Kumbhaghonam Edition in Odia/Oriya Script
5. ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 001
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.1. ଅଧ୍ଯାଯଃ 001
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିରାଟସଭାଂ ପ୍ରବିଷ୍ଟେଷୁ ରାଜସୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ପାଣ୍ଡବବୃତ୍ତାନ୍ତକଥନପୂର୍ବକଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ଦୂତପ୍ରେଷଣନିର୍ଧାରଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-1-0 (31688)
ଶ୍ରୀବେଦବ୍ଯାସାଯ ନମଃ। 5-1-0x (3327)
ନାରାଯଣଂ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ନରଂ ଚୈବ ନରୋତ୍ତମମ୍।
ଦେବୀଂ ସରସ୍ବତୀଂ ଚୈବ ତତୋ ଜଯମୁଦୀରଯେତ୍ ॥ 5-1-1 (31689)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-1-1x (3328)
କୃତ୍ବା ବିବାହଂ ତୁ କୁରୁପ୍ରବୀରା-
ସ୍ତଦାଽଭିମନ୍ଯୋର୍ମୁଦିତାଃ ସପକ୍ଷାଃ।
ବିଶ୍ରମ୍ଯ ରାତ୍ରାବୁଷସି ପ୍ରତୀତାଃ
ସଭାଂ ବିରାଟସ୍ଯ ତତୋଽଭିଜଗ୍ମୁଃ ॥ 5-1-1 (31690)
ସଭା ତୁ ସା ମତ୍ସ୍ଯପତେଃ ସମୃଦ୍ଧା
ମଣିପ୍ରବେକୋତ୍ତମରତ୍ନଚିତ୍ରା।
ନ୍ଯସ୍ତାସନା ମାଲ୍ଯବତୀ ସୁଗନ୍ଧା
ତାମଭ୍ଯଯୁସ୍ତେ ନରରାଜବର୍ଯାଃ॥ 5-1-2 (31691)
ଅଥାସନାନ୍ଯାବିଶତାଂ ପୁରସ୍ତା-
ଦୁଭୌ ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ନରେନ୍ଦ୍ରୌ।
ବୃଦ୍ଧୌ ଚ ମାନ୍ଯୌ ପୃଥିବୀପତୀନାଂ
ପିତ୍ରା ସମଂ ତମଜନାର୍ଦନୌ ଚ ॥ 5-1-3 (31692)
ପାଞ୍ଚାଲରାଜସ୍ଯ ସମୀପତସ୍ତୁ
ଶିନିପ୍ରବୀରଃ ସହରୌହିଣେଯଃ
ମତ୍ସ୍ଯସ୍ଯ ରାଜ୍ଞସ୍ତୁ ସୁସନ୍ନିକୃଷ୍ଟୌ
ଜନାର୍ଦନଶ୍ଚୈବ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଶ୍ଚ॥ 5-1-4 (31693)
ସୁତାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ରାଜ୍ଞୋ
ଭୀମାର୍ଜୁନୌ ମାଦ୍ରବତୀସୁତୌ ଚ।
ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନସାମ୍ବୌ ଚ ଯୁଧି ପ୍ରବୀରୌ
ବିରାଟପୁତ୍ରୈଶ୍ଚ ସହାଭିମନ୍ଯୁଃ ॥ 5-1-5 (31694)
ସର୍ବେ ଚ ଶୂରାଃ ପିତୃଭିଃ ସମାନା
ବୀର୍ଯେଣ ରୂପେଣ ବଲେନ ଚୈବ।
ଉପାବିଶନ୍ଦ୍ରୌପଦେଯାଃ କୁମାରାଃ
ସୁବର୍ଣଚିତ୍ରେଷୁ ବରାସନେଷୁ ॥ 5-1-6 (31695)
ତଥୋପବିଷ୍ଟେଷୁ ମହାରଥେଷୁ
ବିରାଜମାନାଭରଣାମ୍ବରେଷୁ
ରରାଜ ସା ରାଜବତୀ ସମୃଦ୍ଧା
ଗ୍ରହୈରିବ ଦ୍ଯୌର୍ବିମଲୈରୁପେତା ॥ 5-1-7 (31696)
ତତଃ କଥାସ୍ତେ ସମବାଯଯୁକ୍ତାଃ
କୃତ୍ବା ବିଚିତ୍ରାଃ ପୁରୁଷପ୍ରବୀରାଃ ।
ତସ୍ଥୁର୍ମୁହୂର୍ତଂ ପରିଚିନ୍ତଯନ୍ତଃ
କୃଷ୍ଣଂ ନୃପାସ୍ତେ ସମୁଦୀକ୍ଷମାଣାଃ ॥ 5-1-8 (31697)
କଥାନ୍ତମାସାଦ୍ଯ ଚ ମାଧବେନ
ସଂଘଟ୍ଟିତାଃ ପାଣ୍ଡବକାର୍ଯହେତୋଃ।
ତେ ରାଜସିଂହାଃ ସହିତା ହ୍ଯଶ୍ରୃଣ୍ବ-
ନ୍ବାକ୍ଯଂ ମହାର୍ଥଂ ସୁମହୋଦଯଂ ଚ ॥ 5-1-9 (31698)
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଉବାଚ। 5-1-10x (3329)
ସର୍ବୈର୍ଭବଦ୍ଭିର୍ବିଦିତଂ ଯଥାଽଯଂ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ସୌବଲେନାକ୍ଷବତ୍ଯାମ୍।
ଜିତୋ ନିକୃତ୍ଯାଽପହୃତଂ ଚ ରାଜ୍ଯଂ
ବନପ୍ରବାସେ ସମଯଃ କୃତଶ୍ଚ ॥ 5-1-10 (31699)
ଶକ୍ତୈର୍ବିଜେତୁଂ ତରସା ମହୀଂ ଚ
ସତ୍ଯେ ସ୍ଥିତୈଃ ସତ୍ଯରଥୈର୍ଯଥାବତ୍।
ପାଣ୍ଡୋଃ ସୁତୈସ୍ତ୍ରଦ୍ରୁତମୁଗ୍ରରୂପଂ
ବର୍ଷାଣି ଷଟ୍ ସପ୍ତ ଚ ଚୀର୍ଣମଗ୍ର୍ଯୈଃ ॥ 5-1-11 (31700)
ତ୍ରଯୋଦଶଶ୍ଚୈବ ସୁଦୁସ୍ତରୋଽଯ-
ମଜ୍ଞାଯମାନୈର୍ଭବତାଂ ସମୀପେ।
କ୍ଲେଶାନସହ୍ଯାନ୍ବିବିଧାନ୍ସହଦ୍ଭି-
ର୍ମହାତ୍ମଭିଶ୍ଚାପି ବନେ ନିବିଷ୍ଟମ୍।
ଏତୈଃ ପରପ୍ରେଷ୍ଯନିଯୋଗଯୁକ୍ତୈ-
ରିଚ୍ଛଦ୍ଭିରାପ୍ତଂ ସ୍ବକୁଲେନ ରାଜ୍ଯମ୍॥ 5-1-12 (31701)
ଏବଂ ଗତେ ଧର୍ମସୁତସ୍ଯ ରାଜ୍ଞୋ
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯାପି ଚ ଯଦ୍ଧିତଂ ସ୍ଯାତ୍।
ତଚ୍ଚିନ୍ତଯଧ୍ବଂ କୁରୁପାଣ୍ଡବାନାଂ
ଧର୍ମ୍ଯଂ ଚ ଯୁକ୍ତଂ ଚ ଯଶସ୍କରଂ ଚ ॥ 5-1-13 (31702)
ଅଧର୍ମଯୁକ୍ତଂ ନ ଚ କାମଯେତ
ରାଜ୍ଯଂ ସୁରାଣାମପି ଧର୍ମରାଜଃ।
ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତଂ ତୁ ମହୀପତିତ୍ବଂ
ଗ୍ରୋମେଽପି କସ୍ମିଂଶ୍ଚିଦଯଂ ବୁଭୂଷେତ୍ ॥ 5-1-14 (31703)
ପିତ୍ର୍ଯଂ ହି ରାଜ୍ଯଂ ବିଦିତଂ ନୃପାଣାଂ
ଯଥାଽପକୃଷ୍ଟଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁତ୍ରୈଃ।
ମିଥ୍ଯୋପଚାରେଣ ଯଥା ହ୍ଯନେନ
କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ମହତ୍ପ୍ରାପ୍ତମସହ୍ଯରୂପମ୍ ॥ 5-1-15 (31704)
ନ ଚାପି ପାର୍ଥୋ ବିଜିତୋ ରଣେ ତୈଃ
ସ୍ବତେଜସା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରୈଃ।
ତଥାଽପି ରାଜା ସହିତଃ ସୁହୃଦ୍ଭି-
ରଭୀପ୍ସତେଽନାମଯମେବ ତେଷାମ୍ ॥ 5-1-16 (31705)
ଯତ୍ତୁ ସ୍ବଯଂ ପାଣ୍ଡୁସୁତୈର୍ବିଜିତ୍ଯ
ସମାହୃତଂ ଭୂମିପତୀନ୍ପ୍ରପୀଡ୍ଯ
ତତ୍ପ୍ରାର୍ଥଯନ୍ତେ ପୁରୁଷପ୍ରବୀରାଃ
କୁନ୍ତୀସୁତା ମାଦ୍ରବତୀସୁତୌ ଚ ॥ 5-1-17 (31706)
ବଲାଭିଯୁକ୍ତୈର୍ବିବିଧୈରୁପାଯୈଃ
ସଂପ୍ରାର୍ଥିତା ହନ୍ତୁମମିତ୍ରସଙ୍ଘୈଃ।
ରାଜ୍ଯଂ ଜିହୀର୍ଷଦ୍ଭିରସଦ୍ଭିରୁଗ୍ରୈଃ
ସର୍ବଂ ଚ ତଦ୍ବୋ ବିଦିତଂ ଯଥାବତ୍ ॥ 5-1-18 (31707)
ତେଷାଂ ଚ ଲୋଭଂ ପ୍ରସମୀକ୍ଷ୍ଯ ବୃଦ୍ଧଂ
ଧର୍ମଜ୍ଞତାଂ ଚାପି ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ।
ସଂବନ୍ଧିତାଂ ଚାପି ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ତେଷାଂ
ମତିଂ କୁରୁଧ୍ବଂ ସହିତାଃ ପୃଥକ୍ବ । 5-1-19 (31708)
ଇମେ ଚ ସତ୍ଯେଽଭିରତାଃ ସଦୈବ
ତଂ ପାଲଯିତ୍ବା ସମଯଂ ଯଥାବତ୍।
ଅତୋଽନ୍ଯଥା ତୈରୁପଚର୍ଯମାଣା
ହନ୍ଯୁଃ ସମେତାନ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁତ୍ରାନ୍॥ 5-1-20 (31709)
ତୈର୍ବିପ୍ରକାରଂ ଚ ନିଶମ୍ଯ କାର୍ଯେ
ସୁହୃଜ୍ଜନାସ୍ତାନ୍ପରିବାରଯେଯୁଃ।
ଯୁଦ୍ଧେନ ବାଧେଯୁରିମାଂସ୍ତଥୈବଂ
ତୈର୍ବାଧ୍ଯମାନା ଯୁଧି ତାଂଶ୍ଚ ହନ୍ଯୁଃ ॥ 5-1-21 (31710)
ତଥାଽପି ନେମେଽଲ୍ପତଯାଽସମର୍ଥା-
ସ୍ତେଷାଂ ଜଯାଯେତି ଭବେନ୍ମତିର୍ବଃ ।
ସମେତ୍ଯ ସର୍ବେ ସହିତାଃ ସୁହୃଦ୍ଭି-
ସ୍ତେଷାଂ ବିନାଶାଯ ଯତେଯୁରେବ ॥ 5-1-22 (31711)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯାପି ମତଂ ଯଥାବ-
ନ୍ନ ଜ୍ଞାଯତେ କିଂ ନୁ କରିଷ୍ଯତୀତି
ଅଜ୍ଞାଯମାନେ ଚ ମତେ ପରସ୍ଯ
ମନ୍ତ୍ରସ୍ଯ ପାରଂ କଥମଭ୍ଯୁପେମଃ ॥ 5-1-23 (31712)
ତସ୍ମାଦିତୋ ଗଚ୍ଛତୁ ଧର୍ମଶୀଲଃ
ଶୁଚିଃ କୁଲୀନଃ ପୁରୁଷୋଽପ୍ରମତ୍ତଃ।
ଦୂତଃ ସମର୍ଥଃ ପ୍ରଶମାଯ ତେଷାଂ
ରାଜ୍ଯାର୍ଧଦାନାଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ॥ 5-1-24 (31713)
ନିଶମ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ତୁ ଜନାର୍ଦନସ୍ଯ
ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତଂ ମଧୁରଂ ସମଂ ଚ।
ସମାଦଦେ ବାକ୍ଯମଥାଗ୍ରଜୋଽସ୍ଯ
ସଂପୂଜ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ତଦତୀବ ରାଜନ୍ ॥ ॥ 5-1-25 (31714)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଥମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-1-1 ପ୍ରତୀତାଃ ପ୍ରବୁଦ୍ଧାଃ ॥ 1 ॥ 5-1-3 ଆବିଶତାମୁପବିଷ୍ଟୌ । ପିତ୍ରା ବସୁଦେବେନ ॥ 3 ॥ 5-1-10 ଅକ୍ଷବତ୍ଯାଂ ଦ୍ଯୂତକ୍ରୀଡାଯାମ୍ ॥ 10 ॥ 5-1-11 ସତ୍ଯଂ ରଥବଦାରୋଦ୍ଧଂ ଯୋଗ୍ଯଂ ଯୋଷାମ୍ ॥ 11 ॥ 5-1-14 ବଭୂଷେତ୍ ପ୍ରାପ୍ତୁମିଚ୍ଛେତ୍ । ତଙଭାବ ଆର୍ଷଃ ॥ 14 ॥ 5-1-16 ଅନାମଯଂ କୁଶଲମ୍ ॥ 16 ॥ 5-1-20 ଅତୋ ରାଜ୍ଯାର୍ଧପ୍ରଦାନାତ୍ ॥ 20 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 002
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.2. ଅଧ୍ଯାଯଃ 002
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବଲରାମେଣ କୃଷ୍ଣମତାନୁମୋଦନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନେ ପକ୍ଷପତାବିଷ୍କରଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-2-0 (31715)
ବଲଦେବ ଉବାଚ। 5-2-0x (3330)
ଶ୍ରୁତଂ ଭବଦ୍ଭିର୍ଗଦପୂର୍ବଜସ୍ଯ
ବାକ୍ଯଂ ଯଥା ଧର୍ମବଦର୍ଥବଚ୍ଚ।
ଅଜାତଶତ୍ରୋଶ୍ଚ ହିତଂ ଚ ଯୁକ୍ତଂ
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯାପି ତଥୈବ ରାଜ୍ଞଃ ॥ 5-2-1 (31716)
ଅର୍ଧଂ ହି ରାଜ୍ଯସ୍ଯ ବିସୃଜ୍ଯ ବୀରାଃ
କୁନ୍ତୀସୁତାସ୍ତସ୍ଯ କୃତେ ଯତନ୍ତେ।
ପ୍ରଦାଯ ଚାର୍ଧଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁତ୍ରଃ
ସୁଖୀ ସହାସ୍ମାଭିରତୀବ ମୋଦେତ୍ ॥ 5-2-2 (31717)
ଲବ୍ଧ୍ବା ହି ରାଜ୍ଯଂ ପୂରୁଷପ୍ରବୀରାଃ
ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରବୃତ୍ତେଷୁ ପରେଷୁ ଚୈବ ।
ଧ୍ରୁବଂ ପ୍ରଶାନ୍ତାଃ ସୁଖମାବିଶେଯୁ-
ସ୍ତେଷାଂ ପ୍ରଶାନ୍ତିଶ୍ଚ ହିତଂ ପ୍ରଜାନାମ୍ ॥ 5-2-3 (31718)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯାପି ମତଂ ଚ ବେତ୍ତୁଂ
ବକ୍ତୁଂ ଚ ବାକ୍ଯାନି ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ।
ପ୍ରିଯଂ ଚ ମେ ସ୍ଯାଦ୍ଯଦି ତତ୍ର କଶ୍ଚି-
ଦ୍ବ୍ରଜେଚ୍ଛମାର୍ଥଂ କୁରୁପାଣ୍ଡବାନାମ୍ ॥ 5-2-4 (31719)
ସ ଭୀଷ୍ମମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ କୁରୁପ୍ରବୀରଂ
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ଚ ମହାନୁଭାବମ୍ ।
ଦ୍ରୋଣଂ ସପୁତ୍ରଂ ବିଦୁରଂ କୃପଂ ଚ
ଗାନ୍ଧାରରାଜଂ ଚ ସମୂତପୁତ୍ରମ୍ ॥ 5-2-5 (31720)
ସବେ ଚ ଯେଽନ୍ଯେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁତ୍ରା
ବଲପ୍ରଧାନା ନିଗମପ୍ରଧାନାଃ ।
ସ୍ଥିତାଶ୍ଚ ଧର୍ମେଷୁ ଯଥା ସ୍ବକେଷୁ
ଲୋକପ୍ରବୀରାଃ ଶ୍ରୁତଶୀଲବୃଦ୍ଧାଃ ॥ 5-2-6 (31721)
ଏତେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ସମାଗତେଷୁ
ପୌରେଷୁ ବୃଦ୍ଧେଷୁ ଚ ସଂଗତେଷୁ।
ବ୍ରବୀତୁ ବାକ୍ଯଂ ପ୍ରଣିପାତଯୁକ୍ତଂ
କୁନ୍ତୀସୁତସ୍ଯାର୍ଥକରଂ ଯଥା ସ୍ଯାତ୍ ॥ 5-2-7 (31722)
ସର୍ବାସ୍ବବସ୍ଥାସୁ ଚ ତେ ନ କୋପ୍ଯା
ଗ୍ରସ୍ତୋ ହି ସୋଽର୍ଥୋ ବଲମାଶ୍ରିତୈସ୍ତୈଃ।
ପ୍ରିଯାଭ୍ଯୁପେତସ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ
ଦ୍ଯୂତେ ପ୍ରସକ୍ତସ୍ଯ ହୃତଂ ଚ ରାଜ୍ଯମ୍ ॥ 5-2-8 (31723)
ନିବାର୍ଯମାଣଶ୍ଚ କୁରୁପ୍ରବୀରଃ
ସର୍ବୈଃ ସୁହୃଦ୍ଭିର୍ହ୍ଯମପ୍ଯତଞ୍ଝଃ।
ସ ଦୀବ୍ଯମାନଃ ପ୍ରତିଦୀବ୍ଯ ଚୈନଂ
ଗାନ୍ଧାରରାଜସ୍ଯ ସୁତଂ ମତାକ୍ଷମ୍ ॥ 5-2-9 (31724)
ହିତ୍ବା ହି କର୍ଣଂ ଚ ସୁଯୋଧନଂ ଚ
ସମାହ୍ବଯଦ୍ଦେବିତୁମାଜମୀଢଃ।
ଦୁରୋଦରାସ୍ତତ୍ର ସହସ୍ରଶୋଽନ୍ଯେ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ଯାନ୍ବିଷହେତ ଜେତୁମ୍ ॥ 5-2-10 (31725)
ଉତ୍ସୃଜ୍ଯ ତାନ୍ସୌବଲମେବ ଚାଯଂ
ସମାହ୍ବଯତ୍ତେନ ଜିତୋଽକ୍ଷବତ୍ଯାମ୍।
ସ ଦୀବ୍ଯମାନଃ ପ୍ରତିଦେବନେନ
ଅକ୍ଷେଷୁ ନିତ୍ଯଂ ସ୍ବପରାଙ୍ଭୁଖେଷୁ ॥ 5-2-11 (31726)
ସଂରମ୍ଭମାଣୋ ବିଜିତଃ ପ୍ରସହ୍ଯ
ତତ୍ରାପରାଧଃ ଶକୁନେର୍ନ କଶ୍ଚିତ୍।
ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରଣମ୍ଯୈବ ବଚୋ ବ୍ରବୀତୁ
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ବହୁସାମଯୁକ୍ତମ୍ ॥ 5-2-12 (31727)
ତଥା ହି ଶକ୍ଯୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁତ୍ରଃ
ସ୍ବାର୍ଥେଂ ନିଯୋକ୍ତୁଂ ପୁରୁଷେଣ ତେନ।
ଅଯୁଦ୍ଧମାକାଙ୍କ୍ଷତ କୌରବାଣାଂ
ସାମ୍ନୈବ ଦୁର୍ଯୋଧନମାଶ୍ବସଧ୍ବମ୍॥ 5-2-13 (31728)
ସାମ୍ନା ଜିତୋଽର୍ଥୋଽର୍ଥକରୋ ଭବେତ
ଯୁଦ୍ଧେଽନଯୋ ଭବିତା ନେହ ସୋଽର୍ଥଃ ॥ 5-2-14 (31729)
ଏବଂ ଧ୍ରୁବତ୍ଯେବ ମଧୁପ୍ରବୀରେ
ଶିନିପ୍ରବୀରଃ ସହସୋତ୍ପପାତ
ତଚ୍ଚାପି ବାକ୍ଯଂ ପରିନିନ୍ଦ୍ଯ ତସ୍ଯ
ସମାଦଦେ ବାକ୍ଯମିଦଂ ସମୁନ୍ଯୁଃ ॥ ॥ 5-2-15 (31730)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଦ୍ବିତୀଯୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
5-2-16 (31731)
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-2-3 ରାଜ୍ଯଂ ରାଜ୍ଯାର୍ଧମ୍ ॥ 3 ॥ 5-2-6 ବଲଂ ଚତୁରଙ୍ଗମ୍। ନିଗମୋ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରଂ ତେ ଉଭେ ପ୍ରଧାନଂ ଯୋଷାମ୍ ॥ 5-2-10 ଦୁରୋଦରାଃ ଦ୍ଯୂତକାରାଃ ॥ 5-2-12 ସଂରମ୍ଭମାଣଃ ହଠଂ କୁର୍ବାଣଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 003
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.3. ଅଧ୍ଯାଯଃ 003
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସାତ୍ଯକିନା ବଲରାମବଚନପ୍ରତିକ୍ଷେପପୂର୍ବକଂ ଦୁର୍ଯୋଧନନିଗ୍ରହନିର୍ଧାରଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-3-0 (31732)
ସାତ୍ଯକିରୁବାଚ। 5-3-0x (3331)
ଯାଦୃଶଃ ପୁରୁଷସ୍ଯାତ୍ମା ତାଦୃଶଂ ସଂପ୍ରଭାଷତେ।
ଯଥାରୂପୋଽନ୍ତରାତ୍ମା ତେ ତଥାରୂପଂ ପ୍ରଭାଷତେ ॥ 5-3-1 (31733)
ସନ୍ତି ବୈ ପୁରୁଷାଃ ଶୂରାଃ ସନ୍ତି କାପୁରୁଷାସ୍ତଥା।
ଉଭାବେତୌ ଦୃଢୌ ପକ୍ଷୌ ଦୃଶ୍ଯେତେ ପୁରୁଷାନ୍ପ୍ରତି ॥ 5-3-2 (31734)
ଏକସ୍ମିନ୍ନେବ ଜାଯେତେ କୁଲେ କ୍ଲୀବମହାବଲୌ ।
ଫଲାଫଲବତୀ ଶାଖେ ଯଥୈକସ୍ମିନ୍ବନସ୍ପତୌ ॥ 5-3-3 (31735)
ନାଭ୍ଯସୂଯାମି ତେ ବାକ୍ଯଂ ବ୍ରୁବତୋ ଲାଙ୍ଗଲଧ୍ବଜ।
ଯେ ତୁ ଶୃଣ୍ବନ୍ତି ତେ ବାକ୍ଯଂ ତାନସୂଯାମି ମାଧବ ॥ 5-3-4 (31736)
କଥଂ ହି ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଦୋଷମଲ୍ପମପି ବ୍ରୁବନ୍।
ଲଭତେ ପରିଷନ୍ମଧ୍ଯେ ବ୍ଯାହର୍ତୁମକୁତୋଭଯଃ॥ 5-3-5 (31737)
ସମାହୂଯ ମହାତ୍ମାନଂ ଜିତବନ୍ତୋଽକ୍ଷକୋବିଦାଃ।
ଅନକ୍ଷଜ୍ଞଂ ଯଥାଽଶ୍ରଦ୍ଧଂ ତେଷୁ ଧର୍ମଜଯଃ କୁତଃ। 5-3-6 (31738)
ଯଦି କୁନ୍ତୀସୁତଂ ଗେହେ କ୍ରୀଡନ୍ତଂ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ ।
ଅଭିଗମ୍ଯ ଜଯେଯୁସ୍ତେ ତତ୍ତେଷାଂ ଧର୍ମତୋ ଭବେତ୍ ॥ 5-3-7 (31739)
ସମାହୂଯ ତୁ ରାଜାନଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତଂ ସଦା।
ନିକୃତ୍ଯା ଜିତବନ୍ତସ୍ତେ କିଂ ନୁ ତେଷାଂ ପରଂ ଶୁଭମ୍ ॥ 5-3-8 (31740)
କଥଂ ପ୍ରଣିପତେଚ୍ଚାଯମିହ କୃତ୍ବା ପଣଂ ପରମ୍।
ବନବାସାଦ୍ବିମୁକ୍ତରତୁ ପ୍ରାପ୍ତଃ ପୈତାମହଂ ପଦମ୍ ॥ 5-3-9 (31741)
ଯଦ୍ଯଯଂ ପରବିତ୍ତାନି କାମଯେତ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଏବମପ୍ଯଯମତ୍ଯନ୍ତଂ ପରାନ୍ନାର୍ହତି ଯାଚିତୁମ୍ ॥ 5-3-10 (31742)
କଥଂ ଚ ଧର୍ମଯୁକ୍ତାସ୍ତେ ନ ଚ ରାଜ୍ଯଂ ଜିହୀର୍ଷବଃ।
ନିବୃତ୍ତବନବାସାଂସ୍ତାନ୍ଯ ଆହୁର୍ବିଦିତା ଇତି ॥ 5-3-11 (31743)
ଅନୁନୀତା ହି ଭୀଷ୍ମେଣ ଦ୍ରୋଣେନ ବିଦୁରେଣ ଚ।
ନ ବ୍ଯବସ୍ଯନ୍ତି ପାଣ୍ଡୂନାଂ ପ୍ରଦାତୁଂ ପୈତୃକଂ ବସୁ ॥ 5-3-12 (31744)
ଅହଂ ତୁ ତାଞ୍ଛିତୈର୍ବାଣୈରନୁନୀଯ ରଣେ ବଲାତ୍।
ପାଦଯୋଃ ପାତଯିଷ୍ଯାମି କୌନ୍ତେଯସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-3-13 (31745)
ଅଥ ତେ ନ ବ୍ଯବସ୍ଯନ୍ତି ପ୍ରଣିପାତାଯ ଧୀମତଃ।
ଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ସହାମାତ୍ଯା ଯମସ୍ଯ ସଦନଂ ପ୍ରତି॥ 5-3-14 (31746)
ନ ହି ତେ ଯୁଯୁଧାନସ୍ଯ ସଂରବ୍ଧସ୍ଯ ଯୁଯୁତ୍ସତଃ।
ବେଗଂ ସମର୍ଥାଃ ସଂସୋଦ୍ଧୁଂ ବଜ୍ରସ୍ଯେବ ମହୀଧରାଃ ॥ 5-3-15 (31747)
କୋ ହି ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବାନଂ କଶ୍ଚ ଚକ୍ରାଯୁଧଂ ଯୁଧି ।
ମାଂ ଚାପି ବିଷହେତ୍କ୍ରୁଦ୍ଧଂ କଶ୍ଚ ଭୀମଂ ଦୁରାସଦମ୍ ॥ 5-3-16 (31748)
ଯମୌ ଚ ଦୃଢଧନ୍ବାନୌ ଯମକଲ୍ପୌ ମହାଦ୍ଯୁତୀ।
ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ବୀରୌ ଯମକାଲୋପମଦ୍ଯୁତୀ॥ 5-3-17 (31749)
କୋ ଜିଜୀବିଷୁରାସାଦେଦ୍ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଂ ଚ ପାର୍ଷତମ୍।
ପଞ୍ଚୈତାନ୍ପାଣ୍ଡବେଯାଂସ୍ତୁ ଦ୍ରୌପଦ୍ଯାଃ କୀର୍ତିବର୍ଧନାନ୍ ॥ 5-3-18 (31750)
ସମପ୍ରମାଣାନ୍ପାଣ୍ଡୂନାଂ ସମବୀର୍ଯାନ୍ମଦୋତ୍କଟାନ୍ ।
ସୌଭଦ୍ରଂ ଚ ମହେଷ୍ବାସମମରୈରପି ଦୁଃସହମ୍ ॥ 5-3-19 (31751)
ଗଦପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନସାମ୍ବାଂଶ୍ଚ କାଲସୂର୍ଯାନଲୋପମାନ୍।
ତେ ବଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରଂ ଶକୁନିନା ସହ ॥ 5-3-20 (31752)
କର୍ଣଂ ଚୈବ ନିହତ୍ଯାଜାବଭିଷେକ୍ଷ୍ଯାମ ପାଣ୍ଡବମ୍ ।
ନାଧର୍ମୋ ବିଦ୍ଯତେ କଶ୍ଚିଚ୍ଛତ୍ରୂନ୍ହତ୍ବାଽଽତତାଯିନଃ ॥ 5-3-21 (31753)
ଅଧର୍ମ୍ଯମଯଶସ୍ଯଂ ଚ ଶାତ୍ରବାଣାଂ ପ୍ରଯାଚନମ୍।
ହୃଦ୍ଭତସ୍ତସ୍ଯ ଯଃ କାମସ୍ତଂ କୁରୁଧ୍ବମତନ୍ଦ୍ରିତାଃ ॥ 5-3-22 (31754)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ହ୍ଯଯୁଦ୍ଧେନ ନ ରାଜ୍ଯଂ ଦାତୁମିଚ୍ଛତି।
ଅଦ୍ଯ ପାଣ୍ଡୁସୁତୋ ରାଜ୍ଯଂ ଲଭତାଂ ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ନିହତା ବା ରଣେ ସର୍ବେ ସ୍ବପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ବସୁଧାତଲେ ॥ ॥ 5-3-23 (31755)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ତୃତୀଯୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-3-3 ଫଲାଫଲାବତୀ। ସୁପୋ ଲୁକ୍ ଆର୍ଷଃ ପୂର୍ବସବର୍ଣୋ ବା ॥ 3 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 004
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.4. ଅଧ୍ଯାଯଃ 004
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦ୍ରୁପଦେନ ସାତ୍ଯକିମତାନୁମୋଦନେନ ରାଜ୍ଞାମାହ୍ବାନାଯ ଦୂତପ୍ରସ୍ଥନକଥନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବପୁରୋହିତସ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ପ୍ରେଷଣକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-4-0 (31756)
ଦ୍ରୁପଦ ଉବାଚ। 5-4-0x (3332)
ଏବମେତନ୍ମହାବାହୋ ଭବିଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ।
ନ ହି ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜ୍ଯଂ ମଧୁରେଣ ପ୍ରଦାସ୍ଯତି ॥ 5-4-1 (31757)
ଅନୁବର୍ତ୍ସ୍ଯତି ତଂ ଚାପି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସୁତପ୍ରିଯଃ।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣୌ ଚ କାର୍ପଣ୍ଯାନ୍ମୌର୍ଖ୍ଯାଦ୍ରାଧେଯସୌବଲୌ ॥ 5-4-2 (31758)
ବଲଦେବସ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ତୁ ମମ ଜ୍ଞାନେ ନ ଯୁଜ୍ଯତେ।
ଏତଦ୍ଧି ପୁରୁଷେଣାଗ୍ରେ କାର୍ଯଂ ସୁନଯମିଚ୍ଛତା ॥ 5-4-3 (31759)
ନ ତୁ ବାଚ୍ଯୋ ମୃଦୁବଚୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ କଥଂଚନ ।
ନହି ମାର୍ଦବସାଧ୍ଯୋଽସୌ ପାପବୁଦ୍ଧିର୍ମତୋ ମମ ॥ 5-4-4 (31760)
ଗର୍ଦଭେ ମାର୍ଦବଂ କୁର୍ଯାଦ୍ଗୋଷୁ ତୀକ୍ଷ୍ଣଂ ସମାଚରେତ୍ ।
ମୃଦୁ ଦୁର୍ଯୋଧନେ ବାକ୍ଯଂ ଯୋ ବ୍ରୂଯାତ୍ପାପଚେତସି ॥ 5-4-5 (31761)
ମୃଦୁଂ ବୈ ମନ୍ଯତେ ପାପୋ ଭାଷମାଣମଶକ୍ତିକମ୍ ।
ହିତମର୍ଥଂ ନ ଜାନୀଯାଦବୁଦ୍ଧିର୍ମାର୍ଦବେ ସତି ॥ 5-4-6 (31762)
ଏତଚ୍ଚୈବ କରିଷ୍ଯାମୋ ଯତ୍ନଶ୍ଚ କ୍ରିଯତାମିହ ।
ପ୍ରସ୍ଥାପଯାମ ମିତ୍ରେଭ୍ଯୋ ବଲାନ୍ଯୁଦ୍ଯୋଜଯନ୍ତୁ ନଃ ॥ 5-4-7 (31763)
ଶଲ୍ଯସ୍ଯ ଧୃଷ୍ଟକେତୋଶ୍ଚ ଜଯତ୍ସେନସ୍ଯ ବା ବିଭୋ ।
କେକଯାନାଂ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ଦୂତା ଗଚ୍ଛନ୍ତୁ ଶୀଘ୍ରଗାଃ ॥ 5-4-8 (31764)
ସ ଚ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ନୂନଂ ପ୍ରେଷଯିଷ୍ଯତି ସର୍ବଶଃ ।
ପୂର୍ବାଭିପନ୍ନାଃ ସନ୍ତଶ୍ଚ ଭଜନ୍ତେ ପୂର୍ବଚୋଦନମ୍ ॥ 5-4-9 (31765)
ତତ୍ବରଧ୍ବଂ ନରେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ପୂର୍ବମେବ ପ୍ରଚୋଦନେ ।
ମହଦ୍ଧି କାର୍ଯଂ ବୋଢବ୍ଯମିତି ମେ ବର୍ତତେ ମତିଃ ॥ 5-4-10 (31766)
ଶଲ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରେଷ୍ଯତାଂ ଶୀଘ୍ରଂ ଯେ ଚ ତସ୍ଯାନୁଗା ନୃପାଃ ।
ଭଗଦତ୍ତାଯ ରାଜ୍ଞେ ଚ ପୂର୍ବସାଗରବାସିନେ ॥ 5-4-11 (31767)
ଅମିତୌଜସେ ତଥୋଗ୍ରାଯ ହାର୍ଦିକ୍ଯାଯାନ୍ଧକାଯ ଚ।
ଦୀର୍ଘପ୍ରଜ୍ଞାଯ ଶୂରାଯ ରୋଚମାନାଯ ବା ବିଭୋ ॥ 5-4-12 (31768)
ଆନୀଯତାଂ ବୃହନ୍ତଶ୍ଚ ସେନାବିନ୍ଦୁଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବଃ ।
ସେନଜିତ୍ପ୍ରତିବିନ୍ଧ୍ଯଶ୍ଚ ଚିତ୍ରବର୍ମା ସୁବାସ୍ତୁକଃ ॥ 5-4-13 (31769)
ବାହ୍ଲୀକୋ ମୁଞ୍ଜକେଶଶ୍ଚ ଚୈଦ୍ଯାଧିପତିରେବ ଚ।
ସୁପାର୍ଶ୍ବଶ୍ଚ ସୁବାହୁଶ୍ଚ ପୌରବଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ॥ 5-4-14 (31770)
ଶକାନାଂ ପହ୍ଲବାନାଂ କର୍ଣବେଷ୍ଟଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବଃ ॥
ସୁରାରିଶ୍ଚ ନଦୀଜଶ୍ଚ କର୍ଣବେଷ୍ଟଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବଃ ॥ 5-4-15 (31771)
ନୀଲଶ୍ଚ ବୀରଧର୍ମା ଚ ଭୂମିପାଲଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ ।
ଦୁର୍ଜଯୋ ଦନ୍ତବକ୍ରଶ୍ଚ ରୁକ୍ମୀ ଚ ଜନମେଜଯଃ ॥ 5-4-16 (31772)
ଆଷାଢୋ ବାଯୁବେଗଶ୍ଚ ପୂର୍ବପାଲୀ ଚ ପାର୍ଥିବଃ ।
ଭୂରିତେଜା ଦେବକଶ୍ଚ ଏକଲବ୍ଯଃ ସହାତ୍ମଜୈଃ ॥ 5-4-17 (31773)
କାରୂଷକାଶ୍ଚ ରାଜାନଃ କ୍ଷେମଧୂର୍ତିଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ ।
କାମ୍ଭୋଜା ଋଷିକା ଯେ ଚ ପଶ୍ଚିମାନୂପକାଶ୍ଚ ଯେ ॥ 5-4-18 (31774)
ଜଯତ୍ସେନଶ୍ଚ କାଶ୍ଯଶ୍ଚ ତଥା ପଞ୍ଚନଦା ନୃପାଃ ॥
ଜାନକିଶ୍ଚ ଦୁର୍ଧର୍ଷଃ ପାର୍ବତୀଯାଶ୍ଚ ଯେ ନୃପାଃ ॥ 5-4-19 (31775)
ଜାନକିଶ୍ଚ ସୁଶର୍ମା ଚ ମଣିମାନ୍ଯୋତିମତ୍ସକଃ।
ପାଂଶୁରାଷ୍ଟ୍ରାଧିପଶ୍ଚୈବ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ ॥ 5-4-20 (31776)
ତୁଣ୍ଡଶ୍ଚ ଦଣ୍ଡଧାରଶ୍ଚ ବୃହତ୍ସେନଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍।
ଅପରାଜିତୋ ନିଷାଦଶ୍ଚ ଶ୍ରେଣିମାନ୍ବସୁମାନପି ॥ 5-4-21 (31777)
ବୃହଦ୍ବଲୋ ମହୌଜାଶ୍ଚ ବାହୁଃ ପରପୁରଂଜଯଃ ।
ସମୁଦ୍ରସେନୋ ରାଜା ଚ ସହ ପୁତ୍ରେଣ ବୀର୍ଯବାନ୍ ॥ 5-4-22 (31778)
ଉଦ୍ଭବଃ କ୍ଷେମକଶ୍ଚୈବ ବାଟଧାନଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବଃ ।
ଶ୍ରୁତାଯୁଶ୍ଚ ଦୃଢାଯୁଶ୍ଚ ସାଲ୍ବପୁତ୍ରଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ ॥ 5-4-23 (31779)
କୁମାରଶ୍ଚ କଲିଙ୍ଗାନାମୀଶ୍ବରୋ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦଃ ।
ଏତେଷାଂ ପ୍ରେଷ୍ଯତାଂ ଶୀଘ୍ରମେତଦ୍ଧି ମମ ରୋଚତେ ॥ 5-4-24 (31780)
ଅଯଂ ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବିଦ୍ବାନ୍ମମ ରାଜନ୍ପୁରୋହିତଃ।
ପ୍ରେଷ୍ଯତାଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ବାକ୍ଯମସ୍ମୈ ପ୍ରଦୀଯତାମ୍ ॥ 5-4-25 (31781)
ଯଥା ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ବାଚ୍ଯୋ ଯଥା ସାନ୍ତନବୋ ନୃପଃ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଯଥା ବାଚ୍ଯୋ ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ ରଥିନାଂ ବରଃ ॥ ॥ 5-4-26 (31782)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-4-2 କାର୍ପଣ୍ଯାତ୍ ତଦନ୍ନଭକ୍ଷଣେନ ଦୈନ୍ଯାତ୍ ॥ 2 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 005
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.5. ଅଧ୍ଯାଯଃ 005
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଦ୍ରୁପଦବାକ୍ଯପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ରାଜ୍ଞାଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଚ ଦୂତପୁରୋହିତପ୍ରେଷଣଂ ସଂଦିଶ୍ଯ ଦ୍ବାରକାଂପ୍ରତି ଗମନମ୍ ॥ 1 ॥ ବିରାଟଦ୍ରୁପଦଦୂତାହୂଦାନାଂ ରାଜ୍ଞାମାଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନଦୂତାହୂତାନାଂ ଚ ରାଜ୍ଞାମାଗମନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-5-0 (31783)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-5-0x (3333)
ଦ୍ରୁପଦେନୈବମୁକ୍ତେ ତୁ ବାକ୍ଯେ ବାକ୍ଯବିଦାଂ ବରଃ।
ବସୁଦେବସୁତସ୍ତତ୍ର ପୃଷ୍ଣିସିଂହୋଽବ୍ରବୀଦିଦମ୍ ॥ 5-5-1 (31784)
ଉପପନ୍ନମିଦଂ ବାକ୍ଯଂ ସୋମକାନାଂ ଧୁରଂଧରେ।
ଅର୍ଥସିଦ୍ଧିକରଂ ରାଜ୍ଞଃ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯାମିତୌଜସଃ ॥ 5-5-2 (31785)
ଏତଚ୍ଚ ପୂର୍ବଂ କାର୍ଯଂ ନଃ ସୁନୀତିମଭିକାଙ୍କ୍ଷତାମ୍।
ଅନ୍ଯଥା ହ୍ଯାଚରନ୍କର୍ମ ପୁରୁଷଃ ସ୍ଯାତ୍ସୁବାଲିଶଃ ॥ 5-5-3 (31786)
କିଂ ତୁ ସଂବନ୍ଧକଂ ତୁଲ୍ଯମସ୍ମାକଂ କୁରୁପାଣ୍ଡୁଷୁ।
ଯଥେଷ୍ଟଂ ବର୍ତମାନେଷୁ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ଚ ତେଷୁ ଚ ॥ 5-5-4 (31787)
ତେ ବିବାହାର୍ଥମାନୀତା ବଯଂ ସର୍ବେ ତଥା ଭବାନ୍ ।
କୃତେ ବିବାହେ ମୁଦିତା ଗମିଷ୍ଯାମୋ ଗୃହାନ୍ପ୍ରତି ॥ 5-5-5 (31788)
ଭବାନ୍ବୃଦ୍ଧତମୋ ରାଜ୍ଞାଂ ବଯସା ଚ ଶ୍ରୁତେନ ଚ।
ଶିଷ୍ଯବତ୍ତେ ବଯଂ ସର୍ବେ ଭବାମେହ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-5-6 (31789)
ଭବନ୍ତଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଶ୍ଚ ସତତଂ ବହୁ ମନ୍ଯତେ।
ଆଚାର୍ଯଯୋଃ ସଖା ଚାସି ଦ୍ରୋଣସ୍ଯ ଚ କୃପସ୍ବ ଚ ॥ 5-5-7 (31790)
ସ ଭବାନ୍ପ୍ରେଷଯତ୍ବଦ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥକରଂ ବଚଃ।
ସର୍ବେଷାଂ ନିଶ୍ଚିତଂ ତନ୍ନଃ ପ୍ରେଷଯିଷ୍ଯତି ଯଦ୍ଭବାନ୍ ॥ 5-5-8 (31791)
ଯଦି ତାବଚ୍ଛମଂ କୁର୍ଯନ୍ନ୍ଯାଯେନ କୁରୁପୁଙ୍ଗବଃ।
ନ ଭବେତ୍କୁରୁପାଣ୍ଡୂନାଂ ସୌଭ୍ରାତ୍ରେଣ ମହାନ୍କ୍ଷଯଃ ॥ 5-5-9 (31792)
ଅଥ ଦର୍ପାନ୍ବିତୋ ମୋହାନ୍ନ କୁର୍ଯାଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜଃ ।
ଅନ୍ଯେଷାଂ ପ୍ରେଷଯିତ୍ବା ଚ ପଶ୍ଚାଦସ୍ମାନ୍ସଭାହ୍ବଯେ ॥ 5-5-10 (31793)
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ମନ୍ଦଃ ସହାମାତ୍ଯଃ ସବାନ୍ଧବଃ ।
ନିଷ୍ଠାମାପତ୍ସ୍ଯତେ ମୂଢଃ କ୍ରୁଦ୍ଧେ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନି ॥ 5-5-11 (31794)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-5-12x (3334)
ତତଃ ସତ୍କୃତ୍ଯ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ବିରାଟଃ ପୃଥିବୀପତିଃ ।
ଗୃହାନ୍ପ୍ରସ୍ଥାପଯାମାସ ସଗଣଂ ସହବାନ୍ଧବମ୍ ॥ 5-5-12 (31795)
ଦ୍ବାରକଂ ତୁ ଗତେ କୃଷ୍ଣେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରପୁରୋଗମାଃ।
ଚକ୍ରୁଃ ସାଙ୍ଘ୍ରାମିକଂ ସର୍ବଂ ବିରାଟଶ୍ଚ ମହୀପତିଃ ॥ 5-5-13 (31796)
ତତଃ ସଂପ୍ରେଷଯାମାସ ବିରାଟଃ ସହ ବାନ୍ଧବୈଃ ।
ସର୍ବେଷାଂ ଭୂମିପାଲାନାଂ ଦ୍ରୁପଦଶ୍ଚ ମହୀପତିଃ ॥ 5-5-14 (31797)
ବଚନାତ୍କୁରୁସିଂହାନାଂ ମତ୍ସ୍ଯପାଞ୍ଚାଲଯୋଶ୍ଚ ତେ ।
ସମାଜଗ୍ମୁର୍ମହୀପାଲାଃ ସଂପ୍ରହୃଷ୍ଟା ମହାବଲାଃ ॥ 5-5-15 (31798)
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ସମାଗଚ୍ଛନ୍ମହଦ୍ବଲମ୍ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସୁତାଶ୍ଚାପି ସମାନିନ୍ଯୁର୍ମହୀପତୀନ୍ ॥ 5-5-16 (31799)
ସମାକୁଲା ମହୀ ରାଜନ୍କୁରୁପାଣ୍ଡବକାରଣାତ୍।
ତଦା ସମଭବତ୍କୃତ୍ସ୍ନା ସଂପ୍ରଯାଣେ ମହୀକ୍ଷିତାମ୍ ॥ 5-5-17 (31800)
ସଂକୁଲା ଚ ତଦା ଭୂମିଶ୍ଚତୁରଙ୍ଗବଲାନ୍ବିତା।
ବଲାନି ତେଷାଂ ବୀରାଣାମାଗଚ୍ଛନ୍ତି ତତସ୍ତତଃ ॥ 5-5-18 (31801)
ଚାଲଯନ୍ତୀବ ଗାଂ ଦେବୀଂ ସପର୍ବତବନାମିମାମ୍।
ତତଃ ପ୍ରଜ୍ଞାବଯୋବୃଦ୍ଧଂ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଃ ସ୍ବପୁରୋହିତମ୍।
କୁରୁଭ୍ଯଃ ପ୍ରେଷଯାମାସ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମତେ ସ୍ଥିତଃ ॥ ॥ 5-5-19 (31802)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯେଗପର୍ବଣି ପ଼ଞ୍ଚମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-5-4 ସଂବନ୍ଧକଂ ତୁତ୍ଯମିତି। ପାଣ୍ଡବେଷୁ କୁନ୍ତୀଦ୍ବାରା । କୁରୁଷୁ ଦୁର୍ଯୋଧନକନ୍ଯାଯାଃ ସାମ୍ବେନାହରଣାତ୍ ॥ 5-5-11 ନିଷ୍ଠାଂ ନାଶମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 006
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.6. ଅଧ୍ଯାଯଃ 006
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦ୍ରୁପଦେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ସ୍ବପୁରୋହିତପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 1 ॥ ପୁରୋହିତସ୍ଯ ହାସ୍ତିନପୁରଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-6-0 (31803)
ଦ୍ରୁପଦ ଉବାଚ। 5-6-0x (3335)
ଭୂତାନାଂ ପ୍ରାଣିନଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠାଃ ପ୍ରାଣିନାଂ ବୁଦ୍ଧିଜୀବିନଃ।
ବୁଦ୍ଧିମତ୍ସୁ ନରାଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠା ନରେଷ୍ବପି ଦ୍ବିଜାତଯଃ ॥ 5-6-1 (31804)
ଦ୍ବିଜେଷୁ ବୈଦ୍ଯାଃ ଶ୍ରେଯାଂସୋ ବୈଦ୍ଯେଷୁ କୃତବୁଦ୍ଧଯଃ।
କୃତବୁଦ୍ଧିଷୁ କର୍ତାରଃ କର୍ତୃଷୁ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନଃ ॥ 5-6-2 (31805)
ସ ଭବାନ୍କୃବୁଦ୍ଧୀନାଂ ପ୍ରଧାନ ଇତି ମେ ମତିଃ ।
କୁଲେନ ଚ ବିଶିଷ୍ଟୋଽସି ବଯସା ଚ ଶ୍ରୁତେନ ଚ।
ପ୍ରଜ୍ଞଯା ସଦୃଶଶ୍ଚାସି ଶୁକ୍ରେଣାଙ୍ଗିରସେନ ଚ ॥ 5-6-3 (31806)
ବିଦିତଂ ଚାପି ତେ ସର୍ବଂ ଯଥାବୃତ୍ତଃ ସ କୌରବଃ ।
ପାଣ୍ଡବଶ୍ଚ ଯଥାବୃତ୍ତଃ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-6-4 (31807)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ବିଦିତେ ବଞ୍ଚିତାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ପରୈଃ ।
ବିଦୁରେଣାନୁନୀତୋଽପି ପୁତ୍ରମେବାନୁବର୍ତତେ ॥ 5-6-5 (31808)
ଶକୁନିର୍ବୁଦ୍ଧିପୂର୍ବଂ ହି କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ସମାହ୍ବଯତ୍ ।
ଅନକ୍ଷଜ୍ଞଂ ମତାକ୍ଷଃ ସନ୍କ୍ଷତ୍ରବୃତ୍ତେ ସ୍ଥିତଂ ଶୁଚିମ୍ ॥ 5-6-6 (31809)
ତେ ତଥା ବଞ୍ଚଯିତ୍ବା ତୁ ଧର୍ମରାଜଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ।
ନ କସ୍ଯାଂଚିଦବସ୍ଥାଯାଂ ରାଜ୍ଯଂ ଦାସ୍ଯନ୍ତି ବୈ ସ୍ବଯମ୍ ॥ 5-6-7 (31810)
ଭବାଂସ୍ତୁ ଧର୍ମସଂଯୁକ୍ତଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ବ୍ରୁବନ୍ବଚଃ ।
ମନାଂସି ତସ୍ଯ ଯୋଧାନାଂ ଧ୍ରୁବମାବର୍ତଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-6-8 (31811)
ବିଦୁରଶ୍ଚାପି ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ସାଧଯିଷ୍ଯତି ତାବକମ୍।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକୃପାଦୀନାଂ ଭେଦଂ ସଂଜନଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-6-9 (31812)
ଅମାତ୍ଯେଷୁ ଚ ଭିନ୍ନେଷୁ ଯୋଧେଷୁ ବିମୁଖେଷୁ ଚ।
ପୁନରେକତ୍ର କରଣଂ ତେଷାଂ କର୍ମ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-6-10 (31813)
ଏତସ୍ମିନ୍ନନ୍ତରେ ପାର୍ଥାଃ ସୁଖମେକାଗ୍ରବୁଦ୍ଧଯଃ।
ସେନାକର୍ମ କରିଷ୍ଯନ୍ତି ଦ୍ରବ୍ଯାଣାଂ ଚୈବ ସଞ୍ଚଯମ୍ ॥ 5-6-11 (31814)
ଭିଦ୍ଯମାନେଷୁ ଚ ସ୍ବେଷୁ ଲମ୍ବମାନେ ତଥା ତ୍ବଯି।
ନ ତଥା ତେ କରିଷ୍ଯନ୍ତି ସେନାକର୍ମ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-6-12 (31815)
ଏତତ୍ପ୍ରଯୋଜନଂ ଚାତ୍ର ପ୍ରାଧାନ୍ଯେନୋପଲଭ୍ଯତେ।
ସଂଗତ୍ଯା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଶ୍ଚ କୁର୍ଯାଦ୍ଧର୍ମ୍ଯଂ ବଚସ୍ତବ ॥ 5-6-13 (31816)
ସ ଭବାନ୍ଧର୍ମଯୁକ୍ତଶ୍ଚ ଧର୍ମ୍ଯଂ ତେଷୁ ସମାଚରନ୍ ।
କୃପାଲୁଷୁ ପରିକ୍ଲେଶାନ୍ପାଣ୍ଡବୀଯାନ୍ପ୍ରକୀର୍ତଯନ୍ ॥ 5-6-14 (31817)
ବୃଦ୍ଧେଷୁ କୁଲଧର୍ମଂ ଚ ବ୍ରୁବନ୍ପୂର୍ବୈରନୁଷ୍ଠିତମ୍ ।
ବିଭେତ୍ସ୍ଯତି ମନାଂସ୍ଯେଷମିତି ମେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ॥ 5-6-15 (31818)
ନ ଚ ତେଭ୍ଯୋ ଭଯଂ ତେଽସ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ହ୍ଯସି ବେଦବିତ୍ ।
ଦୂତକର୍ମଣି ଯୁକ୍ତଶ୍ଚ ସ୍ଥବିରଶ୍ଚ ବିଶେଷତଃ ॥ 5-6-16 (31819)
ସ ଭବାନ୍ପୁଷ୍ଯଯୋଗେନ ମୁହୂର୍ତେନ ଜଯେନ ଚ।
କୌରବେଯାନ୍ପ୍ରଯାତ୍ବାଶୁ କୌନ୍ତେଯସ୍ଯାର୍ଥସିଦ୍ଧଯେ ॥ 5-6-17 (31820)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-6-18x (3336)
ତଥାଽନୁଶିଷ୍ଟଃ ପ୍ରଯଯୌ ଦ୍ରୁପଦେନ ମହାତ୍ମନା।
ପୁରୋଧା ବୃତ୍ତସଂପନ୍ନୋ ନଗରଂ ନାଗସାହ୍ବଯମ୍ ॥ 5-6-18 (31821)
ଶିଷ୍ଯୈଃ ପରିବୃତୋ ବିଦ୍ବାନ୍ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥକୋବିଦଃ ।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ ହିତାର୍ଥାଯ କୌରବାନ୍ପ୍ରତିଜଗ୍ମିବାନ୍ ॥ ॥ 5-6-19 (31822)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-6-2 ବୈଦ୍ଯାଃ ବିଦ୍ଯାବନ୍ତଃ । କୃତବୁଦ୍ଧଯଃ ସିଦ୍ଧାନ୍ତଜ୍ଞାଃ ॥ 2 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 007
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.7. ଅଧ୍ଯାଯଃ 007
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନାର୍ଜୁନଯୋଃ କୃଷ୍ଣଦର୍ଶନାଯ ଯଦୃଚ୍ଛଯା ଯୁଗପତ୍ ଦ୍ବାରକାଗମନମ୍ ॥ 1 ॥ ଅର୍ଜୁନେନ ସାରଥ୍ଯେନ ବରଯିତ୍ବା ତେନ ସହ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସମୀପଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ନାରାଯଣାହ୍ବଯକୃଷ୍ଣକୁମାରାନାଦାଯ କୃତବର୍ମଣାସହ ସ୍ବପୁରଗମନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-7-0 (31823)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-7-0x (3337)
ପୁରୋହିତଂ ତେ ପ୍ରସ୍ଥାପ୍ଯ ନଗରଂ ନାଗସାହ୍ବଯମ୍।
ଦୂତାନ୍ପ୍ରସ୍ଥାପଯାମାସୁଃ ପାର୍ଥିବେଭ୍ଯସ୍ତତସ୍ତତଃ ॥ 5-7-1 (31824)
ପ୍ରସ୍ଥାପ୍ଯ ଦୂତାନନ୍ଯତ୍ର ଦ୍ବାରକାଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ ।
ସ୍ବଯଂ ଜଗାମ କୌରବ୍ଯଃ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-7-2 (31825)
ଗତେ ଦ୍ବାରବତୀଂ କୃଷ୍ଣ ବଲଦେବେ ଚ ମାଧବେ।
ସହ ବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକୈଃ ସର୍ବୈର୍ଭୋଜୈଶ୍ଚ ଶତଶସ୍ତଦା ॥ 5-7-3 (31826)
ସର୍ବମାଗମଯାମାସ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବିଚେଷ୍ଟିତମ୍ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାତ୍ମଜୋ ରାଜା ଗୂଢୈଃ ପ୍ରଣିହିତୈଶ୍ଚରୈଃ ॥ 5-7-4 (31827)
ସ ଶ୍ରୁତ୍ବା ମାଧବଂ ଯାନ୍ତଂ ସଦଶ୍ବୈରନିଲୋପମୈଃ ।
ବଲେନ ନାତିମହତା ଦ୍ବାରକାମଭ୍ଯଯାତ୍ପୁରୀମ୍ ॥ 5-7-5 (31828)
ତମେବ ଦିବସଂ ଚାପି କୌନ୍ତେଯଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନଃ ।
ଆନନ୍ରତନଗରୀଂ ରମ୍ଯାଂ ଜଗାମାଶୁ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-7-6 (31829)
ତୌ ଯାତ୍ବା ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୌ ଦ୍ବାରକାଂ କୁରୁନନ୍ଦନୌ ।
ସୁପ୍ତଂ ଦଦୃଶତୁଃ କୃଷ୍ଣଂ ଶଯାନଂ ଚାଭିଜଗ୍ମତୁଃ ॥ 5-7-7 (31830)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତୁ ପ୍ରଥମଂ ବାସୁଦେବମୁପାଶ୍ରଯତ୍ ।
ଉଚ୍ଛୀର୍ଷତଶ୍ଚ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ନିଷସାଦ ବରାସନେ ॥ 5-7-8 (31831)
ତତଃ କିରୀଟୀ ତସ୍ଯାନୁ ପ୍ରବିବେଶ ମହାମନାଃ ।
ପଶ୍ଚାର୍ଧେ ତୁ ସ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ପ୍ରହ୍ବୋଽତିଷ୍ଠତ୍କୃତାଞ୍ଜଲିଃ ॥ 5-7-9 (31832)
ପ୍ରତିବୁଦ୍ଧଃ ସ ବାର୍ଷ୍ଣେଯୋ ଦଦର୍ଶାଗ୍ରେ କିରୀଟିନାମ୍।
ସିଂହାସନଗତଂ ପଶ୍ଚାତ୍ପରିବୃତ୍ଯ ଚ ଦୃଷ୍ଟବାନ୍ ॥ 5-7-10 (31833)
ସ ତଯୋଃ ସ୍ବାଗତଂ କୃତ୍ବା ଯଥାବତ୍ପ୍ରତିପୂଜ୍ଯ ତୌ ।
ତଦାଗମନଜଂ ହେତୁଂ ପପ୍ରଚ୍ଛ ମଧୁସୂଦନଃ ॥ 5-7-11 (31834)
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ କୃଷ୍ଣାମୁବାଚ ପ୍ରହସନ୍ନିବ।
ବିଗ୍ରହେଽସ୍ମିନ୍ଭବାନ୍ସାହ୍ଯଂ ମମ ଦାତୁମିହାର୍ହତି ॥ 5-7-12 (31835)
ସମଂ ହି ଭବତଃ ସଖ୍ଯଂ ମମ ଚୈବାର୍ଜୁନେଽପି ଚ।
ତଥା ସଂବନ୍ଧକଂ ତୁଲ୍ଯମସ୍ମାକଂ ତ୍ବଯି ମାଧବ ॥ 5-7-13 (31836)
ଅହଂ ଚାଭିଗତଂ ସନ୍ତୋ ଭଜନ୍ତେ ପୂର୍ବସାରିଣଃ ॥
ତ୍ବଂ ଚ ଶ୍ରେଷ୍ଠତମୋ ଲୋକେ ସତାମଦ୍ଯ ଜନାର୍ଦନ । 5-7-14 (31837)
ସତତଂ ସଂମତଶ୍ଚୈବ ସଦ୍ବୃତ୍ତମନୁପାଲଯ ॥ 5-7-15 (31838)
କୃଷ୍ଣ ଉବାଚ। 5-7-16x (3338)
ଭବାନଭିଗତଃ ପୂର୍ବମତ୍ର ମେ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ।
ଦୃଷ୍ଟସ୍ତୁ ପ୍ରଥମଂ ରାଜନ୍ମଯା ପାର୍ଥୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-7-16 (31839)
ତବ ପୂର୍ବାଭିଗମନାତ୍ପୂର୍ବଂ ଚାପ୍ଯସ୍ଯ ଦର୍ଶନାତ୍ ।
ସାହାଯ୍ଯମୁଭଯୋରେବ କରିଷ୍ଯାମି ସୁଯୋଧନ ॥ 5-7-17 (31840)
ପ୍ରବାରଣଂ ତୁ ବାଲାନାଂ ପୂର୍ବଂ କାର୍ଯମିତି ଶ୍ରୁତିଃ।
ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରବାରଣଂ ପୂର୍ବମର୍ହଃ ପାର୍ଥୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-7-18 (31841)
ମତ୍ସଂହନନତୁଲ୍ଯାନାଂ ଗୋପାନାମର୍ବୁଦଂ ମହତ୍।
ନାରାଯଣା ଇତି ଖ୍ଯାତାଃ ସର୍ବେ ସଂଗ୍ରାମଯୋଧିନଃ ॥ 5-7-19 (31842)
ତେ ବା ଯୁଧି ଦୁରାଧର୍ଷା ଭବନ୍ତ୍ବେକସ୍ଯ ସୈନିକାଃ ।
ଅଯୁଧ୍ଯମାନଃ ସଂଗ୍ରାମେ ନ୍ଯସ୍ତଶସ୍ତ୍ରୋଽହମେକତଃ ॥ 5-7-20 (31843)
ଆଭ୍ଯାମନ୍ଯତରଂ ପାର୍ଥ ଯତ୍ତେ ହୃଦ୍ଯତରଂ ମତମ୍।
ତଦ୍ବୃଣୀତାଂ ଭବାନଗ୍ରେ ପ୍ରବାର୍ଯସ୍ତ୍ବଂ ହି ଧର୍ମତଃ ॥ 5-7-21 (31844)
` ଏତଦ୍ବିଦିତ୍ବା କୌନ୍ତେଯ ବିଚାର୍ଯ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ତାନ୍ବା ବରଯ ସାହାଯ୍ଯେ ମାଂ ସାଚିବ୍ଯେଽଥବା ପୁନଃ ' 5-7-22 (31845)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-7-23x (3339)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ କୃଷ୍ଣେନ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରେ ଧନଞ୍ଜଯଃ।
ଅଯୁଧ୍ଯମାନଂ ସଂଗ୍ରାମେ ବରଯାମାସ କେଶବମ୍॥ 5-7-23 (31846)
ନାରାଯଣମମିଘ୍ନଂ କାମାଜ୍ଜାତମଜଂ ନୃଷୁ ।
ସର୍ବକ୍ଷତ୍ରସ୍ଯ ପୁରତୋ ଦେବଦାନବଯୋରପି ॥ 5-7-24 (31847)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତୁ ତତ୍ସୈନ୍ଯଂ ସର୍ବମାବରଯତ୍ତଦା ।
ସହସ୍ରାଣାଂ ମହସ୍ରଂ ତୁ ଯୋଧାନାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଭାରତ ॥ 5-7-25 (31848)
କୃଷ୍ଣଂ ଚାପହୃତଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ସଂପ୍ରାପ ପରମାଂ ମୁଦମ୍ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତୁ ତତ୍ସୈନ୍ଯଂ ସର୍ବମାଦାଯ ପାର୍ଥିବଃ ॥ 5-7-26 (31849)
ତତୋଽଭ୍ଯଯାଦ୍ଭୀମବଲୋ ରୌହିଣେଯଂ ମହାବଲମ୍ ।
ସର୍ବଂ ଚାଗମନେ ହେତୁଂ ସ ତସ୍ମୈ ସଂନ୍ଯବେଦଯତ୍।
ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ତତଃ ଶୌରିର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରମିଦଂ ବଚଃ ॥ 5-7-27 (31850)
ବଲଦେବ ଉବାଚ। 5-7-28x (3340)
ବିଦିତଂ ତେ ନରବ୍ଯାଘ୍ର ସର୍ବଂ ଭବିତୁମର୍ହତି।
ଯନ୍ମଯୋକ୍ତଂ ବିରାଟସ୍ଯ ପୁରା ବୈବାହିକେ ତଦା ॥ 5-7-28 (31851)
ନିଗୃହ୍ଯୋକ୍ତୋ ହୃଷୀକେଶସ୍ତ୍ବଦର୍ଥଂ କୁରୁନନ୍ଦନ।
ମଯା ସଂବନ୍ଧକଂ ତୁଲ୍ଯମିତି ରାଜନ୍ପୁନଃପୁନଃ ॥ 5-7-29 (31852)
ନ ଚ ତଦ୍ବାକ୍ଯମୁକ୍ତଂ ବୈ କେଶବଂ ପ୍ରତ୍ଯପଦ୍ଯତ।
ନ ଚାହମୁତ୍ସହେ କୃଷ୍ଣଂ ବିନା ସ୍ଥାତୁମପି କ୍ଷଣମ୍॥ 5-7-30 (31853)
ନାହଂ ସହାଯଃ ପାର୍ଥସ୍ଯ ନାପି ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ବୈ ।
ଇତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ବୁଦ୍ଧିର୍ବାସୁଦେବମବେକ୍ଷ୍ଯ ହ ॥ 5-7-31 (31854)
ଜାତୋଽସି ଭାରତେ ବଂଶେ ସର୍ବପାର୍ଥିବପୂଜିତେ ।
ଗଚ୍ଛ ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ଧର୍ମେଣ କ୍ଷାତ୍ରେଣ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ॥ 5-7-32 (31855)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-7-33x (3341)
ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ତଦା ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ହଲାଯୁଧମ୍।
କୃଷ୍ଣଂ ଚାପି ମହାବାହୁମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-7-33 (31856)
ସୋଽଭ୍ଯଯାତ୍କୃତବର୍ମାଣଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସୁତୋ ନୃପଃ ।
କୃତବର୍ମା ଦଦୌ ତସ୍ଯ ସେନାମକ୍ଷୌହିଣୀଂ ତଦା ॥ 5-7-34 (31857)
ସ ତେନ ସର୍ବସୈନ୍ଯେନ ଭୀମେନ କୁରୁନନ୍ଦନଃ ।
ବୃତଃ ପରିଯଯୌ ହୃଷ୍ଟଃ ସୁହୃଦଃ ସଂପ୍ରହର୍ଷଯନ୍ ॥ 5-7-35 (31858)
ତତଃ ପୀତାମ୍ବରଧରୋ ଜଗତ୍ସ୍ରଷ୍ଟା ଜନାର୍ଦନଃ ।
ଗତେ ଦୁର୍ଯୋଧନେ କୃଷ୍ଣଃ କିରୀଟିନମଥାବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-7-36 (31859)
ଅଯୁଧ୍ଯମାନଃ କାଂ ବୃଦ୍ଧିମାସ୍ଥାଯାହଂ ବୃତସ୍ତ୍ବଯା । 5-7-37 (31860)
ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ।
ଭବାନ୍ସମର୍ଥସ୍ତାନ୍ସର୍ବାନ୍ନିହନ୍ତୁଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ।
ନିହନ୍ତୁମହମଷ୍ଯେକଃ ସମର୍ଥଃ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ ॥ 5-7-37x (3342)
ଭବାଂସ୍ତୁ କୀର୍ତିମାଁଲ୍ଲୋକେ ତଦ୍ଯଶସ୍ତ୍ବାଂ ଗମିଷ୍ଯତି।
ଯଶସାଂ ଚାହମପ୍ଯର୍ଥୀ ତସ୍ମାଦସି ମଯା ବୃତଃ ॥ 5-7-38 (31861)
ସାରଥ୍ଯଂ ତୁ ତ୍ବଯା କାର୍ଯମିତି ମେ ମାନସଂ ସଦା।
ଚିରରାତ୍ରେପ୍ସିତଂ କାମଂ ତଦ୍ଭବାନ୍କର୍ତୁମର୍ହତି ॥ 5-7-39 (31862)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-7-40x (3343)
ଉପପନ୍ନମିଦଂ ପାର୍ଥ ଯତ୍ସ୍ପର୍ଧସି ମଯା ସହ।
ସାରଥ୍ଯଂ ତେ କରିଷ୍ଯାମି କାମଃ ସଂପଦ୍ଯତାଂ ତବ ॥ 5-7-40 (31863)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-7-41x (3344)
ଏବଂ ପ୍ରମୁଦିତଃ ପାର୍ଥଃ କୁଷ୍ଣେନ ସହିତସ୍ତଦା।
ବୃତୋ ଦାଶାର୍ହପ୍ରବରୈଃ ପୁନରାଯାଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ ॥ 5-7-41 (31864)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସପ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-7-10 ପ୍ରବାରଣଂ ଈପ୍ସିତସାଦାନମ୍। ପୂର୍ବମର୍ହଃ ତ୍ବତ୍ତଃ କନିଷ୍ଠତ୍ବାଦିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 10 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 008
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.8. ଅଧ୍ଯାଯଃ 008
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତ୍ଯାଗଚ୍ଛତଃ ଶଲ୍ଯସ୍ଯ ମାର୍ଗେ ଭ୍ରମାହୁର୍ଯୋଧନସଭାପ୍ରବେଶଃ ॥ 1 ॥ ତଦ୍ଭୁତ୍ଯକୃତୋପଚାରତୁଷ୍ଟେନ ତେନ ପାରିତୋଷିକଦାନେ ପ୍ରତି ଶ୍ରୁତେ ଗୂଢେନସତା ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ପ୍ରକଟୀଭୂଯ ସାହାଯ୍ଯବରଣମ୍ ॥ 2 ॥ ପାଣ୍ଡବାନୁପଗମ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନବଞ୍ଚନାଂ କଥିତବତା ଶଲ୍ଯେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଭ୍ଯର୍ଥନଯା କର୍ଣସ୍ଯ ସାରଥ୍ଯକରଣେନ ତେଜୋବଧକରଣପ୍ରତିଜ୍ଞାନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-8-0 (31865)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-8-0x (3345)
ଶଲ୍ଯଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ଦୂତାନାଂ ସୈନ୍ଯେନ ମହତା ବୃତଃ।
ଅଭ୍ଯାତ୍ପାଣ୍ଡବାନ୍ରାଜନ୍ସହ ପୁତ୍ରୈର୍ମହାରଥୈଃ ॥ 5-8-1 (31866)
ତସ୍ଯ ସେନାନିବେଶୋଽଭୂଦଧ୍ବର୍ଧମିବ ଯୋଜନମ୍ ।
ତଥା ହି ବିପୁଲାଂ ସେନାଂ ବିଭର୍ତି ସ ନରର୍ଷଭଃ ॥ 5-8-2 (31867)
ଅକ୍ଷୌହିଣୀପତୀ ରାଜନ୍ମହାବୀର୍ଯପରାକ୍ରମାଃ।
ବିଚିତ୍ରକବଚାଃ ଶୂରା ବିଚିତ୍ରଧ୍ବଜକାର୍ମୁକାଃ ॥ 5-8-3 (31868)
ବିଚିତ୍ରାଭରଣାଃ ସର୍ବେ ବିଚିତ୍ରରଥବାହନାଃ ।
ବିଚିତ୍ରସ୍ରଗ୍ଧରାଃ ସର୍ବେ ବିବିତ୍ରାମ୍ବରଭୂଷଣାଃ ॥ 5-8-4 (31869)
ସ୍ବଦେଶବେଷାଭରଣା ବୀରାଃ ଶତସହସ୍ରଶଃ।
ତସ୍ଯ ସେନାପ୍ରଣେତାରୋ ବଭୂବୁଃ କ୍ଷତ୍ରିଯର୍ଷଭାଃ ॥ 5-8-5 (31870)
ବ୍ଯଥଯନ୍ନିବ ଭୂତାନି କମ୍ପଯନ୍ନିବ ମେଦିନୀମ୍ ।
ଶନୈର୍ବିଶ୍ରାମଯନ୍ସେନାଂ ସ ଯଯୌ ଯତ୍ର ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-8-6 (31871)
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ମହାତ୍ମାନଂ ମହାରଥମ୍ ।
ଉପାଯାନ୍ତମଭିଦ୍ରୁତ୍ଯ ସ୍ବଯମାନର୍ଚ ଭରତ ॥ 5-8-7 (31872)
କାରଯାମାସ ପୂଜାର୍ଥଂ ତସ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ସଭାଃ ।
ରମଣୀଯେଷୁ ଦେଶେଷୁ ରତ୍ନଚିତ୍ରାଃ ସ୍ବଲଙ୍କୃତାଃ ॥ 5-8-8 (31873)
ଶିଲ୍ପିଭିର୍ବିବିଧୈଶ୍ଚୈବ କ୍ରୀଡାସ୍ତତ୍ର ପ୍ରଯୋଜିତାଃ ।
ତତ୍ର ମାଲ୍ଯାନି ମାଂସାନି ଭକ୍ଷ୍ଯଂ ପେଯଂ ଚ ସତ୍କୃତମ୍ ॥ 5-8-9 (31874)
କୂପାଶ୍ଚ ବିବିଧାକାରା ଔଦକାନି ଗୃହାଣି ଚ ॥
ସ ତାଃ ସଭାଃ ସମାସାଦ୍ଯ ପୂଜ୍ଯମାନୋ ଯଥାଽମରଃ । 5-8-10 (31875)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ସଚିବୈର୍ଦେଶେ ଦେଶେ ସମନ୍ତତଃ ॥
ଆଜଗାମ ସଭାମନ୍ଯାଂ ଦେବାବସଥବର୍ଚସମ୍ । 5-8-11 (31876)
ସ ତତ୍ର ବିଷଯୈର୍ଯୁକ୍ତୈଃ କଲ୍ଯାଣୈରତିମାନୁଷୈଃ ॥
ମେନେଽଭ୍ଯଧିକମାତ୍ମାନମବମେନେ ପୁରନ୍ଦରମ୍। 5-8-12 (31877)
ପପ୍ରଚ୍ଛ ସ ତତଃ ପ୍ରେଷ୍ଯାନ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଟଃ କ୍ଷତ୍ରିଯର୍ଷଭଃ ॥
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ପୁରୁଷାଃ କେଽତ୍ର ଚକ୍ରୁଃ ସଭା ଇମାଃ । 5-8-13 (31878)
ଆନୀଯନ୍ତାଂ ସଭାକାରାଃ ପ୍ରଦେଯାର୍ହା ହି ମେ ମତାଃ ॥
ପ୍ରଦେଯମେଷାଂ ଦାସ୍ଯାମି କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋଽନୁମନ୍ଯତାମ୍। 5-8-15a` ତତଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟଂ ରାଜାନଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ତେ ସଚିବାସ୍ତଦା'
ଦୁର୍ଯୋଧନାଯ ତତ୍ସର୍ବଂ କଥଯନ୍ତି ସ୍ମ ବିସ୍ମିତାଃ ॥ 5-8-14 (31879)
ସଂପ୍ରହୃଷ୍ଟୋ ଯଦା ଶଲ୍ଯୋ ଦିଦିତ୍ସୁରପି ଜୀବିତମ୍ ।
ଗୂଢୋ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତତ୍ର ଦର୍ଶଯାମାସ ମାତୁଲମ୍ ॥ 5-8-16 (31880)
ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ମଦ୍ରରାଜଶ୍ଚ ଜ୍ଞାତ୍ବା ଯତ୍ନଂ ଚ ତସ୍ଯ ତମ୍।
ପରିଷ୍ବଜ୍ଯାବ୍ରବୀତ୍ପ୍ରୀତ ଇଷ୍ଟୋଽର୍ଥୋ ଧ୍ରିଯତାମିତି ॥ 5-8-17 (31881)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-8-18x (3346)
ସତ୍ଯବାଗ୍ଭବ କଲ୍ଯାଣ ବରୋ ବୈ ମମ ଦୀଯତାମ୍।
ସର୍ବସେନାପ୍ରଣେତା ବୈ ଭବାନ୍ଭବିତୁମର୍ହତି ॥ 5-8-18 (31882)
ଯଥୈବ ପାଣ୍ଡବାସ୍ତୁଭ୍ଯଂ ତଥୈବ ଭବତୋ ହ୍ଯହମ୍।
ଅନୁମାନ୍ଯଂ ଚ ପାଲ୍ଯଂ ଚ ଭକ୍ତଂ ଚ ଭଜ ମାଂ ବିଭୋ ॥ 5-8-19 (31883)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-8-20x (3347)
କୃତମିତ୍ଯବ୍ରବୀଚ୍ଛଲ୍ଯଃ କିମନ୍ଯତ୍କ୍ରିଯତାମିତି।
କୃତମିତ୍ଯେବ ଗାନ୍ଧାରିଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ପୁନଃପୁନଃ ॥ 5-8-20 (31884)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-8-21x (3348)
ଗଚ୍ଛ ଦୁର୍ଯୋଧନ ପୁରଂ ସ୍ବକମେବ ନରର୍ଷଭ ।
ଅହଂ ଗମିଷ୍ଯେ ଦ୍ରୁଷ୍ଟୁଂ ବୈ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମରିଂଦମମ୍ ॥ 5-8-21 (31885)
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ରାଜନ୍କ୍ଷିପ୍ରମେଷ୍ଯେ ନରାଧିପ ।
ଅବଶ୍ଯଂ ଚାପି ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ଯଃ ପାଣ୍ଡବଃ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ ॥ 5-8-22 (31886)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-8-23x (3349)
କ୍ଷିପ୍ରାମାଗମ୍ଯତାଂ ରାଜନ୍ପାଣ୍ଡବଂ ବୀକ୍ଷ୍ଯ ପାର୍ଥିବ ।
ତ୍ବଯ୍ଯଧୀନାଃ ସ୍ମ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ବରଦାନଂ ସ୍ମରସ୍ବ ନଃ ॥ 5-8-23 (31887)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-8-24x (3350)
କ୍ଷିପ୍ରମେଷ୍ଯାମି ଭଦ୍ରଂ ତେ ଗଚ୍ଛସ୍ବ ସ୍ବପୁରଂ ନୃପ।
` ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତୁ ପାଣ୍ଡବାନ୍ରାଜନ୍ନ ମିଥ୍ଯା କର୍ତୁମୁତ୍ସହେ ॥ 5-8-24 (31888)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-8-25x (3351)
ପର୍ଯଷ୍ବଜେତାମନ୍ଯୋନ୍ଯଂ ଶଲ୍ଯଦୁର୍ଯୋଧନାବୁଭୌ ॥ 5-8-25 (31889)
ସ ତଥା ଶଲ୍ଯମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ପୁରାଯାତ୍ସ୍ବକଂ ପୁରମ୍।
ଶଲ୍ଯୋ ଜଗାମ କୌନ୍ତେଯାନାଖ୍ଯାତୁଂ କର୍ମ ତସ୍ଯ ତତ୍ ॥ 5-8-26 (31890)
ଉପପ୍ଲାବ୍ଯଂ ସ ଗତ୍ବା ତୁ ସ୍କନ୍ଧାବାରଂ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ଚ।
ପାଣ୍ଡବାନଥ ତାନ୍ସର୍ବାଞ୍ଶଲ୍ଯସ୍ତତ୍ର ଦଦର୍ଶ ହ ॥ 5-8-27 (31891)
ଚିରାତ୍ତୁ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ରାଜାନଂ ମାତୁଲଂ ସମିତିଞ୍ଜଯମ୍।
ଆସନେଭ୍ଯଃ ସମୁତ୍ପେତୁଃ ସର୍ବେ ସହଯୁଧିଷ୍ଠିରାଃ ॥ 5-8-28 (31892)
ତଥା ଭୀମାର୍ଜୁନୌ ହୃଷ୍ଟୌ ସ୍ବସ୍ତ୍ରୀଯୌ ଚ ଯମାବୁଭୌ ।
ଦ୍ରୌପଦୀ ଚ ସୁଭଦ୍ରା ଚ ଅଭିମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ଭାରତ ॥ 5-8-29 (31893)
ସମେତ୍ଯ ଚ ମହାପାହୁଂ ଶଲ୍ଯଂ ପାଣ୍ଡୁସୁତସ୍ତଦା ।
ପାଦ୍ଯମର୍ଘ୍ଯଂ ଚ ଗାଂ ଚୈବ ପ୍ରତିଗ୍ରାହ୍ଯ ପୁରୋଧସା ॥ 5-8-30 (31894)
କତାଞ୍ଜଲିରଦୀନାତ୍ମା ଧର୍ମାତ୍ମା ଶଲ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍।
ସ୍ବାଗତଂ ତେଽସ୍ତୁ ବୈ ରାଜନ୍ନେତଦାସନମାସ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-8-31 (31895)
ତତୋ ନ୍ଯଷୀଦଚ୍ଛଲ୍ଯଶ୍ଚ କାଞ୍ଚନେ ପରମାସନେ ।
ତତ୍ର ପାଦ୍ଯଥାର୍ଘ୍ଯଂ ଚ ନ୍ଯବେଦଯତ ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-8-32 (31896)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-8-33x (3352)
ଦୁଃଖସ୍ଯୈତସ୍ଯ ମହତୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରକୃତସ୍ଯ ବୈ।
ଅବାପ୍ସ୍ଯସି ଫଲଂ ରାଜନ୍ହତ୍ବା ଶତ୍ରୂନ୍ପରନ୍ତପ ॥ 5-8-33 (31897)
ବିଦିତଂ ତେ ମହାରାଜ ଲୋକତନ୍ତ୍ରଂ ନରାଧିପ ।
ତସ୍ମାଲ୍ଲୋକକୃତଂ କିଞ୍ଚିତ୍ତବ ତାତ ନ ବିଦ୍ଯତେ ॥ 5-8-34 (31898)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-8-35x (3353)
ନିବେଦ୍ଯ ଚାର୍ଘ୍ଯଂ ବିଧିବନ୍ମଦ୍ରରାଜାଯ ଭାରତ।
କୁଶଲଂ ପାଣ୍ଡବୋଽପୃଚ୍ଛଚ୍ଛଲ୍ଯଂ ସର୍ବସୁଖାବହମ୍ ॥ 5-8-35 (31899)
ସ ତୈଃ ପରିବୃତଃ ସର୍ବୈଃ ପାଣ୍ଡବୈର୍ଧର୍ମଚାରିଭିଃ ।
ଆସନେ ଚୋପବିଷ୍ଟଃ ସ ଶଲ୍ଯଃ ପାର୍ଥମଥାବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-8-36 (31900)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-8-37x (3354)
କୁଶଲଂ ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ସର୍ବତ୍ର କୁରୁନନ୍ଦନ ।
ଅରଣ୍ଯବାସାଦ୍ଦିଷ୍ଟ୍ଯାଽସି ବିମୁକ୍ତୋ ଜଯତାଂ ବର ॥ 5-8-37 (31901)
ଦୁଷ୍କରଂ ତେ କୃତଂ ରାଜନ୍ନିର୍ଜନେ ଗହନେ ବନେ।
ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ କୌନ୍ତେଯ କୃଷ୍ଣାଯା ଚାନଯାଽନଘ ॥ 5-8-38 (31902)
ଅଜ୍ଞାତବାସଂ ଘୋରଂ ଚ ବସତା ଦୁଷ୍କରଂ କୃତମ୍ ।
ଦୁଃଖମେବ କୁତଃ ସୌଖ୍ଯଂ ରାଜ୍ଯଭ୍ରଷ୍ଟସ୍ଯ ଭାରତ ॥ 5-8-39 (31903)
ସତ୍ଯେ ତପସି ଦାନେ ଚ ତବ ବୁଦ୍ଧିର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର ।
କ୍ଷମା ଦମଶ୍ଚାହିଂସା ଚ ସତ୍ଯଂ ଚୈବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ॥ 5-8-40 (31904)
ଅଦ୍ଭୁତଶ୍ଚ ପୁନର୍ଲୋକସ୍ତ୍ବଯି ରାଜନ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ।
ମୃଦୁର୍ବଦାନ୍ଯୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯୋ ଦାନ୍ତୋ ଧର୍ମପରାଯଣଃ ॥ 5-8-41 (31905)
ଧର୍ମାସ୍ତେ ବିଦିତା ରାଜନ୍ବହବୋ ଲୋକସାକ୍ଷିକାଃ ।
ସର୍ବଂ ଜଗଦିଦଂ ତାତ ବିଦିତଂ ତେ ପରନ୍ତପ ॥ 5-8-42 (31906)
ମୁଦିତଶ୍ଚ ପୁନର୍ଲୋକସ୍ତ୍ବଯି ରାଜନ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠିତେ ।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା କୃଚ୍ଛ୍ରମିଦଂ ରାଜନ୍ପାରିତଂ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-8-43 (31907)
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ପଶ୍ଯାମି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଧର୍ମାତ୍ମାନଂ ସହାନୁଗମ୍।
ନିସ୍ତୀର୍ଣଦୁଷ୍କରଂ ରାଜଂସ୍ତ୍ବାଂ ଧର୍ମନିଚଯଂ ପ୍ରଭୋ ॥ 5-8-44 (31908)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-8-45x (3355)
ତତୋଽସ୍ଯାକଥଯଦ୍ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନସମାଗମମ୍।
ତଚ୍ଚ ଶୁଶ୍ରୂଷିତଂ ସର୍ବଂ ବରଦାନଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-8-45 (31909)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-8-46x (3356)
ସୁକୃତଂ ତେ କୃତଂ ରାଜନ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଟେନାନ୍ତରାତ୍ମନା ।
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ଯଦ୍ବୀର ତ୍ବଯା ବାଚା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତମ୍ ॥ 5-8-46 (31910)
ଏକଂ ତ୍ବିଚ୍ଛାମି ଭଦ୍ରଂ ତେ କ୍ରିଯମାଣଂ ମହୀପତେ ।
ରାଜନ୍ନକର୍ତବ୍ଯମପି କର୍ତୁମର୍ହସି ସତ୍ତମ ॥ 5-8-47 (31911)
ମମ ତ୍ବବେକ୍ଷଯା ବୀର ଶୃଣୁ ବିଜ୍ଞାପଯାମି ତେ।
ଭବାନିହ ମହାରାଜ ବାସୁଦେବସମୋ ଯୁଧି ॥ 5-8-48 (31912)
କର୍ଣାର୍ଜୁନାଭ୍ଯାଂ ସଂପ୍ରାପ୍ତେ ଦ୍ବୈରଥେ ରାଜସତ୍ତମ ।
କର୍ଣସ୍ଯ ଭବତା କାର୍ଯଂ ସାରଥ୍ଯଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ॥ 5-8-49 (31913)
ତତ୍ର ପାଲ୍ଯୋଽର୍ଜୁନୋ ରାଜନ୍ଯଦି ମତ୍ପ୍ରିଯମିଚ୍ଛସି।
ତେଜୋବଧଶ୍ଚ ତେ କାର୍ଯଃ ସୌତେରସ୍ମଞ୍ଜଯାବହ୍ନଃ ।
ଅକର୍ତବ୍ଯମପି ହ୍ଯେତତ୍କର୍ମୁମର୍ହସି ମାତୁଲ ॥ 5-8-50 (31914)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-8-51x (3357)
ଶ୍ରୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ଭଦ୍ରଂ ତେ ଯଦ୍ବ୍ରବୀଷି ମହାତ୍ମନଃ ।
ତେଜୋବଧନିମିତ୍ତଂ ମାଂ ସୂତପୁତ୍ରସ୍ଯ ସଙ୍ଗମେ ॥ 5-8-51 (31915)
ଅହଂ ତସ୍ଯ ଭବିଷ୍ଯାମି ସଙ୍ଘ୍ରାମେ ସାରଥିର୍ଧ୍ରୁବମ୍।
ବାସୁଦେବେନ ହି ସମଂ ନିତ୍ଯଂ ମାଂ ସୋଽଭିମନ୍ଯତୋ ॥ 5-8-52 (31916)
ତସ୍ଯାହଂ କୁରୁଶାର୍ଦୂଲ ପ୍ରତୀପମହିତଂ ବଚଃ।
ଧ୍ରୁବଂ ସଂକଥଯିଷ୍ଯାମି ଯୋଦ୍ଧୁକାମସ୍ଯ ସଂଯୁଗେ ॥ 5-8-53 (31917)
ଯଥା ସ ହୃତଦର୍ପଶ୍ଚ ହୃତତେଜାଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବ ।
ଭବିଷ୍ଯତି ସୁଖଂ ହନ୍ତୁଂ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ 5-8-54 (31918)
ଏବମେତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ଯଥା ତାତ ତ୍ବମାତ୍ଥ ମାମ୍।
ଯଚ୍ଚାନ୍ଯଦପି ଶକ୍ଷ୍ଯାମି ତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ତେ ପ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-8-55 (31919)
ଯଚ୍ଚ ଦୁଃଖଂ ତ୍ବଯା ପ୍ରାପ୍ତଂ ଦ୍ଯୂତେ ବୈ କୃଷ୍ଣଯା ସହ।
ପରୁଷାଣି ଚ ବାକ୍ଯାନି ସୂତପୁତ୍ରକୃତାନି ବୈ ॥ 5-8-56 (31920)
ଜଟାସୁରାତ୍ପରିକ୍ଲେଶଃ କୀଚକାଚ୍ଚ ମହାଦ୍ଯୁତେ।
ଦ୍ରୌପଦ୍ଯାଽଧିଗତଂ ସର୍ବଂ ଦମଯନ୍ତ୍ଯା ଯଥାଽଶୁଭମ୍ ॥ 5-8-57 (31921)
ସର୍ବଂ ଦୁଃଖମିଦଂ ବୀର ସୁଖୋଦର୍କଂ ଭବିଷ୍ଯତି।
ନାତ୍ର ମନ୍ଯୁସ୍ତ୍ବଯା କାର୍ଯୋ ବିଧିର୍ହି ବଲବତ୍ତରଃ ॥ 5-8-58 (31922)
ଦୁଃଖାନି ହି ମହାତ୍ମାନଃ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି ଯୁଧିଷ୍ଠିର।
ଦେବୈରପି ହି ଦୁଃଖାନି ପ୍ରାପ୍ତାନି ଜଗତୀପତେ ॥ 5-8-59 (31923)
ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ଶ୍ରୂଯତେ ରାଜନ୍ସଭାର୍ଯେଣ ମହାତ୍ମନା ।
ଅନୁଭୂତଂ ମହଦ୍ଦୁଃଖଂ ଦେବରାଜେନ ଭାରତ ॥ ॥ 5-8-60 (31924)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-8-27 ଉପପ୍ଲାବ୍ଯଂ ବିରାଟନଗରସ୍ଯ ପ୍ରଦେଶବିଶେଷମ୍। ସ୍କନ୍ଧାବାରଂ ସେନାନିବେଶସ୍ଥାନମ୍ ॥ 5-8-53 ପ୍ରତୀପଂ ପ୍ରସଙ୍ଗପ୍ରତିକୂଲମ୍ । ଅହିତଂ ପରିଣାମବିରୁଦ୍ଧମ୍ ॥ 5-8-58 ମନ୍ଯୁର୍ଦୈନ୍ଯମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 009
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.9. ଅଧ୍ଯାଯଃ 009
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶଲ୍ଯେନ ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯାପି ଦୁଃଖାନୁଭବେ କଥିତେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରପୃଚ୍ଛଯା ତେନ ବିସ୍ତରେଣ ତତ୍କଥନୋପକ୍ରମଃ ॥ 1 ॥ ଇନ୍ଦ୍ରଜିଘାଂସଯା ତ୍ବଷ୍ଟ୍ରା ସୃଷ୍ଟସ୍ଯ ତ୍ରିଶିରସୋ ବିଶ୍ବରୂପସ୍ଯ ତପୋଭଙ୍ଗାଯ ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ଅପ୍ସରସାଂ ପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 2 ॥ ଅପ୍ସରୋଭିସ୍ତସ୍ଯାଧର୍ଷଣୀଯତ୍ବେ ଜ୍ଞାତେ ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ବଜ୍ରପାତନାତ୍ତସ୍ଯ ହନନମ୍ ॥ 3 ॥ ହତେପି ତସ୍ମିନ୍ ଜୀବତୀବ ଦୃଶ୍ଯମାନେ ଭଯାଦିନ୍ଦ୍ରପ୍ରାର୍ଥନଯା ଯଦୃଚ୍ଛଯା ଆଗତେନ ତକ୍ଷ୍ଣା ତଚ୍ଛିରଶ୍ଛେଦନମ୍ ॥ 4 ॥ ବିଶ୍ବରୂପହନନକୁପିତେନ ତ୍ବଷ୍ଟ୍ରା ପୁନରିନ୍ଦ୍ରବଧାଯ ବୃତ୍ରସ୍ଯୋତ୍ପାଦନମ୍ ॥ 5 ॥ ବୃତ୍ରେଣେନ୍ଦ୍ରେ ପରାଜିତେ ସେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ଦେବାନାଂ ବିଷ୍ଣୁଂ ପ୍ରତି ଗମନମ୍ ॥ 6 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-9-0 (31925)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-9-0x (3358)
କଥମିନ୍ଦ୍ରେଣ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସଭାର୍ଯେଣ ମହାତ୍ମନା ।
ଦୁଃଖଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ ପରଂ ଘୋରମେତଦିଚ୍ଛାମି ବେଦିତୁମ୍ ॥ 5-9-1 (31926)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-9-2x (3359)
ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ପୁରାବୃତ୍ତମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍।
ସଭାର୍ଯେଣ ଯଥା ପ୍ରାପ୍ତଂ ଦୁଃଖମିନ୍ଦ୍ରେଣ ଭାରତ ॥ 5-9-2 (31927)
ତ୍ବଷ୍ଟା ପ୍ରଜାପତିର୍ହ୍ଯାସୀଦ୍ଦେବଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ମହାତପାଃ ।
ସ ପୁତ୍ରଂ ବୈ ତ୍ରିଶିରସମିନ୍ଦ୍ରଦ୍ରୋହାତ୍କିଲାସୃଜତ୍ ॥ 5-9-3 (31928)
ଐନ୍ଦ୍ରଂ ସ ପ୍ରାର୍ଥଯତ୍ସ୍ଥାନଂ ବିଶ୍ବରୂପୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ।
ତୈସ୍ତ୍ରିଭିର୍ବଦନୈର୍ଘୋରୈଃ ସୂର୍ଯେନ୍ଦୁଜ୍ବଲନୋପମୈଃ ॥ 5-9-4 (31929)
ବେଦାନେକେନ ସୋଽଧୀତେ ସୁରାମେକେନ ଚାପିବତ୍।
ଏକେନ ଚ ଦିଶଃ ସର୍ବାଃ ପିବନ୍ନିବ ନିରୀକ୍ଷତେ ॥ 5-9-5 (31930)
ସ ତପସ୍ବୀ ମୁଦୁର୍ଦାନ୍ତୋ ଧର୍ମେ ତପସି ଚୋଦ୍ଯତଃ ।
ତପସ୍ତସ୍ଯ ମହତ୍ତୀବ୍ରଂ ସୁଦୁଶ୍ଚରମରିନ୍ଦମ ॥ 5-9-6 (31931)
ତସ୍ଯ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତପୋବୀର୍ଯଂ ସତ୍ଯଂ ଚାମିତତେଜସଃ ।
ବିଷାଦମଗମଚ୍ଛକ୍ର ଇନ୍ଦ୍ରୋଽଯଂ ମା ଭବେଦିତି ॥ 5-9-7 (31932)
କଥଂ ସଜ୍ଜେଚ୍ଚ ଭୋଗେଷୁ ନ ଚ ତପ୍ଯେନ୍ମହତ୍ତପଃ ।
ବିବର୍ଧମାନସ୍ତ୍ରିଶିରାଃ ସର୍ବଂ ହି ଭୁବନଂ ଗ୍ରସେତ୍ ॥ 5-9-8 (31933)
ଇତି ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ବହୁଧା ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ଭରତର୍ଷଭ ।
ଆଜ୍ଞାପଯତ୍ସୋଽପ୍ସରସସ୍ତ୍ବଷ୍ଟୃପୁତ୍ରପ୍ରଲୋଭନେ ॥ 5-9-9 (31934)
ଯଥା ସ ସଜ୍ଜେତ୍ରିଶିରାଃ କାମଭୋଗେଷୁ ବୈ ଭୃଶମ୍ ।
କ୍ଷିପ୍ରଂ କୁରୁତ ଗଚ୍ଛଧ୍ବଂ ପ୍ରଲୋଭଯତ ମାଚିରମ୍ ॥ 5-9-10 (31935)
ଶୃଙ୍ଗାରବେଷାଃ ସୁଶ୍ରୋଣ୍ଯୋ ହାରୈର୍ଯୁକ୍ତା ମନୋହରୈଃ ।
ହାବଭାବସମାଯୁକ୍ତାଃ ସର୍ବାଃ ସୌନ୍ଦର୍ଯଶୋଭିତାଃ ॥ 5-9-11 (31936)
ପ୍ରଲୋଭଯତ ଭଦ୍ରଂ ବଃ ଶମଯଧ୍ବଂ ଭଯଂ ମମ।
ଅସ୍ବସ୍ଥଂ ହ୍ଯାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ଲକ୍ଷଯାମି ବରାଙ୍ଗନାଃ ॥ 5-9-12 (31937)
ଭଯଂ ତନ୍ମେ ମହାଘୋରଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ନାଶଯତାବଲାଃ । 5-9-13 (31938)
ଅପ୍ସରସ ଊଚୁଃ।
ତଥା ଯତ୍ନଂ କରିଷ୍ଯାମଃ ଶକ୍ର ତସ୍ଯ ପ୍ରଲୋଭନେ।
ଯଥା ନାବାପ୍ସ୍ଯସି ଭଯଂ ତସ୍ମାଦ୍ବଲନିଷୂଦନ ॥ 5-9-13x (3360)
ନିର୍ଦହନ୍ନିବ ଚକ୍ଷୁର୍ଭ୍ଯାଂ ଯୋଽସାବାସ୍ତେ ତପୋନିଧିଃ।
ତଂ ପ୍ରଲୋଯିତୁଂ ଦେବ ଗଚ୍ଛାମଃ ସହିତା ବଯମ୍ ॥ 5-9-14 (31939)
ଯତିଷ୍ଯାମୋ ବଶେ କର୍ତୁଂ ବ୍ଯପନେତୁଂ ଚ ତେ ଭଯମ୍ । 5-9-15 (31940)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ।
ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ତାସ୍ତ୍ବନୁଜ୍ଞାତା ଜଗ୍ମୁସ୍ତ୍ରିଶିରସୋଽନ୍ତିକମ୍।
ତତ୍ର ତା ବିବିଧୈର୍ଭାବୈର୍ଲୋଭଯନ୍ତ୍ଯୋ ବରାଙ୍ଗନାଃ ॥ 5-9-15x (3361)
ନୃତ୍ତଂ ସଂଦର୍ଶଯାମାସୁସ୍ତଥୈବାଙ୍ଗେଷୁ ସୌଷ୍ଠବମ୍।
ନାଭ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍ପ୍ରହର୍ଷଂ ତାଃ ସ ପଶ୍ଯନ୍ସୁମହାତପାଃ ॥ 5-9-16 (31941)
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ବଶେ କୃତ୍ବା ପୂର୍ଣସାଗରସନ୍ନିଭଃ।
ତାସ୍ତୁ ଯତ୍ନଂ ପରଂ କୃତ୍ବା ପୁନଃ ଶକ୍ରମୁପସ୍ଥିତାଃ ॥ 5-9-17 (31942)
କୃତାଞ୍ଜଲିପୁଟାଃ ସର୍ବା ଦେବରାଜମଥାବ୍ରୁବନ୍।
ନ ସ ଶକ୍ଯଃ ସୁଦୁର୍ଧର୍ଷୋ ଧୈର୍ଯାଚ୍ଚାଲଯିତୁଂ ପ୍ରଭୋ ॥ 5-9-18 (31943)
ଯତ୍ତେ କାର୍ଯଂ ମହାଭାଗ କ୍ରିଯତାଂ ତଦନନ୍ତରମ୍ ।
ସଂପୂଜ୍ଯାପ୍ସରସଃ ଶକ୍ରୋ ବିସୃଜ୍ଯ ଚ ମହାମତିଃ ॥ 5-9-19 (31944)
ଚିନ୍ତଯାମାସ ତସ୍ଯୈବ ବଧୋପାଯଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର।
ସ ତୂଷ୍ଣୀଂ ଚିନ୍ତଯନ୍ବୀରୋ ଦେବରାଜଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ॥ 5-9-20 (31945)
ବିନିଶ୍ଚିତମତିର୍ଧୀମାନ୍ବଧେ ତ୍ରିଶିରସୋଽଭବତ୍।
ବଜ୍ରମସ୍ଯ କ୍ଷିପାମ୍ଯଦ୍ଯ ସ କ୍ଷିପ୍ରଂ ନଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-9-21 (31946)
ଶତ୍ରୁଃ ପ୍ରବୃଦ୍ଧୋ ନୋପେକ୍ଷ୍ଯୋ ଦୁର୍ବଲୋଽପି ବଲୀଯସା।
ଶାସ୍ତ୍ରବୁଦ୍ଧ୍ଯା ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ କୃତ୍ବା ବୁଦ୍ଧିଂ ବଧେ ଦୃଢାମ୍ ॥ 5-9-22 (31947)
ଅଥ ବୈଶ୍ବାନରନିଭଂ ଘୋରରୂପଂ ଭଯାବହମ୍।
ମୁମୋଚ ବଜ୍ରଂ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧଃ ଶକ୍ରସ୍ତ୍ରିଶିରସଂ ପ୍ରତି ॥ 5-9-23 (31948)
ସ ପପାତ ହତସ୍ତେନ ବଜ୍ରେଣ ଦୃଢମାହତଃ।
ପର୍ବତସ୍ଯେବ ଶିଖରଂ ପ୍ରଣୁନ୍ନଂ ମେଦିନୀତଲେ ॥ 5-9-24 (31949)
ତଂ ତୁ ବଜ୍ରହତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଶଯାନମଚଲୋପମମ୍।
ନ ଶର୍ମ ଲେଭେ ଦେବେନ୍ଦ୍ରୋ ଦୀପିତତସ୍ତସ୍ଯ ତେଜସା ॥ 5-9-25 (31950)
ହତୋଽପି ଦୀପ୍ତତେଜାଃ ସ ଜୀବନ୍ନିବ ହି ଦୃଶ୍ଯତେ।
ଘାତିତସ୍ଯ ଶିରାଂସ୍ଯାଜୌ ଜୀବନ୍ତୀବାଦ୍ଭୁତାନି ବୈ ॥ 5-9-26 (31951)
` ଶିରାଂସି ତସ୍ଯାଜାଯନ୍ତ ତ୍ରୀଣ୍ଯେବ ଶକୁନାସ୍ତ୍ରଯଃ।
ତିତ୍ତିରିଃ କଲବିଙ୍କଶ୍ଚ ତଥୈବ ଚ କପିଞ୍ଜଲଃ ।
ବିଶ୍ବରୂପଶିରାଂସ୍ଯେବ ଜାଯନ୍ତେ ତାନି ଭାରତ ' ॥ 5-9-27 (31952)
ତତୋଽତିଭୀତଗାତ୍ରସ୍ତୁ ଶକ୍ର ଆସ୍ତେ ବିଚାରଯନ୍।
ଅଥାଜଗାମ ପରଶୁଂ ସ୍କନ୍ଧେନାଦାଯ ବର୍ଧକିଃ ॥ 5-9-28 (31953)
ତଦରଣ୍ଯଂ ମହାରାଜ ଯତ୍ରାସ୍ତେଽସୌ ନିପାତିତଃ ।
ସ ଭୀତସ୍ତତ୍ର ତକ୍ଷାଣଂ ଘଟମାନଂ ଶଚୀପତିଃ ॥ 5-9-29 (31954)
ଅପଶ୍ଯଦବ୍ରବୀଚ୍ଚୈନଂ ସତ୍ବରଂ ପାକଶାସନଃ ।
କ୍ଷିପ୍ରଂ ଛିନ୍ଧି ଶିରାଂସ୍ଯସ୍ଯ କୁରୁଷ୍ବ ବଚନଂ ମମ ॥ 5-9-30 (31955)
ତକ୍ଷୋବାଚ। 5-9-31x (3362)
ମହାସ୍କନ୍ଧୋ ଭୃଶଂ ହ୍ଯେଷ ପରଶୁର୍ନଭବିଷ୍ଯତି।
କର୍ତୁଂ ଚାହଂ ନ ଶକ୍ଷ୍ଯାମି କର୍ମ ରାଦ୍ଭିର୍ବିଗର୍ହିତମ୍ ॥ 5-9-31 (31956)
ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 5-9-32x (3363)
ମା ଭୈସ୍ତ୍ବଂ ଶୀଘ୍ରମେତଦ୍ବୈ କୁରୁଷ୍ବ ବଚନଂ ମମ।
ମତ୍ପ୍ରସାଦାଦ୍ଧି ତେ ଶସ୍ତ୍ରଂ ବଜ୍ରକଲ୍ପଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-9-32 (31957)
ତକ୍ଷୋବାଚ। 5-9-33x (3364)
କଂ ଭବନ୍ତମହଂ ବିଦ୍ଯାଂ ଘୋରକର୍ମାଣମଦ୍ଯ ବୈ।
ଏତଦିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ଶ୍ରୋତୁଂ ତତ୍ତ୍ବେନ କଥଯସ୍ବ ମେ ॥ 5-9-33 (31958)
ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 5-9-34x (3365)
ଅହମିନ୍ଦ୍ରୋ ଦେବରାଜସ୍ତକ୍ଷନ୍ବିଦିତମସ୍ତୁ ତେ।
କୁରୁଷ୍ବୈତଦ୍ଯଥୋକ୍ତଂ ମେ ତକ୍ଷନ୍ମାଽତ୍ର ବିଚାରଯ ॥ 5-9-34 (31959)
` ମଯା ହି ନିହତଃ ଶେତେ ତ୍ରିଶିରାସ୍ତ୍ବଂ ଚ ବିଦ୍ବି ବୈ। 5-9-35 (31960)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ।
ସ ପ୍ରହ୍ବଃ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିର୍ଭୂତ୍ବା ଇଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍' ॥ 5-9-35x (3366)
କ୍ରୂରେଣ ନାପତ୍ରପସେ କଥଂ ଶକ୍ରେହ କର୍ମଣା।
ଋଷିପୁତ୍ରମିମଂ ହତ୍ବା ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାଭଯଂ ନ ତେ ॥ 5-9-36 (31961)
ଶକ୍ର ଉବାଚ। 5-9-37x (3367)
ପଶ୍ଚାଦ୍ଧର୍ମଂ ଚରିଷ୍ଯାମି ପାବନାର୍ଥ ସୁଦୁଶ୍ଚରମ୍।
ଶତ୍ରୁରେଷ ମହାବୀର୍ଯୋ ବଜ୍ରେଣ ନିହତୋ ମଯା ॥ 5-9-37 (31962)
ଅଦ୍ଯାପି ଚାହମୁଦ୍ବିଗ୍ନସ୍ତକ୍ଷନ୍ନସ୍ମାଦ୍ବିଭେମି ବୈ।
କ୍ଷିପ୍ରଂ ଛିନ୍ଧି ଶିରାଂସି ତ୍ବଂ କରିଷ୍ଯେଽନୁଗ୍ରହଂ ତବ ॥ 5-9-38 (31963)
ଶିରଃ ପଶୋସ୍ତେ ଦାସ୍ଯନ୍ତି ଭାଗଂ ଯଜ୍ଞେଷୁ ମାନବାଃ ।
ଏଷ ତେଽନୁଗ୍ରହସ୍ତକ୍ଷନ୍କ୍ଷିପ୍ରଂ କୁରୁ ମମ ପ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-9-39 (31964)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-9-40x (3368)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ତକ୍ଷା ସ ମହେନ୍ଦ୍ରବଚନାତ୍ତଦା।
ଶିରାଂସ୍ଯଥ ତ୍ରିଶିରସଃ କୁଠାରେଣାଚ୍ଛିନତ୍ତଦା॥ 5-9-40 (31965)
ନିକୃତ୍ତେଷୁ ତତସ୍ତେଷୁ ନିଷ୍କ୍ରାମନ୍ନଣ୍ଡଜାସ୍ତ୍ବଥ।
କପିଞ୍ଜଲାସ୍ତିତ୍ତିରାଶ୍ଚ କଲବିଙ୍କାଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-9-41 (31966)
ଯେନ ବେଦାନଧୀତେ ସ୍ମ ପିବତେ ସୋମମେବ ଚ।
ତସ୍ମାଦ୍ବକ୍ରାର୍ଦ୍ବିନିଶ୍ଚେରୁଃ କ୍ଷିପ୍ରଂ ତସ୍ଯ କପିଞ୍ଜଲାଃ ॥ 5-9-42 (31967)
ଯେନ ସର୍ବା ଦିଶୋ ରାଜନ୍ପିବନ୍ନିବ ନୀରୀକ୍ଷତେ।
ତସ୍ମାଦ୍ବକ୍ରାଦ୍ବିନିଶ୍ଚେରୁସ୍ତିତ୍ତିରାସ୍ତସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବ ॥ 5-9-43 (31968)
ଯତ୍ସୁରାପଂ ତୁ ତସ୍ଯାସୀଦ୍ବକ୍ରଂ ତ୍ରିଶିରସସ୍ତଦା।
କଲବିଙ୍କାଃ ସମୁତ୍ପେତୁଃ ଶ୍ଯେନାଶ୍ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-9-44 (31969)
ତତସ୍ତେଷୁ ନିକୃତ୍ତେଷୁ ବିଜ୍ବରୋ ମଘବାନଥ।
`ତକ୍ଷ୍ଣେ ତଥା ବରଂ ଦତ୍ତ୍ବା ପ୍ରହୃଷ୍ଟସ୍ତ୍ରିଦଶେଶ୍ବରଃ ॥' 5-9-45 (31970)
ଜଗାମ ତ୍ରିଦିବଂ ଦେବସ୍ତକ୍ଷାଽପି ସ୍ବଗୃହାନ୍ଯଯୌ।
ମେନେ କୃତାର୍ଥମାତ୍ମାନଂ ହତ୍ବା ଶତ୍ରୁଂ ସୁରାରିହା ॥ 5-9-46 (31971)
` ତକ୍ଷାପି ସ୍ବଗୃହଂ ଗତ୍ବା ନୈବ ଶଂସତି କସ୍ଯଚିତ୍।
ଅଥୈନଂ ନାଭିଜାନନ୍ତି ବର୍ଷମେକଂ ତଥାଗତମ୍ ॥ 5-9-47 (31972)
ଅଥ ସଂବତ୍ସରେ ପୂର୍ଣେ ଭୂତାଃ ପଶୁପତେଃ ପ୍ରଭୋ।
ତମାକ୍ରୋଶନ୍ତ ମଘବାନ୍ନଃ ପ୍ରଭୁର୍ବ୍ରହ୍ମହା ଇତି। 5-9-48 (31973)
ତତ ଇନ୍ଦ୍ରୋ ବ୍ରତଂ ଘୋରମାଚରତ୍ପାକଶାସନଃ।
ତପସା ଚ ସୁସଂଯୁକ୍ତଃ ସହ ଦେବୈର୍ମରୁଦ୍ଗଣୈଃ ॥ 5-9-49 (31974)
ସମୁଦ୍ରେଷୁ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଚ ବନସ୍ପତିଷୁ ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ଚ।
ବିଭଜ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାଂ ଚ ତାନ୍ବରୈରପ୍ଯଯୋଜଯତ୍ ॥ 5-9-50 (31975)
ବରଦସ୍ତୁ ବରଂ ଦତ୍ତ୍ବା ପୃଥିବ୍ଯୈ ସାଗରାଯ ଚ।
ବନସ୍ପତିଭ୍ଯଃ ସ୍ତ୍ରୀଭ୍ଯଶ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାଂ ନୁନୋଦ ତାମ୍॥ 5-9-51 (31976)
ତତସ୍ତୁ ଶୁଦ୍ଧୋ ଭଗବାନ୍ଦେବୈର୍ଲୋକୈଶ୍ଚ ପୂଜିତଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଥାନମୁପାତିଷ୍ଠତ୍ପୂଜ୍ଯମାନୋ ମହର୍ଷିଭିଃ' ॥ 5-9-52 (31977)
ତ୍ବଷ୍ଟା ପ୍ରଜାପତିଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଶକ୍ରେଣାଥ ହତଂ ସୁତମ୍।
କ୍ରୋଧସଂରକ୍ତନଯନ ଇଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-9-53 (31978)
ତ୍ବଷ୍ଟୋବାଚ। 5-9-54x (3369)
ତପ୍ଯମାନଂ ତପୋ ନିତ୍ଯଂ କ୍ଷାନ୍ତଂ ଦାନ୍ତଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯମ୍।
ବିନାଽପରାଧେନ ଯତଃ ପୁତ୍ରଂ ହିଂସିତବାନ୍ମମ ॥ 5-9-54 (31979)
ତସ୍ମାଚ୍ଛକ୍ରବିନାଶାଯ ବୃତ୍ରମୁତ୍ପାଦଯାମ୍ଯହମ୍।
ଲୋକାଃ ପଶ୍ଯନ୍ତୁ ମେ ବୀର୍ଯଂ ତପସଶ୍ଚ ବଲଂ ମହମ୍ ।
ସ ଚ ପଶ୍ଯତୁ ଦେବେନ୍ଦ୍ରୋ ଦୁରାତ୍ମା ପାପଚେତନଃ ॥ 5-9-55 (31980)
ଉପସ୍ପୃଶ୍ଯ ତତଃ କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ତପସ୍ବୀ ସୁମହାଯଶାଃ ।
ଅଗ୍ନୌ ହୁତ୍ବା ସମୁତ୍ପାଦ୍ଯ ଘୋରଂ ବୃତ୍ରମୁବାଚ ହ ॥ 5-9-56 (31981)
ଇନ୍ଦ୍ରଶତ୍ରୋ ବିବର୍ଧସ୍ବ ପ୍ରଭାବାତ୍ତପସୋ ମମ।
ସୋଽବର୍ଘତ ଦିବଂ ସ୍ତବ୍ଧ୍ବା ସୂର୍ଯବୈଶ୍ବାନରୋପମଃ ॥ 5-9-57 (31982)
କିଂ କରୋମୀତି ଚୋବାଚ କାଲସୂର୍ଯ ଇବୋଦିତଃ।
ଶକ୍ରଂ ଜହୀତି ଚାପ୍ଯୁକ୍ତୋ ଜଗାମ ତ୍ରିଦିବଂ ତତଃ ॥ 5-9-58 (31983)
ତତୋ ଯୁଦ୍ଧଂ ସମଭବଦ୍ବୃତ୍ରବାସବଯୋର୍ମହତ୍।
ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧଯୋର୍ମହାଘୋରଂ ପ୍ରସକ୍ତଂ କୁରୁସତ୍ତମ ॥ 5-9-59 (31984)
ତତୋ ଜଗ୍ରାହ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଂ ବୃତ୍ରୋ ବୀରଃ ଶତକ୍ରତୁମ୍ ।
ଅପାବୃତ୍ଯାକ୍ଷିପଦ୍ବକ୍ରେ ଶକ୍ରଂ କୋପସମନ୍ବିତଃ ॥ 5-9-60 (31985)
ଗ୍ରସ୍ତେ ବୃତ୍ରେଣ ଶକ୍ରେ ତୁ ସଂଭ୍ରାନ୍ତାସ୍ତ୍ରିଦିବେଶ୍ବରାଃ।
ଅସୃଜଂସ୍ତେ ମହାସତ୍ବା ଜୃମ୍ଭିକାଂ ବୃତ୍ରନାଶିନୀମ୍ ॥ 5-9-61 (31986)
ବିଜୃମ୍ଭମାଣସ୍ଯ ତତୋ ବୃତ୍ରସ୍ଯାସ୍ଯାଦପାବୃତାତ୍।
ସ୍ବାନ୍ଯଙ୍ଗାନ୍ଯଭିସଂକ୍ଷିପ୍ଯ ନିଷ୍କ୍ରାନ୍ତୋ ବଲନାଶନଃ ॥ 5-9-62 (31987)
ତତଃ ପ୍ରଭୃତି ଲୋକସ୍ଯ ଜୃମ୍ଭିକା ପ୍ରାଣିସଂଶ୍ରିତା।
ଜହୃଷୁଶ୍ଚ ସୁରାଃ ସର୍ବେ ଶକ୍ରଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବିନିଃସୃତମ୍ ॥ 5-9-63 (31988)
ତତଃ ପ୍ରବବୃତେ ଯୁଦ୍ଧଂ ବୃତ୍ରବାସବଯୋଃ ପୁନଃ ।
ସଂରବ୍ଧଯୋସ୍ତଦା ଘୋରଂ ସୁଚିରଂ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-9-64 (31989)
ଯଦା ବ୍ଯବର୍ଧତ ରଣେ ବୃତ୍ରୋ ବଲସମନ୍ବିତଃ।
ତ୍ବଷ୍ଟୁସ୍ତେଜୋବଲାବିଦ୍ଧସ୍ତଦା ଶକ୍ରୋ ନ୍ଯବର୍ତତ। 5-9-65 (31990)
ନିବୃତ୍ତେ ଚ ତଦା ଦେବା ବିଷାଦମଗମନ୍ପରମ୍ ।
ସମେତ୍ଯ ସହ ଶକ୍ରେଣ ତ୍ବଷ୍ଟୁସ୍ତେଜୋବିମୋହିତାଃ ॥ 5-9-66 (31991)
ଅମନ୍ତ୍ରଯନ୍ତ ତେ ସର୍ବେ ମୁନିଭିଃ ସହ ଭାରତ।
କିଂ କାର୍ଯମିତି ବୈ ରାଜନ୍ବିଚିନ୍ତ୍ଯ ଭଯମୋହିତାଃ ॥ 5-9-67 (31992)
ଜଗ୍ମୁଃ ସର୍ବେ ମହାତ୍ମାନଂ ମନୋଭିର୍ବିଷ୍ଣୁମବ୍ଯଯମ୍।
ଉପବିଷ୍ଟା ମନ୍ଦରାଗ୍ରେ ସର୍ବେ ବୃତ୍ରବଧେପ୍ସବଃ ॥ ॥ 5-9-68 (31993)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ନବମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-9-11 ହାବାଃ ଶୃଙ୍ଗାରଚେଷ୍ଟାଃ । ଭାବାଃ ଚିତ୍ତବିକାରା ହର୍ଷାଦଯସ୍ତର୍ଯୁକ୍ତାଃ ॥ 5-9-16 ସୌଷବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯମ୍। ପ୍ରହର୍ଷ ଲବ୍ଧଭୋଯୋଽସ୍ମୀତି ତୋଷମ୍ ॥ 5-9-28 ବର୍ଧକିଃ ତକ୍ଷା ॥ 5-9-31 ନଭବିଷ୍ଯତି ନଙ୍କ୍ଷ୍ଯତି ॥ 5-9-56 ଠପସ୍ପୃଶ୍ଯ ଆଚମ୍ଯ ॥ 5-9-60 ଅପାବୃତ୍ଯ ମୁଖଂ ସଂପ୍ରସାର୍ଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 010
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.10. ଅଧ୍ଯାଯଃ 010
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଷ୍ଣବାଜ୍ଞଯା ଋଷିଭିର୍ବୃତ୍ରସ୍ଯ ଆସୁଧାଦ୍ଯବଧ୍ଯତ୍ବବରଦାନପୂର୍ବକଂ ଇନ୍ଦ୍ରବୃତ୍ରଯୋଃ ସନ୍ଧିକରଣମ୍ ॥ 1 ॥ କଦାଚନ ସମୁଦ୍ରତୀରେ ବୃତ୍ରଂ ଦୃଷ୍ଟବତା ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ବୃତ୍ରୋପରି ସବଜ୍ରେ ଫେନେ ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ତେ ତତ୍ପ୍ରବିଷ୍ଟେନ ବିଷ୍ଣୁନା ବୃତ୍ରହନନମ୍ ॥ 2 ॥ ବୃତ୍ରବଧଜନ୍ଯବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାପୀଡିତସ୍ଯେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ସ୍ବର୍ଗାତ୍ପ୍ରବାସଃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-10-0 (31994)
ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 5-10-0x (3370)
ସର୍ବଂ ବ୍ଯାପ୍ତମିଦଂ ଦେବା ବୃତ୍ରେଣ ଜଗଦବ୍ଯଯମ୍।
ନ ହ୍ଯସ୍ଯ ସଦୃଶଂ କିଞ୍ଚିତ୍ପ୍ରତିଘାତାଯ ଯଦ୍ଭବେତ୍ ॥ 5-10-1 (31995)
ସମର୍ଥୋ ହ୍ଯଭବଂ ପୂର୍ବମସମର୍ଥୋଽସ୍ମି ସାଂପ୍ରତମ୍।
କଥଂ ନୁ କାର୍ଯଂ ଭଦ୍ରଂ ବୋ ଦୁର୍ଧର୍ଷଃ ସ ହି ମେ ମତଃ ॥ 5-10-2 (31996)
ତେଜସ୍ବୀ ଚ ମହାତ୍ମା ଚ ଯୁଦ୍ଧେ ଚାମିତବିକ୍ରମଃ ।
ଗ୍ରସେତ୍ରିଭୁବନଂ ସର୍ବଂ ସଦେବାସୁରମାନୁଷମ୍ ॥ 5-10-3 (31997)
ତସ୍ମାଦ୍ବିନିଶ୍ଚଯମିମଂ ଶୃଣୁଧ୍ବଂ ତ୍ରିଦିବୌକସଃ।
ବିଷ୍ଣୋଃ କ୍ଷଯମୁପାଗମ୍ଯ ସମେତ୍ଯ ଚ ମହାତ୍ମନା ॥ 5-10-4 (31998)
ତେନ ସଂମନ୍ତ୍ର୍ଯ ବେତ୍ସ୍ଯାମୋ ବଧୋପାଯଂ ଦୁରାତ୍ମନଃ । 5-10-5 (31999)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ।
ଏବମୁକ୍ତେ ମଘବତା ଦେବାଃ ଶର୍ଷିଗଣାସ୍ତଦା।
ଶରଣ୍ଯଂ ଶରମଂ ଦେବଂ ଜଗ୍ମୁର୍ବିଷ୍ଣୁଂ ମହାବଲମ୍ ॥ 5-10-5x (3371)
ଊଚୁଶ୍ଚ ସର୍ବେ ଦେବେଶଂ ବିଷ୍ଣୁଂ ବୃତ୍ରଭଯାର୍ଦିତାଃ।
ତ୍ରଯୋ ଲୋକାସ୍ତ୍ବଯା କ୍ରାନ୍ତାସ୍ତ୍ରିଭିର୍ବିକ୍ରମଣୈଃ ପୁରା ॥ 5-10-6 (32000)
ଅମୃତଂ ଚାହୃତଂ ବିଷ୍ଣୋ ଦୈତ୍ଯାଶ୍ଚ ନିହତା ରଣେ।
ବଲିଂ ବଦ୍ଧ୍ବା ମହାଦୈତ୍ଯଂ ଶକ୍ରୋ ଦେବାଧିପଃ କୃତଃ ॥ 5-10-7 (32001)
ତ୍ବଂ ପ୍ରଭୁଃ ସର୍ବଦେବାନାଂ ତ୍ବଯା ସର୍ବମିଦଂ ତତମ୍।
ତ୍ବଂ ହି ଦେବୋ ମହାଦେବ ସର୍ବଲୋକନମସ୍କୃତଃ ॥ 5-10-8 (32002)
ଗତିର୍ଭବ ତ୍ବଂ ଦେବାନାଂ ସେନ୍ଦ୍ରାଣାମମରୋତ୍ତମ।
ଜଗଦ୍ବ୍ଯାପ୍ତମିଦଂ ସର୍ବଂ ବୃତ୍ରେଣାସୁରସୂଦନ ॥ 5-10-9 (32003)
ବିଷ୍ଣୁରୁବାଚ। 5-10-10x (3372)
ଅବଶ୍ଯଂ କରଣୀଯଂ ମେ ଭବତାଂ ହିତମୁତ୍ତମମ୍।
ତସ୍ମାଦୁପାଯଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଥାଽସୌ ନଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-10-10 (32004)
ଗଚ୍ଛଧ୍ବଂ ସର୍ଷିଗନ୍ଧର୍ବା ଯତ୍ରାସୌ ବିଶ୍ବରୂପଧୃକ୍।
ସାମ ତସ୍ଯ ପ୍ରଯୁଞ୍ଜଧ୍ବଂ ତତ ଏନଂ ବିଜେଷ୍ଯଥ ॥ 5-10-11 (32005)
ଭବିଷ୍ଯତି ଜଯୋ ଦେବାଃ ଶକ୍ରସ୍ଯ ମମ ତେଜସା ।
ଅଦୃଶ୍ଯଶ୍ଚ ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯାମି ବଜ୍ରେ ହ୍ଯସ୍ଯାଯୁଧୋତ୍ତମେ ॥ 5-10-12 (32006)
ଗଚ୍ଛଧ୍ବମୃଷିଭିଃ ସାର୍ଧଂ ଗନ୍ଧର୍ବୈଶ୍ଚ ସୁରୋତ୍ତମାଃ ।
ବୃତ୍ରସ୍ଯ ସହ ଶକ୍ରେଣ ସନ୍ଧିଂ କୁରୁତ ମାଚିରମ୍ ॥ 5-10-13 (32007)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-10-14x (3373)
ଏବମୁକ୍ତେ ତୁ ଦେବେନ ଋଷଯସ୍ତ୍ରିଦଶାସ୍ତଥା ।
ଯଯୁଃ ସମେତ୍ଯ ସହିତାଃ ଶକ୍ରଂ କୃତ୍ବା ପୁରଃସରମ୍ ॥ 5-10-14 (32008)
ସମୀପମେତ୍ଯ ଚ ଯଦା ସର୍ବ ଏବ ମହୌଜସଃ।
ତଂ ତେଜସା ପ୍ରଜ୍ବଲିତଂ ପ୍ରତପନ୍ତଂ ଦିଶୋ ଦଶ ॥ 5-10-15 (32009)
ଗ୍ରସନ୍ତମିବ ଲୋକାଂସ୍ତ୍ରୀନ୍ସୂର୍ଯାଚନ୍ଦ୍ରମସୌ ଯଥା।
ଦଦୃଶୁସ୍ତେ ତତୋ ବୃତ୍ରଂ ଶକ୍ରେଣ ସହ ଦେବତାଃ ॥ 5-10-16 (32010)
ଋଷଯୋଽଥ ତତୋଽଭ୍ଯେତ୍ଯ ବୃତ୍ରମୂଚୁଃ ପ୍ରିଯଂ ବଚଃ।
ବ୍ଯାପ୍ତଂ ଜଗଦିଦଂ ସର୍ବଂ ତେଜସା ତବ ଦୁର୍ଜଯ ॥ 5-10-17 (32011)
ନ ଚ ଶକ୍ନୋଷି ନିର୍ଜେଷୁଂ ବାସବଂ ବଲିନାଂ ବର।
ଯୁଧ୍ଯତୋଶ୍ଚାପି ବାଂ କାଲୋ ବ୍ଯତୀତଃ ସୁମହାନିହ ॥ 5-10-18 (32012)
ପୀଡ୍ଯନ୍ତେ ଚ ପ୍ରଜାଃ ସର୍ବାଃ ସଦେବାସୁରମାନୁଷାଃ ।
ସଖ୍ଯଂ ଭବତୁ ତେ ବୃତ୍ର ଶକ୍ରେଣ ସହ ନିତ୍ଯଦା ॥ 5-10-19 (32013)
ଅବାପ୍ସ୍ଯସି ସୁଖଂ ତ୍ବଂ ଚ ଶକ୍ରଲୋକାଂଶ୍ଚ ଶାଶ୍ବତାନ୍।
ଋଷିବାକ୍ଯଂ ନିଶମ୍ଯାଥ ବୃତ୍ରଃସ ତୁ ମହାବଲଃ ॥ 5-10-20 (32014)
ଉବାଚ ତାନୃଷୀନ୍ସର୍ବାନ୍ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସାଽସୁରଃ ।
ସର୍ବେ ଯୂଯଂ ମହାଭାଗା ଗନ୍ଧର୍ବାଶ୍ଚୈବ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-10-21 (32015)
ଯଦ୍ବ୍ରୂଥ ତଚ୍ଛ୍ରୁତଂ ସର୍ବଂ ମମାପି ଶ୍ରୃଣୁତାନଘାଃ।
ସନ୍ଧିଃ କଥଂ ବୈ ଭବିତା ମମ ଶକ୍ରସ୍ଯ ଚୋଭଯୋଃ ।
ତେଜସୋର୍ହି ଦ୍ବଯୋର୍ଦେବାଃ ସଖ୍ଯଂ ବୈ ଭବିତା କଥମ୍ ॥ 5-10-22 (32016)
ଋଷଯ ଊଚୁଃ । 5-10-23x (3374)
ସକୃତ୍ସତାଂ ସଙ୍ଗତମୀପ୍ସିତବ୍ଯଂ
ତତଃ ପରଂ ଭବିତା ଭବ୍ଯମେବ।
ନାତିକ୍ରାମେତ୍ସତ୍ପୁରୁଷେଣ ସଙ୍ଗତଂ
ତସ୍ମାତ୍ସତାଂ ସଂଗତମୀପ୍ସିତବ୍ଯମ୍ ॥ 5-10-23 (32017)
ଦୃଢଂ ସତାଂ ସଙ୍ଗତଂ ଚାପି ନିତ୍ଯଂ
ବ୍ରୂଯାଚ୍ଚାର୍ଥଂ ହ୍ଯର୍ଥକୃଚ୍ଛ୍ରେଷୁ ଧୀରାଃ ।
ମହାର୍ଥବତ୍ସତ୍ପୁରୁଷେଣ ସଙ୍ଗତଂ
ତସ୍ମାତ୍ସନ୍ତଂ ନ ଜିଘାଂସେତ ଧୀରଃ ॥ 5-10-24 (32018)
ଇନ୍ଦ୍ରଃ ସତାଂ ସଂମତଶ୍ଚ ନିବାସଶ୍ଚ ମହାତ୍ମନାମ୍।
ସତ୍ଯବାଦୀ ହ୍ଯନିନ୍ଦ୍ଯଶ୍ଚ ଧର୍ମବିତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-10-25 (32019)
ତେନ ତେ ସହ ଶକ୍ରେଣ ସନ୍ଧିର୍ଭବତୁ ନିତ୍ଯଦା।
ଏବଂ ବିଶ୍ବାସମାଗଚ୍ଛ ମା ତେ ଭୂଦ୍ବୁଦ୍ଧିରନ୍ଯଥା ॥ 5-10-26 (32020)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-10-27x (3375)
ମହର୍ଷିବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ତାନୁବାଚ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ।
ଅବଶ୍ଯଂ ଭଗବନ୍ତୋ ମେ ମାନନୀଯାସ୍ତପସ୍ବିନଃ॥ 5-10-27 (32021)
ବ୍ରବୀମି ଯଦହଂ ଦେବାସ୍ତତ୍ସର୍ବଂ କ୍ରିଯତେ ଯଦି।
ତତଃ ସର୍ବଂ କରିଷ୍ଯାମି ଯଦୂଚୁର୍ମାଂ ଦିବୌକସଃ ॥ 5-10-28 (32022)
ନ ଶୁଷ୍କେଣ ନ ଚାଦ୍ରେଣ ନାଶ୍ମନା ନ ଚ ଦାରୁଣା ।
ନ ଶସ୍ତ୍ରେଣ ନ ଚାସ୍ତ୍ରେଣ ନ ଦିବା ନ ତଥା ନିଶି ॥ 5-10-29 (32023)
ବଧ୍ଯୋ ଭବେଯଂ ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ରାଃ ଶକ୍ରସ୍ଯ ସହ ଦୈବତୈଃ ।
ଏବଂ ମେ ରୋଚତେ ସନ୍ଧିଃ ଶକ୍ରେଣ ସହ ନିତ୍ଯଦା ॥ 5-10-30 (32024)
ବାଢମିତ୍ଯେବ ଋଷଯସ୍ତମୂଚୁର୍ଭରତର୍ଷଭ।
ଏବଂ ବୃତ୍ତେ ତୁ ସନ୍ଧାନେ ବୃତ୍ରଃ ପ୍ରମୁଦିତୋଽଭବତ୍ ॥ 5-10-31 (32025)
` ତତଃ ସନ୍ଧିଂ ମିଥଃ କୃତ୍ବା ଋଷଯୋ ଦୀପ୍ତତେଜସଃ।
ଶକ୍ରସ୍ଯ ସହ ବୃତ୍ରେଣ ପୁନର୍ଜଗ୍ମୁର୍ଯଥାଗତମ୍ '॥ 5-10-32 (32026)
ଯୁକ୍ତଃ ସଦାଽଭବଚ୍ଚାପି ଶକ୍ରୋ ହର୍ଷସମନ୍ବିତଃ।
ବୃତ୍ରସ୍ଯ ବଧସଂଯୁକ୍ତାନୁପାଯାନନ୍ବଚିନ୍ତଯତ୍ ॥ 5-10-34a` ଅଭିସନ୍ଧିର୍ମହେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ସନ୍ଧିକର୍ମଣି ଯଃ କୃତଃ।
ଋଷିଭିସ୍ତ୍ବୀରିତଂ ଯଚ୍ଚ ମହେନ୍ଦ୍ରସ୍ତଦନୁସ୍ମରନ୍ ॥' 5-10-33 (32027)
ଛିଦ୍ରାନ୍ବେଷୀ ସମୁଦ୍ବିଗ୍ନଃ ସଦା ବସତି ଦେବରାଟ୍।
ସ କଦାଚିନ୍ସମୁଦ୍ରାନ୍ତେ ସମପଶ୍ଯନ୍ମହାସୁରମ୍ ॥ 5-10-35 (32028)
ସନ୍ଧ୍ଯାକାଲ ଉପାବୃତ୍ତେ ମୁହୂର୍ତେ ଚାତିଦାରୁଣେ।
ତତଃ ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ଭଗବାନ୍ବରଦାନଂ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-10-36 (32029)
ସନ୍ଧ୍ଯେଯଂ ବର୍ତତେ ରୌଦ୍ରା ନ ରାତ୍ରିର୍ଦିବସଂ ନ ଚ।
ବୃତ୍ରଶ୍ଚାବଶ୍ଯବଧ୍ଯୋଽଯଂ ମମ ସର୍ବହରୋ ରିପୁଃ ॥ 5-10-37 (32030)
ଯଦି ବୃତ୍ରଂ ନ ହନ୍ମ୍ଯଦ୍ଯ ବଞ୍ଚଯିତ୍ବା ମହାସୁରମ୍।
ମହାବଲଂ ମହାକାଯଂ ନ ମେ ଶ୍ରେଯୋ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 5-10-38 (32031)
ଏବଂ ସଂଚିନ୍ତଯନ୍ନେବ ଶକ୍ରୋ ବିଷ୍ଣୁମନୁସ୍ମରନ୍।
ଅଥ ଫେନଂ ତଦାଽପଶ୍ଯତ୍ ସମୁଦ୍ରେ ପର୍ବତୋପମପ୍ ॥ 5-10-39 (32032)
ନାଯଂ ଯୁଷ୍କୋ ନ ଚାଦ୍ରୋଽଯଂ ନ ଚ ଶସ୍ତ୍ରମିଦଂ ତଥା।
ଏନଂ କ୍ଷେପ୍ସ୍ଯାମି ବୃତ୍ରସ୍ଯ କ୍ଷଣାଦେବ ନଶିଷ୍ଯତି॥ 5-10-40 (32033)
ସବଜ୍ରମଥ ଫେନଂ ତଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ବୃତ୍ରେ ନିସୃଷ୍ଟବାନ୍।
ପ୍ରବିଶ୍ଯ ଫେନଂ ତଂ ବିଷ୍ଣୁରଥ ବୃତ୍ରଂ ବ୍ଯନାଶଯତ୍ ॥ 5-10-41 (32034)
ନିହତେ ତୁ ତତୋ ବୃତ୍ରେ ଦିଶୋ ବିତିମିରାଽଭବନ୍।
ପ୍ରବବୌ ଚ ଶିବୋ ବାଯୁଃ ପ୍ରଜାଶ୍ଚ ଜହୃଷୁସ୍ତଥା ॥ 5-10-42 (32035)
ତତୋ ଦେବାଃ ସଗନ୍ଧର୍ବା ଯକ୍ଷରକ୍ଷୋମହୋରଗାଃ ।
ଋଷଯଶ୍ଚ ମହେନ୍ଦ୍ରଂ ତମସ୍ତୁବନ୍ବିବିଧୈଃ ସ୍ତବୈଃ ॥ 5-10-43 (32036)
ନମସ୍କୃତଃ ସର୍ବଭୂତୈଃ ସର୍ବଭୂତାନ୍ଯସାନ୍ତ୍ବଯତ୍।
ହତ୍ବା ଶତ୍ରୁଂ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା ବାସବଃ ସହ ଦୈବତୈଃ ॥ 5-10-44 (32037)
ବିଷ୍ଣୁଂ ତ୍ରିଭୁବନଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ପୂଜଯାମାସ ଧର୍ମବିତ୍।
ତତୋ ହତେ ମହାବୀର୍ଯେ ବୃତ୍ରେ ଦେବଭଯଙ୍କରେ॥ 5-10-45 (32038)
ଅନୃତେନାଭିଭୂତୋଽଭୂଚ୍ଛକ୍ରଃ ପରମଦୁର୍ମନାଃ ।
ତ୍ରୈଶୀର୍ଷଯାଽଭିଭୂତଶ୍ଚ ସ ପୂର୍ବଂ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯଯା॥ 5-10-46 (32039)
` ମହାଦେବସ୍ଯ ଭୂତୈଶ୍ଚ ସ ପୁନର୍ବ୍ରହ୍ମହା ଇତି।
ଆକ୍ରୁଷ୍ଟୋ ନିର୍ଭଯୈର୍ଭୂଯୋ ବ୍ରୀଡିତୋ ବଲବୃତ୍ରହା '॥ 5-10-47 (32040)
ସୋଽନ୍ତମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଲୋକାନାଂ ନଷ୍ଟସଂଜ୍ଞୋ ବିଚେତନଃ।
ନ ପ୍ରାଜ୍ଞାଯତ ଦେବେନ୍ଦ୍ରସ୍ତ୍ବଭିଭୂତଃ ସ୍ବକର୍ମଭିଃ ॥ 5-10-48 (32041)
ପ୍ରତିଚ୍ଛନ୍ନୋଽବସଚ୍ଚାପ୍ସୁ ଚେଷ୍ଟମାନ ଇବୋରଗଃ ।
ତତଃ ପ୍ରନଷ୍ଟେ ଦେବେନ୍ଦ୍ରେ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯା ଭଯାର୍ଦିତେ॥ 5-10-49 (32042)
ଭୂମିଃ ପ୍ରଧ୍ବସ୍ତସଂକାଶା ନିର୍ବୃକ୍ଷା ଶୁଷ୍କକାନନା ।
ବିଚ୍ଛିନ୍ନସ୍ରୋତସୋ ନଦ୍ଯଃ ସରାଂସ୍ଯନୁଦକାନି ଚ॥ 5-10-50 (32043)
ସଂକ୍ଷୋଭଶ୍ଚାପି ସତ୍ବାନାମନାବୃଷ୍ଟିକୃତୋଽଭବତ୍।
ଦେବାଶ୍ଚାପି ଭୃଶଂ ତ୍ରସ୍ତାସ୍ତଥା ସର୍ବେ ମହର୍ଷଯଃ ॥ 5-10-51 (32044)
ଅରାଜକଂ ଜଗତ୍ସର୍ବମଭିଭୂତମୁପଦ୍ରବୈଃ।
ତତୋ ଭୀତାଽଭବନ୍ଦେବାଃ କୋ ନୋ ରାଜା ଭବେଦିତି ॥ 5-10-52 (32045)
ଦିବି ଦେବର୍ଷଯଶ୍ଚାପି ଦେବରାଜବିନାକୃତାଃ।
ନ ସ୍ମ କଶ୍ଚନ ଦେବାନାଂ ରାଜ୍ଯେ ବୈ କୁରୁତେ ମତିମ୍ ॥ ॥ 5-10-53 (32046)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଦଶମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-10-4 କ୍ଷଯଂ ଗୃହମ୍ ॥ 4 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 011
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.11. ଅଧ୍ଯାଯଃ 011
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଋଷିଭିର୍ଦେବୈଶ୍ଚ ନହୁପସ୍ଯ ବରଦାନପୂର୍ବକମିନ୍ଦ୍ରରାଜ୍ଯେ ଅଭିଷେଚନମ୍ ॥ 1 ॥ କଦାଚନ ସ୍ବାବଲୀକନେନ କଲୁଷିତମନସା ନହୁପେଣ କାମ୍ଯମାନାଯୈ ଇନ୍ଦ୍ରାଣ୍ଯୈ ବୃହସ୍ପତିନା ଅଭଯପ୍ରଦାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-11-0 (32047)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-11-0x (3376)
ଋଷଯୋଽଥାବ୍ରୁବନ୍ସର୍ବେ ଦେବାଶ୍ଚ ତ୍ରିଦିବେଶ୍ବରାଃ।
ଅଯଂ ବୈ ନହୁପଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ଦେବରାଜ୍ଯେଽଭିଷିଚ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-11-1 (32048)
ତେଜସ୍ବୀ ଚ ଯଶସ୍ବୀ ଚ ଧାର୍ମିକଶ୍ଚୈବ ନିତ୍ଯଦା।
ତେ ଗତ୍ବା ତ୍ବବ୍ରୁବନ୍ସର୍ବେ ରାଜା ନୋ ଭବ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-11-2 (32049)
ସ ତାନୁବାଚ ନହୁଷୋ ଦେବାନୃପିଗଣାଂସ୍ତଥା ।
ପିତୃଭିଃ ସହିତାନ୍ରାଜନ୍ପରିପ୍ସନ୍ହିତମାତ୍ମନଃ ॥ 5-11-3 (32050)
ଦୁର୍ବଲୋଽହଂ ନ ମେ ଶକ୍ତିର୍ଭବତାଂ ପରିପାଲନେ।
ବଲବାଞ୍ଜ୍ଞାଯତାଂ କଶ୍ଚିଦ୍ବଲଂ ଶକ୍ରେ ହି ନିତ୍ଯଦା ॥ 5-11-4 (32051)
ତମବ୍ରୁବନ୍ପୁନଃ ସର୍ବେ ଦେବା ଋଷିପୁରୋଗମାଃ ।
ଅସ୍ମାକଂ ତପସା ଯୁକ୍ତଃ ପାହି ରାଜ୍ଯଂ ତ୍ରିବିଷ୍ଟପେ ॥ 5-11-5 (32052)
ପରସ୍ପରଭଯଂ ଘୋରମସ୍ମାକଂ ହି ନ ସଂଶଯଃ ।
ଅଭିଷିଚ୍ଯସ୍ବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭବ ରାଜା ତ୍ରିବିଷ୍ଟପେ ॥ 5-11-6 (32053)
ଦେବଦାନବଯକ୍ଷାଣାମୃଷୀଣାଂ ରକ୍ଷସାଂ ତଥା।
ପିତୃଗନ୍ଧର୍ବଭୂତାନାଂ ଚକ୍ଷୁର୍ବିଷଯବର୍ତିନାମ୍। 5-11-7 (32054)
ତେଜ ଆଦାସ୍ଯସେ ପଶ୍ଯନ୍ବଲବାଂଶ୍ଚ ଭବିଷ୍ଯସି।
ଧର୍ମଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ସଦା ସରବଲୋକାଧିପୋ ଭବ ॥ 5-11-8 (32055)
ବ୍ରହ୍ମର୍ଷୀଶ୍ଚାପି ଦେବାଂଶ୍ଚ ଗୋପାଯସ୍ବ ତ୍ରିବିଷ୍ଟପେ । 5-11-9 (32056)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ।
ଅଭିଷିକ୍ତଃ ସ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତତୋ ରାଜା ତ୍ରିବିଷ୍ଟପେ ॥ 5-11-9x (3377)
ଧର୍ମଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ତଦା ସର୍ବଲୋକାଧିପୋଽଭବତ୍।
ସୁଦୁର୍ଲଭଂ ବରଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ପ୍ରାପ୍ଯ ରାଜ୍ଯଂ ତ୍ରିବିଷ୍ଟପେ॥ 5-11-10 (32057)
ଧର୍ମାତ୍ମା ସତତଂ ଭୂତ୍ବା କାମାତ୍ମା ସମପଦ୍ଯତ।
ଦେବୋଦ୍ଯାନେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ନନ୍ଦନୋପବନେଷୁ ଚ॥ 5-11-11 (32058)
କୈଲାସେ ହିମବତ୍ପୃଷ୍ଠେ ମନ୍ଦରେ ଶ୍ବେତପର୍ବତେ।
ସହ୍ଯେ ମହେନ୍ଦ୍ରେ ମଲଯେ ସମୁଦ୍ରେଷୁ ସରିତ୍ସୁ ଚ ॥ 5-11-12 (32059)
ଅପ୍ସରୋଭିଃ ପରିବୃତୋ ଦେବକନ୍ଯାସମାବୃତଃ ।
ନହୁଷୋ ଦେବରାଜୋଽଥ କ୍ରୀଡନ୍ବହୁବିଧଂ ତଦା ॥ 5-11-13 (32060)
ଶ୍ରୃଣ୍ବନ୍ଦିବ୍ଯା ବହୁବିଧାଃ କଥାଃ ଶ୍ରୁତିମନୋହରାଃ ।
ବାଦିତ୍ରାଣି ଚ ସର୍ବାଣି ଗୀତଂ ଚ ମଧୁରସ୍ବନମ୍ ॥ 5-11-14 (32061)
ବିଶ୍ବାବସୁର୍ନାରଦଶ୍ଚ ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସାଂ ଗଣାଃ।
ଋତବଃ ଷଟ୍ଚ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଂ ମୂର୍ତିମନ୍ତ ଉପସ୍ଥିତାଃ ॥ 5-11-15 (32062)
ମାରୁତଃ ସୁରଭିର୍ବାତି ମନୋଜ୍ଞଃ ସତ୍ବଶୀତଲଃ ।
ଏବଂ ବିକ୍ରୀଡତସ୍ତସ୍ଯ ନହୁଷସ୍ଯ ଦୁରାତ୍ମନଃ ॥ 5-11-16 (32063)
ସଂପ୍ରାପ୍ତା ଦର୍ଶନଂ ଦେବୀ ଶକ୍ରସ୍ଯ ମହିଷୀ ପ୍ରିଯା।
ସ ତାଂ ସଂଦୃଶ୍ଯ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ପ୍ରାହ ସର୍ବାନ୍ସଭାସଦଃ ॥ 5-11-17 (32064)
ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ମହିଷୀ ଦେବୀ କସ୍ମାନ୍ମାଂ ନୋପତିଷ୍ଠତି।
ଅହମିନ୍ଦ୍ରୋଽସ୍ମି ଦେବାନାଂ ଲୋକାନାଂ ଚ ତଥେଶ୍ବରଃ ॥ 5-11-18 (32065)
ଆଗଚ୍ଛତୁ ଶଚୀ ମହ୍ଯଂ କ୍ଷିପ୍ରମଦ୍ଯ ନିବେଶନମ୍ ।
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ଦୁର୍ମନା ଦେବୀ ବୃହସ୍ପତିମୁବାଚ ହ ॥ 5-11-19 (32066)
ରକ୍ଷ ମାଂ ନହୁଷାଦ୍ବ୍ରହ୍ମଂସ୍ତ୍ବାମସ୍ମି ଶରଣଂ ଗତା।
ସର୍ବଲକ୍ଷଣସଂପନ୍ନାଂ ବ୍ରହ୍ମଂସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ପ୍ରଭାଷସେ॥ 5-11-20 (32067)
ଦେବରାଜସ୍ଯ ଦଯିତାମତ୍ଯନ୍ତଂ ସୁଖଭାଗିନୀମ୍।
ଅବୈଧବ୍ଯେନ ଯୁକ୍ତାଂ ଚାପ୍ଯେକପତ୍ନୀଂ ପତିବ୍ରଦାମ୍ ॥ 5-11-21 (32068)
ଉକ୍ତବାନସି ମାଂ ପୂର୍ବମୃତାଂ ତାଂ କୁରୁ ବୈ ଗିରମ୍।
ନୋକ୍ତପୂର୍ବଂ ଚ ଭଗବନ୍ମୃଷା ତେ କିଂଚିଦୀଶ୍ବର ॥ 5-11-22 (32069)
ତସ୍ମାଦେତଦ୍ଭବେତ୍ସତ୍ଯଂ ତ୍ବଯୋକ୍ତଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ।
ବୃହସ୍ପତିରଥୋବାଚ ଇନ୍ଦ୍ରାଣୀଂ ଭଯମୋହିତାମ୍ ॥ 5-11-23 (32070)
ଯଦୁକ୍ତାସି ମଯା ଦେବି ସତ୍ଯଂ ତଦ୍ଭବିତା ଧ୍ରୁବମ୍ ।
ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସେ ଦେବରାଜଂ ତମିନ୍ଦ୍ରଂ ଶୀଘ୍ରମିହାଗତମ୍ ॥ 5-11-24 (32071)
ନ ଭେତବ୍ଯଂ ଚ ନହୁଷାତ୍ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ।
ସମାନଯିଷ୍ଯେ ଶକ୍ରେଣ ନଚିରାଦ୍ଭବତୀମହମ୍॥ 5-11-25 (32072)
ଅଥ ଶୁଶ୍ରାବ ନହୁଷ ଇନ୍ଦ୍ରାଣୀଂ ଶରଣୀଂ ଗତାମ୍।
ବୃହସ୍ପତେରଙ୍ଗିରସଶ୍ରୁକ୍ରୋଧ ସ ନୃପସ୍ତଦା ॥ ॥ 5-11-26 (32073)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଏକାଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-11-2 ନୋଽସ୍ମାକଂ ରାଜା ଭବ ॥ 2 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 012
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.12. ଅଧ୍ଯାଯଃ 012
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନହୁ ଷପ୍ରସାଦନାଯ ଦେବାଦିଭିଃ ପ୍ରାର୍ଥିତେନାପି ବୃହସ୍ପତିନା ଶଚ୍ଯା ଅତ୍ଯାଜନମ୍ ॥ 1 ॥ ବୃହସ୍ପତ୍ଯନୁମତ୍ଯା ସମଯକରଣାଯ ଶଚ୍ଯାନହୁଷସମୀପଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-12-0 (32074)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-12-0x (3378)
କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ତୁ ନହୁଷଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦେବା ଋଷିପୁରୋଗମାଃ।
ଅବ୍ରୁବନ୍ଦେବରାଜାନଂ ନହୁଷଂ ଘୋରଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-12-1 (32075)
ଦେବରାଜ ଜହି କ୍ରୋଧଂ ତ୍ବଯି କ୍ରୁଦ୍ଧେ ଜଗଦ୍ବିଭୋ।
ତ୍ରସ୍ତଂ ସାସୁରଗନ୍ଧର୍ବଂ ସକିଂନରମହୋରଗମ୍ ॥ 5-12-2 (32076)
ଜହି କ୍ରୋଧମିମଂ ସାଧୋ ନ କୁପ୍ଯନ୍ତି ଭବଦ୍ବିଧାଃ ।
ପରସ୍ଯ ପତ୍ନୀ ସା ଦେବୀ ପ୍ରସୀଦସ୍ବ ସୁରେଶ୍ବର ॥ 5-12-3 (32077)
ନିବର୍ତଯ ମନଃ ପାପାତ୍ପରଦାରାଭିମର୍ଶନାତ୍।
ଦେବରାଜୋଽସି ଭଦ୍ରଂ ତେ ପ୍ରଜା ଧର୍ମେଣ ପାଲଯ ॥ 5-12-4 (32078)
ଏବମୁକ୍ତୋ ନ ଜଗ୍ରାହ ତଦ୍ବଚଃ କାମମୋହିତଃ ।
ଅଥ ଦେବାନୁବାଚେଦମିନ୍ଦ୍ରଂ ପ୍ରତି ସୁରାଧିପଃ ॥ 5-12-5 (32079)
ଅହଲ୍ଯା ଧର୍ଷିତା ପୂର୍ବମୃଷିପତ୍ନୀ ଯଶସ୍ବିନୀ ।
ଜୀବତୋ ଭର୍ତୁରିନ୍ଦ୍ରେଣ ସ ବଃ କିଂ ନ ନିବାରିତଃ ॥ 5-12-6 (32080)
ବହୂନି ଚ ନୃଶଂସାନି କୃତାନୀନ୍ଦ୍ରେଣ ବୈ ପୁରା ।
ବୈଧର୍ମ୍ଯାଣ୍ଯୁପଧାଶ୍ଚୈବ ସ ବଃ କିଂ ନ ନିବାରିତଃ ॥ 5-12-7 (32081)
ଉପତିଷ୍ଠତୁ ଦେବୀ ମାମେତଦସ୍ଯା ହିତଂ ପରମ୍।
ଯୁଷ୍ମାକଂ ଚ ସଦା ଦେବାଃ ଶିବମେବଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-12-8 (32082)
ଦେବା ଊଚୁଃ। 5-12-9x (3379)
ଇନ୍ଦ୍ରାଣୀମାନଯିଷ୍ଯାମୋ ଯଥେଚ୍ଛସି ଦିବସ୍ପତେ।
ଜହି କ୍ରୋଧମିମଂ ବୀର ପ୍ରୀତୋ ଭବ ସୁରେଶ୍ବର ॥ 5-12-9 (32083)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-12-10x (3380)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ତଂ ତଦା ଦେବା ଋଷିଭିଃ ସହ ଭାରତ।
ତଗ୍ମୁର୍ବୃହସ୍ପତିଂ ବକ୍ତୁମିନ୍ଦ୍ରାଣୀଂ ଚାଶୁଭଂ ବଚଃ ॥ 5-12-10 (32084)
ଜାନୀମଃ ଶରଣଂ ପ୍ରାପ୍ତାମିନ୍ଦ୍ରାଣୀଂ ତବ ବେଶ୍ମନି।
ଦତ୍ତାଭଯାଂ ଚ ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ର ତ୍ବଯା ଦେବର୍ଷିସତ୍ତମ ॥ 5-12-11 (32085)
ତେ ତ୍ବାଂ ଦେବାଃ ସଗନ୍ଧର୍ବା ଋଷଯଶ୍ଚ ମହାଦ୍ଯୁତେ ।
ପ୍ରସାଦଯନ୍ତି ଚେନ୍ଦ୍ରାଣୀ ନହୁଷାଯ ପ୍ରଦୀଯତାମ୍ ॥ 5-12-12 (32086)
ଇନ୍ଦ୍ରାଦ୍ବିଶିଷ୍ଟୋ ନହୁଷୋ ଦେବରାଜୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ।
ବୃଣୋତ୍ବିମଂ ବରାରୋହା ଭର୍ତୃତ୍ବେ ବରବର୍ଣିନୀ ॥ 5-12-13 (32087)
ଏବମୁକ୍ତେ ତୁ ସା ଦେବୀ ବାଷ୍ପମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ସସ୍ବନମ୍ ।
ଉବାଚ ରୁଦତୀ ଦୀନା ବୃହସ୍ପତିମିଦଂ ବଚଃ ॥ 5-12-14 (32088)
ନାହମିଚ୍ଛାମି ନହୁଷଂ ପତିଂ ଦେବର୍ଷିସତ୍ତମ।
ଶରଣାଗତାସ୍ମି ତେ ବ୍ରହଂସ୍ତ୍ରାଯସ୍ବ ମହତୋ ଭଯାତ୍ ॥ 5-12-15 (32089)
ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 5-12-16x (3381)
ଶରଣାଗତଂ ନ ତ୍ଯଜେଯମିନ୍ଦ୍ରାଣି ମମ ନିଶ୍ଚଯଃ।
ଧର୍ମଜ୍ଞାଂ ସତ୍ଯଶୀଲାଂ ଚ ନ ତ୍ଯଜେଯମନିନ୍ଦିତେ ॥ 5-12-16 (32090)
ନାକାର୍ଯଂ କର୍ତୁମିଚ୍ଛାମି ବ୍ରାହ୍ମଣଃ ସନ୍ବିଶେଷତଃ ।
ଶ୍ରୁତଧର୍ମା ସତ୍ଯଶୀଲୋ ଜାନନ୍ଧର୍ମାନୁଶାସନମ୍ ॥ 5-12-17 (32091)
ନାହମେତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ଗଚ୍ଛଧ୍ବଂ ବୈ ସୁରୋତ୍ତମାଃ ।
ଅସ୍ମିଂଶ୍ଚାର୍ଥେ ପୁରା ଗୀତଂ ବ୍ରହ୍ମଣା ଶ୍ରୂଯତାମିଦମ୍ ॥ 5-12-18 (32092)
ନ ତସ୍ଯ ବୀଜଂ ରୋହତି ରୋହକାଲେ
ନ ତସ୍ଯ ବର୍ଷଂ ବର୍ଷତି ବର୍ଷକାଲେ।
ଭୀତଂ ପ୍ରପନ୍ନଂ ପ୍ରଦଦାତି ଶତ୍ରବେ
ନ ସ ତ୍ରାତାରଂ ଲଭତେ ତ୍ରାଣମିଚ୍ଛନ୍ ॥ 5-12-19 (32093)
ମୋଘମନ୍ନଂ ବିନ୍ଦତି ଚାପ୍ଯଚେତାଃ
ସ୍ବର୍ଗାଲ୍ଲୋକାଦ୍ଧଶ୍ଯତି ନଷ୍ଟଚେଷ୍ଟଃ।
ଭୀତଂ ପ୍ରପନ୍ନଂ ପ୍ରଦଦାତି ଯୋ ବୈ
ନ ତସ୍ଯ ହବ୍ଯଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣନ୍ତି ଦେବାଃ ॥ 5-12-20 (32094)
ପ୍ରମୀଯତେ ଚାସ୍ଯ ପ୍ରଜା ହ୍ଯକାଲେ
ସଦା ବିବାସଂ ପିତରୋଽସ୍ଯ କୁର୍ବତେ।
ଭୀତଂ ପ୍ରପନ୍ନଂ ପ୍ରଦଦାତି ଶତ୍ରବେ
ସେନ୍ଦ୍ରା ଦେବାଃ ପ୍ରହରନ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ବଜ୍ରମ୍ ॥ 5-12-21 (32095)
ଏତଦେବଂ ବିଜାନନ୍ବୈ ନ ଦାସ୍ଯାମି ଶଚୀମିମାମ୍।
ଇନ୍ଦ୍ରାଣୀଂ ବିଶ୍ରୁତାଂ ଲୋକେ ଶକ୍ରସ୍ଯ ମହିଷୀଂ ପ୍ରିଯାଂ ॥ 5-12-22 (32096)
ଅସ୍ଯା ହିତଂ ଭବେଦ୍ଯଚ୍ଚ ମମ ଚାପି ହିତଂ ଭବେତ୍।
କ୍ରିଯତାଂ ତତ୍ସୁରଶ୍ରେଷ୍ଠା ନହି ଦାସ୍ଯାମ୍ଯହଂ ଶଚୀମ୍ ॥ 5-12-23 (32097)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-12-24x (3382)
ଅଥ ଦେବାଃ ସଗନ୍ଧର୍ବା ଗୁରୁମାହୁରିଦଂ ବଚଃ।
କଥଂ ସୁନୀତଂ ନୁ ଭବେନ୍ମନ୍ତ୍ରଯସ୍ବ ବୃହସ୍ପତେ ॥ 5-12-24 (32098)
ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 5-12-25x (3383)
ନହୁଷଂ ଯାଚତାଂ ଦେବୀ କିଂଚିତ୍କାଲାନ୍ତରଂ ଶୁଭା।
ଇନ୍ଦ୍ରାଣି ହିତମେତଦ୍ଧି ତଥାଽସ୍ମାକଂ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 5-12-25 (32099)
ବହୁବିଘ୍ନଃ ସୁରାଃ କାଲଃ କାଲଃ କାଲଂ ନଯିଷ୍ଯତି।
ଗର୍ବିତୋ ବଲବାଂଶ୍ଚାପି ନହୁଷୋ ବରସଂଶ୍ରଯାତ୍ ॥ 5-12-26 (32100)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-12-27x (3384)
ତତସ୍ତେନ ତଥୋକ୍ତେ ତୁ ପ୍ରୀତା ଦେବାସ୍ତଥାବ୍ରୁବନ୍।
ବ୍ରହ୍ମନ୍ସାଧ୍ବିଦମୁକ୍ତଂ ତେ ହିତଂ ସର୍ବଂ ଦିବୌକସାମ୍ ॥ 5-12-27 (32101)
ଏବମେତଦ୍ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦେବୀ ଚେଯଂ ପ୍ରସାଦ୍ଯତାମ୍।
ତତଃ ସମସ୍ତା ଇନ୍ଦ୍ରାଣୀଂ ଦେବାଶ୍ଚାଗ୍ନିପୁରୋଗମାଃ ॥ 5-12-28 (32102)
ଊଚୁର୍ବଚନମବ୍ଯଗ୍ରା ଲୋକାନାଂ ହିତକାମ୍ଯଯା। 5-12-29 (32103)
ଦେବା ଊଚୁଃ।
ତ୍ବଯା ଜଗଦିଦଂ ସର୍ବଂ ଧୃତଂ ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମମ୍।
ଏକପତ୍ନ୍ଯସି ସତ୍ଯା ଚ ଗଚ୍ଛସ୍ବ ନହୁଷଂ ପ୍ରତି ॥ 5-12-29x (3385)
କ୍ଷିପ୍ରଂ ତ୍ବାମଭିକାମଶ୍ଚ ବିନଶିଷ୍ଯତି ପାପକୃତ୍।
ନହୁଷୋ ଦେବି ଶକ୍ରଶ୍ଚ ସୁରୈଶ୍ବର୍ଯମବାପ୍ସ୍ଯତି ॥ 5-12-30 (32104)
ଏବଂ ବିନିଶ୍ଚଯଂ କୃତ୍ବା ଇନ୍ଦ୍ରାଣୀ କାର୍ଯସିଦ୍ଧଯେ।
ଅଭ୍ଯଗଚ୍ଛତ ସବ୍ରୀଡା ନହୁଷଂ ଘୋରଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-12-31 (32105)
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତାଂ ନହୁଷଶ୍ଚାପି ବଯୋରୂପସମନ୍ବିତାମ୍ ।
ସମହୃଷ୍ଯତ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା କାମୋପହତଚେତନଃ ॥ ॥ 5-12-32 (32106)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଦ୍ବାଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-12-7 ବୈଧର୍ମ୍ଯାଣି ତ୍ବାଷ୍ଟ୍ରବଧାଦୀନି। ଉପଧାଃ ବୃତ୍ରସଖ୍ଯାଦୀନି ଛଲାନି ॥ 5-12-20 ଅଚେତାଃ ଦୁର୍ବଲଚିତ୍ତଃ ॥ 5-12-25 କାଲାନ୍ତରଂ କାଲାବଧିମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 013
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.13. ଅଧ୍ଯାଯଃ 013
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶଚ୍ଯା ନହୁଷଂପ୍ରତି ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯାନ୍ବେଷଣେଽପ୍ଯପରିଜ୍ଞାନେ ତ୍ବାମୁପସ୍ଥାସ୍ଯ ଇତି ସମଯକରଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଦେବୈର୍ବିଷ୍ଣ୍ବାଜ୍ଞଯା ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାପନୋଦନାଯ ଅଶ୍ବମେଧଯାଜନମ୍ ॥ 2 ॥ ଧ୍ବସ୍ତପାପ୍ମନୋପୀନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ପୁନର୍ନହୁଷଭଯାଦଦର୍ଶନେ ଶୋଚନ୍ତ୍ଯା ଶଚ୍ଯା ଉପଶ୍ରୁତିଦେବୀପୂଜନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-13-0 (32107)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-13-0x (3386)
ଅଥ ତାମବ୍ରବୀଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନହୁଷୋ ଦେବରାଟ୍ ତଦା।
ତ୍ରଯାଣାମପି ଲୋକାନାମହମିନ୍ଦ୍ରଃ ଶୁଚିସ୍ମିତେ ॥ 5-13-1 (32108)
ଭଜସ୍ବ ମାଂ ବରାରୋହେ ପତିତ୍ବେ ବରବର୍ଣିନି।
ଏବମୁକ୍ତା ତୁ ସା ଦେବୀ ନହୁଷେଣ ପତିବ୍ରତା ॥ 5-13-2 (32109)
ପ୍ରାବେପତ ଭଯୋଦ୍ବିଗ୍ନା ପ୍ରବାତେ କଦଲୀ ଯଥା।
ପ୍ରଣମ୍ଯ ସା ହି ବ୍ରହ୍ମାଣଂ ଶିରସା ତୁ କୃତାଞ୍ଜଲିଃ ॥ 5-13-3 (32110)
ଦେବରାଜମଥୋବାଚ ନହୁଷଂ ଘୋରଦର୍ଶନମ୍ ।
କାଲମିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ଲବ୍ଧୁଂ ତ୍ବତ୍ତଃ କଂଚିତ୍ସୁରେଶ୍ବର ॥ 5-13-4 (32111)
ନ ହି ବିଜ୍ଞାଯତେ ଶକ୍ରଃ କିଂ ବା ପ୍ରାପ୍ତଃ କ୍ବ ବା ଗତଃ।
ତତ୍ତ୍ବମେତତ୍ତୁ ବିଜ୍ଞାଯ ଯଦି ନ ଜ୍ଞାଯତେ ପ୍ରଭୋ ॥ 5-13-5 (32112)
ତତୋଽହଂ ତ୍ବାମୁପସ୍ଥାସ୍ଯେ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ।
ଏବମୁକ୍ତଃ ସ ଇନ୍ଦ୍ରାଣ୍ଯା ନହୁଷଃ ପ୍ରୀତିମାନଭୂତ୍ ॥ 5-13-6 (32113)
ନହୁଷ ଉବାଚ। 5-13-7x (3387)
ଏବଂ ଭବତୁ ସୁଶ୍ରୋଣି ଯଥା ମାମିହ ଭାଷସେ।
ଜ୍ଞାତ୍ବା ଚାଗମନଂ କାର୍ଯଂ ସତ୍ଯମେତଦନୁସ୍ମରେଃ ॥ 5-13-7 (32114)
ନହୁଷେଣ ବିସୃଷ୍ଟା ଚ ନିଶ୍ଚକ୍ରାମ ତତଃ ଶୁଭା।
ବୃହସ୍ପତିନିକେତଂ ଚ ସା ଜଗାମ ଯଶସ୍ବିନୀ ॥ 5-13-8 (32115)
ତସ୍ଯାଃ ସଂଶ୍ରୁତ୍ଯ ଚ ବଚୋ ଦେବାଶ୍ଚାଗ୍ନିପୁରୋଗମାଃ ।
ଚିନ୍ତଯାମାସୁରେକାଗ୍ରାଃ ଶକ୍ରାର୍ଥଂ ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-13-9 (32116)
ଦେବଦେବେନ ଶଙ୍ଗମ୍ଯ ବିଷ୍ଣୁନା ପ୍ରଭବିଷ୍ଣୁନା।
ଊଚୁଶ୍ଚୈନଂ ସମୁଦ୍ବିଗ୍ନା ବାକ୍ଯଂ ବାକ୍ଯବିଶାରଦାଃ ॥ 5-13-10 (32117)
ବ୍ରହ୍ମବଧ୍ଯାଭିଭୂତୋ ବୈ ଶକ୍ରଃ ସୁରଗଣେଶ୍ବରଃ ।
ଗତିଶ୍ଚ ନସ୍ତ୍ବଂ ଦେବେଶ ପୂର୍ବଜୋ ଜଗତଃ ପ୍ରଭୁଃ ॥ 5-13-11 (32118)
ରକ୍ଷାର୍ଥଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ବିଷ୍ଣୁତ୍ବମୁପଜଗ୍ମିବାନ୍।
ତ୍ବଦ୍ବୀର୍ଯନିହତେ ବୃତ୍ରେ ବାସବୋ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯଯା ॥ 5-13-12 (32119)
ବୃତଃ ସୁରଗଣଶ୍ରେଷ୍ଠ ମୋକ୍ଷଂ ତସ୍ଯ ବିନିର୍ଦିଶ।
ତେଷାଂ ତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଦେବାନାଂ ବିଷ୍ଣୁରବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-13-13 (32120)
ମାମେବ ଯଜତାଂ ଶକ୍ରଃ ପାବଯିଷ୍ଯାମି ବଜ୍ରିଣମ୍।
ପୁଣ୍ଯେନ ହଯମେଧେନ ମାମିଷ୍ଟ୍ବା ପାକଶାସନଃ ॥ 5-13-14 (32121)
ପୁନରେଷ୍ଯତି ଦେବାନାମିନ୍ଦ୍ରତ୍ବମକୁତୋଭଯଃ।
ସ୍ବକର୍ମଭିଶ୍ଚ ନହୁଷୋ ନାଶଂ ଯାସ୍ଯତି ଦୁର୍ମତିଃ ॥ 5-13-15 (32122)
କିଂଚିତ୍କାଲମିଦଂ ଦେବା ମର୍ଷଯଧ୍ବମତନ୍ଦ୍ରିତାଃ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ବିଷ୍ଣୋଃ ଶୁଭାଂ ସତ୍ଯାଂ ବାଣୀଂ ତାମମୃତୋପମାମ୍। 5-13-16 (32123)
ତତଃ ସର୍ବେ ସୁରଗଣାଃ ସୋପାଧ୍ଯାଯାଃ ସହର୍ଷିଭିଃ ।
ଯତ୍ର ଶକ୍ରୋ ଭଯୋଦ୍ବିଗ୍ନସ୍ତଂ ଦେଶମୁପଚକ୍ରମୁଃ ॥ 5-13-17 (32124)
ତତ୍ରାଶ୍ବମେଧଃ ସୁମହାନ୍ମହେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ।
ବବୃତେ ପାବନାର୍ଥଂ ବୈ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାପହୋ ନୃପ ॥ 5-13-18 (32125)
ବିଭଜ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାଂ ତୁ ବୃକ୍ଷେଷୁ ଚ ନଦୀଷୁ ଚ।
ପର୍ବତେଷୁ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଚ ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ଚୈବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ॥ 5-13-19 (32126)
ସଂବିଭଜ୍ଯ ଚ ଭୂତେଷୁ ବିସୃଜ୍ଯ ଚ ସୁରେଶ୍ବରଃ।
ବିଜ୍ବରୋ ଧୂତପାପ୍ମା ଚ ବାସବୋଽଭବଦାତ୍ମବାନ୍ ॥ 5-13-20 (32127)
ଅକମ୍ପ୍ଯଂ ନହୁଷଂ ସ୍ଥାନାଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବଲନିଷୂଦନଃ।
ତେଜୋଘ୍ନଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ବରଦାନାଚ୍ଚ ଦୁଃସହମ୍॥ 5-13-21 (32128)
ତତଃ ଶଚୀପତିର୍ଦେବଃ ପୁନରେବ ବ୍ଯନଶ୍ଯତ।
ଅଦୃଶ୍ଯଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ କାଲାକାଙ୍କ୍ଷୀ ଚଚାର ହ ॥ 5-13-22 (32129)
ପ୍ରନଷ୍ଟେ ତୁ ତତଃ ଶକ୍ରେ ଶଚୀ ଶୋକସମନ୍ବିତା ।
ହା ଶକ୍ରେତି ତଦା ଦେବୀ ବିଲଲାପ ସୁଦୁଃଖିତା ॥ 5-13-23 (32130)
ଯଦି ଦତ୍ତଂ ଯଦି ହୁତଂ ଗୁରବସ୍ତୋଷିତା ଯଦି।
ଏକଭର୍ତୃତ୍ବମେବାସ୍ତୁ ସତ୍ଯଂ ଯଦ୍ଯସ୍ତି ବା ମଯି ॥ 5-13-24 (32131)
ପୁଣ୍ଯାଂ ଚେମାମହଂ ଦିବ୍ଯାଂ ପ୍ରବୃତ୍ତାମୁତ୍ତରାଯଣେ।
ଦେବୀଂ ରାତ୍ରିଂ ନମସ୍ଯାମି ସିଧ୍ଯତାଂ ମେ ମନୋରଥଃ ॥ 5-13-25 (32132)
ପ୍ରଯତା ଚ ନିଶାଂ ଦେବୀମୁପାତିଷ୍ଠତ ତତ୍ର ସା।
ପତିବ୍ରତାତ୍ବାତ୍ସତ୍ଯେନ ସୋପଶ୍ରୁତିମଥାକରୋତ୍ ॥ 5-13-26 (32133)
ଯତ୍ରାସ୍ତେ ଦେବରାଜୋଽସୌ ତଂ ଦେଶଂ ଦର୍ଶଯସ୍ବ ମେ।
ଇତ୍ଯାହୋପଶ୍ରୁତିଂ ଦେବୀଂ ସତ୍ଯଂ ସତ୍ଯେନ ଦୃଶ୍ଯତାମ୍ ॥ ॥ 5-13-27 (32134)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ତ୍ରଯୋଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-13-12 ବିଷ୍ଣୁତ୍ବଂ ବ୍ଯାପକତ୍ବମ୍ ॥ 12 ॥ 5-13-26 ଆକରୋତ୍ ଆକାରିତବତୀ ॥ 26 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 014
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.14. ଅଧ୍ଯାଯଃ 014
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସ୍ତୁତ୍ଯା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷୀଭୂତଯା ଉପଶ୍ରୁତିଦେବ୍ଯାସହ ପଦ୍ମନାଲଭେଦନେନ ତଦ୍ବିବରଂ ଗତଯା ଶଚ୍ଯା ତତ୍ରସ୍ଥେନ୍ଦ୍ରଦର୍ଶନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ଇନ୍ଦ୍ରଂ ସ୍ତୁତ୍ବା ନହୁଷବୃତ୍ତାନ୍ତକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-14-0 (32135)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-14-0x (3388)
ଅଥୈନାଂ ରୂପିଣୀ ସାଧ୍ବୀମୁପାତିଷ୍ଠଦୁପଶ୍ରୁତିଃ।
ତାଂ ବଯୋରୂପସଂପନ୍ନାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦେବୀମୁପସ୍ଥିତାମ୍ ॥ 5-14-1 (32136)
ଇନ୍ଦ୍ରାଣୀ ସଂପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା ସଂପୂଜ୍ଯୈନାମଥାବ୍ରବୀତ୍।
ଇଚ୍ଛାମି ତ୍ବାମହଂ ଜ୍ଞାତୁଂ କା ତ୍ବଂ ବ୍ରୂହି ବରାନନେ ॥ 5-14-2 (32137)
ଉପଶ୍ରୁତିରୁବାଚ। 5-14-3x (3389)
ଉପଶ୍ରୁତିରହଂ ଦେବି ତବାନ୍ତିକମୁପାଗତା।
ଦର୍ଶନଂ ଚୈବ ସଂପ୍ରାପ୍ତା ତବ ସତ୍ଯେନ ଭାମିନି ॥ 5-14-3 (32138)
ପତିବ୍ରତା ଚ ଯୁକ୍ତା ଚ ଯମେନ ନିଯମେନ ଚ।
ଦର୍ଶଯିଷ୍ଯାମି ତେ ଶକ୍ରଂ ଦେବଂ ବୃତ୍ରନିଷୂଦନମ୍ ॥ 5-14-4 (32139)
କ୍ଷିପ୍ରମନ୍ବେହି ଭଦ୍ରଂ ତେ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସେ ସୁରସତ୍ତମମ୍।
ତତସ୍ତାଂ ପ୍ରସ୍ଥିତାଂ ଦେବୀମିନ୍ଦ୍ରାଣୀ ସା ସମନ୍ବଗାତ୍ ॥ 5-14-5 (32140)
ଦେବାରଣ୍ଯାନ୍ଯତିକ୍ରମ୍ଯ ପର୍ବତାଂଶ୍ଚ ବହୂଂସ୍ତତଃ ।
ହିମବନ୍ତମତିକ୍ରମ୍ଯ ଉତ୍ତରଂ ପାର୍ଶ୍ବମାଗମତ୍॥ 5-14-6 (32141)
ସମୁଦ୍ରଂ ଚ ସମାସାଦ୍ଯ ବହୁଯୋଜନବିସ୍ତୃତମ୍।
ଆସସାଦ ମହାଦ୍ବୀପଂ ନାନାଦ୍ରୁମଲତାବୃତମ୍ ॥ 5-14-7 (32142)
ତତ୍ରାପଶ୍ଯତ୍ସରୋ ଦିବ୍ଯଂ ନାନାଶକୁନିଭିର୍ବୃତମ୍।
ଶତଯୋଜନବିସ୍ତୀର୍ଣଂ ତାବଦେବାଯତଂ ଶୁଭମ୍ ॥ 5-14-8 (32143)
ତତ୍ର ଦିବ୍ଯାନି ପଦ୍ମାନି ପଞ୍ଚବର୍ଣାନି ଭାରତ ।
ଷଟ୍ପଦୈରୁପଗୀତାନି ପ୍ରଫୁଲ୍ଲାନି ସହସ୍ରଶଃ॥ 5-14-9 (32144)
ସରସସ୍ତସ୍ଯ ମଧ୍ଯେ ତୁ ପଦ୍ମିନୀ ମହତୀ ଶୁଭା ।
ଗୌରେଣୋନ୍ନତନାଲେନ ପଦ୍ମେନ ମହତା ବୃତା ॥ 5-14-10 (32145)
ପଦ୍ମସ୍ଯ ଭିତ୍ତ୍ବା ନାଲଂ ଚ ବିବେଶ ସହିତା ତଯା।
ବିସତନ୍ତୁପ୍ରବିଷ୍ଟଂ ଚ ତତ୍ରାପଶ୍ଯଚ୍ଛତକ୍ରତୁମ୍ ॥ 5-14-11 (32146)
ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚ ସୁସୂକ୍ଷ୍ମେଣ ରୂପେଣାବସ୍ଥିତଂ ପ୍ରଭୁମ୍ ।
ସୂକ୍ଷ୍ମରୂପଧରା ଦେବୀ ବଭୂବୋପଶ୍ରୁତିଶ୍ଚ ସା॥ 5-14-12 (32147)
ଇନ୍ଦ୍ରଂ ତୁଷ୍ଟାବ ଚେନ୍ଦ୍ରାଣୀ ବିଶ୍ରୁତୈଃ ପୂର୍ବକର୍ମଭିଃ।
ସ୍ତୂଯମାନସ୍ତତୋ ଦେବଃ ଶଚୀମାହ ପୁରନ୍ଦରଃ ॥ 5-14-13 (32148)
କିମର୍ଥମସି ସଂପ୍ରାପ୍ତା ବିଜ୍ଞାତଶ୍ଚ କଥଂ ତ୍ବହମ୍।
ତତଃ ସା କଥଯାମାସ ନହୁଷସ୍ଯ ବିଚେଷ୍ଟିତମ୍ ॥ 5-14-14 (32149)
ଇନ୍ଦ୍ରତ୍ବଂ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ପ୍ରାପ୍ଯ ବୀର୍ଯସମନ୍ବିତଃ ।
ଦର୍ପାବିଷ୍ଟଶ୍ଚ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ମାମୁବାଚ ଶତକ୍ରତୋ ॥ 5-14-15 (32150)
ଉପତିଷ୍ଠେତି ସ କ୍ରୂରଃ କାଲଂ ଚ କୃତବାନ୍ମମ ।
ଯଦି ନ ତ୍ରାସ୍ଯସି ବିଭୋ କରିଷ୍ଯତି ସ ମାଂ ବଶେ ॥ 5-14-16 (32151)
ଏତେନ ଚାହଂ ସଂପ୍ରାପ୍ତା ଦ୍ରୁତଂ ଶକ୍ର ତବାନ୍ତିକମ୍।
ଜହି ରୌଦ୍ରଂ ମହାବାହୋ ନହୁଷଂ ପାପନିଶ୍ଚଯମ୍ ॥ 5-14-17 (32152)
ପ୍ରକାଶଯସ୍ବ ଚାତ୍ମାନଂ ଦୈତ୍ଯଦାନବସୂଦନ।
ତେଜଃ ସମାପ୍ନୁହି ବିଭୋ ଦେବରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରଶାଧି ଚ ॥ ॥ 5-14-18 (32153)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଚତୁର୍ଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-14-16 ତ୍ରାସ୍ଯସି ପାଲଯିଷ୍ଯସି ॥ 16 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 015
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.15. ଅଧ୍ଯାଯଃ 015
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଇନ୍ଦ୍ରବୋଧିତଶଚୀବଚନାତ୍ ନହୁଷେଣ ଅଗସ୍ତ୍ଯାଦିସପ୍ତର୍ଷୀଣାଂ ସ୍ବଶିବିକାଯାଂ ବାହକତଯା ଯୋଜନମ୍ ॥ 1 ॥ ଶଚୀପ୍ରାର୍ଥନଯା ବୃହସ୍ପତିନା ହୋମେନ ସଂତୋଷ୍ଯାଗ୍ନୋରିନ୍ଦ୍ରାନ୍ବେଷଣାଯ ପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 2 ॥ ଅଗ୍ନିନା ବୃହସ୍ପତିଂପ୍ରତି ଜଲବର୍ଜଂ ସର୍ବତ୍ରାନ୍ବେଷଣେପୀନ୍ଦ୍ରାନଧିଗମକଥନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-15-0 (32154)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-15-0x (3390)
ଏବମୁକ୍ତଃ ସ ଭଗବାଞ୍ଶଚ୍ଯା ତାଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍।
ବିକ୍ରମସ୍ଯ ନ କାଲୋଽଯଂ ନହୁଷୋ ବଲବତ୍ତରଃ ॥ 5-15-1 (32155)
ବିବର୍ଦ୍ଧିତଶ୍ଚ ଋଷିଭିର୍ହବ୍ଯକବ୍ଯୈଶ୍ଚ ଭାମିନି ।
ନୀତିମତ୍ର ବିଧାସ୍ଯାମି ଦେବି ତାଂ କର୍ତୁମର୍ହସି ॥ 5-15-2 (32156)
ଗୁହ୍ଯଂ ଚୈତତ୍ତ୍ବଯା କାର୍ଯଂ ନାଖ୍ଯାତବ୍ଯଂ ଶୁଭେ କ୍ବଚିତ୍ ।
ଗତ୍ବା ନହୁଷମେକାନ୍ତେ ବ୍ରବୀହି ଚ ସୁମଧ୍ଯମେ ॥ 5-15-3 (32157)
ଋଷିଯାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ମାମୁପୈହି ଜଗତ୍ପତେ ।
ଏବଂ ତବ ବଶେ ପ୍ରୀତା ଭବିଷ୍ଯାମୀତି ତଂ ବଦ ॥ 5-15-4 (32158)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତା ଦେବରାଜେନ ପତ୍ନୀ ସା କମଲେକ୍ଷଣା ।
ଏବମସ୍ତ୍ବିତ୍ଯଥୋକ୍ତ୍ବା ତୁ ଜଗାମ ନହୁଷଂ ପ୍ରତି ॥ 5-15-5 (32159)
ନହୁଷସ୍ତାଂ ତତୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସସ୍ମିତୋ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ।
ସ୍ବାଗତଂ ତେ ବରାରୋହେ କିଂ କରୋମି ଶୁଚିସ୍ମିତେ ॥ 5-15-6 (32160)
ଭକ୍ତଂ ମାଂ ଭଜ କଲ୍ଯାଣି କିମିଚ୍ଛସି ମନସ୍ବିନି ।
ତବ କଲ୍ଯାଣି ଯତ୍କାର୍ଯଂ ତତ୍କରିଷ୍ଯେ ସୁମଧ୍ଯମେ ॥ 5-15-7 (32161)
ନ ଚ ବ୍ରୀଡା ତ୍ବଯା କାର୍ଯା ସୁଶ୍ରୋଣି ମଯି ବିଶ୍ବସେଃ।
ସତ୍ଯେନ ବୈ ପଶେ ଦେବି କରିଷ୍ଯେ ବଚନଂ ତବ ॥ 5-15-8 (32162)
ଇନ୍ଦ୍ରାଣ୍ଯୁବାଚ। 5-15-9x (3391)
ଯୋ ମେ କୃତସ୍ତ୍ବଯା କାଲସ୍ତମାକାଙ୍କ୍ଷେ ଜଗତ୍ପତେ।
ତତସ୍ତ୍ବମେବ ଭର୍ତା ମେ ଭବିଷ୍ଯସି ସୁରାଧିମ ॥ 5-15-9 (32163)
କାର୍ଯଂ ଚ ହୃଦି ମେ ଯତ୍ତଦ୍ଦେବରାଜାବଧାରଯ।
ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଦି ମେ ରାଜନ୍ପ୍ରିଯମେତତ୍କରିଷ୍ଯସି ॥ 5-15-10 (32164)
ବାକ୍ଯଂ ପ୍ରଣଯସଂଯୁକ୍ତଂ ତତଃ ସ୍ଯାଂ ବଶଗା ତବ।
ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ବାଜିନୋ ବାହା ହସ୍ତିନୋଽଥ ରଥାସ୍ତଥା ॥ 5-15-11 (32165)
ଇଚ୍ଛାମ୍ଯହମଥାପୂର୍ବଂ ବାହନଂ ତେ ସୁରାଧିପ ।
ଯନ୍ନ ବିଷ୍ଣୋର୍ନ ରୁଦ୍ରସ୍ଯ ନ ସୁରାଣାଂ ନ ରକ୍ଷସାମ୍ ॥ 5-15-12 (32166)
ବହନ୍ତୁ ତ୍ବାଂ ମହାଭାଗା ଋଷଯଃ ସଙ୍ଗତା ବିଭୋ।
ସର୍ବେ ଶିବିକଯା ରାଜନ୍ନେତଦ୍ଧି ମମ ରୋଚତେ ॥ 5-15-13 (32167)
ନାସୁରେଷୁ ନ ଦେବେଷୁ ତୁଲ୍ଯୋ ଭବିତୁମର୍ହସି ।
ସର୍ବେଷାଂ ତେଜ ଆଦତ୍ସେ ସ୍ବେନ ବୀର୍ଯେଣ ଦର୍ଶନାତ୍ ॥ 5-15-14 (32168)
ନ ତେ ପ୍ରମୁଖତଃ ସ୍ଥାତୁଂ କଶ୍ଚିଚ୍ଛକ୍ନୋତି ବୀର୍ଯବାନ୍ । 5-15-15 (32169)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ।
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ନହୁଷଃ ପ୍ରାହୃଷ୍ଯତ ତଦା କିଲ।
ଉବାଚ ବଚନଂ ଚାପି ସୁରେନ୍ଦ୍ରସ୍ତାମନିନ୍ଦିତାମ୍ ॥ 5-15-15x (3392)
ନହୁଷ ଉବାଚ। 5-15-16x (3393)
ଅପୂର୍ବଂ ବାହନମିଦଂ ତ୍ବଯୋକ୍ତଂ ବରବର୍ଣିନି।
ଦୃଢଂ ମେ ରୁଚିରଂ ଦେବି ତ୍ବଦ୍ବଶୋଽସ୍ମି ବରାନନେ ॥ 5-15-16 (32170)
ନ ହ୍ଯଲ୍ପବୀର୍ଯୋ ଭବତି ଯୋ ବାହାନ୍କୁରୁତେ ମୁନୀନ୍ ।
ଅହଂ ତପସ୍ବୀ ବଲବାନ୍ଭୂତଭବ୍ଯଭବତ୍ପ୍ରଭୁଃ ॥ 5-15-17 (32171)
ମଯି କ୍ରୁଦ୍ଧେ ଜଗନ୍ନ ସ୍ଯାନ୍ମଯି ସର୍ବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍।
ଦେବଦାନବଗନ୍ଧର୍ବାଃ କିନ୍ନରୋରଗରାକ୍ଷସାଃ ॥ 5-15-18 (32172)
ନ ମେ କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ଯ ପର୍ଯାପ୍ତାଃ ସର୍ବେ ଲୋକାଃ ଶୁଚିସ୍ମିତେ।
ଚକ୍ଷୁଷା ଯଂ ପ୍ରପଶ୍ଯାମି ତସ୍ଯ ତେଜୋ ହରାମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-15-19 (32173)
` ଅହମିନ୍ଦ୍ରୋଽସ୍ମି ଦେବାନାଂ ଲୋକାନାଂ ଚ ମହେଶ୍ବରଃ।
ମଯି ହବ୍ଯଂ ଚ କବ୍ଯଂ ଚ ଲୋକାଶ୍ଚୈବ ସନାତନାଃ ।'
ତସ୍ମାତ୍ତେ ବଚନଂ ଦେବି କରିଷ୍ଯାମି ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-15-20 (32174)
ସପ୍ତର୍ଷଯୋ ମାଂ ବକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ସର୍ବେ ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯସ୍ତଥା ।
ପଶ୍ଯ ମାହାତ୍ମ୍ଯଯୋଗଂ ମେ ଋଦ୍ଧିଂ ଚ ବରବର୍ଣିନି ॥ 5-15-21 (32175)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-15-22x (3394)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ତାଂ ଦେବୀଂ ବିସୃଜ୍ଯ ଚ ବରାନନାମ୍ । 5-15-22b` ଅଥ ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ନହୁଷୋ ବଲବୀର୍ଯେଣ ଭାରତ ॥ 5-15-22 (32176)
ବିସୃଜ୍ଯ ସୁପ୍ରତୀକଂ ଚ ନାଗମୈରାବତଂ ତଥା।
ହଂସଯୁକ୍ତଂ ବିମାନଂ ଚ ହରିଯୁକ୍ତଂ ତଥା ରଥମ୍ ॥ 5-15-23 (32177)
ସ ତୁ ଦର୍ପେଣ ମହତା ପରିଭୂଯ ମହାମୁନୀନ୍।'
ବିମାନେ ଯୋଜଯିତ୍ବା ଚ ଋଷୀନ୍ନିଯମାମାସ୍ଥିତାନ୍ ॥ 5-15-24 (32178)
ଅବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯୋ ବଲୋପେତୋ ମତ୍ତୋ ମଦବଲେନ ଚ।
କାମବୃତ୍ତଃ ସ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ବାହଯାମାସ ତାନୃଷୀନ୍ ॥ 5-15-25 (32179)
ନହୁଷେଣ ବିସୃଷ୍ଟା ଚ ବୃହସ୍ପତିମଥାବ୍ରବୀତ୍।
ସମଯୋଽଲ୍ପାବଶେଷୋ ମେ ନହୁଷେଣେହ ଯଃ କୃତଃ ॥ 5-15-26 (32180)
ଶକ୍ରଂ ମୃଗଯ ଶୀଘ୍ରଂ ତ୍ବଂ ଭକ୍ତାଯାଃ କୁରୁ ମେ ଦଯାମ୍।
ବାଢମିତ୍ଯେବ ଭଗବାନ୍ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ ତାମ୍ ॥ 5-15-27 (32181)
ନ ଭେତବ୍ଯଂ ତ୍ବଯା ଦେବି ନହୁଷାଦ୍ଦୁଷ୍ଟଚେତସଃ ।
ନ ହ୍ଯେଷ ସ୍ଥାସ୍ଯତି ଚିରଂ ଗତ ଏଷ ନରାଧମଃ ॥ 5-15-28 (32182)
ଅଧର୍ମଜ୍ଞୋ ମହର୍ଷୀଣାଂ ବାହନାଚ୍ଚ ହତଃ ଶୁଭେ ।
ଇଷ୍ଟିଂ ଚାହଂ କରିଷ୍ଯାମି ବିନାଶାଯାସ୍ଯ ଦୁର୍ମତେଃ ॥ 5-15-29 (32183)
ଶକ୍ରଂ ଚାଧିଗମିଷ୍ଯାମି ମାଭୈସ୍ତ୍ବଂ ଭଦ୍ରମସ୍ତୁ ତେ।
ତତଃ ପ୍ରଜ୍ବାଲ୍ଯ ବିଧିବଜ୍ଜୁହାବ ପରମଂ ହବିଃ ॥ 5-15-30 (32184)
ବୃହସ୍ପତିର୍ମହାତେଜା ଦେବରାଜୋପଲବ୍ଧଯେ।
ହୁତ୍ବାଽଗ୍ନିଂ ସୋବ୍ରବୀଦ୍ରାଜଞ୍ଛକ୍ର ଅନ୍ବିଷ୍ଯତାମିତି ॥ 5-15-31 (32185)
ତସ୍ମାଚ୍ଚ ଭଗବାନ୍ଦେବଃ ସ୍ବଯମେବ ହୁତାଶନଃ ।
ସ୍ତ୍ରୀବେଷମଦ୍ଭୁତଂ କୃତ୍ବା ତତ୍ରୈବାନ୍ତରଧୀଯତ॥ 5-15-32 (32186)
ସ ଦିଶଃ ପ୍ରଦିଶଶ୍ଚୈବ ପର୍ବତାଂଶ୍ଚ ବନାନି ଚ।
ପୃଥିବୀଂ ଚାନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ବିଚିତ୍ଯାଥ ମନୋଗତିଃ।
ନିମେଷାନ୍ତରମାତ୍ରେଣ ବୃହସ୍ପତିମୁପାଗମତ୍ ॥ 5-15-33 (32187)
ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 5-15-34x (3395)
ବୃହସ୍ପତେ ନ ପଶ୍ଯାମି ଦେବରାଜମିହ କ୍ବଚିତ୍।
ଆପଃ ଶେଷାଃ ସଦା ଚାପଃ ପ୍ରବେଷ୍ଟୁଂ ନୋତ୍ସହାମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-15-34 (32188)
ନ ମେ ତତ୍ର ଗତିର୍ବ୍ରହ୍ମନ୍କିମନ୍ଯତ୍କରବାଣି ତେ।
ତମବ୍ରବୀଦ୍ଦେବଗୁରୁରପୋ ବିଶ ମହାଦ୍ଯୁତେ ॥ 5-15-35 (32189)
ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 5-15-36x (3396)
ନାପଃ ପ୍ରବେଷ୍ଟୁଂ ଶକ୍ଷ୍ଯାମି କ୍ଷଯୋ ମେଽତ୍ର ଭବିଷ୍ଯତି।
ଶରଣଂ ତ୍ବାଂ ପ୍ରପନ୍ନୋଽସ୍ମି ସ୍ବସ୍ତି ତେସ୍ତୁ ମହାଦ୍ଯୁତେ ॥ 5-15-36 (32190)
ଅଦ୍ଯ୍ଭୋଽଗ୍ନିର୍ବ୍ରହ୍ମତଃ କ୍ଷତ୍ରମଶ୍ମନୋ ଲୋହମୁତ୍ଥିତମ୍ ।
ତେଷାଂ ସର୍ବତ୍ରଗଂ ତେଜଃ ସ୍ବାସୁ ଯୋନିଷୁ ଶାମ୍ଯତି ॥ ॥ 5-15-37 (32191)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-15-21 ମାଂ ବକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ମମ ବହନଂ କରିଷ୍ଯନ୍ତି ॥ 21 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 016
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.16. ଅଧ୍ଯାଯଃ 016
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବୃହସ୍ପତିନା ବ୍ରାହ୍ମମନ୍ତ୍ରସଂବର୍ଧିତେନାଗ୍ନିନା ପଦ୍ମନାଲସ୍ଯେନ୍ଦ୍ରଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବୃହସ୍ପତଯେ ତନ୍ନିବେଦନମ୍ ॥ 1 ॥ ବୃହସ୍ପତିନା ତତ୍ର ଗତ୍ବା ଇନ୍ଦ୍ରେ ସ୍ତୂଯମାନେ କୁବେରାଦୀନାଂ ତତ୍ରାଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ନହୁଷଜଯେ ସାହାଯ୍ଯାଯାଗ୍ନେର୍ଭାଗଦାନପୂର୍ବକଂ କୁବେରାଦୀନାଂ ତତ୍ତାଦ୍ଦିଗାଧିପତ୍ଯେଽଭିଷେଚନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-16-0 (32192)
ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 5-16-0x (3397)
ତ୍ବମଗ୍ରେ ସର୍ବଦେବାନାଂ ମୁଖଂ ତ୍ବମସି ହବ୍ଯବାଟ୍।
ତ୍ବମନ୍ତଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ଗୂଢଶ୍ଚରସି ସାକ୍ଷିବତ୍॥ 5-16-1 (32193)
ତ୍ବାମାହୁରେକଂ କବଯସ୍ତ୍ବାମାହୁସ୍ତ୍ରିବିଧଂ ପୁନଃ।
ତ୍ବଯା ତ୍ଯକ୍ତଂ ଜଗଚ୍ଚେଦଂ ସଦ୍ଯୋ ନଶ୍ଯେଦ୍ଧୁତାଶନ ॥ 5-16-2 (32194)
କୃତ୍ବା ତୁଭ୍ଯଂ ନମୋ ବିପ୍ରାଃ ସ୍ବକର୍ମବିଜିତାଂ ଗତିମ୍।
ଗଚ୍ଛନ୍ତି ସହ ପତ୍ନୀଭିଃ ସୁତୈରପି ଚ ଶାଶ୍ବତୀମ୍ ॥ 5-16-3 (32195)
ତ୍ବମେବାଗ୍ନେ ହବ୍ଯବାହସ୍ତ୍ବମେବ ପରମଂ ହବିଃ।
ଯଜନ୍ତି ସତ୍ରୈସ୍ତ୍ବାମେବ ଯଜ୍ଞୈଶ୍ଚ ପରମାଧ୍ବରୈଃ ॥ 5-16-4 (32196)
ସୃଷ୍ଟ୍ବା ଲୋକାଂସ୍ତ୍ରୀମିମାନ୍ହବ୍ଯବାହ
ପ୍ରାପ୍ତେ କାଲେ ପଚସି ପୁନଃ ସମିଦ୍ଧଃ ।
ତ୍ବଂ ସର୍ବସ୍ଯ ଭୁବନସ୍ଯ ପ୍ରସୂତି-
ସ୍ତ୍ବମେବାଗ୍ରେ ଭବସି ପୁନଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ॥ 5-16-5 (32197)
ତ୍ବାମଗ୍ନେ ଜଲଦାନାହୁର୍ବିଦ୍ଯୁତଶ୍ଚ ମନୀଷିଣଃ।
ବହନ୍ତି ସର୍ବଭୂତାନି ତ୍ବତ୍ତୋ ନିଷ୍କ୍ରମ୍ଯ ହେତଯଃ ॥ 5-16-6 (32198)
ତ୍ବଯ୍ଯାପୋ ନିହିତାଃ ସର୍ବାସ୍ତ୍ବଯି ସର୍ବମିଦଂ ଜଗତ୍।
ନ ତେଽସ୍ତ୍ଯବିଦିତଂ କିଚିତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ପାବକ ॥ 5-16-7 (32199)
ସ୍ବଯୋର୍ନି ଭଜତେ ସର୍ବୋ ବିଶସ୍ବାପୋଽବିଶଙ୍କିତଃ।
ଅହଂ ତ୍ବାଂ ବର୍ଧଯିଷ୍ଯାମି ବ୍ରାହ୍ମୈର୍ମନ୍ତ୍ରୈଃ ସନାତନୈଃ ॥ 5-16-8 (32200)
ଏବଂ ସ୍ତୁତୋ ହବ୍ଯବାଟ୍ ସ ଭଗବାନ୍କବିରୁତ୍ତମଃ ।
ବୃହସ୍ପତିମଥୋବାଚ ପ୍ରୀତିମାନ୍ବାକ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍।
ଦର୍ଶଯିଷ୍ଯାମି ତେ ଶକ୍ରଂ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ॥ 5-16-9 (32201)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-16-10x (3398)
ପ୍ରବିଷ୍ଯାପସ୍ତତୋ ବହ୍ନିଃ ସସମୁଦ୍ରାଃ ସପଲ୍ବଲାଃ।
ଆସସାଦ ସରସ୍ତଚ୍ଚ ଗୂଢୋ ଯତ୍ର ଶତକ୍ରତୁଃ ॥ 5-16-10 (32202)
ଅଥ ତତ୍ରାପି ପଦ୍ମାନି ବିଚିନ୍ବନ୍ଭରତର୍ଷଭ ।
ଅପଶ୍ଯତ୍ସ ତୁ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଂ ବିସମଧ୍ଯଗତଂ ତଦା ॥ 5-16-11 (32203)
ଆଗତ୍ଯ ଚ ତତସ୍ତୂର୍ଣଂ ତମାଚଷ୍ଟ ବୃହସ୍ପତେଃ।
ଅଣୁମାତ୍ରେଣ ବପୁଷା ପଦ୍ମତନ୍ତ୍ବାଶ୍ରିତଂ ପ୍ରଭୁମ୍ ॥ 5-16-12 (32204)
ଗତ୍ବା ଦେବର୍ଷିଗନ୍ଧର୍ବୈଃ ସହିତୋଽଥ ବୃହସ୍ପତିଃ ।
ପୁରାଣୈଃ କର୍ମଭିର୍ଦେବଂ ତୁଷ୍ଟାବ ବଲସୂଦନମ୍ ॥ 5-16-13 (32205)
ମହାଽସୁରୋ ହତଃ ଶକ୍ର ନମୁଚିର୍ଦାରୁଣସ୍ତ୍ବଯା ।
ଶମ୍ବରଶ୍ଚ ବଲଶ୍ଚୈବ ତଥୋଭୌ ଘୋରବିକ୍ରମୌ ॥ 5-16-14 (32206)
ଶତକ୍ରତୋ ବିବର୍ଧସ୍ବ ସର୍ବାଞ୍ଶତ୍ରୂନ୍ନିଷୂଦଯ ।
ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ଶକ୍ର ସଂପଶ୍ଯ ଦେବର୍ଷୀଶ୍ଚ ସମାଗତାନ୍ ॥ 5-16-15 (32207)
ମହେନ୍ଦ୍ର ଦାନବାନ୍ହତ୍ବା ଲୋକାସ୍ତ୍ରାତାସ୍ତ୍ବଯା ବିଭୋ।
ଅପାଂ ଫେନଂ ସମାସାଦ୍ଯ ବିଷ୍ଣୁତେଜୋତିବୃଂହିତମ୍।
ତ୍ବଯା ବୃତ୍ରୋ ହତଃ ପୂର୍ବଂ ଦେବରାଜ ଜଗତ୍ପତେ ॥ 5-16-16 (32208)
ତ୍ବଂ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଶରଣ୍ଯ ଈଡ୍ଯ-
ସ୍ତ୍ବଯା ସମଂ ବିଦ୍ଯତେ ନେହ ଭୂତମ୍।
ତ୍ବଯା ଧାର୍ଯନ୍ତେ ସର୍ବଭୂତାନି ଶକ୍ର
ତ୍ବଂ ଦେବାନାଂ ମହିମାନଂ ଚକର୍ଥ ॥ 5-16-17 (32209)
ପାହି ସର୍ବାଂଶ୍ଚ ଲୋକାଂଶ୍ଚ ମହେନ୍ଦ୍ର ବଲମାପ୍ନୁହି ।
ଏବଂ ସଂସ୍ତୂଯମାନଶ୍ଚ ସୋଽବର୍ଧତ ଶନୈଃ ଶନୈଃ ॥ 5-16-18 (32210)
ସ୍ବଂ ଚୈବ ବପୁରାସ୍ଥାଯ ବଭୂବ ସ ବଲାନ୍ବିତଃ।
ଅବ୍ରବୀଚ୍ଚ ଗୁରଂ ଦେବୋ ବୃହସ୍ପତିମବସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-16-19 (32211)
କିଂ କାର୍ଯମବଶିଷ୍ଟଂ ବୋ ହତସ୍ତ୍ବାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହାସୁରଃ ।
ବୃତ୍ରଶ୍ଚ ସୁମହାକାଯୋ ଯୋ ବୈ ଲୋକାନନାଶଯତ୍ ॥ 5-16-20 (32212)
ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 5-16-21x (3399)
ମାନୁଷୋ ନହୁଷୋ ରାଜା ଦେବର୍ଷିଗଣତେଜସା।
ଦେବରାଜ୍ଯମନୁପ୍ରାପ୍ତଃ ସର୍ବାନ୍ନୋ ବାଧତେ ଭୃଶମ୍ ॥ 5-16-21 (32213)
ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 5-16-22x (3400)
କଥଂ ଚ ନହୁଷୋ ରାଜ୍ଯଂ ଦେବାନାଂ ପ୍ରାପ ଦୁର୍ଲଭମ୍।
ତପସା କେନ ବା ଯୁକ୍ତଃ କିଂବୀର୍ଯୋ ବା ବୃହସ୍ପତେ ।
` ତତ୍ସର୍ବଂ କଥଯ ତ୍ବଂ ମେ ଯଥେନ୍ଦ୍ରତ୍ବମୁପେଯିବାନ୍ ॥ 5-16-22 (32214)
ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 5-16-23x (3401)
ତ୍ବଯି ପ୍ରନଷ୍ଟେ ଦେବେଶ ବିଶ୍ବଂ ପ୍ରବ୍ଯଥିତଂ ଜଗତ୍।
ପରସ୍ପରଭଯୋଦ୍ବିଗ୍ନଂ ବଭୂବାର୍ତମରାଜକମ୍ ॥ 5-16-23 (32215)
ତତୋ ଦେବୈଃ ସଗନ୍ଧର୍ବୈଃ ସର୍ଷିସଙ୍ଘୈଃ ସପାବକୈଃ ।
ମାନୁଷୋ ନହୁଷୋ ରାଜା ଦେବରାଜ୍ଯେଽଭିଷେଚିତଃ ॥ 5-16-24 (32216)
ଦେବା ଭୀତାଃ ଶକ୍ରମକାମଯନ୍ତ
ତ୍ବଯା ତ୍ଯକ୍ତଂ ମହଦୈନ୍ଦ୍ରଂ ପଦଂ ତତ୍।
ତଦା ଦେବାଃ ପିତରୋଽଥର୍ଷଯଶ୍ଚ
ଗନ୍ଧର୍ବମୁଖ୍ଯାଶ୍ଚ ସମେତ୍ଯ ସର୍ବେ ॥ 5-16-25 (32217)
ଗତ୍ବାଽବ୍ରୁବନ୍ନହୁଷଂ ତତ୍ର ଶକ୍ର
ତ୍ବଂ ନୋ ରାଜା ଭବ ଭୁବନସ୍ଯ ଗୋପ୍ତା।
ତାନବ୍ରବୀନ୍ନହୁଷୋ ନାସ୍ମି ଶକ୍ତ
ଆପ୍ଯାଯଧ୍ବଂ ତପସା ତେଜସା ମାମ୍ ॥ 5-16-26 (32218)
ଏବମୁକ୍ତୈର୍ବର୍ଦ୍ଧିତଶ୍ଚାପି ଦେବୈ
ରାଜାଽଭବନ୍ନହୁଷୋ ଘୋରବୀର୍ଯଃ।
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯେ ଚ ପ୍ରାପ୍ଯ ରାଜ୍ଯଂ ମହର୍ଷୀ-
ନ୍କୃତ୍ବା ବାହାନ୍ଯାତି ଲୋକାନ୍ଦୁରାତ୍ମା ॥ 5-16-27 (32219)
ତେଜୋହରଂ ଦୃଷ୍ଟିବିଷଂ ସୁଘୋରଂ
ମା ତ୍ବଂ ପଶ୍ଯେର୍ନହୁଷଂ ବୈ କଦାଚିତ୍।
ଦେବାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ନହୁଷଂ ଭୃଶାର୍ତା
ନ ପଶ୍ଯନ୍ତେ ଗୂଢରୂପାଶ୍ଚରନ୍ତଃ ॥ 5-16-28 (32220)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-16-29x (3402)
ଏବଂ ବଦତ୍ଯଙ୍ଗିରସାଂ ବରିଷ୍ଠେ
ବୃହସ୍ପତୌ ଲୋକପାଲଃ କୁବେରଃ।
ବୈବସ୍ବତଶ୍ଚୈବ ଯମଃ ପୁରାଣୋ
ଦବେଶ୍ଚ ସୋମୋ ବରୁଣଶ୍ଚାଜଗାମ॥ 5-16-29 (32221)
ତେ ବୈ ସମାଗମ୍ଯ ମହେନ୍ଦ୍ରମୂଚୁ-
ର୍ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ତ୍ବାଷ୍ଟ୍ରୋ ନିହତଶ୍ଚୈବ ବୃତ୍ରଃ।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ଚ ତ୍ବାଂ କୁଶଲିନମକ୍ଷତଂ ଚ
ପଶ୍ଯାମୋ ବୈ ନିହତାରିଂ ଚ ଶକ୍ର ॥ 5-16-30 (32222)
ସ ତାନ୍ଯଥାବଚ୍ଚ ହି ଲୋକପାଲା-
ନ୍ସମେତ୍ସ ବୈ ପ୍ରୀତମନା ମହେନ୍ଦ୍ରଃ।
ଉବାଚ ଚୈନାନ୍ପ୍ରତିଭାଷ୍ଯ ଶକ୍ରଃ
ସଂଚୋଦଯିଷ୍ଯନ୍ନହୁଷସ୍ଯାନ୍ତରେଣ ॥ 5-16-31 (32223)
ରାଜା ଦେବାନାଂ ନହୁଷୋ ଘୋରରୂପ-
ସ୍ତତ୍ର ସାହ୍ଯଂ ଦୀଯତାଂ ମେ ଭବଦ୍ଭିଃ ।
ତେ ଚାବ୍ରୁବନ୍ନହୁଷୋ ଘୋରରୂପୋ
ଦୃଷ୍ଟୀବିଷସ୍ତସ୍ଯ ବିଭୀମ ଈଶ ॥ 5-16-32 (32224)
ତ୍ବଂ ଚେଦ୍ରାଜାନଂ ନହୁଷଂ ପରାଜଯେ-
ସ୍ତତୋ ବଯଂ ଭାଗମର୍ହାମ ଶକ୍ର।
ଇନ୍ଦ୍ରୋଽବ୍ରବୀଦ୍ଭବତୁ ଭବାନପାଂ ପତି-
ର୍ଯମଃ କୁବେରଶ୍ଚ ମଯାଭିଷେକମ୍ ॥ 5-16-33 (32225)
ସଂପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତ୍ବଦ୍ଯ ସହୈବ ଦୈବତୈ
ରିପୁଂ ଜଯାମ ତଂ ନହୁଷଂ ଘୋରଦୃଷ୍ଟିମ୍।
ତତଃ ଶକ୍ରଂ ଜ୍ବଲନୋଽପ୍ଯାହ ଭାଗ
ପ୍ରଯଚ୍ଛ ମହ୍ଯଂ ତବ ସାହ୍ଯଂ କରିଷ୍ଯେ।
ତମାହ ଶକ୍ରୋ ଭବିତାଽଗ୍ନେ ତବାପି
ଚେନ୍ଦ୍ରାଗ୍ନ୍ଯୋର୍ବୈ ଭାଗ ଏକୋ ମହାକ୍ରତୌ ॥ 5-16-34 (32226)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-16-35x (3403)
ଏବଂ ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ଭଗବାନ୍ମହେନ୍ଦ୍ରଃ ପାକଶାସନଃ।
କୁବେରଂ ସର୍ବଯକ୍ଷାଣାଂ ଧନାନାଂ ଚ ପ୍ରଭୁଂ ତଥା ॥ 5-16-35 (32227)
ବୈବସ୍ବତଂ ପିତୄଣାଂ ଚ ବରୁଣଂ ଚାପ୍ଯପାଂ ତଥା।
ଆଧିପତ୍ଯଂ ଦଦୌ ଶକ୍ରଃ ସତ୍କୃତ୍ଯ ବରଦସ୍ତଥା ॥ ॥ 5-16-36 (32228)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଷୋଡଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-16-6 ହେତଯଃ ଜ୍ବାଲାଃ ॥ 5-16-31 ନହୁଷସ୍ଯାନ୍ତରେଣ ଅନ୍ତରଂ ଭେଦଃ। ବୁଦ୍ଧିଭେଦାର୍ଥମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 017
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.17. ଅଧ୍ଯାଯଃ 017
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଲୋକପାଲୈଃ ସହ ନହୁଷନିଷୂଦନୋପାଯଂ ମନ୍ତ୍ରଯନ୍ତମିନ୍ଦ୍ରମେତ୍ଯ ଭଗସ୍ତ୍ଯେନ ନହୁଷସ୍ଯ ଦେବରାଜ୍ଯାତ୍ପରିଭ୍ରଂଶନିବେଦନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-17-0 (32229)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-17-0x (3404)
ଅଥ ସଂଚିନ୍ତଯାନସ୍ଯ ଦେବରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ।
ନହୁଷସ୍ଯ ବଧୋପାଯଂ ଲୋକପାଲୈଃ ସଦୈବତୈଃ ॥ 5-17-1 (32230)
ତପସ୍ବୀ ତତ୍ର ଭଗବାନଗସ୍ତ୍ଯଃ ପ୍ରତ୍ଯଦୃଶ୍ଯତ।
ସୋଽବ୍ରବୀଦର୍ଚ୍ଯ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଂ ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ବୈ ବର୍ଧତେ ଭବାନ୍ ॥ 5-17-2 (32231)
ବିଶ୍ବରୂପବିନାଶେନ ବୃତ୍ରାସୁରବଧେନ ଚ।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯାଦ୍ଯ ନହୁଷୋ ଭ୍ରଷ୍ଟୋ ଦେବରାଜ୍ଯାତ୍ପୁରନ୍ଦର ॥ 5-17-3 (32232)
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ହତାରିଂ ପଶ୍ଯାମି ଭବନ୍ତଂ ବଲସୂଦନ। 5-17-4 (32233)
ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ।
ସ୍ବାଗତଂ ତେ ମହର୍ଷେଽସ୍ତୁ ପ୍ରୀତୋଽହଂ ଦର୍ଶନାତ୍ତତ।
ପାଦ୍ଯମାଚମନୀଯଂ ଚ ଗାମର୍ଘ୍ଯଂ ଚ ପ୍ରତୀଚ୍ଛ ମେ ॥ 5-17-4x (3405)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-17-5x (3406)
ପୂଜିତଂ ଚୋପବିଷ୍ଟଂ ତମାସେନ ମୁନିସତ୍ତମମ୍।
ପର୍ଯପୃଚ୍ଛତ ଦେବେଶଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟୋ ବ୍ରାହ୍ମଣର୍ଷଭମ୍ ॥ 5-17-5 (32234)
ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ଭଗବନ୍କଥ୍ଯମାନଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ।
ପରିଭ୍ରଷ୍ଟଃ କଥଂ ସ୍ବର୍ଗାନ୍ନହୁଷଃ ପାପନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-17-6 (32235)
ଅଗସ୍ତ୍ଯ ଉବାଚ। 5-17-7x (3407)
ଶ୍ରୃଣୁ ଶକ୍ର ପ୍ରିଯଂ ବାକ୍ଯଂ ଯଥା ରାଜା ଦୁରାତ୍ମବାନ୍ ।
ସ୍ବର୍ଗାଦ୍ଭ୍ରଷ୍ଟୋ ଦୁରାଚାରୋ ନହୁଷୋ ବଲଦର୍ପିତଃ ॥ 5-17-7 (32236)
ଶ୍ରମାର୍ତାଶ୍ଚ ବହନ୍ତସ୍ତଂ ନହୁଷଂ ପାପକାରିଣମ୍ ।
ଦେବର୍ଷଯୋ ମହାଭାଗାସ୍ତଥା ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯୋଽମଲାଃ ॥ 5-17-8 (32237)
ପପ୍ରଚ୍ଛୁର୍ନହୁଷଂ ଦେବଂ ସଂଶଯଂ ଜଯତାଂ ବର।
ଯ ଇମେ ବ୍ରହ୍ମଣା ପ୍ରୋକ୍ତା ମନ୍ତ୍ରା ବୈ ପ୍ରୋକ୍ଷଣେ ଗବାମ୍ ॥ 5-17-9 (32238)
ଏତେ ପ୍ରମାଣଂ ଭବତ ଉତାହୋ ନେତି ବାସବ।
ନହୁଷୋ ନେତି ତାନାହ ତମସା ମୂଢଚେତନଃ ॥ 5-17-10 (32239)
ଋଷଯ ଊଚୁଃ। 5-17-11x (3408)
ଅଧର୍ମେ ସଂପ୍ରବୃତ୍ତସ୍ତ୍ବଂ ଧର୍ମଂ ନ ପ୍ରତିପଦ୍ଯସେ।
ପ୍ରମାଣମେତଦସ୍ମାକଂ ପୂର୍ବଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ମହର୍ଷିଭିଃ ॥ 5-17-11 (32240)
ଅଗସ୍ତ୍ଯ ଉବାଚ। 5-17-12x (3409)
ତତୋ ବିବଦମାନଃ ସ ମୁନିଭିଃ ସହ ବାସବ ।
ଅଥ ମାମସ୍ପୃଶନ୍ମୂର୍ଧ୍ନି ପାଦେନାଧର୍ମପୀଡିତଃ ॥ 5-17-12 (32241)
ତେନାଭୂଦ୍ଧତତେଜାଶ୍ଚ ନିଃଶ୍ରୀକଶ୍ଚ ମହୀପତିଃ ।
ତତସ୍ତଂ ତମସା ବିଗ୍ନମବୋଚଂ ଭୃଶପୀଡିତମ୍ ॥ 5-17-13 (32242)
ଯସ୍ମାତ୍ପୂର୍ବୈଃ କୃତଂ ରାଜନ୍ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିଭିରନୁଷ୍ଠିତମ୍ ।
ଅଦୃଷ୍ଟଂ ଦୂଷଯସି ମେ ଯଚ୍ଚ ମୂର୍ଧ୍ଯ୍ରସ୍ପୃଶଃ ପଦା ॥ 5-17-14 (32243)
ଯଚ୍ଚାପି ତ୍ବମୃଷୀନ୍ମୂଢ ବ୍ରହ୍ମକଲ୍ପାନ୍ଦୁରାସଦାନ୍ ॥ 5-17-15 (32244)
ବାହାନ୍କୃତ୍ବ୍ରା ବାହଯସି ତେନ ସ୍ବର୍ଗାଦ୍ଧତପ୍ରଭଃ ।
ଧ୍ବଂସ ପାପ ପରିଭ୍ରଷ୍ଟଃ କ୍ଷୀଣପୁଣ୍ଯୋ ମହୀତଲେ ॥ 5-17-16 (32245)
ଦଶବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ସର୍ପରୂପଧରୋ ମହାନ୍।
ବିଚରିଷ୍ଯସି ପୂର୍ଣେଷୁ ପୁନଃ ସ୍ବର୍ଗମବାପ୍ସ୍ଯସି ॥ 5-17-17 (32246)
` ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ନାମ ତବ ବଂଶସମୁଦ୍ଭବମ୍।
ନିହତୋ ବ୍ରହ୍ମଶାପେନ ପ୍ରପଦ୍ଯସ୍ବ ତ୍ରିବିଷ୍ଟପମ୍॥' 5-17-18 (32247)
ଏବଂ ଭ୍ରଷ୍ଟୋ ଦୁରାତ୍ମା ସ ଦେବରାଜ୍ଯାଦରିନ୍ଦମ।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ବର୍ଧାମହେ ଶକ୍ର ହତୋ ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିକଣ୍ଟକଃ ॥ 5-17-19 (32248)
ତ୍ରିବିଷ୍ଟପଂ ପ୍ରପଦ୍ଯସ୍ବ ପାହି ଲୋକାଞ୍ଶଚୀପତେ।
ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯୋ ଜିତାମିତ୍ରଃ ସ୍ତୂଯମାନୋ ମହର୍ଷିଭିଃ ॥ 5-17-20 (32249)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-17-21x (3410)
ତତୋ ଦେବା ଭୃଶଂ ତୁଷ୍ଟା ମହର୍ଷିଗଣସଂବୃତାଃ।
ପିତରଶ୍ଚୈବ ଯକ୍ଷାଶ୍ଚ ଭୁଜଗା ରାକ୍ଷସାସ୍ତଥା ॥ 5-17-21 (32250)
ଗନ୍ଧର୍ବା ଦେବକନ୍ଯାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ଚାପ୍ସରସାଂ ଗଣାଃ।
ସରାଂସି ସରିତଃ ଶୈଲାଃ ସାଗରାଶ୍ଚ ବିଶାଂପତେ ॥ 5-17-22 (32251)
ଉପାଗମ୍ଯାବ୍ରୁବନ୍ସର୍ବେ ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ବର୍ଧସି ଶକ୍ରୁହନ୍ ।
ହତଶ୍ଚ ନହୁଷଃ ପାପୋ ଦିଷ୍ଟ୍ଯାଗସ୍ତ୍ଯେନ ଧୀମତା।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ପାପସମାଚାରଃ କୃତଃ ସର୍ପୋ ମହୀତଲେ ॥ ॥ 5-17-23 (32252)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସପ୍ତଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 018
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.18. ଅଧ୍ଯାଯଃ 018
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ପୁନର୍ଦେବଲୋକମେତ୍ଯ ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯରାଜ୍ଯପାଲନମ୍ ॥ 1 ॥ ଶଲ୍ଯେନ ଇନ୍ଦ୍ରବତ୍ତାନ୍ତକଥନପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦୀନାଶ୍ବାସ୍ଯ ପୁନର୍ଦୁର୍ଯୋଧନସମୀପଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-18-0 (32253)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-18-0x (3411)
ତତଃ ଶକ୍ରଃ ସ୍ତୂଯମାନୋ ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସାଂ ଗଣୈଃ।
ଐରାବତଂ ସମାରୁହ୍ଯ ଦ୍ବିପେନ୍ଦ୍ରଂ ଲକ୍ଷଣୈର୍ଯୁତମ୍ ॥ 5-18-1 (32254)
ପାବକଃ ସୁମହାତେଜା ମହର୍ଷିଶ୍ଚ ବୃହସ୍ପତିଃ।
ଯମଶ୍ଚ ବରୁଣଶ୍ଚୈବ କୁବେରଶ୍ଚ ଧନେଶ୍ବରଃ ॥ 5-18-2 (32255)
ସର୍ବୈର୍ଦେବୈଃ ପରିବୃତଃ ଶକ୍ରୋ ବୃତ୍ରନିଷୂଦନଃ ।
ଗନ୍ଧର୍ବୈରପ୍ସରୋଭିଶ୍ଚ ଯାତସ୍ତ୍ରିଭୁବନଂ ପ୍ରଭୁଃ ॥ 5-18-3 (32256)
ସ ସମେତ୍ଯ ମହେନ୍ଦ୍ରାଣ୍ଯା ଦେବରାଜଃ ଶତକ୍ରତୁଃ।
ମୁଦା ପରମଯା ଯୁକ୍ତଃ ପାଲଯାମାସ ଦେବରାଟ୍ ॥ 5-18-4 (32257)
ତତଃ ସ ଭଗବାଂସ୍ତତ୍ର ଅଙ୍ଗିରାଃ ସମଦୃଶ୍ଯତ।
ଅଥର୍ବବେଦମନ୍ତ୍ରୈଶ୍ଚ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଂ ସମପୂଜଯତ୍॥ 5-18-5 (32258)
ତତସ୍ତୁ ଭଗବାନିନ୍ଦ୍ରଃ ସଂହୃଷ୍ଟଃ ସମପଦ୍ଯତ।
ବରଂ ଚ ପ୍ରଦଦୌ ତସ୍ମୈ ଅଥର୍ବାଙ୍ଗିରସେ ତଦା॥ 5-18-6 (32259)
ଅଥର୍ବାଙ୍ଗିରସଂ ନାମ ବେଦେଽସ୍ମିନ୍ବୈ ଭବିଷ୍ଯତି।
ଉଦାହରଣମେତଦ୍ଧି ଯଜ୍ଞଭାଗଂ ଚ ଲପ୍ସ୍ଯସେ। 5-18-7 (32260)
ଏବଂ ସଂପୂଜ୍ଯ ଭଗବାନଥର୍ବାଙ୍ଗିରସଂ ତଦା।
ବ୍ଯସର୍ଜଯନ୍ମହାରାଜ ଦେବରାଜଃ ଶତକ୍ରତୁଃ ॥ 5-18-8 (32261)
ସଂପୂଜ୍ଯ ସର୍ବାଂସ୍ତ୍ରିଦଶାନୃଷୀଂଶ୍ଚାପି ତପୋଧନାନ୍।
ଇନ୍ଦ୍ରଃ ପ୍ରମୁଦିତୋ ରାଜନ୍ଧର୍ମେଣାପାଲଯତ୍ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-18-9 (32262)
ଏବଂ ଦୁଃଖମନୁପ୍ରାପ୍ତମିନ୍ଦ୍ରେଣ ସହ ଭାର୍ଯଯା।
ଅଜ୍ଞାତବାସଶ୍ଚ କୃତଃ ଶତ୍ରୂଣାଂ ବଧକାଙ୍କ୍ଷଯା ॥ 5-18-10 (32263)
ନାତ୍ର ମନ୍ଯୁସ୍ତ୍ବଯା କାର୍ଯୋ ଯତ୍କ୍ଲିଷ୍ଟୋଽସି ମହାବନେ।
ଦ୍ରୌପଦ୍ଯା ସହ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭ୍ରାତୃଭିଶ୍ଚ ମହାତ୍ମଭିଃ ॥ 5-18-11 (32264)
ଏବଂ ତ୍ବମପି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସି ଭାରତ।
ବୃତ୍ରଂ ହତ୍ବା ଯଥା ପ୍ରାପ୍ତଃ ଶକ୍ରଃ କୌରବନନ୍ଦନ ॥ 5-18-12 (32265)
ଦୁରାଚାରଶ୍ଚ ନହୁଷୋ ବ୍ରହ୍ବଦ୍ବିଟ୍ ପାପଚେତନଃ।
ଅଗସ୍ତ୍ଯଶାପାଭିହତୋ ବିନଷ୍ଟଃ ଶାଶ୍ବତୀଃ ସମାଃ ॥ 5-18-13 (32266)
ଏବଂ ତବ ଦୁରାତ୍ମାନଃ ଶତ୍ରବଃ ଶତ୍ରୁସୂଦନ ।
କ୍ଷିପ୍ରଂ ନାଶଂ ଗମିଷ୍ଯନ୍ତି କର୍ଣଦୁର୍ଯୋଧନାଦଯଃ ॥ 5-18-14 (32267)
ତତଃ ସାଗରପର୍ଯନ୍ତାଂ ଭୋକ୍ଷ୍ଯସେ ମେଦିନୀମିମାମ୍।
ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତୋ ବୀର ଦ୍ରୌପଦ୍ଯା ଚ ସହାନଯା ॥ 5-18-15 (32268)
ଉପାଖ୍ଯାନମିଦଂ ଶକ୍ରବିଜଯଂ ବେଦସଂମିତମ୍ ।
ରାଜ୍ଞା ବ୍ଯୂଢେଷ୍ବନୀକେଷୁ ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଜଯମିଚ୍ଛତା। 5-18-16 (32269)
ତସ୍ମାତ୍ସଂଶ୍ରାବଯାମି ତ୍ବାଂ ବିଜଯଂ ଜଯତାଂ ବର।
ସଂସ୍ତୂଯମାନା ବର୍ଧନ୍ତେ ମହାତ୍ମାନୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 5-18-17 (32270)
କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାମଭାବୋଯଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ମହାତ୍ମନାମ୍।
ଦୁର୍ଯୋଧନାପରାଧେନ ଭୀମାର୍ଜୁନବଲେନ ଚ॥
ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ସଂକ୍ଷଯୋ ଘୋରୋ ଭବିଷ୍ଯତ୍ଯଚିରାଦିବ ॥ 5-18-18 (32271)
ଆଖ୍ଯାନମିନ୍ଦ୍ରବିଜଯଂ ଯ ଇଦଂ ନିଯତଃ ପଠେତ୍।
ଧୂତପାପ୍ମା ଜିତସ୍ବର୍ଗଃ ପରତ୍ରେହ ଚ ମୋଦତେ ॥ 5-18-19 (32272)
ନ ଚାରିଜଂ ଭଯଂ ତସ୍ଯ ନାପୁତ୍ରୋ ବା ଭବେନ୍ନରଃ।
ନାପଦଂ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାତ୍କାଂଚିଦ୍ଦୀର୍ଘମାଯୁଶ୍ଚ ବିନ୍ଦତି।
ସର୍ବତ୍ର ଦଯମାପ୍ନୋତି ନ କଦାଚିତ୍ପରାଜଯମ୍ ॥ 5-18-20 (32273)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-18-21x (3412)
ଏବମାଶ୍ବାସିତୋ ରାଜା ଶଲ୍ଯେନ ଭରତର୍ଷଭ ।
ପୂଜଯାମାସ ବିଧିବଚ୍ଛଲ୍ଯଂ ଧର୍ମଭୃତାଂ ବରଃ ॥ 5-18-21 (32274)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ଶଲ୍ଯବଚନଂ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ମହାବାହୁର୍ମଦ୍ରରାଜମିଦଂ ବଚଃ ॥ 5-18-22 (32275)
ଭବାନ୍କର୍ଣସ୍ଯ ସାରଥ୍ଯଂ କରିଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ।
ତତ୍ର ତେଜୋବଧଃ କାର୍ଯଃ କର୍ଣସ୍ଯାର୍ଜୁନସଂସ୍ତବୈଃ ॥ 5-18-23 (32276)
ଶଲ୍ଯ ଉବାଚ। 5-18-24x (3413)
ଏବମେତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ଯଥା ମାଂ ସଂପ୍ରଭାଷସେ।
ଯଚ୍ଚାନ୍ଯଦପି ଶକ୍ଷ୍ଯାମି ତତ୍କରିଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ତବ ॥ 5-18-24 (32277)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-18-25x (3414)
ତତସ୍ତ୍ବାମନ୍ତ୍ର୍ଯ କୌନ୍ତେଯାଞ୍ଛଲ୍ଯୋ ମଦ୍ରାଧିପସ୍ତଦା।
ଜଗାମ ସବଲଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ଦୁର୍ଯୋଧନମରିନ୍ଦମ ॥ ॥ 5-18-25 (32278)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 019
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.19. ଅଧ୍ଯାଯଃ 019
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସାତ୍ଯକିପ୍ରମୁଖାନାଂ ରାଜ୍ଞାଂ ସ୍ବସ୍ବସେନାଽଽନଯନପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍ ॥ 1 ॥ ଭଗଦତ୍ତାଦୀନାଂ ରାଜ୍ଞାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନସାହାଯ୍ଯକରଣାଯ ଆଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-19-0 (32279)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-19-0x (3415)
ଯୁଯୁଧାନସ୍ତତୋ ବୀରଃ ସାତ୍ବତାନାଂ ମହାରଥଃ।
ମହତା ଚତୁରଙ୍ଗେଣ ବଲେନାଗାଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-19-1 (32280)
ତସ୍ଯ ଯୋଧା ମହାବୀର୍ଯା ନାନାଦେଶସମାଗତାଃ।
ନାନାପ୍ରହରଣା ବୀରାଃ ଶୋଭଯାଂଚକ୍ରିରେ ବଲମ୍ ॥ 5-19-2 (32281)
ପରଶ୍ବଥୈର୍ଭିଣ୍ଡିପାଲୈଃ ଶୂଲତୋମରମୁଦ୍ଗରୈଃ ।
ପରିଘୈର୍ଯଷ୍ଟିଭିଃ ପାଶୈଃ କରବାଲୈଶ୍ଚ ନିର୍ମଲୈଃ ॥ 5-19-3 (32282)
ଖଙ୍ଗକାର୍ମୁକନିର୍ଯୂହୈଃ ଶରୈଶ୍ଚ ବିବିଧୈରପି ।
ତୈଲଧୌତୈଃ ପ୍ରକାଶଦ୍ଭିସ୍ତଦଶୋଭତ ବୈ ବଲମ୍ ॥ 5-19-4 (32283)
ତସ୍ଯ ମେଘପ୍ରକାଶସ୍ଯ ସୌବର୍ଣୌଃ ଶୋଭିତସ୍ଯ ଚ।
ବଭୂବ ରୂପଂ ସୈନ୍ଯସ୍ଯ ମେଘସ୍ଯେବ ସବିଦ୍ଯୁତଃ ॥ 5-19-5 (32284)
ଅକ୍ଷୌହିଣୀ ତୁ ସା ସେନା ତଦା ଯୌଧିଷ୍ଠିରଂ ବଲମ୍।
ପ୍ରବିଶ୍ଯାନ୍ତର୍ଦଧେ ରାଜନ୍ସାଗରଂ କୁନଦୀ ଯଥା ॥ 5-19-6 (32285)
ତଥୈବାକ୍ଷୌହିଣୀଂ ଗୃହ୍ଯ ଚେଦୀନାମୃଷଭୋ ବଲୀ ।
ଧୃଷ୍ଟକେତୁରୁପାଗଚ୍ଚତ୍ପାଣ୍ଡବାନମିତୌଜସଃ ॥ 5-19-7 (32286)
ମାଗଧଶ୍ଚ ଜଯତ୍ସେନୋ ଜାରାସନ୍ଧିର୍ମହାବଲଃ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୈବ ସୈନ୍ଯସ୍ଯ ଧର୍ମରାଜମୁପାଗମତ୍ ॥ 5-19-8 (32287)
ତଥୈବ ପାଣ୍ଡ୍ଯୋ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସାଗରାନୂପବାସିଭିଃ।
ବୃତୋ ବହୁବିଧୈର୍ଯୋଧୈର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରମୁପାଗମତ୍॥ 5-19-9 (32288)
ତସ୍ଯ ସୈନ୍ଯମତୀବାସୀତ୍ତସ୍ମିନ୍ବଲସମାଗମେ।
ପ୍ରେକ୍ଷଣୀଯତରଂ ରାଜନ୍ସୁବେଷଂ ବଲବତ୍ତଦା ॥ 5-19-10 (32289)
` କେକଯାଶ୍ଚ ନରବ୍ଯାଘ୍ରାଃ ସୋଦରାଃ ପଞ୍ଚ ପାର୍ଥିବାଃ ।
ସଂହର୍ଷଯନ୍ତଃ କୌନ୍ତେଯୋନକ୍ଷୌହିଣ୍ଯା ସମାଗତାଃ ॥' 5-19-11 (32290)
ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯାପ୍ଯଭୂତ୍ସେନା ନାନାଦେଶସମାଗତୈଃ।
ଶୋଭିତା ପୁରୁଷୈଃ ଶୂରୈଃ ପୁତ୍ରୈଶ୍ଚାସ୍ଯ ମହାରଥୈଃ ॥ 5-19-12 (32291)
ତଥୈବ ରାଜା ମତ୍ସ୍ଯାନାଂ ବିରାଟୋ ବାହିନୀପତିଃ ।
ପାର୍ବତୀଯୈର୍ମହୀପାଲୈଃ ସହିତଃ ପାଣ୍ଡବାନଯାତ୍ ॥ 5-19-13 (32292)
ଇତଶ୍ଚେତଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡୂନାଂ ସମାଜଗ୍ମୁର୍ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯସ୍ତୁ ସପ୍ତୈବ ବିବିଧଧ୍ବଜସଙ୍କୁଲାଃ ॥ 5-19-14 (32293)
ଯୁଯୁତ୍ସମାନାଃ କୁରୁଭିଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ସମହର୍ଷଯନ୍ ।
ତଥୈବ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ହର୍ଷଂ ସମଭିର୍ଧଯନ୍ ॥ 5-19-15 (32294)
ଭଗଦତ୍ତୋ ମହୀପାଲଃ ସେନାମକ୍ଷୌହିଣୀଂ ଦଦୌ।
ତସ୍ଯ ଚୀନୈଃ କିରାତୈଶ୍ଚ କାଞ୍ଚନୈରିବ ସଂବୃତମ୍ ॥ 5-19-16 (32295)
ବଭୌ ବଲମନାଧୃଷ୍ଯଂ କର୍ଣିକାରବନଂ ଯଥା।
ତଥା ଭୂରିଶ୍ରବାଃ ଶୂରଃ ଶଲ୍ଯଶ୍ଚ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-19-17 (32296)
ଦୁର୍ଯୋଧନମୁପାଯାତାବକ୍ଷୌହିଣ୍ଯା ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍ ।
କୃତବର୍ମା ଚ ହାର୍ଦିକ୍ଯୋ ଭୋଜାନ୍ଧକୁକୁରୈଃ ସହ ॥ 5-19-18 (32297)
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୈବ ସେନାଯା ଦୁର୍ଯୋଧନମୁପାଗମତ୍।
ତସ୍ଯ ତୈଃ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୈର୍ବନମାଲାଧରୈର୍ବଲମ୍ ॥ 5-19-19 (32298)
ଅଶୋଭତ ଯଥା ମତ୍ତୈର୍ବନଂ ପ୍ରକ୍ରୀଡିତୈର୍ଗଜୈଃ ।
ଜଯଦ୍ରଥମୁଖାଶ୍ଚାନ୍ଯେ ସିନ୍ଧୁସୌବୀରବାସିନଃ ॥ 5-19-20 (32299)
ଆଜଗ୍ମୁଃ ପୃଥିବୀପାଲାଃ କମ୍ପଯନ୍ତ ଇବାଚଲାନ୍।
ତେଷାମକ୍ଷୌହିଣୀ ସେନା ବହୁଲା ବିବଭୌ ତଦା॥ 5-19-21 (32300)
ବିଧୂଯମାନୋ ବାତେନ ବହୁରୂପ ଇବାମ୍ବୁଦଃ।
ସୁଦକ୍ଷିଣଶ୍ଚ କାମ୍ଭୋଜୋ ଯବନୈଶ୍ଚ ଶକୈସ୍ତଥା ॥ 5-19-22 (32301)
ଉପାଜଗାମ କୌରବ୍ଯମକ୍ଷୌହିଣ୍ଯା ବିଶାଂପତେ ।
ତସ୍ଯ ସେନାସମାବାଯଃ ଶଲଭାନାମିବାବଭୌ ॥ 5-19-23 (32302)
ସ ଚ ସଂପ୍ରାପ୍ଯ କୌରବ୍ଯଂ ତତ୍ରୈବାନ୍ତର୍ଦଧେ ତଦା।
ତଥା ମହିଷ୍ମତୀବାସୀ ନୀଲୋ ନୀଲାଯୁଧୈଃ ସହ ॥ 5-19-24 (32303)
ମହୀପାଲୋ ମହାବୀର୍ଯୈର୍ଦକ୍ଷିଣାପଥବାସିଭିଃ ।
ଆବନ୍ତ୍ଯୌ ଚ ମହୀପାଲୌ ମହାବଲସୁସଂବୃତୌ ॥ 5-19-25 (32304)
ପୃଥଗକ୍ଷୌହିଣୀଭ୍ଯାଂ ତାବଭିଯାତୌ ସୁଯୋଧନମ୍ ।
ତତସ୍ତତସ୍ତୁ ସର୍ବେଷାଂ ଭୂମିପାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-19-26 (32305)
ତିସ୍ରୋଽନ୍ଯାଃ ସମବର୍ତନ୍ତ ବାହିନ୍ଯୋ ଭରତର୍ଷଭ ।
ଏବମେକାଦଶାବୃତ୍ତାଃ ସେନା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ତାଃ ॥ 5-19-27 (32306)
ଯୁଯୁତ୍ସମାନାଃ କୌନ୍ତେଯାନ୍ନାନାଧ୍ବଜସମାକୁଲାଃ ।
ନ ହାସ୍ତିନପୁରେ ରାଜନ୍ନବକାଶୋଽଭବତ୍ତଦା ॥ 5-19-28 (32307)
ରାଜ୍ଞାଂ ସ୍ବବଲମୁଖ୍ଯାନାଂ ପ୍ରାଧାନ୍ଯେନାପି ଭାରତ ।
ତତଃ ପ଼ଞ୍ଚନଦଂ ଚୈବ କୃତ୍ସ୍ନଂ ଚ କୁରୁଜାଙ୍ଗଲମ୍ ॥ 5-19-29 (32308)
ତଥା ରୋହିତକାରଣ୍ଯଂ ମରୁଭୂମିଶ୍ଚ କେବଲା।
ଅହିଚ୍ଛତ୍ରଂ କାଲକୂଟଂ ଗଙ୍ଗାକୂଲଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-19-30 (32309)
ବାରଣଂ ବାଟଧାନଂ ଚ ଯାମୁନଶ୍ଚୈବ ପର୍ବତଃ।
ଏଷ ଦେଶଃ ସୁବିସ୍ତୀର୍ଣଃ ପ୍ରଭୂତଧନଧାନ୍ଯବାନ୍ ॥ 5-19-31 (32310)
ବଭୂବ କୌରବେଯାଣାଂ ବଲେନାତୀବ ସଂବୃତଃ।
ତତ୍ର ସୈନ୍ଯଂ ତଥା ଯୁକ୍ତଂ ଦଦର୍ଶ ସ ପୁରୋହିତଃ ॥ 5-19-32 (32311)
ଯଃ ସ ପାଞ୍ଚାଲରାଜେନ ପ୍ରେଷିତଃ କୌରବାନ୍ପ୍ରତି ॥ ॥ 5-19-33 (32312)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସେନୋଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଏକୋନବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-19-1 ଯୁଯୁଧାନଃ ସାତ୍ଯକିଃ ॥ 5-19-19 ବନମାଲା ଆପାଦଲମ୍ବିନୀ ମାଲା 5-19-23 ସମାବାଯଃ ସମୂହଃ ॥ 5-19-30 ଅହିଚ୍ଛତ୍ରାଦଯଃ ପ୍ରଦେଶବିଶେଷାଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 020
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.20. ଅଧ୍ଯାଯଃ 020
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ହସ୍ତିନପୁରଂଗତେନ ଦ୍ରୁପଦପୁରୋହିତେନ ରାଜ୍ଞାଂ ସଭାମଧ୍ଯେ ଦ୍ରୁପଦବଚନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-20-0 (32313)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-20-0x (3416)
ସ ଚ କୌରବ୍ଯମାସାଦ୍ଯ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ପୁରୋହିତଃ।
ସତ୍କୃତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଭୀଷ୍ମେଣ ବିଦୁରେଣ ଚ ॥ 5-20-1 (32314)
ସର୍ବକୌଶଲ୍ଯମୁକ୍ତ୍ବାଽଽଦୌ ପୃଷ୍ଟ୍ବା ଚୈବମନାମଯମ୍।
ସର୍ବସେନାପ୍ରଣେତୄଣାଂ ମଧ୍ଯେ ବାକ୍ଯମୁବାଚ ହ ॥ 5-20-2 (32315)
ସର୍ବୈର୍ଭବଦ୍ଭିର୍ବିଦିତୋ ରାଜଧର୍ମଃ ସନାତନଃ।
ବାକ୍ଯୋପାଦାନହେତୋସ୍ତୁ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ବିଦିତେ ସତି ॥ 5-20-3 (32316)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡୁଶ୍ଚ ସୁତାବେକସ୍ଯ ବିଶ୍ରୁତୌ ।
ତଯୋଃ ସମାନଂ ଦ୍ରବିଣଂ ପୈତୃକଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ॥ 5-20-4 (32317)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଯେ ପୁତ୍ରାଃ ପ୍ରାପ୍ତଂ ତୈଃ ପୈତୃକଂ ବସୁ।
ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଃ କଥଂ ନାମ ନ ପ୍ରାପ୍ତାଃ ପୈତୃକଂ ବସୁ ॥ 5-20-5 (32318)
ବନଂ ଗତୈଃ ପାଣ୍ଡବେଯୈର୍ବିଦିତଂ ବଃ ପୁରା ଯଥା।
ନ ପ୍ରାପ୍ତଂ ପୈତୃକଂ ଦ୍ରବ୍ଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଯଦ୍ଧୃତମ୍॥ 5-20-6 (32319)
ପ୍ରାଣାନ୍ତିକୈରପ୍ଯୁପାଯୈଃ ପ୍ରଯତଦ୍ଭିରନେକଶଃ ।
ଶେଷବନ୍ତୋ ନ ଶକିତା ନେତୁଂ ବୈ ଯମସାଦନମ୍ ॥ 5-20-7 (32320)
ପୁନଶ୍ଚ ବର୍ଧିତଂ ରାଜ୍ଯଂ ସ୍ବବଲେନ ମହାତ୍ମଭିଃ ।
ଛଦ୍ମନାଽପହୃତଂ କ୍ଷୁଦ୍ରୈର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୈଃ ସସୌବଲୈଃ ॥ 5-20-8 (32321)
ତଦପ୍ଯନୁମତଂ କର୍ମ ଯଥା ଯୁକ୍ତମନେନ ବୈ।
ବାସିତାଶ୍ଚ ମହାରଣ୍ଯେ ବର୍ଷାଣୀହ ତ୍ରଯୋଦଶ ॥ 5-20-9 (32322)
ସଭାଯାଂ କ୍ଲେଶିତୈର୍ବୀରୈଃ ସହଭାର୍ଯୈସ୍ତଥା ଭୃଶମ୍ ।
ଅରଣ୍ଯେ ବିବିଧାଃ କ୍ଲେଶାଃ ସଂପ୍ରାପ୍ତାସ୍ତୈଃ ସୁଦାରୁଣାଃ ॥ 5-20-10 (32323)
ତଥା ବିରାଟନଗରେ ଯୋନ୍ଯନ୍ତରଗତୈରିବ।
ପ୍ରାପ୍ତଃ ପରମସଂକ୍ଲେଶୋ ଯଥା ପାପୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ॥ 5-20-11 (32324)
ତେ ସର୍ବଂ ପୃଷ୍ଠତଃ କୃତ୍ବା ତତ୍ପୂର୍ବଂ କର୍ମ କିଲ୍ବିଷମ୍ ।
ସାମ୍ନୈବ କୁରୁଭିଃ ସନ୍ଧିମିଚ୍ଛନ୍ତି କୁରୁପୁଙ୍ଗବାଃ ॥ 5-20-12 (32325)
ତେଷାଂ ଚ ବୃତ୍ତମାଜ୍ଞାଯ ବୃତ୍ତଂ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ଚ।
ଅନୁନେତୁମିହାର୍ହନ୍ତି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସୁହୃଜ୍ଜନାଃ ॥ 5-20-13 (32326)
ନ ହି ତେ ବିଗ୍ରହଂ ବୀରାଃ କୁର୍ବନ୍ତି କୁରୁଭିଃ ସହ।
ଅବିନାଶେନ ଲୋକସ୍ଯ କାଙ୍କ୍ଷନ୍ତେ ପାଣ୍ଡବାଃ ସ୍ବକମ୍ ॥ 5-20-14 (32327)
ଯଶ୍ଚାପି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ହେତୁଃ ସ୍ଯାଦ୍ବିଗ୍ରହଂ ପ୍ରତି।
ସ ଚ ହେତୁର୍ନ ମନ୍ତବ୍ଯୋ ବଲୀଯାଂସସ୍ତଥା ହି ତେ ॥ 5-20-15 (32328)
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯଶ୍ଚ ସପ୍ତୈବ ଧର୍ମପୁତ୍ରସ୍ଯ ସଙ୍ଗତାଃ।
ଯୁଯୁତ୍ସମାନାଃ କୁରୁଭିଃ ପ୍ରତୀକ୍ଷନ୍ତେଽସ୍ଯ ଶାସନମ୍ ॥ 5-20-16 (32329)
ଅପରେ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରାଃ ସହସ୍ରାକ୍ଷୌହିଣୀସମାଃ ।
ସାତ୍ଯକିର୍ଭୀମସେନଶ୍ଚ ଯମୌ ଚ ସୁମହାବଲୌ ॥ 5-20-17 (32330)
ଏକାଦଶୈତାଃ ପୃତନା ଏକତଶ୍ଚ ସମାଗତାଃ ।
ଏକତଶ୍ଚ ମହାବାହୁର୍ବହୁରୂପୀ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-20-18 (32331)
ଯଥା କିରୀଟୀ ସର୍ବାଭ୍ଯଃ ସେନାଭ୍ଯୋ ବ୍ଯତିରିଚ୍ଯତେ।
ଏବମେବ ମହାବାହୁର୍ବାସୁଦେବୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ॥ 5-20-19 (32332)
ବହୁଲତ୍ବଂ ଚ ସେନାନାଂ ବିକ୍ରମଂ ଚ କିରୀଟିନଃ।
ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତ୍ବଂ ଚ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧ୍ବା ଯୁଧ୍ଯେତ କୋ ନରଃ ॥ 5-20-20 (32333)
ତେ ଭବନ୍ତୋ ଯଥାଧର୍ମଂ ଯଥାସମଯମେବ ଚ।
ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତୁ ପ୍ରଦାତବ୍ଯଂ ମା ବଃ କାଲୋଽତ୍ଯଗାଦଯମ୍ ॥ ॥ 5-20-21 (32334)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-20-3 ବାକ୍ଯେତି। ଭବଦ୍ଭିଃ କିଂଚିଦ୍ବକ୍ତବ୍ଯମତୋ ହେତୋରିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-20-7 ଶେଷବନ୍ତଃ ଆଯୁଃଶେଷଯୁକ୍ତାଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 021
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.21. ଅଧ୍ଯାଯଃ 021
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ପୁରୋହିତବାକ୍ଯେଽନୁମୋଦିତେ କର୍ଣେନ ତଦାକ୍ଷେପପୂର୍ବକଂ ସଙ୍କେତକାଲସ୍ଯ ସଶେଷତଯା ପୁନର୍ବନବାସାଦିନା ତତ୍ସମାପନେ ରାଜ୍ଯଦାନୋକ୍ତିଃ ॥ 1 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ କର୍ଣାଧିକ୍ଷେପଃ ॥ 2 ॥ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ସ୍ବେନ ସଞ୍ଜଯପ୍ରେଷଣକଥନପୂର୍ବକଂ ପୁରୋହିତସ୍ଯ ପ୍ରତିଯାପନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-21-0 (32335)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-21-0x (3417)
ତସ୍ଯ ତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରଜ୍ଞାବୃଦ୍ଧୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ।
ସଂପୂଜ୍ଯୈନଂ ଯଥାକାଲଂ ଭୀଷ୍ମୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-21-1 (32336)
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା କୁଶଲିନଃ ସର୍ବେ ସହ ଦାମୋଦରେଣ ତେ।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ସହାଯବନ୍ତଶ୍ଚ ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ଧର୍ମେ ଚ ତେ ରତାଃ ॥ 5-21-2 (32337)
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ଚ ସନ୍ଧିକାମାସ୍ତେ ଭ୍ରାତରଃ କୁରୁନନ୍ଦନାଃ ।
ଦିଷ୍ଟା ନ ଯୁଦ୍ଧମନସଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ସହ ବାନ୍ଧବୈଃ ॥ 5-21-3 (32338)
ଭବତା ସତ୍ଯମୁକ୍ତଂ ତୁ ସର୍ବମେତନ୍ନ ସଂଶଯଃ।
ଅତିତୀକ୍ଷ୍ଣଂ ତୁ ତେ ବାକ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯାଦିତି ମେ ମତିଃ ॥ 5-21-4 (32339)
ଅସଂଶଯଂ କ୍ସେଶିତାସ୍ତେ ବନେ ଚେହ ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ।
ପ୍ରାପ୍ତାଶ୍ଚ ଧର୍ମତଃ ସର୍ବଂ ପିତୁର୍ଧନମସଂଶଯମ୍ ॥ 5-21-5 (32340)
କିରୀଟି ବଲବାନ୍ପାର୍ଥଃ କୃତାସ୍ତ୍ରଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ।
କୋ ହି ପାଣ୍ଡୁସୁତଂ ଯୁଦ୍ଧେ ବିଷହେତ ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-21-6 (32341)
ଅପି ବଜ୍ରଧରଃ ସାକ୍ଷାତ୍କିମୁତାନ୍ଯେ ଧନୁର୍ଭୃତଃ ।
ତ୍ରଯାଣାମପି ଲୋକାନାଂ ସମର୍ଥ ଇତି ମେ ମତିଃ ॥ 5-21-7 (32342)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-21-8x (3418)
ଭୀଷ୍ମେ ବ୍ରୁବତି ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଧୃଷ୍ଟମାକ୍ଷିପ୍ଯ ମନ୍ଯୁନା।
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ସମାଲୋକ୍ଯ କର୍ଣୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-21-8 (32343)
ନ ତତ୍ରାବିଦିତଂ ବ୍ରହ୍ମଁଲ୍ଲୋକେ ଭୂତେନ କେନଚିତ୍ ।
ପୁନରୁକ୍ତେନ କିଂ ତେନ ଭାଷିତେନ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-21-9 (32344)
ଦୁର୍ଯୋଧନାର୍ଥେ ଶକୁନିର୍ଦ୍ଯୂତେ ନିର୍ଜିତବାନ୍ପୁରା ।
ସମଯେନ ଗତୋଽରଣ୍ଯଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-21-10 (32345)
ସ ତଂ ସମଯମାଶ୍ରିତ୍ଯ ରାଜ୍ଯଂ ନେଚ୍ଛତି ପୈତୃକମ୍।
ବଲମାଶ୍ରିତ୍ଯ ମତ୍ସ୍ଯାନାଂ ପାଞ୍ଚାଲାନାଂ ଚ ମୂର୍ଖବତ୍ ॥ 5-21-11 (32346)
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ଭଯାଦ୍ବିଦ୍ବନ୍ନ ଦଦ୍ଯାତ୍ପାଦମନ୍ତତଃ।
ଧର୍ମତସ୍ତୁ ମହୀଂ କୃତ୍ସ୍ନାଂ ପ୍ରଦଦ୍ଯାଚ୍ଛତ୍ରବେଽପି ଚ ॥ 5-21-12 (32347)
ଯଦି କାଙ୍କ୍ଷନ୍ତି ତେ ରାଜ୍ଯଂ ପିତୃପୈତାମହଂ ପୁନଃ ।
ଯଥାପ୍ରତିଜ୍ଞଂ କାଲଂ ତଂ ଚରନ୍ତୁ ବନମାଶ୍ରିତାଃ ॥ 5-21-13 (32348)
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯାଙ୍କେ ବର୍ତନ୍ତାମକୁତୋଭଯାଃ ।
ଅଧାର୍ମିକୀଂ ତୁ ମା ବୁଦ୍ଧିଂ ମୌର୍ଖ୍ଯାତ୍କୁର୍ବନ୍ତୁ କେବଲାତ୍ ॥ 5-21-14 (32349)
ଅଥ ତେ ଧର୍ମମୁତ୍ସୃତ୍ଯ ଯୁଦ୍ଧମିଚ୍ଛନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ।
ଆସାଦ୍ଯେମାନ୍କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠାନ୍ସ୍ମରିଷ୍ଯନ୍ତି ବଚୋ ମମ ॥ 5-21-15 (32350)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-21-16x (3419)
କିଂ ନୁ ରାଧେଯ ବାଚା ତେ କର୍ମ ତତ୍ସ୍ମର୍ତୁମର୍ହସି।
ଏକ ଏବ ଯଦା ପାର୍ଥଃ ଷଡ୍ରଥାଞ୍ଜିତବାନ୍ଯୁଧି ॥ 5-21-17a` ବିରାଟନଗରେ ଧୀରଃ କିଂ ତ୍ବଂ ତତ୍ରୈବ ନାଗତଃ'।
ବହୁଶୋ ଜୀଯମାନସ୍ଯ କର୍ମ ଦୃଷ୍ଟଂ ତଦୈବ ତେ ॥ 5-21-16 (32351)
ନ ଚେଦେବଂ କରିଷ୍ଯାମୋ ଯଦଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ଧ୍ରୁବଂ ଯୁଧି ହତାସ୍ତେନ ଭକ୍ଷଯିଷ୍ଯାମ ପାଂସୁକାନ୍। 5-21-18 (32352)
` ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ସହାମାତ୍ଯୋ ବିନଙ୍କ୍ଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-21-19 (32353)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ତତୋ ଭୀଷ୍ମମନୁମାନ୍ଯ ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଚ।
ଅବଭର୍ତ୍ସ୍ଯ ଚ ରାଧେଯମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-21-19x (3420)
ଅସ୍ମଦ୍ଧିତଂ ବାକ୍ଯମିଦଂ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ ହିତଂ ଚୈବ ସର୍ବସ୍ଯ ଜଗତସ୍ତଥା ॥ 5-21-20 (32354)
ଚିନ୍ତଯିତ୍ବା ତୁ ପାର୍ଥେଭ୍ଯଃ ପ୍ରେଷଯିଷ୍ଯାମି ସଞ୍ଜଯମ୍ ।
ସ ଭବାନ୍ପ୍ରତିଯାତ୍ବଦ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନେବ ମାଚିରମ୍ ॥ 5-21-21 (32355)
ସ ତଂ ସତ୍କୃତ୍ଯ କୌରବ୍ଯଃ ପ୍ରେଷଯାମାସ ପାଣ୍ଡବାନ୍ ।
ସଭାମଧ୍ଯେ ସମାହୂଯ ସଞ୍ଜଯଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ॥ ॥ 5-21-22 (32356)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଏକବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-21-8 ଧୃଷ୍ଟଂ ଧର୍ଷଣାଯୁକ୍ତଂ ଯଥା ସ୍ଯାତ୍ତଥା ॥ 8 ।ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 022
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.22. ଅଧ୍ଯାଯଃ 022
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଯଥାକ୍ରମଂ ଦୁର୍ଯୋଧନପାଣ୍ଡବନିନ୍ଦାପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ସଞ୍ଜଯପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-22-0 (32357)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-22-0x (3421)
ପ୍ରାପ୍ତାନାହୁଃ ସଞ୍ଜଯ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରା-
ନୁପପ୍ଲବ୍ଯେ ତାନ୍ବିଜାନୀହି ଗତ୍ବା।
ଅଜାତଶତ୍ରୁଂ ଚ ସଭାଜଯେଥା
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ବନାଦ୍ଗ୍ରାମମୁପସ୍ଥିତସ୍ତ୍ବମ୍ ॥ 5-22-1 (32358)
ସର୍ବାନ୍ବଦେଃ ସଞ୍ଜଯ ସ୍ବସ୍ତିମନ୍ତଃ
କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ବାସମତଦର୍ହା ନିରୁଷ୍ଯ।
ତେଷାଂ ଶାନ୍ତିର୍ବିଦ୍ଯତେଽସ୍ମାସୁ ଶୀଘ୍ରଂ
ମିଥ୍ଯାପେତାନାମୁପକାରିଣାଂ ସତାମ୍ ॥ 5-22-2 (32359)
ନାହଂ କ୍ବଚିତ୍ସଞ୍ଜଯ ପାଣ୍ଡବାନାଂ
ମିଥ୍ଯାବୃତ୍ତିଂ କାଂଚନ ଜାତ୍ବପଶ୍ଯମ୍।
ସର୍ବାଂ ଶ୍ରିଯଂ ହ୍ଯାତ୍ମବୀର୍ଯେଣ ଲବ୍ଧାଂ
ପର୍ଯାକାର୍ଷୁଃ ପାଣ୍ଡବା ମହ୍ଯମେବ ॥ 5-22-3 (32360)
ଦୋଷଂ ହ୍ଯେଷାଂ ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛଂ ପରୀଚ୍ଛ-
ନ୍ସୂକ୍ଷ୍ମଂ କଂଚିଦ୍ଯେନ ଗର୍ହେଯ ପାର୍ଥାନ୍।
ଧର୍ମାର୍ଥାଭ୍ଯାଂ କର୍ମ କୁର୍ବନ୍ତି ନିତ୍ଯଂ
ସୁଖପ୍ରିଯେ ନାନୁରୁଧ୍ଯନ୍ତି କାମାତ୍ ॥ 5-22-4 (32361)
ଧର୍ମଂ ଶୀତଂ କ୍ଷୁତ୍ପିପାସେ ତଥୈବ
ନିଦ୍ରାଂ ତନ୍ଦ୍ରୀଂ କ୍ରୋଧହର୍ଷୌ ପ୍ରମାଦମ୍।
ଧୃତ୍ଯା ଚୈବ ପ୍ରଜ୍ଞଯା ଚାଭିଭୂଯ
ଧର୍ମାର୍ଥଯୋଗାନ୍ପ୍ରଯତନ୍ତି ପାର୍ଥାଃ ॥ 5-22-5 (32362)
ତ୍ଯଜନ୍ତି ମିତ୍ରେଷୁ ଧନାନି କାଲେ
ନ ସଂବାସାଞ୍ଜୀର୍ଯତି ତେଷୁ ମୈତ୍ରୀ ।
ଯଥାର୍ହମାନାର୍ଥକରା ହି ପାର୍ଥା-
ସ୍ତେଷାଂ ଦ୍ବେଷ୍ଟା ନାସ୍ତ୍ଯାଜମୀଢସ୍ଯ ପକ୍ଷେ।
ଅନ୍ଯତ୍ର ପାପାଦ୍ବିପମାନ୍ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧେ-
ର୍ଦୁର୍ଯୋଧନାତ୍କ୍ଷୁଦ୍ରତରାଚ୍ଚ କର୍ଣାତ୍ ॥ 5-22-6 (32363)
` ପୁତ୍ରୋ ମହ୍ଯଂ ମୃତ୍ଯୁବଶଂ ଜଗାମ
ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ସଞ୍ଜଯ ରାଗବୁଦ୍ଧିଃ।'
ତେଷାଂ ହୀମୌ ହୀନସୁଖପ୍ରିଯାଣାଂ
ମହାତ୍ମନାଂ ସଂଜନଯତୋ ହି ତେଜଃ ॥ 5-22-7 (32364)
ଉତ୍ଥାନବୀର୍ଯଃ ସୁଖମେଧମାନୋ
ଦୁର୍ଯୋଧଃ ସୁକୃତଂ ମନ୍ଯତେ ତତ୍।
ତେଷାଂ ଭାଗଂ ଯଚ୍ଚ ମନ୍ଯେତ ବାଲଃ
ଶକ୍ଯଂ ହର୍ତୁଂ ଜୀବତାଂ ପାଣ୍ଡବାନାମ୍ ॥ 5-22-8 (32365)
ଯସ୍ଯାର୍ଜୁନଃ ପଦବୀଂ କେଶବଶ୍ଚ
ବୃକୋଦରଃ ସାତ୍ଯକୋଽଜାତଶତ୍ରୋଃ ।
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ସୃଞ୍ଜଯାଶ୍ଚାପି ଯାନ୍ତି
ପୁରା ଯୁଦ୍ଧାତ୍ସାଧୁ ତସ୍ଯ ପ୍ରଦାନମ୍ ॥ 5-22-9 (32366)
ସହ୍ଯେବୈକଃ ପୃଥିବୀଂ ସବ୍ଯସାଚୀ
ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବା ପ୍ରଣୁଦେଦ୍ରଥସ୍ଥଃ।
ତଥା ଜିଷ୍ଣୁଃ କେଶବୋଽପ୍ଯପ୍ରଧୃଷ୍ଯୋ
ଲୋକତ୍ରଯସ୍ଯାଧିପତିର୍ମହାତ୍ମା ॥ 5-22-10 (32367)
ତିଷ୍ଠେତ କସ୍ତସ୍ଯ ମର୍ତ୍ଯଃ ପୁରସ୍ତା-
ଦ୍ଯଃ ସର୍ବଲୋକେଷୁ ବରେଣ୍ଯ ଏକଃ।
ପର୍ଜନ୍ଯଘୋଷାନ୍ପ୍ରବପଞ୍ଶରୌଘା-
ନ୍ପତଙ୍ଗସଙ୍ଘାନିବ ଶୀଘ୍ରବେଗାନ୍ ॥ 5-22-11 (32368)
ଦିଶଂ ହ୍ଯୁଦୀଚୀମପି ଚୋତ୍ତରାନ୍କୁରୂନ୍
ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବୈକରଥୋ ଜିଗାଯ।
ଧନଂ ଚୈପାମାହରତ୍ସବ୍ଯସାଚୀ
ସେନାନୁଗାନ୍ଦ୍ରବିଡାଂଶ୍ଚୈବ ଚକ୍ରେ ॥ 5-22-12 (32369)
ଯଶ୍ଚୈବ ଦେବାନ୍ଖାଣ୍ଡବେ ସବ୍ଯସାଚୀ
ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବା ପ୍ରଜିଗାଯ ସେନ୍ଦ୍ରାନ୍।
ଉପାହରତ୍ପାଣ୍ଡବୋ ଜାତବେଦସେ
ଯଶୋ ମାନଂ ବର୍ଧଯନ୍ପାଣ୍ଡବାନାମ୍ ॥ 5-22-13 (32370)
ଗଦାଭୃତାଂ ନାସ୍ତି ସମୋଽତ୍ର ଭୀମା-
ଦ୍ଧସ୍ତ୍ଯାରୋହୋ ନାସ୍ତି ସମଶ୍ଚ ତସ୍ଯ।
ରଥେଽର୍ଜୁନାଦାହୁରହୀନମେନଂ
ବାହ୍ବୋର୍ବଲେନାଯୁତନାଗବୀର୍ଯମ୍ ॥ 5-22-14 (32371)
ସୁଶିକ୍ଷିତଃ କୃତବୈରସ୍ତରସ୍ବୀ
ଦହେତ୍କ୍ଷୁଦ୍ରାଂସ୍ତରସା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ ।
ସଦାଽତ୍ଯମର୍ଷୀ ନ ବଲାତ୍ସ ଶକ୍ଯୋ
ଯୁଦ୍ଧେ ଜେତୁଂ ବାସବେନାପି ସାକ୍ଷାତ୍ ॥ 5-22-15 (32372)
ସୁତେଜସୌ ବଲିନୌ ଶୀଘ୍ରହସ୍ତୌ
ସୁଶିକ୍ଷିତୌ ଭ୍ରାତରୌ ଫାଲ୍ଗୁନେନ।
ଶ୍ଯେନୌ ଯଥା ପକ୍ଷିପୂଗାନ୍ରୁଜନ୍ତୌ
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଶେପଯେତାଂ ନ ଶତ୍ରୂନ୍ ॥ 5-22-16 (32373)
ଏତଦ୍ବଲଂ ପୂର୍ଣମସ୍ମାକମେବଂ
ଯତ୍ସତ୍ଯଂ ତାନ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ନାସ୍ତୀତି ମନ୍ଯେ।
ତେଷାଂ ମଧ୍ଯେ ବର୍ତମାନସ୍ତରସ୍ବୀ
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଃ ପାଣ୍ଡବାନାମିହୈକଃ ॥ 5-22-17 (32374)
ସହାମାତ୍ଯଃ ସୋମକାନାଂ ପ୍ରବର୍ହଃ
ସନ୍ତ୍ଯକ୍ତାତ୍ମା ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ଶ୍ରୁତୋ ମେ।
ଅଜାତଶତ୍ରୁଂ ପ୍ରସହେତ କୋଽନ୍ଯୋ
ଯେଷାଂ ସ ସ୍ଯାଦଗ୍ରଣୀର୍ବୃଷ୍ଣିସିଂହ ॥ 5-22-18 (32375)
ସହୋଷିତଶ୍ଚରିତାର୍ଥୋ ବଯସ୍ଥୋ
ମାତ୍ସ୍ଯେଯାନାମଧିପୋ ବୈ ବିରାଟଃ।
ସ ବୈ ସପୁତ୍ରଃ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ଚ ଶଶ୍ବ-
ଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ଭକ୍ତ ଇତି ଶ୍ରୁତଂ ମେ ॥ 5-22-19 (32376)
ଅବରୁଦ୍ଧା ରଥିନଃ କେକଯେଭ୍ଯୋ
ମହେଷ୍ବାସା ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ ସନ୍ତି।
କେକଯେଭ୍ଯୋ ରାଜ୍ଯମାକାଙ୍କ୍ଷମାଣା
ଯୁଦ୍ଧାର୍ଥିନଶ୍ରାନୁବସନ୍ତି ପାର୍ଥାନ୍ ॥ 5-22-20 (32377)
ସର୍ବାଂଶ୍ଚ ବୀରାନ୍ପୃଥିବୀପତୀନାଂ
ସମାଗତାନ୍ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ନିବିଷ୍ଟାନ୍।
ଶୂରାନହଂ ଭକ୍ତିମତଃ ଶୃଣୋମି
ପ୍ରୀତ୍ଯା ଯୁକ୍ତାନ୍ସଂଶ୍ରିତାନ୍ଧର୍ମରାଜନ୍ ॥ 5-22-21 (32378)
ଗିର୍ଯାଶ୍ରଯା ଦୁର୍ଗନିବାସିନଶ୍ଚ
ଯୋଧାଃ ପୃଥିବ୍ଯାଂ କୁଲଜାତିଶୁଦ୍ଧାଃ।
ମ୍ଲେଚ୍ଛାଶ୍ଚ ନାନାଯୁଧବୀର୍ଯବନ୍ତଃ
ସମାଗତାଃ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ନିବିଷ୍ଟାଃ ॥ 5-22-22 (32379)
ପାଣ୍ଡ୍ଯଶ୍ଚ ରାଜା ସମିତୀନ୍ଦ୍ରକଲ୍ପୋ
ଯୋଧପ୍ରବୀରୈର୍ବହୁଭିଃ ସମେତଃ।
ସମାଗତଃ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ମହାତ୍ମା
ଲୋକପ୍ରବୀରୋଽପ୍ରତିବୀର୍ଯତେଜାଃ ॥ 5-22-23 (32380)
ଅସ୍ତ୍ରଂ ଦ୍ରୋଣାଦର୍ଜୁନାଦ୍ବାସୁଦେବା-
ତ୍କୃପାଦ୍ଭୀଷ୍ମାଦ୍ଯେନ କୃତଂ ଶୃଣୋମି।
ଯଂ ତଂ କାର୍ଷ୍ଣିପ୍ରତିମମାହୁରେକଂ
ସ ସାତ୍ଯକିଃ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ନିବିଷ୍ଟଃ ॥ 5-22-24 (32381)
ଉପାଶ୍ରିତାଶ୍ଚେଦିକରୂଶକାଶ୍ଚ
ସର୍ବୋଦ୍ଯୋଗୈର୍ଭୂମିପାଲାଃ ସମେତାଃ।
ତେଷାଂ ମଧ୍ଯେ ସୂର୍ଯମିବାତପନ୍ତଂ
ଶ୍ରିଯା ବୃତଂ ଚେଦିପତିଂ ଜ୍ବଲନ୍ତମ୍ ॥ 5-22-25 (32382)
ଅସ୍ତମ୍ଭନୀଯଂ ଯୁଧି ମନ୍ଯମାନ୍ଯୋ
ଜ୍ଯାଂ କର୍ଷତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠତମଂ ପୃଥିବ୍ଯାମ୍ ।
ସର୍ବୋତ୍ସାହଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ନିହତ୍ଯ
ପ୍ରସହ୍ଯ କୃଷ୍ଣସ୍ତରସା ସଂମମର୍ଦ ॥ 5-22-26 (32383)
ଯଶୋମାନୌ ବର୍ଧଯନ୍ପାଣ୍ଡବାନାଂ
ପୁରାଽଭିନଚ୍ଛିଶୁପାଲଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ।
ଯସ୍ଯ ସର୍ବେ ବର୍ଧଯନ୍ତି ସ୍ମ ମାନଂ
କରୂଶରାଜପ୍ରମୁଖା ନରେନ୍ଦ୍ରାଃ॥ 5-22-27 (32384)
ତମସହ୍ଯଂ କେଶବଂ ତତ୍ର ମତ୍ବା
ସୁଗ୍ରୀବଯୁକ୍ତେନ ରଥେନ କୃଷ୍ଣମ୍।
ସଂପ୍ରାଦ୍ରବଂଶ୍ଚେଦିପତିଂ ବିହାଯ
ସିଂହଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କ୍ଷୁଦ୍ରମୃଗା ଇବାନ୍ଯେ॥ 5-22-28 (32385)
ଯସ୍ତଂ ପ୍ରତୀପସ୍ତରସା ପ୍ରତ୍ଯୁଦୀଯା-
ଦାଶଂସମାନୋ ଦ୍ବୈରଥେ ବାସୁଦେବମ୍ ।
ସୋଽଶେତ କୃଷ୍ଣେନ ହତଃ ପରାସୁ-
ର୍ବାତେନେବୋନ୍ମଥିତଃ କର୍ଣିକାରଃ ॥ 5-22-29 (32386)
ପରାକ୍ରମଂ ମେ ଯଦବେଦଯନ୍ତ
ତେଷାମର୍ଥେ ସଞ୍ଜଯ କେଶବସ୍ଯ।
ଅନୁସ୍ମରଂସ୍ତସ୍ଯ କର୍ମାଣି ବିଷ୍ଣୋ-
ର୍ଗାବଲ୍ଗଣେ ନାଧିଗଚ୍ଛାମି ଶାନ୍ତିମ୍ ॥ 5-22-30 (32387)
ନ ଜାତୁ ତାଞ୍ଛତ୍ରୁରନ୍ଯଃ ସହେତ
ଯେଷାଂ ସ ସ୍ଯାଦଗ୍ରଣୀର୍ବୃଷ୍ଣିସିଂହଃ ।
ପ୍ରବେପତେ ମେ ହୃଦଯଂ ଭଯେନ
ଶ୍ରୁତ୍ବା କୃଷ୍ଣାବେକରଥେ ସମେତୌ ॥ 5-22-31 (32388)
ନ ଚେଦ୍ଗଚ୍ଛେତ୍ସଙ୍ଗରଂ ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧି-
ସ୍ତାଭ୍ଯାଂ ଲଭେଚ୍ଛର୍ମ ତଦା ସୁତୋ ମେ।
ନୋ ଚେତ୍କୁରୂନ୍ସଞ୍ଜଯ ନିର୍ଦହେତା-
ମିନ୍ଦ୍ରାବିଷ୍ଣୂ ଦୈତ୍ଯସେନାଂ ଯଥୈବ ॥ 5-22-32 (32389)
ମତେ ହି ମେ ଶକ୍ରସମୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ
ସନାତନୋ ବୃଷ୍ଣିବୀରଶ୍ଚ ବିଷ୍ଣୁଃ।
ଧର୍ମାରାମୋ ହ୍ରୀନିଷେବସ୍ତରସ୍ବୀ
କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଃ ପାଣ୍ଡବୋଽଜାତଶତ୍ରୁଃ ॥ 5-22-33 (32390)
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ନିକୃତୋ ମନସ୍ବୀ
ନୋ ଚେତ୍କ୍ରୁଦ୍ଧଃ ପ୍ରଦହେଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ ।
ନାହଂ ତଥା ହ୍ଯର୍ଜୁନାଦ୍ବାସୁଦେବା-
ଦ୍ଭୀମାଦ୍ବାଽହଂ ଯମଯୋର୍ବା ବିଭେମି ॥ 5-22-34 (32391)
ଯଥା ରାଜ୍ଞଃ କ୍ରୋଧଦୀପ୍ତସ୍ଯ ସୂତ
ମନ୍ଯୋରହଂ ଭୀତତରଃ ସଦୈବ ।
ମହାତପା ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ଯୁକ୍ତଃ
ସଙ୍କଲ୍ପୋଽଯଂ ମାନସସ୍ତସ୍ଯ ସିଦ୍ଧ୍ଯେତ୍ ॥ 5-22-35 (32392)
ତସ୍ଯ କ୍ରୋଧଂ ସଞ୍ଜଯାହଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ
ସ୍ଥାନେ ଜାନନ୍ଭୃଶମସ୍ମ୍ଯଦ୍ଯ ଭୀତଃ।
ସ ଗଚ୍ଛ ଶୀଘ୍ରଂ ପ୍ରହିତୋ ରଥେନ
ପାଞ୍ଚାଲରାଜସ୍ଯ ଚମୂନିବେଶନମ୍ ॥ 5-22-36 (32393)
ଅଜାତଶତ୍ରୁଂ କୁଶଲଂ ସ୍ମ ପୃଚ୍ଛେଃ
ପୁନଃ ପୁନଃ ପ୍ରୀତିଯୁକ୍ତଂ ବଦେସ୍ତ୍ବମ୍।
ଜନାର୍ଦନଂ ଚାପି ସମେତ୍ଯ ତାତ
ମହାମାତ୍ରଂ ବୀର୍ଯବତାମୁଦାରମ୍ ॥ 5-22-37 (32394)
ଅନାମଯଂ ମଦ୍ବଚନେନ ପୃଚ୍ଛେ-
ର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପାଣ୍ଡବୈଃ ଶାନ୍ତିମୀପ୍ସୁଃ ।
ନ ତସ୍ଯ କିଂଚିଦ୍ବଚନଂ ନ କୁର୍ଯାତ୍
କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ସୂତ ॥ 5-22-38 (32395)
ପ୍ରିଯଶ୍ଚୈଷାମାତ୍ମସମଶ୍ଚ କୃଷ୍ଣୋ
ବିଦ୍ବାଂଶ୍ଚୈଷାଂ କର୍ମଣି ନିତ୍ଯଯୁକ୍ତଃ ।
ସମାନୀତାନ୍ପାଣ୍ଡବାନ୍ସୃଞ୍ଜଯାଂଶ୍ଚ
ଜନାର୍ଦନଂ ଯୁଯୁଧାନଂ ବିରାଟମ୍ ॥ 5-22-39 (32396)
ଅନାମଯଂ ମଦ୍ବଚନେନ ପୃଚ୍ଛେଃ
ସର୍ବାଂସ୍ତଥା ଦ୍ରୌପଦେଯାଂଶ୍ଚ ପଞ୍ଚ।
ଯଦ୍ଯତ୍ତତ୍ର ପ୍ରାପ୍ତକଲଂ ପରେଭ୍ଯ-
ସ୍ତ୍ବଂ ମନ୍ଯେଥା ଭାରତାନାଂ ହିତଂ ଚ
ତଦ୍ଭାଷେଥାଃ ସଞ୍ଜଯ ରାଜମଧ୍ଯେ 5-22-40 (32397)
5-22-40f"
ନ ମୂର୍ଚ୍ଛଯେଦ୍ଯନ୍ନ ଚ ଯୁଦ୍ଧହେତୁଃ ॥ ॥
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସ଼ଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବାବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-22-2 ସ୍ବସ୍ତିମନ୍ତୋ ବଯମିତି ସର୍ବାନ୍ବଦେଃ । କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ନିରୁଷ୍ଯାପି ତେଷାଂ ଶାନ୍ତିରକ୍ରୋଧୋଽସ୍ମାସୁ ବିଦ୍ଯତେ। ମିଥ୍ଯାପେତାନାଂ ନିଷ୍କପଟାନାମ୍ ॥ 2 ॥ 5-22-3 ମହ୍ଯଂ ପର୍ଯାକାର୍ଷୁଃ ମଦର୍ଥଂ ପରିତ ଆନୀତବନ୍ତଃ ॥ 5-22-4 ଧର୍ମାର୍ଥାଭ୍ଯାଂ ଧର୍ମାର୍ଥଂ ଅର୍ଥାର୍ଥଂ 5-22-7 ତେଜଃ କ୍ରୋଧମ୍ ॥ 5-22-9 ତସ୍ଯ ତସ୍ମୈ। ପ୍ରଦାନଂ ଭାଗପ୍ରଦାନମ୍ ॥ 5-22-10 ଜିଷ୍ଣୁର୍ଜଯଶୀଲଃ ॥ 5-22-13 ଜାତବେଦସେ ଉପାହୃରତ୍ ଖାଣ୍ଡବମିତି ବିପରିଣାମେନାନୁଷଙ୍ଗଃ ॥ 5-22-20 ଅବରୁଦ୍ଧାଃ ବହିର୍ନିଃ ସାରିତାଃ ॥ 5-22-24 କାର୍ଷ୍ଣିଃ ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ତତ୍ତୁଲ୍ଯମ୍ ॥ 5-22-25 ଚେଦିପତିଂ ଶିଶୁପାଲମ୍ । କୃଷ୍ଣୋ ମମର୍ଦେତ୍ଯୁତ୍ତରେଣାନ୍ବଯଃ ॥ 5-22-29 ଆଶଂ ସମାନୋ ଜଯମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-22-30 ଯତ୍ ଯତଃ । ଅବେଦଯନ୍ତ ଜ୍ଞାପିତବନ୍ତଃ । ଚାରା ଇତି ଶେଷଃ ॥ 5-22-31 କୃଷ୍ଣୌ ବାସୁଦେବାର୍ଜୁନୌ ॥ 5-22-34 ନିକୃତୋ ବଞ୍ଚିତଃ । ମନସ୍ବୀ ଜିତମନାଃ ॥ 5-22-36 ସ୍ଥାନେ ଜାନନ୍ ଯୁକ୍ତଂ ପଶ୍ଯନ୍ ॥ 5-22-37 ମହାମାତ୍ରଂ ମହାଭାଗମ୍ ॥ 5-22-38 ଶାନ୍ତିମୀପ୍ସୁରସ୍ତୀତି ବଦେତ୍ଯଧ୍ଯାହାରଃ ॥ 5-22-40 ମୂର୍ଚ୍ଛଯେତ୍ ବର୍ଧଯେତ୍ । କ୍ରୋଧମିତି ଶେଷଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 023
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.23. ଅଧ୍ଯାଯଃ 023
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନୋପପ୍ଲାବ୍ଯଂ ଗତ୍ବା ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରକୃତକୁଶଲପ୍ରଶ୍ନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ସଞ୍ଜଯଂପ୍ରତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଦୀନାଂ କୁଶଲାଦିପ୍ରଶ୍ନଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-23-0 (32398)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-23-0x (3422)
ରାଜ୍ଞସ୍ତୁ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସଞ୍ଜଯଃ।
ଉପପ୍ଲାବ୍ଯଂ ଯଯୌ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ପାଣ୍ଡବାନମିତୌଜସଃ ॥ 5-23-1 (32399)
ସ ତୁ ରାଜାନମାସାଦ୍ଯ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ।
ଅଭିବାଦ୍ଯ ତତଃ ପୂର୍ବଂ ସୂତପୁତ୍ରୋଽଭ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-23-2 (32400)
ଗବଲ୍ଗଣିଃ ସଞ୍ଜଯଃ ସୂତସୂନୁ-
ରଜାତଶତ୍ରୁମବଦତ୍ପ୍ରତୀତଃ।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ରାଜଂସ୍ତ୍ବାମରୋଗଂ ପ୍ରପଶ୍ଯେ
ସହାଯବନ୍ତଂ ଚ ମହେନ୍ଦ୍ରକଲ୍ପମ୍ ॥ 5-23-3 (32401)
ଅନାମଯଂ ପୃଚ୍ଛତି ତ୍ବାମ୍ବିକେଯୋ
ବୃଦ୍ଧୋ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମନୀଷୀ ।
କଚ୍ଚିଦ୍ଭୀମଃ କୁଶଲୀ ପାଣ୍ଡବାଗ୍ର୍ଯୋ
ଧନଞ୍ଜଯସ୍ତୌ ଚ ମାଦ୍ରୀତନୂଜୌ ॥ 5-23-4 (32402)
କଚ୍ଚିତ୍କୃଷ୍ଣା ଦ୍ରୌପଦୀ ରାଜପୁତ୍ରୀ
ସତ୍ଯବ୍ରତା ବୀରପତ୍ନୀ ସୁପୁତ୍ରା।
ମନସ୍ବିନୀ ଯତ୍ର ଚ ବାଞ୍ଛସି ତ୍ବ-
ମିଷ୍ଟାନ୍କାମାନ୍ଭାରତ ସ୍ବସ୍ତିକାମଃ ॥ 5-23-5 (32403)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-23-6x (3423)
ଗାବଲ୍ଗଣେ ସଞ୍ଜଯ ସ୍ବାଗତଂ ତେ
ପ୍ରୀତାତ୍ମାଽହଂ ତ୍ବାଽଭିନନ୍ଦାମି ସୂତ।
ଅନାମଯଂ ପ୍ରତିମାନେ ତବାହଂ
ସହାନୁଜୈଃ କୁଶଲୀ ଚାସ୍ମି ବିଦ୍ବନ୍ ॥ 5-23-6 (32404)
ଚିରାଦିଦଂ କୁଶଲଂ ଭାରତସ୍ଯ
ଶ୍ରୁତ୍ବା ରାଜ୍ଞଃ କୁରୁବୃଦ୍ଧସ୍ଯ ସୂତ।
ମନ୍ଯେ ସାକ୍ଷାଦ୍ଦୃଷ୍ଟମହଂ ନରେନ୍ଦ୍ରଂ
ଦୃଷ୍ଟ୍ବୈବ ତ୍ବାଂ ସଞ୍ଜଯ ପ୍ରୀତିଯୋଗାତ୍ ॥ 5-23-7 (32405)
ପିତାମହୋ ନଃ ସ୍ଥବିରୋ ମନସ୍ବୀ
ମହାପ୍ରାଜ୍ଞଃ ସର୍ବଧର୍ମୋପପନ୍ନଃ।
ସକୌରବ୍ଯଃ କୁଶଲୀ ତାତ ଭୀଷ୍ମୋ
ଯଥାପୂର୍ବଂ ବୃତ୍ତିରସ୍ତ୍ଯସ୍ଯ କଚ୍ଚିତ୍ ॥ 5-23-8 (32406)
କଚ୍ଚିଦ୍ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ରୋ
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଃ କୁଶଲୀ ମହାତ୍ମା।
ମହାରାଜୋ ବାହ୍ଲିକଃ ପ୍ରାତିପେଯଃ
କଚ୍ଚିଦ୍ବିଦ୍ବାନ୍କୁଶଲୀ ସୂତପୁତ୍ର ॥ 5-23-9 (32407)
ସ ସୋମଦତ୍ତଃ କୁଶଲୀ ତାତ କଚ୍ଚି-
ଦ୍ଭୂରିଶ୍ରବାଃ ସତ୍ଯସନ୍ଧଃ ଶଲଶ୍ଚ।
ଦ୍ରୋଣଃ ସପୁତ୍ରଶ୍ଚ କୃପଶ୍ଚ ବିପ୍ରୋ
ମହେଷ୍ବାସାଃ କଚ୍ଚିଦେତେଽପ୍ଯରୋଗାଃ ॥ 5-23-10 (32408)
ସର୍ବେ କୁରୁଭ୍ଯଃ ସ୍ପୃହଯନ୍ତି ସଞ୍ଜଯ
ଧନୁର୍ଧରା ଯେ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ପ୍ରଧାନାଃ ।
ମହାପ୍ରଜ୍ଞାଃ ସର୍ବଶାସ୍ତ୍ରାବଦାତା
ଧନୁର୍ଭୃତାଂ ମୁଖ୍ଯତମାଃ ପୃଥିବ୍ଯାମ୍ ॥ 5-23-11 (32409)
କଚ୍ଚିନ୍ମାନଂ ତାତ ଲଭନ୍ତ ଏତେ
ଧନୁର୍ଭୃତଃ କଚିଦେତେଽପ୍ଯରୋଗାଃ।
ଯେଷାଂ ରାଷ୍ଟ୍ରେ ନିବସତି ଦର୍ଶନୀଯୋ
ମହେଷ୍ବାସଃ ଶୀଲବାନ୍ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରଃ ॥ 5-23-12 (32410)
ବୈଶ୍ଯାପୁତ୍ରଃ କୁଶଲୀ ତାତ କଚ୍ଚିତ୍
ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୋ ରାଜପୁତ୍ରୋ ଯୁଯୁତ୍ସୁଃ ।
କର୍ଣୋ ମାନୀ କୁଶଲୀ ତାତ କଚ୍ଚିତ୍
ସୁଯୋଧନୋ ଯସ୍ଯ ମନ୍ଦୋ ବିଧେଯଃ ॥ 5-23-13 (32411)
ସ୍ତ୍ରିଯୋ ବୃଦ୍ଧା ଭାରତାନାଂ ଜନନ୍ଯୋ
ମହାଦାସ୍ଯୋ ଦାସଭାର୍ଯାଶ୍ଚ ସୂତ।
ବଧ୍ବଃ ପୁତ୍ରା ଭାଗିନେଯା ଭଗିନ୍ଯୋ
ଦୌହିତ୍ରା ବା କଚ୍ଚିଦପ୍ଯବ୍ଯଲୀକାଃ ॥ 5-23-14 (32412)
କଚ୍ଚିଦ୍ରାଜା ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଯଥାବତ୍
ପ୍ରବର୍ତତେ ପୂର୍ବବତ୍ତାତ ବୃତ୍ତିମ୍।
କଚ୍ଚିଦ୍ଦାଯାନ୍ମାମକାନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ
ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ ସଞ୍ଜଯ ନୋପହନ୍ତି ॥ 5-23-15 (32413)
କଚ୍ଚିଦ୍ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ର
ଉପେକ୍ଷତେ ବ୍ରାହ୍ମଣାତିକ୍ରମାନ୍ବୈ।
ସ୍ବର୍ଗସ୍ଯ କଚ୍ଚିନ୍ନ ତଥା ବର୍ତ୍ମଭୂତା-
ମୁପେକ୍ଷତେ ତେଷୁ ସଦୈବ ବୃତ୍ତିମ୍ ॥ 5-23-16 (32414)
ଏତଞ୍ଜ୍ଯୋତିଶ୍ଚୋତ୍ତମଂ ଜୀବଲୋକେ
ଶୁକ୍ଲଂ ପ୍ରଜାନାଂ ବିହିତଂ ବିଧାତ୍ରା।
ତେ ଚେଦ୍ଦୋଷଂ ନ ନିଯଚ୍ଛନ୍ତି ମନ୍ଦାଃ
କୃତ୍ସ୍ନୋ ନାଶୋ ଭବିତା କୌରବାଣାମ୍ ॥ 5-23-17 (32415)
କଚ୍ଚିଦ୍ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ରୋ
ବୁଭୂଷତେ ବୃତ୍ତିମମାତ୍ଯବର୍ଗେ।
କଚ୍ଚିନ୍ନ ଭେଦେନ ଜିଜୀବିଷନ୍ତି
ମୁହୃଦ୍ରୂପା ଦୁର୍ହୃଦଶ୍ଚୈକମତ୍ଯାତ୍ ॥ 5-23-18 (32416)
କଚ୍ଚିନ୍ନ ପାପଂ କଥଯନ୍ତି ତାତ
ତେ ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୁରବଃ ସର୍ବ ଏବ।
ଦ୍ରୋଣଃ ସପୁତ୍ରଶ୍ଚ କୃପଶ୍ଚ ବୀରୋ
ନାସ୍ମାସୁ ପାପାନି ବଦନ୍ତି କଚ୍ଚିତ୍ ॥ 5-23-19 (32417)
କଚ୍ଚିଦ୍ରାଜ୍ଯେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସପୁତ୍ରଂ
ସମେତ୍ଯାହୁଃ କୁରବଃ ସର୍ବ ଏବ।
କଚ୍ଚିଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦସ୍ଯୁସଙ୍ଘାନ୍ସମେତା-
ନ୍ସ୍ମରନ୍ତି ପାର୍ଥସ୍ଯ ଯୁଧାଂ ପ୍ରଣେତୁଃ ॥ 5-23-20 (32418)
ମୌର୍ବୀଭୁଜାଗ୍ରପ୍ରହିତାନ୍ସ୍ମ ତାତ
ଦୋଧୂଯମାନେନ ଧନୁର୍ଧରେଣ।
ଗାଣ୍ଡୀବନୁନ୍ନାଂସ୍ତନଯିତ୍ନୁଘୋଷା-
ନଜିହ୍ମଗାନ୍କଚ୍ଚିଦନୁସ୍ମରନ୍ତି ॥ 5-23-21 (32419)
ନ ଚାପଶ୍ଯଂ କଂଚିଦହଂ ପୃଥିବ୍ଯାଂ
ଯୋଧଂ ସମଂ ବାଽଧିକମର୍ଜୁନେନ।
ଯସ୍ଯୈକଷଷ୍ଟିର୍ନିଶିତାସ୍ତୀକ୍ଷ୍ଣଧାରାଃ
ସୁବାସସଃ ସମଂତୋ ହସ୍ତବାପଃ ॥ 5-23-22 (32420)
ଗଦାପାଣିର୍ଭୀମସେନସ୍ତରସ୍ବୀ
ପ୍ରବେପଯଞ୍ଛତ୍ରୁସଙ୍ଘାନନୀକେ।
ନାଗଃ ପ୍ରଭିନ୍ନ ଇବ ନଙ୍ଘଲେଷୁ
ଚଂକ୍ରମ୍ଯତେ କଚ୍ଚିଦେନଂ ସ୍ମରନ୍ତି ॥ 5-23-23 (32421)
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରଃ ସହଦେବଃ କଲିଙ୍ଗାନ୍
ସମାଗତାନଜଯଦ୍ଦନ୍ତକୂରେ।
ବାମେନାସ୍ଯନ୍ଦକ୍ଷିଣେନୈବ ଯୋ ବୈ
ମହାବଲଂ କଚ୍ଚିଦେନଂ ସ୍ମରନ୍ତି ॥ 5-23-24 (32422)
ପୁରା ଜେତୁଂ ନକୁଲଃ ପ୍ରେଷିତୋଽଯଂ
ଶିବୀଂସ୍ତ୍ରିଗର୍ତାନ୍ସଞ୍ଜଯ ପଶ୍ଯତସ୍ତେ।
ଦିଶଂ ପ୍ରତୀଚୀଂ ବଶମାନଯନ୍ମେ
ମାଦ୍ରୀସୁତଂ କଚ୍ଚିଦେନଂ ସ୍ମରନ୍ତି ॥ 5-23-25 (32423)
ପରାଭବୋ ଦ୍ବୈତବନେ ଯ ଆସୀ-
ଦ୍ଦୁର୍ମନ୍ବିତେ ଘୋପଯାତ୍ରାଗତାନାମ୍ ।
ଯତ୍ର ମନ୍ଦାଞ୍ଛତ୍ରୁବଶଂ ପ୍ରଯାତା-
ନମୋଚଯଦ୍ଭୀମସେନୋ ଜଯଶ୍ଚ ॥ 5-23-26 (32424)
ଅହଂ ପଶ୍ଚାଦର୍ଜୁନମଭ୍ଯରକ୍ଷଂ
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଭୀମସେନୋଽପ୍ଯରକ୍ଷତ୍।
ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବା ଶତ୍ରୁସଙ୍ଘାନୁଦସ୍ଯ
ସ୍ବସ୍ତ୍ଯାଗମତ୍କଚ୍ଚିଦେନଂ ସ୍ମରନ୍ତି ॥ 5-23-27 (32425)
ନ କର୍ମଣା ସାଧୁନୈକେନ ନୂନଂ
ସୁଖଂ ଶକ୍ଯଂ ବୈ ଭବତୀହ ସଞ୍ଜଯ ।
ସର୍ବାତ୍ମନା ପରିଜେତୁଂ ବଯଂ ଚେ-
ନ୍ନ ଶକ୍ନୁମୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରମ୍ ॥ ॥ 5-23-28 (32426)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରଯୋବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-23-11 କୁରୁଭ୍ଯଃ ସ୍ପୃହଯନ୍ତି କଚ୍ଚିଦିତ୍ଯନୁଷଙ୍ଗଃ ॥ 5-23-14 ଅବ୍ଯଲୀକାଃ ନିଷ୍କପଟାଃ ॥ 5-23-15 ବୃତ୍ତିଂ ଜୀବିକାଂ ଦାତୁମିତି ଶେଷଃ । ଦାଯାନ୍ମଦ୍ଦତ୍ତାନ୍ ଗ୍ରାମାଦୀନ୍ ॥ 5-23-17 ଏତଦ୍ବ୍ରହ୍ମଣାନାଂ ବୃତ୍ତଃ ପାଲନଂ ଜ୍ଯୋତିଃ ପରଲୋକପ୍ରକାଶକଂ ଜୀବଲୋକେ ଇହ ଶୁକ୍ଲଂ ଯଶସ୍କରମ୍ । ଦୋଷଂ ଲୋଭଂ ବ୍ରାହ୍ମଣବୃତ୍ତ୍ଯୁପଘାତେନ ନ ନିଯଚ୍ଛନ୍ତି ॥ 5-23-18 ବୁଭୂପତେ ପ୍ରାପଯିତୁମିଚ୍ଛତି ॥ 5-23-21 ମୌର୍ବ୍ଯାଃ ଭୁଜଃ କୌଟିଲ୍ଯଂ ତସ୍ଯ ଅଗ୍ରମିବାଗ୍ରଂ ଶରସଂଧାନଦେଶଃ ତତଃ ପ୍ରହିତାନ୍ ପ୍ରେଷିତାନ୍ ॥ 5-23-22 ସୁବାସସଃ ସୁଷୁଙ୍ଘା। ହସ୍ତବାପୋ ହସ୍ତକ୍ଷେପଃ । ଏକଷଷ୍ଟିର୍ବାଣା ଅସ୍ଯ ଏତେନ। ... .... ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-23-23 ନଙ୍ବଲେଷୁ ସତୃଣେଷୁ ସ୍ଥଲେଷୁ ॥ 23 ॥ 5-23-24 ଦନ୍ତକୂରେ ସଂପ୍ରାଗେ ॥ 24 ॥ 5-23-26 ଜଯଃ ଅର୍ଜୁନଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 024
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.24. ଅଧ୍ଯାଯଃ 024
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରପ୍ରଶ୍ନାନାମୁତ୍ତରଦାନପୂର୍ବକଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସନ୍ଦେଶଶ୍ରବଣବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-24-0 (32427)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-24-0x (3424)
ଯଥାଽଽତ୍ଥ ମେ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ତଥୈବ
କୁରୂନ୍କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜନଂ ଚ ପୃଚ୍ଛସି।
ଅନାମଯାସ୍ତାତ ମନସ୍ବିନସ୍ତେ
କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠାନ୍ପୃଚ୍ଛସି ପାର୍ଥ ଯାଂସ୍ତ୍ବମ୍ ॥ 5-24-1 (32428)
ସନ୍ତ୍ଯେବ ବୃଦ୍ଧାଃ ସାଧବୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେ
ସନ୍ତ୍ଯେବ ପାପାଃ ପାଣ୍ଡବ ତସ୍ଯ ବିଦ୍ଧି।
ଦଦ୍ଯାଦ୍ରିପୁଭ୍ଯୋଽପି ହି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ
କୁତୋ ଦାଯାଂଲ୍ଲୋପଯେଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣାନାମ୍ ॥ 5-24-2 (32429)
ଯଦ୍ଯୁଷ୍ମାସୁ ବର୍ତତେଽସାବଧର୍ମ୍ଯ-
ମଦ୍ରୁଗ୍ଧେଷୁ ଦ୍ରୁଗ୍ଧବତ୍ତନ୍ନ ସାଧୁ।
ମିତ୍ରଧ୍ରୁକ୍ ସ୍ଯାଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରୋ
ଯୁଷ୍ମାନ୍ଦ୍ବିପନ୍ସାଧୁବୃତ୍ତାନସାଧୁଃ ॥ 5-24-3 (32430)
ସ ଚାପି ଜାନାତି ଭୃଶଂ ଚ ତପ୍ଯତେ
ଶୋଚତ୍ଯନ୍ତଃ ସ୍ଥବିରୋଽଜାତଶତ୍ରୋ।
ଶୃଣୋତି ହି ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ସମେତ୍ଯ
ମିତ୍ରଦ୍ରୋହଃ ପାତକେଭ୍ଯୋ ଯରୀଯାନ୍ ॥ 5-24-4 (32431)
ସ୍ମରନ୍ତି ତୁଭ୍ଯଂ ନରଦେବ ସଙ୍ଗମେ
ଯୁଦ୍ଧେ ଚ ଜିଷ୍ଣୋଶ୍ଚ ଯୁଧାଂ ପ୍ରଣେତୁଃ।
ସମୁଦ୍ଧୁଷ୍ଟେ ଦୁନ୍ଦୁଭିଶଙ୍ଖଶବ୍ଦେ
ଗଦାପାଣିଂ ଭୀମସେନଂ ସ୍ମରନ୍ତି ॥ 5-24-5 (32432)
ମାଦ୍ରୀସୁତୌ ଚାପି ତଥାଽଽଜିମଧ୍ଯେ
ସର୍ବା ଦିଶଃ ସଂପତନ୍ତୌ ସ୍ମରନ୍ତି।
ସେନାଂ ବର୍ଷନ୍ତୌ ଶଗ୍ବୈପରଜମଂ
ମହାରଥୌ ସମରେ ଦୁଷ୍ପ୍ରକମ୍ପୌ ॥ 5-24-6 (32433)
ନ ତ୍ବେବ ମନ୍ଯେ ପୁରୁଷସ୍ଯ ରାଜ-
ନ୍ନନାଗତଂ ଜ୍ଞାଯତେ ଯଦ୍ଭବିଷ୍ଯମ୍।
ତ୍ବଂ ଚେତ୍ତଥା ସର୍ବଧର୍ମୋପପନ୍ନଃ
ପ୍ରାପ୍ତଃ କ୍ଲେଶଂ ପାଣ୍ଡବ କୃଚ୍ଛ୍ରରୂପମ୍।
ତ୍ବମେବୈତତ୍କୃଚ୍ଛ୍ରଗତଶ୍ଚ ଭୂଯଃ
ସମୀକୁର୍ଯାଃ ପ୍ରଜ୍ଞଯାଽଜାତଶତ୍ରୋ ॥ 5-24-7 (32434)
ନ କାମାର୍ଥଂ ସନ୍ତ୍ଯଜେଯୁର୍ହି ଧର୍ମଂ
ପାଣ୍ଡୋଃ ସୁତାଃ ସର୍ବ ଏବେନ୍ଦ୍ରକଲ୍ପାଃ ।
ତ୍ବମେବୈତତ୍ପ୍ରଜ୍ଞଯାଽଜାତଶତ୍ରୋ
ସମୀକୁର୍ଯା ଯେନ ଶର୍ମାପ୍ନୁଯୁସ୍ତେ ॥ 5-24-8 (32435)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ସୃଞ୍ଜଯାଶ୍ଚ
ଯେ ଚାପ୍ଯନ୍ତେ ସନ୍ନିବିଷ୍ଟା ନରେନ୍ଦ୍ରାଃ ।
ଯନ୍ମାଂ ବ୍ରବୀଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ନିଶାଯା-
ମଜାତଶତ୍ରୋ ବଚନଂ ପିତା ତେ ॥ 5-24-9 (32436)
ସହାମାତ୍ଯଃ ସହପୁତ୍ରଶ୍ଚ ରାଜନ୍
ସମେତ୍ଯ ତାଂ ବାଚମିମାଂ ନିବୋଧ ॥ ॥ 5-24-10 (32437)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଚତୁବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-24-4 ଗରୀଯାନିତି ...... 5-24-5 ........ 5-24-7 ଅନାଗତଂ ଅଜ୍ଞାତଂ ଅଦୃଷ୍ଟମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 025
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.25. ଅଧ୍ଯାଯଃ 025
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ଯୁଦ୍ଧନିନ୍ଦାପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ଶମସ୍ବୀକାରସ୍ଯ ଭୀଷ୍ମଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଦ୍ଯଭିମତତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-25-0 (32438)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-25-0x (3425)
ସମାଗତାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ସୃଞ୍ଜଯାଶ୍ଚ
ଜନାର୍ଦନୋ ଯୁଯୁଧାନୋ ବିରାଟଃ।
ଯତ୍ତେ ବାକ୍ଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାନୁଶିଷ୍ଟଂ
ଗାବଲ୍ଗଣେ ବ୍ରୂହି ତତ୍ସୂତପୁତ୍ର ॥ 5-25-1 (32439)
ସଂଜଯ ଉବାଚ। 5-22-2x (3426)
ଅଜାତଶତ୍ରୁଂ ଚ ବୃକୋଦରଂ ଚ
ଧନଞ୍ଜଯଂ ମାଦ୍ରବତୀସୁତୌ ଚ।
ଆମନ୍ତ୍ରଯେ ବାସୁଦେବଂ ଚ ଶୌରିଂ
ଯୁଯୁଧାନଂ ଚେକିତାନଂ ବିରାଟମ୍ ॥ 5-25-2 (32440)
ପଞ୍ଚାଲାନାମଧିପଂ ଚୈବ ବୃଦ୍ଧଂ
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଂ ପାର୍ଷତଂ ଯାଜ୍ଞସେନିମ୍ ।
ସର୍ବେ ବାଚଂ ଶୃଣୁତେମାଂ ମଦୀଯାଂ
ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯାଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛନ୍କୁରୂଣାମ୍ ॥ 5-25-3 (32441)
ଶମଂ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଭିନନ୍ଦ-
ନ୍ନଯୋଜଯତ୍ତ୍ବରମାଣୋ ରଥଂ ମେ।
ସଭ୍ରାତୃପୁତ୍ରସ୍ବଜନସ୍ଯ ରାଜ୍ଞ-
ସ୍ତଦ୍ରୋଚତାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଶମୋଽସ୍ତୁ ॥ 5-25-4 (32442)
ସର୍ବୈର୍ଧର୍ମୈଃ ସମୁପେତାସ୍ତୁ ପାର୍ଥାଃ
ସଂସ୍ଥାନେନ ମାର୍ଦନେବାର୍ଜବେନ।
ଜାତାଃ କୁଲେ ହ୍ଯନୃଶଂସା ବଦାନ୍ଯା
ହୀନିଷେବାଃ କର୍ମଣାଂ ନିଶ୍ଚଯଜ୍ଞାଃ ॥ 5-25-5 (32443)
ନ ଯୁଜ୍ଯତେ କର୍ମ ଯୁଷ୍ମାସୁ ହୀନଂ
ସତ୍ବଂ ହି ବସ୍ତାଦୃଶଂ ଭୀମସେନାଃ ।
ଉଦ୍ଭାସତେ ହ୍ଯଞ୍ଜନବିନ୍ଦୁବତ୍ତ-
ଚ୍ଛୁଭ୍ରେ ବସ୍ତ୍ରେ ଯଦ୍ଭବେତ୍କିଲ୍ବିଷଂ ବଃ ॥ 5-25-6 (32444)
ସର୍ବକ୍ଷଯୋ ଦୃଶ୍ଯତେ ଯତ୍ର କୃତ୍ସ୍ନଃ
ପାପୋଦଯୋ ଭାବସଂସ୍ଥଃ କୁରୂଣାମ୍।
କସ୍ତତ୍ର କୁର୍ଯାଞ୍ଜାତୁ କର୍ମ ପ୍ରଜାନନ୍
ପରାଜଯୋ ଯତ୍ର ସମୋ ଜଯଶ୍ଚ ॥ 5-25-7 (32445)
ତେ ବୈ ଧନ୍ଯା ଯୈଃ କୃତଂ ଜ୍ଞାତିକାର୍ଯଂ
ତେ ବୈ ପୁତ୍ରାଃ ସୁହୃଦୋ ବାନ୍ଧବାଶ୍ଚ।
ଉପକ୍ରୁଷ୍ଟଂ ଜୀବିତଂ ସନ୍ତ୍ଯଜେଯୁ-
ର୍ଯତଃ କୁରୂଣାଂ ନିଯତୋ ବୈ ଭବଃ ସ୍ଯାତ୍ ॥ 5-25-8 (32446)
ତେ ଚେତ୍କୁରୂନନୁଶିଷ୍ଯାଥ ପାର୍ଥା
ନିର୍ଣୀଯ ସର୍ବାନ୍ଦ୍ବିଷତୋ ନିଗୃହ୍ଯ।
ସମଂ ବସ୍ତଜ୍ଜୀବିତଂ ମୃତ୍ଯୁନ ସ୍ଯା-
ଦ୍ଯଜ୍ଜୀବଧ୍ବଂ ଜ୍ଞାତିବଧେନ ସାଧୁ ॥ 5-25-9 (32447)
କୋ ହ୍ଯେବ ଯୁଷ୍ମାନ୍ସହ କେଶବେନ
ସଚେକିତାନାନ୍ପାର୍ଷତବାହୁଗୁପ୍ତାନ୍।
ସସାତ୍ଯକୀନ୍ବିଷହେତ ପ୍ରଜେତୁଂ
ଲବ୍ଧ୍ବାଽପି ଦେବାନ୍ସଚିବାନ୍ସହେନ୍ଦ୍ରାନ୍ ॥ 5-25-10 (32448)
କୋ ବା କୁରୂନ୍ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମାଭିଗୁପ୍ତା-
ନଶ୍ବତ୍ଥାମ୍ନା ଶଲ୍ଯକୃପାଦିଭିଶ୍ଚ।
ରଣେ ବିଜେତୁଂ ବିଷହେତ ରାଜନ୍
ରାଧେଯଗୁପ୍ତାନ୍ସହ ଭୂମିପାଲୈଃ ॥ 5-25-11 (32449)
ମହଦ୍ବଲଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ରାଜ୍ଞଃ
କୋ ବୈ ଶକ୍ତୋ ହନ୍ତୁମକ୍ଷୀଯମାଣଃ ।
ସୋଽହଂ ଜଯେ ଚୈବ ପରାଜଯେ ଚ
ନିଃଶ୍ରେଯସଂ ନାଧିଗଚ୍ଛାମି କିଂଚିତ୍ ॥ 5-25-12 (32450)
କଥଂ ହି ନୀଚା ଇବ ଦୌଷ୍କୁଲେଯା
ନିର୍ଧର୍ମାର୍ଥଂ କର୍ମ କୁର୍ଯୁଶ୍ଚ ପାର୍ଥାଃ ।
ସୋଽହଂ ପ୍ରସାଦ୍ଯ ପ୍ରଣତୋ ବାସୁଦେବଂ
ପଞ୍ଚାଲାନାମଧିପଂ ଚୈବ ବୃଦ୍ଧମ୍ ॥ 5-25-13 (32451)
କୃତାଞ୍ଜଲିଃ ଶରଣଂ ବଃ ପ୍ରପଦ୍ଯେ
କଥଂ ସ୍ବସ୍ତି ସ୍ଯାତ୍କୁରୁସୃଞ୍ଜଯାନାମ୍।
ନ ହ୍ଯେବମେବଂ ବଚନଂ ବାସୁଦେବୋ
ଧନଞ୍ଜଯୋ ବା ଜାତୁ କିଂଚିନ୍ନ କୁର୍ଯାତ୍ ॥ 5-25-14 (32452)
ପ୍ରଣାନ୍ଦଦ୍ଯାଦ୍ଯାଚମାନଃ କୁତୋଽନ୍ଯ-
ଦେତଦ୍ବିଦ୍ବନ୍ସାଧନାର୍ଥଂ ବ୍ରବୀମି ।
ଏତଦ୍ରାଜ୍ଞୋ ଭୀଷ୍ମପୁରୋଗମସ୍ଯ
ମତଂ ଯଦ୍ବଃ ଶାନ୍ତିରିହୋତ୍ତମା ସ୍ଯାତ୍ ॥ ॥ 5-25-15 (32453)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-25-4 ରଥମଯୋଜଯତ୍। ଇହ ଆଗନ୍ତୁମ୍। ରାଜ୍ଞଃ ତତ୍ ବଚନଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ରୋଚତାଂ ତତଶ୍ଚ ଶମୋଽସ୍ତୁ ॥ 4 ॥ 5-25-5 ସଂସ୍ଥାନେନାକାରେଣ। ମାର୍ଦବେନ କୃପଯା। ଆର୍ଜବେନ ଅକୌଟିଲ୍ଯେନ। ଅନୃଶଂସାଃ ଅନୁଗ୍ରାଃ । ହ୍ରୀନିଷେବାଃ ଲଜ୍ଜାପରାଯଣାଃ ॥ 5 ॥ 5-25-6 ହୀନଂ ହିଂସ୍ରଂ ସତ୍ତ୍ବଂ ବୁଦ୍ଧିସତ୍ବଂ ସାଧୁତ୍ବଂ ବା। ଭୀମସେନାଃ ଭୀଷଣସୈନ୍ଯାଃ ॥ 6 ॥ 5-25-7 ଯତ୍ର ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଭାବସଂସ୍ଥଃ ସ ଇତି ଶେଷଃ ॥ 7 ॥ 5-25-8 ଜ୍ଞାତୀନାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନାଦୀନାଂ କାର୍ଯଂ ଘୋଷଯାତ୍ରାଯାଂ ଗନ୍ଧର୍ବେଭ୍ଯୋ ମୋଚନାଦିକଂ ଉପକ୍ରୁଷ୍ଟଂ ନିନ୍ଦିତମ୍ ॥ 8 ॥ 5-25-9 ନିର୍ଣୀଯ ନିଶ୍ଚଯଂ କୃତ୍ବା। ନିଗୃହ୍ଯ ହତ୍ବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 9 ॥ 5-25-12 ନିଃଶ୍ରେଯସଂ ନିଶ୍ଚଯମ୍ ॥ 12 ॥ 5-25-13 ନିର୍ଧର୍ମାର୍ଥଂ ଧର୍ମାର୍ଥଯୋର୍ବିରୁଦ୍ଧଂ କମ କଥଂ କୁର୍ଯୁଃ । ପ୍ରଣତଃ ଅସ୍ମୀତି ଶେଷଃ ॥ 13 ॥ 5-25-14 ସାଧନାର୍ଥଂ ସଂଧିକାର୍ଯସ୍ଯ ସିଦ୍ଧ୍ଯର୍ଥଂ ବ୍ରବୀମି ନତୁ ଯୁଷ୍ମାନ୍ ଭୀଷଯାମୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 15 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 026
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.26. ଅଧ୍ଯାଯଃ 026
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ସ୍ବପରଯୋଃ ଶୁଭାଶୁଭାଭିସନ୍ଧିକଥନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ଯାଜଯ୍ଯତ୍ବମଭିଧାଯ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥେ ରାଜ୍ଯଦାନେ ଶାନ୍ତିକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-26-0 (32454)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-26-0x (3427)
କାଂ ନୁ ବାଚଂ ସଞ୍ଜଯ ମେ ଶୃଣୋଷି।
ଯୁଦ୍ଧୈଷିଣୀଂ ଯେନ ଯୁଦ୍ଧାଦ୍ବିଭେଷି ।
ଅଯୁଦ୍ଧଂ ବୈ ତାତ ଯୁଦ୍ଧାଦ୍ଗରୀଯଃ
କସ୍ତଲ୍ଲବ୍ଧ୍ବା ଜାତୁ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯେତ ସୂତ ॥ 5-26-1 (32455)
ଅକୁର୍ବତଶ୍ଚେତ୍ପୁରୁଷସ୍ଯ ସଞ୍ଜଯ
ସିଦ୍ଧ୍ଯେତ୍ସଙ୍କଲ୍ପୋ ମନସା ଯଂ ଯମିଚ୍ଛେତ୍।
ନ କର୍ମ କୁର୍ଯାଦ୍ବିଦିତଂ ମମୈତ-
ଦନ୍ଯତ୍ର ଯୁଦ୍ଧାଦ୍ବହୁ ଯଲ୍ଲଘୀଯଃ ॥ 5-26-2 (32456)
କୁତୋ ଯୁଦ୍ଧଂ ଜାତୁ ନରୋଽବଗଚ୍ଛେ-
ତ୍କୋ ଦେବଶପ୍ତୋ ହି ବୃଣୀତ ଯୁଦ୍ଧମ୍।
ସୁଖୈଷିଣଃ କର୍ମ କୁର୍ବନ୍ତି ପାର୍ଥା
ଧର୍ମାଦହୀନଂ ଯଚ୍ଚ ଲୋକସ୍ଯ ପଥ୍ଯମ୍ ॥ 5-26-3 (32457)
ଧର୍ମୋଦଯଂ ସୁଖମାଶଂସମାନାଃ
କୃଚ୍ଛ୍ରୋପାଯଂ ତତ୍ତ୍ବତଃ କର୍ମ ଦୁଃଖମ୍।
ସୁଖଂ ପ୍ରେପ୍ସୁର୍ବିଜିଘାଂସୁଶ୍ଚ ଦୁଃଖଂ
କର୍ମାରଭେଦ୍ଯଚ୍ଚ ଧର୍ମାନପେତମ୍ ॥ 5-26-4 (32458)
କ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ପ୍ରୀତିବଶାନୁରାନାଂ
କର୍ମାଭିଜ୍ଞଃ ସ୍ବଶରୀରଂ ଦୁନୋତି।
ଯଯା ପ୍ରମୁକ୍ତୋ ନ କରୋତି ଦୁଃଖଂ
ତୃଷ୍ଣାଂ ତ୍ଯଜେତ୍ସର୍ବଧର୍ମାଦପେତାମ୍ ॥ 5-26-5 (32459)
ଯଥେଧ୍ଯମାନସ୍ଯ ସମିଦ୍ଧତେଜସୋ
ଭୂଯୋ ବଲଂ ବର୍ଧତେ ପାବକସ୍ଯ।
କାମାର୍ଥଲାଭେନ ତଥୈବ ଭୂଯୋ
ନ ତୃପ୍ଯତେ ସର୍ପିଷେବାଗ୍ନିରିଦ୍ଧଃ ।
ସଂପଶ୍ଯେମଂ ଭୋଗଚଯଂ ମହାନ୍ତଂ
ସହାସ୍ମାଭିର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ରାଜ୍ଞଃ ॥ 5-26-6 (32460)
ନାଶ୍ରେଯାନୀଶ୍ବରୋ ବିଗ୍ରହାଣାଂ
ନାଶ୍ରେଯାନ୍ବୈ ଗୀତଶବ୍ଦଂ ଶ୍ରୃଣୋତି।
ନାଶ୍ରେଯାନ୍ବୈ ସେବତେ ମାଲ୍ଯଗନ୍ଧା-
ନ୍ନ ଚାପ୍ଯଶ୍ରେଯାନନୁଲେପନାନି ॥
ନାଶ୍ରେଯାନ୍ବୈ ପ୍ରାବାରାନ୍ସଂବିବସ୍ତେ
କଥଂ ତ୍ବସ୍ମାନ୍ସଂପ୍ରଣୁଦେତ୍କୁରୁଭ୍ଯଃ ॥ 5-26-7 (32461)
ଅତ୍ରୈବ ସ୍ଯାଦବୁଧସ୍ଯୈବ କାମଃ।
ପ୍ରାଯଃ ଶରୀରେ ହୃଦଯଂ ଦୁନୋତି ॥ 5-26-8 (32462)
ସ୍ବଯଂ ରାଜା ବିଷମସ୍ଥଃ ପରେଷୁ
ସାମର୍ଥ୍ଯମନ୍ବିଚ୍ଛତି ତନ୍ନ ସାଧୁ।
ଯଥାଽଽତ୍ମନଃ ପଶ୍ଯତି ବୃତ୍ତମେବ
ତଥା ପରେତାମପି ସୋଽଭ୍ଯୁପୈତି ॥ 5-26-9 (32463)
ଆସନ୍ନମଗ୍ନିଂ ତୁ ନିଦାଘକାଲେ
ଗମ୍ଭୀରକକ୍ଷେ ଗହନେ ବିସୃଜ୍ଯ।
ଯଥା ବିବୃଦ୍ଧଂ ବାଯୁବଶେନ ଶୋଚେ-
ତ୍କ୍ଷେମଂ ମୁମୁକ୍ଷୁଃ ଶିଶିରବ୍ଯପାଯେ ॥ 5-26-10 (32464)
ପ୍ରାପ୍ତୈଶ୍ବର୍ଯୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଦ୍ଯ ରାଜା
ଲାଲପ୍ଯତେ ସଞ୍ଜଯ କସ୍ଯ ହେତୋଃ ।
ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧିମନାର୍ଜବେ ରତଂ
ପୁତ୍ରଂ ମନ୍ଦଂ ମୂଢମମନ୍ତ୍ରିଣଂ ତୁ ॥ 5-26-11 (32465)
ଅନାପ୍ତବଚ୍ଚାପ୍ତତମସ୍ଯ ବାଚଃ
ସୁଯୋଧନୋ ବିଦୁରସ୍ଯାବମତ୍ଯ।
ସୁତସ୍ଯ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପ୍ରିଯୈଷୀ
ସଂବୁଧ୍ଯମାନୋ ବିଶତେଽଧର୍ମମେବ ॥ 5-26-12 (32466)
ମେଧାବିନଂ ହ୍ଯର୍ଥକାମଂ କୁରୂଣାଂ
ବହୁଶ୍ରୁତଂ ବାଗ୍ମିନଂ ଶୀଲବନ୍ତମ୍ ।
ସ ତଂ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ କୁରୁଭ୍ଯୋ
ନ ସସ୍ମାର ବିଦୁରଂ ପୁତ୍ରକାମ୍ଯାତ୍ ॥ 5-26-13 (32467)
ମାନଘ୍ନସ୍ଯାସୌ ମାନକାମସ୍ଯ ଚେର୍ଷୋଃ
ସଂରମ୍ଭିଣଶ୍ଚାର୍ଥଧର୍ମାତିଗସ୍ଯ।
ଦୁର୍ଭାଷିଣୋ ମନ୍ଯୁବଶାନୁଗସ୍ଯ
କାମାତ୍ମନୋ ଦୌର୍ହୃଦୈର୍ଭାବିତସ୍ଯ ॥ 5-26-14 (32468)
ଅନେଯସ୍ଯାଶ୍ରେଯସୋ ଦୀର୍ଘମନ୍ଯୋ-
ର୍ମିତ୍ରଦ୍ରୁହଃ ସଞ୍ଜଯ ପାପବୁଦ୍ଧେଃ।
ସୁତସ୍ଯ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପ୍ରିଯୈଷୀ
ପ୍ରପଶ୍ଯମାନଃ ପ୍ରାଜହାଦ୍ଧର୍ମକାମୌ ॥ 5-26-15 (32469)
ତଦୈବ ମେ ସଞ୍ଜଯ ଦୀବ୍ଯତୋଽଭୂ-
ନ୍ମତିଃ କୁରୂଣାମାଗତଃ ସ୍ଯାଦଭାବଃ ।
କାବ୍ଯାଂ ବାଚଂ ବିଦୁରୋ ଭାଷମାଣୋ
ନ ବିନ୍ଦତେ ଯଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାତ୍ପ୍ରଶଂସାମ୍ ॥ 5-26-16 (32470)
କ୍ଷତ୍ତୁର୍ଯଦା ନାନ୍ବବର୍ତନ୍ତ ବୁଦ୍ଧିଂ
କୃଚ୍ଛ୍ରଂ କୁରୂନ୍ସୂତ ତଦାଽଭ୍ଯାଜଗାମ।
ଯାବତ୍ପ୍ରଜ୍ଞାମନ୍ବବର୍ତନ୍ତ ତସ୍ଯ
ତାବତ୍ତେଷାଂ ରାଷ୍ଟ୍ରବୃଦ୍ଧିର୍ବଭୂବ ॥ 5-26-17 (32471)
ତଦର୍ଥଲୁବ୍ଧସ୍ଯ ନିବୋଧ ମେଽଦ୍ଯ
ଯେ ମନ୍ତ୍ରିଣୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୂତ।
ଦୁଃଶାସନଃ ଶକୁନିଃ ସୂତପୁତ୍ରୋ
ଗାବଲ୍ଗଣେ ପଶ୍ଯ ସଂମୋହମସ୍ଯ ॥ 5-26-18 (32472)
ସୋଽହଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ପରୀକ୍ଷମାଣଃ
କଥଂ ସ୍ବସ୍ତି ସ୍ଯାତ୍କୁରୁସୃଞ୍ଜଯାନାମ୍ ।
ଆତ୍ତୈଶ୍ବର୍ଯୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପରେଭ୍ଯଃ
ପ୍ରବ୍ରାଜିତେ ବିଦୁରେ ଦୀର୍ଘଦୃଷ୍ଟୌ ॥ 5-26-19 (32473)
ଆଶଂସତେ ବୈ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ରୋ
ମହାରାଜ୍ଯମସପତ୍ନଂ ପୃଥିବ୍ଯାମ୍।
ତସ୍ମିଞ୍ଶମଃ କେବଲଂ ନୋପଲଭ୍ଯଃ
ସର୍ବଂ ସ୍ବକଂ ମଦ୍ଗତେ ମନ୍ଯତେଽର୍ଥମ୍ ॥ 5-26-20 (32474)
ଯତ୍ତତ୍କର୍ଣୋ ମନ୍ଯତେ ପାରଣୀଯଂ
ଯୁଦ୍ଧେ ଗୃହୀତାଯୁଧମର୍ଜୁନଂ ବୈ ।
ଆସଂଶ୍ଚ ଯୁଦ୍ଧାନି ପୁରା ମହାନ୍ତି
କଥଂ କର୍ଣୋ ନାଭବଦ୍ଦ୍ବୀପ ଏଷାମ୍ ॥ 5-26-21 (32475)
କର୍ଣଶ୍ଚ ଜାନାତି ସୁଯୋଧନଶ୍ଚ
ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ ଜାନାତି ପିତାମହଶ୍ଚ।
ଅନ୍ଯେ ଚ ଯେ କୁଗ୍ବସ୍ତତ୍ର ସନ୍ତି
ଯଥାଽର୍ଜୁନାନ୍ନାମ୍ତ୍ଯପରୋ ଧନୁର୍ଧରଃ ॥ 5-26-22 (32476)
ଜାନନ୍ତ୍ଯେତନ୍କୁରବଃ ସର୍ବ ଏବ
ଯେ ଚାପ୍ଯନ୍ଯେ ଭୂମିପାଲାଃ ସମେତାଃ।
ଦୁର୍ଯୋଧନେ ରାଜ୍ଯମିହାଭବଦ୍ଯଥା
ଅରିନ୍ଦମେ ଫାଲ୍ଗୁନେଽବିଦ୍ଯମାନେ ॥ 5-26-23 (32477)
ତେନାନୁବନ୍ଧଂ ମନ୍ଯତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ
ଶକ୍ଯଂ ହର୍ତୁଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମମତ୍ବମ୍ ।
କିରୀଟିନା ତାଲମାତ୍ରାଯୁଧେନ
ତଦ୍ବେଦିନା ସଂଯୁଗଂ ତତ୍ର ଗତ୍ବା ॥ 5-26-24 (32478)
ଗାଣ୍ଡୀବବିଷ୍ଫାରିତଶବ୍ଦମାତ୍ରଂ
ଶ୍ରୁତ୍ବୈବ ତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ମ୍ରିଯନ୍ତେ।
କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ନ ଚେଦୀକ୍ଷତେ ଭୀମସେନଂ
ସୁଯୋଧନୋ ମନ୍ଯତେ ସିଦ୍ଧମର୍ଥମ୍ ॥ 5-26-25 (32479)
ଇନ୍ଦ୍ରୋଽପ୍ଯେତନ୍ନୋତ୍ସହେତ୍ତାତ ହର୍ତୁ-
ମୈଶ୍ବର୍ଯଂ ନୋ ଜୀବତି ଭୀମସେନେ।
ଧନଞ୍ଜଯେ ନକୁଲେ ଚୈବ ସୂତ
ତଥା ବୀରେ ସହଦେବେଽସହିଷ୍ଣୌ ॥ 5-26-26 (32480)
ସଚେଦେତାଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯେତ ବୁଦ୍ଧିଂ
ବୃଦ୍ଧୋ ରାଜା ସହ ପୁତ୍ରେଣ ସୂତ।
ଏବଂ ରଣେ ପାଣ୍ଡବକୋପଦଗ୍ଧା
ନ ନଶ୍ଯେଯୁଃ ସଞ୍ଜଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ॥ 5-26-27 (32481)
ଜାନାମି ତ୍ବଂ କ୍ଲେଶମସ୍ମାସୁ ବୃତ୍ତଂ
ତ୍ବାଂ ପୂଜଯନ୍ମଞ୍ଜଯାହଂ କ୍ଷମେଯମ୍।
ବଚ୍ଚାସ୍ମାକଂ କୌରବୈର୍ଭୃତପୂର୍ବଂ
ଯା ନୋ ବୃତ୍ତିଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେ ତଦାଽଽସୀତ୍ ॥ 5-26-28 (32482)
ଅଦ୍ଯାପି ସା ତତ୍ର ତଥୈବ ବର୍ତତାଂ
ଯାନ୍ତି ଗମିଷ୍ଯାମି ଯଥା ନ୍ବମାତ୍ଥ ।
ଦ୍ବନ୍ଦ୍ରାପ୍ରବ୍ଯେ ଭବତୁ ମମୈବ ରାଜ୍ଯଂ
ସୂଯୋଧନୋ ଯଚ୍ଛତୁ ଭାଗ୍ନାଗ୍ର୍ଯଃ ॥ ॥ 5-26-29 (32483)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଷଡ୍ବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-26-3 ଅହୀନଂ ଅନପଗତମ୍ ॥ 3 ॥ 5-26-6 ଉକ୍ତମର୍ଥଂ ପ୍ରକୃତେ ଯୋଜଯତି ସଂପଶ୍ଯେତି। ଅସ୍ମାଭିରିତ୍ଯତ୍ର ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ ଅନ୍ତର୍ଭାବ୍ଯାହ । ପଞ୍ଚାଧିକେନ ପୁତ୍ରଶତେନ ସହ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଭୋଗଂ ମହାନ୍ତଂ ପଶ୍ଯ। ଅଥାପି କୃତ୍ସ୍ନଂ ସ୍ବସ୍ଯୈବ ଭବତ୍ବିତି ବୁଦ୍ଧ୍ଯାଽସ୍ମାନ୍ ରାଜ୍ଯାଦ୍ଦୂରୀକୃତ୍ଯ ତତୋ ଭୋଗାତ୍ ତୃପ୍ତିଂ ନ ଲଭତ ଇତି ଭାବଃ ॥ 6 ॥ 5-26-7 ପିତୃବ୍ଯନିନ୍ଦାଦୋଷାଦ୍ଭୀତଃ ପୁନରାହ ନାଶ୍ରେଯାନିତି। ଯଃ ପୁଣ୍ଯବତ୍ତରଃ ସ ବିଗ୍ରହାଣାମୀଶ୍ବରୋ ଭବତି ପରୈଃ ସହ ବିରୋଧଂ କୃତ୍ବା ସ୍ବୋତ୍କର୍ଷଂ କରୋତି। ଅନ୍ଯସ୍ତୁ ତେନୈବ ନଶ୍ଯତି। ଅତଃ ସ ପୁଣ୍ଯବତ୍ତର ଏବ। ଅସ୍ମଦ୍ଦୋଷାତ୍ତୁ ବଯଂ ବନେ ଦୁଃଖମନୁଭବାମୋ ନତୁ ପରାପରାଧେନେତି ଭାବଃ । ପ୍ରାବାରାନ୍ ଦିବ୍ଯବାସାଂସି ସଂବିବସ୍ତେ ପରିଧତ୍ତେ। ଅନ୍ଯଧା ଅଶ୍ରେଯାଂଶ୍ଚେଦ୍ରାଜା ତର୍ହି ଅସ୍ମାନ୍ କୁରୁଭ୍ଯଃ କଥଂ ସଂପ୍ରଣୁଦେତ୍ ଦୂରୀକୁର୍ଯାତ୍। ଶତ୍ରୂଣାଂ ରାଜ୍ଯାଦ୍ଭ୍ରଂଶନଂ ହି ପୁଣ୍ଯବତାମେବ କର୍ମ ନାଶ୍ରେଯସାମିତି ଭାବଃ ॥ 7 ॥ 5-26-8 ଅତ୍ରେତି ଯଦ୍ଯପ୍ଯେବଂ ତଥାପି ଅନ୍ତର୍ଦାହକରୋଽଯଂ କାମଃ ଅବୁଧସ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନାଦେରେବ ଉଚିତୋ ନ ବୁଧସ୍ଯାସ୍ମଦାଦେରିତ୍ଯର୍ଥଃ। ଶରୀରେ ଶରୀରମଧ୍ଯେ ସ୍ଥିତଂ ହୃଦଯଂ ଦୁନୋତି ଖେଦଯତି ॥ 8 ॥ 5-26-9 ଅବୁଧତ୍ବମେବାହ ସ୍ବଯମିତି। ବିଷମସ୍ଥଃ ସଂକଟସ୍ଥଃ ସନ୍ ପରେଷୁ କର୍ଣାଦିଷୁ ଆତ୍ମନୋ ବୃତ୍ତଂ ଅଶକ୍ତତ୍ବଂ ତଥା ପରେଷାଂ କର୍ଣାଦୀନାମପି ସ ଦୁର୍ଯୋଧନୋଽଭ୍ଯୁପୈତି ॥ 9 ॥ 5-26-10 ଗମ୍ଭୀରକକ୍ଷେ ବହୁତୃଣେ ଗହନେ ବନେ। କ୍ଷେମଂ ଶୋଚେତ୍ ମମ ସୁଖଂ ନାସ୍ତୀତି ଶୋକଂ କୁର୍ଯାତ୍। ମୁମୁକ୍ଷୁଃ ତସ୍ମାଦ୍ଦାହାଦାତ୍ମାନଂ ମୋଚଯିତୁମିଚ୍ଛୁଃ । ଶିଶିରବ୍ଯାପାଯେ ବସନ୍ତେ। ତତ୍ରାପି ନିଦାଘକାଲେ ଦାହକାଲେ ମଧ୍ଯାହ୍ନେ ॥ 10 ॥ 5-26-11 ଲାଲପ୍ଯତେ ଦୀନବଦ୍ଭାଷତେ। ମନ୍ଦଂ ଅଭାଗ୍ଯମ୍ ॥ 5-26-12 ବିଦୁରସ୍ଯ ବାଚୋଽବମତ୍ଯ ସୁତସ୍ଯ ପ୍ରିଯୈଷୀ ଅଧର୍ମମେବ ସଂବିଶତେ ଆଶ୍ରଯତେ ॥ 5-26-13 କୁରୁଭ୍ଯଃ କୁରୂଣାଂ ହିତାର୍ଥମ୍। ନ ସସ୍ମାର ନାଦୃତବାନ୍। ପୁତ୍ରକାମ୍ଯାତ୍ ପୁତ୍ରଲୋଭାତ୍ ॥13 ॥ 5-26-14 ଅସୌ ରାଜା ସୁତସ୍ଯ ପ୍ରିଯୈଷୀ ଧର୍ମକାମୌ ପ୍ରାଜହାତ୍ ତ୍ଯକ୍ତବାନିତି ଦ୍ବଯୋଃ ସଂବନ୍ଧଃ । ଈର୍ଷୋଃ ପରୋତ୍କର୍ଷାସହିଷ୍ଣୋଃ । ସଂରମ୍ଭିଣଃ କ୍ରୋଧିନଃ ମନ୍ଯୁବଶାନୁଗସ୍ଯ ଦୈନ୍ଯଭାଜାଂ କର୍ଣାଦୀନାମନୁଗସ୍ଯ। ଦୌର୍ହୃଦୈଃ ପାପୈଃ ଭାବିତସ୍ଯ ପୂଜିତସ୍ଯ ॥ 14 ॥ 5-26-15 ଅନେଯସ୍ଯ ଅଶିକ୍ଷଣୀଯସ୍ଯ। ଅଶ୍ରେଯ ସଃ ଅଭାଗ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରପଶ୍ଯମାନଃ ପଶ୍ଯନ୍ନପି ॥ 15 ॥ 5-26-20 ତସ୍ମିନ୍ ଲୁବ୍ଧେ ଶମଃ ନ ଉପଲଭ୍ଯଃ ଯଃ ମଦ୍ଗତେ ମମ ବନଂପ୍ରତି ଗମନେ ସତି ସର୍ବଂ ସ୍ବକମେବାର୍ଥଂ ମନ୍ଯତେ ଇତି ଯୋଜ୍ଯମ୍ ॥ 20 ॥ 5-26-21 ପାରଣୀଯଂ ଜେତୁଂ ଶକ୍ଯମ୍। ଯୁଦ୍ଧାନି ଗୋଗ୍ରହୃଦୌ ଆସନ୍। ଦ୍ବୀପୋ ଦ୍ବୀପବତ୍ ଯୁଦ୍ଧପ୍ରବାହେଣ ଉହ୍ଯମାନସ୍ଯାଶ୍ରଯଃ ॥ 21 ॥ 5-26-24 ଅନୁବନ୍ଧଂ ବଧ୍ନାତୀତି ବନ୍ଧୋ ରାଜ୍ଯାଦିଃ ତମନୁମୂଲ୍ଯ ବର୍ତମାନଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମମତ୍ବଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ହର୍ତୁଂ ଶକ୍ଯମନ୍ଯତେ। କିଂକୃତ୍ବା । ତେନ କିରୀଟିନା ସହ ତତ୍ର ରାଜ୍ଯେ ନିମିତ୍ତେ ସତି ସଂଯୁଗଂ ସଂଗ୍ରାମଂ ଗତ୍ବା ପ୍ରାପ୍ଯ । ତାଲୋ ହସ୍ତଚତୁଷ୍ଟଯଂ ତଦ୍ବେଦିନା ଧନୁର୍ବିଦ୍ଯାବେଦିନା ॥ 24 ॥ 5-26-27 ଏତାଂ ବୁଦ୍ଧିଂ ରାଜ୍ଯସ୍ଯ ଅପ୍ରଦାନେ ନାଶୋଽସ୍ତୀତ୍ଯେବଂରୂପାମ୍ ॥ 27 ॥ 5-26-28 ଭୂତପୂର୍ବଂ ଭୀମବନ୍ଧନଜତୁଗୃହଦାହାଦି ॥ 28 ॥ 5-26- 5-26- 5-26- 5-26- 5-26-ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 027
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.27. ଅଧ୍ଯାଯଃ 027
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଯୁଦ୍ଧେ ଦୋଷୋଦ୍ଭାବନପୂର୍ବକଂ ପରୈଭୋଗାପ୍ରଦାନେପି ଶମାଶ୍ରଯଗମ୍ଯୈବ .....କଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-27-0 (32484)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-27-0x (3428)
ଧର୍ମନିତ୍ଯା ପାଣ୍ଡବ ତେ ବିଚେଷ୍ଟା
ଲୋକେ ଶ୍ରୁତା ଦୃଶ୍ଯତେ ଚାପି ପାର୍ଥ ।
ମହାଶ୍ରାବଂ ଜୀବିତ ଚାପ୍ଯନିତ୍ଯଂ
ସଂପଶ୍ଯ ତ୍ବଂ ପାଣ୍ଡବ ମା ବ୍ଯନୀନଶଃ ॥ 5-27-1 (32485)
ନଚେଦ୍ଭାଗଂ କୁରବୋଽନ୍ଯତ୍ର ଯୁଦ୍ଧା-
ତ୍ପ୍ରଯଚ୍ଛେରଂସ୍ତୁଭ୍ଯମଜାତଶତ୍ରୋ।
ଭୈକ୍ଷଚର୍ଯାମନ୍ଧକବୃଷ୍ଣିରାଜ୍ଯେ
ଶ୍ରେଯୋ ମନ୍ଯେ ନ ତୁ ଯୁଦ୍ଧେନ ରାଜ୍ଯମ୍ ॥ 5-27-2 (32486)
ଅଲ୍ପକାଲଂ ଜୀବିତଂ ଯନ୍ମନୁଷ୍ଯେ
ମହାସ୍ରାବଂ ନିତ୍ଯଦୁଃଖଂ ଚଲଂ ଚ।
ଭୂଯଶ୍ଚ ତଦ୍ଯଶସୋ ନାନୁରୂପଂ
ତସ୍ମାତ୍ପାପଂ ପାଣ୍ଡବ ମା କୃଥାସ୍ତ୍ବମ୍ ॥ 5-27-3 (32487)
କାମା ମନୁଷ୍ଯଂ ପ୍ରସଜନ୍ତ ଏତେ
ଧର୍ମସ୍ଯ ଯେ ବିଘ୍ନମୂଲଂ ନରେନ୍ଦ୍ର ।
ପୂର୍ବଂ ନରସ୍ତାନ୍ମତିମାନ୍ପ୍ରଣିଘ୍ନନ୍
ଲୋକେ ପ୍ରଶଂସାଂ ଲଭତେଽନବଦ୍ଯାମ୍ ॥ 5-27-4 (32488)
ନିବନ୍ଧନୀ ହ୍ଯର୍ଥତୃଷ୍ଣେହ ପାର୍ଥ
ତାମିଚ୍ଛତାଂ ବାଧ୍ଯତେ ଧର୍ମ ଏବ।
ଧର୍ମଂ ତୁ ଯଃ ପ୍ରଣୃଣୀତେ ସ ବୁଦ୍ଧଃ
କାମେ ଗୃଧ୍ନୋ ହୀଯତେଽର୍ଥାନୁରୋଧାତ୍ ॥ 5-27-5 (32489)
ଧର୍ମଂ କୃତ୍ବା କର୍ମଣାଂ ତାତ ମୁଖ୍ଯଂ
ମହାପ୍ରତାପଃ ସବିତେବ ଭାତି।
ହୀନୋ ହି ଧର୍ମେଣ ମହୀମପୀମାଂ
ଲବ୍ଧ୍ବା ନରଃ ସୀଦତି ପାପବୁଦ୍ଧିଃ ॥ 5-27-6 (32490)
ବେଦୋଽଧୀତଶ୍ଚରିତଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ
ଯଜ୍ଞୈରିଷ୍ଟଂ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଶ୍ଚ ଦତ୍ତମ୍ ।
ପରଂ ସ୍ଥାନଂ ମନ୍ଯମାନେନ ଭୂଯ
ଆତ୍ମା ଦତ୍ତୋ ବର୍ଷପୂଗଂ ସୁଖେଭ୍ଯଃ ॥ 5-27-7 (32491)
ସୁଖପ୍ରିଯେ ସେବମାନୋଽତିବେଲଂ
ଯୋଗାଭ୍ଯାସେ ଯୋ ନ କରୋତି କର୍ମ।
ବିତ୍ତକ୍ଷଯେ ହୀନସୁଖୋଽତିବେଲଂ
ଦୁଃଖଂ ଶେତେ କାମବେଗପ୍ରଣୁନ୍ନଃ ॥ 5-27-8 (32492)
ଏବଂ ପୁନର୍ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯାଽପ୍ରସକ୍ତୋ
ହିତ୍ବା ଧର୍ମଂ ଯଃ ପ୍ରକରୋତ୍ଯଧର୍ମମ୍।
ଅଶ୍ରଦ୍ଦଧତ୍ପରଲୋକାଯ ମୂଢୋ
ହିତ୍ବା ଦେହଂ ତପ୍ଯତେ ପ୍ରେତ୍ଯ ମନ୍ଦଃ ॥ 5-27-9 (32493)
ନ କର୍ମଣାଂ ବିପ୍ରଣାଶୋଽସ୍ତ୍ଯମୁତ୍ର
ପୁଣ୍ଯାନାଂ ବାଽପ୍ଯଥବା ପାପକାନାମ୍ ।
ପୂର୍ବଂ କର୍ତୁର୍ଗଚ୍ଛତି ପୁଣ୍ଯପାପଂ
ପଶ୍ଚାତ୍ତ୍ବେନମନୁଯାତ୍ଯେବ କର୍ତା ॥ 5-27-10 (32494)
ନ୍ଯାଯୋପେତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋଽଥ ଦତ୍ତଂ
ଶ୍ରଦ୍ଧାପୂତଂ ଗନ୍ଧରସୋପପନ୍ନମ୍ ।
ଅନ୍ବାହାର୍ଯେଷୂତ୍ତମଦକ୍ଷିଣେଷୁ
ତଥାରୂପଂ କର୍ମ ବିଖ୍ଯାଯତେ ତେ ॥ 5-27-11 (32495)
ଇହ କ୍ଷେତ୍ରେ କ୍ରିଯତେ ପାର୍ଥ କାର୍ଯଂ
ନ ବୈ କିଂଚିତ୍କ୍ରିଯତେ ପ୍ରେତ୍ଯ କାର୍ଯମ୍ ।
କୃତଂ ତ୍ବଯା ପାରଲୋକ୍ଯଂ ଚ କର୍ମ
ପୁଣ୍ଯଂ ମହତ୍ସଦ୍ଭିରତିପ୍ରଶସ୍ତମ୍ ॥ 5-27-12 (32496)
ଜହାତି ମୃତ୍ଯୁଂ ଚ ଜରାଂ ଭଯଂ ଚ
ନ କ୍ଷୁତ୍ପିପାସେ ମନସୋଽପ୍ରିଯାଣି।
ନ କର୍ତବ୍ଯଂ ବିଦ୍ଯତେ ତତ୍ର କିଂଚି-
ଦନ୍ଯତ୍ର ବୈ ଚେନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରୀଣନାଦ୍ଧି ॥ 5-27-13 (32497)
ଏବଂରୂପଂ କର୍ମଫଲଂ ନରେନ୍ଦ୍ର
ମାତାପିତ୍ରୋର୍ହୃଦଯସ୍ଯାପ୍ରିଯେଣ।
ତ୍ଯଜ କ୍ରୋଧଂ ପାଣ୍ଡବ ହର୍ଷଜଂ ଚ
ଲୋକାବୁଭୌ ମା ପ୍ରହାସୀଶ୍ଚିରାଯା ॥ 5-27-14 (32498)
ଅନ୍ତଂ ଗତ୍ବା କର୍ମଣାଂ ଯା ପ୍ରଶଂସା
ସତ୍ଯଂ ଦମଂ ଚାର୍ଜବମାନୃଶଂସ୍ଯମ୍ ।
ଅଶ୍ବମେଧଂ ରାଜସୂଯଂ ତଥେଷ୍ଟ୍ବା
ପାପସ୍ଯାନ୍ତଂ କର୍ମଣୋ ମା ପୁନର୍ଗାଃ ॥ 5-27-15 (32499)
ତଚ୍ଚେଦେବଂ ଦ୍ବେଷରୂପେଣ ପାର୍ଥାଃ
କରିଷ୍ଯଧ୍ବଂ କର୍ମ ପାପଂ ଚିରାଯ।
ନିବସଧ୍ବଂ ବର୍ଷପୂଗାନ୍ବନେଷୁ
ଦୁଃଖଂ ବାସଂ ପାଣ୍ଡବା ଧର୍ମ ଏବ ॥ 5-27-16 (32500)
ପ୍ରବ୍ରଜ୍ଯଯା ଯାତଯିତ୍ବା ପୁରସ୍ତା-
ଦାତ୍ମାଧୀନଂ ଯଦ୍ବଲଂ ତେ ତଦାଽସୀତ୍।
ନିତ୍ଯଂ ଚ ବଶ୍ଯାଃ ସଚିବାସ୍ତବେମେ
ଜନାର୍ଦନୋ ଯୁଯୁଧାଶ୍ଚ ବୀରଃ ॥ 5-27-17 (32501)
ମତ୍ସ୍ଯୋ ରାଜା ରୁକ୍ମରଥଃ ସପୁତ୍ରଃ
ପ୍ରହାରିଭିଃ ସହପୁତ୍ରୈର୍ବିରାଟଃ।
ରାଜାନସ୍ତେ ଯେ ବିଜିତାଃ ପୁରସ୍ତା-
ତ୍ତ୍ବାମେବ ତେ ସଂଶ୍ରଯେଯୁଃ ସମସ୍ତାଃ ॥ 5-27-18 (32502)
ମହାସହାଯଃ ପ୍ରତପନ୍ବଲସ୍ଥଃ
ପୁରସ୍କୃତୋ ବାସୁଦେବାର୍ଜୁନାଭ୍ଯାମ୍।
ବରାନ୍ହନିଷ୍ଯନ୍ଦ୍ବିଷତୋ ରଙ୍ଗମଧ୍ଯେ
ବ୍ଯନେଷ୍ଯଥା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦର୍ପମ୍ ॥ 5-27-19 (32503)
ବଲଂ କସ୍ମାଦ୍ବର୍ଧଯିତ୍ବା ପରସ୍ଯ
ନିଜାନ୍କସ୍ମାତ୍କର୍ଶଯିତ୍ବା ସହାଯାନ୍।
ନିରୁଷ୍ଯ କସ୍ମାଦ୍ବର୍ଷପୂଗାନ୍ବନେଷୁ
ଯୁଯୁତ୍ସସେ ପାଣ୍ଡବ ହୀନକାଲେ॥ 5-27-20 (32504)
ଅପ୍ରାଜ୍ଞୋ ବା ପାଣ୍ଡବ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯମାନୋ-
ଽଧର୍ମଜ୍ଞୋ ବା ଭୂତିମଥୋଽଭ୍ଯୁପୈତି।
ପ୍ରଜ୍ଞାବାନ୍ବା ବୁଦ୍ଧ୍ଯମାନୋଽପି ଧର୍ମଂ
ସଂସ୍ତମ୍ଭାଦ୍ବା ସୋଽପି ଭୂତେରପୈତି ॥ 5-27-21 (32505)
ନାଧର୍ମେ ତେ ଧୀଯତେ ପାର୍ଥ ବୁଦ୍ଧି-
ର୍ନ ସଂରମ୍ଭାତ୍କର୍ମ ଚକର୍ଥ ପାପମ୍ ।
ଆତ୍ଥ କିଂ ତତ୍କାରଣଂ ଯସ୍ଯ ହେତୋଃ
ପ୍ରଜ୍ଞାବିରୁଦ୍ଧଂ କର୍ମ ଚିକୀର୍ଷସୀଦମ୍ ॥ 5-27-22 (32506)
ଅବ୍ଯାଧିଜଂ କଟୁକଂ ଶୀର୍ଷରୋଗି
ଯଶୋମୁଷଂ ପାପଫଲୋଦଯଂ ବା।
ସତାଂ ପେଯଂ ଯନ୍ନ ପିବନ୍ତ୍ଯସନ୍ତୋ
ମନ୍ଯୁଂ ମହାରାଜ ପିବ ପ୍ରଶାମ୍ଯ ॥ 5-27-23 (32507)
ପାପାନୁବନ୍ଧଂ କୋ ନୁ ତଂ କାମଯେତ
କ୍ଷମୈବ ତେ ଜ୍ଯାଯସୀ ନୋତ ଭୋଗାଃ ।
ଯତ୍ର ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ହତଃ ସ୍ଯା-
ଦ୍ଯତ୍ର ଦ୍ରୋଣଃ ସହପୁତ୍ରୋ ହତଃ ସ୍ଯାତ୍ ॥ 5-27-24 (32508)
କୃପଃ ଶଲ୍ଯଃ ସୌମଦତ୍ତିର୍ବିକର୍ଣୋ
ବିବିଂଶତିଃ କର୍ଣଦୁର୍ଯୋଧନୌ ଚ।
ଏତାନ୍ହତ୍ବା କୀଦୃଶଂ ତତ୍ସୁଖଂ ସ୍ଯା-
ଦ୍ଯଦ୍ବିନ୍ଦେଥାସ୍ତଦନୁବ୍ରୂହି ପାର୍ଥ ॥ 5-27-25 (32509)
ଲବ୍ଧ୍ବାଽପୀମାଂ ପୃଥିବୀଂ ସାଗରାନ୍ତାଂ
ଜରାମୃତ୍ଯୂ ନୈବ ହି ତ୍ବଂ ପ୍ରଜହ୍ଯାଃ।
ପ୍ରିଯାପ୍ରିଯେ ସୁଖଦୁଃଖେ ଚ ରାଜ-
ନ୍ନୈବଂ ବିଦ୍ବାନ୍ନୈବ ଯୁଦ୍ଧଂ କୁରୁ ତ୍ବମ୍ ॥ 5-27-26 (32510)
ଅମାତ୍ଯାନାଂ ଯଦି କାମସ୍ଯ ହେତୋ-
ରେବଂ ଯୁକ୍ତଂ କର୍ମ ଚିକୀର୍ଷସି ତ୍ବମ୍।
ଅପକ୍ରମେଃ ସ୍ବଂ ପ୍ରଦାଯୈବ ତେଷାଂ
ମାଗାସ୍ତ୍ବଂ ବୈ ଦେବଯାନାତ୍ପଥୋଽଦ୍ଯ ॥ ॥ 5-27-27 (32511)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-27-1 ମହାନ୍ ଶ୍ରାବଃ ଶ୍ରବଣଂ ଯଣ ମହାକୀର୍ତୀତ୍ଯର୍ଥଃ। ମା ବ୍ଯନୀନଶଃ କ୍ରୋଧେନ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରନ୍ ମା ନାଶଯ ॥ 1 ॥ 5-27-4 ପ୍ରସଜନ୍ତେ ସ୍ପୃଶନ୍ତି ॥ 4 ॥ 5-27-5 ଗୃଘ୍ନଃ ସ୍ପୃହାବାନ୍ ॥ 5 ॥ 5-27-6 କର୍ମଣାଂ ଅର୍ଥକାମାଦ୍ଯର୍ଥାନାଂ ମଧ୍ଯେ ॥ 6 ॥ 5-27-7 ପରଂ ସ୍ଥାନଂ ପରଲୋକଂ ମନ୍ଯମାନେନ ମାନଯତା। ପର୍ଷପୂଗଂ ବର୍ଷଗଣମ୍। ତତ୍ରତ୍ଯସୁଖେଭ୍ଯସ୍ତଦର୍ଥଂ ତ୍ବଯା ଆତ୍ମାପି ଦତ୍ତଃ ॥ 7 ॥ 5-27-8 ସୁଖପ୍ରିଯେ ଭୋଗାନ୍ ପୁତ୍ରାଦୀଂଶ୍ଚ ସେବମାନଃ । ଯୋଗାଭ୍ଯାସେ ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିନିରୋଧମଭ୍ଯସିତୁଂ କର୍ମ ଆସନପ୍ରାଣାଯାମାଦିକଂ ନ କରୋତି ॥ 8 ॥ 5-27-9 ଧର୍ମଂ ଚ ଯଜ୍ଞାଦିରୂପଂ ହିତ୍ବା ଯଃ ଅଧର୍ମମେବ ପ୍ରକରୋତି ସଂଚିନୋତି ॥ 9 ॥ 5-27-10 କୃତଂ କର୍ମ ଭୋଗଂ ବିନା ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ବିନା ବା ନ ନଶ୍ଯତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 10 ॥ 5-27-11 ଅନ୍ବାହାର୍ଯେଷ୍ବିତ୍ଯନେନ ଶ୍ରୌତମିଷ୍ଟ୍ଯାଦିକଂ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ। ତତ୍ରହି ଅନ୍ବାହାର୍ଯୋ ଦକ୍ଷିଣାତ୍ବେନ ଦୀଯତେ ॥ 11 ॥ 5-27-12 କାର୍ଯଂ ଧର୍ମଃ । ପ୍ରେତ୍ଯ ମୃତ୍ବା ॥ 12 ॥ 5-27-13 ପରଲୋକେ କର୍ମ ନାସ୍ତୀତ୍ଯାହ ଜହାତୀତି ॥ 13 ॥ 5-27-14 ଅତ୍ର କର୍ମ କୁର୍ବନ୍ କାମବଶାଦମୁତ୍ର ଫଲଂ ନ ପ୍ରାର୍ଥଯେତେତ୍ଯର୍ଥଃ । କର୍ମଜଂ ଫଲଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ପରେଣ ବୈରାଗ୍ଯେଣ ସଂପନ୍ନୋ ମୋକ୍ଷାର୍ଥଂ ଯୋଗାଭ୍ଯାସମେବ କୁରୁଷ୍ବ କିଂ ରାଜ୍ଯେନ ବନ୍ଧୁନାଶଲଭ୍ଯେନେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 14 ॥ 5-27-16 ତଚ୍ଚେଦିତି। ଭୋ ପାର୍ଥାଃ ଭୋ ପାଣ୍ଡବାଃ ତତ୍ପାପଂ କର୍ମ ଗୋତ୍ରବଧରୂପଂ ଦ୍ବେଷରୂପେଣ ଚିରାଯ ପ୍ରାଗେବ ଚେତ୍କରିଷ୍ଯଧ୍ବଂ ତର୍ହି ଯଦ୍ବନେ ବର୍ଷପୂଗାନ୍ ଦୁଃଖଂ ବାସଂ ନିବସଧ୍ବଂ ତଦ୍ଧର୍ମ ଏବେତି ଯତ୍ତତ୍ପଦାଧ୍ଯାହାରେଣ ଯୋଜ୍ଯମ୍। ରାଜ୍ଯାର୍ଥଂ ସର୍ବଲୋକନାଶମିଚ୍ଛତାଂ ଭବତାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଯୋ ବନବାସଃ କାରିତଃ ସ ଧର୍ମ ଏବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 16 ॥ 5-27-17 ପୁରସ୍ତାତ୍ ପ୍ରବ୍ରଜନକାଲେ ଏବ ଯତ୍ ଯତଃ ପୁରସ୍ତାଦପି ଏତଦ୍ବଲଂ ଆତ୍ମାଧୀନମେବାସୀତ୍। ଜ୍ଞାତିବଧେନାପି ରାଜ୍ଯସୁଖମାବଶ୍ଯକଂ ଚେତ୍ତର୍ହି ପୂର୍ବମେବ ସହାଯସତ୍ବାତ୍କୁତୋ ନ ଯୁଦ୍ଧଂ କୃତମିତି ଏତଦାଦିଶ୍ଲୋକଚତୁଷ୍ଟଯର୍ଥଃ ॥ 17 ॥ 5-27-20 ହୀନକାଲେ ଗତେ କାଲେ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 20 ॥ 5-27-21 ସର୍ବଥାପି ଯୁଦ୍ଧଂ ନ କର୍ତବ୍ଯଂ ଜଯପରାଜଯଯୋରବ୍ଯବସ୍ଥିତତ୍ବାଦିତ୍ଯାହ ଅପ୍ରାହ ଇତି। ଭୂତେରପୈତି ଦୈବାଦିତି ଶେଷଃ ॥ 21 ॥ 5-27-23 ଅବ୍ଯାଧିଜଂ କଟୁକଂ ପିତ୍ତାଦିକଂ ବିନାପ୍ଯରୋଚକମ୍ । ଯଶୋମୁଷଂ ଯଶୋହରମ୍। ପେଯଂ ଗିଲନୀଯମ୍। ମନ୍ଯୁଂ କ୍ରୋଧମ୍। ପ୍ରଶାମ୍ଯ ଶାନ୍ତୋ ଭବ ॥ 23 ॥ 5-27-27 ଦେବଯାନାତ୍ପଥୋଽର୍ଚିରାଦିମାର୍ଗାଦପୁନରାବୃତ୍ତିଫଲାତ୍ ଗୋତ୍ରଦ୍ରୋହେଣ ମାଗା ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 27 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 028
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.28. ଅଧ୍ଯାଯଃ 028
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ସଞ୍ଜଯଂପ୍ରତି ଧର୍ମାଧର୍ମନିର୍ଣଯସ୍ଯ ଇତରାସାଧାରଣତଯା ସ୍ବସ୍ଯ ଧର୍ମରହସ୍ଯଜ୍ଞଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣବଚନାନୁଯଯିତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-28-0 (32512)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-28-0x (3429)
ଅସଂଶଯଂ ସଞ୍ଜଯ ସତ୍ଯମେତ-
ଦ୍ଧର୍ମୋ ବରଃ କର୍ମଣାଂ ଯତ୍ତ୍ବମାତ୍ଥ ।
ଜ୍ଞାତ୍ବା ତୁ ମାଂ ସଞ୍ଜଯ ଗର୍ହଯେସ୍ତ୍ବଂ
ଯଦି ଧର୍ମଂ ଯଦ୍ଯଧର୍ମଂ ଚରାମି ॥ 5-28-1 (32513)
ଯତ୍ରାଧର୍ମୋ ଧର୍ମରୂପାଣି ଧତ୍ତେ
ଧର୍ମଃ କୃତ୍ସ୍ନୋ ଦୃଶ୍ଯତୋଽଧର୍ମରୂପଃ।
ବିଭ୍ରଦ୍ଧର୍ମୋ ଧର୍ମରୂପଂ ତଥା ଚ
ବିଦ୍ବାଂସସ୍ତଂ ସଂପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ॥ 5-28-2 (32514)
ଏବଂ ତଥୈବାପଦି ଲିଙ୍ଗମେତ-
ଦ୍ଧର୍ମାଧର୍ମୌ ନିତ୍ଯବୃତ୍ତୀ ଭଜେତାମ୍।
ଆଦ୍ଯଂ ଲିଙ୍ଗଂ ଯସ୍ଯ ତସ୍ଯ ପ୍ରମାଣ-
ମାପଦ୍ଧର୍ମଂ ସଞ୍ଜଯ ତଂ ନିବୋଧ ॥ 5-28-3 (32515)
ଲୁପ୍ତାଯାଂ ତୁ ପ୍ରକୃତୌ ଯେନ କର୍ମ
ନିଷ୍ପାଦଯେତ୍ତତ୍ପରୀପ୍ସେଦ୍ବିହୀନଃ।
ପ୍ରକୃତିସ୍ଥଶ୍ଚାପଦି ବର୍ତମାନ
ଉଭୌ ଗର୍ହ୍ଯୌ ଭବତଃ ସଞ୍ଜଯୈତୌ ॥ 5-28-4 (32516)
ଅବିନାଶମିଚ୍ଛତାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ
ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଂ ବିହିତଂ ଯଦ୍ବିଧାତ୍ରା।
ସଂପଶ୍ଯେଥାଃ କର୍ମସୁ ବର୍ତମାନାନ୍
ବିକର୍ମସ୍ଥାନ୍ସଞ୍ଜଯ ଗର୍ହଯେସ୍ତ୍ବମ୍ ॥ 5-28-5 (32517)
ମନୀଷିଣାଂ ସତ୍ତ୍ବିଚ୍ଛେଦନାଯ
ବିଧିଯତେ ସତ୍ସୁ ବୃତ୍ତିଃ ସଦୈବ।
ଅବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସନ୍ତି ତୁ ଯେ ନ ବୈଦ୍ଯାଃ
ସର୍ବୋତ୍ସଙ୍ଗଂ ସାଧୁ ମନ୍ଯେତ ତେଭ୍ଯଃ ॥ 5-28-6 (32518)
ତଦଧ୍ବାନଃ ପିତରୋ ଯେ ଚ ପୂର୍ବେ
ପିତାମହା ଯେ ଚ ତେଭ୍ଯଃ ପରେଽନ୍ଯେ।
ଯଜ୍ଞୈଷିଣୋ ଯେ ଚ ହି କର୍ମ କୁର୍ଯୁ-
ର୍ନାନ୍ଯଂ ତତୋ ନାସ୍ତିକୋଽସ୍ମୀତି ମନ୍ଯେ ॥ 5-28-7 (32519)
ଯତ୍କିଂଚନେଦଂ ବିତ୍ତମସ୍ଯାଂ ପୃଥିବ୍ଯାଂ
ଯଦ୍ଦେବାନାଂ ତ୍ରିଦଶାନାଂ ପରଂ ଯତ୍।
ପ୍ରାଜାପତ୍ଯଂ ତ୍ରିଦିବଂ ବ୍ରହ୍ମଲୋକଂ
ନାଧର୍ମତଃ ସଞ୍ଜଯ କାମଯେଯମ୍ ॥ 5-28-8 (32520)
ଧର୍ମେଶ୍ବରଃ କୁଶଲୋ ନୀତିମାଂଶ୍ଚା-
ପ୍ଯୁପାସିତା ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ମନୀଷୀ।
ନାନାବିଧାଂଶ୍ଚୈବ ମହାବଲାଂଶ୍ଚ
ରାଜନ୍ଯଭୋଜାନନୁଶାସ୍ତି କୃଷ୍ଣଃ ॥ 5-28-9 (32521)
ଯଦି ହ୍ଯହଂ ବିସୃଜତ୍ସାମ ଗର୍ହ୍ଯୋ
ନିଯୁଧ୍ଯମାନୋ ଯଦି ଜହ୍ଯାଂ ସ୍ବଧର୍ମମ୍ ।
ମହାଯଶାଃ କେଶବସ୍ତଦ୍ବ୍ରବୀତୁ
ବାସୁଦେବସ୍ତୂଭଯୋରର୍ଥକାମଃ ॥ 5-28-10 (32522)
ଶୈନେଯୋଽଯଂ ଚେଦଯଶ୍ଚାନ୍ଧକାଶ୍ଚ
ବାର୍ଷ୍ଣେଯଭୋଜାଃ କୁକୁରାଃ ସୃଞ୍ଜଯାଶ୍ଚ ।
ଉପାସୀନା ବାସୁଦେବସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିଂ
ନିଗୃହ୍ଯ ଶତ୍ରୂନ୍ସୁହୃଦୋ ନନ୍ଦଯନ୍ତି॥ 5-28-11 (32523)
ବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକା ହ୍ଯୁଗ୍ରସେନାଦଯୋ ବୈ
କୃଷ୍ଣପ୍ରଣୀତାଃ ସର୍ବ ଏବେନ୍ଦ୍ରକଲ୍ପାଃ ।
ମନସ୍ବିନଃ ସତ୍ଯପରାଯଣାଶ୍ଚ
ମହାବଲା ଯାଦବା ଭୋଗବନ୍ତଃ ॥ 5-28-12 (32524)
କାଶ୍ଯୋ ବଭ୍ରୁଃ ଶ୍ରିଯମୁତ୍ତମାଂ ଗତୋ
ଲବ୍ଧ୍ବା କୃଷ୍ଣଂ ଭ୍ରାତରମୀଶିତାରମ୍ ।
ଯସ୍ମୈ କାମାନ୍ବର୍ଷତି ବାସୁଦେବୋ
ଗ୍ରୀଷ୍ମାତ୍ଯଯେ ମେଘ ଇବ ପ୍ରଜାଽଭ୍ଯଃ ॥ 5-28-13 (32525)
ଈଦୃଶୋଽଯଂ କେଶବସ୍ତାତ ବିଦ୍ବାନ୍
ବିଦ୍ଧି ହ୍ଯେନଂ କର୍ମଣାଂ ନିଶ୍ଚଯଜ୍ଞମ୍।
ପ୍ରିଯଶ୍ଚ ନଃ ସାଧୁତମଶ୍ଚ କୃଷ୍ଣୋ
ନାତିକ୍ରାମେ ବଚନଂ କେଶବସ୍ଯ ॥ 5-28-14 (32526)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-28-2 ଧର୍ମାଧର୍ମପରୀକ୍ଷାଯାଂ ତ୍ରୈବିଧ୍ଯମାହ ଯତ୍ରେତି । ଯତ୍ର ପୁରୁଷେ ଦମ୍ଭାଦିମତି ଅଧର୍ମଃ ଅଭିଚାରାର୍ଥଂ ମନ୍ତ୍ରଜପାଦିଃ ଧର୍ମ ଇତ୍ଯେବାନ୍ଯେ ଜାନନ୍ତି। ତଥା ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଯୋଗିନି ଦତ୍ତାତ୍ରେଯାଦୌ ଧର୍ମୋ ରାଗଦ୍ବେଷାଦିଶୂନ୍ଯତାରୂପୋ ଯୋଗଧର୍ମୋଽପି ଉନ୍ମତ୍ତବଦାଚରଣାଦଧର୍ମରୂପ ଇବ ଦୃଶ୍ଯତେ। ଯତ୍ର ବସିଷ୍ଠାଦୌ ଧର୍ମଃ ଧର୍ମରୂପ ଏବ। ଯଦ୍ଯପି ଚାଣ୍ଡାଲାଦୌ ଅଧର୍ମୋଽପ୍ଯଧର୍ମରୂପ ଏବାସ୍ତି ତଥାପି ତସ୍ଯାନୁପାଦେଯତ୍ବାନ୍ତ୍ରଯମେବ ବିଚାର୍ଯମ୍। ଏତଚ୍ଚ ତ୍ବଥାପି ବିଦୁଷା ମଯି ବିଚାର୍ଯମିତ୍ଯାଶଯଃ ॥ 2 ॥ 5-28-3 ଆପତ୍କାଲବଶାଦ୍ଧର୍ମାଧର୍ମଯୋର୍ବ୍ଯତ୍ଯାସୋ ଜାଯତ ଇତ୍ଯାହ ଏବମିତି। ଏତଦେବଂରୂପଂ ଲୋକପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ଲିଙ୍ଗଂ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯପ୍ରବଚନାଦି। କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯ ଶୌର୍ଯାଦି। ବୈଶ୍ଯସ୍ଯ କୃଷ୍ଯାଦି । ତତ୍ତଥୈବ ଯଥୋକ୍ତମେବ। ତଥାପି ନିତ୍ଯବୃତ୍ତୀ ନିତ୍ଯଂ ବର୍ତେତେ ତୌ ନିତ୍ଯବୃତ୍ତୀ ଧର୍ମାଧର୍ମୌ ତଲ୍ଲିଙ୍ଗଂ ଭଜେତାମ୍। ଅଯଂ ଭାବଃ। କ୍ଷତ୍ରଲିଙ୍ଗଂ ବ୍ରାହ୍ମଣବୈଶ୍ଯଯୋରାପଦି ଧର୍ମଃ ଅନାପଦ୍ଯଧର୍ମଃ । ତଥା ଚୈକସ୍ଯୈବ ଲିଙ୍ଗସ୍ଯ ବର୍ଣାନ୍ତରେ ଅବସ୍ଥାଭେଦାଦ୍ଧର୍ମତ୍ବମଧର୍ମତ୍ବଂ ଚ ନିତ୍ଯମିତି। ତତ୍ରାପି ବିଶେଷମାହ ଆଦ୍ଯମିତି। ଆଦ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଲିଙ୍ଗଂ ଯାଜନାଦି ଯସ୍ଯାସ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ତସ୍ଯୈବ ତତ୍ ପ୍ରମାଣଂ ଅବ୍ଯଭିଚାରି। ଆପଦ୍ଯପି କ୍ଷତ୍ରିଯେଣ ଯାଜନାଧ୍ଯାପନାଦିକଂ ନ କର୍ତବ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ। ଏବଂ ବିଧଂ ତଂ ଆପଦ୍ଧର୍ମଂ ଶାସ୍ତ୍ରାନ୍ନିବୋଧ ବୁଧ୍ଯସ୍ବ ॥ 3 ॥ 5-28-4 ପ୍ରକୃତିଃ ଜୀବିକାହେତୁଭୂତଂ ଧନମ୍। ତଚ୍ଚ କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯ ଭୂମିଶସ୍ତ୍ରାଦିକମ୍। ବୈଶ୍ଯସ୍ଯ ଧପଶ୍ବାଦିକମ୍। ତସ୍ମିନ୍ସର୍ବାତ୍ମନା ନଷ୍ଟେ ସତି ଯେନ କର୍ମ ସଂଧ୍ଯୋପାସନାଦିକଂ ନିଷ୍ପାଦଯେତ୍ ତତ୍ ଭିକ୍ଷାଟନାଦିକମପି ପରିପ୍ସେତ୍କର୍ତୁମିଚ୍ଛେତ୍। ଅନ୍ଯଥା ଜୀବିକାଯା ଅଭାବାତ୍କର୍ମଲୋପଃ ପ୍ରାଣନାଶଶ୍ଚ ସ୍ଯାଦତୋଽତ୍ଯନ୍ତାପଦି ତାବାନ୍ ବିପ୍ରଧମାଽପୀତରୈରନୁଷ୍ଠେଯ ଏବ। ପ୍ରକୃତିସ୍ଥଶ୍ଚେତି। ଆପଦି ଆପଦ୍ଧର୍ମେ ପ୍ରକୃତିସ୍ଥୋଽପି ଯଦ୍ଯାପଦ୍ବର୍ମମନୁସରେତ୍ସ ଲୋଭାଦ୍ଗର୍ହ୍ଯାଃ। ଆପତ୍ସ୍ଥୋଽପି ଯଦି ପ୍ରାକୃତଂ ଧରମମନୁସରେତ୍ସ ଜୀବନଲୋପାତ୍ କୁଟୁମ୍ବହିଂସଯା ଚ ଗର୍ହ୍ଯ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ। ଯୋ ନ କର୍ମେତି କo ଡo ପାଠଃ ॥ 4 ॥ 5-28-5 ଯତ୍ ଯସ୍ମାଦ୍ଧେତୋଃ । ବିଧାତ୍ରା ଅବିନାଶଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯବିନାଶାଭାବମିଚ୍ଛତାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଆପଦୁତ୍ତୀର୍ଣାନାଂ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଂ ବିହିତମ୍। ତସ୍ମାଦ୍ଧଏତୋରାପଦି ଅନ୍ଯସ୍ଯାନ୍ଯଧର୍ମାଶ୍ରଯଣଂ ପ୍ରସକ୍ତମେବେତି ଜ୍ଞାଯତେ। ଅତ ଏବ ଏବଚକ୍ରାଯାଗସ୍ମାଭିଃ କୃତଂ ଭିକ୍ଷାଟନଂ ନାନୁମିତମିତ୍ଯର୍ଥଃ। ଏବମନାପଦି କର୍ମସୁ ବର୍ତମାନାନ୍ ଆପଦି ଚ ବିକର୍ମସ୍ଥାନ୍ ସଂପଶ୍ଯେଥାଃ ସମ୍ଯଗେବେଦମିତି ପଶ୍ଯେଥାଃ। ଅନ୍ଯଥା ତୁ ଆପଦି କର୍ମସ୍ଥାନ୍ ଆତ୍ମପରହିଂସ୍ରାନ୍ ଅନାପଦି ବିକର୍ମସ୍ଥାଂଶ୍ଚତିଲୁବ୍ଧାନ୍ ବିହର୍ଗଯେସ୍ତ୍ବମ୍। ଆପଦ୍ଯେତାନ୍କର୍ମସୁ ଇତି କo ଡo ପାଠଃ ॥ 5 ॥ 5-28-6 କିଂଚ ମନୀଷିଣାଂ ମନସଃ ନିଗ୍ରହଂ ନାଶଂ କର୍ତୁମିଚ୍ଛତାମ୍। ଈଷ ଗତିହିଂସାଦର୍ଶନେଷ୍ବିତ୍ଯସ୍ଯ ରୂପମ୍। ସତ୍ତ୍ବିଚ୍ଛେଦନାଯ ସତ୍ତ୍ବସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିସତ୍ତ୍ବସ୍ଯ ଚିଦାତ୍ମନା ସହ ଏକଲୋଲୀଭୂତସ୍ଯ ବିଚ୍ଛେଦନାଯ ମୁଞ୍ଜେଷୀକାନ୍ଯାଯେନ ପୃଥକ୍କରଣାଯ ସତ୍ସୁ ସତାଂ ଗୃହେଷୁ ବୃତ୍ତିର୍ଜୀବିକା ଶାସ୍ତ୍ରେ ବିଧୀଯତେ। ବେଦାନିମଂ ଲୋକମମୁଂ ଚ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯାତ୍ମନାତ୍ମାନମନ୍ବିଚ୍ଛେଦିତିଶ୍ରୁତ୍ଯାତ୍ମାନ୍ବେଷଣାଯ ସର୍ବସଂନ୍ଯାସପୂର୍ବକଂ ଭିକ୍ଷାଚର୍ଯବିଧାନାତ୍। ନ ବ୍ରାହ୍ମୀ ବୃତ୍ତିଃ କସ୍ଯାପି ନିନ୍ଦ୍ଯା। ଯେତୁ ଅବ୍ରହ୍ମାଣା ଅପି ବୈଦ୍ଯାଃ ବିଦ୍ଯାନିଷ୍ଠାଃ ନ ଭବନ୍ତି ତେଷାଂ ଭିକ୍ଷାଚର୍ଯସ୍ଯାବିଧାନାତ୍ ତେଭ୍ଯଃ ତେଷାମର୍ଥେ ସର୍ବୋତ୍ସଙ୍ଗଂ ସର୍ବେଷାମୁତ୍ସଙ୍ଗଂ ସମୀପଂ ସ୍ବଧର୍ମସଂଯୋଗଂ ଆପଦନାପଦୋରୁଚିତଂ ସାଧୁ ମନ୍ଯେତ। ସର୍ବୋଚ୍ଛେଦମିତି କo ଡo ପାଠେ ତେଭ୍ଯସ୍ତେଷାମର୍ଥେ ଭିକ୍ଷାଦ୍ଯଟନଂ ସର୍ବଧର୍ମୋଚ୍ଛେଦାଯ ମନ୍ଯେତେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 6 । 5-28-7 ତଦଧାନ ଇତି। ପିତ୍ରାଦଯଃ ଯଜ୍ଞୈଷିଣୋ ଯେ ତେ ସର୍ବେ ତଦଧ୍ବାନଃ ସ ଏବ ମଯୋକ୍ତୋଽଧ୍ବା ମାର୍ଗୋ ଯେଷାଂ ତେ ତଦଧ୍ବାନୋଽଭୂବନ୍। ହି ପ୍ରସିଦ୍ଧମ୍। ଯେ ଚ କର୍ମ ନ କୁର୍ଯୁଃ ସଂନ୍ଯାସିନ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ। ତେ ସର୍ବେ ତଦଧ୍ବାନଃ। ଅହମପି ଆସ୍ତିକେଽସ୍ମିତି ତତୋଽନ୍ଯଂ ଅଧ୍ବାନଂ ନ ମନ୍ଯେ ॥ 7 ॥ 5-28-9 ଧର୍ମେଶ୍ବରଃ ଧର୍ମଫଲସ୍ଯ ଦାତା ॥ 9 ॥ 5-28-12 କୃଷ୍ଣପ୍ରଣୀତାଃ କୃଷ୍ଣେନୈବ ନୀତିପଥଂ ନୀତାଃ ॥ 12 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 029
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.29. ଅଧ୍ଯାଯଃ 029
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ସ୍ବସ୍ଯ କୁରୁପାଣ୍ଡେଷୁ ତୁଲ୍ଯବୃତ୍ତିତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ କର୍ମଣାମବଶ୍ଯାନୁଷ୍ଠେଯତ୍ବସମର୍ଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ସଞ୍ଜଯଂପ୍ରତି ଦୁର୍ଯୋଧନାଦିକୃତ୍ଯନଯସ୍ମାରଣପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ଯ ସନ୍ଧ୍ଯର୍ଥଂ ତତ୍ରାଗମନକଥନମ୍ ॥ 2 ॥ ତଥା ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଶମାଶମାନ୍ଯତରପକ୍ଷାନୁସାରିତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ଯଥାଭିଲଷିତକରଣକଥନଚୋଦନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-29-0 (32527)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-29-0x (3430)
ଅବିନାଶଂ ସଞ୍ଜଯ ପାଣ୍ଡବାନା-
ମିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ଭୂତିମେଷାଂ ପ୍ରିଯଂ ଚ।
ତଥା ରାଜ୍ଞୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୂତ
ସମାଶଂସେ ବହୁପୁତ୍ରସ୍ଯ ବୃଦ୍ଧିମ୍ ॥ 5-29-1 (32528)
କାମୋ ହି ମେ ସଞ୍ଜଯ ନିତ୍ଯମେବ
ନାନ୍ଯଦ୍ବ୍ରୂଯାଂ ତାନ୍ପ୍ରତି ଶାମ୍ଯତେତି।
ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ହି ପ୍ରିଯମେତଚ୍ଛୃଣୋମି
ମନ୍ଯେ ଚୈତତ୍ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସମକ୍ଷମ୍ ॥ 5-29-2 (32529)
ସୁଦୁଷ୍କରସ୍ତତ୍ର ଶମୋ ହି ନୂନଂ
ପ୍ରଦର୍ଶିତଃ ସଞ୍ଜଯ ପାଣ୍ଡବେନ।
ଯସ୍ମିନ୍ଗୃଦ୍ଧୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ରଃ
କସ୍ମାଦେଷାଂ କଲହୋ ନାବମୂର୍ଚ୍ଛେତ୍ ॥ 5-29-3 (32530)
ନ ତ୍ବଂ ଧର୍ମଂ ବିଚରଂ ସଞ୍ଜଯେହ
ମତ୍ତଶ୍ଚ ଜାନାମି ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଚ୍ଚ
ଅଥୋ କସ୍ମାତ୍ସଜ୍ଜଯ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ
ଉତ୍ସାହିନଃ ପୂରଯତଃ ସ୍ବକର୍ମ ॥ 5-29-4 (32531)
ଯଥାଖ୍ଯାତମାବମତଃ କୁଟୁମ୍ବେ
ପୁରା କସ୍ମାନ୍ସାଧୁବିଲୋପମାତ୍ଥ।
ଅସ୍ମିନ୍ବିଧୌ ବର୍ତମାନେ ଯଥାବ-
ଦୁଚ୍ଚାବଚା ମତଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାମ୍ ॥ 5-29-5 (32532)
କର୍ମଣାଽଽହୁଃ ସିଦ୍ଧିମେକେ ପରତ୍ର
ହିନ୍ବା କର୍ମ ବିଦ୍ଯଯା ସିଦ୍ଧିମେକେ।
ନାଭୁଞ୍ଜାନୋ ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯସ୍ଯ ତୃପ୍ଯେ-
ଦ୍ବିଦ୍ବାନପୀହ ବିହିତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାମ୍ ॥ 5-29-6 (32533)
ଯା ବୈ ବିଦ୍ଯାଃ ସାଧଯନ୍ତୀହ କର୍ମ
ତାସାଂ ଫଲଂ ବିଦ୍ଯତେ ନେତରାସାମ୍।
ତତ୍ରେହ ବୈ ଦୃଷ୍ଟଫଲଂ ତୁ କର୍ମ
ପୀତ୍ବୋଦକଂ ଶାମ୍ଯତି ତୃଷ୍ଣଯାଽଽର୍ତଃ ॥ 5-29-7 (32534)
ସୋଽଯଂ ବିଧିର୍ବିହିତଃ କର୍ମଣୈବ
ସଂବର୍ତତେ ସଞ୍ଜଯ ତତ୍ର କର୍ମ।
ତତ୍ର ଯୋଽନ୍ଯତ୍କର୍ମଣଃ ସାଧୁ ମନ୍ଯେ-
ନ୍ମୋଘଂ ତସ୍ଯାଲପିତଂ ଦୁର୍ବଲସ୍ଯ ॥ 5-29-8 (32535)
କର୍ମଣାଽମୀ ଭାନ୍ତି ଦେବାଃ ପରତ୍ର
କର୍ମଣୈବେହ ପ୍ଲବତେ ମାତରିଶ୍ବା।
ଅହୋରାତ୍ରେ ବିଦଧତ୍କର୍ମଣୈବ
ଅତନ୍ଦ୍ରିତୋ ନିତ୍ଯମୁଦେତି ସୂର୍ଯଃ ॥ 5-29-9 (32536)
ମାସାର୍ଧମାସାନଥ ନକ୍ଷତ୍ରଯୋଗା-
ନତନ୍ଦ୍ରିତଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରମାଶ୍ଚାଭ୍ଯୁପୈତି।
ଅତନ୍ଦ୍ରିତୋ ଦହତେ ଜାତବେଦାଃ
ସମିଦ୍ଧ୍ଯମାନଃ କର୍ମ କୁର୍ବନ୍ପ୍ରଜାଭ୍ଯଃ ॥ 5-29-10 (32537)
ଅତନ୍ଦ୍ରିତା ଭାରମିମଂ ମହାନ୍ତଂ
ବିଭର୍ତି ଦେବୀ ପୃଥିବୀ ବଲେନ।
ଅତନ୍ଦ୍ରିତାଃ ଶୀଘ୍ରସପୋ ବହନ୍ତି
ସନ୍ତର୍ପଯନ୍ତ୍ଯଃ ସର୍ବଭୂତାନି ନଦ୍ଯଃ ॥ 5-29-11 (32538)
ଅତନ୍ଦ୍ରିତୋ ବର୍ଷତି ଭୂରିତେଜାଃ
ସନ୍ନାଦଯନ୍ନନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଦିଶଶ୍ଚ।
ଅତନ୍ଦ୍ରିତୋ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚଚାର
ଶ୍ରେଷ୍ଠତ୍ବମିଚ୍ଛନ୍ବଲଭିଦ୍ଦେବତାନାମ୍ ॥ 5-29-12 (32539)
ହିତ୍ବା ସୁଖଂ ମନସଶ୍ଚ ପ୍ରିଯାଣି
ତେନ ଶକ୍ରଃ କର୍ମଣା ଶ୍ରୈଷ୍ଠ୍ଯମାପ।
ସତ୍ଯଂ ଧର୍ମଂ ପାଲଯନ୍ନପ୍ରମତ୍ତୋ
ଦମଂ ତିତିକ୍ଷାଂ ସମତାଂ ପ୍ରିଯଂ ଚ ॥ 5-29-13 (32540)
ଏତାନି ସର୍ବାଣ୍ଯୁପସେବମାନୋ
ଯୋ ଦେବରାଜ୍ଯଂ ମଘବାନ୍ପ୍ରାପ ମୁଖ୍ଯମ୍।
ବୃହସ୍ପତିର୍ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚଚାର
ସମୀହିତଃ ସଂଶିମାତ୍ମା ଯଥାବତ୍ ॥ 5-29-14 (32541)
ହିତ୍ବା ସୁଖ ପ୍ରତିରୁଧ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି
ତେନ ଦେବାନାମଗମଦ୍ଗୌରବଂ ସଃ।
ତଥା ନକ୍ଷତ୍ରାଣି କର୍ମଣାଽମୁତ୍ର ଭାନ୍ତି
ରୁଦ୍ରାଦିତ୍ଯା ବସବୋଽଥାପି ବିଶ୍ବେ ॥ 5-29-15 (32542)
ଯମୋ ରାଜା ବୈଶ୍ରବଣଃ କୁବେରୋ
ଗନ୍ଧର୍ବଯକ୍ଷାପ୍ସରସଶ୍ଚ ସୂତ।
ବ୍ରହ୍ମବିଦ୍ଯାଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ କ୍ରିଯାଂ ଚ
ନିପେବମାଣା ଋଷଯୋଽମୁତ୍ର ଭାନ୍ତି ॥ 5-29-16 (32543)
ଜାନନ୍ନିମଂ ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ଧର୍ମଂ
ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ବିଶାଂ ଚ।
ସ କସ୍ମାତ୍ତ୍ବଂ ଜାନତାଂ ଜ୍ଞାନବାନ୍ସନ୍
ବ୍ଯାଯଚ୍ଛସେକ ସଞ୍ଜଯ କୌରବାର୍ଥେ ॥ 5-29-17 (32544)
ଆମ୍ନାଯେଷୁ ନିତ୍ଯସଂଯୋଗମସ୍ଯ
ତଥାଽଶ୍ବମେଧେ ରାଜସୂଯେ ଚ ବିଦ୍ଧି।
ସଂଯୁଜ୍ଯତେ ଧନୁପା ବର୍ମଣା ଚ
ହସ୍ତ୍ଯଶ୍ବାଦ୍ଯୈ ରଥଶସ୍ତ୍ରୈଶ୍ଚ ଭୂଯଃ ॥ 5-29-18 (32545)
ତେ ଚେଦିମେ କୌରବାଣାମ୍ରୁପାଯ-
ମବଗଚ୍ଛେଯୁବଧେନୈବ ପାର୍ଥାଃ।
ଧର୍ମତ୍ରାଣଂ ପୁଣ୍ଯମେଷାଂ କୃତଂ ସ୍ଯା-
ଦାର୍ଯେ ବୃତ୍ତେ ଭୀମସେନଂ ନିଗୃହ୍ଯ ॥ 5-29-19 (32546)
ତେ ଚେତ୍ପିତ୍ର୍ଯେ କର୍ମଣି ବର୍ତମାନା
ଆପଦ୍ଯେରନ୍ଦିଷ୍ଟବଶେନ ମୃତ୍ଯୁମ୍।
ଯଥାଶକ୍ତ୍ଯାପୂରଯନ୍ତଃ ସ୍ବକର୍ମ
ତଦପ୍ଯେଷାଂ ନିଧନଂ ସ୍ଯାତ୍ପ୍ରଶସ୍ତମ୍ ॥ 5-29-20 (32547)
ଉତାହୋ ତ୍ବଂ ମନ୍ଯସେ ଶାମ୍ଯମେବ
ରାଜ୍ଞାଂ ଯୁଦ୍ଧେ ବର୍ତତେ ଧର୍ମତନ୍ତ୍ରମ୍।
ଅଯୁଦ୍ଧେ ବା ବର୍ତତେ ଧର୍ମତନ୍ତ୍ରଂ
ତଥୈବ ତେ ବାଚମିମାଂ ଶ୍ରୃଣୋମି ॥ 5-29-21 (32548)
ଚାତୁର୍ବର୍ଣ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରଥମଂ ସଂବିଭାଗ-
ମବେକ୍ଷ୍ଯ ତ୍ବଂ ସଞ୍ଜଯ ସ୍ବଂ ଚ କର୍ମ।
ନିଶମ୍ଯାଥୋ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ କର୍ମ
ପ୍ରଶଂସ ବା ନିନ୍ଦ ବା ଯା ମତିସ୍ତେ॥ 5-29-22 (32549)
ଅଧୀଯୀତ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବୈ ଯଜେତ
ଦଦ୍ଯାଦୀଯାତ୍ତୀର୍ଥମୁଖ୍ଯାନି ଚୈବ।
ଅଧ୍ଯାପ୍ରଯେଦ୍ଯାଜଯେଚ୍ଚାପି ଯାଜ୍ଯାନ୍
ପ୍ରତିଗ୍ରହାନ୍ବା ବିହିତାନ୍ପ୍ରତୀଚ୍ଛେତ୍ ॥ 5-29-23 (32550)
` ଅଧୀଯୀତ କ୍ଷତ୍ରିଯୋଽଥୋ ଯଜେତ
ଦଦ୍ଯାଦ୍ଧନଂ ନ ତୁ ଯାଚେତ କିଂଚିତ୍।
ନ ଯାଜଯେନ୍ନ ତୁ ଚାଧ୍ଯାପଯୀତ
ଏବଂ ସ୍ମୃତଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମଃ ପୁରାଣଃ ॥' 5-29-24 (32551)
ତଥା ରାଜନ୍ଯୋ ରକ୍ଷଣଂ ବୈ ପ୍ରଜାନାଂ
କୃତ୍ବା ଧର୍ମେଣାପ୍ରମତ୍ତୋଽଥ ଦତ୍ତ୍ବା।
ଯଜ୍ଞୈଦିଷ୍ଟ୍ବା ସର୍ବବେଦାନଧୀତ୍ଯ
ଦାରାନ୍କୃବା ପୁଣ୍ଯକୃଦାବସେଦ୍ଗୃହାନ୍ ॥ 5-29-25 (32552)
ସ ଧର୍ମାତ୍ମା ଧର୍ମମଧୀତ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଂ
ଯଦୃଚ୍ଛଯା ବ୍ରଜତି ବ୍ରହ୍ମଲୋକମ୍।
ବୈଶ୍ଯୋଽଧୀତ୍ଯ କୃଷିଗୋରକ୍ଷପଣ୍ଯୈ-
ର୍ବିତ୍ତଂ ଚିନ୍ବନ୍ପାଲଯନ୍ନପ୍ରମତ୍ତଃ ॥ 5-29-26 (32553)
ପ୍ରିଯଂ କୁର୍ବନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣକ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ
ଧର୍ମଶୀଲଃ ପୁଣ୍ଯକୃଦାବସେଦ୍ଗୃହାନ୍।
ପରିଚର୍ଯା ବନ୍ଦନଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ
ନାଧୀଯୀତ ପ୍ରତିଷିଦ୍ଧୋଽସ୍ଯ ଯଜ୍ଞଃ ।
ନିତ୍ଯୋତ୍ଥିତୋ ଭୂତଯେଽତନ୍ଦ୍ରିତଃ ସ୍ଯା-
ଦେବଂ ସ୍ମୃତଃ ଶୂଦ୍ରଧର୍ମଃ ପୁରାଣଃ ॥ 5-29-27 (32554)
ଏତାନ୍ରାଜା ପାଲଯନ୍ନପ୍ରମତ୍ତୋ
ନିଯୋଜଯନ୍ସର୍ବବର୍ଣାନ୍ସ୍ବଧର୍ମେ।
ଅକାମାତ୍ମା ସମବୃତ୍ତିଃ ପ୍ରଜାସୁ
ନାଧାର୍ମିକାନନୁରୁଧ୍ଯେତ କାମାତ୍ ॥ 5-29-28 (32555)
ଶ୍ରେଯାଂସ୍ତସ୍ମାଦ୍ଯଦି ବିଦ୍ଯେତ କଶ୍ଚି-
ଦଭିଜ୍ଞାତଃ ସର୍ବଧର୍ମୋପପନ୍ନଃ ।
ସ ତଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମନୁଶିଷ୍ଯନ୍ପ୍ରଜାନାଂ
ନ ଚୈତଦ୍ବୁଧ୍ଯେଦିତି ତସ୍ମିନ୍ନସାଧୁଃ ॥ 5-29-29 (32556)
ଯଦା ଗୃଧ୍ଯେତ୍ପରଭୂତୌ ନୃଶଂସୋ
ବିଧିପ୍ରକୋପାଦ୍ବଲମାଦଦାନଃ।
ତତୋ ରାଜ୍ଞାମଭବଦ୍ଯୁଦ୍ଧମେତ-
ତ୍ତତ୍ର ଜାତଂ ବର୍ମ ଶସ୍ତ୍ରଂ ଧନୁଶ୍ଚ।
ଇନ୍ଦ୍ରେଣୈତଦ୍ଦସ୍ଯୁବଧାଯ କର୍ମ
ଉତ୍ପାଦିତଂ ବର୍ମ ଶସ୍ତ୍ରଂ ଧନୁଶ୍ଚ ॥ 5-29-30 (32557)
ତତ୍ର ପୁଣ୍ଯଂ ଦସ୍ଯୁବଧେନ ଲଭ୍ଯତେ
ସୋଽଯଂ ଦୋଷଃ କୁରୁଭିସ୍ତୀବ୍ରରୂପଃ ।
ଅଧର୍ମଜ୍ଞୈର୍ଧର୍ମମବୁଧ୍ଯମାନୈଃ
ପ୍ରାଦୁର୍ଭୂତଃ ସଞ୍ଜଯ ସାଧୁ ତନ୍ନ ॥ 5-29-31 (32558)
ତତ୍ର ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ରୋ
ଧର୍ମ୍ଯଂ ହରେତ୍ପାଣ୍ଡବାନାମକସ୍ମାତ୍।
ନାବେକ୍ଷନ୍ତେ ରାଜଧର୍ମଂ ପୁରାଣଂ
ତଦନ୍ବଯାଃ କୁରବଃ ସର୍ବ ଏବ ॥ 5-29-32 (32559)
ସ୍ତେନୋ ହରେଦ୍ଯତ୍ର ଧନଂ ହ୍ଯଦୃଷ୍ଟଃ
ପ୍ରସହ୍ଯ ବା ଯତ୍ର ହରେତ ଦୃଷ୍ଟଃ ।
ଉଭୌ ଗର୍ହ୍ଯୌ ଭବତଃ ସଞ୍ଜଯୈତୌ
କିଂ ବୈ ପୃଥତ୍କଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରେ ॥ 5-29-33 (32560)
ସୋଽଯଂ ଲୋଭାନ୍ମନ୍ଯତେ ଧର୍ମମେତଂ
ଯମିଚ୍ଛତି କ୍ରୋଧବଶାନୁଗାମୀ।
ଭାଗଃ ପୁନଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ନିବିଷ୍ଟ-
ସ୍ତଂ ନଃ କସ୍ମାଦାଦଦୀରନ୍ପରେ ବୈ ॥ 5-29-34 (32561)
ଅସ୍ମିନ୍ପଦେ ଯୁଧ୍ଯତାଂ ନୋ ବଧୋଽପି
ଶ୍ଲାଘ୍ଯଃ ପିତ୍ର୍ଯଂ ପପରାଜ୍ଯାଦ୍ବିଶିଷ୍ଟମ୍।
ଏତାନ୍ଧର୍ମାନ୍କୌରବାଣାଂ ପୁରାଣା-
ନାଚକ୍ଷୀଥାଃ ସଞ୍ଜଯ ରାଜମଧ୍ଯେ ॥ 5-29-35 (32562)
ଏତେ ମଦାନ୍ମୃତ୍ଯୁବଶାଭିପନ୍ନାଃ
ସମାନୀତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ମୂଢାଃ।
ଇଦଂ ପୁନଃ କର୍ମ ପାପୀଯ ଏବ
ସଭାମଧ୍ଯେ ପଶ୍ଯ ବତ୍ତଂ କୁରୂଣାମ୍ ॥ 5-29-36 (32563)
ପ୍ରିଯଂ ଭାର୍ଯାଂ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ
ଯଶସ୍ବିନୀଂ ଶୀଲବୃତ୍ତୋପପନ୍ନାମ୍।
ଯଦୁପୈକ୍ଷନ୍ତ କୁରବୋ ଭୀଷ୍ମମୁଖ୍ଯାଃ
କାମାନିଗେନୋପରୁଦ୍ଧାଂ ବ୍ରଜନ୍ତୀମ୍ ॥ 5-29-37 (32564)
ତାଂ ଚେତ୍ତଦା ତେ ସକୁମାରବୃଦ୍ଧା
ଅବାରଯିଷ୍ଯନ୍କୁରବଃ ସମେତାଃ ।
ମମ ପ୍ରିଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽକରିଷ୍ଯତ୍
ପୁତ୍ରାଣାଂ ଚ କୃତମସ୍ଯାଭବିଷ୍ଯତ୍ ॥ 5-29-38 (32565)
ଦୁଃଶାସନଃ ପ୍ରତିଲୋମ୍ଯାନ୍ନିନାଯ
ସଭାମଧ୍ଯେ ଶ୍ବଶୁରାଣାଂ ଚ କୃଷ୍ଣାମ୍।
ସା ତତ୍ର ନୀତା କରୁଣଂ ବ୍ଯପେକ୍ଷ୍ଯ
ନାନ୍ଯଂ କ୍ଷତ୍ତୁର୍ନାଥମବାପ କିଂଚିତ୍ ॥ 5-29-39 (32566)
କାର୍ପଣ୍ଯାଦେବ ସହିତାସ୍ତତ୍ର ଭୂପା
ନାଶକ୍ନୁବନ୍ପ୍ରତିବକ୍ତୁଂ ସଭାଯାମ୍।
ଏକଃ କ୍ଷତ୍ତା ଧର୍ମ୍ଯମର୍ଥଂ ବ୍ରୁବାଣୋ
ଧର୍ମବୁଦ୍ଧ୍ଯା ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚାଲ୍ପବୁଦ୍ଧିମ୍ ॥ 5-29-40 (32567)
ଅବୁଦ୍ଧ୍ବା ତ୍ବଂ ଧର୍ମମେତଂ ସଭାଯା-
ଅଥେଚ୍ଛସେ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯୋପଦେଷ୍ଟୁମ୍ ।
କୃଷ୍ଣା ତ୍ବେତତ୍କର୍ମ ଚକାର ଶୁଦ୍ଧଂ
ସୁଦୁଷ୍କରଂ ତତ୍ର ସଭାଂ ସମେତ୍ଯ ॥ 5-29-41 (32568)
ଯେନ କୃଚ୍ଛ୍ରାତ୍ପାଣ୍ଡବାନୁଜ୍ଜହାର
ତଥାଽଽତ୍ମାନଂ ନୌରିବ ସାଗରୌଘାତ୍।
ଯତ୍ରାବ୍ରବୀତ୍ସୂତପୁତ୍ରଃ ସଭାଯାଂ
କୃଷ୍ଣାଂ ସ୍ଥିତାଂ ଶ୍ବଶୁରାଣାଂ ସମୀପେ ॥ 5-29-42 (32569)
ନ ତେ ଗତିର୍ବିଦ୍ଯତେ ଯାଜ୍ଞସେନି
ପ୍ରପଦ୍ଯେଥା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ବେଶ୍ମ।
ପରାଜିତାସ୍ତେ ପତଯୋ ନ ସନ୍ତି
ପତିଂ ଚାନ୍ଯଂ ଭାମିନି ତ୍ବଂ ବୃଣୀଷ୍ବ ॥ 5-29-43 (32570)
ଯୋ ବୀଭତ୍ସୋର୍ହୃଦଯେ ପ୍ରୋତ ଆସୀ-
ଦସ୍ଥି ଛିନ୍ଦନ୍ମର୍ମଘାତୀ ସୁଘୋରଃ ।
କର୍ଣାଚ୍ଛରୋ ବାଙ୍ଭଯସ୍ତିଗ୍ମତେଜାଃ
ପ୍ରତିଷ୍ଠିତୋ ହୃଦଯେ ଫାଲ୍ଗୁନସ୍ଯ ॥ 5-29-44 (32571)
କୃଷ୍ଣାଜିନାନି ପରିଧିତ୍ସମାନାନ୍
ଦୁଃଶାସନଃ କଟୁକାନ୍ଯଭ୍ଯଭାଷତ୍।
ଏତେ ସର୍ବେ ଷଣ୍ଡତିଲା ବିନଷ୍ଟାଃ
କ୍ଷଯଂ ଗତା ନରକଂ ଦୀର୍ଘକାଲମ୍ ॥ 5-29-45 (32572)
ଗାନ୍ଧାରରାଜଃ ଶକୁନିର୍ନିକୃତ୍ଯା
ଯଦବ୍ରବୀଦ୍ଦ୍ଯୂତକାଲେ ସ ପାର୍ଥମ୍।
ପରାଜିତୋ ନକୁଲଃ କିଂ ତବାସ୍ତି
କୃଷ୍ଣଯା ତ୍ବଂ ଦୀବ୍ଯ ବୈ ଯାଜ୍ଞସେନ୍ଯା।
ଜାନାସି ତ୍ବଂ ସଞ୍ଜଯ ସର୍ବମେତତ୍
ଦ୍ଯୂତେ ବାକ୍ଯଂ ଗର୍ହ୍ଯମେବଂ ଯଥୋକ୍ତମ୍ ॥ 5-29-46 (32573)
ସ୍ବଯଂ ତ୍ବହଂ ପ୍ରାର୍ଥଯେ ତତ୍ର ଗନ୍ତୁଂ
ସମାଧାତୁଂ କାର୍ଯମେତଦ୍ବିପନ୍ନମ୍ ।
` ଜାନାସି ତ୍ବଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ମୋହଂ
ଦୁରାତ୍ମନଃ ପାପବଶାନୁଗସ୍ଯ ' ॥ 5-29-47 (32574)
ଅହାପଯିତ୍ବା ଯଦି ପାଣ୍ଡବାର୍ଥଂ
ଶମଂ କୁରୂଣାମପି ଚେଚ୍ଛକେଯମ୍।
ପୁଣ୍ଯଂ ଚ ମେ ସ୍ଯାଚ୍ଚରିତଂ ମହୋଦଯଂ
ମୁଚ୍ଯେରଂଶ୍ଚ କୁରବୋ ମୃତ୍ଯୁପାଶାତ୍ ॥ 5-29-48 (32575)
ଅପି ମେ ବାଚଂ ଭାଷମାଣସ୍ଯ କାବ୍ଯାଂ
ଧର୍ମାରାମାମର୍ଥବତୀମହିଂସ୍ରାମ୍ ।
ଅବେକ୍ଷେରନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ସମକ୍ଷଂ
ମାଂ ଚ ପ୍ରାପ୍ତଂ କୁରବଃ ପୂଜଯେଯୁଃ ॥ 5-29-49 (32576)
ଅତୋଽନ୍ଯଥା ରଥିନା ଫାଲ୍ଗୁନେନ
ଭୀମେନ ଚୈବାହବଦଂଶିତେନ।
ବଲୋତ୍ସିକ୍ତାନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଂଶ୍ଚ ବିଦ୍ଧି
ପ୍ରଦହ୍ଯମାନାନ୍କର୍ମଣା ସ୍ବେନ ପାପାନ୍ ॥ 5-29-50 (32577)
ପରାଜିତାନ୍ପାଣ୍ଡବେଯାଂସ୍ତୁ ବାଚୋ
ରୌଦ୍ରା ରୂକ୍ଷା ଭାଷତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ।
ଗଦାହସ୍ତୋ ଭୀମସେନୋଽପ୍ରମତ୍ତୋ
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ସ୍ମାରଯିତା ହି କାଲେ ॥ 5-29-51 (32578)
ସୁଯୋଧନୋ ମନ୍ଯୁମଯୋ ମହାଦ୍ରୁମଃ
ସ୍କନ୍ଧଃ କର୍ଣଃ ଶକୁନିସ୍ତସ୍ଯ ଶାଖାଃ ।
ଦୁଃଶାସନଃ ପୁଷ୍କଫଲେ ସମୃଦ୍ଧେ
ମୂଲଂ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽମନୀଷୀ ॥ 5-29-52 (32579)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ଧର୍ମମଯୋ ମହାଦ୍ରୁମଃ
ସ୍କନ୍ଧୋଽର୍ଜୁନୋ ଭୀମସେନୋଽସ୍ଯ ଶାଖାଃ ।
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ପୁଷ୍ପଫଲେ ସମୃଦ୍ଧେ
ମୂଲଂ ତ୍ବହଂ ବ୍ରହ୍ମ ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣାଶ୍ଚ ॥ 5-29-53 (32580)
` ବନଂ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ରଃ
ସିଂହା ବନେ ସଞ୍ଜଯ ପାଣ୍ଡବେଯାଃ।
ସିଂହାଭିଗୁପ୍ତଂ ନ ବନଂ ବିନଶ୍ଯେତ୍
ସିଂହୋ ନ ନଶ୍ଯେତ ବନାଭିଗୁପ୍ତଃ ॥ 5-29-54 (32581)
ନିର୍ବନୋ ବଧ୍ଯତେ ସିଂହୋ ନିଃସିଂହଂ ବଧ୍ଯତେ ବନମ୍।
ତସ୍ମାତ୍ସିଂହୋ ବନଂ ରକ୍ଷେଦ୍ବନଂ ସିଂହଂ ଚ ପାଲଯେତ୍ ॥' 5-29-55 (32582)
ବନଂ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ବନେ ବ୍ଯାଘ୍ରାଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ।
ମା ବନଂ ