10-1-0 (63944) ശ്രീവേദവ്യാസായ നമഃ। 10-1-0x (5260) നാരായണം നമസ്കൃത്യ നരം ചൈവ നരോത്തമം। ദേവീം സരസ്വതീം വ്യാസം തതോ ജയമുദീരയേത്॥ 10-1-1 (63945) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-1-1x (5261) തതസ്തേ സഹിതാഃ സർവേ പ്രയാതാ ദക്ഷിണാമുഖാഃ। ഉപാസ്തമയവേലായാം ശിബിരാഭ്യാശമാഗതാഃ॥ 10-1-1 (63946) വിമുച്യ വാഹാംസ്ത്വരിതാ ഭീതാഃ സമനുബോധനാത്। ഗഹനം ദേശമാസാദ്യ പ്രച്ഛന്നാ ന്യവിശന്ത തേ॥ 10-1-2 (63947) സേനാനിവേശമഭിതോ നാതിദൂരമവസ്ഥിതാഃ। [നികൃത്താ നിശിതൈഃ ശസ്ത്രൈഃ സമന്താത്ക്ഷതവിക്ഷതാഃ।] ദീർഘമുഷ്ണം ച നിഃശ്വസ്യ പാണ്ഡവാനന്വചിന്തയൻ॥ 10-1-3 (63948) ശ്രുത്വാ ച നിനദം ഘോരം പാണ്ഡവാനാം ജയൈഷിണാം। അനുസാരഭയാദ്ഭീതാഃ പ്രാങ്മുഖാഃ പ്രാദ്രവൻപുനഃ॥ 10-1-4 (63949) തേ മുഹൂർതാത്തതോ ഗത്വാ ശ്രാന്തവാഹാ പിപാസിതാഃ। നാമൃഷ്യന്ത മഹേഷ്വാസാഃ ക്രോധാമർഷവശംഗതാഃ॥ 10-1-5 (63950) രാജ്ഞോ വധേന സന്തപ്താ മുഹൂർതം സമവസ്ഥിതാഃ॥ 10-1-6 (63951) ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച। 10-1-7x (5262) അശ്രദ്ധേയമിദം കർമ കൃതം മീമേന സഞ്ജയ। യത്സ നാഗായുതപ്രാണഃ പുത്രോ മമ നിപാതിതഃ॥ 10-1-7 (63952) അവധ്യഃ സർവഭൂതാനാം വജ്രസംഹനനോ യുവാ। പാണ്ഡവൈഃ സമരേ പുത്രോ നിഹതോ മമ നിപാതിതഃ॥ 10-1-8 (63953) ന ദിഷ്ടമഭ്യതിക്രാന്തും ശക്യം ഗാവൽഗണേ നരൈഃ। യത്സമേത്യ രണേ പാർഥൈഃ പുത്രോ മമ നിപാതിതഃ॥ 10-1-9 (63954) അദ്രിസാരമയം നൂനം ഹൃദയം മമ സഞ്ജയ। ഹതം പുത്രശതം ശ്രുത്വാ യന്ന ദീർണം സഹസ്രധാ॥ 10-1-10 (63955) കഥം ഹി വൃദ്ധമിഥുനം ഹതപുത്രം ഭവിഷ്യതി। ന ഹ്യഹം പാണ്ഡുപുത്രസ്യ വിഷയേ വസ്തുമുത്സഹേ॥ 10-1-11 (63956) കഥം രാജ്ഞഃ പിതാ ഭൂത്വാ സ്വയം രാജാ ച സഞ്ജയ। പ്രേഷ്യഭൂതഃ പ്രവർതേയം പാണ്ഡവേയസ്യ ശാസനാത്॥ 10-1-12 (63957) പ്രഭുജ്യ പൃഥിവീം സർവാം സ്ഥിതാ മൂർധനി സഞ്ജയ। കഥമദ്യ ഭവിഷ്യാമി ശ്രോതും ശക്ഷ്യാമി സഞ്ജയ। 10-1-13 (63958) യേന പുത്രശതം പൂർണമേകേന നിഹതം മമ॥ കൃതം സത്യം വചസ്തസ്യ വിദുരസ്യ മഹാത്മനഃ। 10-1-14 (63959) അകുർവതാ വചസ്തസ്യ മമ പുത്രേണ സഞ്ജയ॥ അധർമേണ ഹതേ താത പുത്രേ ദുര്യോധനേ മമ। 10-1-15 (63960) കൃതവർമാ കൃപോ ദ്രൌണിഃ കിമകുർവത സഞ്ജയ॥ 10-1-16 (63961) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-1-17x (5263) ഗത്വാ തു താവകാ രാജന്നാതിദൂരം മനസ്വിനഃ। അപശ്യന്ത വനം ഘോരം നാനാദ്രുമലതാവൃതം॥ 10-1-17 (63962) തേ മുഹൂർതം തു വിശ്രംയ ലബ്ധതോയൈർഹയോത്തമൈഃ। സൂര്യാസ്തമയവേലായാം കൌരവേയസ്യ ശാസനാത്॥ 10-1-18 (63963) നാനാമൃഗഗണൈർജുഷ്ടം നാനാപക്ഷിഭിരാകുലം। നാനാദ്രുമലതാച്ഛന്നം നാനാവ്യാലനിഷേവിതം॥ 10-1-19 (63964) നാനാതോയസമാകീർണൈസ്തടാകൈരുപശോഭിതം। പദ്മിനീശതസഞ്ഛന്നം നീലോത്പലസമായുതം॥ 10-1-20 (63965) പ്രവിശ്യ തദ്വനം ഘോരം വീക്ഷമാണാഃ സമന്തതഃ। ശാഖാസഹസ്രസഞ്ഛന്നം ന്യഗ്രോധം ദദൃശുസ്തതഃ॥ 10-1-21 (63966) ഉപേത്യ തു തദാ രാജന്ന്യഗ്രോധം തേ മഹാരഥാഃ। ദദൃശുർദ്വിപദാം ശ്രേഷ്ഠാഃ ശ്രേഷ്ഠം തം വൈ വനസ്പതിം॥ 10-1-22 (63967) തേഽവതീര്യ രഥേഭ്യശ്ച വിപ്രമുച്യ ച വാജിനഃ। ഉപസ്പൃശ്യ യഥാന്യായം സന്ധ്യാമന്വാസത പ്രഭോ॥ 10-1-23 (63968) തതോഽസ്തം പർവതശ്രേഷ്ഠമനുപ്രാപ്തേ ദിവാകരേ। സർവസ്യ ജഗതോ ധാത്രീ ശർവരീ പ്രത്യപദ്യത॥ 10-1-24 (63969) ഗ്രഹനക്ഷത്രതാരാഭിഃ പ്രകീർണാഭിരലങ്കൃതം। നഭോംഽശുകമിവാഭാതി പ്രേക്ഷണീയം സമന്തതഃ॥ 10-1-25 (63970) ഇച്ഛയാ തേ പ്രവൽഗന്തി യേ സത്വാ രാത്രിചാരിണഃ। ദിവാചരാശ്ച യേ സത്വാസ്തേ നിദ്രാവശമാഗതാഃ॥ 10-1-26 (63971) രാത്രിഞ്ചരാണാം സത്വാനാം നിനാദോഽഭൂത്സുദാരുണഃ। ക്രവ്യാദാശ്ച പ്രമുദിതാ ഘോരാ പ്രാപ്താ ച ശർവരീ॥ 10-1-27 (63972) തസ്മിന്രാത്രിമുഖേ ഘോരേ ദുഃഖശോകസമന്വിതാഃ। കൃതവർമാ കൃപോ ദ്രൌണിരുപോപവിവിശുഃ സമം॥ 10-1-28 (63973) ഉപോപവിഷ്ടാഃ ശോചന്തോ ന്യഗ്രോധസ്യ സമീപതഃ। തമേവാർഥമതിക്രാന്തം കുരുപാണ്ഡവയോഃ ക്ഷയം॥ 10-1-29 (63974) നിദ്രയാ ച പരീതാംഗാ നിഷേദുർധരണീതലേ। ശ്രമേണ സുദൃഢം യുക്താ വിക്ഷതാ വിവിധൈഃ ശരൈഃ॥ 10-1-30 (63975) തതോ നിദ്രാവശം പ്രാപ്തൌ കൃപഭോജൌ മഹാബാലൌ। സുഖോചിതാവദുഃഖാർഹൌ നിഷണ്ണൌ ധരണീതലേ॥ 10-1-31 (63976) തൌ തു സുപ്തൌ മഹാരാജ തസ്മിന്ദേശേ മഹാരഥൌ। [മഹാർഹശയനോപേതൌ ഭൂമാവേവ ഹ്യനാഥവത്॥] 10-1-32 (63977) ക്രോധാമർഷവശം പ്രാപ്തോ ദ്രോണപുത്രസ്തു ഭാരത। ന വൈ സ്മ സ ജഗാമാഥ നിദ്രാം സർപ ഇവ ശ്വസൻ॥ 10-1-33 (63978) ന ലേഭേ സ തു നിദ്രാം വൈ ദഹ്യമാനോഽതിമന്യുനാ। വീക്ഷാഞ്ചക്രേ മഹാബാഹുസ്തദ്വനം ഘോരദർശനം॥ 10-1-34 (63979) വീക്ഷമാണോ വനോദ്ദേശം നാനാസത്വൈർനിഷേവിതം। അപശ്യത മഹാബാഹുർന്യഗ്രോധം വായസാവൃതം॥ 10-1-35 (63980) തത്ര കാകസഹസ്രാണി താം നിശാം പര്യണാമയൻ। സുഖം സ്വപന്തഃ കൌരവ്യ പൃഥക്പൃഥഗുപാശ്രയാഃ॥ 10-1-36 (63981) സുപ്തേഷു തേഷു കാകേഷു വിസ്രബ്ധേഷു സമന്തതഃ। സോഽപശ്യത്സഹസാ യാന്തമുലൂകം ഘോരദർശനം॥ 10-1-37 (63982) മഹാസ്വനം മഹാകായം ഹര്യക്ഷം ബഭ്രുപിംഗലം। സുതീക്ഷ്ണഘോണാനഖരം സുപർണമിവ വേഗിതം॥ 10-1-38 (63983) സോഽഥ ശബ്ദം മൃദും കൃത്വാ ലീയമാന ഇവാൺ·ഡജഃ। ന്യഗ്രോധസ്യ തതഃ സാഖാം പാതയാമാസ ഭാരത॥ 10-1-39 (63984) സന്നിപത്യ തു ശാഖായാം ന്യഗ്രോധസ്യ വിഹംഗമഃ। സുപ്താഞ്ജഘാന വിസ്രബ്ധാന്വായസാന്വായസാന്തകഃ॥ 10-1-40 (63985) കേഷാഞ്ചിദച്ഛിനത്പക്ഷാഞ്ശിരാംസി ച ചകർത ഹ। ചരണാംശ്ചൈവ കേഷാഞ്ചിദ്ബഭഞ്ജ ചരണായുധഃ॥ 10-1-41 (63986) ക്ഷണേനാഘ്നത്സ ബലവാന്യേഽസ്യ ദൃഷ്ടിപഥേ സ്ഥിതാഃ॥ 10-1-42 (63987) തേഷാം ശരീരാവയവൈഃ ശരീരൈശ്ച വിശാംപതേ। ന്യഗ്രോധമണ്ഡലം സർവം സഞ്ഛന്നം പർവതോപമം॥ 10-1-43 (63988) താംസ്തു ഹത്വാ തതഃ കാകാൻകൌശികോ മുദിതോഽഭവത്। പ്രതികൃത്യ യഥാകാമം ശത്രൂണാം ശത്രുസൂദനഃ॥ 10-1-44 (63989) തദ്ദൃഷ്ട്വാ താദൃശം കർമ കൌശികേന കൃതം നിശി। തദ്ഭാവേ കൃതസങ്കൽപോ ദ്രൌണിരേകോഽന്വചിന്തയത്॥ 10-1-45 (63990) ഉപദേശഃ കൃതോഽനേന പക്ഷിണാ മമ സംയുഗേ। ശത്രൂണാം ക്ഷപണം യുക്തം പ്രാപ്തഃ കാലശ്ച മേ മതഃ॥ 10-1-46 (63991) നാദ്യ ശക്യം മയാ ഹന്തും പാണ്ഡവാ ജിതകാശിനഃ। ബലവന്തഃ കൃതോത്സാഹാ ലബ്ധലക്ഷാഃ പ്രഹാരിണഃ॥ 10-1-47 (63992) രാജ്ഞഃ സകാശേ തേഷാം ച പ്രതിജ്ഞാതോ വധോ മയാ। പതംഗാഗ്നിസമാം വൃത്തിമാസ്യായാത്മവിനാശിനീം॥ 10-1-48 (63993) ന്യായതോ യുധ്യമാനസ്യ പ്രാണത്യാഗോ ന സംശയഃ। ഛദ്മനാ തു ഭവേത്സിദ്വിഃ ശത്രൂണാം ച ക്ഷയോ മഹാൻ॥ 10-1-49 (63994) തത്ര സശയിതാദർഥാദ്യോഽർഥോ നിഃസംശയോ ഭവേത്। തം ജനാ ബഹുമന്യന്തേ യേഽർഥശാസ്ത്രവിശാരദാഃ॥ 10-1-50 (63995) യച്ചാപ്യത്ര ഭവേത്കാര്യം ഗർഹിതം ലോകനിന്ദിതം। കർതവ്യം തൻമനുഷ്യേണ ക്ഷത്രധർമേണ വർതതാ॥ 10-1-51 (63996) നിന്ദിതാനി ച കർമാണി കുത്സിതാനി പദേപദേ। സോപധാനി കൃതാന്യേവ പാണ്ഡവൈരകൃതാത്മഭിഃ॥ 10-1-52 (63997) അസ്മിന്നർഥേ പുരാ ഗീതാഃ ശ്രൂയന്തേ ധർമവിത്തമൈഃ। ശ്ലോകാ ന്യായമവേക്ഷദ്ഭിസ്തത്ത്വാർഥാസ്തത്ത്വദർശിഭിഃ॥ 10-1-53 (63998) പരിശ്രാന്തേ വിദീർണേ വാ ഭുഞ്ജാനേ വാഽപി ശത്രുഭിഃ। പ്രസ്ഥാനേ വാ പ്രവേശേ വാ പ്രഹർതവ്യം രിപോർബലം॥ 10-1-54 (63999) നിദ്രാർതമർധരാത്രേ ച തഥാ നഷ്ടപ്രണായകം। ഭിന്നയോധം ബലം യച്ച ദ്വിധാ യുക്തം ച യദ്ഭവേത്॥ 10-1-55 (64000) ഇത്യേവം നിശ്ചയം ചക്രേ സുപ്താനാം നിശി മാരണേ। പാണ്ഡൂനാം സഹ പാഞ്ചാലൈർദ്രോണപുത്രഃ പ്രതാപവാൻ॥ 10-1-56 (64001) സ ക്രൂരാം മതിമാസ്ഥായ വിനിശ്ചിത്യ മുഹുർമുഹുഃ। സുപ്തൌ പ്രാബോധയത്തൌ തു മാതുലം ഭോജമേവ ച॥ 10-1-57 (64002) തൌ പ്രബുദ്ധൌ മഹാത്മാനൌ കൃപഭോജൌ മഹാബാലൌ। നോത്തരം പ്രതിപദ്യേതാം തത്ര യുക്തം ഹിയാ വൃതൌ॥ 10-1-58 (64003) സ മുഹൂർതമിവ ധ്യാത്വാ താവുഭൌ വാക്യമബ്രവീത്॥ 10-1-59 (64004) ഹതോ ദുര്യോധനോ രാജാ ഏകവീരോ മബാഹലഃ। യസ്യാർഥേ വൈരമസ്മാഭിരാസക്തം പാണ്ഡവൈഃ സഹ॥ 10-1-60 (64005) ഏകാകീ ബഹുഭിഃ ക്ഷുദ്രൈരാഹവേ ശുദ്ധവിക്രമഃ। പാതിതോ ഭീമസേനേന ഏകാദശചമൂപതിഃ॥ 10-1-61 (64006) വൃകോദരേണ ക്ഷുദ്രേണ സുനൃശംസമിദം കൃതം। മൂർധാഭിഷിക്തസ്യ ശിരഃ പാദേന പരിമൃദ്ഗതാ॥ 10-1-62 (64007) വിനർദന്തി ച പാഞ്ചാലാഃ ക്ഷ്വേലന്തി ച ഹസന്തി ച। ധമന്തി ശംഖാഞ്ശതശോ ഹൃഷ്ടാ ഘ്നന്തി ച ദുന്ദുഭീൻ॥ 10-1-63 (64008) വാദിത്രഘോഷസ്തുമുലോ വിമിശ്രഃ ശംഖനിഃസ്വനൈഃ। അനിലേനേരിതോ ഘോരോ ദിശഃ പൂരയതീവ ഹ॥ 10-1-64 (64009) അശ്വാനാം ഹേഷമാണാനാം ഗജാനാം ചൈവ ബൃംഹതാം। സിംഹനാദശ്ച ശൂരാണാം ശ്രൂയതേ സുമഹാനയം॥ 10-1-65 (64010) ദിശം പ്രാചീം സമാശ്രിത്യ ഹൃഷ്ടാനാം ഗച്ഛതാം ഭൃശം। രഥനേമിസ്വനാശ്ചൈവ ശ്രൂയന്തേ രോമഹർഷണാഃ॥ 10-1-66 (64011) പാണ്ഡവൈർധാർതരാഷ്ട്രാണാം യദിദം കദനം കൃതം। വയമേവ ത്രയഃ ശിഷ്ടാ അസ്മിൻമഹതി വൈശസേ॥ 10-1-67 (64012) കേചിന്നാഗശതപ്രാണാഃ കേചിത്സർവാസ്ത്രകോവിദാഃ। നിഹതാഃ പാണ്ഡവൈര്യസ്മിൻമന്യേ കാലസ്യ പര്യയം॥ 10-1-68 (64013) ഏവമേതേന ഭാവ്യം ഹി നൂനം കാര്യേണ തത്ത്വതഃ। യഥാ ഹ്യസ്യേദൃശീ നിഷ്ഠാ കൃതേ യത്നേഽപി ദുഷ്കരേ॥ 10-1-69 (64014) ഭവതോസ്തു യദി പ്രജ്ഞാ ന മോഹാദപചീയതേ। വ്യസനേഽസ്മിൻമഹത്യർഥേ യന്നഃ ശ്രേയസ്തദുച്യതാം॥ ॥ 10-1-70 (64015) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി പ്രഥമോഽധ്യായഃ॥ 1 ॥

10-2-0 (64016) കൃപ ഉവാച। 10-2-0x (5264) ശ്രുതം തേ വചനം സർവം ഹേതുയുക്തം മയാ വിഭോ। മമാപി തു വചഃ കിഞ്ചിച്ഛൃണുഷ്വാദ്യ മഹാഭുജ॥ 10-2-1 (64017) ആബദ്ധാ മാനുഷാഃ സർവേ നിബദ്ധാഃ കർമണോർദ്വയോഃ। ദൈവേ പുരുഷകാരേ ച പരം താഭ്യാം ന വിദ്യതേ॥ 10-2-2 (64018) ന ഹി ദൈവേന സിധ്യന്തി കാര്യാണ്യേകേന സത്തമ। ന ചാപി കർമണൈകേന ദ്വാഭ്യാം സിദ്ധിസ്തു യോഗതഃ॥ 10-2-3 (64019) താഭ്യാമുഭാഭ്യാം സർവാർഥാ നിബദ്ധാ അധമോത്തമാഃ। പ്രവൃത്താശ്ചൈവ ദൃശ്യന്തേ നിവൃത്താശ്ചൈവ സർവശഃ॥ 10-2-4 (64020) പർജന്യഃ പർവതേ വർഷൻകിന്നു സാധയതേ ഫലം। കൃഷ്ടേ ക്ഷേത്രേ തഥാ വർഷൻകിം ന സാധയതേ ഫലം॥ 10-2-5 (64021) ഉത്ഥാനം ചാപി ദൈവസ്യ ഹ്യനുത്ഥാനം ച ദൈവതം। വ്യർഥം ഭവതി സർവത്ര പൂർവസ്തത്ര വിനിശ്ചയഃ॥ 10-2-6 (64022) സുവൃഷ്ടേ ച യഥാ ദേവേ സംയക് ക്ഷേത്രേ ച കർഷിതേ। ബീജം മഹാഗുണം ഭൂയാത്തഥാ സിദ്ധിർഹി മാനുഷീ॥ 10-2-7 (64023) തയോർദൈവം തു ദുശ്ചിന്ത്യം സ്വവശേനൈവ വർതതേ। പ്രാജ്ഞാഃ പുരുഷകാരേ തു വർതന്തേ ദേവമാസ്ഥിതാഃ॥ 10-2-8 (64024) താഭ്യാം സർവേ ഹി കാര്യാർഥാ മനുഷ്യാണാം നരർഷഭ। വിചേഷ്ടന്തഃ സ്മ ദൃശ്യന്തേ നിവൃത്താസ്തു തഥൈവ ച॥ 10-2-9 (64025) കൃതഃ പുരുഷകാരശ്ച സോഽപി ദൈവേന സിധ്യതി। തഥാസ്യ കർമണഃ കർതുരഭിനിർവർതതേ ഫലം॥ 10-2-10 (64026) ഉത്ഥാനം ച മനുഷ്യാണാം ദക്ഷാണാം ദൈവവർജിതം। അഭലം ദൃശ്യതേ ലോകേ സംയഗപ്യുപപാദിതം॥ 10-2-11 (64027) തത്രാലസാ മനുഷ്യാണാം യേ ഭവന്ത്യമനസ്വിനഃ। ഉത്ഥാനം തേ വിഗർഹന്തി പ്രാജ്ഞാനാം തന്ന രോചതേ॥ 10-2-12 (64028) പ്രായശോ ഹി കൃതം കർമ നാഫലം ദൃശ്യതേ ഭുവി। അകൃത്വാ ച പുനർദുഃഖം കർമ പശ്യേൻമഹാഫലം॥ 10-2-13 (64029) ചഷ്ടാമകുർവംല്ലഭതേ യദി കിഞ്ചിദ്യദൃച്ഛയാ। യോ വാ ന ലഭതേ കൃത്വാ ദുർദർശൌ താവുഭാവപി॥ 10-2-14 (64030) ശക്നോതി ജീവിതും ദക്ഷോ നാലസഃ സുഖമേധതേ। ദൃശ്യന്തേ ജീവലോകേഽസ്മിന്ദക്ഷാഃ പ്രായോ ഹിതൈഷിണഃ॥ 10-2-15 (64031) യദി ദക്ഷഃ സമാരംഭാത്കർമണോ നാശ്നുതേ ഫലം। നാസ്യ വാച്യം ഭവേത്കിഞ്ചില്ലബ്ധവ്യം വാഽധിഗച്ഛതി॥ 10-2-16 (64032) നാകൃത്വാ കർമ ലോകേ ഹി ഫലം വിന്ദതി കർഹിചിത്। സ തു വക്തവ്യതാം യാതി ദ്വേഷ്യോ ഭവതി ഭൂയശഃ॥ 10-2-17 (64033) ഏവമേതദനാദൃത്യ വർതതേ യസ്ത്വതോഽന്യഥാ। സ കരോത്യാത്മനോഽനർഥാനേഷ ബുദ്ധിമതാം നയഃ॥ 10-2-18 (64034) ഹീനം പുരുഷകാരേണ യദി ദൈവേന വാ പുനഃ। കാരണാഭ്യാമഥൈതാഭ്യാമുത്ഥാനമഫലം ഭവേത്॥ 10-2-19 (64035) ഹീനം പുരുഷകാരേണ കർമ ത്വിഹ ന സിധ്യതി॥ 10-2-20 (64036) ദൈവതേഭ്യോ നമസ്കൃത്യ യസ്ത്വർഥാൻസംയഗീഹതേ। ദക്ഷോ ദാക്ഷിണ്യസംപന്നോ ന സ മോഘൈർവിഹന്യതേ॥ 10-2-21 (64037) സംയഗീഹാ പുനരിയം യാ ബൃദ്ധാനുപസേവതേ। ആപൃച്ഛതി ച യച്ഛ്രേയഃ കരോതി ച ഹിതം വചഃ॥ 10-2-22 (64038) ഉത്ഥായോത്ഥായ ഹി സദാ പ്രഷ്ടവ്യാ വൃദ്ധസംമതാഃ। തേ സ്മ യോഗേ പരം മൂലം തൻമൂലാ സിദ്ധിരുച്യതേ॥ 10-2-23 (64039) വൃദ്ധാനാം വചനം ശ്രുത്വാ യോഽഭ്യുത്ഥാനം പ്രയോജയേത്। ഉത്ഥാനസ്യ ഫലം സംയക്തദാ സ ലഭതേഽചിരാത്॥ 10-2-24 (64040) രാഗാത്ക്രോധാദ്ഭയാല്ലോഭാദ്യോഽർഥാനീഹേത മാനവഃ। അനീശശ്ചാവമാനീ ച സ ശീഘ്രം ഭ്രശ്യതേ ശ്രിയഃ॥ 10-2-25 (64041) സോയം ദുര്യോധനേനാർഥോ ലുബ്ധേനാദീർഘദർശിനാ। അസമർഥഃ സമാരബ്ധോ മൂഢത്വാദവിചിനന്തിതഃ॥ 10-2-26 (64042) ഹിതബുദ്ധീനനാദൃത്യ സംമന്ത്ര്യാസാധുഭിഃ സഹ। വാര്യമാണോഽകരോദ്വൈരം പാണ്ഡവൈർഗുണവത്തരൈഃ॥ 10-2-27 (64043) പൂർവമപ്യതിദുഃശീലോ ന ധൈര്യം കർതുമർഹതി। തപത്യർഥേ വിപന്നേ ഹി മിത്രാണാം ന കൃതം വചഃ॥ 10-2-28 (64044) അനുവർതാമഹേ യത്തു തം വയം പാപപൂരുഷം। അസ്മാനപ്യനയസ്തസ്മാത്പ്രാപ്തോഽയം ദാരുണോ മഹാൻ॥ 10-2-29 (64045) അേന തു മമാദ്യാപി വ്യസനേനോപതാപിതാ। ബുദ്ധിശ്ചിന്തയതേ കിഞ്ചിത്സ്വം ശ്രേയോ നാവബുധ്യതേ॥ 10-2-30 (64046) മുഹ്യതാ തു മനുഷ്യേണ പ്രഷ്ടവ്യാഃ സുഹൃദോ ജനാഃ। തത്രാസ്യ ബുദ്ധിർവിനയസ്തത്ര ശ്രേയശ്ച പശ്യതി॥ 10-2-31 (64047) തതോഽസ്യ മൂലം കാര്യാണാം ബുദ്ധ്യാ നിശ്ചിത്യ വൈ ബുധാഃ'। തേഽത്ര പൃഷ്ടാ യഥാ ബ്രൂയുസ്തത്കർതവ്യം തഥാ ഭവേത്॥ 10-2-32 (64048) തേ വയം ധൃതരാഷ്ട്രം ച ഗാന്ധാരീം ച യശസ്വിനീം। ഉപപൃച്ഛാമഹേ ഗത്വാ വിദുരം ച മഹാമതിം॥ 10-2-33 (64049) തേ പൃഷ്ടാസ്തു വദേയുര്യച്ഛ്രേയോ നഃ സമനന്തരം। തദസ്മാഭിഃ പുനഃ കാര്യമിതി മേ നൈഷ്ഠികീ മതിഃ॥ 10-2-34 (64050) അനാരംഭാത്തു കാര്യാണാം നാർഥഃ സംപദ്യതേ ക്വചിത്॥ 10-2-35 (64051) കൃതേ പുരുഷകാരേ തു യേഷാം കാര്യം ന സിധ്യതി। ദൈവേനോപഹതാസ്തേ തു നാത്ര കാര്യാ വിചാരണാ॥ ॥ 10-2-36 (64052) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി ദ്വിതീയോഽധ്യായഃ॥ 2 ॥

10-3-0 (64053) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-3-0x (5265) കൃപസ്യ വചനം ശ്രുത്വാ ധർമാർഥസഹിതം ശുഭം। അശ്വത്ഥാമാ മഹാരാജ ദുഃഖശോകസമന്വിതഃ॥ 10-3-1 (64054) ദഹ്യമാനസ്തു ശോകേന പ്രദീപ്തേനാഗ്നിനാ യഥാ। ക്രൂരം മനസ്തതഃ കൃത്വാ താവഭൌ പ്രത്യഭാഷത॥ 10-3-2 (64055) പുരുഷേപുരുഷേ ബുദ്ധിര്യായാ ഭവതി ശോഭനാ। തുഷ്യന്തി ച പൃഥക്സർവേ പ്രജ്ഞയാ തേ സ്വയാസ്വയാ॥ 10-3-3 (64056) സർവോ ഹി മന്യതേ ലോക ആത്മാനം ബുദ്ധിമത്തരം। സർവസ്യാത്മാ ബഹുമതഃ സർവോത്മാനം പ്രശംസതി॥ 10-3-4 (64057) സർവസ്യ ഹി സ്വകാ പ്രജ്ഞാ സാധുവാദേ പ്രതിഷ്ഠിതാ। പരബുദ്ധിം ച നിന്ദന്തി സ്വാം പ്രശംസന്തി ചാസകൃത്॥ 10-3-5 (64058) കാരണാന്തരയോഗേന യേഷാം സംവദതേ മതിഃ। തേഽന്യോന്യേന ച തുഷ്യന്തി ബഹുമന്യന്തി ചാസകൃത്॥ 10-3-6 (64059) തസ്യൈവ തു മനുഷ്യസ്യ സാസാ ബുദ്ധിസ്തദാതദാ। കാലയോഗേ വിപര്യാസം പ്രാപ്യാന്യോന്യം വിപദ്യതേ॥ 10-3-7 (64060) അനിത്യത്വാത്തു ചിത്താനാം മനുഷ്യാണാം വിശേഷതഃ। ചിത്തവൈക്ലബ്യമാസാദ്യ സാസാ ബുദ്ധിഃ പ്രജായതേ॥ 10-3-8 (64061) യഥാ ഹി വൈദ്യഃ കുശലോ ജ്ഞാത്വാ വ്യാധിം യഥാവിധി। ഭൈഷജ്യം കുരുതേ യോഗാത്പ്രശമാർഥമിതി പ്രഭോ॥ 10-3-9 (64062) ഏവം കാര്യസ്യ യോഗാത്പ്രശമാർഥമിതി പ്രഭോ॥ പ്രജ്ഞയാ ച സ്വയാ യുക്ത്യാ താം ച ഗൃഹ്ണന്തി വൈ ബുധാഃ॥ 10-3-10 (64063) അന്യയാ യൌവനേ ബാല്യേ ബുദ്ധ്യാ ഭവതി മോഹിതഃ। മധ്യേഽന്യയാ ജരായാം തു സോന്യാം രോചയതേ മതിം॥ 10-3-11 (64064) വ്യസന വാ മഹാഘോരം സമൃദ്ധിം ചാപി താദൃശീം। അവാപ്യ പുരുഷോ ഭോജ കുരുതേ ബുദ്ധിവൈകൃതം॥ 10-3-12 (64065) ഏകസ്മിന്നേവ പുരുഷേ സാസാ ബുദ്ധിസ്തദാതദാ। ഭവത്യനിത്യാ പ്രജ്ഞാ ഹി സാ തസ്യൈവ ന രോചതേ॥ 10-3-13 (64066) നിശ്ചിത്യ തു യഥാപ്രജ്ഞം യാം മതിം സാധു പശ്യതി। തയാ പ്രകുരുതേ ഭാവം സാ തസ്യോദ്യോഗകാരികാ॥ 10-3-14 (64067) സർവോ ഹി പുരുഷോ ഭോജ സാധ്വേതദിതി നിശ്ചിതഃ। കർതുമാരഭതേ പ്രീതിം മരണാദിഷു കർമസു॥ 10-3-15 (64068) സർവേ ഹി യുക്താം വിജ്ഞായ പ്രജ്ഞാം വാപി സ്വകാം നരാഃ। ചേഷ്ടന്തേ വിവിധാം ചേഷ്ടാം ഹിതമിത്യേവ ജാനതേ॥ 10-3-16 (64069) ഉപജാതാ വ്യസനജാ യേയമദ്യ മതിർമമ। യുവയോസ്താം പ്രവക്ഷ്യാമി സർവേഷാം ശോകനാശിനീം॥ 10-3-17 (64070) പ്രജാപതിഃ പ്രജാഃ സൃഷ്ട്വാ കർമ താസു വിധായ ച। വർണേവർണേ സമാധത്ത ഹ്യേകൈകം ഗുണവത്തരം॥ 10-3-18 (64071) ബ്രാഹ്മണേ വേദമഗ്ര്യം തു ക്ഷത്രിയേ തേജ ഉത്തമം। ദാക്ഷ്യം വൈശ്യേ ച ശൂദ്രേ ച സർവവർണാനുകൂലതാം॥ 10-3-19 (64072) അദാന്തോ ബ്രാഹ്മണോഽസാധുർനിസ്തേജാഃ ക്ഷത്രിയോ മൃതഃ। അദക്ഷോ നിന്ദ്യതേ വൈശ്യഃ ശൂദ്രശ്ച പ്രതികൂലവാൻ॥ 10-3-20 (64073) സോഽസ്മി ജാതഃ കുലേ ശ്രേഷ്ഠേ ബ്രാഹ്മണൈരഭിപൂജിതേ। മന്ദഭാഗ്യതയാഽസ്ംയേതം ക്ഷത്രധർമമനുഷ്ഠിതഃ॥ 10-3-21 (64074) ക്ഷത്രധർമം വിദിത്വാഽഹം യദി ബ്രാഹ്മണ്യമാശ്രിതഃ। പ്രകരിഷ്യേ മഹത്കർമ ന മേ തത്സാധുസംമതം॥ 10-3-22 (64075) ധാരയിത്വാ ധനുർദിവ്യം ദിവ്യാന്യസ്ത്രാണി ചാഹവേ। പിതരം നിഹതം ദൃഷ്ട്വാ കിന്നു വക്ഷ്യാമി സംസദി॥ 10-3-23 (64076) സോഽഹമദ്യ യഥാകാമം ക്ഷത്രധർമമവാപ്യ ച। ഗന്താഽസ്മി പദവീം രാജ്ഞഃ പിതുശ്ചാപി മഹാത്മനഃ॥ 10-3-24 (64077) അദ്യ സ്വപ്സ്യന്തി പാഞ്ചാലാ വിശ്വസ്താ ജിതകാശിനഃ। വിമുക്തയുഗ്യകവചാ ഹർഷേണ ച സമന്വിതാഃ। വയം ജിതാ മതാശ്ചൈഷാം ശ്രാന്താ വ്യായാമകർശിതാഃ॥ 10-3-25 (64078) തേഷാം നിശി പ്രസുപ്താനാം സുസ്ഥാനാം ശിബിരേ സ്വകേ। അവസ്കന്ദം കരിഷ്യാമി ശിബിരസ്യാദ്യ ദുഷ്കരം॥ 10-3-26 (64079) താനവസ്കന്ദ്യ ശിബിരേ പ്രേതഭൂതാനചേതസഃ। സൂദയിഷ്യാമി വിക്രംയ മഘവാനിവ ദാനവാൻ॥ 10-3-27 (64080) അദ്യ താൻസഹിതാൻസർവാന്ധൃഷ്ടദ്യുംനപുരോഗമാൻ। സൂദയിഷ്യാമി വിക്രംയ കക്ഷം ദീപ്ത ഇവാനലഃ॥ 10-3-28 (64081) നിഹത്യ ചൈവ പാഞ്ചാലാഞ്ശാന്തിം ലബ്ധാഽസ്മി സത്തമ॥ 10-3-29 (64082) പാഞ്ചാലേഷു ചരിഷ്യാമി സൂദയന്നദ്യ സംയുഗേ। പിനാകപാണിഃ സങ്ക്രുദ്ധഃ സ്വയം രുദ്രഃ പശുഷ്വിവ॥ 10-3-30 (64083) അദ്യാഹം സർവപാഞ്ചാലാന്നികൃത്യാ ച നികൃഷ്യ ച। അർദയിഷ്യാമി സംഹൃഷ്ടോ രണേ പാണ്ഡുസുതാംസ്തഥാ। `സൂദയിഷ്യാമി സങ്ക്രുദ്ധഃ പശൂനിവ പിനാകധൃത്'॥ 10-3-31 (64084) അദ്യാഹം സർവപാഞ്ചാലൈഃ കൃത്വാ ഭൂമിം ശരീരിണീം। പ്രഹൃത്യൈകേന ശസ്ത്രേണ ഭവിഷ്യാംയനൃണഃ പിതുഃ॥ 10-3-32 (64085) ദുര്യോധനസ്യ കർണസ്യ ഭീഷ്മസൈന്ധവയോരപി। ഗമിഷ്യാമി നിശാവേലാം പദവീമദ്യ ദുർഗമാം॥ 10-3-33 (64086) അദ്യ പാഞ്ചാലരാജസ്യ ധൃഷ്ടദ്യുംനസ്യ വൈ നിശി। വിരാത്രേ പ്രമഥിഷ്യാമി പശോരിവ ശിരോ ബലാത്॥ 10-3-34 (64087) അദ്യ പാഞ്ചാലപാണ്ഡൂനാം ശയിതാനാം ശിരോ നിശി। ഖംഗേന നിശിതേനാജൌ പ്രമഥിഷ്യാമി ഗൌതമ॥ 10-3-35 (64088) അദ്യ പാഞ്ചാലസേനാം താം നിഹത്യ നിശി സൌപ്തികേ। കൃതകൃത്യഃ സുഖീ ചൈവ ഭവിഷ്യാമി മഹാമതേ॥ ॥ 10-3-36 (64089) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി തൃതീയോഽധ്യായഃ॥ 3 ॥

10-6-0 (64168) ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച। 10-6-0x (5270) ദ്വാരദേശേ തതോ ദ്രൌണിമവസ്ഥിതമവേക്ഷ്യ തൌ। അകുർവതാം ഭോജകൃപൌ കിം സഞ്ജയ വദസ്വ മേ॥ 10-6-1 (64169) സ·ഞ്ജയ ഉവാച। 10-6-2x (5271) കൃതവർമാണമാമന്ത്ര്യ കൃപം ച സ മഹാരഥഃ। ദ്രൌണിർമന്യുപരീതാത്മാ ശിബിരദ്വാരമാസദത്॥ 10-6-2 (64170) തത്ര ഭൂതം മഹാകായം ചന്ദ്രാർകസദൃശദ്യുതിം। സോഽപശ്യദ്ദ്വാരമാവൃത്യ തിഷ്ഠന്തം രോമഹർഷണം॥ 10-6-3 (64171) വസാനം ചർമ വൈയാഘ്രം വസാരുധിരവിസ്രവം। കൃഷ്ണാജിനോത്തരാസംഗം നാഗയജ്ഞോപവീതിനം॥ 10-6-4 (64172) ബാഹുഭിഃ സ്വായതൈർഭീമൈർനാനാപ്രഹരണോദ്യതൈഃ। ബദ്ധാംഗദമഹാസർപം ജ്വാലാമാലാകുലാനനം॥ 10-6-5 (64173) ദംഷ്ട്രാകരാലവദനം വ്യാദിതാസ്യം ഭയാനകം। നയനാനാം സഹസ്രൈശ്ച വിചിത്രൈരഭിഭൂഷിതം॥ 10-6-6 (64174) നൈവ തസ്യ വപുഃ ശക്യം പ്രവക്തും വേഷ ഏവ ച। സർവഥാ തു തദാലക്ഷ്യ സ്ഫുടേയുരപി പർവതാഃ॥ 10-6-7 (64175) തസ്യാസ്യനാസികാഭ്യാം ച ശ്രവണാഭ്യാം ച സർവശഃ। തേഭ്യശ്ചാക്ഷിസഹസ്രേഭ്യഃ പ്രാദുരാസൻമഹാർചിഷഃ॥ 10-6-8 (64176) തഥാ തേജോമരീചിഭ്യഃ ശംഖചക്രഗദാധരാഃ। പ്രാദുരാസൻഹൃഷീകേശാഃ ശതശോഽഥ സഹസ്രശഃ॥ 10-6-9 (64177) തദത്യദ്ഭുതമാലോക്യ ഭൂതം ലോകഭയങ്കരം। ദ്രൌണിരവ്യഥിതോ ദിവ്യൈരസ്ത്രവർഷൈരവാകിരത്॥ 10-6-10 (64178) ദ്രൌണിമുക്താഞ്ഛരാംസ്താംസ്തു തദ്ഭൂതം മഹദഗ്രസത്। ഉദധേരിവ വാര്യോഘാൻപാവകോ ബഡബാമുഖഃ॥ 10-6-11 (64179) അശ്വത്ഥാമാ തു സംപ്രേക്ഷ്യ ശരൌഘാംസ്താന്നിരർഥകാൻ। രഥശക്തിം മുമോചാസ്മൈ ദീപ്താമഗ്നിശിഖാമിവ॥ 10-6-12 (64180) സാ തമാഹത്യ ദീപ്താഗ്രാ രഥശക്തിരദീര്യത। യുഗാന്തേ സൂര്യമാഹത്യ മഹോൽകേവ ദിവശ്ച്യുതാ॥ 10-6-13 (64181) അഥ ഹേമത്സരും ദിവ്യം ഖംഗമാകാശവർചസം॥ കോശാത്സമുദ്ബബർഹാശു ബിലാദ്ദീപ്തമിവോരഗം॥ 10-6-14 (64182) തതഃ ഖംഗവരം ധീമാൻഭൂതായ പ്രാഹിണോത്തദാ। സ തദാസാദ്യ ഭൂതം വൈ വിലയം തൂലവദ്യയൌ॥ 10-6-15 (64183) തതഃ സ കുപിതോ ദ്രൌണിരിന്ദ്രകേതുനിഭാം ഗദാം। ജ്വലന്തീം പ്രാഹിണോത്തസ്മൈ ഭൂതം താമപി ചാഗ്രസത്॥ 10-6-16 (64184) തതഃ സർവായുധാഭാവേ വീക്ഷമാണസ്തതസ്തതഃ। അപശ്യത്കൃതമാകാശമനാകാശം ജനാർദനൈഃ॥ 10-6-17 (64185) തദദ്ഭുതതമം ദൃഷ്ട്വാ ദ്രോണപുത്രോ നിരായുധഃ। അചിന്തയത്സുസന്ത്രസ്തഃ കൃപഭോജവചഃ സ്മരൻ॥ 10-6-18 (64186) ബ്രുവതാമപ്രിയം പഥ്യം സുഹൃദാം ന ശൃമോതി യഃ। സ ശോചത്യാപദം പ്രാപ്യ ഥാഽഹമവമത്യ തൌ॥ 10-6-19 (64187) ശാസ്ത്രദൃഷ്ടാനവിദ്വാന്യഃ സമതീത്യ ജിഘാംസതി। സ പഥഃ പ്രച്യുതോ ധർംയാത്കുപഥേ പ്രതിഹന്യതേ॥ 10-6-20 (64188) ഗോബ്രാഹ്മണനൃപസ്ത്രീഷു സഖ്യുർമാതുർഗുരോസ്തഥാ। വൃദ്ധബാലജഡാന്ധേഷു സുപ്തഭീതോത്ഥിതേഷു ച॥ 10-6-21 (64189) മത്തോൻമത്തപ്രമത്തേഷു ന ശസ്ത്രാണി ച മാതയേത്। ഇത്യേവം ഗുരുഭിഃ പൂർവമുപദിഷ്ടം നൃണാം സദാ॥ 10-6-22 (64190) സോഽഹമുത്ക്രംയ പന്ഥാനം ശാസ്ത്രദൃഷ്ടം സനാതനം। അമാർഗേണൈവമാരഭ്യ ഘോരാമാപദമാഗതഃ॥ 10-6-23 (64191) താം ചാപദം ഘോരതരാം പ്രവദന്തി മനീഷിണഃ। യദുദ്യംയ മഹത്കൃത്യം ഭയാദപി നിവർതതേ॥ 10-6-24 (64192) അശക്യം ചൈവ കഃ കർതും ശക്തഃ ശക്തിബലാദിഹ। ന ഹി ദൈവാദ്ഗരീയോ വൈ മാനുഷ്യം കിഞ്ചിദിഷ്യതേ॥ 10-6-25 (64193) മാനുഷ്യം കുർവതഃ കർമ യദി ദൈവാന്ന സിധ്യതി। സ പഥഃ പ്രച്യുതോ ധർംയാദ്വിപദം പ്രതിപദ്യതേ॥ 10-6-26 (64194) പ്രതിജ്ഞാനം ഹ്യവിജ്ഞാനം പ്രവദന്തി മനീഷിണഃ। യദാരഭ്യ ക്രിയാം കാഞ്ചിദ്ഭയാദിഹ നിവർതതേ॥ 10-6-27 (64195) തദിദം ദുഷ്പ്രണീതേന ഭയം മാ സമുപസ്ഥിതം। ന ഹി ദ്രോണസുതഃ സംഖ്യേ നിവർതേത കഥഞ്ചന॥ 10-6-28 (64196) ഇദം ച സുമഹദ്ഭൂതം ദൈവദണ്ഡമിവോദ്യതം। ന ചൈതദഭിജാനാമി ചിന്തയന്നപി സർവഥാ॥ 10-6-29 (64197) ധ്രുവം യേയമധർമേണ പ്രഹിതാ കലുഷാ മതിഃ। തസ്യാഃ ഫലമിദം ഘോരം പ്രതിഘാതായ കൽപതേ॥ 10-6-30 (64198) തദിദം ദൈവവിഹിതം മമ സംഖ്യേ നിവർതനം। നാന്യത്ര ദൈവാദുദ്യന്തുമിഹ ശക്യം കഥഞ്ചന॥ 10-6-31 (64199) സോഽഹമദ്യ മഹാദേവം പ്രപദ്യേ ശരണം വിഭും। ദൈവദണ്ഡമിമം ഘോരം സ ഹി മേ നാശയിഷ്യതി॥ 10-6-32 (64200) കപർദിനം പ്രപദ്യേഽഹം ദേവദേവമുമാപതിം। കപാലമാലിനം രുദ്രം ഭഗനേത്രഹരം ഹരം॥ 10-6-33 (64201) സ ഹി ദേവോഽത്യഗാദ്ദേവാംസ്തപസാ വിക്രമേണ ച। തസ്മാച്ഛരണമഭ്യേഷ്യേ ഗിരിശം ശൂലപാണിനം॥ ॥ 10-6-34 (64202) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി ഷഷ്ഠോഽധ്യായഃ॥ 6 ॥

10-7-0 (64203) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-7-0x (5272) ഏവം സഞ്ചിന്തയിത്വാ തു ദ്രോണപുത്രോ വിശാംപതേ। അവതീര്യ രഥോപസ്ഥാദ്ദധ്യൌ സ പ്രയതഃ സ്ഥിതഃ॥ 10-7-1 (64204) ദ്രൌണിരുവാച। 10-7-2x (5273) ഉഗ്രം സ്ഥാണും ശിവം രുദ്രം ശർവമീശാനമീശ്വരം। ഗിരിശം വരദം ദേവം ഭവഭാവനമവ്യയം॥ 10-7-2 (64205) ശിതികണ്ഠമജം രുദ്രം ദക്ഷക്രതുഹരം ഹരം। വിശ്വരൂപം വിരൂപാക്ഷം ബഹുരൂപമുമാപതിം॥ 10-7-3 (64206) ശ്മശാനവാസിനം ദൃപ്തം മഹാഗണപതിം വിഭും। ഖട്വാംഗധാരിണം മുണ്ഡം ജടിലം ബ്രഹ്മചാരിണം॥ 10-7-4 (64207) മനസാ ഹ്യനുചിന്ത്യൈനം ദുഷ്കരേണാൽപചേതസാ। അദ്യ ഭൂതോപഹാരേണ യക്ഷ്യേ ത്രിപുരാഘാതിനം॥ 10-7-5 (64208) xxതുതം സ്തുത്യം സ്തൂയമാനമമോഘം കൃത്തിവാസസം। വിലോഹിതം നീലകണ്ഠമസഹ്യം ദുർനിവാരണം॥ 10-7-6 (64209) ശുക്രം വിശ്വസൃജം ബ്രഹ്മ ബ്രഹ്മചാരിണമേവ ച। വ്രതവന്തം തപോനിഷ്ഠമനന്തം തപതാം ഗതിം॥ 10-7-7 (64210) ബഹുരൂപം ഗണാധ്യക്ഷം ത്ര്യക്ഷം പാരിഷദപ്രിയം। ധനാധ്യക്ഷപ്രിയസഖം ഗൌരീഹൃദയവല്ലഭം॥ 10-7-8 (64211) കുമാരപിതരം പിംഗം ഗോവൃഷോത്തമവാഹനം। കുത്തിവാസസമത്യുഗ്രമാതോഷണതത്പരം॥ 10-7-9 (64212) പരം പരേഭ്യഃ പരമം പരം യസ്മാന്ന വിദ്യതേ। ഇഷ്വസ്ത്രോത്തമഭർതാരം ദിഗന്തം ദേശരക്ഷിണം॥ 10-7-10 (64213) ഹിരണ്യകവചം ദേവം ചന്ദ്രമൌലിവിഭൂഷണം। പ്രപദ്യേ ശരണം ദേവം പരമേണ സമാധിനാ॥ 10-7-11 (64214) ഇമാം ചേദാപദം ഘോരാം തരാംയദ്യ സുദുസ്തരാം। സർവഭൂതോപഹാരേണ യക്ഷ്യേഽഹം ശുചിനാ ശുചിം॥ 10-7-12 (64215) ഇതി തസ്യ വ്യവസിതം ജ്ഞാത്വാ യോഗാത്സുകർമണഃ। പുരസ്താത്കാഞ്ചനീ വേദീ പ്രാദുരാസീൻമഹാത്മനഃ॥ 10-7-13 (64216) തസ്യാം വേദ്യാം തദാ രാജംശ്ചിത്രഭാനുരജായത। സ ദിശോ വിദിശഃ ഖം ച ജ്വാലാഭിരിവ പൂരയൻ॥ 10-7-14 (64217) ദീപ്താസ്യനയനാശ്ചാത്ര നൈകപാദശിരോധരാഃ। [രത്നചിത്രാംഗദധരാഃ സമുദ്യതകരാസ്തഥാഃ॥] 10-7-15 (64218) ദ്വിപാഃ ശൈലപ്രതീകാശാഃ പ്രാദുരാസൻമഹാഗണാഃ। ശ്വവരാഹോഷ്ട്രരൂപാശ്ച ഹയഗോമായുഗോമുഖാഃ॥ 10-7-16 (64219) ഋക്ഷമാർജാരവദനാ വ്യാഘ്രദ്വീപിമുഖാസ്തഥാ। കാകവക്ത്രാഃ പ്ലുവമുഖാഃ ശുകവക്ത്രാസ്തഥൈവ ച॥ 10-7-17 (64220) മഹാജഗരവക്ത്രാശ്ച ഹംസവക്ത്രാഃ ശിതപ്രഭാഃ। ദാർവാഘാടമുഖാശ്ചാപി ചാഷവക്ത്രാശ്ച ഭാരത॥ 10-7-18 (64221) കൂർമനക്രമുഖാശ്ചൈവ ശിംശുമാരമുഖാസ്തഥാ। മഹാമകരവക്ത്രാശ്ച തിമിവക്ത്രാസ്തഥൈവ ച॥ 10-7-19 (64222) ഹരിവക്ത്രാഃ ക്രൌഞ്ചമുഖാഃ കപോതാഭമുഖാസ്തഥാ। പാരാവതമുഖാശ്ചൈവ മദ്ഗുവക്ത്രാസ്തഥൈവ ച॥ 10-7-20 (64223) പാണികർണാഃ സഹസ്രാക്ഷാസ്തഥൈവ ച മഹോദരാഃ। നിർമാംസാഃ കാകവക്ത്രാശ്ച ശ്യേനവക്ത്രാശ്ച ഭാരത॥ 10-7-21 (64224) തഥൈവാശിരസോ രാജന്നൃക്ഷവക്ത്രാശ്ച ഭീഷണാഃ। പ്രദീപ്തനേത്രജിഹ്വാശ്ച ജ്വാലാവർണാസ്തഥൈവ ച॥ 10-7-22 (64225) ജ്വാലാകേശാശ്ച രാജേന്ദ്ര ജ്വലദ്രോമചതുർഭുജാഃ। മേഷവക്ത്രാസ്തഥൈവാന്യേ തഥാ ഛാഗമുഖാ നൃപ॥ 10-7-23 (64226) ശംഖാഭാഃ ശംഖവക്ത്രാശ്ച ശംഖവർണാസ്തഥൈവ ച। ശംഖമാലാപരികരാഃ ശഹ്ഖധ്വനിസമസ്വനാഃ॥ 10-7-24 (64227) ജടാധരാഃ പ·ഞ്ചശിഖാസ്തഥാ മുണ്ഡാഃ കൃശോദരാഃ। ചതുർദംഷ്ട്രാശ്ചതുർജിഹ്വാഃ ശങ്കുകർണാഃ കിരീടിനഃ॥ 10-7-25 (64228) മൌഞ്ജീധരാശ്ച രാജേന്ദ്ര തഥാ കുഞ്ചിതമൂർധജാഃ। ഉഷ്ണീഷിണഃ കുണ്ഡലിനശ്ചാരുവക്ത്രാഃ സ്വലങ്കൃതാഃ॥ 10-7-26 (64229) പദ്മോത്പലാപീഡധരാസ്തഥാ മുകുടധാരിണഃ। മഹാത്ംയേന ച സംയുക്താഃ ശതശോഽഥ സഹസ്രശഃ॥ 10-7-27 (64230) ശതഘ്നീചക്രഹസ്താശ്ച തഥാ മുസലപാണയഃ। ഭുശുണ്ഡീപാശഹസ്താശ്ച ദൺ·ഡഹസ്താശ്ച ഭാരത॥ 10-7-28 (64231) പൃഷ്ഠേഷു ബദ്ധേഷുധയശ്ചിത്രബാണോത്കടാസ്തഥാ। സധ്വജാഃ സപതാകാശ്ച സഘണ്ടാഃ സപരശ്വഥാഃ॥ 10-7-29 (64232) മഹാപാശോദ്യതകരാസ്തഥാ ലഗുഡപാണയഃ। സ്ഥൂണാഹസ്താഃ ഖംഗഹസ്താഃ സർപോച്ഛ്രിതകിരീടിനഃ॥ 10-7-30 (64233) മഹാസർപാംഗദധരാശ്ചിത്രാഭരണധാരിണഃ। രജോധ്വജാഃ പങ്കദിഗ്ധാഃ സർവേ ചിത്രാംബരസ്രജഃ। നീലാംഗാഃ പിംഗലാംഗാശ്ച മുണ്ഡവക്താസ്തഥൈവ ച॥ 10-7-31 (64234) ഭേരീശംഖമൃദംഗാംശ്ച ഝർഝരാനകഗോമുഖാൻ। അവാദയൻപാരിഷദാഃ പ്രഹൃഷ്ടാഃ കനകപ്രഭാഃ॥ 10-7-32 (64235) ഗായമാനാസ്തഥൈവാന്യേ സംഹൃഷ്ടാഃ പുരുഷർഷഭാഃ। ലംഘയന്തഃ പ്ലുവന്തശ്ച വൽഗന്തശ്ച മഹാരഥാഃ॥ 10-7-33 (64236) ധാവന്തോ ജവനാശ്ചണ്ഡാഃ പാവകോദ്വൂതമൂർധജാഃ। മത്താ ഇവ മഹാനാഗാ വിനദന്തോ മുഹുർമുഹുഃ॥ 10-7-34 (64237) സുഭീമാ ഘോരരൂപാശ്ച ശൂലപട്ടസപാണയഃ। നാനാവിരാഗവസനാശ്ചിത്രമാല്യാനുലേപനാഃ॥ 10-7-35 (64238) രത്നചിത്രാംഗദധരാഃ സമുദ്യതകരാസ്തഥാ। ഹന്താരോ ദ്വിഷതാം ശൂരാഃ പ്രസഹ്യാസഹ്യവിക്രമാഃ॥ 10-7-36 (64239) പാതാരോഽസൃഗ്വസാജ്യാനാം മാംസാന്ത്രകൃതഭോജനാഃ। ചൂഡാലാഃ കർണികാരാശ്ച പ്രഹൃഷ്ടാഃ പിഠരോദരാഃ॥ 10-7-37 (64240) അതിഹസ്വാതിദീർഘാശ്ച പ്രലംബാശ്ചാതിഭൈരവാഃ। വികടാഃ കാലലംബോഷ്ഠാ ബൃഹച്ഛേഫാണ്ഡപിണ്ഡികാഃ॥ 10-7-38 (64241) മഹാർഹനാനാവികടാ മുണ്ഡാശ്ച ജടിലാഃ പരേ। സാർകേന്ദുഗ്രഹനക്ഷത്രാം ദ്യാം കുര്യുസ്തേ മഹീതലേ॥ 10-7-39 (64242) ഉത്സഹേരംശ്ച യേ ഹന്തും ഭൂതഗ്രാമം ചതുർവിധം। യേ ച വീതഭയാ നിത്യം ഹരസ്യ ഭ്രുകുടീസഹാഃ॥ 10-7-40 (64243) കാമകാരകരാ നിത്യം ത്രൈലോക്യസ്യേശ്വരേശ്വരാഃ। നിത്യാനന്ദപ്രമുദിതാ വാഗീശാ വീതമത്സരാഃ॥ 10-7-41 (64244) പ്രാപ്യാഷ്ടഗുണമൈശ്വര്യം യേ ന യാസ്യന്തി വൈ സ്മയം। യേഷാം വിസ്മയതേ നിത്യം ഭഗവാൻകർമഭിർഹരഃ॥ 10-7-42 (64245) മനോവാക്കർമഭിര്യുക്തൈർനിത്യമാരാധിതശ്ച യൈഃ। മനോവാക്കർമഭിർഭക്താൻപാതി പുത്രാനിവൌരസാൻ॥ 10-7-43 (64246) പിബന്തോഽസൃഗ്വസാശ്ചാന്യേ ക്രുദ്ധാ ബ്രഹ്മദ്വിഷാം സദാ। ചതുർവിധാത്മകം സോമം യേ പിബന്തി ച സർവദാ॥ 10-7-44 (64247) ശ്രുതേന ബ്രഹ്മചര്യേണ തപസാ ച ദമേന ച। യേ സമാരാധ്യ ശൂലാങ്കം ഭവസായുജ്യമാഗതാഃ॥ 10-7-45 (64248) യൈരാത്മഭൂതൈർഭഗവാൻപാർവത്യാ ച മഹേശ്വരഃ। മഹാഭൂതഗണൈർഭുങ്ക്തേ ഭൂതഭവ്യഭവത്പ്രഭുഃ॥ 10-7-46 (64249) നാനാവാദിത്രഹസിതക്ഷ്വേഡിതോത്കൃഷ്ടഗർജിതൈഃ। സന്ത്രാസയന്തസ്തേ വിശ്വമശ്വത്ഥാമാനമഭ്യയുഃ॥ 10-7-47 (64250) സംസ്തുവന്തോ മഹാദേവം ഭാഃ കുർവാണാഃ സുവർചസഃ। വിവർധയിഷവോ ദ്രൌണേർമഹിമാനം മഹാത്മനഃ॥ 10-7-48 (64251) ജിജ്ഞാസമാനാസ്തത്തേജഃ സൌപ്തികം ച ദിദൃക്ഷവഃ। ഭീമോഗ്രപരിഘാലാതശൂലപട്ടസപാണയഃ। ഘോരരൂപാഃ സമാജഗ്മുർഭൂതസംഘാഃ സഹസ്രശഃ॥ 10-7-49 (64252) ജനയേയുർഭയം യേ സ്മ ത്രൈലോക്യസ്യാപി ദർശനാത്। ന ച താൻപ്രേക്ഷമാണോഽപി വ്യഥാമുപജഗാമ ഹ॥ 10-7-50 (64253) അഥ ദ്രൌണിർധനുഷ്പാണിർബദ്ധഗോധാംഗുലിത്രവാൻ। സ്വയമേവാത്മനാത്മാനമുപഹാരമുപാഹരത്॥ 10-7-51 (64254) ധനൂംഷി സമിധസ്തത്ര പവിത്രാണി സിതാഃ ശരാഃ। ഹവിരാത്മവതശ്ചാത്മാ തസ്മിൻഭാരത കർമണി॥ 10-7-52 (64255) തതഃ സൌംയേന മന്ത്രേണ ദ്രോണപുത്രഃ പ്രതാപവാൻ। ഉപഹാരം മഹാമന്യുരഥാത്മാനമുപാഹരത്॥ 10-7-53 (64256) തം രുദ്രം രൌദ്രകർമാണം രൌദ്രൈഃ കർമഭിരച്യുതം। അഭിഷ്ടുത്യ മഹാത്മാനമിത്യുവാച കൃതാഞ്ജലിഃ॥ 10-7-54 (64257) ദ്രൌണിരുവാച। 10-7-55x (5274) ഇമമാത്മാനമദ്യാഹം ജാതമാംഗിരസേ കുലേ। സ്വഗ്നൌ ജുഹോമി ഭഗവൻപ്രതിഗൃഹ്ണീഷ്വ മാം ബലിം॥ 10-7-55 (64258) ഭവദ്ഭക്ത്യാ മഹാദേവ പസ്മേണ സമാധിനാ। അസ്യാമാപദി വിശ്വാത്മന്നുപാകുർമീ തവാഗ്രതഃ॥ 10-7-56 (64259) ത്വയി സർവാണി ഭൂതാനി സർവഭൂതേഷു ചാസി വൈ। ഗുണാനാം ഹി പ്രധാനാനാം കൈവല്യം ത്വയി തിഷ്ഠതി॥ 10-7-57 (64260) സർവഭൂതാശ്രയ വിഭോ ഹവിർഭൂതമവസ്ഥിതം। പ്രതിഗൃഹാണ മാം ദേവ യദ്യശക്യാഃ പരേ മയാ॥ 10-7-58 (64261) ഇത്യുക്ത്വാ ദ്രൌണിരാസ്ഥായ താം ദേവീം ദീപ്തപാവകാം। സന്ത്യജ്യാത്മാനമാരുഹ്യ കൃഷ്ണവർത്മന്യുപാവിശത്॥ 10-7-59 (64262) തമൂർധ്വബാഹും നിശ്ചേഷ്ടം ദൃഷ്ട്വാ ഹവിരുപസ്ഥിതം। അബ്രവീദ്ഭഗവാൻസാക്ഷാൻമഹാദേവോ ഹസന്നിവ॥ 10-7-60 (64263) സത്യശൌചാർജവത്യാഗൈസ്തപസാ നിയമേന ച। ക്ഷാന്ത്യാ ഭക്ത്യാ ച ധൃത്യാ ച കർമണാ മനസാ ഗിരാ॥ 10-7-61 (64264) യഥാവദഹമാരാദ്വഃ കൃഷ്ണേനാക്ലിഷ്ടകർമണാ। തസ്മാദിഷ്ടതമഃ കൃഷ്ണാദന്യോ മമ ന വിദ്യതേ॥ 10-7-62 (64265) കുർവതാ താത സംമാനം ത്വാം ച ജിജ്ഞാസതാ മയാ। പാഞ്ചാലാഃ സർവദാ ഗുപ്താ മായാശ്ച ബഹുശഃ കൃതാഃ॥ 10-7-63 (64266) കൃതസ്തസ്യൈവ സംമാനം പാഞ്ചാലാന്രക്ഷതാ മയാ। അഭിഭൂതാസ്തു കാലേന നൈഷാമദ്യാസ്തി ജീവിതം॥ 10-7-64 (64267) ഏവമുക്ത്വാ മഹാത്മാനം ഭഗവാനാത്മനസ്തനും। ആവിവേശ ദദൌ ചാസ്മൈ വിമലം ഖംഗമുത്തമം॥ 10-7-65 (64268) അഥാവിഷ്ടോ ഭഗവതാ ഭൂയോ ജജ്വാല തേജസാ। വേഗവാംശ്ചാഭവദ്യുദ്ധേ ദേവസൃഷ്ടേന തേജസാ॥ 10-7-66 (64269) തം ദൃഷ്ട്വാ താനി ഭൂതാനി രക്ഷാംസി ച സമാദ്രവൻ। അഭിതഃ ശിബിരം യാന്തം ദ്രോണപുത്രം മഹാരഥം। ദേവദേവം ഹരം സ്ഥാഉം യാന്തം സാക്ഷാദിവേശ്വരം॥ ॥ 10-7-67 (64270) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി സപ്തമോഽധ്യായഃ॥ 7 ॥

