદ્ધિં કૃત્વા શોચતિ મન્દધીઃ॥ 8-78-12 (58847)
દૃષ્ટ્વા પુષ્પં પલે ગૃધ્નુઃ ફલં દૃષ્ટ્વાઽનુશોચતિ।
તથેદં ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય પુષ્પલુપ્ધસ્ય માનદ।
ફલં દૃષ્ટ્વા ભૃશં દુઃખં ભવિષ્યતિ જનાર્દન॥ 8-78-13 (58848)
સૂતપુત્રે હતે ત્વદ્ય નિરાશો ભવિતા પ્રભુઃ॥ 8-78-14 (58849)
અદ્ય દુર્યોધનો રાજ્યાજ્જીવિતાચ્ચ નિરાશકઃ।
ભવિષ્યતિ હતે કર્ણે કૃષ્ણ સત્યં બ્રવીમિ તે॥ 8-78-15 (58850)
અદ્ય દૃષ્ટ્વા મયા કર્ણં શરૈર્વિશકલીકૃતમ્।
સ્મરતાં તવ વાક્યાનિ શમં પ્રતિ જનેશ્વરઃ॥ 8-78-16 (58851)
અદ્યાસૌ સૌબલઃ કૃષ્ણ ગ્લહાઞ્જાનાતુ વૈ શરાન્।
દુરોદરં ચ ગાણ્ડીવં ગણ઼્ડવં ચ રથં મમ॥ 8-78-17 (58852)
અદ્ય કુન્તીસુતસ્યાહં દૃઢં રાજ્ઞઃ પ્રજાગરમ્।
વ્યપનેષ્યામિ ગોવિન્દ હત્વા કર્ણં શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-78-18 (58853)
અદ્ય કુન્તીસુતો રાજા હતે સૂતસુતે મયા।
સુપ્રહૃષ્ટમનાઃ પ્રીતશ્ચિરં સુખમવાપ્સ્યતિ॥ 8-78-19 (58854)
અદ્ય વાહમનાધૃષ્યં કેશવાપ્રતિમં શરમ્।
ઉત્સ્રક્ષ્યામીહયઃ કર્ણં જીવિતાદ્ધંશયિષ્યતિ॥ 8-78-20 (58855)
યસ્ય ચૈતદ્વ્રતં મહ્યં વધે કિલ દુરાત્મનઃ।
પાદૌન મxxxxxxન્યાં ન ફલ્ગુનમ્॥ 8-78-21 (58856)
xxxxxxxz પાપસ્ય મધુસૂદન।
xxxxxxxxxxxxxx સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-78-22 (58857)
xxxxxxxxxxxxxx નાન્યં પૃથિવ્યામનુમન્યતે।
xxxxxxxxx સૂતપુત્રસ્ય ભૂમિઃ પાસ્યતિ શોણિતમ્॥ 8-78-23 (58858)
xxxxxxx સૂતપુત્રો યદવ્રવીત્।
xxxxxxxxxxx શ્લાઘમાનઃ સ્વકાન્ગુણાન્॥ 8-78-24 (58859)
અનૃતં તત્કરિષ્યન્તિ મામકા નિશિતાઃ શરાઃ।
આશીવિષા ઇવ ક્રુદ્ધાસ્તસ્યપાસ્યન્તિ શોણિતમ્॥ 8-78-25 (58860)
મયા હસ્તવતા મુક્તા નારાચા વૈદ્યુતત્વિષઃ।
ગાણ્ડીવસૃષ્ટા દાસ્યન્તિ કર્ણસ્ય પરમાં ગતિમ્॥ 8-78-26 (58861)
અદ્ય તપ્સ્યતિ રાધેયઃ પાઞ્ચાલીં યત્તદબ્રવીત્।
સભામધ્યે વચઃ ક્રૂરં કુત્સયન્પાણ્ડવાન્પ્રતિ॥ 8-78-27 (58862)
એતે ષણ્ડતિલાઃ કૃષ્ણે નિર્વીર્યા હતવિક્રમાઃ।
અહં વઃ પાણ્ડવેયેભ્યો ભયાત્ત્રાસ્યેતિ ચાબ્રવીત્।
હન્તાઽહં પાણ્ડવાન્સર્વાન્સપુત્રાનિહ ભારત॥ 8-78-28 (58863)
અનૃતં તત્કરિષ્યન્તિ મામકા નિશિતાઃ શરાઃ।
હતે વૈકર્તને કર્ણે સૂતપુત્રે દુરાત્મનિ॥ 8-78-29 (58864)
યસ્ય વીર્યં સમાશ્રિત્ય ધાર્તરાષ્ટ્રો બૃહન્મનાઃ।
તમદ્ય કર્ણં હન્તાસ્મિ સમરે મધુસૂદન॥ 8-78-30 (58865)
અદ્ય કર્ણે હતે કૃષ્ણ ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ સરાજકાઃ।
વિદ્રવન્તિ દિશો ભીતાઃ સિંહં દૃષ્ટ્વા મૃગા ઇવ॥ 8-78-31 (58866)
અદ્ય દુર્યોધનો રાજા પૃથિવીં નાન્વવેક્ષતે।
હતે કર્ણે મયા સઙ્ખ્યે સપુત્રે સસુહૃજ્જને॥ 8-78-32 (58867)
અદ્ય કર્ણે હતં દૃષ્ટ્વા ધાર્તરાષ્ટ્રોઽત્યમર્ષણઃ।
જાનાતુ માં રણે કૃષ્ણ પ્રવરં સર્વધન્વિનામ્॥ 8-78-33 (58868)
સપુત્રપૌત્રઃ સામાત્યઃ સસુહૃચ્ચ નિરાશિષઃ।
પિત્ર્યે રાજ્યે નિરાશશ્ચ ધાર્તરાષ્ટ્રો નિરાશ્રયઃ॥ 8-78-34 (58869)
અદ્ય રાજા ધર્મપુત્રો હતામિત્રો ભવિષ્યતિ।
અદ્ય દુર્યોધનો દીપ્તાં શ્રિયં રાજ્યં ચ હાસ્યતિ॥ 8-78-35 (58870)
હતે વૈકર્તને કર્ણે ભીષ્મે દ્રોણે ચ સંયુગે।
કાતરં તદ્બલં કૃષ્ણ પ્રવિષ્ટં ભોક્ષ્યતે તુ યત્॥ 8-78-36 (58871)
અદ્યપ્રભૃતિ રાજાનં ધર્મપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્।
અનુમોદન્તુ સુહૃદો જ્ઞાતપૂર્વાશ્ચ બ્રાહ્મણાઃ॥ 8-78-37 (58872)
અદ્ય તં નિહતં શ્રુત્વા કર્ણં વૈકર્તનં મયા।
કરોતુ પટહોન્મિશ્રં દેવતાસ્થાનપૂજનમ્॥ 8-78-38 (58873)
અદ્ય કૃષ્ણ હતે કર્ણે કુરુતાં ચિરસમ્ભૃતમ્।
યાજનં વૈ મહાબાહો દેવતાનાં યથાવિધિ॥ 8-78-39 (58874)
અદ્ય ત્વમ્બા ચ કૃષ્ણા ચ ત્વરમાણે પરસ્પરમ્।
સસ્વજેતાં હૃષીકેશ સમ્પૂર્ણેઽસ્મિન્મનોરથે॥ 8-78-40 (58875)
અદ્ય ત્વં પાણ્ડવો જ્યેષ્ઠસ્તથાઽઽર્યશ્ચ વૃકોદરઃ।
ઉદીક્ષેતાં હતે કર્ણે કૃષ્ણ સૌમ્યેન ચક્ષુષા॥ 8-78-41 (58876)
અભિવાદ્ય ગુરૂનદ્ય કનિષ્ઠૈશ્ચાભિવાદિતઃ।
સસ્વજાનો હ્યહં દોર્ભ્યાં પ્રાપ્સ્યામિ વિપૂલં યશઃ॥ 8-78-42 (58877)
અદ્ય કર્ણે હતે કૃષ્ણ પ્રશંસન્તોઽર્જુનં સુરાઃ।
ત્રિદિવં યાન્તુ સંહૃષ્ટાઃ સઙ્ગતાશ્ચ તપોધનાઃ॥ 8-78-43 (58878)
અદ્ય લોકાસ્ત્રયઃ કૃષ્ણ જાનન્તુ મમ પૌરુષમ્।
દૃષ્ટ્વા કર્ણં હતં યુદ્ધે દ્વૈરથે સવ્યસાચિના॥ 8-78-44 (58879)
અદ્યાહમનૃણઃ કૃષ્ણ ભવિષ્યામિ ધનુષ્મતામ્।
રથસ્ય ચ શરાણાં ચ ધનુષો ગાણ્ડિવસ્ય ચ॥ 8-78-45 (58880)
મોક્ષ્યામ્યદ્ય મહદ્દુઃખં ત્રયોદશસમાર્જિતમ્।
હત્વા કર્ણં રણે કૃષ્ણ શમ્બરં મઘવાનિવ॥ 8-78-46 (58881)
અદ્ય કર્ણે હતે યુદ્ધે સોમકાનાં મહારથાઃ।
કૃતકાર્યાઃ પ્રમોદન્તાં મિત્રકાર્યેપ્સવો યુધિ॥ 8-78-47 (58882)
ન જાને ચ કથં પ્રીતિઃ શૈનેયસ્યાદ્ય માધવ।
અહં હત્વા રણે કર્ણં પુત્રાંશ્ચાસ્ય જયાધિકાન્।
પ્રીતિં દાસ્યામિ ભીમસ્ય સાત્યકેર્યમયોસ્તથા॥ 8-78-48 (58883)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નસ્ય વીરસ્ય તથૈવ ચ શિખણ્ડિનઃ।
અદ્યાનૃણ્યં ગમિષ્યામિ હત્વા કર્ણં મહાહવે।
ધર્મરાજસ્ય સંશ્રુત્ય વાર્ષ્ણેયશપથં મિથઃ॥ 8-78-49 (58884)
અદ્ય પશ્યન્તુ સઙ્ગ્રામે ધનઞ્જયમમર્ષણમ્।
યુધ્યન્તં કૌરવૈઃ સાર્ધં ઘાતયન્તં ચ સૂતજમ્॥ 8-78-50 (58885)
ભવત્સમક્ષમં વક્ષ્યામિ પુનરેવાત્મસંસ્તવમ્।
ઇત્યપ્યમિત્રપ્રવરમદ્યાહં હન્મિ સૂતજમ્॥ 8-78-51 (58886)
ધનુર્વેદે મત્સમઃ કો નુ લોકે
પરાક્રમે વા મમ કોઽસ્તિ તુલ્યઃ।
કો વાઽપ્યન્યો મત્સમોઽસ્તિ ક્ષમાયાં
મમાનૃશંસ્યે સદૃશોઽસ્તિ કોઽન્યઃ॥ 8-78-52 (58887)
અહં ધનુષ્માન્સસુરાસુરાંશ્ચ
સર્વાણિ ભૂતાનિ ચ સઙ્ગતાનિ।
સ્વબાહુવીર્યાદ્ગમયે પરાભવં
મત્પૌરુષં વિદ્વિ પરં પરેભ્યઃ॥ 8-78-53 (58888)
શરાર્ચિષા ગાણ્ડિવેનાહમેકઃ
સર્વાન્કુરૂન્બાહ્લિકાંશ્ચાભિપન્નઃ।
હિમાત્યયે કક્ષગતો યથાઽગ્નિઃ
સ નિર્દહેયં સહસા પ્રગૃહ્ય॥ 8-78-54 (58889)
પાણી પૃષત્કાલિખિતૌ મમૈતૌ
ધનુશ્ચ સઙ્ખ્યે વિતતં સબાણમ્।
પાદૌ ચેમૌ સુરથૌ સધ્વજૌ ચ
ન માદૃશં યુદ્ધગતં ભજન્તિ॥ ॥ 8-78-55 (58890)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે અષ્ટસપ્તતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 78 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.79. અધ્યાયઃ 079
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દ્વન્દ્વયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-79-0 (58891)
[ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-79-0x (5027)
સમાગમે પાણ્ડવસૃઞ્જયાનાં
મહાભયે મામકાનામગાધે।
ધનઞ્જયે તાત રણાય યાતે
કર્ણેન તદ્યુદ્વમથોઽત્ર કીદૃક્॥] 8-79-1 (58892)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-79-2x (5028)
તેષામનીકાનિ મહાધ્વજાનિ
રણે સમૃદ્ધાનિ સુસઙ્ગતાનિ।
ભેરીનિરાદોન્મુખરાણ્યંગર્જ--
ન્મેઘા ઇવ પ્રાવૃષિ મારુતાસ્તાઃ॥ 8-79-2 (58893)
મહાગજાભ્રાકુલમસ્ત્રતોયં
વાદિત્રનેમીતલશબ્દવચ્ચ।
હિરણ્યચિત્રાયુધવિદ્યુતં ચ
શરાસિનારાચમહાસ્ત્રધારમ્॥ 8-79-3 (58894)
તદ્ભીમવેગં રુધિરૌઘવાહિ
ખઙ્ગાકુલં ક્ષત્રિયજીવઘાતિ।
અનાર્તવં ક્રૂરમનિષ્ટવર્ષં
બભૂવ સંરમ્ભકરં પ્રજાનામ્॥ 8-79-4 (58895)
એકં રથં સમ્પરિવાર્ય મૃત્યું
નયન્ત્યનેકે ચ રથાઃ સમેતાઃ।
એકસ્તથૈકં રથિનં રથાગ્ર્યાં--
સ્તથા રથશ્ચાપિ રથાનનેકાન્॥ 8-79-5 (58896)
રથં સસૂતં સહયં ચ કઞ્ચિ--
ત્કશ્ચિદ્રતી મૃત્યુવશં નિનાય।
નિનાય ચાપ્યેકગજેન કશ્ચિ--
દ્રથાન્બહૂન્મૃત્યુવશે તથાશ્વાન્॥ 8-79-6 (58897)
રથાન્સસૂતાન્સહયાન્ગજાંશ્ચ
સર્વાનરીન્મૃત્યુવશં શરૌઘૈઃ।
નિન્યે હયાંશ્ચૈવ તથા સસાદી--
ન્પદાતિસઙ્ઘાંશ્ચ તથૈવ પાર્થઃ॥ 8-79-7 (58898)
કૃપઃ શિખણ્ડી ચ રણે સમેતૌ
દુર્યોધનં સાત્યકિરધ્યગચ્છત્।
શ્રુતશ્રવા દ્રોણપુત્રેણ સાર્ધં
યુધામન્યુશ્ચિત્રસેનેન સાર્ધમ્॥ 8-79-8 (58899)
કર્ણસ્ય પુત્રં તુ રથી સુષેણં
સમાગતં સૃઞ્જયશ્ચોત્તમૌજાઃ।
ગાન્ધારરાજં સહદેવોઽક્ષધૂર્તં
મહર્ષભં સિંહ ઇવાભ્યધાવત્॥ 8-79-9 (58900)
શતાનીકો નાકુલિઃ કર્ણપુત્રં
યુવા યુવાનં વૃષસેનં શરૌઘૈઃ।
સમાર્પયત્કર્ણપુત્રશ્ચ શૂરઃ
પાઞ્ચાલેયં શરવર્ષૈરનેકૈઃ॥ 8-79-10 (58901)
રથર્ષભઃ કૃતવર્માણભાર્ચ્છ--
ન્માદ્રીપુત્રો નકુલશ્ચિત્રયોધી।
પાઞ્ચાલાનામધિપો યાજ્ઞસેનિઃ
સેનાપતિઃ કર્ણમાર્ચ્છત્સસૈન્યમ્॥ 8-79-11 (58902)
દુઃશાસનો ભારત ભારતં તુ
વ્યાત્તાનનં ક્રૂરમિવાન્તકાભમ્।
ભીમં રણે શસ્ત્રભૃતાં વરિષ્ઠં
ભીમં સમાર્ચ્છત્તમસહ્યવેગમ્॥ 8-79-12 (58903)
કર્ણાત્મજં તત્ર જઘાન વીર--
સ્તથાચ્છિનચ્ચોત્તમૌજાઃ પ્રસહ્ય।
તસ્યોત્તમાઙ્ગં નિપપાત ભૂમૌ
નિનાદયદ્ગાં નિનદેન ખં ચ॥ 8-79-13 (58904)
સુષેણશીર્ષં પતિતં પૃથિવ્યાં
વિલોક્ય કર્ણોઽથ તદાર્તરૂપઃ।
ક્રોધાદ્ધયાંસ્તસ્ય રથં ધ્વજં ચ
બાણૈઃ સુધારૈર્નિશિતૈરકૃન્તત્॥ 8-79-14 (58905)
સ તૂત્તમૌજા નિશિતૈઃ પૃષત્કૈ--
ર્વિવ્યાધ ખઙ્ગેન ચ ભાસ્વરેણ।
પાર્ષ્ણિગ્રહાંશ્ચૈવ કૃપસ્ય હત્વા
શિખણ્ડિવાહં સ તતોઽધ્યરોહત્॥ 8-79-15 (58906)
કૃપં તુ દૃષ્ટ્વા વિરથં રથસ્થો
નૈચ્છચ્છરૈસ્તાડયિતું શિખણ્ડી।
તં દ્રૌણિરાવાર્ય રથં કૃપસ્ય
સમુજ્જહે પઙ્કગતાં યથા ગામ્॥ 8-79-16 (58907)
હિરણ્યવર્મા નિશિતૈઃ પૃષત્કૈ--
સ્તવાત્મજાનામનિલાત્મજો વૈ।
અતાપયત્સૈન્યમતીવ ભીમઃ
કાલે શુચૌ મધ્યગતો યથાઽર્કઃ॥ ॥ 8-79-17 (58908)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકોનાશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 79 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.80. અધ્યાયઃ 080
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ભીમસેનવિશોકયોઃ સંવાદઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-80-0 (58909)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-80-0x (5029)
અથ ત્વિદાનીં તુમુલે વિમર્દે
દ્વિષદ્ભિરેકો બહુભિઃ સમાવૃતઃ।
મહારણે સારથિમિત્યુવાચ
ભીમશ્ચમૂં વાહય ધાર્તરાષ્ટ્રીમ્।
ત્વં સારથે યાહિ જવેન વાહૈ--
ર્નયામ્યેતાન્ધાર્તરાષ્ટ્રાન્યમાય॥ 8-80-1 (58910)
સઞ્ચોદિતો ભીમસેનેન ચૈવં
સ સારથિઃ પુત્રબલં ત્વદીયમ્।
પ્રાયાત્તતઃ સત્વરમુગ્રવેગો
યતો ભીમસ્તદ્બલં ગન્તુમૈચ્છત્॥ 8-80-2 (58911)
તતોઽપરે નાગરથાશ્વપત્તિભિઃ
પ્રત્યુદ્યયુસ્તં કુરવઃ સમન્તાત્।
ભીમસ્ય વાહાગ્ર્યમુદારવેગં
સમન્તતો બાણગણૈર્નિજઘ્નુઃ॥ 8-80-3 (58912)
તતઃ શરાનાપતતો મહાત્મા
ચિચ્છેદ બાણૈસ્તપીનયપુઙ્ખૈઃ।
તે વૈ નિપેતુસ્તપનીયપુઙ્ખા
દ્વિધા ત્રિધા ભીમશરૈર્નિકૃત્તાઃ॥ 8-80-4 (58913)
તતો રાજન્નાગરથાશ્વયૂનાં
ભીમાહતાનાં વરરાજમધ્યે।
ઘોરો નિનાદઃ સુમહાનભૂત્તદા
વજ્રાહતાનામિવ પર્વતાનામ્॥ 8-80-5 (58914)
તે વધ્યમાનાશ્ચ નરેન્દ્રમુખ્યા
નિર્ભિદ્યન્તો ભીમશરપ્રવેકૈઃ।
ભીમં સમન્તાત્સમરેઽભ્યરોહન્
વૃક્ષં શકુન્તા ઇવ પુષ્પહેતોઃ॥ 8-80-6 (58915)
તતોઽભિયાતે તવ સૈન્યે સ ભીમઃ
પ્રાદુશ્ચક્રે વેગમનન્તવેગઃ।
યથાઽન્તકાલે ક્ષપયન્દિધક્ષુ--
ર્ભૂતાન્તકૃત્કાલ ઇવાત્તદણ્ડઃ॥ 8-80-7 (58916)
તસ્યાતિવેગસ્ય રણેઽતિવેગં
નાશક્નુવન્ધારયિતું ત્વદીયાઃ।
વ્યાત્તાનનસ્યાપતતો યથૈવ
કાલસ્ય કાલે હરતઃ પ્રજા વૈ॥ 8-80-8 (58917)
તતો બલં ભારત ભારતાનાં
પ્રદહ્યમાનં સમરે મહાત્મના।
ભીતં દિશોઽકીર્યત ભીમનુન્નં
મહાનિલેનાભ્રગણા યથૈવ॥ 8-80-9 (58918)
તતો ધીમાન્સારથિમબ્રવીદ્બલી
સ ભીમસેનઃ પુનરેવ હૃષ્ટઃ॥ 8-80-10 (58919)
સૂતાભિજાનીહિ પરાન્સ્વકાન્વા
રથાન્ધ્વજાંશ્ચાપતતઃ સમેતાન્।
યુધ્યન્હ્યહં નાભિજાનામિ કિઞ્ચિ--
ન્મા સૈન્યં સ્વં છાદયિષ્યે પ્રમત્તઃ॥ 8-80-11 (58920)
અરીન્વિશોકાન્હિ નિરીક્ષ્ય સર્વતો
મહાંશ્ચ મન્યુઃ પુનરેતિ માં ભૃશમ્।
રાજાતુરો નાગમદ્યત્કિરીટી
બહૂનિ દુઃખાન્યભિચિન્તયામિ॥ 8-80-12 (58921)
એતદ્દુઃખં ધારયે ધર્મરાજો
યન્માં હિત્વા યાતવાઞ્શત્રુમધ્યે।
નૈનં જીવં નાભિજાનામ્યજીવં
બીભત્સું વા તન્મમાદ્યાતિદુઃખમ્॥ 8-80-13 (58922)
સોઽહં દ્વિષત્સૈન્યમુદગ્રકલ્પં
વિનાશયિષ્યે પરમપ્રતીતઃ।
એતન્નિહત્યાજિમધ્યે સમેતં
પ્રીતો ભવિષ્યામિ સહ ત્વયાદ્ય॥ 8-80-14 (58923)
સર્વાંસ્તૂણાન્સાયકાનામવેક્ષ્ય
કિં શિષ્ટં સ્યાત્સાયકાનાં રથે મે।
કા વા જાતિઃ કિં પ્રમાણં ચ તેષાં
જ્ઞાત્વા વ્યક્તં તત્સમાચક્ષ્વ સૂત।
`કતિ વા સહસ્રાણિ કતિ વા શતાનિ
હ્યાચક્ષ્વ મે સારથે ક્ષિપ્રમેવ॥ 8-80-15 (58924)
વિશોક ઉવાચ। 8-80-16x (5030)
સર્વં વિદિત્વૈવમહં વદામિ
તવાર્થસિદ્ધિપ્રદમદ્ય વીર।
કૈકેયકામ્ભોજસુરાષ્ટ્રબાહ્લિકા
મ્લેચ્છાશ્ચ સુહ્માઃ પરતઙ્કણાશ્ચ। 8-80-16 (58925)
મદ્રાશ્ચ વઙ્ગા મગધાઃ કુણિન્દા
આનર્તકાવર્તકાઃ પાર્વતીયાઃ।
સર્વે ગૃહીતપ્રવરાયુધાસ્ત્વાં
સંવેષ્ટ્ય સંવેષ્ટ્ય તતો વિવેદુઃ॥ 8-80-17 (58926)
રથે તવાસ્મિન્નિશિતાઃ સુપીતા--
સ્તતો ભલ્લા દ્વાદશ વૈ સહસ્રાઃ'।
ષણ્માર્ગણાનામયુતાનિ વીર
ક્ષુરાશ્ચ ભલ્લાશ્ચ તથાયુતાખ્યાઃ॥ 8-80-18 (58927)
નારાચાનાં દ્વે સહસ્રે ચ વીર
ત્રીણ્યેપ ચ પ્રદરાણાં સ્મ પાર્થ।
અસ્ત્યાયુધં પાણ્ડવેયાવશિષ્ટં
ન યદ્વહેચ્છકટં ષઙ્ગવીયમ્॥ 8-80-19 (58928)
એતદ્વિદ્વન્મુઞ્ચ સહસ્રશોઽપિ
ગદાસિબાહુદ્રવિણં ચ તેઽસ્તિ।
પ્રાસાશ્ચ મુદ્રરાઃ શક્તયસ્તોમરાશ્ચ
માભૈષીસ્ત્વં સંક્ષયાદાયુધાનામ્॥ 8-80-20 (58929)
ભીમસેન ઉવાચ। 8-80-21x (5031)
`અદ્યૈવ નૂનં કથયન્તુ સિદ્ધાં
મમ પ્રતિજ્ઞાં સર્વલોકે વિશોક।
ન મોક્ષ્યતે સમરે ભીમસેન
એકઃ શત્રૂન્સમરે વાપ્યજૈષીત્।
આશંસિતાનામિદમેકમસ્તુ
તન્મે દેવાઃ સકલં સાધયન્તુ॥' 8-80-21 (58930)
સૂતાદ્ય મદ્બાહુયુતૈઃ સમસ્તા--
ન્સમાહનદ્ભિઃ પાર્થિવાનાશુવેગૈઃ।
ચ્છન્નં બાણૈરાહવં ઘોરરૂપં
નષ્ટાદિત્યં મૃત્યુલોકેન તુલ્યમ્॥ 8-80-22 (58931)
અદ્યૈતદ્યૈ વિદિતં પાર્થિવાનાં
ભવિષ્યતિ હ્યાકુમારં ચ સૂત।
નિમગ્નો વા સમરે ભીમસેન
એકઃ કુરૂન્વા સમરે વ્યજૈષીત્॥ 8-80-23 (58932)
સર્વે સઙ્ખ્યે કુરવો નિષ્પતન્તુ
માં વા લોકાઃ કીર્તયન્ત્વાકુમારમ્।
સર્વાનેકસ્તાનહં પાતયિષ્યે
તે વા સર્વે ભીમસેનં તુદન્તુ॥ 8-80-24 (58933)
આશાસ્તારઃ કર્મ ચાપ્યુત્તમં યે
તન્મે દેવાઃ સફલં સાધયન્તુ।
આયાતીહ કેશવસારથી રથી
શક્રસ્તૂર્ણં યજ્ઞ ઇવોપહૂતઃ॥ 8-80-25 (58934)
ઈક્ષસ્વૈતાં ભારતીં દીર્યમાણા--
મેતે કસ્માદ્વિદ્રવન્તે નરેન્દ્રાઃ।
વ્યક્તં ધીમાન્સવ્યસાચી નરાગ્ર્યઃ
સૈન્યં હ્યેતચ્છાદયત્યાશુ બાણૈઃ॥ 8-80-26 (58935)
પશ્ય ધ્વજાંશ્ચ દ્રવતો વિશોક
નાગાન્હયાન્પત્તિસઙ્ઘાંશ્ચ સઙ્ખ્યે।
રથાન્વિકીર્ણાઞ્શરશક્તિતાડિતા--
ન્પશ્યસ્વૈતાન્રથિનશ્ચૈવ સૂત॥ 8-80-27 (58936)
આપૂર્યતે કૌરવી ચાપ્યભીક્ષ્ણં
સેના હ્યસૌ સુભૃશં હન્યમાના।
ધનઞ્જયસ્યાશનિતુલ્યવેગૈ--
ર્ગ્રસ્તા શરૈઃ કાઞ્ચનબર્હજાલૈઃ॥ 8-80-28 (58937)
એતે દ્રવન્તિ સ્મ રથાશ્વનાગાઃ
પદાતિસઙ્ઘાનતિમર્દયન્તઃ।
સમ્મુહ્યમાનાઃ કૌરવાઃ સર્વ એવ
દ્રવન્તિ નાગા ઇવ દાહભીતાઃ॥ 8-80-29 (58938)
હાહાકૃતાશ્ચૈવ રણે વિશોક
મુઞ્ચન્તિ નાદાન્વિપુલાન્ગજેન્દ્રાઃ॥ 8-80-30 (58939)
વિશોક ઉવાચ। 8-80-31x (5032)
કિં ભીમ નૈનં ત્વમિહાશૃણોષિ
વિસ્ફારિતં ગાણ્ડિવસ્યાતિઘોરમ્।
ક્રુદ્ધેન પાર્થેન વિકૃષ્યતોઽદ્ય
કચ્ચિન્નેમૌ તવ કર્ણૌ વિનષ્ટૌ॥ 8-80-31 (58940)
સર્વે કામાઃ પાણ્ડવ તે સમૃદ્ધાઃ
કપિર્હ્યસૌ દૃશ્યતે હસ્તિસૈન્યે।
નીલાદ્ધનાદ્વિદ્યુતમુચ્ચરન્તીં
તથા પશ્ય વિસ્ફુરન્તીં ધનુર્જ્યામ્॥ 8-80-32 (58941)
કપિર્હ્યસૌ વીક્ષતે સર્વતો વૈ
ધ્વજાગ્રમારુહ્ય ધનઞ્જયસ્ય।
વિત્રાસયન્રિ પુસઙ્ઘાન્વિમર્દે
બિભેમ્યસ્માદાત્મનૈવાભિવીક્ષ્ય॥ 8-80-33 (58942)
વિભ્રાજતે ચાતિમાત્રં કિરીટં
વિચિત્રમેતચ્ચ ધનઞ્જયસ્ય।
દિવાકરાભો મણિરેષ દિવ્યો
વિભ્રાજતે ચૈવ કિરીટસંસ્થઃ॥ 8-80-34 (58943)
પાર્શ્વે ભીમં પાણ્ડુરાભ્રપ્રકાશં
પશ્યસ્વ સઙ્ખં દેવદત્તં સુઘોષમ્।
અભીષુહસ્તસ્ય જનાર્દનસ્ય
વિગાહમાનસ્ય ચમૂં પરેષામ્॥ 8-80-35 (58944)
રવિપ્રભં વજ્રનાભં ક્ષુરાન્તં
પાર્શ્વે સ્થિતં પશ્ય જનાર્દનસ્ય।
ચક્રં યશોવર્ધનં કેશવસ્ય
સદાર્ચિતં યદિભિઃ પશ્ય વીર॥ 8-80-36 (58945)
મહાદ્વિપાનાં સરલદ્રુમોપમાઃ
કરા નિકૃત્તાઃ પ્રપતન્ત્યમી ક્ષુરૈઃ।
કિરીટિના તેન પુનઃ સસાદિનઃ
શરૈર્નિકૃત્તાઃ કુલિશૈરિવાદ્રયઃ॥ 8-80-37 (58946)
તથૈવ કૃષ્ણસ્ય ચ પાઞ્ચજન્યં
મહાર્હમેતં દ્વિજરાજવર્ણમ્।
કૌન્તેય પશ્યોરસિ કૌસ્તુભં ચ
જાજ્વલ્યમાનં વિજયાં સ્રજં ચ॥ 8-80-38 (58947)
ધ્રવં રથાગ્ર્યઃ સમુપૈતિ પાર્થો
વિદ્રાવયન્સૈન્યમિદં પરેષામ્।
સિતાભ્રવર્ણૈરસિતપ્રયુક્તૈ--
ર્હયૈર્મહાર્હૈ રથિનાં વરિષ્ઠઃ॥ 8-80-39 (58948)
રથાન્હયાન્પત્તિગણાંશ્ચ સાયકૈ--
ર્વિદારિતાન્પશ્ય પતન્ત્યમી યથા।
તવાનુજેનામરરાજતેજસા
મહાવનાનીવ સુપર્ણવાયુના॥ 8-80-40 (58949)
ચતુઃ શતાન્પશ્ય રથાનિમાન્હતાન્
સવાજિસૂતાન્સમરે કિરીટિના।
મહેષુભિઃ સપ્તશતાનિ દન્તિનાં
પદાતિસાદીંશ્ચ રથાનનેકશઃ॥ 8-80-41 (58950)
અયં સમભ્યેતિ તવાન્તિકં બલી
નિઘ્નન્કુરૂંશ્ચિત્ર ઇવ ગ્રહોઽર્જુનઃ।
સમૃદ્ધકામોઽસિ હતાસ્તવાહિતા
બલં તવાયુશ્ચ ચિરાય વર્ધતામ્॥ 8-80-42 (58951)
ભીમસેન ઉવાચ। 8-80-43x (5033)
દદાનિ તે ગ્રામવરાંશ્ચતુર્દશ
પ્રિયાખ્યાને સારથે સુપ્રસન્નઃ।
દાસીશતં ચાપિ રથાંશ્ચ વિંશતિં
યદર્જુનં વેદયસે વિશોક॥ ॥ 8-80-43 (58952)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે અશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 80 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.81. અધ્યાયઃ 081
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
પાર્થપરાક્રમઃ॥ 1 ॥ ભીમેન દુર્યોધનચોદિતસ્ય શકુનેઃ પરાજયઃ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-81-0 (58953)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-81-0x (5034)
શ્રુત્વા તુ રથનિર્ઘોષં સિંહનાદં ચ સંયુગે।
અર્જુનઃ પ્રાહ ગોવિન્દં શીઘ્રં વાહય વાજિનઃ॥ 8-81-1 (58954)
અર્જુનસ્ય વચઃ શ્રુત્વા ગોવિન્દોઽર્જુનમબ્રવીત્।
એષ ગચ્છામિ સુક્ષિપ્રં યત્ર ભીમો વ્યવસ્થિતઃ॥ 8-81-2 (58955)
તં યાન્તમશ્વા હિમશઙ્ખવર્ણાઃ
સુવર્ણમુક્તામણિજાલનદ્ધાઃ।
જમ્ભં જિઘાંસું પ્રગૃહીતવજ્રં
હયા યથા તત્ર યથા વહંસ્તદા॥ 8-81-3 (58956)
રથાશ્વમાતઙ્ગપદાતિસઙ્ઘા
બાણસ્વનૈર્નેમિખુરસ્વનૈશ્ચ।
સન્નાદયન્તો વસુધાં દિશશ્ચ
ક્રુદ્ધા નૃસિંહા જયમભ્યુદીયઃ॥ 8-81-4 (58957)
તેષાં ચ પાર્થસ્ય ચ મારિષાસી--
દ્દેહાસુપાપક્ષપણં સુયુદ્ધમ્।
ત્રૈલોક્યહેતોરસુરૈર્યથાસી--
દ્દેવસ્ય વિષ્ણોર્જયતાં વરસ્ય॥ 8-81-5 (58958)
તૈરસ્તમુચ્ચાવચમાયુધં ત--
દેકઃ પ્રચિચ્છેદ કિરીટમાલી।
ક્ષુરાર્ધચન્દ્રૈર્નિશિતૈશ્ચ ભલ્લૈઃ
શિરાંસિ તેષાં બહુધા ચ બાહૂન્॥ 8-81-6 (58959)
છત્રાણિ વાલવ્યજનાનિ કેતૂ--
નશ્વાન્રથાન્પત્તિગણાન્દ્વિપાંશ્ચ।
તે પેતુરુર્વ્યાં બહુધા વિકૃત્તા
વાતપ્રણુન્નાનિ યથા વનાનિ॥ 8-81-7 (58960)
સુવર્ણજાલાવનતા મહાગજાઃ
સવૈજયન્તીધ્વજયોધકલ્પિતાઃ।
સુવર્ણપુઙ્ઘૈરિષુભિઃ સમાચિતા--
શકાશિરે પ્રજ્વલિતા યથાચલાઃ॥ 8-81-8 (58961)
વિદાર્ય નાગાશ્વરથાન્ધઞ્જયઃ
શરોત્તમૈર્વાસવવજ્રસન્નિભૈઃ।
દ્રુતં યયૌ કર્ણજિઘાંસયા તથા
યથા મરુત્વાન્બલભેદને પુરા॥ 8-81-9 (58962)
તતઃ સ પુરુષવ્યાઘ્રસ્તવ સૈન્યમરિન્દમઃ।
પ્રવિવેશ મહાબાહુર્મકરઃ સાગરં યથા॥ 8-81-10 (58963)
તં હૃષ્ટાસ્તાવકા રાજન્રથપત્તિસમન્વિતાઃ।
ગજાશ્વસાદિબહુલાઃ પાણ્ડવં સમુપાદ્રવન્॥ 8-81-11 (58964)
તેષામાપતતાં પાર્થમારાવઃ સુમહાનભૂત્।
સાગરસ્યેવ ક્ષુબ્ધસ્ય યથા સ્યાત્સલિલસ્વનઃ॥ 8-81-12 (58965)
તે તુ તં પુરુષવ્યાઘ્રં વ્યાઘ્રા ઇવ મહારથાઃ।
અભ્યદ્રવન્ત સઙ્ગ્રામે ત્યક્ત્વા પ્રાણકૃતં ભયમ્॥ 8-81-13 (58966)
તેષામાપતતાં તત્ર શરવર્ષાણિ મુઞ્ચતામ્।
અર્જુનો વ્યધમત્સૈન્યં મહાવાતો ઘનાનિવ॥ 8-81-14 (58967)
તેઽર્જુનં સહિતા ભૂત્વા રથવંશૈઃ ગ્રહારિણઃ।
અભિયાય મહેષ્વાસા વિવ્યધુર્નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-81-15 (58968)
તતોઽર્જુનઃ સહસ્રાણિ રથવારણવાજિનામ્।
પ્રેષયામાસ વિશિખૈર્યમસ્ય સદનં પ્રતિ॥ 8-81-16 (58969)
તે વધ્યમાનાઃ સમરે પાર્થચાપચ્યુતૈઃ શરૈઃ।
તત્રતત્ર સ્મ લીયન્તે ભયે જાતે મહારથાઃ॥ 8-81-17 (58970)
તેષાં ચતુઃશતાન્વીરાન્યતમાનાન્મહારથાન્।
અર્જુનો નિશિતૈર્બાણૈરનયદ્યમસાદનમ્॥ 8-81-18 (58971)
તે વધ્યમાનાઃ સમરે નાનાલિઙ્ગૈઃ શિતૈઃ શરૈઃ।
અર્જુનં સમભિત્યજ્ય દુદ્રુવુર્વૈ દિશો દશ॥ 8-81-19 (58972)
તેષાં શબ્દો મહાનાસીદ્દ્રવતાં વાહિનીમુખે।
મેઘૌઘસ્યેવ ભદ્રં તે ગિરિમાસાદ્ય દીર્યતઃ॥ 8-81-20 (58973)
તાં તુ સેનાં ભૃશં વિદ્ધ્વા દ્રાવયિત્વાઽર્જુનઃ શરૈઃ।
પ્રાયાદભિમુખઃ પાર્થઃ સૂતાનીકં હિ મારિષ॥ 8-81-21 (58974)
તસ્ય શબ્દો મહાનાસીત્પરાનભિમુખસ્ય વૈ।
ગરુડસ્યેવ પતતઃ પન્નગાર્થે યથા પુરા॥ 8-81-22 (58975)
તં તુ શબ્દમભિશ્રુત્ય ભીમસેનો મહાબલઃ।
બભૂવ પરમપ્રીતઃ પાર્થદર્શનલાલસઃ॥ 8-81-23 (58976)
શ્રુત્વૈવ પાર્થમાયાન્તં ભીમસેનઃ પ્રતાપવાન્।
ત્યક્ત્વા પ્રાણાન્મહારાજ સેનાં તવ મમર્દ હ॥ 8-81-24 (58977)
સ વાયુવીર્યપ્રતિમો વાયુવેગસમો જવે।
વાયુવદ્વ્યચરદ્ભીમો વાયુપુત્રઃ પ્રતાપવાન્॥ 8-81-25 (58978)
તેનાદ્યમાના રાજેન્દ્ર સેના તવ વિશામ્પતે।
વ્યભ્રશ્યત મહારાજ ભિન્ના નૌરિવ સાગરે॥ 8-81-26 (58979)
તાં તુ સેનાં તદા ભીમો દર્શયન્પાણિલાઘવમ્।
શરૈરવચકર્તોગ્રૈઃ પ્રેપયિષ્યન્યમક્ષયમ્॥ 8-81-27 (58980)
તત્ર ભારત ભીમસ્ય બલં દૃષ્ટ્વાતિમાનુષમ્।
વ્યત્રસ્યન્ત રણે યોધાઃ કાલસ્યેવ યુગક્ષયે॥ 8-81-28 (58981)
તથાઽર્દિતાન્ભીમબલાન્ભીમસેનેન ભારત।
દૃષ્ટ્વા દુર્યોધનો રાજા ઇદં વચનમબ્રવીત્॥ 8-81-29 (58982)
સૈનિકાંશ્ચ મહેષ્વાસાન્યોધાંશ્ચ ભરતર્ષભ।
સમાદિશન્રણે સર્વાન્હત ભીમમિતિ સ્મ હ॥ 8-81-30 (58983)
તસ્મિન્હતે હતં મન્યે પાણ્ડુસૈન્યમશેષતઃ॥ 8-81-31 (58984)
પ્રતિગૃહ્ય ચ તામાજ્ઞાં તવ પુત્રસ્ય પાર્થિવાઃ।
ભીમં પ્રચ્છાદયામાસુઃ શરવર્ષૈઃ સમન્તતઃ॥ 8-81-32 (58985)
ગજાશ્ચ બહુલા રાજન્નરાશ્ચ જયગૃદ્ધિનઃ।
રથે સ્થિતાશ્ચ રાજેન્દ્ર પરિવવ્રુર્વૃકોદરમ્॥ 8-81-33 (58986)
સ તૈઃ પરિવૃતઃ શૂરૈઃ શૂરો રાજન્સમન્તતઃ।
શુશુભે ભરતશ્રેષ્ઠો નક્ષત્રૈરિવ ચન્દ્રમાઃ॥ 8-81-34 (58987)
પરિવેષી યથા સોમઃ પરિપૂર્ણો વિરાજતે।
સ રરાજ તથા સઙ્ખ્યે દર્શનીયો નરોત્તમઃ।
નિર્વિશેષો મહારાજ વિજયેનૈવ સંયુગે॥ 8-81-35 (58988)
તસ્ય તે પાર્થિવાઃ સર્વે શરવૃષ્ટિં સમાસૃજન્।
ક્રોધરક્તેક્ષણાઃ શૂરા હન્તુકામા વૃકોદરમ્॥ 8-81-36 (58989)
તાં વિદાર્ય મહાસેનાં શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
નિશ્ચક્રામ રણાદ્ભીમો મત્સ્યો જાલાદિવામ્ભસિ॥ 8-81-37 (58990)
હત્વા દશસહસ્રાણિ ગજાનામનિવર્તિનામ્।
નૃણાં શતસહસ્રે દ્વે દ્વે શતે ચૈવ ભારત॥ 8-81-38 (58991)
પઞ્ચ ચાશ્વસહસ્રાણિ રથાનાં શતમેવ ચ।
હત્વા પ્રાસ્યન્દયદ્ભીમો નદીં શોણિતવાહિનીમ્॥ 8-81-39 (58992)
શોણિતોદાં રથાવર્તાં હસ્તિગ્રાહસમાકુલામ્।
નરમીનાશ્વનક્રાન્તાં કેશશૈવલશાદ્વલામ્॥ 8-81-40 (58993)
સઞ્છિન્નભુજનાગેન્દ્રાં બહુરત્નાપહારિણીમ્।
ઊરુગ્રાહાં મજ્જપઙ્કાં શીર્ષોપલસમાવૃતામ્॥ 8-81-41 (58994)
ધનુઃકાશાં શરાવાપાં ગદાપરિઘકેતનામ્।
હંસછત્રધ્વજોપેતામુષ્ણીષવરફેનિલામ્॥ 8-81-42 (58995)
હારપદ્માકરાં ચૈવ ભૂમિરેણૂર્મિમાલિનીમ્।
આર્યવૃત્તવતીં સઙ્ખ્યે સુતરાં ભીરુદુસ્તરામ્॥ 8-81-43 (58996)
યોધગ્રાહવતીં સઙ્ખ્યે વહન્તીં પિતૃસાદનમ્।
ક્ષણેન પુરુષવ્યાઘ્રઃ પ્રાવર્તયત નિમ્નગામ્॥ 8-81-44 (58997)
યથા વૈતરણીમુગ્રાં દુસ્તરામકૃતાત્મભિઃ।
તથા દુસ્તરણીં ઘોરાં ભીરૂણાં ભયવર્ધનીમ્॥ 8-81-45 (58998)
યતોયતઃ પાણ્ડવેયઃ પ્રવિષ્ટો રથસત્તમઃ।
તતસ્તતઃ પ્રાપતન્વૈ યોધાઃ શતસહસ્રશઃ॥ 8-81-46 (58999)
એવં દૃષ્ટ્વા કૃતં કર્મ ભીમસેનેન સંયુગે।
દુર્યોધનો મહારાજ શકુનિં વાક્યમબ્રવીત્॥ 8-81-47 (59000)
જહિ માતુલ સઙ્ગ્રામે ભીમસેનં મહાબલમ્।
અસ્મિઞ્જિતે જિતં મન્યે પાણ્ડવેયં મહાબલમ્॥ 8-81-48 (59001)
તતઃ પ્રાયાન્મહારાજ સૌબલેયઃ પ્રતાપવાન્।
રણાય મહતે યુક્તો ભ્રાતૃભિઃ પરિવારિતઃ॥ 8-81-49 (59002)
સ સમાસાદ્ય સઙ્ગ્રામે ભીમં ભીમપરાક્રમમ્।
વારયામાસ તં વીરો વેલેવ મકરાલયમ્॥ 8-81-50 (59003)
સન્ન્યવર્તત તં ભીમો વાર્યમાણઃ શિતૈઃ શરૈઃ।
શકુનિસ્તસ્ય રાજેન્દ્ર વામપાર્શ્વે સ્તનાન્તરે।
પ્રેષયામાસ નારાચાન્રુક્મપુઙ્ખાઞ્શિલાશિતાન્॥ 8-81-51 (59004)
વર્મ ભિત્ત્વા તુ તે ઘોરાઃ પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ।
ન્યમ઼ઞ્જન્ત મહારાજ કઙ્કબર્હિણવાસસઃ॥ 8-81-52 (59005)
સોઽતિવિદ્ધો રણે ભીમઃ શરં રુક્મવિભૂષિતમ્।
પ્રેષયામાસ સ રુષા સૌબલં પ્રતિ ભારત॥ 8-81-53 (59006)
તમાયાન્તં શરં ઘોરં શકુનિઃ શત્રુતાપનઃ।
ચિચ્છેદ સપ્તધા રાજન્કૃતહસ્તો મહાબલઃ॥ 8-81-54 (59007)
તસ્મિન્નિપતિતે ભૂમૌ ભીમઃ ક્રુદ્ધો વિશામ્પતે।
ધનુશ્છિચ્છેદ ભલ્લેન સૌબલસ્ય હસન્નિવ॥ 8-81-55 (59008)
તદપાસ્ય ધનુશ્છિન્નં સૌબલેયઃ પ્રતાપવાન્।
અન્યદાદાય વેગેન ધનુર્ભલ્લાંશ્ચ ષોડશ।
તૈસ્તસ્ય તુ મહારાજ ભલ્લૈઃ સન્નતપર્વભિઃ॥ 8-81-56 (59009)
દ્વાભ્યાં સ સારથિં હ્યાર્ચ્છદ્ભીમં સપ્તભિરેવ ચ।
ધ્વજમેકેન ચિચ્છેદ દ્વાભ્યાં છત્રં વિશામ્પતે।
ચતુર્ભિશ્ચતુરો વાહાન્વિવ્યાધ સુબલાત્મજઃ॥ 8-81-57 (59010)
તતઃ ક્રુદ્ધો મહારાજ ભીમસેનઃ પ્રતાપવાન્।
શક્તિં ચિક્ષેપ સમરે રુક્મદણ્ડામયસ્મયીમ્॥ 8-81-58 (59011)
સા ભીમભુજનિર્મુક્તા નાગજિહ્વેન ચઞ્ચલા।
નિપપાત રણે તૂર્ણં સૌબલસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-81-59 (59012)
તતસ્તામેવ સંગૃહ્ય શક્તિં કનકભૂષણામ્।
ભીમસેનાય ચિક્ષેપ ક્રુદ્ધરૂપો વિશામ્પતે॥ 8-81-60 (59013)
સા નિર્ભિદ્ય ભુજં સવ્યં પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ।
નિપપાત તદા ભૂમૌ યથા વિદ્યુન્નભશ્ચ્યુતા॥ 8-81-61 (59014)
અથોત્ક્રુષ્ટં મહારાજ ધાર્તરાષ્ટ્રૈઃ સમન્તતઃ।
ન તુ તં મમૃષે ભીમઃ સિંહનાદં તરસ્વિનામ્॥ 8-81-62 (59015)
અન્યદ્ગૃહ્ય ધનુઃ સજ્યં ત્વરમાણો મહાબલઃ।
મુહૂર્તાદિવ રાજેન્દ્ર ચ્છાદયામાસ સાયકૈઃ।
સૌબલસ્ય બલં સઙ્ખ્યે ત્યક્ત્વા નાદં મહાબલઃ॥ 8-81-63 (59016)
તસ્યાશ્વાંશ્ચતુરો હત્વા સૂતં ચૈવ વિશામ્પતે।
ધ્વજં ચિચ્છેદ ભલ્લેન ત્વરમાણઃ પરાક્રમી॥ 8-81-64 (59017)
હતાશ્વં રથમુત્સૃજ્ય ત્વરમાણો નરોત્તમઃ।
તસ્થૌ વિસ્ફારયંશ્ચાપં ક્રોધરક્તેક્ષણઃ શ્વસન્॥ 8-81-65 (59018)
શરૈશ્ચ બહુધા રાજન્ભીમમાર્ચ્છત્સમન્તતઃ॥ 8-81-66 (59019)
પ્રતિહત્ય તુ વેગેન ભીમસેનઃ પ્રતાપવાન્।
ધનુશ્ચિચ્છેદ સઙ્ક્રુદ્ધો વિવ્યાધ ચ શિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-81-67 (59020)
સોઽતિવિદ્ધો બલવતા શત્રુણા શત્રુકર્શનઃ।
નિપપાત તદા ભૂમૌ કિઞ્ચિત્પ્રાણો નરાધિપઃ॥ 8-81-68 (59021)
તતસ્તં વિહ્વલં જ્ઞાત્વા પુત્રસ્તવ વિશામ્પતે।
અપોવાહ રથેનાજૌ ભીમસેનસ્ય પશ્યતઃ॥ 8-81-69 (59022)
શકુનિં વિહ્વલં દૃષ્ટ્વા ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ પરાઙ્મુખાઃ।
પ્રદુદ્રુવુર્દિશો ભીતા ભીમસેનભયાત્પ્રભો॥ 8-81-70 (59023)
સૌબલે નિર્જિતે રાજન્ભીમસેનેન ધન્વિના।
ભયેન મહતાઽઽવિષ્ટઃ પુત્રો દુર્યોધનસ્તવ।
અપાયાજ્જવનૈરશ્વૈઃ સાપેક્ષો માતુલં પ્રતિ॥ 8-81-71 (59024)
પરાઙ્મુખં તુ રાજાનં દૃષ્ટ્વા સૈન્યાનિ ભારત।
વિપ્રજગ્મુઃ સમુત્સૃજ્ય દ્વૈરથાનિ સમન્તતઃ॥ 8-81-72 (59025)
તાન્દૃષ્ટ્વા વિદ્રુતાન્સર્વાન્ધાર્તરાષ્ટ્રાન્પરાઙ્મુખાન્।
જવેનાભ્યાપતદ્ભીમઃ કિરઞ્શરશતાન્બહૂન્॥ 8-81-73 (59026)
તે વધ્યમાના ભીમેન ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ પરાઙ્મુખાઃ।
કર્ણમાસાદ્ય સમરે સ્થિતા રાજન્સમન્તતઃ॥ 8-81-74 (59027)
સ હિ તેષાં મહાવીર્યો દ્વીપોઽભૂત્સુમહાબલઃ।
ભિન્નનૌકા યથા રાજન્દ્વીપમાસાદ્ય નિર્વૃતાઃ॥ 8-81-75 (59028)
ભવન્તિ પુરુષવ્યાઘ્ર નાવિકાઃ કાલપર્યયે।
તથા કર્ણં સમાસાદ્ય તાવકાઃ પુરુષર્ષભ॥ 8-81-76 (59029)
સમાશ્વસ્તાઃ સ્થિતા રાજન્સમ્પ્રહૃષ્ટાઃ પરસ્પરમ્।
સમાજગ્મુશ્ચ યુદ્ધાય મૃત્યું કૃત્વા નિવર્તનમ્॥ ॥ 8-81-77 (59030)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકાશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 81 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.82. અધ્યાયઃ 082
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણપરાક્રમવર્ણનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-82-0 (59031)
ધૃતરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-82-0x (5035)
તતો ભગ્નેષુ સૈન્યેષુ ભીમસેનેન સંયુગે।
દુર્યોધનોઽબ્રવીત્કિં નુ સૌબલો વાઽપિ સઞ્જય॥ 8-82-1 (59032)
કર્ણો વા જયતાં શ્રેષ્ઠો યોધા વા મામકા યુધિ।
કૃપો વા કૃતવર્મા વા દ્રૌણિર્દુઃશાસનોઽપિ વા॥ 8-82-2 (59033)
અત્યદ્ભુતમહં મન્યે પાણ્ડવેયસ્ય વિક્રમમ્।
યદેકઃ સમરે સર્વાન્યોધયામાસ મામકાન્॥ 8-82-3 (59034)
યથાપ્રતિજ્ઞં યોધાનાં રાધેયઃ કૃતવાનપિ।
કુરૂણામથ સર્વેષાં કર્ણઃ શત્રુનિષૂદનઃ।
શર્મ વર્મ પ્રતિષ્ઠા ચ જીવિતાશા ચ સઞ્જય॥ 8-82-4 (59035)
તદ્ભગ્રં સ્વબલં દૃષ્ટ્વા કૌન્તેયેનામિતૌજસા।
ધનુર્દરાણાં પ્રવરઃ કર્ણઃ કિમકરોદ્યુધિ॥ 8-82-5 (59036)
પુત્રા વા મમ દુર્ધર્ષા રાજાનો વા મહારથાઃ।
એતન્મે સર્વમાચક્ષ્વ કુશલો હ્યસિ સઞ્જય॥ 8-82-6 (59037)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-82-7x (5036)
અપરાહ્ણે મહારાજ સૂતપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
જઘાન સોમકાન્સર્વાન્ભીમસેનસ્ય પશ્યતઃ॥ 8-82-7 (59038)
ભીમોઽપ્યતિબલં સૈન્યં ધાર્તરાષ્ટ્રં વ્યપોથયત્॥ 8-82-8 (59039)
દ્રાવ્યમાણં બલં દૃષ્ટ્વા ભીમસેનેન ધીમતા।
યન્તારમબ્રવીત્કર્ણઃ પાઞ્ચાલાનેવ માં વહ॥ 8-82-9 (59040)
મદ્રરાજસ્તતઃ શલ્યઃ શ્વેતાનશ્વાન્મહાજવાન્।
પ્રાહિણોચ્ચેદિપાઞ્ચાલાન્કરૂશાંશ્ચ મહાબલઃ॥ 8-82-10 (59041)
પ્રવિશ્ય ચ મહત્સૈન્યં શલ્યઃ પરબલાર્દનઃ।
ન્યયચ્છત્તુરગાન્હૃષ્ટો યત્રયત્ર ચ તે રથાઃ॥ 8-82-11 (59042)
તં રથં મેઘસઙ્કાશં વૈયાઘ્રપરિવારણમ્।
સંદૃશ્ય પાણ્ડુપઞ્ચાલાસ્ત્રસ્તા હ્યાસન્વિશામ્પતે॥ 8-82-12 (59043)
તતો રથસ્ય નિનદઃ પ્રાદુરાસીન્મહારણે।
પર્જન્યસમનિર્ઘોષઃ પર્વતસ્યેવ દીર્યતઃ॥ 8-82-13 (59044)
તતઃ શરશતૈસ્તીક્ષણૈઃ કર્ણ આકર્ણનિઃસૃતૈઃ।
જઘાન પાણ્ડવબલં શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-82-14 (59045)
તં તથા સમરે કર્મ કુર્વાણમપરાજિતમ્।
પરિવવ્રુર્મહેષ્વાસાઃ પાણ્ડવાનાં મહારથાઃ॥ 8-82-15 (59046)
તં શિખણ્ડી ચ ભીમશ્ચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ પાર્ષતઃ।
નકુલઃ સહદેવશ્ચ દ્રૌપદેયાશ્ચ સાત્યકિઃ॥ 8-82-16 (59047)
પરિવવ્રુર્જિઘાંસન્તો રાધેયં શરવૃષ્ટિભિઃ।
સાત્યકિસ્તુ તદા કર્ણં વિંશત્યા નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-82-17 (59048)
અતાડયદ્રણે શૂરો જત્રુદેશે નરોત્તમઃ।
શિખણ્ડી પઞ્ચવિંશત્યા ધૃષ્ટદ્યુમ્નશ્ચ સપ્તભિઃ॥ 8-82-18 (59049)
દ્રૌપદેયાશ્ચતુઃષષ્ટ્યા સહદેવશ્ચ સપ્તભિઃ।
નકુલશ્ચ શતેનાજૌ કર્ણં વિવ્યાધ સાયકૈઃ॥ 8-82-19 (59050)
ભીમસેનસ્તુ રાધેયં નવત્યા નતપર્વણામ્।
વિવ્યાધ સમરે ક્રુદ્ધો જત્રુદેશે મહાબલઃ॥ 8-82-20 (59051)
અથ પ્રહસ્યાધિરથિર્વ્યાક્ષિપદ્ધનુરુત્તમમ્।
મુમોચ નિશિતાન્બાણાન્પીડયન્સુમહાબલઃ॥ 8-82-21 (59052)
તાન્પ્રત્યવિધ્યદ્રાધેયઃ પઞ્ચભિઃ પઞ્ચભિઃ શરૈઃ।
સાત્યકેસ્તુ ધનુશ્છિત્ત્વા ધ્વજં ચ ભરતર્ષભ॥ 8-82-22 (59053)
તં તથા નવભિર્બાણૈરાજઘાન સ્તનાન્તરે।
ભીમસેનં તતઃ ક્રુદ્ધો વિવ્યાધ ત્રિંશતા શરૈઃ॥ 8-82-23 (59054)
સહદેવસ્ય ભલ્લેન ધ્વજં ચિચ્છેદ મારિષ।
સારથિં ચ ત્રિભિર્બાણૈરાજઘાન પરન્તપઃ॥ 8-82-24 (59055)
વિરથાન્દ્રૌપદેયાંશ્ચ ચકાર ભરતર્ષભ।
અક્ષ્ણોર્નિમેષમાત્રેણ તદદ્ભુતમિવાભવત્॥ 8-82-25 (59056)
વિમુખીકૃત્ય તાન્સર્વાઞ્શરૈઃ સન્નતપર્વભિઃ।
પાઞ્ચાલાનહનઞ્છૂરાંશ્ચેદીનાં ચ મહારથાન્॥ 8-82-26 (59057)
તે વધ્યમાનાઃ સમરે ચેદિમત્સ્યા વિશામ્પતે।
કર્ણમેકમભિદ્રુત્ય શરસઙ્ખૈઃ સમાર્પયન્॥ 8-82-27 (59058)
તાઞ્જઘાન શિતૈર્બાણૈઃ સૂતપુત્રો મહારથઃ।
તે વધ્યમાનાઃ સમરે ચેદિમાત્સ્યા વિશામ્પતે।
પ્રાદ્રવન્ત રણે ભીતાઃ સિંહત્રસ્તા મૃગા ઇવ॥ 8-82-28 (59059)
એતદત્યુદ્ભતં કર્મ દૃષ્ટ્વાનસ્મિ ભારત।
યદેકઃ સમરે શૂરાન્સૂતપુત્રઃ પ્રતાપવાન્॥ 8-82-29 (59060)
યતમાનાન્પરં શક્ત્યા યોધયાનાંશ્ચ ધન્વિનઃ।
પાણ્ડવેયાન્મહારાજ શરૈર્વારિતવાન્રણે॥ 8-82-30 (59061)
તત્ર ભારત કર્ણસ્ય લાઘવેન મહાત્મનઃ।
તુતુષુર્દેવતાઃ સર્વાઃ સિદ્ધાશ્ચ સહ ચારણૈઃ॥ 8-82-31 (59062)
અપૂજયન્મહેષ્વાસા ધાર્તરાષ્ટ્રા નરોત્તમમ્।
કર્ણં રથવરશ્રેષ્ઠં શ્રેષ્ઠં સર્વધનુષ્મતામ્॥ 8-82-32 (59063)
તતઃ કર્ણો મહારાજ દદાહ રિપુવાહિનીમ્।
કક્ષમિદ્ધો યથા વહ્નિર્નિદાધે જ્વલિતો મહાન્॥ 8-82-33 (59064)
તે વધ્યમાનાઃ કર્ણેન પાણ્ડવેયાસ્તતસ્તતઃ।
પ્રાદ્રવન્ત રણે ભીતાઃ કર્ણં દૃષ્ટ્વા મહારથમ્॥ 8-82-34 (59065)
તત્રાક્રન્દો મહાનાસીત્પાઞ્ચાલાનાં મહારણે।
વધ્યતાં સાયકૈસ્તીક્ષ્ણૈઃ કર્ણચાપવરચ્યુતૈઃ॥ 8-82-35 (59066)
તેન શબ્દેન વિત્રસ્તા પાણ્ડવાનાં મહાચમૂઃ।
કર્ણમેકં રણે યોધં મેનિરે તત્ર શાત્રવાઃ॥ 8-82-36 (59067)
તત્રાદ્ભુતં પુનશ્ચક્રે રાધેયઃ શત્રુકર્શનઃ।
યદેનં પાણ્ડવાઃ સર્વે ન શેકુરભિવીક્ષિતુમ્॥ 8-82-37 (59068)
જલૌઘઃ પર્વતશ્રેષ્ઠં યથાસાદ્ય પ્રભિદ્યતે।
તથા તત્પાણ્ડવં સૈન્યં કર્ણમાસાદ્ય દીર્યતે॥ 8-82-38 (59069)
કર્ણોઽપિ સમરે રાજન્વિધૂમોઽગ્નિરિવ જ્વલત્।
દહંસ્તસ્થૌ મહાબાહુઃ પાણ્ડવાનાં મહાચમૂમ્॥ 8-82-39 (59070)
શિરાંસિ ચ મહારાજ કર્ણાં શ્ચૈવ સકુણ્ડલાન્।
બાહૂંશ્ચ વીરો વીરાણાં ચિચ્છેદ લઘુ ચેષુભિઃ॥ 8-82-40 (59071)
હસ્તિદન્તત્સરૂન્ખઙ્ગાન્ધ્વજાઞ્શક્તીર્હયાન્ગજાન્।
રથાંશ્ચ વિવિધાન્રાજન્પતાકા વ્યજનાનિ ચ॥ 8-82-41 (59072)
અક્ષં ચ યુગયોક્ત્રાણિ ચક્રાણિ વિવિધાનિ ચ।
ચિચ્છેદ બહુધા કર્ણો યોધવ્રતમનુષ્ઠિતઃ॥ 8-82-42 (59073)
તત્ર ભારત કર્ણેન નિહતૈર્ગજવાજિભિઃ।
અગમ્યરૂપા પૃથિવી માંસશોણિતકર્દમા॥ 8-82-43 (59074)
વિષમં ચ સમં ચૈવ હતૈરશ્વપદાતિભિઃ।
રથૈશ્ચ કુઞ્જરૈશ્ચૈવ ન પ્રાજ્ઞાયત કિઞ્ચન॥ 8-82-44 (59075)
નાપિ સ્વે ન પરે યોધાઃ પ્રાજ્ઞાયન્ત પરસ્પરમ્।
ઘોરે શરાન્ધકારે તુ કર્ણાસ્ત્રે ચ વિજૃમ્ભિતે॥ 8-82-45 (59076)
રાધેયચાપનિર્મુક્તૈઃ શરૈઃ કાઞ્ચનભૂષણૈઃ।
સઞ્છાદિતા મહારાજ પાણ્ડવાનાં મહારથાઃ॥ 8-82-46 (59077)
તે પાણ્ડવેયાઃ સમરે રાધેયેન પુનઃ પુનઃ।
અભજ્યન્ત મહારાજ યતમાના મહારથાઃ॥ 8-82-47 (59078)
મૃગસઙ્ઘાન્યથા ક્રુદ્ધઃ સિંહો દ્રાવયતે વને।
પઞ્ચાલાનાં રથશ્રેષ્ઠાન્દ્રાવયઞ્શાત્રવાંસ્તથા॥ 8-82-48 (59079)
કર્ણસ્તુ સમરે યોધાંસ્ત્રાસયુન્સુમહાયશાઃ।
કાલયામાસ તત્સૈન્યં યથા પશુગણાન્વૃકઃ॥ 8-82-49 (59080)
દૃષ્ટ્વા તુ પાણ્ડવીં મેનાં ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ પરાઙ્યુખીમ્।
તત્રાજગ્મુર્મહેષ્વાસા રુદન્તો ભૈરવાત્રવાન્ ॥ 8-82-50 (59081)
દુર્યોધનો હિ રાજેન્દ્ર મુદા પરમયા યુતઃ।
વાદયામાસ સંહૃષ્ટો નાનાવાદ્યાનિ સર્વશઃ॥ 8-82-51 (59082)
પાઞ્ચાલાશ્ચ મહેષ્વાસા ભગ્નાસ્તત્ર નરોત્તમાઃ।
ન્યવર્તન્ત તદા શૂરા મૃત્યું કૃત્વા નિવર્તનમ્॥ 8-82-52 (59083)
તાન્નિવૃત્તાન્રણે શૂરાન્રાધેયઃ શત્રુતાપનઃ।
અનેકશો મહારાજ બભઞ્જ પુરુષર્ષભઃ॥ 8-82-53 (59084)
તત્ર ભારત કર્ણેન પાઞ્ચાલા વિંશતી રથાઃ।
નિહતાઃ સાયકૈઃ ક્રોધાચ્ચેદયશ્ચ પરંશતાઃ॥ 8-82-54 (59085)
કૃત્વા શૂન્યાન્રથોપસ્થાન્વાજિપૃષ્ઠાંશ્ચ ભારત।
નિર્મનુષ્યાન્ગજસ્કન્ધાન્પાદાતાંશ્ચૈવ વિદ્રુતાન્॥ 8-82-55 (59086)
આદિત્ય ઇવ મધ્યાહ્ને દુર્નિરીક્ષ્યઃ પરન્તપઃ।
કાલાન્તકવપુઃ શૂરઃ સૂતપુત્રોઽભ્યરાજત॥ 8-82-56 (59087)
એવમેતન્મહારાજ નરવાજિરથદ્વિપાન્।
હત્વા તસ્થૌ મહેષ્વાસઃ કર્ણોઽરિગણસૂદનઃ॥ 8-82-57 (59088)
યથા ભૂતગણાન્હત્વા કાલસ્તિષ્ઠેન્મહાબલઃ।
તથા સ સોમકાન્હત્વા તસ્થાવેકો મહારથઃ॥ 8-82-58 (59089)
તત્રાદ્ભુતમપશ્યામ પાઞ્ચાલાનાં પરાક્રમમ્।
વધ્યમાનાઽપિ યત્કર્ણં નાજહૂ રણમૂર્ધનિ॥ 8-82-59 (59090)
રાજા દુઃશાસનશ્ચૈવ કૃપઃ શારદ્વતસ્તથા।
અશ્વત્થામા કૃતવર્મા શકુનિશ્ચ મહાબલઃ।
વ્યહનન્પાણ્ડવીં સેનાં શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-82-60 (59091)
કર્મપુત્રૌ તુ રાજેન્દ્ર ભ્રાતરૌ સત્યવિક્રમૌ।
નિજઘ્નાતે બલં ક્રુદ્ધૌ પાણ્ડવાનામિતસ્તતઃ॥ 8-82-61 (59092)
તત્ર યુદ્ધં મહચ્ચાસીત્ક્રૂરં વિશસનં મહત્॥ 8-82-62 (59093)
તથૈવ પાણ્ડવાઃ શૂરા ધૃષ્ટદ્યુમ્નશિખણ્ડિનૌ।
દ્રૌપદેયાશ્ચ સઙ્ક્રુદ્ધા અભ્યઘ્નંસ્તાવકં બલમ્॥ 8-82-63 (59094)
એવમેષ ક્ષયો વૃત્તઃ પાણ્ડવાનાં તતસ્તતઃ।
તાવકાનામપિ રણે ભીમં પ્રાપ્ય મહાબલમ્॥ ॥ 8-82-64 (59095)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે દ્વ્યશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 82 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.83. અધ્યાયઃ 083
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
પાર્થચોદનયા કૃષ્ણેન કર્ણસમીપમ્પ્રતિ રથપ્રાપણમ્॥ 1 ॥ શલ્યેન કર્ણપ્રોત્સાહનમ્॥ 2 ॥ કર્ણેન પાર્થપ્રશંસનપૂર્વકં તદ્વધપ્રતિજ્ઞા॥ 3 ॥ સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 4 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-83-0 (59096)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-83-0x (5037)
હત્વા તુ ફલ્ગુનઃ સેનાં કૌરવાણાં પૃથક્પૃથક્।
સૂતપુત્રસ્ય સંરમ્ભં દૃષ્ટ્વા ચૈવ મહારણે॥ 8-83-1 (59097)
શોણિતોદાં નદીં કૃત્વા માંસમજ્જાસ્થિપઙ્કિલામ્।
મનુષ્યશીર્ષપાષાણાં હસ્ત્યશ્વકૃતરોધસમ્॥ 8-83-2 (59098)
શૂરાસ્થિત્તયસઙ્કીર્ણાં કાકગૃધ્રાનુનાદિતામ્।
છત્રહંસપ્લુવોપેતાં વીરવૃક્ષાપહારિણીમ્॥ 8-83-3 (59099)
હારપદ્માકરવતીમુષ્ણીષવરફેનિલામ્।
ધનુઃશરધ્વજોપેતાં નરક્ષુદ્રકપાલિનીમ્॥ 8-83-4 (59100)
ચર્મવર્મભ્રમોપેતાં રથોડુપસમાકુલામ્।
જયૈષિણાં ચ સુતરાં ભીરૂણાં ચ સુદુસ્તરામ્॥ 8-83-5 (59101)
નદીં પ્રાવર્તયિત્વા ચ બીભત્સુઃ પરવીરહા।
વાસુદેવમિદં વાક્યમબ્રવીત્પુરુષર્ષભઃ॥ 8-83-6 (59102)
અર્જુન ઉવાચ। 8-83-7x (5038)
એષ કેતૂ રણે કૃષ્ણ સૂતપુત્રસ્ય દૃશ્યતે।
ભીમસેનાદયશ્ચૈતે યોધયન્તિ મહારથમ્॥ 8-83-7 (59103)
એતે દ્રવન્તિ પાઞ્ચાલાઃ કર્મત્રસ્તા જનાર્દન।
એષ દુર્યોધનો રાજા શ્વેતચ્છત્રેણ ધાર્યતે॥ 8-83-8 (59104)
કર્ણેન ભગ્નાન્પાઞ્ચાલાન્દ્રાવયન્બહુ શોભતે।
કૃપશ્ચ કૃતવર્મા ચ દ્રૌણિશ્ચૈવ મહારથઃ॥ 8-83-9 (59105)
એતે રક્ષન્તિ રાજાનં સૂતપુત્રેણ રક્ષિતાઃ।
અવધ્યમાનાસ્તેઽસ્માભિર્યોધયિષ્યન્તિ સોમકાન્॥ 8-83-10 (59106)
એષ શલ્યો રથોપસ્થે રશ્મિસઙ્ગ્રાહકોવિદઃ।
સૂતપુત્રરથં કૃષ્ણ વાહયન્બહુ શોભતે॥ 8-83-11 (59107)
તત્ર મે બુદ્ધિરુત્પન્ના વાહયાત્ર રથં મમ।
નાહત્વા સમરે કર્ણં નિવર્તિષ્યે કથઞ્ચન॥ 8-83-12 (59108)
મા સ્મ કર્ણો રણે પાર્થાન્સૃઞ્જયાંશ્ચ મહારથાન્।
નિઃશેષાન્સમરે કુર્યાત્પશ્યતાં નો જનાર્દન॥ 8-83-13 (59109)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-83-14x (5039)
તતઃ પ્રાયાજ્જવેનાશુ કેશવસ્તવ વાહિનીમ્।
કર્ણં પ્રતિ મહેષ્વાસં દ્વૈરથે સવ્યસાચિનઃ॥ 8-83-14 (59110)
સ પ્રયાતો રથેનાશુ કૃષ્ણો રાજન્મહાહવે।
આશ્વાસયન્રણે ચાશુ પાણ્ડુસૈન્યાનિ સર્વશઃ॥ 8-83-15 (59111)
રથઘોષસ્તતસ્તસ્ય પાણ્ડવસ્ય બભૂવ હ।
વાસવાસ્ત્રનિપાતેન પર્વતેષ્વિવ મારિષ॥ 8-83-16 (59112)
મહતા રથઘોષેણ પાણ્ડવઃ સત્યવિક્રમઃ।
અભ્યયાદપ્રમેયાત્મા નિર્જયંસ્તવ વાહિનીમ્॥ 8-83-17 (59113)
તમાયાન્તં સમીક્ષ્યૈવ શ્વેતાશ્વં કૃષ્ણસારથિમ્।
મદ્રરાજોઽબ્રવીત્કર્ણં કેતું દૃષ્ટ્વા મહાત્મનઃ॥ 8-83-18 (59114)
અયં સ રથ આયાતિ શ્વેતાશ્વઃ કૃષ્ણસારથિઃ।
નિઘ્નન્નમિત્રાન્સમરે યં કર્ણ પરિપૃચ્છસિ॥ 8-83-19 (59115)
એષ તિષ્ઠતિ કૌન્તેયઃ સંસ્પૃશન્ગાણ્ડિવં ધનુઃ।
તં હનિષ્યસિ ચેદદ્ય તન્નઃ શ્રેયો ભવિષ્યતિ॥ 8-83-20 (59116)
ધનુર્જ્યા ચન્દ્રતારાઙ્કા પતાકાકિઙ્કિણીયુતા।
પશ્ય કર્ણાર્જુનસ્યૈષા સૌદામન્યમ્બરે યથા॥ 8-83-21 (59117)
એષ ધ્વજાગ્રે પાર્થસ્ય પ્રેક્ષમાણઃ સમન્તતઃ।
દૃશ્યતે વાનરો ભીમો વીક્ષતાં ભયવર્ધનઃ॥ 8-83-22 (59118)
એતચ્ચક્રં ગદા શઙ્ખઃ શાર્ઙ્ગં કૃષ્ણસ્ય ચ પ્રભો।
દૃશ્યતે પાણ્ડવરથે વાહયાનસ્ય વાજિનઃ॥ 8-83-23 (59119)
એતત્કૂજતિ ગાણ્ડીવં વિસૃષ્ટં સવ્યસાચિના।
એતે હસ્તવતા મુક્તા ઘ્નન્ત્યમિત્રાઞ્શિતાઃ શરાઃ॥ 8-83-24 (59120)
વિશાલાયતતામ્રાક્ષૈઃ પૂર્ણચન્દ્રનિભાનનૈઃ।
એષા ભૂઃ કીર્યતે રાજ્ઞાં શિરોભિરપલાયિનામ્॥ 8-83-25 (59121)
એતે પરિઘસઙ્કાશાઃ પુણ્યગન્ધાનુલેપનાઃ।
ઉદ્ધતા રણશૂરાણાં પાત્યન્તે સાયુધા ભુજાઃ॥ 8-83-26 (59122)
નિરસ્તજિહ્વા નેત્રાન્તા વાજિનઃ સહ સાદિભિઃ।
પતિતાઃ પાત્યમાનાશ્ચ ક્ષિતૌ ક્ષીણા વિશેરતે॥ 8-83-27 (59123)
એતે પર્વતશૃઙ્ગાણાં તુલ્યા હૈમવતા ગજાઃ।
સઞ્છિન્નકુમ્ભાઃ પાર્થેન પ્રપતન્ત્યદ્રયો યથા॥ 8-83-28 (59124)
ગન્ધર્વનગરાકારા રથા હતનરેશ્વરાઃ।
વિમાનાદિવ પુણ્યાન્તે સ્વર્ગિણો નિપતન્ત્યમી॥ 8-83-29 (59125)
વ્યાકુલીકૃતમત્યર્થં પશ્ય સૈન્યં કિરીટિના।
નાનામૃગસહસ્રાણાં યૂથં કેસરિણા યથા॥ 8-83-30 (59126)
ત્વામભિપ્રેપ્સુરાયાતિ કર્ણ નિઘ્નન્વરાન્રથાન્।
અસજ્જમાનો રાધેય તં યાહિ પ્રતિ ભારત॥ 8-83-31 (59127)
એષા વિદીર્યતે સેના ધાર્તરાષ્ટ્રી સમન્તતઃ।
અર્જુનસ્ય ભયાત્તૂર્ણં નિઘ્નતઃ શાત્રવાન્બહૂન્॥ 8-83-32 (59128)
વર્જયન્સર્વસૈન્યાનિ ત્વરતે હિ ધનઞ્જયઃ।
ત્વદર્થમિતિ મન્યેઽહં યથાસ્યોદીર્યતે વપુઃ॥ 8-83-33 (59129)
ન હ્યવસ્થાસ્યતે પાર્થો યુયુત્સુઃ કેનચિત્સહ।
ત્વામૃતે ક્રોધદીપ્તો હિ પીડ્યમાને વૃકોદરે॥ 8-83-34 (59130)
વિરથં ધર્મરાજં તુ દૃષ્ટ્વા સુદૃઢવિક્ષતમ્।
શિખણ્ડિનં સાત્યકિં ચ ધૃષ્ટદ્યુમ્નં ચ પાર્ષતમ્॥ 8-83-35 (59131)
દ્રૌપદેયાન્યુધામન્યુમુત્તમૌજસમેવ ચ।
નકુલં સહદેવં ચ વશગાંસ્તે સમીક્ષ્ય તુ॥ 8-83-36 (59132)
સહસૈકરથઃ પાર્થસ્ત્વામભ્યેતિ પરન્તપઃ।
ક્રોધરક્તેક્ષણઃ ક્રુદ્ધો જિઘાંસુઃ સર્વપાર્થિવાન્॥ 8-83-37 (59133)
ત્વરિતોઽભિપતત્યસ્માંસ્ત્યક્ત્વા સૈન્યાન્યસંશયમ્।
ત્વં કર્ણ પ્રતિયાહ્યેનં નાસ્ત્યન્યો હિ ધનુર્ધરઃ॥ 8-83-38 (59134)
ન તં પશ્યામિ લોકેઽસ્મિંસ્ત્વત્તો હ્યન્યં ધનુર્ધરમ્।
અર્જુનં સમરે ક્રુદ્ધં યો વેલામિવ વારયેત્॥ 8-83-39 (59135)
ન ચાસ્ય રક્ષાં પશ્યામિ પાર્શ્વતો ન ચ પૃષ્ઠતઃ।
એક એવાભિયાતિ ત્વાં પશ્ય સાફલ્યમાત્મનઃ॥ 8-83-40 (59136)
ત્વં હિ કૃષ્ણૌ રણે શક્તો યોદ્ધુમેતૌ પરન્તપૌ।
તવૈવ ભારો રાધેય પ્રત્યુદ્યાહિ ધનઞ્જયમ્॥ 8-83-41 (59137)
સમાનો હ્યસિ ભીષ્મેણ દ્રોમદ્રૌણિકૃપેણ ચ।
સવ્યસાચિનમાયાન્તં નિવારય મહારણે॥ 8-83-42 (59138)
લેલિહાનં યથા સર્પં ગર્જન્તમૃષભં યથા।
વનસ્થિતં યથા વ્યાઘ્રં જહિ કર્ણ ધનઞ્જયમ્॥ 8-83-43 (59139)
એતે દ્રવન્તિ સમરાન્નિરપેક્ષા નરાધિપાઃ।
અર્જુનસ્ય ભયત્રસ્તા ધાર્તરાષ્ટ્રા મહાબલાઃ॥ 8-83-44 (59140)
દ્રવતામથ તેષાં તુ નાન્યોઽસ્તિ યુધિ માનવઃ।
ભયહા યો ભવેદ્વીરસ્ત્વામૃતે સૂતનન્દન॥ 8-83-45 (59141)
એતે ત્વાં કુરવઃ સર્વે દ્વીપમાસાદ્ય સંયુગે।
ધિષ્ઠિતાઃ પુરુષવ્યાઘ્ર ત્વત્તઃ શરણકાઙ્ક્ષિણઃ॥ 8-83-46 (59142)
વૈદેહામ્બષ્ઠકામ્ભોજાસ્તથા નગ્નજિતસ્ત્વયા।
ગાન્ધારાશ્ચ યયા ધૃત્યા જિતાઃ સઙ્ખ્યે સુદુર્જયાઃ।
તાં ધૃતિં કુરુરાધેય તતઃ પ્રત્યેહિ પાણ્ડવમ્॥ 8-83-47 (59143)
વાસુદેવં ચ વાર્ષ્ણેયં પ્રીયમાણં કિરીટિના।
પ્રત્યુદ્યાહિ મહાબાહો પૌરુષે મહતિ સ્થિતઃ॥ 8-83-48 (59144)
કર્ણ ઉવાચ। 8-83-49x (5040)
પ્રકૃતિસ્થોઽસિ મે શલ્ય ઇદાનીં સમ્મતસ્તથા।
પ્રતિભાસિ મહાબાહો અભીતશ્ચ ધનઞ્જયાત્॥ 8-83-49 (59145)
પશ્ય બાહ્વોર્બલં મેઽદ્ય શિક્ષિતસ્ય ચ પશ્ય મે।
એકોઽદ્ય નિહનિષ્યામિ પાણ્ડવાનાં મહાચમૂમ્॥ 8-83-50 (59146)
કૃષ્ણૌ ચ પુરુષવ્યાઘ્ર તતઃ સત્યં બ્રવીમિ તે।
નાહત્વા યુધિ તૌ વીરૌ વ્યપયાસ્યે કથઞ્ચન॥ 8-83-51 (59147)
શિશ્યે વા નિહતસ્તાભ્યામનિત્યો હિ રણે જયઃ।
કૃતાર્થોઽદ્ય ભવિષ્યામિ હત્વા વાપ્યથ વા હતઃ॥ 8-83-52 (59148)
શલ્ય ઉવાચ। 8-83-53x (5041)
અજય્યમેનં પ્રવદન્તિ યુદ્ધે
મહારથાઃ કર્ણ રથપ્રવીરમ્।
એકાકિન કિમુ કૃષ્ણાભિગુપ્તં
વિજેતુમેનં ક ઇહોત્સહેત॥ 8-83-53 (59149)
કર્ણ ઉવાચ। 8-83-54x (5042)
નૈતાદૃશો જાતુ બભૂવ લોકે
રથોત્તમો યાવદુપશ્રુતં નઃ।
તમીદૃશં પ્રતિયોત્સ્યામિ પાર્થં
મહાહવે પશ્ય ચ પૌરુષં મે ॥ 8-83-54 (59150)
રણે ચરત્યેષ રથપ્રવીરઃ
સિતૈર્હયૈઃ કૌરવરાજપુત્રઃ।
સ વાઽદ્ય માં નેષ્યતિ કૃચ્છ્રમેત--
ત્કર્ણોઽસ્યાન્તેઽપ્યત્ર ભવેત્સમર્થઃ॥ 8-83-55 (59151)
અસ્વેદિનૌ રાજપુત્રસ્ય હસ્તા--
વવેપમાનૌ જાતકિણૌ બૃહન્તૌ।
દૃઢાયુધઃ કૃતિમાન્ક્ષિપ્રહસ્તો
ન પાણ્ડવેયેન સમોઽસ્તિ યોધઃ॥ 8-83-56 (59152)
ગૃહ્ણાત્યનેકાનપિ કઙ્કપત્રા--
નેકં યથા તાન્પ્રતિયોજ્ય ચાશુ।
તે ક્રોશમાત્રે નિપતન્ત્યમોધાઃ
કસ્તેન યોધોઽસ્તિ સમઃ પૃથિવ્યામ્॥ 8-83-57 (59153)
અતોષયત્સ્વાણ્ડવે યો હુતાશં
કૃષ્ણદ્વિતીયોઽતિરથસ્તરસ્વી।
લેભે ચક્રં યત્ર કૃષ્ણો મહાત્મા
ધનુર્ગાણ્ડીવં પાણ્ડવઃ સવ્યસાચી॥ 8-83-58 (59154)
શ્વેતાશ્વયુક્તં ચ સુઘોષમુગ્રં
રથં મહાબાહુરદીનસત્વઃ।
મહેષુધી ચાક્ષયે દિવ્યરૂપે
શસ્ત્રાણિ દિવ્યાનિ ચ હવ્યવાહાત્॥ 8-83-59 (59155)
યસ્ત્વિન્દ્રલોકે નિજઘાન દૈત્યા--
નસઙ્ખ્યેયાન્કાલકેયાંશ્ચ સર્વાન્।
લેભે શઙ્ખં દેવદત્તં સ્મ તત્ર
કો નામ તેનાભ્યધિકઃ પૃથિવ્યામ્॥ 8-83-60 (59156)
મહાદેવં તોષયામાસ યોઽસ્ત્રૈઃ
સાક્ષાત્સુયુદ્ધેન મહાનુભાવઃ।
લેભે તતઃ પાશુપતં સુઘોરં
ત્રૈલોક્યસંહારકરં મહાસ્ત્રમ્॥ 8-83-61 (59157)
પૃથક્પૃથગ્લોકપાલાઃ સમેતા
દદુર્મહાસ્ત્રાણ્યપ્રમેયાણિ સઙ્ખ્યે।
યૈસ્તાઞ્જઘાનાશુ રણે નૃસિંહઃ
સકાલકેયાનસુરાન્સમેતાન્॥ 8-83-62 (59158)
તથા વિરાટસ્ય પુરે સમેતા--
ન્સર્વાનસ્માનેકરથેન જિત્વા।
જહાર તદ્રોધનમાજિમધ્યે
વસ્ત્રાણિ ચાદત્ત મહારથેભ્યઃ॥ 8-83-63 (59159)
તમીદૃશં વીર્યગુણોપપન્નં
કૃષ્ણદ્વિતીયં પરમં નૃપાણામ્।
તમાહ્વયન્સાહસમુત્તમં વૈ
જાને સ્વયં સર્વલોકસ્ય શલ્ય॥ 8-83-64 (59160)
અનન્તવીર્યેણ ચ કેશવેન
નારાયણેનાપ્રતિમેન ગુપ્તઃ।
વર્ષાયુતૈર્યસ્ય ગુણા ન શક્યા
વક્તું સમેતૈરપિ સર્વલોકૈઃ॥ 8-83-65 (59161)
મહાત્મનઃ શઙ્ખચક્રાસિપાણે--
ર્વિષ્ણોર્જિષ્ણોર્વસુદેવાત્મજસ્ય।
ભયં ન મે જાયતે સાધ્વસં ચ
દૃષ્ટ્વા કૃષ્ણાવેકરથે સમેતૌ॥ 8-83-66 (59162)
અતીવાયં ધનુષિ રાજપુત્રે--
ષ્વતીવાન્યાન્કેશવશ્ચક્રયુદ્ધે।
એવંવિધૌ પાણ્ડવવાસુદેવૌ
ચલેત્સ્વદેશાદ્વિમવાન્ન કૃષ્ણૌ॥ 8-83-67 (59163)
ઉભૌ હિ શૂરૌ બલિનૌ દૃઢાયુધૌ
મહારથૌ સંહનનોપપન્નૌ।
એતૌ વીરૌ નરવીરૌ સમેતૌ
સ્થાનાચ્ચ્યુતૌ દેવકુમારરૂપૌ॥ 8-83-68 (59164)
અગ્ર્યાદિત્યાવિન્દ્રવૃહસ્પતી વા
યમાન્તકૌ વા શત્રિપૂષણૌ વા।
ભગાંશમિત્રાવરુણાવશ્વિનૌ વા
મરુદ્ગણૌ વા વસવઃ સમેતાઃ।
વ્યસ્તાઃ સમસ્તાશ્ચ યુધા ન શક્તા
જેતું પ્રસહ્યાર્જુનં ચાચ્યુતં ચ॥ 8-83-69 (59165)
એતૌ હિ તાવર્જુનવાસુદેવૌ
કોઽન્યઃ પ્રતીયાન્મદૃતે તુ શલ્ય॥ 8-83-70 (59166)
સર્વેષાં વૃષ્ણિવીરાણાં કૃષ્ણે લક્ષ્મીઃ પ્રતિષ્ઠિતા।
સર્વેષાં પાણ્ડુપુત્રાણાં જયઃ પાર્થે પ્રતિષ્ઠિતઃ॥ 8-83-71 (59167)
તાવુભૌ પુરુષવ્યાઘ્રૌ સમાને સ્યન્દને સ્થિતૌ।
મામેકમભિયોદ્ધારૌ સુજાતં બત શલ્ય મે॥ 8-83-72 (59168)
નૈતચ્ચિરં ક્ષિપ્રમિમં રથં મે
પ્રવર્તયૈતાવભિયામિ ચૈવમ્।
અસ્મિન્મુહૂર્તે નિહતૌ પશ્ય કૃષ્ણૌ
તાભ્યાં હતં વા યુધિ માં રિપુભ્યામ્॥ 8-83-73 (59169)
એવં બ્રુવાણઃ સહસા મહારથ--
સ્ત્વભ્યદ્રવત્પાણ્ડવં સૂતપુત્રઃ॥ 8-83-74 (59170)
અભ્યેત્ય પુત્રેણ તવાભિનન્દિતાઃ
સમેત્ય ચોક્તાઃ કુરુવીરસત્તમાઃ।
કૃપશ્ચ ભોજશ્ચ મહારથાવુભૌ
તથૈવ ગાન્ધારપતિઃ સહાનુજઃ।
ગુરોઃ સુતસ્તસ્ય તવાત્મજાસ્તથા
પદાતિસઙ્ઘા દ્વિરદાસ્તથા તદા॥ 8-83-75 (59171)
નિરુધ્યતાભિદ્રવતાચ્યુતાર્જુનૌ
શ્રમેણ સંયોજયતાશુ સર્વશઃ।
યથા ભવદ્ભિર્ભૃશવિક્ષતાવુભૌ
સુખેન હન્યાન્મમ વાહિનીપતિઃ॥ 8-83-76 (59172)
તથેતિ ચોક્ત્વા ત્વરિતાઃ સ્મ તેઽર્જુનં
જિઘાંસવો વીરતરાઃ સમાયયુઃ।
શરૈશ્ચ જઘ્નુર્યુધિ તં મહારથા
ધનઞ્જયં કર્ણનિદેશકારિણઃ।
નદીનદં ભૂરિજલો મહાર્ણવો
યથા તથા તાન્સમરેઽર્જુનોઽગ્રસત્॥ 8-83-77 (59173)
ન સન્દધાનો ન તથા શરોત્તમાન્
પ્રમુઞ્ચમાનો રિપુભિઃ પ્રદૃશ્યતે।
ધનઞ્જયાસ્તૈઃ સ્મ શરૈર્વિદારિતા
હતા નિપેતુર્નરવાજિકુઞ્જરાઃ॥ 8-83-78 (59174)
શરાર્ચિષં ગાણ્ડિવચારુમણ્ડલં
યુગાન્તસૂર્યપ્રતિમાનતેજસમ્।
ન કૌરવાઃ શેકુરુદીક્ષિતું જયં
યથા રવિં વ્યાધિતચક્ષુષો જનાઃ॥ 8-83-79 (59175)
શરોત્તમાન્સમ્પ્રહિતાન્મહારથૈ
શ્ચિચ્છેદ પાર્થઃ પ્રહસઞ્છરૌધૈઃ।
ભૂયશ્ચ તાનહનદ્બાણસઙ્ઘાન્
ગાણ્ડીવધન્વાયતપૂર્ણમણ્ડલમ્॥ 8-83-80 (59176)
યથોગ્રરશ્મિઃ શુચિશુક્રમધ્યગઃ
સુખં વિવસ્વાન્હરતે જલૌઘાન્।
તથાર્જુનો બાણગણાન્નિરસ્ય
દદાહ સેનાં તવ પાર્થિવેન્દ્ર॥ 8-83-81 (59177)
તમભ્યધાવદ્વિસૃજન્કૃપઃ શરાં--
સ્તથૈવ ભોજસ્તવ ચાત્મજઃ સ્વયમ્।
મહારથો દ્રોણસુતશ્ચ સાયકૈ--
રવાકિરંસ્તોયધરા યથાઽચલમ્॥ 8-83-82 (59178)
જિઘાંસુભિસ્તાન્કુશલૈઃ શરોત્તમાન્
મહાત્મભિઃ સમ્પ્રહિતાન્પ્રયત્નતઃ।
શરૈઃ પ્રતિચ્છેદ સ પાણ્ડવસ્ત્વરન્
પરાન્વિનિર્ભિદ્ય ચ તાંસ્ત્રિભિસ્ત્રિભિઃ॥ 8-83-83 (59179)
સ ગાણ્ડિવવ્યાયતપૂર્ણમણ્ડલ--
સ્તપન્રિપૂનર્જુનભાસ્કરો વભૌ।
શરોગ્રશ્મિઃ શુચિશુક્રમધ્યગો
યથૈવ સૂર્યઃ પરિવેયવાંસ્તથા॥ 8-83-84 (59180)
અથાગ્ર્યબાણૈર્દશભિર્ધનઞ્જયં
પરાભિનદ્દોણસુતોઽચ્યુતં ત્રિભિઃ।
ચતુર્ભિરશ્વાંશ્ચતુરઃ કપિં તતઃ
શરૈશ્ચ નારાચવરૈરવાકિરત્॥ 8-83-85 (59181)
તથા તતઃ પ્રસ્ફુરદસ્ય કાર્મુકં
ત્રિભિઃ શરૈર્યન્તૃશિરશ્ચકર્ત હ।
હયાંશ્ચતુર્ભિશ્ચતુરસ્ત્રિભિર્ધ્વજં
ધનઞ્જયો દ્રૌણિરથાદપાતયત્॥ 8-83-86 (59182)
સ રોષપૂર્ણો હ્મતિવજ્રહાટકૈ---
રલઙ્કૃતં તક્ષકભોગવર્ચસમ્।
સ તદ્વધે કાર્મુકમન્યદાદદે
યથા મહાહિપ્રવરં તથૈવ ચ॥ 8-83-87 (59183)
સ્વમાયુધં ચાપિ વિકીર્ય ભૂતલે
ધનુશ્ચ કૃત્વા સગુણં ગુણાધિકઃ।
સમાનયંસલ્તાવજિતૌ નરોત્તમૌ
શરોત્તમૈર્દ્રૌણિરવિધ્યદન્તિકાત્॥ 8-83-88 (59184)
કૃપશ્ચ ભોજશ્ચ તવાત્મજશ્ચ તે
શરૈરનેકૈર્યુધિ પાણ્ડવર્ષભમ્।
મહારથાઃ સંયુગમૂર્ધનિ સ્થિતા--
સ્તમોનુદં વારિધરા ઇવાપતન્॥ 8-83-89 (59185)
કૃપસ્ય પાર્થઃ શરં શરાસનં
હયાન્ધ્વજાન્સારધિમેવ પત્રિભિઃ।
[સમાર્પયદ્વાહુસહસ્રવિક્રમ--
સ્તથા યથા વજ્રધરઃ પુરા બલેઃ॥ 8-83-90 (59186)
સ પાર્થબાણૈર્વિનિપાતિતાયુધો
ધ્વજાવમર્દે ચ કૃતે મહાહવે।
કૃતઃ કૃપો બાણસહસ્રયનિતો
યથાપગેયઃ પ્રથમં કિરીટિના॥] 8-83-91 (59187)
શરૈઃ પ્રચિચ્છેદ તવાત્મજસ્ય
ધ્વજં ધનુશ્ચ પ્રચકર્ત નર્દતઃ।
જઘાન ચાશ્વાન્કૃતવર્મણઃ શુભાન્
ધ્વજં ચ ચિચ્છેદ તવાત્મજસ્ય હ॥ 8-83-92 (59188)
સવાજિસૂતેષ્વસનાન્સકેતના--
ઞ્જયાન નાગાશ્વરથાંશ્ચ સ ત્વરન્।
તતઃ પ્રકીર્ણં સુમહદ્વલં તવ
પ્રપીડિતં સવિતુરિવૌજસા ભૃશમ્॥ 8-83-93 (59189)
તતોઽર્જુનસ્વાશુ રથેન કેશવ--
શ્ચકાર શત્રૂનપસવ્યમાતુરાન્।
તતઃ પ્રયાતં ત્વરિતં ધનઞ્જયં
શતક્રતું વૃત્રનિજઘ્રુષં યથા।
સમન્વધાવન્પુનરુત્થિતૈર્ધ્વજૈ
રથૈઃ સુયુક્તૈરપરે યુયુત્સવઃ॥ 8-83-94 (59190)
અથાભિસૃત્ય પ્રતિવાર્ય ચાહિતાન્
ધનઞ્જયસ્યાનુચરાન્મહારથાઃ।
શિખણ્ડિશૈનેયયમાઃ શિતૈઃ શરૈ---
ર્વિદારયન્તો વ્યનદન્સુભૈરવમ્॥ 8-83-95 (59191)
તતોઽભિજઘ્નુઃ કુપિતાઃ પરસ્પરં
શરૈસ્તદાઞ્ચોગતિભિઃ સુતેજનૈઃ।
કુરુપ્રવીરાઃ સહ પૃઞ્જયૈર્યથા
સુરારયો દેવપતિં યથા તથા॥ 8-83-96 (59192)
જયેપ્સવઃ સ્વર્ગમનાય ચોત્સુકાઃ
પતન્તિ નાગાશ્વરથાઃ પરન્તપ।
તથૈવ સર્વે બહવશ્ચ વિવ્યધુઃ
શરૈઃ સુમુક્તૈરિતરેતરં પૃથક્॥ 8-83-97 (59193)
શરાન્ધકારે તુ મહાત્મભિઃ કૃતે
મહામૃધે યોધવરૈઃ પરસ્પરમ્।
ચતુર્દિશો વૈ વિદિશશ્ચ પાર્થિવ
પ્રભા ચ સૂર્યસ્ય તમોવૃતાઽભવત્॥ ॥ 8-83-98 (59194)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ ત્ર્યશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 83 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.84. અધ્યાયઃ 084
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુતxxxxx ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-84-0 (59195)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-84-0x (5043)
xxxxxxxxxxxપ્રબરૈર્વલૈર્ભીમમભિદ્રુતમ્।
xxxxxxxxxx કૌન્તેયમુસ્થિહીર્ષુર્ધનઞ્જયઃ॥ 8-84-1 (59196)
xxxxxxxxx સેનાં મારત સાયકૈઃ।
xxxxxxxxxx પરવીરાન્ધનઞ્જયઃ॥ 8-84-2 (59197)
xxxxxxxxxxx શરજાલાનિ ભાગશઃ।
અદૃશ્યન્ત તથાન્યે ચ નિજઘ્નુસ્તવ વાહિનીમ્॥ 8-84-3 (59198)
સ પક્ષિસઙ્ઘાચરિતમાકાશં પૂરયઞ્શરૈઃ।
ધનઞ્જયો મહાબાહુઃ કુરૂણામન્તકોઽમયત્ 8-84-4 (59199)
તતો ભલ્લૈઃ ક્ષુરપ્રૈશ્ચ નારાચૈર્વિમલૈરપિ।
ગાત્રાણિ પ્રાચ્છિનત્પાર્થઃ શિરાંસિ ચ ચકર્ત હ॥ 8-84-5 (59200)
છિન્નગાત્રૈર્વિકવચૈર્વિશિરસ્કૈઃ સમન્તતઃ।
પાતિતૈશ્ચ પતદ્ભિશ્ચ યોધૈરાસીત્સમાવૃતા॥ 8-84-6 (59201)
ધનઞ્જયશરાભ્યસ્તૈઃ સ્યન્દનાશ્વરથદ્વિપૈઃ।
સઞ્છિન્નભિન્નવિધ્વસ્તૈર્વ્યઙ્ગાઙ્ગાવયવૈઃ સ્તૃતા।
ગતસત્વૈઃ સસત્વૈશ્ચ સંવૃતાઽઽસીદ્વસુન્ધરા॥ 8-84-7 (59202)
સુદુર્ગમા સુવિષમા ઘોરાઽત્યર્થં સુદુર્દૃશા।
રણભૂમિરભૂદ્રાજન્મહાવૈતરણી યથા॥ 8-84-8 (59203)
ઈષાચક્રાક્ષભલ્લૈશ્ચ વ્યશ્વૈઃ સાશ્વૈશ્ચ યુધ્યતામ્।
સસૂતૈર્હતસૂતૈશ્ચ રથૈઃ સ્તીર્ણાઽભવન્મહી॥ 8-84-9 (59204)
સુવર્ણવર્મસન્નાહૈર્યોધૈઃ કનકમાલિભિઃ।
આસ્થિતાઃ ક્લૃપ્તવર્માણો ભદ્રા નિત્યમદા દ્વિપાઃ॥ 8-84-10 (59205)
ક્રુદ્ધાઃ ક્રુરૈર્મહામાત્રૈઃ પ્રેષિતાર્જુનમભ્યયુઃ।
ચતુઃ શતા રથવરા હતાઃ પેતુઃ કિરીટિના॥ 8-84-11 (59206)
પર્યસ્તાનીવ શૃઙ્ગાણિ સસત્વાનિ મહાગિરેઃ।
ધનઞ્જયશરાભ્યસ્તૈઃ સ્તીર્ણા ભૂર્વરવારણૈઃ॥ 8-84-12 (59207)
સમન્તાજ્જલદપ્રખ્યાન્વારણાન્મદવર્ષિણઃ।
અભિપેદેઽર્જુનરથો ઘનાન્ભિન્દન્નિવાંશુમાન્॥ 8-84-13 (59208)
હતૈર્ગજમનુષ્યાશ્વૈર્ભિન્નૈશ્ચ બહુધા રથૈઃ।
વિશસ્ત્રયન્ત્રકવચૈર્યુદ્ધશૌણ્ડૈર્ગતાસુભિઃ।
ઉપવિદ્ધાયુધૈર્માર્ગઃ સ્તીર્ણોઽભૂત્ફલ્ગુનેન વૈ॥ 8-84-14 (59209)
વિસ્ફારિતં ચ ગાણ્ડીવમત્યાસીદ્ભૈરવસ્વનમ્
સુઘોષં વજ્રનિષ્પેષં સ્તનયન્નિવ તોયદઃ॥ 8-84-15 (59210)
તતઃ પ્રાદીર્યત ચમૂર્ધનઞ્જયશરાહતા।
મહાવાતસમાવિદ્ધા મહાનૌરિવ સાગરે॥ 8-84-16 (59211)
નાનારૂપાઃ પ્રાણહરાઃ શરા ગાણ્ડીવચોદિતાઃ।
અલાતોલ્કાશનિપ્રખ્યાસ્તવ સૈન્યં વિનિર્દહન્॥ 8-84-17 (59212)
મહાગિરૌ વેણુવનં નિશિ પ્રજ્વલિતં યથા।
તથા તવ મહાસૈન્યં પ્રાસ્ફુરચ્છરપીડિતમ્॥ 8-84-18 (59213)
તદ્વિનષ્ટં સુવિધ્વસ્તં તવ સૈન્યં કિરીટિના।
હતપ્રવિહતં બાણૈઃ સર્વતઃ પ્રદ્રુતં દિશઃ॥ 8-84-19 (59214)
સશ્વાપદા મૃગગણા દાવાગ્નિત્રાસિતા યથા।
કુરવઃ પર્યવર્તન્ત નિર્દગ્ધાઃ સવ્યસાચિના॥ 8-84-20 (59215)
ઉત્સૃજ્ય ચ મહાબાહું ભીમસેનં તથા રણે।
બલં કુરૂણામુદ્વિગ્નં સર્વમાસીત્પરાઙ્મુખમ્॥ 8-84-21 (59216)
તતઃ કુરુષુ ભગ્નેષુ બીભત્સુરપરાજિતઃ।
ભીમસેનં સમાસાદ્ય મુહૂર્તં સોઽભ્યવર્તત॥ 8-84-22 (59217)
સમાગમ્ય ચ ભીમેન મન્ત્રયિત્વા ચ ફલ્ગુનઃ।
વિશલ્યમરુજં ચાસ્મૈ કથયિત્વા યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-84-23 (59218)
ભીમસેનાભ્યનુજ્ઞાતસ્તતઃ પ્રાયાદ્ધનઞ્જયઃ।
નાદન્રથઘોષેણ પૃથિવીં દ્યાં ચ ભારત॥ 8-84-24 (59219)
તતઃ પરિવૃતો વીરૈર્દશભિઃ શત્રુતાપનઃ।
દુઃશાસનાદવરજૈસ્તવ પુત્રૈર્ધનઞ્જયઃ॥ 8-84-25 (59220)
તે તમભ્યર્દયન્બાણૈરુલ્કાભિરિવ કુઞ્જરમ્।
આતતેષ્વસના વીરા નૃત્યન્ત ઇવ ભારત॥ 8-84-26 (59221)
અપસવ્યાંસ્તુ તાંશ્ચક્રે રથેન મધુસૂદનઃ।
નિયુક્તાન્હિ સ તાન્મેને યમાયાશુ કિરીટિના॥ 8-84-27 (59222)
તથાન્યે પ્રાણદન્મૂઢાઃ પરાઙ્મુખમિવાર્જુનમ્॥ 8-84-28 (59223)
તેષાં નાનદતાં કેતૂનશ્વાંશ્ચાપાનિ સારથીન્।
નારાચૈરર્ધચન્દ્રૈશ્ચ ક્ષિપ્રં પાર્થો ન્યકૃન્તત॥ 8-84-29 (59224)
*અથાન્યૈર્દશભિર્ભલ્લૈઃ શિરાંસ્યેષામપાતયત્।
રોષસંરક્તનેત્રાણિ સન્દષ્ટૌષ્ઠાનિ ભૂતલે॥ 8-84-30 (59225)
તેષાં વક્રાણિ વિબભુર્વ્યોમ્નિ તારાગણા ઇવ॥ 8-84-31 (59226)
તાંસ્તુ ભલ્લૈર્મહાવેગૈર્દશભિર્દશ કૌરવાન્।
રુક્માઙ્ગદાવ્રુક્મપુઙ્ખૈર્હત્વા પ્રાયાદમિત્રહા॥ ॥ 8-84-32 (59227)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ચતુરશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 84 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.85. અધ્યાયઃ 085
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-85-0 (59228)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-85-0x (5044)
તમાયાન્તં મહાવેગૈરશ્વૈઃ કપિવરધ્વજમ્।
યુદ્ધાયાભ્યદ્રવન્દીરાઃ કુરૂણાં નવતીં રથાઃ॥ 8-85-1 (59229)
કૃત્વા સંશપ્તકા ઘોરં શપથં પારલૌકિકમ્।
પરિવવ્રુર્નરવ્યાઘ્રા નરવ્યાઘ્રં રણેઽર્જુનમ્॥ 8-85-2 (59230)
કૃષ્ણઃ શ્વેતાન્મહાવેગાનશ્વાન્કાઞ્ચનભૂષણાન્।
મુક્તાજાલપ્રતિચ્છન્નાન્પ્રૈષીત્કર્ણરથં પ્રતિ॥ 8-85-3 (59231)
પ્રેક્ષ્ય કર્ણરથં યાન્તમરિઘ્નં તં ધનઞ્જયમ્।
બાણવર્ષૈરભિઘ્નન્તઃ સંશપ્તકગણા યયુઃ॥ 8-85-4 (59232)
ત્વરમાણાંસ્તુ તાન્સર્વાન્સસૂતેષ્વસનધ્વજાન્।
જઘાન નવતિં વીરાનર્જુનો નિશિતૈઃ શરૈઃ॥ 8-85-5 (59233)
તેઽપતન્ત હતા બાણૈર્નાનારૂપૈઃ કિરીટિના।
વિમાનેભ્યઃ સુકૃતિનઃ સ્વર્ગાત્પુણ્યક્ષયે યથા॥ 8-85-6 (59234)
તતઃ સરથનાગાશ્વાઃ કુરવઃ કુરુસત્તમમ્।
નિર્ભયા ભરતશ્રેષ્ઠમભ્યવર્તન્ત ફલ્ગુનમ્॥ 8-85-7 (59235)
તદાયસ્તમનુષ્યાશ્વમુદીર્ણવરવારણમ્।
પુત્રાણાં તે મહાસૈન્યં સમરૌત્સીદ્ધનઞ્જયમ્॥ 8-85-8 (59236)
શક્ત્યૃષ્ટિતોમરપ્રાસૈર્ગદાનિસ્ત્રિંશસાયકૈઃ।
પ્રાચ્છાદયન્મહેષ્વાસાઃ કુરવઃ કુરુનન્દનમ્॥ 8-85-9 (59237)
તામન્તરિક્ષે વિતતાં શસ્ત્રવૃષ્ટિં સમન્તતઃ।
વ્યધમત્પાણ્ડવો બાણૈસ્તમઃ સૂર્ય ઇવાંશુભિઃ॥ 8-85-10 (59238)
તતો મ્લેચ્છાઃ સ્થિતા મત્તૈસ્ત્રયોદશશતૈર્ગજૈઃ।
પાર્શ્વતો વ્યહનન્પાર્થં તવ પુત્રસ્ય શાસનાત્॥ 8-85-11 (59239)
કર્ણિનાલીકનારાચૈસ્તોમરપ્રાસશક્તિભિઃ।
કર્પણૈર્ભિણ્ડિપાલૈશ્ચ રથસ્થં પાર્થમાર્દયન્॥ 8-85-12 (59240)
તાં શસ્ત્રવૃષ્ટિમતુલાં દ્વિપસ્થૈઃ પ્રેષિતાં પ્રભુઃ।
ચિચ્છેદ નિશિતૈર્ભલ્લૈરર્ધચન્દ્રૈશ્ચ ફલ્ગુનઃ॥ 8-85-13 (59241)
અથ તાન્દ્વિરદાન્સર્વાન્નાનાલિઙ્ગૈઃ શરોત્તમૈઃ।
સપતાકધ્વજારોહાન્ગિરીન્વજ્રૈરિવાભિનત્॥ 8-85-14 (59242)
તે હેમપુઙ્ખૈરિષુભિરર્દિતા હેમમાલિનઃ।
હતાઃ પેતુર્મહાનાગાઃ સાગ્રિજ્વાલા ઇવાદ્રયઃ॥ 8-85-15 (59243)
તતો ગાણ્ડીવનિર્ઘોષો મહાનાસીદ્વિશામ્પતે।
સ્તનતાં કૂજતાં ચૈવ મનુષ્યગજવાજિનામ્॥ 8-85-16 (59244)
કુઞ્ચરાશ્ચ હતા રાજન્દદ્રુવુસ્તે સમન્તતઃ।
અશ્વાશ્ચ પર્યધાવન્ત હતારોહા દિશો દશ॥ 8-85-17 (59245)
રથા હીના નહારાજ રથિભિર્વાજિભિસ્તથા।
ગન્ધર્વનગરાકારા દૃશ્યન્તે સ્મ સહસ્રશઃ॥ 8-85-18 (59246)
અશ્વારોહા મહારાજ ધાવમાના ઇતસ્તતઃ।
તત્રતત્રૈવ દૃશ્યન્તે નિહતાઃ પાર્થસાયકૈઃ॥ 8-85-19 (59247)
તસ્મિન્ક્ષણે પાણ્ડવસ્ય બાહ્વોર્બલમદૃશ્યત।
યત્સાદિનો વારણાંશ્ચ રથાંશ્ચૈકોઽજયદ્યુધિ॥ 8-85-20 (59248)
અસંયુક્તાશ્ચ તે રાજન્પરિવૃત્તા રણં પ્રતિ।
નરા નાગા રથાશ્ચૈવ નદન્તોઽર્જુનમભ્યયુઃ॥ 8-85-21 (59249)
તતસ્ત્ર્યેઙ્ગેણ મહતા બલેન ભરતર્ષભ।
દૃષ્ટ્વા પરિવૃતં રાજન્ભીમસેનઃ કિરીટિનમ્॥ 8-85-22 (59250)
હતાવશેષાનુત્સૃજ્ય ત્વદીયાન્કતિચિદ્રથાન્।
જવેનાભ્યદ્રવદ્ભીમો ધનઞ્જયરથં પ્રતિ॥ 8-85-23 (59251)
તતસ્તત્પ્રાદ્રવત્સૈન્યં હતભૂયિષ્ઠમાતુરમ્।
દૃષ્ટ્વાઽર્જુનં તદા ભીમમાગતં ભ્રાતરં પ્રતિ॥ 8-85-24 (59252)
હતાવશિષ્ટાંસ્તુરગાનર્જુનેન મહાબલઃ।
ભીમો વ્યધમદશ્રાન્તો ગદાપાણિર્મહાહવે॥ 8-85-25 (59253)
`ગદાપાણિં તદા દૃષ્ટ્વા ભીમં ભારત ભારતાઃ।
મેનિરે તમનુપ્રાપ્તં દણ્ડપાણિમિવાન્તકમ્'॥ 8-85-26 (59254)
કાલરાત્રિમિવાત્યુગ્રાં નરનાગાશ્વભોજનામ્।
પ્રાકારાટ્ટપુરદ્વારદારણીમતિદારુણામ્॥ 8-85-27 (59255)
ગદાં તુરગનાશાય ત્વરન્ભીમો વ્યવાસૃજત્।
સા જઘાન બહૂનશ્વાનશ્વારોહાંશ્ચ મારિષ॥ 8-85-28 (59256)
કાંસ્યાયસતનુત્રાંશ્ચ નરાનશ્વાંશ્ચ પાણ્ડવઃ।
પોથયામાસ ગદયા સશબ્દં તેઽપતન્હતાઃ॥ 8-85-29 (59257)
દન્તૈર્દશન્તો વસુધાં શેરતે ક્ષતજોક્ષિતાઃ।
ભગ્નમૂર્ધાસ્થિચરણાઃ ક્રવ્યાદગણભોજનાઃ॥ 8-85-30 (59258)
અસૃઙ્માંસવસાભિશ્ચ તૃપ્તિમભ્યાગતા ગદા।
અસ્થીન્યપ્યશ્નતી તસ્થૌ કાલરાત્રીવ દુર્દૃશા॥ 8-85-31 (59259)
સહસ્રાણિ દશાશ્વાનાં હત્વા પત્તીંશ્ચ ભૂયસઃ।
ભીમોઽભ્યધાવત્સઙ્ક્રુદ્ધો ગદાપાણિરિતસ્તતઃ॥ 8-85-32 (59260)
ગદાપાણિં તતો ભીમં દૃષ્ટ્વા ભારત તાવકાઃ।
મેનિરે સમનુપ્રાપ્તં કાલદણ઼્ડોદ્યતં યમમ્॥ 8-85-33 (59261)
સ મત્ત ઇવ માતઙ્ગઃ સઙ્ક્રુદ્ધઃ પાણ્ડુનન્દનઃ।
પ્રવિવેશ ગજાનીકં મકરઃ સાગરં યથા॥ 8-85-34 (59262)
વિગાહ્ય ચ ગજાનીકં પ્રગૃહ્ય મહતીં ગદામ્।
ક્ષણેન ભીમઃ સઙ્ક્રુદ્ધસ્તન્નિન્યે યમસાદનમ્॥ 8-85-35 (59263)
ગજાન્સકઙ્કટાન્મત્તાન્સારોહાન્સપતાકિનઃ।
પતતઃ સમપશ્યામ સપક્ષાન્પર્વતાનિવ॥ 8-85-36 (59264)
હત્વા તુ તદ્ગજાનીકં ભીમસેનો મહાબલઃ।
પુનઃ સ્વરથમાસ્થાય પૃષ્ઠતોઽર્જુનમભ્યયાત્॥ 8-85-37 (59265)
તતઃ પરાઙ્મુખીભૂતં નિરુત્સાહં બલં તવ।
તદાનીં તુ મહારાજ પ્રાયશઃ શસ્ત્રવેષ્ટિતમ્॥ 8-85-38 (59266)
વિલમ્બમાનં તત્સૈન્યભપ્રગલ્ભમવસ્થિતમ્।
દૃષ્ટ્વા પ્રાચ્છાદયદ્બાણૈરર્જુનઃ શસ્ત્રવૃષ્ટિભિઃ॥ 8-85-39 (59267)
નરાશ્વરથમાતઙ્ગા યુધિ ગાણ્ડીવધન્વના।
શરવ્રાતૈશ્ચિતા રેજુઃ કદમ્બા ઇવ કેસરૈઃ॥ 8-85-40 (59268)
તતઃ કુરુણામભવદાર્તનાદો મહાન્નૃપ।
નરાશ્વનાગાસુહનાન્દૃષ્ટ્વા બાણાન્કિરીટિનઃ॥ 8-85-41 (59269)
હાહાકૃતં ભૃશં ત્રસ્તં લીયમાનં પરસ્પરમ્।
અલાતચક્રવત્સૈન્યં તદા બભ્રામ તાવકમ્॥ 8-85-42 (59270)
તતોઽર્જુનશરધ્વસ્તં કુરૂણાં સુમહદ્બલમ્।
ન હ્યત્રાસીદનિર્ભિન્નો રથઃ સાદી હયો ગજઃ॥ 8-85-43 (59271)
આદીપ્તમિવ તત્સૈન્યં શરૈશ્છિન્નતનુચ્છદમ્।
આસીત્સ્વશોણિતક્લિન્નં રૌદ્રં નષ્ટં વિશામ્પતે॥ 8-85-44 (59272)
તત્સૈન્યં હતભૂયિષ્ઠમાહતં નિશિતૈઃ શરૈઃ।
ન જહૌ સમરં પ્રાપ્ય ફલ્ગુનં શત્રુતાપનમ્॥ 8-85-45 (59273)
તત્રાદ્ભુતમપશ્યામ કૌરવાણાં પરાક્રમમ્।
વધ્યમાનોઽપિ યત્પાર્થં ન જહૌ ભરતર્ષભ॥ 8-85-46 (59274)
તં દૃષ્ટ્વા વિક્રમં તસ્ય કુરવઃ સવ્યસાચિનઃ।
નિરાશાઃ સમપદ્યન્ત સર્વે કર્ણસ્ય જીવિતે॥ 8-85-47 (59275)
અવિષહ્યં તુ પાર્થસ્ય શરસંસ્પર્શમાહવે।
મત્વા ન્યવર્તન્કુરવો જિતા ગાણ્ડીવધન્વના॥ 8-85-48 (59276)
તે હિત્વા સમરે પાર્થં વધ્યમાનાશ્ચ સાયકૈઃ।
પ્રદુદ્રુવુર્દિશો ભીતાશ્ચુક્રુશુશ્ચાપિ સૂતજમ્॥ 8-85-49 (59277)
તાન્વિદ્રાવયતે પાર્થઃ કિરઞ્શરશતાન્બહૂન્।
હર્ષયન્પાણ્ડવીં સેનાં રાજાનં ચ યુધિષ્ઠિરમ્॥ 8-85-50 (59278)
પુત્રાસ્તવ મહારાજ જગ્મુઃ કર્ણરથં પ્રતિ।
અગાધે મજ્જતાં તેષાં દ્વીપઃ કર્ણોઽભવત્તદા॥ 8-85-51 (59279)
કુરવો હિ મહારાજ નિર્વિષાઃ પન્નગા ઇવ।
કર્ણમેવોપલીયન્ત ભયાદ્ગાણ્ડીવઘન્વનઃ॥ 8-85-52 (59280)
યથા સર્વાણિ ભૂતાનિ મૃત્યોર્ભીતાનિ મારિષ।
ઉપલીયન્તિ સન્ત્રાસાદ્ધર્મં લોકપરાયણમ્॥ 8-85-53 (59281)
તથા કર્ણં મહેષ્વાસં પુત્રાસ્તવ નરાધિપ।
ઉપાલીયન્ત સન્ત્રાસાત્પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-85-54 (59282)
તાઞ્શોણિતપરિક્લિન્નાન્વિષમસ્થાઞ્શરાતુરાન્।
મા ભૈષ્ટેત્યબ્રવીત્કર્ણો ભીતાનાવિષ્ટચેતસઃ॥ 8-85-55 (59283)
સમ્ભગ્નં હિ બલં દૃષ્ટ્વા બલાત્પાર્થેન તાવકમ્।
ધનુર્વિસ્ફારયન્કર્ણસ્તસ્થૌ શત્રુજિઘાંસયા॥ 8-85-56 (59284)
તાન્પ્રદ્રુતાન્કુરૂન્દૃષ્ટ્વા કર્ણઃ શસ્ત્રભૃતાં વરઃ।
સઞ્ચિન્તયિત્વા પાર્થસ્ય વધે દધ્રે મનઃ શ્વસન્॥ 8-85-57 (59285)
વિસ્ફાર્ય સુમહચ્ચાપં તતશ્ચાધિરથિર્વૃષઃ।
પાઞ્ચાલાન્પુનરાધાવત્પશ્યતઃ સવ્યસાચિનઃ॥ 8-85-58 (59286)
તતઃ ક્ષણેન ક્ષિતિપાઃ ક્ષતજપ્રતિમેક્ષણાઃ।
શરૌઘૈશ્છાદયામાસુર્મહામેઘા ઇવાચલમ્॥ 8-85-59 (59287)
તતઃ શરસહસ્રાણિ કર્ણમુક્તાનિ મારિષ।
પાઞ્ચાલાનાં હરત્પ્રાણાંસ્તમાંસીવ તમોનુદઃ॥ 8-85-60 (59288)
મહદાસીત્તદા યુદ્ધં પાઞ્ચાલાનાં મહામતે।
વધ્યતાં સૂતપુત્રેણ મિત્રાર્થે મિત્રગૃદ્ધિના॥ ॥ 8-85-61 (59289)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે પઞ્ચાશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 85 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.86. અધ્યાયઃ 086
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥ ભીમદુઃશાસનયોઃ સમાગમઃ સંવાદશ્ચ॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-86-0 (59290)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-86-0x (5045)
તતઃ કર્ણઃ કુરુષુ પ્રદ્રુતેષુ
વરૂથિના શ્વેતહયેન રાજન્।
પાઞ્ચાલપુત્રાન્વ્યધમત્સૂતપુત્રો
મહેષુમિર્વાત ઇવાભ્રસઙ્ઘાન્॥ 8-86-1 (59291)
સૂતં રથાદઞ્જલિકૈર્નિપાત્ય
જઘાન ચાશ્વાઞ્જનમેજયસ્ય।
શતાનીકં સુતસોમં ચ ભલ્લૈ--
રવાકિરદ્ધનુષી ચાપ્યકૃન્તત્॥ 8-86-2 (59292)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં નિર્બિભેદાથ ષડ્ભિ--
ર્જઘાનાશ્વાન્દક્ષિણાંસ્તસ્ય સઙ્ખ્યે।
હત્વા ચાશ્વાન્સાત્યકેઃ સૂતપુત્રઃ
કૈકેયપુત્રં ન્યવધીદ્વિશોકમ્॥ 8-86-3 (59293)
તમભ્યધાવન્નિહતે કુમારે
સેનાપતિઃ કૈકયો મિત્રવર્મા।
શરૈર્વિધુન્વન્ભૃશમુગ્રવેગૈઃ
કર્ણાત્મજં ચાપ્યહનત્સુદેવમ્॥ 8-86-4 (59294)
તસ્યાર્ધચન્દ્રૈસ્ત્રિભિરુચ્ચકર્ત
પ્રહસ્ય બાહૂ ચ શિરશ્ચ કર્ણઃ।
સ સ્યન્દનાદ્ગામગમદ્ગતાસુઃ
પરશ્વથૈઃ સાલ ઇવાવરુગ્ણઃ॥ 8-86-5 (59295)
હતાશ્વમઞ્જોગમિભિઃ સુષેણઃ
શિનિપ્રવીરં નિશિતૈઃ પૃષત્કૈઃ।
પ્રચ્છાદ્ય નૃત્યન્નિવ કર્ણપુત્રઃ
શૈનેયબાણાભિહતઃ પપાત॥ 8-86-6 (59296)
પુત્રે હતે ક્રોધપરીતયેતાઃ
કર્ણઃ શિનીનાં પ્રવરં જિઘાંસુઃ।
હતોઽસિ હે સાત્યક ઇત્યુદીર્ય
વ્યવાસૃજદ્બાણમમિત્રસાહમ્॥ 8-86-7 (59297)
તમસ્ય ચિચ્છેદ શરં શિખણ્ડી
ત્રિભિસ્ત્રિભિશ્ચ પ્રતુતોદ કર્ણમ્।
શિખણ્ડિનઃ કાર્મુકં ચ ધ્વજં ચ
ચ્છિત્ત્વા ક્ષુરાભ્યાં ન્યહનત્સુજાતઃ॥ 8-86-8 (59298)
શિખણ્ડિનં ષડ્ભિરવિધ્યદુગ્રો
ધાર્ષ્ટદ્યુમ્નેઃ સ શિરશ્ચોચ્ચકર્ત।
તતોઽભિનત્સુતસોમં ક્ષુરેણ
સુસઞ્ઝિતેનાધિરથિર્મહાત્મા॥ 8-86-9 (59299)
અથાક્રન્દે તુમુલે વર્તમાને
ધાર્ષ્ટદ્યુમ્ને નિહતે તત્ર કૃષ્ણઃ।
અપાઞ્ચાલ્યં ક્રિયતે યાહિ પાર્થ
કર્ણં જહીલાબ્રવીદ્રાજસિંહ॥ 8-86-10 (59300)
તતઃ પ્રહસ્યાશુ નરપ્રવીરો
રથં રથેનાધિરથેર્જગામ।
ભયે તેષાં ત્રાણમિચ્છન્સુબાહુ--
રભ્યાહતાનાં રથયૂથપેન॥ 8-86-11 (59301)
તતોઽપરે ભારત દુષ્પ્રકમ્પ્યાઃ
પાઞ્ચાલાનાં રથસઙ્ઘાઃ સમેતાઃ।
પ્રતિશ્રિતા હ્યન્તરિક્ષે ગ્રહાભા
ધનુઃપ્રવીરાસ્તુ રથપ્રવીરાઃ॥ 8-86-12 (59302)
વિસ્ફાર્ય ગાણ્ડીવમથોગ્રઘોષં
જ્યયા સમાહત્ય તલે ભૃશં ચ।
બાણાન્ધકારં સહસૈવ કૃત્વા
જઘાન નાગાશ્વરથધ્વજાંશ્ચ॥ 8-86-13 (59303)
[પ્રતિશ્રુતઃ પ્રાચરદન્તરિક્ષે
ગુહા ગિરીણામપતન્વયાંસિ।
યન્મણ્ડલજ્યેન વિજૃમ્ભમાણો
રૌદ્રે મુહૂર્તેઽભ્યપતત્કિરીટી॥] 8-86-14 (59304)
તં ભીમસેનોઽનુયયૌ રથેન
પૃષ્ઠે રક્ષન્પાણ્ડવમેકવીરઃ।
તૌ રાજપુત્રૌ ત્વરિતૌ રથાભ્યાં
કર્ણાય યાતાવરિભિર્વિષક્તૌ॥ 8-86-15 (59305)
તત્રાન્તરે સુમહાન્સૂતપુત્ર--
શ્ચક્રે યુદ્ધં સોમકાન્સમ્પ્રમથ્ય।
રથાશ્વમાતઙ્ગણાઞ્જઘાન
પ્રચ્છાદયામાસ શરૈર્દિશશ્ચ॥ 8-86-16 (59306)
તમુત્તમૌજા જનમેજયશ્ચ
ક્રુદ્ધૌ યુધામન્યુશિખણ્ડિનૌ ચ।
કર્ણં બિભેદુઃ સહિતાઃ પૃષત્કૈઃ
સન્નર્દમાનાઃ સહ પાર્ષતેન॥ 8-86-17 (59307)
તે પઞ્ચ પાઞ્ચાલરથાઃ સમેતા
વૈકર્તનં કર્ણમભિદ્રવન્તઃ।
તસ્માદ્રથાચ્ચ્યાવયિતું ન શેકુ--
ર્ધૈર્યાત્કૃતાત્માનમિવેન્દ્રિયાર્થાઃ॥ 8-86-18 (59308)
તેષાં ધનૂંષિ ધ્વજવાજિસૂતાં--
સ્તૂર્ણં પતાકાશ્ચ નિકૃત્ય બાણૈઃ।
તાન્પાઞ્ચાલાનભ્યહનત્પૃવત્કૈઃ
કર્ણસ્તતઃ સિંહ ઇવોન્નનાદ॥ 8-86-19 (59309)
તસ્યાસ્યતસ્તાનભિનિઘ્નતશ્ચ
જ્યાબાણહસ્તસ્ય ધનુઃસ્વેનન।
સાદ્રિદ્રુમા સ્યાત્પૃથિવી વિશીર્ણે--
ત્યતીવ મત્વા જનતા વ્યપીદત્॥ 8-86-20 (59310)
સ શક્રચાપપ્રતિમેન ધન્વના
ભૃશાયતેનાધિરથિઃ શરાન્સૃજન્।
બભૌ રણે દીપ્તમરીચિમણ્ડલો
યથાંશુમાલી પરિવેષવાંસ્તથા॥ 8-86-21 (59311)
શિખણ્ડિનં દ્વાદશભિઃ પરાભિન--
ચ્છિતૈઃ શરૈઃ ષડ્ભિરથોત્તમૌજસમ્।
ત્રિભિર્યુધામન્યુમવિધ્યદાશુગૈ--
સ્ત્રિભિસ્ત્રિભિઃ સોમકપાર્ષતાત્મજૌ॥ 8-86-22 (59312)
પરાજિતાઃ પઞ્ચ મહારથાસ્તુ તે
મહાહવે સૂતસુતેન મારિષ।
નિરુદ્યમાસ્તસ્થુરમિત્રનન્દના
યથેન્દ્રિયાર્થાત્મવતા પરાજિતાઃ॥ 8-86-23 (59313)
નિમજ્જતસ્તાનથ કર્ણસાગરે
વિપન્નનાવો વણિજો યથાર્ણવે।
ઉદ્દધ્રિરે નૌભિરિવાર્ણવાદ્રથૈઃ
સુકલ્પિતૈર્દ્રૌપદિજાઃ સ્વમાતુલાન્॥ 8-86-24 (59314)
તતઃ શિનીનામૃષભઃ શિતૈઃ શરૈ--
ર્નિકૃત્ય કર્ણપ્રહિતાનિષૂન્વહૂન્।
વિદાર્ય કર્ણં નિશિતૈરયસ્મયૈ--
સ્તવાત્મજં જ્યેષ્ઠમવિધ્યદષ્ટમિઃ॥ 8-86-25 (59315)
કૃપોઽથ ભોજશ્ચ તવાત્મજસ્તથા
સ્વયં ચ કર્ણો નિશિતૈરતાડયત્।
સ તૈશ્ચતુર્ભિર્યુયુધે યદૂત્તમો
દિગીશ્વરૈર્દૈત્યપતિર્યથા તથા॥ 8-86-26 (59316)
સમાતતેનેષ્વસનેન કૂજતા
મહાસ્વનેનાશનિપાતદીધિતિઃ।
બભૂવ દુર્ધર્ષતરઃ સ સાત્યકિઃ
શરન્નભોમધ્યગતો યથા રવિઃ॥ 8-86-27 (59317)
પુનઃ સમાસ્થાય રથાન્સુદંશિતાઃ
શિનિપ્રવીરં જુગુપુઃ પરન્તપાઃ।
સમેત્ય પાઞ્ચાલમહારથા રણે
મરુદ્રણાઃ શક્રમિવારિનિગ્રહે॥ 8-86-28 (59318)
તતોઽભવદ્યુદ્ધમતીવ દારુણં
તવાહિતાનાં તવ સૈનિકૈઃ સહ।
રથાશ્વમાતઙ્ગવિનાશનં તથા
યથા સુરાણામસુરૈઃ પુરાઽભવત્॥ 8-86-29 (59319)
રથા દ્વિપા વાજિપદાતયસ્તથા
ભ્રમન્તિ નાનાવિધશસ્ત્રવેષ્ટિતાઃ।
પરસ્પરેણાભિહતાશ્ચ ચસ્ખલુ--
ર્વિનેદુરાર્તા વ્યસવોઽપતંસ્તથા॥ 8-86-30 (59320)
તથાગતં ભીમમભીસ્તવાત્મજઃ
સસાર રાજાવરજઃ કિરઞ્શરૈઃ।
તમભ્યધાવત્ત્વરિતો વૃકોદરો
મહારુરું સિંહ ઇવાભિપેદિવાન્॥ 8-86-31 (59321)
તતસ્તયોર્યુદ્ધમતીવ દારુણં
પ્રદીવ્યતોઃ પ્રાણદુરોદરં દ્વયોઃ।
પરસ્પરેણાભિનિવિષ્ટરોષયો--
રુદગ્રયોઃ શમ્બરશક્રયોર્યથા॥ 8-86-32 (59322)
શરૈઃ શરીરાર્તિકરૈઃ સુતેજનૈ--
ર્નિજઘ્નતુસ્તાવિતરેતરં ભૃશમ્।
સકૃત્પ્રભિન્નાવિવ વાસિતાન્તરે
મહાગજૌ દોર્ભિરદીનઘાતિનૌ॥ 8-86-33 (59323)
આલોક્ય તૌ ચૈવ પરસ્પરં તતઃ
સમં ચ શૂરૌ ચ સસારથી તદા।
ભીમોઽબ્રવીદ્યાહિ દુઃશાસનાય
દુઃશાસનો યાહિ વૃકોદરાય॥ 8-86-34 (59324)
તયો રથૌ સારથિસમ્પ્રચોદિતૌ
સમં રથૌ તૌ મહસા સમીયતુઃ।
નાનાયુધચ્છત્રપતાકિકાધ્વજૌ
દિવીવ પૂર્વં બલશક્રયો રણે॥ 8-86-35 (59325)
ભીમ ઉવાચ। 8-86-36x (5046)
દિષ્ટ્યાઽસિ દુઃશાસન અદ્ય દૃષ્ટઃ
ક્ષણં પ્રતીચ્છે સહવૃદ્ધિ મૂલમ્।
ચિરોદિતં યન્મયા તે સભાયાં
કૃષ્ણાભિમર્શેન ગૃહાણ મત્તઃ॥ 8-86-36 (59326)
સ એવમુક્તસ્તુ તતો મહાત્મા
દુઃશાસનો વાક્યમુવાચ વીરઃ।
સર્વં સ્મરન્નેવ વિસંસ્મરામિ
ઉદીર્યમાણં શૃણુ ભીમસેન॥ 8-86-37 (59327)
સ્મરામિ ચાત્મપ્રભવં ચિરાય
યજ્જાતુષે વેશ્મનિ રાત્ર્યહાનિ।
વિશ્વાસહીના મૃગયાં ચરન્તો
વસન્તિ સર્વત્ર નિરાકૃતાસ્તુ॥ 8-86-38 (59328)
મહાભયં રાત્ર્યહાનિ સ્મરન્ત--
સ્તથોપભોગાચ્ચ સુખાચ્ચ હીનાઃ।
વનેષ્વટન્તો ગિરિગહ્વરાણિ
પાઞ્ચાલરાજસ્ય પુરં પ્રવિષ્ટાઃ॥ 8-86-39 (59329)
માયાં યૂયં કામપિ સમ્પ્રવિષ્ટા
યતો વૃતઃ કૃષ્ણયા ફલ્ગુનો વઃ।
સંભૂય પાપૈસ્તદનાર્યવૃત્તં
કૃતં તદા માતૃકૃતાનુરૂપમ્॥ 8-86-40 (59330)
એકા વૃતા પઞ્ચભિઃ સાભિપન્ના।
હ્યલજ્જમાનેશ્ચ પરસ્પરસ્ય।
સ્મરે સભાયાં સુબલાત્મજેન
દાસીકૃતા યત્સહ કૃષ્ણયા ચ॥ 8-86-41 (59331)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-86-42x (5047)
ઇત્યેવમુક્તસ્તુ તવાત્મજેન
પાણ્ડોઃ સુતઃ કોપવશં ભૃશં
ધનુઃ ક્ષુરાભ્યાં ધ્વજમેવ ચાચ્છિનત્।
લલાટમપ્યસ્ય બિભેદ પત્રિણા 8-86-42 (59332)
શિરશ્ચ કાયાત્પ્રજહાર સારથેઃ॥
સ રાજપુત્રોઽન્યદવાપ્ય કાર્મુકં
વૃકોદરં દ્વાદશભિઃ પરાભિનત્।
સ્વયં નિયચ્છંસ્તુરગાનજિહ્મગૈઃ 8-86-43 (59333)
શરૈશ્ચ ભીમં પુનરપ્યવીવૃષત્॥ ॥ 8-86-44 (59334)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ષડશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 86 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.87. અધ્યાયઃ 087
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
ભીમેન રાજ્ઞાં સમક્ષં દુઃશાસનવક્ષસો રક્તપાનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-87-0 (59335)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-87-0x (5048)
સર રાજપુત્રેણ સમાર્ચ્છદુગ્ર--
દુઃશાસનેન નિકૃતો નિકૃત્યા॥ 8-87-1 (59336)
તત્રાકરોદ્દુષ્કરં રાજપુત્રો
દુઃશાસનઃ કુરુવીરો મહાત્મા।
યદ્ભીમસેનં પ્રતિયોધયદ્રણે
જમ્ભો યથા શક્રમુદારવીર્યમ્॥ 8-87-2 (59337)
ધનુચ્છિત્ત્વા ભીમસેનસ્ય સઙ્ખ્યે
ષડ્ભિઃ શરૈઃ સારથિમભ્યવિધ્યત્।
તતોઽવિધ્યત્ત્રિંશતા ભીમસેનં
વરેષુભિર્વન્યમિવ દ્વિપેન્દ્રમ્॥ 8-87-3 (59338)
સ કાર્મુકં ગૃહ્ય તુ ભારસાધનં
ભીમસ્તદા રાજપુત્રં હ્યવિધ્યત્।
પઞ્ચાશતૈર્બાણગણૈઃ સ્તનાનન્તરે
તોત્રૈર્યથા તીવ્રવેગં દ્વિપેન્દ્રમ્॥ 8-87-4 (59339)
તતસ્તુ રાજન્વિરથં મહાત્મા
દુઃશાસનો ભીમસેનં ચકાર।
નિહત્ય સઙ્ખ્યે ચતુરોઽસ્ય બાહા--
ઞ્છિત્ત્વા રથેષાં પુનરેવ ચાક્ષિપત્॥ 8-87-5 (59340)
તતઃ ક્ષિતિસ્વો હ્યબરુહ્ય યાના--
દ્વૃકોદરો મદયા તસ્ય વાહાન્।
યમક્ષયં પ્રેષયિત્વા મહાત્મા
રથં સમાકર્પત રાજસૂનોઃ॥ 8-87-6 (59341)
તસ્માદવપ્લુત્ય રથાત્સસર્જ
દુઃશાસનસ્તોમરમુગ્રવેગમ્।
સ તેન વિદ્ધો હ્યુરસિ હ્યપ્રમેયો
ગદાં તસ્મૈ વિસસર્જાપ્રમેયામ્॥ 8-87-7 (59342)
તતઃ ક્રોધાદ્ભીમસેનઃ કૃતાનિ
સર્વાણિ દુઃખાન્યનુસંસ્મરન્વૈ।
સંસ્મૃત્ય સંસ્મૃત્ય તથા પ્રતિજ્ઞા--
મુગ્રામસૌ રાજપુત્રૌ વ્યષીદત્॥ 8-87-8 (59343)
સઞ્ચિન્તિતં રોષમતીવ વેગા-
ત્ત્રયોદશાબ્દં પુરુષપ્રવીરઃ।
પ્રગૃહ્ય વજ્રાશનિતુલ્યવેગાં
ગદાં કરેણાથ વૃકોદરો રુષા॥ 8-87-9 (59344)
નિપાતયિત્વા પૃથિવીતલે ભૃશં
સ તાજયામા વૃકોદરો બલી।
અતીવ સન્તાડિતભિન્નગાત્રો
દુઃશાસનો વૈ નિપપાત ભૂમૌ॥ 8-87-10 (59345)
આક્રમ્ય કણ્ઠે યુધિ રાજપુત્રં
સંરક્તનેત્રો હ્યબ્રવીદ્ધાર્તરાષ્ટ્રમ્।
તદ્બ્રૂહિ કિં ત્વં પરિમાર્ગમાણો
હ્યસ્માન્પરાભૂય ઇહાગતઃ પુનઃ॥ 8-87-11 (59346)
દિદીપયંસ્તદ્ભૃશદીપિતં મે
ચિરાર્જિતં રોષમતિપ્રદીપ્તમ્।
મધુ પ્રપાસ્યે તવ કોષ્ટભાજના--
