7-1-0 (44647) ಶ್ರೀವೇದವ್ಯಾಸಾಯ ನಮಃ। 7-1-0x (4256) ನಾರಾಯಣಂ ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ನರಂ ಚೈವ ನರೋತ್ತಮಂ। ದೇವೀಂ ಸರಸ್ವತೀಂ ವ್ಯಾಸಂ ತತೋ ಜಯಮುದೀರಯೇತ್॥ 7-1-1 (44648) ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-1x (4257) ತಮಪ್ರತಿಮಸತ್ವೌಜೋಬಲವೀರ್ಯಪರಾಕ್ರಮಂ। ಹತಂ ದೇವವ್ರತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೇನ ಶಿಖಂಡಿನಾ॥ 7-1-1 (44649) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ತತೋ ರಾಜಾ ಶೋಕವ್ಯಾಕೂಲಲೋಚನಃ। ಕಿಮಚೇಷ್ಟತ ವಿಪ್ರರ್ಷೇ ಹತೇ ಪಿತಾx ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-1-2 (44650) ತಸ್ಯ ಪುತ್ರೋ ಹಿ ಭಗವಾನ್ಭೀಷ್ಭದ್ರೋಣಮುಖೈ ರಥೈಃ। ಪಮಜಿತ್ಯ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಪಾಂಡವ ರಾಜ್ಯಮಿಚ್ಛತಿ॥ 7-1-3 (44651) ತಸ್ಮಿನ್ಹಾ ತು ಭಗವನ್ಕತೌ ಸರ್ವಧನುಷ್ಮತಾಂ। ಯದಚೇಷ್ಟತ ಕೌರವಸ್ತನ್ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ತಪೌಧನ॥ 7-1-4 (44652) ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 7-1-5x (4258) ನಿಹತಂ ಪಿತರಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನಾಧಿಪಃ। ಲೇಭೇ ನ ಶಾಂತಿಂ ಕೌರವ್ಯಶ್ಚಿಂತಾಶೌಕಪರಾಯಣಃ॥ 7-1-5 (44653) ತತ್ವ ಚಿಂತಯತೋ ದುಃಖಮನಿಶಂ ಪಾರ್ಥಿವಸ್ಯ ತತ್। ಆಜಗಾಮ ವಿಶುದ್ಧಾತ್ಮಾ ಪುನರ್ಗಾವಲ್ಗಣಿಸ್ತದಾ॥ 7-1-6 (44654) `ವ್ಯಾಸಪ್ರಸಾದಾದ್ವಿಜ್ಞಾಯ ಸರ್ವಂ ವೃತ್ತಾಂತಮುತ್ತಮಂ। ಸೈನಿಕಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸೇನಯೋರುಭಯೋಸ್ತದಾ'॥ 7-1-7 (44655) ಶಿಬಿರಾತ್ಸಂಜಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ನಿಶಿ ನಾಗಾಹ್ವಯಂ ಪುರಂ। ಆಭ್ವಿಕೇಯೋ ಮಾಹಾರಜ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನ್ವಪೃಚ್ಛತ॥ 7-1-8 (44656) ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ನಿಧನಮಪ್ರಹೃಷ್ಟಮನಾ ಭೃಶಂ। ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಜಯಮಾಕಾಂಕ್ಷನ್ವಿಲಲಾಪಾತುರೋ ಯಥಾ॥ 7-1-9 (44657) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-1-10x (4259) ಸಂಶೋಚ್ಯ ತು ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಭೀಮಪರಾಕ್ರಮಂ। ಕಿಮಕಾರ್ಷುಃಪರಂ ತಾತ ಕುರವಃ ಕಾಲಚೋದಿತಾಃ॥ 7-1-10 (44658) ತಸ್ಮಿನ್ವಿನಿಹತೇ ಶೂರೇ ದುರಾಧರ್ಷೇ ಮಹಾತ್ಮನಿ। ಕಿಂ ನು ಸ್ವಿತ್ಕುರವೋಽಕಾರ್ಷುರ್ನಿಮಗ್ನಾಃ ಶೋಕಸಾಗರೇ॥ 7-1-11 (44659) ತದುದೀರ್ಣಂ ಮಹತ್ಸೈನ್ಯಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಸ್ಯಾಪಿ ಸಂಜಯ। ಭಯಮುತ್ಪಾದಯೇತ್ತೀವ್ರಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ॥ 7-1-12 (44660) ಕೋ ಹಿ ದೌರ್ಯೋಧನೇ ಸೈನ್ಯೇ ಪುಮಾನಾಸೀನ್ಮಹಾರಥಃ। ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸಮರೇ ವೀರಾ ನ ತ್ರಸ್ಯಂತಿ ಮಹಾಭಯೇ॥ 7-1-13 (44661) ದೇವವ್ರತೇ ತು ನಿಹತೇ ಕುರೂಣಾಮೃಷಭೇ ತದಾ। ಕಿಮಕಾರ್ಷುರ್ನೃಪತಯಸ್ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯಾ॥ 7-1-14 (44662) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-15x (4260) ಶೃಣು ರಾಜನ್ನೇಕಮನಾ ವಚನಂ ಬ್ರುವತೋ ಮಮ। ಯತ್ತೇ ಪುತ್ರಾಸ್ತದಾಕಾರ್ಷುರ್ಹತೇ ದೇವವ್ರತೇ ಮೃಧೇ॥ 7-1-15 (44663) ನಿಹತೇ ತು ತದಾ ಭೀಷ್ಮೇ ರಾಜನ್ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮೇ। ತಾವಕಾಃ ಪಾಂಡವೇಯಾಶ್ಚ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಯಂತ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್॥ 7-1-16 (44664) ವಿಸ್ಮಿತಾಶ್ಚ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಶ್ಚ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ನಿಶಾಂಯ ತೇ। ಸ್ವಧರ್ಮಂ ನಿಂದಮಾನಾಸ್ತೇ ಪ್ರಮಿಪತ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ॥ 7-1-17 (44665) ಶಯನಂ ಕಲ್ಪಯಾಮಾಸುರ್ಭೀಷ್ಮಾಯಾಮಿತಕರ್ಮಣೇ। ಸೋಪಧಾನಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-1-18 (44666) ವಿಧಾಯ ರಕ್ಷಾಂ ಭೀಷ್ಮಾಯ ಸಮಾಭಾಷ್ಯ ಪರಸ್ಪರಂ। ಅನುಮಾನ್ಯ ಚ ಗಾಂಗೇಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಚಾಪಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ॥ 7-1-19 (44667) ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತನಯನಾಃ ಸಮವೇತ್ಯ ಪರಸ್ಪರಂ। ಪುನರ್ಯುದ್ಧಾಯ ನಿರ್ಜಗ್ಮುಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕಾಲಚೋದಿತಾಃ॥ 7-1-20 (44668) ತತಸ್ತೂರ್ಯನಿನಾದೈಶ್ಚ ಭೇರೀಣಾಂ ನಿನದೇನ ಚ। ತಾವಕಾನಾಮನೀಕಾನಿ ಪರೇಷಾಂ ಚ ವಿನಿರ್ಯಯುಃ॥ 7-1-21 (44669) ವ್ಯಾವೃತ್ತೇಽರ್ಯಂಣಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪತಿತೇ ಜಾಹ್ನವೀಸುತೇ। ಅಮರ್ಪವಶಮಾಪನ್ನಾಃ ಕಾಲೋಪಹತಚೇತಸಃ॥ 7-1-22 (44670) ಅನಾದೃತ್ಯ ವಚಃ ಪಥ್ಯಂ ಗಾಂಗೇಯಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ನಿರ್ಯಯುರ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಟಾಃ ಶಸ್ತ್ರಾಣ್ಯಾದಾಯ ಸತ್ವರಾಃ॥ 7-1-23 (44671) ಮೋಹಾತ್ತವ ಸಪುತ್ರಸ್ಯ ವಧಾಚ್ಛಾಂತನವಸ್ಯ ಚ। ಕೌರವಾ ಂನೃತ್ಯುನಾಽಽಹೂತಾಃ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವರಾಜಭಿಃ॥ 7-1-24 (44672) ಅಜಾವಯ ಇವಾಗೋಪಾ ವನೇ ಶ್ವಾಪದಸಂಕುಲೇ। `ಕರ್ಣಕರ್ಣೇತಿ ಚಾಕ್ರಂದಂಛೇಷಾ ಭಾರತ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ'। ಭೃಶಮುದ್ವಿಗ್ನಮನಸೋ ಹೀನಾ ದೇವವ್ರತೇನ ತೇ॥ 7-1-25 (44673) ಪತಿತೇ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಬಭೂವ ಕುರುವಾಹಿನೀ। ದ್ಯೌರಿವಾಪೇತನಕ್ಷತ್ರಾ ಹೀನಂ ಖಮಿವ ವಾಯುನಾ॥ 7-1-26 (44674) ವಿಪನ್ನಸಸ್ಯೇವ ಮಹೀ ವಾಕ್ಚೈವಾಸಂಸ್ಕೃತಾ ಯಥಾ। ಆಸುರೀವ ಯಥಾ ಸೇನಾ ನಿಗೃಹೀತೇ ನೃಪೇ ವಲೌ॥ 7-1-27 (44675) ವಿಧವೇವ ವಾರಾರೋಹಾ ಶುಷ್ಕತೋಯೇವ ನಿಂನಗಾ। ವೃಕೈರಿವ ವನೇ ರುದ್ಧಾ ಪೃಪತೀ ಹತಯೂಥಪಾ॥ 7-1-28 (44676) ಶರಭಾಽಽಹತಸಿಂಹೇವ ಮಹತೀ ಗಿರಿಕಂದರಾ। ಸಾ ಸೇನಾ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಪತಿತೇ ಜಾಹ್ನವೀಸುತೇ॥ 7-1-29 (44677) ವಿಷ್ವಗ್ವಾತಾಹತಿಶುಬ್ಧಾ ನೌರಿವಾಸೀನ್ಮಹಾರ್ಣವೇ। ವಲಿಭಿಃ ಪಾಂಡವೈರ್ವೀರೈರ್ಲಬ್ಧಲಕ್ಷೈರ್ಭೃಶಾರ್ದಿತಾ॥ 7-1-30 (44678) ಸಾ ತದಾಸೀದ್ಭೃಶಂ ಸೇನಾ ವ್ಯಾಕುಲಾಶ್ವರಥದ್ವಿಪಾ। ವಿಪನ್ನಭೂಯಿಷ್ಠನರಾ ಕೃಪಣಾ ಧ್ವಸ್ತಮಾನಸಾ॥ 7-1-31 (44679) ತಸ್ಯಾಂ ತ್ರಸ್ತಾ ನೃಪತಯಃ ಸೈನಿಕಾಶ್ಚ ಪೃಥಗ್ವಿಧಾಃ। ಪಾತಾಲ ಇವ ಮಜ್ಜಂತೋ ಹೀನಾ ದೇವವ್ರತೇನ ತೇ। 7-1-32 (44680) ಕರ್ಣಸ್ಯ ಕುರವೋಽಸ್ಮಾರ್ಷುಃ ಸ ಹಿ ದೇವವ್ರತೋಪಮಃ। ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ರೋಚಮಾನಮಿವಾತಿಥಿಂ॥ 7-1-33 (44681) ಬಂಧುಮಾಪದ್ಗತಸ್ಯೇವ ತಮೇವೋಪಾಗಮನ್ಮನಃ। ಚುಕ್ರುಶುಃ ಕರ್ಮಕರ್ಣೇತಿ ತತ್ರ ಭಾರತ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ॥ 7-1-34 (44682) ರಾಧೇಯಂ ಹಿತಮಸ್ಮಾಕಂ ಸೂತಪುತ್ರಂ ತನುತ್ಯಜಂ। ಸ ಹಿ ನಾಬುಧ್ಯತ ತದಾ ದಶಾಹಾನಿ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-1-35 (44683) ಸಾಮಾತ್ಯಬಂಧುಃ ಕರ್ಣೋ ವೈ ತಮಾನಯತ ಮಾಚಿರಂ। ಭೀಷ್ಣೇಣ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸರ್ವಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-1-36 (44684) ರಥೇಷು ಗಣ್ಯಮಾನೇಷು ಬಲವಿಕ್ರಮಶಾಲಿಷು। ಶಂಖ್ಯಾತೋಽರ್ಧರಥಃ ಕರ್ಣೋ ದ್ವಿಗುಣಃ ಸನ್ನರರ್ಷಭಃ॥ 7-1-37 (44685) ರಥಾತಿರಕ್ಷಸಂಖ್ಯಾಯಾಂ ಯೋಽಗ್ರಣೀಃ ಶೂರಸಂಭತಃ। ಸಾಸುರಾನಪಿ ದೇವೇಶಾನ್ರಣೇ ಯೋ ಯೋದ್ಧುಮೃತ್ಸಹೇತ್॥ 7-1-38 (44686) ಸ ತು ತೇನೈವ ಕೋಪೇನ ರಾಜನ್ಗಾಂಗೇಯಮುಕ್ತವಾನ್। ತ್ವಯಿ ಜೀಕತೇ ಕೌರವ್ಯ ನಾಹಂ ಯೋತ್ಸ್ಯೇ ಕದಾಚನ। 7-1-39 (44687) ತ್ವಯಾ ತು ಪಾಂಡವೇಯೇಷು ನಿಹತೇಷು ಮಹಾಮೃಧೇ। ದುರ್ಯೋಧನಮನುಜ್ಞಾಪ್ಯ ವನಂ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಕೌರವ॥ 7-1-40 (44688) ಹತೇ ವಾ ತ್ವಯಿ ಪಾರ್ಥೈಸ್ತು ಯುಧಿ ಸ್ವರ್ಗಮುಪೇಯುಷಿ। ಹಂತಾಸ್ಂಯೇಕರಥೇನೈವ ಕೃತ್ಸ್ನಾನ್ವಾನ್ಮನ್ಯಸೇ ರಥಾ॥ 7-1-41 (44689) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ದಶಾಹಾನ್ಯೇಕ ಏವ ಸ। ನಾಯುಧ್ಯತ ತತಃ ಕರ್ಣಃ ಪುತ್ರಸ್ಯ ತವ ಸಂಯತೇ॥ 7-1-42 (44690) ಭೀಷ್ಮಃ ಸಮರವಿಕ್ರಾಂತಃ ಪಾಂಡವೇಯಸ್ಯ ಭಾರತ। ಜಘಾನ ಸಮರೇ ಯೋಧಾನಸಂಖ್ಯೇಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-1-43 (44691) ತಸ್ಮಿಂಸ್ತು ನಿಹತೇ ಶೂರೇ ಸತ್ಯಸಂಧೇ ಮಹೌಜಸಿ। ತ್ವತ್ಸುತಾಃ ವರ್ಣಮಸ್ಮಾರ್ಪುಸ್ತರ್ತುಕಾಮಾ ಇವ ಪ್ಲವಂ॥ 7-1-44 (44692) ತಾವಕಾಸ್ತವ ಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವರಾಜಭಿಃ। ಹಾ ಕರ್ಣ ಇತಿ ಚಾಕ್ರಂದನ್ಕಾಲೋಽಯಮಿತಿ ಅಬ್ರವನ್॥ 7-1-45 (44693) ಏವಂ ತೇ ಸ್ಮ ಹಿ ರಾಧೇಯಂ ಸೂತಪುತ್ರಂ ನತxxxx ಚುಕ್ರುಶುಃ ಸಹಿತಾ ಯೋಧಾxxxxxxxxxxx॥ 7-1-46 (44694) ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಾಭ್ಯನುಜ್ಞಾತಮಸ್ತ್ರೇ ದುರ್ವಾರಪೌರುಷಂ। ಅಗಮನ್ನೋ ಮನಃ ಕರ್ಣಂ ಬಂಧುಮಾತ್ಯಯಿಕೇಷ್ವಿವ॥ 7-1-47 (44695) ಸ ಹಿ ಶಕ್ತೋ ರಣೇ ರಾಜಞ್ಸ್ತ್ರಾತುಮಸ್ಮಾನ್ಮಹಾಭಯಾತ್॥ ತ್ರಿದಶಾನಿವ ಗೋವಿಂದಃ ಸತತಂ ಸುಮಹಾಭಯಾತ್॥ 7-1-48 (44696) ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 7-1-49x (4261) ತಥಾ ತು ಸಂಜಯಂ ಕರ್ಣಂ ಕೀರ್ತಯಂತಂ ಪುನಃ ಪುನಃ। ಆಶೀವಿಷವದುಚ್ಛ್ವಸ್ಯ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಬ್ರವೀದಿದಂ॥ 7-1-49 (44697) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-1-50x (4262) ಯತ್ತದ್ವೈಕರ್ತನಂ ಕರ್ಣಮಗಮದ್ವೋ ಮನಸ್ತದಾ। ಉಪ್ಯರಕ್ಷತ್ಸ ರಾಧೇಯಃ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ತನುತ್ಯಜಃ॥ 7-1-50 (44698) ಅಪಿ ತನ್ನ ಮೃಷಾಕಾರ್ಷೀತ್ಕಚ್ಚಿತ್ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ। ಸಂಭಾಂತಾನಾಂ ತದಾರ್ತಾನಾಂ ತ್ರಸ್ತಾನಾಂ ತ್ರಾಣಮಿಚ್ಛತಾಂ॥ 7-1-51 (44699) ಅಪಿ ತತ್ಪೂರಯಾಂಚಕ್ರೇ ಧನುರ್ಧರವರೋ ಯುಧಿ। ಯತ್ತದ್ವಿನಿಹತೇ ಭೀಷ್ಮೇ ಕೌರವಾಣಾಮಪಾಕೃತಂ॥ 7-1-52 (44700) ತತ್ಖಂಡಂ ಪೂರಯನ್ಕರ್ಣಃ ಪರೇಷಾಮಾದಧದ್ಭಯಂ। ಸ ಹಿ ವೈ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೋ ಲೋಕೇ ಸಂಜಯ ಕಥ್ಯತೇ॥ 7-1-53 (44701) 7-1-54 (44702) ಆರ್ತಾನಾಂ ಬಾಂಧವಾನಾಂ ಚ ಕ್ರಂದತಾಂ ಚ ವಿಶೇಷತಃ। ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ರಣೇ ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತತ್ತ್ರಾಣಾರ್ಥಂ ಚ ಶರ್ಮ ಚ। ಕೃತವಾನ್ಮಮ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಜಯಾಶಾಂ ಸಫಲಾಮಪಿ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-1 ಸತ್ಯಂ xxx ಮಹತ್ಯಪಿ ದುಃಖಕಾರಣೇ ವೈಕಲ್ಯರಾಹಿತ್ಯಂ। ಓಜೋ xxಮಂ ವಲxxxವಲಂ ಶರೀರದಾರ್ಢ್ಯಂ। 5-1- 5-1- 5-1- 5-1- 5-1- 5-1- 5-1- 5-1- 5-1- 5-1- 5-1-

7-2-0 (44703) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-2-0x (4263) ಹತಂ ಭೀಷ್ಮಮಥಾಧಿರಥಿರ್ವಿದಿತ್ವಾ ಭಿನ್ನಾಂ ನಾವಂ ವಾರಿಧಾವತ್ಯಗಾಧೇ। ಸೋದರ್ಯವದ್ವ್ಯಸನಾತ್ಸೂತಪುತ್ರಃ ಸಂತಾರಯಿಷ್ಯಂಸ್ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೇನಾಂ॥ 7-2-1 (44704) ಶ್ರುತ್ವಾ ತು ಕರ್ಣಃ ಪುರುಷೇಂದ್ರಮಚ್ಯುತಂ ನಿಪಾತಿತಂ ಶಾಂತನವಂ ಮಹಾರಥಂ। ಅಥೋಪಯಾಯಾತ್ಸಹಸಾರಿಕರ್ಷಣೋ ಧನುರ್ಧರಾಣಾಂ ಪ್ರವರಸ್ತದಾ ನೃಪ॥ 7-2-2 (44705) ಹತೇ ತು ರಥಸತ್ತಮೇ ಪರೈರ್ನಿಮಜ್ಜತೀಂ ನಾವಮಿವಾರ್ಣವೇ ಕುರೂನ್। ಪಿತೇವ ಪುತ್ರಾಂಸ್ತ್ವರಿತೋಽಭ್ಯಯಾತ್ತತಃ ಸಂತಾರಯಿಷ್ಯಂಸ್ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೇನಾಂ॥ 7-2-3 (44706) ಸಂಮೃಜ್ಯ ದಿವ್ಯಂ ಧನುರಾತತಜ್ಯಂ ಸ ರಾಮದತ್ತಂ ರಿಪುಸಂಘಹಂತಾ। ಬಾಣಾಂಶ್ಚ ಕಾಲಾನಲವಾಯುಕಲ್ಪಾನುಲ್ಲಾಲಯನ್ವಾಕ್ಯಮಿದಂ ಬಭಾಷೇ। 7-2-4 (44707) ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। ಯಸ್ಮಿಂಧೃತಿರ್ಬುದ್ಧಿಪರಾಕ್ರಮೌಜಃ ಸತ್ಯಂ ಸ್ಮೃತಿರ್ವೀರಗುಣಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ। ಅಸ್ತ್ರಾಣಿ ದಿವ್ಯಾನ್ಯಥ ಸಂನತಿಹ್ರೀಃ ಪ್ರಿಯಾ ಚ ವಾಗನಸೂಯಾ ಚ ಭೀಷ್ಮೇ॥ 7-2-4x (4264) ಸದಾ ಕೃತಜ್ಞೇ ದ್ವಿಜಶತ್ರುಘಾತಕೇ ಸನಾತನಂ ಚಂದ್ರಮಸೀವ ಲಕ್ಷ್ಮೀಃ। ಸ ಚೇತ್ಪ್ರಶಾಂತಃ ಪರವೀರಹಂತಾ ಮನ್ಯೇ ಹತಾನೇವ ಚ ಸರ್ವವೀರಾನ್॥ 7-2-5 (44708) ನೇಹ ಧ್ರುವಂ ಕಿಙ್ಚನ ಜಾತು ವಿದ್ಯತೇ। ಲೋಕೇ ಹ್ಯಸ್ಮಿನ್ಕರ್ಮಣೋಽನಿತ್ಯಯೋಗಾತ್। ಸೂರ್ಯೋದಯೇ ಕೋ ಹಿ ವಿಮುಕ್ತಸಙ್ಶಯೋ ಭಾವಂ ಕುರ್ವೀತಾರ್ಯಮಹಾವ್ರತೇ ಹತೇ॥ 7-2-6 (44709) ವಸುಪ್ರಭಾವೇ ವಸುವೀರ್ಯಸಂಭವೇ ಗತೇ ವಸೂನೇವ ವಸುಂಧರಾಧಿಪೇ। ವಸೂನಿ ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ವಸುಂಧರಾಂ ತಥಾ ಕುರೂಂಶ್ಚ ಶೋಚಧ್ವಮಿಮಾಂ ಚ ವಾಹಿನೀಂ॥ 7-2-7 (44710) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-8x (4265) ಮಹಾಪ್ರಭಾವೇ ವರದೇ ನಿಪಾತಿತೇ ಲೋಕೇಶ್ವರೇ ಶಾಸ್ತರಿ ಚಾಮಿತೌಜಸಿ। ಪರಾಜಿತೇಷು ಭರತೇಷು ದುರ್ಮನಾಃ ಕರ್ಣೋ ಭೃಶಂ ನ್ಯಶ್ವಸದಶ್ರು ವರ್ತಯನ್॥ 7-2-8 (44711) ಇದಂ ಚ ರಾಧೇಯವಚೋ ನಿಶಂಯ ಸುತಾಶ್ಚ ರಾಜಂಸ್ತವ ಸೈನಿಕಾಶ್ಚ ಹ। ಪರಸ್ಪರಂ ಚುಕ್ರುಶುರಾರ್ತಿಜಂ ಮುಹುಸ್ತದಾಶ್ರು ನೇತ್ರೈರ್ಮುಮುಚುಶ್ಚ ಶಬ್ದವತ್॥ 7-2-9 (44712) ಪ್ರವರ್ತಮಾನೇ ತು ಪುನರ್ಮಹಾಹವೇ ವಿಗಾಹ್ಯಮಾನಾಸು ಚಮೂಷು ಪಾರ್ಥಿವೈಃ। ಅಥಾಬ್ರವೀದ್ಧರ್ಷಕರಂ ತದಾ ವಚೋ ರಥರ್ಪಭಾನ್ಸರ್ವಮಹಾರಥರ್ಷಭಃ॥ 7-2-10 (44713) ಜಗತ್ಯನಿತ್ಯೇ ಸತತಂ ಪ್ರಧಾವತಿ ಪ್ರಚಿಂತಯನ್ನಸ್ಥಿರಮದ್ಯ ಲಕ್ಷಯೇ। ಭವತ್ಸು ತಿಷ್ಠತ್ಸ್ವಿಹ ಪಾತಿತೋ ಮೃಧೇ ನಿರಿಪ್ರಕಾಶಃ ಕುರುಪುಂಗವಃ ಕಥಂ॥ 7-2-11 (44714) ನಿಪಾತಿತೇ ಶಾಂತನವೇ ಮಹಾರಥೇ ದಿವಾಕರೇ ಭೂತಲಮಾಸ್ಥಿತೇ ಯಥಾ। ನ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಸೋಢುಮಲಂ ಧನಂಜಯಂ ಗಿರಿಪ್ರವೋಢಾರಮಿವಾನಿಲಂ ದ್ರುಮಾಃ॥ 7-2-12 (44715) ಹತಪ್ರಧಾನಂ ತ್ವಿದಮಾರ್ತರೂಪಂ ಪರೈರ್ಹತೋತ್ಸಾಹಮನಾಥಮದ್ಯ ವೈ। ಮರ್ಯಾ ಕುಖ್ಣಾಂ ಪರಿಪಾಲ್ಯಮಾಹವೇ ಬಲಂ ಯಥಾ ತೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ ತಥಾ॥ 7-2-13 (44716) ಸಮಾಹಿತೇ ಚಾತ್ಮನಿ ಭಾರಮೀದೃಶಂ ಜಗತ್ತಥಾಽನಿತ್ಯಮಿದಂ ಚ ಲಕ್ಷಯೇ। ನಿಪಾತಿತಂ ಚಾಹವಶೌಂಡಮಾಹಖೇ ಕಥಂ ನು ಕುರ್ಯಾಮಹಮೀದೃಶೇ ಭಯಂ॥ 7-2-14 (44717) ಅಹಂ ತು ತಾನ್ಕುರುವೃಷಭಾನಜಿಹ್ಮಗೈಃ ಪ್ರವೇಶಯನ್ಯಮಸದನಂ ಚರನ್ರಣೇ। ಯಶಃ ಪರಂ ಜಗತಿ ವಿಭಾವ್ಯ ವರ್ತಿತಾ ಪರೈರ್ಹತೋ ಭುವಿ ಶಯಿತಾಥವಾ ಪುನಃ॥ 7-2-15 (44718) ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಧೃತಿಮತಿಸತ್ಯಸತ್ವವಾನ್ ವೃಕೋದರೋ ಗಜಶತತುಲ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ತಥಾರ್ಜುನಸ್ತ್ರಿದಶವರಾತ್ಮಜೋ ಯುವಾ ನ ತದ್ಬಲಂ ಸುಜಯಮಿಹಾಮರೈರಪಿ॥ 7-2-16 (44719) ಯಮೌ ರಣೇ ಯತ್ರ ಯಮೋಪಮೌ ಬಲೇ ಸಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯತ್ರ ಚ ದೇವಕೀಸುತಃ। ನ ತದ್ಬಲಂ ಕಾಪುರುಷೋಽಭ್ಯುಪೇಯಿವಾನ್ನಿವರ್ತತೇ ಭೃತ್ಯುಮುಖಾದಿವಾಸುಭೃತ್॥ 7-2-17 (44720) ತಪೋಽಭ್ಯುದೀರ್ಣಂ ತಪಸೈವ ಬಾಧ್ಯತೇ ಬಲಂ ಬಲೇನೈವ ತಥಾ ಮನಸ್ವಿಭಿಃ। ಮನಶ್ಚ ಮೇ ಶತ್ರುನಿವಾರಣೇ ಧ್ರುಂ ಸ್ವರಕ್ಷಣೇ ಚಾಚಲವದ್ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ॥ 7-2-18 (44721) ಏವಂ ಚೈಷಾಂ ಬಾಧಮಾನಃ ಪ್ರಭಾವಂ ಗತ್ವೈವಾಹಂ ತಾಂಜಯಾಂಯದ್ಯ ಸೂತ। ಮಿತ್ರದ್ರೋಹೋ ಮರ್ಷಣೀಯೋ ನ ಮೇಽಯಂ ಭಗ್ನೇ ಸೈನ್ಯೇ ಯಃ ಸಮೇಯಾತ್ಸ ಮಿತ್ರಂ॥ 7-2-19 (44722) ಕರ್ತಾಸ್ಂಯೇತತ್ಸತ್ಪುರುಷಾರ್ಯಕರ್ಮ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾನನುಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಭೀಷ್ಮಂ। ಸರ್ವಾನ್ಸಂಖ್ಯೇ ಶತ್ರುಶಂಘಾನ್ಹನಿಷ್ಯೇ ಹತಸ್ತೈರ್ವಾ ವೀರಲೋಕಂ ಪ್ರಪತ್ಸ್ಯೇ॥ 7-2-20 (44723) ಸಂಪ್ರಾಕ್ರುಷ್ಟೇ ರುದಿತಸ್ತ್ರೀಕುಮಾರೇ ಪರಾಹತೇ ಪೌರುಷೇ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇ। ಮಯಾ ಕೃತ್ಯಮಿತಿ ಜಾನಾಮಿ ಸೂತ ತಸ್ಮಾದ್ರಾಜ್ಞಸ್ತ್ವದ್ಯ ಶತ್ರೂನ್ವಿಜೇಷ್ಯೇ॥ 7-2-21 (44724) ಕುರೂನ್ರಕ್ಷನ್ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಂಜಿಘಾಂಸಂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾನ್ಘೋರರೂಪೇ ರಣೇಽಸ್ಮಿನ್। ಸರ್ವಾನ್ಸಂಖ್ಯೇ ಶತ್ರುಸಂಘಾನ್ನಿಹತ್ಯ ದಾಸ್ಯಾಂಯಹಂ ಧರ್ಮxxxxxxxx 7-2-22 (44725) ನಿಬಧ್ಯತಾಂ ಮೇ ಕವಚಂ ವಿಚಿತ್ರಂ ಹೈಮಂ ಶುಭ್ರಂ ಮಣಿರತ್ನಾವಭಾಸಿ। ಶಿರಸ್ತ್ರಾಣಂ ಚಾರ್ಕಸಮಾನಭಾಸಂ ಧನುಃ ಶರಾಂಶ್ಚಾಗ್ನಿವಿಪಾಹಿಕಲ್ಪಾನ್॥ 7-2-23 (44726) ಉಪಾಸಂಗಾನ್ಪೋಡಶ ಯೋಜಯಂತು ಧನೂಂಪಿ ದಿವ್ಯಾನಿ ತಥಾಽಽಹರಂತು। ಅಸೀಂಶ್ಚ ಶಕ್ತೀಶ್ಚ ಗದಾಶ್ಚ ಗುರ್ವೀಃ ಶಂಖಂ ಚ ಜಾಂಬೂನದಚಿತ್ರನಾಲಂ॥ 7-2-24 (44727) ಇಮಾಂ ರೌಕ್ಮೀಂ ನಾಗಕಕ್ಷ್ಯಾಂ ವಿಚಿತ್ರಾಂ ಧ್ವಜಂ ಜೈತ್ರಂ ದಿವ್ಯಮಿಂದೀವರಾಂಕಂ। ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣೈರ್ವಸ್ತ್ರೈರ್ವಿಪ್ರಮೃಜ್ಯಾನಯಂತು ಚಿತ್ರಾಂ ಮಾಲಾಂ ಚಾರುಬದ್ಧಾಂ ಸಲಾಜಾಂ॥ 7-2-25 (44728) ಅಶ್ವಾನಗ್ರ್ಯಾನ್ಪಾಂಡುರಾಭ್ರಪ್ರಕಾಶಾನ್ ಪುಷ್ಟಾನ್ಸ್ನಾತಾನ್ಮಂತ್ರಪೂತಾಭಿರದ್ಭಿಃ। ತಪ್ತೈರ್ಭಾಂಡೈಃ ಕಾಂಚನೈರಭ್ಯುಪೇತಾನ್ ಶೀಘ್ರಾಞ್ಶೀಘ್ರಂ ಸೂತಪುತ್ರಾನಯಸ್ವ॥ 7-2-26 (44729) ರಥಂ ಚಾಗ್ರ್ಯಂ ಹೇಮಮಾಲಾವನದ್ಧಂ ರತ್ನೈಶ್ಚಿತ್ರಂ ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರಪ್ರಕಾಶೈಃ। ದ್ರವ್ಯೈರ್ಯುಕ್ತಂ ಸಂಪ್ರಹಾರೋಪಪನ್ನೈರ್ಬಾಹೈರ್ಯುಕ್ತಂ ತೂರ್ಣಮಾವರ್ತಯಸ್ವ॥ 7-2-27 (44730) ಚಿತ್ರಾಣಿ ಚಾಪಾನಿ ಚ ವೇಗವಂತಿ ಜ್ಯಾಶ್ಚೋತ್ತಮಾಃ ಸನ್ನಹನೋಪಪನ್ನಾಃ। ತೂಣಾಂಶ್ಚ ಪೂರ್ಣಾನ್ಮಹತಃ ಶರಾಣಾಮಾಸಾದ್ಯ ಗಾತ್ರಾವರಣಾನಿ ಚೈವ॥ 7-2-28 (44731) ಪ್ರಾಯಾತ್ರಿಕಂ ಚಾನಯತಾಶು ಸರ್ವಂ ಪೂರ್ಣಂ ಕಾಂತ್ಯಾ ವೀರಕಾಂಸ್ಯಾಂ ಚ ಹೈಮಂ। ಆನೀಯ ಮಾಲಾಮವಬಧ್ಯ ಚಾಂಗೇ ಪ್ರವಾದಯಂತ್ವಾಶು ಜಯಾಯ ಭೇರೀಃ॥ 7-2-29 (44732) ಪ್ರಯಾಹಿ ಮೂತಾಶು ಯತಃ ಕಿರೀಟೀ ವೃಕೋದರೋ ಧರ್ಮಸುತೋ ಯಮೌ ಚ। ತಾನ್ವಾ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಮೇತ್ಯ ಸಂಖ್ಯೇ ಭೀಷ್ಮೋ ಯಥೈಷ್ಯಾಮಿ ಹತೋ ದ್ವಿಷದ್ಭಿಃ॥ 7-2-30 (44733) ಯಸ್ಮಿನ್ರಾಜಾ ಸತ್ಯಧೃತಿರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಸಮಾಸ್ಥಿತೋ ಭೀಮಸೇನಾರ್ಜುನೌ ಚ। ವಾಸುದೇವಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚ ಮನ್ಯೇ ಬಲಂ ತದಜಯ್ಯಂ ಮಹೀಪೈಃ॥ 7-2-31 (44734) ತಂ ಚೇನ್ಮೃತ್ಯುಃ ಸರ್ವಹರೋಽಭಿರಕ್ಷೇತ್ಸದಾಽಪ್ರಮತ್ತಃ ಸಮರೇ ಕಿರೀಟಿನಂ। ತಥಾಪಿ ಹಂತಾಸ್ಮಿ ಸಮೇತ್ಯ ಸಂಖ್ಯೇ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ವಾ ಭೀಷ್ಮಮುಖೋ ಯಮಾಯ॥ 7-2-32 (44735) ನ ತ್ವೇವಾಹಂ ನ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಶರಾಣಾಂ ತತ್ರ ಚಾಹಂ ಬ್ರವೀಮಿ। ಮಿತ್ರದ್ರುಹೋ ದುರ್ಬಲಭಕ್ತಯೋ ಯೇ ಪಾಪಾತ್ಮಾನೋ ನ ಮಮೈತೇ ಸಹಾಯಾಃ॥ 7-2-33 (44736) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-2-34x (4266) ಸಮೃದ್ಧಿಮಂತಂ ರಥಮುತ್ತಮಂ ದೃಢಂ ಸಕೂಬರಂ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಂ ಶುಭಂ। ಪತಾಕಿನಂ ವಾತಜವೈರ್ಹಯೋತ್ತಮೈರ್ಯುಕ್ತಂ ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ಯಯೌ ಜಯಾಯ॥ 7-2-34 (44737) ಸಂಪೂಜ್ಯಮಾನಃ ಕುರುಭಿರ್ಮಹಾತ್ಮಾ ರಥರ್ಷಭೋ ದೇವಗಣೈರ್ಯಥೇಂದ್ರಃ। ಯಯೌ ತದಾಯೋಧನಮುಗ್ರಧನ್ವಾ ಯತ್ರಾವಸಾನಂ ಭರತರ್ಷಭಸ್ಯ॥ 7-2-35 (44738) ವರೂಥಿನಾ ಮಹತಾ ಸಧ್ವಜೇನ ಸುವರ್ಣಮುಕ್ತಾಮಣಿರತ್ನಮಾಲಿನಾ। ಸದಶ್ವಯುಕ್ತೇನ ರಥೇನ ಕರ್ಣೋ ಮೇಘಸ್ವನೇನಾರ್ಕ ಇವಾಮಿತೌಜಾಃ॥ 7-2-36 (44739) ಹುತಾಶನಾಭಃ ಸ ಹುತಾಶನಪ್ರಭೇ ಶುಭಃ ಶುಭೇ ವೈ ಸ್ವರಥೇ ಧನುರ್ಧರಃ। ಸ್ಥಿತೋ ರರಾಜಾಧಿರಥಿರ್ಮಹಾರಥಃ ಸ್ವಯಂ ವಿಮಾನೇ ಸುರರಾಡಿವಾಸ್ಥಿತಃ॥ ॥ 7-2-37 (44740) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-2-1 5-2- 5-2- 5-2- 5-2- 5-2- 5-2- 5-2- 5-2- 5-2- 5-2- 5-2-

7-1-0 (44741) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-0x (4267) ಶರವಲ್ಪೇ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಶಯಾನಮಮಿತೌಜಸಂ। ಮಹಾಶತಸಮೂಂಹನ ಸಮುದ್ರಮಿವ ಶೋಷಿತಂ॥ 7-1-1 (44742) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಿತಾಮಹಂ ಭೀಷ್ಮಂ ಸರ್ವಕ್ಷತ್ರಾಂತಕಂ ಗುರುಂ। ದಿವ್ಯೈರಸ್ತ್ರೈರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಪಾತಿತಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ। ಜಯಾಣಾ ತವ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಸಂಭಗ್ನಾ ಶರ್ಮ ವರ್ಮ ಚ॥ 7-1-2 (44743) ಅಪಾxಣಾಮಿವ ದ್ವೀಪಮಗಾಧೇ ಗಾಧಮಿಚ್ಛತಾಂ। ಸ್ತೋತಮಾ ಯಾಮುನೇನೇವ ಶರೌಘೇಣ ಪರಿಪ್ಲುತಂ॥ 7-1-3 (44744) ಮಹಾಂತಮಿವ ಮೈನಾಕಮಹಾರ್ಯಂ ಭುವಿ ಪಾತಿತಂ। ತxxxಯುತಮಿವಾದಿತ್ಯಂ ಶಕ್ರಸ್ಯೇವಾಮೃತಂ ಹೃತಂ॥ 7-1-4 (44745) ಶತಕ್ರತುಭಿವಾಚಿಂತ್ಯಂ ಪುರಾ ವೃತ್ರೇಣಾ ನಿರ್ಜಿತಂ। ಮಹೋನಂ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಯುಧಿ ಭೀಷ್ಮಂ ನಿಪಾತಿತಂ॥ 7-1-5 (44746) ಕಕುದಂ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಲಕ್ಷ್ಮ ಸರ್ವಧನುಷ್ಮತಾಂ। ಧನಂತಯಶರೈರ್ವ್ಯಾಪ್ತಂ ಪಿತರಂ ತೇ ಮಹಾವ್ರತಂ। 7-1-6 (44747) ತಂ ವೀರಶಯನೇ ವೀರಂ ಶಯಾನಂ ಪುರುಷರ್ಪಭಂ। ಭೀಷ್ಮಮಾಧಿರಥಿರ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭರತಾನಾಂ ಪಿತಾಮಹಂ॥ 7-1-7 (44748) ಪ್ರಸ್ಕಂದ್ಯ ಸ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಶೋಕಮೋಹಪರಿಪ್ಲುತಃ। `ಪದ್ಯ್ಭಾಮೇವ ಜಗಾಮಾರ್ತೋ ಬಾಷ್ಪವ್ಯಾಕುಲಲೋಚನಃ'॥ ಅಭಿವಾದ್ಯಾಂಜಲಿಂ ಬದ್ಧ್ವಾ ವಂದಮಾನೋಽಭ್ಯಭಾಷತ॥ 7-1-8 (44749) ಕರ್ಣೋಽಹಮಸ್ಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ವದ ಮಾಮಭಿ ಭಾರತ। ಪುಣ್ಯಯಾ ಕ್ಷೇಮಯಾ ವಾಚಾ ಚಕ್ಷುಷಾ ಚಾವಲೋಕಯ॥ 7-1-9 (44750) ನ ನೂನಂ ಸುಕೃತಸ್ಯೇಹ ಫಲಂ ಕಶ್ಚಿತ್ಸಮಶ್ನುತೇ। ಯತ್ರ ಧರ್ಮಪರೋ ವೃದ್ಧಃ ಶೇತೇ ಭುವಿ ಭವಾನಿಹ॥ 7-1-10 (44751) ಕೋಶಸಂಚಯನೇ ಮಂತ್ರೇ ವ್ಯೂಹೇ ಪ್ರಹರಣೇಷು ಚ। ನಾಹಮನ್ಯಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಾಮಿ ಕುರೂಣಾಂ ಕುರುಪುಂಗವ॥ 7-1-11 (44752) ಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿಶುದ್ಧಯಾ ಯುಕ್ತೋ ಯಃ ಕುರೂಂಸ್ತಾರಯೇದ್ಭಯಾತ್। ಯೋಧಾಂಸ್ತ್ವಮಪ್ಲುವೇ ಹಿತ್ವಾ ಪಿತುಲೋಕಂ ಗಮಿಷ್ಯಸಿ॥ 7-1-12 (44753) ಅದ್ಯಪ್ರಭೃತಿ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾ ವ್ಯಾಘ್ರಾ ಇವ ಮೃಗಕ್ಷಯಂ। ಪಾಂಡವಾ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಕುರುಕ್ಷಯಂ॥ 7-1-13 (44754) ಅದ್ಯ ಗಾಂಡೀವಧೋಪೇಣ ವೀರ್ಯಜ್ಞಾಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ। ಕುರವಃ ಸಂತ್ರಸಿಷ್ಯಂತಿ ವಜ್ರಘೋಷಾದಿವಾಸುರಾಃ॥ 7-1-14 (44755) ಅದ್ಯ ಗಾಂಡೀವಮುಕ್ತಾನಾಮಶನೀನಾಮಿವ xxxಃ। ತ್ರಾಸಯಿಷ್ಯತಿ ಬಾಣಾನಾಂ ಕುರೂನನ್ಯಾಂಶ್ಚ ಪಥಿxx 7-1-15 (44756) ಸಮಿದ್ಧೋಽಗ್ನಿರ್ಯಥಾ ವೀರ ಮಹಾಜ್ವಾಲೋ ದ್ರುಮಾಂದxxxತ್। ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಇಧಕ್ಷ್ಯಂತಿ ತಥಾ ಬಾಣಾಃ ಕಿರೀಟಿxx 7-1-16 (44757) ಯೇನ ಯೇನ ಪ್ರಸರತೋ ವಾಯ್ವಗ್ನೀ ಸಹಿತೌ ವನೇ। ತೇನ ತೇನ ಪ್ರದಹತೋ ಭೂರಿಗುಲ್ಮತೃಣದ್ರುಮಾನ್॥ 7-1-17 (44758) ಯಾದೃಶೋಽಗ್ನಿಃ ಸಮುದ್ಭೂತಸ್ತಾದೃಕ್ಪಾರ್ಥೋ ನ ಸಂಶಯಃ। ಯಥಾ ವಾಯುರ್ನರವ್ಯಾಘ್ರ ತಥಾ ಕೃಷ್ಣೋ ಸಂಶಯಃ॥ 7-1-18 (44759) xxದತಃ ಪಾಂಚಜನ್ಯಸ್ಯ ರಸತೋ ಗಾಂಡಿವಸ್ಯ ಚ। ಶ್ರುತ್ವಾ ಸರ್ವಾಣಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ತ್ರಾಸಂ ಯಾಸ್ಯಂತಿ ಭಾರತ। 7-1-19 (44760) ಕಪಿಧ್ವಜಸ್ಯೋತ್ಪತತೋ ರಥಸ್ಯಾಮಿತ್ರಕರ್ಶಿನಃ। ಶಬ್ದಂ ಸೋಢುಂ ನ ಶಕ್ಷ್ಯಂತಿ ತ್ವಾಮೃತೇ ವೀರ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ॥ 7-1-20 (44761) ಕೋ ಹ್ಯರ್ಜುನಂ ಯೋಧಯಿತುಂ ತ್ವದನ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವೋಽರ್ಹತಿ। ಯಸ್ಯ ದಿವ್ಯಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರವದಂತಿ ಮನೀಷಿಣಃ। 7-1-21 (44762) ಅಮಾನುಷೈಶ್ಚ ಸಂಗ್ರಾಮಂ ತ್ರ್ಯಂಬಕೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ತಸ್ಮಾಚ್ಚೈವ ವರಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ದುಷ್ಪ್ರಾಪಶ್ಚಾಕೃತಾತ್ಮಭಿಃ॥ 7-1-22 (44763) ಕೋಽನ್ಯಃ ಶಕ್ತೋ ರಣೇ ಜೇತುಂ ಪೂರ್ವಂ ಯೋ ನ ಜಿತಸ್ತ್ವಯಾ। ಜಿತೋ ಯೇನ ರಣೇ ರಾಮೋ ಭವತಾ ವೀರ್ಯಶಾಲಿನಾ। 7-1-23 (44764) ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಂತಕರೋ ಘೋರೋ ದೇವದಾನವದರ್ಪಹಾ। `ಸೋಪ್ಯದ್ಯಾಭಿಹತಃ ಶೇತೇ ಶರೈಃ ಪ್ರೋತಃ ಶಿಖಂಡಿನಾ॥ 7-1-24 (44765) ತಮದ್ಯಾಹಂ ಪಾಂಡವಂ ಯುದ್ಧಶೌಂಡಮಮೃಷ್ಯಮಾಣೋ ಭವತಾ ಚಾನುಶಿಷ್ಟಃ। ಆಶೀವಿಷಂ ಹಷ್ಟಿಹರಂ ಸುಘೋರಂ ಶೂರಂ ಶಕ್ಷ್ಯಾಂಯಸ್ತ್ರಬಲಾನ್ನಿಹಂತುಂ॥ ॥ 7-1-25 (44766) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 3 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-6 ಕಕುದಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ 5-1-19 xxxತಃ ಶಬ್ದಂ ಕುರ್ವತಃ॥ 5-1-22 ಅಮಾನುಷೈರ್ನಿವಾತಕವಚಾದಿಭಿಃ॥ 5-1-3 ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-1-0 (44767) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-0x (4268) ತಸ್ಯ ಲಾಲಪ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕುರುವೃದ್ಧಃ ಪಿತಾಮಹಃ। ದೇಶಕಾಲೋಚಿತಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ಪ್ರೀತಮಾನಸಃ॥ 7-1-1 (44768) ಭೀಷ್ಮ ಉವಾಚ। 7-1-2x (4269) ಸಮುದ್ರ ಇವ ಸಿಂಧೂನಾಂ ಜ್ಯೋತಿಷಾಮಿವ ಭಾಸ್ಕರಃ। ಸತ್ಯಸ್ಯ ಚ ಯಥಾ ಸಂತೋ ಬೀಜಾನಾಮಿವ ಚೋರ್ವರಾ॥ 7-1-2 (44769) ಪರ್ಜನ್ಯ ಇವ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಸುಹೃದಾಂ ಭವಾನ್। ಬಾಂಧವಾಸ್ತ್ವಾಽನುಜೀವಂತು ಸ್ವಾದುವೃಕ್ಷಮಿವಾಣ಼್ಡಜಾಃ॥ 7-1-3 (44770) ಮಾನಹಾ ಭವ ಶತ್ರೂಣಾಂ ಮಿತ್ರಾಣಾಂ ನಂದಿವರ್ಧನಃ। ಕೌರವಾಣಾಂ ಭವ ಗತಿರ್ಯಥಾ ವಿಷ್ಣುರ್ದಿವೌಕಸಾಂ॥ 7-1-4 (44771) ಸ್ವಬಾಹುಬಲವೀರ್ಯೇಣ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರಿಯೈಷಿಣಾ। ಕರ್ಣ ರಾಜಪುರಂ ಗತ್ವಾ ಕಾಂಭೋಜಾ ನಿರ್ಜಿತಾಸ್ತ್ವಯಾ॥ 7-1-5 (44772) ಗಿರಿವ್ರಜಗತಾಶ್ಚಾಪಿ ನಗ್ನಜಿತ್ಪ್ರಮುಖಾ ನೃಪಾಃ। ಅಂಬಷ್ಠಾಶ್ಚ ವಿದೇಹಾಶ್ಚ ಗಾಂಧಾರಾಶ್ಚ ಜಿತಾಸ್ತ್ವಯಾ॥ 7-1-6 (44773) ಹಿಮವದ್ದುರ್ಗನಿಲಯಾಃ ಕಿರಾತಾ ರಣಕರ್ಕಶಾಃ। ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ವಶಗಾಸ್ತ್ವಯಾ ಕರ್ಣ ಪುರಾ ಕೃತಾಃ॥ 7-1-7 (44774) ಉತ್ಕಲಾ ಮೇಕಲಾಃ ಪೌಂಡ್ರಾಃ ಕಲಿಂಗಾಂಧ್ರಾಶ್ಚ ಸಂಯುಗೇ। ನಿಷಾದಾಶ್ಚ ತ್ರಿಗರ್ತಾಶ್ಚ ಬಾಹ್ಲೀಕಾಶ್ಚ ಜಿತಾಸ್ತ್ವಯಾ 7-1-8 (44775) ತತ್ರತತ್ರ ಚ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ದುರ್ಯೋಧನಹಿತೈಷಿಣಾ। ಬಹವಶ್ಚ ಜಿತಾಃ ಕರ್ಣ ತ್ವಯಾ ವೀರಾ ಮಹೌಜಸಾ॥ 7-1-9 (44776) ಯಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾತಃ ಸಜ್ಞಾತಿಕುಲಬಾಂಧವಃ। ತಥಾ ತ್ವಮಪಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಕೌರವಾಣಾಂ ಗತಿರ್ಭವ॥ 7-1-10 (44777) ಶಿವೇಶನಾಭಿವದಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಗಚ್ಛ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಶತ್ರುಭಿಃ। ಅನುಶಾಸ್ಯ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾಂಧತ್ಸ್ವ ದುರ್ಯೋಧನೇ ಜಯಂ॥ 7-1-11 (44778) ಭವಾನ್ಪೌತ್ರಸಮೋಽಸ್ಮಾಕಂ ಯಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತಥಾ। ತವಾಪಿ ಧರ್ಮತಃ ಸರ್ವೇ ಯಥಾ ತಸ್ಯ ವಯಂ ತಥಾ॥ 7-1-12 (44779) ಯೌನಾತ್ಸಂಬಂಧಕಾಲ್ಲೋಕೇ ವಿಶಿಷ್ಟಂ ಸಂಗತಂ ಸತಾಂ। ಸದ್ಭಿಃ ಸಂಗಮಮಿಚ್ಛಂತಿ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಪರೈರಪಿ॥ 7-1-13 (44780) ಸ ಸತ್ಯಸಂಗರೋ ಭೂತ್ವಾ ಮಮೇದಮಿತಿ ನಿಶ್ಚಿತಃ। ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಲಯ ಬಲಂ ಯಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತಥಾ॥ 7-1-14 (44781) `ಯಥಾ ಚ ಕುರವೋ ಯುದ್ಧೇ ಯೋಧಯಂತಿ ಸ್ಮ ಪಾಂಡವಾನ್। ತಥಾ ಕರ್ಣ ತ್ವಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ದುರ್ಯೋಧನಹಿತೈಷಿಣಾ'॥ 7-1-15 (44782) ನಿಶಂಯ ವಚನಂ ತಸ್ಯ ಚರಣಾವಭಿವಾದ್ಯ ಚ। ಯಯೌ ವೈಕರ್ತನಃ ಕರ್ಣಸ್ತೂರ್ಣಮಾಯೋಧನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-1-16 (44783) ಸೋಽಭಿವೀಕ್ಷ್ಯ ನರೌಘಾಣಾಂ ಸ್ಥಾನಮಪ್ರತಿಮಂ ಮಹತ್। ವ್ಯೂಢಪ್ರಹರಣೋರಸ್ಕಂ ಸೈನ್ಯಂ ತತ್ಸಮಬೃಂಹಯತ್॥ 7-1-17 (44784) ಹೃಷಿತಾಃ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ದುರ್ಯೋಧನಪುರೋಗಮಾಃ। ಉಪಾಗತಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಸರ್ವಾನೀಕಪುರಃಸರಂ॥ 7-1-18 (44785) 7-1-19 (44786) ಕರ್ಣಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಯುದ್ಧಾಯ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಂ। ಕ್ಷ್ವೇಡಿತಾಸ್ಫೋಟಿತರವೈಃ ಸಿಂಹನಾದರವೈರಪಿ। ಧನುಃಶಬ್ದೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈಃ ಕುರವಃ ಸಮಪೂಜಯನ್॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-3 ಅರ್ಥಪತಿಃ ಪ್ರಧಾನಸ್ವಾಮೀ॥

7-1-0 (44787) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-0x (4270) ರಥಸ್ಥಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ದೃಷ್ಟಾ ಕರ್ಣಮವಸ್ಥಿತಂ। ಹೃಷ್ಟೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜನ್ನಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-1-1 (44788) ಸನಾಥಮಿವ ಮನ್ಯೇಽಹಂ ಭವತಾ ಪಾಲಿತಂ ಬಲಂ। ಅತ್ರ ಕಿಂ ನು ಸಮರ್ಥಂ ಯದ್ಧಿತಂ ತತ್ಸಂಪ್ರಧಾರ್ಯತಾಂ॥ 7-1-2 (44789) ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 7-1-3x (4271) ಬ್ರೂಹಿ ನಃ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ತ್ವಂ ಹಿ ಪ್ರಾಜ್ಞತಮೋ ನೃಷು। ಯಥಾ ಚಾರ್ಥಪತಿಃ ಕೃತ್ಯಂ ಪಶ್ಯತೇ ನ ತಥೇತರಃ॥ 7-1-3 (44790) ತೇ ಸ್ಮ ಸರ್ವೇ ತವ ವಚಃ ಶ್ರೋತುಕಾಮಾ ನರೇಶ್ವರ। ನಾನ್ಯಾಯ್ಯಂ ಹಿ ಭವಾನ್ವಾಕ್ಯಂ ಬ್ರೂಯಾದಿತಿ ಮತಿರ್ಮಮ॥ 7-1-4 (44791) ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 7-1-5x (4272) ಭೀಷ್ಮಃ ಸೇನಾಪ್ರಣೇತಾಽಽಸೀದ್ವಯಸಾ ವಿಕ್ರಮೇಣ ಚ। ಶ್ರುತೇನ ಚೋಪಸಂಪನ್ನಃ ಸರ್ವೈರ್ಯೋಧಗಣೈಸ್ತಥಾ॥ 7-1-5 (44792) ತೇನಾತಿಯಶಸಾ ಕರ್ಣ ಘ್ನತಾ ಶತ್ರುಗಣಾನ್ಮಮ। ಸುಯುದ್ಧೇನ ದಶಾಹಾನಿ ಪಾಲಿತಾಃ ಸ್ಮೋ ಮಹಾತ್ಮನಾ॥ 7-1-6 (44793) ತಸ್ಮಿನ್ನಸುಕರಂ ಕರ್ಮ ಕೃತವತ್ಯಾಸ್ಥಿತೇ ದಿವಂ। ಕಂ ತು ಸೇನಾಪ್ರಣೇತಾರಂ ಮನ್ಯಸೇ ತದನಂತರಂ॥ 7-1-7 (44794) ನ ವಿನಾ ನಾಯಕಂ ಸೇನಾ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ತಿಷ್ಠತಿ। `ಆಹವೇಷು ವಿಶೇಷೇಣ ಭ್ರಷ್ಟನೇತ್ರೇಷ್ವಿವಾಂಜನಂ।' ಆಹವೇಷ್ವಾಹವಶ್ರೇಷ್ಠ ನೇತೃಹೀನೇವ ನೌರ್ಜಲೇ॥ 7-1-8 (44795) ಯಥಾ ಹ್ಯಕರ್ಣಧಾರಾ ನೌ ರಥಶ್ಚಾಸಾರಥಿರ್ಯಥಾ। ದ್ರವೇದ್ಯಥೇಷ್ಟಂ ತದ್ವತ್ಸ್ಯಾದೃತೇ ಸೇನಾಪತಿಂ ಬಲಂ॥ 7-1-9 (44796) ಅದೇಶಿಕೋ ಯಥಾ ಸಾರ್ಥಃ ಸರ್ವಃ ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಸಮೃಚ್ಛತಿ। ಅನಾಯಕಾ ತಥಾ ಸೇನಾ ಸರ್ವಾಂದೋಷಾನ್ಸಮರ್ಚ್ಛತಿ॥ 7-1-10 (44797) ಸ ಭಾವನ್ವೀಕ್ಷ್ಯ ಸರ್ವೇಷು ಮಾಮಕೇಷು ಮಹಾತ್ಮಸು। ಪಶ್ಯ ಸೇನಾಪತಿಂ ಯುಕ್ತಮನು ಶಾಂತನವಾದಿಹ॥ 7-1-11 (44798) ಯಂ ಹಿ ಸೇನಾಪ್ರಮೇತಾರಂ ಭವಾನ್ವಕ್ಷ್ಯತಿ ಸಂಯುಗೇ। ತಂ ವಯಂ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಕರಿಷ್ಯಾಮೋ ನ ಸಂಶಯಃ। 7-1-12 (44799) ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 7-1-13x (4273) ಸರ್ವ ಏವ ಮಹಾತ್ಮಾನ ಇಮೇ ಪುರುಷಸತ್ತಮಾಃ। ಸೇನಾಪತಿತ್ವಮರ್ಹಂತಿ ನಾತ್ರ ಕಾರ್ಯಾ ವಿಚಾರಣಾ॥ 7-1-13 (44800) ಕುಲಸಂಹನನಜ್ಞಾನೈರ್ಬಲವಿಕ್ರಮಬುದ್ಧಿಭಿಃ। ಯುಕ್ತಾಃ ಶ್ರುತಜ್ಞಾ ಧೀಮಂತ ಆಹವೇಷ್ವನಿವರ್ತಿನಃ॥ 7-1-14 (44801) ಯುಗಪನ್ನ ತು ತೇ ಶಕ್ಯಾಃ ಕರ್ತುಂ ಸರ್ವೇ ಪುರಃಸರಾಃ। ಏಕ ಏವ ತು ಕರ್ತವ್ಯೋ ಯಸ್ಮಿನ್ವೈಶೇಷಿಕಾ ಗುಣಾಃ॥ 7-1-15 (44802) ಅನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಪರ್ಧಿನಾಂ ಹ್ಯೇಷಾಂ ಯದ್ಯೇಕಂ ತ್ವಂ ಕರಿಷ್ಯಸಿ। ಶೇಷಾ ವಿಮನಸೋ ವ್ಯಕ್ತಂ ನ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ಹಿತಾಸ್ತವ॥ 7-1-16 (44803) ಅಯಂ ಚ ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಮಾಚಾರ್ಯಃ ಸ್ಥಿವರೋ ಗುರುಃ। ಯುಕ್ತಃ ಸೇನಾಪತಿಃ ಕರ್ತುಂ ದ್ರೋಣಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ॥ 7-1-17 (44804) ಕೋ ಹಿ ತಿಷ್ಠತಿ ದುರ್ಧರ್ಷೇ ದ್ರೋಣೇ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರೇ। ಸೇನಾಪತಿಃಸ್ಯಾದನ್ಯೋಸ್ಮಾಚ್ಛುಕ್ರಾಂಗಿರಸದರ್ಶನಾತ್॥ 7-1-18 (44805) ನ ಚ ಸೋಽಪ್ಯಸ್ತಿ ತೇ ಯೋಧಃ ಸರ್ವರಾಜಸು ಭಾರತ। ದ್ರೋಣಂ ಯಃ ಸಮರೇ ಯಾಂತಮನುಯಾಸ್ಯತಿ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-1-19 (44806) ಏಷ ಸೇನಾಪ್ರಣೇತೄಣಾಮೇಷ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಮಪಿ। ಏಷ ಬುದ್ಧಿಮತಾಂ ಚೈವ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ರಾಜನ್ಗುರುಸ್ತವ॥ 7-1-20 (44807) ಏವಂ ದುರ್ಯೋಧನಾಚಾರ್ಯಮಾಶು ಸೇನಾಪತಿಂ ಕುರು। ಜಿಗೀಷಂತೋ ಸುರಾನ್ಸಂಖ್ಯೇ ಕಾರ್ತಿಕೇಯಮಿವಾಮರಾಃ॥ ॥ 7-1-21 (44808) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 5 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-8 ನೇತಾ ಕರ್ಣಧಾರಃ॥ 5-1-10 ಅದೇಶಿಕೋಽಗ್ರೇಸರರಹಿತಃ। 5-1-14 ಸಂಹನನಂ ಶರೀರಂ॥ 5-1-18 ಶುಕ್ರಾಂಗಿರಸದರ್ಶನಾಚ್ಛುಕ್ರಬೃಹಸ್ಪತಿತುಲ್ಯಾತ್। 5-1-5 ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-1-0 (44809) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-0x (4274) ಕರ್ಣಸ್ಯ ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತದಾ। ಸೇನಾಮಧ್ಯಗತಂ ದ್ರೋಣಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-1-1 (44810) ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 7-1-2x (4275) ವರ್ಣಶ್ರೈಷ್ಠ್ಯಾತ್ಕುಲೋತ್ಪತ್ತ್ಯಾ ಶ್ರುತೇನ ವಯಸಾ ಧಿಯಾ। ವೀರ್ಯಾದ್ದಾಕ್ಷ್ಯಾದಧೃಷ್ಯತ್ವಾದರ್ಥಜ್ಞಾನಾನ್ನಯಾಜ್ಜಯಾತ್॥ 7-1-2 (44811) ತಪಸಾ ಚ ಕೃತಜ್ಞತ್ವಾದ್ವೃದ್ಧಃ ಸರ್ವಗುಣೈರಪಿ। ಯುಕ್ತೋ ಭವತ್ಸಶ್ರೋ ಗೋಪ್ತಾ ರಾಜ್ಞಾಮನ್ಯೋ ನ ವಿದ್ಯತೇ॥ 7-1-3 (44812) ಸ ಭವಾನ್ಪಾತು ನಃ ಸರ್ವಾಂದೇವಾನಿವ ಶತಕ್ರತುಃ। ಭವನ್ನೇತ್ರಾಃ ಪರಾಂಜೇತುಮಿಚ್ಛಾಮೋ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ॥ 7-1-4 (44813) ರುದ್ರಾಣಾಮಿವ ಕಾಪಾಲಿರ್ವಸೂನಾಮಿವ ಪಾವಕಃ। ಕುಬೇರ ಇವ ಯಕ್ಷಾಣಾಂ ಮರುತಾಮಿವ ವಾಸವಃ॥ 7-1-5 (44814) ವಸಿಷ್ಠ ಇವ ವಿಪ್ರಾಣಾಂ ತೇಜಸಾಮಿವ ಭಾಸ್ಕರಃ। ಪಿತೄಣಾಮಿವ ಧರ್ಮೇಂದ್ರೋ ಯಾದಸಾಮಿವ ಚಾಂಬುರಾಟ್॥ 7-1-6 (44815) ನಕ್ಷತ್ರಾಣಾಮಿವ ಶಶೀ ದಿತಿಜಾನಾಮಿವೋಶನಾಃ। `ಸರ್ವೇಷಾಮಿವ ಲೋಕಾನಾಂ ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಚ ಯಥಾ ಕ್ಷಯಃ'॥ 7-1-7 (44816) ವಿಶ್ವೋತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಿತಿಲಯೇ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ನಾರಾಯಣಃ ಪ್ರಭುಃ। ಏವಂ ಸೇನಾಪ್ರಣೇತೄಣಾಂ ಮಮ ಸೇನಾಪತಿರ್ಭವ॥ 7-1-8 (44817) ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ದಶೈಕಾ ಚ ವಶಗಾಃ ಸಂತು ತೇಽನಘ। ತಾಭಿಃ ಶತ್ರೂನ್ಪ್ರತಿವ್ಯೂಹ್ಯ ಜಹೀಂದ್ರೋ ದಾನವಾನಿವ॥ 7-1-9 (44818) ಪ್ರಯಾತು ನೋ ಭವಾನಗ್ರೇ ದೇವಾನಾಮಿವ ಪಾವಕಿಃ। ಅನುಯಾಸ್ಯಾಮಹೇ ತ್ವಾಽಽಜೌ ಸೌರಭೇಯಾ ಇವರ್ಷಭಂ॥ 7-1-10 (44819) ಉಗ್ರಧನ್ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ದಿವ್ಯಂ ವಿಷ್ಫಾರಯಂಧನುಃ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭವಂತಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನಾರ್ಜುನಃ ಪ್ರಹರಿಷ್ಯತಿ॥ 7-1-11 (44820) ಧ್ರುವಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಸಾನುಬಂಧಂ ಸಬಾಂಧವಂ। ಜೇಷ್ಯಾಮಿ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಭವಾನ್ಸೇನಾಪತಿರ್ಯದಿ॥ 7-1-12 (44821) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-13x (4276) ಏವಮುಕ್ತೇ ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಜಯೇತ್ಯೂಚುರ್ನರಾಧಿಪಾಃ। ಸಿಂಹನಾದೇನ ಮಹತಾ ಹರ್ಷಯಂತಸ್ತವಾತ್ಮಜಂ॥ 7-1-13 (44822) ಸೈನಿಕಾಶ್ಚ ಮುದಾ ಯುಕ್ತಾ ವರ್ಧಯಂತಿ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಂ। ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಪ್ರಾರ್ಥಯಂತೋ ಮಹದ್ಯಶಃ। ದುರ್ಯೋಧನಂ ತತೋ ರಾಜಂದ್ರೋಣೋ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ ॥ 7-1-14 (44823) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 6 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-4 ಭವಾನ್ನೇಸ್ರಂ ತೇನಾ ಯೇಷಾಂ ತೇ॥ 5-1-6 ಧರ್ಮೇಂದ್ರೋ ಯಮಃ। ಅಂಬುರಾಟ್ ವರುಣಃ॥ 5-1-10 ಪಾವಕಿಃ ಸ್ಕಂದಃ॥ 5-1-6 ಷಷ್ಟೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-1-0 (44824) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-1-0x (4277) ವೇದಂ ಷಡಂಗಂ ವೇದಾಹಮರ್ಥವಿದ್ಯಾಂ ಚ ಮಾನವೀಂ। ತ್ರೈಯ್ಯಂಬಕಮಥೇಷ್ವಸ್ತ್ರಂ ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ॥ 7-1-1 (44825) ಯೇ ಚಾಪ್ಯುಕ್ತಾ ಮಯಿ ಗುಣಾ ಭವದ್ಭಿರ್ಜಯಕಾಂಕ್ಷಿಭಿಃ। ಚಿಕೀರ್ಷುಸ್ತಾನಹಂ ಸರ್ವಾನ್ಯೋಧಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಪಾಂಡವಾನ್॥ 7-1-2 (44826) ಪಾರ್ಷತಂ ತು ರಣೇ ರಾಜನ್ನ ಹನಿಷ್ಯೇ ಕಥಂಚನ। ಸ ಹಿ ಸೃಷ್ಟೋ ವಧಾರ್ಥಾಯ ಮಮೈವ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ॥ 7-1-3 (44827) ಯೋಧಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ನಾಶಯನ್ಸರ್ವಸೋಮಕಾನ್। ನ ಚ ಮಾಂ ಪಾಂಡವಾ ಯುದ್ಧೇ ಯೋಧಯಿಷ್ಯಂತಿ ಹರ್ಷಿತಾಃ॥ 7-1-4 (44828) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-5x (4278) ಸ ಏವಮಭ್ಯನುಜ್ಞಾತಶ್ಚಕ್ರೇ ಸೇನಾಪತಿಂ ತತಃ। ದ್ರೋಣಂ ತವ ಸುತೋ ರಾಜನ್ವಿಧಿದೃಷ್ಟೇನ ಕರ್ಮಣಾ॥ 7-1-5 (44829) ಅಥಾಭಿಷಿಷಿಚುರ್ದ್ರೋಣಂ ದುರ್ಯೋಧನಮುಖಾ ನೃಪಾಃ। `ಸ್ವಸ್ತಿವಾದರವೈಶ್ಚಾನ್ಯೈಃ ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣೈಶ್ಚಾನ್ಯೈರ್ಮನೋರಮೈಃ'। ಸೈನಾಪತ್ಯೇ ಯಥಾ ಸ್ಕಂದಂ ಪುರಾ ಶಕ್ರಮುಖಾಃ ಸುರಾಃ॥ 7-1-6 (44830) ತತೋ ವಾದಿತ್ರಘೋಷೇಣ ಶಂಖಾನಾಂ ಚ ಮಹಾಸ್ವನೈಃ। ಪ್ರಾದುರಾಸೀತ್ಕೃತೇ ದ್ರೋಣೇ ಹರ್ಷಃ ಸೇನಾಪತೌ ತದಾ॥ 7-1-7 (44831) ತತಃ ಪುಣ್ಯಾಹಘೋಷೇಣ ಸಾಶೀರ್ವಾದಸ್ವನೇನ ಚ। ಸಂಸ್ತವೈರ್ಗೀತಶಬ್ದೈಶ್ಚ ಸೂತಮಾಗಧಬಂದಿನಾಂ॥ 7-1-8 (44832) ಜಯಶಬ್ದೈರ್ದ್ವಿಜಾಗ್ರ್ಯಾಣಾಂ ಸುಭಗಾನರ್ತಿತೈಸ್ತಥಾ। ಸತ್ಕೃತ್ಯ ವಿಧಿನಾ ದ್ರೋಣಂ ಮೇನಿರೇ ಪಾಂಡವಾಂಜಿತಾನ್॥ 7-1-9 (44833) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-10x (4279) ಸೈನಾಪತ್ಯಂ ತು ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾರಥಃ। ಯುಯುತ್ಸುರ್ವ್ಯೂಹ್ಯ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಪ್ರಾಯಾತ್ತವ ಸುತೈಃ ಸಹ॥ 7-1-10 (44834) ಸೈಂಧವಶ್ಚ ಕಲಿಂಗಶ್ಚ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ತವಾತ್ಮಜಃ। ದಕ್ಷಿಣಂ ಪಾರ್ಶ್ವಮಾಸ್ಥಾಯ ಸಮತಿಷ್ಠಂತ ದಂಶಿತಾಃ॥ 7-1-11 (44835) ಪ್ರಪಕ್ಷಃ ಶಕುನಿಸ್ತೇಷಾಂ ಪ್ರವರೈರ್ಹಯಸಾದಿಭಿಃ। ಯಯೌ ಗಾಂಧಾರಕೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ವಿಮಲಪ್ರಾಸಯೋಧಿಭಿಃ॥ 7-1-12 (44836) ಕೃಪಶ್ಚ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಚಿತ್ರಸೇನೋ ವಿವಿಂಶತಿಃ। ದುಃಶಾಸನಮುಖಾ ಯತ್ತಾಃ ಸವ್ಯಂ ಪಕ್ಷಮಪಾಲಯನ್॥ 7-1-13 (44837) ತೇಷಾಂ ಪ್ರಪಕ್ಷಾಃ ಕಾಂಭೋಜಾಃ ಸುದಕ್ಷಿಣಪುಸ್ಸರಾಃ। ಯಯುರಶ್ಚೈರ್ಮಹಾವೇಗೈಃ ಶಕಾಶ್ಚ ಯವನೈಃ ಸಹ॥ 7-1-14 (44838) ಮದ್ರಾಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಾಃ ಸಾಂಬಷ್ಠಾಃ ಪ್ರತೀಚ್ಯೋದೀಚ್ಯಮಾಲವಾಃ। ಶಿಬಯಃ ಶೂರಸೇನಾಶ್ಚ ಶೂದ್ರಾಶ್ಚ ಮಲದೈಃ ಸಹ॥ 7-1-15 (44839) ಸೌವೀರಾಃ ಕಿತವಾಃ ಪ್ರಾಚ್ಯಾ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ। ನವಾತ್ಮಜಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠತಃ॥ 7-1-16 (44840) ಹರ್ಷಯಂತಃ ಸ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಯಯುಸ್ತವ ಸುತೈಃ ಸಹ। ಪ್ರವರಃ ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಂ ಬಲೇಷು ಬಲಮಾದಧಂ॥ 7-1-17 (44841) ಯಯೌ ವೈಕರ್ತನಃ ಕರ್ಣಃ ಪ್ರಮುಖೇ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ತಸ್ಯ ದೀಪ್ತೋ ಮಹಾಕಾಯಃ ಸ್ವಾನ್ಯನೀಕಾನಿಹರ್ಷಯನ್॥ 7-1-18 (44842) ಹಸ್ತಿಕಕ್ಷ್ಯೋ ಗಹಾಕೇತುರ್ಬಭೌ ಸೂರ್ಯಸಮದ್ಯುತಿಃ। ನ ಭೀಷ್ಮವ್ಯಸನಂ ಕಶ್ಚಿದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕರ್ಣಮಮನ್ಯತ॥ 7-1-19 (44843) ವಿಶೋಕಾಶ್ಚಾಭವನ್ಸರ್ವೇ ರಾಜಾನಃ ಕುರುಭಿಃ ಸಹ। ಹೃಷ್ಟಾಶ್ಚ ಬಹವೋ ಯೋಧಾಸ್ತತ್ರಾಜಲ್ಪಂತ ವೇಗತಃ॥ 7-1-20 (44844) ನ ಹಿ ಕರ್ಣಂ ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಧಿ ಸ್ಥಾಸ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ। ಕರ್ಣೋ ಹಿ ಸಮರೇ ಶಕ್ತೋ ಜೇತುಂ ದೇವಾನ್ಸವಾಸವಾನ್॥ 7-1-21 (44845) ಕಿಮು ಪಾಂಡುಸುತಾನ್ಯುದ್ಧೇ ಹೀನವೀರ್ಯಪರಾಕ್ರಮಾನ್। ಭೀಷ್ಮೇಣ ತು ರಣೇ ಪಾರ್ಥಾಃ ಪಾಲಿತಾ ಬಾಹುಶಾಲಿನಾ॥ 7-1-22 (44846) ತಾಂಸ್ತು ಕರ್ಣಃ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ನಾಶಯಿಷ್ಯತಿ ಸಂಯುಗೇ। ಏವಂ ಬ್ರುವಂತಸ್ತೇಽನ್ಯೋನ್ಯಂ ಹೃಷ್ಟರೂಪಾ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-1-23 (44847) ರಾಧೇಯಂ ಪೂಜಯಂತಶ್ಚ ಪ್ರಶಂಸಂತಶ್ಚ ನಿರ್ಯಯುಃ। ಅಸ್ಮಾಕಂ ಶಕಟವ್ಯೂಹೋಂ ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತೋಽಭವತ್॥ 7-1-24 (44848) ಪರೇಷಾಂ ಕ್ರೌಂಚ ಏವಾಸೀದ್ವ್ಯೂಹೋ ರಾಜನ್ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ಪ್ರೀಯಮಾಣೇನ ವಿಹಿತೋ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಭಾರತ॥ 7-1-25 (44849) ವ್ಯೂಹಪ್ರಮುಖತಸ್ತೇಷಾಂ ತಸ್ಥತುಃ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ। ವಾನರಧ್ವಜಮುಚ್ಛ್ರಿತ್ಯ ವಿಷ್ವಕ್ಸೇನಧನಂಜಯೌ॥ 7-1-26 (44850) ಕಕುದಂ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಧಾಮ ಸರ್ವಧನುಷ್ಮತಾಂ। ಆದಿತ್ಯಪಥಗಃ ಕೇತುಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯಾಮಿತತೇಜಸಃ॥ 7-1-27 (44851) ದೀಪಯಾಮಾಸ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಯಥಾ ಪ್ರಜ್ವಲಿತಃ ಸೂರ್ಯೋ ಯುಗಾಂತೇ ವೈ ವಸುಂಧರಾಂ॥ 7-1-28 (44852) ದೀಪ್ಯಂದೃಶ್ಯೇತ ಹಿ ತಥಾ ಕೇತುಃ ಸರ್ವತ್ರ ಧೀಮತಃ। ಯೋಧಾನಾಮರ್ಜುನಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಗಾಂಡೀವಂ ಧನುಷಾಂ ವರಂ॥ 7-1-29 (44853) ವಾಸುದೇವಶ್ಚ ಭೂತಾನಾಂ ಚಕ್ರಾಣಾಂ ಚ ಸುದರ್ಶನಂ। ಚತ್ವಾರ್ಯೇತಾನಿ ತೇಜಾಞ್ಸಿ ವಹಞ್ಶ್ವೇತಹಯೋ ರಥಃ॥ 7-1-30 (44854) ಪರೇಷಾಮಗ್ರತಸ್ತಸ್ಥೌ ಕಾಲಚಕ್ರಮಿವೋದ್ಯತಂ। ಏವಂ ತೌ ಸುಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಬಲಸೇನಾಗ್ರಗಾವುಭೌ॥ 7-1-31 (44855) ತಾವಕಾನಾಂ ಮುಖೇ ಕರ್ಣಃ ಪರೇಷಾಂ ಚ ಧನಂಜಯಃ। ತತೋ ಜಯಾಭಿಸಂರಬ್ಧೌ ಪರಸ್ಪರವಧೈಷಿಣೌ॥ 7-1-32 (44856) ಅವೇಕ್ಷೇತಾಂ ತದಾನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸಮರೇ ಕರ್ಣಪಾಂಡವೌ। ತತಃ ಪ್ರಯಾತೇ ಸಹಸಾ ಭಾರದ್ವಾಜೇ ಮಹಾರಥೇ॥ 7-1-33 (44857) ಸಿಂಹನಾದೇನ ಘೋರೇಣ ವಸುಧಾ ಸಮಕಂಪತ। ತತಸ್ತುಮುಲಮಾಕಾಶಮಾವೃಣೋತ್ಸದಿವಾಕರಂ॥ 7-1-34 (44858) ವಾತೋದ್ಭೂತಂ ರಜಸ್ತೀವ್ರಂ ಕೌಶೇಯನಿಕರೋಪಮಂ। ವವರ್ಷ ದ್ಯೌರನಭ್ರಾಽಪಿ ಮಾಂಸಾಸ್ಥಿರುಧಿರಾಣ್ಯುತ॥ 7-1-35 (44859) ಗೃಧ್ರಾಃ ಶ್ಯೇನಾ ಬಕಾಃ ಕಂಕಾ ವಾಯಸಾಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಉಪರ್ಯುಪರಿ ಸೇನಾಂ ತೇ ತದಾ ಪರ್ಯಪತನ್ನೃಪ॥ 7-1-36 (44860) ಗೋಮಾಯವಶ್ಚ ಪ್ರಾಕ್ರೋಶನ್ಭಯದಾಂದಾರುಣಾನ್ರವಾನ್। ಅಕಾರ್ಷುರಪಸವ್ಯಂ ಚ ಬಹುಶಃ ಪೃತನಾಂ ತವ॥ 7-1-37 (44861) ಚಿಖಾದಿಷಂತೋ ಮಾಂಸಾನಿ ಪಿಪಾಸಂತಶ್ಚ ಶೋಣಿತಂ। ಅಪತದ್ದೀಪ್ಯಮಾನಾ ಚ ಸನಿರ್ಘಾತಾ ಸಕಂಪನಾ॥ 7-1-38 (44862) ಉಲ್ಕಾ ಜ್ವಲಂತೀ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಪುಚ್ಛೇನಾವೃತ್ಯ ಸರ್ವಶಃ। ಪರಿವೇಷೋ ಮಹಾಂಶ್ಚಾಪಿ ಸವಿದ್ಯುತ್ಸ್ತನಯಿತ್ನುಮಾನ್॥ 7-1-39 (44863) ಭಾಸ್ಕರಸ್ಯಾಭವದ್ರಾಜನ್ಪ್ರಯಾತೇ ವಾಹಿನೀಪತೌ। ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವಃ ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ಸುದಾರುಣಾಃ। ಉತ್ಪಾತಾ ಯುಧಿ ವೀರಾಣಾಂ ಜೀವಿತಕ್ಷಯಕಾರಿಣಃ॥ 7-1-40 (44864) ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ಪರಸ್ಪರವಧೈಷಿಣಾಂ। ಕುರುಪಾಂಡವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಶಬ್ದೇನಾಪೂರಯಜ್ಜಗತ್॥ 7-1-41 (44865) ತೇ ತ್ವನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸುಸಂರಬ್ಧಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಕೌರವೈಃ ಸಹ। ಅಭ್ಯಘ್ನನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶಸ್ತ್ರೈರ್ಜಯಗೃದ್ಧಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ॥ 7-1-42 (44866) ಸ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹತೀಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ। ವೇಗೇನಾಭ್ಯದ್ರವತ್ಸೇನಾಂ ಕಿರಞ್ಶರಶತೈಃ ಶಿತೈಃ॥ 7-1-43 (44867) ದ್ರೋಣಮಭ್ಯುದ್ಯತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಾಂಡವಾಃ ಸಹಸೃಂಜಯೈಃ। ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಂಸ್ತದಾ ರಾಜಂಛರವರ್ಷೈಃ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್॥ 7-1-44 (44868) ವಿಕ್ಷೋಭ್ಯಮಾಣಆ ದ್ರೋಣೇನ ಭಿದ್ಯಮಾನಾ ಮಹಾಚಮೂಃ। ವ್ಯಶೀರ್ಯತ ಸಪಾಂಚಾಲಾ ವಾತೇನೇವ ವಲಾಹಕಾಃ॥ 7-1-45 (44869) ಬಹೂನೀಹ ವಿಕುರ್ವಾಣೋ ದಿವ್ಯಾನ್ಯಸ್ತ್ರಾಣಿ ಸಂಯುಗೇ। ಅಪೀಡಯತ್ಕ್ಷಣೇನೈವ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಡವಸೃಂಜಯಾನ್॥ 7-1-46 (44870) ತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾ ದ್ರೋಣೇನ ವಾಸವೇನೇವ ದಾನವಾಃ। ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸಮಕಂಪಂತ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-1-47 (44871) ತತೋ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿಚ್ಛೂರೋ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿರ್ಮಹಾರಥಃ। ಅಭಿನಚ್ಛರವರ್ಷೇಣ ದ್ರೋಣಾನೀಕಮನೇಕಧಾ॥ 7-1-48 (44872) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಶರವರ್ಷೇಣ ಪಾರ್ಷತಃ। ಸನ್ನಿವಾರ್ಯ ತತಃ ಸರ್ವಾನ್ಕುರೂನಪ್ಯವಧೀದ್ಬಲೀ॥ 7-1-49 (44873) ಸಂಯಂಯ ತು ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಸಮವಸ್ಥಾಪ್ಯ ಚಾಹವೇ। ಸ್ವಮನೀಕಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಪಾರ್ಷತಂ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-1-50 (44874) ಸ ಬಾಣವರ್ಷಂ ಸುಮಹದಸೃಜತ್ಪಾರ್ಷತಂ ಪ್ರತಿ। ಮಘವಾನ್ಸಮಭಿಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಹಸಾ ದಾನವಾನಿವ॥ 7-1-51 (44875) ತೇ ಕಂಪ್ಯಮಾನಾ ದ್ರೋಣೇನ ಬಾಣೈಃ ಪಾಂಡವಸೃಂಜಯಾಃ। ಪುನಃಪುನರಭಜ್ಯಂತ ಸಿಂಹೇನೈವೇತರೇ ಮೃಗಾಃ॥ 7-1-52 (44876) ತಥಾ ಪರ್ಯಪತದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಬಲೇ ಬಲೀ। ಅಲಾತಚಕ್ರವದ್ರಾಜಂಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-1-53 (44877) ಖಚರನಗರಕಲ್ಪಂ ಕಲ್ಪಿತಂ ಶಾಸ್ತ್ರದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಚಲದನಿಲಪತಾಕಂ ಹ್ಲಾದನಂ ವಲ್ಗಿತಾಶ್ವಂ। ಸ್ಫಟಿಕವಿಮಲಕೇತುಂ ತ್ರಾಸನಂ ಶಾತ್ರವಾಣಾಂ ರಥವರಮಧಿರೂಢಃ ಸಂಜಹಾರಾರಿಸೇನಾಂ॥ ॥ 7-1-54 (44878) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-9 ಸುಭಗಾನರ್ತಿತೈಃ ಸೌಭಾಗ್ಯವತೀನೃತ್ತೈಃ॥ 5-1-27 ಆದಿತ್ಯಪಥಗಃ ಆಕಾಶಗಃ॥ 5-1-54 ಹ್ಲಾದನಂ ಯೋದ್ಭುರಾನಂದಜನನಂ॥ 5-1-7 ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-1-0 (44879) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-1-0x (4280) ತಥಾ ದ್ರೋಣಮಭಿಘ್ನಂತಂ ಸಾಶ್ವಸೂತರಥದ್ವಿಪಾನ್। ವ್ಯಥಿತಾಃ ಪಾಂಡವಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನ ಚೈನಂ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-1-1 (44880) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಧನಂಜಯೌ। ಅಬ್ರವೀತ್ಸರ್ವತೋ ಯತ್ತೈಃ ಕುಂಭಯೋನಿರ್ನಿವಾರ್ಯತಾಂ॥ 7-1-2 (44881) ತತ್ರೈನಮರ್ಜುನಶ್ಚೈವ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ। `ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಪಾರ್ಥಿವಾ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವಸ್ಯಾನುಸೈನಿಕಾಃ। ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಂಸ್ತತಸ್ತತ್ರ ಸಮಾಗಚ್ಛನ್ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-1-3 (44882) ಕೇಕಯಾ ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ಸೌಭದ್ರೋಽಥ ಘಟೋತ್ಕಚಃ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಯಮೌ ಮಾತ್ಸ್ಯೋ ದ್ರುದಶ್ಚಾತ್ಮಜೈಃ ಸಹ॥ 7-1-4 (44883) ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ಸಂಹೃಷ್ಟಾ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಃ ಸಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಚೇಕಿತಾನಶ್ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಯುಯುತ್ಸುಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-1-5 (44884) ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಪಾರ್ಥಿವಾ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವಸ್ಯಾನುಯಾಯಿನಃ। ಕುಲವೀರ್ಯಾನುರೂಪಾಣಿ ಚಕ್ರುಃ ಕರ್ಮಾಣ್ಯನೇಕಶಃ॥ 7-1-6 (44885) ಸಂಭಿದ್ಯಮಾನಾಂ ತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಾಂಡವೈರ್ವಾಹಿನೀಂ ರಣೇ। ವ್ಯಾವೃತ್ಯ ಚಕ್ಷುಷೀ ಕೋಪಾದ್ಭಾರದ್ವಾಜೋಽನ್ವವೈಕ್ಷತ॥ 7-1-7 (44886) ಸ ತೀವ್ರಂ ಕೋಪಮಾಸ್ಥಾಯ ರಥೇ ಸಮರದುರ್ಜಯಃ। ವ್ಯಧಮತ್ಪಾಂಡವಾನೀಕಂ ಮಹಾಭ್ರಾಣೀವ ಮಾರುತಃ॥ 7-1-8 (44887) ರಥಾನಶ್ವಾನ್ನರಾನ್ನಾಗಾನಭಿಧಾವನ್ನಿತಸ್ತತಃ। ಚಚಾರೋನ್ಮತ್ತವದ್ದ್ರೋಣೋ ವೃದ್ಧೋಽಪಿ ತರುಣೋ ಯಥಾ॥ 7-1-9 (44888) ತಸ್ಯ ಶೋಣಿತದಿಗ್ಧಾಂಗಾಃ ಶೋಣಾಸ್ತೇ ವಾತರಂಹಸಃ। ಆಜಾನೇಯಾ ಹಯಾ ರಾಜನ್ನವಿಶ್ರಾಂತಾಃ ಸುಖಂ ಯಯುಃ॥ 7-1-10 (44889) ತಮಂತಕಮಿವ ಕ್ರುದ್ಧಮಾಪತಂತಂ ಯತವ್ರತಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಂಪ್ರಾದ್ರವನ್ಯೋಧಾಃ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ತತಸ್ತತಃ॥ 7-1-11 (44890) ತೇಷಾಂ ಪ್ರಾದ್ರವತಾಂ ಭೀಮಃ ಪುನರಾವರ್ತತಾಮಪಿ॥ ಪಶ್ಯತಾಂ ತಿಷ್ಠತಾಂ ಚಾಸೀಚ್ಛಬ್ದಃ ಪರಮದಾರುಣಃ॥ 7-1-12 (44891) ಶೂರಾಣಾಂ ಹರ್ಷಜನನೋ ಭೀರೂಣಾಂ ಭಯವರ್ಧನಃ। ದ್ಯಾವಾಪೃಥಿವ್ಯೋರ್ವಿವರಂ ಪೂರಯಾಮಾಸ ಸರ್ವತಃ॥ 7-1-13 (44892) ತತಃ ಪುನರಪಿ ದ್ರೋಣೋ ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವಯನ್ಯುಧಿ। ಅಕರೋದ್ರೌದ್ರಮಾತ್ಮಾನಂ ಕಿರಂಛರಶತೈಃ ಪರಾನ್॥ 7-1-14 (44893) ಸ ತಥಾ ತೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಕಾಲವದ್ವ್ಯಚರದ್ದ್ರೋಣೋ ಯುವೇವ ಸ್ಥವಿರೋ ಬಲೀ॥ 7-1-15 (44894) ಉತ್ಕೃತ್ಯ ಚ ಶಿರಾಂಸ್ಯುಗ್ರೋ ಬಾಹೂನಪಿ ಸುಭೂಷಣಾನ್। ಕೃತ್ವಾ ಶೂನ್ಯಾನ್ರಥೋಪಸ್ಥಾನುದಕ್ರೋಶನ್ಮಹಾರವಾನ್॥ 7-1-16 (44895) ತಸ್ಯ ಹರ್ಷಪ್ರಣಾದೇನ ಬಾಣವರ್ಷೇಣ ಚ ಪ್ರಭೋ। ಪ್ರಾಕಂಪಂತ ರಣೇ ಯೋಧಾ ಗಾವಃ ಶೀತಾರ್ದಿತಾ ಇವ॥ 7-1-17 (44896) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ರಥಘೋಷೇಣ ಮೌರ್ವೀನಿಷ್ಪೇಷಣೇನ ಚ। ಧನುಃಶಬ್ದೇನ ಚಾಕಾಶೇ ಶಬ್ದಃ ಸಮಭವನ್ಮಹಾನ್॥ 7-1-18 (44897) ಅಥಾಸ್ಯ ಧನುಷೋ ಬಾಣಾ ನಿಸ್ಸರಂತಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ವ್ಯಾಪ್ಯ ಸರ್ವಾ ದಿಶಃ ಪೇತುರ್ನಾಗಾಶ್ವರಥಪತ್ತಿಷು। 7-1-19 (44898) ತಂ ಕಾರ್ಮುಕಮಹಾವೇಗಮಸ್ತ್ರಜ್ವಲಿತಪಾವಕಂ। ದ್ರೋಣಮಾಸಾದಯಾಂಚಕ್ರುಃ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ॥ 7-1-20 (44899) ಸನಾಗರಥಪತ್ತ್ಯಶ್ವಾನ್ಪ್ರಾಹಿಣೋದ್ಯಮಸಾದನಂ। ಅಚಿರಾದಕರೋದ್ದೋಣೋ ಮಹೀಂ ಶೋಣಿತಕರ್ದಮಾಂ॥ 7-1-21 (44900) ತನ್ವತಾ ಪರಮಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಶರಾನ್ಸತತಮಸ್ಯತಾ। ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತಂ ದಿಕ್ಷು ಶರಜಾಲಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-1-22 (44901) ಪದಾತಿಷು ರಥಾಶ್ವೇಷು ವಾರಣೇಷು ಚ ಸರ್ವಶಃ। ತಸ್ಯ ವಿದ್ಯುದಿವಾಭ್ರೇಷು ಚರನ್ಕೇತುರದೃಶ್ಯತ॥ 7-1-23 (44902) ಸಕೇಕಯಾನಾಂ ಪ್ರವರಾಂಶ್ಚ ಪಂಚ ಪಾಂಚಾಲರಾಜಂ ಚ ಶರೈಃ ಪ್ರಮಥ್ಯ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾನೀಕಮದೀನಸತ್ವೋ ದ್ರೋಣೋಽಭ್ಯಯಾತ್ಕಾರ್ಮುಕಬಾಣಪಾಣಿಃ॥ 7-1-24 (44903) ತಂ ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ಧನಂಜಯಶ್ಚ ಶಿನೇಶ್ಚ ನಪ್ತಾ ದ್ರುಪದಾತ್ಮಜಶ್ಚ। ಶೈಬ್ಯಾತ್ಮಜಃ ಕಾಶಿಪತಿಃ ಶಿಬಿಶ್ಚ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನದಂತೋ ವ್ಯಕಿರಂಛರೌಘೈಃ॥ 7-1-25 (44904) `ತೇಷಾಂ ಶರಾ ದ್ರೋಣಶರೈರ್ನಿಕೃತ್ತಾ ಭೂಮಾವದೃಶ್ಯಂತ ವಿವರ್ತಮಾನಾಃ। ಶ್ರೇಣೀಕೃತಾಃ ಸಂಯತಿ ಮೋಘವೇಗಾ ದ್ವೀಪೇ ನದೀನಾಮಿವ ಕಾಶರೋಹಾಃ'॥ 7-1-26 (44905) ತೇ ದ್ರೋಣಬಾಣಾಸನವಿಪ್ರಮುಕ್ತಾಃ ಪತತ್ರಿಣಃ ಕಾಂಚನಚಿತ್ರಪುಂಖಾಃ। ಭಿತ್ತ್ವಾ ಶರೀರಾಣಿ ಗಜಾಶ್ವಯೂನಾಂ ಜಗ್ಮುರ್ಮಹೀಂ ಶೋಣಿತದಿಗ್ಧವಾಜಾಃ॥ 7-1-27 (44906) ಸಾ ಯೋಧಸಂಘೈಶ್ಚ ರಥೈಶ್ಚ ಭೂಮಿಃ ಶರೈರ್ವಿಭಿನ್ನೈರ್ಗಜವಾಜಿಭಿಶ್ಚ। ಪ್ರಚ್ಛಾದ್ಯಮಾನಾ ಪತಿತೈರ್ಬಭೂವ ಸಮಾವೃತಾ ದ್ಯೌರಿವ ಕಾಲಮೇಘೈಃ॥ 7-1-28 (44907) ಶೈನೇಯಭೀಮಾರ್ಜುನವಾಹಿನೀಶಂ ಸೌಭ್ರದ್ರಪಾಂಚಾಲಸಕಾಶಿರಾಜಂ। ಅನ್ಯಾಂಶ್ಚ ವೀರಾನ್ಸಮರೇ ಮಮರ್ದ ದ್ರೋಣಃ ಸುತಾನಾಂ ತವ ಭೂತಿಕಾಮಃ॥ 7-1-29 (44908) ಏತಾನಿ ಚಾನ್ಯಾನಿ ಚ ಕೌರವೇಂದ್ರ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕೃತ್ವಾ ಸಮರೇ ಮಹಾತ್ಮಾ। ಪ್ರತಾಪ್ಯ ಲೋಕಾನಿವ ಕಾಲಸೂರ್ಯೋ ದ್ರೋಣೋ ಗತಃ ಸ್ವರ್ಗಮಿತೋ ಹಿ ರಾಜನ್॥ 7-1-30 (44909) ಏವಂ ರುಕ್ಮರಥಃ ಶೂರೋ ಹತ್ವಾ ಶತಸಹಸ್ರಶಃ। ಪಾಣ಼್ಡವಾನಾಂ ರಣೇ ಯೋಧಾನ್ಪಾರ್ಷತೇನ ನಿಪಾತಿತಃ॥ 7-1-31 (44910) ಅಕ್ಷೌಹಿಣೀಮಭ್ಯಧಿಕಾಂ ಶೂರಾಣಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ನಿಹತ್ಯ ಪಶ್ಚಾದ್ಧೃತಿಮಾನಗಚ್ಛತ್ಪರಮಾಂ ಗತಿಂ॥ 7-1-32 (44911) ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹಪಾಂಚಾಲೈರಶಿವೈಃ ಕ್ರೂರಕರ್ಮಭಿಃ। ಹತೋ ರುಕ್ಮರಥೋ ರಾಜನ್ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಮ ಸುದುಷ್ಕರಂ॥ 7-1-33 (44912) ತತೋ ನಿನಾದೋ ಭೂತಾನಾಮಾಕಾಶೇ ಸಮಜಾಯತ। ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಚ ತತೋ ರಾಜನ್ನಾಚಾರ್ಯೇ ನಿಹತೇ ಯುಧಿ॥ 7-1-34 (44913) ದ್ಯಾಂ ಧರಾಂ ಖಂ ದಿಶೋ ವಾಪಿ ಪ್ರದಿಶರ್ಶ್ಚಾನುನಾದಯನ್। ಅಹೋ ಧಿಗಿತಿ ಭೂತಾನಾಂ ಶಬ್ದಃ ಸಮಭಾವದ್ಭೃಶಂ॥ 7-1-35 (44914) ದೇವತಾಃ ಪಿತರಶ್ಚೈವ ಪೂರ್ವೇ ಯೇ ಚಾಸ್ಯ ಬಾಂಧವಾಃ। ದದೃಶುರ್ನಿಹತಂ ತತ್ರ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-1-36 (44915) ಪಾಂಡವಾಸ್ತು ಜಯಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಸಿಂಹನಾದಾನ್ಪ್ರಚಕ್ರಿರೇ। ಸಿಂಹನಾದೇನ ಮಹತಾ ಸಮಕಂಪತ ಮೇದಿನೀ॥ 7-1-37 (44916) `ವಿಚಿತ್ರಜಾಂಬೂನದಭೂಷಿತಧ್ವಜಂ ಮಹಾರಥಂ ರುಕ್ಮರಥಂ ನಿಪಾತಿತಂ। ॥ 7-1-38 (44917) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 8 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-12 ಭೀಮಃ ಶಬ್ದ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ॥ 5-1-8 ಅಷ್ಟಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-1-0 (44918) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-1-0x (4281) ಕಿಂ ಕುರ್ವಾಣಂ ರಣೇ ದ್ರೋಣಂ ಜಘ್ರುಃ ಪಾಂಡವಸೃಂಜಯಾಃ। ತಥಾ ನಿಪುಣಮಸ್ತ್ರೇಷು ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಮಪಿ॥ 7-1-1 (44919) ರಥಃ ಪರ್ಯಪತದ್ವಾಽಸ್ಯ ಧನುರ್ವಾಽಶೀರ್ಯತಾಸ್ಯತಃ। ಪ್ರಮತ್ತೋ ವಾಽಭವದ್ದೋಣೋ ಯಥಾ ಮೃತ್ಯುಮುಪೇಯಿವಾನ್॥ 7-1-2 (44920) ಕಥಂ ನು ಪಾರ್ಷತಸ್ತಾತ ಶತ್ರುಭಿರ್ದುಷ್ಪ್ರಧರ್ಷಣಂ। ಕಿರಂತಮಿಷುಸಂಘಾತಾನ್ರುಕ್ಮಪುಂಖಾನನೇಕಶಃ॥ 7-1-3 (44921) ಕ್ಷಿಪ್ರಹಸ್ತಂ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಕೃತಿನಂ ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಂ। ದೂರೇಷುಪಾತಿನಂ ದಾಂತಮಸ್ತ್ರಯುದ್ಧೇಷು ಪಾರಗಂ॥ 7-1-4 (44922) ಪಾಂಚಾಲಪುತ್ರೋ ನ್ಯವಧೀದ್ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರಧರಮಚ್ಯುತಂ। ಕುರ್ವಾಣಂ ದಾರುಣಂ ಕರ್ಮ ರಣೇ ಯತ್ತಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-1-5 (44923) ವ್ಯಕ್ತಂ ಹಿ ದೈವಂ ಬಲವತ್ಪೌರುಷಾದಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ। ಯದ್ದ್ರೋಣೋ ನಿಹತಃ ಶೂರಃ ಪಾರ್ಷತೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ॥ 7-1-6 (44924) ಅಸ್ತ್ರಂ ಚತುರ್ವಿಧಂ ವೀರೇ ಯಸ್ಮಿನ್ನಾಸೀತ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ। ತಮಿಷ್ವಸ್ತ್ರಧರಾಚಾರ್ಯಂ ದ್ರೋಣಂ ಶಂಸಸಿ ಮೇ ಹತಂ॥ 7-1-7 (44925) ಶ್ರುತ್ವಾ ಹತಂ ರುಕ್ಮರಥಂ ವೈಯಾಘ್ರಪರಿವಾರಣಂ। ಜಾತರೂಪಪರಿಷ್ಕಾರಂ ನಾದ್ಯ ಶೋಕಮಪಾನುದೇ॥ 7-1-8 (44926) ನ ನೂನಂ ಪರದುಃಖೇನ ಂರಿಯತೇ ಕೋಽಪಿ ಸಂಜಯ। ಯತ್ರ ದ್ರೋಣಮಹಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಹತಂ ಜೀವಾಮಿ ಮಂದಧೀಃ। ದೈವಮೇವ ಪರಂ ಮನ್ಯೇ ನನ್ವನರ್ಥಂ ಹಿ ಪೌರುಷಂ॥ 7-1-9 (44927) ಅಶ್ಮಸಾರಮಯಂ ನೂರ್ನ ಹೃದಯಂ ಸುದೃಢಂ ಮಮ। ಯಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ನಿಹತಂ ದ್ರೋಣಂ ಶತಧಾ ನ ವಿದೀರ್ಯತೇ॥ 7-1-10 (44928) ಬ್ರಾಹ್ಮೇ ದೈವೇ ತಥೇಷ್ವಸ್ತ್ರೇ ಯಮುಪಾಸನ್ಗುಣಾರ್ಥಿನಃ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ರಾಜಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಸ ಕಥಂ ಮೃತ್ಯುನಾ ಹೃತಃ॥ 7-1-11 (44929) ಶೋಷಣಂ ಸಾಗರಸ್ಯೇವ ಮೇರೋರಿವ ವಿಸರ್ಪಣಂ। ಪತನಂ ಭಾಸ್ಕರಸ್ಯೇವ ನ ಮೃಷ್ಯೇ ದ್ರೋಣಪಾತನಂ॥ 7-1-12 (44930) ದುಷ್ಟಾನಾಂ ಪ್ರತಿಷೇದ್ಧಾಸೀದ್ಧಾರ್ಮಿಕಾಣಾಂ ಚ ರಕ್ಷಿತಾ। ಯೋಽಹಾಸೀತ್ಕೃಪಣಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಪ್ರಾಣಾನಪಿ ಪರಂತಪಃ॥ 7-1-13 (44931) ಮಂದಾನಾಂ ಮಮ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಜಯಾಶಾ ಯಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮೇ। ಬೃಹಸ್ಪತ್ಯುಶನಸ್ತುಲ್ಯೋ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸ ನಿಹತಃ ಕಥಂ॥ 7-1-14 (44932) `ಗುಣಾನಾಂ ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಂ ಸ್ಥಿತಿರಾಸೀನ್ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ। ಯಂ ಮೃತ್ಯುರ್ವಶಗಸ್ತಿಷ್ಠೇತ್ಸ ಕಥಂ ಮೃತ್ಯುನಾ ಹತಃ'॥ 7-1-15 (44933) ತೇ ಚ ಶೋಣಾ ಬೃಹಂತೋಽಶ್ವಾಶ್ಛನ್ನಾ ಜಾಲೈರ್ಹಿರಣ್ಮಯೈಃ। ರಥೇ ವಾತಜವಾ ಯುಕ್ತಾಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಾತಿಗಾ ರಣೇ॥ 7-1-16 (44934) ಬಲಿನೋ ಹೇಷಿಣೋ ದಾಂತಾಃ ಸೈಂಧವಾಃ ಸಾಧುವಾಹಿನಃ। ದೃಢಾಃ ಸಂಗ್ರಾಮಮಧ್ಯೇಷು ಕಚ್ಚಿದಾಸನ್ನ ವಿಹ್ವಲಾಃ॥ 7-1-17 (44935) ಕರಿಣಾಂ ಬೃಂಹತಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಶಂಖದುಂದುಭಿನಿಃಸ್ವನೈಃ। ಜ್ಯಾಕ್ಷೇಪಶರವರ್ಷಾಣಾಂ ಶಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಚ ಸಹಿಷ್ಣವಃ॥ 7-1-18 (44936) ಆಶಂಸಂತಃ ಪರಾಂಜೇತುಂ ಜಿತಶ್ವಾಸಾ ಜಿತವ್ಯಥಾಃ। ಹಯಾಃ ಪರಾಜಿತಾಃ ಶೀಘ್ರಾ ಭಾರದ್ವಾಜರಥೋದ್ವಹಾಃ॥ 7-1-19 (44937) ತೇ ಸ್ಮ ರುಕ್ಮರಥೇ ಯುಕ್ತಾ ನರವೀರಸಮಾಸ್ಥಿತಾಃ। ಕಥಂ ನಾಭ್ಯತರಂಸ್ತಾತ ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ॥ 7-1-20 (44938) ಜಾತರೂಪಪರಿಷ್ಕರಾಮಾಸ್ಥಾಯ ರಥಮುತ್ತಮಂ। ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಕಿಮಕರೋದ್ಯುಧಿ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-1-21 (44939) ವಿದ್ಯಾಂ ಯಸ್ಯೋಪಜೀವಂತಿ ಸರ್ವಲೋಕಧನುರ್ಧರಾಃ। ಸ ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಬಲವಾಂದ್ರೋಣಃ ಕಿಮಕರೋದ್ಯುಧಿ॥ 7-1-22 (44940) ದಿವಿ ಶಕ್ರಮಿವ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮಹಾಮಾತ್ರಂ ಧನುರ್ಭೃತಾಂ। ಕೇ ನು ತಂ ರೌದ್ರಕರ್ಮಾಣಂ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಯೂ ರಥಾಃ॥ 7-1-23 (44941) ನನು ರುಕ್ಮರಥಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಾದ್ರವಂತಿ ಸ್ಮ ಪಾಂಡವಾಃ। ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಂ ವಿಕುರ್ವಾಣಂ ರಣೇ ತಸ್ಮಿನ್ಮಹಾಬಲಂ॥ 7-1-24 (44942) ಉತಾಹೋ ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇನ ಧರ್ಮರಾಜಃ ಸಹಾನುಜಃ। ಪಾಂಚಾಲಪ್ರಗ್ರಹೋ ದ್ರೋಣಂ ಸರ್ವತಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-1-25 (44943) ನೂನಮಾವಾರಯತ್ಪಾರ್ಥೋ ರಥಿನೋಽನ್ಯಾನಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಸಮಹರತ್ಪಾರ್ಷತಃ ಪಾಪಕರ್ಮಕೃತ್॥ 7-1-26 (44944) ನಹ್ಯಹಂ ಪರಿಪಶ್ಯಾಮಿ ವಧೇ ಕಂಚನ ಶುಷ್ಮಿಣಃ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಾದೃತೇ ರೌದ್ರಾತ್ಪಾಲ್ಯಮಾನಾತ್ಕಿರೀಟಿನಾ॥ 7-1-27 (44945) `ಉತಾಹೋ ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇನ ಧರ್ಮರಾಜಃ ಸಹಾನುಜಃ। ಉತ್ಸೃಜ್ಯ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ದ್ರೋಣಂ ತಮಭಿದುದ್ರುವೇ'॥ 7-1-28 (44946) ತೈರ್ವೃತಃ ಸರ್ವತಃ ಕ್ಷುದ್ರೈಃ ಪಾಂಚಾಲಾಪಶದೈಸ್ತತಃ। ಕೇಕಯೈಶ್ಚೇದಿಕಾರೂಶೈರ್ಮತ್ಸ್ಯೈರನ್ಯೈಶ್ಚ ಭೂಮಿಪೈಃ॥ 7-1-29 (44947) ವ್ಯಾಕುಲೀಕೃತಮಾಚಾರ್ಯಂ ಪಿಪೀಲೈರುರಗಂ ಯಥಾ। ಕರ್ಮಣ್ಯಸುಕರೇ ಸಕ್ತಂ ಜಘಾನೇತಿ ಮತಿರ್ಮಮ॥ 7-1-30 (44948) ಯೋಽಧೀತ್ಯ ಚತುರೋ ವೇದಾನ್ಸಾಂಗಾನಾಖ್ಯಾನಪಂಚಮಾನ್। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಸೀತ್ಸ್ರೋತಸಾಮಿವ ಸಾಗರಃ॥ 7-1-31 (44949) ಕ್ಷತ್ರಂ ಚ ಬ್ರಹ್ಮ ಚೈವೇಹ ಯೋಽಭ್ಯತಿಷ್ಠತ್ಪರಂತಪಃ। `ದೃಪ್ತಾನಾಂ ಪ್ರತಿಷೇದ್ಧಾ ಚ ಚಕ್ಷುರಾಸೀದಚಕ್ಷುಷಾಂ॥ 7-1-32 (44950) ಅಮರ್ಷೀ ಚಾವಲಿಪ್ತೇಷು ಧಾರ್ಮಿಕೇಷು ಚ ಧಾರ್ಮಿಕಃ'। ಸ ಕಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವೃದ್ಧಃ ಶಸ್ತ್ರೇಣ ವಧಮಾಪ್ತವಾನ್॥ 7-1-33 (44951) ಅಮರ್ಷಿಣಾ ಮರ್ಷಿತವಾನ್ಕ್ಲಿಶ್ಯಮಾನಾನ್ಸದಾ ಮಯಾ। ಅನರ್ಹಮಾಣಾನ್ಕೌಂತೇಯಾನ್ಕರ್ಮಣಸ್ತಸ್ಯ ತತ್ಫಲಂ॥ 7-1-34 (44952) ಯಸ್ಯ ಕರ್ಮಾನುಜೀವಂತಿ ಲೋಕೇ ಸರ್ವಧನುರ್ಭೃತಃ। ಸ ಸತ್ಯಸಂಧಃ ಸುಕೃತೀ ಶ್ರೀಕಾಮೈರ್ನಿಹತಃ ಕಥಂ॥ 7-1-35 (44953) ದಿವಿ ಶಕ್ರ ಇವ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಮಹಾಸತ್ವೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಸ ಕಥಂ ನಿಹತಃ ಪಾರ್ಥೈಃ ಕ್ಷುದ್ರಮತ್ಸ್ಯೈರ್ಯಥಾ ತಿಮಿಃ॥ 7-1-36 (44954) ಕ್ಷಿಪ್ರಹಸ್ತಶ್ಚ ಬಲವಾಂದೃಢಘನ್ವಾರಿಮರ್ದನಃ। ನ ಯಸ್ಯ ವಿಜಯಾಕಾಂಕ್ಷೀ ವಿಷಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಜೀವತಿ॥ 7-1-37 (44955) ಯಂ ದ್ವೌ ನ ಜಹತಃ ಶಬ್ದೌ ಜೀವಮಾನಂ ಕದಾಚನ। ಬ್ರಾಹ್ಮಶ್ಚ ವೇದಕಾಮಾನಾಂ ಜ್ಯಾಘೋಷಶ್ಚ ಧನುಷ್ಮತಾಂ॥ 7-1-38 (44956) ಅದೀನಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ಹೀಮಂತಮಪರಾಜಿತಂ। ತಮಿಷ್ವಾಸವರಾಚಾರ್ಯೇ ದ್ರೋಣಂ ಜಘ್ನುಃ ಕಥಂ ರಥಾಃ॥ 7-1-39 (44957) `ನಾಹಂ ಮನ್ಯೇ ಹತಂ ದ್ರೋಣಂ ಸ ಹಿ ಲೋಕಮಯೋತ್ಸ್ಯತ। ಕೋ ಹಿ ಶಕ್ತೋ ರಣೇ ಜೇತುಮನಾಧೃಷ್ಯಯಶೋಬಲಂ॥ 7-1-40 (44958) ಬ್ರಹ್ಮಕಲ್ಪೋ ಭವೇದ್ಬ್ರಾಹ್ಮೇ ಕ್ಷಾತ್ರೇ ನಾರಾಯಣೋಪಮಃ। ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಷತ್ರೇ ಚ ಯಸ್ಯಾಸ್ತಾಂ ವಶೇ ಸ್ಥಾಣೋರಿವಾಖಿಲೇ॥ 7-1-41 (44959) ಸರ್ವಾನ್ಹಿ ಮಾಮಕಾನ್ವೀರಾನ್ಸಹಾಶ್ವರಥಕುಂಜರಾನ್। ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ತಪಸಾ ಹತಾನ್ಮನ್ಯಾಮಹೇ ಕುರೂನ್'॥ 7-1-42 (44960) ಕಥಂ ಸಂಜಯ ದುರ್ಧರ್ಷಮನಾಧೃಷ್ಯಯಶೋಬಲಂ। ಪಶ್ಯತಾಂ ಪುರುಷೇಂದ್ರಾಣಾಂ ಸಮರೇ ಪಾರ್ಷತೋಽವಧೀತ್॥ 7-1-43 (44961) ಕೇ ಪುರಸ್ತಾದಯುಧ್ಯಂತ ರಕ್ಷಂತೋ ದ್ರೋಣಮಂತಿಕಾತ್। ಕೇ ನು ಪಶ್ಚಾದವರ್ತಂತ ಗಚ್ಛತೋ ದುರ್ಗಮಾಂ ಗತಿಂ॥ 7-1-44 (44962) ಕೇಽರಕ್ಷಂದಕ್ಷಿಣಂ ಚಕ್ರಂ ಸವ್ಯಂ ಕೇ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಪುರಸ್ತಾತ್ಕೇ ಚ ವೀರಸ್ಯ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-1-45 (44963) ಕೇ ಚ ತಸ್ಮಿಂಸ್ತನೂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರತೀಪಂ ಮೃತ್ಯುಮಾವ್ರಜನ್। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಸಮರೇ ವೀರಾಃ ಕೇಽಕುರ್ವಂತ ಪರಾಂ ಧೃತಿಂ॥ 7-1-46 (44964) ಕಚ್ಚಿನ್ನೈನಂ ಭಯಾನ್ಮಂದಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ವ್ಯಜಹನ್ರಣೇ। ರಕ್ಷಿತಾರಸ್ತತಃ ಶೂನ್ಯೇ ಕಚ್ಚಿತ್ತೈರ್ನ ಹತಃ ಪರೈಃ॥ 7-1-47 (44965) ನ ಸ ಪೃಷ್ಠಮರೇಸ್ತ್ರಾಸಾದ್ರಣೇ ಶೌರ್ಯಾತ್ಪ್ರದರ್ಶಯೇತ್। ಪರಾಮಪ್ಯಾಪದಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸ ಕಥಂ ನಿಹತಃ ಪರೈಃ॥ 7-1-48 (44966) ಏತದಾರ್ಯೇಣ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಕೃಚ್ಛ್ರಾಸ್ವಾಪತ್ಸು ಸಂಜಯ। ಪರಾಕ್ರಮೇದ್ಯಥಾ ಶಕ್ತ್ಯಾ ತಚ್ಚ ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಂ। `ಯೋ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಯುದ್ಧ್ಯೇತ ದ್ವಿಷದ್ಭಿಃಸ್ವಾಂಶ್ಚ ಪಾಲಯನ್॥ 7-1-49 (44967) ಕಚ್ಚಿನ್ನೈನಂ ಭಯಾತ್ಕ್ಷುದ್ರಾಃ ಪಾರ್ಥೇಭ್ಯಃ ಪ್ರದದೂ ರಣೇ। ಗೋಪ್ತೃಭಿಸ್ತೈಃ ಸಮುತ್ಸೃಷ್ಟಃ ಕಚ್ಚಿನ್ನೈಷ ಪರೈರ್ಹತಃ॥ 7-1-50 (44968) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಾಮಿ ನಿಘ್ನಂತಮಿವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ। ವಾರ್ಯಮಾಣಂ ರಣೇ ತಾತ ದ್ರೌಣಿನಾಽಮಿತತೇಜಸಾ'॥ 7-1-51 (44969) ಮುಹ್ಯತೇ ಮೇ ಮನಸ್ತಾತ ಕಥಾ ತಾವನ್ನಿವಾರ್ಯತಾಂ। ಭೂಯಸ್ತು ಲಬ್ಧಸಂಜ್ಞಸ್ತ್ವಾಂ ಪರಿಪೃಚ್ಛಾಮಿ ಸಂಜಯ॥ ॥ 7-1-52 (44970) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ನವಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 9 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-1-2 ಅಸ್ಯತಃ ಶರಾನಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-1-17 ಬಲಿನಸ್ತೇಜಸ್ವಿನಃ॥ 5-1-23 ಮಹಾಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಧಾನಂ॥ 5-1-25 ಪಾಂಚಾಲಂಪ್ರಗ್ರಹಃ ಪಾಂಜಾಲಃ ಪ್ರಗ್ರಹೋ ಬಂಧರಜುರ್ಯಸ್ಯ 5-1-27 ಶುಷ್ಮಿಣಸ್ತೇಜಸ್ವಿನಃ॥ 5-1-29 ಅಪಶದೋಽಧಮಃ॥ 5-1-31 ಆಖ್ಯಾನಂ ಪುರಾಣಭಾರತಾದಿ॥ 5-1-9 ನವಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-10-0 (44971) ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 7-10-0x (4282) ಏವಂ ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೂತಪುತ್ರಂ ಹೃಚ್ಛೋಕೇನಾರ್ದಿತೋ ಭೃಶಂ। ಜಯೇ ನಿರಾಶಃ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಪತತ್ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-10-1 (44972) ತಂ ವಿಸಂಜ್ಞಂ ನಿಪತಿಂತ ಸಿಷಿಚುಃ ಪರಿಚಾರಿಕಾಃ। ಜಲೇನಾತ್ಯರ್ಥಶೀತೇನ ಜೀವಂತ್ಯಃ ಪುಣ್ಯಗಂಧಿನಾ॥ 7-10-2 (44973) ಪತಿತಂ ಚೈನಮಾಲೋಕ್ಯ ಸಮಸ್ತಾ ಭರತಸ್ತ್ರಿಯಃ। ಪರಿವವ್ರುರ್ಮಹಾರಾಜಮಸ್ಪೃಶಂಶ್ಚೈವ ಪಾಣಿಭಿಃ॥ 7-10-3 (44974) ಉತ್ಥಾಪ್ಯ ಚೈನಂ ಶನಕೈ ರಾಜಾನಂ ಪೃಥಿವೀತಲಾತ್। ಆಸನಂ ಪ್ರಾಪಯಾಮಾಸುರ್ಬಾಷ್ಪಕಂಠ್ಯೋ ವರಾನನಾಃ॥ 7-10-4 (44975) ಆಸನಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ರಾಜಾ ತು ಮೂರ್ಚ್ಛಯಾಽಭಿಪರಿಪ್ಲುತಃ। ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟೋಽತಿಷ್ಠತ ತದಾ ವೀಜ್ಯಮಾನಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-10-5 (44976) ಸ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಶನಕೈಃ ಸಂಜ್ಞಾಂ ವೇಪಮಾನೋ ಮಹೀಪತಿಃ। ಪುನರ್ಗಾವಲ್ಗಣಿಂ ಸೂತಂ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛದ್ಯಥಾತಥಂ॥ 7-10-6 (44977) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-10-7x (4283) ಯಃ ಸ ಉದ್ಯನ್ನಿವಾದಿತ್ಯೋ ಜ್ಯೋತಿಷಾ ಪ್ರಣುದಂಸ್ತಮಃ। ಅಜಾತಶತ್ರುಮಾಯಾಂತಂ ಕಸ್ತಂ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-10-7 (44978) ಪ್ರಭಿನ್ನಮಿವ ಮಾತಂಗಂ ಯಥಾ ಕ್ರುದ್ಧಂ ತರಸ್ವಿನಂ। ಪ್ರಸನ್ನವದನಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರತಿದ್ವಿರದಗಾಮಿನಂ॥ 7-10-8 (44979) ವಾಸಿತಾಸಂಗಮೇ ಯದ್ವದಜಯ್ಯಂ ಪ್ರತಿಯೂಥಪೈಃ। ನಿಜಘಾನ ರಣೇ ವೀರಾನ್ವೀರಃ ಪುರುಷಸತ್ತಮಃ॥ 7-10-9 (44980) ಯೋ ಹ್ಯೇಕೋ ಹಿ ಮಹಾವೀರ್ಯೋ ನಿರ್ದಹೇದ್ಧೋರಚಕ್ಷುಷಾ। ಕೃತ್ಸ್ನಂ ದುರ್ಯೋಧನಬಲಂ ಧೃತಿಮಾನ್ಸತ್ಯಸಂಗರಃ॥ 7-10-10 (44981) ಚಕ್ಷುರ್ಹಣಂ ಜಯೇ ಸಕ್ತಮಿಷ್ವಾಸಧರಮಚ್ಯುತಂ। ದಾಂತಂ ಬಹುಮತಂ ಲೋಕೇ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-11 (44982) ಕೇ ದುಷ್ಪ್ರಧರ್ಷಂ ರಾಜಾನಮಿಷ್ವಾಸಧರಮಚ್ಯುತಂ। ಸಮಾಸೇದುರ್ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ಕೌಂತೇಯಂ ತತ್ರ ಮಾಮಕಾಃ॥ 7-10-12 (44983) ತರಸೈವಾಭಿಪದ್ಯಾಥ ಯೋ ವೈ ದ್ರೋಣಮುಪಾದ್ರವತ್। ಯಃ ಕರೋತಿ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಶತ್ರೂಣಾಂ ವೈ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-10-13 (44984) ಮಹಾಕಾಯೋ ಮಹೋತ್ಸಾಹೋ ನಾಗಾಯುತಸಮೋ ಬಲೇ। ತಂ ಭೀಮಸೇನಮಾಯಾಂತಂ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-14 (44985) ಯದಾಯಾಜ್ಜಲದಪ್ರಖ್ಯೋ ರಥಃ ಪರಮವೀರ್ಯವಾನ್। ಪರ್ಜನ್ಯ ಇವ ಬೀಭತ್ಸುಸ್ತುಮುಲಾಮಶನೀಂ ಸೃಜನ್॥ 7-10-15 (44986) ವಿಸೃಜಂಛರಜಾಲಾನಿ ವರ್ಷಾಣಿ ಮಘವಾನಿವ। ಅವಸ್ಫೂರ್ಜಂದಿಶಃ ಸರ್ವಾಸ್ತಲನೇಮಿಸ್ವನೇನ ಚ॥ 7-10-16 (44987) ಚಾಪವಿದ್ಯುತ್ಪ್ರಭೋ ಘೋರೋ ರಥಗುಲ್ಮವಲಾಹಕಃ। ಸನೇಮಿಘೋಷಸ್ತನಿತಃ ಶರಶಬ್ದಾತಿಬಂಧುರಃ॥ 7-10-17 (44988) ರೋಷನಿರ್ಜಿತಜೀಮೂತೋ ಮನೋಭಿಪ್ರಾಯಶೀಘ್ರಗಃ। ಮರ್ಮಾತಿಗೋ ಬಾಣಧರಸ್ತುಮುಲಃ ಶೋಣಿತೋದಕೈಃ॥ 7-10-18 (44989) ಸಂಪ್ಲಾವಯಂದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ಮಾನವೈರಾಸ್ತರನ್ಮಹೀಂ। ಭೀಮನಿಃಸ್ವನಿತೋ ರೌದ್ರೋ ದುರ್ಯೋಧನಪುರೋಗಮಾನ್॥ 7-10-19 (44990) ಯುದ್ಧೇಽಭ್ಯಷಿಂಚದ್ವಿಜಯೋ ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ। ಗಾಂಡೀವಂ ಧಾರಯಂಧೀಮಾನ್ಕೀದೃಶಂ ವೋ ಮನಸ್ತದಾ॥ 7-10-20 (44991) ಇಷುಸಂಬಾಧಮಾಕಾಶಂ ಕುರ್ವನ್ಕಪಿವರಧ್ವಜಃ। ಯದಾಯಾತ್ಕಥಮಾಸೀತ್ತು ತದಾ ಪಾರ್ಥಂ ಸಮೀಕ್ಷತಾಂ॥ 7-10-21 (44992) ಕಚ್ಚಿದ್ಗಾಂಡೀವಶಬ್ದೇನ ನ ಪ್ರಣಶ್ಯತಿ ವೈ ಬಲಂ। ಯದ್ವಃ ಸಭೈರವಂ ಕುರ್ವನ್ನರ್ಜುನೋ ಭೃಶಮನ್ವಯಾತ್॥ 7-10-22 (44993) ಕಚ್ಚಿನ್ನಾಪಾನುದತ್ಪ್ರಾಮಾನಿಷುಭಿರ್ವೋ ಧನಂಜಯಃ। ವಾತೋ ವೇಗಾದಿವಾವಿಧ್ಯನ್ಮೇಘಾಞ್ಶರಗಣೈರ್ನೃಪಾನ್॥ 7-10-23 (44994) ಕೋ ಹಿ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾನಂ ರಣೇ ಸೋಢುಂ ನರೋಽರ್ಹತಿ। ಯಮುಷಶ್ಚುತ್ಯ ಸೇನಾಗ್ರೇ ಜನಃ ಸರ್ವೋ ವಿದೀರ್ಯತೇ॥ 7-10-24 (44995) ಯತ್ಸೇನಾಃ ಸಮಕಂಪಂತ ಯದ್ವೀರಾನಸ್ಪೃಶದ್ಭಯಂ। ಕೇ ತತ್ರ ನಾಜಹುರ್ದ್ರೋಣಂ ಕೇ ಕ್ಷುದ್ರಾಃ ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಭಯಾತ್॥ 7-10-25 (44996) ಕೇ ವಾ ತತ್ರ ತನೂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರತೀಪಂ ಮೃತ್ಯುಮಾವ್ರಜನ್। ಅಮಾನುಷಾಣಾಂ ಜೇತಾರಂ ಯುದ್ಧೇಷ್ವಪಿ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-10-26 (44997) ನ ಚ ವೇಗಂ ಸಿತಾಶ್ವಸ್ಯ ವಿಸಹಿಷ್ಯಂತಿ ಮಾಮಕಾಃ। ಗಾಂಡೀವಸ್ಯ ಚ ನಿರ್ಘೋಷಂ ಪ್ರಾವೃಡ್ಜಲದನಿಃಸ್ವನಂ॥ 7-10-27 (44998) ವಿಷ್ವಕ್ಸೇನೋ ಯಸ್ಯ ಯಂತಾ ಯಸ್ಯ ಯೋದ್ಧಾ ಧನಂಚಯಃ। ಅಶಕ್ಯಃ ಸ ರಥೋ ಜೇತುಂ ಮನ್ಯೇ ದೇವಾಸುರೈರಪಿ॥ 7-10-28 (44999) ಸುಕುಮಾರೋ ಯುವಾ ಶೂರೋ ದರ್ಶನೀಯಶ್ಚ ಪಾಂಡವಃ। ಮೇಧಾವೀ ನಿಪುಣೋ ಧೀಮಾನ್ಯುಧಿ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-10-29 (45000) ಆರಾವಂ ವಿಪುಲಂ ಕುರ್ವನ್ವ್ಯಥಯನ್ಸರ್ವಸೈನಿಕಾನ್। ಯದಾಯಾನ್ನಕುಲೋ ದ್ರೋಣಂ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-30 (45001) ಆಶೀವಿಷ ಇವ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಹದೇವೋ ಯದಾಽಭ್ಯಯಾತ್। ಕದನಂ ಕರಿಷ್ಯಞ್ಶತ್ರೂಣಾಂ ತೇಜಸಾ ದುರ್ಜಯೋ ಯುಧಿ॥ 7-10-31 (45002) ಆರ್ಯವ್ರತಮಮೋಘೇಷುಂ ಹೀಮಂತಮಪರಾಜಿತಂ। ಸಹದೇವಂ ತಮಾಯಾಂತಂ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-32 (45003) ಯಸ್ತು ಸೌವೀರರಾಜಸ್ಯ ಪ್ರಮಥ್ಯ ಮಹತೀಂ ಚಮೂಂ। ಆದತ್ತ ಮಹಿಷೀಂ ಭೋಜಾಂ ಕಾಂಯಾಂ ಸರ್ವಾಂಗಶೋಭನಾಂ॥ 7-10-33 (45004) ಸತ್ಯಂ ಧೃತಿಶ್ಚ ಶೌರ್ಯಂ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಚ ಕೇವಲಂ। ಸರ್ವಾಣಿ ಯುಯುಧಾನೇಽಸ್ಮಿನ್ನಿತ್ಯಾನಿ ಪುರುಷರ್ಷಭೇ॥ 7-10-34 (45005) ಬಲಿನಂ ಸತ್ಯಕರ್ಮಾಣಮದೀನಮಪರಾಜಿತಂ। ವಾಸುದೇವಸಮಂ ಯುದ್ಧೇ ವಾಸುದೇವಾದನಂತರಂ॥ 7-10-35 (45006) ಧನಂಜಯೋಪದೇಶೇನ ಶ್ರೇಷ್ಠಮಿಷ್ವಸ್ತ್ರಕರ್ಮಣಿ। ಪಾರ್ಥೇನ ಸಮಮಸ್ತ್ರೇಷು ಕಸ್ತಂ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-10-36 (45007) ವೃಷ್ಣೀನಾಂ ಪ್ರವರಂ ವೀರಂ ಶೂರಂ ಸರ್ವಧನುಷ್ಮತಾಂ। ರಾಮೇಣ ಸಮಮಸ್ತ್ರೇಷು ಯಶಸಾ ವಿಕ್ರಮೇಣ ಚ॥ 7-10-37 (45008) ಸತ್ಯಂ ಧೃತಿರ್ಮತಿಃ ಶೌರ್ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಂ ಚಾಸ್ತ್ರಮನುತ್ತಮಂ। ಸಾತ್ವತೇ ತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮಿವ ಕೇಶವೇ॥ 7-10-38 (45009) ತಮೇವಂಗುಣಸಂಪನ್ನಂ ದುರ್ವಾರಮಪಿ ದೈವತೈಃ। ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-39 (45010) ಪಾಂಚಾಲೇಷೂತ್ತಮಂ ವೀರಮುತ್ತಮಾಭಿಜನಪ್ರಿಯಂ। ನಿತ್ಯಮುತ್ತಮಕರ್ಮಾಣಮುತ್ತಮೌಜಸಮಾಹವೇ॥ 7-10-40 (45011) ಯುಕ್ತಂ ಧನಂಜಯಹಿತೇ ಮಮಾನರ್ಥಾರ್ಥಮುತ್ಥಿತಂ। ಯಮವೈಶ್ರವಣಾದಿತ್ಯಮಹೇಂದ್ರವರುಣೋಪಮಂ॥ 7-10-41 (45012) ಮಹಾರಥಂ ಸಮಾಖ್ಯಾತಂ ದ್ರೋಣಾಯೋದ್ಯತಮಾಹವೇ। ತ್ಯಜಂತಂ ತುಮುಲೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಕೇ ಶೂರಾಃ ಸಮವಾರಯನ್॥ 7-10-42 (45013) ಏಕೋಪಸೃತ್ಯ ಚೇದಿಭ್ಯಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಯಃ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ। ಧೃಷ್ಟಕೇತುಂ ಸಮಾಯಾಂತಂ ದ್ರೋಣಂ ಕಸ್ತಂ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-10-43 (45014) ಯೋಽವಧೀತ್ಕೇತುಮಾನ್ವೀರೋ ರಾಜಪುತ್ರಂ ದುರಾಸದಂ। ಅಪರಾಂತಗಿರಿದ್ವಾರೇ ದ್ರೋಣಾತ್ಕಸ್ತಂ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-10-44 (45015) ಸ್ತ್ರೀಂಪುಸಯೋರ್ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ಯಃ ಸ ವೇದ ಗುಣಾಗುಣಾನ್। ಶಿಖಂಡಿನಂ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಮಂಲಾನಮನಸಂ ಯುಧಿ॥ 7-10-45 (45016) ದೇವವ್ರತಸ್ಯ ಸಮರೇ ಹೇತುಂ ಮೃತ್ಯೋರ್ಮಹಾತ್ಮನಃ। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ಯಾಂತಂ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-46 (45017) ಯಸ್ಮಿನ್ನಭ್ಯಧಿಕಾ ವೀರೇ ಗುಣಾಃ ಸರ್ವೇ ಧನಂಜಯಾತ್। ಯಸ್ಮಿನ್ನಸ್ತ್ರಾಣಿ ಸತ್ಯಂ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ಚ ಸರ್ವದಾ॥ 7-10-47 (45018) ವಾಸುದೇವಸಮಂ ವೀರ್ಯೇ ಧನಂಜಯಸಮಂ ಬಲೇ। ತೇಜಸಾಽಽದಿತ್ಯಸದೃಶಂ ಬೃಹಸ್ಪತಿಸಮಂ ಮತೌ॥ 7-10-48 (45019) ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ವ್ಯಾತ್ತಾನನಮಿವಾಂತಕಂ। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ಯಾಂತಂ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಸಮವಾರಯನ್॥ 7-10-49 (45020) ತರುಣಸ್ತರುಣಪ್ರಜ್ಞಃ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ। ಯದಾಭ್ಯಧಾವದ್ವೈ ದ್ರೋಣಂ ತದಾಽಽಸೀದ್ವೋ ಮನಃ ಕಥಂ॥ 7-10-50 (45021) ದ್ರೌಪದೇಯಾ ನರವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಸಮುದ್ರಮಿವ ಸಿಂಧವಃ। ಯದ್ರೋಣಮಾದ್ರವನ್ಸಂಖ್ಯೇ ಕೇ ಶೂರಾಸ್ತಾನ್ನ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-51 (45022) ಏತೇ ದ್ವಾದಶ ವರ್ಷಾಣಿ ಕ್ರೀಡಾಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಬಾಲಕಾಃ। ಅಸ್ತ್ರಾರ್ಥಮವಸನ್ಭೀಷ್ಮೇ ಬಿಭ್ರತೋ ವ್ರತಮುತ್ತಮಂ॥ 7-10-52 (45023) ಕ್ಷತ್ರಂಜಯಃ ಕ್ಷತ್ರದೇವಃ ಕ್ಷತ್ರವರ್ಮಾ ಚ ಮಾನದಃ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಾತ್ಮಜಾ ವೀರಾಃ ಕೇ ತಾಂದ್ರೋಣಾದವಾರಯನ್॥ 7-10-53 (45024) ಶತಾದ್ವಿಶಿಷ್ಟಂ ಯಂ ಯುದ್ಧೇ ಸಮಮನ್ಯಂತ ವೃಷ್ಣಯಃ। ಚೇಕಿತಾನಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಕಸ್ತಂ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-10-54 (45025) ವಾರ್ಧಕ್ಷೇಮಿಃ ಕಲಿಂಗಾನಾಂ ಯಃ ಕನ್ಯಾಮಾಹರದ್ಯುಧಿ। ಅನಾಧೃಷ್ಟಿರದೀನಾತ್ಮಾ ಕಸ್ತಂ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-10-55 (45026) ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಕೈಕೇಯಾ ಧಾರ್ಮಿಕಾಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಾಃ। ಇಂದ್ರಗೋಪಕಸಂಕಾಶಾ ರಕ್ತವರ್ಮಾಯುಧಧ್ವಜಾಃ॥ 7-10-56 (45027) ಮಾತೃಷ್ವಸುಃ ಸುತಾ ವೀರಾಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಜಯಾರ್ಥಿನಃ। ತಾಂದ್ರೋಣಂ ಹಂತುಮಾಯಾತಾನ್ಕೇ ವೀರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-57 (45028) ಯಂ ಯೋಧಯಂತೋ ರಾಜಾನೋ ನಾಜಯನ್ವಾರಣಾವತೇ। ಷಣ್ಮಾಸಾನಪಿ ಸಂರಬ್ಧಾ ಜಿಘಾಂಸಂತೋ ಯುಧಾಂ ಪತಿಂ॥ 7-10-58 (45029) ಧನುಷ್ಮತಾಂ ವರಂ ಶೂರಂ ಸತ್ಯಸಂಧಂ ಮಹಾಬಲಂ। ದ್ರೋಣಾತ್ಕಸ್ತಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ಯುಯುತ್ಸುಂ ಪರ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-10-59 (45030) ಯಃ ಪುತ್ರಂ ಕಾಶಿರಾಜಸ್ಯ ವಾರಾಣಸ್ಯಾಂ ಮಹಾರಥಂ। ಸಮರೇ ಸ್ತ್ರೀಷು ಗೃಧ್ಯಂತಂ ಭಲ್ಲೇನಾಪಾಹರದ್ರಥಾತ್॥ 7-10-60 (45031) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಮಂತ್ರಧಾರಿಣಂ। ಯುಕ್ತಂ ದುರ್ಯೋಧನಾನರ್ಥೇ ಸೃಷ್ಟಂ ದ್ರೋಣವಧಾಯ ಚ॥ 7-10-61 (45032) ನಿರ್ದಹಂತಂ ರಣೇ ಯೋಧಾಂದಾರಯಂತಂ ಚ ಸರ್ವತಃ। ದ್ರೋಣಾಭಿಮುಖಮಾಯಾಂತಂ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-62 (45033) ಉತ್ಸಂಗ ಇವ ಸಂವೃದ್ಧಂ ದ್ರುಪದಸ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿತ್ತಮಂ। ಶೈಖಂಡಿನಂ ಶಸ್ತ್ರಗುಪ್ತಂ ಕೇ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯನ್॥ 7-10-63 (45034) ಯ ಇಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ಚರ್ಮವತ್ಸಮವೇಷ್ಟಯತ್। ಮಹತಾ ರಥಘೋಷೇಣ ಮುಖ್ಯಾರಿಘ್ನೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-10-64 (45035) ದಶಾಶ್ವಮೇಧಾನಾಜಹೇ ಸ್ವನ್ನಪಾನಾಪ್ತದಕ್ಷಿಣಾನ್। ನಿರರ್ಗಲಾನ್ಸರ್ವಮೇಧಾನ್ಪುತ್ರವತ್ಪಾಲಯನ್ಪ್ರಜಾಃ॥ 7-10-65 (45036) ವಿಸೃಷ್ಟಾ ದಕ್ಷಿಣಾ ಯಸ್ಯ ಗಂಗಾಜಲಮವಾರಯತ್। ಗಂಗಾಸ್ರೋತಸಿ ಯಾವತ್ಯಃ ಸಿಕತಾ ಅಪ್ಯಶೇಷತಃ। ತಾವತೀರ್ಗಾ ದದೌ ವೀರ ಉಶೀನರಸುತೋಽಧ್ವರೇ॥ 7-10-66 (45037) ನ ಪೂರ್ವೇ ನಾಪರೇ ಚಕ್ರುರಿದಂ ಕೇಚನ ಮಾನವಾಃ। ಇತೀದಂ ಚುಕ್ರುಶುರ್ದೇವಾಃ ಕೃತೇ ಕರ್ಮಣಿ ದುಷ್ಕರೇ॥ 7-10-67 (45038) ಪಶ್ಯಾಮಸ್ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ನ ತಂ ಸಂಸ್ಥಾಸ್ನುಚಾರಿಷು। ಜಾತಂ ಚಾಪಿ ಜನಿಷ್ಯಂತಂ ದ್ವಿತೀಯಂ ಚಾಪಿ ಸಾಂಪ್ರತಂ॥ 7-10-68 (45039) ಅನ್ಯಮೌಶೀನರಾಚ್ಛೇಬ್ಯಾದ್ಧುರೋ ವೋಢಾರಮಿತ್ಯುತ। ಗತಿಂ ಯಸ್ಯ ನ ಯಾಸ್ಯಂತಿ ಮಾನುಷಾ ಲೋಕವಾಸಿನಃ॥ 7-10-69 (45040) ತಸ್ಯ ನಪ್ತಾರಮಾಯಾಂತಂ ಶೈಬ್ಯಂ ಕಃ ಸಮವಾರಯತ್। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ಯತ್ತಂ ವ್ಯಾತ್ತಾನನಮಿವಾಂತಕಂ॥ 7-10-70 (45041) ವಿರಾಟಸ್ಯ ರಥಾನೀಕಂ ಮತ್ಸ್ಯಸ್ಯಾಮಿತ್ರಘಾತಿನಃ। ಪ್ರೇಪ್ಸಂತಂ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣಂ ಕೇ ವೀರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-10-71 (45042) ಸದ್ಯೋ ವೃಕೋದರಾಜ್ಜಾತೋ ಮಹಾಬಲಪರಾಕ್ರಮಃ। ಮಾಯಾವೀ ರಾಕ್ಷಸೋ ವೀರೋ ಯಸ್ಮಾನ್ಮಮ ಮಹದ್ಭಯಂ॥ 7-10-72 (45043) ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಜಯಕಾಮಂ ತಂ ತಂ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮಮ ಕಂಟಕಂ। ಘಟೋತ್ಕಚಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಕಸ್ತಂ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-10-73 (45044) ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವೋ ಯೇಷಾಮಜಿತಂ ಯುಧಿ। ತ್ಯಕ್ತಾರಃ ಸಂಯುಗೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಕಿಂ ತೇಷಾಮಜಿತಂ ಯುಧಿ॥ 7-10-74 (45045) ಯೇಷಾಂ ಚ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಶಾರ್ಂಗಧನ್ವಾ ವ್ಯಪಾಶ್ರಯಃ॥ ಲೋಕಾನಾಂ ಗುರುರತ್ಯರ್ಥಂ ಲೋಕನಾಥಃ ಸನಾತನಃ। 7-10-75 (45046) ನಾರಾಯಣೋರಣೇ ನಾಥೋ ದಿವ್ಯೋ ದಿವ್ಯಾತ್ಮಕಃ ಪ್ರಭುಃ॥ ಯಸ್ಯ ದಿವ್ಯಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪ್ರವದಂತಿ ಮನೀಷಿಣಃ। 7-10-76 (45047) ತಾನ್ಯಹಂ ಕೀರ್ತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಸ್ಥೈರ್ಯಾರ್ಥಮಾತ್ಮನಃ॥ ॥ 7-10-77 (45048) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ದಶಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 10 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-10-8 ಸಃ ಪ್ರಸಿದ್ಧಃ। ತಮಜಾತಶತ್ರುಂ ಆಯಾಂತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಾತ್ಕಃ ಅವಾರಯದಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-10-15 ಯದಾ ಅಯಾತ್ ಯದಾ ಚ ದುರ್ಯೋಧನಪುರೋಗಮಾನ್ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರೈರಭ್ಯಷಿಂಚತ್ತದಾ ವೋ ಮನಃ ಕ್ರೀದೃಶಮಭೂದಿತಿ ಷಷ್ಠೇನಾನ್ವಯಃ॥ 5-10-34 ಯುಯುಧಾನೇ ಸಾತ್ಯಕೌ॥ 5-10-38 ಸಾತ್ವತೇ ಸಾತ್ಯಕೌ॥ 5-10-68 ಸ್ಥಾಸ್ರುಚಾರಿಷು ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಾತ್ಮಕೇಷು। ಸ್ನಮಿತ್ಯಸ್ಯ ವ್ಯವಹಿತೇನ ಪಶ್ಯಾಮ ಇತ್ಯನೇನ ಸಂಬಂಧಃ॥ 5-10-10 ದಶಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 10 ॥

7-11-0 (45049) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-11-0x (4284) ಶೃಣು ದಿವ್ಯಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಸಂಜಯ। ಕೃತವಾನ್ಯಾನಿ ಗೋವಿಂದೋ ಯಥಾ ನಾನ್ಯಾಃಪುಮಾನ್ಕ್ವಚಿತ್॥ 7-11-1 (45050) ಸಂವರ್ಧತಾ ಗೋಪಕುಲೇ ಬಾಲೇನೈವ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ವಿಖ್ಯಾಪಿತಂ ಬಲಂ ಬಾಹ್ವೋಸ್ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಸಂಜಯ॥ 7-11-2 (45051) ಪೂತನಾಂ ಶಕಟಂ ಹತ್ವಾ ಕೇಶಿನಂ ಚೈವ ವಾಜಿನಂ। ಋಷಭಂ ಧೇನುಕಂ ಚೈವ ಅರಿಷ್ಟಂ ಚ ಮಹಾಬಲಂ॥ 7-11-3 (45052) ದಾವಾನ್ಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಧೃತ್ವಾ ಗೋವರ್ಧನಂ ನಿಗಿಂ। ಚಾಣೂರಂ ಮುಷ್ಟಿಕಂ ಚೈವ ರಂಗಮಧ್ಯೇ ನಿಹತ್ಯ ಚ॥ 7-11-4 (45053) ಪ್ರಲಂಬಂ ನರಕಂ ಜಂಭಂ ಪೀಠಂ ಚಾಪಿ ಮಹಾಸುರಂ। ಮುರುಂ ಚಾಂತಕಸಂಕಾಶಮವಧೀತ್ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ॥ 7-11-5 (45054) ತಥಾ ಕಂಸೋ ಮಹಾತೇಜಾ ಜರಾಸಂಧೇನ ಪಾಲಿತಃ। ವಿಕ್ರಮೇಣೈವ ಕೃಷ್ಣೇನ ಸಗಣಃ ಪಾತಿತೋ ರಣೇ॥ 7-11-6 (45055) ಸುನಾಮಾ ರಣವಿಕ್ರಾಂತಃ ಸಮಗ್ರಾಕ್ಷೌಹಿಣೀಪತಿಃ। ಭೋಜರಾಜಸ್ಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥೋ ಭ್ರಾತಾ ಕಂಸಸ್ಯ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-11-7 (45056) ಬಲದೇವದ್ವಿತೀಯೇನ ಕೃಷ್ಣೇನಾಮಿತ್ರಘಾತಿನಾ। ತರಸ್ವೀ ಸಮರೇ ದಗ್ಧಃ ಸಸೈನ್ಯಃ ಶೂರಸೇನರಾಟ್॥ 7-11-8 (45057) ದುರ್ವಾಸಾ ನಾಮ ವಿಪ್ರರ್ಷಿಸ್ತಥಾ ಪರಮಕೋಪನಃ। ಆರಾಧಿತಃ ಸದಾರೇಣ ಸ ಚಾಸ್ಮೈ ಪ್ರದದೌ ವರಾನ್॥ 7-11-9 (45058) ತಥಾ ಗಾಂಧಾರರಾಜಸ್ಯ ಸುತಾಂ ವೀರಃ ಸ್ವಯಂವರೇ। ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾನಾವಹತ್ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ॥ 7-11-10 (45059) ಅಮೃಷ್ಯಮಾಣಾ ರಾಜಾನೋ ಯಸ್ಯ ಜಾತ್ಯಾ ಹಯಾ ಇವ। ರಥೇ ವೈವಾಹಿಕೇ ಯುಕ್ತಾಃ ಪ್ರತೋದೇನ ಕೃತವ್ರಣಾಃ॥ 7-11-11 (45060) ಜರಾಸಂಧಂ ಮಹಾಬಾಹುಮುಪಾಯೇನ ಜನಾರ್ದನಃ। ಪರೇಣ ಘಾತಯಾಮಾಸ ಸಮಗ್ರಾಕ್ಷೌಹಿಣೀಪತಿಂ॥ 7-11-12 (45061) ಚೇದಿರಾಜಂ ಚ ವಿಕ್ರಾಂತಂ ರಾಜಸೇನಾಪತಿಂ ಬಲೀ। ಅರ್ಘೇ ವಿವದಮಾನಂ ಚ ಜಘಾನ ಪಶುವತ್ತದಾ॥ 7-11-13 (45062) ಸೌಭಂ ದೈತ್ಯಪುರಂ ಖಸ್ಥಂ ಶಾಲ್ವಗುಪ್ತಂ ದುರಾಸದಂ। ಸಮುದ್ರಕುಕ್ಷೌ ವಿಕ್ರಂಯ ಪಾತಯಾಮಾಸ ಮಾಧವಃ॥ 7-11-14 (45063) ಅಂಗಾನ್ವಂಗಾನ್ಕಲಿಂಗಂಶ್ಚ ಮಾಗಧಾನ್ಕಾಶಿಕೋಸಲಾನ್। ವಾತ್ಸ್ಯಗಾರ್ಗ್ಯಕರೂಷಾಂಶ್ಚ ಪೌಂಡ್ರಾಂಶ್ಚಾಪ್ಯಜಯದ್ರಣೇ॥ 7-11-15 (45064) ಆವಂತ್ಯಾಂದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾಂಶ್ಚ ಪಾರ್ವತೀಯಾಂದಶೇರಕಾನ್। ಕಾಶ್ಮೀರಕಾನೌರಸಿಕಾನ್ಪಿಶಾಚಾಂಶ್ಚ ಸಮುದ್ಗಲಾನ್॥ 7-11-16 (45065) ಕಾಂಭೋಜಾನ್ವಾಟಧಾನಾಂಶ್ಚ ಚೋಲಾನ್ಪಾಂಡ್ಯಾಂಶ್ಚ ಸಂಜಯ। ತ್ರಿಗರ್ತಾನ್ಮಾಲವಾಂಶ್ಚೈವ ದರದಾಂಶ್ಚ ಸುದುರ್ಜಯಾನ್॥ 7-11-17 (45066) ನಾನಾದಿಗ್ಭ್ಯಶ್ಚ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾನ್ಖಶಾಂಶ್ಚೈವ ಶಕಾಂಸ್ತಥಾ। ಜಿತವಾನ್ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷೋ ಯವನಂ ಚ ಸಹಾನುಗಂ॥ 7-11-18 (45067) ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಮಕರಾವಾಸಂ ಯಾದೋಗಣನಿಷೇವಿತಂ। ಜಿಗಾಯ ವರುಣಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಸಲಿಲಾಂತರ್ಗತಂ ಪುರಾ॥ 7-11-19 (45068) ಯುಧಿ ಪಂಚಜನಂ ಹತ್ವಾ ದೈತ್ಯಂ ಪಾತಾಲವಾಸಿನಂ। ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ಹೃಷೀಕೇಶೋ ದಿವ್ಯಂ ಶಂಖಮವಾಪ್ತವಾನ್॥ 7-11-20 (45069) ಖಾಂಡವೇ ಪಾರ್ಥಸಹಿತಸ್ತೋಷಯಿತ್ವಾ ಹುತಾಶನಂ। ಆಗ್ನೇಯಮಸ್ತ್ರಂ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಚಕ್ರಂ ಲೇಭೇ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-11-21 (45070) ವೈನತೇಯಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ತ್ರಾಸಯಿತ್ವಾಽಮರಾವತೀಂ। ಮಹೇಂದ್ರಭವನಾದ್ವೀರಃ ಪಾರಿಜಾತಮುಪಾನಯತ್॥ 7-11-22 (45071) ತಚ್ಚ ಮರ್ಷಿತವಾಞ್ಶಕ್ರೋ ಜಾನಂಸ್ತಸ್ಯ ಪರಾಕ್ರಮಂ। ರಾಜ್ಞಾಂ ಚಾಪ್ಯಜಿತಂ ಕಂಚಿತ್ಕೃಷ್ಣೇನೇಹ ನ ಶುಶ್ರುಮ॥ 7-11-23 (45072) ಯಚ್ಚ ತನ್ಮಹದಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಸಭಾಯಾಂ ಮಮ ಸಂಜಯ। ಕೃತವಾನ್ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಃ ಕಸ್ತದನ್ಯ ಇಹಾರ್ಹತಿ॥ 7-11-24 (45073) ಯಚ್ಚ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರಸನ್ನೋಽಹಮದ್ರಾಕ್ಷಂ ಕೃಷ್ಣಮೀಶ್ವರಂ। ತನ್ಮೇ ಸುವಿದಿತಂ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಮಿವ ಚಾಗಮಂ॥ 7-11-25 (45074) ನಾಂತೋ ವಿಕ್ರಮಯುಕ್ತಸ್ಯ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಯುಕ್ತಸ್ಯ ವಾ ಪುನಃ। ಕರ್ಮಣಾಂ ಶಕ್ಯತೇ ಗಂತುಂ ಹೃಷೀಕೇಶಸ್ಯ ಸಂಜಯ॥ 7-11-26 (45075) ತಥಾ ಗದಶ್ಚ ಸಾಂಬಶ್ಚ ಪ್ರದ್ಯುಂನೋಽಥ ವಿದೂರಥಃ। ಅಗಾವಹೋಽನಿರುದ್ಧಶ್ಚ ಚಾರುದೇಷ್ಣಃ ಸಸಾರಣಃ॥ 7-11-27 (45076) ಉಲ್ಮುಕೋ ನಿಶಠಶ್ಚೈವ ಝಿಲ್ಲೀ ಬಭ್ರುಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಪೃಥುಶ್ಚ ವಿಪೃಥುಶ್ಚೈವ ಶಮೀಂಕೋಽಥಾರಿಮೇಜಯಃ॥ 7-11-28 (45077) ಏತೇಽನ್ಯೇ ಬಲವಂತಶ್ಚ ವೃಷ್ಣಿವೀರಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ಕಥಂಚಿತ್ಪಾಣ್ಜವಾನೀಕಂ ಶ್ರಯೇಯುಃ ಸಮರೇ ಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-11-29 (45078) ಆಹೂತಾ ವೃಷ್ಣಿವೀರೇಣ ಕೇಶವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ತತಃ ಸಂಶಯಿತಂ ಸರ್ವೇ ಭವೇದಿತಿ ಮತಿರ್ಮಮ॥ 7-11-30 (45079) ನಾಗಾಯುತಬಲೋ ವೀರಃ ಕೈಲಾಸಶಿಖರೋಪಮಃ। ವನಮಾಲೀ ಹಲೀ ರಾಮಸ್ತತ್ರ ಯತ್ರ ಜನಾರ್ದನಃ॥ 7-11-31 (45080) ಯಮಾಹುಃ ಸರ್ವಪಿತರಂ ವಾಸುದೇವಂ ದ್ವಿಜಾತಯಃ। ಅಪಿ ವಾ ಹ್ಯೇಷ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಯೋತ್ಸ್ಯತೇಽರ್ಥಾಯ ಸಂಜಯ॥ 7-11-32 (45081) ಸ ಯದಾ ತಾತ ಸನ್ನಹ್ಯೇತ್ಪಾಂಡವಾರ್ಥಾಯ ಸಂಜಯ। ನ ತದಾ ಪ್ರತಿಸಂಯೋದ್ಧಾ ಭವಿತಾ ತತ್ರ ಕಶ್ಚನ॥ 7-11-33 (45082) ಯದಿ ಸ್ಮ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ಜಯೇಯುರ್ನಾಮ ಪಾಂಡವಾನ್। ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋಽರ್ಥಾಯ ತೇಷಾಂ ವೈ ಗೃಹ್ಣೀಯಾಚ್ಛಸ್ತ್ರಮುತ್ತಮಂ॥ 7-11-34 (45083) ತತಃ ಸರ್ವಾನ್ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ಹತ್ವಾ ನರಪತೀನ್ರಣೇ। ಕೌರವಾಂಶ್ಚ ಮಹಾಬಾಹುಃಕುಂತ್ಯೈ ದದ್ಯಾತ್ಸ ಮೇದಿನೀಂ॥ 7-11-35 (45084) ಯಸ್ಯ ಯಂತಾ ಹೃಷೀಕೇಶೋ ಯೋದ್ಧಾ ಯಸ್ಯ ಧನಂಜಯಃ। ರಥಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಕಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪ್ರತ್ಯನೀಕೋ ಭವೇದ್ರಥಃ॥ 7-11-36 (45085) ನ ಕೇನಚಿದುಪಾಯೇನ ಕುರೂಣಾಂ ದೃಶ್ಯತೇ ಜಯಃ। ತಸ್ಮಾನ್ಮೇ ಸರ್ವಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಯಥಾ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ॥ 7-11-37 (45086) ಅರ್ಜುನಃ ಕೇಶವಸ್ಯಾತ್ಮಾ ಕೃಷ್ಣೋಽಪ್ಯಾತ್ಮಾ ಕಿರೀಟಿನಃ। ಅರ್ಜುನೇ ವಿಜಯೋ ನಿತ್ಯಂ ಕೃಷ್ಣೇ ಕೀರ್ತಿಶ್ಚ ಶಾಶ್ವತೀ॥ 7-11-38 (45087) ಸರ್ವೇಷ್ವಪಿ ಚ ಲೋಕೇಷು ಬೀಭತ್ಸುರಪರಾಜಿತಃ। ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇನೈವ ಭೂಯಿಷ್ಠಮಮೇಯಾಃ ಕೇಶವೇ ಗುಣಾಃ॥ 7-11-39 (45088) ಮೋಹಾದ್ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಣಂ ಯೋ ನ ವೇತ್ತೀಹ ಕೇಶವಂ। ಮೋಹಿತೋ ದೈವಯೋಗೇನ ಮೃತ್ಯುಪಾಶಪುರಸ್ಕೃತಃ। 7-11-40 (45089) ನ ವೇದ ಕೃಷ್ಣಂ ದಾಶಾರ್ಹಮರ್ಜುನಂ ಚೈವ ಪಾಂಡವಂ। ಪೂರ್ವದೇವೌ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ನರನಾರಾಯಣಾವುಭೌ॥ 7-11-41 (45090) ಏಕಾತ್ಮಾನೌ ದ್ವಿಧಾಭೂತೌ ದೃಶ್ಯೇತೇ ಮಾನವೈರ್ಭುವಿ। ಮನಸಾಪಿ ಹಿ ದುರ್ಧರ್ಷೌ ಸೇನಾಮೇತಾಂ ಯಶಸ್ವಿನೌ॥ 7-11-42 (45091) ನಾಶಯೇತಾಮಿಹೇಚ್ಛಂತೌ ಮಾನುಷತ್ವಾಚ್ಚ ನೇಚ್ಛತಃ। ಯುಗಸ್ಯೇವ ವಿಪರ್ಯಾಸೋ ಲೋಕಾನಾಮಿವ ಮೋಹನಂ॥ 7-11-43 (45092) ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಚ ವಧಸ್ತಾತ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ನ ಹ್ಯೇವ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ನ ವೇದಾಧ್ಯಯನೇನ ಚ॥ 7-11-44 (45093) ನ ಕ್ರಿಯಾಭಿರ್ನ ಚಾಸ್ತ್ರೇಣ ಮೃತ್ಯೋಃ ಕಶ್ಚಿನ್ನಿರ್ವಾಯತೇ। ಲೋಕಸಂಭಾವಿತೌ ವೀರೌ ಕೃತಾಸ್ತ್ರೌ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದೌ॥ 7-11-45 (45094) ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಹತೌ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕಿನ್ನು ಜೀವಾಮಿ ಸಂಜಯ। ಯಾಂ ತಾಂ ಶ್ರಿಯಮಸೂಯಾಮಃ ಪುರಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ॥ 7-11-46 (45095) ಅದ್ಯ ತಾಮನುಜಾನೀಮೋ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣವಧೇನ ಹ। ಮತ್ಕೃತೇ ಚಾಪ್ಯನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕುರೂಣಾಮೇಷ ಸಂಕ್ಷಯಃ॥ 7-11-47 (45096) ಪಕ್ವಾನಾಂ ಹಿ ವಧೇ ಸೂತ ವಜ್ರಾಯಂತೇ ತೃಣಾನ್ಯುತ। ಅನಂತಮಿದಮೈಶ್ವರ್ಯಂ ಲೋಕೇ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-11-48 (45097) ಯಸ್ಯ ಕೋಪಾನ್ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ನಿಪಾತಿತೌ। ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಪ್ರಕೃತಿತೋ ಧರ್ಮೋ ನ ಧರ್ಮೋ ಮಾಮಕಾನ್ಪ್ರತಿ॥ 7-11-49 (45098) ಕ್ರೂರಃ ಸರ್ವವಿನಾಶಾಯ ಕಾಲೋಽಸೌ ನಾತಿವರ್ತತೇ। ಅನ್ಯಥಾ ಚಿಂತಿತಾ ಹ್ಯರ್ಥಾ ನರೈಸ್ತಾತ ಮನಸ್ವಿಭಿಃ। ಅನ್ಯಥೈವ ಪ್ರಪದ್ಯಂತೇ ದೈವಾದಿತಿ ಮತಿರ್ಮಮ॥ 7-11-50 (45099) ತಸ್ಮಾದಪರಿಹಾರ್ಯೇಽರ್ಥೇ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕೃಚ್ಛ್ರ ಉತ್ತಮೇ। ಅಪಾರಣೀಯೇ ದುಶ್ಚಿಂತ್ಯೇ ಯಥಾಭೂತಂ ಪ್ರಚಕ್ಷ್ವ ಮೇ॥ ॥ 7-11-51 (45100) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಏಕಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 11 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-11-6 ವಿಕ್ರಮೇಣೈವ ಅಸ್ತ್ರಂ ಚಿನಾ॥ 5-11-12 ಪರೇಣ ಭೀಮೇನ॥ 5-11-11 ಏಕಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-12-0 (45101) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-12-0x (4285) `ಶುಶ್ರೂಷಸ್ವ ಸ್ಥಿರೋ ಭೂತ್ವಾಂ ಶಂಸತೋ ಮಮ ಭಾರತ'। ಹಂತ ತೇ ಕಥಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿವಾನ್। ಯಥಾ ಸತ್ಯಪರೋ ದ್ರೋಣಃ ಸಾದಿತಾಃ ಪಾಂಡುಸೃಂಜಯೈಃ॥ 7-12-1 (45102) ಸೇನಾಪತಿತ್ವಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾರಥಃ। ಮಧ್ಯೇ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಪುತ್ರಂ ತೇ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-12-2 (45103) ಯತ್ಕೌರವಾಣಾಮೃಷಭಾದಾಪಗೇಯಾದನಂತರಂ। ಸೈನಾಪತ್ಯೇ ತ್ವಯಾ ರಾಜನ್ನದ್ಯ ಸತ್ಕೃತವಾನಹಂ॥ 7-12-3 (45104) ಸದೃಶಂ ಕರ್ಮಣಸ್ತಸ್ಯ ಫಲಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ಭಾರತ। ಕರೋಮಿ ಕಾಮಂ ಕಂ ತೇಽದ್ಯ ಪ್ರವೃಣೀಷ್ವ ಯಮಿಚ್ಛಸಿ॥ 7-12-4 (45105) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-12-5x (4286) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಕರ್ಣದುಃಶಾಸನಾದಿಭಿಃ। ಸಂಮಂತ್ರ್ಯೋವಾಚ ದುರ್ಧರ್ಷಮಾಚಾರ್ಯಂ ಜಯತಾಂ ವರಂ॥ 7-12-5 (45106) ದದಾಸಿ ಚೇದ್ವರಂ ಮಹ್ಯಂ ಜೀವಗ್ರಾಹಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಗೃಹೀತ್ವಾ ರಯಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮತ್ಸಮೀಪಮಿಹಾನಯ॥ 7-12-6 (45107) `ಇಚ್ಛೇಯಂ ವೈ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಭ್ರಾತೃಣಾಂ ಪಶ್ಯತಾಮೇವ ಜೀವಗ್ರಾಹೇಣ ಮೇ ದ್ವಿಜ॥ 7-12-7 (45108) ಗೃಹೀತ್ವಾ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮತ್ಸಕಾಶಮಿಹಾನಯ। ಪ್ರೀಣಾಂಯನೇನ ಕಾರ್ಯೇಣ ಸಸುಹೃಜ್ಜನಬಾಂಧವಃ॥ 7-12-8 (45109) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-12-9x (4287) ತತಃ ಕುರೂಣಾಮಾಚಾರ್ಯಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪುತ್ರಸ್ಯ ತೇ ವಚಃ। ಸೇನಾಂ ಪ್ರಹರ್ಷಯನ್ಸರ್ವಾಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-12-9 (45110) ಧನ್ಯಃ ಕುಂತೀಸುತೋ ರಾಜನ್ಯಸ್ಯ ಗ್ರಹಣಮಿಚ್ಛಸಿ। ನ ವಧಂ ತಸ್ಯ ದುರ್ಧರ್ಷ ವರಮದ್ಯ ಪ್ರಯಾಚಸೇ॥ 7-12-10 (45111) ಕಿಮರ್ಥಂ ಚ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ನ ವಧಂ ತಸ್ಯ ಕಾಂಕ್ಷಸೇ। ನಾಶಂಸಸಿ ಕ್ರಿಯಾಮೇತಾಂ ಮತ್ತೋ ದುರ್ಯೋಧನ ಧ್ರುವಂ॥ 7-12-11 (45112) ಆಹೋಸ್ವಿದ್ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ದ್ವೇಷ್ಟಾ ಕಶ್ಚಿನ್ನ ವಿದ್ಯತೇ। ಯದೀಚ್ಛಸಿ ತ್ವಂ ಜೀವಂತಂ ಕುಲಂ ರಕ್ಷಸಿ ಚಾತ್ಮನಃ॥ 7-12-12 (45113) ಅಥವಾ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಯುಧಿ ಪಾಂಡವಾನ್। ರಾಜ್ಯಾಂಶಂ ಪ್ರತಿ ದತ್ತ್ವಾ ಚ ಸೌಭ್ರಾತ್ರಂ ಕರ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ॥ 7-12-13 (45114) ಧನ್ಯಃ ಕುಂತೀಸುತೋ ರಾಜಾ ಸುಜಾತಂ ಚಾಸ್ಯ ಧೀಮತಃ। ಅಜಾತಶತ್ರುತಾ ಸತ್ಯಾ ತಸ್ಯ ಯತ್ಸ್ನಿಹ್ಯತೇ ಭವಾನ್॥ 7-12-14 (45115) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-12-15x (4288) ದ್ರೋಣೇನ ಚೈವಮುಕ್ತಸ್ಯ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಭಾರತ। ಸಹಸಾ ನಿಃಸೃತೋ ಭಾವೋ ಯೋಸ್ಯ ನಿತ್ಯಂ ಹೃದಿ ಸ್ಥಿತಃ॥ 7-12-15 (45116) ನಾಕಾರೋ ಗೂಹಿತುಂ ಶಕ್ಯೋ ಬೃಹಸ್ಪತಿಸಮೈರಪಿ। ತಸ್ಮಾತ್ತವ ಸುತೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಹೃಷ್ಟೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-12-16 (45117) ವಧೇ ಕುಂತೀಸುತಸ್ಯಾಜೌ ನಾಚಾರ್ಯ ವಿಜಯೋ ಮಮ। ಹತೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ ಪಾರ್ಥಾ ಹನ್ಯುಃಸರ್ವಾನ್ಹಿ ನೋ ಧ್ರುವಂ॥ 7-12-17 (45118) ನೈವ ಶಕ್ಯಾ ರಣೇ ಸರ್ವೇ ನಿಹಂತುಮಮರೈರಪಿ। `ಯದಿ ಸರ್ವೇ ಹನಿಷ್ಯಂತೇ ಪಾಂಡವಾಃ ಸಸುತಾ ಮೃಧೇ॥ 7-12-18 (45119) ತತಃ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ವಶೇ ಕೃತ್ವಾ ನಿಃಶೇಷಂ ನೃಪಮಂಡಲಂ। ಸಸಾಗರವನಾಂ ಸ್ಫೀತಾಂ ವಿಜಿತ್ಯ ವಸುಧಾಮಿಮಾಂ॥ 7-12-19 (45120) ವಿಷ್ಣುರ್ದಾಸ್ಯತಿ ಕೃಷ್ಣಾಯೈ ಕುಂತ್ಯೈ ವಾ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ'। ಯದ್ಯೇಷ ಚೈಷಾಂ ಶೇಷಃಸ್ಯಾತ್ಸ ಏವಾಸ್ಮಾನ್ನ ಶೇಷಯೇತ್॥ 7-12-20 (45121) ಸತ್ಯಪ್ರತಿಜ್ಞೇ ತ್ವಾನೀತೇ ಪುನರ್ದ್ಯೂತೇನ ನಿರ್ಜಿತೇ। `ತಸ್ಮಿಂಜೀವತಿ ಚಾಯಾತೇ ಹ್ಯುಪಾಯೈರ್ಬಹುಭಿಃ ಕೃತೈಃ'। ಪುನರ್ಯಾಸ್ಯಂತ್ಯರಣ್ಯಾಯ ಪಾಂಡವಾಸ್ತಮನುವ್ರತಾಃ॥ 7-12-21 (45122) ಸೋಽಯಂ ಮಮ ಜಯೋ ವ್ಯಕ್ತಂ ದೀರ್ಘಕಾಲಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ। ಅತೋ ನ ವಧಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಕರ್ಹಿಚಿತ್॥ 7-12-22 (45123) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-12-23x (4289) ತಸ್ಯ ಜಿಹ್ಮಮಭಿಪ್ರಾಯಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ದ್ರೋಣೋಽರ್ಥತತ್ತ್ವವಿತ್। ತಂ ವರಂ ಸಾಂತರಂ ತಸ್ಮೈ ದದೌ ಸಂಚಿಂತ್ಯ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್॥ 7-12-23 (45124) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-12-24x (4290) ನ ಚೇದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ವೀರಃ ಪಾಲಯೇದರ್ಜುನೋ ಯುಧಿ। ಮನ್ಯಸ್ವ ಪಾಂಡವಶ್ರೇಷ್ಠಮಾನೀತಂ ವಶಮಾತ್ಮನಃ॥ 7-12-24 (45125) ನ ಹಿ ಶಕ್ಯೋ ರಣೇ ಪಾರ್ಥಃ ಸೇಂದ್ರೈರ್ದೇವಾಸುರೈರಪಿ। ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾತುಮತಸ್ತಾತ ನ ತಸ್ಮಾದ್ಧರ್ಷಯಾಂಯಹಂ॥ 7-12-25 (45126) ಅಸಂಶಯಂ ಸ ಮೇ ಶಿಷ್ಯೋ ಮತ್ಪೂರ್ವಶ್ಚಾಸ್ತ್ರಕರ್ಮಣಿ। ತರುಣಃ ಸುಕೃತೀ ಯುಕ್ತ ಏಕಾಯನಗತಶ್ಚ ಸಃ॥ 7-12-26 (45127) ಅಸ್ತ್ರಾಣೀಂದ್ರಾಚ್ಚ ರುದ್ರಾಚ್ಚ ಭೂಯಾಂಸಿ ಸಮವಾಪ್ತವಾನ್। ಅಮರ್ಷಿತಶ್ಚ ತೇ ರಾಜಂಸ್ತತೋ ನಾಮರ್ಷಯಾಂಯಹಂ॥ 7-12-27 (45128) ಸ ಚಾಪಕ್ರಂಯತಾಂ ಯುದ್ಧಾದ್ಯೇನೋಪಾಯೇನ ಶಕ್ಯತೇ। ಅಪನೀತೇ ತತಃ ಪಾರ್ಥೇ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಜಿತಸ್ತ್ವಯಾ॥ 7-12-28 (45129) ಗ್ರಹಣೇ ಹಿ ಜಯಸ್ತಸ್ಯ ನ ವಧೇ ಪುರುಷರ್ಷಭ। `ಗ್ರಹಣಂ ಹಿ ವಧಾತ್ತಸ್ಯ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಮನ್ಯಸೇ'। ಅನೇನೈವಾಭ್ಯುಪಾಯೇನ ಗ್ರಹಣಂ ಸಮುಪೈಷ್ಯಸಿ॥ 7-12-29 (45130) ಅಹಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಸತ್ಯಧರ್ಮಪರಾಯಣಂ। ಆನಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತೇ ರಾಜನ್ವಶಮದ್ಯ ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-12-30 (45131) ಯದಿ ಸ್ಯಾಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ಮೇಽಗ್ರತಃ। ಅಪನೀತೇ ನರವ್ಯಾಘ್ರೇ ಕುಂತೀಪುತ್ರೇ ಧನಂಜಯೇ॥ 7-12-31 (45132) ಫಲ್ಗುನಸ್ಯ ಸಮೀಪೇ ತು ನ ಹಿ ಶಕ್ಯೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಗ್ರಹೀತುಂ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಸೇಂದ್ರೈರಪಿ ಸುರಾಸುರೈಃ॥ 7-12-32 (45133) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-12-33x (4291) `ಏವಮುಕ್ತೇ ತದಾ ತಸ್ಮಿನ್ಯುದ್ಧೇ ದೇವಾಸುರೋಪಮೇ'। ಸಾಂತರಂ ತು ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೇ ರಾಜ್ಞೋ ದ್ರೋಣೇನ ನಿಗ್ರಹೇ। ಗೃಹೀತಂ ತಮಮನ್ಯಂತ ತವ ಪುತ್ರಾಃ ಸುಬಾಲಿಶಾಃ॥ 7-12-33 (45134) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೇನಾಪಿ ಗ್ರಹಣಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ತತ್। `ಸ್ಕಂಧಾವಾರೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಯಥಾಸ್ಥಾನೇಷು ಮಾರಿಷ'। ಸೈನ್ಯಸ್ಥಾನೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಸುಘೋಷಿತಮರಿಂದಮ॥ 7-12-34 (45135) ಪಾಂಡವೇಯೇಷು ಸಾಪೇಕ್ಷಂ ದ್ರೋಣಂ ಜಾನಾತಿ ತೇ ಸುತಃ। ತತಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಸ್ಥೈರ್ಯಾರ್ಥಂ ಸ ಮಂತ್ರೋ ಬಹುಲೀಕೃತಃ॥ ॥ 7-12-35 (45136) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 12 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-12-11 ಏತಾಂ ವಧರೂಪಾಂ ಕ್ರಿಯಾಂ ಮತ್ತೋ ನಾಶಂಸಸಿ ನ ಸಂಭಾವಯಸಿ॥ 5-12-12 ತದಿಚ್ಛಸಿ ತ್ವಂ ಇತಿ ಕ.ಖ.ಪಾಠಃ॥ 5-12-14 ಸುಜಾತಂ ಶೋಭನಂ ಜನ್ಮ 5-12-22 ವ್ಯಕ್ತಂ ನಿಯತಂ॥ 5-12-26 ಮತ್ಪೂರ್ವಃ ಅಹಂ ಪೂರ್ವೋ ಗುರುರ್ಯಸ್ಯ ಏಕಾಯನಗತಃ ಜಯಮರಣಾನ್ಯತರನಿಶ್ಚಯವಾನ್॥ 5-12-35 ಬಹುಲೀಕೃತಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ನ ತ್ಯಜೇದಿತಿ ಬಹುಷು ಪ್ರಕಾಶಿತಃ॥ 5-12-12 ದ್ವಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-13-0 (45137) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-13-0x (4292) ಸಾಂತರೇ ತು ಪ್ರತಿಜ್ಞಾನೇ ರಾಜ್ಞೋ ದ್ರೋಣೇನ ನಿಗ್ರಹೇ। ತತಸ್ತೇ ಸೈನಿಕಾಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಗ್ರಹಂ। ಸಿಂಹನಾದರವಾಂಶ್ಚಕ್ರುರ್ಬಾಹುಶಬ್ದಾಂಶ್ಚ ಕೃತ್ಸ್ನಶಃ॥ 7-13-1 (45138) ತಚ್ಚ ಸರ್ವಂ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಭಾರತ। ಆಪ್ತೈಶ್ಚಾರೈಃ ಪರಿಜ್ಞಾತಂ ಭಾರದ್ವಾಜಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ॥ 7-13-2 (45139) ತತಃ ಸರ್ವಾನ್ಸಮಾನಾಯ್ಯ ಭ್ರಾತೃನನ್ಯಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ। ಅವ್ರವೀದ್ಧರ್ಮರಾಜಸ್ತು ಧನಂಜಯಮಿದಂ ವಚಃ॥ 7-13-3 (45140) ಶ್ರುತಂ ತೇ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ದ್ರೋಣಸ್ಯಾದ್ಯ ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ। ಯಥಾ ತನ್ನ ಭವೇತ್ಸತ್ಯಂ ತಥಾ ನೀತಿರ್ವಿಧೀಯತಾಂ॥ 7-13-4 (45141) ಸಾಂತರಂ ಹಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ದ್ರೋಣೇನಾಮಿತ್ರಘಾತಿನಾ। ತಚ್ಚಾಂತರಮಮೋಘೇಷೌ ತ್ವಯಿ ತೇನ ಸಮಾಹಿತಂ॥ 7-13-5 (45142) ತತ್ತ್ವಮದ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಮದನಂತರಂ। ಯಥಾ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕಾಮಂ ನೇಮಂ ದ್ರೋಣಾದವಾಪ್ನುಯಾತ್॥ 7-13-6 (45143) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 7-13-7x (4293) ಯಥಾ ಮೇ ನ ವಧಃ ಕಾರ್ಯ ಆಚಾರ್ಯಸ್ಯ ಕಥಂಚನ। ತಥಾ ತವ ಪರಿತ್ಯಾಗೋ ನ ಮೇ ರಾಜಂಶ್ಚಿಕೀರ್ಷಿತಃ॥ 7-13-7 (45144) ಅಪ್ಯೇವಂ ಪಾಂಡವ ಪ್ರಾಣಾನುತ್ಸೃಜೇಯಮಹಂ ಯುಧಿ। ಪ್ರತಿಯಾತಾಽಹಮಾಚಾರ್ಯಂ ತ್ವಾಂ ನ ಜಹ್ಯಾಂ ಕಥಂಚನ॥ 7-13-8 (45145) ತ್ವಾಂ ನಿಗೃಹ್ಯಾಹವೇ ರಾಜಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಯಮಿಚ್ಛತಿ। ನ ಸ ತಂ ಜೀವಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ಕಾಮಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಕಥಂಚನ॥ 7-13-9 (45146) ಪ್ರಪತೇದ್ದ್ಯೌಃ ಸನಕ್ಷತ್ರಾ ಪೃಥಿವೀ ಶಕಲೀ ಭವೇತ್। ನ ತ್ವಾಂ ದ್ರೋಣೋ ನಿಗೃಹ್ಣೀಯಾಜ್ಜೀವಮಾನೇ ಮಯಿ ಧ್ರುವಂ॥ 7-13-10 (45147) ಯದಿ ತಸ್ಯ ರಣೇ ಸಾಹ್ಯಂ ಕುರುತೇ ವಜ್ರಭೃತ್ಸ್ವಯಂ। ವಿಷ್ಣುರ್ವಾ ಸಹಿತೋ ದೇವೈರ್ನ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತ್ಯಸೌ ಮೃಧೇ॥ 7-13-11 (45148) ಮಯಿ ಜೀವತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ನ ಭಯಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ। ದ್ರೋಣಾದಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಾತ್ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಮಪಿ॥ 7-13-12 (45149) ಅನ್ಯಚ್ಚ ಬ್ರೂಯಾಂ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಮಮ ನಿಶ್ಚಲಾಂ॥ 7-13-13 (45150) ನ ಸ್ಮರಾಂಯನೃತಂ ತಾವನ್ನ ಸ್ಮರಾಮಿ ಪರಾಜಯಂ। ನ ಸ್ಮರಾಮಿ ಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಯ ವಿಸ್ಮೃತ್ಯ ಮನಸ್ವಽಕೃತಂ॥ 7-13-14 (45151) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-13-15x (4294) ತತಃ ಶಂಖಾಶ್ಚ ಭೇರ್ಯಶ್ಚ ಮೃದಂಗಾಶ್ಚಾನಕೈಃ ಸಹ। ಪ್ರಾವಾದ್ಯಂತ ಮಹಾರಾಜ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ನಿವೇಶನೇ॥ 7-13-15 (45152) ಸಿಂಹನಾದಶ್ಚ ಸಂಜಜ್ಞೇ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ॥ ಧನುರ್ಜ್ಯಾತಲಶಬ್ದಶ್ಚ ಗಗನಸ್ಪೃಕ್ಸುಭೈರವಃ॥ 7-13-16 (45153) ಶ್ರುತ್ವಾ ಶಂಖಸ್ಯ ನಿರ್ಘೋಷಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹೌಜಸಃ। ತ್ವದೀಯೇಷ್ವಪ್ಯನೀಕೇಷು ವಾದಿತ್ರಾಣ್ಯಭಿಜಘ್ನಿರೇ॥ 7-13-17 (45154) ತತೋ ವ್ಯೂಢಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ತವ ತೇಷಾಂ ಚ ಭಾರತ। ಶನೈರುಪೇಯುರನ್ಯೋನ್ಯಂ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನಾನಿ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-13-18 (45155) ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ತುಮುಲಂ ರೋಮಹರ್ಷಣಂ। ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ದ್ರೋಣಪಾಂಚಾಲ್ಯಯೋರಪಿ॥ 7-13-19 (45156) ಯತಮಾನಾಃ ಪ್ರಯತೇನ ದ್ರೋಣಾನೀಕವಿಶಾತನೇ। ನ ಶೇಕುಃ ಸೃಂಜಯಾ ಯುದ್ಧೇ ತದ್ಧಿ ದ್ರೋಣೇನ ಪಾಲಿತಂ॥ 7-13-20 (45157) ತಥೈವ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ರಥೋದಾರಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ನ ಶೇಕುಃ ಪಾಂಡವೀಂ ಸೇನಾಂ ಪಾಲ್ಯಮಾನಾಂ ಕಿರೀಟೀನಾ॥ 7-13-21 (45158) ಆಸ್ತಾಂ ತೇ ಸ್ತಿಮಿತೇ ಸೇನೇ ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣೇ ಪರಸ್ಪರಂ। ಸಂಪ್ರಸುಪ್ತೇ ಯಥಾ ನಕ್ತಂ ವನರಾಜ್ಯೌ ಸುಪುಷ್ಪಿತೇ॥ 7-13-22 (45159) ತತೋ ರುಕ್ಮರಥೋ ರಾಜನ್ನರ್ಕೇಣೇವ ವಿರಾಜತಾ। ವರೂಥಿನಾ ವಿನಿಷ್ಪತ್ಯ ವ್ಯಚರತ್ಪೃತನಾಮುಖೇ॥ 7-13-23 (45160) ತಮುದ್ಯಂತಂ ರಥೇನೈಕಮಾಶುಕಾರಿಣಮಾಹವೇ। ಅನೇಕಮಿವ ಸಂತ್ರಸಾನ್ಮೇನಿರೇ ಪಾಂಡುಸೃಂಜಯಾಃ॥ 7-13-24 (45161) ತೇನ ಮುಕ್ತಾಃ ಶರಾ ಘೋರಾ ವಿಚೇರುಃ ಸರ್ವತೋದಿಶಂ। ತ್ರಾಸಯಂತೋ ಮಹಾರಾಜ ಪಾಂಡವೇಯಸ್ಯ ವಾಹಿನೀಂ॥ 7-13-25 (45162) ಮಧ್ಯಂದಿನಮನುಪ್ರಾಪ್ತೋ ಗಭಸ್ತಿಶತಸಂವೃತಃ। ಯಥಾ ದೃಶ್ಯೇತ ಘರ್ಮೋಶುಸ್ತಥಾ ದ್ರೋಣೋಽಪ್ಯದೃಶ್ಯತ॥ 7-13-26 (45163) ನ ಚೈನಂ ಪಾಂಡವೇಯಾನಾಂ ಕಶ್ಚಿಚ್ಛಕ್ನೋತಿ ಭಾರತ। ವೀಕ್ಷಿತುಂ ಸಮರೇ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಮಹೇಂದ್ರಮಿವ ದಾನವಾಃ॥ 7-13-27 (45164) ಮೋಹಯಿತ್ವಾ ತತಃ ಸೈನ್ಯಂ ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಬಲಂ ತೂರ್ಣಂ ವ್ಯಧಮನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-13-28 (45165) ಸ ದಿಶಃ ಸರ್ವತೋ ರುದ್ಧ್ವಾ ಸಂವೃತ್ಯ ಖಮಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಪಾರ್ಷತೋ ಯತ್ರ ತತ್ರೈನಾಮಭಿನತ್ಪಾಂಡುವಾಹಿನೀಂ॥ ॥ 7-13-29 (45166) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಏಕಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಯೋದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 13 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-13-22 ಸಂಪ್ರಸುಪ್ತೇ ಕೃತಪತ್ರಸಂಕೋಚೇ॥ 5-13-23 ವರೂಥಿನಾ ರಥೇನ॥ 5-13-13 ತ್ರಯೋದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-14-0 (45167) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-14-0x (4295) ತತಃ ಸ ಪಾಂಡವಾನೀಕೇ ಜನಯನ್ಸುಮಹದ್ಭಯಂ। ವ್ಯಚರತ್ಪೃತನಾಂ ದ್ರೋಣೋ ದಹನ್ಕಕ್ಷಮಿವಾನಲಃ॥ 7-14-1 (45168) ನಿರ್ದಹಂತಮನೀಕಾನಿ ಸಾಕ್ಷಾದಗ್ನಿಮಿವೋತ್ಥಿತಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರುಕ್ಮರಥಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಸಮಕಂಪಂತ ಸೃಂಜಯಾಃ॥ 7-14-2 (45169) ಸತತಂ ಕೃಷ್ಯತಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಧನುಷೋಽಸ್ಯಾಶುಕಾರಿಣಃ। ಜ್ಯಾಘೋಷಃ ಶುಶ್ರುವೇಽತ್ಯರ್ಥಂ ವಿಸ್ಫೂರ್ಜಿತಮಿವಾಶನೇಃ॥ 7-14-3 (45170) ರಥಿನಃ ಸಾದಿನಶ್ಚೈವ ನಾಗಾನಶ್ವಾನ್ಪದಾತಿನಃ। ರೌದ್ರಾ ಹಸ್ತವತಾ ಮುಕ್ತಾಃ ಸಂಮೃದ್ಗಂತಿ ಸ್ಸ ಸಾಯಕಾಃ॥ 7-14-4 (45171) ನಾನದ್ಯಮಾನಃ ಪರ್ಜನ್ಯಃ ಪ್ರವೃದ್ಧಃ ಶುಚಿಸಂಕ್ಷಯೇ। ಅಶ್ಮವರ್ಷಮಿವಾವರ್ಷತ್ಪರೇಷಾಮಾವಹದ್ಭಯಂ॥ 7-14-5 (45172) ವಿಚರನ್ಸ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾಃ ಸೇನಾಂ ಸಂಕ್ಷೋಭಯನ್ಪ್ರಭುಃ। ವರ್ಧಯಾಮಾಸ ಸಂತ್ರಾಸಂ ಶಾತ್ರವಾಣಾಮಮಾನುಷಂ॥ 7-14-6 (45173) ತಸ್ಯ ವಿದ್ಯುದಿವಾಭ್ರೇಷು ಚಾಪಂ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಂ। ಭ್ರಾಜಮಾನಂ ರಥೇ ತಸ್ಮಿಂದೃಶ್ಯತೇ ಸ್ಮ ಮಹಾಭಯಂ॥ 7-14-7 (45174) ಸ ವೀರಃ ಸತ್ಯವಾನ್ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಧರ್ಮನಿತ್ಯಃ ಸದಾ ಪುನಃ। ಯುಗಾಂತಕಾಲವದ್ಧೋರಾಂ ರೌದ್ರಾಂ ಪ್ರಾವರ್ತಯನ್ನದೀಂ॥ 7-14-8 (45175) ಅಮರ್ಷವೇಗಪ್ರಭವಾಂ ಕ್ರವ್ಯಾದಗಣಸಂಕುಲಾಂ। ಬಲೌಘೈಃ ಸರ್ವತಃ ಪೂರ್ಣಾಂ ಧ್ವಜವೃಕ್ಷಾಪಹಾರಿಣೀಂ॥ 7-14-9 (45176) ಶೋಣಿತೋದಾಂ ರಥಾವರ್ತಾಂ ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವಕೃತರೋಧಸಂ। ಕವಚೋಡುಪಸಂಯುಕ್ತಾಂ ಮಾಂಸಪಂಕಸಮಾಕುಲಾಂ॥ 7-14-10 (45177) ಮೇದೋಮಜ್ಜಾಸ್ಥಿಸಿಕತಾಮುಷ್ಮೀಷಚಯಫೇನಿಲಾಂ॥ ಸಂಗ್ರಾಮಜಲದಾಪೂರ್ಣಾಂ ಪ್ರಾಸಮತ್ಸ್ಯಸಮಾಕುಲಾಂ॥ 7-14-11 (45178) ನರನಾಗಾಶ್ವಕಲಿಲಾಂ ಶರವೇಗೌಘವಾಹಿನೀಂ। ಶರೀರದಾರುಸಂಘಾಟಾಂ ರಥಕಚ್ಛಪಸಂಕುಲಾಂ॥ 7-14-12 (45179) ಉತ್ತಮಾಂಗೈಃ ಪಂಕಜಿನೀಂ ನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಝಷಸಂಕುಲಾಂ। ರಥನಾಗಹೂದೋಪೇತಾಂ ನಾನಾಭಾರಣಭೂಷಿತಾಂ॥ 7-14-13 (45180) ಮಹಾರಥಶತಾವರ್ತಾಂ ಭೂಮಿರೇಣೂರ್ಮಿಮಾಲಿನೀಂ। ಮಹಾವೀರ್ಯವತಾಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಸುತರಾಂ ಭೀರುದುಸ್ತರಾಂ॥ 7-14-14 (45181) ಶರೀರಶತಸಂಬಾಧಾಂ ಗೃಧ್ರಕಂಕನಿಷೇವಿತಾಂ। ಮಹಾರಥಸಹಸ್ರಾಣಿ ನಯಂತೀಂ ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-14-15 (45182) ಶೂಲವ್ಯಾಲಸಮಾಕೀರ್ಣಾಂ ಪ್ರಾಣಿವಾಜಿನಿಷೇವಿತಾಂ। ಛಿನ್ನಕ್ಷತ್ರಮಹಾಹಂಸಾಂ ಮುಕುಟಾಂಡಜಸೇವಿತಾಂ॥ 7-14-16 (45183) ಚಕ್ರಕೂರ್ಮಾಂಗದಾನಕ್ರಾಂ ಶರಕ್ಷುದ್ರಝಷಾಕುಲಾಂ। ಬಕಗೃಧ್ರಸೃಗಾಲಾನಾಂ ಘೋರಸಂಘೈರ್ನಿಷೇವಿತಾಂ॥ 7-14-17 (45184) ನಿಹತಾನ್ಪ್ರಾಣಿನಃ ಸಂಖ್ಯೇ ದ್ರೋಣೇನ ಬಲಿನಾ ರಣೇ। ವಹಂತೀಂ ಪಿತೃಲೋಕಾಯ ಶತಶೋ ರಾಜಸತ್ತಮ॥ 7-14-18 (45185) ಶಱೀರಶತಸಂಬಾಧಾಂ ಕೇಶಶೈವಲಶಾದ್ವಲಾಂ। ನದೀಂ ಪ್ರಾವರ್ತಯದ್ರಾಜನ್ಭೀರೂಪಣಾಂ ಭಯವರ್ಧಿನೀಂ॥ 7-14-19 (45186) ತರ್ಜಯಂತಮನೀಕಾನಿ ತಾನಿ ತಾನಿ ಮಹಾರಥಂ। ಸರ್ವತೋಽಭ್ಯದ್ರವಂದ್ರೋಣಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-14-20 (45187) ತಾನಭಿದ್ರವತಃ ಶೂರಾಂಸ್ತಾವಕಾ ದೃಢವಿಕ್ರಮಾಃ। ಸರ್ವತಃ ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಂತ ತದಭೂದ್ರೋಮಹರ್ಷಣಂ॥ 7-14-21 (45188) ಶತಮಾಯಸ್ತು ಶಕುನಿಃ ಸಹದೇವಂ ಸಮಾದ್ರವತ್। ಸನಿಯಂತೃಧ್ವಜರಥಂ ವಿವ್ಯಾಘ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-14-22 (45189) ತಸ್ಯ ಮಾದ್ರೀಸುತಃ ಕೇತುಂ ಧನುಃ ಸೂತಂ ಹಯಾನಪಿ। ನಾತಿಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರೈಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಷಷ್ಠ್ಯಾ ವಿವ್ಯಾಧ ಸೌಬಲಂ। `ಭಿತ್ತ್ವಾ ಚ ಶರವರ್ಷೇಣ ಶಕುನಿಂ ಪ್ರತ್ಯವಾರಯತ್'॥ 7-14-23 (45190) ಗದಾಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ಶಕುನಿಃ ಪ್ರಚಸ್ಕಂದ ರಥೋತ್ತಮಾತ್। ಸ ತಸ್ಯ ಗದಯಾ ರಾಜನ್ರಥಾತ್ಸೂತಮಪಾತಯತ್॥ 7-14-24 (45191) ತತಸ್ತೌ ವಿರಥೌ ರಾಜನ್ಗದಾಹಸ್ತೌ ಮಹಾಬಲೌ। ಚಿಕ್ರೀಡತೂ ರಣೇ ಶೂರೌ ಸಶೃಂಗಾವಿವ ಪರ್ವತೌ॥ 7-14-25 (45192) ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಚಾಲದಾಯಾದಂ ವಿವ್ಯಾಧ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ತಯೋಸ್ತತ್ರ ಮಹಾರಾಜ ಬಾಣವರ್ಷೈಃ ಪ್ರಕಾಶಿತಂ। ಖದ್ಯೋತೈರಿವ ಚಾಕಾಶಂ ಪ್ರದೋಷೇ ಪುರುಷರ್ಷಭ॥ 7-14-26 (45193) ವಿವಿಂಶತಿಂ ಭೀಮಸೇನೋ ವಿಂಶತ್ಯಾ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ವಿದ್ಧ್ವಾ ನಾಕಂಪಯದ್ವೀರಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-14-27 (45194) ವಿವಿಂಶತಿಸ್ತು ಸಹಸಾ ವ್ಯಶ್ವಕೇತುಶರಾಸನಂ। ಭೀಮಂ ಚಕ್ರೇ ಮಹಾರಾಜ ತತಃ ಸೈನ್ಯಾನ್ಯಪೂಜಯನ್॥ 7-14-28 (45195) ಸ ತನ್ನ ಮಮೃಷೇ ವೀರಃ ಶತ್ರೋರ್ವಿಕ್ರಮಮಾಹವೇ। ತತೋಽಸ್ಯ ಗದಯಾ ದಾಂತಾನ್ಹಯಾತ್ಸರ್ವಾನಪಾತಯತ್॥ 7-14-29 (45196) ಹತಾಶ್ವಾತ್ಸ ರಥಾದ್ರಾಜನ್ಗೃಹ್ಯ ಚರ್ಮ ಮಹಾಬಲಃ। ಅಭ್ಯಯಾದ್ಭೀಮಸೇನಂ ತು ಮತ್ತೋ ಮತ್ತಮಿವ ದ್ವಿಪಂ॥ 7-14-30 (45197) ಶಲ್ಯಸ್ತು ನಕುಲಂ ವೀರಃ ಸ್ವಸ್ರೀಯಂ ಪ್ರಿಯಮಾತ್ಮನಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಪ್ರಹಸನ್ಬಾಣೈರ್ಲಾಲಯನ್ಕೋಪಯನ್ನಿವ॥ 7-14-31 (45198) ತಸ್ಯಾಶ್ವಾನಾತಪತ್ರಂ ಚ ಧ್ವಜಂ ಸೂತಮಥೋ ಧನುಃ। ನಿಪಾತ್ಯ ನಕುಲಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಶಂಖಂ ದಧ್ಮೌ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-14-32 (45199) ಧೃಷ್ಟಕೇತುಃ ಕೃಪೇಣಾಸ್ತಾಂಛಿತ್ತ್ವಾ ಬಹುವಿಧಾಂಛರಾನ್। ಕೃಪಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಧ್ವಜಂ ಚಾಸ್ಯ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-14-33 (45200) ತಂ ಕೃಪಃ ಶರವರ್ಷೇಣ ಮಹತಾ ಸಮವಾರಯತ್। ವಿವ್ಯಾಧ ಚ ರಣೇ ವಿಪ್ರೋ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಮಮರ್ಷಣಂ॥ 7-14-34 (45201) ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ನಾರಾಚೇನ ಸ್ತನಾಂತರೇ। ವಿದ್ಧ್ವಾ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಪುನರನ್ಯೈಃ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ॥ 7-14-35 (45202) ತಂ ಭೋಜಃ ಸಪ್ತಸಪ್ತತ್ಯಾ ವಿದ್ಧ್ವಾಽಽಶು ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ನಾಕಂಪಯತ ಶೈನೇಯಂ ಶೀಘ್ರೋ ವಾಯುರಿವಾಚಲಂ॥ 7-14-36 (45203) ಸೇನಾಪತಿಃ ಸುಶರ್ಮಾಣಂ ಭೃಶಂ ಮರ್ಮಸ್ವತಾಡಯತ್। ಸ ಚಾಪಿ ತಂ ತೋಮರೇಣ ಜತ್ರುದೇಶೇಽಭ್ಯತಾಡಯತ್॥ 7-14-37 (45204) ವೈಕರ್ತನಂ ತು ಸಮರೇ ವಿರಾಟಃ ಪ್ರತ್ಯವಾರಯತ್। ಸಹ ಮತ್ಸ್ಯೈರ್ಮಹಾವೀರ್ಯೈಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-14-38 (45205) ತತ್ಪೌರುಷಮಭೂತ್ತತ್ರ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ದಾರುಣಂ। ಯತ್ಸೈನ್ಯಂ ವಾರಯಾಮಾಸ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-14-39 (45206) ದ್ರುಪದಸ್ತು ಸ್ವಯಂ ರಾಜಾ ಭಗದತ್ತೇನ ಸಂಗತಃ। ತಯೋರ್ಯುದ್ಧಂ ಮಹಾರಾಜ ಚಿತ್ರರೂಪಮಿವಾಭವತ್॥ 7-14-40 (45207) ಭಗದತ್ತಸ್ತು ರಾಜಾನಂ ದ್ರುಪದಂ ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಸನಿಯಂತೃಧ್ವಜರಥಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ॥ 7-14-41 (45208) ದ್ರುಪದಸ್ತು ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಭಗದತ್ತಂ ಮಹಾರಥಂ। ಆಜಘಾನೋರಸಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಶರೇಣಾನತಪರ್ವಣಾ॥ 7-14-42 (45209) ಯುದ್ಧಂ ಯೋಧವರೌ ಲೋಕೇ ಸೌಮದತ್ತಿಶಿಖಂಡಿನೌ। ಭೂತಾನಾಂ ತ್ರಾಸಜನನಂ ಚಕ್ರಾತೇಽಸ್ತ್ರವಿಶಾರದೌ॥ 7-14-43 (45210) ಭೂರಿಶ್ರವಾ ರಣೇ ರಾಜನ್ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಂ ಮಹಾರಥಂ। ಮಹತಾ ಸಾಯಕೌಘೇನ ಚ್ಛಾದಯಾಮಾಸ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-14-44 (45211) ಶಿಖಂಡೀ ತು ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸೌಮದತ್ತಿಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ನವತ್ಯಾ ಸಾಯಕಾನಾಂ ತು ಕಂಪಯಾಮಾಸ ಭಾರತ॥ 7-14-45 (45212) ರಾಕ್ಷಸೌ ರೌದ್ರಕರ್ಮಾಣೌ ಹೇಡಿಂಬಾಲಂಬುಸಾವುಭೌ। ಚಕ್ರಾತೇಽತ್ಯುದ್ಭುತಂ ಯುದ್ಧಂ ಪರಸ್ಪರಜಯೈಷಿಣೌ॥ 7-14-46 (45213) ಮಾಯಾಶತಸೃಜೌ ದೃಪ್ತೌ ಮಾಯಾಭಿರಿತರೇತರಂ। ಅಂತರ್ಹಿತೌ ಚೇರತುಸ್ತೌ ಭೃಶಂ ವಿಸ್ಮಯಕಾರಿಣೌ॥ 7-14-47 (45214) ಚೇಕಿತಾನೋಽನುವಿಂದೇನ ಯುಯುಧೇ ಚಾತಿಭೈರವಂ। ಯಥಾ ದೇವಾಸುರೇ ಯುದ್ಧೇ ಬಲಶಕ್ರೌ ಮಹಾಬಲೌ॥ 7-14-48 (45215) ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ ಕ್ಷತ್ರದೇವೇನ ವಿಮರ್ದಮಕರೋದ್ಭೃಶಂ। ಯಥಾ ವಿಷ್ಣುಃ ಪುರಾ ರಾಜನ್ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷೇಣ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-14-49 (45216) ತತಃ ಪ್ರಚಲಿತಾಶ್ವೇನ ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತೇನ ಚ। ರಥೇನಾಭ್ಯಪತದ್ರಾಜನ್ಸೌಭದ್ರಂ ಪೌರವೋ ಪೌರವೋ ನದನ್॥ 7-14-50 (45217) ತತೋಽಭ್ಯಯಾತ್ಸ ತ್ವರಿತೋ ಯುದ್ಧಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಮಹಾಬಲಃ। ತೇನ ಚಕ್ರೇ ಮಹದ್ಯುದ್ಧಮಭಿಮನ್ಯುರರಿಂದಮಃ॥ 7-14-51 (45218) ಪೌರವಸ್ತ್ವಥ ಸೌಭದ್ರಂ ಶರವ್ರಾತೈರವಾಕಿರತ್। ತಸ್ಯಾರ್ಜುನಿರ್ಧ್ವಜಂ ಛತ್ರಂ ಧನುಶ್ಚೋರ್ವ್ಯಾಮಪಾತಯತ್॥ 7-14-52 (45219) ಸೌಭದ್ರಃ ಪೌರವಂ ತ್ವನ್ಯೈರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಪ್ತಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಪಂಚಭಿಸ್ತಸ್ಯ ವಿವ್ಯಾಧ ಹಯಾನ್ಸೂನಂ ಚ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-14-53 (45220) ತತಃ ಪ್ರಹರ್ಷಯನ್ಸೇನಾಂ ಸಿಂಹವದ್ವಿನದನ್ಮುಹುಃ। ಸಮಾದತ್ತಾರ್ಜುನಿಸ್ತೂರ್ಣಂ ಪೌರವಾಂತಕರಂ ಶರಂ॥ 7-14-54 (45221) ತಂ ತು ಸಂಧಿತಮಾಜ್ಞಾಯ ಸಾಯಕಂ ಘೋರದರ್ಶನಂ। ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಶರಾಭ್ಯಾಂ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಶರಂ ಧನುಃ॥ 7-14-55 (45222) ತದುತ್ಸೃಜ್ಯ ಧನುಶ್ಛಿನ್ನಂ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ। ಉದ್ಬಬರ್ಹ ಸಿತಂ ಖಂಗಮಾದದನಾಃ ಶರಾವರಂ॥ 7-14-56 (45223) ಸ ತೇನಾನೇಕತಾರೇಣ ಚರ್ಮಣಾ ಕೃತಹಸ್ತವತ್। ಭ್ರಾಂತಾಸಿನಾ ಚರನ್ಮಾರ್ಗಾಂದರ್ಶಯನ್ವೀರ್ಯಮಾತ್ಮನಃ॥ 7-14-57 (45224) ಭ್ರಾಮಿತಂ ಪುನರುದ್ಧಾಂತಮಾಧೂತಂ ಪುನರುತ್ಥಿತಂ। ಚರ್ಮನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಯೋ ರಾಜನ್ನಿರ್ವಿಶೇಷಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-14-58 (45225) ಸ ಪೌರವರಥಸ್ಯೇಷಾಮಾಪ್ಲುತ್ಯ ಸಹಸಾ ನದನ್। ಪೌರವಂ ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ಕೇಶಪಕ್ಷೇ ಪರಾಮೃಶತ್॥ 7-14-59 (45226) ಜಘಾನಾಸ್ಯ ಪದಾ ಸೂತಮಸಿನಾ ಪಾತಯದ್ಧೃಜಂ। ವಿಕ್ಷೋಭ್ಯಾಂಭೋನಿಧಿಂ ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಸ್ತಂ ನಾಗಮಿವ ಚಾಕ್ಷಿಪತ್॥ 7-14-60 (45227) ತಮಾಗಲಿತಕೇಶಾಂತಂ ದದೃಶುಃ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾಃ। ಉಕ್ಷಾಣಮಿವ ಸಿಂಹೇನ ಪಾತ್ಯಮಾನಮಚೇತಸಂ॥ 7-14-61 (45228) ತಮಾರ್ಜುನಿವಶಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಕೃಷ್ಯಮಾಣಮನಾಥವತ್। ಪೌರವಂ ಪಾತಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಾಮೃಷ್ಯತ ಜಯದ್ರೂಥಃ॥ 7-14-62 (45229) ಸ ಬರ್ಹಿಬರ್ಹಾವತತಂ ಕಿಂಕಿಣೀಶತಜಾಲವತ್। ಚರ್ಮ ಚಾದಾಯ ಖಂಗಂ ಚ ನದನ್ಪರ್ಯಪತದ್ರಥಾತ್॥ 7-14-63 (45230) ತತಃ ಸೈಂಧವಮಾಲೋಕ್ಯ ಕಾರ್ಷ್ಣಿರುತ್ಸೃಜ್ಯ ಪೌರವಂ। ಉತ್ಪಪಾತ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಶ್ಯೇನವನ್ನಿಪಪಾತ ಚ। 7-14-64 (45231) ಪ್ರಾಸಪಟ್ಟಿಶನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಾಂಛತ್ರುಭಿಃ ಸಂಪ್ರಚೋದಿತಾನ್। ಚಿಚ್ಛೇದ ಚಾಸಿನಾ ಕಾರ್ಷ್ಣಿಶ್ಚರ್ಮಣಾ ಸಂರುರೋಧ ಚ॥ 7-14-65 (45232) ಸ ದರ್ಶಯಿತ್ವಾ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸ್ವಬಾಹುಬಲಮಾತ್ಮನಃ। ತಮುದ್ಯಂಯ ಮಹಾಖಂಗಂ ಚರ್ಮ ಚಾಥ ಪುನರ್ಬಲೀ॥ 7-14-66 (45233) ವೃದ್ಧಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ದಾಯಾದಂ ಪಿತುರತ್ಯಂತವೈರಿಣಂ। ಸಸಾರಾಭಿಮುಖಃ ಶೂರಃ ಶಾರ್ದೂಲ ಇವ ಕುಂಜರಂ॥ 7-14-67 (45234) ತೌ ಪರಸ್ಪರಮಾಸಾದ್ಯ ಖಹ್ಗದಂತನಖಾಯುಧೌ। ಹೃಷ್ಟವತ್ಸಂಪ್ರಜಹಾತೇ ವ್ಯಾಘ್ರಕೇಸರಿಣಾವಿವ॥ 7-14-68 (45235) ಸಂಪಾತೇಷ್ವಭಿಘಾತೇಷು ನಿಪಾತೇಷ್ವಸಿಚರ್ಮಣೋಃ। ನ ತಯೋರಂತರಂ ಕಶ್ಚಿದ್ದದರ್ಶ ನರಸಿಂಹಯೋಃ॥ 7-14-69 (45236) ಅವಕ್ಷೇಪೋಽಸಿನಿರ್ಹಾದಃ ಶಸ್ತ್ರಾಂತರನಿದರ್ಶನಂ। ಬಾಹ್ಯಾಂತರನಿಪಾತಶ್ಚ ನಿರ್ವಿಶೇಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-14-70 (45237) ಬಾಹ್ಯಮಾಭ್ಯಂತರಂ ಚೈವ ಚರಂತೌ ಮಾರ್ಗಮುತ್ತಮಂ। ದದೃಶಾತೇ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಸಪಕ್ಷಾವಿವ ಪರ್ವತೌ॥ 7-14-71 (45238) ತತೋ ವಿಕ್ಷಿಪತಃ ಖಂಗಂ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯ ಯಶಸ್ವಿನಃ। ಶರಾವರಣಪಕ್ಷಾಂತೇ ಪ್ರಜಹಾರ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-14-72 (45239) ರುಕ್ಮಪತ್ರಾಂತರೇ ಸಕ್ತಸ್ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚರ್ಮಣಿ ಭಾಸ್ವರೇ। ಸಿಂಧುರಾಜಬಲೋದ್ಧೂತಃ ಸೋಽಭಜ್ಯತ ಮಹಾನಸಿಃ॥ 7-14-73 (45240) ಭಗ್ನಮಾಜ್ಞಾಯ ನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಮವಪ್ಲುತ್ಯ ಪದಾನಿ ಷಟ್। ಅದೃಶ್ಯತ ನಿಮೇಷೇಣ ಸ್ವರಥಂ ಪುನರಾಸ್ಥಿತಃ॥ 7-14-74 (45241) ತಂ ಕಾರ್ಷ್ಣಿಂ ಸಮರಾನ್ಮುಕ್ತಮಾಸ್ಥಿತಂ ರಥಮುತ್ತಮಂ। ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವರಾಜಾನಃ ಪರಿವವ್ರುಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-14-75 (45242) ತತಶ್ಚರ್ಮ ಚ ಖಂಗಂ ಚ ಸಮುತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಮಹಾಬಲಃ। ನನಾದಾರ್ಜುನದಾಯಾದಃ ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣೋ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-14-76 (45243) ಸಿಂಧುರಾಜಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ। ತಾಪಯಾಮಾಸ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಭುವನಂ ಭಾಸ್ಕರೋ ಯಥಾ॥ 7-14-77 (45244) ತಸ್ಯ ಸರ್ವಾಯಸೀಂ ಶಕ್ತಿಂ ಶಲ್ಯಃ ಕನಕಭೂಷಣಾಂ। ಚಿಕ್ಷೇಪ ಸಮರೇ ಘೋರಾಂ ದೀಪ್ತಾಮಗ್ನಿಶಿಖಾಮಿವ॥ 7-14-78 (45245) ತಾಮವಪ್ಲುತ್ಯ ಜಗ್ರಾಹ ವಿಕೋಶಂ ಚಾಕರೋದಸಿಂ। ವೈನತೇಯೋ ಯಥಾ ಕಾರ್ಷ್ಣಿಃ ಪತಂತಮುರಗೋತ್ತಮಂ॥ 7-14-79 (45246) ತಸ್ಯ ಲಾಷವಮಾಜ್ಞಾಯ ಸತ್ವಂ ಚಾಮಿತತೇಜಸಃ। ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವರಾಜಾನಃ ಸಿಂಹನಾದಮಥಾನದನ್॥ 7-14-80 (45247) ತತಸ್ತಾಮೇವ ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ। ಮುಮೋಚ ಭುಜವೀರ್ಯೇಣ ವೈದೂರ್ಯವಿಕೃತಾಂ ಶಿತಾಂ॥ 7-14-81 (45248) ಸಾ ತಸ್ಯ ರಥಮಾಸಾದ್ಯ ನಿರ್ಮುಕ್ತಭುಜಗೋಪಮಾ। ಜಘಾನ ಸೂತಂ ಶಲ್ಯಸ್ಯ ರಥಾಚ್ಚೈನಮಪಾತಯತ್॥ 7-14-82 (45249) ತತೋ ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ಧೃಷ್ಟಕೇತುರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕೇಕಯಾ ಭೀಮೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶಿಖಂಡಿನೌ॥ 7-14-83 (45250) ಯಮೌ ಚ ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತಿ ಚುಕ್ರುಶುಃ। ಬಾಣಶಬ್ದಾಶ್ಚ ವಿವಿಧಾಃ ಸಿಂಹನಾದಾಶ್ಚ ಪುಷ್ಕಲಾಃ॥ 7-14-84 (45251) ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ಹರ್ಷಯಂತಃ ಸೌಭದ್ರಮಪಲಾಯಿನಂ। ತನ್ನಾಮೃಷ್ಯಂತ ಪುತ್ರಾಸ್ತೇ ಶತ್ರೋರ್ವಿಜಯಲಕ್ಷಣಂ॥ 7-14-85 (45252) ಅಥೈನಂ ಸಹಸಾ ಸರ್ವೇ ಸಮಂತಾನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಅಭ್ಯಾಕಿರನ್ಮಹಾರಾಜ ಜಲದಾ ಇವ ಪರ್ವತಂ॥ 7-14-86 (45253) ತೇಷಾಂ ಚ ಪ್ರಿಯಮನ್ವಿಚ್ಛನ್ಸೂತಸ್ಯ ಚ ಪರಾಭವಂ। ಆರ್ತಾಯನಿರಮಿತ್ರಘ್ನಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸೌಭದ್ರಮಭ್ಯಯಾತ್॥ ॥ 7-14-87 (45254) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಏಕಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತುರ್ದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 14 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-14-5 ಶುಚಿಸಂಕ್ಷಯೇ ಗ್ರೀಷ್ಮಾಂತೇ॥ 5-14-16 ಪ್ರಾಣಿನ ಏವ ವಾಜಿನಃ ಪಕ್ಷಿಣಃ॥ 5-14-87 ಪರಾಭವಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯೇತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-14-14 ಚತುರ್ದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-15-0 (45255) ॥ 7-15-50 (45306) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-15-1 5-15- 5-15- 5-15- 5-15- 5-15- 5-15- 5-15- 5-15- 5-15- 5-15- 5-15-

7-16-0 (45307) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-16-0x (4297) ತದ್ಬಲಂ ಸುಮಹದ್ದೀರ್ಣಂ ತ್ವದೀಯಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ವೀರ್ಯವಾನ್। ದಧಾರೈಕೋ ರಣೇ ಪಾಂಡೂನ್ವೃಷಸೇನೋಽಸ್ತ್ರಮಾಯಯಾ॥ 7-16-1 (45308) ಶರಾ ದಶ ದಿಶೋ ಮುಕ್ತಾ ವೃಷಸೇನೇನ ಸಂಯುಗೇ। ವಿಚೇರುಸ್ತೇ ವಿನಿರ್ಭಿದ್ಯ ನರವಾಜಿರಥದ್ವಿಪಾನ್॥ 7-16-2 (45309) ತಸ್ಯ ದೀಪ್ತಾ ಮಹಾಬಾಣಾ ವಿವಿಶ್ಚೇರುಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಭಾನೋರಿವ ಮಹಾರಾಜ ಘರ್ಮಕಾಲೇ ಮರೀಚಯಃ॥ 7-16-3 (45310) ತೇನಾರ್ದಿತಾ ಮಹಾರಾಜ ರಥಿನಃ ಸಾದಿನಸ್ತಥಾ। ನಿಪೇತುರುರ್ವ್ಯಾಂ ಸಹಸಾ ವಾತಭಗ್ನಾ ಇವ ದ್ರುಮಾಃ॥ 7-16-4 (45311) ಹಯೌಘಾಂಶ್ಚ ರಥೌಘಾಂಶ್ಚ ಗಜೌಘಾಂಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ। ಅಪಾತಯದ್ರಣೇ ರಾಜಞ್ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-16-5 (45312) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಮೇಕಂ ಸಮರೇ ವಿಚರಂತಮಭೀತವತ್। ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವರಾಜಾನಃ ಪರಿವವ್ರುಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-16-6 (45313) ನಾಕುಲಿಸ್ತು ಶತಾನೀಕೋ ವೃಷಸೇನಂ ಸಮಭ್ಯಯಾತ್। ವಿವ್ಯಾಧ ಚೈನಂ ದಶಭಿರ್ನಾರಾಚೈರ್ಮರ್ಮಭೇದಿಭಿಃ॥ 7-16-7 (45314) ತಸ್ಯ ಕರ್ಣಾತ್ಮಜಶ್ಚಾಪಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ಕೇತುಮಪಾತಯತ್। ತಂ ಭ್ರಾತರಂ ಪರೀಪ್ಸಂತೋ ದ್ರೌಪದೇಯಾಃ ಸಮಭ್ಯಯುಃ॥ 7-16-8 (45315) ಕರ್ಣಾತ್ಮಜಂ ಶರವ್ರಾತೈರದೃಶ್ಯಂ ಚಕ್ರುರಂಜಸಾ। ತಾನ್ನದಂತೋಽಭ್ಯಧಾವಂತ ದ್ರೋಣಪುತ್ರಮುಖಾ ರಥಾಃ॥ 7-16-9 (45316) ಛಾದಯಂತೋ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್। ಶರೈರ್ನಾನಾವಿಧೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ಪರ್ವತಾಂಜಲದಾ ಇವ॥ 7-16-10 (45317) ತಾನ್ಪಾಂಡವಾಃ ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಂಸ್ತ್ವರಿತಾಃ ಪುತ್ರಗೃದ್ಧಿನಃ। ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕೇಕಯಾ ಮತ್ಸ್ಯಾಃ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚೋದ್ಯತಾಯುಧಾಃ॥ 7-16-11 (45318) ತದ್ಯುದ್ಧಮಭವದ್ಧೋರಂ ಸುಮಹದ್ರೋಮಹರ್ಷಣಂ। ತ್ವದೀಯೈಃ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಣಾಂ ದೇವಾನಾಮಿವ ದಾನವೈಃ॥ 7-16-12 (45319) ಏವಂ ಯುಯುಧಿರೇ ವೀರಾಃ ಸಂರಬ್ಧಾಃ ಕುರುಪಾಂಡವಾಃ। ಪರಸ್ಪರಮುದೀಕ್ಷಂತಃ ಪರಸ್ಪರಕೃತಾಗಸಃ॥ 7-16-13 (45320) ತೇಷಾಂ ದದೃಶಿರೇ ಕೋಪಾದ್ವಪೂಂಷ್ಯಮಿತತೇಜಸಾಂ। ಯುಯುತ್ಸೂನಾಮಿವಾಕಾಶೇ ಪತತ್ತ್ರಿವರಭೋಗಿನಾಂ॥ 7-16-14 (45321) ಭೀಮಕರ್ಣಕೃಪದ್ರೋಣದ್ರೌಣಿಪಾರ್ಷತಸಾತ್ಯಕೈಃ। ಬಭಾಸೇ ಸ ರಣೋದ್ದೇಶಃ ಕಾಲಸೂರ್ಯೈರಿವೋದಿತೈಃ॥ 7-16-15 (45322) `ಪ್ರಜಾನಾಂ ಸಂಕ್ಷಯೇ ಘೋರೇ ಯಥಾ ಸೂರ್ಯೋದಯೋ ಭವೇತ್। ಶೂರಾಣಾಮುದಯಸ್ತದ್ವದಾಸೀತ್ಪುರುಷಸತ್ತಮ'॥ 7-16-16 (45323) ತದಾಸೀತ್ತುಮುಲಂ ಯುದ್ಧಂ ನಿಘ್ನತಾಮಿತರೇತರಂ। ಮಹಾಬಲಾನಾಂ ಬಲಿಭಿರ್ದಾನವಾನಾಂ ಯಥಾ ಸುರೈಃ॥ 7-16-17 (45324) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಾನೀಕಮುದ್ಧೂತಾರ್ಣವನಿಃಸ್ವನಂ। ತ್ವದೀಯಮವಧೀತ್ಸೈನ್ಯಂ ಸಂಪ್ರದ್ರುತಮಹಾರಥಂ॥ 7-16-18 (45325) ತತ್ಪ್ರಭಗ್ನಂ ಬಲಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶತ್ರುಭಿರ್ಭೃಶಮರ್ದಿತಂ। ಅಲಂ ದ್ರುತೇನ ವಃ ಶೂರಾ ಇತಿ ದ್ರೋಣೋಽಭ್ಯಭಾಷತ॥ 7-16-19 (45326) `ಭಾರದ್ವಾಜಮಮರ್ಷಶ್ಚ ವಿಕ್ರಮಶ್ಚ ಸಮಾವಿಶತ್। ಸಮುದ್ಧೃತ್ಯ ನಿಷಂಗಾಚ್ಚ ಧನುರ್ಜ್ಯಾಮವಮೃಜ್ಯ ಚ। ಮಹಾಶರಧನುಷ್ಪಾಣಿರ್ಯಂತಾರಮಿದಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-16-20 (45327) ಸಾರಥೇ ಯಾಹಿ ಯತ್ರೈಷ ಪಾಂಡರೇಣ ವಿರಾಜತಾ। ಧ್ರಿಯಮಾಣೇನ ಚ್ಛೇಣ ರಾಜಾ ತಿಷ್ಠತಿ ಧರ್ಮರಾಟ್॥ 7-16-21 (45328) ತದೇತದ್ದೀರ್ಯತೇ ಸೈನ್ಯಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಮನೇಕಧಾ। ಏತತ್ಸಂಸ್ತಂಭಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಪ್ರತಿವಾರ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-16-22 (45329) ನ ಹಿ ಮಾಮಭಿವರ್ಷಂತಂ ಸಂಯುಗೇ ತಾತ ಪಾಂಡವಾಃ। ಮಾತ್ಸ್ಯಪಾಂಚಾಲರಾಜಾನಃ ಸರ್ವೇ ಚ ಸಹಸೋಮಕಾಃ॥ 7-16-23 (45330) ಅರ್ಜುನೋ ಮತ್ಪ್ರಸಾದಾದ್ಧಿ ಮಹಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಸಮಾಪ್ತವಾನ್। ನ ಮಾಮುತ್ಸಹತೇ ತಾತ ನ ಭೀಮೋ ನ ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-16-24 (45331) ಮತ್ಪ್ರಸಾದಾದ್ಧಿ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಪರಮೇಷ್ವಾಸತಾಂ ಗತಃ। ಮಮೈವಾಸ್ತ್ರಂ ವಿಜಾನಾತಿ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋಽಪಿ ಪಾರ್ಷತಃ॥ 7-16-25 (45332) ನಾಯಂ ಸಂರಕ್ಷಿತುಂ ಕಾಲಃ ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತಾತ ಜಯೈಷಿಣಾ। ಯಾಹಿ ಸರ್ಗಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಯಶಸೇ ಚ ಜಯಾಯ ಚ॥ 7-16-26 (45333) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-16-27x (4298) ಏವಂ ಸಂಚೋದಿತೋ ಯಂತಾ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯವಹತ್ತತಃ॥ 7-16-27 (45334) ತದಾಽಶ್ವಹೃದಯೇನಾಶ್ವಾನಭಿಮಂತ್ರ್ಯಾಶು ಹರ್ಷಯನ್। ರಥೇನ ಸವರೂಥೇನ ಭಾಸ್ವರೇಣ ವಿರಾಜತಾ॥ 7-16-28 (45335) ತಂ ಕರೂಶಾಶ್ಚ ಮಾತ್ಸ್ಯಾಶ್ಚ ಚೇದಯಶ್ಚ ಸಸಾತ್ವತಾಃ। ಪಾಂಡವಾಶ್ಚ ಸಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸಹಿತಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್'॥ 7-16-29 (45336) ತತಃ ಶೋಣಹಯಃ ಕ್ರುದ್ಧಶ್ಚತುರ್ದಂತ ಇವ ದ್ವಿಪಃ। ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಪಾಂಡವಾನೀಕಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-16-30 (45337) ತಮಾವಿಧ್ಯಚ್ಛಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಕಂಕಪತ್ರೈರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣೋ ಧನುಶ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ದ್ರುತಂ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-16-31 (45338) ಚಕ್ರರಕ್ಷಃ ಕುಮಾರಸ್ತು ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಯಶಸ್ಕರಃ। ದಧಾರ ದ್ರೋಣಮಾಯಾಂತಂ ವೇಲೇವ ಸರಿತಾಂ ಪತಿಂ॥ 7-16-32 (45339) ದ್ರೋಣಂ ನಿವಾರಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕುಮಾರೇಣ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಂ। ಸಿಂಹನಾದರವೋ ಹ್ಯಾಸೀತ್ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತಿ ಭಾಷಿತಂ॥ 7-16-33 (45340) ಕುಮಾರಸ್ತು ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಸಾಯಕೇನ ಮಹಾಹವೇ। ವಿವ್ಯಾಧೋರಸಿ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಿಂಹವಚ್ಚ ನದನ್ಮುಹುಃ॥ 7-16-34 (45341) ಸಂವಾರ್ಯ ಚ ರಣೇ ದ್ರೋಣಂ ಕುಮಾರಸ್ತು ಮಹಾಬಲಃ। ಶರೈರನೇಕಸಾಹಸ್ರೈಃ ಕೃತಹಸ್ತೋ ಜಿತಶ್ರಮಃ॥ 7-16-35 (45342) ತಂ ಶೂರಮಾರ್ಯವ್ರತಿನಂ ಮಂತ್ರಾಸ್ತ್ರೇಷು ಕೃತಶ್ಚಮಂ। ಚಕ್ರರಕ್ಷತಂ ಪರಾಮೃದ್ರಾತ್ಕುಮಾರಂ ದ್ವಿಜಪುಂಗವಃ॥ 7-16-36 (45343) ಸ ಮಧ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರವಿಚರಂದಿಶಃ। ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಗೋಪ್ತಾಸೀದ್ಭಾರದ್ವಾಜೋ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಃ॥ 7-16-37 (45344) ಶಿಖಂಡಿನಂ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಚೋತ್ತಮೌಜಸಂ। ನಕುಲಂ ಪಂಚಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಹದೇವಂ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-16-38 (45345) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ದ್ರೌಪದೇಯಾಂಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪಂಚಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಮತ್ಸ್ಯಂ ಚ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-16-39 (45346) ವ್ಯಕ್ಷೋಭಯದ್ರಣೇ ಯೋಧಾನ್ಯಥಾಮುಖ್ಯಮಭಿದ್ರವನ್। ಅಭ್ಯವರ್ತತಂ ಸಂಪ್ರೇಪ್ಸುಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-16-40 (45347) ಯುಗಂಧರಸ್ತತೋ ರಾಜನ್ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಮಹಾರಥಂ। ವಾರಯಾಮಾಸ ಸಂಕ್ರುದ್ವಂ ವಾತೋದ್ಧತಮಿವಾರ್ಣವಂ॥ 7-16-41 (45348) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಸ ವಿದ್ಧ್ವಾ ತು ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಯುಗಂಧರಂ ತು ಭಲ್ಲನೇ ರಥನೀಡಾದಪಾತಯತ್॥ 7-16-42 (45349) `ತಂ ವಿಜಿತ್ಯ ಮಹಾತೇಜಾ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾಮನಾಃ। ಅಭ್ಯವರ್ತತ ಸಂಪ್ರೇಪ್ಸುಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ'॥ 7-16-43 (45350) ತತೋ ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ಕೇಕಯಾಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಶಿಬಿಃ। ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಶ್ಚ ಪಾಂಚಲ್ಯಃ ಸಿಂಹಸೇನಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-16-44 (45351) ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವಃ ಪರೀಪ್ಸಂತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಆವವ್ರುಸ್ತಸ್ಯ ಪಂಥಾನಂ ಕಿರಂತಃ ಸಾಯಕಾನ್ಬಹೂನ್॥ 7-16-45 (45352) ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಸ್ತು ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ದ್ರೋಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಮಾರ್ಗಣೈಃ। ಪಂಚಾಶತಾ ಶಿತೈ ರಾಜಂಸ್ತತ ಉಚ್ಚುಕ್ರುಶುರ್ಜನಾಃ॥ 7-16-46 (45353) ತ್ವರಿತಂ ಸಿಂಹಸೇನಸ್ತು ದ್ರೋಣಂ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಮಹಾರಥಂ। ಪ್ರಾಹಸತ್ಸಹಸಾ ಹೃಷ್ಟಸ್ತ್ರಾಸಯನ್ವೈ ಮಹಾರಥಾನ್॥ 7-16-47 (45354) ತತೋ ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ನಯನೇ ಧನುರ್ಜ್ಯಾಮವಮೃಜ್ಯ ಚ। ತಲಶಬ್ದಂ ಮಹತ್ಕೃತ್ವಾ ದ್ರೋಣಸ್ತಂ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-16-48 (45355) ತತಸ್ತು ಸಿಂಹಸೇನಸ್ಯ ಶಿರಃ ಕಾಯಾತ್ಸಕುಂಡಲಂ। ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಸ್ಯ ಚಾಕ್ರಂಯ ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಮಾಹರದ್ಬಲೀ॥ 7-16-49 (45356) ತಾನ್ಪ್ರಮೃಜ್ಯ ಶರವ್ರಾತೈಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾನ್। ಯುಧಿಷ್ಠಿರರಥಾಭ್ಯಾಶೇ ತಸ್ಥೌ ಮೃತ್ಯುರಿವಾಂತಕಃ॥ 7-16-50 (45357) ತತೋಽಭವನ್ಮಹಾಶಬ್ದೋ ರಾಜನ್ಯೌಧಿಷ್ಠಿರೇ ಬಲೇ। ಹೃತೋ ರಾಜೇತಿ ಯೋಧಾನಾಂ ಸಮೀಪಸ್ಥೇ ಯತವ್ರತೇ॥ 7-16-51 (45358) ಅಬ್ರುವನ್ಸೈನಿಕಾಸ್ತತ್ರ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ। ಅದ್ಯ ರಾಜಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಃ ಕೃತಾರ್ಥೋ ವೈ ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 7-16-52 (45359) ಅಸ್ಮಿನ್ಮಹೂರ್ತೇ ದ್ರೋಣಸ್ತು ಪಾಂಡವಂ ಗೃಹ್ಯ ಹರ್ಷಿತಃ। ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ ನೋ ನೂನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-16-53 (45360) ಏವಂ ಸಂಜಲ್ಪತಾಂ ತೇಷಾಂ ತಾವಕಾನಾಂ ಮಹಾರಥಃ। ಆಯಾಜ್ಜವೇನ ಕೌಂತೇಯೋ ರಥಘೋಷೇಣ ನಾದಯನ್॥ 7-16-54 (45361) ಶೋಣಿತೋದಾಂ ರಥಾವರ್ತಾಂ ಕೃತ್ವಾ ವಿಶಸನೇ ನದೀಂ। ಶೂರಾಸ್ಥಿಚಯಸಂಕೀರ್ಣಾಂ ಪ್ರೇತಕೂಲಾಪಹಾರಿಣೀಂ॥ 7-16-55 (45362) ತಾಂ ಶರೌಘಮಹಾಫೇನಾಂ ಪ್ರಾಸಮತ್ಸ್ಯಸಮಾಕುಲಾಂ। ನದೀಮುತ್ತೀರ್ಯ ವೇಗೇನ ಕುರೂನ್ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-16-56 (45363) ತತಃ ಕಿರೀಟಿ ಸಹಸಾ ದ್ರೋಣಾನೀಕಮುಪಾದ್ರವತ್। ಛಾದಯನ್ನಿಷುಜಾಲೇನ ಮಹತಾ ಮೋಹಯನ್ನಿವ॥ 7-16-57 (45364) ಶೀಘ್ರಮಭ್ಯಸ್ಯತೋ ಬಾಣಾನ್ಸಂದಧಾನಸ್ಯ ಚಾನಿಶಂ। ನಾಂತರಂ ದದೃಶೇ ಕಶ್ಚಿತ್ಕೌಂತೇಯಸ್ಯ ಯಶಸ್ವಿನಃ॥ 7-16-58 (45365) ನ ದಿಶೋ ನಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ನ ದ್ಯೌರ್ನೈವ ಚ ಮೇದಿನೀ। ಅದೃಶ್ಯಂತ ಮಹಾರಾಜ ಬಾಣಭೂತಾ ಇವಾಭವನ್॥ 7-16-59 (45366) ನಾದೃಶ್ಯತ ತದಾ ರಾಜಂಸ್ತತ್ರ ಕಿಂಚನ ಸಂಯುಗೇ। ಬಾಣಾಂಧಕಾರೇ ಮಹತಿ ಕೃತೇ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಾ॥ 7-16-60 (45367) ಸೂರ್ಯೇ ಚಾಸ್ತಮನುಪ್ರಾಪ್ತೇ ತಮಸಾ ಚಾಭಿಸಂವೃತೇ। ನಾಜ್ಞಾಯತ ತದಾ ಶತ್ರುರ್ನ ಸುಹೃನ್ನ ಚ ಕಶ್ಚನ। 7-16-61 (45368) ತತೋಽವಹಾರಂ ಚಕ್ರುಸ್ತೇ ದ್ರೋಣದುರ್ಯೋಧನಾದಯಃ। ತಾನ್ವಿದಿತ್ವಾ ಪುನಸ್ತ್ರಸ್ತಾ ನ ಯುದ್ಧಮನಸಃ ಪರಾನ್॥ 7-16-62 (45369) ಸ್ವಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಶನಕೈರವಹಾರಯತ್। ತತೋಽಭಿತುಷ್ಟುವುಃ ಪಾರ್ಥಂ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಪಾಂಡುಸೃಂಜಯಾಃ॥ 7-16-63 (45370) ಪಾಂಚಾಲಾಶ್ಚ ಮನೋಜ್ಞಾಭಿರ್ವಾಗ್ಭಿಃ ಸೂರ್ಯಮಿವರ್ಷಯಃ। ಏಂ ಸ್ವಶಿಬಿರಂ ಪ್ರಾಯಾಜ್ಜಿತ್ವಾ ಶತ್ರೂಂಧನಂಜಯಃ॥ 7-16-64 (45371) ಪೃಷ್ಠತಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಮುದಿತೋ ವೈ ಸಕೇಶವಃ॥ ಮಸಾರಗಲ್ವರ್ಕಮುವರ್ಣರೂಪೈರ್ವಜ್ರಪ್ರವಾಲಸ್ಫಟಿಕೈಶ್ಚ ಮುಖ್ಯೈಃ। 7-16-65 (45372) ಚಿತ್ರೇ ರಥೇ ಪಾಂಡುಸುತೋ ಬಭಾಸೇ ನಕ್ಷತ್ರಚಿತ್ರೇ ವಿಯತೀವ ಚಂದ್ರಃ॥ ॥ 7-16-66 (45373) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಏಕಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಷೋಡಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 16 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-16-1 ಅಸ್ತ್ರಮಾಯಯಾ ಅಸ್ತ್ರಕೌಶಲೇನ॥ 5-16-14 ಪತತ್ತ್ರಿವರಭೋಗಿನಾಮಿವ ಪತತ್ತ್ರಿವರೋ ಗರುಡಃ। ಭೋಗಿನಃ ಸರ್ಪಾಃ॥ 5-16-19 ದ್ರುತೇನ ಪಲಾಯಿತೇನ॥ 5-16-55 ವಿಶಸನೇ ಯುದ್ಧೇ॥ 5-16-66 ಮಸಾರಃ ಇಂದ್ರನೀಲಃ। ಗಲ್ವರ್ಕಃ ಪದ್ಮರಾಗಃ॥ 5-16-16 ಷೋಡಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-17-0 (45374) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-17-0x (4299) ತೇ ಸೇನೇ ಶಿಬಿರಂ ಗತ್ವಾ ನ್ಯವಿಶೇತಾಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಯಥಾಭಾಗಂ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಯಥಾಗುಲ್ಮಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-17-1 (45375) ಕೃತ್ವಾಽವಹಾರಂ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ದ್ರೋಣಃ ಪರಮದುರ್ಮನಾಃ। ದುರ್ಯೋಧನಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸವ್ರೀಡಮಿದಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-17-2 (45376) ಉಕ್ತಮೇತನ್ಮಯಾ ಪೂರ್ವಂ ನ ತಿಷ್ಠತಿ ಧನ್ಜಯೇ। ಶಕ್ಯೋ ಗ್ರಹೀತುಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ದೇವೈರಪಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-17-3 (45377) ಇತಿ ತದ್ವಃ ಪ್ರಯತತಾಂ ಕೃತಂ ಪಾರ್ಥೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಮಾ ವಿಶಂಕೀರ್ವಚೋ ಮಹ್ಯಮಜೇಯೌ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ॥ 7-17-4 (45378) ಅಪನೀತೇ ತು ಯೋಗೇನ ಕೇನಚಿಚ್ಛ್ವೇತವಾಹನೇ। ತತ ಏಷ್ಯತಿ ತೇ ರಾಜನ್ವಶಮೇಷ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-17-5 (45379) ಕಶ್ಚಿದಾಹೂಯ ತಂ ಸಂಖ್ಯೇ ದೇಶಮನ್ಯಂ ಪ್ರಕರ್ಷತು। ತಮಜಿತ್ವಾ ನ ಕೌಂತೇಯೋ ನಿವರ್ತೇತ ಕಥಂಚನ॥ 7-17-6 (45380) ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ಶೂನ್ಯೇಧರ್ಮರಾಜಮಹಂ ನೃಪ। ಗ್ರಹೀಷ್ಯಾಮಿ ಚಮೂಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-17-7 (45381) ಅರ್ಜುನೇನ ಪರಿತ್ಯಕ್ತೋ ನ ಚೇತ್ತ್ರಾಸಾತ್ಪಲಾಯತೇ। ಮಾಮುಪಾಯಾಂತಮಾಲೋಕ್ಯ ಗೃಹೀತಂ ವಿದ್ಧಿ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-17-8 (45382) ಏವಂ ತೇಽಹಂ ಮಹಾರಾಜ ಧರ್ಮಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಸಮಾನೇಷ್ಯಾಮಿ ಸಗಣಂ ವಶಮದ್ಯ ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-17-9 (45383) ಯದಿ ತಿಷ್ಠತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ಪಾಂಡವಃ। ಅಥಾಪಯಾತಿ ಸಂಗ್ರಾಮಾದ್ವಿಜಯಾತ್ತದ್ವಿಶಿಷ್ಯತೇ॥ 7-17-10 (45384) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-17-11x (4300) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ತದ್ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ತ್ರಿಗರ್ತಾಧಿಪತಿಸ್ತದಾ। ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹಿತೋ ರಾಜನ್ನಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-17-11 (45385) ವಯಂ ವಿನಿಕೃತಾ ರಾಜನ್ಸದಾ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಾ। ಅನಾಗಃಸ್ವಪಿ ಚಾಗಸ್ತತ್ಕೃತಮಸ್ಮಾಸು ತೇನ ವೈ॥ 7-17-12 (45386) ತೇ ವಯಂ ಸ್ಮರಮಾಣಾಸ್ತಾನ್ವಿನಿಕಾರಾನ್ಪೃಥಗ್ವಿಧಾನ್। ಕ್ರೋಧಾಗ್ನಿನಾ ದಹ್ಯಮಾನಾ ಹ್ಯಶೇಮಹಿ ಸದಾ ನಿಶಿ॥ 7-17-13 (45387) ಸ ನೋ ದಿಷ್ಟ್ಯಾಽಸ್ತ್ರಸಂಪನ್ನಶ್ಚಕ್ಷುರ್ವಿಷಯಮಾಗತಃ। ಕರ್ತಾರಃ ಸ್ಮರಯಂ ಕರ್ಮ ಯಚ್ಚಿಕೀರ್ಷಾಮ ಹೃದ್ಗತಂ॥ 7-17-14 (45388) ಭವತಶ್ಚ ಪ್ರಿಯಂ ಯತ್ಸ್ಯಾದಸ್ಮಾಕಂ ಚ ಯಶಸ್ಕರಂ। ವಯಮೇನಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮೋ ನಿಕೃಷ್ಯಾಯೋಧನಾದ್ಬಹಿಃ॥ 7-17-15 (45389) ಅದ್ಯಾಸ್ತ್ವನರ್ಜುನಾ ಭೂಮಿರತ್ರಿಗರ್ತಾಽವಾ ಪುನಃ। ಸತ್ಯಂ ತೇ ಪ್ರತಿಜಾನೀಮೋ ನೈತನ್ಮಿಥ್ಯಾ ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 7-17-16 (45390) ಏವಂ ಸತ್ಯರಥಶ್ಚೋಕ್ತ್ವಾ ಸತ್ಯವರ್ಮಾ ಚ ಭಾರತ। ಸತ್ಯವ್ರತಶ್ಚ ಸತ್ಯೇಷುಃ ಸತ್ಯಕರ್ಮಾ ತಥೈವ ಚ॥ 7-17-17 (45391) ಸಹಿತಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ರಥಾನಾಮಯುತೇನ ಚ। ನ್ಯವರ್ತಂತ ಮಹಾರಾಜ ಕೃತ್ವಾ ಶಪಥಮಾಹವೇ॥ 7-17-18 (45392) ಮಾಲವಾಸ್ತುಂಡಿಕೇರಾಶ್ಚ ರಥಾನಾಮಯುತೈಸ್ತ್ರಿಭಿಃ। ಸುಶರ್ಮಾ ಚ ನರವ್ಯಾಘ್ರಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಃ ಪ್ರಸ್ಥಲಾಧಿಪಃ॥ 7-17-19 (45393) ಮಾವೇಲ್ಲಕೈರ್ಲಲಿತ್ಥೈಶ್ಚ ಸಹಿತೋ ಮದ್ರಕೈರಪಿ। ರಥಾನಾಮಯುತೇನೈವ ಸೋಽಗಮದ್ಧಾತೃಭಿಃ ಸಹ॥ 7-17-20 (45394) ನಾನಾಜನಪದೇಭ್ಯಶ್ಚ ರಥಾನಾಮಯುತಂ ಪುನಃ। ಸಮುತ್ಥಿತಂ ವಿಶಿಷ್ಟಾನಾಂ ಶಪಥಾರ್ಥಮುಪಾಗಮತ್॥ 7-17-21 (45395) ತತೋ ಜ್ವಲನಮಾನರ್ಚ್ಯ ಹುತ್ವಾ ಸರ್ವೇ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್। ಜಗೃಹುಃ ಕುಶಚೀರಾಣಿ ಚಿತ್ರಾಣಿ ಕವಚಾನಿ ಚ॥ 7-17-22 (45396) ತೇ ಚ ಬದ್ಧತನುತ್ರಾಣಾ ಘೃತಾಕ್ತಾಃ ಕುಶಚೀರಿಣಃ। ಮೌರ್ವೀಮೇಖಲಿನೋ ವೀರಾಃ ಸಹಸ್ರಶತದಕ್ಷಿಣಾಃ॥ 7-17-23 (45397) ಯಜ್ವಾನಃ ಪುತ್ರಿಣೋ ಲೋಕ್ಯಾಃ ಕೃತಕೃತ್ಯಾಸ್ತನುತ್ಯಜಃ। ಯೋಕ್ಷ್ಯಮಾಣಾಸ್ತದಾಽಽತ್ಮಾನಂ ಯಶಸಾ ವಿಜಯೇನ ಚ॥ 7-17-24 (45398) ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯುಶ್ರುತಿಮುಖೈಃ ಕ್ರತುಭಿಶ್ಚಾಪ್ತದಕ್ಷಿಣೈಃ। ಪ್ರಾಪ್ಯಾಂʼಲ್ಲೋಕಾನ್ಸುಯುದ್ಧೇನ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇವ ಯಿಯಾಸವಃ॥ 7-17-25 (45399) ಬ್ರಾಹ್ಮಮಾಂಸ್ತರ್ಪಯಿತ್ವಾ ಚ ನಿಷ್ಕಾಂದತ್ವಾ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್। ಗಾಶ್ಚ ವಾಸಾಂಸಿ ಚ ಪುನಃ ಸಮಾಭಾಷ್ಯ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-17-26 (45400) `ದ್ವಿಜಮುಖ್ಯೈಃ ಸಮುದಿತೈಃ ಕೃತಸ್ವಸ್ತ್ಯಯನಾಶಿಷಃ। ಮುದಿತಾಶ್ಚ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಶ್ಚ ಜಲಂ ಸಂಸ್ಪೃಶ್ಯ ನಿರ್ಮಲಂ'॥ 7-17-27 (45401) ಪ್ರಜ್ವಾಲ್ಯ ಕೃಷ್ಣವರ್ತ್ಮಾನಮುಪಾಗಂಯ ರಣವ್ರತಂ। ತಸ್ಮಿನ್ನಗ್ನೌ ತದಾ ಚಕ್ರುಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ದೃಢನಿಶ್ಚಯಾಃ॥ 7-17-28 (45402) ಶೃಣ್ವತಾಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮುಚ್ಚೈರ್ವಾಚೋ ಬಭಾಷಿರೇ। ಸರ್ವೇ ಧನಂಜಯವಧೇ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಚಾಪಿ ಚಕ್ರಿರೇ। 7-17-29 (45403) ಯೇ ವೈ ಲೋಕಾಶ್ಚಾವ್ರತಿನಾಂ ಯೇ ಚೈವ ಬ್ರಹ್ಮಘಾತಿನಾಂ। ಮದ್ಯಪಸ್ಯ ಚ ಯೇ ಲೋಕಾ ಗುರುದಾರರತಸ್ಯ ಚ॥ 7-17-30 (45404) ಬ್ರಹ್ಮಸ್ವಹಾರಿಣಶ್ಚೈವ ರಾಜಪಿಂಡಾಪಹಾರಿಣಃ। ಶರಣಾಗತಂ ಚ ತ್ಯಜತೋ ಯಾಚಮಾನಂ ತಥಾ ಘ್ನತಃ॥ 7-17-31 (45405) ಅಗಾರದಾಹಿನಾಂ ಚೈವ ಯೇ ಚ ಗಾಂ ನಿಘ್ನತಾಮಪಿ। ಅಪಕಾರಿಣಾಂ ಚ ಯೇ ಲೋಕಾ ಯೇ ಚ ಬ್ರಹ್ಮದ್ವಿಷಾಮಪಿ॥ 7-17-32 (45406) ಸ್ವಭಾರ್ಯಾಮೃತುಕಾಲೇಷು ಮೋಹಾದ್ವೈ ನಾಭಿಗಚ್ಛತಾಂ। ಶ್ರಾದ್ಧಮೈಥುನಿಕಾನಾಂ ಚ ಯೇ ಚಾಪ್ಯಾತ್ಮಾಪಹಾರಿಣಾಂ॥ 7-17-33 (45407) ನ್ಯಾಸಾಪಹಾರಿಣಾಂ ಯೇ ಚ ಶ್ರುತಂ ನಾಶಯತಾಂ ಚ ಯೇ। ಕ್ಲೀಬನೇ ಯುಧ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಯೇ ಚ ನೀಚಾನುಸಾರಿಣಾಂ॥ 7-17-34 (45408) ನಾಸ್ತಿಕಾನಾಂ ಚ ಯೇ ಲೋಕಾ ಯೇಽಗ್ನಿಮಾತೃಪಿತೃತ್ಯಜಾಂ। ತಾನಾಪ್ನುಯಾಮಹೇ ಲೋಕಾನ್ಯೇ ಚ ಪಾಪಕೃತಾಮಪಿ॥ 7-17-35 (45409) ಯದ್ಯಹತ್ವಾ ವಯಂ ಯುದ್ಧೇ ನಿವರ್ತೇಮ ಧನಂಜಯಂ। ತೇನ ಚಾಭ್ಯರ್ದಿತಾಸ್ತ್ರಾಸಾದ್ಭವೇಮಹಿ ಪರಾಙ್ಮುಖಾಃ॥ 7-17-36 (45410) ಯದಿ ತ್ವಸುಕರಂ ಲೋಕೇ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯಾಮ ಸಂಯುಗೇ। ಇಷ್ಟಾಂʼಲ್ಲೋಕಾನ್ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾಮೋ ವಯಮದ್ಯ ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-17-37 (45411) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತದಾ ರಾಜಂಸ್ತೇಽಭ್ಯವರ್ತಂತ ಸಂಯುಗೇ। ಆಹ್ವಯಂತೋಽರ್ಜುನಂ ವೀರಾಃ ಪಿತೃಜುಷ್ಟಾಂ ದಿಶಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-17-38 (45412) ಆಹೂತಸ್ತೈರ್ನರವ್ಯಾಘ್ರೈಃ ಪಾರ್ಥಃ ಪರಪುರಂಚಯಃ। ಧರ್ಮರಾಜಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮಪದಾಂತರಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-17-39 (45413) ಆಹೂತೋ ನ ನಿವರ್ತೇಯಮಿತಿ ಮೇ ವ್ರತಮಾಹಿತಂ। ಸಂಶಪ್ತಕಾಶ್ಚ ಮಾಂ ರಾಜನ್ನಾಹ್ವಯಂತಿ ಮಹಾಮೃಧೇ॥ 7-17-40 (45414) ಏಷ ಚ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಸುಶರ್ಮಾಽಽಹ್ವಯತೇ ರಣೇ। ವಧಾಯ ಸಗಣಸ್ಯಾಸ್ಯ ಮಾಮನುಜ್ಞಾತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-17-41 (45415) ನೈತಚ್ಛಕ್ನೋಮಿ ಸಂಸೋಢುಮಾಹ್ವಾನಂ ಪುರುಷರ್ಷಭ। ಸತ್ಯಂ ತೇ ಪ್ರತಿಜಾನಾಮಿ ಹತಾನ್ವಿದ್ಧಿ ಪರಾನ್ಯುಧಿ॥ 7-17-42 (45416) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-17-42x (4301) ಶ್ರುತಂ ತೇ ತತ್ತ್ವತಸ್ತಾತ ಯದ್ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ। ಯಥಾ ತದನೃತಂ ತಸ್ಯ ಭವೇತತ್ತ್ವಂ ಸಮಾಚರ॥ 7-17-43 (45417) ದ್ರೋಣೋ ಹಿ ಬಲವಾಞ್ಶೂರಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಶ್ಚ ಜಿತಶ್ರಮಃ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಚ ತೇನೈತದ್ಗ್ರಹಣಂ ಮೇ ಮಹಾರಥ॥ 7-17-44 (45418) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 7-17-45x (4302) ಅಯಂ ವೈ ಸತ್ಯಜಿದ್ರಾಜನ್ನದ್ಯ ತ್ವಾಂ ರಕ್ಷಿತಾ ಯುಧಿ। ಧ್ರಿಯಮಾಣೇ ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೇ ನಾಚಾರ್ಯಃ ಕಾಮಮಾಪ್ಸ್ಯತಿ॥ 7-17-45 (45419) ಹತೇ ತು ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೇ ರಣೇ ಸತ್ಯಜಿತಿ ಪ್ರಭೋ। ಸರ್ವೈರಪಿ ಸಮೇತೈರ್ವಾ ನ ಸ್ಥಾತವ್ಯಂ ಕಥಂಚನ॥ 7-17-46 (45420) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-17-47x (4303) ಅನುಜ್ಞಾತಸ್ತತೋ ರಾಜ್ಞಾ ಪರಿಷ್ವಕ್ತಶ್ಚ ಫಲ್ಗುನಃ। ಪ್ರೇಂಣಾ ದೃಷ್ಟಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ಹ್ಯಾಶಿಷಶ್ಚಾಸ್ಯ ಯೋಜಿತಾಃ॥ 7-17-47 (45421) ವಿಹಾಯೈನಂ ತತಃ ಪಾರ್ಥಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಾನ್ಪ್ರತ್ಯಯಾದ್ಬಲೀ। ಕ್ಷುಧಿತಃ ಕ್ಷುದ್ವಿಘಾತಾರ್ಥಂ ಸಿಂಹೋ ಮೃಗಗಣಾನಿವ॥ 7-17-48 (45422) ತತೋ ದೌರ್ಯೋಧನಂ ಸೈನ್ಯಂ ಮುದಾ ಪರಮಯಾ ಯುತಂ। ಋತೇಽರ್ಜುನಂ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ನಿಗ್ರಹೇ॥ 7-17-49 (45423) ತತೋಽನ್ಯೋನ್ಯೇನ ತೇ ಸೈನ್ಯೇ ಸಮಾಜಗ್ಮತುರೋಜಸಾ। ಗಂಗಾಸರಯ್ವೌ ವೇಗೇನ ಪ್ರಾವೃಷೀವೋಲ್ಬಣೋದಕೇ॥ ॥ 7-17-50 (45424) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 17 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-17-5 ಯೋಗೇನ ಉಪಾಯೇನ॥ 5-17-24 ಲೋಕ್ಯಾಃ ಪುಣ್ಯಲೋಕಾರ್ಹಾಃ॥ 5-17-25 ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ವೇದವ್ರತಾಚರಣಂ। ಶ್ರುತಿರ್ವೇದಾಧ್ಯಯನಂ ತೇ ಏವ ಮುಖಂ ಪ್ರಧಾನಂ ಯೇಷು ತೈಃ। ಕರ್ಮಭಿರಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-17-33 ಆತ್ಮಾಪಹಾರಿಣಾಂ ಸ್ವಜಾತಿಗೋಪಕಾನಾಂ॥ 5-17-34 ಶ್ರುತಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ॥ 5-17-39 ಅಪದಾಂತರಮವ್ಯವಹಿತಂ॥ 5-17-17 ಸಪ್ತದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-18-0 (45425) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-18-0x (4304) ತತಃ ಸಂಶಪ್ತಕಾ ರಾಜನ್ಸಮೇ ದೇಶೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ। ವ್ಯೂಢಾನೀಕೈ ರಥೈರೇವ ಚಂದ್ರಾರ್ಧಾಖ್ಯೈರ್ಮುದಾ ಯುತಾಃ॥ 7-18-1 (45426) ತೇ ಕಿರೀಟಿನಮಾಯಾಂತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಹರ್ಷೇಣ ಮಾರಿಷ। `ಅತೀವ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಸ್ತೇ ಹ್ಯುಪಲಕ್ಷ್ಯ ಧನಂಜಯಂ'। ಉದಕ್ರೋಶನ್ನರವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಶಬ್ದೇನ ಮಹತಾ ತದಾ॥ 7-18-2 (45427) ಸ ದಿಶಃ ಪ್ರದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ನಭಶ್ಚೈವ ಸಮಾವೃಣೋತ್। ಆವೃತತ್ವಾಚ ಲೋಕಸ್ಯ ನಾಸೀತ್ತತ್ರ ಪ್ರತಿಸ್ವನಃ॥ 7-18-3 (45428) ಸೋಽತೀವ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಂಸ್ತಾನುಪಲಭ್ಯ ಧನಂಜಯಃ। ಕಿಂಚಿದಭ್ಯುತ್ಸ್ಮಯನ್ಕೃಷ್ಣಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-18-4 (45429) ದೇವಕೀಪುತ್ರ ಪಶ್ಯೇಮಾನ್ಮುಮೂರ್ಷೂನದ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಭ್ರಾತೄಂಸ್ತ್ರೈಗರ್ತಕಾನೇತಾನ್ರೋದಿತವ್ಯೇ ಪ್ರಹರ್ಷಿತಾನ್॥ 7-18-5 (45430) ಅಥವಾ ಹರ್ಷಕಾಲೋಽಯಂ ತ್ರೈಗರ್ತಾನಾಮಸಂಶಯಂ। ಕುನರೈರ್ದುರವಾಪಾನ್ಹಿ ಲೋಕಾನ್ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಂತಿ ಸಂಯುಗೇ। `ಮಯಾ ಹತಾ ಹಿಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಲೋಕಾನ್ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಂತಿ ಪುಷ್ಕಲಾನ್' ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಹೃಷೀಕೇಶಂ ತತೋಽರ್ಜುನಃ। ಆಸಸಾದ ರಣೇ ವ್ಯೂಢಾಂ ತ್ರಿಗರ್ತಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ॥ 7-18-6 (45431) ಸ ದೇವದತ್ತಮಾದಾಯ ಶಂಖಂ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಂ। ದಧ್ಮೌ ವೇಗೇನ ಮಹತಾ ಘೋಷೇಣಾಪೂರಯಂದಿಶಃ॥ 7-18-8 (45432) ತೇನ ಶಬ್ದೇನ ವಿತ್ರಸ್ತಾ ಸಂಶಪ್ತಕವರೂಥಿನೀ। ವಿಚೇಷ್ಟಾಽವಸ್ಥಿತಾ ಸಂಖ್ಯೇ ಹ್ಯಶ್ಮಸಾರಮಯೀ ಯಥಾ॥ 7-18-9 (45433) `ಸಾ ಸೇನಾ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟಾ ಶುಶುಭೇ ತದಾ। ಚಿತ್ರೇ ಪಟೇ ಯಥಾ ನ್ಯಸ್ತಾ ಕುಶಲೈಃ ಶಿಲ್ಪಿಭಿರ್ನರೈಃ॥ 7-18-10 (45434) ಸ್ವನೇನ ತೇನ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ದಿವಮಾವೃಣ್ವತಾ ತದಾ। ಸಸ್ವನಾ ಪೃಥಿವೀ ಸರ್ವಾ ತಥೈವ ಚ ಮಹೋದಧಿಃ। ಸ್ವನೇನ ತೇನ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಕರ್ಣಾಸ್ತು ಬಧಿರೀಕೃತಾಃ'॥ 7-18-11 (45435) ವಾಹಾಸ್ತೇಷಾಂ ವಿವೃತ್ತಾಕ್ಷಾಃ ಸ್ತಬ್ಧಕರ್ಣಶಿರೋಧರಾಃ। ವಿಷ್ಟಬ್ಧಚರಣಾ ಮೂತ್ರಂ ರುಧಿರಂ ಚ ಪ್ರಸುಸ್ರುವುಃ। `ತತೋ ವ್ಯುಪಾರಮಚ್ಛಬ್ದಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಸ್ತೇ ತತೋಽಭವನ್'॥ 7-18-12 (45436) ಉಪಲಭ್ಯ ತತಃ ಸಂಜ್ಞಾಮವಸ್ಥಾಪ್ಯ ಚ ವಾಹಿನೀಂ। ಯುಗಪತ್ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಯ ಚಿಕ್ಷಿಪುಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಣಃ॥ 7-18-13 (45437) ತಾನರ್ಜುನಃ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ದಶಪಂಚಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಅನಾಗತಾನೇವ ಶರೈಶ್ಚಿಚ್ಛೇದಾಶು ಪರಾಕ್ರಮೀ॥ 7-18-14 (45438) ತತೋ಼ರ್ಜುನಂ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈರ್ದಶಭಿರ್ದಶಭಿಃ ಪುನಃ। ಪ್ರಾವಿಧ್ಯಂತ ತತಃ ಪಾರ್ಥಸ್ತಾನವಿಧ್ಯತ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-18-15 (45439) ಏಕೈಕಸ್ತು ತತಃ ಪಾರ್ಥಂ ರಾಜನ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪಂಚಭಿಃ। ಸ ಚ ತಾನ್ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಪರಾಕ್ರಮೀ॥ 7-18-16 (45440) ಭೂಯ ಏವ ತು ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾಸ್ತ್ವರ್ಜುನಂ ಸಹಕೇಶವಂ। ಆಪೂರಯಞ್ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಸ್ತಟಾಕಮಿವ ವೃಷ್ಟಿಭಿಃ॥ 7-18-17 (45441) ತತಃ ಶರಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಾಪತನ್ನರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ। ಭ್ರಮರಾಣಾಮಿವ ವ್ರಾತಾಃ ಫುಲ್ಲಂ ದ್ರುಮಗಣಂ ವನೇ॥ 7-18-18 (45442) ತತಃ ಸುಬಾಹುಸ್ತ್ರಿಂಶದ್ಭಿರದ್ರಿಸಾರಮಯೈಃ ಶರೈಃ। ಅವಿಧ್ಯದಿಷುಭಿರ್ಗಾಢಂ ಕಿರೀಟೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಂ॥ 7-18-19 (45443) ತೈಃ ಕಿರೀಟಿ ಕಿರೀಟಸ್ಥೈರ್ಹೇಮಪುಂಖೈರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಶಾತಕುಂಭಮಯಾಪೀಡೋ ಬಭೌ ಯೂಪ ಇವೋಚ್ಛ್ರಿತಃ॥ 7-18-20 (45444) ಹಸ್ತಾವಾಪಂ ಸುಬಾಹೋಸ್ತು ಭಲ್ಲೇನ ಯುಧಿ ಪಾಂಡವಃ। ಚಿಚ್ಛೇದ ತಂ ಚೈವ ಪುನಃ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್॥ 7-18-21 (45445) ತತಃ ಸುಶರ್ಮಾ ದಶಭಿಃ ಸುರಥಸ್ತು ಕಿರೀಟಿನಂ। ಸುಧರ್ಮಾ ಸುಧನುಶ್ಚೈವ ಸುಬಾಹುಶ್ಚ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-18-22 (45446) ತಾಂಸ್ತು ಸರ್ವಾನ್ಪೃಥಗ್ಬಾಣೈರ್ವಾನರಪ್ರವರಧ್ವಜಃ। ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯದ್ಧ್ವಜಾಂಶ್ಚೈಷಾಂ ಭಲ್ಲೈಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಾಯಕಾನ್॥ 7-18-23 (45447) ಸುಧನ್ವನೋ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಹಯಾಂಶ್ಚಾಸ್ಯಾವಧೀಚ್ಛರೈಃ। ಅಥಾಸ್ಯ ಸಶಿರಸ್ತ್ರಾಣಂ ಶಿರಃ ಕಾಯಾದಪಾತಯತ್॥ 7-18-24 (45448) `ಜಹಾರ ಪಾರ್ಥಃ ಸೈನ್ಯೇಷು ಸಹಸ್ರೇ ದ್ವೇ ಚ ಯೋಧಿನಾಂ'। ತಸ್ಮಿನ್ನಿಪತಿತೇ ವೀರೇ ತ್ರಸ್ತಾಸ್ತಸ್ಯ ಪದಾನುಗಾಃ॥ 7-18-25 (45449) `ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಪ್ರತಿರುದ್ಧಾ ಯೇ ಹತೈರ್ಯೋಧೈರ್ಯಶಸ್ವಿನಃ'। ವ್ಯದ್ರವಂತ ಭಯಾದ್ಭೀತಾ ಯತ್ರ ದೌರ್ಯೋಧನಂ ಬಲಂ॥ 7-18-26 (45450) ತತೋ ಜಘಾನಂ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ವಾಸವಿಸ್ತಾಂ ಮಹಾಚಮೂಂ। ಶರಜಾಲೈರವಿಚ್ಛಿನ್ನೈಸ್ತಮಃ ಸೂರ್ಯ ಇವಾಂಶುಭಿಃ॥ 7-18-27 (45451) ತತೋ ಭಗ್ನೇ ಬಲೇ ತಸ್ಮಿನ್ವಿಪ್ರಲೀನೇ ಸಮಂತತಃ। ಸವ್ಯಸಾಚಿನಿ ಸಂಕ್ರುದ್ವೇ ತ್ರೈಗರ್ತಾನ್ಭಯಮಾವಿಶತ್॥ 7-18-28 (45452) ತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಪಾರ್ಥೇನ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಅಮುಹ್ಯಂಸ್ತತ್ರತತ್ರೈವ ತ್ರಸ್ತಾ ಮೃಗಗಣಾ ಇವ॥ 7-18-29 (45453) ತತಸ್ತ್ರಿಗರ್ತರಾಟ್ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತಾನುವಾಚ ಮಹಾರಥಾನ್। ಅಲಂ ದ್ರುತೇನ ವಃ ಶೂರಾ ನ ಭಯಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಥ॥ 7-18-30 (45454) ಶಪ್ತ್ವಾಽಥ ಶಪಥಾನ್ಘೋರಾನ್ಸರ್ವಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ। ಗತ್ವಾ ದೌರ್ಯೋಧನಂ ಸೈನ್ಯಂ ಕಿಂ ವೈ ವಕ್ಷ್ಯಥ ಮುಖ್ಯಶಃ। 7-18-31 (45455) ನಾವಹಾಸ್ಯಾಃ ಕಥಂ ಲೋಕೇ ಕರ್ಮಣಾಽನೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಭವೇಮ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ನಿವರ್ತಧ್ವಂ ಯಥಾಬಲಂ॥ 7-18-32 (45456) ಏವಮುಕ್ತಾಸ್ತು ತೇ ರಾಜನ್ನುದಕ್ರೋಶನ್ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। ಶಂಖಾಂಶ್ಚ ದಧ್ಮಿರೇ ವೀರಾ ಹರ್ಷಯಂತಃ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-18-33 (45457) ತತಸ್ತೇ ಸನ್ನ್ಯವರ್ತಂತಂ ಸಂಶಪ್ತಕಗಣಾಃ ಪುನಃ। ನಾರಾಯಣಾಶ್ಚ ಗೋಪಾಲಾ ಮೃತ್ಯುಂ ಕೃತ್ವಾಽನಿವರ್ತನಂ॥ ॥ 7-18-34 (45458) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 18 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-18-1 ವ್ಯುಹ್ಯಾನೀಕಂ ರಥೈರೇವ ಚಂದ್ರಾಕಾರಂ ಮುದಾ ಯುತಾಃ ಇತಿ ಝ ಪಾಠಃ॥ 5-18-18 ಅಷ್ಟಾದಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-19-0 (45459) ಸಂಚ ಉವಾಚ। 7-19-0x (4305) ದೃಷ್ಟಾ ತು ಸನ್ನಿವೃತ್ತಾಂಸ್ತಾನ್ಸಂಶಪ್ತಕಗಣಾನ್ಪುನಃ। ವಾಸುದೇವಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಮರ್ಜುನಃ ಸಮಭಾಷತ॥ 7-19-1 (45460) ಚೋದಯಾಶ್ವಾನ್ಹೃಷೀಕೇಶ ಸಂಶಪ್ತಕಗಣಾನ್ಪ್ರತಿ। ನೈತೇ ಹಾಸ್ಯಂತಿ ಸಂಗ್ರಾಮಂ ಜೀವಂತ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ॥ 7-19-2 (45461) ಪಶ್ಯ ಮೇಽಸ್ತ್ರಬಲಂ ಘೋರಂ ಬಾಹ್ವೋರಿಷ್ವಸನಸ್ಯ ಚ। ಅದ್ಯೈತಾನ್ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಕ್ರುದ್ಧೋ ರುದ್ರಃ ಪಶೂನಿವ॥ 7-19-3 (45462) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-19-4x (4306) ತತಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಸ್ಮಿತಂ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರತಿನಂದ್ಯ ಶಿವೇನ ತಂ। ಪ್ರಾವೇಶಯತ ದುರ್ಧರ್ಷೋ ಯತ್ರಯತ್ರೈಚ್ಛದರ್ಜುನಃ॥ 7-19-4 (45463) ಸ ರಥೋ ಭ್ರಾಜತೇಽತ್ಯರ್ಥಮುಹ್ಯಮಾನೋ ರಣೇ ತದಾ। ಉಹ್ಯಮಾನಮಿವಾಕಾಶೇ ವಿಮಾನಂ ಪಾಂಡುರೈರ್ಹಯೈಃ॥ 7-19-5 (45464) ಮಂಡಲಾನಿ ತತಶ್ಚಕ್ರೇ ಗತಪ್ರತ್ಯಾಗತಾನಿ ಚೇ। ಯಥಾ ಶಕ್ರರಥೋ ರಾಜನ್ಯುದ್ಧೇ ದೇವಾಸುರೇ ಪುರಾ॥ 7-19-6 (45465) ಅಥ ನಾರಾಯಣಾಃ ಕ್ರುದ್ಧಾ ವಿವಿಧಾಯುಧಪಾಣಯಃ। ಛಾದಯಂತಃ ಶರವ್ರಾತೈಃ ಪರಿವವ್ರುರ್ಧನಂಜಯಂ॥ 7-19-7 (45466) ಅದೃಶ್ಯಂ ಚ ಮುಹೂರ್ತೇನ ಚಕ್ರುಸ್ತೇ ಭರತರ್ಷಭ। ಕೃಷ್ಣೇನ ಸಹಿತಂ ಯುದ್ಧೇ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-19-8 (45467) ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತು ಫಲ್ಗುನಃ ಸಂಖ್ಯೇ ದ್ವಿಗುಣೀಕೃತವಿಕ್ರಮಃ। ಗಾಂಡೀವಂ ಧನುರಾಮೃಜ್ಯ ತೂರ್ಣಂ ಜಗ್ರಾಹ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-19-9 (45468) ಬದ್ಧ್ವಾ ಚ ಭ್ರುಕುಟಿಂ ವಕ್ತ್ರೇ ಕ್ರೋಧಸ್ಯ ಪ್ರತಿಲಕ್ಷಣಂ। ದೇವದತ್ತಂ ಮಹಾಶಂಖಂ ಪೂರಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-19-10 (45469) ಅಥಾಸ್ತ್ರಮರಿಸಂಘಘ್ನಂ ತ್ವಾಷ್ಟ್ರಮಭ್ಯಸ್ಯದರ್ಜುನಃ। ತತೋ ರೂಪಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್॥ 7-19-11 (45470) ಅರ್ಜುನಪ್ರತಿರೂಪೈಸ್ತೈರ್ನಾನಾರೂಪೈರ್ವಿಮೋಹಿತಾಃ। ಅನ್ಯೋನ್ಯೇನಾರ್ಜುನಂ ಮತ್ವಾ ಸ್ವಮಾತ್ಮಾನಂ ಚ ಜಘ್ನಿರೇ॥ 7-19-12 (45471) ಅಯಮರ್ಜುನೋಽಯಂ ಗೋವಿಂದ ಇಮೌ ಪಾಂಡವಯಾದವೌ। ಇತಿ ಬ್ರುವಾಣಾಃ ಸಂಮೂಢಾ ಜಘ್ನುರನ್ಯೋನ್ಯಮಾಹವೇ॥ 7-19-13 (45472) `ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸಮರೇ ಜಘ್ನುಸ್ತಾವಕಾ ಭರತರ್ಷಭ'। ಮೋಹಿತಾಃ ಪರಮಾಸ್ತ್ರೇಣ ಕ್ಷಯಂ ಜಗ್ಮುಃ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-19-14 (45473) `ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಗಾತ್ರಾಸ್ತೇ ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣಃ ಪರಸ್ಪರಂ'। ಅಶೋಭಂತ ರಣೇ ಯೋಧಾಃ ಪುಷ್ಪಿತಾ ಇವ ಕಿಂಶುಕಾಃ॥ 7-19-15 (45474) `ರುಧಿರೋತ್ಪೀಡನಾಸ್ತೇ ತು ರುಧಿರೇಣ ಸಮುಕ್ಷಿತಾಃ। ಚಂದನಸ್ಯ ರಸೇನೇವ ವ್ಯಭ್ರಾಜಂತ ರಣಾಜಿರೇ॥ 7-19-16 (45475) ತತಃ ಪ್ರಸಹ್ಯ ಬೀಭತ್ಸುರ್ವ್ಯಾಕ್ಷಿಪದ್ಗಾಂಡಿವಂ ಧನುಃ। ನ್ಯಹನತ್ತಾಂಛರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಸ್ತಮಃ ಸೂರ್ಯ ಇವಾಂಶುಭಿಃ॥ 7-19-17 (45476) ಹತಾವಶಿಷ್ಟಾಸ್ತೇ ಭೂಯಃ ಪರಿವಾರ್ಯ ಧನಂಜಯಂ। ಸಾಶ್ವಧ್ವಜರಥಂ ಚಕ್ರುರದೃಶ್ಯಂ ಶರವೃಷ್ಟಿಭಿಃ'॥ 7-19-18 (45477) ತತಃ ಶರಸಹಸ್ರಾಣಿ ತೈರ್ವಿಮುಕ್ತಾನಿ ಭಸ್ಮಸಾತ್। ಕೃತ್ವಾ ತದಸ್ತ್ರಂ ತಾನ್ವೀರಾನನಯದ್ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-19-19 (45478) ಅಥ ಪ್ರಹಸ್ಯ ಬೀಭತ್ಸುರ್ಲಲಿತ್ಥಾನ್ಮಾಲವಾನಪಿ। ಮಾವೇಲ್ಲಕಾಂಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಾಂಶ್ಚ ಯೌಧೇಯಾಂಶ್ಚಾರ್ದಯಚ್ಛರೈಃ॥ 7-19-20 (45479) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾ ವೀರೇಣ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕಾಲಚೋದಿತಾಃ। ವ್ಯಸೃಜಂಛರಜಾಲಾನಿ ಪಾರ್ಥೇ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ಚ॥ 7-19-21 (45480) ನ ಧ್ವಜೋ ನಾರ್ಜುನಸ್ತತ್ರ ನ ರಥೋ ನ ಚ ಕೇಶವಃ। ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ ಘೋರೇಣ ಶರವರ್ಷೇಣ ಸಂವೃತಃ॥ 7-19-22 (45481) ತತಸ್ತೇ ಲಬ್ಧಲಕ್ಷತ್ವಾದನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿಚುಕ್ರುಶುಃ। ಹತೌ ಕೃಷ್ಣಾವಿತಿ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ವಾಸಾಂಸ್ಯಾದುಧುವುಸ್ತದಾ॥ 7-19-23 (45482) ಭೇರೀಮೃದಂಗಶಂಖಾಂಶ್ಚ ದಧ್ಮುರ್ವೀರಾಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಸಿಂಹನಾದರವಾಂಶ್ಚೋಗ್ರಾಂಶ್ಚಕ್ರಿರೇ ತತ್ರ ಮಾರಿಷ॥ 7-19-24 (45483) ತತಃ ಪ್ರಸಿಷ್ವಿದೇ ಕೃಷ್ಣಃ ಖಿನ್ನಶ್ಚಾರ್ಜುನಮಬ್ರವೀತ್। ಕ್ವಾಸಿ ಪಾರ್ಥ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕಚ್ಚಿಜ್ಜೀವಸಿ ಶತ್ರುಹನ್॥ 7-19-25 (45484) ತಸ್ಯ ತದ್ಭಾಷಿತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ತ್ವರಮಾಣೋ ಧನಂಜಯಃ। ವಾಯವ್ಯಾಸ್ತ್ರೇಣ ತೈರಸ್ತಾಂ ಶರವೃಷ್ಟಿಮಪಾಹರತ್॥ 7-19-26 (45485) ತತಃ ಸಂಶಪ್ತಕವ್ರಾತಾನ್ಸಾಶ್ವದ್ವಿಪರಥಾಯುಧಾನ್। ಉವಾಹ ಭಗವಾನ್ವಾಯುಃ ಶುಷ್ಕಪರ್ಮಚಯಾನಿವ॥ 7-19-27 (45486) ಉಹ್ಯಮಾನಾಸ್ತು ತೇ ರಾಜನ್ಬಹ್ವಶೋಭಂತ ವಾಯುನಾ। ಪ್ರಡೀನಾಃ ಪಕ್ಷಿಣಃ ಕಾಲೇ ವೃಕ್ಷೇಭ್ಯ ಇವ ಮಾರಿಷ॥ 7-19-28 (45487) ತಾಂಸ್ತಥಾ ವ್ಯಾಕುಲೀಕೃತ್ಯ ತ್ವರಮಾಣೋ ಧನಂಜಯಃ। ಜಘಾನ ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಾನಿ ಚ॥ 7-19-29 (45488) ಶಿರಾಂಸಿ ಭಲ್ಲೈರಹರದ್ಬಾಹೂನಪಿ ಚ ಸಾಯುಧಾನ್। ಹಸ್ತಿಹಸ್ತೋಪಮಾಂಶ್ಚೋರೂಞ್ಶರೈರುರ್ವ್ಯಾಮಪಾತಯತ್॥ 7-19-30 (45489) ಪೃಷ್ಠಚ್ಛಿನ್ನಾನ್ವಿಚರಣಾನ್ವಿಮಸ್ತಕದೃಗಂಗುಲೀನ್। ನಾನಾಂಗಾವಯವೈರ್ಹೀನಾಂಶ್ಚಕಾರಾರೀಂಧನಂಜಯಃ॥ 7-19-31 (45490) ಗಂಧರ್ವನಗರಾಕಾರಾನ್ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತಾನ್ರಥಾನ್। ಶರೈರ್ವಿಶಕಲೀಕುರ್ವಂಶ್ಚಕ್ರೇ ವ್ಯಶ್ವರಥದ್ವಿಪಾನ್॥ 7-19-32 (45491) ಮುಂಡತಾಲವನಾನೀವ ತತ್ರತತ್ರ ಚಕಾಶಿರೇ। ಛಿನ್ನಾ ರಥಧ್ವಜವ್ರಾತಾಃ ಕೇಚಿತ್ತತ್ರ ಕ್ವಚಿತ್ಕ್ವಚಿತ್॥ 7-19-33 (45492) ಸೋತ್ತರಾಯುಧಿನೋ ನಾಗಾಃ ಸಪತಾಕಾಂಕುಶಧ್ವಜಾಃ। ಪೇತುಃ ಶಕ್ರಾಶನಿಹತಾ ದ್ರುಮವಂತ ಇವಾಚಲಾಃ॥ 7-19-34 (45493) ಚಾಮರಾಪೀಡಕವಚಾಃ ಸ್ರಸ್ತಾಂತ್ರನಯನಾಸ್ತಥಾ। ಸಾರೋಹಾಸ್ತುರಗಾಃ ಪೇತುಃ ಪಾರ್ತಬಾಣಹತಾಃ ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-19-35 (45494) ವಿಪ್ರವಿದ್ಧಾಸಿನಾರಾಚಾಶ್ಛಿನ್ನವರ್ಮರ್ಷ್ಟಿಶಕ್ತಯಃ। ಪತ್ತಯಶ್ಚಿನ್ನವರ್ಮಾಣಃ ಕೃಪಣಾಃ ಶೇರತೇ ಹತಾಃ॥ 7-19-36 (45495) ತೈರ್ಹತೈರ್ಹನ್ಯಮಾನೈಶ್ಚ ಪತದ್ಭಿಃ ಪತಿತೈರಪಿ। ಭ್ರಮದ್ಭಿರ್ನಿಷ್ಟನದ್ಭಿಶ್ಚ ಕ್ರೂರಮಾಯೋಧನಂ ಬಭೌ॥ 7-19-37 (45496) ರಜಶ್ಚ ಚಾಪ್ಯಭವದ್ದುರ್ಗಾ ಕಬಂಧಶತಸಂಕುಲಾ॥ ತದ್ಬಭೌ ರೌದ್ರಬೀಭತ್ಸಂ ಬೀಭತ್ಸೋರ್ಯಾನಮಾಹವೇ। 7-19-38 (45497) ಆಕ್ರೀಡಮಿವ ರುದ್ರಸ್ಯ ಘ್ನತಃ ಕಾಲಾತ್ಯಯೇ ಪಶೂನ್॥ ಕತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಪಾರ್ಥೇನ ವ್ಯಾಕುಲಾಶ್ವರಥದ್ವಿಪಾಃ। 7-19-39 (45498) ತಮೇವಾಭಿಮುಖಾಃ ಕ್ಷೀಣಾಃ ಶಕ್ರಸ್ಯಾತಿಥಿತಾಂ ಗತಾಃ॥ ಸಾ ಭೂಮೀರ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ನಿಹತೈಸ್ತೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। 7-19-40 (45499) ಆಸ್ತೀರ್ಣಾ ಸಂಬಭೌ ಸರ್ವಾ ಪ್ರೇತೀಭೂತೈಃ ಸಮಂತತಃ॥ ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ಚೈವ ಪ್ರಮತ್ತೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಿ। 7-19-41 (45500) ವ್ಯೂಢಾನೀಕಸ್ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುಪಾದ್ರವತ್॥ ತಂ ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಂಸ್ತ್ವರಿತಾ ವ್ಯೂಢಾನೀಕಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। 7-19-42 (45501) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಪರೀಪ್ಸಂತಸ್ತದಾಸೀತ್ತುಮುಲಂ ಮಹತ್॥ ॥ 7-19-43 (45502) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 19 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-19-34 ಸೋತ್ತರಾಯುಧಿನಃ ಉಪರಿಗತೈರ್ಯೋಧೈಃ ಸಹಿತಾಃ॥ 5-19-19 ಏಕೋನವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-20-0 (45503) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-20-0x (4307) ಪರಿಣಾಂಯ ನಿಶಾಂ ತಾಂ ತು ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾರಥಃ। ಉಕ್ತ್ವಾ ಸುಬಹು ರಾಜೇಂದ್ರ ವಚನಂ ವೈ ಸುಯೋಧನಂ॥ 7-20-1 (45504) ವಿಧಾಯ ಗೋಪ್ತೄನ್ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಸಂಶಪ್ತಕಗಣೈಃ ಸಹ। ನಿಷ್ಕ್ರಾಂತೇ ಚ ತದಾ ಪಾರ್ಥೇ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-20-2 (45505) ವ್ಯೂಢಾನೀಕಸ್ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾಚಮೂಂ। ಅಭ್ಯಯಾದ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಧರ್ಮರಾಜಜಿಘೃಕ್ಷಯಾ॥ 7-20-3 (45506) ವ್ಯೂಢಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸುಪರ್ಣೇನ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ತಾಂ ಚಮೂಂ। ವ್ಯೂಹೇನ ಮಂಡಲಾರ್ಧೇನ ಪ್ರತ್ಯವ್ಯೂಹದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-20-4 (45507) ಮುಖಂ ತ್ವಾಸೀತ್ಸುಪರ್ಣಸ್ಯ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾರಥಃ। ಶಿರೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಸೋದರ್ಯೈಃ ಸಾನುಗೈರ್ವೃತಃ॥ 7-20-5 (45508) ಚಕ್ಷುಷೀ ಕೃತವರ್ಮಾಽಽಸೀದ್ಗೌತಮಶ್ಚಾಸ್ಯತಾಂ ವರಃ॥ 7-20-6 (45509) ಭೂತಶರ್ಮಾ ಕ್ಷೇಮಶರ್ಮಾ ಕರಕಾಕ್ಷಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಕಲಿಂಗಾಃ ಸಿಂಹಲಾಃ ಪ್ರಾಚ್ಯಾಃ ಶೂರಾ ಭೀರಾ ದಶೇರಕಾಃ॥ 7-20-7 (45510) ಶಕಾ ಯವನಕಾಂಭೋಜಾಸ್ತಥಾ ಹಂಸಪಥಾಶ್ಚ ಯೇ। ಗ್ರೀವಾಯಾಂ ಶೂರಸೇನಾಶ್ಚ ದರಂದಾ ಮದ್ರಕೇಕಯಾಃ। ಗಜಾಶ್ವರಥಪತ್ತ್ಯೋಘಾಸ್ತಸ್ಥುಃ ಪರಮದಂಶಿತಾಃ॥ 7-20-8 (45511) ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತಥಾ ಶಲ್ಯಃ ಸೋಮದತ್ತಶ್ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಃ। ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಾ ವೃತಾ ವೀರಾ ದಕ್ಷಿಣಂ ಪಾರ್ಶ್ವಮಾಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-20-9 (45512) ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ಕಾಂಭೋಜಶ್ಚ ಸುದಕ್ಷಿಣಃ। ವಾಮಂ ಪಾರ್ಶ್ವಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ದ್ರೋಣಪುತ್ರಾಗ್ರತಃ ಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-20-10 (45513) ಪೃಷ್ಠೇ ಕಲಿಂಗಾಃ ಸಾಂಬಷ್ಠಾ ಮಾಗಧಾಃ ಪೌಂಡ್ರಮದ್ರಕಾಃ। ಗಾಂಧಾರಾಃ ಶಕುನಾಃ ಪ್ರಾಚ್ಯಾಃ ಪಾರ್ವತೀಯಾ ವಸಾತಯಃ॥ 7-20-11 (45514) ಪುಚ್ಛೇ ವೈಕರ್ತನಃ ಕರ್ಣಃ ಸಪುತ್ರಜ್ಞಾತಿಬಾಂಧವಃ। ಮಹತ್ಯಾ ಸೇನಯಾ ತಸ್ಥೌ ನಾನಾಜನಪದೋತ್ಥಯಾ॥ 7-20-12 (45515) ಜಯದ್ರಥೋ ಭೀಮರಥಃ ಸಂಪಾತಿರ್ಋಷಭೋ ಜಯಃ। ಭೂಮಿಂಜಯೋ ವೃಷಕ್ರಾಥೋ ನೈಷಧಶ್ಚ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-20-13 (45516) ವೃತಾ ಬಲೇನ ಮಹತಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಪರಿಷ್ಕೃತಾಃ। ವ್ಯೂಹಸ್ಯೋರಸಿ ತೇ ರಾಜನ್ಸ್ಥಿತಾ ಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ॥ 7-20-14 (45517) ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತೋ ವ್ಯೂಹಃ ಪದಾತ್ಯಶ್ವರಥದ್ವಿಪೈಃ। ವಾತೋದ್ಧೂತಾರ್ಣವಾಕಾರಃ ಪ್ರನೃತ್ತ ಇವ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ॥ 7-20-15 (45518) ತಸ್ಯ ಪಕ್ಷಪ್ರಪಕ್ಷೇಭ್ಯೋ ನಿಷ್ಪತಂತಿ ಯುಯುತ್ಸವಃ। ಸವಿದ್ಯುತ್ಸ್ತನಿತಾ ಮೇಘಾಃ ಸರ್ವದಿಗ್ಭ್ಯಃ ಇವೋಷ್ಣಗೇ॥ 7-20-16 (45519) ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷೋ ಮಧ್ಯೇ ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತಂ ಗಜಂ। ಆಸ್ಥಿತಃ ಶುಶುಭೇ ರಾಜನ್ನಂಶುಮಾನುದಯೇ ಯಥಾ॥ 7-20-17 (45520) ಮಾಲ್ಯದಾಮವತಾ ರಾಜಞ್ಶ್ವೇತಚ್ಛತ್ರೇಣ ಧಾರ್ಯತಾ। ಕೃತ್ತಿಕಾಯೋಗಯುಕ್ತೇನ ಪೌರ್ಣಮಾಸ್ಯಾಮಿವೇಂದುನಾ॥ 7-20-18 (45521) ನೀಲಾಂಜನಚಯಪ್ರಖ್ಯೋ ಮದಾಂಧೋ ದ್ವಿರದೋ ಬಭೌ। ಅತಿವೃಷ್ಟೋ ಮಹಾಮೇಘೈರ್ಯಥಾ ಸ್ಯಾತ್ಪರ್ವತೋ ಮಹಾನ್॥ 7-20-19 (45522) ನಾನಾನೃಪತಿಭಿರ್ವೀರೈ ರ್ವಿವಿಧಾಯುಧಭೂಷಣೈಃ। ಸಮನ್ವಿತಃ ಪಾರ್ವತೀಯೈಃ ಶಕ್ರೋ ದೇವಗಣೈರಿವ॥ 7-20-20 (45523) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ವ್ಯೂಹಂ ತಮತಿಮಾನುಷಂ। ಅಜಯ್ಯಮರಿಭಿಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪಾರ್ಷತಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-20-21 (45524) ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ವಶಂ ನಾಹಮಿಯಾಮದ್ಯ ಯಥಾ ಪ್ರಭೋ। ಪಾರಾವತಸವರ್ಣಾಶ್ವ ತಥಾ ನೀತಿರ್ವಿಧೀಯತಾಂ॥ 7-20-22 (45525) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನ ಉವಾಚ। 7-20-23x (4308) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಯತಮಾನಸ್ಯ ವಶಂ ನೈಷ್ಯಸಿ ಸುವ್ರತ। ಅಹಮಾವಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ದ್ರೋಣಮದ್ಯ ಸಹಾನುಗಂ॥ 7-20-23 (45526) ಮಯಿ ಜೀವತಿ ಕೌರವ್ಯ ನೋದ್ವೇಗಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ। ನ ಹಿ ಶಕ್ತೋ ರಣೇ ದ್ರೋಣೋ ವಿಜೇತುಂ ಮಾಂ ಕಥಂಚನ॥ 7-20-24 (45527) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-20-25x (4309) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಕಿರನ್ಬಾಣಾಂದ್ರುಪದಸ್ಯ ಸುತೋ ಬಲೀ। ಪಾರಾವತಸವರ್ಣಾಶ್ವಃ ಸ್ವಯಂ ದ್ರೋಣಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-20-25 (45528) ಅನಿಷ್ಟದರ್ಶನಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮವಸ್ಥಿತಂ। ಕ್ಷಣೇನೈವಾಭವದ್ದ್ರೋಣೋ ನಾತಿಹೃಷ್ಟಮನಾ ಇವ॥ 7-20-26 (45529) `ಸ ಹಿ ಜಾತೋ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ನಿಧನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-20-27 (45530) ಮರ್ತ್ಯಧರ್ಮತಯಾ ತಸ್ಮಾದ್ಭಾರದ್ವಾಜೋ ವ್ಯಮುಹ್ಯತ। ನಾಶಕತ್ತತ್ರ ತತ್ಕಿಂಚಿದನೀಕಂ ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ॥ 7-20-28 (45531) ತತಃ ಕಿರನ್ನಿಷೂಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾಂದ್ರುಪದಸ್ಯ ವರೂಥಿನೀಂ। ಭರಾದ್ವಾಜೋ ಯಯೌ ತೂರ್ಣಂ ಪಾರ್ಷತಂ ವರ್ಜಯನ್ಯುಧಿ। ದ್ರುಪದಸ್ಯ ಮಹತ್ಸೈನ್ಯಂ ದಾರಯಾಮಾಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ'॥ 7-20-29 (45532) ತಂ ತು ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ದುರ್ಮುಖಃ ಶತ್ರುಕರ್ಷಣಃ। ಪ್ರಿಯಂ ಚಿಕೀರ್ಷುರ್ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮವಾರಯತ್॥ 7-20-30 (45533) ಸ ಸಂಪ್ರಹಾರಸ್ತುಮುಲಃ ಸುಘೋರಃ ಸಮಪದ್ಯತ। ಪಾರ್ಷತಸ್ಯ ಚ ಶೂರಸ್ಯ ದುರ್ಮುಖಸ್ಯ ಚ ಭಾರತ॥ 7-20-31 (45534) ಪಾರ್ಷತಃ ಶರಜಾಲೇನ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪ್ರಚ್ಛಾದ್ಯ ದುರ್ಮುಖಂ। ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಶರೌಘೇಣ ಮಹತಾ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-20-32 (45535) ದ್ರೋಣಾವಾರಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೃಶಾಯಸ್ತಸ್ತವಾತ್ಮಜಃ। ನಾನಾಲಿಂಗೈಃ ಶರವ್ರಾತೈಃ ಪಾರ್ಷತಂ ಸಮಮೋಹಯತ್॥ 7-20-33 (45536) ತಯೋರ್ವಿಷಕ್ತಯೋಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಕುರುಮುಖ್ಯಯೋಃ। ದ್ರೋಣೋ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರಂ ಸೈನ್ಯಂ ಬಹುಧಾ ವ್ಯಧಮಚ್ಛರೈಃ॥ 7-20-34 (45537) ಅನಿಲೇನ ಯಥಾಽಭ್ರಾಣಿ ವಿಚ್ಛಿನ್ನಾನಿ ಸಮಂತತಃ। ತಥಾ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಾನಿ ವಿಚ್ಛಿನ್ನಾನಿ ಕ್ವಚಿತ್ಕ್ವಚಿತ್॥ 7-20-35 (45538) ಮುಹೂರ್ತಮಿವ ತದ್ಯುದ್ಧಮಾಸೀನ್ಮಧುರದರ್ಶನಂ। ತತ ಉನ್ಮತ್ತವದ್ರಾಜನ್ನಿರ್ಮರ್ಯಾದಮವರ್ತತ॥ 7-20-36 (45539) `ನೈವ ಖಂ ನ ದಿಶೋ ಭೂಮಿರ್ಬಭಾಸೇ ನ ಚ ಭಾಸ್ಕರಃ'। ನೈವ ಸ್ವೇ ನ ಪರೇ ರಾಜನ್ನಾಜ್ಞಾಯಂತ ಪರಸ್ಪರಂ। ಅನುಮಾನೇನ ಸಂಜ್ಞಾಭಿರ್ಯುದ್ಧಂ ತತ್ಸಮವರ್ತತ॥ 7-20-37 (45540) ಚೂಡಾಮಣಿಷು ನಿಷ್ಕೇಷು ಭೂಷಣೇಷ್ವಪಿ ವರ್ಮಸು। ತೇಷಾಮಾದಿತ್ಯವರ್ಣಾಭಾ ರಶ್ಮಯಃ ಪ್ರಚಕಾಶಿರೇ॥ 7-20-38 (45541) ತತ್ಪ್ರಕೀರ್ಣಪತಾಕಾನಾಂ ರಥವಾರಣವಾಜಿನಾಂ। ಬಲಾಕಾಶಬಲಾಭ್ರಾಮಂ ದದೃಶೇ ರೂಪಮಾಹವೇ॥ 7-20-39 (45542) ನರಾನೇವ ನರಾ ಜಘ್ನರುದಗ್ರಾಶ್ಚ ಹಯಾ ಹಯಾನ್। ರಥಾಂಶ್ಚ ರಥಿನೋ ಜಘ್ನುರ್ವಾರಣಾ ವರವಾರಣಾನ್॥ 7-20-40 (45543) ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಪತಾಕಾನಾಂ ಗಜಾನಾಂ ಪರಮದ್ವಿಪೈಃ। ಕ್ಷಣೇನ ತುಮುಲೋ ಘೋರಃ ಸಂಗ್ರಾಮಃ ಸಮಪದ್ಯತ॥ 7-20-41 (45544) ತೇಷಾಂ ಸಂಸಕ್ತಗಾತ್ರಾಣಾಂ ಕರ್ಷತಾಮಿತರೇತರಂ। ದಂತಸಂಘಾತಸಂಘರ್ಷಾತ್ಸಧೂಮೋಽಗ್ನಿರಜಾಯತ॥ 7-20-42 (45545) ವಿಪ್ರಕೀರ್ಣಪತಾಕಾಸ್ತೇ ವಿಷಾಣಜನಿತಾಗ್ನಯಃ। ಬಭೂವುಃ ಖಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಸವಿದ್ಯುತ ಇವಾಂಬುದಾಃ॥ 7-20-43 (45546) ವಿಕ್ಷಿಪದ್ಭಿರ್ನದದ್ಭಿಶ್ಚ ನಿಪತದ್ಭಿಶ್ಚ ವಾರಣೈಃ। ಸಂಬಭೂವ ಮಹೀ ಕೀರ್ಣಾ ಮೇಘೈರ್ದ್ಯೌರಿವ ವಾರ್ಷಿಕೀ॥ 7-20-44 (45547) ತೇಷಾಮಾಹನ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಬಾಣತೋಮರಋಷ್ಟಿಭಿಃ। ವಾರಣಾನಾಂ ರವೋ ಜಜ್ಞೇ ಮೇಘಾನಾಮಿವ ಸಂಪುವೇ॥ 7-20-45 (45548) ತೋಮರಾಭಿಹತಾಃ ಕೇಚಿದ್ಬಾಣೈಶ್ಚ ಪರಮದ್ವಿಪಾಃ। ವಿತ್ರೇಸುಃ ಸರ್ವನಾಗಾನಾಂ ಶಬ್ದಮೇವಾಪರೇಽಸೃಜನ್॥ 7-20-46 (45549) ವಿಷಾಣಾಭಿಹತಾಶ್ಚಾಪಿ ಕೇಚಿತ್ತತ್ರ ಗಜಾ ಗಜೈಃ। ಚಕ್ರುರಾರ್ತಸ್ವನಂ ಘೋರಮುತ್ಪಾತಜಲದಾ ಇವ॥ 7-20-47 (45550) ಪ್ರತೀಪಾಃ ಕ್ರಿಯಮಾಣಾಶ್ಚ ವಾರಣಾ ವರವಾರಣೈಃ। ಉನ್ಮಥ್ಯ ಪುನರಾಜಗ್ಮುಃ ಪ್ರೇರಿತಾಃ ಪರಮಾಂಕುಶೈಃ॥ 7-20-48 (45551) ಮಹಾಮಾತ್ರೈರ್ಮಹಾಮಾತ್ರಾಸ್ತಾಡಿತಾಃ ಶರತೋಮರೈಃ। ಗಜೇಭ್ಯಃ ಪೃಥಿವೀಂ ಜಗ್ಮುರ್ಮುಕ್ತಪ್ರಹರಣಾಂಕುಶಾಃ॥ 7-20-49 (45552) ನಿರ್ಮನುಷ್ಯಾಶ್ಚ ಮಾತಂಗಾ ವಿನದಂತಸ್ತತಸ್ತತಃ। ಛಿನ್ನಾಭ್ರಾಣೀವ ಸಂಪೇತುಃ ಸಂಪ್ರವಿಶ್ಯ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-20-50 (45553) ಹತಾನ್ಪರಿವಹಂತಶ್ಚ ಪತಿತಾನ್ಪತಿತಾಯುಧಾನ್। ದಿಶೋ ಜಗ್ಮುರ್ಮಹಾನಾಗಾಃ ಕೇಚಿದೇಕಚರಾ ಇವ॥ 7-20-51 (45554) ತಾಡಿತಾಸ್ತಾಡ್ಯಮಾನಾಶ್ಚ ತೋಮರರ್ಷ್ಟಿಪರಶ್ವಥೈಃ। ಪೇತುರಾರ್ತಸ್ವನಂ ಕೃತ್ವಾ ತದಾ ವಿಶಸನೇ ಗಜಾಃ॥ 7-20-52 (45555) ತೇಷಾಂ ಶೈಲೋಪಮೈಃ ಕಾಯೈರ್ನಿಪತದ್ಭಿಃ ಸಮಂತತಃ। ಆಹತಾ ಸಹಸಾ ಭೂಮಿಶ್ಚಕಂಪೇ ಚ ನನಾದ ಚ॥ 7-20-53 (45556) ಸಾದಿತೈಃ ಸಗಜಾರೋಹೈಃ ಸಪತಾಕೈಃ ಸಮಂತತಃ। ಮಾತಂಗೈಃ ಶುಶುಭೇ ಭೂಮಿರ್ವಿಕೀರ್ಣೈರಿವ ಪರ್ವತೈಃ॥ 7-20-54 (45557) ಗಜಸ್ಥಾಶ್ಚ ಮಹಾಮಾತ್ರಾ ನಿರ್ಭಿನ್ನಹೃದಯಾ ರಣೇ। ರಥಿಭಿಃ ಪಾತಿತಾ ಭಲ್ಲೈರ್ವಿಕೀರ್ಣಾಂಕುಶತೋಮರಾಃ॥ 7-20-55 (45558) ಕ್ರೌಂಚವದ್ವಿನದಂತೋಽನ್ಯೇ ನಾರಾಚಾಭಿಹತಾ ಗಜಾಃ। ಪರಾನ್ಸ್ವಾಂಶ್ಚಾಪಿ ಮೃದ್ಗಂತಃ ಪರಿಪೇತುರ್ದಿಶೋ ದಶ॥ 7-20-56 (45559) ಗಜಾಶ್ವರಥಯೋಧಾನಾಂ ಶರೀರೌಘಸಮಾವೃತಾ। ಬಭೂವ ಪೃಥಿವೀ ರಾಜನ್ಮಾಂಸಶೋಣಿತಕರ್ದಮಾ॥ 7-20-57 (45560) ಪ್ರಮಥ್ಯ ಚ ವಿಷಾಣಾಗ್ರೈಃ ಸಮುತ್ಕ್ಷಿಪ್ತಾಶ್ಚ ವಾರಣೈಃ। ಸಚಕ್ರಾಶ್ಚ ವಿಚಕ್ರಾಶ್ಚ ರಥೈರೇವ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-20-58 (45561) ರಥಾಶ್ಚ ರಥಿಭಿರ್ಹೀನಾ ನಿರ್ಮನುಷ್ಯಾಶ್ಚ ವಾಜಿನಃ। ಹತಾರೋಹಾಶ್ಚ ಮಾತಂಗಾ ದಿಶೋ ಜಗ್ಮುರ್ಭಯಾತುರಾಃ॥ 7-20-59 (45562) ಜಘಾನಾತ್ರ ಪಿತಾ ಪುತ್ರಂ ಪುತ್ರಶ್ಚ ಪಿತರಂ ತಥಾ। ಇತ್ಯಾಸೀತ್ತುಮುಲಂ ಯುದ್ಧಂ ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ॥ 7-20-60 (45563) ಆಗುಲ್ಫೇಭ್ಯೋಽವಸೀದಂತೇ ನರಾ ಲೋಹಿತಕರ್ದಮೈಃ। ದೀಪ್ಯಮಾನೈಃ ಪರಿಕ್ಷಿಪ್ತಾ ದಾವೈರಿವ ಮಹಾದ್ರುಮಾಃ॥ 7-20-61 (45564) ಶೋಣಿತೈಃ ಸಿಚ್ಯಮಾನಾನಿ ವಸ್ತ್ರಾಣಿ ಕವಚಾನಿ ಚ। ಛತ್ರಾಣಿ ಚ ಪತಾಕಾಶ್ಚ ಸರ್ವಂ ರಕ್ತಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-20-62 (45565) ಹಯೌಘಾಶ್ಚ ರಥೌಘಾಶ್ಚ ನರೌಘಾಶ್ಚ ನಿಪಾತಿತಾಃ। ಸಂಕ್ಷುಣ್ಣಾಃ ಪುನರಾವೃತ್ಯ ಬಹುಧಾ ರಥನೇಮಿಭಿಃ॥ 7-20-63 (45566) ಸಗಜೌಘಮಹಾವೇಗಃ ಪರಾಸುನರಶೈವಲಃ। ರಥೌಘತುಮುಲಾವರ್ತಃ ಪ್ರಬಭೌ ಸೈನ್ಯಸಾಗರಃ॥ 7-20-64 (45567) ತಂ ವಾಹನಮಹಾನೌಭಿರ್ಯೋಧಾ ಜಯಧನೈಷಿಣಃ। ಅವಗಾಹ್ಯಾಥ ಮಜ್ಜಂತೋ ನೈವ ಮೋಹಂ ಪ್ರಚಕ್ರಿರೇ॥ 7-20-65 (45568) ಶರವರ್ಷಾಭಿವೃಷ್ಟೇಷು ಯೋಧೇಷ್ವಂಚಿತಲಕ್ಷ್ಮಸು। ನ ತೇಷ್ವಚಿತ್ತತಾಂ ಲೇಭೇ ಕಶ್ಚಿದಾಹತಲಕ್ಷಣಃ॥ 7-20-66 (45569) ವರ್ತಮಾನೇ ತಥಾ ಯುದ್ಧೇ ಘೋರರೂಪೇ ಭಯಂಕರೇ। ಮೋಹಯಿತ್ವಾ ಪರಾಂದ್ರೋಣೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುಪಾದ್ರವತ್॥ ॥ 7-20-67 (45570) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 20 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-20-16 ಉಷ್ಣಗೇ ಘರ್ಮಾತ್ಯಯೇ॥ 5-20-18 ಪೌರ್ಣಮಾಸ್ಯಾಂ ಕೃತ್ತಿಕಾಯೋಗಯುಕ್ತೇನ ಇಂದುನಾ। ಶಾರದಪೂರ್ಣಚಂದ್ರೇಣೇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-20-26 ಅನಿಷ್ಟದರ್ಶನಂ ಸ್ವಮೃತ್ಯುಹೇತುತ್ವಾತ್॥ 5-20-33 ಭೃಶಾಯಸ್ತೋಽತಿಪ್ರಯತ್ನವಾನ್॥ 5-20-51 ಏಕಚರಾಃ ದ್ವಿಪಾಂತರದರ್ಶನಾಸಹಾಃ॥ 5-20-66 ಅಚಿತ್ತತಾಂ ಮೋಹಂ॥ 5-20-20 ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-21-0 (45571) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-21-0x (4310) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ದ್ರೋಣಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾಂತಿಕಮುಪಾಗತಂ। ಮಹತಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಾದಭೀತವತ್॥ 7-21-1 (45572) ತತೋ ಹಲಹಲಾಶಬ್ದ ಆಸೀದ್ಯೌಧಿಷ್ಠಿರೇ ಬಲೇ। ಜಿಘೃಕ್ಷತಿ ಮಹಾಸಿಂಹೇ ಗಜಾನಾಮಿವ ಯೂಥಪಂ॥ 7-21-2 (45573) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಂ ತತಃ ಶೂರಃ ಸತ್ಯಜಿತ್ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮಭಿಪ್ರೇಪ್ಸುರಾಚಾರ್ಯಂ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-21-3 (45574) ತತ ಆಚಾರ್ಯಪಾಂಚಾಲ್ಯೌ ಯುಯುಧಾತೇ ಮಹಾಬಲೌ। ವಿಕ್ಷೋಭಯಂತೌ ತತ್ಸೈನ್ಯಮಿಂದ್ರವೈರೋಚನಾವಿವ॥ 7-21-4 (45575) ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಸತ್ಯಜಿತ್ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ಅವಿಧ್ಯನ್ನಿಶಿತಾಗ್ರೇಣ ಪರಮಾಸ್ತ್ರಂ ವಿದರ್ಶಯನ್॥ 7-21-5 (45576) ತಥಾಸ್ಯ ಸಾರಥೇಃ ಪಂಚ ಶರಾನ್ಸರ್ಪವಿಷೋಪಮಾನ್। ಅಮುಂಚದಂತಕಪ್ರಖ್ಯಾನ್ಸಂಮುಮೋಹಾಸ್ಯ ಸಾರಥಿಃ॥ 7-21-6 (45577) ಅಥಾಸ್ಯ ಸಹಸಾಽವಿಧ್ಯದ್ಧಯಾಂದಶಭಿರಾಶುಗೈಃ। ದಶಭಿರ್ದಶಭಿಃ ಕ್ರುದ್ಧ ಉಭೌ ಚ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ॥ 7-21-7 (45578) ಮಂಡಲಂ ತು ಸಮಾವೃತ್ಯ ವಿಚರನ್ಪೃತನಾಮುಖೇ। ಧ್ವಜಂ ಚಿಚ್ಛೇದ ಚ ಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಮಿತ್ರಕರ್ಷಣಃ॥ 7-21-8 (45579) ದ್ರೋಣಸ್ತು ತತ್ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ಚರಿತಂ ತಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಮನಸಾ ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮರಿಂದಮಃ॥ 7-21-9 (45580) ತತಃ ಸತ್ಯಜಿತಂ ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ದಶಭಿರ್ಮರ್ಮಭೇದಭಿಃ। ಅವಿಧ್ಯಚ್ಛೀಘ್ರಮಾಚಾರ್ಯಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾಽಸ್ಯ ಸಶರಂ ಧನುಃ॥ 7-21-10 (45581) ಸ ಶೀಘ್ರತರಮಾದಾಯ ಧನುರನ್ಯತ್ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ದ್ರೋಣಮಬ್ಯಹನದ್ರಾಜಂಸ್ತ್ರಿಂಶತಾ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-21-11 (45582) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸತ್ಯಜಿತಾ ದ್ರೋಣಂ ಗ್ರಸ್ಯಮಾನಮಿವಾಹವೇ। ವೃಕಃ ಶರಶತೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ದ್ರೋಣಮಾರ್ದಯತ್॥ 7-21-12 (45583) ಸಂಛಾದ್ಯಮಾನಂ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಹಾರಥಂ। ಚುಕ್ರುಶುಃ ಪಾಂಡವಾ ರಾಜನ್ವಸ್ತ್ರಾಣಿ ದುಧುವುಶ್ಚ ಹ॥ 7-21-13 (45584) ವೃಕಸ್ತು ಪರಮಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೋಣಂ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಸ್ತನಾಂತರೇ। ವಿವ್ಯಾಧ ಬಲವಾನ್ರಾಜಂಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-21-14 (45585) ದ್ರೋಣಸ್ತು ಶರವರ್ಷೇಣ ಚ್ಛಾದ್ಯಮಾನೋ ಮಹಾರಥಃ। ವೇಗಂ ಚಕ್ರೇ ಮಹಾವೇಗಃ ಕ್ರೋಧಾದುದ್ವೃತ್ಯ ಚಕ್ಷುಷೀ॥ 7-21-15 (45586) ತತಃ ಸತ್ಯಜಿತಶ್ಚಾಪಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ದ್ರೋಣೋ ವೃಕಸ್ಯ ಚ। ಷಡ್ಭಿಃ ಸಸೂತಂ ಸಹಯಂ ಶರೈರ್ದ್ರೋಣೋಽವಧೀದ್ವೃಕಂ॥ 7-21-16 (45587) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಸತ್ಯಜಿದ್ವೇಗವತ್ತರಂ। ಸಾಶ್ವಂ ಸಸೂತಂ ವಿಶಿಖೈರ್ದ್ರೋಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಧ್ವಜಂ॥ 7-21-17 (45588) ಸ ತನ್ನ ಮಮೃಷೇ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೇನಾರ್ದಿತೋ ಮೃಧೇ। ತತಸ್ತಸ್ಯ ವಿನಾಶಾಯ ಸತ್ವರಂ ವ್ಯಸೃಜಚ್ಛರಾನ್॥ 7-21-18 (45589) ಹಯಾಂಧ್ವಜಂ ಧನುರ್ಮುಷ್ಟಿಮುಭೌ ಚ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ। ಅವಾಕಿರತ್ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಶರವರ್ಷೈಃ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-21-19 (45590) ತಥಾ ಸಂಛಿದ್ಯಮಾನೇಷು ಕಾರ್ಮುಕೇಷು ಪುನಃಪುನಃ। ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಪರಮಾಸ್ತ್ರಜ್ಞಃ ಶೋಣಾಶ್ವಂ ಸಮಯೋಧಯತ್॥ 7-21-20 (45591) ಸ ಸತ್ಯಜಿತಮಾಲೋಕ್ಯ ತಥೋದೀರ್ಣಂ ಮಹಾಹವೇ। ಅರ್ಧಚಂದ್ರೇಣ ಚಿಚ್ಛೇದ ಶಿರಸ್ತಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-21-21 (45592) ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ಮಹಾಮಾತ್ರೇ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಮಹಾರಥೇ। ಅಪಾಯಾಜ್ಜವನೈರಶ್ವೈರ್ದ್ರೋಣಾತ್ತ್ರಸ್ತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-21-22 (45593) ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕೇಕಯಾ ಮಾತ್ಸ್ಯಾಶ್ಚೇದಿಕಾರೂಶಕೋಸಲಾಃ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮಭೀಪ್ಸಂತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-21-23 (45594) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಪ್ರೇಪ್ಸುರಾಚಾರ್ಯಃ ಶತ್ರುಪೂಗಹಾ। ವ್ಯಧಮತ್ತಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ತೂಲರಾಶಿಮಿವಾನಲಃ॥ 7-21-24 (45595) ನಿರ್ದಹಂತಮನೀಕಾನಿ ತಾನಿ ತಾನಿ ಪುನಃಪುನಃ। ದ್ರೋಣಂ ಮತ್ಸ್ಯಾದವರಜಃ ಶತಾನೀಕೋಽಭ್ಯವರ್ತತ॥ 7-21-25 (45596) ಸೂರ್ಯರಶ್ಮಿಪ್ರತೀಕಾಶೈಃ ಕರ್ಮಾರಪರಿಮಾರ್ಜಿತೈಃ। ಷಡ್ಭಿಃ ಸಸೂತಂ ಸಹಯಂ ದ್ರೋಣಂ ವಿದ್ಧ್ವಾಽನದದ್ಭೃಶಂ॥ 7-21-26 (45597) ಕ್ರೂರಾಯ ಕರ್ಮಣೇ ಯುಕ್ತಶ್ಚಿಕೀರ್ಷುಃ ಕರ್ಮ ದುಷ್ಕರಂ। ಅವಾಕಿರಚ್ಛರಶತೈರ್ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-21-27 (45598) ತಸ್ಯ ನಾನದತೋ ದ್ರೋಣಃ ಶಿರಃ ಕಾಯಾತ್ಸಕುಂಡಲಂ। ಕ್ಷುರೇಣಾಪಾಹರತ್ತುರ್ಣಂ ತತೋ ಮತ್ಸ್ಯಾಃ ಪ್ರದುದ್ರುವುಃ॥ 7-21-28 (45599) ಮತ್ಸ್ಯಾಂಜಿತ್ವಾಽಜಯಚ್ಚೇದೀನ್ಕರೂಶಾನ್ಕೇಕಯಾನಪಿ। ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಸೃಂಜಯಾನ್ಪಾಂಡೂನ್ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಪುನಃಪುನಃ॥ 7-21-29 (45600) ತಂ ದಹಂತಮನೀಕಾನಿ ಕ್ರುದ್ಧಮಗ್ನಿಂ ಯಥಾ ವನಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರುಕ್ಮರಥಂ ವೀರಂ ಸಮಕಂಪಂತ ಸೃಂಜಯಾಃ॥ 7-21-30 (45601) ಉಭಾಭ್ಯಾಂ ಸಂದಧಾನಸ್ಯ ಧನುರಸ್ಯಾಶುಕಾರಿಣಃ। ಜ್ಯಾಘೋಷೋ ನಿಘ್ನತೋಽಮಿತ್ರಾಂದಿಕ್ಷುಸರ್ವಾಸು ಶುಶ್ರುವೇ॥ 7-21-31 (45602) ನಾಗಾನಶ್ವಾನ್ಪದಾತೀಂಶ್ಚ ರಥಿನೋ ಗಜಸಾದಿನಃ। ರೌದ್ರಾ ಹಸ್ತವತಾ ಮುಕ್ತಾಃ ಪ್ರಮಥ್ನಂತಿ ಸ್ಮ ಸಾಯಕಾಃ॥ 7-21-32 (45603) ನಾನದ್ಯಮಾನಃ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ಮಿಶ್ರವಾತೋ ಹಿಮಾತ್ಯಯೇ। ಅಶ್ಮವರ್ಷಮಿವಾವರ್ಷನ್ಪರೇಷಾಂ ಭಯಮಾದಧತ್॥ 7-21-33 (45604) ಸರ್ವಾ ದಿಶಃ ಸಮಚರತ್ಸೈನ್ಯಂ ವಿಕ್ಷೋಭಯನ್ನಿವ। ಬಲೀ ಶೂರೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಮಿತ್ರಾಣಾಮಭಯಂಕರಃ॥ 7-21-34 (45605) ತಸ್ಯ ವಿದ್ಯುದಿವಾಭ್ರೇಷು ಚಾಪಂ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕೃತಂ। ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸು ಪಶ್ಯಾಮೋ ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಮಿತತೇಜಸಃ॥ 7-21-35 (45606) ಶೋಭಮಾನಾಂ ಧ್ವಜೇ ಚಾಸ್ಯ ವೇದೀಮದ್ರಾಕ್ಷ್ಯ ಭಾರತ। ಹಿಮವಚ್ಛಿಖರಾಕಾರಂ ಚರತಃ ಸಂಯುಗೇ ಭೃಶಂ॥ 7-21-36 (45607) ದ್ರೋಣಸ್ತು ಪಾಂಡವಾನೀಕೇ ಚಕಾರ ಕದನಂ ಮಹತ್। ಯಥಾ ದೈತ್ಯಗಣೇ ವಿಷ್ಣುಃ ಸುರಾಸುರನಮಸ್ಕೃತಃ॥ 7-21-37 (45608) ಸ ಶೂರಃ ಸತ್ಯವಾಕ್ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಬಲವಾನ್ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ಮಹಾನುಭಾವಃ ಕಲ್ಪಾಂತೇ ರೌದ್ರಾಂ ಭೀರುವಿಭೀಷಣಾಂ॥ 7-21-38 (45609) ಕವಚೋರ್ಮಿಧ್ವಜಾವರ್ತಾಂ ಮರ್ತ್ಯಕೂಲಾಪಹಾರಿಣೀಂ॥ ಗಜವಾಜಿಮಹಾಗ್ರಾಹಾಮಸಿಮೀನಾಂ ದುರಾಸದಾಂ॥ 7-21-39 (45610) ವೀರಾಸ್ಯಿಶರ್ಕರಾಂ ರೌದ್ರಾಂ ಭೇರೀಮುರಜಕಚ್ಛಪಾಂ। ಚರ್ಮವರ್ಮಪ್ಲವಾಂ ಘೋರಾಂ ಕೇಶಶೈವಲಶಾದ್ವಲಾಂ॥ 7-21-40 (45611) ಶರೌಘಿಣೀಂ ಧನುಃಸ್ರೋತಾಂ ಬಾಹುಪನ್ನಗಸಂಕುಲಾಂ। ರಣಭೂಮಿವಹಾಂ ತೀವ್ರಾಂ ಕುರುಸೃಂಜಯವಾಹಿನೀಂ॥ 7-21-41 (45612) ಮನುಷ್ಯಶೀರ್ಷಪಾಷಾಣಾಂ ಶಕ್ತಿಮೀನಾಂ ಗದೋಡುಪಾಂ। ಉಷ್ಣೀಷಫೇನವಸನಾಂ ವಿಕೀರ್ಣಾಂತ್ರಸರೀಸೃಪಾಂ॥ 7-21-42 (45613) ವೀರಾಪಹಾರಿಣೀಮುಗ್ರಾಂ ಮಾಂಸಶೋಮಿತಕರ್ದಮಾಂ। ಹಸ್ತಿಗ್ರಾಹಾಂ ಕೇತುವೃಕ್ಷಾಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ನಿಮಜ್ಜನೀಂ॥ 7-21-43 (45614) ಕ್ರೂರಾಂ ಶರೀರಸಂಘಾಟಾಂ ಸಾದಿನಕ್ರಾಂ ದುರತ್ಯಯಾಂ। ದ್ರೋಣಃ ಪ್ರಾವರ್ತಯತ್ತತ್ರ ನದೀಮಂತಕಗಾಮಿನೀಂ॥ 7-21-44 (45615) ಕ್ರವ್ಯಾದಗಣಸಂಜುಷ್ಟಾಂ ಶ್ವಶೃಗಾಲಗಣಾಯುತಾಂ। ನಿಷೇವಿತಾಂ ಮಹಾರೌದ್ರೈಃ ಪಿಶಿತಾಶೈಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-21-45 (45616) ತಂ ದಹಂತಮನೀಕಾನಿ ರಥೋದಾರಂ ಕೃತಾಂತವತ್। ಸರ್ವತೋಽಭ್ಯದ್ರವಂದ್ರೋಣಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-21-46 (45617) ತೇ ದ್ರೋಣಂ ಸಹಿತಾಃ ಶೂರಾಃ ಸರ್ವತಃ ಪ್ರತ್ಯವಾರಯನ್। ಗಭಸ್ತಿಭಿರಿವಾದಿತ್ಯಂ ತಪಂತಂ ಭುವನಂ ಯಥಾ॥ 7-21-47 (45618) ತಂ ತು ಶೂರಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ತಾವಕಾಽಭ್ಯುದ್ಯತಾಯುಧಾಃ। ರಾಜಾನೋ ರಾಜಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಸಮಂತಾತ್ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-21-48 (45619) ಶಿಖಂಡೀ ತು ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಪಂಚಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಕ್ಷತ್ರವರ್ಮಾ ಚ ವಿಂಶತ್ಯಾ ವಸುದಾನಶ್ಚ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-21-49 (45620) ಉತ್ತಮೌಜಾಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈಃ ಕ್ಷತ್ರದೇವಶ್ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಶತೇನಾಜೌ ಯುಧಾಮನ್ಯುಸ್ತಥಾಽಷ್ಟಭಿಃ॥ 7-21-50 (45621) ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ದ್ರೋಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾಯಕೈಃ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ದಶಭಿಶ್ಚೇಕಿತಾನಸ್ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-21-51 (45622) ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಸತ್ಯಸಂಧಃ ಪ್ರಭಿನ್ನ ಇವ ಕುಂಜರಃ। ಅಭ್ಯತೀತ್ಯ ಸ್ಥಾನೀಕಂ ದೃಢಸೇನಮಪಾತಯತ್॥ 7-21-52 (45623) ತತೋ ರಾಜಾನಮಾಸಾದ್ಯ ಪ್ರಹರಂತಮಭೀತವತ್। ಅವಿಧ್ಯನ್ನವಭಿಃ ಕ್ಷೇಮಂ ಸ ಹತಃಪ್ರಾಪತದ್ರಥಾತ್॥ 7-21-53 (45624) ಸ ಮಧ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರವಿಚರಂದಿಶಃ। ತ್ರಾತಾ ಹ್ಯಭವದನ್ಯೇಷಾಂ ನ ತ್ರಾತವ್ಯಃ ಕಥಂಚನ॥ 7-21-54 (45625) ಶಿಖಂಡಿನಂ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಚೋತ್ತಮೌಜಸಂ। ವಸುದಾನಂ ಚ ಭಲ್ಲೇನ ಪ್ರೈಷಯದ್ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-21-55 (45626) ಅಶೀತ್ಯಾ ಕ್ಷತ್ರವರ್ಮಾಣಂ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸುದಕ್ಷಿಣಂ। ಕ್ಷತ್ರದೇವಂ ತು ಭಲ್ಲೇನ ರಥನೀಡಾಡಪಾತಯತ್॥ 7-21-56 (45627) ಯುಧಾಮನ್ಯುಂ ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ತ್ರಿಂಶತಾ ಚೈವ ಸಾತ್ಯಕಿಂ। ವಿದ್ಧ್ವಾ ರುಕ್ಮರಥಸ್ತೂರ್ಣಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-21-57 (45628) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಗುರುತೋ ರಾಜಸತ್ತಮಃ। ಅಪಾಯಾಂಜವನೈರಶ್ವೈಃ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-21-58 (45629) ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಸಧನುಷ್ಕಂ ತು ಸಾಶ್ವಯಂತಾರಮಾಕ್ಷಿಣೋತ್। ಸ ಹತಃ ಪ್ರಾಪತದ್ಭೂಮೌ ರಥಾಜ್ಜ್ಯೋತಿರಿವಾಂಬರಾತ್। `ಹತ್ವಾ ತಂ ವಿಬಭೌ ದ್ರೋಣಃ ಕುರುಭಿಃ ಪರಿವಾರಿತಃ॥ 7-21-59 (45630) ವಾರ್ಧಕ್ಷೇಮಿಸ್ತು ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ದ್ರೋಣಂ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಶರೋತ್ತಮೈಃ। ನವಭಿಶ್ಚ ಮಹೀಪಾಲಃ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-21-60 (45631) ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚತುಷ್ಷಷ್ಟ್ಯಾ ರಾಜನ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾಯಕೈಃ। ಸುಚಿತ್ರೋ ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ದ್ರೋಣಂ ವಿದ್ವ್ವಾಽನದದ್ಬಲೀ॥ 7-21-61 (45632) ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಸಮರೇ ರಾಜಞ್ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್। ಅಪಾತಯತ್ತಯೋ ದ್ರೋಣಃ ಸುಚಿತ್ರಂ ಸಹಸಾರಥಿಂ॥ 7-21-62 (45633) ಸಾಶ್ವಂ ಚ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಹತೋ ವೈ ಪ್ರಾಪತತ್ಕ್ಷಿತೌ। ಪಾತ್ಯಮಾನೋ ಮಹಾರಾಜ ಬಭೌ ಜ್ಯೋತಿರಿವಾಂಬರಾತ್॥ 7-21-63 (45634) ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ರಾಜಪುತ್ರೇ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಯಶಸ್ಕರೇ। ಹತ ದ್ರೋಣಂ ಹತ ದ್ರೋಣಮಿತ್ಯಾಸೀನ್ನಿಃಸ್ವನೋ ಮಹಾನ್॥ 7-21-64 (45635) ತಾಂಸ್ತಥಾ ಭೃಶಸಂರಬ್ಧಾನ್ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಮತ್ಸ್ಯಕೇಕಯಾನ್। ಸೃಂಜಯಾನ್ಪಾಂಡವಾಂಶ್ಚೈವ ದ್ರೋಣೋ ವ್ಯಕ್ಷೋಭಯದ್ಬಲೀ॥ 7-21-65 (45636) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚೇಕಿತಾನಂ ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶಿಖಣ಼್ಡಿನೌ। ವಾರ್ಧಕ್ಷೇಮಿಂ ಚೈತ್ರಸೇನಿಂ ಸೇನಾಬಿಂದುಂ ಸುವರ್ಚಸಂ॥ 7-21-66 (45637) ಏತಾಂಶ್ಚಾನ್ಯಾಂಶ್ಚ ಸುಬಹೂನ್ನಾನಾಜನಪದೇಶ್ವರಾನ್। ಸರ್ವಾಂದ್ರೋಣೋಽಜಯದ್ಯುದ್ಧೇ ಕುರುಭಿಃ ಪರಿವಾರಿತಃ॥ 7-21-67 (45638) ತಾವಕಾಶ್ಚ ಮಹಾರಾಜ ಜಯಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಮಹಾಹವೇ। ಪಾಂಡವೇಯಾನ್ರಣೇ ಜಘ್ನುರ್ದ್ರವಮಾಣಾನ್ಸಮಂತತಃ॥ 7-21-68 (45639) ತೇ ದಾನವಾ ಇವೇಂದ್ರೇಣ ವಧ್ಯಮಾನಾ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕೇಕಯಾ ಮಾತ್ಸ್ಯಾಃ ಸಮಕಂಪಂತ ಭಾರತ॥ ॥ 7-21-69 (45640) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 21 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-21-55 ಉಭಯತ್ರ ವಿದ್ವ್ವೇತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-21-58 ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ನಾಂನಾ॥ 5-21-21 ಏಕವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-22-0 (45641) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-22-0x (4311) ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಭಗ್ನೇಷು ಪಾಂಡವೇಷು ಮಹಾಮೃಧೇ। ಪಾಂಚಾಲೇಷು ಚ ಸರ್ವೇಷು ಕಶ್ಚಿದನ್ಯೋಽಭ್ಯವರ್ತತ॥ 7-22-1 (45642) ಆರ್ಯಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಮತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಯಶಸ್ಕರೀಂ। ಅಸೇವಿತಾಂ ಕಾಪುರುಷೈಃ ಸೇವಿತಾಂ ಪುರುಷರ್ಷಭೈಃ॥ 7-22-2 (45643) ಸ ಹಿ ವೀರೋನ್ನತಃ ಶೂರೋ ಯೋ ಭಗ್ನೇಷು ನಿವರ್ತತೇ। ಅಹೋ ನಾಸೀತ್ಪುಮಾನ್ಕಶ್ಚಿದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ॥ 7-22-3 (45644) ಜೃಂಭಮಾಣಮಿವ ವ್ಯಾಘ್ರಂ ಪ್ರಭಿನ್ನಮಿವ ಕುಂಜರಂ। ತ್ಯಜಂತಮಾಹವೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಸನ್ನದ್ಧಂ ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಂ॥ 7-22-4 (45645) ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ದ್ವಿಷತಾಂ ಭಯವರ್ಧನಂ। ಕೃತಜ್ಞಂ ಸತ್ಯನಿರತಂ ದುರ್ಯೋಧನಹಿತೈಷಿಣಂ॥ 7-22-5 (45646) ಭಾರದ್ವಾಜಂ ತಥಾಽನೀಕೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶೂರಮವಸ್ಥಿತಂ। ಕೇ ಶೂರಾಃ ಸನ್ನ್ಯವರ್ತಂತ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-22-6 (45647) ಸಂಚಯ ಉವಾಚ। 7-22-7x (4312) ತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚಲಿತಾನ್ಸಂಖ್ಯೇ ಪ್ರಣುನ್ನಾಂದ್ರೋಣಸಾಯಕೈಃ। ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಪಾಣ್ವಾನ್ಮಾತ್ಸ್ಯಾನ್ಸೃಂಜಯಾಂಶ್ಚೇದಿಕೇಕಯಾನ್॥ 7-22-7 (45648) ದ್ರೋಣಚಾಪವಿಮುಕ್ತೇನ ಶರೌಘೇಣಾಶು ಹಾರಿಣಾ। ಸಿಂಧೋರಿವ ಮಹೌಧೇನ ಹಿಯಮಾಣಾನ್ಯಥಾ ಪ್ಲವಾನ್॥ 7-22-8 (45649) ಕೌರವಾಃ ಸಿಂಹನಾದೇನ ನಾನಾವಾದ್ಯಸ್ವನೇನ ಚ। ರಥದ್ವಿಪನರಾಂಶ್ಚೈವ ಸರ್ವತಃ ಸಮವಾರಯನ್॥ 7-22-9 (45650) ತಾನ್ಪಶ್ಯನ್ಸೈನ್ಯಮಧ್ಯಸ್ಥೋ ರಾಜಾ ಸ್ವಜನಸಂವೃತಃ। ದುರ್ಯೋಧನೋಽಬ್ರವೀತ್ಕರ್ಣಂ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-22-10 (45651) ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 7-22-11x (4313) ಪಶ್ಯ ರಾಧೇಯ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಪ್ರಣುನ್ನಾಂದ್ರೋಣಸಾಯಕೈಃ। ಸಿಂಹೇನೇವ ಮೃಗಾನ್ವನ್ಯಾಂಸ್ತ್ರಾಸಿತಾಂದೃಢಧನ್ವನಾ॥ 7-22-11 (45652) ನೈತೇ ಜಾತು ಪುನರ್ಯುದ್ಧಮೀಹೇಯುರಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ। ಯಥಾ ತು ಭಗ್ನಾ ದ್ರೋಣೇನ ವಾತೇನೇವ ಮಹಾದ್ರುಮಾಃ॥ 7-22-12 (45653) ಅರ್ದ್ಯಮಾನಾಃ ಶರೈರೇತೇ ರುಕ್ಮಪುಂಖೈರ್ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಪಥಾ ನೈಕೇನ ಗಚ್ಛಂತಿ ಘೂರ್ಣಮಾನಾಸ್ತತಸ್ತತಃ॥ 7-22-13 (45654) ಸನ್ನಿರುದ್ಧಾಶ್ಚ ಕೌರವ್ಯೈರ್ದ್ರೋಣೇನ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಏತೇಽನ್ಯೇ ಮಂಡಲೀಭೂತಾಃ ಪಾವಕೇನೇವ ಕುಂಜರಾಃ॥ 7-22-14 (45655) ಭ್ರಮರೈರಿವ ಚಾವಿಷ್ಟಾ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸಮಲೀಯಂತ ಪಲಾಯನಪರಾಯಣಾಃ॥ 7-22-15 (45656) ಏಷ ಭೀಮೋ ಮಹಾಕ್ರೋಧೀ ಹೀನಃ ಪಾಂಡವಸೃಂಜಯೈಃ। ಮದೀಯೈರಾವೃತೋ ಯೋಧೈಃ ಕರ್ಣ ನಂದಯತೀವ ಮಾಂ॥ 7-22-16 (45657) ವ್ಯಕ್ತಂ ದ್ರೋಣಮಯಂ ಲೋಕಮದ್ಯ ಪಶ್ಯತಿ ದುರ್ಮತಿಃ। ನಿರಾಶೋ ಜೀವಿತಾನ್ನೂನಮದ್ಯ ರಾಜ್ಯಾಚ್ಚ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-22-17 (45658) ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। 7-22-18x (4314) ನೈಷ ಜಾತು ಮಹಾಬಾಹುರ್ಜೀವನ್ನಾಹವಮುತ್ಸೃಜೇತ್। ನ ಚೇಮಾನ್ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಸಿಂಹನಾದಾನ್ಸಹಿಷ್ಯತಿ॥ 7-22-18 (45659) ನ ಚಾಪಿ ಪಾಂಡವಾ ಯುದ್ಧೇ ಭಜ್ಯೇರನ್ನಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ। ಶೂರಾಶ್ಚ ಬಲವಂತಶ್ಚ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾಃ॥ 7-22-19 (45660) ವಿಷಾಗ್ನಿದ್ಯೂತಸಂಕ್ಲೇಶಾನ್ವನವಾಸಂ ಚ ಪಾಂಡವಾಃ। ಸ್ಮರಮಾಣಾ ನ ಹಾಸ್ಯಂತಿ ಸಂಗ್ರಾಮಮಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ॥ 7-22-20 (45661) ನಿವೃತ್ತೋ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹುರಮಿತೌಜಾ ವೃಕೋದರಃ। ವರಾನ್ವರಾನ್ಹಿ ಕೌಂತೇಯೋ ರಥೋದಾರಾನ್ಹನಿಷ್ಯತಿ॥ 7-22-21 (45662) ಅಸಿನಾ ಧನುಷಾ ಶಕ್ಯಾ ಹಯೈರ್ನಾಗೈರ್ನರೈ ಸ್ಥೈಃ। ಆಯಸೇನ ಚ ದಂಡೇನ ವ್ರಾತಾನ್ವ್ರಾತಾನ್ಹನಿಷ್ಯತಿ॥ 7-22-22 (45663) ತಮೇನಮನುವರ್ತಂತೇ ಸಾತ್ಯಕಿಪ್ರಮುಖಾ ರಥಾಃ। ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕೇಕಯಾ ಮಾಸ್ತ್ಯಾಃ ಪಾಶ್ಡವಾಶ್ಚ ವಿಶೇಷತಃ॥ 7-22-23 (45664) ಶೂರಾಶ್ಚ ಬಲವಂತಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತಾಶ್ಚ ಮಹಾರಥಾಃ। ವಿನಿಘ್ನಂತಶ್ಚ ಭೀಮೇನ ಸಂರಬ್ಧೇನಾಭಿಚೋದಿತಾಃ॥ 7-22-24 (45665) ತೇ ದ್ರೋಣಮಭಿವರ್ತಂತೇ ಸರ್ವತಃ ಕುರುಪುಂಗವಾಃ। ವೃಕೋದರಂ ಪರೀಪ್ಸಂತಃ ಸೂರ್ಯಮಭ್ರಗಣಾ ಇವ॥ 7-22-25 (45666) `ಸಮರೇಷು ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಕೃಷ್ಣಬಾಂಧವಾಃ। ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕೇಕಯಾ ಮಾತ್ಸ್ಯಾಃ ಪಾಂಡವೇಯಾಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-22-26 (45667) ಶೂರಾಶ್ಚ ಬಲವಂತಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತಾಶ್ಚ ಮಹಾರಥಾಃ। ಹೀಮಂತಃ ಶತ್ರುಮರಣೇ ನಿಪುಣಾಃ ಪುಣ್ಯಲಕ್ಷಣಾಃ॥ 7-22-27 (45668) ಬಹವಃ ಪಾರ್ಥಿವಾ ರಾಜಂಸ್ತೇಷಾಂ ವಶಗತಾ ರಣೇ। ಮಾವಮಂಸ್ಥಾಃ ಪಾಂಡವಾಂಸ್ತ್ವಂ ನಾರಾಯಣಪುರೋಗಮಾನ್॥ 7-22-28 (45669) ಏಕಾಯನಗತಾ ಹ್ಯೇತೇ ಪೀಡಯೇಯುರ್ಯತವ್ರತಂ। ಅರಕ್ಷಮಾಣಂ ಶಲಭಾ ಯಥಾ ದೀಪಂ ಮುಮೂರ್ಷವಃ॥ 7-22-29 (45670) ಅಸಂಶಯಂ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾಶ್ಚ ಪರ್ಯಾಪ್ತಾಶ್ಚಾಪಿ ವಾರಣೇ। ಅತಿಭಾರಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಭಾರದ್ವಾಜೇ ಸಮಾಹಿತಂ॥ 7-22-30 (45671) ತೇ ಶೀಘ್ರಮನುಗಚ್ಛಾಮೋ ಯತ್ರ ದ್ರೋಣೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ। ಕೋಕಾ ಇವ ಮಹಾನಾಗಂ ಮಾ ವೈ ಹನ್ಯುರ್ಯತವ್ರತಂ॥ 7-22-31 (45672) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-22-32x (4315) ರಾಧೇಯಸ್ಯ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತತಃ। ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹಿತೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಾಯಾದ್ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-22-32 (45673) ತತ್ರಾರಾವೋ ಮಹಾನಾಸೀದೇಕಂ ದ್ರೋಣಂ ಜಿಘಾಂಸತಾಂ। ಪಾಂಡವಾನಾಂ ನಿವೃತ್ತಾನಾಂ ನಾನಾವರ್ಣೈರ್ಹಯೋತ್ತಮೈಃ॥ ॥ 7-22-33 (45674) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದ್ವಾವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 22 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-22-1 ಅಭ್ಯವರ್ತತ ಕಿಂ॥ 5-22-31 ಕೋಕೋ ವೃಕಃ॥ 5-22-22 ದ್ವಾವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-23-0 (45675) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-23-0x (4316) ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ರಥಚಿಹ್ವಾನಿ ಸಂಜಯ। ಯೇ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯವರ್ತಂತ ಕ್ರುದ್ಧಾ ಭೀಮಪುರೋಗಮಾಃ। `ತಾನ್ಯಹಂ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ವಿಸ್ತರೇಣ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಕ್॥ 7-23-1 (45676) ದೂಯತೇ ಮೇ ಮನಸ್ತಾತ ದ್ರೋಣಂ ಪ್ರತಿ ಪರಂತಪಂ। ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ನಿಧನಂ ತದ್ವದೇತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ'॥ 7-23-2 (45677) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-23-3x (4317) ಋಕ್ಷವರ್ಣೈರ್ಹಯೈರ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವ್ಯಾಯಚ್ಛಂತಂ ವೃಕೋದರಂ। ರಜತಾಶ್ವಸ್ತತಃ ಶೂರಃ ಶೈನೇಯಃ ಸನ್ನ್ಯವರ್ತತ॥ 7-23-3 (45678) ಸಾರಂಗಾಶ್ವೋ ಯುಧಾಮನ್ಯುಃ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರತ್ವರಯನ್ಹಯಾನ್। ಪರ್ಯವರ್ತತ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-23-4 (45679) ಪಾರಾವತಸವರ್ಣೈಸ್ತು ಹೇಮಭಾಂಡೈರ್ಮಹಾಜವೈಃ। ಪಾಂಚಾಲರಾಜಸ್ಯ ಸುತೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ನ್ಯವರ್ತತ॥ 7-23-5 (45680) ಪಿತರಂ ತು ಪರಿಪ್ರೇಪ್ಸುಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾ ಯತವ್ರತಃ। ಸಿದ್ಧಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಪರಾಂ ಕಾಂಕ್ಷಞ್ಶೋಣಾಶ್ವಃ ಸನ್ನ್ಯವರ್ತತ॥ 7-23-6 (45681) ಪದ್ಮಪತ್ರನಿಭಾಂಶ್ಚಾಶ್ವಾನ್ಮಲ್ಲಿಕಾಕ್ಷಾನ್ಸ್ವಲಂಕೃತಾನ್। ಶೈಖಣ಼್ಡಿಃ ಕ್ಷತ್ರದೇವಸ್ತು ಸ್ವಯಂ ಪ್ರತ್ವರಯನ್ಯಯೌ॥ 7-23-7 (45682) ದರ್ಶನೀಯಾಸ್ತು ಕಾಂಭೋಜಾಃ ಶುಕಪತ್ರಪರಿಚ್ಛದಾಃ। ವಹಂತೋ ನಕುಲಂ ಶೀಘ್ರಂ ತಾವಕಾನಾಭಿದುದ್ರುವುಃ॥ 7-23-8 (45683) ಕೃಷ್ಣಾಸ್ತು ಮೇಘಸಂಕಾಶಾ ಅವಹನ್ನುತ್ತಮೌಜಸಂ। ದುರ್ಧರ್ಷಾಯಾಭಿಸಂಧಾಯ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಯುದ್ಧಾಯ ಭಾರತ॥ 7-23-9 (45684) ತಥಾ ತಿತ್ತಿರಿಕಲ್ಮಾಷಾ ಹಯಾ ವಾತಸಮಾ ಜವೇ। ಅವಹಂಸ್ತುಮುಲೇ ಯುದ್ಧೇ ಸಹದೇವಮುದಾಯುಧಂ॥ 7-23-10 (45685) ದಂತವರ್ಣಾಸ್ತು ರಾಜಾನಂ ಕಾಲವಾಲಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಭೀಮವೇಗಾ ನರವ್ಯಾಘ್ರಮವಹನ್ವಾತರಂಹಸಃ॥ 7-23-11 (45686) ಹೇಮೋತ್ತಮಪ್ರತಿಚ್ಛನ್ನೈರ್ಹಯೈರ್ವಾತಸಮೈರ್ಜವೇ। ಅಭ್ಯವರ್ತಂತ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಸರ್ವಾಣ್ಯೇವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-23-12 (45687) ರಾಜ್ಞಸ್ತ್ವನಂತರೋ ರಾಜಾ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ದ್ರುಪದೋಽಭವತ್। ಜಾತರೂಪಮಯಚ್ಛತ್ರಃ ಸರ್ವೈಸ್ತೈರಭಿರಕ್ಷಿತಃ॥ 7-23-13 (45688) ಲಲಾಮೈರ್ಹರಿಭಿರ್ಯುಕ್ತಃ ಸರ್ವಶಬ್ದಕ್ಷಮೈರ್ಯುಧಿ। ರಾಜ್ಞಂ ಮಧ್ಯೇ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಶಾಂತಭೀರಭ್ಯವರ್ತತ॥ 7-23-14 (45689) ತಂ ವಿರಾಟೋಽನ್ವಯಾಚ್ಛೀಘ್ರಂ ಸಹ ಸರ್ವೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। ಕೇಕಯಾಶ್ಚ ಸಿಖಂಡೀ ಚ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಸ್ತಥೈವ ಚ। ಸ್ವೈಃ ಸ್ವೈಃ ಸೈನ್ಯೈಃ ಪರಿವೃತಾ ಮಾತ್ಸ್ಯರಾಜಾನಮನ್ವಯುಃ॥ 7-23-15 (45690) ತಂ ತು ಪಾಟಲಿಪುಷ್ಪಾಣಾಂ ಸಮವರ್ಣಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ವಹಮಾನಾ ವ್ಯರಾಜಂತ ಮಾಸ್ತ್ಯಸ್ಯಾಮಿತ್ರಘಾತಿನಃ॥ 7-23-16 (45691) ಹರಿದ್ರಾಸಮವರ್ಣಾಸ್ತು ಜವನಾ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ। ಪುತ್ರಂ ವಿರಾಟರಾಜಸ್ಯ ಸತ್ವರಂ ಸಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-17 (45692) ಇಂದ್ರಗೋಪಕವರ್ಣೈಶ್ಚ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಕೇಕಯಾಃ। ಜಾತರೂಪಸಮಾಭಾಸಾಃ ಸರ್ವೇ ಲೋಹಿತಕಧ್ವಜಾಃ॥ 7-23-18 (45693) ತೇ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ ಶೂರಾಃ ಸರ್ವೇ ಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ। ವರ್ಷಂತ ಇವ ಜೀಮೂತಾಃ ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯಂತ ದಂಶಿತಾಃ॥ 7-23-19 (45694) ಆಮಪಾತ್ರನಿಕಾಶಾಸ್ತು ಪಾಂಚಾಲ್ಯಮಮಿತೌಜಸಂ। ದತ್ತಾಸ್ತುಂಬುರುಣಾ ದಿವ್ಯಾಃ ಶಿಖಂಡಿನಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-20 (45695) ತಥಾ ದ್ವಾದಶಸಾಹಸ್ರಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ತೇಷಾಂ ತು ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಯೇ ಶಿಖಂಡಿನಮನ್ವಯುಃ॥ 7-23-21 (45696) ಪುತ್ರಂ ತು ಶಿಶುಪಾಲಸ್ಯ ನರಸಿಂಹಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಆಕ್ರೀಡಂತೋ ವಹಂತಿ ಸ್ಮ ಸಾರಂಗಶಬಲಾ ಹಯಾಃ॥ 7-23-22 (45697) ಧೃಷ್ಟಕೇತುಸ್ತು ಚೇದೀನಾಮೃಷಭೋಽತಿಬಲೋದಿತಃ। ಕಾಂಭೋಜೈಃ ಶಬಲೈರಶ್ವೈರಭ್ಯವರ್ತತ ದುರ್ಜಯಃ॥ 7-23-23 (45698) ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಂ ತು ಕೈಕೇಯಂ ಸುಕುಮಾರಂ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ಪಲಾಲಧೂಮಸಂಕಾಶಾಃ ಸೈಂಧವಾಃ ಶೀಘ್ರಮಾವಹನ್॥ 7-23-24 (45699) ಮಲ್ಲಿಕಾಕ್ಷಾಃ ಪದ್ಮವರ್ಣಾ ಬಾಹ್ಲಿಜಾತಾಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ। ಶೂರಂ ಶಿಖಂಡಿನಃ ಪುತ್ರಮೃಕ್ಷದೇವಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-25 (45700) ರುಕ್ಮಭಾಂಡಪ್ರತಿಚ್ಛನ್ನಾಃ ಕೌಶೇಯಸದೃಶಾ ಹಯಾಃ। ಕ್ಷಮಾವಂತೋಽವಹನ್ಸಂಖ್ಯೇ ಸೇನಾಬಿಂದುಮರಿಂದಮಂ॥ 7-23-26 (45701) ಯುವಾನಮವಹನ್ಯುದ್ಧೇ ಕ್ರೌಂಚವರ್ಣಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ಕಾಶ್ಯಸ್ಯಾಭಿಭುವಃ ಪುತ್ರಂ ಸುಕುಮಾರಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-23-27 (45702) ಶ್ವೇತಾಸ್ತು ಪ್ರತಿವಿಂಧ್ಯಂತಂ ಕೃಷ್ಣಗ್ರೀವಾ ಮನೋಜವಾಃ। ಯಂತುಃ ಪ್ರೇಷ್ಯಕರಾ ರಾಜನ್ರಾಜಪುತ್ರಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-28 (45703) ಸುತಸೋಮಂ ತು ಯೋಧಾಗ್ರ್ಯಂ ಭೀಮಪುತ್ರಂ ಮಹಾಬಲಂ। ಮಾಷಪುಷ್ಪಸವರ್ಣಾಸ್ತಮವಹನ್ವಾಜಿನೋ ರಣೇ॥ 7-23-29 (45704) ಸಹಸ್ರಸೋಮಪ್ರತಿಮೋ ಬಭೂವ ಪುರೇ ಕುರೂಣಾಮುದಯೇಂದುನಾಂನಿ। ತಸ್ಮಿಂಜಾತಃ ಸೋಮಸಂಕ್ರಂದಮಧ್ಯೇ ಯಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಮಾತ್ಸುತಸೋಮೋಽಭವತ್ಸಃ॥ 7-23-30 (45705) ನಾಕುಲಿಂ ತು ಶತಾನೀಕಂ ಶಾಲಪುಷ್ಪನಿಭಾ ಹಯಾಃ। ಆದಿತ್ಯತರುಣಪ್ರಖ್ಯಾಃ ಶ್ಲಾಘನೀಯಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-31 (45706) ಕಾಂಚನಾಪಿಹಿತೈರ್ಯೋಕ್ತ್ರೈರ್ಮಯೂರಗ್ರೀವಸನ್ನಿಭಾಃ। ದ್ರೌಪದೇಯಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ಶ್ರುತಕರ್ಮಾಣಮಾಹವೇ॥ 7-23-32 (45707) ಶ್ರುತಕೀರ್ತಿಂ ಶ್ರುತನಿಧಿಂ ದ್ರೌಪದೇಯಂ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ಊಹುಃ ಪಾರ್ಥಸಮಂ ಯುದ್ಧೇ ಚಾಷಪತ್ರನಿಭಾ ಹಯಾಃ॥ 7-23-33 (45708) ಯಮಾಹುರಧ್ಯರ್ಧಗುಣಂ ಕೃಷ್ಣಾತ್ಪಾರ್ಥಾಚ್ಚ ಸಂಯುಗೇ। ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ಪಿಶಂಗಾಸ್ತಂ ಕುಮಾರಮವಹನ್ರಣೇ॥ 7-23-34 (45709) ಏಕಸ್ತು ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಭ್ಯಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಯಃ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ। ತಂ ಬೃಹಂತೋ ಮಹಾಕಾಯಾ ಯುಯುತ್ಸುಮವಹನ್ರಣೇ। `ಯೇ ತು ಪುಷ್ಕರಸಾರಸ್ಯ ತುಲ್ಯವರ್ಣಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ'॥ 7-23-35 (45710) ಪಲಾಲಕಾಂಡವರ್ಣಾಸ್ತು ವಾರ್ಧಕ್ಷೇಮಿಂ ತರಸ್ವಿನಂ। ಊಹುಃ ಸುತುಮುಲೇ ಯುದ್ಧೇ ಹಯಾ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ॥ 7-23-36 (45711) ಕುಮಾರಂ ಶಿತಿಪಾದಾಸ್ತು ರುಕ್ಮಚಿತ್ರೈರುರಶ್ಛದೈಃ। ಸೌಚಿತ್ತಿಮವಹದ್ಯುದ್ಧೇ ಯಂತುಃ ಪ್ರೇಷ್ಯಕರಾ ಹಯಾಃ॥ 7-23-37 (45712) ರುಕ್ಮಪೀಠಾವಕೀರ್ಣಾಸ್ತು ಕೌಶೇಯಸದೃಶಾ ಹಯಾಃ। ಸುವರ್ಣಮಾಲಿನಃ ಕ್ಷಾಂತಾಃ ಶ್ರೇಣಿಮಂತಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-38 (45713) ರುಕ್ಮಮಾಲಾಧರಾಃ ಶೂರಾ ಹೇಮಪೃಷ್ಠಾಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ। ಕಾಶಿರಾಜಂ ನರಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಶ್ಲಾಘನೀಯಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-39 (45714) ಅಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಚ ಧನುರ್ವೇದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮೇ ವೇದೇ ಚ ಪಾರಗಂ। ತಂ ಸತ್ಯಧೃತಿಮಾಯಾಂತಮರೂಣಾಃ ಸಮುಪಾವಹನ್॥ 7-23-40 (45715) ಯಃ ಸ ಪಾಂಚಾಲಸೇನಾನೀದ್ರೋಣಮಂಶಮಕಲ್ಪಯತ್। ಪಾರಾವತಸವರ್ಣಾಸ್ತಂ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-41 (45716) ತಮನ್ವಯಾತ್ಸತ್ಯಧೃತಿಃ ಸೌಚಿತ್ತಿರ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ। ಶ್ರೇಣಿಮಾನ್ವಸುದಾನಶ್ಚ ಪುತ್ರಃ ಕಾಶ್ಯಸ್ಯ ಚಾಭಿಭೂಃ॥ 7-23-42 (45717) ಯುಕ್ತೈಃ ಪರಮಕಾಂಭೋಜೈರ್ಜವನೈರ್ಹೇಮಮಾಲಿಭಿಃ। ಭೀಷಯಂತೋ ದ್ವಿಷತ್ಸೈನ್ಯಂ ಯಮವೈಶ್ರವಣೋಪಮಾಃ॥ 7-23-43 (45718) ಪ್ರಭದ್ರಕಾಸ್ತು ಕಾಂಭೋಜಾಃ ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾಣ್ಯುದಾಯುಧಾಃ। ನಾನಾವರ್ಣೈರ್ಹಯೈಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೈರ್ಹೇಮವರ್ಣರಥಧ್ವಜಾಃ॥ 7-23-44 (45719) ಶರವ್ರಾತೈರ್ವಿಧುನ್ವಂತಃ ಶತ್ರೂನ್ವಿತತಕಾರ್ಮುಕಾಃ। ಸಮಾನಮೃತ್ಯವೋ ಭೂತ್ವಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಸಮನ್ವಯುಃ॥ 7-23-45 (45720) ಬಭ್ರುಕೌಶೇಯವರ್ಣಾಸ್ತು ಸುವರ್ಣವರಮಾಲಿನಃ। ಊಹುರಂಲಾನಮನಸಶ್ಚೇಕಿತಾನಂ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ॥ 7-23-46 (45721) ಇಂದ್ರಾಯುಧಸವರ್ಣೈಸ್ತು ಕುಂತಿಭೋಜೋ ಹಯೋತ್ತಮೈಃ। ಆಯಾತ್ಸದಶ್ವೈಃ ಪುರುಜಿನ್ಮಾತುಲಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ॥ 7-23-47 (45722) ಅಂತರಿಕ್ಷಸವರ್ಣಾಸ್ತು ತಾರಕಾಚಿತ್ರಿತಾ ಇವ। ರಾಜಾನಂ ರೋಚಮಾನಂ ತೇ ಹಯಾಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಸಮಾವಹನ್॥ 7-23-48 (45723) ಕರ್ಬುರಾಃ ಶಿತಿಪಾದಾಸ್ತು ಸ್ವರ್ಣಜಾಲಪರಿಚ್ಛದಾಃ। ಜಾರಾಸಂಧಿಂ ಹಯಾಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಸಹದೇವಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-49 (45724) ಯೇ ತು ಪುಷ್ಕರನಾಲಸ್ಯ ಸಮವರ್ಣಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ಜವೇ ಶ್ಯೇನಸಮಾಶ್ಚಿತ್ರಾಃ ಸುದಾಮಾನಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-50 (45725) ಶಶಲೋಹಿತವರ್ಣಾಸ್ತು ಪಾಂಡುರೋದ್ಗತರಾಜಯಃ। ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಗೋಪತೇಃ ಪುತ್ರಂ ಸಿಂಹಸೇನಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-51 (45726) ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ಯಃ ಖ್ಯಾತೋ ಜನಮೇಜಯಃ। ತಸ್ಯ ಸರ್ಷಪಪುಷ್ಪಾಣಾಂ ತುಲ್ಯವರ್ಣಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ॥ 7-23-52 (45727) ಮಾಷವರ್ಣಾಶ್ಚ ಜವನಾ ಬೃಹಂತೋ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ। ದಧಿಪೃಷ್ಠಾಶ್ಚಿತ್ರಮುಖಾಃ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಮವಹಂದ್ರುತಂ॥ 7-23-53 (45728) ಶೂರಾಶ್ಚ ಭದ್ರಕಾಶ್ಚೈವ ಶರಕಾಂಡನಿಭಾ ಹಯಾಃ। ಪದ್ಮಕಿಂಜಲ್ಕವರ್ಣಾಭಾ ದಂಡಧಾರಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-54 (45729) ರಾಸಭಾರುಣವರ್ಣಾಭಾಃ ಪೃಷ್ಠತೋ ಮೂಷಿಕಪ್ರಭಾಃ। ವಲ್ಗಂತ ಇವ ಸಂಯತ್ತಾ ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-55 (45730) ಹರಯಃ ಕಾಲಕಾಶ್ಚಿತ್ರಾಶ್ಚಿತ್ರಮಾಲ್ಯವಿಭೂಷಿತಾಃ। ಸುಧನ್ವಾನಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಸಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-56 (45731) ಇಂದ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ಪರ್ಶಾ ಇಂದ್ರಗೋಪಕಸನ್ನಿಭಾಃ। ಕಾಯೇ ಚಿತ್ರಾಂತರಾಶ್ಚಿತ್ರಾಶ್ಚಿತ್ರಾಯುಧಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-57 (45732) ಬಿಭ್ರತೋ ಹೇಪಮಾಲಾಸ್ತು ಚಕ್ರವಾಕೋದರಾ ಹಯಾಃ। ಕೋಸಲಾಧಿಪತೇಃ ಪುತ್ರಂ ಸುಕ್ಷತ್ರಂ ವಾಜಿನೋಽವಹನ್॥ 7-23-58 (45733) ಶಬಲಾಸ್ತು ಬೃಹಂತೋಽಶ್ವಾ ದಾಂತಾ ಜಾಂಬೂನದಸ್ರಜಃ। ಯುದ್ಧೇ ಸತ್ಯಧೃತಿಂ ಕ್ಷೇಮಿಮವಹನ್ಪ್ರಾಂಶವಃ ಶುಭಾಃ॥ 7-23-59 (45734) ಏಕವರ್ಣೇನ ಸರ್ವೇಣ ಧ್ವಜೇನ ಕವಚೇನ ಚ। ಅಶ್ವೈಶ್ಚ ಧನುಷಾ ಚೈವ ಶುಕ್ಲೈಃ ಶುಕ್ಲೋ ನ್ಯವರ್ತತ॥ 7-23-60 (45735) ಸಮುದ್ರಸೇನಪುತ್ರಂ ತು ಸಾಮುದ್ರಾ ರುದ್ರತೇಜಸಂ। ಅಶ್ವಾಃ ಶಶಾಂಕಸದೃಶಾಶ್ಚಂದ್ರಸೇನಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-61 (45736) ನೀಲೋತ್ಪಲಸವರ್ಣಾಸ್ತು ತಪನೀಯವಿಭೂಷಿತಾಃ। ಶೈಬ್ಯಂ ಚಿತ್ರರಥಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಚಿತ್ರಮಾಲ್ಯಾಽವಹನ್ಹಯಾಃ॥ 7-23-62 (45737) ಕಲಾಯಪುಷ್ಪವರ್ಣಾಸ್ತು ಶ್ವೇತಲೋಹಿತರಾಜಯಃ। ರಥಸೇನಂ ಹಯಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಸಮೂಹುರ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಂ॥ 7-23-63 (45738) ಯಂ ತು ಸರ್ವಮನುಷ್ಯೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಾಹುಃ ಶೂರತರಂ ನೃಪಂ। ತಂ ಪಟಚ್ಚರಹಂತಾರಂ ಶುಕವರ್ಣಾಽವಹನ್ಹಯಾಃ॥ 7-23-64 (45739) ಚಿತ್ರಾಯುಧಂ ಚಿತ್ರಮಾಲ್ಯಂ ಚಿತ್ರವರ್ಮಾಯುಧಧ್ವಜಂ। ಊಹುಃ ಕಿಂಶುಕಪುಷ್ಪಾಣಾಂ ಸಮವರ್ಣಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ॥ 7-23-65 (45740) ಏಕವರ್ಣೇನ ಸರ್ವೇಣ ಧ್ವಜೇನ ಕವಚೇನ ಚ। ಧನುಷಾ ರಥವಾಹೈಶ್ಚ ನೀಲೈರ್ನೀಲೋಽಭ್ಯವರ್ತತ॥ 7-23-66 (45741) ನಾನಾರೂಪೈ ರತ್ನಚಿಹ್ನೈರ್ವರೂಥರಥಕಾರ್ಮುಕೈಃ। ವಾಜಿಧ್ವಜಪತಾಕಾಭಿಶ್ಚಿತ್ರೈಶ್ಚಿತ್ರೋಽಭ್ಯವರ್ತತ॥ 7-23-67 (45742) ಯೇ ತು ಪುಷ್ಕರವರ್ಣಸ್ಯ ತುಲ್ಯವರ್ಣಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ತೇ ರೋಚಮಾನಸ್ಯ ಸುತಂ ಹೇಮವರ್ಣಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-68 (45743) ಯೋಧಾಶ್ಚ ಭದ್ರಕಾರಾಶ್ಚ ಶರದಂಡಾನುದಂಡಯಃ। ಶ್ವೇತಾಂಡಾಃ ಕುಕ್ಕುಟಾಂಡಾಭಾ ದಂಡಕೇತುಂ ಹಯಾಽವಹನ್॥ 7-23-69 (45744) ಕೇಶವೇ ನ ಹತೇ ಸಂಖ್ಯೇ ಪಿತರ್ಯಥ ನರಾಧಿಪೇ। ಭಿನ್ನೇ ಕಪಾಟೇ ಪಾಣ಼್ಡಾನಾಂ ವಿದ್ರುತೇಷು ಚ ಬಂಧುಷು॥ 7-23-70 (45745) ಭೀಷ್ಮಾದವಾಪ್ಯ ಚಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ದ್ರೋಣಾದ್ರಾಮಾತ್ಕೃಪಾತ್ತಥಾ। ಅಸ್ತ್ರೈಃ ಸಮತ್ವಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ರುಕ್ಮಿಕರ್ಣಾರ್ಜುನಾಚ್ಯುತೈಃ॥ 7-23-71 (45746) ಇಯೇಷ ದ್ವಾರಕಾಂ ಹಂತುಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ಜೇತುಂ ಚ ಮೇದಿನೀಂ। ನಿವಾರಿತಸ್ತತಃ ಪ್ರಾಜ್ಞೈಃ ಸುಹೃದ್ಭಿರ್ಹಿತಕಾಂಯಯಾ॥ 7-23-72 (45747) ವೈರಾನುಬಂಧಮುತ್ಸಜ್ಯ ಸ್ವರಾಜ್ಯಮನುಶಾಸ್ತಿ ಯಃ। ಸ ಸಾಗರಧ್ವಜಃ ಪಾಂಡ್ಯಶ್ಚಂದ್ರರಶ್ಮಿನಿಭೈರ್ಹಯೈಃ॥ 7-23-73 (45748) ವೈಡೂರ್ಯಜಾಲಸಂಛನ್ನೈರ್ವೀರ್ಯದ್ರವಿಣಮಾಶ್ರಿತಃ। ದಿವ್ಯಂ ವಿಸ್ಫಾರಯಂಶ್ಚಾಪಂ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯದ್ರವದ್ಬಲೀ॥ 7-23-74 (45749) ಆರಕೂಟಕವರ್ಣಾಶ್ಚ ಹಯಾಃ ಪಾಂಡ್ಯಾನುಯಾಯಿನಾಂ। ಅವಹನ್ರಥಮುಖ್ಯಾನಾಮಯುತಾನಿ ಚತುರ್ದಶ॥ 7-23-75 (45750) ನಾನಾವರ್ಣೇನ ರೂಪೇಣ ನಾನಾಕೃತಿಮುಖಾ ಹಯಾಃ। ರಥಚಕ್ರಧ್ವಜಂ ವೀರಂ ಘಟೋತ್ಕಚಮುದಾವಹನ್॥ 7-23-76 (45751) ಭಾರತಾನಾಂ ಸಮೇತಾನಾಮುತ್ಸೃಜ್ಯೈಕೋ ಮತಾನಿ ಯಃ। ಗತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸರ್ವಮಭೀಪ್ಸಿತಂ॥ 7-23-77 (45752) ಲೋಹಿತಾಕ್ಷಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಯುಯುತ್ಸುಂ ಮಕರಧ್ವಜಂ। ಮಹಾಸತ್ವಾ ಮಹಾಕಾಯಾಃ ಸೌವರ್ಣಸ್ಯಂದನೇ ಸ್ಥಿತಂ॥ 7-23-78 (45753) ಸುವರ್ಣವರ್ಣಾ ಧರ್ಮಜ್ಞಮನೀಕಸ್ಥಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ರಾಜಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಹಯಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಸರ್ವತಃ ಪೃಷ್ಠತೋಽನ್ವಯುಃ॥ 7-23-79 (45754) ವರ್ಣೈರುಚ್ಚಾವಚೈರನ್ಯೈಃ ಸದಶ್ವಾನಾಂ ಪ್ರಭದ್ರಕಾಃ। ಸನ್ನ್ಯವರ್ತಂತ ಯುದ್ಧಾಯ ಬಹವೋ ದೇವರೂಪಿಣಃ॥ 7-23-80 (45755) ತೇ ಯತ್ತಾ ಭೀಮಸೇನೇನ ಸಹಿತಾಃ ಕಾಂಚನಧ್ವಜಾಃ। ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯಂತ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸೇಂದ್ರಾ ಇವ ದಿವೌಕಸಃ॥ 7-23-81 (45756) ಅತ್ಯರೋಚತ ತಾನ್ಸರ್ವಾಂಧೃಷ್ಠದ್ಯುಂನಃ ಸಮಾಗತಾನ್। ಸರ್ವಾಣ್ಯತಿ ಚ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ವ್ಯರೋಚತ॥ 7-23-82 (45757) ಅತೀವ ಶುಶುಭೇ ತಸ್ಯ ಧ್ವಜಃ ಕೃಷ್ಣಾಜಿನೋತ್ತರಃ। ಕಮಂಡಲುರ್ಮಹಾರಾಜ ಜಾತರೂಪಮಯಃ ಶುಭಃ॥ 7-23-83 (45758) ಧ್ವಜಂ ತು ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ವೈ2ಡೂರ್ಯಮಣಿಲೋಚನಂ। ಭ್ರಾಜಮಾನಂ ಮಹಾಸಿಂಹಂ ರಾಜಂತಂ ದೃಷ್ಟವಾನಹಂ॥ 7-23-84 (45759) ಧ್ವಜಂ ತು ಕುರುರಾಜಸ್ಯ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹೌಜಸಃ। ದೃಷ್ಟವಾನಸ್ಮಿ ಸೌವರ್ಣಂ ಸೋಮಂ ಗ್ರಹಗಣಾನ್ವಿತಂ॥ 7-23-85 (45760) ಮೃದಂಗೌ ಚಾತ್ರ ವಿಪುಲೌ ದಿವ್ಯೌ ನಂದೋಪನಂದಕೌ। ಯಂತ್ರೇಣಾಹನ್ಯಮಾನೌ ಚ ಸುಸ್ವನೌ ಹರ್ಷವರ್ಧನೌ॥ 7-23-86 (45761) ಶರಭಂ ಪೃಷ್ಠಸೌವರ್ಣಂ ನಕುಲಸ್ಯ ಮಹಾಧ್ವಜಂ। ಅಪಶ್ಯಾಮ ರಥೇತ್ಯುಗ್ರಂ ಭೀಷಯಾಣಮವಸ್ಥಿತಂ॥ 7-23-87 (45762) ಹಂಸಸ್ತು ರಾಜತಃ ಶ್ರೀಮಾಂಧ್ವಜೇ ಘಂಟಾಪತಾಕವಾನ್। ಸಹದೇವಸ್ಯ ದುರ್ಧರ್ಷೋ ದ್ವಿಷತಾಂ ಶೋಕವರ್ಧನಃ॥ 7-23-88 (45763) ಪಂಚಾನಾಂ ದ್ರೌಪದೇಯಾನಾಂ ಪ್ರತಿಮಾಧ್ವಜಭೂಷಣಂ। ಧರ್ಮಮಾರುತಶಕ್ರಾಣಾಮಶ್ವಿನೋಶ್ಚ ಮಹಾತ್ಮನೋಃ॥ 7-23-89 (45764) ಅಭಿಮನ್ಯೋಃ ಕುಮಾರಸ್ಯ ಶಾರ್ಂಗಪಕ್ಷೀ ಹಿರಣ್ಮಯಃ। ರಥೇ ಧ್ವಜವರೋ ರಾಜಂಸ್ತಪ್ತಚಾಮೀಕರೋಜ್ಜ್ವಲಃ॥ 7-23-90 (45765) ಘಟೋತ್ಕಚಸ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ಧ್ವಜೇ ಗೃಧ್ರೋ ವ್ಯರೋಚತ। ಅಶ್ವಾಶ್ಚ ಕಾಮಗಾಸ್ತಸ್ಯ ರಾವಣಸ್ಯ ಪುರಾ ಯಥಾ॥ 7-23-91 (45766) ಮಾಹೇಂದ್ರಂ ಚ ಧನುರ್ದಿವ್ಯಂ ಧರ್ಮರಾಜೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ। ವಾಯವ್ಯಂ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಧನುರ್ದಿವ್ಯಮಭೂನ್ನೃಪ॥ 7-23-92 (45767) ತ್ರೈಲೋಕ್ಯರಕ್ಷಣಾರ್ಥಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಸೃಷ್ಟಮಾಯುಧಂ। ತದ್ದಿವ್ಯಮಜರಂ ಚೈವ ಫಾಲ್ಗುನಾರ್ಥಾಯ ವೈ ಧನುಃ॥ 7-23-93 (45768) ವೈಷ್ಣವಂ ನಕುಲಾಯಾಥ ಸಹದೇವಾಯ ಚಾಶ್ಚಿಜಂ। ಘಟೋತ್ಕಚಾಯ ಪೌಲಸ್ತ್ಯಂ ಧನುರ್ದಿವ್ಯಂ ಭಯಾಮಕಂ॥ 7-23-94 (45769) ರೌದ್ರಮಾಗ್ನೇಯಕೌಬೇರಂ ಯಾಂಯಂ ಗಿರಿಶಮೇವ ಚ। ಪಂಚಾನಾಂ ದ್ರೌಪದೇಯಾನಾಂ ಧನೂರತ್ನಾನಿ ಭಾರತ॥ 7-23-95 (45770) ರೌದ್ರಂ ಧನುರ್ವರಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಲೇಭೇ ಯದ್ರೋಹಿಣೀಸುತಃ। ತತ್ತುಷ್ಟಃ ಪ್ರದದೌ ರಾಮಃ ಸೌಭದ್ರಾಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ॥ 7-23-96 (45771) ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವೋ ಧ್ವಜಾ ಹೇಮವಿಭೂಷಿತಾಃ। ತತ್ರಾದೃಶ್ಯಂತ ಶೂರಾಣಾಂ ದ್ವಿಷತಾಂ ಶೋಕವರ್ಧನಾಃ॥ 7-23-97 (45772) ತದಭೂದ್ಧ್ವಜಸಂಬಾಧಮಕಾಪುರುಷಸೇವಿತಂ। ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಮಹಾರಾಜ ಪಟೇ ಚಿತ್ರಮಿವಾರ್ಪಿತಂ॥ 7-23-98 (45773) ಶುಶ್ರುವುನಾರ್ಮಗೋತ್ರಾಣಿ ವೀರಾಣಾಂ ಸಂಯುಗೇ ತದಾ। ದ್ರೋಣಮಾದ್ರವತಾಂ ರಾಜನ್ಸ್ವಯಂವರ ಇವಾಹವೇ॥ ॥ 7-23-99 (45774) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಯೋವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 23 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-23-1 ರಥಚಿಹ್ನಾನಿ ಹಯಾನ್ ಧ್ವಜಾಂಶ್ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-23-3 ವ್ಯಾಯಚ್ಛಂತಂ ನಿವರ್ತಮಾನಂ॥ 5-23-4 ಸಿತನೀಲಾರುಣೋ ವರ್ಣಃ ಸಾರಂಗಸದೃಶಶ್ಚ ಸಃ॥ 5-23-5 ಪಾರಾವತಕಪೋತಾಭಃ ಸಿತನೀಲಸಮನ್ವಯಾತ್॥ 5-23-6 ಶೋಣಃ ಕೋಕನದಚ್ಛವಿಃ॥ 5-23-7 ಮಲ್ಲಿಕಾಕ್ಷಾನ್ನಿರ್ಮಲೇಕ್ಷಣಾನ್॥ 5-23-8 ಮಹಾಲಲಾಟಜಧನಸ್ಕಂಧವಕ್ಷೋಜವಾ ಹಯಾಃ। ದೀರ್ಘಗ್ರೀವಾಯತಾ ಹಸ್ವಮುಷ್ಕಾಃ ಕಾಂಭೋಜಕಾಃ ಸ್ಮೃತಾಃ। ಶುಕಪತ್ರಪರಿಚ್ಛದಾಃ ಶುಕಪತ್ರಾಭರೋಮಾಣಃ॥ 5-23-11 ದಂತವರ್ಣಃ ಗಜದಂತಗೌರಾಃ॥ 5-23-14 ಶ್ವೇತಂ ಲಲಾಟಮಧ್ಯಶ್ಥಂ ತಾರಾರೂಪಂ ಹಯಸ್ಯ ಯತ್। ಲಲಾಮಂ ಚಾಪಿ ತತ್ಪ್ರಾಹುರ್ಲಲಾಮೋಽಶ್ವಸ್ತದನ್ವಿತಃ। ಸಕೇಸರಾಣಿ ರೋಮಾಣಿ ಸುವರ್ಣಭಾನಿ ಯಸ್ಯ ತು। ಹರಿಃಸ ಸ ವರ್ಣತೋಽಶ್ವಸ್ತು ಪೀತಕೌಶೇಯಸನ್ನಿಭಃ॥ 5-23-16 ಪಾಟಲಿಪುಷ್ಪಾಣಾಂ ಸಮವರ್ಣಾಃ ಶ್ವೇತರಕ್ತಾಃ॥ 5-23-17 ವಿರಾಟರಾಜಸ್ಯ ಪುತ್ರ ಉತ್ತರಂ॥ 5-23-20 ಆಮಪಾತ್ರನಿಕಾಶಾಃ ಮಲಿನಶ್ವೇತಾಃ॥ 5-23-26 ಕ್ಷಮಾವಂತೋ ವಿನೀತಾಃ॥ 5-23-28 ಪ್ರೇಷ್ಯಕರಾಃ ಇಚ್ಛಾನುವಿಧಾಯಿನಃ॥ 5-23-30 ಸಹಸ್ರಸೋಮಪ್ರತಿಮಃ ಸೋಮಸಹಸ್ರಸಮಃ ಸೌಂಯತಮ ಇತ್ಯರ್ಥಃ। ತಸ್ಮಿನ್ ಉದಯೇಂದುನಾಂನಿ ಉದಯೇಂದುಪರ್ಯಾಯೇ ಪುರೇ ಶಕ್ರಪ್ರಸ್ಥ ಏವ ಸೋಮಸಂಕ್ರಂದಃ ಸೋಮಾಭಿಷವಣಂ ತಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ। ತಮಧಿಕೃತ್ಯ ತತ್ಫೇನೇನೇತ್ಯರ್ಥಸ್ತಸ್ಮಾದ್ಧೋತೋಃ॥ 5-23-31 ಶಾಲಪುಷ್ಪನಿಭಾಃ ರಕ್ತಪೀತಾಃ॥ 5-23-32 ಯೋಕ್ತ್ರೈರಾಬಂಧೈಃ। ಮಯೂರಗ್ರೀವೋ ಮರಕತವಿಶೇಷಃ॥ 5-23-34 ಪಿಶಂಗಾಃ ಕಪಿಲಾಃ॥ 5-23-36 ಪಲಾಲಕಾಂಡೋ ನಿಷ್ಫಲವ್ರೀಹಿದಂಡಸ್ತದ್ವರ್ಣಾಃ॥ 5-23-37 ರುಕ್ಮಪೀಠೇನ ರುಕ್ಮವರ್ಣೇನ ಪೀಠೇನ ಪೃಷ್ಠೇನಾವಕೀರ್ಣಾ ವ್ಯಾಪ್ತಾಃ॥ 5-23-40 ಅರುಣಾ ಅವ್ಯಕ್ತರಾಗಾಃ॥ 5-23-41 ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಪುನರ್ವಚನಂ ದ್ರೋಣಹಂತೃತ್ವದೃಢೀಕರಣಾರ್ಥಂ॥ 5-23-46 ಬಭ್ರುಕೌಶೇಯವರ್ಣಾಃ ಪಿಂಗಗೌರಾಃ ॥ 5-23-47 ಇಂದ್ರಾಯುಧಸವರ್ಣೈಂಸ್ತ್ರಿವರ್ಣೈಃ॥ 5-23-48 ಅಂತರಿಕ್ಷಸವರ್ಣಾ ನೀಲಾಃ ॥ 5-23-49 ಕರ್ಬುರಾಶ್ಚಿತ್ರಾಃ॥ 5-23-53 ಮಾಷವರ್ಣಾಃ ಮಲಿನಶ್ಯಾಮಾಃ॥ 5-23-54 ಭದ್ರಕಾಃ ಶೋಭನಶಿರಸಃ। ಶರಕಾಂಡನಿಭಾಃ ಸಿತಗೌರಾಃ॥ 5-23-55 ರಾಸಭಾರುಣವರ್ಣಾಭಾ ಅರುಣಮಲಿನಾಃ। ಮೂಷಿಕಪ್ರಭಾಃ ಮಲಿನಶ್ವೇತಾಃ॥ 5-23-56 ಕಾಲಕಾಃ ಕೃಷ್ಣಮಸ್ತಕಾಃ॥ 5-23-57 ಚಿತ್ರಾಂತರಾ ವಿಚಿತ್ರಾವಕಾಶಾಃ। ಚಿತ್ರಾ ಅದ್ಭುತದರ್ಶನಾಃ॥ 5-23-58 ಚಕ್ರವಾಕೋದರಾ ಈಷಚ್ಛ್ವೇತಾಃ॥ 5-23-63 ಕಲಾಯಪುಷ್ಪವರ್ಣಾಃ ಮಿಶ್ರಶ್ಯಾಮಾಃ॥ 5-23-64 ಪಟಚ್ಚರಾಣಾಮಸುರವಿಶೇಷಾಣಾಂ ಹಂತಾರಂ ಸಮುದ್ರಾಧಿಪಂ॥ 5-23-69 ಯೋಧಾ ಯುದ್ಧಕ್ಷಮಾಃ। ಭದ್ರಕಾರಾಃ ಶೋಭನಕ್ರಿಯಾಃ। ಶರದಂಡಃ ಶರಪ್ರಕಾಂಡ ಇವ ಅನುದಂಡಿಃ ಪೃಷ್ಠವಂಶೋ ಯೇಷಾಂ। ಸಿತಗೌರಪೃಷ್ಠಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-23-70 ಕಪಾಟೇ ನಗರವಿಶೇಷೇ॥ 5-23-75 ಆಟರೂಷಕವರ್ಣಾಭಾಃ ಇತಿ ಝ ಪಾಠಃ। ತತ್ರ ಆಟರೂಷಕಸ್ಯ ವಾಸಕಸ್ಯ ಕುಸುಮಂ ತದ್ವರ್ಣಸದೃಶವರ್ಣಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-23-78 ಹಯಾ ಅವಹನ್ ಇತಿ ಪೂರ್ವಸ್ಮಾದನುಕೃಷ್ಯತೇ॥ 5-23-79 ಸುವರ್ಣವರ್ಣಾ ಇತಿ ಪೂರ್ವೋತ್ತರಾನ್ವಯಿ॥ 5-23-86 ನಂದೋಪನಂದಕೌ ನಾಂನಾ॥ 5-23-23 ತ್ರಯೋವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-24-0 (45775) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-24-0x (4318) ವ್ಯಥಯೇಯುರಿಮೇ ಸೇನಾಂ ದೇವಾನಾಮಪಿ ಸಂಜಯ। ಆಹವೇ ಯೇ ನ್ಯವರ್ತಂತ ವೃಕೋದರಮುಖಾ ನೃಪಾಃ॥ 7-24-1 (45776) ಸಂಪ್ರಯುಕ್ತಃ ಕಿಲೈವಾಯಂ ದಿಷ್ಟೈರ್ಭವತಿ ಪೂರುಷಃ। ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಚ ಸರ್ವಾರ್ಥಾಃ ಪ್ರದೃಶ್ಯಂತೇ ಪೃಥಗ್ವಿಧಾಃ॥ 7-24-2 (45777) ದೀರ್ಘಂ ವಿಪ್ರೋಷಿತಃ ಕಾಲಮರಣ್ಯೇ ಜಟಿಲೋಽಜಿನೀ। ಅಜ್ಞಾತಶ್ಚೈವ ಲೋಕಸ್ಯ ವಿಜಹಾರ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-24-3 (45778) ಸ ಏವ ಮಹತೀಂ ಸೇನಾಂ ಸಮಾವರ್ತಯದಾಹವೇ। ಕಿಮನ್ಯದ್ದೈವಸಂಯೋಗಾನ್ಮಮ ಪುತ್ರಾಭವಾಯ ಚ॥ 7-24-4 (45779) ಯುಕ್ತ ಏವ ಹಿ ಭಾಗ್ಯೇನ ಧ್ರುವಮುತ್ಪದ್ಯತೇ ನರಃ। ಸ ತಥಾಽಽಕೃಷ್ಯತೇ ತೇನ ನ ಯಥಾ ಸ್ವಯಮಿಚ್ಛತಿ॥ 7-24-5 (45780) ದ್ಯೂತವ್ಯಸನಮಾಸಾದ್ಯ ಕ್ಲೇಶಿತೋ ಹಿ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಸ ಪುನರ್ಭಾಗಧೇಯೇನ ಸಹಾಯಾನುಪಲಬ್ಧವಾನ್॥ 7-24-6 (45781) ಅರ್ಥೇ ಮೇ ಕೇಕಯಾ ಲಬ್ಧಾಃ ಕಾಶಿಕಾ ಕೋಸಲಾಶ್ಚಯೇ। ಚೇದೀನಾಂ ಚಾರ್ಧಮಪರೇ ಮಾಮೇ ವ ಸಮುಪಾಶ್ರಿತಾಃ॥ 7-24-7 (45782) ಪೃಥಿವೀ ಭೂಯಸೀ ತಾತ ಮಮ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ನೋ ತಥಾ। ಇತಿ ಮಾಮಬ್ರವೀತ್ಸೂತ ಮಂದೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಪುರಾ॥ 7-24-8 (45783) ತಸ್ಯ ಸೇನಾಸಮೂಹಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇ ದ್ರೋಣಃ ಸುರಕ್ಷಿತಃ। ನಿಹತಃ ಪಾರ್ಷತೇನಾಜೌ ಕಿಮನ್ಯದ್ಭಾಗಧೇಯತಃ॥ 7-24-9 (45784) ಮಧ್ಯೇ ರಾಜ್ಞಾಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಸದಾ ಯುದ್ಧಾಭಿನಂದಿನಂ। ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರಪಾರಗಂ ದ್ರೋಣಂ ಕಥಂ ಮೃತ್ಯುರುಪೇಯಿವಾನ್॥ 7-24-10 (45785) ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತಕೃಚ್ಛ್ರೋಽಹಂ ಮೋಹಂ ಪರಮಮಾಗತಃ। ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ಹತೌ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಾಹಂ ಜೀವಿತುಮುತ್ಸಹೇ॥ 7-24-11 (45786) ಯನ್ಮಾಂ ಕ್ಷತ್ತಾಽಬ್ರವೀತ್ತಾತ ಪ್ರಪಶ್ಯನ್ಪುತ್ರಗೃದ್ಧಿನಂ। ದುರ್ಯೋಧನೇನ ತತ್ಸರ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸೂತ ಮಯಾ ಸಹ॥ 7-24-12 (45787) ನೃಶಂಸಂ ತು ಪರಂ ತಾತ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಯದಿ। ಪುತ್ರಶೇಷಂ ಚಿಕೀರ್ಷೇಯಂ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ನ ಮರಣಂ ವ್ರಜೇತ್॥ 7-24-13 (45788) ಯೋ ಹಿ ಧರ್ಮಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಭವತ್ಯರ್ಥಪರೋ ನರಃ। ಸೋಽಸ್ಮಾಚ್ಚ ಹೀಯತೇ ಲೋಕಾತ್ಕ್ಷುದ್ರಭಾವಂ ಚ ಗಚ್ಛತಿ॥ 7-24-14 (45789) ಅದ್ಯ ಚಾಪ್ಯಸ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಕೃತೋಚ್ಛೇದಸ್ಯ ಸಂಜಯ। ಅವಶೇಷಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕಕುದೇ ಮೃದಿತೇ ಸತಿ॥ 7-24-15 (45790) ಕಥಂ ಸ್ಯಾದವಶೇಷೋ ಹಿ ಧುರ್ಯಯೋರಭ್ಯತೀತಯೋಃ। ಯೌ ನಿತ್ಯಮುಪಜೀವಾಮಃ ಕ್ಷಮಿಣೌ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ॥ 7-24-16 (45791) ವ್ಯಕ್ತಮೇವ ಚ ಮೇ ಶಂಸ ಯಥಾ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ। ಕೇಽಯುಧ್ಯನ್ಕೇ ವ್ಯಪಾಕುರ್ವನ್ಕೇ ಕ್ಷುದ್ರಾಃ ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಭಯಾತ್॥ 7-24-17 (45792) ಧನುಂಜಯಂ ಚ ಮೇ ಶಂಸ ಯದ್ಯಚ್ಚಕ್ರೇ ರಥರ್ಷಭಃ। ತಸ್ಮಾದ್ಭಯಂ ನೋ ಭೂಯಿಷ್ಠಂ ಭ್ರಾತೃವ್ಯಾಚ್ಚ ವೃಕೋದರಾತ್॥ 7-24-18 (45793) ಯಥಾಽಸೀಚ್ಚ ನಿವೃತ್ತೇಷು ಪಾಂಡವೇಯೇಷು ಸಂಜಯ। ಮಮ ಸೈನ್ಯಾವಶೇಷಸ್ಯ ಸನ್ನಿಪಾತಃ ಸುದಾರುಣಃ॥ 7-24-19 (45794) ಕಥಂ ಚ ವೋ ಮನಸ್ತಾತ ನಿವೃತ್ತೇಷ್ವಭವತ್ತದಾ। ಮಾಮಕಾನಾಂ ಚ ಯೇ ಶೂರಾಃ ಕೇ ಕಾಂಸ್ತತ್ರ ನ್ಯವಾರಯನ್॥ ॥ 7-24-20 (45795) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 24 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-24-2 ಸಂಪ್ರಯುಕ್ತಃ ಸಂಬದ್ಧಃ। ಭವತಿ ಉತ್ಪದ್ಯತೇ। ತಸ್ಮಿನ್ ದಿಷ್ಟ ಏವ॥ 5-24-18 ಭ್ರಾತೃವ್ಯಾದಮಿತ್ರಾತ್॥ 5-24-24 ಚತುರ್ವಿಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-25-0 (45796) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-25-0x (4319) ಮಹದ್ಭೈರವಮಾಸೀನ್ನಃ ಸನ್ನಿವೃತ್ತೇಷು ಪಾಂಡುಷು। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಂ ಛಾದ್ಯಮಾನಂ ತೈರ್ಭಾಸ್ಕರಮಿವಾಂಬುದೈಃ॥ 7-25-1 (45797) ತೈಶ್ಚೋದ್ಭೂತಂ ರಜಸ್ತೀವ್ರಮವಚಕ್ರೇ ಚಮೂಂ ತವ। ತತೋ ಹತಮಮಂಸ್ಯಾಮ ದ್ರೋಣಂ ದೃಷ್ಟಿಪಥೇ ಹತೇ॥ 7-25-2 (45798) ತಾಂಸ್ತು ಶೂರಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಕ್ರೂರಂ ಕರ್ಮ ಚಿಕೀರ್ಷತಃ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತೂರ್ಣಂ ಸ್ವಸೈನ್ಯಂ ಸಮಚೂಚುದತ್॥ 7-25-3 (45799) ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಯಥೋತ್ಸಾಹಂ ಯಥಾಸತ್ವಂ ನರಾಧಿಪಾಃ। ವಾರಯಧ್ವಂ ಯಥಾಯೋಗಂ ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ॥ 7-25-4 (45800) ತತೋ ದುರ್ಮರ್ಷಣೋ ಭೀಮಮಭ್ಯಗಚ್ಛತ್ಸುತಸ್ತವ। ಆರಾದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕಿರನ್ಬಾಣೈರಿಚ್ಛಂದೋಣಸ್ಯ ಜೀವಿತಂ॥ 7-25-5 (45801) ತಂ ಬಾಣೇರವತಸ್ತಾರ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮೃತ್ಯುರಿವಾಹವೇ। ತಂ ಚ ಭೀಮೋಽತುದದ್ಬಾಣೈಸ್ತದಾಽಽಸೀತ್ತುಮುಲಂ ಮಹತ್॥ 7-25-6 (45802) ತ ಈಶ್ವರಸಮಾದಿಷ್ಟಾಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಶೂರಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ರಾಜ್ಯಂ ಮೃತ್ಯುಭಯಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯತಿಷ್ಠನ್ಪರಾನ್ಯುಧಿ॥ 7-25-7 (45803) ಕೃತವರ್ಮಾ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರಂ ದ್ರೋಣಂ ಪ್ರೇಪ್ಸುಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಪರ್ಯವಾರಯದಾಯಾಂತಂ ಶೂರಂ ಸಮರಶೋಭಿನಂ॥ 7-25-8 (45804) ತಂ ಶೈನೇಯಃ ಶರವ್ರಾತೈಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಕ್ರುದ್ಧಮವಾರಯತ್। ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಶೈನೇಯಂ ಮತ್ತೋ ಮತ್ತಮಿವ ದ್ವಿಪಂ॥ 7-25-9 (45805) ಸೈಂಧವಃ ಕ್ಷತ್ರವರ್ಮಾಣಮಾಯಾಂತಂ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಉಗ್ರಧನ್ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಯತ್ತತೋ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-25-10 (45806) ಕ್ಷತ್ರವರ್ಮಾ ಸಿಂಧುಪತೇಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಕೇತತನಕಾರ್ಮುಕೇ। ನಾರಾಚೈರ್ದಶಭಿಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸರ್ವಮರ್ಮಸ್ವತಾಡಯತ್॥ 7-25-11 (45807) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಸೈಂಧವಃ ಕೃತಹಸ್ತವತ್। ವಿವ್ಯಾಧ ಕ್ಷತ್ರವರ್ಮಾಣಂ ರಣೇ ಸರ್ವಾಯಸೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-25-12 (45808) ಯುಯುತ್ಸುಂ ಪಾಂಡವಾರ್ಥಾಯ ಯತಮಾನಂ ಮಹಾರಥಂ। ಸುಬಾಹುರ್ಭಾರತಂ ಶೂರಂ ಯತ್ತೋ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-25-13 (45809) ಸುಬಾಹೋಃ ಸಧನುರ್ಬಾಣಾವಸ್ಯತಃ ಪರಿಘೋಪಮೌ। ಯುಯುತ್ಸುಃ ಶಿತಪೀತಾಭ್ಯಾಂ ಕ್ಷುರಾಭ್ಯಾಮಚ್ಛಿನದ್ಭುಜೌ॥ 7-25-14 (45810) ರಾಜಾನಂ ಪಾಂಡವಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ವೇಲೇವ ಸಾಗರಂ ಕ್ಷುಬ್ಧಂ ಮದ್ರರಾಟ್ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-25-15 (45811) ತಂ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಬಹುಭಿರ್ಮರ್ಮಭಿದ್ಭಿರವಾಕಿರತ್। ಮದ್ರೇಶಸ್ತಂ ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ಶರೈರ್ವಿದ್ಧ್ವಾಽನದದ್ಭೃಶಂ॥ 7-25-16 (45812) ತಸ್ಯ ನಾನದತಃ ಕೇತುಮುಚ್ಚಕರ್ತ ಚ ಕಾರ್ಮುಕಂ। ಕ್ಷುರಾಭ್ಯಾಂ ಪಾಂಡವೋ ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ತತ ಉಚ್ಚುಕ್ರುಶುರ್ಜನಾಃ॥ 7-25-17 (45813) ತಥೈವ ರಾಜಾ ಬಾಹ್ಲೀಕೋ ರಾಜಾನಂ ದ್ರುಪದಂ ಶರೈಃ। ಆದ್ರವಂತಂ ಸಹಾನೀಕಃ ಸಹಾನೀಕಂ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-25-18 (45814) ತದ್ಯುದ್ಧಮಭವದ್ಧೋರಂ ವೃದ್ಧಯೋಃ ಸಹಸೇನಯೋಃ। ಯಥಾ ಮಹಾಯೂಥಪಯೋರ್ದ್ವಿಪಯೋಃ ಸಂಪ್ರಭಿನ್ನಯೋಃ॥ 7-25-19 (45815) ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ವಿರಾಟಂ ಮತ್ಸ್ಯಮಾರ್ಚ್ಛತಾಂ। ಸಹಸೈನ್ಯೌ ಸಹಾನೀಕಂ ಯಥೇಂದ್ರಾಗ್ನೀ ಪುರಾ ಬಲಿಂ॥ 7-25-20 (45816) ತದುತ್ಪಿಂಜಲಕಂ ಯುದ್ಧಮಾಸೀದ್ದೇವಾಸುರೋಪಮಂ। ಮತ್ಸ್ಯಾನಾಂ ಕೇಕಯೈಃ ಸಾರ್ಧಮಭೀತಾಶ್ವರಥದ್ವಿಪಂ॥ 7-25-21 (45817) ನಾಕುಲಿಂ ತು ಶತಾನೀಕಂ ಭೂತಕರ್ಮಾ ಸಭಾಪತಿಃ। ಅಸ್ಯಂತಮಿಷುಜಾಲಾನಿ ಯಾಂತಂ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-25-22 (45818) ತತೋ ನಕುಲದಾಯಾದಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಭಲ್ಲೈಃ ಸುಸಂಶಿತೈಃ। ಚಕ್ರೇ ವಿಬಾಹುಶಿರಸಂ ಭೂತಕರ್ಮಾಣಮಾಹವೇ॥ 7-25-23 (45819) ಸುತಸೋಮಂ ತು ವಿಕ್ರಾಂತಮಾಯಾಂತಂ ತಂ ಶರೌಘಿಣಂ। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ವೀರಂ ಸಾಲ್ವೋ ಬಾಣೈರವಾರಯತ್॥ 7-25-24 (45820) ಸ ತು ಭೀಮರಥಃ ಸಾಲ್ವಮಾಶುಗೈರಾಯಸೈಃ ಶಿತೈಃ। ಷಡ್ಭಿಃ ಸಾಶ್ವನಿಯಂತಾರಮನಯದ್ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-25-25 (45821) ಶ್ರುತಕೀರ್ತಿಂ ಸಮಾಯಾಂತಂ ಮಯೂರಸದೃಶೈರ್ಹಯೈಃ। ಚಿತ್ರಸೇನೋ ಮಹಾರಾಜ ತವ ಪೌತ್ರಂ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-25-26 (45822) ತಮಾರ್ಜುನಿಃ ಶರೈಶ್ಚಕ್ರೇ ಪಿತೃವ್ಯಂ ಜರ್ಝರಚ್ಛವಿಂ। ಶರೈಶ್ಚ ದ್ರೌಪದೀಪುತ್ರಂ ಚಿತ್ರಸೇನಃ ಸಮಾವೃಣೋತ್॥ 7-25-27 (45823) ಕಿರಂತಂ ಶರಜಾಲಾನಿ ಪ್ರಭಿನ್ನಮಿವ ಕುಂಜರಂ। ಶ್ರುತಕರ್ಮಾಣಮಾಯಾಂತಂ ದೌಶ್ಶಾಸನಿರವಾರಯತ್॥ 7-25-28 (45824) ತೌ ಪೌತ್ರೌ ತವ ದುರ್ಧರ್ಷೌ ಪರಸ್ಪರವಧೈಷಿಣೌ। ಪಿತೄಣಾಮರ್ಥಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಂ ಚಕ್ರತುರ್ಯುದ್ಧಮುತ್ತಮಂ॥ 7-25-29 (45825) ತಿಷ್ಠಂತಮಗ್ರೇ ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರತಿವಿಂಧ್ಯಂ ಮಹಾಹವೇ। ದ್ರೌಣಿರ್ಮಾನಂ ಪಿತುಃ ಕುರ್ವನ್ಮಾರ್ಗಣೈಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-25-30 (45826) ತಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ಪ್ರತಿವಿಂಧ್ಯಃ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಸಿಂಹಲಾಂಗೂಲಲಕ್ಷ್ಮಾಣಂ ಪಿತುರರ್ಥೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ॥ 7-25-31 (45827) ಪ್ರವಪನ್ನಿವ ಬೀಜಾನಿ ಬೀಜಕಾಲೇ ಕೃಷೀವಲಃ। ದ್ರೌಣಾಯನಿರ್ದ್ರೌಪದೇಯಂ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್॥ 7-25-32 (45828) ಯಸ್ತು ಶೂರತಮೋ ರಾಜನ್ನುಭಯೋಃ ಸೇನಯೋರ್ಮತಃ। ತಂ ಪಟಚ್ಚರಹಂತಾರಂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-25-33 (45829) ಸ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯೇಷ್ವಸನಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ಲಕ್ಷ್ಮ ಚ ಭಾರತ। ಲಕ್ಷ್ಮಣೇ ಶರಜಾಲಾನಿ ವಿಸೃಜನ್ಬಹ್ವಶೋಭತ॥ 7-25-34 (45830) ತತೋಽಭಿಮನ್ಯುಃ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರ್ವಂತಂ ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಂ। ಆರ್ಜುನಿಃ ಕೃತಿನಂ ಶೂರಂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ಸಮಯೋಧಯತ್॥ 7-25-35 (45831) ಸ ಸಂಪ್ರಹಾರಸ್ತುಮುಲಸ್ತಯೋರಾಸೀನ್ಮಹಾತ್ಮನೋಃ। ಶ್ರೋತೄಣಾಮೀಕ್ಷಿತೄಣಾಂ ಚ ಭೃಶಂ ಪ್ರೀತಿವಿವರ್ಧನಃ॥ 7-25-36 (45832) ವಿಕರ್ಣಸ್ತು ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಂ ಶಿಖಂಡಿನಂ। ಪರ್ಯವಾರಯದಾಯಾಂತಂ ಯುವಾನಂ ಸಮರೇ ಯುವಾ॥ 7-25-37 (45833) ತತಸ್ತಮಿಷುಜಾಲೇನ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಃ ಸಮಾವೃಣೋತ್। ವಿಧೂಯ ತದ್ಬಾಣಜಾಲಂ ಬಭೌ ತವ ಸುತೋ ಬಲೀ॥ 7-25-38 (45834) ಅಂಗದೋಽಭಿಮುಖಂ ವೀರಮುತ್ತಮೌಜಸಮಾಹವೇ। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ಯಾಂತಂ ಶರೌಘೇಣ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-25-39 (45835) ಸ ಸಂಪ್ರಹಾರಸ್ತುಮುಲಸ್ತಯೋಃ ಪುರುಷಸಿಂಹಯೋಃ। ಸೈನಿಕಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವೇಷಾಂ ತಯೋಶ್ಚ ಪ್ರೀತಿವರ್ಧನಃ॥ 7-25-40 (45836) ದುರ್ಮುಖಸ್ತು ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ವೀರಂ ಪುರುಜಿತಂ ಬಲೀ। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ಯಾಂತಂ ವತ್ಸದಂತೈರವಾರಯತ್॥ 7-25-41 (45837) ಸ ದುರ್ಮುಖಂ ಭ್ರುವೋರ್ಮಧ್ಯೇ ನಾರಾಚೇನಾಭ್ಯತಾಡಯತ್। ತಸ್ಯ ತದ್ಧಿ ಬಭೌ ವಕ್ತ್ರಂ ಸನಾಲಮಿವ ಪಂಕಜಂ॥ 7-25-42 (45838) ಕರ್ಣಸ್ತು ಕೇಕಯಾನ್ಭ್ರಾತೄನ್ಪಂಚ ಲೋಹಿತಕಧ್ವಜಾನ್। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ಯಾತಾಞ್ಶರವರ್ಷೈರವಾರಯತ್॥ 7-25-43 (45839) ತೇ ಚೈನಂ ಭೃಶಸಂತಪ್ತಾಃ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರನ್। ಸ ಚ ತಾಂಶ್ಛಾದಯಾಮಾಸ ಶರಜಾಲೈಃ ಪುನಃ ಪುನಃ॥ 7-25-44 (45840) ನೈವ ಕರ್ಣೋ ನ ತೇ ಪಂಚ ದದೃಶರ್ಬಾಣಸಂವೃತಾಃ। ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜರಥಾಃ ಪರಸ್ಪರಶರಾಚಿತಾಃ॥ 7-25-45 (45841) ಪುತ್ರಾಸ್ತೇ ದುರ್ಜಯಶ್ಚೈವ ಜಯಶ್ಚ ವಿಜಯಶ್ಚ ಹ। ನೀಲಕಾಶ್ಯಜಯತ್ಸೇನಾಂಸ್ತ್ರಯಸ್ತ್ರೀನ್ಪ್ರತ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-25-46 (45842) ತದ್ಯುದ್ಧಮಭವದ್ಧೋರಮೀಕ್ಷಿತೃಪ್ರೀತಿವರ್ಧನಂ। ಸಿಂಹವ್ಯಾಘ್ರತರಕ್ಷೂಣಾಂ ಯಥರ್ಕ್ಷಮಹಿಷರ್ಷಭೈಃ॥ 7-25-47 (45843) ಕ್ಷೇಮಧೂರ್ತಿಬೃಹಂತೌ ತು ಭ್ರಾತರೌ ಸಾತ್ವತಂ ಯುಧಿ। ದ್ರೋಣಾಯಾಭಿಮುಖಂ ಯಾಂತಂ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಸ್ತತಕ್ಷತುಃ॥ 7-25-48 (45844) ತಯೋಸ್ತಸ್ಯ ಚ ತದ್ಯುದ್ಧಮತ್ಯದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್। ಸಿಂಹಸ್ಯ ದ್ವಿಪಮುಖ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರಭಿನ್ನಾಭ್ಯಾಂ ಯಥಾ ವನೇ। 7-25-49 (45845) ರಾಜಾನಂ ತು ತಥಾಂಬಷ್ಠಮೇಕಂ ಯುದ್ಧಾಭಿನಂದಿನಂ। ಚೇದಿರಾಜಃ ಶರಾನಸ್ಯನ್ಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೋಣಾದವಾರಯತ್॥ 7-25-50 (45846) ತತೋಽಂಬಷ್ಠೋಽಸ್ಥಿಭೇದಿನ್ಯಾ ನಿರಭಿದ್ಯಚ್ಛಲಾಕಯಾ। ಸ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸಶರಂ ಚಾಪಂ ರಥಾದ್ಭೂಮಿಮುಪಾಗಮತ್॥ 7-25-51 (45847) ವಾರ್ಧಕ್ಷೇಮಿಂ ತು ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಕೃಪಃ ಶಾರದ್ವತಃ ಶರೈಃ। ಅಕ್ಷುದ್ರಃ ಕ್ಷುದ್ರಕೈರ್ಬಾಣೈಃ ಕ್ರುದ್ಧರೂಪಮವಾರಯತ್॥ 7-25-52 (45848) ಯುಧ್ಯಂತೌ ಕೃಪವಾರ್ಷ್ಣೇಯೌ ಯೇಽಪಶ್ಯಂಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧಿನೌ। ತೇ ಯುದ್ಧಾಸಕ್ತಮನಸೋ ನಾನ್ಯಂ ಬುಬುಧಿರೇ ಕ್ರಿಯಾಂ॥ 7-25-53 (45849) ಸೌಮದತ್ತಿಸ್ತು ರಾಜಾನಂ ಮಣಿಮಂತಮತಂದ್ರಿತಂ। ಪರ್ಯವಾರಯದಾಯಾಂತಂ ಯಶೋ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವರ್ಘಯನ್॥ 7-25-54 (45850) ಸ ಸೌಮದತ್ತೇಸ್ತ್ವರಿತಶ್ಚಿತ್ರೇಷ್ವಸನಕೇತನೇ। ಪುನಃ ಪತಾಕಾಂ ಸೂತಂ ಚಚ್ಛತ್ರಂ ಚಾಪಾತಯದ್ರಥಾತ್॥ 7-25-55 (45851) ಅಥಾಪ್ಲುತ್ಯ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಯೂಪಕೇತುರಮಿತ್ರಹಾ। ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜರಥಂ ತಂ ಚಕರ್ತ ವರಾಸಿನಾ॥ 7-25-56 (45852) ರಥಂ ಚ ಸ್ವಂ ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ಧನುರಾದಾಯ ಚಾಪರಂ। ಸ್ವಯಂ ಯಚ್ಛನ್ಹಯಾನ್ರಾಜನ್ವ್ಯಧಮತ್ಪಾಂಡವೀಂ ಚಮೂಂ॥ 7-25-57 (45853) ಪಾಂಡ್ಯಮಿಂದ್ರಮಿವಾಯಾಂತಮಸುರಾನ್ಪ್ರತಿ ದುರ್ಜಯಂ। ಸಮರ್ಥಃ ಸಾಯಕೌಘೇನ ವೃಷಸೇನೋ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-25-58 (45854) `ಅಥಾಜಗಾಮ ಹೈಡಿಂಬೋ ಮಹಾಮಾಯೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಪಿತೄಣಾಂ ಹಿತಮನ್ವಿಚ್ಛಂದಹನ್ಕೌರವವಾಹಿನೀಂ'॥ 7-25-59 (45855) ಗದಾಪರಿಘನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಪಟ್ಟಸಾಯೋಘನೋಪಲೈಃ। ಕಡಂಗರೈರ್ಭುಶುಂಡೀಭಿಃ ಪ್ರಾಸೈಸ್ತೋಮರಸಾಯಕೈಃ॥ 7-25-60 (45856) ಮುಸಲೈರ್ಮುದ್ಗರೈಶ್ಚಕ್ರೈರ್ನ್ಭಿಂಡಿಪಾಲಪರಶ್ವಥೈಃ। ಪಾಂಸುವಾತಾಗ್ನಿಸಲಿಲೈರ್ಭಸ್ಮಲೋಷ್ಠತೃಣದ್ರುಮೈಃ॥ 7-25-61 (45857) ಆತುದನ್ಪ್ರರುಜನ್ಭಂಜನ್ನಿಘ್ನನ್ವಿದ್ರಾವಯನ್ಕ್ಷಿಪನ್। ಸೇನಾಂ ವಿಭೀಷಯನ್ನಾಯಾದ್ದೋಣಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಘಟೋತ್ಕಚಃ॥ 7-25-62 (45858) ತಂ ತು ನಾನಾಪ್ರಹರಣೈರ್ನಾನಾಯುದ್ಧವಿಶೇಷಣೈಃ। ರಾಕ್ಷಸಂ ರಾಕ್ಷಸಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಮಾಜಘ್ನೇ ಹ್ಯಲಂಬುಸಃ॥ 7-25-63 (45859) ತಯೋಸ್ತದಭವದ್ಯುದ್ಧಂ ರಕ್ಷೋಗ್ರಾಮಣಿಮುಖ್ಯಯೋಃ। ತಾದೃಗ್ಯಾದೃಕ್ಪುರಾವೃತ್ತಂ ಶಂಬರಾಮರರಾಜಯೋಃ॥ 7-25-64 (45860) ಏವಂ ದ್ವಂದ್ವಶತಾನ್ಯಾಸನ್ರಥವಾರಣವಾಜಿನಾಂ। ಪದಾತೀನಾಂ ಚ ಭದ್ರಂ ತೇ ತವ ತೇಷಾಂ ಚ ಸಂಕುಲೇ॥ 7-25-65 (45861) ನೈತಾದೃಶೋ ದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಃ ಸಂಗ್ರಾಮೋ ನೈವ ಚ ಶ್ರುತಃ। ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಭಾವಭಾವೇ ತು ಪ್ರಸಕ್ತಾನಾಂ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-25-66 (45862) ಇದಂ ಘೋರಮಿದಂ ಚಿತ್ರಮಿದಂ ರೌದ್ರಮಿತಿ ಪ್ರಭೋ। ತತ್ರ ಯುದ್ಧಾನ್ಯದೃಶ್ಯಂತ ಪ್ರತತಾನಿ ಬಹೂನಿ ಚ॥ ॥ 7-25-67 (45863) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಪಂಚವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 25 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-25-1 ಭೀರೋರ್ಭಾವೋ ಭೈರವಂ ಭಯಮಿತಿ ಯಾವತ್॥ 5-25-2 ದೃಷ್ಟಿಪಥೇ ಗತೇ ಇತಿ ಙ ಪಾಠಃ॥ 5-25-7 ಬಾಹ್ಯಂ ಮೃತ್ಯುಭಯಂ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-25-21 ಉತ್ಪಿಂಜಲಕಮತ್ಯಂತಾಕುಲಂ। ತದದ್ಭುತತಮಂ ಯುದ್ಧಂ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-25-22 ಭೂತಕರ್ಮಾ ಸಭಾಪತಿರಿತಿ ದ್ವಿನಾಮಾ॥ 5-25-25 ಭೀಮರಥೋ ರಾಜಭ್ರಾತಾ॥ 5-25-45 ದದೃಶುಃ ದದೃಶಿರೇ॥ 5-25-51 ಶಲಾಕಯಾ ಶಂಕುನಾ॥ 5-25-60 ಅಯೋಘಾನಾ ಕಡಂಗರೈರ್ದಂಡೈಃ॥ 5-25-62 ಆತುದನ್ ವ್ಯಥಯನ್। ಪ್ರರುಜನ್ವಿಧ್ಯನ್। ಭಂಜನ್ ಆಮರ್ದಯನ್। ನಿಘ್ನನ್ ಮಾರಯನ್। ವಿದ್ರಾವಯನ್ಪಲಾಯಯನ್। ಕ್ಷಿಪನ್ಪ್ರೇರಯನ್॥ 5-25-66 ಆಭಾವಭಾವೇ ಮಾರಣೇ ರಕ್ಷಣೇ ಚ॥ 5-25-25 ಪಂಚವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 25 ॥

7-26-0 (45864) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-26-0x (4320) ತೇಷ್ವೇವಂ ಸನ್ನಿವೃತ್ತೇಷು ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾತೇಷು ಭಾಗಶಃ। ಕಥಂ ಯುಯುಧಿರೇ ಪಾರ್ಥಾ ಮಾಮಕಾಶ್ಚ ತರಸ್ವಿನಃ॥ 7-26-1 (45865) ಕಿಮರ್ಜುನಶ್ಚಾಪ್ಯಕರೋತ್ಸಂಶಪ್ತಕಬಲಂ ಪ್ರತಿ। ಸಂಶಪ್ತಕಾ ವಾ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಕಿಮಕುರ್ವತ ಸಂಜಯ॥ 7-26-2 (45866) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-26-3x (4321) ತಥಾ ತೇಷು ನಿವೃತ್ತೇಷು ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾತೇಷು ಭಾಗಶಃ। ಸ್ವಯಮಭ್ಯದ್ರವದ್ಭೀಮಂ ನಾಗಾನೀಕೇನ ತೇ ಸುತಃ॥ 7-26-3 (45867) ಸ ನಾಗ ಇವ ನಾಗೇನ ಗೋವೃಷೇಣೇವ ಗೋವೃಷಃ। ಸಮಾಹೂತಃ ಸ್ವಯಂ ರಾಜ್ಞಾ ನಾಗಾನೀಕಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-26-4 (45868) ಸ ಯುದ್ಧಕುಶಲಃ ಪಾರ್ಥೋ ಬಾಹುವೀರ್ಯೇಣ ಚಾನ್ವಿತಃ। ಅಭಿನತ್ಕುಂಜರಾನೀಕಮಚಿರೇಣೈವ ಮಾರಿಷ॥ 7-26-5 (45869) ತೇ ಗಜಾ ಗಿರಿಸಂಕಾಶಾಃ ಕ್ಷರಂತಃ ಸರ್ವತೋ ಮದಂ। ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ನಾರಾಚೈರ್ವಿಮುಖಾ ವಿಮದೀಕೃತಾಃ॥ 7-26-6 (45870) ವಿಧಮೇದಭ್ರಜಾಲಾನಿ ಯಥಾ ವಾಯುಃ ಸಮುದ್ಧತಃ। ವ್ಯಧಮತ್ತಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ತಥೈವ ಪವನಾತ್ಮಜಃ॥ 7-26-7 (45871) ಸ ತೇಷು ವಿಸೃಜನ್ಬಾಣಾನ್ಭೀಮೋ ನಾಗೇಷ್ವಶೋಭತ। ಭುವನೇಷ್ವಿವ ಸರ್ವೇಷು ಗಭಸ್ತೀನುದಿತೋ ರವಿಃ॥ 7-26-8 (45872) ತೇ ಭೀಮಬಾಣಾಭಿಹತಾಃ ಸಂಸ್ಯೂತಾ ವಿಬಭುರ್ಗಜಾಃ। ಗಭಸ್ತಿಭಿರಿವಾರ್ಕಸ್ಯ ವ್ಯೋಂನಿ ನಾನಾಬಲಾಹಕಾಃ॥ 7-26-9 (45873) ತಥಾ ಗಜಾನಾಂ ಕದನಂ ಕುರ್ವಾಣಮನಿಲಾತ್ಮಜಂ। ಕ್ರುದ್ಧೋ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಭ್ಯೇತ್ಯ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯಚ್ಛಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-26-10 (45874) ತತಃ ಕ್ಷಣೇನ ಕ್ಷಿತಿಪಂ ಕ್ಷತಜಪ್ರತಿಮೇಕ್ಷಣಃ। ಕ್ಷಯಂ ನಿನೀಷುರ್ನಿಶಿತೈರ್ಭೀಮೋ ವಿವ್ಯಾಧ ಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-26-11 (45875) ಸ ಶರಾಚಿತಸರ್ವಾಂಗಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ವಿವ್ಯಾಧ ಪಾಂಡವಂ। ನಾರಾಚೈರರ್ಕರಶ್ಂಯಾಭೈರ್ಭೀಮಸೇನಂ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ॥ 7-26-12 (45876) ತಸ್ಯ ನಾಗಂ ಮಣಿಮಯಂ ರತ್ನಚಿತ್ರಧ್ವಜೇ ಸ್ಥಿತಂ। ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಂ ಕಾರ್ಮುಕಂ ಚೈವ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಚಿಚ್ಛೇದ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-26-13 (45877) ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪೀಡ್ಯಮಾನಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀಮೇನ ಮಾರಿಷ। ಚುಕ್ಷೋಭಯಿಷುರಭ್ಯಾಗಾದಂಗೋ ಮಾತಂಗಮಾಸ್ಥಿತಃ॥ 7-26-14 (45878) ತಮಾಪತಂತಂ ನಾಗೇಂದ್ರಮಂಬುದಪ್ರತಿಮಸ್ವನಂ। ಕುಂಭಾಂತರೇ ಭೀಮಸೇನೋ ನಾರಾಚೈರಾರ್ದಯದ್ಭೃಶಂ॥ 7-26-15 (45879) ತಸ್ಯ ಕಾಯಂ ವಿನಿರ್ಭಿದ್ಯ ನ್ಯಮಜ್ಜದ್ಧರಣೀತಲೇ। ತತಃ ಪಪಾತ ದ್ವಿರದೋ ವಜ್ರಾಹತ ಇವಾಚಲಃ॥ 7-26-16 (45880) ತಸ್ವಾವರ್ಜಿತನಾಗಸ್ಯ ಂಲೇಚ್ಛಸ್ಯಾಧಃ ಪತಿಷ್ಯತಃ। ಶಿರಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಭಲ್ಲೇನ ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರೀ ವೃಕೋದರಃ॥ 7-26-17 (45881) ತಸ್ಮಿನ್ನಿಪತಿತೇ ವೀರೇ ಸಂಪ್ರಾದ್ರವತ ಸಾ ಚಮೂಃ। ಸಂಭ್ರಾಂತಾಶ್ವದ್ವಿಪರಥಾ ಪದಾತೀನವಮೃದ್ಗತೀ॥ 7-26-18 (45882) ತೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಭಗ್ನೇಷು ವಿದ್ರವತ್ಸು ಸಮಂತತಃ। ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಸ್ತತೋ ಭೀಮಂ ಕುಂಜರೇಣ ಸಮಾದ್ರವತ್॥ 7-26-19 (45883) ಯೇನ ನಾಗೇನ ಮಘವಾನಜಯದ್ದೈತ್ಯದಾನವಾನ್। ತದನ್ವಯೇನ ನಾಗೇನ ಭೀಮಸೇನಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-26-20 (45884) ಸ ನಾಗಪ್ರವರೋ ಭೀಮಂ ಸಹಸಾ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್। ಶ್ರವಣಾಭ್ಯಾಮಥೋ ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಸಂಹತೇನ ಕರೇಣ ಚ॥ 7-26-21 (45885) ವ್ಯಾವೃತ್ತನಯನಃ ಕ್ರುದ್ವಃ ಪ್ರಮಥನ್ನಿವ ಪಾಂಡವಂ। ವೃಕೋದರರಥಂ ಸಾಶ್ವಮವಿಶೇಷಮಚೂರ್ಣಯತ್॥ 7-26-22 (45886) ಪದ್ಭ್ಯಾಂ ಭೀಮೋಽಪ್ಯಥೋ ಧಾವಂಸ್ತಸ್ಯ ಗಾತ್ರೇಷ್ವಲೀಯತ। ಜಾನನ್ನಂಜಲಿಕಾವೇಧಂ ನಾಪಾಕ್ರಾಮತ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-26-23 (45887) ಗಾತ್ರಾಭ್ಯಂತರಗೋ ಭೂತ್ವಾ ಕರೇಣಾತಾಡಯನ್ಮುಹುಃ। ಲಾಲಯಾಮಾಸ ತಂ ನಾಗಂ ವಧಾಕಾಂಕ್ಷಿಣಮವ್ಯಯಂ॥ 7-26-24 (45888) ಕುಲಾಲಚಕ್ರವನ್ನಾಗಸ್ತದಾ ತೂರ್ಣಮಥಾಭ್ರಮತ್। ನಾಗಾಯುತಬಲಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಕಾಲಯಾನೋ ವೃಕೋದರಂ॥ 7-26-25 (45889) ಭೀಮೋಽಪಿ ನಿಷ್ಕ್ರಂಯ ತತಃ ಸುಪ್ರತೀಕಾಗ್ರತೋಽಭವತ್। ಭೀಮಂ ಕರೇಣಾವನಂಯ ಜಾನುಭ್ಯಾಮಭ್ಯತಾಡಯತ್॥ 7-26-26 (45890) ಗ್ರೀವಾಯಾಂ ವೇಷ್ಟಯಿತ್ವೈನಂ ಸ ಗಜೋ ಹಂತುಮೈಹತ। ಕರವೇಷ್ಟಂ ಭೀಮಸೇನೋ ಭ್ರಮಂ ದತ್ತ್ವಾ ವ್ಯಮೋಚಯತ್॥ 7-26-27 (45891) ಪುನರ್ಗಾತ್ರಾಣಿ ನಾಗಸ್ಯ ಪ್ರವಿವೇಶ ವೃಕೋದರಃ। ಯಾವತ್ಪ್ರತಿಗಜಾಯಾತಂ ಸ್ವಬಲಂ ಪ್ರತ್ಯವೈಕ್ಷತ। ಭೀಮೋಪಿ ನಾಗಗಾತ್ರೇಭ್ಯೋ ವಿನಿಃಸೃತ್ಯಾಪಯಾಜ್ಜವಾತ್॥ 7-26-28 (45892) ತತಃ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ನಾದಃ ಸಮಭವನ್ಮಹಾನ್। ಅಹೋ ಧಿಂಗಿಹತೋ ಭೀಮಃ ಕುಜ್ಜರೇಣೇತಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-26-29 (45893) ತೇನ ನಾಗೇನ ಸಂತ್ರಸ್ತಾ ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಿನೀ। ಸಹಸಾಽಭ್ಯದ್ರವದ್ರಾಜನ್ಯತ್ರ ತಸ್ಯೌ ವೃಕೋದರಃ॥ 7-26-30 (45894) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ಹತಂ ಮತ್ವಾ ವೃಕೋದರಂ। ಭಗದತ್ತಂ ಸಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಸರ್ವತಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-26-31 (45895) ತಂ ರಥಂ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಪರಿವಾರ್ಯ ಪರಂತಪಾಃ। ಅವಾಕಿರಞ್ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-26-32 (45896) ಸ ವಿಘಾತಂ ಪೃಷತ್ಕಾನಾಮಂಕುಶೇನ ಸಮಾಹರನ್। ಕ್ಷಣೇನ ಪಾಂಡುಪಾಂಜಾಲಾನ್ವ್ಯಧಮತ್ಪರ್ವತೇಶ್ವರಃ॥ 7-26-33 (45897) ತದದ್ಭುತಮಪಶ್ಯಾಮ ಭಗದತ್ತಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ತಥಾ ವೃದ್ಧಸ್ಯ ಚರಿತಂ ಕುಂಜರೇಣ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-26-34 (45898) ತತೋ ರಾಜಾ ದಶಾರ್ಣಾನಾಂ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಮುಪಾದ್ರವತ್। ತಿರ್ಯಗ್ಯಾತೇನ ನಾಗೇನ ಸಮದೇನಾಶುಗಾಮಿನಾ॥ 7-26-35 (45899) ತಯೋರ್ಯುದ್ಧಂ ಸಮಭವನ್ನಾಗಯೋರ್ಭೀಮರೂಪಯೋಃ। ಸಪಕ್ಷಯೋಃ ಪರ್ವತಯೋರ್ಯಥಾ ಸದ್ರುಮಯೋಃ ಪುರಾ॥ 7-26-36 (45900) ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಪತೇರ್ನಾಗಃ ಸನ್ನಿವೃತ್ತ್ಯಾಪಸೃತ್ಯ ಚ। ಪಾರ್ಶ್ವೇ ದಶಾರ್ಣಾಧಿಪತೇರ್ಭಿತ್ತ್ವಾ ನಾಗಮಪಾತಯತ್॥ 7-26-37 (45901) ತೋಮರೈಃ ಸೂರ್ಯರಶ್ಂಯಾಭೈರ್ಭಗದತ್ತೋಽಥ ಸಪ್ತಭಿಃ। ಜಘಾನ ದ್ವಿರದಸ್ಥಂ ತಂ ಶತ್ರುಂ ಪ್ರಚಲಿತಾಸನಂ॥ 7-26-38 (45902) ವ್ಯವಚ್ಛಿದ್ಯ ತು ರಾಜಾನಂ ಭಗದತ್ತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ರಥಾನೀಕೇನ ಮಹತಾ ಸರ್ವತಃ ಪರ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-26-39 (45903) ಸ ಕುಂಜರಸ್ಥೋ ರಥಿಭಿಃ ಶುಶುಭೇ ಸರ್ವತೋ ವೃತಃ। ಪರ್ವತೇ ವನಮಧ್ಯಸ್ಥೋ ಜ್ವಲನ್ನಿವ ಹುತಾಶನಃ॥ 7-26-40 (45904) ಮಂಡಲಂ ಸರ್ವತಃ ಶ್ಲಿಷ್ಟಂ ರಥಿನಾಮುಗ್ರಧನ್ವಿನಾಂ। ಕಿರತಾಂ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಸ ನಾಗಃ ಪರ್ಯವರ್ತತ॥ 7-26-41 (45905) ತತಃ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷೋ ರಾಜಾ ಪರಿಗೃಹ್ಯ ಮಹಾಗಜಂ। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸಹಸಾ ಯುಯುಧಾನರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-26-42 (45906) `ಆಪತಂತಂ ಚ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ನಾಗಂ ಸಾತ್ವತಪುಂಗವಃ। ಅವಿಧ್ಯತ್ಪಂಚಭಿರ್ಬಾಣೈಃ ಶಿತೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ'॥ 7-26-43 (45907) ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರಸ್ಯ ತು ರಥಂ ಪರಿಗೃಹ್ಯ ಮಹಾದ್ವಿಪಃ। ಅಭಿಚಿಕ್ಷೇಪ ವೇಗೇನ ಯುಯುಧಾನಸ್ತ್ವಪಾಕ್ರಮತ್॥ 7-26-44 (45908) ಬೃಹತಃ ಸೈಂಧವಾನಶ್ವಾನ್ಸಮುತ್ಥಾಪ್ಯಥ ಸಾರಥಿಃ। ತಸ್ಥೌ ಸಾತ್ಯಕಿಮಾಸಾದ್ಯ ಸಂಪ್ಲುತಸ್ತಂ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-26-45 (45909) ಸ ತು ಲಬ್ಧ್ವಾಂತರಂ ನಾಗಸ್ತ್ವರಿತೋ ರಥಮಂಡಲಾತ್। ನಿಷ್ಪತನ್ಸತತಂ ಸರ್ವಾನ್ಪರಿಚಿಕ್ಷೇಪ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್॥ 7-26-46 (45910) ತೇ ತ್ವಾಶುಗತಿನಾ ತೇನ ತ್ರಾಸ್ಯಮಾನಾ ನರರ್ಷಭಾಃ। ತಮೇಕಂ ದ್ವಿರದಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಮೇನಿರೇ ಶತಶೋ ದ್ವಿಪಾನ್॥ 7-26-47 (45911) ತೇ ಗಜಸ್ಥೇನ ಕಾಲ್ಯಂತೇ ಭಗದತ್ತೇನ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ। ಐರಾವತಸ್ಥೇನ ಯಥಾ ದೇವರಾಜೇನ ದಾನವಾಃ॥ 7-26-48 (45912) ತೇಷಾಂ ಪ್ರದ್ರವತಾಂ ಭೀಮಃ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಮಿತಸ್ತತಃ। ಗಜವಾಜಿಕೃತಃ ಶಬ್ದಃ ಸುಮಹಾನ್ಸಮಜಾಯತ॥ 7-26-49 (45913) ಭಗದತ್ತೇನ ಸಮರೇ ಕಾಲ್ಯಮಾನೇಷು ಪಾಂಡುಷು। ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಮಭಿಕ್ರುದ್ಧಃ ಪುನರ್ಭೀಮಃ ಸಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-26-50 (45914) ತಸ್ಯಾಭಿದ್ರವತೋ ವಾಹಾನ್ಹಸ್ತಮುಕ್ತೇನ ವಾರಿಣಾ। ಸಿಕ್ತ್ವಾ ವ್ಯತ್ರಾಸಯನ್ನಾಗಸ್ತೇ ಪಾರ್ಥಸಹರಂಸ್ತತಃ॥ 7-26-51 (45915) ತತಸ್ತಮಭ್ಯಯಾತ್ತೂರ್ಣಂ ರುಚಿಪರ್ವಾ ಕೃತೀಸುತಃ। ಸಮಘ್ನಂಛರವರ್ಷೇಣ ರಥಸ್ಯೋಽಂತಕಸನ್ನಿಭಃ॥ 7-26-52 (45916) ತತಃ ಸ ರುಚಿಪರ್ವಾಣಂ ಶರೇಣಾನತಪರ್ವಣಾ। ಸುಪರ್ವಾ ಪರ್ವತಪತಿರ್ನಿನ್ಯೇ ವೈವಸ್ವತಕ್ಷಯಂ॥ 7-26-53 (45917) ತಸ್ಮಿನ್ನಿಪತಿತೇ ವೀರೇ ಸೌಭದ್ರೋ ದ್ರೌಪದೀಸುತಃ। ಚೇಕಿತಾನೋ ಧೃಷ್ಟಕೇತುರ್ಯಯುತ್ಸುಶ್ಚಾರ್ದಯಂದ್ವಿಪಂ॥ 7-26-54 (45918) ತ ಏನಂ ಶರಧಾರಾಭಿರ್ಧಾರಾಭಿರಿವ ತೋಯದಾಃ। ಸಿಷಿಚುರ್ಭೈರವಾನ್ನಾದಾನ್ವಿನದಂತೋ ಜಿಘಾಂಸವಃ॥ 7-26-55 (45919) ತತಃ ಪಾರ್ಷ್ಣ್ಯಂಕುಶಾಂಗುಷ್ಠೈಃ ಕೃತಿನಾ ಚೋದಿತೋ ದ್ವಿಪಃ। ಪ್ರಸಾರಿತಕರಃ ಪ್ರಾಯಾತ್ಸ್ತಬ್ಧಕರ್ಣೇಕ್ಷಣೋ ದ್ರುತಂ॥ 7-26-56 (45920) ಸೋಽಧಿಷ್ಠಾಯ ಪದಾ ವಾಹಾನ್ಯುಯುತ್ಸೋಃ ಸೂತಮಾರುಜತ್। ಯುಯುತ್ಸುಸ್ತು ರಥಾದ್ರಾಜನ್ನಪಾಕ್ರಾಮತ್ತ್ವರಾನ್ವಿತಃ॥ 7-26-57 (45921) ತತಃ ಪಾಂಡವಯೋಧಾಸ್ತೇ ನಾಗರಾಜಂ ಶರೈರ್ದ್ರುತಂ। ಸಿಷಿಚುರ್ಭೈರವಾನ್ನಾದಾನ್ವಿನದಂತೋ ಜಿಘಾಂಸವಃ॥ 7-26-58 (45922) ಪುತ್ರಸ್ತು ತವ ಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯಾಪ್ಲುತೋ ರಥಂ। ಸ ಕುಂಜರಸ್ಥೋ ವಿಸೃಜನ್ನಿಷೂನರಿಷು ಪಾರ್ಥಿವಃ। ಬಭೌ ರಶ್ಮೀನಿವಾದಿತ್ಯೋ ಭುವನೇಷು ಸಮುತ್ಸೃಜನ್॥ 7-26-59 (45923) ತಮಾರ್ಜುನಿರ್ದ್ವಾದಶಭಿರ್ಯುಯುತ್ಸುರ್ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ದ್ರೌಪದೇಯಾ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ವಿವ್ಯಧುಃ॥ 7-26-60 (45924) `ಚೇಕಿತಾನಃ ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ಸೋತ್ತರಾಯುಧಿಕಂ ಪುನಃ। ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ್ತತಃ ಸರ್ವಾನ್ಭಗದತ್ತಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ'॥ 7-26-61 (45925) ಸೋಽತಿಯತ್ನಾರ್ಪಿತೈರ್ಬಾಣೈರಾಚಿತೋ ದ್ವಿರದೋ ಬಭೌ। ಸಂಸ್ಯೂತ ಇವ ಸೂರ್ಯಸ್ಯ ರಶ್ಮಿಭಿರ್ಜಲದೋ ಮಹಾನ್॥ 7-26-62 (45926) ನಿಯಂತುಃ ಶಿಲ್ಪಯತ್ನಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರೇರಿತೋಽರಿಶರಾರ್ದಿತಃ। ಪರಿಚಿಕ್ಷೇಪ ತಾನ್ನಾಗಃ ಸ ರಿಪೂನ್ಸವ್ಯದಕ್ಷಿಣಂ॥ 7-26-63 (45927) ಗೋಪಾಲ ಇವ ದಂಡೇನ ಯಥಾ ಪಶುಗಣಾನ್ವನೇ। ಸಂಕಾಲಯತಿ ತಾಂ ಸೇನಾಂ ಭಗದತ್ತಸ್ತಥಾ ಮುಹುಃ॥ 7-26-64 (45928) ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಶ್ಯೇನಾಭಿಪ್ರನ್ನಾನಾಂ ವಾಯಸಾನಾಮಿವ ಸ್ವನಃ। ಬಭೂವ ಪಾಂಡವೇಯಾನಾಂ ಭೃಶಂ ವಿದ್ರವತಾಂ ಸ್ವನಃ॥ 7-26-65 (45929) ಸ ನಾಗರಾಜಃ ಪ್ರವರಾಂಕುಶಾಹತಃ ಪುರಾ ಸಪಕ್ಷೋಽದ್ರಿವರೋ ಯಥಾ ನೃಪ। ಭಯಂ ತದಾ ರಿಪುಷು ಸಮಾದಧದ್ಭೃಶಂ ವಣಿಗ್ಜನಾನಾಂ ಕ್ಷುಭಿತೋ ಯಥಾಽರ್ಣವಃ॥ 7-26-66 (45930) ತತೋ ಧ್ವನಿರ್ದ್ವಿರದರಥಾಶ್ವಪಾರ್ಥಿವೈ ರ್ಭಯಾದ್ರವದ್ಭಿರ್ಜನಿತೋಽತಿಭೈರವಃ। ಕ್ಷಿತಿಂ ವಿಯದ್ ದ್ಯಾಂ ವಿದಿಶೋ ದಿಶಸ್ತಥಾ ಸಮಾವೃಣೋತ್ಪಾರ್ಥಿವಸಂಯುಗೇ ತತಃ॥ 7-26-67 (45931) ಸ ತೇನ ನಾಗಪ್ರವರೇಣ ಪಾರ್ಥಿವೋ ಭೃಶಂ ಜಗಾಹೇ ದ್ವಿಷತಾಮನೀಕಿನೀಂ। ಪುರಾ ಸುಗುಪ್ತಾಂ ವಿಬುಧೈರಿವಾಹವೇ ವಿರೋಚನೋ ದೇವವರೂತಿನೀಮಿವ॥ 7-26-68 (45932) ಭೃಶಂ ವವೌ ಜ್ವಲನಸಖೋ ವಿಯದ್ರಜಃ ಸಮಾವೃಣೋನ್ಮುಹುರಪಿ ಚೈವ ಸೈನಿಕಾನ್। ತಮೇಕನಾಗಂ ಗಣಶೋ ಯಥಾ ಗಜಾನ್ ಸಮಂತತೋ ದ್ರುತಮಥ ಮೇನಿರೇ ಜನಾಃ॥ ॥ 7-26-69 (45933) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಷಡ್ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 26 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-26-17 ಆವರ್ಜಿತಃ ಪತನಪ್ರವಣೋ ನಾಗೋ ಯಸ್ಯ॥ 5-26-21 ಸಂಹತೇನ ಸಂಕುಚಿತೇನ ॥ 5-26-35 ತಿರ್ಯಗ್ಯಾತೇನ ಪಾರ್ಶ್ವತೋಗಾಮಿನಾ॥ 5-26-39 ವ್ಯವಚ್ಛಿದ್ಯ ವಿದ್ಧ್ವಾ॥ 5-26-41 ಪರ್ಯವರ್ತತ ಭ್ರಾಂತವಾನ್॥ 5-26-45 ಸಮುತ್ಥಾಪ್ಯ ಸ್ಥಿರೀಕೃತ್ಯ॥ 5-26-52 ಸುಪರ್ವಾ ಪಾರ್ವತೀಸುತಃ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-26-53 ಸುಪರ್ವಾ ಶೋಭನಾಂಗಸಂಧಿಃ॥ 5-26-67 ವಿಯದಾಕಾಶಂ। ದ್ಯಾಂ ಸ್ವರ್ಗಂ॥ 5-26-26 ಷಡ್ವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-27-0 (45934) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-27-0x (4322) ಯನ್ಮಾಂ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಕರ್ಮಾಣಿ ಪರಿಪೃಚ್ಛಸಿ। ತೃಚ್ಛೃಣುಷ್ವ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಾರ್ಥೋ ಯದಕರೋದ್ರಣೇ॥ 7-27-1 (45935) ರಜೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಮುದ್ಭೂತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಚ ಗಜನಿಃಸ್ವನಂ। ಭಗದತ್ತೇ ವಿಕುರ್ವಾಣೇ ಕೌಂತೇಯಃ ಕೃಷ್ಣಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-27-2 (45936) ಯಥಾ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷೋ ರಾಜಾ ಗಜೇನ ಮಧುಸೂದನ। ತ್ವರಮಾಣೋಽಭಿನಿಷ್ಕ್ರಾಂತೋ ಧ್ರುವಂ ತಸ್ಯೈಷ ನಿಃಸ್ವನಃ॥ 7-27-3 (45937) ಇಂದ್ರಾದನವರಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಗಜಯಾನವಿಶಾರದಃ। ಪ್ರಥಮೋ ಗಜಘೋಧಾನಾಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಮಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ॥ 7-27-4 (45938) ಸ ಚಾಪಿ ದ್ವಿರದಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸದಾಽಪ್ರತಿಗಜೋ ಯುಧಿ। ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಾತಿಗಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಕೃತಕರ್ಮಾ ಜಿತಕ್ಲಮಃ॥ 7-27-5 (45939) ಸಹಃ ಸಸ್ತ್ರನಿಪಾತಾನಾಮಗ್ನಿಸ್ಪರ್ಶಸ್ಯ ಚಾನಘ। ಸ ಪಾಣ಼್ಡವಬಲಂ ಸರ್ವಮದ್ಯೈಕೋ ನಾಶಯಿಷ್ಯತಿ॥ 7-27-6 (45940) `ಸಿಂಹನಾದಂ ಮಹತ್ಕೃತ್ವಾ ಧನುರ್ಬಾಣರವೈಃ ಸಹ। ವಿದ್ರಾವ್ಯಮಾಣಂ ಸಂಪಶ್ಯ ಹತಭೂಯಿಷ್ಠನಾಯಕಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿನದ್ಯ ಸಹಸಾ ಮಮ ಸೇನಾಂ ಪ್ರಮೃದ್ಗತಿ'॥ 7-27-7 (45941) ನ ಚಾವಾಭ್ಯಾಮೃತೇಽನ್ಯೋಽಸ್ತಿ ಶಕ್ತಸ್ತಂ ಪ್ರತಿಬಾಧಿತುಂ। ತ್ವರಮಾಣಸ್ತತೋ ಯಾಹಿ ಯತಃ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಾಧಿಪಃ॥ 7-27-8 (45942) ದೃಪ್ತಂ ಸಂಖ್ಯೇ ದ್ವಿಪಬಲಾದ್ವಯಸಾ ಚಾಪಿ ವಿಸ್ಮಿತಂ। ಅದ್ಯೈನಂ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಬಲಹಂತುಃ ಪ್ರಿಯಾತಿಥಿಂ॥ 7-27-9 (45943) ವಚನಾದಥ ಕೃಷ್ಣಸ್ತು ಪ್ರಯಯೌ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ। ದೀರ್ಯತೇ ಭಗದತ್ತೇನ ಯತ್ರ ಪಾಂಡವವಾಹಿನೀ॥ 7-27-10 (45944) ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಂ ತತಃ ಪಶ್ಚಾದಾಹ್ವಯಂತೋ ಮಹಾರಥಾಃ। ಸಂಶಪ್ತಕಾಃ ಸಮಾರೋಹನ್ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಚತುರ್ದಶ॥ 7-27-11 (45945) ದಶೈವ ತು ಸಹಸ್ರಾಣಿ ತ್ರಿಗರ್ತಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ಚತ್ವಾರಿ ಚ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಚಾನುಗಾಃ॥ 7-27-12 (45946) ದೀರ್ಯಮಾಣಾಂ ಚಮೂಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭಗದತ್ತೇನ ಮಾನಿಷ। ಆಹೂಯಮಾನಸ್ಯ ಚ ತೈರಭವದ್ಧೃದಯಂ ದ್ವಿಧಾ॥ 7-27-13 (45947) ಕಿನ್ನು ಶ್ರೇಯಸ್ಕರಂ ಕರ್ಮ ಭವೇದದ್ಯೇತ್ಯಚಿಂತಯತ್। ಇಹ ವಾ ವಿನಿವರ್ತೇಯಂ ಗಚ್ಛೇಯಂ ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-27-14 (45948) ತಸ್ಯ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ವಿಚಾರ್ಯೈವಮರ್ಜುನಸ್ಯ ಕುರೂದ್ವಹ। ಅಭವದ್ಭೂಯಸೀ ಬುದ್ಧಿಃ ಸಂಶಪ್ತಕವಧೇ ಸ್ಥಿರಾ॥ 7-27-15 (45949) ಸ ಸನ್ನಿವೃತ್ತಃ ಸಹಸಾ ಕಪಿಪ್ರವರಕೇತನಃ। ಏಕೋ ರಥಸಹಸ್ರಾಣಿ ನಿಹಂತುಂ ವಾಸವೀ ರಣೇ॥ 7-27-16 (45950) ಸಾ ಹಿ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯಾಸೀನ್ಮತಿಃ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ವಧೋಪಾಯೇ ಯಾ ವೈ ದ್ವೈಧಮಕಲ್ಪಯತ್॥ 7-27-17 (45951) ಸ ತು ದೋಲಾಯಮಾನೋಽಬೂದ್ದ್ವೈಧೀಭಾವೇನ ಪಾಂಡವಃ। ವಧೇನ ತು ನರಾಗ್ರ್ಯಾಣಾಮಕರೋತ್ತಾಂ ಮೃಷಾ ತದಾ॥ 7-27-18 (45952) ತತಃ ಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶರಾಣಾಂ ನತಪರ್ವಣಾಂ। ಅಸೃಜನ್ನರ್ಜುನೇ ರಾಜನ್ಸಂಶಪ್ತಕಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-27-19 (45953) ನೈವ ಕುಂತೀಸುತಃ ಪಾರ್ಥೋ ನೈವ ಕೃಷ್ಣೋ ಜನಾರ್ದನಃ। ನ ಹಯಾ ನ ರಥೋ ರಾಜಂದೃಶ್ಯಂತೇ ಸ್ಮ ಶರೈಶ್ಚಿತಾಃ॥ 7-27-20 (45954) ತದಾ ಮೋಹಮನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸಿಷ್ವಿದೇ ಹಿ ಜನಾರ್ದನಃ। ತತಸ್ತಾನ್ಪ್ರಾಯಶಃ ಪಾರ್ಥೋ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರೇಣ ನಿಜಘ್ನಿವಾನ್॥ 7-27-21 (45955) ಶತಶಃ ಪಾಣಯಶ್ಛಿನ್ನಾಃ ಸೇಷುಜ್ಯಾತಲಕಾರ್ಮುಕಾಃ। ಕೇತವೋ ವಾಜಿನಃ ಸೂತಾ ರಥಿನಶ್ಚಾಪತನ್ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-27-22 (45956) ದ್ರುಮಾಚಲಾಗ್ರಾಂಬುಧರೈಃ ಸಮಕಾಯಾಃ ಸುಕಲ್ಪಿತಾಃ। ಹತಾರೋಹಾಃ ಕ್ಷಿತೌ ಪೇತುರ್ದ್ವಿಪಾಃ ಪಾರ್ಥಶರಾಹತಾಃ॥ 7-27-23 (45957) ವಿಪ್ರವಿದ್ಧಕುಥಾ ನಾಗಾಶ್ಛಿನ್ನಭಾಂಡಾಃ ಪರಾಸವಃ। ಸಾರೋಹಾಸ್ತು ರಣೇ ಪೇತುರ್ಮಥಿತಾ ಮಾರ್ಗಣೈರ್ಭೃಶಂ॥ 7-27-24 (45958) ಸರ್ಷ್ಟಿಪ್ರಾಸಾಸಿನಖರಾಃ ಸಮುದ್ಗರಪರಶ್ವಥಾಃ। ವಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ಬಾಹವಃ ಪೇತುರ್ನೃಣಾಂ ಭಲ್ಲೈಃ ಕಿರೀಟಿನಾ॥ 7-27-25 (45959) ಬಾಲಾದಿತ್ಯಾಂಬುಜೇಂದೂನಾಂ ತುಲ್ಯರೂಪಾಣಿ ಮಾರಿಷ। ಸಂಚ್ಛಿನ್ನಾನ್ಯರ್ಜುನಶರೈಃ ಶಿರಾಂಸ್ಯುರ್ವೀ ಪ್ರಪೇದಿರೇ॥ 7-27-26 (45960) ಜಜ್ವಾಲಾಲಂಕೃತಾ ಸೇನಾ ಪತ್ರಿಭಿಃ ಪ್ರಾಣಿಭೋಜನೈಃ। ನಾನಾರೂಪೈಸ್ತದಾಽಮಿತ್ರಾನ್ಕ್ರುದ್ಧೇನಿಘ್ನತಿ ಫಲ್ಗುನೇ॥ 7-27-27 (45961) ಕ್ಷೋಭಯಂತಂ ತದಾ ಸೇನಾಂ ದ್ವಿರದಂ ನಲಿನೀಮಿವ। ಧನಂಜಯಂ ಭೂತಗಣಾಃ ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತ್ಯಪೂಜಯನ್॥ 7-27-28 (45962) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತ್ಕರ್ಮ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ವಾಸವಸ್ಯೇವ ಮಾಧವಃ। ವಿಸ್ಮಯಂ ಪರಮಂ ಗತ್ವಾ ಪ್ರಾಂಜಲಿಸ್ತಮುವಾಚ ಹ॥ 7-27-29 (45963) ಕರ್ಮೈತತ್ಪಾರ್ಥ ಶಕ್ರೇಣ ಯಮೇನ ಧನದೇನ ಚ। ದುಷ್ಕರಂ ಸಮರೇ ಯತ್ತೇ ಕೃತಮದ್ಯೇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ॥ 7-27-30 (45964) ಯುಗಪಚ್ಚೈವ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಪತಿತಾ ಏವ ಮೇ ದೃಷ್ಟಾಃ ಸಂಶಪ್ತಕಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-27-31 (45965) ಸಂಶಪ್ತಕಾಂಸ್ತತೋ ಹತ್ವಾ ಭೂಯಿಷ್ಠಾ ಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ। ಭಗದತ್ತಾಯ ಯಾಹೀತಿ ಕೃಷ್ಣಂ ಪಾರ್ಥೋಽಭ್ಯನೋದಯತ್॥ ॥ 7-27-32 (45966) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 27 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-27-2 ವಿಕುರ್ವಾಣೇ ವಿವಿಧಾಃ ಕ್ರಿಯಾಃ ಕುರ್ವಾಣೇ॥ 5-27-6 ಸಹಃ ಸೋಢಾ। ಪಚಾದ್ಯಚ॥ 5-27-9 ವಿಸ್ಮಿತಂ ರೂಢಾಹಂಕಾರಂ॥ 5-27-11 ಸಮಾರೋಹನ್ಸಂವೃತವಂತಃ॥ 5-27-27 ಸಪ್ತವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-28-0 (45967) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-28-0x (4323) ಯಿಯಾಸತಸ್ತತಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯಾಶ್ವಾನ್ಮನೋಜವಾನ್। ಸಂಪ್ರೈಷೀದ್ಧೇಮಸಂಛನ್ನಾಂದ್ರೋಣಾನೀಕಾಯ ಸಂತ್ವರನ್॥ 7-28-1 (45968) ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಂ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಸ್ವಾಂಸ್ತ್ರಾತುಂ ದ್ರೋಣತಾಪಿತಾನ್। ಸುಶರ್ಮಾ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಯುದ್ಧಾರ್ಥೀ ಪೃಷ್ಠತೋಽನ್ವಯಾತ್॥ 7-28-2 (45969) ತತಃ ಶ್ವೇತಹಯಃ ಕೃಷ್ಣಮಬ್ರವೀದಜಿತಂಜಯಃ। ಏಷ ಮಾಂ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಸುಶರ್ಮಾಽಽಹ್ವಯತೇಽಚ್ಯುತ॥ 7-28-3 (45970) ದೀರ್ಯತೇ ಚೋತ್ತರೇಣೈವ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಮಧುಸೂದನ। ದ್ವೈಧೀಭೂತಂ ಮನೋ ಮೇಽದ್ಯ ಕೃತಂ ಸಂಶಪ್ತಕೈರಿದಂ॥ 7-28-4 (45971) ಕಿನ್ನು ಸಂಶಪ್ತಕಾನ್ಹನ್ಮಿ ಸ್ವಾನ್ರಕ್ಷಾಂಯಹಿತಾರ್ದಿತಾನ್। ಇತಿ ಮೇ ತ್ವಂ ಮತಂ ವೇತ್ಸಿ ತತ್ರ ಕಿಂ ಸುಕೃತಂ ಭವೇತ್॥ 7-28-5 (45972) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ದಾಶಾರ್ಹಃ ಸ್ಯಂದನಂ ಪ್ರತ್ಯವರ್ತಯತ್। ಯೇನ ತ್ರಿಗರ್ತಾಧಿಪತಿಃ ಪಾಂಡವಂ ಸಮುಪಾಹ್ವಯತ್॥ 7-28-6 (45973) ತತೋಽರ್ಜುನಃ ಸುಶರ್ಮಾಣಂ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಪ್ತಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಧ್ವಜಂ ಧನುಶ್ಚಾಸ್ಯ ತಥಾ ಕ್ಷುರಾಭ್ಯಾಂ ಸಮಕೃಂತತ॥ 7-28-7 (45974) ತ್ರಿಗರ್ತಾಧಿಪತೇಶ್ಚಾಪಿ ಭ್ರಾತರಂ ಷಙ್ಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಸಾಶ್ವಂ ಸಸೂತಂ ತ್ವರಿತಃ ಪಾರ್ಥಃ ಪ್ರೈಷೀದ್ಯಮಕ್ಷಯಂ॥ 7-28-8 (45975) ತತೋ ಭುಜಗಸಂಕಾಶಾಂ ಸುಶರ್ಮಾ ಶಕ್ತಿಮಾಯಸೀಂ। ಚಿಕ್ಷೇಪಾರ್ಜುನಮಾದಿಶ್ಯ ವಾಸುದೇವಾಯ ತೋಮರಂ॥ 7-28-9 (45976) ಶಕ್ತಿಂ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ತೋಮರಂ ತ್ರಿಭಿರರ್ಜುನಃ। ಸುಶರ್ಮಾಣಂ ಶರವ್ರಾತೈರ್ಮೋಹಯಿತ್ವಾ ನ್ಯವರ್ತಯತ್॥ 7-28-10 (45977) ತಂ ವಾಸವಮಿವಾಯಾಂತಂ ಭೂರಿವರ್ಷಂ ಶರೌಘಿಣಂ। ರಾಜಂಸ್ತಾವಕಸೈನ್ಯಾನಾಂ ನೋಗ್ರಂ ಕಶ್ಚಿದವಾರಯತ್॥ 7-28-11 (45978) ತತೋ ಧನಂಜಯೋ ಬಾಣೈಃ ಸರ್ವಾನೇವ ಮಹಾರಥಾನ್। ಆಯಾದ್ವಿನಿಘ್ನನ್ಕೌರವ್ಯಾಂದಹನ್ಕಕ್ಷಮಿವಾನಲಃ॥ 7-28-12 (45979) ತಸ್ಯ ವೇಗಮಸಹ್ಯಂ ತಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರಸ್ಯ ಧೀಮತಃ। ನಾಶಕ್ನುವಂಸ್ತೇ ಸಂಸೋಢುಂ ಸ್ಪರ್ಶಮಗ್ನೇರಿವ ಪ್ರಜಾಃ॥ 7-28-13 (45980) ಸಂವೇಷ್ಟಯನ್ನನೀಕಾನಿ ಶರವರ್ಷೇಣ ಪಾಂಡವಃ। ಸುಪರ್ಣ ಇವ ನಾಗೇಂದ್ರಂ ಪ್ರಾಯಾತ್ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-28-14 (45981) ಯತ್ತದಾನಾಮಯಜ್ಜಿಷ್ಣುರ್ಭರತಾನಾಮಪಾಪಿನಾಂ। ಧನುಃ ಕ್ಷೇಮಕರಂ ಸಂಖ್ಯೇ ದ್ವಿಷತಾಮಶ್ರುವರ್ಧನಂ॥ 7-28-15 (45982) ತದೇವ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ರಾಜಂದುರ್ದ್ಯೂತದೇವಿನಃ। ಕೃತೇ ಕ್ಷತ್ರವಿನಾಶಾಯ ಧನುರಾಯಚ್ಛದರ್ಜುನಃ॥ 7-28-16 (45983) ತಥಾ ವಿಕ್ಷೋಭ್ಯಮಾಣಾ ಸಾ ಪಾರ್ಥೇನ ತವ ವಾಹಿನೀ। ವ್ಯಶೀರ್ಯತ ಮಹಾರಾಜ ನೌರಿವಾಸಾದ್ಯ ಪರ್ವತಂ॥ 7-28-17 (45984) ತತೋ ದಶಸಹಸ್ರಾಣಿ ನ್ಯವರ್ತಂತ ಧನುಷ್ಮತಾಂ। ಮತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ರಣೇ ಕ್ರೂರಾಂ ವೀರಾ ಜಯಪರಾಜಯೇ॥ 7-28-18 (45985) ವ್ಯಪೇತಹೃದಯತ್ರಾಸಾ ಆವವ್ರುಸ್ತಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ಆರ್ಚ್ಛತ್ಪಾರ್ಥೋ ಗುರುಂ ಭಾರಂ ಸರ್ವಭಾರಸಹೋ ಯುಧಿ॥ 7-28-19 (45986) ಯಥಾ ನಲವನಂ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರಭಿನ್ನಃ ಷಷ್ಟಿಹಾಯನಃ। ಮೃದ್ಗೀಯಾತ್ತದ್ವದಾಯಸ್ತಃ ಪಾರ್ಥೋಽಮೃದ್ಗಾಚ್ಚಮೂಂ ತವ॥ 7-28-20 (45987) ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಮಥಿತೇ ಸೈನ್ಯೇ ಭಗದತ್ತೋ ನರಾಧಿಪಃ। ತೇನ ನಾಗೇನ ಸಹಸಾ ಧನಂಜಯಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-28-21 (45988) ತಂ ರಥೇನ ನರವ್ಯಾಘ್ರಃ ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಾದ್ಧನಂಜಯಃ। ಸ ಸನ್ನಿಪಾತಸ್ತುಮುಲೋ ಬಭೂವ ನರನಾಗಯೋಃ॥ 7-28-22 (45989) ಕಲ್ಪಿತಾಭ್ಯಾಂ ಯಥಾಶಾಸ್ತ್ರಂ ರಥೇನ ಚ ಗಜೇನ ಚ। ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಚೇರತುರ್ವೀರೌ ಭಗದತ್ತಧನಂಜಯೌ॥ 7-28-23 (45990) ತತೋ ಜೀಮೂತಸಂಕಾಶಾನ್ನಾಗಾದಿಂದ್ರ ಇವ ಪ್ರಭುಃ। ಅಭ್ಯವರ್ಷಚ್ಛರೌಘೇಣ ಭಗದತ್ತೋ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-28-24 (45991) ಸ ಚಾಪಿ ಶರವರ್ಷಂ ತಂ ಶರವರ್ಷೇಣ ವಾಸಿವಃ। ಅಪ್ರಾಪ್ತಮೇವ ಚಿಚ್ಛೇದ ಭಗದತ್ತಸ್ಯ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-28-25 (45992) ತತಃ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷೋ ರಾಜಾ ಶರವರ್ಷೇ ನಿವಾರಿತೇ। ಸಂರಕ್ತನಯನೋ ರೋಷಾತ್ಪಾರ್ಥಂ ಪುನರವಾಕಿರತ್॥ 7-28-26 (45993) ಸ ತಥಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ಪಾರ್ಥಂ ಸಮಭಿಹತ್ಯ ವೈ। ಚೋದಯಾಮಾಸ ತಂ ನಾಗಂ ವಧಾಯಾಚ್ಯುತಪಾರ್ಥಯೋಃ॥ 7-28-27 (45994) ತಮಾಪತಂತಂ ದ್ವಿರದಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕ್ರುದ್ಧಮಿವಾಂತಕಂ। ಚಕ್ರೇಽಪಸವ್ಯಂ ತ್ವರಿತಃ ಸ್ಯಂದನೇನ ಜನಾರ್ದನಃ॥ 7-28-28 (45995) ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಮಪಿ ನೇಯೇಷ ಪರಾವೃತ್ತಂ ಮಹಾದ್ವಿಪಂ। ಸಾರೋಹಂ ಮೃತ್ಯುಸಾತ್ಕರ್ತುಂ ಸ್ಮರಂಧರ್ಮಂ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-28-29 (45996) ಸ ತು ನಾಗೋ ದ್ವಿಪರಥಾನ್ಹಯಾಂಶ್ಚಾಮೃದ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಪ್ರಾಹಿಣೋನ್ಮೃತ್ಯುಲೋಕಾಯ ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಧನಂಜಯಃ॥ ॥ 7-28-30 (45997) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟಾವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 28 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-28-16 ಆಯಚ್ಛದ್ಗೃಹೀತವಾನ್। ಯದೇವಾರ್ಜುನಸ್ಯ ಧನುರ್ಭರತಾನಾಂ ಕ್ಷೇಮಕರಮಾಸೀತ್ತದೇವ ತ್ವತ್ಪುತ್ರನಿಮಿತ್ತಂ ಕ್ಷತ್ರಕ್ಷಯಕರಮಭವದಿತಿ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಃ 5-28-28 ಅಷ್ಟಾವಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-29-0 (45998) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-29-0x (4324) ತಥಾ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಕಿಮಕರೋದ್ಭಗದತ್ತಸ್ಯ ಪಾಂಡವಃ। ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷೋ ವಾ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ತನ್ಮೇ ಶಂಸ ಯಥಾತಥಂ॥ 7-29-1 (45999) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-29-2x (4325) ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷೇಣ ಸಂಸಕ್ತಾವುಭೌ ದಾಶಾರ್ಹಪಾಂಡವೌ। ಮೃತ್ಯುದಂಷ್ಟ್ರಾಂತಿಕಂ ಪ್ರಾಪ್ತೌ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಮೇನಿರೇ॥ 7-29-2 (46000) ತಥಾ ತು ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಪಾತಯತ್ಯನಿಶಂ ಪ್ರಭೋ। ಗಜಸ್ಕಂಧಾನ್ಮಹಾರಾಜ ಕೃಷ್ಣಯೋಃ ಸ್ಯಂದನಸ್ಥಯೋಃ॥ 7-29-3 (46001) ಅಥ ಕಾರ್ಷ್ಣಾಯಸೈರ್ಬಾಣೈಃ ಪೂರ್ಣಕಾರ್ಮುಕನಿಃಸೃತೈಃ। ಅವಿಧ್ಯದ್ದೇವಕೀಪುತ್ರಂ ಹೇಮಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ॥ 7-29-4 (46002) ಅಗ್ನಿಸ್ಪರ್ಶಸಮಾಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾ ಭಗದತ್ತೇನ ಚೋದಿತಾಃ। ನಿರ್ಭಿದ್ಯ ದೇವಕೀಪುತ್ರಂ ಕ್ಷಿತಿಂ ಜಗ್ಮುಃ ಸುವಾಸಸಃ॥ 7-29-5 (46003) ತಸ್ಯ ಪಾರ್ಥೋ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಪರಿವಾರಂ ನಿಹತ್ಯ ಚ। ಲಾಲಯನ್ನಿವ ರಾಜಾನಂ ಭಗದತ್ತಮಯೋಧಯತ್॥ 7-29-6 (46004) ಸೋಽರ್ಕರಶ್ಮಿನಿಭಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾಂಸ್ತೋಮರಾನ್ವೈ ಚತುರ್ದಶ। ಅಪ್ರೇಷಯತ್ಸವ್ಯಸಾಚೀ ದ್ವಿಧೈಕೈಕಮಥಾಚ್ಛಿನತ್॥ 7-29-7 (46005) ತತೋ ನಾಗಸ್ಯ ತದ್ವರ್ಮ ವ್ಯಧಮತ್ಪಾಕಶಾಸನಿಃ। ಶರಜಾಲೇನ ಮಹತಾ ತದ್ವ್ಯಶೀರ್ಯತ ಭೂತಲೇ॥ 7-29-8 (46006) ಶೀರ್ಣವರ್ಮಾ ಸ ತು ಗಜಃ ಶರೈಃ ಸುಭೃಶಮರ್ದಿತಃ। ಬಭೌ ಧಾರಾನಿಪಾತಾಕ್ತೋ ವ್ಯಭ್ರಃ ಪರ್ವತರಾಡಿವ॥ 7-29-9 (46007) ತತಃ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಃ ಶಕ್ತಿಂ ಹೇಮದಂಡಾಮಯಸ್ಮಯೀಂ। ವ್ಯಸೃಜದ್ವಾಸುದೇವಾಯ ದ್ವಿಧಾ ತಾಮರ್ಜುನೋಽಚ್ಛಿನತ್॥ 7-29-10 (46008) ತತಶ್ಛತ್ರಂ ಧ್ವಜಂ ಚೈವ ಚ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ರಾಜ್ಞೋಽರ್ಜುನಃ ಶರೈಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಸ್ತೂರ್ಣಮುತ್ಸ್ಮಯನ್ಪರ್ವತೇಶ್ವರಂ॥ 7-29-11 (46009) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋಽರ್ಜುನಶರೈಃ ಸುಪುಂಖೈಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ। ಭಗದತ್ತಸ್ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಜನಾಧಿಪಃ॥ 7-29-12 (46010) ವ್ಯಸೃಜತ್ತೋಮರಾನ್ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಶ್ವೇತಾಶ್ವಸ್ಯೋನ್ನಾದ ಚ। ತೈರರ್ಜುನಸ್ಯ ಸಮರೇ ಕಿರೀಟಂ ಪರಿವರ್ತಿತಂ॥ 7-29-13 (46011) ಪರಿವೃತ್ತಂ ಕಿರೀಟಂ ತದ್ಯಮಯನ್ನೇವ ಪಾಂಡವಃ। ಸುದೃಷ್ಟಃ ಕ್ರಿಯತಾಂ ಲೋಕ ಇತಿ ರಾಜಾನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-29-14 (46012) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರವರ್ಷೇಣ ಪಾಂಡವಂ। ಅಭ್ಯವರ್ಷತ್ಸ ಗೋವಿಂದಂ ಧನುರಾದಾಯ ಭಾಸ್ವರಂ॥ 7-29-15 (46013) ತಸ್ಯ ಪಾರ್ಥೋ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ತೂಣೀರಾನ್ಸನ್ನಿಕೃತ್ಯ ಚ। ತ್ವರಮಾಣೋ ದ್ವಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಸರ್ವಮರ್ಮಸ್ವತಾಡಯತ್॥ 7-29-16 (46014) ವಿದ್ಧಸ್ತತೋಽತಿವ್ಯಥಿತೋ ವೈಷ್ಣವಾಸ್ತ್ರಮುದೀರಯನ್। ಅಭಿಮಂತ್ರ್ಯಾಂಕುಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ವ್ಯಸೃಜತ್ಪಾಂಡವೋರಸಿ॥ 7-29-17 (46015) ವಿಸೃಷ್ಟಂ ಭಗದತ್ತೇನ ತದಸ್ತ್ರಂ ಸರ್ವಘಾತಿ ವೈ। ಉರಸಾ ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ಪಾರ್ಥಂ ಸಂಛಾದ್ಯ ಕೇಶವಃ॥ 7-29-18 (46016) ವೈಜಯಂತ್ಯಭವನ್ಮಾಲಾ ತದಸ್ತ್ರಂ ಕೇಶವೋರಸಿ। ಪದ್ಮಕೋಶವಿಚಿತ್ರಾ ಸಾ ಸರ್ವರ್ತುಕುಸುಮೋತ್ಕರಾ॥ 7-29-19 (46017) ಜ್ವಲನಾರ್ಕೇಂದುವರ್ಣಾಭಾ ಪಾವಕೋಜ್ಜ್ವಲಪಲ್ಲವಾ। ತಯಾ ಪದ್ಮಪಲಾಶಿನ್ಯಾ ವಾತಕಂಪಿತಪತ್ರಯಾ॥ 7-29-20 (46018) ಶುಶುಭೇಽಭ್ಯಧಿಕಂ ಶೌರಿರತಸೀಪುಷ್ಪಸನ್ನಿಭಃ। ತತೋಽರ್ಜುನಃ ಕ್ಲಾಂತಮನಾಃ ಕೇಶವಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ॥ 7-29-21 (46019) ಅಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ತುರಗಾನ್ಸಂಯಂತಾಸ್ಮಿ ಜನಾರ್ದನ। ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಸ್ವಾಂ ನ ರಕ್ಷಸಿ॥ 7-29-22 (46020) ಯದ್ಯಹಂ ವ್ಯಸನೀ ವಾ ಸ್ಯಾಮಶಕ್ತೋ ವಾ ನಿವಾರಣೇ। ತತಸ್ತ್ವಯೈವಂ ಕಾರ್ಯಂ ಸ್ಯಾನ್ನ ತು ಕಾರ್ಯಂ ಮಯಿ ಸ್ಥಿತೇ॥ 7-29-23 (46021) ಸಬಾಣಃ ಸಧನುಶ್ಚಾಹಂ ಸಸುಹಾಸುರಮಾನುಷಾನ್। ಶಕ್ತೋ ಲೋಕಾನಿಮಾಂಜೇತುಂ ತಚ್ಚಾಪಿ ವಿದಿತಂ ತವ॥ 7-29-24 (46022) ತತೋಽರ್ಜುನಂ ವಾಸುದೇವಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚಾರ್ಯವದ್ವಚಃ। ಶೃಣು ಗುಹ್ಯಮಿದಂ ಪಾರ್ಥ ಪುರಾವೃತ್ತಂ ಯಥಾಽನಘ॥ 7-29-25 (46023) `ಯೇಯಂ ಭೂತಧರಾ ದೇವೀ ಸರ್ವಭೂತಧರಾ ಧರಾ। ಸಕಾಮಾ ಲೋಕಕರ್ತಾರಂ ನಾರಾಯಣಮುಪಸ್ಥಿತಾ॥ 7-29-26 (46024) ಸ ಸಂಗತ್ಯ ತಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಪ್ರೀತಸ್ತಸ್ಯಾ ವರಂ ದದೌ। ಸಾ ವವ್ರೇ ವಿಷ್ಣುಸದೃಶಂ ಪುತ್ರಮಸ್ತ್ರಂ ಚ ವೈಷ್ಣವಂ॥ 7-29-27 (46025) ಬಭೂವ ಚ ಸುತಸ್ತಸ್ಯಾ ನರಕೋ ನಾಮ ವಿಶ್ರುತಃ। ಅಸ್ತ್ರಂ ಚ ವೈಷ್ಣವಂ ತಸ್ಮೈ ದದೌ ನಾರಾಯಣಃ ಸ್ವಯಂ॥ 7-29-28 (46026) ತದೇವಂ ನರಕಸ್ಯಾಸೀದಸ್ತ್ರಂ ಸರ್ವಾಹಿತಾಂತಕಂ। ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರವಿಘಾತನಂ॥ 7-29-29 (46027) ನಾಸ್ಯಾವಧ್ಯೋಽಸ್ತಿ ಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ಮದನ್ಯಃ ಕಶ್ಚಿದರ್ಜುನ। ತಸ್ಮಾನ್ಮಯಾ ಕೃತಂ ಹ್ಯೇತನ್ಮಾ ಭೂತ್ತೇ ಬುದ್ಧಿರನ್ಯಥಾ॥ 7-29-30 (46028) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-29-31x (4326) ಅನುನೀಯ ತು ದಾಶಾರ್ಹಃ ಪಾಂಡವಂ ತ್ವರಿತೋಽಬ್ರವೀತ್। ಜಹಿ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ವಾಕ್ಯಶೇಷಂ ಚ ಮೇ ಶೃಣು'॥ 7-29-31 (46029) ಚತುರ್ಮೂರ್ತಿರಹಂ ಶಶ್ವಲ್ಲೋಕತ್ರಾಣಾರ್ಥಮುದ್ಯತಃ। ಆತ್ಮಾನಂ ಪ್ರವಿಭಜ್ಯೇಹ ಲೋಕಾನಾಂ ಹಿತಮಾದಧೇ॥ 7-29-32 (46030) ಏಕಾ ಮೂರ್ತಿಸ್ತಪಶ್ಚರ್ಯಾಂ ಕುರುತೇ ಮೇ ಭುವಿ ಸ್ಥಿತಾ। ಅಪರಾ ಪಶ್ಯತಿ ಜಗತ್ಕುರ್ವಾಣಂ ಸಾಧ್ವಸಾಧುನೀ॥ 7-29-33 (46031) ಅಪರಾ ಕುರುತೇ ಕರ್ಮ ಮಾನುಷಂ ಲೋಕಮಾಶ್ರಿತಾ। ಶೇತೇ ಚತುರ್ಥೀಂ ತ್ವಪರಾ ನಿದ್ರಾಂ ವರ್ಷಸಹಸ್ರಿಕೀಂ॥ 7-29-34 (46032) ಯಾಽಸೌ ವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಂತೇ ಮೂರ್ತಿರುತ್ತಿಷ್ಠತೇ ಮಮ। ವರಾರ್ಹೇಭ್ಯೋ ವರಾಞ್ಶ್ರೇಷ್ಠಾಂಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಕಾಲೇ ದದಾತಿ ಸಾ॥ 7-29-35 (46033) ತಂ ತು ಕಾಲಮನುಪ್ರಾಪ್ತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಪೃಥಿವೀ ತದಾ। ಅಯಾಚತ ವರಂ ಯನ್ಮಾಂ ನರಕಾರ್ಥಾಯ ತಚ್ಛೃಣು॥ 7-29-36 (46034) ದೇವಾನಾಂ ದಾನವಾನಾಂ ಚ ಅವಧ್ಯಸ್ತನಯೋಽಸ್ತು ಮೇ। ಉಪೇತೋ ವೈಷ್ಣವಾಸ್ತ್ರೇಣ ತನ್ಮೇ ತ್ವಂ ದಾತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-29-37 (46035) ಏವಂ ವರಮಹಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಜಗತ್ಯಾಸ್ತನಯೇ ತದಾ। ಅಮೋಘಮಸ್ತ್ರಂ ಪ್ರಾಯಚ್ಛಂ ವೈಷ್ಣವಂ ಪರಮಂ ಪುರಾ॥ 7-29-38 (46036) ಅವೋಚಂ ಚೈತದಸ್ತ್ರಂ ವೈ ಹ್ಯಮೋಘಂ ಭವತು ಕ್ಷಮೇ। ನರಕಸ್ಯಾಭಿರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ನೈನಂ ಕಶ್ಚಿದ್ವಧಿಷ್ಯತಿ॥ 7-29-39 (46037) ಅನೇನಾಸ್ತ್ರೇಣ ತೇ ಗುಪ್ತಃ ಸುತಃ ಪರಬಲಾರ್ದನಃ। ಭವಿಷ್ಯತಿ ದುರಾಧರ್ಷಃ ಸರ್ವಲೋಕೇಷು ಸರ್ವದಾ॥ 7-29-40 (46038) ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಗತಾ ದೇವೀ ಕೃತಕಾಮಾ ಮನಸ್ವಿನೀ। ಸ ಚಾಪ್ಯಾಸೀದ್ದುರಾಧರ್ಷೋ ನರಕಃ ಶತ್ರುತಾಪನಃ॥ 7-29-41 (46039) ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ತದಸ್ತ್ರಂ ಪಾರ್ಥ ಮಾಮಕಂ। ನಾಸ್ಯಾವಧ್ಯೋಽಸ್ತಿ ಲೋಕೇಷು ಸೇಂದ್ರರುದ್ರೇಷು ಮಾರಿಷ॥ 7-29-42 (46040) ತನ್ಮಯಾ ತ್ವತ್ಕೃತೇ ಚೈತದನ್ಯಥೈವೋಪನಿರ್ಮಿತಂ। ವಿಯುಕ್ತಂ ಪರಮಾಸ್ತ್ರೇಣ ಜಹಿ ಪಾರ್ಥ ಮಹಾಸುರಂ॥ 7-29-43 (46041) `ಅವಧ್ಯೋಽಯಂ ಮಹಾಸ್ತ್ರೇಣ ಭಗದತ್ತಃ ಸುರಾಸುರೈಃ'। ವೈರಿಣಂ ಜಹಿ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಭಗದತ್ತಂ ಸುರದ್ವಿಷಂ। ಯಥಾಽಹಂ ಜಘ್ನಿವಾನ್ಪೂರ್ವಂ ಹಿತಾರ್ಥಂ ನರಕಂ ತಥಾ॥ 7-29-44 (46042) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-29-45x (4327) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತದಾ ಪಾರ್ಥಃ ಕೇಶವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಭಗದತ್ತಂ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಸಹಸಾ ಸಮವಾಕಿರತ್॥ 7-29-45 (46043) ತತಃ ಪಾರ್ಥೋ ಮಹಾಬಾಹುರಸಂಭ್ರಾಂತೋ ಮಹಾಮನಾಃ। ಕುಂಭಯೋರಂತರೇ ನಾಗಂ ನಾರಾಚೇನ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-29-46 (46044) ಸ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ತಂ ನಾಗಂ ಬಾಣೋ ವಜ್ರ ಇವಾಚಲಂ। ಅಭ್ಯಗಾತ್ಸಹ ಪುಂಖೇನ ವಲ್ಮೀಕಮಿವ ಪನ್ನಗಃ॥ 7-29-47 (46045) ಸ ಕರೀ ಭಗದತ್ತೇನ ಪ್ರೇರ್ಯಮಾಣೋ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। ನ ಕರೋತಿ ವಚಸ್ತಸ್ಯ ದರಿದ್ರಸ್ಯೇವ ಯೋಷಿತಾ॥ 7-29-48 (46046) ಸ ತು ವಿಷ್ಟಭ್ಯ ಗಾತ್ರಾಣಿ ದಂತಾಭ್ಯಾಮವನಿಂ ಯಯೌ। ನದನ್ನಾರ್ತಸ್ವನಂ ಪ್ರಾಣಾನುತ್ಸಸರ್ಜ ಮಹಾದ್ವಿಪಃ॥ 7-29-49 (46047) ತತೋ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾನಮಭ್ಯಭಾಷತ ಕೇಶವಃ। ಅಯಂ ಮಹತ್ತರಃ ಪಾರ್ಥ ಪಲಿತೇನ ಸಮಾವೃತಃ॥ 7-29-50 (46048) ವಲೀಸಂಛನ್ನನಯನಃ ಶೂರಃ ಪರಮದ್ರುರ್ಜಯಃ। ಅಕ್ಷ್ಣೋರುನ್ಮೀಲನಾರ್ಥಾಯ ಬದ್ಧಪಟ್ಟೋ ಹ್ಯಸೌ ನೃಪಃ॥ 7-29-51 (46049) ದೇವವಾಕ್ಯಾತ್ಪ್ರಚಿಚ್ಛೇದ ಶರೇಣ ಭೃಶಮರ್ಜುನಃ। ಛಿನ್ನಮಾತ್ರೇಂಽಶುಕೇ ತಸ್ಮಿನ್ರುದ್ಧನೇತ್ರೋ ಬಭೂವ ಸಃ॥ 7-29-52 (46050) ತಮೋಮಯಂ ಜಗನ್ಮೇನೇ ಭಗದತ್ತಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ತತಶ್ಚಂದ್ರಾರ್ಧಬಿಂಬೇನ ಬಾಣೇನ ನತಪರ್ವಣಾ॥ 7-29-53 (46051) ಬಿಭೇದ ಹೃದಯಂ ರಾಜ್ಞೋ ಭಗದತ್ತಸ್ಯ ಪಾಂಡವಃ। ಸ ಭಿನ್ನಹೃದಯೋ ರಾಜಾ ಭಗದತ್ತಃ ಕಿರೀಟಿನಾ॥ 7-29-54 (46052) ಶರಾಸನಂ ಶರಾಂಶ್ಚೈವ ಗತಾಸುಃ ಪ್ರಮುಮೋಚ ಹ। ಶಿರಸಸ್ತಸ್ಯ ವಿಭ್ರಷ್ಟಂ ಪಪಾತ ಚ ವರಾಂಶುಕಂ। ನಾಲತಾಡನವಿಭ್ರಷ್ಟಂ ಪಲಾಶಂ ನಲಿನಾದಿವ॥ 7-29-55 (46053) ಸ ಹೇಮಮಾಲೀ ತಪನೀಯಭಾಂಡಾ ತ್ಪಪಾತ ನಾಗಾದ್ಗಿರಿಸನ್ನಿಕಾಶಾತ್। ಸುಪುಷ್ಪಿತೋ ಮಾರುತವೇಗಭಗ್ನೋ ಮಹೀಧರಾಗ್ರಾದಿವ ಕರ್ಣಿಕಾರಃ॥ 7-29-56 (46054) ನಿಹತ್ಯ ತಂ ನರಪತಿಮಿಂದ್ರವಿಕ್ರಮಂ ಸಸ್ವಾಯಮಿಂದ್ರಸ್ಯ ತದೈಂದ್ರಿರಾಹವೇ। ತತೋಽಪರಾಂಸ್ತವ ಜಯಕಾಂಕ್ಷಿಣೋ ನರಾನ್ ಬಭಂಜ ವಾಯುರ್ಬಲವಾಂದ್ರುಮಾನಿವ॥ ॥ 7-29-57 (46055) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 29 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-29-33 ಏಕಾ ಮೂರ್ತಿರ್ಬದರಿಕಾಶ್ರಮೇ ನಾರಾಯಣರೂಪಾ। ಅಷರಾ ಪರಮಾತ್ಮರೂಪಾ ॥ 5-29-34 ಅಪರಾ ರಾಮಕೃಷ್ಣಾದಿರೂಪಾ। ಅಪರಾ ಜಲಶಾಯಿನೀ॥ 5-29-48 ಯೋಷಿತಾ ಭಾಗುರಿಮತೇ ಟಾಪ್॥ 5-29-29 ಏಕೋನತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-30-0 (46056) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-30-0x (4328) ಪ್ರಿಯಮಿಂದ್ರಸ್ಯ ಸತತಂ ಸಖಾಯಮಮಿತೌಜಸಂ। ಹತ್ವಾ ಪ್ರಾಗ್ಜ್ಯೋತಿಷಂ ಪಾರ್ಥಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಮವರ್ತತ॥ 7-30-1 (46057) ತತೋ ಗಾಂಧಾರರಾಜಸ್ಯ ಸುತೌ ಪರಪುರಂಜಯೌ। ಅರ್ದೇತಾಮರ್ಜುನಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಭ್ರಾತರೌ ವೃಷಕಾಚಲೌ॥ 7-30-2 (46058) ತೌ ಸಮೇತ್ಯಾರ್ಜುನಂ ವೀರೌ ಪುರಃ ಪಶ್ಚಾಚ್ಚ ಧನ್ವಿತೌ। ಅವಿಧ್ಯೇತಾಂ ಮಹಾವೇಗೈರ್ನಿಶಿತೈರಾಶುಗೈರ್ಭೃಶಂ॥ 7-30-3 (46059) ವೃಷಕಸ್ಯ ಹಯಾನ್ಸೂತಂ ಧನುಶ್ಛತ್ರಂ ರಥಂ ಧ್ವಜಂ। ತಿಲಶೋ ವ್ಯಧಮತ್ಪಾರ್ಥಃ ಸೌಬಲಸ್ಯ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-30-4 (46060) ತತೋಽರ್ಜುನಃ ಶರವ್ರಾತೈರ್ಜಾನಾಪ್ರಹರಣೈರಪಿ। ಗಾಂಧಾರಾನಾಕುಲಾಂಶ್ಚಕ್ರೇ ಸೌಬಲಪ್ರಮುಖಾನ್ಪುನಃ॥ 7-30-5 (46061) ತತಃ ಪಂಚಶತಾನ್ವೀರಾನ್ಗಾಂಧಾರಾನುದ್ಯತಾಯುಧಾನ್। ಪ್ರಾಹಿಣೋನ್ಮೃತ್ಯುಲೋಕಾಯ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಬಾಣೈರ್ಧನಂಜಯಃ॥ 7-30-6 (46062) ಹತಾಶ್ವಾತ್ತು ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಮವತೀರ್ಯ ಮಹಾಭುಜಃ। ಆರುರೋಹ ರಥಂ ಭ್ರಾತುರನ್ಯಶ್ಚ ಧನುರಾದದೇ॥ 7-30-7 (46063) ತಾವೇಕರಥಮಾರೂಢೌ ಭ್ರಾತರೌ ವೃಷಕಾಚಲೌ। ಶರವರ್ಷೇಣ ಬೀಭತ್ಸುಮವಿಧ್ಯೇತಾಂ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ॥ 7-30-8 (46064) ಸ್ಯಾಲೌ ತವ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ರಾಜಾನೌ ವೃಷಕಾಚಲೌ। ಭೃಶಂ ವಿಜಘ್ನತುಃ ಪಾರ್ಥಮಿಂದ್ರಂ ವೃತ್ರಬಲಾವಿವ॥ 7-30-9 (46065) ಲಬ್ಧಲಕ್ಷೌ ತು ಗಾಂಧಾರಾವಹತಾಂ ಪಾಂಡವಂ ಪುನಃ। ನೈದಾಘವಾರ್ಷಿಕೌ ಮಾಸೌ ಲೋಕಂ ಘರ್ಮಾಂಶುಭಿರ್ಯಥಾ॥ 7-30-10 (46066) ತೌ ರಥಸ್ಥೌ ನರವ್ಯಾಘ್ರೌ ರಾಜಾನೌ ವೃಷಕಾಚಲೌ। ಸಂಶ್ಚಿಷ್ಟಾಂಗೌ ಸ್ಥಿತೌ ರಾಜಂಜಘಾನೈಕೇಷುಣಾಽರ್ಜುನಃ॥ 7-30-11 (46067) ತೌ ರಥಾತ್ಸಿಂಹಸಂಕಾಶೌ ಲೋಹಿತಾಕ್ಷೌ ಮಹಾಭುಜೌ। ರಾಜನ್ಸಂಪೇತತುರ್ವೀರೌ ಸೋದರ್ಯಾವೇಕಲಕ್ಷಣೌ॥ 7-30-12 (46068) ತಯೋರ್ಭೂಮಿಂ ಗತೌ ದೇಹೌ ರಥಾದ್ಬಂಧುಜನಪ್ರಿಯೌ। ಯಶೋ ದಶಃ ದಿಶಃ ಪುಣ್ಯಂ ಗಮಯಿತ್ವಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತೌ॥ 7-30-13 (46069) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿನಿಹತೌ ಸಂಖ್ಯೇ ಮಾತುಲಾವಪಲಾಯಿನೌ। ಭೃಶಂ ಮುಮುಚುರಶ್ರೂಣಿ ಪುತ್ರಾಸ್ತವ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-30-14 (46070) ನಿಹತೌ ಭ್ರಾತರೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಾಯಾಶತವಿಶಾರದಃ। ಕೃಷ್ಣೌ ಸಂಮೋಹನ್ಮಾಯಾಂ ವಿದಧೇ ಶಕುನಿಸ್ತತಃ॥ 7-30-15 (46071) ಲಗುಡಾಯೋಗುಡಾಶ್ಮಾನಃ ಶತಘ್ನ್ಯಶ್ಚ ಸಶಕ್ತಯಃ। ಗದಾಪರಿಘನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಶೂಲಮುದ್ಗರಪಟ್ಟಸಾಃ॥ 7-30-16 (46072) ಸಕಂಪನರ್ಷ್ಟಿನಖರಾ ಮುಸಲಾನಿ ಪರಶ್ವಥಾಃ। ಕ್ಷುರಾಃ ಕ್ಷುರಪ್ರನಾಲೀಕಾ ವತ್ಸದಂತಾಸ್ಥಿಸಂಧಯಃ॥ 7-30-17 (46073) ಚಕ್ರಾಣಿ ವಿಶಿಖಾಃ ಪ್ರಾಸಾ ವಿವಿಧಾನ್ಯಾಯುಧಾನಿ ಚ। ಪ್ರಪೇತುಃ ಶತಶೋ ದಿಗ್ಭ್ಯಃ ಪ್ರದಿಗ್ಭ್ಯಶ್ಚಾರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-30-18 (46074) ಖರೋಷ್ಟ್ರಮಹಿಷಾಃ ಸಿಂಹಾ ವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಸೃಮರಚಿತ್ರಕಾಃ। ಋಕ್ಷಾಃ ಸಾಲಾವೃಕಾ ಗೃಧ್ರಾಃ ಕಪಯಶ್ಚ ಸರೀಸೃಪಾಃ॥ 7-30-19 (46075) ವಿವಿಧಾನಿ ಚ ರಕ್ಷಾಂಸಿ ಕ್ಷುಧಿತಾನ್ಯರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ। ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾನ್ಯಭ್ಯಧಾವಂತ ವಿವಿಧಾನಿ ವಯಾಂಸಿ ಚ॥ 7-30-20 (46076) ತತೋ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರವಿಚ್ಛೂರಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಧನಂಜಯಃ। ವಿಸೃಜನ್ನಿಷುಜಾಲಾನಿ ಸಹಸಾ ತಾನ್ಯತಾಡಯತ್॥ 7-30-21 (46077) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾಃ ಶೂರೇಣ ಪ್ರವರೈಃ ಸಾಯಕೈರ್ದೃಢೈಃ। ವಿರುವಂತೋ ಮಹಾರಾವಾನ್ವಿನೇಶುಃ ಸರ್ವತೋ ಹತಾಃ॥ 7-30-22 (46078) ತತಸ್ತಮಃ ಪ್ರಾದುರಭೂದರ್ಜುನಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ। ತಸ್ಮಾಚ್ಚ ತಮಸೋ ವಚಾಃ ಕ್ರೂರಾಃ ಪಾರ್ಥಮಭರ್ತ್ಸಯನ್॥ 7-30-23 (46079) ತತ್ತಮೋ ಭೈರವಂ ಘೋರಂ ಭಯಕರ್ತೃ ಮಹಾಹವೇ। ಉತ್ತಮಾಸ್ತ್ರೇಣ ಮಹತಾ ಜ್ಯೌತಿಷೇಣಾರ್ಜುನೋಽವಧೀತ್॥ 7-30-24 (46080) ಹತೇ ತಸ್ಮಿಂಜಲೌಘಾಸ್ತು ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ಭಯಾನಕಾಃ। ಅಂಭಸಸ್ತಸ್ಯ ನಾಶಾರ್ಥಮಾದಿತ್ಯಾಸ್ತ್ರಮಥಾರ್ಜುನಃ। ಪ್ರಾಯುಂಕ್ತಾಂಭಸ್ತತಸ್ತೇನ ಪ್ರಾಯಶೋಽಸ್ತ್ರೇಣ ಶೋಷಿತಂ॥ 7-30-25 (46081) ಏವಂ ಬಹುವಿಧಾ ಮಾಯಾಃ ಸೌಬಲಸ್ಯ ಕೃತಾಃ ಕೃತಾಃ। ಜಘಾನಾಸ್ತ್ರಬಲೇನಾಶು ಪ್ರಹಸನ್ನರ್ಜುನೋಽಬ್ರವೀತ್॥ 7-30-26 (46082) `ದುರ್ದ್ಯೂತದೇವಿನ್ಗಾಂಧಾರೇ ನಾಕ್ಷಾನ್ಕ್ಷಿಪತಿ ಗಾಂಡಿವಂ। ಜ್ವಲಿತಾನ್ನಿಶಿತಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾಞ್ಶರಾನ್ಕ್ಷಿಪತಿಗಾಂಡಿವಂ'॥ 7-30-27 (46083) ತದಾ ಹತಾಸು ಮಾಯಾಸು ತ್ರಸ್ತೋಽರ್ಜುನಶರಾಹತಃ। ಅಪಾಯಾಂಜವನೈರಶ್ವೈಃ ಶಕುನಿಃ ಪ್ರಾಕೃತೋ ಯಥಾ॥ 7-30-28 (46084) ತತೋಽರ್ಜುನೋಽಸ್ತ್ರವಿಚ್ಛೈಘ್ರ್ಯಂ ದರ್ಶಯನ್ನಾತ್ಮನೋಽರಿಷು। ಅಭ್ಯವರ್ಷಚ್ಛರೌಧೇಣ ಕೌರವಾಣಾಮನೀಕಿನೀಂ॥ 7-30-29 (46085) ಸಾ ಹನ್ಯಮಾನಾ ಪಾರ್ಥೇನ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ವಾಹಿನೀ। ದ್ವೈಧೀಭೂತಾ ಮಹಾರಾಜ ಗಂಗೇವಾಸಾದ್ಯ ಪರ್ವತಂ॥ 7-30-30 (46086) ದ್ರೋಣಮೇವಾನ್ವಪದ್ಯಂತ ಕೇಚಿತ್ತತ್ರ ನರರ್ಷಭಾಃ। ಕೇಚಿದ್ದುರ್ಯೋಧನಂ ರಾಜನ್ನರ್ದ್ಯಮಾನಾಃ ಕಿರೀಟಿನಾ॥ 7-30-31 (46087) ನಾಪಶ್ಯಾಮ ತತಸ್ತ್ವೇನಂ ಸೈನ್ಯೇ ವೈ ರಜಸಾವೃತೇ। ಗಾಂಡೀವಸ್ಯ ಚ ನಿರ್ಘೋಷಃ ಶ್ರುತೋ ದಕ್ಷಿಣತೋ ಮಯಾ॥ 7-30-32 (46088) ಶಂಖದುಂದುಭಿನಿರ್ಘೋಷಂ ವಾದಿತ್ರಾಣಾಂ ಚ ನಿಃಸ್ವನಂ। ಗಾಂಡೀವಸ್ಯ ತು ನಿರ್ಘೋಷೋ ವ್ಯತಿಕ್ರಂಯಾಸ್ಪೃಶದ್ದಿವಂ॥ 7-30-33 (46089) ತತಃ ಪುನರ್ದಕ್ಷಿಣತಃ ಸಂಗ್ರಾಮಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಾಂ। ಸುಯುದ್ಧಂ ಚಾರ್ಜುನಸ್ಯಾಸೀದಹಂ ದ್ರೋಣಮನ್ವಿಯಾಂ॥ 7-30-34 (46090) ಯೌಧಿಷ್ಠಿರಾಭ್ಯನೀಕಾನಿ ಪ್ರಹರಂತಿ ತತಸ್ತತಃ। ನಾನಾವಿಧಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತವ ಭಾರತ। ಅರ್ಜುನೋ ವ್ಯಧಮತ್ಕಾಲೇ ದಿವೀವಾಭ್ರಾಣಿ ಮಾರುತಃ॥ 7-30-35 (46091) ತಂ ವಾಸವಮಿವಾಯಾಂತಂ ಭೂರಿವರ್ಷಂ ಶರೌಘಿಣಂ। ಮಹೇಷ್ವಾಸಾ ನರವ್ಯಾಘ್ರಾ ನೋಗ್ರಂ ಕೇಚಿದವಾರಯನ್॥ 7-30-36 (46092) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾಃ ಪಾರ್ಥೇನ ತ್ವದೀಯಾ ವ್ಯಥಿತಾ ಭೃಶಂ। ಸ್ವಾನೇವ ಬಹವೋ ಜಘ್ನುರ್ವಿದ್ರವಂತಸ್ತತಸ್ತತಃ॥ 7-30-37 (46093) ತೇಽರ್ಜುನೇನ ಶರಾ ಮುಕ್ತಾಃ ಕಂಕಪತ್ರಾಸ್ತನುಚ್ಛಿದಃ। ಶಲಭಾ ಇವ ಸಂಪೇತುಃ ಸಂವೃಣ್ವಾನಾ ದಿಶೋ ದಶ॥ 7-30-38 (46094) ತುರಗಂ ರಥಿನಂ ನಾಗಂ ಪದಾತಿಮಪಿ ಮಾರಿಷ। ವಿನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಕ್ಷಿತಿಂ ಜಗ್ಮುರ್ವಲ್ಮೀಕಮಿವ ಪನ್ನಗಾಃ॥ 7-30-39 (46095) ನ ಚ ದ್ವಿತೀಯಂ ವ್ಯಸೃಜತ್ಕುಂಜರಾಶ್ವನರೇಷು ಸಃ। ಪೃಥಗೇಕಶರಾರುಗ್ಣಾ ನಿಪೇತುಸ್ತೇ ಗತಾಸವಃ॥ 7-30-40 (46096) ಹತೈರ್ಮನುಷ್ಯೌರ್ದ್ವಿರದೈಶ್ಚ ಸರ್ವತಃ ಶರಾಭಿಸೃಷ್ಟೈಶ್ಚ ಹಯೈರ್ನಿಪಾತಿತೈಃ। ತದಾಽಶ್ವಗೋಮಾಯುಬಲಾಭಿನಾದಿತಂ ವಿಚಿತ್ರಮಾಯೋಧಶಿರೋ ಬಭೂವ ತತ್॥ 7-30-41 (46097) ಪಿತಾ ಸುತಂ ತ್ಯಜತಿ ಸುಹೃದ್ವರಂ ಸುಹೃತ್ ತಥೈವ ಪುತ್ರಃ ಪಿತರಂ ಶರಾತುರಃ। ಸ್ವರಕ್ಷಣೇ ಕೃತಮತಯಸ್ತದಾ ಜನಾ ಸತ್ಯಜಂತಿ ವಾಹಾನಪಿ ಪಾರ್ಥಪೀಡಿತಾಃ॥ ॥ 7-30-42 (46098) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ದ್ರೋಣಾಭಿಷೇಕಪರ್ವಣಿ

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-30-10 ವರ್ಷಶಬ್ದೋಽಯಮೃತುವಚನಃ। ನಿದಾಘರ್ತುಸಂಬಂಧಿನಾವಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಘರ್ಮಾಂಶುಭಿಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಕಿರಣೈಃ। ಲೋಕಂ ಘರ್ಮೋಂಬುಭಿರ್ಯಥಾ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-30-17 ಕಂಪನಯಷ್ಟ್ಯಃ। ಕ್ಷುರಾ ಕ್ಷುರಾಕೃತಿಫಲಕಾಃ। ಕ್ಷುರಪ್ರಾಸ್ತೂಗ್ರಮಧ್ಯಫಲಕಾಃ। ನಾಲೀಕಾ ನಲಿಕಯಾ ಕ್ಷೇಪ್ಯಾಃ। ವತ್ಸದಂತಾ ಗೋಪೋತಕದಂತಾಕಾರಫಲಕಾಃ। ಅಸ್ಥಿಸಂಧಯೋಽಸ್ಥಿಮಯಫಲಕಾಃ॥ 5-30-18 ವಿಶಿಖಾಃ ಫಣಿತ್ರಾಕಾರಫಲಕಾಃ॥ 5-30-19 ಸೂಮರಾ ಗವಯಾಃ। ಚಿತ್ರಕೋ ವ್ಯಾಘ್ರಭೇದಃ। ಸಾಲಾವೃಕಾಃ ಶ್ವಾನಃ॥ 5-30-32 ಏನಮರ್ಜುನಂ॥ 5-30-41 ಶರಾಭಿಸೃಷ್ಟೈರ್ಬಾಣಾಭಿಹತೈಃ। ಆಯೋಧಶಿರೋ ರಣಾಂಗಣಂ॥ 5-30-30 ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-31-0 (46099) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-31-0x (4329) ತೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಭಗ್ನೇಷು ಪಾಂಡುಪುತ್ರೇಣ ಸಂಜಯ। 5-31-1bಚಲಿತಾನಾಂ ದ್ರುತಾನಾಂ ಚ ಕಥಮಾಸೀನ್ಮನಾಂಸಿ ವಃ॥ 7-31-1 (46100) ಆನೀಕಾನಾಂ ಪ್ರಭಗ್ನಾನಾಮವಸ್ಥಾನಮಪಶ್ಯತಾಂ। ದುಷ್ಕರಂ ಪ್ರತಿಸಂಧಾನಂ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-31-2 (46101) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-31-3x (4330) ತಥಾಪಿ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಕಾಮಾ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಯಶಃ ಪ್ರವೀರಾ ಲೋಕೇಷು ರಕ್ಷಂತೋ ದ್ರೋಣಮನ್ವಯುಃ॥ 7-31-3 (46102) ಸಮುದ್ಯತೇಷು ಚಾಸ್ತ್ರೇಷು ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೇ ಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ। ಅಕುರ್ವನ್ನಾರ್ಯಕರ್ಮಾಣಿ ಭೈರವೇ ಸತ್ಯಭೀತವತ್॥ 7-31-4 (46103) ಅಂತರಂ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಪ್ರಾಪತನ್ನಮಿತೌಜಸಃ। ಸಾತ್ಯಕೇಶ್ಚೈವ ವೀರಸ್ಯ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ವಾ ವಿಭೋ॥ 7-31-5 (46104) ದ್ರೋಣಂ ದ್ರೋಣಮಿತಿ ಕ್ರೂರಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸಮಚೋದಯನ್। ಮಾ ದ್ರೋಣಮಿತಿ ಪುತ್ರಾಸ್ತೇ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನಚೋದಯನ್॥ 7-31-6 (46105) ದ್ರೋಣಂ ದ್ರೋಣಮಿತಿ ಹ್ಯೇಕೇ ಮಾ ದ್ರೋಣಮಿತಿ ಚಾಪರೇ। ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ದ್ರೋಣದ್ಯೂತಮವತೇತ॥ 7-31-7 (46106) ಯಂಯಂ ಪ್ರಮಥತೇ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ರಥವ್ರಜಂ। ತತ್ರತತ್ರ ತು ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋಽಭ್ಯವರ್ತತ॥ 7-31-8 (46107) ತೇಷಾಂ ಭಾಗ್ಯವಿಪರ್ಯಾಸೈಃ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಭೈರವೇ ಸತಿ। ವೀರಾಃ ಸಮಾಸದನ್ವೀರಾನ್ಕುರ್ವಂತೋ ಭೈರವಂ ರವಂ॥ 7-31-9 (46108) ಅಕಂಪನೀಯಾಃ ಶತ್ರೂಣಾಂ ಬಭೂವುಸ್ತತ್ರ ಪಾಂಡವಾಃ। ಅಕಂಪಯನ್ನನೀಕಾನಿ ಸ್ಮರಂತಃ ಕ್ಲೇಶಮಾತ್ಮನಃ॥ 7-31-10 (46109) ತೇ ತ್ವಮರ್ಷವಶಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಹೀಮಂತಃ ಸತ್ವಚೋದಿತಾಃ। ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾನ್ನ್ಯವರ್ತಂತ ಘ್ನಂತೋ ದ್ರೋಣಂ ಮಹಾಹವೇ॥ 7-31-11 (46110) ಅಯಾಸಮಿವ ಸಂಪಾತಃ ಶಿಲಾನಾಮಿವ ಚಾಭವತ್। ದೀವ್ಯತಾಂ ತುಮುಲೇ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರಾಣೈರಮಿತತೇಜಸಾಂ॥ 7-31-12 (46111) ನಾನುಸ್ಮರಂತಿ ಸಂಗ್ರಾಮಮಪಿ ವೃದ್ಧಾಸ್ತಥಾವಿಧಂ। ಯೇ ಪೂರ್ವದೇವೈರ್ದೇವಾನಾಮಪಶ್ಯನ್ಯುದ್ಧಮದ್ಭುತಂ॥ 7-31-13 (46112) ಪ್ರಾಕಂಪತೇವ ಪೃಥಿವೀ ತಸ್ಮಿನ್ವೀರಾವಸಾದನೇ। ನಿವರ್ತತಾ ಬಲೌಘೇನ ಮಹತಾ ಭಾರಪೀಡಿತಾ॥ 7-31-14 (46113) ಘೂರ್ಣತೋಽಪಿ ಬಲೌಘಸ್ಯ ದಿವಂ ಸ್ತಬ್ಧ್ವೇವ ನಿಃಸ್ವನಃ। ಅಜಾತಶತ್ರೋಸ್ತತ್ಸೈನ್ಯಮಾವಿವೇಶ ಸುಭೈರವಃ॥ 7-31-15 (46114) ಸಮಾಸಾದ್ಯ ತು ಪಾಂಡೂನಾಮನೀಕಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ। ದ್ರೋಣೇನ ಚರತಾ ಸಂಖ್ಯೇ ಪ್ರಭಗ್ನಾನಿ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-31-16 (46115) ತೇಷು ಪ್ರಮಥ್ಯಮಾನೇಷು ದ್ರೋಣೇನಾದ್ಭುತಕರ್ಮಣಾ। ಪರ್ಯವರಾಯದಾಸಾದ್ಯ ದ್ರೋಣಂ ಸೇನಾಪತಿಃ ಸ್ವಯಂ॥ 7-31-17 (46116) ತದದ್ಭುತಮಭೂದ್ಯುದ್ಧಂ ದ್ರೋಣಪಾಂಚಾಲಯೋಸ್ತಥಾ। ನೈವ ತಸ್ಯೋಪಮಾ ಕಾಚಿದಿತಿ ಮೇ ನಿಶ್ಚಿತಾ ಮತಿಃ॥ 7-31-18 (46117) ತತೋ ನೀಲೋಽನಲಪ್ರಖ್ಯೋ ದದಾಹ ಕುರುವಾಹಿನೀಂ। ಶರಸ್ಕುಲಿಂಗಶ್ಚಾಪಾರ್ಚಿರ್ದಿಹನ್ಕಕ್ಷಮಿವಾನಲಃ॥ 7-31-19 (46118) ತಂ ದಹಂತಮನೀಕಾನಿ ದ್ರೋಣಪುತ್ರಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಪೂರ್ವಾಭಿಭಾಷೀ ಸುಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಂ ಸ್ಮಯಮಾನೋಽಭ್ಯಭಾಷತ॥ 7-31-20 (46119) ನೀಲ ಕಿಂ ಬಹುಭಿರ್ದಗ್ಧೈಸ್ತವ ಯೋಧೈಃ ಸರಾರ್ಚಿಷಾ। ಮಯೈಕೇನ ಹಿ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರಹರ ಚಾಶು ಮಾಂ॥ 7-31-21 (46120) ತಂ ಪದ್ಮನಿಕರಾಕಾರಂ ಪದ್ಮಪತ್ರನಿಭೇಕ್ಷಣಂ। ವ್ಯಾಕೋಶಪದ್ಮಾಭಮುಖೋ ನೀಲೋ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-31-22 (46121) ತೇನಾಪಿ ವಿದ್ಧಃ ಸಹಸಾ ದ್ರೌಣಿರ್ಭಲ್ಲೈಃ ಶಿತೈಸ್ತ್ರಿಭಿಃ। ಧನುರ್ಧ್ವಜಂ ಚ ಚ್ಛತ್ರಂ ಚ ದ್ವಿಷತಃ ಸನ್ನ್ಯಕೃಂತತ॥ 7-31-23 (46122) ಸ ಪ್ಲುತಃ ಸ್ಯಂದನಾತ್ತಸ್ಮಾನ್ನೀಲಶ್ಚರ್ಮವರಾಸಿಭೃತ್। ದ್ರೌಣಾಯನೇಃ ಶಿರಃ ಕಾಯಾದ್ಧರ್ತುಮೈಚ್ಛತ್ಪತತ್ತ್ರಿವತ್॥ 7-31-24 (46123) ತಸ್ಯೋದ್ಯತಾಸೇಃ ಸುನಸಂ ಶಿರಃ ಕಾಯಾತ್ಸಕುಂಡಲಂ। ಭಲ್ಲೇನಾಪಾಹರದ್ದ್ರೌಣಿಃ ಸ್ಮಯಮಾನ ಇವಾನಘ॥ 7-31-25 (46124) ಸಂಪೂರ್ಣಚಂದ್ರಾಭಮುಖಃ ಪದ್ಮಪತ್ರನಿಭೇಕ್ಷಣಃ। ಪ್ರಾಂಶುರುತ್ಪಲಪತ್ರಾಭೋ ನಿಹತೋ ನ್ಯಪತದ್ಭುವಿ॥ 7-31-26 (46125) ತತಃ ಪ್ರವಿವ್ಯಥೇ ಸೇನಾ ಪಾಂಡವೀ ಭೃಶಮಾಕುಲಾ। ಆಚಾರ್ಯಪುತ್ರೇಣ ಹತೇ ನೀಲೇ ಜ್ವಲಿತತೇಜಸಿ॥ 7-31-27 (46126) ಅಚಿಂತಯಂಶ್ಚ ತೇ ಸರ್ವೇ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ಕಥಂ ನೋ ವಾಸವಿಸ್ತ್ರಾಯಾಚ್ಛತ್ರುಭ್ಯ ಇತಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-31-28 (46127) ದಕ್ಷಿಣೇನ ತು ಸೇನಾಯಾಃ ಕುರುತೇ ಕದನಂ ಬಲೀ। ಸಂಶಪ್ತಕಾವಶೇಷಸ್ಯ ನಾರಾಯಣಬಲಸ್ಯ ಚ॥ ॥ 7-31-29 (46128) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 31 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-31-5 ಅಂತರಂ ಛಿದ್ರಂ। ಪ್ರಾಪತನ್ಸೃತವಂತಃ॥ 5-31-7 ಪಾಂಡವಾನ್ಯಾಮ ಇತ್ಯೇವ ಮಾ ದ್ರೋಣಮಿತಿ ಚಾಪರೇ ಇತಿ ಕಃ ಪಾಠಃ॥ 5-31-9 ಸಮಾಸದನ್ಪ್ರತಿಗತವಂತಃ॥ 5-31-11 ನ್ಯವರ್ತಂತ ಭಯೇಭ್ಯೋ ನಿವೃತ್ತಾಃ। ಸತ್ಯಚೋದಿತಾಃ ಇತಿ ಕ.ಘ.ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-31-31 ಏಕತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-32-0 (46129) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-32-0x (4331) ಪ್ರತಿಘಾತಂ ತು ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ನಾಮೃಷ್ಯತ ವೃಕೋದರಃ। ಸೋಽಭ್ಯಾಹನದ್ಗುರುಂ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಕರ್ಣಂ ಚ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-32-1 (46130) ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣಃ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಧಾರೈರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಜೀವಿತಾಂತಮಭಿಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಮರ್ಮಣ್ಯಾಶು ಜಘಾನ ಹ॥ 7-32-2 (46131) ಆನಂತರ್ಯಮಭಿಪ್ರೇಪ್ಸುಃ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಶಮಾರ್ಪಯತ್। ಕರ್ಣೋ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ಬಾಣೈರಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-32-3 (46132) ಷಙ್ಭಿರ್ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ತತ ಏನಮಥಾಕಿರತ್। ಭೀಮಸೇನೋಽಪಿ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯನ್ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-32-4 (46133) ದ್ರೋಣಂ ಪಂಚಾಶತೇಷೂಣಾಂ ಕರ್ಣಂ ಚ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ದರ್ಯೋಧನಂ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ದೌಣಿಮಷ್ಟಾಭಿರಾಶುಗೈಃ॥ 7-32-5 (46134) ಆರಾವಂ ತುಮುಲಂ ಕುರ್ವನ್ನಭ್ಯವರ್ತತ ತಾನ್ರಣೇ। ತಸ್ಮಿನ್ಸಂತ್ಯತಿ ಪ್ರಾಮಾನ್ಮೃತ್ಯುಸಾಧಾರಣೀಕೃತೇ॥ 7-32-6 (46135) ಅಜಾತಶತ್ರುಸ್ತಾನ್ಯೋಧಾನ್ಭೀಮಂ ತ್ರಾತೇತ್ಯಚೋದಯತ್। ತೇ ಯಯುರ್ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಸಮೀಪಮಮಿತೌಜಸಃ॥ 7-32-7 (46136) ಯುಯುಧಾನಪ್ರಭೃತಯೋ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ಪಾಂಡವೌ। ತೇ ಸಮೇತ್ಯ ಸುಸಂರಬ್ಧಾಃ ಸಹಿತಾಃ ಪುರುಷರ್ಷಭಾಃ॥ 7-32-8 (46137) ಮಹೇಷ್ವಾಸವರೈರ್ಗುಪ್ತಾ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಬಿಭಿತ್ಸವಃ। ಸಮಾಪೇತುರ್ಮಹಾವೀರ್ಯಾ ಭೀಮಪ್ರಭೃತಯೋ ರಥಾಃ॥ 7-32-9 (46138) ತಾನ್ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಾದವ್ಯಗ್ರೋ ದ್ರೋಣೋಽಪಿ ರಥಿನಾಂ ವರಃ। ಮಹಾರಥಾನತಿಬಲಾನ್ವೀರಾನ್ಸಮರಯೋಧಿನಃ॥ 7-32-10 (46139) ಬಾಹ್ಯಂ ಮೃತ್ಯುಭಯಂ ಕೃತ್ವಾ ತಾವಕಾನ್ಪಾಂಡವಾ ಯಯುಃ। ಸಾದಿನಃ ಸಾದಿನೋಽಬ್ಯಘ್ನಂಸ್ತಥೈವ ರಥಿನೋ ರಥಾನ್॥ 7-32-11 (46140) ಅಸಿಶಕ್ತ್ಯೃಷ್ಟಿಸಂಘಾತೈರ್ಯುದ್ಧಮಾಸೀತ್ಪರಶ್ವಥೈಃ। ಪ್ರಕೃಷ್ಟಮಸಿಯುದ್ಧಂ ಚ ಬಭೂವ ಕಟುಕೋದಯಂ॥ 7-32-12 (46141) ಕುಂಜರಾಣಾಂ ಚ ಸಂಪಾತೇ ಯುದ್ಧಮಾಸೀತ್ಸುದಾರುಣಂ। ಅಪತತ್ಕುಂಜರಾದನ್ಯೋ ಹಯಾದನ್ಯಸ್ತ್ವವಾಕ್ಶಿರಾಃ॥ 7-32-13 (46142) ನರೋ ಬಾಣವಿನಿರ್ಭಿನ್ನೋ ರಥಾದನ್ಯಶ್ಚ ಮಾರಿಷ। ತತ್ರಾನ್ಯಸ್ಯ ಚ ಸಂಪರ್ದೇ ಪತಿತಸ್ಯ ವಿವರ್ಮಣಃ॥ 7-32-14 (46143) ಶಿರಃ ಪ್ರಧ್ವಂಸಯಾಮಾಸ ವಕ್ಷಸ್ಯಾಕ್ರಂಯ ಕುಂಜರಃ। ಅಪರಾಂಶ್ಚಾಪರೇಽಮೃದ್ರನ್ವಾರಣಾಃ ಪತಿತಾನ್ನರಾನ್॥ 7-32-15 (46144) ವಿಷಾಣೈಶ್ಚಾವನಿಂ ಗತ್ವಾ ವ್ಯಭಿಂದನ್ರಥಿನೋ ಬಹೂನ್। ನರಾಂತ್ರೈಃ ಕೇಚಿದಪರೇ ವಿಷಾಣಾಲಗ್ನಸಂಶ್ರಯೈಃ॥ 7-32-16 (46145) ಬಭ್ರಮುಃ ಸಮರೇ ನಾಗಾ ಮೃದ್ರಂತಃ ಶತಶೋ ನರಾನ್। ಕಾರ್ಷ್ಣಾಯಸತನುತ್ರಾಣಾನ್ನರಾಶ್ವರಥಕುಂಜರಾನ್॥ 7-32-17 (46146) ಪತಿತಾನ್ಪೋಥಯಾಂಚಕ್ರುರ್ದ್ವಿಪಾಃ ಸ್ಥೂಲನಲಾನಿವ। ಗೃಧ್ರಪತ್ರಾಧಿವಾಸಾಂಸಿ ಶಯನಾನಿ ನಾರಧಿಪಾಃ॥ 7-32-18 (46147) ಹೀಮಂತಃ ಕಾಲಸಂಪರ್ಕಾತ್ಸುದುಃಸ್ವಾನ್ಯನುಶೇರತೇ। ಹಂತಿ ಸ್ಮಾತ್ರ ಪಿತಾ ಪುತ್ರಂ ರಥೇನಾಭ್ಯೇತ್ಯ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-32-19 (46148) ಪುತ್ರಶ್ಚ ಪಿತರಂ ಮೋಹಾನ್ನಿರ್ಮರ್ಯಾದಮವರ್ತತ। ರಥೋ ಭಗ್ನೋ ಧ್ವಜಶ್ಛಿನ್ನಶ್ಛತ್ರಮುರ್ವ್ಯೋಂ ನಿಪಾತಿತಂ॥ 7-32-20 (46149) ಯುಗಾರ್ಧಂ ಚ್ಛಿನ್ನಮಾದಾಯ ಪ್ರದುದ್ರಾವ ತಥಾ ಹಯಃ। ಸಾಸಿರ್ಬಾಹುರ್ನಿಪತಿತಃ ಶಿರಶ್ಛಿನ್ನಂ ಸಕುಂಡಲಂ॥ 7-32-21 (46150) ಗಜೇನಾಕ್ಷಿಪ್ಯ ಬಲಿನಾ ರಥಃ ಸಂಚೂರ್ಣಿತಃ ಕ್ಷಿತೌ। ರಥಿನಾ ತಾಡಿತೋ ನಾಗೋ ನಾರಾಚೇನಾಪತತ್ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-32-22 (46151) ಸಾರೋಹಶ್ಚಾಪತದ್ವಾಜೀ ಗೇಜೇನಾಭ್ಯಾಹತೋ ಭೃಶಂ। ನಿರ್ಮರ್ಯಾದಂ ಮಹದ್ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ ಸುದಾರುಣಂ॥ 7-32-23 (46152) ಹಾ ತಾತ ಹಾ ಪುತ್ರ ಸಖೇ ಕ್ವಾಸಿ ತಿಷ್ಠ ಕ್ವ ಧಾವಸಿ। ಪ್ರಹರಾಹರ ಜಹ್ಮೇನಂ ಸ್ಮಿತಶ್ವೇಡಿತಗರ್ಜಿತೈಃ। ಇತ್ಯೇವಮುಚ್ಚೈರತ್ಯರ್ಥಂ ಶ್ರೂಯಂತೇ ವಿವಿಧಾ ಗಿರಃ॥ 7-32-24 (46153) ನರಸ್ಯಾಶ್ವಸ್ಯ ನಾಗ್ಸ್ಯ ಸಮಸಂಜತ ಶೋಣಿತಂ। ಉಪಾಶಾಂಯದ್ರಜೋ ಭೌಮಂ ಭೀರೂನ್ಕಶ್ಮಲಮಾವಿಶತ್॥ 7-32-25 (46154) ಚಕ್ರೇಣ ಚಕ್ರಮಾಸಾದ್ಯ ವೀರೋ ವೀರಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಅತೀತೇಷುಪಥೇ ಕಾಲೇ ಜಹಾರ ಗದಯಾ ಸಿರಃ॥ 7-32-26 (46155) ಅಸೀತ್ಕೇಶಪರಾಮರ್ಶೋ ಮುಷ್ಟಿಯುದ್ಧಂ ಚ ದಾರುಣಂ। ನಖೈರ್ದಂತೈಶ್ಚ ಸೂರಾಣಾಮದ್ವೀಪೇ ದ್ವೀಪಮಿಚ್ಛತಾಂ॥ 7-32-27 (46156) ತತ್ರಾಚ್ಛಿದ್ಯತ ಶೂರಸ್ಯ ಸಖಂಗೋ ಬಾಹುರುದ್ಯತಃ। ಸಧುನಶ್ಚಾಪರಸ್ಯಾಪಿ ಸಶರಃ ಸಾಂಕುಶಸ್ತಥಾ॥ 7-32-28 (46157) ಆಕ್ರೋಶದನ್ಯಮನ್ಯೋಽತ್ರ ತಥಾಽನ್ಯೋ ವಿಮುಖೋಽದ್ರವತ್। ಅನ್ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ಯ ಚಾನ್ಯಸ್ಯ ಶಿರಃ ಕಾಯಾದಪಾಹರತ್॥ 7-32-29 (46158) ಸಶಬ್ದಮದ್ರವಚ್ಚಾನ್ಯಃ ಶಬ್ದಾದನ್ಯೋಽತ್ರಸದ್ಭೃಶಂ। ಸ್ವಾನನ್ಯೋಽಥ ಪರಾನನ್ಯೋ ಜಘಾನ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-32-30 (46159) ಗಿರಿಶೃಂಗೋಪಮಶ್ಚಾತ್ರ ನಾರಾಚೇನ ನಿಪಾತಿತಃ। ಮಾತಂಗೋ ನ್ಯಪತದ್ಭೂಮೌ ನದೀರೋಧ ಇವೋಷ್ಣಗೇ॥ 7-32-31 (46160) ತಥೈವ ರಥಿನಂ ನಾಗಃ ಕ್ಷರನ್ಗಿರಿರಿವಾರುಜನ್। ಅಭ್ಯತಿಷ್ಠತ್ಪದಾ ಭೂಮೌ ಸಹಾಶ್ವಂ ಸಹಸಾರಥಿಂ॥ 7-32-32 (46161) ಶೂರಾನ್ಪ್ರಹರತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೃತಾಶ್ಸ್ತ್ರಾನ್ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಾನ್। ಬಹೂನಪ್ಯಾವಿಶನ್ಮೋಹೋ ಭೀರೂನ್ಹೃದಯದುರ್ಬಲಾನ್॥ 7-32-33 (46162) ಸರ್ವಮಾವಿಗ್ನಮಭವನ್ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ। ಸೈನ್ಯೇನ ರಜಸಾ ಧ್ವಸ್ತಂ ನಿರ್ಮರ್ಯಾದಮವರ್ತತ॥ 7-32-34 (46163) ತತಃ ಸೇನಾಪತಿಃ ಶೀಘ್ರಮಯಂ ಕ್ರಾಲ ಇತಿ ಬ್ರುವನ್। ನಿತ್ಯಾಭಿತ್ವರಿತಾನೇವ ತ್ವರಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಾನ್॥ 7-32-35 (46164) ಕುರ್ವಂತಃ ಶಾಸನಂ ತಸ್ಯ ಪಾಂಡವಾ ಬಾಹುಶಾಲಿನಃ। ಸರೋ ಹಂಸಾ ಇವಾಪೇತುರ್ಘ್ನಂತೋ ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-32-36 (46165) ಗೃಹ್ಣೀತಾದ್ರವತಾನ್ಯೋನ್ಯಂ ವಿಭೀತಾ ವಿನಿಕೃಂತತ। ಇತ್ಯಾಸೀತ್ತುಮುಲಃ ಶಬ್ದೋ ದುರ್ಧರ್ಷಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-32-37 (46166) ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪಃ ಕರ್ಣೋ ದ್ರೌಣೀ ರಾಜಾ ಜಯದ್ರಥಃ। ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ಶಲ್ಯಶ್ಚೈತಾನ್ನ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-32-38 (46167) ತೇ ತ್ವಾರ್ಯಧರ್ಮಸಂರಬ್ಧಾ ದುರ್ನಿವಾರಾ ದುರಾಸದಾಃ। ಶರಾರ್ತಾ ನ ಜಹುರ್ದ್ರೋಣಂ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಾಂಡವೈ ಸಹ॥ 7-32-39 (46168) ತತೋ ದ್ರೋಣೋಽತಿಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ವಿಸೃಜಞ್ಶತಶಃ ಶರಾನ್। ಚೇದಿಪಾಂಚಾಲಪಾಂಡೂನಾಮಕರೋತ್ಕದನಂ ಮಹತ್॥ 7-32-40 (46169) ತಸ್ಯ ಜ್ಯಾತಲನಿರ್ಘೋಷಃ ಶುಶ್ರುವೇ ದಿಕ್ಷಂ ಮಾರಿಷ। ವಜ್ರಸಂಹ್ರಾದಸಂಕಾಶಸ್ತ್ರಾಸಯನ್ಮಾನವಾನ್ಬಹೂನ್॥ 7-32-41 (46170) ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ಜಿಷ್ಣುರ್ಜಿತ್ವಾ ಸಂಶಪ್ತಕಾನ್ಬಹೂನ್। ಅಭ್ಯಯಾತ್ತತ್ರ ಯತ್ರಾಸೌ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಡೂನ್ಪ್ರಮರ್ದತಿ॥ 7-32-42 (46171) ತಾಞ್ಶರೌಘಾನ್ಮಹಾವರ್ತಾಞ್ಶೋಣಿತೋದಾನ್ಮಹಾಹದಾನ್। ತೀರ್ಣಃ ಸಂಶಪ್ತಕಾನ್ಹತ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ ಫಲ್ಗುನಃ॥ 7-32-43 (46172) ತಸ್ಯ ಕೀರ್ತಿಮತೋ ಲಕ್ಷ್ಮ ಸೂರ್ಯಪ್ರತಿಮತೇಜಸಃ। ದೀಪ್ಯಮಾನಮಪಶ್ಯಾಮ ತೇಜಸಾ ವಾನರಧ್ವಜಂ॥ 7-32-44 (46173) ಸಂಶಪ್ತಕಸಮುದ್ರಂ ತಮುಚ್ಛೋಷ್ಯಾಸ್ತ್ರಗಭಸ್ತಿಭಿಃ। ಸ ಪಾಂಡವಯುಗಾಂತಾರ್ಕಃ ಕುರೂನಪ್ಯಭ್ಯತೀತಪತ್॥ 7-32-45 (46174) ಪ್ರದದಾಹ ಕುರೂನ್ಸರ್ವಾನರ್ಜುನಃ ಶಸ್ತ್ರತೇಜಸಾ। ಯುಗಾಂತೇ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಧೂಮಕೇತುರಿವೋತ್ಥಿತಃ॥ 7-32-46 (46175) ತೇನ ಬಾಣಸಹಸ್ರೌಧೈರ್ಗಜಾಶ್ವರಥಯೋಧಿನಃ। ತಾಡ್ಯಮಾನಾಃ ಕ್ಷಿತಿಂ ಜಗ್ಮುರ್ಮುಕ್ತಕೇಶಾಃಶರಾರ್ದಿತಾಃ॥ 7-32-47 (46176) ಕೇಚಿದಾರ್ತಸ್ವನಂ ಚಕ್ರುರ್ವಿನೇಶುರಪರೇ ಪುನಃ। ಪಾರ್ಥಬಾಣಹತಾಃ ಕೇಚಿನ್ನಿಪೇತುರ್ವಿಗತಾಸವಃ॥ 7-32-48 (46177) ತೇಷಾಮುತ್ಪತಿತಾನ್ಕಾಂಶ್ಚಿತ್ಪತಿತಾಂಶ್ಚ ಪರಾಙ್ಮುಖಾನ್। ನ ಜಘಾನಾರ್ಜುನೋ ಯೋಧಾನ್ಯೋಧವ್ರತಮನುಸ್ಮರನ್॥ 7-32-49 (46178) ತೇ ವಿಕೀರ್ಣರಥಾಶ್ಚಿತ್ರಾಃ ಪ್ರಾಯಶಶ್ಚ ಪರಾಙ್ಮುಖಃ। ಕುರವಃ ಕರ್ಣಕರ್ಣೇತಿ ಹಾಹೇತಿ ಚ ವಿಚುಕ್ರುಶುಃ॥ 7-32-50 (46179) ತಮಾಧಿರಥಿರಾಕ್ರಂದಂ ವಿಜ್ಞಾಯ ಶರಣೈಷಿಣಾಂ। ಮಾ ಭೈಷ್ಟೇತಿ ಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಯ ಯಯಾವಭಿಮುಖೋಽರ್ಜುನಂ॥ 7-32-51 (46180) ಸ ಭಾರತರಥಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸರ್ವಭಾರತಹರ್ಷಣಃ। ಪ್ರಾದುಶ್ಚಕ್ರೇ ತದಾಗ್ನೇಯಮಸ್ತ್ರಮಸ್ತ್ರವಿದಾಂ ವಾರಃ॥ 7-32-52 (46181) ತಸ್ಯ ದೀಪ್ತಶರೌಘಸ್ಯ ದೀಪ್ತಚಾಪಧರಸ್ಯ ಚ। `ವಾರುಣೇನ ತದಸ್ತ್ರೇಣ ವಿಧೂಯಾಥ ಧನಂಜಯಃ'। ಶರೌಘಾಞ್ಶರಜಾಲೇನ ವಿದುಧಾವ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-32-53 (46182) ತಥೈವಾಧಿರಥಿಸ್ತಸ್ಯ ಬಾಣಾಜ್ಜ್ವಲಿತತೇಜಸಃ। ಅಸ್ತ್ರಮಸ್ತ್ರೇಣ ಸಂವಾರ್ಯ ಪ್ರಾಣದದ್ವಿಸೃಜಞ್ಶರಾನ್॥ 7-32-54 (46183) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಭೀಮಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ। ವಿವ್ಯಧುಃ ಕರ್ಣಮಾಸಾದ್ಯ ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ॥ 7-32-55 (46184) ಅರ್ಜುನಾಸ್ತ್ರಂ ತು ರಾಧೇಯಃ ಸಂವಾರ್ಯ ಶರವೃಷ್ಟಿಭಿಃ। ತೇಷಾಂ ತ್ರಯಾಣಾಂ ಚಾಪಾನಿ ಚಿಚ್ಛೇದ ವಿಶಿಖೈಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-32-56 (46185) ತೇ ನಿಕೃತ್ತಾಯುಘಾಃ ಶೂರಾ ನಿರ್ವಿಷಾ ಭುಜಗಾ ಇವ। ರಥಶಕ್ತೀಃ ಸಮುತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಭೃಶಂ ಸಿಂಹಾ ಇವಾನದನ್॥ 7-32-57 (46186) ತಾ ಭುಜಾಗ್ರೈರ್ಮಹಾವೇಗಾ ನಿಸೃಷ್ಟಾ ಭುಜಗೋಪಮಾಃ। ದೀಪ್ಯಮಾನಾ ಮಹಾಶಕ್ತ್ಯೋ ಜಗ್ಮುರಾಧಿರಥಿಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-32-58 (46187) ತಾ ನಿಕೃತ್ಯ ಶರವ್ರಾತೈಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ನನಾದ ಬಲವಾನ್ಕರ್ಣಃ ಪಾರ್ಥಾಯ ವಿಸೃಜಞ್ಶರಾನ್॥ 7-32-59 (46188) ಅರ್ಜುನಶ್ಚಾಪಿ ರಾಧೇಯಂ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಪ್ತಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಕರ್ಣಾದವರಜಂ ಬಾಣೈರ್ಜಘಾನ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-32-60 (46189) ತತಃ ಶತ್ರುಂಜಯಂ ಹತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಃ ಷಙ್ಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಜಹಾರ ಸದ್ಯೋ ಭಲ್ಲೇನ ವಿಪಾಟಸ್ಯ ಶಿರೋ ರಥಾತ್॥ 7-32-61 (46190) ಪಶ್ಯತಾಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಮೇಕೇನೈವ ಕಿರೀಟಿನಾ। ಪ್ರಮುಖೇ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೋದರ್ಯಾ ನಿಹತಾಸ್ತ್ರಯಃ॥ 7-32-62 (46191) ತತೋ ಭೀಮಃ ಸಮುತ್ಪತ್ಯ ಸ್ವರಥಾದ್ವೈನತೇಯವತ್। ವರಾಸಿನಾ ಕರ್ಣಪಕ್ಷಾಂಜಧಾನ ದಶ ಪಂಚ ಚ॥ 7-32-63 (46192) ಪುನಸ್ತು ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ಧನುರಾದಾಯ ಚಾಪರಂ। ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಃ ಕರ್ಣಂ ಸೂತಮಶ್ವಾಂಶ್ಚ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-32-64 (46193) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋಽಪ್ಯಸಿವರಂ ಚರ್ಮ ಚಾದಾಯ ಭಾಸ್ವರಂ। ಜಘಾನ ಚಂದ್ರವರ್ಮಾಣಂ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಂ ಚ ನೈಷಧಂ॥ 7-32-65 (46194) ತತಃ ಸ್ವರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋಽನ್ಯಚ್ಚ ಕಾರ್ಮುಕಂ। ಆದಾಯ ಕರ್ಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ನದನ್ರಣೇ॥ 7-32-66 (46195) ಶೈನೇಯೋಽಪ್ಯನ್ಯದಾದಾಯ ಧನುರಿಂದುಸಮದ್ಯುತಿಃ। ಸೂತಪುತ್ರಂ ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಿಂಹ ಇವಾನದತ್॥ 7-32-67 (46196) ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಂ ಸಾಧು ಮುಕ್ತಾಭ್ಯಾಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಕಾರ್ಮುಕಂ। ಪುನಃ ಕರ್ಣಂ ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಬಾಹ್ವೋರುರಸಿ ಚಾರ್ಪಯತ್॥ 7-32-68 (46197) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ದ್ರೋಣೋ ರಾಜಾ ಚೈವ ಜಯದ್ರಥಃ। ನಿಮ಼ಜ್ಜಮಾನಂ ರಾಧೇಯಮುಜ್ಜಹ್ರುಃ ಸಾತ್ಯಕಾರ್ಣವಾತ್॥ 7-32-69 (46198) ಪತ್ತ್ಯಶ್ವರಥಮಾತಂಗಾಸ್ತ್ವದೀಯಾಃ ಶತಶೋಽಪರೇ। ಕರ್ಣಮೇವಾಭ್ಯಧಾವಂತ ತ್ರಾಸ್ಯಮಾನಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ॥ 7-32-70 (46199) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಭೀಮಶ್ಚ ಸೌಭದ್ರೋಽರ್ಜುನ ಏವ ಚ। ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಜುಗುಪೂ ರಣೇ॥ 7-32-71 (46200) ಏವಮೇಷ ಮಹಾರೌದ್ರಃ ಕ್ಷಯಾರ್ಥಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ತಾವಕಾನಾಂ ಪರೇಷಾಂ ಚ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾನಭೂದ್ರಣಃ॥ ಪದಾತಿರಥನಾಗಾಶ್ವಾ ಗಜಾಶ್ವರಥಪತ್ತಿಭಿಃ। ರಥಿನೋ ನಾಗಪತ್ತ್ಯಶ್ವೈರಥ ಪತ್ತೀರಥ ದ್ವಿಪೈಃ॥ 7-32-72 (46201) ಅಶ್ವೈರಶ್ವಾ ಗಜೈರ್ನಾಗಾ ರಥಿನೋ ರಥಿಭಿಃ ಸಹ। ಸಂಯುಕ್ತಾಃ ಸಮದೃಶ್ಯಂತ ಪತ್ತಯಶ್ಚಾಪಿ ಪತ್ತಿಭಿಃ॥ ಏವಂ ಸುಕಲಿಲಂ ಯುದ್ಧಮಾಸೀತ್ಕ್ರವ್ಯಾದಹರ್ಷಣಂ। ಮಹದ್ಭಿಸ್ತೈರಭೀತಾನಾಂ ಯಮರಾಷ್ಟ್ರವಿವರ್ಧನಂ॥ 7-32-74 (46202) ತತೋ ಹತಾ ನರರಥವಾಜಿಕುಂಜರೈ ರನೇಕಶೋ ದ್ವಿಪರಥಪತ್ತಿವಾಜಿನಃ। ಗಜೈರ್ಗಜಾ ರಥಿಭಿರುದಾಯುಧಾ ರಥಾ। ಹಯೈರ್ಹಯಾಃ ಪತ್ತಿಗಣೈಶ್ಚ ಪತ್ತಯಃ॥ 7-32-76 (46203) ರಥೈರ್ದ್ವಿಪಾ ದ್ವಿರದವರೈರ್ಮಹಾಹಯಾ ಹಯೈರ್ನರಾ ವರರಥಿಭಿಶ್ಚ ವಾಜಿನಃ। ನಿರಸ್ತಜಿಹ್ವಾದಶನೇಕ್ಷಣಾಃ ಕ್ಷಿತೌ ಕ್ಷಯಂ ಗತಾಃ ಪ್ರಮಥಿತವರ್ಮಭೂಷಣಾಃ॥ 7-32-77 (46204) ತಥಾ ಪರೈರ್ಬಹುಕರಣೈರ್ವರಾಯುಧೈ- ರ್ಹತಾ ಗತಾಃ ಪ್ರತಿಭಯದರ್ಶನಾಃ ಕ್ಷಿತಿಂ। ವಿಪೋಥಿತಾ ಹಯಗಜಪಾದತಾಡಿತಾ ಭೃಶಾಕುಲಾ ರಥಮುಖನೇಮಿಭಿಃ ಕ್ಷತಾಃ॥ 7-32-78 (46205) ಪ್ರಮೋದನೇ ಶ್ವಾಪದಪಕ್ಷಿರಕ್ಷಸಾಂ ಜನಕ್ಷಯೇ ವರ್ತತಿ ತತ್ರ ದಾರುಣೇ। ಮಹಾಬಲಾಸ್ತೇ ಕುಪಿತಾಃ ಪರಸ್ಪರಂ ನಿಷೂದಯಂತಃ ಪ್ರವಿಚೇರುರೋಜಸಾ॥ 7-32-79 (46206) ತತೋ ಬಲೇ ಭೃಶಲುಲಿತೇ ಪರಸ್ಪರಂ ನಿರೀಕ್ಷಮಾಣೇ ರುಧಿರೌಘಸಂಪ್ಲುತೇ। ದಿವಾಕರೇಽಸ್ತಂಗಿರಿಮಾಸ್ಥಿತೇ ಶನೈ ರುಭೇ ಪ್ರಯಾತೇ ಶಿಬಿರಾಯ ಭಾರತ॥ ॥ 7-32-80 (46207) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಸಂಶಪ್ತಕವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಾದಶದಿವಸಯುದ್ಧಾವಹಾರೇ ದ್ವಾತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 32 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-32-6 ಮೃತ್ಯುಸಾಧಾರಣೀಕೃತೇ ಮರಣತುಲ್ಯಾವಸ್ಥಾಂ ಗಮಿತೇ॥ 5-32-12 ಕಟುಕಸ್ಯ ಪರುಷಸ್ಯೋದಯೋ ಯತ್ರ॥ 5-32-16 ಅವಿನಂ ಗತ್ವಾ ಅಭಿತ್ಯ। ವಿಷಾಣಾಲಗ್ನಸಂಶ್ರಯೈಃ ದಂತಲಗ್ನೈಕದೇಶೈಃ॥ 5-32-18 ಗೃಧ್ರಪಕ್ಷಾಧಿವಾಸಾಂಸಿ ಗೃಧ್ರಪಕ್ಷಾಸ್ತರಣಾನಿ॥ 5-32-25 ಸಮಸಜ್ಜತ ಘನತಾಮಗಮತ್॥ 5-32-26 ಅತೀತಃ ಇಷುಪಥಃ ಶರಾವಕಾಶೋ ಯತ್ರ॥ 5-32-27 ದ್ವೀಪಮಾಶ್ರಯಂ॥ 5-32-29 ಆಕ್ರೋಶತ್ ಆಹೂತವಾನ್॥ 5-32-32 ಕ್ಷರನ್ಮದಮಿತಿ ಶೇಷಃ। ರಥಿನಂ ತಥೈವ ಸಹಸಾರಥಿಂ ಅರ್ಥಾದ್ರಥಂ ಚ ಪದಾ ಆರುಜನ್ ಭೂಮೌ ಅಭ್ಯತಿಷ್ಠದಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-32-37 ವಿಭೀತಾ ಅಭೀತಾಃ। ದುರ್ಧರ್ಷಸ್ಯ ದ್ರೋಣಸ್ಯ॥ 5-32-39 ಆರ್ಯಧರ್ಮೇಣ ಸಂರಬ್ಧಾಃ ಸೋದ್ಯಮಾಃ॥ 5-32-53 ವಿದುಧಾವ ಖಂಡಿತವಾನ್॥ 5-32-61 ವಿಘಾತಸ್ಯ ಶಿರ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-32-72 ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಯುಧ್ಯತಾಮಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-32-75 ಅಭೀತಾನಾಮಭಿಮುಖಾಗತಾನಾಂ ಭಯಹೀನಾನಾಂ ವಾ॥ 5-32-78 ಬಹುಕರಣೈರನೇಕಪ್ರಕ್ರಿಯೈಃ। ರಥಮುಖಾನಾಂ ರಥಮುಖ್ಯಾನಾಂ ನೇಮಿಭಿಶ್ಚಕ್ರಾಂತೈಃ॥ 5-32-32 ದ್ವಾತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-33-0 (46208) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-33-0x (4332) ಪೂರ್ವಮಸ್ಮಾಸು ಭಗ್ನೇಷು ಫಲ್ಗುಗೇನಾಮಿತೌಜಸಾ। ದ್ರೋಣೇ ಚ ಮೋಘಸಂಕಲ್ಪೇ ರಕ್ಷಿತೇ ಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ॥ 7-33-1 (46209) ಸರ್ವೇ ವಿಧ್ವಸ್ತಕವಚಾಸ್ತಾವಕಾ ಯುಧಿ ನಿರ್ಜಿತಾಃ। ರಜಸ್ವಲಾ ಭೃಶೋದ್ವಿಗ್ನಾ ವೀಕ್ಷಮಾಣಾ ದಿಶೋ ದಶ॥ 7-33-2 (46210) ಅವಹಾರಂ ತತಃ ಕೃತ್ವಾ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಸಂಮತೇ। ಲಬ್ಧಲಕ್ಷೈಃ ಶರೈರ್ಭಿನ್ನಾ ಭೃಶಾವಹಸಿತಾ ರಣೇ॥ 7-33-3 (46211) ಶ್ಲಾಘಮಾನೇಷು ಭೂತೇಷು ಫಲ್ಗುನಸ್ಯಾಮಿತಾನ್ಗುಣಾನ್। ಕೇಶವಸ್ಯ ಚ ಸೌಹಾರ್ದೇ ಕೀರ್ತ್ಯಮಾನೇಽರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-33-4 (46212) ಅಭಿಶಸ್ತಾ ಇವಾಭೂವಂಧ್ಯಾನಮೂಕತ್ವಮಾಸ್ಥಿತಾಃ। ತತಃ ಪ್ರಭಾತಸಮಯೇ ದ್ರೋಣಂ ದ್ರುಯೋಧನೋಽಬ್ರವೀತ್॥ 7-33-5 (46213) ಪ್ರಣಯಾದಭಿಮಾನಾಚ್ಚ ದ್ವಿಷದ್ವೃದ್ಧ್ಯಾ ಚ ದುರ್ಮನಾಃ। ಶೃಣ್ವತಾಂ ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಂ ಸಂರಬ್ಧೋ ವಾಕ್ಯಕೋವಿದಃ॥ 7-33-6 (46214) ನೂನಂ ವಯಂ ವಧ್ಯಪಕ್ಷೇ ಭವತೋ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ। ತಥಾಹಿ ನಾಗ್ರಹೀಃ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸಮೀಪೇಽದ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-33-7 (46215) ಇಚ್ಛತಸ್ತೇ ನ ಮುಚ್ಯೇತ ಚಕ್ಷುಃಪ್ರಾಪ್ತೋ ರಣೇ ರಿಪುಃ। ಜಿಘೃಕ್ಷತೋ ರಕ್ಷ್ಯಮಾಣಃ ಸಾಮರೈರಪಿ ಪಾಂಡವೈಃ॥ 7-33-8 (46216) ವರಂ ದತ್ತ್ವಾ ಮಮ ಪ್ರೀತಃ ಪಶ್ಚಾದ್ವಿಕೃತವಾನಸಿ। ಆಶಾಭಂಗಂ ನ ಕುರ್ವಂತಿ ಭಕ್ತಸ್ಯಾರ್ಯಾಃ ಕಥಂಚನ॥ 7-33-9 (46217) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-33-10x (4333) ತತೋಽಪ್ರೀತಸ್ತಥೋಕ್ತಃ ಸನ್ಭಾರದ್ವಾಜೋಽಬ್ರವೀನ್ನೃಪಂ। ನಾರ್ಹಸೇ ಮಾಂ ತಥಾ ಜ್ಞಾತುಂ ಘಟಮಾನಂ ತವ ಪ್ರಿಯೇ॥ 7-33-10 (46218) ಸಸುರಾಸುರಗಂಧರ್ವಾಃ ಸಯಕ್ಷೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ। ನಾಲಂ ಲೋಕಾ ರಣೇ ಜೇತುಂ ಪಾಲ್ಯಮಾನಂ ಕಿರೀಟಿನಾ॥ 7-33-11 (46219) ವಿಶ್ವಸೃಗ್ಯತ್ರ ಗೋವಿಂದಃ ಪೃತನಾನೀಸ್ತಥಾಽರ್ಜುನಃ। ತತ್ರ ಕಸ್ಯ ಬಲಂ ಕ್ರಾಮೇದನ್ಯತ್ರ ತ್ರ್ಯಂಬಕಾತ್ಪ್ರಭೋಃ॥ 7-33-12 (46220) ಸತ್ಯಂ ತಾತ ಬ್ರವೀಂಯದ್ಯ ನೈತಜ್ಜಾತ್ವನ್ಯಥಾ ಭವೇತ್। ಅದ್ಯೈಕಂ ಪ್ರವರಂ ಕಂಚಿತ್ಪಾತಯಿಷ್ಯೇ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-33-13 (46221) ಚಕ್ರಬ್ಯೂಹಂ ವಿಧಾಸ್ಯಾಮಿ ಯೋಽಭೇದ್ಯಸ್ತ್ರಿದಶೈರಪಿ। ಯೋಗೇನ ಕೇನಚಿದ್ರಾಜನ್ನರ್ಜುನಸ್ತ್ವಪನೀಯತಾಂ॥ 7-33-14 (46222) ನ ಹ್ಯಜ್ಞಾತಮಸಾಧ್ಯಂ ವಾ ತಸ್ಯ ಸಂಖ್ಯೇಽಸ್ತಿ ಕಿಂಚನ। ತೇನ ಹ್ಯುಪಾತ್ತಂ ಸಕಲಂ ಸರ್ವಜ್ಞಾನಮಿತಸ್ತತಃ॥ 7-33-15 (46223) ದ್ರೋಣೇನ ವ್ಯಾಹೃತೇ ತ್ವೇವಂ ಸಂಶಪ್ತಕಗಣಾಃ ಪುನಃ। ಆಹ್ವಯನ್ನರ್ಜುನಂ ಸಂಖ್ಯೇ ದಕ್ಷಿಣಾಮಭಿತೋ ದಿಶಂ॥ 7-33-16 (46224) ತತೋಽರ್ಜುನಸ್ಯಾಥ ಪರೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ಸಮಭವದ್ರಣಃ। ತಾದೃಶೋ ಯಾದೃಶೋ ನಾನ್ಯಃ ಶ್ರುತೋ ದೃಷ್ಟೋಪಿ ವಾ ಕ್ವಚಿತ್। 7-33-17 (46225) ತತ್ರ ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತೋ ವ್ಯೂಹೋ ರಾಜನ್ವ್ಯರೋಚತ। ಚರನ್ಮಧ್ಯಂದಿನೇ ಸೂರ್ಯಃ ಪ್ರತಪನ್ನಿವ ದುರ್ದೃಶಃ॥ 7-33-18 (46226) ತಂ ಚಾಭಿಮನ್ಯುರ್ವಚನಾತ್ಪಿತುರ್ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ಯ ಭಾರತ। ಬಿಭೇದ ದುರ್ಭಿದಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಚಕ್ರವ್ಯೂಹಮನೇಕಧಾ॥ 7-33-19 (46227) ಸ ಕೃತ್ವಾ ದುಷ್ಕರಂ ಕರ್ಮ ಹತ್ವಾ ವೀರಾನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ರಾಜಪುತ್ರಶತಂ ಹತ್ವಾ ಕೌಸಲ್ಯಂ ಚ ಬೃಹದ್ಬಲಂ॥ 7-33-20 (46228) ಮಹಾರಥಂ ಶಲ್ಯಪುತ್ರಂ ಪೌತ್ರಂ ತೇ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ತಥಾ। ಷಟ್ಸು ವೀರೇಷು ಸಂಸಕ್ತೋ ದೌಃಶಾಸನಿವಶಂ ಗತಃ। ಸೌಭದ್ರಃ ಪೃಥಿವೀಪಾಲ ಜಹೌ ಪ್ರಾಣಾನ್ಪರಂತಪ॥ 7-33-21 (46229) ವಯಂ ಪರಮಸಂಹೃಷ್ಟಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಶೋಕಕರ್ಶಿತಾಃ। ಸೌಭದ್ರೇ ನಿಹತೇ ರಾಜನ್ನವಹಾರಮಕುರ್ಮಹಿ॥ 7-33-22 (46230) `ಜನಮೇಜಯ ಉವಾಚ। 7-33-23x (4334) ಸಮರೋದ್ಯುಕ್ತಕರ್ಮಾಣಃ ಕರ್ಮಭಿರ್ವ್ಯಂಜಿತಶ್ರಮಾಃ। ಸಕೃಷ್ಣಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಪಂಚ ದೇವೈರಪಿ ದುರಾಸದಾಃ॥ 7-33-23 (46231) ಶಶ್ವತ್ಕರ್ಮಾನ್ವಯೈರ್ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಯಶಸಾ ಶ್ರಿಯಾ। ನ ಭೂತೋ ಭವಿತಾ ವಾಪಿ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸದೃಶಃ ಪುಮಾನ್॥ 7-33-24 (46232) ಸತ್ಯಧರ್ಮತಪೋದಾನೈರ್ದ್ವಿಜಪೂಜಾದಿಭಿರ್ಗುಣೈಃ। ಸದೇಹಸ್ತ್ರಿದಿವಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ರಾಜಾ ಕಿಲ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-33-25 (46233) ಯುಗಾಂತೇ ಚಾಂತಕಶ್ಚೈವ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಶ್ಚ ಕೀರ್ತಿಮಾನ್। ರಣಸ್ಥೋ ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ಕಥ್ಯಂತೇ ಸದೃಶಾಸ್ತ್ರಯಃ॥ 7-33-26 (46234) ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಕರ್ಮದಕ್ಷಸ್ಯ ರಣೇ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ। ಉಪಮಾಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಸದೃಶೀಂ ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-33-27 (46235) ಗುರುವಾತ್ಸಲ್ಯಮತ್ಯಂತಂ ನೈಭೃತ್ಯಂ ವಿನಯೋ ದಮಃ। ನಕುಲೇ ತ್ವಾಭಿರೂಪ್ಯಂ ಚ ಶೌರ್ಯಂ ಚ ನಿಯತಾನಿ ಷಟ್॥ 7-33-28 (46236) ಶ್ರುತಮಾಧುರ್ಯಗಾಂಭೀರ್ಯಸತ್ತ್ವರೂಪಪರಾಕ್ರಮೈಃ। ಸದೃಶೋ ದೇವಯೋರ್ವೀರಃ ಸಹದೇವಃ ಕಿಲಾಶ್ವಿನೋಃ॥ 7-33-29 (46237) ಯೇ ಚ ಕೃಷ್ಣೇ ಗುಣಾಃ ಸ್ಫೀತಾಃ ಪಾಂಡವೇಷು ಚ ಯೇ ಗುಣಾಃ। ಅಭಿಮನ್ಯೌ ಕಿಲೈಕಸ್ಥಾ ದೃಶ್ಯಂತೇ ತೇ ಗುಣಾಃ ಶುಭಾಃ॥ 7-33-30 (46238) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಶೌರ್ಯೇಣ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಚರಿತೇನ ಚ। ಕರ್ಮಣಾ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಸದೃಶಂ ಭೀಮಕರ್ಮಣಃ॥ 7-33-31 (46239) ಧನಂಜಯಸ್ಯ ರೂಪೇಣ ವಿಕ್ರಮೇಣ ಶುಭೇನ ಚ। ವಿನಯೇ ಸಹದೇವಸ್ಯ ಸದೃಶಂ ನಕುಲಸ್ಯ ಚ॥ 7-33-32 (46240) ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ದ್ವಿಜಶ್ರೇಷ್ಠ ಸೌಭದ್ರಮಪರಾಜಿತಂ। ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ಕಥಮಾಯೋಧನೇ ಹತಃ॥ 7-33-33 (46241) ವೈಶಂಪಾಯನ ಉವಾಚ। 7-33-34x (4335) ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ಹತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಜನಾಧಿಪಃ। ವಿಸ್ತರೇಣ ಮಹಾರಾಜ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛತ್ಸ ಸಂಜಯಂ'॥ 7-33-34 (46242) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-33-35x (4336) ಪುತ್ರಂ ಪುರುಷಸಿಂಹಸ್ಯ ಸಂಜಯಾಪ್ರಾಪ್ತಯೌವನಂ। ರಣೇ ವಿನಿಹತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೃಶಂ ಮೇ ದೀರ್ಯತೇ ಮನಃ॥ 7-33-35 (46243) ದಾರುಣಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮೋಽಯಂ ವಿಹಿತೋ ಧರ್ಮಕರ್ತೃಭಿಃ। ಯತ್ರ ರಾಜ್ಯೇಪ್ಸವಃ ಶೂರಾ ಬಾಲೇ ಶಸ್ತ್ರಮಪಾತಯನ್॥ 7-33-36 (46244) ಬಾಲಮತ್ಯಂತಸುಖಿನಂ ವಿಚರಂತಮಭೀತವತ್। ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾ ಬಹವೋ ಜಘ್ನುರ್ಬ್ರೂಹಿ ಗಾವಲ್ಗಣೇ ಕಥಂ॥ 7-33-37 (46245) ಬಿಬಿತ್ಸತಾ ರಥಾನೀಕಂ ಸೌಭದ್ರೇಣಾಮಿತೌಜಸಾ। ವಿಕ್ರೀಡಿತಂ ಯಥಾ ಸಂಖ್ಯೇ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-33-38 (46246) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-33-39x (4337) ಯನ್ಮಾಂ ಪೃಚ್ಛಸಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯ ನಿಪಾತನಂ। ತತ್ತೇ ಕಾರ್ತ್ಸ್ನ್ಯೇನ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಶೃಣು ರಾಜನ್ಸಮಾಹಿತಃ॥ 7-33-39 (46247) ವಿಕ್ರೀಡಿತಂ ಕುಮಾರೇಣ ಯಥಾನೀಕಂ ಬಿಭಿತ್ಸತಾ। ಆರುಗ್ಣಾಶ್ಚ ಯಥಾ ವೀರಾ ದುಃಸಾಧ್ಯಾಶ್ಚಾಪಿ ವಿಪ್ಲುವೇ॥ 7-33-40 (46248) ದಾವಾಗ್ನ್ಯಭಿಪರೀತಾನಾಂ ಭೂರಿಗುಲ್ಮತೃಣದ್ರುಮೇ। ವನೌಕಸಾಮಿವಾರಣ್ಯೇ ತ್ವದೀಯಾನಾಮಭೂದ್ಭಯಂ॥ ॥ 7-33-41 (46249) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 33 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-33-2 ರಜಸ್ವಲಾ ಧೂಲಿವ್ಯಾಪ್ತಾಃ॥ 5-33-9 ವಿಕೃತವಾನನ್ಯಥಾ ಕೃತವಾನ್॥ 5-33-15 ಕಲಾಭಿಃ ಸಹಿತಂ ಸಕಲಂ। ಇತೋಽಸ್ಮತ್ತಃ। ತತೋಽನ್ಯತಃ॥ 5-33-21 ಷಟ್ಸು ದ್ರೋಣದ್ರೌಣಿಕೃಪಕರ್ಣಭೋಜಶಲ್ಯೇಷು॥ 5-33-28 ನೈಭೃತ್ಯಂ ಕೃತಕರ್ತವ್ಯಾಪ್ರಕಾಶನಂ॥ 5-33-36 ಧರ್ಮಕರ್ತೃಭಿರ್ಮನ್ವಾದಿಭಿಃ॥ 5-33-33 ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-34-0 (46250) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-34-0x (4338) ಸ್ಥಿರೋ ಭವ ಮಹಾರಾಜ ಶೋಕಂ ಧಾರಯ ದುರ್ಧರಂ। ಮಹಾಂತಂ ಬಂಧುನಾಶಂ ತೇ ಕಥಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತಚ್ಛೃಶು॥ 7-34-1 (46251) ಪದ್ಮವ್ಯೂಹೋ ಮಹಾರಾಜ ಆಚಾರ್ಯೇಣಾಭಿಕಲ್ಪಿತಃ। ತತ್ರ ಪದ್ಮೋಪಮಾಃ ಸರ್ವೇ ರಾಜಾನೋ ವಿನಿವೇಶಿತಾಃ॥ 7-34-2 (46252) ಕುಮಾರಾ ರಾಜಲೋಕಸ್ಯ ನಿಕ್ಷಿಪ್ತಾಃ ಕೇಸರೋಪಾಮಾಃ। ಕರ್ಣಿಕಾಸ್ಥೋ ಮಹಾರಾಜ ತಸ್ಯ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಭವತ್॥ 7-34-3 (46253) ಕೃತಾಭಿಸಮಯಾಃ ಸರ್ವೇ ಸುವರ್ಣವಿಕೃತಧ್ವಜಾಃ। ರಕ್ತಾಂಬರಧರಾಃ ಸರ್ವೇ ಸರ್ವೇ ರಕ್ತವಿಭೂಷಣಾಃ॥ 7-34-4 (46254) ಸರ್ವೇ ರಕ್ತಪತಾಕಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ವೈ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ। ಚಂದನಾಗುರುದಿಗ್ಧಾಂಗಾಃ ಸ್ರಗ್ವಿಣಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಸಸಃ॥ 7-34-5 (46255) ಸಹಿತಾಃ ಪರ್ಯಧಾವಂತ ಕಾರ್ಷ್ಣಿ ಪ್ರತಿಯುಯುತ್ಸವಃ। ತೇಷಾಂ ದಶಸಹಸ್ರಾಣಿ ಬಭೂವುರ್ದೃಢಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-34-6 (46256) ಪೌತ್ರಂ ತವ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಂ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಸಮದುಃಖಾಸ್ತೇ ಅನ್ಯೋನ್ಯಸಮಸಾಹಸಾಃ॥ 7-34-7 (46257) ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸ್ಪರ್ಧಮಾನಾಶ್ಚ ಅನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯ ಹಿತೇ ರತಾಃ। ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತು ರಾಜೇಂದ್ರ ಸೈನ್ಯಮಧ್ಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥ 7-34-8 (46258) ಕರ್ಣದುಃಶಾಸನಕೃಪೈರ್ವೃತೋ ರಾಜಾ ಮಹಾರಥೈಃ। ದೇವರಾಜೋಪಮಃ ಶ್ರೀಮಾಞ್ಶ್ವೇತಚ್ಛತ್ರಾಭಿಸಂವೃತಃ॥ 7-34-9 (46259) ಚಾಮರವ್ಯಜನಾಕ್ಷೇಪೈರುದಯನ್ನಿವ ಭಾಸ್ಕರಃ। ಪ್ರಮುಖೇ ತಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ದ್ರೋಣೋಽವಸ್ಥಿತ ನಾಯಕಃ॥ 7-34-10 (46260) ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ತಥಾಽತಿಷ್ಠಚ್ಛ್ರೀಮಾನ್ಮೇರುರಿವಾಚಲಃ। ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಪಾರ್ಶ್ವಸ್ಥಾ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-34-11 (46261) ಸುತಾಸ್ತವ ಮಹಾರಾಜ ತ್ರಿಂಶತ್ತ್ರಿದಶಸನ್ನಿಭಾಃ। ಗಾಂಧಾರರಾಜಃ ಕಿತವಃ ಶಲ್ಯೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತಥಾ॥ 7-34-12 (46262) ಪಾರ್ಶ್ವತಃ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ವ್ಯರಾಜಂತ ಮಹಾರಥಾಃ। ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ತುಮುಲಂ ಲೋಮಹರ್ಷಣಂ। ತಾವಕಾನಾಂ ಪರೇಷಾಂ ಚ ಮೃತ್ಯುಂ ಕೃತ್ವಾ ನಿವರ್ತನಂ॥ ॥ 7-34-13 (46263) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತುಸ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 34 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-34-2 ಚಕ್ರವ್ಯೂಹ ಇತಿ ಝ.ಪಾಠಃ॥ 5-34-10 ಪ್ರಮುಖೇಽಗ್ರೇ। ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ನಾಯಕೋ ದ್ರೋಣಃ। ಅವಸ್ಥಿತೇತಿಚ್ಛಂದೋನುರೋಧಾದ್ವಿಸರ್ಗಲೋಪಃ॥ 5-34-34 ಚತುಸ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-35-0 (46264) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-35-0x (4339) ತದನೀಕಮನಾಧೃಷ್ಟಂ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ರಕ್ಷಿತಂ। ಪಾರ್ಥಾಃ ಸಮಭ್ಯವರ್ತಂತ ಭೀಮಸೇನಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-35-1 (46265) ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚೇಕಿತಾನಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ। ಕುಂತಿಭೋಜಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತೋ ದ್ರುಪದಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-35-2 (46266) ಆರ್ಜುನಿಃ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾ ಚ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಚೇದಿಪೋ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಘಟೋತ್ಕಚಃ॥ 7-35-3 (46267) ಯುಧಾಮನ್ಯುಶ್ಚ ವಿಕ್ರಾಂತಃ ಶಿಖಂಡೀ ಚಾಪರಾಜಿತಃ। ಉತಕ್ತಮೌಜಾಶ್ಚ ದುರ್ಧರ್ಷೋ ವಿರಾಟಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-35-4 (46268) ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ಸಂರಬ್ಧಾಃ ಶೈಶುಪಾಲಿಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಕೇಕಯಾಶ್ಚ ಮಹಾವೀರ್ಯಾಃ ಸೃಂಜಯಾಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-35-5 (46269) ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಸಗಣಾಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾಃ। ಸಮಭ್ಯಧಾವನ್ಸಹಸಾ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಯುಯುತ್ಸವಃ॥ 7-35-6 (46270) ಸಮೀಪೇ ವರ್ತಮಾನಾಂಸ್ತಾನ್ಭಾರದ್ವಾಜೋಽತಿವೀರ್ಯವಾನ್। ಅಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಶರೌಘೇಣ ಮಹತಾ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-35-7 (46271) ಮಹೌಘಃ ಸಲಿಲಸ್ಯೇವ ಗಿರಿಮಾಸಾದ್ಯ ದುರ್ಭಿದಂ। ದ್ರೋಣಂ ತೇ ನಾಭ್ಯವರ್ತಂತ ವೇಲಾಮಿವ ಜಲಾಶಯಾಃ॥ 7-35-8 (46272) ಪೀಡ್ಯಮಾನಾಃ ಶರೈ ರಾಜಂದ್ರೋಣಚಾಪವಿನಿಃಸೃತೈಃ। ನ ಶೇಕುಃ ಪ್ರಮುಖೇ ಸ್ಥಾತುಂ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-35-9 (46273) ತದದ್ಭುತಮಪಶ್ಯಾಮ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಭುಜಯೋರ್ಬಲಂ। ಯದೇನಂ ನಾಭ್ಯವರ್ತಂತ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸೃಂಜಯೈಃ ಸಹ॥ 7-35-10 (46274) ತಮಾಯಾಂತಮಭಿಕ್ರುದ್ಧಂ ದ್ರೋಣಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಬಹುಧಾ ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಪ್ರತಿವಾರಣಂ॥ 7-35-11 (46275) ಅಶಕ್ಯಂ ತು ತಮನ್ಯೇನ ದ್ರೋಣಂ ಮತ್ತ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಅವಿಷಹ್ಯಂ ಗುರ ಭಾರಂ ಸೌಭದ್ರೇ ಸಮವಾಸೃಜತ್॥ 7-35-12 (46276) ವಾಸುದೇವಾದನವರಂ ಫಲ್ಗುನಾಚ್ಚಾಮಿತೌಜಸಂ। ಅಬ್ರವೀತ್ಪರವೀರಘ್ನಮಭಿಮನ್ಯುಮಿದಂ ವಚಃ॥ 7-35-13 (46277) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-35-14x (4340) ಏತ್ಯ ನೋ ನಾರ್ಜುನೋ ಗರ್ಹೇದ್ಯಥಾ ತಾತ ತಥಾ ಕುರು। ದ್ರೋಣಾನೀಕಸ್ಯ ನ ವಯಂ ವಿದ್ಮೋ ಭೇದಂ ಕಥಂಚನ॥ 7-35-14 (46278) ತ್ವಂ ವಾಽರ್ಜುನೋ ವಾ ಕೃಷ್ಣೋ ವಾ ಭಿಂದ್ಯಾತ್ಪ್ರದ್ಯುಂನ ಏವ ವಾ। ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪಂಚಮೋ ನೋಪಪದ್ಯತೇ॥ 7-35-15 (46279) ಅಭಿಮನ್ಯೋ ವರಂ ತಾತ ಯಾಚೇ ತ್ವಾಂ ದಾತುಮರ್ಹಸಿ। ಪಿತೄಣಾಂ ಮಾತುಲಾನಾಂ ಚ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಚೈವ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-35-16 (46280) ಧನಂಜಯೋ ಹಿ ನಸ್ತಾತ ಗರ್ಹಯೇದೇತ್ಯ ಸಂಯುಗಾತ್। ಕ್ಷಿಪ್ರಮಸ್ತ್ರಂ ಸಮಾದಾಯ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ವಿಶಾತಯ॥ 7-35-17 (46281) ಅಭಿಮನ್ಯುರುವಾಚ। 7-35-18x (4341) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ದೃಢಮತ್ಯುಗ್ರಮನೀಕಪ್ರವರಂ ಯುಧಿ। ಪಿತೄಣಾಂ ಜಯಮಾಕಾಂಕ್ಷನ್ನವಗಾಹೇಽವಿಲಂಬಿತಂ॥ 7-35-18 (46282) ಉಪದಿಷ್ಟೋ ಹಿ ಮೇ ಪಿತ್ರಾ ಯೋಗೋಽನೀಕವಿಶಾತನೇ। ನೋತ್ಸಹೇ ಹಿ ವಿನಿರ್ಗಂತುಮಹಂ ಕಸ್ಯಾಂಚಿದಾಪದಿ॥ 7-35-19 (46283) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-35-20x (4342) ಭಿಂಧ್ಯನೀಕಂ ಯುಧಾಂಶ್ಚೇಷ್ಠ ದ್ವಾರಂ ಸಂಜನಯಸ್ವ ನಃ। ವಯಂ ತ್ವಾಽನುಗಮಿಷ್ಯಾಮೋ ಯೇನ ತ್ವಂ ತಾತ ಯಾಸ್ಯಸಿ॥ 7-35-20 (46284) ಧನಂಜಯಸಮಂ ಯುದ್ಧೇ ತ್ವಾಂ ವಯಂ ತಾತ ಸಂಯುತೇ। ಪ್ರಣಿಧಾಯಾನುಯಾಸ್ಯಾಮೋ ರಕ್ಷಂತಃ ಸರ್ವತೋಮುಖಾಃ॥ 7-35-21 (46285) ಭೀಮ ಉವಾಚ। 7-35-22x (4343) ಅಹಂ ತ್ವಾಽನುಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋಽಥ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಪಾಂಚಲಾಃ ಕೇಕಯಾ ಮಾತ್ಸ್ಯಾಸ್ತಥಾ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಭದ್ರಕಾಃ॥ 7-35-22 (46286) ಸಕೃದ್ಭಿನ್ನಂ ತ್ವಯಾ ವ್ಯೂಹಂ ತತ್ರ ತತ್ರ ಪುನಃ ಪುನಃ। ವಯಂ ಪ್ರಧ್ವಂಸಯಿಷ್ಯಾಮೋ ನಿಘ್ನಾಮಾನಾ ವರಾನ್ವರಾನ್॥ 7-35-23 (46287) ಅಭಿಮನ್ಯುರುವಾಚ। 7-35-24x (4344) ಅಹಮೇತತ್ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ದುರಾಸದಂ। ಪತಂಗ ಇವ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಜ್ವಲಿತಂ ಜಾತವೇದಸಂ॥ 7-35-24 (46288) ತತ್ಕರ್ಮಾದ್ಯ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಹಿತಂ ಯದ್ವಂಶಯೋರ್ದ್ವಯೋಃ। ಮಾತುಲಸ್ಯ ಚ ಯತ್ಪ್ರೀತಿಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಪಿತುಶ್ಚ ಮೇ॥ 7-35-25 (46289) ಶಿಶುನೈಕೇನ ಸಂಗ್ರಮೇ ಕಾಲ್ಯಮಾನಾನಿ ಸಂಘಶಃ। ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ದ್ವಿಷತ್ಸೈನ್ಯಾನಿ ವೈ ಮಯಾ॥ 7-35-26 (46290) ನಾಹಂ ಪಾರ್ಥೇನ ಜಾತಃ ಸ್ಯಾಂ ನ ಚ ಜಾತಃ ಸುಭದ್ರಯಾ। ಯದಿ ಮೇ ಸಂಯುಗೇ ಕಶ್ಚಿಜ್ಜೀವಿತೋ ನಾದ್ಯ ಮುಚ್ಯತೇ॥ 7-35-27 (46291) ಯದಿ ಚೈಕರಥೇನಾಹಂ ಸಮಗ್ರಂ ಕ್ಷತ್ರಮಂಡಲಂ। ನ ಕರೋಂಯಷ್ಟಧಾ ಯುದ್ಧೇ ನ ಭವಾಂಯರ್ಜುನಾತ್ಮಜಃ॥ 7-35-28 (46292) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-35-29x (4345) ಏವಂ ತೇ ಭಾಷಮಾಣಸ್ಯ ಬಲಂ ಸೌಭದ್ರ ವರ್ಧತಾಂ। ಯತ್ಸಮುತ್ಸಹಸೇ ಭೇತ್ತುಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ದುರಾಸದಂ॥ 7-35-29 (46293) ರಕ್ಷಿತಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೈರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೈರ್ಮಹಾಬಲೈ। ಸಾಧ್ಯರುದ್ರಮರುತ್ತುಲ್ಯೈರ್ವಸ್ವಗ್ನ್ಯಾದಿತ್ಯವಿಕ್ರಮೈಃ॥ 7-35-30 (46294) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-35-31x (4346) ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸ ಯಂತಾರಮಚೋದಯತ್॥ 7-35-31 (46295) ಸುಮಿತ್ರಾಶ್ವಾನ್ರಣೇ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಾಯ ಚೋದಯ॥ ॥ 7-35-32 (46296) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋಧಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಪಂಚತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 35 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-35-16 ಮಾತುಲಾನಾಂ ಸಾತ್ಯಕಿಪ್ರಭೃತೀನಾಂ॥ 5-35-19 ಯೋಗ ಉಪಾಯೋ ಯುಕ್ತಿರ್ವಾ ॥ 5-35-21 ಪ್ರಣಿಧಾಯ ಪ್ರವಿಶ್ಯ॥ 5-35-35 ಪಂಚತ್ರಿಂಶೋಃಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-36-0 (46297) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-36-0x (4347) ಸೌಭದ್ರಸ್ತದ್ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಧೀಮತಃ। ಅಚೋದಯತ ಯಂತಾರಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಾಯ ಭಾರತ॥ 7-36-1 (46298) ತೇನ ಸಂಚೋದ್ಯಮಾನಸ್ತು ಯಾಹಿಯಾಹೀತಿ ಸಾರಥಿಃ। ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ತತೋ ರಾಜನ್ನಭಿಮನ್ಯುಮಿದಂ ವಚಃ॥ 7-36-2 (46299) ಅತಿಭಾರೋಽಯಮಾಯುಷ್ಮನ್ನಾಹಿತಸ್ತ್ವಯಿ ಪಾಂಡವೈಃ। ಸಂಪ್ರಧಾರ್ಯ ಕ್ಷಣಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ತತಸ್ತ್ವಂ ಯೋದ್ಧುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-36-3 (46300) ಆಚಾರ್ಯೋ ಹಿ ಕೃತೀ ದ್ರೋಣಃ ಪರಮಾಸ್ತ್ರೇ ಕೃತಶ್ರಮಃ। ತ್ವಂ ತು ಬಾಲಃ ಸ ಬಲವಾನ್ಸಂಗ್ರಾಮಾಣಾಮಕೋವಿದಃ॥ 7-36-4 (46301) ತತೋಽಭಿಮನ್ಯುಃ ಪ್ರಹಸನ್ಸಾರಥಿಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್। ಸಾರಥೇ ಕೋನ್ವಯಂ ದ್ರೋಣಃ ಸಮಗ್ರಂ ಕ್ಷತ್ರಮೇವ ವಾ॥ 7-36-5 (46302) `ವ್ಯವಸಾಯೋ ಹಿ ಮೇ ಯೋದ್ಧುಂ ರಣೋತ್ಸವಸಮುದ್ಯತಃ'। ಐರಾವತಗತಂ ಶಕ್ರಂ ಸಹಾಮರಗಣೈರಹಂ॥ 7-36-6 (46303) ಅಥವಾ ರುದ್ರಮೀಶಾನಂ ಸರ್ವಭೂತಗಣಾರ್ಚಿತಂ। ಯೋಧಯೇಯಂ ರಣಮುಖೇ ನ ಮೇ ಕ್ಷತ್ರೇಽದ್ಯ ವಿಸ್ಮಯಃ॥ 7-36-7 (46304) `ಯಚ್ಚೈತತ್ಪಶ್ಯಸೇ ಸೂತ ಸಯೋಧಾಶ್ವರಥದ್ವಿಪಂ'। ತನ್ಮಮಾದ್ಯ ದ್ವಿಷತ್ಸೈನ್ಯಂ ಕಲಾಮರ್ಹತಿ ಷೋಡಶೀಂ॥ 7-36-8 (46305) ಅಪಿ ವಿಶ್ವಜಿತಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಮಾತುಲಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸೂತಜ। ಪಿತರಂ ಚಾರ್ಜುನಂ ಯುದ್ಧೇ ನ ಭೀರ್ಮಾಮುಪಯಾಸ್ಯತಿ॥ 7-36-9 (46306) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-36-10x (4348) ಏವಮಪ್ಯುಚ್ಯಮಾನಃ ಸ ಸಾರಥಿಸ್ತಂ ಪುನಃ ಪುನಃ। ವೀರ ತೇ ತೇನ ಮಾ ಯುದ್ಧಮಿತಿ ಸೌಭದ್ರಮಬ್ರವೀತ್'॥ 7-36-10 (46307) ಅಭಿಮನ್ಯುಶ್ಚ ತಾಂ ವಾಚಂ ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ಸಾರಥೇಃ। ಯಾಹೀತ್ಯೇವಾಬ್ರವೀದೇನಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಾಯ ಮಾಚಿರಂ॥ 7-36-11 (46308) ತತಃ ಸನ್ನೋದಯಾಮಾಸ ಹಯಾನಾಶು ತ್ರಿಹಾಯನಾನ್। ನಾತಿಹೃಷ್ಟಮನಾಃ ಸೂತೋ ಹೇಮಭಾಂಡಪರಿಚ್ಛದಾನ್॥ 7-36-12 (46309) ತೇ ಪ್ರೇಷಿತಾಃ ಸುಮಿತ್ರೇಣ ದ್ರೋಣಾನೀಕಾಯ ವಾಜಿನಃ। ದ್ರೋಣಮಭ್ಯದ್ರವನ್ರಾಜನ್ಮಹಾವೇಗಾ ಮಹಾಬಲಾಃ॥ 7-36-13 (46310) ತಮುದೀಕ್ಷ್ಯ ತಥಾಯಾಂತಂ ಸರ್ವೇ ದ್ರೋಣಪುರೋಗಮಾಃ। ಅಭ್ಯವರ್ತಂತ ಕೌರವ್ಯಾಃ ಪಾಂಡವಾಶ್ಚ ತಮನ್ವಯುಃ॥ 7-36-14 (46311) ಸಕರ್ಣಿಕಾರಪ್ರವರೋಚ್ಛ್ರಿತಧ್ವಜಃ ಸುವರ್ಣವರ್ಮಾಽಽರ್ಜುನಿರರ್ಜುನಾದ್ವರಃ। ಯುಯುತ್ಸಯಾ ದ್ರೋಣಮುಖಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್ ಸಮಾಸದತ್ಸಿಂಹಶಿಶುರ್ಯಥಾ ದ್ವಿಪಾನ್॥ 7-36-15 (46312) ತೇ ವಿಂಶತಿಪದೇ ಯತ್ತಾಃ ಸಂಪ್ರಹಾರಂ ಪ್ರಚಕ್ರಿರೇ। ಆಸೀದ್ಗಾಂಗ ಇವಾವರ್ತೋ ಮುಹೂರ್ತಮುದಧಾವಿವ॥ 7-36-16 (46313) ಶೂರಾಣಾಂ ಯುಧ್ಯಮಾನಾನಾಂ ನಿಘ್ನತಾಮಿತರೇತರಂ। ಸಂಗ್ರಾಮಸ್ತುಮುಲೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಾವರ್ತತ ಸುದಾರುಣಃ॥ 7-36-17 (46314) ಪ್ರವರ್ತಮಾನೇ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ತಸ್ಮಿನ್ನತಿಭಯಂಕರೇ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಮಿಷತೋ ವ್ಯೂಹಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ವ್ಯಚರದಾರ್ಜುನಿಃ॥ 7-36-18 (46315) `ತದಭೇದ್ಯಮನಾಧೃಷ್ಯಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಸುದುರ್ಜಯಂ। ಭಿತ್ತ್ವಾರ್ಜುನಿರಸಂಭ್ರಾಂತೋ ವಿವೇಶಾಚಿಂತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ'॥ 7-36-19 (46316) ತಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ವಿನಿಘ್ನಂತಂ ಶತ್ರುಸಂಘಾನ್ಮಹಾಬಲಂ। ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವರಥಪತ್ತ್ಯೌಘಾಃ ಪರಿವವ್ರುರುದಾಯುಧಾಃ॥ 7-36-20 (46317) ನಾನಾವಾದಿತ್ರನಿನದೈಃ ಕ್ಷ್ವೇಡಿತೋತ್ಕ್ರುಷ್ಟಗರ್ಜಿತೈಃ। ಹುಂಕಾರೈಃ ಸಿಂಹನಾದೈಶ್ಚ ತಿಷ್ಠ ತಿಷ್ಠೇತಿ ನಿಃಸ್ವನೈಃ॥ 7-36-21 (46318) ಘೋರೈರ್ಹಲಹಲಾಶಬ್ದೈರ್ಮಾಗಾಸ್ತಿಷ್ಠೈಹಿ ಮಾಮಿತಿ। ಅಸಾವಹಮಮಿತ್ರೇತಿ ಪ್ರವದಂತೋ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ॥ 7-36-22 (46319) ಬೃಂಹಿತೈಃ ಶಿಂಜಿತೈರ್ಹಾಸೈಃ ಕರನೇಮಿಸ್ವನೈರಪಿ। ಸನ್ನಾದಯಂತೋ ವಸುಧಾಮಭಿದುದ್ರುವುರಾರ್ಜುನಿಂ॥ 7-36-23 (46320) ತೇಷಾಮಾಪತತಾಂ ವೀರಃ ಶೀಘ್ರಯೋಧೀ ಮಹಾಬಲಃ। ಕ್ಷಿಪ್ರಾಸ್ತ್ರೋ ನ್ಯವಧೀದ್ರಾಜನ್ಮರ್ಮಜ್ಞೋ ಮರ್ಮಭೇದಿಭಿಃ॥ 7-36-24 (46321) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾ ವಿವಶಾ ನಾನಾಲಿಂಗೈಃ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಅಭಿಪೇತುಃ ಸುಬಹುಶಃ ಶಲಭಾ ಇವ ಪಾವಕಂ॥ 7-36-25 (46322) ತತಸ್ತೇಷಾಂ ಶರೀರೈಶ್ಚ ಶರೀರಾವಯವೈಶ್ಚ ಸಃ। ಸಂತಂಸ್ತಾರ ಕ್ಷಿತಿಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಕುಶೈರ್ವೇದಿಮಿವಾಧ್ವರೇ॥ 7-36-26 (46323) ಬದ್ಧಗೋಧಾಂಗುಲಿತ್ರಾಣಾನ್ಸಶರಾಸನಸಾಯಕಾನ್। ಸಾಸಿಚರ್ಮಾಂಕುಶಾಭೀಷೂನ್ಸತೋಮರಪರಶ್ವಥಾನ್॥ 7-36-27 (46324) ಸಗದಾಯೋಗುಡಪ್ರಾಸಾನ್ಸರ್ಷ್ಟಿತೋಮರಪಟ್ಟಸಾನ್। ಸಭಿಂಡಿಪಾಲಪರಿಘಾನ್ಯಶಕ್ತಿವರಕಂಪನಾನ್॥ 7-36-28 (46325) ಸಪ್ರತೋದಮಹಾಶಂಖಾನ್ಸಕುಂತಾನ್ಸಕಚಗ್ರಹಾನ್। ಸಮುದ್ಗರಕ್ಷೇಪಣೀಯಾನ್ಸಪಾಶಪರಿಘೋಪಲಾನ್॥ 7-36-29 (46326) ಸಕೇಯೂರಾಂಗದಾನ್ಬಾಹೂನ್ಹೃದ್ಯಗಂಧಾನುಲೇಪನಾನ್। ಸ಼ಂಚಿಚ್ಛೇದಾರ್ಜುನಿರ್ವೃತ್ತಾಂಸ್ತ್ವದೀಯಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-36-30 (46327) ತೈಃ ಸ್ಫುರದ್ಭಿರ್ಮಹಾರಾಜ ಶುಶುಭೇ ಭೂಃ ಸುಲೋಹಿತೈಃ। ಪಂಚಾಸ್ಯೈಃ ಪನ್ನಗೈಶ್ಛಿನ್ನೈರ್ಗರುಡೇನೇವ ಮಾರಿಷ॥ 7-36-31 (46328) ಸುನಾಸಾನನಕೇಶಾಂತೈರವ್ರಣೈಶ್ಚಾರುಕುಂಡಲೈಃ। ಸಂದಷ್ಟೌಷ್ಠಪುಟೈಃ ಕ್ರೋಧಾತ್ಕ್ಷರದ್ಭಿಃ ಶೋಣಿತಂ ಬಹು॥ 7-36-32 (46329) ಸಚಾರುಮುಕುಟೋಷ್ಣೀಷೈರ್ಮಣಿರತ್ನವಿಭೂಷಿತೈಃ। ವಿನಾಲನಲಿನಾಕಾರೈರ್ದಿವಾಕರಶಶಿಪ್ರಭೈಃ॥ 7-36-33 (46330) ಹಿತಪ್ರಿಯಂವದೈಃ ಕಾಲೇ ಬಹುಭಿಃ ಪುಣ್ಯಗಂಧಿಭಿಃ। ದ್ವಿಷಚ್ಛಿರೋಭಿಃ ಪೃಥಿವೀಂ ಸ ವೈ ತಸ್ತಾರ ಫಾಲ್ಗುನಿಃ॥ 7-36-34 (46331) ಗಂಧರ್ವನಗರಾಕಾರಾನ್ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತಾನ್ರಥಾನ್। ವೀಷಾಮುಖಾನ್ವಿತ್ರಿವೇಣೂನ್ನ್ಯಸ್ತದಂಡಕಬಂಧುರಾನ್॥ 7-36-35 (46332) ವಿಜಂಘಾಕೂಬರಾಂಸ್ತತ್ರ ವಿನೇಮೀಂಶ್ರ ವ್ಯರಾನಪಿ। ವಿಚಕ್ರೋಪಸ್ಕರೋಪಸ್ಥಾನ್ಭಗ್ನೋಪಕರಣಾನಪಿ॥ 7-36-36 (46333) `ಸಮಾಸ್ಥಿತಾನ್ಯೋಧವರೈರ್ದಾಂತಾಶ್ವಾನ್ಸಾಧುಸಾರಥೀನ್। ವಿಪತಾಕಾಧ್ವಜಚ್ಛತ್ರಾನ್ವಿತೂಣೀರಾಯುಧಾನಪಿ॥ 7-36-37 (46334) ಪ್ರಪಾತಿತೋಪಸ್ತರಣಾನ್ಹತಯೋಧಾನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ಶರೈರ್ವಿಶಕಲೀಕುರ್ವಂದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸ್ವದೃಶ್ಯತ॥ 7-36-38 (46335) ಪುನರ್ದ್ವಿಪಾಂದ್ವಿಪಾರೋಹಾನ್ವೈಜಯಂತ್ಯಂಕುಶಧ್ವಜಾನ್। ತೂಣಾನ್ವರ್ಮಾಣ್ಯಥೋ ಕಕ್ಷ್ಯಾ ಗ್ರೈವೇಯಾಂಶ್ಚ ಸಕಂಬಲಾನ್॥ 7-36-39 (46336) ಘಂಟಾಃ ಶುಂಡಾವಿಷಾಣಾಗ್ರಾಂಛತ್ರಮಾಲಾಃ ಪದಾನುಗಾನ್। ಶರೈರ್ನಿಶಿತಧಾರಾಗ್ರೈಃ ಶಾತ್ರವಾಣಾಮಶಾತಯತ್॥ 7-36-40 (46337) ವನಾಯುಜಾನ್ಪಾರ್ವತೀಯಾನ್ಕಾಂಭೋಜಾನಥ ಬಾಹ್ಲಿಕಾನ್। ಸ್ಥಿರವಾಲಧಿಕರ್ಣಾಕ್ಷಾಂಜವನಾನ್ಸಾಧುವಾಹಿನಃ॥ 7-36-41 (46338) ಆರೂಢಾಞ್ಶಿಕ್ಷಿತೈರ್ಯೋಧೈಃ ಶಕ್ತ್ಯೃಷ್ಟಿಪ್ರಾಸಯೋಧಿಭಿಃ। ವಿಧ್ವಸ್ತಚಾಮರಮುಖಾನ್ವಿಪ್ರವಿದ್ಧಪ್ರಕೀರ್ಣಕಾನ್॥ 7-36-42 (46339) ನಿರಸ್ತಜಿಹ್ವಾನಯನಾನ್ನಿಷ್ಕೀರ್ಣಾಂತ್ರಯಕೃದ್ಧನಾನ್। ಹತಾರೋಹಾಂಶ್ಛಿನ್ನಘಂಟಾನ್ಕ್ರವ್ಯಾದಗಣಮೋದಕಾನ್॥ 7-36-43 (46340) ನಿಕೃತ್ತಚರ್ಮಕವಚಾಞ್ಶಕೃನ್ಮೂತ್ರಾಸೃಗಾಪ್ಲುತಾನ್। ನಿಪಾತಯನ್ನಶ್ವವರಾಂಸ್ತಾವಕಾನ್ಸ ವ್ಯರೋಚತ। ಏಕೋ ವಿಷ್ಣುರಿವಾಚಿಂತ್ಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಮ ಸುದುಷ್ಕರಂ॥ 7-36-44 (46341) ತಥಾ ನಿರ್ಮಾಥಿತಂ ತೇನ ಚತುರಂಗಬಲಂ ಮಹತ್। ಯಥಾಽಸುರಬಲಂ ಘೋರಂ ತ್ರ್ಯಂಬಕೇನ ಮಹೌಜಸಾ॥ 7-36-45 (46342) ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಮ ರಣೇಽಸಹ್ಯಂ ಪರೈರಾರ್ಜುನಿರಾಹವೇ। ಅಭಿನಚ್ಚ ಪದಾತ್ಯೋಘಾಂಸ್ತ್ವದೀಯಾನೇವ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-36-46 (46343) ಏವಮೇಕೇನ ತಾಂ ಸೇನಾಂ ಸೌಭದ್ರೇಣ ಸಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಭೃಶಂ ವಿಪ್ರಹತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ಕಂದೇನೇವಾಸುರೀಂ ಚಮೂಂ॥ 7-36-47 (46344) ತ್ವದೀಯಾಸ್ತವ ಪುತ್ರಾಶ್ಚ ವೀಕ್ಷಮಾಣಾ ದಿಶೋ ದಶ। ಸಂಶುಷ್ಕಾಸ್ಯಾಶ್ಚಲನ್ನೇತ್ರಾಃ ಪ್ರಸ್ವಿನ್ನಾ ರೋಮಹರ್ಷಿಣಃ॥ 7-36-48 (46345) ಪಲಾಯನಕೃತೋತ್ಸಾಹಾ ನಿರುತ್ಸಾಹಾ ದ್ವಿಷಜ್ಜಯೇ। ಗೋತ್ರನಾಮಭಿರನ್ಯೋನ್ಯಂ ಕ್ರಂದಂತೋ ಜೀವಿತೈಷಿಣಃ॥ 7-36-49 (46346) ಹತಾನ್ಪುತ್ರಾನ್ಪಿತೄನ್ಭ್ರಾತೄನ್ಬಂಧೂನ್ಸಂಬಂಧಿನಸ್ತಥಾ। ಪ್ರಾತಿಷ್ಠಂತ ಸಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ತ್ವರಯಂತೋ ಹಯದ್ವಿಪಾನ್॥ ॥ 7-36-50 (46347) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಷಟ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 36 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-36-16 ವಿಂಶತಿರಿತಿ ವ್ಯೂಹಪರ್ಯಾಯಃ। ತದುಕ್ತಂ। ವಿಂಶತ್ಯಂಗತಯಾ ವ್ಯೂಹೋ ವಿಂಶತಿರ್ವ್ಯಪದಿಶ್ಯತೇ ಇತಿ। ವಿಂಶತೇಃ ಪದೇ ರಕ್ಷಣೇ। ಪದಂ ವ್ಯವಸಿತತ್ರಾಣಸ್ಥಾನಲಕ್ಷ್ಮಾಂಗ್ರಿವಸ್ತುಷ್ವಿತ್ಯಮರಃ। ತಂ ವಿಶಂತಂ ತತೋ ಯತ್ತಾ ಇತಿ ಕ। ಪಾಠಃ। ತೇ ವಿಶಂತಂ ಮುದಾ ಯುಕ್ತಾ ಇತಿ ಘ.ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-36-21 ಕ್ಷ್ವೇಡಿತಂ ಧ್ವನಿವಿಶೇಷಃ। ಉತ್ಕ್ರುಷ್ಟಮಾಹ್ವಾನಂ। ಗಾರ್ಜಿತಂ ಹನ್ಯಂತಾಂ ಹನ್ಯಂತಾಮಿತಿ ವಚಃ॥ 5-36-29 ಕಚಗ್ರಹೋಽಂಕುಶಃ॥ 5-36-36 ಉಪಸ್ಥೋ ರಥಕ್ರೋಡಃ॥ 5-36-43 ಯಕೃತ್ಕಾಲಖಂಡಂ॥ 5-36-45 ವ್ಯಂಗಂ ತವ ವಲಂ ಮಹತ್ ಇತಿ ಝ.ಪಾಠಃ॥ 5-36-36 ಷಟ್ತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-37-0 (46348) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-37-0x (4349) ತಾಂ ಪ್ರಭಾಗ್ನಾಂ ಚಮೂಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೌಭದ್ರೇಣಾಮಿತೌಜಸಾ। ದುರ್ಯೋಧನೋ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸ್ವಯಂ ಸೌಭದ್ರಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-37-1 (46349) ತತೋ ರಾಜಾನಮಾವೃತ್ತಂ ಸೌಭದ್ರಂ ಪ್ರತಿ ಸಂಯುಗೇ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣೋಽಬ್ರವೀದ್ಯೋಧಾನ್ಪರೀಪ್ಸಧ್ವಂ ನರಾಧಿಪಂ॥ 7-37-2 (46350) ಪುರಾಽಭಿಮನ್ಯುರ್ಲಕ್ಷಂ ನಃ ಪಶ್ಯತಾಂ ಹಂತಿ ವೀರ್ಯವಾನ್। ತಮಾದ್ರವತ ಮಾಭೈಷ್ಟ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ರಕ್ಷತ ಕೌರವಂ। 7-37-3 (46351) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-37-4x (4350) `ಏವಮುಕ್ತಾಸ್ತತಸ್ತೇನ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಧೀಮತಾ'। ಕೃತಜ್ಞಾನಬಲೋತ್ಸೇಧಾಃ ಸುಹೃದೋ ಜಿತಕಾಶಿನಃ। ತ್ರಾಸ್ಯಮಾನಾ ಭಯಾದ್ವೀರಂ ಪರಿವವ್ರುಸ್ತವಾತ್ಮಜಂ॥ 7-37-4 (46352) ದ್ರೋಣೋ ದ್ರೌಣಿಃ ಕೃಪಃ ಕರ್ಣಃ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸೌಬಲಃ। ಬೃಹದ್ಬಲೋ ಮದ್ರರಾಜೋ ಭೂರಿರ್ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಶಲಃ॥ 7-37-5 (46353) ಪೌರವೋ ವೃಷಸೇನಶ್ಚ ವಿಸೃಜಂತಃ ಶಿತಾಞ್ಶರಾನ್। ಸೌಭದ್ರಂ ಶರವರ್ಷೇಣ ಮಹತಾ ಸಮವಾಕಿರನ್॥ 7-37-6 (46354) ಸಂಮೋಹಯಿತ್ವಾ ತಮಥ ದುರ್ಯೋಧನಮಮೋಚಯನ್। ಆಸ್ಯಾದ್ಗ್ರಾಸಮಿವಾಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಮಮೃಷೇ ನಾರ್ಜುನಾತ್ಮಜಃ॥ 7-37-7 (46355) ತಾಞ್ಶರೌಘೇಣ ಮಹತಾ ಸಾಶ್ವಸೂತಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್। ವಿಮುಖೀಕೃತ್ಯ ಸೌಭದ್ರಃ ಸಿಂಹನಾದಮಥಾನದತ್॥ 7-37-8 (46356) ತಸ್ಯ ನಾದಂ ತತಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಿಂಹಸ್ಯೇವಾಮಿಷೈಷಿಣಃ। ನಾಮೃಷ್ಯಂತ ಸುಸಂರಬ್ಧಾಃ ಪುನರ್ದ್ರೋಣಮುಖಾ ರಥಾಃ॥ 7-37-9 (46357) ತ ಏನಂ ಕೋಷ್ಠಕೀಕೃತ್ಯ ರಥವಂಶೇನ ಮಾರಿಷ। ವ್ಯಸೃಜನ್ನಿಷುಜಾಲಾನಿ ನಾನಾಲಿಂಗಾನಿ ಸಂಘಶಃ॥ 7-37-10 (46358) ತಾನ್ಯಂತರಿಕ್ಷೇ ಚಿಚ್ಛೇದ ಪೌತ್ರಸ್ತೇ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ತಾಂಶ್ಚೈವ ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-37-11 (46359) `ತತೋ ರಥಪದಾತ್ಯೋಘಾಃ ಕುಂಜರಾಃ ಸಾದಿನಶ್ಚ ಹ'। ಕೋಪಿತಾಸ್ತೇನ ಶೂರೇಣ ಶರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ। ಪರಿವಬ್ರುರ್ಜಿಘಾಂಸಂತಃ ಸೌಭದ್ರಮಪರಾಜಿತಂ॥ 7-37-12 (46360) ಸಮುದ್ರಮಿವ ಪರ್ಯಸ್ತಂ ತ್ವದೀಯಂ ತಂ ಬಲಾರ್ಣವಂ। ದಧಾರೈಕೋಽರ್ಜುನಿರ್ಬಾಣೈರ್ವೇಲೇವೋದ್ವೃತ್ತಮರ್ಣವಂ॥ 7-37-13 (46361) ಶೂರಾಣಾಂ ಯುಧ್ಯಮಾನಾನಾಂ ನಿಘ್ನತಾಮಿತರೇತರಂ। ಅಭಿಮನ್ಯೋಃ ಪರೇಷಾಂ ಚ ನಾಸೀತ್ಕಶ್ಚಿತ್ಪರಾಙ್ಮುಖಃ॥ 7-37-14 (46362) ತಸ್ಮಿಂಸ್ತು ಘೋರೇ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ವರ್ತಮಾನೇ ಭಯಂಕರೇ। ದುಃಸಹೋ ನವಭಿರ್ಬಾಣೈರಭಿಮನ್ಯುಮವಿಧ್ಯತ॥ 7-37-15 (46363) ದುಃಶಾನೋ ದ್ವಾದಶಭಿಃ ಕೃಪಃ ಶಾರದ್ವತಸ್ತ್ರಿಭಿಃ। ದ್ರೋಣಸ್ತು ಸಪ್ತದಶಭಿಃ ಶರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ॥ 7-37-16 (46364) ವಿವಿಂಶತಿಸ್ತು ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ। ಬೃಹದ್ಬಲಸ್ತಥಾಽಷ್ಟಾಭಿರಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-37-17 (46365) ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಮದ್ರೇಶಃ ಷಙ್ಭಿರಾಶುಗೈಃ। ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಶರಾಭ್ಯಾಂ ಶಕುನಿಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ದುರ್ಯೋಧನೋ ನೃಪಃ॥ 7-37-18 (46366) ಸ ತು ತಾನ್ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। 7-37-19 (46367) ನೃತ್ಯನ್ನಿವ ಮಹಾರಾಜ ಚಾಪಹಸ್ತಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-37-19 (46368) ತತೋಽಭಿಮನ್ಯುಃ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಸ್ತ್ರಾಸ್ಯಮಾನಸ್ತವಾತ್ಮಜೈಃ। ವಿದರ್ಶಯನ್ವೈ ಸುಮಹಚ್ಛಿಕ್ಷೌರಸಕೃತಂ ಬಲಂ॥ 7-37-20 (46369) ಗರುಡಾನಿಲರಂಹೋಭಿರ್ಯಂತುರ್ವಾಕ್ಯಕರೈರ್ಹಯೈಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ ತಂ ಕಾರ್ಷ್ಣಿಮಶ್ಮಕೇಂದ್ರಃ ಕೃತತ್ವರಃ॥ 7-37-21 (46370) ಅಶ್ವಾಶ್ಚಾಶ್ಮಕಮಾದಾಯ ತ್ವರಮಾಣಾಽಭ್ಯಹಾರಯನ್। ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈಸ್ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠೇತಿ ಚಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-37-22 (46371) ತಸ್ಯಾಭಿಮನ್ಯುರ್ದಶಭಿರ್ಹಯಾನ್ಸೂತಂ ಧ್ವಜಂ ಶರೈಃ। ಬಾಹೂ ಧನುಃ ಶಿರಶ್ಚೋರ್ವ್ಯಾಂ ಸ್ಮಯಮಾನೋಽಭ್ಯಪಾತಯತ್॥ 7-37-23 (46372) ತತಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ವೀರೇ ಸೌಭದ್ರೇಣಾಶ್ಮಕೇಶ್ವರೇ। ಸಂಚಚಾಲ ಬಲಂ ಸರ್ವಂ ಪಲಾಯನಪರಾಯಣಂ॥ 7-37-24 (46373) ತತಃ ಕರ್ಣಃ ಕೃಪೋ ದ್ರೋಣೋ ದ್ರೌಣಿರ್ಗಾಂಧಾರರಾಟ್ ಶಲಃ। ಶಲ್ಯೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಕ್ರಾಥಃ ಸೋಮದತ್ತೋ ವಿವಿಂಶತಿಃ। ವೃಷಸೇನಃ ಸುಷೇಣಶ್ಚ ಕುಂಡಭೇದೀ ಪ್ರತರ್ದನಃ॥ 7-37-25 (46374) ಬೃಂದಾರಕೋ ಲಲಿತ್ಥಶ್ಚ ಪ್ರಬಾಹುರ್ದೀರ್ಘಲೋಚನಃ। ದುರ್ಯೋಧನಶ್ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರನ್॥ 7-37-26 (46375) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೈರಭಿಮನ್ಯುರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಶರಮಾದತ್ತ ಕರ್ಣಾಯ ವರ್ಮಕಾಯಾವಭೇದಿನಂ॥ 7-37-27 (46376) ತಸ್ಯ ಭಿತ್ತ್ವಾ ತನುತ್ರಾಣಂ ದೇಹಂ ನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಚಾಶುಗಃ। ಪ್ರಾವಿಶದ್ಧರಣೀಂ ವೇಗಾದ್ವಲ್ಮೀ ಕಮಿವ ಪನ್ನಗಃ॥ 7-37-28 (46377) ಸ ತೇನಾತಿಪ್ರಹಾರೇಣ ವ್ಯಥಿತೋ ವಿಹ್ವಲನ್ನಿವ। ಸಂಚಚಾಲ ರಣೇ ಕರ್ಣಃ ಕ್ಷಿತಿಕಂಪೇ ಯಥಾಽಚಲಃ॥ 7-37-29 (46378) ತಥಾನ್ಯೈರ್ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಸುಷೇಣಂ ದೀರ್ಘಲೋಚನಂ। ಕುಂಡಭೇದಿಂ ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರೀನವಧೀದ್ಬಲೀ॥ 7-37-30 (46379) ಕರ್ಣಸ್ತಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ನಾರಾಚಾನಾಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್। ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಚ ವಿಂಶತ್ಯಾ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-37-31 (46380) ಸ ಶರಾಚಿತಸರ್ವಾಂಗಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಶಕ್ರಾತ್ಮಜಾತ್ಮಜಃ। ವಿಚರಂದದೃಶೇ ಸೈನ್ಯೇ ಪಾಶಹಸ್ತ ಇವಾಂತಕಃ॥ 7-37-32 (46381) ಶಲ್ಯಂ ಚ ಶರವರ್ಷೇಣ ಸಮೀಪಸ್ಥಾಮವಾಕಿರತ್। ಉದಕ್ರೋಶನ್ಮಹಾಬಾಹುಸ್ತವ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಭೀಷಯನ್॥ 7-37-33 (46382) ತತಃ ಸ ವಿದ್ಧೋಽಸ್ತ್ರವಿದಾ ಮರ್ಮಭಿದ್ಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಶಲ್ಯೋ ರಾಜನ್ರಥೋಪಸ್ಥೇ ನಿಷಸಾದ ಮುಮೋಹ ಚ॥ 7-37-34 (46383) ತಂ ಹಿ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಥಾ ವಿದ್ಧಂ ಸೌಭದ್ರೇಣ ಯಶಾಸ್ವಿನಾ। ಸಂಪ್ರಾದ್ರವಚ್ಚಮೂಃ ಸರ್ವಾ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-37-35 (46384) ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ತಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ರುಕ್ಮಪುಂಖೈಃ ಸಮಾವೃತಂ। ತ್ವದೀಯಾಃ ಪ್ರಪಲಾಯಂತೇ ಮೃಗಾಃ ಸಿಂಹಾರ್ದಿತಾ ಇವ॥ 7-37-36 (46385) `ಸೌಭದ್ರಶರನಿರ್ಭಗ್ನಾಃ ಸಮರೇಽಮರವಿಕ್ರಮಾಃ। ಏವಂ ಶಲ್ಯೋ ವಿಮೃದಿತಸ್ತವ ಪೌತ್ರೇಣ ಭಾರತ'॥ 7-37-37 (46386) ಸ ತು ರಣಯಶಸಾಽಭಿಪೂಜ್ಯಮಾನಃ ಪಿತೃಸುರಚಾರಣಸಿದ್ಧಯಕ್ಷಸಂಗೈಃ ಅವನಿತಲಗತೈಶ್ಚ ಭೂತಸಂಘೈ-- ರತಿವಿಬಭೌ ಹುತಭುಗ್ಯಥಾಽಽಜ್ಯಸಿಕ್ತಃ॥ ॥ 7-37-38 (46387) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 37 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-37- ತ್ರಾಸ್ಯಮಾನಾಃ ಪಾಲಯಿಷ್ಯಂತಃ॥ 5-37- ಪರ್ಯಸ್ತಂ ಉತ್ಕ್ರಾಂತಮರ್ಯಾದಂ॥ 5-37- ಶಿಕ್ಷೌರಸಕೃತಂ ಅಭ್ಯಾಸಕೃತಂ ನಿಸರ್ಗಭವಂ ಚ॥

7-38-0 (46388) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-38-0x (4351) ತಥಾ ಪ್ರಮಥಮಾನಂ ತಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಆರ್ಜುನಿಂ ಮಾಮಕಾಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಕೇ ತ್ವೇನಂ ಸಮವಾರಯನ್॥ 7-38-1 (46389) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-38-2x (4352) ಶೃಣು ರಾಜನ್ಕುಮಾರಸ್ಯ ರಣೇ ವಿಕ್ರೀಡಿತಂ ಮಹತ್। ಬಿಭಿತ್ಸತೋ ರಥಾನೀಕಂ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ರಕ್ಷಿತಂ॥ 7-38-2 (46390) ಮದ್ರೇಶಂ ಸಾದಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೌಭದ್ರೇಣಾಶುಗೈ ರಣೇ। ಶಲ್ಯಾದವರಜಃ ಕ್ರುದ್ಧ ಕ್ರಿನ್ಬಾಣಾನ್ಸಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-38-3 (46391) ಸ ವಿದ್ಧ್ವಾ ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈಃ ಸಾಶ್ವಯಂತಾರಮಾರ್ಜುನಿಂ। ಉದಕ್ರೋಶನ್ಮಹಾಶಬ್ದಂ ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠೇತಿ ಚಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-38-4 (46392) ತಸ್ಯಾರ್ಜುನಿಃ ಶಿರೋಗ್ರೀವಂ ಪಾಣಿಪಾದಂ ಧನುರ್ಹಯಾನ್। ಛತ್ರಂ ಧ್ವಜಂ ನಿಯಂತಾರಂ ತ್ರಿವೇಣುಂ ಚಾಪ್ಯುಪಸ್ಕರಂ॥ 7-38-5 (46393) ಚಕ್ರಂ ಯುಗಂ ಚ ತೂಣೀರಂ ಹ್ಯನುಕರ್ಷಂ ಸಾಯಕೈಃ। ಪತಾಕಾಂ ಚಕ್ರಗೋಪ್ತಾರೌ ಸರ್ವೋಪಕರಣಾನಿ ಚ॥ 7-38-6 (46394) ಲಘುಹಸ್ತಃ ಪ್ರಚಿಚ್ಛೇದ ದದೃಶೇ ತಂ ನ ಕಶ್ಚನ। ಸ ಪಪಾತ ಕ್ಷಿತೌ ಕ್ಷೀಣಃ ಪ್ರವಿದ್ಧಾಭರಣಾಂಬರಃ॥ 7-38-7 (46395) ವಾಯುನೇವ ಮಹಾಚೈತ್ಯಃ ಸಮೂಲಂ ಚಿತ್ರವೇದಿಕಃ। ಅನುಗಾಸ್ತಸ್ಯ ವಿತ್ರಸ್ತಾಃ ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಸರ್ವತೋ ದಿಶಃ॥ 7-38-8 (46396) ಆರ್ಜುನೇಃ ಕರ್ಮ ತದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಂಪ್ರಣೇದುಃ ಸಮಂತತಃ। ನಾದೇನ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತಿ ಭಾರತ॥ 7-38-9 (46397) ಶಲ್ಯಭ್ರಾತರ್ಯಥಾರುಗ್ಣೇ ಬಹುಶಸ್ತಸ್ಯ ಸೈನಿಕಾಃ। ಕುಲಾಧಿವಾಸನಾಮಾನಿ ಶ್ರಾವಯಂತೋಽರ್ಜುನಾತ್ಮಜಂ॥ 7-38-10 (46398) ಅಭ್ಯಧಾವಂತ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾ ವಿವಿಧಾಯುಧಪಾಣಯಃ। ರಥೈರಶ್ವೈರ್ಗಜೈಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಪದ್ಭಿಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಬಲೋತ್ಕಟಾಃ॥ 7-38-11 (46399) ಬಾಣಶಬ್ದೇನ ಮಹತಾ ರಥನೇಮಿಸ್ವನೇನ ಚ। ಹುಂಕಾರೈಃ ಕ್ಷ್ವೇಡಿತೋತ್ಕೃಷ್ಟೈಃ ಸಿಂಹನಾದೈಃ ಸಗರ್ಜಿತೈಃ॥ 7-38-12 (46400) ಜ್ಯಾತಲತ್ರಸ್ವನೈರನ್ಯೇ ಗರ್ಜಂತೋಽರ್ಜುನನಂದನಂ। ಬ್ರುವಂತಶ್ಚ ನ ನೋ ಜೀವನ್ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ಜೀವಿತಾದಿತಿ॥ 7-38-13 (46401) ತಾಂಸ್ತಥಾ ಬ್ರುವತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೌಭದ್ರಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ। ಯೋ ಯೋಸ್ಮೈ ಪ್ರಾಹರತ್ಪೂರ್ವಂ ತಂ ತಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-38-14 (46402) ಸಂದರ್ಶಯಿಷ್ಯನ್ನಸ್ತ್ರಾಣಿ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಲಘೂನಿ ಚ। ಆರ್ಜುನಿಃ ಸಮರೇ ಶೂರೋ ಮೃದುಪೂರ್ವಮಯುಧ್ಯತ॥ 7-38-15 (46403) ವಾಸುದೇವಾದುಪಾತ್ತಂ ಯದಸ್ತ್ರಂ ಯಚ್ಚ ಧನಂಜಯಾತ್। ಅದರ್ಶಯತ ತತ್ಕಾರ್ಷ್ಣಿಃ ಕೃಷ್ಣಾಭ್ಯಾಮವಿಶೇಷವತ್॥ 7-38-16 (46404) ದೂರಮಸ್ಯ ಗುರುಂ ಭಾರಂ ಸಾಧ್ವಸಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ। ಸಂದಧದ್ವಿಸೃಜಂಶ್ಚೇಷೂನ್ನಿರ್ವಿಶೇಷಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-38-17 (46405) ಚಾಪಮಂಡಲಮೇವಾಸ್ಯ ವಿಸ್ಫುರದ್ದಿಕ್ಷ್ವದೃಶ್ಯತ। ಸುದೀಪ್ತಸ್ಯ ಶರತ್ಕಾಲೇ ಸವಿತುರ್ಮಂಡಲಂ ಯಥಾ॥ 7-38-18 (46406) ಜ್ಯಾಶಬ್ದಃ ಶುಶ್ರುವೇ ತಸ್ಯ ತಲಶಬ್ದಶ್ಚ ದಾರುಣಃ। ಮಹಾಶನಿಮುಚಃ ಕಾಲೇ ಪಯೋದಸ್ಯೇವ ನಿಃಸ್ವನಃ॥ 7-38-19 (46407) ಹೀಮಾನಮರ್ಷೀ ಸೌಭದ್ರೋ ಮಾನಕೃತ್ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಃ। ಸಂಮಿಮಾನಯಿಷುರ್ವೀರಾನಿಷ್ವಸ್ತ್ರೈಶ್ಚಾಪ್ಯಯುಧ್ಯತ॥ 7-38-20 (46408) ಮೃದುರ್ಭೂತ್ವಾ ಮಹಾರಾಜ ದಾರುಣಃ ಸಮಪದ್ಯತ। ವರ್ಷಾಭ್ಯತೀತೋ ಭಗವಾಞ್ಶರದೀವ ದಿವಾಕರಃ॥ 7-38-21 (46409) ಶರಾನ್ವಿಚಿತ್ರಾನ್ಸುಬಹೂನ್ರುಕ್ಮಪುಂಖಾಞ್ಶಿಲಾಶಿತಾನ್। ಮುಮೋಚ ಶತಶಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಗಭಸ್ತೀನಿವ ಭಾಸ್ಕರಃ॥ 7-38-22 (46410) ಕ್ಷುರಪ್ರೈರ್ವತ್ಸದಂತೈಶ್ಚ ವಿಪಾಠೇಶ್ಚ ಮಹಾಯಶಾಃ। ನಾರಾಚೈರರ್ಧಚಂದ್ರಾಭೈರ್ಭಲ್ಲೈರಂಜಲಿಕೈರಪಿ॥ 7-38-23 (46411) ಅವಾಕಿರದ್ರಥಾನೀಕಂ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ। ತತಸ್ತತ್ಸೈನ್ಯಮಭವದ್ವಿಮುಖಂ ಶರಪೀಡಿತಂ॥ ॥ 7-38-24 (46412) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 38 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-38-5 ತಲ್ಪಂ ಇತಿ ಪಾಠೇ ರಥಗತಶಯ್ಯಾಂ॥ 5-38-10 ಅಧಿವಾಸೋ ನಿವಾಸಃ॥ 5-38-16 ಅವಿಶೇಷವತ್ತುಲ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-38-17 ಅಸ್ಯ ನಿರಸ್ಯ॥ 5-38-38 ಅಷ್ಟತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-39-0 (46413) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-39-0x (4353) ದ್ವೈಧೀಭವತಿ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಶುಚಾ ತುಷ್ಟ್ಯಾ ಚ ಸಂಜಯ। ಮಮ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಯತ್ನೈನ್ಯಂ ಸೌಭದ್ರಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-39-1 (46414) ವಿಸ್ತರೇಣೈವ ಮೇ ಶಂಸ ಸರ್ವಂ ಗಾವಲ್ಗಣೇ ಪುನಃ। ವಿಕ್ರೀಡಿತಂ ಕುಮಾರಸ್ಯ ಸ್ಕಂದಸ್ಯೇವಾಸುರೈಃ ಸಹ॥ 7-39-2 (46415) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-39-3x (4354) ಹಂತ ತೇ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ವಿಮರ್ದಮತಿದಾರುಣಂ। ಏಕಸ್ಯ ಚ ಬಹೂನಾಂ ಚ ಯಥಾಸೀತ್ತುಮುಲೋ ರಣಃ॥ 7-39-3 (46416) ಅಭಿಮನ್ಯುಃ ಕೃತೋತ್ಸಾಹಃ ಕೃತೋತ್ಸಾಹಾನರಿಂದಮಾನ್। ರಥಸ್ಥೋ ರಥಿನಃ ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾವಕಾನಭ್ಯವರ್ಷಯತ್॥ 7-39-4 (46417) ದ್ರೋಣಂ ಕರ್ಣಂ ಕೃಪಂ ಶಲ್ಯಂ ದ್ರೌಣಿಂ ಭೋಜಂ ಬೃಹದ್ಬಲಂ॥ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಸೌಮದತ್ತಿಂ ಶಕುನಿಂ ಚ ಮಹಾಬಲಂ॥ 7-39-5 (46418) ನಾನಾನೃಪಾನ್ನೃಪಸುತಾನ್ಸೈನ್ಯಾನಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ। ಅಲಾತಚಕ್ರವತ್ಸರ್ವಾಂಶ್ಚರನ್ಬಾಣೈಃ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-39-6 (46419) ನಿಘ್ನನ್ನಮಿತ್ರಾನ್ಸೌಭದ್ರಃ ಪರಮಾಸ್ತ್ರೈಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಅದರ್ಶಯತ ತೇಜಸ್ವೀ ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸು ಭಾರತ॥ 7-39-7 (46420) ತದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚರಿತಂ ತಸ್ಯ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯಾಮಿತೌಜಸಃ। ಸಮಕಂಪಂತ ಸೈನ್ಯಾನಿ ತ್ವದೀಯಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-39-8 (46421) ಅಥಾಬ್ರವೀನ್ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಹರ್ಷೇಣೋತ್ಫುಲ್ಲನಯನಃ ಕೃಪಮಾಭಾಷ್ಯ ಸತ್ವರಂ॥ 7-39-9 (46422) ಘಟಯನ್ನಿವ ಮರ್ಮಾಣಿ ಪುತ್ರಸ್ಯ ತವ ಭಾರತ। ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತದಾ ರಣವಿಶಾರದಂ॥ 7-39-10 (46423) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-39-11x (4355) ಏಷ ಗಚ್ಛತಿ ಸೌಭದ್ರಃ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಪ್ರಥಿತೋ ಯುವಾ। ನಂದಯನ್ಸುಹೃದಃ ಸರ್ವಾನ್ರಾಜಾನಂ ಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-39-11 (46424) ನಕುಲಂ ಸಹದೇವಂ ಚ ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ಪಾಂಡವಂ। ಬಂಧೂನ್ಸಂಬಂಧಿನಶ್ಚಾನ್ಯಾನ್ಮಧ್ಯಸ್ಥಾನ್ಸುಹೃದಸ್ತಥಾ॥ 7-39-12 (46425) ನಾಸ್ಯ ಯುದ್ಧೇ ಸಮಂ ಮನ್ಯೇ ಕಂಚಿದನ್ಯಂ ಧನುರ್ಧರಂ। ಇಚ್ಛನ್ಹನ್ಯಾದಿಮಾಂ ಸೇನಾಂ ಕಿಮರ್ಥಮಪಿ ನೇಚ್ಛತಿ॥ 7-39-13 (46426) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-39-14x (4356) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಪ್ರೀತಿಸಂಯುಕ್ತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ವಾಕ್ಯಂ ತವಾತ್ಮಜಃ। ಆರ್ಜುನಿಂ ಪ್ರತಿ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೋಣಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ॥ 7-39-14 (46427) ಅಥ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕರ್ಣಮಬ್ರವೀದ್ಬಾಹ್ಲಿಕಂ ನೃಪಃ। ದುಃಶಾಸನಂ ಮದ್ರರಾಜಂ ತಾಂಸ್ತಥಾಽನ್ಯಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್॥ 7-39-15 (46428) ಸರ್ವಭೂರ್ಧಾಭಿಷಿಕ್ತಾನಾಮಾಚಾರ್ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತಮಃ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಸುತಂ ಮೂಢಂ ನಾಯಂ ಹಂತುಮಿಹೇಚ್ಛತಿ॥ 7-39-16 (46429) ನ ಹ್ಯಸ್ಯ ಸಮರೇ ಯುದ್ಧ್ಯೇದಂತಕೋಽಪ್ಯಾತತಾಯಿನಃ। ಕಿಮಂಗ ಪುನರೇವಾನ್ಯೋ ಮರ್ತ್ಯಃ ಸತ್ಯಂ ಬ್ರವೀಮಿ ವಃ॥ 7-39-17 (46430) ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಸುತಂ ತ್ವೇಷ ಶಿಷ್ಯತ್ವಾದಭಿರಕ್ಷತಿ। ಶಿಷ್ಯಾಃ ಪುತ್ರಾಶ್ಚ ದಯಿತಾಸ್ತದಪತ್ಯಂ ಚ ಧರ್ಮಿಣಾಂ॥ 7-39-18 (46431) ಸಂರಕ್ಷ್ಯಮಾಣೋ ದ್ರೋಣೇನ ಮನ್ಯತೇ ವೀರ್ಯಮಾತ್ಮನಃ। ಆತ್ಮಸಂಭಾವಿತೋ ಮೂಢಸ್ತಂ ಪ್ರಮಥ್ನೀತ ಮಾಚಿರಂ॥ 7-39-19 (46432) ಏವಮುಕ್ತಾಸ್ತು ತೇ ರಾಜ್ಞಾ ಸಾತ್ವತೀಪುತ್ರಮಭ್ಯಯುಃ। ಸಂರಬ್ಧಾಸ್ತೇ ಜಿಘಾಂಸಂತೋ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-39-20 (46433) ದುಃಶಾಸನಸ್ತು ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನವಚಸ್ತದಾ। ಅಬ್ರವೀತ್ಕುರುಶಾರ್ದೂಲ ದುರ್ಯೋಧನಮಿದಂ ವಚಃ॥ 7-39-21 (46434) ಅಹಮೇನಂ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಹಾರಾಜ ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ। ಮಿಷತಾಂ ಪಾಂಡು ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಚ ಪಶ್ಯತಾಂ॥ 7-39-22 (46435) ಗ್ರಸಿಷ್ಯಾಂಯದ್ಯ ಸೌಭದ್ರಂ ಯಥಾ ರಾಹುರ್ದಿವಾಕರಂ। ಉತ್ಕ್ರುಶ್ಯ ಚಾಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಂ ಕುರುರಾಜಮಿದಂ ಪುನಃ॥ 7-39-23 (46436) ಶ್ರುತ್ವಾ ಕೃಷ್ಣೌ ಮಯಾ ಗ್ರಸ್ತಂ ಸೌಭದ್ರಮತಿಮಾನಿನೌ। ಗಮಿಷ್ಯತಃ ಪ್ರೇತಲೋಕಂ ಜೀವಲೋಕಾನ್ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-39-24 (46437) ತೌ ಚ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮೃತೌ ವ್ಯಕ್ತಂ ಪಾಂಡೋಃ ಕ್ಷೇತ್ರೋದ್ಭವಾಃ ಸುತಾಃ। ಏಕಾಹ್ವಾ ಸಸುಹೃದ್ವರ್ಗಾಃ ಕ್ಲೈಬ್ಯಾದ್ಧಾಸ್ಯಂತಿ ಜೀವಿತಂ॥ 7-39-25 (46438) ತಸ್ಮಾದಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ಶತ್ರೌ ಹತಾಃ ಸರ್ವೇಽಹಿತಾಸ್ತವ। ಶಿವೇನ ಮಾಂ ಧ್ಯಾಹಿ ರಾಜನ್ನೇಷ ಹನ್ಮಿ ರಿಪೂಂಸ್ತವ॥ 7-39-26 (46439) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-39-27x (4357) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾಽನದದ್ರಾಜನ್ಪುತ್ರೋ ದುಃಶಾಸನಸ್ತವ। ಸೌಭದ್ರಮಭ್ಯಯಾತ್ಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರನ್॥ 7-39-27 (46440) ತಮತಿಕ್ರುದ್ಧಮಾಯಾಂತಂ ತವ ಪುತ್ರಮರಿಂದಮಃ। ಅಭಿಮನ್ಯುಃ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-39-28 (46441) ದುಃಶಾಸನಸ್ತು ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರಭಿನ್ನ ಇವ ಕುಂಜರಃ। ಅಯೋಧಯತ ಸೌಭದ್ರಮಭಿಮನ್ಯುಶ್ಚ ತಂ ರಣೇ॥ 7-39-29 (46442) ತೌ ಮಂಡಲಾನಿ ಚಿತ್ರಾಣಿ ರಥಾಭ್ಯಾಂ ಸವ್ಯದಕ್ಷಿಣಂ। ಚರಮಾಣಾವಯುಧ್ಯೇತಾಂ ರಥಶಿಕ್ಷಾವಿಶಾರದೌ॥ 7-39-30 (46443) ಅಥ ಪಣವಮೃದಂಗದುಂದುಭೀನಾಂ ಕ್ರಕಚಮಹಾನಕಭೇರಿಝರ್ಝರಾಣಂ। ನಿನದಮತಿಭೃಶಂ ನರಾಃ ಪ್ರಚಕ್ರು-- ರ್ಲವಣಜಲೋದ್ಭವಸಿಂಹನಾದಮಿಶ್ರಂ॥ ॥ 7-39-31 (46444) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 39 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-39-17 ಅಂಗೇತ್ಯಸೂಯಾಯಾಂ॥ 5-39-18 ಧರ್ಮಿಣಾಮಿತಿ ಸೋಲ್ಲುಂಠಂ॥ 5-39-19 ಆತ್ಮಸಂಭಾವಿತಃ ಅಹಮೇವೇತಿ ಸಂಭಾವನಾಮಾರೂಢಃ॥ 5-39-31 ಲವಣಜಲೋದ್ಭವಃ ಶಂಖಃ॥ 5-39-39 ಏಕೋನಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-40-0 (46445) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-40-0x (4358) `ತತಃ ಸಮಭವದ್ಯುದ್ಧಂ ತಯೋಃ ಪುರುಷಸಿಂಹಯೋಃ। ತಸ್ಮಿನ್ಕಾಲೇ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-40-1 (46446) ಸಶರಂ ಕಾರ್ಮುಕಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ಲಾಘವೇನ ವ್ಯಪಾತಯತ್। ದುಃಶಾಸನಂ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಸಂತತಕ್ಷ ಸಮಂತತಃ'॥ 7-40-2 (46447) ಶರವಿಕ್ಷತಗಾತ್ರಂ ತು ಪ್ರತ್ಯಮಿತ್ರಮವಸ್ಥಿತಂ। ಅಭಿಮನ್ಯುಃ ಸ್ಮಯಂಧೀಮಾಂದುಃಶಾಸನಮಥಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-40-3 (46448) ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಸಂಗ್ರಮೇ ಮಾನಿನಂ ಶೂರಮಾಗತಂ। ನಿಷ್ಠುರಂ ತ್ಯಕ್ತಧರ್ಮಾಣಮಾಕ್ರೋಶನಪರಾಯಣಂ॥ 7-40-4 (46449) ಯತ್ಸಭಾಯಾಂ ತ್ವಯಾ ರಾಜ್ಞೋ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಶೃಣ್ವತಃ। ಕೋಪಿತಃ ಪರುಷೈರ್ವಾಕ್ಯೈರ್ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-40-5 (46450) ಜಯೋನ್ಮತ್ತೇನ ಭೀಮಶ್ಚ ಬಹ್ವಬದ್ಧಂ ಪ್ರಭಾಷಿತಃ। ಅಕ್ಷಕೂಟಂ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಸೌಬಲಸ್ಯಾತ್ಮನೋ ಬಲಂ॥ 7-40-6 (46451) ತತ್ತ್ವಯೇದಮನುಪ್ರಾಪ್ತಂ ತಸ್ಯ ಕೋಪಾನ್ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಪರವಿತ್ತಾಪಹಾರಸ್ಯ ಕೋಧಸ್ಯಾಪ್ರಶಮಸ್ಯ ಚ॥ 7-40-7 (46452) ಲೋಭಸ್ಯ ಜ್ಞಾನನಾಶಸ್ಯ ದ್ರೋಹಸ್ಯಾತ್ಯಾಹಿತಸ್ಯ ಚ। ಪಿತೄಣಾಂ ಮಮ ರಾಜ್ಯಸ್ಯ ಹರಣಸ್ಯೋಗ್ರಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-40-8 (46453) ತತ್ತ್ವಯೇದಮನುಪ್ರಾಪ್ತಂ ಪ್ರಕೋಪಾದ್ವೈ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ಸ ತಸ್ಯೋಗ್ರಮಧರ್ಮಸ್ಯ ಫಲಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಹಿ ದುರ್ಮತೇ॥ 7-40-9 (46454) ಶಾಸಿತಾಽಸ್ಂಯದ್ಯ ತೇ ಬಾಣೈಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ। ಅದ್ಯಾಹಮನೃಣಸ್ತಸ್ಯ ಕೋಪಸ್ಯ ಭವಿತಾ ರಣೇ॥ 7-40-10 (46455) ಅಮರ್ಷಿತಾಯಾಃ ಕೃಷ್ಣಾಯಾಃ ಕಾಂಕ್ಷಿತಸ್ಯ ಚ ಮೇ ಪಿತುಃ। ಅದ್ಯ ಕೌರವ್ಯ ಭೀಮಸ್ಯ ಭವಿತಾಸ್ಂಯನೃಣೋ ಯುಧಿ। ನ ಹಿ ಮೇ ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ಜೀವನ್ಯದಿ ನೋತ್ಸೃಜಸೇ ರಣಂ॥ 7-40-11 (46456) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-40-12x (4359) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಬಾಣಂ ದುಃಶಾಸನಾಂತಕಂ। ಸಂದಧೇ ಪರವೀರಘ್ನಃ ಕಾಲಾಗ್ನ್ಯನಿಲವರ್ಚಸಂ॥ 7-40-12 (46457) ತಸ್ಯೋರಸ್ತೂರ್ಣಮಾಸಾದ್ಯ ಜತ್ರುದೇಶೇ ವಿಭಿದ್ಯ ತಂ। ಜಗಾಮ ಸಹ ಪುಂಖೇನ ವಲ್ಮೀಕಮಿವ ಪನ್ನಗಃ। ಅಥೈನಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಪುನರೇವ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-40-13 (46458) ಶರೈರಗ್ನಿಸಮಸ್ಪರ್ಶೈರಾಕರ್ಣಸಮಚೋದಿತೈಃ। ಸ ಗಾಢವಿದ್ಧೋ ವ್ಯಥಿತೋ ರಥೋಪಸ್ಥ ಉಪಾವಿಶತ್। ದುಃಶಾಸನೋ ಮಹಾರಾಜ ಕಶ್ಮಲಂ ಚಾವಿಶನ್ಮಹತ್॥ ಸಾರಥಿಸ್ತ್ವರಮಾಣಸ್ತು ದುಃಶಾಸನಮಚೇತನಂ। ರಣಮಧ್ಯಾದಪೋವಾಹ ಸೌಭದ್ರಶರಪೀಡಿತಂ॥ 7-40-14 (46459) ಪಾಂಡವಾ ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ವಿರಾಟಶ್ಚ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ತಂ। ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕೇಕಯಾಶ್ಚೈವ ಸಿಂಹನಾದಮಥಾನದನ್॥ 7-40-16 (46460) ವಾದಿತ್ರಾಣಿ ಚ ಸರ್ವಾಣಿ ನಾನಾಲಿಂಗಾನಿ ಸರ್ವಶಃ। ಪ್ರಾವಾದಯಂತ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಃ ಪಾಂಡೂನಾಂ ತತ್ರ ಸೈನಿಕಾಃ॥ 7-40-17 (46461) ಅಪಶ್ಯನ್ಸ್ಮಯಮಾನಾಶ್ಚ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯ ವಿಚೇಷ್ಟಿತಂ। ಅತ್ಯಂತವೈರಿಣಂ ದೃಪ್ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶತ್ರುಂ ಪರಾಜಿತಂ॥ 7-40-18 (46462) ಧರ್ಮಮಾರುತಶಕ್ರಾಣಾಮಶ್ವಿನೋಃ ಪ್ರತಿಮಾಸ್ತಥಾ। ಧಾರಯಂತೋ ಧ್ವಜಾಗ್ರೇಷು ದ್ರೌಪದೇಯಾ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-40-19 (46463) ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚೇಕಿತಾನಶ್ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶಿಖಂಡಿನೌ। ಕೇಕಯಾ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಮಾತ್ಸ್ಯಾಃ ಪಾಂಚಾಲಸೃಂಜಯಾಃ॥ 7-40-20 (46464) ಪಾಂಡವಾಶ್ಚ ಮುದಾ ಯುಕ್ತಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಪುರೋಗಮಾಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ತ್ವರಿತಾ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಬಿಭಿತ್ಸವಃ॥ 7-40-21 (46465) ತತೋಽಭವನ್ಮಹಾಯುದ್ಧಂ ತ್ವದೀಯಾನಾಂ ಪರೈಃ ಸಹ। ಜಯಮಾಕಾಂಕ್ಷಮಾಣಾನಾಂ ಶೂರಾಣಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ॥ 7-40-22 (46466) ತಥಾ ತು ವರ್ತಮಾನೇ ವೈ ಸಂಗ್ರಾಮೇಽತಿಭಯಂಕರೇ। ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಹಾರಾಜ ರಾಧೇಯಮಿದಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-40-23 (46467) ಪಶ್ಯ ದುಃಶಾಸನಂ ವೀರಮಭಿಮನ್ಯುವಶಂಗತಂ। ಪ್ರತಪಂತಮಿವಾದಿತ್ಯಂ ನಿಘ್ನಂತಂ ಶಾತ್ರವಾನ್ರಣೇ। 7-40-24 (46468) ಅಥ ಚೈತೇ ಸುಸಂರಬ್ಧಾಃ ಸಿಂಹಾ ಇವ ಬಲೋತ್ಕಟಾಃ। ಸೌಭದ್ರಮುದ್ಯತಾಸ್ತ್ರಾತುಮಭ್ಯಧಾವಂತ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-40-25 (46469) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-40-26x (4360) ತತಃ ಕರ್ಣಃ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರಭಿಮನ್ಯುಂ ದುರಾಸದಂ। ಅಭ್ಯವರ್ಷತ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಹಿತಕೃತ್ತವ॥ 7-40-26 (46470) ತಸ್ಯ ಚಾನುಚರಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ವಿವ್ಯಾಘ ಪರಮೇಷುಭಿಃ। ಅವಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕಂ ಶೂರಃ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯ ಪರಣಾಜಿರೇ॥ 7-40-27 (46471) ಅಭಿಮನ್ಯುಸ್ತು ರಾಧೇಯಂ ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಶಿಲೀಮುಖೈಃ। ಅವಿಧ್ಯತ್ತ್ವರಿತೋ ರಾಜಂದ್ರೋಣಂ ಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಮಹಾಮನಾಃ॥ 7-40-28 (46472) ತಂ ತಥಾ ನಾಶಕತ್ಕಶ್ಚಿದ್ದೋಣಾದ್ವಾರಯಿತುಂ ರಥೀ। ಆರುಜಂತಂ ರಥವ್ರಾತಾನ್ವಜ್ರಹಸ್ತಾತ್ಮಜಾತ್ಮಜಂ॥ 7-40-29 (46473) ತತಃ ಕರ್ಣೋ ಜಯಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಮಾನೀ ಸರ್ವಧನುಷ್ಮತಾಂ। ಸೌಭದ್ರಂ ಶತಶೋಽವಿಧ್ಯದುತ್ತಮಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ದರ್ಶಯನ್॥ 7-40-30 (46474) ಸೋಽಸ್ತ್ರೈರಸ್ತ್ರವಿದಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ರಾಮಶಿಷ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಸಮರೇ ಶತ್ರುದುರ್ಧರ್ಷಮಭಿಮನ್ಯುಮಪೀಡಯತ್॥ 7-40-31 (46475) ಸ ತಥಾ ಪೀಡ್ಯಮಾನಸ್ತು ರಾಧೇಯೇನಾಸ್ತ್ರವೃಷ್ಟಿಭಿಃ। ಸಮರೇಽಮರಸಂಕಾಶಃ ಸೌಭದ್ರೋ ನ ವ್ಯಶೀರ್ಯತ॥ 7-40-32 (46476) ತತಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಭಲ್ಲೈರಾನತಪರ್ವಭಿಃ। ಛಿತ್ತ್ವಾ ಧನೂಂಷಿ ಶೂರಾಣಾಮಾರ್ಜುನಿಃ ಕರ್ಣಮಾರ್ದಯತ್॥ 7-40-33 (46477) ಧನುರ್ಮಂಡಲನಿರ್ಮುಕ್ತೈಃ ಶರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ। ಸಚ್ಛತ್ರಧ್ವಜಯಂತಾರಂ ಸಾಶ್ವಮಾಶು ಸ್ಮಯನ್ನಿವ॥ 7-40-34 (46478) ಕರ್ಣೋಽಪಿ ಚಾಸ್ಯ ಚಿಕ್ಷೇಪ ಬಾಣಾನ್ಸನ್ನತಪರ್ವಣಃ। ಅಸಂಬ್ರಾಂತಶ್ಚ ತಾನ್ಸರ್ವಾನಗೃಹ್ಣಾತ್ಫಲ್ಗುನಾತ್ಮಜಃ॥ 7-40-35 (46479) ತತೋ ಮುಹೂರ್ತಾತ್ಕರ್ಣಸ್ಯ ಬಾಣೇನೈಕೇನ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಸಧ್ವಜಂ ಕಾರ್ಮುಕಂ ವೀರಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಭೂಮಾವಪಾತಯತ್॥ 7-40-36 (46480) ತತಃ ಕೃಚ್ಛ್ರಗತಂ ಕರ್ಣಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕರ್ಣಾದನಂತರಃ। ಸೌಭದ್ರಮಭ್ಯಯಾತ್ತೂರ್ಣಂ ದೃಢಮುದ್ಯಂಯ ಕಾರ್ಮುಕಂ॥ 7-40-37 (46481) ತತ ಉಚ್ಚುಕ್ರುಶುಃ ಪಾರ್ಥಾಸ್ತೇಷಾಂ ಚಾನುಚರಾ ಜನಾಃ। ವಾದಿತ್ರಾಣಿ ಚ ಸಂಜಘ್ನಃ ಸೌಭದ್ರಂ ಚಾಪಿ ತುಷ್ಟುವುಃ॥ ॥ 7-40-38 (46482) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 40 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-40-8 ಅತ್ಯಾಹಿತಸ್ಯ ಜೀವಾನಪೇಕ್ಷಕರ್ಮಣಃ। ಸಾಹಸಸ್ಯೇತಿಯಾವತ್॥ 5-40-40 ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-41-0 (46483) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-41-0x (4361) ಸೋಽಭ್ಯಗಚ್ಛದ್ಧನುಷ್ಪಾಣಿರ್ಜ್ಯಾಂ ವಿಕರ್ಷನ್ಪುನಃ ಪುನಃ। ಸಚ್ಛತ್ರಧ್ವಜಯಂತಾರಂ ಸಾಶ್ವಮಾಶು ಸ್ಮಯನ್ನಿವ॥ 7-41-1 (46484) ಸೋಽಪಿಧ್ಯದ್ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈರಭಿಮನ್ಯುಂ ದುರಾಸದಂ। ಸಚ್ಛತ್ರಧ್ವಜಯಂತಾರಂ ಸಾಶ್ವಮಾಶು ಸ್ಮಯನ್ನಿವ॥ 7-41-2 (46485) ಪಿತೃಪೈತಾಮಹಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ವಾಣಮತಿಮಾನುಷಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾರ್ದಿತಂ ಶರೈಃ ಕಾರ್ಷ್ಮಿಂ ತ್ವದೀಯಾ ಹೃಷಿತಾಽಭವನ್॥ 7-41-3 (46486) ತಸ್ಯಾಭಿಮನ್ಯುರಾಯಂಯ ಸ್ಮಯನ್ನೇಕೇನ ಪತ್ರಿಣಾ। ಶಿರಃ ಪ್ರಚ್ಯಾವಯಾಮಾಸ ತದ್ರಥಾತ್ಪ್ರಾಪತದ್ಭುವಿ॥ 7-41-4 (46487) ಕರ್ಣಿಕಾರಮಿವಾಧೂತಂ ವಾತೇನಾಪತಿತಂ ನಗಾತ್। `ಕರ್ಣಾನುಜಂ ಚ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ತಾವಕಾ ವ್ಯಥಿತಾಽಭವನ್'। ಭ್ರಾತರಂ ನಿಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕರ್ಣಶ್ಚಾಸೀತ್ಪರಾಙ್ಮುಖಃ॥ 7-41-5 (46488) ವಿಮುಖೀಕೃತ್ಯ ಕರ್ಣಂ ತು ಸೌಭದ್ರಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ। ಅನ್ಯಾನಪಿ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಂಸ್ತೂರ್ಣಮೇವಾಭಿದುದ್ರುವೇ॥ 7-41-6 (46489) ತತಸ್ತದ್ವಿತತಂ ಸೇನ್ಯಂ ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವರಥಪತ್ತಿಮತ್। ಕ್ರದ್ಧೋಽಭಿಮನ್ಯುರಭಿನತ್ತಿಗ್ಮತೇಜಾ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-41-7 (46490) ಕರ್ಣಸ್ತು ಬಹುಭಿರ್ಬಾಣೈರರ್ದ್ಯಮಾನೋಽಭಿಮನ್ಯುನಾ। ಅಪಾಯಾಜ್ಜವನೈರಶ್ವೈಸ್ತತೋಽನೀಕಮಭಿದ್ರವತ್॥ 7-41-8 (46491) `ತಿಂಷ್ಠ ಕರ್ಣ ಮಹೇಷ್ವಾಸ ಕೃಪ ದುರ್ಯೋಧನೇತಿ ಚ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಕ್ರೋಶತೋ ರಾಜಂಸ್ತದನೀಕಮಭಜ್ಯತ'॥ 7-41-9 (46492) ಶಲಭೈರಿವ ಚಾಕಾಶಂ ಧಾರಾಭಿರಿವ ಪರ್ವತಃ। ಅಭಿಮನ್ಯೋ ಶರೈಶ್ಛನ್ನಂ ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ॥ 7-41-10 (46493) ತಾವಕಾನಾಂ ತು ಯೋಧಾನಾಂ ವಧ್ಯತಾಂ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಅನ್ಯತ್ರ ಸೈಂಧವಾದ್ರಾಜನ್ನ ಸ್ಮ ಕಶ್ಚಿದತಿಷ್ಠತ॥ 7-41-11 (46494) ಸೌಭದ್ರಸ್ತು ತತಃ ಶಂಖಂ ಪ್ರಧ್ಮಾಯ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ॥ ಶೀಘ್ರಮಭ್ಯಪತತ್ಸೇನಾಂ ಭಾರತೀಂ ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-41-12 (46495) ಸ ಕಕ್ಷೇಽಗ್ನಿರಿವೋತ್ಸೃಷ್ಟೋ ನಿರ್ದಹಂಸ್ತರಸಾ ರಿಪೂನ್। ಮಧ್ಯೇ ಭಾರತಸೈನ್ಯಾನಾಮಾರ್ಜುನಿಃ ಪರ್ಯವರ್ತತ॥ 7-41-13 (46496) ರಥನಾಗಾಶ್ವಮನುಜಾನರ್ದಯನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಸಂಪ್ರವಿಶ್ಯಾಕರೋದ್ಭೂಮಿಂ ಕಬಂಧಗಣಸಂಕುಲಾಂ॥ 7-41-14 (46497) ಸೌಭದ್ರಚಾಪಪ್ರಭವೈರ್ನಿಕೃತ್ತಾಃ ಪರಮೇಷುಭಿಃ। ಸ್ವಾನೇವಾಭಿಮುಖಾಂಧ್ನಂತಃ ಪ್ರಾದ್ರವಂಜೀವಿತಾರ್ಥಿನಃ॥ 7-41-15 (46498) ತೇ ಘೋರಾ ರೌದ್ರಕರ್ಮಾಣೋ ವಿಪಾಠಾ ಬಹವಃ ಶಿತಾಃ। ನಿಘ್ಂತೋ ರಥನಾಗಾಶ್ವಾಂಜಗ್ಮುರಾಶು ವಸುಂಧರಾಂ॥ 7-41-16 (46499) ಸಾಯುಧಾಃ ಸಾಂಗುಲಿತ್ರಾಣಾಃ ಸಗದಾಃ ಸಾಂಗದಾ ರಣೇ। ದೃಶ್ಯಂತೇ ಬಾಹವಶ್ಚಿನ್ನಾ ಹೇಮಾಭಾರಣಭೂಷಿತಾಃ॥ 7-41-17 (46500) ಶರಾಶ್ಚಾಪಾನಿ ಖಂಗಾಶ್ಚ ಶರೀರಾಣಿ ಶಿರಾಂಸಿ ಚ। ಸಕುಂಡಲಾನಿ ಸ್ರಗ್ವೀಣಿ ಭೂಮಾವಾಸನ್ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-41-18 (46501) ಸೋಪಸ್ಕರೈರಧಿಷ್ಠಾನೈರೀಷಾದಂಡಕಬಂಧುರೈಃ। ಅಕ್ಷೈರ್ವಿಮಥಿತೈಶ್ಚಕ್ರೈರ್ಬಹುಧಾ ಪತಿತೈರ್ಯುಗೈಃ॥ 7-41-19 (46502) ಶಕ್ತಿಚಾಪಾಸಿಭಿಶ್ಚೈವ ಪತಿತೈಶ್ಚ ಮಹಾಧ್ವಜೈಃ। ಚರ್ಮಚಾಪಶರೈಶ್ಚೈವ ವ್ಯವಕೀರ್ಣೈಃ ಸಮಂತತತಃ॥ 7-41-20 (46503) ನಿಹತೈಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೈರಶ್ವೈರ್ವಾರಣೈಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಅಗಂಯರೂಪಾ ಪೃಥಿವೀ ಕ್ಷಣೇನಾಸೀತ್ಸುದಾರುಣಾ॥ 7-41-21 (46504) ವಧ್ಯತಾಂ ರಾಜಪುತ್ರಾಣಾಂ ಕ್ರಂದತಾಮಿತರೇತರಂ। ಪ್ರಾದುರಾಸೀನ್ಮಹಾಶಬ್ದೋ ಭೀರೂಣಾಂ ಭಯವರ್ಧನಃ॥ 7-41-22 (46505) ಸ ಶಬ್ದೋ ಭರತಶ್ಚೇಷ್ಠ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ವ್ಯನಾದಯತ್॥ ಸೌಭದ್ರಶ್ಚಾದ್ರವತ್ಸೇನಾಂ ಘ್ನನ್ವರಾಶ್ವರಥದ್ವಿಪಾನ್॥ 7-41-23 (46506) ಕಕ್ಷಮಗ್ನಿರಿವೋತ್ಸೃಷ್ಟೋ ನಿರ್ದಹಂಸ್ತರಸಾ ರಿಪೂನ್। ಮಧ್ಯೇ ಭಾರತಸೈನ್ಯಾನಾಮಾರ್ಜುನಿಃ ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ॥ 7-41-24 (46507) ವಿಚರಂತಂ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾಃ ಪ್ರದಿಶಶ್ಚಾಪಿ ಭಾರತ। ತಂ ತದಾ ನಾನುಪಶ್ಯಾಮಃ ಸೈನ್ಯೇ ಚ ರಜಸಾಽಽವೃತೇ॥ 7-41-25 (46508) ಆದದಾನಂ ಗಜಾಶ್ವಾನಾಂ ಣಾಂ ಚಾಯುಂಷಿ ಭಾರತ। ಕ್ಷಮೇನ ಭೂಯಃ ಪಶ್ಯಾಮಃ ಸೂರ್ಯಂ ಮಧ್ಯಂದಿನೇ ಯಥಾ॥ 7-41-26 (46509) ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರತಪಂತಂ ದ್ವಿಷದ್ಗಣಾನ್। ಸ ವಾಸವಸಮಃ ಸಂಖ್ಯೇ ವಾಸವಸ್ಯಾತ್ಮಜಾತ್ಮಜಃ॥ 7-41-27 (46510) ಅಭಿಮನ್ಯುರ್ಮಹಾರಾಜ ಸೈನ್ಯಮಧ್ಯೇ ವ್ಯರೋಚತ। `ಯಥಾ ಪುರಾ ವಹ್ನಿಸುತಃ ಸುರಸೈನ್ಯೇಷು ವೀರ್ಯವಾನ್'॥ ॥ 7-41-28 (46511) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 41 ॥

7-42-0 (46512) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-42-0x (4362) ಬಾಲಮತ್ಯಂತಸುಖಿನಂ ಸ್ವಬಾಹುಬಲದರ್ಪಿತಂ। ಯುದ್ಧೇಷ್ವಕುಶಲಂ ವೀರಂ ಕುಲಪುತ್ರಂ ತನುತ್ಯಜಂ॥ 7-42-1 (46513) ಗಾಹಮಾನಮನೀಕಾನಿ ಸದಶ್ವೈಶ್ಚ ತ್ರಿಹಾಯನೈಃ। ಅಪಿ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರಾತ್ಸೈನ್ಯಾತ್ಕಶ್ಚಿದನ್ವಪತದ್ಬಲೀ॥ 7-42-2 (46514) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-42-3x (4363) ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ಭೀಮಸೇನಃ ಶಿಖಂಡೀ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯಮೌ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ವಿರಾಟಶ್ಚ ದ್ರುಪದಶ್ಚ ಸಂಕೇಕಯಃ॥ 7-42-3 (46515) ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಸಂರಬ್ಧೋ ಮಾತ್ಸ್ಯಾಶ್ಚಾಭ್ಯಪತನ್ರಣೇ। ತೇನೈವ ತು ಪಥಾ ಯಾಂತಃ ಪಿತರೋ ಮಾತುಲೈಃ ಸಹ॥ 7-42-4 (46516) ಅಭ್ಯದ್ರವನ್ಪರೀಪ್ಸಂತೋ ವ್ಯೂಢಾನೀಕಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರವತಃ ಶೂರಾಂಸ್ತ್ವದೀಯಾ ವಿಮುಖಾಽಭವನ್॥ 7-42-5 (46517) ತತಸ್ತದ್ವಿಮುಖಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತವ ಸೂನೋರ್ಮಹದ್ಬಲಂ। ಜಾಮಾತಾ ತವ ತೇಜಸ್ವೀ ಸಂಸ್ತಂಭಯಿಷುರಾದ್ರವತ್॥ 7-42-6 (46518) ಸೈಂಧವಸ್ಯ ಮಹಾರಾಜ ಪುತ್ರೋ ರಾಜಾ ಜಯದ್ರಥಃ। ಸ ಪುತ್ರಗೃದ್ಧಿನಃ ಪಾರ್ಥಾನ್ಸಹಸೈನ್ಯಾನವಾರಯತ್॥ 7-42-7 (46519) ಉಗ್ರಧನ್ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಮುದೀರಯನ್। ವಾರ್ಧಕ್ಷತ್ರಿರುಪಾಸೇಧತ್ಪ್ರವಣಾದಿವ ಕುಂಜರಃ॥ 7-42-8 (46520) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-42-9x (4364) ಕತಿಭಾರಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಸೈಂಧವೇ ಸಂಜಯಾಹಿತಂ। ಯದೇಕಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಕ್ರುದ್ಧಾನ್ಪುಪ್ರೇಪ್ಸೂನವಾರಯತ್॥ 7-42-9 (46521) ಅತ್ಯದ್ಭುತಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಬಲಂ ಶೌರ್ಯಂ ಚ ಸೈಂಧವೇ। ತಸ್ಯ ಪ್ರಬ್ರೂಹಿ ಮೇ ವೀರ್ಯಂ ಕರ್ಮ ಚಾಗ್ರ್ಯಂ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-42-10 (46522) ಕಿಂ ಜಪ್ತಂ ಹುತಮಿಷ್ಟಂ ವಾ ಕಿಂ ಸುತಪ್ತಮಥೋ ತಪಃ। `ದಮೋ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಂ ವಾ ಸೂತ ಯಚ್ಚಾಸ್ಯ ಸತ್ತಮ॥ 7-42-11 (46523) ದೇವಂ ಕತಮಮಾರಾಧ್ಯ ವಿಷ್ಣುಮೀಶಾನಮಬ್ಜಜಂ। ಸಿಂಧುರಾಟ್ ತನಯೇ ಸಕ್ತಾನ್ಕ್ರುದ್ಧಾನ್ಪಾರ್ಥಾನವಾರಯತ್॥ 7-42-12 (46524) ನೈವಂ ಕೃತಂ ಮಹತ್ಕರ್ಮ ಭೀಷ್ಮೇಣಾಜ್ಞಾಸಿಷಂ ತಥಾ'। ಸಿಂಧುರಾಜೋ ಹಿ ಯೇನೈಕಃ ಪಾಂಡವಾನ್ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-42-13 (46525) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-42-14x (4365) ದ್ವೀಪದೀಹರಣೇ ಯತ್ತದ್ಭೀಮಸೇನೇನ ನಿರ್ಜಿತಃ। ಮಾನಾತ್ಸ ತಪ್ತವಾನ್ರಾಜಾ ವರಾರ್ಥೀ ಸುಮಹತ್ತಪಃ॥ 7-42-14 (46526) ಇಂದ್ರಿಯಾಣೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಿಯೇಭ್ಯಃ ಸನ್ನಿವರ್ತ್ಯ ಸಃ। ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸಾತಕಪಸಹಃ ಕೃಶೋ ಧಮನಿಸಂತತಃ॥ 7-42-15 (46527) ದೇವಮಾರಾಧಯಚ್ಛರ್ವಂ ಗೃಣನ್ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಾತನಂ। ಭಕ್ತಾನುಕಂಪೀ ಭಗವಾಂಸ್ತಸ್ಯ ಚಕ್ರೇ ತತೋ ದಯಾಂ॥ 7-42-16 (46528) ಸ್ವಪ್ನಾಂತೇಽಪ್ಯಥ ಚೈವಾಹ ಹರಃ ಸಿಂಧುಪತೇಃ ಸುತಂ। ವರಂ ವೃಣೀಷ್ವ ಪ್ರೀತೋಽಸ್ಮಿ ಜಯದ್ರಥ ಕಿಮಿಚ್ಛಸಿ॥ 7-42-17 (46529) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ಶರ್ವೇಣ ಸಿಂಧುರಾಜೋ ಜಯದ್ರಥಃ। ಉವಾಚ ಪ್ರಣತೋ ರುದ್ರಂ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ನಿಯತಾತ್ಮವಾನ್॥ 7-42-18 (46530) ಪಾಂಡವೇಯಾನಹಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಭೀಮವೀರ್ಯಪರಾಕ್ರಮಾನ್। ವಾರಯೇಯಂ ರಥೇನೈಕಃ ಸಮಸ್ತಾನಿತಿ ಭಾರತ॥ 7-42-19 (46531) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ದೇವೇಶೋ ಜಯದ್ರಥಮಥಾಬ್ರವೀತ್। ದದಾಮಿ ತೇ ವರಂ ಸೌಂಯ ವಿನಾ ಪಾರ್ಥಂ ಧನಂಜಯಂ। ವಾರಯಿಷ್ಯಸಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಚತುರಃ ಪಾಂಡುನಂದನಾನ್॥ 7-42-20 (46532) `ಏಕಾಹಮಿತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ತತ್ರೈವಾಂತರಧೀಯತ'। ಏವಮಸ್ತ್ವಿತಿ ದೇವೇಶಮುಕ್ತ್ವಾಬುದ್ಧ್ಯತ ಪಾರ್ಥಿವಃ॥ 7-42-21 (46533) ಸ ತೇನ ವರದಾನೇನ ದಿವ್ಯೇನಾಸ್ತ್ಬಲೇನ ಚ। ಏಕಃ ಸಂವಾರಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ॥ 7-42-22 (46534) ತಸ್ಯ ಜ್ಯಾತಲಘೋಷೇಣ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ಭಯಮಾವಿಶತ್। ಪರಾಂಸ್ತು ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಹರ್ಷಃ ಪರಮಕೋಽಭವತ್॥ 7-42-23 (46535) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಭಾರಂ ಸೈಂಧವೇ ಸರ್ವಮಾಹಿತಂ। ಉತ್ಕ್ರುಶ್ಯಾಭ್ಯದ್ರವನ್ರಾಜನ್ಯೇನ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರಂ ಬಲಂ॥ ॥ 7-42-24 (46536) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದ್ವಿಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 42 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-42-8 ಪ್ರವಣಾನ್ನಿಂನಪ್ರದೇಶಂ ಪ್ನಾಪ್ಯ॥ 5-42-10 ಬಲಂ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಂ। ಶೌರ್ಯಮುತ್ಸಾಹಃ ವೀರ್ಯಂ ಪ್ರಭಾವಂ॥ 5-42-42 ದ್ವಿಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-43-0 (46537) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-43-0x (4366) ಯನ್ಮಾಂ ಪೃಚ್ಛಸಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ। ಶೃಣು ತತ್ಸರ್ವಮಾಖ್ಯಾಸ್ಯೇ ಯಥಾ ಪಾಂಡೂನಯೋಧಯತ್॥ 7-43-1 (46538) ತಮೂಹುರ್ವಾಜಿನೋ ವಶ್ಯಾಃ ಸೈಂಧವಾಃ ಸಾಧುವಾಹಿನಃ। ವಿಕುರ್ವಾಣಾ ಬೃಹಂತೋಽಶ್ವಾಃ ಶ್ವಸನೋಪರಂಹಸಃ॥ 7-43-2 (46539) ಗಂಧರ್ವನಗರಾಕಾರಂ ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತಂ ರಥಂ। ತಸ್ಯಾಭ್ಯಶೋಭಯತ್ಕೇತುರ್ವಾರಾಹೋ ರಾಜತೋ ಮಹಾನ್॥ 7-43-3 (46540) ಶ್ವೇತಶ್ಚತ್ರಪತಾಕಾಭಿಶ್ಚಾಮರವ್ಯಜನೇನ ಚ। ಸ ಬಭೌ ರಾಜಲಿಂಗೈಸ್ತೈಸ್ತಾರಾಪತಿರಿವಾಂಬರೇ॥ 7-43-4 (46541) ಮುಕ್ತಾವಜ್ರಮಣಿಸ್ವರ್ಣೈರ್ಭೂಷಿತಂ ತದಯಸ್ಮಯಂ। ವರೂಥಂ ವಿಬಭೌ ತಸ್ಯ ಜ್ಯೋತಿರ್ಭಿಃ ಖಮಿವಾವೃತಂ॥ 7-43-5 (46542) ಸ ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ಮಹಚ್ಚಾಪಂ ಕಿರನ್ನಿಷುಗಣಾನ್ಬಹೂನ। ತತ್ಕಂಡಂ ಪೂರಯಾಮಾಸ ಯದಾರ್ಜುನಿರದಾರಯತ್॥ 7-43-6 (46543) ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರಷ್ಟಭಿಶ್ಚ ವೃಕೋದರಂ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ತಥಾ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ವಿರಾಟಂ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-43-7 (46544) ದ್ರುಪದಂ ಪಂಚಭಿಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಸಪ್ತಭಿಶ್ಚ ಶಿಖಂಡಿನಂ। ಕೇಕಯಾನ್ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ದ್ರೌಪದೇಯಾಂಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-43-8 (46545) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ತು ಸಪ್ತತ್ಯಾ ತತಃ ಶೇಷಾನಪಾನುದತ್। ಇಷುಜಾಲೇನ ಮಹತಾ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-43-9 (46546) ಅಥಾಸ್ಯ ಶಿತಪೀತೇನ ಭಲ್ಲೇನಾದಿಶ್ಯ ಕಾರ್ಮುಕಂ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಪ್ರಹಸನ್ರಾಜಾ ಧರ್ಮಪುತ್ರಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-43-10 (46547) ಅಕ್ಷ್ಣೋರ್ನಿಮೇಷಮಾತ್ರೇಣ ಸೋಽನ್ಯದಾದಾಯ ಕಾರ್ಮುಕಂ। ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಃ ಪಾರ್ಥಂ ತಾಂಶ್ಚೈವಾನ್ಯಾಂಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-43-11 (46548) ತತ್ತಸ್ಯ ಲಾಘವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಭೀಮೋ ಭಲ್ಲೈಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ। ಧನುರ್ಧ್ವಜಂ ಚ ಚ್ಛತ್ರಂ ಚ ಕ್ಷಿತೌ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಪಾತಯತ್॥ 7-43-12 (46549) ಸೋಽನ್ಯದಾದಾಯ ಬಲವಾನ್ಸಜ್ಜಂ ಕೃತ್ವಾ ಚ ಕಾರ್ಮುಕಂ। ಭೀಮಸ್ಯಾಪಾತಯತ್ಕೇತುಂ ಧನುರಶ್ವಾಂಶ್ಚ ಮಾರಿಷ॥ 7-43-13 (46550) ಸ ಹತಾಶ್ವಾದವಪ್ಲುತ್ಯ ಚ್ಛಿನ್ನಧನ್ವಾ ರಥೋತ್ತಮಾತ್। ಸೋತ್ಯಕೇರಾಪ್ಲುತೋ ಯಾನಂ ಗಿರ್ಯಗ್ರಮಿವ ಕೇಸರೀ॥ 7-43-14 (46551) ತತಸ್ತ್ವದೀಯಾಃ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಃ ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತಿ ವಾದಿನಃ। ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ತತ್ಕರ್ಮ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯಾಶ್ರದ್ಧೇಯಮದ್ಭುತಂ॥ 7-43-15 (46552) ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾನ್ಪಾಂಡವಾನೇಕೋ ಯದ್ದಧಾರಾಸ್ತ್ರತೇಜಸಾ। ತತ್ತಸ್ಯ ಕರ್ಮ ಭೂತಾನಿ ಸರ್ವಾಣ್ಯೇವಾಭ್ಯಪೂಜಯನ್॥ 7-43-16 (46553) ಸೌಭದ್ರೇಣ ಹತೈಃ ಪೂರ್ವಂ ಸೋತ್ತರಾಯೋಧಿಭಿರ್ದ್ವಿಪೈಃ। ಪಾಂಡೂನಾಂ ದರ್ಶಿತಃ ಪಂಥಾಃ ಸೈಂಧವೇನ ನಿವಾರಿತಃ॥ 7-43-17 (46554) ಯತಮಾನಾಸ್ತು ತೇ ವೀರಾ ಮಾತ್ಸ್ಯಪಾಂಚಾಲಕೇಕಯಾಃ। ಪಾಂಡವಾಶ್ಚಾನ್ವಪದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಶೇಕುರ್ನ ಸೈಂಧವಂ॥ 7-43-18 (46555) ಯೋ ಯೋ ಹಿ ಯತತೇ ಭೇತ್ತುಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ತವಾಹಿತಃ। ತತ್ತಮೇವ ವರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸೈಂಧವಃ ಪ್ರತ್ಯವಾರಯತ್॥ ॥ 7-43-19 (46556) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಿಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 43 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-43-5 ವರೂಥಂ ರಥವೇಷ್ಟನಂ॥ 5-43-10 ಆದಿಶ್ಯ ಏಷ ಚ್ಛಿನದ್ಮೀತ್ಯುದ್ದಿಶ್ಯ॥ 5-43-43 ತ್ರಿಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-44-0 (46557) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-44-0x (4367) ಸೈಂಧವೇನ ನಿರುದ್ಧೇಷು ಜಯಗೃದ್ಧಿಷು ಪಾಣ಼್ಡುಷು। ಸುಘೋರಮಭವದ್ಯುದ್ಧಂ ತ್ವದೀಯಾನಾಂ ಪರೈಃ ಸಹ॥ 7-44-1 (46558) ಪ್ರವಿಶ್ಯಾಥಾರ್ಜುನಿಃ ಸೇನಾಂ ಸತ್ಯಸಂಧೋ ದುರಾಸದಃ। ವ್ಯಕ್ಷೋಭಯತ ತೇಜಸ್ವೀ ಮಕರಃ ಸಾಗರಂ ಯಥಾ॥ 7-44-2 (46559) ತಂ ತಥಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ಛಾದಯಂತಮರಿಂದಮಂ। ಯಥಾ ಪ್ರಧಾನಾಃ ಸೌಭದ್ರಮಭ್ಯಯುಃ ಕುರುಸತ್ತಮಾಃ॥ 7-44-3 (46560) ತೇಷಾಂ ತಸ್ಯ ಚ ಸಂಮರ್ದೋ ದಾರುಣಃ ಸಮಪದ್ಯತ। ಸೃಜತಾಂ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಪ್ರಸಕ್ತಮಮಿತೌಜಸಾಂ॥ 7-44-4 (46561) ರಥವ್ರಜೇನ ಸಂರುದ್ಧಸ್ತೈರಮಿತ್ರೈಸ್ತಥಾಽಽರ್ಜುನಿಃ। ವೃಷಸೇನಸ್ಯ ಯಂತಾರಂ ಹತ್ವಾ ಚಿಚ್ಛೇದ ಕಾರ್ಮುಕಂ॥ 7-44-5 (46562) ತಂ ಚ ವಿವ್ಯಾಧ ಬಲವಾಂಸ್ತಸ್ಯ ಚಾಶ್ವಾನಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ವಾತಾಯಮಾನೈಸ್ತೈರಶ್ವೈರ್ವಿಸಂಜ್ಞೋಽಪಹೃತೋ ರಣಾತ್॥ 7-44-6 (46563) ತೇನಾಂತರೇಣಾಭಿಮನ್ಯೋರ್ಯಂತಾಪಾಸಾರಯದ್ರಥಂ। ರಥವ್ರಜಾಸ್ತತೋ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತಿ ಚುಕ್ರುಶುಃ॥ 7-44-7 (46564) ತಂ ಸಿಂಹಮಿವ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಂ ಪ್ರಮಥ್ನಂತಂ ಶರೈರರೀನ್। ಆರಾದಾಯಾಂತಮಭ್ಯೇತ್ಯ ವಸಾತೀಯೋಽಭ್ಯಯಾದ್ದ್ರುತಂ॥ 7-44-8 (46565) ಸೋಽಭಿಮನ್ಯುಂ ಶರೈಃ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ರುಕ್ಮಪುಂಕೈರವಾಕಿರತ್। ಅಬ್ರವೀಚ್ಚ ನ ಮೇ ಜೀವಂಜೀವತೋ ಯುಧಿ ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ॥ 7-44-9 (46566) ತಮಯಸ್ಮಯವರ್ಮಾಣಮಿಷುಣಾ ದೂರಪಾತಿನಾ। ವಿವ್ಯಾಧ ಹೃದಿ ಸೌಭದ್ರಃ ಸ ಪಪಾತ ವ್ಯಸುಃ ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-44-10 (46567) ವಸಾತೀಯಂ ಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಪುಂಗವಾಃ। ಪರಿವವ್ರುಸ್ತದಾ ರಾಜಂಸ್ತವ ಪೌತ್ರಂ ಜಿಘಾಂಸವಃ॥ 7-44-11 (46568) ವಿಷ್ಫಾರಯಂತಶ್ಚಾಪಾನಿ ನಾನಾರೂಪಾಣ್ಯನೇಕಶಃ। ತದ್ಯುದ್ಧಮಭವದ್ರೌದ್ರಂ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯಾರಿಭಿಃ ಸಹ॥ 7-44-12 (46569) ತೇಷಾಂ ಶರಾನ್ಸೇಷ್ವಸನಾಞ್ಶರೀರಾಣಿ ಶಿರಾಂಸಿ ಚ। ಸಕುಂಡಲಾನಿ ಸ್ರಗ್ವೀಣಿ ಕ್ರುದ್ಧಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಫಾಲ್ಗುನಿಃ॥ 7-44-13 (46570) ಸಖಂಗಾಃ ಸಾಂಗುಲಿತ್ರಾಣಾಃ ಸಪಟ್ಟಸಪರಶ್ವಥಾಃ। ಅದೃಶ್ಯಂತ ಭುಜಾಶ್ಛಿನ್ನಾ ಹೇಮಾಭರಣಭೂಷಿತಾಃ॥ 7-44-14 (46571) ಸ್ರಗ್ಭಿರಾಭರಣೈರ್ವಸ್ತ್ರೈಃ ಪತಿತೈರ್ವಿವಿಧೈರ್ಧ್ವಜೈಃ। ವರ್ಮಭಿಶ್ಚರ್ಮಭಿರ್ಹಾರೈರ್ಮುಕುಟೈಶ್ಛತ್ರಚಾಮರೈಃ॥ 7-44-15 (46572) ಉಪಸ್ಕರೈರಧಿಷ್ಠಾನೈರೀಷಾದಂಡಕಬಂಧುರೈಃ। ಅಕ್ಷೈರ್ವಿಮಥಿತೈಶ್ಚಕ್ರೈರ್ಭಗ್ನೈಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ಯುಗೈಃ॥ 7-44-16 (46573) ಅನುಕರ್ಷೈಃ ಪತಾಕಾಭಿಸ್ತಥಾ ಸಾರಥಿವಾಜಿಭಿಃ। ರಥೈಶ್ಚ ಭಗ್ನೈರ್ನಾಗೈಶ್ಚ ಹತೈಃ ಕೀರ್ಣಾಭವನ್ಮಹೀ॥ 7-44-17 (46574) ನಿಹತೈಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೈಃ ಶೂರೈರ್ನಾನಾಜನಪದೇಶ್ವರೈಃ। ಜಯಗೃದ್ಧೈರ್ವೃತಾ ಭೂಮಿರ್ದಾರುಣಾ ಸಮಪದ್ಯತ॥ 7-44-18 (46575) ದಿಶೋ ವಿಚರತಸ್ತಸ್ಯ ಸರ್ವಾಶ್ಚ ಪ್ರದಿಶಸ್ತಥಾ। ರಣೇಽಭಿಮನ್ಯೋಃ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ರೂಪಮಂತರಧೀಯತ॥ 7-44-19 (46576) ಕಾಂಚನಂ ಯದ್ಯದಸ್ಯಾಸೀದ್ವರ್ಮ ಚಾಭರಣಾನಿ ಚ। ಧನುಷಶ್ಚ ಶರಾಣಾಂ ಚ ತದಪಶ್ಯಾಮ ಕೇವಲಂ॥ 7-44-20 (46577) ತಂ ತದಾ ನಾಶಕತ್ಕಶ್ಚಿಚ್ಚಕ್ಷುರ್ಭ್ಯಾಮಭಿವೀಕ್ಷಿತುಂ। ಆದದಾನಂ ಶರೈರ್ಯೋಧಾನ್ಮಧ್ಯೇ ಸೂರ್ಯಮಿವ ಸ್ಥಿತಂ॥ ॥ 7-44-21 (46578) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತುಶ್ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 44 ॥

7-45-0 (46579) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-45-0x (4368) ಆದದಾನಸ್ತು ಶೂರಾಣಾಮಾಯುಂಷ್ಯಭವದಾರ್ಜುನಿಃ। ಅಂತಕಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಾಣಾನ್ಕಾಲ ಇವಾಗತೇ॥ 7-45-1 (46580) ಸ ಶಕ್ರ ಇವ ವಿಕ್ರಾಂತಃ ಶಕ್ರಸೂನೋಃ ಸುತೋ ಬಲೀ। ಅಭಿಮನ್ಯುಸ್ತದಾನೀಕಂ ಲೋಡಯನ್ಸಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-45-2 (46581) ಪ್ರವಿಶ್ಯೈವ ತು ರಾಜೇಂದ್ರ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇಂದ್ರಾಂತಕೋಪಮಃ। ಸತ್ಯಶ್ರವಸಮಾದತ್ತ ವ್ಯಾಘ್ರೋ ಮೃಗಮಿವೋಲ್ಬಣಃ॥ 7-45-3 (46582) ಸತ್ಯಶ್ರವಸಿ ಚಾಕ್ಷಿಪ್ತೇ ತ್ವರಮಾಣಾ ಮಹಾರಥಾಃ। ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ವಿಪುಲಂ ಶಸ್ತ್ರಮಭಿಮನ್ಯುಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-45-4 (46583) ಅಹಂಪೂರ್ವಮಹಂಪೂರ್ವಮಿತಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯಪುಂಗವಾಃ। ಸ್ಪರ್ಧಮಾನಾಃ ಸಮಾಜಗ್ಮುರ್ಜಿಘಾಂಸಂತೋಽರ್ಜುನಾತ್ಮಜಂ॥ 7-45-5 (46584) ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಮನೀಕಾನಿ ಪ್ರದ್ರುತಾನ್ಯಭಿಧಾವತಾಂ। ಜಗ್ರಾಹ ತಿಮಿರಾಸಾದ್ಯ ಕ್ಷುದ್ರಮತ್ಸ್ಯಾನಿವಾರ್ಣಿವೇ॥ 7-45-6 (46585) ಯೇ ಕೇಚನ ಗತಾಸ್ತಸ್ಯ ಸಮೀಪಮಪಲಾಯಿನಃ। ನ ತೇ ಪ್ರತಿನ್ಯವರ್ತಂತ ಸಮುದ್ರಾದಿವ ಸಿಂಧವಃ॥ 7-45-7 (46586) ಮಹಾಗ್ರಹಗೃಹೀತೇವ ವಾತವೇಗಭಯಾರ್ದಿತಾ। ಸಮಕಂಪತ ಸಾ ಸೇನಾ ವಿಭ್ರಷ್ಟಾ ನೌರಿವಾರ್ಣವೇ॥ 7-45-8 (46587) ಅಥ ರುಕ್ಮರಥೋ ನಾಮ ಮದ್ರೇಶ್ವರಸುತೋ ಬಲೀ। ತ್ರಸ್ತಾಮಾಶ್ವಾಸಯನ್ಸೇನಾಮತ್ರಸ್ತೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-45-9 (46588) ಅಲಂ ತ್ರಾಸೇನ ವಃ ಶೂರಾ ನೈಷ ಕಶ್ಚಿನ್ಮಯಿ ಸ್ಥಿತೇ। ಅಹಮೇನಂ ಗ್ರೀಹಷ್ಯಾಮಿ ಜೀವಗ್ರಾಹಂ ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-45-10 (46589) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತು ಸೌಭದ್ರಮಭಿದುದ್ರಾವ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಸುಕಲ್ಪಿತೇನೋಹ್ಯಮಾನಃ ಸ್ಯಂದನೇನ ವಿರಾಜತಾ॥ 7-45-11 (46590) ಸೋಽಭಿಮನ್ಯುಂ ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ವಕ್ಷಸ್ಯಥಾನದತ್। ತ್ರಿಭಿಶ್ಚ ದಕ್ಷಿಣೇ ಬಾಹೌ ಸವ್ಯೇ ಚ ನಿಶಿತೈಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-45-12 (46591) ಸ ತಸ್ಯೇಷ್ವಸನಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ಫಾಲ್ಗುನಿಃ ಸವ್ಯದಕ್ಷಿಣೌ। ಭುಜೌ ಶಿರಶ್ಚ ಸ್ವಕ್ಷಿಭ್ರು ಕ್ಷಿತೌ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಪಾತಯತ್॥ 7-45-13 (46592) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರುಕ್ಮರಥಂ ರುಗ್ಣಂ ಪುತ್ರಂ ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಮಾನಿನಂ। ಜೀವಗ್ರಾಹಂ ಜಿಘೃಕ್ಷಂತಂ ಸೌಭದ್ರೇಣ ಯಶಸ್ವಿನಾ॥ 7-45-14 (46593) ಸಂಗ್ರಾಮದುರ್ಮದಾ ರಾಜನ್ರಾಜಪುತ್ರಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ವಯಸ್ಯಾಃ ಶಲ್ಯಪುತ್ರಸ್ಯ ಸುವರ್ಣವಿಕೃತಧ್ವಜಾಃ॥ 7-45-15 (46594) ತಾಲಮಾತ್ರಾಣಿ ಚಾಪಾನಿ ವಿಕರ್ಷಂತೋ ಮಹಾಬಲಾಃ। ಆರ್ಜುನಿಂ ಶರವರ್ಷೇಣ ಸಮಂತಾತ್ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-45-16 (46595) ಶೂರೈಃ ನಿಕ್ಷಾಬಲೋಪೇತೈಸ್ತರುಣೈರತ್ಯಮರ್ಷಣೈಃ। ದೃಷ್ಟ್ವೈಕಂ ಸಮರೇ ಶೂರಂ ಸೌಭದ್ರಮಪರಾಜಿತಂ॥ 7-45-17 (46596) ಛಾದ್ಯಮಾನಂ ಶರವ್ರಾತೈರ್ಹೃಷ್ಟೋ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಭವತ್। ವೈವಸ್ವತಸ್ಯ ಭವನಂ ಗತಂ ಹ್ಯೇಮಮನ್ಯತ॥ 7-45-18 (46597) ಸುವರ್ಣಪುಂಖೈರಿಷುಭಿರ್ನಾನಾಲಿಂಗೈಃ ಸುತೇಜನೈಃ। ಅದೃಶ್ಯಮಾರ್ಜುನಿಂ ಚಕ್ರುರ್ನಿಮೇಷಾತ್ತೇ ನೃಪಾತ್ಮಜಾಃ॥ 7-45-19 (46598) ಸಸೂತಾಶ್ವಧ್ವಜಂ ತಸ್ಯ ಸ್ಯಂದನಂ ತಂ ಚ ಮಾರಿಷ। ಆಚಿತಂ ಸಮಪಶ್ಯಾಮ ಶ್ವಾವಿಧಂ ಶಲಲೈರಿವ॥ 7-45-20 (46599) ಸ ಗಾಢವಿದ್ಧಃ ಕ್ರುದ್ಧಶ್ಚ ತೋತ್ರೈರ್ಗಜ ಇವಾರ್ದಿತಃ। ಗಾಂಧರ್ವಮಸ್ತ್ರಮಾಯಚ್ಛದ್ರಥಮಾಯಾಂ ಚ ಭಾರತ॥ 7-45-21 (46600) ಅರ್ಜುನೋ ತಪಸ್ತಪ್ತ್ವಾ ಗಂಧರ್ವೇಭ್ಯೋ ಯದಾಹೃತಂ। ತುಂಬುರುಪ್ರಮುಖೇಭ್ಯೋ ವೈ ತೇನಾಮೋಹಯತಾಹಿತಾನ್॥ 7-45-22 (46601) ಏಕಧಾ ಶತಧಾ ರಾಜಂದೃಶ್ಯತೇ ಸ್ಮ ಸಹಸ್ರಧಾ। ಅಲಾತಚಕ್ರವತ್ಸಂಖ್ಯೇ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಸ್ತ್ರಾಣಿ ದರ್ಶಯನ್॥ 7-45-23 (46602) ರಥಚರ್ಯಾಸ್ತ್ರಮಾಯಾಭಿರ್ಮೋಹಯಿತ್ವಾ ಪರಂತಪಃ। ಬಿಭೇದ ಶತಧಾ ರಾಜಞ್ಶರೀರಾಣಿ ಮಹೀಕ್ಷಿತಾಂ॥ 7-45-24 (46603) ಪ್ರಾಣಾಃ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಪ್ರೇಷಿತಾ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ರಾಜನ್ಪ್ರಾಪುರಸುಂ ಲೋಕಂ ಶರೀರಾಣ್ಯವನಿಂ ಯಯುಃ॥ 7-45-25 (46604) ಧನೂಂಷ್ಯಶ್ವಾನ್ನಿಯಂತೄಂಶ್ಚ ಧ್ವಜಾನ್ಬಾಹೂಂಶ್ಚ ಸಾಂಗದಾನ್। ಸಿರಾಂಸಿ ಚ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಸ್ತೇಷಾಂ ಚಿಚ್ಛೇದ ಫಾಲ್ಗುನಿಃ॥ 7-45-26 (46605) ಚೂತಾರಾಮೋ ಯಥಾ ಭಗ್ನಃ ಪಂಚವರ್ಷಃ ಫಲೋಪಗಃ। ರಾಜಪುತ್ರಶತಂ ತದ್ವತ್ಸೌಭದ್ರೇಣ ನಿಪಾತಿತಂ॥ 7-45-27 (46606) ಕ್ರುದ್ಧಾಶೀವಿಷಸಂಕಾಶಾನ್ಸುಕುಮಾರಾನ್ಸುಖೋಚಿತಾನ್। ಏಕೇನ ನಿಹತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಭವತ್॥ 7-45-28 (46607) ರಥಿನಃ ಕುಂಜರಾನಶ್ವಾನ್ಪದಾತೀಂಶ್ಚಾವಮರ್ದಿತಾನ್। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮುಪಾಯಾತ್ತಮಮರ್ಷಿತಃ॥ 7-45-29 (46608) ತಯೋಃ ಕ್ಷಣಮಿವಾಪೂರ್ವಃ ಸಂಗ್ರಾಮಃ ಸಮಪದ್ಯತ। ಅಥಾಭವತ್ತೇ ವಿಮುಖಃ ಪುತ್ರಃ ಶರಶತಾಹತಃ॥ ॥ 7-45-30 (46609) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿಸಯುದ್ಧೇ ಪಂಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 45 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-45- ಆಯಚ್ಛತ್ಪ್ರಯುಕ್ತವಾನ್। ರಥಮಾಯಾಂ ದುರ್ಲಕ್ಷ್ಯಾಂ ರಥಶಿಕ್ಷಾಂ॥ 5-45- ಫಲೋಪಗಃ ಫಲೋನ್ಮುಖಃ॥ 5-45- ಪಂಚಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-46-0 (46610) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-46-0x (4369) ಯಥಾ ವದಸಿ ಮೇ ಸೂತ ಏಕಸ್ಯ ಬಹುಭಿಃ ಸಹ। ಸಂಗ್ರಾಮಂ ತುಮುಲಂ ಘೋರಂ ಜಯಂ ಚೈವ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-46-1 (46611) ಅಶ್ರದ್ಧೇಯಮಿವಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಸೌಭದ್ರಸ್ಯಾಥ ವಿಕ್ರಮಂ। ಕಿಂತು ನಾತ್ಯದ್ಭುತಂ ತೇಷಾಂ ಯೇಷಾಂ ಧರ್ಮೋ ವ್ಯಪಾಶ್ರಯಃ॥ 7-46-2 (46612) ದುರ್ಯೋಧನೇ ಚ ವಿಮುಖೇ ರಾಜಪುತ್ರಶತೇ ಹತೇ। ಸೌಭದ್ರೇ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಂ ಕಾಂ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯಂತ ಮಾಮಕಾಃ॥ 7-46-3 (46613) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-46-4x (4370) ಸಂಶುಷ್ಕಾಸ್ಯಾಶ್ಚಲನ್ನೇತ್ರಾಃ ಪ್ರಸ್ವಿನ್ನಾ ರೋಮಹರ್ಷಣಾಃ। ಪಾಲಯನಕೃತೋತ್ಸಾಹಾ ನಿರುತ್ಸಾಹಾ ದ್ವಿಷ಼ಜ್ಜಯೇ॥ 7-46-4 (46614) ಹತಾನ್ಭ್ರಾತೄನ್ಪಿತೄನ್ಪುತ್ರಾನ್ಸುಹೃತ್ಸಂಬಂಧಿಬಾಂಧವಾನ್। ಉತ್ಸೃಜ್ಯೋತ್ಸೃಜ್ಯ ಸಂಜಗ್ಮುಸ್ತ್ವರಯಂತೋ ಹಯದ್ವಿಪಾನ್॥ 7-46-5 (46615) ತಾನ್ಪ್ರಭಗ್ನಾಂಸ್ತಥಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣೋ ದ್ರೌಣಿರ್ಬೃಹದ್ಬಲಃ। ಕೃಪೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕರ್ಣಃ ಕೃತವರ್ಮಾಥ ಸೌಬಲಃ॥ 7-46-6 (46616) ಅಭ್ಯಧಾವನ್ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಸೌಭದ್ರಮಪರಾಜಿತಂ। ತೇ ತು ಪೌತ್ರೇಣ ತೇ ರಾಜನ್ಪ್ರಾಯಶೋ ವಿಮುಖೀಕೃತಾಃ। `ಸೌಭದ್ರೇಣ ಮಹಾರಾಜ ಶಕ್ರಪ್ರತಿಮತೇಜಸಾ'॥ 7-46-7 (46617) ಏಕಸ್ತು ಸುಖಸಂವೃದ್ಧೋ ಬಾಲ್ಯಾದ್ದರ್ಪಾಚ್ಚ ನಿರ್ಭಯಃ। ಇಷ್ವಸ್ತ್ರವಿನ್ಮಹಾತೇಜಾ ಲಕ್ಷ್ಮಣೋಽರ್ಜುನಿಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-46-8 (46618) ತಮನ್ವಗೇವಾಸ್ಯ ಪಿತಾ ಪುತ್ರಗೃದ್ಧೀ ನ್ಯವರ್ತತ। ಅನುದುರ್ಯೋಧನಂ ಚಾನ್ಯೇ ನ್ಯವರ್ತಂತ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-46-9 (46619) ತಂ ತೇಽಭಿಷಿಷಿಚುರ್ಬಾಣೈರ್ಮೇಘಾ ಗಿರಿಮಿವಾಂಬುಭಿಃ। ಸ ತು ತಾನ್ಪ್ರಮಮಾಥೈಕೋ ವಿಷ್ವಗ್ವಾತೋ ಯಥಾಂಬುದಾನ್॥ 7-46-10 (46620) ಪೌತ್ರಂ ತವ ಚ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಂ। ಪಿತುಃ ಸಮೀಪೇ ತಿಷ್ಠಂತಂ ಶೂರಮುದ್ಯತಕಾರ್ಮುಕಂ॥ 7-46-11 (46621) ಅತ್ಯಂತಸುಖಸಂವೃದ್ಧಂ ಧನೇಶ್ವರಸುತೋಪಮಂ। ಆಸಸಾದ ರಣೇ ಕಾರ್ಷ್ಣಿರ್ಮತ್ತೋ ಮತ್ತಮಿವ ದ್ವಿಪಂ। `ಸಿಂಹಶಾಬೋ ವನೇ ಶಶ್ವತ್ಪುಂಡರೀಕಶಿಶುಂ ಯಥಾ'॥ 7-46-12 (46622) ಲಕ್ಷ್ಮಣೇನ ತು ಸಂಗಂಯ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ। ಶರೈಃ ಸುನಿಶಿತೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಬಾಹ್ವೋರುರಸಿ ಚಾರ್ಪಯತ್॥ 7-46-13 (46623) ಸಂಕ್ರುದ್ಧೌ ವೈ ಮಹಾರಾಜ ದಂಡಾಹತ ಇವೋರಗಃ। ಪೌತ್ರಸ್ತವ ಮಹಾರಾಜ ತವ ಪೌತ್ರಮಭಾಷತ॥ 7-46-14 (46624) ಸುದೃಷ್ಟಃ ಕ್ರಿಯತಾಂ ಲೋಕೋ ಹ್ಯಮುಂ ಲೋಕಂ ಗಮಿಷ್ಯಸಿ। ಪಶ್ಯತಾಂ ಬಾಂಧವಾನಾಂ ತ್ವಾಂ ನಯಾಮಿ ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-46-15 (46625) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ಭಲ್ಲಂ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ। ಉದ್ಬಬರ್ಹ ಮಹಾಬಾಹುರ್ನಿರ್ಮುಕ್ತೋರಗಸನ್ನಿಭಂ॥ 7-46-16 (46626) ಸ ತಸ್ಯ ಭುಜನಿರ್ಮುಕ್ತೋ ಲಕ್ಷ್ಮಣಸ್ಯ ಸುದರ್ಶನಂ। ಸುನಸಂ ಸುಭ್ರು ಕೇಶಾಂತಂ ಶಿರೋಽಹಾರ್ಷೀತ್ಸಕುಂಡಲಂ॥ 7-46-17 (46627) `ಪೌತ್ರಸ್ತು ತವ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಂ। ಪಿತುಃ ಸಮೀಪೇ ತಿಷ್ಠಂತಂ ಪ್ರಾಹಿಣೋದ್ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-46-18 (46628) ಅತ್ಯಂತಸುಖಸಂವೃದ್ಧಂ ಧನೇಶ್ವರಸುತೋಪಮಂ'। ಲಕ್ಷ್ಮಣಾಂ ನಿಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಹಾಹೇತ್ಯುಚ್ಚುಕ್ರುಶುರ್ಜನಾಃ॥ 7-46-19 (46629) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರಿಯೇ ಪುತ್ರೇ ನಿಪಾತಿತೇ। ಹತೈನಮಿತಿ ಚುಕ್ರೋಶ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಃ॥ 7-46-20 (46630) ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪಃ ಕರ್ಣೋ ದ್ರೋಣಪುತ್ರೋ ಬೃಹದ್ಬಲಃ। ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಷಡ್ರಥಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-46-21 (46631) ತಾಂಸ್ತು ವಿದ್ಧಾ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈರ್ವಿಮುಖೀಕೃತ್ಯ ಚಾರ್ಜುನಿಃ। ವೇಗೇನಾಭ್ಯಪತತ್ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ಮಹದ್ಬಲಂ॥ 7-46-22 (46632) ಆವವ್ರುಸ್ತಸ್ಯ ಪಂಥಾನಂ ಗಜಾನೀಕೇನ ದಂಶಿತಾಃ। ಕಲಿಂಗಾಶ್ಚ ನಿಷಾದಾಶ್ಚ ಕ್ರಾಥಪುತ್ರಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ತತ್ಪ್ರಸಕ್ತಮಿವಾತ್ಯರ್ಥಂ ಯುದ್ಧಮಾಸೀದ್ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-46-23 (46633) ತತಸ್ತತ್ಕುಂಜರಾನೀಕಂ ವ್ಯಧಮದ್ಧೃಷ್ಟಮಾರ್ಜುನಿಃ। ಯಥಾ ವಾಯುರ್ನಿತ್ಯಗತಿರ್ಜಲದಾಞ್ಶತಶೋಽಂಬರೇ॥ 7-46-24 (46634) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಶರವ್ರಾತೈ ರಾಜಾನಃ ಸಮವಾರಯನ್। ಅಥೇತರೇ ಸನ್ನಿವೃತ್ತಾಃ ಪುನರ್ದ್ರೋಣಮುಖಾ ರಥಾಃ। ಪರಮಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಧುನ್ವಾನಾಃ ಸೌಭದ್ರಮಭಿದುದ್ರುವುಃ॥ 7-46-25 (46635) ತಾನ್ನಿವಾರ್ಯಾರ್ಜುನಿರ್ಬಾಣೈಃ ಕ್ರಾಥಪುತ್ರಮಯೋಧಯತ್। ಶರೌಘೇಣಾಪ್ರಮೇಯೇಣ ತ್ವರಮಾಣೋ ಜಿಘೌಸಯಾ॥ 7-46-26 (46636) ಸಧನುರ್ಬಾಣಕೇಯೂರೌ ಬಾಹೂ ಸಮುಕುಟಂ ಶಿರಃ। ಸಚ್ಛತ್ರಧ್ವಜಯಂತಾರಂ ರಥಂ ಚಾಶ್ವಾನ್ನ್ಯಪಾತಯತ್॥ 7-46-27 (46637) ಕುಲಶೀಲಶ್ರುತಿಬಲೈಃ ಕೀರ್ತ್ಯಾ ಚಾಸ್ತ್ರಬಲೇನ ಚ। ಯುಕ್ತೇ ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ವೀರಾಃ ಪ್ರಾಯಶೋ ವಿಮುಖಾಽಭವನ್॥ ॥ 7-46-28 (46638) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಷಟ್ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 46 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-46-3 ಪ್ರತಿಪತ್ತಿಂ ಪ್ರತಿವಿಧಾನಂ॥ 5-46-10 ವಿಷ್ವಗ್ವಾತೋಽಶೇಷದಿಗ್ವಾತಃ॥ 5-46-17 ಕೇಶಾಂತಂ ಕೇಶೈರ್ಮನೋಹರಂ। ಅಂತಃ ಪ್ರಾಂತೇಽಂತಿಕೇ ಮಧ್ಯೇ ಸ್ವರೂಪೇ ಚ ಮನೋಹರೇ ಇತ್ಯಭಿಧಾನಾತ್॥ 5-46-23 ಧೃಷ್ಟಂ ಪ್ರಗಲ್ಭಂ॥ 5-46-46 ಷಟ್ಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-47-0 (46639) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-47-0x (4371) ತಥಾ ಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ತರುಣಂ ಸೌಭದ್ರಮಪರಾಜಿತಂ। ಕುಲಾನುರೂಪಂ ಕುರ್ವಾಣಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇಷ್ವಪರಾಜಿತಂ॥ 7-47-1 (46640) ಆಜಾನೇಯೈಃ ಸುಬಲಿಭಿರ್ಯಾಂತಮಶ್ವೈಸ್ತ್ರಿಹಾಯನೈಃ। ಪ್ಲವಮಾನಮಿವಾಕಾಶೇ ಕೇ ಶೂರಾಃ ಸಮವಾರಯನ್॥ 7-47-2 (46641) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-47-3x (4372) ಅಭಿಮನ್ಯುಃ ಪ್ರವಿಶ್ಯೈತಾಂಸ್ತಾವಕಾನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಅಕರೋತ್ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ಸರ್ವಾನ್ವಿಮುಖಾನ್ಪಾಂಡುನಂದನಃ॥ 7-47-3 (46642) ತಂ ತು ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪಃ ಕರ್ಣೋ ದ್ರೌಣಿಶ್ಚ ಸಬೃಹದ್ಬಲಃ। ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಷಡ್ರಥಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-47-4 (46643) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ಸೈಂಧವೇ ಭಾರಮತಿಮಾತ್ರಂ ಸಮಾಹಿತಂ। ಸೈನ್ಯಂ ತವ ಮಹಾರಾಜ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-47-5 (46644) ಸೌಭದ್ರಮಿತರೇ ವೀರಮಭ್ಯವರ್ಷಞ್ಶರಾಂಬುಭಿಃ। ತಾಲಮಾತ್ರಾಣಿ ಚಾಪಾನಿ ವಿಕರ್ಷಂತೋ ಮಹಾಬಲಾಃ॥ 7-47-6 (46645) ತಾಂಸ್ತು ಸರ್ವಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಸರ್ವವಿದ್ಯಾಸು ನಿಷ್ಠಿತಾನ್। ವ್ಯದೃಷ್ಟಂಭಯದ್ರಣೇ ಬಾಣೈಃ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-47-7 (46646) ದ್ರೋಣಂ ಪಂಚಾಶತಾವಿಧ್ಯದ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಚ ಬೃಹದ್ಬಲಂ। ಅಶೀತ್ಯಾ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಕೃಪಂ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಶಿಲೀಮುಖೈಃ॥ 7-47-8 (46647) ರುಕ್ಮಪುಂಖೈರ್ಮಹಾವೇಗೈರಾಕರ್ಣಸಮಚೋದಿತೈಃ। ಅವಿಧ್ಯದ್ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈರಶ್ವತ್ಥಾಮಾನಮಾರ್ಜುನಿಃ॥ 7-47-9 (46648) ಕರ್ಣಂ ಚ ಕರ್ಣಿನಾ ಕರ್ಣೇ ಪೀತೇನ ಚ ಶಿತೇನ ಚ। ಫಾಲ್ಗುನಿರ್ದ್ವಿಷತಾಂ ಮಧ್ಯೇ ವಿವ್ಯಾಧ ಪರಮೇಷುಣಾ॥ 7-47-10 (46649) ಪಾತಯಿತ್ವಾ ಕೃಪಸ್ಯಾಶ್ವಾಂಸ್ತಥೋಭೌ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ। ಅಥೈನಂ ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈಃ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ್ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-47-11 (46650) ತತೋ ಬೃಂದಾರಕಂ ವೀರಂ ಕುರೂಣಾಂ ಕೀರ್ತಿವರ್ಧನಂ। ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತವ ವೀರಾಣಾಂ ಪಶ್ಯತಾಮವಧೀದ್ಬಲೀ॥ 7-47-12 (46651) ತಂ ದ್ರೌಣಿಃ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಕ್ಷುದ್ರಕಾಣಾಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್। ವರಂವರಮಮಿತ್ರಾಣಾಮಾರುಜಂತಮಭೀತವತ್॥ 7-47-13 (46652) ಸ ತು ಬಾಣೈಃ ಶಿತೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ ಮಾರಿಷ। ಪಶ್ಯತಾಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಮಶ್ವತ್ಥಾಮಾನಮಾರ್ಜುನಿಃ॥ 7-47-14 (46653) ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಶರಾಣಾಂ ತಂ ದ್ರೌಣಿಸ್ತಿಗ್ಮಧಾರೈಃ ಸುತೇಜನೈಃ। ಉಗ್ರೈರ್ನಾಕಂಪಯದ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಮೈನಾಕಮಿವ ಪರ್ವತಂ॥ 7-47-15 (46654) ಸ ತು ದ್ರೌಣಿಂ ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಹೇಮಪುಂಘೈರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯನ್ಮಹಾತೇಜಾ ಬಲವಾನಪಕಾರಿಣಂ॥ 7-47-16 (46655) ತಸ್ಮಿಂದ್ರೋಣೋ ಬಾಣಶತಂ ಪುತ್ರಗೃದ್ಧೀ ನ್ಯಪಾತಯತ್। ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ತಥಾಽಷ್ಟೌ ಚ ಪರೀಪ್ಸನ್ಪಿತರಂ ರಣೇ॥ 7-47-17 (46656) ಕರ್ಣೋ ದ್ವಾವಿಂಶತಿಂ ಭಲ್ಲಾನ್ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ವಿಂಶತಿಂ। ಬೃಹದ್ಬಲಸ್ತು ಪಂಚಾಶತ್ಕೃಪಃ ಶಾರದ್ವತೋ ದಶ॥ 7-47-18 (46657) ತಾಂಸ್ತು ಪ್ರತ್ಯವಧೀತ್ಸರ್ವಾಂದಶಭಿರ್ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ತೈರರ್ದ್ಯಮಾನಃ ಸೌಭದ್ರಃ ಸರ್ವತೋ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-47-19 (46658) ತಂ ಕೋಸಲಾನಾಮಧಿಪಃ ಕರ್ಣಿನಾಽತಾಡಯದ್ಧೃದಿ। ಸ ತಸ್ಯಾಶ್ವಾಂಧ್ವಜಂ ಚಾಪಂ ಸೂತಂ ಚಾಪಾತಯತ್ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-47-20 (46659) ಅಥ ಕೋಸಲರಾಜಸ್ತು ವಿರಥಃ ಖಂಗ್ರಚರ್ಮಧೃತ್। ಇಯೇಷ ಫಾಲ್ಗುನೇಃ ಕಾಯಾಚ್ಛಿರೋ ಹರ್ತುಂ ಸಕುಂಡಲಂ॥ 7-47-21 (46660) ಸ ಕೋಸಲಾನಾಮಧಿಪಂ ರಾಜಪುತ್ರಂ ಬೃಹದ್ಬಲಂ। ಹೃದಿ ವಿವ್ಯಾಧ ವಾಣೇನ ಸ ಭಿನ್ನಹೃದಯೋಽಪತತ್॥ 7-47-22 (46661) ಬಭಂಜ ಚ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ದಶ ರಾಜ್ಞಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ಸೃಜತಾಮಶಿವಾ ವಾಚಃ ಖಂಗಕಾರ್ಮುಕಧಾರಿಣಾಂ॥ 7-47-23 (46662) ತಥಾ ಬೃಹದ್ಬಲಂ ಹತ್ವಾ ಸೌಭದ್ರೋ ವ್ಯಚರದ್ರಣೇ। ವ್ಯಷ್ಟಂಭಯನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಯೋಧಾಂಸ್ತವ ಶರಾಂಬುಭಿಃ॥ ॥ 7-47-24 (46663) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರೋಯದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 47 ॥

7-48-0 (46664) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-48-0x (4373) ಸ ಕರ್ಣಂ ಕರ್ಣಿನಾ ಕರ್ಣೇ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಫಾಲ್ಗುನಿಃ। ಶರೈಃ ಪಂಚಾಶತಾ ಚೈನಮವಿಧ್ಯತ್ಕೋಪಯನ್ಭೃಶಂ॥ 7-48-1 (46665) ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ರಾಧೇಯಸ್ತಾವದ್ಭಿರಥ ತಂ ಪುನಃ। ಶರೈರಾಚಿತಸರ್ವಾಂಗೋ ಬಹ್ವಶೋಭತ ಭಾರತ॥ 7-48-2 (46666) ಕರ್ಣಂ ಚಾಪ್ಯಕರೋತ್ಕ್ರುದ್ಧೋ ರುಧಿರೋತ್ಪೀಡವಾಹಿನಂ। ಕರ್ಣೋಽಪಿ ವಿಬಭೌ ಶೂರಃ ಶರೈಶ್ಛಿನ್ನೋಽಸೃಗಾತಪ್ಲುಃ। `ಸಂಧಾನುಗತಪರ್ಯಂತಃ ಶರದೀವ ದಿವಾಕರಃ'॥ 7-48-3 (46667) ತಾವುಭೌ ಶರಚಿತ್ರಾಂಗೌ ರುಧಿರೇಣ ಸಮುಕ್ಷಿತೌ। ಬಭೂವತುರ್ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಪುಷ್ಪಿತಾವಿವ ಕಿಂಶುಕೌ॥ 7-48-4 (46668) ಅಥ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸಚಿವಾನ್ಷಟ್ ಶೂರಾಂಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಃ। ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜರಥಾನ್ಸೌಭದ್ರೋ ನಿಜಘಾನ ಹ॥ 7-48-5 (46669) ತಥೇತರಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಂದಶಭಿರ್ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯದಸಂಭ್ರಾಂತಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-48-6 (46670) ಮಾಗಧಸ್ಯ ತಥಾ ಪುತ್ರಂ ಹತ್ವಾ ಷಡ್ಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಸಾಶ್ವಂ ಸಸೂತಂ ತರುಣಮಶ್ವಕೇತುಮಪಾತಯತ್॥ 7-48-7 (46671) ಮಾರ್ತಿಕಾವತಕಂ ಭೋಜಂ ತತಃ ಕುಂಜರಕೇತನಂ। ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಸಮುನ್ಮಥ್ಯ ನನಾದ ವಿಸೃಜನ್ಶರಾನ್॥ 7-48-8 (46672) ತಸ್ಯ ದೌಃಶಾಸನಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋ ಹಯಾನ್। ಸೂತಮೇಕೇನ ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಶ್ಚಾರ್ಜುನಾತ್ಮಜಂ॥ 7-48-9 (46673) ತತೋ ದೌಃಶಾಸನಿಂ ಕಾರ್ಷ್ಣಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಪ್ತಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಸಂರಂಭಾದ್ರಕ್ತನಯನೋ ವಾಕ್ಯಮುಚ್ಚೈರಥಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-48-10 (46674) ಪಿತಾ ತವಾಹವಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಗತಃ ಕಾಪುರುಷೋ ಯಥಾ। ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ತ್ವಮಪಿ ಜಾನೀಷೇ ಯೋದ್ಧುಂ ನ ತ್ವದ್ಯ ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ॥ 7-48-11 (46675) ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ವಚನಂ ಕರ್ಮಾರಪರಿಮಾರ್ಜಿತಂ। ನಾರಾಚಂ ವಿಸಸರ್ಜಾಸ್ಮೈ ತಂ ದ್ರೌಣಿಸ್ತ್ರಿಭಿರಾಚ್ಛಿನತ್॥ 7-48-12 (46676) ತಸ್ಯಾರ್ಜುನಿರ್ಧ್ವಜಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ಶಲ್ಯಂ ತ್ರಿಭಿರತಾಡಯತ್। ತಂ ಶಲ್ಯೋ ನವಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರೈರತಾಡಯತ್॥ 7-48-13 (46677) ಹೃದ್ಯಸಂಭ್ರಾಂತವದ್ರಾಜಂಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್। ತಸ್ಯಾರ್ಜುನಿರ್ಧ್ವಜಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ಹತ್ವೋಭೌ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ॥ 7-48-14 (46678) ತಂ ವಿವ್ಯಾಧಾಯಸೈಃ ಷಡ್ಭಿಃ ಸೋಪಾಕ್ರಾಮದ್ರಥಾಂತರಂ। ಶತ್ರುಂಜಯಂ ಚಂದ್ರಕೇತುಂ ಮೇಘವೇಗಂ ಸುವರ್ಚಸಂ॥ 7-48-15 (46679) ಸೂರ್ಯಭಾಸಂ ಚ ಪಂಚೈತಾನ್ಹತ್ವಾ ವಿವ್ಯಾಧ ಸೌಬಲಂ। ತಂ ಸೌಬಲಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನಮಥಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-48-16 (46680) ಸರ್ವ ಏನಂ ವಿಮಥ್ನೀಮಃ ಪುರೈಕೈಕಂ ಹಿನಸ್ತಿ ನಃ। ಅಥಾಬ್ರವೀತ್ಪುನರ್ದ್ರೋಣಂ ಕರ್ಣೋ ವೈಕರ್ತನೋ ರಣೇ॥ 7-48-17 (46681) ಪುರಾ ಸರ್ವಾನ್ಪ್ರಮಥ್ನಾತಿ ಬ್ರೂಹ್ಯಸ್ಯ ವಧಂಮಾಶು ನಃ। ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾನ್ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ॥ 7-48-18 (46682) ಅಸ್ತಿ ವಾಽಸ್ಯಾಂತರಂ ಕಿಂಚಿತ್ಕುಮಾರಸ್ಯಾಥ ಪಶ್ಯತ। ಅನ್ವಸ್ಯ ಪಿತರಂ ಚಾದ್ಯ ಚರತಃ ಸರ್ವತೋ ದಿಶಂ॥ 7-48-19 (46683) ಶೀಘ್ರತಾಂ ನರಸಿಂಹಸ್ಯ ಪಾಂಡವೇಯಸ್ಯ ಪಶ್ಯತ। ಧನುರ್ಮಂಡಲಮೇವಾಸ್ಯ ರಥಮಾರ್ಗೇಷು ದೃಶ್ಯತೇ॥ 7-48-20 (46684) ಸಂದಧಾನಸ್ಯ ವಿಶಿಖಾಞ್ಶೀಘ್ರಂ ಚೈವ ವಿಮುಂಚತಃ। ಆರುಜನ್ನಪಿ ಮೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಮೋಹಯನ್ನಪಿ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-48-21 (46685) ಪ್ರಹರ್ಷಯತಿ ಮಾಂ ಭೂಯಃ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ। ಅತಿಮಾನಂ ದಧಾತ್ಯೇಷ ಸೌಭದ್ರೋ ವಿಚರನ್ರಣೇ॥ 7-48-22 (46686) ಅಂತರಂ ಯಸ್ಯ ಸಂರಬ್ಧಾ ನ ಪಶ್ಯಂತಿ ಮಹಾರಥಾಃ। ಅಸ್ಯತೋ ಲಘುಹಸ್ತಸ್ಯ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ಮಹೇಷುಭಿಃ। ನ ವಿಶೇಷಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಾಮಿ ರಣೇ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ॥ 7-48-23 (46687) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-48-24x (4374) ಅಥ ಕರ್ಣಃ ಪುನರ್ದ್ರೋಣಮಾಹಾರ್ಜುನಿಶರಾಹತಃ। ಸ್ಥಾತವ್ಯಮಿತಿ ತಿಷ್ಠಾಮಿ ಪೀಡ್ಯಮಾನೋಽಭಿಮನ್ಯುನಾ॥ 7-48-24 (46688) ತೇಜಸ್ವಿನಃ ಕುಮಾರಸ್ಯ ಶರಾಃ ಪರಮದಾರುಣಾಃ। ಕ್ಷಿಣ್ವಂತಿ ಹೃದಯಂ ಮೇಽದ್ಯ ಘೋರಾಃ ಪಾವಕತೇಜಸಃ॥ 7-48-25 (46689) ತಮಾಚಾರ್ಯೋಽಬ್ರವೀತ್ಕರ್ಣಂ ಶನಕೈಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ। ಅಭೇದ್ಯಮಸ್ಯ ಕವಚಂ ಯುವಾ ಚಾಶುಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-48-26 (46690) ಉಪದಿಷ್ಟಾ ಮಯಾ ಚಾಸ್ಯ ಪಿತುಃ ಕವಚಧಾರಣಾ। ತಾಮೇಷ ನಿಖಿಲಾಂ ವೇತ್ತಿ ಧ್ರುವಂ ಪರಪುರಂಜಯಃ॥ 7-48-27 (46691) ಶಕ್ಯಂ ತ್ವಸ್ಯ ಧನುಶ್ಛೇತ್ತುಂ ಜ್ಯಾಂ ಚ ಬಾಣೈಃ ಸಮಾಹಿತೈಃ। ಅಭೀಷೂಂಶ್ಚ ಹಯಾಂಶ್ಚೈವ ತಥೋಭೌ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ॥ 7-48-28 (46692) ಏತತ್ಕುರು ಮಹೇಷ್ವಾಸ ರಾಧೇಯ ಯದಿ ಶಕ್ಯತೇ। ಅಥೈನಂ ವಿಮುಖೀಕೃತ್ಯ ಪಶ್ಚಾತ್ಪ್ರಹರಣಂ ಕುರು॥ 7-48-29 (46693) ಸಧನುಷ್ಕೋ ನ ಶಕ್ಯೋಽಯಮಪಿ ಜೇತುಂ ಸುರಾಸುರೈಃ। ವಿರಥಂ ವಿಧನುಷ್ಕಂ ಚ ಕುರುಷ್ವೈನಂ ಯದೀಚ್ಛಸಿ॥ `ಪುನಃ ಸ್ಥಿತೇನ ಕೇನಾಪಿ ದುಃಶಕೋ ಜೇತುಮಾರ್ಜುನಿಃ'॥ 7-48-30 (46694) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-48-31x (4375) ತದಾಚಾರ್ಯವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕರ್ಣೋ ವೈಕರ್ತನಸ್ತ್ವರನ್। ಅಸ್ಯತೋ ಲಘುಹಸ್ತಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠತೋ ಧನುರಾಚ್ಛಿನತ್॥ 7-48-31 (46695) ಅಶ್ವಾನಸ್ಯಾವಧೀದ್ದೋಣೋ ಗೌತಮಃ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ। ಶೇಷಾಸ್ತು ಚ್ಛಿನ್ನಧನ್ವಾನಂ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರನ್॥ 7-48-32 (46696) ತ್ವರಮಾಣಾಸ್ತ್ವರಾಕಾಲೇ ವಿರಥಂ ಷಣ್ಮಹಾರಥಾಃ। ಶರವರ್ಷೈರಕರುಣಾ ಬಾಲಮೇಕಮವಾಕಿರನ್॥ 7-48-33 (46697) ಸ ಚ್ಛಿನ್ನಧನ್ವಾ ವಿರಥಃ ಸ್ವಧರ್ಮಮನುಪಾಲಯನ್। ಖಂಗಚರ್ಮಧರಃ ಶ್ರೀಮಾನುತ್ಪಪಾತ ವಿಹಾಯಸಾ॥ 7-48-34 (46698) ಮಾರ್ಗೈಃ ಸಕೌಶಿಕಾದ್ಯೈಶ್ಚ ಲಾಘವೇನ ಬಲೇನ ಚ। ಆರ್ಜುನಿರ್ವ್ಯಚರದ್ಯ್ವೋಂನಿ ಭೃಶಂ ವೈ ಪಕ್ಷಿರಾಡಿವ॥ 7-48-35 (46699) ಮಯ್ಯೇವ ನಿಪತತ್ಯೇಷ ಸಾಸಿರಿತ್ಯೂರ್ಧ್ವದೃಷ್ಟಯಃ। ವಿವ್ಯಧುಸ್ತಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಸಮರೇ ಛಿದ್ರದರ್ಸಿನಃ॥ 7-48-36 (46700) ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಮಹಾತೇಜಾಸ್ತ್ವರಮಾಣಃ ಸಪತ್ನಜಿತ್॥ 7-48-37 (46701) ರಾಧೇಯೋ ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈರ್ವ್ಯಧಮಚ್ಚರ್ಮ ಚೋತ್ತಮಂ॥ 7-48-38 (46702) ವ್ಯಸಿಚರ್ಮೇಷುಪೂರ್ಣಾಂಗಃ ಸೋಽಂತರಿಕ್ಷಾತ್ಪುನಃ ಕ್ಷಿತಿಂ। ಆಸ್ಥಿತಶ್ಚಕ್ರಮುದ್ಯಂಯ ದ್ರೋಣಂ ಕ್ರುದ್ಧೋಽಭ್ಯಧಾವತ॥ 7-48-39 (46703) ಸ ಚಕ್ರರೇಣೂಕಜ್ಜ್ವಲಶೋಭಿತಾಂಗೋ ಬಭಾವತೀವೋಜ್ಜ್ವಲಚಕ್ರಪಾಣಿಃ। ರಣೇಽಭಿಮನ್ಯುಃ ಕ್ಷಣಮಾಸ ರೌದ್ರಃ ಸ ವಾಸುದೇವಾನುಕೃತಿಂ ಪ್ರಕುರ್ವನ್॥ 7-48-40 (46704) ಸ್ರುತರುಧಿರಕೃತೈಕರಾಗವಸ್ತ್ರೋ ಭ್ರುಕುಟಿಪುಟಾಕುಲಿತೋಽತಿಸಿಂಹನಾದಃ। ಪ್ರಭುರಮಿತಬಲೋ ರಣೇಽಭಿಮನ್ಯು-- ರ್ನೃಪವರಮಧ್ಯಗತೋ ಭೃಶಂ ವ್ಯರಾಜತ್॥ ॥ 7-48-41 (46705) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 48 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-48-18 ವಧಂ ವಧೋಪಾಯಂ॥ 5-48-19 ಅಣ್ವಪ್ಯಸ್ಯಾಂತರಂ ಹ್ಯದ್ಯ ಇತಿ ಝ.ಪಾಠಃ॥ 5-48-35 ಕೌಶಿಕಂ ಸರ್ವತೋಭದ್ರಂ॥ 5-48-48 ಅಷ್ಟಚತ್ವಾರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-49-0 (46706) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-49-0x (4376) ವಿಷ್ಣೋಃ ಸ್ವಸುರ್ನಂದಕರಃ ಸ ವಿಷ್ಣ್ವಾಯುಧಭೂಷಣಃ। ರರಾಜಾತಿರಥಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಜನಾರ್ದನ ಇವಾಪರಃ॥ 7-49-1 (46707) ಮಾರುತೋದ್ಧೂತಕೇಶಾಂತಮುದ್ಯತಾರಿವರಾಯುಧಂ। ವಪುಃ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಪೃಥ್ವೀಶಾ ದುಃಸಮೀಕ್ಷ್ಯಂ ಸುರೈರಪಿ॥ 7-49-2 (46708) `ಯದಿ ಪಾಣಿತಲಾದೇತಚ್ಚಕ್ರಂ ಮುಂಚೇತ ಫಾಲ್ಗುನಿಃ। ವರದಾನಾನ್ಮಾತುಲಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಶ್ಚಕ್ರಮಿವಾಪತೇತ್'॥ 7-49-3 (46709) ತಚ್ಚಕ್ರಂ ಭೃಶಮುದ್ವಿಗ್ನಾಃ ಸಂಚಿಚ್ಛಿದುರನೇಕಧಾ। ಮಹಾರಥಸ್ತತಃ ಕಾರ್ಷ್ಮಿಃ ಸ ಜಗ್ರಾಹ ಮಹಾಗದಾಂ॥ 7-49-4 (46710) ವಿಧನುಃಸ್ಯಂದನಾಸಿಸ್ತೈರ್ವಿಚಕ್ರಶ್ಚಾರಿಭಿಃ ಕೃತಃ। ಅಭಿಮನ್ಯುರ್ಗದಾಪಾಣಿರಶ್ವತ್ಥಾಮಾನಮಾರ್ದಯತ್॥ 7-49-5 (46711) ಸ ಗದಾಮುದ್ಯತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜ್ವಲಂತೀಮಶನೀಮಿವ। ಅಪಾಕ್ರಾಮದ್ರಥೋಪಸ್ಥಾದ್ವಿಕ್ರಮಾಂಸ್ತ್ರೀನ್ನರರ್ಷಭಃ॥ 7-49-6 (46712) ತಸ್ಯಾಶ್ವಾನ್ಗದಯಾ ಹತ್ವಾ ತಥೋಭೌ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ। ಶರಾಚಿತಾಂಗಃ ಸೌಭದ್ರಃ ಶ್ವಾವಿದ್ವತ್ಸಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-49-7 (46713) ತತಃ ಸುಬಲದಾಯಾದಂ ಕಾಲಿಕೇಯಮಪೋಥಯತ್। ಜಘಾನ ಚಾಸ್ಯಾನುಚರಾನ್ಗಾಂಧಾರಾನ್ಸಪ್ತಸಪ್ತತಿಂ॥ 7-49-8 (46714) ಪುನಶ್ಚೈವ ವಸಾತೀಯಾಂಜಘಾನ ರಥಿನೋ ದಶ। ಕೇಕಯಾನಾಂ ರಥಾನ್ಸಪ್ತ ಹತ್ವಾ ಚ ದಶ ಕುಂಜರಾನ್। ದೌಃಶಾಸನಿರಥಂ ಸಾಶ್ವಂ ಗದಯಾ ಸಮಪೋಥಯತ್॥ 7-49-9 (46715) ತತೋ ದೌಃಶಸನಿಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಗದಾಮುದ್ಯಂಯ ಮಾರಿಷ। ಅಭಿದುದ್ರಾವ ಸೌಭದ್ರಂ ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠೇತಿ ಚಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-49-10 (46716) ತಾವುದ್ಯತಗದೌ ವೀರಾವನ್ಯೋನ್ಯವಧಕಾಂಕ್ಷಿಣೌ। ಭ್ರಾತೃವ್ಯೌ ಸಂಪ್ರಜಹಾತೇ ಪುರೇವ ತ್ರ್ಯಂಬಕಾಂಧಕೌ॥ 7-49-11 (46717) ತಾವನ್ಯೋನ್ಯಂ ಗದಾಗ್ರಾಭ್ಯಾಮಾಹತ್ಯ ಪತಿತೌ ಕ್ಷಿತೌ। ಇಂದ್ರಧ್ವಜಾವಿವೋತ್ಸೃಷ್ಟೌ ರಣಮಧ್ಯೇ ಪರಂತಪೌ॥ 7-49-12 (46718) ದೌಃಶಾಸನಿರಥೋತ್ಥಾಯ ಕುರೂಣಾಂ ಕೀರ್ತಿವರ್ಧನಃ। ಉತ್ತಿಷ್ಠಮಾನಂ ಸೌಭದ್ರಂ ಗದಯಾ ಮೂರ್ಧ್ನ್ಯತಾಡಯತ್॥ 7-49-13 (46719) ಗದಾವೇಗೇನ ಮಹತಾ ವ್ಯಾಯಾಮೇನ ಚ ಮೋಹಿತಃ। ವಿಚೇತಾ ನ್ಯಪತದ್ಭೂಮೌ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-49-14 (46720) ಏವಂ ವಿನಿಹತೋ ರಾಜನ್ನೇಕೋ ಬಹುಭಿರಾಹವೇ। ಕ್ಷೋಭಯಿತ್ವಾ ಚಮೂಂ ಸರ್ವಾಂ ನಲಿನೀಮಿವ ಕುಂಜರಃ॥ 7-49-15 (46721) ಅಶೋಭತ ಹತೋ ವೀರೋ ವ್ಯಾಧೈರ್ವನಗಜೋ ಯಥಾ। ತಂ ತಥಾ ಪತಿತಂ ಶೂರಂ ತಾವಕಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-49-16 (46722) ದಾವಂ ದಗ್ಧ್ವಾ ಯಥಾ ಶಾಂತಂ ಪಾವಕಂ ಶಿಶಿರಾತ್ಯಯೇ। ವಿಮೃದ್ವ್ಯ ನಗಶೃಂಗಾಣಿ ಸನ್ನಿವೃತ್ತಮಿವಾನಿಲಂ॥ 7-49-17 (46723) ಅಸ್ತಿಂ ಗತಮಿವಾದಿತ್ಯಂ ತಪ್ತ್ವಾ ಭಾರತ ವಾಹಿನೀಂ। ಉಪಪ್ಲುತಂ ಯಥಾ ಸೋಮಂ ಸಂಶುಷ್ಕಮಿವ ಸಾಗಸ್ಂ॥ 7-49-18 (46724) ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರಾಭವದನಂ ಕಾಕಪಕ್ಷವೃತಾಲಿಕಂ। ತಂ ಭೂಮೌ ಪತಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾವಕಾಸ್ತೇ ಮಹಾರಥಾಃ। ಮುದಾ ಪರಮಯಾ ಯುಕ್ತಾಶ್ಚುಕ್ರುಶುಃ ಸಿಂಹವನ್ಮುಹುಃ॥ 7-49-19 (46725) ಆಸೀತ್ಪರಮಕೋ ಹರ್ಷಸ್ತಾವಕಾನಾಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಇತರೇಷಾಂ ತು ವೀರಾಣಾಂ ನೇತ್ರೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಾಪತಜ್ಜಲಂ॥ 7-49-20 (46726) ಅಂತರಿಕ್ಷೇ ಚ ಭೂತಾನಿ ಪ್ರಾಕ್ರೋಶಂತ ವಿಶಾಂಪತೇ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿಪತಿತಂ ವೀರಂ ಚ್ಯುತಂ ಚಂದ್ರಮಿವಾಂಬರಾತ್॥ 7-49-21 (46727) ದ್ರೋಣಕರ್ಣಮುಖೈಃ ಷಡ್ಭಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। ಏಕೋಽಯಂ ನಿಹತಃ ಶೇತೇ ನೈಷ ಧರ್ಮೋ ಮತೋ ಹಿ ನಃ॥ 7-49-22 (46728) ತಸ್ಮಿನ್ವಿನಿಹತೇ ವೀರೇ ಬಹ್ವಶೋಭತ ಮೇದಿನೀ। ದ್ಯೌರ್ಯಥಾ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರೇಣ ನಕ್ಷತ್ರಗಣಮಾಲಿನೀ॥ 7-49-23 (46729) ರುಕ್ಮಪುಂಖೈಶ್ಚ ಸಂಪೂರ್ಣಾ ರುಧಿರೌಘಪರಿಪ್ಲುತಾ। ಉತ್ತಮಾಂಗೈಶ್ಚ ಶೂರಾಣಾಂ ಭ್ರಾಜಮಾನೈಃ ಸಕುಂಡಲೈಃ॥ 7-49-24 (46730) ವಿಚಿತ್ರೈಶ್ಚ ಪರಿಸ್ತೋಮೈಃ ಪತಾಕಾಭಿಶ್ಚ ಸಂವೃತಾ। ಚಾಮರೈಶ್ಚ ಕುಥಾಭಿಶ್ಚ ಪ್ರವಿದ್ಧೈಶ್ಚಾಂಬರೋತ್ತಮೈಃ॥ 7-49-25 (46731) ರಥಾಶ್ವನರನಾಗಾನಾಮಲಂಕಾರೈಶ್ಚ ಸುಪ್ರಭೈಃ। ಖಂಗೈಃ ಸುನಿಶಿತೈಃ ಪೀತೈರ್ನಿರ್ಮುಕ್ತೈರ್ಭುಜಗೈರಿವ॥ 7-49-26 (46732) ಚಾಪೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈಶ್ಛಿನ್ನೈಃ ಶಕ್ತ್ಯೃಷ್ಟಿಪ್ರಾಸಕಂಪನೈಃ। ವಿವಿಧೈಶ್ಚಾಯುಧೈಶ್ಚಾನ್ಯೈಃ ಸಂವೃತಾ ಭೂರಶೋಭತ॥ 7-49-27 (46733) `ನಿಷ್ಟನದ್ಭಿರತೀವಾನ್ಯೈರುದ್ವಹದ್ರುಧಿರಸ್ರವೈಃ। ನರೈಃ ಪತದ್ಭಿಃ ಪತಿತೈರವನೀ ಸ್ವಧಿಕಂ ಬಭೌ॥ 7-49-28 (46734) ವಾಜಿಭಿಶ್ಚಾಪಿ ನಿರ್ಜೀವೈಃ ಶ್ವಸದ್ಭಿಃ ಶೋಣಿತೋಕ್ಷಿತೈಃ। ಸಾರೋಹೈರ್ವಿಷಮಾ ಭೂಮಿಃ ಸೌಭದ್ರೇಣ ನಿಪಾತಿತೈಃ॥ 7-49-29 (46735) ಸಾಂಕುಶೈಃ ಸಮಹಾಮಾತ್ರೈಃ ಸರ್ವಮಾಯುಧಕೇತುಭಿಃ। ಪರ್ವತೈರಿವ ವಿಧ್ವಸ್ತೈರ್ವಿಶಿಖೈರ್ಮಥಿತೈರ್ಗಜೈಃ॥ 7-49-30 (46736) ಪೃಥಿವ್ಯಾನುಕೀರ್ಣೈಶ್ಚ ಅಶ್ವಸಾರಥಿಯೋಧಿಭಿಃ। ಹದೈರಿವ ಪ್ರಕ್ಷುಭಿತೈರ್ಹೃತನಾಗೈ ರಥೋತ್ತಮೈಃ॥ 7-49-31 (46737) ಪದಾತಿಸಂಘೈಶ್ಚ ಹತೈರ್ವಿವಿಧಾಯುಧಭೂಷಣೈಃ। ಭೀರೂಣಾಂ ತ್ರಾಸಜನನೀ ಘೋರರೂಪಾಽಭವನ್ಮಹೀ॥ 7-49-32 (46738) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪತಿತಂ ಭೂಮೌ ಚಂದ್ರಾರ್ಕಸದೃಶದ್ಯುತಿಂ। ತಾವಕಾನಾಂ ಪರಾ ಪ್ರೀತಿಃ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಚಾಭವದ್ವ್ಯಥಾ॥ 7-49-33 (46739) ಅಭಿಮನ್ಯೌ ಹತೇ ರಾಜಞ್ಶಿಶುಕೇಽಪ್ರಾಪ್ತಯೌವನೇ। ಸಂಪ್ರಾದ್ರವಚ್ಚಮೂಃ ಸರ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-49-34 (46740) ದೀರ್ಯಮಾಣಂ ಬಲಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೌಭದ್ರೇ ವಿನಿಪಾತಿತೇ। ಅಜಾತಶತ್ರುಸ್ತಾನ್ವೀರಾನಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-49-35 (46741) ಸ್ವರ್ಗಮೇಷ ಗತಃ ಶೂರೋ ಯೋ ಹತೋ ನ ಪರಾಙ್ಮುಖಃ। ಸಂಸ್ತಂಭಯತ ಮಾಭೈಷ್ಟ ವಿಜೇಷ್ಯಾಮೋ ರಣೇ ರಿಪೂನ್॥ 7-49-36 (46742) ಇತ್ಯೇವಂ ಸ ಮಹಾತೇಜಾ ದುಃಖಿತೇಭ್ಯೋ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ। ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಬ್ರುವಂದುಃಖಮಪಾನುದತ್॥ 7-49-37 (46743) ಯುದ್ಧೇ ಹ್ಯಾಶೀವಿಷಾಕಾರಾನ್ರಾಜಪುತ್ರಾನ್ರಣೇ ರಿಪೂನ್। ಪೂರ್ವಂ ನಿಹತ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಪಶ್ಚಾದಾರ್ಜುನಿರಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-49-38 (46744) ಹತ್ವಾ ದಶಸಹಸ್ರಾಣಿ ಕೌಸಲ್ಯಂ ಚ ಮಹಾರಥಂ। ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಸಮಃ ಕಾರ್ಷ್ಣಿಃ ಶಕ್ರಲೋಕಂ ಗತೋ ಧ್ರುವಂ॥ 7-49-39 (46745) ರಥಾಶ್ವನರಮಾತಂಗಾನ್ವಿನಿಹತ್ಯ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಅವಿತೃಪ್ತಃ ಸ ಸಂಗ್ರಾಮಾದಶೋಚ್ಯಃ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಕೃತ್। 7-49-40 (46746) ಗತಃ ಪುಣ್ಯಕೃತಾಂ ಲೋಕಾಞ್ಶಾಶ್ವತಾನ್ಪುಣ್ಯನಿರ್ಜಿತಾನ್॥ ॥ 7-49-41 (46747) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 49 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-49-18 ಉಪಪ್ಲುತಂ ರಾಹುಗ್ರಸ್ತಂ॥ 5-49-19 ಕಾಕಪಕ್ಷಾವೃತಾಕ್ಷಿಕಂ ಇತಿ ಝ ಪಾಠಃ॥ 5-49-30 ವಿಶಾಖೋನ್ಮಥಿತೈರ್ಗಜೈಃ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-49-31 ವ್ಯಶ್ವಸಾರಥಿಯೋಧಿಭಿಃ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-49-49 ಏಕೋನಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-50-0 (46748) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-50-0x (4377) ವಯಂ ತು ಪ್ರವರಂ ಹತ್ವಾ ತೇಷಾಂ ತೈಃ ಶರಪೀಡಿತಾಃ। ನಿವೇಶಾಯಾಭ್ಯುಪಾಯಾಮಃ ಸಾಯಾಹ್ನೇ ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಾಃ॥ 7-50-1 (46749) ನಿರೀಕ್ಷಮಾಣಾಸ್ತು ವಯಂ ಪರೇ ಚಾಯೋಧನಂ ಶನೈಃ। ಅಪಯಾತಾ ಮಹಾರಾಜ ಗ್ಲಾನಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ವಿಚೇತಸಃ॥ 7-50-2 (46750) ತತೋ ನಿಶಾಯಾ ದಿವಸಸ್ಯ ಚಾಶಿವಃ ಶಿವಾರುತೈಃ ಸಂಧಿರವರ್ತತಾದ್ಭುತಃ। ಕುಶೇಶಯಾಪೀಡನಿಭೇ ದಿವಾಕರೇ ವಿಲಂಬಮಾನೇಽಸ್ತಮುಪೇತ್ಯ ಪರ್ವತಂ॥ 7-50-3 (46751) ವರಾಸಿಶಕ್ತ್ಯೃಷ್ಟಿವರೂಥಚರ್ಮಣಾಂ ವಿಭೂಷಣಾನಾಂ ಚ ಸಮಾಕ್ಷಿಪನ್ಪ್ರಭಾಃ। ದಿವಂ ಚ ಭೂಮಿಂ ಚ ಸಮಾನಯನ್ನಿವ ಪ್ರಿಯಾಂ ತನುಂ ಭಾನುರುಪೈತಿ ಪಾವಕಂ॥ 7-50-4 (46752) ಮಹಾಭ್ರಕೂಟಾಚಲಶೃಂಗಸನ್ನಿಭೈ-- ರ್ಗಜೈರನೇಕೈರಿವ ವಜ್ರಪಾತಿತೈಃ। ಸವೈಜಯಂತ್ಯಂಕುಶವರ್ಮಯಂತೃಭಿ-- ರ್ನಿಪಾತಿತೈರ್ನಷ್ಟಗತಿಶ್ಚಿತಾ ಕ್ಷಿತಿಃ॥ 7-50-5 (46753) ಹತೇಶ್ವರೈಶ್ಚೂರ್ಣಿತಚಕ್ರಕೂಬರೈ-- ರ್ಹತಾಶ್ವಸೂತೈರ್ವಿಪತಾಕಕೇತುಭಿಃ। ಮಹಾರಥೈರ್ಭೂಃ ಶುಶುಭೇ ವಿಚೂರ್ಣಿತೈಃ ಪುರೈರಿವಾಮಿತ್ರಹತೈರ್ನರಾಧಿಪ॥ 7-50-6 (46754) ರಥಾಶ್ವಬೃಂದೈಃ ಸಹಸಾದಿಭಿರ್ಹತೈಃ ಪ್ರವಿದ್ಧಭಾಂಡಾಭರಣೈಃ ಪೃಥಗ್ವಿಧೈಃ। ನಿರಸ್ತಜಿಹ್ವಾದಶನಾಂತ್ರಲೋಚನೈ-- ರ್ಧರಾ ಬಭೌ ಘೋರವಿರೂಪದರ್ಶನಾ॥ 7-50-7 (46755) ಪ್ರವಿದ್ಧವರ್ಮಾಭಣಾಂಬರಾಯುಧಾ ವಿಪನ್ನಹಸ್ತ್ಯಶ್ವರಥಾನುಗಾ ನರಾಃ। ಮಹಾರ್ಹಶಯ್ಯಾಸ್ತರಣೋಚಿತಾಸ್ತದಾ ಕ್ಷಿತಾವನಾಥಾ ಇವ ಶೇರತೇ ಹತಾಃ॥ 7-50-8 (46756) ಅತೀವ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಶ್ವಶೃಗಾಲವಾಯಸಾ ಬಕಾಃ ಸುಪರ್ಣಾಶ್ಚ ವೃಕಾಸ್ತರಕ್ಷವಃ। ವಯಾಂಸ್ಯಸೃಕ್ಪಾನ್ಯಥ ರಕ್ಷಸಾಂ ಗಣಾಃ ಪಿಶಾಚಸಂಘಾಶ್ಚ ಸುದಾರುಣಾ ರಣೇ॥ 7-50-9 (46757) ತ್ವಚೋ ವಿನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಪಿಬನ್ವಸಾಮಸೃಕ್ ತಥೈವ ಮಜ್ಜಾಃ ಪಿಶಿತಾನಿ ಚಾಶ್ನುವನ್। ವಪಾಂ ವಿಲುಂಪಂತಿ ಹಸಂತಿ ಗಾಂತಿ ಚ ಪ್ರಕರ್ಷಮಾಣಾಃ ಕುಣಪಾನ್ಯನೇಕಶಃ॥ 7-50-10 (46758) ಶರೀರಸಂಘಾಟವಹಾ ಹ್ಯಸೃಗ್ಜಲಾ ರಥೋಡುಪಾ ಕುಂಜರಶೈಲಸಂಕಟಾ। ಮನುಷ್ಯಶೀರ್ಷೋಪಲಮಾಂಸಕರ್ದಮಾ ಪ್ರವಿದ್ಧನಾನಾವಿಧಶಸ್ತ್ರಮಾಲಿನೀ॥ 7-50-11 (46759) ಭಯಾವಹಾ ವೈತರಣೀವ ದುಸ್ತರಾ ಪ್ರವರ್ತಿತಾ ಯೋಧವರೈಸ್ತದಾ ನದೀ। ಉವಾಹ ಮಧ್ಯೇನ ರಣಾಜಿರೇ ಭೃಶಂ ಭಯಾವಹಾ ದೀನಮೃತಪ್ರವಾಹಿನೀ॥ 7-50-12 (46760) ಪಿಬಂತಿ ಚ ಸ್ನಾಂತಿ ಚ ಯತ್ರ ದುರ್ದೃಶಾಃ ಪಿಶಾಚಸಂಘಾಸ್ತು ನದಂತಿ ಭೈರವಾಃ। ಸುನಂದಿತಾಃ ಪ್ರಣಭೃತಾಂ ಕ್ಷಯಂಕರಾಃ ಸಮಾನಭಕ್ಷಾಃ ಶ್ವಸೃಗಾಲಪಕ್ಷಿಣಃ॥ 7-50-13 (46761) ತಥಾ ತದಾಯೋಧನಮುಗ್ರದರ್ಶನಂ ನಿಶಾಮುಖೇ ಪಿತೃಪತಿರಾಷ್ಟ್ರವರ್ಧನಂ। ನಿರೀಕ್ಷಮಾಣಃ ಶನಕೈರ್ಜಹುರ್ನರಾಃ ಸಮುತ್ಥಿತಾ ನೃತ್ತಕಬಂಧಸಂಕುಲಂ॥ 7-50-14 (46762) ಅಪೇತವಿಧ್ವಸ್ತಮಹಾರ್ಹಭೂಷಣಂ ನಿಪಾತಿತಂ ಶಕ್ರಸಮಂ ಮಹಾಬಲಂ। ರಣೇಽಭಿಮನ್ಯುಂ ದದೃಶುಸ್ತದಾ ಜನಾ ವ್ಯಪೋಢಹವ್ಯಂ ಸದಸೀವ ಪಾವಕಂ॥ ॥ 7-50-15 (46763) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಯೋದಶದಿವಸಯುದ್ಧಾವಹಾರೇ ಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 50 ॥

7-51-0 (46764) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-51-0x (4378) ಹತೇ ತಸ್ಮಿನ್ಮಹಾವೀರ್ಯೇ ಸೌಭದ್ರೇ ರಥಯೂಥಪೇ। ವಿಮುಕ್ತರಥಸನ್ನಾಹಾಃ ಸರ್ವೇ ನಿಕ್ಷಿಪ್ತಕಾರ್ಮುಕಾಃ॥ 7-51-1 (46765) ಉಪೋಪವಿಷ್ಟಾ ರಾಜಾನಂ ಪರಿವಾರ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ತದೇವ ಯುದ್ಧಂ ಧ್ಯಾಯಂತಃ ಸೌಭದ್ರಗತಮಾನಸಾಃ॥ 7-51-2 (46766) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ವಿಲಲಾಪ ಸುದುಃಖಿತಃ। ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ವಿಲಲಾಪ ಸುದುಃಖಿತಃ। 7-51-3 (46767) ಅಭಿಮನ್ಯೌ ಹತೇ ವೀರೇ ಭ್ರಾತುಃ ಪುತ್ರೇ ಮಹಾರಥೇ॥ 7-51-4 (46768) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-51-4x (4379) ಏನಂ ಜಿತ್ವಾ ಕೃಪಂ ಶಲ್ಯಂ ರಾಜಾನಂ ಚ ಸುಯೋಧನಂ। ದ್ರೋಂʼಣಂ ದ್ರೌಣಿಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ತಥೈವಾನ್ಯಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್॥ 7-51-4 (46769) ದ್ರೋಣಾನೀಕಮಸಂಬಾಧಂ ಮಮ ಪ್ರಿಯಚಿಕೀರ್ಷಯಾ। `ಹತ್ವಾ ಶತ್ರುಗಣಾನ್ವೀರಾನೇಷ ಶೇತೇ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-51-5 (46770) ಕೃತಾಸ್ತ್ರಯು ದ್ಧಕುಶಲಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಮಹಾಬಲಾನ್। ಕುಲಶಃ ಪೂಣೈರ್ಯುಕ್ತಾಂಛೂರಾನ್ವಿಖ್ಯಾತಪೌರುಷಾನ್॥ 7-51-6 (46771) ದ್ರೋಣೇನ ರ್ಪ್ರಾಹೇತಂ ವ್ಯೂಹಮಭೇದ್ಯಮಮರೈರಪಿ। ಅದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಮಸ್ಮಾಭಿಃ ಪದ್ಮಂ ಚಕ್ರಾಯುಧಪ್ರಿಯಃ'॥ 7-51-7 (46772) ಭಿತ್ತ್ವಾ ಮಧ್ಯಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋಽಸೌ ಗೋಮಧ್ಯಮಿವ ಕೇಸರೀ। `ವಿಕ್ರೀಡಿತಂ ರಣೇ ತೇನ ನಿಘ್ನತಾ ವೈ ಪರಾನ್ವರಾನ್'॥ 7-51-8 (46773) ಯಸ್ಯ ಶೂರಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಪ್ರತ್ಯನೀಕಗತಾ ರಣೇ। ಪ್ರಭಗ್ನಾ ವಿನಿವರ್ತಂತೇ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾಃ॥ 7-51-9 (46774) ಅತ್ಯಂತಶತ್ರುರಸ್ಮಾಕಂ ಯೇನ ದುಃಶಾಸನಃ ಶರೈಃ। ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಹ್ಯಭಿಮುಖಃ ಸಂಖ್ಯೇ ವಿಸಂಜ್ಞೋ ವಿಮುಖೀಕೃತಃ॥ 7-51-10 (46775) ಸ ತೀರ್ತ್ವಾ ದುಸ್ತರಂ ವೀರೋ ದ್ರೋಣಾನೀಕಮಹಾರ್ಣವಂ। ಪ್ರಾಪ್ಯ ದೌಃಶಾಸನಿಂ ಕಾರ್ಷ್ಣಿಃ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ವೈವಸ್ವತಕ್ಷಯಂ॥ 7-51-11 (46776) ಕಥಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕೌಂತೇಯಂ ಸೌಭದ್ರೇ ನಿಹತೇಽರ್ಜುನಂ। ಸುಭದ್ರಾಂ ವಾ ಮಹಾಭಾಗಾಂ ಪ್ರಿಯಂ ಪುತ್ರಮಪಶ್ಯತೀಂ॥ 7-51-12 (46777) `ಹತವತ್ಸಾಂ ಯಥಾ ಧೇನುಂ ತದ್ದೃರ್ಶನಕೃತೋನ್ಮುಖೀಂ'। ಕಿಂಸ್ವಿದ್ವಕ್ಷ್ಯಾಂಯಪೇತಾರ್ಥಮಕ್ಲಿಷ್ಟಮಸಮಂಜಸಂ। ತಾವುಭೌ ಪ್ರತಿವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಹೃಷೀಕೇಶಧನಂಜಯೌ॥ 7-51-13 (46778) ಅಹಮೇವ ಸುಭದ್ರಾಯಾಃ ಕೇಶವಾರ್ಜುನಯೋರಪಿ। ಪ್ರಿಯಕಾಮೋ ಜಯಾಕಾಂಕ್ಷೀ ಕೃತವಾನಿದಮಪ್ರಿಯಂ॥ 7-51-14 (46779) ನ ಲುಬ್ಧೋ ಬುಧ್ಯತೇ ದೋಷಾಂʼಲ್ಲೋಭಾನ್ಮೋಹಾತ್ಪ್ರವರ್ತತೇ। ಮಧುಲಿಪ್ಸುರ್ಹಿ ನಾಪಶ್ಯಂ ಪ್ರಪಾತಮಹಮೀದೃಶಂ॥ 7-51-15 (46780) ಯೋ ಹಿ ಭೋಜ್ಯೇ ಪುರಸ್ಕಾರ್ಯೋ ಯಾನೇಷು ಶಯನೇಷು ಚ। ಭೂಷಣೇಷು ಚ ಸೋಽಸ್ಮಾಭಿರ್ಬಾಲೋ ಯುಧಿ ಪುರಸ್ಕೃತಃ॥ 7-51-16 (46781) ಕಥಂ ಹಿ ಬಾಲಸ್ತರುಣೋ ಯುದ್ಧಾನಾಮವಿಶಾರದಃ। ಸದಶ್ವ ಇವ ಸಂಬಾಧೇ ವಿಷಮೇ ಕ್ಷೇಮಮರ್ಹತಿ॥ 7-51-17 (46782) ನೋ ಚೇದ್ಧಿ ವಯಮಪ್ಯೇನಂ ಮಹೀಮನುಶಯೀಮಹಿ। ಬೀಭತ್ಸೋಃ ಕೋಪದೀಪ್ತಸ್ಯ ದಗ್ಧಾಃ ಕೃಪಣಚಕ್ಷುಷಾ॥ 7-51-18 (46783) ಅಲುಬ್ಧೋ ಮಿತಮಾನ್ಹೀಮಾನ್ಕ್ಷಮಾವಾನ್ರೂಪವಾನ್ಬಲೀ। ವಪುಷ್ಮಾನ್ಮಾನಕೃದ್ವೀರಃ ಪ್ರಿಯಃ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-51-19 (46784) ಯಸ್ಯ ಶ್ಲಾಘಂತಿ ವಿಬುಧಾಃ ಕರ್ಮಾಣ್ಯೂರ್ಜಿತಕರ್ಮಣಃ। ನಿವಾತಕವಚಾಂಜಘ್ನೇ ಕಾಲಕೇಯಾಂಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-51-20 (46785) ಮಹೇಂದ್ರಶತ್ರವೋ ಯೇನ ಹಿರಣ್ಯಪುರವಾಸಿನಃ। ಅಕ್ಷ್ಣೋರ್ನಿಮೇಷಮಾತ್ರೇಣ ಪೌಲೋಭಾಃ ಸಗಣಾ ಹತಾಃ॥ 7-51-21 (46786) ಪರೇಭ್ಯೋಽಪ್ಯಭಯಾರ್ಥಿಭ್ಯೋ ಯೋ ದದಾತ್ಯಭಯಂ ವಿಭುಃ। ತಸ್ಯಾಸ್ಮಾಭಿರ್ನ ಶಕಿತಸ್ತ್ರಾತುಮಪ್ಯಾತ್ಮಜೋ ಬಲೀ॥ 7-51-22 (46787) ಭಯಂ ತು ಸುಮಹತ್ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ಮಹಾಬಲಾನ್। ಪಾರ್ಥಃ ಪುತ್ರವಧಾತ್ಕ್ರುದ್ಧಃ ಕೌರವಾಞ್ಶೋಷಯಿಷ್ಯತಿ॥ 7-51-23 (46788) ಕ್ಷುದ್ರಃ ಕ್ಷುದ್ರಸಹಾಯಶ್ಚ ಸ್ವಪಕ್ಷಕ್ಷಯಕಾರಕಃ। ವ್ಯಕ್ತಂ ದುರ್ಯೋಧನೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶೋಚನ್ಹಾಸ್ಯತಿ ಜೀವಿತಂ॥ 7-51-24 (46789) ನ ಮೇ ಜಯಃ ಪ್ರೀತಿಕರೋ ನ ರಾಜ್ಯಂ ನ ಚಾಮರತ್ವಂ ನ ಸುರೈಃ ಸಲೋಕತಾ। ಇಮಂ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯಾಪ್ರತಿವೀರ್ಯಪೌರುಷಂ ನಿಪಾತಿತಂ ದೇವವರಾತ್ಮಜಾತ್ಮಜಂ॥ ॥ 7-51-25 (46790) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಏಕಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 51 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-51-5 ಅಸಂಬಾಧಂ ಅಪ್ರತೀಘಾತಂ॥ 5-51-13 ಅಸಮಂಜಸಮಯುಕ್ತರೂಪಂ॥ 5-51-17 ಸಂಬಾಧೇ ಗಹನೇ॥ 5-51-19 ಏನಂ ಅಭಿಮನ್ಯುಂ ಅನುಚೇನ್ನ ಮಹೀಂ ಶಯೀಮಹಿ ತದಾ ಕ್ರೋಧದೀಪ್ತಸ್ಯ ಬೀಭತ್ಸೋಃ ಕೃಪಣೇನಾವಸನ್ನೇನ ಚಕ್ಷುಷಾ ದಗ್ಧಾ ಭವೇಮಹೀತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-51-19 ವಪುಷ್ಮಾಂಸ್ತೇಜಸ್ವೀ॥ 5-51-51 ಏಕಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-52-0 (46791) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-52-0x (4380) ಏವಂ ವಿಲಪಮಾನೇ ತು ಕುಂತೀಪುತ್ರೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೇ। ಕೃಷ್ಣದ್ವೈಪಾಯನಸ್ತತ್ರ ಆಜಗಾಮ ಮಹಾನೃಷಿಃ॥ 7-52-1 (46792) ಅಥ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಯುಕ್ತಾಸನೋ ದೀನಮನಾಃ ಪೂಜಾಂ ಚಕ್ರೇ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-52-2 (46793) ಅರ್ಚಯಿತ್ವಾ ಯಥಾನ್ಯಾಯಮುಪವಿಷ್ಟಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಅಬ್ರವೀಚ್ಛೋಕಸಂತಪ್ತೋ ಭ್ರಾತುಃ ಪುತ್ರವಧೇನ ಚ॥ 7-52-3 (46794) ಅಧರ್ಮಯುಕ್ತೈರ್ಬಹುಭಿಃ ಪರಿವಾರ್ಯ ಮಹಾರಥೈಃ। ಯುಧ್ಯಮಾನೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೈಃ ಸೌಭದ್ರೋ ನಿಹತೋ ರಣೇ॥ 7-52-4 (46795) ಬಾಲಶ್ಚ ಬಾಲಬುದ್ಧಿಶ್ಚ ವೀರಶ್ಚ ಪರವೀರಹಾ। ಅನುಪಾಯೇನ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಯುಧ್ಯಮಾನೋ ವಿನಾಶಿತಃ॥ 7-52-5 (46796) ಮಯಾ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ಸ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ದ್ವಾರಂ ಸಂಜನಯಸ್ವ ನಃ। ಪ್ರವಿಷ್ಟೇಽಭ್ಯಂತರೇ ತಸ್ಮಿನ್ಸೈಂಧವೇನ ನಿವಾರಿತಾಃ॥ 7-52-6 (46797) ನನು ನಾಮ ಸಮಂ ಯುದ್ಧಮೇಷ್ಟವ್ಯಂ ಯುದ್ಧಜೀವಿಭಿಃ। ಇದಂ ಚೈವಾಸಮಂ ಯುದ್ಧಮೀದೃಶಂ ಯತ್ಕೃತಂ ಪರೈಃ॥ 7-52-7 (46798) ತೇನಾಸ್ಮಿ ಭೃಶಸಂತಪ್ತಃ ಶೋಕಬಾಷ್ಪಸಮಾಕುಲಃ। ಶಮಂ ನೈವಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಚಿಂತಯಾನಃ ಪುನಃ ಪುನಃ॥ 7-52-8 (46799) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-52-9x (4381) ತಂ ತಥಾ ವಿಲಪಂತಂ ವೈ ಶೋಕವ್ಯಾಕುಲಮಾನಸಂ। ಉವಾಚ ಸಾಂತ್ವಯನ್ವ್ಯಾಸೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮಿದಂ ವಚಃ॥ 7-52-9 (46800) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-52-10x (4382) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರವಿಶಾರದ। ವ್ಯಸನೇಷು ನ ಮುಹ್ಯಂತಿ ತ್ವಾದೃಶಾ ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-52-10 (46801) ಸ್ವರ್ಗಮೇಷ ಗತಃ ಶೂರಃ ಶತ್ರೂನ್ಹತ್ವಾ ಬಹೂನ್ರಣೇ। ಅಬಾಲಸದೃಶಂ ಕರ್ಮ ಕೃತ್ವಾ ವೈ ಪುರುಷೋತ್ತಮಃ॥ 7-52-11 (46802) ಅನತಿಕ್ರಮಣೀಯೋ ವೈ ವಿಧಿರೇಷ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ। ದೇವದಾನವಗಂಧರ್ವಾನ್ಮೂತ್ಯುರ್ಹರತಿ ಭಾರತ॥ 7-52-12 (46803) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-52-13x (4383) ಇಮೇ ವೈ ಪೃಥಿವೀಪಾಲಾಃ ಶೇರತೇ ಪೃಥಿವೀತಲೇ। ನಿಹತಾಃ ಪೃತನಾಮಧ್ಯೇ ಮೃತಸಂಜ್ಞಾ ಮಹಾಬಲಾಃ॥ 7-52-13 (46804) ನಾಗಾಯುತಬಲಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ವಾಯುವೇಗಬಲಾಸ್ತಥಾ। ತ ಏತೇ ನಿಹತಾಃ ಸಂಖ್ಯೇ ತುಲ್ಯರೂಪಾ ನರೈರ್ನರಾಃ॥ 7-52-14 (46805) ನೈಷಾಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಹಂತಾರಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಸಂಯುಗೇ ಕ್ವಚಿತ್। ವಿಕ್ರಮೇಣೋಪಸಂಪನ್ನಾಸ್ತಪೋಬಲಸಮನ್ವಿತಾಃ॥ 7-52-15 (46806) ಜೇತವ್ಯಮಿತಿ ಚಾನ್ಯೋನ್ಯಂ ಯೇಷಾಂ ನಿತ್ಯಂ ಹೃದಿ ಸ್ಥಿತಂ। ಅಥ ಚೇಮೇ ಹತಾಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಶೇರತೇ ವಿಗತಾಯುಷಃ॥ 7-52-16 (46807) ಮೃತಾ ಇತಿ ಚ ಶಬ್ದೋಯಂ ವರ್ತತೇ ಚ ತತೋಽರ್ಥವತ್। ಇಮೇ ಮೃತಾ ಮಹೀಪಾಲಾಃ ಪ್ರಾಯಶೋ ಭೀಮವಿಕ್ರಮಾಃ॥ 7-52-17 (46808) ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟಾ ನಿರಭೀಮಾನಾಃ ಶೂರಾಃ ಶತ್ರುವಶಂಗತಾಃ। ರಾಜಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಸಂರಬ್ಧಾ ವೈಶ್ವಾನರಮುಖಂ ಗತಾಃ॥ 7-52-18 (46809) ಅತ್ರ ಮೇ ಸಂಶಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕುತಃ ಸಂಜ್ಞಾ ಮೃತಾ ಇತಿ। ಕಸ್ಯ ಮೃತ್ಯುಃ ಕುತೋ ಮೃತ್ಯುಃ ಕೇನ ಮೃತ್ಯುರಿಮಾಃ ಪ್ರಜಾಃ। ಹರತ್ಯಮರಸಂಕಾಶ ತನ್ಮೇ ಬ್ರೂಹಿ ಪಿತಾಮಹ॥ 7-52-19 (46810) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-52-20x (4384) ತಂ ತಥಾ ಪರಿಪೃಚ್ಛಂತಂ ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಆಶ್ವಾಸನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮುವಾಚ ಭಗವಾನೃಷಿಃ॥ 7-52-20 (46811) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-52-21x (4385) ಅತ್ರಾಪ್ಯುದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಂ। ಅಕಂಪನಸ್ಯ ಕಥಿತಂ ನಾರದೇನ ಪುರಾ ನೃಪ॥ 7-52-21 (46812) ಸ ಚಾಪಿ ರಾಜಾ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪುತ್ರವ್ಯಸನಮುತ್ತಮಂ। ಅಪ್ರಸಹ್ಯತಮಂ ಲೋಕೇ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನಿತಿ ನಃ ಶ್ರುತಂ॥ 7-52-22 (46813) ತದಹಂ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಮೃತ್ಯೋಃ ಪ್ರಭವಮುತ್ತಮಂ। ತತಸ್ತ್ವಂ ಮೋಕ್ಷ್ಯಸೇ ದುಃಖಾತ್ಸ್ನೇಹಬಂಧನಸಂಶ್ರಯಾತ್॥ 7-52-23 (46814) ಸಮಸ್ತಪಾಪರಾಶಿಘ್ನಂ ಶೃಣು ಕೀರ್ತಯತೋ ಮಮ। ಧನ್ಯಮಾಖ್ಯಾನಮಾಯುಷ್ಯಂ ಶೋಕಘ್ನಂ ಪುಷ್ಟಿವರ್ಧನಂ॥ 7-52-24 (46815) ಪವಿತ್ರಮರಿಸಂಘಘ್ನಂ ಪಂಗಲಾನಾಂ ಚ ಮಂಗಲಂ। ಯಥೈವ ವೇದಾಧ್ಯಯನಮುಪಾಖ್ಯಾನಮಿದಂ ತಥಾ॥ 7-52-25 (46816) ಶ್ರವಣೀಯಂ ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರಾತರ್ನಿತ್ಯಂ ನೃಪೋತ್ತಮೈಃ। ಪುತ್ರಾನಾಯುಷ್ಮತೋ ರಾಜ್ಯಮೀಹಮಾನೈಃ ಶ್ರಿಯಂ ತಥಾ॥ 7-52-26 (46817) ಪುರಾ ಕೃತಯುಗೇ ತಾತ ಆಸೀದ್ರಾಜಾ ಹ್ಯಕಂಪನಃ। ಸ ಶತ್ರುವಶಮಾಪನ್ನೋ ಮಧ್ಯೇ ಸಂಗ್ರಾಮಮೂರ್ಧನಿ। `ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಬಲವಾನ್ಬದ್ಧಶ್ಚಾಸೀದಕಂಪನಃ'॥ 7-52-27 (46818) ತಸ್ಯ ಪುತ್ರೋ ಹರಿರ್ನಾಮ ನಾರಾಯಣಸಮೋ ಬಲೇ। ಶ್ರೀಮಾನ್ಕೃತಾಸ್ತ್ರೋ ಮೇಧಾವೀ ಯುಧಿ ಶಕ್ರೋಪಮೋ ಬಲೀ॥ 7-52-28 (46819) `ಸ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಿತರಂ ಯುದ್ಧೇ ತದವಸ್ಥಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ। ಅಚಿಂತಯಿತ್ವಾ ಮರಣಂ ಶತ್ರುಮಧ್ಯಂ ತತೋಽವಿಶತ್॥ 7-52-29 (46820) ಸ ಶತ್ರುಭಿಃ ಪರಿವೃತೋ ಬಹುಧಾ ರಣಮೂರ್ಧನಿ। ಯೋಧಯಾಮಾಸ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರಕುಶಲೋ ಬಲೀ॥ 7-52-30 (46821) ವರ್ಷನ್ಬಾಣಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತ್ರುಷ್ವಮಿತವಿಕ್ರಮಃ। ಪದಾತಿರಥನಾಗಾಶ್ವಾನ್ಪ್ರಮಮಾಥ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-52-31 (46822) ಸ ಶರೈರಾಚಿತಶ್ಚಕ್ರೈರ್ಗದಾಭಿರ್ಮುಸಲೈರಪಿ। ಮೃದ್ಗನ್ರಥಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪದಾತೀನ್ವಾಜಿವಾರಣಾನ್॥ 7-52-32 (46823) ಪರಾನೀಕಂ ವಿಭಿದ್ಯಾಜೌ ಮೋಕ್ಷಯಿತ್ವಾ ಚ ತಂ ನೃಪಂ। ಪುನರೇವಾಕರೋದ್ಯುದ್ಧಂ ಶತ್ರುಮಧ್ಯಗತೋ ಬಲೀ॥ 7-52-33 (46824) ತತಸ್ತೇ ರಥಿನಃ ಸರ್ವೇ ಸಮೇತ್ಯ ಪುನರಾಹವೇ। ಜಘ್ನುಸ್ತಂ ಪರಿವಾರ್ಯೈಕಂ ತೋಮರೈರಿವ ಕುಂಜರಂ'॥ 7-52-34 (46825) ಸ ಕರ್ಮ ದುಷ್ಕರಂ ಕೃತ್ವಾ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಶತ್ರುತಾಪನಃ। ಶತ್ರುಭಿರ್ನಿಹತಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪೃತಾನಾಯಾಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ॥ 7-52-35 (46826) ದ್ವಿಷದ್ಭಿರ್ನಿಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಿಯಂ ಪುತ್ರಮಕಂಪನಃ। ಅಮರ್ಷಜನಿತಕ್ರೋಧ ಆಹವಾತ್ಸಹಸಾಽಽಗತಃ॥ 7-52-36 (46827) ಸ ರಾಜಾ ಪ್ರೇತಕೃತ್ಯಾನಿ ತಸ್ಯ ಕೃತ್ವಾ ಶುಚಾನ್ವಿತಃ। ಶೋಚನ್ನಹನಿ ರಾತ್ರೌ ಚ ನಾಲಭತ್ಸುಖಮಾತ್ಮನಃ॥ 7-52-37 (46828) ತಸ್ಯ ಶೋಕಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತು ಪುತ್ರವ್ಯಸನಸಂಭವಂ। ಆಜಗಾಮಾಥ ದೇವರ್ಷಿರ್ನಾರದೋಽಸ್ಯ ಸಮೀಪತಃ॥ 7-52-38 (46829) ಸ ತು ರಾಜಾ ಮಹಾಭಾಗೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೇವರ್ಷಿಸತ್ತಮಂ। ಪೂಜಯಿತ್ವಾ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಕಥಾಮಕಥಯತ್ತದಾ॥ 7-52-39 (46830) ತಸ್ಯ ಸರ್ವಂ ಸಮಾಚಷ್ಟ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ। ಶತ್ರುಭಿರ್ವಿಜಯಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಚ ವಧಂ ತಥಾ॥ 7-52-40 (46831) ಅಕಂಪನ ಉವಾಚ। 7-52-41x (4386) ಮಮ ಪುತ್ರೋ ಮಹಾವೀರ್ಯ ಇಂದ್ರವಿಷ್ಣುಸಮದ್ಯುತಿಃ। ಶತ್ರುಭಿರ್ಬಹುಭಿಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪರಾಕ್ರಂಯ ಹತೋ ಬಲೀ॥ 7-52-41 (46832) ಶೃಣು ಮೇ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಚಾಪಿ ಮೃತ್ಯುಃ ಪ್ರಭವತೇ ಕಿಲ। ಕ ಏಷ ಮೃತ್ಯುರ್ಭಗವನ್ಕಿಂವೀರ್ಯಬಲಪೌರುಷಃ। ಏತದಿಚ್ಛಾಮಿ ತತ್ತ್ವೇನ ಶ್ರೋತುಂ ಮತಿಮತಾಂ ವರ॥ 7-52-42 (46833) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-52-43x (4387) ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಾರದೋ ವರದಃ ಪ್ರಭುಃ। ಆಖ್ಯಾನಮಿದಮಾಚಷ್ಟ ಪುತ್ರಶೋಕಾಪಹಂ ಮಹತ್॥ 7-52-43 (46834) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-52-44x (4388) ಶೃಣು ರಾಜನ್ಮಹಾಬಾಹೋ ಆಖ್ಯಾನಂ ಬಹುವಿಸ್ತರಂ। ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಶ್ರುತಂ ಚೈವ ಮಯಾಽಪಿ ವಸುಧಾಧಿಪ॥ 7-52-44 (46835) ಪ್ರಜಾಃ ಸೃಷ್ಟಾ ತದಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಆದಿಸರ್ಗೇ ಪಿತಾಮಹಃ। ಅಸಂಹೃತಂ ಮಹಾತೇಜಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜಗದಿದಂ ಪ್ರಭುಃ॥ 7-52-45 (46836) ತಸ್ಯ ಚಿಂತಾ ಸಮುತ್ಪನ್ನಾ ಸಂಹಾರಂ ಪ್ರತಿ ಪಾರ್ಥಿವ। ಚಿಂತಯನ್ನ ಹ್ಯಸೌ ದೇವ ಸಂಹಾರಂ ವಸುಧಾಧಿಪ॥ 7-52-46 (46837) ತಸ್ಯ ರೋಷಾನ್ಮಹಾರಾಜ ಮುಖೇಭ್ಯೋಽಗ್ನಿರಜಾಯತ। ತೇನ ಸರ್ವಾ ದಿಶೋ ವ್ಯಾಪ್ತಾಃ ಸಾಂತರ್ದೇಶಾ ದಿಧಕ್ಷತಾ॥ 7-52-47 (46838) ತತೋ ದಿವಂ ಭುವಂ ಚೈವ ಜ್ವಾಲಾಮಾಲಾಸಮಾಕುಲಂ। ಚಾರಚರಂ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ದದಾಹ ಭಗವಾನ್ಪ್ರಭುಃ॥ 7-52-48 (46839) ತತೋ ಹತಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಚರಾಣಿ ಸ್ಥಾವರಾಣಿ ಚ। ಮಹತಾ ಕ್ರೋಧವೇಗೇನ ತ್ರಾಸಯನ್ನಿವ ವೀರ್ಯವಾನ್। 7-52-49 (46840) ತತೋ ರುದ್ರೋ ಜಟೀ ಸ್ಯಾಣುರ್ನಿಶಾಚರಪತಿರ್ಹರಃ। ಜಗಾಮ ಶರಣಂ ದೇವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಣಂ ಪರಮೇಷ್ಠಿನಂ॥ 7-52-50 (46841) ತಸ್ಮಿನ್ನಾಪತಿತೇ ಸ್ಥಾಣೌ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಹಿತಕಾಂಯಯಾ। ಅಬ್ರವೀತ್ಪರಮೋ ದೇವೋ ಜ್ವಲನ್ನಿವ ಮಹಾಮುನಿಃ॥ 7-52-51 (46842) ಕಿಂ ಕರ್ಮ ಕಾಮಂ ಕಾಮಾರ್ಹ ಕಾಮಾಜ್ಜಾತೋಽಸಿ ಪುತ್ರಕ। ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಿಯಂ ಸರ್ವಂ ಬ್ರೂಹಿ ಸ್ಥಾಣೋ ಯದಿಚ್ಛಸಿ॥ ॥ 7-52-52 (46843) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 52 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-52-6 ದ್ವಾರಂ ಸಂಜನಯಸ್ವೇತಿ ಮಯಾ ಉಕ್ತ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ। ನಿವಾರಿತಃ ತಮನುಪ್ರವಿಶಂತ ಇತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-52-19 ಕಸ್ಯ ಮೃತ್ಯುಃ ಕ ಇತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-52-47 ಖೇಭ್ಯ ಇತಿ ಪಾಠೇ ಶ್ರೋತ್ರಾದಿಚ್ಛಿದ್ರೇಭ್ಯಃ॥ 5-52-52 ದ್ವಿಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-53-0 (46844) ಸ್ಥಾಣುರುವಾಚ। 7-53-0x (4389) ಪ್ರಜಾಸರ್ಗನಿಮಿತ್ತಂ ಹಿ ಕೃತೋ ಯತ್ನಸ್ತ್ವಯಾ ವಿಭೋ। ತ್ವಯಾ ಸೃಷ್ಟಾಶ್ಚ ವೃದ್ಧಾಶ್ಚ ಭೂತಗ್ರಾಮಾಃ ಪೃಥಗ್ವಿಧಾಃ॥ 7-53-1 (46845) ತಾಸ್ತವೇಹ ಪುನಃ ಕ್ರೋಧಾತ್ಪ್ರಜಾ ನಶ್ಯಂತಿ ಸರ್ವಶಃ। ತಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಮ ಕಾರುಣ್ಯಂ ಪ್ರಸೀದ ಭಗವನ್ಪ್ರಭೋ॥ 7-53-2 (46846) ಬ್ರಹ್ಮೋವಾಚ। 7-53-3x (4390) ಸಂಹರ್ತುಂ ನ ಚ ಮೇ ಕಾಮ ಏತದೇವಂ ಭವೇದಿತಿ। ಪೃಥಿವ್ಯಾ ಹಿತಕಾಮಂ ತು ತತೋ ಮಾಂ ಮನ್ಯುರಾವಿಶತ್॥ 7-53-3 (46847) ಇಯಂ ಸನ್ನಾ ತದಾ ದೇವೀ ಭಾರಾರ್ತಾ ಸಮಚೂಚುದತ್। ಸಂಹಾರಾರ್ಥಂ ಮಹಾದೇವ ಭಾರೇಣಾಭಿಹತಾ ಸತೀ॥ 7-53-4 (46848) ತತೋಽಹಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಬಹು ವಿಚಾರಯನ್। ಸಂಹಾರಮಪ್ರಮೇಯಸ್ಯ ತತೋ ಮಾಂ ಮನ್ಯುರಾವಿಶತ್॥ 7-53-5 (46849) ರುದ್ರ ಉವಾಚ। 7-53-6x (4391) ಸಂಹಾರಾರ್ಥಂ ಪ್ರಸೀದಸ್ವ ಮಾರುಷೋ ವಸುಧಾಧಿಪ। ಮಾ ಪ್ರಜಾಃ ಸ್ಥಾವರಾಶ್ಚೈವ ಜಂಗಮಾಶ್ಚ ವ್ಯನೀನಶಃ॥ 7-53-6 (46850) ತವ ಪ್ರಸಾದಾದ್ಭಗವನ್ನಿದಂ ವರ್ತೇತ್ತ್ರಿಧಾ ಜಗತ್। ಅನಾಗತಮತೀತಂ ಚ ಯಚ್ಚ ಸಂಪ್ರತಿ ವರ್ತತೇ॥ 7-53-7 (46851) ಭಗವನ್ಕ್ರೋಧಸಂದೀಪ್ತಃ ಕ್ರೋಧಾದಗ್ನಿಮವಾಸೃಜತ್। ಸ ದಹತ್ಯಶ್ಮಕೂಟಾನಿ ದ್ರುಮಾಂಶ್ಚ ಸರಿತಸ್ತಥಾ॥ 7-53-8 (46852) ಪಲ್ವಲಾನಿ ಚ ಸರ್ವಾಣಿ ಸರ್ವೈ ಚೈವ ತೃಣೋಲಪಾಃ। ಸ್ಥಾವರಂ ಜಂಗಮಂ ಚೈವ ನಿಃಶೇಷಂ ಕುರುತೇ ಜಗತ್॥ 7-53-9 (46853) ತದೇತದ್ಭಸ್ಮಸಾದ್ಭೂತಂ ಜಗತ್ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಂ। ಪ್ರಸೀದ ಭಗವನ್ಸ ತ್ವಂ ರೋಷೋ ನ ಸ್ಯಾದ್ವರೋ ಮಮ॥ 7-53-10 (46854) ಸರ್ವೇ ಹಿ ಸೃಷ್ಟಾ ನಶ್ಯಂತಿ ತವ ದೇವ ಕಥಂಚನ। ತಸ್ಮಾನ್ನಿವರ್ತತಾಂ ತೇಜಸ್ತ್ವಯ್ಯೇವೇದಂ ಪ್ರಲೀಯತಾಂ॥ 7-53-11 (46855) ಉಪಾಯಮನ್ಯಂ ಸಂಪಶ್ಯ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಹಿತಕಾಂಯಯಾ। ಯಥೇಮೇ ಪ್ರಾಣಿನಃ ಸರ್ವೇ ನಿರ್ವರ್ತೇರಂಸ್ತಥಾ ಕುರು॥ 7-53-12 (46856) ಅಭಾವಂ ನೇಹ ಗಚ್ಛೇಯುರುತ್ಸನ್ನಜನನಾಃ ಪ್ರಜಾಃ। ಭವತಾ ಹಿ ನಿಯುಕ್ತೋಽಹಂ ಪ್ರಾನಾಂ ಪಾಲನೇ ವಿಭಾ। ದಯಾ ತೇ ನ ಸಮುತ್ಪನ್ನಾ ಪ್ರಜಾಸು ವಿಬುಧೇಶ್ವರ॥ 7-53-13 (46857) ಮಾ ವಿನಶ್ಯೇಜ್ಜಗನ್ನಾಥ ಜಗತ್ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಂ। ಪ್ರಸಾದಾಭಿಮುಖಂ ದೇವಂ ತಸ್ಮಾದೇವಂ ಬ್ರವೀಂಯಹಂ॥ 7-53-14 (46858) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-53-15x (4392) ಶ್ರುತ್ವಾ ಹಿ ವಚನಂ ದೇವಃ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಹಿತಕಾರಣೇ। ತೇಜಃ ಸಂಧಾರಯಾಮಾಸ ಪುನರೇವಾಂತರಾತ್ಮನಿ॥ 7-53-15 (46859) ತತೋಽಗ್ನಿಮುಪಸಂಹೃತ್ಯ ಭಗವಾಂʼಲ್ಲೋಕಸತ್ಕೃತಃ। ಪ್ರವೃತ್ತಂ ಚ ನಿವೃತ್ತಂ ಚ ಕಲ್ಪಯಾಮಾಸ ವೈ ಪ್ರಭುಃ॥ 7-53-16 (46860) ಉಪಸಂಹರತಸ್ತಸ್ಯ ತಮಗ್ನಿಂ ರೋಷಜಂ ತಥಾ। ಪ್ರಾದುರ್ಬಭೂವ ವಿಶ್ವೇಭ್ಯೋ ಗೋಭ್ಯೋನಾರೀ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-53-17 (46861) ಕೃಷ್ಣರಕ್ತಾ ತಥಾ ಪಿಂಗಾ ರಕ್ತಜಿಹ್ವಾಸ್ಯಲೋಚನಾ। ಕುಂಡಲಾಭ್ಯಾಂ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ತಪ್ತಾಭ್ಯಾಂ ತಪ್ತಭೂಷಣಾ॥ 7-53-18 (46862) ಸಾ ನಿಃಸೃತ್ಯ ತಥಾ ಖೇಭ್ಯೋ ದಕ್ಷಿಣಾಂ ದಿಶಮಾಶ್ರಿತಾ। ಸ್ಮಯಮಾನಾ ಚ ಸಾಽವೇಕ್ಷ್ಯ ದೇವೌ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಾವುಭೌ॥ 7-53-19 (46863) `ತಾಂ ತು ತತ್ರ ತದಾ ದೇವೀಂ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಲೋಕಪಿತಾಮಹಃ। ಉಕ್ತವಾನ್ಮಧುರಂ ವಾಕ್ಯಂ ಸಾಂತ್ವಯಿತ್ವಾ ಪುನಃ ಪುನಃ'। ಮೃತ್ಯೋ ಇತಿ ಮಹೀಪಾಲ ಜಹಿ ಚೇಮಾಃ ಪ್ರಜಾ ಇತಿ॥ 7-53-20 (46864) ತ್ವಂ ಹಿ ಸಂಹಾರಬುದ್ಧ್ಯಾಽಥ ಪ್ರಾದುರ್ಭೂತಾ ರುಷೋ ಮಮ। ತಸ್ಮಾತ್ಸಂಹರ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ವಂ ಪ್ರಜಾಃ ಸಜಡಪಂಡಿತಾಃ॥ 7-53-21 (46865) ಅವಿಶೇಷೇಣ ಚೈವ ತ್ವಂ ಪ್ರಜಾಃ ಸಂಹರ ಭಾಮಿನಿ। ಮಮ ತ್ವಂ ಹಿ ನಿಯೋಗೇನ ತತಃ ಶ್ರೇಯೋ ಹ್ಯವಾಪ್ಸ್ಯಾಸಿ॥ 7-53-22 (46866) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-53-23x (4393) ಏವಮುಕ್ತಾ ತು ಸಾ ತೇನ ಮೃತ್ಯುಃ ಕಮಲಲೋಚನಾ। ಪ್ರಾರುದದ್ಭೃಶಸಂವಿಗ್ನಾ ಪ್ರಾಪತನ್ನಶ್ರುಬಿಂದವಃ॥ 7-53-23 (46867) ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ತಾನ್ಯಶ್ರೂಣಿ ಪಿತಾಮಹಃ। ಸರ್ವಭೂತಹಿತಾರ್ಥಾಯ ತಾಂ ಚಾಪ್ಯನುನಯತ್ತದಾ॥ ॥ 7-53-24 (46868) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 53 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-53-2 ಕಾರುಣ್ಯಂ ಜಾತಮಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-53-5 ಅಪ್ರಮೇಯಸ್ಯಾನಂತಸ್ಯ ಜಗತ ಇತಿ ಶೇಷಃ। ಅಹಿಂಸ್ಯಸ್ಯೇತಿವಾರ್ಥಃ॥ 5-53-6 ಸಂಹಾರಾರ್ಥಂ ಮಾರುಷಃ ರೋಷಂ ಮಾಕಾರ್ಷೀಃ ಕಿಂತು ಪ್ರಸೀದಸ್ವ॥ 5-53-10 ತವ ರೋಷೋ ನ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಮಮ ಮಹ್ಯಂ ವರೋಽಸ್ತ್ವಿತಿ ಯೋಜನಾ॥ 5-53-13 ಉತ್ಸನ್ನಜನನಾಃ ಪ್ರಕ್ಷೀಣಸಂತಾನಾಃ॥ 5-53-16 ಪ್ರವೃತ್ತಂ ಕರ್ಮ ಸೃಷ್ಟಿಹೇತುಂ। ನಿವೃತ್ತಂ ಕರ್ಮ ಮೋಕ್ಷಹೇತುಂ॥ 5-53-17 ಗೋಭ್ಯ ಇಂದ್ರಿಯಚ್ಛಿದ್ರೇಭ್ಯಃ॥ 5-53-19 ದೇವೌ ಬ್ರಹ್ಮರುದ್ರೌ॥ 5-53-20 ಮರುಣಂ ಮೃತ್ಪ್ರಾಣವಿಯೋಗಸ್ತಮನ್ಯಸ್ಯೇಚ್ಛತೀತಿ ಮೃತ್ಯುರಿತ್ಮರ್ಥಃ। ಇತಿ ಆಹೇತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-53-21 ರುಷೋ ರೋಷಾತ್॥ 5-53-53 ತ್ರಿಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-54-0 (46869) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-54-0x (4394) ವಿನೀಯ ದುಃಕಮಬಲಾ ಆತ್ಮನ್ಯೇವ ಪ್ರಜಾಪತಿಂ। ಉವಾಚ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ಭೂತ್ವಾ ಲತೇವಾವರ್ಜಿತಾ ಪುನಃ॥ 7-54-1 (46870) ಮೃತ್ಯುರುವಾಚ। 7-54-2x (4395) ತ್ವಯಾ ಸೃಷ್ಟಾ ಕಥಂ ನಾರೀ ಈದೃಶೀ ವದತಾಂ ವರ। ಕ್ರೂರಂ ಕರ್ಮಾಹಿತಂ ಕುರ್ಯಾಂ ಮೂಢೇವ ಪರಿಜಾನತೀ॥ 7-54-2 (46871) ಬಿಭೇಂಯಹಮಧರ್ಮಾದ್ಧಿ ಪ್ರಸೀದ ಭಗವನ್ಪ್ರಭೋ। ಪ್ರಿಯಾನ್ಪುತ್ರಾನ್ವಯಸ್ಯಾಂಶ್ಚ ಭಾತೃನ್ಮಾತೄಃ ಪಿತೄನ್ಪತೀನ್॥ 7-54-3 (46872) ಅಪಧ್ಯಾಸ್ಯಂತಿ ಯೇ ದೇವ ಮೃತಾಂಸ್ತೇಭ್ಯೋ ಬಿಭೇಂಯಹಂ। ಕೃಪಣಾನಾಂ ಹಿ ರುದತಾಂ ಯೇ ಪತಂತ್ಯಶ್ರುಬಿಂದವಃ॥ 7-54-4 (46873) ತೇಭ್ಯೋಽಹಂ ಭಗವನ್ಭೀತಾ ಶರಣಂ ತ್ವಾಽಹಮಾಗತಾ। ಯಮಸ್ಯ ಭವನಂ ದೇವ ಗಚ್ಛೇಯಂ ನ ಸುರೋತ್ತಮ॥ 7-54-5 (46874) ಕಾಯೇನ ವಿನಯೋಪೇತಾ ಮೂರ್ಧ್ನೋದಗ್ರನಖೇನ ಚ। ಏತದಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ಕಾಮಂ ತ್ವತ್ತೋ ಲೋಕಪಿತಾಮಹ॥ 7-54-6 (46875) ಇಚ್ಛೇಯಂ ತ್ವತ್ಪ್ರಸಾದಾದ್ಧಿ ತಪಸ್ತಪ್ತುಂ ಪ್ರಜೇಶ್ವರ। ಪ್ರದಿಶೇಮಂ ವರಂ ದೇವ ತ್ವಂ ಮಹ್ಯಂ ಭಗವನ್ಪ್ರಭೋ॥ 7-54-7 (46876) ತ್ವಯಾ ಹ್ಯುಕ್ತಾ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಧೇನುಕಾಶ್ರಮಮುತ್ತಮಂ। ತತ್ರ ತಪ್ಸ್ಯೇ ತಪಸ್ತೀತ್ರಂ ತವೈವಾರಾಧನೇ ರತಾ॥ 7-54-8 (46877) ನ ಹಿ ಶಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ದೇವೇಶ ಪ್ರಾಣಾನ್ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಪ್ರಿಯಾನ್। ಹರ್ತುಂ ವಿಲಪಮಾನಾನಾಮಧರ್ಮಾದಭಿರಕ್ಷ ಮಾಂ॥ 7-54-9 (46878) ಬ್ರಹ್ಮೋವಾಚ। 7-54-10x (4396) ಮೃತ್ಯೋ ಸಂಕಲ್ಪಿತಾಽಸಿ ತ್ವಂ ಪ್ರಜಾಸಂಹಾರಹೇತುನಾ। ಗಚ್ಛ ಸಂಹರ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ವಂ ಪ್ರಜಾ ಮಾ ತೇ ವಿಚಾರಣಾ॥ 7-54-10 (46879) ಭವಿತಾ ತ್ವೇತದೇವಂ ಹಿ ನೈತಜ್ಜಾತ್ವನ್ಯಥಾ ಭವೇತ್। ಭವ ತ್ವನಿಂದಿತಾ ಲೋಕೇ ಕುರುಷ್ವ ವಚನಂ ಮಮ॥ 7-54-11 (46880) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-54-12x (4397) ಏವಮುಕ್ತಾ ಭಗವತಾ ಪ್ರಾಂಜಲಿಶ್ಚಾಪ್ಯವಾಙ್ಮುಖೀ। ಸಂಹಾರೇ ನಾಕರೋದ್ಬುದ್ಧಿಂ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಹಿತಕಾಂಯಯಾ॥ 7-54-12 (46881) ತೂಷ್ಣೀಮಾಸೀತ್ತದಾ ದೇವಃ ಪ್ರಜಾನಾಮೀಶ್ವರೇಶ್ವರಃ। ಪ್ರಸಾದಂ ಚಾಗಮತ್ಕ್ಷಿಪ್ರಮಾತ್ಮನೈವ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ॥ 7-54-13 (46882) ಸ್ಮಯಮಾನಶ್ಚ ದೇವೇಶೋ ಲೋಕಾನ್ಸರ್ವಾನವೇಕ್ಷ್ಯ ಚ। ಲೋಕಾಸ್ತ್ವಾಸನ್ಯಥಾಪೂರ್ವಂ ದೃಷ್ಟಾಸ್ತೇನಾಪಮನ್ಯುನಾ॥ 7-54-14 (46883) ನಿವೃತ್ತರೋಷೇ ತಸ್ಮಿಂಸ್ತು ಭಗವತ್ಯಪರಾಜಿತೇ। ಸಾ ಕನ್ಯಾಽಪಿ ಜಗಾಮಾಽಥ ಸಮೀಪಾತ್ತಸ್ಯ ಧೀಮತಃ॥ 7-54-15 (46884) ಅಪಮೃತ್ಯಾಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಯ ಪ್ರಜಾಸಂಹರಣಂ ತದಾ। ತ್ವರಮಾಣಾ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮೃತ್ಯುರ್ಧೇನುಕಮಭ್ಯಗಾತ್॥ 7-54-16 (46885) ಸಾ ತತ್ರ ಪರಮಂ ತೀವ್ರಂ ಚಚಾರ ವ್ರತಮುತ್ತಮಂ। ಸಾ ತದ ಹ್ಯೇಕಪಾದೇನ ತಸ್ಥೌ ಪದ್ಮಾನಿ ಷೋಡಶ॥ 7-54-17 (46886) ಪಂಚ ಚಾಬ್ದಾನಿ ಕಾರುಣ್ಯಾತ್ಪ್ರಜಾನಾಂ ತು ಹಿತೈಷಿಣೀ। ಇಂದ್ರಿಯಾಣೀಂದ್ರಿಯಾರ್ಥೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಿಯೇಭ್ಯಃ ಸನ್ನಿವರ್ತ್ಯ ಸಾ॥ 7-54-18 (46887) ತತಸ್ತ್ವೇಕೇನ ಪಾದೇನ ಪುನರನ್ಯಾನಿ ಸಪ್ತ ವೈ। ತಸ್ಥೌ ಪದ್ಮಾನಿ ಷಟ್ ಚೈವ ಸಪ್ತ ಚೈಕಂ ಚ ಪಾರ್ಥಿವಾ॥ 7-54-19 (46888) ತತಃ ಪದ್ಮಾಯುತಂ ತಾತ ಮೃಗೈಃ ಸಹ ಚಚಾರ ಸಾ। ಪುನರ್ಗತ್ವಾ ತತೋ ನಂದಾಂ ಪುಣ್ಯಾಂ ಶೀತಾಮಲೋದಕಾಂ॥ 7-54-20 (46889) ಅಪ್ಸು ವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸಪ್ತ ಚೈಕಂ ಚ ಸಾಽನಯತ್। ಧಾರಯಿತ್ವಾ ತು ನಿಯಮಂ ನಂದಾಯಾಂ ವೀತಕಲ್ಮಷಾ॥ 7-54-21 (46890) ಸಾ ಪೂರ್ವಂ ಕೌಶಿಕೀಂ ಪುಣ್ಯಾಂ ಜಗಾಮ ನಿಯಮೈಧಿತಾ। ತತ್ರ ವಾಯುಜಲಾಹಾರಾ ಚಚಾರ ನಿಯಮಂ ಪುನಃ॥ 7-54-22 (46891) ಸಪ್ತಗಂಗಾಸು ಸಾ ಪುಣ್ಯಾ ಕನ್ಯಾ ವೇತಸಕೇಷು ಚ। ತಪೋವಿಶೇಷೈರ್ಬಹುಭಿಃ ಕರ್ಷಯದ್ದೇಹಮಾತ್ಮನಃ॥ 7-54-23 (46892) ತತೋ ಗತ್ವಾ ತು ಸಾ ಗಂಗಾಂ ಮಹಾಮೇರುಂ ಚ ಕೇವಲಂ। ತಸ್ಥೌ ಚಾಶ್ಮೇವ ನಿಶ್ಚೇಷ್ಟಾ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಪರಾಯಣಾ॥ 7-54-24 (46893) ಪುನರ್ಹಿಮವತೋ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಯತ್ರ ದೇವಾಃ ಪುರಾಽಯಜನ್। ತತ್ರಾಂಗುಷ್ಠೇನ ಸಾ ತಸ್ಥೌ ನಿಖರ್ವಂಲ ಪರಮಾ ಶುಭಾ॥ 7-54-25 (46894) ಪುಷ್ಕರೇಷ್ವಥ ಗೋಕರ್ಣೇ ನೈಮಿಷೇ ಮಲಯೇ ತಥಾ। ಅಕರ್ಶಯತ್ಸ್ವಕಂ ದೇಹಂ ನಿಯಮೈರ್ಮಾನಸಪ್ರಿಯೈಃ॥ 7-54-26 (46895) ಅನನ್ಯದೇವತಾ ನಿತ್ಯಂ ದೃಢಭಕ್ತಾ ಪಿತಾಮಹೇ। ತಸ್ಥೌ ಪಿತಾಮಹಂ ಚೈವ ತೋಷಯಾಮಾಸ ಧರ್ಮತಃ॥ 7-54-27 (46896) ತತಸ್ತಾಮಬ್ರವೀತ್ಪ್ರೀತೋ ಲೋಕಾನಾಂ ಪ್ರಭವೋಽವ್ಯಯಃ। ಸೌಂಯೇನ ಮನಸಾ ರಾಜನ್ಪ್ರೀತಃ ಪ್ರೀತಮನಾಸ್ತದಾ॥ 7-54-28 (46897) ಮೃತ್ಯೋ ಕಿಮಿದಮತ್ಯಂತಂ ತಪಾಂಸಿ ಚರಸೀತಿ ಹ। ತತೋಽಬ್ರವೀತ್ಪುನರ್ಮೃತ್ಯುರ್ಭಗವಂತಂ ಪಿತಾಮಹಂ॥ 7-54-29 (46898) ನಾಽಹಂ ಹನ್ಯಾಂ ಪ್ರಜಾ ದೇವ ಸ್ವಸ್ಥಾಶ್ಚಾಕ್ರೋಶತೀಸ್ತಥಾ। ಏತದಿಚ್ಛಾಮಿ ಸರ್ವೇಶ ತ್ವತ್ತೋ ವರಮಹಂ ಪ್ರಭೋ॥ 7-54-30 (46899) ಅಧರ್ಮಭಯಭೀತಾಽಸ್ಮಿ ತತೋಽಹಂ ತಪ ಆಸ್ಥಿತಾ। ಭೀತಾಯಾಸ್ತು ಮಹಾಭಾಗ ಪ್ರಯಚ್ಛಾಭಯಮವ್ಯಯ॥ 7-54-31 (46900) ಆರ್ತಾ ಚಾನಾಗಸೀ ನಾರೀ ಯಾಚಾಮಿ ಭವ ಮೇ ಗತಿಃ। ತಾಮಬ್ರವೀತ್ತತೋ ದೇವೋ ಭೂತಭವ್ಯಭವಿಷ್ಯವಿತ್॥ 7-54-32 (46901) ಅಧರ್ಮೋ ನಾಸ್ತಿ ತೇ ಮೃತ್ಯೋ ಸಂಹರಂತ್ಯಾ ಇಮಾಃ ಪ್ರಜಾಃ। ಮಯಾ ಚೋಕ್ತಂ ಮೃಷಾ ಭದ್ರೇ ಭವಿತಾ ನ ಕಥಂಚನ॥ 7-54-33 (46902) ತಸ್ಮಾತ್ಸಂಹರ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾಶ್ಚತುರ್ವಿಧಾಃ। ಧರ್ಮಃ ಸನಾತನಶ್ಚ ತ್ವಾಂ ಸರ್ವಥಾ ಪಾವಯಿಷ್ಯತಿ॥ 7-54-34 (46903) ಲೋಕಪಾಲೋ ಯಮಶ್ಚೈವ ಸಹಾಯಾ ವ್ಯಾಧಯಶ್ಚ ತೇ। ಅಹಂ ಚ ವಿಬುಧಾಶ್ಚೈವ ಪುನರ್ದಾಸ್ಯಾಮ ತೇ ವರಂ॥ 7-54-35 (46904) ಯಥಾ ತ್ವಮೇನಸಾ ಮುಕ್ತಾ ವಿರಜಾಃ ಖ್ಯಾತಿಮೇಷ್ಯಸಿ। 7-54-36 (46905) ನಾರದ ಉವಾಚ। ಸೈವಮುಕ್ತಾ ಮಹಾರಾಜ ಕೃತಾಂಜಲಿರಿದಂ ವಿಭುಂ। 7-54-36x (4398) ಪುನರೇವಾಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಸಾದ್ಯ ಶಿರಸಾ ತದಾ। ಯದ್ಯೇವಮೇತತ್ಕರ್ತವ್ಯಂ ಧರ್ಮತೋ ನಾಸ್ತ್ಯತೋ ಭಯಂ॥ 7-54-37 (46906) ತವಾಜ್ಞಾ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಮೇ ನ್ಯಸ್ತಾ ಯತ್ತೇ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತಚ್ಛೃಣು। ಲೋಭಃ ಕ್ರೋಧೋಽಭ್ಯಸೂಯೇರ್ಷ್ಯಾ ದ್ರೋಹೋ ಮೋಹಶ್ಚ ದೇಹಿನಾಂ॥ 7-54-38 (46907) ಅಹೂಶ್ಚಾನ್ಯೋನ್ಯಪರುಷಾ ದೇಹಂ ಭಿಂದ್ಯುಃ ಪೃಥಿಗ್ವಧಾಃ। 7-54-39 (46908) ಬ್ರಹ್ಮೋವಾಚ। 7-54-39x (4399) ತಥಾ ಭವಿಷ್ಯತೇ ಮೃತ್ಯೋ ಸಾಧು ಸಂಹರ ಭೋಃ ಪ್ರಜಾಃ। ಅಧರ್ಮಸ್ತೇ ನ ಭವಿತಾ ನಾಪಧ್ಯಾಸ್ಯಾಂಯಹಂ ಶುಭೇ॥ 7-54-39 (46909) ಯಾನ್ಯಶ್ರುಬಿಂದೂನಿ ಕರೇ ಮಮಾಸಂ-- ಸ್ತೇ ವ್ಯಾಧಯಃ ಪ್ರಾಣಿನಾಮಾತ್ಮಜಾತಾಃ। ತೇ ಮಾರಯಿಷ್ಯಂತಿ ನರಾನ್ಗತಾಸೂ-- ನ್ನಾಧರ್ಮಸ್ತೇ ಭವಿತಾ ಮಾ ಸ್ಮ ಭೈಷೀಃ॥ 7-54-40 (46910) ನಾಧರ್ಮಸ್ತೇ ಭವಿತಾ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ವೈ ತ್ವಂ ವೈ ಧರ್ಮಸ್ತ್ವಂ ಹಿ ಧರ್ಮಸ್ಯ ಚೇಶಾ। ಧರ್ಂಯಾ ಭೂತ್ವಾ ಧರ್ಮನಿತ್ಯಾ ಧರಿತ್ರೀ ತಸ್ಮಾತ್ಪ್ರಾಣಾನ್ಸರ್ವಥೇಮಾನ್ನಿಯಚ್ಛ॥ 7-54-41 (46911) `ಪ್ರಾಪ್ತಾ ತಥಾ ನೋ ಭವಿತಾ ಕದಾಚಿ-- ದೇವಂ ಮಯಾದ್ಯೈವ ನಿಯೋಜ್ಯಸೇ ತ್ವಂ'। ಸರ್ವೇಷಾಂ ವೈ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಕಾಮರೋಷೌ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ತ್ವಂ ಸಂಹರಸ್ವೇಹ ಜೀವಾನ್। ಯೇಷಾಂ ಧರ್ಮಾಸ್ತೇ ಭವಿಷ್ಯಂತ್ಯನಂತಾ ಮಿಥ್ಯಾವೃತ್ತಂ ಮಾರಯಿಷ್ಯತ್ಯಧರ್ಮಃ॥ 7-54-42 (46912) ತೇನಾತ್ಮಾನಂ ಪಾವಯಸ್ವಾತ್ಮನಾ ತ್ವಂ ಪಾಪೇಽಽತ್ಮಾನಂ ಮಜ್ಜಯಿಷ್ಯಂತ್ಯಸತ್ಯಾತ್। ತಸ್ಮಾತ್ಕಾಮಂ ರೋಷಮಪ್ಯಾಗತಂ ತ್ವಂ ಸಂತ್ಯಜ್ಯಾಂತಃ ಸಂಹರಸ್ವೇತಿ ಜೀವಾನ್॥ 7-54-43 (46913) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-54-44x (4400) ಸಾ ವೈ ಭೀಮಾ ಮೃತ್ಯುಸಂಜ್ಞೋಪದೇಶಾ-- ಚ್ಛಾಪಾದ್ಭೀತಾ ಬಾಢಮಿತ್ಯಬ್ರವೀತ್ತಂ। ಸಾ ಚ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಮಂತಕಾಲೇ ಕಾಮಕ್ರೋಧೌ ತ್ಯಜ್ಯ ಹರತ್ಯಸಕ್ತಾ॥ 7-54-44 (46914) ಮೃತ್ಯುಸ್ತ್ವೇಷಾಂ ವ್ಯಾಧಯಸ್ತತ್ಪ್ರಸೂತಾ ವ್ಯಾಧೀ ರೋಗೋ ರುಜ್ಯತೇ ಯೇನ ಜಂತುಃ। ಸರ್ವೇಷಾಂ ಚ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಪ್ರಾಯಣಾಂತೇ ತಸ್ಮಾಚ್ಛೋಕಂ ಮಾಕೃಥಾ ನಿಷ್ಫಲಂ ತ್ವಂ॥ 7-54-45 (46915) ಸರ್ವೇ ದೇವಾಃ ಪ್ರಾಣಿಭಿಃ ಪ್ರಾಯಣಾಂತೇ ಗತ್ವಾ ವೃತ್ತಾಃ ಸನ್ನಿವೃತ್ತಾಸ್ತಥೈವ। ಏವಂ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಿನಸ್ತತ್ರ ಗತ್ವಾ ವೃತ್ತಾ ದೇವಾ ಮರ್ತ್ಯವದ್ರಾಜಸಿಂಹ॥ 7-54-46 (46916) ವಾಯುರ್ಭೀಮೋ ಭೀಮನಾದೋ ಮಹೌಜಾ ಭೇತ್ತಾ ದೇಹಾನ್ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಸರ್ವಗೋಽಸೌ। ನೋ ವಾ ವೃತ್ತಿಂ ಕದಾಚಿ-- ತ್ಪ್ರಾಪ್ನೋತ್ಯುಗ್ರೋಽನಂತತೇಜೋವಿಶಿಷ್ಟಃ॥ 7-54-47 (46917) ಸರ್ವೇ ದೇವಾ ಮರ್ತ್ಯಸಂಜ್ಞಾವಿಶಿಷ್ಟಾ-- ಸ್ತಸ್ಮಾತ್ಪುತ್ರಂ ಮಾಶುಚೋ ರಾಜಸಿಂಹ। ಸ್ವರ್ಗಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಮೋದತೇ ತೇ ತನೂಜೋ ನಿತ್ಯಂ ರಂಯಾನ್ವೀರಲೋಕಾನವಾಪ್ಯ॥ 7-54-48 (46918) ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ದುಃಖಂ ಸಂಗತಃ ಪುಣ್ಯಕೃದ್ಭಿ-- ರೇಷಾ ಮೃತ್ಯುರ್ದೇವದಿಷ್ಟಾ ಪ್ರಜಾನಾಂ। ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕಾಲೇ ಸಂಹರಂತೀ ಯಥಾವ-- ತ್ಸ್ವಯಂ ಕೃತಾ ಪ್ರಾಣಹರಾ ಪ್ರಜಾನಾಂ॥ 7-54-49 (46919) ಆತ್ಮಾನಂ ವೈ ಪ್ರಾಣಿನೋ ಘ್ನಂತಿ ಸರ್ವೇ ನೈತಾನ್ಮೃತ್ಯುರ್ದಂಡಪಾಣಿರ್ಹಿನಸ್ತಿ। ತಸ್ಮಾನ್ಮೃತಾನ್ನಾನುಶೋಚಂತಿ ಧೀರಾ ಮೃತ್ಯುಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ನಿಶ್ಚಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಸೃಷ್ಟಂ। ಇತ್ಥಂ ಸೃಷ್ಟಿಂ ದೇವಕ್ಲೃಪ್ತಾಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಪುತ್ರಾನ್ನಷ್ಟಾಚ್ಛೋಕಮಾಶು ತ್ಯಜಸ್ವ॥ 7-54-50 (46920) ದ್ವೈಪಾಯನ ಉವಾಚ। 7-54-51x (4401) ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾರ್ಥವದ್ವಾಕ್ಯಂ ನಾರದೇನ ಪ್ರಕಾಶಿತಂ। ಉವಾಚಾಕಂಪನೋ ರಾಜಾ ಸಖಾಯಂ ನಾರದಂ ತಥಾ॥ 7-54-51 (46921) ವ್ಯಪೇತಶೋಕಃ ಪ್ರೀತೋಽಸ್ಮಿ ಭಗವನ್ನೃಷಿಸತ್ತಮ। ಶ್ರುತ್ವೇತಿಹಾಸಂ ತ್ವತ್ತಸ್ತು ಕೃತಾರ್ಥೋಽಸ್ಂಯಭಿವಾದಯೇ॥ 7-54-52 (46922) ತಥೋಕ್ತೋ ನಾರದಸ್ತೇನ ರಾಜ್ಞಾ ದೇವರ್ಷಿಸತ್ತಮಃ। ಜಗಾಮ ನಂದನಂ ಶೀಘ್ರಮಶೋಕವನಮಾತ್ಮನಃ॥ 7-54-53 (46923) ಪುಣ್ಯಂ ಯಶಸ್ಯಂ ಸ್ವರ್ಗ್ಯಂ ಚ ಧನ್ಯಮಾಯುಷ್ಯಮೇವ ಚ। ಅಸ್ಯೇತಿಹಾಸಸ್ಯ ಸದಾ ಶ್ರವಣಂ ಶ್ರಾವಣಂ ತಥಾ॥ 7-54-54 (46924) ಏತದರ್ಥಪದಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ತದಾ ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ। ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ಚ ವಿಜ್ಞಾಯ ಶೂರಾಣಾಂ ಚ ಪರಾಂ ಗತಿಂ। ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋಽಸೌ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಂ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-54-55 (46925) ಅಭಿಮನ್ಯುಃ ಪರಾನ್ಹತ್ವಾ ಪ್ರಮುಖೇ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ಯುಧ್ಯಮಾನೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಹತಃ ಸೋಽಭಿಮುಖೋ ರಣೇ॥ 7-54-56 (46926) ಅಸಿನಾ ಗದಯಾ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಧನುಷಾ ಚ ಮಹಾರಥಃ। ವಿರಜಾಃ ಸೋಮಸೂನುಃ ಸ ಪುನಸ್ತತ್ರ ಪ್ರಲೀಯತೇ॥ 7-54-57 (46927) ತಸ್ಮಾತ್ಪರಾಂ ಧೃತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ ಪಾಂಡವ। ಅಪ್ರಮತ್ತಃ ಸುಸನ್ನದ್ಧಃ ಶೀಘ್ರಂ ಯೋದ್ಧುಮುಪಾಕ್ರಮ॥ ॥ 7-54-58 (46928) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಪಂಚಾಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 54 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-54-6 ಉದಗ್ರನಖೇನ ಅಂಜಲಿನಾ। ವಿನಯೋಪೇತಾ ಶರಣಾಗತಾಸ್ಮೀತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-54-14 ಅಪಮನ್ಯುನಾ ಗತಾಮರ್ಷೇಣೇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-54-16 ಅಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಯಾನಂಗೀಕೃತ್ಯ॥ 5-54-17 ಪದ್ಮಂ ಶತಂ ಕೋಠ್ಯೋ ವರ್ಷಾಣಿ ತಾನಿ ಷೋಡಶ ಪಂಚ ಚ॥ 5-54-39 ಅನ್ಯೋನ್ಯಪರುಷಾ ವಾಗಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-54-45 ಪ್ರಾಯಣಾಂತೇ ಆಯುಷ್ಯಕರ್ಮಣೋಽವಸಾನೇ॥ 5-54-46 ಸರ್ವೇ ಇತಿ। ದೇವಾ ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ। ಪ್ರಾಣಿಭಿಃ ಜೀವೈಃ) ಸಹ। ಗತ್ವಾ ತತ್ರೈವ ಪರಲೋಕೇ। ವೃತ್ತಾ ವೃತ್ತವಂತಃ। ಪುನರ್ಭೂತ್ವಾ ಸನ್ನಿವೃತ್ತಾ ಭವಂತಿ। ಮರ್ತ್ಯಭಾವಾರ್ಥಾ ಏವ ದೇವಾ ಇಂದ್ರಾದಯಃ ಮರ್ತ್ಯವದೇವ ಗತ್ವಾ ವೃತ್ತಾ ಭವಂತಿ ನತು ನಿವೃತ್ತಾ ಭವಂತಿ ಮರ್ತ್ಯಭಾವಾಯ। ಕರ್ಮದೇವಾ ಏವ ನಿವರ್ತಂತೇ ನತ್ವಾಜಾನದೇವಾಸ್ತೇಷಾಂ ಕ್ರಮಮುಕ್ತಿಯೋಗ್ಯತ್ವಾದಿತಿ ಭಾವಃ॥ 5-54-48 ಸರ್ವೇದೇವಾ ಇತಿ। ಮರ್ತ್ಯತ್ವಂ ಮರಣಧರ್ಮತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಾದೀನಾಮಪಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಮಸ್ತ್ಯತೋಽನರ್ಥಕಃ ಶೋಕ ಇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-54-49 ಸ್ವಯಮೇವ ಸ್ವಸ್ಯ ಮೃತ್ಯುಃ ಅಥಾಪಿ ಜನಾನಾಂ ಪ್ರಾಣಹರಾ ಮೃತ್ಯುರ್ಜನಾದನ್ಯೇತಿ ಕಲ್ಪನಾ ಕೃತಾ ಅನಭಿಜ್ಞೈರಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-54-50 ನಷ್ಟಾತ ಜಾತಮಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-54-53 ಚತುಃಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 54 ॥

7-55-0 (46929) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-55-0x (4402) ಶ್ರುತ್ವಾ ಮೃತ್ಯುಸಮುತ್ಪತ್ತಿಂ ಕರ್ಮಾಣ್ಯನುಪಮಾನಿ ಚ। ಧರ್ಮರಾಜಃ ಪುನರ್ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಸಾದ್ಯೈನಮಥಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-55-1 (46930) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-55-2x (4403) ಗುರವಃ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಾಣಃ ಶಕ್ರಪ್ರತಿಮವಿಕ್ರಮಾಃ। ಪೂರ್ವಂ ರಾಜರ್ಷಯೋ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಕಿಯಂತೋ ಮೃತ್ಯುನಾ ಹತಾಃ॥ 7-55-2 (46931) ಭೂಯ ಏವ ತು ಮಾಂ ತಥ್ಯೈರ್ವಚೋಭಿರಭಿಬೃಂಹಯ। ರಾಜರ್ಷೀಣಾಂ ಪುರಾಣಾನಾಂ ಸಮಾಶ್ವಾಸಯ ಕರ್ಮಭಿಃ॥ 7-55-3 (46932) ಕಿಯಂತ್ಯೋ ದಕ್ಷಿಣಾ ದತ್ತಾಃ ಕಾಶ್ಚ ದತ್ತಾ ಮಹಾತ್ಮಭಿಃ। ರಾಜರ್ಷಿಭಿಃ ಪುಣ್ಯಕೃದ್ಭಿಸ್ತದ್ಭವಾನ್ಪ್ರಬ್ರವೀತು ಮೇ॥ 7-55-4 (46933) `ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-55-5x (4404) ಅನ್ಯೇಪಿ ಯಜ್ವನಾಂ ಲೋಕಾ ಅನ್ಯೇ ಚಾಪಿ ತಪಸ್ವಿನಾಂ। ಕ್ಷಮಾವತಾಂ ಚ ತ್ರೀಂಲ್ಲೋಕಾಞ್ಶೂರಾ ಗಚ್ಛಂತಿ ಭಾರತ॥ 7-55-5 (46934) ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ತುಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಶತ್ರೂನ್ಹತ್ವಾ ಹತಸ್ಯ ವಾ। ಫಲಮತ್ಯಂತಮಿತ್ಯಾಹುರ್ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರವಿದೋ ಜನಾಃ॥ 7-55-6 (46935) ವೇದವಿದ್ಯಾವ್ರತಸ್ನಾತಾ ಯಜ್ವಾನಃ ಪುತ್ರಿಣಶ್ಚ ಯೇ। ತೇಭ್ಯಃ ಪರಾರ್ಥ್ಯಾ ಯಜ್ವಾನೋ ಯಜ್ವಭ್ಯಶ್ಚ ತನುತ್ಯಜಃ॥ 7-55-7 (46936) ಸ ವೀರೋ ಯಜ್ವನೋ ನಿತ್ಯಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನಾರ್ಜುನಿರ್ಗತಃ। ಲೋಕಾನ್ಪುಣ್ಯತಮಾನಿಷ್ಟಾನಿತಿ ವಿದ್ಧಿ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-55-8 (46937) ಸರ್ವೇಷಾಂ ನೃಪಸಿಂಹಾನಾಂ ಶೃಣು ಯಜ್ಞಾನ್ನೃಪೋತ್ತಮ। ತಾನತಿಕ್ರಂಯ ಗಚ್ಛಂತಿ ಸ್ವರ್ಗಕಾಮಾಸ್ತನುತ್ಯಜಃ॥ 7-55-9 (46938) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-55-10x (4405) ಸರ್ವೇಷಾಂ ಯಜ್ವನಾಂ ಯಜ್ಞಂ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಸುವ್ರತ। ದಕ್ಷಿಣಾಶ್ಚಾನುರೂಪೇಭ್ಯೋ ದತ್ತಾ ರಾಜರ್ಷಿಸತ್ತಮೈಃ'॥ 7-55-10 (46939) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-55-11x (4406) ಶೈಬ್ಯಸ್ಯ ನೃಪತೇಃ ಪುನಃ ಸೃಂಜಯೋ ನಾಮ ನಾಮತಃ। ಸಖಾಯೌ ತಸ್ಯ ಚೇವೋಭೌ ಋಷೀ ಪರ್ವತನಾರದೌ॥ 7-55-11 (46940) ತೌ ಕದಾಚಿದ್ಗೃಹಂ ತಸ್ಯ ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ ತದ್ದಿದೃಕ್ಷಯಾ। ವಿಧಿವಚ್ಚಾರ್ಚಿತೌ ತೇನ ಪ್ರೀತೌ ತತ್ರೋಷತುಃ ಸುಖಂ॥ 7-55-12 (46941) ತಂ ಕದಾಚಿತ್ಸುಖಾಸೀನಂ ತಾಭ್ಯಾಂ ಸಹ ಶುಚಿಸ್ಮಿತಾ। ದುಹಿತಾಽಭ್ಯಾಗಮತ್ಕನ್ಯಾ ಸೃಂಜಯಂ ವರವರ್ಣಿನೀ॥ 7-55-13 (46942) ತಯಾಽಭಿವಾದಿತಃ ಕನ್ಯಾಮಭ್ಯನಂದದ್ಯಥಾವಿಧಿ। ತತ್ಸಲಿಂಗಾಭಿರಾಶೀರ್ಭಿರಿಷ್ಟಾಭಿರಭಿತಃ ಸ್ಥಿತಾಂ॥ 7-55-14 (46943) ತಾಂ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯಾಬ್ರವೀದ್ವಾಕ್ಯಂ ಪರ್ವತಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ। ಕಸ್ಯೇಯಂ ಚಂಚಲಾಪಾಂಗೀ ಸರ್ವಲಕ್ಷಣಸಂಮತಾ॥ 7-55-15 (46944) ಉಷಾ ಸ್ವಿದ್ಭಾಃ ಸ್ವಿದರ್ಕಸ್ಯ ಜ್ವಲನಸ್ಯ ಶಿಖಾಪಿ ವಾ। ಶ್ರೀರ್ದ್ದ್ರಿಃ ಕೀರ್ತಿಂರ್ಧೃತಿಃ ಷುಷ್ಟಿಃ ಸಿದ್ಧಿಶ್ಚಂದ್ರಮಸಃ ಪ್ರಭಾ॥ 7-55-16 (46945) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-55-17x (4407) ಏವಂ ಬ್ರುವಾಣಂ ದೇವರ್ಷಿಂ ನೃಪತಿಃ ಸೃಂಜಯೋಽಬ್ರವೀತ್। ಮಮೇಯಂ ಭಗವನ್ಕನ್ಯಾ ವರ್ಯಾ ವರಮಭೀಪ್ಸತಿ॥ 7-55-17 (46946) ನಾರದಸ್ತ್ವಬ್ರವೀದೇನಂ ದೇಹಿ ಮಹ್ಯಮಿಮಾಂ ನೃಪ। ಭಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ಸುಮಹಚ್ಛ್ರೇಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತುಂ ಚೇದಿಚ್ಛಸೇ ನೃಪ॥ 7-55-18 (46947) ದದಾನೀತ್ಯೇವಂ ಸಂಹೃಷ್ಟಃ ಸೃಂಜಯಃ ಪ್ರಾಹ ನಾರದಂ। 7-55-19 (46948) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। `ಏವಮುಕ್ತೇ ನೃಪತಿನಾ ಕ್ರೋಧಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ'। ಪರ್ವತಸ್ತು ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ನಾರದಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-55-19x (4408) ಪೂರ್ವಂ ಮಮೈವ ಮನಸಾ ವಿದ್ಧಿ ಭಾರ್ಯಾಂ ವೃತಾಮೃಷೇ। ಯಸ್ಮಾದಪಾಚರಸ್ತಸ್ಮಾತ್ಸ್ವರ್ಗಂ ನ ಗಚ್ಛಸಿ॥ 7-55-20 (46949) ಏವಮುಕ್ತೋ ನಾರದಸ್ತಂ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚೋತ್ತರಂ ವಚಃ। ಮನೋವಾಗ್ಬುದ್ಧಿಸಂಭಾಷಾ ಸತ್ಯಂ ತೋಯಮಥಾಗ್ನಯಃ॥ 7-55-21 (46950) ಪಾಣಿಗ್ರಹಮಮಂತ್ರಾಶ್ಚ ಪ್ರಥಿತಂ ದಾರಲಕ್ಷಣಂ। ನ ತ್ವೇಷಾಂ ನಿಶ್ಚಿತಾ ನಿಷ್ಠಾ ತ್ವಯಾ ಸಾ ಮನಸಾ ಸ್ಮೃತಾ॥ 7-55-22 (46951) `ಏವಂ ವಿದ್ವಾಂಸ್ತು ಮಾಂ ಯಸ್ಮಾದನುವ್ಯಾಹೃತವಾನಸಿ'। ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಮಪಿ ನ ಸ್ವರ್ಗಂ ಗಮಿಷ್ಯಸಿ ಮಯಾ ವಿನಾ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಮೇವಂ ಶಪ್ತ್ವಾ ವೈ ತಸ್ಥತುಸ್ತತ್ರ ತೌ ತದಾ॥ 7-55-23 (46952) ಅಥ ಸೋಽಪಿ ನೃಪೋ ವಿಪ್ರಾನ್ಪಾನಾಚ್ಛಾದನಭೋಜನೈಃ। ಪುತ್ರಕಾಮಃ ಪರಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಯತ್ನಾಚ್ಚೋಪಾಚರಚ್ಛುಚಿಃ॥ 7-55-24 (46953) ತಸ್ಯ ಪ್ರಸನ್ನಾ ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾಃ ಕದಾಚಿತ್ಪುತ್ರದರ್ಶಿನಃ। ತಪಃಸ್ವಾಧ್ಯಾಯನಿರತಾ ವೇದವೇದಾಂಗಪಾರಗಾಃ॥ 7-55-25 (46954) ಸಹಿತಾ ನಾರದಂ ಪ್ರಾಹುರ್ದೇಹ್ಯಸ್ಮೈ ಪುತ್ರಮೀಪ್ಸಿತಂ। ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ದ್ವಿಜೈರುಕ್ತಃ ಸೃಂಜಯಂ ನಾರದೋಽಬ್ರವೀತ್॥ 7-55-26 (46955) ತುಭ್ಯಂ ಪ್ರಸನ್ನಾ ರಾಜರ್ಷೇ ಪುತ್ರಮೀಪ್ಸಂತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ। ವರಂ ವೃಣೀಷ್ವ ಭದ್ರಂ ತೇ ಯಾದೃಶಂ ಪುತ್ರಮೀಪ್ಸಿತಂ॥ 7-55-27 (46956) ತಥೋಕ್ತಃ ಪ್ರಾಂಜಲೀ ರಾಜಾ ಪುತ್ರಂ ವವ್ರೇ ಗುಣಾನ್ವಿತಂ। ಯಶಸ್ವಿನಂ ಕೀರ್ತಿಮಂತಂ ತೇಜಸ್ವಿನಮರಿಂದಮಂ॥ 7-55-28 (46957) ಯಸ್ಯ ಮೂತ್ರಂ ಪುರೀಷಂ ಚ ಕ್ಲೇದಃ ಸ್ವೇದಶ್ಚ ಕಾಂಚನಂ। `ಸರ್ವಂ ಭವೇತ್ಪ್ರಸಾದಾದ್ವೈ ತಾದೃಶಂ ತನಯಂ ವೃಣೇ॥ 7-55-29 (46958) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-55-30x (4409) ತಥಾ ಭವಿಷ್ಯತೀತ್ಯುಕ್ತೇ ಜಜ್ಞೇ ತಸ್ಯೋಪ್ಸಿತಃ ಸುತಃ। ಕಾಂಚನಸ್ಯಾಕರಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಪ್ರಸಾದಾದ್ವೈ ಸುಕಾಂಕ್ಷಿತಃ॥ 7-55-30 (46959) ರುದಿತಸ್ಯ ಚ ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಮಪತತ್ತಸ್ಯ ನೇತ್ರಜಂ। ಮೂತ್ರಂ ಪುರೀಷಂ ಸ್ವೇದಶ್ಚ ಸರ್ವಂ ಭವತಿ ಕಾಂಚನಂ'। ಸುವರ್ಣಷ್ಠೀವಿರಿತ್ಯೇವ ತಸ್ಯ ನಾಮಾಭವತ್ಕೃತಂ॥ 7-55-31 (46960) ತಸ್ಮಿನ್ವರಪ್ರದಾನೇನ ವರ್ಧಯತ್ಯಮಿತಂ ಧನಂ। ಕಾರಯಾಮಾಸ ನೃಪತಿಃ ಸೌವರ್ಣಂ ಸರ್ವಮೀಪ್ಸಿತಂ॥ 7-55-32 (46961) ಗೃಹಪ್ರಾಕಾರದುರ್ಗಾಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವಸಥಾನ್ಯಪಿ। ಶಯ್ಯಾಸನಾನಿ ಯಾನಾನಿ ಸ್ಥಾಲೀಪಿಠರಭಾಜನಂ॥ 7-55-33 (46962) ತಸ್ಯ ರಾಜ್ಞೋಽಪಿ ಯದ್ವೇಶ್ಮ ಬಾಹ್ಯಾಶ್ಚೋಪಸ್ಕರಾಶ್ಚ ಯೇ। ಸರ್ವಂ ತತ್ಕಾಂಚನಮಯಂ ಕಾಲೇನ ಪರಿವರ್ಧಿತಂ॥ 7-55-34 (46963) ಅಥ ದಸ್ಯುಗಣಾಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚೈನಂ ತಥಾವಿಧಂ। ಸಂಭೂಯ ತಸ್ಯ ನೃಪತೇಃ ಸಮಾರಬ್ಧಾಶ್ಚಿಕೀರ್ಷಿತುಂ॥ 7-55-35 (46964) ಕೇಚಿತ್ತತ್ರಾಬ್ರುವನ್ರಾಜ್ಞಃ ಪುತ್ರಂ ಗೃಹ್ಣೀಮ ವೈ ಸ್ವಯಂ। ಸೋಽಸ್ಯಾಕರಃ ಕಾಂಚನಸ್ಯ ತಸ್ಯ ಯತ್ನಂ ಚರಾಮಹೇ॥ 7-55-36 (46965) ತತಸ್ತೇ ದಸ್ಯವೋ ಲುಬ್ಧಾಃ ಪ್ರವಿಶ್ಯ ನೃಪತೇರ್ಗೃಹಂ। ರಾಜಪುತ್ರಂ ತಥಾಽಽಜಹ್ರುಃ ಸುವರ್ಣಷ್ಠೀವಿನಂ ಬಲಾತ್॥ 7-55-37 (46966) ಗೃಹ್ಯೈನಮನುಪಾಯಜ್ಞಾ ನೀತ್ವಾಽರಣ್ಯಮಚೇತಸಃ। ಹತ್ವಾ ವಿಶಸ್ಯ ಚಾಪಶ್ಯಂʼ ಲ್ಲುಬ್ಧಾ ವಸು ನ ಕಿಂಚನ॥ 7-55-38 (46967) ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಣೈರ್ವಿಮುಕ್ತಸ್ಯ ನಷ್ಟಂ ತತ್ಕಾಂಚನಂ ವರಂ। ದಸ್ಯವಶ್ಚ ತದಾಽನ್ಯೋನ್ಯಂ ಜಘ್ನುರ್ಮೂರ್ಖಾ ವಿಚೇತಸಃ॥ 7-55-39 (46968) ಹತ್ವಾ ಪರಸ್ಪರಂ ನಷ್ಟಾಃ ಕುಮಾರಂ ಚಾದ್ಭುತಂ ಭುವಿ। ಅಸಂಭಾವ್ಯಂ ಗತಾ ಘೋರಂ ನರಕಂ ದುಷ್ಟಕಾರಿಣಃ॥ 7-55-40 (46969) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿಹತಂ ಪುತ್ರಂ ವರದತ್ತಂ ಮಹಾತಪಾಃ। ವಿಲಲಾಪ ಸುದುಃಖಾರ್ತೋ ಬಹುಧಾ ಕರುಣಂ ನೃಪಃ॥ 7-55-41 (46970) ವಿಲಪಂತಂ ನಿಶಂಯಾಥ ಪುತ್ರಶೋಕಹತಂ ನೃಪಂ। ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ ದೇವರ್ಷಿರ್ನಾರದಸ್ತಸ್ಯ ಸನ್ನಿಧೌ॥ 7-55-42 (46971) ಉವಾಚ ಚೈನಂ ದುಃಖಾರ್ತಂ ವಿಲಪಂತಮಚೇತಸಂ। ಸೃಂಜಯಂ ನಾರದೋ ಯದ್ಯತ್ತನ್ನಿಬೋಧ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ॥ 7-55-43 (46972) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-55-44x (4410) `ತ್ಯಜ ಶೋಕಂ ಮಹಾರಾಜ ವೈಕ್ಲಬ್ಯಂ ತ್ಯಜ ಬುದ್ಧಿಮನ್। ನ ಮೃತಃ ಶೋಚತೋ ಜೀವೇನ್ಮುಹ್ಯತೋ ವಾ ನರಾಧಿಪ॥ 7-55-44 (46973) ತ್ಯಜ ಶೋಕಂ ನೃಪಶ್ರೇಷ್ಠ ನ ಶೋಚಂತಿ ಭವದ್ವಿಧಾಃ। ವೀರೋ ಭವಾನ್ಮಹಾರಾಜ ಜ್ಞಾನವೃದ್ಧೋಽಪಿ ಮೇ ಮತಃ'। ಕಾಮಾನಾಮವಿತೃಪ್ತಸ್ತ್ವಂ ಸೃಂಜಯೇಹ ಮರಿಷ್ಯಸಿ॥ 7-55-45 (46974) ಯಸ್ಯ ಚೈತೇ ವಯಂ ಗೇಹೇ ಉಷಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ। ಆವಿಕ್ಷಿತಂ ಮರುತ್ತಂ ಚ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ॥ 7-55-46 (46975) ಸಂವರ್ತೋ ಯಾಜಯಾಮಾಸ ಸ್ಪರ್ಧಯಾ ವೈ ಬೃಹಸ್ಪತೇಃ। ಯಸ್ಮೈ ರಾಜರ್ಷಯೇ ಪ್ರಾದಾದ್ಧನಂ ಸ ಭಗವಾನ್ಪ್ರಭುಃ। ಹೈಮಂ ಹಿಮವತಃ ಪಾದಂ ಯಿಯಕ್ಷೋರ್ವಿವಿಧೈಃ ಸವೈಃ॥ 7-55-47 (46976) ಯಸ್ಯ ಸೇಂದ್ರಾಮರಗಣಾ ಬೃಹಸ್ಪತಿಪುರೋಗಮಾಃ। ದೇವಾ ವಿಶ್ವಸೃಜಃ ಸರ್ವೇ ಯಜನಾಂತೇ ಸಮಾಸತೇ। ಯಜ್ಞವಾಟಸ್ಯ ಸೌವರ್ಣಾಃ ಸರ್ವೇ ಚಾಸನ್ಪರಿಚ್ಛದಾಃ॥ 7-55-48 (46977) ಯಸ್ಯ ಸರ್ವಂ ತದಾ ಹ್ಯನ್ನಂ ಮನೋಭಿಪ್ರಾಯಗಂ ಶುಚಿ। ಕಾಮತೋ ಬುಭುಜುರ್ವಿಪ್ರಾಃ ಸರ್ವೇ ಚಾನ್ನಾರ್ಥಿನೋ ದ್ವಿಜಾಃ। ಪಯೋ ದಧಿ ಘೃತಂ ಕ್ಷೌದ್ರಂ ಭಕ್ಷ್ಯಂ ಭೋಜ್ಯಂ ಚ ಶೋಭನಂ॥ 7-55-49 (46978) ಯಸ್ಯ ಯಜ್ಞೇಷು ಸರ್ವೇಷು ವಾಸಾಂಸ್ಯಾಭರಣಾನಿ ಚ। ಈಪ್ಸಿತಾನ್ಯುಪತಿಷ್ಠಂತೇ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾನ್ವೇದಪಾರಗಾನ್॥ 7-55-50 (46979) ಮರುತಃ ಪರಿವೇಷ್ಟಾರೋ ಮರುತ್ತಸ್ಯಾಭವನ್ಗೃಹೇ। ಆವಿಕ್ಷಿತಸ್ಯ ರಾಜರ್ಷೇರ್ವಿಶ್ವೇದೇವಾಃ ಸಭಾಸದಃ॥ 7-55-51 (46980) ಯಸ್ಯ ವೀರ್ಯವತೋ ರಾಜ್ಞಃ ಸುವೃಷ್ಟ್ಯಾ ಸಸ್ಯಸಂಪದಃ। ಹವಿರ್ಭಿಸ್ತರ್ಪಿತಾ ಯೇನ ಸಂಯಕ್ಕ್ಲೃಪ್ತೈರ್ದಿವೌಕಸಃ॥ 7-55-52 (46981) ಋಷೀಣಾಂ ಚ ಪಿತೄಣಾಂ ಚ ದೇವಾನಾಂ ಸುಖಜೀವಿನಂ। ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಶ್ರುತಿಮುಖೈಃ ಸರ್ವೈರ್ದಾನೈಶ್ಚ ಸರ್ವದಾ॥ 7-55-53 (46982) ಶಯನಾಸನಪಾನಾನಿ ಸ್ವರ್ಣರಾಶೀಶ್ಚ ದುಸ್ತ್ಯಜಾಃ। ತತ್ಸರ್ವಮಮಿತಂ ವಿತ್ತಂ ದತ್ತಂ ವಿಪ್ರೇಭ್ಯ ಇಚ್ಛಯಾ॥ 7-55-54 (46983) ಸೋನುಧ್ಯಾತಸ್ತು ಶಕ್ರೇಣ ಪ್ರಜಾಃ ಕೃತ್ವಾ ನಿರಾಮಯಾಃ। ಶ್ರದ್ದಧಾನೋ ಜಿತಾಂʼಲ್ಲೋಕಾನ್ಗತಃ ಪುಣ್ಯದುಹೋಽಕ್ಷಯಾನ್॥ 7-55-55 (46984) ಸಪ್ರಜಃ ಸನೃಪಾಮಾತ್ಯಃ ಸದಾರಾಪತ್ಯಬಾಂಧವಃ। ಯೌವನೇನ ಸಹಸ್ರಾಬ್ದಂ ಮರುತ್ತೋ ರಾಜ್ಯಮನ್ವಶಾತ್॥ 7-55-56 (46985) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-55-57 (46986) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಪಂಚಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 55 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-55-14 ತತ್ಸಲಿಂಗಾಭಿಸ್ತಸ್ಯಾನುರೂಪಾಭಿಃ। ಅಭಿತಃ ಪಾರ್ಶ್ವತಃ॥ 5-55-22 ನತ್ವೇಷಾ ನಿಶ್ಚಿತಾ ನಿಷ್ಠಾ ಮೈತ್ರೀ ಸಪ್ತಪದೀ ಸತಾಂ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ। ನಿಷ್ಠಾ ಸಪ್ತಮದೀ ಸತಾಂ ಇತಿ ಘ. ಪಾಠಃ। ಸಪ್ತಪದೀ ಸ್ಮೃತಾ ಇತಿ ಝ. ಪಾಠಃ॥ 5-55-23 ಶಪ್ತ್ವಾವೈ ತತ್ರ ವತ್ಸರಮೂಷತುಃ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-55-25 ಪುತ್ರಮೀಪ್ಸವಃ ಇತಿ ಘ.ಙ.ಝ.ಪಾಠಃ॥ 5-55-26 ದ್ವಿಜೈರುಕ್ತತೋ ನಾರದಸ್ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಸೃಂಜಯಮಬ್ರವೀದಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-55-29 ಕ್ಲೇದಃ ಶ್ಲೇಷ್ಮಾದಿಃ॥ 5-55-31 ಸುವರ್ಣಷ್ಠೀವಿರಿತ್ಯನೇನ ಗಂಡೂಷಾದಿಕಮಪಿ ಕಾಂಚನಂ ಭವತೀತಿ ಸೂಚಿತಂ॥ 5-55-35 ಚಿಕೀರ್ಷಿತುಮಪಕಾರಂ ಕರ್ತುಂ। ಕೄಹಿಂಸಾಯಾಮಿತ್ಯಸ್ಯ ರೂಪಂ॥ 5-55-47 ಸವೈಃ ಯಜ್ಞೈಃ॥ 5-55-57 ಚತುರ್ಭದ್ರತರಃ ಧರ್ಮಜ್ಞಾನವೈರಾಗ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಾಣಿ ಚತ್ವಾರಿ ಭದ್ರಾಣಿ। ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮಬಲಾನೀತ್ಯನ್ಯೇ ತುಭ್ಯಂ ತವ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಂ ಪುತ್ರಂ ಅಭಿಲಕ್ಷ್ಯ ಮಾನುತಪ್ಯಥಾಃ ಹೇ ಶ್ವೈತ್ಯ ಶ್ವಿತ್ಯಪುತ್ರ ಇತಿ ಉದಾಹರನ್ನಾರದಃ ಸೃಂಜಯಂ ಪ್ರತೀತಿ ವ್ಯಾಸವಾಕ್ಯಂ। ಅದಾಕ್ಷಿಣ್ಯಂ ಇತಿ ಝ.ಪಾಠಃ॥ 5-55-55 ಪಂಚಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-56-0 (46987) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-56-0x (4411) ಸುಹೋತ್ರಂ ನಾಮ ರಾಜಾನಂ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಏಕವೀರಮಶಕ್ಯಂ ತಮಮರೈರಭಿವೀಕ್ಷಿತುಂ॥ 7-56-1 (46988) ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ಯ ರಾಜ್ಯಂ ಧರ್ಮೇಣ ಋತ್ವಿಙ್ಮಂತ್ರಿಪುರೋಹಿತಾನ್। ಸಂಮಾನ್ಯ ಚಾತ್ಮನಃ ಶ್ರೇಯಃ ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ತೇಷಾಂ ಮತೇ ಸ್ಥಿತಃ॥ 7-56-2 (46989) ಪ್ರಜಾನಾಂ ಪಾಲನಂ ಧರ್ಮೋ ದಾನಮಿಜ್ಯಾ ದ್ವಿಷಜ್ಜಯಃ। ಏತತ್ಸುಹೋತ್ರೋ ವಿಜ್ಞಾಯ ಧರ್ಂಯಮೈಚ್ಛದ್ಧನಾಗಮಂ॥ 7-56-3 (46990) ಧರ್ಮೇಣಾರಾಧಯಂದೇವಾನ್ಬಾಣೈಃ ಶತ್ರೂಂಜಯಂಸ್ತಥಾ। ಸರ್ವಾಣ್ಯಪಿ ಚ ಭೂತಾನಿ ಸ್ವಗುಣೈರನ್ವರಂಜಯತ್॥ 7-56-4 (46991) ಯೋ ಭುಕ್ತ್ವೇಮಾಂ ವಸುಮತೀಂ ಂಲೇಚ್ಛಾಟವಿಕವರ್ಜಿತಾಂ। ಯಸ್ಮೈ ವವರ್ಷ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ಹಿರಣ್ಯಂ ಪರಿವತ್ಸರಾನ್॥ 7-56-5 (46992) ಹೈರಣ್ಯಾಸ್ತತ್ರ ವಾಹಿನ್ಯಃ ಸ್ವೈರಿಣ್ಯೋ ವ್ಯವಹನ್ಪುರಾ। ಗ್ರಾಹಾನ್ಕರ್ಕಟಕಾಂಶ್ಚೈವ ಮತ್ಸ್ಯಾಂಶ್ಚ ವಿವಿಧಾನ್ಬಹೂನ್॥ 7-56-6 (46993) ಕಾಮಾನ್ವರ್ಷತಿ ಪರ್ಜನ್ಯೋ ರೂಪ್ಯಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ। ಸೌವರ್ಣಾನ್ಯಪ್ರಮೇಯಾಣಿ ವಾಪ್ಯಶ್ಚ ಕ್ರೋಶಸಂಮಿತಾಃ॥ 7-56-7 (46994) ಸಹಸ್ರಂ ವಾಮನಾನ್ಕುಬ್ಜಾನ್ನಕ್ರಾನ್ಮಕರಕಚ್ಛಪಾನ್। ಸೌವರ್ಣಾನ್ವಿಹಿತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತೋಽಸ್ಮಯತ ವೈ ತದಾ॥ 7-56-8 (46995) ತತ್ಸುವರ್ಣಮಪರ್ಯಂತಂ ರಾಜರ್ಷಿಃ ಕುರುಜಾಂಗಲೇ। ಈಜಾನೋ ವಿತತೇ ಯಜ್ಞೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ॥ 7-56-9 (46996) ಸೋಽಶ್ವಮೇಧಸಹಸ್ರೇಣ ರಾಜಸೂಯಶತೇನ ಚ। ಪುಣ್ಯೈಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಯಜ್ಞೈಶ್ಚ ಪ್ರಭೂತವರದಕ್ಷಿಣೈಃ॥ 7-56-10 (46997) ಕಾಂಯನೈಮಿತ್ತಿಕಾಜಸ್ರೈರಿಷ್ಟ್ವೇಷ್ಟಾಂ ಗತಿಮಾಪ್ತವಾನ್। ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ॥ 7-56-11 (46998) ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-56-12 (46999) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಷಟ್ಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 56 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-56-6 ಹೈರಣ್ಯಾ ಹಿರಣ್ಮಯಾಃ ಗ್ರಾಹಾದಯೋಽಪಿ। ವಾಹಿನ್ಯೋ ನದ್ಯಃ। ಸ್ವೈರಿಣ್ಯಃ ಸರ್ವಜನೋಪಭೋಗ್ಯಾಃ॥ 5-56-56 ಷಟ್ಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-57-0 (47000) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-57-0x (4412) ಅಂಗಂ ಚ ಪೌರವಂ ವೀರಂ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಸಹಸ್ರಂ ಯಃ ಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ಶ್ವೇತಾನಶ್ವಾನವಾಸೃಜತ್॥ 7-57-1 (47001) ತಸ್ಯಾಶ್ವಮೇಧೇ ರಾಜರ್ಷೇರ್ದೇಶಾದ್ದೇಶಾತ್ಸಮೀಯುಷಾಂ। ಶಿಕ್ಷಾಕ್ಷರವಿಧಿಜ್ಞಾನಾಂ ನಾಸೀತ್ಸಂಖ್ಯಾ ವಿಪಶ್ಚಿತಾಂ॥ 7-57-2 (47002) ವೇದವಿದ್ಯಾವ್ರತಸ್ನಾತಾ ವದಾನ್ಯಾಃ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಾಃ। ಸುಭಿಕ್ಷಾಚ್ಛಾದನಗೃಹಾಃ ಸುಶಯ್ಯಾಸನಭೋಜನಾಃ॥ 7-57-3 (47003) ನಟನರ್ತಕಗಂಧರ್ವೈಃ ಪೂರ್ಣಕೈರ್ವರ್ಧಮಾನಕೈಃ। ನಿತ್ಯೋದ್ಯೋಗೈಶ್ಚ ಕ್ರೀಡದ್ಭಿಸ್ತತ್ರ ಸ್ಮ ಪರಿಹರ್ಷಿತಾಃ॥ 7-57-4 (47004) ಯಜ್ಞೇ ಯಜ್ಞೇ ಯಥಾಕಾಲಂ ದಕ್ಷಿಣಾಃ ಸೋಽತ್ಯಕಾಲಯತ್। ದ್ವಿಪಾಂದಶಸಹಸ್ರಾಖ್ಯಾನದಾತ್ಕಾಂಚನಸಂವೃತಾನ್॥ 7-57-5 (47005) ಯಃ ಸಹಸ್ರಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಕನ್ಯಾ ಹೇಮವಿಭೂಷಿತಾಃ॥ ಧೂರ್ಯುಜಾಶ್ವಗಜಾರೂಢಾಃ ಸಗೃಹಕ್ಷೇತ್ರಗೋಶತಾಃ। 7-57-6 (47006) ಶತಂ ಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸ್ವರ್ಣಮಾಲಾನಥರ್ಷಭಾನ್॥ ಗವಾಂ ಸಹಸ್ರಾನುಚರಾಂದಕ್ಷಿಣಾಮತ್ಯಕಾಲಯತ್। 7-57-7 (47007) ಹೇಮಶೃಂಗ್ಯೋ ರೌಪ್ಯಖುರಾಃ ಸವತ್ಸಾಃ ಕಾಂಸ್ಯದೋಹನಾಃ॥ ದಾಸೀದಾಸಖರೋಷ್ಟ್ರಾಂಶ್ಚ ಪ್ರಾದಾದಾಜಾವಿಕಂ ಬಹು। 7-57-8 (47008) ರತ್ನಾನಾಂ ವಿವಿಧಾನಾಂ ಚ ವಿವಿಧಾಂಶ್ಚಾನ್ನಪರ್ವತಾನ್॥ ತಸ್ಮಿನ್ಸಂವಿತತೇ ಯಜ್ಞೇ ದಕ್ಷಿಣಾಮತ್ಯಕಾಲಯತ್। 7-57-9 (47009) ತತ್ರಾಸ್ಯ ಗಾಥಾ ಗಾಯಂತಿ ಯೇ ಪುರಾಣವಿದೋ ಜನಾಃ॥ `ಅಂಗಸ್ಯ ಯಜಮಾನಸ್ಯ ಅಪಿ ವಿಷ್ಣುಪದೇ ವಯಂ। 7-57-10 (47010) ಅಮಾದ್ಯದಿಂದ್ರುಃ ಸೋಮೇನ ದಕ್ಷಿಣಾಭಿರ್ದ್ವಿಜಾತಯಃ। ದೇವಮಾನುಷಗಂಧರ್ವಾಂಶ್ಚಾತ್ಯರೋಚಂತ ದಕ್ಷಿಣಾಃ'॥ 7-57-11 (47011) ಅಂಗಸ್ಯ ಯಜಮಾನಸ್ಯ ಸ್ವಧರ್ಮಾಧಿಗತಾಃ ಶುಭಾಃ। ಗುಣೋತ್ತರಾಸ್ತು ಕ್ರತವಸ್ತಸ್ಯಾಸನ್ಸಾರ್ವಕಾಮಿಕಾಃ॥ 7-57-12 (47012) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-57-13 (47013) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಸಪ್ತಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 57 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-57-2 ರಾಜರ್ಷೇಃ ಸರ್ವೇ ದೇವಾಃ ಸಮಾಯಯುಃ ಇತಿ ಢ.ಪಾಠಃ॥ 5-57-4 ಪೂರ್ಣಕೈಃ ಸ್ವರ್ಣಚೂಡೈಃ। ವರ್ಧಮಾನಕೈಃ ಆರಾರ್ತಿಕಹಸ್ತೈಃ॥ 5-57-7 ಧೂರ್ಯುಜಾ ರಥಾಃ॥ 5-57-57 ಸಪ್ತಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-58-0 (47014) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-58-0x (4413) ಶಿಬಿಮೌಶೀನರಂ ಚಾಪಿ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯ ಇಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಸರ್ವಾಂ ಚರ್ಮವತ್ಪರ್ಯವೇಷ್ಟಯತ್॥ 7-58-1 (47015) ಸಾದ್ರಿದ್ವೀಪಾರ್ಣವವನಾಂ ರಥಘೋಷೇಣ ನಾದಯನ್। ಸ ಶಿಬಿರ್ಯಷ್ಟುಮನ್ವಿಚ್ಛನ್ಮುಖ್ಯಃ ಸರ್ವಸಪತ್ನಜಿತ್॥ 7-58-2 (47016) ತೇನ ಯಜ್ಞೈರ್ಬಹುವಿಧೈರಿಷ್ಟಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತದಕ್ಷಿಣೈಃ। ಅವಿಹಿಂಸ್ಯ ಜನಾನನ್ಯಾನವಾಪ ವಸು ಪುಷ್ಕಲಂ॥ 7-58-3 (47017) ಸರ್ವಮೂರ್ಧಾಭಿಷಿಕ್ತಾನಾಂ ಸಂಮತಃ ಸೋಽಭವದ್ಯುಧಿ। ಅಜಯಚ್ಚಾಶ್ವಮೇಧೈರ್ಯೋ ವಿಜಿತ್ಯ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ॥ 7-58-4 (47018) ನಿರರ್ಗಲೈರ್ಬಹುಫಲೈರ್ನಿಷ್ಕಕೋಟಿಸಹಸ್ರದಃ। `ಬಿಭರ್ತಿ ದಕ್ಷಿಣಾ ಯಸ್ಯ ಗಂಗಾಯಾಃ ಸ್ರೋತ ಆವೃಣೋತ್'॥ 7-58-5 (47019) ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವಪಶುಭಿರ್ಧಾನ್ಯೈರ್ಮೃಗೈರ್ಗೋಜಾವಿಭಿಸ್ತಥಾ। ವಿವಿಧೈಃ ಪೃಥಿವೀಂ ಪುಣ್ಯಾಂ ಶಿಬಿರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಾತ್ಕರೋತ್॥ 7-58-6 (47020) ಯಾವತ್ಯೋ ವರ್ಷತೋ ಧಾರಾ ಯಾವತ್ಯೋ ದಿವಿ ತಾರಕಾಃ। ಯಾವತ್ಯಃ ಸಿಕತಾ ಗಾಂಗ್ಯೋ ಯಾವನ್ಮೇರೋರ್ಮಹೋಪಲಾಃ॥ 7-58-7 (47021) ಉದನ್ವತಿ ಚ ಯಾವಂತಿ ರತ್ನಾನಿ ಪ್ರಾಣಿನೋಽಪಿ ಚ। ತಾವತೀರದದದ್ಗಾ ವೈ ಶಿಬಿರೌಶೀನರೋಽಧ್ವರೇ॥ 7-58-8 (47022) ನೋದ್ಯಂತಾರಂ ಧುರಸ್ತಸ್ಯ ಕಂಚಿದನ್ಯಂ ಪ್ರಜಾಪತಿಃ। ಭೂತಂ ಭವ್ಯಂ ಭವಂತಂ ವಾ ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛನ್ನರೋತ್ತಮಂ॥ 7-58-9 (47023) ತಸ್ಯಾಸನ್ವಿವಿಧಾ ಯಜ್ಞಾಃ ಸರ್ವಕಾಮೈಃ ಸಮನ್ವಿತಾಃ। ಹೇಮಯೂಪಾಸನಗೃಹಾ ಹೇಮಪ್ರಾಕಾರತೋರಣಾಃ॥ 7-58-10 (47024) ಶುಚಿಸ್ವಾದ್ವನ್ನಪಾನಂ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಪ್ರಯುತಾಯುತಾಃ। ನಾನಾಭಕ್ಷ್ಯೈಃ ಪ್ರಿಯಕಥಾಃ ಪಯೋದಧಿಮಹಾಹದಾಃ॥ 7-58-11 (47025) ತಸ್ಯಾಸನ್ಯಜ್ಞವಾಟೇಷು ನದ್ಯಃ ಶುಭ್ರಾನ್ನಪರ್ವತಾಃ। ಪಿಬತ ಸ್ನಾತ ಖಾದಧ್ವಮಿತಿ ಯತ್ರೋಚ್ಯತೇ ಜನೈಃ॥ 7-58-12 (47026) ಯಸ್ಮೈ ಪ್ರಾದಾದ್ವರಂ ರುದ್ರಸ್ತುಷ್ಟಃ ಪುಣ್ಯೇನ ಕರ್ಮಣಾ। ಅಕ್ಷಯಂ ದದತೋ ವಿತ್ತಂ ಶ್ರದ್ಧಾ ಕೀರ್ತಿಸ್ತಥಾ ಕ್ರಿಯಾಃ॥ 7-58-13 (47027) ಯಥೋಕ್ತಮೇವ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಿಯತ್ವಂ ಸ್ವರ್ಗಮುತ್ತಮಂ। ಏತಾಂʼಲ್ಲಬ್ಧ್ವಾ ವರಾನಿಷ್ಟಾಞ್ಶಿಬಿಃ ಕಾಲೇ ದಿವಂ ಗತಃ॥ 7-58-14 (47028) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-58-15 (47029) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಅಷ್ಟಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 58 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-58-1 ಪರ್ಯವೇಷ್ಟಯತ್ ಸ್ವಾಧೀನಾಮಕರೋತ್॥ 5-58-5 ಕೋಟಿಸಹಸ್ರಶಃ ಇತಿ ಕ.ಘ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-58-9 ತಸ್ಯ ಶಿಬೇರ್ಧುರಃ ಕಾರ್ಯಭಾರಸ್ಯ ಉಯಂತಾರಂ ವೋಢಾರಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಪತಿಃ ಸ್ರಷ್ಟಾ ಸ್ವಸೃಷ್ಟೌ ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛತ್॥ 5-58-13 ದದತೋ ರಾಜ್ಞೋ ವಿತ್ತಾದಿಕಮಕ್ಷಯಮಸ್ತ್ವಿತಿ ರುದ್ರೋ ವರಂ ದದಾವಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ॥ 5-58-58 ಅಷ್ಟಪಂಚಾಶತ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 58 ॥

7-59-0 (47030) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-59-0x (4414) ರಾಮಂ ದಾಶರಥಿಂ ಚೈವ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯಂ ಪ್ರಜಾ ಅನ್ವಮೋದಂತ ಪಿತಾ ಪುತ್ರಮಿವೌರಸಂ। ಅಸಂಖ್ಯೇಯಾ ಗುಣಾ ಯಸ್ಮಿನ್ನಾಸನ್ನಮಿತತೇಜಸಿ॥ 7-59-1 (47031) ಯಶ್ಚತುರ್ದಶವರ್ಷಾಣಿ ನಿದೇಶಾತ್ಪಿತುರಚ್ಯುತಃ। ವನೇ ವನಿತಯಾ ಸಾರ್ಧಮವಸಲ್ಲಕ್ಷ್ಮಣಾಗ್ರಜಃ॥ 7-59-2 (47032) ಜಘಾನ ಚ ಜನಸ್ಥಾನೇ ರಾಕ್ಷಸಾನ್ಮನುಜರ್ಷಭಃ। ತಪಸ್ವಿನಾಂ ರಕ್ಷಣಾರ್ಥಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಚತುರ್ದಶ॥ 7-59-3 (47033) ತತ್ರೈವ ವಸತಸ್ತಸ್ಯ ರಾವಣೋ ನಾಮ ರಾಕ್ಷಸಃ। ಜಹಾರ ಭಾರ್ಯಾಂ ವೈದೇಹೀಂ ಸಂಮೋಹ್ಯೈನಂ ಸಹಾನುಜಂ॥ 7-59-4 (47034) `ರಾಮೋ ಹೃತಾಂ ರಾಕ್ಷಸೇನ ಭಾರ್ಯಾಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಜಟಾಯುಷಃ। ಆತುರಃ ಶೋಕಸಂತಪ್ತೋ ರಾಮೋಽಗಚ್ಛದ್ಧರೀಶ್ವರಂ॥ 7-59-5 (47035) ತೇನ ರಾಮಃ ಸುಸಂಗಂಯ ವಾನರೈಶ್ಚ ಮಹಾಬಲೈಃ। ಆಜಗಾಮೋದಧೇಃ ಪಾರಂ ಸೇತುಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಹಾರ್ಣವೇ॥ 7-59-6 (47036) ತತ್ರ ಹತ್ವಾ ತು ಪೌಲಸ್ತ್ಯಾನ್ಸಸುಹೃದ್ಗಣಬಾಂಧವಾನ್। ಮಾಯಾವಿನಂ ಮಹಾಘೋರಂ ರಾವಣಂ ಲೋಕಕಂಟಕಂ'॥ 7-59-7 (47037) ಸುರಾಸುರೈರವಧ್ಯಂ ತಂ ದೇವಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಂಟಕಂ। ಜಘಾನ ಸ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಪೌಲಸ್ತ್ಯಂ ಸಗಣಂ ರಣೇ॥ 7-59-8 (47038) `ಹತ್ವಾ ತತ್ರ ರಿಪುಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಭಾರ್ಯಯಾ ಸಹ ಸಂಗತಃ। ಸ ಚ ಲಂಕೇಶ್ವರಂ ಚಕ್ರೇ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ವಿಭೀಷಣಂ॥ 7-59-9 (47039) ಭಾರ್ಯಯಾ ಸಹ ಸಂಯುಕ್ತಸ್ತತೋ ವಾನರಸೇನಯಾ। ಅಯೋಧ್ಯಾಮಾಗತೋ ವೀರಃ ಪುಷ್ಪಕೇಣ ವಿರಾಜತಾ॥ 7-59-10 (47040) ತತ್ರ ರಾಜನ್ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ಸನ್ನಯೋಧ್ಯಾಯಾಂ ಮಹಾಯಶಾಃ। ಮಾತೄರ್ವಯಸ್ಯಾನ್ಸಚಿವಾನೃತ್ವಿಜಃ ಸಪುರೋಹಿತಾನ್॥ 7-59-11 (47041) ಶುಶ್ರೂಷಮಾಣಃ ಸತತಂ ಮಂತ್ರಿಭಿಶ್ಚಾಭಿಷೇಚಿತಃ। ವಿಸೃಜ್ಯ ಹರಿರಾಜಾನಂ ಹನುಮಂತಂ ಸಹಾಂಗದಂ॥ 7-59-12 (47042) ಭ್ರಾತರಂ ಭರತಂ ವೀರಂ ಶತ್ರುಘ್ನಂ ಚೈವ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ। ಪೂಜಯನ್ಪರಯಾ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ವೈದೇಹ್ಯಾ ಚಾಭಿಪೂಜಿತಃ॥ 7-59-13 (47043) ದಶವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಣಿ ದಶವರ್ಷಶತಾನಿ ಚ। ಚತುಃಸಗಾರಪರ್ಯಂತಾಂ ಪೃಥಿವೀಮನ್ವಶಾಸತ॥ 7-59-14 (47044) ಅಶ್ವಮೇಧಶತೈರೀಜಂ ಕ್ರತುಭಿರ್ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣೈಃ। ಯಶ್ಚ ವಿಪ್ರಪ್ರಸಾದೇನ ಸರ್ವಕಾಮಾನವಾಪ್ಯ ಚ'॥ 7-59-15 (47045) ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ವಿಧಿವದ್ರಾಜ್ಯಂ ಸರ್ವಭೂತಾನುಕಂಪನಃ। `ಸರ್ವದ್ವೀಪಾನವಷ್ಟಭ್ಯ ಪ್ರಜಾ ಧರ್ಮೇಣ ಪಾಲಯನ್'॥ 7-59-16 (47046) ಸ ನಿರ್ಗಲಂ ಮುಖ್ಯತಮಮಶ್ವಮೇಧಶತಂ ಪ್ರಭುಃ। ಆಜಹಾರ ಸುರೇಶಸ್ಯ ಹವಿಷಾ ಮುದಮಾಹರನ್। ಅನ್ಯೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರ್ಯಜ್ಞೈರೀಜೇ ಬಹುಗುಣೈರ್ನೃಪಃ॥ 7-59-17 (47047) ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸೇಽಜಯದ್ರಾಮಃ ಸರ್ವರೋಗಾಂಶ್ಚ ದೇಹಿನಾಂ। ಸತತಂ ಗುಣಸಂಪನ್ನೋ ದೀಪ್ಯಮಾನಃ ಸ್ವತೇಜಸಾ॥ 7-59-18 (47048) ಅತಿಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನಿ ರಾಮೋ ದಾಶರಥಿರ್ಬಭೌ। ಋಷೀಣಾಂ ದೇವತಾನಾಂ ಚ ಮಾನುಷಾಣಾಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ। ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಸಹ ವಾಸೋಽಭೂದ್ರಾಮೇ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಶಾಸತಿ॥ 7-59-19 (47049) ನಾಹೀಯತ ತದಾ ಪ್ರಾಮಃ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ನ ತದಾ ವ್ಯಥಾ। ಪ್ರಾಣಾಪಾನೌ ಸಮಾವಾಸ್ತಾಂ ರಾಮೇ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಶಾಸತಿ॥ 7-59-20 (47050) ಪರ್ಯದೀಪ್ಯಂತ ತೇಜಾಂಸಿ ತದಾಽನರ್ಥಾಶ್ಚ ನಾಭವನ್। ದೀರ್ಘಾಯುಷಃ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾ ಯುವಾ ನ ಂರಿಯತೇ ತದಾ॥ 7-59-21 (47051) ವೇದೈಶ್ಚತುರ್ಭಿಃ ಸುಪ್ರೀತಾಃ ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ ದಿವೌಕಸಃ। ಹವ್ಯಂ ಕವ್ಯಂ ಚ ವಿವಿಧಂ ನಿಷ್ಪೂರ್ತಂ ಹುತಮೇವ ಚ॥ 7-59-22 (47052) ಅದಂಶಮಶಕಾ ದೇಶಾ ನಷ್ಟವ್ಯಾಲಸರೀಸೃಪಾಃ। ನಾಪ್ಯು ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಮೃತ್ಯುರ್ನಾಕಾಲೇ ಜ್ವಲನೋಽದಹತ್॥ 7-59-23 (47053) ಅಧರ್ಮರುಚಯೋ ಲುಬ್ಧಾ ಮೂರ್ಖಾ ವಾ ನಾಭವಂಸ್ತದಾ। ಶಿಷ್ಟೇಷ್ಟಪ್ರಾಜ್ಞಕರ್ಮಾಣಃ ಸರ್ವೇ ವರ್ಣಾಸ್ತದಾಽಭವನ್॥ 7-59-24 (47054) ಸ್ವಧಾಂ ಪೂಜಾಂ ಚ ರಕ್ಷೋಭಿರ್ಜನಸ್ಥಾನೇ ಪ್ರಣಾಶಿತಾಂ। ಪ್ರಾದಾನ್ನಿಹತ್ಯ ರಕ್ಷಾಂಸಿ ಪಿತೃದೇವೇಭ್ಯ ಈಶ್ವರಃ॥ 7-59-25 (47055) ಸಹಸ್ರಪುತ್ರಾಃ ಪುರುಷಾ ದಶವರ್ಷಶತಾಯುಷಃ। ನ ಚ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾಃ ಕನಿಷ್ಠೇಭ್ಯಸ್ತದಾ ಶ್ರಾದ್ಧಾನಿ ಕುರ್ವತೇ॥ 7-59-26 (47056) ಶ್ಯಾಮೋ ಯುವಾ ಲೋಹಿತಾಕ್ಷೋ ಮತ್ತಮಾತಂಗವಿಕ್ರಮಃ। ಆಜಾನುಬಾಹುಃ ಸುಭುಜಃ ಸಿಂಹಸ್ಕಂಧೋ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-59-27 (47057) ದಶವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಣಿ ದಶವರ್ಷಶತಾನಿ ಚ। ಸರ್ವಭೂತಮನಃಕಾಂತೋ ರಾಮೋ ರಾಜ್ಯಮಕಾರಯತ್॥ 7-59-28 (47058) ರಾಮೋ ರಾಮೋ ರಾಮ ಇತಿ ಪ್ರಜಾನಾಮಭವತ್ಕಥಾ। ರಾಮಭೂತಂ ಜಗದಭೂದ್ರಾಮೇ ರಾಜ್ಯಂ ಪ್ರಶಾಸತಿ॥ 7-59-29 (47059) ಚತುರ್ವಿಧಾಃ ಪ್ರಜಾ ರಾಮಃ ಸ್ವರ್ಗಂ ನೀತ್ವಾ ದಿವಂ ಗತಃ। ಆತ್ಮೇಚ್ಛಯಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ಯ ರಾಜವಂಶಮಿಹಾಷ್ಟಧಾ॥ 7-59-30 (47060) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-59-31 (47061) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಏಕೋನಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 59 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-59-17 ಸ ನಿರರ್ಗಲಜಾನ್ಮುಖ್ಯಾನಶ್ವಮೇಧಾಞ್ಶತಂ ಪ್ರಭುಃ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ। ಆಜಹಾರ ಮಹಾಜಜ್ಞಂ ಪ್ರಜಾ ಧರ್ಮೇಣ ಪಾಲಯನ್। ನಿರರ್ಗಲಂ ಸಜಾರೂಥ್ಯಮಶ್ವಮೇಧಂ ಚ ತಂ ವಿಭುಃ ಇತಿ ಝ. ಪಾಠಃ। ಆಜಹಾರ ರಮೇಶಸ್ಯ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-59-19 ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಮಾನುಷಾಣಾಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾ ದೇವಾದಯೋ ವಿಚರಂತಿ ಪುಣ್ಯಾತಿಶಯಾತ್॥ 5-59-20 ಪ್ರಾಣೋ ಬಲಂ॥ 5-59-22 ನಿಷ್ಪೂರ್ತಂ ಜಠೀಕಾರಾಮಾದಿ। ಹುತಮಿಷ್ಠಂ। ಸುಪ್ರೀತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಶಾಖಪಾರಗಾಃ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-59-29 ರಾಮಾದ್ರಾಮಂ ಜಗದಭೂತ್ ಇತಿ ಘ.ಝ.ಪಾಠಃ। ತತ್ರ ರಾಮಂ ಅಭಿರಾಮಂ॥ 5-59-59 ಏಕೋನಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 59 ॥

7-60-0 (47062) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-60-0x (4415) ಭಗೀರಥಂ ಚ ರಾಜಾನಂ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। `ಪರಿತ್ರಾಣಾಯ ಪೂರ್ವೇಷಾಂ ಯೇನ ಗಂಗಾಽವತಾರಿತಾ॥ 7-60-1 (47063) ಯಸ್ಯೇಂದ್ರೋ ಬಾಹುವೀರ್ಯೇಣ ಪ್ರೀತೋ ರಾಜ್ಞೋ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಸೋಽಶ್ವಮೇಧಶತೈರೀಜೇ ಸಮಾಪ್ತವರದಕ್ಷಿಣೈಃ॥ 7-60-2 (47064) ಹವಿರ್ಮಂತ್ರಾನ್ನಸಂಪನ್ನೈರ್ದೇವಾನಾಮಾದಧೌ ಮುದಂ'। ಯೇನ ಭಾಗೀರಥೀ ಗಂಗಾ ಚಯನೈಃ ಕಾಂಚನೈಶ್ಚಿತಾ॥ 7-60-3 (47065) ಯಃ ಸಹಸ್ರಂ ಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ಕನ್ಯಾ ಹೇಮವಿಭೂಷಿತಾಃ। ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ರಾಜಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ॥ 7-60-4 (47066) ಸರ್ವಾ ರಥಗತಾಃ ಕನ್ಯಾ ರಥಾಃ ಸರ್ವೇ ಚತುರ್ಯುಜಃ। ರಥೇರಥೇ ಶತಂ ನಾಗಾಃ ಸರ್ವೇ ವೈ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ॥ 7-60-5 (47067) ಸಹಸ್ರಮಶ್ವಾಶ್ಚೈಕೈಕಂ ಗಜಾನಾಂ ಪೃಷ್ಠತೋಽನ್ವಯುಃ। ಅಶ್ವೇಅಶ್ವೇ ಶತಂ ಗಾವೋ ಗವಾಂ ಪಶ್ಚಾದಜಾವಿಕಂ॥ 7-60-6 (47068) ತೇನಾಕ್ರಾಂತಾ ಜನೌಘೇನ ದಕ್ಷಿಣಾ ಭೂಯಸೀರ್ದದತ್। ಉಪಹ್ವರೇಽತಿವ್ಯಥಿತಾ ತಸ್ಯಾಂಕೇ ನಿಷಸಾದ ಹ॥ 7-60-7 (47069) ತಥಾ ಮಾಗೀರಥೀ ಗಂಗಾ ಹ್ಯೂರ್ಧ್ವಗಾ ಹ್ಯಭವತ್ಪುರಾ। ದುಹಿತೃತ್ವಂ ಗತಾ ರಾಜ್ಞಃ ಪುತ್ರತ್ವಮಗಮತ್ತದಾ॥ 7-60-8 (47070) ತಾಂ ತು ಗಾಥಾ ಜಗುಃ ಪ್ರೀತಾ ಗಂಧರ್ವಾಃ ಸೂರ್ಯವರ್ಚಸಃ। ಪಿತೃದೇವಮನುಷ್ಯಾಣಾಂ ಶೃಣ್ವತಾಂ ವಲ್ಗುವಾದಿನಃ॥ 7-60-9 (47071) ಭಗೀರಥಂ ಯಜಮಾನಮೈಕ್ಷ್ವಾಕುಂ ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣಂ। ಗಂಗಾ ಸಮುದ್ರಗಾ ದೇವೀ ವವ್ರೇ ಪಿತರಮೀಶ್ವರಂ॥ 7-60-10 (47072) ತಸ್ಯ ಸೇಂದ್ರೈಃ ಸುರಗಣೈರ್ದೇವೈರ್ಯಜ್ಞಃ ಸ್ವಲಂಕೃತಃ। ಸಂಯಕ್ಪರಿಗೃಹೀತಶ್ಚ ಶಾಂತವಿಘ್ನೋ ನಿರಾಮಯಃ॥ 7-60-11 (47073) ಯೋ ಯ ಇಚ್ಛೇತ ವಿಪ್ರೋ ವೈ ಯತ್ರಯತ್ರಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಿಯಂ। ಭಗೀರಥಸ್ತದಾ ಪ್ರೀತಸ್ತತ್ರತತ್ರಾದದದ್ವಶೀ॥ 7-60-12 (47074) ನಾದೇಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯಾಸೀದ್ಯಸ್ಯ ಯತ್ಸ್ಯಾತ್ಪ್ರಿಯಂ ಧನಂ। ಸೋಽಪಿ ವಿಪ್ರಪ್ರಸಾದೇನ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಗತೋ ನೃಪಃ॥ 7-60-13 (47075) ಯೇನ ಯಾತೌ ಮಖಮುಖೌ ದಿಶಾಶಾವಿಹ ಪಾದಪಾಃ। ತೇನಾವಸ್ಥಾತುಮಿಚ್ಛಂತಿ ತಂ ಗತ್ವಾ ರಾಜಮೀಶ್ವರಂ॥ 7-60-14 (47076) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-60-15 (47077) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 60 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-60-3 ಚಯನೈಃ ಕಾಂಚನೈಶ್ಚಿತಾ ಸ್ವರ್ಣೇಷ್ಟಕಮಯೈಃ ಕ್ರತ್ವರ್ಥಸ್ಯಂಡಿಲೈರ್ವ್ಯಾಪ್ತಾ ಚಯನೈರಿಷ್ಟಕಾಸೋಪಾನೈರ್ವಾ ಕೂಲದ್ವಯೇ ಉದ್ಗಮಾತ್ಸಂಗಮಪರ್ಯಂತಂ ನಿಚಿತೇತಿ ವಾರ್ಥಃ॥ 5-60-4 ರಾಜ್ಞಶ್ಚ ರಾಜಪುತ್ರಾಂಶ್ಚಾತಿಕ್ರಂಯೇತಿ ಶೇಷಃ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಃ ಅಮನ್ಯತ ದತ್ತವಾನ್॥ 5-60-7 ಯೇನ ಹೇತುನಾ ಉಪಹ್ವರೇ ಸಮೀಪೇ ಭೂಯಸೀರ್ದಕ್ಷಿಣಾ ದದತ್ ರಾಜಾ ಆಸ್ತೇ ತೇನ ಹೇತುನಾ ಗಂಗಾ ಜನೌಘಭಾರೇಣ ಆಕ್ರಾಂತಾ ವೇತ್ರಯಷ್ಟಿವತ್ತೀರಪ್ರದೇಶೇ ನತಿಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾ ಸತೀ ಅತಿವ್ಯಥಿತಾಽತಸ್ತಸ್ಯಾಂಕೇ ನಿಷಸಾದಹ। ದಕ್ಷಿಣಾಭಾರೇಣ ತೀರಪ್ರದೇಶೇಽವನತೇ ಪ್ರವಾಹಾಂಬು ರಾಜ್ಞೋಽಂಕಪರ್ಯಂತಮಾಗತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-60-8 ಪುತ್ರತ್ವಂ ನರಕಾತ್ತ್ರಾಣಕರ್ತೃತ್ವಂ॥ 5-60-12 ವಶೀ ಯೋಗೀ ಯೋಗಪ್ರಭಾವಾತ್। ಯೋ ಯತ್ರ ದೇಶೇ ಯತ್ ಇಚ್ಛೇತ್ಸ ತತ್ರ ಪ್ರಾಪ್ನು ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-60-14 ಯೇಽನುಯಾತಾ ಅಭಿಮುಖಾ ದಿಂಶಮದ್ಯಾಪಿ ಪಾದಪಾಃ। ಆನತಾಸ್ತಸ್ಥುರಿಚ್ಛಂತಸ್ತಮನ್ವಾಗಂತುಮೀಶ್ವರಂ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ। ಅನೇತ್ರಾಸ್ತಸ್ಥುಃ ಇತಿ ಕ. ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-60-60 ಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-61-0 (47078) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-61-0x (4416) ದಿಲೀಪಂ ಚಾಪಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮೃತಾಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯಸ್ಯ ಯಜ್ಞಶತೇಷ್ವಾಸನ್ಪ್ರಯುತಾಯುತಶೋ ದ್ವಿಜಾಃ॥ 7-61-1 (47079) ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಾರ್ಥಸಂಪನ್ನಾ ಯಜ್ವಾನಃ ಪುತ್ರಪೌತ್ರಿಣಃ। `ಸ್ವಚ್ಛಂದಾಃ ಪುಣ್ಯಗಂಧಾಶ್ಚ ಸುಭಕ್ಷಾ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ। ಯಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಣಿ ಭೂರಿಣಿ ಕಥಯಂತಿ ಮನೀಷಿಣಃ'॥ 7-61-2 (47080) ಯ ಇಮಾಂ ವಸುಸಂಪೂರ್ಣಾಂ ವಸುಧಾಂ ವಸುಧಾಧಿಪಃ। ಈಜಾನೋ ವಿತತೇ ಯಜ್ಞೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ॥ 7-61-3 (47081) `ರಾಜಾನೋ ವಿತತೇ ಯಜ್ಞೇ ಉಪಹಾರಾನುಪಾಹರನ್'। ದಿಲೀಪಸ್ಯ ತು ಯಜ್ಞೇಷು ಕೃತಃ ಪಂಥಾ ಹಿರಣ್ಮಯಃ। ತಂ ಧರ್ಮ ಇವ ಕುರ್ವಾಣಾಃ ಸೇಂದ್ರಾ ದೇವಾಃ ಸಮಾಗಮನ್॥ 7-61-4 (47082) ಸಹಸ್ರಂ ಯತ್ರ ಮಾತಂಗಾ ಅಗಚ್ಛನ್ಪರ್ವತೋಪಮಾಃ। ಸೌವರ್ಣಂ ಚಾಭವತ್ಸರ್ವಂ ಸದಃ ಪರಮಭಾಸ್ವರಂ॥ 7-61-5 (47083) ರಸಾನಾಂ ಚಾಭವನ್ಕುಲ್ಯಾ ಭಕ್ಷ್ಯಾಣಾಂ ಚಾಪಿ ಪರ್ವತಾಃ। ಸಹಸ್ರವ್ಯಾಮಾ ನೃಪತೇ ಯೂಪಾಶ್ಚಾಸನ್ಹಿರಣ್ಮಯಾಃ॥ 7-61-6 (47084) ಚಷಾಲಪ್ರಚಷಾಲೌ ಚ ಯಸ್ಯ ಯೂಪೇ ಹಿರಣ್ಮಯೌ। ನೃತ್ಯಂತ್ಯಪ್ಸರಸೋ ಯತ್ರ ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಸಪ್ತ ಚ॥ 7-61-7 (47085) ಯತ್ರ ವೀಣಾಂ ವಾದಯತಿ ಪ್ರೀತ್ಯಾ ವಿಶ್ವಾವಸುಃ ಸ್ವಯಂ। ಸರ್ವಭೂತಾನ್ಯಮನ್ಯಂತ ಮಮ ವಾದಯತೀತಿ ತಂ॥ 7-61-8 (47086) ರಾಗಖಾಂಡವಭೋಜ್ಯೈಶ್ಚ ಮತ್ತಾಃ ಪತಿಷು ಶೇರತೇ॥ 7-61-9 (47087) ತದೇತದದ್ಭುತಂ ಮನ್ಯೇ ಅನ್ಯೈರ್ನ ಸದೃಶಂ ನೃಪೈಃ। ಯದಪ್ಸು ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಚಕ್ರೇ ನ ಪರಿಪೇತತುಃ॥ 7-61-10 (47088) ರಾಜಾನಂ ದೃಢಧನ್ವಾನಂ ದಿಲೀಪಂ ಸತ್ಯವಾದಿನಂ। ಯೇಽಪಶ್ಯನ್ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣ್ಯಂ ತೇಽಪಿ ಸ್ವರ್ಗಜಿತೋ ನರಾಃ॥ 7-61-11 (47089) ಪಂಚ ಶಬ್ದಾ ನ ಜೀರ್ಯಂತಿ ದಿಲೀಪಸ್ಯ ನಿವೇಶನೇ। ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಘೋಷೋ ಜ್ಯಾಘೋಷಃ ಪಿಬತಾಶ್ನೀತ ಖಾದತ॥ 7-61-12 (47090) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-61-13 (47091) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಏಕಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 61 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-61-2 ತಂತ್ರ ಕ್ರಿಯಾ॥ 5-61-4 ಪಂಥಾ ಹಿರಣ್ಮಯಃ। ಹಿರಣ್ಮಯ್ಯಃ ಸ್ರುಚೋ ಭವಂತೀತಿ ವಿಧಿಮಾರ್ಗಸ್ತತ ಆರಭ್ಯ ಪ್ರವೃತ್ತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-61-9 ರಾಗಖಂಡವಂ ಗುಡೋದನಂ। ಪರ್ಪಟಿಕೇತಿ ವೈದರ್ಭಾಃ। ಯದ್ಯೋಷಾ ಹೇಮಸಚ್ಛನ್ನಾ ಮತ್ತಾಃ ಪಥಿಷು ಶೇರತೇ ಇತಿ ಙ.ಡ.ಪಾಠಃ। ಪಥಿ ಸುಶೇರತೇ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ। ರಾಗಸ್ವಾಂಡವಭೋಜ್ಯೈಶ್ಚ ಮತ್ತಾಃ ಪಥಿಷು ಶೇರತೇ ಇತಿ ಘ.ಪಾಠಃ॥ 5-61-10 ಅಪ್ಸು ನ ಪರಿಪೇತತುಃ ನ ಮಮಜ್ಜತುಃ। ಯಸ್ಯಾಪ್ಯಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಚಕ್ರೇ ನ ಪರಿಮರ್ದನಂ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-61-61 ಏಕಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-62-0 (47092) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-62-0x (4417) ಮಾಂಧತಾರಂ ಯೌವನಾಶ್ವಂ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯಂ ದೇವಾವಶ್ವಿನೌ ಗರ್ಭೇ ಪಿತುಃ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಚಕರ್ಷತುಃ॥ 7-62-1 (47093) ಮೃಗಯಾಂ ವಿಚರನ್ರಾಜಾ ತೃಷಿತಃ ಕ್ಲಾಂತವಾಹನಃ। ಧೂಮಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾಽಗಮತ್ಸತ್ರಂ ಪೃಷದಾಜ್ಯಮವಾಪ ಸಃ॥ 7-62-2 (47094) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುವನಾಶ್ವಸ್ಯ ಜಠರೇ ರವಿಸನ್ನಿಭಂ। ಗರ್ಭಂ ನಿರೂಹತುರ್ದೇವಾವಶ್ವಿನೌ ಭಿಷಜಾಂ ವರೌ॥ 7-62-3 (47095) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಿತುರುತ್ಸಂಗೇ ಶಯಾನಂ ದೇವವರ್ಚಸಂ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಮಬ್ರುವಂದೇವಾಃ ಕಮಯಂ ಧಾಸ್ಯತೀತಿ ವೈ॥ 7-62-4 (47096) ಮಾಮೇವಾಯಂ ಧಯತ್ವಂಗ ಇತಿ ಹ ಸ್ಮಾಹ ವಾಸವಃ। ತತೋಂಗುಲಿಭ್ಯೋ ಹೀಂದ್ರಸ್ಯ ಪ್ರಾದುರಾಸೀತ್ಪಯೋಽಮೃತಂ॥ 7-62-5 (47097) ಮಾಂ ಧಾಸ್ಯತೀತಿ ಕಾರಣ್ಯಾದ್ಯದಿಂದ್ರೋ ಹ್ಯನ್ವಕಂಪಯತ್। ತಸ್ಮಾತ್ತು ಮಾಂಧಾತೇತ್ಯೇವಂ ನಾಮ ತಸ್ಯಾದ್ಭುತಂ ಕೃತಂ॥ 7-62-6 (47098) ತತಸ್ತು ಧಾರಾಂ ಪಯಸೋ ಘೃತಸ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ತಸ್ಯಾಸ್ಯೇ ಯೌವನಾಶ್ವಸ್ಯ ಪಾಣಿರಿಂದ್ರಸ್ಯ ಚಾಸ್ರವತ್॥ 7-62-7 (47099) ಅಪಿಬತ್ಪಾಣಿಮಿಂದ್ರಸ್ಯ ಸ ಚಾಪ್ಯಹ್ಗಾಽಭ್ಯವರ್ಧತ। ಸೋಽಭವದ್ದ್ವಾದಶಸಮೋ ದ್ವಾದಶಾಹೇನ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-62-8 (47100) ಇಮಾಂ ಚ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಮೇಕಾಹ್ನಾ ಸ ವ್ಯಜೀಜಯತ್। ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಧೃತಿಮಾನ್ವೀರಃ ಸತ್ಯಸಂಧೋ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಃ॥ 7-62-9 (47101) ಜನಮೇಜಯಂ ಸುಧನ್ವಾನಂ ಗಯಂ ಪೂರುಂ ಬೃಹದ್ರಥಂ। ಅಸಿತಂ ಚ ನೃಗಂ ಚೈವ ಮಾಂಧಾತಾ ಮಾನವೋಽಜಯತ್॥ 7-62-10 (47102) ಉದೇತಿ ಚ ಯತಃ ಸೂರ್ಯೋ ಯತ್ರ ಚ ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠತಿ। ತತ್ಸರ್ವಂ ಯೌವನಾಶ್ವಸ್ಯ ಮಾಂಧಾತುಃ ಕ್ಷೇತ್ರಮುಚ್ಯತೇ॥ 7-62-11 (47103) ಸೋಽಶ್ವಮೇಧಶತೈರಿಷ್ಟ್ವಾ ರಾಜಸೂಯಶತೇನ ಚ। ಅದದದ್ರೋಹಿತಾನ್ಮತ್ಸ್ಯಾನ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-62-12 (47104) ಹೈರಣ್ಯಾನ್ಯೋಜನೋತ್ಸೇಧಾನಾಯತಾಞ್ಶತಯೋಜನಂ। ಬಹುಪ್ರಕಾರಾನ್ಸುಸ್ವಾದೂನ್ಭಕ್ಷ್ಯಭೋಜ್ಯಾನ್ನಪರ್ವತಾನ್॥ 7-62-13 (47105) ಅತಿರಿಕ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಭುಂಜಾನೋ ಹೀಯತೇ ಜನಃ॥ 7-62-14 (47106) ಭಕ್ಷ್ಯಾನ್ನಪಾನನಿಚಯಾಃ ಶುಶುಭುಸ್ತ್ವನ್ನಪರ್ವತಾಃ। ಘೃತಹದಾಃ ಸೂಪಪಂಕಾ ದಧಿಫೇನಾಂ ಗುಡೋದಕಾಃ॥ 7-62-15 (47107) ರುರುಧುಃ ಪರ್ವತಾನ್ನದ್ಯೋ ಮಧುಕ್ಷೀರವಹಾಃ ಶುಭಾಃ। ದೇವಾಸುರಾ ನರಾ ಯಕ್ಷಾ ಗಂಧರ್ವೋರಗಪಕ್ಷಿಣಃ॥ 7-62-16 (47108) ವಿಪ್ರಾಸ್ತತ್ರಾಗತಾಶ್ಚಾಸನ್ವೇದವೇದಾಂಗಪಾರಗಾಃ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಋಷಯಶ್ಚಾಪಿ ನಾಸಂಸ್ತತ್ರಾವಿಪಶ್ಚಿತಃ॥ 7-62-17 (47109) ಸಮುದ್ರಾಂತಾಂ ವಸುಮತೀಂ ವಸುಪೂರ್ಣಾಂ ತು ಸರ್ವತಃ। ಸ ತಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಾತ್ಕೃತ್ವಾ ಜಗಾಮ ಸ್ವಾನ್ಗೃಹಾನ್ಪ್ರತಿ॥ 7-62-18 (47110) `ರಾಜಾಽಪಿ ವಿವಿಧೈರಿಷ್ಟ್ವಾ ಯಜ್ಞೈರ್ವಿವಿಧದಕ್ಷಿಣೈಃ'। ಗತಃ ಪುಣ್ಯಕೃತಾಂ ಲೋಕಾನ್ವ್ಯಾಪ್ಯ ಸ್ವಯಶಸಾ ದಿಶಃ॥ 7-62-19 (47111) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-62-20 (47112) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ದ್ವಿಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 62 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-62-6 ತಸ್ಮಾನ್ಮಾಂಧಾತರಿತ್ಯೇವಂ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-62-8 ದ್ವಾದಶಸಮೋ ದ್ವಾದಶವಾರ್ಷಿಕಃ। ಶಯ ಇತಿ ಪಾಠೇ ದ್ವಾದಶಹಸ್ತಃ। ವ್ಯಜೀಜಯದ್ವಿಜಿತವಾನ್॥ 5-62-13 ರೋಹಿತಾನ್ ಲೋಹಿತಭೂಪ್ರದೇಶಾನ್ಪದ್ಮರಾಗಖನಿಮತೋ ವಾ ಮತ್ಸ್ಯಾಂದೇಶವಿಶೇಷಾನ್। ಹೈರಣ್ಯಾನ್ ಸ್ವರ್ಣಾಕರಯುಕ್ತಾನ್। ಜನೋತ್ಸೇಧಾನ್ ಜನೇಷು ಉತ್ಸೇಧ ಉಚ್ಛ್ರಾಯೋ ಯೇಷಾಂ ತಾನ್। ಮತ್ಸ್ಯದೇಶೋತ್ಪನ್ನೇ ಹಿ ನದ್ಯಾವದ್ಯಾಪಿ ಪರಂಪರಯಾ ಪೂರ್ವಾಪರೌ ಸಮುದ್ರೌ ಗಚ್ಛತ ಇತಿ ತೇಷಾಮುಚ್ಛ್ರಿತತ್ವಂ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ। ರೋಹಿತಾನಶ್ವಾನ್ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-62-14 ಅತಿರಿಕ್ತಮವಶಿಷ್ಟಂ ಭುಂಜಾನೋ ಜನ ಏವ ಹೀಯತೇ ತತ್ವನ್ನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-62-62 ದ್ವಿಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-63-0 (47113) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-63-0x (4418) ಯಯಾತಿಂ ನಾಹುಷಂ ಚೈವ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। `ಯ ಇಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಜಿತ್ವಾ ಸಸಮುದ್ರಾಂ ಸಪರ್ವತಾಂ॥ 7-63-1 (47114) ಶಂಯಾಪ್ರಾಸೇನ ನಿರ್ಮಾಯ ವೇದೀಃ ಸನ್ನತದಕ್ಷಿಣಾಃ। ಈಜಾನಃ ಕ್ರತುಭಿಃ ಪುಣ್ಯೈಃ ಪರ್ಯಗಚ್ಛತ್ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ'॥ 7-63-2 (47115) ರಾಜಸೂಯಶತೈರಿಷ್ಟ್ವಾ ಸೋಽಶ್ವಮೇಧಶತೇನ ಚ। ಪುಂಡರೀಕಸಹಸ್ರೇಣ ವಾಜಪೇಯಶತೈಸ್ತಥಾ॥ 7-63-3 (47116) ಅತಿರಾತ್ರಸಹಸ್ರೇಣ ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯೈಶ್ಚ ಕಾಮತಃ। ಅಗ್ನಿಷ್ಟೋಮೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈಃ ಸತ್ರೈಶ್ಚ ಪ್ರಾಜ್ಯದಕ್ಷಿಣೈಃ॥ 7-63-4 (47117) ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಯದ್ವಿತ್ತಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಮಸ್ತಿ ಕಿಂಚನ। ತತ್ಸರ್ವಂ ಪರಿಸಂಖ್ಯಾಯ ತತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಾತ್ಕರೋತ್॥ 7-63-5 (47118) ಸರಸ್ವತೀ ಪುಣ್ಯತಮಾ ನದೀನಾಂ ತಥಾ ಸಮುದ್ರಾಃ ಸರಿತಃ ಸಾದ್ರಯಶ್ಚ। ಈಜಾನಾಯ ಪುಣ್ಯತಮಾಯ ರಾಜ್ಞೇ ಘೃತಂ ಪಯೋ ದುದುಹುರ್ನಾಹುಷಾಯ॥ 7-63-6 (47119) ವ್ಯೂಢೇ ದೇವಾಸುರೇ ಯುದ್ಧೇ ಕೃತ್ವಾ ದೇವಸಹಾಯತಾಂ। ಚತುರ್ಧಾ ವ್ಯಭಜತ್ಸರ್ವಾಂ ಚತುರ್ಭ್ಯಃ ಪೃಥಿವೀಮಿಮಾಂ॥ 7-63-7 (47120) ಯಜ್ಞೈರ್ನಾನಾವಿಧೈರಿಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಜಾಮುತ್ಪಾದ್ಯ ಚೋತ್ತಮಾಂ। ದೇವಯಾನ್ಯಾಂ ಚೌಶನಸ್ಯಾಂ ಶರ್ಮಿಷ್ಠಾಯಾಂ ಚ ಧರ್ಮತಃ॥ 7-63-8 (47121) ದೇವಾರಣ್ಯೇಷು ಸರ್ವೇಷು ವಿಜಹಾರಾಮರೋಪಮಃ। ಆತ್ಮನಃ ಕಾಮಚಾರೇಣ ದ್ವಿತೀಯ ಇವ ವಾರಾವಃ॥ 7-63-9 (47122) ಯದಾ ನಾಭ್ಯಗಮಚ್ಛಾಂತಿಂ ಕಾಮಾನಾಂ ಸರ್ವವೇದವಿತ್। ತತೋ ಗಾಥಾಮಿಮಾಂ ಗೀತ್ವಾ ಸದಾರಃ ಪ್ರಾವಿಶದ್ವನಂ॥ 7-63-10 (47123) ಯತ್ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ವ್ರೀಹಿಯವಂ ಹಿರಣ್ಯಂ ಪಶವಃ ಸ್ತ್ರಿಯಃ। ನಾಲಮೇಕಸ್ಯ ತತ್ಸರ್ವಮಿತಿ ಮತ್ವಾ ಶಮಂ ವ್ರಜೇತ್॥ 7-63-11 (47124) ಏವಂ ಕಾಮಾನ್ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಯಯಾತಿರ್ಧೃತಿಮೇತ್ಯ ಚ। ಪೂರುಂ ರಾಜ್ಯೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪ್ಯ ಪ್ರಯಾತೋ ವನಮೀಶ್ವರಃ॥ 7-63-12 (47125) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-63-13 (47126) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ತ್ರಿಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 63 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-63-4 ಪ್ರಾಜ್ಯದಕ್ಷಿಣೈಃ ಬಹುದಕ್ಷಿಣೈಃ॥ 5-63-5 ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದ್ವೇಷಿಣಾಂ। ಂಲೇಚ್ಛಾನಾಮಿತಿ ಯಾವತ್। ಪರಿಸಂಕ್ಯಾಯ ಅಪಹೃತ್ಯ॥ 5-63-7 ಚತುರ್ಭ್ಯಃ ಋತ್ವಿಗ್ಭ್ಯಃ। ಪ್ರಾಚೀದಿಗ್ಘೋತುರ್ದಕ್ಷಿಣಾಧ್ವರ್ಯೋರಿತ್ಯಾದಿಶ್ರುತೇಃ॥ 5-63-63 ತ್ರಿಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-64-0 (47127) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-64-0x (4419) ನಾಭಾಗಮಂಬರೀಷಂ ಚ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯಃ ಸಹಸ್ರಂ ಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ಚೈಕಸ್ತ್ವಯೋಧಯತ್॥ 7-64-1 (47128) ಜಿಗೀಷಮಾಣಾಃ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸಮಂತಾದ್ವೈರಿಣೋಽಭ್ಯಯುಃ। ಅಸ್ತ್ರಯುದ್ಧವಿದೋ ಘೋರಾಃ ಸೃಜಂತಶ್ಚಾಶಿವಾ ಗಿರಃ॥ 7-64-2 (47129) ಬಲಲಾಘವಶಿಕ್ಷಾಭಿಸ್ತೇಷಾಂ ಸೋಽಸ್ತ್ರಬಲೇನ ಚ। ಛತ್ರಾಯುಧಧ್ವಜರಥಾಂಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಸಾನ್ಗತವ್ಯಥಃ॥ 7-64-3 (47130) ತ ಏನಂ ಮುಕ್ತಸನ್ನಾಹಾಃ ಪ್ರಾರ್ಥಯಂಜೀವಿತೈಷಿಣಃ। ಶರಣ್ಯಮೀಯುಃ ಶರಣಂ ತವ ಸ್ಮ ಇತಿ ವಾದಿನಃ॥ 7-64-4 (47131) ಸ ತು ತಾನ್ವಶಗಾನ್ಕೃತ್ವಾ ಜಿತ್ವಾ ಚೇಮಾಂ ವಸುಂಧರಾಂ। ಈಜೇ ಯಜ್ಞಶತೈರಿಷ್ಟೈರ್ಯಥಾ ಶಕ್ರಸ್ತಥಾಽನಘಃ॥ 7-64-5 (47132) ಬುಭುಜುಃ ಸರ್ವಸಂಪನ್ನಮನ್ನಮನ್ಯೇ ಜನಾಃ ಸದಾ। ತಸ್ಮಿನ್ಯಜ್ಞೇ ತು ವಿಪ್ರೇಂದ್ರಾಃ ಸಂತೃಪ್ತಾಃ ಪರಮಾರ್ಚಿತಾಃ॥ 7-64-6 (47133) ಮೋದಕಾನ್ಪೂರಿಕಾಪೂಪಾನ್ಸ್ವಾದುಪೂರ್ಣಾಶ್ಚ ಶಷ್ಕುಲೀಃ। ಕರಂಭಾನ್ಪೃಥುಮೃದ್ವೀಕಾ ಅನ್ನಾನಿ ಸುಕೃತಾನಿ ಚ॥ 7-64-7 (47134) ಸೂಪಾನ್ಮೈರೇಯಕಾಪೂಪಾನ್ರಾಗಷಾಡವಪಾನಕಾನ್। ಮೃಷ್ಟಾನ್ನಾನಿ ಸುಯುಕ್ತಾನಿ ಮೃದೂನಿ ಸುರಭೀಣಿ ಚ॥ 7-64-8 (47135) ಘೃತಂ ಮಧು ಪಯಸ್ತೋಯಂ ದಧೀನಿ ರಸವಂತಿ ಚ। ಫಲಂ ಮೂಲಂ ಸುಸ್ವಾದು ದ್ವಿಜಾಸ್ತತ್ರೋಪಭುಂಜತೇ॥ 7-64-9 (47136) ಮದನೀಯಾನಿ ಪಾಪಾನಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಚಾತ್ಮನಃ ಸುಖಂ। ಅಪಿಬಂತ ಯಥಾಕಾಮಂ ಪಾನಪಾ ಗೀತವಾದಿತೈಃ॥ 7-64-10 (47137) ತತ್ರ ಸ್ಮ ಗಾಥಾ ಗಾಯಂತಿ ಕ್ಷೀಬಾ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಪಠಂತಿ ಚ। ನಾಭಾಗಸ್ತುತಿಸಂಯುಕ್ತಾ ನನೃತುಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-64-11 (47138) ತೇಷು ಯಜ್ಞೇಷ್ವಂಬರೀಷೋ ದಕ್ಷಿಣಾಮತ್ಯಕಾಲಯತ್। ರಾಜ್ಞಾಂ ಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ದಶಪ್ರಯುತಯಾಜಿನಾಂ॥ 7-64-12 (47139) ಹಿರಣ್ಯಕವಚಾನ್ಸರ್ವಾಞ್ಶ್ವೇತಚ್ಛತ್ರಪ್ರಕೀರ್ಣಕಾನ್। ಹಿರಣ್ಯಸ್ಯಂದನಾರೂಢಾನ್ಸಾನುಯಾತ್ರಪರಿಚ್ಛಾದಾನ್॥ 7-64-13 (47140) ಈಜಾನೋ ವಿತತೇ ಯಜ್ಞೇ ದಕ್ಷಿಣಾಮತ್ಯಕಾಲಯತ್। ಮೂರ್ಧಾಭಿಷಿಕ್ತಾಂಶ್ಚ ನೃಪಾನ್ರಾಜಪುತ್ರಶತಾನಿ ಚ॥ 7-64-14 (47141) ಸ ದಂಡಕೋಶನಿಚಯಾನ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ। ನೈವಂ ಪೂರ್ವೇ ಜನಾಶ್ಚಕ್ರುರ್ನ ಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಚಾಪರೇ॥ 7-64-15 (47142) ಯದಂಬರೀಷೋ ನೃಪತಿಃ ಕರೋತ್ಯಮಿತದಕ್ಷಿಣಃ। ಇತ್ಯೇವಮನುಮೋದಂತೇ ಪ್ರೀತಾ ಯಸ್ಯ ಮಹರ್ಷಯಃ॥ 7-64-16 (47143) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-64-17 (47144) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಚತುಃಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 64 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-64-8 ಸೂಪಾದ್ಯೋರಂಡಕಾನ್ಯೂಷಾನ್ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-64-10 ಮಾದನೀಯಾನಿ ಮದಕರಾಣಿ ಸುರಾದೀನಿ। ಪಾಪಾನಿ ಪಾಪಹೇತೂನೀತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾಪಿ ಸುಖಲಿಪ್ಸವಃ ಪಿಬಂತೀತ್ಯರ್ಥಃ। ಮದನೀಯಾನಿ ಪಾನಾನಿ ವಿದಂಶಾನಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಿಯಾನ್। ಪಪುಸ್ತತ್ರ ಯಥಾಕಾಮಂ ಪಾನಪಾ(ಕಾ) ಗೀತಕಾಃ ಪರಂ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ)॥ 5-64-12 ಅತ್ಯಕಾಲಯದ್ದಾತುಂ ನಿಷ್ಕಾಸಿತವಾನ್। ಜಿತಾ ರಾಜಾನ್ ಏವ ಸೋಪಸ್ಕರದಕ್ಷಿಣಾತ್ವೇನ ದತ್ತಾಃ। ತೇಷಾಂ ರಾಜ್ಯಾನಿ ತೇ ರಾಜಾನಶ್ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಾತ್ಕೃತಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-64-64 ಚತುಃಷಷ್ಠಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-65-0 (47145) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-65-0x (4420) ಶಶಿಬಿಂದುಂ ಚ ರಾಜಾನಂ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯ ಈಜೇ ವಿವಿಧೈರ್ಯಜ್ಞೈಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-65-1 (47146) ತಸ್ಯ ಭಾರ್ಯಾಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ಶತಮಾಸೀನ್ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಏಕೈಕಸ್ಯಾಂ ಚ ಭಾರ್ಯಾಯಾಂ ಸಹಸ್ರಂ ತನಯಾಭವನ್॥ 7-65-2 (47147) ತೇ ಕುಮಾರಾಃ ಪರಾಕ್ರಾಂತಾಃ ಸರ್ವೇ ನಿಯುತಯಾಜಿನಃ। ರಾಜಾನಃ ಕ್ರತುಭಿರ್ಮುಖ್ಯೈರೀಜಾನಾ ವೇದಪಾರಗಾಃ॥ 7-65-3 (47148) ಹಿರಣ್ಯಕವಚಾಃ ಸರ್ವೇ ಸರ್ವೇ ಚೋತ್ತಮಧನ್ವಿನಃ। ಸರ್ವೇಽಶ್ವಮೇಧೈರೀಜಾನಾಃ ಕುಮಾರಾಃ ಶಾಶಿಬಿಂದವಾಃ॥ 7-65-4 (47149) ತಾನಶ್ವಮೇಧೇ ರಾಜೇಂದ್ರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋದದತ್ಪಿತಾ। ಶತಂಶತಂ ರಥಗಜಾ ಏಕೈಕಂ ಪೃಷ್ಠತೋಽನ್ವಯುಃ॥ 7-65-5 (47150) ರಾಜಪುತ್ರಂ ತದಾ ಕನ್ಯಾಸ್ತಪನೀಯಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ। ಕನ್ಯಾಂಕನ್ಯಾಂ ಶತಂ ನಾಗಾ ನಾಗೇನಾಗೇ ಶತಂ ರಥಾಃ॥ 7-65-6 (47151) ರಥೇರಥೇ ಶತಂ ಚಾಶ್ವಾ ಬಲಿನೋ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ। ಅಶ್ವೇಅಶ್ವೇ ಗೋಸಹಸ್ರಂ ಗವಾಂ ಪಂಚಾಶದಾವಿಕಾಃ॥ 7-65-7 (47152) ಏತದ್ಧನಮಪರ್ಯಾಪ್ತಮಶ್ವಮೇಧೇ ಮಹಾಮಸ್ವೇ। ಶಶಿಬಿಂದುರ್ಮಹಾಭಾಗೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ॥ 7-65-8 (47153) ವಾರ್ಕ್ಷಾಶ್ಚ ಯೂಪಾ ಯಾವಂತ ಅಶ್ವಮೇಧೇ ಮಹಾಮಖೇ। ತೇ ತಥೈವ ಪುನಶ್ಚಾನ್ಯೇ ತಾವಂತಃ ಕಾಂಚನಾಭವನ್॥ 7-65-9 (47154) ಭಕ್ಷ್ಯಾನ್ನಪಾನನಿಚಯಾಃ ಪರ್ವತಾಃ ಕ್ರೋಶಮುಚ್ಛ್ರಿತಾಃ। ತಸ್ಯಾಶ್ವಮೇಧೇ ನಿರ್ವೃತ್ತೇ ರಾಜ್ಞಃ ಶಿಷ್ಟಾಸ್ತ್ರಯೋದಶ॥ 7-65-10 (47155) ತುಷ್ಟಪುಷ್ಟಜನಾಕೀರ್ಣಾಂ ಶಾಂತವಿಘ್ನಾಮನಾಮಯಾಂ। 7-65-11 (47156) ಶಶಿಬಿಂದುರಿಮಾಂ ಭೂಮಿಂ ಚಿರಂ ಭುಕ್ತ್ವಾ ದಿವಂ ಗತಃ॥ 7-65-11 (47157) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-65-12 (47158) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಪಂಚಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 65 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-65- ತ್ರಯೋದಶಾಸ್ತ್ರ ನಿಚಯಾಃ ಶಿಷ್ಟಾಃ॥ 5-65- ಪಂಚಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 65 ॥

7-66-0 (47159) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-66-0x (4421) ಗಯಂ ಚಾಧೂರ್ತರಜಸಂ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯೇ ವೈ ವರ್ಷಶತ ರಾಜಾ ಹುತಶಿಷ್ಟಾಶನೋಽಭವತ್॥ 7-66-1 (47160) ತಸ್ಮೈ ಹ್ಯಗ್ನಿರ್ವರಂ ಪ್ರಾದಾತ್ತತೋ ವವ್ರೇ ವರಂ ಗಯಃ। ತಪಸಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ವ್ರತೇನ ನಿಯಮೇನ ಚ॥ 7-66-2 (47161) ಗುರೂಣಾಂ ಚ ಪ್ರಸಾದೇನ ವೇದಾನಿಚ್ಛಾಮಿ ವೇದಿತುಂ। ಸ್ವಧರ್ಮೇಣಾವಿಹಿಂಸ್ಯಾನ್ಯಾಂಧನಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಚಾಕ್ಷಯಂ॥ 7-66-3 (47162) ವಿಪ್ರೇಷು ದದತಶ್ಚೈವ ಶ್ರದ್ಧಾ ಭವತು ನಿತ್ಯಶಃ। ಕನ್ಯಾಸು ಚ ಸವರ್ಣಾಸು ಸುಪ್ರಜಸ್ತ್ವಂ ಚ ಮೇ ಭವೇತ್॥ 7-66-4 (47163) ಅನ್ನಮೋಜೋ ಮಹೋ ಮಹ್ಯಂ ಧರ್ಮೇ ಮೇ ರಮತಾಂ ಮನಃ। ಅವಿಘ್ನಂ ಚಾಸ್ತು ಮೇ ನಿತ್ಯಂ ಧರ್ಮಕಾರ್ಯೇಷು ಪಾವಕ॥ 7-66-5 (47164) ತಥಾ ಭಿಷ್ಯತೀತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ತತ್ರೈವಾಂತರಧೀಯತ। ಗಯೋ ಹ್ಯವಾಪ್ಯ ತತ್ಸರ್ವಂ ಧರ್ಮೇಣಾರಾಧಯಂಜಗತ್॥ 7-66-6 (47165) ಸ ದರ್ಶಪೂರ್ಣಮಾಸಾಭ್ಯಾಂ ಕಾಲೇಷ್ವಾಗ್ರಯಣೇನ ಚ। ಚಾತುರ್ಮಾಸ್ಯೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರ್ಯಜ್ಞೈಶ್ಚಾವಾಪ್ತದಕ್ಷಿಣೈಃ॥ 7-66-7 (47166) ಅಯಜಚ್ಛ್ರದ್ಧಯಾ ರಾಜಾ ಪರಿಸಂವತ್ಸರಾಞ್ಶತಂ। ಗವಾಂ ಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಮಶ್ವಶತಾನಿ ಚ॥ 7-66-8 (47167) ಶತಂ ನಿಷ್ಕಸಹಸ್ರಾಣಿ ಗವಾಂ ಚಾಪ್ಯಯುತಾನಿ ಷಟ್। ಉತ್ಥಾಯೋತ್ಥಾಯ ಸಂಪ್ರಾದಾತ್ಪರಿಸಂವತ್ಸರಾಞ್ಶತಂ॥ 7-66-9 (47168) ನಕ್ಷತ್ರೇಷು ಚ ಸರ್ವೇಷು ದದನ್ನಕ್ಷತ್ರದಕ್ಷಿಣಾಃ। ಈಜೇ ಚ ವಿವಿಧೈರ್ಯಜ್ಞೈರ್ಯಥಾ ಸೋಮೋಽಂಗಿರಾ ಯಥಾ॥ 7-66-10 (47169) ಸೌವರ್ಣಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ವಾ ಯ ಇಮಾಂ ಪ್ರಮಿಶರ್ಕರಾಂ। ವಿಪ್ರೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಾದದದ್ರಾಜಾ ಸೋಽಶ್ವಮೇಧೇ ಮಹಾಮಖೇ॥ 7-66-11 (47170) ಜಾಂಬೂನದಮಯಾ ಯೂಪಾಃ ಸರ್ವೇ ರತ್ನಪರಿಚ್ಛದಾಃ। ಗಯಸ್ಯಾಸನ್ಸಮೃದ್ಧಾಸ್ತು ಸರ್ವಭೂತಮನೋಹರಾಃ॥ 7-66-12 (47171) ಸರ್ವಕಾಮಸಮೃದ್ಧಂ ಚ ಪ್ರಾದಾದನ್ನಂ ಗಯಸ್ತದಾ। ಬ್ರಾಹ್ಮಮೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟೇಭ್ಯಃ ಸರ್ವಭೂತೇಭ್ಯ ಏವ ಚ॥ 7-66-13 (47172) ಸಸಮುದ್ರವನದ್ವೀಪನದೀನದವನೇಷು ಚ। ನಗರೇಷು ಚ ರಾಷ್ಟ್ರೇಷು ದಿವಿ ವ್ಯೋಂನಿ ಚ ಯೇಽವಸನ್॥ 7-66-14 (47173) ಭೂತಗ್ರಾಮಾಶ್ಚ ವಿವಿಧಾಃ ಸಂತೃಪ್ತಾ ಯಜ್ಞಸಂಪದಾ। ಗಯಸ್ಯ ಸದೃಶೋ ಯಜ್ಞೋ ನಾಸ್ತ್ಯನ್ಯ ಇತಿ ತೇಽಬ್ರುವನ್॥ 7-66-15 (47174) ಷಟ್ತ್ರಿಂಶದ್ಯೋಜನಾಯಾಮಾ ತ್ರಿಂಶದ್ಯೋಜನಮಾಯತಾ। ಪಶ್ಚಾತ್ಪುರಶ್ಚತುರ್ವಿಂಶದ್ವೇದೀ ಹ್ಯಾಸೀದ್ಧಿರಣ್ಮಯೀ॥ 7-66-16 (47175) ಗಯಸ್ಯ ಯಜಮಾನಸ್ಯ ಮುಕ್ತಾವಜ್ರಮಣಿಸ್ತೃತಾ। ಪ್ರಾದಾತ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋಽಥ ವಾಸಾಂಸ್ಯಾಭರಣಾನಿ ಚ॥ 7-66-17 (47176) ಯಥೋಕ್ತಾ ದಕ್ಷಿಣಾಶ್ಚಾನ್ಯಾ ವಿಪ್ರೇಭ್ಯೋ ಭೂರಿದಕ್ಷಿಣಃ। ಯತ್ರ ಭೋಜನಶಿಷ್ಟಸ್ಯ ಪರ್ವತಾಃ ಪಂಚವಿಂಶತಿಃ॥ 7-66-18 (47177) ಕುಲ್ಯಾಶ್ಚ ಕ್ಷೀರವಾಹಿನ್ಯೋ ರಸಾನಾಂ ಚಾಪಭವಂಸ್ತದಾ। ವಸ್ತ್ರಾಭರಣಗಂಧಾನಾಂ ಶಾರಯಶ್ಚ ಪೃಥಗ್ವಿಧಾಃ॥ 7-66-19 (47178) ಯಸ್ಯ ಪ್ರಭಾವಾಚ್ಚ ಗಯಸ್ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ವಿಶ್ರುತಃ। ವಟಶ್ಚಾಕ್ಷಯ್ಯಕರಣಃ ಪುಣ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಸರಶ್ಚ ತತ್॥ 7-66-20 (47179) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸ಼ಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-66-21 (47180) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಷಟ್ಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 66 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-66-1 ಗಯಂ ಚಾಮೂರ್ತರಯಸಂ ಇತಿ ಘ. ಝ.ಪಾಠಃ॥ 5-66-4 ಪಾತ್ರೇಷು ದದತಃ ಸಾಮೇ ಶ್ರದ್ಧಾ ಭವತು ಇತಿ ಕ.ಙ.ಡ.ಪಾಠಃ॥ 5-66-7 ಪೌರ್ಣಮಾಸಾಭ್ಯ ಇತಿ ಘ. ಪಾಠಃ॥ 5-66-10 ನಕ್ಷತ್ರವಿಹಿತಾ ದಕ್ಷಿಣಾಃ॥ 5-66-20 ಯಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದಾದ್ರಾಯತ್ರೀ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ವಿಶ್ರುತಾ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-66-66 ಷಟ್ಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-67-0 (47181) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-67-0x (4422) ಸಾಂಕೃತಿಂ ರಂತಿದೇವಂ ಚ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯಸ್ಯ ದ್ವಿಶತಸಾಹಸ್ರಾ ಆಸನ್ಸೂದಾ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-67-1 (47182) ಗೃಹಾನಭ್ಯಾಗತಾನ್ವಿಪ್ರಾನತಿಥೀನ್ಪರಿವೇಷಕಾಃ। ಪಕ್ವಂಪಕ್ವಂ ದಿವಾರಾತ್ರಂ ವರಾನ್ನಮಮೃತೋಪಮಂ॥ 7-67-2 (47183) ನ್ಯಾಯೇನಾಧಿಗತಂ ವಿತ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ। ವೇದಾನಧೀತ್ಯ ಧರ್ಮೇಣ ಯಶ್ಚಕ್ರೇ ದ್ವಿಷತೋ ವಶೇ॥ 7-67-3 (47184) ಉಪಸ್ಥಿತಾಶ್ಚ ಪಶವಃ ಸ್ವಯಂ ಯಂ ಶಂಸಿತವ್ರತಂ। ಬಹವಃ ಸ್ವರ್ಗಮಿಚ್ಛಂತೋ ವಿಧಿವತ್ಸತ್ರಯಾಜಿನಂ॥ 7-67-4 (47185) ನದೀ ಮಹಾನಸಾದ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರವೃತಕ್ತಾ ಚರ್ಮರಾಶಿತಃ। ತಸ್ಮಾಚ್ಚರ್ಮಣ್ವತೀ ನಾಮ ಖ್ಯಾತಾ ಪುಣ್ಯಾ ಸರಿದ್ವರಾ॥ 7-67-5 (47186) ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ದದನ್ನಿಷ್ಕಾನ್ಸೌವರ್ಣಾನ್ಸ ಪ್ರಭಾವತಃ। ತುಭ್ಯಂ ನಿಷ್ಕಂ ತುಭ್ಯಂ ನಿಷ್ಕಮಿತಿ ಹ ಸ್ಮ ಪ್ರಭಾಷತೇ॥ 7-67-6 (47187) ತುಭ್ಯಂತುಭ್ಯಮಿತಿ ಪ್ರಾದಾನ್ನಿಷ್ಕಾನ್ನಿಷ್ಕಾನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ತತ ಪುನಃ ಸಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ನಿಷ್ಕಾನೇವ ಪ್ರಯಚ್ಛತಿ॥ 7-67-7 (47188) ಅಲ್ಪಂ ದತ್ತಂ ಮಯಾಽದ್ಯೇತಿ ನಿಷ್ಕಕೋಟಿಂ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಏಕಾಹ್ನಾ ತಾಂಯತಿ ತತಃ ಕ್ವಾದ್ಯ ವಿಪ್ರಾ ಇತಿ ಬ್ರುವನ್॥ 7-67-8 (47189) ದ್ವಿಜಪಾಣಿವಿಯೋಗೇನ ದುಃಖಂ ಮೇ ಶಾಶ್ವತಂ ಮಹತ್। ಭವಿಷ್ಯತಿ ನ ಸಂದೇಹ ಏವಂ ರಾಜಾಽದದದ್ವಸು॥ 7-67-9 (47190) ಸಹಸ್ರಶಶ್ಚ ಸೌವರ್ಣಾನ್ವೃಷಭಾನ್ಗೋಶತಾನುಗಾನ್। ಸಾಷ್ಟಂ ಶತಂ ಸುವರ್ಣಾನಾಂ ನಿಷ್ಕಮಾಹುರ್ಧನಂ ತಥಾ॥ 7-67-10 (47191) ಅಧ್ಯರ್ಧಮಾಸಮದದದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಃ ಶತಂ ಸಮಾಃ। ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರೋಪಕರಣಂ ಯಜ್ಞೋಪಕರಣಂ ಚ ಯತ್॥ 7-67-11 (47192) ಋಷಿಭ್ಯಃ ಕರಕಾನ್ಕುಂಭಾನ್ಸ್ಥಾಲೀಃ ಪಿಠರಮೇವ ಚ। ಶಯನಾಸನಾಯಾನಾನಿ ಪ್ರಾಸಾದಾಂಶ್ಚ ಗೃಹಾಣಿ ಚ॥ 7-67-12 (47193) ವೃಕ್ಷಾಂಶ್ಚ ವಿವಿಧಾಂದದ್ಯಾದನ್ನಾನಿ ಚ ಧನಾನಿ ಚ। ಸರ್ವಂ ಸೌವರ್ಣಮೇವಾಸೀದ್ರಂತಿದೇವಸ್ಯ ಧೀಮತಃ॥ 7-67-13 (47194) ತತ್ರಾಸ್ಯ ಗಾಥಾ ಗಾಯಂತಿ ಯೇ ಪುರಾಣವಿದೋ ಜನಾಃ। ರಂತಿದೇವಸ್ಯ ತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಮೃದ್ಧಿಮತಿಮಾನುಷೀಂ॥ 7-67-14 (47195) ನೈತಾದೃಶಂ ದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಂ ಕುಬೇರಸದನೇಷ್ವಪಿ। ಧನಂ ಚ ಪೂರ್ಯಮಾಣಂ ನಃ ಕಿಂ ಪುನರ್ಮನುಜೇಷ್ವಿತಿ॥ 7-67-15 (47196) ವ್ಯಕ್ತಂ ವಸ್ವೋಕಸಾರೇಯಮಿತ್ಯುಚುಸ್ತತ್ರ ವಿಸ್ಮಿತಾಃ। ಸಾಂಕೃತೇ ರಂತಿದೇವಸ್ಯ ಯಾಂ ರಾತ್ರಿಮತಿಥಿರ್ವಸೇತ್॥ 7-67-16 (47197) ಆಲಭ್ಯಂತ ತದಾ ಗಾವಃ ಸಹಸ್ರಾಣ್ಯೇಕವಿಂಶತಿಃ। ತತ್ರ ಸ್ಮ ಸೂದಾಃ ಕ್ರೋಶಂತಿ ಸುಮೃಷ್ಟಮಣಿಕುಂಡಲಾಃ॥ 7-67-17 (47198) ಸೂಪಂ ಭೂಯಿಷ್ಠಮಶ್ನೀಧ್ವಂ ನಾದ್ಯ ಮಾಂಸಂ ಯಥಾ ಪುರಾ। ರಂತಿದೇವಸ್ಯ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಸೌವರ್ಣಮಭವತ್ತದಾ॥ 7-67-18 (47199) ತತ್ಸರ್ವಂ ವಿತತೇ ಯಜ್ಞೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ। ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತಸ್ಯ ಹವ್ಯಾನಿ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಂತಿ ದೇವತಾಃ॥ 7-67-19 (47200) ಕವ್ಯಾನಿ ಪಿತರಃ ಕಾಲೇ ಸರ್ವಕಾಮಾಂದ್ವಿಜೋತ್ತಮಾಃ। ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ॥ 7-67-20 (47201) ಪುತ್ರಾತ್ಪುಂಡತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-67-21 (47202) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಸಪ್ತಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 67 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-67-3 ನ್ಯಾಯೇನಾಧಿಗತಂ ವಿತ್ತಂ ಯೇನಾಕ್ಷಯ್ಯಂ ಇತಿ ಕ.ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-67-8 ಏಕಾನ್ಹಾ ದಾಸ್ಯತಿ ಪುನಃ ಕೋಽನ್ಯಸ್ತತ್ಸಂಪ್ರದಾಸ್ಯತಿ ಇತಿ ಘ.ಝ.ಪಾಠಃ॥ 5-67-10 ಪಾರಿಭಾಷಿಕಂ ನಿಷ್ಕಮಾಹ ಸಹಸ್ರಶ ಇತಿ॥ 5-67-11 ಅಧ್ಯರ್ಧಮಾಸಂ ಪಕ್ಷೇ ಪಕ್ಷೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃ। ಶತಂ ಸಮಾ ಇತಿ ವಾಕ್ಯಶೇಷಾತ್॥ 5-67-15 ಧನಂ ಚ ಪೂರ್ಣಮಾಸಾದ್ಯ ಇತಿ ಘ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-67-16 ವಸ್ವೋಕಸಾರಾ ಸಲೋಪ ಆರ್ಷಃ। ಕನಕಮಯಾನಿ ಓಕಾಂಸಿ ಸಾರೋ ಯಸ್ಯಾಃ ಸಾ ತಥಾ॥ 5-67-18 ನಾದ್ಯಾಶ್ನೀತ ಯಥಾ ಪುರಾ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-67-67 ಸಪ್ತಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-68-0 (47203) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-68-0x (4423) ದೌಷ್ಯಂತಿ ಭರತಂ ಚಾಪಿ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಕರ್ಮಾಣ್ಯಸುಕರಾಣ್ಯನ್ಯೈಃ ಕೃತವಾನ್ಯಃ ಶಿಶುರ್ವನೇ॥ 7-68-1 (47204) ಹಿಮಾವದಾತಾನ್ಯಃ ಸಿಂಹಾನ್ನಖದಂಷ್ಟ್ರಾಯುಧಾನ್ಬಲೀ। ನಿರ್ವೀರ್ಯಾಂಸ್ತರಸಾ ಕೃತ್ವಾ ವಿಚಕರ್ಷ ಬಬಂಧ ಚ॥ 7-68-2 (47205) ಕ್ರೂರಾಂಶ್ಚೋಗ್ರತರಾನ್ವ್ಯಾಘ್ರಾಂದಮಿತ್ವಾ ಚಾಕರೋದ್ವಶೇ। ಮನಃಶಿಲಾ ಇವ ಶಿಲಾಃ ಸಂಯುಕ್ತಾ ಜತುರಾಶಿಭಿಃ॥ 7-68-3 (47206) ತ್ರಾಯಲಾದೀಂಶ್ಚಾತಿಬಲವಾನ್ಸುಪ್ರತೀಕಾನ್ಗಜಾನಪಿ। ದಂಷ್ಟ್ರಾಸು ಗೃಹ್ಯ ವಿಮುಖಾಞ್ಶುಷ್ಕಾಸ್ಯಾನಕರೋದ್ವಶೇ॥ 7-68-4 (47207) ಮಹಿಷಾನಪ್ಯತಿಬಲೋ ಬಲಿನೋ ವಿಚಕರ್ಷ ಹ। ಸಿಂಹಾನಾಂ ಚ ಸುದೃಪ್ತಾನಾಂ ಶತಾನ್ಯಾಕರ್ಷಯದ್ಬಲಾತ್॥ 7-68-5 (47208) ಬಲಿನಃ ಸೃಮರಾನ್ಖಂಗಾನ್ನಾನಾಸತ್ತ್ವಾನಿ ಚಾಪ್ಯುತ। ಕೃಚ್ಛ್ರಪ್ರಾಣಾನ್ವನೇ ಬದ್ಧ್ವಾ ದಮಯಿತ್ವಾಪ್ಯವಾಸೃಜತ್॥ 7-68-6 (47209) ತಂ ಸರ್ವದಮನೇತ್ಯಾಹುರ್ದ್ವಿಜಾಸ್ತೇನಾಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಾ। ತಂ ಪ್ರತ್ಯಷೇಧಜ್ಜನನೀ ಮಾ ಸತ್ವಾನಿ ವ್ಯನೀನಶಃ॥ 7-68-7 (47210) ಸೋಽಶ್ವಮೇಧಶತೇನೇಜೇ ಯಮುನಾಮನು ವೀರ್ಯವಾನ್। ತ್ರಿಶತೈಶ್ಚ ಸರಸ್ವತ್ಯಾಂ ಗಂಗಾಮನು ಚತುಃಶತೈಃ॥ 7-68-8 (47211) ಸೌಽಶ್ವಮೇಧಸಹಸ್ರೇಣ ರಾಜಸೂಯಶತೇನ ಚ। ಪುನರೀಜೇ ಮಹಾಯಜ್ಞೈಃ ಸಮಾಪ್ತವರದಕ್ಷಿಣೈಃ॥ 7-68-9 (47212) ಅಗ್ನಿಷ್ಟೋಮಾತಿರಾತ್ರಾಣಾಮುಕ್ಥ್ಯವಿಶ್ವಜಿತಾಂ ಚ ಸಃ। ವಾಜಪೇಯಸಹಸ್ರಾಮಾಂ ಸಹಸ್ರೈಶ್ಚ ಸುಸಂವೃತೈಃ॥ 7-68-10 (47213) ಇಷ್ಟ್ವಾ ಶಾಕುಂತಲೋ ರಾಜಾ ತರ್ಪಯಿತ್ವಾ ದ್ವಿಜಾಂಧನೈಃ। ಸಹಸ್ರಂ ಯತ್ರ ಪದ್ಮಾನಾಂ ಕಣ್ವಾಯ ಭರತೋ ದದೌ। ಜಾಂಬೂನದಸ್ಯ ಶುದ್ಧಸ್ಯ ಕನಕಸ್ಯ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-68-11 (47214) ಯಸ್ಯ ಯೂಪಾಃ ಸತವ್ಯಾಮಾಃ ಪರಿಣಾಹೇನ ಕಾಂಚನಾಃ। ಸಮಾಗಂಯ ದ್ವಿಜೈಃ ಸಾರ್ಧೇ ಸೇಂದ್ರೈರ್ದೇವೈಃ ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಾಃ॥ 7-68-12 (47215) ಅಲಂಕೃತಾನ್ರಾಜಮಾನಾನ್ಸರ್ವರತ್ನೈರ್ಮನೋಹರೈಃ। ಹೈರಣ್ಯಾಂದ್ವಿರದಾನಶ್ವಾನ್ರಥಾನುಷ್ಟ್ರಾನಜಾವಿಕಾನ್॥ 7-68-13 (47216) ದಾಸೀ ದಾಸಂ ಧನಂ ಧಾನ್ಯಂ ಗಾಃ ಸವತ್ಸಾಃ ಪಯಸ್ವಿನೀಃ। ಗ್ರಾಮಾನ್ಗೃಹಾಂಶ್ಚ ಕ್ಷೇತ್ರಾಣಿ ವಿವಿಧಾಂಶ್ಚ ಪರಿಚ್ಛದಾನ್॥ 7-68-14 (47217) ಕೋಟೀಶತಾಯುತಾಂಶ್ಚೈವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ। ಚಕ್ರವರ್ತೀ ಹ್ಯದೀನಾತ್ಮಾ ಜಿತಾರಿರ್ಹ್ಯಜಿತಃ ಪರೈಃ॥ 7-68-15 (47218) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-68-16 (47219) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಅಷ್ಟಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 68 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-68-1 ಶುಚಿರ್ವನೇ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-68-3 ಕ್ರುರಾನಿತಿ। ಯಥಾ ಮನಃಶಿಲಾಮಯಾಃ ಶಿಲಾಃ ಜತುರಾಶಿಭಿರ್ಲಾಭಾಪುಜ್ಜೈರ್ಯುಕ್ತಾಸ್ತತ್ಸದೃಶಾನ್ ರಕ್ತಬಿಂದುಯುಕ್ತಾನ್ ರಕ್ತಪೀತವರ್ಣಾನ್ ವ್ಯಾಘ್ರವಿಶೇಷಾನ್ ವಶೇಽಕರೋದಿತ್ಯರ್ಥಃ। ಶಿಲಾಃ ಪ್ರಭುತ್ವಾಜ್ಜನಕಾಶಿನಃ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-68-12 ವ್ಯಾಮೋ ಹಸ್ತಚತುಷ್ಟಯಂ। ಪರಿಣಾಹೇನ ದೈರ್ಘ್ಯೇಣ ॥ 5-68-68 ಅಷ್ಟಷಷ್ಟಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-69-0 (47220) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-69-0x (4424) ಪುಥುಂ ವೈನ್ಯಂ ಚ ರಾಜಾನಂ ಮೃತಂ ಸೃಂಜಯ ಶುಶ್ರುಮ। ಯಮಬ್ಯಷಿಂಚತ್ಸಂಮಂತ್ರ್ಯ ರಾಜಸೂಯೇ ಮಹರ್ಷಯಃ॥ 7-69-1 (47221) ಅಯಂ ನಃ ಪ್ರಥಯಿಷ್ಯೇತ ಸರ್ವಾನಿತ್ಯಭವತ್ಪೃಥುಃ। ಕ್ಷತಾನ್ನಸ್ತ್ರಾಸ್ಯತೇ ಸರ್ವಾನತ್ಯೇವಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋಽಭವತ್॥ 7-69-2 (47222) ಪೃಥುಂ ವೈನ್ಯಂ ಪ್ರಜಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಕ್ತಾಃ ಸ್ಮೇತಿ ಯದಬ್ರುವನ್। ತತೋ ರಾಜೇತಿ ನಾಮಾಸ್ಯ ಅನುರಾಗಾದಜಾಯತ॥ 7-69-3 (47223) ಅಕೃಷ್ಟಪಚ್ಯಾ ಪೃಥಿವೀ ಆಸೀದ್ವೈನ್ಯಸ್ಯ ಕಾಮಧುಕ್। ಸರ್ವಾಃ ಸಮಾದುಘಾ ಗಾವಃ ಪುಟಕೇಪುಟಕೇ ಮಧು॥ 7-69-4 (47224) ಆಸನ್ಹಿರಣ್ಮಯಾ ವೃಕ್ಷಾಃ ಸುಖಸ್ಪರ್ಶಾಃ ಸುಖಾವಹಾಃ। ತೇಷಾಂ ಚೀರxx ಸಂವೀತಾಃ ಪ್ರಜಾಸ್ತೇಷ್ವೇವ ಶೇರತೇ॥ 7-69-5 (47225) ಫಲಾನ್ಯಮೃತಕಲ್ಪಾನಿ ಸ್ವಾದೂನಿ ಚ ಮಧೂನಿ ಚ। ತೇಷಾಮಾಸೀತ್ತದಾಽಽಹಾರೋ ನಿರಾಹಾರಾಶ್ಚ ನಾಭವನ್॥ 7-69-6 (47226) ಅರೋಗಾಃ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಾರ್ಥಾ ಮನುಷ್ಯಾ ಹ್ಯಕುತೋಭಯಾಃ। ನ್ಯವಸಂತ ಯಥಾಕಾಮಂ ವೃಕ್ಷೇಷು ಚ ಗುಹಾಸು ಚ॥ 7-69-7 (47227) ಪ್ರವಿಭಾಗೋ ನ ರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಪುರಾಣಾಂ ಚಾಭವತ್ತದಾ। ಯಥಾಸುಖಂ ಯಥಾಕಾಮಂ ತಥೈತಾ ಮುದಿತಾಃ ಪ್ರಜಾಃ॥ 7-69-8 (47228) ತಸ್ಯ ಸಂಸ್ತಂಭಿತಾ ಹ್ಯಾಪಃ ಸಮುದ್ರಮಭಿಯಾಸ್ಯತಃ। ಪರ್ವತಾಶ್ಚ ದದುರ್ಮಾರ್ಗಂ ಧ್ವಜಭಂಗಶ್ಚ ನಾಭವತ್॥ 7-69-9 (47229) ತಂ ವನಸ್ಪತಯಃ ಶೈಲಾ ದೇವಾಸುರನರೋರಗಾಃ। ಸಪ್ತರ್ಷಯಃ ಪುಣ್ಯಜನಾ ಗಂಧರ್ವಾಪ್ಸರಸೋಽಪಿ ಚ। ಪಿತರಶ್ಚ ಸುಖಾಸೀನಮಭಿಗಂಯೇದಮಬ್ರುವನ್॥ 7-69-10 (47230) ಸಂರಾಡಸಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯೋಽಸಿ ರಾಜಾ ಗೋಪ್ತಾ ಪಿತಾಽಸಿ ನಃ। ದೇಹ್ಯಸ್ಮಭ್ಯಂ ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರಭುಃ ಸನ್ನೀಪ್ಸಿತಾನ್ವರಾನ್। ಯೈರ್ವಯಂ ಶಾಶ್ವತಂ ತೃಪ್ತಾ ವರ್ತಯಿಷ್ಯಾಮಹೇ ಸುಖಂ॥ 7-69-11 (47231) `ವಿಜ್ಞಾಪಿತಃ ಪ್ರಜಾಭಿಸ್ತು ಪ್ರಜಾನಾಂ ಹಿತಕಾಂಯಯಾ। ಧನುರ್ಗೃಹ್ಯ ಪೃಷತ್ಕಾಂಶ್ಚ ವಸುಧಾಮಾದ್ರವದ್ಬಲೀ॥ 7-69-12 (47232) ತತೋ ವೈನ್ಯಭಯಾದ್ರಾಜನ್ಗೌರ್ಭೂತ್ವಾ ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಮಹೀ। ತಾಂ ಪೃಥುರ್ಧನುರಾದಾಯ ದ್ರವಂತೀಮನ್ವಸಾರಯತ್॥ 7-69-13 (47233) ಸಾ ಲೋಕಾನ್ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾದೀನ್ಗತ್ವಾ ವೈನ್ಯಭಯಾರ್ದಿತಾ। ಸಾ ದದರ್ಶಾಗ್ರತೋ ವೈನ್ಯಂ ಕಾರ್ಮುಕೋದ್ಯತಪಾಣಿಕಂ॥ 7-69-14 (47234) ಜ್ವಲದ್ಭಿರ್ವಿಶಿಖೈರ್ಬಾಣೈರ್ದೀಪ್ತತೇಜಃಸಮದ್ಯುತಿಂ। ಮಹಾಯೋಗಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ದುರ್ಧರ್ಷಮಮರೈರಪಿ॥ 7-69-15 (47235) ಅಲಭಂತೀ ಪರಿತ್ರಾಣಂ ವೈನ್ಯಮೇವಾಭ್ಯಪದ್ಯತ। ಕೃತಾಂಜಲಿಪುಟಾ ರಾಜನ್ಪೂಜ್ಯಂ ಲೋಕೈಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತದಾ॥ 7-69-16 (47236) ಉವಾಚ ಚೈನಂ ನಾಧರ್ಂಯಂ ಸ್ತ್ರೀವಧಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ। ಕಥಂ ಧಾರಯಿತಾ ಚಾಸಿ ಪ್ರಜಾ ರಾಜನ್ಮಯಾ ವಿನಾ॥ 7-69-17 (47237) ಪೃಥುರುವಾಚ। 7-69-18x (4425) ಏಕಸ್ಯಾರ್ಥಾಯ ಯೋ ಹನ್ಯಾದಾತ್ಮನೋ ವಾ ಪರಸ್ಯ ವಾ। ಏಕಂ ಪ್ರಾಣಾನ್ಬಹೂನ್ವಾಪಿ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ನಾಸ್ತಿ ಪಾತಕಂ॥ 7-69-18 (47238) ಯಸ್ಮಿಂಸ್ತು ನಿಹತೇ ಭದ್ರೇ ಬಹವಃ ಸುಖಮೇಧತೇ। ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ತ್ವಧಂ ನಾಸ್ತಿ ಪಾತಕಂ ನೋಪಭುಜ್ಯತೇ॥ 7-69-19 (47239) ಸೋಽಹಂ ಪಾಲನಿಮಿತ್ತಂ ತ್ವಾಂ ಬಧಿಷ್ಯಾಮಿ ವಸುಂಧರೇ। ಯದಿ ಚೇದ್ವಚನಾದದ್ಯ ನ ಕರಿಷ್ಯಸಿ ಮೇ ಪ್ರಿಯಂ॥ 7-69-20 (47240) ತ್ವಾಂ ನಿಹತ್ಯ ತು ಬಾಣೇನ ಮಚ್ಛಾಸನಪರಾಙ್ಮುಖೀಂ। ಆತ್ಮಾನಂ ಪ್ರಥಯಿತ್ವಾಽಹಂ ಪ್ರಜಾ ಧಾರಯಿತಾ ಸ್ವಯಂ॥ 7-69-21 (47241) ಸುಖಂ ವಚನಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಮ ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರೇ। ಸ಼ಂಜೀವಯ ಪ್ರಜಾ ನಿತ್ಯಂ ಶಕ್ತಾ ಹ್ಯಸಿ ವಸುಂಧರೇ॥ 7-69-22 (47242) ದುಹಿತೃತ್ವಂ ಚ ಮೇ ಗಚ್ಛ ಏವಮೇತನ್ಮಹಾಶರಂ। ನಿಯಚ್ಛೇಯಂ ತ್ವದರ್ಥಾಯ ಉದ್ಯತಂ ಘೋರದರ್ಶನಂ॥ 7-69-23 (47243) ಭೂಮಿರುವಾಚ। 7-69-24x (4426) ಸರ್ವಮೇತನ್ಮಹಾರಾಜ ವಿಧಾಸ್ಯಾಸಿ ಪರಂತಪ। ವತ್ಸಂ ತ್ವಂ ಪಶ್ಯ ರಾಜನ್ವೈ ಕ್ಷರೇಯಂ ಯೇನ ವತ್ಸಲಾ॥ 7-69-24 (47244) ಸಮಾಂ ತು ಕುರು ಸರ್ವಜ್ಞ ಮಾಂ ತು ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರ। ಯಥಾ ವಿಷ್ಯಂದಮಾನಂ ವೈ ಕ್ಷೀರಂ ಸರ್ವತ್ರ ಭಾವಯೇ॥ 7-69-25 (47245) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-69-26x (4427) ತತ ಉತ್ಸಾರಯಾಮಾಸ ಶಿಲಾಜಾಲಾನಿ ಸರ್ವಶಃ। ಪೃಥುರ್ವೈನ್ಯಸ್ತದಾ ರಾಜಾ ತೇನ ಶೈಲಾ ವಿವರ್ಧಿತಾಃ॥ 7-69-26 (47246) ನ ಹಿ ಪೂರ್ವನಿಸರ್ಗೇ ವೈ ವಿಷಮೇ ವಸುಧಾತಲೇ। ಪ್ರವಿಭಾಗಃ ಪುರಾಣಾಂ ವಾ ಗ್ರಾಮಾಣಾಂ ವಾ ಮಹೀಪತೇ॥ 7-69-27 (47247) ನ ಸಸ್ಯಾನಿ ನ ಗೋರಕ್ಷ್ಯಂ ನ ಕೃಷಿರ್ನ ವಣಿಕ್ಪಥಃ। ವೈನ್ಯಾತ್ಪ್ರಭೃತಿ ರಾಜೇಂದರ ಸರ್ವಸ್ಯೈತಸ್ಯ ಸಂಭವಃ॥ 7-69-28 (47248) ಯತ್ರಯತ್ರ ಚ ಸಾಂಯಂ ತು ಭೂಮಾವಾಸೀತ್ಕಿಲಾನಘ। ತತ್ರತತ್ರ ಪ್ರಜಾಸ್ತಾತ ನಿವಾಸಮಭಿರೋಚಯನ್। ಕೃಚ್ಛ್ರೇಣ ಚ ಮಹಾರಾಜ ಇತ್ಯೇವಮನುಶುಶ್ರುಮ॥ 7-69-29 (47249) ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಪುನರ್ವೈನ್ಯೋ ಗೃಹೀತ್ವಾಽಽಜಗವಂ ಧನುಃ। ಶರಾಂಶ್ಚಾಪ್ರತಿಮಾನ್ಘೋರಾಂಶ್ಚಿಂತಯಿತ್ವಾಽಬ್ರವೀನ್ಮಹೀಂ॥ 7-69-30 (47250) ಪೃಥುರುವಾಚ। 7-69-31x (4428) ಏಹ್ಯೇಹಿ ವಸುಧೇ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಕ್ಷರೈಭ್ಯಃ ಕಾಂಕ್ಷಿತಂ ಪಯಃ। ಮಚ್ಛಸನಾತಿಗಾಂ ವೈ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಮಥಿಷ್ಯಾಂಯಹಂ ಶರೈಃ॥ 7-69-31 (47251) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-69-32x (4429) ತಥೋಕ್ತಾ ಸಾಽತ್ಮನಃ ಶ್ರೇಯಶ್ಚಿಂತಯಿತ್ವಾಽಬ್ರವೀತ್ಪೃಥುಂ। 7-69-32 (47252) ಭೂಮಿರುವಾಚ। ವತ್ಸಂ ಪಾತ್ರಾಣಿ ದೋಗ್ಧೄಂಶ್ಚ ಕ್ಷೀರಾಣಿ ಚ ಸಮಾದಿಶ॥ 7-69-32x (4430) ತತೋ ದಾಸ್ಯಾಂಯಹಂ ಭದ್ರ ಸರ್ವಂ ಯಸ್ಯ ಯಥೇಪ್ಸಿತಂ। ದುಹಿತೃತ್ವೇ ಚ ಮಾಂ ವೀರ ಸಂಕಲ್ಪಯಿತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-69-33 (47253) ನಾರದ ಉವಾಚ।' 7-69-34x (4431) ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಪೃಥುಃ ಸರ್ವಂ ವಿಧಾನಮಕರೋದ್ವಶೀ। ತತೋ ಭೂತನಿಕಾಯಾಸ್ತಾಂ ವಸುಧಾಂ ದುದುಹುಸ್ತದಾ॥ 7-69-34 (47254) ತಾಂ ವನಸ್ಪತಯಃ ಪೂರ್ವಂ ಸಮುತ್ತಸ್ಥುರ್ದುಧುಕ್ಷವಃ। ಸಾಽತಿಷ್ಠದ್ವತ್ಸಲಾ ವತ್ಸಂ ದೋಗ್ಧೃಪಾತ್ರಾಣಿ ಚೇಚ್ಛತೀ॥ 7-69-35 (47255) ವತ್ಸೋಽಭೂತ್ಪುಷ್ಪಿತಃ ಸಾಲಃ ಪ್ಲಕ್ಷೋ ದೋಗ್ಧಾಽಭವತ್ತದಾ। ಛಿನ್ನಪ್ರರೋಹಣಂ ದುಗ್ಧಂ ಪಾತ್ರಮೌದುಂಬರಂ ಶುಭಂ॥ 7-69-36 (47256) ಉದಯಃ ಪರ್ವತೋ ವತ್ಸೋ ಮೇರುರ್ದೋಗ್ಧಾ ಮಹಾಗಿರಿಃ। ರತ್ನಾನ್ಯೋಷಧಯೋ ದುಗ್ಧಂ ಪಾತ್ರಮಸ್ತಮಯಂ ತಥಾ॥ 7-69-37 (47257) `ದೇವಾನಾಂ ವತ್ಸ ಇಂದ್ರೋಽಭೂತ್ಪಾತ್ರಂ ದಾರುಮಯಂ ತಥಾ'। ದೋಗ್ಧಾ ಚ ಸವಿತಾ ದೇವೋ ದುಗ್ಧಮೂರ್ಜಸ್ಕರಂ ಪ್ರಿಯಂ॥ 7-69-38 (47258) ಅಸುರಾ ದುದುಹುರ್ಮಾಯಾಮಯಃಪಾತ್ರೇ ತು ತಾಂ ತದಾ। ದೋಗ್ಧಾ ದ್ವಿಮೂರ್ಧಾ ತತ್ರಾಸೀದ್ವತ್ಸಶ್ಚಾಸೀದ್ವಿರೋಚನಃ॥ 7-69-39 (47259) ಕೃಷಿಂ ಚ ಸಸ್ಯಂ ಚ ನರಾ ದುದುಹುಃ ಪೃಥಿವೀತಲೇ। ಸ್ವಾಯಂಭುವೋ ಮನುರ್ವತ್ಸಸ್ತೇಷಾಂ ದೋಗ್ಧಾಽಭವತ್ಪೃಥುಃ॥ 7-69-40 (47260) ಅಲಾಬುಪಾತ್ರೇ ಚ ತಥಾ ವಿಷಂ ದುಗ್ಧಾ ವಸುಂಧರಾ। ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಭವದ್ದೋಗ್ಧಾ ತೇಷಾಂ ವತ್ಸಸ್ತು ತಕ್ಷಕಃ॥ 7-69-41 (47261) ಸಪ್ತರ್ಷಿಭಿರ್ಬ್ರಹ್ಮ ದುಗ್ಧಾ ತಥಾ ಚಾಕ್ಲಿಷ್ಟಕರ್ಮಭಿಃ। ದೋಗ್ಧಾ ಬೃಹಸ್ಪತಿಃ ಪಾತ್ರಂ ಛಂದೋ ವತ್ಸಶ್ಚ ಸೋಮರಾಟ್॥ 7-69-42 (47262) ಅಂತರ್ಧಾನಂ ಚಾಮಪಾತ್ರೇ ದುಗ್ಧಾ ಪುಣ್ಯಜನೈರ್ವಿರಾಟ್। ದೋಗ್ಧಾ ವೈಶ್ರವಣಸ್ತೇಷಾಂ ವತ್ಸಶ್ಚಾಸೀದ್ವೃಷಧ್ವಜಃ॥ 7-69-43 (47263) ಪುಣ್ಯಗಂಧಾನ್ಪದ್ಮಪಾತ್ರೇ ಗಂಧರ್ವಾಪ್ಸರಸೋಽದುಹನ್। ವತ್ಸಶ್ಚಿತ್ರರಥಸ್ತೇಷಾಂ ದೋಗ್ಧಾ ವಿಶ್ವರುಚಿಃ ಪ್ರಭುಃ॥ 7-69-44 (47264) ಸ್ವಧಾಂ ರಜತಪಾತ್ರೇಷು ದುದುಹುಃ ಪಿತರಶ್ಚ ತಾಂ। ವತ್ಸೋ ವೈವಸ್ವತಸ್ತೇಷಾಂ ಯಮೋ ದೋಗ್ಧಾಂತಕಸ್ತದಾ॥ 7-69-45 (47265) ಏವಂ ನಿಕಾಯೈಸ್ತೈರ್ದುಗ್ಧಾ ಪಯೋಽಭೀಷ್ಟಂ ಹಿ ಸಾ ವಿರಾಟ್। ಯೈರ್ವರ್ತಯಂತಿ ತೇ ಹ್ಯದ್ಯ ಪಾತ್ರೈರ್ವತ್ಸೈಶ್ಚ ನಿತ್ಯಶಃ॥ 7-69-46 (47266) ಯಜ್ಞೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರಿಷ್ಟ್ವಾ ಪೃಥುರ್ವೈನ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಸಂತರ್ಪಯಿತ್ವಾ ಭೂತಾನಿ ಸರ್ವೈಃ ಕಾಮೈರ್ಮನಃಪ್ರಿಯೈಃ॥ 7-69-47 (47267) ಹೈರಣ್ಯಾನಕರೋದ್ರಾಜಾ ಯೇ ಕೇಚಿತ್ಪಾರ್ಥಿವಾ ಭುವಿ। ತಾನ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಃ ಪ್ರಾಯಚ್ಛದಶ್ವಮೇಧೇ ಮಹಾಮಖೇ॥ 7-69-48 (47268) ಸ ಷಷ್ಟಿಂ ಗೋಸಹಸ್ರಾಣಿ ಷಷ್ಟಿಂ ನಾಗಶತಾನಿ ಚ। ಸೌವರ್ಣಾನಕರೋದ್ರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಶ್ಚ ತಾಂದದೌ॥ 7-69-49 (47269) ಇಮಾಂ ಚ ಪೃಥಿವೀಂ ಸರ್ವಾಂ ಮಣಿರತ್ನವಿಭೂಷಿತಾಂ। ಸೌವರ್ಣೀಮಕರೋದ್ರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಶ್ಚ ತಾಂ ದದೌ॥ 7-69-50 (47270) ಸ ಚೇನ್ಮಮಾರ ಸೃಂಜಯ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಸ್ತ್ವಯಾ। ಪುತ್ರಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತುಭ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಮಭಿ ಶ್ವೈತ್ಯೇತ್ಯುದಾಹರತ್॥ ॥ 7-69-51 (47271) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಏಕೋನಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 69 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-69-1 ಧ್ವಜಭಂಗಸ್ತೋರಣಾದಿನಾ॥ 5-69-39 ದ್ವಿಮೂರ್ಧಾ ಶುಕ್ರೋಽಭೂತ್ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಡ.ಪಾಠಃ॥ 5-69-43 ವಿರಾಟ್ ಪೃಥಿವೀ। ವತ್ಸಶ್ಚಾಸೀತ್ಕುವೇರಕಃ ಇತಿ.ಪಾಠಃ॥ 5-69-44 ದೋಗ್ಧಾ ವಸುರಪಿ ಪ್ರಭುಃ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಡ.ಪಾಠಃ॥ 5-69-45 ವತ್ಸೋಽತ್ರ ವತ್ಸರಸ್ತೇಷಾಂ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-69-46 ನಿವರ್ತಯಂತಿ ತೇ ರುದ್ರಾದಿಷ್ಟೇ ವೈನ್ಯೇನ ಸರ್ವಶಃ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ। ಯೈರ್ವರ್ತಯಂತಿ ತೇ ತೃಪ್ತಾದಿಷ್ಟೇ ವೈನ್ಯೇನ ಸರ್ವಶಃ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ। ಯೇ ವರ್ಷಯಂತಿ ತೇ ಪಾತ್ರೈಃ ವತ್ಸೈರ್ದೋಗ್ಧೈಶ್ಚ ನಿತ್ಯಶಃ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-69-48 ಪಾರ್ಥಿವಾಃ ಪೃಥ್ವೀಸಂವಂಧಿಪದಾರ್ಥಾಃ॥ 5-69-69 ಏಕೋನಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-70-0 (47272) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-70-0x (4432) ರಾಮೋ ಮಹಾತಪಾಃ ಶೂರೋ ವೀರೋ ಲೋಕನಮಸ್ಕೃತಃ। ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೋಽಪ್ಯತಿಯಶಾ ಅವಿತೃಪ್ತೋ ಮರಿಷ್ಯತಿ॥ 7-70-1 (47273) ಯಶ್ಚಾಸ್ತ್ರಮನುಪರ್ಯೇತಿ ಭೂಮಿಂ ಕುರ್ವನ್ವಿಪಾಂಸುಲಾಂ। ನಚಾಸೀದ್ವಿಕ್ರಿಯಾ ಯಸ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಶ್ರಿಯಮನುತ್ತಮಾಂ॥ 7-70-2 (47274) `ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೋ ನ ತೇ ರಾಜನ್ಕಚ್ಚಿಚ್ಛ್ರೋತ್ರಮುಪಾಗತಃ। ಯೇನೈಕೇನ ಪುರಾ ರಾಜನ್ಕ್ರುದ್ಧೇನ ಹತಬಂಧುನಾ॥ 7-70-3 (47275) ಭೃಗುಭಿಸ್ತಾಂಭಮಾನೇನ ತ್ರಾಹಿ ರಾಮೇತಿ ವಿಸ್ವರಂ। ತ್ರಿಃಸಪ್ತಕೃತ್ವೋ ಭೂಮಿರ್ಯತ್ಕೃತಾ ನಿಃಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಪುರಾ'॥ 7-70-4 (47276) ಯಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೈಃ ಪರಾಮೃಷ್ಟೇ ವತ್ಸೇ ಪಿತರಿ ಚಾಬ್ರುವನ್। ತತೋಽವಧೀತ್ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಮಜಿತಂ ಸಮರೇ ಪರೈಃ॥ 7-70-5 (47277) ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಚತುಃಷಷ್ಟಿಮಯುತಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ। ತದಾ ಮೃತ್ಯೋಃ ಸಮೇತಾನಿ ಏಕೇನ ಧನುಷಾಽಜಯತ್॥ 7-70-6 (47278) ಬ್ರಹ್ಮದ್ವಿಷಾಂ ಚಾಥ ತಸ್ಮಿನ್ಹಸ್ರಾಣಿ ಚತುರ್ದಶ। ಪುನರನ್ಯಾನ್ನಿಜಗ್ರಾಹ ದಂತಕೂರೇ ಜಘಾನ ಹ॥ 7-70-7 (47279) ಸಹಸ್ರಂ ಮುಸಲೇನಾಹನ್ಸಹಸ್ರಮಸಿನಾಽವಧೀತ್। ಉದ್ಬಂಧನಾತ್ಸಹಸ್ರಂ ಚ ಸಹಸ್ರಮುದಕೇ ಕೃತಂ॥ 7-70-8 (47280) ದಂತಾನ್ಭಂಕ್ತ್ವಾ ಸಹಸ್ರಸ್ಯ ಭಿನ್ನಕರ್ಣಾಂಸ್ತಥಾಽಕರೋತ್। ತತಃ ಸಪ್ತಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ಕುಟುಧೃಪಮಪಾಯಯತ್॥ 7-70-9 (47281) ಶಿಷ್ಟಾನ್ವಧ್ವಾ ಚ ಹತ್ವಾ ವೈ ತೇಷಾಂ ಮೃರ್ಧ್ನಿ ವಿಭಿದ್ಯ ಚ। ಗುಣಾವತೀಮುತ್ತರೇಣ ಖಾಂಡವಾದ್ದಕ್ಷಿಣೇನ ಚ। ಗಿರ್ಯಂತೇ ಶತಸಾಹಸ್ರಾ ಹೈಹಯಾಃ ಸಮರೇ ಹತಾಃ॥ 7-70-10 (47282) ಸರಥಾಶ್ವಗಜಾ ವೀರಾ ನಿಹತಾಸ್ತತ್ರ ಶೇರತೇ। ಪಿತುರ್ವಧಾಮರ್ಷಿತೇನ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೇನ ಧೀಮತಾ॥ 7-70-11 (47283) ನಿಜಘ್ನೇ ದಶಸಾಹಸ್ರಾನ್ರಾಮಃ ಪರಶುನಾ ತದಾ। ನ ಹ್ಯಮೃಷ್ಯತ ತಾ ವಾಚೋ ಯಾಸ್ತೈರ್ಭೃಶಮುದೀರಿತಾಃ॥ 7-70-12 (47284) ಭೃಗೌ ರಾಮಾಭಿಧಾವೇತಿ ಯದಾಕ್ರಂದಂದ್ವಿಜೋತ್ತಮಾಃ। ತತಃ ಕಾಶ್ಮೀರದರದಾನ್ಕುಂತಿಕ್ಷುದ್ರಕಮಾಲವಾನ್॥ 7-70-13 (47285) ಅಂಗವಂಗಕಲಿಂಗಾಂಶ್ಚ ವಿದೇಹಾಂಸ್ತಾಂರಲಿಪ್ತಕಾನ್। ರಕ್ಷೋವಾಹಾನ್ವೀತಿಹೋತ್ರಾಂಸ್ತ್ರಿಗರ್ತಾನ್ಮಾರ್ತಿಕಾವತಾನ್॥ 7-70-14 (47286) ಶಿಬೀನನ್ಯಾಂಶ್ಚ ರಾಜನ್ಯಾಂದೇಶಾಂದೇಶಾನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ನಿಜಘಾನ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈರ್ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-70-15 (47287) ಕೋಟೀಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಇಂದ್ರಗೋಪಕವರ್ಣಸ್ಯ ಬಂಧುಜೀವನಿಭಸ್ಯ ಚ॥ 7-70-16 (47288) ರುಧಿರಸ್ಯ ಪರೀವಾಹೈಃ ಪೂರಯಿತ್ವಾ ಸರಾಂಸಿ ಚ। ಸರ್ವಾನಷ್ಟಾದಶ ದ್ವೀಪಾನ್ವಶಮಾನೀಯ ಭಾರ್ಗವಃ॥ 7-70-17 (47289) ಈಜೇ ಕ್ರತುಶತೈಃ ಪುಣ್ಯೈಃ ಸಮಾಪ್ತವರದಕ್ಷಿಣೈಃ। ವೇದೀಮಷ್ಟನಲೋತ್ಸೇಧಾಂ ಸೌವರ್ಣಾಂ ವಿಧಿನಿರ್ಮಿತಾಂ॥ 7-70-18 (47290) ಸರ್ವರತ್ನಶತೈಃ ಪೂರ್ಣಾಂ ಪತಾಕಾಶತಮಾಲಿನೀಂ। ಗ್ರಾಂಯಾರಣ್ಯೈಃ ಪಶುಗಣೈಃ ಸಂಪೂರ್ಣಾಂ ಚ ಮಹೀಮಿಮಾಂ॥ 7-70-19 (47291) ರಾಮಸ್ಯ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ಕಶ್ಯಪಃ। ತತಃ ಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ದ್ವಿಪೇಂದ್ರಾನ್ಹೇಮಭೂಷಣಾನ್॥ 7-70-20 (47292) ನಿರ್ದಸ್ಯುಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ವಾ ಶಿಷ್ಟೇಷ್ಟಜನಸಂಕುಲಾಂ। ಕಶ್ಯಪಾಯ ದದೌ ರಾಮೋ ಹಯಮೇಧೇ ಮಹಾಮಖೇ॥ 7-70-21 (47293) ತ್ರಿಃಸಪ್ತಕೃತ್ವಃ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ವಾ ನಿಃಕ್ಷತ್ರಿಯಾಂ ಪ್ರಭುಃ। ಇಷ್ಟ್ವಾ ಕ್ರತುಶತೈರ್ವೀರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಹ್ಯಮನ್ಯತ॥ 7-70-22 (47294) ಸಪ್ತದ್ವೀಪಾಂ ವಸುಮತೀಂ ಮಾರೀಚೋಽಗೃಹ್ಣತ ದ್ವಿಜಃ। ರಾಮಂ ಪ್ರೋವಾಚ ನಿರ್ಗಚ್ಛ ವಸುಧಾತೋ ಮಮಾಜ್ಞಯಾ॥ 7-70-23 (47295) ಸ ಕಶ್ಯಪಸ್ಯ ವಚನಾತ್ಪ್ರೋತ್ಸಾರ್ಯ ಸರಿತಾಂಪತಿಂ। ಇಷುಪಾತೇ ಯುಧಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕುರ್ವನ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಶಾಸನಂ॥ 7-70-24 (47296) ಅಧ್ಯಾವಸದ್ಗಿರಿಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಮಹೇಂದ್ರಂ ಪರ್ವತೋತ್ತಮಂ। ಏವಂ ಗುಣಶತೈರ್ಯುಕ್ತೋ ಭೃಗೂಣಾಂ ಕೀರ್ತಿವರ್ಧನಃ॥ 7-70-25 (47297) ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೋ ಹ್ಯತಿಯಶಾ ಮರಿಷ್ಯತಿ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ। ತ್ವಯಾ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಃ ಪುಣ್ಯಾತ್ಪುಣ್ಯತರಸ್ತವ॥ 7-70-26 (47298) ಅಯಜ್ವಾನಮದಕ್ಷಿಣ್ಯಂ ಮಾ ಪುತ್ರಮನುತಪ್ಯಥಾಃ। ಏತೇ ಚತುರ್ಭದ್ರತರಾಸ್ತ್ವಯಾ ಭದ್ರಶತಾಧಿಕಾಃ। ಮೃತಾ ನರವರಶ್ರೇಷ್ಠ ಮರಿಷ್ಯಂತಿ ಚ ಸೃಂಜಯ॥ ॥ 7-70-27 (47299) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಷೋಡಶರಾಜಕೀಯೇ ಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 70 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-70-1 ಯೇ ಮೃತಾಸ್ತೇಽತೀತಾ ಯೇ ವರ್ತಮಾನಾಸ್ತೇಽಪಿ। ಮರಿಷ್ಯಂತ್ಯೇವೇತ್ಯಾಹ ರಾಮ ಇತಿ॥ 5-70-5 ಕ್ಷತ್ರಿಯೈಃ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಪುತ್ರೈಃ। ಅಬ್ರುವನ್ನವಿಕತ್ಥಯನ್॥ 5-70-6 ಮೃತ್ಯೋರ್ಮೃತ್ಯುಮವಧೀಕೃತ್ಯ॥ 5-70-7 ತಸ್ಮಿಂಸ್ತನ್ಮಧ್ಯೇ ಏವ। ದಂತಕ್ರೂರಮಿತಿ ಪಾಠೇ ತದ್ದೇಶಾಧಿಪತಿಂ॥ 5-70-8 ಉದ್ಬಂಧನಾದ್ವೃಕ್ಷಶಾಖಾವಲಂಬನಾತ್॥ 5-70-9 ಕಣಧೂಮಮಪಾಯಯತ್ ಇತಿ ಕ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-70-12 ತೈರಾಶ್ರಮವಾಸಿಭಿಃ॥ 5-70-18 ಅಷ್ಟನಲೇತ್ಯತ್ರ ನಲಶಬ್ದಶ್ಚತುರ್ಹಸ್ತವಚನಃ॥ 5-70-70 ಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-71-0 (47300) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-71-0x (4433) ಪುಣ್ಯಮಾಖ್ಯಾನಮಾಯುಷ್ಯಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಷೋಡಶರಾಜಕಂ। ಅವ್ಯಾಹರನ್ನರಪತಿಸ್ತೂಷ್ಣೀಮಾಸೀತ್ಸ ಸೃಂಜಯಃ॥ 7-71-1 (47301) ತಮಬ್ರವೀತ್ತದಾ ದೀನಂ ನಾರದೋ ಭಗವಾನೃಷಿಃ। ಕಚ್ಚಿನ್ಮಯಾ ವ್ಯಾಹೃತಂ ಯದ್ಧೃದಯೇ ತತ್ಸ್ಥಿತಂ ತವ॥ 7-71-2 (47302) ಆಹೋಸ್ವಿದಂತತೋ ನಷ್ಟಂ ಶ್ರಾದ್ಧಂ ಶೂದ್ರೀಪತಾವಿವ। ಸ ಏವಮುಕ್ತಃ ಪ್ರತ್ಯಾಹ ಪ್ರಾಂಜಲಿಃ ಸೃಂಜಯಸ್ತದಾ॥ 7-71-3 (47303) ಪುತ್ರಶೋಕಾಪಹಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧನ್ಯಮಾಖ್ಯಾನಮುತ್ತಮಂ। ರಾಜರ್ಷೀಣಾಂ ಪುರಾಣಾನಾಂ ಯಜ್ವನಾಂ ದಕ್ಷಿಣಾವತಾಂ॥ 7-71-4 (47304) ವಿಸ್ಮಯೇನ ಹೃತೇ ಶೋಕೇ ತಮಸೀವಾರ್ಕತೇಜಸಾ। ವಿಪಾಪ್ಮಾಽಸ್ಂಯವ್ಯಥೋಪೇತೋ ಬ್ರೂಹಿ ಕಿಂ ಕರವಾಣ್ಯಹಂ॥ 7-71-5 (47305) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-71-6x (4434) ದಿಷ್ಟ್ಯಾಪಹತಶೋಕಸ್ತ್ವಂ ವೃಣೀಷ್ವೇಹ ಯದಿಚ್ಛಸಿ। ತತ್ತೇ ಸಂಪತ್ಸ್ಯತೇ ಸರ್ವಂ ನ ಮೃಷಾವಾದಿನೋ ವಯಂ॥ 7-71-6 (47306) ಸೃಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-71-7x (4435) ಪಾವಿತೋಽಹಮನೇನೈವ ಪ್ರಸನ್ನೋ ಯದ್ಭವಾನ್ಮಂ। ಪ್ರಸನ್ನೋ ಯಸ್ಯ ಭಗವಾನ್ನ ತಸ್ಯಾಸ್ತೀಹ ದುರ್ಲಭಂ॥ 7-71-7 (47307) ನಾರದ ಉವಾಚ। 7-71-8x (4436) ಪುನರ್ದದಾಮಿ ತೇ ಪುತ್ರಂ ದಸ್ಯುಭಿರ್ನಿಹತಂ ವೃಥಾ। ಉದ್ಧೃತ್ಯ ನರಕಾತ್ಕಷ್ಟಾತ್ಪಶುವತ್ಪ್ರೋಕ್ಷಿತಂ ಯಥಾ॥ 7-71-8 (47308) ವ್ಯಾಸ ಉವಾಚ। 7-71-9x (4437) ಪ್ರಾದುರಾಸೀತ್ತತಃ ಪುತ್ರಃ ಸೃಂಜಯಸ್ಯಾದ್ಭುತಪ್ರಭಃ। ಪ್ರಸನ್ನೇನರ್ಷಿಣಾ ದತ್ತಃ ಕುಬೇರತನಯೋಪಮಃ॥ 7-71-9 (47309) ತತಃ ಸಂಗಂಯ ಪುತ್ರೇಣ ಪ್ರೀತಿಮಾನಭವನ್ನೃಪಃ। ಈಜೇ ಚ ಕ್ರತುಭಿಃ ಪುಣ್ಯೈಃ ಸಮಾಪ್ತವರದಕ್ಷಿಣೈಃ॥ 7-71-10 (47310) ಅಕೃತಾರ್ಥಶ್ಚ ಭೀತಶ್ಚ ನ ಚ ಸನ್ನಾಹಕೋವಿದಃ। ಅಯಜ್ವಾಚಾನಪತ್ಯಶ್ಚ ತತೋಽಸೌ ಜೀವಿತಃ ಪುನಃ॥ 7-71-11 (47311) ಶೂರೋ ವೀರಃ ಕೃತಾರ್ಥಶ್ಚ ಪ್ರಮಥ್ಯಾರೀನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ಅಭಿಮನ್ಯುರ್ಗತಃ ಸ್ವರ್ಗಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇಽಭಿಮುಖಾಹತಃ॥ 7-71-12 (47312) ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಯಾಂʼಲ್ಲೋಕಾನ್ಪ್ರಜಯಾ ಚ ಶ್ರುತೇನ ಚ। ಇಷ್ಟೈಶ್ಚ ಕ್ರತುಭಿರ್ಯಾಂತಿ ತಾಂಸ್ತೇ ಪುತ್ರೋಽಕ್ಷಯಾನ್ಗತಃ॥ 7-71-13 (47313) ವಿದ್ವಾಂಸಃ ಕರ್ಮಭಿಃ ಪುಣ್ಯೈಃ ಸ್ವರ್ಗಮೀಹಂತಿ ನಿತ್ಯಶಃ। ನ ತು ಸ್ವರ್ಗಾದಯಂ ಲೋಕಃ ಕಾಂಯತೇ ಸ್ವರ್ಗವಾಸಿಭಿಃ॥ 7-71-14 (47314) ತಸ್ಮಾತ್ಸ್ವರ್ಗಗತಂ ಪುತ್ರಮರ್ಜುನಸ್ಯ ಹತಂ ರಣೇ। ನ ಚೇಹಾನಯಿತುಂ ಶಕ್ಯಂ ಕಿಂಚಿದಪ್ರಾಪ್ಯಮೀಹಿತಂ॥ 7-71-15 (47315) ಯಾಂ ಯೋಗಿನೋ ಧ್ಯಾನವಿವಿಕ್ತದರ್ಶನಾಃ ಪ್ರಯಾಂತಿ ಯಾಂ ಚೋತ್ತಮಯಜ್ವಿನೋ ಜನಾಃ। ತಪೋಭಿರಿದ್ಧೈರನುಯಾಂತಿ ಯಾಂ ತಥಾ ತಾಮಕ್ಷಯಾಂ ತೇ ತನಯೋ ಗತೋ ಗತಿಂ॥ 7-71-16 (47316) ಅಂತಾತ್ಪುನರ್ಭಾವಗತೋ ವಿರಾಜತೇ ರಾಜೇವ ವೀರೋ ಹ್ಯಮೃತಾತ್ಮರಶ್ಮಿಭಿಃ। ತಾಮೈಂದವೀಮಾತ್ಮತನುಂ ದ್ವಿಜೋಚಿತಾಂ ಗತೋಽಭಿಮನ್ಯುರ್ನ ಸ ಶೋಕಮರ್ಹತಿ॥ 7-71-17 (47317) ಏವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸ್ಥಿರೋ ಭೂತ್ವಾ ಮಾ ಶುಚೋ ಧೈರ್ಯಮಾಪ್ನುಹಿ। ಜೀವನ್ಹಿ ಪುರುಷಃ ಶೋಚ್ಯೋ ನ ತು ಸ್ವರ್ಗಗತೋಽನಘ॥ 7-71-18 (47318) ಶೋಚತೋ ಹಿ ಮಹಾರಾಜ ಅಘಮೇವಾಭಿವರ್ಧತೇ। ತಸ್ಮಾಚ್ಛೋಕಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಶ್ರೇಯಸೇ ಪ್ರಯತೇದ್ಬುಧಃ॥ 7-71-19 (47319) ಪ್ರಹರ್ಷಂ ಪ್ರೀತಿಮಾನಂದಂ ಪ್ರಿಯಮುತ್ಸಿಕ್ತಚಿತ್ತತಾಂ। ಏತದಾಹುರ್ಬುಧಾಃ ಶೌಚಮಶೌಚಂ ಶೋಕ ಉಚ್ಯತೇ॥ 7-71-20 (47320) ಏವಂ ವಿದ್ವನ್ಸಮುತ್ತಿಷ್ಠ ಪ್ರಯತೋ ಭವ ಮಾ ಶುಚಃ। ಶ್ರುತಸ್ತೇ ಸಂಭವೋ ಮೃತ್ಯೋಸ್ತಪಾಂಸ್ಯನುಪಮಾನಿ ಚ॥ 7-71-21 (47321) ಸರ್ವಭೂತಸಮತ್ವಂ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಚಾಪಿ ಚೋದಿತಂ। ಸೃಂಜಯಸ್ಯ ತು ಪುತ್ರೋಽಸೌ ಮೃತಃ ಸಂಜೀವಿತಃ ಶ್ರುತಃ॥ 7-71-22 (47322) ಏವಂ ವಿದ್ವನ್ಮಹಾರಾಜ ಮಾ ಶುಚಃ ಸಾಧಯಾಂಯಹಂ। ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ಭಗವಾಂಸ್ತತ್ರೈವಾಂತರಧೀಯತ॥ 7-71-23 (47323) ವಾಗೀಶಾನೇ ಭಗವತಿ ವ್ಯಾಸೇ ವ್ಯಭ್ರನಭಃಪ್ರಭೇ। ಗತೇ ಮತಿಮತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಸಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-71-24 (47324) ಪೂರ್ವೇಷಾಂ ಪಾರ್ಥಿವೇಂದ್ರಾಣಆಂ ಮಹೇಂದ್ರಪ್ರತಿಮೌಜಸಾಂ। ನ್ಯಾಯಾಧಿಗತವಿತ್ತಾನಾಂ ತಾಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಯಜ್ಞಸಂಪದಂ॥ 7-71-25 (47325) ಸಂಪೂಜ್ಯ ಮನಸಾ ವಿದ್ವಾನ್ವಿಶೋಕೋಽಭೂದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಪುನಶ್ಚಾಚಿಂತಯದ್ದೀನಃ ಕಿಂಸ್ವಿದ್ವಕ್ಷ್ಯೇ ಧನಂಜಯಂ॥ ॥ 7-71-26 (47326) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಅಭಿಮನ್ಯುವಧಪರ್ವಣಿ ಏಕಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 71 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-71-5 ವಿಸ್ಮಯೇನ ಪುಣ್ಯಾಖ್ಯಾನಶ್ರವಣಜನಿತಚಿತ್ತವಿಸ್ತಾರೇಣ॥ 5-71-15 ನೇಹಾನಿಯತಿನಾ ಹ್ಯಸ್ಯ ಕಿಂ ಚಿದವ್ಯಾಪ್ತಮೀಹತೇ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ। ನ ಚೇಹಾನಯಿತುಂ ಶಕ್ಯಂ ಕಿಂ ಚಿರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯಮೀಹತಾ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ। ನೇಹಾನೇಯತಿನಾ ಹ್ಯಸ್ಯ ಕಿಂಚಿದಪ್ರಾಪ್ಯಮೀಶಿತುಃ ಇತಿ ಡ.ಪಾಠಃ॥ 5-71-17 ಅಂತಾನ್ಮರಣಾತ್। ಭಾವಗತಃ ಸಂಪತ್ಪ್ರಾಪ್ತಃ। ದ್ವಿಜೋಚಿತಾಂ ದ್ವಿಜೈರಭಿಮತಾಂ॥ 5-71-19 ಅಧಂ ದುಃಖಂ॥ 5-71-71 ಏಕಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-72-0 (47327) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-72-0x (4438) ಅಥ ಸಂಶಪ್ತಕೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ಯುಧ್ಯಮಾನೇ ಧನಂಜಯೇ। ಅಭಿಮನ್ಯೌ ಹತೇ ಚಾಪಿ ಬಾಲೇ ಬಲವತಾಂ ವರೇ॥ 7-72-1 (47328) ಮಹರ್ಷಿಸತ್ತಮೇ ಯಾತೇ ವ್ಯಾಸೇ ಸ ತು ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಪಾಂಡವಾಃ ಕಿಮಥಾಽಕಾರ್ಷುಃ ಶೋಕೋಪಹತಚೇತಸಃ॥ 7-72-2 (47329) ಕಥಂ ಸಂಶಪ್ತಕೇಭ್ಯೋ ವಾ ನಿವೃತ್ತೋ ವಾನರಧ್ವಜಃ। ಕೇನ ವಾ ಕಥಿತಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಶಾಂತಃ ಸುತಪಾವಕಃ। ಏತನ್ಮೇ ಶಂಸ ತತ್ತ್ವೇನ ಸರ್ವಮೇವೇಹ ಸಂಜಯ॥ 7-72-3 (47330) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-72-4x (4439) ಶೃಣು ರಾಜನ್ಯಥಾ ತೇಭ್ಯೋ ನಿವೃತ್ತಃ ಕೃಷ್ಣಸಾರಥಿಃ। ತತಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ದಹನ್ಕೃಷ್ಣಗತಿರ್ಯಥಾ॥ 7-72-4 (47331) ಸಂಪ್ರಯಾತೇಽಸ್ತಮಾದಿತ್ಯೇ ಸಂಧ್ಯಾಕಾಲ ಉಪಸ್ಥಿತೇ। ಅಯಾತಸ್ಯಾತ್ಮಶಿಬಿರಂ ನಿಮಿತ್ತೈರಘಶಂಸಿಭಿಃ॥ 7-72-5 (47332) ಯಚ್ಚಾಸೀನ್ಮಾನಸಂ ತಸ್ಯ ಯಚ್ಚ ಕೃಷ್ಣೇನ ಭಾಷಿತಂ। ಯಥಾ ಚ ಕಥಿತಸ್ತಸ್ಯ ನಿಹತಃ ಸುತಪಾವಕಃ। ವಿಸ್ತರೇಣೈವ ಮೇ ಸರ್ವಂ ಬ್ರುವತಃ ಶೃಣು ಮಾರಿಷ'॥ 7-72-6 (47333) ತಸ್ಮಿನ್ನಹನಿ ನಿರ್ವೃತ್ತೇ ಘೋರೇ ಪ್ರಾಣಭೃತಾಂ ಕ್ಷಯೇ। ಆದಿತ್ಯೇಽಸ್ತಂಗತೇ ಶ್ರೀಮಾನ್ಸಂಧ್ಯಾಕಾಲ ಉಪಸ್ಥಿತೇ॥ 7-72-7 (47334) ವ್ಯಪಯಾತೇಷು ವಾಸಾಯ ಸರ್ವೇಷು ಭರತರ್ಷಭ। ಹತ್ವಾ ಸಂಶಪ್ತಕವ್ರಾತಾಂದಿವ್ಯೈರಸ್ತ್ರೈಃ ಕಪಿಧ್ವಜಃ॥ 7-72-8 (47335) ಪ್ರಾಯಾತ್ಸ್ವಶಿಬಿರಂ ಜಿಷ್ಣುರ್ಜೈತ್ರಮಾಸ್ಥಾಯ ತಂ ರಥಂ। ಗಚ್ಛನ್ನೇವ ಚ ಗೋವಿಂದಂ ಸಾಶ್ರುಕಂಠೋಽಭ್ಯಭಾಷತ॥ 7-72-9 (47336) ಕಿಂ ತು ಮೇ ಹೃದಯಂ ತ್ರಸ್ತಂ ವಾಕ್ವ ಸಜ್ಜತಿ ಕೇಶವ। ಸ್ಯಂದನೇ ನಾವತಿಷ್ಠಾಮಿ ಗಾತ್ರೈಃ ಸೀದಾಮಿ ಚಾಚ್ಯುತ॥ 7-72-10 (47337) ಅನಿಷ್ಟಂ ಚೈವ ಮೇ ಶ್ಲಿಷ್ಟಂ ಹೃದಯಾನ್ನಾಪಸರ್ಪತಿ। ಭುವಿಯೇ ದಿಕ್ಷು ಚಾತ್ಯುಗ್ರಾ ಉತ್ಪಾತಾಸ್ತ್ರಾಸಯಂತಿ ಮಾಂ॥ 7-72-11 (47338) ಬಹುಪ್ರಕಾರಾ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಸರ್ವ ಏವಾಘಶಂಸಿನಃ। ಅಪಿ ಸ್ವಸ್ತಿ ಭವೇದ್ರಾಜ್ಞಃ ಸಾಮಾತ್ಯಸ್ಯ ಗುರೋರ್ಮಮ॥ 7-72-12 (47339) ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 7-72-13x (4440) ವ್ಯಕ್ತಂ ಶಿವಂ ಸಹಭ್ರಾತುರ್ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಪಾಂಡವ। ಮಾ ಶುಚಃಕಿಂಚಿದೇವಾನ್ಯತ್ತತ್ರಾನಿಷ್ಟಂ ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 7-72-13 (47340) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-72-14x (4441) ತತಃ ಸಂಧ್ಯಾಮುಪಾಸ್ಯೈವ ವೀರೌ ವೀರಾವಸಾದನೇ। ಕಥಯಂತೌ ರಣೇ ವೃತ್ತಂ ಪ್ರಯಾತೌ ರಥಮಾಸ್ಥಿತೌ॥ 7-72-14 (47341) ತತಃ ಸ್ವಶಿಬಿರಂ ಪ್ರಾಪ್ತೌ ಹತಾಮಿತ್ರೌ ಹತದ್ವಿಷೌ। ವಾಸುದೇವೋಽರ್ಜುನಶ್ಚೈವ ಕೃತ್ವಾ ಕರ್ಮ ಸುದುಷ್ಕರಂ॥ 7-72-15 (47342) ಧ್ವಸ್ತಾಕಾರಮಿವಾಲೇಖ್ಯಂ ಸಂವೀಕ್ಷ್ಯ ಶಿಬಿರಂ ಸ್ವಕಂ। ಬೀಭತ್ಸುರಬ್ರವೀತ್ಕೃಷ್ಣಮಸ್ವಸ್ಥಹೃದಯಸ್ತತಃ॥ 7-72-16 (47343) ನದಂತಿ ನಾದ್ಯ ತೂರ್ಯಾಣಿ ಮಂಗಲ್ಯಾನಿ ಜನಾರ್ದನ। ಮಿಶ್ರಾ ದುಂದುಭಿನಿರ್ಧೋಷೈಃ ಶಂಖಾಶ್ಚಾಡಂಬರೈಃ ಸಹ॥ 7-72-17 (47344) ವೀಣಾ ನೈವಾದ್ಯ ವಾದ್ಯಂತೇ ಶಂಯಾತಾಲಸ್ವನೈಃ ಸಹ। ಮಂಗಲ್ಯಾನಿ ಚ ಗೀತಾನಿ ನ ಗಾಯಂತಿ ಪಠಂತಿ ಚ॥ 7-72-18 (47345) ಸ್ತುತಿಯುಕ್ತಾನಿ ರಂಯಾಣಿ ಮಮಾನೀಕೇಷು ಬಂದಿನಃ। ಯೋಧಾಶ್ಚಾಪಿ ಹಿ ಮಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿವರ್ತಂತೇ ಹ್ಯಧೋಮುಖಾಃ॥ 7-72-19 (47346) ಕರ್ಮಾಣಿ ಚ ಯಥಾಪೂರ್ವಂ ಕೃತ್ವಾ ನಾಭಿವದಂತಿ ಮಾಂ। ಅಪಿ ಸ್ವಸ್ತಿ ಭವೇದದ್ಯ ಭ್ರಾತೃಭ್ಯೋ ಮಮ ಮಾಧವ॥ 7-72-20 (47347) ನ ಹಿ ಶುದ್ಧ್ಯತಿ ಮೇ ಭಾವೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ವಜನಮಾಕುಲಂ। ಅಪಿ ಪಾಂಚಾಲರಾಜಸ್ಯ ವಿರಾಟಸ್ಯ ಚ ಮಾನದ॥ 7-72-21 (47348) ಸರ್ವೇಷಾಂ ಚೈವ ಯೋಧಾನಾಂ ಸಾಮಗ್ರ್ಯಂ ಸ್ಯಾನ್ಮಮಾಚ್ಯುತ। ನ ಚ ಮಾಮದ್ಯ ಸೌಭದ್ರಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟೋ ಭ್ರಾತೃಭಿಃ ಸಹ। ರಣಾದಾಯಾಂತಮುಚಿತಂ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾತಿ ಹಸನ್ನಿವ॥ 7-72-22 (47349) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-72-23x (4442) ಏವಂ ಸಂಕಥಯಂತೌ ತೌ ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ ಶಿಬಿರಂ ಸ್ವಕಂ। ದದೃಶಾತೇ ಭೃಶಾಸ್ವಸ್ಥಾನ್ಪಾಂಡವಾನ್ನಷ್ಟಚೇತಸಃ॥ 7-72-23 (47350) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭ್ರಾತೃಂಶ್ಚ ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ವಿಮನಾ ವಾನರಧ್ವಜಃ। ಅಪಶ್ಯಂಶ್ಚೈವ ಸೌಭದ್ರಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-72-24 (47351) ಮುಖವರ್ಣೋಽಪ್ರಸನ್ನೋ ವಃ ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ಲಕ್ಷ್ಯತೇ। ನ ಚಾಭಿಮನ್ಯುಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ನ ಚ ಮಾಂ ಪ್ರತಿನಂದಥ॥ 7-72-25 (47352) ಮಯಾ ಶ್ರುತಶ್ಚ ದ್ರೋಣೇನ ಪದ್ಮವ್ಯೂಹೋ ವಿನಿರ್ಮಿತಃ। ನ ಚ ವಸ್ತಸ್ಯ ಭೇತ್ತಾಽಸ್ತಿ ವಿನಾ ಸೌಭದ್ರಮರ್ಭಕಂ॥ 7-72-26 (47353) ನ ಚೋಪದಿಷ್ಟಸ್ತಸ್ಯಾಸೀನ್ಮಯಾನೀಕಾದ್ವಿನಿರ್ಗಮಃ। ಕಚ್ಚಿನ್ನ ಬಾಲೋ ಯುಷ್ಮಾಭಿಃ ಪರಾನೀಕಂ ಪ್ರವೇಶಿತಃ॥ 7-72-27 (47354) ಭಿತ್ತ್ವಾಽನೀಕಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಪರೇಷಾಂ ಬಹುಭಿರ್ಯುಧಿ। ಕಚ್ಚಿನ್ನ ನಿಹತಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-72-28 (47355) ಲೋಹಿತಾಕ್ಷಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಜಾತಂ ಸಿಂಹಮಿವಾದ್ರಿಷು। ಉಪೇಂದ್ರಸದೃಶಂ ಬ್ರೂತ ಕಥಮಾಯೋಧನೇ ಹತಃ॥ 7-72-29 (47356) ಸುಕುಮಾರಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ವಾಸವಸ್ಯಾತ್ಮಜಾತ್ಮಜಂ। ಸದಾ ಮಮ ಪ್ರಿಯಂ ಬ್ರೂತ ಕಥಮಾಯೋಧನೇ ಹತಃ॥ 7-72-30 (47357) ಸುಭದ್ರಾಯಾಃ ಪ್ರಿಯಂ ಪುತ್ರಂ ದ್ರೌಪದ್ಯಾಃ ಕೇಶವಸ್ಯ ಚ। ಅಂಬಾಯಾಶ್ಚ ಪ್ರಿಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಕೋವಧೀತ್ಕಾಲಮೋಹಿತಃ॥ 7-72-31 (47358) ಸದೃಶೋ ವೃಷ್ಣಿವೀರಸ್ಯ ಕೇಶವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ವಿಕ್ರಮಶ್ರುತಮಾಹಾತ್ಂಯೈಃ ಕಥಮಾಯೋಧನೇ ಹತಃ॥ 7-72-32 (47359) ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೀದಯಿತಂ ಶೂರಂ ಮಯಾ ಸತತಲಾಲಿತಂ। ಯದಿ ಪುತ್ರಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-72-33 (47360) ಮೃದುಕುಂಚಿತಕೇಶಾಂತಂ ಬಾಲಂ ಬಾಲಮೃಗೇಕ್ಷಣಂ। ಮತ್ತದ್ವಿರದವಿಕ್ರಾಂತಂ ಸಿಂಹಪೋತಮಿವೋದ್ಗತಂ॥ 7-72-34 (47361) ಸ್ಮಿತಾಭಿಭಾಷಿಣಂ ದಾಂತಂ ಗುರುವಾಕ್ಯಕರಂ ಸದಾ। ಬಾಲ್ಯೇಽಪ್ಯತುಲಕರ್ಮಾಣಂ ಪ್ರಿಯವಾಕ್ಯಮಮತ್ಸರಂ॥ 7-72-35 (47362) ಮಹೋತ್ಸಾಹಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ದೀರ್ಘರಾಜೀವಲೋಚನಂ। ಭಕ್ತಾನುಕಂಪಿನಂ ದಾಂತಂ ನ ಚ ನೀಚಾನುಸಾರಿಣಂ॥ 7-72-36 (47363) ಕೃತಜ್ಞಂ ಜ್ಞಾನಸಂಪನ್ನಂ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಭನಿವರ್ತಿನಂ। ಯುದ್ಧಾಭಿನಂದಿನಂ ನಿತ್ಯಂ ದ್ವಿಷತಾಂ ಭಯವರ್ಧನಂ॥ 7-72-37 (47364) ಸ್ವೇಷಾಂ ಪ್ರಿಯಹಿತೇ ಯುಕ್ತಂ ಪಿತೄಣಾಂ ಜಯಗೃದ್ಧಿನಂ। ನ ಚ ಪೂರ್ವಂ ಪ್ರಹರ್ತಾರಂ ಸಂಪ್ರಮೇ ನಷ್ಟಸಂಭ್ರಮಂ। ಯದಿ ಪುತ್ರಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-72-38 (47365) ರಥೇಷು ಗಣ್ಯಮಾನೇಷು ಗಣಿತಂ ತಂ ಮಹಾರಥಂ। ಮಯಾಽಧ್ಯರ್ಧಗುಣಂ ಸಂಖ್ಯೇ ತರುಣಂ ಬಾಹುಶಾಲಿನಂ॥ 7-72-39 (47366) ಪ್ರದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಕೇಶವಸ್ಯ ಮಮೈವ ಚ। ಯದಿ ಪುತ್ರಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-72-40 (47367) ಸುನಸಂ ಸುಲಲಾಟಾಂತಂ ಸ್ವಕ್ಷಿಭ್ರೂದಶನಚ್ಛದಂ। ಅಪಶ್ಯತಸ್ತದ್ವದನಂ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ॥ 7-72-41 (47368) ತಂತ್ರೀಸ್ವನಸುಖಂ ರಂಯಂ ಪುಂಸ್ಕೋಕಿಲಸಮಧ್ವನಿಂ। ಅಶೃಣ್ವತಃ ಸ್ವನಂ ತಸ್ಯ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ॥ 7-72-42 (47369) ರೂಪಂ ಚಾಪ್ರತಿಮಂ ತಸ್ಯ ತ್ರಿದಶೈಶ್ಚಾಪಿ ದುರ್ಲಭಂ। ಅಪಶ್ಯತೋ ಹಿ ವೀರಸ್ಯ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ॥ 7-72-43 (47370) ಅಭಿವಾದನದಕ್ಷಂ ತಂ ಪಿತೄಣಾಂ ವಚನೇ ರತಂ। ನಾದ್ಯಾಹಂ ಯದಿ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಕಾ ಶಾಂತಿರ್ಹೃದಯಸ್ಯ ಮೇ॥ 7-72-44 (47371) ಸುಕುಮಾರಃ ಸದಾ ವೀರೋ ಮಹಾರ್ಹಶಯನೋಚಿತಃ। ಭೂಮಾವನಾಥವಚ್ಛೇತೇ ನೂನಂ ನಾಥವತಾಂ ವರಃ॥ 7-72-45 (47372) ಶಯಾನಂ ಸಮುಪಾಸಂತಿ ಯಂ ಪುರಾ ಪರಮಸ್ತ್ರಿಯಃ। ತಮದ್ಯ ವಿಪ್ರವಿದ್ಧಾಂಗಮುಪಾಸಂತ್ಯಶಿವಾಃ ಶಿವಾಃ॥ 7-72-46 (47373) ಯಃ ಪುರಾ ಬೋಧ್ಯತೇ ಸುಪ್ತಃ ಸೂತಮಾಗಧಬಂದಿಭಿಃ। ಬೋಧಯಂತ್ಯದ್ಯ ತಂ ನೂನಂ ಶ್ವಾಪದಾ ವಿಕೃತೈಃ ಸ್ವನೈಃ॥ 7-72-47 (47374) ಛತ್ರಚ್ಛಾಯಾಸಮುಚಿತಂ ತಸ್ಯ ತದ್ವದನಂ ಶುಭಂ। ನೂನಮದ್ಯ ರಜೋಧ್ವಸ್ತಂ ರಣರೇಣುಃ ಕರಿಷ್ಯತಿ॥ 7-72-48 (47375) ಹಾ ಪುತ್ರಕಾವಿತೃಪ್ತಸ್ಯ ಸತತಂ ಪುತ್ರದರ್ಶನೇ। ಭಾಗ್ಯಹೀನಸ್ಯ ಕಾಲೇನ ಯಥಾ ಮೇ ನೀಯಸೇ ಬಲಾತ್॥ 7-72-49 (47376) ಸಾ ಚ ಸಂಯಮನೀ ನೂನಂ ಸದಾ ಸುಕೃತಿನಾಂ ಗತಿಃ। ಸ್ವಭಾಭಿರ್ಮೋಹಿತಾ ರಂಯಾ ತ್ವಯಾಽತ್ಯರ್ಥಂ ವಿರಾಜತೇ॥ 7-72-50 (47377) ನೂನಂ ವೈವಸ್ವತಶ್ಚ ತ್ವಾಂ ವರುಣಶ್ಚ ಪ್ರಿಯಾತಿಥಿಂ। ಶತಕ್ರತುರ್ಧನೇಶಶ್ಚ ಪ್ರಾಪ್ತಮರ್ಚಂತ್ಯಭೀರುಕಂ॥ 7-72-51 (47378) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-72-52x (4443) ಏವಂ ವಿಲಪ್ಯ ಬಹುಧಾ ಭಿನ್ನಪೋತೋ ವಗಿಗ್ಯಥಾ। ದುಃಖೇನ ಮಹತಾಽವಿಷ್ಟೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮಪೃಚ್ಛತ॥ 7-72-52 (47379) `ಕಥಂ ತ್ವಯಿ ಚ ಭೀಮೇ ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇ ಚ ಜೀವತಿ। ಸಾತ್ಯಕೇ ಶಕ್ರವಿಕ್ರಾಂತೇ ಸೌಭದ್ರೋ ನಿಹತಃ ಪರೈಃ'॥ 7-72-53 (47380) ಕಚ್ಚಿತ್ಸ ಕದನಂ ಕೃತ್ವಾ ಪರೇಷಾಂ ಕುರುನಂದನ। ಸ್ವರ್ಗತೋಽಭಿಮುಖಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಯುಧ್ಯಮಾನೋ ನರರ್ಷಭೈಃ॥ 7-72-54 (47381) ಸ ನೂನಂ ಬಹುಭಿರ್ಯತ್ತೈರ್ಯುಧ್ಯಮಾನೋ ನರರ್ಷಭೈಃ। ಅಸಹಾಯಃ ಸಹಾಯಾರ್ಥೀ ಮಾಮನುಧ್ಯಾತವಾಂಧ್ರುವಂ॥ 7-72-55 (47382) ಪೀಡ್ಯಮಾನಃ ಶರೈರ್ಬಾಲಸ್ತಾತ ಸಾಧ್ವಭಿಧಾವ ಮಾಂ। ಇತಿ ವಿಪ್ರಲಪನ್ಮನ್ಯೇ ನೃಶಂಸೈರ್ಭುವಿ ಪಾತಿತಃ॥ 7-72-56 (47383) ಅಥವಾ ಮತ್ಪ್ರಸೂತಃ ಸ ಸ್ವಸ್ರೀಯೋ ಮಾಧವಸ್ಯ ಚ। ಸುಭದ್ರಾಯಾಂ ಚ ಸಂಭೂತೋ ನ ಚೈವಂ ವಕ್ತುಮರ್ಹತಿ॥ 7-72-57 (47384) ವಜ್ರಸಾರಮಯಂ ನೂನಂ ಹೃದಯಂ ಸುದೃಢಂ ಮಮ। ಅಪಶ್ಯತೋ ದೀರ್ಘಬಾಹುಂ ರಕ್ತಾಕ್ಷಂ ಯನ್ನ ದೀರ್ಯತೇ॥ 7-72-58 (47385) ಕಥಂ ಬಾಲೇ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾ ನೃಶಂಸಾ ಮರ್ಮಭೇದಿನಃ। ಸ್ವಸ್ರೀಯೇ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಮಮ ಪುತ್ರೇಽಕ್ಷಿಪಞ್ಶರಾನ್॥ 7-72-59 (47386) ಯೋ ಮಾಂ ನಿತ್ಯಮದೀನಾತ್ಮಾ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಗಂಯಾಭಿನಂದತಿ। ಉಪಯಾಂತಂ ರಿಪೂನ್ಹತ್ವಾ ಸೋಽದ್ಯ ಮಾಂ ಕಿಂ ನ ಪಶ್ಯತಿ॥ 7-72-60 (47387) ನೂನಂ ಸ ಪಾತಿತಃ ಶೇತೇ ಧರಣ್ಯಾಂ ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಃ। ಶೋಭಯನ್ಮೇದಿನೀಂ ಗಾತ್ರೈರಾದಿತ್ಯ ಇವ ಪಾತಿತಃ॥ 7-72-61 (47388) ಸುಭದ್ರಾಮನುಶೋಚಾಮಿ ಯಾ ಪುತ್ರಮಪಲಾಯಿನಂ। ರಣೇ ವಿನಿಹತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಶೋಕಾರ್ತಾ ವೈ ವಿನಂಕ್ಷತಿ॥ 7-72-62 (47389) ಸುಭದ್ರಾ ವಕ್ಷ್ಯತೇ ಕಿಂ ಮಾಮಬಿಮನ್ಯುಮಪಶ್ಯತೀ। ದ್ರೌಪದೀಂ ಚೈವ ದುಃಖಾರ್ತಾಂ ಕಿಂ ವಾ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತಾಮಹಂ॥ 7-72-63 (47390) ವಜ್ರಸಾರಮಯಂ ನೂನಂ ಹೃದಯಂ ಯನ್ನ ಯಾಸ್ಯತಿ। ಸಹಸ್ರಧಾ ವಧೂಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರುದತೀಂ ಶೋಕಕರ್ಶಿತಾಂ॥ 7-72-64 (47391) ಹೃಷ್ಟಾನಾಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಸಿಂಹನಾದೋ ಮಯಾ ಶ್ರುತಃ। ಯುಯುತ್ಸುಶ್ಚಾಪಿ ಕೃಷ್ಣೇನ ಶ್ರುತೋ ವೀರಾನುಪಾಲಭನ್॥ 7-72-65 (47392) ಅಶಕ್ನುವಂತಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಬಾಲಂ ಹತ್ವಾ ಮಹಾಬಲಂ। ಕಿಂ ನ ಲಜ್ಜಂತ್ಯಧರ್ಮಜ್ಞಾಃ ಪಾರ್ಥಿವಾ ದೃಶ್ಯತಾಂ ಬಲಂ॥ 7-72-66 (47393) ಕಿಂ ತಯೋರ್ವಿಪ್ರಿಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಕೇಶವಾರ್ಜುನಯೋರ್ಮೃಧೇ। ಸಿಂಹವನ್ನದಥ ಪ್ರೀತಾಃ ಶೋಕಕಾಲ ಉಪಸ್ಥಿತೇ॥ 7-72-67 (47394) ಆಗಮಿಷ್ಯತಿ ವಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಫಲಂ ಪಾಪಸ್ಯ ಕರ್ಮಣಃ। ಅಧರ್ಮೋ ಹಿ ಕೃತಸ್ತೀವ್ರಃ ಕಥಂ ಸ್ಯಾದಫಲಶ್ಚಿರಂ॥ 7-72-68 (47395) ಇತಿ ತಾನ್ಪರಿಭಾಷನ್ವೈ ವೈಶ್ಯಾಪುತ್ರೋ ಮಹಾಮತಿಃ। ಅಪಾಯಾಚ್ಛಸ್ತ್ರಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಕೋಪದುಃಖಸಮನ್ವಿತಃ॥ 7-72-69 (47396) ಕಿಮರ್ಥಮೇತನ್ನಾಖ್ಯಾತಂ ತ್ವಯಾ ಕೃಷ್ಣ ರಣೇ ಮಮ। ಅಧಕ್ಷ್ಯಂ ತಾನಹಂ ಕ್ರೂರಾಂಸ್ತದಾ ಸರ್ವಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್॥ 7-72-70 (47397) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-72-71x (4444) ಪುತ್ರಶೋಕಾರ್ದಿತಂ ಪಾರ್ಥಂ ಧ್ಯಾಯಂತಂ ಸಾಶ್ರುಲೋಚನಂ। ನಿಗೃಹ್ಯ ವಾಸುದೇವಸ್ತಂ ಪುತ್ರಾಧಿಭಿರಭಿಪ್ಲುತಂ। ಮೈವಮಿತ್ಯಬ್ರವೀತ್ಕೃಷ್ಣಸ್ತೀವ್ರಶೋಕಸಮನ್ವಿತಂ॥ 7-72-71 (47398) ಸರ್ವೇಷಾಮೇಷ ವೈ ಪಂಥಾಃ ಶೂರಾಣಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ವಿಶೇಷೇಣ ಯೇಷಾಂ ನಃ ಶಸ್ತ್ರಜೀವಿಕಾ॥ 7-72-72 (47399) ಏಷಾ ವೈ ಯುಧ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಶೂರಾಣಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ವಿಹಿತಾ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೈರ್ಗತಿರ್ಮತಿಮತಾಂ ವರ॥ 7-72-73 (47400) ಧ್ರುವಂ ಹಿ ಯುದ್ಧೇ ಮರಣಂ ಶೂರಾಮಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ಗತಃ ಪುಣ್ಯಕೃತಾಂ ಲೋಕಾನಭಿಮನ್ಯುರ್ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-72-74 (47401) ಏತಚ್ಚ ಸರ್ವವೀರಾಣಾಂ ಕಾಂಕ್ಷಿತಂ ಭರತರ್ಷಭ। ಸಂಗ್ರಾಮೇಽಭಿಮುಖಾ ಮೃತ್ಯುಂ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾಮೇತಿ ಮಾನದ॥ 7-72-75 (47402) ಸ ಚ ವೀರಾನ್ರಣೇ ಹತ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ರಾನ್ಮಹಾಬಲಾನ್। ವೀರೈರಾಕಾಂಕ್ಷಿತಂ ಮೃತ್ಯುಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋಽಭಿಮುಖಂ ರಣೇ॥ 7-72-76 (47403) ಮಾ ಶುಚಃ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಪೂರ್ವೈರೇಷ ಸನಾತನಃ। ಧರ್ಮಕೃದ್ಭಿಃ ಕೃತೋ ಧರ್ಮಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಣಾಂ ರಣೇ ಕ್ಷಯಃ॥ 7-72-77 (47404) ಇಮೇ ತೇ ಭ್ರಾತರಃ ಸರ್ವೇ ದೀನಾ ಭರತಸತ್ತಮ। ತ್ವಯಿ ಶೋಕಸಮಾವಿಷ್ಟೇ ನೃಪಾಶ್ಚ ಸುಹೃದಸ್ತವ॥ 7-72-78 (47405) ಏತಾಂಶ್ಚ ವಚಸಾ ಸಾಂನಾ ಸಮಾಶ್ವಾಸಯ ಮಾನದ। ವಿದಿತಂ ವೇದಿತವ್ಯಂ ತೇ ನ ಶೋಕಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-72-79 (47406) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-72-80x (4445) ಏವಮಾಶ್ವಾಸಿತಃ ಪಾರ್ಥಃ ಕೃಷ್ಣೇನಾದ್ಭುತಕರ್ಮಣಾ। ತತೋಽಬ್ರವೀತ್ತದಾ ಭ್ರಾತೄನ್ಸರ್ವಾನ್ಪಾರ್ಥಃ ಸಗದ್ಗದಂ॥ 7-72-80 (47407) ಸ ದೀರ್ಘಬಾಹುಃ ಪೃಥ್ವಂಸೋ ದೀರ್ಘರಾಜೀವಲೋಚನಃ। ಅಭಿಮನ್ಯುರ್ಯಥಾ ವೃತ್ತಃ ಶ್ರೋತುಮಿಚ್ಛಾಂಯಹಂ ತಥಾ॥ 7-72-81 (47408) ಸನಾಗಸ್ಯಂದನಹಯಾನ್ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನಿಹತಾನ್ಮಯಾ। ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ತೇ ನೂನಂ ಮಮ ಪುತ್ರಂ ನಿಹತ್ಯ ವೈ॥ 7-72-82 (47409) ಕಥಂ ಚ ವಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಶಸ್ತ್ರಪಾಣಿನಾಂ। ಸೌಭದ್ರೋ ನಿಧನಂ ಗಚ್ಛೇದ್ವಜ್ರಿಣಾಪಿ ಸಮಾಗತಃ॥ 7-72-83 (47410) ಯದ್ಯೇವಮಹಮಜ್ಞಾಸ್ಯಮಶಕ್ತಾನ್ರಕ್ಷಣೇ ಮಮ। ಸೂನೋಃ ಪಾಂಡವಪಾಂಚಾಲಾನಗೋಪ್ಸ್ಯಂ ತಂ ಮಹಾರಣೇ॥ 7-72-84 (47411) ಕಥಂ ಚ ವೋ ರಥಸ್ಯಾನಾಂ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಮುಂಚತಾಂ। ನೀತೋಽಭಿಮನ್ಯುರ್ನಿಧನಂ ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ವಃ ಪರೈಃ॥ 7-72-85 (47412) ಅಹೋ ವಃ ಪೌರುಷಂ ನಾಸ್ತಿ ನ ಚ ವೋಽಸ್ತಿ ಪರಾಕ್ರಮಃ। ಯತ್ರಾಭಿಮನ್ಯುಃ ಸಮರೇ ಪಶ್ಯತಾಂ ವೋ ನಿಪಾತಿತಃ॥ 7-72-86 (47413) ಆತ್ಮಾನಮೇವ ಗರ್ಹೇಯಂ ಯದಹಂ ವೈ ಸುದುರ್ಬಲಾನ್। ಯುಷ್ಮಾನಾಜ್ಞಾಯ ನಿರ್ಯಾತೋ ಭೀರೂನಕೃತನಿಶ್ಚಯಾನ್॥ 7-72-87 (47414) ಆಹೋಸ್ವಿದ್ಭೂಷಣಾರ್ಥಾಯ ವರ್ಮಶಸ್ತ್ರಾಯುಧಾನಿ ವಃ। ವಾಚಸ್ತು ವಕ್ತುಂ ಸಂಸತ್ಸು ಮಮ ಪುತ್ರಮರಕ್ಷತಾಂ॥ 7-72-88 (47415) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-72-89x (4446) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ವಾಕ್ಯಮತಿಷ್ಠದ್ವೈ ವರಾಸಿಮಾನ್। ನ ಸ್ಮಾಶಕ್ಯತ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಕೇನಚಿತ್ಪ್ರಸಮೀಕ್ಷಿತುಂ॥ 7-72-89 (47416) ತಮಂತಕಮಿವ ಕ್ರುದ್ಧಂ ನಿಃಶ್ವಸಂತಂ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। `ಮಹೇಂದ್ರಮಿವ ತಿಷ್ಠಂತಂ ವಜ್ರೋದ್ಯತಮಹಾಭುಜಂ'। ಪುತ್ರಶೋಕಾಭಿಸಂತಪ್ತಮಶ್ರುಪೂರ್ಣಮುಖಂ ತದಾ॥ 7-72-90 (47417) ನ ಭಾಷಿತುಂ ಶಕ್ನುವಂತಿ ದ್ರಷ್ಟುಂ ವಾ ಸುಹೃದೋಽರ್ಜುನಂ। ಅನ್ಯತ್ರ ವಾಸುದೇವಾದ್ವಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠಾದ್ವಾ ಪಾಂಡುನಂದನಾತ್॥ 7-72-91 (47418) ಸರ್ವಾಸ್ವವಸ್ಥಾಸು ಹಿತಾವರ್ಜುನಸ್ಯ ಮನೋನುಗೌ। ಬಹುಮಾನಾತ್ಪ್ರಿಯತ್ವಾಚ್ಚ ತಾವೇನಂ ವಕ್ತಮರ್ಹತಃ॥ 7-72-92 (47419) ತತಸ್ತಂ ಪುತ್ರಶೋಕೇನ ಭೃಶಂ ಪೀಡಿತಮಾನಸಂ। ರಾಜೀವಲೋಚನಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ರಾಜಾ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ ॥ 7-72-93 (47420) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ದ್ವಿಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 72 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-72-11 ಶ್ಲಿಷ್ಟಮನುಬದ್ಧಂ॥ 5-72-17 ಆಡಂಬರೈಸ್ತೂರ್ಯರವೈಃ॥ 5-72-49 ಯಥೇತಿ ಕಥಮರ್ಥೇ॥ 5-72-70 ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। ಕಿಮರ್ಥಮೇತನ್ನಾಖ್ಯಾತಂ ತ್ವಯಾ ಪಾರ್ಥ ರಣೇ ಮಮ ಇತಿ ಟ.ಪಾಠಃ॥ 5-72-72 ದ್ವಿಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-73-0 (47421) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-73-0x (4447) ತ್ವಯಿ ಯಾತೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸಂಶಪ್ತಕಬಲಂ ಪ್ರತಿ। ಪ್ರಯತ್ನಮಕರೋತ್ತೀವ್ರಮಾಚಾರ್ಯೋ ಪ್ರಹಣೇ ಮಮ॥ 7-73-1 (47422) ವ್ಯೂಢಾನೀಕಂ ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಯತಮಾನಂ ಮಹಾಮೃಧೇ। ಪ್ರತಿವ್ಯೂಹ್ಯ ಸಹಾನೀಕಾಃ ಪ್ರತ್ಯರುಧ್ಮ ವಯಂ ಬಲಾತ್॥ 7-73-2 (47423) ಸ ವಾರ್ಯಮಾಣೋ ರಥಿಭಿರ್ಮಯಿ ಚಾಪಿ ಸುರಕ್ಷಿತೇ। ಅಸ್ಮಾನಭಿಜಗಾಮಾಶು ಪೀಡಯನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-73-3 (47424) ತೇ ಪೀಡ್ಯಮಾನಾ ದ್ರೋಣೇನ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ನ ಶಕ್ನುಮಃ। ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಮಪ್ಯಾಜೌ ಭೇತ್ತುಂ ತತ್ಕುತ ಏವ ತು॥ 7-73-4 (47425) ತತಸ್ತಮಪ್ರತಿರಥಮಹಂ ಸೌಭದ್ರಮಬ್ರವಂ। ದ್ರೋಣಾನೀಕಮಿದಂ ಭಿಂದ್ಧಿ ದ್ವಾರಂ ಸಂಜನಯಸ್ವ ನಃ॥ 7-73-5 (47426) ಸ ತಥಾ ಚೋದಿತೋಽಸ್ಮಾಭಿಃ ಸದಶ್ವ ಇವ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಅಸಹ್ಯಮಪಿ ತಂ ಭಾರಂ ವೋಢುಮೇವೋಪಚಕ್ರಮೇ॥ 7-73-6 (47427) ಸ ತವಾಸ್ತ್ರೋಪದೇಶೇನ ವೀರ್ಯೇಣ ಚ ಸಮನ್ವಿತಃ। ಪ್ರಾವಿಶತ್ತದ್ಬಲಂ ಬಾಲಃ ಸುಪರ್ಣ ಇವ ಸಾಗರಂ॥ 7-73-7 (47428) ತೇಽನುಯಾತಾ ವಯಂ ವೀರಂ ಸಾತ್ವತೀಪುತ್ರಮಾಹವೇ। ಪ್ರವೇಷ್ಟುಕಾಮಾಸ್ತೇನೈವ ಯೇನ ಸ ಪ್ರಾವಿಶಚ್ಚಮೂಂ॥ 7-73-8 (47429) ತತಃ ಸೈಂಧವಕೋ ರಾಜಾ ಕ್ಷುದ್ರಸ್ತಾತ ಜಯದ್ರಥಃ। ವರದಾನೇನ ರುದ್ರಸ್ಯ ಸರ್ವಾನ್ನಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-73-9 (47430) ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಕೃಪಃ ಕರ್ಣೋ ದ್ರೌಣಿಃ ಕೌಸಲ್ಯ ಏವ ಚ। ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸೌಭದ್ರಂ ಷಡ್ರಥಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-73-10 (47431) ಪರಿವಾರ್ಯ ತು ತೈಃ ಸರ್ವೈರ್ಯುಧಿ ಬಾಲೋ ಮಹಾರಥೈಃ। ಯತಮಾನಃ ಪರಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಬಹುಭಿರ್ವಿರಥೀಕೃತಃ॥ 7-73-11 (47432) ತತೋ ದೌಃಶಾಸನಿಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ತಥಾ ತೈರ್ವಿರಥೀಕೃತಂ। `ಸಂಶಯಂ ಪರಮಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಪದಾತಿನಮವಸ್ಥಿತಂ। ಗದಾಹಸ್ತೋಽಭ್ಯಯಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಜಿಘಾಂಸುರಪರಾಜಿತಂ॥ 7-73-12 (47433) ಗದಿನಂ ತ್ವಥ ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಾಸವಸ್ಯಾತ್ಮಜಾತ್ಮಜಃ। ಸ ಜಗ್ರಾಹ ಗದಾಂ ವೀರೋ ಗದಾಯುದ್ಧವಿಶಾರದಃ॥ 7-73-13 (47434) ಗದಾಮಂಡಲಮಾರ್ಗಸ್ಥೌ ಸರ್ವಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ। ತೌ ಸಂಪ್ರಜಗ್ಮತುರ್ವೀರಾವನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯಾಂತರೈಷಣೌ॥ 7-73-14 (47435) ತಾವನ್ಯೋನ್ಯಂ ಗದಾಗ್ರಾಭ್ಯಾಂ ತಾಡಿತೌ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದೌ। ಇಂದ್ರಧ್ವಜಾವಿವೋತ್ಸೃಷ್ಟೌ ಗತಸತ್ವೌ ಮಹೀಂಗತೌ॥ 7-73-15 (47436) ದೌಃಶಾಸನಿರಥೋತ್ಥಾಯ ಕುರೂಣಾಂ ಕೀರ್ತಿವರ್ಧನಃ। ಉತ್ತಿಷ್ಠಮಾನಂ ಸೌಭದ್ರಂ ಗದಯಾ ಮೂರ್ಧ್ನ್ಯತಾಡಯತ್॥ 7-73-16 (47437) ಗದಾವೇಗೇನ ಮಹತಾ ವ್ಯಾಯಾಮೇನ ಚ ಮೋಹಿತಃ। ವಿಮನಾ ನ್ಯಪತದ್ಭೂಮೌ ಸೌಭದ್ರಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-73-17 (47438) ಸ ತು ಹತ್ವಾ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ದ್ವಿಪಾಶ್ವರಥಪತ್ತಿನಾಂ'। ರಾಜಪುತ್ರಶತಂ ಚಾಗ್ರ್ಯಂ ವೀರಾಂಶ್ಚಾಲಕ್ಷಿತಾನ್ಬಹೂನ್॥ 7-73-18 (47439) ಬೃಹದ್ಬಲಂ ಚ ರಾಜಾನಂ ಸ್ವರ್ಗೇಣ ಸಮಯೋಜಯತ್। `ಗತಃ ಸುಕೃತಿನಾಂ ಲೋಕಾನ್ಯೇ ಚ ಸ್ವರ್ಗಜಿತಾಂ ಶುಭಾಃ॥ 7-73-19 (47440) ಅದೀನಸ್ತ್ರಾಸಯಂಛತ್ರೂನ್ನಂದಯಿತ್ವಾ ಚ ಬಾಂಧವಾನ್। ಅಸಕೃನ್ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವ್ಯ ಪಿತೄಣಾಂ ಮಾತುಲಸ್ಯ ಚ'॥ 7-73-20 (47441) ವೀರೋ ದಿಷ್ಟಾಂತಮಾಪನ್ನಃ ಶೋಚಯನ್ವಾಂಧವಾನ್ಬಹೂನ್। `ತತಃ ಸ್ಮ ಶೋಕಸಂತಪ್ತಾ ಭವತಾಽದ್ಯ ಸಮೇಯುಷಃ'॥ 7-73-21 (47442) ಏತಾವದೇವ ನಿರ್ವೃತ್ತಮಸ್ಮಾಕಂ ಶೋಕವರ್ಧನಂ। ಸ ಚೈವಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕಮವಾಪ್ತವಾನ್॥ 7-73-22 (47443) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-73-23x (4448) ತತೋಽರ್ಜುನೋ ವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಭಾಷಿತಂ। ಹಾ ಪುತ್ರ ಇತಿ ನಿಃಶ್ವಸ್ಯ ವ್ಯಥಿತೋ ನ್ಯಪತದ್ಭುವಿ॥ 7-73-23 (47444) ವಿಷಣ್ಣವದನಾಃ ಸರ್ವೇ ಪರಿವಾರ್ಯ ಧನಂಜಯಂ। ನೇತ್ರೈರನಿಮಿಷೈರ್ದೀನಾಃ ಪ್ರತ್ಯವೈಕ್ಷನ್ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-73-24 (47445) ಪ್ರತಿಲಭ್ಯ ತತಃ ಸಂಜ್ಞಾಂ ವಾಸವಿಃ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ। ಕಂಪಮಾನೋ ಜ್ವರೇಣೇವ ನಿಃಶ್ವಸಂಶ್ಚ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ॥ 7-73-25 (47446) ಪಾಣಿಂ ಪಾಣೌ ವಿನಿಷ್ಪಿಷ್ಯ ದಂತಾನ್ಕಟಕಟಾಯ್ಯ ಚ। `ತ್ರಿಶಿಖಾಂ ಭ್ರುಕುಟೀಂ ಕೃತ್ವಾ ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತಲೋಚನಃ'। ಉನ್ಮತ್ತ ಇವ ವಿಪ್ರೇಕ್ಷನ್ನಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-73-26 (47447) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 7-73-27x (4449) ಸತ್ಯಂ ವಃ ಪ್ರತಿಜಾನಾಮಿ ಶ್ವೋಽಸ್ಮಿ ಹಂತಾಽಜಯದ್ರಥಂ। ನ ಚೇದ್ವಧಭಯಾದ್ಭೀತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾನ್ಪ್ರಹಾಸ್ಯತಿ॥ 7-73-27 (47448) ನ ಚಾಸ್ಮಾಞ್ಶರಣಂ ಗಚ್ಛೇತ್ಕೃಷ್ಣಂ ವಾ ಪುರುಷೋತ್ತಮಂ। ಭವಂತಂ ವಾ ಮಹಾರಾಜ ಶ್ವೋಽಸ್ಮಿ ಹಂತಾ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-73-28 (47449) ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರಿಯಕರಂ ಮಯಿ ವಿಸ್ಮೃತಸೌಹೃದಂ। ಪಾಪಂ ಬಾಲವಧೇ ಹೇತುಂ ಶ್ವೋಽಸ್ಮಿ ಹಂತಾ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-73-29 (47450) ರಕ್ಷಮಾಣಾಶ್ಚ ತಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಯೇ ಮಾಂ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ಕೇಚನ। ಅಪಿ ದ್ರೋಣಕೃಪೌ ರಾಜಂಛಾದಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತಾಂಛರೈಃ॥ 7-73-30 (47451) ಯದ್ಯೇತದೇವಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನ ಕುರ್ಯಾಂ ಪುರುಷರ್ಷಭಾಃ। ಮಾ ಸ್ಮ ಪುಣ್ಯಕೃತಾಂ ಲೋಕಾನ್ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾಂ ಶೂರಸಂಮತಾನ್॥ 7-73-31 (47452) ಯೇ ಲೋಕಾ ಮಾತೃಹಂತೄಣಾಂ ಯೇ ಚಾಪಿ ಪಿತೃಘಾತಿನಾಂ। ಗುರುದಾರಗತಾನಾಂ ಯೇ ಪಿಶುನಾನಾಂ ಚ ಯೇ ಸದಾ॥ 7-73-32 (47453) ಸಾಧೂನಸೂಯತಾಂ ಯೇ ಚ ಯೇ ಚಾಪಿ ಪರಿವಾದಿನಾಂ। ಯೇ ಚ ನಿಕ್ಷೇಪಹಂತೄಣಾಂ ಯೇ ಚ ವಿಶ್ವಾಸಘಾತಿನಾಂ॥ 7-73-33 (47454) ಭುಕ್ತಪೂರ್ವಾಂ ಸ್ತ್ರಿಯಂ ಯೇ ಚ ನಿಂದತಾಮಘಶಂಸಿನಾಂ। ಬ್ರಹ್ಮಘ್ನಾನಾಂ ಚ ಯೇ ಲೋಕಾ ಯೇ ಚ ಗೋಘಾತಿನಾಮಪಿ॥ 7-73-34 (47455) ಪಾಯಸಂ ವಾ ಯವಾನ್ನಂ ವಾ ಶಾಕಂ ಕೃಸರಮೇವ ವಾ। ಸಂಯಾವಾಪೂಪಮಾಂಸಾನಿ ಯೇ ಚ ಲೋಕಾ ವೃಥಾಶ್ನತಾಂ। ತಾನನ್ಹಾಯಾಧಿಗಚ್ಛೇಯಂ ನ ಚೇದ್ಧನ್ಯಾಂ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-73-35 (47456) ವೇದಾಧ್ಯಾಯಿನಮತ್ಯರ್ಥಂ ಸಂಶಿತಂ ವಾ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಂ। ಅವಮನ್ಯಮಾನೋ ಯಾನ್ಯಾತಿ ವೃದ್ಧಾನ್ಸಾಧೂನ್ಗುರೂಂಸ್ತಥಾ॥ 7-73-36 (47457) ಸ್ಪೃಶತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಗಾಂ ಚ ಪಾದೇನಾಗ್ನಿಂ ಚ ಯಾ ಭವೇತ್। ಯಾಽಪ್ಸು ಶ್ಲೇಷ್ಮ ಪುರೀಷಂ ಚ ಮೂತ್ರಂ ವಾ ಮುಂಚತಾಂ ಗತಿಃ। ತಾಂ ಗಚ್ಛೇಯಂ ಗತಿಂ ಕಷ್ಟಾಂ ನ ಚೇದ್ಧನ್ಯಾಂ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-73-37 (47458) ನಗ್ನಸ್ಯ ಸ್ನಾಯಮಾನಸ್ಯ ಯಾ ಚ ವಂಧ್ಯಾಽತಿಥೇರ್ಗತಿಃ। ಉತ್ಕೋಚಿನಾಂ ಮೃಷೋಕ್ತೀನಾಂ ವಂಚಕಾನಾಂ ಚ ಯಾ ಗತಿಃ॥ 7-73-38 (47459) ಆತ್ಮಾಪಹಾರಿಣಾಂ ಯಾ ಚ ಯಾ ಚ ಮಿಥ್ಯಾಭಿಶಂಸಿನಾಂ। ಭೃತ್ಯೈಃ ಸಂದೃಶ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಪುತ್ರದಾರಾಶ್ರಿತೈಸ್ತಥಾ॥ 7-73-39 (47460) ಅಸಂವಿಭಜ್ಯ ಕ್ಷುದ್ರಾಣಾಂ ಯಾ ಗತಿರ್ಮಿಷ್ಟಮಶ್ನತಾಂ। ತಾಂ ಗಚ್ಛೇಯಂ ಗತಿಂ ಘೋರಾಂ ನ ಚೇದ್ಧನ್ಯಾಂ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-73-40 (47461) ಸಂಶ್ರಿತಂ ಚಾಪಿ ಯಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸಾಧುಂ ತದ್ವಚನೇ ರತಂ। ನ ಬಿಭರ್ತಿ ನೃಸಂಸಾತ್ಮಾ ನಿಂದತೇ ಚೋಪಕಾರಿಣಂ॥ 7-73-41 (47462) ಅರ್ಹತೇ ಪ್ರಾತಿವೇಶ್ಯಾಯ ಶ್ರಾದ್ಧಂ ಯೋ ನ ದದಾತಿ ಚ। ಅನರ್ಹೇಭ್ಯಶ್ಚ ಯೋ ದದ್ಯಾದ್ವೃಷಲೀಪತಯೇ ತಥಾ॥ 7-73-42 (47463) ಮದ್ಯಪೋ ಭಿನ್ನಮರ್ಯಾದಃ ಕೃತಘ್ನೋ ಭರ್ತೃನಿಂದಕಃ। ತೇಷಾಂ ಗತಿಮಿಯಾಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ನ ಚೇದ್ಧಾನ್ಯಾಂ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-73-43 (47464) ಭುಂಜಾನಾನಾಂ ತು ಸವ್ಯೇನ ಉತ್ಸಂಗೇ ಚಾಪಿ ಖಾದತಾಂ। ಪಾಲಾಶಮಾಸನಂ ಚೈವ ತಿಂದುಕೈರ್ದಂತಧಾವನಂ॥ 7-73-44 (47465) ಯೇ ಚಾವರ್ಜಯತಾಂ ಲೋಕಾಃ ಸ್ವಪತಾಂ ಚ ತಥೋಷಸಿ। ಶೀತಭೀತಾಶ್ಚ ಯೇ ವಿಪ್ರಾ ರಣಭೀತಾಶ್ಚ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ॥ 7-73-45 (47466) ಏಕಕೂಪೋದಕಗ್ರಾಮೇ ವೇದಧ್ವನಿವಿವರ್ಜಿತೇ। ಷಣ್ಮಾಸಂ ತತ್ರ ವಸತಾಂ ತಥಾ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ವಿನಿಂದತಾಂ॥ 7-73-46 (47467) ದಿವಾಮೈಥುನಿನಾಂ ಚಾಪಿ ದಿವಸೇಷು ಚ ಶೇರತೇ। ಅಗಾರದಾಹಿನಾಂ ಚೈವ ಗರದಾನಾಂ ಚ ಯೇ ಮತಾಃ॥ 7-73-47 (47468) ಅಗ್ನ್ಯಾತಿಥ್ಯವಿಹೀನಾಶ್ಚ ಗೋಪಾನೇಷು ಚ ವಿಘ್ನದಾಃ। ರಜಸ್ವಲಾಂ ಸೇವಯಂತಃ ಕನ್ಯಾಂ ಶುಲ್ಕೇನ ದಾಯಿನಃ॥ 7-73-48 (47469) ಯಾ ಚ ವೈ ಬಹುಯಾಜಿನಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಶ್ವವೃತ್ತಿನಾಂ। ಆಸ್ಯಮೈಥುನಿಕಾನಾಂ ಚ ಯೇ ದಿವಾಮೈಥುನೇ ರತಾಃ॥ 7-73-49 (47470) ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ಪ್ರತಿಶ್ರುತ್ಯ ಯೋ ವೈ ಲೋಭಾದ್ದದಾತಿ ನ। ತೇಷಾಂ ಗತಿಂ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಶ್ವೋ ನ ಹನ್ಯಾಂ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-73-50 (47471) ಧರ್ಮಾದಪೇತಾ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಮಯಾ ನಾತ್ರಾನುಕೀರ್ತಿತಾಃ। ಯೇ ಚಾನುಕೀರ್ತಿತಾಸ್ತೇಷಾಂ ಗತಿಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಮವಾಪ್ನುಯಾಂ॥ 7-73-51 (47472) ಯದಿ ವ್ಯುಷ್ಟಾಮಿಮಾಂ ರಾತ್ರಿಂ ಶ್ವೋ ನ ಹನ್ಯಾಂ ಜಯದ್ರಥಂ। ಇಮಾಂ ಚಾಪ್ಯಪರಾಂ ಭೂಯಃ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಮೇ ನಿಬೋಧತ॥ 7-73-52 (47473) ಯದ್ಯಸ್ಮಿನ್ನ ಹತ್ತೇ ಪಾಪೇ ಸೂರ್ಯೋಽಸ್ತಮುಪಯಾಸ್ಯತಿ। ಇಹೈವ ಸಂಪ್ರವೇಷ್ಟಾಽಹಂ ಜ್ವಲಿತಂ ಜಾತವೇದಸಂ॥ 7-73-53 (47474) ಅಸುರಸುರಮನುಷ್ಯಾಃ ಪಕ್ಷಿಣೋ ವೋರಗಾ ವಾ ಪಿತೃರಜನಿಚರಾ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮದೇವರ್ಷಯೋ ವಾ। ಚರಮಚರಮಪೀದಂ ಯತ್ಪರಂ ಚಾಪಿ ತಸ್ಮಾ-- ತ್ತದಪಿ ಮಮ ರಿಪುಂ ತಂ ರಕ್ಷಿತುಂ ನೈವ ಶಕ್ತಾಃ॥ 7-73-54 (47475) ಯದಿ ವಿಶತಿ ರಸಾತಲಂ ತದಗ್ರ್ಯಂ ವಿಯದಪಿ ದೇವಪುರಂ ದಿತೇಃ ಪುರಂ ವಾ। ತದಪಿ ಶರಶತೈರಹಂ ಪ್ರಭಾತೇ ಭೃಶಮಭಿಮನ್ಯುರಿಪೋಃ ಶಿರೋಽಭಿಹರ್ತಾ॥ 7-73-55 (47476) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-73-56x (4450) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ವಿಚಿಕ್ಷೇಪ ಗಾಂಡೀವಂ ಸವ್ಯದಕ್ಷಿಣಂ। ತಸ್ಯ ಸರ್ವಮತಿಕ್ರಂಯ ಧನುಃಶಬ್ದೋಽಸ್ಪೃಶದ್ದಿವಂ॥ 7-73-56 (47477) ಅರ್ಜುನೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೇ ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ಜನಾರ್ದನಃ। ಪ್ರದಧ್ಮೌ ತತ್ರ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ದೇವದತ್ತಂ ಚ ಫಲ್ಗುನಃ॥ 7-73-57 (47478) ಸ ಪಾಂಚಜನ್ಯೋಽಚ್ಯುತವಕ್ತ್ರವಾಯುನಾ ಭೃಶಂ ಸುಪೂರ್ಣೋದರನಿಃಸೃತಧ್ವನಿಃ। ಜಗತ್ಸಪಾತಾಲವಿಯದ್ದಿಗೀಶ್ವರಂ ಪ್ರಕಂಪಯಾಮಾಸ ಯುಗಾತ್ಯಯೇ ಯಥಾ॥ 7-73-58 (47479) ತತೋ ವಾದಿತ್ರಘೋಷಾಶ್ಚ ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ಸಿಂಹನಾದಶ್ಚ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೇ ಮಹಾತ್ಮನಾ॥ 7-73-59 (47480) `ಪ್ರಾನೃತ್ಯದಿವ ಗಾಂಡೀವಂ ಶರಾಸ್ತೂಣೀಗತಾ ಮುದಾ। ನಿರಾಕ್ರಾಮನ್ನಿವ ತದಾ ಸ್ವಯಮೇವ ಮೃಧೈಷಿಣಃ॥ 7-73-60 (47481) ಭೀಮಸೇನಃ ಸುಸಂಹೃಷ್ಟಃ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ ಭಾರತ। ಧನಂಜಯಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಹರ್ಷಗದ್ಗದಯಾ ಗಿರಾ॥ 7-73-61 (47482) ಪ್ರತಿಜ್ಞೋದ್ಭವಶಬ್ದೇನ ಕೃಷ್ಣಶಂಖಸ್ವನೇನ ಚ। ನಿಹತೋ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽಯಂ ಸಾನುಬಂಧಃ ಸುಯೋಧನಃ॥ 7-73-62 (47483) ಅಥ ಮೃದಿತತಮಾಗ್ರ್ಯದಾಮಮಾಲ್ಯಂ ತವ ಸುತಶೋಕಮಯಂ ಚ ರೋಷಜಾತಂ। ವ್ಯಪನುದತಿ ಮಹಾಪ್ರಭಾವಸೇನ-- ನ್ನರವರ ವಾಕ್ಯಮಿದಂ ಮಹಾರ್ಥಮಿಷ್ಟಂ॥ 7-73-63 (47484) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-73-64x (4451) ಅಥ ಶಂಖ್ಯೈಶ್ಚ ಭೇರೀಭಿಃ ಪಣವೈಃ ಸೈನಿಕಾಸ್ತಥಾ। ಸಸೂತಮಾಗಧಾ ಜಿಷ್ಣುಂ ಸ್ತುತಿಭಿಃ ಸಮಪೂಜಯನ್॥ 7-73-64 (47485) ತದಾ ಭೀಮಂ ಬಲಂ ಸರ್ವೇ ತೇನ ನಾದೇನ ಮೋಹಿತಂ। ತಾವಕಂ ತನ್ಮಹಾರಾಜ ವಿಷಣ್ಣಂ ಸಮಪದ್ಯತ'॥ ॥ 7-73-65 (47486) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ತ್ರಿಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 73 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-73-38 ವಂಧ್ಯಾಪತೇಃ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ। ಉತ್ಕ್ರೋಶಕಾನೃತಾನಾಂ ಚ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ। ಉತ್ಕೋಟಿಕಾನೃತಾನಾಂ ಚ ಇತಿ ಟ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-73-39 ಆತ್ಮಾಪಹಾರಿಣಾಂ ಆತ್ಮಾನಮನ್ಯಥಾ ಪ್ರಕಾಶಯತಾಂ॥ 5-73-42 ವೃಷಲೀ ಶೂದ್ರಾ ಕನ್ಯಾಭಾವೇ ರಜಸ್ವಲಾ ವಾ॥ 5-73-55 ದಿತೇರಿತಿ। ಕಾರ್ಯೇ ಕಾರಣೋಪಚಾರಾದ್ದೈತ್ಯಾನಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-73-73 ತ್ರಿಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-74-0 (47487) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-74-0x (4452) ಶ್ರುತ್ವಾ ತು ತಂ ಮಹಾಶಬ್ದಂ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಪುತ್ರಗೃದ್ಧಿನಾಂ। ಚಾರೈಃ ಪ್ರವೇದಿತಸ್ತ್ರಸ್ತಃ ಸಮುತ್ಥಾಯ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-74-1 (47488) ಶೋಕಸಂಮೂಢಹೃದಯೋ ದುಃಖೇನಾಭ್ಯಾಹತೋ ಭೃಶಂ। ಮಜ್ಜಮಾನ ಇವಾಗಾಧೇ ವಿಪುಲೇ ಶೋಕಸಾಗರೇ। ಜಗಾಮ ಸಮಿತಿಂ ರಾಜ್ಞಾಂ ಸೈಂಧವೋ ವಿಮೃಶನ್ಬಹು॥ 7-74-2 (47489) ಸ ತೇಷಾಂ ನರದೇವಾನಾಂ ಸಕಾಶೇ ಪರ್ಯದೇವಯತ್। ಅಭಿಮನ್ಯುಪಿತುರ್ಭೀತಃ ಸವ್ರೀಡೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-74-3 (47490) ಯೋಽಸೌ ಪಾಂಡೋಃ ಕಿಲ ಕ್ಷೇತ್ರೇ ಜಾತಃ ಶಕ್ರೇಣ ಕಾಮಿನಾ। ಸ ನಿನೀಷತಿ ದುರ್ಬುದ್ಧಿರ್ಮಾಂ ಕಿಲೈಕಂ ಯಮಕ್ಷಯಂ॥ 7-74-4 (47491) ಸ್ವಸ್ತಿ ವೋಽಸ್ತು ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಸ್ವಗೃಹಂ ಜೀವಿತೇಪ್ಸಯಾ। 7-74-5 (47492) ಅಥವಾಸ್ತ್ರಪ್ರತಿಬಲಾಸ್ತ್ರಾತ ಮಾಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಾಃ। ಪಾರ್ಥೇನ ಪ್ರಾರ್ಥಿತಂ ವೀರಾಸ್ತೇ ಸಂದತ್ತ ಮಮಾಭಯಂ॥ 7-74-6 (47493) ದ್ರೋಣದುರ್ಯೋಧನಕೃಪಾಃ ಕರ್ಣಮದ್ರೇಶಬಾಹ್ಲಿಕಾಃ। ದುಃಶಾಸನಾದಯಃ ಶಕ್ತಾಸ್ತ್ರಾತುಮಪ್ಯಂತಕಾರ್ದಿತಂ॥ 7-74-7 (47494) ಕಿಮಂಗ ಪುನರೇಕೇನ ಫಲ್ಗುನೇನ ಜಿಘಾಂಸತಾ। ನ ತ್ರಾಸ್ಯಂತಿ ಭವಂತೋ ಮಾಂ ಸಮಸ್ತಾಃ ಪತಯಃ ಕ್ಷಿತೇಃ॥ 7-74-8 (47495) ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಪಾಂಡವೇಯಾನಾಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಮ ಮಹದ್ಭಯಂ। ಸೀದಂತಿ ಮಮ ಗಾತ್ರಾಣಿ ಮುಮೂರ್ಷೋರಿವ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ॥ 7-74-9 (47496) ವಧೋ ನೂನಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೋ ಮಮ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಾ। ತಥಾಹಿ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಕ್ರೋಶಂತಿ ಶೋಕಕಾಲೇಽಪಿ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-74-10 (47497) ತನ್ನ ದೇವಾ ನ ಗಂಧರ್ವಾ ನಾಸುರೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ। ಉತ್ಸಹಂತೇಽನ್ಯಥಾ ಕರ್ತುಂ ಕುತ ಏವ ನರಾಧಿಪಾಃ॥ 7-74-11 (47498) ತಸ್ಮಾನ್ಮಾಮನುಜಾನೀತ ಭದ್ರಂ ವೋಽಸ್ತು ನರರ್ಷಭಾಃ। ಅದರ್ಶನಂ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ನ ಮಾಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-74-12 (47499) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-74-13x (4453) ಏವಂ ವಿಲಪಮಾನಂ ತಂ ಭಯಾದ್ವ್ಯಾಕುಲಚೇತಸಂ। ಆತ್ಮಕಾರ್ಯಗರೀಯಸ್ತ್ವಾದ್ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಬ್ರವೀತ್॥ 7-74-13 (47500) ನ ಭೇತವ್ಯಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ಕೋ ಹಿ ತ್ವಾಂ ಪುರುಷರ್ಷಭ। ಮಧ್ಯೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯವೀರಾಣಾಂ ತಿಷ್ಠಂತಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯೇದ್ಯುಧಿ॥ 7-74-14 (47501) `ಏತೇಷಾಂ ನರದೇವಾನಾಂ ಮತ್ತಮಾತಂಗಗಾಮಿನಾಂ। ಸಂಘಾತಮುಪಯಾತಾನಾಮಪಿ ವಿಭ್ಯೇತ್ಪುರಂದರಃ'॥ 7-74-15 (47502) ಅಹಂ ವೈಕರ್ತನಃ ಕರ್ಣಶ್ಚಿತ್ರಸೇನೋ ವಿವಿಂಶತಿಃ। ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಶಲಃ ಶಲ್ಯೋ ವೃಷಸೇನೋ ದುರಾಸದಃ॥ 7-74-16 (47503) ಪುರುಮಿತ್ರೋ ಜಯೋ ಭೋಜಃ ಕಾಂಭೋಜಶ್ಚ ಸುದಕ್ಷಿಣಃ। ಸತ್ಯವ್ರತೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಿಕರ್ಣೋ ದುರ್ಮುಖಶ್ಚ ಹ॥ 7-74-17 (47504) ದುಃಶಾಸನಃ ಸುಬಾಹುಶ್ಚ ಕಾಲಿಂಗಶ್ಚಾಪ್ಯುದಾಯುಧಃ। ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ದ್ರೋಣೋ ದ್ರೌಣಿಶ್ಚ ಸೌಬಲಃ॥ 7-74-18 (47505) `ಮಾಯಾವೀ ಬಲವಾಂಛೂರೋ ರಾಕ್ಷಸಶ್ಚಾಪ್ಯಲಂಬುಸಃ'। ಏತೇ ಚಾನ್ಯೇ ಚ ಬಹವೋ ನಾನಾಜನಪದೇಶ್ವರಾಃ। ಸಸೈನ್ಯಾಸ್ತ್ವಾಭಿಗೋಪ್ಸ್ಯಂತಿ ವ್ಯೇತು ತೇ ಮಾನಸೋ ಜ್ವರಃ॥ 7-74-19 (47506) ತ್ವಂ ಚಾಪಿ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸ್ವಯಂ ಶೂರೋಽಮಿತದ್ಯುತೇ। ಸ ಕಥಂ ಪಾಂಡವೇಯೇಭ್ಯೋ ಭಯಂ ಪಶ್ಯಸಿ ವೈಂಧವ॥ 7-74-20 (47507) ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ಮಹಾವೀರ್ಯ ಮದೀಯಾಸ್ತವ ರಕ್ಷಣೇ। ಯತ್ತಾ ಯೋತ್ಸ್ಯಂತಿ ಮಾಭೈಸ್ತ್ವಂ ಸೈಂಧವ ವ್ಯೇತು ತೇ ಭಯಂ॥ 7-74-21 (47508) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-74-22x (4454) ಏವಮಾಶ್ವಾಸಿತೋ ರಾಜನ್ಪುತ್ರೇಣ ತವ ಸೈಂಧವಃ। ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸಹಿತೋ ದ್ರೋಣಂ ರಾತ್ರಾವುಪಾಗಮತ್॥ 7-74-22 (47509) ಉಪಸಂಗೃಹ್ಯ ಚರಣೌ ದ್ರೋಣಾಯ ಸ ವಿಶಾಂಪತಿಃ। ಉಪೋಪವಿಶ್ಯ ಪ್ರಣತಃ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛದಿದಂ ವಚಃ॥ 7-74-23 (47510) ನಿಮಿತ್ತೇ ದೂರಪಾತಿತ್ವೇ ಲಘುತ್ವೇ ದೃಢವೇಧನೇ। ಮಮ ಬ್ರವೀತು ಭಗವಾನ್ವಿಶೇಷಂ ಫಲ್ಗುನಸ್ಯ ಚ॥ 7-74-24 (47511) ವಿದ್ಯಾವಿಶೇಷಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಜ್ಞಾತುಮಾಚಾರ್ಯ ತತ್ತ್ವತಃ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯಾತ್ಮನಶ್ಚೈವ ಯಾಥಾತಥ್ಯಂ ಪ್ರಚಕ್ಷ್ವ ಮೇ॥ 7-74-25 (47512) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-74-26x (4455) ಸಮಮಾಚಾರ್ಯಕಂ ತಾತ ತವ ಚೈವಾರ್ಜುನಸ್ಯ ಚ। ಯೋಗಾದ್ದುಃಖೋಷಿತತ್ವಾಚ್ಚ ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವತ್ತೋಽಧಿಕೋಽರ್ಜುನಃ॥ 7-74-26 (47513) ನ ತು ತೇ ಯುಧಿ ಸಂತ್ರಾಸಃ ಕಾರ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಾತ್ಕಥಂಚನ। ಅಹಂ ಹಿ ರಕ್ಷಿತಾ ತಾತ ಭಯಾತ್ತ್ವಾಂ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ॥ 7-74-27 (47514) ನ ಹಿ ಮದ್ಬಾಹುಗುಪ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಭವಂತ್ಯಮರಾ ಅಪಿ। ವ್ಯೂಹಯಿಷ್ಯಾಮಿ ತಂ ವ್ಯೂಹಂ ಯಂ ಪಾರ್ಥೋ ನ ತರಿಷ್ಯತಿ॥ 7-74-28 (47515) ತಸ್ಮಾದ್ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಮಾಭೈಸ್ತ್ವಂ ಸ್ವಧರ್ಮಮನುಪಾಲಯ। ಪಿತೃಪೈತಾಮಹಂ ಮಾರ್ಗಮನುಯಾಹಿ ಮಹಾರಥ॥ 7-74-29 (47516) ಅಧೀತಾ ವಿಧಿವದ್ವೇದಾ ಅಗ್ನಯಃ ಸುಹುತಾಸ್ತ್ವಯಾ। ಇಷ್ಟಂ ಚ ಬಹುಭಿರ್ಯಜ್ಞೈರ್ನ ತೇ ಮೃತ್ಯುರ್ಭಯಂಕರಃ॥ 7-74-30 (47517) ದುರ್ಲಭಂ ಮಾನುಷೈರ್ಮಂದೈರ್ಮಹಾಭಾಗ್ಯಮವಾಪ್ಯ ತು। ಭುಜವೀರ್ಯಾರ್ಜಿತಾಂʼಲ್ಲೋಕಾಂದಿವ್ಯಾನ್ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸ್ಯನುತ್ತಮಾನ್॥ 7-74-31 (47518) ಕುರವಃ ಪಾಂಡವಾಶ್ಚೈವ ವೃಷ್ಣಯೋಽನ್ಯೇ ಚ ಮಾನವಾಃ। ಅಹಂ ಚ ಸಹಪುತ್ರೇಣ ಅಧ್ರುವಾ ಇತಿ ಚಿಂತ್ಯತಾಂ॥ 7-74-32 (47519) ಪರ್ಯಾಯೇಣ ವಯಂ ಸರ್ವೇ ಕಾಲೇನ ಬಲಿನಾ ಹತಾಃ। ಪರಲೋಕಂ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಃ ಸ್ವೈಃಸ್ವೈಃ ಕರ್ಮಭಿರನ್ವಿತಾಃ॥ 7-74-33 (47520) ತಪಸ್ತಪ್ತ್ವಾ ತು ಯಾಂʼಲ್ಲೋಕಾನ್ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ ತಪಸ್ವಿನಃ। ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾಶ್ರಿತಾಃ ವೀರಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಪ್ರಾಪ್ನುವಂತಿ ತಾನ್॥ 7-74-34 (47521) ಏವಮಾಶ್ವಾಸಿತೋ ರಾಜಾ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಸೈಂಧವಃ। ಅಪಾನುದದ್ಭಯಂ ಪಾರ್ಥಾದ್ಯುದ್ಧಾಯ ಚ ಮನೋ ದಧೇ॥ 7-74-35 (47522) ತತಃ ಪ್ರಹರ್ಷಃ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ತಸ್ಯ ಚಾಸೀದ್ವಿಶಾಂಪತೇ। ವಾದಿತ್ರಾಣಾಂ ಧ್ವನಿಶ್ಚೋಗ್ರಃ ಸಿಂಹನಾದರವೈಃ ಸಹ॥ ॥ 7-74-36 (47523) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಚತುಃಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 74 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-74-4 ಕಿಲೇತ್ಯರುಚೌ॥ 5-74-5 ಸ್ವಗೃಹಾಜ್ಜೀವಿತೇಪ್ಸಯಾ ಇತಿ ಙ. ಪಾಠಃ॥ 5-74-6 ಪಾರ್ಥೇನ ಪಾರ್ಥಿವಾ ವೀರಾಸ್ತಂದ್ದದಧ್ವಂ ಮಮಾಭಯಂ ಇತಿ ಕ.ಟ.ಪಾಠಃ॥ 5-74-24 ನಿಮಿತ್ತೇ ಲಕ್ಷ್ಯಭೇದನೇ॥ 5-74-26 ಯೋಗಾದಭ್ಯಾಸಾತ್। ದುಃಖೋಚಿತತ್ವಾಚ್ಚ ಇತಿ ಕ.ಟ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-74-30 ಮೃತ್ಯುಭವಂ ಭಯಂ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-74-74 ಚತುಃಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-75-0 (47524) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-75-0x (4456) ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೇ ತು ಪಾರ್ಥೇನ ಸಿಂಧುರಾಜವಧೇ ತದಾ। ವಾಸುದೇವೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಧನಂಜಯಮಭಾಷತ॥ 7-75-1 (47525) ಭ್ರಾತೄಣಾಂ ಮತಮಜ್ಞಾಯ ತ್ವಯಾ ವಾಚಾ ಪ್ರತಿಶ್ರುತಂ। ಸೈಂಧವಂ ಚಾಸ್ಮಿ ಹಂತೇತಿ ತತ್ಸಾಹಸಮಿದಂ ಕೃತಂ॥ 7-75-2 (47526) ಅಸಂಮಂತ್ರ್ಯ ಮಯಾ ಸಾರ್ಧಮತಿಭಾರೋಽಯಮುದ್ಯತಃ। ಕಥಂ ತು ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ನಾವಹಾಸ್ಯಾ ಭವೇಮಹಿ॥ 7-75-3 (47527) ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಶಿಬಿರೇ ಯೇ ತು ಪ್ರಣಿಹಿತಾಶ್ಚರಾಃ। ತ ಇಮೇ ಶೀಘ್ರಮಾಗಂಯ ಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ವೇದಯಂತಿ ನಃ॥ 7-75-4 (47528) ತ್ವಯಾ ವೈ ಸಂಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೇ ಸಿಂಧುರಾಜವಧೇ ಪ್ರಭೋ। ಸಿಂಹನಾದಃ ಸವಾದಿತ್ರಃ ಸುಮಹಾನಿಹ ತೈಃ ಶ್ರುತಃ॥ 7-75-5 (47529) ತೇನ ಶಬ್ದೇನ ವಿತ್ರಸ್ತಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಃ ಸಸೈಂಧವಾಃ। ನಾಕಸ್ಮಾತ್ಸಿಂಹನಾದೋಽಯಮಿತಿ ಮತ್ವಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-75-6 (47530) ಸುಮಹಾಞ್ಶಬ್ದಸಂಪಾತಃ ಕೌರವಾಣಾಂ ಮಹಾಭುಜ। ಆಸೀನ್ನಾಗಾಶ್ವಪತ್ತೀನಾಂ ರಥಘೋಷಶ್ಚ ಭೈರವಃ॥ 7-75-7 (47531) ಅಭಿಮನ್ಯೋರ್ವಧಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧ್ರುವಮಾರ್ತೋ ಧನಂಜಯಃ। ರಾತ್ರೌ ನಿರ್ಯಾಸ್ಯತಿ ಕ್ರೋಧಾತಿತಿ ಮತ್ತ್ವಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-75-8 (47532) ತೈಶ್ಚಾರೇಭ್ಯ ಇಯಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಶ್ರುತಾ ಸತ್ಯವತಸ್ತವ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ವಧೇ ರಾಜೀವಲೋಚನ॥ 7-75-9 (47533) ತತೋ ವಿಮನಸಃ ಸರ್ವೇ ತ್ರಸ್ತಾಃ ಕ್ಷುದ್ರಮೃಗಾ ಇವ। ಆಸನ್ಸುಯೋಧನಾಮಾತ್ಯಾಃ ಸ ಚ ರಾಜಾ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-75-10 (47534) ಅಥೋತ್ಥಾಯ ಸಹಾಮಾತ್ಯೈರ್ದೀನಃ ಸ್ವಶಿವಿರಾತ್ಕಿಲ। ಅಯಾತ್ಸೌವೀರಸಿಂಧೂನಾಮೀಶ್ವರೋ ರಾಜಸಂಸದಂ॥ 7-75-11 (47535) ಸ ಮಂತ್ರಕಾಲೇ ಸಂಮಂತ್ರ್ಯ ಸರ್ವಾಂ ನೈಶ್ರೇಯಸೀಂ ಕ್ರಿಯಾಂ। ಸುಯೋಧನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀದ್ರಾಜಸಂಸದಿ॥ 7-75-12 (47536) ಮಾಮಸೌ ಪುತ್ರಹಂತೇತಿ ಶ್ವೋಽಭಿಯಾತಾ ಧನಂಜಯಃ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೋ ಹಿ ಸೇನಾಯಾ ಮಧ್ಯೇ ತೇನ ವಧೋ ಮಮ॥ 7-75-13 (47537) ತಾಂ ನ ದೇವಾ ನ ಗಂಧರ್ವಾ ನಾಸುರೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ। ಉತ್ಸಹಂತೇಽನ್ಯಥಾ ಕರ್ತುಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ॥ 7-75-14 (47538) ತೇ ಮಾಂ ರಕ್ಷತ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಮಾ ವೋ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಧನಂಜಯಃ। ಪದಂ ಕೃತ್ವಾಽಽಪ್ನುಯಾಲ್ಲಕ್ಷ್ಯಂ ಯುಕ್ತಂ ಪ್ರತಿವಿಧೀಯತಾಂ॥ 7-75-15 (47539) ಅಥ ರಕ್ಷಾ ನ ಮೇ ಸಂಯಕ್ಕ್ರಿಯತೇ ಕುರುನಂದನ। ಅನುಜಾನೀಹಿ ಮಾಂ ರಾಜನ್ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಗೃಹಾನ್ಪ್ರತಿ॥ 7-75-16 (47540) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತ್ವವಾಕ್ಶೀರ್ಷೋ ವಿಮನಾಃ ಸಸುಯೋಧನಃ। ಶ್ರುತ್ವಾ ತಂ ಸಮಯಂ ತಸ್ಯ ಧ್ಯಾನಮೇವಾನ್ವಪದ್ಯತ॥ 7-75-17 (47541) ತಮಾರ್ತಮಭಿಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ರಾಜಾ ಕಿಲ ಸ ಸೈಂಧವಃ। ಮೃದು ಚಾತ್ಮಹಿತಂ ಚೈವ ಸಾಪೇಕ್ಷಮಿದಮುಕ್ತವಾನ್॥ 7-75-18 (47542) ನೇಹ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಭವತಾಂ ತಥಾವೀರ್ಯಂ ಧನುರ್ಧರಂ। ಯೋಽರ್ಜುನಸ್ಯಾಸ್ತ್ರಮಸ್ತ್ರೇಣ ಪ್ರತಿಹನ್ಯಾನ್ಮಹಾಹವೇ॥ 7-75-19 (47543) ವಾಸುದೇವಸಹಾಯಸ್ಯ ಗಾಂಡೀವಂ ಧುನ್ವತೋ ಧನುಃ। ಕೋಽರ್ಜುನಸ್ಯಾಗ್ರತಸ್ತಿಷ್ಠೇತ್ಸಾಕ್ಷಾದಪಿ ಶತಕ್ರತುಃ॥ 7-75-20 (47544) ಮಹೇಶ್ವರೋಽಪಿ ಪಾರ್ಥೇನ ಶ್ರೂಯತೇ ಯೋಧಿನಃ ಪುರಾ। ಪದಾತಿನಾ ಮಹಾವೀರ್ಯೋ ಗಿರೌ ಹಿಮವತಿ ಪ್ರಭುಃ॥ 7-75-21 (47545) ದಾನವಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಹಿರಣ್ಯಪುರವಾಸಿನಾಂ। ಜಘಾನೈಕರಥೇನೈವ ದೇವರಾಜಪ್ರಚೋದಿತಃ॥ 7-75-22 (47546) ಸಮಾಯುಕ್ತೋ ಹಿ ಕೌಂತೇಯೋ ಬಾಸುದೇವೇನ ಧೀಮತಾ। ಸಾಮರಾನಪಿ ಲೋಕಾಂಸ್ತ್ರೀನ್ಹನ್ಯಾದಿತಿ ಮತಿರ್ಮಮ॥ 7-75-23 (47547) ಸೋಽಹಮಿಚ್ಛಾಂಯನುಜ್ಞಾತುಂ ರಕ್ಷಿತುಂ ವಾ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ದ್ರೋಣೇನ ಸಹಪುತ್ರೇಣ ವೀರೇಣ ಯದಿ ಮನ್ಯಸೇ॥ 7-75-24 (47548) ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 7-75-25x (4457) ಸ ರಾಜ್ಞಾ ಸ್ವಯಮಾಚಾರ್ಯೋ ಭೃಶಮತ್ರಾರ್ಥಿತೋಽರ್ಜುನ। ಸಂವಿಧಾನಂ ಚ ವಿಹಿತಂ ರಥಾಶ್ಚ ಕಿಲ ಸಜ್ಜಿತಾಃ॥ 7-75-25 (47549) ಕರ್ಣೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾ ದ್ರೌಣಿರ್ವೃಷಸೇನಶ್ಚ ದುರ್ಜಯಃ। ಕೃಪಶ್ಚ ಮದ್ರರಾಜಶ್ಚ ಷಡೇತೇಽಸ್ಯ ಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-75-26 (47550) ಶಕಟಃ ಪದ್ಮಕಶ್ಚಾರ್ಧೋ ವ್ಯೂಹೋ ದ್ರೋಣೇನ ನಿರ್ಮಿತಃ। ಪದ್ಮಕರ್ಣಿಕಮಧ್ಯಸ್ಥಃ ಸೂಚೀ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-75-27 (47551) ಸ್ಥಾಸ್ಯತೇ ರಕ್ಷಿತೇ ವೀರೈಃ ಸಿಂಧುರಾಟ್ ಸ ಸುದುರ್ಮದಃ। ಧನುಷ್ಯಸ್ತ್ರೇ ಚ ವೀರ್ಯೇ ಚ ಪ್ರಾಣೇ ಚೈವ ತಥೌರಸೇ॥ 7-75-28 (47552) ಅವಿಷಹ್ಯತಮಾ ಹ್ಯೇತೇ ನಿಶ್ಚಿತಾಃ ಪಾರ್ಥ ಷಡ್ರಥಾಃ। ಏತಾನಜಿತ್ವಾ ಸಗಣಾನ್ನೈವ ಪ್ರಾಪ್ಯೋ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-75-29 (47553) ತೇಷಾಮೇಕೈಕಶೋ ವೀರ್ಯಂ ಷಣ್ಣಾಂ ತ್ವಮನುಚಿಂತಯ। ಸಹಿತಾ ಹಿ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ನ ಶಕ್ಯಾ ಜೇತುಮಂಜಸಾ॥ 7-75-30 (47554) ಭೂಯಸ್ತು ಮಂತ್ರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ನೀತಿಮಾತ್ಮಹಿತಾಯ ವೈ। ಮಂತ್ರಜ್ಞೈಃ ಸಚಿವೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ಸುಹೃದ್ಭಿಃ ಕಾರ್ಯಸಿದ್ಧಯೇ॥ ॥ 7-75-31 (47555) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 75 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-75-2 ಅಶಬ್ದೋ ನಿಷೇಧೇ। ಅಜ್ಞಾತ್ವೇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-75-25 ಸಂವಿಧಾನಂ ಪ್ರತಿವಿಧಾನಂ॥ 5-75-27 ಪದ್ಮವ್ಯೂಹಃ ಪಶ್ಚಾರ್ಧೇ ಪಶ್ಚಾದ್ಭಾಗೇ ಯಸ್ಯ। ಸೂಚೀ ಸೂಚೀಮುಖೋ ವ್ಯೂಹಃ॥ 5-75-75 ಪಂಚಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-76-0 (47556) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 7-76-0x (4458) ಷಡ್ರಥಾಂಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಮನ್ಯಸೇ ಯಾನ್ಬಲಾಧಿಕಾನ್। ತೇಷಾಂ ವೀರ್ಯಂ ಮಮಾರ್ಧೇನ ನ ತುಲ್ಯಮಿತಿ ಮೇ ಮತಿಃ॥ 7-76-1 (47557) ಅಸ್ತ್ರಮಸ್ತ್ರೇಣ ಸರ್ವೇಷಾಮೇತೇಷಾಂ ಮಧುಸೂದನ। ಮಯಾ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ನಿರ್ಭಿನ್ನಂ ಜಯದ್ರಥವಧೈಷಿಣಾ॥ 7-76-2 (47558) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಮಿಷತಶ್ಚಾಹಂ ಸಗಣಸ್ಯ ವಿಪಶ್ಚಿತಃ। ಮೂರ್ಧಾನಂ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಪಾತಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಭೂತಲೇ॥ 7-76-3 (47559) ಯದಿ ಸಾಧ್ಯಾಶ್ಚ ರುದ್ರಾಶ್ಚ ವಸವಶ್ಚ ಸಹಾಶ್ವಿನಃ। ಮರುತಶ್ಚ ಸಹೇಂದ್ರೇಣ ವಿಶ್ವೇದೇವಾಃ ಸಹೇಶ್ವರಾಃ॥ 7-76-4 (47560) ಪಿತರಃ ಸಹಗಂಧರ್ವಾಃ ಸುಪರ್ಣಾಃ ಸಾಗರಾದ್ರಯಃ। ದ್ಯೌರ್ವಿಯತ್ಪೃಥಿವೀ ಚೇಯಂ ದಿಶಶ್ಚ ಸದಿಗೀಶ್ವರಾಃ॥ 7-76-5 (47561) ಗ್ರಾಂಯಾರಣ್ಯಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಸ್ಥಾವರಾಣಿ ಚರಾಣಿ ಚ। ತ್ರಾತಾರಃ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಭವಂತಿ ಮಧುಸೂದನ॥ 7-76-6 (47562) ತಥಾಪಿ ಬಾಣೈರ್ನಿಹತಂ ಶ್ವೋ ದ್ರಷ್ಟಾಸಿ ರಣೇ ಮಯಾ। ಸತ್ಯೇನ ಚ ಶಪೇ ಕೃಷ್ಣ ತಥೈವಾಯುಧಮಾಲಭೇ॥ 7-76-7 (47563) ಯಸ್ಯ ಗೋಪ್ತಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಪಸ್ಯ ದುರ್ಮತೇಃ। ತಮೇವ ಪ್ರಥಮಂ ದ್ರೋಣಮಭಿಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಕೇಶವ॥ 7-76-8 (47564) ತಸ್ಮಿನ್ಯುದ್ಧಮಿದಂ ಬದ್ಧಂ ಮನ್ಯತೇ ಸ ಸುಯೋಧನಃ। ತಸ್ಮಾತ್ತಸ್ಯೈವ ಸೇನಾಗ್ರಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಸೈಂಧವಂ॥ 7-76-9 (47565) ದ್ರಷ್ಟಾಸಿ ಶ್ವೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ನಾರಾಚೈಸ್ತಿಗ್ಮತೇಜಿತೈಃ। ಶೃಂಗಾಣೀವ ಗಿರೇರ್ವಜ್ರೈರ್ದಾರ್ಯಮಾಣಾನ್ಮಯಾ ಯುಧಿ॥ 7-76-10 (47566) ನರನಾಗಾಶ್ವದೇಹೇಭ್ಯೋ ವಿಸ್ರವಿಷ್ಯತಿ ಶೋಣಿತಂ। ಪತದ್ಧ್ಯಃ ಪತಿತೇಭ್ಯಶ್ಚ ವಿಭಿನ್ನೇಭ್ಯಃ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-76-11 (47567) ಗಾಂಡೀವಪ್ರೇಷಿತಾ ಬಾಣಾ ಮನೋಽನಿಲಸಮಾ ಜವೇ। ನೃನಾಗಾಶ್ವಾನ್ವಿದೇಹಾಸೂನ್ಕರ್ತಾರಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-76-12 (47568) ಶಕ್ರಾದ್ಭೀಷ್ಮಾತ್ಕೃಪಾದ್ದ್ರೋಣಾದ್ದೇವಾದ್ರುದ್ರಾಚ್ಚ ಯನ್ಮಯಾ। ಉಪಾತ್ತಮಸ್ತ್ರಂ ಘೋರಂ ತದ್ದಷ್ಟಾರೋಽತ್ರ ನರಾ ಯುಧಿ॥ 7-76-13 (47569) ಬ್ರಾಹ್ಮೇಣಾಸ್ತ್ರೇಣ ಚಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಹನ್ಯಮಾನಾನಿ ಸಂಯುಗೇ। ಮಯಾ ದ್ರಷ್ಟಾಽಸಿ ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸೈಂಧವಸ್ಯಾಭಿರಕ್ಷಿಣಾಂ॥ 7-76-14 (47570) ಶರವೇಗಸಮುತ್ಕೃತ್ತೈ ರಾಜ್ಞಾಂ ಕೇಶವ ಮೂರ್ಧಭಿಃ। ಆಸ್ತೀರ್ಯಮಾಣಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ದ್ರಷ್ಟಾಽಸಿ ಶ್ವೋ ಮಯಾ ಯುಧಿ॥ 7-76-15 (47571) ಕ್ರವ್ಯಾದಾಂಸ್ತರ್ಪಯಿಷ್ಯಾಮಿ ದ್ರಾವಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಶಾತ್ರವಾನ್। ಸುಹೃದೋ ನಂದಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಮಥಿಷ್ಯಾಮಿ ಸೈಂಧವಂ॥ 7-76-16 (47572) ಬಹ್ವಾಗಸ್ಕೃತ್ಕುಸಂಬಂಧೀ ಪಾಪದೇಶಸಮುದ್ಭವಃ। ಮಯಾ ಸೈಂಧವಕೋ ರಾಜಾ ಹತಃ ಸ್ವಾಞ್ಶೋಚಯಿಷ್ಯತಿ॥ 7-76-17 (47573) ಸರ್ವೇ ಕ್ಷೀರಾನ್ನಭೋಕ್ತಾರಃ ಪಾಪಾಚಾರಾ ರಣಾಜಿರೇ। ಮಯಾ ಸರಾಜಕಾ ಬಾಣೈರ್ಹತಾ ನಶ್ಯಂತಿ ಸೈಂಧವಾಃ॥ 7-76-18 (47574) ತಥಾ ಪ್ರಭಾತೇ ಕರ್ತಾಽಸ್ಮಿ ಯಥಾ ಕೃಷ್ಣ ಸುಯೋಧನಃ। ನಾನ್ಯಂ ಧನುರ್ಧರಂ ಲೋಕೇ ಮಂಸ್ಯತೇ ಮತ್ಸಮಂ ಯುಧಿ॥ 7-76-19 (47575) `ಗಾಂಡೀವಂ ಚ ಧನುರ್ದಿವ್ಯಂ ಯೋದ್ಧಾರಂ ಚ ಧನಂಜಂ। ಯಂತಾರಂ ಚ ಹೃಷೀಕೇಶಂ ಕೋಽತಿವರ್ತೇತ ಸಂಯುಗೇ'॥ 7-76-20 (47576) ತವ ಪ್ರಸಾದಾದ್ಭಗವನ್ಕಿಂನಾವಾಪ್ತಂ ರಣೇ ಮಮ। ಅವಿಷಹ್ಯಂ ಹೃಷೀಕೇಶ ಕಿಂ ಜಾನನ್ಮಾಂ ವಿಗರ್ಹಸೇ॥ 7-76-21 (47577) ಯಥಾ ಲಕ್ಷ್ಮ ಸ್ಥಿರಂ ಚಂದ್ರೇ ಸಮುದ್ರೇ ಚ ಯಥಾ ಜಲಂ। ಏವಮೇತಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಮೇ ಸತ್ಯಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಜನಾರ್ದನ॥ 7-76-22 (47578) ಮಾವಮಂಸ್ಥಾ ಮಮಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಮಾವಮಂಸ್ಥಾಶ್ಚ ಗಾಂಡಿವಂ। ಮಾವಮಂಸ್ಥಾ ಬಲಂ ಬಾಹ್ವೋರ್ಮಾವಮಂಸ್ಥಾ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-76-23 (47579) ಗಾಂಡೀವಂ ಚ ಧನುರ್ದಿವ್ಯಂ ಯೋದ್ಧಾ ಚಾಹಂ ನರರ್ಷಭ। ತ್ವಂ ಚ ಯಂತಾ ಹೃಷೀಕೇಶ ಕಿನ್ನು ಸ್ಯಾದಜಿತಂ ಮಯಾ॥ 7-76-24 (47580) ಯಥಾಭಿಯಾಯ ಸಂಗ್ರಮಂ ನ ಜಿತೋ ವೈ ಜಯಾಮಿ ಚ। ತೇನ ಸತ್ಯೇನ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಹತಂ ವಿದ್ಧಿ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-76-25 (47581) `ತ್ವಂ ಚ ಮಾಧವ ಸರ್ವಂ ತತ್ತಥಾ ಪ್ರತಿವಿಧಾಸ್ಯಸಿ। ಯಥಾ ರಿಪೂಣಾಂ ಮಿಷತಾಂ ಪ್ರಮಥಿಷ್ಯಾಮಿ ಸೈಂಧವಂ'॥ 7-76-26 (47582) ಧ್ರುವಂ ವೈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸತ್ಯಂ ಧ್ರುವಾ ಸಾಧುಷು ಸನ್ನತಿಃ। ಶ್ರೀರ್ಧ್ರುವಾಽಪಿ ಚ ದಕ್ಷೇಷು ಧ್ರುವೋ ನಾರಾಯಣೇ ಜಯಃ॥ 7-76-27 (47583) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-76-28x (4459) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಹೃಷೀಕೇಶಂ ಸ್ವಯಮಾತ್ಮಾನಮಾತ್ಮನಾ। ಸಂದಿದೇಶಾರ್ಜುನೋ ನರ್ದನ್ವಾಸವಿಃ ಕೇಶವಂ ಪ್ರಭುಂ॥ 7-76-28 (47584) ಯಥಾ ಪ್ರಭಾತಾಂ ರಜನೀಂ ಕಲ್ಪಿತಃ ಸ್ಯಾದ್ರಥೋತ್ತಮಃ। ತಥಾ ಕಾರ್ಯಂ ತ್ವಯಾ ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಸ್ಯಾದ್ಯಥಾ ಧ್ರುವಾ॥ ॥ 7-76-29 (47585) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಷಟ್ಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 76 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-76-9 ತಸ್ಮಿನ್ ದ್ರೋಣೇ। ಯುದ್ಧಂ ಬದ್ಧಮಿವ ಬದ್ಧಂ ಏಕಾಂತಜಯೇನ ಸ್ಥಿರೀಕೃತಂ ॥ 5-76-76 ಷಟ್ಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-77-0 (47586) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-77-0x (4460) ತಾಂ ನಿಶಾಂ ದುಃಖಶೋಕಾರ್ತೌ ನಿಃಶ್ವಸಂತಾವಿವೋರಗೌ। ನಿದ್ರಾಂ ನೈವೋಪಲೇಭಾತೇ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ॥ 7-77-1 (47587) ನರನಾರಾಯಣೌ ಕ್ರುದ್ಧೌ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ದೇವಾಃ ಸವಾಸವಾಃ। ವ್ಯಥಿತಾಶ್ಚಿಂತಯಾಮಾಸುಃ ಕಿಂಸ್ವಿದೇತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 7-77-2 (47588) ವವುಶ್ಚ ದಾರುಣಾ ವಾತಾ ರೂಕ್ಷಾ ಘೋರಾಭಿಶಂಸಿನಃ। ಸಕಬಂಧಸ್ತಥಾಽಽದಿತ್ಯೇ ಪರಿಘಃ ಸಮದೃಶ್ಯತ॥ 7-77-3 (47589) ಶುಷ್ಕಾಶನ್ಯಶ್ಚ ನಿಷ್ಪೇತುಃ ಸನಿರ್ಘಾತಾಃ ಸವಿದ್ಯುತಃ। ಚಚಾಲ ಚಾಪಿ ಪೃಥಿವೀ ಸಶೈಲವನಕಾನನಾ॥ 7-77-4 (47590) ಚುಕ್ಷುಭುಶ್ಚ ಮಹಾರಾಜ ಸಾಗಾರಾ ಮಕರಾಲಯಾಃ। ಪ್ರತಿಸ್ರೋತಃಪ್ರವೃತ್ತಾಶ್ಚ ತಥಾ ಗಂತುಂ ಸಮುದ್ರಗಾಃ॥ 7-77-5 (47591) ರಥಾಶ್ವನರನಾಗಾನಾಂ ಪ್ರವೃತ್ತಮಧರೋತ್ತರಂ। ಕ್ರವ್ಯಾದಾನಾಂ ಪ್ರಮೋದಾರ್ಥಂ ಯಮರಾಷ್ಟ್ರವಿವೃದ್ಧಯೇ॥ 7-77-6 (47592) ವಾಹನಾನಿ ಶಕೃನ್ಮೂತ್ರೇ ಮುಮುಚೂ ರುರುದುಶ್ಚ ಹ। ತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ದಾರುಣಾನ್ಸರ್ವಾನುತ್ಪಾತಾಂʼಲ್ಲೋಮಹರ್ಷಣಾನ್॥ 7-77-7 (47593) ಸರ್ವೇ ತೇ ವ್ಯಥಿತಾಃ ಸೈನ್ಯಾಸ್ತ್ವದೀಯಾ ಭರತರ್ಷಭಾ। ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಹಾಬಲಸ್ಯೋಗ್ರಾಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ॥ 7-77-8 (47594) ಅಥ ಕೃಷ್ಣಂ ಮಹಾಬಾಹುರಬ್ರವೀತ್ಪಾಕಶಾಸನಿಃ। ಆಶ್ವಾಸಯ ಸುಭದ್ರಾಂ ತ್ವಂ ಭಗಿನೀಂ ಸ್ನುಷಯಾ ಸಹ॥ 7-77-9 (47595) ಸ್ನುಷಾಂ ಚಾಸ್ಯಾ ವಯಸ್ಯಾಶ್ಚ ವಿಶೋಕಾಃ ಕುರು ಮಾಧವ। ಸಾಂನಾ ಸತ್ಯೇನ ಯುಕ್ತೇನ ವಚಸಾಽಽಶ್ವಾಸಯ ಪ್ರಭೋ॥ 7-77-10 (47596) ತತೋಽರ್ಜುನಗೃಹಂ ಗತ್ವಾ ವಾಸುದೇವಃ ಸುದುರ್ಮನಾಃ। ಭಗಿನೀಂ ಪುತ್ರಶೋಕಾರ್ತಾಮಾಶ್ವಾಸಯತ ದುಃಖಿತಾಂ॥ 7-77-11 (47597) ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 7-77-12x (4461) ಮಾ ಶೋಕಂ ಕುರು ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಿ ಕುಮಾರಂ ಪ್ರತಿ ಸಸ್ನುಷಾ। ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಭೀರು ನಿಷ್ಠೈಷಾ ಕಾಲನಿರ್ಮಿತಾ॥ 7-77-12 (47598) ಕುಲೇ ಜಾತಸ್ಯ ವೀರಸ್ಯ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ವಿಶೇಷತಃ। ಸದೃಶಂ ಮರಣಂ ಹ್ಯೇತತ್ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಮಾ ಶುಚಃ॥ 7-77-13 (47599) ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಮಹಾರಥೋ ಧೀರಃ ಪಿತುಸ್ತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ। ಕ್ಷಾತ್ರೇಣ ವಿಧಿನಾ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ವೀರಾಭಿಲಷಿತಾಂ ಗತಿಂ॥ 7-77-14 (47600) ಜಿತ್ವಾ ಸುಬಹುಶಃ ಶತ್ರೂನ್ಪ್ರೇಷಯಿತ್ವಾ ಚ ಮೃತ್ಯವೇ। ಗತಃ ಪುಣ್ಯಕೃತಾಂ ಲೋಕಾನ್ಸರ್ವಕಾಮದುಹೋಽಕ್ಷಯಾನ್॥ 7-77-15 (47601) ತಪಸಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಶ್ರುತೇನ ಪ್ರಜ್ಞಯಾಪಿ ಚ। ಸಂತೋ ಯಾಂ ಗತಿಮಿಚ್ಛಂತಿ ತಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತವ ಪುತ್ರಕಃ॥ 7-77-16 (47602) ವೀರಸೂರ್ವೀರಪತ್ನೀ ತ್ವಂ ವೀರಜಾ ವೀರಬಾಂಧವಾ। ಮಾ ಶುಚಸ್ತನಯಂ ಭದ್ರೇ ಗತಃಸ ಪರಮಾಂ ಗತಿಂ॥ 7-77-17 (47603) `ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಯುಕ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಮೀ ಯಾಚಿತಾರಂ `ಸ್ವಾಧ್ಯಾಯಯುಕ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಯಾಚಿತಾರಂ ಗೌರ್ಬೋಢಾರಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಗಂತಾರಮಶ್ವಾ। ದಾಸಂ ಶೂದ್ರಾ ಕರ್ಮಕಾರಂ ತು ವೈಶ್ಯಾ ಶೂರಂ ಸೂತೇ ತ್ವದ್ವಿಧಾ ರಾಜಪುತ್ರೀ'॥ 7-77-18 (47604) ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತೇ ಚಾಪ್ಯಸೌ ಪಾಪಃ ಸೈಂಧವೋ ಬಾಲಘಾತಕಃ। ಅಧರ್ಮಸ್ಯಾಸ್ಯ ತು ಫಲಂ ಸಸುಹೃದ್ಗಣಬಾಂಧವಃ॥ 7-77-19 (47605) ವ್ಯುಷ್ಟಾಯಾಂ ತು ವರಾರೋಹೇ ರಜನ್ಯಾಂ ಪಾಪಕರ್ಮಕೃತ್। ನ ಹಿ ಮೋಕ್ಷ್ಯತಿ ಪಾರ್ಥಾತ್ಸ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋಽಪ್ಯಮರಾವತೀಂ॥ 7-77-20 (47606) ಶ್ವಃ ಶಿರಃ ಪಾದಮೂಲಂ ತೇ ಸೈಂಧವಸ್ಯಾಹೃತಂ ಧ್ರುವಂ। ಪದ್ಧ್ಯಾಂ ಪ್ರಮಥಿತಾಸಿ ತ್ವಂ ವಿಶೋಕಾ ಭವ ಮಾ ರುದಃ॥ 7-77-21 (47607) ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಗತಃ ಶೂರಃ ಸತಾಂ ಗತಿಂ। ವಯಂ ಚ ಪ್ರಾಪ್ನುಯಾಮೇಹ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಶಸ್ತ್ರಜೀವಿನಃ॥ 7-77-22 (47608) ವ್ಯೂಢೋರಸ್ಕೋ ಮಹಾಬಾಹುರನಿವರ್ತೀ ರಿಪುವ್ರಜಾತ್। ಗತಸ್ತವ ವರಾರೋಹೇ ಪುತ್ರಃ ಸ್ವರ್ಗಂ ಜ್ವರಂ ಜಹಿ॥ 7-77-23 (47609) ಅನುಯಾತಶ್ಚ ಪಿತರಂ ಮಾತೃಪಕ್ಷಂ ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಸಹಸ್ರಶೋ ರಿಪೂನ್ಹತ್ವಾ ಹತಃ ಶೂರೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-77-24 (47610) ಆಶ್ವಾಸಯ ಸ್ನುಷಾಂ ರಾಜ್ಞಿ ಮಾ ಶುಚಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೇ ಭೃಶಂ। ಶ್ವಃ ಪ್ರಿಯಂ ಸುಮಹಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಿಶೋಕಾ ಭವ ನಂದಿನಿ॥ 7-77-25 (47611) ಯತ್ಪಾರ್ಥೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ತತ್ತಥಾ ನ ತದನ್ಯಥಾ। ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ ಹಿ ತೇ ಭರ್ತುರ್ನ ಭವೇಜ್ಜಾತು ನಿಷ್ಫಲಂ॥ 7-77-26 (47612) ಯದಿ ಚ ಮನುಜಪನ್ನಗಾಃ ಪಿಶಾಚಾ ರಜನಿಚಚಾರಾಃ ಪತಗಾಃ ಸುರಾಸುರಾಶ್ಚ। ರಣಗತಮಭಿಯಾಂತಿ ಸಿಂಧುರಾಜಂ ನ ಸ ಭವಿತಾ ಸಹ ತೈರಪಿ ಪ್ರಭಾತೇ॥ ॥ 7-77-27 (47613) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಸಪ್ತಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 77 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-77-27 ಅಭಿಯಾಂತಿ ರಕ್ಷಿಷ್ಯಂತಿ॥ 5-77-77 ಸಪ್ತಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-78-0 (47614) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-78-0x (4462) ಏತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ವಚಸ್ತಸ್ಯ ಕೇಶವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಸುಭದ್ರಾ ಪುತ್ರಶೋಕಾರ್ತಾ ವಿಲಲಾಪ ಸುದುಃಖಿತಾ॥ 7-78-1 (47615) ಹಾ ಪುತ್ರಾ ಮಮ ಮಂದಾಯಾಃ ಕಥಮೇತ್ಯಾಸಿ ಸಂಯುಗಂ। ನಿಧನಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಂಸ್ತಾತ ಪಿತುಸ್ತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-78-2 (47616) ಕಥಮಿಂದೀವರಶ್ಯಾಮಂ ಸುದಂಷ್ಟ್ರಂ ಚಾರುಲೋಚನಂ। ಮುಖಂ ತೇ ದೃಶ್ಯತೇ ವತ್ಸ ಗುಂಠಿತಂ ರಣರೇಣುನಾ॥ 7-78-3 (47617) ನೂನಂ ಶೂರಂ ನಿಪತಿತಂ ತ್ವಾಂ ಪಶ್ಯಂತ್ಯನಿವರ್ತಿನಂ। ಸುಶಿರೋಗ್ರೀವಬಾಹ್ವಂಸಂ ವ್ಯೂಢೋರಸ್ಕಂ ನತೋದರಂ॥ 7-78-4 (47618) ಚಾರೂಪಚಿತಸರ್ವಾಂಗಂ ಸ್ವಕ್ಷಂ ಶಸ್ತ್ರಕ್ಷತಾಚಿತಂ। ಭೂತಾನಿ ತ್ವಾಂ ನಿರೀಕ್ಷಂತೇ ಭೂಮೌ ಚಂದ್ರಮಿವೋದಿತಂ॥ 7-78-5 (47619) ಶಯನೀಯಂ ಪುರಾಽಧ್ಯುಷ್ಯ ಸ್ಪರ್ಧ್ಯಾಸ್ತರಣಸಂವೃತಂ। ಭೂಮಾವದ್ಯ ಕಥಂ ಶೇಷೇ ವಿಪ್ರವಿದ್ಧಃ ಸುಖೋಚಿತಃ॥ 7-78-6 (47620) ಯೋಽನ್ವಾಸ್ಯತ ಪುರಾ ವೀರೋ ವರಸ್ತ್ರೀಭಿರ್ಮಹಾಭುಜಃ। ಕಥಮನ್ವಾಸ್ಯತೇ ಸೋಽದ್ಯ ಶಿವಾಭಿಃ ಪತಿತೋ ಮೃಧೇ॥ 7-78-7 (47621) ಯೋಽಸ್ತೂಯತ ಪುರಾ ಹೃಷ್ಟೈಃ ಸೂತಮಾಗಧಬಂದಿಭಿಃ। ಸೋಽದ್ಯ ಕ್ರವ್ಯಾದ್ಗಣೈರ್ಘೋರೈರ್ವಿನದದ್ಭಿರುಪಾಸ್ಯೇತ॥ 7-78-8 (47622) ಪಾಂಡವೇಷು ಚ ನಾಥೇಷು ವೃಷ್ಣಿವೀರೇಷು ವಾ ವಿಭೋ। ಪಾಂಚಾಲೇಷು ಚ ವೀರೇಷು ಹತಃ ಕೇನಾಸ್ಯನಾಥವತ್॥ 7-78-9 (47623) `ಯತ್ರ ತ್ವಂ ಕೇಶವೇ ನಾಥೇ ಸತ್ಯನಾಥೋ ಯಥಾ ಹತಃ'। ಅತೃಪ್ತದರ್ಶನಾ ಪುತ್ರ ದರ್ಶನಸ್ಯ ತವಾನಘ। ಮಂದಭಾಗ್ಯಾ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ವ್ಯಕ್ತಮದ್ಯ ಯಮಕ್ಷಯಂ॥ 7-78-10 (47624) ವಿಶಾಲಾಕ್ಷಂ ಸುಕೇಶಾಂತಂ ಚಾರುವಾಕ್ಯಂ ಸುಗಂಧಿ ಚ। ತವ ಪುತ್ರ ಕದಾ ಭೂಯೋ ಮುಖಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ನಿರ್ವ್ರಣಂ॥ 7-78-11 (47625) ಧಿಗ್ಬಲಂ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಧಿಕ್ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಧನುಷ್ಮತಾಂ। ಧಿಗ್ವೀರ್ಯಂ ವೃಷ್ಣಿವೀರಾಣಾಂ ಚಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಚ ಧಿಗ್ಬಲಂ॥ 7-78-12 (47626) ಧಿಕ್ಕೇಕಯಾಂಸ್ತಥಾ ಚೇದೀನ್ಮತ್ಸ್ಯಾಂಶ್ಚೈವಾಥ ಸೃಂಜಯಾನ್। ಯೇ ತ್ವಾಂ ರಣಗತಂ ವೀರಂ ನ ಶೇಕುರಭಿರಕ್ಷಿತುಂ॥ 7-78-13 (47627) ಅದ್ಯ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಪೃಥಿವೀಂ ಶೂನ್ಯಾಮಿವ ಹತತ್ವಿಷಂ। ಅಭಿಮನ್ಯುಮಪಶ್ಯಂತೀ ಶೋಕವ್ಯಾಕುಲಲೋಚನಾ॥ 7-78-14 (47628) ಸ್ವಸ್ರೀಯಂ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಪುತ್ರಂ ಗಾಂಡವೀಧನ್ವನಃ। ಕಥಂ ತ್ವಾಽತಿರಥಂ ವೀರಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಾಂಯದ್ಯ ನಿಪಾತಿತಂ॥ 7-78-15 (47629) ಏಹ್ಯೇಹಿ ತೃಷಿತೋ ವತ್ಸ ಸ್ತನೌ ಪೂರ್ಣೌ ಪಿಬಾಶು ಮೇ। ಅಂಕಮಾರುಹ್ಯ ಮಂದಾಯಾ ಹ್ಯತೃಪ್ತಾಯಾಶ್ಚ ದರ್ಶನೇ॥ 7-78-16 (47630) ಹಾ ವೀರ ದೃಷ್ಟೋ ನಷ್ಟಶ್ಚ ಧನಂ ಸ್ವಪ್ನ ಇವಾಸಿ ಮೇ। ಅಹೋ ಹ್ಯನಿತ್ಯಂ ಮಾನುಷ್ಯಂ ಜಲಬುದ್ಬುದಚಂಚಲಂ॥ 7-78-17 (47631) ಇಮಾಂ ತೇ ತರುಣೀಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ತವಾಧಿಭಿರಭಿಪ್ಲುತಾಂ। `ಉತ್ತರಾಮುತ್ತಮಾಂ ಜಾತ್ಯಾ ಸುಶೀಲಾಂ ಪ್ರಿಯ ಭಾಷಿಣೀಂ॥ 7-78-18 (47632) ಶನಕೈಃ ಪರಿರಭ್ಯೈನಾಂ ಸ್ನುಷಾಂ ಮಮ ಯಶಸ್ವಿನೀಂ। ಸುಕುಮಾರೀಂ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೀಂ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರನಿಭಾನನಾಂ॥ 7-78-19 (47633) ಬಾಲಪಲ್ಲವತನ್ವಂಗೀಂ ಮತ್ತಮಾತಂಗಗಾಮಿನೀಂ। ಬಿಂಬಾಧರೋಷ್ಠೀಮಬಲಾಮಭಿಮನ್ಯೋ ಪ್ರಹರ್ಷಯ॥ 7-78-20 (47634) ತ್ವಯಾ ವಿನಾ ಕಥಂ ಪುತ್ರ ಜೀರ್ಣಾಂ ಪತಿತಮಾನಸಾಂ'। ಇಮಾಂ ಸಂಧಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ವೃಷಭಾದಿವ ಧೇನುಕಾಂ॥ 7-78-21 (47635) ಅಹೋ ಹ್ಯಕಾಲೇ ಪ್ರಸ್ಥಾನಂ ಕೃತವಾನಸಿ ಪುತ್ರಕ। ವಿಹಾಯ ಫಲಕಾಲೇ ಮಾಂ ಸುಗೃದ್ಧಾಂ ತವ ದರ್ಶನೇ॥ 7-78-22 (47636) ನೂನಂ ಗತಿಃ ಕೃತಾಂತಸ್ಯ ಪ್ರಾಜ್ಞೈರಪಿ ಸುದುರ್ವಿದಾ। ಯತ್ರ ತ್ವಂ ಕೇಶವೇ ನಾಥೇ ಸಂಗ್ರಾಮೇಽನಾಥವದ್ಧತಃ॥ 7-78-23 (47637) ಯಜ್ವನಾಂ ದಾನಶೀಲಾನಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಾಂ ಕೃತಾತ್ಮನಾಂ। ಚರಿತಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾಣಾಂ ಪುಣ್ಯತೀರ್ಥಾವಗಾಹಿನಾಂ॥ 7-78-24 (47638) ಕೃತಜ್ಞಾನಾಂ ವದಾನ್ಯಾನಾಂ ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಿಣಾಮಪಿ। ಸಹಸ್ರದಕ್ಷಿಣಾನಾಂ ಚ ಯಾ ಗತಿಸ್ತಾಮವಾಪ್ನುಹಿ॥ 7-78-25 (47639) ಯಾ ಗತಿರ್ಯುಧ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಶೂರಾಣಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ಹತ್ವಾರೀನ್ನಿಹತಾನಾಂ ಚ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ತಾಂ ಗತಿ ವ್ರಜ॥ 7-78-26 (47640) ಗೋಸಹಸ್ರಪ್ರದಾತೄಣಾಂ ಕ್ರತುದಾನಾಂ ಚ ಯಾ ಗತಿಃ। ನೈವೇಶಿಕಂ ಚಾಭಿಮತಂ ದದತಾಂ ಯಾ ಗತಿಃ ಶುಭಾ॥ 7-78-27 (47641) ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯಃ ಶರಣ್ಯೇಭ್ಯೋ ನಿಧಿಂ ನಿದಧತಾಂ ಚ ಯಾ। ಯಾ ಚಾಪಿ ನ್ಯಸ್ತದಂಡಾನಾಂ ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-28 (47642) ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೇಣ ಯಾಂ ಯಾಂತಿ ಮುನಯಃ ಸಂಶಿತವ್ರತಾಃ। ಏಕಪತ್ನ್ಯಶ್ಚ ಯಾಂ ಯಾಂತಿ ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-29 (47643) ರಾಜ್ಞಾ ಸುಚರಿತೈರ್ಯಾ ಚ ಗತಿರ್ಭವತಿ ಶಾಶ್ವತೀ। ಚರಮಾಶ್ರಮಿಣಾಂ ಪುಣ್ಯೈಃ ಸೇವಿತಾನಾಂ ಪುರಃ ಸ್ಥಿತೈಃ॥ 7-78-30 (47644) ದೀನಾನುಕಂಪಿನಾಂ ಯಾ ಚ ಸತತಂ ಸಂವಿಭಾಗಿನಾಂ। ಪೈಶುನ್ಯಾಚ್ಚ ನಿವೃತ್ತಾನಾಂ ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-31 (47645) ವ್ರತಿನಾಂ ಧರ್ಮಶೀಲಾನಾಂ ಗುರುಶುಶ್ರೂಷಿಣಾಮಪಿ। ಅಮೋಘಾತಿಥಿನಾಂ ಯಾ ಚ ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-32 (47646) ಕೃಚ್ಛ್ರೇಷು ಯಾ ಧಾರಯತಾಮಾತ್ಮಾನಂ ವ್ಯಸನೇಷು ಚ। ಗತಿಃ ಶೋಕಾಗ್ನಿದಗ್ಧಾನಾಂ ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-33 (47647) ಮಾತಾಪಿತ್ರೋಶ್ಚ ಶುಶ್ರೂಷಾಂ ಕಲ್ಪಯಂತೀಹ ಯೇ ಸದಾ। ಸ್ವದಾರನಿರತಾನಾಂ ಚ ಯಾ ಗತಿಸ್ತಾಮವಾಪ್ನುಹಿ॥ 7-78-34 (47648) ಋತುಕಾಲೇ ಸ್ವಕಾಂ ಭಾರ್ಯಾಂ ಗಚ್ಛತಾಂ ಯಾ ಮನೀಷಿಣಾಂ। ಪರಸ್ತ್ರೀಭ್ಯೋ ನಿವೃತ್ತಾನಾಂ ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-35 (47649) ಸಾಂನಾ ಯೇ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಪಶ್ಯಂತಿ ಗತಮತ್ಸರಾಃ। ನಾರುಂತುದಾನಾಂ ಕ್ಷಮಿಣಾಂ ಯಾ ಗತಿಸ್ತಾಮವಾಪ್ನುಹಿ॥ 7-78-36 (47650) ಮಧುಮಾಂಸಾನ್ನಿವೃತ್ತಾನಾಂ ಮದಾದ್ದೃಂಭಾತ್ತಥಾಽನೃತಾತ್। ಪರೋಪತಾಪಾದನ್ಯಾಯಾತ್ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-37 (47651) ಹೀಮಂತಃ ಸರ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞಾ ಜ್ಞಾನತೃಪ್ತಾ ಜಿತೇಂದ್ರಿಯಾಃ। ಯಾಂ ಗತಿಂ ಸಾಧವೋ ಯಾಂತಿ ತಾಂ ಗತಿಂ ವ್ರಜ ಪುತ್ರಕ॥ 7-78-38 (47652) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-78-39x (4463) ಏವಂ ವಿಲಪತೀಂ ದೀನಾಂ ಸುಭದ್ರಾಂ ಶೋಕಕರ್ಶಿತಾಂ। ಅನ್ವಪದ್ಯತ ಪಾಂಚಾಲೀ ವೈರಾಟಿಸಹಿತಾಂ ತದಾ॥ 7-78-39 (47653) ಸಾ ಪ್ರಕಾಮಂ ರುದಿತ್ವಾ ಚ ವಿಲಪ್ಯ ಚ ಸುದುಃಖಿತಾ। ಉನ್ಮತ್ತವತ್ತದಾ ರಾಜನ್ವಿಸಂಜ್ಞಾ ಪತಿತಾ ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-78-40 (47654) ಸೋಪಚಾರಸ್ತು ಕೃಷ್ಣಸ್ತಾಂ ದುಃಖಿತಾಂ ಭೃಶದುಃಖಿತಃ। ಸಿಕ್ತ್ವಾಂಭಸಾ ಸಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ತತ್ತದುಕ್ತ್ವಾ ಹಿತಂ ವಚಃ॥ 7-78-41 (47655) ವಿಸಂಜ್ಞಕಲ್ಪಾಂ ರುದತೀಮಪವಿದ್ಧಾಂ ಪ್ರವೇಪತೀಂ। ಭಗಿನೀಂ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷ ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-78-42 (47656) ಸುಭದ್ರೇ ಮಾ ಶುಚಃ ಪುತ್ರಂ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಾಶ್ವಾಸಯೋತ್ತರಾಂ। ಗತೋಽಭಿಮನ್ಯುಃ ಪ್ರಥಿತಾಂ ಗತಿಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಪುಂಗವಃ॥ 7-78-43 (47657) ಯೇ ಚಾನ್ಯೇಽಪಿ ಕುಲೇ ಸಂತಿ ಪುರುಷಾ ನೋ ವರಾನನೇ। ಸರ್ವೇ ನ ತೇ ಗತಿಂ ಯಾಂತಿ ಯಾಽಭಿಮನ್ಯೋರ್ಯಶಸ್ವಿನಃ॥ 7-78-44 (47658) ಕುರ್ಯಾಮ ತದ್ವಯಂ ಕರ್ಮ ಕುರ್ಯುರ್ಯುತ್ಸುಹೃದಶ್ಚ ನಃ। ಕೃತವಾನ್ಯಾದೃಗದ್ಯೈಕಸ್ತವ ಪುತ್ರೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-78-45 (47659) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-78-46x (4464) ಏವಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ಭಗಿನೀಂ ದ್ರೌಪದೀಮಪಿ ಚೋತ್ತರಾಂ। ಪಾರ್ಥಸ್ಯೈವ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಪಾರ್ಶ್ವಮಾಗಾದರಿಂದಮಃ॥ 7-78-46 (47660) ತತೋಽಭ್ಯನುಜ್ಞಾಯ ನೃಪಾನ್ಕೃಷ್ಣೋ ಬಂಧೂಂಸ್ತಥಾಽರ್ಜುನಂ। ವಿವೇಶಾಂತಃ ಪುರೇ ರಾಜಂಸ್ತೇ ಚ ಜಗ್ಮುಃ ಸ್ವಮಾಲಯಂ॥ ॥ 7-78-47 (47661) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಅಷ್ಟಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 78 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-78-27 ನೈವೇಶಿಕಂ ಸೋಪಕರಣಂ ಗೃಹಂ। ನೈವೇಶಿಕಾಯೇತಿ ಪಾಠೇ ಗೃಹಾಶ್ರಮೋನ್ಮುಖಾಯ ವಿದ್ಯಾವ್ರತಸ್ನಾತಾಯ। ಅಭಿಮತಂ ವಿವಾಹೋಪಯುಕ್ತಂ॥ 5-78-28 ನ್ಯಸ್ತದಂಡಾನಾಂ ನಿರಸ್ತಾಭಿಮಾನಾನಾಂ। ದಂಡೋ ಸ್ತ್ರೀ ಲಗುಡೇ ಪುಮಾನಿತ್ಯು ಪಕ್ರಂಯ ದಮೇ ಯಮೇಽಬಿಮಾನೇಚೇತಿ ಮೇದಿನೀ॥ 5-78-29 ಏಕಪತ್ನ್ಯಃ ಪತಿವ್ರತಾಃ॥ 5-78-78 ಅಷ್ಟಸಪ್ತತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-79-0 (47662) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-79-0x (4465) ತತೋಽರ್ಜುನಸ್ಯ ಭವನಂ ಪ್ರವಿಶ್ಯಾಪ್ರತಿಮಂ ವಿಭುಃ। ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾಂಭಃ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಃ ಸ್ಥಂಡಿಲೇ ಶುಭಲಕ್ಷಣೇ। ಸಂತಸ್ತಾರ ಶುಭಾಂ ಶಯ್ಯಾಂ ದರ್ಭೈರ್ವೈದೂರ್ಯಸನ್ನಿಭೈಃ॥ 7-79-1 (47663) ತತೋ ಮಾಲ್ಯೇನ ವಿಧಿವಲ್ಲಾಜೈರ್ಗಂಧೈಃ ಸುಮಂಗಲೈಃ। ಅಲಂಚಕಾರ ತಾಂ ಶಯ್ಯಾಂ ಪರಿವಾರ್ಯಾಯುಧೋತ್ತಮೈಃ॥ 7-79-2 (47664) ತತಃ ಸ್ಪೃಷ್ಟೋದಕಂ ಪಾರ್ಥಂ ವಿನೀತಪರಿಚಾರಕಂ। ನೈತ್ಯಕಂ ದರ್ಶಯಾಂಚಕ್ರೇ ನೈಶಂ ತ್ರೈಯಂಬಕಂ ಬಲಿಂ॥ 7-79-3 (47665) ತತಃ ಪ್ರೀತಮನಾಃ ಪಾರ್ಥೋ ಗಂಧಮಾಲ್ಯೈಶ್ಚ ಮಾಧವಂ। ಅಲಂಕೃತ್ಯೋಪಹಾರಂ ತಂ ನೈಶಂ ತಸ್ಮೈ ನ್ಯವೇದಯತ್॥ 7-79-4 (47666) ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತಿ ಗೋವಿಂದಃ ಫಲ್ಗುನಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ॥ 7-79-5 (47667) ಸುಪ್ಯತಾಂ ಪಾರ್ಥ ಭದ್ರಂ ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಾಯ ವ್ರಜಾಂಯಹಂ। ಸ್ಥಾಪಯಿತ್ವಾ ತತೋ ದ್ವಾಸ್ಥಾನ್ಗೋಪ್ತೄಂಶ್ಚಾತ್ತಾಯುಧಾನ್ನರಾನ್॥ 7-79-6 (47668) ದಾರುಕಾನುಗತಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ವಿವೇಶ ಶಿಬಿರಂ ಸ್ವಕಂ। ಶಿಶ್ಯೇ ಚ ಶಯನೇ ಶುಭ್ರೇ ಬಹುಕೃತ್ಯ ವಿಚಿಂತಯನ್॥ 7-79-7 (47669) ಪಾರ್ಥಾಯ ಸರ್ವಂ ಭಗವಾಞ್ಶೋಕದುಃಖಾಪಹಂ ವಿಧಿಂ। ವ್ಯದಧಾತ್ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಸ್ತೇಜೋದ್ಯುತಿವಿವರ್ಧನಂ॥ 7-79-8 (47670) ಯೋಗಮಾಸ್ಥಾಯ ಯುಕ್ತಾತ್ಮಾ ಸರ್ವೇಷಾಮೀಶ್ವರೇಶ್ವರಃ। ಶ್ರೇಯಸ್ಕಾಮಃ ಪೃಥುಯಶಾ ವಿಷ್ಣುರ್ಜಿಷ್ಣುಪ್ರಿಯಂಕರಃ॥ 7-79-9 (47671) ನ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಶಿಬಿರೇ ಕಶ್ಚಿತ್ಸುಷ್ವಾಪ ತಾಂ ನಿಶಾಂ। ಪ್ರಜಾಗರಃ ಸರ್ವಜನಂ ಹ್ಯಾವಿವೇಶ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-79-10 (47672) ಪುತ್ರಶೋಕಾಭಿತಪ್ತೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತೋ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಶ್ವಃ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ವಧಃ ಕಾರ್ಯೋ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಾ॥ 7-79-11 (47673) ತತ್ಕಥಂ ನು ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಾಸವಿಃ ಪರವೀರಹಾ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಸಫಲಾಂ ಕುರ್ಯಾದಿತಿ ತೇ ಸಮಚಿಂತಯನ್॥ 7-79-12 (47674) ಕಷ್ಟಂ ಹೀದಂ ವ್ಯವಸಿತಂ ಪಾಂಡವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಪುತ್ರಶೋಕಾಭಿಭೂತೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಮಹತೀ ಕೃತಾ॥ 7-79-13 (47675) ಭ್ರಾತರಶ್ಚಾಪಿ ವಿಕ್ರಾಂತಾ ಬಹುಲಾನಿ ಬಲಾನಿ ಚ। ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಪುತ್ರೇಣ ಸರ್ವತಃ ಸನ್ನಿವೇಶಿತಾಃ॥ 7-79-14 (47676) ಸ ಹತ್ವಾ ಸೈಂಧವಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಪುನರೇತು ಜಯೀ ಸುಖೀ। `ಹತ್ವಾ ರಿಪುಗಣಂ ಸರ್ವಂ ಪಾರಯಿತ್ವಾ ಮಹಾವ್ರತಂ॥ 7-79-15 (47677) ಯದ್ಯಸ್ತಿ ಸುಕೃತಂ ಕಿಂಚಿದಸ್ಮಾಕಂ ಹಂತು ಸೈಂಧವಂ। ಜಿತ್ವಾ ಸರ್ವಾನ್ರಿಪೂನ್ಪಾರ್ಥಸ್ತ್ರಾತು ನೋಽಸ್ಮಾನ್ಮಹಾಭಯಾತ್॥ 7-79-16 (47678) ಏವಮಾಶಂಸಮಾನಾಸ್ತೇ ಕೇಚಿತ್ತಸ್ಥುರುಪಶ್ರುತಿಂ। ಶ್ರುತ್ವಾ ಚೇಷ್ಟಂ ಸುಮನಸೋ ವ್ಯಕ್ತಮಾಶಂಸಿರೇ ಜಯಂ॥ 7-79-17 (47679) ಭವಿತಾ ನು ಕಥಂ ಕೃತ್ಯಮಿದಮಿತ್ಯಬ್ರುವಂಜನಾಃ'। ಶ್ವೋಽಹತ್ವಾ ಸಿಂಧುರಾಜಂ ವೈ ಧೂಮಕೇತುಂ ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯತಿ॥ 7-79-18 (47680) ನ ಶಕ್ಯಮನೃತಾಂ ಕರ್ತುಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ವಿಜಯೇನ ಹಿ। `ಮಹದ್ಧಿ ಸಾಹಸಂ ಪಾರ್ಥಃ ಕೃತವಾಚ್ಛೋಕಮೋಹಿತಃ'॥ 7-79-19 (47681) ಧರ್ಮಪುತ್ರಃ ಕಥಂ ರಾಜಾ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಮೃತೇಽರ್ಜುನೇ। ತಸ್ಮಿನ್ಹಿ ವಿಜಯಃ ಕೃತ್ಸ್ನಃ ಪಾಂಡವೇನ ಸಮಾಹಿತಃ॥ 7-79-20 (47682) ಯದಿ ನೋಽಸ್ತಿ ಕೃತಂ ಕಿಂಚಿದ್ಯದಿ ದತ್ತಂ ಹುತಂ ಯದಿ। ಫಲೇನ ತಸ್ಯ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಜಯತ್ವರೀನ್॥ 7-79-21 (47683) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-79-22x (4466) ಏವಂ ಕಥಯತಾಂ ತೇಷಾಂ ಜಯಮಾಶಂಸತಾಂ ಪ್ರಭೋ। ಕೃಚ್ಛ್ರೇಣ ಮಹತಾ ರಾಜನ್ರಜನೀ ವ್ಯತ್ಯವರ್ತತ॥ 7-79-22 (47684) ತಸ್ಯಾ ರಜನ್ಯಾ ಮಧ್ಯೇ ತು ಪ್ರತಿಬುದ್ಧೋ ಜನಾರ್ದನಃ। ಸ್ಮೃತ್ವಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ದಾರುಕಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ॥ 7-79-23 (47685) ಅರ್ಜುನೇನ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಮಾರ್ತೇನ ಹತಬಂಧುನಾ। ಜಯದ್ರಥಂ ವಧಿಷ್ಯಾಮಿ ಶ್ವೋಭೂತ ಇತಿ ದಾರುಕ॥ 7-79-24 (47686) ತತ್ತು ದುರ್ಯೋಧನಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಂತ್ರಿಭಿರ್ಮಂತ್ರಯಿಷ್ಯತಿ। ಯಥಾ ಜಯದ್ರಥಂ ಪಾರ್ಥೋ ನ ಹನ್ಯಾದಿತಿ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-79-25 (47687) ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯೋ ಹಿ ತಾಃ ಸರ್ವಾ ರಕ್ಷಿಷ್ಯಂತಿ ಜಯದ್ರಥಂ। ದ್ರೋಣಶ್ಚ ಸಹಪುತ್ರೇಣ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರವಿಧಿಪಾರಗಃ॥ 7-79-26 (47688) ಏಕೋ ವೀರಃ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷೋ ದೈತ್ಯದಾನವದರ್ಪಹಾ। ಸೋಽಪಿ ತಂ ನೋತ್ಸಹೇತಾಜೌ ಹಂತುಂ ದ್ರೋಣೇನ ರಕ್ಷಿತಂ॥ 7-79-27 (47689) ಸೋಽಹಂ ಶ್ವಸ್ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ಕುಂತೀಸುತೋಽರ್ಜುನಃ। ಅಪ್ರಾಪ್ತೇಽಸ್ತಂ ದಿನಕರೇ ಹನಿಷ್ಯತಿ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-79-28 (47690) ನ ಹಿ ದಾರಾ ನ ಮಿತ್ರಾಣಿ ಜ್ಞಾತಯೋ ನ ಚ ಬಾಂಧವಾಃ। ಕಶ್ಚಿದನ್ಯಃ ಪ್ರಿಯತರಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರಾನ್ಮಮಾರ್ಜುನಾತ್॥ 7-79-29 (47691) ಅನರ್ಜುನಮಿಮಂ ಲೋಕಂ ಮುಹೂರ್ತಮಪಿ ದಾರುಕ। ಉದೀಕ್ಷಿತುಂ ನ ಶಕ್ತೋಽಹಂ ಭವಿತಾ ನ ಚ ತತ್ತಥಾ॥ 7-79-30 (47692) ಅಹಂ ವಿಜಿತ್ಯ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಸಹಸಾ ಸಹಯದ್ವಿಪಾನ್। ಅರ್ಜುನಾರ್ಥೇ ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಕರ್ಣಾನ್ಸಸುಯೋಧನಾನ್॥ 7-79-31 (47693) ಶ್ವೋ ನಿರೀಕ್ಷಂತು ಮೇ ವೀರ್ಯಂ ತ್ರಯೋ ಲೋಕಾ ಮಹಾಹವೇ। ಧನಂಜಯಾರ್ಥೇ ಸಮರೇ ಪರಾಕ್ರಾಂತಸ್ಯ ದಾರುಕ॥ 7-79-32 (47694) ಶ್ವೋ ನರೇಂದ್ರಸಹಸ್ರಾಣಿ ರಾಜಪುತ್ರಶತಾನಿ ಚ। ಸಾಶ್ವದ್ವಿಪರಥಾನ್ಯಾಜೌ ವಿದ್ರವಿಷ್ಯಾಮಿ ದಾರುಕ॥ 7-79-33 (47695) ಶ್ವಸ್ತಾಂ ಚಕ್ರಪ್ರಮಥಿತಾಂ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸೇ ನೃಪವಾಹಿನೀಂ। ಮಯಾ ಕ್ರುದ್ಧೇನ ಸಮರೇ ಪಾಂಡವಾರ್ಥೇ ನಿಪಾತಿತಾಂ॥ 7-79-34 (47696) ಶ್ವಃ ಸದೇವಾಃ ಸಗಂಧರ್ವಾಃ ಪಿಶಾಚೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ। ಜ್ಞಾಸ್ಯಂತಿ ಲೋಕಾಃ ಸರ್ವೇ ಮಾಂ ಸುಹೃದಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ॥ 7-79-35 (47697) ಯಸ್ತಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಸ ಮಾಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಯಸ್ತಂ ಚಾನು ಸ ಮಾಮನು। ಇತಿ ಸಂಕಲ್ಪ್ಯತಾಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಶರೀರಾರ್ಧಂ ಮಮಾರ್ಜುನಃ॥ 7-79-36 (47698) ಯಥಾ ತ್ವಂ ಮೇ ಪ್ರಭಾತಾಯಾಮಸ್ಯಾಂ ನಿಶಿ ರಥೋತ್ತಮಂ। ಕಲ್ಪಯಿತ್ವಾ ಯಥಾಶಾಸ್ತ್ರಮಾದಾಯ ವ್ರಜ ಸಂಯತಃ॥ 7-79-37 (47699) ಗದಾಂ ಕೌಮೋದಕೀಂ ದಿವ್ಯಾಂ ಶಕ್ತಿಂ ಚಕ್ರಂ ಧನುಃ ಶರಾನ್। ಆರೋಪ್ಯ ವೈ ರಥೇ ಸೂತ ಸರ್ವೋಪಕರಣಾನಿ ಚ॥ 7-79-38 (47700) ಸ್ಥಾನಂ ಚ ಕಲ್ಪಯಿತ್ವಾಽಥ ರಥೋಪಸ್ಥೇ ಧ್ವಜಸ್ಯ ಮೇ। ವೈನತೇಯಸ್ಯ ವೀರಸ್ಯ ಸಮರೇ ರಥಶೋಭಿನಃ॥ 7-79-39 (47701) ಛತ್ರಂ ಜಾಂಬೂನದೈರ್ಜಾಲೈರರ್ಕಜ್ವಲನಸಪ್ರಭೈಃ॥ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಕೃತೈರ್ದಿವ್ಯೈರಶ್ವಾನಪಿ ವಿಭೂಷಯ॥ 7-79-40 (47702) ಬಲಾಹಕಂ ಮೇಘಪುಷ್ಪಂ ಶೈಬ್ಯಂ ಸುಗ್ರೀವಮೇವ ಚ। ಯುಕ್ತ್ವಾ ವಾಜಿವರಾಂಸ್ತತ್ರ ಕವಚೀ ತಿಷ್ಠ ದಾರುಕ॥ 7-79-41 (47703) ಪಾಂಚಜನ್ಯಸ್ಯ ನಿರ್ಘೋಷಂ ಪರ್ಜನ್ಯನಿನದೋಪಮಂ। ಶ್ರುತ್ವಾ ಚ ಭೈರವಂ ನಾದಮುಪೇಯಾಸ್ತ್ವಂ ಜವೇನ ಮಾಂ॥ 7-79-42 (47704) ಏಕಾಹ್ನಾಽಹಮಮರ್ಷಂ ಚ ಸರ್ವದುಃಖಾನಿ ಚೈವ ಹ। ಭ್ರಾತುಃ ಪೈತೃಷ್ವಸೇಯಸ್ಯ ವ್ಯಪನೇಷ್ಯಾಮಿ ದಾರುಕ॥ 7-79-43 (47705) ಸರ್ವೋಪಾಯೈರ್ಯತಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ಬೀಭತ್ಸುರಾಹವೇ। ಪಶ್ಯತಾಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಹನಿಷ್ಯತಿ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-79-44 (47706) ಯಸ್ಯಯಸ್ಯ ಚ ಬೀಭತ್ಸುರ್ವಧೇ ಯತ್ನಂ ಕರಿಷ್ಯತಿ। ಆಶಂಸೇಽಹಂ ರಣೇ ತಂತಂ ತತ್ರತತ್ರ ಹನಿಷ್ಯತಿ॥ 7-79-45 (47707) ದಾರುಕ ಉವಾಚ। 7-79-46x (4467) ಜಯ ಏವ ಧ್ರುವಸ್ತಸ್ಯ ಕುತ ಏವ ಪರಾಜಯಃ। ಯಸ್ಯ ತ್ವಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಸಾರಥ್ಯಮುಪಜಗ್ಮಿವಾನ್॥ 7-79-46 (47708) ಏವಂ ಚೈತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ಮಾಮನುಭಾಷಸೇ। ಸುಪ್ರಭಾತಾಮಿಮಾಂ ರಾತ್ರಿಂ ಜಯಾಯ ವಿಜಯಸ್ಯ ಹಿ॥ ॥ 7-79-47 (47709) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಏಕೋನಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 79 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-79-3 ಲಾಜೈರಕ್ಷತೈಃ॥ 5-79-4 ತಸ್ಮೈ ತ್ರ್ಯಂಬಕಾಯ॥ 5-79-8 ಪಾರ್ಥಾಯ ತಾದರ್ಥ್ಯೇ ಚತುರ್ಥೀ। ತೇಜಃ ಪ್ರತಾಪಃ॥ 5-79-13 ಮಹಾತ್ಮನಾ ಇತ್ಯಸ್ಯಾನಂತರಂ ಸ ಚ ರಾಜಾ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಪಾರಯತ್ವರ್ಜುನಃ ಸ ತಾಂ ಇತ್ಯೇಕಮರ್ಧ ಙ. ಚ.ಝ.ಞ. ಪುಸ್ತಕೇಷು ಅಧಿಕಂ ವರ್ತತೇ॥ 5-79-31 ಸಹಸಾ ಬಲೇನ॥ 5-79-36 ಅನು ಅನುಗತಃ॥ 5-79-79 ಏಕೋನಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-80-0 (47710) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-80-0x (4468) ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ತಂ ಮಂತ್ರಂ ಸ್ಮರನ್ನೇವ ಧನಂಜಯಃ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಮಾತ್ಮನೋ ರಕ್ಷನ್ಮುಮೋಹಾಚಿಂತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-80-1 (47711) ತಂ ತು ಶೋಕೇನ ಸಂತಪ್ತಂ ಸ್ವಪ್ನೇ ಕಪಿವರಧ್ವಜಂ। ಆಸಸಾದ ಮಹಾತೇಜಾ ಧ್ಯಾಯಂತಂ ಗರುಡಧ್ವಜಃ॥ 7-80-2 (47712) ಪ್ರತ್ಯುತ್ಥಾನಂ ಚ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯ ಸರ್ವಾವಸ್ಥಾಸು ಫಲ್ಗುನಃ। ನ ಲೋಪಯತಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರೇಂಣಾ ಚ ಸರ್ವದಾ॥ 7-80-3 (47713) ಪ್ರತ್ಯುತ್ಥಾಯ ಚ ಗೋವಿಂದಂ ಸ್ವಂ ತಸ್ಮೈ ಚಾಸನಂ ದದೌ। ನ ಚಾಸನೇ ಸ್ವಯಂ ಬುದ್ಧಿಂ ಬೀಭತ್ಸುರ್ವ್ಯದಧಾತ್ತದಾ॥ 7-80-4 (47714) ತತಃ ಕೃಷ್ಣೋ ಮಹಾತೇಜಾ ಜಾನಂʼಲ್ಲೋಕಸ್ಯ ನಿಶ್ಚಯಂ। ಕುಂತೀಪುತ್ರಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮಾಸೀನಃ ಸ್ಥಿತಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-80-5 (47715) ಮಾ ವಿಷಾದೇ ಮನಃ ಪಾರ್ಥ ಕೃಥಾಃ ಕಾಲೋ ಹಿ ದುರ್ಜಯಃ। ಕಾಲಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಭೂತಾನಿ ನಿಯಚ್ಛತಿ ಭವಾಭವೇ॥ 7-80-6 (47716) ಕಿಮರ್ಥಂ ಚ ವಿಷಾದಸ್ತೇ ತದ್ಬ್ರೂಹಿ ದ್ವಿಪದಾಂ ವರ। ನ ಶೋಚ್ಯಂ ವಿದುಷಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶೋಕಃ ಕಾರ್ಯವಿನಾಶನಃ॥ 7-80-7 (47717) ಯತ್ತು ಕಾರ್ಯಂ ಭವೇತ್ಕಾರ್ಯಂ ಕರ್ಮಣಾ ತತ್ಸಮಾಚರ। ಹೀನಚೇಷ್ಟಸ್ಯ ಯಃ ಶೋಕಃ ಸ ಹಿ ಶತ್ರುರ್ಧನಂಜಯ॥ 7-80-8 (47718) ಶೋಚನ್ನಂದಯತೇ ಶತ್ರೂನ್ಕರ್ಶಯತ್ಯಪಿ ಬಾಂಧವಾನ್। ಕ್ಷೀಯತೇ ಚ ನರಸ್ತಸ್ಮಾನ್ನ ತ್ವಂ ಶೋಚಿತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-80-9 (47719) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-80-10x (4469) ಇತ್ಯುಕ್ತೋ ವಾಸುದೇವೇನ ಬೀಭತ್ಸುರಪರಾಜಿತಃ। ಆಬಭಾಷೇ ತದಾ ವಿದ್ವಾನಿದಂ ವಚನಮರ್ಥವತ್॥ 7-80-10 (47720) ಮಯಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಮಹತೀ ಜಯದ್ರಥವಧೇ ಕೃತಾ। ಶ್ವೋಽಸ್ಮಿ ಹಂತಾ ದುರಾತ್ಮಾನಂ ಪುತ್ರಘ್ನಮಿತಿ ಕೇಶವ॥ 7-80-11 (47721) ಮತ್ಪ್ರತಿಜ್ಞಾವಿಘಾತಾರ್ಥಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈಃ ಕಿಲಾಚ್ಯುತ। ಪೃಷ್ಠತಃ ಸೈಂಧವಃ ಕಾರ್ಯಃ ಸರ್ವೈರ್ಗುಪ್ತೋ ಮಹಾರಥೈಃ॥ 7-80-12 (47722) ದಶ ಚೈಕಾ ಚ ತಾಃ ಕೃಷ್ಣ ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಃ ಸುದುರ್ಜಯಾಃ। ಹತಾವಶೇಷಾಸ್ತತ್ರೇಮಾ ಹಂತ ಮಾಧವ ಸಂಖ್ಯಯಾ॥ 7-80-13 (47723) ತಾಭಿಃ ಪರಿವೃತಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಸರ್ವೈಶ್ಚೈವ ಮಹಾರಥೈಃ। ಕಥಂ ಶಕ್ಯೇತ ಸಂದ್ರಷ್ಟುಂ ದುರಾತ್ಮಾ ಕೃಷ್ಣ ಸೈಂಧವಃ॥ 7-80-14 (47724) ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪಾರಣಂ ಚಾಪಿ ನ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಕೇಶವ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯಾಂ ಚ ಹೀನಾಯಾಂ ಕಥಂ ಜೀವತಿ ಮದ್ವಿಧಃ॥ 7-80-15 (47725) ದುಃಖಾಪಾಯಸ್ಯ ಮೇ ವೀರ ವಿಕಾಂಕ್ಷಾ ಪರಿವರ್ತತೇ। ದ್ರುತಂ ಚ ಯಾತಿ ಸವಿತಾ ತತ ಏತದ್ಬ್ರವೀಂಯಹಂ॥ 7-80-16 (47726) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-80-17x (4470) ಶೋಕಸ್ಥಾನಂ ತು ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ದ್ವಿಜಕೇತನಃ। ಸಂಸ್ಪೃಶ್ಯಾಂಭಸ್ತತಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಪ್ರಾಙ್ಮುಖಃ ಸಮವಸ್ಥಿತಃ॥ 7-80-17 (47727) ಇದಂ ವಾಕ್ಯಂ ಮಹಾತೇಜಾ ಬಭಾಷೇ ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ। ಹಿತಾರ್ಥಂ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧೇ ಕೃತೀ॥ 7-80-18 (47728) ಶ್ರೀಭಗವಾನುವಾಚ। 7-80-19x (4471) ಪಾರ್ಥ ಪಾಶುಪತಂ ನಾಮ ಪರಮಾಸ್ತ್ರಂ ಸನಾತನಂ। ಯೇನ ಸರ್ವಾನ್ಮೃಧೇ ದೇತ್ಯಾಂಜಘ್ನೇ ದೇವೋ ಮಹೇಶ್ವರಃ॥ 7-80-19 (47729) ಯದಿ ತದ್ವಿದಿತಂ ತೇಽದ್ಯ ಶ್ವೋ ಹಂತಾಽಸಿ ಜಯದ್ರಥಂ। ಅಥ ಜ್ಞಾತಂ ಪ್ರಪದ್ಯಸ್ಯ ಮನಸಾ ವೃಷಭಧ್ವಜಂ॥ 7-80-20 (47730) ತಂ ದೇವಂ ಮನಸಾ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಜೋಷಮಾಸ್ಸ್ವ ಧನಂಜಯ। ತತಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದಾತ್ತ್ವಂ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ತನ್ಮಹತ್॥ 7-80-21 (47731) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-80-22x (4472) ತತಃ ಕೃಷ್ಣವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಂಸ್ಪೃಶ್ಯಾಂಭೋ ಧನಂಜಯಃ। ಭೂಮಾವಾಸೀನ ಏಕಾಗ್ರೋ ಜಗಾಮ ಮನಸಾ ಭವಂ॥ 7-80-22 (47732) ತತಃ ಪ್ರಣಿಹಿತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮೇ ಮುಹೂರ್ತೇ ಶುಭಲಕ್ಷಣೇ। ಆತ್ಮಾನಮರ್ಜುನೋಽಪಶ್ಯದ್ಗನೇ ಸಹಕೇಶವಂ॥ 7-80-23 (47733) ಪುಣ್ಯಂ ಹಿಮವತಃ ಪಾದಂ ಮಣಿಮಂತಂ ಚ ಪರ್ವತಂ। ಜ್ಯೋತಿರ್ಭಿಶ್ಚ ಸಮಾಕೀರ್ಣಂ ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸೇವಿತಂ॥ 7-80-24 (47734) ವಾಯುವೇಗಗತಿಃ ಪಾರ್ಥಃ ಖಂ ಭೇಜೇ ಸಹಕೇಶವಃ। ಕೇಶವೇನ ಗೃಹೀತಃ ಸ ದಕ್ಷಿಣೇ ವಿಭುನಾ ಭುಜೇ॥ 7-80-25 (47735) ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣೋ ಬಹೂನ್ಭಾವಾಂಜಗಾಮಾದ್ಭುತದರ್ಶನಾನ್। ಉದೀಚ್ಯಾಂ ದಿಶಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಸೋಪಶ್ಯಚ್ಛ್ವೇತಪರ್ವತಂ॥ 7-80-26 (47736) ಕುಬೇರಸ್ಯ ವಿರಾಹೇ ಚ ನಲಿನೀಂ ಪದ್ಮಭೂಷಿತಾಂ। ಸರಿಚ್ಛ್ರೇಷ್ಠಾಂ ಚ ತಾಂ ಗಂಗಾಂ ವೀಕ್ಷಮಾಣೋ ಬಹೂದಕಾಂ॥ 7-80-27 (47737) ಸದಾ ಪುಷ್ಪಫಲೈರ್ವೃಕ್ಷೈರುಪೇತಾಂ ಸ್ಫಟಿಕೋಪಲಾಂ। ಸಿಂಹವ್ಯಾಘ್ರಸಮಾಕೀರ್ಣಾಂ ನಾನಾಮೃಗಸಮಾಕುಲಾಂ॥ 7-80-28 (47738) ಪುಣ್ಯಾಶ್ರಮವತೀಂ ರಂಯಾಂ ಮನೋಜ್ಞಾಂಡಜಸೇವಿತಾಂ। ಮಂದರಸ್ಯ ಪ್ರದೇಶಾಂಶ್ಚ ಕಿನ್ನರೋದ್ಗೀತನಾದಿತಾನ್॥ 7-80-29 (47739) ಹೇಮರೂಪ್ಯಮಯೈಃ ಶೃಂಗೈರ್ನಾನೌಷಧಿವಿದೀಪಿತಾನ್। ತಥಾ ಮಂದಾರವೃಕ್ಷೈಶ್ಚ ಪುಷ್ಪಿತೈರುಪಶೋಭಿತಾನ್। 7-80-30 (47740) ಸ್ನಿಗ್ಧಾಂಜನಚಯಾಕಾರಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕಾಲಪರ್ವತಂ। ಬ್ರಹ್ಮತುಂಗಂ ನದೀಶ್ಚಾನ್ಯಾಸ್ತಥಾ ಜನಪದಾನಪಿ॥ 7-80-31 (47741) ಸ ತುಂಗಂ ಶತಶೃಂಗಂ ಚ ಶರ್ಯಾತಿವನಮೇವ ಚ। ಪುಣ್ಯಮಶ್ವಶಿರಸ್ಥಾನಂ ಸ್ಥಾನಮಾಥರ್ವಣಸ್ಯ ಚ॥ 7-80-32 (47742) ವೃಷದಂಶಂ ಚ ಶೈಲೇಂದ್ರಂ ಮಹಾಮಂದರಮೇವ ಚ। ಅಪ್ಸರೋಭಿಃ ಸಮಾಕೀರ್ಣಂ ಕಿನ್ನರೈಶ್ಚೋಪಶೋಭಿತಂ॥ 7-80-33 (47743) ತಸ್ಮಿಞ್ಶೈಲೇ ವ್ರಜನ್ಪಾರ್ಥಃ ಸಕೃಷ್ಣಃ ಸಮವೈಕ್ಷತ। ಶುಭೈಃ ಪ್ರಸ್ರವಣೈರ್ಜುಷ್ಟಾಂ ಹೇಮಧಾತುವಿಭೂಷಿತಾಂ॥ 7-80-34 (47744) ಚಂದ್ರರಶ್ಮಿಪ್ರಕಾಶಾಂಗೀಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಪುರಮಾಲಿನೀಂ। ಸಮುದ್ರಾಂಶ್ಚಾದ್ಭುತಾಕಾರಾನಪಶ್ಯದ್ಬಹುಲಾಕರಾನ್॥ 7-80-35 (47745) ವಿಯದ್ದ್ಯಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಚೈವ ತಥಾ ವಿಷ್ಣುಪದಂ ವ್ರಜನ್। ವಿಸ್ಮಿತಃ ಸಹ ಕೃಷ್ಣೇನ ಕ್ಷಿಪ್ತೋ ಬಾಣ ಇವಾಭ್ಯಗಾತ್॥ 7-80-36 (47746) ಗ್ರಹನಕ್ಷತ್ರಸೋಮಾನಾಂ ಸೂರ್ಯಾಗ್ನ್ಯೋಶ್ಚ ಸಮತ್ವಿಷಂ। ಅಪಶ್ಯತ ತದಾ ಪಾರ್ಥೋ ಜ್ವಲಂತಮಿವ ಪರ್ವತಂ॥ 7-80-37 (47747) ಸಮಾಸಾದ್ಯ ತು ತಂ ಶೈಲಂ ಶೈಲಾಗ್ರೇ ಸಮವಸ್ಥಿತಂ। ತಪೋನಿತ್ಯಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಮಪಶ್ಯದ್ವೄಷಭಧ್ವಜಂ। 7-80-38 (47748) ಸಹಸ್ರಮಿವ ಸೂರ್ಯಾಣಾಂ ದೀಪ್ಯಮಾನಂ ಸ್ವತೇಜಸಾ। ಶೂಲಿನಂ ಜಟಿಲಂ ಗೌರಂ ವಲ್ಕಲಾಜಿನವಾಸಸಂ॥ 7-80-39 (47749) ನಯನಾನಾಂ ಸಹಸ್ರೈಶ್ಚ ವಿಚಿತ್ರಾಂಗಂ ಮಹೌಜಸಂ। ಪಾರ್ವತ್ಯಾ ಸಹಿತಂ ದೇವಂ ಭೂತಸಂಘೈಶ್ಚ ಭಾಸ್ವರೈಃ॥ 7-80-40 (47750) ಗೀತವಾದಿತ್ರಸನ್ನಾದೈರ್ಹಾಸ್ಯಲಾಸ್ಯಸಮನ್ವಿತಂ। ವಗ್ಲಿತಾಸ್ಫೋಟಿತೋತ್ಕ್ರುಷ್ಟೈಃ ಪುಣ್ಯೈರ್ಗಂಧೈಶ್ಚ ಸೇವಿತಂ॥ 7-80-41 (47751) ಸ್ತೂಯಮಾನಂ ಸ್ತವೈರ್ದಿವ್ಯೈರ್ಋಷಿಭಿರ್ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿಭಿಃ। ಗೋಪ್ತಾರಂ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮೀಶಾನಂ ವರದಂ ಶಿವಂ॥ 7-80-42 (47752) ವಾಸುದೇವಸ್ತು ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜಗಾಮ ಶಿರಸಾ ಕ್ಷಿತಿಂ। ಪಾರ್ಥೇನ ಸಹ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಗೃಣನ್ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಾತನಂ॥ 7-80-43 (47753) ಲೋಕಾದಿಂ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಾಣಮಜಮೀಶಾನಮವ್ಯಯಂ। ಮನಸಃ ಪರಮಂ ಯೋನಿಂ ಖಂ ವಾಯುಂ ಜ್ಯೋತಿಷಾಂ ನಿಧಿಂ॥ 7-80-44 (47754) ಸ್ರಷ್ಟಾರಂ ವಾರಿಧಾರಾಣಾಂ ಭುವಶ್ಚ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಪರಾಂ। ದೇವದಾನವಯಕ್ಷಾಣಾಂ ಮಾನವಾನಾಂ ಚ ಶಾಸಕಂ॥ 7-80-45 (47755) ಯೋಗಾನಾಂ ಚ ಪರಂ ಧಾಮ ದೃಷ್ಟಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಾಂ ನಿಧಿಂ। ಚಾರಚರಸ್ಯ ಸ್ರಷ್ಟಾರಂ ಪ್ರತಿಹರ್ತಾರಮೇವ ಚ॥ 7-80-46 (47756) ಕಾಲಕೋಪಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಂ ಶಕ್ರಸೂರ್ಯಗುಣೋದಯಂ। ವವಂದತುಸ್ತದಾ ಕೃಷ್ಣೌ ವಾಙ್ಮನೋಬುದ್ಧಿಕರ್ಮಭಿಃ॥ 7-80-47 (47757) ಯಂ ಪ್ರಪದ್ಯಂತಿ ವಿದ್ವಾಂಸಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಧ್ಯಾತ್ಮಪದೈಷಿಣಃ। ತಮಜಂ ಕಾರಮಾತ್ಮಾನಂ ಜಗ್ಮತುಃ ಶರಣಂ ಭವಂ॥ 7-80-48 (47758) ಅರ್ಜುನಶ್ಚಾಪಿ ತಂ ದೇವಂ ಭೂಯೋ ಭೂಯೋಽಪ್ಯವಂದತ। ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತಂ ಸರ್ವಭೂತಾದಿಂ ಭೂತಭವ್ಯಭವೋದ್ಭವಂ॥ 7-80-49 (47759) `ಶರಣ್ಯಂ ಶರಣಂ ದೇವಮೀಶಾನಂ ಪರಮೇಶ್ವರಂ। ಜಗಾಮ ಜಗತಾಂ ನಾಥಮರ್ಜುನಃ ಸಜನಾರ್ದನಃ'॥ 7-80-50 (47760) ತತಸ್ತಾವಾಗತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನರನಾರಾಯಣಾವುಭೌ। ಸುಪ್ರಸನ್ನಮನಾಃ ಶರ್ವಃ ಪ್ರೋವಾಚ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-80-51 (47761) ಸ್ವಾಗತಂ ವಾಂ ನರಶ್ಚೇಷ್ಠಾವುತ್ತಿಷ್ಠೇತಾಂ ಗತಕ್ಲಮೌ। ಕಿಂಚ ವಾಮೀಪ್ಸಿತಂ ವೀರೌ ಮನಸಃ ಕ್ಷಿಪ್ರಮುಚ್ಯತಾಂ॥ 7-80-52 (47762) ಯೇನ ಕಾರ್ಯೇಣ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೌ ಯುವಾಂ ತತ್ಸಾಧಯಾಮಿ ಕಿಂ। ವ್ರಿಯತಾಮಾತ್ಮನಃ ಶ್ರೇಯಸ್ತತ್ಸರ್ವಂ ಪ್ರದದಾನಿ ವಾಂ॥ 7-80-53 (47763) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-80-54x (4473) ತತಸ್ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯುತ್ಥಾಯ ಕೃತಾಂಜಲೀ। ವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನೌ ಶರ್ವಂ ತುಷ್ಟುವಾತೇ ಮಹಾಮತೀ। ಭಕ್ತ್ಯಾಸ್ತವೇನ ದಿವ್ಯೇನ ಮಹಾತ್ಮಾನಾವನಿಂದಿತೌ॥ 7-80-54 (47764) ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನಾವೂಚತುಃ। 7-80-55x (4474) ನಮೋ ಭವಾಯ ಶರ್ವಾಯ ರುದ್ರಾಯ ವರದಾಯ ಚ। ಪಶೂನಾಂ ಪತಯೇ ನಿತ್ಯಮುಗ್ರಾಯ ಚ ಕಪರ್ದಿನೇ॥ 7-80-55 (47765) ಮಹಾದೇವಾಯ ಭೀಮಾಯ ತ್ರ್ಯಂಬಕಾಯ ಚ ಶಾಂತಯೇ। ಈಶಾನಾಯ ಮಖಘ್ನಾಯ ನಮೋಽಸ್ತ್ವಂಧಕಘಾತಿನೇ॥ 7-80-56 (47766) ಕುಮಾರಗುರವೇ ತುಭ್ಯಂ ನೀಲಗ್ರೀವಾಯ ವೇಧಸೇ। ಪಿನಾಕಿನೇ ಹವಿಷ್ಯಾಯ ಸತ್ಯಾಯ ವಿಭವೇ ಸದಾ॥ 7-80-57 (47767) ವಿಲೋಹಿತಾಯ ಧ್ರೂಂರಾಯ ವ್ಯಾಧಾಯಾನಪರಾಜಿತೇ। ನಿತ್ಯಂ ನೀಲಶಿಖಂಡಾಯ ಶೂಲಿನೇ ದಿವ್ಯಚಕ್ಷುಷೇ॥ 7-80-58 (47768) ಹೋತ್ರೇ ಪೋತ್ರೇ ತ್ರಿನೇತ್ರಾಯ ವ್ಯಾಧಾಯ ವಸುರೇತಸೇ। ಅಚಿಂತ್ಯಾಯಾಂಬಿಕಾಭರ್ತ್ರೇ ಸರ್ವದೇವಸ್ತುತಾಯ ಚ॥ 7-80-59 (47769) ವೃಷಧ್ವಜಾಯ ಮುಂಡಾಯ ಜಟಿನೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣೇ। ತಪ್ಯಮಾನಾಯ ಸಲಿಲೇ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಾಯಾಜಿತಾಯ ಚ॥ 7-80-60 (47770) ವಿಶ್ವಾತ್ಮನೇ ವಿಶ್ವಸೃಜೇ ವಿಶ್ವಮಾವೃತ್ಯ ತಿಷ್ಠತೇ। ನಮೋನಮಸ್ತೇ ಸೇವ್ಯಾಯ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಭವೇ ಸದಾ॥ 7-80-61 (47771) ಬ್ರಹ್ಮವಕ್ತ್ರಾಯ ಸರ್ವಾಯ ಶಂಕರಾಯ ಶಿವಾಯ ಚ। ನಮೋಸ್ತು ವಾಚಸ್ಪತಯೇ ಪ್ರಜಾನಾಂ ಪತಯೇ ನಮಃ॥ 7-80-62 (47772) `ಅಭಿಗಂಯಾಯ ಕಾಂಯಾಯ ಸ್ತುತ್ಯಾಯಾರ್ಯಾಯ ಸರ್ವದಾ। ನಮೋಽಸ್ತು ದೇವದೇವಾಯ ಮಹಾಭೂತಧರಾಯ ಚ। ನಮೋ ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಪತಯೇ ಪತ್ತೀನಾಂ ಪತಯೇ ನಮಃ'॥ 7-80-63 (47773) ನಮೋ ವಿಶ್ವಸ್ಯ ಪತಯೇ ಮಹತಾಂ ಪತಯೇ ನಮಃ। ನಮಃ ಸಹಸ್ರಶಿರಸೇ ಸಹಸ್ರಭುಜಮೃತ್ಯವೇ॥ ಸಹಸ್ರನೇತ್ರಪಾದಾಯ ನಮೋಽಸಂಖ್ಯೇಯಕರ್ಮಣೇ। 7-80-64 (47774) ನಮೋ ಹಿರಣ್ಯವರ್ಣಾಯ ಹಿರಣ್ಯಕವಚಾಯ ಚ। ಭಕ್ತಾನುಕಂಪಿನೇ ನಿತ್ಯಂ ಸಿಧ್ಯತಾಂ ನೋ ವರಃ ಪ್ರಭೋ॥ 7-80-65 (47775) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-80-66x (4475) ಏವಂ ಸ್ತುತ್ವಾ ಮಹಾದೇವಂ ವಾಸುದೇವಃ ಸಹಾರ್ಜುನಃ। ಪ್ರಸಾದಯಾಮಾಸ ಭವಂ ತದಾ ಹ್ಯಸ್ತ್ರೋಪಲಬ್ಧಯೇ॥ ॥ 7-80-66 (47776) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಅಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 80 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-80-7 ನ ಶೋಚ್ಯಂ ಶೋಕೋ ನಾಚರಣೀಯಃ॥ 5-80-8 ಕಾರ್ಯೇ ಕೃತ್ಯಂ ಕಾರ್ಯಂ ಕರಣೀಯಂ ಭವೇದಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-80-23 ಪ್ರಣಿಹಿತಃ ಸಮಾತಿxxxx॥ 5-80-32 ಅಥರ್ವಣಸ್ಯ ಮುನೇಃ॥ 5-80-36 ತಥಾ ಚ ವ್ರಜನ್ವಿಷ್ಣುಪದಮಾಕಾಶಮಭ್ಯಗಾದಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-80-41 ಲಾಸ್ಯಂ ನೃತ್ತಂ। ವಲ್ಗಿತಮಿತಸ್ತತಃ ಪ್ರಚಾರಃ। ಆಸ್ಫೋಟಿತಂ ಭುಜಾಡಂಬರಃ। ಉಕ್ತ್ರುಷ್ಟಮುಚ್ಚೈಃ ಸ್ವನಿತಂ॥ 5-80-44 ವಿಶ್ವಂ ಜಗತ್ಕರ್ಮ ಪ್ರಾಪ್ಯಂ ಯಸ್ಯ। ಈಶಾನಮಪ್ರತಿಹತೇಚ್ಛಂ। ಅವ್ಯಯಮವಿಕಾರಂ। ಮನಸಃ ಪರಮಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿನಿವೃತ್ತಿಕಾರಣಂ। ಯೋನಿಮುತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಾನಂ ಚ। ಜ್ಯೋತಿಷಾಂ ತೇಜಸಾಂ ನಿಧಿಮಧಿಷ್ಠಾನಂ॥ 5-80-46 ಯೋಗಾನಾಂ ಯೋಗದರ್ಶಿನಾಂ ಪರಂ ಧಾಮ ಪರಮಾಶ್ರಯಂ। ದೃಷ್ಟಂ ಸಾಕ್ಷಾದ್ಭೂತಂ ಬ್ರಹ್ಮತತ್ತ್ವಂ ತದ್ವಿದಾಂ ನಿರ್ಧಿ ರಹಸ್ಯಂ॥ 5-80-47 ಕಾಲಇವ ಕೋಪೋ ಯಸ್ಯ। ಶಕ್ರಸ್ಯ ಗುಣಾ ಐಶ್ವರ್ಯಾದಯಃ ಸೂರ್ಯಸ್ಯ ಗುಣಾಃ ಪ್ರತಾಪಾದಯಃ ತೇಷಾಮುದಯೋ ಯಸ್ಮಾತ್। ಕಾಲಕೇಶಂ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-80-48 ಕಾರಣಾತ್ಮಾನಂ ಕಾರಣೈಕಸ್ವಭಾವಂ॥ 5-80-55 ಭಾವಃ ಸರ್ವಪ್ರಭುತ್ವಾತ್। ಶರ್ವಃ ಸಂಹರಣಾತ್॥ 5-80-56 ಶಾಂತಿಃ ಶಮಪ್ರಧಾನತ್ವಾತ್॥ 5-80-57 ಹವಿಷ್ಯಃ ಹವಿಷ್ಯಯೋಗ್ಯತ್ವಾತ್। ವಿಭುರ್ವ್ಯಾಪಕತ್ವಾತ್॥ 5-80-58 ವ್ಯಾಧಾಯ ಮೃಗಹನನಾತ್। ದ್ವಿರುಕ್ತಿರ್ದ್ವಿಸ್ತಥಾಕರಣಾತ್। ಅನಾತ್ಪ್ರಾಣಿನಃ ಪರಾಜಯತೀತಿ ಅನಪರಾಜಿತ್ಸರ್ವಭೂತೋತ್ತಮತ್ವಾತ್। ನೀಲಶಿಖಂಡೋ ನೀಲಕೇಶತ್ವಾತ್॥ 5-80-59 ಹೋತಾ ದೀಕ್ಷಿತಃ ಭಾವೇನ ಹವನಶೀಲತ್ವಾತ್। ವಸುರೇತಾ ಅಗ್ನೌ ರೇತಃ ಕ್ಷೇಪಣಾತ್॥ 5-80-60 ಮುಂಡೋ ದೀಕ್ಷಿತತ್ವಾತ್। ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ರೇತೋವಿಧಾರಣಾತ್॥ 5-80-61 ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಪ್ರಮಥಾದೀನಾಂ॥ 5-80-62 ಬ್ರಹ್ಮವಕ್ರೋ ವೇದಪೂರ್ಣಮುಖತ್ವಾತ್। ಶಿವೋ ಮೋಕ್ಷಹೇತುತ್ವಾತ್। ವಾಚಸ್ಪತಿರ್ವಾಙ್ಯಯಪ್ರವರ್ತನಾತ್॥ 5-80-80 ಅಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-81-0 (47777) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-81-0x (4476) ತತಃ ಪಾರ್ಥಃ ಪ್ರಸನ್ನಾತ್ಮಾ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ವೃಷಭಧ್ವಜಂ। ದದರ್ಶೋತ್ಫುಲ್ಲನಯನಃ ಸಮಸ್ತಂ ತೇಜಸಾಂ ನಿಧಿಂ॥ 7-81-1 (47778) ತಂ ಚೋಪಹಾರಂ ಸುಕೃತಂ ನೈಶಂ ನೈತ್ಯಕಮಾತ್ಮನಾ। ದದರ್ಶ ತ್ರ್ಯಂಬಕಾಭ್ಯಾಶೇ ವಾಸುದೇವನಿವೇದಿತಂ॥ 7-81-2 (47779) ತತೋಽಭಿಪೂಜ್ಯ ಮನಸಾ ಕೃಷ್ಣಂ ಶರ್ವಂ ಚ ಪಾಂಡವಃ। ಇಚ್ಛಾಂಯಹಂ ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಮಿತ್ಯಭಾಷತ ಶಂಕರಂ॥ 7-81-3 (47780) ತತಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ವಿಜ್ಞಾಯ ವರಾರ್ಥೇ ವಚನಂ ತದಾ। ವಾಸುದೇವಾರ್ಜುನೌ ದೇವಃ ಸ್ಮಯಮಾನೋಽಭ್ಯಭಾಷತ॥ 7-81-4 (47781) ಸ್ವಾಗತಂ ವಾಂ ನರಶ್ರೇಷ್ಠೌ ವಿಜ್ಞಾತಂ ಮನಸೇಪ್ಸಿತಂ। ಯೇನ ಕಾಮೇನ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೌ ಭವದ್ಧ್ಯಾಂ ತಂ ದದಾಂಯಹಂ॥ 7-81-5 (47782) ಸರೋಽಮೃತಮಯಂ ದಿವ್ಯಮಭ್ಯಾಶೇ ಶತ್ರುಸೂದನೌ। ತತ್ರ ಮೇ ತದ್ಧನುರ್ದಿವ್ಯಂ ಶರಶ್ಚ ನಿಹಿತಃ ಪುರಾ॥ 7-81-6 (47783) ಯೇನ ದೇವಾರಯಃ ಸರ್ವೇ ಮಯಾ ಯುಧಿ ನಿಪಾತಿತಾಃ। ತತ ಆನೀಯತಾಂ ಕೃಷ್ಣೌ ಸಶರಂ ಧನುರುತ್ತಮಂ॥ 7-81-7 (47784) ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ತು ತೌ ವೀರೌ ಸರ್ವಪಾರಿಷದೈಃ ಸಹ। ಪ್ರಸ್ಥಿತೌ ತತ್ಸರೋ ದಿವ್ಯಂ ದಿವ್ಯೈಶ್ವರ್ಯಶತೈರ್ಯುತಂ॥ 7-81-8 (47785) ನಿರ್ದಿಷ್ಟಂ ಯದ್ವೃಷಾಂಕೇಣ ಪುಣ್ಯಂ ಸರ್ವಾರ್ಥಸಾಧಕಂ। ತೌ ಜಗ್ಮತುರಸಂಭ್ರಾಂತೌ ನರನಾರಾಯಣಾವೃಷೀ॥ 7-81-9 (47786) ತತಸ್ತೌ ತತ್ಸರೋ ಗತ್ವಾ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲಸನ್ನಿಭಂ। ನಾಗಮಂತರ್ಜಲೇ ಘೋರಂ ದದೃಶಾತೇಽರ್ಜುನಾಚ್ಯುತೌ॥ 7-81-10 (47787) ದ್ವಿತೀಯಂ ಚಾಪರಂ ನಾಗಂ ಸಹಸ್ರಶಿರಸಂ ವರಂ। ವಮಂತಂ ವಿಪುಲಾ ಜ್ವಾಲಾ ದದೃಶಾತೇಽಗ್ನಿವರ್ಚಸಂ॥ 7-81-11 (47788) ತತಃ ಕೃಷ್ಣಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಶ್ಚ ಸಂಸ್ಪೃಶ್ಯಾಂಭಃ ಕೃತಾಂಜಲೀ। ತೌ ನಾಗಾವುಪತಸ್ಥಾತೇ ನಮಸ್ಯಂತೌ ವೃಷಧ್ವಜಂ॥ 7-81-12 (47789) ಗೃಣಂತೌ ವೇದವಿದ್ವಾಂಸೌ ತದ್ಬ್ರಹ್ಮ ಶತರುದ್ರಿಯಂ। ಅಪ್ರಮೇಯಪ್ರಮಾಣಂ ತೌ ಗತ್ವಾ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಭವಂ॥ 7-81-13 (47790) ತತಸ್ತೌ ರುದ್ರಮಾಹಾತ್ಂಯಾದ್ಧಿತ್ವಾ ರೂಪಂ ಮಹೋರಗೌ। ಧನುರ್ಬಾಣಶ್ಚ ಶತ್ರುಘ್ನಂ ತದ್ದ್ವಂದ್ವಂ ಸಮಪದ್ಯತ॥ 7-81-14 (47791) ತೌ ತಜ್ಜಗೃಹತುಃ ಪ್ರೀತೌ ಧನುರ್ಬಾಣಂ ಚ ಸುಪ್ರಭಂ। ಆಜಹೂತುರ್ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ದದತುಶ್ಚ ಮಹಾತ್ಮನೇ॥ 7-81-15 (47792) ತತಃ ಪಾಶ್ವಾದ್ವೄಷಾಂಕಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ನ್ಯವರ್ತತ। ಪಿಂಗಾಕ್ಷಸ್ತಪಸಃ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ಬಲವಾನ್ನೀಲಲೋಹಿತಃ। 7-81-16 (47793) ಸ ತದ್ಗೃಹ್ಯ ಧನುಃಶ್ರೇಷ್ಠಂ ತಸ್ಥೌ ಸ್ಥಾನಂ ಸಮಾಹಿತಃ। ವಿಚಕರ್ಷಾಥ ವಿಧಿವತ್ಸಶರಂ ಧನುರುತ್ತಮಂ॥ 7-81-17 (47794) ತಸ್ಯ ಮೌರ್ವೀ ಚ ಮುಷ್ಟಿಂ ಚ ಸ್ಥಾನಂ ಚಾಲಕ್ಷ್ಯ ಪಾಂಡವಃ। ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಂತ್ರಂ ಭವಪ್ರೋಕ್ತಂ ಜಗ್ರಾಹಾಚಿಂತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-81-18 (47795) ಸ ಸರಸ್ಯೇವ ತಂ ಬಾಣಂ ಮುಮೋಚಾತಿಬಲಃ ಪ್ರಭುಃ। ಚಿಕ್ಷೇಪ ಚ ಪುನರ್ವೀರಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಸರಸಿ ತದ್ಧನುಃ॥ 7-81-19 (47796) ತತಃ ಪ್ರೀತಂ ಭವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಸ್ಮೃತಿಮಾನರ್ಜುನಸ್ತದಾ। ವರಮಾರಣ್ಯಕೇ ದತ್ತಂ ದರ್ಶನಂ ಶಂಕರಸ್ಯ ಚ। ಮನಸಾ ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ತನ್ಮೇ ಸಂಪದ್ಯತಾಂ ಭವ॥ 7-81-20 (47797) ತಸ್ಯ ತನ್ಮತಮಾಜ್ಞಾಯ ಪ್ರೀತಃ ಪ್ರಾದಾದ್ವರಂ ಭವಃ। ತಚ್ಚ ಪಾಶುಪತಂ ಘೋರಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಯಾಶ್ಚ ಪಾರಣಂ॥ 7-81-21 (47798) ತತಃ ಪಾಶುಪತಂ ದಿವ್ಯಮವಾಪ್ಯ ಪುನರೀಶ್ವರಾತ್। ಸಂಹೃಷ್ಟರೋಮಾ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಕೃತಂ ಕಾರ್ಯಮಮನ್ಯತ॥ 7-81-22 (47799) `ತತೋಽರ್ಜುನಹೃಷೀಕೈಶೌ ಪುನಃ ಪುನರರಿಂದಮೌ'। ವವಂದತುಶ್ಚ ಸಂಹೃಷ್ಟೌ ಶಿರೋಭ್ಯಾಂ ತಂ ಮಹೇಶ್ವರಂ॥ 7-81-23 (47800) ಅನುಜ್ಞಾತೌ ಕ್ಷಣೇ ತಸ್ಮಿನ್ಭವೇನಾರ್ಜುನಕೇಶವೌ। ಪ್ರಾಪ್ತೌ ಸ್ವಶಿಬಿರಂ ವೀರೌ ಮುದಾ ಪರಮಯಾ ಯುತೌ॥ 7-81-24 (47801) ತಥಾ ಭವೇನಾನುಮತೌ ಮಹಾಸುರನಿಘಾತಿನಾ। ಇದ್ರಾವೀಷ್ಣೂ ಯಥಾ ಪ್ರೀತೌ ಜಂಭಸ್ಯ ವಧಕಾಂಕ್ಷಿಣೌ॥ ॥ 7-81-25 (47802) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಏಕಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 81 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-81-2 ಆತ್ಮನಾ ಸುಕೃತಂ ಸೂಪಕಲ್ಪಿತಂ॥ 5-81-14 ದ್ವಂದ್ವಂ ಯುಗಲಂ॥ 5-81-16 ನೀಲಲೋಹಿತಃ ಭಗವತೋಽಪರಾ ತನುಃ॥ 5-81-17 ಸ್ಥಾನಂ ಸ್ಥಾಪನಕಂ 5-81-18 ಜಗ್ರಾಹ ಮನಸಿ ಕೃತವಾನ್॥ 5-81-81 ಏಕಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-82-0 (47803) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-82-0x (4477) ತಯೋಃ ಸಂವದತೋರೇವ ಕೃಷ್ಣದಾರುಕಯೋಸ್ತಥಾ। ಸಾಽತ್ಯಗಾದ್ರಜನೀ ರಾಜನ್ನಥ ರಾಜಾ ಸ್ಮ ಬೋಧ್ಯತೇ॥ 7-82-1 (47804) ಪಠಂತಿ ಪಾಣಿಧ್ವನಿಕಾ ಮಾಗಧಾಃ ಸ್ತವಗಾಯಕಾಃ। ವೈತಾಲಿಕಾಶ್ಚ ಸೂತಾಶ್ಚ ತುಷ್ಟುವುಃ ಪುರುಷರ್ಷಭಂ॥ 7-82-2 (47805) ನರ್ತಕಾಶ್ಚಾಪ್ಯನೃತ್ಯಂತ ಜಗುರ್ಗೀತಾನಿ ಗಾಯಕಾಃ। ಕುರುವಂಶಸ್ತವಾರ್ಥಾನಿ ಮಧುರಂ ರಕ್ತಕಂಠಿನಃ॥ 7-82-3 (47806) ಮೃದಂಗಾ ಝರ್ಝರಾ ಭೇರ್ಯಃ ಪಣವಾನಕಗೋಮುಖಾಃ। ಆಡಂಬರಾಶ್ಚ ಶಂಖಾಶ್ಚ ದುಂದುಭ್ಯಶ್ಚ ಮಹಾಸ್ವನಾಃ॥ 7-82-4 (47807) ಏವಮೇತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ತಥಾನ್ಯಾನ್ಯಪಿ ಭಾರತ। ವಾದಯಂತಿ ಸ್ಮ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಃ ಕುಶಲಾಃ ಸಾಧುಶಿಕ್ಷಿತಾಃ॥ 7-82-5 (47808) ಸ ಮೇಘಸಮನಿರ್ಘೋಷೋ ಮಹಾಞ್ಶಬ್ದೋಽಸ್ಪೃಶದ್ದಿವಂ। ಪಾರ್ಥಿವಪ್ರವರಂ ಸುಪ್ತಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಮಬೋಧಯತ್॥ 7-82-6 (47809) ಪ್ರತಿಬುದ್ಧಃ ಸುಖಂ ಸುಪ್ತೋ ಮಹಾರ್ಹೇ ಶಯನೋತ್ತಮೇ। ಉತ್ಥಾಯಾವಶ್ಯಕಾರ್ಯಾರ್ಥಂ ಯಯೌ ಸ್ನಾನಗೃಹಂ ನೃಪಃ॥ 7-82-7 (47810) ತತಃ ಶುಕ್ಲಾಂಬರಾಃ ಸ್ನಾತಾಸ್ತರುಣಾಃ ಶತಮಷ್ಟ ಚ। ಸ್ನಾಪಕಾಃ ಕಾಂಚನೈಃ ಕುಂಭೈಃ ಪೂರ್ಣೈಃ ಸಮುಪತಸ್ಥಿರೇ॥ 7-82-8 (47811) ಭದ್ರಾಸನೇ ಸೂಪವಿಷ್ಟಃ ಪರಿಧಾಯಾಂಬರಂ ಲಘು। ಸಸ್ನೌ ಚಂದನಸಂಯುಕ್ತೈಃ ಪಾನೀಯೈರಭಿಮಂತ್ರಿತೈಃ॥ 7-82-9 (47812) ಉತ್ಸಾದಿತಃ ಕಷಾಯೇಣ ಬಲವದ್ಭಿಃ ಸುಶಿಕ್ಷಿತೈಃ। ಆಪ್ಲುತಃ ಸಾಧಿವಾಸೇನ ಜಲೇನ ಸಸುಗಂಧಿನಾ॥ 7-82-10 (47813) ರಾಜಹಂಸನಿಭಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಉಷ್ಣೀಷಂ ಶಿಥಿಲಾರ್ಪಿತಂ। ಜಲಕ್ಷಯನಿಮಿತ್ತಂ ವೈ ವೇಷ್ಟಯಾಮಾಸ ಮೂರ್ಧನಿ॥ 7-82-11 (47814) ಹರಿಣಾ ಚಂದನೇನಾಂಗಮುಪಲಿಪ್ಯ ಮಹಾಭುಜಃ। ಸ್ರಗ್ವೀ ಚಾಕ್ಲಿಷ್ಟವಸನಃ ಪ್ರಾಙ್ಮುಖಃ ಪ್ರಾಂಜಲಿಃ ಸ್ಥಿತಃ॥ 7-82-12 (47815) `ಕೃತ್ವೇಂದ್ರಿಯಾಣಾಮೈಕಾಗ್ರ್ಯಂ ಮನಸಶ್ಚ ಮಹಾಮನಾಃ'। ಜಜಾಪ ಜಪ್ಯಂ ಕೌಂತೇಯಃ ಸತಾಂ ಮಾರ್ಗಮನುಷ್ಠಿತಃ। ತತ್ರಾಗ್ನಿಶರಣಂ ದೀಪ್ತಂ ಪ್ರವಿವೇಶ ವಿನೀತವತ್॥ 7-82-13 (47816) ಸಮಿದ್ಭಿಃ ಸ ಪವಿತ್ರಾಭಿರಗ್ನಿಮಾಹುತಿಭಿಸ್ತಥಾ। ಮಂತ್ರಪೂತಾಭಿರರ್ಚಿತ್ವಾ ನಿಶ್ಚಕ್ರಾಮ ಗೃಹಾತ್ತತಃ॥ 7-82-14 (47817) ದ್ವಿತೀಯಾಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಕಕ್ಷ್ಯಾಂ ನಿರ್ಗಂಯ ಪಾರ್ಥಿವಃ। ತತೋ ವೇದವಿದೋ ವೃದ್ಧಾನಪಶ್ಯದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ್ಷಭಾನ್॥ 7-82-15 (47818) ದಾಂತಾನ್ವೇದವ್ರತಸ್ನಾತಾನ್ಸ್ನಾತಾನವಭೃಥೇಷು ಚ। ಸಹಸ್ರಾನುಚರಾನ್ಸೌರಾನ್ಸಹಸ್ರಂ ಚಾಷ್ಟ ಚಾಪರಾನ್॥ 7-82-16 (47819) ಅಕ್ಷತೈಃ ಸುಮನೋಭಿಶ್ಚ ವಾಚಯಿತ್ವಾ ಮಹಾಭುಜಃ। ತಾಂದ್ವಿಜಾನ್ಮಧುಸರ್ಪಿರ್ಭ್ಯಾಂ ಫಲೈಃ ಶ್ರೇಷ್ಠೈಃ ಸುಮಂಗಲೈಃ॥ 7-82-17 (47820) ಪ್ರಾದಾತ್ಕಾಂಚನಮೇಕೈಕಂ ನಿಷ್ಕಂ ವಿಪ್ರಾಯ ಪಾಂಡವಃ। ಅಲಂಕೃತಂ ಚಾಶ್ವಶತಂ ವಾಸಾಂಸೀಷ್ಟಾಶ್ಚ ದಕ್ಷಿಣಾಃ॥ 7-82-18 (47821) ತಥಾ ಗಾಃ ಕಪಿಲಾ ದೋಗ್ಧ್ರೀಃ ಸವತ್ಸಾಃ ಪಾಂಡುನಂದನಃ। ಹೇಮಶೃಂಗಾ ರೌಪ್ಯಖುರಾ ದತ್ತ್ವಾ ತೇಭ್ಯಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ॥ 7-82-19 (47822) ಸ್ವಸ್ತಿಕಾನ್ವರ್ಧಮಾನಾಂಶ್ಚ ನಂದ್ಯಾವರ್ತಾಂಶ್ಚ ಕಾಂಚನಾನ್। ಮಾಲ್ಯಂ ಚ ಜಲಕುಂಭಾಂಶ್ಚ ಜ್ವಲಿತಂ ಚ ಹುತಾಶನಂ॥ 7-82-20 (47823) ಪೂರ್ಣಾನ್ಯಕ್ಷತಪಾತ್ರಾಣಿ ರುಚಕಂ ರೋಚನಾಸ್ತಥಾ। ಸ್ವಲಂಕೃತಾಃ ಶುಭಾಃ ಕನ್ಯಾ ದಧಿಸರ್ಪಿರ್ಮಧೂದಕಂ॥ 7-82-21 (47824) ಮಂಗಲ್ಯಾನ್ಪಕ್ಷಿಣಶ್ಚೈವ ಯಚ್ಚಾನ್ಯದಪಿ ಪೂಜಿತಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಚ ಕೌಂತೇಯೋ ಬಾಹ್ಯಾಂ ಕಕ್ಷ್ಯಾಂ ತತೋಽಗಮತ್॥ 7-82-22 (47825) ತತಸ್ತಸ್ಯಾಂ ನಹಾಬಾಹೋಸ್ತಿಷ್ಠತಃ ಪರಿಚಾರಕಾಃ। ಸೌವರ್ಣಂ ಸರ್ವತೋಭದ್ರಂ ಮುಕ್ತಾವೈದೂರ್ಯಮಂಡಿತಂ॥ 7-82-23 (47826) ಪರಾರ್ಧ್ಯಾಸ್ತರಣಾಸ್ತೀರ್ಣಂ ಸೋತ್ತರಚ್ಛದಮೃದ್ಧಿಮತ್। ವಿಶ್ವಕರ್ಮಕೃತಂ ದಿವ್ಯಮುಪಜಹ್ರುರ್ವರಾಸನಂ॥ 7-82-24 (47827) ತತ್ರ ತಸ್ಯೋಪವಿಷ್ಟಸ್ಯ ಭೂಷಣಾನಿ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಉಪಾಜಹ್ರುರ್ಮಹಾರ್ಹಾಣಿ ಪ್ರೇಪ್ಯಾಃ ಶುಭ್ರಾಣಿ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-82-25 (47828) ಯುಕ್ತಾಭರಣವೇಷಸ್ಯ ಕೌಂತೇಯಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ರೂಪಮಾಸೀನ್ಮಹಾರಾಜ ದ್ವಿಷತಾಂ ಶೋಕವರ್ಧನಂ॥ 7-82-26 (47829) ಚಾಮರೈಶ್ಚಂದ್ರರಶ್ಂಯಾಭೈರ್ಹೇಮದಂಡೈಃ ಸುಶೋಭನೈಃ। ದೋಧೂಯಮಾನೈಃ ಶುಶುಭೇ ವಿದ್ಯುದ್ಭಿರಿವ ತೋಯದಃ॥ 7-82-27 (47830) ಸಂಸ್ತೂಯಮಾನಃ ಸೂತ್ರೈಶ್ಚ ವಂದ್ಯಮಾನಶ್ಚ ವಂದಿಭಿಃ। ಉಪಗೀಯಮಾನೋ ಗಂಧರ್ವೈರಾಸ್ತೇ ಸ್ಮ ಕುರುನಂದನಃ॥ 7-82-28 (47831) ತತೋ ಮುಹೂರ್ತಮಾಸೀಚ್ಚ ವಂದಿನಾಂ ನಿನದೋ ಮಹಾನ್। ರಥಾನಾಂ ನೇಮಿಘೋಷಶ್ಚ ಖುರಘೋಷಶ್ಚ ವಾಜಿನಾಂ॥ 7-82-29 (47832) ಹಾದೇನ ಗಜಘಂಟಾನಾಂ ಶಂಖಾನಾಂ ನಿನದೇನ ಚ। ನರಾಣಾಂ ಪದಶಬ್ದೈಶ್ಚ ಕಂಪತೀವ ಸ್ಮ ಮೇದಿನೀ॥ 7-82-30 (47833) ತತಃ ಶುದ್ಧಾಂತಮಾಸಾದ್ಯ ಜಾನುಭ್ಯಾಂ ಭೂತಲೇ ಸ್ಥಿತಃ। ಶಿರಸಾ ವಂದನೀಯಂ ತಮಭಿವಾದ್ಯ ಜನೇಶ್ವರಂ॥ 7-82-31 (47834) ಕುಂಡಲೀ ಬದ್ಧನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಃ ಸನ್ನದ್ಧಕವಚೋ ಯುವಾ। ಅಭಿಪ್ರಣಂಯ ಶಿರಸಾ ದ್ವಾಸ್ಥೋ ಧರ್ಮಾತ್ಮಜಾಯ ವೈ॥ 7-82-32 (47835) ನ್ಯವೇದಯದ್ಧೃಷೀಕೇಶಮುಪಯಾಂತಂ ಮಹಾತ್ಮನೇ। ಸೋಽಬ್ರವೀತ್ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಸ್ವಾಗತೇನೈವ ಮಾಧವಃ॥ 7-82-33 (47836) `ಪ್ರವೇಶ್ಯತಾಂ ಸಮೀಪಂ ಮೇ ಕಿಮರ್ಥಂ ಪ್ರವಿಲಂಬಸೇ'। ಆಸನಂ ಚ ಮಧುಘ್ನಾಯ ದೀಯತಾಂ ಪರಮಾರ್ಚಿತಂ। ತತಃ ಪ್ರವೇಶ್ಯ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಮುಪವೇಶ್ಯ ವರಾಸನೇ॥ 7-82-34 (47837) ಸತ್ಕೃತ್ಯ ಸತ್ಕೃತಸ್ತೇನ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ ॥ 7-82-35 (47838) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ದ್ವ್ಯಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 82 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-82-2 ಪಾಣಿಧ್ವನಿಕಾ ಹಸ್ತೇನ ತಾಲಸ್ವನಂ ಕುರ್ವತೇ॥ 5-82-3 ರಕ್ತಕಂಠಿನೋ ರಂಜಕಸ್ವರಾಃ॥ 5-82-4 ಝರ್ಝರಾ ಝಿಲ್ಲಿಕಾಃ। ಭೇರ್ಯೋ ಬೃಹಢ್ಢಕ್ಕಾಃ। ಪಣವಾ ಮುರಜಾಃ। ಆನಕಾಃ ಪಟಹಾಃ। ಗೋಮುಖಾಃ ತ್ರಾಗಡಾಃ। ಆಡಂಬರಾಶ್ಚ ಕ್ಷುದ್ರಪಟಹಾಃ। ದುಂದುಭ್ಯೋ ಢಕ್ಕಾಃ॥ 5-82-9 ಭದ್ರಾಸನೇ ಚತುಃಸಮಾಸನೇ॥ 5-82-10 ಕಷಾಯೇಣ ಸರ್ವೌಷಧ್ಯಾದಿಕಲ್ಕೇನ॥ 5-82-12 ಅಕ್ಲಿಷ್ಟಮನುಪಹತಂ ವಸನಂ ಯಸ್ಯ॥ 5-82-13 ದೀಪ್ತಂ ಜ್ವಲದಗ್ನಿಂ॥ 5-82-16 ಸೌರಾನ್ಸೂರ್ಯೋಪಾಸಕಾನ್॥ 5-82-19 ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ಕೃತ್ವೇತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-82-20 ಸ್ವಸ್ತಿಕಾನಾಲಿಂಗನಾನಿ। ವರ್ಧಮಾನಾನ್ ಶರಾವಾನ್। ನಂದ್ಯಾವರ್ತಾನ್ಸಂಪುಟಿತಾದ್ಯರ್ಘಪಾತ್ರಾಣಿ॥ 5-82-21 ರುಚಕಂ ಮಾತುಲುಂಗಕಂ॥ 5-82-24 ವಿಶ್ವಕರ್ಮಕೃತಂ ವಿಶ್ವಕರ್ಮಪ್ರಣೀತೇನ ವಿಧಿನಾ ನಿರ್ಮಿತಂ॥ 5-82-28 ವಂದ್ಯಮಾನಃ ಸ್ತೂಯಮಾನಃ। ಸ್ತುತ್ಯರ್ಥಸ್ಯ ವದೇ ರೂಪಂ॥ 5-82-31 ಶುದ್ಧಾಂತಂ ಕಕ್ಷ್ಯಾಭ್ಯಂತರಂ॥ 5-82-82 ದ್ವ್ಯಶೀತಿತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-83-0 (47839) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-83-0x (4478) ಸುಖೇನ ರಜನೀ ವ್ಯುಷ್ಟಾ ಕಚ್ಚಿತ್ತೇ ಮಧುಸೂದನ। ಕಚ್ಚಿಜ್ಜ್ಞಾನಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಪ್ರಸನ್ನಾನಿ ತವಾಚ್ಯುತ॥ 7-83-1 (47840) ಸಂಜಾಯ ಉವಾಚ। 7-83-2x (4479) ವಾಸುದೇವೋಽಪಿ ತದ್ಯುಕ್ತಂ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ದರ್ಶನಾದೇವ ತೇ ಸೌಂಯ ನ ಕಿಂಚಿದಶುಭಂ ಮಮ॥ 7-83-2 (47841) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-83-3x (4480) ತತಶ್ಚ ಪ್ರಕೃತೀಃ ಕ್ಷತ್ತಾ ನ್ಯವೇದಯದುಪಸ್ಥಿತಾಃ। ಅನುಜ್ಞಾತಶ್ಚ ರಾಜ್ಞಾ ಸ ಪ್ರಾವೇಶಯತ ತಂ ಜನಂ॥ 7-83-3 (47842) ವಿರಾಟಂ ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಂ। ಚೇದಿಪಂ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಂ ಚ ದ್ರುಪದಂ ಚ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-83-4 (47843) ಶಿಖಣ಼್ಡಿನಂ ಯಮೌ ಚೈವ ಚೇಕಿತಾನಂ ಸಕೇಕಯಂ। ಯುಯುಪ್ಸುಂ ಚೈವ ಕೌರವ್ಯಂ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಚೋತ್ತಮೌಜಸಂ॥ 7-83-5 (47844) ಯುಧಾಮನ್ಯು ಸುಬಾಹುಂ ಚ ದ್ರೌಪದೇಯಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ। ಏತಾಂಶ್ಚ ಸುಹೃದಶ್ಚಾನ್ಯಾಂದರ್ಶಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-83-6 (47845) ಅನುಜ್ಞಾತಾಶ್ಚ ಪಾರ್ಥೇನ ಸ್ವಾಸೀನಾ ಆಸನೇಷು ತೇ। ಸರ್ವೇಷ್ವಥ ಪರಾರ್ಧ್ಯೇಷು ಯಥಾರ್ಹಂ ವಂದ್ಯ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-83-7 (47846) ಏಕಸ್ಮಿನ್ನಾಸನೇ ವೀರಾವುಪವಿಷ್ಟೌ ಮಹಾಬಲೌ। ಕೃಷ್ಣಶ್ಚ ಯುಯುಧಾನಶ್ಚ ವೇದ್ಯಾಮಿವ ಹುತಾಶನೌ॥ 7-83-8 (47847) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ತೇಷಾಂ ಶೃಣ್ವತಾಂ ಮಧುಸೂದನಂ। ಅಬ್ರವೀತ್ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಮಾಭಾಷ್ಯ ಮಧುರಂ ವಚಃ॥ 7-83-9 (47848) ಏಕಂ ತ್ವಾಂ ವಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಮಿವಾಮರಾಃ। ಪ್ರಾರ್ಥಯಾಮೋ ಜಯಂ ಯುದ್ಧೇ ಶಾಶ್ವತಾನಿ ಸುಖಾನಿ ಚ॥ 7-83-10 (47849) ತ್ವಂ ಹಿ ರಾಜ್ಯವಿನಾಶಂ ಚ ದ್ವಿಷದ್ಭಿಶ್ಚ ನಿರಾಕ್ರಿಯಾಂ। ಕ್ಲೇಶಾಂಶ್ಚ ವಿವಿಧಾನ್ಕೃಷ್ಣ ಸರ್ವಾಂಸ್ತಾನಪಿ ವೇತ್ಥ ನಃ॥ 7-83-11 (47850) ತ್ವಯಿ ಸರ್ವೇಶ ಸರ್ವೇಷಾಮಸ್ಮಾಕಂ ಭಕ್ತವತ್ಸಲ। ಸುಖಮಾಯತ್ತಮತ್ಯರ್ಥಂ ಯಾತ್ರಾ ಚ ಮಧುಸೂದನ॥ 7-83-12 (47851) ಸ ತಥಾ ಕುರು ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಯಥಾ ತ್ವಯಿ ಮನೋ ಮಮ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಯಥಾ ಸತ್ಯಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಸ್ಯಾಚ್ಚಿಕೀರ್ಷಿತಾ॥ 7-83-13 (47852) ಸ ಭವಾಂಸ್ತಾರಯತ್ವಸ್ಮಾದ್ದುಃಖಾಮರ್ಷಮಹಾರ್ಣವಾತ್। ಪರಾಂ ತಿತೀರ್ಷತಾಮದ್ಯ ಪ್ಲುವೋ ನೋ ಭವ ಮಾಧವ॥ 7-83-14 (47853) ನಹಿ ತತ್ಕುರುತೇ ಯೋಧಃ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಸಮೋಽಪಿ ಯಃ। ಯುಧಿ ಯತ್ಕುರುಷೇ ಕೃಷ್ಣ ಸಾರಥ್ಯಂ ತ್ವಂ ಸಮಾಸ್ಥಿತಃ॥ 7-83-15 (47854) ಯಥೈವ ಸರ್ವಾಸ್ವಾಪತ್ಸು ಪಾಸಿ ವೃಷ್ಣೀಂಜನಾರ್ದನ। ತಥೈವಾಸ್ಮಾನ್ಮಹಾಬಾಹೋ ವೃಜಿನಾತ್ತ್ರಾತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-83-16 (47855) ತ್ವಮಗಾಧೇಽಪ್ಲವೇ ಮಗ್ನಾನ್ಪಾಂಡವಾನ್ಕುರುಸಾಗರೇ। ಸಮುದ್ಧರ ಪ್ಲುವೋ ಭೂತ್ವಾ ಶಂಖಚಕ್ರಗದಾಧರ॥ 7-83-17 (47856) ನಮಸ್ತೇ ದೇವದೇವೇಶ ಸನಾತನ ವಿಶಾತನ। ವಿಷ್ಣೋ ಜಿಷ್ಣೋ ಹರೇ ಕೃಷ್ಣ ವೈಕುಂಠ ಪುರುಷೋತ್ತಮ॥ 7-83-18 (47857) ನಾರದಸ್ತ್ವಾಂ ಸಮಾಚಖ್ಯೌ ಪುರಾಣಮೃಷಿಸತ್ತಮಂ। ವರದಂ ಶಾರ್ಂಗಿಣಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ತತ್ಸತ್ಯಂ ಕುರು ಮಾಧವ॥ 7-83-19 (47858) ಇತ್ಯುಕ್ತಃ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷೋ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಸಂಸದಿ। ತೋಯಮೇಘಸ್ವನೋ ವಾಗ್ಮೀ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-83-20 (47859) ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 7-83-21x (4481) ಸಾಮರೇಷ್ವಪಿ ಲೋಕೇಷು ಸರ್ವೇಷು ನ ತಥಾವಿಧಃ। ಶರಾಸನಧರಃ ಕಶ್ಚಿದ್ಯಥಾ ಪಾರ್ಥೋ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-83-21 (47860) ವೀರ್ಯವಾನಸ್ತ್ರಸಂಪನ್ನಃ ಪರಾಕ್ರಾಂತೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಯುದ್ಧಶೌಂಡಃ ಸದಾಮರ್ಷೀ ತೇಜಸಾ ಪರಮೋ ನೃಣಾಂ॥ 7-83-22 (47861) ಸ ಯುವಾ ವೃಷಭಸ್ಕಂಧೋ ದೀರ್ಘಬಾಹುರ್ಮಹಾಬಲಃ। ಸಿಂಹರ್ಷಭಗತಿಃ ಶ್ರೀಮಾಂದ್ವಿಷತಸ್ತೇ ಹನಿಷ್ಯತಿ॥ 7-83-23 (47862) ಅಹಂ ಚ ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ತಥಾ ಕುಂತೀಸುತೋಽರ್ಜುನಃ। ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಧಕ್ಷ್ಯತ್ಯಗ್ನಿರಿವೇಂಧನಂ॥ 7-83-24 (47863) ಅದ್ಯ ತಂ ಪಾಪಕರ್ಮಾಣಂ ಕ್ಷುದ್ರಂ ಸೌಭದ್ರಘಾತಿನಂ। ಅಪುನರ್ದರ್ಶನಂ ಮಾರ್ಗಮಿಷುಭಿಃ ಕ್ಷೇಪ್ಸ್ಯತೇಽರ್ಜುನಃ॥ 7-83-25 (47864) ತಸ್ಯಾದ್ಯ ಗೃಧ್ರಾಃ ಶ್ಯೇನಾಶ್ಚ ಚಂಡಗೋಮಾಯವಸ್ತಥಾ। ಭಕ್ಷಯಿಷ್ಯಂತಿ ಮಾಂಸಾನಿ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಪುರುಷಾದಕಾಃ॥ 7-83-26 (47865) ಯದ್ಯಸ್ಯ ದೇವಾ ಗೋಪ್ತಾರಃ ಸೇಂದ್ರಾಃ ಸರ್ವೇ ತಥಾಽಪ್ಯಸೌ। ರಾಜಧಾನೀಂ ಯಮಸ್ಯಾದ್ಯ ಹತಃ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತಿ ದುರ್ಮತಿಃ॥ 7-83-27 (47866) ನಿಹತ್ಯ ಸೈಂಧವಂ ಜಿಷ್ಣುರದ್ಯ ತ್ವಾಮುಪಯಾಸ್ಯತಿ। ವಿಶೋಕೋ ವಿಜ್ವರೋ ರಾಜನ್ಭವ ಶಾಂತಿ ಪುರಸ್ಕೃತಃ॥ ॥ 7-83-28 (47867) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ತ್ರ್ಯಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 83 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-83-11 ನಿರಾಕ್ರಿಯಾಮಪಸಾರಣಂ॥ 5-83-12 ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಿತಿಃ॥ 5-83-16 ವೃಜಿನಾತ್ ವ್ಯಸನಾತ್॥ 5-83-18 ಸನಾತನ ಅನಾದಿನಿಧನ। ವಿಶಾ ತನ ಸಂಹರ್ತಃ। ಕೃಷ್ಣ ಸಂಸಾರಕರ್ಷಕ। ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಪರಮಾತ್ಮನ್ ॥ 5-83-22 ಯುದ್ಧಶೌಂಡಃ ಯುದ್ಧಪ್ರವೀಣಃ॥ 5-83-83 ತ್ರ್ಯಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-84-0 (47868) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-84-0x (4482) ತಥಾ ತು ವದತಾಂ ತೇಷಾಂ ಪ್ರಾದುರಾಸೀದ್ಧನಂಜಯಃ। ದಿದೃಕ್ಷುರ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠಂ ರಾಜಾನಂ ಸಸುಹೃದ್ಗಣಂ॥ 7-84-1 (47869) ತಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟಂ ಶುಭಾಂ ಕಕ್ಷ್ಯಾಮಭಿವಂದ್ಯಾಗ್ರತಃ ಸ್ಯಿತಂ। ತಮುತ್ಥಾಯಾರ್ಜುನಂ ಪ್ರೇಂಣಾ ಸಸ್ವಜೇ ಪಾಂಡವರ್ಷಭಃ॥ 7-84-2 (47870) ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಚೈನಮುಪಾಘ್ರಾಯ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಚ ಬಾಹುನಾ। ಆಶಿಷಃ ಪರಮಾಃ ಪ್ರೋಚ್ಯ ಸ್ಮಯಮಾನೋಽಭ್ಯಭಾಷತ॥ 7-84-3 (47871) ವ್ಯಕ್ತಮರ್ಜುನ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಧ್ರುವಸ್ತೇ ವಿಜಯೋ ಮಹಾನ್। ತಾದೃಗ್ರೂಪಾ ಚ ತೇ ಚ್ಛಾಯಾ ಪ್ರಸನ್ನಶ್ಚ ಜನಾರ್ದನಃ॥ 7-84-4 (47872) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-84-5x (4483) ತಮಬ್ರವೀತ್ತತೋ ಜಿಷ್ಣುರ್ಮಹದಾಶ್ಚರ್ಯಮುತ್ತಮಂ। ದೃಷ್ಟವಾನಸ್ಮಿ ಭದ್ರಂ ತೇ ಕೇಶವಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದಜಂ॥ 7-84-5 (47873) ತತಸ್ತತ್ಕಥಯಾಮಾಸ ಯಥಾದೃಷ್ಟಂ ಧನಂಜಯಃ। ಆಶ್ವಾಸನಾರ್ಥಂ ಸುಹೃದಾಂ ತ್ರ್ಯಂಬಕೇಣ ಸಮಾಗಮಂ॥ 7-84-6 (47874) ತತಃ ಶಿರೋಭಿರವನಿಂ ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾ ಸರ್ವೇ ಚ ವಿಸ್ಮಿತಾಃ। ನಮಸ್ಕೃತ್ಯ ವೃಷಾಂಕಾಯ ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತ್ಯಥಾಬ್ರುವನ್॥ 7-84-7 (47875) ಅನುಜ್ಞಾತಾಸ್ತತಃ ಸರ್ವೇ ಸುಹೃದೋ ಧರ್ಮಸೂನುನಾ। ತ್ವರಮಾಣಾಃ ಸುಸನ್ನದ್ಧಾ ಹೃಷ್ಟಾ ಯುದ್ಧಾಯ ನಿರ್ಯಯುಃ॥ 7-84-8 (47876) ಅಭಿವಾದ್ಯ ತು ರಾಜಾನಂ ಯುಯುಧಾನಾಚ್ಯುತಾರ್ಜುನಾಃ। ಹೃಷ್ಟಾ ವಿನಿರ್ಯಯುಸ್ತೇ ವೈ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿವೇಶನಾತ್॥ 7-84-9 (47877) ರಥೇನೈಕೇನ ದುರ್ಧರ್ಷೌ ಯುಯುಧಾನಜನಾರ್ದನೌ। ಜಗ್ಮತುಃ ಸಹಿತೌ ವೀರಾವರ್ಜುನಸ್ಯ ನಿವೇಶನಂ॥ 7-84-10 (47878) ತತ್ರ ಗತ್ವಾ ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಕಲ್ಪಯಾಮಾಸ ಶಾಸ್ತ್ರವಿತ್। ರಥಂ ರಥವರಸ್ಯಾಜೌ ವಾನರರ್ಷಭಲಕ್ಷಣಂ॥ 7-84-11 (47879) ಸ ಮೇಘಸಮನಿರ್ಘೋಷಸ್ತಪ್ತಕಾಂಚನಸಪ್ರಭಃ। ಬಭೌ ರಥವರಃ ಕ್ಲೃಪ್ತಃ ಶಿಶುರ್ದಿವಸಕೃದ್ಯಥಾ॥ 7-84-12 (47880) ತತಃ ಪುರುಷಶಾರ್ದೂಲಃ ಸಜ್ಜಂ ಸರ್ವಂ ನ್ಯವೇದಯತ್। ರಥಂ ಪುರುಷಸಿಂಹಸ್ಯ ಸಧ್ವಜಂ ಸುಪತಾಕಿನಂ॥ 7-84-13 (47881) ಸ ತು ಲೋಕವರಃ ಪುಂಸಾಂ ಕಿರೀಟೀ ಹೇಮವರ್ಮಭೃತ್। ಚಾಪಬಾಣಧರೋ ವಾಹಂ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಮವರ್ತತ॥ 7-84-14 (47882) ತಪೋವಿದ್ಯಾವಯೋವೃದ್ಧೈಃ ಕ್ರಿಯಾವದ್ಭಿರ್ಜಿತೇಂದ್ರಿಯೈಃ। ಸ್ತೂಯಮಾನೋ ಜಯಾಶೀರ್ಭಿರಾರುರೋಹ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-84-15 (47883) ಜೈತ್ರೈಃ ಸಾಂಗ್ರಾಮಿಕೈರ್ಮಂತ್ರೈಃ ಪೂರ್ವಮೇವ ರಥೋತ್ತಮಂ। ಅಭಿಮಂತ್ರಿತಮರ್ಚಿಷ್ಮಾನುದಯಂ ಭಾಸ್ಕರೋ ಯಥಾ॥ 7-84-16 (47884) ಸ ರಥೇ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕಾಂಚನೇ ಕಾಂಚನಾವೃತಃ। ವಿಬಭೌ ವಿಮಲೋಽರ್ಚಿಷ್ಮಾನ್ಮೇರಾವಿವ ದಿವಾಕರಃ। 7-84-17 (47885) ಅನ್ವಾರುರುಹತುಃ ಪಾರ್ಥಂ ಯುಯುಧಾನಜನಾರ್ದನೌ। ಶರ್ಯಾತೇರ್ಯಜ್ಞಮಾಯಾಂತಂ ಯಥೇಂದ್ರಂ ದೇವಮಶ್ವಿನೌ॥ 7-84-18 (47886) ಅಥ ಜಗ್ರಾಹ ಗೋವಿಂದೋ ರಶ್ಮೀನ್ರಶ್ಮಿವಿದಾಂವರಃ। ಮಾತಲಿರ್ವಾಸವಸ್ಯೇವ ವೃತ್ರಂ ಹಂತುಂ ಪ್ರಯಾಸ್ಯತಃ॥ 7-84-19 (47887) ಸ ತಾಭ್ಯಾಂ ಸಹಿತಃ ಪಾರ್ಥೋ ರಥಪ್ರವರಮಾಸ್ಥಿತಃ। ಸಹಿತೋ ಬುಧಶುಕ್ರಾಭ್ಯಾಂ ತಮೋ ನಿಘ್ನನ್ಯಥಾ ಶಶೀ॥ 7-84-20 (47888) ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧಪ್ರೇಪ್ಸುಃ ಪ್ರಯಾತಃ ಶತ್ರುಪೂಗಹಾ। ಸಹಾಂಬುಪತಿಮಿತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಯಥೇಂದ್ರಸ್ತಾರಕಾಮಯೇ॥ 7-84-21 (47889) ತತೋ ವಾದಿತ್ರನಿರ್ಘೋಷೈರ್ಮಾಂಗಲ್ಯೈಶ್ಚ ಸ್ತವೈಃ ಶುಭೈಃ। ಪ್ರಯಾಂತಮರ್ಜುನಂ ವೀರಂ ಮಾಗಧಾಶ್ಚೈವ ತುಷ್ಟುವುಃ॥ 7-84-22 (47890) ಸಜಯಾಶೀಃ ಸಪುಣ್ಯಾಹಃ ಸೂತಮಾಗಧನಿಃಸ್ವನಃ। ಯುಕ್ತೋ ವಾದಿತ್ರಘೋಷೇಣ ತೇಷಾಂ ರತಿಕರೋಽಭವತ್॥ 7-84-23 (47891) ತಮನುಪ್ರವಣೋ ವಾಯುಃ ಪುಣ್ಯಗಂಧವಹಃ ಶುಭಃ। ವವೌ ಸಂಹರ್ಷಯನ್ಪಾರ್ಥಂ ದ್ವಿಷತಶ್ಚಾಪಿ ಶೋಷಯನ್॥ 7-84-24 (47892) ತತಸ್ತಸ್ಮಿನ್ಕ್ಷಣೇ ರಾಜನ್ವಿವಿಧಾನಿ ಶುಭಾನಿ ಚ। ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ವಿಜಯಾಯ ಬಹೂನಿ ಚ॥ 7-84-25 (47893) ಪಾಂಡವಾನಾಂ ತ್ವದೀಯಾನಾಂ ವಿಪರೀತಾನಿ ಮಾರಿಷ। ದೃಷ್ಟ್ವಾಽರ್ಜುನೋ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ವಿಜಯಾಯ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ। ಯುಯುಧಾನಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-84-26 (47894) ಯುಯುಧಾನಾದ್ಯ ಯುದ್ಧೇ ಮೇ ದೃಶ್ಯತೇ ವಿಜಯೋ ಧ್ರುವಃ। ಯಥಾಹೀಮಾನಿ ಲಿಂಗಾನಿ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಶಿನಿಪುಂಗವ॥ 7-84-27 (47895) ಸೋಽಹಂ ತತ್ರ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಯತ್ರ ಸೈಂಧವಕೋ ನೃಪಃ। ಯಿಯಾಸುರ್ಯಮಲೋಕಾಯ ಮಮ ವೀರ್ಯಂ ಪ್ರತೀಕ್ಷತೇ॥ 7-84-28 (47896) ಯಥಾ ಪರಮಕಂ ಕೃತ್ಯಂ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧೋ ಮಮ। ತಥೈವ ಸುಮಹತ್ಕೃತ್ಯಂ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ರಕ್ಷಣಂ॥ 7-84-29 (47897) ಸ ತ್ವಮದ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋ ರಾಜಾನಂ ಪರಿಪಾಲಯ। ಯಥೈವ ಹಿ ಮಯಾ ಗುಪ್ತಸ್ತ್ವಯಾ ಗುಪ್ತೋ ಭವೇತ್ತಥಾ॥ 7-84-30 (47898) ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಚ ತಂ ಲೋಕೇ ಯಸ್ತ್ವಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಪರಾಜಯೇತ್। ವಾಸುದೇವಸಮಂ ಯುದ್ಧೇ ಸ್ವಯಮಪ್ಯಮರೇಶ್ವರಃ॥ 7-84-31 (47899) ತ್ವಯಿ ಚಾಹಂ ಪರಾಶ್ವಸ್ತಃ ಪ್ರದ್ಯುಂನೇ ವಾ ಮಹಾರಥೇ। ಶಕ್ನುಯಾಂ ಸೈಂಧವಂ ಹಂತುಮನಪೇಕ್ಷೋ ನರರ್ಷಭ॥ 7-84-32 (47900) ಮಯ್ಯಪೇಕ್ಷಾ ನ ಕರ್ತವ್ಯಾ ಗೋಪ್ತಾಽಯಂ ಮಮ ಕೇಶವಃ। ರಾಜ್ಞ ಏವ ಪರಾ ಗುಪ್ತಿಃ ಕಾರ್ಯಾ ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ತ್ವಯಾ॥ 7-84-33 (47901) ನ ಹಿ ಯತ್ರ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಾಸುದೇವೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ। ಕಿಂಚಿದ್ವ್ಯಾಪದ್ಯತೇ ತತ್ರ ಯತ್ರಾಹಮಪಿ ಚ ಧ್ರುವಂ॥ 7-84-34 (47902) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ಪಾರ್ಥೇನ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಪರವೀರಹಾ। ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾಽಗಮತ್ತತ್ರ ಯತ್ರ ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ ॥ 7-84-35 (47903) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪರ್ವಣಿ ಚತುರಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 84 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-84-12 ಶಿಶುರ್ದಿವಸಕೃತ್ ಬಾಲಃ ಸೂರ್ಯಃ॥ 5-84-18 ಯಥಾ ಚ್ಯವನಮಶ್ವಿನೌ ಇತಿ ಕ.ಟ.ಡ.ಪಾಠಃ॥ 5-84-26 ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ಛಂದೋನುವರ್ತಿನಂ॥ 5-84-33 ಅಪೇಕ್ಷಾ ಅನುರೋಧಃ॥ 5-84-84 ಚತುರಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-85-0 (47904) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-85-0x (4484) ಶ್ವೋಭೂತೇ ಕಿಮಕಾರ್ಷುಸ್ತೇ ದುಃಖಶೋಕಸಮನ್ವಿತಾಃ। ಅಭಿಮನ್ಯೌ ಹತೇ ತತ್ರ ಕೈರ್ವಾಽಯುಧ್ಯಂತ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-85-1 (47905) ಜಾನಂತಸ್ತಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕುರವಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ। ಕಥಂ ತತ್ಕಿಲ್ಬಿಷಂ ಕೃತ್ವಾ ನಿರ್ಭಯಾ ಬ್ರೂಹಿ ಮಾಮಕಾಃ॥ 7-85-2 (47906) ಪುತ್ರಶೋಕಾಭಿಸಂತಪ್ತಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಮೃತ್ಯುಮಿವಾಂತಕಂ। ಆಯಾಂತಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ಕಥಂ ದದೃಶುರಾಹವೇ॥ 7-85-3 (47907) ಕಪಿರಾಜಧ್ವನಂ ಸಂಖ್ಯೇ ವಿಧುನ್ವಾನಂ ಮಹದ್ಧನುಃ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುತ್ರಪರಿದ್ಯೂನಂ ಕಿಮಕುರ್ವತ ಮಾಮಕಾಃ॥ 7-85-4 (47908) ಕಿಂತು ಸಂಜಯ ಸಂಗ್ರಮೇ ವೃತ್ತಂ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಪ್ರತಿ। ಪರಿದೇವೋ ಮಹಾನದ್ಯ ಶ್ರೂಯತೇ ಹಿ ಗೃಹೇಗೃಹೇ॥ 7-85-5 (47909) ಭೂಯಾಞ್ಶಬ್ದಾನತೀತ್ಯಾನ್ಯಾಞ್ಶಬ್ದಃ ಸೈಂಧವವೇಶ್ಮನಿ। ಪೌರಾಣಿಕಾನಾಂ ತೂರ್ಯಾಣಾಂ ಶಂಖದುಂದುಭಿಘೋಷವಾನ್॥ 7-85-6 (47910) ಸೂತಮಾಗಧಬಂದೀನಾಂ ನರ್ತಕಾನಾಂ ಚ ನಿಃಸ್ವನಃ। ಸೋಽದ್ಯ ನ ಶ್ರೂಯತೇ ಶಬ್ದಃ ಸೂತ ಪುತ್ರ ಯಥಾ ಪುರಾ॥ 7-85-7 (47911) ಶಬ್ದೋ ನಾನಾವಿಧೋಽಭೀಷ್ಟಮಭವದ್ಯತ್ರ ಮೇ ಶ್ರುತಃ। ದೀನಾನಾಮದ್ಯ ತಂ ಶಬ್ದಂ ನ ಶೃಣೋಮಿ ಸಮೀರಿತಂ॥ 7-85-8 (47912) ನಿವೇಶನೇ ಸತ್ಯಧೃತೇಃ ಸೋಮದತ್ತಸ್ಯ ಸಂಜಯ। ಆಸೀನೋಽಹಂ ಪುರಾ ತಾತ ಶಬ್ದಮಶ್ರೌಷಮುತ್ತಮಂ॥ 7-85-9 (47913) ತದದ್ಯ ಪುಣ್ಯಹೀನೋಽಹಮಾರ್ತಸ್ವರನಿನಾದಿತಂ। ನಿವೇಶನಂ ಗತೋತ್ಸಾಹಂ ವಿಕೃತಂ ತಾತ ಲಕ್ಷಯೇ॥ 7-85-10 (47914) ವಿವಿಂಶತೇರ್ದುರ್ಮುಖಸ್ಯ ಚಿತ್ರಸೇನವಿಕರ್ಣಯೋಃ। ಅನ್ಯೇಷಾಂ ಚ ಸುತಾನಾಂ ಮೇ ನ ತಥಾ ಶ್ರೂಯತೇ ಧ್ವನಿಃ॥ 7-85-11 (47915) ಬ್ರಾಹ್ಮಣಆಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ವೈಶ್ಯಾ ಯಂ ಶಿಷ್ಯಾಃ ಪರ್ಯುಪಾಸತೇ। ದ್ರೋಣಪುತ್ರಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮೇ ಪರಾಯಣಂ॥ 7-85-12 (47916) ವಿತಂಡಾಲಾಪಸಂಲಾಪೈರ್ದ್ರುತವಾದಿತ್ರವಾದಿತೈಃ। ಗೀತೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈರಿಷ್ಟೈ ರಮತೇ ಯೋ ದಿವಾನಿಶಂ॥ 7-85-13 (47917) ಉಪಾಸ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಭಿಃ ಕುರುಪಾಂಡವಸಾತ್ವತೈಃ। ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಸ್ತಸ್ಯ ಗೃಹೇ ಶಬ್ದೋ ನಾದ್ಯ ದ್ರೌಣೇರ್ಯಥಾ ಪುರಾ॥ 7-85-14 (47918) ದ್ರೋಣಪುತ್ರಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಗಾಯನಾ ನರ್ತಕಾಶ್ಚ ಯೇ। ಅತ್ಯರ್ಥಮುಪತಿಷ್ಠಂತಿ ತೇಷಾಂ ನ ಶ್ರೂಯತೇ ಧ್ವನಿಃ॥ 7-85-15 (47919) ವಿಂದಾನುವಿಂದಯೋಃ ಸಾಯಂ ಶಿಬಿರೇ ಯೋ ಮಹಾಧ್ವನಿಃ। ಶ್ರೂಯತೇ ಸೋಽದ್ಯ ನ ತಥಾ ಕೇಕಯಾನಾಂ ಚ ವೇಶ್ಮಸು॥ 7-85-16 (47920) ನಿತ್ಯಂ ಪ್ರಮುದಿತಾನಾಂ ಚ ತಾಲಗೀತಸ್ವನೋ ಮಹಾನ್। ನೃತ್ಯತಾಂ ಶ್ರೂಯತೇ ತಾತ ಗಣಾನಾಂ ಸೋಽದ್ಯ ನ ಸ್ವನಃ॥ 7-85-17 (47921) ಸಪ್ತತಂತೂನ್ವಿತನ್ವಾನಾ ಯಾಜಕಾ ಯಮುಪಾಸತೇ। ಸೌಮದತ್ತಿಂ ಶ್ರುತನಿಧಿಂ ತೇಷಾಂ ನ ಶ್ರೂಯತೇ ಧ್ವನಿಃ॥ 7-85-18 (47922) ಜ್ಯಾಘೋಷೋ ಬ್ರಹ್ಮಘೋಷಶ್ಚ ತೋಮರಾಸಿರಥಧ್ವನಿಃ। ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಸೀದವಿರತೋ ಗೃಹೇ ತಂ ನ ಶೃಣೋಂಯಹಂ॥ 7-85-19 (47923) ನಾನಾದೇಶಸಮುತ್ಥಾನಾಂ ಗೀತಾನಾಂ ಯೋಽಭವತ್ಸ್ವನಃ। ವಾದಿತ್ರನಾದಿತಾನಾಂ ಚ ಸೋಽದ್ಯ ನ ಶ್ರೂಯತೇ ಮಹಾನ್॥ 7-85-20 (47924) ಯದಾಪ್ರಭೃತ್ಯುಪಪ್ಲುವ್ಯಾಚ್ಛಾಂತಿಮಿಚ್ಛಂಜನಾರ್ದನಃ। ಆಗತಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮನುಕಂಪಾರ್ಥಮಚ್ಯುತಃ॥ 7-85-21 (47925) ತತೋಽಹಮಬ್ರುವಂ ಸೂತ ಮಂದಂ ದುರ್ಯೋಧನಂ ತದಾ। ವಾಸುದೇವೇನ ತೀರ್ಥೇನ ಪುತ್ರ ಸಂಶಾಂಯ ಪಾಂಡವೈಃ॥ 7-85-22 (47926) ಕಾಲಪ್ರಾಪ್ತಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಮಾ ತ್ವಂ ದುರ್ಯೋಧನಾತಿಗಾಃ। `ಸಂಶಾಂಯ ಭ್ರಾತೃಭಿಸ್ತೈಸ್ತು ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನಭಿಪಾಲಯ'॥ 7-85-23 (47927) ಶಮಂ ಚೇದ್ಯಾಚಮಾನಂ ತ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾಸ್ಯಸಿ ಕೇಶವಂ। ಹಿತಾರ್ಥಮಭಿಜಲ್ಪಂತಂ ನ ತವಾಸ್ತಿ ರಣೇ ಜಯಃ॥ 7-85-24 (47928) ಪ್ರತ್ಯಾಚಷ್ಟ ಸ ದಾಶಾರ್ಹಮೃಷಭಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ಅನುನೇಯಾನಿ ಜಲ್ಪಂತಮನಯಾನ್ನಾನ್ವಪದ್ಯತ॥ 7-85-25 (47929) `ಕರ್ಣದುಃಶಾಸನಮತಃ ಸೌಬಲಸ್ಯ ಚ ದುರ್ಮತೇಃ। ಪ್ರತ್ಯಾಖ್ಯಾತೋ ಮಹಾಬಾಹುಃಕುಲಾಂತಕರಣೇನ ವೈ'॥ 7-85-26 (47930) ತತೋ ದುಃಶಾಸನಸ್ಯೈವ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಚ ಮತಂ ದ್ವಯೋಃ। ಅನ್ವವರ್ತತ ಮಾಂ ಹಿತ್ವಾ ಕೃಷ್ಟಃ ಕಾಲೇನ ದುರ್ಮತಿಃ॥ 7-85-27 (47931) ನ ಹ್ಯಹಂ ಯುದ್ಧಮಿಚ್ಛಾಮಿ ವಿದುರೋ ದ್ರೋಣ ಏವ ವಾ। ಬಾಹ್ಲೀಕಃ ಸೋಮದತ್ತೋ ವಾ ಭೀಷ್ಮೋ ದ್ರೌಣಾಯನಿಸ್ತಥಾ॥ 7-85-28 (47932) ಶಲೋ ಭೂರಿಶ್ರವಾಶ್ಚೈವ ಪುರುಮಿತ್ರೋ ವಿವಿಂಶತಿಃ। ಜಯಃ ಕೃಪೋ ವಾ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ಮಮ ಬಾಂಧವಾಃ॥ 7-85-29 (47933) ಏತೇಷಾಂ ಮತಮಾಸ್ಥಾಯ ಯದಿ ವತ್ಸ್ಯತಿ ಪುತ್ರಕಃ। ಏತೇಭ್ಯಶ್ಚ ಮದೂರ್ಧ್ವಂ ಚ ಅಭೋಕ್ಷ್ಯದ್ವಸುಧಾಮಿಮಾಂ॥ 7-85-30 (47934) ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣಾ ಮಧುರಸಂಭಾಷಾ ಜ್ಞಾತಿಮಧ್ಯೇ ಪ್ರಿಯಂವದಾಃ। ಕುಲೀನಾಃ ಸಂಮತಾಃ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಃ ಸುಖಂ ಜೀವಂತಿ ಮಾನವಾಃ। 7-85-31 (47935) ಧರ್ಮಾಪೇಕ್ಷೀ ನರೋ ನಿತ್ಯಂ ಸರ್ವತ್ರ ಲಭತೇ ಸುಖಂ। ಪ್ರೇತ್ಯಭಾವೇ ಚ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಪ್ರಸಾದಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ॥ 7-85-32 (47936) ಅರ್ಹಾಸ್ತೇ ಪೃಥಿವೀಂ ಭೋಕ್ತುಂ ಸಮರ್ಥಾಃ ಸಾಧನೇಽಪಿ ಚ। ತೇಷಾಮಪಿ ಸಮುದ್ರಾಂತಾ ಪಿತೃಪೈತಾಮಹೀ ಮಹೀ॥ 7-85-33 (47937) `ನ ಚ ತ್ವಾಽಭಿಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಹಿತ್ವಾ ಧರ್ಮಂ ಪೃಥಾತ್ಮಜಾಃ। ನಿಯುಜ್ಯಮಾನಾಃ ಸ್ಥಾಸ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾ ಧರ್ಮವರ್ತ್ಮನಿ॥ 7-85-34 (47938) ಸಂತಿ ಮೇ ಜ್ಞಾತಯಸ್ತಾತ ಯೇಷಾಂ ಶ್ರೋಷ್ಯಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ। ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಸೋಮದತ್ತಸ್ಯ ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-85-35 (47939) ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಥ ವಿಕರ್ಣಸ್ಯ ಬಾಹ್ಲೀಕಸ್ಯ ಕೃಪಸ್ಯ ಚ। ಅನ್ಯೇಷಾಂ ಚೈವ ವೃದ್ಧಾನಾಂ ಭರತಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ತ್ವದರ್ಥಮಬ್ರವಂ ತಾತ ನ ಜಹುರ್ವಚನಾನಿ ತೇ॥ 7-85-36 (47940) ಕಂ ವಾ ತ್ವಂ ಮನ್ಯಸೇ ತೇಷಾಂ ಯಸ್ತ್ವಾಂ ಬ್ರೂಯಾದತೋಽನ್ಯಥಾ। ಕೃಷ್ಣೋ ನ ಧರ್ಮಂ ಸಂಜಹ್ಯಾತ್ಸರ್ವೇ ತೇ ಹಿ ತದನ್ವಯಾಃ॥ 7-85-37 (47941) ಮಯಾಽಪಿ ಚೋಕ್ತಾಸ್ತೇ ವೀರಾ ವಚನಂ ಧರ್ಮಸಂಹಿತಂ। ನಾನ್ಯಥಾ ಪ್ರಕರಿಷ್ಯಂತಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನೋ ಹಿ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-85-38 (47942) ಇತ್ಯಹಂ ವಿಲಪನ್ಸೂತ ಬಹುಶಃ ಪುತ್ರಮುಕ್ತವಾನ್। ನ ಚ ಮೇ ಶ್ರುತವಾನ್ಮೂಢೋ ಮನ್ಯೇ ಕಾಲಸ್ಯ ಪರ್ಯಯಂ॥ 7-85-39 (47943) ವೃಕೋದರಾರ್ಜುನೌ ಯತ್ರ ವೃಷ್ಣಿವೀರಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಉತ್ತಮೌಜಾಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೋ ಯುಧಾಮನ್ಯುಶ್ಚ ದುರ್ಜಯಃ॥ 7-85-40 (47944) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಶಿಖಂಡೀ ಚಾಪರಾಜಿತಃ। ಅಶ್ಮಕಾಃ ಕೇಕಯಾಶ್ಚೈವ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾ ಚ ಸೌಮಕಿಃ॥ 7-85-41 (47945) ಚೈದ್ಯಶ್ಚ ಚೇಕಿತಾನಶ್ಚ ಪುತ್ರಃ ಕಾಶ್ಯಸ್ಯ ಚಾಭಿಭೂಃ। ದ್ರೌಪದೇಯಾ ವಿರಾಟಶ್ಚ ದ್ರುಪದಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-85-42 (47946) ಯಮೌ ಚ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೌ ಮಂತ್ರೀ ಚ ಮಧುಸೂದನಃ। ಕ ಏತಾಂಜಾತು ಯುಧ್ಯೇತ ಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ವೈ ಜಿಜೀವಿಷುಃ॥ 7-85-43 (47947) ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಂ ವಿಕುರ್ವಾಣಾನ್ಪ್ರಸಹೇದ್ವಾ ಪರಾನ್ಮಮ। ಅನ್ಯೋ ದುರ್ಯೋಧನಾತ್ಕಾರ್ಣಾಚ್ಛಕುನೇಶ್ಚಾಪಿ ಸೌಬಲಾತ್। ದುಃಶಾಸನಚತುರ್ಥಾನಾಂ ನಾನ್ಯಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಪಂಚಮಂ॥ 7-85-44 (47948) ಯೇಷಾಂ ವಚನಕೃತ್ಸ ಸ್ಯಾದ್ವಿಷ್ವಕ್ಸೇನೋ ರಥೇ ಸ್ಥಿತಃ। ಸನ್ನದ್ಧಶ್ಚಾರ್ಜುನೋ ಯೋದ್ಧಾ ತೇಷಾಂ ನಾಸ್ತಿ ಪರಾಜಯಃ॥ 7-85-45 (47949) ತಥಾ ಮಮ ವಿಲಾಪಾನಾಂ ನಾಯಂ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಸ್ಮರೇತ್। ಹತೌ ಹಿ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೌ ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣೌ ತ್ವಮಾತ್ಥ ವೈ॥ 7-85-46 (47950) ತೇಷಾಂ ವಿದುರವಾಕ್ಯಾನಾಮುಕ್ತಾನಾಂ ದೀರ್ಘದರ್ಶನಾತ್। ದೃಷ್ಟ್ವೇಮಾಂ ಫಲನಿರ್ವೃತ್ತಿಂ ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-85-47 (47951) ಸೇನಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾಽಭಿಭೂತಾಂ ಮೇ ಶೈನೇಯೇನಾರ್ಜುನೇನ ಚ। ಶೂನ್ಯಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಥೋಪಸ್ಥಾನ್ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-85-48 (47952) ಹಿಮಾತ್ಯಯೇ ಯಥಾ ಕಕ್ಷಂ ಶುಷ್ಕಂ ವಾತೇರಿತೋ ಮಹಾನ್। ಅಗ್ನಿರ್ದಹೇತ್ತಥಾ ಸೇನಾಂ ಮಾಮಿಕಾಂ ಸ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-85-49 (47953) ಆಚಕ್ಷ್ವ ಮಮ ತತ್ಸರ್ವಂ ಕುಶಲೋ ಹ್ಯಸಿ ಸಂಜಯ। ಯದೋಪಯಾತಾಃ ಸಾಯಾಹ್ನೇ ಕೃತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಕಿಲ್ಬಿಷಂ॥ 7-85-50 (47954) ಅಭಿಮನ್ಯೌ ಹತೇ ತಾತ ಕಥಮಾಸೀನ್ಮನೋ ಹಿ ವಃ॥ 7-85-51 (47955) ನ ಜಾತು ತಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಣಿ ಯುಧಿ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ। ಅಪಕೃತ್ಯ ಮಹತ್ತಾತ ಸೋಢುಂ ಶಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಮಾಮಕಾಃ॥ 7-85-52 (47956) ಕಿನ್ನುಃ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃತ್ಯಂ ಕರ್ಣಃ ಕೃತ್ಯಂ ಕಿಮಬ್ರವೀತ್। ದುಃಶಾಸನಃ ಸೌಬಲಶ್ಚ ತೇಷಾಮೇವಂ ಗತೇ ಸತಿ॥ 7-85-53 (47957) ಸರ್ವೇಷಾಂ ಸಮವೇತಾನಾಂ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮಮ ಸಂಜಯ। ಯದ್ವೃತ್ತಂ ತಾತ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಮಂದಸ್ಯಾಪನಯೈರ್ಭೃಶಂ॥ 7-85-54 (47958) ಲೋಭಾನುಗಸ್ಯ ದುರ್ಬುದ್ಧೇಃ ಕ್ರೋಧೇನ ವಿಕೃತಾತ್ಮನಃ। ರಾಜ್ಯಕಾಮಸ್ಯ ಮೂಢಸ್ಯ ರಾಗೋಪಹತಚೇತಸಃ। ದುರ್ನೀತಂ ವಾ ಸುನೀತಂ ವಾ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ ॥ 7-85-55 (47959) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಪಂಚಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 85 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-85-4 ಪುತ್ರಪರಿದ್ಯೂನಂ ಪುತ್ರವಧದುಃಖಿತಂ॥ 5-85-13 ಸ್ವಪಕ್ಷಸ್ಥಾಪನಹೀನಃ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷೇ ಪ್ರತಿಕ್ಷೇಪೋ ವಿತಂಡಾ। ಅಲಾಪೋ ಭಾಷಣಂ। ಸಂಲಾಪೋ ಮೇಥೋ ಭಾಷಣಂ॥ 5-85-17 ಗಣಾನಾಂ ಸಂಘಾನಾಂ॥ 5-85-22 ತೀರ್ಥೇನ ನಿದಾನೇನ ಉಪಾಯೇನ ವಾ॥ 5-85-23 ಕಾಲಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸಮಯೋಚಿತಂ॥ 5-85-25 ಅನುನೇಯನಿ ಅನುಕೂಲಾನಿ॥ 5-85-31 ಶ್ಲಕ್ಷ್ಣ ಋಜವಃ॥ 5-85-33 ಸಾಧನೇ ಸ್ವೀಕರಣೇ॥ 5-85-44 ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಂ ವಿಕುರ್ವಾಣಾಃ ಸಂಹರೇಯುರರಿಂದಮಾಃ ಇತಿ ಕ.ಟ.ಪಾಠಃ॥ 5-85-47 ದೀರ್ಘದರ್ಶನಾದನಾಗತಾನುಸಂಧಾನಾತ್॥ 5-85-52 ಮಹದತ್ಯರ್ಥಂ॥ 5-85-53 ತೇಷಾಂ ಮಧ್ಯೇ॥ 5-85-55 ರಾಗೋ ಮಾತ್ಸರ್ಥಂ ರಾಗಸ್ತು ಮಾತ್ಸರ್ಯೇ ಇತಿ ಮೇದಿನೀ॥ 5-85-85 ಪಂಚಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-86-0 (47960) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-86-0x (4485) ಹಂತ ತೇ ಸಂಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿವಾನ್। ಶುಶ್ರೂಷಸ್ವ ಸ್ಥಿರೋ ಭೂತ್ವಾ ತವ ಹ್ಯಪನಯೋ ಮಹಾನ್॥ 7-86-1 (47961) ಗತೋದಕೇ ಸೇತುಬಂಧೋ ಯಾದೃಕ್ತಾದೃಗಯಂ ತವ। ವಿಲಾಪೋ ನಿಷ್ಫಲೋ ರಾಜನ್ಮಾ ಶುಚೋ ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-86-2 (47962) ಅನತಿಕ್ರಮಣೀಯೋಽಯಂ ಕೃತಾಂತಸ್ಯಾದ್ಭುತೋ ವಿಧಿಃ। ಮಾ ಶುಚೋ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ದಿಷ್ಟಮೇತತ್ಪುರಾತನಂ॥ 7-86-3 (47963) ಯದಿ ತ್ವಂ ಹಿ ಪುರಾ ದ್ಯೂತಾತ್ಕುಂತೀಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ನಿವರ್ತಯೇಥಾಃ ಪುತ್ರಾಂಶ್ಚ ನ ತ್ವಾಂ ವ್ಯಸನಮಾವ್ರಜೇತ್॥ 7-86-4 (47964) ಯುದ್ಧಕಾಲೇ ಪುನಃ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ತದೈವ ಭವತಾ ಯದಿ। ನಿವರ್ತಿತಾಃ ಸ್ಯುಃ ಸಂರಬ್ಧಾ ನ ತ್ವಾಂ ವ್ಯಸನಮಾವ್ರಜೇತ್॥ 7-86-5 (47965) ದುರ್ಯೋಧನಂ ಚಾವಿಧೇಯಂ ಬಧ್ನೀಯಾಸ್ತ್ವಂ ಪುರಾ ಯದಿ। ಅವೇಕ್ಷ್ಯ ಕೌರವಾನ್ರಾಜನ್ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯಸೇ ತ್ವಂ ಮಹದ್ಯಶಃ॥ 7-86-6 (47966) ತತ್ತೇ ಬುದ್ಧಿವ್ಯತೀಚಾರಮುಪಲಪ್ಸ್ಯಂತಿ ತಜ್ಜನಾಃ। ಪಾಂಚಾಲಾ ವೃಷ್ಣಯಃ ಸರ್ವೇ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇಽಪಿ ನರಾಧಿಪಾಃ॥ 7-86-7 (47967) ಸ ಕೃತ್ವಾ ಪಿತೃಕರ್ಮ ತ್ವಂ ಪುತ್ರಂ ಸಂಸ್ಥಾಪ್ಯ ಸತ್ಪಥೇ। ವರ್ತೇಥಾ ಯದಿ ಧರ್ಮೇಣ ನ ತ್ವಾಂ ವ್ಯಸನಮಾವ್ರಜೇತ್॥ 7-86-8 (47968) ತ್ವಂ ತು ಪ್ರಾಜ್ಞತಮೋ ಲೋಕೇ ಹಿತ್ವಾ ಧರ್ಮಂ ಸನಾತನಂ। ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಶಕುನೇಶ್ಚಾನ್ವಗಾ ಮತಂ॥ 7-86-9 (47969) ತತ್ತೇ ವಿಲಪಿತಂ ಸರ್ವಂ ಮಯಾ ರಾಜನ್ನಿಶಾಮಿತಂ। ಅರ್ಥೇ ನಿವಿಶಮಾನಸ್ಯ ವಿಷಮಿಶ್ರಂ ಯಥಾ ಮಧು॥ 7-86-10 (47970) ನ ತಥಾ ಮನ್ಯತೇ ಕೃಷ್ಣೋ ನ ಚ ರಾಜಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ನ ಭೀಷ್ಮೋ ನೈವ ಚ ದ್ರೋಣೋ ಯಥಾ ತ್ವಂ ಮನ್ಯಸೇ ನೃಪ॥ 7-86-11 (47971) ವ್ಯಜಾನೀತ ಯದಾ ತು ತ್ವಾಂ ಲುಬ್ಧಂ ಧರ್ಮಪ್ರವಾದಿನಂ। ತದಾಪ್ರಭೃತಿ ಕೃಷ್ಮಸ್ತ್ವಾಂ ನ ತಥಾ ಬಹುಮನ್ಯತೇ॥ 7-86-12 (47972) ಪರುಷಾಣ್ಯುಚ್ಯಮಾನಾಂಶ್ಚ ಯಥಾ ಪಾರ್ಥಾನುಪೇಕ್ಷಸೇ। ತಸ್ಯಾನುಬಂಧಃ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತ್ವಾಂ ಪುತ್ರಾಮಾಂ ರಾಜ್ಯಕಾಮುಕ॥ 7-86-13 (47973) ಪಿತೃಪೈತಾಮಹಂ ರಾಜ್ಯಮಪಾವೃತ್ತಂ ತ್ವಯಾಽನಘ। ಅಥ ಪಾರ್ಥೈರ್ಜಿತಾಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯಥಾಃ॥ 7-86-14 (47974) ಪಾಂಡುನಾ ನಿರ್ಜಿತಂ ರಾಜ್ಯಂ ಕೌರವಾಣಾಂ ಯಶಸ್ತಥಾ। ಏತಚ್ಚಾಪ್ಯಧಿಕಂ ಭೂಯಃ ಪಾಂಡವೈರ್ಧರ್ಮಚಾಖಿಭಿಃ॥ 7-86-15 (47975) ತೇಷಾಂ ತತ್ತಾದೃಶಂ ಕರ್ಮ ತ್ವಾಮಾಸಾದ್ಯ ಸುನಿಷ್ಫಲಂ। ಯತ್ಪಿತ್ರ್ಯಾದ್ಧಂಶಿತಾ ರಾಜ್ಯಾತ್ತ್ವಯೇಹಾಮಿಷಗೃದ್ಧಿನಾ॥ 7-86-16 (47976) ಯತ್ಪುನರ್ಯುದ್ಧಕಾಲೇ ತ್ವಂ ಪುತ್ರಾನ್ಗರ್ಹಯಸೇ ನೃಪ। ಬಹುಧಾ ವ್ಯಾಹರಂದೋಷಾನ್ನ ತದದ್ಯೋಪಪದ್ಯತೇ॥ 7-86-17 (47977) ನ ಹಿ ರಕ್ಷಂತಿ ರಾಜಾನೋ ಯುಧ್ಯಂತೋ ಜೀವಿತಂ ರಣೇ। ಚಮೂಂ ವಿಗಾಹ್ಯ ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಯುಧ್ಯಂತೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಾಃ॥ 7-86-18 (47978) ಯಾಂ ತು ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನೌ ಸೇನಾಂ ಯಾಂ ಸಾತ್ಯಕಿವೃಕೋದರೌ। ರಕ್ಷೇರನ್ಕೋ ನು ತಾಂ ಯುಧ್ಯೇಚ್ಚಮೂಮನ್ಯತ್ರ ಕೌರವಾತ್॥ 7-86-19 (47979) ಯೇಷಾಂ ಯೋದ್ಧಾ ಗುಡಾಕೇಶೋ ಯೇಷಾಂ ಮಂತ್ರೀ ಜನಾರ್ದನಃ। ಯೇಷಾಂ ಚ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯೋದ್ಧಾ ಯೇಷಾಂ ಯೋದ್ಧಾ ವೃಕೋದರಃ॥ 7-86-20 (47980) ಕೋ ಹಿ ತಾನ್ವಿಷಹೇದ್ಯೋದ್ಧುಂ ಮರ್ತ್ಯಧರ್ಮಾ ಧನುರ್ಧರಃ। ಅನ್ಯತ್ರ ಕೌರವೇಯೇಭ್ಯೋ ಯೇ ವಾ ತೇಷಾಂ ಪದಾನುಗಾಃ॥ 7-86-21 (47981) ಯಾವತ್ತು ಶಕ್ಯತೇ ಕರ್ತುಮಂತರಜ್ಞೈರ್ಜನಾಧಿಪೈಃ। ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮರತೈಃ ಶೂರೈಸ್ತಾವತ್ಕುರ್ವಂತಿ ಕೌರವಾಃ॥ 7-86-22 (47982) ಯಥಾ ತು ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೈರ್ಯುದ್ಧಂ ಪರಮಸಂಕಟಂ। ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ತತ್ಸರ್ವಂ ಶೃಣು ತತ್ತ್ವತಃ॥ ॥ 7-86-23 (47983) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಷ಼ಡಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 86 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-86-17 ತೇ ತವ ಬುದ್ಧೇರ್ವ್ಯತಿಚಾರಂ ವೈಷಂಯಮುಪಲಪ್ಸ್ಯಂತ್ಯನುಭವಿಷ್ಯಂತಿ॥ 5-86-13 ಅರ್ಥೇ ನಿವಿಶಮಾನಾನಾಂ ಯಥಾ ಪಾರ್ಥಾನುಪೇಕ್ಷಸೇ ಇತಿ ಕ.ಟ. ಪಾಠಃ॥ 5-86-22 ಅಂತರಜ್ಞೈರವಸರವೇದಿಭಿಃ॥ 5-86-86 ಷಡಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-87-0 (47984) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-87-0x (4486) ತಸ್ಯಾಂ ನಿಶಾಯಾಂ ವ್ಯುಷ್ಟಾಯಾಂ ದ್ರೋಣಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ। ಸ್ವಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಪ್ರಾಕ್ರಾಮದ್ವ್ಯೂಹಿತುಂ ತತಃ॥ 7-87-1 (47985) ಶೂರಾಣಾಂ ಗರ್ಜತಾಂ ರಾಜನ್ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾನಾಮಮರ್ಷಿಣಾಂ। ಶ್ರೂಯಂತೇ ಸ್ಮ ಗಿರಶ್ಚಿತ್ರಾಃ ಪರಸ್ಪರವಧೈಷಿಣಾಂ॥ 7-87-2 (47986) ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ಚ ಧನೂಂಷ್ಯನ್ಯೇ ಜ್ಯಾಃ ಪರೇ ಪರಿಮೃಜ್ಯ ಚ। ವಿನಿಃಶ್ವಸಂತಃ ಪ್ರಾಕ್ರೋಶನ್ಕ್ವೇದಾನೀಂ ಸ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-87-3 (47987) ವಿಕೋಶಾನ್ಸುತ್ಸರೂನನ್ಯೇ ಕೃತಧಾರಾನ್ಸಮಾಹಿತಾನ್। ಪೀತಾನಾಕಾಶಸಂಕಾಶಾನಸೀನ್ಕೇಚಿಚ್ಚ ಚಿಕ್ಷಿಪುಃ॥ 7-87-4 (47988) ಚರಂತಸ್ತ್ವಸಿಮಾರ್ಗಾಂಶ್ಚ ಧನುರ್ಮಾರ್ಗಾಂಶ್ಚ ಶಿಕ್ಷಿತಾಃ। ಸಂಗ್ರಾಮಮನಸಃ ಶೂರಾ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಸ್ಮ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-87-5 (47989) ಸಘಂಟಾಶ್ಚಂದನಾದಿಗ್ಧಾಃ ಸ್ವರ್ಣವಜ್ರವಿಭೂಷಿತಾಃ। ಸಮುತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಗದಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಪರ್ಯಪೃಚ್ಛಂತ ಪಾಂಡವಂ। 7-87-6 (47990) ಅನ್ಯೇ ಬಲಮದೋನ್ಮತ್ತಾಃ ಪರಿಘೈರ್ಬಾಹುಶಾಲಿನಃ। ಚಕ್ರುಃ ಸಂಬಾಧಮಾಕಾಶಮುಚ್ಛ್ರಿತೇಂದ್ರಧ್ವಜೋಪಮೈಃ॥ 7-87-7 (47991) ನಾನಾಪ್ರಹರಣೈಶ್ಚಾನ್ಯೇ ವಿಚಿತ್ರಸ್ರಗಲಂಕೃತಾಃ। ಸಂಗ್ರಾಮಮನಸಃ ಶೂರಾಸ್ತತ್ರತತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-87-8 (47992) ಕ್ವಾರ್ಜುನಃ ಕ್ವ ಸ ಗೋವಿಂದಃ ಕ್ವ ಚ ಮಾನೀ ವೃಕೋದರಃ। ಕ್ವ ಚ ತೇ ಸುಹೃದಸ್ತೇಷಾಮಾಹ್ವಯಂತೇ ರಣೇ ತದಾ॥ 7-87-9 (47993) ತತಃ ಶಂಖಮುಪಾಧ್ಮಾಯ ತ್ವರಯನ್ವಾಜಿನಃ ಸ್ವಯಂ। ಇತಸ್ತತಸ್ತಾನ್ರಚಯಂದ್ರೋಣಶ್ಚರತಿ ವೇಗಿತಃ॥ 7-87-10 (47994) ತೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಸ್ಥಿತೇಷ್ವಾಹವನಂದಿಷು। ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾರಾಜ ಜಯದ್ರಥಮಥಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-87-11 (47995) ತ್ವಂ ಚೈವ ಸೌಮದತ್ತಿಶ್ಚ ಕರ್ಣಶ್ಚೈವ ಮಹಾರಥಃ। ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಚ ಶಲ್ಯಶ್ಚ ವೃಷಸೇನಃ ಕೃಪಸ್ತಥಾ॥ 7-87-12 (47996) ಶತಂ ಚಾಶ್ವಸಹಸ್ರಾಣಾಂ ರಥಾನಾಮಯುತಾನಿ ಷಟ್। ದ್ವಿರದಾನಾಂ ಪ್ರಭಿನ್ನಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಚತುರ್ದಶ॥ 7-87-13 (47997) ಪದಾತೀನಾಂ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ದಂಶಿತಾನ್ಯೇಕವಿಂಶತಿಃ। ಗವ್ಯೂತಿಷು ತ್ರಿಮಾತ್ರಾಸು ಮಾಮನಾಸಾದ್ಯ ತಿಷ್ಠತ॥ 7-87-14 (47998) ತತ್ರಸ್ಥಂ ತ್ವಾಂ ನ ಸಂಸೋಢುಂ ಶಕ್ತಾ ದೇವಾಃ ಸವಾಸವಾಃ। ಕಿಂ ಪುನಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸರ್ವೇ ಸಮಾಶ್ವಸಿಹಿ ಸೈಂಧವ॥ 7-87-15 (47999) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-87-16x (4487) ಏವಮುಕ್ತಃ ಸಮಾಶ್ವಸ್ತಃ ಸಿಂಧುರಾಜೋ ಜಯದ್ರಥಃ। ಸಂಪ್ರಾಯಾತ್ಸಹಗಾಂಧಾರೈರ್ವೃತಸ್ತೈಶ್ಚ ಮಹಾರಥೈಃ। ವರ್ಮಿಭಿಃ ಸಾದಿಭಿರ್ಯತ್ತೈಃ ಪ್ರಾಸಪಾಣಿಹಯಸ್ಥಿತೈಃ॥ 7-87-16 (48000) ಚಾಮರಾಪೀಡಿನಃ ಸರ್ವೇ ಜಾಂಬೂನದವಿಭೂಷಿತಾಃ। ಜಯದ್ರಥಸ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ಹಯಾಃ ಸಾಧುಪ್ರವಾಹಿನಃ॥ 7-87-17 (48001) ತೇ ಚೈಕಸಪ್ತಸಾಹಸ್ರಾಸ್ತ್ರಿಸಾಹಸ್ರಾಶ್ಚ ಸೈಂಧವಾಃ॥ 7-87-18 (48002) ಮತ್ತಾನಾಂ ಸುವಿರೂಢಾನಾಂ ಹಸ್ತ್ಯಾರೋಹೈರ್ವಿಶಾರದೈಃ। ಹಸ್ತಿನಾಂ ಭೀಮರೂಪಾಣಾಂ ವರ್ಮಿಣಾಂ ರೌದ್ರಕರ್ಮಿಣಾಂ॥ 7-87-19 (48003) ಅಧ್ಯರ್ಧೇನ ಸಹಸ್ರೇಣ ಪುತ್ರೋ ದುರ್ಮರ್ಷಣಸ್ತವ। ಅಗ್ರತಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥ 7-87-20 (48004) ತತೋ ದುಃಶಾಸನಶ್ಚೈವ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ತವಾತ್ಮಜೌ। ಸಿಂಧುರಾಜಾರ್ಥಸಿದ್ಧ್ಯರ್ಥಮಗ್ರಾನೀಕೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತೌ॥ 7-87-21 (48005) ದೀರ್ಘೋ ದ್ವಾದಶಗವ್ಯೂತಿಃ ಪಶ್ಚಾರ್ಧೇ ಪಂಚವಿಸ್ತೃತಃ। ವ್ಯೂಹಸ್ತು ಚಕ್ರಶಕಟೋ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ನಿರ್ಮಿತಃ॥ 7-87-22 (48006) ನಾನಾನೃಪತಿಭಿರ್ವೀರೈಸ್ತತ್ರತತ್ರ ವ್ಯವಸ್ಥಿತೈಃ। ರಥಾಶ್ವಗಜಪತ್ತ್ಯೋಘೈರ್ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತಃ ಸ್ವಯಂ॥ 7-87-23 (48007) ಪಶ್ಚಾರ್ಧೇ ತಸ್ಯ ಪದ್ಮಸ್ತು ಗರ್ಭವ್ಯೂಹಃ ಪುನಃ ಕೃತಃ। ಸೂಚೀಪದ್ಮಸ್ಯ ಗರ್ಭಸ್ಥೋ ಗೂಢೋ ವ್ಯೂಹಃ ಕೃತಃ ಪುನಃ॥ 7-87-24 (48008) ಏವಮೇತಂ ಮಹಾವ್ಯೂಹಂ ವ್ಯೂಹ್ಯ ದ್ರೋಣೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ। ಸೂಚೀಮುಖೇ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಕೃತವರ್ಮಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥ 7-87-25 (48009) ಅನಂತರಂ ಚ ಕಾಂಭೋಜೋ ಜಲಸಂಧಶ್ಚ ಮಾರಿಷ। ದುರ್ಯೋಧನಶ್ಚ ಕರ್ಣಶ್ಚ ತದನಂತರಮೇವ ಚ॥ 7-87-26 (48010) ತತಃ ಶತಸಹಸ್ರಾಣಿ ಯೋದಾನಾನಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾನಿ ಸರ್ವಾಣಿ ಶಕಟೇ ಮುಖರಕ್ಷಿಣಾಂ॥ 7-87-27 (48011) ತೇಷಾಂ ಚ ಪೃಷ್ಠತೋ ರಾಜಾ ಬಲೇನ ಮಹತಾ ವೃತಃ। ಜಯದ್ರಥಸ್ತತೋ ರಾಜಾ ಸೂಚೀಪಾರ್ಶ್ವೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥ 7-87-28 (48012) ಶಕಟಸ್ಯ ತು ರಾಜೇಂದ್ರ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮುಖೇ ಸ್ಥಿತಃ। ನಾತ್ರ ತಸ್ಯಾಭವದ್ಭೋದೋ ಜುಗೋಪೈನಂ ತತಃ ಸ್ವಯಂ॥ 7-87-29 (48013) ಶ್ವೇತವರ್ಮಾಂಬರೋಷ್ಣೀಷೋ ವ್ಯೂಢೋರಸ್ಕೋ ಮಹಾಭುಜಃ। ಧನುರ್ವಿಸ್ಫಾರಯಂದ್ರೋಣಸ್ತಸ್ಥೌ ಕ್ರುದ್ಧ ಇವಾಂತಕಃ। `ತಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಸರ್ವಸ್ಯ ನೇತಾ ಗೋಪ್ತಾ ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್'॥ 7-87-30 (48014) ತಾಕಿನಂ ಶೋಣಹಯಂ ವೇದೀಕೃಷ್ಣಾಜಿನಧ್ವಜಂ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ರಥಮಾಲೋಕ್ಯ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಃ ಕುರವೋಽಭವನ್॥ 7-87-31 (48015) ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸಂಘಾನಾಂ ವಿಸ್ಮಯಃ ಸುಮಹಾನಭೂತ್। ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವ್ಯೂಹಂ ಕ್ಷುಬ್ಧಾರ್ಣವೋಪಮಂ॥ 7-87-32 (48016) ಸಶೈಲಸಾಗರವನಾಂ ನಾನಾಜನಪದಾಕುಲಾಂ। ಗ್ರಸೇದ್ವ್ಯೂಹಃ ಕ್ಷಿತಿಂ ಸರ್ವಾಮಿತಿ ಭೂತಾನಿ ಮೇನಿರೇ॥ 7-87-33 (48017) ಬಹುರಥಮನುಜಾಶ್ವಪತ್ತಿನಾಗಂ ಪ್ರತಿಭಯನಿಃಸ್ವನಮದ್ಭುತಾನುರೂಪಂ। ಅಹಿತಹೃದಯಭೇದನಂ ಮಹದ್ವೈ ಶಕಟಮವೇಕ್ಷ್ಯ ಕೃತಂ ನನಂದ ರಾಜಾ॥ ॥ 7-87-34 (48018) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 87 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-87-4 ಪೀತಾನ್ ಪಾಯಿತೋದಕಾನ್॥ 5-87-9 ಕ್ವಚೇತಿ ಚಕಾರ ಇತ್ಯರ್ಥೇ। ಇತ್ಯಾಹ್ವಯಂತ ಇತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-87-14 ತ್ರಿಮಾತ್ರಾಸು ತ್ರಿಸಖ್ಯಾಸು ತಿಸೃಷ್ವಿತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-87-22 ಪಶ್ಚಾರ್ಧೇ ಪಶ್ಚಾದ್ಭಾಗೇ ಪಂಚಗವ್ಯೂತಿಃ। ಚಕ್ರಶಕಟಃ ಚಕ್ರಗರ್ಭಃ ಶಕಟಃ॥ 5-87-34 ಅದ್ಭುತಾನುರೂಪಮಾಶ್ಚರ್ಯರೂಪಂ ಏತತ್ಸಮಯಯೋಗ್ಯಂ ಚ॥ 5-87-87 ಸಪ್ತಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 87 ॥

7-88-0 (48019) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-88-0x (4488) ವ್ಯೂಢೇಷು ತವ ಸೈನ್ಯೇಷು ಸಮುತ್ಕ್ರುಷ್ಟೇಷು ಮಾರಿಷ। ತಾಡ್ಯಮಾನಾಸು ಭೇರೀಷು ಮೃದಂಗೇಷ್ವಾನಕೇಷು ಚ॥ 7-88-1 (48020) ಅನೀಕಾನಾಂ ಚ ಸಂಹ್ರಾದೇ ವಾದಿತ್ರಾಣಾಂ ಚ ನಿಃಸ್ವನೇ। ಪ್ರಧ್ಮಾಪಿತೇಷು ಶಂಖೇಷು ಸನ್ನಾದೇ ರೋಮಹರ್ಷಣೇ॥ 7-88-2 (48021) ಪ್ರಗೃಹೀತೇಷು ಶಸ್ತ್ರೇಷು ಭಾರತೇಷು ಯುಯುತ್ಸುಷು। ರೌದ್ರೇ ಮುಹೂರ್ತೇ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತೇ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ವ್ಯದೃಶ್ಯತ॥ 7-88-3 (48022) ಬಲಾನಾಂ ವಾಯಸಾನಾಂ ಚ ಪುರಸ್ತಾತ್ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ। ಪಿಶಿತಾಸೃಗ್ಭುಜಾಂ ಸಂಘಾಃ ಪ್ರಲೀಯಂತೇ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-88-4 (48023) ಮೃಗಾಶ್ಚ ಘೋರಸನ್ನಾದಃ ಶಿವಾಶ್ಚಾಶಿವದರ್ಶನಾಃ॥ ದಕ್ಷಿಣೇನ ಪ್ರಯಾತಾನಾಮಸ್ಮಾಕಂ ನೇದುರಧ್ವನಿ॥ 7-88-5 (48024) `ಲೋಕಕ್ಷಯೇ ಮಹಾರಾಜ ಯಾದೃಶಾಸ್ತಾದೃಶಾ ಹಿ ತೇ। ಅಶಿವಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಶಿವಾಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ'॥ 7-88-6 (48025) ಸನಿರ್ಘಾತಾ ಜ್ವಲಂತ್ಯಶ್ಚ ಪೇತುರುಲ್ಕಾಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಚಚಾಲ ಚ ಮಹೀ ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಭಯೇ ಘೋರೇ ಸಮುತ್ಥಿತೇ॥ 7-88-7 (48026) ವಿಷ್ವಗ್ವಾತಾಃ ಸನೀಹಾರಾ ರೂಕ್ಷಾಃ ಶರ್ಕರಕರ್ಷಿಣಃ। ವವುರಾಯಾತಿ ಕೌಂತೇಯೇ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸಮುಪಸ್ಥಿತೇ॥ 7-88-8 (48027) ನಾಕುಲಿಶ್ಚ ಶತಾನೀಕೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಪಾರ್ಷತಃ। ಪಾಂಡವಾನಾಮನೀಕಾನಿ ಪ್ರಾಜ್ಞೌ ತೌ ವ್ಯೂಹತುಸ್ತದಾ॥ 7-88-9 (48028) ತತೋ ರಥಸಹಸ್ರೇಣ ದ್ವಿರದಾನಾಂ ಶತೇನ ಚ। ತ್ರಿಭಿರಶ್ವಸಹಸ್ರೈಶ್ಚ ಪದಾತೀನಾಂ ಶತೈಃ ಶತೈಃ॥ 7-88-10 (48029) ಅಧ್ಯರ್ಧಮಾತ್ರೇ ಧನುಷಾಂ ಸಹಸ್ರೇ ತನಯಸ್ತವ। ಅಗ್ರತಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ದುರ್ಮರ್ಷಣೋಽಬ್ರವೀತ್॥ 7-88-11 (48030) ಅದ್ಯ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾನಂ ತಪಂತಂ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಂ। ಅಹಮಾವಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ವೇಲೇವ ಮಕರಾಲಯಂ॥ 7-88-12 (48031) ಅದ್ಯ ಪಶ್ಯಂತು ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಧನಂಜಯಮಮರ್ಷಣಂ। ವಿಷಕ್ತಂ ಮಯಿ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಭಿನ್ನಂ ಕುಂಭಮಿವಾಶ್ಮನಿ॥ 7-88-13 (48032) ತಿಷ್ಠಧ್ವಂ ರಥಿನೋ ಯೂಯಂ ಸಂಗ್ರಾಮಮಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ। ಯುಧ್ಯಾಮಿ ಸಂಹತಾನೇತಾನ್ಯಶೋ ಮಾನಂ ಚ ವರ್ಧಯನ್॥ 7-88-14 (48033) ಏವಂ ಬ್ರುವನ್ಮಹಾರಾಜ ಮಹಾತ್ಮಾ ಸ ಮಹೀಪತಿಃ। ಮಹೇಷ್ವಾಸೈರ್ವೃತೋ ರಾಜನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥ 7-88-15 (48034) ತತೋಽರ್ಜುನೋ ಮಹಾರಾಜ ಮಹಾತ್ಮಾ ಮಹತಾಂ ಪತಿಃ। ಮಹಾರಥಸಮಾಖ್ಯಾತೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ॥ 7-88-16 (48035) ಕಕ್ಷಾಗ್ನಿರಿವ ದುಃಸ್ಪರ್ಶಃ ಸವಜ್ರ ಇವ ವಾಸವಃ। ದಂಡಪಾಣಿರಿವಾಸಹ್ಯೋ ಮೃತ್ಯುಃ ಕಾಲೇನ ಚೋದಿತಃ॥ 7-88-17 (48036) ಶೂಲಪಾಣಿರಿವಾಕ್ಷೋಭ್ಯೋ ವರುಣಃ ಪಾಶವಾನಿವ। ಯುಗಾಂತಾಗ್ನಿರಿವಾರ್ಚಿಷ್ಮಾಂದಿಧಕ್ಷುಃ ಸ್ಥಾಸ್ನುಜಂಗಮಂ॥ 7-88-18 (48037) ಕ್ರೋಧಾಮರ್ಷಬಲೋದ್ಧೂತೋ ನಿವಾತಕವಚಾಂತಕಃ। ಯುದ್ಧೇ ಜೇತಾ ಸ್ಥಿತಃ ಸತ್ಯೇ ಪಾರಯಿಷ್ಯನ್ಮಹಾವ್ರತಂ॥ 7-88-19 (48038) ಆಮುಕ್ತಕವಚಃ ಖಂಗೀ ಜಾಂಬೂನದಕಿರೀಟಭೃತ್। ಶುಭ್ರಮಾಲ್ಯಾಂಬರಧರಃ ಸ್ವಂಗದಶ್ಚಾರುಕುಣ಼್ಡಲಃ॥ 7-88-20 (48039) ರಥಪ್ರವರಮಾಸ್ಥಾಯ ನರೋ ನಾರಾಯಣಾನುಗಃ। ವಿಧುನ್ವನ್ಗಾಂಡಿವಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಬಭೌ ಸೂರ್ಯ ಇವೋದಿತಃ॥ 7-88-21 (48040) ಅಗ್ರಾನೀಕಸ್ಯ ಸೋಽಧ್ಯರ್ಧ ಇಷುಪಾತೇ ಧನಂಜಯಃ। ವ್ಯವಸ್ಥಾಪ್ಯ ರಥಂ ರಾಜಞ್ಶಂಖಂ ದಧ್ಮೌ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-88-22 (48041) ಅಥ ಕೃಷ್ಣೋಽಪ್ಯಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಪಾರ್ಥೇನ ಸಹ ಮಾರಿಷ। ಪ್ರಾಧ್ಮಾಪಯತ್ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ಶಂಖಪ್ರವರಮೋಜಸಾ॥ 7-88-23 (48042) ತಯೋಃ ಶಂಖಪ್ರಣಾದೇನ ತವ ಸೈನ್ಯೇ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಆಸನ್ಸಂಹೃಷ್ಟರೋಮಾಣಃ ಕಂಪಿತಾ ಗತಚೇತಸಃ॥ 7-88-24 (48043) ಯಥಾ ತ್ರಸ್ಯಂತಿ ಭೂತಾನಿ ಸರ್ವಾಣ್ಯಶನಿನಿಃಸ್ವನಾತ್। ತಥಾ ಶಂಖಪ್ರಣಾದೇನ ವಿತ್ರೇಸುಸ್ತವ ಸೈನಿಕಾಃ॥ 7-88-25 (48044) ಪ್ರಸುಸ್ರುವುಃ ಶಕೃನ್ಮೂತ್ರಂ ವಾಹನಾನಿ ಚ ಸರ್ವಶಃ। ಏವಂ ಸವಾಹನಂ ಸರ್ವಮಾವಿಗ್ನಮಭವದ್ಬಲಂ॥ 7-88-26 (48045) ಸೀದಂತಿ ಸ್ಮ ನರಾ ರಾಜಞ್ಶಂಖಶಬ್ದೇನ ಮಾರಿಷ। ವಿಸಂಜ್ಞಾಶ್ಚಾಭವನ್ಕೇಚಿತ್ಕೇಚಿದ್ರಾಜನ್ವಿತತ್ರಸುಃ॥ 7-88-27 (48046) ತತಃ ಕಪಿರ್ಮಹಾನಾದಂ ಸಹಭೂತೈರ್ಧ್ವಜಾಲಯೈಃ। ಅಕರೋದ್ವ್ಯಾದಿತಾಸ್ಯಶ್ಚ ಭೀಷಯಂಸ್ತವ ಸೈನಿಕಾನ್॥ 7-88-28 (48047) ತತಃ ಶಂಖಾಶ್ಚ ಭೇರ್ಯಶ್ಚ ಮೃದಂಗಾಶ್ಚಾನಕೈಃ ಸಹ। ಪುನರೇವಾಭ್ಯಹನ್ಯಂತ ತವ ಸೈನ್ಯಪ್ರಹರ್ಷಣಾಃ॥ 7-88-29 (48048) ನಾನಾವಾದಿತ್ರಸಂಹಾದೈಃ ಕ್ಷ್ವೇಡಿತಾಸ್ಫೋಟಿತಾಕುಲೈಃ। ಸಿಂಹನಾದೈಃ ಸಮುತ್ಕ್ರುಷ್ಟೈಃ ಸಮಾಧೂತೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ॥ 7-88-30 (48049) ತಸ್ಮಿಂಸ್ತು ತುಮುಲೇ ಶಬ್ದೇ ಭೀರೂಣಾಂ ಭಯವರ್ಧನೇ। ಅತೀವ ಹೃಷ್ಟೋ ದಾಶಾರ್ಹಮಬ್ರವೀತ್ಪಾಕಶಾಸನಿಃ॥ ॥ 7-88-31 (48050) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟಾಂಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 88 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-88-10 ಶತೈಃ ಶತೈರ್ದಶಸಹಸ್ರೈಃ॥ 5-88-30 ಸಮಾಧೂತೈಃ ಸಂಚಾಲಿತೈಃ॥ 5-88-88 ಅಷ್ಟಾಶೀತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-89-0 (48051) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ 7-89-0x (4489) ಚೋದಯಾಶ್ವಾನ್ಹೃಷೀಕೇಶ ಯತ್ರ ದುರ್ಮರ್ಷಣಃ ಸ್ಥಿತಃ। ಏತದ್ಭಿತ್ತ್ವಾ ಗಜಾನೀಕಂ ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯಾಂಯರಿವಾಹಿನೀಂ॥ 7-89-1 (48052) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-89-2x (4490) ಏವಮುಕ್ತೋ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕೇಶವಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ। ಅಚೋದಯದ್ಧಯಾಂಸ್ತತ್ರ ಯತ್ರ ದುರ್ಮರ್ಷಣಃ ಸ್ಥಿತಃ॥ 7-89-2 (48053) ಸ ಸಂಪ್ರಹಾರಸ್ತುಮುಲಃ ಸಂಪ್ರವೃತ್ತಃ ಸುದಾರುಣಃ। ಏಕಸ್ಯ ಚ ಬಹೂನಾಂ ಚ ರಥನಾಗನರಕ್ಷಯಃ॥ 7-89-3 (48054) ತತಃ ಸಾಯಕವರ್ಷೇಣ ಪರ್ಜನ್ಯ ಇವ ವೃಷ್ಟಿಮಾನ್। ಪರಾನವಾಕಿರತ್ಪಾರ್ಥಃ ಪರ್ವತಾನಿವ ನೀರದಃ॥ 7-89-4 (48055) ತೇ ಚಾಪಿ ರಥಿನಃ ಸರ್ವೇ ತ್ವರಿತಾಃ ಕೃತಹಸ್ತವತ್। ಅವಾಕಿರನ್ಬಾಣಜಾಲೈಸ್ತತ್ರ ಕೃಷ್ಣಧನಂಜಯೌ॥ 7-89-5 (48056) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಾರ್ಯಮಾಣಃ ಪರೈರ್ಯುಧಿ। ಶಿರಾಂಸಿ ರಥಿನಾಂ ಪಾರ್ಥಃ ಕಾಯೇಭ್ಯೋಽಪಾಹರಚ್ಛರೈಃ॥ 7-89-6 (48057) ಉದ್ಧಾಂತನಯನೈರ್ವಕ್ರೈಃ ಸಂದಷ್ಟೌಷ್ಠಪುಟೈಃ ಶುಭೈಃ। ಸಕುಂಡಲಶಿರಸ್ತ್ರಾಣೈರ್ವಸುಧಾ ಸಮಕೀರ್ಯತ॥ 7-89-7 (48058) ಪುಂಡರೀಕವನಾನೀವ ವಿಧ್ವಸ್ತಾನಿ ಸಮಂತತಃ। ವಿನಿಕೀರ್ಣಾನಿ ಯೋಧಾನಾಂ ವದನಾನಿ ಚಕಾಶಿರೇ॥ 7-89-8 (48059) ಸುವರ್ಣಚಿತ್ರಾಭರಣಾಃ ಸಂಸಿಕ್ತಾ ರುಧಿರೇಣ ಚ। ಸಂಸಕ್ತಾ ಇವ ದೃಶ್ಯಂತೇ ಮೇಘಸಂಘಾಃ ಸವಿದ್ಯುತಃ॥ 7-89-9 (48060) ಶಿರಸಾಂ ಪತತಾಂ ರಾಜಞ್ಶಬ್ದೋಽಭೂದ್ವಸುಧಾತಲೇ। ಕಾಲೇನ ಪರಿಪಕ್ವಾನಾಂ ತಾಲಾನಾಂ ಪತತಾಮಿವ॥ 7-89-10 (48061) ಕಬಂಧ ಉತ್ಥಿತಃ ಕಶ್ಚಿದ್ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ಸಶರಂ ಧನುಃ। ಕಿಂಚಿತ್ಖಂಗಂ ವಿನಿಷ್ಕೃಷ್ಯ ಭುಜೇನೋದ್ಯಂಯ ತಿಷ್ಠತಿ। `ಗೃಹೀತ್ವಾಽನ್ಯಸ್ಯ ಕೇಶೇಷು ಶಿರೋ ನೃತ್ಯತಿ ಚಾಪರಃ'॥ 7-89-11 (48062) ಪತಿತಾನಿ ನ ಜಾನಂತಿ ಶಿರಾಂಸಿ ಪುರುಷರ್ಷಭಾಃ। ಅಮೃಷ್ಯಮಾಣಾಃ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಕೌಂತೇಯಂ ಜಯಗೃದ್ಧಿನಃ॥ 7-89-12 (48063) ಹಯಾನಾಮುತ್ತಮಾಂಗೈಶ್ಚ ಹಸ್ತಿಹಸ್ತೈಶ್ಚ ಮೇದಿನೀ। ಬಾಹುಭಿಶ್ಚ ಶಿರೋಭಿಶ್ಚ ವೀರಾಣಾಂ ಸಮಕೀರ್ಯತ॥ 7-89-13 (48064) ಅಯಂ ಪಾರ್ಥಃ ಕುತಃ ಪಾರ್ಥಃ ಪಾರ್ಥೋಽಯಮಿತಿ ಸರ್ವಶಃ। `ತಿಷ್ಠ ಪಾರ್ಥೇಹಿ ಮಾಂ ಪಾರ್ಥ ಕ್ವ ಯಾಸೀತಿ ಚ ಜಲ್ಪತಾಂ'। ತವ ಸೈನ್ಯೇಷು ಯೋಧಾನಾಂ ಪಾರ್ಥಭೂತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-89-14 (48065) ಅನ್ಯೋನ್ಯಮಪಿ ಚಾಜಘ್ನುರಾತ್ಮಾನಮಪಿ ಚಾಪರೇ। ಪಾರ್ಥಭೂತಮಮನ್ಯಂತ ಜನಾಃ ಕಾಲೇನ ಮೋಹಿತಾಃ॥ 7-89-15 (48066) ನಿಷ್ಟನಂತಃ ಸರುಧಿರಾ ವಿಸಂಜ್ಞಾ ಗಾಢವೇದನಾಃ। ಶಯಾನಾ ಬಹವೋ ವೀರಾಃ ಕೀರ್ತಯಂತಃ ಸ್ವಬಾಂಧವಾನ್॥ 7-89-16 (48067) ಸಭಿಂಡಿಪಾಲಾಃ ಸಪ್ರಾಸಾಃ ಸಶಕ್ತ್ಯೃಷ್ಟಿಪರಶ್ವಥಾಃ। ಸನಿರ್ವ್ಯೂಹಾಃ ಸನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಾಃ ಸಶರಾಸನತೋಮರಾಃ॥ 7-89-17 (48068) ಸಬಾಣವರ್ಮಾಭರಣಾಃ ಸಗದಾಃ ಸಾಂಗದಾ ರಣೇ। ಮಹಾಭುಜಗಸಂಕಾಶಾ ಬಾಹವಃ ಪರಿಘೋಪಮಾಃ॥ 7-89-18 (48069) ಉದ್ವೇಷ್ಟಂತಿ ವಿಚೇಷ್ಟಂತಿ ಸಂಚೇಷ್ಟಂತಿ ಚ ಸರ್ವಶಃ। ವೇಗಂ ಕುರ್ವಂತಿ ಸಂರಬ್ಧಾ ನಿಕೃತ್ತಾಃ ಪರಮೇಷುಭಿಃ॥ 7-89-19 (48070) ಯೋ ಯಃ ಸ್ಮ ಸಮರೇ ಪಾರ್ಥಂ ಪ್ರತಿಸಂಚರತೇ ನರಃ। ತಸ್ಯತಸ್ಯಾಂತಕೋ ಬಾಣಃ ಶರೀರಮುಪಸರ್ಪತಿ॥ 7-89-20 (48071) ನೃತ್ಯತೋ ರಥಮಾರ್ಗೇಷು ಧನುರ್ವ್ಯಾಯಚ್ಛತಸ್ತಥಾ। ನ ಕಶ್ಚಿತ್ತತ್ರ ಪಾರ್ಥಶ್ಚ ದದೃಶೇಽಂತರಮಣ್ವಪಿ॥ 7-89-21 (48072) ಯತ್ತಸ್ಯ ಘಟಮಾನಸ್ಯ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ವಿಕ್ಷಿಪತಃ ಶರಾನ್। ಲಾಘವಾತ್ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ವ್ಯಸ್ಮಯಂತ ಪರೇ ಜನಾಃ॥ 7-89-22 (48073) ಹಸ್ತಿನಂ ಹಸ್ತಿಯಂತಾರಮಶ್ವಮಾಶ್ವಿಕಮೇವ ಚ। ಅಭಿನತ್ಫಲ್ಗುನೋ ಬಾಣೈ ರಥಿನಂ ಚ ಸಸಾರಥಿಂ॥ 7-89-23 (48074) ಆವರ್ತಮಾನಮಾವೃತ್ತಂ ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ಚ ಪಾಂಡವಃ। ಪ್ರಮುಖೇ ತಿಷ್ಠಮಾನಂ ಚ ನ ಕಂಚಿನ್ನ ನಿಹಂತಿ ಸಃ॥ 7-89-24 (48075) ಯಥೋದಯನ್ವೈ ಗಗನೇ ಸೂರ್ಯೋ ಹಂತಿ ಮಹತ್ತಮಃ। ತಥಾಽರ್ಜುನೋ ಗಜಾನೀಕಮವಧೀತ್ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-89-25 (48076) ಹಸ್ತಿಭಿಃ ಪತಿತೈರ್ಭಿನ್ನೈಸ್ತವ ಸೈನ್ಯಮದೃಶ್ಯತ। ಅಂತಕಾಲೇ ಯಥಾ ಭೂಮಿರ್ವ್ಯವಕೀರ್ಣಾ ಮಹೀಧರೈಃ॥ 7-89-26 (48077) ಯಥಾ ಮಧ್ಯಂದಿನೇ ಸೂರ್ಯೋ ದುಷ್ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯಃ ಪ್ರಾಣಿಭಿಃ ಸದಾ। ತಥಾ ಧನಂಜಯಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ದುಷ್ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯೋ ಯುಧಿ ಶತ್ರುಭಿಃ॥ 7-89-27 (48078) ತತ್ತಥಾ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಂ ಯುಧಿ ಪರಂತಪ। ಪ್ರಭಗ್ನಂ ದ್ರುತಮಾವಿಗ್ನಮತೀವ ಶರಪೀಡಿತಂ॥ 7-89-28 (48079) ಮಾರುತೇನೇವ ಮಹತಾ ಮೇಘಾನೀಕಂ ವ್ಯದೀರ್ಯತ। ಪ್ರಕಾಲ್ಯಮಾನಂ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ನಾಶಕತ್ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ॥ 7-89-29 (48080) ಪ್ರತೋದೈಶ್ಚಾಪಕೋಟೀಭಿರ್ಹುಂಕಾರೈಃ ಸಾಧುವಾಹಿತೈಃ। ಕಶಾಪಾರ್ಷ್ಣ್ಯಭಿಘಾತೈಶ್ಚ ವಾಗ್ಭಿರುಗ್ರಾಭಿರೇವ ಚ॥ 7-89-30 (48081) ಚೋದಯಂತೋ ಹಯಾಂಸ್ತೂರ್ಣಂ ಪಲಾಯಂತೇ ಸ್ಮ ತಾವಕಾಃ। ಸಾದಿನೋ ರಥಿನಶ್ಚೈವ ಪತ್ತಯಶ್ಚಾರ್ಜುನಾರ್ದಿತಾಃ॥ 7-89-31 (48082) ಪಾರ್ಷ್ಣ್ಯಂಗುಷ್ಠಾಂಕುಶೈರ್ನಾಗಂ ಚೋದಯಂತಸ್ತಥಾಽಪರೇ। ಶರೈಃ ಸಂಮೋಹಿತಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ತಮೇವಾಭಿಮುಖಾ ಯಯುಃ॥ 7-89-32 (48083) ತವ ಯೋಘ ಹತೋತ್ಸಾಹಾ ವಿಭ್ರಾಂತಮನಸಸ್ತದಾ॥ ॥ 7-89-33 (48084) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 89 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-89-17 ನಿರ್ವ್ಯೂಹ ಆಯುಧವಿಶೇಷಃ॥ 5-89-20 ಪ್ರತಿಸಂಚರತೇ ಪ್ರತ್ಯುದ್ರಚ್ಛತಿ॥ 5-89-22 ಯತ್ತಸ್ಯಾವಹಿತಸ್ಯ॥ 5-89-28 ದ್ರುತಂ ವಿದ್ರುತಂ। ಆವಿಗ್ನಂ ಭೀತಂ॥ 5-89-30 ಸಾಧುವಾಹಿತೈಃ ಸುಷ್ಠು ವ್ಯಾಪಾರೀತೈಃ॥ 5-89-89 ಏಕೋನನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-90-0 (48085) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-90-0x (4491) ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಭಗ್ನೇ ಸೈನ್ಯಾಗ್ರೇ ವಧ್ಯಮಾನೇ ಕಿರೀಟಿನಾ। ಕೇತು ತತ್ರ ರಣೇ ವೀರಾಃ ಪ್ರತ್ಯುದೀಯುರ್ಧನಂಜಯಂ॥ 7-90-1 (48086) ಆಹೋಸ್ವಿಚ್ಛಕಟವ್ಯೂಹಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟಾ ಮೋಘನಿಶ್ಚಯಾಃ॥ ದ್ರೋಣಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ತಿಷ್ಠಂತಿ ಪ್ರಾಕಾರಮಕುತೋಭಯಾಃ॥ 7-90-2 (48087) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-90-3x (4492) ತಥಾಽರ್ಜುನೇನ ಸಂಭಗ್ನೇ ತಸ್ಮಿಂಸ್ತವ ಬಲೇಽನಘ। ಹತವೀರೇ ಹತೋತ್ಸಾಹೇ ಪಲಾಯನಕೃತಕ್ಷಣೇ॥ 7-90-3 (48088) ಪಾಕಶಾಸನಿನಾಽಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ವಧ್ಯಮಾನೇ ಶರೋತ್ತಮೈಃ। ನ ತತ್ರ ಕಶ್ಚಿತ್ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಶಶಾಕಾರ್ಜುನಮೀಕ್ಷಿತುಂ॥ 7-90-4 (48089) ತತಸ್ತವ ಸುತೋ ರಾಜಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೈನ್ಯಂ ತಥಾಗತಂ। ದುಃಶಾಸನೋ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಯುದ್ಧಾಯಾರ್ಜುನಮಭ್ಯಗಾತ್॥ 7-90-5 (48090) ಸಕಾಂಚನವಿಚಿತ್ರೇಣ ಕವಚೇನ ಸಮಾವೃತಃ। ಜಾಂಬೂನದಶಿರಸ್ತ್ರಾಣಃ ಶೂರಸ್ತೀವ್ರಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-90-6 (48091) ನಾಗಾನೀಕೇನ ಮಹತಾ ಗ್ರಸನ್ನಿವ ಮಹೀಮಿಮಾಂ। ದುಃಶಾಸನೋ ಮಹಾರಾಜ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಮಾವೃಣೋತ್॥ 7-90-7 (48092) ಹಾದೇನ ಗಜಘಂಟಾನಾಂ ಶಂಖಾನಾಂ ನಿನದೇನ ಚ। ಜ್ಯಾಕ್ಷೇಪನಿನದೈಶ್ಚೈವ ವಿರಾವೇಣ ಚ ದಂತಿನಾಂ॥ 7-90-8 (48093) ಭೂರ್ದಿಶಶ್ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ಶಬ್ದೇನಾಸೀತ್ಸಮಾವೃತಂ। `ಯುವರಾಜೋ ಬಲಶ್ಲಾಘೀ ಪಿಂಗಲಃ ಪ್ರಿಯದರ್ಶನಃ'। ಸ ಮುಹೂರ್ತಂ ಪ್ರತಿಭಯೋ ದಾರುಣಃ ಸಮಪದ್ಯತ॥ 7-90-9 (48094) ತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪತತಸ್ತೂರ್ಣಮಂಕುಶೈರಭಿಚೋದಿತಾನ್। ವ್ಯಾಲಂಬಹಸ್ತಾನ್ಸಂರಬ್ಧಾನ್ಸಪಕ್ಷಾನಿವ ಪರ್ವತಾನ್॥ 7-90-10 (48095) ಸಿಂಹನಾದೇನ ಮಹತಾ ನರಸಿಂಹೋ ಧನಂಜಯಃ। `ತದಾಚಲಘನಪ್ರಖ್ಯಂ ಪತಾಕಾಶತಸಂಕುಲಂ'। ಗಜಾನೀಕಮಮಿತ್ರಾಣಾಮಭಿತೋ ವ್ಯಧಮಚ್ಛರೈಃ॥ 7-90-11 (48096) ಮಹೋರ್ಮಿಣಮಿವೋದ್ಧೂತಂ ಶ್ವಸನೇನ ಮಹಾರ್ಣವಂ। ಕಿರೀಟೀ ತದ್ಗಜಾನೀಕಂ ಪ್ರಾವಿಶನ್ಮಕರೋ ಯಥಾ॥ 7-90-12 (48097) ಖಮಾಶ್ರಿತ ಇವಾದಿತ್ಯಃ ಪ್ರತಪನ್ಸ ಯುಗಕ್ಷಯೇ। ದದೃಶೇ ದಿಕ್ಷು ಸರ್ವಾಸು ಪಾರ್ಥಃ ಪರಪುರಂಜನಃ॥ 7-90-13 (48098) ಖುರಶಬ್ದೇನ ಚಾಶ್ವಾನಾಂ ನೇಮಿಘೋಷೇಣ ತೇನ ಚ। ತೇನ ಚೋತ್ಕ್ರುಷ್ಟಶಬ್ದೇನ ಜ್ಯಾನಿನಾದೇನ ತೇನ ಚ॥ 7-90-14 (48099) ನಾನಾವಾದಿತ್ರಶಬ್ದೇನ ಪಾಂಚಜನ್ಯಸ್ವನೇನ ಚ। ದೇವದತ್ತಸ್ಯ ಘೋಷೇಣ ಗಾಂಡೀವನಿನದೇನ ಚ। ಮಂದವೇಗಾ ನರಾ ನಾಗಾ ಬಭೂವುಸ್ತೇ ವಿಚೇತಸಃ॥ 7-90-15 (48100) ಶರೈರಾಶೀವಿಷಸ್ಪರ್ಶೈರ್ನಿರ್ಭಿನ್ನಾಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ। ತೇ ಗಜಾಃ ಸಮಸೀದಂತ ಮಗ್ನಾಃ ಪಂಕಾರ್ಣವೇಷ್ವಿವ॥ 7-90-16 (48101) ಯುಗಪಚ್ಚ ಸಮಾವಿಷ್ಟೈಃ ಶರೈರ್ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ। ಅನೇಕಶತಸಾಹಸ್ರೈರ್ದ್ರುಮಾ ಮಧುಕರೈರಿವ। `ಪುಂಖಾವಶಿಷ್ಟೈರ್ಬಹುಭಿಃ ಶೋಣಿತೋತ್ಪೀಡವಾಹಿಭಿಃ'॥ 7-90-17 (48102) ಆರಾವಂ ಪರಮಂ ಕೃತ್ವಾ ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಕಿರೀಟಿನಾ। ನಿಪೇತುರನಿಶಂ ಭೂಮೌ ಛಿನ್ನಪಕ್ಷಾ ಇವಾದ್ರಯಃ॥ 7-90-18 (48103) ಅಪರೇ ದಂತವೇಷ್ಟೇಷು ಕುಂಭೇಷು ಚ ಕಟೇಷು ಚ। ಶರೈಃ ಸಮರ್ಪಿತಾ ನಾಗಾಃ ಕ್ರೌಂಚವದ್ವ್ಯನದನ್ಮುಹುಃ॥ 7-90-19 (48104) ಗಜಸ್ಕಂಧಗತಾನಾಂ ಚ ಪುರುಷಾಣಾಂ ಕಿರೀಟಿನಾ। ಛಿದ್ಯಂತೇ ಚೋತ್ತಮಾಂಗಾನಿ ಭುಲ್ಲೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-90-20 (48105) ಸಕುಂಡಲಾನಾಂ ಪತತಾಂ ಶಿರಸಾಂ ಧರಣೀತಲೇ। ಪದ್ಮಾನಾಮಿವ ಸಂಘಾತೈಃ ಪಾರ್ಥಶ್ಚಕ್ರೇ ನಿವೇದನಂ॥ 7-90-21 (48106) ಯಂತ್ರಬದ್ಧಾ ವಿಕವಚಾ ವ್ರಣಾರ್ತಾ ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಾಃ। ಭ್ರಮತ್ಸು ಯುಧಿ ನಾಗೇಷು ಮನುಷ್ಯಾ ವಿಲಲಂಬಿರೇ॥ 7-90-22 (48107) ಕೇಚಿದೇಕೇನ ಬಾಣೇನ ಸುಯುಕ್ತೇನ ಸುಪತ್ರಿಣಾ। ದ್ವೌ ತ್ರಯಶ್ಚ ವಿನಿರ್ಭಿನ್ನಾ ನಿಪೇತುರ್ಧರಣೀತಲೇ॥ 7-90-23 (48108) ಅಪರೇ ಮದಸಂರಬ್ಧಾ ಮಾತಂಗಾಃ ಪರ್ವತೋಪಮಾಃ। ಸಾರೋಹಾ ನ್ಯಪತನ್ಭೂಮೌ ದ್ರುಮವಂತ ಇವಾಚಲಾಃ॥ 7-90-24 (48109) ಮೌರ್ವೀ ಧ್ವಜಂ ಧನುಶ್ಚೈವ ಯುಗಮೀಷಾಂ ತಥೈವ ಚ। ರಥಿನಾಂ ಕುಟ್ಟಯಾಮಾಸ ಭಲ್ಲೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-90-25 (48110) ನ ಸಂದಧನ್ನ ಚಾಕರ್ಷನ್ನ ವಿಮುಂಚನ್ನ ಚೋದ್ವಹನ್। ಮಂಡಲೇನೈವ ಧನುಷಾ ನೃತ್ಯನ್ಪಾರ್ಥಃ ಸ್ಮ ದೃಶ್ಯತೇ॥ 7-90-26 (48111) ಅತಿವಿದ್ಧಾಶ್ಚ ನಾರಾಚೈರ್ವಮಂತೋ ರುಧಿರಂ ಮುಖೈಃ। ಮುಹೂರ್ತಾನ್ನ್ಯಪತನ್ನನ್ಯೇ ವಾರಣಾ ವಸುಧಾತಲೇ॥ 7-90-27 (48112) ಉತ್ಥಿತಾನ್ಯಗಣೇಯಾನಿ ಕಬಂಧಾನಿ ಸಮಂತತಃ। ಅದೃಶ್ಯಂತ ಮಹಾರಾಜ ತಸ್ಮಿನ್ಪರಮಸಂಕುಲೇ॥ 7-90-28 (48113) ಸಚಾಪಾಃ ಸಾಂಗುಲಿತ್ರಾಣಾಃ ಸಖಂಗಾಃ ಸಾಂಗದಾ ರಣೇ। ಅದೃಶ್ಯಂತ ಭುಜಾಶ್ಛಿನ್ನಾ ಹೇಮಾಭರಣಭೂಷಿತಾಃ॥ 7-90-29 (48114) ಸೂಪಸ್ಕರೈರಧಿಷ್ಠಾನೈರೀಷಾದಂಡಕಬಂಧುರೈಃ। ಚಕ್ರೈರ್ವಿಮಥಿತೈರಕ್ಷೈರ್ಭಗ್ನೈಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ಯುಗೈಃ॥ 7-90-30 (48115) ಚರ್ಮಚಾಪಧರೈಶ್ಚೈವ ವ್ಯವಕೀರ್ಣೈಸ್ತತಸ್ತತಃ। ಸ್ರಗ್ಭಿರಾಭರಣೈರ್ವಸ್ತ್ರೈಃ ಪತಿತೈಶ್ಚ ಮಹಾಧ್ವಜೈಃ॥ 7-90-31 (48116) ನಿಹತೈರ್ವಾರಣೈರಶ್ವೈಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯೈಶ್ಚ ನಿಪಾತಿತೈಃ। ಅದೃಶ್ಯತ ಮಹೀ ತತ್ರ ದಾರುಣಪ್ರತಿದರ್ಶನಾ॥ 7-90-32 (48117) ಏವಂ ದುಃಶಾಸನಬಲಂ ವಧ್ಯಮಾನಂ ಕಿರೀಟಿನಾ। ಸಂಪ್ರಾದ್ರವನ್ಮಹಾರಾಜ ವ್ಯಥಿತಂ ಸಹನಾಯಕಂ॥ 7-90-33 (48118) `ಏವಂ ಬಲೇ ದ್ರುತೇ ಯಾತೇ ರಾಜಪುತ್ರಂ ಮಹಾರಥಂ। ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈಸ್ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠೇತಿ ಚಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-90-34 (48119) ಜೀವಿತೇನ ಕಥಂ ಗಂತಾ ದುರುಕ್ತಂ ಯಾವದದ್ಯ ತೇ। ತದ್ವಾಕ್ಯಸದೃಶಂ ಕರ್ಮ ಕುರು ತ್ವಂ ಯದಿ ಮನ್ಯಸೇ॥ 7-90-35 (48120) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ರಾಜಾ ಪಾರ್ಥಃ ಪಾರ್ಥಿವಮರ್ದನಃ। ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹಾರಾಜ ಅವಿಧ್ಯತ್ತನಯಂ ತವ'॥ 7-90-36 (48121) ತತೋ ದುಃಶಾಸನಸ್ತ್ರಸ್ತಃ ಸಹಾನೀಕಃ ಶರಾರ್ದಿತಃ। ದ್ರೋಣಂ ತ್ರಾತಾರಮಾಕಾಂಕ್ಷಞ್ಶಕಟವ್ಯೂಹಮಭ್ಯಗಾತ್॥ ॥ 7-90-37 (48122) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 90 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-90-3 ಪಲಾಯನೇ ಕೃತಃ ಕ್ಷಣೋಽವಸರೋ ಯೇನ॥ 5-90-9 ಪ್ರತಿಭಯೋ ಭಯಂಕರಃ। ದಾರುಣಃ ಕ್ರೂರಃ॥ 5-90-19 ದಂತವೇಷ್ಟೇಷು ದಂತಮೂಲೇಷು। ಕಟೇಷು ಕಟಿಷು॥ 5-90-21 ನಿವೇದನಮುಪಾಹಾರಂ॥ 5-90-22 ಯಂತ್ರಬದ್ಧಾ ಯಂತ್ರೈರಾಲಿಖಿತಾಃ॥ 5-90-90 ನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-91-0 (48123) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-91-0x (4493) ದುಃಶಸನಬಲಂ ಹತ್ವಾ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಮಹಾರಥಃ। ಸಿಂಧುರಾಜಂ ಪರೀಪ್ಸನ್ವೈ ದ್ರೋಣಾನೀಕಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-91-1 (48124) ಸ ತು ದ್ರೋಣಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ವ್ಯೂಹಸ್ಯ ಪ್ರಮುಖೇ ಸ್ಥಿತಂ। ಕೃತಾಂಜಲಿರಿದಂ ವಾಕ್ಯಂ ಕೃಷ್ಣಸ್ಯಾನುಮತೇಽಬ್ರವೀತ್॥ 7-91-2 (48125) ಶಿವೇನ ಧ್ಯಾಹಿ ಮಾಂ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸ್ವಸ್ತಿ ಚೈವ ವದಸ್ವ ಮೇ। ಭವತ್ಪ್ರಸಾದಾದಿಚ್ಛಾಮಿ ಪ್ರವೇಷ್ಟಂ ದುರ್ಭಿದಾಂ ಚಮೂಂ॥ 7-91-3 (48126) ಭವಾನ್ಪಿತೃಸಮೋ ಮಹ್ಯಂ ಧರ್ಮರಾಜಸಮೋಽಪಿ ಚ। ಧೌಂಯಕೃಷ್ಣಸಮಶ್ಚೈವ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ॥ 7-91-4 (48127) ಅಶ್ವತ್ಥಾಮಾ ಯಥಾ ತಾತ ರಕ್ಷಣೀಯಸ್ತ್ವಯಾಽನಘ। ತಥಾಽಹಮಪಿ ತೇ ರಕ್ಷ್ಯಃ ಸದೈವ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮ॥ 7-91-5 (48128) ತವ ಪ್ರಸಾದಾದಿಚ್ಛೇಯಂ ಸಿಂಧುರಾಜಾನಮಾಹವೇ। ನಿಹಂತುಂ ದ್ವಿಪದಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ರಕ್ಷ ಮೇ ಪ್ರಭೋ॥ 7-91-6 (48129) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-91-7x (4494) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತದಾಽಽಚಾರ್ಯಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ। ಮಾಮಜಿತ್ವಾ ನ ಬೀಭತ್ಸೋ ಶಕ್ಯೋ ಜೇತುಂ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-91-7 (48130) ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಶರವ್ರಾತೈರವಾಕಿರತ್। ಸರಥಾಶ್ವಧ್ವಜಂ ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಪ್ರಹಸನ್ವೈ ಸಸಾರಥಿಂ॥ 7-91-8 (48131) ತತೋಽರ್ಜುನಃ ಶರವ್ರಾತಾಂದ್ರೋಣಸ್ಯಾವಾರ್ಯ ಸಾಯಕೈಃ। ದ್ರೋಣಮಭ್ಯರ್ದಯದ್ಬಾಣೈರ್ಘೋರರೂಪೈರ್ಹತ್ತರೈಃ॥ 7-91-9 (48132) ವಿವ್ಯಾಧ ಚ ರಣೇ ದ್ರೋಣಮನುಮಾನ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಂ ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ನವಭಿಃ ಸಾಯಕೈಃ ಪುನಃ॥ 7-91-10 (48133) ತಸ್ಯೇಷೂನಿಷುಭಿಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ದ್ರೋಣೋ ವಿವ್ಯಾಧ ತಾವುಭೌ। ವಿಷಾಗ್ನಿಜ್ವಲಿತಪ್ರಖ್ಯೈರಿಷುಭಿಃ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ॥ 7-91-11 (48134) ಇಯೇಪ ಪಾಂಡವಸ್ತಸ್ಯ ಬಾಣೈಶ್ಛೇತ್ತುಂ ಶರಾಸನಂ। ತಸ್ಯ ಚಿಂತಯತಸ್ತ್ವೇವ ಫಲ್ಗುನಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-91-12 (48135) ದ್ರೋಣಃ ಶರೈರಸಂಭ್ರಾಂತೋ ಜ್ಯಾಂ ಚಿಚ್ಛೇದಾಶು ವೀರ್ಯವಾನ್। ವಿವ್ಯಾಧ ಚ ಹಯಾನಸ್ಯ ಧ್ವಜಂ ಸಾರಥಿಮೇವ ಚ॥ 7-91-13 (48136) ಅರ್ಜುನಂ ಚ ಶರೈರ್ವೀರಃ ಸ್ಮಯಮಾನೋಽಭ್ಯವಾಕಿರತ್। ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ಪಾರ್ಥಃ ಸಜ್ಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಹದ್ಧನುಃ॥ 7-91-14 (48137) ವಿಶೇಷಯಿಷ್ಯನ್ನಾಚಾರ್ಯಂ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರವಿದುಷಾಂ ವರಃ। ಮುಮೋಚ ಷಟ್ಶತಾನ್ಬಾಣಾನ್ಗೃಹೀತ್ವೈಕಮಿವ ದ್ರುತಂ॥ 7-91-15 (48138) ಪುನಃ ಸಪ್ತಶತಾನನ್ಯಾನ್ಸಹಸ್ರಂ ಚಾನಿವರ್ತಿನಃ। ಚಿಕ್ಷೇಪಾಯುತಶಶ್ಚಾನ್ಯಾಂಸ್ತೇಽಘ್ನಂದ್ರೋಣಸ್ಯ ತಾಂ ಚಮೂಂ॥ 7-91-16 (48139) ತೈಃ ಸಂಯಗಸ್ತೈರ್ಬಲಿನಾ ಕೃತಿನಾ ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಾ। ಮನುಷ್ಯವಾಜಿಮಾತಂಗಾ ವಿದ್ಧಾಃ ಪೇತುರ್ಗತಾಸವಃ॥ 7-91-17 (48140) ವಿಸೂತಾಶ್ವಧ್ವಜಾಃ ಪೇತುಃ ಸಂಛಿನ್ನಾಯುಧಜೀವಿತಾಃ। ರಥಿನೋ ರಥಮುಖ್ಯೇಭ್ಯಃ ಸಹಸಾ ಶರಪೀಡಿತಾಃ॥ 7-91-18 (48141) ಚೂರ್ಣಿತಾಕ್ಷಿಪ್ತದಗ್ಧಾನಾಂ ವಜ್ರಾನಿಲಹುತಾಶನೈಃ। ತುಲ್ಯರೂಪಾ ಗಜಾಃ ಪೇತುರ್ಗಿರ್ಯಗ್ರಾಂಬುದವೇಶ್ಮನಾಂ॥ 7-91-19 (48142) ಪೇತುರಶ್ವಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಹತಾನ್ಯರ್ಜುನೇಷುಭಿಃ। ಹಂಸಾ ಹಿಮವತಃ ಪೃಷ್ಠೇ ವಾರಿವಿಪ್ರಹತಾ ಇವ॥ 7-91-20 (48143) ರಥಾಶ್ವದ್ವಿಪಪತ್ತ್ಯೋಘಾಃ ಸಲಿಲೌಘಾ ಇವಾದ್ಭುತಾಃ। ಯುಗಾಂತಾದಿತ್ಯರಶ್ಂಯಾಭೈಃ ಪಾಂಡವಾಸ್ತ್ರಶರೈರ್ಹತಾಃ॥ 7-91-21 (48144) ತಂ ಪಾಂಡವಾದಿತ್ಯಶರಾಂಶುಜಾಲಂ ಕುರುಪ್ರವೀರಾನ್ಯುಧಿ ನಿಷ್ಟಪಂತಂ। ಸ ದ್ರೋಣಮೇಘಃ ಶರವೃಷ್ಟಿವೇಗೈಃ ಪ್ರಾಚ್ಛಾದಯನ್ಮೇಘ ಇವಾರ್ಕರಶ್ಮೀನ್॥ 7-91-22 (48145) ಅಥಾತ್ಯರ್ಥಂ ವಿಸೃಷ್ಟೇನ ದ್ವಿಷತಾಮಸುಭೋಜಿನಾ। ಆಜಘ್ನೇ ವಕ್ಷಸಿ ದ್ರೋಣೋ ನಾರಾಚೇನ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-91-23 (48146) ಸ ವಿಹ್ವಲಿತಸರ್ವಾಂಗಃ ಕ್ಷಿತಿಕಂಪೇ ಯಥಾಽಚಲಃ। ಧೈರ್ಯಮಾಲಂಬ್ಯ ಬೀಭತ್ಸುರ್ದ್ರೋಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-91-24 (48147) ದ್ರೋಣಸ್ತು ಪಂಚಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ವಾಸುದೇವಮತಾಡಯತ್। ಅರ್ಜುನಂ ಚ ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಧ್ವಜಂ ಚಾಸ್ಯ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-91-25 (48148) ವಿಶೇಷಯಿಷ್ಯಞ್ಶಿಷ್ಯಂ ಚ ದ್ರೋಣೋ ರಾಜನ್ಪರಾಕ್ರಮೀ। ಅದೃಶ್ಯಮರ್ಜುನಂ ಚಕ್ರೇ ನಿಮೇಷಾಚ್ಛರವೃಷ್ಟಿಭಿಃ॥ 7-91-26 (48149) ಪ್ರಸಕ್ತಾನ್ಪತತೋಽದ್ರಾಕ್ಷ್ಮ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಸಾಯಕಾನ್। ಮಂಡಲೀಕೃತಮೇವಾಸ್ಯ ಧನುಶ್ಚಾದೃಶ್ಯತಾದ್ಭುತಂ॥ 7-91-27 (48150) ತೇಽಭ್ಯಯುಃ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ। ದ್ರೋಣಸೃಷ್ಟಾಃ ಸುಬಹವಃ ಕಂಕಪತ್ರಪರಿಚ್ಛದಾಃ॥ 7-91-28 (48151) ತತ್ರಾದ್ಭುತಮಪಶ್ಯಾಮ ಶಿಲಾನಾಮಿವ ಸರ್ಪಣಂ। ಯದ್ದ್ರೋಣಂ ತರಸಾ ಪಾರ್ಥೋ ವೃದ್ಧಂ ಬಾಲೋಽಪಿ ನಾತರತ್॥ 7-91-29 (48152) ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ। ನಾತಿವರ್ತಿಷ್ಯತೇ ಹ್ಯೋನಂ ವೇಲಾಮಿವ ಮಹಾರ್ಣವಃ॥ 7-91-30 (48153) ತತಃ ಪಾರ್ಥಂ ಸಮುದ್ವಿಗ್ನಂ ಲಕ್ಷ್ಯ ಚಿಂತಯತೇಽಚ್ಯುತಃ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚಾಪಿ ವಿಕ್ರಾಂತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಧುನಿಷೂದನಃ। ಇತ್ಯಬ್ರವೀದ್ವಾಸುದೇವೋ ಧನಂಜಯಮುದಾರಧೀಃ॥ 7-91-31 (48154) ಪಾರ್ಥಪಾರ್ಥ ಮಹಾಬಾಹೋ ನ ನಃ ಕಾಲಾತ್ಯಯೋ ಭವೇತ್। ದ್ರೋಣಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಗಚ್ಛಾಮೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಽಸೌ ಗತಕ್ಲಮಃ॥ 7-91-32 (48155) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-91-33x (4495) ಪಾರ್ಥಶ್ಚಾಪ್ಯಬ್ರವೀತ್ಕೃಷ್ಣಂ ಯಥೇಷ್ಟಮಿತಿ ಕೇಶವಂ॥ 7-91-33 (48156) ತತಃ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ ಕೃತ್ವಾ ದ್ರೋಣಂ ಪ್ರಾಯಾನ್ಮಹಾಭುಜಂ। ಪರಿವೃತ್ತಶ್ಚ ಬೀಭತ್ಸುರಗಚ್ಛದ್ವಿಸೃಜಞ್ಶರಾನ್॥ 7-91-34 (48157) ತತೋಽಬ್ರವೀತ್ಸ್ವಯಂ ದ್ರೋಣಃ ಕ್ವೇದಂ ಪಾಂಡವ ಗಂಯತೇ। ನನು ನಾಮ ರಣೇ ಶತ್ರುಮಜಿತ್ವಾ ನ ನಿವರ್ತಸೇ॥ 7-91-35 (48158) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 7-91-36x (4496) ಗುರುರ್ಭವಾನ್ನ ಮೇ ಶತ್ರುಃ ಶಿಷ್ಯಃ ಪುತ್ರಸಮೋಽಸ್ಮಿ ತೇ। ನ ಚಾಸ್ತಿ ಸ ಪುಮಾಂʼಲ್ಲೋಕೇ ಯಸ್ತ್ವಾಂ ಯುಧಿ ಪರಾಜಯೇತ್॥ 7-91-36 (48159) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-91-37x (4497) ಏವಂ ಬ್ರುವಾಣೋ ಬೀಭತ್ಸುರ್ಜಯದ್ರಥವಧೋತ್ಸುಕಃ। ತ್ವರಾಯುಕ್ತೋ ಮಹಾಬಾಹುಸ್ತ್ವತ್ಸೈನ್ಯಂ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-91-37 (48160) ತಂ ಚಕ್ರರಕ್ಷೌ ಪಾಂಚಾಲ್ಯೌ ಯುಧಾಮನ್ಯೂತ್ತಮೌಜಸೌ। ಅನ್ವಯಾತಾಂ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ವಿಶಂತಂ ತಾವಕಂ ಬಲಂ॥ 7-91-38 (48161) ತತೋ ಜಯೋ ಮಹಾರಾಜ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸಾತ್ವತಃ। ಕಾಂಭೋಜಶ್ಚ ಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚ ಧನಂಜಯಮವಾರಯನ್॥ 7-91-39 (48162) ತೇಷಾಂ ದಶಸಹಸ್ರಾಣಿ ರಥಾನಾಮನುಯಾಯಿನಾಂ। ಅಭೀಷಾಹಾಃ ಶೂರಸೇನಾಃ ಶಿಬಯೋಽಥ ವಸಾತಯಃ॥ 7-91-40 (48163) ಮಾವೇಲ್ಲಕಾ ಲಲಿತ್ಥಾಶ್ಚ ಕೇಕಯಾ ಮದ್ರಕಾಸ್ತಥಾ। ನಾರಾಯಣಾಶ್ಚ ಗೋಪಾಲಾಃ ಕಾಂಭೋಜಾನಾಂ ಚ ಯೇ ಗಣಾಃ॥ 7-91-41 (48164) ಕರ್ಣೇನ ವಿಜಿತಾಃ ಪೂರ್ವಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಶೂರಸಂಮತಾಃ। ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಹೃಷ್ಟಾತ್ಮಾನೋಽರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-91-42 (48165) ಪುತ್ರಶೋಕಾಭಿಸಂತಪ್ತಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಮೃತ್ಯುಮಿವಾಂತಕಂ। ತ್ಯಜಂತಂ ತುಮುಲೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಸನ್ನದ್ಧಂ ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಂ॥ 7-91-43 (48166) ಗಾಹಮಾನಮನೀಕಾನಿ ಮಾತಂಗಮಿವ ಯೂಥಪಂ। ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಪರಾಕ್ರಾಂತಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರಮವಾರಯನ್॥ 7-91-44 (48167) ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ತುಮುಲಂ ರೋಮಹರ್ಷಣಂ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ವೈ ಪ್ರಾರ್ಥಯತಾಂ ಯೋಧಾನಾಮರ್ಜುನಸ್ಯ ಚ॥ 7-91-45 (48168) ಜಯದ್ರಥವಧಪ್ರೇಪ್ಸುಮಾಯಾಂತಂ ಪುರುಷರ್ಷಭಂ। ನ್ಯವಾರಯಂತ ಸಹಿತಾಃ ಕ್ರಿಯಾ ವ್ಯಾಧಿಮಿವೋತ್ಥಿತಂ॥ ॥ 7-91-46 (48169) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶೋದಿಸಯುದ್ಧೇ ಏಕನವತಿತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 91 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-91-19 ಗಿರ್ಯಗ್ರಾಂಬುದವೇಶ್ಮನಾಂ ವಜ್ರಾನಿಲಹುತಾಶನೈಃ ಚೂರ್ಣಿತಾಕ್ಷಿಪ್ತದಗ್ಧಾನಾಂ ಇತಿ ಯಥಾಸಂಖ್ಯೇನಾನ್ವಯಃ॥ 5-91-91 ಏಕನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-92-0 (48170) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-92-0x (4498) ಸನ್ನಿರುದ್ಧಸ್ತು ತೈಃ ಪಾರ್ಥೋ ಮಹಾಬಲಪರಾಕ್ರಮಃ। ದ್ರುತಂ ಸಮನುಯಾತಶ್ಚ ದ್ರೋಣೇನ ರಥಿನಾಂ ವರಃ॥ 7-92-1 (48171) ಕಿರನ್ನಿಷುಗಣಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾನ್ಸ ರಶ್ಮೀನಿವ ಭಾಸ್ಕರಃ। ತಾಪಯಾಮಾಸ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ದೇಹಂ ವ್ಯಾಧಿಗಣೋ ಯಥಾ॥ 7-92-2 (48172) ಅಶ್ವೋ ವಿದ್ಧೋ ರಥಶ್ಛಿನ್ನಃ ಸಾರೋಹಃ ಪಾತಿತೋ ಗಜಃ। ಛತ್ರಾಣಿ ಚಾಪವಿದ್ಧಾನಿ ರಥಾಶ್ಚಕ್ರೈರ್ವಿನಾ ಕೃತಾಃ॥ 7-92-3 (48173) ವಿದ್ರುತಾನಿ ಚ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಶರಾರ್ತಾನಿ ಸಮಂತತಃ। ಇತ್ಯಾಸೀತ್ತುಮುಲಂ ಯುದ್ಧಂ ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ॥ 7-92-4 (48174) ತೇಷಾಂ ಸಂಯಚ್ಛತಾಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಪರಸ್ಪರಮಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಅರ್ಜುನೋ ಧ್ವಜಿನೀಂ ರಾಜನ್ನಭೀಕ್ಷ್ಣಂ ಸಮಕಂಪಯತ್॥ 7-92-5 (48175) ಸತ್ಯಾಂ ಚಿಕೀರ್ಷಮಾಣಸ್ತು ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಸತ್ಯಸಂಗರಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವದ್ರಥಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಶೋಣಾಶ್ವಂ ಶ್ವೇತವಾಹನಃ॥ 7-92-6 (48176) ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಮರ್ಮಭಿದ್ಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಅಂತೇವಾಸಿನಮಾಚಾರ್ಯೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-92-7 (48177) ತಂ ತೂರ್ಣಮಿವ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ। ಅಭ್ಯಧಾವದಿಷೂನಸ್ಯನ್ನಿಷುವೇಗವಿಘಾತಕಾನ್॥ 7-92-8 (48178) ತಸ್ಯಾಶು ಕ್ಷಿಪತೋ ಭಲ್ಲಾನ್ಭಲ್ಲೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯದಮೇಯಾತ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರಂ ಸಮುದೀರಯನ್॥ 7-92-9 (48179) ತದದ್ಭುತಮಪಶ್ಯಾಮ ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಚಾರ್ಯಕಂ ಯುಧಿ। ಯತಮಾನೋ ಯುವಾ ನೈನಂ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯದ್ಯದರ್ಜುನಃ॥ 7-92-10 (48180) ಕ್ಷರನ್ನಿವ ಮಹಾಮೇಘೋ ವಾರಿಧಾರಾಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ದ್ರೋಣಮೇಘಃ ಪಾರ್ಥಶೈಲಂ ವವರ್ಷ ಶರವೃಷ್ಟಿಭಿಃ॥ 7-92-11 (48181) ಅರ್ಜುನಃ ಶರವರ್ಷಂ ತಚ್ಛರವರ್ಷೇಣ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಅವಾರಯದಸಂಭ್ರಾಂತೋ ನ ತ್ವಾಚಾರ್ಯಮಪೀಡಯತ್॥ 7-92-12 (48182) ದ್ರೋಣಸ್ತು ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಶ್ವೇತವಾಹನಮಾರ್ದಯತ್। ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಬಾಹ್ವೋರುರಸಿ ಚಾಶುಗೈಃ॥ 7-92-13 (48183) ಪಾರ್ಥಸ್ತು ಪ್ರಹಸಂಧೀಮಾನಾಚಾರ್ಯಂ ಸ ಶರೌಘಿಣಂ। ವಿಸೃಜಂತಂ ಶಿತಾನ್ಬಾಣಾನವಾರಯತ ತಂ ಯುಧಿ॥ 7-92-14 (48184) ಅಥ ತೌ ವಧ್ಯಮಾನೌ ತು ದ್ರೋಣೇನ ರಥಸತ್ತಮೌ। ಅವರ್ಜಯೇತಾಂ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಯುಗಾಂತಾಗ್ನಿಮಿವೋತ್ಥಿತಂ॥ 7-92-15 (48185) ವರ್ಜಯನ್ನಿಶಿತಾನ್ಬಾಣಾಂದ್ರೋಣಚಾಪವಿನಿಃ ಸೃತಾನ್। ಕಿರೀಟಮಾಲೀ ಕೌಂತೇಯೋ ಭೋಜಾನೀಕಮಥಾವಿಶತ್॥ 7-92-16 (48186) ಸೋಽಂತರಾ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಕಾಂಭೋಜಂ ಚ ಸುದಕ್ಷಿಣಂ। ಅಭ್ಯಯಾದ್ವರ್ಜಯಂದ್ರೋಣಂ ಮೈನಾಕಮಿವ ಪರ್ವತಂ॥ 7-92-17 (48187) ತತೋ ಭೋಜೋ ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ಕುರುಸತ್ತಮಂ। ಅವಿಧ್ಯತ್ತೂರ್ಣಮವ್ಯಗ್ರೋ ದಶಭಿಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-92-18 (48188) ತಮರ್ಜುನಃ ಶತೇನಾಜೌ ರಾಜನ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪತ್ರಿಣಾಂ। ಪುನಶ್ಚಾನ್ಯೈಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಮೋಹಯನ್ನಿವ ಸಾತ್ವತಂ॥ 7-92-19 (48189) ಭೋಜಸ್ತು ಪ್ರಹಸನ್ಪಾರ್ಥಂ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಮಾಧವಂ। ಏಕೈಕಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಾಯಕಾನಾಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-92-20 (48190) ತಸ್ಯಾರ್ಜುನೋ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ವಿಯಾಧೈನಂ ತ್ರಿಸಪ್ತಭಿಃ। ಶರೈರಗ್ನಿಶಿಖಾಕಾರೈಃ ಕ್ರುದ್ಧಾಶೀವಿಷಸನ್ನಿಭೈಃ॥ 7-92-21 (48191) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಕೃತವರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ। ಪಂಚಭಿಃ ಸಾಯಕೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ವಿವ್ಯಾಧೋರಸಿ ಭಾರತ॥ 7-92-22 (48192) ಪುನಶ್ಚ ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಪಾರ್ಥಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಪಂಚಭಿಃ। ತಂ ಪಾರ್ಥೋ ನವಭಿರ್ಬಾಣೈರಾಜಘಾನ ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-92-23 (48193) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಷಕ್ತಂ ಕೌಂತೇಯಂ ಕೃತವರ್ಮರಥಂ ಪ್ರತಿ। ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯೋ ನ ನಃ ಕಾಲಾತ್ಯಯೋ ಭವೇತ್॥ 7-92-24 (48194) ತತಃ ಕೃಷ್ಣೋಽಬ್ರವೀತ್ಪಾರ್ಥಂ ಕೃತವರ್ಮಣಿ ಮಾ ದಯಾಂ। ಕುರು ಸಂಬಂಧಕಂ ಹಿತ್ವಾ ಪ್ರಮಥ್ಯೈನಂ ವಿಶಾತಯ॥ 7-92-25 (48195) ತತಃ ಸ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಮಹೋಯಿತ್ವಾಽರ್ಜುನಃ ಶರೈಃ। ಅಭ್ಯಗಾಜ್ಜವನೈರಶ್ವೈಃ ಕಾಂಭೋಜಾನಾಮನೀಕಿನೀಂ॥ 7-92-26 (48196) ಅಮರ್ಷಿತಸ್ತು ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ಶ್ವೇತವಾಹನೇ। ವಿಧುನ್ವನ್ಸಶರಂ ಚಾಪಂ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ಸಮಾಗತಃ॥ 7-92-27 (48197) ಚಕ್ರರಕ್ಷೌ ತು ಪಾಂಚಾಲ್ಯಾವರ್ಜುನಸ್ಯ ಪದಾನುಗೌ। ಪರ್ಯವಾರಯದಾಯಾಂತೌ ಕೃತವರ್ಮಾ ರಥೇಷುಭಿಃ॥ 7-92-28 (48198) ತಾವವಿಧ್ಯತ್ತತೋ ಭೋಜಃ ಕೃತವರ್ಮಾ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ತ್ರಿಭಿರೇವ ಯುಧಾಮನ್ಯುಂ ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚೋತ್ತಮೌಜಸಂ॥ 7-92-29 (48199) ತಾವಪ್ಯೇನಂ ವಿವಿಧತುರ್ದಶಭಿರ್ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ತ್ರಿಭಿರೇವ ಯುಧಾಮನ್ಯುರುತ್ತಗೌಜಾಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತಥಾ। ಸಂಚಿಚ್ಛಿದತುರಪ್ಯಸ್ಯ ಧ್ವಜಂ ಕಾರ್ಮುಕಮೇವ ಚ॥ 7-92-30 (48200) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ। ಕೃತ್ವಾ ವಿಧನುಷೌ ವೀರೌ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್॥ 7-92-31 (48201) ತಾವನ್ಯೇ ಧನುಷೀ ಸಜ್ಯೇ ಕೃತ್ವಾ ಭೋಜಂ ವಿಜಘ್ನತುಃ। ತೇನಾಂತರೇಷು ಬೀಭತ್ಸುರ್ವಿವೇಶಾಮಿತ್ರವಾಹಿನೀಂ॥ 7-92-32 (48202) ನ ಲೇಭಾತೇ ತು ತೌ ದ್ವಾರಂ ವಾರಿತೌ ಕೃತವರ್ಮಣಾ। ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಷ್ವನೀಕೇಷು ಯತಮಾನೌ ನರರ್ಷಭೌ॥ 7-92-33 (48203) ಅನೀಕಾನ್ಯರ್ದಯನ್ಯುದ್ಧೇ ತ್ವರಿತಃ ಶ್ವೇತವಾಹನಃ। ನಾವಧೀತ್ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಪ್ರಾಪ್ತಮಪ್ಯರಿಸೂದನಃ॥ 7-92-34 (48204) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ತಥಾಽಽಯಾಂತಂಶೂರೋ ರಾಜಾ ಶ್ರುತಾಯುಧಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ್ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ವಿಧುನ್ವಾನೋ ಮಹದ್ಧನುಃ॥ 7-92-35 (48205) ಸ ಪಾರ್ಥಂ ತ್ರಿಭಿರಾನರ್ಚ್ಛತ್ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಚ ಜನಾರ್ದನಂ। ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೇನ ಪಾರ್ಥಕೇತುಮತಾಡಯತ್॥ 7-92-36 (48206) ತತೋಽರ್ಜುನೋ ನವತ್ಯಾ ತು ಶರಾಣಾಂ ನತಪರ್ವಣಾಂ। ಆಜಘಾನ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತೋತ್ರೈರಿವ ಮಹಾದ್ವಿಪಂ॥ 7-92-37 (48207) ಸ ತನ್ನ ಮಮೃಷೇ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವೇಯಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ। ಅಥೈನಂ ಸಪ್ತಸಪ್ತತ್ಯಾ ನಾರಾಚಾನಾಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-92-38 (48208) ತಸ್ಯಾರ್ಜುನೋ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಶರಾವಾಪಂ ನಿಕೃತ್ಯ ಚ। ಆಜಘಾನೋರಸಿ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಪ್ತಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-92-39 (48209) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಸ ರಾಜಾ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ। ವಾಸವಿಂ ನವಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಬಾಹ್ವೋರುರಸಿ ಚಾರ್ಪಯತ್॥ 7-92-40 (48210) ತತೋಽರ್ಜುನಃ ಸ್ಮಯನ್ನೇವ ಶ್ರುತಾಯುಧಮರಿಂದಮಃ। ಶರೈರನೇಕಸಾಹಸ್ರೈಃ ಪೀಡಯಾಮಾಸ ಭಾರತ॥ 7-92-41 (48211) ಅಶ್ವಾಂಶ್ಚಾಸ್ಯಾವಧೀತ್ತೂರ್ಣಂ ಸಾರಥಿಂ ಚ ಮಹಾರಥಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಚೈನಂ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ನಾರಾಚಾನಾಂ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-92-42 (48212) ಹತಾಶ್ವಂ ರಥಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಸ ತು ರಾಜಾ ಶ್ರುತಾಯುಧಃ। ಅಭ್ಯದ್ರುವದ್ರುಣೇ ಪಾರ್ಥಂ ಗದಾಮುದ್ಯಂಯ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-92-43 (48213) ವರುಣಸ್ಯತ್ಮಜೋ ವೀರಃ ಸ ತು ರಾಜಾ ಶ್ರುತಾಯುಧಃ। ಪರ್ಣಾಶಾಜನನೀ ಯಸ್ಯ ಶೀತತೋಯಾ ಮಹಾನದೀ॥ 7-92-44 (48214) ತಸ್ಯ ಮಾತಾಽಬ್ರವೀದ್ರಾಜನ್ವರುಣಂ ಪುತ್ರಕಾರಣಾತ್। ಅವಧ್ಯೋಽಯಂ ಭವೇಲ್ಲೋಕೇ ಶತ್ರೂಣಾಂ ತನಯೋ ಮಮ॥ 7-92-45 (48215) ವರುಣಸ್ತ್ವಬ್ರವೀತ್ಪ್ರೀತೋ ದದಾಂಯಸ್ಮೈ ವರಂ ಹಿತಂ। ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಂ ಸುತಸ್ತೇಽಯಂ ಯೇನಾವಧ್ಯೋ ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 7-92-46 (48216) ನಾಸ್ತಿ ಚಾಪ್ಯಮರತ್ವಂ ವೈ ಮನುಷ್ಯಸ್ಯ ಕಥಂಚನ। ಸರ್ವೇಣಾವಶ್ಯಮರ್ತವ್ಯಂ ಜಾತೇನ ಸರಿತಾಂ ವರೇ॥ 7-92-47 (48217) ದುರ್ಧರ್ಷಸ್ತ್ವೇಷ ಶತ್ರೂಣಾಂ ರಣೇಷು ಭವಿತಾ ಸದಾ। ಅಸ್ತ್ರಸ್ಯಾಸ್ಯ ಪ್ರಭಾವಾದ್ವೈ ವ್ಯೇತು ತೇ ಮಾನಸೋ ಜ್ವರಃ॥ 7-92-48 (48218) ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ವರುಣಃ ಪ್ರಾದಾದ್ಗದಾಂ ಮಂತ್ರಪುರಸ್ಕೃತಾಂ। ಯಾಮಾಸಾದ್ಯ ದುರಾಧರ್ಷಃ ಸರ್ವಲೋಕೇ ಶ್ರುತಾಯುಧಃ॥ 7-92-49 (48219) ಉವಾಚ ಚೈನಂ ಭಗವಾನ್ಪುನರೇವ ಜಲೇಶ್ವರಃ। ಅಯುಧ್ಯತಿ ನ ಮೋಕ್ತವ್ಯಾ ಸಾ ತ್ವಯ್ಯೇವ ಪತೇದಿತಿ॥ 7-92-50 (48220) ಹನ್ಯಾದೇಷಾ ಪ್ರತೀಪಂ ಹಿ ಪ್ರಯೋಕ್ತಾರಮಪಿ ಪ್ರಭೋ। ನ ಚಾಕರೋತ್ಸ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕಾಲೇ ಶ್ರುತಾಯುಧಃ॥ 7-92-51 (48221) ಸ ತಯಾ ವೀರಘಾತಿನ್ಯಾ ಜನಾರ್ದನಮತಾಡಯತ್। ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ತಾಂ ಕೃಷ್ಣಃ ಪೀನೇನಾಂಸೇನ ವೀರ್ಯವಾನ್। ನಾಕಂಪಯತ ಶೌರಿಂ ಸಾ ವಿಂಧ್ಯಂ ಗಿರಿಮಿವಾನಿಲಃ॥ 7-92-52 (48222) `ತತೋಽರ್ಜುನಃ ಕ್ಷುರಪ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಭುಜೌ ಪರಿಘಸನ್ನಿಭೌ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಪಾಣ಼್ಡವಃ ಶೀಘ್ರಂ ಜಲೇಶ್ವರಸುತಸ್ಯ ವೈ॥ 7-92-53 (48223) ಸ ಜ್ವಲಂತೀ ಮಹೋಲ್ಕೇವ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಜನಾರ್ದನಂ'। ಪ್ರತ್ಯಾಗತಾ ಮಹಾವೇಗಾ ಕೃತ್ಯೇವ ದುರಧಿಷ್ಠಿತಾ॥ 7-92-54 (48224) ಜಘಾನ ಚಾಸ್ಥಿತಂ ವೀರಂ ಶ್ರುತಾಯುಧಮಮರ್ಷಣಂ। `ಸ ಪಪಾತ ಹತೋ ಭೂಮೌ ವಿಶಿರಾ ವಿಭುಜೋ ಬಲೀ। ಸಂಭಗ್ನ ಇವ ವಾತೇನ ಬಹುಶಾಖೋ ವನಸ್ಪತಿಃ॥ 7-92-55 (48225) ಸಾ ವಿಸ್ಫುರಂತೀ ಜ್ವಲಿತಾ ವಜ್ರವೇಗಸಮಾ ಗದಾ'। ಹತ್ವಾ ಶ್ರುತಾಯುಧಂ ವೀರಂ ಧರಣೀಮನ್ವಪದ್ಯತ॥ 7-92-56 (48226) ಗದಾಂ ನಿವರ್ತಿತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿಹತಂ ಚ ಶ್ರುತಾಯುಧಂ। ಹಾಹಾಕಾರೋ ಮಹಾಂಸ್ತತ್ರ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸಮಜಾಯತ। ಸ್ವೇನಾಸ್ತ್ರೇಣ ಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶ್ರುತಾಯುಧಮರಿಂದಮಂ॥ 7-92-57 (48227) ಅಯುಧ್ಯಮಾನಾಯ ತತಃ ಕೇಶವಾಯ ನರಾಧಿಪ। ಕ್ಷಿಪ್ತಾ ಶ್ರುತಾಯುಧೇನಾಥ ತಸ್ಮಾತ್ತಮವಧೀದ್ಗದಾ॥ 7-92-58 (48228) ಯಥೋಕ್ತಂ ವರುಣೇನಾಜೌ ತಥಾ ಸ ನಿಧನಂ ಗತಃ। ವ್ಯಸುಶ್ಚಾಪ್ಯಪತದ್ಭೂಮೌ ಪ್ರೇಕ್ಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-92-59 (48229) ಪತಮಾನಸ್ತು ಸ ಬಭೌ ಪರ್ಣಾಶಾಯಾಃ ಪ್ರಿಯಃ ಸುತಃ। ಸಂಭಗ್ನ ಇವ ವಾತೇನ ಬಹುಶಾಖೋ ವನಸ್ಪತಿಃ॥ 7-92-60 (48230) ತತಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಸೇನಾಮುಖ್ಯಾಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ। ಪ್ರಾದ್ರವಂತ ಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶ್ರುತಾಯುಧಮರಿಂದಮಂ॥ 7-92-61 (48231) ತತಃ ಕಾಂಭೋಜರಾಜಸ್ಯ ಪುತ್ರಃ ಶೂರಃ ಸುದಕ್ಷಿಣಃ। ಅಭ್ಯಯಾಜ್ಜವನೈರಶ್ವೈಃ ಫಲ್ಗುನಂ ಶತ್ರುಸೂದನಂ॥ 7-92-62 (48232) ತಸ್ಯ ಪಾರ್ಥಃ ಶರಾನ್ಸಪ್ತ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಭಾರತ। ತೇ ತಂ ಶೂರಂ ವಿನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಪ್ರಾವಿಶಂಧರಣೀತಲಂ॥ 7-92-63 (48233) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧಃ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಗಾಂಡೀವಪ್ರೇಷಿತೈರ್ಮೃಧೇ। ಅರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-92-64 (48234) ವಾಸುದೇವಂ ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಪುನಃ ಪಾರ್ಥಂ ಚ ಪಂಚಭಿಃ। ತಸ್ಯ ಪಾರ್ಥೋ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಕೇತುಂ ಚಿಚ್ಛೇದ ಮಾರಿಷ॥ 7-92-65 (48235) ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಂ ಭೃಶತೀಕ್ಷ್ಣಾಭ್ಯಾಂ ತಂ ಚ ವಿವ್ಯಾಧ ಪಾಂಡವಃ। ಸ ತು ಪಾರ್ಥಂ ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಿಂಹನಾದಮಥಾನದತ್॥ 7-92-66 (48236) ಸರ್ವಪಾರಶವೀಂ ಚೈವ ಶಕ್ತಿಂ ಶೂರಃ ಸುದಕ್ಷಿಣಃ। ಸಘಂಟಾಂ ಪ್ರಾಹಿಣೋದ್ಧೋರಾಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನೇ॥ 7-92-67 (48237) ಸಾ ಜ್ವಲಂತೀ ಮಹೋಲ್ಕೇವ ತಮಾಸಾದ್ಯ ಮಹಾರಥಂ। ಸವಿಸ್ಫುಲಿಂಗಾ ನಿರ್ಭಿದ್ಯ ನಿಪಪಾತ ಮಹೀತಲೇ॥ 7-92-68 (48238) ಶಕ್ಯಾ ತ್ವಭಿಹತೋ ಗಾಢಂ ಮೂರ್ಚ್ಛಯಾಽಭಿಪರಿಪ್ಲುತಃ। ಸಮಾಶ್ವಾಸ್ಯ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಸೃಕ್ವಿಣೀ ಪರಿಲೇಲಿಹನ್॥ 7-92-69 (48239) ತಂ ಚತುರ್ದಶಭಿಃ ಪಾರ್ಥೋ ನಾರಾಚೈಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ। ಸಾಶ್ವಧ್ವಜಧನುಃಸೂತಂ ವಿವ್ಯಾಧಾಚಿಂತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-92-70 (48240) ರಥಂ ಚಾನ್ಯೈಃ ಸುಬಹುಭಿಶ್ಚಕ್ರೇ ವಿಶಕಲಂ ಶರೈಃ। ಸುದಕ್ಷಿಣಂ ತಂ ಕಾಂಭೋಜಂ ಮೋಘಸಂಕಲ್ಪವಿಕ್ರಮಂ। ಬಿಭೇದ ಹೃದಿ ಬಾಣೇನ ಪೃಥುಧಾರೇಣ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-92-71 (48241) ಸ ಭಿನ್ನವರ್ಮಾ ಸ್ರಸ್ತಾಂಗಃ ಪ್ರಭ್ರಷ್ಟಮುಕುಟಾಂಗದಃ। ಪಪಾತಾಭಿಮುಖಃ ಶೂರೋ ಯಂತ್ರಮುಕ್ತ ಇವ ಧ್ವಜಃ॥ 7-92-72 (48242) ಗಿರೇಃ ಶಿಖರಜಃ ಶ್ರೀಮಾನ್ಸುಶಾಖಃ ಸುಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ। ನಿರ್ಭಗ್ನ ಇವ ವಾತೇನ ಕರ್ಣಿಕಾರೋ ಹಿಮಾತ್ಯಯೇ। ವಿಶೀರ್ಣಃ ಪತಿತೋ ರಾಜಾ ಪ್ರಸಾರ್ಯ ವಿಪುಲೌ ಭುಜೌ॥ 7-92-73 (48243) ಶೇತೇ ಸ್ಮ ನಿಹತೋ ಭೂಮೌ ಕಾಂಭೋಜಾಸ್ತರಣೋಚಿತಃ। ಮಹಾರ್ಹಾಭರಣೋಪೇತಃ ಸಾನುಮಾನಿವ ಪರ್ವತಃ॥ 7-92-74 (48244) ಸುದರ್ಶನೀಯಸ್ತಾಂರಾಕ್ಷಃ ಕರ್ಣಿನಾ ಸ ಸುದಕ್ಷಿಣಃ। ಪುತ್ರಃ ಕಾಂಭೋಜರಾಜಸ್ಯ ಪಾರ್ಥೇನ ವಿನಿಪಾತಿತಃ॥ 7-92-75 (48245) ಧಾರಯನ್ನಗ್ನಿಸಂಕಾಶಾಂ ಶಿರಸಾ ಕಾಂಚನೀಂ ಸ್ರಜಂ। ಅಶೋಭತ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವ್ಯಸುರ್ಭೂಮೌ ನಿಪಾತಿತಃ॥ 7-92-76 (48246) ತತಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ವ್ಯದ್ರವಂತ ಸುತಸ್ಯ ತೇ। ಹತಂ ಶ್ರುತಾಯುಧಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕಾಂಭೋಜಂ ಚ ಸುದಕ್ಷಿಣಂ॥ ॥ 7-92-77 (48247) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದ್ವಿನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 92 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-92-15 ತೇಷಾಂ ಸಂಯಚ್ಛತಾಂ ವಿಧಾರಯತಾಂ॥ 5-92-10 ಆಚಾರ್ಯಕಂ ಶಿಕ್ಷಾಂ॥ 5-92-28 ರಥೇಷುಭಿಃ ಅದೂರಸ್ಥಾಯಿಭಿರ್ಬಾಣೈಃ॥ 5-92-54 ಕೃತ್ಯಾ ಅಭಿಚಾರದೇವತಾ॥ 5-92-72 ಧ್ವಜಃ ಶಕ್ರಧ್ವಜಃ॥ 5-92-92 ದ್ವಿನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-93-0 (48248) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-93-0x (4499) ಹತೇ ಸುದಕ್ಷಿಣೇ ರಾಜನ್ವೀರೇ ಚೈವ ಶ್ರುತಾಯುಧೇ। ಜವೇನಾಭ್ಯದ್ರವನ್ಪಾರ್ಥಂ ಕುಪಿತಾಃ ಸೈನಿಕಾಸ್ತವ॥ 7-93-1 (48249) ಅಭೀಷಾಹಾಃ ಶೂರಸೇನಾಃ ಶಿಬಯೋಽಥ ವಸಾತಯಃ। ಅಭ್ಯವರ್ಷಂಸ್ತತೋ ರಾಜಞ್ಶರವರ್ಷೈರ್ಧನಂಜಯಂ॥ 7-93-2 (48250) ತೇಷಾಂ ಷಷ್ಟಿಶತಾನನ್ಯಾನ್ಪ್ರಾಮಥ್ನಾತ್ಪಾಂಡವಃ ಶರೈಃ। ತೇ ಸ್ಮ ಭೀತಾಃ ಪಲಾಯಂತೇ ವ್ಯಾಘ್ರಾತ್ಕ್ಷುದ್ರಮೃಗಾ ಇವ॥ 7-93-3 (48251) ತೇ ನಿವೃತ್ತಾಃ ಪುನಃ ಪಾರ್ಥಂ ಸರ್ವತಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್। ರಣೇ ಸಪತ್ನಾನ್ನಿಘ್ನಂತಂ ಜಿಗೀಷಂತಂ ಪರಾನ್ಯುಧಿ॥ 7-93-4 (48252) ತೇಷಾಮಾಪತತಾಂ ತೂರ್ಣಂ ಗಾಂಡೀವಪ್ರೇಷಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಶಿರಾಂಸಿ ಪಾತಯಾಮಾಸ ಬಾಹೂಂಶ್ಚಾಪಿ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-93-5 (48253) ಶಿರೋಭಿಃ ಪಾತಿತೈಸ್ತತ್ರ ಭೂಮಿರಾಸೀನ್ನಿರಂತರಾ। ಅಭ್ರಚ್ಛಾಯೇವ ಚೈವಾಸೀದ್ಧ್ವಾಂಕ್ಷಗೃಧ್ರಬಲೈರ್ಯುಧಿ॥ 7-93-6 (48254) ತೇಷು ತೂತ್ಸಾದ್ಯಮಾನೇಷು ಕ್ರೋಧಾಮರ್ಷಸಮನ್ವಿತೌ। ಸ್ರುತಾಯುಶ್ಚಾಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚ ಧನಂಜಯಮಯುಧ್ಯತಾಂ॥ 7-93-7 (48255) ಬಲಿನೌ ಸ್ಪರ್ಧಿನೌ ವೀರೌ ಕುಲಜೌ ಬಾಹುಶಾಲಿನೌ। ತಾವೇನಂ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಸವ್ಯದಕ್ಷಿಣಮಸ್ಯತಾಂ॥ 7-93-8 (48256) ತ್ವರಾಯುಕ್ತೌ ಮಹರಾಜ ಪ್ರಾರ್ಥಯಾನೌ ಮಹದ್ಯಶಃ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ವಧಪ್ರೇಪ್ಸೂ ಪುತ್ರಾರ್ಥೇ ತವ ಧನ್ವಿನೌ॥ 7-93-9 (48257) ತಾವರ್ಜುನಂ ಸಹಸ್ರೇಣ ಪತ್ರಿಣಾಂ ನತಪರ್ವಣಾಂ। ಪೂರಯಾಮಾಸತುಃ ಕ್ರುದ್ಧೌ ತಟಾಕಂ ಜಲದೌ ಯಥಾ॥ 7-93-10 (48258) ಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚ ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತೋಮರೇಣ ಧನಂಜಯಂ। ಆಜಘಾನ ರಥಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪೀತೇನ ನಿಶಿತೇನ ಚ॥ 7-93-11 (48259) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಬಲವತಾ ಶತ್ರುಣಾ ಶತ್ರುಕರ್ಶನಃ। ಜಗಾಮ ಪರಮಂ ಮೋಹಂ ಮೋಹಯನ್ಕೇಶವಂ ರಣೇ॥ 7-93-12 (48260) ಏತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕಾಲೇ ತು ಸೋಽಶ್ರುತಾಯುರ್ಮಹಾರಥಃ। ಶೂಲೇನ ಭೃಶತೀಕ್ಷ್ಣೇನ ತಾಡಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-93-13 (48261) ಕ್ಷತೇ ಕ್ಷಾರಂ ಸ ಹಿ ದದೌ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಪಾರ್ಥೋಽಪಿ ಭೃಶಸಂವಿದ್ಧೋ ಧ್ವಜಯಷ್ಟಿಂ ಸಮಾಶ್ರಿತಃ॥ 7-93-14 (48262) ತತಃ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ತಾವಕಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಸಿಂಹನಾದೋ ಮಹಾನಾಸೀದ್ಧತಂ ಮತ್ವಾ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-93-15 (48263) ಕೃಷ್ಣಶ್ಚ ಭೃಶಸಂತಪ್ತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಾರ್ಥಂ ವಿಚೇತನಂ। ಆಶ್ವಾಸಯತ್ಸುಹೃದ್ಯಾಭಿರ್ವಾಗ್ಭಿಸ್ತತ್ರ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-93-16 (48264) ತತಸ್ತೌ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೌ ಲಬ್ಧಲಕ್ಷೌ ಧನಂಜಯಂ। ವಾಸುದೇವಂ ಚ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಶರವರ್ಷೈಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-93-17 (48265) ಸಚಕ್ರಕೂಬರರಥಂ ಸಾಶ್ವಧ್ವಜಪತಾಕಿನಂ। ಅದೃಶ್ಯಂ ಚಕ್ರತುರ್ಯುದ್ಧೇ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-93-18 (48266) ಪ್ರತ್ಯಾಶ್ವಸ್ತಸ್ತು ಬೀಭತ್ಸುಃ ಶನಕೈರಿವ ಭಾರತ। ಪ್ರೇತರಾಜಪುರಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪುನಃ ಪ್ರತ್ಯಾಗತೋ ಯಥಾ॥ 7-93-19 (48267) ಸಂಛನ್ನಂ ಶರಜಾಲೇನ ರಥಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಕೇಶವಂ। ಶತ್ರೂ ಚಾಭಿಮುಖೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೀಪ್ಯಮಾನಾವಿವಾನಲೌ॥ 7-93-20 (48268) ಪ್ರಾದುಶ್ಚಕ್ರೇ ತತಃ ಪಾರ್ಥಃ ಶಾಕ್ರಮಸ್ತ್ರಂ ಮಹಾರಥಃ। ತಸ್ಮಾದಾಸನ್ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶರಾಣಾಂ ನತಪರ್ವಣಾಂ॥ 7-93-21 (48269) ತೇ ಜಘ್ನುಸ್ತೌ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ತಾಭ್ಯಾಂ ಮುಕ್ತಾಂಶ್ಚ ಸಾಯಕಾನ್। ವಿಚೇರುರಾಕಾಶಗತಾಃ ಪಾರ್ಥಚಾಪವಿನಿಃಸೃತಾಃ॥ 7-93-22 (48270) ಪ್ರತಿಹತ್ಯ ಸರಾಂಸ್ತೂರ್ಣಂ ಶರವೇಗೇನ ಪಾಂಡವಃ। ಪ್ರತಸ್ಥೇ ತತ್ರತತ್ರೈವ ಯೋಧಯನ್ವೈ ಮಹಾರಥಾನ್॥ 7-93-23 (48271) ತೌ ಚ ಫಲ್ಗುನಬಾಣೌಘೈರ್ವಿಬಾಹುಶಿರಸೌ ಕೃತೌ। ವಸುಧಾಮನ್ವಪದ್ಯೇತಾಂ ವಾತನುನ್ನಾವಿವ ದ್ರುಮೌ॥ 7-93-24 (48272) ಶ್ರುತಾಯುಷಶ್ಚ ನಿಧನಂ ವಧಶ್ಚೇವಾಶ್ರುತಾಯುಷಃ। ಲೋಕವಿಸ್ಮಾಪನಮಭೂತ್ಸಮುದ್ರಸ್ಯೇವ ಶೋಷಣಂ॥ 7-93-25 (48273) ತಯೋಃ ಪದಾನುಗಾನ್ಹತ್ವಾ ಪುನಃ ಪಂಚಶತಂ ರಥಾನ್। ಪ್ರತ್ಯಗಾದ್ಭಾರತೀಂ ಸೇನಾಂ ನಿಘ್ನನ್ಪಾರ್ಥೋ ವರಾನ್ವರಾನ್॥ 7-93-26 (48274) ಶ್ರುತಾಯುಷಂ ಚ ನಿಹತಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಚೈವಾಶ್ರುತಾಯುಷಂ। ನಿಯತಾಯುಶ್ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ದೀರ್ಘಾಯುಶ್ಚೈವ ಭಾರತ॥ 7-93-27 (48275) ಪುತ್ರೌ ತಯೋರ್ನರಶ್ರೇಷ್ಠೌ ಕೌಂತೇಯಂ ಪ್ರತಿ ಜಗ್ಮತುಃ। ಕಿರಂತೌ ವಿವಿಧಾನ್ಬಾಣಾನ್ಪಿತೃವ್ಯಸನಕರ್ಶಿತೌ॥ 7-93-28 (48276) ತಾವರ್ಜುನೋ ಮುಹೂರ್ತೇನ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಪ್ರೈಷಯತ್ಪರಮಕ್ರುದ್ಧೋ ಯಮಸ್ಯ ಸದನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-93-29 (48277) ಲೋಡಯಂತಮನೀಕಾನಿ ದ್ವಿಪಂ ಪದ್ಮಸರೋ ಯಥಾ। ನಾಶಕ್ನುವನ್ವಾರಯಿತುಂ ಪಾರ್ಥಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಪುಂಗವಾಃ॥ 7-93-30 (48278) ಅಂಗಾಸ್ತು ಗಜಸಂಘೈಶ್ಚ ಪಾಂಡವಂ ಪರ್ಯವಾರಯನ್। ಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಸಹಸ್ರಶೋ ರಾಜಞ್ಶಿಕ್ಷಿತಾ ಹಸ್ತಿಸಾದಿನಃ॥ 7-93-31 (48279) ದುರ್ಯೋಧನಸಮಾದಿಷ್ಟಾಃ ಕುಂಜರೈಃ ಪರ್ವತೋಪಮೈಃ। ಪ್ರಾಚ್ಯಾಶ್ಚ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾಶ್ಚ ಕಲಿಂಗಪ್ರಮುಖಾ ನೃಪಾಃ॥ 7-93-32 (48280) ತೇಷಾಮಾಪತತಾಂ ಶೀಘ್ರಂ ಗಾಂಡೀವಪ್ರೇಷಿತೈಃ ಶರೈಃ। ನಿಚಕರ್ತ ಶಿರಾಂಸ್ಯುಗ್ರೋ ಬಾಹೂನಪಿ ಸುಭೂಷಣಾನ್॥ 7-93-33 (48281) ತೈಃ ಶಿರೋಭಿರ್ಮಹೀ ಕೀರ್ಣಾ ಬಾಹುಭಿಶ್ಚ ಸಹಾಂಗದೈಃ। ಬಭೌ ಕನಕಪಾಷಾಣಾ ಭುಜಗೈರಿವ ಸಂವೃತಾ॥ 7-93-34 (48282) ಬಾಹವೋ ವಿಶಿಖೈಶ್ಛಿನ್ನಾಃ ಶಿರಾಂಸ್ಯುನ್ಮಥಿತಾನಿ ಚ। ಪತಮಾನಾನ್ಯದೃಶ್ಯಂತ ದ್ರುಮೇಭ್ಯ ಇವ ಪಕ್ಷಿಣಃ॥ 7-93-35 (48283) ಶರೈಃ ಸಹಸ್ರಶೋ ವಿದ್ಧಾ ದ್ವಿಪಾಃ ಪ್ರಸೃತಶೋಣಿತಾಃ। ಅದೃಶ್ಯಂತಾದ್ರಯಃ ಕಾಲೇ ಗೈರಿಕಾಂಬುಸ್ರವಾ ಇವ॥ 7-93-36 (48284) ನಿಹತಾಃ ಶೇರತೇ ಸ್ಮಾನ್ಯೇ ಬೀಭತ್ಸೋರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಗಜಪೃಷ್ಠಗತಾ ಂಲೇಚ್ಛಾ ನಾನಾವಿಕೃತದರ್ಶನಾಃ॥ 7-93-37 (48285) ನಾನಾವೇಷಧರಾ ರಾಜನ್ನಾನಾಶಸ್ತ್ರೌಘಸಂವೃತಾಃ। ರುಧಿರೇಣಾನುಲಿಪ್ತಾಂಗಾ ಭಾಂತಿ ಚಿತ್ರೈಃ ಶರೈರ್ಹತಾಃ॥ 7-93-38 (48286) ಶೋಣಿತಂ ನಿರ್ವಮಂತಿ ಸ್ಮ ದ್ವಿಪಾಃ ಪಾರ್ಥಶರಾಹತಾಃ। ಸಹಸ್ರಶಶ್ಛಿನ್ನಗಾತ್ರಾಃ ಸಾರೋಹಾಃ ಸಪದಾನುಗಾಃ॥ 7-93-39 (48287) ಚುಕ್ರುಶುಶ್ಚ ನಿಪೇತುಶ್ಚ ಬಭ್ರಮುಶ್ಚಾಪರೇ ದಿಶಃ। ಭೃಶಂ ತ್ರಸ್ತಾಶ್ಚ ಬಹವಃ ಸ್ವಾನೇವ ಮಮೃದುರ್ಗಜಾಃ॥ 7-93-40 (48288) ಸೋತ್ತರಾಯುಧಿನಶ್ಚೈವ ದ್ವಿಪಾಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣವಿಷೋಪಮಾಃ। ವಿದಂತ್ಯಸುರಮಾಯಾಂ ಯೇ ಸುಘೋರಾ ಘೋರಚಕ್ಷುಷಃ॥ 7-93-41 (48289) ಯವನಾಃ ಪಾರದಾಶ್ಚೈವ ಶಕಾಶ್ಚ ಸಹ ಬಾಹ್ಲಿಕೈಃ। ಕಾಕವರ್ಣಾ ದುರಾಚಾರಾಃ ಸ್ತ್ರೀಲೋಲಾಃ ಕಲಹಪ್ರಿಯಾಃ॥ 7-93-42 (48290) ದ್ರಾವಿಡಾಸ್ತತ್ರ ಯುಧ್ಯಂತೇ ಮತ್ತಮಾತಂಗವಿಕ್ರಮಾಃ। ಗೋಯೋನಿಪ್ರಭವಾ ಂಲೇಚ್ಛಾಃ ಕಾಲಕಲ್ಪಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ॥ 7-93-43 (48291) ದಾರ್ವಾತಿಸಾರಾ ದರದಾಃ ಪುಂಡ್ರಾಶ್ಚೈವ ಸಹಸ್ರಶಃ। ತೇ ನ ಶಕ್ಯಾಃ ಸ್ಮ ಸಂಖ್ಯಾತುಂ ವ್ರಾತಾಃ ಶತಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-93-44 (48292) ಅಭ್ಯವರ್ಷಂತ ತೇ ಸರ್ವೇ ಪಾಂಡವಂ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಅವಾಕಿರಂಶ್ಚ ತೇ ಂಲೇಚ್ಛಾ ನಾನಾಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ॥ 7-93-45 (48293) ತೇಷಾಮಪಿ ಸಸರ್ಜಾಶು ಶರವೃಷ್ಟಿಂ ಧನಂಜಯಃ। ಸೃಷ್ಟಿಸ್ತಥಾವಿಧಾ ಹ್ಯಾಸೀಚ್ಛಲಭಾನಾಮಿವಾಯತಿಃ॥ 7-93-46 (48294) ಅಭ್ರಚ್ಛಾಯಾಮಿವ ಶರೈಃ ಸೈನ್ಯೇ ಕೃತ್ವಾ ಧನಂಜಯಃ। ಮುಂಡಾರ್ಧಮುಂಡಾಂಜಟಿಲಾನಶುಚೀಂಜಟಿಲಾನನಾನ್। ಂಲೇಚ್ಛಾನಶಾತಯತ್ಸರ್ವಾನ್ಸಮೇತಾನಸ್ತ್ರತೇಜಸಾ॥ 7-93-47 (48295) ಶರೈಶ್ಚ ಶತಶೋ ವಿದ್ಧಾಸ್ತೇ ಸಂಘಾ ಗಿರಿಚಾರಿಣಃ। ಪ್ರಾದ್ರವಂತ ರಣೇ ಭೀತಾ ಗಿರಿಗಹ್ವರವಾಸಿನಃ॥ 7-93-48 (48296) ಗಜಾಶ್ವಸಾದಿಂಲೇಚ್ಛಾನಾಂ ಪತಿತಾನಾಂ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಬಕಾಃ ಕಂಕಾ ವೃಕಾ ಭೂಮಾವಪಿಬನ್ರುಧಿರಂ ಮುದಾ॥ 7-93-49 (48297) ಪತ್ತ್ಯಶ್ವರಥನಾಗೈಶ್ಚ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಕೃತಸಂಕ್ರಮಾಂ। ಶರವರ್ಷಪ್ಲವಾಂ ಘೋರಾಂ ಕೇಶಶೈವಲಶಾದ್ವಲಾಂ। ಪ್ರಾವರ್ತಯನ್ನದೀಮುಗ್ರಾಂ ಶೋಣಿತೌಘತರಂಗಿಣೀಂ॥ 7-93-50 (48298) ಛಿನ್ನಾಂಗುಲೀಕ್ಷುದ್ರಮತ್ಸ್ಯಾಂ ಯುಗಾಂತೇ ಕಾಲಸನ್ನಿಭಾಂ। ಪ್ರಾಕರೋದ್ಗಜಸಂಬಾಧಾಂ ನದೀಮುತ್ತರಶೋಣಿತಾಂ॥ 7-93-51 (48299) ದೇಹೇಭ್ಯೋ ರಾಜಪುತ್ರಾಣಾಂ ನಾಗಾಶ್ವರಥಸಾದಿನಾಂ। ಯಥಾ ಸ್ಥಲಂ ಚ ನಿಂನಂ ಚ ನ ಸ್ಯಾದ್ವರ್ಷತಿ ವಾಸವೇ। ತಥಾಽಽಸೀತ್ಪೃಥಿವೀ ಸರ್ವಾ ಶೋಣಿತೇನ ಪರಿಪ್ಲುತಾ॥ 7-93-52 (48300) ಷಟ್ಸಹಸ್ರಾನ್ಹಯಾನ್ವೀರಾನ್ಪುನರ್ದಶಶತಾನ್ವರಾನ್। ಪ್ರಾಹಿಣೋನ್ಮೃತ್ಯುಲೋಕಾಯ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಃ॥ 7-93-53 (48301) ಶರೈಃ ಸಹಸ್ರಶೋ ವಿದ್ಧಾ ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತಾ ದ್ವಿಪಾಃ। ಶೇರತೇ ಭೂಮಿಮಾಸಾದ್ಯ ಶೈಲಾ ವಜ್ರಹತಾ ಇವ॥ 7-93-54 (48302) ಸ ವಾಜಿರಥಮಾತಂಗಾನ್ನಿಘ್ನನ್ವ್ಯಚರದರ್ಜುನಃ। ಪ್ರಭಿನ್ನ ಇವ ಮಾತಂಗೋ ಮೃದ್ಗನ್ನಲವನಂ ಯಥಾ॥ 7-93-55 (48303) ಭುರಿದ್ರುಮಲತಾಗುಲ್ಮಂ ಶುಷ್ಕೇಂಧನತೃಣೋಲಪಂ। ನಿರ್ದಹೇದನಲೋಽರಣ್ಯಂ ಯಥಾ ವಾಯುಸಮೀರಿತಃ॥ 7-93-56 (48304) ಸೇನಾರಣ್ಯಂ ತವ ತಥಾ ಕೃಷ್ಣಾನಿಲಸಮೀರಿತಃ। ಶರಾರ್ಚಿರದಹತ್ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪಾಂಡವೋಽಗ್ನಿರ್ಧನಂಜಯಃ॥ 7-93-57 (48305) ಶೂನ್ಯಾನ್ಕುರ್ವನ್ರಥೋಪಸ್ಥಾನ್ಮಾನವೈಃ ಸಂಸ್ತರನ್ಮಹೀಂ। ಪ್ರಾನೃತ್ಯದಿವ ಸಂಬಾಧೇ ಚಾಪಹಸ್ತೋ ಧನಂಜಯಃ। ವಜ್ರಕಲ್ಪೈಃ ಶರೈರ್ಭೂಮಿಂ ಕುರ್ವನ್ನುತ್ತರಶೋಣಿತಾಂ॥ 7-93-58 (48306) `ತತಃ ಪ್ರಾವರ್ತತ ನದೀ ಶೋಣಿತೌಘತರಂಗಿಣೀ। ನರಾಶ್ವದ್ವಿಪಕಾಯೇಭ್ಯಃ ಪರ್ವತೇಭ್ಯ ಇವಾಪಗಾ॥ 7-93-59 (48307) ಅಸ್ಥಿಶರ್ಕರಸಂಬಾಧಾ ಧ್ವಜವೃಕ್ಷಾ ರಥಹದಾ। ಸಂಛಿನ್ನಶೀರ್ಷಪಾಣಾಣಾ ಹಸ್ತಿಹಸ್ತಮಹಾಗ್ರಹಾ॥ 7-93-60 (48308) ಮಾಂಸಮಜ್ಜಾಸ್ಥಿಪಂಕಾಢ್ಯಾಂ ಹತಾಶ್ವಮಕರಾಕುಲಾ। ಉಷ್ಣೀಷಫೇನಸಂಛನ್ನಾ ಶರಘೋರಝಷಾಕುಲಾ॥ 7-93-61 (48309) ರುದ್ರಸ್ಯಾಕ್ರೀಡಸದೃಶೀಂ ಭೂಮಿಂ ಕುರ್ವನ್ವಿಭೀಷಣಾಂ'। ಪ್ರಾವಿಶದ್ಭಾರತೀಂ ಸೇನಾಂ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ವೈ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-93-62 (48310) ತಂ ಶ್ರುತಾಯುಸ್ತಥಾಂಬಷ್ಠೋ ವ್ರಜಮಾನಂ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-93-63 (48311) ತಸ್ಯಾರ್ಜುನಃ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಕಂಕಪತ್ರಪರಿಚ್ಛದೈಃ। ನ್ಯಪಾತಯದ್ಧಯಾಞ್ಶೀಘ್ರಂ ಯತಮಾನಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಧನುಶ್ಚಾಸ್ಯಾಪರೈಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಶರೈಃ ಪಾರ್ಥೋ ವಿಚಕ್ರಮೇ॥ 7-93-64 (48312) ಅಂಬಷ್ಠಸ್ತು ಗದಾಂ ಗೃಹ್ಯ ಕ್ರೋಧಪರ್ಯಾಕುಲೇಕ್ಷಣಃ। ಆಸಸಾದ ರಣೇ ಪಾರ್ಥಂ ಕೇಶವಂ ಚ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-93-65 (48313) ತತಃ ಸಂಪ್ರಹರನ್ವೀರೋ ಗದಾಮುದ್ಯಂಯ ಭಾರತ। ರಥಮಾವಾರ್ಯ ಗದಯಾ ಕೇಶವಂ ಸಮತಾಡಯತ್॥ 7-93-66 (48314) ಗದಯಾ ತಾಡಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೇಶವಂ ಪರವೀರಹಾ। ಅರ್ಜುನೋಽಥ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸೋಽಂಬಷ್ಠಂ ಪ್ರತಿ ಭಾರತ॥ 7-93-67 (48315) ತತಃ ಶರೈರ್ಹೇಮಪುಂಖೈಃ ಸಗದಂ ರಥಿನಾಂ ವರಂ। ಛಾದಯಾಮಾಸ ಸಮರೇ ಮೇಘಃ ಸೂರ್ಯಮಿವೋದಿತಂ॥ 7-93-68 (48316) ಅಥಾಪರೈಃ ಶರೈಶ್ಚಾಪಿ ಗದಾಂ ತಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಅಚೂರ್ಣಯತ್ತದಾ ಪಾರ್ಥಸ್ತಿದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-93-69 (48317) ಅಥ ತಾಂ ಪತಿತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಗೃಹ್ಯಾನ್ಯಾಂ ಚ ಮಹಾಗದಾಂ। ಅರ್ಜುನಂ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನರತಾಡಯತ್॥ 7-93-70 (48318) ತಸ್ಯಾರ್ಜುನಃ ಕ್ಷುರಪ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಸಗದಾವುದ್ಯತೌ ಭುಜೌ। ಚಿಚ್ಛೇದೇಂದ್ರಧ್ವಜಾಕಾರೌ ಶಿರಶ್ಚಾನ್ಯೇನ ಪತ್ರಿಣಾ॥ 7-93-71 (48319) ಸ ಪಪಾತ ಹತೋ ರಾಜನ್ವಸುಧಾಮನುನಾದಯನ್। ಇಂದ್ರಧ್ವಜ ಇವೋತ್ಸೃಷ್ಟೋ ಯಂತ್ರನಿರ್ಮುಕ್ತಬಂಧನಃ॥ 7-93-72 (48320) ಅಂಬಷ್ಠೇ ತು ತದಾ ಭಗ್ನೇ ತವ ಸೈನ್ಯಮಭಜ್ಯತ॥ 7-93-73 (48321) ರಥಾನೀಕಾವಗಾಢಶ್ಚ ವಾರಣಾಶ್ವಶತೈರ್ವೃತಃ। ಅದೃಶ್ಯತ ಪದಾ ಪಾರ್ಥೋ ಘನೈಃ ಸೂರ್ಯ ಇವಾವೃತಃ॥ 7-93-74 (48322) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ಧಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಿನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 93 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-93-43 ಗೋಯೋನಿಪ್ರಭವಾ ನಂದಿನ್ಯಾಂ ಜಾತಾಃ॥ 5-93-46 ಸೃಷ್ಟಿಃ ಸಂಸೃಷ್ಟಿಃ॥ 5-93-47 ಜಟಿಲಾನನಾನ್ ಜಟಿಲಾನಿ ರೂಢಶ್ಮಶ್ರೂಣ್ಯಾನನಾನಿ ಯೇಷಾಂ॥ 5-93-50 ಪ್ರಚ್ಛನ್ನೇನ ಪ್ರಚ್ಛಾದನೇನ ಕೃತೋ ರಚಿತಃ ಸಂಕಮೋ ಯಸ್ಯಾಂ॥ 5-93-51 ಉತ್ತರಶೋಣಿತ್ತಾಂ ಶೋಣಿತಪ್ರಧಾನಾಂ॥ 5-93-53 ಹಯಾನ್ ಅಶ್ವಾರೋಹಾನ್॥ 5-93-93 ತ್ರಿನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-94-0 (48323) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-94-0x (4500) ತತಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ಕೌಂತೇಯೇ ಸಿಂಧುರಾಜಜಿಘಾಂಸಯಾ। ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ವಿನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಭೋಜಾನೀಕಂ ಚ ದುಸ್ತರಂ॥ 7-94-1 (48324) ಕಾಂಭೋಜಸ್ಯ ಚ ದಾಯಾದೇ ಹತೇ ರಾಜನ್ಸುದಕ್ಷಿಣೇ। ಶ್ರುತಾಯುಷಿ ಚ ವಿಕ್ರಾಂತೇ ನಿಹತೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ॥ 7-94-2 (48325) ವಿಪ್ರದ್ರುತೇಷ್ವನೀಕೇಷು ವಿಧ್ವಸ್ತೇಷು ಸಮಂತತಃ। ಪ್ರಭಗ್ನಂ ಸ್ವಬಲಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-94-3 (48326) ತ್ವರನ್ನೇಕರಥೇನೈವ ಸಮೇತ್ಯ ದ್ರೋಣಮಬ್ರವೀತ್। ಗತಃ ಸ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಪ್ರಮಥ್ಯೈತಾಂ ಮಹಾಚಮೂಂ॥ 7-94-4 (48327) ಅಥ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸಮೀಕ್ಷಸ್ವ ಕಿನ್ನು ಕಾರ್ಯಮನಂತರಂ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ವಿಘಾತಾಯ ದಾರುಣೇಽಸ್ಮಿಂಜನಕ್ಷಯೇ॥ 7-94-5 (48328) ಯಥಾ ಸ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೋ ನ ಹನ್ಯೇತ ಜಯದ್ರಥಃ। ತಥಾ ವಿಧತ್ಸ್ವ ಭದ್ರಂ ತೇ ತ್ವಂ ಹಿ ನಃ ಪರಮಾ ಗತಿಃ॥ 7-94-6 (48329) ಅಸೌ ಧನಂಜಯಾಗ್ನಿರ್ಹಿ ಕೋಪಮಾರುತಚೋದಿತಃ। ಸೇನಾಕಕ್ಷಂ ದಹತಿ ಮೇ ವಹ್ನಿಃ ಕಕ್ಷಮಿವೋತ್ಥಿತಃ॥ 7-94-7 (48330) ಅತಿಕ್ರಾಂತೇ ಹಿ ಕೌಂತೇಯೇ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಸೈನ್ಯಂ ಪರಂತಪ। ಜಯದ್ರಥಸ್ಯ ಗೋಪ್ತಾರಃ ಸಂಶಯಂ ಪರಮಂ ಗತಾಃ॥ 7-94-8 (48331) ಸ್ಥಿರಾ ಬುದ್ಧಿರ್ನರೇಂದ್ರಾಣಮಾಸೀದ್ಬ್ರಹ್ಮವಿದಾಂ ವರ। ನಾತಿಕ್ರಮಿಷ್ಯತಿ ದ್ರೋಣಂ ಜಾತು ಜೀವಂಧನಂಜಯಃ॥ 7-94-9 (48332) ಯೋಽಸೌ ಪಾಥೋ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೋ ಮಿಷತಸ್ತೇ ಮಹಾದ್ಯುತೇ। ಸರ್ವಂ ಹ್ಯದ್ಯಾತುರಂ ಮನ್ಯೇ ನೇದಮಸ್ತಿ ಬಲಂ ಮಮ॥ 7-94-10 (48333) ಜಾನಾಮಿ ತ್ವಾಂ ಮಹಾಭಾಗ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಹಿತೇ ರತಂ। ತತೋ ಮುಹ್ಯಾಮಿ ಚ ಬ್ರಹ್ಮನ್ಕಾರ್ಯವತ್ತಾಂ ವಿಚಿಂತಯನ್॥ 7-94-11 (48334) ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಚ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮನ್ವರ್ಧಯನ್ವೃತ್ತಿಮುತ್ತಮಾಂ। ಪ್ರೀಣಾಮಿ ಚ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ತಚ್ಚ ತ್ವಂ ನಾವಬುಧ್ಯಸೇ॥ 7-94-12 (48335) ಅಸ್ಮಾನ್ನ ತ್ವಂ ಸದಾ ಭಕ್ತಾನಿಚ್ಛಸ್ಯಮಿತವಿಕ್ರಮ। ಪಾಂಡವಾನ್ಸತತಂ ಪ್ರೀಣಾಸ್ಯಾಸ್ಮಾಕಂ ವಿಪ್ರಿಯೇ ರತಾನ್॥ 7-94-13 (48336) ಅಸ್ಮಾನೇವೋಪಜೀವಂಸ್ತ್ವಮಸ್ಮಾಕಂ ವಿಪ್ರಿಯೇ ರತಃ। ನ ಹ್ಯಹಂ ತ್ವಾಂ ವಿಜಾನಾಮಿ ಮಧುದಿಗ್ಧಮಿವ ಕ್ಷುರಂ॥ 7-94-14 (48337) `ನಹ್ಯಹಂ ತ್ವಾಂ ವಿಜಾನಾಮಿ ಸರ್ವಂ ಮಂಡೂಕರಾವಿಣಂ'। ನಾದಾಸ್ಯಚ್ಚೇದ್ವರಂ ಮಹ್ಯಂ ಭವಾನ್ಪಾಂಡವನಿಗ್ರಹೇ। ನಾವಾರಯಿಷ್ಯಂ ಗಚ್ಛಂತಮಹಂ ಸಿಂಧುಪತಿಂ ಗೃಹಾನ್॥ 7-94-15 (48338) ಮಯಾ ತ್ವಾಶಂಸಮಾನೇನ ತ್ವತ್ತಸ್ತ್ರಾಣಮಬುದ್ಧಿನಾ। ಆಶ್ವಾಸಿತಃ ಸಿಂಧುಪತಿರ್ಮೋಹಾದ್ದತ್ತಶ್ಚ ಮೃತ್ಯವೇ॥ 7-94-16 (48339) ಯಮದಂಷ್ಟ್ರಾಂತರಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಮುಚ್ಯೇತಾಪಿ ಹಿ ಮಾನವಃ। ನಾರ್ಜುನಸ್ಯ ವಶಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಮುಚ್ಯೇತಾಜೌ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-94-17 (48340) ಸ ತಥಾ ಕುರು ಶೋಣಶ್ವ ಯಥಾ ಮುಚ್ಯೇತ ಸೈಂಧವಃ। ಮಮ ಚಾರ್ತಪ್ರಲಾಪಾನಾಂ ಮಾಕ್ರುಧಃ ಪಾಹಿ ಸೈಂಧವಂ॥ 7-94-18 (48341) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-94-19x (4501) ನಾಭ್ಯಸೂಯಾಮಿ ತೇ ವಾಕ್ಯಮಶ್ವತ್ಥಾಂನಾಽಸಿ ಮೇ ಸಮಃ। ಸತ್ಯಂ ತು ತೇ ಪ್ರವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತಜ್ಜುಷಸ್ವ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-94-19 (48342) ಸಾರಥಿಃ ಪ್ರವರಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಶೀಘ್ರಾಶ್ಚಾಸ್ಯ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ಅಲ್ಪಂ ಚ ವಿವರಂ ಕೃತ್ವಾ ಪೂರ್ಣಂ ಯಾತಿ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-94-20 (48343) ಕಿಂ ನ ಪಶ್ಯಸಿ ಬಾಣೌಘಾನ್ಕ್ರೋಶಮಾತ್ರೇ ಕಿರೀಟಿನಃ। ಪಶ್ಚಾದ್ರಥಸ್ಯ ಪತಿತಾನ್ಕ್ಷಿಪ್ತಾಞ್ಶೀಘ್ರಂ ಹಿ ಗಚ್ಛತಃ॥ 7-94-21 (48344) ನ ತಾಬಂ ಶೀಘ್ರಯಾನೇಽದ್ಯ ಸಮರ್ಥೋ ವಯಸಾನ್ವಿತಃ। ಸೇನಾಮುಖೇ ಚ ಪಾರ್ಥಾನಾಮೇತದ್ಬಲಮುಪಸ್ಥಿತಂ॥ 7-94-22 (48345) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಶ್ಚ ಮೇ ಗ್ರಾಹ್ಯೋ ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ಏವಂ ಮಯಾ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಂ ಕ್ಷತ್ರಮಧ್ಯೇ ಮಹಾಭುಜ॥ 7-94-23 (48346) ಧನಂಜಯೇನ ಚೋತ್ಸೃಷ್ಟೋ ವರ್ತತೇ ಪ್ರಮುಖೇ ನೃಪ। ತಸ್ಮಾದ್ವ್ಯೂಹಮುಖಂ ಹಿತ್ವಾ ನಾಹಂ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಫಲ್ಗುನಂ॥ 7-94-24 (48347) ತುಲ್ಯಾಭಿಜನಕರ್ಮಾಣಂ ಶತ್ರುಮೇಕಂ ಸಹಾಯವಾನ್। ಗತ್ವಾ ಯೋಧಯ ಮಾ ಭೈಸ್ತ್ವಂ ತ್ವಂ ಹ್ಯಸ್ಯ ಜಗತಃ ಪತಿಃ॥ 7-94-25 (48348) ರಾಜಾ ಶೂರಃ ಕೃತೀ ದಕ್ಷೋ ವೈರಮುತ್ಪಾದ್ಯ ಪಾಂಡವೈಃ। ವೀರಃ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರಯಾಹ್ಯಾಶು ಯತ್ರ ಪಾರ್ಥೋ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-94-26 (48349) ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 7-94-27x (4502) ಕಥಂ ತ್ವಾಮಪ್ಯತಿಕ್ರಾಂತಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ। ಧನಂಜಯೋ ಮಯಾ ಶಕ್ಯ ಆಚಾರ್ಯ ಪ್ರತಿಬಾಧಿತುಂ॥ 7-94-27 (48350) ಅಪಿ ಶಕ್ಯೋ ರಣೇ ಜೇತುಂ ವಜ್ರಹಸ್ತಃ ಪುರಂದರಃ। ನಾರ್ಜುನಃ ಸಮರೇ ಶಕ್ಯೋ ಜೇತುಂ ಪರಪುರಂಜಯಃ॥ 7-94-28 (48351) ಯೇನ ಭೋಜಶ್ಚ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೋ ಭವಾಂಶ್ಚ ತ್ರಿದಶೋಪಮಃ। ಅಸ್ತ್ರಪ್ರತಾಪೇನ ಜಿತೌ ಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚ ನಿಬರ್ಹಿತಃ॥ 7-94-29 (48352) ಸುದಕ್ಷಿಣಶ್ಚ ನಿಹತಃ ಸ ಚ ರಾಜಾ ಶ್ರುತಾಯುಧಃ। ಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚಾಶ್ರುತಾಯುಶ್ಚ ಭ್ಲೇಚ್ಛಾಶ್ಚಾಯುತಶೋ ಹತಾಃ॥ 7-94-30 (48353) ತಂ ಕಥಂ ಪಾಂಡವಂ ಯುದ್ಧೇ ದಹಂತಮಿವ ಪಾವಕಂ। ಪ್ರತಿಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ದುರ್ಧರ್ಷಂ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸತ್ತಂ। 7-94-31 (48354) ಕ್ಷಮಂ ಚೇನ್ಮನ್ಯಸೇ ಯುದ್ಧಂ ಮಮ ತೇನಾದ್ಯ ಶಾಧಿ ಮಾಂ। ಪರವಾನಸ್ಮಿ ಭವತಃ ಪ್ರೇಷ್ಯವದ್ರಕ್ಷ ಮೇ ಯಶಃ॥ 7-94-32 (48355) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-94-33x (4503) ಸತ್ಯಂ ವದಸಿ ಕೌರವ್ಯ ದುರಾಧರ್ಷೋ ಧನಂಜಯಃ। ಅಹಂ ತು ತತ್ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥೈನಂ ಪ್ರಸಹಿಷ್ಯಸಿ॥ 7-94-33 (48356) ಅದ್ಭುತಂ ಚಾದ್ಯ ಪಶ್ಯಂತು ಲೋಕೇ ಸರ್ವಧನುರ್ಧರಾಃ। ವಿಷಕ್ತಂ ತ್ವಯಿ ಕೌಂತೇಯಂ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-94-34 (48357) ಏಷ ತೇ ಕವಚಂ ರಾಜಂಸ್ತಥಾ ಬಧ್ನಾಮಿ ಕಾಂಚನಂ। ಯಥಾ ನ ಬಾಣಾ ನಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ಪ್ರಹರಿಷ್ಯಂತಿ ತೇ ರಣೇ॥ 7-94-35 (48358) ಯದಿ ತ್ವಾಂ ಸಾಸುರಸುರಾಃ ಸಯಕ್ಷೋರಗರಾಕ್ಷಸಾಃ। ಯೋಧಯಂತಿ ತ್ರಯೋ ಲೋಕಾಃ ಸನರಾ ನಾಸ್ತಿ ತೇ ಭಯಂ॥ 7-94-36 (48359) ನ ಕೃಷ್ಣೋ ನ ಚ ಕೌಂತೇಯೋ ನ ಚಾನ್ಯಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃದ್ರಣೇ। ಶರಾನರ್ಪಯಿತುಂ ಕಶ್ಚಿತ್ಕವಚೇ ತವ ಶಕ್ಷ್ಯತಿ॥ 7-94-37 (48360) ಸ ತ್ವಂ ಕವಚಮಾಸ್ಥಾಯ ಕ್ರುದ್ಧಮದ್ಯ ರಣೇಽರ್ಜುನಂ। ತ್ವರಮಾಣಃ ಸ್ವಯಂ ಯಾಹಿ ನ ತ್ವಾಽಸೌ ವಿಷಹಿಷ್ಯತಿ॥ 7-94-38 (48361) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-94-39x (4504) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತ್ವರಂದ್ರೋಣಃ ಸ್ಪೃಷ್ಟ್ವಾಂಭೋ ವರ್ಮ ಭಾಸ್ವರಂ। ಆಬಬಂಧಾದ್ಭುತತಮಂ ಜಪನ್ಮಂತ್ರಂ ಯಥಾವಿಧಿ॥ 7-94-39 (48362) ರಣೇ ತಸ್ಮಿನ್ಸುಮಹತಿ ವಿಜಯಸ್ಯ ಸುತಸ್ಯ ತೇ। ವಿಸಿಷ್ಮಾಪಯಿಷುರ್ಲೋಕಾನ್ವಿದ್ಯಯಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ತಮಃ॥ 7-94-40 (48363) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-94-41x (4505) ಕರೋತು ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸ್ವಸ್ತಿ ಕುರ್ವಂತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ। ಸರೀಸೃಪಾಶ್ಚ ಯೇ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಸ್ತೇಭ್ಯಸ್ತೇ ಸ್ವಸ್ತಿ ಭಾರತ॥ 7-94-41 (48364) ಯಯಾತಿರ್ನಹುಷಶ್ಚೈವ ಧುಂಧುಮಾರೋ ಭಗೀರಥಃ। ತುಭ್ಯಂ ರಾಜರ್ಷಯಃ ಸರ್ವೇ ಸ್ವಸ್ತಿ ಕುರ್ವಂತು ತೇ ಸದಾ॥ 7-94-42 (48365) ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽಸ್ತ್ವೇಕಪಾದೇಭ್ಯೋ ಬಹುಪಾದೇಭ್ಯ ಏವ ಚ। ಸ್ವಸ್ತ್ಯಸ್ತ್ವಪಾದಕೇಭ್ಯಶ್ಚ ನಿತ್ಯಂ ತವ ಮಹಾರಣೇ॥ 7-94-43 (48366) ಸ್ವಾಹಾ ಸ್ವಧಾ ಶಚೀ ಚೈವ ಸ್ವಸ್ತಿ ಕುರ್ವಂತು ತೇ ಸದಾ। ಲಕ್ಷ್ಮೀರರುಂಧತೀ ಚೈವ ಕುರುತಾಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽನಘ॥ 7-94-44 (48367) ಅಮಿತೋ ದೇವಲಶ್ಚೈವ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರಸ್ತಥಾಂಗಿರಾಃ। ವಸಿಷ್ಠಃ ಕಶ್ಯಪಶ್ಚೈವ ಸ್ವಸ್ತಿ ಕುರ್ವಂತು ತೇ ನೃಪ॥ 7-94-45 (48368) ಧಾತಾ ವಿಧಾತಾ ಲೋಕೇಶೋ ದಿಶಶ್ಚ ಸದಿಗೀಶ್ವರಾಃ। ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽದ್ಯ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತು ಕಾರ್ತಿಕೇಯಶ್ಚ ಷಣ್ಮುಖಃ॥ 7-94-46 (48369) `ಯೇನ ದೇವಾಃ ಸಕೃದ್ಭಗ್ನಾಃ ಸಂಗ್ರಮೇ ತಾರಕಾಮಯೇ। ಧೃತಾಃ ಸ ಚ ಹತಃ ಶೂರೋ ಹ್ಯವಧ್ಯೋ ದೇವತಾಗಣೈಃ॥ 7-94-47 (48370) ವಿವಸ್ವಾನ್ಕುರುತಾಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ತಥಾ ವೈವಸ್ವತೋ ಯಮಃ। ಪಾರ್ಷಿದಾ ವಶಗಾ ಯಸ್ಯ ಸ್ವಸ್ತಿ ತುಭ್ಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛತು'॥ 7-94-48 (48371) ದಿಗ್ಗಜಾಶ್ಚೈವ ಚತ್ವಾರಃ ಕ್ಷಿತಿಶ್ಚ ಗಗನಂ ಗ್ರಹಾಃ। `ದಿಶಶ್ಚ ವಿದಿಶಶ್ಚೈವ ಸಿದ್ಧಾ ಲೋಕಹಿತೇ ರತಾಃ। ಸ್ವಸ್ತಿ ಕುರ್ವಂತು ತೇ ನಿತ್ಯಂ ಮಂತ್ರೇಣಾನೇನ ರಸ್ತುತಾಃ'॥ 7-94-49 (48372) ಅಧಸ್ತಾದ್ಧರಣೀಂ ಯೋಽಸೌ ಸದಾ ಧಾರಯತೇ ನೃಪ। ಶೇಷಶ್ಚ ಪನ್ನಗಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸ್ವಸ್ತಿ ತುಭ್ಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛತು॥ 7-94-50 (48373) ಗಾಂಧಾರೇ ಯುಧಿ ವಿಕ್ರಂಯ ನಿರ್ಜಿತೇ ಪಾಕಶಾಸನೇಃ। ಪುರಾ ವೃತ್ರೇಣ ದೈತ್ಯೇನ ಭಿನ್ನದೇಹಾಃ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-94-51 (48374) ಹೃತತೇಜೋಬಲಾಃ ಸ್ರವೇ ತದಾ ಸೇಂದ್ರಾ ದಿವೌಕಸಃ। ಬ್ರಹ್ಮಾಣಂ ಶರಣಂ ಜಗ್ಮುರ್ವೃತ್ರಾದ್ಭೀತಾಂ ಮಹಾಸುರಾತ್॥ 7-94-52 (48375) ದೇವಾ ಊಚುಃ। 7-94-53x (4506) ಪ್ರಮಾರ್ದಿತಾನಾಂ ವೃತ್ರೇಣ ದೇವಾನಾಂ ದೇವಸತ್ತಮ। ಗತಿರ್ಭವ ಸುರಶ್ರೇಷ್ಠ ತ್ರಾಹಿ ನೋ ಮಹತೋ ಭಯಾತ್॥ 7-94-53 (48376) ಅಥ ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಸ್ಥಿತಂ ವಿಷ್ಣುಂ ಶಕ್ರಾದೀಂಶ್ಚ ಸುರೋತ್ತಮಾನ್। ಪ್ರಾಹ ಪಥ್ಯಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಂ ವಿಷಣ್ಣಾನ್ಸುರಸತ್ತಮಾನ್॥ 7-94-54 (48377) ರಕ್ಷ್ಯಾ ಮೇ ಸತತಂ ದೇವಾಃ ಸಹೇಂದ್ರಾಃ ಸದ್ವಿಜಾತಯಃ। ತ್ವಷ್ಟುಃ ಸುದುರ್ಧರಂ ತೇಜೋ ಯೇನ ವೃತ್ರೋ ವಿನಿರ್ಮಿತಃ॥ 7-94-55 (48378) ತ್ವಷ್ಟ್ರಾ ಪುರಾ ತಪಸ್ತಪ್ತ್ವಾ ವರ್ಷಾಯುತಶತಂ ತದಾ। ವೃತ್ರೋ ವಿನಿರ್ಮಿತೋ ದೇವಾಃ ಪ್ರಾಪ್ಯಾನುಜ್ಞಾಂ ಮಹೇಶ್ವರಾತ್॥ 7-94-56 (48379) ಶಂಕರಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದಾದ್ವೈ ಹನ್ಯಾದ್ದೇವರಿಪುರ್ಬಲೀ। ನಾಗತ್ವಾ ಶಂಕರಸ್ಥಾನಂ ಭಗವಾಂದೃಶ್ಯತೇ ಹರಃ॥ 7-94-57 (48380) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜೇಷ್ಯಥ ವೃತ್ರಂ ತಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಗಚ್ಛತ ಮಂದರಂ। ಯತ್ರಾಸ್ತೇ ತಪಸಾಂ ಯೋನಿರ್ದಕ್ಷಯಜ್ಞವಿನಾಶನಃ॥ 7-94-58 (48381) ಪಿನಾಕೀ ಸರ್ವಭೂತೇಶೋ ಭಗನೇತ್ರನಿಪಾತನಃ। ತೇ ಗತ್ವಾ ಸಹಿತಾ ದೇವಾ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಸಹ ಮಂದರಂ॥ 7-94-59 (48382) ಅಪಶ್ಯಂಸ್ತೇಜಸಾಂ ರಾಶಿಂ ಸೂರ್ಯಕೋಟಿಸಮಪ್ರಭಂ। ಸೋಽಬ್ರವೀತ್ಸ್ವಾಗತಂ ದೇವಾ ಬ್ರೂತ ಕಿಂ ಕರವಾಣ್ಯಹಂ॥ 7-94-60 (48383) ಅಮೋಘಂ ದರ್ಶನಂ ಮಹ್ಯಂ ಕಾಮಪ್ರಾಪ್ತಿರತೋಽಸ್ತು ವಃ। ಏವಮುಕ್ತಾಸ್ತು ತೇ ಸರ್ವೇ ಪ್ರತ್ಯುಚೂಸ್ತಂ ದಿವೌಕಸಃ॥ 7-94-61 (48384) ಹೃತೌಜಸಾಂ ನೋ ವೃತ್ರೇಣ ಗತಿರ್ಭವ ದಿವೌಕಸಾಂ। ಮೂರ್ತೀರೀಕ್ಷಸ್ವ ನೋ ದೇವ ಪ್ರಹಾರೈರ್ಜರ್ಜರೀಕೃತಾಃ। ಶರಣಂ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಪನ್ನಾಃ ಸ್ಮ ಗತಿರ್ಭವ ಮಹೇಶ್ವರ॥ 7-94-62 (48385) ಶರ್ವೇ ಉವಾಚ। ವಿದಿತಂ ವೋ ಯಥಾ ದೇವಾಃ ಕೃತ್ಯೇಯಂ ಸುಮಹಾಬಲಾ। 7-94-63 (48386) ತ್ವಷ್ಟುಸ್ತೇಜೋಭವಾ ಘೋರಾ ದುರ್ನಿವಾರ್ಯಾಽಕೃತಾತ್ಮಭಿಃ॥ ಅವಶ್ಯಂ ತು ಮಯಾ ಕಾರ್ಯಂ ಸಾಹ್ಯಂ ಸರ್ವದಿವೌಕಸಾಂ। 7-94-64 (48387) ಮಮೇದಂ ಗಾತ್ರಜಂ ಶಕ್ರ ಕವಚಂ ಗೃಹ್ಯ ಭಾಸ್ವರಂ॥ ಬಧಾನಾನೇನ ಮಂತ್ರೇಣ ಮಾನಸೇನ ಸುರೇಶ್ವರ। 7-94-65 (48388) ವಧಾಯಾಸುರಮುಖ್ಯಸ್ಯ ವೃತ್ರಸ್ಯ ಸುರಘಾತಿನಃ॥ 7-94-66 (48389) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-94-66x (4507) ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ವರದಃ ಪ್ರಾದಾದ್ವರ್ಮ ತನ್ಮಂತ್ರಮೇವ ಚ। ಸ ತೇನ ವರ್ಮಣಾ ಗುಪ್ತಃ ಪ್ರಾಯಾದ್ವೃತ್ರಚಮೂಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-94-66 (48390) ನಾನಾವಿಧೈಶ್ಚ ಶಸ್ತ್ರೌಘೈಃ ಪಾತ್ಯಮಾನೈರ್ಮಹಾರಣೇ। ನ ಸಂಧಿಃ ಶಕ್ಯತೇ ಭೇತ್ತುಂ ವರ್ಮಬಂಧಸ್ಯ ತಸ್ಯ ತು॥ 7-94-67 (48391) ಸ ತೇನ ವರ್ಮಣಾ ಗುಪ್ತೋ ವೃತ್ರಂ ದೇವರಿಪುಂ ತದಾ। ಜಘಾನ ಸಮರೇಽಭೀತಃ ಶಕ್ರೋ ದೇವಾಗ್ರಣೀಸ್ತದಾ॥ 7-94-68 (48392) ತಂ ಚ ಮಂತ್ರಮಯಂ ಬಂಧಂ ವರ್ಮ ಚಾಂಗಿರಸೇ ದದೌ। ಅಂಗಿರಾಃ ಪ್ರಾಹ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಮಂತ್ರಜ್ಞಸ್ಯ ಬೃಹಸ್ಪತೇಃ। ಬೃಹಸ್ಪತಿರಥೋವಾಚ ಅಗ್ನಿವೇಶ್ಯಾಯ ಧೀಮತೇ॥ 7-94-69 (48393) ಅಗ್ನಿವೇಶ್ಯೋ ಮಮ ಪ್ರಾದಾತ್ತೇನ ಬಧ್ನಾಮಿ ವರ್ಮ ತೇ। ತವಾಹ್ಯ ದೇಹರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಮಂತ್ರೇಣ ನೃಪಸತ್ತಮ॥ 7-94-70 (48394) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-94-71x (4508) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ದ್ರೋಣಸ್ತವ ಪುತ್ರಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ। ಪುನರೇ ವಚಃ ಪ್ರಾಹ ಶನೈರಾಚಾರ್ಯಪುಂಗವಃ॥ 7-94-71 (48395) ಬ್ರಹ್ಮಸೂತ್ರೇಣ ಬಧ್ನಾಮಿ ಕಥಚಂ ತವ ಭಾರತ। ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭೇಣ ಯಥಾ ಬದ್ಧಂ ವಿಷ್ಣೋಃ ಪುರಾ ರಣೇ॥ 7-94-72 (48396) ಯಥಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಬದ್ಧಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ತಾರಕಾಮಯೇ। ಶಕ್ರಸ್ಯ ಕವಚಂ ದಿವ್ಯಂ ತಥಾ ಬಧ್ನಾಂಯಹಂ ತವ॥ 7-94-73 (48397) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-94-74x (4509) ಬದ್ಧಾ ತು ಕವಚಂ ತಸ್ಯ ಮಂತ್ರೇಣ ವಿಧಿಪೂರ್ವಕಂ। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ರಾಜಾನಂ ಯುದ್ಧಾಯ ಮಹತೇ ದ್ವಿಜಃ॥ 7-94-74 (48398) ಸ ಸನ್ನದ್ಧೋ ಮಹಾಬಾಹುರಾಚಾರ್ಯೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಾ। `ಪ್ರಸ್ಥಿತಃ ಸಹಸಾ ರಾಜನ್ಯತ್ರ ಯಾತೋ ಧನಂಜಯಃ'॥ 7-94-75 (48399) ರಥಾನಾಂ ಚ ಸಹಸ್ರೇಣ ತ್ರಿಗರ್ತಾನಾಂ ಪ್ರಹಾರಿಣಾಂ। ತಥಾ ದಂತಿಸಹಸ್ರೇಣ ಮತ್ತಾನಾಂ ವೀರ್ಯಶಾಲಿನಾಂ॥ 7-94-76 (48400) ಅಶ್ವಾನಾಂ ನಿಯುತೇನೈವ ತಥಾಽನ್ಯೈಶ್ಚ ಮಹಾರಥೈಃ। ವೃತಃ ಪ್ರಾಯಾನ್ಮಹಾಬಾಹುರರ್ಜುನಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-94-77 (48401) ನಾನಾವಾದಿತ್ರಘೋಷೇಣ ಯಥಾ ವೈರೋಚನಿಸ್ತಥಾ॥ 7-94-78 (48402) ತತಃ ಶಬ್ದೋ ಮಹಾನಾಸೀತ್ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ತವ ಭಾರತ। ಅಗಾಧಂ ಪ್ರಸ್ಥಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಮುದ್ರಮಿವ ಕೌರವಂ॥ ॥ 7-94-79 (48403) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತುರ್ನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 94 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-94-10 ಆತುರಮನವಸ್ಪಿತಂ॥ 5-94-12 ನಾವಬುಧ್ಯಸೇ ನ ಸ್ಮರಸಿ॥ 5-94-13 ನೇಚ್ಛಸಿ ನಾನುರುಧ್ಯತೇ॥ 5-94-14 ವಚಸಾ ಲಲಿತಂ ಸದಾ। ಹೃದಯೇನ ಭೃಶಂ ತೀಕ್ಷ್ಣಂ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-94-35 ತೇ ತ್ವಾಂ॥ 5-94-49 ಚತ್ವಾರ ಐರಾವತವಾಮನಾಂಜನಸಾರ್ವಭೌಮಾಃ॥ 5-94-56 ಅನುಜ್ಞಾಂ ವರಂ॥ 5-94-57 ಹನ್ಯಾದ್ಧಂತುಮರ್ಹತಿ॥ 5-94-65 ಮಾನಸೇನ ಮನಸೋಚ್ಚಾರಣೀಯೇನ॥ 5-94-72 ಬ್ರಹ್ಮಸೂತ್ರೇಣ ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ಸೂಚಿತೇನೋ ಪದೇಶೇನ॥ 5-94-94 ಚತುರ್ನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-95-0 (48404) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-95-0x (4510) ಪ್ರವಿಷ್ಟಯೋರ್ಮಹಾರಾಜ ಪಾರ್ಥವಾರ್ಷ್ಣೇಯಯೋ ರಣೇ। ದುರ್ಯೋಧನೇ ಪ್ರಯಾತೇ ಚ ಪೃಷ್ಠತಃ ಪುರುಷರ್ಷಭೇ॥ 7-95-1 (48405) ಜವೇನಾಭ್ಯದ್ರವಂದ್ರೋಣಂ ಮಹತಾ ನಿಃಸ್ವನೇನ ಚ। ಪಾಂಡವಾಃ ಸೋಮಕೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ತತೋ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ॥ 7-95-2 (48406) ತದ್ಯುದ್ಧಮಭವತ್ತೀವ್ರಂ ತುಮುಲಂ ರೋಮಹರ್ಷಣಂ। ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ವ್ಯೂಹಸ್ಯ ಪುರತೋಽದ್ಭುತಂ॥ 7-95-3 (48407) ರಾಜನ್ಕದಾಚಿನ್ನಾಸ್ಮಾಭಿರ್ದೃಷ್ಟಂ ತಾದೃಂಕ ಚ ಶ್ರುತಂ। ಯಾದೃಙ್ಮಧ್ಯಗತೇ ಸೂರ್ಯೇ ಯುದ್ಧಮಾಸೀದ್ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-95-4 (48408) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮುಖಾಃ ಪಾರ್ಥಾ ವ್ಯೂಢಾನೀಕಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಂ ತೇ ಸರ್ವೇ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರನ್॥ 7-95-5 (48409) ವಯಂ ದ್ರೋಣಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ। ಪಾರ್ಷತಪ್ರಮುಖಾನ್ಪಾರ್ಥಾನಭ್ಯವರ್ಷಾಮ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-95-6 (48410) ಮಹಾಮೇಘಾವಿವೋದೀರ್ಣೌ ಮಿಶ್ರವಾತೌ ಹಿಮಾತ್ಯಯೇ। ಸೇನಾಗ್ರೇ ಪ್ರಚಕಾಶೇತೇ ರುಚಿರೇ ರಥಭೂಷಿತೇ॥ 7-95-7 (48411) ಸಮೇತ್ಯ ತು ಮಹಾಸೇನೇ ಚಕ್ರತುರ್ವೇಗಮುತ್ತಮಂ। ಜಾಹ್ನವೀಯಮುನೇ ನದ್ಯೌ ಪ್ರಾವೃಷೀವೋಲ್ಬಣೋದಕೇ॥ 7-95-8 (48412) ನಾನಾಶಸ್ತ್ರಪುರೋವಾತೋ ದ್ವಿಪಾಶ್ವರಥಸಂವೃತಃ। ಗದಾವಿದ್ಯುನ್ಮಹಾರೌದ್ರಃ ಸಂಗ್ರಾಮಜಲದೋ ಮಹಾನ್॥ 7-95-9 (48413) ಭಾರದ್ವಾಜಾನಿಲೋದ್ಭೂತಃ ಶರಧಾರಾಸಹಸ್ರವಾನ್। ಅಭ್ಯವರ್ಷನ್ಮಹಾರೌದ್ರಂ ಪಾಂಡುಸೇನಾಗ್ನಿಮುದ್ಧತಂ॥ 7-95-10 (48414) ಸಮುದ್ರಮಿವ ಘರ್ಮಾಂತೇ ವಿಶನ್ಘೋರೋ ಮಹಾನಿಲಃ। ವ್ಯಕ್ಷೋಭಯದನೀಕಾನಿ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ದ್ವಿಜೋತ್ತಮಃ॥ 7-95-11 (48415) ತೇಽಪಿ ಸರ್ವಪ್ರಯತ್ನೇನ ದ್ರೋಣಮೇವ ಸಮಾದ್ರವನ್। ಬಿಭಿತ್ಸಂತೋ ಮಹಾಸೇತುಂ ವಾರ್ಯೋಘಾಃ ಪ್ರಬಲಾ ಇವ॥ 7-95-12 (48416) ವಾರಯಾಮಾಸ ತಾಂದ್ರೋಣೋ ಜಲೌಘಮಚಲೋ ಯಥಾ। ಪಾಂಡವಾನ್ಸಮರೇ ಕ್ರುದ್ಧಾನ್ಪಾಂಚಾಲಾಂಶ್ಚ ಸಕೇಕಯಾನ್॥ 7-95-13 (48417) ಅಥಾಪರೇ ಚ ರಾಜಾನಃ ಪರಿವೃತ್ಯ ಸಮಂತತಃ। ಮಹಾಬಲಾ ರಣೇ ಶೂರಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾನನ್ವವಾರಯನ್॥ 7-95-14 (48418) ತತೋ ರಣೇ ನರವ್ಯಾಘ್ರಃ ಪಾರ್ಷತಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ। ಸಂಜಘಾನಾಸಕೃದ್ದ್ರೋಣಂ ಬಿಭಿತ್ಸುರರಿವಾಹಿನೀಂ॥ 7-95-15 (48419) ಯಥೈವ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ದ್ರೋಣೋ ವರ್ಷತಿ ಪಾರ್ಷತೇ। ತಥೈವ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋಽಪ್ಯವರ್ಷತ॥ 7-95-16 (48420) ಸನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಪುರೋವಾತಃ ಶಕ್ತಿಪ್ರಾಸರ್ಷ್ಟಿಸಂವೃತಃ। ಜ್ಯಾವಿದ್ಯುಚ್ಚಾಪಸಂಹಾದೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಬಲಾಹಕಃ॥ 7-95-17 (48421) ಶರಧಾರಾಶ್ಮವರ್ಷಾಣಿ ವ್ಯಸೃಜತ್ಸರ್ವತೋ ದಿಶಂ। ನಿಘ್ನನ್ರಥವರಾಶ್ವೌಘಾನ್ಪ್ಲಾವಯಾಮಾಸ ವಾಹಿನೀಂ॥ 7-95-18 (48422) ಯಂಯಮಾರ್ಚ್ಛಚ್ಛರೈರ್ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ರಥವ್ರಜಂ। ತತಸ್ತತಃ ಶರೈರ್ದ್ರೋಣಮಪಾಕರ್ಷತ ಪಾರ್ಷತಃ॥ 7-95-19 (48423) ತಥಾ ತು ಯತಮಾನಸ್ಯ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಯುಧಿ ಭಾರತ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ತ್ರಿಧಾ ಸೈನ್ಯಮಭಿದ್ಯತ॥ 7-95-20 (48424) ಭೋಜಮೇಕೇಽಭ್ಯವರ್ತಂತ ಜಲಸಂಧಂ ತಥಾಽಪರೇ। ಪಾಂಡವೈರ್ಹನ್ಯಮಾನಾಶ್ಚ ದ್ರೋಣಮೇವಾಪರೇ ಯಯುಃ॥ 7-95-21 (48425) ಸಂಘಟ್ಟಯತಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ದ್ರೋಣಸ್ತು ರಥಿನಾಂ ವರಃ। ವ್ಯಧಮಚ್ಚಾಪಿ ತಾನ್ಯಸ್ಯ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-95-22 (48426) ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಸ್ತಥಾ ಭೂತಾ ವಧ್ಯಂತೇ ಪಾಂಡುಸೃಂಜಯೈಃ। ಅಗೋಪಾಃ ಪಶವೋಽರಣ್ಯೇ ಬಹುಭಿಃ ಶ್ವಾಪದೈರಿವ॥ 7-95-23 (48427) ಕಾಲಃ ಸ್ಮ ಗ್ರಸತೇ ಯೋಧಾಂಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇನ ಮೋಹಿತಾನ್। ಸಂಗ್ರಾಮೇ ತುಮುಲೇ ತಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ಸಂಮೇನಿರೇ ಜನಾಃ॥ 7-95-24 (48428) ಕುನೃಪಸ್ಯ ಯಥಾ ರಾಷ್ಟ್ರಂ ದುರ್ಭಿಕ್ಷವ್ಯಾಧಿತಸ್ಕರೈಃ। ದ್ರಾವ್ಯತೇ ತದ್ವದಾಪನ್ನಾ ಪಾಂಡವೈಸ್ತವ ವಾಹಿನೀ॥ 7-95-25 (48429) ಅರ್ಕರಶ್ಮಿವಿಮಿಶ್ರೇಷು ಶಸ್ತ್ರೇಷು ಕವಚೇಷು ಚ। ಚಕ್ಷೂಂಷಿ ಪ್ರತ್ಯಹನ್ಯಂತ ಸೈನ್ಯೇನ ರಜಸಾ ತಥಾ॥ 7-95-26 (48430) ತ್ರಿಧಾ ಭೂತೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ವಧ್ಯಮಾನೇಷು ಪಾಂಡವೈಃ। ಅಮರ್ಷಿತಸ್ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ವ್ಯಧಮಚ್ಛರೈಃ॥ 7-95-27 (48431) ಮೃದ್ಗತಸ್ತಾನ್ಯನೀಕಾನಿ ನಿಘ್ನತಶ್ಚಾಪಿ ಸಾಯಕೈಃ। ಬಭೂವ ರೂಪಂ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಕಾಲಾಗ್ನೇರಿವ ದೀಪ್ಯತಃ॥ 7-95-28 (48432) ರಥಂ ನಾಗಂ ಹಯಂ ಚಾಪಿ ಪತ್ತಿನಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಏಕೈಕೇನೇಷುಣಾ ಸಂಖ್ಯೇ ನಿರ್ಬಿಭೇದ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-95-29 (48433) ಪಾಣ಼್ಡವಾನಾಂ ತು ಸೈನ್ಯೇಷು ನಾಸ್ತಿ ಕಶ್ಚಿತ್ಸ ಭಾರತ। ದಧಾರ ಯೋ ರಣೇ ಬಾಣಾಂದ್ರೋಣಚಾಪಚ್ಯುತಾನ್ಪ್ರಭೋ॥ 7-95-30 (48434) ತತ್ಪಚ್ಯಮಾನಮರ್ಕೇಣ ದ್ರೋಣಸಾಯಕತಾಪಿತಂ। ಬಭ್ರಾಮ ಪಾರ್ಷತಂ ಸೈನ್ಯಂ ತತ್ರತತ್ರೈವ ಭಾರತ॥ 7-95-31 (48435) `ಹನ್ಯಮಾನಂ ತು ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಸರ್ವತಃ। ಶರೈರಗ್ನಿಶಿಖಾಕಾರೈರ್ದಹ್ಯತೇ ಭರತರ್ಷಭ'॥ 7-95-32 (48436) ತಥೈವ ಪಾರ್ಷತೇನಾಪಿ ಕಾಲ್ಯಮಾನಂ ಬಲಂ ತವ। ಅಭವತ್ಸರ್ವತೋ ದೀಪ್ತಂ ಶುಷ್ಕಂ ವನಮಿವಾಗ್ನಿನಾ॥ 7-95-33 (48437) ಬಾಧ್ಯಮಾನೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ದ್ರೋಣಪಾರ್ಷತಸಾಯಕೈಃ। ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾನ್ಪರಂ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಯುಧ್ಯಂತೇ ಸ್ವರ್ಗಲಿಪ್ಸವಃ॥ 7-95-34 (48438) ತಾವಕಾನಾಂ ಪರೇಷಾಂ ಚ ಯುಧ್ಯತಾಂ ಭರತರ್ಷಭ। ನಾಸೀತ್ಕಶ್ಚಿನ್ಮಹಾರಾಜ ಯೋಽತ್ಯಾಕ್ಷೀತ್ಸಂಯುಗಂ ಭಯಾತ್॥ 7-95-35 (48439) ಭೀಮಸೇನಂ ತು ಕೌಂತೇಯಂ ಸೋದರ್ಯಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್। ವಿವಿಂಶತಿಶ್ಚಿತ್ರಸೇನೋ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-95-36 (48440) ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ಕ್ಷೇಮಧೂರ್ತಿಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ತ್ರಯಾಣಾಂ ತವ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತ್ರಯ ಏವಾನುಯಾಯಿನಃ॥ 7-95-37 (48441) ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಜಸ್ತೇಜಸ್ವೀ ಕುಲಪುತ್ರೋ ಮಹಾರಥಃ। ಸಹಸೇನಃ ಸಹಾಮಾತ್ಯೋ ದ್ರೌಪದೇಯಾನವಾರಯತ್॥ 7-95-38 (48442) ಶೈಬ್ಯೋ ಗೋವಾಸನೋ ರಾಜಾ ಯೋಧೈರ್ದಶಶತಾವರೈಃ। ಕಾಶ್ಯಸ್ಯಾಭಿಭುವಃ ಪುತ್ರಂ ಪರಾಕ್ರಾಂತಮವಾರಯತ್॥ 7-95-39 (48443) ಅಜಾತಶತ್ರುಂ ಕೌಂತೇಯಂ ಜ್ವಲಂತಮಿವ ಪಾವಕಂ। ಮದ್ರಾಣಾಮೀಶ್ವರಃ ಶಲ್ಯೋ ರಾಜಾ ರಾಜಾನಮಾವೃಣೋತ್। 7-95-40 (48444) ದುಃಶಾಸನಸ್ತ್ವವಸ್ಥಾಪ್ಯ ಸ್ವಮನೀಕಮಮರ್ಷಣಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರಯಯೌ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಶೂರೋ ರಥವರಂ ಯುಧಿ॥ 7-95-41 (48445) ಸ್ವಕೇನಾಹಮನೀಕೇನ ಸನ್ನದ್ಧಃ ಕವಚಾವೃತಃ। ಚತುಃಶತೈರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೈಶ್ಚೇಕಿತಾನಮವಾರಯಂ॥ 7-95-42 (48446) ಶಕುನಿಸ್ತು ಸಹಾನೀಕೋ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರಾವವಾರಯತ್। ಗಾಂಧಾರಕೈಃ ಸಪ್ತಶತೈಶ್ಚಾಪಶಕ್ತ್ಯಸಿಪಾಣಿಭಿಃ॥ 7-95-43 (48447) ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ವಿರಾಟಂ ಮತ್ಸ್ಯಮಾರ್ಚ್ಛತಾಂ। ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತಕ್ತ್ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ಮಿತ್ರಾರ್ಥೇಽಭ್ಯುದ್ಯತಾಯುಧೌ॥ 7-95-44 (48448) ಶಿಖಂಡಿನಂ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಂ ರುಂಧಾನಮಪರಾಜಿತಂ। ಬಾಹ್ಲೀಕಃ ಪ್ರತಿಸಂಯತ್ತಃ ಪರಾಕ್ರಾಂತಮವಾರಯತ್॥ 7-95-45 (48449) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ತು ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಕ್ರೂರೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ಪ್ರಭದ್ರಕೈಃ। ಆವಂತ್ಯಃ ಸಹಸೌವೀರೈಃ ಕ್ರುದ್ಧರೂಪಮವಾರಯತ್॥ 7-95-46 (48450) ಘಟೋತ್ಕಚಂ ತಥಾ ಶೂರಂ ರಾಕ್ಷಸಂ ಕ್ರೂರಕರ್ಮಿಣಂ। ಅಲಾಮುಧೋಽದ್ರವತ್ತೂರ್ಣಂ ಕ್ರುದ್ಧಮಾಯಾಂತಮಾಹವೇ॥ 7-95-47 (48451) ಅಲಂಬುಸಂ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಂ ಕುಂತಿಭೋಜೋ ಮಹಾರಥಃ। ಸೈನ್ಯೇನ ಮಹತಾ ಯುಕ್ತಃ ಕ್ರುದ್ಧರೂಪಮವಾರಯತ್॥ 7-95-48 (48452) ಸೈಂಧವಃ ಪೃಷ್ಠತಸ್ತ್ವಾಸೀತ್ಸರ್ವಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಭಾರತ। ರಕ್ಷಿತಃ ಪರಮೇಷ್ವಾಸೈಃ ಕೃಪಪ್ರಭೃತಿಭೀ ರಥೈಃ॥ 7-95-49 (48453) ತಸ್ಯಾಸ್ತಾಂ ಚಕ್ರರಕ್ಷೌ ದ್ವೌ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ಬೃಹತ್ತಮೌ। ದ್ರೌಣಿರ್ದಕ್ಷಿಣತೋ ರಾಜನ್ಸೂತಪುತ್ರಶ್ಚ ವಾಮತಃ॥ 7-95-50 (48454) ಪೃಷ್ಠಗೋಪಾಸ್ತು ತಸ್ಯಾಸನ್ಸೌಮದತ್ತಿಪುರೋಗಮಾಃ। ಕೃಪಶ್ಚ ವೃಷಸೇನಶ್ಚ ಶಲಃ ಶಲ್ಯಶ್ಚ ದುರ್ಜಯಃ॥ 7-95-51 (48455) ನೀತಿಮಂತೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಸರ್ವೇ ಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ। ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಿಧಾಯೈವಂ ರಕ್ಷಾಂ ಯುಯುಧಿರೇ ತತಃ॥ ॥ 7-95-52 (48456) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಪಂಚನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 95 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-95-7 ಹಿಮಾತ್ಯಯೇ ಶಿಶಿರೇ। ಸೇನಾಗ್ರೇ ಪ್ರಧಾನೇ ಸೇನೇ॥ 5-95-18 ಪ್ಲಾವಯಾಮಾಸ ವಿದ್ರಾವಿತವಾನ್॥ 5-95-19 ಅಪಾಕರ್ಷತ ವ್ಯಾವರ್ತಿತವಾನ್॥ 5-95-22 ಸಂಘಟ್ಟಯತಿ ಸಂಮೇಲಯತಿ॥ 5-95-39 ಕಾಶ್ಯಸ್ಯ ಕಾಶಿರಾಜಸ್ಯ॥ 5-95-46 ಆವಂತ್ಯೋಽನ್ಯಃ॥ 5-95-95 ಪಂಚನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-96-0 (48457) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-96-0x (4511) ರಾಜನ್ಸಂಗ್ರಾಮಮಾಶ್ಚರ್ಯಂ ಶೃಣು ಕೀರ್ತಯತೋ ಮಮ। ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಯಥಾ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ॥ 7-96-1 (48458) ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ವ್ಯೂಹಸ್ಯ ಪ್ರಮುಖೇ ಸ್ಥಿತಂ। ಅಯೋಧಯನ್ರಣೇ ಪಾರ್ಥಾ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಬಿಭಿತ್ಸವಃ॥ 7-96-2 (48459) ರಕ್ಷಮಾಣಃ ಸ್ವಥಂ ವ್ಯೂಹಂ ದ್ರೋಣೋಽಪಿ ಸಹ ಸೈನಿಕೈಃ। ಅಯೋಧಯದ್ರಣೇ ಪಾರ್ಥಾನ್ಪ್ರಾರ್ಥಯಾನೋ ಮಹದ್ಯಶಃ॥ 7-96-3 (48460) ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ವಿರಾಟಂ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ಅಯೋಧಯದ್ರಣೇ ಪಾರ್ಥಾನ್ಪ್ರಾರ್ಥಯಾನೋ ಮಹದ್ಯಶಃ॥ 7-96-4 (48461) ವಿಂದಾನುವಿಂದಾವಾವಂತ್ಯೌ ವಿರಾಟಂ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ಪರಾಕ್ರಾಂತೌ ಪರಾಕ್ರಂಯ ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಸಾನುಗೌ॥ 7-96-5 (48462) ತೇಷಾಂ ಯುದ್ಧಂ ಸಮಭವದ್ದಾರುಣಂ ಶೋಣಿತೋದಕಂ। ಸಿಂಹಸ್ಯ ದ್ವಿಪಮುಖ್ಯಾಭ್ಯಾಂ ಪ್ರಭಿನ್ನಾಭ್ಯಾಂ ಯಥಾ ವನೇ॥ 7-96-6 (48463) ಬಾಹ್ಲೀಕಂ ರಭಸಂ ಯುದ್ಧೇ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿರ್ಮಹಾಬಲಃ। ಆಜಘ್ನೇ ವಿಶಿಖೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಘೋರೈರ್ಮರ್ಮಾಸ್ಥಿಭೇದಿಭಿಃ॥ 7-96-7 (48464) ಬಾಹ್ಲೀಕೋ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಂ ತು ಹೇಮಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ। ಆಜಘಾನ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ನವಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-96-8 (48465) ತದ್ಯುದ್ಧಮಭವದ್ಧೋರಂ ಶರಶಕ್ತಿಸಮಾಕುಲಂ। ಭೀರೂಣಾಂ ತ್ರಾಸಜನನಂ ಶೂರಾಣಾಂ ಹರ್ಷವರ್ಧನಂ॥ 7-96-9 (48466) ತಾಭ್ಯಾಂ ತತ್ರ ಶರೈರ್ಮುಕ್ತೈರಂತರಿಕ್ಷಂ ದಿಶಸ್ತಥಾ। ಅಭವತ್ಸಂವೃತಂ ಸರ್ವಂ ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ॥ 7-96-10 (48467) ಶೈಬ್ಯೋ ಗೋವಾಸನೋ ಯುದ್ಧೇ ಕಾಶ್ಯಪುತ್ರಂ ಮಹಾರಥಂ। ಸಸೈನ್ಯೋ ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಗಜಃ ಪ್ರತಿಗಜಂ ಯಥಾ॥ 7-96-11 (48468) ಬಾಹ್ಲೀಕರಾಜಃ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್। ಮನಃ ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಾಣೀವ ಶುಶುಭೇ ಯೋಧಯನ್ರಣೇ॥ 7-96-12 (48469) ಅಯೋಧಯಂಸ್ತೇ ಸುಭೃಶಂ ತಂ ಶರೌಘೈಃ ಸಮಂತತಃ। ಇಂದ್ರಿಯಾಣಿ ಯಥಾ ದೇಹಂ ಶಶ್ವದ್ದೇಹವತಾಂ ವರ॥ 7-96-13 (48470) ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಯುದ್ಧೇ ಪುತ್ರೋ ದುಃಶಾಸನಸ್ತವ। ಆಜಘ್ನೇ ಸಾಯಕೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ನವಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-96-14 (48471) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಬಲವತಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸೇನ ಧನ್ವಿನಾ। ಈಷನ್ಮೂರ್ಚ್ಛಾಂ ಜಗಾಮಾಶು ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-96-15 (48472) ಸಮಾಶ್ವಸ್ತಸ್ತು ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಸ್ತವ ಪುತ್ರಂ ಮಹಾರಥಂ। ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಸ್ತೂರ್ಣಂ ಸಾಯಕೈಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-96-16 (48473) ತಾವನ್ಯೋನ್ಯಂ ದೃಢಂ ವಿದ್ಧಾವನ್ಯೋನ್ಯಶರಪೀಡಿತೌ। ರಜೇತುಃ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಪುಷ್ಪಿತಾವಿವ ಕಿಂಶುಕೌ॥ 7-96-17 (48474) ಅಲಂಬುಸಸ್ತು ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಕೃಂತಿಭೋಜಶರಾರ್ದಿತಃ। ಅಶೋಭತ ಭೃಶಂ ಲಕ್ಷ್ಂಯಾ ಪುಷ್ಪಾಢ್ಯ ಇವ ಕಿಂಶುಕಃ॥ 7-96-18 (48475) ಕುಂತಿಭೋಜಂ ತತೋ ರಕ್ಷೋ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಬಹುಭಿರಾಯಸೈಃ। ಅನದದ್ಭೈರವಂ ನಾದಂ ವಾಹಿನ್ಯಾಃ ಪ್ರಮುಖೇ ತವ॥ 7-96-19 (48476) ತತಸ್ತೌ ಸಮರೇ ಶೂರೌ ಯೋಧಯಂತೌ ಪರಸ್ಪರಂ। ದದೃಶುಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಶಕ್ರಜಂಭೌ ಯಥಾ ಪುರಾ॥ 7-96-20 (48477) ಶಕುನಿಂ ರಭಸಂ ಯುದ್ಧೇ ಕೃತವೈರಂ ಚ ಭಾರತ। ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಚ ಸಂರಬ್ಧೌ ಶರೈಶ್ಚಾರ್ದಯತಾಂ ಭೃಶಂ॥ 7-96-21 (48478) ತುಮುಲಃ ಸ ಮಹಾನ್ರಾಜನ್ಪ್ರಾವರ್ತತ ಜನಕ್ಷಯಃ। ತ್ವಯಾ ಸಂಜನಿತೋಽತ್ಯರ್ಥಂ ಕರ್ಣೇನ ಚ ವಿವರ್ಧಿತಃ॥ 7-96-22 (48479) ರಕ್ಷಿತಸ್ತವ ಪುತ್ರೈಶ್ಚ ಕ್ರೋಧಮೂಲೋ ಹುತಾಶನಃ। ಯ ಇಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ರಾಜಂದಗ್ಧುಂ ಸರ್ವಾಂ ಸಮುದ್ಯತಃ॥ 7-96-23 (48480) ಶಕುನಿಃ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಕೃತಃ ಸ ವಿಮುಖಃ ಶರೈಃ। ನ ಸ್ಮ ಜಾನಾತಿ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಯುದ್ಧೇ ಕಿಂಚಿತ್ಪರಾಕ್ರಮಂ॥ 7-96-24 (48481) ವಿಮುಖಂ ಚೈನಮಾಲೋಕ್ಯ ಮಾದ್ರೀಪುತ್ರೌ ಮಹಾರಥೌ। ವವರ್ಷತುಃ ಪುನರ್ಬಾಣೈರ್ಯಥಾ ಮೇಘೌ ಮಹಾಗಿರಿಂ॥ 7-96-25 (48482) ಸ ವಧ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಭಿಃ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಸಂಪ್ರಾಯಾಜ್ಜವನೈರಶ್ವೈರ್ದ್ರೋಣಾನೀಕಾಯ ಸೌಬಲಃ॥ 7-96-26 (48483) ಘಟೋತ್ಕಚಸ್ತಥಾ ಶೂರಂ ರಾಕ್ಷಸಂ ತಮಲಾಮುಧಂ। ಅಭ್ಯಯಾದ್ರಭಸಂ ಯುದ್ಧೇ ವೇಗಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಧ್ಯಮಂ॥ 7-96-27 (48484) ತಯೋರ್ಯುದ್ಧಂ ಮಹಾರಾಜ ಚಿತ್ರರೂಪಮಿವಾಭವತ್। ಯಾದೃಶಂ ಹಿ ಪುರಾವೃತ್ತಂ ರಾಮರಾವಣಯೋರ್ಮೃಧೇ॥ 7-96-28 (48485) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ಮದ್ರರಾಜಾನಮಾಹವೇ। ವಿದ್ಧ್ವಾ ಪಂಚಾಶತಾ ಬಾಣೈಃ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-96-29 (48486) ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ತಯೋರತ್ಯದ್ಭುತಂ ನೃಪ। ಯಥಾ ಪೂರ್ವಂ ಮಹದ್ಯುದ್ಧಂ ಶಂಬರಾಮರರಾಜಯೋಃ॥ 7-96-30 (48487) ವಿವಿಂಶತಿಶ್ಚಿತ್ರಸೇನೋ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ತವಾತ್ಮಜಃ। ಅಯೋಧಯನ್ಭೀಮಸೇನಂ ಮಹತ್ಯಾ ಸೇನಯಾ ವೃತಾಃ॥ ॥ 7-96-31 (48488) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಷಣ್ಣವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 96 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-96-23 ಹುತಾಶನಃ ಪ್ರಾವರ್ತತೇತ್ಯನುಷಜ್ಯತೇ॥ 5-96-96 ಷಣ್ಣವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-97-0 (48489) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-97-0x (4512) ತಥಾ ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರವೃತ್ತೇ ತು ಸಂಗ್ರಮೇ ರೋಮಹರ್ಷಣೇ। ಕೌರವೇಯಾಂಸ್ತ್ರಿಧಾಭೂತಾನ್ಪಾಂಡವಾಃ ಸಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-97-1 (48490) ಜಲಸಂಧಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಭೀಮಸೇನೋಽಭ್ಯವರ್ತತ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಸಹಾನೀಕಃ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಾಹವೇ॥ 7-97-2 (48491) ಕಿರಂಸ್ತು ಶರವರ್ಷಾಣಿ ರೋಚಮಾನ ಇವಾಂಶುಮಾನ್। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯದ್ರವದ್ರಣೇ॥ 7-97-3 (48492) ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ತ್ವರತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ಕುರೂಣಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾನಾಂ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-97-4 (48493) ಸಂಕ್ಷಯೇ ತು ತಥಾಭೂತೇ ವರ್ತಮಾನೇ ಮಹಾಭಯೇ। ದ್ವಂದವೀಭೂತೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ಯುಧ್ಯಮಾನೇಷ್ವಭೀತವತ್॥ 7-97-5 (48494) ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಚಾಲಪುತ್ರೇಣ ಬಲೀ ಬಲವತಾ ಸಹ। ಯದಕ್ಷಿಪತ್ಪೃಷತ್ಕೌಘಾಂಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-97-6 (48495) ಪುಂಡರೀಕವನಾನೀವ ವಿಧ್ವಸ್ತಾನಿ ಸಮಂತತಃ। ಚಕ್ರಾತೇ ದ್ರೋಣಪಾಂಚಾಲ್ಯೌ ನೃಣಾಂ ಶೀರ್ಷಾಣ್ಯನೇಕಶಃ॥ 7-97-7 (48496) ವಿನಿಕೀರ್ಣಾನಿ ವೀರಾಣಾಮನೀಕೇಷು ಸಮಂತತಃ। ವಸ್ತ್ರಾಭರಣಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ಧ್ವಜವರ್ಮಾಯುಧಾನಿ ಚ॥ 7-97-8 (48497) ತಪನೀಯತನುತ್ರಾಣಾಃ ಸಂಸಿಕ್ತಾ ರುಧಿರೇಣ ಚ। ಕೋವಿದಾರಾ ಇವಾಭಾಂತಿ ಪುಷ್ಪಿತಾಸ್ತತ್ರ ಭಾರತ। ತಾವಕಾಃ ಸಮರೇ ಯೋಧಾಃ ಪಾಂಡವೇಯಾಶ್ಚ ವಿಕ್ಷತಾಃ॥ 7-97-9 (48498) ಕುಂಜರಾಶ್ವನರಾನ್ಯೇ ಪಾತಯಂತಿ ಸ್ಮ ಪತ್ರಿಭಿಃ। ತಾಲಮಾತ್ರಾಣಿ ಚಾಪಾನಿ ವಿಕರ್ಷಂತೋ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-97-10 (48499) ಅಸಿಚರ್ಮಾಣಿ ಚಾಪಾನಿ ಶಿರಾಂಶಿ ಕವಚಾನಿ ಚ। ವಿಪ್ರಕೀರ್ಯಂತ ಶೂರಾಣಾಂ ಸಂಪ್ರಹಾರೇ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ॥ 7-97-11 (48500) ಉತ್ಥಿತಾನ್ಯಗಣೇಯಾನಿ ಕಬಂಧಾನಿ ಸಮಂತತಃ। ಅದೃಶ್ಯಂತ ಮಹಾರಾಜ ತಸ್ಮಿನ್ಪರಮಸಂಕುಲೇ॥ 7-97-12 (48501) ಗೃಧ್ರಾಃ ಕಂಕಾ ಬಕಾಃ ಶ್ಯೇನಾ ವಾಯಸಾ ಜಂಬುಕಾಸ್ತಥಾ। ಬಹುಶಃ ಪಿಶಿತಾಶಾಶ್ಚ ತತ್ರಾದೃಶ್ಯಂತ ಮಾರಿಷ॥ 7-97-13 (48502) ಭಕ್ಷಯಂತಶ್ಚ ಮಾಂಸಾನಿ ಪಿಬಂತಶ್ಚಾಪಿ ಶೋಣಿತಂ। ವಿಲುಂಪಮಾನಾಃ ಕೇಶಾಂಶ್ಚ ಮಜ್ಜಾಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ನೃಪ॥ 7-97-14 (48503) ಆಕರ್ಷಂತಃ ಶರೀರಾಣಿ ಶರೀರಾವಯವಾಂಸ್ತಥಾ। ನರಾಶ್ವಗಜಸಂಘಾನಾಂ ಶಿರಾಂಶಿ ಚ ತತಸ್ತತಃ॥ 7-97-15 (48504) ಕೃತಾಸ್ತ್ರಾ ರಣಶಿಕ್ಷಾಭಿರ್ದೀಕ್ಷಿತಾ ರಣಶಾಲಿನಃ। ರಣೇ ಜಯಂ ಪ್ರಾರ್ಥಯಾನಾ ಭೃಶಂ ಯುಯುಧಿರೇ ತದಾ॥ 7-97-16 (48505) ಅಸಿಮಾರ್ಗಾನ್ಬಹುವಿಧಾನ್ವಿಚೇರುಃ ಸೈನಿಕಾ ರಣೇ। ಋಷ್ಟಿಭಿಃ ಶಕ್ತಿಭಿಃ ಪ್ರಾಸೈಃ ಶೂಲತೋಮರಪಟ್ಟಸೈಃ॥ 7-97-17 (48506) ಗದಾಭಿಃ ಪರಿಘೈಶ್ಚಾನ್ಯೈರಾಯುಧೈಶ್ಚ ಭುಜೈರಪಿ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಜಘ್ನಿರೇ ಕ್ರುದ್ಧಾ ಯುದ್ಧರಂಗತಾ ನರಾಃ॥ 7-97-18 (48507) ರಥಿನೋ ರಥಿಭಿಃ ಸಾರ್ಧಮಶ್ವಾರೋಹಾಶ್ಚ ಸಾದಿಭಿಃ। ಮಾತಂಗಾ ವರಮಾತಂಗೈಃ ಪದಾತಾಶ್ಚ ಪದಾತಿಭಿಃ॥ 7-97-19 (48508) ಕ್ಷೀಬಾ ಇವಾನ್ಯೇ ಚೋನ್ಮತ್ತಾ ರಂಗೇಷ್ವಿವ ಚ ವಾರಣಾಃ। ಉಚ್ಚುಕ್ರುಶುರಥಾನ್ಯೋನ್ಯಂ ಜಘ್ನುರನ್ಯೋನ್ಯಮೇವ ಚ॥ 7-97-20 (48509) ವರ್ತಮಾನೇ ತಥಾ ಯುದ್ಧೇ ನಿರ್ಮರ್ಯಾದೇ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ಹಯಾನಶ್ಚೈರ್ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವ್ಯತ್ಯಮಿಶ್ರಯತ್॥ 7-97-21 (48510) ತೇ ಹಯಾಃ ಸಾಧ್ವಶೋಭಂತ ಮಿಶ್ರಿತಾ ವಾತರಂಹಸಃ। ಪಾರಾವತಸವರ್ಣಾಶ್ಚ ರಕ್ತಶೋಣಾಶ್ಚ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-97-22 (48511) ಪಾರಾವತಸವರ್ಣಾಸ್ತೇ ರಕ್ತಶೋಣವಿಮಿಶ್ರಿತಾಃ। ಹಯಾಃ ಶುಶುಭಿರೇ ರಾಜನ್ಮೇಘಾ ಇವ ಸವಿದ್ಯುತಃ॥ 7-97-23 (48512) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ತು ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯಾಶಮಾಗತಂ। ಅಸಿಚರ್ಮಾದದೇ ವೀರೋ ಧನುರುತ್ಸೃಜ್ಯ ಭಾರತ॥ 7-97-24 (48513) ಚಿಕೀರ್ಷುರ್ದುಷ್ಕರಂ ಕರ್ಮ ಪಾರ್ಷತಃ ಪರವೀರಹಾ। ಈಷಾಯಾಃ ಸಮತಿಕ್ರಂಯ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ರಥಮಾವಿಶತ್॥ 7-97-25 (48514) ಅತಿಷ್ಠದ್ಯುಗಮಧ್ಯೇ ಸ ಯುಗಸನ್ನಹನೇಷು ಚ। ಜಘನಾರ್ಧೇಷು ಚಾಶ್ವಾನಾಂ ತತ್ಸೈನ್ಯಾನ್ಯಭ್ಯಪೂಜಯನ್॥ 7-97-26 (48515) ಖಂಗೇನ ಚರತಸ್ತಸ್ಯ ಶೋಣಾಶ್ವಾನಧಿತಿಷ್ಠತಃ। ನ ದದಾರ್ಶಾಂತರಂ ದ್ರೋಣಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-97-27 (48516) ಯಥಾ ಶ್ಯೇನಸ್ಯ ಪತನಂ ವನೇಷ್ವಾಮಿಷಗೃದ್ಧಿನಃ। ತಥೈವಾಸೀದಭೀಸಾರಸ್ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣಂ ಜಿಘಾಂಸತಃ॥ 7-97-28 (48517) ತತಃ ಶರಶತೇನಾಸ್ಯ ಶತಚಂದ್ರಂ ಸಮಾಕ್ಷಿಪತ್। ದ್ರೋಣೋ ದ್ರುಪದ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಖಂಗಂ ಚ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-97-29 (48518) ಹಯಾಂಶ್ಚೈವ ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ಶರಾಣಾಂ ಜಘ್ನಿವಾನ್ಬಲೀ। ಧ್ವಜಂ ಛತ್ರಂ ಚ ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಂ ತಥಾ ತೌ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ॥ 7-97-30 (48519) ಅಥಾಸ್ಮೈ ತ್ವರಿತೋ ಬಾಣಮಪರಂ ಜೀವಿತಾಂತಕಂ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಾಯ ಚಿಕ್ಷೇಪ ವಜ್ರಂ ವಜ್ರಧರೋ ಯಥಾ॥ 7-97-31 (48520) ತಂ ಚತುರ್ದಶಭಿಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಬಾಣೈಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಗ್ರಸ್ತಮಾಚಾರ್ಯಮುಖ್ಯೇನ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ವ್ಯಮೋಚಯತ್॥ 7-97-32 (48521) ಸಿಂಹೇನೇವ ಮೃಗಂ ಗ್ರಸ್ತಂ ನರಸಿಂಹೇನ ಮಾರಿಷ। ದ್ರೋಣಾದ್ವೈ ಮೋಚಯಾಮಾಸ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ॥ 7-97-33 (48522) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಗೋಪ್ತಾರಂ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ಚ ಮಹಾಹವೇ। ಶರಾಣಾಂ ತ್ವರಿತೋ ದ್ರೋಣಃ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-97-34 (48523) ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರೋ ಗ್ರಸಂತಮಪಿ ಸೃಂಜಯಾನ್। ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯಚ್ಛಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-97-35 (48524) ತತಃ ಸರ್ವೇ ರಥಾಸ್ತೂರ್ಣಂ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಾ ಜಯಗೃದ್ಧಿನಃ। ಸಾತ್ವತಾಭಿಸೃತೇ ದ್ರೋಣೇ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮವಾಕ್ಷಿಪನ್॥ ॥ 7-97-36 (48525) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 97 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-97-26 ಯುಗಸನ್ನಹನೇಷು ಯುಗಬಂಧೇಷು॥ 5-97-36 ಅವಾಕ್ಷಿತ್ ಅಪನೀತವಂತಃ॥ 5-97-97 ಸಪ್ತನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-98-0 (48526) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-98-0x (4513) ಬಾಣೇ ತಸ್ಮಿನ್ನಿಕೃತ್ತೇ ತು ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇ ಚ ಮೋಕ್ಷಿತೇ। ತೇನ ವೃಷ್ಣಿಪ್ರವೀರೇಣ ಯುಯುಧಾನೇನ ಸಂಜಯ॥ 7-98-1 (48527) ಅಮರ್ಷಿತೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ। ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರಂ ದ್ರೋಣಃ ಕಿಮಕರೋದ್ಯುಧಿ॥ 7-98-2 (48528) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-98-3x (4514) ಸಂಪ್ರಸ್ರುತಕ್ರೋಧವಿಷೋ ವ್ಯಾದಿತಾಸ್ಯಶರಾಸನಃ। ತೀಕ್ಷ್ಣಧಾರೇಷುದಶನಃ ಸಿತನಾರಾಚದಂಷ್ಟ್ರವಾನ್॥ 7-98-3 (48529) ಸಂರಂಭಾಮರ್ಷತಾಂರಾಕ್ಷೋ ಮಹೋರಗ ಇವ ಶ್ವಸನ್। ನರವೀರಃ ಪ್ರಮುದಿತಃ ಶೋಣೈರಶ್ವೈರ್ಮಹಾಜವೈಃ॥ 7-98-4 (48530) ಉತ್ಪತದ್ಭಿರಿವಾಕಾಶೇ ಕ್ರಾಮದ್ಭಿರಿವ ಪರ್ವತಂ। ರುಕ್ಮಪುಂಖಾಞ್ಶರಾನಸ್ಯನ್ಯುಯುಧಾನಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-98-5 (48531) ಶರಪಾತಮಹಾವರ್ಷಂ ರಥಘೋಷಬಲಾಹಕಂ। ಕಾರ್ಮುಕೈರಾವೃತಂ ರಾಜನ್ನಾರಾಚಬಹುವಿದ್ಯುತಂ॥ 7-98-6 (48532) ಶಕ್ತಿಖಂಗಾಶನಿಧರಂ ಕ್ರೋಧವೇಗಸಮುತ್ಥಿತಂ। ದ್ರೋಣಮೇಘಮನಾವಾರ್ಯಂ ಹಯಮಾರುತಚೋದಿತಂ॥ 7-98-7 (48533) ದೃಷ್ಟ್ವೈವಾಭಿಪತಂತಂ ತಂ ಶೂರಃ ಪರಪುರಂಜಯಃ। ಉವಾಚ ಸೂತಂ ಶೈನೇಯಃ ಪ್ರಹಸನ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ॥ 7-98-8 (48534) ಏನಂ ವೈ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಶೂರಂ ಸ್ವಕರ್ಮಣ್ಯನವಸ್ಥಿತಂ। ಆಶ್ರಯಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಧರ್ಮರಾಜಭಯಾವಹಂ॥ 7-98-9 (48535) ಶೀಘ್ರಂ ಪ್ರಜವಿತೈರಶ್ವೈಃ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾಹಿ ಪ್ರಹೃಷ್ಟವತ್। ಆಚಾರ್ಯಂ ರಾಜಪುತ್ರಾಣಾಂ ಸತತಂ ಶೂರಮಾನಿನಂ॥ 7-98-10 (48536) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-98-11x (4515) `ಏವಮುಕ್ತಸ್ತತಃ ಸೂತಃ ಸಾತ್ಯಕಸ್ಯಾವಹದ್ರಥಂ'। ತತೋ ರಜತಸಂಕಾಶಾ ಮಾಧವಸ್ಯ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಭಿಮುಖಾಃ ಶೀಘ್ರಮಗಚ್ಛನ್ವಾತರಂಹಸಃ॥ 7-98-11 (48537) ತತಸ್ತೌ ದ್ರೋಣಶೈನೇಯೌ ಯುಯುಧಾತೇ ಪರಂತಪೌ। ಶರೈರನೇಕಸಾಹಸ್ರೈಸ್ತಾಡಯಂತೌ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-98-12 (48538) ಇಷುಜಾಲಾವೃತಂ ವ್ಯೋಮ ಚಕ್ರತುಃ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ। ಪೂರಯಾಮಾಸತುರ್ವೀರಾವುಭೌ ದಶ ದಿಶಃ ಶರೈಃ। ಮೇಘಾವಿವಾತಪಾಪಾಯೇ ಧಾರಾಭಿರಿತರೇತರಂ॥ 7-98-13 (48539) ನ ಸ್ಮ ಸೂರ್ಯಸ್ತದಾ ಭಾತಿ ನ ವವೌ ಚ ಸಮೀರಣಃ। ಹಷುಜಾಲಾವೃತಂ ಘೋರಮಂಧಕಾರಂ ಸಮಂತತಃ॥ 7-98-14 (48540) ಅನಾಧೃಷ್ಯಮಿವಾನ್ಯೇಷಾಂ ಶೂರಾಣಾಮಭವತ್ತದಾ। ಅಂಧಕಾರೀಕೃತೇ ಲೋಕೇ ದ್ರೋಣಶೈನೇಯಯೋಃ ಶರೈಃ॥ 7-98-15 (48541) ತಯೋಃ ಶೀಘ್ರಾಸ್ತ್ರವಿದುಷೋರ್ದ್ರೋಣಸಾತ್ವತಯೋಸ್ತದಾ। ನಾಂತರಂ ಶರವೃಷ್ಟೀನಾಂ ದದೃಶೇ ನರಸಿಂಹಯೋಃ॥ 7-98-16 (48542) ಇಷೂಣಾಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇನ ಶಬ್ದೋ ಧಾರಾಭಿಘಾತಜಃ। ಶುಶ್ರುವೇ ಶಕ್ರಮುಕ್ತಾನಾಮಶನೀನಾಮಿವ ಸ್ವನಃ॥ 7-98-17 (48543) ನಾರಾಚೈರ್ವ್ಯತಿವಿದ್ಧಾನಾಂ ಶರಾಣಾಂ ರೂಪಮಾಬಭೌ। ಆಶೀವಿಷವಿದಷ್ಟಾನಾಂ ಸರ್ಪಾಣಾಮಿವ ಭಾರತ॥ 7-98-18 (48544) ತಯೋರ್ಜ್ಯಾತಲನಿರ್ಘೋಷಃ ಶುಶ್ರುವೇ ಯುದ್ಧಶೌಂಡಯೋಃ। ಅಜಸ್ರಂ ಶೈಲಶೃಂಗಾಣಾಂ ವಜ್ರೇಣಾಹನ್ಯತಾಮಿವ॥ 7-98-19 (48545) ಉಭಯೋಸ್ತೌ ರಥೌ ರಾಜಂಸ್ತೇ ಚಾಶ್ವಾಸ್ತೌ ಚ ಸಾರಥೀ। ರುಕ್ಮಪುಂಖೈಃ ಶರೈಛನ್ನಾಶ್ಚಿತ್ರರೂಪಾ ಬಭುಸ್ತದಾ॥ 7-98-20 (48546) ನಿರ್ಮಲಾನಾಮಜಿಹ್ಮಾನಾಂ ನಾರಾಚಾನಾಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ನಿರ್ಮುಕ್ತಾಶೀವಿಪಾಭಾನಾಂ ಸಂಪಾತೋಽಭೂತ್ಸುದಾರುಣಃ॥ 7-98-21 (48547) ಉಭಯೋಃ ಪತಿತೇ ಛತ್ರೇ ತಥೈವ ಪತಿತೌ ಧ್ವಜೌ। `ನಿಕೃಂತತೋಃ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ದ್ರೋಣಸಾತ್ಯಕಯೋ ರಣೇ'॥ 7-98-22 (48548) ಉಭೌ ರುಧಿರಸಿಕ್ತಾಂಗಾವುಭೌ ಚ ವಿಜಯೈಷಿಣೌ। ಸ್ರವದ್ಭಿಃ ಶೋಣಿತಂ ಗಾತ್ರೈಃ ಪ್ರಸ್ರುತಾವಿವ ವಾರಣೌ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಮಭ್ಯವಿಧ್ಯೇತಾಂ ಜೀವಿತಾಂತಕರೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-98-23 (48549) ಗರ್ಜಿತೋತ್ಕೃಷ್ಟಸನ್ನಾದಾಃ ಶಂಖದುಂದುಭಿನಿಃಸ್ವನಾಃ। ಉಪಾರಮನ್ಮಹಾರಾಜ ವ್ಯಾಜಹಾರ ನ ಕಶ್ಚನ॥ 7-98-24 (48550) ತುಷ್ಣೀಂಭೂತಾನ್ಯನೌಕಾನಿ ಯೋಧಾ ಯುದ್ಧಾದುಪಾರಮನ್। ದದರ್ಶ ದ್ವೈರಥಂ ತಾಭ್ಯಾಂ ಜಾತಕೌತೂಹಲೋ ಜನಃ॥ 7-98-25 (48551) ರಥಿನೋ ಹಸ್ತಿಯಂತಾರೋ ಹಯಾರೋಹಾಃ ಪದಾತಯಃ। ಅವೈಕ್ಷಂತಾಚಲೈರ್ನೇತ್ರೈಃ ಪರಿವಾರ್ಯ ನರರ್ಷಭೌ॥ 7-98-26 (48552) ಹಸ್ತ್ಯನೀಕಾನ್ಯತಿಷ್ಠಂತ ತಥಾನೀಕಾನಿ ವಾಜಿನಾಂ। ತಥೈವ ರಥವಾಹಿನ್ಯಃ ಪ್ರತಿವ್ಯೂಹ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-98-27 (48553) ಮುಕ್ತಾವಿದ್ರುಮಚಿತ್ರೈಶ್ಚ ಮಣಿಕಾಂಚನಭೂಷಿತೈಃ। ಧ್ವಜೈರಾಭರಣೈಶ್ಚಿತ್ರೈಃ ಕವಚೈಶ್ಚ ಹಿರಣ್ಮಯೈಃ॥ 7-98-28 (48554) ವೈಜಯಂತೀಪತಾಕಾಭಿಃ ಪರಿಸ್ತೋಮಾಂಗಕಂಬಲೈಃ। ವಿಮಲೈರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶಸ್ತ್ರೈರ್ಹಯಾನಾಂ ಚ ಪ್ರಕೀರ್ಣಕೈಃ॥ 7-98-29 (48555) ಜಾತರೂಪಮಯೀಭಿಶ್ಚ ರಾಜತೀಭಿಶ್ಚ ಮೂರ್ಧಸು। ಗಜಾನಾಂ ಕುಂಭಮಾಲಾಭಿರ್ದಂತವೇಷ್ಟೈಶ್ಚ ಭಾರತ॥ 7-98-30 (48556) ಸಬಲಾಕಾಃ ಸಖದ್ಯೋತಾಃ ಸೈರಾವತಶತಹದಾಃ। ಅದೃಶ್ಯಂತೋಷ್ಣಪರ್ಯಾಯೇ ಮೇಘಾನಾಮಿವ ವಾಗುರಾಃ॥ 7-98-31 (48557) ಅಪಶ್ಯನ್ನಸ್ಮದೀಯಾಶ್ಚ ತೇ ಚ ಯೌಧಿಷ್ಠಿರಾಃ ಸ್ಥಿತಾಃ। ತದ್ಯುದ್ಧಂ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-98-32 (48558) ವಿಮಾನಾಗ್ರಗತಾ ದೇವಾ ಬ್ರಹ್ಮಸೋಮಪುರೋಗಮಾಃ। ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸಂಖಾಶ್ಚ ವಿದ್ಯಾಧರಮಹೋರಗಾಃ॥ 7-98-33 (48559) `ಗಂಧರ್ವಾ ದಾನವಾ ಯಕ್ಷಾ ರಾಕ್ಷಸಾಪ್ಸರಸಃ ಖಗಾಃ'। ಗತಪ್ರತ್ಯಾಗತಾಕ್ಷೇಪೈಶ್ಚಿತೈರಸ್ತ್ರವಿಘಾತಿಭಿಃ। ವಿವಿಧೈರ್ವಿಸ್ಮಯಂ ಜಗ್ಮುಸ್ತಯೋಃ ಪುರುಷಸಿಂಹಯೋಃ॥ 7-98-34 (48560) ಹಸ್ತಲಾಘವಮಸ್ತ್ರೇಷು ದರ್ಶಯಂತೌ ಮಹಾಬಲೌ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿವಿಧ್ಯೇತಾಂ ಶರೈಸ್ತೌ ದ್ರೋಣಸಾತ್ಯಕೀ॥ 7-98-35 (48561) ತತೋ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಶರಾಂಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಂಯುಗೇ। ಪತ್ರಿಭಿಃ ಸುದೃಢೈರಾಶು ಧನುಶ್ಚೈವ ಮಹಾದ್ಯುತೇಃ॥ 7-98-36 (48562) ನಿಮೇಷಾಂತರಮಾತ್ರೇಣ ಭಾರದ್ವಾಜೋಽಪರಂ ಧನುಃ। ಸಜ್ಯಂ ಚಕಾರ ತದಪಿ ಚಿಚ್ಛೇದಾಸ್ಯ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-98-37 (48563) ತತಸ್ತ್ವರನ್ಪುನರ್ದ್ರೋಣೋ ಧನುರ್ಹಸ್ತೋ ವ್ಯತಿಷ್ಠತ। ಸಜ್ಯಂ ಸಜ್ಯಂ ಧನುಶ್ಚಾಸ್ಯ ಚಿಚ್ಛೇದ ನಿಶಿಥೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-98-38 (48564) ಏವಮೇಕಶತಂ ಛಿನ್ನಂ ಧನುಷಾಂ ದೃಢಧನ್ವಿನಾ। ನ ಚಾಂತರಂ ತಯೋರ್ದೃಷ್ಟಂ ಸಂಧಾನೇ ಚ್ಛೇದನೇಽಪಿ ಚ॥ 7-98-39 (48565) ತತೋಽಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ ದ್ರೋಣೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕರ್ಮಾತಿಮಾನುಷಂ। ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮನಸೈತದಚಿಂತಯತ್॥ 7-98-40 (48566) ಏತದಸ್ತ್ರಬಲಂ ರಾಮೇ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯೇ ಧನಂಜಯೇ। ಭೀಷ್ಮೇ ಚ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರೇ ಯದಿದಂ ಸಾತ್ವತಾಂ ವರೇ॥ 7-98-41 (48567) ತಂ ಚಾಸ್ಯ ಮನಸಾ ದ್ರೋಣಃ ಪೂಜಯಾಮಾಸ ವಿಕ್ರಮಂ। ಲಾಘವಂ ವಾಸವಸ್ಯೇವ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ದ್ವಿಜಸತ್ತಮಃ॥ 7-98-42 (48568) ತುತೋಷಾಸ್ತ್ರವಿದಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಸ್ತಥಾ ದೇವಾಃ ಸವಾಸವಾಃ। ನ ತಾಮಾಲಕ್ಷಯಾಮಾಸುರ್ಲಘುತಾಂ ಶೀಘ್ರಚಾರಿಣಃ॥ 7-98-43 (48569) ದೇವಾಶ್ಚ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಗಂಧರ್ವಾಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸಂಘಾಶ್ಚ ವಿದುರ್ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಕರ್ಮ ತತ್॥ 7-98-44 (48570) ತತೋಽನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ದ್ರೋಣಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಮರ್ದನಃ। ಅಸ್ತ್ರೈರಸ್ತ್ರವಿದಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಭಾರತ॥ 7-98-45 (48571) ತಸ್ಯಾಸ್ತ್ರಾಣ್ಯಸ್ತ್ರಮಾಯಾಭಿಃ ಪ್ರತಿಹತ್ಯ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಜಘಾನ ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-98-46 (48572) ತಸ್ಯಾತಿಮಾನುಷಂ ಕರ್ಮ ದೃಷ್ಟ್ವಾಽನ್ಯೈರಸಮಂ ರಣೇ। ಯುಕ್ತಂ ಯೋಗೇನ ಯೋಗಜ್ಞಾಸ್ತಾವಕಾಃ ಸಮಪೂಜಯನ್॥ 7-98-47 (48573) ಯದಸ್ತ್ರಮಸ್ಯತಿ ದ್ರೋಣಸ್ತದೇವಾಸ್ಯತಿ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ತಮಾಚಾರ್ಯೋಽಥ ಸಂಭ್ರಾಂತೋಽಯೋಧಯಚ್ಛತ್ರುತಾಪನಃ॥ 7-98-48 (48574) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹಾರಾಜ ಧನುರ್ವೇದಸ್ಯ ಪಾರಗಃ। ವಧಾಯ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಮುದೈರಯತ್॥ 7-98-49 (48575) ತದಾಗ್ನೇಯಂ ಮಹಾಘೋರಂ ರಿಪುಘ್ನಮುಪಲಕ್ಷ್ಯ ಸಃ। ದಿವ್ಯಮಸ್ತ್ರಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ವಾರುಣಂ ಸಮುದೈರಯತ್॥ 7-98-50 (48576) ಹಾಹಾಕಾರೋ ಮಹಾನಾಸೀದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದಿವ್ಯಾಸ್ತ್ರಧಾರಿಣೌ। ನ ವಿಚೇರುಸ್ತದಾಽಽಕಾಶೇ ಭೂತಾನ್ಯಾಕಾಶಗಾನ್ಯಪಿ॥ 7-98-51 (48577) ಅಸ್ತ್ರೇ ತೇ ವಾರುಣಾಗ್ನೇಯೇ ಯದಾ ಬಾಣೈಃ ಸಮಾಹಿತೇ। ನ ಯಾವದಭ್ಯಪದ್ಯೇತಾಂ ವ್ಯಾವರ್ತದಥ ಭಾಸ್ಕರಃ॥ 7-98-52 (48578) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ಪಾಂಡವಃ। ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಪರ್ಯರಕ್ಷಂತ ಸಾತ್ಯಕಿಂ॥ 7-98-53 (48579) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮುಖೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ವಿರಾಟಶ್ಚ ಸಕೇಕಯಃ। ಮತ್ಸ್ಯಾಃ ಸಾಲ್ವೇಯಸೇನಾಶ್ಚ ದ್ರೋಣಮಾಜಗ್ಮುರಂಜಸಾ॥ 7-98-54 (48580) ದುಃಶಾಸನಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ರಾಜಪುತ್ರಾಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ದ್ರೋಣಮಭ್ಯುಪಪದ್ಯಂತ ಸಪತ್ನೈಃ ಪರಿವಾರಿತಂ॥ 7-98-55 (48581) ರಜಸಾ ಸಂವೃತೇ ಲೋಕೇ ಶರಜಾಲಸಮಾವೃತೇ॥ ಸರ್ವಮಾವಿಗ್ನಮಭವನ್ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ। 7-98-56 (48582) ಸೈನ್ಯೇನ ರಜಸಾ ಧ್ವಸ್ತೇ ನಿರ್ಮರ್ಯಾದಮವರ್ತತ॥ `ತೇನಾಂತರೇಣ ಪಾರ್ಥಸ್ತು ರಣೇ ಜಿತ್ವಾ ಮಹಾರಿಪೂನ್। 7-98-57 (48583) ಅತಿಕ್ರಾಂತಸ್ತದಾ ಯುದ್ಧಂ ಕೃತ್ವಾ ಪರ್ಯವತಸ್ಥಿವಾನ್'॥ ॥ 7-98-58 (48584) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 98 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-98-16 ಅಂತರಮವಚ್ಛೇದಃ॥ 5-98-27 ರಥವಾಹಿನ್ಯೋ ರಥಸೇನಾಃ॥ 5-98-29 ವೈಜಯಂತೀ ವಿಲಕ್ಷಣಾಭಿಃ ಪತಾಕಾಭಿಃ। ಪರಿಸ್ತೋಮೈರ್ವರ್ಣಕಂಬಲೈಃ। ಅಂಗಕಂಬಲೈಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮಕಂಬಲೈಃ॥ 5-98-31 ಐರಾವತಮಿಂದ್ರಧನುಃ। ಐರಾವತೋಭ್ರಮಾತಂಗೈ ಇತ್ಯುಪಕ್ರಂಯ ನಪುಂಸಕಂ ಮಹೇಂದ್ರಸ್ಯ ಋಜುದೀರ್ಘಶರಾಸನೇ ಇತಿ ಮೇದಿನೀ॥ ಉಷ್ಣಸ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೇ ಅಪಗಮೇ ವಾಗುರಾಃ ಜಾಲಾನಿ ಸಮೂಹಾ ಇತಿಯಾವತ್॥ 5-98-34 ಪ್ರತ್ಯಾಗತಂ ನಿವರ್ತನಂ। ಆಕ್ಷೇಪಃ ಪ್ರಹರಣಂ॥ 5-98-43 ಆಲಕ್ಷಯಾಮಾಸುರ್ಲಕ್ಷಿತವಂತಃ॥ 5-98-44 ವಿದುರ್ನೇತ್ಯನುಷಜ್ಯತೇ॥ 5-98-47 ಯೋಗೇನ ಯುಕ್ತ್ಯಾ॥ 5-98-52 ನ ಯಾವದಭ್ಯಪದ್ಯೇತಾಂ ಯಾವದೇವ ನ ಪರಾಭೂತೇ। ವ್ಯಾವರ್ತತ್ ಮಧ್ಯಾಹ್ನತಃ ಪರಾವೃತ್ತೋಽಭೂತ್॥ 5-98-98 ಅಷ್ಟನವತಿತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-99-0 (48585) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-99-0x (4516) `ವರ್ತಮಾನೇ ತದಾ ಯುದ್ಧೇ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಸಹ ಪಾಂಡುಭಿಃ'। ಪರಿವರ್ತಮಾನ ಆದಿತ್ಯೇ ತತ್ರ ಸೂರ್ಯೇ ಚ ರಶ್ಮಿಭಿಃ। ರಜಸಾ ಕೀರ್ಯಮಾಣಾಶ್ಚ ಮಂದೀಭೂತಾಶ್ಚ ಕೌರವಾಃ॥ 7-99-1 (48586) ತಿಷ್ಠತಾಂ ಯುಧ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಪುನರಾವರ್ತತಾಮಪಿ। ಭಜ್ಯತಾಂ ಜಯತಾಂ ಚೈವ ಜಗಾಮ ತದಹಃ ಶನೈಃ॥ 7-99-2 (48587) ತಥಾ ತೇಷು ವಿಷಕ್ತೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ಜಯಗೃದ್ಧಿಷು। ಅರ್ಜುನೋ ವಾಸುದೇವಶ್ಚ ಸೈಂಧವಾಯೈವ ಜಗ್ಮತುಃ॥ 7-99-3 (48588) ರಥಮಾರ್ಗಪ್ರಮಾಣಂ ತು ಕೌಂತೇಯೋ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಚಕಾರ ಯಂ ಚ ಪಂಥಾನಂ ಯಯೌ ತೇನ ಜನಾರ್ದನಃ॥ 7-99-4 (48589) ಯತ್ರಯತ್ರ ರಥೋ ಯಾತಿ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ತತ್ರತತ್ರೈವ ದೀರ್ಯಂತೇ ಸೇನಾಸ್ತವ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-99-5 (48590) ರಥಶಿಕ್ಷಾಂ ತು ದಾಶಾರ್ಹೋ ದರ್ಶಯಾಮಾಸ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಉತ್ತಮಾಧಮಮಧ್ಯಾನಿ ಮಂಡಲಾನಿ ವಿದರ್ಶಯನ್॥ 7-99-6 (48591) ತೇ ತು ನಾಮಾಂಕಿತಾ ಬಾಣಾಃ ಕಾಲಜ್ವಲನಸನ್ನಿಭಾಃ। ಸ್ನಾಯುನದ್ಧಾಃ ಸುಪರ್ವಾಣಃ ಪೃಥವೋ ದೀರ್ಘಗಾಮಿನಃ॥ 7-99-7 (48592) ವೈಣವಾಶ್ಚಾಯಸಾಶ್ಚೋಗ್ರಾ ಗ್ರಸಂತೋ ವಿವಿಧಾನರೀನ್। ರುಧಿರಂ ಪತಗೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಪಪುರಾಹವೇ॥ 7-99-8 (48593) ರಥಸ್ಥಿತೋಽಗ್ರತಃ ಕ್ರೋಶಂ ಯಾನಸ್ಯತ್ಯರ್ಜುನಃ ಶರಾನ್। ರಥೇ ಕ್ರೋಶಮತಿಕ್ರಾಂತೇ ತಸ್ಯ ತೇ ಘ್ನಂತಿ ಶಾತ್ರವಾನ್॥ 7-99-9 (48594) ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯಮಾರುತರಂಹೋಭಿರ್ವಾಜಿಭಿಃ ಸಾಧುವಾಹಿಭಿಃ। ಯಥಾಽಗಚ್ಛದ್ಧೃಷೀಕೇಶಃ ಕೃತ್ಸ್ನಂ ವಿಸ್ಮಾಪಯಂಜಗತ್॥ 7-99-10 (48595) ನ ತಥಾ ಗಚ್ಛತಿ ರಥಸ್ತಪನಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ। ನೇಂದ್ರಸ್ಯ ನ ತು ರುದ್ರಸ್ಯ ನಾಪಿ ವೈಶ್ರವಣಸ್ಯ ಚ॥ 7-99-11 (48596) ನಾನ್ಯಸ್ಯ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಗತಪೂರ್ವಸ್ತಥಾ ರಥಃ। ಯಥಾ ಯಯಾವರ್ಜುನಸ್ಯ ಮನೋಭಿಪ್ರಾಯಶೀಘ್ರಗಃ॥ 7-99-12 (48597) ಪ್ರವಿಶ್ಯ ತು ರಣೇ ರಾಜನ್ಕೇಶವಃ ಪರವೀರಹಾ। ಸೇನಾಮಧ್ಯೇ ಹಯಾಂಸ್ತೂರ್ಣಂ ಚೋದಯಾಮಾಸ ಭಾರತ॥ 7-99-13 (48598) ತತಸ್ತಸ್ಯ ರಥೌಘಸ್ಯ ಮಧ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ಕೃಚ್ಛ್ರೇಣರಥಮೂಹುಸ್ತಂ ಕ್ಷುತ್ಪಿಪಾಸಾಸಮನ್ವಿತಾಃ॥ 7-99-14 (48599) ಕ್ಷತಾಶ್ಚ ಬಹುಭಿಃ ಶಸ್ತ್ರೈರ್ಯುದ್ಧಶೌಂಡೈರನೇಕಶಃ। ಮಂಡಲಾನಿ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ವಿಚೇರುಸ್ತೇ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ॥ 7-99-15 (48600) ಹತಾನಾಂ ವಾಜಿನಾಗಾನಾಂ ರಥಾನಾಂ ಚ ನರೈಃ ಸಹ। ಉಪರಿಷ್ಟಾದತಿಕ್ರಾಂತಾಃ ಶೈಲಾಭಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-99-16 (48601) `ಶ್ರಮೇಣ ಮಹತಾ ಯುಕ್ತಾಸ್ತೇ ಹಯಾ ವಾತರಂಹಸಃ। ಮಂದವೇಗಗತಾ ರಾಜನ್ಸಂವೃತ್ತಾಸ್ತತ್ರ ಸಂಯುಗೇ'॥ 7-99-17 (48602) ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ವೀರಾವಾವಂತ್ಯೌ ಭ್ರಾತರೌ ನೃಪ। ಸಹಸೇನೌ ಸಮಾರ್ಚ್ಛೇತಾಂ ಪಾಂಡವಂ ಕ್ಲಾಂತವಾಹನಂ॥ 7-99-18 (48603) ತಾವರ್ಜುನಂ ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಚ ಜನಾರ್ದನಂ। ಶರಾಣಾಂ ಚ ಶತೈರಶ್ವಾನವಿಧ್ಯೇತಾಂ ಮುದಾನ್ವಿತೌ॥ 7-99-19 (48604) ತಾವರ್ಜುನೋ ಮಹಾರಾಜ ನವಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಆಜಘಾನ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮರ್ಮಜ್ಞೋ ಮರ್ಮಭೇದಿಭಿಃ॥ 7-99-20 (48605) ತತಸ್ತೌ ತು ಶರೌಘೇಣ ಬೀಭತ್ಸುಂ ಸಹಕೇಶವಂ। ಆಚ್ಛಾದಯೇತಾಂ ಸಂರಬ್ಧೌ ಸಿಂಹನಾದಂ ಚ ಚಕ್ರತುಃ॥ 7-99-21 (48606) ತಯೋಸ್ತು ಧನುಷೀ ಮುಷ್ಟೌ ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಂ ಶ್ವೇತವಾಹನಃ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಮರೇ ತೂರ್ಣಂ ಭೂಯ ಏವ ಧನಂಜಯಃ। ಅಥಾನ್ಯೈರ್ವಿಶಿಖೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ಧ್ವಜೌ ಚ ಕನಕೋಜ್ಜ್ವಲೌ॥ 7-99-22 (48607) ಅಥಾನ್ಯೇ ಧನುಷೀ ರಾಜನ್ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಸಮರೇ ತದಾ। ಪಾಂಡವಂ ಭೃಶಸಂಕ್ರುದ್ಧಾವರ್ದಯಾಮಾಸತುಃ ಶರೈಃ॥ 7-99-23 (48608) ತಯೋಸ್ತು ಭೃಶಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರಾಭ್ಯಾಂ ಪಾಂಡುನಂದನಃ। ಧನುಷೀ ಚಿಚ್ಛಿದೇ ತೂರ್ಣಂ ಭೂಯ ಏವ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-99-24 (48609) ತಥಾನ್ಯೈರ್ವಿಶಿಖೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ರುಕ್ಮಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ। ಜಘಾನಾಶ್ವಾಂಸ್ತಥಾ ಸೂತೌ ಪಾರ್ಷ್ಣೀ ಚ ಸಪದಾನುಗೌ॥ 7-99-25 (48610) ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ಯ ಚ ಶಿರಃ ಕಾಯಾತ್ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ನ್ಯಕೃಂತತ। ಸ ಪಪಾತ ಹತಃ ಪೃಥ್ವ್ಯಾಂ ವಾತರುಗ್ಣ ಇವ ದ್ರುಮಃ॥ 7-99-26 (48611) ವಿಂದಂ ತು ನಿಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಹ್ಯನುವಿಂದಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಹತಾಶ್ವಂ ರಥಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಗದಾಂ ಗೃಹ್ಯ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-99-27 (48612) ಅಭ್ಯವರ್ತತ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಭ್ರಾತುರ್ವಧಮನುಸ್ಮರನ್। ಗದಯಾ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ನೃತ್ಯನ್ನಿವ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-99-28 (48613) ಅನುವಿಂದಸ್ತು ಗದಯಾ ಲಲಾಟೇ ಮಧುಸೂದನಂ। ಸ್ಪಷ್ಟ್ವಾ ನಾಕಂಪಯತ್ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮೈನಾಕಮಿವ ಪರ್ವತಂ॥ 7-99-29 (48614) ತಸ್ಯಾರ್ಜುನಃ ಶರೈಃ ಷಡ್ಭಿರ್ಗ್ರೀವಾಂ ಪಾದೌ ಭುಜೌ ಶಿರಃ। ನಿಚಕರ್ತ ಸ ಸಂಛನ್ನಃ ಪಪಾತಾದ್ರಿಚಯೋ ಯಥಾ॥ 7-99-30 (48615) ತತಸ್ತೌ ನಿಹತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಯೋ ರಾಜನ್ಪದಾನುಗಾಃ। ಅಭ್ಯದ್ರುವಂತ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಕಿರಂತಃ ಶತಶಃ ಶರಾನ್॥ 7-99-31 (48616) ತಾನರ್ಜುನಃ ಶರೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ನಿಹತ್ಯ ಭರತರ್ಷಭ। ವ್ಯರೋಚತ ಯಥಾ ವಹ್ನಿರ್ದಾವಂ ದಗ್ಧ್ವಾ ಹಿಮಾತ್ಯಯೇ॥ 7-99-32 (48617) ತಯೋಃ ಸೇನಾಮತಿಕ್ರಂಯ ಕೃಚ್ಛ್ರಾದಿವ ಧನಂಜಯಃ। ವಿಬಭೌ ಜಲದಂ ಹಿತ್ವಾ ದಿವಾಕರ ಇವೋದಿತಃ॥ 7-99-33 (48618) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕುರವಸ್ತ್ರಸ್ತಾಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟಾಶ್ಚಾಭವನ್ಪುನಃ। ಅಭ್ಯವರ್ತಂತ ಪಾರ್ಥಂ ಚ ಸಮಂತಾದ್ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-99-34 (48619) ಶ್ರಾಂತಂ ಚೈನಂ ಸಮಾಲಕ್ಷ್ಯ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ದೂರೇ ಚ ಸೈಂಧವಂ। ಸಿಂಹನಾದೇನ ಮಹತಾ ಸರ್ವತಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-99-35 (48620) ತಾಂಸ್ತು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸುಸಂರಬ್ಧಾನುತ್ಸ್ಮಯನ್ಪುರುಷರ್ಭಃ। ಶನಕೈರಿವ ದಾಶಾರ್ಹಮರ್ಜುನೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-99-36 (48621) ಶರಾರ್ದಿತಾಶ್ಚ ಗ್ಲಾನಾಶ್ಚ ಹಯಾ ದೂರೇ ಚ ಸೈಂಧವಃ। ಕಿಮಿಹಾನಂತರಂ ಕಾರ್ಯಂ ಸಾಧಿಷ್ಠಂ ತವ ರೋಚತೇ॥ 7-99-37 (48622) ಬ್ರೂಹಿ ಕೃಷ್ಣ ಯಥಾತತ್ತ್ವಂ ತ್ವಂ ಹಿ ಪ್ರಾಜ್ಞತಮಃ ಸದಾ। ಭವನ್ನೇತ್ರಾ ರಣೇ ಶತ್ರೂನ್ವಿಜೇಷ್ಯಂತೀಹ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-99-38 (48623) ಮಮ ತ್ವನಂತರಂ ಕೃತ್ಯಂ ಯದ್ವೈ ತತ್ತ್ವಂ ನಿಬೋಧ ಮೇ। ಹಯಾನ್ವಿಮುಚ್ಯ ಹಿ ಸುಖಂ ವಿಶಲ್ಯಾನ್ಕುರು ಮಾಧವ॥ 7-99-39 (48624) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-99-40x (4517) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತು ಪಾರ್ಥೇನ ಕೇಶವಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ತಂ। ಮಮಾಪ್ಯೇತನ್ಮತಂ ಪಾರ್ಥ ಯದಿತಂ ತೇ ಪ್ರಭಾಷಿತಂ॥ 7-99-40 (48625) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 7-99-41x (4518) ಅಹಮಾವಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಕೇಶವ। ತ್ವಮಪ್ಯತ್ರ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಕುರು ಕಾರ್ಯಮನಂತರಂ॥ 7-99-41 (48626) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-99-42x (4519) ಸೋಽವತೀರ್ಯ ರಥೋಪಸ್ಥಾದಸಂಭ್ರಾಂತೋ ಧನಂಜಯಃ। ಗಾಂಡೀವಂ ಧನುರಾದಾಯ ತಸ್ಥೌ ಗಿರಿವಿವಾಚಲಃ)॥ 7-99-42 (48627) ತಮಭ್ಯಧಾವನ್ಕ್ರೋಶಂತಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಜಯಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ। ಇದಂ ಛಿದ್ರಮಿತಿ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಧರಣೀಸ್ಥಂ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-99-43 (48628) ತಮೇಕಂ ರಥವಂಶೇನ ಮಹತಾ ಪರ್ಯವಾರಯನ್। ವಿಕರ್ಷಂತಶ್ಚ ಚಾಪಾನಿ ವಿಸೃಜಂತಶ್ಚ ಸಾಯಕಾನ್॥ 7-99-44 (48629) ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ಚ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಕ್ರುದ್ಧಾಸ್ತತ್ರ ವ್ಯದರ್ಶಯನ್। ಛಾದಯಂತಃ ಶರೈಃ ಪಾರ್ಥಂ ಮೇಘಾ ಇವ ದಿವಾಕರಂ॥ 7-99-45 (48630) ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ವೇಗೇನ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಂ। ನರಸಿಂಹಂ ರಥೋದಾರಾಃ ಸಿಂಹಂ ಮತ್ತಾ ಇವ ದ್ವಿಪಾಃ॥ 7-99-46 (48631) ತತ್ರ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಭುಜಯೋರ್ಮಹದ್ಬಲಮದೃಶ್ಯತ। ಯತ್ಕ್ರುದ್ಧೋ ಬಹುಲಾಃ ಸೇನಾಃ ಸರ್ವತಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-99-47 (48632) ಅಸ್ತ್ರೈರಸ್ತ್ರಾಣಿ ಸಂವಾರ್ಯ ದ್ವಿಷತಾಂ ಸರ್ವತೋ ವಿಭುಃ। ಇಷುಭಿರ್ಬುಭಿಸ್ತೂರ್ಣಂ ಸರ್ವಾನೇವ ಸಮಾವೃಣೋತ್॥ 7-99-48 (48633) ತತ್ರಾಂತರಿಕ್ಷೇ ಬಾಣಾನಾಂ ಪ್ರಗಾಢಾನಾಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಸಂಘರ್ಷೇಣ ಮಹಾರ್ಚಿಷ್ಮಾನ್ಪಾವಕಃ ಸಮಜಾಯತ॥ 7-99-49 (48634) ತತ್ರತತ್ರ ಮಹೇಷ್ವಾಸೈಃ ಶ್ವಸದ್ಭಿಃ ಶೋಣಿತೋಕ್ಷಿತೈಃ। ಹಯೈರ್ನಾಗೈಶ್ಚ ಸಂಭಿನ್ನೈರ್ನದದ್ಭಿಶ್ಚಾರಿಕರ್ಶನ॥ 7-99-50 (48635) ಸಂರಬ್ಧೈಶ್ಚಾರಿಭಿರ್ವೀರೈಃ ಪ್ರಾರ್ಥಯದ್ಭಿರ್ಜಯಂ ಮೃಧೇ। ಏಕಸ್ಥೈರ್ಬಹುಭಿಃ ಕ್ರುದ್ಧೈರೂಷ್ಮೇವ ಸಮಜಾಯತ॥ 7-99-51 (48636) ಶರೋರ್ಮಿಣಂ ಧ್ವಜಾವರ್ತಂ ನಾಗನಕ್ರಂ ದುರತ್ಯಯಂ। ಪದಾತಿಮತ್ಸ್ಯಕಲಿಲಂ ಶಂಖದುಂದುಭಿನಿಃಸ್ವನಂ॥ 7-99-52 (48637) ಅಸಂಖ್ಯೇಯಮಪಾರಂ ಚ ರಜೋ ನೀರಮತೀವ ಚ। ಉಷ್ಣೀಷಕಮಠಂ ಛತ್ರಪತಾಕಾಫೇನಮಾಲಿನಂ॥ 7-99-53 (48638) ರಥಸಾಗರಮಕ್ಷೋಭ್ಯಂ ಮಾತಂಗಾಂಗಶಿಲಾಚಿತಂ। ವೇಲಾಭೂತಸ್ತದಾ ಪಾರ್ಥಃ ಪತ್ರಿಭಿಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-99-54 (48639) [ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-99-55x (4520) ಅರ್ಜುನೇ ಧರಣೀಂ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಹಯಹಸ್ತೇ ಚ ಕೇಶವೇ। ಏತದಂತರಮಾಸಾದ್ಯ ಕಥಂ ಪಾರ್ಥೋ ನ ಘಾತಿತಃ॥ 7-99-55 (48640) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-99-56x (4521) ಸದ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವ ಪಾರ್ಥೇನ ನಿರುದ್ಧಾಃ ಸರ್ವಪಾರ್ಥಿವಾಃ। ರಥಸ್ಥಾ ಧರಣೀಸ್ಥೇನ ವಾಕ್ಯಮಚ್ಛಾಂದಸಂ ಯಥಾ॥ 7-99-56 (48641) ಸ ಪಾರ್ಥಃ ಪಾರ್ಥಿವಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಭೂಮಿಸ್ಥೋಪಿ ರಥಸ್ಥಿತಾನ್। ಏಕೋ ನಿವಾರಯಾಮಾಸ ಲೋಭಃ ಸರ್ವಗುಣಾನಿವ॥] 7-99-57 (48642) ತತೋ ಜನಾರ್ದನಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪ್ರಿಯಂ ಪುರುಷಸತ್ತಮಂ। ಅಸಂಭ್ರಾಂತೋ ಮಹಾಬಾಹುರರ್ಜುನಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-99-58 (48643) ಉದಪಾನಮಿಹಾಶ್ವಾನಾಂ ನಾಲಮಸ್ತಿ ರಣೇಽರ್ಜುನ। ಪರೀಪ್ಸಂತೇ ಜಲಂ ಚೇಮೇ ಪೇಯಂ ನ ತ್ವವಗಾಹನಂ॥ 7-99-59 (48644) ಇದಮಸ್ತೀತ್ಯಸಂಭ್ರಾಂತೋ ಬ್ರುವನ್ನಸ್ತ್ರೇಣ ಮೇದಿನೀಂ। ಅಭಿಹತ್ಯಾರ್ಜುನಶ್ಚಕ್ರೇ ವಾಜಿಪಾನಂ ಸರಃ ಶುಭಂ॥ 7-99-60 (48645) [ಹಂಸಕಾರಂಡವಾಕೀರ್ಣಂ ಚಕ್ರವಾಕೋಪಶೋಭಿತಂ। ಸುವಿಸ್ತೀರ್ಣಂ ಪ್ರಸನ್ನಾಂಭಃ ಪ್ರಫುಲ್ಲವರಪಂಕಜಂ॥ 7-99-61 (48646) ಕೂರ್ಮಮತ್ಸ್ಯಗಣಾಕೀರ್ಣಮಗಾಧಮೃಷಿಸೇವಿತಂ। ಆಗಚ್ಛನ್ನಾರದಮುನಿರ್ದರ್ಶನಾರ್ಥಂ ಕೃತಂ ಕ್ಷಣಾತ್॥] 7-99-62 (48647) ಶರವಂಶಂ ಶರಸ್ಥೂಣಂ ಶರಾಚ್ಛಾದನಮದ್ಭುತಂ। ಶರವೇಶ್ಮಾಕರೋತ್ಪಾರ್ಥಸ್ತ್ವಷ್ಟೇವಾದ್ಭುತಕರ್ಮಕೃತ್॥ 7-99-63 (48648) ತತಃ ಪ್ರಹಸ್ಯ ಗೋವಿಂದಃ ಸಾಧುಸಾಧ್ವಿತ್ಯಥಾಬ್ರವೀತ್। ಶರವೇಶ್ಮನಿ ಪಾರ್ಥೇನ ಕೃತೇ ತಸ್ಮಿನ್ಮಹಾತ್ಮನಾ॥ ॥ 7-99-64 (48649) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 99 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-99-17 ಸ್ನಾಯುನದ್ಧಾಃ ಸೂಕ್ಷ್ಮಚರ್ಮಾಗ್ರಗ್ರಥಿತಾಃ॥ 5-99-9 ಕ್ರೋಶಂ ಕೋಶಮುದ್ದಿಶ್ಯ॥ 5-99-25 ಸೂತೌ ಸಾರಥೀ। ಪಾಷ್ಣೀಂ ಪೃಷ್ಠರಕ್ಷೌ॥ 5-99-30 ಅದ್ರಿಚಯೋ ನಿರಿಶೃಂಗಂ॥ 5-99-49 ಪ್ರಗಾಢಾನಾಂ ವ್ಯವಗಾಢಾನಾಂ॥ 5-99-54 ವೇಲಾಭೂತೋ ಮರ್ಯಾದಾರೂಪಃ॥ 5-99-55 ಕುಂಡಲಿತಾಸ್ತ್ರಯಃ ಶ್ಲೋಕಾಃ ಝ. ಪಾಠೇ ಏವ ವರ್ತಂತೇ॥ 5-99-59 ಅಲಂ ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ॥ 5-99-60 ಅಭಿಹತ್ಯ ಖಾತ್ವಾ। ದಾಜಿಪಾನಂ ಅಶ್ವಪಾನೀಯಂ॥ 5-99-61 ಹಂಸಕಾರಂಡವಾಕೀರ್ಣಮಿತ್ಯಾದಿಯೋಗ್ಯತಯಾ ವರ್ಣನಂ॥ ಕುಂಡಲಿತೌ ದ್ವೌ ಶ್ಲೋಕೌ ಘ.ಝ.ಪಾಠಯೋರೇವ॥ 5-99-63 ವಂಶಃ ಶಾಲಾಧಾರಕಾಷ್ಠಂ। ಸ್ಥೂಣಾ ಮಧ್ಯಸ್ತಂಭಃ॥ 5-99-99 ಏಕೋನಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-100-0 (48650) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-100-0x (4522) ಸಲಿಲೇ ಜನಿತೇ ತಸ್ಮಿನ್ಕೌಂತೇಯೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ನಿಸ್ತಾರಿತೇ ದ್ವಿಷತ್ಸೈನ್ಯೇ ಕೃತೇ ಚ ಶರವೇಶ್ಮನಿ॥ 7-100-1 (48651) ವಾಸುದೇವೋ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಮವತೀರ್ಯ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ। ಮೋಚಯಾಮಾಸ ತುರಗಾನ್ವಿನುನ್ನಾನ್ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-100-2 (48652) ಅದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಂ ತದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಾಧುವಾದೋ ಮಹಾನಭೂತ್। ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸಂಘಾನಾಂ ಸೈನಿಕಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-100-3 (48653) ಪದಾತಿನಂ ತು ಕೌಂತೇಯಂ ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ನಾಶಕ್ನುವನ್ವಾರಯಿತುಂ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-100-4 (48654) ಆಪತತ್ಸು ರಥೌಘೇಷು ಪ್ರಭೂತಗಜವಾಜಿಷು। ನಾಸಂಭ್ರಮತ್ತದಾ ಪಾರ್ಥಸ್ತದಸ್ಯ ಪುರುಷಾನತಿ॥ 7-100-5 (48655) ವ್ಯಸೃಜಂತ ಶರೌಘಾಂಸ್ತೇ ಪಾಂಡವಂ ಪ್ರತಿ ಪಾರ್ಥಿವಾಃ। ನ ಚಾವ್ಯಥತ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ವಾಸವಿಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-100-6 (48656) ಶತಾನಿ ಶರಜಾಲಾನಿ ಗದಾಃ ಪ್ರಾಸಾಂಶ್ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಆಗತಾನಗ್ರಸತ್ಪಾರ್ಥಃ ಸರಿತಃ ಸಾಗರೋ ಯಥಾ॥ 7-100-7 (48657) ಅಸ್ತ್ರವೇಗೇನ ಮಹತಾ ಪಾರ್ಥೋ ಬಾಹುಬಲೇನ ಚ। ಸರ್ವೇಷಾಂ ಪಾರ್ಥಿವೇಂದ್ರಾಣಾಮಗ್ರಸತ್ತಾಞ್ಶರೋತ್ತಮಾನ್॥ 7-100-8 (48658) ತತ್ತು ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ವಿಕ್ರಾಂತಂ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ। ಅಪೂಜಯನ್ಮಹಾರಾಜ ಕೌರವಾ ಮಹದದ್ಭುತಂ॥ 7-100-9 (48659) ಕೌರವಾ ಊಚುಃ। 7-100-10x (4523) ಕಿಮದ್ಭುತತಮಂ ಲೋಕೇ ಭವಿತಾಽಪ್ಯಥವಾ ಹ್ಯಭೂತ್। ಯದಶ್ವಾನ್ಪಾರ್ಥ ಗೋವಿಂದೌ ಪಾಯಯಾಮಾಸತೂ ರಣೇ॥ 7-100-10 (48660) ಭಯಂ ವಿಪುಲಮಸ್ಮಾಸು ತಾವಧತ್ತಾಂ ನರೋತ್ತಮೌ। ತೇಜೋ ವಿದಧತುಶ್ಚೋಗ್ರಂ ಯತ್ಸೈನ್ಯಂ ತಾವಕಂ ವಿಭೋ। `ದಧಾರೈಕೋ ರಣೇ ಪಾರ್ಥೋ ವೇಲೇವೋದ್ವೃತ್ತಮರ್ಣವಂ॥ 7-100-11 (48661) ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಶರಸಂಛನ್ನೇ ತಸ್ಮಿನ್ಸದ್ಮನಿ ಭಾರತ। ಆಕಾಶಮಿವ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ವಿಚೇರುಸ್ತತ್ರ ಪಕ್ಷಿಣಃ॥ 7-100-12 (48662) ನ ಚೈನಂ ಯುಧಿ ತಿಷ್ಠಂತಂ ಸೈನ್ಯೇಷು ತವ ಮಾರಿಷ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ್ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪುಮಾನ್ಕಶ್ಚಿತ್ತು ತಾವಕಃ॥ 7-100-13 (48663) ಸರ್ವೇ ವಿಮನಸೋಽಭೂವಂಸ್ತವ ಯೋಧಾ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ತತ್ರ ಗೋವಿಂದಂ ಪಾಂಡವಂ ಚ ಧನಂಜಯಂ'॥ 7-100-14 (48664) ಅಥ ಸ್ಮಯನ್ಹೃಷೀಕೇಶಃ ಸ್ತ್ರೀಮಧ್ಯ ಇವ ಭಾರತ। ಅರ್ಜುನೇನ ಕೃತೇ ಸಂಖ್ಯೇ ಶರಗರ್ಭಗೃಹೇ ತದಾ॥ 7-100-15 (48665) ಉಪಾವರ್ತಯದವ್ಯಗ್ರಸ್ತಾನಶ್ವಾನ್ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ। ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ತ್ವದೀಯಾನಾಂ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-100-16 (48666) `ಉಪಾವೃತ್ತ್ಯೋತ್ಥಿತಾನಶ್ವಾನ್ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಪುಷ್ಕರೇಕ್ಷಣಃ। ಸಂಮಾರ್ಜಯನ್ರಣೇ ರಾಜನ್ಪಶ್ಯತಾಂ ಸರ್ವಯೋಧಿನಾಂ'॥ 7-100-17 (48667) ತೇಷಾಂ ಶ್ರಮಂ ಚ ಗ್ಲಾನಿಂ ಚ ವಮಥುಂ ವೇಪಥುಂ ವ್ರಣಾನ್। ಸರ್ವಂ ವ್ಯಪಾನುದತ್ಕೃಷ್ಣಃ ಕುಶಲೋ ಹ್ಯಶ್ವಕರ್ಮಣಿ॥ 7-100-18 (48668) ಶಲ್ಯಾನುದ್ಧೃತ್ಯ ಪಾಣಿಭ್ಯಾಂ ಪರಿಮೃಜ್ಯ ಚ ತಾನ್ಹಯಾನ್। ಉಪಾವರ್ತ್ಯ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಪಾಯಯಾಮಾಸ ವಾರಿ ಸಃ॥ 7-100-19 (48669) ಸ ತಾಂʼಲ್ಲಬ್ಧೋದಕಾನ್ಸ್ನಾತಾಂಜಗ್ಧಾನ್ನಾನ್ವಿಗತಕ್ಲಮಾನ್। ಯೋಜಯಾಮಾಸ ಸಂಹೃಷ್ಟಃ ಪುನರೇವ ರಥೋತ್ತಮೇ॥ 7-100-20 (48670) ಸ ತಂ ರಥವರಂ ಶೌರಿಃ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ। ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಹಾತೇಜಾಃ ಸಾರ್ಜುನಃ ಪ್ರಯಯೌ ದ್ರುತಂ॥ 7-100-21 (48671) `ಯೋಜಯಿತ್ವಾ ಹಯಾಂಸ್ತಸ್ಯ ವಿಧಿದೃಷ್ಟೇನ ಕರ್ಮಣಾ। ರಣೇ ಚಚಾರ ಗೋವಿಂದಸ್ತೃಣೀಕೃತ್ಯ ಮಹಾರಥಾನ್'॥ 7-100-22 (48672) ರಥಂ ರಥವರಸ್ಯಾಜೌ ಯುಕ್ತಂ ಲಬ್ಧೋದಕೈರ್ಹಯೈಃ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕುರುಬಲಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಪುನರ್ವಿಮನಸೋಽಭವನ್॥ 7-100-23 (48673) ವಿನಿಃಸ್ವಸಂತಸ್ತೇ ರಾಜನ್ಭಗ್ನದಂಷ್ಟ್ರಾ ಇವೋರಗಾಃ। ಘಿಗಹೋಽತಿಗತಃ ಪಾರ್ಥಃ ಕೃಷ್ಣಶ್ಚೇತ್ಯಬ್ರುವನ್ಪೃಥಕ್॥ 7-100-24 (48674) ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಸರ್ವತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರೋಮಹರ್ಷಣಮದ್ಭುತಂ। ತ್ವರಧ್ವಮಿತಿ ಚಾಕ್ರಂದನ್ನೈತದಸ್ತೀತಿ ಚಾವುವನ್॥ 7-100-25 (48675) ಸರ್ವಕ್ಷತ್ರಸ್ಯ ಮಿಷತೋ ರಥೇನೈಕೇನ ದಂಶಿತೌ। ಬಾಲಃ ಕ್ರೀಡನಕೇನೇವ ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ನೋ ಬಲಂ॥ 7-100-26 (48676) ಕ್ರೋಶತಾಂ ಯತಮಾನಾನಾಮಸಂಸಕ್ತೌ ಪರಂತಪೌ। ದರ್ಶಯಿತ್ವಾಽತ್ಮನೋ ವೀರ್ಯಂ ಪ್ರಯಾತೌ ಸರ್ವರಾಜಸು॥ 7-100-27 (48677) `ಯಥಾ ದೇವಾಸುರೇ ಯುದ್ಧೇ ತೃಣೀಕೃತ್ಯ ಚ ದಾನವಾನ್। ಇಂದ್ರಾವಿಷ್ಣೂ ಪುರಾ ರಾಜಂಜಂಭಸ್ಯ ವಧಕಾಂಕ್ಷಿಣೌ'॥ 7-100-28 (48678) ತೌ ಪ್ರಯಾತೌ ಪುನರ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತದಾಽನ್ಯೇ ಸೈನಿಕಾಬ್ರುವನ್। ತ್ವರಧ್ವಂ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ವಧೇ ಕೃಷ್ಣಕಿರೀಟಿನೋಃ॥ 7-100-29 (48679) ರಥಂ ಯುಂಕ್ತ್ವಾ ಹಿ ದಾಶಾರ್ಹೋ ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ಜಯದ್ರಥಾಯ ಯಾತ್ಯೇಷ ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ನೋ ರಣೇ॥ 7-100-30 (48680) ತತ್ರ ಕೇಚಿನ್ಮಿಥೋ ರಾಜನ್ಸಮಭಾಷಂತ ಭೂಮಿಪಾಃ। ಅದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ತದೃಷ್ಟ್ವಾ ಮಹದದ್ಭುತಂ॥ 7-100-31 (48681) ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ರಾಜಾ ಚ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರೋಽತ್ಯಯಂ ಗತಃ। ದುರ್ಯೋಧನಾಪರಾಘೇನ ಕ್ಷತ್ರಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾ ಚ ಮೇದಿನೀ॥ 7-100-32 (48682) ವಿಲಯಂ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತಾ ತಚ್ಚ ರಾಜಾ ನ ಬುಧ್ಯತೇ। ಇತ್ಯೇವಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಸ್ತತ್ರ ಬ್ರುವಂತ್ಯನ್ಯೇ ಚ ಭಾರತ॥ 7-100-33 (48683) ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಯತ್ಕೃತ್ಯಂ ಗತಸ್ಯ ಯಮಸಾದನಂ। ತತ್ಕರೋತು ವೃಥಾದೃಷ್ಟಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋಽನುಪಾಯವಿತ್॥ 7-100-34 (48684) ತತಃ ಶೀಘ್ರತರಂ ಪ್ರಾಯಾತ್ಪಾಂಡವಃ ಸೈಂಧವಂ ಪ್ರತಿ। ವಿವರ್ತಮಾನೇ ತಿಗ್ಮಾಂಶೌ ಹೃಷ್ಟೈಃ ಪೀತೋದಕೈರ್ಹಯೈಃ॥ 7-100-35 (48685) ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ। ನಾಶಕ್ನುವನ್ವಾರಯಿತುಂ ಯೋಧಾಃ ಕ್ರುದ್ಧಮಿವಾಂತಕಂ॥ 7-100-36 (48686) ವಿದ್ರಾವ್ಯ ತು ತತಃ ಸೈನ್ಯಂ ಪಾಂಡವಃ ಶತ್ರುತಾಪನಃ। ಯಥಾ ಮೃಗಗಣಾನ್ಸಿಂಹಃ ಸೈಂಧವಾರ್ಥೇ ವ್ಯಲೋಡಯತ್॥ 7-100-37 (48687) ಗಾಹಮಾನಸ್ತ್ವನೀಕಾನಿ ತೂರ್ಣಮಶ್ವಾನಚೋದಯತ್। ಬಲಾಕಾಭಂ ತು ದಾಶಾರ್ಹಃ ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ವ್ಯನಾದಯತ್॥ 7-100-38 (48688) ಕೌಂತೇಯೇನಾಗ್ರತಃ ಸೃಷ್ಟಾ ನ್ಯಪತನ್ಪೃಷ್ಠತಃ ಶರಾಃ। ತೂರ್ಣಾತ್ತೂರ್ಣತರಂ ಹ್ಯಶ್ವಾಃ ಪ್ರಾವಹನ್ವಾತರಂಹಸಃ॥ 7-100-39 (48689) ತತೋ ನೃಪತಯಃ ಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಪರಿವವ್ರುರ್ಧನಂಜಯಂ। ಕ್ಷತ್ರಿಯಾ ಬಹವಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಜಯದ್ರಥವಧೈಷಿಣಂ॥ 7-100-40 (48690) ಸೈನ್ಯೇಷು ವಿಪ್ರಯಾತೇಷು ಧಿಷ್ಠಿತಂ ಪುರುಷರ್ಷಭಂ। ದುರ್ಯೋಧನೋಽತ್ವಯಾತ್ಪಾರ್ಥಂ ತ್ವರಮಾಣೋ ಮಹಾಹವೇ॥ 7-100-41 (48691) ವಾತೋದ್ಧೂತಪತಾಕಂ ತಂ ರಥಂ ಜಲದನಿಃಸ್ವನಂ। ಘೋರಂ ಕಪಿಧ್ವಜಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಷಣ್ಣಾ ರಥಿನೋಽಭವನ್॥ 7-100-42 (48692) ದಿವಾಕರೇಽಥ ರಜಸಾ ಸರ್ವತಃ ಸಂವೃತೇ ಭೃಶಂ। ಶರಾರ್ತಾಶ್ಚರಣೇ ಯೋಧಾಃ ಶೇಕುಃ ಕೃಷ್ಣೌ ನ ವೀಕ್ಷಿತುಂ॥ ॥ 7-100-43 (48693) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 100 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-100-5 ಪುರುಷಾನತಿ ಪುರುಷೇಭ್ಯೋಽತಿಶಯಃ। ಅಸಂಭ್ರಮತ್। ಉಪಸರ್ಗಾತ್ಪೂರ್ವಮಾರ್ಷೋಽಟ್॥ 5-100-11 ವಿದಧತುರ್ದರ್ಶಿತವಂತೌ॥ 5-100-16 ಉಪಾವರ್ತಯತ್ಪರಿಲೋಡಿತವಾನ್॥ 5-100-18 ಶ್ರಮಂ ಮನಃಕಾಯಖೇದಂ। ಗ್ಲಾನಿ ಬಲಾಪಚಯಂ। ವಮಥುಂ ಫೇನೋದ್ರಮಂ॥ 5-100-39 ಪ್ರಾವಹನ್ ಅತ್ಯಕ್ರಾಮನ್॥ 5-100-49 ಧಿಷ್ಠಿತಂ ಕಿಂಚಿದವಸ್ಥಿತಂ॥ 5-100-100 ಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-101-0 (48694) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-101-0x (4524) ಸ್ರಂಸಂತ ಇವ ಮಜ್ಜಾನಸ್ತಾವಕಾನಾಂ ಭಯಾನ್ನೃಪ। ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಮತಿಕ್ರಾಂತೌ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ॥ 7-101-1 (48695) ಸರ್ವೇ ತು ಪ್ರತಿಸಂರಬ್ಧಾ ಹೀಮಂತಃ ಸತ್ವಚೋದಿತಾಃ। ಸ್ಥಿರೀಭೂತಾ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಪ್ರತ್ಯಗಚ್ಛಂಧನಂಜಯಂ॥ 7-101-2 (48696) ಯೇ ಗತಾಃ ಪಾಂಡವಂ ಯುದ್ಧೇ ರೋಷಾಮರ್ಷಸಮನ್ವಿತಾಃ। ತೇಽದ್ಯಾಪಿ ನ ನಿವರ್ತಂತೇ ಸಿಂಧವಃ ಸಾಗರಾದಿವ॥ 7-101-3 (48697) ಅಸಂತಸ್ತು ನ್ಯವರ್ತಂತ ವೇದೇಭ್ಯ ಇವ ನಾಸ್ತಿಕಾಃ। ನರಕಂ ಭಜಮಾನಾಸ್ತೇ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯಂತ ಕಿಲ್ಬಿಷಂ॥ 7-101-4 (48698) ತಾವತೀತ್ಯ ರಥಾನೀಕಂ ವಿಮುಕ್ತೌ ಪುರುಷರ್ಷಭೌ। ದದೃಶಾತೇ ಯಥಾ ರಾಹೋರಾಸ್ಯಾನ್ಮುಕ್ತೌ ಪ್ರಭಾಕರೌ॥ 7-101-5 (48699) ಮತ್ಸ್ಯಾವಿವ ಮಹಾಜಾಲಂ ವಿದಾರ್ಯ ವಿಗತಕ್ಲಮೌ। ತಥಾ ಕೃಷ್ಣಾವದೃಶ್ಯೇತಾಂ ಸೇನಾಜಾಲಂ ವಿದಾರ್ಯ ತತ್॥ 7-101-6 (48700) ವಿಮುಕ್ತೌ ಶಸ್ತ್ರಸಂಬಾಧಾದ್ರೋಣಾನೀಕಾತ್ಸುದುರ್ಭಿದಾತ್। ಅದೃಶ್ಯೇತಾಂ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಕಾಲಸೂರ್ಯಾವಿವೋದಿತೌ॥ 7-101-7 (48701) ಅಸ್ತ್ರಸಂಬಾಧನಿರ್ಮುಕ್ತೌ ವಿಮುಕ್ತೌ ಶಸ್ತ್ರಸಂಕಟಾತ್। ಅದೃಶ್ಯೇತಾಂ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಶತ್ರುಸಂಬಾಧಕಾರಿಣೌ॥ 7-101-8 (48702) ವಿಮುಕ್ತೌ ಜ್ವಲನಸ್ಪರ್ಶಾನ್ಮಕರಾಸ್ಯಾಜ್ಝಷಾವಿವ। ಅಕ್ಷೋಭಯೇತಾಂ ಸೇನಾಂ ತೌ ಸಮುದ್ರಂ ಮಕರಾವಿವ॥ 7-101-9 (48703) ತಾವಕಾಸ್ತವ ಪುತ್ರಾಶ್ಚ ದ್ರೋಣಾನೀಕಸ್ಥಯೋಸ್ತಯೋಃ। ನೈತೌ ತರಿಷ್ಯತೋ ದ್ರೋಣಮಿತಿ ಚಕ್ರುಸ್ತದಾ ಮತಿಂ॥ 7-101-10 (48704) ತೌ ತು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೌ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಮಹಾದ್ಯುತೀ। ನಾಶಶಂಸುರ್ಮಹಾರಾಜ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಜೀವಿತಂ॥ 7-101-11 (48705) ಆಶಾ ಬಲವತೀ ರಾಜನ್ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಜೀವಿತೇ। ದ್ರೋಣಹಾರ್ದಿಕ್ಯಯೋಃ ಕೃಷ್ಣೌ ನ ಮೋಕ್ಷ್ಯೇತೇ ಇತಿ ಪ್ರಭೋ॥ 7-101-12 (48706) ತಾಮಾಶಾಂ ವಿಫಲೀಕೃತ್ಯ ಸಂತೀರ್ಣೌ ತೌ ಪರಂತಪೌ। ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಮಹಾರಾಜ ಭೋಜಾನೀಕಂ ಚ ದುಸ್ತರಂ॥ 7-101-13 (48707) ಅಥ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೌ ಜ್ವಲಿತಾವಿವ ಪಾವಕೌ। ನಿರಾಶಾಃ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಜೀವಿತಂ ನ ಶಶಂಸಿರೇ॥ 7-101-14 (48708) ಮಿಥಶ್ಚ ಸಮಭಾಷೇತಾಮಭೀತೌ ಭಯವರ್ಧನೌ। ಜಯದ್ರಥವಧೇ ವಾಚಸ್ತಾಸ್ತಾಃ ಕೃಷ್ಣಧನಂಜಯೌ॥ 7-101-15 (48709) ಅಸೌ ಮಧ್ಯೇ ಕೃತಃ ಷಙ್ಭಿರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। ಚಕ್ಷುರ್ವಿಷಯಸಂಪ್ರಾಪ್ತೋ ನ ಮೇ ಮೋಕ್ಷ್ಯತಿ ಸೈಂಧವಃ॥ 7-101-16 (48710) ಯದ್ಯಸ್ಯ ಸಮರೇ ಗೋಪ್ತಾ ಶಕ್ರೋ ದೇವಗಣೈಃ ಸಹ। ತಥಾಪ್ಯೇನಂ ನಿಹಂಸ್ಯಾವ ಇತಿ ಕೃಷ್ಣಾವಭಾಷತಾಂ॥ 7-101-17 (48711) ಇತಿ ಕೃಷ್ಣೌ ಮಹಾಬಾಹೂ ಮಿಥಃ ಕಥಯತಾಂ ತದಾ। ಸಿಂಧುರಾಜಮವೇಕ್ಷಂತೌ ತ್ವತ್ಪುತ್ರಾ ಬಹು ಚುಕ್ರುಶುಃ॥ 7-101-18 (48712) ಅತೀತ್ಯ ಮರುಧನ್ವಾನಂ ಪ್ರಯಾಂತೌ ತೃಷಿತೌ ಗಜೌ। ಪೀತ್ವಾ ವಾರಿ ಸಮಾಶ್ವಸ್ತೌ ತಥೈವಾಸ್ತಾಮರಿಂದಮೌ॥ 7-101-19 (48713) ವ್ಯಾಘ್ರಸಿಂಹಗಜಾಕೀರ್ಣಾನತಿಕ್ರಂಯ ಚ ಪರ್ವತಾನ್। ವಣಿಜಾವಿವ ದೃಶ್ಯೇತಾಂ ಹೀನಮೃತ್ಯೂ ಜರಾತಿಗೌ॥ 7-101-20 (48714) ತಥಾಹಿ ಮುಖವರ್ಣೋಽಯಮನಯೋರಿತಿ ಮೇನಿರೇ। ತಾವಕಾ ವೀಕ್ಷ್ಯ ಮುಕ್ತೌ ತೌ ವಿಕ್ರೋಶಂತಿ ಸ್ಮ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-101-21 (48715) ದ್ರೋಣಾದಾಶೀವಿಷಾಕಾರಾಜ್ಜ್ವಲಿತಾದಿವ ಪಾವಕಾತ್। ಅನ್ಯೇಭ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವೇಭ್ಯಶ್ಚ ಭಾಸ್ವಂತಾವಿವ ಭಾಸ್ಕರೌ॥ 7-101-22 (48716) ವಿಮುಕ್ತೌ ಸಾಗರಪ್ರಖ್ಯಾದ್ರೋಣಾನೀಕಾದರ್ರಿದಮೌ। ಅದೃಶ್ಯೇತಾಂ ಮುದಾ ಯುಕ್ತೌ ಸಮುತ್ತೀರ್ಯಾರ್ಣವಂ ಯಥಾ॥ 7-101-23 (48717) ಅಸ್ತ್ರೌಘಾನ್ಮಹತೋ ಮುಕ್ತೌ ದ್ರೋಣಹಾರ್ದಿಕ್ಯರಕ್ಷಿತಾತ್। ರೋಚಮಾನಾವದೃಶ್ಯೇತಾಮಿಂದ್ರಾಗ್ನ್ಯೋಃ ಸದೃಶೌ ರಣೇ॥ 7-101-24 (48718) ಉದ್ಭಿನ್ನರುಧಿರೌ ಕೃಷ್ಣೌ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಸಾಯಕೈಃ। ಶಿತೈಶ್ಚಿತೌ ವ್ಯರೋಚೇತಾಂ ಕರ್ಣಿಕಾರೈರಿವಾಚಲೌ॥ 7-101-25 (48719) ದ್ರೋಣಗ್ರಾಹಹೂದಾನ್ಮುಕ್ತೌ ಶಕ್ತ್ಯಾಶೀವಿಷಸಂಕಟಾತ್। ಅಯಃಶರೋಗ್ರಮಕರಾತ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಪ್ರವರಾಂಭಸಃ॥ 7-101-26 (48720) ಜ್ಯಾಘೋಷತಲನಿರ್ಹಾದಾದ್ಗದಾನಿಸ್ತ್ರಿಂಶವಿದ್ಯುತಃ। ದ್ರೋಣಾಸ್ತ್ರಮೇಘಾನ್ನಿರ್ಮುಕ್ತೌ ಸೂರ್ಯೇಂದೂ ತಿಮಿರಾದಿವ॥ 7-101-27 (48721) ಬಾಹುಭ್ಯಾಮಿವ ಸಂತೀರ್ಣೌ ಸಿಂಧುಷಷ್ಠಾಃ ಸಮುದ್ರಗಾಃ। ತಪಾಂತೇ ಸರಿತಃ ಪೂರ್ಣಾ ಮಹಾಗ್ರಾಹಸಮಾಕುಲಾಃ॥ 7-101-28 (48722) `ಮಹಾಶೈಲೋಚ್ಚಯಾಂ ಘೋರಾಂ ಲಂಘಯಿತ್ವಾ ಮಹಾನದೀಂ। ನಿಸ್ತೀರ್ಣಾವಧ್ವಗೌ ಯದ್ವತ್ತದ್ವತ್ತೌ ತಾರಿತೌ ರಣೇ'॥ 7-101-29 (48723) ಇತಿ ಕೃಷ್ಣೌ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ಪ್ರಶಸ್ತೌ ಲೋಕವಿಶ್ರುತೌ। ಸರ್ವಭೂತಾನ್ಯಮನ್ಯಂತ ದ್ರೋಣಾಸ್ತ್ರಬಲವಾರಣಾತ್॥ 7-101-30 (48724) ಜಯದ್ರಥಂ ಸಮೀಪಸ್ಥಮವೇಕ್ಷಂತೌ ಜಿಘಾಂಸಯಾ। ರುರುಂ ವನಾಂತೇ ಲಿಪ್ಸಂತೌ ವ್ಯಾಘ್ರವತ್ತಾವತಿಷ್ಠತಾಂ॥ 7-101-31 (48725) ಯಥಾ ಹಿ ಮುಖವರ್ಣೋಽಯಮನಯೋರಿತಿ ಮೇನಿರೇ। ತವ ಯೋಧಾ ಮಹಾರಾಜ ಹತಮೇವ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-101-32 (48726) ಲೋಹಿತಾಕ್ಷೌ ಮಹಾಬಾಹೂ ಸಂಯುಕ್ತೌ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ। ಸಿಂಧುರಾಜಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಹೃಷ್ಟೌ ವ್ಯನದತಾಂ ಮುಹುಃ॥ 7-101-33 (48727) ಶೌರೇರಭೀಷುಹಸ್ತಸ್ಯ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಚ ಧನುಷ್ಮತಃ। ತಯೋರಾಸೀತ್ಪ್ರಭಾ ರಾಜನ್ಸೂರ್ಯಪಾವಕಯೋರಿವ॥ 7-101-34 (48728) ಹರ್ಷ ಏವ ತಯೋರಾಸೀದ್ದ್ರೋಣಾನೀಕಪ್ರಮುಕ್ತಯೋಃ। ಸಮೀಪೇ ಸೈಂಧವಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶ್ಯೇನಯೋರಾಮಿಷಂ ಯಥಾ॥ 7-101-35 (48729) ತೌ ತು ಸೈಂಧವಮಾಲೋಕ್ಯ ವರ್ತಮಾನಮಿವಾಂತಿಕೇ। ಸಹಸಾ ಪೇತತುಃಕ್ರುದ್ಧೌ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಶ್ಯೇನಾವಿವಾಮಿಪಂ॥ 7-101-36 (48730) ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೌ ಹೃಷೀಕೇಶಧನಂಜಯೌ। ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಪರಾಕ್ರಾಂತಃ ಸುತಸ್ತವ॥ 7-101-37 (48731) ದ್ರೋಣೇನಾಬದ್ಧಕವಚೋ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತತಃ। ಯಯಾವೇಕರಥೇನಾಜೌ ಹಯಸಂಸ್ಕರಾವಿತ್ಪ್ರಭೋ॥ 7-101-38 (48732) ಕೃಷ್ಣಪಾರ್ಥೌ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ವ್ಯತಿಕ್ರಂಯಾಥ ತೇ ಸುತಃ। ಅಗ್ರತಃ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷಂ ಪ್ರತೀಯಾಯ ನರಾಧಿಪ॥ 7-101-39 (48733) ತತಃ ಸರ್ವೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ವಾದಿತ್ರಾಣಿ ಪ್ರಹೃಷ್ಟವತ್। ಪ್ರಾವಾದ್ಯಂತ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೇ ತವ ಪುತ್ರೇ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-101-40 (48734) ಸಿಂಹನಾದರವಾಶ್ಚಾಸಞ್ಶಂಖಶಬ್ದವಿಮಿಶ್ರಿತಾಃ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನಂ ತತ್ರ ಕೃಷ್ಣಯೋಃ ಪ್ರಮುಖೇ ಸ್ಥಿತಂ॥ 7-101-41 (48735) ಯೇ ಚ ತೇ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಗೋಪ್ತಾರಃ ಪಾವಕೋಪಮಾಃ। ತೇ ಪ್ರಾಹೃಷ್ಯಂತ ಸಮರೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುತ್ರಂ ತವ ಪ್ರಭೋ॥ 7-101-42 (48736) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನಂ ಕೃಷ್ಣೋ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತಂ ಸಹಾನುಗಂ। ಅಬ್ರವೀದರ್ಜುನಂ ರಾಜನ್ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮಿದಂ ವಚಃ॥ ॥ 7-101-43 (48737) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 101 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-101-3 ಅಮರ್ಷಶ್ಚಿರಾನುಂವದ್ಧಃ ಕೋಪಃ॥ 5-101-5 ಪ್ರಭಾಕರೌ ಚಂದ್ರಾದಿತ್ಯೌ॥ 5-101-19 ಮರುಧನ್ವಾನಂ ಮರುಸ್ಥಲಂ॥ 5-101-28 ಸಿಂಧುಃ ಷಷ್ಠೀ ಯಾಸಾಂ। ತಾಶ್ಚ ಶತದ್ರುವಿಪಾಶೇರಾವತೀಚಂದ್ರಭಾಗಾವಿತಸ್ತಾಃ। ಏತಾಹಿ ನಿತಾಂತದುಸ್ತರಾಃ॥ 5-101-31 ರುರುಂ ನಿಪಾನೇ ಇತಿ ಟ. ಪಾಠಃ। ರೂರುನ್ನಿಪಾತೇ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-101-39 ಅಗ್ರತಃ ಪ್ರಮುಖೇ॥ 5-101-101 ಏಕಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-102-0 (48738) ವಾಸುದೇವ ಉವಾಚ। 7-102-0x (4525) ದುರ್ಯೋಧನಮತಿಕ್ರಾಂತಮೇತಂ ಪಶ್ಯ ಧನಂಜಯ। ಆಪದ್ಗತಮಿಮಂ ಮನ್ಯೇ ನಾಸ್ತ್ಯಸ್ಯ ಸದೃಶೋ ರಥಃ॥ 7-102-1 (48739) ದೂರಪಾತೀ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರೋ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ। ದೃಢಹಸ್ತಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೋ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-102-2 (48740) ಅತ್ಯಂತಸುಖಸಂವೃದ್ಧೋ ಮಾನಿತಶ್ಚ ಮಹಾರಥೈಃ। ಕೃತೀ ಚ ಸತತಂ ಪಾರ್ಥ ನಿತ್ಯಂ ದ್ವೇಷ್ಟಿ ಚ ಪಾಂಡವಾನ್॥ 7-102-3 (48741) ತೇನ ಯುದ್ಧಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಂ ತವಾನಘ। ಅತ್ರ ನೋ ದ್ಯೂತಮಾಯತ್ತಂ ವಿಜಯಾಯೇತರಾಯ ವಾ॥ 7-102-4 (48742) ಅತ್ರ ಕ್ರೋಧವಿಷಂ ಪಾರ್ಥ ವಿಮುಂಚ ಚಿರಸಂಭೃತಂ॥ ಏಷ ಮೂಲಮನರ್ಥಾನಾಂ ಪಾಣ಼್ವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ॥ 7-102-5 (48743) ಸೋಽಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತವಾಕ್ಷೇಪಂ ಪಶ್ಯ ಸಾಫಲ್ಯಮಾತ್ಮನಃ। ಕಥಂ ಹಿ ರಾಜಾ ರಾಜ್ಯಾರ್ಥೀ ತ್ವಯಾ ಗಚ್ಛೇತ ಸಂಯುಗಂ॥ 7-102-6 (48744) ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ತ್ವಿದಾನೀಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತ ಏಷ ತೇ ಬಾಣಗೋಚರಂ। ಯಥಾಽಯಂ ಜೀವಿತಂ ಜಹ್ಯಾತ್ತಥಾ ಕುರು ಧನಂಜಯ॥ 7-102-7 (48745) ಐಶ್ವರ್ಯಮದಸಂಮೂಢೋ ನೈಷ ದುಃಖಮುಪೇಯಿವಾನ್। ನ ಚ ತೇ ಸಂಯುಗೇ ವೀರ್ಯಂ ಜಾನಾತಿ ಪುರುಷರ್ಷಭ॥ 7-102-8 (48746) ತ್ವಾಂ ಹಿ ಲೋಕಾಸ್ತ್ರಯಃ ಪಾರ್ಥ ಸಸುರಾಸುರಮಾನವಾಃ। ನೋತ್ಸಹಂತೇ ರಣೇ ಜೇತುಂ ಕಿಮುತೈಕಃ ಸುಯೋಧನಃ॥ 7-102-9 (48747) ಸ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತವ ಪಾರ್ಥ ರಥಾಂತಿಕಂ। ಜಹ್ಯೇನಂ ತ್ವಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾ ವೃತ್ರಂ ಪುರಂದರಃ॥ 7-102-10 (48748) ಏಷ ಹ್ಯನರ್ಥೇ ಸತತಂ ಪರಾಕ್ರಾಂತಸ್ತವಾನಘ। ನಿಕೃತ್ಯಾ ಧರ್ಮರಾಜಂ ಚ ದ್ಯೂತೇ ವಂಚಿತವಾನಯಂ॥ 7-102-11 (48749) ಬಹೂನಿ ಸುನೃಶಂಸಾನಿ ಕೃತಾನ್ಯೇತೇನ ಮಾನದ। ಯುಷ್ಮಾಸು ಪಾಪಮತಿನಾ ಅಪಾಪೇಷ್ವಪಿ ನಿತ್ಯದಾ॥ 7-102-12 (48750) ತಮನಾರ್ಯಂ ಸದಾ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಪುರುಷಂ ಕಾಮರೂಪಿಣಂ। ಆರ್ಯಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಮತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಜಹಿ ಪಾರ್ಥಾವಿಚಾರಯನ್॥ 7-102-13 (48751) ನಿಕೃತ್ಯಾ ರಾಜ್ಯಹರಣಂ ವನವಾಸಂ ಚ ಪಾಂಡವ। ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಚ ಕೃಷ್ಣಾಯಾ ಹೃದಿ ಕೃತ್ವಾ ಪರಾಕ್ರಮ॥ 7-102-14 (48752) ದಿಷ್ಟ್ಯೈಷ ತವ ಬಾಣಾನಾಂ ಗೋಚರೇ ಪರಿವರ್ತತೇ। ಪ್ರತಿಘಾತಾಯ ಕಾರ್ಯಸ್ಯ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಚ ಯತತೇಽಗ್ರತಃ॥ 7-102-15 (48753) ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಜಾನಾತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಯೋದ್ಧವ್ಯಂ ಹಿ ತ್ವಯಾ ಸಹ। ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಚ ಸಫಲಾಃ ಪಾರ್ಥ ಸರ್ವೇ ಕಾಮಾ ಹ್ಯಕಾಮಿತಾಃ॥ 7-102-16 (48754) ತಸ್ಮಾಜ್ಜಹಿ ರಣೇ ಪಾರ್ಥ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಂ ಕುಲಾಧಮಂ। ಯಥೇಂದ್ರೇಣ ಹತಃ ಪೂರ್ವಂ ಜಂಭೋ ದೇವಾಸುರೇ ಮೃಧೇ॥ 7-102-17 (48755) ಅಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ತ್ವಯಾ ಸೈನ್ಯಮನಾಥಂ ಭಿದ್ಯತಾಮಿದಂ। ವೈರಸ್ಯ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಸಹಜಂ ಮೂಲಂ ಛಿಂಧಿ ದುರಾತ್ಮನಾಂ॥ 7-102-18 (48756) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-102-19x (4526) ತಂ ತಥೇತ್ಯಬ್ರವೀತ್ಪಾರ್ಥಃ ಕೃತ್ಯರೂಪಮಿದಂ ಮಮ। ಸರ್ವಮನ್ಯದನಾದೃತ್ಯ ಗಚ್ಛ ಯತ್ರ ಸುಯೋಧನಃ॥ 7-102-19 (48757) ಯೇನೈತದ್ದೀರ್ಘಕಾಲಂ ನೋ ಭುಕ್ತಂ ರಾಜ್ಯಮಕಂಟಕಂ। ಅಪ್ಯಸ್ಯ ಯುಧಿ ವಿಕ್ರಂಯ ಚ್ಛಿಂದ್ಯಾಂ ಮೂರ್ಧಾನಮಾಹವೇ॥ 7-102-20 (48758) ಅಪಿ ತಸ್ಯ ಹ್ಯನರ್ಹಾಯಾಃ ಪರಿಕ್ಲೇಶಸ್ಯ ಮಾಧವ। ಕೃಷ್ಣಾಯಾಃ ಶಕ್ನುಯಾಂ ಗಂತುಂ ಪದಂ ಕೇಶಪ್ರಧರ್ಷಣೇ॥ 7-102-21 (48759) `ಅಪ್ಯಹಂ ತಾನಿ ದುಃಖಾನಿ ಪೂರ್ವವೃತ್ತಾನಿ ಮಾಧವ। ದುರ್ಯೋಧನಂ ರಣೇ ಹತ್ವಾ ಪ್ರತಿಮೋಕ್ಷ್ಯೇ ಕಥಂಚನ'॥ 7-102-22 (48760) ಇತ್ಯೇವಂವಾದಿನೌ ಕೃಷ್ಣೌ ಹೃಷ್ಟೌ ಶ್ವೇತಾನ್ಹಯೋತ್ತಮಾನ್। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸತುಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಪ್ರೇಪ್ಸಂತೌ ತಂ ನರಾಧಿಪಂ॥ 7-102-23 (48761) ತಯೋಃ ಸಮೀಪಂ ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಭರತರ್ಷಭ। ನ ಚಕಾರ ಭಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಭಯೇ ಮಹತಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-102-24 (48762) ತದಸ್ಯ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಃ ಕರ್ಮ ಸರ್ವ ಏವಾಭ್ಯಪೂಜಯನ್। ಯದರ್ಜುನಹೃಷೀಕೇಶೌ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾತೌ ನ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-102-25 (48763) ತತಃ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ತಾವಕಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಮಹಾನಾದೋ ಹ್ಯಭೂತ್ತತ್ರ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಾಜಾನಮಾಹವೇ॥ 7-102-26 (48764) ತಸ್ಮಿಂಜನಸಮುನ್ನಾದೇ ಪ್ರವೃತ್ತೇ ಭೈರವೇ ಸತಿ। ಕದರ್ಥೀಕೃತ್ಯ ತೇ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರತ್ಯಮಿತ್ರಮವಾರಯತ್॥ 7-102-27 (48765) ಆವಾರಿತಸ್ತು ಕೌಂತೇಯಸ್ತವ ಪುತ್ರೇಣ ಧನ್ವಿನಾ। ಸಂರಂಭಮಗಮದ್ಭೂಯಃ ಸ ಚ ತಸ್ಮಿನ್ಪರಂತಪಃ॥ 7-102-28 (48766) ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರತಿಸಂರಬ್ಧೌ ದುರ್ಯೋಧನಧನಂಜಯೌ। ಅಭ್ಯವೈಕ್ಷಂತ ರಾಜಾನೋ ಭೀಮರೂಪಾಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-102-29 (48767) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ಪಾರ್ಥಂ ಸಂರಬ್ಧಂ ವಾಸುದೇವಂ ಚ ಮಾರಿಷ। ಪ್ರಹಸನ್ನೇವ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಯೋದ್ಧುಕಾಮಃ ಸಮಾಹ್ವಯತ್॥ 7-102-30 (48768) ತತಃ ಪ್ರಹೃಷ್ಟೋ ದಾಶಾರ್ಹಃ ಪಾಂಡವಶ್ಚ ಧನಂಜಯಃ। ವ್ಯಕ್ರೋಶೇತಾಂ ಮಹಾನಾದಂ ದಧ್ಮತುಶ್ಚಾಂಬುಜೋತ್ತಮೌ॥ 7-102-31 (48769) ತೌ ಹೃಷ್ಟರೂಪೌ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಕೌರವೇಯಾಸ್ತು ಸರ್ವಶಃ। ನಿರಾಶಾಃ ಸಮಪದ್ಯಂತ ಪುತ್ರಸ್ಯ ತವ ಜೀವಿತೇ॥ 7-102-32 (48770) ಶೋಕಮಾಪುಃ ಪರಂ ಚೈವ ಕುರವಃ ಸರ್ವ ಏವ ತೇ। ಅಮನ್ಯಂತ ಚ ಪುತ್ರಂ ತೇ ವೈಶ್ವಾನರಮುಖೇ ಹುತಂ॥ 7-102-33 (48771) ತಥಾ ತು ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯೋಧಾಸ್ತೇ ಪ್ರಹೃಷ್ಟೌ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ। ಹತೋ ರಾಜಾ ಹತೋ ರಾಜೇತ್ಯೂಚಿರೇ ಚ ಭಯಾರ್ದಿತಾಃ॥ 7-102-34 (48772) ಜನಸ್ಯ ಸನ್ನಿನಾದಂ ತು ಶ್ರುತ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಬ್ರವೀತ್। ವ್ಯೇತು ವೋ ಭೀರಹಂ ಕೃಷ್ಣೌ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಮೃತ್ಯವೇ॥ 7-102-35 (48773) ಇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ಸೈನಿಕಾನ್ಸರ್ವಾಂಜಯಾಪೇಕ್ಷೀ ನರಾಧಿಪಃ। ಪಾರ್ಥಮಾಭಾಷ್ಯ ಸಂರಂಭಾದಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-102-36 (48774) ಪಾರ್ಥ ಯಚ್ಛಿಕ್ಷಿತಂ ತೇಽಸ್ತ್ರಂ ದಿವ್ಯಂ ಪಾರ್ಥಿವಮೇವ ಚ। ತದ್ದರ್ಶಯ ಮಯಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಯದಿ ಜಾತೋಽಸಿ ಪಾಣ಼್ಡುನಾ॥ 7-102-37 (48775) ಯದ್ಬಲಂ ತವ ವೀರ್ಯಂ ಚ ಕೇಶವಸ್ಯ ತಥೈವ ಚ। ತತ್ಕುರುಷ್ವ ಮಯಿ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪಶ್ಯಾಮಸ್ತವ ಪೌರುಷಂ॥ 7-102-38 (48776) ಅಸ್ಮತ್ಪರೋಕ್ಷಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ಕೃತಾನಿ ಪ್ರವದಂತಿ ತೇ। ಸ್ವಾಮಿಸತ್ಕಾರಯುಕ್ತಾನಿ ಯಾನಿ ತಾನೀಹ ದರ್ಶಯ॥ ॥ 7-102-39 (48777) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದ್ವ್ಯದಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 102 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-102-1 ನಾಸ್ತೀತ್ಯರ್ಜುನೋತ್ತೇಜನಂ॥ 5-102-6 ಆಕ್ಷೇಪಂ ಶರಗೋಚರಂ॥ 5-102-15 ಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಜಯದ್ರಥವಧರೂಪಸ್ಯ॥ 5-102-19 ಕೃತ್ಯರೂಪಮತ್ಯಂತಕರಣೀಯಂ॥ 5-102-29 ಪದಂ ಪ್ರತಿಪದಂ। ಗಂತುಂ ಪದವೀಂ ಕಲಹಸ್ಯ ಚ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-102-39 ಸ್ವಾಮಿಸತ್ಕಾರೋ ವೀರಪ್ರಧಾನೋಽಯಮಿತಿ ಯದನ್ಯೈಃ ಸತ್ಕರಣಂ ತೇನ ಯುಕ್ತಾನಿ ಯೋಗ್ಯತಾಂ ಗತಾನಿ॥ 5-102-102 ದ್ವ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-103-0 (48778) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-103-0x (4527) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾಽರ್ಜುನಂ ರಾಜಾ ತ್ರಿಭಿರ್ಮರ್ಮಾತಿಗೈಃ ಶರೈಃ। ಅಭ್ಯವಿಧ್ಯನ್ಮಹಾವೇಗೈಶ್ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋ ಹಯಾನ್॥ 7-103-1 (48779) ವಾಸುದೇವಂ ಚ ದಶಭಿಃ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ್ಸ್ತನಾಂತರೇ। ಪ್ರತೋದಂ ಚಾಸ್ಯ ಭಲ್ಲೇನ ಚ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಭೂಮಾವಪಾತಯತ್॥ 7-103-2 (48780) ತಂ ಚತುರ್ದಶಭಿಃ ಪಾರ್ಥಶ್ಚಿತ್ರಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ। ಅವಿಧ್ಯತ್ತೂರ್ಣಮವ್ಯಗ್ರಸ್ತೇ ಚಾಭ್ರಶ್ಯಂತ ವರ್ಮಣಿ॥ 7-103-3 (48781) ತೇಷಾಂ ನೈಷ್ಫಲ್ಯಮಾಲೋಕ್ಯ ಪುನರ್ನವ ಚ ಪಂಚ ಚ। ಪ್ರಾಹಿಣೋನ್ನಿಶಿತಾನ್ಬಾಣಾಂಸ್ತೇ ಚಾಭ್ರಶ್ಯಂತ ವರ್ಮಣಃ॥ 7-103-4 (48782) ಅಷ್ಟಾವಿಂಶಾಂಸ್ತು ತಾನ್ಬಾಣಾನಸ್ತಾನ್ವಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ನಿಷ್ಫಲಾನ್। ಅಬ್ರವೀತ್ಪರವೀರಘ್ನಃ ಕೃಷ್ಣೋಽರ್ಜುನಮಿದಂ ವಚಃ॥ 7-103-5 (48783) ಅದೃಷ್ಟಪೂರ್ವಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಶಿಲಾನಾಮಿವ ಸರ್ಪಣಂ। ತ್ವಯಾ ಸಂಪ್ರೇಷಿತಾಃ ಪಾರ್ಥ ನಾರ್ಥಂ ಕುರ್ವಂತಿ ಪತ್ರಿಣಃ॥ 7-103-6 (48784) ಕಚ್ಚಿದ್ಗಾಂಡೀವಜಃ ಪ್ರಾಣಸ್ತಥೈವ ಭರತರ್ಷಭ। ಮುಷ್ಟಿಶ್ಚ ತೇ ಯಥಾ ಪೂರ್ವಂ ಭುಜಯೋಶ್ಚ ಬಲಂ ತವ॥ 7-103-7 (48785) ನ ವಾ ಕಚ್ಚಿದಯಂ ಕಾಲಃ ಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸ್ಯಾದದ್ಯ ಪಶ್ಚಿಮಃ। ತವ ಚೈವಾಸ್ಯ ಶತ್ರೋಶ್ಚ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಪೃಚ್ಛತಃ॥ 7-103-8 (48786) ವಿಸ್ಮಯೋ ಮೇ ಮಹಾನ್ಪಾರ್ಥ ತವ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶರಾನಿಮಾನ್। ವ್ಯರ್ಥಾನ್ನಿಪತಿತಾನ್ಸಂಖೇ ದುರ್ಯೋಧನರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-103-9 (48787) ವಜ್ರಾಶನಿಸಮಾ ಘೋರಾಃ ಪರಕಾಯಾವಭೇದಿನಃ। ಶರಾಃ ಕುರ್ವಂತಿ ತೇ ನಾರ್ಥಂ ಪಾರ್ಥ ಕಾಽದ್ಯ ವಿಡಂಬನಾ॥ 7-103-10 (48788) ಅರ್ಜುನ ಉವಾಚ। 7-103-11x (4528) ದ್ರೋಣೇನ ನಿಯತಂ ಕೃಷ್ಣ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇ ನಿದರ್ಶಿತಂ। ಅಂತೇ ವಿಹಿತಮಸ್ತ್ರಾಣಾಮೇತತ್ಕವಚಧಾರಣಂ॥ 7-103-11 (48789) ಅಸ್ಮಿನ್ನಂತರ್ಹಿತಂ ಕೃಷ್ಣ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮಪಿ ವರ್ಮಣಿ। ಏಕೋ ದ್ರೋಣೋ ಹಿ ವೈದೈತದಹಂ ತಸ್ಮಾಚ್ಚ ಸತ್ತಮಾತ್॥ 7-103-12 (48790) ನ ಶಕ್ಯಮೇತತ್ಕವಚಂ ಬಾಣೈರ್ಭೇತ್ತುಂ ಕಥಂಚನ। ಅಪಿ ವಜ್ರೇಣ ಗೋವಿಂದ ಸ್ವಯಂ ಮಘವತಾ ಯುಧಿ॥ 7-103-13 (48791) ಜಾನಂಸ್ತ್ವಮಪಿ ವೈ ಕೃಷ್ಣ ಮಾಂ ವಿಮೋಹಯಸೇ ಕಥಂ। ಯದ್ವೃತ್ತಂ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಯಚ್ಚ ಕೇಶವ ವರ್ತತೇ॥ 7-103-14 (48792) ಯಥಾ ಭವಿಷ್ಯದ್ಯಚ್ಚೈವ ತತ್ಸರ್ವಂ ವಿದಿತಂ ತವ। ನ ತ್ವಿದಂ ವೇದ ವೈ ಕಶ್ಚಿದ್ಯಥಾ ತ್ವಂ ಮಧುಸೂದನ॥ 7-103-15 (48793) ಏಷ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಣ ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತಾಮಿಮಾಂ। ತಿಷ್ಠತ್ಯಭೀತವತ್ಸಂಖ್ಯೇ ಬಿಭ್ರತ್ಕವಚಧಾರಣಾಂ॥ 7-103-16 (48794) ಯತ್ತ್ವತ್ರ ವಿಹಿತಂ ಕಾರ್ಯಂ ನೈಷ ತದ್ವೇತ್ತಿ ಮಾಧವ। ಸ್ತ್ರೀವದೇಷ ಬಿಭರ್ತ್ಯೇತಾಂ ಯುಕ್ತಾಂ ಕವಚಧಾರಣಾಂ॥ 7-103-17 (48795) ಪಶ್ಯ ಬಾಹ್ವೋಶ್ಚ ಮೇ ವೀರ್ಯಂ ಧನುಷಶ್ಚ ಜನಾರ್ದನ। ಪರಾಜಯಿಷ್ಯೇ ಕೌರವ್ಯಂ ಕವಚೇನಾಪಿ ರಕ್ಷಿತಂ॥ 7-103-18 (48796) ಇದಮಂಗಿರಸೇ ಪ್ರಾದಾದ್ದೇವೇಶೋ ವರ್ಮ ಭಾಸ್ವರಂ। ತಸ್ಮಾದ್ವೃಹಸ್ಪತಿಃ ಪ್ರಾಪ ತತಃ ಪ್ರಾಪ ಪುರಂದರಃ॥ 7-103-19 (48797) ಪುನರ್ದದೌ ಸುರಪತಿರ್ಮಹ್ಯಂ ವರ್ಮ ಸಸಂಗ್ರಹಂ। ದೈವಂ ಯದ್ಯಸ್ಯ ವರ್ಮೈತದ್ಬ್ರಹ್ಮಣಾ ವಾ ಸ್ವಯಂ ಕೃತಂ। ನೈನಂ ಗೋಪ್ಸ್ಯತಿ ದುರ್ಬುದ್ಧಿಮದ್ಯ ಬಾಣಹತಂ ಮಯಾ॥ 7-103-20 (48798) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-103-21x (4529) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾಽರ್ಜುನೋ ಬಾಣಾನಭಿಮಂತ್ರ್ಯ ವ್ಯಕರ್ಷಯತ್। ಮಾನವಾಸ್ತ್ರೇಣ ಮಾನಾರ್ಹಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾವರಣಭೇದಿನಾ॥ 7-103-21 (48799) ವಿಕೃಷ್ಯಮಾಣಾಂಸ್ತೇನೈವ ಧನುರ್ಮಧ್ಯಗತಾಂಛರಾನ್। ತಾನಸ್ಯಾಸ್ತ್ರೇಣ ಚಿಚ್ಛೇದ ದ್ರೌಣಿಃ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರಘಾತಿನಾ॥ 7-103-22 (48800) ತಾನ್ನಿಕೃತ್ತಾನಿಷೂಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೂರತೋ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಾ। ನ್ಯವೇದಯತ್ಕೇಶವಾಯ ವಿಸ್ಮಿತಃ ಶ್ವೇತವಾಹನಃ॥ 7-103-23 (48801) ನೈತದಸ್ತ್ರಂ ಮಯಾ ಶಕ್ಯಂ ದ್ವಿಃ ಪ್ರಯೋಕ್ತುಂ ಜನಾರ್ದನ। ಅಸ್ತ್ರಂ ಮಾಮೇವ ಹನ್ಯಾದ್ಧಿ ಹನ್ಯಾಚ್ಚಾಪಿ ಬಲಂ ಮಮ॥ 7-103-24 (48802) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃಷ್ಣೌ ನವಭಿರ್ನವಭಿಃ ಶರೈಃ। ಅವಿಧ್ಯತ ರಣೇ ರಾಜಞ್ಶರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ॥ 7-103-25 (48803) ಭೂಯ ಏವಾಭ್ಯವರ್ಷಚ್ಚ ಸಮರೇ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ। ಶರವರ್ಷೇಣ ಮಹತಾ ತತೋಽಹೃಷ್ಯಂತ ತಾವಕಾಃ। ಚಕ್ರುರ್ವಾದಿತ್ರನಿನದಾನ್ಸಿಂಹನಾದರವಾಂಸ್ತಥಾ॥ 7-103-26 (48804) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ರಣೇ ಪಾರ್ಥಃ ಸೃಕ್ವಿಣೀ ಪರಿಸಂಲಿಹನ್। ನಾಪಶ್ಯಚ್ಚ ತತೋಽಸ್ಯಾಂಗಂ ಯನ್ನ ಸ್ಯಾದ್ವರ್ಮರಕ್ಷಿತಂ॥ 7-103-27 (48805) ತತೋಽಸ್ಯ ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಸುಮುಕ್ತೈರಂತಕೋಪಮೈಃ। ಹಯಾಂಶ್ಚಕಾರ ನಿರ್ದೇಹಾನುಭೌ ಚ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ॥ 7-103-28 (48806) ಧನುರಸ್ಯಾಚ್ಛಿನತ್ತೂರ್ಣಂ ಹಸ್ತಾವಾಪಂ ಚ ವೀರ್ಯವಾನ್। ರಥಂ ಚ ಶಕಲೀಕರ್ತುಂ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಪ್ರಚಕ್ರಮೇ॥ 7-103-29 (48807) ದುರ್ಯೋಧನಂ ಚ ಬಾಣಾಭ್ಯಾಂ ತೀಕ್ಷ್ಣಾಭ್ಯಾಂ ವಿರಥೀಕೃತಂ। ಆವಿದ್ಧ್ಯದ್ಧಸ್ತತಲಯೋರುಭಯೋರರ್ಜುನಸ್ತದಾ॥ 7-103-30 (48808) [ಪ್ರಯತ್ನಜ್ಞೋ ಹಿ ಕೌಂತಯೋ ನಖಮಾಂಸಾಂತರೇಷುಭಿಃ। ಸ ವೇದನಾಭಿರಾವಿಗ್ನಃ ಪಲಾಯನಪರಾಯಣಃ॥] 7-103-31 (48809) ತಂ ಕೃಚ್ಛ್ರಾಮಾಪದಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪರಮಧನ್ವಿನಃ। ಸಮಾಪೇತುಃ ಪರೀಪ್ಸಂತೋ ಧನಂಜಯಶರಾರ್ದಿತಂ॥ 7-103-32 (48810) ತಂ ರಥೈರ್ಬಹುಸಾಹಸ್ರೈಃ ಕಲ್ಪಿತೈಃ ಕುಂಜರೈರ್ಹಯೈಃ। ಪದಾತ್ಯೋಘೈಶ್ಚ ಸಂರಬ್ಧೈಃ ಪರಿವವ್ರುರ್ಧನಂಜಯಂ॥ 7-103-33 (48811) ಅಥ ನಾರ್ಜುನಗೋವಿಂದೌ ನ ರಥೋ ವಾ ವ್ಯದೃಶ್ಯತ। ಅಸ್ತ್ರವರ್ಷೇಣ ಮಹತಾ ಶರೌಘೈಶ್ಚಾಪಿ ಸಂವೃತೌ॥ 7-103-34 (48812) ತತೋಽರ್ಜುನೋಽಸ್ತ್ರವೀರ್ಯೇಣ ನಿಜಘ್ನೇ ತಾಂ ವರೂಥಿನೀಂ। ತತ್ರ ವ್ಯಂಗೀ ಕೃತಾಃ ಪೇತುಃ ಶತಶೋಽಥ ರಥದ್ವಿಪಾಃ॥ 7-103-35 (48813) ತೇ ಹತಾ ಹನ್ಯಮಾನಾಶ್ಚ ನ್ಯಗೃಹ್ಣಂಸ್ತಂ ರಥೋತ್ತಮಂ। ಸ ರಥಃ ಸ್ತಂಭಿತಸ್ತಸ್ಥೌ ಕ್ರೋಶಮಾತ್ರೇ ಸಮಂತತಃ॥ 7-103-36 (48814) ತತೋಽರ್ಜುನಂ ವೃಷ್ಣಿವೀರಸ್ತ್ವರಿತೋ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್। ಧನುರ್ವಿಷ್ಫಾರಯಾತ್ಯರ್ಥಮಹಂ ಧ್ಮಾಸ್ಯಾಮಿ ಚಾಂಬುಜಂ॥ 7-103-37 (48815) ತತೋ ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ಬಲವದ್ಗಾಂಡೀವಂ ಜಘ್ನಿವಾನ್ರಿಪೂನ್। ಮಹತಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ತಲಶಬ್ದೇನ ಚಾರ್ಜುನಃ॥ 7-103-38 (48816) ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ಚ ಬಲವಾಂದಧ್ಮೌ ತಾರೇಣ ಕೇಶವಃ। ರಜಸಾ ಧ್ವಸ್ತಪಕ್ಷ್ಮಾಂತಃ ಪ್ರಸ್ವಿನ್ನವದನೋ ಭೃಶಂ॥ 7-103-39 (48817) `ತೇನಾಚ್ಯುತೋಷ್ಠಪುಟಪೂರಿತಮಾರುತೇನ ಶಂಖಾಂತರೋದರವಿವೃದ್ಧವಿನಿಃಸೃತೇನ। ನಾದೇನ ಸಾಸುರವಿಯತ್ಸುರಲೋಕಪಾಲ-- ಮುದ್ವಿಗ್ನಮೀಶ್ವರ ಜಗತ್ಸ್ಫುಟತೀವ ಸರ್ವಂ'॥ 7-103-40 (48818) ತಸ್ಯ ಶಂಖಸ್ಯ ನಾದೇನ ಧನುಷೋ ನಿಃಸ್ವನೇನ ಚ। ನಿಃಸತ್ವಾಶ್ಚ ಸಸತ್ವಾಶ್ಚ ಕ್ಷಿತೌ ಪೇತುಸ್ತದಾ ಜನಾಃ॥ 7-103-41 (48819) ತೈರ್ವಿಮುಕ್ತೋ ರಥೋ ರೇಜೇ ವಾಯ್ವೀರಿತ ಇವಾಂಬುದಃ। ಜಯದ್ರಥಸ್ಯ ಗೋಪ್ತಾರಸ್ತತಃ ಕ್ಷುಬ್ಧಾಃ ಸಹಾನುಗಾಃ॥ 7-103-42 (48820) ತೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಹಸಾ ಪಾರ್ಥಂ ಗೋಪ್ತಾರಃ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ತು। ಚಕ್ರುರ್ನಾದಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಕಂಪಯಂತೋ ವಸುಂಧರಾಂ॥ 7-103-43 (48821) ಬಾಣಶಬ್ದರವಾಂಶ್ಚೋಗ್ರಾನ್ವಿಮಿಶ್ರಾಞ್ಶಂಖನಿಃಸ್ವನೈಃ। ಪ್ರಾದುಶ್ಚಕ್ರುರ್ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಸಿಂಹನಾದರವಾನಪಿ॥ 7-103-44 (48822) ತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿನದಂ ಘೋರಂ ತಾವಕಾನಾಂ ಸಮುತ್ಥಿತಂ। ಪ್ರದಧ್ಮತುಃ ಶಂಖವರೌ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ॥ 7-103-45 (48823) ತೇನ ಶಬ್ದೇನ ಮಹತಾ ಪೂರಿತೇಯಂ ವಸುಂಧರಾ। ಸಶೈಲಾ ಸಾರ್ಣವದ್ವೀಪಾ ಸಪಾತಾಲಾ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-103-46 (48824) ಸ ಶಬ್ದೋ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ವ್ಯಾಪ್ಯ ಸರ್ವಾ ದಿಶೋ ದಶ। ಪ್ರತಿಸಸ್ವಾನ ತತ್ರೈವ ಕುರುಪಾಂಡವಯೋರ್ಬಲೇ॥ 7-103-47 (48825) ತಾವಕಾ ರಥಿನಸ್ತತ್ರ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೃಷ್ಣಧನಂಜಯೌ। ಸಂಭ್ರಮಂ ಪರಮಂ ಪ್ರಾಪ್ತಾಸ್ತ್ವರಮಾಣಾ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-103-48 (48826) ಅಥ ಕೃಷ್ಣೌ ಮಹಾಭಾಗೌ ತಾವಕಾ ವೀಕ್ಷ್ಯ ದಂಶಿತೌ। ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಾಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ ॥ 7-103-49 (48827) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 103 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-103-7 ಗಾಂಡೀವತೋ ಬಾಣಾಃ ಇತಿ ಡ.ಪಾಠಃ। ಗಂಡೀವತಃ ಪ್ರಾಣಾ ಇತಿ ಕ.ಟ.ಪಾಠಃ॥ 5-103-17 ಯುಕ್ತಾಂ ಅನ್ಯಪ್ರಯುಕ್ತಾಂ॥ 5-103-20 ಸಸಂಗ್ರಹಂ ಸೋಪದೇಶಂ। ದೈವಂ ದೈವಃ ಕೃತಂ॥ 5-103-28 ನಿರ್ದೇಹಾನ್ ನಿಕೃತ್ತಾವಯವಾನ್॥ 5-103-31 ನಖಮಾಂಸಾಂತರೇ ಇಷುಭಿರಾವಿದ್ಧ್ಯದಿತಿ ಪೂರ್ವೇಣಾನ್ವಯಃ। ಸಂಧಿರಾರ್ಷಃ। ಅಯಂ ಶ್ಲೋಕಃ ಝ.ಪಾಠ ಏವಾಸ್ತಿ॥ 5-103-36 ಕ್ರೋಶಮಾತ್ರೇ ಸೈಂಧವತೋರ್ಥಾತ್॥ 5-103-103 ತ್ರ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-104-0 (48828) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-104-0x (4530) ತಾವಕಾಸ್ತ್ವಭಿಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ವೃಷ್ಣ್ಯಂಧಕರೂದ್ವಹೌ। ಸತ್ವರಾಸ್ತೌ ಜಿಘಾಂಸಂತಸ್ತಥೈವ ವಿಜಯಃ ಪರಾನ್॥ 7-104-1 (48829) ಸುವರ್ಣಚಿತ್ರೈರ್ವೈಯಾಘ್ರೈಃ ಸ್ವನವದ್ಭಿರ್ಮಹಾರಥೈಃ। ದೀಪಯಂತೋ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ಜ್ವಲದ್ಭಿರಿವ ಪಾವಕೈಃ॥ 7-104-2 (48830) ರುಕ್ಮಪುಂಖೈಶ್ಚ ದುಷ್ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯೈಃ ಕಾರ್ಮುಕೈಃ ಪೃಥಿವೀಪತೇ। ಕೂಜದ್ಭಿರತುಲಾನ್ನಾದನ್ರೋಷಿತೈರುರಗೈರಿವ॥ 7-104-3 (48831) ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಶಲಃ ಕರ್ಣೋ ವೃಷಸೇನೋ ಜಯದ್ರಥಃ। ಕೃಪಶ್ಚ ಮದ್ರರಾಜಶ್ಚ ದ್ರೋಣಿಶ್ಚ ರಥಿನಾಂ ವರಃ॥ 7-104-4 (48832) ತೇ ಪಿಬಂತ ಇವಾಕಾಶಮಶ್ವೈರಷ್ಟೌ ಮಹಾರಥಾಃ। ವ್ಯರಾಜಯಂದಶ ದಿಶೋ ವೈಯಾರ್ಘ್ರೈರ್ಹೇಮಚಂದ್ರಕೈಃ॥ 7-104-5 (48833) ತೇ ದಂಶಿತಾಃ ಸುಸಂರಬ್ಧಾ ರಥೈರ್ಮೇಘೌಘನಿಃಸ್ವನೈಃ। ಸಮಾವೃಣ್ವಂದಶ ದಿಶಃ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-104-6 (48834) ಕೌಲೂತಕಾ ಹಯಾಶ್ಚಿತ್ರಾ ವಹಂತಸ್ತಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್। ವ್ಯಶೋಭಂತ ತದಾ ಶೀಘ್ರಾ ದೀಪಯಂತೋ ದಿಶೋ ದಶ॥ 7-104-7 (48835) ಆಜಾನೇಯೈರ್ಮಹಾವೇಗೈರ್ನಾನಾದೇಶಸಮುತ್ಥಿತೈಃ। ಪಾರ್ವತೀಯೈರ್ನದೀಜೈಶ್ಚ ಸೈಂಧವೈಶ್ಚ ಹಯೋತ್ತಮೈಃ॥ 7-104-8 (48836) ಕುರುಯೋಧವರಾ ರಾಜಂಸ್ತವ ಪುತ್ರಂ ಪರೀಪ್ಸವಃ। ಧನಂಜಯರಥಂ ಶೀಘ್ರಂ ಸರ್ವತಃ ಸಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-104-9 (48837) ತೇ ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಮಹಾಶಂಖಾಂದಧ್ಮುಃ ಪುರುಷಸತ್ತಮಾಃ। ಪೂರಯಂತೋ ದಿವಂ ರಾಜನ್ಪೃಥಿವೀಂ ಚ ಸಸಾಗರಾಂ॥ 7-104-10 (48838) ತಥೈವ ದಧ್ಮತುಃ ಶಂಖೌ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ। ಪ್ರವರೌ ಸರ್ವದೇವಾನಾಂ ಸರ್ವಶಂಖವರೌ ಭುವಿ॥ 7-104-11 (48839) ದೇವದತ್ತಂ ಚ ಕೌಂತೇಯಃ ಪಾಂಚಜನ್ಯಂ ಚ ಕೇಶವಃ। ಶಬ್ದಸ್ತು ದೇವದತ್ತಸ್ಯ ಧನಂಜಯಸಮೀರಿತಃ॥ 7-104-12 (48840) ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ದಿಶಶ್ಚೈವ ಸಮಾವೃಣೋತ್। ತಥೈವ ಪಾಂಚಜನ್ಯೋಽಪಿ ವಾಸುದೇವಸಮೀರಿತಃ॥ 7-104-13 (48841) ಸರ್ವಶಬ್ದಾನತಿಕ್ರಂಯ ಪೂರಯಾಮಾಸ ರೋದಸೀ। ತಸ್ಮಿಂಸ್ತಥಾ ವರ್ತಮಾನೇ ದಾರುಣೇ ನಾದಸಂಕುಲೇ॥ 7-104-14 (48842) ಭೀರೂಣಾಂ ತ್ರಾಸಜನನೇ ಶೂರಾಣಾಂ ಹರ್ಷವರ್ಧನೇ। ಪ್ರವಾದಿತಾಸು ಭೇರೀಷು ಝರ್ಝರೇಷ್ವಾನಕೇಷು ಚ॥ 7-104-15 (48843) ಮೃದಂಗೇಷ್ವಪಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ವಾದ್ಯಮಾನೇಷ್ವೇನಕಶಃ। ಮಹಾರಥಸಮಾಖ್ಯಾತಾ ದುರ್ಯೋಧನಹಿತೈಷಿಣಃ॥ 7-104-16 (48844) ಅಮೃಷ್ಯಮಾಣಾಸ್ತಂ ಶಬ್ದಂ ಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಪರಮಧನ್ವಿನಃ। ಕರ್ಣಾದಯೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಸ್ತ್ವತ್ಸೈನ್ಯಪರಿರಕ್ಷಿಣಃ॥ 7-104-17 (48845) ಅಮರ್ಷಿತಾ ಮಹಾಶಂಖಾಂದಧ್ಮುರ್ವೀರಾ ಮಹಾರಥಾಃ। ಕೃತೇ ಪ್ರತಿಕರಿಷ್ಯಂತಃ ಕೇಶವಸ್ಯಾರ್ಜುನಸ್ಯ ಚ॥ 7-104-18 (48846) ಬಭೂವ ತವ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಶಂಖಶಬ್ದೇ ಸಮೀರಿತೇ। ಉದ್ವಿಗ್ನರಥನಾಗಾಶ್ವಮಸ್ವಸ್ಥಮಿವ ಚಾಭಿಭೋಂ॥ 7-104-19 (48847) ತತ್ಪ್ರಹೃಷ್ಟಜನಾಬಾಧಂ ಭೇರೀಶಂಖನಿನಾದಿತಂ। ಬಭೂವ ಭೃಶಮುದ್ವಿಗ್ನಂ ನಿರ್ಘಾತೈರಿವ ಸಂವೃತಂ॥ 7-104-20 (48848) ಸ ಶಬ್ದಃ ಸುಮಹಾನ್ರಾಜಂದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ವ್ಯನಾದಯತ್। ತ್ರಾಸಯಾಮಾಸ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಯುಗಾಂತ ಇವ ಸಂಭೃತಃ॥ 7-104-21 (48849) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಷ್ಟೌ ಚ ರಾಜಾನಸ್ತೇ ಮಹಾರಥಾಃ। ಜಯದ್ರಥಸ್ಯ ರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಪಾಂಡವಂ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-104-22 (48850) ತತೋ ದ್ರೌಣಿಸ್ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ವಾಸುದೇವಮತಾಡಯತ್। ಅರ್ಜುನಂ ಚ ತ್ರಿಭಿರ್ಭಲ್ಲೈರ್ಧ್ವಜಮಶ್ವಾಂಶ್ಚ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-104-23 (48851) ತಮರ್ಜುನಃ ಪೃಷತ್ಕಾನಾಂ ಶತೈಃ ಷಙ್ಭಿರತಾಡಯತ್। ಅತ್ಯರ್ಥಮಿವ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರತಿವಿದ್ಧೇ ಜನಾರ್ದನೇ॥ 7-104-24 (48852) ಕರ್ಣಂ ಚ ದಶಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ವೃಷಸೇನಂ ತ್ರಿಭಿಸ್ತಥಾ। ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಸಶರಂ ಚಾಪಂ ಮುಷ್ಟೌ ಚಿಚ್ಛೇದ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-104-25 (48853) ಗೃಹೀತ್ವಾ ಧನುರನ್ಯತ್ತು ಶಲ್ಯೋ ವಿವ್ಯಾಧ ಪಾಂಡವಂ। ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಹೇಮಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ॥ 7-104-26 (48854) ಕರ್ಣೋ ದ್ವಾತ್ರಿಂಶತಾ ಚೈವ ವೃಷಸೇನಶ್ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ। ಜಯದ್ರಥಸ್ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಕೃಪಶ್ಚ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ಮದ್ರಾಜಶ್ಚ ದಶಭಿರ್ವಿವ್ಯಧುಃ ಫಲ್ಗುನಂ ರಣೇ॥ 7-104-27 (48855) ತತಃ ಶರಾಣಾಂ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ತು ದ್ರೌಣಿಃ ಪಾರ್ಥಮವಾಕಿರತ್। ವಾಸುದೇವಂ ಚ ವಿಂಶತ್ಯಾ ಪುನಃ ಪಾರ್ಥಂ ಚ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-104-28 (48856) ಪ್ರಹಸಂಸ್ತು ನರವ್ಯಾಘ್ರಃ ಶ್ವೇತಾಶ್ವಃ ಕೃಷ್ಣಸಾರಥಿಃ। ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ್ಸ ತಾನ್ಸರ್ವಾಂದರ್ಶಯನ್ಪಾಣಿಲಾಘವಂ॥ 7-104-29 (48857) ಕರ್ಣಂ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ವಿದ್ವ್ವಾ ವೃಷಸೇನಂ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ। ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಸಶರಂ ಚಾಪಂ ಮುಷ್ಟಿದೇಶೇ ವ್ಯಕೃಂತತ॥ 7-104-30 (48858) ಸೌಮದತ್ತಿಂ ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ವ್ವಾ ಶಲ್ಯಂ ಚ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ಶಿತೈರಗ್ನಿಶಿಖಾಕಾರೈರ್ದ್ರೌಣಿಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಚಾಷ್ಟಭಿಃ॥ 7-104-31 (48859) ಗೌತಮಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಸೈಂಧವಂ ಚ ಶತೇನ ಹ। ಪುನರ್ದ್ರೌಣಿಂ ಚ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಶರಾಣಾಂ ಸೋಽಭ್ಯತಾಡಯತ್॥ 7-104-32 (48860) ಭೂರಿಶ್ರವಾಸ್ತು ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರತೋದಂ ಚಿಚ್ಛಿದೇ ಹರೇಃ। ಅರ್ಜುನಂ ಚ ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಬಾಣಾನಾಮಾಜಘಾನ ಹ॥ 7-104-33 (48861) ತತಃ ಶರಶತೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಸ್ತಾನರೀನ್ಶ್ವೇತವಾಹನಃ। ಪ್ರತ್ಯಷೇಧದ್ದ್ರುತಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹಾವಾತೋ ಘನಾನಿವ॥ ॥ 7-104-34 (48862) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತುರಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 104 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-104-2 ವೈಯಾಘ್ರೈರ್ವ್ಯಾಘ್ರಚರ್ಮಚಿತ್ರೈಃ॥ 5-104-7 ಕೌಲತಕಾಃ ಕುಲೂತದೇಶಜಾಃ ಪಾರ್ವತೀಯಸಮಾನಲಕ್ಷಣಾಃ॥ 5-104-8 ಆಜಾನೇಯೈಃ ಕುಲೀನೈಃ। ನದೀಜೈರ್ನದೀತೀರಜೈಃ॥ 5-104-104 ಚತುರಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-105-0 (48863) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-105-0x (4531) ಧ್ವಜಾನ್ಬಹುವಿಧಾಕಾರಾನ್ಭ್ರಾಜಮಾನಾನತಿಶ್ರಿಯಾ। ಪಾರ್ಥಾನಾಂ ಮಾಮಕಾನಾಂ ಚ ತಾನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-105-1 (48864) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-105-2x (4532) ಧ್ವಜಾನ್ಬಹುವಿಧಾಕಾರಾಞ್ಶೃಣು ತೇಷಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ರೂಪತೋ ವರ್ಣತಶ್ಚೈವ ನಾಮತಶ್ಚ ನಿಬೋಧ ಮೇ॥ 7-105-2 (48865) ತೇಷಾಂ ತು ರಥಮುಖ್ಯಾನಾಂ ರಥೇಷು ವಿವಿಧಾ ಧ್ವಜಾಃ। ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯಂತ ರಾಜೇಂದ್ರ ಜ್ವಲಿತಾ ಇವ ಪಾವಕಾಃ॥ 7-105-3 (48866) ಕಾಂಚನಾಃ ಕಾಂಚನಾಪೀಡಾಃ ಕಾಂಚನಸ್ರಗಲಂಕೃತಾಃ। ಕಾಂಚನಾನೀವ ಶೃಂಗಾಣಿ ಕಾಂಚನಸ್ಯ ಮಹಾಗಿರೇಃ॥ 7-105-4 (48867) ಅನೇಕವರ್ಣಾ ವಿವಿಧಾ ಧ್ವಜಾಃ ಪರಮಶೋಭನಾಃ। ತೇ ಧ್ವಜಾಃ ಸಂವೃತಾಸ್ತೇಷಾಂ ಪತಾಕಾಭಿಃ ಸಮಂತತಃ। ನಾನಾವರ್ಣವಿರಾಣಾಭಿಃ ಶುಶುಭುಃ ಸರ್ವತೋ ವೃತಾಃ॥ 7-105-5 (48868) ಪತಾಕಾಶ್ಚ ತತಸ್ತಾಸ್ತು ಶ್ವಸನೇನ ಸಮೀರಿತಾಃ। ನೃತ್ಯಮಾನಾ ವ್ಯದೃಶ್ಯಂತ ರಂಗಮಧ್ಯೇ ವಿಲಾಸಿಕಾಃ॥ 7-105-6 (48869) ಇಂದ್ರಾಯುಧಸವರ್ಣಾಭಾಃ ಪತಾಕಾ ಭರತರ್ಷಭ। ದೋಧೂಯಮಾನಾ ರಥಿನಾಂ ಶೋಭಯಂತಿ ಮಹಾರಥಾನ್॥ 7-105-7 (48870) ಸಿಂಹಲಾಂಗೂಲ ಉಗ್ರಾಸ್ಯೋ ಧ್ವಜೋ ವಾನರಲಕ್ಷಣಃ। ಧನಂಜಯಸ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ ಭಾರತ॥ 7-105-8 (48871) ಸ ವಾನರಧ್ವಜೋ ರಾಜನ್ಪತಾಕಾಭಿರಲಂಕೃತಃ। ತ್ರಾಸಯಾಮಾಸ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಧ್ವಜೋ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವನಃ॥ 7-105-9 (48872) ತಥೈವ ಸಿಂಹಲಾಂಗೂಲಂ ದ್ರೋಣಪುತ್ರಸ್ಯ ಭಾರತ। ಧ್ವಜಾಘ್ರಂ ಸಮಪಶ್ಯಾಮ ಬಾಲಸೂರ್ಯಸಮಪ್ರಭಂ॥ 7-105-10 (48873) ಕಾಂಚನಂ ಪವನೋದ್ಧೂತಂ ಶಕ್ರಧ್ವಜಸಮಪ್ರಭಂ। ನಂದನಂ ಕೌರವೇಂದ್ರಾಣಾಂ ದ್ರೌಣೇರ್ಲಕ್ಷ್ಮ ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಂ॥ 7-105-11 (48874) ಹಸ್ತಿಕಕ್ಷ್ಯಾ ಪುನರ್ಹೈಮೀ ಬಭೂವಾಧಿರಥೇರ್ಧ್ವಜಃ। ಆಹವೇ ಖಂ ಮಹಾರಾಜ ದದೃಶೇ ಪೂರಯನ್ನಿವ॥ 7-105-12 (48875) ಪತಾಕೀ ಕಾಂಚನಃ ಸ್ರಗ್ವೀ ಧ್ವಜಃ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ನೃತ್ಯತೀವ ರಥೋಪಸ್ಥೇ ಶ್ವಸನೇನ ಸಮೀರಿತಃ॥ 7-105-13 (48876) ಆಚಾರ್ಯಸ್ಯ ತು ಪಾಂಡೂನಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ತಪಸ್ವಿನಃ। ಗೋವೃಷೋ ಗೌತಮಸ್ಯಾಸೀತ್ಕೃಪಸ್ಯ ಸುಪರಿಷ್ಕೃತಃ॥ 7-105-14 (48877) ಸ ತೇನ ಭ್ರಾಜತೇ ರಾಜನ್ಗೋವೃಷೇಣ ಮಹಾರಥಃ। ತ್ರಿಪುರಘ್ನರಥೋ ಯದ್ವದ್ಗೋವೃಷೇಣ ವಿರಾಜತಾ॥ 7-105-15 (48878) ಮಯೂರೋ ವೃಷಸೇನಸ್ಯ ಕಾಂಚನೋ ಮಣಿರತ್ನವಾನ್। ವ್ಯಾಹರಿಷ್ಯನ್ನಿವಾತಿಷ್ಠತ್ಸೇನಾಗ್ರಮುಪಶೋಭಯನ್॥ 7-105-16 (48879) ತೇನ ತಸ್ಯ ರಥೋ ಭಾತಿ ಮಯೂರೇಣ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಯಥಾ ಸ್ಕಂದಸ್ಯ ರಾಜೇಂದ್ರ ಮಯೂರೇಣ ವಿರಾಜತಾ॥ 7-105-17 (48880) ಮದ್ರರಾಜಸ್ಯ ಶಲ್ಯಸ್ಯ ಧ್ವಜಾಗ್ರೇಽಗ್ನಿಶಿಖಾಮಿವ। ಸೌವರ್ಣೀಂ ಪ್ರತಿಪಶ್ಯಾಮ ಸೀತಾಮಪ್ರತಿಮಾಂ ಶುಭಾಂ॥ 7-105-18 (48881) ಸಾ ಸೀತಾ ಭ್ರಾಜತೇ ತಸ್ಯ ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಾರಿಷ। ಸರ್ವಬೀಜವಿರೂಢೇವ ಯಥಾ ಸೀತಾ ಶ್ರಿಯಾ ವೃತಾ॥ 7-105-19 (48882) ವರಾಹಃ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ರಾಜತೋಽಭಿವಿರಾಜತೇ। ಧ್ವಜಾಗ್ರೇ ಲೋಹಿತಾಂಗಾಭೋ ಹೇಮಜಾಲಪರಿಷ್ಕೃತಃ॥ 7-105-20 (48883) ಶುಶುಭೇ ಕೇತುನಾ ತೇನ ರಾಜತೇನ ಜಯದ್ರಥಃ। ಯಥಾ ದೇವಾಸುರೇ ಯುದ್ಧೇ ಪುರಾ ಪೂಷಾ ಸ್ಮ ಶೋಭತೇ॥ 7-105-21 (48884) ಸೌಮದತ್ತೇಃ ಪುನರ್ಯೂಪೋ ಯಜ್ಞಶೀಲಸ್ಯ ಧೀಮತಃ। ಧ್ವಜಃ ಸೂರ್ಯ ಇವಾಭಾತಿ ಸೋಮಶ್ಚಾತ್ರ ಪ್ರದೃಶ್ಯತೇ॥ 7-105-22 (48885) ಸ ಯೂಪಃ ಕಾಂಚನೋ ರಾಜನ್ಸೌಮದತ್ತೇರ್ವಿರಾಜತೇ। ರಾಜಸೂಯೇ ಮಖಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಯಥಾ ಯೂಪಃ ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಃ॥ 7-105-23 (48886) ಶಲಸ್ಯ ತು ಮಹಾರಾಜ ರಾಜತೋ ದ್ವಿರದೋ ಮಹಾನ್। ಕೇತುಃ ಕಾಂಚನಚಿತ್ರಾಂಗೈರ್ಮಯೂರೈರುಪಶೋಭಿತಃ॥ 7-105-24 (48887) ಸ ಕೇತುಃ ಶೋಭಯಾಮಾಸ ಸೈನ್ಯಂ ತೇ ಭರತರ್ಷಭ। ಯಥಾ ಶ್ವೇತೋ ಮಹಾನಾಗೋ ದೇವರಾಜಚಮೂಂ ತಥಾ॥ 7-105-25 (48888) ನಾಗೋ ಮಣಿಮಯೋ ರಾಜ್ಞೋ ಧ್ವಜಃ ಕನಕಸಂವೃತಃ। ಕಿಂಕಿಣೀಶತಸಂಹಾದೋ ಭ್ರಾಜಂಶ್ಚಿತ್ರೋ ರಥೋತ್ತಮೇ॥ 7-105-26 (48889) ವ್ಯಭ್ರಾಜತ ಭೃಶಂ ರಾಜನ್ಪುತ್ರಸ್ತವ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಧ್ವಜೇನ ಮಹತಾ ಸಂಖ್ಯೇ ಕುರೂಣಾಮೃಷಭಸ್ತದಾ॥ 7-105-27 (48890) ನವೈತೇ ತವ ವಾಹಿನ್ಯಾಮುಚ್ಛ್ರಿತಾಃ ಪರಮಧ್ವಜಾಃ। ವ್ಯದೀಪಯಂಸ್ತೇ ಪೃತನಾಂ ಯುಗಾಂತಾದಿತ್ಯಸನ್ನಿಭಾಃ॥ 7-105-28 (48891) ದಶಮಸ್ತ್ವರ್ಜುನಸ್ಯಾಸೀದೇಕ ಏವ ಮಹಾಕಪಿಃ। ಅದೀಪ್ಯತಾರ್ಜುನೋ ಯೇನ ಹಿಮವಾನಿವ ಶಂಭುನಾ॥ 7-105-29 (48892) ತತಶ್ಚಿತ್ರಾಣಿ ಶುಭ್ರಾಣಿ ಸುಮಹಾಂತಿ ಮಹಾರಥಾಃ। ಕಾರ್ಮುಕಾಣ್ಯಾದದುಸ್ತೂರ್ಣಮರ್ಜುನಾರ್ಥೇ ಪರಂತಪಾಃ॥ 7-105-30 (48893) ತಥೈವ ಧನುರಾಯಚ್ಛತ್ಪಾರ್ಥಃ ಶತ್ರುವಿನಾಶನಃ। ಗಾಂಡೀವಂ ದಿವ್ಯಕರ್ಮಾ ತದ್ರಾಜಂದುರ್ಮಂತ್ರಿತೇ ತವ॥ 7-105-31 (48894) ತವಾಪರಾಧಾದ್ರಾಜಾನೋ ನಿಹತಾ ಬಹುಶೋ ಯುಧಿ। ನಾನಾದಿಗ್ಭ್ಯಃ ಸಮಾಹೂತಾಃ ಸಹಯಾಃ ಸರಥದ್ವಿಪಾಃ॥ 7-105-32 (48895) ತೇಷಾಮಾಸೀದ್ವ್ಯಾತಿಕ್ಷೇಪೋ ಗಜರ್ತಾಮಿತರೇತರಂ। ದುರ್ಯೋಧನಮುಖಾನಾಂ ಚ ಪಾಂಡೂನಾಮೃಷಭಸ್ಯ ಚ॥ 7-105-33 (48896) ತತ್ರಾದ್ಭುತಂ ಪರಂ ಚಕ್ರೇ ಕೌಂತೇಯಃ ಕೃಷ್ಣಸಾರಥಿಃ। ಯದೇಕೋ ಬಹುಭಿಃ ಸಾರ್ಘಂ ಸಮಾಗಚ್ಛದಭೀತವತ್॥ 7-105-34 (48897) ಅಶೋಭತ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಗಾಂಡೀವಂ ವಿಕ್ಷಿಪಂಧನುಃ। ಜಿಗೀಷುಸ್ತಾನ್ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ಜಿಘಾಂಸುಶ್ಚ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-105-35 (48898) ತತ್ರಾರ್ಜುನೋ ನರವ್ಯಾಘ್ರಃ ಶರೈರ್ಮುಕ್ತೈಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಅದೃಶ್ಯಾಂಸ್ತಾವಕಾನ್ಯೋಧಾನ್ಪ್ರಚಕ್ರೇ ಶತ್ರುತಾಪನಃ॥ 7-105-36 (48899) ತತಸ್ತೇಽಪಿ ನರವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಪಾರ್ಥಂ ಸರ್ವೇ ಮಹಾರಥಾಃ। ಅದೃಶ್ಯಂ ಸಮರೇ ಚಕ್ರುಃ ಸಾಯಕೌಘೈಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-105-37 (48900) ಸಂವೃತೇ ನರಸಿಂಹೈಸ್ತು ಕೂರೂಣಾಮೃಷಭೇಽರ್ಜುನೇ। ಮಹಾನಾಸೀತ್ಸಮುದ್ಭೂತಸ್ತಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ನಿಃಸ್ವನಃ॥ ॥ 7-105-38 (48901) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಪಂಚಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 105 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-105-2 ರೂಪಮಾಕಾರಃ॥ 5-105-10 ಧ್ವಜಾಗ್ರಂ ಧ್ವಜಮುಖ್ಯಂ॥ 5-105-11 ಕಾಂಚನಂ ಕಾಂಚನಮಯಂ॥ 5-105-16 ವ್ಯಾಹರಿಷ್ಯನ್ವದಿಷ್ಯನ್॥ 5-105-33 ವ್ಯತಿಕ್ಷೇಪಃ ಅನ್ಯೋನ್ಯಾಭಿಘಾತಃ॥ 5-105-105 ಪಂಚಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-106-0 (48902) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-106-0x (4533) ಅರ್ಜುನೇ ಸೈಂಧವಂ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಸಂವೃತಾಃ। ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಕುರುಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಕಿಮಕುರ್ವತ ಸ಼ಂಜಯ॥ 7-106-1 (48903) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-106-2x (4534) ಅಪರಾಹ್ಣೇ ಮಹಾರಾಜ ಸಂಗ್ರಮೇ ರೋಮಹರ್ಷಣೇ। ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ದ್ರೋಣದ್ಯೂತಮವರ್ತತ॥ 7-106-2 (48904) ಪಾಂಚಾಲಾ ಹಿ ಜಿಘಾಂಸಂತೋ ದ್ರೋಣಂ ಸಂಹೃಷ್ಟಚೇತಸಃ। ಅಭ್ಯಮುಂಚಂತ ಗರ್ಜಂತಃ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-106-3 (48905) ತತಸ್ತುಲ ತುಮುಲಸ್ತೇಷಾಂ ಸಂಗ್ರಾಮೋಽವರ್ತತಾದ್ಭುತಃ। ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಘೋರೋ ದೇವಾಸುರೋಪಮಃ॥ 7-106-4 (48906) ಸರ್ವೇ ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ। ತದನೀಕಂ ಬಿಭಿತ್ಸಂತೋ ಮಹಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ವ್ಯದರ್ಶಯನ್॥ 7-106-5 (48907) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ರಥಪರ್ಯಂತಂ ರಥಿನೋ ರಥಮಾಸ್ಥಿತಾಃ। ಕಂಪಯಂತೋಽಭ್ಯವರ್ತಂತ ವೇಗಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಧ್ಯಮಂ॥ 7-106-6 (48908) ತಮಭ್ಯಯಾದ್ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಃ ಕೇಕಯಾನಾಂ ಮಹಾರಥಃ। ವಿಮುಂಚನ್ನಿಶಿತಾನ್ಬಾಣಾನ್ಮಹೇಂದ್ರಾಶನಿಸನ್ನಿಭಾನ್॥ 7-106-7 (48909) ತಂ ತು ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಯೌ ಶೀಘ್ರಂ ಕ್ಷೇಮಧೂರ್ತಿರ್ಮಹಾಯಶಾಃ। ವಿಮುಂಚನ್ನಿಶಿತಾನ್ಬಾಣಾಞ್ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-106-8 (48910) ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಚೇದೀನಾಮೃಷಭೋಽತಿಬಲೋದಿತಃ। ತ್ವರಿತೋಽಭ್ಯದ್ರವದ್ದ್ರೋಣಂ ಮಹೇಂದ್ರಮಿವ ಶಂಬರಃ॥ 7-106-9 (48911) ತಮಾಪತಂತಂ ಸಹಸಾ ವ್ಯಾದಿತಾಸ್ಯಮಿವಾಂತಕಂ। ವೀರಧನ್ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸಸ್ತ್ವರಮಾಣಃ ಸಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-106-10 (48912) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ಮಹಾರಾಜಂ ಜಿಗೀಷುಂ ಸಮವಸ್ಥಿತಂ। ಸಹಾನೀಕಂ ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ನ್ಯವಾರಯತ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-106-11 (48913) ನಕುಲಂ ಕುಶಲಂ ಯುದ್ಧೇ ಪರಾಕ್ರಂತಂ ಪರಾಕ್ರಮೀ। ಅಭ್ಯಗಚ್ಛತ್ಸಮಾಯಾಂತಂ ವಿಕರ್ಣಸ್ತೇ ಸುತಃ ಪ್ರಭೋ॥ 7-106-12 (48914) ಸಹದೇವಂ ತಥಾಽಽಯಾಂತಂ ದುರ್ಮುಖಃ ಶತ್ರುಕರ್ಶನಃ। ಶೈರರನೇಕಸಾಹಸ್ರೈಃ ಸಮವಾಕಿರದಾಶುಗೈಃ॥ 7-106-13 (48915) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ತು ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಸ್ತ್ವವಾರಯತ್। ಶರೈಃ ಸುನಿಶಿತೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಕಂಪಯನ್ವೈ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ॥ 7-106-14 (48916) ದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ನರವ್ಯಾಘ್ರಾನ್ಮುಂಚತಃ ಸಾಯಕೋತ್ತಮಾನ್। ಸಂರಬ್ಧಾನ್ರಥಿನಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಾನ್ಸೌಮದತ್ತಿರವಾರಯತ್॥ 7-106-15 (48917) ಭೀಮಸೇನಂ ತದಾ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಭೀಮರೂಪೋ ಭಯಾನಕಃ। ಪ್ರತ್ಯವಾರಯದಾಯಾಂತಮಾರ್ಶ್ಯಶೃಂಗಿರ್ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-106-16 (48918) ತಯೋಃ ಸಮಭವದ್ಯುದ್ಧಂ ನರರಾಕ್ಷಸಯೋರ್ಮೃಧೇ। ಯಾದೃಗೇವ ಪುರಾವೃತ್ತಂ ರಾಮರಾವಣಯೋರ್ನೃಪ॥ 7-106-17 (48919) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ದ್ರೋಣಂ ನವತ್ಯಾ ನತಪರ್ವಣಾಂ। ಆಜಘ್ನೇ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸರ್ವಮರ್ಮಸು ಭಾರತ॥ 7-106-18 (48920) ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ನಿಜಘಾನ ಸ್ತನಾಂತರೇ। ರೋಷಿತೋ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೌಂತೇಯೇನ ಯಶಸ್ವಿನಾ॥ 7-106-19 (48921) ಅದೃಶ್ಯಂ ಸಮರೇ ಚಕ್ರೇ ರಾಜಾನಂ ಸಾಯಕೋತ್ತಮೈಃ। ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜಂ ದ್ರೋಣಃ ಪಶ್ಯತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-106-20 (48922) ತಾಞ್ಶರಾಂದ್ರೋಣಮುಕ್ತಾಂಸ್ತು ಶರವರ್ಷೇಣ ಪಾಂಡವಃ। ಅವಾರಯತ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ದರ್ಶಯನ್ಪಾಣಿಲಾಘವಂ॥ 7-106-21 (48923) ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ದರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಮರೇ ಧನ್ವೀ ಧನುಸ್ತಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-106-22 (48924) ಅಥೈನಂ ಛಿನ್ನಧನ್ವಾನಂ ತ್ವರಮಾಣೋ ಮಹಾರಥಃ। ಶರೈರನೇಕಸಾಹಸ್ರೈಃ ಪೂರಯಾಮಾಸ ಸರ್ವತಃ॥ 7-106-23 (48925) ಅದೃಶ್ಯಂ ವೀಕ್ಷ್ಯ ರಾಜಾನಂ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಸಾಯಕೈಃ। ಸರ್ವಭೂತಾನ್ಯಮನ್ಯಂತ ಹತಮೇವ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-106-24 (48926) ಕೇಚಿಚ್ಚೈನಮಮನ್ಯಂತ ತಥೈವ ವಿಮುಖೀಕೃತಂ। ಹೃತೋ ರಾಜೇತಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ॥ 7-106-25 (48927) ಸ ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಪರಮಂ ಪ್ರಾಪ್ತೋ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ತತ್ಕಾರ್ಮುಕಂ ಛಿನ್ನಂ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಆದದೇಽನ್ಯದ್ಧನುರ್ದಿವ್ಯಂ ಭಾರಘ್ನಂ ವೇಗವತ್ತರಂ॥ 7-106-26 (48928) ತತಸ್ತಾನ್ಸಾಯಕಾಂಸ್ತತ್ರ ದೋಣನುನ್ನಾನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಮರೇ ವೀರಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-106-27 (48929) ಛಿತ್ತ್ವಾ ತು ತಾಞ್ಶರಾನ್ರಾಜಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ತಲೋಚನಃ। ಶಕ್ತಂ ಜಗ್ರಾಹ ಸಮರೇ ಗಿರೀಣಾಮಪಿ ದಾರಿಣೀಂ। ಸ್ವರ್ಣದಂಡಾಂ ಮಹಾಘೋರಾಮಷ್ಟಘಂಟಾಂ ಭಯಾವಹಾಂ॥ 7-106-28 (48930) ಸಮುತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಚ ತಾಂ ಹೃಷ್ಟೋ ನನಾದ ಬಲವದ್ಬಲೀ। ನಾದೇನ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ತ್ರಾಸಯನ್ನಿವ ಭಾರತ॥ 7-106-29 (48931) ಶಕ್ತಿಂ ಸಮುದ್ಯತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಸ್ವಸ್ತಿ ದ್ರೋಣಾಯ ಸಹಸಾ ಸರ್ವಭೂತಾನ್ಯಥಾಬ್ರುವನ್॥ 7-106-30 (48932) ಸಾ ರಾಜಭುಜನಿರ್ಮುಕ್ತಾ ನಿರ್ಮುಕ್ತೋರಗಸನ್ನಿಭಾ। ಪ್ರಜ್ವಾಲಯಂತೀ ಗಗನಂ ದಿಶಃ ಸಪ್ರದಿಶಸ್ತಥಾ। ದ್ರೋಣಾಂತಿಕಮನುಪ್ರಾಪ್ತಾ ದೀಪ್ತಾಸ್ಯಾ ಪನ್ನಗೀ ಯಥಾ॥ 7-106-31 (48933) ತಾಮಾಪತಂತೀಂ ಸಹಸಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣೋ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಪ್ರಾದುಶ್ಚಕ್ರೈ ತತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಮಸ್ತ್ರಮಸ್ತ್ರವಿದಾಂ ವರಃ॥ 7-106-32 (48934) ತದಸ್ತ್ರಂ ಭಸ್ಮಸಾತ್ಕೃತ್ವಾ ತಾಂ ಶಕ್ತಿಂ ಘೋರದರ್ಶನಾಂ। ಜಗಾಮ ಸ್ಯಂದನಂ ತೂರ್ಣಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಯಶಸ್ವಿನಃ॥ 7-106-33 (48935) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ದ್ರೋಣಾಸ್ತ್ರಂ ತತ್ಸಮುದ್ಯತಂ। ಅಶಾಮಯನ್ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರೇಣೈವ ಮಾರಿಷ॥ 7-106-34 (48936) ವಿದ್ವ್ವಾ ತಂ ಚ ರಣೇ ದ್ರೋಣಂ ಪಂಚಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೇನ ಚಿಚ್ಛೇದಾಸ್ಯ ಮಹದ್ಧನುಃ॥ 7-106-35 (48937) ತದಪಾಸ್ಯ ಧನುಶ್ಛಿನ್ನಂ ದ್ರೋಣಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಮರ್ದನಃ। ಗದಾಂ ಚಿಕ್ಷೇಪ ಸಹಸಾ ಧರ್ಮಪುತ್ರಾಯ ಮಾರಿಷ॥ 7-106-36 (48938) ತಾಮಾಪತಂತೀಂ ಸಹಸಾ ಗದಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಗದಾಮೇವಾಗ್ರಹೀತ್ಕ್ರುದ್ಧಶ್ಚಿಕ್ಷೇಪ ಚ ಪರಂತಪ॥ 7-106-37 (48939) ತೇ ಗದೇ ಸಹಸಾ ಮುಕ್ತೇ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಪರಸ್ಪರಂ। ಸಂಘರ್ಷಾತ್ಪಾವಕಂ ಮುಕ್ತ್ವಾ ಸಮೇಯಾತಾಂ ಮಹೀತಲೇ॥ 7-106-38 (48940) ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಚತುರ್ಭಿರ್ನಿಶಿತೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಹಯಾಂಜಘ್ನೇ ಶರೋತ್ತಮೈಃ॥ 7-106-39 (48941) ಚಿಚ್ಛೇದೈಕೇನ ಭಲ್ಲೇನ ಧನುಶ್ಚೇಂದ್ರಧ್ವಜೋಪಮಂ। ಕೇತುಮೇಕೇನ ಚಿಚ್ಛೇದ ಪಾಂಡವಂ ಚಾರ್ದಯತ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-106-40 (48942) ಹತಾಶ್ವಾತ್ತುಲ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಮವಪ್ಲುತ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ತಸ್ಥಾವೂರ್ಧ್ವಭುಜೋ ರಾಜಾ ವ್ಯಾಯುಧೋ ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-106-41 (48943) ವಿರಥಂ ತಂ ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ವ್ಯಾಯುಧಂ ಚ ವಿಶೇಷತಃ। ದ್ರೋಣೋ ವ್ಯಮೋಹಯಚ್ಛತ್ರೂನ್ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಚಾಭಿಭೋ॥ 7-106-42 (48944) ಮುಂಚಂಶ್ಚೇಷುಗಣಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾಂʼಲ್ಲಘುಹಸ್ತೋ ದೃಢವ್ರತಃ। ಅಭಿದುದ್ರಾವ ರಾಜಾನಂ ಸಿಂಹೋ ಮೃಗಮಿವೋಲ್ಬಣಃ॥ 7-106-43 (48945) ತಮಭಿದ್ರುತಮಾಲೋಕ್ಯ ದ್ರೋಣೇನಾಮಿತ್ರಘಾತಿನಾ। ಹಾಹೇತಿ ಸುಮಹಾಞ್ಶಬ್ದಃ ಪಾಂಡೂನಾಂ ಸಮಜಾಯತ॥ 7-106-44 (48946) ಹೃತೋ ರಾಜಾ ಹೃತೋ ರಾಜಾ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಮಾರಿಷ। ಇತ್ಯಾಂಸೀತ್ಸುಮಹಾಞ್ಶಬ್ದಃ ಪಾಂಡೂಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಸರ್ವತಃ॥ 7-106-45 (48947) ತತಸ್ತ್ವರಿತಮಾರುಹ್ಯ ಸಹದೇವರಥಂ ನೃಪಃ। ಅಪಾಯಾಜ್ಜವನೈರಶ್ವೈಃ ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ ॥ 7-106-46 (48948) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಷಡಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 106 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-106-2 ದ್ರೋಣೇ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ ಕ. ಙ. ಪಾಠಃ। ಘೋರಂ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ ಇತಿ ಟ.ಪಾಠಃ॥ 5-106-6 ಕಂಪಯಂತೋ ಭುವಮಿತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-106-15 ಸೌಮದತ್ತಿಃ ಶಲಃ॥ 5-106-25 ಇತೋ ರಾಜೇತಿ ಅಮನ್ಯಂತೇತ್ಯನುಷಂಗಃ॥ 5-106-106 ಷ಼ಡಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-107-0 (48949) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-107-0x (4535) ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಮಥಾಯಾಂತಂ ಕೇಕಯಂ ದೃಢವಿಕ್ರಮಂ। ಕ್ಷೇಮಧೂರ್ತಿರ್ಮಹಾರಾಜ ವಿವ್ಯಾಧೋರಸಿ ಮಾರ್ಗಣೈಃ॥ 7-107-1 (48950) ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಸ್ತು ತಂ ರಾಜಾ ನವತ್ಯಾ ನತಪರ್ವಣಾಂ। ಆಜಘ್ನೇ ತ್ವರಿತೋ ರಾಜಂದ್ರೋಣಾನೀಕಬಿಭಿತ್ಸಯಾ॥ 7-107-2 (48951) ಕ್ಷೇಮಧೂರ್ತಿಸ್ತು ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಕೇಕಯಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಧನುಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಭಲ್ಲೇನ ಪೀತೇನ ನಿಶಿತೇನ ಹ॥ 7-107-3 (48952) ಅಥೈನಂ ಛಿನ್ನಧನ್ವಾನಂ ಶರೇಣಾನತಪರ್ವಣಾ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಮರೇ ತೂರ್ಣಂ ಪ್ರವರಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-107-4 (48953) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರೋ ಹಸನ್ನಿವ। ವ್ಯಶ್ವಸೂತರಥಂ ಚಕ್ರೇ ಕ್ಷಮದೂರ್ತಿಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-107-5 (48954) ತತೋಽಪರೇಣ ಭಲ್ಲೇನ ಪೀತೇನ ನಿಶಿತೇನ ಚ। ಜಹಾರ ನೃಪತೇಃ ಕಾಯಾಚ್ಛಿರೋಽಜ್ವಲಿತಕುಣ಼್ಡಲಂ॥ 7-107-6 (48955) ತಚ್ಛಿನ್ನಂ ಸಹಸಾ ತಸ್ಯ ಶಿರಃ ಕುಂಚಿತಮೂರ್ಧಜಂ। ಸಕಿರೀಟಂ ಮಹೀಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಬಭೌ ಜ್ಯೋತಿರಿವಾಂಬರಾತ್॥ 7-107-7 (48956) ತಂ ನಿಹತ್ಯ ರಣೇ ಹೃಷ್ಟೋ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರೋ ಮಹಾರಥಃ। ಸಹಸಾಽಭ್ಯಪತತ್ಸೈನ್ಯಂ ತಾವಕಂ ಪಾರ್ಥಕಾರಣಾತ್॥ 7-107-8 (48957) ಧೃಷ್ಟಕೇತುಂ ತಥಾಽಽಯಾಂತಂ ದ್ರೋಣಹೇತೋಃ ಪರಾಕ್ರಮೀ। ವೀರಧನ್ವಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ವಾರಯಾಮಾಸ ಭಾರತ॥ 7-107-9 (48958) ತೌ ಪರಸ್ಪರಮಾಸಾದ್ಯ ಶರದಂಷ್ಟ್ರೌ ತರಸ್ವಿನೌ। ಶರೈರನೇಕಸಾಹಸ್ರೇರನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿಜಘ್ನತುಃ॥ 7-107-10 (48959) ತಾವುಭೌ ನರಶಾರ್ದೂಲೌ ಯುಯುಧಾತೇ ಪರಸ್ಪರಂ। ಮಹಾವನೇ ತೀವ್ರಮದೌ ವಾರಣಾವಿವ ಯೂಥಪೌ॥ 7-107-11 (48960) ಗಿರಿಗಹ್ವರಮಾಸಾದ್ಯ ಶಾರ್ದೂಲಾವಿವ ರೋಷಿತೌ। ಯುಯುಧಾತೇ ಮಹಾವೀರ್ಯೌ ಪರಸ್ಪರಜಿಘಾಂಸಯಾ॥ 7-107-12 (48961) ತದ್ಯುದ್ಧಮಾಸೀತ್ತುಮುಲಂ ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಸಿದ್ಧಚಾರಣಸಂಘಾನಾಂ ವಿಸ್ಮಯಾದ್ಭುತದರ್ಶನಂ॥ 7-107-13 (48962) ವೀರಧನ್ವಾ ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಧೃಷ್ಟಕೇತೋಃ ಶರಾಸನಂ। ದ್ವಿಧಾ ಚಿಚ್ಛೇದ ಭಲ್ಲೇನ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ಭಾರತ॥ 7-107-14 (48963) ತದುತ್ಸೃಜ್ಯ ಧನುಚ್ಛಿನ್ನಂ ಚೇದಿರಾಜೋ ಮಹಾರಥಃ। ಶಕ್ತಿಂ ಜಗ್ರಾಹ ವಿಪುಲಾಂ ಹೇಮದಂಡಾಮಯಸ್ಮಯೀಂ॥ 7-107-15 (48964) ತಾಂ ತು ಶಕ್ತಿಂ ಮಹಾವೀರ್ಯಾಂ ದೋರ್ಭ್ಯಾಮಾಯಸ್ಯ ಭಾರತ। ಚಿಕ್ಷೇಪ ಸಹಸಾ ಯತ್ತೋ ವೀರಧನ್ವರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-107-16 (48965) ತಯಾ ತು ವೀರಘಾತಿನ್ಯಾ ಶಕ್ತ್ಯಾ ತ್ವಭಿಹತೋ ಭೃಶಂ। ನಿರ್ಭಿನ್ನಹೃದಯಸ್ತೂರ್ಣಂ ನಿಪಪಾತ ರಥಾನ್ಮಹೀಂ॥ 7-107-17 (48966) ತಸ್ಮಿನ್ವಿನಿಹತೇ ವೀರೇ ತ್ರೈಗರ್ತಾನಾಂ ಮಹಾರಥೇ। ಬಲಂ ತೇಽಭಜ್ಯತ ವಿಭೋ ಪಾಂಡವೇಯೈಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-107-18 (48967) ಸಹದೇವೇ ತತಃ ಷಷ್ಟಿಂ ಸಾಯಕಾಂದುರ್ಮುಖೋಽಕ್ಷಿಪತ್। ನನಾದ ಚ ಮಹಾನಾದಂ ತರ್ಜಯನ್ಪಾಂಡವಂ ರಣೇ॥ 7-107-19 (48968) ಮಾದ್ರೇಯಸ್ತು ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ದುರ್ಮುಖಂ ಚ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಭ್ರಾತಾ ಭ್ರಾತರಮಾಯತ್ತೋ ವಿವ್ಯಾಧ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-107-20 (48969) ತಂ ರಣೇ ರಭಸಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಹದೇವಂ ಮಹಾಬಲಂ। ದುರ್ಮುಖೋ ನವಭಿರ್ಬಾಣೈಸ್ತಾಡಯಾಮಾಸ ಭಾರತ॥ 7-107-21 (48970) ದುರ್ಮುಖಸ್ಯ ತು ಭಲ್ಲೇನ ಚ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಕೇತುಂ ಮಹಾಬಲಃ। ಜಘಾನ ಚತುರೋ ವಾಹಾಂಶ್ಚತುರ್ಭಿರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-107-22 (48971) ಅಥಾಪರೇಣ ಭಲ್ಲೇನ ಪೀತೇನ ನಿಶಿತೇನ ಹ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಾರಥೇಃ ಕಾಯಾಚ್ಛಿರೋ ಜ್ವಲಿತಕುಂಡಲಂ॥ 7-107-23 (48972) ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಚ ತೀಕ್ಷ್ಣೇನ ಕೌರವ್ಯಸ್ಯ ಮಹದ್ಧನುಃ। ಸಹದೇವೋ ರಣೇ ಛಿತ್ತ್ವಾ ತಂ ಚ ವಿವ್ಯಾಧ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-107-24 (48973) ಹತಾಶ್ವಂ ತು ರಥಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ದುರ್ಮುಖೋ ವಿಮನಾಸ್ತದಾ। ಆರುರೋಹ ರಥಂ ರಾಜನ್ನಿರಮಿತ್ರಸ್ಯ ಭಾರತ॥ 7-107-25 (48974) ಸಹದೇವಸ್ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ನಿರಮಿತ್ರಂ ಮಹಾಹವೇ। ಜಘಾನ ಪೃಥುಧಾರೇಣ ಭಲ್ಲೇನ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-107-26 (48975) ಸ ಪಪಾತ ರಥೋಪಸ್ಥಾನ್ನಿರಮಿತ್ರೋ ಜನೇಶ್ವರಃ। ತ್ರಿಗರ್ತರಾಜಸ್ಯ ಸುತೋ ವ್ಯಥಯಂಸ್ತವ ವಾಹಿನೀಂ॥ 7-107-27 (48976) ತಂ ತು ಹತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸಹದೇವೋ ವ್ಯರೋಚತ। ಯಥಾ ದಾಶರಥೀ ರಾಮಃ ಖರಂ ಹತ್ವಾ ಮಹಾಬಲಂ॥ 7-107-28 (48977) ಹಾಹಾಕಾರೋ ಮಹಾನಾಸೀತ್ತ್ರಿಗರ್ತಾನಾಂ ಜನೇಶ್ವರ। ರಾಜಪುತ್ರಂ ಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿರಮಿತ್ರಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-107-29 (48978) ನಕುಲಸ್ತೇ ಸುತಂ ರಾಜನ್ವಿಕರ್ಣಂ ಪೃಥುಲೋಚನಂ। ಮುಹೂರ್ತಾಜ್ಜಿತವಾಂʼಲ್ಲೋಕೇ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-107-30 (48979) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಸ್ತು ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಚಕ್ರೇಽದೃಶ್ಯಂ ಸಾಶ್ವಸೂತಂ ಸಧ್ವಜಂ ಪೃತನಾಂತರೇ॥ 7-107-31 (48980) ತಾನ್ನಿವಾರ್ಯ ಶರಾಞ್ಶೂರಃ ಶೈನೇಯಃ ಕೃತಹಸ್ತವತ್। ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜಂ ಬಾಣೈರ್ವ್ಯಾಘ್ರದತ್ತಮಪಾತಯತ್॥ 7-107-32 (48981) ಕುಮಾರೇ ನಿಹತೇ ತಸ್ಮಿನ್ಮಾಗಧಸ್ಯ ಸುತೇ ಪ್ರಭೋ। ಮಾಗಧಾಃ ಸರ್ವತೋ ಯತ್ತಾ ಯುಯುಧಾನಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-107-33 (48982) ವಿಸೃಜಂತಃ ಶರಾಂಶ್ಚೈವ ತೋಮರಾಂಶ್ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಮಿಂಡಿಪಾಲಾಂಸ್ತಥಾ ಪ್ರಾಸಾನ್ಮುದ್ರಾನ್ಮುಸಲಾನಪಿ॥ ಅಯೋಧಯನ್ರಣೇ ಶೂರಾಃ ಸಾತ್ವತಂ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಂ॥ 7-107-34 (48983) ತಾಂಸ್ತು ಸರ್ವಾನ್ಸ ಬಲವಾನ್ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ। ನಾತಿಕೃಚ್ಛ್ರಾದ್ಧಸನ್ನೇವ ವಿಜಿಗ್ಯೇ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ॥ 7-107-35 (48984) ಮಾಗಧಾಂದ್ರವತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಹತಶೇಷಾನ್ಸಮಂತತಃ। ಬಲಂ ತೇಽಭಜ್ಯತ ವಿಭೋ ಯುಯುಧಾನಶರಾರ್ದಿತಂ॥ 7-107-36 (48985) ನಾಶಯಿತ್ವಾ ರಣೇ ಸೈನ್ಯಂ ತ್ವದೀಯಂ ತು ಸಮಂತತಃ। ವಿಧುನ್ವಾನೋ ಧನುಃಶ್ರೇಷ್ಠಂ ವ್ಯಭ್ರಾಜತ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-107-37 (48986) ಭಜ್ಯಮಾನಂ ಬಲಂ ರಾಜನ್ಸಾತ್ವತೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ನಾಭ್ಯವರ್ತತ ಯುದ್ಧಾಯ ತ್ರಾಸಿತಂ ದೀರ್ಘಬಾಹುನಾ॥ 7-107-38 (48987) ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಹಸೋದ್ವೃತ್ಯ ಚಕ್ಷುಷೀ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಸತ್ಯಕರ್ಮಾಣಂ ಸ್ವಯಮೇವಾಭಿದುದ್ರುವೇ॥ ॥ 7-107-39 (48988) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 107 ॥

7-108-0 (48989) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-108-0x (4536) ದ್ರೌಪದೇಯಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಸೌಮದತ್ತಿರ್ಮಹಾಯಶಾಃ। ಏಕೈಕಂ ಪಂಚಭಿರ್ವಿದ್ವ್ವಾ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-108-1 (48990) ತೇ ಪೀಡಿತಾ ಭೃಶಂ ತೇನ ರೌದ್ರೇಣ ಸಹಸಾ ವಿಭೋ। ಪ್ರಮೂಢಾ ನೈವ ವಿವಿದುರ್ಮೃಧೇ ಕೃತ್ಯಂ ಸ್ಮ ಕಿಂಚನ॥ 7-108-2 (48991) ನಾಕುಲಿಶ್ಚ ಶತಾನೀಕಃ ಸೌಮದತ್ತಿಂ ನರರ್ಷಭಂ। ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ವಿದ್ವ್ವಾಽನದದ್ವೃಷ್ಟಃ ಶರಾಭ್ಯಾಂ ಶತ್ರುಕರ್ಶನಃ॥ 7-108-3 (48992) ತಥೇತರೇ ರಣೇ ಯತ್ತಾಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ವಿವ್ಯಧುಃ ಸಮರೇ ತೂರ್ಣಂ ಸೌಮದತ್ತಿಮಮರ್ಷಣಂ॥ 7-108-4 (48993) ಸ ತಾನ್ಪ್ರತಿ ಮಹಾರಾಜ ಪಂಚ ಚಿಕ್ಷೇಪ ಸಾಯಕಾನ್। ಏಕೈಕಂ ಹೃದಿ ಚಾಜಘ್ನೇ ಏಕೈಕೇನ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-108-5 (48994) ತತಸ್ತೇ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ಶರೈರ್ವಿದ್ಧಾ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಪರಿವಾರ್ಯ ರಣೇ ವೀರಂ ವಿವ್ಯಧುಃ ಸಾಯಕೈರ್ಭೃಶಂ॥ 7-108-6 (48995) ಅರ್ಜುನಿಸ್ತು ಹಯಾಂಸ್ತಸ್ಯ ಚತುರ್ಭಿರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಯಮಸ್ಯ ಸದನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-108-7 (48996) ಭೈಮಸೇನಿರ್ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಸೌಮದತ್ತೇರ್ಮಹಾತ್ಮನಃ। ನನಾದ ಬಲವನ್ನಾದಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಚ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-108-8 (48997) ಯೌಧಿಷ್ಠಿರಿರ್ಧ್ವಜಂ ತಸ್ಯ ಚ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಭೂಮಾವಪಾತಯತ್। ನಾಕುಲಿಶ್ಚಾಥ ಯಂತಾರಂ ರಥನೀಡಾದಪಾಹರತ್॥ 7-108-9 (48998) ಸಾಹದೇವಿಸ್ತು ತಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಭ್ರಾತೃಭಿರ್ವಿಮುಖೀಕೃತಂ। ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಶಿರೋ ರಾಜನ್ನಿಚಕರ್ತ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-108-10 (48999) ತಚ್ಛಿರೋ ನ್ಯಪತದ್ಭೂತೌ ತಪನೀಯವಿಭೂಷಿತಂ। ಅಭಾಸಯದ್ರುಣೋದ್ದೇಶಂ ಬಾಲಸೂರ್ಯಸಮಪ್ರಭಂ॥ 7-108-11 (49000) ಸೌಮದತ್ತೇಃ ಶಿರೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿಪತತ್ತನ್ಮಹಾತ್ಮನಃ। ವಿತ್ರಸ್ತಾಸ್ತಾವಕಾ ರಾಜನ್ಪ್ರದುದ್ರುವುರನೇಕಧಾ॥ 7-108-12 (49001) ಅಲಂಬುಸಸ್ತು ಸಮರೇ ಭೀಮಸೇನಂ ಮಹಾಬಲಂ। ಯೋಧಯಾಮಸ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ಲಕ್ಷ್ಮಣಂ ರಾವಣಿರ್ಯಥಾ॥ 7-108-13 (49002) ಸಂಪ್ರಯುದ್ಧೌ ರಮೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾವುಭೌ ನರರಾಕ್ಷಸೌ। ವಿಸ್ಮಯಃ ಸರ್ವಭೂತಾನಾಂ ಭಯಂ ಚಾಸೀತ್ಸುದಾರುಣಂ॥ 7-108-14 (49003) ಆರ್ಶ್ಯಶೃಂಗಿಂ ತತೋ ಭೀಮೋ ನವಭಿರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಪ್ರಹಸನ್ರಾಜನ್ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಮಮರ್ಷಣಂ॥ 7-108-15 (49004) ತದ್ರಕ್ಷಃ ಸಮರೇ ವಿದ್ಧಂ ಕೃತ್ವಾ ನಾದಂ ಭಯಾವಹಂ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ್ತತೋ ಭೀಮಂ ಯೇ ಚ ತಸ್ಯ ಪದಾನುಗಾಃ॥ 7-108-16 (49005) ಸ ಭೀಮಂ ಪಂಛಭಿರ್ವಿದ್ವ್ವಾ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಭೈಮಾನ್ಪರಿಜಘಾನಾಶು ರಥಾಂಸ್ತ್ರಿಶತಮಾಹವೇ। ಪುನಶ್ಚತುಃಶತಾನ್ಹತ್ವಾ ಭೀಮಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಪತ್ರಿಣಾ॥ 7-108-17 (49006) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧಸ್ತಥಾ ಭೀಮೋ ರಾಕ್ಷಸೇನ ಮಹಾಬಲಃ। ನಿಷಸಾದ ರಥೋಪಸ್ಥೇ ಮೂರ್ಚ್ಛಯಾಽಭಿಪರಿಪ್ಲುತಃ॥ 7-108-18 (49007) ಪ್ರತಿಲಭ್ಯ ತತಃ ಸಂಜ್ಞಾಂ ಮಾರುತಿಃ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ। ವಿಕೃಷ್ಯ ಕಾರ್ಮುಕಂ ಘೋರಂ ಭಾರಸಾಧನಮುತ್ತಮಂ। ಅಲಂಬುಸಂ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರರ್ದಯಾಮಾಸ ಸರ್ವತಃ॥ 7-108-19 (49008) ಸ ವಿದ್ಧೋ ಬಹುಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ನೀಲಾಂಜನಚಯೋಪಮಃ। ಶುಶುಭೇ ಸರ್ವತೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಫುಲ್ಲ ಇವ ಕಿಂಶುಕಃ॥ 7-108-20 (49009) ಸ ವಧ್ಯಮಾನಃ ಸಮರೇ ಭೀಮಚಾಪಚ್ಯುತೈಃ ಶರೈಃ। ಸ್ಮರನ್ಭ್ರಾತೃವಧಂ ಚೈವ ಪಾಂಡವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಘೋರಂ ರೂಪಮಥೋ ಕೃತ್ವಾ ಭೀಮಸೇನಮಭಾಷತ॥ 7-108-21 (49010) ತಿಷ್ಠೇದಾನೀಂ ರಣೇ ಪಾರ್ಥ ಪಶ್ಯ ಮೇಽದ್ಯ ಪರಾಕ್ರಮಂ॥ ಬಾಕೋ ನಾಮ ಸುದುರ್ಬುದ್ಧೇ ರಾಕ್ಷಸಪ್ರವರೋ ಬಲೀ। 7-108-22 (49011) ಪರೋಕ್ಷಂ ಮಮ ತದ್ವೃತ್ತಂ ಯದ್ಧಾತಾ ಮೇ ಹತಸ್ತ್ವಯಾ॥ 7-108-23 (49012) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-108-24x (4537) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ಭೀಮಮಂತರ್ಧಾನಂ ಗತಸ್ತದಾ। ಮಹತಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ಭೃಶಂ ತಂ ಸಮವಾಕಿರತ್॥ 7-108-24 (49013) ಭೀಮಸ್ತು ಸಮರೇ ರಾಜನ್ನದೃಶ್ಯೇ ರಾಕ್ಷಸೇ ತದಾ। ಆಕಾಶಂ ಪೂರಯಾಮಾಸ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-108-25 (49014) ಸ ವಧ್ಯಮಾನೋ ಭೀಮೇನ ನಿಮೇಷಾದ್ರಥಮಾಸ್ಥಿತಃ। ಜಗಾಮ ಧರಣೀಂ ಚೈವ ಕ್ಷುದ್ರಃ ಖಂ ಸಹಸಾಽಗಮತ್॥ 7-108-26 (49015) ಉಚ್ಚಾವಚಾನಿ ರೂಪಾಣಿ ಚಕಾರ ಸುಬಹೂನಿ ಚ। ಅಣುರ್ಬೃಹತ್ಪುನಃ ಸ್ಥೂಲೋ ನಾದಾನ್ಮುಂಚನ್ನಿವಾಂಬುದಃ॥ 7-108-27 (49016) [ನಿಪೇತುರ್ಗಗನಾಚತ್ಚೈವ ಶರಧಾರಾಃ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಶಕ್ತಯಃ ಕಣಪಾಃ ಪ್ರಾಸಾಃ ಶೂಲಪಟ್ಟಸತೋಮರಾಃ॥ 7-108-28 (49017) ಶತಘ್ನ್ಯಃ ಪರಿಘಾಶ್ಚೈವ ಭಿಣ಼್ಡಿಪಾಲಾಃ ಪರಶ್ವಥಾಃ। ಶಿಲಾಃ ಖಂಘಾ ಗುಡಾಶ್ಚೈವ ಋಷ್ಟೀರ್ವಜ್ರಾಣಿ ಚೈವ ಹ॥ 7-108-29 (49018) ಸಾ ರಾಕ್ಷಸವಿಸೃಷ್ಟಾ ತು ಶಸ್ತ್ರವೃಷ್ಟಿಃ ಸುದಾರುಣಾ। ಜಘಾನ ಪಾಂಡುಪುತ್ರಸ್ಯ ಸೈನಿಕಾನ್ರಣಮೂರ್ಧನಿ॥] 7-108-30 (49019) ಉಚ್ಚಾವಚಾಸ್ತಥಾ ವಾಚೋ ವ್ಯಾಜಹಾರ ಸಮಂತತಃ। ತೇನ ಪಾಂಡವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸೂದಿತಾ ಯುಧಿ ವಾರಣಾಃ॥ 7-108-31 (49020) ಹಯಾಶ್ಚ ಬಹವೋ ರಾಜನ್ಪತ್ತಯಶ್ಚ ತಥಾ ಪುನಃ। ರಥೇಭ್ಯೋ ರಥಿನಃ ಪೇತುಸ್ತಸ್ಯ ನುನ್ನಾಃ ಸ್ಮ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-108-32 (49021) ಶೋಣಿತೋದಾಂ ರಥಾವರ್ತಾಂ ಹಸ್ತಿಗ್ರಾಹಸಮಾಕುಲಾಂ। ಛತ್ರಹಂಸಾಂ ಕರ್ದಮಿನೀಂ ಬಾಹುಪನ್ನಗಸಂಕುಲಾಂ॥ 7-108-33 (49022) ನದೀಂ ಪ್ರವರ್ತಯಾಮಾಸ ರಕ್ಷೋಗಣಸಮಾಕುಲಾಂ। ವಹಂತೀಂ ಬಹುಧಾ ರಾಜಂಶ್ಚೇದಿಪಾಂಚಾಲಸೃಂಜಯಾನ್॥ 7-108-34 (49023) ತಂ ತಥಾ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ವಿಚರಂತಮಭೀತವತ್। ಪಾಂಡವಾ ಭೃಶಸಂವಿಗ್ನಾಃ ಪ್ರಾಪಶ್ಯಂಸ್ತಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ॥ 7-108-35 (49024) ತಾವಕಾನಾಂ ತು ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಪ್ರಹರ್ಷಃ ಸಮಜಾಯತ। ವಾದಿತ್ರನಿನದಶ್ಚೋಗ್ರಃ ಸುಮಹಾನ್ರೋಮಹರ್ಷಣಃ॥ 7-108-36 (49025) ತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿನದಂ ಘೋರಂ ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಪಾಂಡವಃ। ನಾಮೃಷ್ಯತ ಯಥಾ ನಾಗಸ್ತಲಶಬ್ದಂ ಸಮೀರಿತಂ॥ 7-108-37 (49026) ತತಃ ಕ್ರೋಧಾಭಿತಾಂರಾಕ್ಷೋ ನಿರ್ದಹನ್ನಿವ ಪಾವಕಃ। ಸಂದಧೇ ತ್ವಾಷ್ಟ್ರಮಸ್ತ್ರಂ ಸ ಸ್ವಯಂ ತ್ವಷ್ಟೇವ ಮಾರುತಿಃ॥ 7-108-38 (49027) ತತಃ ಶರಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ಸಮಂತತಃ। ತೈಃ ಶರೈಸ್ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ವಿದ್ರವಃ ಸುಮಹಾನಭೂತ್॥ 7-108-39 (49028) ತದಸ್ತ್ರಂ ಪ್ರೇರಿತಂ ತೇನ ಭೀಮಸೇನೇನ ಸಂಯುಗೇ। ರಾಕ್ಷಸಸ್ಯ ಮಹಾಮಾಯಾಂ ಹತ್ವಾ ರಾಕ್ಷಸಮಾರ್ದಯತ್॥ 7-108-40 (49029) ಸ ವಧ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಧಾ ಭೀಮಸೇನೇನ ರಾಕ್ಷಸಃ। ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಸಮರೇ ಭೀಮಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-108-41 (49030) ತಸ್ಮಿಂಸ್ತು ನಿರ್ಜಿತೇ ರಾಜನ್ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರೇ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಅನಾದಯನ್ಸಿಂಹನಾದೈಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸರ್ವತೋ ದಿಶಂ॥ 7-108-42 (49031) ಅಪೂಜಯನ್ಮಾರುತಿಂ ಚ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಸ್ತೇ ಮಹಾಬಲಂ। ಪ್ರಹಾದಮಿವ ದೈತೇಯಾ ಯಥಾ ಶಕ್ರಂ ಮರುದ್ಗಣಾಃ॥ ॥ 7-108-43 (49032) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 108 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-108-12 ಸೌಮದತ್ತೇಃ ಶಲಸ್ಯ॥ 5-108-27 ಬೃಹತ್ ಬೃಹನ್॥ 5-108-28 ಕುಂಡಲಿತಃ ಪಾಠೋ ಙ. ಝ.ಞ. ಪುಸ್ತಕೇಷು ದೃಶ್ಯತೇ॥ 5-108-29 ಋಷ್ಟೀಃ ಋಷ್ಟಯಃ॥ 5-108-108 ಅಷ್ಟಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-109-0 (49033) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-109-0x (4538) `ಕಿರಂತಂ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ರೋಷಾದ್ದೋಣಂ ಮಹಾಹವೇ। ವಿತ್ರಾಸಯಂತಂ ತಾಂ ಸೇನಾಂ ಕೌಂತೇಯಾನಾಂ ಮಹೀಪತೇ॥ 7-109-1 (49034) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ನಿಘ್ನಂತಂ ಚ ರಥಾನ್ಭೃಶಂ। ಘಟೋತ್ಕಚೋ ಮಹಾಬಾಹೂ ರಣಾಯಾಭಿಜಗಾಮ ಹ॥ 7-109-2 (49035) ಪಿಶಾಚವದನೈರ್ಯುಕ್ತಂ ರಥಂ ಕಾಂಚನಭೂಷಿತಂ। ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಹಾರಾಜ ನಾನಾಪ್ರಹರಣೈರ್ಯುತಃ॥ 7-109-3 (49036) ದಂಶಿತಸ್ತಪನೀಯೇನ ಕವಚೇನ ಸುವರ್ಚಸಾ। ಭೂಷಣೈರಾಚಿತಾಂಗಶ್ಚ ನದನ್ನಿವ ಚ ತೋಯದಃ॥ 7-109-4 (49037) ಹೈಡಿಂಬೇಯಃ ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯದ್ರವದ್ಬಲೀ। ತಮಭ್ಯಧಾವದಾಯಾಂತಂ ಕ್ರದ್ಧರೂಪಲಂಬುಸಃ॥ 7-109-5 (49038) ಋಕ್ಷಚರ್ಮಪರಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ದಂಶಿತಃ। ರಕ್ತೋಷ್ಠಃ ಸಧನುಷ್ಪಾಣಿಃ ಪ್ರಾಂಶುಃ ಕಲ್ಪ ಇವ ಸ್ಥಿತಃ॥ 7-109-6 (49039) ಕ್ಷಿಪಂಛತಘ್ನೀರ್ವಿಪುಲಾ ಮುಸಲೋಪಮತೋಮರಾನ್। ಮುಸಂಠೀರ್ಬಹುಲಾಶ್ಚೈವ ತ್ರಿಶೂಲಾನಪಿ ಪಟ್ಟಸಾನ್॥ 7-109-7 (49040) ಕರ್ಪರಾಂಛತಧಾರಾಂಶ್ಚ ಪಿನಾಕಾನ್ವಿವಿಧಾಂಸ್ತಥಾ। ಚಕ್ರಾಣಿ ಚ ಕ್ಷುರಪ್ರಾಣಿ ಕ್ಷೇಪಣೀಶ್ಚ ಕಟಂಕಟಾನ್॥ 7-109-8 (49041) ನಾರಾಯಾನ್ವಿವಿಧಾನಸ್ಯನ್ಸಕಂಕೋಲೂಕವಾಯಸಾನ್। ಚಿಕ್ಷೇಪ ಧನುರಾದಾಯ ನಿನದನ್ಭೈರವಾನ್ರವಾನ್॥ 7-109-9 (49042) ತಂ ರೌದ್ರಂ ಕ್ರೂರಮಾಯಾಂತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕಾಲಮಿವಾಗತಂ। ಪ್ರಾದ್ರವದ್ಭಯಸಂವಿಗ್ನಾ ರಾಜನ್ಪಾಂಡವವಾಹಿನೀ॥ 7-109-10 (49043) ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತು ರಥವ್ಯಾಘ್ರೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಂ ರಾಕ್ಷಸಂ ಯುಧಿ। ಅಭ್ಯಯಾದಮರಪ್ರಖ್ಯೋ ಭ್ರಾಮಯಿತ್ವಾ ಮಹದ್ಧನುಃ॥ 7-109-11 (49044) ಅಭ್ಯದ್ರವಚ್ಚ ತದ್ರಕ್ಷಸ್ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠೇತಿ ಚಾಬ್ರವೀತ್। ಅಲಂಬುಸಂ ರಾಕ್ಷಸೇಂದರಂ ಸೋಽಸ್ತ್ರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್॥ 7-109-12 (49045) ತತಃ ಪಾಂಡವಸೈನ್ಯಾನಿ ವಿದ್ರುತಾನ್ಯಥ ಭಾರತ। ನಿರೀಕ್ಷ್ಯಾಭ್ಯದ್ರವತ್ತೂರ್ಣಂ ತ್ವರಮಾಣೋ ಘಟೋತ್ಕಚಃ॥ 7-109-13 (49046) ಚಿಕ್ಷೇಪ ಚ ಗದಾಶಕ್ತೀಸ್ತೋಮರಾನಥ ಪಟ್ಟಸಾನ್। ಹೇಮಚಿತ್ರತ್ಸರೂನುಗ್ರಾನ್ಖಂಗಾನಾಕಾಶಸಪ್ರಭಾನ್॥ 7-109-14 (49047) ಅನ್ಯೋನ್ಯಮರಾದಾಲೋಕ್ಯ ರಾಕ್ಷಸೌ ತೌ ಮಹಾಬಲೌ। ಭೈರವಂ ನದತುರ್ನಾದಾನ್ಸತೋಯಾವಿವ ತೋಯದೌ॥ 7-109-15 (49048) ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ಘೋರಂ ರಾಕ್ಷಸಸಿಂಹಯೋಃ। ಯಾದೃಗೇವ ಪುರಾ ವೃತ್ತಂ ರಾಮರಾವಣಯೋರ್ಮೃಧೇ॥ 7-109-16 (49049) ಸ ಶಕ್ತೀಶ್ಚ ಪಿನಾಕಾಂಶ್ಚ ವಜ್ರಾನ್ಖಂಗಾನ್ಪರಶ್ವಥಾನ್। ಅನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿಸಂಕ್ರುದ್ಧೌ ತದಾ ವ್ಯಸೃಜತಾಮುಭೌ॥ 7-109-17 (49050) ಆಕೃಷ್ಯಮಾಣೇ ಧನುಷಿ ತಯೋರ್ಬಾಹುಬಲೇನ ಚ। ಯಂತ್ರೇಣೇವ ತದಾ ರಾಜನ್ಭೃಶಂ ನಾದಾನ್ಪ್ರಚಕ್ರತುಃ॥ 7-109-18 (49051) ಅಲಂಬುಸಸ್ತತಶ್ಚಕ್ರಂ ಕೃತಾಂತಜ್ವಲನಪ್ರಭಂ। ಘಟೋತ್ಕಚಾಯ ಚಿಕ್ಷೇಪ ಯತ್ನಮಾಸ್ಥಾಯ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-109-19 (49052) ತದ್ಭೈಮಸೇನಿಃ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಚಕ್ರಂ ವೇಗವದಂತರೇ। ಗದಯಾ ತಾಡಯಾಮಾಸ ತದ್ದೀರ್ಣಂ ಶತಧಾಽಭವತ್॥ 7-109-20 (49053) ತತೋಽಗ್ನಿಚೂರ್ಣೈಃ ಸಹಸಾ ಚಕ್ರಘಾತವಿನಿಃಸೃತೈಃ। ದಂಶಕೈರಿವ ಸಾ ಸೇನಾ ಪತದ್ಭಿರ್ಭೃಶಸಂಕುಲಾ॥ 7-109-21 (49054) ತತಃ ಪ್ರತಿಹತೇ ಚಕ್ರೇ ಸ ವೀರೋ ರೋಷಸಂಕುಲಃ। ಪ್ರಾಹಿಣೋತ್ತರಸಾ ಶೂಲಂ ಶಕ್ತೀರ್ದಶಶತಂ ತದಾ॥। 7-109-22 (49055) ಜ್ವಲಂತೀಶ್ಚ ಕಿರಂತೀಶ್ಚ ಜ್ವಾಲಾಮಾಲಾಃ ಸಮಂತತಃ। ಯುಗಾಂತೋಲ್ಕಾನಿಭಾಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾ ಹೇಮದಂಡಾ ಮಹಾಸ್ವನಾಃ॥ 7-109-23 (49056) ತಾಶ್ಚಾಪತಂತೀಃ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ರಾಕ್ಷಸಸ್ಯ ಘಟೋತ್ಕಚಃ। ಅರ್ಧಚಂದ್ರೈಃ ಪ್ರಚಿಚ್ಛೇದ ನಾರಾಚೈಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-109-24 (49057) ತತೋ ರೋಷಪರೀತಾಂಗಃ ಪ್ರಮುಮೋಚ ಸ ರಾಕ್ಷಸಃ। ಶರವರ್ಷಂ ಮಹಾಘೋರಂ ಘಟೋತ್ಕಚರಥಂ ಪ್ರತಿ'॥ 7-109-25 (49058) ತಯೋಃ ಪ್ರತಿಭಯಂ ಯುದ್ಧಮಾಸೀದ್ರಾಕ್ಷಸಸಿಂಹಯೋಃ। ಕುರ್ವತೋರ್ವಿವಿಧಾ ಮಾಯಾಃ ಶಕ್ರಶಂಬರಯೋರಿವ॥ 7-109-26 (49059) ಅಲಂಬುಸೋ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಘಟೋತ್ಕಚಮತಾಡಯತ್॥ 7-109-27 (49060) ತಯೋರ್ಯುದ್ಧಂ ಸಮಭವದ್ರಕ್ಷೋಗ್ರಾಮಣಿಮುಖ್ಯಯೋಃ। ಯಾದೃಗೇವ ಪುರಾ ವೃತ್ತಂ ರಾಮರಾವಣಯೋಃ ಪ್ರಭೋ॥ 7-109-28 (49061) ಘಟೋತ್ಕಚಸ್ತು ವಿಂಶತ್ಯಾ ನಾರಾಚಾನಾಂ ಸ್ತನಾಂತರೇ। ಅಲಂಬುಸಮಥೋ ವಿದ್ಧಾ ಸಿಂಹವದ್ವ್ಯನದನ್ಮುಹುಃ॥ 7-109-29 (49062) ತಥೈವಾಲಂಬುಸೋ ರಾಜನ್ಹೈಡಿಂಬಿಂ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಂ। ವಿದ್ವ್ವಾ ವಿದ್ವೃಽನದದ್ವೃಷ್ಟಃ ಪೂರಯನ್ಖಂ ಸಮಂತತಃ॥ 7-109-30 (49063) ತಥಾ ತೌ ಭೃಶಸಂಕ್ರುದ್ಧೌ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರೌ ಮಹಾಬಲೌ। ನಿರ್ವಿಶೇಷಮಯುಧ್ಯೇತಾಂ ಮಾಯಾಭಿರಿತರೇತರಂ॥ 7-109-31 (49064) ಮಾಯಾಶತಸೃಜೌ ನಿತ್ಯಂ ಮೋಹಯಂತೌ ಪರಸ್ಪರಂ। ಮಾಯಾಯುದ್ಧೇಷು ಕುಶಲೌ ಮಾಯಾಯುದ್ಧಮಯುಧ್ಯತಾಂ॥ 7-109-32 (49065) ಯಾಂಯಾಂ ಘಟೋತ್ಕಚೋ ಯುದ್ಧೇ ಮಾಯಾಂ ದರ್ಶಯತೇ ನೃಪ। ತಾಂ ತಾಮಲಂಬುಸೋ ರಾಜನ್ಮಾಯಯೈವ ನಿಜಘ್ನಿವಾನ್॥ 7-109-33 (49066) ತಂ ತಥಾ ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ತು ಮಾಯಾಯುದ್ಧವಿಶಾರದಂ। ಅಲಂಬುಸಂ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾಽಕ್ರುಧ್ಯಂತ ಪಾಂಡವಾಃ॥ 7-109-34 (49067) ತ ಏನಂ ಭೃಶಸಂವಿಗ್ನಾಃ ಸರ್ವತಃ ಪ್ರವರಾ ರಥೈಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ಸಂಕುದ್ಧಾ ಭೀಮಸೇನಾದಯೋ ನೃಪ॥ 7-109-35 (49068) ತ ಏನಂ ಕೋಷ್ಠಕೀಕೃತ್ಯ ರಥವಂಶೇನ ಮಾರಿಷ। ಸರ್ವತೋ ವ್ಯಕಿರನ್ಬಾಣೈರುಲ್ಕಾಭಿರಿವ ಕುಂಜರಂ॥ 7-109-36 (49069) ಸ ತೇಷಾಮಸ್ತ್ರವೇಗಂ ತಂ ಪ್ರತಿಹತ್ಯಾಸ್ತ್ರಮಾಯಯಾ। ತಸ್ಮಾದ್ರಥವ್ರಜಾನ್ಮುಕ್ತೋ ವನದಾಹಾದಿವ ದ್ವಿಪಃ॥ 7-109-37 (49070) ಸ ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ಅನುರ್ಧೋರಮಿಂದ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ವನಂ। ಮಾರುತಿಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಭೈಮಸೇನಿಂ ಚ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-109-38 (49071) ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ಧಾ ಸಹದೇವಂ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ। ನಕುಲಂ ಚ ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ದ್ರೋಪದೇಯಾಂಶ್ಚ ಮಾರಿಷ। ಪಂಚಭಿಃಪಂಚಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಘೋರಂ ನಾದಂ ನನಾದ ಹ॥ 7-109-39 (49072) ತಂ ಭೀಮಸೇನೋ ನವಭಿಃ ಸಹದೇವಸ್ತು ಪಂಚಭಿಃ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಶತೇನೈವ ರಾಕ್ಷಸಂ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ। ನಕುಲಸ್ತು ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ದ್ರೌಪದೇಯಾಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-109-40 (49073) ಹೈಡಿಂಬೋ ರಾಕ್ಷಸಂ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಯುದ್ಧೇ ಪಂಚಾಶತಾ ಶರೈಃ। ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ನನಾದ ಚ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-109-41 (49074) ತಸ್ಯ ನಾದೇನ ಮಹತಾ ಕಂಪಿತೇಯಂ ವಸುಂಧರಾ। ಸಪರ್ವತವನಾ ರಾಜನ್ಸಪಾದಪಜಲಾಶಯಾ॥ 7-109-42 (49075) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೈಃ ಸರ್ವತಸ್ತೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಪಂಚಭಿಃ ಪಂಚಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-109-43 (49076) ತಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ರಾಕ್ಷಸಂ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರತಿಕ್ರುದ್ಧಸ್ತು ರಾಕ್ಷಸಃ। ಹೈಡಿಂಬೋ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಶರೈರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-109-44 (49077) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಬಲವತಾ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರೋ ಮಹಾಬಲಃ। ವ್ಯಸೃಜತ್ಸಾಯಕಾಂಸ್ತೂರ್ಣಂ ರುಕ್ಮಪುಂಖಾಞ್ಶಿಲಾಶಿತಾನ್॥ 7-109-45 (49078) ತೇ ಶಱಾ ನತಪರ್ವಾಣೋ ಭೈಮಸೇನಿವಿನಿರ್ಭಿದಃ। ರುಷಿತಾಃ ಪನ್ನಗಾ ಯದ್ವದ್ಯೋಧಮುಖ್ಯಾನುಪಾಗಮನ್॥ 7-109-46 (49079) ತತಸ್ತೇ ಪಾಂಡವಾ ರಾಜನ್ಸಮಂತಾನ್ನಿಶಿತಾಞ್ಶರಾನ್। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸುರುದ್ವಿಗ್ನಾ ಹೈಡಿಂಬಶ್ಚ ಘಟೋತ್ಕಚಃ॥ 7-109-47 (49080) ಸ ವಿಧ್ಯಮಾನಃ ಸಮರೇ ಪಾಂಡವೈರ್ಜಿತಕಾಶಿಭಿಃ। `*ನಾಭ್ಯಪದ್ಯತ ಕರ್ತವ್ಯಮಾರ್ಶ್ಯಶೃಂಗಿರ್ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-109-48 (49081) ಘಟೋತ್ಕಚಂ ಮಹಾರಾಜ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್। ದಗ್ಧಾದ್ರಿಕೂಟಸದೃಶಂ ತಮಂಜನಚಯೋಪರಮಂ॥ 7-109-49 (49082) ಘಟೋತ್ಕಚೋಽಪ್ಯಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಶರವರ್ಷಂ ಮಹತ್ತರಂ। ಅಲಂಬುಸವಧಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಮುಮೋಚಾಗ್ನಿರಿವ ಜ್ವಲನ್॥ 7-109-50 (49083) ಅಲಂಬುಸವಧಾಚ್ಚೋಗ್ರಾದ್ಧಟೋತ್ಕಚವಧಾದಪಿ। ಶರಾಃ ಪ್ರಾದುರ್ಭವಂತಿ ಸ್ಮ ದ್ವಿರೇಫಾ ಇವ ಶಾಖಿನಃ॥ 7-109-51 (49084) ಅಭ್ರಚ್ಛಾಯೇವ ರಚಿತಾ ಬಾಣೈಸ್ತತ್ರ ನರೇಶ್ವರ। ನ ಸ್ಮ ವಿಜ್ಞಾಯತೇ ಕಿಂಚಿದಂಧಕಾರೇ ಕೃತೇ ಶರೈಃ॥ 7-109-52 (49085) ತತ ಆಕರ್ಣಮುಕ್ತೇನ ಭಲ್ಲೇನ ಚ ಘಟೋತ್ಕಚಃ। ಅಲಂಬುಸಸ್ಯ ಚಿಚ್ಛೇದ ಶಿರೋ ಯಂತುರ್ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-109-53 (49086) ತತೋಽಪರೈರ್ವೇಗವದ್ಭಿಃ ಕ್ಷುರೈಸ್ತಸ್ಯ ಘಟೋತ್ಕಚಃ। ಅಕ್ಷಮೀಷಾಂ ಯುಗಂ ಚೈವ ಚಿಚ್ಛೇದ ಯುಧಿ ತಾಡಯನ್॥ 7-109-54 (49087) ಅವಸ್ಕಂದ್ಯ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಕೈರ್ಮೀರಃ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ। ತಸ್ಮಿನ್ಮಾಯಾಮಯಂ ಘೋರಮಸ್ತ್ರವರ್ಷಂ ವವರ್ಷ ಹ॥ 7-109-55 (49088) ಘಟೋತ್ಕಚೋಽಪ್ಯಾಶು ರಥಾತ್ಪ್ರಸ್ಕಂದ್ಯ ಸ ತಮೇವ ಚ। ಮಾಯಾಸ್ತ್ರೇಣೈವ ಮಾಯಾಸ್ತ್ರಂ ವ್ಯಧಮತ್ಸಮರೇ ರಿಪೋಃ॥ 7-109-56 (49089) ಹೈಡಿಂಬೇನಾರ್ದ್ಯಮಾನಸ್ತು ಯುಧಿ ಸೋಽಲಂಬುಸೋಽದ್ರವತ್। ಅಂತರ್ಹಿತೋ ಮಹಾರಾಜ ಘಟೋತ್ಕಚಮಯೋಧಯತ್॥ 7-109-57 (49090) ಅಂತರ್ಧಾನಗತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತ್ರತತ್ರ ಘಟೋತ್ಕಚಃ। ಗದಯಾ ತಾಡಯಾಮಾಸ ವೇಗವತ್ಯಾ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-109-58 (49091) ಉತ್ಪಪಾತ ತತೋ ವ್ಯೋಂನಿ ಪ್ರಹಾರಪರಿಪೀಡಿತಃ। ಅಲಂಬುಸೋ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಃ ಸಹಸಾ ಪಕ್ಷಿರಾಡಿವ॥ 7-109-59 (49092) ಘಟೋತ್ಕಚೋಽಪ್ಯಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಖಂಗಪಾಣಿರಥೋತ್ಪತತ್। ತತೋ ವೇಗೇನ ಮಹತಾ ವಿವರ್ಷಿಷುರಿವಾಂಬುದಃ॥ 7-109-60 (49093) ತಮಾಪತಂತಂ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಕೈರ್ಮೀರೀ ರಾಕ್ಷಸೋತ್ತಮಃ। ಅಭಿದುದ್ರಾವ ವೇಗೇನ ಸಿಂಹಃ ಸಿಂಹಮಿವ ಸ್ಥಿತಂ॥ 7-109-61 (49094) ದಕ್ಷಿಣೇನಾಸಿಮುದ್ಯಂಯ ವಕ್ಷಃ ಪ್ರಚ್ಛಾದ್ಯ ವರ್ಮಣಾ। ಅಭಿದುದ್ರಾವ ವೇಗೇನ ವೇಗವಂತಂ ಘಟೋತ್ಕಚಃ॥ 7-109-62 (49095) ತಾವುಭೌ ವೇಗಸಂರಬ್ಧಾವಲಂಬುಸಘಟೋತ್ಕಚೌ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯ ತಥೈವೋರೂ ಸಮಾಜಘ್ನತುರಂಜಸಾ॥ 7-109-63 (49096) ಅನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯಾಭಿಘಾತೇನ ತಯೋ ರಾಕ್ಷಸಸಿಂಹಯೋಃ। ಶೈಲೇನಾಭಿಹತಸ್ಯೇವ ಶೈಲಸ್ಯಾಭೂನ್ಮಹಾಸ್ವನಃ॥ 7-109-64 (49097) ತತೋಽಪಸೃತ್ಯ ಸಹಸಾ ಪುನರಾಪೇತತುರ್ಭೃಶಂ। ಚರಂತಾವಸಿಮಾರ್ಗಾಂಸ್ತಾನ್ವಿವಿಧಾನ್ರಾಕ್ಷಸೋತ್ತಮೌ॥ 7-109-65 (49098) ತಯೋರ್ಗಾತ್ರೇಷು ಪತಿತಾವಸೀ ಭಿನ್ನೌ ನಿಪೇತತುಃ। ವೇಗೋತ್ಸೃಷ್ಟೇ ಮಘವತಾ ವಜ್ರೇ ಶೈಲತಟೇಷ್ವಿವ॥ 7-109-66 (49099) ತತಃ ಸೈನ್ಯಾನಿ ದದೃಶುಸ್ತದ್ಯುದ್ಧಮತಿದಾರುಣಂ। ಯುದ್ಧಂ ತಯೋ ರಾಕ್ಷಸಯೋರಾಮಿಷೇ ಶ್ಯೇನಯೋರಿವ॥ 7-109-67 (49100) ತತೋ ಲೋಹಿತರಕ್ತಾಕ್ಷಾವುಭೌ ತೌ ರಾಕ್ಷಸೋತ್ತಮೌ। ತಥೈಕ್ಷ್ಯೇತಾಂ ತು ಶಾರ್ದೂಲೌ ಸಂಧ್ಯಾರಕ್ತಾವಿವಾಂಬುದೌ॥ 7-109-68 (49101) ಚಕ್ರಾತೇ ಶ್ಯೇನವಚ್ಚೈವ ಮಂಡಲಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಉಭೌ ನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಹಸ್ತೌ ತೌ ಸಪಕ್ಷಾವಿವ ಪಕ್ಷಿಣೌ॥ 7-109-69 (49102) ಭ್ರಾಮಯಿತ್ವಾ ತು ತಂ ಖಂಗಂ ಪಾಂಡೋಃ ಕಿರ್ಮೀರನಂದನಃ। ಚಿಕ್ಷೇಪಾಸ್ಯ ಶಿರೋ ಹರ್ತುಂ ಸ ಚ ತಸ್ಯ ಘಟೋತ್ಕಚಃ॥ 7-109-70 (49103) ತಾವಸೀ ಯುಗಪದ್ದೀಪ್ತೌ ಸಮೇತ್ಯ ವಿಪುಲೌ ಭುವಿ। ಪತಿತೌ ತೌ ತು ಬಾಹುಭ್ಯಾಂ ರಾಕ್ಷಸೌ ಸಮಸಜ್ಜತಾಂ॥ 7-109-71 (49104) ಶೀರ್ಷಾಘಾತಾಂಸಧಾತೈಶ್ಚ ಪರಸ್ಪರಮಥಾಹತೌ। ಪುನರ್ವಿಮಿಶ್ರಿತೌ ವೀರೌ ವ್ಯಾಯುಧ್ಯೇತೇ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ॥ 7-109-72 (49105) ಭೈಮಸೇನಿರಥೋತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಸಮಾವಿಧ್ಯ ಪುನಃ ಪುನಃ। ನಿಷ್ಪಿಪೇಷ ಕ್ಷಿತೌ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪೂರ್ಣಕುಂಭಮಿವಾಶ್ಮನಿ॥ 7-109-73 (49106) ಬಲಲಾಘವಸಂಪನ್ನಃ ಸಂಪನ್ನೋ ವಿಕ್ರಮೇಣ ಚ। ಭೈಮಸೇನಿರಥ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-109-74 (49107) ಅಸೃಕ್ಕ್ಷರಿತಸರ್ವಾಂಗಶ್ಚೂರ್ಣಿತಾಸ್ಥಿವಿಭೂಷಣಃ। ಘಟೋತ್ಕಚೇನ ನಿಷ್ಪಿಷ್ಟೋ ಹತಃ ಸಾಲಕಟಂಕಟಃ॥ 7-109-75 (49108) ಪಾಂಡವಾನಾಂ ತತಃ ಸೇನಾ ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿನಿಪಾತಿತಂ। ನನಾದ ಸುಮಹಾನಾದಂ ಹರ್ಷವೇಗಸಮಾಪ್ಲುತಾ॥ 7-109-76 (49109) ತತಸ್ತು ನಿಪಪಾತಾಶು ಗತಾಸುರ್ಭುವಿ ರಾಕ್ಷಸಃ। ಶಿಖರಂ ಪರ್ವತಸ್ಯೇವ ವಜ್ರವೇಗೇನ ಪಾತಿತಂ॥ 7-109-77 (49110) ಪತತಾ ತೇನ ಮಹತಾ ರಥಿನಾಂ ದಂತಿನಾಂ ದಶ। ತವ ಸೈನ್ಯೇ ಮಹಾರಾಜ ನಿಹತಾಃ ಸುಬೃಹತ್ತಯಾ॥ 7-109-78 (49111) ತತೋ ಘಟೋತ್ಕಚೋ ಹತ್ವಾ ತದ್ರಕ್ಷೋ ವೃತ್ರಸನ್ನಿಭಂ। ಪುನಃ ಸ ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ವಿಜಿಗೀಷುರ್ನನಾದಹ'॥ 7-109-79 (49112) ತತಃ ಸುಮನಸಃ ಪಾರ್ಥಾ ಹತೇ ತಸ್ಮಿನ್ನಿಶಾಚರೇ। ಚುಕ್ರುಶುಃ ಸಿಂಹನಾದಾಂಶ್ಚ ವಾಸಾಂಸ್ಯಾದುಧುವುಶ್ಚ ಹ॥ 7-109-80 (49113) ತಾವಕಾಶ್ಚ ಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಂ ಮಹಾಬಲಂ। ಅಲಂಬುಸಂ ತಥಾ ಶೂರಾ ವಿಶೀರ್ಣಮಿವ ಪರ್ವತಂ। ಹಾಹಾಕಾರಮಕಾರ್ಷುಶ್ಚ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-109-81 (49114) ಜನಾಶ್ಚ ತದ್ದದೃಶಿರೇ ರಕ್ಷಃ ಕೌತೂಹಲಾನ್ವಿತಾಃ। ಯದೃಚ್ಛಯಾ ನಿಪತಿತಂ ಭೂಮಾವಂಗಾರಕಂ ಯಥಾ॥ 7-109-82 (49115) ಘಟೋತ್ಕಚಸ್ತು ತದ್ಧತ್ವಾ ರಕ್ಷೋ ಬಲವತಾಂ ವರಂ। ಮುಮೋಚ ಬಲವನ್ನಾದಂ ಬಲಂ ಹತ್ವೇವ ವಾಸವಃ॥ 7-109-83 (49116) ಸ ಪೂಜ್ಯಮಾನಃ ಪಿತೃಭಿಃ ಸಬಾಂಧವೈ-- ರ್ಘಟೋತ್ಕಚಃ ಕರ್ಮಣಿ ದುಷ್ಕರೇ ಕೃತೇ। ರಿಪುಂ ನಿಹತ್ಯಾಭಿನನಂದ ವೈ ತದಾ ಹ್ಯಲಂಬುಸಂ ಪಕ್ವಮಲಂಬುಷಂ ಯಥಾ॥ 7-109-84 (49117) ತತೋ ನಿನಾದಃ ಸುಮಹಾನ್ಸಮುತ್ಥಿತಃ ಸಶಂಖನಾನಾವಿಧಬಾಣಘೋಷವಾನ್। ನಿಶಂಯ ತಂ ಪ್ರತ್ಯನದಂಸ್ತು ಪಾಂಡವಾ-- ಸ್ತತೋ ಧ್ವನಿರ್ಭುವನಮಥಾಽಸ್ಪೃಶದ್ಭೃಶಂ॥ 7-109-85 (49118) `ತತೋಽಭಿಗಂಯ ರಾಜಾನಂ ಧರ್ಮಪುತ್ರಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಸ್ವಕರ್ಮಾವೇದಯನ್ಮೂರ್ಧ್ನಾ ಪ್ರಾಂಜಲಿರ್ನಿಪಪಾತ ಹ॥ 7-109-86 (49119) ಮೂರ್ಧ್ನ್ಯುಪಾಘ್ರಾಯ ತಂ ಜ್ಯೇಷ್ಠಃ ಪರಿಷ್ವಜ್ಯ ಚ ಪಾಂಡವಃ। ಪ್ರಿತೋಽಸ್ಮೀತ್ಯಬ್ರವೀದ್ರಾಜನ್ಹರ್ಷಾದುತ್ಫುಲ್ಲಲೋಚನಃ॥ 7-109-87 (49120) ಘಟೋತ್ಕಚೇನ ನಿಷ್ಪಿಷ್ಟೇ ಹತೇ ಸಾಲಕಟಂಕಟೇ। ಬಭೂವುರ್ಮುದಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಹತೇ ತಸ್ಮಿನ್ನಿಶಾಚರೇ'॥ ॥ 7-109-88 (49121) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ನವಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 109 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-109-1 ರಕ್ಷೋಗ್ರಾಮಣಿಮುಖ್ಯಯೋಃ ರಕ್ಷಃಪತಿಪ್ರಘಾನಯೋಃ॥ 5-109-* ನಾಭ್ಯಪದ್ಯತೇತ್ಯಾರಭ್ಯ ವಿಜಿಗೀಷುರ್ನನಾದಹೇತಿ 79 ತಮಶ್ಲೋಕಪರ್ಯಂತಂ ವಿದ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಶ್ಲೋಕಾನಾಂ ಸ್ಥಾನೇ ಅಧೋಲಿಖಿತಾಃ ಸಾರ್ಧಷಟ್ಶ್ಲೋಕಾ ಏವ ಝ.ಪುಸ್ತಕೇ ಸಂತಿ। ಮರ್ತ್ಯಧರ್ಮಮನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಕರ್ತವ್ಯಂ ನಾನ್ವಪದ್ಯತ। ತತಃಸಮರಶೌಂಡೋ ವೈ ಭೈಮಸೇನಿರ್ಮಹಾಬಲಃ॥ ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ತದವಸ್ಥಂ ತಂ ವಧಾಯಾಸ್ಯ ಮನೋ ದಧೇ। ವೇಗಂ ಚಕ್ರೇ ಮಹಾಂತಂ ಚ ರಾಕ್ಷಸೇಂದ್ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ ದಗ್ಧಾದ್ರಿಕೂಟಶೃಂಗಾಭಂ ಭಿನ್ನಾಞ಼್ಜನಚಯೋಪಮಂ। ರಥಾದ್ರಥಮಭಿದ್ರುತ್ಯ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಹೈಡಿಂಬಿರಾಕ್ಷಿಪತ್॥ ಉದ್ವಬರ್ಹ ರಥಾಚ್ಚಾಪಿ ಪನ್ನಾಗಂ ಗರುಡೋ ಯಥಾ। ಸಮುತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಚ ಬಾಹುಭ್ಯಾಮಾವಿದ್ವ್ಯ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ॥ ನಿಷ್ಪಿಪೇಷ ಕ್ಷಿತೌ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಪೂರ್ಣಕುಂಭಮಿವಾಶ್ಮನಿ। ಬಲಲಾಘವಸಂಪನ್ನಃ ಸಂಪನ್ನೋ ವಿಕ್ರಮೇಣ ಚ॥ ಭೈಮಸೇನೀ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನ್ಯಭೀಷಯತ್। ಸ ವಿಷ್ಫಾರಿತಸರ್ವಾಂಗಶ್ಚೂರ್ಣಿತಾಸ್ಥಿರ್ವಿಭೀಷಣಃ॥ ಘಟೋತ್ಕಚೇನ ವೀರೇಣ ಹತಃ ಸಾಲಕಟಂಕಟಃ। 5-109-15 ಭುವನಂ ಸ್ವರ್ಲೋಕಂ॥ 5-109-109 ನವಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-110-0 (49122) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-110-0x (4539) ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಕಥಂ ಯುದ್ಧೇ ಯುಯುಧಾನೋ ನ್ಯವಾರಯತ್। ಸಂಜಯಾಚಕ್ಷ್ವ ತತ್ತ್ವೇನ ಪರಂ ಕೌತೂಹಲಂ ಹಿ ಮೇ॥ 7-110-1 (49123) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-110-2x (4540) ಶೃಣು ರಾಜನ್ಮಹಾಪ್ರಾಜ್ಞ ಸಂಗ್ರಾಮಂ ರೋಮಹರ್ಷಣಂ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ಯುಯುಧಾನಪುರೋಗಮೈಃ॥ 7-110-2 (49124) ವಧ್ಯಮಾನಂ ಬಲಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯುಯುಧಾನೇನ ಮಾರಿಷ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ್ಸ್ವಯಂ ದ್ರೋಣಃ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಂ॥ 7-110-3 (49125) ತಮಾಪತಂತಂ ಸಹಸಾ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಮಹಾರಥಂ। ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಕ್ಷುದ್ರಕಾಣಾಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-110-4 (49126) ದ್ರೋಣೋಽಪಿ ಯುಧಿ ವಿಕ್ರಾಂತೋ ಯುಯುಧಾನಂ ಸಮಾಹಿತಃ। ಅವಿಧ್ಯತ್ಪಂಚಭಿಸ್ತೂರ್ಣಂ ಹೇಮಪುಂಖೈಃ ಶರೈಃ ಶಿತೈಃ॥ 7-110-5 (49127) ತೇ ವರ್ಮ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಸುದೃಢಂ ದ್ವಿಷತ್ಪಿಶಿತಭೋಜನಾಃ। ಅಭ್ಯಯುರ್ಧರಣೀಂ ರಾಜನ್ವಲ್ಮೀಕಮಿವ ಪನ್ನಗಾಃ॥ 7-110-6 (49128) ದೀರ್ಘಬಾಹುರಭಿಕ್ರುದ್ಧಸ್ತೋತ್ರಾರ್ದಿತ ಇವ ದ್ವಿಪಃ। ದ್ರೋಣಂ ಪಂಚಾಶತಾಽವಿಧ್ಯನ್ನಾರಾಚೈರಗ್ನಿಸನ್ನಿಭೈಃ॥ 7-110-7 (49129) ಭಾರದ್ವಾಜೋ ರಣೇ ವಿದ್ಧೋ ಯುಯುಧಾನೇನ ಸತ್ವರಂ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಬಹುಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಯತಮಾನಮವಿಧ್ಯತ॥ 7-110-8 (49130) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಭೂಯ ಏವ ಮಹಾಬಲಃ। ಸಾತ್ವತಂ ಪೀಡಯಾಮಾಸ ವ್ರಾತೇನ ನತಪರ್ವಣಾಂ॥ 7-110-9 (49131) ಸ ವಧ್ಯಮಾನಃ ಸಮರೇ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ನಾನ್ವಪದ್ಯತ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಕಿಂಚಿದೇವ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-110-10 (49132) ವಿಷಣ್ಣವದನಶ್ಚಾಪಿ ಯುಯುಧಾನೋಽಭವನ್ನೃಪ। ಭಾರದ್ವಾಜಂ ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಸೃಜಂತಂ ಶಿತಾಞ್ಶರಾನ್॥ 7-110-11 (49133) ತಂ ತು ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ತೇ ಪುತ್ರಾಃ ಸೈನಿಕಾಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಪ್ರಹೃಷ್ಟಮನಸೋ ಭೂತ್ವಾ ಸಿಂಹವದ್ವ್ಯನದನ್ಮುಹುಃ॥ 7-110-12 (49134) ತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿನದಂ ಘೋರಂ ಪೀಡ್ಯಮಾನಂ ಚ ಮಾಧವಂ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋಽಬ್ರವೀದ್ರಾಜಾ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಭಾರತ॥ 7-110-13 (49135) ಏಷ ವೃಷ್ಣಿವರೋ ವೀರಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ಗ್ರಸ್ಯತೇ ಯುಧಿ ವೀರೇಣ ಭಾನುಮಾನಿವ ರಾಹುಣಾ। ಅಭಿದ್ರವತ ಗಚ್ಛಧ್ವಂ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯತ್ರ ಯುಧ್ಯತೇ॥ 7-110-14 (49136) ಅಭಿದ್ರವತ ಗಚ್ಛದ್ವಂ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯತ್ರ ಯುಧ್ಯತೇ॥ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಮಿದಮಾಹ ಜನಾಧಿಪಃ। `ದ್ರೋಣಂ ವಾರಯ ಸುಕ್ಷಿತ್ರಂ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಮಾವಧೀದ್ದ್ವಿಜಃ'॥ 7-110-15 (49137) ಅಭಿದ್ರವ ದ್ರುತಂ ದ್ರೋಣಂ ಕಿಮು ತಿಷ್ಠಸಿ ಪಾರ್ಪತ। ನ ಪಶ್ಯಸಿ ಭಯಂ ದ್ರೋಣಾದ್ಧೋರಂ ನಃ ಸಮುಪಸ್ಥಿತಂ॥ 7-110-16 (49138) ಅಸೌ ದ್ರೋಣೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಯುಯುಧಾನೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಕ್ರೀಡತೇ ಸೂತ್ರಬದ್ಧೇನ ಪಕ್ಷಿಣಾ ಬಾಲಕೋ ಯಥಾ॥ 7-110-17 (49139) ತತ್ರೈವ ಸರ್ವೇ ಗಚ್ಛಂತು ಭೀಮಸೇನಪುರೋಗಮಾಃ। ತ್ವಯೈವ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವೇ ಯುಯುಧಾನರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-110-18 (49140) ಪೃಷ್ಠತೋಽನುಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ತ್ವಾಮಹಂ ಸಹಸೈನಿಕಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಮೋಕ್ಷಯಸ್ವಾದ್ಯ ಯಮದಂಷ್ಟ್ರಾಂತರಂ ಗತಂ॥ 7-110-19 (49141) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-110-20x (4541) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ತತೋ ರಾಜಾ ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇನ ಭಾರತ। ಅಭ್ಯದ್ರವದ್ರಣೇ ದ್ರೋಣಂ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಕಾರಣಾತ್॥ 7-110-20 (49142) ತತ್ರಾರಾವೋ ಮಹಾನಾಸೀದ್ದ್ರೋಣಮೇಕಂ ಯುಯುತ್ಸತಾಂ। ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಭದ್ರಂ ತೇ ಸೃಂಜಯಾನಾಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-110-21 (49143) ತೇ ಸಮೇತ್ಯ ನರವ್ಯಾಘ್ರಾ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಮಹಾರಥಂ। ಅಭ್ಯವರ್ಷಞ್ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಕಂಕಬರ್ಹಿಣವಾಜಿತೈಃ॥ 7-110-22 (49144) ಸ್ಮಯನ್ನೇವ ತು ತಾನ್ವೀರಾಂದ್ರೋಣಃ ಪ್ರತ್ಯಗ್ರಹೀತ್ಸ್ವಯಂ। ಅತಿಥೀನಾಗತಾನ್ಯದ್ವತ್ಸಲಿಲೇನಾಸನೇನ ಚ॥ 7-110-23 (49145) ತರ್ಪಿತಾಸ್ತೇ ಶರೈಸ್ತಸ್ಯ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಧನ್ವಿನಃ। ಆತಿಥೇಯಂ ಗೃಹಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತರ್ಪ್ಯಂತೇಽತಿಥಯೋ ಯಥಾ॥ 7-110-24 (49146) ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಚ ತೇ ಸರ್ವೇ ನ ಶೇಕುಃ ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ। ಮಧ್ಯಂದಿನಮನುಪ್ರಾಪ್ತಂ ಸಹಸ್ರಾಂಶುಮಿವ ಪ್ರಭೋ॥ 7-110-25 (49147) ತಾಂಸ್ತು ಸರ್ವಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಂದ್ರೋಣಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ। ಅತಾಪಯಚ್ಛರವ್ರಾತೈರ್ಗಭಸ್ತಿಭಿರಿವಾಂಶುಮಾನ್॥ 7-110-26 (49148) ವಧ್ಯಮಾನಾ ಮಹಾರಾಜ ಪಾಂಡವಾಃ ಸೃಂಜಯಾಸ್ತಥಾ। ತ್ರಾತಾರಂ ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛಂತ ಪಂಕಮಗ್ನಾ ಇವ ದ್ವಿಪಾಃ॥ 7-110-27 (49149) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚ ವ್ಯದೃಶ್ಯಂತ ವಿಸರ್ಪಂತೋ ಮಹಾಶರಾಃ। ಗಭಸ್ತಯ ಇವಾರ್ಕಸ್ಯ ಪ್ರತಪಂತಃ ಸಮಂತತಃ॥ 7-110-28 (49150) ತಸ್ಮಿಂದ್ರೋಣೇನ ನಿಹತಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಂಚವಿಂಶತಿಃ। ಮಹಾರಥಾಃ ಸಮಾಖ್ಯಾತಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಸಂಮತಾಃ॥ 7-110-29 (49151) ಪಾಂಡೂನಾಂ ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇಷು ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ತಥೈವ ಚ। ದ್ರೋಣಂ ಸ್ಮ ದದೃಶುಃ ಶೂರಂ ವಿನಿಘ್ನಂತಂ ವರಾನ್ವರಾನ್॥ 7-110-30 (49152) ಕೇಕಯಾನಾಂ ಶತಂ ಹತ್ವಾ ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಚ ಸಮಂತತಃ। ದ್ರೋಣಸ್ತಸ್ಥೌ ಮಹಾರಾಜ ವ್ಯಾದಿತಾಸ್ಯ ಇವಾಂತಕಃ॥ 7-110-31 (49153) ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಸೃಂಜಯಾನ್ಮತ್ಸ್ಯಾನ್ಕೇಕಯಾಂಶ್ಚ ನರಾಧಿಪ। ದ್ರೋಣೋಽಜಯನ್ಮಹಾಬಾಹುಃ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-110-32 (49154) ತೇಷಾಂ ಸಮಭವಚ್ಛಬ್ದೋ ವಿದ್ಧಾನಾಂ ದ್ರೋಣಸಾಯಕೈಃ। ವನೌಕಸಾಮಿವಾರಣ್ಯೇ ವ್ಯಾಪ್ತಾನಾಂ ಧೃಮಕೇತುನಾ॥ 7-110-33 (49155) ತತ್ರ ದೇವಾಃ ಸಗಂಧರ್ವಾಃ ಪಿತರಶ್ಚಾಬ್ರುವನ್ನೃಪ। ಏತೇ ದ್ರವಂತಿ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಾಂಡವಾಶ್ಚ ಸಸೈನಿಕಾಃ॥ 7-110-34 (49156) ತಂ ತಥಾ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣಂ ನಿಘ್ನಂತಂ ಸೌಮಕಾನ್ರಣೇ। ನ ಚಾಪ್ಯಭಿಯಯುಃ ಕೇಚಿದಪರೇ ನೈವ ವಿವ್ಯಧುಃ॥ 7-110-35 (49157) ವರ್ತಮಾನೇ ತಥಾ ರೌದ್ರೇ ತಸ್ಮಿನ್ವೀರವರಕ್ಷಯೇ। ಅಶೃಣೋತ್ಸಹಸಾ ಪಾರ್ಥಃ ಪಾಂಚಜನ್ಯಸ್ಯ ನಿಃಸ್ವನಂ॥ 7-110-36 (49158) ಪೂರಿತೇ ವಾಸುದೇವೇನ ಶಂಖರಾಜೇ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಯುಧ್ಯಮಾನೇಷು ವೀರೇಷು ಸೈಂಧವಸ್ಯಾಭಿರಕ್ಷಿಷು॥ 7-110-37 (49159) ನದತ್ಸು ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರೇಷು ವಿಜಯಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ। ಗಾಂಡೀವಸ್ಯ ಚ ನಿರ್ಘೋಷೇ ವಿಪ್ರನಷ್ಟೇ ಸಮಂತತಃ॥ 7-110-38 (49160) ಕಶ್ಮಲಾಭಿಹತೋ ರಾಜಾ ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಃ। ನ ನೂನಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ಪಾರ್ಥಾಯ ಯಥಾ ನದತಿ ಶಂಖರಾಟ್॥ 7-110-39 (49161) ಕೌರವಾಶ್ಚ ಯಥಾ ಹೃಷ್ಟಾ ವಿನದಂತಿ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। `ವ್ಯಕ್ತಮದ್ಯ ವಿನಶ್ಯಂತಿ ಸರ್ವಲೋಕಮಹಾರಥಾಃ'॥ 7-110-40 (49162) ಏವಂ ಸಂಚಿಂತಯಿತ್ವಾ ತು ವ್ಯಾಕುಲೇನಾಂತರಾತ್ಮನಾ। ಅಜತಾಶತ್ರುಃ ಕೌಂತೇಯಃ ಸಾತ್ವತಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ॥ 7-110-41 (49163) ಬಾಷ್ಪಗದ್ಗದಯಾ ವಾಚಾ ಮುಹ್ಯಮಾನೋ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। ಕೃತ್ಯಸ್ಯಾನಂತರಾಪೇಕ್ಷೀ ಶೈನೇಯಂ ಶಿನಿಪುಂಗವಂ॥ 7-110-42 (49164) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-110-43x (4542) ಯಃ ಸ ಧರ್ಮಃ ಪುರಾ ದೃಷ್ಟಃ ಸದ್ಭಿಃ ಶೈನೇಯ ಶಾಶ್ವತಃ। ಸಾಂಪರಾಯೇ ಸುಹೃತ್ಕೃತ್ಯೇ ತಸ್ಯ ಕಾಲೋಽಯಮಾಗತಃ॥ 7-110-43 (49165) ಸರ್ವೇಷ್ವಪಿ ಚ ಯೋಧೇಷು ಚಿಂತಯಞ್ಶಿನಿಪುಂಗವ। ತ್ವತ್ತಃ ಸುಹೃತ್ತಮಂ ಕಂಚಿನ್ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸಾತ್ಯಕೇ॥ 7-110-44 (49166) ಯೋ ಹಿ ಪ್ರೀತಮನಾ ನಿತ್ಯಂ ಯಶ್ಚ ನಿತ್ಯಮನುವ್ರತಃ। ಸ ಕಾರ್ಯೇ ಸಾಂಪರಾಯೇ ತು ನಿಯೋಜ್ಯ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ॥ 7-110-45 (49167) ಯಥಾ ಚ ಕೇಶವೋ ನಿತ್ಯಂ ಪಾಂಡವಾನಾನಂ ಪರಾಯಣಂ। ತಥಾ ತ್ವಮಪಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಕೃಷ್ಣತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-110-46 (49168) ಸೋಽಹಂ ಭಾರಂ ಸಮಾಧಾಸ್ಯೇ ತ್ವಯಿ ತಂ ವೋಢುಮರ್ಹಸಿ। ಅಭಿಪ್ರಾಯಂ ಚ ಮೇ ನಿತ್ಯಂ ನ ವೃಥಾ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-110-47 (49169) ಸ ತ್ವಂ ಭ್ರಾತುರ್ವಯಸ್ಯಸ್ಯ ಗುರೋರಪಿ ಚ ಸಂಯುಗೇ। ಕುರು ಕೃಚ್ಛ್ರೇ ಸಹಾಯಾರ್ಥಮರ್ಜುನಸ್ಯ ನರರ್ಷಭ॥ 7-110-48 (49170) ತ್ವಂ ಹಿ ಸತ್ಯವ್ರತಃ ಶೂರೋ ಮಿತ್ರಾಣಾಮಭಯಂಕರಃ। ಲೋಕೇ ವಿಖ್ಯಾಯಸೇ ವೀರ ಕರ್ಮಭಿಃ ಸತ್ಯವಾಗಿತಿ॥ 7-110-49 (49171) ಯೋ ಹಿ ಶೈನೇಯ ಮಿತ್ರಾರ್ಥೇ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ತ್ಯಜೇತ್ತನುಂ। ಪೃಥಿವೀಂ ಚ ದ್ವಿಜಾತಿಭ್ಯೋ ಯೋ ದದ್ಯಾತ್ಸ ಸಮೋ ಭವೇತ್॥ 7-110-50 (49172) ಶ್ರುತಾಶ್ಚ ಬಹವೋಽಸ್ಮಾಭೀ ರಾಜಾನೋ ಯೇ ದಿವಂ ಗತಾಃ। ದತ್ತ್ವೇಮಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಕೃತ್ಸ್ನಾಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಭ್ಯೋ ಯಥಾವಿಧಿ॥ 7-110-51 (49173) `ದೀಯಮಾನಾ ಚ ಬಹುಭಿರ್ದಾಸ್ಯತೇ ಚ ಮುಹುರ್ಮಹೀ। ನ ಹಿ ಕಶ್ಚಿದ್ರಣೇ ಪ್ರಾಣಾನ್ಮಿತ್ರಾರ್ಥೇ ತ್ಯಕ್ತವಾನಿಹ'॥ 7-110-52 (49174) ಏವಂ ತ್ವಾಮಪಿ ಧರ್ಮಾತ್ಮನ್ಪ್ರಯಾಚೇಽಹಂ ಕೃತಾಂಜಲಿಃ। ಪೃಥಿವೀದಾನತುಲ್ಯಂ ಸ್ಯಾದಧಿಕಂ ವಾ ಫಲಂ ವಿಭೋ॥ 7-110-53 (49175) ಏಕ ಏವ ಸದಾ ಕೃಷ್ಣೋ ಮಿತ್ರಾಣಾಮಭಯಂಕರಃ। ರಣೇ ಸಂತಜತಿ ಪ್ರಾಣಾಂದ್ವಿತೀಯಸ್ತ್ವಂ ಚ ಸಾತ್ಯಕೇ॥ 7-110-54 (49176) ವಿಕ್ರಾಂತಸ್ಯ ಚ ವೀರಸ್ಯ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರಾರ್ಥಯತೋ ಯಶಃ। ಶೂರ ಏವ ಸಹಾಯಃ ಸ್ಯಾನ್ನೇತರಃ ಪ್ರಾಕೃತೋ ಜನಃ॥ 7-110-55 (49177) ಈದೃಶೇ ತು ಪರಾಮರ್ದೇ ವರ್ತಮಾನಸ್ಯ ಮಾಧವ। ತ್ವದನ್ಯೋ ಹಿ ರಣೇ ಗೋಪ್ತಾ ವಿಜಯಸ್ಯ ನ ವಿದ್ಯತೇ॥ 7-110-56 (49178) ಶ್ಲಾಘನ್ನೇವ ಹಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಶತಶಸ್ತವ ಪಾಂಡವಃ। ಮಮ ಸಂಚನಯನ್ಹರ್ಷಂ ಪುನಃ ಪುನರಕೀರ್ತಯತ್॥ 7-110-57 (49179) ಲಘುಹಸ್ತಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ತಥಾ ಲಘುಪರಾಕ್ರಮಃ। ಪ್ರಾಜ್ಞಃ ಸರ್ವಾಸ್ತ್ರವಿಚ್ಛೂರೋ ಮುಹ್ಯತೇ ನ ಚ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-110-58 (49180) ಮಹಾಸ್ಕಂಧೋ ಮಹೋರಸ್ಕೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಮಹಾಹನುಃ। ಮಹಾಬಲೋ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಸ ಮಹಾತ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-110-59 (49181) ಶಿಷ್ಯೋ ಮಮ ಸಖಾ ಚೈವ ಪ್ರಿಯೋಽಸ್ಯಾಹಂ ಪ್ರಿಯಶ್ಚ ಮೇ। ಯುಯುಧಾನಃ ಸಹಾಯೋ ಮೇ ಪ್ರಮಥಿಷ್ಯತಿ ಕೌರವಾನ್॥ 7-110-60 (49182) ಅಸ್ಮದರ್ಥಂ ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸನ್ನಹ್ಯೇದ್ಯದಿ ಕೇಶವಃ। ರಾಮೋ ವಾಪ್ಯನಿರುದ್ಧೋ ವಾ ಪ್ರದ್ಯುಂನೋ ವಾ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-110-61 (49183) ಗದೋ ವಾ ಮಾರಣೋ ವಾಪಿ ಸಾಂವೋ ವಾ ಸಹ ವೃಷ್ಣಿಭಿಃ। ಸಹಾಯಾರ್ಥಂ ಮಹಾರಾಜ ಸಂಗ್ರಾಮೋತ್ತಮಮೂರ್ಧನಿ॥ 7-110-62 (49184) ತಥಾಪ್ಯಹಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರಂ ಶೈನೇಯಂ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಂ। ಸಾಹಾಯ್ಯೇ ವಿನಿಯೋಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ನಾಸ್ತಿ ಮೇಽನ್ಯೋಹಿ ತತ್ಸಮಃ॥ 7-110-63 (49185) ಇತಿ ದ್ವೈತವನೇ ತಾತ ಮಾಮುವಾಚ ಧನಂಜಯಃ। ಪರೋಕ್ಷೇ ತ್ವದ್ಗುಣಾಂಸ್ತಥ್ಯಾನ್ಕಥಯನ್ನಾರ್ಯಸಂಸದಿ॥ 7-110-64 (49186) ತಸ್ಯ ತ್ವಮೇವಂ ಸಂಕಲ್ಪಂ ನ ವೃಥಾ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ। ಧನಂಜಯಸ್ಯ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಮಮ ಭೀಮಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ॥ 7-110-65 (49187) ಯಚ್ಚಾಪಿ ತೀರ್ಥಾನಿ ಚರನ್ನಗಚ್ಛಂ ದ್ವಾರಕಾಂ ಪ್ರತಿ। ತತ್ರಾಹಮಪಿ ತೇ ಭಕ್ತಿಮರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ ದೃಷ್ಟವಾನ್॥ 7-110-66 (49188) ನ ತನ್ಸೌಹೃದನನ್ಯೇಪು ಮಯಾ ಶೈನೇಯ ಲಕ್ಷಿತಂ। ಯಥಾ ತ್ವಮಸ್ಮಾನ್ಭಜಸೇ ವರ್ತಮಾನಾನುಪಪ್ಲವೇ॥ 7-110-67 (49189) ಸೋಽಭಿಜಾತ್ಯಾ ಚ ಭಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಸಖ್ಯಸ್ಯಾಚಾರ್ಯಕಸ್ಯ ಚ। ಸೌಹೃದಸ್ಯ ಚ ವೀರ್ಯಸ್ಯ ಕುಲೀನತ್ವಸ್ಯ ಮಾಧವ॥ 7-110-68 (49190) ಸತ್ಯಸ್ಯ ಚ ಮಹಾವಾಹೋ ಅನುಕಂಪಾರ್ಥಮೇವ ಚ। ಅನುರೂಪಂ ಮಹೇಪ್ವಾಸ ಕರ್ಮ ತ್ವಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-110-69 (49191) ಸುಯೋಧನೋ ಹಿ ಸಹಸಾ ಗತೋ ದ್ರೋಣೇನ ದಂಶಿತಃ। ಪೂರ್ವಮೇವಾನುಯಾತಾಸ್ತೇ ಕೌರವಾಣಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-110-70 (49192) ಸುಮಹಾನ್ನಿನದಶ್ಚೈವ ಶ್ರೂಯತೇ ವಿಜಯಂ ಪ್ರತಿ। ಸ ಶೈನೇಯ ಜವೇನಾಶು ಗಂತುಮರ್ಹಸಿ ಮಾನದ॥ 7-110-71 (49193) ಭೀಮಸೇನೋ ವಯಂ ಚೈವ ಸಂಯತ್ತಾಃ ಸಹಸೈನಿಕಾಃ। ದ್ರೋಣಮಾವಾರಯಿಷ್ಯಾಮೋ ಯದಿ ತ್ವಾಂ ಪ್ರತಿಯೋತ್ಸ್ಯತೇ॥ 7-110-72 (49194) ಪಶ್ಯ ಶೈನೇಯ ಸೈನ್ಯಾನಿ ದ್ರವಮಾಣಾನಿ ಸಂಯುಗೇ। ಮಹಾಂತಂ ಚರಣೇ ಶಬ್ದಂ ದೀರ್ಯಮಾಣಾಂ ಚ ಭಾರತೀಂ॥ 7-110-73 (49195) ಮಹಾಮಾರುತವೇಗೇನ ಸಮುದ್ರಮಿವ ಪರ್ವಸು। ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟಬಲಂ ತಾತ ವಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ॥ 7-110-74 (49196) ರಥೈರ್ವಿಪರಿಧಾವದ್ಭಿರ್ಮನುಷ್ಯೈಶ್ಚ ಹಯೈಶ್ಚ ಹ। ಸೈನ್ಯಂ ರಜಃಸಮುದ್ಭೂತಮೇತತ್ಸಂಪರಿವರ್ತತೇ॥ 7-110-75 (49197) ಸಂವೃತಃ ಸಿಂಧುಸೌವೀರೈರ್ನಖರಪ್ರಾಸಯೋಧಿಭಿಃ। ಅತ್ಯಂತೋಪಚಿತೈಃ ಶೂರೈಃ ಫಲ್ಗುನಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-110-76 (49198) ನೈತದ್ಬಲಮಸಂವಾರ್ಯಂ ಶಕ್ಯೋ ಜೇತುಂ ಜಯದ್ರಥಃ। ಏತೇ ಹಿ ಸೈಂಧವಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಸರ್ವೇ ಸಂತ್ಯಕ್ತಜೀವಿತಾಃ॥ 7-110-77 (49199) ಶರಶಕ್ತಿಧ್ವಜವರಂ ಹಯನಾಗಸಮಾಕುಲಂ। ಪಶ್ಯೈತದ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಮನೀಕಂ ಸುದುರಾಸದಂ॥ 7-110-78 (49200) ಶೃಣು ದುಂದುಭಿನಿರ್ಘೋಷಂ ಶಂಖಶಬ್ದಾಂಶ್ಚ ಪುಷ್ಕಲಾನ್। ಸಿಂಹನಾದರವಾಂಶ್ಚೈವ ರಥನೇಮಿಸ್ವನಾಂಸ್ತಥಾ॥ 7-110-79 (49201) ನಾಗಾನಾಂ ಶೃಣು ಶಬ್ದಂ ಚ ಪತ್ತೀನಾಂ ಚ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಸಾದಿನಾಂ ದ್ರವತಾಂ ಚೈವ ಶೃಣು ಕಂಪಯತಾಂ ಮಹೀಂ॥ 7-110-80 (49202) ಪುರಸ್ತಾತ್ಸೈಂಧವಾನೀಕಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಂ ಚ ಪೃಷ್ಠತಃ। ಬಹುತ್ವಾದ್ಧಿ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ದೇವೇಂದ್ರಮಪಿ ಪೀಡಯೇತ್॥ 7-110-81 (49203) ಅಪರ್ಯಂತೇ ಬಲೇ ಮಗ್ನೋ ಜಹ್ಯಾದಪಿ ಚ ಜೀವಿತಂ। ತಸ್ಮಿಂಶ್ಚ ನಿಹತೇ ಯುದ್ಧೇ ಕಥಂ ಜೀವೇತ ಮಾದೃಶಃ॥ 7-110-82 (49204) ಸರ್ವಥಾ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತಃ ಸುಕೃಚ್ಛ್ರಂ ತ್ವಯಿ ಜೀವತಿ। ಶ್ಯಾಮೋ ಯುವಾ ಗುಡಾಕೇಶೋ ದರ್ಶನೀಯಶ್ಚ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-110-83 (49205) ಲಘ್ವಸ್ತ್ರಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ಪ್ರವಿಷ್ಟಸ್ಯಾತ ಭಾರತೀಂ। ಸೂರ್ಯೋದಯೇ ಮಹಾಬಾಹುರ್ದಿವಸಶ್ಚಾತಿವರ್ತತೇ॥ 7-110-84 (49206) ತನ್ನ ಜಾನಾಮಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಯದಿ ಜೀವತಿ ವಾ ನ ವಾ। ಕುರೂಣಾಂ ಚಾಪಿ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಸಾಗರಪ್ರತಿಮಂ ಮಹತ್॥ 7-110-85 (49207) ಏಕ ಏವ ಚ ಬೀಭತ್ಸುಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟಸ್ತಾತ ಭಾರತೀಂ। ಅವಿಪಹ್ಯಾಂ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಸುರೈರಪಿ ಮಹಾಹವೇ॥ 7-110-86 (49208) ನ ಹಿ ಮೇ ವರ್ತತೇ ಬುದ್ಧಿರದ್ಯ ಯುದ್ಧೇ ಕಥಂಚನ। ದ್ರೋಣೋಽಪಿ ರಭಸೋ ಯುದ್ಧೇ ಮಮ ಪೀಡಯತೇ ಬಲಂ॥ 7-110-87 (49209) ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ತೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾಽಸೌ ಚರತಿ ದ್ವಿಜಃ। ಯುಗಪಚ್ಚ ಸಮೇತಾನಾಂ ಕಾರ್ಯಾಣಾಂ ತ್ವಂ ವಿಚಕ್ಷಣಃ। ಮಹಾರ್ಥಂ ಲಘುಸಂಯುಕ್ತಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ಮಾನದ॥ 7-110-88 (49210) ತಸ್ಯ ಮೇ ಸರ್ವಕಾರ್ಯೇಷು ಕಾರ್ಯಮೇತನ್ಮತಂ ಮಹತ್। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಪರಿತ್ರಾಣಾಂ ಕರ್ತವ್ಯಮಿತಿ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-110-89 (49211) ನಾಹಂ ಶೋಚಾಮಿ ದಾಶಾರ್ಹಂ ಗೋಪ್ತಾರಂ ಜಗತಃ ಪತಿಂ। ಸ ಹಿ ಶಕ್ತೋ ರಣೇ ತಾತ ತ್ರೀಂʼಲ್ಲೋಕಾನಪಿ ಸಂಗತಾನ್॥ 7-110-90 (49212) ವಿಜೇತುಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ। ಕಿಂಪುನರ್ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಬಲಮೇತತ್ಸುದುರ್ಬಲಂ॥ 7-110-91 (49213) ಅರ್ಜುನಸ್ತ್ವೇಷ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಪೀಡಿತೋ ಬಹುಭಿರ್ಯುಧಿ। ಪ್ರಜಹ್ಯಾತ್ಸಮರೇ ಪ್ರಾಣಾಂಸ್ತಸ್ಮಾದ್ವಿಂದಾಮಿ ಕಶ್ಮಲಂ॥ 7-110-92 (49214) ತಸ್ಯ ತ್ವಂ ಪದವೀಂ ಗಚ್ಛ ಗಚ್ಛೇಯುಸ್ತ್ವಾದೃಶಾ ಯಥಾ। ತಾದೃಶಸ್ಯೇದೃಶೇ ಕಾಲೇ ಮಾದೃಶೇನಾಭಿನೋದಿತಃ॥ 7-110-93 (49215) ರಣೇ ವೃಷ್ಣಿಪ್ರವೀರಾಣಾಂ ದ್ವಾವೇವಾತಿರಥೌ ಸ್ಮೃತೌ। ಪ್ರದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಮಹಾಬಾಹುಸ್ತ್ವಂ ಚ ಸಾತ್ವತ ವಿಶ್ರುತಃ॥ 7-110-94 (49216) ಅಸ್ತ್ರೇ ನಾರಾಯಣಸಮಃ ಸಂಕರ್ಷಣಸಮೋ ಬಲೇ। ವೀರತಾಯಾಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರ ಧನಂಜಯಸಮೋ ಹ್ಯಸಿ॥ 7-110-95 (49217) ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾವತಿಕ್ರಂಯ ಸರ್ವಯುದ್ಧವಿಶಾರದಂ। ತ್ವಾಮೇವ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ಲೋಕೇ ಸಂತಃ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ॥ 7-110-96 (49218) `ಸದೇವಾಸುರಗಂಧರ್ವಾನ್ಸಕಿನ್ನರಮಹೋರಗಾನ್। ಯೋಧಯೇಚ್ಚ ಜಗತ್ಸರ್ವಂ ವಿಜಯೇತ ರಿಪೂನ್ಬಹೂನ್॥ 7-110-97 (49219) ಇತಿ ಬ್ರುವಂತಿ ಲೋಕೇಷು ಜನಾಸ್ತವ ಗುಣಾಂಸ್ತಥಾ। ಸಮಾಗಮೇಷು ಸರ್ವೇಷು ಪೃಥಗೇವ ಚ ಸರ್ವದಾ'। ನಾಶಕ್ಯಂ ವಿದ್ಯತೇ ಲೋಕೇ ಸಾತ್ಯಕೇರಿತಿ ಮಾಧವ॥ 7-110-98 (49220) ತತ್ತ್ವಾಂ ಯದಭಿವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ತತ್ಕುರುಷ್ವ ಮಹಾಬಲ॥ 7-110-99 (49221) ಸಂಭಾವನಾ ಹಿ ಲೋಕಸ್ಯ ಮಮ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಚೋಭಯೋಃ। ನಾನ್ಯಥಾ ತಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸಂಪ್ರಕರ್ತುಮಿಹಾರ್ಹಸಿ॥ 7-110-100 (49222) ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಪ್ರಿಯಾನ್ಪ್ರಾಣಾನ್ರಣೇ ಚರ ವಿಭೀತವತ್। ನ ಹಿ ಶೈನೇಯ ದಾಶಾರ್ಹಾ ರಣೇ ರಕ್ಷಂತಿ ಜೀವಿತಂ॥ 7-110-101 (49223) ಅಯುದ್ಧಮನವಸ್ಥಾನಂ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಚ ಪಲಾಯನಂ। ಭೀರೂಣಾಮಸತಾಂ ಮಾರ್ಗೇ ನೈಷ ದಾಶಾರ್ಹಸೇವಿತಃ॥ 7-110-102 (49224) ತವಾರ್ಜುನೋ ಗುರುಸ್ತಾತ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಶಿನಿಪುಂಗಚ। ವಾಸುದೇವೋ ಗುರುಶ್ಚಾಪಿ ತವ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಧೀಮತಃ॥ 7-110-103 (49225) ಕಾರಣದ್ವಯಮೇತದ್ಧಿ ಜಾನಂಸ್ತ್ವಾಮಹಮಬ್ರುವಂ। ಮಾವಮಂಸ್ಥಾ ವಚೋ ಮಹ್ಯಂ ಗುರುಸ್ತವ ಗುರೋರ್ಹ್ಯಹಂ॥ 7-110-104 (49226) ವಾಸುದೇವಮತಂ ಚೈವ ಮಮ ಚೈವಾರ್ಜುನಸ್ಯ ಚ। ಸತ್ಯಮೇತನ್ಮಯೋಕ್ತಂ ತೇ ಯಾಹಿ ಯತ್ರ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-110-105 (49227) ಏತದ್ವಚನಮಾಜ್ಞಾಯ ಮಮ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮ। ಪ್ರವಿಶೈತದ್ಬಲಂ ತಾತ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ದುರ್ಮತೇಃ॥ 7-110-106 (49228) ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಚ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ಸಂಗಂಯ ಚ ಮಹಾರಥೈಃ। ಯಥಾರ್ಹಮಾತ್ಮನಃ ಕರ್ಮ ರಣೇ ಸಾತ್ವತ ದರ್ಶಯ॥ ॥ 7-110-107 (49229) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 110 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-110-29 ತಸ್ಮಿನ್ನವಸರೇ॥ 5-110-42 ಕೃತ್ಯಸ್ಯ ಜಯದ್ರಥವಧಸ್ಯಾನಂತರಾಪೇಕ್ಷೀ ಅವಿಘ್ನಾಕಾಂಕ್ಷೀ॥ 5-110-43 ಯಃ ಸ ಧರ್ಮೋ ಮೈತ್ರೀಲಕ್ಷಣಃ। ಸಾಂಪರಾಯೇ ಆಪತ್ಕಾಲೇ॥ 5-110-47 ವಯಸ್ಯಸ್ಯ ಸ್ರಿಗ್ಧಸ್ಯ। ಸಹಾಯಾರ್ಥಂ ಸಹಾಯರೂಪಪ್ರಯೋಜನಂ॥ 5-110-67 ಉಪಪ್ಲುವೇ ವಿಮರ್ದೇ॥ 5-110-68 ಸಖ್ಯಾದೇರನುರೂಪಮಿತ್ಯನೇನಾನ್ವಯಃ॥ 5-110-69 ಸತ್ಯಸ್ಯಾಂಗೀಕಾರಸ್ಯ। ಅನುಕಂಪಾರ್ಥಮರ್ಜುನಾನುಪಾಲನನಿಮಿತ್ತಂ॥ 5-110-79 ಶ್ರೂಯತೇ ಹಿ ರಣಂ ಪ್ರತಿ ಇತಿ ಕ.ಪಾಠಃ॥ 5-110-88 ಮಹಾರ್ಥಂ ಮಹಾಂತಮರ್ಥಂ। ಲಘುಸಂಯುಕ್ತಮವಿಲಂಬಸಂಪನ್ನಂ॥ 5-110-101 ವಿಭೀತವದಭೀತಃ॥ 5-110-102 ಅನಬಸ್ಥಾನಮಸ್ಥೈರ್ಯಂ॥ 5-110-110 ದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-111-0 (49230) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-111-0x (4543) ಪ್ರೀತಿಯುಕ್ತಂ ಚ ಹೃದ್ಯಂ ಚ ಮಾನನೀಯಂ ಚ ಸರ್ವಶಃ। ಕಾಲಯುಕ್ತಂ ಚ ಚಿತ್ರಂ ಚ ಸ್ವಧಿಯಾ ಚಾಭಿಭಾಷಿತಂ॥ 7-111-1 (49231) ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ನಿಶ್ಯಂಯ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ। ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-111-2 (49232) ಶ್ರುತಂ ತೇ ಗದತೋ ವಾಕ್ಯಂ ಸರ್ವಮೇತನ್ಮಯಾಽಚ್ಯುತ। ನ್ಯಾಯಯುಕ್ತಂ ಚ ಸತ್ಯಂ ಚ ಫಲ್ಗುನಾರ್ಥೇ ಯಶಸ್ಕರಂ॥ 7-111-3 (49233) ಏವಂವಿಧೇ ತಥಾ ಕಾಲೇ ಮಾದೃಶಂ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸತ್ತಮ। ವಕ್ತುಮರ್ಹಸಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಯಥಾ ಪಾರ್ಥಂ ತಥೈವ ಮಾಂ॥ 7-111-4 (49234) ನ ಮೇ ಧನಂಜಯಸ್ಯಾರ್ಥೇ ಪ್ರಾಣಾ ರಕ್ಷ್ಯಾಃ ಕಥಂಚನ। ತ್ವತ್ಪ್ರಯುಕ್ತಃ ಪುನರಹಂ ಕಿಂ ನಕುರ್ಯಾಂ ಮಹಾಹವೇ॥ 7-111-5 (49235) ಲೋಕತ್ರಯಂ ಯೋಧಯೇಯಂ ಸದೇವಾಸುರಮಾನುಷಂ। ತ್ವತ್ಪ್ರಯುಕ್ತೋ ನರೇಂದ್ರೇಂದ್ರ ಕಿಂಪುನಸ್ತಾನ್ಸುದುರ್ಬಲಾನ್॥ 7-111-6 (49236) ಸುಯೋಧನಬಲಂ ತ್ವದ್ಯ ಯೋಧಯಿಷ್ಯೇ ಸಮಂತತಃ। ವಿಜೇಷ್ಯೇ ಚ ರಣೇ ರಾಜನ್ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ॥ 7-111-7 (49237) ಕುಶಲ್ಯಹಂ ಕುಂಶಲಿನಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಧನಂಜಯಂ। ಹತೇ ಜಯದ್ರಥೇ ರಾಜನ್ಪುನರೇಷ್ಯಾಮಿ ತೇಽಂತಿಕಂ॥ 7-111-8 (49238) ಅವಶ್ಯಂ ತು ಮಯಾ ಸರ್ವಂ ವಿಜ್ಞಾಪ್ಯಸ್ತ್ವಂ ನರಾಧಿಪ। ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಯದ್ವಾಕ್ಯಂ ಫಲ್ಗುನಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ॥ 7-111-9 (49239) ದೃಢಂ ತ್ವಭಿಹಿತಶ್ಚಾಹಮರ್ಜುನೇನ ಪುನಃಪುನಃ। ಮಧ್ಯೇ ಸರ್ವಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ವಾಸುದೇವಸ್ಯ ಶೃಣ್ವತಃ॥ 7-111-10 (49240) ಅದ್ಯ ಮಾಧವ ರಾಜಾನಮಪ್ರಮತ್ತೋಽನುಪಾಲಯ। ಆರ್ಯಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಮತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಯಾವದ್ಧನ್ಮಿ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-111-11 (49241) ತ್ವಯಿ ಚಾಹಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪ್ರದ್ಯುಂನೇ ವಾ ಮಹಾರಥೇ। ನೃಪಂ ನಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಗಚ್ಛೇಯಂ ನಿರಪೇಕ್ಷೋ ಜಯದ್ರಥಂ॥ 7-111-12 (49242) ಜಾನೀಷೇ ಹಿ ರಣೇ ದ್ರೋಣಂ ಕುರುಷು ಶ್ರೇಷ್ಠಸಂಮತಂ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ ಚಾಪಿ ತೇ ನಿತ್ಯಂ ಶ್ರುತಾ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಮಾಧವ॥ 7-111-13 (49243) ಗ್ರಹಮೇ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಭಾರದ್ವಾಜೋಽಪಿ ಗೃಧ್ಯತಿ। ಶಕ್ತಶ್ಚಾಪಿ ರಣೇ ದ್ರೋಣೋ ನಿಗ್ರಹೀತುಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-111-14 (49244) ಏವಂ ತ್ವಯಿ ಸಮಾಘಾಯ ಧರ್ಮರಾಜಂ ನರೋತ್ತಮಂ। ಅಹಮದ್ಯ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧಾಯ ಹಿ॥ 7-111-15 (49245) `ಸ ತ್ವಮದ್ಯ ರಣೇ ಯತ್ತೋ ರಕ್ಷ ಮಾಧವ ಪಾಂಡವಂ। ರಕ್ಷೇಣೇ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಧ್ರುವೋ ಹಿ ವಿಜಯೋ ಮಮ'॥ 7-111-16 (49246) ಜಯದ್ರಥಂ ಚ ಹತ್ವಾಽಹಂ ದ್ರುತಮೇಷ್ಯಾಮಿ ಮಾಧವ। ಧರ್ಮರಾಜಂ ನ ಚೇದ್ದ್ರೋಣೋ ನಿಗೃಹ್ಣೀಯಾದ್ರಣೇ ಬಲಾತ್॥ 7-111-17 (49247) ನಿಗೃಹೀತೇ ನರಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಮಾಧವ। ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧೋ ನ ಸ್ಯಾನ್ಮಮಾಪ್ರೀತಿಸ್ತಥಾ ಭವೇತ್॥ 7-111-18 (49248) ಏವಂಗತೇ ನರಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಪಾಂಡವೇ ಸತ್ಯವಾದಿತಿ। ಅಸ್ಮಾಕಂ ಗಮನಂ ವ್ಯಕ್ತಂ ವನಂ ಪ್ರತಿ ಭವೇತ್ಪುನಃ॥ 7-111-19 (49249) ಸೋಽಯಂ ಮಮ ಜಯೋ ವ್ಯಕ್ತಂ ವ್ಯರ್ಥ ಏವ ಭವಿಷ್ಯತಿ। ಯದಿ ದ್ರೋಣೋ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧೋ ನಿಗೃಹ್ಣೀಯಾದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-111-20 (49250) ಸ ತ್ವಮದ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋ ಪ್ರಿಯಾರ್ಥಂ ಮಮ ಮಾಧವ। ಜಯಾರ್ಥಂ ಚ ಯಶೋರ್ಥಂ ಚ ರಕ್ಷ ರಾಜಾನಮಾಹವೇ॥ 7-111-21 (49251) ಸ ಭವಾನ್ಮಯಿ ನಿಕ್ಷೇಪೋ ನಿಕ್ಷಿಪ್ತಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ। ಭಾರದ್ವಾಜಾದ್ಭಯಂ ನಿತ್ಯಂ ಮನ್ಯಮಾನೇನ ವೈ ಪ್ರಭೋ॥ 7-111-22 (49252) ತಸ್ಯಾಪಿ ಚ ಮಹಾಬಾಹೋ ನಿತ್ಯಂ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಸಂಯುಗೇ। ನಾನ್ಯಂ ಹಿ ಪ್ರತಿಯೋದ್ಧಾರಂ ರೌಕ್ಮಿಣೇಯಾದೃತೇ ಪ್ರಭೋ॥ 7-111-23 (49253) ಮಾಂ ಚಾಪಿ ಮನ್ಯತೇ ಯುದ್ಧೇ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಧೀಮತಃ। ಸೋಽಹಂ ಸಂಭಾವನಾನಂ ಚೈತಾಮಾಚಾರ್ಯವಚನಂ ಚ ತತ್। ಪೃಷ್ಠತೋ ನೋತ್ಸಹೇ ಕರ್ತುಂ ತ್ವಾಂ ವಾ ತ್ಯಕ್ತುಂ ಮಹೀಪತೇ॥ 7-111-24 (49254) ಆಚಾರ್ಯೋ ಲಘುಹಸ್ತತ್ವಾದಭೇದ್ಯಕವಚಾವೃತಃ। ಉಪಲಭ್ಯ ರಣೇ ಕ್ರೀಡೇದ್ಯಥಾ ಶಕುನಿನಾ ಶಿಶುಃ॥ 7-111-25 (49255) ಯದಿ ಕಾರ್ಷ್ಣಿರ್ಧನುಷ್ಪಾಣಿರಿಹ ಸ್ಯಾನ್ಮಕರಧ್ವಜಃ। ತಸ್ಮೈ ತ್ವಾಂ ವಿಸೃಜೇಯಂ ವೈ ಸ ತ್ವಾಂ ರಕ್ಷೇದ್ಯಥಾಽರ್ಜುನಃ॥ 7-111-26 (49256) ಕುರು ತ್ವಮಾತ್ಮನೋ ಗುಪ್ತಿಂ ಕಸ್ತೇ ಗೋಪ್ತಾ ಗತೇ ಮಯಿ। ಯಃ ಪ್ರತೀಯಾದ್ರಮೇ ದ್ರೋಣಂ ಯಾವದ್ಗಚ್ಛಾಮಿ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-111-27 (49257) ಮಾ ಚ ತೇ ಭಯಮದ್ಯಾಸ್ತು ರಾಜನ್ನರ್ಜುನಸಂಭವಂ। ನ ಸ ಜಾತು ಮಹಾಬಾಹುರ್ಭಾರಮುದ್ಯಂಯ ಸೀದತಿ॥ 7-111-28 (49258) ಯೇ ಚ ಸೌವೀರಕಾ ಯೋಧಾಸ್ತಥಾ ಸೈಂಧವಪೌರವಾಃ। ಉದೀಚ್ಯಾ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾಶ್ಚ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇಽಪಿ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-111-29 (49259) ಯೇ ಚ ಕರ್ಣಮುಖಾ ರಾಜನ್ರಥೋದಾರಾಃ ಪ್ರಕೀರ್ತಿತಃ। ಏತೇಽರ್ಜುನಸ್ಯ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಕಲಾಂ ನಾರ್ಹಂತಿ ಷೋಡಶೀಂ॥ 7-111-30 (49260) ಉದ್ಯುಕ್ತಾಃ ಪೃಥಿವೀಪಾಲ ಸಸುರಾಸುರಮಾನುಷಾಃ। ಸರಾಕ್ಷಸಗಣಾ ರಾಜನ್ಸಕಿನ್ನರಮಹೋರಗಾಃ॥ 7-111-31 (49261) ಜಂಗಮಸ್ಥಾವರೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ನಾಲಂ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಏವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಮಹಾರಾಜ ವ್ಯೇತು ತೇ ಭೀರ್ಧನಂಜಯೇ॥ 7-111-32 (49262) ಏವಂ ವೀರೌ ಮಹೇಷ್ವಾಸೌ ಕೃಷ್ಣೌ ಸತ್ಯಪರಾಕ್ರಮೌ। ನ ತತ್ರ ಕರ್ಮಣೋ ವ್ಯಾಪತ್ಕಥಂಚಿದಪಿ ವಿದ್ಯತೇ। 7-111-33 (49263) ದೈವಂ ಕೃತಾಸ್ತ್ರತಾಂ ಯೋಗಮಮರ್ಷಂ ಶೌರ್ಯಮಾಹವೇ। ಕೃತಜ್ಞತಾಂ ದಯಾಂ ಚೈವ ಭ್ರಾತುಸ್ತ್ವಮನುಚಿಂತಯ॥ 7-111-34 (49264) ಮಯಿ ಚಾಪಿ ಸಹಾಯೇ ತೇ ಗಚ್ಛಮಾನೇಽರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ। ದ್ರೋಣೇ ಚಿತ್ರಾಸ್ತ್ರತಾಂ ಸಹ್ಖ್ಯೇ ರಾಜಂಸ್ತ್ವಮನುಚಿಂತಯ॥ 7-111-35 (49265) ಆಚಾರ್ಯೋ ಹಿ ಭೃಶಂ ರಾಜನ್ನಿಗ್ರಹೇ ತವ ಗೃಧ್ಯತಿ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಮಾತ್ಮನೋ ರಕ್ಷನ್ಸತ್ಯಾಂ ಕರ್ತುಂ ಚ ಭಾರತ॥ 7-111-36 (49266) ಕುರುಷ್ವಾದ್ಯಾತ್ಮನೋ ಗುಪ್ತಿಂ ಕಸ್ತೇ ಗೋಪ್ತಾ ಗತೇ ಮಯಿ। ಯಸ್ಯಾಹಂ ಪ್ರತ್ಯಯಾತ್ಪಾರ್ಥಂ ಗಚ್ಛೇಯಂ ಫಲ್ಗುನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-111-37 (49267) ನ ಹ್ಯಹಂ ತ್ವಾಂ ಮಹಾರಾಜ ಅನಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ಮಹಾಹವೇ। ಕ್ವಚಿದ್ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಕೌರವ್ಯ ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ॥ 7-111-38 (49268) `ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ರಥಂ ಕಂಚಿದ್ಯಸ್ತೇ ಗೋಪ್ತಾ ಭವೇದಿಹ। ಶಕ್ತಂ ಯಂ ಮನ್ಯಸೇ ರಾಜನ್ಗೋಪ್ತಾರಂ ಪ್ರತಿ ಪಾಂಡವ'॥ 7-111-39 (49269) ಏತದ್ವಿಚಾರ್ಯ ಬಹುಶೋ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಬುದ್ಧಿಮತಾಂ ವರ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶ್ರೇಯಃ ಪರಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ತತೋ ರಾಜನ್ಪ್ರಶಾಧಿ ಮಾಂ॥ 7-111-40 (49270) ಯುಧಿಷ್ಠಿರ ಉವಾಚ। 7-111-41x (4544) ಏವಮೇತನ್ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾ ವದಸಿ ಮಾಧವ। ನ ತು ಮೇ ಶುದ್ಧ್ಯತೇ ಭಾವಃ ಶ್ವೇತಾಶ್ವಂ ಪ್ರತಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-111-41 (49271) ಕರಿಷ್ಯೇ ಪರಮಂ ಯತ್ನಮಾತ್ಮನೋ ರಕ್ಷಣೇ ಹ್ಯಹಂ। ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ಸಮನುಜ್ಞಾತೋ ಯತ್ರ ಯಾತೋ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-111-42 (49272) ಆತ್ಮಸಂರಕ್ಷಣಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಗಮನಂ ಚಾರ್ಜುನಂ ಪ್ರತಿ। ವಿಚಾರ್ಯೈತತ್ಸ್ವಯಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಗಮನಂ ತತ್ರ ರೋಚಯೇ॥ 7-111-43 (49273) ಸ ತ್ವಮಾತಿಷ್ಠ ಯಾನಾಯ ಯತ್ರ ಯಾತೋ ಧನಂಜಯಃ। ಮಮಾಪಿ ರಕ್ಷಣಂ ಭೀಮಃ ಕರಿಷ್ಯತಿ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-111-44 (49274) ಪಾರ್ಷತಶ್ಚ ಸಸೋದರ್ಯಃ ಪಾರ್ಥಿವಾಶ್ಚ ಮಬಾಹಲಾಃ। ದ್ರೌಪದೇಯಾಶ್ಚ ಮಾಂ ತಾತ ರಕ್ಷಿಷ್ಯಂತಿ ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-111-45 (49275) ಕೇಕಯಾ ಭ್ರಾತರಃ ಪಂಚ ರಾಕ್ಷಸಶ್ಚ ಘಟೋತ್ಕಚಃ। ವಿರಾಟೋ ದ್ರುಪದಶ್ಚೈವ ಶಿಖಂಡೀ ಚ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-111-46 (49276) ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಬಲವಾನ್ಕುಂತಿಭೋಜಶ್ಚ ಮಾತುಲಃ। ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸೃಂಜಯಾಸ್ತಥಾ। ಏತೇ ಸಮಾಹಿತಾಸ್ತಾತ ರಕ್ಷಿಷ್ಯಂತಿ ನ ಸಂಶಯಃ॥ 7-111-47 (49277) ನ ದ್ರೋಣಃ ಸಹ ಸೈನ್ಯೇನ ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸಂಯುಗೇ। ಸಮಾಸಾದಯಿತುಂ ಶಕ್ತೋ ನ ಚ ಮಾಂ ಧರ್ಷಯಿಷ್ಯತಿ॥ 7-111-48 (49278) ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣಂ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಪರಂತಪಃ। ವಾರಯಿಷ್ಯತಿ ವಿಕ್ರಂಯ ವೇಲೇವ ಮಕರಾಲಯಂ॥ 7-111-49 (49279) ಯತ್ರ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಪಾರ್ಷತಃ ಪರವೀರಹಾ। ನ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಬಲಂ ತಾತ ಕ್ರಮೇತ್ತತ್ರ ಕಥಂಚನ॥ 7-111-50 (49280) ಏಷ ದ್ರೋಣವಿನಾಶಾಯ ಸಮುತ್ಪನ್ನೋ ಹುತಾಶನಾತ್। ಕವಚೀ ಸ ಶರೀ ಖಂಗೀ ಧನ್ವೀ ಚ ವರಭೂಷಣಃ॥ 7-111-51 (49281) `ಏಷ ದ್ರೋಣಂ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧಂ ವಾರಯೇತ ಸ ವೈ ಪ್ರಭೋ। ಪಾಂಚಾಲಃ ಸಹಿತೈಃ ಸರ್ವೈಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಧನ್ವಿಭಿಃ'॥ 7-111-52 (49282) ವಿಕ್ರುಧಂ ಗಚ್ಛ ಶೈನೇಯ ಮಾ ಕಾರ್ಷೀರ್ಮಯಿ ಸಂಭ್ರಮಂ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧಂ ದ್ರೋಣಮಾವಾರಯಿಷ್ಯತಿ॥ ॥ 7-111-53 (49283) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 111 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-111-15 ಏವಮೀದೃಶ್ಯಾಮಪಿ ಕಾರ್ಯಗತೌ। ಸಮಾಧಾಯ ನಿಕ್ಷಿಪ್ಯ॥ 5-111-19 ಏವಂಗತೇ ಗ್ರಹಣಂ ಪ್ರಾಪ್ತೇ। ಅಸ್ಮಾಕಂ ಚಿಂತಿತಂ ವ್ಯಕ್ತಂ ವ್ಯರ್ಥಮೇವ ಭವೇದ್ಯುಧಿ ಇತಿ. ಕ.ಖ.ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-111-27 ಯಾವದ್ರಚ್ಛಾಮಿ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ॥ 5-111-28 ಅರ್ಜುನಸಂಭವಮರ್ಜುನವಿಷಯಂ॥ 5-111-34 ದೈವಮಮಾನುಷತಾಂ। ಯೋಗಮಭಿಜ್ಞಾನಂ॥ 5-111-38 ಕ್ವಚಿತ್ಕಸ್ಮಿಂಶ್ಚಿತ್ ಅನಿಕ್ಷಿಪ್ಯೇತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-111-40 ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ॥ 5-111-44 ಆತಿಷ್ಠ ಪ್ರಕ್ರಮಸ್ವ॥ 5-111-47 ಮಾತುಲಃ ಪುರುಜಿತ್॥ 5-111-53 ಮಯಿ ಮಾಮಧಿಕೃತ್ಯ। ಸಂಭ್ರಮಮುದ್ವೇಗಂ॥ 5-111-111 ಏಕಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-112-0 (49284) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-112-0x (4545) ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ತದ್ವಾಕ್ಯಂ ನಿಶಂಯ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ। ಸ ಪಾರ್ಥಾದ್ಭಯಮಾಶಂಸನ್ಪರಿತ್ಯಾಗಾನ್ಮಹೀಪತೇಃ॥ 7-112-1 (49285) ಅಪವಾದಂ ಹ್ಯಾತ್ಮನಶ್ಚ ಲೋಕಾದ್ರಕ್ಷನ್ವಿಶೇಷತಃ। ನ ಮಾಂ ಭೀತಮಿತಿ ಬ್ರೂಯಾತ್ಪ್ರಯಾಂತಂ ಫಲ್ಗುನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-112-2 (49286) ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಬಹುಧೈವಂ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ। ನಾತಿವ್ಯಕ್ತಮಿವಾಭಾಷ್ಯ ಧರ್ಮರಾಜಂ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-112-3 (49287) ಶೋಕಗದ್ಗದಯಾ ವಾಚಾ ಶೋಕೋಪಹತಚೇತನಃ। ಯಥೇದಾನೀಮಿತಿ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಮಥಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-112-4 (49288) ಕೃತಾಂ ಚೇನ್ಮನ್ಯಸೇ ರಕ್ಷಾಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇಽಸ್ತು ವಿಶಾಂಪತೇ। ಅನುಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಬೀಭತ್ಸುಂ ಕರಿಷ್ಯೇ ವಚನಂ ತವ॥ 7-112-5 (49289) ನ ಹಿ ಮೇ ಪಾಂಡವಾತ್ಕಶ್ಚಿತ್ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ವಿದ್ಯತೇ। ಯೋ ಮೇ ಪ್ರಿಯತರೋ ರಾಜನ್ಸತ್ಯಮೇತದ್ಬ್ರವೀಮಿ ತೇ॥ 7-112-6 (49290) ತಸ್ಯಾಹಂ ಪದವೀಂ ಯಾಸ್ಯೇ ಸಂದೇಶಾತ್ತವ ಮಾನದ। ತ್ವತ್ಕೃತೇ ನ ಚ ಮೇ ಕಿಂಚಿದಕರ್ತವ್ಯಂ ಕಥಂಚನ॥ 7-112-7 (49291) ಯಥಾ ಹಿ ಮೇ ಗುರೋರ್ವಾಕ್ಯಂ ವಿಶಿಷ್ಟಂ ದ್ವಿಪದಾಂ ವರ। ತಥಾ ತವಾಪಿ ವಚನಂ ವಿಶಿಷ್ಟತರಮೇವ ಮೇ॥ 7-112-8 (49292) ಪ್ರಿಯೇ ಹಿ ತವ ವರ್ತೇತೇ ಭ್ರಾತರೌ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ। ತಯೋಃ ಪ್ರಿಯೇ ಸ್ಥಿತಂ ಚೈವ ವಿದ್ಧಿ ಮಾಂ ರಾಜಪುಂಗವ॥ 7-112-9 (49293) ತವಾಜ್ಞಾಂ ಶಿರಸಾ ಗೃಹ್ಯ ಪಾಂಡವಾರ್ಥಮಹಂ ಪ್ರಭೋ। ಭಿತ್ತ್ವೇದಂ ದುರ್ಭಿದಂ ಸೈನ್ಯಂ ಪ್ರಯಾಸ್ಯೇ ನರಪುಂಗವ॥ 7-112-10 (49294) ದ್ರಣಾನೀಕಂ ವಿಶಾಂಯೇಷ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಝಷ ಇವಾರ್ಣವಂ। ತತ್ರ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಯತ್ರಾಸೌ ರಾಜನ್ರಾಜಾ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-112-11 (49295) ಯತ್ರ ಸೇನಾಂತಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಭೀತಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ಪಾಂಡವಾತ್। ಗುಪ್ತೋ ರಥವರಶ್ರೇಷ್ಠೈರ್ದ್ರೌಣಿಕರ್ಣಕೃಪಾದಿಭಿಃ॥ 7-112-12 (49296) ಇತಿಸ್ತ್ರಿಯೋಜನಂ ಮನ್ಯೇ ತಮಧ್ವಾನಂ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಯತ್ರ ತಿಷ್ಠತಿ ಪಾರ್ಥೋಽಸೌ ಜಯದ್ರಥವಧೋದ್ಯತಃ॥ 7-112-13 (49297) ತ್ರಿಯೋಜನಗತಸ್ಯಾಪಿ ತಸ್ಯ ಯಾಸ್ಯಾಭ್ಯಹಂ ಪದಂ। ಆಸೈಂಧವವಧಾದ್ರಾಜನ್ಸುದೃಢೇನಾಂತರಾತ್ಮನಾ॥ 7-112-14 (49298) ಅನಾದಿಷ್ಟಸ್ತು ಗುರುಣಾ ಕೋ ನು ಯುಧ್ಯೇತ ಮಾನವಃ। ಆದಿಷ್ಟಸ್ತು ಯಥಾ ರಾಜನ್ಕೋ ನ ಯುಧ್ಯೇತ ಮಾದೃಶಃ॥ 7-112-15 (49299) ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ತಂ ದೇಶಮಿತಃ ಪೂರ್ಣಂ ತ್ರಿಯೋಜನಂ। ಯತ್ರ ತಿಷ್ಠತಿ ರಾಜಾಽಸೌ ಸೈಂಧವೋ ಬಾಲಘಾತಕಃ॥ 7-112-16 (49300) ಸಾಗರಪ್ರತಿಮಂ ಸೈನ್ಯಂ ಗರ್ಜಂತಮಿವ ಸಾಗರಂ। ಹಲಶಕ್ತಿಗದಾಪ್ರಾಸಚರ್ಮಖಂಗರ್ಷ್ಟಿತೋಮರಂ। ಇಷ್ವಸ್ತ್ರವರಸಂಬಾಧಂ ಕ್ಷೋಭಯಿತ್ವಾ ವ್ರಜಾಂಯಹಂ॥ 7-112-17 (49301) ಯದೇತತ್ಕುಂಜರಾನೀಕಂ ಸಹಸ್ರಮನುಪಶ್ಯಸಿ। ಕುಲಮಾಂಜನಕಂ ನಾಮ ಯತ್ರೈತೇ ವೀರ್ಯಶಾಲಿನಃ॥ 7-112-18 (49302) ಆಸ್ಥಿತಾ ಬಹುಭಿರ್ಂಲೇಚ್ಛೈರ್ಯುದ್ಧಶೌಂಡೈಃ ಪ್ರಹಾರಿಭಿಃ। ನಾಗಾ ನಗನಿಭಾ ರಾಜನ್ಕ್ಷರಂತ ಇವ ತೋಯದಾಃ॥ 7-112-19 (49303) ನೈತೇ ಜಾತು ನಿವರ್ತೇರನ್ಪ್ರೇಷಿತಾ ಹಸ್ತಿಸಾದಿಭಿಃ। ಅನ್ಯತ್ರ ಹಿ ವಧಾದೇಷಾಂ ನಾಸ್ತಿ ರಾಜನ್ಪರಾಜಯಃ॥ 7-112-20 (49304) ಅಥ ಯಾನ್ರಥಿನೋ ರಾಜನ್ಸಹಸ್ರಮನುಪಶ್ಯಸಿ। ಏತೇ ರುಕ್ಮರಥಾ ನಾಮ ರಾಜಪುತ್ರಾ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-112-21 (49305) ರಥೇಷ್ವಸ್ತ್ರೇಷು ನಿಪುಣಾ ನಾಗೇಷು ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಧನುರ್ವೇದೇ ಗತಾಃ ಪಾರಂ ಮುಷ್ಟಿಯುದ್ಧೇ ಚ ಕೋವಿದಾಃ॥ 7-112-22 (49306) ಗದಾಯುದ್ಧವಿಶೇಷಜ್ಞಾ ನಿಯುದ್ಧಕುಶಲಾಸ್ತಥಾ। ಖಂಗಪ್ರಹರಣೇ ಯುಕ್ತಾಃ ಸಂಪಾತೇ ಚಾಸಿಚರ್ಮಣೋಃ॥ 7-112-23 (49307) ಶೂರಾಶ್ಚ ಕೃತವಿದ್ಯಾಶ್ಚ ಸ್ಪರ್ಧಂತೇ ಚ ಪರಸ್ಪರಂ। ನಿತ್ಯಂ ಹಿ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ವಿಜಿಗೀಷಂತಿ ಮಾನವಾನ್॥ 7-112-24 (49308) ಕರ್ಣೇನ ವಿಹಿತಾ ರಾಜಂದುಃಶಾಸನಮನುವ್ರತಾಃ। ಏತಾಂಸ್ತು ವಾಸುದೇವೋಽಪಿ ರಥೋದಾರಾನ್ಪ್ರಶಂಸತಿ॥ 7-112-25 (49309) ಸತತಂ ಪ್ರಿಯಕಾಮಾಶ್ಚ ಕರ್ಣಸ್ಯೈತೇ ವಶೇ ಸ್ಥಿತಾಃ। ತಸ್ಯೈವ ವಚನಾದ್ರಾಜನ್ನಿವೃತ್ತಾಃ ಶ್ವೇತವಾಹನಾತ್॥ 7-112-26 (49310) ತೇ ನ ಕ್ಲಾಂತಾ ನ ಚ ಶ್ರಾಂತಾ ದೃಢಾವರಣಕಾರ್ಮುಕಾಃ। ಮದರ್ಥೇಽಧಿಷ್ಠಿತಾ ನೂನಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್॥ 7-112-27 (49311) ಏತಾನ್ಪ್ರಮಥ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಪ್ರಿಯಾರ್ಥಂ ತವ ಕೌರವ। ಪ್ರಯಾಸ್ಯಾಮಿ ತತಃ ಪಶ್ಚಾತ್ಪದವೀಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ॥ 7-112-28 (49312) ಯಾಂಸ್ತ್ವೇತಾನಪರಾನ್ರಾಜನ್ನಾಗಾನ್ಸಪ್ತಶತಾನಿಮಾನ್। ಪ್ರೇಕ್ಷಸೇ ವರ್ಮಸಂಛನ್ನಾನ್ಕಿರಾತೈಃ ಸಮಧಿಷ್ಠಿತಾನ್॥ 7-112-29 (49313) ಕಿರಾತರಾಜೋ ಯಾನ್ಪ್ರಾದಾದ್ಗೃಹೀತಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ। ಸ್ವಲಂಕೃತಾಂಸ್ತದಾ ಪ್ರೇಷ್ಯಾನಿಚ್ಛಂಜೀವಿತಮಾತ್ಮನಃ॥ 7-112-30 (49314) ಆಸನ್ನೇತೇ ಪುರಾ ರಾಜಂಸ್ತವ ಕರ್ಮಕರಾ ದೃಢಂ। ತ್ವಾಮೇವಾದ್ಯ ಯುಯುತ್ಸಂತೇ ಪಶ್ಯ ಕಾಲಸ್ಯ ಪರ್ಯಯಂ॥ 7-112-31 (49315) ಏಷಾಮೇತೇ ಮಹಾಮಾತ್ರಾಃ ಕಿರಾತಾ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾಃ। ಹಸ್ತಿಶಿಕ್ಷಾವಿದಶ್ಚೈವ ಸರ್ವೇ ಚೈವಾಗ್ನಿಯೋನಯಃ॥ 7-112-32 (49316) ಏತೇ ವಿನಿರ್ಜಿತಾಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ। ಮದರ್ಥಮದ್ಯ ಸಂಯತ್ತಾ ದುರ್ಯೋಧನವಶಾನುಗಾಃ॥ 7-112-33 (49317) ಏತಾನ್ಹತ್ವಾ ಶರೈ ರಾಜನ್ಕಿರಾತಾನ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾನ್। ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧೇ ಯತ್ತಮನುಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-112-34 (49318) ಯೇ ತ್ವೇತೇ ಸುಮಹಾನಾಗ ಅಂಜನಸ್ಯ ಕುಲೋದ್ಭವಾಃ। ಕರ್ಕಶಾಶ್ಚ ವಿನೀತಾಶ್ಚ ಪ್ರಭಿನ್ನಕರಟಾಮುಖಾಃ॥ 7-112-35 (49319) ಜಾಂಬೂನದಮಯೈಃ ಸರ್ವೈರ್ವರ್ಮಭಿಃ ಸುವಿಭೂಷಿತಾಃ। ಲಬ್ಧಲಕ್ಷಾ ರಣೇ ರಾಜನ್ನೈರಾವಣಸಮಾ ಯುಧಿ॥ 7-112-36 (49320) ಆಸ್ಥಿತಾ ದಸ್ಯುಭಿಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಶೂರೈರುತ್ತಮಪಾರ್ವತೈಃ। ಕರ್ಕಶೈಃ ಪ್ರವರೈರ್ಯೋಧೈಃ ಕಾಷ್ಣಾರ್ಯಸತನುಚ್ಛದೈಃ॥ 7-112-37 (49321) ಸಂತಿ ಗೋಯೋನಯಶ್ಚಾತ್ರ ಸಂತಿ ವಾನರಯೋನಯಃ। ಅನೇಕಯೋನಯಶ್ಚಾನ್ಯೇ ತಥಾ ಮಾನುಷಯೋನಯಃ॥ 7-112-38 (49322) ಅನೀಕಮಸತಾಮೇತದ್ಭೂಂರವರ್ಣಮುದೀರ್ಯತೇ। ಂಲೇಚ್ಛಾನಾಂ ಪಾಪಕರ್ತೄಣಾಂ ಹಿಮದುರ್ಗನಿವಾಸಿನಾಂ॥ 7-112-39 (49323) ಏತದ್ದುರ್ಯೋಧನೋ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಸಮಗ್ರಂ ರಾಜಮಂಡಲಂ। ಕೃಪಂ ಚ ಸೌಮದತ್ತಿಂ ಚ ದ್ರೋಣಂ ಚ ರಥಿನಾಂ ವರಂ॥ 7-112-40 (49324) ಸಿಂಧುರಾಜಂ ತಥಾ ಕರ್ಣಮವಮನ್ಯತ ಪಾಂಡವಾನ್। ಕೃತಾರ್ಥಮಥ ಚಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯತೇ ಕಾಲಚೋದಿತಃ॥ 7-112-41 (49325) ತೇ ತು ಸರ್ವೇಽದ್ಯ ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾ ಮಮ ನಾರಾಚಗೋಚರಂ। ನಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಕೌಂತೇಯ ಯದ್ಯಪಿ ಸ್ಯುರ್ಮನೋಜವಾಃ॥ 7-112-42 (49326) ತೇನ ಸಂಭಾವಿತಾ ನಿತ್ಯಂ ಪರವೀರ್ಯೋಪಜೀವಿನಾ। ವಿನಾಶಮುಪಯಾಸ್ಯಂತಿ ಮಚ್ಛರೌಘನಿಪೀಡಿತಾಃ॥ 7-112-43 (49327) ಯೇ ತ್ವೇತೇ ರಥಿನೋ ರಾಜಂದೃಶ್ಯಂತೇ ಕಾಂಚನಧ್ವಜಾಃ। ಏತೇ ದುರ್ವಾರಣಾ ನಾಮ ಕಾಂಭೋಜಾ ಯದಿ ತೇ ಶ್ರುತಾಃ॥ 7-112-44 (49328) ಶೂರಾಶ್ಚ ಕೃತವಿದ್ಯಾಶ್ಚ ಧನುರ್ವೇದೇ ಚ ನಿಷ್ಠಿತಾಃ। ಸಂಹತಾಶ್ಚ ಭೃಶಂ ಹ್ಯೇತೇ ಅನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯ ಹಿತೈಷಿಣಃ॥ 7-112-45 (49329) ಅಕ್ಷೌಹಿಣ್ಯಶ್ಚ ಸಂರಬ್ಧಾ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಸ್ಯ ಭಾರತ। ಯತ್ತಾ ಮದರ್ಥೇ ತಿಷ್ಠಂತಿ ಕುರುವೀರಾಭಿರಕ್ಷಿತಾಃ॥ 7-112-46 (49330) ಅಪ್ರಮತ್ತಾ ಮಹಾರಾಜ ಮಾಮೇವ ಪ್ರತ್ಯುಪಸ್ಥಿತಾಃ। ತಾನಹಂ ಪ್ರಮಥಿಷ್ಯಾಮಿ ತೃಣಾನೀವ ಹುತಾಶನಃ॥ 7-112-47 (49331) ತಸ್ಮಾತ್ಸರ್ವಾನುಪಾಸಂಗಾನ್ಸರ್ವೋಪಕರಣಾನಿ ಚ। ರಥೇ ಕುರ್ವಂತು ಮೇ ರಾಜನ್ಯಥಾವದ್ರಥಕಲ್ಪಕಾಃ॥ 7-112-48 (49332) ಅಸ್ಮಿಂಸ್ತು ಕಿಲ ಸಂಮರ್ದೇ ಗ್ರಾಹ್ಯಂ ವಿವಿಧಮಾಯುಧಂ। ಯಥೋಪದಿಷ್ಟಮಾಚಾರ್ಯೈಃ ಕಾರ್ಯಃ ಪಂಚಗುಣೋ ರಥಃ॥ 7-112-49 (49333) ಕಾಂಭೋಜೈರ್ಹಿ ಸಮೇಷ್ಯಾಮಿ ತೀಕ್ಷ್ಣೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ। ನಾನಾಶಸ್ತ್ರಸಮಾವಾಯೈರ್ವಿವಿಧಾಯುಧಯೋಧಿಭಿಃ॥ 7-112-50 (49334) ಕಿರಾತೈಶ್ಚ ಸಮೇಷ್ಯಾಮಿ ವಿಷಕಲ್ಪೈಃ ಪ್ರಹಾರಿಭಿಃ। ಲಾಲಿತೈಃ ಸತತಂ ರಾಜ್ಞಾ ದುರ್ಯೋಧನಹಿತೈಷಿಭಿಃ॥ 7-112-51 (49335) ಶಕೈಶ್ಚಾಪಿ ಸಮೇಷ್ಯಾಮಿ ಶಕ್ರತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮೈಃ। ಅಗ್ನಿಕಲ್ಪೈರ್ಯುರಾಧರ್ಷೈಃ ಪ್ರದೀಪ್ತೈರಿವ ಪಾವಕೈಃ॥ 7-112-52 (49336) ತಥಾಽನ್ಯೈರ್ವಿವಿಧೈರ್ಯೋಧೈಃ ಕಾಲಕಲ್ಪೈರ್ದುರಾಸದೈಃ। ಸಮೇಷ್ಯಾಮಿ ರಣೇ ರಾಜನ್ಬಹುಭಿರ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದೈಃ॥ 7-112-53 (49337) `ತ್ರಿಯೋಜನಗತಸ್ಯಾಪಿ ಪದವೀಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ। ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪ್ರವರಂ ಚ ಧನುಷ್ಮತಾಂ॥ 7-112-54 (49338) ಸೂರ್ಯೋದಯಗತಸ್ಯಾಹಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಗತಿಂ ಚರನ್। ಅಪರಾಹ್ಣಗತೇ ಸೂರ್ಯೇ ಗಮಿಷ್ಯಾಮಿ ನ ಸಂಶಯಃ'॥ 7-112-55 (49339) ತಸ್ಮಾದ್ವೈ ವಾಜಿನೋ ಮುಖ್ಯಾನ್ವಿಶ್ರುತಾಞ್ಶುಭಲಕ್ಷಣೈಃ। ಉಪಾವೃತ್ತಾಂಶ್ಚ ಪೀತಾಂಶ್ಚ ಪುನರ್ಯುಂಜಂತು ಮೇ ರಥೇ॥ 7-112-56 (49340) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-112-57x (4546) ತಸ್ಯ ಸರ್ವಾನುಪಾಸಂಗಾನ್ಸರ್ವೋಪಕರಣಾನಿ ಚ। ರಥೇ ಚಾಸ್ಥಾಪಯದ್ರಾಜಾ ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಚ॥ 7-112-57 (49341) ತತಸ್ತಾನ್ಸರ್ವತೋಮುಕ್ತಾನ್ಸದಶ್ವಾಂಶ್ಚತುರೋ ಜನಾಃ। ರಸವತ್ಪಾಯಯಾಮಾಸುಃ ಪಾನಂ ಮದಸಮೀರಣಂ॥ 7-112-58 (49342) ಪೀತೋಪವೃತ್ತಾನ್ಸ್ನಾತಾಂಶ್ಚ ಜಗ್ಧಾನ್ನಾನ್ಸಮಲಂಕೃತಾನ್। ವಿನೀತಶಲ್ಯಾಂಸ್ತುರಗಾಂಶ್ಚತುರೋ ಹೇಮಮಾಲಿನಃ॥ 7-112-59 (49343) ತಾನ್ಯುಕ್ತಾನ್ರುಕ್ಮವರ್ಣಾಭಾನ್ವಿನೀತಾಞ್ಶೀಘ್ರಗಾಮಿನಃ। ಸಂಹೃಷ್ಟಮನಸೋ ವ್ಯಗ್ರಾನ್ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತಾನ್ರಥೇ॥ 7-112-60 (49344) ಮಹಾಧ್ವಜೇನ ಸಿಂಹೇನ ಹೇಮಕೇಸರಮಾಲಿನಾ। ಸಂವೃತೇ ಕೇತಕೈರ್ಹೈರ್ಮೈರ್ಮಣಿವಿದ್ರುಮಚಿತ್ರಿತೈಃ॥ 7-112-61 (49345) ಪಾಂಡುರಾಭ್ರಪ್ರಕಾಶಾಭಿಃ ಪತಾಕಾಭಿರಲಂಕೃತೇ। ಹೇಮದಂಡೋಚ್ಛ್ರಿತಚ್ಛತ್ರೇ ಬಹುಶಸ್ತ್ರಪರಿಚ್ಛದೇ। ಯೋಜಯಾಮಾಸ ವಿಧಿವದ್ಧೇಮಭಾಂಡವಿಭೂಷಿತಾನ್॥ 7-112-62 (49346) ದಾರುಕಸ್ಯಾನುಜೋ ಭ್ರಾತಾ ಸೂತಸ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಿಯಃ ಸಖಾ। ನ್ಯವೇದಯದ್ರಥಂ ಯುಕ್ತಂ ವಾಸವಸ್ಯೇವ ಮಾತಲಿಃ॥ 7-112-63 (49347) ತತಃ ಸ್ನಾತಃ ಶುಚಿರ್ಭೂತ್ವಾ ಕೃತಕೌತುಕಮಂಗಲಃ। ಸ್ನಾತಕಾನಾಂ ಸಹಸ್ರಸ್ಯ ಸ್ವರ್ಣನಿಷ್ಕಾನಥೋ ದದೌ॥ 7-112-64 (49348) ಆಶೀರ್ವಾದೈಃ ಪರಿಷ್ವಕ್ತಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಶ್ರೀಮತಾಂ ವರಃ। ತತಃ ಸಮಧುಪರ್ಕಾಂಭಃ ಪೀತ್ವಾ ಕೈರಾತಕಂ ಮಧು॥ 7-112-65 (49349) ಲೋಹಿತಾಕ್ಷೋ ಬಭೌ ತತ್ರ ಮದವಿಹ್ವಲಲೋಚನಃ। ಆಲಭ್ಯ ವೀರಕಾಂಸ್ಯಂ ಚ ಹರ್ಷೇಣ ಮಹತಾಽನ್ವಿತಃ॥ 7-112-66 (49350) ದ್ವಿಗುಣೀಕೃತತೇಜೋಭಿಃ ಪ್ರಜ್ವಲನ್ನಿವ ಪಾವಕಃ। ಉತ್ಸಂಗೇ ಧನುರಾದಾಯ ಸಶರಂ ರಥಿನಾಂ ವರಃ॥ 7-112-67 (49351) `ಆಶೀರ್ವಾದೈಃ ಪರಿಷ್ವಕ್ತಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಶ್ರೀಮತಾಂ ವರಃ'। ಕೃತಸ್ವಸ್ತ್ಯಯನೋ ವಿಪ್ರೈಃ ಕವಚೀ ಸಮಲಂಕೃತಃ॥ 7-112-68 (49352) ಲಾಜೈರ್ಗಂಧೈಸ್ತಥಾ ಮಾಲ್ಯೈಃ ಕನ್ಯಾಭಿಶ್ಚಾಭಿನಂದಿತಃ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರಸ್ಯ ಚರಣಾವಭಿವಾದ್ಯ ಕೃತಾಂಜಲಿಃ॥ 7-112-69 (49353) ತೇನ ಮೂರ್ಧನ್ಯುಪಾಘ್ರಾತಃ ಕೃತಸ್ವಸ್ಯಯನೋಽಪಿ ಚ। ಆಶಿಷೋ ವಿವಿಧಾಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಮುಖೇರಿತಾಃ। ಹರ್ಷೇಣ ಮಹತಾ ಯುಕ್ತ ಆರುರೋಹ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-112-70 (49354) ತತಸ್ತೇ ವಾಜಿನೋ ಹೃಷ್ಟಾಃ ಸುಪುಷ್ಟಾ ವಾತರಂಹಸಃ। ಅಜಯ್ಯಾ ಜೈತ್ರಮೂಹುಸ್ತಂ ವಿಕುರ್ವಾಣಾಃ ಸ್ಮ ಸೈಂಧವಾಃ। ಯಥಾ ಶಕ್ರರಥಂ ರಾಜನ್ನೂಹುಸ್ತೇ ಹರಯಃ ಪುರಾ॥ 7-112-71 (49355) ತಥೈವ ಭೀಮಸೇನೋಽಪಿ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಪೂಜಿತಃ। ಪ್ರಾಯಾತ್ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ಸಾರ್ಧಮಭಿವಾದ್ಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ॥ 7-112-72 (49356) ತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರವಿವಿಕ್ಷಂತೌ ತವ ಸೇನಾಮರಿಂದಮೌ। ಸಂಯತ್ತಾಸ್ತಾವಕಾಃ ಸರ್ವೇ ತಸ್ಥುರ್ದ್ರೋಣಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-112-73 (49357) ಸನ್ನದ್ಧಮನುಗಚ್ಛಂತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀಮಂ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಅಭಿನಂದ್ಯಾಬ್ರವೀದ್ವೀರಸ್ತದಾ ಹರ್ಷಕರಂ ವಚಃ॥ 7-112-74 (49358) ತ್ವಂ ಭೀಮ ರಕ್ಷ ರಾಜಾನಮೇತತ್ಕಾರ್ಯತಮಂ ಹಿ ತೇ। ಅಹಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಪ್ರವೇಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಕಾಲಪಕ್ವಮಿದಂ ಬಲಂ॥ 7-112-75 (49359) ಆಯತ್ಯಾಂ ಚ ತದಾತ್ವೇ ಚ ಶ್ರೇಯೋ ರಾಜ್ಞೋಽಭಿರಕ್ಷಣಂ। ಜಾನೀಷೇ ಮಮ ವೀರ್ಯಂ ತ್ವಂ ತವ ಚಾಹಮರಿಂದಮ। ತಸ್ಮಾದ್ಭೀಮ ನಿವರ್ತಸ್ವ ಮಮ ಚೇದಿಚ್ಛಸಿ ಪ್ರಿಯಂ॥ 7-112-76 (49360) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-112-77x (4547) ತಥೋಕ್ತಃ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರಾಹ ವ್ರಜ ತ್ವಂ ಕಾರ್ಯಸಿದ್ಧಯೇ। ಅಹಂ ರಾಜ್ಞಃ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ರಕ್ಷಾಂ ಪುರುಷಸತ್ತಮ॥ 7-112-77 (49361) ಏವಮುಕ್ತಃ ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ಭೀಮಸೇನಂ ಸ ಮಾಧವಃ। ಗಚ್ಛ ಗಚ್ಛ ಧ್ರುವಂ ಪಾರ್ಥ ಧ್ರುವೋ ಹಿ ವಿಜಯೋ ಮಮ॥ 7-112-78 (49362) ಯನ್ಮೇ ಸ್ನಿಗ್ಧೋಽನುರಕ್ತಶ್ಚ ತ್ವಮದ್ಯ ವಶಮಾಸ್ಥಿತಃ। ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಚ ಧನ್ಯಾನಿ ಯಥಾ ಭೀಮ ವದಂತಿ ಮಾಂ॥ 7-112-79 (49363) ನಿಹತೇ ಸೈಂಧವೇ ಪಾಪೇ ಪಾಂಡವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಪರಿಷ್ವಜಿಷ್ಯೇ ರಾಜಾನಂ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾನಂ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। `ಅಪ್ರಮಾದಶ್ಚ ತೇ ಕಾರ್ಯೋ ದ್ರೋಣಂ ಪ್ರತಿ ಮಹಾರಥಂ'॥ 7-112-80 (49364) ಸಂಚಯ ಉವಾಚ। 7-112-81x (4548) ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ಭೀಮಂ ತು ವಿಸೃಜ್ಯ ಚ ಮಹಾಯಶಾಃ। ಸಂಪ್ರೈಕ್ಷತ್ತಾವಕಂ ಸೈನ್ಯಂ ವ್ಯಾಘ್ರೋ ಮೃಗಗಣಾನಿವ॥ 7-112-81 (49365) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರವಿವಿಕ್ಷಂತಂ ಸೈನ್ಯಂ ತವ ಜನಾಧಿಪ। ಭೂಯ ಏವಾಭವನ್ಮೂಢಂ ಸುಭೃಶಂ ಚಾಪ್ಯಕಂಪತ॥ 7-112-82 (49366) ತತಃ ಪ್ರಯಾತಃ ಸಹಸಾ ತವ ಸೈನ್ಯಂ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ದಿದೃಕ್ಷುರರ್ಜುನಂ ರಾಜಂಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್ ॥ ॥ 7-112-83 (49367) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದ್ವಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 112 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-112-2 ತೇ ಮಾಂ ಭೀತಮಿತಿ ಬ್ರೂಯುರಯಾಂತಂ ಇತಿ ಝ. ಪಾಠಃ॥ 5-112-14 ಆಸೈಂಧವವಧಾತ್ ಸೈಂಧವವಧಾತ್ಪ್ರಾಗೇವ॥ 5-112-17 ಹಲಾದಿತೋಮರಾಂತಮಾರ್ಶ ಆದ್ಯಜಂತಂ॥ 5-112-23 ಸಂಪಾತೇ ವಿಹರಣೇ॥ 5-112-30 ತದಾ ದಿಗ್ವಿಜಯೇ॥ 5-112-35 ಅಂಜನಸ್ಯ ವರುಣೋಪವಾಹ್ಯಸ್ಯ॥ 5-112-35 ತೇನ ದುರ್ಯೋಧನೇನ। 5-112-43 ಸಂಭಾವಿತಃ ಸಂವರ್ಧಿತಾಃ॥ 5-112-49 ಪಂಚಗುಣಃ ಪಂಚಗುಣಸ್ನಮಗ್ರೀಕಃ॥ 5-112-50 ನಾನಾಶಸ್ತ್ರಾಣಾಂ ಸಮಾವಾಯಃ ಸಮೂಹೋ ಯೇಷು॥ 5-112-56 ಪೀತಾಃ ಪಾಯಿತಪೇಯಾಃ॥ 5-112-61 ಕೇತಕೈಃ ಕುಂದಘಟಿತಶಲಾಕಾಭಿಃ॥ 5-112-64 ಸ್ವರ್ಣನಿಷ್ಕಾನ್ ದೀನಾರಾನ್॥ 5-112-65 ತತಃ ಸಮಧುಪರ್ಕಾರ್ಹಃ ಪೀತ್ವಾ ಕೈಲಾತಕಂ ಮಧು ಇತಿ ಝ.ಞ.ಪಾಠಃ। ಕೈಲಾವತಂ ಮಧು ಇತಿ ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-112-76 ಆಯತ್ಯಾಮುತ್ತರಕಾಲೇ। ತದಾತ್ವೇ ತತ್ಕ್ಷಣೇ॥ 5-112-112 ದ್ವಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-113-0 (49368) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-113-0x (4549) ಪ್ರಯಾತೇ ತವ ಸೈನ್ಯಂ ತು ಯುಯುಧಾನೇ ಯುಯುತ್ಸಯಾ। ಧರ್ಮರಾಜೋ ಮಹಾರಾಜ ಸ್ವೇನಾನೀಕೇನ ಸಂವೃತಃ। ಪ್ರಾಯಾದ್ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರೇಪ್ಸುರ್ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠತಃ॥ 7-113-1 (49369) ತತಃ ಪಾಂಚಾಲರಾಜಸ್ಯ ಪುತ್ರಃ ಸಮರದುರ್ಮದಃ। `ಪ್ರಯಾತೇ ಮಾಧವೇ ರಾಜನ್ನಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್'॥ 7-113-2 (49370) ಪ್ರಾಕ್ರೋಶತ್ಪಾಂಡವಾನೀಕೇ ವಸುದಾನಶ್ಚ ಪಾರ್ಥಿವಃ। ಆಗಚ್ಛತ ಪ್ರಹರತ ದ್ರುತಂ ವಿಪರಿಧಾವತ॥ 7-113-3 (49371) ಯಥಾ ಸುಖೇನ ಗಚ್ಛೇತ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ। ಮಹಾರಥಾ ಹಿ ಬಹವೋ ಯತಿಷ್ಯಂತೇಽಸ್ಯ ನಿರ್ಜಯೇ॥ 7-113-4 (49372) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-113-5x (4550) `ಸೇನಾಪತಿವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪಾಂಡವೇಯಾಃ ಸಮಂತತಃ। ಅಭ್ಯುದ್ಯಯುರ್ಮಹಾರಾಜ ತವ ಸೈನ್ಯಂ ಸಮಂತತಃ॥ 7-113-5 (49373) ಜಹಿ ಪ್ರಹರ ಗೃಹ್ಣೀಹಿ ವಿಧ್ಯ ವಿದ್ರವ ಚಾದ್ರವ'। ಇತಿ ಬ್ರುವಂತೌ ವೇಗೇನ ನಿಪೇತುಸ್ತೇ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-113-6 (49374) ವಯಂ ಪ್ರತಿಜಿಗೀಷಂತಸ್ತತ್ರ ತಾನ್ಸಮಭಿದ್ರುತಾಃ। `ಬಾಣಶಂಖರವಾನ್ಕೃತ್ವಾ ವಿಮಿಶ್ರಾನ್ವಾದ್ಯನಿಸ್ವನೈಃ॥ 7-113-7 (49375) ಯುಯುಧಾನರಥಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾವಕಾ ಅಭಿದುದ್ರುವುಃ'। ತತಃ ಶಬ್ದೋ ಮಹಾನಾಸೀದ್ಯುಯುಧಾನರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-113-8 (49376) ಆಕೀರ್ಯಮಾಣಾ ಧಾವಂತೀ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ವಾಹಿನೀ। ಸಾತ್ವತೇನ ಮಹಾರಾಜ ಶತಧಾಽಭಿವ್ಯಶೀರ್ಯತ॥ 7-113-9 (49377) ತಸ್ಯಾಂ ವಿದೀರ್ಯಮಾಣಾಯಾಂ ಶಿನೇಃ ಪುತ್ರೋ ಮಹಾರಥಃ। ಸಪ್ತವೀರಾನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನಗ್ರಾನೀಕೇಷ್ವಪೋಥಯತ್॥ 7-113-10 (49378) ಅಥಾನ್ಯಾನಪಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ನಾನಾಜನಪದೇಶ್ವರಾನ್। ಶರೈರನಲಸಂಕಾಶೈರ್ನಿನ್ಯೇ ವೀರಾನ್ಯಮಕ್ಷಯಂ॥ 7-113-11 (49379) ಶತಮೇಕೇನ ವಿವ್ಯಾಧ ಶತೇನೈಕಂ ಚ ಪತ್ರಿಣಾಂ। ದ್ವಿಪಾರೋಹಾಂದ್ವಿಪಾಂಶ್ಚೈವ ಹಯಾರೋಹಾನ್ಹಯಾಂಸ್ತಥಾ। ರಥಿನಃ ಸಾಶ್ವಸೂತಾಂಶ್ಚ ಜಘಾನೇಶಃ ಪಶೂನಿವ॥ 7-113-12 (49380) ತಂ ತಥಾಽದ್ಭುತಕರ್ಮಾಣಂ ಶರಸಂಪಾತವರ್ಷಿಣಂ। ನ ಕೇಚನಾಭ್ಯಧಾವನ್ವೈ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ತವ ಸೈನಿಕಾಃ॥ 7-113-13 (49381) ತೇ ಭೀತಾ ಮೃದ್ಯಮಾನಾಶ್ಚ ಪ್ರಮೃಷ್ಟಾ ದೀರ್ಘಬಾಹುನಾ। ಆಯೋಧನಂ ಜಹುರ್ವೀರಾ ದೃಷ್ಟಾ ತಮತಿಮಾನಿನಂ॥ 7-113-14 (49382) ತಮೇಕಂ ಬಹುಧಾ ಪಶ್ಯನ್ಮೋಹಿತಾಸ್ತಸ್ಯ ತೇಜಸಾ॥ 7-113-15 (49383) ರಥೈರ್ವಿಮಥಿತೈಶ್ಚೈವ ಭಗ್ನನೀಡೈಶ್ಚ ಮಾರಿಷ। ಚಕ್ರೈರ್ವಿಮಥಿತೈಶ್ಛತ್ರೈರ್ಧ್ವಜೈಶ್ಚ ವಿನಿಪಾತಿತೈಃ॥ 7-113-16 (49384) ಅನುಕರ್ಷೈಃ ಪತಾಕಾಭಿಃ ಶಿರಸ್ತ್ರಾಣೈಃ ಸಕಾಂಚನೈಃ। ಬಾಹುಭಿಶ್ಚಂದನಾದಿಗ್ಧೈಃ ಸಾಂಗದೈಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-113-17 (49385) ಹಸ್ತಿಹಸ್ತೋಪಮೈಶ್ಚಾಪಿ ಭುಜಂಗಾಭೋಗಸನ್ನಿಭೈಃ। ಊರುಭಿಃ ಪೃಥಿವೀ ಚ್ಛನ್ನಾ ಮನುಜಾನಾಂ ನರಾಧಿಪ॥ 7-113-18 (49386) ಶಶಾಂಕುಸನ್ನಿಭೈಶ್ಚೈವ ವದನೈಶ್ಚಾರುಕುಂಡಲೈಃ। ಪತಿತೈರ್ಋಷಭಾಕ್ಷಾಣಾಂ ಬಭೌ ಭಾರತ ಮೇದಿನೀ॥ 7-113-19 (49387) ಗಜೈಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ಛಿನ್ನೈಃ ಶಯಾನೈಃ ಪರ್ವತೋಪಮೈಃ। ರರಾಜಾತಿಭೃಶಂ ಭೂಮಿರ್ವಿಕೀರ್ಣೈರಿವ ಪರ್ವತೈಃ॥ 7-113-20 (49388) ತಪನೀಯಮಯೈರ್ಯೋಕ್ತ್ರೈರ್ಮುಕ್ತಾಜಾಲವಿಭೂಷಿತೈಃ। ಉರಶ್ಛದೈರ್ವಿಚಿತ್ರೈಶ್ಚ ವ್ಯಶೋಭಂತ ತುರಂಗಮಾಃ। ಗತಸತ್ವಾ ಮಹೀಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪ್ರಮೃಷ್ಟಾ ದೀರ್ಘಬಾಹುನಾ॥ 7-113-21 (49389) ನಾನಾವಿಧಾನಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ತವ ಹತ್ವಾ ತು ಸಾತ್ವತಃ। ಪ್ರವಿಷ್ಟಸ್ತಾವಕಂ ಸೈನ್ಯಂ ದ್ರಾವಯಿತ್ವಾ ಚಮೂಂ ಭೃಶಂ॥ 7-113-22 (49390) ತತಸ್ತೇನೈವ ಮಾರ್ಗೇಣ ಯೇನ ಯಾತೋ ಧನಂಜಯಃ। ಇಯೇಷ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಗಂತುಂ ತತೋ ದ್ರೋಣೇನ ವಾರಿತಃ॥ 7-113-23 (49391) ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಯುಯುಧಾನಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ನ ನ್ಯವರ್ತತ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ವೇಲಾಮಿವ ಜಲಾಶಯಃ॥ 7-113-24 (49392) ನಿವಾರ್ಯ ತು ರಣೇ ದ್ರೋಣೋ ಯುಯುಧಾನಂ ಮಹಾರಥಂ। ವಿವ್ಯಾಧ ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಪಂಚಭಿರ್ಮರ್ಮಭೇದಿಭಿಃ॥ 7-113-25 (49393) ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತು ರಣೇ ದ್ರೋಣಂ ರಾಜನ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತಭಿಃ। ಹೇಮಪುಂಘೈಃ ಶಿಲಾಧೌತೈಃ ಕಂಕಬರ್ಹಿಣವಾಜಿತೈಃ॥ 7-113-26 (49394) ಷಂ ಷಡ್ಭಿಃ ಸಾಯಕೈರ್ದ್ರೋಣಃ ಸಾಶ್ವಯಂತಾರಮಾರ್ದಯತ್। ಸ ತಂ ನ ಮಮೃಷೇ ದ್ರೋಣಂ ಯುಯುಧಾನೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-113-27 (49395) ಸಿಂಹನಾದಂ ತತಃ ಕೃತ್ವಾ ದ್ರೋಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ದಶಭಿಃ ಸಾಯಕೈಶ್ಚಾನ್ಯೈಃ ಷಡ್ಭಿರಷ್ಟಾಭಿರೇವ ಚ॥ 7-113-28 (49396) ಯುಯುಧಾನಃ ಪುನರ್ದ್ರೋಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ಏಕೇನ ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋ ಹಯಾನ್। ಧ್ವಜಮೇಕೇನ ಬಾಣೇನ ವಿವ್ಯಾಧ ಯುಧಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-113-29 (49397) ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಸಾಶ್ವಯಂತಾರಂ ಸರಥಧ್ವಜಮಾಶುಗೈಃ। ತ್ವರನ್ಪ್ರಾಚ್ಛಾದಯದ್ಬಾಣೈಃ ಶಲಭಾನಾಮಿವ ವ್ರಜೈಃ॥ 7-113-30 (49398) ತಥೈವ ಯುಯುಧಾನೋಽಪಿ ದ್ರೋಣಂ ಬಹುಭಿರಾಶುಗೈಃ। `ಪ್ರಾಚ್ಛಾದಯದಸಂಭ್ರಾಂತಸ್ತ್ವರಮಾಣೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-113-31 (49399) ದ್ರೋಣಸ್ತು ಪರಮಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪರವೀರಹಾ। ಅವಾಕ್ರಿಚ್ಛಿತೈರ್ಬಾಣೈರ್ವಾಸುದೇವಪರಾಕ್ರಮಂ॥ 7-113-32 (49400) ತಂ ತಥಾ ಶರಜಾಲೇನ ಪ್ರಚ್ಛಾದ್ಯ ಮಹತಾ ಪುನಃ। ದ್ರೋಣಃ ಪ್ರಹಸ್ಯ ಶೈನೇಯಮಿದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀತ್'॥ 7-113-33 (49401) ತವಾಚಾರ್ಯೋ ರಣಂ ಹಿತ್ವಾ ಗತಃ ಕಾಪುರುಷೋ ಯಥಾ। ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ಚ ಮಾಂ ಹಿತ್ವಾ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಮವರ್ತತ॥ 7-113-34 (49402) ತ್ವಂ ಹಿ ಮೇ ಯುಧ್ಯತೋ ನಾದ್ಯ ಜೀವನ್ಯಾಸ್ಯಸಿ ಮಾಧವ। ಯದಿ ಮಾಂ ತ್ವಂ ರಣೇ ಹಿತ್ವಾ ನ ಯಾಸ್ಯಾಚಾರ್ಯವದ್ದ್ರುತಂ॥ 7-113-35 (49403) ಸಾತ್ಯಕಿರುವಾಚ। 7-113-36x (4551) ಧನಂಜಯಸ್ಯ ಪದವೀಂ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್। ಗಚ್ಛಾಮಿ ಸ್ವಸ್ತಿ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮನ್ನ ಮೇ ಕಾಲಾತ್ಯಯೋ ಭವೇತ್॥ 7-113-36 (49404) ಆಚಾರ್ಯಾನುಗತೋ ಮಾರ್ಗಃ ಶಿಷ್ಯೈರನ್ವಾಸ್ಯತೇ ಸದಾ। ತಸ್ಮಾದೇವ ವ್ರಜಾಂಯಾಶು ಯಥಾ ಮೇ ಸ ಗುರುರ್ಗತಃ॥ 7-113-37 (49405) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-113-38x (4552) ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ಶೈನೇಯ ಆಚಾರ್ಯಂ ಪರಿವರ್ಜಯನ್। ಪ್ರಯಾತಃ ಸಹಸಾ ರಾಜನ್ಸಾರಥಿಂ ಚೇದಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-113-38 (49406) ದ್ರೋಣಃ ಕರಿಷ್ಯತೇ ಯತ್ನಂ ಸರ್ವಥಾ ಮಮ ವಾರಣೇ। ಯತ್ತೋ ಯಾಹಿ ರಣೇ ಸೂತ ಶೃಣು ಚೇದಂ ವಚಃ ಪರಂ॥ 7-113-39 (49407) ಏತದಾಲೋಕ್ಯತೇ ಸೈನ್ಯಮಾವಂತ್ಯಾನಾಂ ಮಹಾಪ್ರಭಂ। ಅಸ್ಯಾನಂತರತಸ್ತ್ವೇತದ್ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಂ ಮಹದ್ಬಲಂ॥ 7-113-40 (49408) ತದನಂತರಮೇತಚ್ಚ ಬಾಹ್ಲಿಕಾನಾಂ ಮಹದ್ಬಲಂ। ಬಾಹ್ಲಿಕಾಭ್ಯಾಶತೋ ಯುಕ್ತಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಚ ಮಹದ್ಬಲಂ॥ 7-113-41 (49409) ಅನ್ಯೋನ್ಯೇನ ಹಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಭಿನ್ನಾನ್ಯೇತಾನಿ ಸಾರಥೇ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸಮುಪಾಶ್ರಿತ್ಯ ನ ತ್ಯಕ್ಷ್ಯಂತಿ ರಣಾಜಿರಂ॥ 7-113-42 (49410) ಏತದಂತರಮಾಸಾದ್ಯ ಚೋದಯಾಶ್ವಾನ್ಪ್ರಹೃಷ್ಟವತ್। ಮಧ್ಯಮಂ ಜವಮಾಸ್ಥಾಯ ವಹ ಮಾಮತ್ರ ಸಾರಥೇ॥ 7-113-43 (49411) ಬಾಹ್ಲಿಕಾ ಯತ್ರ ದೃಶ್ಯಂತೇ ನಾನಾಪ್ರಹರಣೋದ್ಯತಾಃ। ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾಶ್ಚ ಬಹವಃ ಸೂತಪುತ್ರಪುರೋಗಮಾಃ॥ 7-113-44 (49412) ಹಸ್ತ್ಯಶ್ವರಥಸಂಬಾಧಂ ಯಚ್ಚಾನೀಕಂ ವಿಲೋಕ್ಯತೇ। ನಾನಾದೇಶಸಮುತ್ಥೈಶ್ಚ ಪದಾತಿಭಿರಧಿಷ್ಠಿತಂ॥ 7-113-45 (49413) `*ತತಃ ಶಕ್ಯೋ ಮಹಾವ್ಯೂಹೋ ಭೇತ್ತುಂ ಸ ಸಹಸಾ ರಣೇ। ತಂ ದೇಶಂ ತ್ವರಿತಾ ಯಾಮೋ ಮೃದ್ಗ್ರಂತೋ ಯುಧಿ ಶಾತ್ರವಾನ್॥ 7-113-46 (49414) ತತ್ರೈತೇ ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟತ್ವಾನ್ನಾಸ್ಮಾನ್ಪ್ರತಿ ಯುಯುತ್ಸವಃ॥ 7-113-47 (49415) ಅಯುಧ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಭಿರೇಕಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸುದುರ್ಬಲಂ। ಬಲಂ ಪ್ರಮಥ್ಯ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-113-48 (49416) ಮಧ್ಯತೋ ಯಾಹಿ ಯತ್ರೋಗ್ರಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸುಮಹದ್ಬಲಂ। ಯತ್ರೈತೇ ಪರಮಕ್ರುದ್ಧಾ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಾ ಮಹಾರಥಾಃ। ಏತಾನ್ವಿಜಿತ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ತತೋ ಯಾಮೋ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-113-49 (49417) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-113-50x (4553) ಯುಯುಧಾನವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಸಾರಥಿಃ। ಯಥೋಕ್ತಮಗಮದ್ರಾಜನ್ವರ್ಜಯಂದ್ರೋಣಮಾಹವೇ'॥ 7-113-50 (49418) ತಂ ದ್ರೋಣೋಽನುಯಯೌ ಕ್ರುದ್ಧೋ ವಿಕಿರನ್ವಿಶಿಖಾನ್ಬಹೂನ್। ಯುಯುಧಾನಂ ಮಹಾಭಾಗಂ ಗಚ್ಛಂತಮನಿವರ್ತಿನಂ॥ 7-113-51 (49419) ಸ ಚ ಸೈನ್ಯಂ ಮಹದ್ಭಿತ್ತ್ವಾ ದಾಕ್ಷಿಣಾತ್ಯಬಲಂ ಚ ತತ್। ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸೈನ್ಯಂ ಸುಮಹದಭಿಹತ್ಯ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-113-52 (49420) ಪ್ರಾವಿಶದ್ಭಾರತೀಂ ಸೇನಾಮಪರ್ಯಂತಾಂ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಸಾತ್ಯಕೋ ಹಿ ತತಃ ಸೈನ್ಯಂ ದ್ರಾವಯನ್ಸ ಸಮಂತತಃ॥ 7-113-53 (49421) ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ಯುಯುಧಾನೇ ತು ಸೈನಿಕೇಷು ದ್ರುತೇಷು ಚ। ಅಮರ್ಷೀ ಕೃತವರ್ಮಾ ತು ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪರ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-113-54 (49422) ತಮಾಪತಂತಂ ವಿಶಿಖೈಃ ಷಡ್ಭಿರಾಹತ್ಯ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋಽಸ್ಯಾಶ್ವಾನಾಜಘಾನಾಶು ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-113-55 (49423) ತತಃ ಪುನಃ ಷೋಡಶಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ್ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-113-56 (49424) ಸ ತಾಡ್ಯಮಾನೋ ವಿಶಿಖೈರ್ಬಹುಭಿಸ್ತಿಗ್ಮತೇಜನೈಃ। ಸಾತ್ವತೇನ ಮಹಾರಾಜ ಕೃತವರ್ಮಾ ನ ಚಕ್ಷಮೇ॥ 7-113-57 (49425) ಸ ವತ್ಸಂದತಂ ಸಂಧಾಯ ತಿಗ್ಮಾಂಶ್ವನಲಸಪ್ರಭಂ। ಆಕೃಷ್ಯ ರಾಜನ್ನಾಕರ್ಣಾದ್ವಿವ್ಯಾಧೋರಸಿ ಸಾತ್ಯಕಿಂ॥ 7-113-58 (49426) ಸ ತಸ್ಯ ದೇಹಾವರಣಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ದೇಹಂ ಚ ಸಾಯಕಃ। ಸಪುಂಖಪತ್ರಃ ಪೃಥಿವೀಂ ವಿವೇಶ ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಃ॥ 7-113-59 (49427) ಅಥಾಸ್ಯ ಬಹುಭಿರ್ಬಾಣೈರಚ್ಛಿನತ್ಪರಮಾಸ್ತ್ರವಿತ್। ಸ ಮಾರ್ಗಣಗಣಂ ರಾಜನ್ಕೃತವರ್ಮಾ ಶರಾಸನಂ॥ 7-113-60 (49428) ವಿವ್ಯಾಧ ಚ ರಣೇ ರಾಜನ್ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಂ। ದಶಭಿರ್ವಿಶಿಖೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರಭಿಕ್ರುದ್ಧಃ ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-113-61 (49429) ತತಃ ಪ್ರಶೀರ್ಣೇ ಧನುಷಿ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಶಕ್ತಿಮತಾಂ ವರಃ। ಜಘಾನ ದಕ್ಷಿಣಂ ಬಹುಂ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕೃತವರ್ಮಣಃ॥ 7-113-62 (49430) ತತೋಽನ್ಯತ್ಸುದೃಢಂ ಚಾಪಂ ಪೂರ್ಣಮಾಯಂಯ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ವ್ಯಸೃಜದ್ವಿಶಿಖಾಂಸ್ತೂರ್ಣಂ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-113-63 (49431) ಸರಥಂ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಸಮಂತಾತ್ಪರ್ಯವಾರಯತ್। ಛಾದಯಿತ್ವಾ ರಣೇ ರಾಜನ್ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ಸ ತು ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಅಥಾಸ್ಯ ಭಲ್ಲೇನ ಶಿರಃ ಸಾರಥೇಃ ಸಮಕೃಂತತ॥ 7-113-64 (49432) ಸ ಪಪಾತ ಹತಃ ಸೂತೋ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಸ್ಯ ಮಹಾರಥಾತ್। ತತಸ್ತೇ ಯಂತೃರಹಿತಾಃ ಪ್ರಾದ್ರವಂಸ್ತುರಗಾ ಭೃಶಂ॥ 7-113-65 (49433) ಅಥ ಭೋಜಸ್ತು ಸಂಭ್ರಾಂತೋ ನಿಗೃಹ್ಯ ತುರಗಾಮನ್ಸ್ವಯಂ। ತಸ್ಥೌ ವೀರೋ ಧನುಷ್ಪಾಣಿಸ್ತತ್ಸೈನ್ಯಾನ್ಯಭ್ಯಪೂಜಯನ್॥ 7-113-66 (49434) ಸ ಮುಹೂರ್ತಮಿವಾಶ್ವಾಸ್ಯ ಸದಶ್ವಾನ್ಸಮನೋದಯತ್। ವ್ಯಪೇತ ಭೀರಮಿತ್ರಾಣಾಮಾವಹತ್ಸುಮಹದ್ಭಯಂ॥ 7-113-67 (49435) ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚಾತ್ಯಗಾತ್ತಸ್ಮಾತ್ಸ ತು ಭೀಮಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-113-68 (49436) ಯುಯುಧಾನೋಽಪಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಭೋಜಾನೀಕಾದ್ವಿನಿಃಸೃತಃ। ಪ್ರಯಯೌ ತ್ವರಿತಸ್ತೂರ್ಣಂ ಕಾಂಭೋಜಾನಾಂ ಮಹಾಚಮೂಂ॥ 7-113-69 (49437) ಸ ತತ್ರ ಬಹುಭಿಃ ಶೂರೈಃ ಸನ್ನಿರುದ್ಧೋ ಮಹಾರಥೈಃ। ನ ಚಚಾಲ ತದಾ ರಾಜನ್ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-113-70 (49438) ಸಂಧಾಯ ಚ ಚಮೂಂ ದ್ರೋಣೋ ಭೋಜೇ ಭಾರಂ ನಿವೇಶ್ಯ ಚ। ಅಭ್ಯಧಾವದ್ರಣೇ ಯತ್ತೋ ಯುಯುಧಾನಂ ಯುಯುತ್ಸಯಾ॥ 7-113-71 (49439) ತಥಾ ತಮನುಧಾವಂತಂ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಪೃಷ್ಠತಃ। ನ್ಯವಾರಯಂತ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಃ ಪಾಂಡುಸೈನ್ಯೇ ಬ್ರೃಹತ್ತಮಾಃ। ಸಮಾಸಾದ್ಯ ತು ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ರಥಾನಾಂ ಪ್ರವರಂ ರಥಂ॥ 7-113-72 (49440) ಪಾಂಚಾಲಾ ವಿಗತೋತ್ಸಾಹಾ ಭೀಮಸೇನಪುರೋಗಮಾಃ। ವಿಕ್ರಂಯ ವಾರಿತಾ ರಾಜನ್ವೀರೇಣ ಕೃತವರ್ಮಣಾ॥ 7-113-73 (49441) ಯತಮಾನಾಂಶ್ಚ ತಾನ್ಸರ್ವಾನೀಷದ್ವಿಗತಚೇತಸಃ। ಅಭಿತಸ್ತಾಞ್ಶರೌಘೇಣ ಕ್ಲಾಂತವಾಹಾನಕಾರಯತ್॥ 7-113-74 (49442) ನಿಗೃಹೀತಾಸ್ತು ಭೋಜೇನ ಭೋಜಾನೀಕೇಪ್ಸವೋ ರಣೇ। ಅತಿಷ್ಠನ್ನಾರ್ಯವದ್ವೀರಾಃ ಪ್ರಾರ್ಥಯಂತೋ ಮಹದ್ಯಶಃ। `ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ಸಮರೇ ಯತ್ತಾ ನ ಶೇಕುಃ ಪ್ರತಿವೀಕ್ಷಿತುಂ'॥ ॥ 7-113-75 (49443) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಯೋಧಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-113-12 ಈಶೋ ರುದ್ರಃ॥ 5-113-19 ಋಷೋಭಸ್ಯೇವಾಕ್ಷೀಣಿ ಯೇಷಾಂ॥ 5-113-35 ತ್ವಂಹಿ ತ್ವಮಪಿ॥ 5-113-42 ಭಿನ್ನಾನಿ ಪೃಥಗ್ಭೂತಾನಿ॥ 5-113-* ಏತದಾದಿ ಪಂಚಶ್ಲೋಕಾನಾಂ ಸ್ಥಾನೇ ಅಧೋ ಲಿಖಿತ ಏಕಏವ ಶ್ಲೋಕಃ ಝ. ಪುಸ್ತಕೇಽಸ್ತಿ। ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ಯಂತಾರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪರಿವರ್ಜಯನ್। ಮಧ್ಯತೋ ಯಾಹಿ ಯಚ್ಚೋಗ್ರಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಚ ಮಹದ್ವಲಂ॥ 5-113-58 ಜಿಹ್ಮಾಗಾನಿಲಸನ್ನಿಭಂ ಇತಿ। ಝ. ಪಾಠಃ॥ 5-113-71 ಸಂಧಾಯ ಯಥಾಸ್ಥಾನಮಾನೀಯ॥ 5-113-75 ಆರ್ಯವತ್ಕುಲೀನವತ್। ಕುಲೀನತ್ವಾದಿತಿಯಾವತ್॥ 5-113-113 ತ್ರಯೋದಶಾಧಿಕರಶಥತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-114-0 (49444) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-114-0x (4554) ಏವಂ ಬಹುಗುಣಂ ಸೈನ್ಯಮೇವಂ ಪ್ರವಿಚಿತಂ ಬಲಂ। ವ್ಯೂಢಮೇವಂ ಯಥಾನ್ಯಾಯಮೇವಂ ಬಹು ಚ ಸಂಜಯ॥ 7-114-1 (49445) ನಿತ್ಯಂ ಪೂಜಿತಮಸ್ಮಾಭಿರಭಿಕಾಮಂ ಚ ನಃ ಸದಾ। ಪ್ರೌಢಮತ್ಯದ್ಭುತಾಕಾರಂ ಪುರಸ್ತಾದ್ದೃಷ್ಟವಿಕ್ರಮಂ॥ 7-114-2 (49446) ನಾತಿವೃದ್ವಮಬಾಲಂ ಚ ನಾಕೃಶಂ ನಾತಿಪೀವರಂ। ಲಘುವೃತ್ತಾಯತಪ್ರಾಯಂ ಸಾರಗಾತ್ರಮನಾಮಯಂ॥ 7-114-3 (49447) ಆತ್ತಸನ್ನಾಹಸಂಛನ್ನಂ ಬಹುಶಸ್ತ್ರಪರಿಚ್ಛದಂ। ಶಸ್ತ್ರಗ್ರಹಣವಿದ್ಯಾಸು ಬಹ್ವೀಷು ಪರಿನಿಷ್ಠಿತಂ॥ 7-114-4 (49448) ಆರೋಹೇ ಪರ್ಯವಸ್ಕಂದೇ ಸರಣೇ ಸಾಂತರಪ್ಲುತೇ। ಸಂಯಕ್ಪ್ರಹರಣೇ ಯಾನೇ ವ್ಯಪಯಾನೇ ಚ ಕೋವಿದಂ॥ 7-114-5 (49449) ನಾಗೇಷ್ವಶ್ವೇಷು ಬಹುಶೋ ರಥೇಷು ಚ ಪರೀಕ್ಷಿತಂ। `ಚರ್ಮನಿಸ್ತ್ರಿಂಶಯುದ್ಧೇ ಚ ನಿಯುದ್ಧೇ ಚ ವಿಶಾರದಂ'। ಪರೀಕ್ಷ್ಯ ಚ ಯಥಾನ್ಯಾಯಂ ವೇತನೇನೋಪಪಾದಿತಂ॥ 7-114-6 (49450) ನ ಗೋಷ್ಠ್ಯಾ ನೋಪಕಾರೇಣ ನ ಸಂಬಂಧನಿಮಿತ್ತತಃ। ನಾನಾಹೂತಂ ನಾಪ್ಯಭೃತಂ ಮಮ ಸೈನ್ಯಂ ಬಭೂವ ಹ॥ 7-114-7 (49451) ಕುಲೀನಾರ್ಯಜನೋಪೇತಂ ತುಷ್ಟಪುಷ್ಟಮನುದ್ಧತಂ। ಕೃತಮಾನೋಪಚಾರಂ ಚ ಯಶಸ್ವಿ ಚ ಮನಸ್ವಿ ಚ॥ 7-114-8 (49452) ಸಚಿವೈಶ್ಚಾಪರೈರ್ಮುಖ್ಯೈರ್ಬಹುಭಿಃ ಪುಣ್ಯಕರ್ಮಭಿಃ। ಲೋಕಪಾಲೋಪಮೈಸ್ತಾತ ಪಾಲಿತಂ ನರಸತ್ತಮೈಃ॥ 7-114-9 (49453) ಬಹುಭಿಃ ಪಾರ್ಥಿವೈರ್ಗುಪ್ತಮಸ್ಮತ್ಪ್ರಿಯಚಿಕೀರ್ಷುಭಿಃ। ಅಸ್ಮಾನಭಿಸೃತೈಃ ಕಾಮಾತ್ಸಬಲೈಃ ಸಪದಾನುಗೈಃ॥ 7-114-10 (49454) ಮಹೋದಧಿಮಿವಾಪೂರ್ಣಮಾಪಗಾಭಿಃ ಸಮಂತತಃ। ಅಪಕ್ಷೈಃ ಪಕ್ಷಿಸಂಕಾಶೈ ರಥೈರಶ್ವೈಶ್ಚ ಸಂವೃತಂ॥ 7-114-11 (49455) ಪ್ರಭಿನ್ನಕರಟೈಶ್ಚೈವ ದ್ವಿರದೈರಾವೃತಂ ಮಹತ್। ಯದಹನ್ಯತ ಮೇ ಸೈನ್ಯಂ ಕಿಮನ್ಯದ್ಭಾಗಧೇಯತಃ॥ 7-114-12 (49456) ಯೋಧಾಕ್ಷಯ್ಯಜಲಂ ಭೀಮಂ ವಾಹನೋರ್ಮಿತರಂಗಿಣಂ। ಕ್ಷೇಪಣ್ಯಸಿಗದಾಶಕ್ತಿಶರಪ್ರಾಸಝಷಾಕುಲಂ॥ 7-114-13 (49457) ಧ್ವಜಭೂಷಣಸಂಬಾಧರತ್ನೋಪಲಸುಸಂಚಿತಂ। ವಾಹನೈರಭಿಧಾವದ್ಭಿರ್ವಾಯುವೇಗವಿಕಂಪಿತಂ॥ 7-114-14 (49458) ದ್ರೋಣಗಂಭೀರಪಾತಾಲಂ ಕೃತವರ್ಮಮಹಾಹದಂ। ಜಲಸಂಧಮಹಾಗ್ರಾಹಂ ಕರ್ಮಚಂದ್ರೋದಯೋದ್ಧತಂ॥ 7-114-15 (49459) ಗತೇ ಸೈನ್ಯಾರ್ಣವಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ತರಸಾ ಪಾಂಡವರ್ಷಭೇ। ಸಂಜಯೈಕರಥೇನೈವ ಯುಯುಧಾನೇ ಚ ಮಾಮಕಂ॥ 7-114-16 (49460) ತತ್ರ ಶೇಷಂ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಿ। ಸಾತ್ವತೇ ಚ ರಥೋದಾರೇ ಮಮ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಸಂಜಯ॥ 7-114-17 (49461) ತೌ ತತ್ರ ಸಮತಿಕ್ರಾಂತೌ ದೃಷ್ಟ್ವಾಽತೀವ ತರಸ್ವಿನೌ। ಸಿಂಧುರಾಜಂ ತು ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಗಾಂಡೀವಸ್ಯ ಚ ಗೋಚರಂ॥ 7-114-18 (49462) ಕಿಂ ನು ವಾ ಕುರವಃ ಕೃತ್ಯಂ ವಿದಧುಃ ಕಾಲಚೋದಿತಾಃ। ದಾರುಣೈಕಾಯನೇಽಕಾಲೇ ಕಥಂ ವಾ ಪ್ರತಿಪೇದಿರೇ॥ 7-114-19 (49463) ಗ್ರಸ್ತಾನ್ಹಿ ಕೌರವಾನ್ಮನ್ಯೇ ಮೃತ್ಯುನಾ ತಾತ ಸಂಗತಾನ್। ವಿಕ್ರಮೋಽಪಿ ರಣೇ ತೇಷಾಂ ನ ತಥಾ ದೃಶ್ಯತೇ ಹಿ ವೈ॥ 7-114-20 (49464) ಅಕ್ಷತೌ ಸಂಯುಗೇ ತತ್ರ ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ ಕೃಷ್ಣಪಾಂಡವೌ। ನ ಚ ವಾರಯಿತಾ ಕಶ್ಚಿತ್ತಯೋರಸ್ತೀಹ ಸಂಜಯ॥ 7-114-21 (49465) ಭೃತಾಶ್ಚ ಬಹವೋ ಯೋಧಾಃ ಪರೀಕ್ಷ್ಯೈವ ಮಹಾರಥಾಃ। ವೇತನೇನ ಯಥಾಯೋಗಂ ಪ್ರಿಯವಾದೇನ ಚಾಪರೇ॥ 7-114-22 (49466) ಅಸತ್ಕಾರಭೃತಸ್ತಾತ ಮಮ ಸೈನ್ಯೇ ನ ವಿದ್ಯತೇ। ಕರ್ಮಣಾ ಹ್ಯನುರೂಪೇಣ ಲಭ್ಯತೇ ಭಕ್ತವೇತನಂ॥ 7-114-23 (49467) ನ ಚ ಯೋಧೋಽಭವತ್ಕಶ್ಚಿನ್ಮಮ ಸೈನ್ಯೇ ತು ಸಂಜಯ। ಅಲ್ಪದಾನಭೃತಸ್ತಾತ ತಥಾ ಚಾಭೃತಕೋ ನರಃ॥ 7-114-24 (49468) ಪೂಜಿತೋ ಹಿ ಯಥಾಶಕ್ತ್ಯಾ ದಾನಮಾನಾಸನೈರ್ಮಯಾ। ತಥಾ ಪುತ್ರೈಶ್ಚ ಮೇ ತಾತ ಜ್ಞಾತಿಭಿಶ್ಚ ಸಬಾಂಧವೈಃ॥ 7-114-25 (49469) ತೇ ಚ ಪ್ರಾಪ್ಯೈವ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ನಿರ್ಜಿತಾಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಾ। ಶೈನೇಯೇನ ಪರಾಮೃಷ್ಟಾಃ ಕಿಮನ್ಯದ್ಭಾಗಧೇಯತಃ॥ 7-114-26 (49470) ರಕ್ಷ್ಯತೇ ಯಶ್ಚ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಯೇ ಚ ಸಂಜಯ ರಕ್ಷಿಣಃ। ಏಕಃ ಸಾಧಾರಣಃ ಪಂಥಾರ ರಕ್ಷ್ಯಸ್ಯ ಸಹ ರಕ್ಷಿಭಿಃ॥ 7-114-27 (49471) ಅರ್ಜುನಂ ಸಮರೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೈಂಧವಸ್ಯಾಗ್ರತಃ ಸ್ಥಿತಂ। ಪುತ್ರೋ ಮಮ ಭೃಶಂ ಮೂಢಃ ಕಿಂ ಕಾರ್ಯಂ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯತ॥ 7-114-28 (49472) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚ ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರವಿಶಂತಮಭೀತವತ್। ಕಿಂ ನು ದುರ್ಯೋಧನಃ ಕೃತ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮಮನ್ಯತ॥ 7-114-29 (49473) ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಾತಿಗೌ ಸೇನಾಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ ರಥಿಸತ್ತಮೌ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕಾಂ ವೈ ಧೃತಿಂ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರತ್ಯಪದ್ಯಂತ ಮಾಮಕಾಃ॥ 7-114-30 (49474) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೃಷ್ಣಂ ತು ದಾಶಾರ್ಹಮರ್ಜುನಾರ್ಥೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ। ಶಿನೀನಾಮೃಷಭಂ ಚೈವ ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-31 (49475) ದೃಷ್ಟಾ ಸೇನಾಂ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತಾಂ ಸಾತ್ವತೇನಾರ್ಜುನೇನ ಚ। ಪಲಾಯಮಾನಾಂಶ್ಚ ಕುರೂನ್ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-32 (49476) ವಿದ್ರುತಾನ್ರಥಿನೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಿರುತ್ಸಾಹಾಂದ್ವಿಷಜ್ಜಯೇ। ಪಲಾಯನಕೃತೋತ್ಸಾಹಾನ್ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-33 (49477) ಶೂನ್ಯಾನ್ಕೃತಾನ್ರಥೋಪಸ್ಥಾನ್ಸಾತ್ವತೇನಾರ್ಜುನೇನ ಚ। ಹತಾಂಶ್ಚ ಯೋಧಾನ್ಸಂದೃಶ್ಯ ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-34 (49478) ವ್ಯಶ್ವನಾಗರಥಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ತತ್ರ ವೀರಾನ್ಸಹೃಸ್ರಶಃ। ಧಾವಮಾನಾನ್ರಣೇ ವ್ಯಗ್ರಾಮನ್ಯನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-35 (49479) ಮಹಾನಾಗಾನ್ವಿದ್ರವತೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾಽರ್ಜುನಶರಾಹತಾನ್। ಪತಿತಾನ್ಪತತಶ್ಚಾನ್ಯಾನ್ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-36 (49480) ವಿಹೀನಾಂಶ್ಚ ಕೃತಾನಶ್ವಾನ್ವಿರಥಾಂಶ್ಚ ಕೃತಾನ್ನರಾನ್। ತತ್ರ ಸಾತ್ಯಕಿಪಾರ್ಥಾಭ್ಯಾಂ ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-37 (49481) ಹಯೌಘಾನ್ನಿಹತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರವಮಾಣಾಂಸ್ತತಸ್ತತಃ। ರಣೇ ಮಾಧವಪಾರ್ಥಾಭ್ಯಾಂ ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-38 (49482) ಪತ್ತಿಸಂಘಾನ್ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧಾವಮಾನಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ। ನಿರಾಶಾ ವಿಜಯೇ ಸರ್ವೇ ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-39 (49483) ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಸಮತಿಕ್ರಾಂತಾವನೀಕಮಪರಾಜಿತೌ। ಕ್ಷಣೇನ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತೌ ವೀರೌ ಮನ್ಯೇ ಶೋಚಂತಿ ಪುತ್ರಕಾಃ॥ 7-114-40 (49484) ಸಂಮೂಢೋಽಸ್ಮಿ ಭೃಶಂ ತಾತ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕೃಷ್ಣಧನಂಜಯೌ। ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ ಮಾಮಕಂ ಸೈನ್ಯಂ ಸಾತ್ವತೇನ ಸಹಾಚ್ಯುತೌ॥ 7-114-41 (49485) ತಸ್ಮಿನ್ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ಪೃತನಾಂ ಶಿನೀನಾಂ ಪ್ರವರೇ ರಥೇ। ಭೋಜಾನೀಕಂ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೇ ಕಿಮಕುರ್ವತ ಕೌರವಾಃ॥ 7-114-42 (49486) ತಥಾ ದ್ರೋಣೇನ ಸಮರೇ ನಿಗೃಹೀತೇಷು ಪಾಂಡುಷು। ಕಥಂ ಯುದ್ಧಮಭೂತ್ತತ್ರ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-114-43 (49487) ದ್ರೋಣೋ ಹಿ ಬಲವಾನ್ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕೃತಾಸ್ತ್ರೋ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಃ। ಪಾಂಚಾಲಾಸ್ತಂ ಮಹೇಷ್ವಾಸಂ ಪ್ರತ್ಯಯುಧ್ಯನ್ಕಥಂ ರಣೇ॥ 7-114-44 (49488) ಬದ್ಧವೈರಾಸ್ತತೋ ದ್ರೋಣೇ ಧನಂಜಯಜಯೈಷಿಣಃ। ಭಾರದ್ವಾಜಸುತಸ್ತೇಷು ದೃಢವೈರೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-114-45 (49489) ಅರ್ಜುನಶ್ಚಾಪಿ ಯಚ್ಚಕ್ರೇ ಸಿಂಧುರಾಜವಧಂ ಪ್ರತಿ। ತನ್ಮೇ ಸರ್ವಂ ಸಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಕುಶಲೋ ಹ್ಯಸಿ ಸಂಜಯ॥ 7-114-46 (49490) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-114-47x (4555) ಆತ್ಮಾಪರಾಧಾತ್ಸಂಭೂತಂ ವ್ಯಸನಂ ಭರತರ್ಷಭ। ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪ್ರಾಕೃತವದ್ವೀರ ನ ತ್ವಂ ಶೋಚಿತುಮರ್ಹಸಿ॥ 7-114-47 (49491) ಪುರಾ ಯದುಚ್ಯಸೇ ಪ್ರಾಜ್ಞೈಃ ಸುಹೃದ್ಭಿರ್ವಿದುರಾದಿಭಿಃ। ಮಾ ಹಾರ್ಷೀಃ ಪಾಂಡವಾನ್ರಾಜನ್ನಿತಿ ತನ್ನ ತ್ವಯಾ ಶ್ರುತಂ॥ 7-114-48 (49492) ಸುಹೃದಾಂ ಹಿತಕಾಮಾನಾಂ ವಾಕ್ಯಂ ಯೋ ನ ಶೃಣೋತಿ ಹ। ಸ ಮಹದ್ವ್ಯಸನಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಶೋಚತೇ ವೈ ಯಥಾ ಭವಾನ್॥ 7-114-49 (49493) ಯಾಚಿತೋಽಸಿ ಪುರಾ ರಾಜಂದಾಶಾರ್ಹೇಣ ಶಮಂ ಪ್ರತಿ। ನ ಚ ತಂ ಲಬ್ಧವಾನ್ಕಾಮಂ ತ್ವತ್ತಃ ಕೃಷ್ಣೋ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-114-50 (49494) ತವ ನಿರ್ಗುಣತಾಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಪಕ್ಷಪಾತಂ ಸುತೇಷು ಚ। ದ್ವೈಧೀಭಾವಂ ತಥಾ ಧರ್ಮೇ ಪಾಂಡವೇಷು ಚ ಮತ್ಸರಂ॥ 5-114-52 ತವ ಜಿಹ್ಮಮಭಿಪ್ರಾಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಪಾಂಡವಾನ್ಪ್ರತಿ। ಆರ್ತಪ್ರಲಾಪಾಂಶ್ಚ ಬಹೂನ್ಮನುಜಾಧಿಪ ಸತ್ತಮ॥ 7-114-51 (49495) ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವಲೋಕೇಶ್ವರಃ ಪ್ರಭುಃ। ವಾಸುದೇವಸ್ತತೋ ಯುದ್ಧಂ ಕುರೂಣಾಮಕರೋನ್ಮಹತ್॥ 7-114-53 (49496) ಆತ್ಮಾಪರಾಧಾತ್ಸುಮಹಾನ್ಪ್ರಾಪ್ತಸ್ತೇ ವಿಪುಲಃ ಕ್ಷಯಃ। ನೈನಂ ದುರ್ಯೋಧನೇ ದೋಷಂ ಕರ್ತುಮರ್ಹಸಿ ಮಾನದ॥ 7-114-54 (49497) ನ ಹಿ ತೈ ಸುಕೃತಂ ಕಿಂಚಿದಾದೌ ಮಧ್ಯೇ ಚ ಭಾರತ। ದೃಶ್ಯತೇ ಪೃಷ್ಠತಶ್ಚೈವ ತ್ವನ್ಮೂಲೋ ಹಿ ಪರಾಜಯಃ॥ 7-114-55 (49498) ತಸ್ಮಾದದ್ಯ ಸ್ಥಿರೋ ಭೂತ್ವಾ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಲೋಕಸ್ಯ ನಿರ್ಣಯಂ। ಶೃಣು ಯುದ್ಧಂ ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಘೋರಂ ದೇವಾಸುರೋಪಮಂ॥ 7-114-56 (49499) ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ತವ ಸೈನ್ಯಂ ತು ಶೈನೇಯೇ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮೇ। ಭೀಮಸೇನಮುಖಾಃ ಪಾರ್ಥಾಃ ಪ್ರತೀಯುರ್ವಾಹಿನೀಂ ತವ॥ 7-114-57 (49500) ಆಗಚ್ಛತಸ್ತಾನ್ಸಹಸಾ ಕ್ರುದ್ಧರೂಪಾನ್ಸಹಾನುಗಾನ್। ದಧಾರೈಕೋ ರಣೇ ಪಾಂಡೂನ್ಕೃತವರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-114-58 (49501) ಯಥೋದ್ವೃತ್ತಂ ವಾರಯತೇ ವೇಲಾ ವೈ ಸಲಿಲಾರ್ಣವಂ। ಪಾಂಡುಸೈನ್ಯಂ ತಥಾ ಸಂಖ್ಯೇ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-114-59 (49502) ತತ್ರಾದ್ಭುತಮಪಶ್ಯಾಮ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಸ್ಯ ಪರಾಕ್ರಮಂ। ಯದೇನಂ ಸಹಿತಾಃ ಪಾರ್ಥಾ ನಾತಿಚಕ್ರಮುರಾಹವೇ॥ 7-114-60 (49503) ತತೋ ಭೀಮಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಾಶುಗೈಃ। ಶಂಖಂ ದಧ್ಮೌ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಹರ್ಷುಯನ್ಸರ್ವಪಾಂಡವಾನ್॥ 7-114-61 (49504) ಸಹದೇವಸ್ತು ವಿಂಶತ್ಯಾ ಧರ್ಮರಾಜಶ್ಚ ಪಂಚಭಿಃ। ಶತೇನ ನಕುಲಶ್ಚಾಪಿ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ಸಮವಿಧ್ಯತ॥ 7-114-62 (49505) ದ್ರೌಪದೇಯಾಸ್ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಸಪ್ತಭಿಶ್ಚ ಘಟೋತ್ಕಚಃ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ತ್ರಿಭಿಶ್ಚಾಪಿ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಾರ್ದಯತ್॥ 7-114-63 (49506) ವಿರಾಟೋ ದ್ರುಪದಶ್ಚೈವ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಶ್ಚ ಪಂಚಭಿಃ। ಶಿಖಂಡೀ ಚೈವ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ವಿದ್ಧ್ವಾ ಪಂಚಭಿರಾಶುಗೈಃ॥ 7-114-64 (49507) ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಾಯಕಾನಾಂ ಹಸನ್ನಿವ। ಕೃತವರ್ಮಾ ತತೋ ರಾಜನ್ಸರ್ವತಸ್ತಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್॥ 7-114-65 (49508) ಏಕೈಕಂ ಪಂಚಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಭೀಮಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತಭಿಃ। ಧನುರ್ಧ್ವಜಂ ಚಾಸ್ಯ ತದಾ ರಥಾದ್ಭೂಮಾವಪಾತಯತ್॥ 7-114-66 (49509) ಅಥೈನಂ ಛಿನ್ನಧನ್ವಾನಂ ತ್ವರಮಾಣೋ ಮಹಾರಥಃ। ಆಜಘಾನೋರಸಿ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-114-67 (49510) ಸ ಗಾಢವಿದ್ಧೋ ಬಲವಾನ್ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಸ್ಯ ಶರೋತ್ತಮೈಃ। ಚಚಾಲ ರಥಮಧ್ಯಸ್ಥಃ ಕ್ಷಿತಿಕಂಪೇ ಯಥಾಽಚಲಃ॥ 7-114-68 (49511) ಭೀಮಸೇನಂ ತಥಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧರ್ಮರಾಜಪುರೋಗಮಾಃ। ವಿಸೃಜಂತಃ ಶರಾನ್ರಾಜನ್ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಾರ್ದಯನ್॥ 7-114-69 (49512) ತಂ ತಥಾ ಕೋಷ್ಠಕೀಕೃತ್ಯ ರಥವಂಶೇನ ಮಾರಿಷ। ವಿವ್ಯಧುಃ ಸಾಯಕೈರ್ಹೃಷ್ಟಾ ರಕ್ಷಾರ್ಥಂ ಮಾರುತೇರ್ಮೃಧೇ॥ 7-114-70 (49513) ಪ್ರತಿಲಭ್ಯ ತತಃ ಸಂಜ್ಞಾಂ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಶಕ್ತಿಂ ಜಗ್ರಾಹ ಸಮರೇ ಹೇಮದಂಡಾಮಯಸ್ಮಾಯೀಂ॥ 7-114-71 (49514) ಚಿಕ್ಷೇಪ ಚ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಕೃತವರ್ಮರಥಂ ಪ್ರತಿ। ಸಾ ಭೀಮಭುಜನಿರ್ಮುಕ್ತಾ ನಿರ್ಮುಕ್ತೋರಗಸನ್ನಿಭಾ॥ 7-114-72 (49515) ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಭಿತಃ ಪ್ರಜಜ್ವಾಲ ಸುದಾರುಣಾ। ತಾಮಾಪತಂತೀಂ ಸಹಸಾ ಯುಗಾಂತಾಗ್ನಿಸಮಪ್ರಭಾಂ॥ 7-114-73 (49516) ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಶರಾಭ್ಯಾಂ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೋ ನಿಜಘಾನ ದ್ವಿಧಾ ತದಾ। ಸಾ ಛಿನ್ನಾ ಪತಿತಾ ಭೂಮೌ ಶಕ್ತಿಃ ಕನಕಭೂಷಣಾ॥ 7-114-74 (49517) ದ್ಯೋತಯಂತೀ ದಿಶೋ ರಾಜನ್ಮಹೋಲ್ಕೇವ ನಭಶ್ಚ್ಯುತಾ। ಶಕ್ತಿಂ ವಿನಿಹತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀಮಶ್ಚುಕ್ರೋಧ ವೈ ಭೃಶಂ॥ 7-114-75 (49518) ತತೋಽನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ವೇಗವತ್ಸುಮಹಾಸ್ವನಂ। ಭೀಮಸೇನೋ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ಸಮವಾರಯತ್॥ 7-114-76 (49519) ಅಥೈನಂ ಪಂಚಭಿರ್ಬಾಣೈರಾಜಘಾನ ಸ್ತನಾಂತರೇ। ಭೀಮೋ ಭೀಮಬಲೋ ರಾಜಂಸ್ತವ ದುರ್ಮಂತ್ರಿತೇನ ಚ॥ 7-114-77 (49520) ಭೋಜಸ್ತು ಕ್ಷತಸರ್ವಾಂಗೋ ಭೀಮಸೇನೇನ ಮಾರಿಷ। ರಕ್ತಾಶೋಕ ಇವೋತ್ಫುಲ್ಲೋ ವ್ಯಭ್ರಾಜತ ರಣಾಜಿರೇ॥ 7-114-78 (49521) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಭೀಮಸೇನಂ ಹಸನ್ನಿವ। ಅಭಿಹತ್ಯ ದೃಢಂ ಯುದ್ಧೇ ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ॥ 7-114-79 (49522) ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಯತಮಾನಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್। ತೇಽಪಿ ತಂ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯಂತ ಸಪ್ತಭಿಃ ಸಪ್ತಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-114-80 (49523) ಶಿಖಂಡಿನಸ್ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಮಹಾರಥಃ। ಧನುಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಾಮರೇ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ಸಾತ್ವತಃ॥ 7-114-81 (49524) ಶಿಖಂಡೀ ತು ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧಶ್ಛಿನ್ನೇ ಧನುಷಿ ಸತ್ವರಃ। ಅಸಿಂ ಜಗ್ರಾಹ ಸಮರೇ ಶತಚಂದ್ರಂ ಚ ಭಾಸ್ವರಂ॥ 7-114-82 (49525) ಭ್ರಾಮಯಿತ್ವಾ ಮಹಚ್ಚರ್ಮ ಚಾಮೀಕರವಿಭೂಷಿತಂ। ತಮಸಿಂ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾತ ಕೃತವರ್ಮರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-114-83 (49526) ಸ ತಸ್ಯ ಸಶರಂ ಚಾಪಂ ಛಿತ್ತ್ವಾ ರಾಜನ್ಮಹಾನಸಿಃ। ಅಭ್ಯಗಾದ್ಧರಣೀಂ ರಾಜಂಶ್ಚ್ಯುತಂ ಜ್ಯೋತಿರಿವಾಂಬರಾತ್॥ 7-114-84 (49527) ಏತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕಾಲೇ ತು ತ್ವರಮಾಣಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ವಿವ್ಯಧುಃ ಸಾಯಕೈರ್ಗಾಢಂ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಾಹವೇ॥ 7-114-85 (49528) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ತಚ್ಚ ಮಹದ್ಧನುಃ। ವಿಶೀರ್ಣಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಪರವೀರಹಾ॥ 7-114-86 (49529) ವಿವ್ಯಾಧ ಪಾಂಡವಾನ್ಯುದ್ಧೇ ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಶಿಖಂಡಿನಂ ಚ ವಿವ್ಯಾಧ ತ್ರಿಭಿಃ ಪಂಚಭಿರೇವ ಚ॥ 7-114-87 (49530) ಧನುರನ್ಯತ್ಸಮಾದಾಯ ಶಿಖಂಡೀ ತು ಮಹಾಯಶಾಃ। ಅವಾರಯತ್ಕೂರ್ಮನಖೈರಾಶುಗೈರ್ಹೃದಿಕಾತ್ಮಜಂ॥ 7-114-88 (49531) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ರಣೇ ರಾಜನ್ಹೃದಿಕಸ್ಯಾತ್ಮಸಂಭವಃ। ಅಭಿದುದ್ರಾವ ವೇಗೇನ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-114-89 (49532) ಭೀಷ್ಮಸ್ಯ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಮೃತ್ಯೋರ್ಹೇತುಂ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ವಿದರ್ಶಯನ್ಬಲಂ ಶೂರಃ ಶಾರ್ದೂಲ ಇವ ಕುಂಜರಂ॥ 7-114-90 (49533) ತೌ ದಿಶಾಗಜಸಂಕಾಶೌ ಜ್ವಲಿತಾವಿವ ಪಾವಕೌ। ಸಮಾಪೇತತುರನ್ಯೋನ್ಯಂ ಶರಸಂಘೈರರಿಂದಮೌ॥ 7-114-91 (49534) ವಿಧುನ್ವಾನೌ ಧನುಃಶ್ರೇಷ್ಠೇ ಸಂದಧಾನೌ ಚ ಸಾಯಕಾನ್। ವಿಸೃಜಂತೌ ಚ ಶತಶೋ ಗಭಸ್ತೀನಿವ ಭಾಸ್ಕರೌ॥ 7-114-92 (49535) ತಾಪಯಂತೌ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರನ್ಯೋನ್ಯಂ ತೌ ಮಹಾರಥೌ। ಯುಗಾಂತಪ್ರತಿಮೌ ವೀರೌ ರೇಜತುರ್ಭಾಸ್ಕರಾವಿವ॥ 7-114-93 (49536) ಕೃತವರ್ಮಾ ಚ ಸಮರೇ ಯಾಜ್ಞಸೇನಿಂ ಮಹಾರಥಂ। ವಿದ್ಧ್ವೇಷುಭಿಸ್ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-114-94 (49537) ಸ ಗಾಢವಿದ್ಧೋ ವ್ಯಥಿತೋ ರಥೋಪಸ್ಥ ಉಪಾವಿಶತ್। ವಿಸೃಜ್ಯ ಸಶರಂ ಚಾಪಂ ಮೂರ್ಚ್ಛಯಾಽಭಿಪರಿಪ್ಲುತಃ॥ 7-114-95 (49538) ತಂ ವಿಷಣ್ಣಂ ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾವಕಾಃ ಪುರುಷರ್ಷಭ। ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ಪೂಜಯಾಮಾಸುರ್ವಾಸಾಂಸ್ಯಾದುಧುವುಶ್ಚ ಹ॥ 7-114-96 (49539) ಶಿಖಂಡಿನಂ ತಥಾ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಶರಪೀಡಿತಂ। ಅಪೋವಾಹ ರಣಾದ್ಯಂತಾ ತ್ವರಮಾಣೋ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-114-97 (49540) ಸಾದಿತಂ ತು ರಥೋಪಸ್ಥೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪಾರ್ಥಾಃ ಶಿಖಂಡಿನಂ। ಪರಿವವ್ರೂ ರಥೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಾಹವೇ॥ 7-114-98 (49541) ತತ್ರಾದ್ಭುತಂ ಪರಂ ಚಕ್ರೇ ಕೃತವರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ। ಯದೇಕಃ ಸಮರೇ ಪಾರ್ಥಾನ್ವಾರಯಾಮಾಸ ಸಾನುಗಾನ್॥ 7-114-99 (49542) ಪಾರ್ಥಾಂಜಿತ್ವಾಽಜಯಚ್ಚೇದೀನ್ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಸೃಂಜಯಾನಪಿ। ಕೇಕಯಾಂಶ್ಚ ಮಹಾವೀರ್ಯಾನ್ಕೃತವರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-114-100 (49543) ತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಸಮರೇ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೇನ ಸ್ಮ ಪಾಂಡವಾಃ। ಇತಶ್ಚೇತಶ್ಚ ಧಾವಂತೋ ನೈವ ಚಕ್ರುರ್ಧೃತಿಂ ರಣೇ॥ 7-114-101 (49544) ಜಿತ್ವಾ ಪಾಂಡುಸುತಾನ್ಯುದ್ಧೇ ಭೀಮಸೇನಪುರೋಗಮಾನ್। ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಸಮರೇಽತಿಷ್ಠದ್ವಿಧೂಮ ಇವ ಪಾವಕಃ॥ 7-114-102 (49545) ತೇ ದ್ರಾವ್ಯಮಾಣಾಃ ಸಮರೇ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೇನ ಮಹಾರಥಾಃ। ವಿಮುಖಾಃ ಸಮಪದ್ಯಂತ ಶರವೃಷ್ಟಿಭಿರಾರ್ದಿತಾಃ॥ ॥ 7-114-103 (49546) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತುರ್ದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 114 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-114-1 ಬಹುಗುಣಂ ಬಹವೋ ಗುಣಾಃ ಶೌರ್ಯಾದಯಃ ಸಂಧ್ಯಾದಯೋ ವಾ ಯಸ್ಮಿನ್। ಬಲಂ ಪ್ರಬಲಂ॥ 5-114-2 ನಃ ಅಭಿಕಾಮಮನುರಕ್ತಂ॥ 5-114-3 ಲಘುನೋ ಮನೋಜ್ಞಸ್ಯ ವೃತ್ತಸ್ಯಾಯತನಮಾಯಾಸಃ ಪ್ರಾಯಃ ಪ್ರಚುರಂ ಯತ್ರ। ಸಾರಗಾತ್ರಂ ನಿಬಿಡಾವಯವಂ॥ 5-114-5 ಪರ್ಯವಸ್ಕಂದೇ ಅವರೋಹಣೇ। ಸರಣೇ ಪ್ರಸರಣೇ। ಸಾಂತರಪ್ಲುತೇ ಪ್ಲುವನಾಂತರೀತಾಯಾಂ ಗತೌ। ವ್ಯಪಯಾನೇಽಪಸರಣೇ॥ 5-114-6 ವೇತನೇನ ದಿನಮಾಸವರ್ಷದೇಯೇನ ಧನೇನ॥ 5-114-7 ಗೋಷ್ಠ್ಯಾ ಸಂಲಾಪಮಾತ್ರೇಣ॥ 5-114-13 ವಾಹನಾನ್ಯೇವೋರ್ಮಿತರಂಗಪರಂಪರಾ ವಿದ್ಯತೇ ಯತ್ರ। ಕ್ಷೇಪಣ್ಯೋ ಯಂತ್ರಾಣಿ॥ 5-114-14 ರತ್ನೈರುಪಲೈಶ್ಚ ಸುಸಂಚಿತಂ ಸುಷ್ಠುಸಂಛಾದಿತಂ। ವಾಹನಾಭಿಧಾವನಾನ್ಯೇವ ವಾಯುವೇಗತಯಾ ರೂಪಿತಾನಿ॥ 5-114-17 ಮಮ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಸೇಷಮಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-114-19 ದಾರುಣೈಕಾಯನೇ ಅತಿಭೀಷಣೇಽನನ್ಯಗತಿಕೇ। ಅಕಾಲೇ ಅತೀತೇ ಸಮಯೇ॥ 5-114-23 ಲಭ್ಯತೇ ಸೈನ್ಯೇನಾರ್ಥಾತ್॥ 5-114-30 ಧೃತಿಂ ಧಾರಣಾಂ॥ 5-114-35 ವ್ಯಗ್ರಾನನೇಕಾಗ್ರಾನ್। ಅವ್ಯಗ್ರಾನ್ ಪಲಾಯನೈಕಮನಸ ಇತಿ ವಾ॥ 5-114-51 ನಿರ್ಗುಣತಾಂ ಗುಣವೈಷಂಯಂ। ದ್ವೈಧೀಭಾವಮನಿಶ್ಚಯಂ॥ 5-114-54 ಸುಮಹಾನ್ ವಿಪುಲ ಇತಿ ಪರ್ಯಾಯಾಭ್ಯಾಂ ಮಹತ್ತ್ವೋದ್ರೇಕಃ॥ 5-114-56 ನಿರ್ಣಯಂ ನಿಯತಸ್ವಭಾವಂ॥ 5-114-65 ಸರ್ವತಃ ಸರ್ವಾನ್॥ 5-114-74 ದ್ವಿಧಾ ಸ್ಥಾನದ್ವಯೇ॥ 5-114-88 ಕೂರ್ಮನಖೈಃ ಕೂರ್ಮನಖಾಕೃತಿಫಲಕೈಃ॥ 5-114-114 ಚತುರ್ದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-115-0 (49547) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-115-0x (4556) ಶೃಣುಷ್ವೈಕಮನಾ ರಾಜನ್ಯನ್ಮಾಂ ತ್ವಂ ಪರಿಪೃಚ್ಛಸಿ। ದ್ರಾವ್ಯಮಾಣೇ ಬಲೇ ತಸ್ಮಿನ್ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ॥ 7-115-1 (49548) ಲಜ್ಜಯಾವನತೇ ಚಾಪಿ ಪರಿಹೃಷ್ಟೇ ಚ ತಾವಕೇ। ದ್ವೀಪೋ ಯ ಆಸೀತ್ಪಾಂಡೂನಾಮಗಾಧೇ ಗಾಧಮಿಚ್ಛತಾಂ॥ 7-115-2 (49549) ಶ್ರುತ್ವಾ ಸ ನಿನದಂ ಭೀಮಂ ತಾವಕಾನಾಂ ಮಹಾಹವೇ। ಶೈನೇಯಸ್ತ್ವರಿತೋ ರಾಜನ್ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-115-3 (49550) ಉವಾಚ ಸಾರಥಿಂ ತತ್ರ ಕ್ರೋಧಾಮರ್ಷಸಮನ್ವಿತಃ। ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಾಭಿಮುಖಂ ಸೂತ ಕುರು ಮೇ ರಥಮುತ್ತಮಂ॥ 7-115-4 (49551) ಕುರುತೇ ಕದನಂ ಪಶ್ಯ ಪಾಂಡುಸೈನ್ಯೇ ಹ್ಯಮರ್ಷಿತಃ। ಏನಂ ಜಿತ್ವಾ ಪುನಃ ಸೂತ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ವಿಜಯಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-115-5 (49552) ಏವಮುಕ್ತೇ ತು ವಚನೇ ಸೂತಸ್ತಸ್ಯ ಮಹಾಮತೇ। ನಿಮೇಷಾಂತರಮಾತ್ರೇಣ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-115-6 (49553) ಕೃತವರ್ಮಾ ತು ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಃ ಶೈನೇಯಂ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಅವಾಕಿರತ್ಸುಸಂಕ್ರುದ್ಧಸ್ತತೋಽಕ್ರುದ್ಧ್ಯತ್ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-115-7 (49554) ಅಥಾಶು ನಿಶಿತಂ ಭಲ್ಲುಂ ಶೈನೇಯಃ ಕೃತವರ್ಮಣಃ। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸಮರೇ ಶರಾಂಶ್ಚ ಚತುರೋಽಪರಾನ್॥ 7-115-8 (49555) ತೇ ತಸ್ಯ ಜಘ್ನಿರೇ ವಾಹಾನ್ಭಲ್ಲೇನಾಸ್ಯಾಚ್ಛಿನದ್ಧನುಃ। ಪೃಷ್ಠರಕ್ಷಂ ತಥಾ ಸೂತಮವಿಧ್ಯನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-115-9 (49556) ತತಸ್ತಂ ವಿರಥಂ ಕೃತ್ವಾ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ಸೇನಾಮಸ್ಯಾರ್ದಯಾಮಾಸ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-115-10 (49557) ಅಭಜ್ಯತಾಥ ಪೃತನಾ ಶೈನೇಯಶರಪೀಡಿತಾ। `ಪಲಾಯನಕೃತೋತ್ಸಾಹಾ ಭ್ರಮಂತೀ ತತ್ರತತ್ರ ಹ'। ತತಃ ಪ್ರಾಯಾತ್ಸ ತ್ವರಿತಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-115-11 (49558) ಶೃಣು ರಾಜನ್ಯದಕರೋತ್ತವ ಸೈನ್ಯೇಷು ವೀರ್ಯವಾನ್। ಅತೀತ್ಯ ಸ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರೋಣಾನೀಕಮಹಾರ್ಣವಂ॥ 7-115-12 (49559) ಪರಾಜಿತ್ಯ ತು ಸಂಹೃಷ್ಟಃ ಕೃತವರ್ಮಾಣಮಾಹವೇ। ಯಂತಾರಮಬ್ರವೀಚ್ಛೂರಃ ಶನೈರ್ಯಾಹೀತ್ಯಸಂಭ್ರಮಂ॥ 7-115-13 (49560) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತು ತವ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ರಥಾಶ್ವದ್ವಿ ಪಸಂಕುಲಂ। ಪದಾತಿಜನಸಂಪೂರ್ಣಮಬ್ರವೀತ್ಸಾರಥಿಂ ಪುನಃ॥ 7-115-14 (49561) ಯದೇತನ್ಮೇಘಸಂಕಾಶಂ ದ್ರೋಣಾನೀಕಸ್ಯ ಸವ್ಯತಃ। ಸುಮಹತ್ಕುಂಜರಾನೀಕಂ ಯಸ್ಯ ರುಕ್ಮರಥೋ ಮುಖಂ॥ 7-115-15 (49562) ಏತೇ ಹಿ ಬಹವಃ ಸೂತ ದುರ್ನಿವಾರ್ಯಾಶ್ಚ ಸಂಯುಗೇ। ದುರ್ಯೋಧನಸಮಾದಿಷ್ಟಾ ಮದರ್ಥೇ ತ್ಯಕ್ತಜೀವಿತಾಃ॥ 7-115-16 (49563) ರಾಜಪುತ್ರಾ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾಃ ಸರ್ವೇ ವಿಕ್ರಾಂತಯೋಧಿನಃ। `ನ ಚಾಜಿತ್ವಾ ರಣೇ ಹ್ಯೇತಾಞ್ಶಕ್ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತುಂ ಜಯದ್ರಥಃ॥ 7-115-17 (49564) ನಾಪಿ ಸೂತ ಮಯಾ ಪಾರ್ಥಃ ಶಕ್ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ತುಂ ಕಥಂಚನ। ಏತೇ ತಿಷ್ಠಂತಿ ಸಹಿತಾಃ ಸರ್ವವಿದ್ಯಾಸು ನಿಷ್ಠಿತಾಃ'॥ 7-115-18 (49565) ತ್ರಿಗರ್ತಾನಾಂ ರಥೋದಾರಾಃ ಸುವರ್ಣವಿಕೃತಧ್ವಜಾಃ। ಮಾಮೇವಾಭಿಮುಖಾ ವೀರಾ ಯೋತ್ಸ್ಯಮಾನಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-115-19 (49566) ಅತ್ರ ಮಾಂ ಪ್ರಾಪಯ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಶ್ವಾಂಶ್ಚೋದಯ ಸಾರಥೇ। ತ್ರಿಗರ್ತೈಃ ಸಹ ಯೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-115-20 (49567) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-115-21x (4557) ತತಃ ಪ್ರಾಯಾಚ್ಛನೈಃ ಸೂತಃ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಮತೇ ಸ್ಥಿತಃ। ರಥೇನಾದಿತ್ಯವರ್ಣೇನ ಭಾಸ್ವರೇಣ ಪತಾಕಿನಾ॥ 7-115-21 (49568) ತಮೂಹುಃ ಸಾರಥೇರ್ವಶ್ಯಾ ವಲ್ಗಮಾನಾ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ವಾಯುವೇಗಸಮಾಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಕುಂದೇಂದುರಜತಪ್ರಭಾಃ॥ 7-115-22 (49569) ಆಪತಂತಂ ರಣೇ ತಂ ತು ಶಂಖವರ್ಣೈರ್ಹಯೋತ್ತಮೈಃ। ಪರಿವವುಸ್ತತಃ ಶೂರಾ ಗಜಾನೀಕೇನ ಸರ್ವತಃ। ಕಿರಂತೋ ವಿವಿಧಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾನ್ಸಾಯಕಾಂʼಲ್ಲಘುವೇಧಿನಃ॥ 7-115-23 (49570) ಸಾತ್ವತೋಽಪಿ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈರ್ಗಜಾನೀಕಮಯೋಧಯತ್। ಪರ್ವತಾನಿವ ವರ್ಷೇಣ ತಪಾಂತೇ ಜಲದೋ ಮಹಾನ್॥ 7-115-24 (49571) ವಜ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ಪರ್ಶೈರ್ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಶರೈರ್ಗಜಾಃ। ಪ್ರಾದ್ರವನ್ರಣಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಶಿನಿವೀರಸಮೀರಿತೈಃ॥ 7-115-25 (49572) ಶೀರ್ಣದಂತಾ ವಿರುಧಿರಾ ಭಿನ್ನಮಸ್ತಕಪಿಂಡಿಕಾಃ। ವಿಶೀರ್ಣಕರ್ಣಾಸ್ಯಕರಾ ವಿನಿಯಂತೃಪತಾಕಿನಃ॥ 7-115-26 (49573) ಸಂಭಿನ್ನವರ್ಮಘಂಟಾಶ್ಚ ವಿನಿಕೃತ್ತಮಹಾಧ್ವಜಾಃ। ಹತಾರೋಹಾ ದಿಶೋ ರಾಜನ್ಭೇಜಿರೇ ಭ್ರಷ್ಟಕಂಬಲಾಃ॥ 7-115-27 (49574) ರುವಂತೋ ವಿವಿಧಾನ್ನಾದಾಂಜಲದೋಪಮನಿಃಸ್ವನಾಃ। ನಾರಚೈರ್ವತ್ಸದಂತೈಶ್ಚ ಭಲ್ಲೈರಂಜಲಿಕೈಸ್ತಥಾ॥ 7-115-28 (49575) ಕ್ಷುರಪ್ರೈರರ್ಧಚಂದ್ರೈಶ್ಚ ಸಾತ್ವತೇನ ವಿದಾರಿತಾಃ। ಕ್ಷರಂತೋಽಸೃಕ್ತಥಾ ಮೂತ್ರಂ ಪುರೀಷಂ ಚ ಪ್ರದುದ್ರುವುಃ। ಬಭ್ರುಮುಶ್ಚಸ್ಖಲುಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಪೇತುರ್ಮಂಲುಸ್ತಥಾಽಪರೇ॥ 7-115-29 (49576) ಏವಂ ತತ್ಕುಂಜರಾನೀಕಂ ಯುಯುಧಾನೇನ ಪೀಡಿತಂ। ಶರೈರಗ್ನ್ಯರ್ಕಸಂಕಾಶೈಃ ಪ್ರದುದ್ರಾವ ಸಮಂತತಃ॥ 7-115-30 (49577) ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ಗಜಾನೀಕೇ ಜಲಸಂಧೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಯತ್ತಃ ಸಂಪ್ರಾಪಯನ್ನಾಗಂ ರಜತಾಶ್ವರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-115-31 (49578) ರುಕ್ಮವರ್ಮಧರಃ ಶೂರಸ್ತಪನೀಯಾಂಗದಃ ಶುಚಿಃ। ಕುಂಡಲೀ ಮಕುಟೀ ಖಂಗೀ ರಕ್ತಚಂದನರೂಷಿತಃ॥ 7-115-32 (49579) ಶಿರಸಾ ಧಾರಯಂದೀಪ್ತಾಂ ತಪನೀಯಮಯೀಂ ಸ್ರಜಂ। ಉರಸಾ ಧಾರಯನ್ನಿಷ್ಕಂ ಕಂಠಸೂತ್ರಂ ಚ ಭಾಸ್ವರಂ॥ 7-115-33 (49580) ಚಾಪಂ ಚ ರುಕ್ಮವಿಕೃತಂ ವಿಧುನ್ವನ್ಗಜಮೂರ್ಧನಿ। ಅಶೋಭತ ಮಹಾರಾಜ ಸವಿದ್ಯುದಿವ ತೋಯದಃ॥ 7-115-34 (49581) ತಮಾಪತಂತಂ ಸಹಸಾ ಮಾಗಧಸ್ಯ ಗಜೋತ್ತಮಂ। ಸಾತ್ಯಕಿರ್ವಾರಯಾಮಾಸ ವೇಲೇವ ಮಕರಾಲಯಂ॥ 7-115-35 (49582) ನಾಗಂ ನಿವಾರಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶೈನೇಯಸ್ಯ ಶರೋತ್ತಮೈಃ। ಅಕ್ರುಧ್ಯತ ರಣೇ ರಾಜಂಜಲಸಂಧೋ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-115-36 (49583) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹಾರಾಜ ಮಾರ್ಗಣೈರ್ಭಾರಸಾಧನೈಃ। ಅವಿಧ್ಯತ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರಂ ಜಲಸಂಧೋ ಮಹೋರಸಿ॥ 7-115-37 (49584) ತತೋಽಪರೇಣ ಭಲ್ಲೇನ ಪೀತೇನ ನಿಶಿತೇನ ಚ। ಅಸ್ಯತೋ ವೃಷ್ಣಿವೀರಸ್ಯ ನಿಚಕರ್ತ ಶರಾಸನಂ॥ 7-115-38 (49585) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಛಿನ್ನಧನ್ವಾನಾಂ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ಭಾರತ। ಅವಿಧ್ಯನ್ಮಾಗಧೋ ವೀರಃ ಪಂಚಭಿರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-115-39 (49586) ಸ ವಿದ್ಧೋ ಬಹುಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಜಲಸಂಧೇನ ವೀರ್ಯವಾನ್। ನಾಕಂಪತ ಮಹಾಬಾಹುಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-115-40 (49587) ಅಚಿಂತಯನ್ವೈ ಸ ಶರಾನ್ನಾತ್ಯರ್ಥಂ ಸಂಭ್ರಮಾದ್ಬಲೀ। ಧನುರನ್ಯತ್ಸಮಾದಾಯ ತಿಷ್ಠತಿಷ್ಠೇತ್ಯುವಾಚ ಹ॥ 7-115-41 (49588) ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ಶೈನೇಯೋ ಜಲಸಂಧಂ ಮಹೋರಸಿ। ವಿವ್ಯಾಧ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಸುಭೃಶಂ ಶರಾಣಾಂ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-115-42 (49589) ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೇನ ಮುಷ್ಟಿದೇಶೇ ಮಹದ್ಧನುಃ। ಜಲಸಂಧಸ್ಯ ಚಿಚ್ಛೇದ ವಿವ್ಯಾಧ ಚ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-115-43 (49590) ಜಲಸಂಧಸ್ತು ತತ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸಶರಂ ವೈ ಶರಾಸನಂ। ತೋಮರಂ ವ್ಯಸೃಜತ್ತೂರ್ಣಂ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರತಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-115-44 (49591) ಸ ನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಭುಜಂ ಸವ್ಯಂ ಮಾಧವಸ್ಯ ಮಹಾರಣೇ। ಅಭ್ಯಗಾದ್ಧರಣೀಂ ಘೋರಃ ಶ್ವಸನ್ನಿವ ಮಹೋರಗಃ॥ 7-115-45 (49592) ನಿರ್ಭಿನ್ನೇ ತು ಭುಜೇ ಸವ್ಯೇ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ತ್ರಿಂಶದ್ಭಿರ್ವಿಶಿಖೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಜಲಸಂಧಮತಾಡಯತ್॥ 7-115-46 (49593) ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ತು ತತಃ ಖಂಗಂ ಜಲಸಂಧೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಆರ್ಷಭಂ ಚರ್ಮ ಚ ಮಹಚ್ಛತಚಂದ್ರಕಸಂಕುಲಂ। ಆವಿಧ್ಯ ಚ ತತಃ ಖಂಗಂ ಸಾತ್ವತಾಯೋತ್ಸಸರ್ಜ ಹ॥ 7-115-47 (49594) ಶೈನೇಯಸ್ಯ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಸ ಖಂಗೋ ನ್ಯಪತನ್ಮಹೀಂ। ಅಲಾತಚಕ್ರವಚ್ಚೈವ ವ್ಯರೋಚತ ಮಹೀಂ ಗತಃ॥ 7-115-48 (49595) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಸರ್ವಕಾಯಾವದಾರಣಂ। `ಜಲಸಂಧಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಉತ್ಸ್ಮಯಿತ್ವಾ ಚ ಮಾಧವಃ'॥ 7-115-49 (49596) ಶಾಲಸ್ಕಂಧಪ್ರತೀಕಾಶಮಿಂದ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ವನಂ। ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ವಿವ್ಯಧೇ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಜಲಸಂಧಂ ಶರೇಣ ಹ॥ 7-115-50 (49597) ತತಃ ಸಾಭರಣೌ ಬಾಹೂ ಕ್ಷುರಾಭ್ಯಾಂ ಮಾಧವೋತ್ತಮಃ। ಸಾಂಗದೌ ಜಲಸಂಧಸ್ಯ ಚಿಚ್ಛೇದ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-115-51 (49598) ತೌ ಬಾಹೂ ಪರಿಘಪ್ರಖ್ಯೌ ಪೇತತುರ್ಗಜಸತ್ತಮಾತ್। ವಸುಂಧರಾಧರಾದ್ಧಷ್ಟೌ ಪಂಚಶೀರ್ಷಾವಿವೋರಗೌ॥ 7-115-52 (49599) ತತಃ ಸುದಂಷ್ಟ್ರಂ ಸುಹನು ಚಾರುಕುಂಡಲಮಂಡಿತಂ। ಕ್ಷುರೇಣಾಸ್ಯ ತೃತೀಯೇನ ಶಿರಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-115-53 (49600) ತತ್ಪಾತಿತಶಿರೋಬಾಹುಕಬಂಧಂ ಭೀಮದರ್ಶನಂ। ದ್ವಿರದಂ ಜಲಸಂಧಸ್ಯ ರುಧಿರೇಣಾಭ್ಯಷಿಂಚತ॥ 7-115-54 (49601) ಜಲಸಂಧಂ ನಿಹತ್ಯಾಜೌ ತ್ವರಮಾಣಸ್ತು ಸಾತ್ವತಃ। ವಿಮಾನಂ ಪಾತಯಾಮಾಸ ಗಜಸ್ಕಂಧಾದ್ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-115-55 (49602) ರುಧಿರೇಣಾವಸಿಕ್ತಾಂಗೌ ಜಲಸಂಧಸ್ಯ ಕುಂಜರಃ। ವಿಲಂಬಮಾನಮವಹತ್ಸಂಶ್ಲಿಷ್ಟಂ ಪರಮಾಸನಂ॥ 7-115-56 (49603) ಶರಾರ್ದಿತಃ ಸಾತ್ವತೇನ ಮರ್ದಮಾನಃ ಸ್ವವಾಹಿನೀಂ। ಘೋರಮಾರ್ತಸ್ವರಂ ಕೃತ್ವಾ ವಿದುದ್ರಾವ ಮಹಾಗಜಃ॥ 7-115-57 (49604) ಹಾಹಾಕಾರೋ ಮಹಾನಾಸೀತ್ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಜಲಸಂಧಂ ಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವೃಷ್ಣೀನಾಮೃಪಭೇಣ ತು॥ 7-115-58 (49605) ವಿಮುಖಾಶ್ಚಾಭ್ಯಧಾವಂತ ತವ ಯೋಧಾಃ ಸಮಂತತಃ। ಪಲಾಯನಕೃತೋತ್ಸಾಹಾ ನಿರುತ್ಸಾಹಾ ದ್ವಿಷಂಜಯೇ॥ 7-115-59 (49606) ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ರಾಜಂದ್ರೋಣಃ ಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಃ। `ಸನ್ನ್ಯಸ್ಯ ಭಾರಂ ಸುಮಹತ್ಕೃತವರ್ಮಣಿ ಭಾರತ॥ 7-115-60 (49607) ಅಭ್ಯಯಾಜ್ಜವನೈರಶ್ವೈರ್ಯುಯುಧಾನಂ ಮಹಾರಥಂ। ಸ ಹಿ ಪಾರ್ಥಾನ್ರಣೇ ಯತ್ತಾಂದಧಾರೈಕೋ ಮಹಾಬಲಃ'॥ 7-115-61 (49608) ತಮುದೀರ್ಣಂ ತಥಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಶೈನೇಯಂ ಕುರುಪುಂಗವಾಃ। ದ್ರೋಣೇನೈವ ಸಹ ಕ್ರುದ್ಧಾ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಸಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-115-62 (49609) ತತಃ ಪ್ರವವೃತೇ ಯುದ್ಧಂ ಕುರೂಣಾಂ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಚ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚ ರಣೇ ರಾಜನ್ಘೋರಂ ದೇವಾಸುರೋಪಮಂ॥ ॥ 7-115-63 (49610) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಪಂಚದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 115 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-115-23 ದ್ರೋಣo 5-115-26 ಪಿಂಡಿಕ್ರಾ ಗಂಡಃ॥ 5-115-33 ಕಂಠಸೂತ್ರಂ ಹಾರಂ॥ 5-115-47 ತತೋ ಗ್ರಹಣಾನಂತರಂ। ಆವಿಧ್ಯ ಭ್ರಾಮಯಿತ್ವಾ॥ 5-115-52 ವಸುಂಧರಾಧರಾತ್ ಪರ್ವತಾಂ॥ 5-115-115 ಪಂಚದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯ॥

7-116-0 (49611) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-116-0x (4558) `ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ರಣೇ ಕರ್ಮ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯೋದ್ಧುಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ಅಮೃಷ್ಯಮಾಣಾಃ ಸಂಯತ್ತಾಃ ಶೈನೇಯಂ ಸಮುಪಾದ್ರವನ್'॥ 7-116-1 (49612) ತೇ ಕಿರಂತಃ ಶರವ್ರಾತಾನ್ಸರ್ವೇ ಯತ್ತಾಃ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ತ್ವರಮಾಣಾ ಮಹಾರಾಜ ಯುಯುಧಾನಮಯೋಧಯನ್॥ 7-116-2 (49613) ತಂ ದ್ರೋಣಃ ಸಪ್ತಸಪ್ತ್ಯಾ ಜಘಾನ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ದುರ್ಮರ್ಷಣೋ ದ್ವಾದಶಭಿರ್ದುಃಸಹೋ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-116-3 (49614) ವಿಕರ್ಣಶ್ಚಾಪಿ ನಿಶಿತೈಸ್ತ್ರಿಂಶದ್ಭಿಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಮಾರ್ಗಣೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ವಾಮಪಾರ್ಶ್ವೇ ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-116-4 (49615) ದುರ್ಮುಖೋ ದಶಭಿರ್ಬಾಣೈಸ್ತಥಾ ದುಃಶಾಸನೋಽಷ್ಟಭಿಃ। ಚಿತ್ರಸೇನಶ್ಚ ಶೈನೇಯಂ ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಮಾರಿಷ॥ 7-116-5 (49616) ದುರ್ಯೋಧನಶ್ಚ ಮಹತಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ಮಾಧವಂ। ಅಪೀಡಯದ್ರಮೇ ರಾಜಞ್ಶೂರಾಶ್ಚಾನ್ಯೇ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-116-6 (49617) ಸರ್ವತಃ ಪ್ರತಿವಿದ್ಧಸ್ತು ತವ ಪುತ್ರೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। `ಸ ತುದ್ಯಮಾನಶ್ಚ ತದಾ ಸರ್ವತಃ ಕುರುಪುಂಗವೈಃ'॥ 7-116-7 (49618) ತಾನ್ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯದ್ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಃ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಗಜಿಹ್ಮಗೈಃ। `ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಪುಂಡರೀಕಾಕ್ಷೋ ಹ್ಯಸ್ತ್ರೇಷು ಪರಿನಿಷ್ಠಿತಃ'॥ 7-116-8 (49619) ಭಾರದ್ವಾಜಂ ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ದುಃಸಹಂ ನವಭಿಃ ಶರೈಃ। ವಿಕರ್ಣಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಚಿತ್ರಸೇನಂ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-116-9 (49620) ದುರ್ಮರ್ಷಣಂ ದ್ವಾದಶಭಿರಷ್ಟಾಭಿಶ್ಚ ವಿವಿಂಶತಿಂ। ಸತ್ಯವ್ರತಂ ಚ ನವಭಿರ್ವಿಜಯಂ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-116-10 (49621) `ದುರ್ಯೋಧನಂ ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸುಪುಂಖೈಸ್ತಿಗ್ಮತೇಜನೈಃ'। ತತೋ ರುಕ್ಮಾಂಗದಂ ಚಾಪಂ ವಿಧುನ್ವಾನೋ ಮಹಾರಥಃ। ಅಭ್ಯಯಾತ್ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತೂರ್ಣಂ ಪುತ್ರಂ ತವ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-116-11 (49622) ರಾಜಾನಂ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಸರ್ವಲೋಕಮಹಾರಥಂ। ಶರೈರಭ್ಯಹನದ್ಗಾಢಂ ತತೋ ಯುದ್ಧಮಭೂತ್ತಯೋಃ॥ 7-116-12 (49623) ವಿಮುಂಚತೌ ಶರಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾನ್ಸಂದಧಾನೌ ಚ ಸಾಯಕಾನ್। ಅದೃಶ್ಯಂ ಸಮರೇಽನ್ಯೋನ್ಯಂ ಚಕ್ರತುಸ್ತೌ ಮಹಾರಥೌ॥ 7-116-13 (49624) ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕುರುರಾಜೇನ ನಿರ್ವಿದ್ಧೋ ಬಹ್ವಶೋಭತ। ಅಸ್ರವದ್ರುಧಿರಂ ಭೂರಿ ಸ್ವರಸಂ ಚಂದನೋ ಯಥಾ॥ 7-116-14 (49625) ಸಾತ್ವತೇನ ಚ ಬಾಣೌಧೈರ್ನಿರ್ವಿದ್ಧಸ್ತನಯಸ್ತವ। ಶಾತಕುಂಭಮಯಾಪೀಡೋ ಬಭೌ ಯೂಪ ಇವೋಚ್ಛ್ರಿತಃ॥ 7-116-15 (49626) ಮಾಧವಸ್ತು ರಮೇ ರಾಜನ್ಕುರುರಾಜಸ್ಯ ಧನ್ವಿನಃ। ಧನುಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಮರೇ ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಹಸನ್ನಿವ॥ 7-116-16 (49627) ಅಥೈನಂ ಛಿನ್ನಧನ್ವಾನಂ ಶರೈರ್ಬಹುಭಿರಾಚಿನೋತ್। ನಿರ್ಭಿನ್ನಶ್ಚ ಶರೈಸ್ತೇನ ದ್ವಿಷತಾ ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರಿಣಾ। ನಾಮೃಷ್ಯತ ರಣೇ ರಾಜಾ ಶತ್ರೋರ್ವಿಜಯಲಕ್ಷಣಂ॥ 7-116-17 (49628) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಹೇಮಪೃಷ್ಠಂ ದುರಾಸದಂ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ತೂರ್ಣಂ ಸಾಯಕಾನಾಂ ಶತೇನ ಹ॥ 7-116-18 (49629) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಬಲವತಾ ತವ ಪುತ್ರೇಣ ಧನ್ವಿನಾ। ಅಮರ್ಷವಶಮಾಪನ್ನಸ್ತವ ಪುತ್ರಮಪೀಡಯತ್॥ 7-116-19 (49630) ಪೀಡಿತಂ ನೃಪತಿಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತವ ಪುತ್ರಂ ಮಹಾರಥಾಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಶರವರ್ಷೇಣ ಛಾದಯಾಮಾಸುರೋಜಸಾ॥ 7-116-20 (49631) ಸ ಚ್ಛಾದ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಭಿಸ್ತವ ಪುತ್ರೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। ಏಕೈಕಂ ಪಂಚಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತಭಿಃ। ದುರ್ಯೋಧನಂ ವ ತ್ವರಿತೋ ವಿವ್ಯಾಧಾಷ್ಟಭಿರಾಶುಗೈಃ॥ 7-116-21 (49632) ಪ್ರಹಸಂಶ್ಚಾಸ್ಯ ಚಿಚ್ಛೇದ ಕಾರ್ಮುಕಂ ರಿಪುಭೀಷಣಂ। ನಾಗಂ ಮಣಿಮಯಂ ಚೈವ ಶರೈರ್ಧ್ವಜಮಪಾತಯತ್॥ 7-116-22 (49633) ಹತ್ವಾ ತು ಚತುರೋ ವಾಹಾಂಶ್ಚತುರ್ಭಿರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಸಾರಥಿಂ ಪಾತಯಾಮಾಸ ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-116-23 (49634) ಏತಸ್ಮಿನ್ನಂತರೇ ಚೈವ ಕುರುರಾಜಂ ಮಹಾರಥಂ। ಅವಾರಿಕಚ್ಛರೈರ್ಹೃಷ್ಟೋ ಬಹುಭಿರ್ಮರ್ಮಭೇದಿಭಿಃ॥ 7-116-24 (49635) ಸ ವಿಧ್ಯಮಾನಃ ಸಮರೇ ಶೈನೇಯಸ್ಯ ಶರೋತ್ತಮೈಃ। ಪ್ರಾದ್ರವತ್ಸಹಸಾ ರಾಜನ್ಪುತ್ರೋ ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತವ। ಆಪ್ಲುತಶ್ಚ ತತೋ ಯಾನಂ ಚಿತ್ರಸೇನಸ್ಯ ಧನ್ವಿನಃ॥ 7-116-25 (49636) ಹಾಹಾಭೂತಂ ಜಗಚ್ಚಾಸೀದ್ದೃಷ್ಟ್ವಾ ರಾಜಾನಮಾಹವೇ। ಗ್ರಸ್ಯಮಾನಂ ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ಖೇ ಮೋಮಮಿವ ರಾಹುಣಾ॥ 7-116-26 (49637) ತಂ ತು ಶಬ್ದಮಥ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕೃತವಾರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ। ಅಭ್ಯಯಾತ್ಸಹಸಾ ತತ್ರ ಯತ್ರಾಸ್ತೇ ಮಾಧವಃ ಪ್ರಭುಃ॥ 7-116-27 (49638) ವಿಧುನ್ವಾನೋ ಧನುಃ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಚೋದಯಂಶ್ಚೈವ ವಾಜಿನಃ। ಭರ್ತ್ಸಯನ್ಸಾರಥಿಂ ಚಾಗ್ರೇ ಯಾಹಿಯಾಹೀತಿ ಸತ್ವರಂ॥ 7-116-28 (49639) ತಮಾಪತಂತಂ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ವ್ಯಾದಿತಾಸ್ಯಮಿವಾಂತಕಂ। ಯುಯುಧಾನೋ ಮಹಾರಾಜ ಯಂತಾರಮಿದಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-116-29 (49640) ಕೃತವರ್ಮಾ ರಥೇನೈಷ ದ್ರುತಮಾಪತತೇ ಶರೀ। ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾಹಿ ರಥೇನೈನಂ ಪ್ರವರಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-116-30 (49641) `ಪ್ರಯಾಹಿ ಸತ್ವರಂ ಸೂತ ರಥೇನ ರಥಸತ್ತಮಂ। ನಿಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ತಂ ಸಂಖ್ಯೇ ವೃಷ್ಣಿವೀರಮರಿಂದಮಂ'॥ 7-116-31 (49642) ತತಃ ಪ್ರಜವಿತಾಶ್ವೇನ ರಥೇನ ರಥಿನಾಂವರಃ। ಆಸಸಾದ ರಣೇ ಭೋಜಂ ಪ್ರತಿಮಾನಂ ಧನುಷ್ಮತಾಂ॥ 7-116-32 (49643) ತತೋ ಗಭಸ್ತಿಮತ್ಪ್ರಖ್ಯೌ ಜ್ವಲಿತಾವಿವ ಪಾವಕೌ। ಸಮೇಯಾತಾಂ ನರವ್ಯಾಘ್ರೌ ವ್ಯಾಘ್ರಾವಿವ ತರಸ್ವಿನೌ॥ 7-116-33 (49644) ಕೃತವರ್ಮಾ ತು ಶೈನೇಯಂ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಮಾರ್ಪಯತ್। ನಿಶಿತೈಃ ಸಾಯಕೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಯಂತಾರಂ ಚಾಸ್ಯ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-116-34 (49645) ಚತುರಶ್ಚತುರೋ ವಾಹಾಂಶ್ಚತುರ್ಭಿಃ ಪರಮೇಷುಭಿಃ। ಅವಿಧ್ಯತ್ಸಾಧುದಾಂತಾನ್ವೈ ಸೈಂಧವಾನ್ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಹಿ॥ 7-116-35 (49646) ರುಕ್ಮಧ್ವಜೋ ರುಕ್ಮಪೃಷ್ಠಂ ಮಹದ್ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ಕಾರ್ಮುಕಂ। ರುಕ್ಮಾಂಗದೀ ರುಕ್ಮವರ್ಮಾ ರುಕ್ಮಪುಂಖೈರವಾರಯತ್॥ 7-116-36 (49647) ತತೋಽಶೀತಿಂ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರಃ ಸಾಯಕಾನ್ಕೃತವರ್ಮಣೇ। ಪ್ರಾಹಿಣೋತ್ತ್ವರಯಾ ಯುಕ್ತೋ ದ್ರಷ್ಟುಕಾಮೋ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-116-37 (49648) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಬಲವತಾ ಶತ್ರುಣಾ ಶತ್ರುತಾಪನಃ। ಸಮಕಂಪತಃ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಕ್ಷಿತಿಕಂಪೇ ಯಥಾಽಚಲಃ॥ 7-116-38 (49649) ತ್ರಿಷಷ್ಟ್ಯಾ ಚತುರೋಽಸ್ಯಾಶ್ವಾನ್ಸಪ್ತಭಿಃ ಸಾರಥಿಂ ತಥಾ। ವಿವ್ಯಾಧ ನಿಶಿತೈಸ್ತೂರ್ಣಂ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-116-39 (49650) `ಹತಾಶ್ವಸೂತೇ ತು ರಥೇ ಸ್ಥಿತಾಯ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ'। ಸುವರ್ಣಪುಂಖಂ ವಿಶಿಖಂ ಸಮಾದಾಯ ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ವ್ಯಸೃಜತ್ತಂ ಮಹಾಜ್ವಾಲಂ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಮಿವ ಪನ್ನಗಂ॥ 7-116-40 (49651) ಸೋಽವಿಧ್ಯತ್ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಯಮದಂಡೋಪಮಃ ಶರಃ। ಜಾಂಬೂನದವಿಚಿತ್ರಂ ಚ ವರ್ಮ ನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಭಾನುಮತ್। ಅಭ್ಯಗಾದ್ಧರಣೀಮುಗ್ರೋ ರುಧಿರೇಣ ಸಮುಕ್ಷಿತಃ॥ 7-116-41 (49652) ಸಂಜಾತರುಧಿರಶ್ಚಾಜೌ ಸಾತ್ವತೇಷುಭಿರರ್ದಿತಃ। ಸಶರಂ ಧನುರುತ್ಸೃಜ್ಯ ನ್ಯಪತತ್ಸ್ಯಂದನೋತ್ತಮಾತ್॥ 7-116-42 (49653) ಸ ಸಿಂಹದಂಷ್ಟ್ರೋ ಜಾನುಭ್ಯಾಂ ಪತಿತೋಽಮಿತವಿಕ್ರಮಃ। ಶರಾರ್ದಿತಃ ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ರಥೋಪಸ್ಥೇ ನರರ್ಷಭಃ॥ 7-116-43 (49654) ಸಹಸ್ರಬಾಹುಸದೃಶಮಕ್ಷೋಭ್ಯಮಿವ ಸಾಗರಂ। ನಿವಾರ್ಯ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಪ್ರಯಯೌ ತತಃ॥ 7-116-44 (49655) `ನ ಹಿ ತಸ್ಯ ಶರೋಽಪಾರ್ಥಃ ಕಥಂಚಿದಪಿ ಪಾರ್ಥಿವ। ದಿದೃಕ್ಷುಃ ಸ ಹಿ ವೇಗೇನ ಪ್ರಾಯಾದ್ಯತ್ರ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-116-45 (49656) ಸ ಶಕ್ತ್ಯಾ ಕ್ಷತ್ರಿಯೈಸ್ತತ್ರ ನಿರುದ್ಧೋ ಬಲವತ್ತರಃ। ಯುಯುಧೇ ಸಾತ್ವತೋ ರಾಜಂದಿದೃಕ್ಷುಃ ಪಾಂಡುನಂದನಂ'॥ 7-116-46 (49657) ಖಂಗಶಕ್ತಿಧನುಃಕೀರ್ಣಾಂ ಗಜಾಶ್ವರಥಸಂಕುಲಾಂ। ಪ್ರವರ್ತಿತೋಗ್ರರುಧಿರಾಂ ಶತಶಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭೈಃ॥ 7-116-47 (49658) ಪ್ರೇಕ್ಷತಾಂ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಮಧ್ಯೇನ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ। ಅಭ್ಯಗಾದ್ವಾಹಿನೀಂ ಹಿತ್ವಾ ವೃತ್ರಹೇವಾಸುರೀಂ ಚಮೂಂ॥ 7-116-48 (49659) ಸಮಾಶ್ವಸ್ಯ ಚ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೋ ಗೃಹ್ಯ ಚಾನ್ಯನ್ಮಹದ್ಧನುಃ। ತಸ್ಥೌ ಸ ತತ್ರ ಬಲವಾನ್ವಾರಯನ್ಯುಧಿ ಪಾಂಡವಾನ್॥ ॥ 7-116-49 (49660) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಪೋಡಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 116 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-116-11 ರುಕ್ಮಾಂಗದಂ ಚಾಪಿ ಇತಿ ಙ.ಪಾಠಃ॥ 5-116-14 ಚಂದನೋ ರಕ್ತಚಂದನಃ॥ 5-116-43 ದಂಷ್ಟ್ರಾಶ್ಚತಸ್ರೋ ಯಸ್ಯ ಸ್ಯುರ್ದಶನೇಭ್ಯಃ ಸಮುಚ್ಛ್ರಿತಾಃ। ಸಿಂಹದಂಷ್ಟ್ರಃ ಸ ಗದಿತಶ್ಚತುರ್ದಂಷ್ಟ್ರಶ್ಚ ಸೂರಿಭಿಃ॥ 5-116-116 ಷೋಡಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-117-0 (49661) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-117-0x (4559) ಕಾಲ್ಯಮಾನೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ಶೈನೇಯೇನ ತತಸ್ತತಃ। ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಶರವ್ರಾತೈರ್ಮರ್ಮಭಿದ್ಭಿರವಾಕಿರತ್॥ 7-117-1 (49662) ಸ ಸಂಪ್ರಹಾರಸ್ತುಮುಲೋ ದ್ರೋಣಸಾತ್ವತಯೋರಭೂತ್। ಪಶ್ಯತಾಂ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಬಲಿವಾಸವಯೋರಿವ॥ 7-117-2 (49663) ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರಂ ಚಿತ್ರೈಃ ಸರ್ವಾಯಸೈಃ ಶರೈಃ। ತ್ರಿಭಿರಾಶೀವಿಪಾಕಾರೈರ್ಲಲಾಟೇ ಸಮವಿಧ್ಯತ॥ 7-117-3 (49664) ತೈರ್ಲಲಾಟಾರ್ಪಿತೈರ್ಬಾಣೈರ್ಯುಯುಧಾನಸ್ತ್ವಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ವ್ಯರೋಚತ ಮಹಾರಾಜ ತ್ರಿಶೃಂಗ ಇವ ಪರ್ವತಃ॥ 7-117-4 (49665) ತತೋಽಸ್ಯ ಬಾಣಾನಪರಾನಿಂದ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ವನಾನ್। ಭಾರದ್ವಾಜೋಽಂತರಪ್ರೇಕ್ಷೀ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-117-5 (49666) ತಾಂದ್ರೋಣಚಾಪನಿರ್ಮುಕ್ತಾಂದಾಶಾರ್ಹಃ ಪತತಃ ಶರಾನ್। ದ್ವಾಭ್ಯಾಂದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಸುಪುಂಖಾಭ್ಯಾಂ ಚಿಚ್ಛೇದ ಪರಮಾಸ್ತ್ರವಿತ್॥ 7-117-6 (49667) ತಾಮಸ್ಯ ಲಘುತಾಂ ದ್ರೋಣಃ ಸಮವೇಕ್ಷ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಪ್ರಹಸ್ಯ ಸಹಸಾಽವಿಧ್ಯತ್ತ್ರಿಂಶತಾಂ ಶಿನಿಪುಂಗವಂ॥ 7-117-7 (49668) ಪುನಃ ಪಂಚಶತೇಷೂಣಾಂ ಶಿತೇನ ಚ ಸಮಾರ್ಪಯತ್। ಲಘುತಾಂ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಲಾಘವೇನ ವಿಶೇಷಯನ್॥ 7-117-8 (49669) ಸಮುತ್ಪತಂತಿ ವಲ್ಮೀಕಾದ್ಯಥಾ ಕ್ರುದ್ಧಾ ಮಹೋರಗಾಃ। ತಥಾ ದ್ರೋಣರಥಾದ್ರಾಜನ್ನಾಪತಂತಿ ತನುಚ್ಛಿದಃ॥ 7-117-9 (49670) ತಥೈವ ಯುಯುಧಾನೇನ ಸೃಷ್ಟಾಃ ಸತಸಹಸ್ರಶಃ। ಅವಾಕಿರಂದ್ರೋಣರಥಂ ಶರಾ ರುಧಿರಭೋಜನಾಃ॥ 7-117-10 (49671) ಲಾಘವಾದ್ದಿಜಮುಖ್ಯಸ್ಯ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಚ ಮಾರಿಷ। ವಿಶೇಷಂ ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛಾಮ ಸಮಾವಾಸ್ತಾಂ ನರರ್ಷಭೌ॥ 7-117-11 (49672) ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತು ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ನವಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಆಜಘಾನ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಧ್ವಜಂ ಚ ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-117-12 (49673) ಸಾರಥಿಂ ಚ ಶತೇನೈವ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ। ಲಾಘವಂ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-117-13 (49674) ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಸಾರಥಿಂ ವಿದ್ವ್ವಾ ತುರಂಗಾಂಶ್ಚ ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ। ಧ್ವಜಮೇಕೇನ ಚಿಚ್ಛೇದ ಮಾಧವಸ್ಯ ರಥೇ ಸ್ಥಿತಂ॥ 7-117-14 (49675) ಅಥಾಪರೇಣ ಭಲ್ಲೇನ ಹೇಮಪುಂಖೇನ ಪತ್ರಿಣಾ। ಧನುಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಸಮರೇ ಮಾಧವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-117-15 (49676) ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತು ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಧನುಸ್ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾರಥಃ। ಗದಾಂ ಜಗ್ರಾಹ ಮಹತೀಂ ಭಾರದ್ವಾಜಾಯ ಚಾಕ್ಷಿಪತ್॥ 7-117-16 (49677) ತಾಮಾಪತಂತೀಂ ಸಹಸಾ ಪಟ್ಟಬದ್ಧಾಮಯಸ್ಮಯೀಂ। ನ್ಯವಾರಯಚ್ಛರೈರ್ದ್ರೋಣೋ ಬಹುಭಿರ್ಬಹುರೂಪಿಭಿಃ॥ 7-117-17 (49678) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಬಹುಭಿರ್ವೀರಂ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ॥ 7-117-18 (49679) ಸ ವಿದ್ವಾ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣಂ ಸಿಂಹನಾದಮಮುಂಚತ। ತಂ ವೈ ನ ಮೃಮಷೇ ದ್ರೋಣಃ ಸಿಂಹನಾದಂ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-117-19 (49680) ತತಃ ಶಕ್ತಿಂ ರಣೇ ದ್ರೋಣೋ ರುಕ್ಮದಂಡಾಮಯಸ್ಮಯೀಂ। ತರಸಾ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಮಾಧವಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-117-20 (49681) ಅನಾಸಾದ್ಯ ತು ಶೈನೇಯಂ ಸಾ ಶಕ್ತಿಃ ಕಾಲಸನ್ನಿಭಾ। ಭಿತ್ತ್ವಾ ರಥಂ ಜಗಾಮೋಗ್ನಾ ಧರಣೀಂ ದಾರುಣಸ್ವನಾ॥ 7-117-21 (49682) ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರೋ ರಾಜನ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪತ್ರಿಣಾ। ದಕ್ಷಿಣಂ ಭುಜಮಾಸಾದ್ಯ ಪೀಡಯನ್ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-117-22 (49683) ದ್ರೋಣೋಽಪಿ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಮಾಧವಸ್ಯ ಮಹದ್ಧನುಃ। ಅರ್ಧಚಂದ್ರೇಣ ಚಿಚ್ಛೇದ ರಥಶಕ್ತ್ಯಾ ಚ ಸಾರಥಿಂ॥ 7-117-23 (49684) ಮುಮೋಹ ಸಾರಥಿಸ್ತಸ್ಯ ರಥಶಕ್ತ್ಯಾ ಸಮಾಹತಃ। ಸ ರಥೋಪಸ್ಥಮಾಸಾದ್ಯ ಮುಹೂರ್ತಂ ಸನ್ನ್ಯಷೀದತ॥ 7-117-24 (49685) ಚಕಾರ ಸಾತ್ಯಕೀ ರಾಜಂಸ್ತತ್ರ ಕರ್ಮಾತಿಮಾನುಷಂ। ಅಯೋಧಯಚ್ಚ ಯದ್ದ್ರೋಣಂ ರಶ್ಮೀಂಜಗ್ರಾಹ ಚ ಸ್ವಯಂ॥ 7-117-25 (49686) ತತಃ ಶರಶತೇನೈವ ಯುಯುಧಾನೋ ಮಹಾರಥಃ। ಅವಿಧ್ಯದ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಹೃಷ್ಟರೂಪೋ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-117-26 (49687) ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣಃ ಶರಾನ್ಪಂಚ ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಭಾರತ। ತೇ ಘೋರಾಃ ಕವಚಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಪಪುಃ ಶೋಣಿತಮಾಹವೇ॥ 7-117-27 (49688) ನಿರ್ವಿದ್ಧಸ್ತು ಶರೈರ್ಘೋರೈರಕ್ರುದ್ಧ್ಯತ್ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಭೃಶಂ। ಸಾಯಕಾನ್ವ್ಯಸೃಜಚ್ಚಾಪಿ ವೀರೋ ರುಕ್ಮರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-117-28 (49689) ತತೋ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಯಂತಾರಂ ನಿಪಾತ್ಯೈಕೇಷುಣಾ ಭುವಿ। ಅಶ್ವಾನ್ವ್ಯದ್ರಾವಯದ್ಬಾಣೈರ್ಹತಸೂತಾಂಸ್ತತಸ್ತತಃ॥ 7-117-29 (49690) ಸ ರಥಃ ಪ್ರದ್ರುತಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಮಂಡಲಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಚಕಾರ ರಾಜತೋ ರಾಜನ್ಭ್ರಾಜಮಾನ ಇವಾಂಶುಮಾನ್॥ 7-117-30 (49691) ಅಭಿದ್ರವತ ಗೃಹ್ಣೀತ ಹಯಾಂದ್ರೋಣಸ್ಯ ಧಾವತ। ಇತಿ ಸ್ಮ ಚುಕ್ರುಶುಃ ಸರ್ವೇ ರಾಜಪುತ್ರಾಃ ಸರಾಜಕಾಃ॥ 7-117-31 (49692) ತೇ ಸಾತ್ಯಕಿಮಪಾಸ್ಯಾಶು ರಾಜನ್ಯುಧಿ ಮಹಾರಥಾಃ। ಯತೋ ದ್ರೋಣಸ್ತತಃ ಸರ್ವೇ ಸಹಸಾ ಸಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-117-32 (49693) ತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರದ್ರುತಾನ್ಸಂಖ್ಯೇ ಸಾತ್ವತೇನ ಶರಾರ್ದಿತಾನ್। ಪ್ರಭಗ್ನಂ ಪುನರೇವಾಸೀತ್ತವ ಸೈನ್ಯಂ ಸಮಾಕುಲಂ॥ 7-117-33 (49694) ವ್ಯೂಹಸ್ಯೈವ ಪುನರ್ದ್ವಾರಂ ಗತ್ವಾ ದ್ರೋಣೋ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ। ವಾತಾಯಮಾನೈಸ್ತೈರಶ್ವೈರ್ನೀತೋ ವೃಷ್ಣಿಶರಾರ್ದಿತೈಃ॥ 7-117-34 (49695) ಪಾಂಡುಪಾಂಚಾಲಸಂಭಿನ್ನಂ ವ್ಯೂಹಮಾಲೋಕ್ಯ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಶೈನೇಯೇ ನಾಕರೋದ್ಯತ್ನಂ ವ್ಯೂಹಮೇವಾಭ್ಯರಕ್ಷತ॥ 7-117-35 (49696) ನಿವಾರ್ಯ ಪಾಣ಼್ಡುಪಾಂಚಾಲಾಂದ್ರೋಣಾಗ್ನಿಃ ಪ್ರದಹನ್ನಿವ। ತಸ್ಥೌ ಕ್ರೋಧೇಧ್ಮಸಂದೀಪ್ತಃ ಕಾಲಸೂರ್ಯ ಇವೋದ್ಯತಃ॥ ॥ 7-117-36 (49697) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 117 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-117-23 ರಥಶಕ್ತ್ಯಾ ಕೇತಕಪತ್ರಾಕಾರಮುಖಯಾ ಶಕ್ತ್ಯಾ॥ 5-117-117 ಸಪ್ತದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-118-0 (49698) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-118-0x (4560) ದ್ರೋಣಂ ಸ ಜಿತ್ವಾ ಪುರುಷಪ್ರವೀರ-- ಸ್ತಥೈವ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಮುಖಾಂಸ್ತ್ವದೀಯಾನ್। ಪ್ರಹಸ್ಯ ಸೂತಂ ವಚನಂ ಬಭಾಷೇ ಶಿನಿಪ್ರವೀರಃ ಕುರುಪುಂಗವಾಗ್ರ್ಯ॥ 7-118-1 (49699) ನಿಮಿತ್ತಮಾತ್ರಂ ವಯಮದ್ಯ ಸೂತ ದಗ್ಧಾ ರಥಾಃ ಕೇಶವಫಲ್ಗುನಾಭ್ಯಾಂ। ಹತಾನ್ನಿಹನ್ಮೇಹ ನರರ್ಷಭೇಣ ವಯಂ ಸುರೇಶಾತ್ಮಸಮುದ್ಭವೇತ॥ 7-118-2 (49700) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-118-3x (4561) ತಮೇವಮುಕ್ತ್ವಾ ಶಿನಿಪುಂಗವಸ್ತದಾ ಮಹಾಮೃಧೇ ಸೋಽಗ್ರ್ಯಧನುರ್ಧರೋಽರಿಹಾ। ಕಿರನ್ಸಮಂತಾತ್ಸಹಸಾ ಶರಾನ್ಬಲೀ ಸಮಾಪತಚ್ಛಯೇನ ಇವಾಮಿಷಾಶಯಾ॥ 7-118-3 (49701) ತಂ ಯಾಂತಮಶ್ವೈಃ ಶಶಿಶಂಖವರ್ಣೈ-- ರ್ವಿಗಾಹ್ಯ ಸೈನ್ಯಂ ಪುರುಷಪ್ರವೀರಂ। ನಾಶಕ್ನುವನ್ವಾರಯಿತುಂ ಸಮಂತಾ-- ದಾದಿತ್ಯರಶ್ಮಿಪ್ರತಿಮಂ ರಥಾಗ್ರ್ಯಂ॥ 7-118-4 (49702) ಅಸಹ್ಯವಿಕ್ರಾಂತಮದೀನಸತ್ವಂ ಸರ್ವೇ ಗಣಾ ಭಾರತ ಯೇ ತ್ವದೀಯಾಃ। ಸಹಸ್ರನೇತ್ರಪ್ರತಿಮಪ್ರಭಾವಂ ದಿವೀವ ಸೂರ್ಯಂ ಜಲದವ್ಯಪಾಯೇ॥ 7-118-5 (49703) ಅಮರ್ಷಪೂರ್ಣಸ್ತ್ವತಿಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಶರಾಸನೀ ಕಾಂಚನವರ್ಮಧಾರೀ। ಸುದರ್ಶನಃ ಸಾತ್ಯಕಿಮಾಪತಂತಂ ನ್ಯವಾರಯದ್ರಾಜವರಃ ಪ್ರಸಹ್ಯ॥ 7-118-6 (49704) ತಯೋರಭೂದ್ಭಾರತಸಂಪ್ರಹಾರಃ ಸುದಾರುಣಸ್ತಂ ಸಮತಿಪ್ರಶಂಸನ್। ಯೋಧಾಸ್ತ್ವದೀಯಾಶ್ಚ ಹಿ ಸೋಮಕಾಶ್ಚ ವೃತ್ರೇಂದ್ರಯೋರ್ಯುದ್ಧಮಿವಾಮರೌಘಾಃ॥ 7-118-7 (49705) ಶರೈಃ ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಶತಶೋಽಭ್ಯವಿಧ್ಯ-- ತ್ಸುದರ್ಶನಃ ಸಾತ್ವತಮುಖ್ಯಮಾಜೌ। ಅನಾಗತಾನೇವ ತು ತಾನ್ಪೃಷತ್ಕಾಂ-- ಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ರಾಜಞ್ಶಿನಿಪುಂಗವೋಽಪಿ॥ 7-118-8 (49706) ತಥೈವ ಶಕ್ರಪ್ರತಿಮೋಽಪಿ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸುದರ್ಶನೇ ಯಾನ್ಕ್ಷಿಪತಿ ಸ್ಮ ಸಾಯಕಾನ್। ದ್ವಿಧಾ ತ್ರಿಧಾ ತಾನಕರೋತ್ಸುದರ್ಶನಃ ಶರೋತ್ತಮೈಃ ಸ್ಯಂದನವರ್ಯಮಾಸ್ಥಿತಃ॥ 7-118-9 (49707) ತಾನ್ವೀಕ್ಷ್ಯ ಬಾಣಾನ್ನಿಹತಾಂಸ್ತದಾನೀಂ ಸುದರ್ಶನಃ ಸಾತ್ಯಕಿಬಾಣವೇಗೈಃ। ಕ್ರೋಧಾದ್ದಿಧಕ್ಷನ್ನಿವ ತಿಗ್ಮತೇಜಾಃ ಶರಾನಮುಂಚತ್ತಪನೀಯಚಿತ್ರಾನ್॥ 7-118-10 (49708) ಪುನಃ ಸ ಬಾಣೈಸ್ತ್ರಿಭಿರಗ್ನಿಕಲ್ಪೈ-- ರಾಕರ್ಣಪೂರ್ಣೈರ್ನಿಶಿತೈಃ ಸುಪುಂಖೈಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ದೇಹಾವರಣಂ ವಿಭಿದ್ಯ ತೇ ಸಾತ್ಯಕೇರಾವಿವಿಶುಃ ಶರೀರಂ॥ 7-118-11 (49709) ತಥೈವ ತಸ್ಯಾವನಿಪಾಲಪುತ್ರಃ ಸಂಧಾಯ ಬಾಣೈರಪರೈರ್ಜ್ವಲದ್ಭಿಃ। ಆಜಘ್ನಿವಾಂಸ್ತಾನ್ರಜತಪ್ರಕಾಶಾಂ-- ಶ್ಚತುರ್ಭಿರಶ್ವಾಂಶ್ಚತುರಃ ಪ್ರಸಹ್ಯ॥ 7-118-12 (49710) ತಥಾ ತು ತೇಮಾಭಿಹತಸ್ತರಸ್ವೀ ನಪ್ತಾ ಶಿನೇರಿಂದ್ರಸಮಾನವೀರ್ಯಃ। ಸುದರ್ಶನಸ್ಯೇಷುಗಣೈಃ ಸುತೀಕ್ಷ್ಣೈ-- ರ್ಹಯಾನ್ನಿಹತ್ಯಾಶು ನನಾದ ನಾದಂ॥ 7-118-13 (49711) ಅಥಾಸ್ಯ ಸೂತಸ್ಯ ಶಿರೋ ನಿಕೃತ್ಯ ಭಲ್ಲೇನ ಶಕ್ರಾಶನಿಸನ್ನಿಭೇನ। ಸುದರ್ಶನಸ್ಯಾಪಿ ಶಿನಿಪ್ರವೀರಃ ಕ್ಷುರೇಣ ಕಾಲಾನಲಸನ್ನಿಭೇನ॥ 7-118-14 (49712) ಸಕುಂಡಲಂ ಪೂರ್ಣಶಶಿಪ್ರಕಾಶಂ ಭ್ರಾಜಿಷ್ಣು ವಕ್ತ್ರಂ ವಿಚಕರ್ತ ದೇಹಾತ್। ಯಥಾ ಪುರಾ ವಜ್ರಧರಃ ಪ್ರಸಹ್ಯ ಬಲಸ್ಯ ಸಂಖ್ಯೇಽತಿಬಲಸ್ಯ ರಾಜನ್॥ 7-118-15 (49713) ನಿಹತ್ಯ ತಂ ಪಾರ್ಥಿವಪುತ್ರಪೌತ್ರಂ ರಣೇ ಯದೂನಾಮೃಷಭಸ್ತರಸ್ವೀ। ಮುದಾ ಸಮೇತಃ ಪರಯಾ ಮಹಾತ್ಮಾ ರರಾಜ ರಾಜನ್ಸುರರಾಜಕಲ್ಪಃ॥ 7-118-16 (49714) ತತೋ ಯಯಾವರ್ಜುನಮೇವ ವೀರೋ ನಿವಾರ್ಯ ಸೈನ್ಯಂ ತವ ಮಾರ್ಗಣೌಘೈಃ। ಸದಶ್ವಯುಕ್ತೇನ ರಥೇನ ರಾಜಂʼ-- ಲ್ಲೋಕಂ ವಿಸಿಸ್ಮಾಪಯಿಷುರ್ನೃವೀರಃ॥ 7-118-17 (49715) ತತ್ತಸ್ಯ ವಿಸ್ಮಾಪಯನೀಯಮಗ್ರ್ಯ-- ಮಪೂಜಯನ್ಯೋಧವರಾಃ ಸಮೇತಾಃ। ಪ್ರವರ್ತಮಾನಾನಿಷುಗೋಚರೇಽರೀ-- ಂದದಾಹ ಬಾಣೈರ್ಹುತಭುಗ್ಯಥೈವ॥ ॥ 7-118-18 (49716) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟಾದಶಾಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 118 ॥

7-119-0 (49717) `ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-119-0x (4562) ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಕೃತವರ್ಮಾಣಂ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಚ ಸಂಯುಗೇ। ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯಧೃತಿರ್ಮಹಾತ್ಮಾ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ॥ 7-119-1 (49718) *ದುರ್ಯೋಧನಂ ಚ ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಶೂರಂ ಚೈವ ಸುಯೋಧನಂ। ಜಲಸಂಧಂ ನಿಹತ್ಯಾಜೌ ಶೂರಸೇನಂ ಚ ಪಾರ್ಥಿವಂ॥ 7-119-2 (49719) ಂಲೇಚ್ಛಾಂಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ರಾಜನ್ಕಾಶ್ಯಪುತ್ರಂ ಚ ಸಂಯುಗೇ। ನಿಷಾದಾಂಸ್ತಂಕಣಾಂಶ್ಚೈವ ಕಲಿಂಗಾನ್ಮಗಧಾನಪಿ॥ 7-119-3 (49720) ಕೇಕಯಾಂಛೂರಸೇನಾಂಶ್ಚ ತಥಾ ಪರ್ವತವಾಸಿನಃ। ಕಾಂಭೋಜಾನ್ಯವನಾಂಶ್ಚೈವ ವಸಾತೀಂಶ್ಚ ಶಿಬೀನಪಿ॥ 7-119-4 (49721) ಕೋಸಲಾನ್ಮಗಧಾಂಶ್ಚೈವ ಯಾತುಧಾನಾನ್ಸತಿತ್ತಿರಾನ್। ಏತಾಂಶ್ಚಾನ್ಯಾನ್ರಣೇ ಹತ್ವಾಽಗಚ್ಛದ್ಯುದ್ಧೇ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-119-5 (49722) ರುಧಿರೌಘನದೀಂ ಘೋರಾಂ ಕೇಶಶೈವಾಲಶಾದ್ವಲಾಂ। ಶಕ್ತಿಗ್ರಾಹಸಮಾಕೀರ್ಣಾಂ ಛತ್ರಹಂಸೋಪಶೋಭಿತಾಂ॥ 7-119-6 (49723) ದುಸ್ತರಾಂ ಭೀರುಭಿರ್ನಿತ್ಯಂ ಶೂರಲೋಕಪ್ರವಾಹಿನೀಂ। ಪ್ರವರ್ತ್ಯ ಹೃಷಿತೋ ರಾಜನ್ಪುನರ್ಯಂತಾರಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-119-7 (49724) ಧ್ವಜನಾಗಾಶ್ವಕಲಿಲಂ ಶರಶಕ್ತ್ಯೂರ್ಮಿಮಾಲಿನಂ'। ಖಂಕಮತ್ಸ್ಯಂ ಗದಾಗ್ರಾಹಂ ಶೂರಾಯುಧಮಹಾಸ್ವನಂ॥ 7-119-8 (49725) ಪ್ರಾಣಾಪಹಾರಿಣಂ ರೌದ್ರಂ ವಾದಿತ್ರೋದ್ಧುಷ್ಟನಾದಿತಂ। ಶೂರಾಣಾಂ ಸುಖಸಂಸ್ಪರ್ಶಮಸ್ಪೃಶ್ಯಮಥ ಭೀರುಣಾಂ। ತೀರ್ಣಾಃ ಸ್ಮ ದುಸ್ತರಂ ತಾತ ದ್ರೋಣಾನೀಕಮಹಾರ್ಣವಂ॥ 7-119-9 (49726) ಜಲಸಂಧಬಲೇನಾಜೌ ಪುರುಷಾದೈರಿವಾವೃತಂ। ಅತೋಽನ್ಯತ್ಪೃತನಾಶೇಷಂ ಮನ್ಯೇ ಕುನದಿಕಾಮಿವ॥ 7-119-10 (49727) ತರ್ತವ್ಯಾಮಲ್ಪಸಲಿಲಾಂ ಚೋದಯಾಶ್ವಾನಸಂಭ್ರಮಂ। ಹಸ್ತಪ್ರಾಪ್ತಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಸಾಂಪ್ರತಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಂ॥ 7-119-11 (49728) ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ದುರ್ಧರಂ ದ್ರೋಣಂ ಸಪದಾನುಗಮಾಹವೇ। ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಂ ಯೋಧವರ್ಯಂ ಚ ಮನ್ಯೇ ಪ್ರಾಪ್ತಂ ಧನಂಜಯಂ॥ 7-119-12 (49729) ನ ಹಿ ಮೇ ಜಾಯತೇ ತ್ರಾಸೋ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೈನ್ಯಾನ್ಯನೇಕಶಃ। ವಹ್ನೇರಿವ ಪ್ರದೀಪ್ತಸ್ಯ ವನೇ ಶುಷ್ಕತೃಣಾಲಯಂ॥ 7-119-13 (49730) ಪಶ್ಯ ಪಾಂಡವಮುಖ್ಯೇನ ಯಾತಾಂ ಭೂಮಿಂ ಕಿರೀಟಿನಾ। ಪತ್ತ್ಯಶ್ವರಥನಾಗೌಘೈಃ ಪತಿತೈರ್ವಿಷಮೀಕೃತಾಂ॥ 7-119-14 (49731) ದ್ರವತೇ ತದ್ಯಥಾ ಸೈನ್ಯಂ ತೇನ ಭಗ್ನಂ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ರಥೈರ್ವಿಪರಿಧಾವದ್ಭಿರ್ಗಜೈರಶ್ವೈಶ್ಚ ಸಾರಥೇ। ಕೌಶೇಯಾರುಣಸಂಕಾಶಮೇತದುದ್ವೂಯತೇ ರಜಃ॥ 7-119-15 (49732) ಅಭ್ಯಾಶಸ್ಥಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಶ್ವೇತಾಶ್ವಂ ಕೃಷ್ಣಸಾರಥಿಂ॥ 7-119-16 (49733) ಶ್ರೂಯತೇ ಹ್ಯೇಷ ನಿರ್ಘೋಷೋ ಜಲದಸ್ಯೇವ ಗರ್ಜತಃ। ವಿಷ್ಫಾರ್ಯಮಾಣಸ್ಯ ರಣೇ ಗಾಂಡೀವಸ್ಯಾಮಿತೌಜಸಃ॥ 7-119-17 (49734) ಅಭ್ಯಾಶಸ್ಥಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ಕಿರೀಟಿನಂ। ತಾದೃಶಃ ಶ್ರೂಯತೇ ಶಬ್ದಃ ಸೈನ್ಯಾನಾಂ ಸಾಗರೋಪಮಃ॥ 7-119-18 (49735) ಯಾದೃಶಾನಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಮಮ ಪ್ರಾದುರ್ಭವಂತಿ ವೈ। ಅನಸ್ತಂಗತ ಆದಿತ್ಯೇ ಹಂತಾ ಸೈಂಧವಮರ್ಜುನಃ॥ 7-119-19 (49736) ಶನೈರ್ವಿಸ್ರಂಭಯನ್ನಶ್ವಾನ್ಯಾಹಿ ಯತ್ರಾರಿವಾಹಿನೀ॥ 7-119-20 (49737) ಯತ್ರೈತೇ ಸತಲತ್ರಾಮಾಃ ಸುಯೋಧನಪುರೋಗಮಾಃ। ದಂಶಿತಾಃ ಕ್ರೂರಕರ್ಮಾಣಃ ಕಾಂಭೋಜಾ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾಃ॥ 7-119-21 (49738) ಶರಬಾಣಾಸನಧರಾ ಯವನಾಶ್ಚ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ಶಕಾಃ ಕಿರಾತಾ ದರದಾ ಬರ್ಬರಾಸ್ತಾಂರಲಿಪ್ತಕಾಃ॥ 7-119-22 (49739) ಅನ್ಯೇ ಚ ಬಹವೋ ಂಲೇಚ್ಛಾ ವಿವಿಧಾಯುಧಪಾಣಯಃ। ಮಾಮೇವಾಭಿಮುಖಾಃ ಸರ್ವೇ ತಿಷ್ಠಂತಿ ಸಮರಾರ್ಥಿನಃ॥ 7-119-23 (49740) ಏತಾನ್ಸರಥನಾಗಾಶ್ವಾನ್ನಿಹತ್ಯಾಜೌ ಸಪತ್ತಿನಃ। ಇದಂ ದುರ್ಗಂ ಮಹಾಘೋರಂ ತೀರ್ಣಮೇವೋಪಧಾರಯ॥ 7-119-24 (49741) ಸೂತ ಉವಾಚ। 7-119-25x (4563) ನ ಸಂಭ್ರಮೋ ಮೇ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ವಿದ್ಯತೇ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮ। ಯದ್ಯಪಿ ಸ್ಯಾತ್ತವ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯೋಽಗ್ರತಃ ಸ್ಥಿತಃ॥ 7-119-25 (49742) ದ್ರೋಣೋ ವಾ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಕೃಪೋ ಮದ್ರೇಶ್ವರೋಽಪಿ ವಾ। ತಥಾಪಿ ಸಂಭ್ರಾಮೋ ನ ಸ್ಯಾತ್ತ್ವಾಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಮಹಾಭುಜ॥ 7-119-26 (49743) ತ್ವಯಾ ಸುಬಹವೋ ಯುದ್ಧೇ ನಿರ್ಜಿತಾಃ ಶತ್ರುಸೂದನ। ದಂಶಿತಾಃಕ್ರೂರಕರ್ಮಾಣಃ ಕಾಂಭೋಜಾ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದಾಃ॥ 7-119-27 (49744) ಶರವಾಣಾಸನಧರಾ ಯವನಾಶ್ಚ ಪ್ರಹಾರಿಣಃ। ಶಕಾಃ ಕಿರಾತಾ ದರದಾ ಬರ್ಬರಾಸ್ತಾಂರಲಿಪ್ತಕಾಃ। ಅನ್ಯೇ ಚ ಬಹವೋ ಂಲೇಚ್ಛಾ ವಿವಿಧಾಯುಧಪಾಣಯಃ॥ 7-119-28 (49745) ನ ಚ ಮೇ ಸಂಭ್ರಮಃ ಕಶ್ಚಿದ್ಭೂತಪೂರ್ವಃ ಕಥಂಚನ। ಕಿಮುತೈತತ್ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಧೀರಂ ಸಂಯುಗಗೋಷ್ಪದಂ॥ 7-119-29 (49746) ಆಯುಷ್ಮನ್ಕತರೇಣ ತ್ವಾಂ ಪ್ರಾಪಯಾಮಿ ಧನಂಜಯಂ। ಕೇಭ್ಯಃ ಕ್ರುದ್ಧೋಽಸಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯ ಕಾನ್ಸ್ವಿನ್ಮೃತ್ಯುರುಪಸ್ಥಿತಃ॥ 7-119-30 (49747) ಕೇಷಾಂ ಸಂಘಮನೀಕಸ್ಯ ಹಂತುಮುತ್ಸಹತೇ ಮನಃ। ಕೇತ್ವಾಂ ಯುಧಿ ಪರಾಕ್ರಾಂತಂ ಕಾಲಾಂತಕಯಮೋಪಮಂ॥ 7-119-31 (49748) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿಕ್ರಮಸಂಪನ್ನಂ ವಿದ್ರವಿಷ್ಯಂತಿ ಸಂಯುಗೇ। ಕೇಷಾಂ ವೈವಸ್ವತೋ ರಾಜಾ ಸ್ಮರತೇಽದ್ಯ ಮಹಾಭುಜ॥ 7-119-32 (49749) ಸಾತ್ಯಕಿರುವಾಚ। 7-119-33x (4564) ಮುಂಡಾನೇತಾನ್ಹನಿಷ್ಯಾಮಿ ದಾನವಾನಿವ ವಾಸವಃ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಪಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಕಾಂಭೋಜಾನೇವ ಮಾಂ ವಹ॥ 7-119-33 (49750) xxxxxಕದನಂ ಕೃತ್ವಾ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-119-34 (49751) xxxxxಯಂತಿ ಮೇ ವೀರ್ಯಂ ಕೌರವಾಃ ಸಸುಯೋಧನಾಃ। xxxxxxನಾಕೇ ಹತೇ ಸೂತ ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇಷು ಚಾಸಕೃತ್॥ 7-119-35 (49752) ಅದ್ಯ ಕೌರವಸೈನ್ಯಸ್ಯ ದೀರ್ಘಮಾಣಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಶ್ರುತ್ವಾ ವಿರಾವಂ ಬಹುಧಾ ಸಂತಪ್ಸ್ಯತಿ ಸುಯೋಧನಃ॥ 7-119-36 (49753) ಅದ್ಯ ಪಾಂಡವಮುಖ್ಯಸ್ಯ ಶ್ವೇತಾಶ್ವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ಆಚಾರ್ಯಕಕೃತಂ ಮಾರ್ಗಂ ದರ್ಶಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-119-37 (49754) ಅದ್ಯ ಮದ್ಬಾಣನಿಹತಾನ್ಯೋಧಮುಖ್ಯಾನ್ಸಹಸ್ರಶಃ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪಂ ಗಮಿಷ್ಯತಿ॥ 7-119-38 (49755) ಅದ್ಯ ಮೇ ಕ್ಷಿಪ್ರಹಸ್ತಸ್ಯ ಕ್ಷಿಪತಃ ಸಾಯಕೋತ್ತಮಾನ್। ಅಲಾತಚಕ್ರಪ್ರತಿಮಂ ಧನುರ್ದ್ರಕ್ಷ್ಯಂತಿ ಕೌರವಾಃ॥ 7-119-39 (49756) ಮತ್ಸಾಯಕಚಿತಾಂಗಾನಾಂ ರುಧಿರಂ ಸ್ರವತಾಂ ಮುಹುಃ। ಸೈನಿಕಾನಾಂ ವಧಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಂತಪ್ಸ್ಯತಿ ಸುಯೋಧನಃ॥ 7-119-40 (49757) ಅದ್ಯ ಮೇ ಕ್ರುದ್ಧರೂಪಸ್ಯ ನಿಘ್ನತಶ್ಚ ವರಾನ್ವರಾನ್। ದ್ವಿಫಲ್ಗುನಾಮಿಮಂ ಲೋಕಂ ಮಂಸ್ಯತೇಽದ್ಯ ಸುಯೋಧನಃ॥ 7-119-41 (49758) ಅದ್ಯ ರಾಜಸಹಸ್ರಾಣಿ ನಿಹತಾನಿ ಮಯಾ ರಣೇ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಸಂತಪ್ಸ್ಯತಿ ಮಹಾಮೃಧೇ॥ 7-119-42 (49759) ಅದ್ಯ ಸ್ನೇಹಂ ಚ ಭಕ್ತಿಂ ಚ ಪಾಂಡವೇಷು ಮಹಾತ್ಮಸು। ಹತ್ವಾ ರಾಜಸಹಸ್ರಾಣಿ ದರ್ಶಯಿಷ್ಯಾಮಿ ರಾಜಸು॥ 7-119-43 (49760) ಬಲಂ ವೀರ್ಯಂ ಕೃತಜ್ಞತ್ವಂ ಮಮ ಜ್ಞಾಸ್ಯಂತಿ ಕೌರವಾಃ॥ 7-119-44 (49761) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-119-45x (4565) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತದಾ ಸೂತಃ ಶಿಕ್ಷಿತಾನ್ಸಾಧುವಾಹಿನಃ। ಶಶಾಂಕಸನ್ನಿಕಾಶಾನ್ವೈ ವಾಜಿನೋ ವ್ಯನುದದ್ಭೃಶಂ॥ 7-119-45 (49762) ತೇ ಪಿಬಂತ ಇವಾಕಾಶಂ ಯುಯುಧಾನಂ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ಪ್ರಾಪಯನ್ಯವನಾಞ್ಶನೀಘ್ರಂ ಮನಃ ಪವನರಂಹಸಃ॥ 7-119-46 (49763) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ತೇ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಪೃತನಾಸ್ವನಿವರ್ತಿನಂ। ಬಹವೋ ಲಘುಹಸ್ತಾಶ್ಚ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರನ್॥ 7-119-47 (49764) ತೇಷಾಮಿಷೂನಥಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ವೇಗವಾನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಅಚ್ಛಿನತ್ಸಾತ್ಯಕೀ ರಾಜನ್ನೈನಂ ತೇ ಪ್ರಾಪ್ನುವಞ್ಶರಾಃ॥ 7-119-48 (49765) ರುಕ್ಮಪುಂಖೈಃ ಸುನಿಶಿತೈರ್ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರೈರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಉಚ್ಚಕರ್ತ ಶಿರಾಂಸ್ಯುಗ್ರೋ ಯವನಾನಾಂ ಭುಜಾನಪಿ॥ 7-119-49 (49766) ಶೈಕ್ಯಾಯಸಾನಿ ವರ್ಮಾಣಿ ಕಾಂಸ್ಯಾನಿ ಚ ಸಮಂತತಃ। ಭಿತ್ತ್ವಾ ದೇಹಾಂಸ್ತಥಾ ತೇಷಾಂ ಶರಾ ಜಗ್ಮುರ್ಮಹೀತಲಂ॥ 7-119-50 (49767) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾ ವೀರೇಣ ಂಲೇಚ್ಛಾಃ ಸಾತ್ಯಕಿನಾ ರಣೇ। ಶತಶೋಽಭ್ಯಪತಂಸ್ತತ್ರ ವ್ಯಸವೋ ವಸುಧಾತಲೇ॥ 7-119-51 (49768) ಸುಪೂರ್ಣಾಯತಮುಕ್ತೈಸ್ತಾನವ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಪಿಂಡಿತೈಃ। ಪಂಚ ಷಟ್ ಸಪ್ತ ಚಾಷ್ಟೌ ಚ ಭಿಭೇದ ಯವನಾಞ್ಶರೈಃ॥ 7-119-52 (49769) ಕಾಂಭೋಜಾನಾಂ ಸಹಸ್ರೈಶ್ಚ ಶಕಾನಾಂ ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಶಬರಾಣಾಂ ಕಿರಾತಾನಾಂ ಬರ್ಬರಾಣಾಂ ತಥೈವ ಚ॥ 7-119-53 (49770) ಅಗಂಯರೂಪಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಮಾಂಸಶೋಣಿತಕರ್ದಮಾಂ। ಕೃತವಾಂಸ್ತತ್ರ ಶೈನೇಯಃ ಕ್ಷಪಯಂಸ್ತಾವಕಂ ಬಲಂ॥ 7-119-54 (49771) ದಸ್ಯೂನಾಂ ಸಶಿರಸ್ತ್ರಾಣೈಃ ಶಿರೋಭಿರ್ಲೂನಮೂರ್ಧದೌಃ। ದೀರ್ಘಕೂರ್ಚೈರ್ಮಹೀ ಕೀರ್ಣಾ ವಿಬರ್ಹೈರಂಡಜೈರಿವ॥ 7-119-55 (49772) ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಸರ್ವಾಂಗೈಸ್ತೈಸ್ತದಾಯೋಧನಂ ಬಭೌ। ಕಬಂಧೈಃ ಸಂವೃತಂ ಸರ್ವಂ ತಾಂರಾಭ್ರೈಃ ಖಮಿವಾವೃತಂ॥ 7-119-56 (49773) ವಜ್ರಾಶನಿಸಮಸ್ಪರ್ಶೈಃ ಸುಪರ್ವಭಿರಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ತೇ ಸಾತ್ವತೇನ ನಿಹತಾಃ ಸಮಾವವ್ರುರ್ವಸುಂಧರಾಂ॥ 7-119-57 (49774) `ತೇಷಾಮಸ್ತ್ರಾಣಿ ಬಾಣಾಂಶ್ಚ ಶೈನೇಯೋ ನತಪರ್ವಭಿಃ। ನಿಚಕರ್ತ ಮಹಾರಾಜ ಯವನಾನಾಂ ಶಿರೋಧರಾಃ॥ 7-119-58 (49775) ತೇ ಶರಾ ನತಪರ್ವಾಣೋ ಯುಯುಧಾನಪ್ರಚೋದಿತಾಃ। ಹಿತ್ವಾ ದೇಹಾಂಸ್ತಥಾ ತೇಷಾಂ ಪತಂತಿ ಸ್ಮ ಮಹೀತಲೇ॥ 7-119-59 (49776) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾ ವೀರಾಸ್ತು ವೃಷ್ಣಿವೀರೇಣ ಸಂಯುಗೇ। ಶಸ್ತ್ರಾಹತಾಃ ಪತಂತ್ಯುರ್ವ್ಯಾಂ ಕಾಂಭೋಜಾಃ ಸಪದಾನುಗಾಃ॥ 7-119-60 (49777) ಕಾಂಭೋಜಾನಾಂ ಭುಜೈಶ್ಛಿನ್ನೈರ್ಯವನಾನಾಂ ಚ ಭಾರತ। ತತ್ರತತ್ರ ಮಹೀ ಭಾತಿ ಪಂಚಾಸ್ಯೈರಿವ ಪನ್ನಗೈಃ'॥ 7-119-61 (49778) ಅಲ್ಪಾವಶಿಷ್ಟಾಃ ಸಂಭಗ್ನಾಃ ಕೃಚ್ಛ್ರಪ್ರಾಣಾ ವಿಚೇತಸಃ। ಜಿತಾಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಮಹಾರಾಜ ಯುಯುಧಾನೇನ ದಂಶಿತಾಃ॥ 7-119-62 (49779) ಪಾರ್ಷ್ಣಿಭಿಶ್ಚ ಕಶಾಭಿಶ್ಚ ತಾಡಯಂತಸ್ತುರಂಗಮಾನ್। ಜವಮುತ್ತಮಮಾಸ್ಥಾಯ ಸರ್ವತಃ ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಭಯಾತ್॥ 7-119-63 (49780) ಕಾಂಭೋಜಸೈನ್ಯಂ ವಿದ್ರಾವ್ಯ ದುರ್ಜಯಂ ಯುಧಿ ಭಾರತ। ಯವನಾನಾಂ ಚ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಶಕಾನಾಂ ಚ ಮಹದ್ಬಲಂ॥ 7-119-64 (49781) ತತಃ ಸ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ಪ್ರಹೃಷ್ಟಸ್ತಾವಕಾಂಜಿತ್ವಾ ಸೂತಂ ಯಾಹೀತ್ಯಚೋದಯತ್॥ 7-119-65 (49782) ತತ್ತಸ್ಯ ಸಮರೇ ಕರ್ಮ ದೃಷ್ಟ್ವಾಽನ್ಯೈರಕೃತಂ ಪುರಾ। ಚಾರಣಾಃ ಸಹಗಂಧರ್ವಾಃ ಪೂಜಯಾಂಚಕ್ರಿರೇ ಭೃಶಂ॥ 7-119-66 (49783) ತಂ ಯಾಂತಂ ಪೃಷ್ಠಗೋಪ್ತಾರಮರ್ಜುನಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಚಾರಣಾಃ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಸಂಹೃಷ್ಟಾಸ್ತ್ವದೀಯಾಶ್ಚಾಭ್ಯಪೂಜಯನ್॥ ॥ 7-119-67 (49784) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 119 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-119-* ಏತದಾದಿಸಾರ್ಧಸಪ್ತಶ್ಲೋಕಸ್ಥಾನೇ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಃ ಸಾರ್ಧಏವ ಶ್ಲೋಕಃ ಝ.ಪುಸ್ತಕೇಽಸ್ತಿ। ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। ತತಃ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಧಾಮೀನ್ಮಹಾತ್ಮಾ ವೃಷ್ಣಿಪುಂಗವಃ। ಸುದರ್ಶನಂ ನಿಹತ್ಯಾಜೌ ಯಂತಾರಂ ಪುನರಬ್ರವೀತ್॥ ರಥಾಶ್ವನಾಗಕಲಿಲಂ ಶರಶತ್ತಯೂರ್ಮಿಮಾಲಿನಂ। 5-119-20 ವಿಸ್ರಂಭಯನ್ ಆಶ್ವಾಸಯನ್॥ 5-119-33 ಪಾರಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಸಮಾಪಯಿಷ್ಯಾಮಿ॥ 5-119-50 ವೈಕ್ಯಾಯಸಾನಿ ಶೋಣಿತಾಯೋಮಯಾನಿ॥ 5-119-52 ಸುಪೂರ್ಣಯತಮುಕ್ತೈರಾಕರ್ಣಜ್ಯೋತ್ಸೃಷ್ಟೈಃ। ಅವ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಪಿಂಡಿತೈರನವಚ್ಛಿನ್ನಸಂಹತೈಃ॥ 5-119-119 ಏಕೋನವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-120-0 (49785) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-120-0x (4566) ಜಿತ್ವಾ ಯವನಕಾಂಭೋಜಾನ್ಯುಯುಧಾನಸ್ತತೋಽರ್ಜುನಂ। ಜಗಾಮ ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮಧ್ಯೇನ ರಥಿನಾಂ ವರಃ॥ 7-120-1 (49786) ಶರದಂಷ್ಟ್ರೋ ನರವ್ಯಾಘ್ರೋ ವಿಚಿತ್ರಕವಚಚ್ಛವಿಃ। ಮೃಗಂ ವ್ಯಾಘ್ರ ಇವಾಜಿಘ್ರಂಸ್ತವ ಸೈನ್ಯಮಭೀಷಯತ್॥ 7-120-2 (49787) ಸ ರಥೇನ ಚರನ್ಮಾರ್ಗಾಂಧನುರುದ್ಧಾಮಯದ್ಭೃಶಂ। ರುಕ್ಮಪೃಷ್ಠಂ ಮಹಾವೇಗಂ ರುಕ್ಮಚಂದ್ರಕಸಂಕುಲಂ॥ 7-120-3 (49788) ರುಕ್ಮಾಂಗದಶಿರಸ್ತ್ರಾಣೋ ರುಕ್ಮವರ್ಮಸಮಾವೃತಃ। ರುಕ್ಮಧ್ವಜಧನುಃ ಶೂರೋ ಮೇರುಶೃಂಗಮಿವಾಬಭೌ॥ 7-120-4 (49789) ಸಧನುರ್ಮಂಡಲಃ ಸಂಖ್ಯೇ ತೇಜೋಭಾಸುರರಶ್ಮಿವಾನ್। ಶರದೀವೋದಿತಃ ಸೂರ್ಯೋ ನೃಸೂರ್ಯೋ ವಿರರಾಜ ಹ॥ 7-120-5 (49790) ವೃಷಭಸ್ಕಂಧವಿಕ್ರಾಂತೋ ವೃಷಭಾಕ್ಷೋ ನರರ್ಷಭಃ। ತಾವಕಾನಾಂ ಬಭೌ ಮಧ್ಯೇ ಗವಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಯಥಾ ವೃಷಃ॥ 7-120-6 (49791) ಮತ್ತದ್ವಿರದಸಂಕಾಶಂ ಮತ್ತದ್ವಿರದಗಾಮಿನಂ। ಪ್ರಭಿನ್ನಮಿವ ಮಾತಂಗಂ ಯೂಥಮಧ್ಯೇ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಂ॥ 7-120-7 (49792) ವ್ಯಾಧಾ ಇವ ಜಿಘಾಂಸಂತಸ್ತ್ವದೀಯಾಃ ಸಮುಪಾದ್ರವನ್। `ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಪರಿವವ್ರುಸ್ತವಾತ್ಮಜಾಃ'॥ 7-120-8 (49793) ದ್ರೋಣಾನೀಕಮತಿಕ್ರಾಂತಂ ಭೋಜಾನೀಕಂ ಚ ದುಸ್ತರಂ। ಜಲಸಂಧಾರ್ಣವಂ ತೀರ್ತ್ವಾ ಕಾಂಭೋಜಾನಾಂ ಚ ವಾಹಿನೀಂ॥ 7-120-9 (49794) ಹಾರ್ದಿಕ್ಯಮಕರಾನ್ಮುಕ್ತಂ ತೀರ್ಣಂ ವೈ ಸೈನ್ಯಸಾಗರಂ। ಪರಿವವ್ರುಃ ಸುಸಂಕ್ರುದ್ವಾಸ್ತ್ವದೀಯಾಃ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ರಥಾಃ॥ 7-120-10 (49795) ದುರ್ಯೋಧನಶ್ಚಿತ್ರಸೇನೋ ದುಃಶಾಸನವಿವಿಂಶತೀ। ಶಕುನಿರ್ದುಃಸಹಶ್ಚೈವ ಯುವಾ ದುರ್ಧರ್ಷಣಃ ಕ್ರಥಃ॥ 7-120-11 (49796) ಅನ್ಯೇ ಚ ಬಹವಃ ಶೂರಾಃ ಶಸ್ತ್ರವಂತೋ ದುರಾಸದಾಃ। ಪೃಷ್ಠತಃ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಯಾಂತಮನ್ವಧಾವನ್ನಮರ್ಷಿಣಃ॥ 7-120-12 (49797) ಅಥ ಶಬ್ದೋ ಮಹಾನಾಸೀತ್ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಮಾರುತೋದ್ಧೂತವೇಗಸ್ಯ ಸಾಗರಸ್ಯೇವ ಪರ್ವಣಿ॥ 7-120-13 (49798) ತಾನಭಿದ್ರವತಃ ಸರ್ವಾನ್ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ। ಶನೈರ್ಯಾಹೀತಿ ಯಂತಾರಮಬ್ರವೀತ್ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-120-14 (49799) ಇದಮೇತಿ ಸಮುದ್ಧೂತಂ ಧಾರ್ತರಾಷ್ಟ್ರಬಲಂ ಮಹತ್। ಮಾಮೇವಾಭಿಮುಖಂ ತೂರ್ಣಂ ಗಜಾಶ್ವರಥಪತ್ತಿಮತ್। ನಾದಯದ್ವೈ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾ ರಥಘೋಷೇಣ ಸಾರಥೇ॥ 7-120-15 (49800) ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ಕಂಪಯನ್ಸಾಗರಾನಪಿ। ಏತದ್ಬಲಾರ್ಣವಂ ಸೂತ ವಾರಯಿಷ್ಯೇ ಮಹಾರಣೇ। ಪೌರ್ಣಮಾಸ್ಯಾಮಿವೋದ್ಧೂತಂ ವೇಲೇವ ಮಕರಾಲಯಂ॥ 7-120-16 (49801) ಪಶ್ಯ ಮೇ ಸೂತ ವಿಕ್ರಾಂತಮಿಂದ್ರಸ್ಯೇವ ಮಹಾಮೃಧೇ। ಏಷ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಶತ್ರೂಣಾಂ ವಿಧಮಾಮಿ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-120-17 (49802) ನಿಹತಾನಾಹವೇ ಪಶ್ಯ ಪದಾತ್ಯಶ್ವರಥದ್ವಿಪಾನ್। ಮಚ್ಛರೈರಗ್ನಿಸಂಕಾಶೈರ್ವಿದ್ಧದೇಹಾನ್ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-120-18 (49803) ಇತ್ಯೇವಂ ಬ್ರುವತಸ್ತಸ್ಯ ಸಾತ್ಯಕೇರಮಿತೌಜಸಃ। ಸಮೀಪೇ ಸೈನಿಕಾಸ್ತೇ ತು ಶೀಘ್ರಮೀಯುರ್ಯುಯುತ್ಸವಃ। ಜಹ್ಯಾದ್ರವಸ್ವ ತಿಷ್ಠೇತಿ ಪಶ್ಯಪಶ್ಯೇತಿ ವಾದಿನಃ॥ 7-120-19 (49804) ತಾನೇವಂ ಬ್ರುವತೋ ವೀರಾನ್ಸಾತ್ಯಕಿರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಜಘಾನಂ ತ್ರಿಶತಾನಶ್ವಾನ್ಕುಂಜರಾಂಶ್ಚ ಚತುಃಶತಾನ್। `ಲಧ್ವಸ್ತ್ರಶ್ಚಿತ್ರಯೋಧೀ ಚ ಪ್ರಹರಞ್ಶಿನಿಪುಂಗವಃ'॥ 7-120-20 (49805) ಸ ಸಂಪ್ರಹಾರಸ್ತುಮುಲಸ್ತಸ್ಯ ತೇಷಾಂ ಚ ಧನ್ವಿನಾಂ। ದೇವಾಸುರರಣಪ್ರಖ್ಯಃ ಪ್ರಾವರ್ತತ ಜನಕ್ಷಯಃ॥ 7-120-21 (49806) ಮೇಘಜಾಲನಿಭಂ ಸೈನ್ಯಂ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಾಚ್ಛಿನೇಃ ಪೌತ್ರಃ ಶರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ॥ 7-120-22 (49807) ಪ್ರಚ್ಛಾದ್ಯಮಾನಃ ಸಮರೇ ಶರಜಾಲೈಃ ಸ ವೀರ್ಯವಾನ್। ಅಸಂಭ್ರಮನ್ಮಹಾರಾಜ ತಾವಕಾನವಧೀದ್ಬಹೂನ್॥ 7-120-23 (49808) ಆಶ್ಚರ್ಯಂ ತತ್ರ ರಾಜೇಂದ್ರ ಸುಮಹದ್ದೃಷ್ಟವಾನಹಂ। ನ ಮೋಘಃ ಸಾಯಕಃ ಕಶ್ಚಿತ್ಸಾತ್ಯಕೇರಭವತ್ಪ್ರಭೋ॥ 7-120-24 (49809) ರಥನಾಗಾಶ್ವಕಲಿಲಃ ಪದಾತ್ಯೂರ್ಮಿಸಮಾಕುಲಃ। ಶೈನೇಯವೇಲಾಮಾಸಾದ್ಯ ಸ್ಥಿತಃ ಸೈನ್ಯಮಹಾರ್ಣವಃ॥ 7-120-25 (49810) ಸಂಭ್ರಾಂತನರನಾಗಾಶ್ವಮಾವರ್ತತ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। ತತ್ಸೈನ್ಯಮಿಷುಭಿಸ್ತೇನ ವಧ್ಯಮಾನಂ ಸಮಂತತಃ। ಬಭ್ರಾಮ ತತ್ರತತ್ರೈವ ಗಾವಃ ಶೀತಾರ್ದಿತಾ ಇವ॥ 7-120-26 (49811) ಪದಾತಿನಂ ರಥಂ ನಾಗಂ ಸಾದಿನಂ ತುರಗಂ ತಥಾ। ಅವಿದ್ವಂ ತತ್ರ ನಾದ್ರಾಕ್ಷಂ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-120-27 (49812) ನ ತಾದೃಕ್ಕದನಂ ರಾಜನ್ಕೃತವಾಂಸ್ತತ್ರ ಫಲ್ಗುನಃ। ಯಾದೃಕ್ಕ್ಷಯಮನೀಕಾನಾಮಕರೋತ್ಸಾತ್ಯಕಿರ್ನೃಪ॥ 7-120-28 (49813) ಅತ್ಯರ್ಜುನಂ ಶಿನೇಃ ಪೌತ್ರೋ ಯುಧ್ಯತೇ ಪುರುಷರ್ಷಭಃ। ವೀತಭೀರ್ಲಾಘವೋಪೇತಃ ಕೃತಿತ್ವಂ ಸಂಪ್ರದರ್ಶಯನ್॥ 7-120-29 (49814) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸೂತಂ ನಿಶಿತೈಶ್ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋ ಹಯಾನ್॥ 7-120-30 (49815) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚ ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ವ್ವಾ ಪುನರಷ್ಟಾಭಿರೇವ ಚ। ದುಃಶಾಸನಃ ಷೋಡಶಭಿರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಶಿನಿಪುಂಗವಂ॥ 7-120-31 (49816) ಶಕುನಿಃ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಚಿತ್ರಸೇನಶ್ಚ ಪಂಚಭಿಃ। ದುಃಸಹಃ ಪಂಚದಶಭಿರ್ವಿವ್ಯಾಧೋರಸಿ ಸಾತ್ಯಕಿಂ॥ 7-120-32 (49817) ಉತ್ಸ್ಮಯನ್ವೃಷ್ಣಿಶಾರ್ದೂಲಸ್ತಥಾ ಬಾಣೈಃ ಸಮಾಹತಃ। ತಾನವಿಧ್ಯನ್ಮಹಾರಾಜ ಸರ್ವಾನೇವ ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-120-33 (49818) ಗಾಢವಿದ್ಧಾನರೀನ್ಕೃತ್ವಾ ಮಾರ್ಗಣೈಃ ಸೋಽತಿತೇಜನೈಃ। ಶೈನೇಯಃ ಶ್ಯೇನವತ್ಸಂಖ್ಯೇ ವ್ಯಚರಲ್ಲಘುವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-120-34 (49819) ಸೌಬಲಸ್ಯ ಧನುಶ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಹಸ್ತಾವಾಪಂ ನಿಕೃತ್ಯ ಚ। ದುರ್ಯೋಧನಂ ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರಭ್ಯವಿಧ್ಯತ್ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-120-35 (49820) ಚಿತ್ರಸೇನಂ ಶತೇನೈವ ದಶಭಿರ್ದುಃಸಹಂ ತಥಾ। ದುಃಶಾಸನಂ ತು ವಿಂಶತ್ಯಾ ವಿವ್ಯಾಧ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ॥ 7-120-36 (49821) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಶ್ಯಾಲಸ್ತವ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಅಷ್ಟಾಭಿಃ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ವಿದ್ವ್ವಾ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-120-37 (49822) ದುಃಶಾಸನಶ್ಚ ದಶಭಿರ್ದುಃಸಹಶ್ಚ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ। ದುರ್ಮುಖಶ್ಚ ದ್ವಾದಶಭೀ ರಾಜನ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾತ್ಯಕಿಂ॥ 7-120-38 (49823) ದುರ್ಯೋಧನಸ್ತ್ರಿಸಪ್ತತ್ಯಾ ಕಿದ್ವ್ವಾ ಭಾರತ ಮಾಧವಂ। ತತೋಸ್ಯ ನಿಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾರಥಿಂ॥ 7-120-39 (49824) ತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಸಹಿತಾಞ್ಶೂರಾನ್ಯತಮಾನಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್। ಪಂಚಭಿಃ ಪಂಚಭಿರ್ಬಾಣೈಃ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-120-40 (49825) ತತಃ ಸ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಸ್ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸಾರಥಿಂ। ಆಜಘಾನಾಶು ಭಲ್ಲೇನ ಸ ಹತೋ ನ್ಯಪತದ್ಭುವಿ॥ 7-120-41 (49826) ಪತಿತೇ ಸಾರಥೌ ತಸ್ಮಿಂಸ್ತವ ಪುತ್ರರಥಃ ಪ್ರಭೋ। ವಾತಾಯಮಾನೈಸ್ತೈರಶ್ವೈರಪಾನೀಯತ ಸಂಗರಾತ್॥ 7-120-42 (49827) ತತಸ್ತವ ಸುತೋ ರಾಜನ್ಸೈನಿಕಾಶ್ಚ ವಿಶಾಂಪತೇ। ರಾಜ್ಞೋ ರಥಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ವಿದ್ರುತಾಃ ಶತಶೋಽಭವನ್॥ 7-120-43 (49828) ವಿದ್ರುತಂ ತತ್ರ ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭಾರತ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಅವಾಕಿರಚ್ಛರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈ ರುಕ್ಮಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ॥ 7-120-44 (49829) ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ತಾವಕಾನಿ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಪ್ರಯಯೌ ಸಾತ್ಯಕೀ ರಾಜಞ್ಶ್ವೇತಾಶ್ವಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-120-45 (49830) `ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ತಾವಕಾಃ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಮಾರಿಷ। ದೃಷ್ಟಂ ಚಾದೃಷ್ಟವತ್ಕೃತ್ವಾ ಕ್ರಿಯಾಮನ್ಯಾಮಯೋಜಯನ್'॥ 7-120-46 (49831) ತಂ ಶರಾನಾದದಾನಂ ಚ ರಕ್ಷಮಾಣಂ ಚ ಸಾರಥಿಂ। ಆತ್ಮಾನಂ ಪಾಲಯಾನಂ ಚ ತಾವಕಾಃ ಸಮಪೂಜಯನ್॥ ॥ 7-120-47 (49832) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 120 ॥

7-121-0 (49833) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-121-0x (4567) ಸಂಪ್ರದ್ಯ ಮಹತ್ಸೈನ್ಯಂ ಯಾಂತಂ ಶೈನೇಯಮರ್ಜುನಂ। ನಿರ್ಹೀಕಾ ಮಮ ತೇ ಪುತ್ರಾಃ ಕಿಮಕುರ್ವತ ಸಂಜಯ॥ 7-121-1 (49834) ಕಥಂ ವೈಷಾಂ ತದಾ ಯುದ್ಧೇ ಧೃತಿರಾಸೀನ್ಮುಮೂರ್ಷತಾಂ। ಶೈನೇಯಚರಿತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಯಾದೃಶಂ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ॥ 7-121-2 (49835) ಕಿಂ ನು ವಕ್ಷ್ಯಂತಿ ತೇ ಕ್ಷಾತ್ರಂ ಸೈನ್ಯಮಧ್ಯೇ ಪರಾಜಿತಾಃ। ಕಥಂ ನು ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯುದ್ಧೇ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೋ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-121-3 (49836) ಕಥಂ ಚ ಮಮ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಜೀವತಾಂ ತತ್ರ ಸಂಜಯ। ಶೈನೇಯೋಽಭಿಯಯೌ ಯುದ್ಧೇ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-121-4 (49837) ಅತ್ಯದ್ಭುತಮಿದಂ ತಾತ ತ್ವತ್ಸಕಾಶಾಚ್ಛೃಣೋಂಯಹಂ। ಏಕಸ್ಯ ಬಹುಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಶತ್ರುಭಿಸ್ತೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ॥ 7-121-5 (49838) ವಿಪರೀತಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಮಂದಭಾಗ್ಯಂ ಸುತಂ ಪ್ರತಿ। ಯತ್ರಾವಧ್ಯಂತ ಸಮರೇ ಸಾತ್ವತೇನ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-121-6 (49839) ಏಕಸ್ಯ ಹಿ ನ ಪರ್ಯಾಪ್ತಂ ಯತ್ಸೈನ್ಯಂ ತಸ್ಯ ಸಂಜಯ। ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಸರ್ವೇ ತಿಷ್ಠಂತು ಪಾಣ಼್ಡವಾಃ॥ 7-121-7 (49840) ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣಂ ಕೃತಿನಂ ಚಿತ್ರಯೋಧಿನಂ। ಯಥಾ ಪಶುಗಣಾನ್ಸಿಂಹಸ್ತದ್ವದ್ಧಂತಾ ಸುತಾನ್ಮಮ॥ 7-121-8 (49841) ಕೃತವರ್ಮಾದಿಭಿಃ ಶೂರೈರ್ಯತ್ತೈರ್ಬಹುಭಿರಾಹವೇ। ಯುಯುಧಾನೋ ನ ಶಕಿತೋ ಹಂತುಂ ಯತ್ಪುರುಷರ್ಷಭಃ॥ 7-121-9 (49842) ನೈತದೀದೃಶಕಂ ಯುದ್ಧಂ ಕೃತವಾಂಸ್ತತ್ರ ಫಲ್ಗುನಃ। ಯಾದೃಶಂ ಕೃತವಾನ್ಯುದ್ಧಂ ಶಿನೇರ್ನಪ್ತಾ ಮಹಾಯಶಾಃ॥ 7-121-10 (49843) ಸ಼ಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-121-11x (4568) ತವ ದುರ್ಮಂತ್ರಿತೇ ರಾಜಂದುರ್ಯೋಧನಕೃತೇನ ಚ। ಶೃಣುಷ್ವಾವಹಿತೋ ಭೂತ್ವಾ ಯತ್ತೇ ವಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಭಾರತ॥ 7-121-11 (49844) ತೇ ಪುನಃ ಸನ್ನ್ಯವರ್ತಂತ ಕೃತ್ವಾ ಸಂಶಪಥಾನ್ಮಿಥಃ। ಪರಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಮತಿಂ ಕ್ರೂರಾಂ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಶಾಸನಾತ್॥ 7-121-12 (49845) ತ್ರೀಣಿ ಸಾದಿಸಹಸ್ರಾಣಿ ದುರ್ಯೋಧನಪುರೋಗಮಾಃ। ಶಕಕಾಂಭೋಜಬಾಲಹ್ಲೀಕಾ ಯವನಾಃ ಪಾರದಾಸ್ತಥಾ॥ 7-121-13 (49846) ಕುಲಿಂದಾಸ್ತಂಕಣಾಂಬಷ್ಠಾಃ ಪೈಶಾಚಾಶ್ಚ ಸಬರ್ಬರಾಃ। ಪಾರ್ವತೀಯಾಶ್ಚ ರಾಜೇಂದ್ರ ಕ್ರುದ್ಧಾಃ ಪಾಷಾಣಪಾಣಯಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ಶೈನೇಯಂ ಶಲಭಾಃ ಪಾವಕಂ ಯಥಾ॥ 7-121-14 (49847) ಯುಕ್ತಾಶ್ಚ ಪಾರ್ವತೀಯಾನಾಂ ರಥಾಃ ಪಾಷಾಣಯೋಧಿನಾಂ। ಶೂರಾಃ ಪಂಚಶತಂ ರಾಜಞ್ಶೈನೇಯಂ ಸಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-121-15 (49848) ತತೋ ರಥಸಹಸ್ರೇಣ ಮಹಾರಥಶತೇನ ಚ। ದ್ವಿರದಾನಾಂ ಸಹಸ್ರೇಣ ದ್ವಿಸಾಹಸ್ರೈಶ್ಚ ವಾಜಿಭಿಃ॥ 7-121-16 (49849) ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಮುಂಚಂತೋ ವಿವಿಧಾನಿ ಮಹಾರಥಾಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ಶೈನೇಯಮಸಂಖ್ಯೇಯಾಶ್ಚ ಪತ್ತಯಃ॥ 7-121-17 (49850) ತಾಂಶ್ಚ ಸಂಚೋದಯನ್ಸರ್ವಾನ್ಘ್ನತೈನಮಿತಿ ಭಾರತ। ದುಃಶಾಸನೋ ಮಹಾರಾಜ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪರ್ಯವಾರಯತ್॥ 7-121-18 (49851) ತತ್ರಾದ್ಭುತಮಪಶ್ಯಾಮ ಶೈನೇಯಚರಿತಂ ಮಹತ್। ಯದೇಕೋ ಬಹುಭಿಃ ಸಾರ್ಧಮಸಂಭ್ರಾಂತಮಯುಧ್ಯತ॥ 7-121-19 (49852) ಅವಧೀಚ್ಚ ರಥಾನೀಕಂ ದ್ವಿರದಾನಾಂ ಚ ತದ್ಬಲಂ। ಸಾದಿನಶ್ಚೈವ ತಾನ್ಸರ್ವಾಂದಸ್ಯೂನಪಿ ಚ ಸರ್ವಶಃ॥ 7-121-20 (49853) ತತ್ರ ಚಕ್ರೈರ್ವಿಮಥಿತೈರ್ಭಗ್ನೈಶ್ಚ ಪರಮಾಯುಧೈಃ। ಅಕ್ಷೈಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ಭಗ್ನೈರೀಷಾದಂಡಕಬಂಧುರೈಃ॥ 7-121-21 (49854) ಕುಂಜರೈರ್ಮಥಿತೈಶ್ಚಾಪಿ ಧ್ವಜೈಶ್ಚ ವಿನಿಪಾತಿತೈಃ। ವರ್ಮಭಿಶ್ಚ ತಥಾಽನೀಕೈರ್ವ್ಯವಕೀರ್ಣಾ ವಸುಂಧರಾ॥ 7-121-22 (49855) ಸ್ರಗ್ಭಿರಾಭರಣೈರ್ವಸ್ತ್ರೈರನುಕರ್ಷೈಶ್ಚ ಮಾರಿಷ। ಸಂಛನ್ನಾ ವಸುಧಾ ತತ್ರ ದ್ಯೌರ್ಗ್ರಹೈರಿವ ಭಾರತ॥ 7-121-23 (49856) ಗಿರಿರೂಪಧರೈಶ್ಚಾಪಿ ಪತಿತೈಶ್ಚ ಮಹಾಗಜೈಃ। `ಂಲೇಚ್ಛಸ್ಥಿತೈರ್ಮಹಾರಾಜ ಭಿನ್ನಾಂಜನಚಯೋಪಮೈಃ॥ 7-121-24 (49857) ಮೃಗೈರ್ಮಂದ್ರೈಶ್ಚ ಭದ್ರೈಶ್ಚ ಮೃಗಮಂದ್ರೈಸ್ತಥಾಽಪರೈಃ। ಭದ್ರೈರ್ಮಂದ್ರಮೃಗೈಶ್ಚೈವ ಮೃಗಭದ್ರೈಸ್ತಥೈವ ಚ॥ 7-121-25 (49858) ಭದ್ರಮಂದ್ರೈಶ್ಚೈವ ತಥಾ ತಥಾ ಭದ್ರಮೃಗೈರಪಿ। ತತ್ರತತ್ರ ಧರಾ ಕೀರ್ಣಾ ಶಯಾನೈಃ ಪರ್ವತೋಪಮೈಃ'॥ 7-121-26 (49859) ಅಂಜನಸ್ಯ ಕುಲೇ ಜಾತಾ ವಾಮನಸ್ಯ ಚ ಭಾರತ। ಸುಪ್ರತೀಕಕುಲೇ ಜಾತಾ ಮಹಾಪದ್ಮಕುಲೇ ತಥಾ॥ 7-121-27 (49860) ಐರಾವತಕುಲೇ ಚೈವ ತಥಾಽನ್ಯೇಷು ಕುಲೇಷು ಚ। ಜಾತಾ ದಂತಿವರಾ ರಾಜಞ್ಶೇರತೇ ಬಹವೋ ಹತಾಃ॥ 7-121-28 (49861) ವನಾಯುಜಾನ್ಪಾರ್ವತೀಯಾನ್ಕಾಂಭೋಜಾನ್ಬಾಹ್ಲಿಕಾನಪಿ। ತಥಾ ಹಯವರಾನ್ರಾಜನ್ನಿಜಘ್ನೇ ತತ್ರ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-121-29 (49862) ನಾನಾದೇಶಸಮುತ್ಥಾಂಶ್ಚ ನಾನಾಜಾತೀಂಶ್ಚ ದಂತಿನಃ। ನಿಜಘ್ನೇ ತತ್ರ ಶೈನೇಯಃ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-121-30 (49863) ತೇಷು ಪ್ರಕಾಲ್ಯಮಾನೇಷು ದಸ್ಯೂಂದುಃಶಾಸನೋಽಬ್ರವೀತ್। ನಿವರ್ತಧ್ವಮಧರ್ಮಜ್ಞಾ ಯುಧ್ಯಧ್ವಂ ಕಿಂ ಸೃತೇನ ವಃ॥ 7-121-31 (49864) ತಾಂಶ್ಚಾತಿಭಗ್ನಾಸನ್ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಪುತ್ರೋ ದುಃಶಾಸನಸ್ತವ। ಪಾಷಾಣಯೋಧಿನಃ ಶೂರಾನ್ಪಾರ್ವತೀಯಾನಚೋದಯತ್॥ 7-121-32 (49865) ಅಶ್ಮಯುದ್ಧೇಷು ಕುಶಲಾ ನೈತಂಜಾನಾಪಿ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಅಶ್ಮಯುದ್ಧಮಜಾನಂತಂ ಹತೈನಂ ಯುದ್ಧಕಾಮುಕಂ॥ 7-121-33 (49866) ತಥೈವ ಕುರವಃ ಸರ್ವೇ ನಾಶ್ಮಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ। ಅಭಿದ್ರವತ ಮಾಭೈಷ್ಟ ನ ವಃ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತಿ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-121-34 (49867) ತೇ ಪಾರ್ವತೀಯಾ ರಾಜಾನಃ ಸರ್ವೇ ಪಾಷಾಣಯೋಧಿನಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ಶೈನೇಯಂ ರಾಜಾನಮಿವ ಮಂತ್ರಿಣಃ॥ 7-121-35 (49868) ತತೋ ಗಜಶಿರಃಪ್ರಖ್ಯೈರುಪಲೈಃ ಶೈಲವಾಸಿನಃ। ಉದ್ಯತೈರ್ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಪುರತಸ್ತಸ್ಥುರಾಹವೇ॥ 7-121-36 (49869) ಕ್ಷೇರಣೀಯೈಸ್ತಥಾಪ್ಯನ್ಯೇ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ವಧೈಷಿಣಃ। ಚೋದಿತಾಸ್ತವ ಪುತ್ರೇಣ ಸರ್ವತೋ ರುರುಧುರ್ದಿಶಃ॥ 7-121-37 (49870) ತೇಷಾಮಾಪತತಾಮೇವ ಶಿಲಾಯುದ್ಧಂ ಚಿಕೀರ್ಷತಾಂ। ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಪ್ರತಿಸಂಧಾಯ ನಿಶಿತಾನ್ಪ್ರಾಹಿಣೋಚ್ಛರಾನ್॥ 7-121-38 (49871) ತಾಮಶ್ಮವೃಷ್ಟಿಂ ತುಮುಲಾಂ ಪಾರ್ವತೀಯೈಃ ಸಮೀರಿತಾಂ। ಚಿಚ್ಛೇದೋರಗಸಂಕಾಶೈರ್ನಾರಾಚೈಃ ಶಿನಿಪುಂಗವಃ॥ 7-121-39 (49872) ತೈರಶ್ಮಚೂರ್ಣೈರ್ದೀಪ್ಯದ್ಭಿಃ ಖದ್ಯೋತಾನಾಮಿವ ವ್ರಜೈಃ। ಪ್ರಾಯಃ ಸೈನ್ಯಾನ್ಯಹನ್ಯಂತ ಹಾಹಾಭೂತಾನಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-121-40 (49873) ತತಃ ಪಂಚಶತಂ ಶೂರಾಃ ಸಮುದ್ಯತಮಹಾಶಿಲಾಃ। ನಿಕೃತ್ತಬಾಹವೋ ರಾಜನ್ನಿಪೇತುರ್ಧರಣೀತಲೇ॥ 7-121-41 (49874) ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಚ ಭಲ್ಲೇನ ನಿಷ್ಪಿಷ್ಟೈಸ್ತೈಸ್ತಥಾಽದ್ರಿಭಿಃ। ನ್ಯಪತನ್ನಿಹತಾ ಂಲೇಚ್ಛಾಸ್ತತ್ರತತ್ರ ಗತಾಸವಃ॥ 7-121-42 (49875) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾಃ ಸಮರೇ ಸಾತ್ವತೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಅಶ್ಮವೃಷ್ಟಿಂ ಮಹಾಘೋರಾಂ ಪಾತಯಂತಿ ಸ್ಮ ಸಾತ್ವತೇ॥ 7-121-43 (49876) ಪಾಷಾಣಯೋಧಿನಃ ಶೂರಾನ್ಯತಮಾನಾನವಸ್ಥಿತಾನ್। ನ್ಯವಧೀದ್ಬಹುಸಾಹಸ್ರಾಂಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-121-44 (49877) ತತಃ ಪುನರ್ಬಸ್ತಮುಖೈರಶ್ಮವೃಷ್ಟೀಃ ಸಮಂತತಃ। ಅಧೋಬಸ್ತೈಃ ಸ್ಥೂಲಬಸ್ತೈರ್ದರದೈಃ ಖಸತಂಕಣೈಃ॥ 7-121-45 (49878) ಲಂಬಕೈಶ್ಚ ಕುಣಿಂದೈಶ್ಚ ಕ್ಷಿಪ್ತಾಃ ಕ್ಷಿಪ್ತಾಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ನಾರಾಚೈಃ ಪ್ರತಿಚಿಚ್ಛೇದ ಪ್ರತಿಪತ್ತಿವಿಶಾರದಃ॥ 7-121-46 (49879) ಅದ್ರೀಣಾಂ ಭಿದ್ಯಮಾನಾನಾಮಂತರಿಕ್ಷೇ ಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ಶಬ್ದೇನ ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಸಂಖ್ಯೇ ರಥಾಶ್ವಗಜಪತ್ತಯಃ॥ 7-121-47 (49880) ಅಶ್ಮಚೂರ್ಣೈರವಾಕೀರ್ಣಾ ಮನುಷ್ಯಗಜವಾಜಿನಃ। ನಾಶಕ್ನುವನ್ನವಸ್ಥಾತುಂ ಭ್ರಮರೈರಿವ ದಂಶಿತಾಃ॥ 7-121-48 (49881) ಹತಶಿಷ್ಟಾಃ ಸರುಧಿರಾ ಭಿನ್ನಮಸ್ತಕಪಿಣ಼್ಡಿಕಾಃ। `ವಿಭಿನ್ನಶಿರಸೋ ರಾಜಂದಂತೈಶ್ಛಿನ್ನೈಶ್ಚ ದಂತಿನಃ। ನಿರ್ಧೂತೈಶ್ಚ ಕರೈರ್ನಾಗಾ ವ್ಯಂಗಾಶ್ಚ ಶತಶಃ ಕೃತಾಃ॥ 7-121-49 (49882) ಹತ್ವಾ ಪಂಚಶತಂ ಯೋಧಾಂಸ್ತತ್ಕ್ಷಣೇನೈವ ಮಾರಿಷ। ವ್ಯಚರತ್ಪೃತನಾಮಧ್ಯೇ ಶೈನೇಯಃ ಕೃತಹಸ್ತವತ್॥ 7-121-50 (49883) ಕುಂಜರಾಃ ಸನ್ನ್ಯವರ್ತಂತ ಯುಯುಧಾನೇನ ಮೋಹಿತಾಃ॥ 7-121-51 (49884) ಅಶ್ಮನಾಂ ಭಿದ್ಯಮಾನಾನಾಂ ಸಾಯಕೈಃ ಶ್ರೂಯತೇ ಧ್ವನಿಃ। ಪದ್ಮಪತ್ರೇಷುಧಾರಾಣಾಂ ಪತಂತೀನಾಮಿವ ಧ್ವನಿಃ'॥ 7-121-52 (49885) ತತಃ ಶಬ್ದಃ ಸಮಭವತ್ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಮಾಧವೇನಾರ್ದ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಸಾಗರಸ್ಯೇವ ಪರ್ವಣಿ॥ 7-121-53 (49886) ತಂ ಶಬ್ದಂ ತುಮುಲಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ದ್ರೋಣೋ ಯಂತಾರಮಬ್ರವೀತ್। ಏಷ ಸೂತ ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಾತ್ವತಾನಾಂ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-121-54 (49887) ದಾರಯನ್ಬಹುಧಾ ಸೈನ್ಯಂ ರಣೇ ಚರತಿ ಕಾಲವತ್। ಯತ್ರೈಷ ಶಬ್ದಸ್ತುಮುಲಸ್ತತ್ರ ಸೂತ ರಥಂ ನಯ॥ 7-121-55 (49888) ಪಾಷಾಣಯೋಧಿಭಿರ್ನೂನಂ ಯುಯುಧಾನಃ ಸಮಾಗತಃ। ತಥಾಹಿ ರಥಿನಃ ಸರ್ವೇ ಹಿಯಂತೇ ವಿದ್ರುತೈರ್ಹಯೈಃ॥ 7-121-56 (49889) ವಿಶಸ್ತ್ರಕವಚಾ ರುಗ್ಣಾಸ್ತತ್ರತತ್ರ ಪತಂತಿ ಚ। ನ ಶಕ್ನುವಂತಿ ಯಂತಾರಃ ಸಂಯಂತುಂ ತುಮುಲೇ ಹಯಾನ್॥ 7-121-57 (49890) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-121-58x (4569) ಇತ್ಯೇತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಸಾರಥಿಃ। ಪ್ರತ್ಯುವಾಚ ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಭೃತಾಂ ವರಂ॥ 7-121-58 (49891) ಸೈನ್ಯಂ ದ್ರವತಿ ಚಾಯುಷ್ಮನ್ಕೌರವೇಯಂ ಸಮಂತತಃ। ಪಶ್ಯ ಯೋಧಾನ್ರಣೇ ಭಗ್ನಾಂಧಾವತೋ ವೈ ತತಸ್ತತಃ॥ 7-121-59 (49892) ಇಮೇ ಚ ಸಂಹತಾಃ ಶೂರಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ। ತ್ವಾಮೇವ ಹಿ ಜಿಘಾಂಸಂತ ಆದ್ರವಂತಿ ಸಮಂತತಃ॥ 7-121-60 (49893) ಅತ್ರ ಕಾರ್ಯಂ ಸಮಾಧತ್ಸ್ವ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮರಿಂದಮ। ಸ್ವಾನೇ ವಾ ಗಮನೇ ವಾಪಿ ದೂರಂ ಯಾತಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-121-61 (49894) ಸಂಚಯ ಉವಾಚ। 7-121-62x (4570) ತಥೈವಂ ವದತಸ್ತಸ್ಯ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಸಾರಥೇಃ। ಪ್ರತ್ಯದೃಶ್ಯತ ಶೈನೇಯೋ ನಿಘ್ನನ್ಬಹುವಿಧಾನ್ರಥಾನ್॥ 7-121-62 (49895) ತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಸಮರೇ ಯುಯುಧಾನೇನ ತಾವಕಾಃ। ಯುಯುಧಾನರಥಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ದ್ರೋಣಾನೀಕಾಯ ದುದ್ರುವುಃ॥ 7-121-63 (49896) ಯೈಸ್ತು ದುಃಶಾಸನಃ ಸಾರ್ಧಂ ರಥೈಃ ಪೂರ್ವಂ ನ್ಯವರ್ತತ। ತೇ ಭೀತಾಸ್ತ್ವಭ್ಯಧಾವಂತ ಸರ್ವೇ ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ ॥ 7-121-64 (49897) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 121 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-121-11 ದುರ್ಯೋಧನಸ್ಯ ಕೃತೇನ ಕರ್ಮಣಾ॥ 5-121-12 ಮತಿಂ ಕೃತ್ವೇತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-121-25 ಮೃಗಮಂದ್ರಾದಯೋ ಗಜವಿಶೇಷಾಃ॥ 5-121-27 ವಾಮನಸ್ಯ ಯಮೋಪವಾಹ್ಯಸ್ಯ। ಸುಪ್ರತೀಕಸ್ಯ ಈಶೋಪವಾಹ್ಯಸ್ಯ। ಮಹಾಪದ್ಮಸ್ಯ ಕುಮುದಸ್ಯ ಕುಲೇ॥ 5-121-28 ಅನ್ಯೇಷು ಕುಲೇಷು ಪುಂಡರೀಕಪುಷ್ಪದಂತಸಾರ್ವಭೌಮೀಯೇಷು॥ 5-121-37 ಕ್ಷೇಪಣೀಯೈಃ ಶಸ್ತ್ರೈಃ॥ 5-121-45 ತತಃ ಪುನರ್ವ್ಯಾತ್ತಮುಖಾಸ್ತೇಽಶ್ಮವೃಷ್ಟೀಃ ಸಮಂತತಃ। ಅಯೋಹಸ್ತಾಃ ಶೂಲಹಸ್ತಾ ದರದಾಸ್ತಂಕಣಾಃ ಖಸಾಃ। ಲಂಪಕಾಶ್ಚ ಕುಲಿಂದಾಶ್ಚ ಚಿಕ್ಷಿಪುಸ್ತಾಂಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಇತಿ ಝ.ಞ.ಘ.ಪಾಠಃ॥ 5-121-47 ಅದ್ರೀಣಾಂ ಪ್ರಸ್ತರಾಣಾಂ॥ 5-121-121 ಏಕವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-122-0 (49898) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-122-0x (4571) ದುಃಶಾಸನರಥಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಮೀಪೇ ಪರ್ಯವಸ್ಥಿತಂ। ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ತತೋ ವಾಕ್ಯಂ ದುಃಶಾಸನಮಥಾಬ್ರವೀತ್॥ 7-122-1 (49899) ದುಃಶಾಸನ ರಥಾಃ ಸರ್ವೇ ಕಸ್ಮಾಚ್ಚೈತೇ ಪ್ರವಿದ್ರುತಾಃ। ಕಚ್ಚಿತ್ಕ್ಷೇಮಂ ತು ನೃಪತೇಃ ಕಚ್ಚಿಜ್ಜೀವತಿ ಸೈಂಧವಃ॥ 7-122-2 (49900) ರಾಜಪುತ್ರೋ ಭವಾನತ್ರ ರಾಜಭ್ರಾತಾ ಮಹಾರಥಃ। ಕಿಮರ್ಥಂ ದ್ರವತೇ ಯುದ್ಧೇ ಯೌವರಾಜ್ಯಮವಾಪ್ಯ ಚ॥ 7-122-3 (49901) ದಾಸೀ ಜಿತಾಽಸಿ ದ್ಯೂತೇ ತ್ವಂ ಯಥಾ ಕಾಮಚರೀ ಭವ। ವಾಸಸಾಂ ವಾಹಿಕಾ ರಾಜ್ಞೋ ಭ್ರಾತುರ್ಜ್ಯೇಷ್ಠಸ್ಯ ಮೇ ಭವ॥ 7-122-4 (49902) ನ ಸಂತಿ ಪತಯಃ ಸರ್ವೇ ತೇಽದ್ಯ ಷಂಢತಿಲೈಃ ಸಮಾಃ। ದುಃಶಾಸನೈವಂ ಕಸ್ಮಾತ್ತ್ವಂ ಪೂರ್ವಮುಕ್ತ್ವಾ ಪಲಾಯಸೇ॥ 7-122-5 (49903) ಸ್ವಯಂ ವೈರಂ ಮಹತ್ಕೃತ್ವಾ ಪಾಂಚಾಲೈಃ ಪಾಂಡವೈಃ ಸಹ। ಏಕಂ ಸಾತ್ಯಕಿಮಾಸಾದ್ಯ ಕಥಂ ಭೀತೋಽಸಿ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-122-6 (49904) ನ ಜಾನೀಷೇ ಪುರಾ ತ್ವಂ ತು ಗೃಹ್ಣನ್ನಕ್ಷಾಂದುರೋದರೇ। ಶರಾ ಹ್ಯೇತೇ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ದಾರುಣಾಶೀವಿಷೋಪಮಾಃ॥ 7-122-7 (49905) ಅಪ್ರಿಯಾಣಾಂ ಹಿ ವಚನಂ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ವಿಶೇಷತಃ। ದ್ರೌಪದ್ಯಾಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಸ್ತ್ವನ್ಮೂಲೋ ಹ್ಯಭವತ್ಪುರಾ॥ 7-122-8 (49906) ಕ್ವ ತೇ ಮಾನಶ್ಚ ದರ್ಪಶ್ಚ ಕ್ವ ತೇ ವೀರ್ಯಂ ಕ್ವ ಗರ್ಜಿತಂ। ಆಶೀವಿಷಸಮಾನ್ಪಾರ್ಥಾನ್ಕೋಪಯಿತ್ವಾ ಕ್ವ ಯಾಸ್ಯಸಿ॥ 7-122-9 (49907) ಶೋಚ್ಯೇಯಂ ಭಾರತೀ ಸೇನಾ ರಾಜ್ಯಂ ಚೈವ ಸುಯೋಧನಃ। ಯಸ್ಯ ತ್ವಂ ಕರ್ಕಶೋ ಭ್ರಾತಾ ಪಲಾಯನಪರಾಯಣಃ॥ 7-122-10 (49908) ನನು ನಾಮ ತ್ವಯಾ ವೀರ ದಾರ್ಯಮಾಣಾ ಭಯಾರ್ದಿತಾ। ಸ್ವಬಾಹುಬಲಮಾಸ್ಥಾಯ ರಕ್ಷಿತವ್ಯಾ ಹ್ಯನೀಕಿನೀ॥ 7-122-11 (49909) ಸ ತ್ವಮದ್ಯ ರಣಂ ಹಿತ್ವಾ ಭೀತೋ ಹರ್ಷಯಸೇ ಪರಾನ್। ವಿದ್ರುತೇ ತ್ವಯಿ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ನಾಯಕೇ ಶತ್ರುಮೂದನ। ಕೋಽನ್ಯಃ ಸ್ಥಾಸ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಭೀತೋ ಭೀತೇ ವ್ಯಪಾಶ್ರಯೇ॥ 7-122-12 (49910) ಏಕೇನ ಸಾತ್ವತೇನಾದ್ಯ ಯುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ತೇನ ವೈ। ಪಲಾಯನೇ ತವ ಮತಿಃ ಸಂಗ್ರಾಮಾದ್ಧಿ ಪ್ರವರ್ತತೇ॥ 7-122-13 (49911) ಯದಾ ಗಾಂಡೀವಧನ್ವಾನಂ ಭೀಮಸೇನಂ ಚ ಕೌರವ। ಯಮೌ ಚ ದ್ರಕ್ಷ್ಯಸಿ ರಣೇ ತದಾ ವೈ ಕಿಂ ಕರಿಷ್ಯಸಿ॥ 7-122-14 (49912) ಯುಧಿ ಫಲ್ಗುನಬಾಣಾನಾಂ ಮೂರ್ಯಾಗ್ನಿಸಮವರ್ಚಸಾಂ। ನ ತುಲ್ಯಾಃ ಸಾತ್ಯಕಿಶರಾ ಯೇಭ್ಯೋ ಭೀತಃ ಪಲಾಯಸೇ॥ 7-122-15 (49913) ತ್ವರಿತೋ ವೀರ ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ಗಾಂಧಾರ್ಯುದರಮಾವಿಶ। ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಧಾವಮಾನಸ್ಯ ನಾನ್ಯತ್ಪಶ್ಯಾಮಿ ಜೀವನಂ॥ 7-122-16 (49914) ಯದಿ ತಾವತ್ಕೃತಾ ಬುದ್ಧಿಃ ಪಲಾಯನಪರಾಯಣಾ। ಪೃಥಿವೀ ಧರ್ಮರಾಜಾಯ ಶಮೇನೈವ ಪ್ರದೀಯತಾಂ॥ 7-122-17 (49915) ಯಾವತ್ಫಲ್ಗುನನಾರಾಚಾ ನಿರ್ಮುಕ್ತೋರಗಸನ್ನಿಭಾಃ। ನಾವಿಶಂತಿ ಶರೀರಂ ತೇ ತಾವತ್ಸಂಶಾಂಯ ಪಾಂಡವೈಃ॥ 7-122-18 (49916) ಯಾವತ್ತೇ ಪೃಥಿವೀಂ ಪಾರ್ಥಾ ಹತ್ವಾ ಭ್ರಾತೃಶತಂ ರಣೇ। ನಾಕ್ಷಿಪಂತಿ ಮಹಾತ್ಮಾನಸ್ತಾವತ್ಸಂಶಾಂಯ ಪಾಂಡವೈಃ॥ 7-122-19 (49917) ಯಾವನ್ನ ಕ್ರುಧ್ಯತೇ ರಾಜಾ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಕೃಷ್ಣಶ್ಚ ಸಮರಶ್ಲಾಘೀ ತಾವತ್ಸಂಶಾಂಯ ಪಾಂಡವೈಃ॥ 7-122-20 (49918) ಯಾವದ್ಭೀಮೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಿಗಾಹ್ಯ ಮಹತೀಂ ಚಮೂಂ। ಸೋದರಾಂಸ್ತೇ ನ ಮೃದ್ರಾತಿ ತಾವತ್ಸಂಶಾಂಯ ಪಾಂಡವೈಃ॥ 7-122-21 (49919) ಪೂರ್ವಮುಕ್ತಶ್ಚ ತೇ ಭ್ರಾತಾ ಭೀಷ್ಮೇಣಾಸೌ ಸುಯೋಧನಃ। ಅಜೇಯಾಃ ಪಾಂಡವಾಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಸೌಂಯ ಸಂಶಾಂಯ ತೈಃ ಸಹ॥ 7-122-22 (49920) `ಮಯಾ ಶಮವತಾ ಚೋಕ್ತೋ ರಕ್ಷ ಶೇಷಂ ಸುಯೋಧನ। ಸಂಶಾಂಯ ಪಾರ್ಥೈಸ್ತ್ವಂ ರಕ್ಷ ವೀರ ಸರ್ವಾನ್ಮಹೀಕ್ಷಿತಃ'॥ 7-122-23 (49921) ನ ಚ ತತ್ಕೃತವಾನ್ಮಂದಸ್ತವ ಭ್ರಾತಾಂ ಸುಯೋಧನಃ। ಸ ಯುದ್ಧೇ ಧೃತಿಮಾಸ್ಥಾಯ ಯತ್ತೋ ಯುಧ್ಯಸ್ವ ಪಾಂಡವೈಃ॥ 7-122-24 (49922) ತವಾಪಿ ಶೋಣಿತಂ ಭೀಮಃ ಪಾಸ್ಯತೀತಿ ಮಯಾ ಶ್ರುತಂ। ತಚ್ಚಾಪ್ಯವಿತಥಂ ತಸ್ಯ ತತ್ತಥೈವ ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 7-122-25 (49923) ಕಿಂ ಭೀಮಸ್ಯ ನ ಜಾನಾಸಿ ವಿಕ್ರಮಂ ತ್ವಂ ಸುಬಾಲಿಶ। ಯತ್ತ್ವಯಾ ವೈರಮಾರಬ್ಧಂ ಸಂಯುಗೇ ಪ್ರಪಲಾಯಿನಾ॥ 7-122-26 (49924) ಗಚ್ಛ ತೂರ್ಣಂ ರಥೇನೈವ ಯತ್ರ ತಿಷ್ಠತಿ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ತ್ವಯಾ ಹೀನಂ ಬಲಂ ಹ್ಯೇತದ್ವಿದ್ರವಿಷ್ಯತಿ ಭಾರತ॥ ಆತ್ಮಾರ್ಥಂ ಯೋಧಯ ರಣೇ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಂ॥ 7-122-27 (49925) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-122-28x (4572) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತವ ಸುತೋ ನಾಬ್ರವೀತ್ಕಿಂಚಿದಪ್ಯಸೌ। ಶ್ರುತಂ ಚಾಶ್ರುತವತ್ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರಾಯಾದ್ಯೇನ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-122-28 (49926) ಸೈನ್ಯೇನ ಮಹತಾ ಯುಕ್ತೋ ಂಲೇಚ್ಛಾನಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ಆಸಾದ್ಯ ಚ ರಣೇ ಯತ್ತೋ ಯುಯುಧಾನಮಯೋಧಯತ್॥ 7-122-29 (49927) ದ್ರೋಣೋಽಪಿ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಪಾಂಡವಾಂಸ್ತಥಾ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೌ ಜವಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಧ್ಯಮಂ॥ 7-122-30 (49928) ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಚ ರಣೇ ದ್ರೋಣಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ವರೂಥಿನೀಂ। ದ್ರಾವಯಾಮಾಸ ಯೋಧಾನ್ವೈ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-122-31 (49929) ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಮಹಾರಾಜ ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಪಾಂಡುಪಾಂಚಾಲಮತ್ಸ್ಯಾನಾಂ ಪ್ರಚಕ್ರೇ ಕದನಂ ಮಹತ್॥ 7-122-32 (49930) ತಂ ಜಯಂತಮನೀಕಾನಿ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ತತಸ್ತತಃ। ಪಾಂಚಾಲಪುತ್ರೋ ದ್ಯುತಿಮಾನ್ವೀರಕೇತುಃ ಸಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-122-33 (49931) ಸ ದ್ರೋಣಂ ಪಂಚಭಿರ್ವಿದ್ವ್ವಾ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಧ್ವಜಮೇಕೇನ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-122-34 (49932) ತತ್ರಾದ್ಭುತಂ ಮಹಾರಾಜ ದೃಷ್ಟ್ವಾನಸ್ಮಿ ಸಂಯುಗೇ। ಯದ್ದ್ರೋಣೋ ರಭಸಂ ಯುದ್ಧೇ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಂ ನಾತ್ಯವರ್ತತ॥ 7-122-35 (49933) ಸನ್ನಿರುದ್ಧಂ ರಮೇ ದ್ರೋಣಂ ಪಾಂಚಲಾ ವೀಕ್ಷ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಆವವ್ರುಃ ಸರ್ವತೋ ರಾಜಂಧರ್ಮಪುತ್ರಜಯೈಷಿಣಃ॥ 7-122-36 (49934) ತೇ ಶರೈರಗ್ನಿಸಂಕಾಶೈಸ್ತೋಮರೈಶ್ಚ ಮಹಾಧನೈಃ। ಶಸ್ತ್ರೈಶ್ಚ ವಿವಿಧೈ ರಾಜಂದ್ರೋಣಮೇಕಮವಾಕಿರನ್॥ 7-122-37 (49935) ನಿವಾರ್ಯ ತಾನ್ಬಾಣಗಣಾಂದ್ರೋಣೋ ರಾಜನ್ಸಮಂತತಃ। ಮಹಾಜಲಧರಾನ್ವ್ಯೋಂನಿ ಮಾತರಿಶ್ವೇವ ಚಾಬಭೌ॥ 7-122-38 (49936) ತತಃ ಶರಂ ಮಹಾಘೋರಂ ಮೂರ್ಯಪಾವಕಸನ್ನಿಭಂ। ಸಂದಧೇ ಪರವೀರಘ್ನೋ ವೀರಕೇತೋ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-122-39 (49937) ಸ ಭಿತ್ತ್ವಾ ತು ಶರೋ ರಾಜನ್ಪಾಂಚಾಲಕುಲನಂದನಂ। ಅಭ್ಯಗಾದ್ಧರಣೀಂ ತೂರ್ಣಂ ಲೋಹಿತಾರ್ದ್ರೋ ಜ್ವಲನ್ನಿವ॥ 7-122-40 (49938) ತತೋಽಪತದ್ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಪಾಂಚಾಲಕುಲನಂದನಃ। ಪರ್ವತಾಗ್ರಾದಿವ ಮಹಾಂಶ್ಚಂಪಕೋ ವಾಯುಪೀಡಿತಃ॥ 7-122-41 (49939) ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ಮಹೇಷ್ವಾಸೇ ರಾಜಪುತ್ರೇ ಮಹಾಬಲೇ। ಪಾಂಚಾಲಾಸ್ತ್ವರಿತಾ ದ್ರೋಣಂ ಸಮಂತಾತ್ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-122-42 (49940) ಚಿತ್ರಕೇತುಃ ಸುಧನ್ವಾ ಚ ಚಿತ್ರವರ್ಮಾ ಚ ಭಾರತ। ತಥಾ ಚಿತ್ರರಥಶ್ಚೈವ ಭ್ರಾತೃವ್ಯಸನಕರ್ಶಿತಾಃ॥ 7-122-43 (49941) ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ಸಹಿತಾ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಯುಯುತ್ಸವಃ। ಮುಂಚಂತಃ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ತಪಾಂತೇ ಜಲದಾ ಇವ॥ `ಅದೃಶ್ಯಂ ಸಮರೇ ಚಕ್ರುರ್ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಸುಧನ್ವಿನಃ'॥ 7-122-44 (49942) ಸ ವಧ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಧಾ ರಾಜಪುತ್ರೈರ್ಮಹಾರಥೈಃ। ಕ್ರೋಧಮಾಹಾರಯತ್ತೇಷಾಮಭಾವಾಯ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಃ॥ 7-122-45 (49943) ತತಃ ಶರಮಯಂ ಜಾಲಂ ದ್ರೋಣಸ್ತೇಷಾಮವಾಸೃಜತ್। ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಶರೈರಾಕರ್ಣಚೋದಿತೈಃ। ಕರ್ತವ್ಯಂ ನಾಭ್ಯಜಾನನ್ವೈ ಕುಮಾರಾ ರಾಜಸತ್ತಮ॥ 7-122-46 (49944) ತಾನ್ವಿಮೂಢಾನ್ರಣೇ ದ್ರೋಣಃ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ಭಾರತ। ವ್ಯಶ್ವಸೂತರಥಾಂಶ್ಚಕ್ರೇ ಕುಮಾರಾನ್ಕುಪಿತೋ ರಣೇ॥ 7-122-47 (49945) ಅಥಾಪರೈಃ ಸುನಿಶಿತೈರ್ಭಲ್ಲೈಸ್ತೇಷಾಂ ಮಹಾಯಶಾಃ। ಪುಷ್ಪಾಣೀವ ವಿವಾನ್ವಾಯುಃ ಸೋತ್ತಮಾಂಗಾನ್ಯಪಾತಯತ್॥ 7-122-48 (49946) ತೇ ರಥೇಭ್ಯೋ ಹತಾಃ ಪೇತುಃ ಕ್ಷಿತೌ ರಾಜನ್ಸುವರ್ಚಸಃ। ದೇವಾಸುರೇ ಪುರಾ ಯುದ್ಧೇ ಯಥಾ ದೈತೇಯದಾನವಾಃ॥ 7-122-49 (49947) ತಾನ್ನಿಹತ್ಯ ರಣೇ ರಾಜನ್ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಕಾರ್ಮುಕಂ ಭ್ರಾಮಯಾಮಾಸ ಹೇಮಪೃಷ್ಠಂ ದುರಾಸದಂ॥ 7-122-50 (49948) `ತದಸ್ಯ ಭ್ರಾಜತೇ ರಾಜನ್ಮೇಘಮಧ್ಯೇ ತಡಿದ್ಯಥಾ'॥ 7-122-51 (49949) ಪಾಂಚಾಲಾನ್ನಿಹತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ದೇವಕಲ್ಪಾನ್ಮಹಾರಥಾನ್। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ಭೃಶೋದ್ವಿಗ್ನೋ ನೇತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಪಾತಯಂಜಲಂ। ಅಭ್ಯವರ್ತತ ಸಂಗಾರಮೇ ಕ್ರುದ್ಧೋ ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-122-52 (49950) ತತೋ ಹಾಹೇತಿ ಸಹಸಾ ನಾದಃ ಸಮಭವನ್ನೃಪ। ಪಾಂಚಾಲ್ಯೇನ ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಮಾವಾರಿತಂ ಶರೈಃ॥ 7-122-53 (49951) ಸೇ ಚ್ಛಾದ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಧಾ ಪಾರ್ಷತೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ನ ವಿವ್ಯಥೇ ತತೋ ದ್ರೋಣಃ ಸ್ಮಯನ್ನೇವಾನ್ವಯುಧ್ಯತ॥ 7-122-54 (49952) ತತೋ ದ್ರೋಣಂ ಮಹಾರಾಜ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಃ ಕ್ರೋಧಮೂರ್ಚ್ಛಿತಃ। ಆಜಘಾನೋರಸಿ ಕ್ರುದ್ಧೋ ನವತ್ಯಾ ನತಪರ್ವಣಾಂ॥ 7-122-55 (49953) ಸ ಗಾಢವಿದ್ಧೋ ಬಲಿನಾ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾಯಶಾಃ। ನಿಷಸಾದ ರಥೋಪಸ್ಥೇ ಕಶ್ಮಲಂ ಚ ಜಗಾಮ ಹ॥ 7-122-56 (49954) ತಂ ವೈ ತಥಾಗತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಃ ಪರಾಕ್ರಮೀ। ಚಾಪಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಶೀಘ್ರಂ ತು ಅಸಿಂ ಜಗ್ರಾಹ ವೀರ್ಯವಾನ್॥ 7-122-57 (49955) ಅವಪ್ಲುತ್ಯ ರಥಾಚ್ಚಾಪಿ ತ್ವರಿತಃ ಸ ಮಹಾರಥಃ। ಆರುರೋಹ ರಥಂ ತೂರ್ಣಂ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಹರ್ತುಮಿಚ್ಛಞ್ಶಿರಃ ಕಾಯಾತ್ಕ್ರೋಧಸಂರಕ್ರಲೋಚನಃ॥ 7-122-58 (49956) ಪ್ರತ್ಯಾಶ್ವಸ್ತಸ್ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಧನುರ್ಗೃಹ್ಯ ಮಹಾರವಂ। ಆಸನ್ನಮಾಗತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಜಿಘಾಂಸಯಾ॥ 7-122-59 (49957) ಶರೈರ್ವೈತಸ್ತಿಕೈ ರಾಜನ್ವಿವ್ಯಾಧಾಸನ್ನವೇಧಿಭಿಃ। ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಸಮರೇ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-122-60 (49958) ತೇ ಹಿ ವೈತಸ್ತಿಕಾ ನಾಮ ಶರಾ ಆಮನ್ನಯೋಧಿನಃ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವಿಹಿತಾ ರಾಜನ್ಯೈರ್ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಮಾಕ್ಷಿಣೋತ್॥ 7-122-61 (49959) ಸ ವಧ್ಯಮಾನೋ ಬಹುಭಿಃ ಸಾಯಕೈಸ್ತೈರ್ಮಹಾಬಲಃ। ಅವಪ್ಲುತ್ಯ ರಥಾತ್ತೂರ್ಣಂ ಭಗ್ನವೇಗಃ ಪರಾಕ್ರಮೀ॥ 7-122-62 (49960) ಆರುಹ್ಯ ಸ್ವರಥಂ ವೀರಃ ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಚ ಮಹದ್ಧನುಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣಂ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-122-63 (49961) ದ್ರೋಣಶ್ಚಾಪಿ ಮಹಾರಾಜ ಶರೈರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪಾರ್ಷತಂ॥ 7-122-64 (49962) ತದದ್ಭುತಮಭೂದ್ಯುದ್ಧಂ ದ್ರೋಣಪಾಂಚಾಲಯೋಸ್ತದಾ। ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಕಾಂಕ್ಷಿಣೋರಾಸೀಚ್ಛಕ್ರಪ್ರಹ್ಲಾದಯೋರಿವ॥ 7-122-65 (49963) ಮಂಡಲಾನಿ ವಿಚಿತ್ರಾಣಿ ಯಮಕಾನೀತರಾಣಿ ಚ। ಚರಂತೌ ಯುದ್ಧಮಾರ್ಗಜ್ಞೌ ತತಕ್ಷತುರಥೇಷುಭಿಃ॥ 7-122-66 (49964) ಮೋಹಯಂತೌ ಮನಾಂಸ್ಯಾಜೌ ಯೋಧಾನಾಂ ದ್ರೋಣಪಾರ್ಷತೌ। ಸೃಜಂತೌ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ವರ್ಷಾಸ್ವಿವ ಬಲಾಹಕೌ। ಛಾದಯಂತೌ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ಶರೈರ್ವ್ಯೋಮ ದಿಶೋ ಮಹೀಂ॥ 7-122-67 (49965) ತದದ್ಭುತಂ ತಯೋರ್ಯುದ್ಧಂ ಭೂತಸಂಘಾ ಹ್ಯಪೂಜಯನ್। ಕ್ಷತ್ರಿಯಾಶ್ಚ ಮಹಾರಾಜ ಯೇ ಚಾನ್ಯೇ ತವ ಸೈನಿಕಾಃ॥ 7-122-68 (49966) ಅವಶ್ಯಂ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣೋ ದೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇನ ಸಂಗತಃ। ವಶಮೇಷ್ಯತಿ ನೋ ರಾಜನ್ಪಾಂಚಾಲಾ ಇತಿ ಚುಕ್ರುಶುಃ॥ 7-122-69 (49967) ದ್ರೋಣಸ್ತು ತ್ವರಿತೋ ಯುದ್ಧೇ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸ್ಯ ಸಾರಥೇಃ। ಶಿರಃ ಪ್ರಚ್ಯಾವಯಾಮಾಸ ಫಲಂ ಪಕ್ವಂ ತರೋರಿವ॥ 7-122-70 (49968) ತತಸ್ತು ಪ್ರದ್ರುತಾ ವಾಹಾ ರಾಜಂಸ್ತಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-122-71 (49969) ತೇಷು ಪ್ರದ್ರವಮಾಣೇಷು ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಸೃಂಜಯಾಂಸ್ತಥಾ। ಅಯೋಧಯದ್ರಣೇ ದ್ರೋಣಸ್ತತ್ರತತ್ರ ಪರಾಕ್ರಮೀ॥ 7-122-72 (49970) ವಿಜಿತ್ಯ ಪಾಂಡುಪಾಂಚಾಲಾನ್ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಸ್ವಂ ವ್ಯೂಹಂ ಪುನರಾಸ್ಥಾಯ ಸ್ಥಿತೋಽಭವದರಿಂದಮಃ। ನ ಚೈನಂ ಪಾಣ಼್ಡವಾ ಯುದ್ಧೇ ಜೇತುಮುತ್ಸೇಹಿರೇ ಪ್ರಭೋ॥ ॥ 7-122-73 (49971) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದ್ವಾವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 122 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-122-48 ವಿಶೇಷೇಣ ವಾತೀತಿ ವಿವಾನ್। ಪುಷ್ಪಾಣೀವ ವನಾದ್ವಾಯುಃ ಇತಿ ಟ.ಪಾಠಃ। ಪುಷ್ಪಾಣೀವ ವಿಚನ್ವನ್ಹಿ ಇತಿ ಝ.ಞ. ಪಾಠಃ॥ 5-122-61 ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವಿವಿಧಾ ರಾಜನ್ ಇತಿ ಟ. ಪಾಠಃ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ವಿದಿತಾ ಇತಿ ಕ. ಪಾಠಃ॥ 5-122-122 ದ್ವಾವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 122 ॥

7-123-0 (49972) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-123-0x (4573) ತತೋ ದುಃಶಾಸನೋ ರಾಜಞ್ಶೈನೇಯಂ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್। ಕಿರಞ್ಶರಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪರ್ಜನ್ಯ ಇವ ವೃಷ್ಟಿಮಾನ್॥ 7-123-1 (49973) ಸ ವಿದ್ವ್ವಾ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ತಥಾ ಷೋಡಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ನಾಕಂಪಯತ್ಸ್ಥಿತಂ ಯುದ್ಧೇ ಮೈನಾಕಮಿವ ಪರ್ವತಂ॥ 7-123-2 (49974) ತಂ ತು ದುಃಶಾಸನಃ ಶೂರಃ ಸಾಯಕೈರಾವೃಣೋದ್ಭೃಶಂ। ರಥವ್ರಾತೇನ ಮಹತಾ ನಾನಾದೇಶೋದ್ಭವೇನ ಚ॥ 7-123-3 (49975) ಸರ್ವತೋ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿಸೃಜನ್ಸಾಯಕಾನ್ಬಹೂನ್। ಪರ್ಜನ್ಯ ಇವ ಘೋಷೇಣ ನಾದಯನ್ವೈ ದಿಶೋ ದಶ॥ 7-123-4 (49976) ತಮಾಪತಂತಮಾಲೋಕ್ಯ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಕೌರವಂ ರಣೇ। ಅಭಿದ್ರುತ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುಶ್ಛಾದಯಾಮಾಸ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-123-5 (49977) ತೇ ಛಾದ್ಯಮಾನಾ ಬಾಣೌಘೈರ್ದುಃಶಾಸನಪುರೋಗಮಾಃ। ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಸಮರೇ ಭೀತಾಸ್ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ॥ 7-123-6 (49978) ತೇಷು ದ್ರವತ್ಸು ರಾಜೇಂದ್ರ ಪುತ್ರೋ ದುಃಶಾನಸ್ತವ। ತಸ್ಥೌ ವ್ಯಪೇತಭೀ ರಾಜನ್ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚಾರ್ದಯಚ್ಛರೈಃ॥ 7-123-7 (49979) ಚತುರ್ಭಿರ್ವಾಜಿನಸ್ತಸ್ಯ ಸಾರಥಿಂ ಚ ತ್ರಿಭಿಃ ಶರೈಃ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚ ಶತೇನಾಜೌ ವಿದ್ಧ್ವಾ ನಾದಂ ಮುಮೋಚ ಸಃ॥ 7-123-8 (49980) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹಾರಾಜ ಮಾಧವಸ್ತಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ರಥಂ ಸೂತಂ ಧ್ವಜಂ ತಂ ಚ ಚಕ್ರೇಽದೃಶ್ಯಮಜಿಹ್ಮಗೈಃ॥ 7-123-9 (49981) ಸ ತು ದುಃಶಾಸನಂ ಶೂರಂ ಸಾಯಕೈರಾವೃಣೋದ್ಭೃಶಂ। ಮಶಕಂ ಸಮನುಪ್ರಾಪ್ತಮೂರ್ಣನಾಭಿರಿವೋರ್ಣಯಾ॥ 7-123-10 (49982) ತ್ವರನ್ಸಮಾವೃಣೋದ್ಬಾಣೈರ್ದುಃಶಾಸನಮಮಿತ್ರಜಿತ್॥ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದುಃಶಾಸನಂ ರಾಜಾ ತಥಾ ಶರಶತಾಚಿತಂ। 7-123-11 (49983) ತ್ರಿಗರ್ತಾಂಶ್ಚೋದಯಾಮಾಸ ಯುಯುಧಾನರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-123-12 (49984) ತೇಽಗಚ್ಛನ್ಯುಯುಧಾನಸ್ಯ ಸಮೀಪಂ ಕ್ರುರಕರ್ಮಣಃ। ತ್ರಿಗರ್ತಾನಾಂ ತ್ರಿಸಾಹಸ್ರಾ ರಥಾ ಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾಃ॥ 7-123-13 (49985) ತೇ ತು ತಂ ರಥವಂಶೇನ ಮಹತಾ ಪರ್ಯವಾರಯನ್। ಸ್ಥಿರಾಂ ಕೃತ್ವಾ ಮತಿಂ ಯುದ್ಧೇ ಭೂತ್ವಾ ಸಂಶಪ್ತಕಾ ಮಿಥಃ॥ 7-123-14 (49986) ತೇಷಾಂ ಪ್ರಯತಮಾನಾನಾಂ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಮುಂಚತಾಂ। ಯೋಧಾನ್ಪಂಚಶತಾನ್ಮುಖ್ಯಾನಗ್ರ್ಯಾನೀಕೇ ವ್ಯಪೋಥಯತ್॥ 7-123-15 (49987) ತೇಽಪತನ್ನಿಹತಾಸ್ತೂರ್ಣಂ ಶಿನಿಪ್ರವರಸಾಯಕೈಃ। ಮಹಾಮಾರುತವೇಗೇನ ಭಗ್ನಾ ಇವ ನಗಾದ್ದ್ರುಮಾಃ॥ 7-123-16 (49988) ನಾಗೈಶ್ಚ ಬಹುಧಾ ಚ್ಛಿನ್ನೈರ್ಧ್ವಜೈಶ್ಚೈವ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಹಯೈಶ್ಚ ಕನಕಾಪೀಡೈಃ ಪತಿತೈಸ್ತತ್ರ ಮೇದಿನೀ॥ 7-123-17 (49989) ಶೈನೇಯಶರಸಂಕೃತ್ತೈಃ ಶೋಣಿತೌಘಪರಿಪ್ಲುತೈಃ। ಅಶೋಭತ ಮಹಾರಾಜ ಕಿಂಶುಕೈರಿವ ಪುಷ್ಪಿತೈಃ॥ 7-123-18 (49990) ತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಸಮರೇ ಯುಯುಧಾನೇನ ತಾವಕಾಃ। ತ್ರಾತಾರಂ ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛಂತ ಪಂಕಮಗ್ನಾ ಇವ ದ್ವಿಪಾಃ॥ 7-123-19 (49991) ತತಸ್ತೇ ಪರ್ಯವರ್ತಂತ ಸರ್ವೇ ದ್ರೋಣರಥಂ ಪ್ರತಿ। ಭಯಾತ್ಪತಗರಾಜಸ್ಯ ಗರ್ತಾನೀವ ಮಹೋರಗಾಃ॥ 7-123-20 (49992) ಹತ್ವಾ ಪಂಚಶತಾನ್ಯೋಧಾಂಛರೈರಾಶೀವಿಷೋಪಮೈಃ। ಪ್ರಾಯಾತ್ಸ ಶನಕೈರ್ವೀರೋ ಧನಂಜಯರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-123-21 (49993) ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಂ ನರಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಪುತ್ರೋ ದುಃಶಾಸನಸ್ತವ। ವಿವ್ಯಾಧ ನವಭಿಸ್ತೂರ್ಣಂ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-123-22 (49994) ಸ ತು ತಂ ಪ್ರತಿವಿವ್ಯಾಧ ಪಂಚಭಿರ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈಃ। ರುಕ್ಮಪುಂಖೈರ್ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರೈರಜಿಹ್ಮಗೈಃ॥ 7-123-23 (49995) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ತು ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ ಭಾರತ। ದುಃಶಾಸನಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-123-24 (49996) ಶೈನೇಯಸ್ತವ ಪುತ್ರಂ ತು ಹತ್ವಾ ಪಂಚಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಧನುಶ್ಚಾಸ್ಯ ರಣೇ ಛಿತ್ತ್ವಾ ವಿಸ್ಮಯನ್ನರ್ಜುನಂ ಯಯೌ॥ 7-123-25 (49997) ತತೋ ದುಃಶಾಸನಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ವೃಷ್ಣಿವೀರಾಯ ಗಚ್ಛತೇ। ಸರ್ವಪಾರಶವೀಂ ಶಕ್ತಿಂ ವಿಸಸರ್ಜ ಜಿಘಾಂಸಯಾ॥ 7-123-26 (49998) ತಾಂ ತು ಶಕ್ತಿಂ ತದಾ ಘೋರಾಂ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಶತಧಾ ರಾಜನ್ನಿಶಿತೈಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-123-27 (49999) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಪುತ್ರಸ್ತವ ಜನೇಶ್ವರ। ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚ ಶರೈರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಸಿಂಹನಾದಂ ನನಾದ ಚ॥ 7-123-28 (50000) ಸಾತ್ಯಕಿಸ್ತು ರಣೇ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮೋಹಯಿತ್ವಾ ಸುತಂ ತವ। ಶರೈರಗ್ನಿಶಿಖಾಕಾರೈರಾಜಘಾನ ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-123-29 (50001) ತ್ರಿಭಿರೇವ ಮಹಾಭಾಗಃ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಸರ್ವಾಯಸೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣವಕ್ತ್ರೈಃ ಪುನರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಚಾಷ್ಟಭಿಃ॥ 7-123-30 (50002) ದುಃಶಾಸನಸ್ತು ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರತ್ಯವಿಧ್ಯತ। ಸಾತ್ವತೋಽಪಿ ಮಹಾರಾಜ ತಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-123-31 (50003) ತ್ರಿಭಿರೇವ ಮಹಾಭಾಗಃ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ತತೋಽಸ್ಯ ವಾಹಾನ್ನಿಶಿತೈಃ ಶರೈರ್ಜಘ್ನೇ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-123-32 (50004) ಸಾರಥಿಂ ಚ ಸುರಾಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಧನುರೇಕೇನ ಭಲ್ಲೇನ ಹಸ್ತಾವಾಪಂ ಚ ಪಂಚಭಿಃ॥ 7-123-33 (50005) ಧ್ವಜಂ ಚ ರಥಶಕ್ತಿಂ ಚ ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಂ ಪರಮಸ್ತ್ರಿವಿತ್। ಚಿಚ್ಛೇದ ವಿಶಿಖೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಸ್ತಥೋಭೌ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ॥ 7-123-34 (50006) ಸ ಚ್ಛಿನ್ನಧನ್ವಾ ವಿರಥೋ ಹತಾಶ್ವೋ ಹತಸಾರಥಿಃ। ತ್ರಿಗರ್ತಸೇನಾಪತಿನಾ ಸ್ವರಥೇನಾಪವಾಹಿತಃ॥ 7-123-35 (50007) ತಮಭಿದ್ರುತ್ಯ ಶೈನೇಯೋ ಮುಹೂರ್ತಮಿವ ಭಾರತ। ನ ಜಘಾನ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಭೀಮಸೇನವಚಃ ಸ್ಮರನ್॥ 7-123-36 (50008) ಭೀಮಸೇನೇನ ತು ವಧಃ ಸುತಾನಾಂ ತವ ಭಾರತ। ಪ್ರತಿಜ್ಞಾತಃ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ಸರ್ವೇಷಾಮೇವ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-123-37 (50009) ತತೋ ದುಃಶಾಸನಂ ಜಿತ್ವಾ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸಂಯುಗೇ ಪ್ರಭೋ। ಜಗಾಮ ತ್ವರಿತೋ ರಾಜನ್ಯೇನ ಯಾತೋ ಧನಂಜಯಃ॥ ॥ 7-123-38 (50010) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಯೋವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 123 ॥

7-124-0 (50011) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-124-0x (4574) ಕಿಂ ತಸ್ಯಾಂ ಮಮ ಸೇನಾಯಾಂ ನಾಸನ್ಕೇಚಿನ್ಮಹಾರಥಾಃ। ಯೇ ತಥಾ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಯಾಂತಂ ನೈವಾಘ್ನನ್ನಾಪ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-124-1 (50012) ಏಕೋ ಹಿ ಸಮರೇ ಕರ್ಮ ಕೃತವಾನ್ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ಶಕ್ರತುಲ್ಯಬಲೋ ಯುದ್ಧೇ ಮಹೇಂದ್ರೋ ದಾನವೇಷ್ವಿವ॥ 7-124-2 (50013) ಅಥವಾ ಶೂನ್ಯಮಾಸೀತ್ತದ್ಯೇನ ಯಾತಃ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ। ಹತಭೂಯಿಷ್ಠಮಥವಾ ಯೇನ ಯಾತಃ ಸ ಸಾತ್ಯಕಿಃ॥ 7-124-3 (50014) ಯತ್ಕೃತಂ ವೃಷ್ಣಿವೀರೇಣ ಕರ್ಮ ಶಂಸಸಿ ಮೇ ರಣೇ। ನೈತದುತ್ಸಹತೇ ಕರ್ತುಂ ಕರ್ಮ ಶಕ್ರೋಽಪಿ ಸಂಜಯ॥ 7-124-4 (50015) ಅಶ್ರದ್ಧೇಯಮಚಿಂತ್ಯಂ ಚ ಕರ್ಮ ತಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ವೃಷ್ಣ್ಯಂಧಕಪ್ರವೀರಸ್ಯ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮೇ ವ್ಯಥಿತಂ ಮನಃ॥ 7-124-5 (50016) ನ ಸಂತಿ ತಸ್ಮಾತ್ಪುತ್ರಾ ಮೇ ಯಥಾ ಸಂಜಯ ಭಾಷಸೇ। ಏಕೋ ವೈ ಬಹುಲಾಃ ಸೇನಾಃ ಪ್ರಾಮೃದ್ಗಾತ್ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-124-6 (50017) ಕಥಂ ಚ ಯುಧ್ಯಮಾನಾನಾಮಪಕ್ರಾಂತೀ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ಏಕೋ ಬಹೂನಾಂ ಶೈನೇಯಸ್ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-124-7 (50018) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-124-8x (4575) ರಾಜನ್ಸೇನಾಸಮುದ್ಯೋಗೋ ರಥನಾಗಾಶ್ವಪತ್ತಿಮಾನ್। ಅತುಲ್ಯಸ್ತವ ಸೇನಾಯಾಂ ಯುಗಾಂತಸದೃಶೋಽಭವತ್॥ 7-124-8 (50019) ಆಹೂತೇಷು ಸಮೂಹೇಷು ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮಾನದ। ನಾಸ್ತಿ ಲೋಕೇ ಸಮಃ ಕಶ್ಚಿತ್ಸಮೂಹ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ॥ 7-124-9 (50020) ತತ್ರವ ದೇವಾಸ್ತ್ವಭಾಷಂತ ಚಾರಣಾಶ್ಚ ಸಮಾಗತಾಃ। ಏತದಂತಾಃ ಸಮೂಹಾ ವೈ ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ಮಹೀತಲೇ॥ 7-124-10 (50021) ನ ಚ ವೈ ತಾದೃಶೋ ವ್ಯೂಹ ಆಸೀತ್ಕಶ್ಚಿದ್ವಿಶಾಂಪತೇ। ಯಾದೃಗ್ಜಯದ್ರಥವಧೇ ದ್ರೋಣೇನ ವಿಹಿತೋಽಭವತ್॥ 7-124-11 (50022) `ಉದ್ಧೃತಾ ಪೃಥಿವೀ ನೂನಂ ಯುದ್ಧಹೇತೋಃ ಸಮಾಗತೈಃ। ಇತಿ ತತ್ರ ಜನಾಶ್ಚಾಹುರ್ದೃಷ್ಟಾ ತಾಂ ಜನಸಂಸದಂ'॥ 7-124-12 (50023) ಚಂಡವಾತವಿಭಿನ್ನಾನಾಂ ಸಮುದ್ರಾಣಾಮಿವ ಸ್ವನಃ। ರಣೇಽಭವದ್ಬಲೌಘಾನಾಮನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿಧಾವತಾಂ॥ 7-124-13 (50024) ಪಾರ್ಥಿವಾನಾಂ ಸಮೇತಾನಾಂ ಬಹೂನ್ಯಾಸನ್ನರೋತ್ತಮ। ತ್ವದ್ಬಲೇ ಪ್ರಾಂಡವಾನಾಂ ಚ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಶತಾನಿ ಚ॥ 7-124-14 (50025) ಸಂರಬ್ಧಾನಾಂ ಪ್ರವೀರಾಣಾಂ ಸಮರೇ ದೃಢಕರ್ಮಣಾಂ। ತತ್ರಾಸೀತ್ಸುಮಹಾಶಬ್ದಸ್ತುಮುಲೋ ರೋಮಹರ್ಷಣಃ॥ 7-124-15 (50026) `ಪಾಣ಼್ಡವಾನಾಂ ಕುರೂಣಾಂ ಚ ಗರ್ಜತಾಮಿತರೇತರಂ। ಕ್ಷ್ವೇಲಾಃ ಕಿಲಕಿಲಾಶಬ್ದಾಸ್ತತ್ರಾಸನ್ವೈ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-124-16 (50027) ಭೇರೀಶಬ್ದಾಶ್ಚ ತುಮುಲಾ ಬಾಣಶಬ್ದಾಶ್ಚ ಭಾರತ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ನಿಘ್ನತಾಂ ಚೈವ ನರಾಣಾಂ ಶುಶ್ರುವೇ ಸ್ವನಃ'॥ 7-124-17 (50028) ಅಥಾಕ್ರಂದನ್ಭೀಸಮೇನೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಶ್ಚ ಮಾರಿಷ। ನಕುಲಃ ಸಹದೇವಶ್ಚ ಧರ್ಮರಾಜಶ್ಚ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-124-18 (50029) ಆಗಚ್ಛತ ಪ್ರಹರತ ದ್ರುತಂ ವಿಪರಿಧಾವತ। ಪ್ರವಿಷ್ಟಾವರಿಸೇನಾಂ ಹಿ ವೀರೌ ಮಾಧವಪಾಂಡವೌ॥ 7-124-19 (50030) ಯಥಾ ಸುಖೇನ ಗಚ್ಛೇತಾಂ ಜಯದ್ರಥವಧಂ ಪ್ರತಿ। ತಥಾ ಪ್ರಕುರುತ ಕ್ಷಿಪ್ರಮಿತಿ ಸೈನ್ಯಾನ್ಯಚೋದಯನ್॥ 7-124-20 (50031) ತಯೋರಭಾವೇ ಕುರವಃ ಕೃತಾರ್ಥಾಃ ಸ್ಯುರ್ವಯಂ ಜಿತಾಃ॥ 7-124-21 (50032) `ಯತ್ರ ಯಾತೌ ಮಹಾತ್ಮಾನೌ ತೂರ್ಣಂ ಪರಪುರಂಜಯೌ'। ತೇ ಯೂಯಂ ಸಹಿತಾ ಭೂತ್ವಾ ತೂರ್ಣಮೇವ ಬಲಾರ್ಣವಂ। ಕ್ಷೋಭಯಧ್ವಂ ಮಹಾವೇಗಾಃ ಪವನಃ ಸಾಗರಂ ಯಥಾ॥ 7-124-22 (50033) ಭೀಮಸೇನೇನ ತೇ ರಾಜನ್ಪಾಂಚಾಲ್ಯೇನ ಚ ನೋದಿತಾಃ। ಆಜಘ್ನುಃ ಕೌರವಾನ್ಸಂಖ್ಯೇ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾಽಸೂನಾತ್ಮನಃ ಪ್ರಿಯಾನ್॥ 7-124-23 (50034) ಇಚ್ಛಂತೋ ನಿಧನಂ ಯುದ್ಧೇ ಶಸ್ತ್ರೈರುತ್ತಮತೇಜಸಃ। ಸ್ವರ್ಗೇಪ್ಸವೋ ಮಿತ್ರಕಾರ್ಯೇ ನಾಭ್ಯನಂದಂತ ಜೀವಿತಂ॥ 7-124-24 (50035) ತಥೈವ ತಾವಕಾ ರಾಜನ್ಪ್ರಾರ್ಥಯಂತೋ ಮಹದ್ಯಶಃ। ಆರ್ಯಾಂ ಯುದ್ಧೇ ಮತಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಯುದ್ಧಾಯೈವಾವತಸ್ಥಿರೇ॥ 7-124-25 (50036) ತಸ್ಮಿನ್ಸುತುಮುಲೇ ಯುದ್ಧೇ ವರ್ತಮಾನೇ ಭಯಾವಹೇ। ಜಿತ್ವಾ ಸರ್ವಾಣಿ ಸೈನ್ಯಾನಿ ಪ್ರಾಯಾತ್ಸಾತ್ಯಕಿರರ್ಜುನಂ ॥ 7-124-26 (50037) ಕವಚಾನಾಂ ಪ್ರಭಾಸ್ತತ್ರ ಸೂರ್ಯರಶ್ಮಿವಿರಾಜಿತಾಃ। ದೃಷ್ಟೀಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಸೈನಿಕಾನಾಂ ಪ್ರತಿಜಘ್ನುಃ ಸಮಂತತಃ। `ಧ್ವಜಶಸ್ತ್ರಪ್ರತಿಹತಾ ಲೋಕಾನ್ಸಮವದೀಪಯನ್॥ 7-124-27 (50038) ಚಂಡವಾತೋದ್ಧತಾನ್ಮೇಘಾನ್ವಿಕಿರನ್ರಶ್ಮಿಮಾನಿವ। ತಥಾ ತವ ಮಹತ್ಸೈನ್ಯಂ ತದ್ವ್ಯರೋಚತ ತಾಪಯನ್॥ 7-124-28 (50039) ಸಂಪ್ರಹೃಷ್ಟಃ ಸ ಸಹಸಾ ತವ ಸೈನ್ಯಾರ್ಣವಂ ಪ್ರತಿ। ಲೋಲಯನ್ಸರ್ವತೋ ಗತ್ವಾ ಸಮುದ್ರಂ ಮಕರೋ ಯಥಾ॥ 7-124-29 (50040) ತತ್ರ ರಾಜನ್ಮಹಾನಾಸೀತ್ಸಂಗ್ರಾಮೋ ಭೀತಿವರ್ಧನಃ। ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋ ತಾವಕಾನಾಂ ಚ ದಾರುಣಃ॥ 7-124-30 (50041) ರುದ್ರಸ್ಯಾಕ್ರೀಡಸಂಕಾಶಃ ಸಂಹಾರಃ ಸರ್ವದೇಹಿನಾಂ। ತತಃ ಶಬ್ದೋ ಮಹಾನಾಸೀತ್ಪ್ರಾಯಾದ್ಯತ್ರ ಧನಂಚಯಃ॥ 7-124-31 (50042) ತತ್ರ ಸ್ಮ ಕದನಂ ಘೋರಂ ವರ್ತತೇ ಪಾಂಡುಪೂರ್ವಜ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋಸ್ತಾವಕಾನಾಂ ಚ ಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-124-32 (50043) ಮಧ್ಯೇ ಭಾರತಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮಾಧವಸ್ಯ ಮಹಾರಣೇ। ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಪಿ ಪರೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ವ್ಯೂಹದ್ವಾರೇ ಸುದಾರುಣಂ॥ 7-124-33 (50044) ಏವಮೇಷ ಕ್ಷಯೋ ವೃತ್ತಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಪೃಥಿವೀಪತೇ। ಕ್ರುದ್ಧೇಽರ್ಜುನೇ ತಥಾ ದ್ರೋಣೇ ಸಾತ್ವತೇ ಚ ಮಹಾರಥೇ'॥ 7-124-34 (50045) ತಥಾ ಪ್ರಯತಮಾನಾನಾಂ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಹಾರಾಜನ್ವ್ಯಗಾಹತ ಮಹದ್ಬಲಂ॥ 7-124-35 (50046) ಸ ಸನ್ನಿಪಾತಸ್ತುಮುಲಸ್ತೇಷಾಂ ತಸ್ಯ ಚ ಭಾರತ। ಅಭವತ್ಸರ್ವಭೂತಾನಾಮಭಾವಕರಣೋ ಮಹಾನ್॥ 7-124-36 (50047) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-124-37x (4576) ತಥಾ ಯಾತೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ತಥಾ ಕೃಚ್ಛ್ರಗತಃ ಸ್ವಯಂ। ಕಚ್ಚಿದ್ದುರ್ಯೋಧನಃ ಸೂತ ನಾಕಾರ್ಷೀತ್ಪೃಷ್ಠತೋ ರಣಂ॥ 7-124-37 (50048) ಏಕಸ್ಯ ಚ ಬಹೂನಾಂ ಚ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಮಹಾಹವೇ। ವಿಶೇಷತೋ ನರಪತೇರ್ವಿಷಮಃ ಪ್ರತಿಭಾತಿ ಮೇ॥ 7-124-38 (50049) ಸೋಽತ್ಯಂತಸುಖಸಂವೃದ್ಧೋ ಲಕ್ಷ್ಂಯಾ ಲೋಕಸ್ಯ ಚೇಶ್ವರಃ। ಏಕೋ ಬಹೂನ್ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಕಚ್ಚಿನ್ನಾಸೀತ್ಪರಾಙ್ಮುಖಃ॥ 7-124-39 (50050) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-124-40x (4577) ರಾಜನ್ಸಂಗ್ರಾಮಮಾಶ್ಚರ್ಯಂ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಭಾರತ। ಏಕಸ್ಯ ಬಹುಭಿಃ ಸಾರ್ಧಂ ಶೃಣುಷ್ವ ಗದತೋ ಮಮ॥ 7-124-40 (50051) ದುರ್ಯೋಧನೇನ ಸಮರೇ ಪೃತನಾ ಪಾಂಡವೀ ರಣೇ। ನಲಿನೀ ದ್ವರಿದೇನೇವ ಸಮಂತಾತ್ಪ್ರತಿಲೋಡಿತಾ॥ 7-124-41 (50052) ತತಸ್ತಾಂ ಪ್ರಹತಾಂ ಸೇನಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುತ್ರೇಣ ತೇ ನೃಪ। ಭೀಮಸೇನಪುರೋಗಾಸ್ತಂ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸಮುಪಾದ್ರುವನ್॥ 7-124-42 (50053) ಸ ಭೀಮಸೇನಂ ದಶಭಿಃ ಶರೈರ್ವಿವ್ಯಾಧ ಪಾಂಡವಂ। ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಯಮೌ ವೀರೌ ಧರ್ಮರಾಜಂ ಚ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-124-43 (50054) ವಿರಾಟದ್ರುಪದೌ ಷದ್ಭಿಃ ಶತೇನ ಚ ಶಿಖಂಡಿನಂ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ವಿಂಶತ್ಯಾ ದ್ರೌಪದೇಯಾಂಸ್ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-124-44 (50055) ಶತಶಶ್ಚಾಪರಾನ್ಯೋಧಾನ್ಸದ್ವಿಪಾಂಶ್ಚ ರಥಾನ್ರಣೇ। ಶರೈರವಚಕರ್ತೋಗ್ರೈಃ ಕ್ರುದ್ಧೋಽಂತಕ ಇವ ಪ್ರಜಾಃ॥ 7-124-45 (50056) ನ ಸಂದಧದ್ವಿಮುಂಚನ್ವಾ ಮಂಡಲೀಕೃತಕಾರ್ಮುಕಃ। ಅದೃಶ್ಯತ ರಿಪೂನ್ನಿಘ್ನಂಛಿಕ್ಷಯಾಽಸ್ತಬಲೇನ ಚ॥ 7-124-46 (50057) ತಸ್ಯ ತಾನ್ನಿಘ್ನತಃ ಶತ್ರೂನ್ಹೇಮಪೃಷ್ಠಂ ಮಹದ್ಧನುಃ। ಅಜಸ್ರಂ ಮಂಡಲೀಭೂತಂ ದದೃಶುಃ ಸಮರೇ ಜನಾಃ॥ 7-124-47 (50058) ತತೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ರಾಜಾ ಭಲ್ಲಾಭ್ಯಾಮಚ್ಛಿನದ್ಧನುಃ। ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಕೌರವ್ಯ ಯತಮಾನಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-124-48 (50059) ವಿವ್ಯಾಧ ಚೈನಂ ದಶಭಿಃ ಸಂಯಗಸ್ತೈಃ ಶರೋತ್ತಮೈಃ। ವರ್ಮ ಚಾಶು ಸಮಾಸಾದ್ಯ ತೇ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಕ್ಷಿತಿಮಾವಿಶನ್॥ 7-124-49 (50060) ತತಃ ಪ್ರಮುದಿತಾಃ ಪಾರ್ಥಾಃ ಪರಿವವ್ರುರ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಯಥಾ ವೃತ್ರವಧೇ ದೇವಾಃ ಪುರಾ ಶಕ್ರಂ ಮಹರ್ಷಯಃ॥ 7-124-50 (50061) ತತೋಽನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ತವ ಪುತ್ರಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ತಿಷ್ಠೇತಿಷ್ಠೇತಿ ರಾಜಾನಂ ಬ್ರುವನ್ಪಾಂಡವಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-124-51 (50062) ತಮಾಯಾಂತಮಭಿಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ತವ ಪುತ್ರಂ ಮಹಾಮೃಧೇ। ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಯುಃ ಸಮುದಿತಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾ ಜಯಗೃದ್ಧಿನಃ॥ 7-124-52 (50063) ತಾಂದ್ರೋಣಃ ಪ್ರತಿಜಗ್ರಾಹ ಪರೀಪ್ಸನ್ಯುಧಿ ಪಾಂಡವಂ। ಚಂಡವಾತೋದ್ಧುತಾನ್ಮೇಘಾನ್ಗಿರಿರಂಬುಮುಚೋ ಯಥಾ॥ 7-124-53 (50064) ತತ್ರ ರಾಜನ್ಮಹಾನಾಸೀತ್ಸಂಗ್ರಾಮೋ ರೋಮಹರ್ಷಣಃ। ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ತಾವಕಾನಾಂ ಚ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-124-54 (50065) ರುದ್ರಸ್ಯಾಕ್ರೀಡಸದೃಶಃ ಸಂಹಾರಃ ಸರ್ವದೇಹಿನಾಂ॥ 7-124-55 (50066) ತತಃ ಶಬ್ದೋ ಮಹಾನಾಸೀದ್ಯಾತೋ ಯೇನ ಧನಂಜಯಃ। ಅತೀವ ಸರ್ವಶಬ್ದೇಭ್ಯೋ ರೋಮಹರ್ಷಕರಃ ಪ್ರಭೋ॥ 7-124-56 (50067) ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋ ತಾವಕಾನಾಂ ಚ ಧನ್ವಿನಾಂ। ಮಧ್ಯೇ ಭಾರತಸೈನ್ಯಸ್ಯ ಮಾಧವಸ್ಯ ಮಹಾರಣೇ। ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಪಿ ಪರೈಃ ಸಾರ್ಧಂ ವ್ಯೂಹದ್ವಾರೇ ಮಹಾರಣೇ॥ 7-124-57 (50068) ಏವಮೇಷ ಕ್ಷಯೋ ವೃತ್ತಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಪೃಥಿವೀಪತೇ। ಕ್ರುದ್ಧೇಽರ್ಜುನೇ ತಥಾ ದ್ರೋಣೇ ಸಾತ್ವತೇ ಚ ಮಹಾರಥೇ॥ ॥ 7-124-58 (50069) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಚತುರ್ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 124 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-124-9 ಅನೀಕೇಷು ಸಮೂಹೇಷು ಇತಿ ಕ.ಖ.ಪಾಠಃ॥ 5-124-39 ಲಕ್ಷ್ಂಯೇತಿ ವಿಶೇಷಣೇ ತೃತೀಯಾ॥ 5-124-125 ಚತುರ್ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-125-0 (50070) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-125-0x (4578) ಅಪರಾಹ್ಣೇ ಮಹಾರಾಜ ಸಂಗ್ರಾಮಃ ಸುಮಹಾನಭೂತ್। ಪರ್ಜನ್ಯಸಮನಿರ್ಘೋಷಃ ಪುನರ್ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಸೋಮಕೈಃ॥ 7-125-1 (50071) ಶೋಣಾಶ್ವಂ ರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ನರವೀರಃ ಸಮಾಹಿತಃ। ಸಮರೇಽಭ್ಯದ್ರವತ್ಪಾಂಡೂಂಜವಮಾಸ್ಥಾಯ ಮಧ್ಯಮಂ॥ 7-125-2 (50072) ತವ ಪ್ರಿಯಹಿತೇ ಯುಕ್ತೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಚಿತ್ರಪುಂಖೈಃ ಶಿತೈರ್ಬಾಣೈಃ ಕಲಶೋತ್ತಮಸಂಭವಃ। `ಜಘಾನ ಸೋಮಕಾನ್ರಾಜನ್ಸೃಂಜಯಾನ್ಕೇಕಯಾನಪಿ'॥ 7-125-3 (50073) ವರಾನ್ವರಾನ್ಹಿ ಯೋಧಾನಾಂ ವಿಚಿನ್ವನ್ನಿವ ಭಾರತ। ಆಕ್ರೀಡತ ರಮೇ ರಾಜನ್ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-125-4 (50074) ತಮಭ್ಯಯಾದ್ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಃ ಕೇಕಯಾನಾಂ ಮಹಾರಥಃ। ಭಾತೄಣಾಂ ನೃಪ ಪಂಚಾನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸಮರಕರ್ಕಶಃ॥ 7-125-5 (50075) ವಿಮುಂಚನ್ವಿಶಿಖಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾನಾಚಾರ್ಯಂ ಭೃಶಮಾರ್ದಯತ್। ಮಹಾಮೇಘೋ ಯಥಾ ವರ್ಷಂ ವಿಮುಂಚನ್ಗಂಧಮಾದನೇ॥ 7-125-6 (50076) ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣೋ ಮಹಾರಾಜ ಸ್ವರ್ಣಪುಂಖಾಞ್ಶಿಲಾಶಿತಾನ್। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸಂಕ್ರುದ್ಧ- ಸಾಯಕಾಂದಶ ಪಂಚ ಚ॥ 7-125-7 (50077) ತಾಂಸ್ತು ದ್ರೋಣವಿನಿರ್ಮುಕ್ತಾನ್ಕ್ರುಂದ್ಧಾಶೀವಿಷಸನ್ನಿಭಾನ್। ಏಕೈಕಂ ಪಂಚಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಯುಧಿ ಚಿಚ್ಛೇದ ಹೃಷ್ಟವತ್॥ 7-125-8 (50078) ತದಸ್ಯ ಲಾಘವಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪ್ರಹಸ್ಯ ದ್ವಿಜಪುಂಗವಃ। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ವಿಶಿಖಾನಷ್ಟೌ ಸನ್ನತಪರ್ವಣಃ॥ 7-125-9 (50079) ತಾಂದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪತತಸ್ತೂರ್ಣಂ ದ್ರೋಣಚಾಪಚ್ಯುತಾಞ್ಶರಾನ್। ಅವಾರಯಚ್ಛರೈರೇವ ತಾವದ್ಭಿರ್ನಿಶಿತೈರ್ಮೃಧೇ॥ 7-125-10 (50080) ತತೋಽಭವನ್ಮಹಾರಾಜ ತವ ಸೈನ್ಯಸ್ಯ ವಿಸ್ಮಯಃ। ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರೇಣ ತತ್ಕರ್ಮ ಕೃತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸುದುಷ್ಕರಂ॥ 7-125-11 (50081) ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಮಹಾರಾಜ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಂ ವಿಶೇಷಯನ್। ಪ್ರಾದುಶ್ಚಕ್ರೇ ರಣೇ ದಿವ್ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಮಸ್ತ್ರಂ ಸುದುರ್ಜಯಂ॥ 7-125-12 (50082) ಕೈಕೇಯೋಽಸ್ತ್ರಂ ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ಮುಕ್ತಂ ದ್ರೋಣೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರೇಣೈವ ರಾಜೇಂದ್ರ ಬ್ರಾಹ್ಮಮಸ್ತ್ರಮಶಾತಯತ್॥ 7-125-13 (50083) ತತೋಽಸ್ತ್ರೇ ನಿಹತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮೇ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಸ್ತು ಭಾರತ। ವಿವ್ಯಾಧ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಸ್ವರ್ಣಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ॥ 7-125-14 (50084) ತಂ ದ್ರೋಣೋ ದ್ವಿಪದಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ನಾರಾಚೇನ ಸಮಾರ್ಪಯತ್। ಸ ತಸ್ಯ ಕವಚಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಪ್ರಾವಿಶದ್ಧರಣೀತಲಂ॥ 7-125-15 (50085) ಕೃಷ್ಣಸರ್ಪೋ ಯಥಾ ಮುಕ್ತೋ ವಲ್ಮೀಕಂ ನೃಪಸತ್ತಮ। ತಥಾಽತ್ಯಗಾನ್ಮಹೀಂ ಬಾಣೋ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಕೈಕೇಯಮಾಹವೇ॥ 7-125-16 (50086) ಸೋಽತಿವಿದ್ಧೋ ಮಹಾರಾಜ ಕೈಕೇಯೋ ದ್ರೋಣಸಾಯಕೈಃ। ಕ್ರೋಧೇನ ಮಹತಾಽಽವಿಷ್ಟೋ ವ್ಯಾವೃತ್ಯ ನಯನೇ ಶುಭೇ॥ 7-125-17 (50087) ದ್ರೋಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಪ್ತತ್ಯಾ ಸ್ವರ್ಣಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ। ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಬಾಣೇನ ಭೃಶಂ ಮರ್ಮಸ್ವತಾಡಯತ್॥ 7-125-18 (50088) ದ್ರೋಣಸ್ತು ಬಹುಭಿರ್ವಿದ್ಧೋ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರೇಣ ಮಾರಿಷ। ಅಸೃಜದ್ವಿಶಿಖಾಂಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣಾನ್ಕೈಕೇಯಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-125-19 (50089) ವ್ಯಾಕುಲೀಕೃತ್ಯ ತಂ ದ್ರೋಣೋ ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಂ ಮಹಾರಥಂ। ಅಶ್ವಾಂಶ್ಚತುರ್ಭಿರನ್ಯವಧೀಚ್ಚತುರೋಽಸ್ಯ ಪತತ್ತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-125-20 (50090) ಸೂತಂ ಚೈಕೇನ ಬಾಣೇನ ರಥನೀಡಾದಪಾತಯತ್। ದ್ವಾಭ್ಯಾಂ ಧ್ವಜಂ ಚ ಚ್ಛತ್ರಂ ಚ ಚ್ಛಿತ್ತ್ವಾ ಭೂಮಾವಪಾತಯತ್॥ 7-125-21 (50091) ತತಃ ಸಾಧುವಿಸೃಷ್ಟೇನ ನಾರಾಚೇನ ದ್ವಿಜರ್ಷಭಃ। ಹೃದ್ಯವಿಧ್ಯದ್ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರಂ ಸ ಚ್ಛಿನ್ನಹೃದಯೋಽಪತತ್॥ 7-125-22 (50092) ಬೃಹತ್ಕ್ಷತ್ರೇ ಹತೇ ರಾಜನ್ಕೇಕಯಾನಾಂ ಮಹಾರಥೇ। ಶೈಶುಪಾಲಿರಭಿಕ್ರುದ್ಧೋ ಯಂತಾರಮಿದಮಬ್ರವೀತ್॥ 7-125-23 (50093) ಸಾರಥೇ ಯಾಹಿ ಯತ್ರೈಷ ದ್ರೋಣಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ದಂಶಿತಃ। ವಿನಿಘ್ನನ್ಕೇಕಯಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಚ ವಾಹಿನೀಂ॥ 7-125-24 (50094) ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಾರಥೀ ರಥಿನಾಂ ವರಂ। ದ್ರೋಣಾಯ ಪ್ರಾಪಯಾಮಾಸ ಕಾಂಭೋಜೈರ್ಜವನೈರ್ಹಯೈಃ॥ 7-125-25 (50095) ಧೃಷ್ಟಕೇತುಶ್ಚ ಚೇದೀನಾಮೃಷಭೋಽತಿಬಲೋದಿತಃ। ವಧಾಯಾಭ್ಯದ್ರವದ್ದ್ರೋಣಂ ಪತಂಗ ಇವ ಪಾವಕಂ॥ 7-125-26 (50096) ಸೋಽವಿಧ್ಯತ ತದಾ ದ್ರೋಣಂ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಸಾಶ್ವರಥಧ್ವಜಂ। ಪುನಶ್ಚಾನ್ಯೈಃ ಸಱೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಸುಪ್ತಂ ವ್ಯಾಘ್ರಂ ತುದನ್ನಿವ॥ 7-125-27 (50097) ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣೋ ಧನುರ್ಮಧ್ಯೇ ಕ್ಷುರಪ್ರೇಣ ಶಿತೇನ ಚ॥ ಚಕರ್ತ ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರೇಣ ಯತಮಾನಸ್ಯ ಶುಷ್ಮಿಣಃ॥ 7-125-28 (50098) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಶೈಶುಪಾಲಿರ್ಮಹಾರಥಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾಯಕೈರ್ದ್ರೋಣಂ ಕಂಕಬರ್ಹಿಣವಾಜಿತೈಃ॥ 7-125-29 (50099) ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣೋ ಹಯಾನ್ಹತ್ವಾ ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರಃ ಶರೈಃ। ಸಾರಥೇಶ್ಚ ಶಿರಃ ಕಾಯಾಚ್ಚಕರ್ತ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-125-30 (50100) ಅಥೈನಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಾಯಕಾನಾಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್॥ 7-125-31 (50101) ಅವಪ್ಲುತ್ಯ ರಥಾಚ್ಚೈದ್ಯೋ ಗದಾಮಾದಾಯ ಸತ್ವರಃ। ಭಾರದ್ವಾಜಾಯ ಚಿಕ್ಷೇಪ ರುಪಿತಾಮಿವ ಪನ್ನಗೀಂ॥ 7-125-32 (50102) ತಾಮಾಪತಂತೀಮಾಲೋಕ್ಯ ಕಾಲರಾತ್ರಿಮಿವೋದ್ಯತಾಂ। ಅಶ್ಮಸಾರಮಯೀಂ ಗುರ್ವೀಂ ತಪನೀಯವಿಭೂಷಿತಾಂ। ಶರೈರನೇಕಸಾಹಸ್ರೈರ್ಭಾದ್ವಾಜೋಽಚ್ಛಿನಚ್ಛಿತೈಃ॥ 7-125-33 (50103) ಸಾ ಛಿನ್ನಾ ಬಹುಭಿರ್ಬಾಣೈಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಮಾರಿಷ। ಗದಾ ಪಪಾತ ಕೌರವ್ಯ ನಾದಯಂತೀ ಧರಾತಲಂ॥ 7-125-34 (50104) ಗದಾಂ ವಿನಿಹತಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಧೃಷ್ಟಕೇತುರಮರ್ಷಣಃ। ತೋಮರಂ ವ್ಯಸೃಜದ್ವೀರಃ ಶಕ್ತಿಂ ಚ ಕನ ಕೋಜ್ಜ್ವಲಾಂ॥ 7-125-35 (50105) ತೋಮರಂ ಪಂಚಭಿರ್ಭಿತ್ತ್ವಾ ಶಕ್ತಿಂ ಚಿಚ್ಛೇದ ಪಂಚಭಿಃ। ತೌ ಜಗ್ಮತುರ್ಮಹೀಂ ಛಿನ್ನೌ ಸರ್ಪಾವಿವ ಗರುತ್ಮತಾ॥ 7-125-36 (50106) ತತೋಽಸ್ಯ ವಿಶಿಖಂ ತೀಕ್ಷ್ಣಂ ವಧಾಯ ವಧಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ। ಪ್ರೇಷಯಾಮಾಸ ಸಮರೇ ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-125-37 (50107) ಸ ತಸ್ಯ ಕವಚಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಹೃದಯಂ ಚಾಮಿತೌಜಸಃ। ಅಭ್ಯಗಾದ್ಧರಣೀಂ ಬಾಣೋ ಹಂಸಃ ಪದ್ಮವನಂ ಯಥಾ॥ 7-125-38 (50108) ಪತಂಗಂ ಹಿ ಗ್ರಸೇಚ್ಚಾಷೋ ಯಥಾ ಕ್ಷುದ್ರಂ ಬುಭುಕ್ಷಿತಃ। ತಥಾ ದ್ರೋಣೋಽಗ್ರಸಚ್ಛೂರೋ ಧೃಷ್ಟಕೇತುಂ ಮಹಾಹವೇ॥ 7-125-39 (50109) ನಿಹತೇ ಚೇದಿರಾಜೇ ತು ತತ್ಖಂಡಂ ಪಿತ್ರ್ಯಮಾವಿಶತ್। ಅಮರ್ಷವಶಮಾಪನ್ನಃ ಪುತ್ರೋಽಸ್ಯ ಪರಮಾಸ್ತ್ರವಿತ್॥ 7-125-40 (50110) ತಮಪಿ ಪ್ರಹಸಂದ್ರೋಣಃ ಶರೈರ್ನಿತ್ಯೇ ಯಮಕ್ಷಯಂ। ಮಹಾವ್ಯಾಘ್ರೋ ಮಹಾರಣ್ಯೇ ಮೃಗಶಾವಂ ಯಥಾ ಬಲೀ॥ 7-125-41 (50111) ತೇಷು ಪ್ರಕ್ಷೀಯಮಾಣೇಷು ಪಾಂಡವೇಯೇಷು ಭಾರತ। ಜರಾಸಂಧಸುತೋ ವೀರಃ ಸ್ವಯಂ ದ್ರೋಣಮುಪಾದ್ರವತ್॥ 7-125-42 (50112) ಸ ತು ದ್ರೋಣಂ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಶರಧಾರಾಭಿರಾಹವೇ। ಅದೃಶ್ಯಮಕರೋತ್ತೂರ್ಣಂ ಜಲದೋ ಭಾಸ್ಕರಂ ಯಥಾ॥ 7-125-43 (50113) ತಸ್ಯ ತಲ್ಲಾಘವಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಮರ್ದನಃ। ವ್ಯಸೃಜತ್ಸಾಯಕಾಂಸ್ತೂರ್ಣಂ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-125-44 (50114) ಛಾದಯಿತ್ವಾ ರಮೇ ದ್ರೋಣಂ ರಥಸ್ಥಂ ರಥಿನಾಂ ವರಂ। ಜಾರಾಸಂಧಿಂ ಜಘಾನಾಶು ಮಿಷತಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ॥ 7-125-45 (50115) ಯೋಯೋ ವಿಧೀಯತೇ ಖಂಡಸ್ತಂತಂ ದ್ರೋಣೋಽಂತಕೋಪಮಃ। ಆದತ್ತ ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ಕಾಲೇ ಯಥಾಂತಕಃ॥ 7-125-46 (50116) ತತೋ ದ್ರೋಣೋ ಮಹಾರಾಜ ನಾಮ ವಿಶ್ರಾವ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಶರೈರನೇಕಸಾಹಸ್ರೈಃ ಪಾಂಡವೇಯಾನ್ಸಮಾವೃಣೋತ್॥ 7-125-47 (50117) ತೇ ತು ನಾಮಾಂಕಿತಾ ಬಾಣಾ ದ್ರೋಣೇನಾಸ್ತಾಃ ಶಿಲಾಶಿತಾಃ। ನರಾನ್ನಾಗಾನ್ಹಯಾಂಶ್ಚೈವ ನಿಜಘ್ನುಃ ಶತಶೋ ಮೃಧೇ॥ 7-125-48 (50118) ತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾ ದ್ರೋಣೇನ ಶಕ್ರೇಣೇವ ಮಹಾಸುರಾಃ। ಸಮಕಂಪಂತ ಪಾಂಚಾಲಾ ಗಾವಃ ಶೀತಾರ್ದಿತಾ ಇವ॥ 7-125-49 (50119) ತತೋ ನಿಷ್ಟಾನಕೋ ಘೋರಃ ಪಾಂಡವಾನಾಮಜಾಯತ। ದ್ರೋಣೇನ ವಧ್ಯಮಾನೇಷು ಸೈನ್ಯೇಷು ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-125-50 (50120) ಪ್ರತಾಪ್ಯಮಾನಾಃ ಸೂರ್ಯೇಣ ಹನ್ಯಮಾನಾಶ್ಚ ಸಾಯಕೈಃ। ಅನ್ವಪದ್ಯಂತ ಪಾಂಚಾಲಾಸ್ತದಾ ಸಂತ್ರಸ್ತಚೇತಸಃ॥ 7-125-51 (50121) ಮೋಹಿತಾ ಬಾಣಜಾಲೇನ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಊರುಗ್ರಾಹಗೃಹೀತಾನಾಂ ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-125-52 (50122) ಚೇದಯಶ್ಚ ಮಹಾರಾಜ ಸೃಂಜಯಾಃ ಕಾಶಿಕೋಸಲಾಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವಂತ ಸಂಹೃಷ್ಟಾ ಭಾರದ್ವಾಜಂ ಯುಯುತ್ಸಯಾ॥ 7-125-53 (50123) ಬ್ರುವಂತಶ್ಚ ರಣೇಽನ್ಯೋನ್ಯಂ ಚೇದಿಪಾಂಚಾಲಸೃಂಜಯಾಃ। ಹತ ದ್ರೋಣಂ ಹತ ದ್ರೋಣಮಿತಿ ತೇ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯಯುಃ॥ 7-125-54 (50124) ಯತಂತಃ ಪುರುಪವ್ಯಾಘ್ರಾಃ ಸರ್ವಶಕ್ತ್ಯಾ ಮಹಾದ್ಯುತಿಂ। ನಿನೀಪವೋ ರಣೇ ದ್ರೋಣಂ ಯಮಸ್ಯ ಸದನಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-125-55 (50125) ಯತಮಾನಾಂಸ್ತು ತಾನ್ವೀರಾನ್ಭಾರದ್ವಾಜಃ ಶಿಲೀಮುಖೈಃ। ಯಮಾಯ ಪ್ರೇಪಯಾಮಾಸ ಚೇದಿಮುಖ್ಯಾನ್ವಿಶೇಪತಃ॥ 7-125-56 (50126) ತೇಷು ಪ್ರಕ್ಷೀಯಮಾಣೇಷು ಚೇದಿಮುಖ್ಯೇಷು ಸರ್ವಶಃ। ಪಾಂಚಲಾಃ ಸಮಕಂಪಂತ ದ್ರೋಣಸಾಯಕಪೀಡಿತಾಃ॥ 7-125-57 (50127) ಪ್ರಾಕ್ರೋಶನ್ಭೀಮಸೇನಂ ತೇ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚ ಭಾರತ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಣಿ ತಥಾರೂಪಾಣಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-125-58 (50128) ಭೀಮ ಉವಾಚ। 7-125-59x (4579) ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ತಪೋ ನೂನಂ ಚರಿತಂ ದುಶ್ಚರಂ ಮಹತ್। ತಥಾ ಹಿ ಯುಧಿ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೋ ದಹತಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಪಭಾನ್॥ 7-125-59 (50129) ಧರ್ಮೋ ಯುದ್ಧಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಸ್ಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ಪರಂ ತಪಃ। ತಪಸ್ವೀ ಕೃತವಿದ್ಯಶ್ಚ ಪ್ರೇಕ್ಷಿತೇನಾಪಿ ನಿರ್ದಹೇತ್॥ 7-125-60 (50130) ದ್ರೋಣಾಗ್ನಿಮಸ್ತ್ರಸಂಸ್ಪರ್ಶಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟಾಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಪಭಾಃ। ಬಹವೋ ದುಸ್ತರಂ ಘೋರಂ ಯತ್ರಾದಹ್ಯಂತ ಭಾರತ॥ 7-125-61 (50131) ಯಥಾಬಲಂ ಯಥೋತ್ಸಾಹಂ ಯಥಾಸತ್ವಂ ಮಹಾದ್ಯುತಿಃ। ಮೋಹಯನ್ಸರ್ವಭೂತಾನಿ ದ್ರೋಣೋ ಹಂತಿ ಬಲಾನಿ ನಃ॥ 7-125-62 (50132) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-125-63x (4580) ತಸ್ಯ ತದ್ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ। ಅರ್ಧಚಂದ್ರೇಣ ಚಿಚ್ಛೇದ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಸಶರಂ ಧನುಃ॥ 7-125-63 (50133) ಸ ಸಂರಬ್ಧತರೋ ಭೂತ್ವಾ ದ್ರೋಣಃ ಕ್ಷತ್ರಿಯಮರ್ದನಃ॥ 7-125-64 (50134) ಅನ್ಯತ್ಕಾರ್ಮುಕಮಾದಾಯ ಭಾಸ್ವರಂ ವೇಗವತ್ತರಂ। ತತ್ರಾಧಾಯ ಶರಂ ತೀಕ್ಷ್ಣಂ ಪರಾನೀಕವಿಶಾತನಂ॥ 7-125-65 (50135) ಆಕರ್ಣಪೂರ್ಣಮಾಚಾರ್ಯೋ ಬಲವಾನಭ್ಯವಾಸೃಜತ್। ಸ ಹತ್ವಾ ಕ್ಷತ್ರಧರ್ಮಾಣಂ ಜಗಾಮ ಧರಣೀತಲಂ॥ 7-125-66 (50136) ಸ ಭಿನ್ನಹೃದಯೋ ವಾಹಾನ್ನ್ಯಪತನ್ಮೇದಿನೀತಲೇ। ತತಃ ಸೈನ್ಯಾನ್ಯಕಂಪಂತ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಸುತೇ ಹತೇ॥ 7-125-67 (50137) ಅಥ ದ್ರೋಣಂ ಸಮಾರೋಹಚ್ಚೇಕಿತಾನೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಸ ದ್ರೋಣಂ ದಶಭಿರ್ವಿದ್ಧ್ವಾ ಪ್ರತ್ಯವಿದ್ಧ್ಯತ್ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-125-68 (50138) ಚತುರ್ಭಿಃ ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋ ಹಯಾನ್। ತಮಾಚಾರ್ಯಸ್ತ್ರಿಭಿರ್ಬಾಣೈರ್ಬಾಹ್ವೋರುರಸಿ ಚಾರ್ದಯತ್॥ 7-125-69 (50139) ಧ್ವಜಂ ಸಪ್ತಭಿರುನ್ಮಥ್ಯ ಯಂತಾರಮವಧೀತ್ತ್ರಿಭಿಃ। ತಸ್ಯ ಸೂತೇ ಹತೇ ತೇಽಶ್ವಾ ರಥಮಾದಾಯ ವಿದ್ರುತಾಃ॥ 7-125-70 (50140) ಸಮರೇ ಶರಸಂವೀತಾ ಭಾರದ್ವಾಜೇನ ಮಾರಿಷ। ಚೇಕಿತಾನರಥಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಹತಾಶ್ವಂ ಹತಸಾರಥಿಂ॥ 7-125-71 (50141) ತಾನ್ಸಮೇತಾನ್ರಣೇ ಶೂರಾಂಶ್ಚೇದಿಪಾಂಚಾಲಸೃಂಜಯಾನ್। ಸಮಂತಾದ್ದ್ರಾವಯಂದ್ರೋಣೋ ಬಹ್ವಶೋಭತ ಮಾರಿಷ॥ 7-125-72 (50142) ಆಕರ್ಣಪಲಿತಃ ಶ್ಯಾಮೋ ವಯಸಾಽಶೀತಿಪಂಚಕಃ। ರಣೇ ಪರ್ಯಚರದ್ದ್ರೋಣೋ ವೃದ್ಧಃ ಷೋಡಶವರ್ಷವತ್॥ 7-125-73 (50143) ಅಥ ದ್ರೋಣಂ ಮಹಾರಾಜ ವಿಚರಂತಮಭೀತವತ್। ವಜ್ರಹಸ್ತಮಮನ್ಯಂತ ಶತ್ರವಃ ಶತ್ರುಸೂದನಂ॥ 7-125-74 (50144) ತತೋಽಬ್ರವೀನ್ಮಹಾಬಾಹುರ್ದ್ರುಪದೋ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ನೃಪ। ಲುಬ್ಧೋಽಯಂ ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನ್ಹಂತಿ ವ್ಯಾಘ್ರಃ ಕ್ಷುದ್ರಮೃಗಾನಿವ॥ 7-125-75 (50145) ಕೃಚ್ಛ್ರಾಂದುರ್ಯೋಧನೋ ಲೋಕಾನ್ಪಾಪಃ ಪ್ರಾಪ್ಸ್ಯತಿ ದುರ್ಮತಿಃ। ಯಸ್ಯ ಲೋಭಾದ್ವಿನಿಹತಾಃ ಸಮರೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಾಃ॥ 7-125-76 (50146) ಶತಶಃ ಶೇರತೇ ಭೂಮೌ ನಿಕೃತ್ತಾ ಗೋವೃಷಾ ಇವ। ರುಧಿರೇಣ ಪರೀತಾಂಗಾಃ ಶ್ವಶೃಗಾಲಾದನೀಕೃತಾಃ॥ 7-125-77 (50147) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-125-78x (4581) ಏವಮುಕ್ತ್ವಾ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರುಪದೋಽಕ್ಷೌಹಿಣೀಪತಿಃ। ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ರಣೇ ಪಾರ್ಥಾಂದ್ರೋಣಮಭ್ಯದ್ರವದ್ದ್ರುತಂ॥ ॥ 7-125-78 (50148) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಮಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 125 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-125-50 ನಿಷ್ಟಾನಕಃ ಕಷ್ಟಸ್ವನಃ॥ 5-125-52 ಊರುಗ್ರಾಹಃ ಊರುಸ್ತಂಭಃ॥ 5-125-73 ಆಕರ್ಣಮುಪಾಗತಂ ಪಲಿತಂ ಕೇಶಾದೇಃ ಶೌಕ್ಲ್ಯಂ ಯಸ್ಯ। ವಯಸಾ ಕಾಲಪಿಂಡಸಂಯೋಗೇನ। ಅಶೀತಿಪಂಚಕಃ ಚತುಃಶತಾಬ್ದಃ॥ 5-125-125 ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-126-0 (50149) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-126-0x (4582) ವ್ಯೂಹೇಷ್ವಾಲೋಡ್ಯಮಾನೇಷು ಪಾಂಡವಾನಾಂ ತತಸ್ತತಃ। ಸುದೂರಮನ್ವಯುಃ ಪಾರ್ಥಾಃ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸಹ ಸೋಮಕೈಃ॥ 7-126-1 (50150) ವರ್ತಮಾನೇ ತಥಾ ರೌದ್ರೇ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ರೋಮಹರ್ಷಣೇ। ಸಂಕ್ಷಯೇ ಜಗತಸ್ತೀವ್ರೇ ಯುಗಾಂತ ಇವ ಭಾರತ॥ 7-126-2 (50151) ದ್ರೋಣೇ ಯುಧಿ ಪರಾಕ್ರಾಂತೇ ನರ್ದಮಾನೇ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। ಪಾಂಚಾಲೇಷು ಚ ಕ್ಷೀಣೇಷು ವಧ್ಯಮಾನೇಷು ಪಾಂಡುಷು॥ 7-126-3 (50152) ನಾಪಶ್ಯಚ್ಛರಣಂ ಕಂಚಿದ್ವರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಚಿಂತಯಾಮಾಸ ರಾಜೇಂದ್ರ ಕಥಮೇತದ್ಭವಿಷ್ಯತಿ॥ 7-126-4 (50153) ತತೋ ವಿಕ್ಷ್ಯ ದಿಶಃ ಸರ್ವಾಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿದಿದೃಕ್ಷಯಾ। ಯುಧಿಷ್ಠಿರೋ ದದರ್ಶಾಥ ನೈವ ಪಾರ್ಥಂ ನ ಮಾಧವಂ॥ 7-126-5 (50154) ಸೋಽಪಶ್ಯನ್ನರಶಾರ್ದೂಲಂ ವಾನರರ್ಷಭಲಕ್ಷಣಂ। ಗಾಣ಼್ಡೀವಸ್ಯ ಚ ನಿರ್ಘೋಷಮಶೃಣ್ವನ್ವ್ಯಥಿತೇಂದ್ರಿಯಃ॥ 7-126-6 (50155) ಅಪಶ್ಯನ್ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚಾಪಿ ವೃಷ್ಣೀನಾಂ ಪ್ರವರಂ ರಥಂ। ಚಿಂತಯಾಭಿಪರೀತಾಂಗೋ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ನಾಧ್ಯಗಚ್ಛತ್ತದಾ ಶಾಂತಿ ತಾವಪಶ್ಯನ್ನರೋತ್ತಮೌ॥ 7-126-7 (50156) ಲೋಕೋಪಕ್ರೋಶಭೀರುತ್ವಾದ್ವರ್ಮರಾಜೋ ಮಹಾಮನಾಃ। ಅಚಿಂತಯನ್ಮಹಾಬಾಹುಃ ಶೈನೇಯಸ್ಯ ರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-126-8 (50157) ಪದವೀಂ ಪ್ರೇಷಿತಶ್ಚೈವ ಫಲ್ಗುನಸ್ಯ ಮಯಾ ರಣೇ। ಶೈನೇಯಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯೋ ಮಿತ್ರಾಣಾಮಭಯಂಕರಃ॥ 7-126-9 (50158) ತದಿದಂ ಹ್ಯೇಕಮೇವಾಸೀದ್ದ್ದ್ವಿಧಾ ಜಾತಂ ಮಮಾಽದ್ಯ ವೈ। ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಹಿ ವಿಜ್ಞೇಯಃ ಪಾಂಡವಶ್ಚ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-126-10 (50159) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರೇಷಯಿತ್ವಾ ತು ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಪದಾನುಗಂ। ಸಾತ್ವತಸ್ಯಾಪಿ ಕಂ ಯುದ್ಧೇ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯೇ ಪದಾನುಗಂ॥ 7-126-11 (50160) ಪರಿಷ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಯತ್ನೇನ ಭ್ರಾತುರನ್ವೇಷಣಂ ಯದಿ। ಯುಯುಧಾನಮನನ್ವಿಷ್ಯ ಲೋಕೋ ಮಾಂ ಗರ್ಹಯಿಷ್ಯತಿ॥ 7-126-12 (50161) ಭ್ರಾತುರನ್ವೇಷಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಪರಿತ್ಯಜತಿ ವಾರ್ಷ್ಣೇಯಂ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಂ॥ 7-126-13 (50162) ಲೋಕಾಪವಾದಭೀರುತ್ವಾತ್ಸೋಽಹಂ ಪಾರ್ಥಂ ವೃಕೋದರಂ। ಪದವೀಂ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಮಾಧವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-126-14 (50163) ಯಥೈವ ಚ ಮಮ ಪ್ರೀತಿರರ್ಜುನೇ ಶತ್ರುಮೂದನೇ। ತಥೈವ ವೃಷ್ಣಿವೀರೇಽಪಿ ಸಾತ್ವತೇ ಯುದ್ಧದುರ್ಮದೇ॥ 7-126-15 (50164) ಅತಿಭಾರೇ ನಿಯುಕ್ತಶ್ಚ ಮಯಾ ಶೈನೇಯನಂದನಃ। ಸ ತು ಮಿತ್ರೋಪರೋಧೇನ ಗೌರವಾತ್ತು ಮಹಾಬಲಃ। ಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ಭಾರತೀಂ ಸೇನಾಂ ಮಕರಃ ಸಾಗರಂ ಯಥಾ॥ 7-126-16 (50165) ಅಸೌ ಹಿ ಶ್ರೂಯತೇ ಶಬ್ದಃ ಶೂರಾಣಾಮನಿವರ್ತಿನಾಂ। ಮಿಥಃ ಸಂಯುಧ್ಯಮಾನಾನಂ ವೃಷ್ಣಿವೀರೇಣ ಧೀಮತಾ॥ 7-126-17 (50166) ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಂ ಸುಬಲವನ್ನಿಶ್ಚಿತಂ ಬಹುಧಾ ಹಿ ಮೇ। ತತ್ರೈವ ಪಾಂಡವೇಯಸ್ಯ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಧನ್ವಿನಃ। ಗಮನಂ ರೋಚತೇ ಮಹ್ಯಂ ಯತ್ರ ಯಾತೌ ಮಹಾರಥೌ॥ 7-126-18 (50167) ನ ಚಾಪ್ಯಸಹ್ಯಂ ಭೀಮಸ್ಯ ವಿದ್ಯತೇ ಭುವಿ ಕಿಂಚಿನ॥ 7-126-19 (50168) ಶಕ್ತೋ ಹ್ಯೇಷ ರಣೇ ಯತ್ತಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಸರ್ವಧನ್ವಿನಾಂ। ಸ್ವಬಾಹುಬಲಮಾಸ್ಥಾಯ ಪ್ರತಿವ್ಯೂಹಿತುಮಂಜಸಾ॥ 7-126-20 (50169) ಯಸ್ಯ ಬಾಹುಬಲಂ ಸರ್ವೇ ಸಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ವನವಾಸಾನ್ನಿವೃತ್ತಾಃ ಸ್ಮ ನ ಚ ಯುದ್ಧೇಷು ನಿರ್ಜಿತಾಃ॥ 7-126-21 (50170) ಇತೋ ಗತೇ ಭೀಮಸೇನೇ ಸಾತ್ವತಂ ಪ್ರತಿ ಪಾಣ಼್ಡವೇ। ಸನಾಥೌ ಭವಿತಾರೌ ಹಿ ಯುಧಿ ಸಾತ್ವತಫಲ್ಗುನೌ॥ 7-126-22 (50171) ಕಾಮಂ ತ್ವಶೋಚನೀಯೌ ತೌ ರಣೇ ಸಾತ್ವತಫಲ್ಗುನೌ। ರಕ್ಷಿತೌ ವಾಸುದೇವೇನ ಸ್ವಯಂ ಶಸ್ತ್ರವಿಶಾರದೌ॥ 7-126-23 (50172) ಅವಶ್ಯಂ ತು ಮಯಾ ಕಾರ್ಯಮಾತ್ಮನಃ ಶೋಕನಾಶನಂ। ತಸ್ಮಾದ್ಭೀಮಂ ನಿಯೋಕ್ಷ್ಯಾಮಿ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಪದಾನುಗಂ॥ 7-126-24 (50173) ತತಃ ಪ್ರತಿಕೃತಂ ಮನ್ಯೇ ವಿಧಾನಂ ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಪ್ರತಿ॥ ಏವಂ ನಿಶ್ಚಿತ್ಯ ಮನಸಾ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। 7-126-25 (50174) ಯಂತಾರಮಬ್ರವೀದ್ರಾಜಾ ಭೀಮಂ ಪ್ರತಿ ನಯಸ್ವ ಮಾಂ॥ 7-126-26 (50175) ಧರ್ಮರಾಜವಚಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಸಾರಥಿರ್ಹಯಕೋವಿದಃ। ರಥಂ ಹೇಮಪರಿಷ್ಕಾರಂ ಭೀಮಾಂತಿಕಮುಪಾನಯತ್॥ 7-126-27 (50176) ಭೀಮಸೇನಮನುಜ್ಞಾಪ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮಚಿಂತಯತ್। ಕಶ್ಮಲಂ ಪ್ರಾವಿಶದ್ರಾಜಾ ಬಹು ತತ್ರ ಸಮಾದಿಶತ್॥ 7-126-28 (50177) ಸ ಕಶ್ಮಲಸಮಾವಿಷ್ಟೋ ಭೀಮಮಾಹೂಯ ಪಾರ್ಥಿವಃ। ಅಬ್ರವೀದ್ವಚನಂ ರಾಜನ್ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। 7-126-29 (50178) ಅಬ್ರವೀದ್ವಚನಂ ರಾಜನ್ಕುಂತೀಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ ಯಃ ಸದೇವಾನ್ಸಗಂಧರ್ವಾಂದೈತ್ಯಾಂಶ್ಚೈಕರಥೋಽಜಯತ್। 7-126-30 (50179) ತಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ಭೀಮಸೇನಾನುಜಸ್ಯ ತೇ॥ 7-126-31 (50180) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। ತತೋಽಬ್ರವೀದ್ಧರ್ಮರಾಜಂ ಭೀಮಸೇನಸ್ತಥಾಗತಂ। ನೈವಾದ್ರಾಕ್ಷಂ ನಚಾಶ್ರೌಷಂ ತವ ಕಶ್ಮಲಮೀದೃಶಂ॥ 7-126-31x (4583) ಪುರಾತಿದುಃಖದೀರ್ಣಾನಾಂ ಭವಾನ್ಗತಿರಭೂದ್ಧಿ ನಃ। ಉತ್ತಿಷ್ಠೋತ್ತಿಷ್ಠ ರಾಜೇಂದ್ರ ಶಾಧಿ ಕಿಂ ಕರವಾಣಿ ತೇ॥ 7-126-32 (50181) ನ ಹ್ಯಸಾಧ್ಯಮಕಾರ್ಯಂ ವಾ ವಿದ್ಯತೇ ಮಮ ಮಾನದ। ಆಜ್ಞಾಪಯ ಕುರುಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾ ಚ ಶೋಕೇ ಮನಃ ಕೃಥಾಃ॥ 7-126-33 (50182) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-126-34x (4584) ತಮಬ್ರವೀದಶ್ರುಪೂರ್ಣಃ ಕೃಷ್ಣಸರ್ಪ ಇವ ಶ್ವಸನ್। ಭೀಮಸೇನಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರಂಲಾನವದನೋ ನೃಪಃ॥ 7-126-34 (50183) ಶ್ರೂಯತೇ ಪಾಂಚಜನ್ಯಸ್ಯ ಯಥಾ ಶಂಖಸ್ಯ ನಿಸ್ವನಃ। ಪೂರಿತೋ ವಾಸುದೇವೇನ ಸಂರಬ್ಧೇನ ಯಶಸ್ವಿನಾ॥ 7-126-35 (50184) ನೂನಮದ್ಯ ಹತಃ ಶೇತೇ ತವ ಭ್ರಾತಾ ಧನಂಜಯಃ। ತಸ್ಮಿನ್ವಿನಿಹತೇ ನೂನಂ ಯುಧ್ಯತೇಽಸೌ ಜನಾರ್ದನಃ॥ 7-126-36 (50185) ಯಸ್ಯ ಸತ್ವವತೋ ವೀರ್ಯಂ ಹ್ಯುಪಜೀವಂತಿ ಪಾಂಡವಾಃ। ಯಂ ಭಯೇಷ್ವಭಿಗಚ್ಛಂತಿ ಸಹಸ್ರಾಕ್ಷಮಿವಾಮರಾಃ॥ 7-126-37 (50186) ಸ ಶೂರಃ ಸೈಂಧವಪ್ರೇಪ್ಸುರನ್ವಯಾದ್ಭಾರತೀಂ ಚಮೂಂ। ತಸ್ಯ ವೈ ಗಮನಂ ವಿದ್ಮೋ ಭೀಮ ನಾವರ್ತನಂ ಪುನಃ॥ 7-126-38 (50187) ಶ್ಯಾಮೋ ಯುವಾ ಗುಡಾಕೇಶೋ ದರ್ಶನೀಯೋ ಮಹಾರಥಃ। ವ್ಯೂಢೋರಸ್ಕೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಮತ್ತದ್ವಿರದವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-126-39 (50188) ಚಕೋರನೇತ್ರಸ್ತಾಂರಾಸ್ಯೋ ದ್ವಿಷತಾಂ ಭಯವರ್ಧನಃ। `ಮಮ ಪ್ರಿಯಹಿತಾರ್ಥಂ ಚ ಶಕ್ರಲೋಕಾದಿಹಾಗತಃ॥ 7-126-40 (50189) ವೃದ್ಧೋಪಸೇವೀ ಧೃತಿಮಾನ್ಕೃತಜ್ಞಃ ಸತ್ಯಸಂಗರಃ। ಪ್ರವಿಷ್ಟೋ ಮಹತೀಂ ಸೇನಾಮಪರ್ಯಂತಾಂ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-126-41 (50190) ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ಚ ಚಮೂಂ ಘೋರಾಮರ್ಜುನೇ ಶತ್ರುನಾಶನೇ। ಪ್ರೇಷಿತಃ ಸಾತ್ವತೋ ವೀರಃ ಫಲ್ಗುನಸ್ಯ ಪದಾನುಗಃ॥ 7-126-42 (50191) ತಸ್ಯಾಭಿಗಮನಂ ಜಾನೇ ಭೀಮ ನಾವರ್ತನಂ ಪುನಃ'। ತದಿದಂ ಮಮ ಭದ್ರಂ ತೇ ಶೋಕಸ್ಥಾನಮರಿಂದಮ॥ 7-126-43 (50192) ಅರ್ಜುನಾರ್ಥೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಚ ಕಾರಣಾತ್। ವರ್ಧತೇ ಹವಿಷೇವಾಗ್ನಿರಿಧ್ಯಮಾನಃ ಪುನಃ ಪುನಃ॥ 7-126-44 (50193) ತಸ್ಯ ಲಕ್ಷ್ಮ ನ ಪಶ್ಯಾಮಿ ತೇನ ವಿಂದಾಮಿ ಕಶ್ಮಲಂ। ತಂ ವಿದ್ಧಿ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ಸಾತ್ವತಂ ಚ ಮಹಾರಥಂ॥ 7-126-45 (50194) ಸ ತಂ ಮಹಾರಥಂ ಪಶ್ಚಾದನುಯಾತಸ್ತವಾನುಜಂ। ತಮಪಶ್ಯನ್ಮಹಾಬಾಹುಮದಂ ವಿಂದಾಮಿ ಕಶ್ಮಲಂ॥ 7-126-46 (50195) `ಅಥೈನಂ ಪುನರಾಚಕ್ಷ್ವ ಲೋಹಿತಾಕ್ಷಂ ಸಕೇಶವಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕುಶಲಿನಂ ಪಾರ್ಥಂ ಸೈಂಧವಾಂತೇ ಸಸಾತ್ಯಕಿಂ॥ 7-126-47 (50196) ಸಂವಿದಂ ಮಮ ಕುರ್ಯಾಸ್ತ್ವಂ ಸಿಂಹನಾದೇನ ಪಾಂಡವ॥ 7-126-48 (50197) ನೂನಂ ವಿನಿಹತಃ ಶೂರಃ ಸವ್ಯಾಸಾಚೀ ಪರಂತಪ'। ಪಾರ್ಥೇ ತಸ್ಮಿನ್ಹತೇ ಚೈವ ಯುಧ್ಯತೇ ಗರುಡಧ್ವಜಃ॥ 7-126-49 (50198) ಸಹಯೋ ನಾಸ್ಯ ವೈ ಕಶ್ಚಿತ್ತೇನ ವಿಂದಾಮಿ ಕಶ್ಮಲಂ। ತಸ್ಮಾತ್ಕೃಷ್ಣೋ ರಣೇ ನೂನಂ ಯುಧ್ಯತೇ ಯುದ್ಧಕೋವಿದಃ॥ 7-126-50 (50199) ನ ಹಿ ಮೇ ಶುಧ್ಯತೇ ಭಾವಸ್ತಯೋರೇವ ಪರಂತಪ। ಸ ತತ್ರ ಗಚ್ಛ ಕೌಂತೇಯ ಯತ್ರ ಯಾತೋ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-126-51 (50200) ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚ ಮಹಾವೀರ್ಯಃ ಕರ್ತವ್ಯಂ ಯದಿ ಮನ್ಯಸೇ। ವಚನಂ ಮಮ ಧರ್ಮಜ್ಞ ಭ್ರಾತಾ ಜ್ಯೇಷ್ಠೋ ಭವಾಮಿ ತೇ॥ 7-126-52 (50201) ನ ಮೇಽರ್ಜುನಸ್ತಥಾ ಜ್ಞೇಯೋ ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಯಥಾ॥ 7-126-53 (50202) ಚಿಕೀರ್ಷುರ್ಮತ್ಪ್ರಿಯಂ ಪಾರ್ಥ ಸ ಯಾತಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಃ। ಪದವೀಂ ದುರ್ಗಮಾಂ ಘೋರಾಮಗಂಯಾಮಕೃತಾತ್ಮಭಿಃ॥ 7-126-54 (50203) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕುಶಲಿನೌ ಕೃಷ್ಣೌ ಸಾತ್ವತಂ ಚೈವ ಸಾತ್ಯಕಿಂ। ಸಂವಿದಂ ಚೈವ ಕುರ್ಯಾಸ್ತ್ವಂ ಸಿಂಹನಾದೇನ ಪಾಣ಼್ಡವ॥ ॥ 7-126-55 (50204) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 126 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-126-6 ವಾನರರ್ಷಭಲಕ್ಷಣಂ ವಾನರಪ್ರಧಾನಧ್ವಜಂ। ವರವಾನರಕೇತನಮಿತಿ ಪಾಠೋ ವಾ॥ 5-126-9 ಸತ್ಯೋ ದೃಢಪ್ರತಿಜ್ಞಃ॥ 5-126-25 ಸಾತ್ಯಕಿಂಪ್ರತಿ ಪ್ರತಿವಿಧಾನಂ ಕೃತಮಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-126-40 ಚಕೋರನೇತ್ರೋ ರಕ್ತಾಂತಾಯತನಯನಃ। ತಾಂರಾಸ್ಯೋ ರಕ್ತಗೌರಮುಖಃ॥ 5-126-126 ಷಡ್ವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 126 ॥

7-127-0 (50205) ಭೀಮಸೇನ ಉವಾಚ। 7-127-0x (4585) ಬ್ರಹ್ಮೇಶಾನೇಂದ್ರವರುಣಾನವಹದ್ಯಃ ಪುರಾ ರಥಃ। ತಮಾಸ್ಥಾಯ ಗತೌ ಕೃಷ್ಣೌ ನ ತಯೋರ್ವಿದ್ಯತೇ ಭಯಂ॥ 7-127-1 (50206) ತವಾಜ್ಞಾಂ ಶಿರಸಾ ಬಿಭ್ರದೇಷ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಮಾ ಶುಚಃ। ಸಮೇತ್ಯ ತಾನ್ನರವ್ಯಾಘ್ರಾಸ್ತವ ದಾಸ್ಯಾಮಿ ಸಂವಿದಂ॥ 7-127-2 (50207) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-127-3x (4586) ಏತಾವದುಕ್ತ್ವಾ ಪ್ರಯಯೌ ಪರಿದಾಯ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಾಯ ಬಲವಾನ್ಸುಹೃದ್ಭ್ಯಶ್ಚ ಪುನಃಪುನಃ। ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಚೇದಮಾಹ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-127-3 (50208) ವಿದಿತಂ ತೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಥಾ ದ್ರೋಣೋ ಮಹಾರಥಃ। ಗ್ರಹಣೇ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಸರ್ವೋಪಾಯೇನ ವರ್ತತೇ॥ 7-127-4 (50209) ನ ಚ ಮೇ ಗಮನೇ ಕೃತ್ಯಂ ತಾದೃಕ್ಪಾರ್ಷತ ವಿದ್ಯತೇ। ಯಾದೃಶಂ ರಕ್ಷಣೇ ರಾಜ್ಞಃ ಕಾರ್ಯಮಾತ್ಯಯಿಕಂ ಹಿ ನಃ॥ 7-127-5 (50210) ಏವಮುಕ್ತೋಽಸ್ಮಿ ಪಾರ್ಥೇನ ಪ್ರತಿವಕ್ತುಂ ನ ಚೋತ್ಸಹೇ। ಪ್ರಯಾಸ್ಯೇ ತತ್ರ ಯತ್ರಾಸೌ ಮುಮೂರ್ಷುಃ ಸೈಂಧವಃ ಸ್ಥಿತಃ॥ 7-127-6 (50211) ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ವಚನೇ ಸ್ಥಾತವ್ಯಮವಿಶಂಕಯಾ। ಯಾಸ್ಯಾಮಿ ಪದವೀಂ ಭ್ರಾತುಃ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಚ ಧೀಮತಃ॥ 7-127-7 (50212) ಸೋಽದ್ಯ ಯತ್ತೋ ರಣೇ ರಾರ್ಥಂ ಪರಿರಕ್ಷ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಂ। ಏತದ್ಧಿ ಸರ್ವಕಾರ್ಯಾಣಾಂ ಪರಮಂ ಕೃತ್ಸಮಾಹವೇ॥ 7-127-8 (50213) ತಮಬ್ರವೀನ್ಮಹಾರಾಜ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೋ ವೃಕೋದರಂ। ಈಪ್ಸಿತಂ ತೇ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಗಚ್ಛ ಪಾರ್ಥಾವಿಚಾರಯನ್॥ 7-127-9 (50214) ನಾಹತ್ವಾ ಸಮರೇ ದ್ರೋಣೋ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನಂ ಕಥಂಚನ। ನಿಗ್ರಹಂ ಧರ್ಮರಾಜಸ್ಯ ಪ್ರಕರಿಷ್ಯತಿ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-127-10 (50215) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-127-11x (4587) ತತೋ ನಿಕ್ಷಿಪ್ಯ ರಾಜಾನಂ ಧೃಷ್ಟದ್ಯುಂನೇ ಚ ಪಾಂಡವಂ। ಅಭಿವಾದ್ಯ ಗುರುಂ ಜ್ಯೇಷ್ಠಂ ಪ್ರಯಯೌ ಯೇನ ಫಲ್ಗುನಃ॥ 7-127-11 (50216) ಪರಿಷ್ವಕ್ತಶ್ಚ ಕೌಂತೇಯೋ ಧರ್ಮರಾಜೇನ ಮಾರುತಿಃ। ಆಘ್ರಾತಶ್ಚ ತಥಾ ಮೂರ್ಧ್ನಿ ಶ್ರಾವಿತಶ್ಚಾಶಿಷಃ ಶುಭಾಃ॥ 7-127-12 (50217) [ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಾನ್ವಿಪ್ರಾನರ್ಚಿತಾಂಸ್ತುಷ್ಟಮಾನಸಾನ್। ಆಲಭ್ಯ ಮಂಗಲಾನ್ಯಷ್ಟೌ ಪೀತ್ವಾ ಕೈರಾತಕಂ ಮಧು॥ 7-127-13 (50218) ದ್ವಿಗುಣದ್ರವಿಣೋ ವೀರೋ ಮದರಕ್ತಾಂತಲೋಚನಃ। ವಿಪ್ರೈಃ ಕೃತಸ್ವಸ್ತ್ಯಯನೋ ವಿಜಯೋತ್ಪಾದಸೂಚಿತಃ॥ 7-127-14 (50219) ಪಶ್ಯನ್ನೇವಾತ್ಮನೋ ಬುದ್ಧಿಂ ವಿಜಯಾನಂದಕಾರಿಣೀಂ। ಅನುಲೋಮಾನಿಲೈಶ್ಚಾಶು ಪ್ರದರ್ಶಿತಜಯೋದಯಃ॥ 7-127-15 (50220) ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕವಚೀ ಶುಭಕುಂಡಲೀ। ಸಗದಃ ಸತಲತ್ರಾಣಃ ಸಶರೀ ರಥಿನಾಂ ವರಃ। ರಥಮಾರುಹ್ಯ ನಿರ್ಯುಕ್ತಂ ಸರ್ವೋಪಕರಣಾನ್ವಿತಂ'॥ 7-127-16 (50221) ತಸ್ಯ ಕಾರ್ಷ್ಣಾಯಸಂ ವರ್ಮ ಹೇಮಚಿತ್ರಂ ಮಹರ್ದ್ಧಿಮತ್। ವಿಬಭೌ ಸರ್ವತಃ ಶ್ಲಿಷ್ಟಂ ಸವಿದ್ಯುದಿವ ತೋಯದಃ॥ 7-127-17 (50222) ಪೀತರಕ್ತಾಸಿತಸಿತೈರ್ವಾಸೌಭಿಶ್ಚ ಸುವೇಷ್ಟಿತಃ। ಕಂಠಸೂತ್ರೇಣ ವಿಬಭೌ ಸೇಂದ್ರಾಯುಧ ಇವಾಂಬುದಃ॥ 7-127-18 (50223) ಪ್ರಯಾತೇ ಭೀಮಸೇನೇ ತು ತವ ಸೈನ್ಯಂ ಯುಯುತ್ಸಯಾ। ಪಾಂಚಜನ್ಯರವೋ ಘೋರಃ ಪುನರಾಸೀದ್ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-127-19 (50224) ತಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ನಿನದಂ ಘೋರಂ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯತ್ರಾಸನಂ ಮಹತ್। ಪುನರ್ಭೀಮಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋಽಭ್ಯಭಾಷತ॥ 7-127-20 (50225) ಏಷ ವೃಷ್ಣಿಪ್ರವೀರೇಣ ಧ್ಮಾತಃ ಸಲಿಲಜೋ ಭೃಶಂ। ಪೃಥಿವೀಂ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಂ ಚ ವಿನಾದಯತಿ ಶಂಖರಾಟ್॥ 7-127-21 (50226) ನೂನಂ ವ್ಯಸನಮಾಪನ್ನೇ ಸುಮಹತ್ಸವ್ಯಸಾಚಿನಿ। ಕುರುಭಿರ್ಯುಧ್ಯತೇ ಸಾರ್ಧಂ ಸರ್ವೈಶ್ಚಕ್ರಗದಾಧರಃ॥ 7-127-22 (50227) ನೂನಮಾರ್ಯಾ ಮಹತ್ಕುಂತೀ ಪಾಪಂ ವ್ಯಸನಮೀದೃಶಂ। ದ್ರೌಪದೀ ಚ ಸುಭದ್ರಾ ಚ ಪಶ್ಯಂತಿ ಸಹ ಬಂಧುಭಿಃ। ತದ್ಭೀಮ ತ್ವರಯಾ ಯುಕ್ತೋ ಯಾಹಿ ಯತ್ರ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-127-23 (50228) ಮುಹ್ಯತೀವ ಹಿ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಧನಂಜಯದಿದೃಕ್ಷಯಾ। ದಿಶಶ್ಚ ಪ್ರದಿಶಃ ಪಾರ್ಥ ಸಾತ್ವತಸ್ಯ ಚ ಕಾರಣಾತ್॥ 7-127-24 (50229) ಗಚ್ಛಗಚ್ಛೇತಿ ಗುರುಣಾ ಸೋಽನುಜ್ಞಾತೋ ವೃಕೋದರಃ। ತತಃ ಪಾಂಡುಸುತೋ ರಾಜನ್ಭೀಮಸೇನಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-127-25 (50230) ಬದ್ಧಗೋಧಾಂಗುಲಿತ್ರಾಣಃ ಪ್ರಗೃಹೀತಶರಾಸನಃ। ಜ್ಯೇಷ್ಠೇನ ಪ್ರಹಿತೋ ಭ್ರಾತ್ರಾ ಭ್ರಾತಾ ಭ್ರಾತುಃ ಪ್ರಿಯಂಕರಃ॥ 7-127-26 (50231) ಆಹತ್ಯ ದುಂದುಭಿಂ ಭೀಮಃ ಶಂಖಂ ಪ್ರಧ್ಮಾಪ್ಯ ಚಾಸಕೃತ್। ವಿನದ್ಯ ಸಿಂಹನಾದೇನ ಜ್ಯಾಂ ವಿಕರ್ಷನ್ಪುನಃಪುನಃ॥ 7-127-27 (50232) ತೇನ ಶಬ್ದೇನ ವೀರಾಣಾಂ ಪಾತಯಿತ್ವಾ ಮನಾಂಸ್ಯುತ। ದರ್ಶಯನ್ಘೋರಮಾತ್ಮಾನಮಮಿತ್ರಾನ್ಸಹಸಾಽಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-127-28 (50233) ತಮೂಹುರ್ಜವನಾ ದಾಂತಾ ವಿರುವಂತೋ ಹಯೋತ್ತಮಾಃ। ವಿಶೋಕೇನ ಸುಸಂಯತ್ತಾ ಮನೋಮಾರುತರಂಹಸಃ॥ 7-127-29 (50234) ಆರುಜನ್ವಿರುಜನ್ಪಾರ್ಥೋ ಜ್ಯಾಂ ವಿಕರ್ಷಂಶ್ಚ ಪಾಣಿನಾ। ಸಂಪ್ರಕರ್ಷನ್ವಿಕರ್ಷಂಶ್ಚ ಸೇನಾಗ್ರಂ ಸಮಲೋಡಯತ್॥ 7-127-30 (50235) ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಪಾಂಚಾಲಾಃ ಸಹಸೋಮಕಾಃ। ಪೃಷ್ಠತೋಽನುಯಯುಃ ಶೂರಾ ಮಘವಂತಮಿವಾಮರಾಃ॥ 7-127-31 (50236) ತಂ ಸಮೇತ್ಯ ಮಹಾರಾಜ ತಾವಕಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್। ದುಃಶಾಸನಶ್ಚಿತ್ರಸೇನಃ ಕುಂಡಭೇದೀ ವಿವಿಂಶತಿಃ॥ 7-127-32 (50237) ದುರ್ಮುಖೋ ದುಃಸಹಶ್ಚೈವ ವಿಕರ್ಣಶ್ಚ ಶಲಸ್ತಥಾ। ವಿಂದಾನುವಿಂದೌ ಸುಮುಖೋ ದೀರ್ಘಬಾಹುಃ ಸುದರ್ಶನಃ॥ 7-127-33 (50238) ವೃಂದಾರಕಃ ಸುಹಸ್ತಶ್ಚ ಸುಷೇಣೋ ದೀರ್ಘಲೋಚನಃ। ಅಭಯೋ ರೌದ್ರಕರ್ಣಾ ಚ ಸುವರ್ಮಾ ದುರ್ವಿಮೋಚನಃ॥ 7-127-34 (50239) ಶೋಭಂತೋ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಾಃ ಸಹಸೈನ್ಯಪದಾನುಗಾಃ। ಸಂಯತ್ತಾಃ ಸಮರೇ ವೀರಾ ಭೀಮಸೇನಮುಪಾದ್ರವನ್॥ 7-127-35 (50240) ತೈಃ ಸಮಂತಾದ್ವೃತಃ ಶೂರೈಃ ಸಮರೇಷು ಮಹಾರಥಃ। ತಾನ್ಸಮೀಕ್ಷ್ಯ ತು ಕೌಂತೇಯೋ ಭೀಮಸೇನಃ ಪರಾಕ್ರಮೀ। ಅಭ್ಯವರ್ತತ ವೇಗೇನ ಸಿಂಹಃ ಕ್ಷುದ್ರಮೃಗಾನಿವ॥ 7-127-36 (50241) ತೇ ಮಹಾಸ್ತ್ರಾಣಿ ದಿವ್ಯಾನಿ ತತ್ರ ವೀರಾ ಅದರ್ಶಯನ್। ಛಾದಯಂತಃ ಶರೈರ್ಭೀಮಂ ಮೇಘಾಃ ಸೂರ್ಯಮಿವೋದಿತಂ॥ 7-127-37 (50242) ತತಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ಮಹಾರಾಜ ಭೀಮಸೇನಃ ಪರಾಕ್ರಮೀ। ಅಗ್ರತಃ ಸ್ಯಂದನಾನೀಕಂ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್॥ 7-127-38 (50243) ತೇ ವಧ್ಯಮಾನಾಃ ಸಮರೇ ತವ ಪುತ್ರಾ ಮಹಾರಥಾಃ। ಭೀಮಂ ಭೀಮಬಲಾ ಯುದ್ಧೇ ಯೋಧಯಂತಿ ಜಯೈಷಿಣಃ॥ 7-127-39 (50244) ತತೋ ದುಃಶಾಸನಃ ಕ್ರುದ್ಧೋ ರಥಶಕ್ತಿಂ ಸಮಾಕ್ಷಿಪತ್। ಸರ್ವಪಾರಸವೀಂ ತೀಕ್ಷ್ಣಾಂ ಜಿಘಾಂಸುಃ ಪಾಂಡುನಂದನಂ॥ 7-127-40 (50245) ಆಪತಂತೀಂ ಮಹಾಶಕ್ತಿಂ ತವ ಪುತ್ರಪ್ರಣೋದಿತಾಂ। ದ್ವಿಧಾ ಚಿಚ್ಛೇದ ತಾಂ ಭೀಮಸ್ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-127-41 (50246) ಅಥಾನ್ಯೈರ್ವಿಶಿಖೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಃ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಕುಂಡಭೇದಿನಂ। ಸುಷೇಣಂ ದೀರ್ಘನೇತ್ರಂ ಚ ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರೀನವಧೀದ್ಬಲೀ॥ 7-127-42 (50247) ತತೋ ವೃಂದಾರಕಂ ವೀರಂ ಕುರೂಣಾಂ ಕೀರ್ತಿವರ್ಧನಂ। ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತವ ವೀರಾಣಾಂ ಯುಧ್ಯತಾಮವಧೀತ್ಪುನಃ॥ 7-127-43 (50248) ಅಭಯಂ ರೌದ್ರಕರ್ಮಾಣಂ ದುರ್ವಿಮೋಚನಮೇವ ಚ। ತ್ರಿಭಿಸ್ತ್ರೀನವಧೀದ್ಭೀಮಃ ಪುನರೇವ ಸುತಾಂಸ್ತವ॥ 7-127-44 (50249) ವಧ್ಯಮಾನಾ ಮಹಾರಾಜ ಪುತ್ರಾಸ್ತವ ಬಲೀಯಸಾ। ಭೀಮಂ ಪ್ರಹರತಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಸಮಂತಾತ್ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-127-45 (50250) ತೇ ಶರೈರ್ಭೀಮಕರ್ಮಾಣಂ ವವರ್ಷುಃ ಪಾಂಡವಂ ಯುಧಿ। ಮೇಘಾ ಇವಾತಪಾಪಾಯೇ ಧಾರಾಭಿರ್ಧರಣೀಧರಂ॥ 7-127-46 (50251) ಸ ತದ್ಬಾಣಮಯಂ ವರ್ಷಮಶ್ಮವರ್ಷಮಿವಾಚಲಃ। ಪ್ರತೀಚ್ಛನ್ಪಾಂಡುದಾಯಾದೋ ನ ಪ್ರಾವ್ಯಥತ ಶತ್ರುಹಾ॥ 7-127-47 (50252) ವಿಂದಾನುವಿಂದೌ ಸಹಿತೌ ಸುವರ್ಮಾಣಂ ಚ ತೇ ಸುತಂ। ಪ್ರಹಸನ್ನೇವ ಕೌಂತೇಯಃ ಶರೈರ್ನಿನ್ಯಂ ಯಮಕ್ಷಯಂ॥ 7-127-48 (50253) ತತಃ ಸುದರ್ಶನಂ ವೀರಂ ಪುತ್ರಂ ತೇ ಭರತರ್ಷಭ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಮರೇ ತೂರ್ಣಂ ಸ ಪಪಾತ ಮಮಾರ ಚ॥ 7-127-49 (50254) ಸೋಽಚಿರೇಣೈವ ಕಾಲೇನ ತದ್ರಥಾನೀಕಮಾಶುಗೈಃ। ದಿಶಃ ಸರ್ವಾಃ ಸಮಾಲೋಕ್ಯ ವ್ಯಧಮತ್ಪಾಂಡುನಂದನಃ॥ 7-127-50 (50255) ತತೋ ವೈ ರಥಘೋಷೇಣ ಗರ್ಜಿತೇನ ಮೃಗಾ ಇವ। ಭಜ್ಯಮಾನಾಶ್ಚ ಸಮರೇ ತವ ಪುತ್ರಾ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಪ್ರಾದ್ರವನ್ಸಹಸಾ ಸರ್ವೇ ಭೀಮಸೇನಭಯರ್ದಿತಾಃ॥ 7-127-51 (50256) ಅನುಯಾಯಾಚ್ಚ ಕೌಂತೇಯಃ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತೇ ಮಹದ್ಬಲಂ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಮರೇ ರಾಜನ್ಕೌರವೇಯಾನ್ಸಮಂತತಃ॥ 7-127-52 (50257) ವಧ್ಯಮಾನಾ ಮಹಾರಾಜ ಭೀಮಸೇನೇನ ತಾವಕಾಃ। ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಭೀಮಂ ರಣಾಜ್ಜಗ್ಮುಶ್ಚೋದಯಂತೋ ಹಯೋತ್ತಮಾನ್। 7-127-53 (50258) ತಾಂಸ್ತು ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಸಮರೇ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಸಿಂಹನಾದರವಂ ಚಕ್ರೇ ಬಾಹುಶಬ್ದಂ ಚ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-127-54 (50259) *ಮಹಾಂತಂ ತಲಶಬ್ದಂ ಚ ಕೃತ್ವಾ ದ್ರೋಣಾಂತಿಕಂ ಯಯೌ। ತಮಾವಾರಯದಾಚಾರ್ಯೋ ವೇಲೇವೋದ್ವೃತ್ತಮರ್ಣವಂ॥ 7-127-55 (50260) ತಸ್ಯ ದ್ರೋಣೋ ರಥಂ ರಾಜಂಛಾದಯಾಮಾಸ ಸಂಯುಗೇ। ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜಂ ತೂರ್ಣಂ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-127-56 (50261) ಲಲಾಟೇಽತಾಡಯಚ್ಚೈನಂ ನಾರಾಚೇನ ಸ್ಮಯನ್ನಿವ। ಊರ್ಧ್ವರಶ್ಮಿರಿವಾದಿತ್ಯೋ ವಿಬಭೌ ತತ್ರ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-127-57 (50262) ಸ ಮನ್ಯಮಾನಸ್ತ್ವಾಚಾರ್ಯೋ ಮಮಾಯಂ ಫಲ್ಗುನೋ ಯಥಾ। ಭೀಮಃ ಕರಿಷ್ಯತೇ ಪೂಜಾಮಿತ್ಯುವಾಚ ವೃಕೋದರಂ॥ 7-127-58 (50263) ಭೀಮಸೇನ ನ ತೇ ಶಕ್ಯಂ ಪ್ರವೇಷ್ಟುಮರಿವಾಹಿನೀಂ। ಮಾಮನಿರ್ಜಿತ್ಯ ಸಮರೇ ಶತ್ರುಮದ್ಯ ಮಹಾಬಲ॥ 7-127-59 (50264) ಯದಿ ತೇ ಸಾನುಜಃ ಕೃಷ್ಣಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟೋಽನುಮತೇ ಮಮ। ಅನೀಕಂ ನ ತು ಶಕ್ಯಂ ಮೇ ಪ್ರವೇಷ್ಟುಮಿಹ ವೈ ತ್ವಯಾ॥ 7-127-60 (50265) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-127-61x (4588) ಅಥ ಭೀಮಸ್ತು ತಚ್ಛ್ರುತ್ವಾ ಗುರೋರ್ವಾಕ್ಯಮಶೇಷತಃ। ಕ್ರುದ್ಧಃ ಪ್ರೋವಾಚ ವೈ ದ್ರೋಣಂ ರಕ್ತತಾಂರೇಕ್ಷಣಃ ಶ್ವಸನ್॥ 7-127-61 (50266) ತವಾರ್ಜುನೋ ನಾನುಮತೇ ಬ್ರಹ್ಬಂಧೋ ರಮಾಜಿರಂ। ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ಸ ಹಿ ದುರ್ಧರ್ಷಃ ಶಕ್ರಸ್ಯಾಪಿ ವಿಶೇದ್ಬಲಂ॥ 7-127-62 (50267) ಯೇನ ತ್ವಂ ಪರಮಾಂ ಪೂಜಾಂ ಕುರ್ವತಾ ಮಾನಿತೋ ಹ್ಯಸಿ। ನಾರ್ಜುನೋಽಹಂ ಘೃಣೀ ವಿಪ್ರ ಭೀಮಸೇನೋಽಸ್ಮಿ ತೇ ರಿಪುಃ॥ 7-127-63 (50268) ಪಿತಾ ನಸ್ತ್ವಂ ಗುರುರ್ಬಂಧುಸ್ತದಾ ಪುತ್ರಾ ಹಿ ರ್ತೇ ವಯಂ। ಇತಿ ಮನ್ಯಾಮಹೇ ಸರ್ವೇ ಭವಂತಂ ಪ್ರಣತಾಃ ಸ್ಥಿತಾಃ॥ 7-127-64 (50269) ತದದ್ಯ ವಿಪರೀತಂ ತೇ ವದತೋಽಸ್ಮಾಸು ದೃಶ್ಯತೇ। ಯದಿ ಶತ್ರುಂ ತ್ವಮಾತ್ಮಾನಂ ಮನ್ಯಸೇ ತತ್ತಥಾಽಸ್ತ್ವಿಹ। ಏಷ ತೇ ಸದೃಶಂ ಕರ್ಮ ಶತ್ರೋರ್ಭೀಮಃ ಕರಿಷ್ಯತಿ॥ 7-127-65 (50270) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-127-66x (4589) ಅಥೋದ್ಧಾಂಯ ಗದಾಂ ವೀರಃ ಕಾಲದಂಡಮಿವಾಂತಕಃ। ದ್ರೋಣಾಯಾವಾಸೃಜದ್ರಾಜನ್ಸ ರಥಾದವಪುಪ್ಲುವೇ॥ 7-127-66 (50271) ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜಂ ಯಾನಂ ದ್ರೋಣಸ್ಯಾಪೋಥಯತ್ತದಾ। ತದದ್ಭುತಮಪಶ್ಯಾಮ ಪಾಂಡವೇಯಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ॥ 7-127-67 (50272) ದ್ರೋಣಂ ತು ವಿರಥಂ ಕೃತ್ವಾ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಅಭ್ಯವರ್ತತ ಸೈನ್ಯಾನಿ ತಾವಕಾನಿ ಸಮಂತತಃ॥ 7-127-68 (50273) ಸ ಮೃದ್ರಂಸ್ತರಸಾ ಯೋಧಾನ್ವಾಯುರ್ವೃಕ್ಷಾನಿವೌಜಸಾ। ವಿಚಚಾರ ರಣೇ ರಾಜನ್ವಾಯುತುಲ್ಯಪರಾಕ್ರಮಃ॥ 7-127-69 (50274) ನಿರ್ಜಿತಸ್ತು ತದಾ ತೇನ ಪಾಂಡವೇನ ಮಹಾತ್ಮನಾ। ಅನ್ಯಂ ತು ರಥಮಾತಿಷ್ಠದ್ದ್ರೋಣಃ ಪ್ರಹರತಾಂ ವರಃ॥ ॥ 7-127-70 (50275) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಸಪ್ತವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 127 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-127-1 ಸಂವಿದಂ ಜ್ಞಾಪನಂ॥ 5-127- ಆತ್ಯಯಿಕಂ ಅತಿಶಯಿತಂ॥ 5-127- ಇದಂ ಶ್ಲೋಕತ್ರಯಂ ಝ. ಪುಸ್ತಕ ಏವ ವರ್ತತೇ। ಅನಲೋ ಗೋಹಿರಣ್ಯಂ ಚ ದೂರ್ವಾಗೋರೋಚನಾಮೃತಂ। ಅಕ್ಷತಂ ದಧಿ ಚೇತ್ಯಷ್ಟೌ ಮಂಗಲಾನಿ ಪ್ರಚಕ್ಷತೇ॥ 5-127- ವಿಜಯೋತ್ಪಾದಸೂಚಿತಃ ಸೂಚಿತವಿಜಯೋತ್ಪಾದಃ॥ 5-127- ರಥಮಾರುಹ್ಯ ಪ್ರಯಯಾವಿತಿ ಪೂರ್ವೇಣಾನ್ವಯಃ॥ 5-127- ಆಹ ಕುಂತೀ ನೂನಮಾರ್ಯಾ ಪಾಪಮದ್ಯ ನಿದರ್ಶನಂ। ದ್ರೋಪದ್ರೀ ಚ ಸುಭದ್ರಾ ಚ ಪಶ್ಯಂತ್ಯೌ ಸಹ ಬಂಧುಭಿಃ। ಇತಿ ಝ. ಪಾಠಃ॥ 5-127- ಆರುಜನ್ ಕೃಂತನ್। ವಿರುಜನ್ವಿಷ್ಯನ್। ವಿಕರ್ಷನ್ ಅತ್ಯರ್ಥಂ ಕರ್ಷನ್। ಸಂಪ್ರಕರ್ಷನ್ ಸಂಯಕ್ಪ್ರಕರ್ಷೇಣ ವಿಲಿಖನ್। ವಿಕರ್ಷನ್ ವಿಕ್ಷಿಪನ್॥ 5-127-* ಇಯಂ ಕಥಾ ಝ. ಪಾಠೇ ಪೂರ್ವಾಧ್ಯಾಯೇ 37 ತಮಶ್ಲೋಕಾದನಂತರಂ ಕಥಿತಾಸ್ತಿ।

7-128-0 (50276) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-128-0x (4590) ಸಮುತ್ತೀರ್ಣಂ ರಥಾನೀಕಂ ಪಾಂಡವಂ ವಿಹಸನ್ರಣೇ। ವಿವಾರಯಿಷುರಾಚಾರ್ಯಃ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರತ್॥ 7-128-1 (50277) ಪಿಬನ್ನಿವ ಶರೌಘಾಂಸ್ತಾಂದ್ರೋಣಚಾಪಪರಿಚ್ಯುತಾನ್। ಸೋಽಭ್ಯದ್ರವತ ಸೋದರ್ಯಾನ್ಮೋಹಯನ್ಬಲಮಾಯಯಾ॥ 7-128-2 (50278) ತಂ ಮೃಧೇ ವೇಗಮಾಸ್ಥಾಯ ಪರಂ ಪರಮಧನ್ವಿನಃ। ಚೋದಿತಾಸ್ತವ ಪುತ್ರೈಶ್ಚ ಸರ್ವತಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-128-3 (50279) ಸ ತೈಸ್ತು ಸಂವೃತೋ ಭೀಮಃ ಕ್ರೋಧೇನ ಪ್ರದಹನ್ನಿವ। ಉದ್ಯಚ್ಛನ್ಸ ಗದಾಂ ತೇಭ್ಯಃ ಸುಘೋರಾಂ ಸಿಂಹವನ್ನದನ್। ಅವಾಸೃಜಚ್ಚ ವೇಗೇನ ಶತ್ರುಪಕ್ಷವಿನಾಶಿನೀಂ॥ 7-128-4 (50280) ಇಂದ್ರಾಶನಿರಿವೇಂದ್ರೇಣ ಪ್ರವಿದ್ಧಾ ಸಂಹತಾತ್ಮನಾ। ಪ್ರಾಮಥ್ನಾತ್ಸಾ ಮಹಾರಾಜ ಸೈನಿಕಾಂಸ್ತವ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-128-5 (50281) ಘೋಷೇಣ ಮಹತಾ ರಾಜನ್ಪೂರಯಂತೀವ ಮೇದಿನೀಂ। ಜ್ವಲಂತೀ ತೇಜಸಾ ಭೀಮಾ ತ್ರಾಸಯಾಮಾಸ ತೇ ಸುತಾನ್॥ 7-128-6 (50282) ತಾಂ ಪತಂತೀಂ ಮಹಾವೇಗಾಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತೇಜೋಭಿಸಂವೃತಾಂ। ಪ್ರಾದ್ರವಂಸ್ತಾವಕಾಃ ಸರ್ವೇ ನದಂತೋ ಬೈರವಾನ್ರವಾನ್॥ 7-128-7 (50283) ಸಿಂಹನಾದಮಸಹ್ಯಂ ಹಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ಭೀಮಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಪ್ರಾಪತನ್ಮುನುಜಾಸ್ತ್ರಸ್ತಾ ರಥೇಭ್ಯೋ ರಥಿನಸ್ತದಾ॥ 7-128-8 (50284) ತೇ ಹನ್ಯಮಾನಾ ಭೀಮೇನ ಗದಾಹಸ್ತೇನ ತಾವಕಾಃ। ಪ್ರಾದ್ರವಂತ ರಣೇ ಭೀತಾ ವ್ಯಾಘ್ರಘ್ರಾತಾ ಮೃಗಾ ಇವ॥ 7-128-9 (50285) ಸ ತಾನ್ವಿದ್ರಾವ್ಯ ಕೌಂತೇಯಃ ಸಂಖ್ಯೇಽಮಿತ್ರಾಂದುರಾಸದಾನ್। ಸುಪರ್ಣ ಇವ ವೇಗೇನ ಪಕ್ಷಿರಾಡತ್ಯಗಾಚ್ಚಮೂಂ॥ 7-128-10 (50286) ತಥಾ ತು ವಿಪ್ರಕುರ್ವಾಣಂ ರಥಯೂಥಪಯೂಥಪಂ। ಭಾರದ್ವಾಜೋ ಮಹಾರಾಜ ಭೀಮಸೇನಂ ಸಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-128-11 (50287) ಭೀಮಂ ತು ಸಮರೇ ದ್ರೋಣೋ ವಾರಯಿತ್ವಾ ಶರೋರ್ಮಿಭಿಃ। ಅಕರೋತ್ಸಹಸಾ ನಾದಂ ಷಾಂಡೂನಾಂ ಭಯಮಾದಧತ್॥ 7-128-12 (50288) ತದ್ಯುದ್ಧಮಾಸೀತ್ಸುಮಹದ್ಧೋರಂ ದೇವಾಸುರೋಪಮಂ। ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಚ ಮಹಾರಾಜ ಭೀಮಸ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-128-13 (50289) ಯದಾ ತು ವಿಶಿಖೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ದ್ರೋಣಚಾಪವಿನಿಃಸೃತೈಃ। ವಧ್ಯಂತೇ ಸಮರೇ ವೀರಾಃ ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ॥ 7-128-14 (50290) ತತೋ ರಥಾದವಪ್ಲುತ್ಯ ವೇಗಮಾಸ್ಥಾಯ ಪಾಂಡವಃ। ನಿಮೀಲ್ಯ ನಯನೇ ರಾಜನ್ಪದಾತಿರ್ದ್ರೋಣಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-128-15 (50291) ಅಂಸೇ ಶಿರೋ ಭೀಮಸೇನಃ ಕರೌ ಕೃತ್ವೋರಸಿ ಸ್ಥಿರೌ। ವೇಗಮಾಸ್ಥಾಯ ಬಲವಾನ್ಮನೋನಿಲಗರುತ್ಮತಾಂ॥ 7-128-16 (50292) ಯಥಾ ಹಿ ಗೋವೃಷೋ ವರ್ಷಂ ಪ್ರತಿಗೃಹ್ಣಾತಿ ಲೀಲಯಾ। ತಥಾ ಭೀಮೋ ನರವ್ಯಾಘ್ರಃ ಶರವರ್ಷಂ ಸಮಗ್ರಹೀತ್॥ 7-128-17 (50293) ಸ ವಧ್ಯಮಾನಃ ಸಮರೇ ರಥಂ ದ್ರೋಣಸ್ಯ ಮಾರಿಷ। ಈಷಾಯಾಂ ಪಾಣಿನಾ ಗೃಹ್ಯ ಪ್ರಚಿಕ್ಷೇಪ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-128-18 (50294) ದ್ರೋಣಸ್ತು ಸತ್ವರೋ ರಾಜನ್ಕ್ಷಿಪ್ತೋ ಭೀಮೇನ ಸಂಯುಗೇ। `ದದೃಶೇ ತಾವಕೈರ್ಯೋಧೈರ್ವಿಸ್ಮಯೋತ್ಫುಲ್ಲಲೋಚನೈಃ। ಪರಿಹೃತ್ಯ ರಥಂ ದ್ರೋಣಶ್ಚೂರ್ಣಿತಂ ತಂ ಮಹೀತಲೇ'॥ 7-128-19 (50295) ರಥಮನ್ಯಂ ಸಮಾರುಹ್ಯ ವ್ಯೂಹದ್ವಾರಂ ಯಯೌ ಪುನಃ। ತಮಾಯಾಂತಂ ತಥಾ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭಗ್ನೋತ್ಸಾಹಂ ಗುರುಂ ತದಾ॥ 7-128-20 (50296) ಗತ್ವಾ ವೇಗಾತ್ಪುನರ್ಭೀಮೋ ಧುರಂ ಗೃಹ್ಯ ರಥಸ್ಯ ತು। ತಮಪ್ಯತಿರಥಂ ಭೀಮಶ್ಚಿಕ್ಷೇಪ ಭೃಶರೋಷಿತಃ॥ 7-128-21 (50297) ಏವಮಷ್ಟೌ ರಥಾಃ ಕ್ಷಿಪ್ತಾ ಭೀಮಸೇನೇನ ಲೀಲಯಾ॥ 7-128-22 (50298) ವ್ಯದೃಶ್ಯತ ನಿಮೇಷೇಣ ಪುನಃ ಸ್ವರಥಮಾಸ್ಥಿತಃ। ದೃಶ್ಯತೇ ತಾವಕೈರ್ಯೋಧೈರ್ವಿಸ್ಮಯೋತ್ಫುಲ್ಲಲೋಚನೈಃ॥ 7-128-23 (50299) ತಸ್ಮಿನ್ಕ್ಷಣೇ ತಸ್ಯ ಯಂತಾ ತೂರ್ಣಮಶ್ವಾನಚೋದಯತ್। ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಕೌರವ್ಯ ತದದ್ಭುತಮಿವಾಭವತ್॥ 7-128-24 (50300) ತತಃ ಸ್ವರಥಮಾಸ್ಥಾಯ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾಬಲಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ ವೇಗೇನ ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ವಾಹಿನೀಂ॥ 7-128-25 (50301) ಸ ಮೃದ್ಗನ್ಕ್ಷತ್ರಿಯಾನಾಜೌ ವಾತೋ ವೃಕ್ಷಾನಿವೋದ್ಧತಃ। ಅಗಚ್ಛದ್ದಾರಯನ್ಸೇನಾಂ ಸಿಂಧುವೇಗೋ ನಗಾನಿವ॥ 7-128-26 (50302) ಭೋಜಾನೀಕಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಹಾರ್ದಿಕ್ಯೇನಾಭಿರಕ್ಷಿತಂ। ಪ್ರಮಥ್ಯ ತರಸಾ ವೀರಸ್ತದಪ್ಯತಿಬಲೋಽಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-128-27 (50303) ಸಂತ್ರಾಸಯನ್ನನೀಕಾನಿ ತಲಶಬ್ದೇನ ಪಾಂಡವಃ। ಅಜಯತ್ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಶಾರ್ದೂಲ ಇವ ಗೋವೃಷಾನ್॥ 7-128-28 (50304) ಭೋಜಾನೀಕಮತಿಕ್ರಂಯ ದರದಾನಾಂ ಚ ವಾಹಿನೀಂ। ತಥಾ ಂಲೇಚ್ಛಗಣಾನನ್ಯಾನ್ಬಹೂನ್ಯುದ್ಧವಿಶಾರದಾನ್॥ 7-128-29 (50305) ಸಾತ್ಯಕಿಂ ಚೈವ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ಮಹಾರಥಂ। ರಥೇನ ಯತ್ತಃ ಕೌಂತೇಯೋ ವೇಗೇನ ಪ್ರಯಯೌ ತದಾ॥ 7-128-30 (50306) ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರಷ್ಟುಕಾಮೋ ಧನಂಜಯಂ। ಅತೀತ್ಯ ಸಮರೇ ಯೋಧಾಂಸ್ತಾವಕಾನ್ಪಾಂಡುನಂದನಃ॥ 7-128-31 (50307) ಸೋಽಪಶ್ಯದರ್ಜುನಂ ತತ್ರ ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ಮಹಾರಥಂ। ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧಾರ್ಥಂ ಹಿ ಪರಾಕ್ರಾಂತಂ ಪರಾಕ್ರಮೀ॥ 7-128-32 (50308) ತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಶ್ಚುಕ್ರೋಶ ಮಹತೋ ರವಾನ್। ಪ್ರಾವೃಟ್ಕಾಲೇ ಮಹಾರಾಜ ನರ್ದನ್ನಿವ ಬಲಾಹಕಃ॥ 7-128-33 (50309) ತಂ ತಸ್ಯ ನಿನದಂ ಘೋರಂ ಪಾರ್ಥಃ ಶುಶ್ರಾವ ನರ್ದತಃ। ವಾಸುದೇವಶ್ಚ ಕೌರವ್ಯ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-128-34 (50310) ತೌ ಶ್ರುತ್ವಾ ಯುಗಪದ್ವೀರೌ ನಿನದಂ ತಸ್ಯ ಶುಷ್ಮಿಣಃ। ಪುನಃ ಪುನಃ ಪ್ರಾಣದತಾಂ ದಿದೃಕ್ಷಂತೌ ವೃಕೋದರಂ॥ 7-128-35 (50311) ತತಃ ಪಾರ್ಥೋ ಮಹಾನಾದಂ ಮುಂಚನ್ವೈ ಮಾಧವಶ್ಚ ಹ। ಅಭ್ಯಯಾತಾಂ ಮಹಾರಾಜ ನರ್ದಂತೌ ಗೋವೃಷಾವಿವ॥ 7-128-36 (50312) ಭೀಮಸೇನರವಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಫಲ್ಗುನಸ್ಯ ಚ ಧನ್ವಿನಃ। ಅಪ್ರೀಯತ ಮಹಾರಾಜ ಧರ್ಮಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-128-37 (50313) ವಿಶೋಕಶ್ಚಾಭವದ್ರಾಜಾ ಶ್ರುತ್ವಾ ತಂ ನಿನದಂ ತಯೋಃ। ಧನಂಜಯಸ್ಯ ಸಮರೇ ಜಯಮಾಶಾಸ್ತವಾನ್ವಿಭಿಃ॥ 7-128-38 (50314) ತಥಾ ತು ನರ್ದಮಾನೇ ವೈ ಭೀಮಸೇನೇ ಮದೋತ್ಕಟೇ। ಸ್ಮಿತಂ ಕೃತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಧರ್ಮಪುತ್ರೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ॥ 7-128-39 (50315) ಹೃದ್ಗತಂ ಮನಸಾ ಪ್ರಾಹ ಧ್ಯಾತ್ವಾ ಧರ್ಮಭೃತಾಂ ವರಃ। ದತ್ತಾ ಭೀಮ ತ್ವಯಾ ಸಂವಿತ್ಕೃತಂ ಗುರುವಚಸ್ತಥಾ॥ 7-128-40 (50316) ನ ಹಿ ತೇಷಾಂ ಜಯೋ ಯುದ್ಧೇ ಯೇಷಾಂ ದ್ವೇಷ್ಟಾಽಸಿ ಪಾಂಡವ। ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಜೀವತಿ ಸಂಗ್ರಮೇ ಸವ್ಯಸಾಚೀ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-128-41 (50317) ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಚ ಕುಶಲೀ ವೀರಃ ಸಾತ್ಯಕಿಃ ಸತ್ಯವಿಕ್ರಮಃ। ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಶೃಣೋಮಿ ಗರ್ಜಂತೌ ವಾಸುದೇವಧನಂಜಯೌ॥ 7-128-42 (50318) ಯೇನ ಶಕ್ರಂ ರಣೇ ಜಿತ್ವಾ ತರ್ಪಿತೋ ಹವ್ಯವಾಹನಃ। ಸ ಹಂತಾ ದ್ವಿಷತಾಂ ಸಂಖ್ಯೇ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಜೀವತಿ ಫಲ್ಗುನಃ॥ 7-128-43 (50319) ಯಸ್ಯ ಬಾಹುಬಲಂ ಸರ್ವೇ ವಯಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ಜೀವಿತಾಃ। ಸ ಹಂತಾ ರಿ ಪುಸೈನ್ಯಾನಾಂ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಜೀವತಿ ಫಲ್ಗುನಃ॥ 7-128-44 (50320) ನಿವಾತಕವಚಾ ಯೇನ ದೇವೈರಪಿ ಸುದುರ್ಜಯಾಃ। ನಿರ್ಜಿತಾ ಧನುಷೈಕೇನ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಾರ್ಥಃ ಸ ಜೀವತಿ॥ 7-128-45 (50321) ಕೌರವಾನ್ಸಹಿತಾನ್ಸರ್ವಾನ್ಗೋಗ್ರಹಾರ್ಥೇ ಸಮಾಗತಾನ್। ಯೋಽಜಯನ್ಮತ್ಸ್ಯನಗರೇ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಾರ್ಥಃ ಸ ಜೀವತಿ॥ 7-128-46 (50322) ಕಾಲಕೇಯಸಹಸ್ರಾಣಿ ಚತುರ್ದಶ ಮಹಾರಣೇ। ಯೋಽವಧೀದ್ಭುಜವೀರ್ಯೇಣ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಾರ್ಥಃ ಸ ಜೀವತಿ॥ 7-128-47 (50323) ಗಂಧರ್ವರಾಜಂ ಬಲಿನಂ ದುರ್ಯೋಧನಕೃತೇ ಚ ವೈ। ಜಿತವಾನ್ಯೋಽಸ್ತ್ರವೀರ್ಯೇಣ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಾರ್ಥಃ ಸ ಜೀವತಿ॥ 7-128-48 (50324) ಕಿರೀಟಮಾಲೀ ಬಲವಾಂಛೇತಾಶ್ವಃ ಕೃಷ್ಣಸಾರಥಿಃ। ಮಮ ಪ್ರಿಯಶ್ಚ ಸತತಂ ದಿಷ್ಟ್ಯಾ ಪಾರ್ಥಃ ಸ ಜೀವತಿ॥ 7-128-49 (50325) ಪುತ್ರಶೋಕಾಭಿಸಂತಪ್ತಶ್ಚಿಕೀರ್ಷನ್ಕರ್ಮ ದುಷ್ಕರಂ। ಜಯದ್ರಥವಧಾನ್ವೇಷೀ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಂ ಕೃತವಾನ್ಹಿ ಯಃ। ಕಚ್ಚಿತ್ಸ ಸೈಂಧವಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಹನಿಷ್ಯತಿ ಧನಂಜಯಃ॥ 7-128-50 (50326) ಕಚ್ಚಿತ್ತೀರ್ಣಪ್ರತಿಜ್ಞಂ ಹಿ ವಾಸುದೇವೇನ ರಕ್ಷಿತಂ। ಅನಸ್ತಮಿತ ಆದಿತ್ಯೇ ಸಮೇಷ್ಯಾಂಯಹಮರ್ಜುನಂ॥ 7-128-51 (50327) ಕಚ್ಚಿತ್ಸೈಂಧವಕೋ ರಾಜಾ ದುರ್ಯೋಧನಹಿತೇ ರತಃ। ನಂದಯಿಷ್ಯತ್ಯಮಿತ್ರಾನ್ಹಿ ಫಲ್ಗುನೇನ ನಿಪಾತಿತಃ॥ 7-128-52 (50328) ಕಚ್ಚಿದ್ದುರ್ಯೋಧನೋ ರಾಜಾ ಫಲ್ಗುನೇನ ನಿಪಾತಿತಂ। ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸೈಂಧವಕಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಶಮಮಸ್ಮಾಸು ಧಾಸ್ಯತಿ॥ 7-128-53 (50329) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ವಿನಿಹತಾನ್ಭ್ರಾತೄನ್ಭೀಮಸೇನೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಕಚ್ಚಿದ್ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಂದಃ ಶಮಮಸ್ಮಾಸು ಯಾಸ್ಯತಿ॥ 7-128-54 (50330) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಚಾನ್ಯಾನ್ಮಹಾಯೋಧಾನ್ಪಾತಿತಾಂಧರಣೀತಲೇ। ಕಚ್ಚಿದ್ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಂದಃ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪಂ ಗಮಿಷ್ಯತಿ॥ 7-128-55 (50331) ಶೇಷಸ್ಯ ರಕ್ಷಣಾರ್ಥಂ ಚ ಸಂಧಾಸ್ಯತಿ ಸುಯೋಧನಃ॥ ಏವಂ ಬಹುವಿಧಂ ತಸ್ಯ ರಾಜ್ಞಶ್ಚಿಂತಯತಸ್ತದಾ। 7-128-56 (50332) ಕೃಪಯಾಽಭಿಪರೀತಸ್ಯ ಘೋರಂ ಯುದ್ಧಮವರ್ತತ॥ ॥ 7-128-57 (50333) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಅಷ್ಟಾವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 128 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-128-24 ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಕಮೇಂತಿ ಶೇಷಃ॥ 5-128-128 ಅಷ್ಟಾವಿಂಶತ್ಯಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-129-0 (50334) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-129-0x (4591) ನಿನದಂತಂ ತಥಾ ತಂ ತು ಭೀಮಸೇನಂ ಮಹಾಬಲಂ। ಮೇಘಸ್ತನಿತನಿರ್ಘೋಷಂ ಕೇ ವೀರಾಃ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-129-1 (50335) ನ ಹಿ ಪಶ್ಯಾಂಯಹಂ ತಂ ವೈ ತ್ರಿಷು ಲೋಕೇಷು ಕಂಚನ। ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಯಸ್ತಿಷ್ಠೇದಗ್ರತೋ ರಣೇ॥ 7-129-2 (50336) ಗದಾಂ ಯುಯುತ್ಸಮಾನಸ್ಯ ಕಾಲಸ್ಯೇವೇಹ ಸಂಚಯ। ನ ಹಿ ಪಶ್ಯಾಂಯಹಂ ಯುದ್ಧೇ ಯಸ್ತಿಷ್ಠೇದಗ್ರತಃ ಪುಮಾನ್॥ 7-129-3 (50337) ರಥಂ ರಥೇನ ಯೋ ಹನ್ಯಾತ್ಕುಂಜರಂ ಕುಂಚರೇಣ ಚ। ಕಸ್ತಸ್ಯ ಸಮರೇ ಸ್ಥಾತಾ ಸಾಕ್ಷಾದಪಿ ಪುರಂದರಃ॥ 7-129-4 (50338) ಕ್ರುದ್ಧಸ್ಯ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಮಮ ಪುತ್ರಾಂಜಿಘಾಂಸತಃ। ದುರ್ಯೋಧನಹಿತೇ ಯುಕ್ತಾಃ ಸಮತಿಷ್ಠಂತ ಕೇಽಗ್ರತಃ॥ 7-129-5 (50339) ಭೀಮಸೇನದವಾಗ್ನೇಸ್ತು ಮಮ ಪುತ್ರಾಂಸ್ತೃಣೋಲಪಂ। ಪ್ರಧಕ್ಷ್ಯತೋ ರಣಮುಖೇ ಕೇಽತಿಷ್ಠನ್ನಗ್ರತೋ ನರಾಃ॥ 7-129-6 (50340) ಕಾಲ್ಯಮಾನಾಂಸ್ತು ಪುತ್ರಾನ್ಮೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀಮಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಕಾಲೇನೇವ ಪ್ರಜಾಃ ಸರ್ವಾಃ ಕೇ ಭೀಮಂ ಪರ್ಯವಾರಯನ್॥ 7-129-7 (50341) ನ ಮೇಽರ್ಜುನಾದ್ಭಯಂ ತಾದೃಕ್ಕೃಷ್ಣಾನ್ನಾಪಿ ಚ ಸಾತ್ವತಾತ್। ಹುತಭುಗ್ಜನ್ಮನೋ ನೈವ ಯಾದೃಗ್ಭೀಮಾದ್ಭಯಂ ಮಮ॥ 7-129-8 (50342) ಭೀಮವಹ್ನೇಃ ಪ್ರದೀಪ್ತಸ್ಯ ಮಮ ಪುತ್ರಾಂದಿಧಕ್ಷತಃ। ಕೇ ಶೂರಾಃ ಪರ್ಯವರ್ತಂತ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-129-9 (50343) ಸಂಚಯ ಉವಾಚ। 7-129-10x (4592) ತಥಾ ತು ನರ್ದಮಾನಂ ತಂ ಭೀಮಸೇನಂ ಮಹಾಬಲಂ। ತುಮುಲೇನೈವ ಶಬ್ದೇನ ಕರ್ಣೋಽಪ್ಯಭ್ಯದ್ರವದ್ಬಲೀ॥ 7-129-10 (50344) ವ್ಯಾಕ್ಷಿಪನ್ಸುಮಹಚ್ಚಾಪಮತಿಮಾತ್ರಮಮರ್ಷಣಃ। ಕರ್ಣಃ ಸುಯುದ್ಧಮಾಕಾಂಕ್ಷಂದರ್ಶಯಿಷ್ಯನ್ಬಲಂ ಮೃಧೇ॥ 7-129-11 (50345) ರುರೋಧ ಮಾರ್ಗಂ ಭೀಮಸ್ಯ ವಾತಸ್ಯೇವ ಮಹೀರುಹಃ। ಭೀಮೋಽಪಿ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸಾವೇಗಂ ಪುರೋ ವೈಕರ್ತನಂ ಸ್ಥಿತಂ॥ 7-129-12 (50346) ಚುಕೋಪ ಬಲವದ್ವೀರಶ್ಚಿಕ್ಷೇಪಾಸ್ಯ ಶಿಲಾಶಿತಾನ್। ತಾನ್ಪ್ರತ್ಯಗೃಹ್ಣಾತ್ಕರ್ಣೋಽಪಿ ಪ್ರತೀಪಂ ಪ್ರಾಪಯಚ್ಛರಾನ್॥ 7-129-13 (50347) ತತಸ್ತು ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಂ ಯತನಾಂ ಪ್ರೇಕ್ಷತಾಂ ತದಾ। ಪ್ರಾವೇಪನ್ನಿವ ಗಾತ್ರಾಣಿ ಕರ್ಣಭೀಮಸಮಾಗಮೇ॥ 7-129-14 (50348) ರಥಿನಾಂ ಸಾದಿನಾಂ ಚೈವ ತಯೋಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ತಲಸ್ವನಂ। ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ನಿನದಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಘೋರಂ ರಣಾಜಿರೇ॥ 7-129-15 (50349) ಖಂ ಚ ಭೂಮಿಂ ಚ ಸಂರುದ್ಧಾಂ ಮೇನಿರೇ ಕ್ಷತ್ರಿಯರ್ಷಭಾಃ। ಪುನರ್ಘೋರೇಣ ನಾದೇನ ಪಾಂಡವಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-129-16 (50350) ಸಮರೇ ಸರ್ವಯೋಧಾನಾಂ ಧನೂಂಷ್ಯಭ್ಯಪತನ್ಕ್ಷಿತೌ। ಶಸ್ತ್ರಾಣಿ ನ್ಯಪತಂದೋರ್ಭ್ಯಃ ಕೇಷಾಂಚಿಚ್ಚಾಸವೋಽದ್ರವನ್॥ 7-129-17 (50351) ವಿತ್ರಸ್ತಾನಿ ಚ ಸರ್ವಾಣಿ ಶಕೃನ್ಮೂತ್ರಂ ಪ್ರಸುಸ್ರುವುಃ। ವಾಹನಾನಿ ಚ ಸರ್ವಾಣಿ ಬಭೂವುರ್ವಿಮನಾಂಸಿ ಚ॥ 7-129-18 (50352) ಪ್ರಾದುರಾಸನ್ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಘೋರಾಣಿ ಸುಬಹೂನ್ಯುತ। ಗೃಧ್ರಕಂಕಬಲೈಶ್ಚಾಸೀದಂತರಿಕ್ಷಂ ಸಮಾವೃತಂ॥ 7-129-19 (50353) ತಸ್ಮಿನ್ಸುತುಮುಲೇ ರಾಜನ್ಕರ್ಣಭೀಮಸಮಾಗಮೇ। ತತಃ ಕರ್ಣಸ್ತು ವಿಂಶತ್ಯಾ ಶರಾಣಾಂ ಭೀಮಮಾರ್ದಯತ್॥ 7-129-20 (50354) ವಿವ್ಯಾಧ ಚಾಸ್ಯ ತ್ವರಿತಃ ಸೂತಂ ಪಂಚಭಿರಾಶುಗೈಃ। ಪ್ರಹಸ್ಯ ಭೀಮಸೇನೋಽಪಿ ಕರ್ಣಂ ಪ್ರತ್ಯಾದ್ರವದ್ರಣೇ॥ 7-129-21 (50355) ಸಾಯಕಾನಾಂ ಚತುಃ ಷಷ್ಟ್ಯಾ ಕ್ಷಿಪ್ರಕಾರೀ ಮಹಾಯಶಾಃ। ತಸ್ಯ ಕರ್ಣೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಸಾಯಕಾಂಶ್ಚತುರೋಽಕ್ಷಿಪತ್॥ 7-129-22 (50356) ಅಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾಂಶ್ಚ ತಾನ್ಭೀಮಃ ಸಾಯಕೈರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಬಹುಧಾ ರಾಜಂದರ್ಶಯನ್ಪಾಣಿಲಾಘವಂ॥ 7-129-23 (50357) ತಂ ಕರ್ಣಶ್ಚಾದಯಾಮಾಸ ಶರವ್ರಾತೈರನೇಕಶಃ। ಸಂಛಾದ್ಯಮಾನಃ ಕರ್ಣೇನ ಬಹುಧಾ ಪಾಣ಼್ಡುನಂದನಃ॥ 7-129-24 (50358) ಚಿಚ್ಛೇದ ಚಾಪಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಮುಷ್ಟಿದೇಶೇ ಮಹಾರಥಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಚೈನಂ ಬಹುಭಿಃ ಸಾಯಕೈರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ॥ 7-129-25 (50359) ಅಥಾನ್ಯದ್ಧನುರಾದಾಯ ಸಞ್ಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಚ ಸೂತಜಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಮರೇ ಭೀಮಂ ಭೀಮಕರ್ಮಾ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-129-26 (50360) ತಸ್ಯ ಬೀಮೋ ಭೃಶಂ ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತ್ರೀಞ್ಶರಾನ್ನತಪರ್ವಣಃ। ನಿಚಖಾನೋರಸಿ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ವೇಗತಃ॥ 7-129-27 (50361) ತೈಃ ಕರ್ಣೋಽರಾಜತ ಶರೈರುರೋಮಧ್ಯಗತೈಃ ಸದಾ। ಮಹೀಧರ ಇವೋದಗ್ರಸ್ತ್ರಿಶೃಂಗೋ ಭರತರ್ಷಭ॥ 7-129-28 (50362) ಸುಸ್ರಾವ ಚಾಸ್ಯ ರುಧಿರಂ ವಿದ್ಧಸ್ಯ ಪರಮೇಷುಭಿಃ। ಧಾತುಪ್ರಸ್ಯಂದಿನಃ ಶೈಲಾದ್ಯಥಾ ಗೈರಿಕಧಾತವಃ॥ 7-129-29 (50363) ಕಿಂಚಿದ್ವಿಚಲಿತಃ ಕರ್ಣಃ ಸುಪ್ರಹಾರಾಭಿಪೀಡಿತಃ। ಆಕರ್ಣಪೂರ್ಣಮಾಕೃಷ್ಯ ಭೀಮಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-129-30 (50364) ಚಿಕ್ಷೇಪ ಚ ಪುನರ್ಬಾಣಾಞ್ಶತಶೋಽಥ ಸಹಸ್ರಶಃ। ಸ ಶರೈರರ್ದಿತಸ್ತೇನ ಕರ್ಣೇನ ದೃಢಧನ್ವಿನಾ। ಧನುರ್ಜ್ಯಾಮಚ್ಛಿನತ್ತೂರ್ಣಂ ಭೀಮಸ್ತಸ್ಯ ಕ್ಷುರೇಣ ಹ॥ 7-129-31 (50365) ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಭಲ್ಲೇನ ರಥನೀಡಾದಪಾತಯತ್। ವಾಹಾಂಶ್ಚ ಚತುರಸ್ತಸ್ಯ ವ್ಯಸೂಂಶ್ಚಕ್ರೇ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-129-32 (50366) ಹತಾಶ್ವಾತ್ತು ರಥಾತ್ಕರ್ಣಃ ಸಮಾಪ್ಲುತ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಸ್ಯಂದನಂ ವೃಷಸೇನಸ್ಯ ತೂರ್ಣಮಾಪುಪ್ಲುವೇ ಭಯಾತ್॥ 7-129-33 (50367) ನಿರ್ಜಿತ್ಯ ತು ರಣೇ ಕರ್ಣಂ ಭೀಮಸೇನಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ನನಾದ ಬಲವಾನ್ನಾದಂ ಪರ್ಜನ್ಯನಿನದೋಪಮಂ॥ 7-129-34 (50368) ತಸ್ಯ ತಂ ನಿನದಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪ್ರಹೃಷ್ಟೋಽಭೂದ್ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಕರ್ಣಂ ಪರಾಜಿತಂ ಮತ್ವಾ ಭೀಮಸೇನೇನ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-129-35 (50369) ಸಮಂತಾಚ್ಛಂಖನಿನದಂ ಪಾಂಡುಸೇನಾಽಕರೋತ್ತದಾ। ಶತ್ರುಸೇನಾಧ್ವನಿಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ತಾವಕಾ ಹ್ಯನದನ್ಭೃಶಂ॥ 7-129-36 (50370) ಸ ಶಂಖಬಾಣನಿನದೈರ್ಹರ್ಷಾದ್ರಾಜಾ ಸ್ವವಾಹಿನೀಂ। ಚಕ್ರೇ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಹರ್ಷನಾದೈಶ್ಚ ಸಂಕುಲಾಂ॥ ಗಾಂಡೀವಂ ವ್ಯಾಕ್ಷಿಪತ್ಪಾರ್ಥಃ ಕೃಷ್ಣೋಽಪ್ಯಬ್ಜಮವಾದಯತ್ 7-129-37 (50371) ತಮಂತರ್ಧಾಯ ನಿನದಂ ಭೀಮಸ್ಯ ನದತೋ ಧ್ವನಿಃ। ಅಶ್ರೂಯತ ತದಾ ರಾಜನ್ಸರ್ವಸೈನ್ಯೇಷು ದಾರುಣಃ॥ 7-129-38 (50372) ತತೋ ವ್ಯಾಯಚ್ಛತಾಮಸ್ತ್ರೈಃ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಗಜಿಹ್ಮಗೈಃ। ಮೃದುಪೂರ್ವಂ ತು ರಾಧೇಯೋ ದೃಢಪೂರ್ವಂ ತು ಪಾಂಡವಃ॥ 7-129-39 (50373) `ಭೀಮೋಽಪಿ ಚ ಮಹಾರಾಜ ವೈಕರ್ತನಮುಪಾದ್ರವತ್। ಆಸುರೇ ತು ಮಹಾಸೈನ್ಯೇ ತಾರಕಂ ಪಾವಕಿರ್ಯಥಾ॥ 7-129-40 (50374) ತಯೋರೇವಂ ಮಹದ್ಯುದ್ಧಮಭವದ್ಭೀಮಕರ್ಣಯೋಃ। ತಂ ಭೀಮಸೇನೋ ಮಹತಾ ಶರವರ್ಷೇಣ ವಾರಯನ್॥ 7-129-41 (50375) ವಿವ್ಯಾಧ ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಹಯಾಂಶ್ಚ ಚತುರಃ ಶರೈಃ। ಧ್ವಜಂ ಚಾಸ್ಯ ಪತಾಕಾಂ ಚ ಭಲ್ಲೈಃ ಸನ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ರಥಂ ಚ ಚಕ್ರರಕ್ಷೌ ಚ ಭೀಮಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಮಾರಿಷ॥ 7-129-42 (50376) ಕರ್ಣೋಽಪಿ ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠೋ ಭೀಮಸೇನೇನ ಕಂಪಿತಃ। ಖಂಗಚರ್ಮಧರೋ ರಾಜನ್ಭೀಮಮಭ್ಯದ್ರವದ್ಬಲೀ॥ 7-129-43 (50377) ಭೀಮಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ಖಂಗಂ ಚ ಚರ್ಮಣಾ ಸಹ ಮಾರಿಷ॥ 7-129-44 (50378) ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕರ್ಣಂ ಚ ಪಾರ್ಥೇನ ಬಾಧಿತಂ ಬಹುಭಿಃ ಶರೈಃ। ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಹಾರಾಜ ದುಶ್ಶಲಂ ಪ್ರತ್ಯಭಾಷತ। ಕರ್ಣಂ ಕೃಚ್ಛ್ರಗತಂ ಪಶ್ಯ ಶೀಘ್ರಂ ಯಾನಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಹ॥ 7-129-45 (50379) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-129-46x (4593) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತತೋ ರಾಜ್ಞಾ ದುಶ್ಶಲಃ ಸಮುಪಾದ್ರವತ್। ದುಶ್ಶಲಸ್ಯ ರಥಂ ಕರ್ಣಶ್ಚಾರುರೋಹ ಮಹಾರಥಃ॥ 7-129-46 (50380) ತೌ ಪಾರ್ಥಃ ಸಹಸಾ ಗತ್ವಾ ವಿವ್ಯಾಧ ದಶಭಿಃ ಶರೈಃ। ಪುನಶ್ಚ ಕರ್ಣಂ ವಿದ್ಧ್ವಾಽಪಿ ದುಶ್ಶಲಸ್ಯ ಶಿರೋಽಹರತ್॥ 7-129-47 (50381) ದುಶ್ಶಲಂ ನಿಹತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀಮಸೇನೇನ ಮಾರಿಷ। ತಸ್ಯೈವ ಧನುರಾದಾಯ ಕರ್ಣೋ ವಿವ್ಯಾಧ ಪಾಂಡವಂ॥ 7-129-48 (50382) ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸಮರೇ ವೀರೌ ಯುಯುಧಾತೇ ಮಹಾಬಲೌ। ಶತ್ರುಘ್ನೌ ಶತ್ರುಮಧ್ಯೇ ತು ಬಲವಜ್ರಭೃತಾವಿವ॥ 7-129-49 (50383) ಭೀಮೋ ವಿದ್ಧಾ ಹಯಾಂಶ್ಚೈವ ಸಾರಥಿಂ ಚ ಪುನಃ ಪುನಃ। ಕರ್ಣಮಭ್ಯದ್ರವತ್ಪಾರ್ಥಃ ಪ್ರಹಸಂಶ್ಚ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-129-50 (50384) ತತೋ ವ್ಯಾಯಚ್ಛಮಾನಸ್ಯ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ತತ್ಸೈನ್ಯಂ ಕಲಿಲೀಭೂತಂ ನ ಪ್ರಾಜ್ಞಾಯತ ಕಿಂಚನ॥ ॥ 7-129-51 (50385) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕೋನತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 129 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-129-1 ಯುಯುತ್ಸಮಾನಸ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರಯತಃ॥ 5-129- ಸಾವೇಗಂ ಸತ್ವರಂ॥ 5-129- ಸಂರುದ್ಧಾಮೇಕತಾಮಾಪನ್ನಾಂ॥ 5-129- ವ್ಯಾಯಚ್ಛತಾಂ ಪ್ರಹರತಾಂ॥ 5-129- ಏಕೋನತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 129 ॥

7-130-0 (50386) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-130-0x (4594) ತಸ್ಮಿನ್ವಿಲುಲಿತೇ ಸೈನ್ಯೇ ಸೈಂಧವಾಯಾರ್ಜುನೇ ಗತೇ। ಸಾತ್ವತೇ ಭೀಮಸೇನೇ ಚ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ದ್ರೋಣಮಭ್ಯಯಾತ್। ತ್ವರನ್ನೇಕರಥೇನೈವ ಬಹು ಕೃತ್ಯಂ ವಿಚಿಂತಯನ್॥ 7-130-1 (50387) ಸ ರಥಸ್ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ತ್ವರಯಾ ಪರಯಾ ಯುತಃ। ತೂರ್ಣಮಭ್ಯದ್ರವದ್ದ್ರೋಣಂ ಮನೋಮಾರುತವೇಗವಾನ್॥ 7-130-2 (50388) `ಇಹ ದೃಷ್ಟ ಇತೋ ನಷ್ಟಃ ಸರಥಃ ಪ್ರಾದ್ರವನ್ನೃಪಃ। ಮುಹೂರ್ತಾದಿವ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ದ್ರೋಣಮಾಸಾದ್ಯ ಮಾರಿಷ'। ಸಸಂಭ್ರಮಾಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮಬ್ರವೀತ್ಕುರನಂದನಃ॥ 7-130-3 (50389) ಅರ್ಜುನೋ ಭೀಮಸೇನಶ್ಚ ಸಾತ್ಯಕಿಶ್ಚಾಪರಾಜಿತಃ। ವಿಜಿತ್ಯ ಸರ್ವಸೈನ್ಯಾನಿ ಸುಮಹಾಂತಿ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-130-4 (50390) ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಸಮೀಪಮನಿವಾರಿತಾಃ। ವ್ಯಾಯಚ್ಛಂತಿ ಚ ತತ್ರಾಪಿ ಸರ್ವ ಏವಾಪರಾಜಿತಾಃ॥ 7-130-5 (50391) ಯದಿ ತಾವದ್ರಣೇ ಪಾರ್ಥೋ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೋ ಮಹಾರಥಃ। ಕಥಂ ಸಾತ್ಯಕಿಭೀಮಾಭ್ಯಾಂ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತೋಽಸಿ ಮಾನದ॥ 7-130-6 (50392) ಆಶ್ಚರ್ಯಭೂತೋ ಲೋಕೇಽಸ್ಮಿನ್ಸಮುದ್ರಸ್ಯೇವ ಶೋಷಣಂ। ನಿರ್ಜಯಸ್ತವ ವಿಪ್ರಾಗ್ರ್ಯ ಸಾತ್ವತೇನಾರ್ಜುನೇನ ಚ। ತಥೈವ ಭೀಮಸೇನೇನ ಲೋಕಃ ಸಂವದತೇ ಭೃಶಂ॥ 7-130-7 (50393) ಕಥಂ ದ್ರೋಣೋ ಜಿತಃ ಸಂಖ್ಯೇ ಧನುರ್ವೇದಸ್ಯ ಪಾರಗಃ। ಇತ್ಯೇವಂ ಬ್ರುವತೇ ಯೋಧಾ ಅಶ್ರದ್ಧೇಯಮಿದಂ ತವ॥ 7-130-8 (50394) ನಾಶ ಏವ ತು ಮೇ ನೂನಂ ಮಂದಭಾಗ್ಯಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಯತ್ರ ತ್ವಾಂ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರಂ ವ್ಯತಿಕ್ರಾಂತಾಸ್ತ್ರಯೋ ರಥಾಃ॥ 7-130-9 (50395) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-130-10x (4595) ಏವಂ ಗತೇ ತು ಕೃತ್ಯೇಽಸ್ಮಿನ್ಬ್ರೂಹಿ ಯತ್ತೇ ವಿವಕ್ಷಿತಂ। ಯದ್ಗತಂ ಗತಮೇವೇದಂ ಶೇಷಂ ಚಿಂತಯ ಮಾನದ॥ 7-130-10 (50396) ದುರ್ಯೋಧನ ಉವಾಚ। 7-130-11x (4596) ಯತ್ಕೃತ್ಯಂ ಸಿಂಧುರಾಜಸ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತಕಾಲಮನಂತರಂ। ತತ್ಸಂವಿಧೀಯತಾಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಸಾಧು ಸಂಚಿಂತ್ಯ ನೋ ದ್ವಿಜ॥ 7-130-11 (50397) ದ್ರೋಣ ಉವಾಚ। 7-130-12x (4597) ಚಿಂತ್ಯಂ ಬಹುವಿಧಂ ತಾತ ಯತ್ಕೃತ್ಯಂ ತಚ್ಛೃಣುಷ್ವ ಮೇ। ತ್ರಯೋ ಹಿ ಸಮತಿಕ್ರಾಂತಾಃ ಪಾಂಡವಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-130-12 (50398) ಯಾವತ್ತೇಷಾಂ ಭಯಂ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾವದೇಷಾಂ ಪುರಃಸರಂ। ತದ್ಗರೀಯಸ್ತರಂ ಮನ್ಯೇ ಯತ್ರ ಕೃಷ್ಣಧನಂಜಯೌ॥ 7-130-13 (50399) ಸಾ ಪುರಸ್ತಾಚ್ಚ ಪಶ್ಚಾಚ್ಚ ಗೃಹೀತಾ ಭಾರತೀ ಚಮೂಃ। ತತ್ರ ಕೃತ್ಯಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಸೈಂಧವಸ್ಯಾಭಿರಕ್ಷಣಂ॥ 7-130-14 (50400) ಸ ನೋ ರಕ್ಷ್ಯತಮಸ್ತಾತ ಕ್ರುದ್ಧಾದ್ಭೀತೋ ಧನಂಜಯಾತ್। ಗತೌ ಚ ಸೈಂಧವಂ ಭೀಮೌ ಯುಯುಧಾನವೃಕೋದರೌ॥ 7-130-15 (50401) ಸಂಪ್ರಾಪ್ತಂ ತದಿದಂ ದ್ಯೂತಂ ಯತ್ತಚ್ಛಕುನಿಬುದ್ಧಿಜಂ। ನ ಸಭಾಯಾಂ ಜಯೋ ವೃತ್ತೋ ನಾಪಿ ತತ್ರ ಪರಾಜಯಃ। ಇಹ ನೋ ಗ್ಲಹಮಾನಾನಾಮದ್ಯ ತಾವಜ್ಜಯಾಜಯೌ॥ 7-130-16 (50402) ಯಾನ್ಸ್ಮ ತಾನ್ಗ್ಲಹತೇ ಘೋರಾಂಛಕುನಿಃ ಕುರುಸಂಸದಿ। ಅಕ್ಷಾನ್ಸ ಮನ್ಯಮಾನಃ ಪ್ರಾಕ್ಶರಾಸ್ತೇ ಹಿ ದುರಾಸದಾಃ॥ 7-130-17 (50403) ಯತ್ರ ತೇ ಬಹವಸ್ತಾತ ಕೌರವೇಯಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಾಃ। ಸೇನ್ನಾಂ ದುರೋದರಂ ವಿದ್ಧಿ ಶರಾನಕ್ಷಾನ್ವಿಶಾಂಪತೇ। ಗ್ಲಹಂ ಚ ಸೈಂಧವಂ ರಾಜಂಸ್ತತ್ರ ದ್ಯೂತಸ್ಯ ನಿಶ್ಚಯಃ॥ 7-130-18 (50404) ಸೈಂಧವೇ ತು ಮಹದ್ದ್ಯೂಂತ ಸಮಾಸಕ್ತಂ ಪರೈಃ ಸಹ। ಅತ್ರ ತೇ ಧ್ರುವಮಾಯತ್ತೋ ಜಯೋ ವಾಽಜಯ ಏವ ವಾ॥ 7-130-19 (50405) ಅತ್ರ ಸರ್ವೇ ಮಹಾರಾಜ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಜೀವಿತಮಾತ್ಮನಃ। ಸೈಂಧವಸ್ಯ ರಣೇ ರಕ್ಷಾಂ ವಿಧಿವತ್ಕರ್ತುಮರ್ಹಥ। ತತ್ರ ನೋ ಗ್ಲಹಮಾನಾನಾಂ ಧ್ರುವೌ ಜಯಪರಾಜಯೌ॥ 7-130-20 (50406) ಯತ್ರ ತೇ ಪರಮೇಷ್ವಾಸಾ ಯತ್ತಾ ರಕ್ಷಂತಿ ಸೈಂಧವಂ। ತತ್ರ ಗಚ್ಛ ಸ್ವಯಂ ಶೀಘ್ರಂ ತಾಂಶ್ಚ ರಕ್ಷಸ್ವ ರಕ್ಷಿಣಃ॥ 7-130-21 (50407) ಇಹೈವ ತ್ವಹಮಾಸಿಷ್ಯೇ ಪ್ರೇಷಯಿಷ್ಯಾಮಿ ಚಾಪರಾನ್। ನಿರೋತ್ಸ್ಯಾಮಿ ಚ ಪಾಂಚಾಲಾನ್ಸಹಿತಾನ್ಪಾಂಡುಸೃಂಜಯೈಃ॥ 7-130-22 (50408) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-130-23x (4598) ತತೋ ದುರ್ಯೋಧನೋಽಗಚ್ಛತ್ತೂರ್ಣಮಾಚಾರ್ಯಶಾಸನಾತ್। ಉದ್ಯಂಯಾತ್ಮಾನಮುಗ್ರಾಯ ಕರ್ಮಣೇ ಸ ಪದಾನುಗಃ॥ 7-130-23 (50409) ಚಕ್ರರಕ್ಷೌ ತು ಪಾಂಚಾಲ್ಯೌ ಯುಧಾಮನ್ಯೂತ್ತಮೌಜಸೌ। ಬಾಹ್ಯೇನ ಸೇನಾಮಭ್ಯೇತ್ಯ ಜಗ್ಮತುಃ ಸವ್ಯಸಾಚಿನಂ॥ 7-130-24 (50410) ಯೌ ತು ಪೂರ್ವಂ ಮಹಾರಾಜ ವಾರಿತೌ ಕೃತವರ್ಮಣಾ। ಪ್ರವಿಷ್ಟೇ ತ್ವರ್ಜುನೇ ರಾಜಂಸ್ತವ ಸೈನ್ಯಂ ಯುಯುತ್ಸಯಾ॥ 7-130-25 (50411) ಪಾರ್ಶ್ವೇ ಭಿತ್ತ್ವಾ ಚಮೂಂ ವೀರೌ ಪ್ರವಿಷ್ಟೌ ತವ ವಾಹಿನೀಂ। ಪಾರ್ಶ್ವೇನ ಸೈನ್ಯಮಾಯಾಂತೌ ಕುರುರಾಜೋ ದದರ್ಶ ಹ॥ 7-130-26 (50412) ತಾಭ್ಯಾಂ ದುರ್ಯೋಧನಃ ಸಾರ್ಧಮಕರೋತ್ಸಂಖ್ಯಮುತ್ತಮಂ। ತ್ವರಿತಸ್ತ್ವರಮಾಣಾಭ್ಯಾಂ ಭ್ರಾತೃಭ್ಯಾಂ ಭಾರತೋ ಬಲೀ॥ 7-130-27 (50413) ತಾವೇನಮಭ್ಯದ್ರವತಾಮುಭಾವುದ್ಯತಕಾರ್ಮುಕೌ। ಮಹಾರಥಸಮಾಖ್ಯಾತೌ ಕ್ಷತ್ರಿಯಪ್ರವರೌ ಯುಧಿ॥ 7-130-28 (50414) ತಮವಿಧ್ಯದ್ಯುಧಾಮನ್ಯುಸ್ತ್ರಿಂಶತಾ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ। ವಿಂಶತ್ಯಾ ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋ ಹಯಾನ್॥ 7-130-29 (50415) ದುರ್ಯೋಧನೋ ಯುಧಾಮನ್ಯೋರ್ಧ್ವಜಮೇಕೇಷುಣಾಽಚ್ಛಿನತ್। ಏಕೇನ ಕಾರ್ಮುಕಂ ಚಾಸ್ಯ ಚಕರ್ತ ತನಯಸ್ತವ॥ 7-130-30 (50416) ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಭಲ್ಲೇನ ರಥನೀಡಾದಪಾಹರತ್। ತತೋಽವಿಧ್ಯಚ್ಛರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈಶ್ಚತುರ್ಭಿಶ್ಚತುರೋ ಹಯಾನ್॥ 7-130-31 (50417) ಯುಧಾಮನ್ಯುಶ್ಚ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಸರಾಂಸ್ತ್ರಿಂಶತಮಾಹವೇ। ವ್ಯಸೃಜತ್ತವ ಪುತ್ರಸ್ಯ ತ್ವರಮಾಣಃ ಸ್ತನಾಂತರೇ॥ 7-130-32 (50418) ತಥೋತ್ತಮೌಜಾಃ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರೈರ್ಹೇಮವಿಭೂಷಿತೈಃ। ಅವಿಧ್ಯತ್ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಪ್ರಾಹಿಣೋದ್ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-130-33 (50419) ದುರ್ಯೋಧನೋಽಪಿ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪಾಂಚಾಲ್ಯಸ್ಯೌತ್ತಮೌಜಸಃ। ಜಘಾನ ಚತುರೋಽಸ್ಯಾಶ್ಚಾನುಭೌ ತೌ ಪಾರ್ಷ್ಣಿಸಾರಥೀ॥ 7-130-34 (50420) ಉತ್ತಮೌಜಾ ಹತಾಶ್ವಸ್ತು ಹತಸೂತಶ್ಚ ಸಂಯುಗೇ। ಆರುರೋಹ ರಥಂ ಭ್ರಾತುರ್ಯುಧಾಮನ್ಯೋರಭಿತ್ವರನ್॥ 7-130-35 (50421) ಸ ರಥಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತಂ ಭ್ರಾತುರ್ದುರ್ಯೋಧನಹಯಾಞ್ಶರೈಃ। ಬಹುಭಿಸ್ತಾಡಯಾಮಾಸ ತೇ ಹತಾಃ ಪ್ರಾಪತನ್ಭುವಿ॥ 7-130-36 (50422) ಹಯೇಷು ಪತಿತೇಷ್ವಸ್ಯ ಚಿಚ್ಛೇದ ಪರಮೇಷುಣಾ। ಯುಧಾಮನ್ಯುರ್ಧನುಃ ಶೀಘ್ರಂ ಶರಾವಾಪಂ ಚ ಸಂಯುಗೇ। `ಅವಿಧ್ಯತ್ಸಾರಥಿಂ ಚಾಸ್ಯ ಪ್ರಾಹಿಣೋದ್ಯಮಸಾದನಂ'॥ 7-130-37 (50423) ಹತಾಶ್ವಸೂತಾತ್ಸರಥಾದವತೀರ್ಯ ನರಾಧಿಪಃ। ಗದಾಮಾದಾಯ ತೇ ಪುತ್ರಃ ಪಾಂಚಲ್ಯಾವಭ್ಯಧಾವತ॥ 7-130-38 (50424) ತಮಾಪತಂತಂ ಸಂಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಕ್ರುದ್ಧಂ ಕುರುಪತಿಂ ತದಾ। ಅವಪ್ಲುತೌ ರಥೋಪಸ್ಥಾದ್ಯುಧಾಮನ್ಯೂತ್ತಮೌಜಸೌ॥ 7-130-39 (50425) ತತಃ ಸ ಹೇಮಚಿತ್ರಂ ತಂ ಗದಯಾ ಸ್ಯಂದನಂ ಗತೀ। ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಪೋಥಯಾಮಾಸ ಸಾಶ್ವಸೂತಧ್ವಜಂ ನೃಪ॥ 7-130-40 (50426) `ಏತದೀದೃಶಕಂ ಪುತ್ರಸ್ತವಾಕಾರ್ಷೀಜ್ಜನಾಧಿಪ। ಗದಯಾ ಗದಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಃ ಸರ್ವಲೋಕಮಹಾರಥಃ'॥ 7-130-41 (50427) ಭಂಕ್ತ್ವಾ ರಥಂ ಸ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಹತಾಶ್ವೋ ಹತಸಾರಥಿಃ। ಮದ್ರರಾಜರಥಂ ತೂರ್ಣಮಾರುರೋಹ ಪರಂತಪಃ॥ 7-130-42 (50428) ಪಾಂಚಾಲಾನಾಂ ತತೋ ಮುಖ್ಯೌ ರಾಜಪುತ್ರೌ ಮಹಾರಥೌ। ರಥಾವನ್ಯೌ ಸಮಾರುಹ್ಯ ಬೀಭತ್ಸುಮಭಿಜಗ್ಮುತಃ॥ ॥ 7-130-43 (50429) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 130 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-130-17 ತಾನ್ಪ್ರಸಿದ್ಧಾನ್ ಯಾನಕ್ಷಾನ್। ಅಕ್ಷಾನ್ ಮನ್ಯಮಾನಃ ಪ್ರಾಗ್ ಗ್ಲಹತೇಸ್ಮ ಇತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-130-18 ಯತ್ರ ಸಭಾಯಾಮ। ದೂರೋದರಂ ದ್ಯೂತಕಾರಿಣಂ॥ 5-130-20 ಜಯಪರಾಜಯೌ ಜಯಃ ಪರಾಜಯೋ ವೇತ್ಯರ್ಥಃ॥ 5-130-130 ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-131-0 (50430) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-131-0x (4599) ವರ್ತಮಾನೇ ಮಹಾರಾಜ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ರೋಮಹರ್ಷಣೇ। ವ್ಯಾಕುಲೇಷು ಚ ಸರ್ವೇಷು ಪೀಡ್ಯಮಾನೇಷು ಸರ್ವಶಃ॥ 7-131-1 (50431) ರಾಧೇಯೋ ಭೀಮಮಾನರ್ಚ್ಛ ಯುದ್ಧಾಯ ಭರತರ್ಷಭ। ಯಥಾ ನಾಗೋ ವನೇ ನಾಗಂ ಮತ್ತೋ ಮತ್ತಮಭಿದ್ರವೇತ್॥ 7-131-2 (50432) `ತತೋ ವ್ಯಾಯಚ್ಛತಾಮಸ್ತ್ರೈಃ ಪೃಥಕ್ಪೃಥಗರಿಂದಮೌ। ಮೃದುಪೂರ್ವಂ ಚ ರಾಧೇಯೋ ದೃಢಪೂರ್ವಂ ಚ ಪಾಂಡವಃ'॥ 7-131-3 (50433) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-131-4x (4600) ಯೌ ತೌ ಕರ್ಣಶ್ಚ ಭೀಮಶ್ಚ ಸಂಪ್ರಯುದ್ಧೌ ಮಹಾಬಲೌ। ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ರಥೋಪಾಂತೇ ಕೀದೃಶಃ ಸೋಽಭವದ್ರಣಃ॥ 7-131-4 (50434) ಪೂರ್ವಂ ಹಿ ನಿರ್ಜಿತಃ ಕರ್ಣೋ ಭೀಮಸೇನೇನ ಸಂಯುಗೇ। ಕಥಂ ಭೂಯಃ ಸ ರಾಧೇಯೋ ಭೀಮಮಾಗಾನ್ಮಹಾರಥಃ॥ 7-131-5 (50435) ಭೀಮೋ ವಾ ಸೂತತನಯಂ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಾತಃ ಕಥಂ ರಣೇ। ಮಹಾರಥಸಮಾಖ್ಯಾತಂ ಪೃಥಿವ್ಯಾಂ ಪ್ರವರಂ ರಥಂ॥ 7-131-6 (50436) ಭೀಷ್ಮದ್ರೋಣಾವತಿಕ್ರಂಯ ಧರ್ಮರಾಜೋ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ನಾನ್ಯತೋ ಭಯಮಾದತ್ತ ವಿನಾ ಕರ್ಣಾನ್ಮಹಾರಥಾತ್॥ 7-131-7 (50437) ಭಯಾದ್ಯಸ್ಯ ಮಹಾಬಾಹೋ ನ ಶೇತೇ ಬಹುಲಾಃ ಸಮಾಃ। ಚಿಂತಯನ್ನಿತ್ಯಶೋ ವೀರ್ಯಂ ರಾಧೇಯಸ್ಯ ಮಹಾತ್ಮನಃ। ತಂ ಕಥಂ ಸೂತಪುತ್ರಂ ತು ಭೀಮೋಽಯೋಧಯತಾಹವೇ॥ 7-131-8 (50438) ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ವೀರ್ಯಸಂಪನ್ನಂ ಸಮರೇಷ್ವನಿವರ್ತಿನಂ। ಕಥಂ ಕರ್ಣಂ ಯುಧಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಂ ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಪಾಂಡವಃ॥ 7-131-9 (50439) ಯೌ ತೌ ಸಮೀಯತುರ್ವೀರೌ ವೈಕರ್ತನವೃಕೋದರೌ। ಕಥಂ ತಾವತ್ರ ಯುಧ್ಯೇತಾಂ ಮಹಾಬಲಪರಾಕ್ರಮೌ॥ 7-131-10 (50440) ಭ್ರಾತೃತ್ವಂ ದರ್ಶಿತಂ ಪೂರ್ವಂ ಘೃಣೀ ಚಾಪಿ ಸ ಸೂತಜಃ। ಕಥಂ ಭೀಮೇನ ಯುಯುಧೇ ಕುಂತ್ಯಾ ವಾಕ್ಯಮನುಸ್ಮರನ್॥ 7-131-11 (50441) ಭೀಮೋ ವಾ ಸೂತಪುತ್ರೇಣ ಸ್ಮರನ್ವೈರಂ ಪುರಾ ಕೃತಂ। ಅಯುಧ್ಯತ ಕಥಂ ಶೂರಃ ಕರ್ಣೇನ ಸಹ ಸಂಯುಗೇ॥ 7-131-12 (50442) ಆಶಾಸ್ತೇ ಚ ಸದಾ ಸೂತಪುತ್ರೇ ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಮ। ಕರ್ಣೋ ಜೇಷ್ಯತಿ ಸಂಗ್ರಾಮೇ ಸಮಸ್ತಾನ್ಪಾಂಡವಾನಿತಿ॥ 7-131-13 (50443) ಜಯಾಶಾ ಯತ್ರ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಮಮ ಮಂದಸ್ಯ ಸಂಯುಗೇ। ಸ ಕಥಂ ಭೀಮಕರ್ಮಾಣಂ ಭೀಮಸೇನಮಯೋಧಯತ್॥ 7-131-14 (50444) ಯಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಪುತ್ರೈರ್ಮೇ ಕೃತಂ ವೈರಂ ಮಹಾರಥೈಃ। ತಂ ಸೂತತನಯಂ ತಾತ ಕಥಂ ಭೀಮೋ ಹ್ಯಯೋಧಯತ್॥ 7-131-15 (50445) ಅನೇಕಾನ್ವಿಪ್ರಕಾರಾಂಶ್ಚ ಸೂತಪುತ್ರಸಮುದ್ಭವಾನ್। ಸ್ಮರಮಾಣಃ ಕಥಂ ಭೀಮೋ ಯುಯುಧೇ ಸೂತಸೂನುನಾ॥ 7-131-16 (50446) ಯೋಽಜಯತ್ಪೃಥಿವೀಂ ಸರ್ವಾಂ ರಥೇನೈಕೇನ ವೀರ್ಯವಾನ್। ತಂ ಸೂತತನಯಂ ಯುದ್ಧೇ ಕಥಂ ಭೀಮೋ ಹ್ಯಯೋಧಯತ್॥ 7-131-17 (50447) ಯೋ ಜಾತಃ ಕುಂಡಲಾಭ್ಯಾಂ ಚ ಕವಚೇನ ಸಹೈವ ಚ। ತಂ ಸೂತಪುತ್ರಂ ಸಮರೇ ಭೀಮಃ ಕಥಮಯೋಧಯತ್॥ 7-131-18 (50448) `ಅಸ್ತ್ರಹೇತೋಃ ಪುರಾ ತಾತ ಭಾರ್ಗವಂ ಸಮಪೂಜಯತ್। ತಸ್ಯ ಪ್ರಸಾದಾದ್ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ತ್ರಂ ಲಬ್ಧವಾಂಶ್ಚ ಭೃಗೂತ್ತಮಾತ್'॥ 7-131-19 (50449) ಯಥಾ ತಯೋರ್ಯುದ್ಧಮಭೂದ್ಯಶ್ಚಾಸೀದ್ವಿಜಯೀ ತಯೋಃ। ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ತತ್ತ್ವೇನ ಕುಶಲೋ ಹ್ಯಸಿ ಸಂಜಯ॥ 7-131-20 (50450) ಸಂಚಯ ಉವಾಚ। 7-131-21x (4601) ಭೀಮಸೇನಸ್ತು ರಾಧೇಯಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ರಥಿನಾಂ ವರಂ। ಇಯೇಷ ಗಂತುಂ ಯತ್ರಾಸ್ತಾಂ ವೀರೌ ಕೃಷ್ಣಧನಂಚಯೌ॥ 7-131-21 (50451) ತಂ ಪ್ರಯಾಂತಮಭಿದ್ರುತ್ಯ ರಾಧೇಯಃ ಕಂಕಪತ್ರಿಭಿಃ। ಅಭ್ಯವರ್ಷನ್ಮಹಾರಾಜ ಮೇಘೋ ವೃಷ್ಟ್ಯೇವ ಪರ್ವತಂ॥ 7-131-22 (50452) ಫುಲ್ಲತಾ ಪಂಕಜೇನೇವ ವಕ್ತ್ರೇಣ ವಿಹಸನ್ಬಲೀ। ಆಜುಹಾವ ರಣೇ ಯಾಂತಂ ಭೀಮಮಾಧಿರಥಿಸ್ತದಾ॥ 7-131-23 (50453) ಕರ್ಣ ಉವಾಚ। ಭೀಮಾಹಿತೈಸ್ತವ ರಣಃ ಸ್ವಪ್ನೇಽಪಿ ನ ವಿಭಾವಿತಃ। 7-131-24 (50454) ತದ್ದರ್ಶಯಸಿ ಕಸ್ಮಾನ್ಮೇ ಪೃಷ್ಠಂ ಪಾರ್ಥದಿದೃಕ್ಷಯಾ॥ ಕುಂತ್ಯಾಃ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸದೃಶಂ ನೇದಂ ಪಾಂಡವನಂದನ। 7-131-25 (50455) ತೇನ ಮಾಮಭಿತಃ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಶರವರ್ಷೈರವಾಕಿರ॥ 7-131-26 (50456) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। ಭೀಮಸೇನಸ್ತದಾಹ್ವಾನಂ ಕರ್ಣಾನ್ನಾಮರ್ಷಯದ್ಯುಧಿ। ಅರ್ಧಮಂಡಲಮಾವೃತ್ಯ ಸೂತಪುತ್ರಮಯೋಧಯತ್॥ 7-131-26x (4602) ಅವಕ್ರಗಾಮಿಭಿರ್ಬಾಣೈರಭ್ಯವರ್ಷನ್ಮಹಾಯಶಾಃ। ದಂಶಿತಂ ದ್ವೈರಥೇ ಯತ್ತಂ ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರವಿಶಾರದಂ॥ 7-131-27 (50457) ವಿಧಿತ್ಸುಃ ಕಲಹಸ್ಯಾಂತಂ ಜಿಘಾಂಸುಃ ಕರ್ಣಮಕ್ಷಿಣೋತ್॥ 7-131-28 (50458) ಹತ್ವಾ ತಸ್ಯಾನುಗಾಂಸ್ತಂ ಚ ಹಂತುಕಾಮೋ ಮಹಾಬಲಃ। ತಸ್ಮೈ ವ್ಯಸೃಜದುಗ್ರಾಣಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಪರಂತಪಃ। ಅಮರ್ಷಾತ್ಪಾಂಡವಃ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಮಾರಿಷ॥ 7-131-29 (50459) ತಸ್ಯ ತಾನೀಷುವರ್ಷಾಣಿ ಮತ್ತದ್ವಿರದಗಾಮಿನಃ। ಸೂತಪುತ್ರೋಽಸ್ತ್ರಮಾಯಾಭಿರಗ್ರಸತ್ಪರಮಾಸ್ತ್ರವಿತ್॥ 7-131-30 (50460) ಸ ಯಥಾವನ್ಮಹಾಬಾಹುರ್ವಿದ್ಯಯಾ ವೈ ಸುಪೂಜಿತಃ। ಆಚಾರ್ಯವನ್ಮಹೇಷ್ವಾಸಃ ಕರ್ಣಃ ಪರ್ಯಚರದ್ಬಲೀ॥ 7-131-31 (50461) ಯುಧ್ಯಮಾನಂ ತು ಸಂರಂಭಾದ್ಭೀಮಸೇನಂ ಹಸನ್ನಿವ। ಅಭ್ಯಪದ್ಯತ ಕೌಂತೇಯಂ ಕರ್ಣೋ ರಾಜನ್ವೃಕೋದರಂ॥ 7-131-32 (50462) ತನ್ನಾಮೃಷ್ಯತ ಕೌಂತೇಯಃ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಸ್ಮಿತಮಾಹವೇ। ಯುಧ್ಯಮಾನೇಷು ವೀರೇಷು ಪಶ್ಯತ್ಸು ಚ ಸಮಂತತಃ॥ 7-131-33 (50463) ತಂ ಭೀಮಸೇನಃ ಸಂಗ್ರಾಪ್ತಂ ವತ್ಸದಂತೈಃ ಸ್ತನಾಂತರೇ। ವಿವ್ಯಾಧ ಬಲವಾನ್ಕ್ರುದ್ಧಸ್ತೋತ್ರೈರಿವ ಮಹಾದ್ವಿಪಂ॥ 7-131-34 (50464) ಪುನಶ್ಚ ಸೂತಪುತ್ರಂ ತು ಸ್ವರ್ಣಪುಂಖೈಃ ಶಿಲಾಶಿತೈಃ। ಸುಮುಕ್ತೈಶ್ಚಿತ್ರವರ್ಮಾಣಂ ನಿರ್ಬಿಭೇದ ತ್ರಿಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-131-35 (50465) ಕರ್ಣೋ ಜಾಂಬೂನದೈರ್ಜಾಲೈಃ ಸಂಛನ್ನಾನ್ವಾತರಂಹಸಃ। ಹಯಾನ್ವಿವ್ಯಾಧ ಭೀಮಸ್ಯ ಪಂಚಭಿಃ ಪಂಚಭಿಃ ಶರೈಃ॥ 7-131-36 (50466) ತತೋ ಬಾಣಮಯಂ ಜಲಂ ಭೀಮಸೇನರಥಂ ಪ್ರತಿ। ಕರ್ಣೇನ ವಿಹಿತಂ ರಾಜನ್ನಿಮೇಷಾರ್ಧಾದದೃಶ್ಯತ॥ 7-131-37 (50467) ಸರಥಃ ಸಧ್ವಜಸ್ತತ್ರ ಸಸೂತಃ ಪಾಂಡವಸ್ತದಾ। ಪ್ರಾಚ್ಛಾದ್ಯತ ಮಹಾರಾಜ ಕರ್ಣಚಾಪಚ್ಯುತೈಃ ಶರೈಃ॥ 7-131-38 (50468) ತಸ್ಯ ಕರ್ಣಶ್ಚತುಃಷಷ್ಟ್ಯಾ ವ್ಯಧಮತ್ಕವಚಂ ದೃಢಂ। ಕ್ರುದ್ಧಶ್ಚಾಪ್ಯಹನತ್ಪಾರ್ಥಂ ನಾರಾಚೈರ್ಮರ್ಮಭೇದಿಭಿಃ॥ 7-131-39 (50469) ತತೋಽಚಿಂತ್ಯ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕರ್ಣಕಾರ್ಮುಕನಿಃಸೃತಾನ್। ಸಮಾಶ್ಲಿಷ್ಯದಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಸೂತಪುತ್ರಂ ವೃಕೋದರಃ॥ 7-131-40 (50470) ಸ ಕರ್ಣಚಾಪಪ್ರಭವಾನಿಷೂನಾಶೀವಿಷೋಪಮಾನ್। ಬಿಭ್ರದ್ಭೀಮೋ ಮಹಾರಾಜ ನ ಜಗಾಮ ವ್ಯಥಾಂ ರಣೇ॥ 7-131-41 (50471) ತತೋ ದ್ವಾತ್ರಿಂಶತಾ ಭಲ್ಲೈರ್ನಿಶಿತೈಸ್ತಿಗ್ಮತೇಜನೈಃ। ವಿವ್ಯಾಧ ಸಮರೇ ಕರ್ಣಂ ಭೀಮಸೇನಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್॥ 7-131-42 (50472) ಅಯತ್ನೇನೈವ ತಂ ಕರ್ಣಃ ಶರೈರ್ಭೃಶಮವಾಕಿರತ್। ಭೀಮಸೇನಂ ಮಹಾಬಾಹುಂ ಸೈಂಧವಸ್ಯ ವಧೈಷಿಣಂ॥ 7-131-43 (50473) ಮೃದುಪೂರ್ವಂ ತು ರಾಧೇಯೋ ಭೀಮಮಾಜಾವಯೋಧಯತ್। ಕ್ರೋಧಪೂರ್ವಂ ತಥಾ ಭೀಮಃ ಪೂರ್ವವೈರಮನುಸ್ಮರನ್॥ 7-131-44 (50474) ತಂ ಭೀಮಸೇನೋ ನಾಮೃಷ್ಯದವಮಾನಮಮರ್ಷಣಃ। ಸ ತಸ್ಮೈ ವ್ಯಸೃಜತ್ತೂರ್ಣಂ ಶರವರ್ಷಮಮಿತ್ರಹಾ॥ 7-131-45 (50475) ತೇ ಶರಾಃ ಪ್ರೇಷಿತಾಸ್ತೇನ ಭೀಮಸೇನೇನ ಸಂಯುಗೇ। ನಿಪೇತುಃ ಸರ್ವತೋ ವೀರೇ ಕೂಜಂತ ಇವ ಪಕ್ಷಿಣಃ॥ 7-131-46 (50476) ಹೇಮಪುಂಖಾ ಮಹಾವೇಗಾ ಭೀಮಸೇನಧನುಶ್ಚ್ಯುತಾಃ। ಪ್ರಾಚ್ಛಾದಯಂಸ್ತೇ ರಾಧೇಯಂ ಶಲಭಾ ಇವ ಪಾವಕಂ॥ 7-131-47 (50477) ಕರ್ಣಸ್ತು ರಥಿನಾಂ ಶ್ರೇಷ್ಠಶ್ಛಾದ್ಯಮಾನಃ ಸಮಂತತಃ। ರಾಜನ್ವ್ಯಸೃಜದುಗ್ರಾಣಿ ಶರವರ್ಷಾಣಿ ಭಾರತ॥ 7-131-48 (50478) ತಸ್ಯ ತಾನಶನಿಪ್ರಖ್ಯಾನಿಷೂನ್ಸಮರಶೋಭಿನಃ। ಚಿಚ್ಛೇದ ಬಹುಭಿರ್ಭಲ್ಲೈರಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾನ್ವೃಕೋದರಃ॥ 7-131-49 (50479) ಪುನಶ್ಚ ಶರವರ್ಷೇಣ ಚ್ಛಾದಯಾಮಾಸ ಭಾರತ। ಕರ್ಣೋ ವೈಕರ್ತನೋ ಯುದ್ಧೇ ಭೀಮಸೇನಮರಿಂದಮಃ॥ 7-131-50 (50480) ತತ್ರ ಭಾರತ ಭೀಮಂ ತು ದೃಷ್ಟವಂತಃ ಸ್ಮ ಸಾಯಕೈಃ। ಸಮಾಚಿತತನುಂ ಸಂಖ್ಯೇ ಶ್ವಾವಿಧಂ ಶಲಲೈರಿವ॥ 7-131-51 (50481) ಹೇಮಪುಂಖಾಂಛಿಲಾಧೌತಾನ್ಕರ್ಣಚಾಪಚ್ಯುತಾಂಛರಾನ್। ದಧಾರ ಸಮರೇ ವೀರಃ ಸ್ವರಶ್ಮೀನಿವ ರಶ್ಮಿಮಾನ್'॥ 7-131-52 (50482) ರುಧಿರೋಕ್ಷಿತಸರ್ವಾಂಗೋ ಭೀಮಸೇನೋ ವ್ಯರಾಜತ। ಸಮೃದ್ಧಕುಸುಮಾಪೀಡೋ ವಸಂತೇಽಶೋಕವೃಕ್ಷವತ್॥ 7-131-53 (50483) ತತ್ತು ಭೀಮೋ ಮಹಾಬಾಹೋಃ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಚರಿತಂ ರಣೇ। ನಾಮೃಷ್ಯತ ಮಹಾಬಾಹುಃ ಕ್ರೋಧಾದುದ್ವೃತ್ತಲೋಚನಃ॥ 7-131-54 (50484) ಸ ಕರ್ಣಂ ಪಂಚವಿಂಶತ್ಯಾ ನಾರಾಚಾನಾಂ ಸಮಾರ್ಪಯತ್। ಮಹೀಧರಮಿವ ಶ್ವೇತಂ ಗೂಢಪಾದೈರ್ವಿಷೋಲ್ಬಣೈಃ॥ 7-131-55 (50485) ಪುನರೇವ ಚ ವಿವ್ಯಾಧ ಷಙ್ಭಿರಷ್ಟಾಭಿರೇವ ಚ। ಮರ್ಮಸ್ವಮರವಿಕ್ರಾಂತಃ ಸೂತಪುತ್ರಂ ತನುತ್ಯಜಂ॥ 7-131-56 (50486) ಪುನರನ್ಯೇನ ಬಾಣೇನ ಭೀಮಸೇನಃ ಪ್ರತಾಪವಾನ್। ಚಿಚ್ಛೇದ ಕಾರ್ಮುಕಂ ತೂರ್ಣಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಪ್ರಹಸನ್ನಿವ॥ 7-131-57 (50487) ಜಘಾನ ಚತುರಶ್ಚಾಶ್ವಾನ್ಸೂತಂ ಚ ತ್ವರಿತಃ ಶರೈಃ। ನಾರಾಚೈರರ್ಕರಶ್ಂಯಾಭೈಃ ಕರ್ಣಂ ವಿವ್ಯಾಧ ಚೋರಸಿ॥ 7-131-58 (50488) ತೇ ಜಗ್ಮುರ್ಧರಣೀಮಾಶು ಕರ್ಣಂ ನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಪತ್ರಿಣಃ। ಯಥಾ ಜಲಧರಂ ಭಿತ್ತ್ವಾ ದಿವಾಕರಮರೀಚಯಃ॥ 7-131-59 (50489) ಸ ವೈಕ್ಲವ್ಯಂ ಮಹತ್ಪ್ರಾಪ್ಯ ಚ್ಛಿನ್ನಧನ್ವಾ ಶರಾಹತಃ। ತಥಾ ಪುರುಷಮಾನೀ ಸ ಲಜ್ಜಾಮುತ್ಸೃಜ್ಯ ಭಾರತ। ಭೀಮಸೇನಭಯಾತ್ಕರ್ಣಃ ಪ್ರತ್ಯಪಾಯಾದ್ರಥಾಂತರಂ॥ ॥ 7-131-60 (50490) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ಏಕತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 131 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-131-11 ಪೂರ್ವಮುದ್ಯೋಗೇ ದರ್ಶಿತಮುದ್ಭಾವಿವಂ ಭ್ರಾತೂತ್ವಂ ಕುಂತ್ಯಾ ವಾಕ್ಯಂ ಚ ಚತುರ್ಣಮವಧ್ಯತ್ವಲಕ್ಷಣಂ ಚಾನುಸ್ಮರನ್ನಿತ್ಯನ್ವಯಃ॥ 5-131-25 ಅಭಿತಃ ಸಂಮುಖೇ॥ 5-131-131 ಏಕತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-132-0 (50491) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-132-0x (4603) [ಸ್ವಯಂ ಶಿಷ್ಯೋ ಮಹೇಶಸ್ಯ ಭೃಗೂತ್ತಮಧನುರ್ಧರಃ। ಶಿಷ್ಯತ್ವಂ ಪ್ರಾಪ್ತವಾನ್ಕರ್ಣಸ್ತಸ್ಯ ತುಲ್ಯೋಽಸ್ತ್ರವಿದ್ಯಯಾ॥ 7-132-1 (50492) ತದ್ವಿಶಿಷ್ಟೋಽಪಿ ವಾ ಕರ್ಣಃ ಶಿಷ್ಯಃ ಶಿಷ್ಯಗುಣೈರ್ಯುತಃ। ಕುಂತೀಪುತ್ರೇಣ ಭೀಮೇನ ನಿರ್ಜಿತಃ ಸ ತು ಲೀಲಯಾ॥] 7-132-2 (50493) ಯಸ್ಮಿಂಜಯಾಶಾ ಮಹತೀ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಮಮ ಸಂಜಯ। ತಂ ಭೀಮಾದ್ವಿಮುಖಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕಿನ್ನು ದುರ್ಯೋಧನೋಽಬ್ರವೀತ್॥ 7-132-3 (50494) ಕಥಂ ಚ ಯುಯುಧೇ ಭೀಮೋ ವೀರ್ಯಶ್ಲಾಘೀ ಮಹಾಬಲಃ॥ 7-132-4 (50495) ಕರ್ಣೋ ವಾ ಸಮರೇ ತಾತ ಕಿಮಕಾರ್ಷೀದತಃ ಪರಂ। ಭೀಮಸೇನಂ ರಣೇ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಜ್ವಲಂತಮಿವ ಪಾವಕಂ॥ 7-132-5 (50496) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-132-6x (4604) ರಥಮನ್ಯಂ ಸಮಾಸ್ಥಾಯ ವಿಧಿವತ್ಕಲ್ಪಿತಂ ಪುನಃ। ಅಭ್ಯಯಾತ್ಪಾಂಡವಂ ಕರ್ಣೋ ವಾತೋದ್ಧೂತ ಇವಾರ್ಣವಃ॥ 7-132-6 (50497) ಕ್ರುದ್ಧಮಾಧಿರಥಿಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಪುತ್ರಾಸ್ತವ ವಿಶಾಂಪತೇ। ಭೀಮಸೇನಮಮನ್ಯಂತ ವೈಶ್ವಾನರಮುಖೇ ಹುತಂ॥ 7-132-7 (50498) ಚಾಪಶಬ್ದಂ ತತಃ ಕೃತ್ವಾ ತಲಶಬ್ದಂ ಚ ಭೈರವಂ। ಅಭ್ಯದ್ರವತ ರಾಧೇಯೋ ಭೀಮಸೇನರಥಂ ಪ್ರತಿ॥ 7-132-8 (50499) ಪುನರೇವ ತಯೋ ರಾಜನ್ಘೋರ ಆಸೀತ್ಸಮಾಗಮಃ। ವೈಕರ್ತನಸ್ಯ ಶೂರಸ್ಯ ಭೀಮಸ್ಯ ಚ ಮಹಾತ್ಮನಃ॥ 7-132-9 (50500) ಸಂರಬ್ಧೌ ಹಿ ಮಹಾಬಾಹೂ ಪರಸ್ಪರವಧೈಷಿಣೌ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಭೀಕ್ಷಾಂಚಕ್ರಾತೇ ದಹಂತಾವಿವ ಲೋಚನೈಃ॥ 7-132-10 (50501) ಕ್ರೋಧರಕ್ರೇಕ್ಷಣೌ ತೀವ್ರೌ ನಿಃಶ್ವಸಂತಾವಿವೋರಗೌ। ಶೂರಾವನ್ಯೋನ್ಯಮಾಸಾದ್ಯ ತತಕ್ಷತುರರಿಂದಮೌ॥ 7-132-11 (50502) ವ್ಯಾಘ್ರಾವಿವ ಸುಸಂರಬ್ಧೌ ಶ್ಯೇನಾವಿವ ಚ ಶೀಘ್ರಗೌ। ಶರಭಾವಿವ ಸಂಕ್ರುದ್ಧೌ ಯುಯುಧಾತೇ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-132-12 (50503) ತತೋ ಭೀಮಃ ಸ್ಮರನ್ಕ್ಲೇಶಾನಕ್ಷದ್ಯೂತೇ ವನೇಽಪಿ ಚ। ವಿರಾಟನಗರೇ ಚೈವ ದುಃಖಂ ಪ್ರಾಪ್ತಮರಿಂದಮಃ॥ 7-132-13 (50504) ರಾಷ್ಟ್ರಾಣಾಂ ಸ್ಫೀತರತ್ನಾನಾಂ ಹರಣಂ ಚ ತವಾತ್ಮಜೈಃ। ಸತತಂ ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಾನ್ಸಪುತ್ರೇಣ ತ್ವಯಾ ಕೃತಾನ್॥ 7-132-14 (50505) ದಗ್ಧುಮೈಚ್ಛಶ್ಚ ಯಃ ಕುಂತೀಂ ಸಪುತ್ರಾಂ ತ್ವಮನಾಗಸಂ। ಕೃಷ್ಣಾಯಾಶ್ಚ ಪರಿಕ್ಲೇಶಂ ಸಭಾಮಧ್ಯೇ ದುರಾತ್ಮಭಿಃ॥ 7-132-15 (50506) ಕೇಶಪಕ್ಷಗ್ರಹಂ ಚೈವ ದುಃಶಾಸನಕೃತಂ ತಥಾ। ಪರುಷಾಣಿ ಚ ವಾಕ್ಯಾನಿ ಕರ್ಣೋನೋಕ್ತಾನಿ ಭಾರತ॥ 7-132-16 (50507) ಪತಿಮನ್ಯಂ ಪರೀಪ್ಸಸ್ವ ನ ಸಂತಿ ಪತಯಸ್ತವ। ಪತಿತಾ ನರಕೇ ಪಾರ್ಥಾಃ ಸರ್ವೇ ಷಂಡತಿಲೋಪಮಾಃ॥ 7-132-17 (50508) ಸಮಕ್ಷಂ ತವ ಕೌರವ್ಯ ಯದೂಚುಃ ಕೌರವಾಸ್ತದಾ। ದಾಸೀಭಾವೇನ ಕೃಷ್ಣಾಂ ಚ ಭೋಕ್ತುಕಾಮಾಃ ಸುತಾಸ್ತವ॥ 7-132-18 (50509) ಯಚ್ಚಾಪಿ ತಾನ್ಪ್ರವ್ರಜತಃ ಕೃಷ್ಣಾಜಿನನಿವಾಸಿನಃ। ಪರುಷಾಣ್ಯುಕ್ತವಾನ್ಕರ್ಣಃ ಸಭಾಯಾಂ ಸನ್ನಿಧೌ ತವ॥ 7-132-19 (50510) ತೃಣೀಕೃತ್ಯ ಚ ಯತ್ಪಾರ್ಥಾಂಸ್ತವ ಪುತ್ರೋ ವವಲ್ಗ ಹ। ವಿಷಮಸ್ಥಾನ್ಸಮಸ್ಥೋ ಹಿ ಸಂರಬ್ಧೋ ಗತಚೇತನಃ॥ 7-132-20 (50511) ಬಾಲ್ಯಾತ್ಪ್ರಭೃತಿ ಚಾರಿಘ್ನಃ ಸ್ವಾನಿ ದುಃಖಾನಿ ಚಿಂತಯನ್। ನಿರವಿದ್ಯತ ಧರ್ಮಾತ್ಮಾ ಜೀವಿತೇನ ವೃಕೋದರಃ॥ 7-132-21 (50512) ತತೋ ವಿಷ್ಫಾರ್ಯ ಸುಮಹದ್ಧೇಮಪೃಷ್ಠಂ ದುರಾಸದಂ। ಚಾಪಂ ಭರತಶಾರ್ದೂಲಸ್ತ್ಯಕ್ತಾತ್ಮಾ ಕರ್ಣಮಭ್ಯಯಾತ್॥ 7-132-22 (50513) ಸ ಸಾಯಕಯೈರ್ಜಾಲೈರ್ಭೀಮಃ ಕರ್ಣರಥಂ ಪ್ರತಿ। ಭಾನುಮದ್ಭಿಃ ಶಿಲಾಧೌತೈರ್ಭಾನೋಃ ಪ್ರಾಚ್ಛಾದಯತ್ಪ್ರಭಾಂ 7-132-23 (50514) ತತಃ ಪ್ರಹಸ್ಯಾಧಿರಥಿಸ್ತೂರ್ಣಮಸ್ಯಞ್ಶಿತಾಞ್ಶರಾನ್। ವ್ಯಧಮದ್ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ಶರಜಾಲಾನಿ ಪತ್ರಿಭಿಃ॥ 7-132-24 (50515) ಮಹಾರಥೋ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಮಹಾಬಾಣೈರ್ಮಹಾಬಲಃ। ವಿವ್ಯಾಧಾಧಿರಥಿರ್ಭೀಮಂ ನವಭಿರ್ನಿಶಿತೈಸ್ತದಾ॥ 7-132-25 (50516) ಸ ತೋತ್ರೈರಿವ ಮಾತಂಗೋ ವಾರ್ಯಮಾಣಃ ಪತತ್ತ್ರಿಭಃ। ಅಭ್ಯಧಾವದಸಂಭ್ರಾಂತಃ ಸೂತಪುತ್ರಂ ವೃಕೋದರಃ॥ 7-132-26 (50517) ತಮಾಪತಂತಂ ವೇಗೇನ ರಭಸಂ ಪಾಂಡವರ್ಷಭಂ। ಕರ್ಣಃ ಪ್ರತ್ಯುದ್ಯಯೌ ಯುದ್ಧೇ ಮತ್ತೋ ಮತ್ತಮಿವ ದ್ವಿಪಂ॥ 7-132-27 (50518) ತತಃ ಪ್ರಧ್ಯಾಪ್ಯ ಜಲಜಂ ಭೇರೀಶತಸಮಸ್ವನಂ। ಅಕ್ಷುಭ್ಯತ ಬಲಂ ಹರ್ಷಾದುದ್ಧೂತ ಇವ ಸಾಗರಃ॥ 7-132-28 (50519) ತದುದ್ಧೂತಂ ಬಲಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ನಾಗಾಶ್ವರಥಪತ್ತಿಮತ್। ಭೀಮಃ ಕರ್ಣಂ ಸಮಾಸಾದ್ಯ ಚ್ಛಾದಯಾಮಾಸ ಸಾಯಕೈಃ॥ 7-132-29 (50520) ಅಶ್ವಾನೃಕ್ಷಸವರ್ಣಾಂಶ್ಚ ಹಂಸವರ್ಣೈರ್ಹಯೋತ್ತಮೈಃ। ವ್ಯಾಮಿಶ್ರಯದ್ರಣೇ ಕರ್ಣಃ ಪಾಂಡವಂ ಛಾದಯಂಛರೈಃ॥ 7-132-30 (50521) ಋಕ್ಷವರ್ಣಾನ್ಹಯಾನ್ಕರ್ಕೈರ್ಮಿಶ್ರಾನ್ಮಾರುತರಂಹಸಃ। ನಿರೀಕ್ಷ್ಯ ತವ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ಹಾಹಾಕೃತಮಭೂದ್ಬಲಂ॥ 7-132-31 (50522) ತೇ ಹಯಾ ಬಹ್ವಶೋಭಂತ ಮಿಶ್ರಿತಾ ವಾತರಂಹಸಃ। ಸಿತಾಸಿತಾ ಮಹಾರಾಜ ಯಥಾ ವ್ಯೋಂನಿ ವಲಾಹಕಾಃ॥ 7-132-32 (50523) ಸಂರಬ್ಧೌ ಕ್ರೋಧತಾಂರಾಕ್ಷೌ ಪ್ರೇಕ್ಷ್ಯ ಕರ್ಣವೃಕೋದರೌ। ಸಂತ್ರಸ್ತಾಃ ಸಮಕಂಪಂತ ತ್ವದೀಯಾನಾಂ ಮಹಾರಥಾಃ॥ 7-132-33 (50524) ಯಮರಾಷ್ಟ್ರೋಪಮಂ ಘೋರಮಾಸೀದಾಯೋಧನಂ ತಯೋಃ। ದುರ್ದರ್ಶಂ ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಪ್ರೇತರಾಜಪುತ್ರಂ ಯಥಾ॥ 7-132-34 (50525) ಸಮಾಜಮಿವ ತಚ್ಚಿತ್ರಂ ಪ್ರೇಕ್ಷಮಾಣಾ ಮಹಾರಥಾಃ। ನಾಲಕ್ಷಯಂಜಯಂ ವ್ಯಕ್ತಮೇಕಸ್ಯೈವ ಮಹಾರಣೇ॥ 7-132-35 (50526) ತಯೋಃ ಪ್ರೈಕ್ಷಂತ ಸಂಮರ್ದಂ ಸನ್ನಿಕೃಷ್ಟಂ ಮಹಾಸ್ತ್ರಯೋಃ। ತವ ದುರ್ಮಂತ್ರಿತೇ ರಾಜನ್ಸಪುತ್ರಸ್ಯ ವಿಶಾಂಪತೇ॥ 7-132-36 (50527) ಛಾದಯಂತೌ ಹಿ ಶತ್ರುಘ್ನಾವನ್ಯೋನ್ಯಂ ಸಾಯಕೈಃ ಶಿತೈಃ। ಶರಜಾಲಾವೃತಂ ವ್ಯೋಮ ಚಕ್ರಾತೇಽದ್ಭುತವಿಕ್ರಮೌ॥ 7-132-37 (50528) ತಾವನ್ಯೋನ್ಯಂ ಜಿಘಾಂಸಂತೌ ಶರೈಸ್ತೀಕ್ಷ್ಣೈರ್ಮಹಾರಥೌ। ಪ್ರೇಕ್ಷಣೀಯತರಾವಾಸ್ತಾಂ ವೃಷ್ಟಿಮಂತಾವಿವಾಂಬುದೌ॥ 7-132-38 (50529) ಸುವರ್ಣವಿಕೃತಾನ್ವಾಣಾನ್ವಿಮುಂಚಂತಾವರಿಂದಮೌ। ಭಾಸ್ವರಂ ವ್ಯೋಮ ಚಕ್ರಾತೇ ಮಹೋಲ್ಕಾಭಿರಿವ ಪ್ರಭೋ॥ 7-132-39 (50530) ತಾಭ್ಯಾಂ ಮುಕ್ತಾಃ ಶರಾ ರಾಜನ್ಗಾರ್ಧ್ರಪತ್ರಾಶ್ಚಕಾಶಿರೇ। ಶ್ರೇಣ್ಯಃ ಶರದಿ ಮತ್ತಾನಾಂ ಸಾರಸನಾಮಿವಾಂಬರೇ॥ 7-132-40 (50531) ಸಂಸಕ್ತಂ ಸೂತಪುತ್ರೇಣ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಭೀಮಮರಿಂದಮಂ। ಅತಿಭಾರಮಮನ್ಯೇತಾಂ ಭೀಮೇ ಕೃಷ್ಣಧನಂಜಯೌ॥ 7-132-41 (50532) ತತ್ರಾಧಿರಥಿಭೀಮಾಭ್ಯಾಂ ಶರೈರ್ಮುಕ್ತೈರ್ದೃಢಂ ಹತಾಃ। ಇಷುಪಾತಮತಿಕ್ರಂಯ ಪೇತುರಶ್ವನರದ್ವಿಪಾಃ॥ 7-132-42 (50533) ಪತದ್ಭಿಃ ಪತಿತೈಶ್ಚಾನ್ಯೈರ್ಗತಾಸುಭಿರನೇಕಶಃ। ಕೃತೋ ರಾಜನ್ಮಹಾರಾಜ ಪುತ್ರಾಣಾಂ ತೇ ಜನಕ್ಷಯಃ॥ 7-132-43 (50534) ಮನುಪ್ಯಾಶ್ವಗಜಾನಾಂ ಚ ಶರೀರೈರ್ಗತಜೀವಿತೈಃ। ಕ್ಷಣೇನ ಭೂಮಿಃ ಸಂಜಜ್ಞೇ ಸಂವೃತಾ ಭರತರ್ಷಭ॥ ॥ 7-132-44 (50535) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ದ್ವಾತ್ರಿಂಶದಧಿಕರಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 132 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-132-1 ಕುಂಡಲಿತೌ ದ್ವೌ ಶ್ಲೋಕೌ ಝ. ಪುಸ್ತಕೇ ಏವ ವರ್ತೇತೇ। ಭೃಗೂತ್ತಮಧನುರ್ಧರೋ ರಾಮಃ॥ 5-132-31 ಕರ್ಕೈಃ ಶ್ವೇತೈರಶ್ವೈಃ॥ 5-132-35 ಸಮಾಜಂ ರಂಗಂ। ಏಕಸ್ಯೈವ ಕಸ್ಯಚಿತ್ ನಾನ್ಯಸ್ಯ॥ 5-132-132 ದ್ವಾತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥

7-133-0 (50536) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ। 7-133-0x (4605) ಅತ್ಯದ್ಭುತಮಹಂ ಮನ್ಯೇ ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ವಿಕ್ರಮಂ। ಯತ್ಕರ್ಣಂ ಯೋಧಯಾಮಾಸ ಸಮರೇ ಲಘುವಿಕ್ರಮಃ॥ 7-133-1 (50537) ತ್ರಿದಶಾನಪಿ ವಾ ಯುಕ್ತಾನ್ಸರ್ವಶಸ್ತ್ರಧರಾನ್ಯುಧಿ। ವಾರಯೇದ್ಯೋ ರಣೇ ಕರ್ಣಃ ಸಯಕ್ಷಾಸುರಮಾನುಷಾನ್॥ 7-133-2 (50538) ಸ ಕಥಂ ಪಾಂಡವಂ ಯುದ್ಧೇ ಭ್ರಾಜಮಾನಮಿವ ಶ್ರಿಯಾ। ನಾತರತ್ಸಂಯುಗೇ ತಾತ ತನ್ಮಮಾಚಕ್ಷ್ವ ಸಂಜಯ॥ 7-133-3 (50539) ಕಥಂ ಚ ಯುದ್ಧಂ ಸಂಭೂತಂ ತಯೋಃ ಪ್ರಾಣದುರೋದರೇ। ಅತ್ರ ಮನ್ಯೇ ಸಮಾಯತ್ತೋ ಜಯೋ ವಾಽಜಯ ಏವ ಚ॥ 7-133-4 (50540) ಕರ್ಣಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ರಣೇ ಸೂತ ಮಮ ಪುತ್ರಃ ಸುಯೋಧನಃ। ಜೇತುಮುತ್ಸಹತೇ ಪಾರ್ಥಾನ್ಸಗೋವಿಂದಾನ್ಸಸಾತ್ವತಾನ್॥ 7-133-5 (50541) ಶ್ರುತ್ವಾ ತು ನಿರ್ಜಿತಂ ಕರ್ಣಮಸಕೃದ್ಭೀಮಕರ್ಮಣಾ। ಭೀಮಸೇನೇನ ಸಮರೇ ಮೋಹ ಆವಿಶತೀವ ಮಾಂ॥ 7-133-6 (50542) ವಿನಷ್ಟಾನ್ಕೌರವಾನ್ಮನ್ಯೇ ಮಮ ಪುತ್ರಸ್ಯ ದುರ್ನಯೈಃ। ನಹಿ ಕರ್ಣೋ ಮಹೇಷ್ವಾಸಾನ್ಪಾರ್ಥಾಂಜೇಷ್ಯತಿ ಸಂಜಯ॥ 7-133-7 (50543) ಕೃತವಾನ್ಯಾನಿ ಯುದ್ಧಾನಿ ಕರ್ಣಃ ಪಾಂಡುಸುತೈಃ ಸಹ। ಸರ್ವತ್ರ ಪಾಂಡವಾಃ ಕರ್ಣಮಜಯಂಸ್ತೇ ರಣಾಜಿರೇ॥ 7-133-8 (50544) ಅಜೇಯಾಃ ಪಾಂಡವಾಸ್ತಾತ ದೇವೈರಪಿ ಸವಾಸವೈಃ। ನ ಚ ತದ್ಬುಧ್ಯತೇ ಮಂದಃ ಪುತ್ರೋ ದುರ್ಯೋಧನೋ ಮಮ॥ 7-133-9 (50545) ಧನಂ ಧನೇಶ್ವರಸ್ಯೇವ ಹೃತ್ವಾ ಪಾರ್ಥಸ್ಯ ಮೇ ಸುತಃ। ಮಧುಪ್ರೇಪ್ಸುರಿವಾಬುದ್ಧಿಃ ಪ್ರಪಾತಂ ನಾವಬುಧ್ಯತೇ॥ 7-133-10 (50546) ನಿಕೃತ್ಯಾ ನಿಕೃತಿಪ್ರಜ್ಞೋ ರಾಜ್ಯಂ ಹೃತ್ವಾ ಮಹಾತ್ಮನಾಂ। ಜಿತಮಿತ್ಯೇವ ಮನ್ವಾನಃ ಪಾಂಡವಾನವಮನ್ಯತೇ॥ 7-133-11 (50547) ಪುತ್ರಸ್ನೇಹಾಭಿಭೂತೇನ ಮಯಾ ಚಾಪ್ಯಕೃತಾತ್ಮನಾ। ಧರ್ಮೇ ಸ್ಥಿತಾ ಮಹಾತ್ಮಾನೋ ನಿಕೃತಾಃ ಪಾಂಡುನಂದನಾಃ॥ 7-133-12 (50548) ಶಮಕಾಮಃ ಸಸೋದರ್ಯೋ ದೀರ್ಘಪ್ರೇಕ್ಷೀ ಯುಧಿಷ್ಠಿರಃ। ಅಶಕ್ತ ಇತಿ ಮತ್ವಾ ತು ಮಮ ಪುತ್ರೈರ್ನಿರಾಕೃತಃ॥ 7-133-13 (50549) ತಾನಿ ದುಃಖಾನ್ಯನೇಕಾನಿ ವಿಪ್ರಕಾರಾಂಶ್ಚ ಸರ್ವಶಃ। ಹೃದಿ ಕೃತ್ವಾ ಮಹಾಬಾಹುರ್ಭೀಮೋಽಯುಧ್ಯತ ಸೂತಜಂ॥ 7-133-14 (50550) ತಸ್ಮಾನ್ಮೇ ಸಂಜಯ ಬ್ರೂಹಿ ಕರ್ಣಭೀಮೌ ಯಥಾ ರಣೇ। ಅಯುಧ್ಯೇತಾಂ ಯುಧಾಂಶ್ರೇಷ್ಠೌ ಪರಸ್ಪರವಧೈಷಿಣೌ॥ 7-133-15 (50551) ಸಂಜಯ ಉವಾಚ। 7-133-16x (4606) ಶೃಣು ರಾಜನ್ಯಥಾವೃತ್ತಂ ಸಂಗ್ರಾಮಂ ಕರ್ಣಭೀಮಯೋಃ। ಪರಸ್ಪರವಧಪ್ರೇಪ್ಸ್ವೋರ್ವನಕುಂಜರಯೋರಿವ॥ 7-133-16 (50552) ರಾಜನ್ವೈಕರ್ತನೋ ಭೀಮಂ ಕ್ರುದ್ಧಃ ಕ್ರುದ್ಧಮರಿಂದಮಂ। ಪರಾಕ್ರಾಂತಂ ಪರಾಕ್ರಂಯ ವಿವ್ಯಾಧ ತ್ರಿಂಶತಾ ಶರೈಃ॥ 7-133-17 (50553) ಮಹಾವೇಗೈಃ ಪ್ರಸನ್ನಾಗ್ರೈಃ ಶಾತಕುಂಭಪರಿಷ್ಕೃತೈಃ। ನಾತರದ್ಭರತಶ್ರೇಷ್ಠ ಭೀಮಂ ವೈಕರ್ತನಃ ಶರೈಃ॥ 7-133-18 (50554) ತಸ್ಯಾಸ್ಯತೋ ಧನುರ್ಭೀಮಶ್ಚಕರ್ತ ವಿಶಿಖೈಸ್ತ್ರಿಭಿಃ। ರಥನೀಡಾಚ್ಚ ಯಂತಾರಂ ಭಲ್ಲೇನಾಪಾತಯತ್ಕ್ಷಿತೌ॥ 7-133-19 (50555) ಸ ಕಾಂಕ್ಷನ್ಭೀಮಸೇನಸ್ಯ ವಧಂ ವೈಕರ್ತನೋ ಭೃಶಂ। ಶಕ್ತಿಂ ಕನಕವೈದೂರ್ಯಚಿತ್ರದಂಡಾಂ ಪರಾಮೃಶತ್॥ 7-133-20 (50556) ಪ್ರಗೃಹ್ಯ ಚ ಮಹಾಶಕ್ತಿಂ ಕಾಲರಾತ್ರಿಮಿವಾಪರಾಂ। ಸಮುತ್ಕ್ಷಿಪ್ಯ ಚ ರಾಧೇಯಃ ಸಂಧಾಯ ಚ ಮಹಾಬಲಃ। ಚಿಕ್ಷೇಪ ಭೀಮಸೇನಾಯ ಜೀವಿತಾಂತಕರೀಮಿವ॥ 7-133-21 (50557) ಶಕ್ತಿಂ ವಿಸೃಜ್ಯ ರಾಧೇಯಃ ಪುರಂದರ ಇವಾಶನಿಂ। ನನಾದ ಸುಮಹಾನಾದಂ ಬಲವಾನ್ಸೂತನಂದನಃ॥ 7-133-22 (50558) ತಂ ಚ ನಾದಂ ತತಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಪುತ್ರಾಸ್ತೇ ಹರ್ಷಿತಾಽಭವನ್॥ 7-133-23 (50559) ಶಕ್ತಿಂ ವಿಯತಿ ಚಿಚ್ಛೇದ ಭೀಮಃ ಸಪ್ತಭಿರಾಶುಗೈಃ॥ 7-133-24 (50560) ಛಿತ್ತ್ವಾ ಶಕ್ತಿಂ ತತೋ ಭೀಮೋ ನಿರ್ಮುಕ್ತೋರಗಸನ್ನಿಭಾಂ। ಮಾರ್ಗಮಾಣಾಮಿವ ಪ್ರಾಣಾನ್ಸೂತಪುತ್ರಸ್ಯ ಮಾರಿಷ॥ 7-133-25 (50561) ಪ್ರಾಹಿಣೋತ್ಕೃತಸಂರಂಭಃ ಶರಾನ್ಬರ್ಹಿಣವಾಸಸಃ। ಸ್ವರ್ಣಪುಂಖಾಞ್ಶಿಲಾಧೌತಾನ್ಯಮದಂಡೋಪಮಾನ್ಮೃಧೇ॥ 7-133-26 (50562) ಕರ್ಣೋಽಪ್ಯನ್ಯದ್ಧನುರ್ಗೃಹ್ಯ ಹೇಮಪೃಷ್ಠಂ ದುರಾಸದಂ। ವಿಕೃಷ್ಯ ತನ್ಮಹಚ್ಚಾಪಂ ವ್ಯಸೃಜತ್ಸಾಯಕಾಂಸ್ತದಾ॥ 7-133-27 (50563) ತಾನ್ಪಾಂಡುಪುತ್ರಶ್ಚಿಚ್ಛೇದ ನವಭಿರ್ನತಪರ್ವಭಿಃ। ವಸುಷೇಣೇನ ನಿರ್ಮುಕ್ತಾನ್ನವ ರಾಜನ್ಮಹಾಶರಾನ್। ಛಿತ್ತ್ವಾ ಭೀಮೋ ಮಹಾರಾಜ ನಾದಂ ಸಿಂಹ ಇವಾನದತ್॥ 7-133-28 (50564) ತೌ ವೃಷಾವಿವ ನರ್ದಂತೌ ಬಲಿನೌ ವಾಸಿತಾಂತರೇ। ಶಾರ್ದೂಲಾವಿವ ಚಾನ್ಯೋನ್ಯಮಾಮಿಷಾರ್ಥೇಽಭ್ಯಗರ್ಜತಾಂ॥ 7-133-29 (50565) ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಪ್ರಜಿಹೀರ್ಷಂತಾವನ್ಯೋನ್ಯಸ್ಯಾಂತರೈಷಿಣೌ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿವೀಕ್ಷಂತೌ ಗೋಷ್ಠೇಷ್ವಿವ ಮಹರ್ಷಭೌ॥ 7-133-30 (50566) ಮಹಾಗಜಾವಿವಸಾದ್ಯ ವಿಷಾಣಾಗ್ರೈಃ ಪರಸ್ಪರಂ। ಶರೈಃ ಪೂರ್ಣಾಯತೋತ್ಸೃಷ್ಟೈರನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿಜಘ್ನತುಃ॥ 7-133-31 (50567) ನಿರ್ದಹಂತೌ ಮಹಾರಾಜ ಶಸ್ತ್ರವೃಷ್ಟ್ಯಾ ಪರಸ್ಪರಂ। ಅನ್ಯೋನ್ಯಮಭಿವೀಕ್ಷಂತೌ ಕೋಪಾದ್ವಿವೃತಲೋಚನೌ॥ 7-133-32 (50568) ಪ್ರಹಸಂತೌ ತಥಾಽನ್ಯೋನ್ಯಂ ಭರ್ತ್ಸಯಂತೌ ಮುಹುರ್ಮುಹುಃ। ಶಂಖಶಬ್ದಂ ಚ ಕುರ್ವಾಣೌ ಯುಯುಧಾತೇ ಪರಸ್ಪರಂ॥ 7-133-33 (50569) ತಸ್ಯ ಭೀಮಃ ಪುನಶ್ಚಾಪಂ ಮುಷ್ಟೌ ಚಿಚ್ಛೇದ ಮಾರಿಷ। ಶಂಖವರ್ಣಾಂಶ್ಚ ತಾನಶ್ವಾನ್ಬಾಣೈರ್ನಿನ್ಯೇ ಯಮಕ್ಷಯಂ। ಸಾರಥಿಂ ಚ ತಥಾಪ್ಯಸ್ಯ ರಥನೀಡಾದಪಾತಯತ್॥ 7-133-34 (50570) ತತೋ ವೈಕರ್ತನಃ ಕರ್ಣಶ್ಚಿಂತಾಂ ಪ್ರಾಪ ದುರತ್ಯಯಾಂ। ಸ ಚ್ಛಾದ್ಯಮಾನಃ ಸಮರೇ ಹತಾಶ್ವೋ ಹತಸಾರಥಿಃ। ಮೋಹಿತಃ ಶರಜಾಲೇನ ಕರ್ತವ್ಯಂ ನಾಭ್ಯಪದ್ಯತ॥ 7-133-35 (50571) ತಥಾ ಕೃಚ್ಛ್ರಗತಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕರ್ಣಂ ದುರ್ಯೋಧನೋ ನೃಪಃ। ವೇಪಮಾನ ಇವ ಕ್ರೋಧಾದ್ವ್ಯಾದಿದೇಶಾಥ ದುರ್ಜಯಂ॥ 7-133-36 (50572) ಗಚ್ಛ ದುರ್ಜಯ ರಾಧೇಯಂ ಪುರಾ ಗ್ರಸತಿ ಪಾಂಡವಃ। ಜಹಿ ತೂಬರಕಂ ಕ್ಷಿಪ್ರಂ ಕರ್ಣಸ್ಯ ಬಲಮಾದಧತ್॥ 7-133-37 (50573) ಏವಮುಕ್ತಸ್ತಥೇತ್ಯುಕ್ತ್ವಾ ತವ ಪುತ್ರಂ ತವಾತ್ಮಜಃ। ಅಭ್ಯದ್ರವದ್ಭೀಮಸೇನಂ ವ್ಯಾಸಕ್ತಂ ವಿಕಿರಂಛರೈಃ॥ 7-133-38 (50574) ಸ ಭೀಮಂ ನವಭಿರ್ಬಾಣೈರಶ್ವಾನಷ್ಟಭಿರಾರ್ದಯತ್। ಷಙ್ಭಿಃ ಸೂತಂ ತ್ರಿಭಿಃ ಕೇತಂ ಪುನಸ್ತಂ ಚಾಪಿ ಸಪ್ತಭಿಃ॥ 7-133-39 (50575) ಭೀಮಸೇನೋಽಪಿ ಸಂಕ್ರುದ್ಧಃ ಸಾಶ್ವಯಂತಾರಮಾಶುಗೈಃ। ದುರ್ಜಯಂ ಭಿನ್ನಮರ್ಮಾಣಮನಯದ್ಯಮಸಾದನಂ॥ 7-133-40 (50576) ಬಾಢಂ ಹತಂ ಕ್ಷಿತೌ ಕ್ಷುಣ್ಣಂ ವೇಷ್ಟಮಾನಂ ಯಥೋರಗಂ। ರುದನ್ನಾರ್ತಸ್ತವ ಸುತಂ ಕರ್ಣಶ್ಚಕ್ರೇ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣಂ॥ 7-133-41 (50577) ಸ ತು ತಂ ವಿರಥಂ ಕೃತ್ವಾ ಸ್ಮಯನ್ನತ್ಯಂತವೈರಿಣಂ। ಸಮಾಚಿನೋದ್ಬಾಣಗಣೈಃ ಶತಘ್ನೀಭಿಶ್ಚ ಶಂಕುಭಿಃ॥ 7-133-42 (50578) ತಥಾಪ್ಯತಿರಥಃ ಕರ್ಣೋ ಭಿದ್ಯಮಾನೋಽಸ್ಯ ಸಾಯಕೈಃ। ನ ಜಹೌ ಸಮರೇ ಭೀಮಂ ಕ್ರುದ್ಧರೂಪಂ ಪರಂತಪಃ॥ ॥ 7-133-43 (50579) ಇತಿ ಶ್ರೀಮನ್ಮಹಾಭಾರತೇ ದ್ರೋಣಪರ್ವಣಿ ಜಯದ್ರಥವಧಪರ್ವಣಿ ಚತುರ್ದಶದಿವಸಯುದ್ಧೇ ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥ 133 ॥

Mahabharata - Drona Parva - Chapter Footnotes

5-133-4 ಪ್ರಾಣದುರೋದರೇ ಪ್ರಾಣದ್ಯುತೇ॥ 5-133-133 ತ್ರಯಸ್ತ್ರಿಂಶದಧಿಕಶತತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ॥