10-8-0 (64271) ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച। 10-8-0x (5275) തഥാ പ്രയാതേ ശിബിരം ദ്രോണപുത്രേ മഹാരഥേ। കച്ചിത്കൃപശ്ച ഭോജശ്ച ഭയാർതൌ ന വ്യവർതതാം॥ 10-8-1 (64272) കച്ചിന്ന വാരിതൌ ക്ഷുദ്രൌ രക്ഷിഭിർനോപലക്ഷിതൌ। അസഹ്യമിതി മന്വാനൌ ന നിവൃത്തൌ മഹാരഥൌ॥ 10-8-2 (64273) കച്ചിദുൻമഥ്യ ശിബിരം ഹത്വാ സോമകപാണ്ഡവാൻ। `കൃതാ പ്രതിജ്ഞാ സഫലാ കച്ചിത്സഞ്ജയ സാ നിശി'॥ 10-8-3 (64274) ദുര്യോധനസ്യ പദവീം കച്ചിത്പരമികാം രണേ। `ഗത്വാതിഷ്ഠദസൌ ദ്രൌണിഃ കൃത്വാ കർമ സുദുഷ്കരം॥ 10-8-4 (64275) ധൃഷ്ടദ്യുംനശിഖണ്ഡിഭ്യാം ദ്രൌപദ്യാശ്ച സുതൈഃ കില। സഞ്ഛന്നാ മേദിനീ സുപ്തൈർനിഹതൈഃ പാണ്ഡുസൈനികൈഃ॥ 10-8-5 (64276) പാഞ്ചാലൈർവാ വിനിഹതൈഃ ശയാനൈ രുധിരോക്ഷിതൈഃ। കച്ചിൻമഹീതലം ഛന്നം തൻമമാചക്ഷ്വ സഞ്ജയ'॥ 10-8-6 (64277) [പാഞ്ചാലൈർനിഹതൌ വീരൌ കച്ചിത്തു സ്വപതാം ക്ഷിതൌ। കച്ചിത്താഭ്യാം കൃതം കർമ തൻമമാചക്ഷ്വ സഞ്ജയ॥] 10-8-7 (64278) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-8-8x (5276) തസ്മിൻപ്രയാതേ ശിബിരം ദ്രോണപുത്രേ മഹാത്മനി। കൃപശ്ച കൃതവർമാ ച ദ്രൌണിമേവാഭ്യവർതതാം॥ 10-8-8 (64279) അശ്വത്ഥാമാ തു തൌ ദൃഷ്ട്വാ യത്നവന്തൌ മഹാരഥൌ। പ്രഹൃഷ്ടഃ ശനകൈ രാജന്നിദം വചനമബ്രവീത്॥ 10-8-9 (64280) യത്തൌ ഭവന്തൌ പര്യാപ്തൌ സർവക്ഷത്രസ്യ നാശനേ। കിംപുനര്യോധശേഷസ്യ പ്രസുപ്തസ്യ വിശേഷതഃ॥ 10-8-10 (64281) അഹം പ്രവേക്ഷ്യേ ശിബിരം ചരിഷ്യാമി ച കാലവത്। യഥാ ന കശ്ചിദപി വാം ജീവൻമുച്യേത മാനവഃ। തഥാ ഭവദ്ധ്യാം കാര്യം സ്യാദിതി മേ നിശ്ചിതാ മതിഃ॥ 10-8-11 (64282) ഇത്യുക്ത്വാ പ്രാവിശദ്ദ്രൌണിഃ പാർഥാനാം ശിബിരം മഹത്। അദ്വാരേണാഭ്യവസ്കന്ദ്യ വിഹായ ഭയമാത്മനഃ॥ 10-8-12 (64283) സ പ്രവിശ്യ മഹാബാഹുരുദ്ദേശജ്ഞശ്ച തസ്യ ഹ। `ദ്രൌണിഃ പരമസങ്ക്രുദ്ധസ്തേജസാ പ്രജ്വലന്നിവ। തതഃ പര്യചരത്സർവം സംപ്രസുപ്തം ജനം നിശി'॥ 10-8-13 (64284) ധൃഷ്ടദ്യുംനസ്യ നിലയം ശനകൈരഭ്യുപാഗമത്॥ 10-8-14 (64285) തേ തു കൃത്വാ മഹത്കർമ ശ്രാന്താശ്ച ബലവദ്രണേ। പ്രസുപ്താ വൈ സുവിശ്വസ്താഃ സ്വസൈന്യപരിവാരിതാഃ॥ 10-8-15 (64286) അഥ പ്രവിശ്യ തദ്വേശ്മ ധൃഷ്ടദ്യുംനസ്യ ഭാരത। പാഞ്ചാല്യം ശയനേ ദ്രൌണിരപശ്യത്സുപ്തമന്തികാത്॥ 10-8-16 (64287) ക്ഷൌമാവദാതേ മഹതി സ്പർദ്വ്യാസ്തരണസംവൃതേ। മാല്യപ്രവരസംയുക്തേ ധൂപൈശ്ചൂർണൈശ്ച വാസിതേ॥ 10-8-17 (64288) തം ശയാനം മഹാത്മാനം വിസ്രബ്ധമകുതോഭയം। അപോഥയത പാദേന ശയനസ്ഥം മഹീപതേ॥ 10-8-18 (64289) സംബുധ്യ ചരണസ്പർശാദുത്ഥായ രണദുർമദഃ। അഭ്യജാനാദമേയാത്മാ ദ്രോണപുത്രം മഹാരഥം॥ 10-8-19 (64290) തമുത്പതന്തം ശയനാദശ്വത്ഥാമാ മഹാബലഃ। കേശേഷ്വാലഭ്യ പാണിഭ്യാം നിഷ്പിപേഷ മഹീതലേ॥ 10-8-20 (64291) സ ബലാത്തേന നിഷ്പിഷ്ടഃ സാധ്വസേന ച ഭാരത। അഭ്യാക്രാന്തശ്ച നിദ്രാന്ധോ നാശകച്ചേഷ്ടിതും തദാ॥ 10-8-21 (64292) `നിഷ്പിഷ്യ തു തതോ ഭൂമൌ പാഞ്ചാല്യം ദ്രൌണിരഞ്ജസാ। ധനുഷോ ജ്യാം വിമുച്യാശു ക്രൂരബുദ്ധിരമർഷണഃ॥ 10-8-22 (64293) തസ്യ കണ്ഠേഽഥ ബദ്ധ്വാ താം ത്വരിതഃ ക്രോധമൂർച്ഛിതഃ।' ദ്രൌണിഃ ക്രൂരം മനഃ കൃത്വാ പാഞ്ചാല്യമവധീത്തദാ॥ 10-8-23 (64294) തമാക്രംയ പദാ രാജൻകണ്ഠേ ചോരസി പാദയോഃ। തദന്തം വിസ്ഫുരന്തം ച പശുമാരമമാരയത്॥ 10-8-24 (64295) `സ വാര്യമാണസ്തരസാ ബലാദ്ബലവതാ ബലീ'। തുദന്നഖൈസ്തു സ ദ്രൌണിം നാതിവ്യക്തമുദാഹരത്॥ 10-8-25 (64296) ആചാര്യപുത്ര ശസ്ത്രേണ ജഹി മാം മാ ചിരം കൃഥാഃ। ത്വത്കൃതേ സുകൃതാം ലോകാൻഗച്ഛേയം ദ്വിപദാംവര॥ 10-8-26 (64297) ഏവമുക്ത്വാ തു വചനം വിരരാമ പരന്തപഃ। സുതഃ പാഞ്ചാലരാജസ്യ ആക്രാന്തോ ബലിനാ ഭൃശം॥ 10-8-27 (64298) തസ്യാവ്യക്താം തു താം വചം സംശ്രുത്യ ദ്രൌണിരബ്രവീത്। ആചാര്യഘാതിനാം ലോകാ ന സന്തി കുലപാംസന। തസ്മാച്ഛസ്ത്രേണ നിധനം ന ത്വമർഹസി ദുർമതേ॥ 10-8-28 (64299) `നൃശംസേനാതിവൃത്തേന ത്വയാ മേ നിഹതഃ പിതാ। തസ്മാത്ത്വമപി വധ്യശ്ച നൃശംസേന നൃശംസകൃത്॥' 10-8-29 (64300) ഏവം ബ്രുവാണസ്തം വീരം സിംഹോ മത്തമിവ ദ്വിപം। മർമസ്വഭ്യവധീത്ക്രുദ്ധഃ പാദഘാതൈഃ സുദാരുണൈഃ॥ 10-8-30 (64301) തസ്യ വീരസ്യ ശബ്ദേന മാര്യമാണസ്യ വേശ്മനി। അബുധ്യന്ത മഹാരാജ സ്ത്രിയോ യേ ചാസ്യ രക്ഷിണഃ॥ 10-8-31 (64302) തേ ദൃഷ്ട്വാ ധർഷയന്തം തമതിമാനുഷവിക്രമം। ഭൂതമിത്യധ്യവസ്യന്തോ ന സ്മ പ്രവ്യാഹരൻഭയാത്॥ 10-8-32 (64303) തം തു തേനാഭ്യുപായേന ഗമയിത്വാ യമക്ഷയം। അധ്യതിഷ്ഠത തേജസ്വീ രഥം പ്രാപ്യ സുദർശനം॥ 10-8-33 (64304) സ തസ്യ ഭവനാദ്രാജന്നിഷ്ക്രംയാനാദയന്ദിശഃ। രഥേന ശിബിരം പ്രായാജ്ജിഘാംസുർദ്വിഷതോ ബലീ॥ 10-8-34 (64305) അപക്രാന്തേ തതസ്തസ്മിന്ദ്രോണപുത്രേ മഹാരഥേ। സഹിതൈഃ രക്ഷിഭിഃ സർവൈഃ പ്രാണേദുര്യോഷിതസ്തദാ॥ 10-8-35 (64306) രാജാനം നിഹതം ദൃഷ്ട്വാ ഭൃശം ശോകപരായണാഃ। വ്യാക്രോശൻക്ഷത്രിയാഃ സർവേ ധൃഷ്ടദ്യുംനസ്യ ഭാരത॥ 10-8-36 (64307) താസാം തു തേന ശബ്ദേന സമീപേ ക്ഷത്രിയർഷഭാഃ। സംഭ്രാന്താഃ സമനഹ്യന്ത കിമേതദിതി ചാബ്രുവൻ॥ 10-8-37 (64308) സ്ത്രിയസ്തു രാജന്വിത്രസ്താ ഭാരദ്വാജം നിരീക്ഷ്യ താഃ। അബ്രുന്ദീനകണ്ഠേന ക്ഷിപ്രമാദ്രവതേതി വൈ॥ 10-8-38 (64309) രാക്ഷസോ വാ മനുഷ്യോ വാ നൈനം ജാനീമ കോന്വയം। ഹത്വാ പാഞ്ചാലരാജാനം രഥമാരുഹ്യ തിഷ്ഠതി॥ 10-8-39 (64310) തതസ്തേ യോധമുഖ്യാസ്തം സഹസാ പര്യവാരയൻ। സ താനാപതതഃ സർവാന്രുദ്രാസ്ത്രേണ വ്യപോഥയത്॥ 10-8-40 (64311) ധൃഷ്ടദ്യുംനം ച ഹത്വാ സ താംശ്ചൈവാസ്യ പദാനുഗാൻ। അപശ്യച്ഛയനേ സുപ്തമുത്തമൌജസമന്തികേ॥ 10-8-41 (64312) തമപ്യാക്രംയ പാദേന കണ്ഠേ ചോരസി തേജസാ। തഥൈവ മാരയാമാസ വിനർദന്തമരിന്ദമം॥ 10-8-42 (64313) യുധാമന്യുശ്ച വിക്രാന്തോ മത്വാ തം രാക്ഷസം സ്മ സഃ। ഗദാമുദ്യംയ വേഗേന ഹൃദി ദ്രൌണിമതാഡയത്॥ 10-8-43 (64314) `ഗദാപ്രഹാരാഭിഹതോ നാചലദ്ദ്രൌണിരാഹവേ'। തമഭിദ്രുത്യ വേഗേന ക്ഷിതൌ ചൈനമപാതയത്॥ 10-8-44 (64315) വിസ്ഫുരന്തം ച പശുവത്തഥൈവൈനമമാരയത്। തഥാ സ വീരോ ഹത്വാ തം തതോഽന്യാൻസമുപാദ്രവത്॥ 10-8-45 (64316) സംസുപ്താനേവ രാജേന്ദ്ര തത്ര തത്ര മഹാരഥാൻ। പാഞ്ചാലവീരാനാക്രംയ ക്രുദ്ധോ ന്യഹനദന്തികേ। സ്ഫുരതോ വേപമാനാംശ്ച ശമിതേവ പശൂൻമഖേ॥ 10-8-46 (64317) തതോ നിസ്ത്രിംശമാദായ ജഘാനാന്യാൻപൃഥക്പൃഥക്। ഭാഗശോ വിചരൻമാർഗാനസിയുദ്വവിശാരദഃ॥ 10-8-47 (64318) തഥൈവ ഗുൽമേ സംപ്രേക്ഷ്യ ശയാനാൻമധ്യഗൌൽമികാൻ। ശ്രാന്താന്വ്യസ്തായുധാൻസർവാനസിനൈവ വ്യപോഥയത്॥ 10-8-48 (64319) യോധാനശ്വാന്ദ്വിപാംശ്ചൈവ പ്രാച്ഛിനത്സ വരാസിനാ। രുധിരോക്ഷിതസർവാംഗഃ കാലസൃഷ്ട ഇവാന്തകഃ॥ 10-8-49 (64320) വിസ്ഫുരദ്ഭിശ്ച തൈർദ്രൌണിർനിസ്ത്രിംശസ്യോദ്യമേന ച। അവക്ഷേപേണ ചൈവാസേസ്ത്രിധാ രക്തോക്ഷിതോഽഭവത്॥ 10-8-50 (64321) തസ്യ ലോഹിതരക്തസ്യ ദീപ്തഖംഗസ്യ യുധ്യതഃ। അമാനുഷ ഇവാകാരോ ബഭൌ പരമഭീഷണഃ॥ 10-8-51 (64322) യേ ത്വജാഗ്രന്ത കൌരവ്യ തേഽപി ശബ്ദേന മോഹിതാഃ। വീക്ഷമാണാസ്തു തേ തത്ര ദ്രൌണിം ദൃഷ്ട്വാ പ്രവിവ്യഥുഃ॥ 10-8-52 (64323) തദ്രൂപം തസ്യ തേ ദൃഷ്ട്വാ ക്ഷത്രിയാഃ ശത്രുകർശനം। രാക്ഷസം മന്യമാനാസ്തം നയനാനി ന്യമീലയൻ॥ 10-8-53 (64324) സ ഘോരരൂപോ വ്യചരത്കാലവച്ഛിബിരേ തദാ। അപശ്യദ്ദ്രൌപദീപുത്രാനവശിഷ്ടാംശ്ച സോമകാൻ॥ 10-8-54 (64325) തേന ശബ്ദേന വിത്രസ്താ ധനുർഹസ്താ മഹാരഥാഃ। ധൃഷ്ടദ്യുംനം ഹതം ശ്രുത്വാ ദ്രൌപദേയാ വിശാംപതേ। അവാകിരഞ്ശരവ്രാതൈർഭാരദ്വാജമഭീതവത്॥ 10-8-55 (64326) തതസ്തേന നിനാദേന സംപ്രബുദ്ധാഃ പ്രഭദ്രകാഃ। ശിലീമുഖൈഃ ശിഖണ്ഡീ ച ദ്രോണപുത്രം സമാർദയൻ॥ 10-8-56 (64327) ഭാരദ്വാജഃ സ താന്ദൃഷ്ട്വാ ശരവർഷാണി വർഷതഃ। നനാദ ബലവന്നാദം ജിഘാംസുസ്താൻമഹാരഥാൻ॥ 10-8-57 (64328) തതഃ പരമസങ്ക്രുദ്ധഃ പിതുർവധമനുസ്മരൻ। അവരുഹ്യ രഥോപസ്ഥാത്ത്വരമാണോഽഭിദുദ്രുവേ॥ 10-8-58 (64329) സഹസ്രചന്ദ്രവിമലം ഗൃഹീത്വാ ചർമ സംയുഗേ। ഖംഗം ച വിമലം ദിവ്യം ജാതരൂപപരിഷ്കൃതം। ദ്രൌപദേയാനഭിദ്രുത്യ ഖംഗേന വ്യധമദ്ബലീ॥ 10-8-59 (64330) തതഃ സ നരശാർദൂലഃ പ്രതിവിന്ധ്യം മഹാഹവേ। കുക്ഷിദേശേഽവധീദ്രാജൻസ ഹതോ ന്യപതദ്ഭുവി॥ 10-8-60 (64331) പ്രാസേന വിദ്ധ്വാ ദ്രൌണിം തു സുതസോമഃ പ്രതാപവാൻ। പുനശ്ചാസിം സമുദ്യംയ ദ്രോണപുത്രമുപാദ്രവത്॥ 10-8-61 (64332) സുതസോമസ്യ സാസിം തം ബാഹും ഛിത്ത്വാ നരർഷഭ। പുനരപ്യാഹനത്പാർശ്വേ സ ഭിന്നഹൃദയോഽപതത്॥ 10-8-62 (64333) നാകുലിസ്തു ശതാനീകോ രഥചക്രേണ വീര്യവാൻ। ദോർഭ്യാമുത്ക്ഷിപ്യ വേഗേന വക്ഷസ്യേനമതാഡയത്॥ 10-8-63 (64334) അതാഡയച്ഛതാനീകം മുക്തചക്രം ദ്വിജസ്തു സഃ। സ വിഹ്വലോ യയൌ ഭൂമിം തതോഽസ്യാപാഹരച്ഛിരഃ॥ 10-8-64 (64335) ശ്രുതകർമാ തു പരിഘം ഘോരം ഗൃഹ്യ ദുരാസദം। അതാഡയത്സമുദ്യംയ വേഗേന ദ്രൌണിമുത്സ്മയൻ॥ 10-8-65 (64336) സ തു തം ശ്രുതകർമാണമാസ്യേ ജഘ്നേ വരാസിനാ। സ ഹതോ ന്യപതദ്ഭൂമൌ വിമൂർധാ വികൃതാനനഃ॥ 10-8-66 (64337) തേന ശബ്ദേന വീരസ്തു ശ്രുതകീർതിരബുധ്യത। അശ്വത്ഥാമാനമാസാദ്യ ശരവർഷൈരവാകിരത്॥ 10-8-67 (64338) `ശരൈരാച്ഛാദിതസ്തേന ദ്രോണപുത്രോ മഹാരഥഃ। അദൃശ്യത മഹാരാജ ശ്വാവിച്ഛലലതോ യഥാ॥' 10-8-68 (64339) തസ്യാപി ശരവർഷാണി ചർമണാ പ്രതിവാര്യ സഃ। സകുണ്ഡലം ശിരഃ കായാദ്വാജമാനമപാഹരത്॥ 10-8-69 (64340) തതോ ഭീഷ്മനിഹന്താരം സഹ സർവൈഃ പ്രഭദ്രകൈഃ। ആഹനത്സർവതോ വീരം നാനാപ്രഹരണൈർബലാത്॥ 10-8-70 (64341) ശിലീമുഖേന ചാപ്യേനം ഭ്രുവോർമധ്യേ സമാർപയത്॥ 10-8-71 (64342) സ തു ക്രോധസമാവിഷ്ടോ ദ്രോണപുത്രോ മഹാബലഃ। ശിഖണ്ഡിനം സമാസാദ്യ ദ്വിധാ ചിച്ഛേദ സോസിനാ॥ 10-8-72 (64343) ശിഖൺ·ഡിനം തതോ ഹത്വാ ക്രോധാവിഷ്ടഃ പരന്തപഃ। പ്രഭദ്രകഗണാൻസർവാനഭിദുദ്രാവ വേഗവാൻ॥ 10-8-73 (64344) യച്ച ശിഷ്ടം വിരാടസ്യ ബലം തു ഭൃശമാദ്രവത്। ദ്രുപദസ്യ ച പുത്രാണാം പൌത്രാണാം സുഹൃദാമപി। ചകാര കദനം ഘോരം ദൃഷ്ട്വാ തത്ര മഹാബലഃ॥ 10-8-74 (64345) അന്യാനന്യാംശ്ച പുരുഷാനഭിസൃത്യാഭിസൃത്യ ച। ന്യകൃന്തദസിനാ ദ്രൌണിരസിമാർഗവിശാരദഃ॥ 10-8-75 (64346) കാലീം രക്താസ്യനയനാം രക്തമാല്യാനുലേപനാം। രക്താംബരധരാം ഘോരാം പാശഹസ്താം കുടുംബിനീം॥ 10-8-76 (64347) ദദൃശുഃ കാലരാത്രിം തേ സ്മയമാനാമിവ സ്ഥിതാം। നരാശ്വകുഞ്ജരാൻപാശൈർബദ്ധാ ഘോരൈഃ പ്രതസ്ഥുഷീം॥ 10-8-77 (64348) വഹന്തീം വിവിധാൻപ്രേതാൻപാശബദ്വാന്വിമൂർധജാൻ। തഥൈവ ച സദാ രാജന്ന്യസ്തശസ്ത്രാൻമഹാരഥാൻ॥ 10-8-78 (64349) സ്വപ്നേ സുപ്താന്നയന്തീം താം രാത്രിഷ്വന്യാസു മാരിഷ। ദദൃശുര്യോധമുഖ്യാസ്തേ ഘ്നന്തം ദ്രൌണിം ച നിത്യദാ॥ 10-8-79 (64350) യതഃ പ്രഭൃതി സംഗ്രാമഃ കുരുപാണ്ഡവസേനയോഃ। തതഃ പ്രഭൃതി താം കന്യാമപശ്യന്ദ്രൌണിമേവ ച॥ 10-8-80 (64351) താംസ്തു ദൈവഹതാൻപൂർവം പശ്ചാദ്ദ്രൌണിർവ്യപാതയത്। ത്രാസയൻസർവഭൂതാനി വിനദൻഭൈരവാന്രവാൻ॥ 10-8-81 (64352) തദനുസ്മൃത്യ തേ വീരാ ദർശനം പൂർവകാലികം। ഇദം തദിത്യമന്യന്ത ദൈവേനോപനിപീഡിതാഃ॥ 10-8-82 (64353) തതസ്തേന നിനാദേന പ്രത്യബുധ്യന്ത ധന്വിനഃ। ശിബിരേ പാണ്ഡവേയാനാം ശതശോഽഥ സഹസ്രശഃ॥ 10-8-83 (64354) സോഽച്ഛിനത്കസ്യചിത്പദൌ ജഘനം ചൈവ കസ്യചിത്। കാംശ്ചിദ്ബിഭേദപാർശ്വേഷു കാലസൃഷ്ട ഇവാന്തകഃ॥ 10-8-84 (64355) അത്യുഗ്രപ്രതിപിഷ്ടൈശ്ച നദദ്ഭിശ്ച ഭൃശോത്കടൈഃ। ഗജാശ്വമഥിതൈശ്ചാന്യൈർമഹീ കീർണാഽഭവത്പ്രഭോ॥ 10-8-85 (64356) ക്രോശതാം കിമിദം കോഽയം കഃ ശബ്ദഃ കിന്നു കിം കൃതം। പാഞ്ചാലാനാം തഥാ ദ്രൌണിരന്തകഃ സമപദ്യത॥ 10-8-86 (64357) അപേതശസ്ത്രസന്നാഹാൻസന്നദ്വാൻപാണ്ഡുസൃഞ്ജയാൻ। പ്രാഹിണോൻമൃത്യുലോകായ ദ്രൌണിഃ പ്രഹരതാം വരഃ॥ 10-8-87 (64358) തതസ്തച്ഛസ്ത്രവിത്രസ്താ ഭയാദഭ്യപതന്നരാഃ। നിദ്രാന്ധാ നഷ്ടസഞ്ജ്ഞാശ്ച തത്രതത്ര നിപേതിരേ॥ 10-8-88 (64359) ഊരുസ്തംഭഗൃഹീതാശ്ച കശ്മലാഭിഹതൌജസഃ। വിനദന്തോ ഭൃശം ത്രസ്താ നിരൈക്ഷന്ത പരസ്പരം॥ 10-8-89 (64360) തതോ രഥം പുനർദ്രൌണിരാസ്ഥിതോ ഭീമദർശനഃ। ധനുഷ്പാണിഃ ശരൈരന്യാൻപ്രൈഷയദ്വൈ യമക്ഷയം॥ 10-8-90 (64361) പുനരുത്പതതശ്ചാപി ദൂരാദപി നരോത്തമാൻ। ശൂരാൻസംപതതശ്ചാന്യാൻകാലരാത്ര്യൈ ന്യവേദയത്॥ 10-8-91 (64362) തഥൈവ സ്യന്ദനാഗ്രേണ പ്രമഥൻസ വ്യരോചത। ശരവർഷൈശ്ച വിവിധൈരവർഷച്ഛാത്രവാംസ്തതഃ॥ 10-8-92 (64363) പുനശ്ച സുവിചിത്രേണ ശതചന്ദ്രേണ ചർമണാ। തേന ചാകാശവർണേന തഥാചരത സോഽസിനാ॥ 10-8-93 (64364) തഥാ സ ശിബിരം തേഷാം ദ്രൌണിരാഹവദുർമദഃ। വ്യക്ഷോഭയത രാജേന്ദ്ര മഹാഹ്ദമിവ ദ്വിപഃ॥ 10-8-94 (64365) ഉത്പേതുസ്തേന ശബ്ദേന യോധാ രാജന്വിചേതസഃ। നിദ്രാർതാശ്ച ഭയാർതാശ്ച വ്യധാവന്ത തതസ്തതഃ॥ 10-8-95 (64366) വിസ്വരം ചുക്രുശുശ്ചാന്യേ ബഹ്വബദ്വം തഥാഽവദൻ। ന ച സ്മ പ്രത്യപദ്യന്ത ശസ്ത്രാണി വസനാനി ച॥ 10-8-96 (64367) വിമുക്തകേശാശ്ചാപ്യന്യേ നാഭ്യജാനൻപരസ്പരം। ഉത്പതന്തോഽപതഞ്ശ്രാന്താഃ കേചിത്തത്രാഭ്രമംസ്തദാ। പുരീഷമസൃജൻകേചിത്കേചിൻമൂത്രം പ്രസുസ്രുവുഃ॥ 10-8-97 (64368) ബന്ധനാനി ച രാജേന്ദ്ര സഞ്ഛിദ്യ തുരഗാ ദ്വിപാഃ। സമം പര്യപതംശ്ചാന്യേ കുർവന്തോ മഹദാകുലം॥ 10-8-98 (64369) തത്ര കേചിന്നരാ ഭീതാ വ്യലീയന്ത മഹീതലേ। തഥൈവ താന്നിപതിതാനപിംഷൻഗജവാജിനഃ॥ 10-8-99 (64370) തസ്മിംസ്തഥാ വർതമാനേ രക്ഷാംസി പുരുഷർഷഭ। ഹൃഷ്ടാനി വ്യനദന്നുച്ചൈർമുദാ യുക്താനി സത്തമ॥ 10-8-100 (64371) സ ശബ്ദഃ പ്രേരിതോ രാജൻഭൂതസംഘൈർമുദാ യുതൈഃ। അപൂരയദ്ദിശഃ സർവാ ദിവം ചാതിമഹാൻസ്വനഃ॥ 10-8-101 (64372) തേഷാമാർതരവം ശ്രുത്വാ വിത്രസ്താ ഗജവാജിനഃ। മുക്താഃ പര്യപതന്രാജൻമൃദ്ഗന്തഃ ശിബിരേ ജനം॥ 10-8-102 (64373) തൈസ്തത്ര പരിധാവദ്ഭിശ്ചരണോദീരിതം രജഃ। അകരോച്ഛിബിരേ തേഷാം രജന്യാം ദ്വിഗുണം തമഃ॥ 10-8-103 (64374) തസ്മിംസ്തമസി സഞ്ജാതേ പ്രമൂഢാഃ സർവതോ ജനാഃ। നാജാനൻപിതരഃ പുത്രാൻഭ്രാതൄൻഭ്രാതര ഏവ ച॥ 10-8-104 (64375) ഗജോ രാജാനതിക്രംയ നിർമനുഷ്യാ ഹയാ ഹയാൻ। അതാഡയംസ്തഥാഽഭഞ്ജംസ്തഥാഽമൃദ്ഗംശ്ച ഭാരത॥ 10-8-105 (64376) തേ ഭഗ്നാഃ പ്രപതന്തി സ്മ മൃദ്രന്തശ്ച പരസ്പരം। ന്യപാതയംസ്തഥാ ചാന്യാൻപാതയിത്വാ തദാഽപിഷൻ॥ 10-8-106 (64377) വിചേതസഃ സനിദ്രാശ്ച തമസാ ചാവൃതാ നരാഃ। ജഘ്രുഃ സ്വാനേവ തത്രാഥ കാലേനൈവ പ്രചോദിതാഃ॥ 10-8-107 (64378) ത്യക്ത്വാദ്വാരാണി ച ദ്വാസ്ഥാസ്തഥാഗുൽമാനിഗൌൽമികാഃ। പ്രാദ്രവന്ത യഥാശക്തി കാന്ദിശീകാ വിചേതസഃ॥ 10-8-108 (64379) വിപ്രനഷ്ടാശ്ച തേഽന്യോന്യം നാജാനന്തസ്തഥാ വിഭോ। ക്രോശന്തസ്താത പുത്രേതി ദൈവോപഹതചേതസഃ॥ 10-8-109 (64380) പലായതാം ദിശസ്തേഷാം സ്വാനപ്യുത്സൃജ്യ ബാന്ധവാൻ। ഗോത്രനാമഭിരന്യോന്യമാക്രന്ദന്ത തതോ ജനാഃ॥ 10-8-110 (64381) ഹാഹാകാരം ച കുർവാണാഃ പൃഥിവ്യാം ശേരതേ പരേ। താൻബുദ്ധാ രണമധ്യേഽസൌ ദ്രോണപുത്രോ വ്യപോഥയത്॥ 10-8-111 (64382) തത്രാപരേ വധ്യമാനാ മുഹുർമഹുരചേതസഃ। ശിബിരാന്നിഷ്പതന്തി സ്മ ക്ഷത്രിയാ ഭയപീഡിതാഃ॥ 10-8-112 (64383) താംസ്തു നിഷ്പതിതാംസ്ത്രസ്താഞ്ശിബിരാജ്ജീവിതൈഷിണഃ। കൃതവർമാ കൃപശ്ചൈവ ദ്വാരദേശേ നിജഘ്നതുഃ॥ 10-8-113 (64384) വിസസ്തയന്ത്രകവചാൻമുക്തകേശാൻകൃതാഞ്ജലീൻ। വേപമാനാൻക്ഷിതൌ ഭീതാന്ത്രൈവ കാംശ്ചിദമുച്യതാം॥ 10-8-114 (64385) നാമുച്യത തയോഃ കശ്ചിന്നിഷ്ക്രാന്തഃ ശിബിരാദ്ബഹിഃ॥ കൃപശ്ചൈവ മഹാരാജ ഹാർദിക്യശ്ചൈവ ദുർമതിഃ। 10-8-115 (64386) ഭൂയശ്ചൈവ ചികീർഷന്തൌ ദ്രൌണപുത്രസ്യ തൌ പ്രിയം। ത്രിഷു ദേശേഷു ദദതുഃ ശിബിരസ്യ ഹുതാശനം॥ 10-8-116 (64387) തതഃ പ്രകാശേ ശിബിരേ ഖംഗേന പിതൃനന്ദനഃ। അശ്വത്ഥാമാ മഹാരാജ വ്യചരത്കൃതഹസ്തവത്॥ 10-8-117 (64388) കാംശ്ചിദാപതതോ വീരാനപരാംശ്ചൈവ ധാവതഃ। വ്യയോജയത ഖംഗേന പ്രാണൈർദ്വിജവരോത്തമഃ॥ 10-8-118 (64389) കാംശ്ചിദ്യോധാൻസ ഖംഗേന മധ്യേ സഞ്ഛിദ്യ വീര്യവാൻ। അശാതയദ്ദ്രോണപുത്രഃ സംരബ്ധസ്തിലകാണ്ഡവത്॥ 10-8-119 (64390) നിനദദ്ഭിർഭൃശായസ്തൈർനരാശ്വദ്വിരദോത്തമൈഃ। പതിതൈരഭവത്കീർണാ മേദിനീ ഭരതർഷഭ॥ 10-8-120 (64391) മാനുഷാണാം സഹസ്രേഷു ഹതേഷു പതിതേഷു ച। ഉദതിഷ്ഠൻകബന്ധാനി ബഹൂന്യുത്ഥായ ചാപതൻ॥ 10-8-121 (64392) സായുധാൻസാംഗദാൻബാഹൂന്വിചകർത ശിരാംസി ച। ഹസ്തിഹസ്തോപമാനൂരൂൻഹസ്താൻപാദാംശ്ച ഭാരത॥ 10-8-122 (64393) പൃഷ്ഠച്ഛിന്നാൻപാർശ്വച്ഛിന്നാഞ്ശിരശ്ഛിന്നാംസ്തഥാപരാൻ। സ മഹാത്മാകരോദ്ദ്രൌണിഃ കാംശ്ചിച്ചാപി പരാങ്മുഖാൻ॥ 10-8-123 (64394) മധ്യദേശേ നരാനന്യാംശ്ചിച്ഛേദാന്യാംശ്ച കർണതഃ। അംസദേശേ നിഹത്യാന്യാൻകായേ പ്രാവേശയച്ഛിരഃ॥ 10-8-124 (64395) ഏവം ഹി ബഹുഭിഃ ശസ്ത്രൈർഘ്നതോഽപി ബലവത്തരാൻ। തമസാ രജനീ ഘോരാ ബഭൌ ദാരുണദർശനാ॥ 10-8-125 (64396) കിഞ്ചിത്പ്രാണൈശ്ച പുരുഷൈർഹതൈശ്ചാന്യൈഃ സഹസ്രശഃ। ബഹുനാ ച ഗജാശ്വേന ഭൂതഭൂദ്ഭീമദർശനാ॥ 10-8-126 (64397) യക്ഷരക്ഷഃസമാകീർണേ രഥാശ്വദ്വിപദാരുണേ। ക്രുദ്ധേന ദ്രോണപുത്രേണ സഞ്ഛിന്നാഃ പ്രാപതൻഭുവി। ഭ്രാതൄനന്യേ പിതൄനന്യേ പുത്രാനന്യേ വിചുക്രുശുഃ॥ 10-8-127 (64398) കേചിദൂചുർന തത്ക്രുദ്ധൈർധാർതരാഷ്ട്രൈഃ കൃതം രണേ। യത്കൃതം നഃ പ്രസുപ്താനാം രക്ഷോഭിഃ ക്രൂഗ്കർമഭിഃ। അസാന്നിധ്യാദ്വി പാർഥാനാമിദം വഃ കദനം കൃതം॥ 10-8-128 (64399) ന ചാസുരൈർന ഗന്ധർവൈർന യക്ഷൈർന ച രാക്ഷസൈഃ। ശക്യോ വിജേതും കൌന്തേയോ നേതാ യസ്യ ജനാർദനഃ। ബ്രഹ്മണ്യഃ മത്യവാഗ്ദാന്തഃ സർവഭൂതാനുകംപകഃ॥ 10-8-129 (64400) ന ച സുപ്തം പ്രമത്തം വാ ന്യസ്തശസ്ത്രം കൃതാഞ്ജലിം। ധാവന്തം മുക്തകേശം വാ ഹന്തി പാർഥോ ധനഞ്ജയഃ॥ 10-8-130 (64401) തദിദം നഃ കൃതം ഘോരം രക്ഷോഭിഃ ക്രൂരകർമഭിഃ। ഇതി ലാലപ്യമാനാഃ സ്മ ശേരതേ ബഹവോ ജനാഃ॥ 10-8-131 (64402) സ്തനതാം ച മനുഷ്യാണാമപരേഷാം ച കൂജതാം। തതോ മുഹൂർതാത്പ്രാശാംയത്സ ശബ്ദസ്തുമുലോ മഹാൻ॥ 10-8-132 (64403) ശോണിതവ്യതിഷിക്തായാം വസുധായാം ച ഭൂമിപ। തദ്രജസ്തുമുലം ഘോരം ക്ഷണേനാന്തരധീയത॥ 10-8-133 (64404) സ ചേഷ്ടമാനാനുദ്വിഗ്നാന്നിരുത്സാഹാൻസഹസ്രശഃ। ന്യപാതയന്നരാൻക്രുദ്വഃ പശൂൻപശുപതിര്യഥാ॥ 10-8-134 (64405) അന്യോന്യം സംപരിഷ്വജ്യ ശയാനാഞ്ജീവതോഽപരാൻ। സംലീനാന്യുധ്യമാനാംശ്ച സർവാന്ദ്രൌണിരപോഥയത്॥ 10-8-135 (64406) ബ്രഹ്മമാനാ ഹുതാശേന വധ്യമാനാശ്ച തേന തേ। പരസ്പരം തദാ യോധാനനയദ്യമസാദനം॥ 10-8-136 (64407) തസ്യാ രജന്യാസ്ത്വർധേന പാണ്ഡവാനാം മഹദ്ബലം। ഗമയാമാസ രാജേന്ദ്ര ദ്രൌണിര്യമനിവേശനം॥ 10-8-137 (64408) നിശാചരാണാം സത്വാനാം രാത്രിഃ സാ ഹർഷവർധിനീ। ആസീന്നരഗജാശ്വാനാം രൌദ്രീ ക്ഷയകരീ ഭൃശം॥ 10-8-138 (64409) തത്രാദൃശ്യന്ത രക്ഷാംസി പിശാചാശ്ച പൃഥഗ്വിധാഃ। ഖാദന്തോ നരമാംസാനി പിബന്തഃ ശോണിതാനി ച॥ 10-8-139 (64410) കരാലാഃ പിംഗലാ രൌദ്രാഃ ശൈലദന്താ രജസ്വലാഃ। ജടിലാ ഭീമവക്ത്രാശ്ച പഞ്ചപാദാ മഹോദരാഃ॥ 10-8-140 (64411) പഞ്ചാദംഗുലയോ രൂക്ഷാ വിരൂപാ ഭൈരവസ്വനാഃ। ഗജാനനാശ്ച ഹസ്വാശ്ച നീലവർണാ ബിഭീഷണാഃ॥ 10-8-141 (64412) സപുത്രദാരാഃ സുക്രൂരാഃ സുദുർദർശാഃ സുനിർഘൃണാഃ। വിവിധാനി ച രൂപാണി തത്രാദൃശ്യന്ത രക്ഷസാം॥ 10-8-142 (64413) പീത്വാ ച ശോണിതം ഹൃഷ്ടാഃ പ്രാനൃത്യൻഗണശോഽപരേ। ഇദം പരമിദം മേധ്യമിദം സ്വാദ്വിതി ചാബ്രുവൻ॥ 10-8-143 (64414) മേദോമജ്ജാസ്ഥിരക്താനാം മാംസാനാം ച ഭൃശാശിതാഃ। പരേ മാംസാനി ഖാദന്തഃ ക്രവ്യാദാ മാംസജീവിനഃ॥ 10-8-144 (64415) വസാശ്ചൈവാപരേ പീത്വാ പര്യധാവന്വികുക്ഷികാഃ। നാനാവക്ത്രാസ്തഥാ രൌദ്രാഃ ക്രവ്യാദാഃ പിശിതാശനാഃ॥ 10-8-145 (64416) അയുതാനി ച തത്രാസൻപ്രയുതാന്യർബുദാനി ച। രക്ഷസാം ഘോരരൂപാണാം മഹതാം ക്രുരകർമണാം॥ 10-8-146 (64417) മുദിതാനാം വിതൃപ്താനാം തസ്മിൻമഹതി വൈശസേ। സമേതാനി ബഹൂന്യാസൻഭൂതാനി ച ജനാധിപ। 10-8-147 (64418) ഏവംവിധാ ഹി സാ രാത്രിഃ സോമകാനാം ജനക്ഷയേ। പ്രസുപ്താനാം പ്രമത്താനാമാസീത്സുഭൃശദാരുണാ॥ 10-8-148 (64419) അസംശയം ഹി കാലസ്യ പര്യായോ ദുരതിക്രമഃ। താദൃശാ നിഹതാ യത്ര കൃത്വാഽസ്മാകം ജനക്ഷയം॥ 10-8-149 (64420) ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച। 10-8-150x (5277) പ്രാഗേവ സുമഹത്കർമ ദ്രൌണിരേതൻമഹാരഥഃ। നാകരോദീദൃശം കസ്മാൻമത്പുത്രവിജയേ ധൃതഃ॥ 10-8-150 (64421) അഥ കസ്മാദ്വതേ ക്ഷത്രേ കർമേദം കൃതവാനസൌ। ദ്രോണപുത്രോ മഹാത്മാ സ തൻമേ ശംസിതുമർഹസി॥ 10-8-151 (64422) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-8-152x (5278) തേഷാം നൂനം ഭയാന്നാസൌ കൃതവാൻകുരുനന്ദന। അസാന്നിധ്യാദ്ധി പാർഥാനാം കേശവസ്യ ച ധീമതഃ। സാത്യകേശ്ചാപി കർമേദം ദ്രോമപുത്രേണ സാധിതം॥ 10-8-152 (64423) കോ ഹി തേഷാം സമക്ഷം താൻഹന്യാദപി മരുത്പതിഃ। ഏതദീദൃശകം വൃത്തം രാജൻസുപ്തജനേ വിഭോ॥ 10-8-153 (64424) തതോ ജനക്ഷയം കൃത്വാ പാണ്ഡവാനാം മഹാത്യയം। പ്രത്യൂഷകാലേ ശിബിരാത്പ്രതിഗന്തുമിയേഷ സഃ॥ 10-8-154 (64425) നൃശോണിതാവസിക്തസ്യ ദ്രൌണേരാസീദസിത്സരുഃ। പാണിനാ സഹ സംശ്ലിഷ്ട ഏകീഭൂത ഇവ പ്രഭോ॥ 10-8-155 (64426) സ നിഃശേഷാനരീൻകൃത്വാ വിരരാമ നിശാക്ഷയേ। യുഗാന്തേ സർവഭൂതാനി ഭസ്മ കൃത്വേവ പാവകഃ॥ 10-8-156 (64427) യഥാപ്രതിജ്ഞം തത്കർമ കൃത്വാ ദ്രൌണായനിഃ പ്രഭോ। ദുർഗമാം പദവീം ഗച്ഛൻപിതുരാസീദ്ഗതജ്വരഃ॥ 10-8-157 (64428) യഥൈവ സംസുപ്തജനേ ശിബിരേ പ്രാവിശന്നിശി। തഥൈവ ഹത്വാ നിഃശബ്ദോ നിശ്ചക്രാമ നരർഷഭഃ॥ 10-8-158 (64429) നിഷ്ക്രംയ ശിബിരാത്തസ്മാത്താഭ്യാം സംഗംയ വീര്യവാൻ। ആചഖ്യൌ കർമ തത്സർവം ഹൃഷ്ടഃ സംഹർഷയന്വിഭോ॥ 10-8-159 (64430) താവഥാചഖ്യതുസ്തസ്മൈ പ്രിയം പ്രിയകരൌ തദാ। പാഞ്ചാലാൻസൃഞ്ജയാംശ്ചൈവ വിനികൃത്താൻസഹസ്രശഃ॥ 10-8-160 (64431) പ്രീത്യാ ചോച്ചൈരുദ്രക്രോശംസ്തഥൈവാസ്ഫോടയംസ്തലാൻ। ദിഷ്ട്യാദിഷ്ട്യേതി ചാന്യോന്യം സമേത്യോചുർമഹാരഥാഃ॥ 10-8-161 (64432) പര്യഷ്വജത്തതോ ദ്രൌണിസ്താഭ്യാം സംപ്രതിനന്ദിതഃ। ഇദം ഹർഷാത്തു സുമഹദാദദേ വാക്യമുത്തമം॥ 10-8-162 (64433) പാഞ്ചാലാ നിഹതാഃ സർവേ ദ്രൌപദേയാശ്ച സർവശഃ। സോമകാ മത്സ്യശേഷാശ്ച സർവേ വിനിഹതാ മയാ॥ 10-8-163 (64434) ഇദാനീം കൃതകൃത്യാഃ സ്മ യാമ തത്രൈവ മാ ചിരം। യദി ജീവതി നോ രാജാ തസ്മൈ ശംസാമഹേ പ്രിയം॥ ॥ 10-8-164 (64435) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി അഷ്ടമോഽധ്യായഃ॥ 8 ॥

10-9-0 (64436) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-9-0x (5279) തേ ഹത്വാ സർവപാഞ്ചാലാന്ദ്രൌപദേയാംശ്ച സർവശഃ। ആഗച്ഛൻസഹിതാസ്തത്ര യത്ര ദുര്യോധനോ ഹതഃ॥ 10-9-1 (64437) ഗത്വാ ചൈനമപശ്യന്ത കിഞ്ചിത്പ്രാണം ജനാധിപം। തതോ രഥേഭ്യഃ പ്രസ്കന്ദ്യ പരിവവ്രുസ്തവാത്മജം॥ 10-9-2 (64438) തം ഭഗ്രസക്ഥം രാജേന്ദ്ര കൃച്ഛ്രപ്രാണമചേതസം। വമന്തം രുധിരം വക്ത്രാദപശ്യന്വസുധാതലേ॥ 10-9-3 (64439) വൃതം സമന്താദ്ബഹുഭിഃ ശ്വാപദൈർഘോരദർശനൈഃ। സാലാവൃകഗണൈശ്ചൈവ ഭക്ഷയിഷ്യദ്ഭിരന്തികാത്॥ 10-9-4 (64440) നിരായന്തം കൃച്ഛ്രാത്താഞ്ശ്വാപദാംശ്ച ചിഖാദിഷൂൻ। വിവേഷ്ടമാനമുരുഭ്യാം സുഭൃശം ഗാഢവേദനം॥ 10-9-5 (64441) തം ശയാനം തഥാ ദൃഷ്ട്വാ ഭൂമൌ സുരുധിരോക്ഷിതം। ഹതശിഷ്ടാസ്ത്രയോ വീരാഃ ശോകാർതാഃ പര്യദേവയൻ। അശ്വത്ഥാമാ കൃപശ്ചൈവ കൃതവർമാ ച സാത്വതഃ॥ 10-9-6 (64442) തൈസ്ത്രിഭിഃ ശോണിതാദിഗ്ധൌർനിഃ ശ്വസദ്ഭിർമഹാരഥൈഃ। ശുശുഭേ സ വൃതോ രാജാ വേദീ ത്രിഭിരിവാഗ്നിഭിഃ॥ 10-9-7 (64443) തേ തം ശയാനം സംപ്രേക്ഷ്യ രാജാനമതഥോചിതം। അവിഷഹ്യേന ദുഃഖേന തതസ്തേ രുരുദുസ്ത്രയഃ॥ 10-9-8 (64444) തതസ്തു രുധിരം ഹസ്തൈർമുഖാന്നിർമൃജ്യ തസ്യ ഹി। രണേ രാജ്ഞഃ ശയാനസ്യ കൃപഃ സംപര്യദേവയത്॥ 10-9-9 (64445) കൃപ ഉവാച। 10-9-10x (5280) ന ദൈവസ്യാതിഭാരോഽസ്തി യദയം രുധിരോക്ഷിതഃ। ഏകാദശചമൂഭർതാ ശേതേ ദുര്യോധനോ ഹതഃ॥ 10-9-10 (64446) പശ്യ ചാമീകരാഭസ്യ ചാമീകരവിഭൂഷിതാം। ഗദാം ഗദാപ്രിയസ്യേമാം സമീപേ പതിതാം ഭുവി॥ 10-9-11 (64447) ഇയമേനം ഗദാ ശൂരം ന ജഹാതി രണേരണേ। സ്വർഗായാപി വ്രജന്തം ഹി ന ജഹാതി യശസ്വിനം॥ 10-9-12 (64448) പശ്യേമാം സഹ വീരേണ ജാംബൂനദവിഭൂഷിതാം। ശയാനാം ശയനേ ഹർംയേ ഭാര്യാം പ്രീതിമതീമിവ॥ 10-9-13 (64449) യോഽയം മൂർധാഭിഷിക്താനാമഗ്രേ യാതി പരന്തപഃ। സ ഹതോ ഗ്രസതേ പാംസൂൻപശ്യ കാലസയ പര്യയം॥ 10-9-14 (64450) യേനാജൌ നിഹതാ ഭൂമൌ ശേരതേ ക്ഷത്രിയർഷഭാഃ। സ ഭൂമൌ നിഹതഃ ശേതേ കുരുരാജഃ പരൈരയം॥ 10-9-15 (64451) ഭയാന്നമന്തി രാജാനോ യസ്യ സ്മ ശതസംഘശഃ। സ വീരശയനേ ശേതേ ക്രവ്യാദ്ഭിഃ പരിവാരിതഃ॥ 10-9-16 (64452) യമുപാസന്നൃപാഃ പൂർവമർഥഹേതോർമഹീപതിം। ഉപാത്പതേ ച തം ഹ്യദ്യ ക്രവ്യാദാ മാംസഗൃദ്ധിനഃ॥ 10-9-17 (64453) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-9-18x (5281) തം ശയാനം കുരുശ്രേഷ്ഠം തതോ ഭരതസത്തമം। അശ്വത്ഥാമാ സമാലിംഗ്യ കരുണം പര്യദേവയത്॥ 10-9-18 (64454) ആഹുസ്ത്വാം രാജശാർദൂല മുഖ്യം സർവധനുഷ്മതാം। ധനാധ്യക്ഷോപമം യുദ്ധേ ശിഷ്യം സങ്കർഷണസ്യ ച॥ 10-9-19 (64455) കഥം വിവരമദ്രാക്ഷീദ്ഭീമസേനസ്തവാനഘ। ബലിനം കൃതിനോ നിത്യം സൂദഃ പാപാത്മവാന്നൃപ॥ 10-9-20 (64456) കാലോ നൂനം മഹാരാജ ലോകേഽസ്മിൻബലവത്തരഃ। പശ്യാമോ നിഹതം ത്വാം ച ഭീമസേനേന സംയുഗേ॥ 10-9-21 (64457) കഥം ത്വാം സർവധർമജ്ഞം ക്ഷുദ്രഃ പാപോ വൃകോദരഃ। നികൃത്യാ ഹതവാൻമന്ദോ നൂന കാലോ ദുരത്യയഃ॥ 10-9-22 (64458) ദ്വന്ദ്വയുദ്ധേ ഹ്യധർമേണ സമാഹൂയൌജസാ മൃധേ। ഗദയാ ഭീമസേനേന നിർഭഗ്നേ സക്ഥിനീ തവ॥ 10-9-23 (64459) അധർമേണ ഹതസ്യാജൌ മൃദ്യമാനം പദാ ശിരഃ। യ ഉപേക്ഷിതവാൻക്ഷുദ്രം ധിക്തമസ്തു--യുധിഷ്ഠിരം॥ 10-9-24 (64460) യുദ്ധേഷ്വപവദിഷ്യന്തി യോധാ നൂനം വൃകോദരം। യാവത്സ്ഥാസ്യന്തി ഭൂതാനി നികൃത്യാ ഹ്യസി പാതിതഃ॥ 10-9-25 (64461) നനു രാമോഽബ്രവീദ്രാജംസ്ത്വാം സദാ യദുനന്ദനഃ। ദുര്യോധനസമോ നാസ്തി ഗദായാമിതി വീര്യവാൻ॥ 10-9-26 (64462) ശ്ലാഘതേ ത്വാം ഹി വാർഷ്ണേയോ രാജൻസംസത്സു ഭാരത। സ ശിഷ്യോ മമ കൌരവ്യോ ഗദായുദ്ധ ഇതി പ്രഭോ॥ 10-9-27 (64463) യാം ഗതിം ക്ഷത്രിയസ്യാഹുഃ പ്രശസ്താം പരമർഷയഃ। ഹതസ്യാഭിമുഖസ്യാജൌ പ്രാപ്തസ്ത്വമസി താം ഗതിം॥ 10-9-28 (64464) ദുര്യോധന ന ശോചാമി ത്വാമഹം പുരുഷർഷഭ। ഹതപുത്രൌ തു ശോചാമി ഗാന്ധാരീം പിരം ച തേ॥ 10-9-29 (64465) ദ്വാവനാഥൌ കൃതൌ വീര ത്വയാ നാഥേന വർധിതൌ। ഭിക്ഷുകൌ വിചരിഷ്യേതേ ശോചന്തൌ പൃഥിവീമിമാം॥ 10-9-30 (64466) ഘിഗസ്തു കൃഷ്ണം വാർഷ്ണേയമർജുനം ചാപി ദുർമതിം। ധർമജ്ഞമാനിമൌ യൌ ത്വാം വധ്യമാനമുപേക്ഷതാം॥ 10-9-31 (64467) പാണ്ഡവാശ്ചാപി തേ സർവേ കിം വക്ഷ്യന്തി നരാധിപ। കഥം ദുര്യോധനോഽസ്മാഭിർഹത ഇത്യനപത്രപാഃ॥ 10-9-32 (64468) ധന്യസ്ത്വമസി ഗാന്ധാരേ യസ്വമായോധനേ ഹതഃ। പ്രയാതോഽഭിമുഖഃ ശത്രൂന്ധർമേണ പുരുഷർഷഭ॥ 10-9-33 (64469) ഹതപുത്രാ ഹി ഗാന്ധാരീ നിഹതജ്ഞാതിബാന്ധവാ। പ്രജ്ഞാചക്ഷുശ്ച ദുർധർഷഃ കാം ദശാം പ്രതിപത്സ്യതേ॥ 10-9-34 (64470) ധിഗസ്തു കൃതവർമാണം മാം കൃപം ച മഹാരഥം। യേ വയം ന ഗതാഃ സ്വർഗം ത്വാം പുരസ്കൃത്യ പാർഥിവം॥ 10-9-35 (64471) ദാതാരം സർവകാമാനാം രക്ഷിതാരം പ്രജാഹിതം। യദ്വയം നാനുഗച്ഛാമ ത്വാം ധിഗസ്മാന്നരാധമാൻ॥ 10-9-36 (64472) കൃപസ്യ തവ വീര്യേണ മമ ചൈവ പിതുശ്ച മേ। സഭൃത്യാനാം നരവ്യാഘ്ര രത്നവന്തി ഗൃഹാണി ച॥ 10-9-37 (64473) തവ പ്രസാദാദസ്മാഭിഃ സമിത്രൈഃ സഹ ബാന്ധവൈഃ। അവാപ്താഃ ക്രതവോ മുഖ്യാ ബഹവോ ഭൂരിദക്ഷിണാഃ॥ 10-9-38 (64474) കുതശ്ചാപീദൃശം പാപാഃ പ്രവർതിഷ്യാമഹേ വയം। യാദൃശേന പുരസ്കൃത്യ ത്വം ഗതഃ സർവപാർഥിവാൻ॥ 10-9-39 (64475) വയമേവ ത്രയോ രാജൻഗച്ഛന്തം പരമാം ഗതിം। യദ്വൈ ത്വാം നാനുഗച്ഛാഭസ്തേന തപ്സ്യാമഹേ വയം। 10-9-40 (64476) തത്സ്വർഗഹീനാ ഹീനാർഥാഃ സ്മരന്തഃ സുകൃതസ്യ തേ। കിം നാമ തദ്ഭവേത്കർമ യേന ത്വാം ന വ്രജാമ വൈ॥ 10-9-41 (64477) ദുഃഖം നൂന കുരുശ്രേഷ്ഠ ചരിഷ്യാമ മഹീമിമാം। ഹീനാനാം നസ്ത്വയാ രാജൻകുതഃ ശാന്തിഃ കുതഃ സുഖം॥ 10-9-42 (64478) ഗത്വൈവ തു മഹാരാജ സമേത്യ ച മഹാരഥാൻ। യഥാജ്യേഷ്ഠം യഥാശ്രേഷ്ഠം പൂജയേർവചനാൻമമ॥ 10-9-43 (64479) ആചാര്യം പൂജയിത്വാ ച കേതും സർവധനുഷ്മതാം। ഹതം മയാഽദ്യ ശംശേഥാ ദൃഷ്ടദ്യുംനം നരാധിപ॥ 10-9-44 (64480) പരിഷ്വജേഥാ രാജാനം ബാഹ്ലികം സുമഹാരഥം। സൈന്ധവം സോമദത്തം ച ഭൂരിശ്രവസമേവ ച॥ 10-9-45 (64481) തഥാ പൂർവഗതാനന്യാൻസ്വർഗേ പാർഥിവസത്മാൻ। അസ്മദ്വാക്യാത്പരിഷ്വജ്യ സംപൃച്ഛേസ്വമനാമയം॥ 10-9-46 (64482) സഞ്ജയ ഉവാച। 10-9-47x (5282) ഇത്യേവമുക്വാ രാജാനം ഭഗ്നസക്ഥമചേതസം। അശ്വത്ഥാമാ ലഘുപ്രാണം പുനർവചനമബ്രവീത്॥ 10-9-47 (64483) ദുര്യോധന ജീവസി ചേദ്വാക്യം ശ്രോത്രമുഖം ശൃണു। സപ് പാണ്ഡവതഃ ശിഷ്ടാ ധാർതരാഷ്ട്രാസ്ത്രയോ വയം॥ 10-9-48 (64484) തേ ചൈവ ഭ്രാതരഃ പഞ്ച വാസുദേവോഽഥ സാത്യകിഃ। അഹം ച കൃതവർമാ ച കൃപഃ ശാരദ്വതസ്തഥാ॥ 10-9-49 (64485) ദ്രൌപദേയാ ഹതാഃ സർവേ ധൃഷ്ടദ്യുംനസ്യ ചാത്മജാഃ। പഞ്ചാലാ നിഹതാഃ സർവേ മത്സ്യശേഷം ച ഭാരത॥ 10-9-50 (64486) കൃതേ പ്രതികൃതം പശ്യ ഹതപുത്രാ ഹി പാണ്ഡവാഃ। സൌപ്തികേ ശിബിരം തേഷാം ഹതം സനരവാഹനം॥ 10-9-51 (64487) മയാ ച പാപകർമാഽസൌ ധൃഷ്ടദ്യുംനോ മഹീപതേ। പ്രവിശ്യ ശിബിരം രാത്രൌ പശുമാരേണ മാരിതഃ॥ 10-9-52 (64488) ദുര്യോധനസ്തു താം വാചം നിശംയ മനസഃ പ്രിയാം। പ്രതിലഭ്യ പുനശ്ചേത ഇദം വചനമബ്രവീത്॥ 10-9-53 (64489) ന മേഽകരോത്ദ്ഗാംഗേയോ ന കർണോ ന ച തേ പിതാ। യത്ത്വയാ കൃപഭോജാഭ്യാം സഹിതേനാദ്യ മേ കൃതം॥ 10-9-54 (64490) സ ച സേനാപതിഃ ക്ഷുദ്രോ ഹതഃ സാർധം ശിഖണ്ഡിനാ। തേന മന്യേ മഘവതാ സമമാത്മാനമദ്യ വൈ॥ 10-9-55 (64491) സ്വസ്തി പ്രാപ്നുത ഭദ്രം വഃ സ്വർഗേ നഃ സംഗമഃ പുനഃ। ഇത്യേവമുക്ത്വാ പുത്രസ്തേ കുരുരാജോ മഹാമനാഃ॥ 10-9-56 (64492) പ്രാണാനുപാസൃജദ്വീരഃ സുഹൃദാം ദുഃഖമാദധത്। അപാക്രാമദ്ദിവം പുണ്യാം ശരീരം ക്ഷിതിമാവിശത്॥ 10-9-57 (64493) ഏവം തേ നിധനം യാതഃ പുത്രോ ദുര്യോധനോ നൃപ। അഗ്രേ യാത്വാ രണേ ശൂരഃ പശ്രാദ്വിനിഹതഃ പരൈഃ॥ 10-9-58 (64494) തഥൈവ തേ പരിഷ്വക്താഃ പരിഷ്വജ്യ ച തേ നൃപം। പുനഃ പുനഃ പ്രേക്ഷമാണാഃ സ്വകാനാരുരുഹൂ രഥാൻ॥ 10-9-59 (64495) ഇത്യേവം ദ്രോണപുത്രസ്യ നിശംയ കരുണാം ഗിരം। പ്രത്യൂഷകാലേ ശോകാർതാഃ പ്രാദ്രവന്നഗരം പ്രതി॥ 10-9-60 (64496) ഏവമേഷ ക്ഷയോ വൃത്തഃ കുരുപാണ്ഡവസേനയോഃ। ഘോരോ വിശസനോ രൌദ്രോ രാജന്ദുർമന്ത്രിതേ തവ॥ 10-9-61 (64497) തവ പുത്രേ ഗതേ സ്വർഗം ശോകാർസ്യ മമാനഘ। ഋഷിദത്തം പ്രനഷ്ടം തദ്ദിവ്യദർശിത്വമദ്യ വൈ॥ 10-9-62 (64498) വൈശംപായന ഉവാച। 10-9-63x (5283) ഇതി ശ്രുത്വാ സ നൃപതിർജ്ഞാതിപുത്രവധം തദാ। നിഃശ്വസ്യ ദീർഘമുഷ്ണം ച തതശ്ചിന്താപരോഽഭവത്॥ ॥ 10-9-63 (64499) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി നവമോഽധ്യായഃ॥ 9 ॥

10-10-0 (64500) വൈശംപായന ഉവാച। 10-10-0x (5284) തസ്യാം രാത്ര്യാം വ്യതീതായാം ധൃഷ്ടദ്യുംനസ്യ സാരഥിഃ। ഗത്വാ ശശംസ പാണ്ഡുഭ്യഃ സൌപ്തികേ കദനം കൃതം॥ 10-10-1 (64501) സൂത ഉവാച। 10-10-2x (5285) ദ്രൌപദേയാ ഹതാ രാജന്ദ്രുപദസ്വാത്മജൈഃ സഹ। പ്രമത്താ നിശി വിശ്വസ്താഃ സ്വപന്തഃ ശിബിരേ സ്വകേ॥ 10-10-2 (64502) ഗൌതമേന നൃശംസേന ഭോജേന കൃതവർമണാ। അശ്വത്ഥാന്നാ ച പാപേന ഹതം വഃ ശിബിരം നിശി॥ 10-10-3 (64503) ഏതൈർനരഗജാശ്വാനാം പ്രാസശക്തിപരശ്വയൈഃ। സഹസ്രാമി വികൃന്ദ്ഭിർനിഃ ശേഷം ശിബിരം കൃതം॥ 10-10-4 (64504) `xxxxxxവിഹഗഫലഭാരനതസ്യ ഹ।' xxxxxxxമഹതോ വനസ്യേവ പരശ്വഥൈഃ। xxxxxxxx സുമഹാഞ്ശബ്ദോ ബലസ്യ തവ ഭാരത॥ 10-10-5 (64505) മഹമേകോഽബശിഷ്ടസ്തു തസ്മാത്സൈന്യാമഹീപതേ। മുക്തഃ കഥഞ്ചിദ്ധർമാത്മന്വ്യഗ്രാച്ച കൃതവർമണഃ॥ 10-10-6 (64506) തച്ഛ്രുത്വാ വാക്യമശിവം കുന്തീപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ। പപാത മഹ്യാം ധർമാത്മാ പുത്രശോകസമന്വിതഃ॥ 10-10-7 (64507) പതന്തം തമതിക്രംയ പരിജഗ്രാഹ സാത്യകിഃ। ഭീമസേനോഽർജുനശ്ചൈവ മാദ്രീപുത്രൌ ച പാണ്ഡവൌ॥ 10-10-8 (64508) ലബ്ധചേതാസ്തു കൌന്തേയഃ ശോകവിഹ്വലയാ ഗിരാ। ജിത്വാ ശത്രൂഞ്ജിതഃ പശ്ചാത്പര്യദേവയദാർതവത്॥ 10-10-9 (64509) `അഗംയാ ഗതിരർഥാനാം കർമണാമീശ്വരസ്യ ച'। ദുർവിദാ ഗതിരർഥാനാമപി യേ ദിവ്യചക്ഷുഷഃ। ജീയമാനാ ജയന്ത്യന്യേ ജയമാനാ വയം ജിതാഃ॥ 10-10-10 (64510) ഹത്വാ ഭ്രാതൄന്വയസ്യാംശ്ച പിതൄൻപുത്രാൻസുഹൃദ്ഗണാൻ। ബന്ധൂനമാത്യാൻപൌത്രാംശ്ച ജിത്വാ സർവാഞ്ജിതാ വയം॥ 10-10-11 (64511) അനർഥോ ഹ്യർഥസങ്കാശസ്തഥാഽനർഥോഽർഥദർശനഃ। ജയോഽയമജയാകാരോ ജയസ്തസ്മാത്പരാജയഃ॥ 10-10-12 (64512) യജ്ജിത്വാ തപ്യതേ പശ്ചാദാപന്ന ഇവ ദുർമതിഃ। കഥം മന്യേത വിജയം തതോ ജിതതരഃ പരൈഃ॥ 10-10-13 (64513) യേഷാമർഥായ പാപം സ്യാദ്വിജയസ്യ സുഹൃദ്വധൈഃ। നിർജിതൈരപ്രമത്തൈർഹി വിജിതാ ജിതകാശിനഃ॥ 10-10-14 (64514) കർണിനാലീകദംഷ്ട്രസ്യ സ്വംഗജിഹ്വസ്യ സംയുഗേ। ചാപവ്യാത്താസ്യരൌദ്രസ്യ ജ്യാതലസ്വനനാദിനഃ॥ 10-10-15 (64515) ക്രുദ്ധസ്യ നരസിംഹസ്യ സംഗ്രാമേഷ്വപലായിനഃ। യേ വ്യമുഞ്ചന്ത കർണസ്യ പ്രമാദാത്ത ഇമേ ഹതാഃ॥ 10-10-16 (64516) രഥഹദം ശരവർഷോർമിമന്തം രത്നാചിതം വാഹനയോധബൃന്ദം। ശക്ത്യൃഷ്ടിമീനധ്വജനാഗനക്രം ശരാസനാവർതമഹേഷുഫേനം॥ 10-10-17 (64517) സംഗ്രാമചന്ദ്രോദയവേഗവേലം ദ്രോണാർണവം ജ്യാതലനേമിഘോഷം। യേ തേരുരുച്ചാവചശസ്ത്രനൌഭി-- സ്തേ രാജപുത്രാ നിഹതാഃ പ്രമാദാത്॥ 10-10-18 (64518) ന ഹി പ്രമാദാത്പരമസ്തി കശ്ച-- ദ്വധോ നരാണാമിഹ ജീവലോകേ। പ്രമത്തമർഥാ ഹി നരം സമന്താ-- ത്ത്യജന്ത്യനർഥാശ്ച സമാവിശന്തി॥ 10-10-19 (64519) ധ്വജോത്തമാഗ്രോച്ഛ്രിതധൂമകേതും ശരാർചിഷം ദീപ്തമഹാപതാകം। മഹാധനുർജ്യാതലനേമിഘോഷം തനുത്രനാനാവിധശസ്ത്രഹോമം॥ 10-10-20 (64520) മഹാചമൂകക്ഷദവാഭിപന്നം മഹാഹവേ ഭീഷ്മമഹാദവാഗ്നിം। യേ തേരുരുച്ചാവചശസ്ത്രവേഗൈ-- സ്തേ രാജപുത്രാ നിഹതാഃ പ്രമാദാത്॥ 10-10-21 (64521) ന ഹി പ്രമത്തേന നരേണ ശക്യ-- മാപ്തും വസു ശ്രീർവിപുലം യശോ വാ। പശ്യാപ്രമാദേന നിഹത്യ ശത്രൂ-- ൻസർവാൻമഹേന്ദ്രം സുഖമേധമാനം॥ 10-10-22 (64522) ഇന്ദ്രോപമാൻപാർഥിവപുത്രപൌത്രാ-- ൻപശ്യാവിശേഷേണ ഹതാൻപ്രമാദാത്। തീർത്വാ സമുദ്രം ജണിജഃ സമൃദ്വാ। മഗ്നാഃ കുനദ്യാമിവ സീദമാനാഃ॥ 10-10-23 (64523) അമർഷിതൈര്യേ നിഹതാ നരേന്ദ്രാ നിഃസംശയം തേ ത്രിദിവം പ്രപന്നാഃ। കൃഷ്ണാം തു ശോചാമി കഥം നു സാധ്വീ ശോകാർണവം സാ വിഷഹിഷ്യതീതി॥ 10-10-24 (64524) ഭാതൃംശ്ച പുത്രാംശ്ച ഹതാന്നിശംയ പാഞ്ചാലസരാജം പിതരം ച വൃദ്വം। ധ്രുവം വിസഞ്ജ്ഞാ പതിതാ പൃഥിവ്യാം സാ ശോഷ്യതേ ശോകകൃശാംഗയഷ്ടിഃ॥ 10-10-25 (64525) തച്ഛോകജം ദുഃഖമപാരയന്തീ കഥം ഭവിഷ്യത്യുചിതാ സുഖാനാം। രോരൂയതേ ജ്ഞാതിവധാഭിതപ്താ പ്രദഹ്വമാനേവ ഹുതാശനേന॥ 10-10-26 (64526) ഇത്യേവമാർതഃ പരിദേവയൻസ രാജാജ കുരൂണാം നകുലം ബഭാഷേ। ഗച്ഛാന്യൈനാമിഹ മന്ദഭാഗ്യാം സമാതൃപക്ഷാമിതി രാജപുത്രീം॥ 10-10-27 (64527) മാദ്രീസുതസ്തത്പരിഗൃഹ്യ വാക്യം ധർമേണ ധർമപ്രഥമസ്യ രാജ്ഞഃ। യയൌ രഥേനാലയമാശുദേവ്യാഃ പാഞ്ചാലരാജസ്യ ച യത്ര ദാരാഃ॥ 10-10-28 (64528) പ്രസ്ഥാപ്യ മാദ്രീസുതമാജമീഢഃ ശോകാർദിതസ്തൈഃ സഹിതഃ സുഹൃദ്ഭിഃ। രോരൂയമാണഃ പ്രയയൌ സുതാനാ-- മായോധനം ഭൂതഗണാനുകീർണം॥ 10-10-29 (64529) സ തത്പ്രവിശ്യാശിവമുഗ്രരൂപം ദദർശ പുത്രാൻസുഹൃദഃ സഖീംശ്ച। ഭൂമൌ ശയാനാന്രുധിരാർദ്രഗാത്രാ-- ന്വിഭിന്നദേഹാൻപ്രഹൃതോത്തമാംഗാൻ॥ 10-10-30 (64530) സ താംസ്തു ദൃഷ്ട്വാ ഭൃശമാർതരൂപോ യുധിഷ്ഠിരോ ധർമഭൃതാം വരിഷ്ഠഃ। ഉച്ചൈഃ പ്രചുക്രോശ ച കൌരവാഗ്ര്യഃ പപാത ചോർവ്യാം സഗണോ വിസഞ്ജ്ഞഃ॥ ॥ 10-10-31 (64531) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി ഐഷീകപർവണി ദശമോഽധ്യായഃ॥ 10 ॥

10-11-0 (64532) വൈശംപായന ഉവാച। 10-11-0x (5286) സ ദൃഷ്ട്വാ നിഹതാൻസംഖ്യേ പുത്രാൻപാത്രൌൻസഖീംസ്തഥാ। മഹാദുഃഖപരീതാത്മാ ബഭൂവ ജനമേജയ॥ 10-11-1 (64533) തതസ്തസ്യ മഹാഞ്ശോകഃ പ്രാദുരാസീൻമഹാത്മനഃ। സ്മരതഃ പുത്രപൌത്രാംസ്താൻഭ്രാതൄൻസുഹൃദ ഏവ ച॥ 10-11-2 (64534) തമശ്രുപരിപൂർണാക്ഷം വേപമാനമചേതസം। സുഹൃദോ ഭൃശസംവിഗ്നാഃ സാന്ത്വയാഞ്ചക്രിരേ തദാ॥ 10-11-3 (64535) `കൃത്വാ തു വിധിവത്തേഷാം പുത്രാണാമമിതൌജസാം। പ്രേതകാര്യാണി സർവേഷാം ബഭൂവ ഭൃശദുഃഖിതഃ'॥ 10-11-4 (64536) തസ്മിൻമുഹൂർതേ ജവനൈർവാജിഭിർഹേമമാലിഭിഃ। നകുലഃ കൃഷ്ണയാ സാർധമുപായാത്പരമാർതയാ॥ 10-11-5 (64537) ഉപപ്ലാവ്യം ഗതാ സാ തു ശ്രുത്വാ സുമഹദപ്രിയം। തദാ വിനാശം സർവേഷാം പുത്രാണാം വ്യഥിതേന്ദ്രിയാ॥ 10-11-6 (64538) കംപമാനേവ കദലീ വാതേനാഭിസമീരിതാ। കൃഷ്ണാ രാജാനമാസാദ്യ ശോകാർതാ ന്യപതദ്ഭുവി॥ 10-11-7 (64539) ന ബഭൌ വദനം തസ്യാ രുദന്ത്യാഃ ശോകകർശിതം। ഫുല്ലപദ്മപലാശാക്ഷ്യാ മേഘാവൃത ഇവോഡുരാട്॥ 10-11-8 (64540) തതസ്താം പതിതാം ദൃഷ്ട്വാ സംരംഭീ സത്യവിക്രമഃ। വാഹുഭ്യാം പരിജഗ്രാഹ സമുത്പത്യ വൃകോദരഃ॥ 10-11-9 (64541) സാ സമാശ്വാസിതാ തേന ഭീമസേനേന ഭാമിനീ। രുദതീ പാണ്ഡവജ്യേഷ്ഠമിദം വചനമബ്രവീത്॥ 10-11-10 (64542) ദിഷ്ട്യാ രാജന്നവാപ്യേമാമഖിലാം ഭോക്ഷ്യസേ മഹീം। ആത്മജാൻക്ഷത്രധർമേണ സംപ്രദായ യമായ വൈ॥ 10-11-11 (64543) ദിഷ്ട്യാ സർവാസ്ത്രകുശലം മത്തമാതംഗാമിനം। അവാപ്യ പൃഥിവീം കൃത്സ്നാം സൌഭദ്രം ന സ്മരിഷ്യസി॥ 10-11-12 (64544) ആത്മജാൻക്ഷത്രധർമേണ ശ്രുത്വാ ശൂരാന്നിപാതിതാൻ। സ്ഥിതോ രാജ്യേ മയാ സാർധം വിഹരന്ന സ്മരിഷ്യസി॥ 10-11-13 (64545) പ്രസുപ്താനാം വധം ശ്രുത്വാ ദ്രൌണിനാ പാപകർമണാ। ശോകോ മാം ദഹതേ ഗാഢോ ഹുതാശന ഇവാശ്രയം॥ 10-11-14 (64546) തസ്യ പാപകൃതോ ദ്രൌണേർന ചേദദ്യ ദുരാത്മനഃ। ഹിയതേ സാനുബന്ധസ്യ യുധി വിക്രംയ ജീവിതം॥ 10-11-15 (64547) ഇഹൈവ പ്രായമാസിഷ്യേ തന്നിബോധത പാണ്ഡവാഃ। ന ചേത്ഫലമവാപ്നോതി ദ്രൌണിഃ പാപസ്യ കർമണഃ॥ 10-11-16 (64548) ഏവമക്ത്വാ തതഃ കൃഷ്ണാ പാണ്ഡവം പ്രത്യുപാവിശത്। യുധിഷ്ഠിരം യാജ്ഞസേനീ ധർമരാജം യശസ്വിനീ॥ 10-11-17 (64549) ദൃഷ്ട്വോപവിഷ്ടാം രാജാ തു പാണ്ഡവോ മഹിഷീം പ്രിയാം। പ്രത്യുവാച സ ധർമാത്മാ ദ്രൌപദീം ചാരുദർശനാം॥ 10-11-18 (64550) ക്ഷത്രധർമേണ ധർമജ്ഞേ പ്രാപ്താസ്തേ നിധനം ശുഭേ। പുത്രാസ്തേ ഭ്രാതരശ്ചൈവ താന്ന ശോചിതുമർഹസി॥ 10-11-19 (64551) സ കല്യാണി വനം ദുർഗം ദൂരം ദ്രൌണിരിതോ ഗതഃ। തസ്യ ത്വം പാതനം സംഖ്യേ കഥം ജ്ഞാസ്യസി ശോഭനേ॥ 10-11-20 (64552) ദ്രൌപദ്യുവാച। 10-11-21x (5287) ദ്രോണപുത്രസ്യ സഹജോ മണിഃ ശിരസി മേ ശ്രുതഃ। നിഹത്യ സംഖ്യേ തം പാപം പശ്യേയം മണിമാഹൃതം। ദ്രൌണേഃ ശിരസ ഉത്കൃത്യ ജീവേയമിതി മേ മതിഃ॥ 10-11-21 (64553) ഇത്യുക്ത്വാ പാണ്ഡവം കൃഷ്ണാ രാജാനം ചാരുദർശനാ। ഭീമസേനകരേ സ്പൃഷ്ട്വാ കുപിതാ വാക്യമബ്രവീത്॥ 10-11-22 (64554) ത്രാതുമർഹസി മാം ഭീമ ക്ഷത്രധർമമനുസ്മരൻ। ജഹി തം പാപകർമാണം ശംബരം സഘവാനിവ॥ 10-11-23 (64555) ന ഹി തേ വിക്രമേ തുല്യഃ പുമാനസ്തീഹ കശ്ചന। ശ്രുതം തത്സർവലോകേഷു പരമവ്യസനേ തഥാ॥ 10-11-24 (64556) ദ്വീപോഽഭൂസ്ത്വം ഹി പാർഥാനാം നഗരേ വാരണാവതേ। ഹിഡിംബദർശനേ ചൈവ തഥാം ത്വമഭവോ ഗതിഃ॥ 10-11-25 (64557) തഥാ വിരാടനഗരേ കീചകേന ഭൃശാർദിതാം। മാമപ്യുദ്വൃതവാൻകൃച്ഛ്രാത്പൌലോമീം മഘവാനിവ॥ 10-11-26 (64558) യഥൈതാന്യകൃഥാഃ പാർഥ മഹാകർമാണി വൈ പുരാ। തഥാ ദ്രൌണിമമിത്രഘ്ന വിനിഹത്യ സുഖീ ഭവ॥ 10-11-27 (64559) വൈശംപായന ഉവാച। 10-11-28x (5288) തസ്യാ ബഹുവിധം ദുഃഖം നിശംയ പരിദേവിതം। ന ചാമർഷത കൌന്തേയോ ഭീമസേനോ മഹാബലഃ॥ 10-11-28 (64560) സ കാഞ്ചനവിചിത്രാംഗമാരുരോഹ മഹാരഥം। ആദായ രുചിരം ചിത്രം സമാർഗണഗുണം ധനുഃ॥ 10-11-29 (64561) നകുലം സാരഥിം കൃത്വാ ദ്രോണപുത്രവധേ ധൃതഃ। വിസ്ഫാര്യ സശരം ചാപം തൂർണമശ്വാനചോദയത്॥ 10-11-30 (64562) തേ ഹയാഃ പുരുഷവ്യാഘ്ര ദീപ്യമാനാഃ സ്വതേജസാ। വഹന്തഃ സഹസാ ജഗ്മുർഹരയഃ ശീഘ്രഗാമിനഃ॥ 10-11-31 (64563) ശിബിരാത്സ്വാദ്ഗൃഹീത്വാ സ രഥസ്യ പദമച്യുതഃ। `ദ്രോണപുത്രഗതേനാശു യയൌ മാർഗേണ ഭാരത'॥ ॥ 10-11-32 (64564) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി ഐഷീകപർവണി ഏകാദശോഽധ്യായഃ॥ 11 ॥

10-12-0 (64565) വൈശംപായന ഉവാച। 10-12-0x (5289) തസ്മിൻപ്രയാതേ ദുർധർഷേ യദൂനാമൃഷഭസ്തതഃ। അബ്രവീത്പുണ്ഡരീകാക്ഷഃ കുന്തീപുത്രം യുധിഷ്ഠിരം॥ 10-12-1 (64566) ഏഷ പാൺ·ഡവേ തേ ഭ്രാതാ പുത്രശോകപരായണഃ। ജിഘാംസുർദ്രൌണിമാക്രന്ദേ ഏക ഏവാഭിധാവതി॥ 10-12-2 (64567) ഭീമഃ പ്രിയസ്തേ സർവേഭ്യോ ഭ്രാതൃഭ്യോ ഭരതർഷഭ। തം കൃച്ഛ്രഗതമദ്യ ത്വം കസ്മാന്നാഭ്യുപപദ്യസേ॥ 10-12-3 (64568) യത്തദാചഷ്ട പുത്രായ ദ്രോണഃ പരപുരഞ്ജയഃ। അസ്ത്രം ബ്രഹ്മശിരോ നാമ ദഹേത പൃഥിവീമപി॥ 10-12-4 (64569) തൻമഹാത്മാ മഹാഭാഗഃ കേതുഃ സർവധനുഷ്മതാം। പ്രത്യപായദാചാര്യഃ പ്രീയമാണോ ധനഞ്ജയം॥ 10-12-5 (64570) തം പുത്രോഽപ്യേക ഏവൈനമന്വയാചദമർഷണഃ। തതഃ പ്രോവാച പുത്രായ നാതിഹൃഷ്ടമനാ ഇവ॥ 10-12-6 (64571) വിദിതം ചാപലം ഹ്യാസീദാത്മജസ്യ ദുരാത്മനഃ। സർവധർമവിദാചാര്യഃ സോഽന്വശാസത്സുതം തതഃ॥ 10-12-7 (64572) പരമാപദ്ഗതേനാപി ന സ്മ താത ത്വയാ രണേ। ഇദമസ്ത്രം പ്രയോക്തവ്യം മാനുഷേഷു വിശേഷതഃ॥ 10-12-8 (64573) ഇത്യുക്ത്വാൻഗുരുഃ പുത്രം ദ്രോണഃ പശ്ചാഥോക്തവാൻ। ന ത്വം ജാതു സതാം മാർഗേ സ്ഥാതേതി പുരുഷർഷഭ॥ 10-12-9 (64574) സ തദാജ്ഞായ ദുഷ്ടാത്മാ പിതുർവചനമപ്രിയം। നിരാശഃ സർവകല്യാണൈഃ ശോകാത്പര്യചരൻമഹീം॥ 10-12-10 (64575) തതസ്തദാ കുരുശ്രേഷ്ഠ വനസ്ഥേ ത്വയി ഭാരത। അവസദ്ദ്വാരകാമേത്യ വൃഷ്ണിഭിഃ പരമാർചിതഃ॥ 10-12-11 (64576) സ കദാചിത്സമുദ്രാന്തേ വസന്ദ്വാരവതീമനു। ഏക ഏകം സമാഗംയ മാമുവാച ഹസന്നിവ॥ 10-12-12 (64577) യത്തദുഗ്രം തപഃ കൃഷ്ണ ചരന്നമിതവിക്രമഃ। അഗസ്ത്യാദ്ഭാരതാചാര്യഃ പ്രത്യപദ്യത മേ പിതാ॥ 10-12-13 (64578) അസ്ത്രം ബ്രഹ്മശിരോ നാമ ദേവഗന്ധർവപൂജിതം। തദദ്യ മയി ദാശാർഹ യഥാ പിതരി മേ തഥാ॥ 10-12-14 (64579) അസ്മത്തസ്ദുപാദായ ദിവ്യമസ്ത്രം യദൂത്തമ। മമാപ്യസ്രം പ്രയച്ഛ ത്വം ചക്രം രിപുഹണം രണേ॥ 10-12-15 (64580) സ രാജൻപ്രീയമാണേന മയാപ്യുക്തഃ കൃതാഞ്ജലിഃ। യാചമാനഃ പ്രയത്നേന മത്തോഽസ്ത്രം ഭരതർഷഭ॥ 10-12-16 (64581) ദേവദാനവഗന്ധർവമനുഷ്യപതഗോരഗാഃ। ന സമാ മമ വീര്യസ്യ ശതാംശേനാപി പിണ്ഡിതാഃ॥ 10-12-17 (64582) ഇദം ധനുരിയം ശക്തിരിദം ചക്രമിയം ഗദാ। യദ്യദിച്ഛസി ചേദസ്രം മത്തസ്തത്തദ്ദദാമി തേ॥ 10-12-18 (64583) യച്ഛക്നോഷി സമുദ്യന്തും പ്രയോക്തുമപി വാ രണേ। തദ്ഗൃഹാണ വിനാഽസ്ത്രേണ യൻമേ ദാതുമഭീപ്സസി॥ 10-12-19 (64584) സ സുനാഭം സഹസ്രാരം വജ്രനാഭമയസ്മയം। വവ്രേ ചക്രം മഹാഭാഗോ മത്തഃ സ്പർധൻമയാ സഹ॥ 10-12-20 (64585) ഗൃഹാണ ചക്രമിത്യുക്തോ മയാ തു തദനന്തരം। ജഗ്രാഹോത്പത്യ സഹസാ ചക്രം സവ്യേന പാണിനാ॥ 10-12-21 (64586) ന ചൈനമശകത്സ്ഥാനാത്സഞ്ചാലയിതുമപ്യുത। അഥൈനം ദക്ഷിണേനാപി ഗ്രഹീതുമുപചക്രമേ॥ 10-12-22 (64587) സർവയത്നേന തേനാപി ഗൃഹ്യ നൈനമകംപയത്॥ 10-12-23 (64588) തതഃ സർവബലേനാപി യദൈനം ന ശശാക ഹ। ഉദ്യന്തും വാ ചാലയിതും ദ്രൌണിഃ പരമദുർമനാഃ। കൃത്വാ യത്നം പരിശ്രാന്തഃ സ ന്യവർതത ഭാരത॥ 10-12-24 (64589) നിവൃത്മനസം തസ്മാദഭിപ്രായാദ്വിചേതസം। അഹമാമന്ത്ര്യ സംവിഗ്നമശ്വത്ഥാമാനമബ്രുവം॥ 10-12-25 (64590) യഃ സ ദൈവമനുഷ്യേഷു പ്രമാണം പരമം ഗതഃ। ഗാണ്ഡീവധന്വാ ശ്വേതാശ്ചഃ കപിപ്രവരകേതനഃ॥ 10-12-26 (64591) യഃ സാക്ഷാദ്ദേവദേവേശം ശിതികണ്ഠമുമാപതിം। ദ്വന്ദ്വയുദ്ധേ പുരാ ജിഷ്ണുസ്തോഷയാമാസ ശങ്കരം॥ 10-12-27 (64592) യസ്മാത്പ്രിയതരോ നാസ്തി മമാന്യഃ പുരുഷോ ഭുവി। നാദേയം യസ്യ മേ കിഞ്ചിദപി പ്രാണാൻമഹാത്മനഃ॥ 10-12-28 (64593) തേനാപി സുഹൃദാ ബ്രഹ്മൻപാർഥേനാക്ലിഷ്ടകർമണാ। നോക്പൂർവമിദം വാക്യം യസ്ത്വം മാമഭിഭാഷസേ॥ 10-12-29 (64594) ബ്രഹ്മചര്യം മഹദ്ധോരം തീർവാ ദ്വാദശവാർഷികം। ഹിമവത്പാർശ്വമാസ്ഥായ യോ മയാ തപസാഽഽർജിതഃ॥ 10-12-30 (64595) സമാനവ്രതചാരിണ്യാം രുക്മിണ്യാം യോഽന്വജായത। സനത്കുമാരസ്തേജസ്വീ പ്രദ്യുംനോ നാമ മേ സുതഃ॥ 10-12-31 (64596) തേനാപ്യേതൻമഹദ്ദിവ്യം ചക്രമപ്രതിമം രണേ। ന പ്രാർഥിതമഭൂൻമൂഢ തദിതം പ്രാർഥിതം ത്വയാ॥ 10-12-32 (64597) രാമേണാതിബലേനൈതന്നോക്തപൂർവം കദാചന। ന ഗദേന സാംബേന യദിദം പ്രാർഥിതം ത്വയാ॥ 10-12-33 (64598) ദ്വാരകാവാസിഭിശ്ചാന്യൈർവൃഷ്ണ്യന്ധകമഹാരഥൈഃ। നോക്തപൂർവമിദം ക്ഷുദ്രം തദിദം പ്രാർഥിതം ത്വയാ॥ 10-12-34 (64599) ഭാരതാചാര്യപുത്രസ്ത്വം മാനിതഃ സർവയാദവൈഃ। ചക്രേണ രഥിനാം ശ്രേഷ്ഠ കം നു താത യുയുത്സസേ॥ 10-12-35 (64600) ഏവമുക്തോ മയാ ദ്രൌണിർമാമിദം പ്രത്യുവാച ഹ। പ്രയുജ്യ ഭവതേ പൂജാം യോത്സ്യേ കൃഷ്ണ ത്വയാ സഹ॥ 10-12-36 (64601) പ്രാർഥിതം തേ മയാ ചക്രം ദേവദാനവപൂജിതം। അജേയഃ സ്യാമിതി വിഭോ സത്യമേദ്ബ്രവീമി തേ॥ 10-12-37 (64602) സോഽഹം തദ്ദുർലഭം ചക്രമനവാപ്യൈവ കേശവ। പ്രതിയാസ്യാമി ഗോവിന്ദ ശിവേനാഭിവദസ്വ മാം॥ 10-12-38 (64603) ഏതത്സുനാഭം ഭോജാനാമൃഷഭേണ ത്വയാ ധൃതം। ചക്രമപ്രതിചക്രേണ ഭുവി നാന്യോഽഭിപദ്യതേ॥ 10-12-39 (64604) ഏതാവദുക്ത്വാ ദ്രൌണിർമാം യുഗ്യാനശ്വാന്ധനാനി ച। ആദായോപയയൌ കാലേ രത്നാനി വവിധാനി ച॥ 10-12-40 (64605) സ സംരംഭീ ദുരാത്മാ ച ചപലഃ ക്രൂര ഏവ ച। വേദ ചാസ്രം ബ്രഹ്മശിരസ്തസ്മാദ്രക്ഷ്യോ വൃകോദരഃ॥ ॥ 10-12-41 (64606) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി ഐഷീകപർവണി ദ്വാശോഽധ്യായഃ॥ 12 ॥

10-13-0 (64607) വൈശംപായന ഉവാച। 10-13-0x (5290) ഏവമുക്ത്വാ കുരുശ്രേഷ്ഠം സർവയാദവനന്ദനഃ। സർവായുധവരോപേതമാരുരോഹ രഥോത്തമം॥ 10-13-1 (64608) യുക്തം പരമകാംഭോജൈസ്തുരഗൈർഹേമമാലിഭിഃ। ഉദിതാദിത്യസങ്കാശം സർവരത്നവിഭൂഷിതം॥ 10-13-2 (64609) ദക്ഷിണേ ഹ്യാവഹച്ഛൈബ്യഃ സുഗ്രീവഃ സവ്യതോ ധുരം। ണർഷ്ണിവാഹൌ തു തസ്യാസ്താം മേഘപുഷ്പബലാഹകൌ॥ 10-13-3 (64610) വിശ്വകർമകൃതാ ദിവ്യാ രത്നധാതുവിഭൂഷിതാ। ഉച്ഛ്രിതാ ച രഥേ തസ്മിന്ധ്വജയഷ്ടിരദൃശ്യത॥ 10-13-4 (64611) വൈനതേയഃ സ്ഥിതസ്തസ്യാം പ്രഭാമണ്ഡലരശ്മിവാൻ॥ തസ്യ സത്യവതഃ കേതുർഭുജഗാരിരദൃശ്യത॥ 10-13-5 (64612) അഥാരോഹദ്ധൃഷീകേശഃ കേതുഃ സർവധനുഷ്മതാം। അർജുനഃ സ ച ധർമാത്മാ കുരുരാജോ യുധിഷ്ഠിരഃ॥ 10-13-6 (64613) അശോഭേതാം മഹാത്മാനൌ ദാശാർഹമഭിതഃ സ്ഥിതൌ। രഥസ്ഥം ശാർംഗധന്വാനമശ്വിനാവിവ വാസവം॥ 10-13-7 (64614) ഉഭാവാരോപ്യ ദാശാർഹഃ സ്യന്ദനം ലോകപൂജിതം। പ്രതോദേന ജവോപേതാൻപരമാശ്വാനചോദയത്॥ 10-13-8 (64615) തേ ഹയാഃ സഹസോത്പേതുർഗൃഹീത്വാ സ്യന്ദനോത്തമം। ആസ്ഥിതം പാണ്ഡവേയാഭ്യാം യദൂനാമൃഷഭേണ ച॥ 10-13-9 (64616) വഹതാം ശാർംഗധന്വാനമശ്വാനാം ശീഘ്രഗാമിനാം। പ്രാദുരാസീൻമഹാഞ്ശബ്ദഃ പക്ഷിണാം പതതാമിവ॥ 10-13-10 (64617) തേ സമർഥാ മഹാബാഹും ക്ഷണേന ഭരതർഷഭ। ഭീമസേനം മഹേഷ്വാസമനുസസ്രുഃ സുവേഗിതാഃ॥ 10-13-11 (64618) ക്രോധദീപ്തം തു കൌന്തേയം ദ്വിഷദർഥേ സമുദ്യതം। നാശക്നുവന്വാരയിതും സമേത്യാപി മഹാരഥാഃ॥ 10-13-12 (64619) സ തേഷാമഗ്രതഃ ശൂരഃ ശ്രീമതാം ദൃഢധന്വിനാം। യയൌ ഭാഗീരഥീതീരം ഹരിഭിർഭൃശവേഗിതൈഃ। യത്ര സ ശ്രൂയതേ ദ്രൌണിഃ പുത്രഹന്താ ദുരാത്മവാൻ॥ 10-13-13 (64620) സ ദദർശ മഹാത്മാനമുദകാന്തേ യശസ്വിനം। കൃഷ്ണദ്വൈപായനം വ്യാസമാസീനമൃഷിഭിഃ സഹ॥ 10-13-14 (64621) തം ചൈവ ക്രൂരകർമാണം ഘൃതാക്തം കുശചീരിണം। രജസാ ധ്വസ്തമാസീനം ദദർശ ദ്രൌണിമന്തികേ॥ 10-13-15 (64622) തമഭ്യധാവത്കൌന്തേയഃ പ്രഗൃഹ്യ സശരം ധനുഃ। ഭീമസേനോ മഹാബാഹുസ്തിഷ്ഠതിഷ്ഠേതി ചാബ്രവീത്॥ 10-13-16 (64623) തം ദൃഷ്ട്വാ ഭീമകർമാണം പ്രഗൃഹീതശരാസനം। ഭ്രാതരൌ പൃഷ്ഠതശ്ചാസ്യ ജനാർദനരഥേ സ്ഥിതൌ। വ്യഥിതാത്മാഽഭവദ്ദ്രൌണിഃ പ്രാപ്തം ചേദമമന്യത॥ 10-13-17 (64624) സ തദ്ദിവ്യമദീനാത്മാ പരമാസ്രമചിന്തയത്। ജഗ്രാഹ ച ശരൈഷീകാം ദ്രൌണിഃ സവ്യേന പാണിനാ॥ 10-13-18 (64625) സ താമാപദമാസാദ്യ ദിവ്യമസ്ത്രമുദൈരയത്। അമൃഷ്യമാണസ്താഞ്ഛൂരാന്ദിവ്യായുധധരാൻസ്ഥിതാൻ। അപാണ്ഡവായേതി രുഷാ വാചമുത്സൃജ്യ ദാരുണം॥ 10-13-19 (64626) ഇത്യുക്ത്വാ രാജശാർദൂല ദ്രോണപുത്രഃ പ്രതാപവാൻ। സർവലോകപ്രമോഹാർഥം തദസ്രം പ്രമുമോച ഹ॥ 10-13-20 (64627) തതസ്തസ്യാമിഷീകായാം പാവകഃ സമജായത। പ്രധക്ഷ്യന്നിവ ലോകാംസ്ത്രീൻകാലാൻകയമോപമഃ॥ ॥ 10-13-21 (64628) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി ഐഷീകപർവണി ത്രയോധശോഽധ്യായഃ॥ 13 ॥

10-14-0 (64629) വൈശംപായന ഉവാച। 10-14-0x (5291) ഇംഗിതേനൈവ ദാശാർഹസ്തസ്യാഭിപ്രായമാദിതഃ। ദ്രൌണേർബുദ്ധാ മഹാബാഹുരർജുനം പ്രത്യഭാഷത॥ 10-14-1 (64630) അർജുനാർജുന യദ്ദിവ്യമസ്ത്രം തേ ഹൃദി വർതതേ। ദ്രോണോപദിഷ്ടം തസ്യായം കാലഃ സംപ്രതി പാണ്ഡവ॥ 10-14-2 (64631) ഭ്രാതൄണാമാത്മനശ്ചൈവ പരിത്രാണായ ഭാരത। വിസൃജൈതത്ത്വമപ്യാജാവസ്ത്രമസ്ത്രനിവാരണം॥ 10-14-3 (64632) കേശവേനൈവമുക്തോഽഥ പാണ്ഡവഃ പരവീരഹാ। അവാതരദ്രഥാത്തൂർണം പ്രഗൃഹ്യ സശരം ധനുഃ॥ 10-14-4 (64633) പൂർവമാചാര്യപുത്രായ തതോഽനന്തരമാത്മനേ। ഭ്രാതൃഭ്യശ്ചൈവ സർവേഭ്യഃ സ്വസ്തീത്യുക്ത്വാ പരന്തപഃ॥ 10-14-5 (64634) ദേവതാഭ്യോ നമസ്കൃത്യ ഗുരുഭ്യശ്ചൈവ സർവശഃ। ഉത്സസർജ ശിവം ധ്യായന്നസ്ത്രമസ്ത്രേണ ശാംയതാം॥ 10-14-6 (64635) തതസ്തദസ്രം സഹസാ സൃഷ്ടം ഗാണ്ഡീവധന്വനാ। പ്രജജ്വാല മഹാർചിഷ്മദ്യുഗാന്താനലസന്നിഭം॥ 10-14-7 (64636) തഥൈവ ദ്രോണപുത്രസ്യ തദസ്ത്രം തിഗ്മതേജസഃ। പ്രജജ്വാല മഹാജ്വാലം തേജോമണ്ഡലസംവൃതം॥ 10-14-8 (64637) നിർഘാതാ ബഹവശ്ചാസൻപേതുരുൽകാഃ സഹസ്രശഃ। മഹദ്ഭയം ച ഭൂതാനാം സർവേഷാം സമജായത॥ 10-14-9 (64638) സശബ്ദമഭവദ്വ്യോമ ജ്വാലാമാലാകുലം ഭൃശം। ചചാല ച മഹീ കൃത്സ്നാ സപർവതവനദ്രുമാ॥ 10-14-10 (64639) താവസ്ത്രതേജസാ ലോകാംസ്ത്രാസയന്തൌ തതഃ സ്ഥിതൌ। മഹർഷീ സഹിതൌ തത്ര ദർശയാമാസതുസ്തദാ॥ 10-14-11 (64640) നാരദഃ സർവധർമാത്മാ ഭരതാനാം പിതാമഹഃ। ഉഭൌ ശമയിതും വീരൌ ഭാരദ്വാജധനഞ്ജയൌ॥ 10-14-12 (64641) തൌ മുനീ സർവധർമജ്ഞൌ സർവഭൂതഹിതൈപിണൌ। ദീപ്തയോരസ്രയോർമധ്യേ സ്ഥിതൌ പരമതേജസൌ॥ 10-14-13 (64642) തദന്തരമനാധൃഷ്യാവുപഗംയ യശസ്വിനൌ। ആസ്താമൃഷിവരൌ തത്ര ജ്വലിതാവിവ പാവകൌ॥ 10-14-14 (64643) പ്രാണഭൃദ്ഭിരനാധൃഷ്യൌ ദേവദാനവസംമതൌ। അസ്ത്രതേജഃ ശമയിതും ലോകാനാം ഹിതകാംയയാ॥ 10-14-15 (64644) ഋഷീ ഊചതുഃ। 10-14-16x (5292) മഹാസ്ത്രവിദുഷഃ പൂർവേ യേഽപ്യതീതാ മഹാരഥാഃ। നൈതദസ്രം മനുഷ്യേഷു തൈഃ പ്രയുക്തം കഥഞ്ചന। കിമിദം സാഹസം വീരൌ കൃതവന്തൌ മഹാത്യയം॥ ॥ 10-14-16 (64645) ഇതി ശ്രീമൻമഹാഭാരതേ സൌപ്തികപർവണി ഐഷീകപർവമി ചതുർദശോഽധ്യായഃ॥ 14 ॥