દિત્યબ્રવીદ્ભીમસેનસ્તરસ્વી॥ 8-87-12 (59347)
દુઃશાસનં કણ્ઠદેશે પ્રમૃદ્રં--
સ્તતઃ ક્રૂરં ભીમસેનશ્ચકાર।
કતં વ્યંસયિત્વા સહસા સસાર
બલાદસૌ ધાર્તરાષ્ટ્રસ્તરસ્વી॥ 8-87-13 (59348)
ભીમોઽભિદુદ્રાવ સુતં ત્વદીયં
સપત્રતાં દર્શયન્ધાર્તરાષ્ટ્રે।
મૃગં મુહુઃ સિંહશિશુર્યથા વને
તથાશ્વભિદ્રુત્ય મહાબલં બલી॥ 8-87-14 (59349)
નિગૃહ્ય ચૈનં પરમેણ કર્મણા
ઉત્ક્ષિપ્ય ચોત્ક્ષિપ્ય ચ તૂર્ણમેનમ્।
ભૂમૌ તદા નિષ્પિપેષાથ વીર
અસિં વિકોશં વિમલં ચકાર॥ 8-87-15 (59350)
તં પાતયિત્વા તુ વૃકોદરોઽથ
જગર્જ હર્ષેણ વિનાદયન્દિશઃ।
નાદેન તેનાખિલપાર્શ્વવર્તિનો
મૂર્ચ્છાકુલાઃ પતિતાસ્ત્વાજમીઢ॥ 8-87-16 (59351)
દુઃશાસનં તત્ર સમીક્ષ્ય રાજ--
ન્ભીમો મહાબાહુરચિન્ત્યકર્મા।
સ્મૃત્વા ચ કેશગ્રહણં ચ દેવ્યા
વસ્ત્રાપહારં ચ રજસ્વલાયાઃ॥ 8-87-17 (59352)
અનાગસો ભર્તૃપરાઙ્મુખાયા
દુઃખાનિ દત્તાન્યપિ વિપ્રચિન્ત્યા।
જજ્વાલ કોપાદથ ભીમસેન
આજ્યપ્રસિક્તો હિ યથા હુતાશઃ॥ 8-87-18 (59353)
તત્રાહ કર્ણં ચ સુયોધનં ચ
કૃપં દ્રૌણિં કૃતવર્માણમેવ।
નિહન્મિ દુઃશાસનમદ્ય પાપં
સંરક્ષ્યતામદ્ય સમસ્તયોધાઃ॥ 8-87-19 (59354)
ઇત્યેવમુક્ત્વા સહસાભ્યધાવ--
ન્નિહન્તુકામોઽતિબલસ્તરસ્વી।
તથા તુ વિક્રમ્ય રમે વૃકોદરો
મહાગજં કેસરિકો યથૈવ।
નિગૃહ્ય દુઃશાસનમેકવીરઃ
સુયોધનસ્યાધિરથેઃ સમક્ષમ્॥ 8-87-20 (59355)
અસિં સમુદ્યમ્ય સિતં સુધારં
કણ્ઠે પદાક્રમ્ય ચ વેપમાનમ્।
ઉવાચ તદ્ગૌરિતિ યદ્બ્રુવાણો
હૃષ્ટોઽવદઃ કર્ણસુયોધનાભ્યામ્॥ 8-87-21 (59356)
યે રાજસૂયાવભૃથે પવિત્રા
જાતાઃ કછા યાજ્ઞસેન્યા દુરાત્મન્।
તે પાણિના કતરેણાવકૃષ્ટા--
સ્તદ્બ્રૂહિ ત્વાં પૃચ્છતિ ભીમસેનઃ॥ 8-87-22 (59357)
શ્રુત્વા તુ તદ્ભીમવચઃ સુઘોરં
દુઃશાસનો ભીમસેનં નિરીક્ષ્ય।
જજ્વાલ બીમં સ તદા સ્મયેન
સંશૃણ્વતાં કૌરવસોમકાનામ્।
ઉક્તસ્તદાજૌ સ તથા સરોષં
જગાદ ભીમં પરિવૃત્તનેત્રઃ॥ 8-87-23 (59358)
અયં કરિકરાકારઃ પીનસ્તનવિમર્દનઃ।
ગોસહસ્રપ્રદાતા ચ ક્ષત્રિયાન્તકરઃ કરઃ॥ 8-87-24 (59359)
અનેન યાજ્ઞસેન્યા મે ભીમ કેશા વિકર્ષિતાઃ।
પશ્યતાં કુરુમુખ્યાનાં યુષ્માકં ચ સભાસદામ્॥ 8-87-25 (59360)
એવં ત્વસૌ રાજસુતં નિશમ્ય
બ્રુવન્તમાજૌ વિનિપીડ્ય વક્ષઃ।
ભીમો બલાત્તં પ્રતિગૃહ્ય દોર્ભ્યા--
મુચ્ચૈર્નનાદાથ સમસ્તયોધાન્॥ 8-87-26 (59361)
ઉવાચ યસ્યાસ્તિ બલં સ રક્ષ--
ત્વસૌ ભવેદદ્ય નિરસ્તબાહુઃ।
દુઃશાનં જીવિતં પ્રોત્સૃજન્ત--
માક્ષિપ્ય યોધાંસ્તરસા મહાબલઃ॥ 8-87-27 (59362)
એવં ક્રુદ્ધો ભીમસેનઃ કરેણ
ઉત્પાટયામાસ ભુજં મહાત્મા।
દુઃશાસનં તેન સ વીરમધ્યે
જઘાન વજ્રાશનિસન્નિભેન॥ 8-87-28 (59363)
કણ્ઠે સમાક્રમ્ય ચ વેપમાનં
કૃત્વાઽનુ રૂપં પરમં સુઘોરમ્।
કાલાન્તકાભ્યાં સદૃશં તદાનીં
વિદાર્ય વક્ષશ્ચ મહારથસ્ય॥ 8-87-29 (59364)
દુઃશાસનસ્ય નિપુશાસનસ્ય
ઉદ્ધૃત્ય વક્ષઃ પતિતસ્ય ભૂમૌ।
તતોઽપિબચ્છોણિતમસ્ય કોષ્ણ--
માસ્વાદ્ય ચાસ્વાદ્ય ચ વીક્ષમાણઃ॥ 8-87-30 (59365)
ક્રુદ્ધઃ પ્રહૃષ્ટો નિજગાદ વાક્યં
સ્તન્યસ્ય માતુઃ પયસોઽમૃતસ્ય।
માધ્વીકજસ્યેવ રસસ્ય તસ્ય
મધોશ્ચ પાનાદ્યવકસ્ય પાનાત્॥ 8-87-31 (59366)
પયોદધિભ્યાં મથિતાચ્ચ મુખ્યા--
ત્તથેક્ષુસારસ્ય મનોહરસ્ય।
સર્વેભ્ય એવાભ્યધિકો રસોઽસ્ય
મતો મમાદ્યાહિતલોહિતસ્ય॥ 8-87-32 (59367)
એવં બ્રુવાણં પુનરુત્થિતં ત--
માસ્ફોટ્ય વલ્ગન્તમતિપ્રહૃષ્ટમ્।
યે ભીમસેનં દદૃશુસ્તદાનીં
પ્રાયેણ તેઽપિ વ્યથિતા નિપેતુઃ॥ 8-87-33 (59368)
યે ચાપિ નાસન્પતિતા મનુષ્યા--
સ્તેષાં કરેભ્યઃ પતિતં તુ શસ્ત્રમ્।
ભયાચ્ચ સઞ્ચુક્રુશુરસ્વરૈસ્તદા
નિમીલિતાક્ષા મુમુહુશ્ચ તત્ર॥ 8-87-34 (59369)
યે તત્ર ભીમં રુધિરં પિબન્તં
દુઃશાસનસ્ય દદૃશુઃ પ્રપન્નાઃ।
નાયં મનુષ્યસ્ત્વિતિ ભાષમાણાઃ
સર્વેઽપલાયન્ત ભયાભિપન્નાઃ॥ ॥ 8-87-35 (59370)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે સપ્તશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 87 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.88. અધ્યાયઃ 088
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
દુઃશાસનવધક્રોધાદાત્મનામભિદ્રુતદતાં તદનુજાનાં ભીમેન વધઃ॥ 1 ॥ દુઃશાસનાદિનિધનાદ્બિશ્યતઃ કર્ણસ્ય શલ્યેન પ્રોત્સાહનમ્॥ 2 ॥ સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-88-0 (59371)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-88-0x (5049)
સ પીત્વા રુધિરં તસ્ય ચરણૌ ગૃહ્ય ભારત।
ઇત્યુચ્ચૈર્વચનં પ્રાહ પ્રતિનૃત્યન્વૃકોદરઃ॥ 8-88-1 (59372)
એષ તે રુધિરં તીવ્રં પિબામિ પુરુષાદવત્।
વદેદાનીં સુસંરબ્ધઃ પુનર્ગૌરિતિ ગૌરિતિ॥ 8-88-2 (59373)
યે ચાસ્માન્પ્રતિનૃત્યન્તિ તદા ગૌરિતિ ગૌરિતિ।
તાન્વયં પ્રતિનૃત્યામઃ પુનર્ગૌરિતિ ગૌરિતિ॥ 8-88-3 (59374)
પ્રમાણકોટ્યાં શયને કાલકૂટકભોજનમ્।
દંશનં ચાહિભિસ્તીક્ષ્ણૈર્દાહં જતુગૃહે ચ યત્॥ 8-88-4 (59375)
દ્યૂતે ચ દોષભૂયસ્ત્વમરણ્યે વસતિશ્ચ યા।
ઇષ્વસ્ત્રાણિ ચ સઙ્ગ્રામે અનિલાનિલવેશ્મસુ॥ 8-88-5 (59376)
દુઃખાન્યેવાભિજાનીમો ન સુખાનિ કદાચન।
ધૃતરાષ્ટ્રસ્ય દૌરાત્મ્યાત્સપુત્રસ્ય વયં સદા॥ 8-88-6 (59377)
ઇત્યુચ્ચૈર્વચનં પ્રોચ્ય જયં પ્રાપ્ય વૃકોદરઃ।
પુનરેવ મહારાજ તવ સૈન્યમભિદ્રવત્॥ 8-88-7 (59378)
રક્તાર્દ્રપાણિસ્તુ તતો મહાત્મા
ગદાપાણિઃ કાલ ઇવાન્તકાલે।
વિભીષયંસ્તવ પુત્રસ્ય સૈન્ય--
મિતસ્તતો ધાવતિ વાહિનીં તે॥ 8-88-8 (59379)
તતઃ ક્ષણાદ્ભારત શૂન્યમાસી--
દાયોધનં ઘોરતરં કુરૂણામ્।
યત્રાજિમધ્યે પ્રાપિબદ્ભીમસેનો
દુઃશાસનસ્ય રુધિરં ક્રોધદીપ્તઃ॥ 8-88-9 (59380)
સ હત્વા સમરે રાજન્રાજપુત્રં મહાબલમ્।
પૂર્ણકામો મદોદગ્રઃ સિંહો રુરુમિવોત્કટઃ॥ 8-88-10 (59381)
રુધિરાર્દ્રો મહારાજ વ્યશોભત પરન્તપઃ।
સપુષ્પઃ કિંશુક ઇવ રક્તરક્તતરો બભૌ॥ 8-88-11 (59382)
રુધિરાક્તો ઘોરવેષઃ ક્રુદ્ધો રાજન્વચોઽબ્રવીત્।
બ્રૂહીદાનીં પાપમતે નૃશંસ પતિતો હ્યસિ॥ 8-88-12 (59383)
દુઃશાસને યાદૃશં સંશ્રુતં ન--
સ્તદવાપ્તં પાણ્ડવૈઃ સર્વમેવ।
અત્રૈવમાપ્સ્યામ્યપરં દ્વિતીયં
દુર્યોધનં યજ્ઞપશું વિશસ્ય॥ 8-88-13 (59384)
શિરો મૃદિત્વાઽસ્ય પુનશ્ચ શાન્તિં
યાસ્યામ્યહં કૌરવાણાં સમક્ષમ્।
યા સાઽપતિઃ સા સપતિર્હિ જાતા
યાસ્તાઃ સપત્યોઽપતયસ્તુ જાતાઃ॥ 8-88-14 (59385)
પશ્યન્તુ ચિત્રં વિવિધં હિ લોકે
યે વૈ તિલાઃ ષણ્ડતિલા બભૂવુઃ।
તે ચેત્સંસિદ્ધા નિધનં ગતાઃ પરે
કિં ચિત્રરૂપં બત જીવલોકે॥ 8-88-15 (59386)
એતાવદુક્ત્વા વચનં પ્રહૃષ્ટઃ
પ્રાક્રોશદુચ્ચૈ રુધિરાર્દ્રવક્રઃ।
નનર્ત ચૈવાતિબલો મહાત્મા
વૃત્રં નિહત્યેવ સહસ્રનેત્રઃ॥ 8-88-16 (59387)
દૃષ્ટ્વા તુ નૃત્યન્તમુદગ્રવીર્યં
કાલં યથા ત્વન્તકાલે પ્રજાનામ્।
મહદ્ભયં ચાધિરથિં વિવેશ
જયે નિરાશાશ્ચ સુતાસ્ત્વદીયાઃ॥ 8-88-17 (59388)
દુઃશાસને તુ નિહતે પુત્રાસ્તવ મહારથાઃ।
મહત્ક્રોધવિષં વીરા ધારયન્તો મહાબલાઃ।
તે તુ રાજન્મહાવીર્યા ભીમં પ્રાચ્છાદયઞ્છરૈઃ॥ 8-88-18 (59389)
નિષઙ્ગી કવચી ખઙ્ગી દણ્ડધારો ધનુર્ધરઃ।
અલમ્બુર્જલસન્ધશ્ચ વાતવેગસુવર્ચસૌ॥ 8-88-19 (59390)
એતે સમેત્ય સહિતા ભ્રાતૃવ્યસનકર્શિતાઃ।
ભીમસેનં મહાબાહું પીડયામાસુરઞ્જસા॥ 8-88-20 (59391)
સ વધ્યમાનો વિશિખૈઃ સમન્તાત્તૈર્મહારથૈઃ।
ભીમઃ ક્રોધાભિરક્તાક્ષઃ ક્રુદ્ધઃ કાલ ઇવાબભૌ॥ 8-88-21 (59392)
તતઃ પરિવૃતો રાજન્નવભિઃ શત્રુતાપનૈઃ।
દુઃશાસનાદવરજૈઃ પુત્રૈસ્તવ વૃકોદરઃ॥ 8-88-22 (59393)
તાંસ્તુ ભલ્લૈર્મહાવેગૈર્નવભિર્નવ ભારત।
રુક્માઙ્ગદાન્રુક્મપુઙ્ખૈઃ પાર્થો નિન્યે યમક્ષયમ્॥ 8-88-23 (59394)
હતેષુ તવ પુત્રેષુ બલં તદ્વિપ્રદુદ્રુવે।
પશ્યતઃ સૂતપુત્રસ્ય પાણ્ડવસ્ય ભયાર્દિતમ્॥ 8-88-24 (59395)
તતઃ કર્ણં મહારાજ પ્રવિવેશ મહદ્ભયમ્।
દૃષ્ટ્વા ભીમસ્ય વિક્રાન્તમન્તકસ્ય પ્રજાસ્વિવ॥ 8-88-25 (59396)
તસ્ય ત્વાકારભાવજ્ઞઃ શલ્યઃ સમિતિશોભનઃ। 8-88-26 (59397)
ઉવાચ વચનં કર્ણં પ્રાપ્તકાલં હિતં તદા॥ 8-88-27 (59398)
એતે દ્રવન્તિ રાજાનો ભીમસેનભયાર્દિતાઃ।
દુર્યોધનશ્ચ સમ્મૂઢો ભ્રાતૃવ્યસનકર્શિતઃ॥ 8-88-28 (59399)
દુઃશાસનસ્ય રુધિરે પીયમાને મહાત્મના।
વ્યાપન્નચેતાઃ સહસા શોકોપહતચેતનઃ॥ 8-88-29 (59400)
ઉપાસતે ત્વામેતે હિ પરિવાર્ય મહારથાઃ।
કૃપપ્રભૃતયઃ કર્ણ હતશેષાઃ સહોદરાઃ॥ 8-88-30 (59401)
પાણ્ડવા લબ્ધલક્ષાશ્ચ ધનઞ્જયપુરોગમાઃ।
ત્વામેવાભિમુખાઃ શૂરા યુદ્ધાય સમુપસ્થિતાઃ॥ 8-88-31 (59402)
સ ત્વં પુરુષશાર્દૂલ પૌરુષે મહતિ સ્થિતઃ।
ક્ષત્રધર્મં પુરસ્કૃત્ય પ્રત્યુદ્યાહિ ધનઞ્જયમ્॥ 8-88-32 (59403)
ભારો હિ ધાર્તરાષ્ટ્રેણ ત્વયિ સર્વઃ સમાહિતઃ।
તમુદ્વહ મહાબાહો યથાશક્તિ યથાબલમ્॥ 8-88-33 (59404)
જયે સ્યાદ્વિપુલા કીર્તિર્ધ્રુવઃ સ્વર્ગઃ પરાજયે।
વૃષસેનશ્ચ રાધેય સઙ્ક્રુદ્ધસ્તનયસ્તવ।
ત્વયિ મોહં સમાપન્ને પાણ઼્ડવાનભિધાવતિ॥ 8-88-34 (59405)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-88-35x (5050)
એતચ્છ્રુત્વા તુ વચનં શલ્યસ્યામિતતોજસઃ।
હૃદિ માનુષ્યકં ભાવં કૃત્વા યુદ્વાય સુસ્થિરમ્॥ 8-88-35 (59406)
તતઃ ક્રુદ્ધો વૃષસેનોઽભ્યધાવ--
દ્ભીમં સમાયાન્તમમિત્રસાહમ્।
બાણૈઃ કિરન્તં પ્રતિયાતિ ચોગ્રં
વ્યાત્તાનનં કાલમિવાપતન્તમ્॥ 8-88-36 (59407)
તમભ્યધાવન્નકુલઃ પ્રવીર--
મારાદમિત્રં પ્રતુદન્પૃષત્કૈઃ।
કર્ણસ્ય પુત્રં સમરે પ્રહૃષ્ટં
જિષ્ણુર્જિઘાંસુર્મઘવેવ જમ્ભમ્॥ 8-88-37 (59408)
તતો ધ્વજં સ્ફાટિકહેમચિત્રં
ચિચ્છેદ ધૈર્યાન્નકુલઃ ક્ષુરેણ।
કર્ણાત્મજસ્યેષ્વસનં ચ ચિત્રં
ભલ્લેન જામ્બૂનદચિત્રનદ્ધમ્॥ 8-88-38 (59409)
અથાન્યદાદાય ધનુઃ સ શીઘ્રં
કર્ણાત્મજઃ પાણ્ડવમભ્યવિધ્યત્।
દિવ્યૈરસ્ત્રૈરભ્યવર્ષત્તદૈનં
કર્ણસ્ય પુત્રો નકુલં કૃતાસ્ત્રમ્॥ 8-88-39 (59410)
તતઃ ક્રુદ્ધો નકુલઃ કર્ણપુત્રં
શરૈર્મહોલ્કાભિરિવાભ્યપીડયત્।
સ કર્ણપુત્રો નકુલસ્ય રાજ--
ન્સર્વાનસ્ત્રાન્વારયદુત્તમાસ્ત્રૈઃ॥ 8-88-40 (59411)
આસીત્સુઘોરં ભરતપ્રવીર
યુદ્ધં તદા કર્ણજપાણ્ડવાભ્યામ્॥ 8-88-41 (59412)
વનાયુજાન્સુકુમારાન્સુશુભ્રા--
નલઙ્કૃતાઞ્જાતરૂપેણ ચિત્રાન્।
જઘાન ચાશ્વાન્નકુલસ્ય વીરો
રણાજિરે સૂતપુત્રસ્ય પુત્રઃ॥ 8-88-42 (59413)
તતો હતાશ્વાદવરુહ્ય યાના--
ચ્ચર્માઽઽદદે રુચિરં બર્હિચિત્રમ્।
આકાશસઙ્કાશમસિં પ્રગૃહ્ય
પ્રકાશમાનઃ ખગવચ્ચચાર॥ 8-88-43 (59414)
તતોઽસ્ય પક્ષાનનયદ્યમાય
દ્વિસાહસ્રાન્નકુલઃ ક્ષિપ્રકારી।
તે પ્રાપતન્નસિના વૈ વિશસ્તા
યથાઽશ્વમેધે પશવઃ શમિત્રા॥ 8-88-44 (59415)
તતસ્તતો વિજિતા યુદ્ધશૌણ્ડા
નાનાદેશ્યાઃ સુહૃદઃ સત્યસન્ધાઃ।
એકેન શીઘ્રં નકુલેન નુન્નાઃ
સારેપ્સુનેવોત્તમચન્દનસ્ય॥ 8-88-45 (59416)
ભૂમૌ ચરન્તં નકુલં રથૌઘાઃ
સમન્તતઃ સાયકૈઃ પ્રત્યગૃહ્ણન્।
સ તુદ્યમાનો નકુલો વિહઙ્ગૈ--
શ્ચચાર સઙ્ખ્યે દ્વિષતો વિનિઘ્નન્॥ 8-88-46 (59417)
તં કર્ણપુત્રોઽપિ ચરન્તમાજૌ
નરાશ્વમાતઙ્ગરથપ્રવીરાન્।
નિઘ્નન્તમષ્ટાદશભિઃ પૃષત્કૈ--
ર્વિવ્યાધ વીરઃ સ ચુકોપ વિદ્ધઃ॥ 8-88-47 (59418)
તતોઽભ્યધાવત્સમરે જિઘાંસુઃ
કર્ણાત્મજં પાણ્ડુસુતો નૃવીરમ્।
તસ્યેષુભિર્વધમત્સૂતપુત્રો
મહારણે વર્મ સહસ્રભારમ્॥ 8-88-48 (59419)
તસ્યાથ કાંસ્યં સુશિતં સુપીત--
મસિપ્રવીરં ગુરુભારાસાહમ્।
દ્વિષચ્છરીરાપહરં સુઘોર--
માધૂન્વતઃ સર્પમિવાત્તકોશમ્॥ 8-88-49 (59420)
ક્ષિપ્રં શરૈઃ ષઙ્ભિરમિત્રસાહ--
શ્ચકર્ત ખઙ્ગં નિશિતૈઃ સુધારૈઃ।
પુનશ્ચ પાર્થં નિશિતૈઃ પૃષત્કૈઃ
સ્તનાન્તરે ક્ષિપ્રમિવાત્યવિધ્યત્॥ 8-88-50 (59421)
સ ભીમસેનસ્ય રથં ચ ગત્વા
વવર્ષ વૈ શરવર્ષં સુઘોરમ્॥ 8-88-51 (59422)
નકુલમથ વિદિત્વા છિન્નબાણાસનાસિં
વિરથમરિભિરાર્તં કર્ણપુત્રાસ્ત્રમગ્નમ્।
પવનચલપતાકા હ્લાદિનો વલ્ગિતાશ્વાઃ
પરપુરુષનિયુક્તાઃ સ્વૈ રથૈઃ શીઘ્રમીયુઃ॥ 8-88-52 (59423)
દ્રુપદસુતવરિષ્ઠાઃ પઞ્ચ શૈનેયષષ્ઠા
દ્રુપદદુહિતૃપુત્રાઃ પઞ્ચ ચામિત્રસાહાઃ।
દ્વિરદરથનરાશ્વાન્સૂદયન્તસ્ત્વદીયાન્
ભગવત ઇવ રુદ્રાઃ સઙ્ખ્યયા હેતિમન્તઃ॥ 8-88-53 (59424)
અથ તવ રથમુખ્યાસ્તાન્પ્રતીયુસ્ત્વરન્તઃ
કૃપહૃદિકસુતૌ ચ દ્રૌણિદુર્યોધનૌ ચ।
શકુનિશુકવૃકાશ્ચ ક્રાથદેવાવૃધૌ ચ
દ્વિરદજલદઘૌષૈઃ સ્યન્દનૈઃ કાર્મુકૈશ્ચ॥ 8-88-54 (59425)
અથ તવ રથવર્યાસ્તાન્દશૈકપ્રવીરા--
નિષુભિરશનિકલ્પૈસ્તાડયન્તો ન્યરુન્ધન્।
નવજલદસવર્ણૈર્હસ્તિભિસ્તાન્સ્મ વવ્રુ--
ર્ગિરિશિખરનિકાશૈર્ભીમવેગૈઃ કુણિન્દાઃ॥ ॥ 8-88-55 (59426)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે અષ્ટાશીતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 88 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.89. અધ્યાયઃ 089
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
સઙ્કુલયુદ્ધમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-89-0 (59427)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-89-0x (5051)
સુકલ્પિતા હૈમવતા મહોત્કટા
રણાભિકામૈઃ કૃતિભિઃ સમાસ્થિતાઃ।
સુવર્ણજાલૈર્વિતતા બભુર્ગજા--
સ્તથા યથા ખે જલદાઃ સવિદ્યુતઃ॥ 8-89-1 (59428)
કુણિન્દપુત્રો દશભિર્મહાયસૈઃ
કૃપં સસૂતાશ્વમપીડયદ્ભૃશમ્।
તતઃ શરદ્વત્સુતસાયકૈર્હતઃ
સહૈવ નાગેન પપાત ભૂતલે॥ 8-89-2 (59429)
કુણિન્દપુત્રાવરજસ્તુ તોમરૈ--
ર્દિવાકરાંશુપ્રતિમૈરયસ્મયૈઃ।
જઘાન ભોજસ્ય હયાનથાપતન્
ક્ષણાદ્વિશસ્તાઃ કૃતવર્મણે હયાઃ॥ 8-89-3 (59430)
અથાપરે દ્રૌણિહતા મહાદ્વિપા--
સ્ત્રયઃ સસર્વાયુધયોધકેતનાઃ।
નિપેતુરુર્વ્યાં વ્યસવો વિચેતના--
સ્તથા યથા વજ્રહતા મહાચલાઃ॥ 8-89-4 (59431)
કુણિન્દરાજાવરજાદનન્તરઃ
સ્તનાન્તરે પત્રિવરૈરતાડયત્।
તવાત્મજં તસ્ય તવાત્મજઃ શરૈઃ
શિતૈઃ શરીરં વ્યહનદ્દ્વિપં ચ તમ્॥ 8-89-5 (59432)
સ નાગરાજઃ સહ રાજસૂનુના
પપાત રક્તં બહુ સર્વતઃ ક્ષરન્।
મહેન્દ્રવજ્રપ્રહતોઽમ્બુદાગમે
યથા જલં ગેરિકપર્વતસ્તથા॥ 8-89-6 (59433)
કુણિન્દપુત્રપ્રહિતોઽપરો દ્વિપઃ
ક્રાથં સસૂતાશ્વરથં વ્યપોથયત્।
તતોઽપતત્ક્રાથસરાભિઘાતિતઃ
સહેશ્વરો વજ્રહતો યથા ગિરિઃ॥ 8-89-7 (59434)
રથી દ્વિપસ્થેન હતોઽપતચ્છરૈઃ
ક્રાથાધિપઃ પર્વતજેન દુર્જયઃ।
સવાજિસૂતેષ્વસનધ્વજસ્તથા
યથા મહાવાતહતો મહાદ્રુમઃ॥ 8-89-8 (59435)
વૃકો દ્વિપસ્થં ગિરિરાજવાસિનં
ભૃશં શરૈર્દ્વાદશભિઃ પરાભિનત્।
તતો વૃકં સાશ્વરથં મહાદ્વિપો
દ્રુતં ચતુર્ભિરણૈર્વ્યપોથયત્॥ 8-89-9 (59436)
સ પોથિતો નાગરવેણ વીર્યવા--
ન્પરાભિનદ્દ્વાદશભિઃ શિલીમુખૈઃ।
વૃકેણ બાણાભિહતોઽપતત્ક્ષિતૌ
સવારણો બભ્રુસુતેન સાર્ધમ્॥ 8-89-10 (59437)
કુણિન્દરાજસ્ય સુતોઽપરસ્તદા
સ ચાપિ શૂરઃ સહસા સમર્પિતઃ।
પપાત બાણૈઃ સુબલસ્ય સૂનુના
વિષાણપુચ્છાપરગાત્રપાતિના॥ 8-89-11 (59438)
ગજેન વાહાઞ્શકુનેઃ કુણિન્દજો
નિનાય વૈવસ્વતમન્દિરં રણે।
રથં ચ સંક્ષુભ્ય નનાદ નર્દત--
સ્તતોઽસ્ય ગાન્ધારપતિઃ શિરોઽહરત્॥ 8-89-12 (59439)
તતઃ કુણિન્દેષુ ગતેષુ તેષુ
પ્રહૃષ્ટરૂપાસ્તવ તે મહારથાઃ।
ભૃશં પ્રદરધ્મુર્લવણામ્બુસમ્ભવા--
ન્વરાંશ્ચ બાણાસનપાણયોઽભ્યયુઃ॥ 8-89-13 (59440)
તથાઽભવદ્યુદ્ધમતીવ દારુણં
પુનઃ કુરૂણાં સહ પાણ્ડુસૃઞ્જયૈઃ।
શરાસિશક્ત્યૃષ્ટિગદાપરશ્વથૈ--
ર્નરાશ્વનાગાસુહરં ભૃશાકુલમ્॥ 8-89-14 (59441)
રથાશ્વમાતઙ્ગપદાતયસ્તતઃ
પરસ્પરં વિપ્રહતાઃ ક્ષિતૌ પતન્।
યથા સવિદ્યુત્તટિતો જલપ્રદાઃ
સમુત્થિતૈર્દિગ્ભ્ય ઇવોગ્રમારુતેઃ॥ 8-89-15 (59442)
તતઃ શતાનીકહતા મહાગજા
હયા રથાઃ પત્તિગણાશ્ચ તાવકાઃ।
સુપર્ણવાતપ્રહતા યથોરગા--
સ્તથા ગતા ગાં વિવશા વિચૂર્ણિતાઃ॥ 8-89-16 (59443)
તતોઽભ્યવિદ્ધ્યદ્બહુભિઃ શિતૈઃ શરૈઃ
સ વિન્દપુત્રો નકુલાત્મજં સ્મયન્।
તતોઽસ્ય કોપાદ્વિચકર્ત નાકુલિઃ
શિરઃ ક્ષુરેણામ્બુજસન્નિભાનનમ્॥ 8-89-17 (59444)
તતઃ શતાનીકમવિધ્યદાયસૈ--
સ્ત્રિભિઃ શરૈઃ કર્ણસુતોઽર્જુનં ત્રિભિઃ।
ત્રિભિશ્ચ ભીમં નકુલં ચ સપ્તભિ--
ર્જનાર્દનં દ્વાદશભિશ્ચ સાયકૈઃ॥ 8-89-18 (59445)
તદસ્ય કર્માતિમનુષ્યકર્મણઃ
સમીક્ષ્ય હૃષ્ટાઃ કુરવોઽભ્યપૂજયન્।
પરાક્રમજ્ઞાસ્તુ ધનઞ્જયસ્ય યે
હુતોઽયમગ્નાવિતિ તે તુ મેનિરે॥ ॥ 8-89-19 (59446)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકોનનવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 89 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.90. અધ્યાયઃ 090
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
અર્જુનેન કર્ણસૂનોર્વૃષસેનસ્ય વધઃ॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-90-0 (59447)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-90-0x (5052)
તતઃ કિરીટિ પરવીરઘાતી
હતાશ્વમાલોક્ય નરપ્રવીરઃ।
માદ્રીસુતં નકુલં લોકમધ્યે
સમીક્ષ્ય કૃષ્ણં ભૃશવિક્ષતં ચ।
સમભ્યધાવદ્વૃષસેનમાહવે
સ સૂતજસ્ય પ્રમુખે સ્થિતસ્તદા॥ 8-90-1 (59448)
તમાપતન્તં નરવીરમુગ્રં
મહાહવે બાણસહસ્રધારિણમ્।
અભ્યાપતત્કર્ણસુતો મહારથં
યથા મહેન્દ્રં નમુચિઃ પુરા તથા॥ 8-90-2 (59449)
તૌ તત્ર શૂરૌ રથકુઞ્જરૌ રણે
પરસ્પરસ્યાભિમુખૌ મહારથૌ।
સસર્જતુઃ શરસઙ્ઘાનનેકા--
ન્સમ્ભ્રાન્તરૂપૌ સુભૃશં તદાનીમ્॥ 8-90-3 (59450)
તતો દ્રુતં ચૈકશરેણ પાર્થં
શિતેન વિદ્ધ્વા યુધિ કર્ણપુત્રઃ।
નનાદ નાદં સુમહાનુભાવો
વિદ્ધ્વેવ શક્રં નમુચિઃ સ વીરઃ॥ 8-90-4 (59451)
પુનઃ સ પાર્થં વૃષસેન ઉગ્રૈ--
ર્બાણૈરવિદ્ધ્યદ્ભુજમૂલે તુ સવ્યે।
તથૈવ કૃષ્ણં નવભિઃ સમાર્દય--
ત્પુનશ્ચ પાર્થં દશભિર્જઘાન॥ 8-90-5 (59452)
પૂર્વં યથા વૃષસેનપ્રયુક્તૈ--
રભ્યાહતઃ શ્વેતહયઃ શરૈસ્તૈઃ।
સંરમ્ભમીષદ્ગમિતો વધાય
કર્ણાત્મજસ્યાથ મનઃ પ્રદધ્રે॥ 8-90-6 (59453)
તતઃ કિરીટિ રણમૂર્ધ્નિ કોપાત્
કૃત્વા ત્રિશાખાં ભ્રુકુટિં લલાટે।
મુમોચ તૂર્ણં વિશિખાન્મહાત્મા
વધે ધૃતઃ કર્ણસુતસ્ય સઙ્ખ્યે।
આરક્તનેત્રોઽન્તકશત્રુહન્તા
ઉવાચ કર્ણં ભૃશમુત્સ્મયંસ્તદા॥ 8-90-7 (59454)
દુર્યોધનં દ્રૌણિમુખાંશ્ચ સર્વા--
નહં રણે વૃષસેનં તમુગ્રમ્।
સમ્પશ્યતઃ કર્ણ તવાદ્ય સઙ્ખ્યે
નયામિ લોકં નિશિતૈઃ પૃષત્કૈઃ॥ 8-90-8 (59455)
ઊનં ચ તાવદ્ધિ જના વદન્તિ
સર્વૈર્ભવદ્ભિર્મમ સૂનુર્હતોઽસૌ।
એકો રથો મદ્વિહીનસ્તરસ્વી
અહં હનિષ્યે ભવતાં સમક્ષમ્॥ 8-90-9 (59456)
સંરક્ષ્યતાં રથસંસ્થાઃ સુતોઽય--
મહં હનિષ્યે ભવતાં સમક્ષમ્॥
પશ્ચાદ્વધિષ્યે ત્વામપિ સમ્પ્રમૂઢ--
મહં હનિષ્યેઽર્જુન આજિમધ્યે॥ 8-90-10 (59457)
તમદ્ય મૂલં કલહસ્ય સઙ્ખ્યે
દુર્યોધનાપાશ્રય જાતદર્પમ્।
ત્વામદ્ય હન્તાઽસ્મિ રણે પ્રસહ્ય
અસ્યૈવ હન્તા યુધિ ભીમસેનઃ।
દુર્યોધનસ્યાધમપૂરુષસ્ય
યસ્યાનયાદેષ મહાન્ક્ષયોઽભવત્॥ 8-90-11 (59458)
સ એવમુક્ત્વા વિનિમૃજ્ય ચાપં
લક્ષ્યં હિ કૃત્વા વૃષસેનમાજૌ।
સસર્જ બાણાન્વિશિખાન્મહાત્મા
વધાય રાજન્કર્ણસુતસ્ય સઙ્ખ્યે॥ 8-90-12 (59459)
વિવ્યાધ ચૈનં દશભિઃ પૃષત્કૈ--
ર્મર્મસ્વશઙ્કં પ્રહસન્કિરીટી।
ચિચ્છેદ ચાસ્યેષ્વસનં ભુજૌ ચ
ક્ષુરૈશ્ચતુર્ભિર્નિશિતૈઃ શિરશ્ચ॥ 8-90-13 (59460)
સ પાર્થબાણાભિહતઃ પપાત
રથાદ્વિબાહુર્વિશિરા ધરાયામ્।
સુપુષ્પિતો વજ્રહતોઽતિમાત્રો
ભગ્નો યથા સાલ ઇવાવકૃત્તઃ॥ 8-90-14 (59461)
તં પાર્થબાણાભિહતં પતન્તં
સમ્પ્રેક્ષ્ય કર્ણઃ સુતમાશુકારી।
રથં રથેનાશુ જગામ રોષા--
ત્કિરીટિનઃ પુત્રવધાભિતપ્તઃ॥ 8-90-1x1 સઞ્જય ઉવાચ। 8-90-1a1 તમાયાન્તમભિપ્રેક્ષ્ય વેલોદ્વૃત્તમિવાર્ણવમ્। 8-90-1b1 ગર્જન્તં સુમહાકાયં દુર્નિવારં સુરૈરપિ। 8-90-1c1 અર્જુનં પ્રાહ દાશાર્હઃ પ્રહસ્ય પુરુષર્ષભઃ॥ 8-90-2a2 અર્ય સરથ આયાસિ શ્વેતાશ્વઃ શલ્યસારથિઃ। 8-90-2b2 યેન તે સહ યોદ્ધવ્યં સ્થિરો ભવ ધનઞ્જય॥ 8-90-3a3 પશ્ય ચૈનં સમાયુક્તં રથં કર્ણસ્ય પાણ્ડવ। 8-90-3b3 શ્વેતવાજિસમાયુક્તં યુક્તં રાધાસુતેન ચ॥ 8-90-4a4 નાનાપતાકાકલિલં કિઙ્કિણીજાલમાલિનમ્। 8-90-4b4 ઉહ્યમાનમિવાકાશો વિમાનં પાણ્ડુરૈર્હયૈઃ॥ 8-90-5a5 ધ્વજં ચ પશ્ય કર્ણસ્ય નાગકક્ષં મહાત્મનઃ। 8-90-5b5 આખણ્ડલધનુઃપ્રખ્યમુલ્લિખન્તમિવામ્બરમ્॥ 8-90-6a6 પશ્ય કર્ણં સમાયાન્તં ધાર્તરાષ્ટ્રપ્રિયૈષિણમ્। 8-90-6b6 શરધારા વિમુઞ્ચન્તં ધારાસારમિવામ્બુદમ્॥ 8-90-7a7 એષ મદ્રેશ્વરો રાજા રથાગ્રે પર્યવસ્થિતઃ। 8-90-7b7 નિયચ્છતિ હયાનસ્ય રાધેયસ્યામિતૌજસઃ॥ 8-90-8a8 શૃણુ દુન્દુભિનિર્ઘોષં શઙ્ખશબ્દં ચ દારુણમ્। 8-90-8b8 સિંહનાદાંશ્ચ વિવિધાઞ્શૃણુ પાણ઼્ડવ સર્વતઃ॥ 8-90-9a9 અન્તર્ધાય મહાશબ્દાન્કર્ણેનામિતતેજસા। 8-90-9b9 દોધૂયમાનસ્ય ભૃશં ધનુષઃ શૃણુ નિઃસ્વનમ્॥ 8-90-10a10 એતે દીર્યન્તિ સગણાઃ પાઞ્ચાલાનાં મહારથાઃ। 8-90-10b10 દૃષ્ટ્વા કેસરિણં ક્રુદ્ધં મૃગા ઇવ મહાવને॥ 8-90-11a11 સર્વયત્નેન કૌન્તેય હન્તુમર્હસિ સૂતજમ્। 8-90-11b11 ન હિ કર્ણશરાનન્યઃ સોઢુમુત્સહતે નરઃ॥ 8-90-12a12 સદેવાસુરગન્ધર્વાંસ્ત્રીઁલ્લોકાન્સચરાચરાન્। 8-90-12b12 ત્વં હિ જેતું રણે શક્તસ્તથૈવ વિદિતં મમ॥ 8-90-13a13 ભીમમુગ્રં મહાત્માનં ત્ર્યક્ષં શર્વં કપર્દિનમ્। 8-90-13b13 ન શક્તા દ્રષ્ટુમીશાનં કિં પુનર્યોધિતું પ્રભુમ્॥ 8-90-14a14 ત્વયા સાક્ષાન્મહાદેવઃ સર્વભૂતશિવઃ શિવઃ। 8-90-14b14 યુદ્ધેનારાધિતઃ સ્થાણુર્દેવાશ્ચ વરદાસ્તવ॥ 8-90-15a15 તસ્ય પાર્થ પ્રસાદેન દેવદેવસ્ય શૂલિનઃ। 8-90-15b15 જહિ કર્ણં મહાબાહો નમુચિં વૃત્રહા યથા॥ 8-90-16a16 શ્રેયસ્તેઽસ્તુ સદા પાર્થ યુદ્ધે જયમવાપ્નુહિ॥ 8-90-16b17x અર્જુન ઉવાચ। 8-90-17a17 ધ્રુવ એવ જયઃ કૃષ્ણ મમ નાસ્ત્યત્ર સંશયઃ। 8-90-17b17 સર્વલોકગુરુર્યસ્ત્વં તુષ્ટોઽસિ મધુસૂદન॥ 8-90-18a18 ચોદયાશ્વાન્હૃષીકેશ રથં મમ મહારથ। 8-90-18b18 નાહત્વા સમરે કર્ણં નિવર્તિષ્યતિ ફલ્ગુનઃ॥ 8-90-19a19 અદ્ય કર્ણં હતં પશ્ય મચ્છરૈઃ શકલીકૃતમ્। 8-90-19b19 માં વા દ્રક્ષ્યસિ ગોવિન્દ કર્ણેન નિહતં શરૈઃ॥ 8-90-20a20 ઉપસ્થિતમિદં ઘોરં યુદ્ધં ત્રૈલોક્યમોહનમ્। 8-90-20b20 યજ્જનાઃ કથયિષ્યન્તિ યાવદ્ભૂમિર્ધરિષ્યતિ॥ 8-90-21a21 એવં બ્રુવંસ્તદા પાર્થઃ કૃષ્ણમક્લિષ્ટકારિણમ્। 8-90-21b21 પ્રત્યુદ્યયૌ રથેનાશુ ગજં પ્રતિગજો યથા॥ 8-90-22a22 પુનરપ્યાહ તેજસ્વી પાર્થઃ કૃષ્ણમરિન્દમ। 8-90-22b22 ચોદયાશ્વાન્હૃષીકેશ કાલોઽયમતિવર્તતે॥ 8-90-23a23 એવમુક્તસ્તદા તેન પાણ઼્ડવેન મહાત્મના। 8-90-23b23 જયેન સમ્પૂજ્ય સ પાણ્ડવં તદા 8-90-23c23 પ્રચોદયામાસ હયાન્મનોજવાન્॥ 8-90-24a24 સ પાણ્ડુપુત્રસ્ય રથો મનોજવઃ 8-90-24b24 ક્ષણેન કર્ણસ્ય રથાગ્રગોઽભવત્॥ ॥ 8-90-15 (59462)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે નવતિતમોઽધ્યાયઃ*॥ 90 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.91. અધ્યાયઃ 091
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
રણાય કર્ણાર્જુનયોઃ સમાગમઃ॥ 1 ॥ તદવલોકનાય દિવિ દેવગન્ધર્વાદીનાં સમાગમઃ॥ 2 ॥ દેવાસુરાદીનાં કર્ણાર્જુ નસમાશ્રયણેન દ્વૈધીભાવઃ॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-91-0 (59463)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-91-0x (5053)
વૃષસેનં હતં દૃષ્ટ્વા ક્રોધામર્ષસમન્વિતઃ।
પુત્રશોકોદ્ભવં વારિ નેત્રાભ્યાં સમવાસૃજત્॥ 8-91-1 (59464)
રથેન કર્ણસ્તેજસ્વી જગામાભિમુખો રિપુમ્।
યુદ્ધાયામર્પતામ્રાક્ષઃ સમાહૂય ધનઞ્જયમ્॥ 8-91-2 (59465)
તૌ રથૌ સૂર્યસઙ્કાશૌ વૈયાઘ્રપરિવારિતૌ।
સમેતૌ દદૃશુસ્તત્ર દ્વાવિવાર્કૌ સમુદ્ગતૌ॥ 8-91-3 (59466)
શ્વેતાશ્વૌ પુરુષાદિત્યાવાસ્થિતાવરિમર્દનૌ।
શુશુભાતે મહાત્માનૌ ચન્દ્રાદિત્યૌ યથા દિવિ।
`રથૌ ચતુર્ભિર્જલદૈર્ભગમિત્રાવિવામ્બરે'॥ 8-91-4 (59467)
તૌ દૃષ્ટ્વા વિસ્મયં જગ્મુઃ સર્વસૈન્યાનિ મારિષ।
ત્રૈલોક્યવિજયે યત્તાવિન્દ્રવૈરોચનાવિવ॥ 8-91-5 (59468)
રથજ્યાતલનિર્હાદૈર્બાણશઙ્ખરવૈસ્તથા।
તૌ રથાવભ્યધાવન્ત ક્ષત્રિયાઃ સર્વ એવ હિ॥ 8-91-6 (59469)
ધ્વજાવાલોક્ય વીરાણાં વિસ્મયઃ સમપદ્યત।
હસ્તિકક્ષ્યાં ચ કર્ણસ્ય વાનરં ચ કિરીટિનઃ॥ 8-91-7 (59470)
તૌ રથૌ સમ્પ્રસક્તૌ તુ દૃષ્ટ્વા ભારત પાર્થિવાઃ।
સિંહનાદરવાંશ્ચક્રુઃ સાધુવાદાંશ્ચ પુષ્કલાન્॥ 8-91-8 (59471)
શ્રુત્વા તયોર્દ્વૈરથં ચ તત્ર યોધાઃ સહસ્રશઃ।
ચક્રુર્બાહુસ્વનાંશ્ચૈવ તથા બાણરવં મહત્॥ 8-91-9 (59472)
આજઘ્નુઃ કુરવસ્તત્ર વાદિત્રાણિ સમન્તતઃ।
રાધેયમભિતો દધ્મુઃ શઙ્ખાઞ્શતસહસ્રશઃ॥ 8-91-10 (59473)
તથૈવ પાણ્ડવાઃ સર્વે હર્ષયન્તો ધનઞ્જયમ્।
તૂર્યશઙ્ખનિનાદેન દિશઃ સર્વા વ્યનાદયન્॥ 8-91-11 (59474)
ક્ષ્વેલિતાસ્ફોટિતોત્ક્રુષ્ટૈસ્તુમુલં સર્વતોઽભવત્।
બાહુશબ્દૈશ્ચ શૂરાણાં કર્ણાર્જુનસમાગમે॥ 8-91-12 (59475)
તૌ દૃષ્ટ્વા પુરુષવ્યાઘ્રૌ રથસ્થૌ રથિનાં વરૌ।
પ્રગૃહીતમહાચાપૌ શરશક્તિધ્વજાયુતૌ॥ 8-91-13 (59476)
વર્મિણૌ બદ્ધનિસ્ત્રિંશૌ શ્વેતાશ્વૌ શઙ્ખશોભિતૌ।
તૂણીરવસમ્પન્નૌ દ્વાવપ્યેતૌ સુદર્શનૌ॥ 8-91-14 (59477)
રક્તચન્દનદિગ્ધાઙ્ગૌ સમદૌ ગોવૃષાવિવ।
ચાપવિદ્યુદ્ધ્વજોપેતૌ શસ્ત્રસમ્પત્તિયોધિનૌ॥ 8-91-15 (59478)
ચામરવ્યજનોપૈતૌ શ્વેતચ્છત્રોપશોભિતૌ।
કૃષ્ણશલ્યરથોપેતૌ તુલ્યરૂપૌ મહારથૌ॥ 8-91-16 (59479)
સિંહસ્કન્ધૌ દીર્ઘભુજૌ રક્તાક્ષૌ હેમમાલિનૌ।
સિંહસ્કન્ધપ્રતીકાશૌ વ્યૂઢોરસ્કૌ મહાબલૌ।
અન્યોન્યવધમિચ્છન્તાવન્યોન્યજયકાઙ્ક્ષિણૌ॥ 8-91-17 (59480)
અન્યોન્યમભિધાવન્તૌ ગોષ્ઠે ગોવૃષભાવિવ।
પ્રભિન્નાવિવ માતઙ્ગૌ સુસંરબ્ધાવિવાચલૌ॥ 8-91-18 (59481)
આશીવિષશિશુપ્રખ્યૌ યમકાલાન્તકોપમૌ।
ઇન્દ્રવૃત્રાવિવ ક્રુદ્ધૌ સૂર્યચન્દ્રસમપ્રભૌ॥ 8-91-19 (59482)
મહાગ્રહાવિવ ક્રુદ્ધૌ યુગાન્તાય સમુત્થિતૌ।
દેવગર્ભૌ દેવસમૌ દેવતુલ્યૌ ચ રૂપતઃ॥ 8-91-20 (59483)
યદૃચ્છયા સમાયાતૌ સૂર્યાચન્દ્રમસૌ યથા।
બલિનૌ સમરે દૃપ્તૌ નાનાશસ્ત્રધરૌ યુધિ॥ 8-91-21 (59484)
તૌ દૃષ્ટ્વા પુરુષવ્યાઘ્રૌ શાર્દૂલાવિવ ધિષ્ઠિતૌ।
બભૂવ પરમો હર્ષસ્તાવકાનાં વિશામ્પતે॥ 8-91-22 (59485)
સંશયઃ સર્વભૂતાનાં વિજયે સમપદ્યત।
સમેતૌ પુરુષવ્યાઘ્રૌ પ્રેક્ષ્ય કર્ણધનઞ્જયૌ॥ 8-91-23 (59486)
ઉભૌ વરાયુધધરાવુભૌ રણકૃતશ્રમૌ।
ઉભૌ ચ બાહુશબ્દેન નાદયન્તૌ નભસ્તલમ્॥ 8-91-24 (59487)
ઉભૌ વિશ્રુતકર્માણૌ પૌરુષેણ બલેન ચ।
ઉભૌ ચ સદૃશૌ યુદ્ધે શમ્બરામરરાજયોઃ॥ 8-91-25 (59488)
કાર્તવીર્યસમૌ ચોભાવુભૌ દાશરથેઃ સમૌ।
વિષ્ણુવીર્યસમૌ ચોભાવુભૌ ભવસમૌ યુધિ॥ 8-91-26 (59489)
ઉભૌ શ્વેતહયૌ રાજન્રથપ્રવરવાહિનૌ।
સારથિપ્રવરૌ ચાપિ ઉભૌ મદ્રજનાર્દનૌ॥ 8-91-27 (59490)
તતો દૃષ્ટ્વા મહારાજ રાજમાનૌ મહારથૌ।
સિદ્ધચારણસઙ્ઘાનાં વિસ્મયઃ સમપદ્યત॥ 8-91-28 (59491)
ધાર્તરાષ્ટ્રાસ્તતસ્તૂર્ણં સબલા ભરતર્ષભ।
પરિવવ્રુર્મહાત્માનં કર્ણમાહવશોભિનમ્॥ 8-91-29 (59492)
તથૈવ પાણ્ડવા દૃષ્ટ્વા ધૃષ્ટદ્યુમ્નપુરોગમાઃ।
યમૌ ચ ચેકિતાનશ્ચ પ્રહૃષ્ટાશ્ચ પ્રભદ્રકાઃ॥ 8-91-30 (59493)
નાનાદેશ્યાશ્ચ યે શૂરાઃ શિષ્ટા યુદ્ધાભિનન્દિનઃ।
તે સર્વે સહિતા હૃષ્ટાઃ પરિવવ્રુર્ધનઞ્જયમ્॥ 8-91-31 (59494)
રિરક્ષિષન્તઃ શથ્રુઘ્નાઃ પત્ત્યશ્વરથકુઞ્જરાઃ।
ધનઞ્જયસ્ય વિજયે ધૃતાઃ કર્ણવધેઽપિ ચ॥ 8-91-32 (59495)
તથૈવ તાવકાઃ સર્વે યત્તાઃ સેનાપ્રહારિણઃ।
દુર્યોધનમુખા રાજન્કર્ણં જુગુપુરાહવે॥ 8-91-33 (59496)
તાવકાનાં રણે કર્ણો ગ્લહો હ્યાસીદ્વિશામ્પતે।
તથૈવ પાણ્ડવેયાનાં ગ્લહઃ પાર્થોઽભવત્તદા॥ 8-91-34 (59497)
તયોસ્તુ સભ્યાસ્તત્રાસન્પ્રેક્ષકાશ્ચાભવન્યુધિ।
તત્રૈષાં ગ્લહમાનાનાં ધ્રુવૌ જયપરાજયૌ॥ 8-91-35 (59498)
તાભ્યાં દ્યતં સમાસક્તં વિજયાયેતરાય વા।
અસ્માકં પાણ્ડવાનાં ચ સ્થિતાનાં રણમૂર્ધનિ॥ 8-91-36 (59499)
તૌ તુ સ્થિતૌ મહારાજ સમરે યુદ્ધશાલિનૌ।
અન્યોન્યં પ્રતિસંરબ્ધાવન્યોન્યવધકાઙ્ક્ષિણૌ॥ 8-91-37 (59500)
તાવુમૌ પ્રજિહીર્ષન્તાવિન્દ્રવૃત્રાવિવ પ્રભો।
ભીમરૂપધરાવાસ્તાં મહાધૂમાવિવ ગ્રહૌ॥ 8-91-38 (59501)
તતોઽન્તરિક્ષે સઞ્જજ્ઞે વિવાદો ભરતર્ષભ।
મિથો ભેદાશ્ચ ભૂતાનામાસન્કર્ણાર્જુનાન્તરે॥ 8-91-39 (59502)
વ્યાશ્રયન્ત દ્વિધા ભિન્નાઃ સર્વે લોકાસ્તુ મારિષ।
દેવદાનવગન્ધર્વાઃ પિશાચોરગરાક્ષસાઃ।
પ્રતિપક્ષગ્રહં ચક્રુઃ કર્ણાર્જુનસમાગમે॥ 8-91-40 (59503)
દ્યૌરાસીત્કર્ણપક્ષેઽત્ર સનક્ષત્રા વિશામ્પતે।
ભૂર્વિશાલા પાર્થમાતા પુત્રસ્ય જયકાઙ્ક્ષિણી॥ 8-91-41 (59504)
સાગરાશ્ચૈવ ગિરયઃ સરિતશ્ચ નરોત્તમ।
મહીજા જલજાશ્ચૈવ વ્યાશ્રયન્ત કિરીટિનમ્॥ 8-91-42 (59505)
અસુરા યાતુધાનાશ્ચ ગુહ્યકાશ્ચ પરન્તપ।
કર્ણઃ સમભવદ્યત્ર ખેચરાણિ વયાંસિ ચ॥ 8-91-43 (59506)
રત્નાનિ નિધયઃ સર્વે વેદાશ્ચાખ્યાનપઞ્ચમાઃ।
સોપવેદોપનિષદો વ્યાશ્રયન્ત કિરીટિનમ્॥ 8-91-44 (59507)
વાસુકિશ્ચિત્રસેનશ્ચ તક્ષકશ્ચોપતક્ષકઃ।
મહીવિયજ્જલચરાઃ કાદ્રવેયાશ્ચ સાન્વયાઃ।
વિષવન્તો મહાનાગા વેગિનશ્ચાર્જુનેઽભવન્॥ 8-91-45 (59508)
ઐરાવતાઃ સૌરભેયા વૈશાલેયાશ્ચ ભોગિનઃ।
એતેઽભવન્નર્જુનસ્ય પાપાઃ સર્પાશ્ચ કર્ણતઃ॥ 8-91-46 (59509)
ઈહામૃગા વ્યાલમૃગા મઙ્ગલા મૃગપક્ષિણઃ।
મઙ્ગલાઃ પશવશ્ચૈવ સિંહવ્યાઘ્રાસ્તથૈવ ચ।
પાર્થસ્ય વિજયે રાજન્સર્વ એવ સમાશ્રિતાઃ॥ 8-91-47 (59510)
વસવો મરુતઃ સાધ્યા રુદ્રા દેવાશ્વિનાવપિ।
અગ્ની રુદ્રશ્ચ સોમશ્ચ પન્નગાશ્ચ દિશો દશ।
કર્ણતઃ સમપદ્યન્ત શ્વસૃગાલવયાંસિ ચ॥ 8-91-48 (59511)
વસવશ્ચ મહેન્દ્રેણ મરુતશ્ચ સહાગ્નિના।
ધનઞ્જયસ્ય તે વર્ગા આદિત્યાઃ કર્ણતોઽભવન્॥ 8-91-49 (59512)
દેવતાઃ પિતૃભિઃ સાર્ધમૃષિભિશ્ચ પરન્તપ।
તુમ્બુરુપ્રમુખાઃ સર્વે ગન્ધર્વા ભરતર્ષભ।
યમૌ વૈશ્રવણશ્ચૈવ વરુણશ્ચ યતોઽર્જુનઃ॥ 8-91-50 (59513)
દેવર્ષિબ્રહ્મર્ષિગણાઃ સર્વે ચ ખચરાશ્ચ યે
પ્રાલેયાઃ સહમૌનેયાઃ શુભાશ્ચાપ્સરસાં ગણાઃ॥ 8-91-51 (59514)
સહાપ્સરોભિઃ શુભ્રાભિર્દેવદૂતાશ્ચ ગુહ્યકાઃ।
કિરીટિનં સંશ્રિતાઃ સ્મ પુણ્યગન્ધા મનોરમાઃ॥ 8-91-52 (59515)
અમનોજ્ઞાશ્ચ યે ગન્ધાસ્તે સર્વે કર્ણમાશ્રિતાઃ।
વિપરીતાન્યનિષ્ટાનિ ભવન્તિ વિનશિષ્યતામ્॥ 8-91-53 (59516)
યે ત્વન્તકાલે પુરુષં વિપરીતમુપાશ્રિતમ્।
પ્રવિશન્તિ નરં ક્ષિપ્રં મૃત્યુકાલેઽભ્યુપાગતે।
તે ભાવાઃ સહિતાઃ કર્ણં પ્રવિષ્ટાઃ સૂતનન્દનમ્॥ 8-91-54 (59517)
ઓજસ્તેજશ્ચ સિદ્ધિશ્ચ પ્રહર્ષઃ સત્યવિક્રમૌ।
મનસ્તુષ્ટિર્જયશ્ચાપિ તથાઽઽનન્દો નૃપોત્તમ॥ 8-91-55 (59518)
ઈદૃશાર્નિ નરવ્યાઘ્ તસ્મિન્સઙ્ગ્રામસાગરે।
નિમિત્તાનિ ચ શુભ્રાણિ વિવિશુર્જિષ્ણુમાહવે॥ 8-91-56 (59519)
ઋષયો બ્રાહ્મણૈઃ સાર્ધમભજન્ત કિરીટિનમ્॥ 8-91-57 (59520)
તતો દેવગણૈઃ સાર્ધં સિદ્ધાશ્ચ સહ ચારણૈઃ।
દ્વિધા ભૂતા મહારાજ વ્યાશ્રયન્ત નરોત્તમૌ॥ 8-91-58 (59521)
વિમાનાનિ વિચિત્રાણિ ગુણવન્તિ ચ સર્વશઃ।
સમારુહ્ય સમાજગ્મુર્દ્વૈરથં કર્ણપાર્થયોઃ।
અન્તરિક્ષે મહારાજ દેવગન્ધર્વરાક્ષસાઃ॥ 8-91-59 (59522)
એવં સર્વેષુ ભૂતેષુ દ્વિધા ભૂતેષુ ભારત।
આશંસમાનેષુ જયં રાધેયસ્યાર્જુનસ્ય ચ।
વિમાનાયુતસમ્બાધમાકાશમભવત્તદા॥ 8-91-60 (59523)
ઈહામૃગવ્યાલમૃગૈર્દિપાશ્વરથપઙ્ક્તિભિઃ।
ઊહ્યમાનાઃ પરે મેઘૈર્વાયુના ચ મનીષિણઃ।
દિદૃક્ષવઃ સમાજગ્મુઃ કર્ણાર્જુનસમાગમમ્॥ 8-91-61 (59524)
દેવદાનવગન્ધર્વા નાગયક્ષપતત્રિણઃ।
મહર્ષયો દેવગણાઃ પિતરશ્ચ સ્વધાભુજઃ॥ 8-91-62 (59525)
તપોવિદ્યૌષધીસિદધા નાનારૂપામ્બરત્વિષઃ।
અન્તરિક્ષે મહારાજ વિવદન્તોઽવતસ્થિરે॥ 8-91-63 (59526)
બ્રહ્મા બ્રહ્મર્ષિભિઃ સાર્ધં પ્રજાપતિભિરેવ ચ।
આસ્થિતો યાનમાકાશે દિવ્યં તેજઃ સમાગતાઃ॥ 8-91-64 (59527)
તતઃ પ્રજાપતિસ્તૂર્ણમાજગામ મહામતે।
દ્વૈરથં યુધિ તં દ્રુષ્ટં કર્ણપાણ્ડવયોસ્તદા॥ 8-91-65 (59528)
વિજિત્ય કર્ણઃ સ્વિદિમાં વસુન્ધરા--
મથાર્જુનઃ સ્વિત્પ્રતિપદ્યતેઽખિલામ્।
ઇતીશ્વરસ્યાપિ બભૂવ સંશયઃ
પ્રજાપતેઃ પ્રેક્ષ્ય તયોર્મહદ્બલમ્॥ ॥ 8-91-66 (59529)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે એકનવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 91 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.92. અધ્યાયઃ 092
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણાર્જુનસમાશ્રયાત્ લોકક્ષયભીરુણા પ્રજાપતિના બ્રહ્માણં પ્રતિ ઉભયોઃ સામ્યેન જયપ્રાર્થના॥ 1 ॥ ઇન્દ્રેણ સકારણનિરૂપણમર્જુનસ્યૈવ જયે પ્રાર્થિતે બ્રહ્મેશાનાભ્યાં તદઙ્ગીકારે દેવૈર્હર્ષાત્પુષ્પવર્ષણમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-92-0 (59530)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-92-0x (5054)
પ્રજાપતિસ્તુ તં દૃષ્ટ્વા દેવભાગં સમાગતમ્।
અબ્રવીત્તુ તતો રાજન્પશ્યતો વૈ સ્વયંભુવઃ॥ 8-92-1 (59531)
ઉભાવતિરથૌ શૂરાવુભૌ દૃઢપરાક્રમૌ।
ઉભૌ સદૃશકર્માણૌ વજ્રિચક્રાયુધૌપમૌ॥ 8-92-2 (59532)
અહો બત મહદ્યુદ્ધં કર્ણાર્જુનસમાગમે।
ભવિષ્યતિ મહાઘોરં વૃત્રવાસવયોરિવ॥ 8-92-3 (59533)
પ્રજાપતિરથોક્ત્વૈવં સ્વયમ્ભુવમચોદયત્।
સમોઽસ્તુ વિજયઃ કામમુભયોર્નરસિંહયોઃ॥ 8-92-4 (59534)
કર્ણાર્જુનવિવાદેન મા નશ્યેદખિલં જગત્।
સ્વયંભો બ્રૂહિ તદ્વાક્યં સમોઽસ્તુ વિજયોઽનયોઃ॥ 8-92-5 (59535)
એવમુક્તસ્તુ ભગવાઞ્જયે તાભ્યામનિશ્ચિતે।
ઇત્યબ્રવીન્મહારાજ મહાબ્રહ્મા પ્રજાપતિમ્॥ 8-92-6 (59536)
દ્વાવપ્યેતૌ હિ કૃતિનૌ દ્વાવપ્યતિબલોત્કટૌ।
ભવિષ્યત્યનયોર્યુદ્ધં ત્રૈલોક્યસ્ય ભયાવહમ્॥ 8-92-7 (59537)
તતઃ પ્રજાપતિં તત્ર સહસ્રાક્ષોઽભ્યચોદયત્।
વિજયો ધ્રુવ એવાસ્તુ પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-92-8 (59538)
મનસ્વી બલવાઞ્શૂરઃ કૃતવિદ્યસ્તપોધનઃ।
વિભર્તિ ચ મહાતેજા ધનુર્વેદમશેષતઃ॥ 8-92-9 (59539)
પાર્થઃ સર્વગુણોપેતો દેવકાર્યમિદં યતઃ।
ક્લિશ્યન્તે પાણ્ડવા નિત્યં વનવાસાદિભિર્ભૃશં॥ 8-92-10 (59540)
સમ્પન્નસ્તપસા ચૈવ પર્યાપ્તઃ પુરુષર્ષભઃ।
અતિક્રામેચ્ચ માહાત્મ્યાદ્દિષ્ટમપ્યવિચારયન્॥ 8-92-11 (59541)
અતિક્રમે ચ લોકાનામભાવો નિયતો ભવેત્।
નાવસ્થાનં ચ પશ્યામિ ક્રુદ્ધયોઃ કૃષ્ણયોઃ ક્વચિત્॥ 8-92-12 (59542)
સ્રષ્ટારૌ જગતશ્ચૈતૌ તતશ્ચ પુરુષર્ષભૌ।
નરનારાયણાવેતૌ પુરાણાવૃષિસત્તમૌ॥ 8-92-13 (59543)
અનિયમ્યૌ નિયન્તારૌ જગતઃ પુરુષર્ષભૌ।
[નૈતયોસ્તુ સમઃ કશ્ચિદ્દિવિ વા માનુષેષુ વા॥ 8-92-14 (59544)
અનુગમ્યાસ્ત્રયો લોકાઃ સહ દેવર્ષિચારણૈઃ।
સર્વદેવગણાશ્ચાપિ સર્વભૂતાનિ યાનિ ચ।
અનયોસ્તુ પ્રભાવેન વર્તતે નિખિલં જગત્॥] 8-92-15 (59545)
કામં તુ સુકૃતાઁલ્લોકાનાપ્નોતુ પુરુષર્ષભઃ।
કર્ણો વૈકર્તનઃ શૂરો વિજયસ્ત્વસ્તુ કૃષ્ણયોઃ॥ 8-92-16 (59546)
વસૂનાં સમલોકત્વં મરુતાં વાસમાપ્નુયાત્।
સહિતો દ્રોણભીષ્માભ્યાં નાકપૃષ્ઠે મહીયતામ્॥ 8-92-17 (59547)
`ક્લેશિતો હિ વને પાર્થો દિર્ઘકાલં પિતામહ।
તસ્માદેષ જયેદ્યુદ્ધે તપસાઽભ્યધિકોઽર્જુનઃ॥ 8-92-18 (59548)
પૂર્વં ભગવતા પ્રોક્તઃ કૃષ્ણયોર્વિજયો ધ્રુવઃ।
તત્તથાસ્તુ નમસ્તેઽસ્તુ પ્રમો બ્રૂહિ પિતામહ॥ 8-92-19 (59549)
તત્સહસ્રાક્ષવચનં નિશમ્ય ભગવાન્પ્રભુઃ।
નોવાચ તજ્જયં તુલ્યં તયોઃ કર્ણકિરીટિનોઃ॥ 8-92-20 (59550)
તસ્માદાશાં ગતઃ શક્રસ્તૂષ્ણીમ્ભૂતે પિતામહે।
વિજયઃ પાણ્ડવેયસ્ય કર્ણસ્ય ચ વધો ભવેત્॥ 8-92-21 (59551)
બ્રહ્મેશાનૌ તતો વાક્યમૂચતુર્ભુવનેશ્વરમ્।
વિજયો ધ્રુવ એવાસ્તુ પાણ્ડવસ્ય મહાત્મનઃ॥ 8-92-22 (59552)
મનસ્વી જયતાં શૂરઃ કૃતવિદ્યસ્તપોધનઃ।
બિભર્તિ ચ મહાતેજા ધનુર્વેદમશેષતઃ॥ 8-92-23 (59553)
અતિક્રામેચ્ચ માહાત્મ્યાદ્દિષ્ટમપ્યવિચારયન્।
અતિક્રમે ચ લોકાનામભાવો નિયતો ભવેત્॥ 8-92-24 (59554)
ન ચ વિદ્મ હ્યવસ્થાનં ક્રુદ્ધયોઃ કૃષ્ણયોઃ ક્વચિત્।
સ્રષ્ટારૌ જગતશ્ચૈવ સતશ્ચ પુરુષર્ષભૌ॥ 8-92-25 (59555)
કામં તુ સુકૃતાઁલ્લોકાન્પ્રાપ્નોત્વેષ પરન્તપઃ।
કર્ણો વૈકર્તનઃ શૂરો વિજયસ્તુ નરે ધ્રુવઃ॥ 8-92-26 (59556)
તથોક્તે દેવદેવાભ્યાં સહસ્રાક્ષોઽબ્રવીદ્વચઃ।
આમન્ત્ર્ય સર્વભૂતાનિ બ્રહ્મેશાનાનુશાસનાત્॥ 8-92-27 (59557)
શ્રુતં ભવદ્ભિર્યત્પ્રોક્તં ભગવદ્ભ્યાં જગદ્ધિતમ્।
તત્તથા વ્યેતુ તે રોગઃ શમાપ્નુત વિમન્યવઃ॥ 8-92-28 (59558)
ઇતિ શ્રુત્વેન્દ્રવચનં સર્વભૂતાનિ માનિષ।
વિસ્મિતાન્યભવન્રાજન્પૂજયાઞ્ચક્રિરે તદા।
નોચુસ્તદા જયં તુલ્યં તયોઃ પુરુષસિંહયોઃ॥ 8-92-29 (59559)
વ્યસૃજંશ્ચ સુગન્ધીનિ પુષ્પવર્ષાણિ હર્ષિતાઃ।
નાનારૂપાણિ વિબુધા દેવતૂર્યાણ્યવાદયન્॥ 8-92-30 (59560)
દિદૃક્ષવશ્ચાપ્રતિમં દ્વૈરથં નરસિંહયોઃ।
વિસ્મયોત્ફુલ્લનયના નાન્યા બુબુધિરે ક્રિયાઃ॥ ॥ 8-92-31 (59561)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે દ્વિનવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 92 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.93. અધ્યાયઃ 093
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શલ્યકર્ણયોઃ સઁલાપઃ॥ 1 ॥ કૃષ્ણાર્જુનયોઃ સઁલાપઃ॥ 2 ॥ અર્જુનેન કૃષ્ણમ્પ્રતિ સ્વસામર્થ્યકથનમ્॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-93-0 (59562)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-93-0x (5055)
રથૌ તયોઃ શ્વેતહયૌ દિવ્યૌ યુક્તૌ મહાસ્વનૌ।
સમાસ્થિતૌ લોકવીરૌ શઙ્ખાન્દધ્મુઃ પૃથક્પૃથકમ્।
વાસુદેવાર્જુનૌ વીરૌ કર્ણશલ્યૌ ચ ભારત॥ 8-93-1 (59563)
તદ્ભીરુસન્ત્રાસકરં યુદ્ધં સમભવત્તદા।
અન્યોન્યસ્પાંધેનોરુગ્રં શક્રશમ્બરયોરિવ॥ 8-93-2 (59564)
તયોર્ધ્વજૌ હિ વિમલૌ શુશુભાતે રથે સ્થિતૌ।
રાહુકેતૂ યથાઽઽકાશે ઉદિતૌ જગતઃ ક્ષયે॥ 8-93-3 (59565)
કર્ણસ્યાશીવિષનિભા રત્નસારમયી દૃઢ઼ા।
પુરન્દરધનુઃ પ્રખ્યા હસ્તિકક્ષ્યા વિરાજતે॥ 8-93-4 (59566)
કપિશ્રેષ્ઠસ્તુ પાર્થસ્ય વ્યાદિતાસ્ય ઇવાન્તકઃ।
દંષ્ટ્રાભિર્ભીષયન્ભાભિર્દુર્નિરીક્ષ્યો રવિર્યથા॥ 8-93-5 (59567)
યુદ્ધાભિલાષુકો ભૂત્વા ધ્વજો ગાણ્ડીવધન્વનઃ।
કર્ણધ્વજમુપાતિષ્ઠત્સ્વસ્થાનાદ્વેગવાન્કપિઃ॥ 8-93-6 (59568)
ઉત્પત્ય ચ મહાવેગઃ કક્ષ્યામભ્યાહનત્તદા।
નખૈશ્ચ દશનૈશ્ચૈવ ગરુડઃ પન્નગં યથા॥ 8-93-7 (59569)
સા કિઙ્કિણીકાભરણા કાલપાશોપમા તદા।
અભ્યદ્રવત્સુસંરબ્ધા હસ્તિકક્ષ્યાઽથ તં કપિમ્॥ 8-93-8 (59570)
તયોર્ઘોરતરે યુદ્ધે દ્વૈરથે દ્યૂત આહિતે।
પ્રાકુર્વતાં ધ્વજૌ યુદ્ધં પૂર્વં પૂર્વતરં તદા॥ 8-93-9 (59571)
હયા હયાનભ્યહેષન્સ્પર્ધમાનાઃ પરસ્પરમ્।
અવિધ્યત્પુણ્ડરીકાક્ષઃ શલ્યં નયનસાયકૈઃ।
શલ્યશ્ચ પુણ્ડરીકાક્ષં તથૈવાભિસમૈક્ષત॥ 8-93-10 (59572)
તત્રાજયદ્વાસુદેવઃ શલ્યં નયનસાયકૈઃ।
કર્ણં ચાપ્યજયદૃષ્ટ્યા કુન્તીપુત્રો ધનઞ્જયઃ॥ 8-93-11 (59573)
અયાબ્રવીત્સૂતપુત્રઃ શલ્યમાભાષ્ય સસ્મિતમ્॥ 8-93-12 (59574)
યદિ પાર્થો રણે હન્યાદદ્ય મામિહ કર્હિચિત્।
કિં કરિષ્યસિ સઙ્ઘામે શલ્ય સત્યમથોચ્યતામ્॥ 8-93-13 (59575)
શલ્ય ઉવાચ। 8-93-14x (5056)
યદિ કર્ણ રણે હન્યાદદ્ય ત્વાં શ્વેતવાહનઃ।
ઉભાવેકરયેનાહં હન્યાં માધવપાણ્ડવૌ॥ 8-93-14 (59576)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-93-15x (5057)
એવમેવ તુ ગોવિન્દમર્જુનઃ પ્રત્યભાષત।
તં પ્રહસ્યાબ્રવીત્કૃષ્ણઃ પાર્થં પરમિદં વચઃ॥ 8-93-15 (59577)
પતેદ્દિવાકરઃ સ્થાનાચ્છીર્યેદ્ભૂમિરનેકધા।
શૈલ્યમગ્નિરિયાન્ન ત્વાં હન્યાત્કાર્ણો ધનઞ્જય॥ 8-93-16 (59578)
યદિ ચૈતત્કથઞ્ચિત્સ્યાલ્લોકપર્યસનં ભવેત્।
હન્યાં કર્ણં તથા શલ્યં બાહુભ્યામેવ સંયુગે॥ 8-93-17 (59579)
ઇતિ કૃષ્ણવચઃ શ્રુત્વા પ્રહસન્કપિકેતનઃ।
અર્જુનઃ પ્રત્યુવાચેદં કૃષ્ણમક્લિષ્ટકારિણમ્॥ 8-93-18 (59580)
મમ તાવદપર્યાપ્તૌ કર્ણશલ્યૌ જનાર્દન।
સપતાકધ્વજં કર્ણં સશલ્યરથવાજિનમ્॥ 8-93-19 (59581)
સચ્છત્રકવચં ચૈવ સશક્તિશરકાર્મુકમ્।
દ્રષ્ટાઽસ્યદ્ય રણે કૃષ્ણ શરૈશ્છિન્નમનેકધા॥ 8-93-20 (59582)
અદ્યૈવ સરથં સાશ્વં સશક્તિકવચાયુધમ્।
સઞ્ચૂર્ણિતમિવારણ્યે વૃક્ષં પશ્યાદ્ય દન્તિના॥ 8-93-21 (59583)
અદ્ય રાધેયભાર્યાણાં વૈધવ્યં સમુપસ્થિતમ્।
ધ્રુવં સ્વપ્નેષ્વનિષ્ટાનિ તાભિર્દૃષ્ટાનિ માધવ॥ 8-93-22 (59584)
દ્રષ્ટાસિ ધ્રુવમદ્યૈવ વિધવાઃ કર્ણયોષિતઃ।
ન હિ મે શામ્યતે મન્યુર્યદનેન પુરા કૃતમ્॥ 8-93-23 (59585)
કૃષ્ણાં સભાગતાં દૃષ્ટ્વા મૂઢેનાદીર્ઘદર્શિના।
અસ્માંસ્તથાઽવહસતા ક્ષિપતા ચ પુનઃપુનઃ॥ 8-93-24 (59586)
અદ્ય દ્રષ્ટાસિ ગોવિન્દ કર્ણમુન્મથિતં મયા।
વારણેનેવ મત્તેન પુષ્પિતં ગજતીરુહમ્॥ 8-93-25 (59587)
અદ્ય તા મધુરા વાચઃ શ્રોતાસિ મધુસૂદન।
દિષ્ટ્યા જયસિ વાર્ષ્ણેય ઇતિ કર્ણે નિપાતિતે॥ 8-93-26 (59588)
અદ્યાભિમન્યુજનનીં પ્રહૃષ્ટઃ સાંત્વયિષ્યસિ।
કુન્તીં પિતૃષ્વસારં ચ પ્રહૃષ્ટઃ સન્ જનાર્દન॥ 8-93-27 (59589)
અદ્ય બાષ્પમુખીં કૃષ્ણાં સાન્ત્વયિષ્યસિ માધવ।
વાગ્ભિશ્ચામૃતકલ્પાભિર્ધર્મરાજં ચ પાણ્ડવમ્॥ ॥ 8-93-28 (59590)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ત્રિનવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 93 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.94. અધ્યાયઃ 094
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણાલ્લંનયોર્યુદ્ધારમ્ભઃ॥ 1 ॥ દ્રૌણિના દુર્યોધનાય હિતાખ્યાનમ્॥ 2 ॥ તેન તદનાદૃત્ય રણાય સેનાનિયોજનમ્॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-94-0 (59591)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-94-0x (5058)
તદ્દેતનાગાસુરસિદ્ધયક્ષૈ--
ર્ગન્ધર્વરક્ષોપ્સરસાં ચ સઙ્ઘૈઃ।
બ્રહ્મર્ષિરાજર્ષિસુપર્ણજુષ્ટં
બભૌ વિયદ્વિસ્મયનીયરૂપમ્॥ 8-94-1 (59592)
નાનદ્યમાનં નિનદૈર્મનોજ્ઞૈ--
ર્વાદિત્રગીતસ્તુતિનૃત્યહાસૈઃ।
સર્વેઽન્તરિક્ષં દદૃશુર્મનુષ્યાઃ
ખસ્થાશ્ચ તદ્વિસ્મયનીયરૂપમ્॥ 8-94-2 (59593)
તતઃ પ્રહૃષ્ટાઃ કુરુપાણ્ડુયોધા
વાદિત્રશઙ્ખસ્વનસિંહનાદૈઃ।
વિનાદયન્તો વસુધાં દિશશ્ચ
સ્વનેન સર્વાન્દ્વિષતો નિજઘ્નુઃ॥ 8-94-3 (59594)
નરાશ્વમાતઙ્ગરથૈઃ સમાકુલં
શરાસિશક્ત્યૃષ્ટિનિપાતદુઃસહમ્।
અભીરુજુષ્ટં હતદેહસઙ્કુલં
રણાજિરં લોહિતમાબભૌ તદા॥ 8-94-4 (59595)
[બભૂવ યુદ્ધં કુરુપાણ્ડવાનાં
યથા સુરાણામસુરૈઃ સહાભવત્।]
તથા પ્રવૃતે તુમુલે સુદારુણે
ધનઞ્જયશ્ચાધિરથિશ્ચ સાયકૈઃ।
દિશશ્ચ સૈન્યં ચ શિતૈરજિહ્મગૈઃ
પરસ્પરં પ્રાવૃણુતાં સુદંશિતૌ॥ 8-94-5 (59596)
તતસ્ત્વદીયાશ્ચ પરે ચ સાયકૈઃ
કૃતેઽન્ધકારે દદૃશુર્ન કિઞ્ચન।
ભયાતુરા એકરથૌ સમાશ્રયં--
સ્તતોઽભવત્ત્વદ્ભુતમેવ સર્વતઃ॥ 8-94-6 (59597)
તતોઽસ્ત્રમસ્ત્રેણ પરસ્પરં તૌ
વિધૂય વાતાવિવ પૂર્વપશ્ચિમૌ।
ઘનાન્ધકારે વિતતે તમોનુદૌ
યથોદિતૌ તદ્વદતીવ રેજતુઃ॥ 8-94-7 (59598)
ન ચાભિસર્તવ્યમિતિ પ્રચોદિતાઃ
પરે ત્વદીયાશ્ચ તથાઽવતસ્થિરે।
મહારથૌ તૌ પરિવાર્ય સર્વતઃ
સુરાસુરાઃ શમ્બરવાસવાવિવ॥ 8-94-8 (59599)
મૃદઙ્ગભેરીપણવાનકસ્વનૈ--
ર્નિનાદિતે વાહનશઙ્ખનિસ્વનૈઃ।
તૌ સિંહનાદૈર્બભતુર્નરોત્તમૌ
પતઙ્ગચન્દ્રાવિવ દુઃસહાવુભૌ॥ 8-94-9 (59600)
મહાધનુર્મણ્ડુલમધ્યગાવુભૌ
સુવર્ચસૌ બાણસહસ્રદીધિતી।
દિધક્ષમાણૌ સચરાચરં જગ--
દ્યુગાન્તસૂર્યાવિવ દુઃસહૌ રણે॥ 8-94-10 (59601)
ઉભાવજેયાવહિતાન્તકાવુભા--
વુભૌ જિઘાંસૂ કૃતિનૌ પરસ્પરમ્।
મહાહવે વીતભયૌ સમીયતુ--
ર્મહેન્દ્રજમ્ભાવિવ કર્ણપાણ્ડવૌ॥ 8-94-11 (59602)
તતો મહાસ્ત્રાણિ મહાધનુર્ધરૌ
વિમુઞ્ચમાનાવિષુભિર્ભયાનકૈઃ।
નરાશ્વનાગાનમિતાન્નિજઘ્નતુઃ
પરસ્પરં ચાપિ મહારથૌ નૃપ॥ 8-94-12 (59603)
તતો વિસસ્રુઃ પુનરર્દિતા નરા
નરોત્તમાભ્યાં કુરુપાણ્ડવાશ્રયાઃ।
સનાગપત્ત્યશ્વરથા દિશો દ્રુતા--
સ્તથા યથા સિંહહતા વનૌકસઃ॥ 8-94-13 (59604)
તતસ્તુ દુર્યોધનભોજસૌબલાઃ
કૃપો ગુરોશ્ચાપિ સુતો મહાહવે।
મહારથાઃ પઞ્ચ ધનઞ્જયાચ્યુતૌ
શરૈઃ શરીરાર્તિકરૈરતાડયન્॥ 8-94-14 (59605)
ધનૂંષિ તેષામિષુધીન્ધ્વજાન્હયા--
ન્રથાંશ્ચ સૂતાંશ્ચ ધનઞ્જયઃ શરૈઃ।
સમં પ્રમધ્યાશુ પરાન્સમન્તતઃ
શરોત્તમૈર્દ્વાદશભિન્ન સૂતજમ્॥ 8-94-15 (59606)
અથાભ્યધાવંસ્ત્વરિતાઃ શતં રથાઃ
શતં ગજાશ્ચાર્જુનમાતતાયિનઃ।
શકાસ્તુષારા યવનાશ્ચ સાદિનઃ
સહૈવ કામ્ભોજવરૈર્જિઘાંસવઃ॥ 8-94-16 (59607)
વરાયુધાન્પાણિગતૈઃ શરૈઃ સહ
ક્ષુરૈર્ન્યકૃન્તત્પ્રપતઞ્શિરાંસિ ચ।
હયાંશ્ચ નાગાંશ્ચ રથાંશ્ચ યુધ્યતો
ધનઞ્જયઋ શત્રુગણાન્ક્ષિતૌ ક્ષિણૌત્॥ 8-94-17 (59608)
તતોઽન્તરિક્ષે સુરતૂર્યનિઃસ્વનાઃ
સસાધુવાદા હૃષિતૈઃ સમીરિતાઃ।
નિપેતુરપ્યુત્તમપુષ્પવૃષ્ટયઃ
સુરૂપગન્ધાઃ પવનેરિતાઃ શુભાઃ॥ 8-94-18 (59609)
તદદ્ભુતં દેવમનુષ્યસાક્ષિકં
સમીક્ષ્ય ભૂતાનિ વિસિસ્મિયુસ્તદા।
તવાત્મજઃ સૂતસુતશ્ચ ન વ્યથાં
ન વિસ્મયં જગ્મતુરેકનિશ્ચયૌ॥ 8-94-19 (59610)
અથાબ્રવીદ્દ્રોણસુતસ્તવાત્મજં
કરં કરેણ પ્રતિપીડ્ય સાન્ત્વયન્।
પ્રસીદ દુર્યોધન શામ્ય પાણ્ડવૈ--
રલં વિરોધેન ધિગસ્તુ વિગ્રહમ્॥ 8-94-20 (59611)
હતો ગુરુર્બ્રહ્મસમો મહાસ્ત્રવિ--
ત્તથૈવ ભીષ્મપ્રમુખા મહારથાઃ।
અહં ત્વવધ્યો મમ ચાપિ માતુલઃ
પ્રશાધિ રાજ્યં સહ પાણ્ડવૈશ્ચિરમ્॥ 8-94-21 (59612)
ધનઞ્જયઃ સ્યાસ્યતિ વારિતો મયા
જનાર્દનો નૈવ વિરોધમિચ્છતિ।
યુધિષ્ઠિરો ભૂતહિતે રતઃ સદા
વૃકોદરસ્તદ્વશગસ્તથા યમૌ॥ 8-94-22 (59613)
ત્વયા તુ પાર્થૈશ્ચ કૃતે ચ સંવિદે
પ્રજાઃ શિવં પ્રાપ્નુયુરિચ્છયા તવ।
વ્રજન્તુ શેષાઃ સ્વપુરાણિ પાર્થિવા
નિવૃત્તવૈરાશ્ચ ભવન્તુ સૈનિકાઃ।
ન ચેદ્વચઃ શ્રોષ્યસિ મે નરાધિપ
ધ્રુવં હિ તપ્તોઽસિ હતોઽરિભિર્યુધિ॥ 8-94-23 (59614)
વૃદ્ધં પિતરમાલોક્ય ગાન્ધારીં ચ યશસ્વિનીમ્।
કૃપાલુર્ધર્મરાજો હિ યાચિતઃ શમમેષ્યતિ॥ 8-94-24 (59615)
યથોચિતં ચ વૈ રાજ્યમનુજ્ઞાસ્યતિ તે પ્રભુઃ।
વિપશ્ચિત્સુમતિર્વીરઃ સર્વશાસ્ત્રાર્થતત્ત્વવિત્॥ 8-94-25 (59616)
વૈરં નેષ્યતિ ધર્માત્મા સ્વજને નાસ્ત્યતિક્રમઃ।
ન વિગ્રહમતિઃ કૃષ્ણા સ્વજને પ્રતિનન્દતિ॥ 8-94-26 (59617)
ભીમસેનાર્જુનૌ ચોભૌ માદ્રીપુત્રૌ ચ પાણ્ડવૌ।
વાસુદેવમતે ચૈવ પાણ્ડવસ્ય ચ ધીમતઃ।
સ્થાસ્યન્તિ પુરુષવ્યાઘ્રાસ્તયોર્વચનગૌરવાત્॥ 8-94-27 (59618)
રક્ષ દુર્યોધનાત્માનમાત્મા સર્વસ્ય ભાજનમ્।
જીવને યત્નમાતિષ્ઠ જીવન્ભદ્રાણિ પશ્યતિ॥ 8-94-28 (59619)
રાજ્યં શ્રીશ્ચૈવ ભદ્રં તે જીવમાને ચ કલ્પતે।
મૃતસ્ય તુ ખલુ કૌરવ્ય નૈવ રાજ્યં કુતઃ સુખમ્॥ 8-94-29 (59620)
લોકવૃત્તમિદં વૃત્તં પ્રવૃત્તં પશ્ય ભારત।
શામ્ય ત્વં પાણ્ડવૈઃ સાર્ધં શેષં રક્ષ કુલસ્ય ચ॥ 8-94-30 (59621)
મા ભૂત્સ કાલઃ કૌરવ્ય યદાઽહમહિતં વચઃ।
બ્રૂયાં કામં મહાબાહો માઽવમંસ્થા વચો મમ॥ 8-94-31 (59622)
ધર્મિષ્ઠમિદમત્યર્થં રાજ્ઞશ્ચૈવ કુલસ્ય ચ।
એતદ્ધિ પરમં શ્રેયઃ કુરુવંશસ્ય વૃદ્ધયે।
પ્રયાહિ તં ચ ગાન્ધારે કુલસ્ય ચ સુખાવહમ્॥ 8-94-32 (59623)
પથ્યમાયતિસંયુક્તં કર્ણોઽપ્યર્જુનમાહવે।
ન જેષ્યતિ નરવ્યાઘ્ર ઇતિ મે નિશ્ચિતા મતિઃ॥ 8-94-33 (59624)
રોચતાં તે નરશ્રેષ્ઠ મમૈતદ્વચનં શુભમ્।
અતોઽન્યથા હિ રાજેન્દ્ર વિનાશઃ સુમહાન્ભવેત્॥ 8-94-34 (59625)
ઇદં ચ દૃષ્ટં જગતા સહ ત્વયા
કૃતં યદેકેન કિરીટમાલિના।
યથા ન કુર્યાદ્બલભિન્ન ચાન્તકો
ન ચ પ્રચેતા ભગવાન્ન યક્ષરાટ્॥ 8-94-35 (59626)
અતોઽપિ ભૂયાન્સ્વગુણૈર્ધનઞ્જયો
ન ચાતિવર્તિષ્યતિ મે વચોઽખિલમ્।
તવાનુયાત્રાં ચ સદા કરિષ્યતિ
પ્રસીદ રાજેન્દ્ર શમં ત્વમાપ્નુહિ॥ 8-94-36 (59627)
મમાભિમાનઃ પરમઃ સદા ત્વયિ
બ્રવીમ્યતસ્ત્વાં પરમાચ્ચ સૌહૃદાત્।
નિવારયિષ્યામિ ચ કર્ણમાહવે
મહાન્હિ મેઽસ્તિ પ્રણયોઽથ સૂતજે॥ 8-94-37 (59628)
વદન્તિ મૈત્રીં સહજાં વિચક્ષણા--
સ્તથૈવ સામ્ના ચ ધનેન ચાર્જિતામ્।
પ્રતાપતશ્ચોપનતાં ચતુર્વિધાં
તદસ્તિ સર્વં તવ પાણ્ડવેષુ॥ 8-94-38 (59629)
નિસર્ગતસ્તે તવ વીર બાન્ધવાઃ
પુનશ્ચ સામ્ના હિતમાપ્નુયુઃ પ્રભો।
ત્વયિ પ્રસન્ને યદિ મિત્રતાં ગતે
હિતં કૃતં સ્યાજ્જગતસ્ત્વયાઽતુલમ્॥ 8-94-39 (59630)
ઇતીદમુક્તઃ સુહૃદા વચો હિતં
વિચિન્ત્ય નિઃશ્વસ્ય ચ દુર્મનાઽબ્રવીત્।
યથા ભવાનાહ સખે તથૈવ ત--
ન્મમાપિ વિજ્ઞાપયતો વચઃ શૃણુ॥ 8-94-40 (59631)
નિહત્ય દુઃશાસનમુક્તવાન્બહુ
પ્રહસ્ય શાર્દૂલવદેષ દુર્મતિઃ।
વૃકોદરસ્તદ્વૃદયે મમ સ્થિતં
ન તત્પરોક્ષં ભવતઃ કુતઃ શમઃ॥ 8-94-41 (59632)
ન ચાપિ કર્ણં પ્રસહેદ્રણેઽર્જુનો
મહાગિરિં મેરુમિવોગ્રમારુતઃ।
ન ચાશ્વસિષ્યન્તિ પૃથાત્મજા મયિ
પ્રસહ્ય વૈરં બહુશો વિચિન્ત્ય॥ 8-94-42 (59633)
ન ચાપિ કર્ણં ગુરુપુત્ર સંયુગા--
દુપારમેત્યર્હસિ વીર ભાષિતુમ્।
શ્રમેણ યુક્તો મહતાદ્ય ફલ્ગુન--
સ્તમેષ કર્ણઃ પ્રસભં હનિષ્યતિ॥ 8-94-43 (59634)
`વસુન્ધરાયાઃ પરિવર્તનં ભવે--
દ્વ્રજેચ્ચ શોષં મકરાલયોઽર્ણવઃ।
પ્લવેયુરપ્યદ્રિવરા મહામ્બુધૌ
ન ચાર્જુનો જેષ્યતિ કર્ણમાહવે॥ 8-94-44 (59635)
અપાં પૃથિવ્યા નભસો નભસ્વતઃ
સુતિગ્મદીપ્તેશ્ચ હિરણ્યરેતસઃ।
અભાવ એષામપિ સર્વતો ભવે--
ન્ન ચાર્જુનો જેષ્યતિ કર્ણમાહવે'॥ 8-94-45 (59636)
તમેવમુક્ત્વાઽપ્યનુનીય ચાસકૃ--
ત્તવાત્મજઃ સ્વાનનુશાસ્તિ સૈનિકાન્।
દ્રુતં ઘ્નતાભિદ્રવતાહિતાનિમા--
નહીનસત્વાઃ કિમુ જોષમાસતે॥ ॥ 8-94-46 (59637)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ચતુર્નવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 94 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.95. અધ્યાયઃ 095
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
રણે કર્ણસ્યાર્જુનસામ્યમસહમાનેન ભીમેન સકોપં પાર્થપ્રોત્સાહનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-95-0 (59638)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-95-0x (5059)
તૌ શઙ્ખભેરીનિનદે સમૃદ્ધે
સમીયતુઃ શ્વેતહયૌ નરાગ્ર્યૌ।
વૈકર્તનઃ સૂતપુત્રોઽર્જુનશ્ચ
દુર્મન્ત્રિતે તે સસુતસ્ય રાજન્॥ 8-95-1 (59639)
`આશીવિષાવગ્નિમિવોત્સૃજન્તૌ
તથા મુખાભ્યામભિનિઃ શ્વસન્તૌ।
યશસ્વિનૌ જજ્વલતુર્મૃધે તદા
ઘૃતાવસિક્તાવિવ હવ્યવાહૌ'॥ 8-95-2 (59640)
યથા ગજૌ હૈમવતૌ પ્રભિન્નૌ
પ્રવૃદ્ધદન્તાવિવ વાસિતાર્થે।
તથા સમાજગ્મતુરુગ્રવીર્યૌ
ધનઞ્જયશ્ચાધિરથિશ્ચ વીરૌ॥ 8-95-3 (59641)
બલાહકેનેવ મહાબલાહકો
યદૃચ્છયા વા ગિરિણા યથા ગિરિઃ।
તથા ધનુર્જ્યાતલનેમિનિઃસ્વનૌ
સમીયતુસ્તાવિષુવર્ષવર્ષિણૌ॥ 8-95-4 (59642)
શરાસ્ત્રશક્ત્યૃષ્ટિગદાસિસર્પૌ
રોષાનિલોદ્વૂતમહોર્મિમાલૌ।
યથાઽચલૌ દ્વૌ ચલતસ્તથા તૌ
યથાઽર્ણવૌ ચાશુ ચતુર્યુગાન્તે'॥ 8-95-5 (59643)
પ્રવૃદ્ધશૃઙ્ગદ્રુમવીરુદોષધી
પ્રવૃદ્વનાનાવિધનિર્ઝરૌઘૌ।
યથાઽચલૌ વા ચલિતૌ મહાજલૈ--
સ્તથા મહાસ્ત્રૈરિતરેતરં હતઃ॥ 8-95-6 (59644)
સ સન્નિપાતો રથયોર્મહાનભૂ--
ત્સુરેશવૈરોચનયોર્યથા પુરા।
શરૈર્વિનુન્નાશ્વનિયન્તૃદેહયોઃ
સુદુઃસહાસ્ત્રૈઃ પરિભિન્નદેહયોઃ॥ 8-95-7 (59645)
પ્રભૂતપદ્મોત્પલમત્સ્યકચ્છપૌ
મહાહદૌ પક્ષિગણાનુનાદિતૌ।
સુસન્નિકૃષ્ટાવનિલોદ્ધતૌ યથા
તથા રથૌ તૌ ધ્વજિનૌ સમીયતુઃ॥ 8-95-8 (59646)
ઉભૌ મહેન્દ્રસ્ય સમાનવિક્રમા--
વુભૌ મહેન્દ્રપ્રતિમૌ મહારથૌ।
મહેન્દ્રવજ્રપ્રતિમૈશ્ચ સાયકૈ--
ર્મહેન્દ્રવૃત્રાવિવ સમ્પ્રજઘ્નતુઃ॥ 8-95-9 (59647)
સનાગપત્ત્યશ્વરથે ઉભે બલે
વિચિત્રવર્માભરણામ્બરાયુધે।
ચકમ્પતુશ્ચોન્નદતુશ્ચ વિસ્મયા--
દ્ધરા વિયચ્ચાર્જુનકર્ણસઙ્ગમે॥ 8-95-10 (59648)
ભુજાઃ સવસ્ત્રાઙ્ગુલયઃ સમુચ્છ્રિતાઃ
સસિંહનાદૈર્હૃષિતૈર્દિદૃક્ષુભિઃ।
યદાઽર્જુનં મત્ત ઇવ દ્વિપો દ્વિપં
સમભ્યયાદાધિરથિર્જિઘાંસયા॥ 8-95-11 (59649)
ઉદક્રોશન્સોમકાસ્તત્ર પાર્થં
ત્વરસ્વ યાહ્યર્જુન ભિન્ધિ કર્ણમ્।
છિન્ધ્યસ્ય મૂર્ધાનમલં ચિરેણ
શ્રદ્ધાં ચ રાજ્યાદ્વૃતરાષ્ટ્રસૂનોઃ॥ 8-95-12 (59650)
તથાઽસ્માકં બહવસ્તત્ર યોધાઃ
કર્ણં તથા યાહિ યાહીત્યવોચન્।
જહ્યર્જુનં કર્ણ તતઃ સુદીનાઃ
પુનર્વનં યાન્ત્વચિરાય પાર્થાઃ॥ 8-95-13 (59651)
કર્ણોઽથ પૂર્વં દશભિઃ પૃષત્કૈ--
ર્ગાણ્ડીવધન્વાનમવિધ્યદાશુ।
જઘાન તં ચાપિ તતઃ કિરીટી
શરૈસ્તદાષ્ટાદશભિઃ સુમુક્તૈઃ॥ 8-95-14 (59652)
પુનશ્ચ કર્ણસ્ત્વરિતોઽપિ પાર્થં
રથેષુભિસ્તં દશભિર્જઘાન।
તં ચાપિ પાર્થો દશભિઃ શિતાગ્રૈઃ
કક્ષ્યાન્તરે તીક્ષ્ણમુખૈરવિધ્યત્॥ 8-95-15 (59653)
કર્ણસ્તતો ભારત સામ્પરાયે
ઘોરેઽતિવેલં રણસંવિમર્દી।
જઘાન પાર્થં નવભિઃ શિતાગ્રૈઃ
કક્ષ્યાન્તે નાગમિવ પ્રભિન્નમ્॥ 8-95-16 (59654)
તતોઽપરાભ્યાં યુધિ સૂતપુત્રો
દ્વાભ્યાં ક્ષુરાભ્યાં હરિમાશુકારી।
સમાજઘાન ત્વરયા મહાત્મા
યથા સુરેન્દ્રં નમુચિઃ પ્રસહ્ય॥ 8-95-17 (59655)
તં પાણ઼્ડવઃ પઞ્ચભિરાયસાગ્રૈ--
રાકર્ણપૂર્ણૈર્નિજઘાન કર્ણમ્।
તે શોણિતં તસ્ય પપુસ્તદાનીં
કાલસ્ય દૂતા ઇવ પાર્થબાણાઃ॥ 8-95-18 (59656)
કર્ણોઽપિ પાર્થં સહ વાસુદેવં
સમાચિનોદ્ભારત વત્સદન્તૈઃ।
પરસ્પરં તૌ વિશિખૈઃ પ્રમુક્તૈ--
સ્તતક્ષતુઃ સૂતપુત્રોઽર્જુનશ્ચ॥ 8-95-19 (59657)
પરસ્પરં છિદ્રદિદૃક્ષયા ચ
સુભીમમભ્યાયયતુઃ પ્રરુષ્ટૌ॥ 8-95-20 (59658)
તતોઽસ્ત્રમાગ્નેયમમિત્રતાપનં
મુમોચ કર્ણાય સુરેશ્વરાત્મજઃ।
ધનઞ્જયાત્સંયુગમૂર્ધ્નિ નિઃસૃતં
તદા પ્રજજ્વાલ તદસ્ત્રમુત્તમમ્॥ 8-95-21 (59659)
સમીક્ષ્ય કર્ણો જ્વલનાસ્ત્રમુદ્યતં
સ વારુણં તત્પ્રશમાર્થમાહવે।
સમુત્સૃજત્સૂતપુત્રઃ પ્રતાપવાન્
સ તેન વહ્નિં શમયાઞ્ચકાર॥ 8-95-22 (59660)
વલાહકાસ્ત્રેણ દિશસ્તરસ્વી
ચકાર સર્વાસ્તિમિરેણ સંવૃતાઃ।
અપાવહન્મેઘગણાંસ્તતસ્તાન્
સમીરણાસ્ત્રેણ સમીરિતેન॥ 8-95-23 (59661)
તતઃ સોઽસ્ત્રં દયિતં દેવરાજ્ઞઃ
પ્રાદુશ્ચક્રે વજ્રમમિત્રતાપનઃ।
ગાણ્ડીવજ્યા વિમૃશંશ્ચાતિમન્યુ--
ર્ધનઞ્જયઃ શત્રુસઙ્ઘપ્રમાથી॥ 8-95-24 (59662)
નારાચનાલીકવરાહકર્ણા
ગાણ્ડીવતઃ પ્રાદુરાસન્સુતીક્ષ્ણાઃ।
સહસ્રશો વજ્રસમાનવેગા--
સ્તે સર્વતઃ પર્યધાવન્ત ઘોરાઃ॥ 8-95-25 (59663)
પાર્થેષવઃ કર્ણરથં વિલગ્ના
અધોમુખાઃ પક્ષિગણા દિનાન્તે।
નિશાનિકેતાર્થમિવાશુ વૃક્ષં
જગ્રાહ તાન્સૂતપુત્રઃ પૃષત્કૈઃ॥ 8-95-26 (59664)
ક્ષિપ્તાંસ્તથા પાણ્ડવબાણસઙ્ઘા--
નમૃષ્યમાણસ્ય ધનઞ્જયસ્ય।
રણાજિરે ત્વન્તકતુલ્યકર્મા
વૈકર્તનો રોષપરીતચેતાઃ॥ 8-95-27 (59665)
જ્યોતિષ્પ્રભાં યદ્વદુપાગતઃ સ--
ન્દિવાકરો નાશયતે ક્ષણેન।
પાર્થસ્ય તાન્બાણગણાન્સમગ્રા--
ન્વ્યનાશયદ્યુધ્યત એવ કર્ણઃ॥ 8-95-28 (59666)
રોષાત્પ્રદીપ્તઃ સુમહાવિમર્દે
ભીમસ્તતોઽક્રુધ્યદદીનસત્વઃ।
પાણિં સ્વપાણૌ સ વિનિષ્પિષ્ય રોષા--
દમર્ષિતો વાક્યમુવાચ પાર્થમ્॥ 8-95-29 (59667)
ત્વાં સૂતપુત્રો નુ કથં કિરીટિ--
ન્રથેષુભિર્હન્તિ શિતાગ્રધારૈઃ।
ધૃત્યા હિ ભૂતાનિ યયાઽજયસ્ત્વં
ગ્રાસં દદત્ખાણ્ડવે પાવકાય॥ 8-95-30 (59668)
ધૃત્યા તયા સૂતપુત્રં જહિ ત્વ--
મહં વૈનં ગદયા પોથયિષ્યે।
સમેત્ય પાર્થં સુનૃશંસવાદી
જીવન્નાયં યાસ્યતિ કાલપક્વઃ॥ ॥ 8-95-31 (59669)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે મ઼ઞ્જનવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 95 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.96. અધ્યાયઃ 096
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણે યુધિ વર્ધમાને કૃષ્ણેનાર્જુનપ્રોત્સાહનમ્॥ 1 ॥ તતોઽર્જુનેન સ્વસામર્થ્યપ્રકાશનમ્॥ 2 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-96-0 (59670)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-96-0x (5060)
અથાબ્રવીચ્ચક્રધરોઽપિ પાર્થં
દૃષ્ટ્વા રથેષૂન્પ્રતિહન્યમાનાન્।
અમૂમુષત્પશ્યત એવ તેઽદ્ય
હ્યસ્ત્રાણિ કર્ણોઽસ્ત્રગણૈઃ કિરીટિન્॥ 8-96-1 (59671)
સ પાર્થ કિં મુહ્યસિ વેત્સિ ચૈવ તા--
ન્દૃષ્ટ્વા સમેતાન્નદતઃ કુરૂસ્ત્વમ્।
કર્ણં પુરસ્કૃત્ય વિદુર્હિ સર્વે
તવાસ્ત્રમસ્ત્રૈર્વિનિહન્યમાનમ્॥ 8-96-2 (59672)
યયા ધૃત્યા તામસં જઘ્નિવાંસ્ત્વં
તત્સંયુગે તામસાંશ્ચાતિઘોરાન્।
દમ્ભોદ્ભવં ચાસુરમાહવે ત્વં
દર્પોત્સિક્તં વીર્યવન્તં કિરીટિન્।
તયા ધૃત્યા ત્વં જહિ કર્ણમદ્ય
પાર્થાહવે ત્યક્તુમસ્ત્રં સમર્થઃ॥ 8-96-3 (59673)
અનેન ચાશુ ક્ષુરનેમિનાદ્ય
મયા વિસૃષ્ટેન સુદર્શનેન।
છિન્ધ્યસ્ય મૂર્ધાનમરેઃ પ્રસહ્ય
વજ્રેણ શક્રો નમુચેરિવારેઃ॥ 8-96-4 (59674)
કિરાતરૂપી ભગવાન્યયા ચ
ત્વયા મહાત્મા પરિતોષિતોઽભૂત્।
સ તાં પુનર્વીર ધૃતિં ગૃહીત્વા
સહાનુબન્ધં જહિ સૂતપુત્રમ્॥ 8-96-5 (59675)
તતો મહીં સાગરમેખલાં ત્વં
સપત્તગા ગ્રામવતીં સમૃદ્ધામ્।
પ્રયચ્છ રાજ્ઞે નિહતારિસઙ્ઘાં
યશશ્ચ પાર્થાતુલમાપ્નુહિ ત્વમ્॥ 8-96-6 (59676)
કર્ણં પુરસ્કૃત્ય નદન્તિં સર્વે
તવાસ્ત્રમગ્ર્યં પ્રતિહત્ય વીરાઃ।
કુરુ પ્રયત્નં ભરતપ્રવીર
દ્રવન્ત્યમી સૃઞ્જયાઃ સોમકાશ્ચ।
દૃષ્ટ્વાથ કર્ણં સમરે પ્રહૃષ્ટં
ત્વાં ચાપિ દૃષ્ટ્વા પરિહીયમાનમ્॥ 8-96-7 (59677)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-96-8x (5061)
સઞ્ચોદિતો ભીમજનાર્દનાભ્યાં
સ્મૃત્વા તદાત્માનમવેત્ય સર્વમ્।
ઇહાત્મનશ્ચાગમને વિદિત્વા
પ્રયોજનં કેશવમિત્યુવાચ॥ 8-96-8 (59678)
પ્રાદુષ્કરોભ્યેષ મહાસ્ત્રમુગ્રં
શિવાય લોકસ્ય વધાય સૌતેઃ।
તન્મેઽનુજાનાતુ ભવાન્સુરાશ્ચ
બ્રહ્મા શિવો બ્રહ્મવિદશ્ચ સર્વે॥ 8-96-9 (59679)
ઇતિ સ્મોક્ત્વા પાણ્ડવઃ સવ્યસાચી
નમસ્કૃત્વા બ્રહ્મણે સોઽમિતાત્મા।
અનુત્તમં બ્રાહ્મમસહ્યમસ્ત્રં
પ્રાદુશ્ચક્રે મનસા યદ્વિધેયમ્॥ 8-96-10 (59680)
તતો દિશશ્ચ પ્રદિશશ્ચ સર્વાઃ
સમાવૃણોત્સાયકૈર્ભૂરિતેજાઃ।
ગાણ્ડીવમુક્તૈર્ભુજગૈરિવોગ્રૈ--
ર્દિવાકરાંશુપ્રતિમૈર્જ્વલદ્ભિઃ॥ 8-96-11 (59681)
સૃષ્ટાસ્તુ બાણા ભરતર્ષભેણ
શતં શતં ભીમમુખાઃ સુતીક્ષ્ણાઃ।
પ્રાચ્છાદયન્કર્ણરથં ક્ષણેન
યુગાન્તકાલાર્કકરપ્રકાશાઃ॥ 8-96-12 (59682)
વૈકર્તનેનાશુ તદાજિમધ્યે
સહસ્રશો બાણગણા વિસૃષ્ટાઃ।
તે ચાક્ષયાઃ પાણ્ડવમભ્યુપેયુઃ
પર્જન્યસૃષ્ટા ઇવ વારિધારાઃ॥ 8-96-13 (59683)
તતઃ સ કૃષ્ણં ચ કિરીટિનં ચ
વૃકોદરં ચાપ્રતિમપ્રભાવઃ।
ત્રિભિસ્ત્રિભિર્ભીમબલો નિહત્ય
નનાદ ઘોરં મહતા સ્વનેન॥ 8-96-14 (59684)
તતઃ સ બાણાભિહતઃ કિરીટી
ભીમં તથા પ્રેક્ષ્ય જનાર્દનં ચ।
અમૃષ્યમાણઃ પુનરેવ પાર્થઃ
શરાન્દશાષ્ટૌ સમમુદ્વવર્ષ॥ 8-96-15 (59685)
સ કેતુમેકેન શરેણ વિદ્ધ્વા
શલ્યં ચતુર્ભિસ્ત્રિભિરેવ કર્ણમ્।
તતઃ સુમુક્તૈર્દશભિર્જઘાન
સેનાપતિં કાઞ્ચનવર્મનદ્વમ્॥ 8-96-16 (59686)
સ રાજપુત્રો વિશિરા વિબાહુ--
ર્વિવાજિસૂતો વિધનુર્વિકેતુઃ।
અથો રથાગ્રાદપતત્પ્રરુગ્ણઃ
પરશ્વથૈઃ સાલ ઇવાવકૃત્તઃ॥ 8-96-17 (59687)
પુનશ્ચ કર્ણં ત્રિભિરષ્ટભિશ્ચ
દ્વાભ્યાં ચતુર્ભિર્દશભિશ્ચ વિદ્ધા।
ચતુશ્શતં દ્વિરદાનાં નિપાત્ય
રથાઞ્જઘાનાષ્ટરથાન્કિરીટિ।
સહસ્રમશ્વાંશ્ચ પુનશ્ચ સાદી--
નષ્ટૌ સહસ્રાણિ ચ પત્તિવીરાન્॥ 8-96-18 (59688)
દૃષ્ટ્વા તુ મુખ્યાવતિવિધ્યમાનૌ
વરેષુભિઃ શૂરવરાવરિઘ્નૌ।
કર્ણં ચ પાર્થં ચ નિયમ્ય વાહા-
ન્સર્વે વરિષ્ઠાશ્ચ તતોઽવતસ્થુઃ॥ 8-96-19 (59689)
પ્રચ્છાદયામાસ તતઃ પૃષત્કૈઃ
સઘોષમાચ્છિદ્ય ચ ગાણ્ડિવજ્યામ્।
અસ્મિન્ક્ષણે ફલ્ગુનં સૂતપુત્રઃ
સમાચિનોત્ક્ષુદ્રકાણાં શતેન॥ 8-96-20 (59690)
નિર્મુક્તસર્પપ્રતિમૈશ્ચ તીક્ષ્ણૈ--
સ્તૈલપ્રઘૌતૈઃ ખગપત્રવાજૈઃ।
ષષ્ટ્યા બિભેદાશુ ચ વાસુદેવં
તદન્તરે પ્રાત્વરન્સોમકાશ્ચ॥ 8-96-21 (59691)
તતો નવજ્યાં સુદૃઢાં કિરીટિ
સ્વબાહુવિક્ષેપસહાં પ્રગૃહ્ય।
સમાદધે ગાણ્ડિવે ક્ષિપ્રકારી
નિમેષમાત્રેણ મહાધનુષ્માન્॥ 8-96-22 (59692)
જ્યાછેદનં જ્યાવિધાનં ચ તસ્ય
નૈવાવબુધ્યત્સૂતપુત્રો લઘુત્વાત્।
પાર્થસ્ય સઙ્ખ્યે દ્વિષતાં નિહન્તુ--
સ્તદદ્ભુતં તત્ર બભૂવ રાજન્॥ 8-96-23 (59693)
પાર્થોઽપિ તાં જ્યામવધાય તૂર્ણં
શરાસનજ્યામાધિરથેર્વિહત્ય।
સુસંરબ્ધઃ કર્ણશરૈઃ ક્ષતાઙ્ગો
રણે યોધાંસ્તાવકાન્પ્રત્યગૃહ્ણાત્॥ 8-96-24 (59694)
નૈવાપત્પક્ષિગણોઽન્તરિક્ષે
પાર્થેન ચાસ્ત્રેણ કૃતેઽન્ધકારે॥ 8-96-25 (59695)
શલ્યં તુ પાર્થો દશભિર્નિમેષા--
દ્ભૃશં તનુત્રે પ્રહસન્નવિધ્યત્।
તતઃ કર્ણં દ્વાદશભિઃ પૃષત્કૈ--
ર્વિદ્ધ્વા પુનઃ સપ્તભિરપ્યવિધ્યત્॥ 8-96-26 (59696)
સ પાર્થબાણાસનવેગનુન્નૈ--
ર્દૃઢાહતઃ પત્રિભિરુગ્રવેગૈઃ।
વિભિન્નગાત્રઃ ક્ષતજોક્ષિતાઙ્ગઃ
કર્ણો બભૌ રુદ્ર ઇવાન્તકાલે॥ 8-96-27 (59697)
તતસ્ત્રિભિસ્તં ત્રિદશાધિપોપમં
શરૈર્બિભેદાધિરથિર્ધનઞ્જયમ્।
શરાંશ્ચ પઞ્ચ જ્વલનાનિવોરગા--
ન્પ્રવેશયામાસ જિઘાંસુરચ્યુતે॥ 8-96-28 (59698)
સુવર્ણચિત્રં પુરુષોત્તમસ્ય
વર્માથ ભિત્ત્વાભ્યપતન્સુપુઙ્ખાઃ।
વેગેન ગાં તે વિવિશુશ્ચ રાજ--
ન્સ્નાત્વા કર્ણાઽભિમુખાઃ પ્રતીયુઃ॥ 8-96-29 (59699)
તાન્પઞ્ચભલ્લૈર્દશભિઃ સુમુક્તૈ--
સ્ત્રિધાત્રિધૈકૈકમથોચ્ચકર્ત।
ધનઞ્જયસ્તે ન્યપતન્પૃથિવ્યાં
યથાઽહયસ્તાર્ક્ષ્યમુખેન કૃત્તાઃ॥ 8-96-30 (59700)
તતઃ પ્રજજ્વાલ કિરીટમાલી
ક્રોધેન કક્ષં પ્રદહન્નિવાગ્નિઃ।
સ કર્ણમાકર્ણવિકૃષ્ટસૃષ્ટૈઃ
શરૈઃ શરીરાન્તકરૈર્જ્વલદ્ભિઃ।
મર્મસ્વવિધ્યત્સ ચચાલ દુઃખા--
દ્ધૈર્યાત્તું તસ્થાવતિમાત્રધૈર્યઃ॥ 8-96-31 (59701)
પ્રાદુશ્ચકારાથ શરાન્મહાત્મા
દેહં વિચિન્વન્નિવ સૂતજસ્ય।
શરાસ્તુ તે કાઞ્ચનચિત્રપુઙ્ખાઃ
સમ્પેતુરુર્વ્યાં શતશો મહાન્તઃ॥ 8-96-32 (59702)
તતઃ શરૌઘૈઃ પ્રદિશો દિશશ્ચ
રવિપ્રભાઃ કર્ણરથશ્ચ રાજન્।
અદૃશ્ય આસીત્કુપિતે ધનઞ્જયે
તુષારનીહારવૃતો ગિરિર્યથા॥ 8-96-33 (59703)
સચક્રરક્ષા અપિ પૃષ્ઠગોપાઃ
કર્ણસ્ય યે ચાપિ પુરઃસરાશ્ચ।
ભીતા દ્રવન્તિ સ્મ નિહન્યમાના
મહેષુભિઃ પાર્થકરપ્રણુન્નૈઃ॥ 8-96-34 (59704)
તતોઽર્જુનો વૈ ભરતપ્રવીરો
મહાનુભાવઃ સમરે નિહન્તા।
સુયોધનેનાનુમતાન્વિનિઘ્ન--
ન્સમુચ્છ્રિતાન્સરથાન્સારભૂતાન્॥ 8-96-35 (59705)
ગાણ્ડીવધન્વા દ્વિગુણં સહસ્રં
કુરુપ્રવીરાનૃષભઃ કુરૂણામ્।
ક્ષણેન સર્વાન્સરથાન્સસૂતા--
ન્નિનાય રાજન્ક્ષયમેકવીરઃ॥ 8-96-36 (59706)
અથો પલાયન્ત વિહાય કર્ણં
તવાત્મજા યે કુરવશ્ચ શિષ્ટાઃ।
એતાનવાકીર્ય શરક્ષતાંશ્ચ
વિલપ્યમાનાંસ્તનયાન્વિમૃદ્ગન્॥ 8-96-37 (59707)
સર્વે પ્રણેશુઃ કુરવો વિભગ્નાઃ
પાર્થેષુભિઃ સમ્પરિતપ્યમાનાઃ।
સુયોધનેનાથ પુનર્વરિષ્ઠાઃ
પ્રચોદિતાઃ કર્ણરથાનુયાને॥ 8-96-38 (59708)
ભોઃ ક્ષત્રિયાઃ શૂરતમાસ્તુ સર્વે
ક્ષત્રે ચ ધર્મે નિરતાઃ સ્થ યૂયમ્।
ન યુક્તરૂપં ભવતાં સમીપા--
ત્પલાયનં કર્ણમતિપ્રહાય॥ 8-96-39 (59709)
તવાત્મજેનાપિ તથોચ્યમાના
નૈવાવતિષ્ઠન્ત ભયાદ્વિવર્ણાઃ।
ક્ષણેન નષ્ટાઃ પ્રદિશો દિશશ્ચ
સર્વે તતઃ પ્રેક્ષ્ય દિશો વિશૂન્યાઃ॥ 8-96-40 (59710)
ભયાવદીર્ણઃ કુરુભિર્વિહીનઃ
પાર્થેષુભિઃ સમ્પરિતપ્યમાનઃ।
ન વિવ્યધે ભારત તત્ર કર્ણઃ
પ્રતીપમેવાર્જુનમભ્યધાવત્॥ ॥ 8-96-41 (59711)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે ષણ્ણવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 96 ॥
॥ શ્રીઃ ॥
8.97. અધ્યાયઃ 097
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
રણે હીયમાનેન કર્ણેનાર્જુનસ્ય શિરો લક્ષીકૃત્ય નાગાસ્ત્રપ્રયોગઃ॥ 1 ॥ કૃષ્ણેન પાર્થરથે પાદનિપીડનેન ધરણ્યાં કિઞ્ચિન્નિમજ્જિતે તદસ્ત્રેણ શિરોવર્જં પાર્થકિરીટમાત્રાપહારઃ॥ 2 ॥ કર્ણસ્ય રથચક્રે વિપ્રશાપાત્ ધરણ્યાં નિમગ્ને તદુદ્દિધીર્ષયા તેનપાર્થંપ્રતિ મુહૂર્તમયુદ્ધપ્રાર્થનમ્॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-97-0 (59712)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-97-0x (5062)
તતોઽપયાતાઃ શરપાતમાત્ર--
મવસ્થિતા વૈ કુરવો નરેન્દ્ર।
વિદ્યુત્પ્રકાશં દદૃશુઃ સમન્તા--
દ્વનઞ્જયાસ્ત્રં સમુદીર્યમાણમ્॥ 8-97-1 (59713)
તતોઽગ્રસત્સૂતપુત્રોઽર્જુનસ્ય
વિયદ્ગતં ઘોરતરં શરૈસ્તત્।
ક્રુદ્ધેન પાર્થેન શરં વિસૃષ્ટં
વધાય કર્ણસ્ય મહાવિમર્દે॥ 8-97-2 (59714)
[ઉદીર્યમાણં સ્મ કુરૂન્દહન્તં
સુવર્ણપુઙ્ખૈર્વિશિખૈર્મમર્દ।
કર્ણસ્ત્વમોઘેષ્વસનં દૃઢજ્યં
વિસ્ફારયિત્વા વિસૃજઞ્છરોઘાન્॥] 8-97-3 (59715)
રામાદુપાત્તેન મહામહિમ્ના
હ્યાથર્વણેનારિવિનાશનેન।
તદર્જુનાસ્ત્રં વ્યધમદ્દહન્તં
પાર્થં ચ બાણૈર્નિશિતૈરવિધ્યત્॥ 8-97-4 (59716)
તતો વિમર્દઃ સુમહાન્બભૂવ
તત્રાર્જુનસ્યાધિરથેશ્ચ રાજન્।
અન્યોન્યમાસાદયતોઃ પૃષત્કૈ--
ર્વિષાણઘાતૈર્દ્વિપયોરિવાજૌ॥ 8-97-5 (59717)
તતોઽસ્ત્રસઙ્ઘાતસમાવૃતં તદા
બભૂવ રાજંસ્તુમુલં રણાજિરમ્।
યત્કર્ણપાર્થૌ શરવૃષ્ટિસઙ્ઘૈ--
ર્નિરન્તરં ચક્રતુરમ્બરં તદા॥ 8-97-6 (59718)
[તતો જાલં બાણમયં મહાન્તં
સર્વેઽદ્રાક્ષુઃ કુરવઃ સોમકાશ્ચ।
નાન્યં ચ ભૂતં દદૃશુસ્તદા તે
બાણાન્ધકારે તુમુલેઽથ કિઞ્ચિત્॥ 8-97-7 (59719)
તૌ સન્દધાનાવનિશં ચ રાજન્।
સમસ્યન્તૌ ચાપિ શરાનનેકાન્।
સન્દર્શયેતાં યુધિ માર્ગાન્વિચિત્રા--
ન્ધનુર્ધરૌ તૌ વિવિધૈઃ કૃતાસ્ત્રૈઃ॥ 8-97-8 (59720)
તયોરેવં યુધ્યતોરાજિમધ્યે
સૂતાત્મજોઽભૂદધિકઃ કદાચિત્।
પાર્થઃ કદાચિત્ત્વધિકઃ કિરીટિ
વીર્યાસ્ત્રમાયાબલપૌરુષેણ॥ 8-97-9 (59721)
દૃષ્ટ્વા તયોસ્તં યુધિ સમ્પ્રહારં
પરસ્પરસ્યાન્તરમીક્ષમાણયોઃ।
ઘોરં તયોર્દુર્વિષહં રણેઽન્યૈ--
ર્યોધાઃ સર્વે વિસ્મયમભ્યગચ્છન્॥ 8-97-10 (59722)
તતો ભૂતાન્યન્તરિક્ષસ્થિતાનિ
તૌ કર્ણપાર્થૌ પ્રશશંસુર્નરેન્દ્ર।
ભોઃ કર્ણ સાધ્વર્જુન સાધુ ચેતિ
વિયત્સુ વાણી શ્રૂયતે સર્વતોપિ॥ 8-97-11 (59723)
તસ્મિન્વિમર્દે રથવાજિનાગૈ--
સ્તદાઽભિઘાતૈર્દલિતે હિ ભૂતલે।
તતસ્તુ પાતાલતલે શયાનો
નાગોઽશ્વસેનઃ કૃતવૈરોઽર્જુનેન॥ 8-97-12 (59724)
રાજંસ્તદા ખાણ્ડવદાહમુક્તો
વિવેશ કોપાદ્વસુધાતલે યઃ।
અથોત્પપાતોર્ધ્વગતિર્જવેન
સન્દૃશ્ય કર્ણાર્જુનયોર્વિમર્દમ્॥ 8-97-13 (59725)
અયં હિ કાલોસ્ય દુરાત્મનો વૈ
પાર્થસ્ય વૈરપ્રતિયાતનાય।
સઞ્ચિન્ત્ય તૂર્ણં પ્રવિવેશ ચૈવ
કર્ણસ્ય રાજન્શરરૂપધારી॥ 8-97-14 (59726)
તતોસ્ત્રસઙ્ઘાતસમાકુલં તદા
બભૂવ જન્યં વિતતાંશુજાલમ્।
તત્કર્ણપાર્થો શરસઙ્ઘવૃષ્ટિભિ--
ર્નિરન્તરં ચક્રતુરમ્બરં તદા॥ 8-97-15 (59727)
તદ્બાણજાલૈકમયં મહાન્તં
સર્વેઽત્રસન્કુરવઃ સોમકાશ્ચ।
નાન્યત્કિઞ્ચિદ્દદૃશુઃ સમ્પતદ્વૈ
બાણાન્ધકારે તુમુલેઽતિમાત્રમ્॥ 8-97-16 (59728)
તતસ્તૌ પુરુષવ્યાઘ્રૌ સર્વલોકધનુર્ધરૌ।
ત્યક્તપ્રાણૌ રણે વીરો યુદ્ધશ્રમમુપાગતૌ॥ 8-97-17 (59729)
સમુત્ક્ષેપૈર્વીક્ષમાણૌ સિક્તૌ ચન્દનવારિણા।
સવાલવ્યજનૈર્દિવ્યૈર્દિવિસ્થૈરપ્સરોગણૈઃ।
શક્રસૂર્યકરાબ્જાભ્યાં પ્રમાર્જિતમુખાવુભૌ॥ 8-97-18 (59730)
કર્ણોઽથ પાર્થં ન વિશેષયદ્યદા
ભૃશં ચ પાર્થેન શરાભિતપ્તઃ।
તતસ્તુ વીરઃ શરવિક્ષતાઙ્ગો
દધ્રે મનો હ્યેકશયસ્ય તસ્ય॥] 8-97-19 (59731)
તતો રિપુઘ્નં સમધત્ત કર્ણઃ
સુસઞ્ચિતં સર્પમુખં જ્વલન્તમ્।
રૌદ્રં શરં સન્નતમુગ્રધૌતં
પાર્થાર્થમિત્યેવ ચિરાભિગુપ્તમ્॥ 8-97-20 (59732)
સદાર્ચિતં ચન્દનચૂર્ણશાયિતં
સુવર્ણતૂણીરશયં મહાર્ચિષમ્।
આકર્ણપૂર્ણં વિચકર્ષ કર્ણો
વિમોક્તુકામઃ શરમુગ્રવેગમ્॥ 8-97-21 (59733)
પ્રદીપ્તમૈરાવતવંશસમ્ભવં
શિરો જિહીર્ષુર્યુધિ સવ્યસાચિનઃ।
તતઃ પ્રજજ્વાલ દિશો નભશ્ચ
ઉલ્કાશ્ચ ઘોરાઃ શતશઃ પ્રપેતુઃ॥ 8-97-22 (59734)
તસ્મિંસ્તુ નાગે ધનુષિ પ્રયુક્તે
હાહાકૃતા લોકપાલાઃ સશક્રાઃ॥ 8-97-23 (59735)
સ સૂતપુત્રસ્તમપાઙ્ગદેશે
અવાઙ્મુખં સન્ધયતિ સ્મ રોષાત્।
ન તં સ્મ જાનાતિ મહાનુભાવ--
મપાઙ્ગદેશેઽભિનિવિષ્ટમાજૌ॥ 8-97-24 (59736)
[ન ચાપિ તં બુબુધે સૂતપુત્રો
બાણે પ્રવિષ્ટં યોગબલેન નાગમ્।
દશશતનયનોઽહિં દૃશ્ય બાણે પ્રવિષ્ટં
નિહત ઇતિ સુતો મે સ્રસ્તગાત્રો બભૂવ।
જલજકુસુમયોનિઃ શ્રેષ્ઠભાવો જિતાત્મા
ત્રિદશપતિમવોચન્મા વ્યથિષ્ઠા જયે શ્રીઃ॥ 8-97-25 (59737)
તતોઽબ્રવીન્મદ્રરાજો મહાત્મા
દૃષ્ટ્વા કર્ણં પ્રહિતેષુ તમુગ્રમ્।
ગ્રીવાયતઃ કર્ણ ન સંહિતોઽયં
સમીક્ષ્ય સન્ધત્સ્વ શરં પરઘ્નમ્॥ 8-97-26 (59738)
અથાબ્રવીત્ક્રોધસંરક્તનેત્રો
મદ્રાધિપં સૂતપુત્રો મનસ્વી।
ન સન્ધત્તે દ્વિઃ શરં શલ્ય કર્ણો
ન માદૃશા જિહ્મયુદ્વા ભવન્તિ॥ 8-97-27 (59739)
ઇતીદમુક્ત્વા વિસસર્જ તં શરં
પ્રયત્નતો વર્ષગણાભિપૂજિતમ્।
હતોસિ રે ફલ્ગુન ઇત્યધિક્ષિપ--
ન્નુવાચ ચોચ્ચૈર્નિરમૂર્જિતાં વૃષઃ॥ 8-97-28 (59740)
સ સાયકઃ કર્ણભુજપ્રસૃષ્ટો
હુતાશનાર્કપ્રતિમઃ સુઘોરઃ।
ગુણચ્યુતઃ કર્ણધનુઃપ્રમુક્તો
વિયદ્ગતઃ પ્રાજ્વલદન્તરિક્ષે॥ 8-97-29 (59741)
તમાપતન્તં જ્વલિતં નિરીક્ષ્ય
વિયદ્ગતં વૃષ્ણિકુલપ્રવીરઃ।
રથસ્ય ચક્રં સહસા નિપીડ્ય
પઞ્ચાઙ્ગુલં મજ્જયતિ સ્મ વીરઃ॥ 8-97-30 (59742)
તતોઽન્તરિક્ષે સુમહાન્નિનાદઃ
સમ્પૂજનાર્થં મધુસૂદનસ્ય।
[દિવ્યાશ્ચ વાચઃ સહસા બભૂવુ--
ર્દિવ્યાનિ પુષ્પાણ્યથ સિંહનાદાઃ।
તસ્મિંસ્તથા વૈ ધરણીં નિમગ્ને
રથે પ્રયત્નાન્મધુસૂદનસ્ય॥] 8-97-31 (59743)
તતઃ કિરીટં બહુરત્નચિત્રં
જઘાન નાગોઽર્જુનમૂર્ધતો બલાત્।
ગિરેઃ સુજાતાઙ્કુરપુષ્પિતદ્રુમં
મહેન્દ્રવજ્રં શિખરં યથોત્તમમ્॥ 8-97-32 (59744)
તતઃ કિરીટં તપનીયચિત્રં
પાર્થોત્તમાઙ્ગાદહરત્તરસ્વી।
તદ્ધેમજાલાવનતં સુઘોરં
સમ્પ્રજ્વલત્તન્નિપપાત ભૂમૌ॥ 8-97-33 (59745)
તતોઽર્જુનસ્યોત્તમગાત્રભૂષણં
સુવર્ણમુક્તામણિવજ્રચિત્રિતમ્।
ધરાવિયદ્દ્યોસલિલેષુ વિશ્રુતં
બલં નિસર્ગોત્તમમન્યુધિઃ સદા॥ 8-97-34 (59746)
શરેણ મૂર્ધ્નિ પ્રજહાર સૂતજો
દિવાકરેન્દુજ્વલનગ્રહત્વિષમ્।
સુવર્ણમુક્તામણિવજ્રભૂષણં
પુરન્દરાર્થં તપસા પ્રયત્નતઃ॥ 8-97-35 (59747)
સ્વયં કૃતં યદ્વિધિના સ્વયમ્ભુવા
મહાર્હરૂપં દ્વિષતાં ભયઙ્કરમ્।
નિજઘ્નતે દેવરિપૂન્સુરેશ્વરઃ
સ્વયં દદૌ યદ્ધિ મુદાઽર્જુનાય॥ 8-97-36 (59748)
હરિપ્રચેતોહરિવિત્તગોપ્તૃભિઃ
પિનાકપાશાશનિદણ્ડધારિભિઃ।
સુરોત્તમૈરપ્યવિષહ્યમર્દિતું
પ્રસહ્ય નાગેન જહાર તદ્વૃષા॥ 8-97-37 (59749)
તદુત્તમેષૂન્મથિતં વિષાહિના
પ્રદીપ્તમર્ચિષ્મદતીવ સુન્દરમ્।
પપાત પાર્થસ્ય કિરીટમુત્તમં
દિવાકરોસ્તાદિવ પર્વતાજ્જ્વલન્॥ 8-97-38 (59750)
મહીવિયદ્દ્યોસલિલાનિ વાયુના
પ્રસહ્ય રુગ્ણાનિ વિઘૂર્ણિતાનિ વા।
ઇતીવ શબ્દં ભુવનેષુ તત્તથા
જના વ્યવસ્યન્તિ દિશશ્ચ વિહ્વલાઃ॥ 8-97-39 (59751)
વિના કિરીટં* શુશુભે સ પાર્થઃ
શ્યામો યુવા શૈલ ત્રિશૃઙ્ગૈઃ॥ 8-97-40 (59752)
તતઃ સમુદ્ગ્રથ્ય સિતેન વાસસા
સ્વમૂર્ધજનાવ્યથિતસ્તદાઽર્જુનઃ।
બભૌ સુસમ્પૂર્ણમરીચિનેન્દુના
શિરોગતેનોદયપર્વતો યથા॥ 8-97-41 (59753)
સ ચાપિ રાધેયભુજપ્રમુક્તો
હુતાશનાર્કપ્રતિમદ્યુતિર્મહાન્।
મહોરગઃ કૃતવૈરોઽર્જુનેન
કિરીટમાહૃત્ય સમુત્પપાત॥ 8-97-42 (59754)
તમુત્પતન્તં દ્વિપદાં વરિષ્ઠો
દૃષ્ટ્વા વચઃ પાર્થમુવાચ કૃષ્ણઃ।
મહોરગં પાણ્ડવ પશ્યપશ્ય
પ્રયોજિતં ત્વન્નિધનાર્થમુગ્રમ્॥ 8-97-43 (59755)
સ એવમુક્તો મધુસૂદનેન
ગાણ્ડીવધન્વા હરિમુગ્રવાચા।
ઉવાચ કો ન્વેષ મમાદ્ય નાગઃ
ક્ષયાય નાગાદ્ગરુડસ્ય વક્રમ્॥ 8-97-44 (59756)
કૃષ્ણ ઉવાચ। 8-97-45x (5063)
યોઽસૌ ત્વયા ખાણ્ડવે ચિત્રભાનું
સન્તર્પયાણેન ધનુર્ધરેણ।
વિયદ્ગતો જનનીગુપ્તદેહો
મત્વૈકરૂપં નિહતાઽસ્ય માતા॥ 8-97-45 (59757)
સ એષ તદ્વૈરમનુસ્મરન્વૈ
ત્વાં પ્રાર્થયત્યાત્મવધાય નૂનમ્।
નભશ્ચુતાં પ્રજ્વલિતામિવોલ્કાં
પશ્યૈનમાયાન્તમમિત્રસાહ॥ 8-97-46 (59758)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-97-47x (5064)
તતઃ સ જિષ્ણુઃ પરિવૃત્ય રોષા--
ચ્ચિચ્છેદ ષડ્ભિર્નિશિતૈઃ સુધારૈઃ।
નાગં વિયત્તિર્યગિવોત્પતતં
સ ચ્છિન્નગાત્રો નિપપાત ભૂમૌ॥ 8-97-47 (59759)
[ગતે ચ તસ્મિન્ભુજગે કિરીટિના
સ્વયં વિભુઃ પાર્થિવ ભૂતલાદથ।
સમુજ્જહારાશુ પુનઃ પતન્તં
રથં ભુજાભ્યાં પુરુષોત્તમસ્તતઃ॥] 8-97-48 (59760)
તસ્મિન્મુહૂર્તે દશભિઃ પૃષત્કૈઃ
સિલાશિતૈર્બર્હિણબર્હવાજિતૈઃ।
વિવ્યાધ કર્ણઃ પુરુષપ્રવીરો
ધનઞ્જયં તિર્યગવેક્ષમાણઃ॥ 8-97-49 (59761)
તતોઽર્જુનો દ્વાદશભિઃ સુમુક્તૈ--
ર્વરાહકર્ણૈર્જિશિતૈઃ સમર્પ્ય।
નારાચમાશીવિષતુલ્યવેગ--
માકર્ણપૂર્ણાયતમુત્સસર્જ॥ 8-97-50 (59762)
સ ચિત્રવર્મેષુવરો વિદાર્ય
પ્રાણાન્નિરસ્યન્નિવ સાધુમુક્તઃ।
કર્ણસ્ય પીત્વા રુધિરં વિવેશ
વસુન્ધરાં શોણિતદિગ્ધવાજઃ॥ 8-97-51 (59763)
તતો વૃષો બાણનિપાતકોપિતો
મહોરગો દણ્ડવિઘટ્ટિતો યથા।
તદાઽઽશુકારી વ્યસૃજચ્છરોત્તમાન્
મહાવિષઃ સર્પ ઇવોત્તમં વિષમ્॥ 8-97-52 (59764)
જનાર્દનં દ્વાદશભિઃ પરાભિન--
ન્નવૈર્નવત્યા ચ શરૈસ્તથાઽર્જુનમ્।
શરેણ ઘોરેણ પુનશ્ચ પાણ્ડવં
વિદાર્ય કર્ણો વ્યનદજ્જહાસ ચ॥ 8-97-53 (59765)
તમસ્ય હર્ષં મમૃષે ન પાણ્ડવો
બિભેદ મર્માણિ તતોઽસ્ય મર્મવિત્।
પરઃશતૈઃ પત્રિભિરિન્દ્રવિક્રમ--
સ્તથા યથેન્દ્રો બલમોજસા રણે॥ 8-97-54 (59766)
તતઃ શરાણાં નવતિં તદાઽર્જુનઃ
સસર્જ કર્ણેઽન્તકદણ્ડસન્નિભામ્।
તૈઃ પત્રિભિર્વિદ્ધતનુઃ સ વિવ્યથે
તથા યથા વજ્રવિદારિતોઽચલઃ॥ 8-97-55 (59767)
મણિપ્રવેકોત્તમવજ્રહાટકૈ--
રલઙ્કૃતં ચાસ્ય વરાઙ્ગભૂષણમ્।
પ્રવિદ્ધમુર્વ્યાં નિપપાત પત્રિભિ--
ર્ધનઞ્જયેનોત્તમકુણ્ડલેપિ ચ॥ 8-97-56 (59768)
મહાધનં શિલ્પિવરૈઃ પ્રયત્નતઃ
કૃતં યદસ્યોત્તમવર્મ ભાસ્વરમ્।
સુદીર્ઘકાલેન તતોઽસ્ય પાણ્ડવઃ
ક્ષણેન બાણૈર્બહુધા વ્યશાતયત્॥ 8-97-57 (59769)
`તસ્યેષુભિઃ ખણ્ડિતકુણ્ડલોઽન્તઃ
પરિક્ષતશ્ચાભ્યધિકં તદાનીમ્।
સ લોહિતાઙ્ગશ્રવણશ્ચકાશે
સલોહિતાઙ્ગશ્રવણો યથા દિવિ'॥ 8-97-58 (59770)
સ તં વિવર્માણમથોત્તમેષુભિઃ
શિતૈશ્ચતુર્ભિઃ કુપિતઃ પરાભિનત્।
સ વિવ્યથેઽત્યર્થમરિપ્રતાડિતો
યથાઽઽતુરઃ પિત્તકફાનિલજ્વરૈઃ॥ 8-97-59 (59771)
મહાધનુર્મણ્ડલનિઃસૃતૈઃ શિતૈઃ
ક્રિયાપ્રયત્નપ્રહિતૈર્બલેન ચ।
તતક્ષ કર્ણં બહુભિઃ શરોત્તમૈ--
ર્બિભેદ મર્મસ્વપિ ચાર્જુનસ્ત્વરન્॥ 8-97-60 (59772)
દૃઢાહતઃ પત્રિભિરુગ્રવેગૈઃ
પાર્થેન કર્ણો વિવિધૈઃ શિતાગ્રૈઃ।
બભૌ ગિરિર્ગૈરિકધાતુરક્તઃ
ક્ષરન્પ્રપાતૈરિવ રક્તમમ્ભઃ॥ 8-97-61 (59773)
[તતોઽર્જુનઃ કર્ણમવક્રગૈર્નવૈઃ
સુવર્ણપુઙ્ખૈઃ સુદૃઢૈરયસ્મયૈઃ।
યમાગ્નિદણ્ડપ્રતિમૈઃ સ્તનાન્તરે
પરાભિનત્ક્રૌઞ્ચમિવાદ્રિમગ્નિજઃ॥ 8-97-62 (59774)
તતઃ શરાવાપમપાસ્ય સૂતજો
ધનુશ્ચ તચ્છક્રશરાસનોપમમ્।
તતો રથસ્થઃ સ મુમોહ ચ સ્ખલન્।
પ્રશીર્ણમુષ્ટિઃ સુભૃશાહતઃ પ્રભો॥ 8-97-63 (59775)
ન ચાર્જુનસ્તં વ્યસને તદેષિવા--
ન્નિહન્તુમાર્યઃ પુરુષવ્રતે સ્થિતઃ।
તતસ્તમિન્દ્રાવરજઃ સુસમ્ભ્રમા--
દુવાચ કિં પાણ઼્ડવ હે પ્રમાદ્યસે॥ 8-97-64 (59776)
નૈવાહિતાનાં સતતં વિપશ્ચિતઃ
ક્ષણં પ્રતીક્ષન્ત્યપિ દુર્બલીયસામ્।
વિશેષતોઽરીન્વ્યસનેષુ પણ્ડિતો
નિહત્ય ધર્મં ચ યશશ્ચ વિન્દતે॥ 8-97-65 (59777)
તદેકવીરં તવ ચાહિતં સદા
ત્વરસ્વ કર્ણં સહસાઽભિમર્દિતુમ્।
પુરા સમર્થઃ સમુપૈતિ સૂતજો
ભિન્ધિ ત્વમેનં નમુચિં યથા હરિઃ॥ 8-97-66 (59778)
તતસ્તદેવેત્યભિપૂજ્ય સત્વરં
જનાર્દનં કર્ણમવિધ્યદર્જુનઃ।
શરોત્તમૈઃ સર્વકુરૂત્તમસ્ત્વરં--
સ્તથા યથા શમ્બરહા પુરા બલિમ્॥] 8-97-67 (59779)
સાશ્વં તુ કર્ણં સરથં કિરીટિ
સમાચિનોદ્ભારત વત્સદન્તૈઃ।
પ્રચ્છાદયામાસ દિશશ્ચ બાણૈઃ
સર્વપ્રયત્નાત્તપનીયપુઙ્ખૈઃ॥ 8-97-68 (59780)
સવત્સદન્તૈઃ પૃથુપીનવક્ષાઃ
સમાચિતઃ સોઽધિરથિર્વિભાતિ।
સુપુષ્પિતાશોકપલાશશાલ્મલિ--
ર્યથાઽચલશ્ચન્દનકાનનાયુતઃ॥ 8-97-69 (59781)
શરૈઃ શરીરે બહુભિઃ સમર્પિતૈ--
ર્વિભાતિ કર્ણઃ સમરે વિશામ્પતે।
મહીરુહૈરાચિતસાનુકન્દરો
યથા ગિરીન્દ્રઃ સ્ફુટકર્ણિકારવાન્॥ 8-97-70 (59782)
સ વાણસઙ્ઘાન્બહુધા વ્યવાસૃજન્
વિભાતિ કર્ણઃ શરજાલરશ્મિવાન્।
સ લોહિતો રક્તગભસ્તિમણ્ડલો
દિવાકરોઽસ્તાભિમુખો યથા તથા॥ 8-97-71 (59783)
બાહ્વન્તરાદાધિરથેર્વિમુક્તાન્
બાણાન્મહાહીનિવ દીપ્યમાનાન્।
વ્યધ્વંસયન્નર્જુનબાહુમુક્તાઃ
શરાઃ સમાસાદ્ય દિશઃ શિતાગ્રાઃ॥ 8-97-72 (59784)
[તતઃ સ કર્ણઃ સમવાપ્ય ધૈર્યં
બાણાન્વિમુઞ્ચન્કુપિતાહિકલ્પાન્।
વિવ્યાધ પાર્થં દશભિઃ પૃષત્કૈઃ
કૃષ્ણં ચ ષ઼ડ્ભિઃ કુપિતાહિકલ્પૈઃ॥ 8-97-73 (59785)
તતઃ કિરીટિ ભૃશમુગ્રનિઃસ્વનં
મહાશરં સર્પવિષાનલોપમમ્।
અયસ્માયં રૌદ્રમહાસ્ત્રસમ્ભૃતં
મહાહવે ક્ષેપ્તુમના મહામતિઃ॥] 8-97-74 (59786)
કાલો હ્યદૃશ્યો નૃપ વિપ્રશાપા--
ન્નિદર્શયન્કર્ણવધં બ્રુવાણઃ।
ભૂમિસ્તુ ચક્રં ગ્રસતીત્યવોચ--
ત્કર્ણસ્ય તસ્મિન્વધકાલ આગતે॥ 8-97-75 (59787)
ન ચાસ્ય ઘોરં પ્રતિભાતિ ચાસ્ત્રં
યદ્ભાર્ગવોઽસ્મૈ પ્રદદૌ મહાત્મા।
ચક્રં ચ વામં ગ્રસતે ભૂમિરસ્ય
પ્રાપ્તે તસ્મિન્વધકાલે નૃવીર॥ 8-97-76 (59788)
તતો રથો ઘૂર્ણિતવાન્નરેન્દ્ર
શાપાત્તદા બ્રાહ્મણસત્તમસ્ય।
પ્રાપ્તં વધં શંસતિ ચાપ્યથાસ્ત્રં
પ્રણશ્યમાનં દ્વિજમુખ્યશાપાત્॥ 8-97-77 (59789)
[તતશ્ચક્રમપતત્તસ્ય ભૂમૌ
સ વિહ્વલઃ સમરે સૂતપુત્રઃ।
સવેદિકશ્ચૈત્ય ઇવાતિમાત્રઃ
સુપુષ્પિતો ભૂમિતલે નિમગ્નઃ]॥ 8-97-78 (59790)
મગ્ને રથે બ્રાહ્મણશાપમૂઢો
હ્યસ્ત્રં ચ તં મોઘમિષુ ચ સર્પમ્।
અમૃષ્યમાણો વ્યસનાનિ તાનિ
હસ્તૌ વિધુન્વન્વિજગર્હ ધર્મમ્॥ 8-97-79 (59791)
ધર્મપ્રધાનં કિલ પાતિ ધર્મ
ઇત્યબ્રુવન્ધર્મવિદઃ સદૈવ।
વયં ચ ધર્મે પ્રયતામ નિત્યં
ચર્તું યથાશક્તિ યથાશ્રુતં ચ।
સ ચાપિ નિઘ્નાતિ ન પાતિ ભક્તાન્
મન્યે ન નિત્યં પરિપાતિ ધર્મઃ॥ 8-97-80 (59792)
એવં બ્રુવન્પ્રસ્ખલિતાશ્વસૂતો
વિચાલ્યમાનોઽર્જુનબાણપાતૈઃ।
મર્માભિઘાતાચ્છિથિલઃ ક્રિયાસુ
પુનઃ પુનર્ધર્મમસૌ જગર્હ॥ 8-97-81 (59793)
તતઃ શરૈર્ભીમતરૈરવિધ્યત્ત્રિભિરાહવે।
હસ્તે કૃષ્ણં તથા પાર્થમભ્યવિધ્યચ્ચ સપ્તભિઃ॥ 8-97-82 (59794)
તતોઽર્જુનઃ સપ્તદશ તિગ્મવેગાનજિહ્મગાન્।
ઇન્દ્રાશનિસમાન્ઘોરાનસૃજત્પાવકોપમાન્॥ 8-97-83 (59795)
નિર્ભિદ્ય તે ભીમવેગા હ્યપતન્પૃથિવીતલે।
કમ્પિતાત્મા તતઃ કર્ણઃ શક્ત્યા ચેષ્ટામદર્શયત્॥ 8-97-84 (59796)
બલેનાથ સ સંસ્તભ્ય બ્રહ્માસ્ત્રં સમુદૈરયત્।
ઐન્દ્રં તતોઽર્જુનશ્ચાપિ તં દૃષ્ટ્વાઽભ્યુપમન્ત્રયત્॥ 8-97-85 (59797)
ગાણ્ડીવં જ્યાં ચ બાણાંશ્ચ સોઽનુમન્ત્ર્ય પરન્તપઃ।
વ્યસૃજચ્છરવર્ષાણિ વર્ષાણીવ પુરન્દરઃ॥ 8-97-86 (59798)
તતસ્તેજોમયા બાણા રથાત્પાર્થસ્ય નિઃસૃતાઃ।
પ્રાદુરાસન્મહાવીર્યાઃ કર્ણસ્ય રથમન્તિકાત્। 8-97-87 (59799)
સ કર્ણોઽગ્રસદસ્યાસ્ત્રં કુર્વન્મોક્ષં મહારથઃ॥
તતોઽબ્રવીદ્વૃષ્ણિવીરસ્તસ્મિન્નસ્ત્રે વિનાશિતે।
વિસૃજાસ્ત્રં પરં પાર્થ રાધેયો ગ્રસતે શરાન્॥ 8-97-88 (59800)
તતો બ્રહ્માસ્ત્રમત્યુગ્રં સમ્મન્ત્ર્ય સમયોજયત્।
છાદયિત્વા તતો બાણૈઃ કર્ણં પ્રત્યસ્યદર્જુનઃ॥ 8-97-89 (59801)
તતઃ કર્ણઃ શિતૈર્બાણૈર્જ્યાં ચિચ્છેદ સુતેજનૈઃ।
[દ્વિતીયાં ચ તૃતીયાં ચ ચતુર્થી પઞ્ચમીં તથા॥ 8-97-90 (59802)
ષષ્ઠીમથાસ્ય ચિચ્છેદ સપ્તમીં ચ તથાઽષ્ટમીમ્।
નવમીં દશમીં ચાસ્ય તથા ચૈકાદશીં વૃષઃ।
જ્યાશતં શતસન્ધાનઃ સ કર્ણો નાવબુધ્યતે॥] 8-97-91 (59803)
તતો જ્યાં વિનિધાયાન્યામભિમન્ત્ર્ય ચ પાણ્ડવઃ।
શરૈરવાકિરત્કર્ણં દીપ્યમાનૈરિવાહિભિઃ॥ 8-97-92 (59804)
તસ્ય જ્યાચ્છેદનં કર્ણો જ્યાવધાનં ચ સંયુગે।
નાન્વબુધ્યત શીઘ્રત્વાત્તદદ્ભુતમિવાભવત્॥ 8-97-93 (59805)
અસ્ત્રૈરસ્ત્રાણિ સંવાર્ય પ્રનિઘ્નન્સવ્યસાચિનઃ।
ચક્રે ચાપ્યધિકં પાર્થાત્સ્વવીર્યમતિદર્શયન્॥ 8-97-94 (59806)
તતઃ કર્ણોઽર્જુનં દૃષ્ટ્વા સ્વસ્યાસ્ત્રેણ ચ પીડિતમ્।
અભ્યસેત્યબ્રવીત્પાર્થમાતિષ્ઠાસ્ત્રં વ્રજેતિ ચ॥ 8-97-95 (59807)
તતોઽગ્નિસદૃશં ઘોરં શરં સર્પવિષોપમમ્।
અશ્મસારમં દિવ્યમભિમન્ત્ર્યં પરન્તપઃ।
રૌદ્રમસ્ત્રં સમાધાય ક્ષેપ્તુકામઃ કિરીટિને॥ 8-97-96 (59808)
તતોઽગ્રસન્મહી ચક્રં રાધેયસ્ય તદા નૃપ॥ 8-97-97 (59809)
[તતોઽવતીર્ય રાધેયો રથાદાશુ સમુદ્યતઃ।
ચક્રં ભુજાભ્યામાલમ્બ્ય સમુત્ક્ષેપ્તુમિયેષ સઃ॥ 8-97-98 (59810)
સપ્તદ્વીપા વસુમતી સશૈલવનકાનના।
ગીર્ણચક્રા સમુત્ક્ષિપ્તા કર્ણેન ચતુરઙ્ગુલમ્॥ 8-97-99 (59811)
ગ્રસ્તચક્રસ્તુ રાધેયઃ ક્રોધાદશ્રૂણ્યવર્તયત્।
અર્જુનં વીક્ષ્ય સંરબ્ધમિદં વચનમબ્રવીત્॥ 8-97-100 (59812)
ભોભો પાર્થ મહેષ્વાસ મુહુર્તં પરિપાલય।
યાવચ્ચક્રમિદં ગ્રસ્તમુદ્ધરામિ મહીતલાત્॥ 8-97-101 (59813)
સવ્યં ચક્રં મહીગ્રસ્તં દૃષ્ટ્વા દૈવાદિદં મમ।
પાર્થ કાપુરુષાચીર્ણમભિસન્ધિં વિસર્જય॥ 8-97-102 (59814)
ન ત્વં કાપુરુષાચીર્ણં માર્ગમાસ્થાતુમર્હસિ।
ખ્યાતસ્ત્વમસિ કૌન્તેય વિશિષ્ટો રણકર્મસુ।
વિશિષ્ટતરમેવ ત્વં કર્તુમર્હસિ પાણ્ડવ॥ 8-97-103 (59815)
પ્રકીર્ણકેશે વિમુખે બ્રાહ્મણેઽથ કૃતાઞ્જલૌ।
શરણાગતે ન્યસ્તશસ્ત્રેયાચમાને તથાઽર્જુન॥ 8-97-104 (59816)
અબાણે ભ્રષ્ટકવચે ભ્રષ્ટભગ્નાયુધે તથા।
ન વિમુઞ્ચન્તિ શસ્ત્રાણિ શૂરાઃ સાધુવ્રતે સ્થિતાઃ॥ 8-97-105 (59817)
ત્વં ચ શૂરતમો લોકે સાધુવૃત્તશ્ચ પાણ્ડવ।
અભિજ્ઞો યુદ્ધધર્માણાં તસ્માત્ક્ષમ મુહૂર્તકમ્॥ 8-97-106 (59818)
દિવ્યાસ્ત્રવિદમેયાત્મા કાર્તવીર્યસમો યુધિ।
યાવચ્ચક્રમિદં ગ્રસ્તમુદ્વરામિ મહાભુજ॥ 8-97-107 (59819)
ન માં રથસ્થો ભૂમિષ્ઠં વિકલં હન્તુમર્હસિ।
ન વાસુદેવાત્ત્વત્તો વા પાણ્ડવેય બિભેમ્યહમ્॥ 8-97-108 (59820)
ત્વં હિ ક્ષત્રિયદાયાદો મહાલકુલવિવર્ધનઃ।
અતસ્ત્વાં પ્રબવીમ્યેષ મુહૂર્તં ક્ષમ પાણ઼્ડવ॥ ॥ 8-97-109 (59821)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે સપ્તનવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 97 ॥
[વિના કિરીટં શંશુભે સ પાર્થઃ।
શ્યામો યુવા નીલ ઇવોચ્ચશૃઙ્ગઃ।
તતઃ સમુદ્ગ્રથ્ય સિતેન વાસસા
સ્વમૂર્ધજાનવ્યથિતસ્તદાઽર્જુનઃ।
વિભાસિતઃ સૂર્યમરીચિના દૃઢં
શિરોગતેનોદયપર્વતો યથા॥ 8-97-1 (59822)
ગોકર્ણા સુમુખી કૃતેન ઇષુણા ગોપુત્રસમ્પ્રેષિતા
ગોશબ્દાત્મજભૂષણં સુવિહિતં સુવ્યક્તગોઽસુપ્રભં
દૃષ્ટ્વા ગોગતકં જહાર મુકુટં ગોશબ્દગોપૂરિ વૈ
ગોકર્ણાસનમર્દનશ્ચ ન યયાવપ્રાપ્ય મૃત્યોર્વશં 8-97-2 (59823)
સ સાયકઃ કર્ણભુજપ્રસૃષ્ટો
હુતાશનાર્કપ્રતિમો મહાર્હઃ।
મહોરગઃ કૃતવૈરોઽર્જુનેન
કિરીટમાહત્ય તતો વ્યતીયાત્॥ 8-97-3 (59824)
તં ચાપિ દગ્ધ્વા તપનીયચિત્રં
કિરીટમાકૃષ્ય તદર્જુનસ્ય।
ઇયેષ ગન્તું પુનરેવ તૂણં
દૃષ્ટશ્ચ કર્ણેન તતોઽબ્રવીત્તમ્॥ 8-97-4 (59825)
મુક્તસ્ત્વયાઽહં ત્વસમીક્ષ્ય કર્ણ
શિરો હૃતં યન્ન મયાઽર્જુનસ્ય।
સમીક્ષ્ય માં મુઞ્ચ રણે ત્વમાશુ
હન્તાઽસ્મિ શત્રું તવ ચાત્મનશ્ચ॥ 8-97-5 (59826)
સ એવમુક્તો યુધિ સૂતપુત્ર--
સ્તમ્બ્રવીત્કો ભવાનુગ્રરૂપઃ।
નાગોઽબ્રવીદ્વિદ્વિ કૃતાગસં માં
પાર્થેન માતુર્વધજાતવૈરમ્॥ 8-97-6 (59827)
યદિ સ્વયં વજ્રધરોઽસ્ય ગોપ્તા
તથાપિ યાતા પિતૃરાજવેશ્મનિ। 8-97-7 (59828)
કર્ણ ઉવાચ।
ન નાગ કર્ણોઽદ્ય રણે પરસ્ય
બલં સમાસ્થાય જયં બુભૂષેત્॥ 8-97-7x (5065)
ન સંદધ્યાં દ્વિઃ શરં ચૈવ નાગ
યદ્યર્જુનાનાં શતમેવ હન્યામ્।
તમાહ કર્ણઃ પુનરેવ નાગં
તદાઽજિમધ્યે રવિસૂનુસત્તમઃ॥ 8-97-8 (59829)
વ્યાલાસ્ત્રસર્ગોત્તમયત્નમન્યુભિ--
ર્હન્તાઽસ્મિ પાર્થં સુસુખી વ્રજ ત્વમ્।
ઇત્યેવમુક્તો યુધિ નાગરાજઃ
કર્ણેન રોષાદસહંસ્તસ્ય વાક્યમ્॥ 8-97-9 (59830)
સ્વયં પ્રાયાત્પાર્થવધાય રાજન્
કૃત્વા સ્વરૂપં વિજિઘાંસુરુગ્રઃ।
તતઃ કૃષ્ણઃ પાર્થમુવાચ સઙ્ખ્યે
મહોરગં કૃતવૈરં જહિ ત્વમ્॥ 8-97-10 (59831)
8-97-11 (59832)
સ એવમુક્તો મધુસૂદનેન
ગાણ્ડીવધન્વા રિપુવીર્યસાહઃ।
ઉવાચ કો હ્યેષ મમાદ્ય નાગઃ
સ્વયં ય આયાદ્ગરુડસ્ય વક્ત્રમ્॥]
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.98. અધ્યાયઃ 098
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
પાર્થાય ધર્માનુવાદકં કર્ણંમ્પ્રતિ કૃષ્ણેન તત્કૃતદુષ્કૃતાનુસ્મારણપૂર્વકં મર્મોદ્ધાટનમ્॥ 1 ॥ કર્ણેન સ્વબાણાહતિનિર્વિણ્ણેઽર્જુને તદન્તરે રથાદવરુહ્ય તચ્ચક્રોદ્ધરણોદ્યમઃ॥ 2 ॥ તદન્તરે કૃષ્ણચોદનયા પાર્થેન કર્ણશિરશ્છેદઃ॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-98-0 (59833)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-98-0x (5066)
અથાબ્રવીદ્વાસુદેવો મહાત્મા
રાધેય દિષ્ટ્યા સ્મરસીહ ધર્મમ્।
`ધર્મે હિ બદ્ધા સતતં હિ પાર્થા--
સ્તેભ્યસ્તતો વૃદ્ધિસૌ દદાતિ॥ 8-98-1 (59834)
ધર્માદપેતાઃ પરિપન્થિનસ્તે
તસ્માદ્ગતા વૈ કુરવો વિનાશમ્'।
પ્રાયેણ નીચા વ્યસનેષુ મગ્ના
નિન્દન્તિ દૈવં ન તુ દુષ્કૃતં સ્વમ્॥ 8-98-2 (59835)
કૃષ્ણાં સભાં કર્ણ યદેકવસ્ત્રા--
માનીતવાંસ્ત્વં ચ સુયોધનશ્ચ।
દુઃશાસનઃ શકુનિઃ સૌબલશ્ચ।
ધર્મસ્તદા તે રુચિતો ન કસ્માત્॥ 8-98-3 (59836)
યદા સભાયાં રાજાનમનક્ષજ્ઞં યુધિષ્ઠિરમ્।
આનીય જિતવન્તો વૈ ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-4 (59837)
વનવાસે વ્યતીતે ચ કર્ણ વર્ષે ત્રયોદશે।
ન પ્રયચ્છસિ યદ્રાજ્યં ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-5 (59838)
યદ્ભીમસેનં સર્પૈશ્ચ વિષયુક્તૈશ્ચ ભોજનૈઃ।
આચરત્ત્વન્મતે રાજા ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-6 (59839)
યદ્વારણાવતે પાર્થાન્સુપ્તાઞ્જતુગૃહે તદા।
હન્તુકામાસ્તદા યૂયં ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-7 (59840)
યદા રજસ્વલાં કૃષ્ણાં દુઃશાસનવશે સ્થિતામ્।
સભાયાં પ્રાહસઃ કર્ણ ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-8 (59841)
યદનાર્યૈઃ પુરા કૃષ્ણાં ક્લિશ્યમાનામનાગસમ્।
ઉપપ્રેક્ષસિ રાધેય ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-9 (59842)
વિનષ્ટાઃ પાણ્ડવાઃ કૃષ્ણે શાશ્વતં નરકં ગતાઃ।
પતિમન્યં વૃણીષ્વેતિ વદંસ્ત્વં ગજગામિનીમ્।
ઉપપ્રેક્ષસિ રાધેય ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-10 (59843)
રાજ્યલુબ્ધઃ પુનઃ કર્ણ સમાહ્વયસિ પાણ્ડવાન્।
યદા શકુનિમાશ્રિત્ય ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-11 (59844)
યદાઽભિમન્યું બહવો યુદ્ધે જઘ્નુર્મહારથાઃ।
પરિવાર્ય રણે બાલં ક્વ તે ધર્મસ્તદા ગતઃ॥ 8-98-12 (59845)
[યદ્યેષ ધર્મસ્તત્ર ન વિદ્યતે હિ
કિં સર્વથા તાલુવિશોષણેન।
અદ્યેહ ધર્મ્યાણિ વિધત્સ્વ સૂત
તથાપિ જીવન્ન વિમોક્ષ્યસે હિ॥ 8-98-13 (59846)
નલો હ્યક્ષૈર્નિર્જિતઃ પુષ્કરેણ
પુનર્યશો રાજ્યમવાપ વીર્યાત્।
પ્રાપ્તાસ્તથા પાણ્ડવા બાહુવીર્યા--
ત્સર્વૈઃ સમેતાઃ પરિવૃત્તલોભાઃ॥ 8-98-14 (59847)
નિહત્ય શત્રૂન્સમરે પ્રવૃદ્ધા--
ન્સસોમકા રાજ્યમવાપ્નુયુસ્તે।
તથા ગતા ધાર્તરાષ્ટ્રા વિનાશં
ધર્માભિગુપ્તૈઃ સતતં નૃસિંહૈઃ]॥ 8-98-15 (59848)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-98-16x (5067)
એવમુક્તસ્તદા કર્ણો વાસુદેવેન ભારત।
લજ્જયાવનતો ભૂત્વા નોત્તરં કિઞ્ચિદુક્તવાન્॥ 8-98-16 (59849)
ક્રોધાત્પ્રસ્ફુરમાણૌષ્ઠો ધનુરુદ્યમ્ય ભારત।
યોધયામાસ વૈ પાર્થં મહાવેગપરાક્રમઃ॥ 8-98-17 (59850)
તતોઽબ્રવીદ્વાસુદેવઃ ફલ્ગુનં પુરુષર્ષભમ્।
દિવ્યાસ્ત્રેણૈવ નિર્ભિદ્ય પાતયસ્વ મહાબલ॥ 8-98-18 (59851)
એવમુક્તસ્તુ દેવેન ક્રોધમાગાત્તદાઽર્જુનઃ।
મન્યુમભ્યાવિશદ્ધોરં સ્મૃત્વા તત્તુ ધનઞ્જયઃ॥ 8-98-19 (59852)
તસ્ય ક્રુદ્ધસ્ય સર્વેભ્યઃ સ્રોતોભ્યસ્તેજસોઽર્ચિષઃ।
પ્રાદુરાસંસ્તદા રાજંસ્તદદ્ભુતમિવાભવત્॥ 8-98-20 (59853)
તત્સમીક્ષ્ય તતઃ કર્ણો બ્રહ્માસ્ત્રેણ ધનઞ્જયમ્।
અભ્યવર્ષત્પુનર્યત્નમકરોદ્રથસર્જને॥ 8-98-21 (59854)
બ્રહ્માસ્ત્રેણવ તં પાર્થો કવર્ષ શરવૃષ્ટિભિઃ।
તદસ્ત્રમસ્ત્રેણાવાર્ય પ્રજહાર ચ પાણ્ડવઃ॥ 8-98-22 (59855)
તતોઽન્યદસ્ત્રં કૌન્તેયો દયિતં જાતવેદસઃ।
મુમોચ કર્ણમુદ્દિશ્ય તત્પ્રજજ્વાલ તેજસા॥ 8-98-23 (59856)
વારુણેન તતઃ કર્ણઃ શમયામાસ પાવક્રમ્।
જીમૂતૈશ્ચ દિશઃ સર્વાશ્ચક્રે તિમિરદુર્દિનાઃ॥ 8-98-24 (59857)
પાણ્ડવેયસ્ત્વસમ્ભ્રાન્તો વાયવ્યાસ્ત્રેણ વીર્યવાન્।
અપોવાહ તદાઽભ્રાણિ રાધેયસ્ય પ્રપશ્યતઃ॥ 8-98-25 (59858)
[તતઃ શરં મહાઘોરં જ્વલન્તિમિવ પાવકમ્।
આદદે પાણ્ડુપુત્રસ્ય સૂતપુત્રો જિઘાંસયા॥ 8-98-26 (59859)
યોજ્યમાને તતસ્તસ્મિન્બાણે ધનુષિ પૂજિતે।
ચચાલ પૃથિવી રાજન્સશૈલવનકાનના॥ 8-98-27 (59860)
વવૌ સશર્કરો વાયુર્દિશશ્ચ રજસા વૃતાઃ।
હાહાકારશ્ચ સંવજ્ઞે સુરાણાં દિવિ ભારત॥ 8-98-28 (59861)
તમિગું સન્ધિતં દૃષ્ટ્વા સૂતપુત્રેણ મારિષ।
વિષાદં પરમં જગ્મુઃ પાણ્ડવા દીનચેતસઃ॥ 8-98-29 (59862)
સ સાયકઃ કર્ણભુજપ્રમુક્તઃ
શક્રાશનિગ્રખ્યરુચિઃ શિતાગ્રઃ।
મુલાન્તરં પ્રાપ્ય ધનઞ્જયસ્ય
વિવેશ વલ્મીકમિવોરમોત્તમઃ॥ 8-98-30 (59863)
સ રાઢવિદ્ધઃ સમરે મહાત્મા
વિધૂર્ણમાનઃ શ્લથહસ્તગાણ્ડિવઃ।
ચચાલ વીભત્સુરમિત્રમર્દનઃ
ક્ષિતેઃ પ્રકમ્પે ચ યથાઽચલોત્તમઃ॥ 8-98-31 (59864)
તદન્તરં પ્રાપ્ય વૃષો મહારથો
રથાઙ્ગસુર્વીગતમુજ્જિહીર્ષુઃ।
રથાદવપ્લુત્ય નિગૃહ્ય દોર્ભ્યાં
શશાક દૈવાન્ન મહાબલોઽપિ॥ 8-98-32 (59865)
તતઃ કિરીટિ પ્રતિલભ્ય સંજ્ઞાં
જગ્રાહ બાણં યમદણ્ડકલ્પમ્।
તતોઽર્જુનઃ પ્રાઞ્જલિકં મહાત્મા
તતોઽબ્રવીદ્વાસુદેવોઽપિ પાર્થમ્॥ 8-98-33 (59866)
છિન્ધ્યસ્ય મૂર્ધાનમરેઃ શરેણ
ન યાવદારોહતિ વૈ રથં વૃષઃ।
તથૈવ સમ્પૂજ્ય સ તદ્વચઃ પ્રભો--
સ્તતઃ શરં પ્રજ્વલિતં પ્રગૃહ્ય।
જઘાન કક્ષામમલાર્કવર્ણાં
મહારથે રથચક્રે વિમગ્ને॥ 8-98-34 (59867)
તં હસ્તિકક્ષાપ્રવરં સુકેતું
સુવર્ણમુક્તામણિવજ્રજુષ્ટમ્।
કલાપ્રકૃષ્ટોત્તમશિલ્પિયત્નૈઃ
કૃતં સુરૂપં તપનીયચિત્રમ્॥ 8-98-35 (59868)
જયાસ્પદં તવ સૈન્યસ્ય નિત્ય---
મમિત્રવિત્રાસનમીડ્યરૂપમ્।
વિખ્યાતમાદિત્યસુતસ્ય લોકે
ત્વિષા સમં પાવકભાનુચન્દ્રૈઃ॥ 8-98-36 (59869)
તતઃ ક્ષુરપ્રેણ સુસંશિતેન
સુવર્ણપુઙ્ખેન હુતાગ્નિવર્ચસા।
શ્રિયા જ્વલન્તં ધ્વજમુન્મમાથ
મહારથસ્યાધિરથેઃ કિરીટી॥ 8-98-37 (59870)
યશશ્ચ દર્પશ્ચ તથા પ્રિયાણિ
સર્વાણિ કાર્યાણિ ચ તેન કેતુના।
સાકં કુરૂણાં હૃદયાનિ ચાપતન્
બભૂવ હાહેતિ ચ નિઃસ્વનો મહાન્॥ 8-98-38 (59871)
દ્વષ્ટ્વા ધ્વજં પાતિતમાશુકારિણા
કુરુપ્રવીરેણ નિકૃત્તમાહવે।
નાશંસિરે સૂતપુત્રસ્ય સર્વે
જયં તદા ભારત યે ત્વદીયાઃ॥ 8-98-39 (59872)
અથ ત્વરન્કર્ણવધાય પાર્થો
મહેદ્રવજ્રાનલદણ્ડસન્નિભમ્।
આદત્ત ચાથાઞ્જલિકં નિષઙ્ગા--
ત્સહસ્રરશ્મેરિવ રશ્મિમુત્તમમ્॥ 8-98-40 (59873)
મર્મચ્છિદં શોણિતમાંસદિગ્ધં
વૈશ્વાનરાર્કપ્રતિમં મહાર્હમ્।
નરાશ્વનાગાસુહરં ત્ર્યરત્નિં
ષડ્વાજમઞ્જોગતિમુગ્રવેગમ્॥ 8-98-41 (59874)
સહસ્રનેત્રાશનિતુલ્યવીર્યં
કાલાનલં વ્યાત્તમિવાતિઘોરમ્।
પિનાકનારાયણચક્રસન્નિભં
ભયઙ્કરં પ્રાણભૃતાં વિનાશનમ્॥ 8-98-42 (59875)
જગ્રાહ પાર્થઃ સ શરં પ્રહૃષ્ટો
યો દેવસઙ્ઘૈરપિ દુર્નિવાર્યઃ।
સમ્પૂજિતો યઃ સતતં મહાત્મા
દેવાસુરાન્યો વિજયેન્મહેષુઃ॥ 8-98-43 (59876)
તં વૈ પ્રમૃષ્ટં પ્રસમીક્ષ્ય યુદ્ધે
ચચાલ સર્વં સચરાચરં જગત્।
કૃત્સ્નં જગત્સ્વસ્ત્યૃષયોઽભિચક્રુ--
સ્તમુદ્યતં પ્રેક્ષ્ય મહાહવેષુમ્॥ 8-98-44 (59877)
તતસ્તુ તં વૈ શરમપ્રમેયં
ગાણ્ડીવધન્વા ધનુષિ વ્યયોજયત્।
યુક્ત્વા મહાસ્ત્રેણ પરેણ ચાપં
વિકૃષ્ય ગાણ્ડીવમુવાચ સત્વરમ્॥ 8-98-45 (59878)
અયં હાસ્ત્રપ્રહિતો મહાશરઃ
શરીરહૃચ્ચાસુહરશ્ચ દુર્હૃદઃ।
તપોઽસ્તિ તપ્તં ગુરવશ્ચ તોષિતા
મયા યદીષ્ટં સુહુતં યદિ શ્રુતમ્॥ 8-98-46 (59879)
અનેન સત્યેન નિહન્ત્વયં શરઃ
સુસંહિતઃ કર્ણમરિં મમોર્જિતમ્।
ઇત્યૂચિવાંસ્તં પ્રમુમોચ બાણં
ધનઞ્જયઃ કર્ણવધાય ઘોરમ્॥ 8-98-47 (59880)
કૃત્યા હ્યથર્વાઙ્ગિરસી પ્રચોદિતા
યથા તથા ત્વં જહિ શાત્રવં મમ।
બ્રુવન્કિરીટી તમતિપ્રહૃષ્ટો--
ઽસૃજદ્દેવાનાં જયહેતું મહેષુમ્॥ 8-98-48 (59881)
જિઘાંસુરર્કેન્દુસમપ્રભાવઃ
કર્ણં વશી પાણ્ડવઃ ક્ષિપ્રકારી।
તતો વિમુક્તો બલિના મહેષુઃ
પ્રજ્વાલયામાસ નભો દિશશ્ચ॥ 8-98-49 (59882)
સૈન્યાન્યનેકાનિ ચ વિપ્રમોહ્ય
ગાણ્ડીવમુક્તેન તતો મહાત્મા।
તેનાર્જુનસ્તન્મહનીયમસ્ય
શિરોઽહરત્સૂતપુત્રસ્ય રાજન્॥ 8-98-50 (59883)
શરોત્તમેનાઞ્જલિકેન રાજં--
સ્તદા મહાસ્ત્રપ્રતિમન્ત્રિતેન।
પાર્થોઽપરાહ્ણે શિર ઉચ્ચકર્ત
વૈકર્તનસ્યાથ મહેન્દ્રસૂનુઃ।
છિન્નં પપાતાઞ્જલિકેન તૂર્ણં
કાયશ્ચ પશ્ચાદ્ધરણીં જગામ॥ 8-98-51 (59884)
તદુદ્યતાદિત્યસમાનતેજસં
શરન્નભોમધ્યગભાસ્કરોપમમ્।
વરાઙ્ગમુર્વ્યામપતચ્ચમુમૂખે
દિવાકરોઽસ્તાદિવ રક્તમણ્ડલઃ॥ 8-98-52 (59885)
તતોઽસ્ય દેહં સતતં સુખૈધિતં
સુરૂપમત્યર્થસુખં સુગન્ધિ ચ।
પરેણ કૃચ્છ્રેણ શિરઃ સમત્યજ--
દ્ગૃહં મહર્ધીન્નિવસન્નિવેશ્વરઃ॥ 8-98-53 (59886)
શરૈર્વિભિન્નં વ્યસુ તત્સુવર્ચસઃ
પપાત કર્ણસ્ય શરીમુચ્છ્રિતમ્।
સ્રવદ્વ્રણં ગૈરિકતોયવિસ્રવં
ગિરેર્યથા વજ્રહતં મહાશિરઃ॥ 8-98-54 (59887)
દેહાચ્ચ કર્ણસ્ય નિપાતિતસ્ય
તેજઃ સૂર્યં ખં વિતત્યાવિવેશ।
તદદ્ભુતં સર્વમનુષ્યયોધાઃ
સંદૃષ્ટવન્તો નિહતે સ્મ કર્ણે॥ 8-98-55 (59888)
તતઃ શઙ્ખાન્પાણ્ડવા દધ્મુરુચ્ચૈ--
ર્દૃષ્ટ્વા કર્ણં પાતિતં ફલ્ગુનેન।
તથૈવ કૃષ્ણશ્ચ ધનઞ્જયશ્ચ
હષ્ટૌ યમૌ દધ્મતુર્વારિજાતૌ॥ 8-98-56 (59889)
તં સોમકાઃ પ્રેક્ષ્ય હતં શયાનં
સૈન્યૈઃ સાર્ધં સિંહનાદાન્પ્રચક્રુઃ।
તૂર્યાણિ સઞ્જઘ્નુરતીવ હૃષ્ટા
વાસાંસિ ચૈવાદુધુવુર્ભુજાંશ્ચ॥ 8-98-57 (59890)
સંવર્ધયન્તશ્ચ નરેન્દ્ર યોધાઃ
પાર્થં સમાજગ્મુરતીવ હૃષ્ટાઃ।
બલાન્વિતાશ્ચાપરે હ્યપ્યનૃત્ય--
ન્નન્યોન્યમાશ્લિષ્ય નદન્ત ઊચુઃ॥ 8-98-58 (59891)
દૃષ્ટ્વા તુ કર્ણં ભુવિ વા વિપન્નં
કૃત્તં રથાત્સાયકૈરર્જુનસ્ય।
મહાનિલેનાદ્રિમિવાપવિદ્વં
યજ્ઞાવસાનેઽગ્નિમિવ પ્રશાન્તમ્॥ 8-98-59 (59892)
તદાનનં સૂર્યસુતસ્ય રાજ--
ન્વિભ્રાજતે પદ્મિવાવનાલમ્।
રરાજ કર્ણસ્ય શિરો નિકૃત્ત--
મસ્તંગતં ભાસ્કરસ્યેવ બિમ્બમ્॥ 8-98-60 (59893)
શરૈરાચિતસર્વાઙ્ગઃ શોણિતૌઘપરિપ્લુતઃ।
રરાજ દેહઃ કર્ણસ્ય સ્વરશ્મિભિરિવાંશુમાન્॥ 8-98-61 (59894)
પ્રતાપ્ય સેનામામિત્રીં દીપ્તૈઃ શરગભસ્તિભિઃ।
બલિનાર્જુનકાલેન નીતોઽસ્તં કર્ણભાસ્કરઃ॥ 8-98-62 (59895)
અસ્તં ગચ્છન્યથાઽદિત્યઃ પ્રભામાદાય ગચ્છતિ।
તથા જીવિતમાહાય કર્ણસ્યેષુર્જગામ સઃ॥ 8-98-63 (59896)
અપરાહ્ણેઽપરાહ્ણસ્ય સૂતપુત્રસ્ય મારિષ।
છિન્નમઞ્જલિકેનાજૌ સોત્સેધમપતચ્છિરઃ॥ 8-98-64 (59897)
ઉપર્યુપરિ સૈન્યાનાં વિનિઘ્નન્નિતરાઞ્જનાન્।
શિરઃ કર્ણસ્ય સોઽત્સેધમિષુઃ સોપ્યહરદ્દ્રુતમ્॥ 8-98-65 (59898)
કર્ણં તુ શૂરં પતિતં પૃથિવ્યાં
શરાચિતં શોણિતદિગ્ધગાત્રમ્।
દૃષ્ટ્વા શયાનં ભુવિ મદ્રરાજ--
શ્છિન્નધ્વજેનાથ યયૌ રથેન॥ 8-98-66 (59899)
હતે કર્ણે કુરવઃ પ્રાદ્રવન્ત
ભયાર્દિતા ગાઢવિદ્ધાશ્ચ સઙ્ખ્યે।
અવેક્ષમાણા મુહુરર્જુનસ્ય
ધ્વજં મહાન્તં વપુષા જ્વલન્તમ્॥ 8-98-67 (59900)
તચ્છિરો ભરતશ્રેષ્ઠ શોભયામાસ મેદિનીમ્।
યદૃચ્છયેવ પતિતં મણ્ડલં ચાણ્ડદીધિતેઃ॥ 8-98-68 (59901)
તં દૃષ્ટ્વા સમરવિમર્દ (બદ્ધ) લબ્ધનિદ્રં
દષ્ટોષ્ઠં રુધિરપીરતકાતરાક્ષમ્।
રાધેયં રથવરપૃષ્ઠસન્નિષણ્ણં
હીનાંશુર્દિવસકરો મુહૂર્તમાસીત્॥ 8-98-69 (59902)
નિઃશબ્દતૂર્યં હતયોધમુખ્યં
પ્રશાન્તદર્પં ધૃતરાષ્ટ્રસૈન્યમ્।
ન શોભતે સૂર્યસુતેન હીનં
વૃન્દં ગ્રહાણામિવ ચન્દ્રહીનમ્॥ 8-98-70 (59903)
સહસ્રનેત્રપ્રતિમાનકર્મણઃ
સહસ્રપત્રપ્રતિમાનનં શુભમ્।
સહસ્રરશ્મિર્દિવસક્ષયે યથા
તથાઽપતત્કર્ણશિરો વસુન્ધરામ્॥ 8-98-71 (59904)
વ્યૂઢોરસ્કં કમલવદનં તપ્તહેમાવભાસં
કર્ણં દૃષ્ટ્વા ભુવિ નિપતિતં પાર્થબાણાભિતપ્તમ્।
પાંસુગ્રસ્તં મલિનમસકૃત્પુત્રમન્વીક્ષમાણો
મન્દમ્મન્દં વ્રજતિ સવિતા મન્દિરં મન્દરશ્મિઃ॥ ॥ 8-98-72 (59905)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ સપ્તદશદિવસયુદ્ધે અષ્ટનવતિતમોઽધ્યાયઃ॥ 98 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.99. અધ્યાયઃ 099
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
શલ્યેન કર્ણમરણાદ્વ્યાકુલમનસો દુર્યોધનસ્ય સમાશ્વાસનમ્॥ 1 ॥ તથા તમ્પ્રતિ રણાઙ્કણવર્ણનમ્॥ 2 ॥ દેવગન્ધર્વાદીનાં સ્વસ્વસ્થાનગમનમ્॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-99-0
(59906)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-99-0x (5068)
કર્ણં તુ શૂરં પતિતં પૃથિવ્યાં
શરાચિતં શોણિતદિગ્ધગાત્રમ્।
યદૃચ્છયા સૂર્યમિવાવનિં ગતં
દિદૃક્ષવઃ સમ્પરિવાર્ય તસ્થુઃ॥ 8-99-1
(59907)
પ્રહૃષ્ટવિત્રસ્તવિષણ્ણવિસ્મિતા--
સ્તથાઽપરે શોકસમન્વિતાઽભવન્।
પરે ત્વદીયાશ્ચ રણે વિશામ્પતે
યથાયથેષ્ટં પૃતના તથા ગતા॥ 8-99-2
(59908)
પ્રવિદ્ધવર્માભરણાયુધામ્બરં
ધનઞ્જયેન પ્રહતં મહારથમ્।
નિશામ્ય કર્ણં કુરવઃ પ્રદુદ્રુવુ--
ર્હતર્ષભં કેસરિણેવ ગોકુલમ્॥ 8-99-3
(59909)
કૃત્વા દિમર્દં ભૃશમર્જુનેન
કર્ણં હતં કેસરિણેવ નાગમ્।
દૃષ્ટ્વા શયાનં યુધિ મદ્રરાજ--
શ્છિન્નધ્વજેનાપયયૌ રથેન॥ 8-99-4
(59910)
કર્ણે હતે પાર્થભયાત્પ્રદુદ્રુવુ--
ર્વૈકર્તને ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ સશલ્યાઃ।
અવેક્ષમાણા મુહુરર્જુનસ્ય
કેતું મહાન્તં યશસા જ્વલન્તમ્॥ 8-99-5
(59911)
શલ્યસ્તુ કર્ણાર્જુનયોર્વિમર્દે
બલાનિ દૃષ્ટ્વા મૃદિતધ્વજાનિ।
યયૌ સ તેનૈવ રથેન તૂર્ણં
હેલીકૃતઃ સૃઞ્જયસોમકૈશ્ચ॥ 8-99-6
(59912)
નિપાતિતસ્યન્દનવાજિનાગં
બલં ચ દૃષ્ટ્વા હતસૂતપુત્રમ્।
ભીમસ્તુ ભીમેન તદા સ્વરેણ
સમુન્નદદ્રોદસી કમ્પયંશ્ચ। 8-99-7
(59913)
આસ્ફોટયન્નૃત્યતિ વલ્ગતે ચ
હતે કર્ણે ત્રાસયન્ધાર્તરાષ્ટ્રાન્।
તદા રાજન્સૃઞ્જયાઃ સોમકાશ્ચ
શઙ્ખાન્દધ્મુઃ સસ્વજુશ્ચાપિ સર્વે॥ 8-99-8
(59914)
પરસ્પરં ક્ષત્રિયા હૃષ્ટરૂપાઃ
સૂતાત્મજે વૈ નિહતે તદાનીમ્।
દુર્યોધનોઽશ્રુપ્રતિપૂર્ણનેત્રો
દીનો મુહુર્નિશ્વસન્નાર્તરૂપઃ॥ 8-99-9
(59915)
મદ્રાધિપશ્ચાપિ વિમૂઢચેતા--
સ્તૂર્ણં ધ્વજેનાપહૃતેન તેન।
રથેન દુર્યોધનમેત્ય તૂર્ણં
પશ્યન્સુદુઃખાત્તમુવાચ રાજન્॥ 8-99-10
(59916)
વિશીર્ણનાગાશ્વરથપ્રવીરં
બલં ત્વદીયં યમરાષ્ટ્રકલ્પમ્।
અન્યોન્યમાસાદ્ય હતૈઃ શયાનૈ--
ર્નરાશ્વનાગૈર્ગિરિકૂટકલ્પૈઃ॥ 8-99-11
(59917)
નૈતાદૃશં ભારત યુદ્ધમાસી--
દ્યથા હિ કર્ણાર્જુનયોર્બભૂવ।
ગ્રસ્તૌ હિ કર્ણેન સમેત્ય કૃષ્ણા--
વન્યે હિ સર્વે તવ શાત્રવેયાઃ॥ 8-99-12
(59918)
દૈવં તુ યત્તત્સ્વવશે પ્રવૃત્તં
તત્પાણ્ડવાન્પાતિ નિહન્તિ ચાસ્માન્।
તવાર્થસિદ્ધ્યર્થકરા હિ સર્વે
પ્રસહ્ય વીરા નિહતા દ્વિષદ્ભિઃ॥ 8-99-13
(59919)
કુબેરવૈવસ્વતવાસવાનાં
તુલ્યપ્રભાવા વરુણસ્ય ચાપિ।
વીર્યેણ શૌર્યેણ પરાક્રમેણ
તૈશ્ચાપિ યુક્તા વિમલૈર્ગુણૌઘૈઃ॥ 8-99-14
(59920)
અવધ્યકલ્પા નિહતા નરેન્દ્રા--
સ્તવાર્થકામા યુધિ પાણ્ડવેયૈઃ।
તન્મા શુચો ભારત દિષ્ટમેત--
ત્પર્યાયસિદ્ધિર્ન તુ નિત્યસિદ્ધિઃ॥ 8-99-15
(59921)
એતદ્વચો મદ્રપતેર્નિશમ્ય
સ્વં ચાવિનીતં મનસા વિચિન્ત્ય।
દુર્યોધનોઽશ્રુપ્રતિપૂર્ણનેત્રો
મુહુર્મુહુર્નિશ્વસન્નાર્તરૂપઃ॥ 8-99-16
(59922)
*તદ્વ્યાનમૂકં કૃપણં ભૃશાર્ત--
માર્તાયનિર્દીનમુવાચ રાજન્।
પશ્યેદમુગ્રૈર્નરવાજિનાગૈ--
રાયોધનં વીર હતૈઃ સુપૂર્ણમ્॥ 8-99-17
(59923)
મહીધરાભૈઃ પતિતૈશ્ચ નાગૈઃ
સકૃત્પ્રયત્નૈઃ શરભિન્નગાત્રૈઃ।
પ્રવિહ્વલદ્ભિશ્ચ ગતાસુભિશ્ચ
પ્રધ્વસ્તવર્માયુધસર્વયોધૈઃ॥ 8-99-18
(59924)
વજ્રાપવિદ્વૈરિવ ચાચલૌઘૈ--
ર્વિભિન્નપાષાણમૃગદ્રુમૌઘૈઃ।
પ્રવિદ્ધઘણ્ટાઙ્કુશતોમરધ્વજૈઃ
સહેમજાલૈ રુધિરૌઘસમ્પ્લવૈઃ॥ 8-99-19
(59925)
શરાવનુન્નૈઃ પતિતૈસ્તુરઙ્ગૈ--
સ્તનદ્ભિરાર્તૈઃ ક્ષતજં વમદ્ભિઃ।
દીનૈસ્ત્રસદ્ભિઃ પરિવૃત્તનેત્રૈ--
ર્મહી પતદ્ભિઃ કૃપણા વભૂવ॥ 8-99-20
(59926)
તથાઽપવિદ્વૈર્ગજવાજિયૂથૈ--
ર્મન્દાસુભિશ્ચાપિ ગતાસુભિશ્ચ।
રથૈશ્ચ નાગૈસ્તુરગૈશ્ચ નુન્નૈ--
ર્મહી મહાવૈતરણીવ ભાતિ॥ 8-99-21
(59927)
ગજૈર્નિકૃત્તાપરહસ્તગાત્રૈ--
રુદ્વેપમાનૈઃ પતિતૈઃ પૃથિવ્યામ્।
રથર્ષભૈર્નાગવરાશ્વયોધૈઃ
પદાતિભિશ્ચાભિમુખૈઃ પરૈર્હતૈઃ॥ 8-99-22
(59928)
વિશીર્ણવર્માભરણામ્બરાયુધૈ--
ર્યુતા પ્રશાન્તૈરિવ પાવકૈર્મહી।
શરપ્રહારાભિહતૈર્મહાબલૈ--
રવેક્ષમાણૈઃ પતિતૈઃ સમન્તતઃ॥ 8-99-23
(59929)
પ્રનષ્ટસંજ્ઞૈઃ પુનરાશ્વસદ્ભિ--
ર્મહી બભૌ કુમ્ભગતૈરિવાગ્નિભિઃ।
રત્નૈશ્ચ્યુતૈર્ભૂરતિદીપ્તિમદ્ભિ--
ર્નક્તં ગ્રહૈર્દ્યૌર્વિમલૈર્વિભાતિ॥ 8-99-24
(59930)
શરાસ્તુ કર્ણાર્જુનબાહુમુક્તા
વિદાર્ય નાગાંશ્ચ મનુષ્યદેહાન્।
પ્રાણાન્નિરસ્યાશુ મહીં પ્રતીયુ--
ર્મહોરગા વાસમિવાભિનમ્રાઃ॥ 8-99-25
(59931)
હતૈર્મનુષ્યૈશ્ચ ગજૈશ્ચ સઙ્ખ્યે
શરાવભિન્નૈ રુધિરપ્રદિગ્ધૈઃ।
ધન઼ઞ્જયસ્યાધિરથેશ્ચ માર્ગે
હતૈરગમ્યા વસુધાઽતિદુર્ગા॥ 8-99-26
(59932)
રથૈર્મહેષૂન્મથિતૈઃ સુકલ્પિતૈઃ
સનાગયોધાશ્વવરાયુધધ્વજૈઃ
વિશીર્ણયોક્ત્રૈર્વિનિકીર્ણબન્ધનૈ--
ર્નિકૃત્તચક્રાક્ષયુગત્રિવેણુભિઃ॥ 8-99-27
(59933)
વિમુક્તયોક્ત્રૈશ્ચ રથૈરુપસ્કરૈઃ
કૃતાભિષઙ્ગૈર્વિનિબદ્વકૂબરૈઃ।
પ્રભગ્નનીડૈર્મણિહેમભૂષિતૈ--
ર્વૃતા મહી દ્યૌરિવ શારદૈર્ઘનૈઃ॥ 8-99-28
(59934)
નિકૃષ્યમાણા જવનૈસ્તુરઙ્ગમૈ--
ર્હતેશ્વરા રાજરથાઃ સુકલ્પિતાઃ।
મનુષ્યમાતઙ્કરથાશ્વસાદિષુ
દ્રુતં વ્રજન્તો બહુધા વિઘૂર્ણિતાઃ॥ 8-99-29
(59935)
સહેમપૃષ્ઠાઃ સપરશ્વથાયુધાઃ
શિતાશ્ચ શૂલા મુસલાઃ સમુદ્ગરાઃ।
ચિત્રાશ્ચ ખઙ્ગા વિમલાશ્ચ કોશા
ગજાશ્ચ જામ્બૂનદપટ્ટનદ્ધાઃ॥ 8-99-30
(59936)
ચાપાનિ જામ્બૂનદભૂષિતાનિ
શરાશ્ચ કાર્તસ્વરચિત્રપુઙ્ખાઃ।
ઋષ્ટ્યશ્ચ પીતા વિમલાશ્ચ કોશાઃ
પ્રાસાશ્ચ દણ્ડાઃ કનકપ્રભાસાઃ॥ 8-99-31
(59937)
શુભ્રાણિ વાલવ્યજનાનિ શઙ્ખા--
શ્છિન્નાવરુદ્ધા વિરુચઃ સ્રજશ્ચ।
કુથાઃ પતાકામ્બરવેષ્ટનાનિ
કિરીટમાલા મકુટાશ્ચ શુભ્રાઃ॥ 8-99-32
(59938)
પ્રકીર્ણકા વિપ્રતિકીર્ણકાશ્ચ
પ્રધાનમુખ્યાસ્તરલાશ્ચ હારાઃ।
આપીડકેયૂરવરાઙ્ગદાનિ
ગ્રૈવેયનિષ્કાઃ સસુવર્ણસૂત્રાઃ॥ 8-99-33
(59939)
મણ્યુત્તમા વજ્રસુવર્ણયુક્તા
રત્નાનિ ચોચ્ચાવચમઙ્ગલાનિ।
ગાત્રાણિ ચાભાન્તિ સુખોચિતાનિ
શિરાંસિ ચેન્દુપ્રતિમાનનાનિ॥ 8-99-34
(59940)
દેહાંશ્ચ ભોગાંશ્ચ પરિચ્છદાંશ્ચ
ત્યક્ત્વા મનોજ્ઞા નિહતાઃ સુખાનિ।
સ્વધર્મનિષ્ઠાં મહતીમવાપ્ય
પ્રાપ્તાશ્ચ લોકાન્યશસા ગતાસ્તે॥ 8-99-35
(59941)
નિવર્ત દુર્યોધન યાન્તુ સૈનિકા
વ્રજસ્વ રાજઞ્શિબિરાણિ માનદ।
દિવાકરોઽપ્યેષ વિલમ્બતે પ્રભો
પુનસ્ત્વમેવાત્ર નરેન્દ્ર કારણમ્॥ 8-99-36
(59942)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-99-37x (5069)
એતાવદુક્ત્વા વિરરામ શલ્યો
દુર્યોધનં ચૈવ નિવર્તયિત્વા।
યુદ્ધાય રાજન્વિનિવિષ્ટબુદ્ધિ--
ર્હા કર્ણ હા કર્ણ ઇતિ બ્રુવાણમ્॥ 8-99-37
(59943)
તં દ્રોણપુત્રપ્રમુખા નરેન્દ્રાઃ
સર્વે સમાશ્વાસ્ય તતઃ પ્રજગ્મુઃ।
નિરીક્ષમાણા ધ્વજમર્જુનસ્ય
રથં ચ દિવ્યં યશસા જ્વલન્તમ્॥ 8-99-38
(59944)
નરાશ્વમાતઙ્ગશરીરજેન
રક્તેન સિક્તાં રુધિરેણ ભૂમિમ્।
રક્તામ્બરસ્રક્તપનીયયોગા--
ન્નારીં પ્રકાશામિવ સર્વરમ્યામ્॥ 8-99-39
(59945)
પ્રચ્છન્નરૂપાં રુધિરેણ રાજ
ન્રૌદ્રે મુહૂર્તેઽતિવિરાજમાને।
નૈવાવતસ્થુઃ કુરવઃ સમીક્ષ્ય
પ્રવ્રાજિતા નરદેવા યથાઽક્ષૈઃ॥ 8-99-40
(59946)
વધેન કર્ણસ્ય સુદુઃખિતાસ્તે
હા કર્ણ હા કર્ણ ઇતિ બ્રુવાણાઃ।
દ્રુતં પ્રજગ્મુઃ શિબિરાણિ રાજ--
ન્દિવાકરં રક્તમવેક્ષમાણાઃ॥ 8-99-41
(59947)
ગાણ્ડીવમુક્તૈસ્તુ સુવર્ણપુઙ્ખૈઃ
શિલાશિતૈઃ શોણિતદિગ્ધવાજૈઃ।
શરૈશ્ચિતાઙ્ગોઽપિ રરાજ કર્ણો
હતોઽપિ દીપ્તાંશુરિવાંશુજાલૈઃ॥ 8-99-42
(59948)
કર્ણસ્ય દેહં રુધિરામ્બુસિક્તં
પુત્રાનકુમ્પી ભગવાન્વિવસ્વાન્।
સ્પૃષ્ટ્વા કરાગ્રૈઃ ક્ષતજાનુરૂપૈઃ
સ્નાતું તદાઽગાદપરં સમુદ્રમ્॥ 8-99-43
(59949)
ઇતીવ સઞ્ચિન્ત્ય સુરર્ષભાશ્ચ
સમ્પ્રસ્થિતાસ્તે તુ યથાનિકેતમ્।
સઞ્ચિન્ત્ય સર્વા જનતા વિસસ્રુ--
ર્યથાસુખં ખે ચ મહીતલે ચ॥ 8-99-44
(59950)
તદદ્ભુતં પ્રાણભૃતાં ભયઙ્કરં
નિશામ્ય યુદ્ધં કુરુવીરમુખ્યયોઃ।
સમાચિતૌ કર્ણશરૈઋ પરન્તપૌ
તથૈવ સંરેજતુરચ્યુતાર્જુનૌ॥ 8-99-45
(59951)
તમો નિહત્યાભ્યુદિતૌ યથાઽમલૌ
શશાઙ્કસૂર્યાવિવ રશ્મિમાલિનૌ।
વિહાય તાન્બાણગણાન્મહાબલૌ
સુહૃદ્વૃતાવપ્રતિમાનવિક્રમૌ॥ 8-99-46
(59952)
સુખપ્રવિષ્ટૌ સુખદૌ વિરેજતુઃ
સદસ્યચિન્ત્યાવિવ વિષ્ણુવાસવૌ।
સદેવગન્ધર્વમનુષ્યચારણૈ--
ર્મહર્ષિભિર્યક્ષમહોરગૈરપિ।
જયાભિવૃદ્ધ્યા પરયાઽભિપૂજિતૌ
નિહત્ય કર્ણં પરમાહવે તદા॥ 8-99-47
(59953)
યથાનુરૂપં પ્રતિપૂજ્ય તાનથ
પ્રશસ્યમાનાવતુલૈશ્ચ કર્મભિઃ।
નનન્દતુશ્ચૈવ સુહૃદ્ભિરાવૃતૌ
બલં નિહત્યેવ સુરેશકેશવૌ॥ ॥ 8-99-48
(59954)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ એકોનશતતમોઽધ્યાયઃ॥ 99 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-99-0 (59955)
[ધૃષ્ટરાષ્ટ્ર ઉવાચ। 8-99-0x (5070)
તસ્મિંસ્તુ કર્ણાર્જુનયોર્વિમર્દે
દગ્ધસ્ય રૌદ્રેઽહનિ વિદ્રુતસ્ય।
બભૂવ કુરુસૃઞ્જયાનાં
બલસ્ય બાણોન્મથિતસ્ય કીદૃક્॥ 8-99-1 (59956)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-99-2x (5071)
શૃણુ રાજન્નવહિતો યથા વૃત્તો મહાક્ષયઃ।
ઘોરો મનુષ્યદેહાનામાજૌ ચ ગજવાજિનામ્॥ 8-99-2 (59957)
યત્ર કર્ણે હતે પાર્થઃ સિંહનાદમથાકરોત્।
તદા તવ સુતાન્રાજન્નાવિવેશ મહદ્ભયમ્॥ 8-99-3 (59958)
ન સન્ધાતુમનીકાનિ ન ચૈવાશુ પરાક્રમે।
આસીદ્વુદ્વિર્હતે કર્ણે તવ યોધસ્ય કર્હિચિત્॥ 8-99-4 (59959)
વણિજો નાવિ ભિન્નાયામગાધે વિપ્લુવે યથા।
અપારે પારમિચ્છન્તો હતે દ્વીપે કિરીટિના॥ 8-99-5 (59960)
સૂતપુત્રે હતે રાજન્વિત્રસ્તાઃ શસ્ત્રવિક્ષતાઃ।
અનાથા નાથમિચ્છન્તો મૃગાઃ સિંહૈરિવાર્દિતાઃ॥ 8-99-6 (59961)
ભગ્નશૃઙ્ગા વૃષા યદ્વદ્ભગ્નદંષ્ટ્રા ઇવોરગાઃ।
પ્રત્યપાયામ સાયાહ્ને નિર્જિતાઃ સવ્યસાચિના॥ 8-99-7 (59962)
હતપ્રવીરા વિધ્વસ્તા નિકૃત્તા નિશિતૈઃ શરૈઃ।
સૂતપુત્રે હતે રાજન્પુત્રાસ્તે દુદ્રુવુર્ભયાત્॥ 8-99-8 (59963)
વિસ્રસ્તયન્ત્રકવચાઃ કાન્દિગ્ભૂતા વિચેતસઃ।
અન્યોન્યમવમૃદ્ગન્તો વીક્ષમાણા ભયાર્દિતાઃ॥ 8-99-9 (59964)
મામેવ નૂનં બીભત્સુર્મામેવ ચ વૃકોદરઃ।
અભિયાતીતિ મન્વાનાઃ પેતુર્મમ્લુશ્ચ સમ્ભ્રમાત્॥ 8-99-10 (59965)
હયાનન્યે ગજાનન્યે રથાનન્યે મહારથાઃ।
આરુહ્ય જવસમ્પન્નાઃ પદાતીન્પ્રજહુર્ભયાત્॥ 8-99-11 (59966)
કુઞ્જરૈઃ સ્યન્દનાઃ ક્ષુણ્ણાઃ સાદિનશ્ચ મહારથૈઃ।
પદાતિસઙ્ઘાશ્ચાશ્વૌધૈઃ પલાયદ્ભિર્ભયાર્દિતૈઃ॥ 8-99-12 (59967)
વ્યાલતસ્કરસઙ્કીર્ણે સાર્થહીના યથા વને।
સૂતપુત્રે હતે રાજંસ્તવ યોધાસ્તથાઽભવન્॥ 8-99-13 (59968)
હતારોહા યથા નાગાશ્છિન્નહસ્તા યથા નરાઃ।
સર્વે પાર્થમયં લોકં સમ્પશ્યન્તો ભયાર્દિતાઃ॥ 8-99-14 (59969)
સમ્પ્રેક્ષ્ય દ્રવતઃ સર્વાન્ભીમસેનભયાર્દિતાન્।
દુર્યોધનોઽથ સ્વં સૂતં હાહાકૃત્વેદમબ્રવીત્॥ 8-99-15 (59970)
નાતિક્રમેચ્ચ માં પાર્થો ધનુષ્પાણિમવસ્થિતમ્।
જઘને સર્વસૈન્યાનાં શનૈરશ્વાન્પ્રચોદય॥ 8-99-16 (59971)
યુધ્યમાનં હિ કૌન્તેયં હનિષ્યામિ ન સંશયઃ।
નોત્સહેન્મામતિક્રાન્તું વેલામિવ મહોદધિઃ॥ 8-99-17 (59972)
અદ્યાર્જુનં સગોવિન્દં માનિનં ચ વૃકોદરમ્।
અન્યાઞ્શિષ્ટાંસ્તથા શત્રૂન્કર્ણસ્યાનૃણ્યમાપ્નુયામ્॥ 8-99-18 (59973)
તચ્છ્રુત્વા કુરુરાજસ્ય શૂરાર્યસદૃશં વચઃ।
સૂતો હેમપરિચ્છન્નાઞ્શનૈરશ્વાનચોદયત્॥ 8-99-19 (59974)
રથાશ્વનાગહીનાસ્તુ પાદાતાસ્તવ મારિષ।
પઞ્ચવિંશતિસાહસ્રા યુદ્વાયૈવ વ્યવસ્થિતાઃ॥ 8-99-20 (59975)
તાન્ભીમસેનઃ સઙ્ક્રુદ્ધો ધૃષ્ટ્યદ્યુમ્નશ્ચ પાર્ષતઃ।
બલેન ચતુરઙ્ગેણ સંવૃત્યાજઘ્નતુઃ શરૈઃ॥ 8-99-21 (59976)
પ્રત્યયુધ્યન્ત સમરે ભીમસેનં સપાર્ષતમ્।
પાર્થપાર્ષતયોશ્ચાન્યે જગૃહુસ્તત્ર નામની॥ 8-99-22 (59977)
અક્રુધ્યત રણે ભીમસ્તૈસ્તદા પર્યવસ્થિતૈઃ।
સોઽવતીર્ય રથાત્તૂર્ણં ગદાપાણિરયુધ્યત॥ 8-99-23 (59978)
ન તાન્રથસ્થો ભૂમિષ્ઠાન્ધર્માપેક્ષી વૃકોદરઃ।
યોધયામાસ કૌન્તેયો ભુજવીર્યવ્યપાશ્રયઃ॥ 8-99-24 (59979)
જાતરૂપપરિચ્છન્નાં પ્રગૃહ્ય મહતીં ગદામ્।
અવધીત્તાવકાન્સર્વાન્દણ્ડપાણિરિવાન્તકઃ॥ 8-99-25 (59980)
પદાતિનોઽપિ સન્ત્યક્ત્વા પ્રિયં જીવિતમાત્મનઃ।
ભીમમભ્યદ્રવન્સઙ્ખ્યે પતઙ્ગા જ્વલનં યથા॥ 8-99-26 (59981)
આસાદ્ય ભીમસેનં તુ સંરબ્ધા યુદ્ધદુર્મદાઃ।
વિનેશુઃ સહસા દૃષ્ટ્વા ભૂતગ્રામા ઇવાન્તકમ્॥ 8-99-27 (59982)
શ્યેનવદ્વિચરન્ભીમો ગદાહસ્તો મહાબલઃ।
પઞ્ચવિંશતિસાહસ્રાંસ્તાવકાનવપોથયત્॥ 8-99-28 (59983)
હત્વા તત્પુરુષાનીકં ભીમઃ સત્યપરાક્રમઃ।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં પુરસ્કૃત્ય તસ્થૌ તત્ર મહાબલઃ॥ 8-99-29 (59984)
ધનઞ્જયો રથાનીકમભ્યવર્તત વીર્યવાન્।
માદ્રીપુત્રૌ તુ શકુનિં સાત્યકિશ્ચ મહારથઃ।
જવેનાભ્યપતન્હૃષ્ટા ઘ્નન્તો દૌર્યોધનં બલમ્॥ 8-99-30 (59985)
તસ્યાશ્વસાદીન્સુબહૂંસ્તે નિહત્ય શિતૈઃ શરૈઃ।
સમભ્યધાવંસ્ત્વરિતાસ્તત્ર યુદ્ધમભૂન્મહત્॥ 8-99-31 (59986)
ધનઞ્જયોઽપિ ચાભ્યેત્ય રથાનીકં તવ પ્રભો।
વિશ્રુતં ત્રિષુ લોકેષુ ગાણ્ડીવં વિક્ષિપન્ધનુઃ॥ 8-99-32 (59987)
કૃષ્ણસારથિમાયાન્તં દૃષ્ટ્વા શ્વેતહયં રથમ્।
અર્જુનં ચાપિ યોદ્વારં ત્વદીયાઃ પ્રાદ્રવન્ભયાત્॥ 8-99-33 (59988)
વિપ્રહીણરથાશ્ચૈવ શરૈશ્ચ પરિકર્શિતાઃ।
પઞ્ચવિંશતિસાહસ્રાઃ કાલમાર્છન્પદાતયઃ॥ 8-99-34 (59989)
હત્વા તાન્પુરુષવ્યાઘ્રઃ પાઞ્ચાલાનાં મહારથઃ।
પુત્રાઃ પાઞ્ચાલરાજસ્ય ધૃષ્ટદ્યુમ્નો મહામનાઃ॥ 8-99-35 (59990)
ભીમસેનં પુરસ્કૃત્ય નચિરાત્પ્રત્યદૃશ્યત।
મહાધનુર્ધરઃ શ્રીમાનમિત્રગણતાપનઃ॥ 8-99-36 (59991)
પારાવતસવર્ણાશ્વં કોવિદારમયધ્વજમ્।
ધૃષ્ટદ્યુમ્નં રણે દૃષ્ટ્વા ત્વદીયાઃ પ્રાદ્રવન્ભયાત્॥ 8-99-37 (59992)
ગાન્ધારરાજં શીઘ્રાસ્ત્રમનુસૃત્ય યશસ્વિનૌ।
નચિરાત્પ્રત્યદૃશ્યેતાં માદ્રીપુત્રૌ સસાત્યકી॥ 8-99-38 (59993)
વેકિતાનઃ શિખણ્ડી ચ દ્રૌપદેયાશ્ચ મારિષ।
હત્વા ત્વદીયં સુમહત્સૈન્યં શઙ્ખાંસ્તથાઽધમન્॥ 8-99-39 (59994)
તે સર્વે તાવકાન્પ્રેક્ષ્ય દ્રવતોઽપિ પરાઙ્મુખાન્।
અભ્યવર્તન્ત સંરબ્ધાન્વૃષાઞ્જિત્વા યથા વૃષાઃ॥ 8-99-40 (59995)
સેનાવશેષં તં દૃષ્ટ્વા તવ સૈન્યસ્ય પાણ્ડવઃ।
વ્યવસ્થિતઃ સવ્યસાચી ચુક્રોધ બલવાન્નૃપ॥ 8-99-41 (59996)
ધનઞ્જયો રથાનીકમભ્યવર્તત વીર્યવાન્।
વિશ્રુતં ત્રિષુ લોકેષુ વ્યાક્ષિપદ્ગાણ્ડિવં ધનુઃ॥ 8-99-42 (59997)
તત એનાઞ્શરવ્રાતૈઃ સહસા સમવાકિરત્।
તમસા સંવૃતેનાથ ન સ્મ કિઞ્ચિદ્વદૃશ્યત॥ 8-99-43 (59998)
અન્ધકારીકૃતે લોકે રજોભૂતે મહીતલે।
યોધાઃ સર્વે મહારાજ તાવકાઃ પ્રાદ્રાવન્ભયાત્॥ 8-99-44 (59999)
સમ્ભજ્યમાને સૈન્યે તુ કુરુરાજો વિશામ્પતે।
પરાનભિમુખાંશ્ચૈવ સુતસ્તે સમુપાદ્રવત્॥ 8-99-45 (60000)
તતો દુર્યોધનઃ સર્વાનાજુહાવાથ પાણ્ડવાન્।
યુદ્ધાય ભરતશ્રેષ્ઠ દેવાનિવ પુરા બલિઃ॥ 8-99-46 (60001)
ત એનમભિગર્જન્તઃ સહિતાઃ સમુપાદ્રવન્।
નાનાશસ્ત્રભૃતઃ ક્રુદ્ધા ભર્ત્સયન્તો મુહુર્મુહુઃ॥ 8-99-47 (60002)
દુર્યોધનોઽપ્યસમ્ભ્રાન્તસ્તાન્રણે નિશિતૈઃ શરૈઃ।
તત્રાવધીત્તતઃ ક્રુદ્વઃ શતશોઽથ સહસ્રશઃ॥ 8-99-48 (60003)
તત્સૈન્યં પાણ્ડવેયાનાં યોધયામાસ સર્વતઃ॥ 8-99-49 (60004)
તત્રાદ્ભુતમપશ્યામ તવ પુત્રસ્ય પૌરુષમ્।
યદેકઃ સહિતાન્સર્વાન્રણેઽયુધ્યત પાણ્ડવાન્।
તતોઽપશ્યન્મહાત્મા સ સ્વસૈન્યં ભૃશદુઃખિતમ્॥ 8-99-50 (60005)
તતોઽવસ્થાપ્ય રાજેન્દ્ર કૃતબુદ્ધિસ્તવાત્મજઃ।
હર્ષયન્નિવ તાન્યોધાનિદં વચનમબ્રવીત્॥ 8-99-51 (60006)
ન તં દેશં પ્રપશ્યામિ યત્ર યાતા ભયાર્દિતાઃ।
ગતાનાં યત્ર વૈ મોક્ષઃ પાણ્ડવાત્કિં ગતેન વઃ॥ 8-99-52 (60007)
અલ્પં ચ બલમેતેષાં કૃષ્ણૌ ચ ભૃશવિક્ષતૌ।
અદ્ય સર્વાન્હનિષ્યામિધ્રુવો હિ વિજયો ભવેત્॥ 8-99-53 (60008)
વિપ્રયાતાંસ્તુ વો ભિન્નાન્પાણ્ડવાઃ કૃતકિલ્વિષાન્।
અનુસૃત્ય વધિષ્યન્તિ શ્રેયાન્નઃ સમરે વધઃ॥ 8-99-54 (60009)
સુખં સાઙ્ગ્રામિકો મૃત્યુઃ ક્ષત્રધર્મેણ યુધ્યતામ્।
મૃતો દુઃખં ન જાનીતે પ્રેત્ય ચાનન્ત્યમશ્નુતે॥ 8-99-55 (60010)
શૃણુધ્વં ક્ષત્રિયાઃ સર્વે યાવન્તઃ સ્થ સમાગતાઃ।
યદા શૂરં ચ ભીરું ચ મારયત્યન્તકો મયઃ॥ 8-99-56 (60011)
કો ન મૂઢો ન યુધ્યેત માદૃશઃ ક્ષત્રિયવ્રતઃ।
દ્વિષતો ભીમસેનસ્ય ક્રદ્ધસ્ય વશમેષ્યથા॥ 8-99-57 (60012)
પિતામહૈરાચરિતં ન ધર્મં હાતુમર્હથ।
ન હ્યધર્મોઽસ્તિ પાપીયાન્ક્ષત્રિયસ્ય પલાયનાત્॥ 8-99-58 (60013)
ન યુદ્ધધર્માચ્છ્રેયો હિ પન્થાઃ સ્વર્ગસ્ય કૌરવાઃ।
અચિરેણ હતા લોકાન્સદ્યો યોધાઃ સમશ્નુત॥ 8-99-59 (60014)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-99-60x (5072)
એવં બ્રુવતિ પુત્રે તે સૈનિકા ભૃશવિક્ષતાઃ।
અનવેક્ષ્યૈવ તદ્વાક્યં પ્રાદ્રવન્સર્વતો દિશઃ॥ 8-99-60 (60015)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-99-61x (5073)
8-99-61 (60016)
દૃષ્ટ્વા તુ સૈન્યં પરિવૃત્યમાનં
પુત્રેણ તે મદ્રપતિસ્તદાનીમ્।
સન્ત્રસ્તરૂપઃ પરિમૂઢચેતા
દુર્યોધનં વાક્યમિદં બભાષે]॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.100. અધ્યાયઃ 100
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણવધાનન્તરં કૃષ્ણાર્જુનયોર્યુધિષ્ઠિરસમીપગમનમ્॥ 1 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-100-0 (60017)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-100-0x (5074)
શરસઙ્કૃત્તવર્માણં રુધિરોક્ષિતવક્ષસમ્।
ગતાસુમપિ રાધેયં નૈવ લક્ષ્મીર્વિમુઞ્ચતિ॥ 8-100-1 (60018)
તપ્તજામ્બૂનદનિભં બાલાર્કસદૃશદ્યુતિમ્।
જીવન્તમિવ તં શૂરં સર્વભૂતાનિ મેનિરે॥ 8-100-2 (60019)
હતસ્યાપિ મહારાજ સૂતપુત્રસ્ય સંયુગે।
વિત્રેસુઃ સર્વતો યોધાઃ સિંહસ્યેવેતરે મૃગાઃ॥ 8-100-3 (60020)
હતોઽપિ પુરુષવ્યાઘ્રો વ્યાહરન્નિવ લક્ષ્યતે।
નાભવદ્વિકૃતિઃ કાચિન્મૃતસ્યાપિ મહાત્મનઃ॥ 8-100-4 (60021)
ચારુવેષધરં રાજંશ્ચારુમૌલિશિરોધરમ્।
તન્મુખં સૂતપુત્રસ્ય પૂર્ણચન્દ્રસમદ્યુતિ॥ 8-100-5 (60022)
કનકોત્તમસહ્કાશો જ્વલન્નિવ વિભાવસુઃ।
સ શાન્તઃ પુરુષવ્યાઘ્રઃ પાર્થસાયકવારિણા॥ 8-100-6 (60023)
યથાઽગ્નિર્જ્વલનો દીપ્તો જલમાસાદ્ય શામ્યતિ।
કર્ણાગ્નિઃ સમરે તદ્વત્પાર્થમેઘેન શામિતઃ॥ 8-100-7 (60024)
આહૃત્ય સ યશો દીપ્તં સુયુદ્ધેનાત્મનો ભુવિ।
સપુત્રઃ સમરે કર્ણઃ પ્રશાન્તઃ પાર્થતેજસા॥ 8-100-8 (60025)
પ્રતાપ્ય પાણ્ડવાન્સર્વાન્પાઞ્ચાલાનસ્ત્રતેજસા।
નાનાભરણવાન્રજંસ્તપ્તજામ્બૂનદપ્રભઃ॥ 8-100-9 (60026)
વર્ષિત્વા શરવર્ષાણિ પ્રતાપ્ય રિપુવાહિનીમ્।
શ્રીમાનિવ સહસ્રાંશુર્જ્વલન્સર્વાન્પ્રતાપ્ય ચ।
હતો વૈકર્તનઃ કર્ણઃ પાદપોઽઙ્કુરવાનિવ॥ 8-100-10 (60027)
દદાનીત્યેવ યઃ પ્રાદાન્ન નાસ્તીત્યર્થિતોઽવદત્।
સદ્ધ્યઃ સદા સત્પુરુષઃ સ હતો દ્વૈરથે વૃષા॥ 8-100-11 (60028)
યસ્ય બ્રાહ્મણસાત્સર્વં વિત્તમાસીન્મહાત્મનઃ।
નાદેયં બ્રાહ્મણેષ્વાસીદ્યસ્ય સ્વમપિ જીવિતમ્॥ 8-100-12 (60029)
સ દાતૄણાં પ્રિયો રાજન્દાતા ચૈવ મનોરથાન્।
સ પાર્થાસ્ત્રવિનિર્દગ્ધો ગતઃ પરમિકાં ગતિમ્॥ 8-100-13 (60030)
યમાશ્રિત્યાકરોદ્વૈરં સુતસ્તે સ ગતો દિવમ્।
આદાય તવ પુત્રાણાં જયાશાં સર્મ વર્મ ચ॥ 8-100-14 (60031)
હતે ચ કર્ણે સરિતો ન સસ્રુ--
ર્જગામ ચાસ્તં કલુષો દિવાકરઃ।
શ્વેતો ગ્રહશ્ચ જ્વલિતાર્કવર્ણો
યમસ્ય પુત્રોઽભ્યુદિતઃ સ તિર્યક્॥ 8-100-15 (60032)
નભશ્ચચાલાથ નનાદ ચોર્વી
વવુશ્ચ વાતાઃ પરુષાશ્ચ ઘોરાઃ।
દિશો બભૂવુર્જ્વલિતાઃ સધૂમા
મહાર્ણવાઃ સસ્વનુશ્ચુક્ષુભુશ્ચ॥ 8-100-16 (60033)
સકાનનાશ્ચાદ્રિવરાશ્ચકમ્પિરે
પ્રવિવ્યથુર્ભૂતગણાશ્ચ મારિષ।
બૃહસ્પતિઃ સમ્પરિવાર્ય રોહિણીં
બભૂવ ચન્દ્રાર્કસમો વિશામ્પતે॥ 8-100-17 (60034)
હતે કર્ણે ન દિશો વિપ્રચારાઃ
સચન્દ્રાર્કા દ્યૌર્વિચચાલ ભૂમિઃ।
પપાત ચોલ્કા જ્વલનપ્રભા ચ
નિશાચરા હૃષ્ટતરા બભૂવુઃ॥ 8-100-18 (60035)
શશિપ્રકાશાનનમર્જુનો યદા
જહાર કર્ણસ્ય શિરઃ શરેણ।
તતોઽન્તરિક્ષે સહસૈવ શબ્દો
બભૂવ હાહેતિ સુરૈર્વિમુક્તઃ॥ 8-100-19 (60036)
સદેવગન્ધર્વમનુષ્યપૂજિતં
નિહત્ય કર્ણં રિપુમાહવેઽર્જુનઃ।
રરાજ રાજન્પરમેણ તેજસા
યથા પુરા વૃત્રવધે શતક્રતુઃ॥ 8-100-20 (60037)
પતાકિના ભીમનિનાદકેતુના
રથેન શઙ્ખસ્ફટિકાવભાસિના।
મહેન્દ્રવાહપ્રતિમેન તાવુભૌ
મહેન્દ્રવીર્યપ્રતિમાનપૌરુષૌ॥ 8-100-21 (60038)
સુવર્ણમુક્તામણિવજ્રવિદ્રુમૈ--
રલઙ્કૃતેનાપ્રતિમેન રંહસા।
નરોત્તમૌ યાદવપાણ્ડુનન્દનૌ
દિવાકરૌ દીપ્તહુતાશનાવિવ।
રણાજિરે વીતભયૌ વિરેજતુઃ
સમાનયોગાવિવ વિષ્ણુવાસવૈઃ॥ 8-100-22 (60039)
તતો ધનુર્જ્યાતલનેમિનિસ્વનૈઃ
પ્રસહ્ય કૃત્વા ચ રિપૂન્ગતપ્રભાન્।
સ સાધયિત્વા ચ રિપૂઞ્શરૌઘૈઃ
કપિધ્વજઃ પક્ષિવરધ્વજશ્ચ।
પ્રદધ્મતુઃ શઙ્ખવરૌ સુઘોષૌ
મનાંસ્યરીણામુપતાપયન્તૌ॥ 8-100-23 (60040)
સુવર્ણજાલાવતતૌ મહાસ્વનૌ
હિમાવદાતૌ પરિગૃહ્ય પાણિમિઃ।
ચુચુમ્બતુઃ શઙ્ખવરૌ નૃણાં વરૌ
વિઘોષયન્તૌ વિજયં જગત્ત્રયે॥ 8-100-24 (60041)
પાઞ્ચજન્યસ્ય નિર્ઘોષો દેવદત્તસ્ય ચોભયોઃ।
પૃથિવીમન્તરિક્ષં ચ દિશશ્ચ સમપૂરયત્॥ 8-100-25 (60042)
વિત્રસ્તાશ્ચાભવન્સર્વે કુરવો રાજસત્તમ।
શૂરયોઃ શઙ્ખશબ્દેન માધવસ્યાર્જુનસ્ય ચ॥ 8-100-26 (60043)
તૌ શઙ્ખશબ્દેન નિનાદયન્તૌ
વનાનિ શૈલાન્સરિતો ગુહાશ્ચ।
વિત્રાસયન્તૌ તવ પુત્રસેનાં
યુધિષ્ઠિરં નન્દયિતું પ્રયાતૌ॥ 8-100-27 (60044)
તતઃ પ્રજગ્મુઃ કુરવો જવેન
શ્રુત્વૈવ શઙ્ખસ્વનમીર્યમાણમ્।
વિહાય મદ્રાધિપતિં પતિં ચ
દુર્યોધનં ભારત ભારતાનામ્॥ 8-100-28 (60045)
તતો રથેનામ્બુદબૃન્દનાદિના
શરદ્વહર્મધ્યદિવાકરત્વિષા।
ધનઞ્જયસ્યાધિરથેશ્ચ વિસ્મિતાઃ
પ્રશંસમાનાઃ પ્રયયુસ્તદાઽર્જુનમ્॥ 8-100-29 (60046)
મહાહવે તં બહુશોભમાનં
ધનઞ્જયં યોધગણૈઃ સમેતાઃ।
તાવન્વમોદંશ્ચ જનાઃ પ્રકામં
પ્રભાકરાવભ્યુદિતૌ યથૈવ॥ ॥ 8-100-30 (60047)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે કર્ણપર્વણિ શતતમોઽધ્યાયઃ॥ 100 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Footnotes
॥ શ્રીઃ ॥
8.101. અધ્યાયઃ 101
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Topics
કર્ણવધાનન્તરમર્જુનેન યુધિષ્ઠિરાભિવાદનમ્॥ 1 ॥ તેન કૃષ્ણાર્જુનપ્રશંસનમ્॥ 2 ॥ કૃષ્ણયુધિષ્ઠિરસંવાદઃ॥ 3 ॥
Mahabharata - Karna Parva - Chapter Text
8-101-0 (60048)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-101-0x (5075)
હતે વૈકર્તને કર્ણે કુરવો ભયપીડિતાઃ।
વીક્ષમાણા દિશઃ સર્વાઃ પલાયન્ત સહસ્રશઃ॥ 8-101-1 (60049)
રાવણં નિહતં દૃષ્ટ્વા રાક્ષસા રાઘવેણ વા।
દિશો ભીતા દ્રવન્નેવ તાવકા ભયપીડિતાઃ॥ 8-101-2 (60050)
તતો મહારવં ચક્રુર્યોધા રાજન્સમન્તતઃ।
વાર્યમાણા ભૃશોદ્વિગ્નાસ્તવ પુત્રેણ ભારત॥ 8-101-3 (60051)
તેષાં તુ મતમાજ્ઞાય પુત્રસ્તે ભરતર્ષભ।
અવહારં તતશ્ચક્રે શલ્યસ્યાનુમતેન ચ॥ 8-101-4 (60052)
કૃતવર્મા રણે તૂર્ણં વૃતો ભારત તાવકૈઃ।
નારાયણાવશિષ્ટૈશ્ચ શિબિરાયૈવ દુદ્રુવે॥ 8-101-5 (60053)
અશ્વત્થામા તતઃ શૂરો વિનિશ્વસ્ય મુહુર્મુહુઃ।
પાણ્ડવાનાં જયં દૃષ્ટ્વા શિબિરાયૈવ દુદ્રુવે॥ 8-101-6 (60054)
કૃપઃ શારદ્વતો રાજન્નાગાનીકેન ભારત।
મહતા મેઘકલ્પેન શિબિરાયૈવ દુદ્રુવે॥ 8-101-7 (60055)
ગાન્ધારાણાં સહસ્રેણ શકુનિઃ પરિવારિતઃ।
સુશર્મા ચ યયૌ રાજન્વીક્ષમાણો ભયાર્દિતઃ॥ 8-101-8 (60056)
દુર્યોધનોઽપિ સ યયૌ હ્વતસર્વસ્વ આતુરઃ।
જ્ઞાતિશોકસમાપન્નશ્ચિન્તયિત્વા મુહુર્મુહુઃ॥ 8-101-9 (60057)
છિન્નધ્વજેન શલ્યસ્તુ રથેન રથિનાં વરઃ।
પ્રયયૌ શિબિરાયૈવ વીક્ષમાણો દિશો દશ॥ 8-101-10 (60058)
તતોઽપરે સુબહુશો ભારતાનાં મહારથાઃ।
વ્યદ્રવન્ત દિશો ભીતા ભયવિહ્વલચેતસઃ॥ 8-101-11 (60059)
અશ્રૂપૂર્ણા ભયોદ્વિગ્ના વેપમાના ભયાતુરાઃ।
કુરવઃ પ્રાદ્રવન્સર્વે દૃષ્ટ્વા કર્ણં નિપાતિતમ્॥ 8-101-12 (60060)
પ્રશંસન્તોઽર્જુનં કેચિત્કેચિત્કર્ણં મહારથાઃ।
પ્રાદ્રવન્ત રણે ભીતાઃ કુરવઃ કુરુસત્તમ॥ 8-101-13 (60061)
તેષાં યોધસહસ્રાણાં તાવકાનાં મહામૃધે।
નાસીત્તત્ર પુમાન્કશ્ચિદ્યસ્તુ યુદ્ધે મનો દધે॥ 8-101-14 (60062)
કર્ણે હતે મહારાજ નિરાશાઃ કુરવોઽભવન્।
જીવનેષુ ચ રાજ્યેષુ દારેષુ ચ ધનેષુ ચ॥ 8-101-15 (60063)
તાન્સમાનીય પુત્રસ્તે યત્નેન મહતા વિભો।
નિવેશાય મનો દધ્રે દુઃખશોકસમન્વિતઃ॥ 8-101-16 (60064)
તસ્યાજ્ઞાં શિરસા દીનાઃ પ્રતિગૃહ્ય વિશામ્પતે।
વિષણ્ણમનસો ભીત્યા ન્યવિશન્ત મહારથાઃ॥ 8-101-17 (60065)
ચિન્તયન્તો વધં ઘોરં સૂતપુત્રસ્ય સંયુગે।
અર્જુનસ્ય જયં યુદ્ધે ચિન્તયાનાઃ પુનઃપુનઃ॥ 8-101-18 (60066)
પાણ્ડવાશ્ચ મહેષ્વાસા ન્યવિશન્ત પરન્તપાઃ।
પ્રહૃષ્ટમનસઃ સર્વે જિત્વા શત્રું મહારથાઃ॥ 8-101-19 (60067)
તતો યુધિષ્ઠિરં તત્ર નિવિષ્ટં વૈ મુદાન્વિતમ્।
સમેત્ય સર્વે પાઞ્ચાલા વર્ધયન્તો યથાવિધિ॥ 8-101-20 (60068)
અર્જુનસ્તુ રથાત્તૂર્ણમવરુહ્ય મહાયશાઃ।
ધર્મરાજસ્ય ચરણૌ પીડયામાસ હૃષ્ટવત્॥ 8-101-21 (60069)
તમુત્થાપ્ય મહારાજ ધર્મપુત્રઃ પ્રતાપવાન્।
સસ્વજે ભરતશ્રેષ્ઠમુપજિઘ્રન્નુપસ્પૃશન્॥ 8-101-22 (60070)
નકુલઃ સહદેવશ્ચ પાણ્ડવશ્ચ વૃકોદરઃ।
અભિવાદ્ય મહારાજમસ્વજન્ત સ્મ ફલ્ગુનમ્॥ 8-101-23 (60071)
ધૃષ્ટદ્યુમ્નઃ શિખણ્ડી ચ પાણ્ડવાનાં ચ યે રથાઃ।
વર્ધયન્તે સ્મ રાજાનં નિહતે સૂતનન્દને॥ 8-101-24 (60072)
તતઃ કૃષ્ણો મહારાજ સાત્યકિશ્ચાપિ સાત્વતઃ।
વર્ધયન્તે સ્મ રાજાનં નિહતે સૂતનન્દને॥ 8-101-25 (60073)
વાસુદેવશ્ચ કૌન્તેયં પ્રણયાદિદમબ્રવીત્।
અદ્ય રાજન્હતાઃ સર્વે ધાર્તરાષ્ટ્રાઃ સરાજકાઃ।
હતે વૈકર્તને કર્ણે રથાનાં પ્રવરે રથે॥ 8-101-26 (60074)
યદિ લોકાસ્ત્રયઃ સર્વે યોધયેયુઃ સવાસવાઃ।
તથાપિ દુર્જયઃ સૂતસ્તવ કોપાત્તુ સૂદિતઃ॥ 8-101-27 (60075)
એવમુક્તઃ પ્રત્યુવાચ ધર્મરાજો જનાર્દનમ્॥ 8-101-28 (60076)
તવ પ્રસાદાદ્ગ્રોવિન્દ હતઃ કર્ણો મહાયશાઃ।
પાણ્ડવાશ્ચ જયં પ્રાપ્યા નાશિતાશ્ચાપિ શત્રવઃ॥ 8-101-29 (60077)
ત્વં હિ શક્તો ભયાત્ત્રાતું યસ્ય કસ્યચિદાહવે।
ત્વમસ્ય જગતો ગોપ્તા પાણ્ડવાનાં ચ સર્વદા॥ 8-101-30 (60078)
ત્વાં સમાસાદ્ય શક્રોઽપિ મોદતે દિવિ નિત્યશઃ।
ત્વં પાતા પાણ્ડુપુત્રાણાં યથૈવ જગતસ્તથા॥ 8-101-31 (60079)
અનાશ્ચર્યો જયસ્તેષાં ભક્તિર્યેષાં ત્વયિ પ્રભો॥ 8-101-32 (60080)
ત્વયા નાથેન ગોવિન્દ નાથવન્તો વયં યુધિ।
યથેન્દ્રેણ પુરા દેવાસ્ત્વયા ચાપિ જનાર્દન॥ 8-101-33 (60081)
સ્વપ્સ્યામ્યદ્ય સુખં કૃષ્ણનિદ્રાં લપ્સ્યે ત્વહં ક્ષપામ્।
વિગતં હિ ભયં મેઽદ્ય ત્વત્પ્રસાદાન્ન સંશયઃ॥ 8-101-34 (60082)
એવમુક્તસ્તુ પાર્થેન કેશવઃ પ્રાહ પાણ્ડવમ્।
નિમિત્તમાત્રં હિ વયં તવાપ્યસ્મિન્મુદાગમે॥ 8-101-35 (60083)
યસ્ય તે ભ્રાતરઃ શૂરા ભીમસેનાદયો નૃપ।
સમ્બન્ધિનશ્ચેન્દ્રવીર્યાઃ પાર્ષતપ્રમુખાસ્તથા॥ 8-101-36 (60084)
અર્હતે ચ ભવાન્નિત્યં પ્રિયં નિત્યં ચ મદ્વિતમ્।
પ્રિયો હિ મે ત્વમેતેન વચનેન નરોત્તમ॥ 8-101-37 (60085)
ઇત્યુક્તો ધર્મરાજસ્તુ સ્વરથં હેમભૂપિતમ્।
દન્તવર્ણૈર્હયૈર્યુક્તં કાલવાલૈર્મહીપતિઃ॥ 8-101-38 (60086)
આસ્થાય પુરુષવ્યાઘ્રઃ સ્વબલેનાપિ સંવૃતઃ।
પ્રયયૌ બહુવૃત્તાન્તં દ્રષ્ટુમાયોધનં પ્રતિ॥ 8-101-39 (60087)
સમ્ભાષમાણૌ તૌ વીર ઉભૌ માધવપાણ્ડવૌ॥ 8-101-40 (60088)
સ દદર્શ રણે કર્ણં શયાનં પુરુષર્ષભમ્।
ગાણ્ડીવમુક્તૈર્વિશિખૈઃ સર્વતઃ સન્નિપીડિતમ્॥ 8-101-41 (60089)
સપુત્રં નિહતં દૃષ્ટ્વા કર્ણં રાજા યુધિષ્ઠિરઃ।
પ્રશશંસ નરવ્યાઘ્રાવુભૌ માધવપાણ્ડવૌ॥ 8-101-42 (60090)
અદ્ય રાજાઽસ્મિ સર્વસ્યાં પૃથિવ્યાં મધુસૂદન।
દિષ્ટ્યા જયસિ ગોવિન્દ દિષ્ટ્યાશત્રુર્નિપાતિતઃ॥ 8-101-43 (60091)
એવં સુબહુશો રાજન્પ્રશશંસ જનાર્દનમ્।
અર્જુનં ચ કુરુશ્રેષ્ઠો ધર્મરાજો યુધિષ્ઠિરઃ॥ 8-101-44 (60092)
દૃષ્ટ્વા ચ નિહતં કર્ણં સ પુત્રં પાર્થસાયકૈઃ।
પુનર્જાતમિવાત્માનં મેને કુરુકુલોદ્વહઃ॥ 8-101-45 (60093)
સમેત્ય ચ કુરુશ્રેષ્ઠં કુન્તીપુત્રં યુધિષ્ઠિરમ્।
વર્ધયન્તિ સ્મ રાજાનો હર્ષયુક્તા મહારથાઃ॥ 8-101-46 (60094)
સઞ્જય ઉવાચ। 8-101-47x (5076)
એવમેષ ક્ષયો વૃત્તઃ સુમહાન્રોમહર્ષણઃ।
તવ દુર્મન્ત્રિતે રાજન્દિષ્ટ્યા ત્વમનુશોચસિ॥ 8-101-47 (60095)
વૈશમ્પાયન ઉવાચ। 8-101-48x (5077)
શ્રુત્વૈતદપ્રિયં રાજા ધૃતરાષ્ટ્રો મહીપતિઃ।
પપાત ભૂમૌ નિશ્ચેષ્ટઃ કૌરવ્યઃ પરમાસનાત્।
તથા સત્યવ્રતા દેવી ગાન્ધારી દિવ્યદર્શના॥ 8-101-48 (60096)
તતસ્તૂર્ણં તુ વિદુરસ્તં નૃપં સઞ્જયસ્તથા।
પર્યાશ્વાસયતાં ચૈતાવુભાવેવ તુ ભૂમિપમ્॥ 8-101-49 (60097)
તથૈવાશ્વાસયામાસુર્ગાન્ધારીં કુરુયોષિતઃ॥ 8-101-50 (60098)
સ દૈવં પરમં મેને ભવિતવ્યં ચ ભારત।
તાભ્યામાશ્વાસિતો રાજા તૂષ્ણીમાસ્તે વિશામ્પતે॥ 8-101-51 (60099)
એવમાખ્યાય રાજ્ઞે ચ સઞ્જયો રાજસત્તમ।
જગામ શિબિરં ભૂયો હતે કર્ણે મહાત્મનિ॥ 8-101-52 (60100)
સ દૃષ્ટ્વા નિહતં શલ્યં રાજાનં ચ સુયોધનમ્।
શકુનિં સુબહૂન્રાજન્સૈનિકાંશ્ચ સહસ્રશઃ॥ 8-101-53 (60101)
તથૈવ પાણ્ડવીં સેનાં નિહતાં પ્રેક્ષ્ય સઞ્જયઃ।
સૌપ્તિકે દ્રૌણિના રાજન્હતવાજિનરદ્વિપામ્॥ 8-101-54 (60102)
સ હિ દૃષ્ટ્વા હતાન્સર્વાન્સમન્તાદ્યુધિ સઞ્જયઃ।
પ્રયાતો હાસ્તિનપુરં શોકાર્તો ભયવિહ્વલઃ॥ 8-101-55 (60103)
હતેષુ પુનરેતેષુ પ્રભૂતગજવાજિષુ।
યોધૈશ્ચ તૈર્મહારાજ નાનાદેશસમુદ્ભવૈઃ॥ 8-101-56 (60104)
કુરુક્ષેત્રં તુ તત્સર્વં શૂન્યમાસીદ્વિશામ્પતે।
નિહતૈઃ પાણ્ડવેયૈશ્ચ ધાર્તરાષ્ટ્રૈશ્ચ સંયુગે॥ 8-101-57 (60105)
યથાહિ વિષયં વૃત્તં ધાર્તરાષ્ટ્રસ્ય સંઞ્જયઃ।
નિવેદયતિ તત્સર્વં યથાવૃત્તં યથાવિધિ॥ 8-101-58 (60106)
એવં મહાયુદ્ધમિદં મહાત્મનો
ધનઞ્જયસ્યાધિરથેશ્ચ યઃ પઠેત્।
સ સમ્યગિષ્ટસ્ય મખસ્ય યત્ફલં
તદાપ્નુયાદ્યઃ શૃણુયાચ્ચ નિત્યશઃ॥ 8-101-59 (60107)
મખો હિ વિષ્ણુર્ભગવાન્સનાતનો
વહન્તિ યં ચાપ્યનિલેન્દુભાનવઃ।
અતોઽનસૂયુઃ શૃણુયાત્પઠેચ્ચ યઃ
સ સર્વલોકાંશ્ચ જયેત્સુખી ભવેત્॥ ॥ 8-101-60 (60108)
ઇતિ શ્રીમન્મહાભારતે શતસાહસ્રિકાયાં સંહિતાયાં વૈયાસિક્યાં કર્ણપર્વણિ એકાધિકશતતમોઽધ્યાયઃ॥ 101 ॥ ॥ કર્ણપર્વ સમાપ્તમ્॥ 8 ॥
અતઃ પરં શલ્યપર્વ ભવિષ્યતિ।
તસ્યાયમાદ્યઃ શ્લોકઃ॥ 8-101-1 (60109)
જનમેજય ઉવાચ। 8-101-2x (5078)
એવં નિપાતિતે કર્ણે સમરે સવ્યસાચિના।
અલ્પાવશિષ્ટાઃ કુરવઃ કિમકુર્વત વૈ દ્વિજ॥ 8-101-2 (60110)
ઇદં કર્ણપર્વ કુમ્ભઘોણસ્થેન ટી.આર્.કૃષ્ણાચાર્યેણ ટી. આર્. વ્યાસાચાર્યેણ ચ મુમ્બય્યાં નિર્ણયસાગરમુદ્રાયન્ત્રે મુદ્રાપિતમ્। શકાબ્દાઃ 1829 સન 1907.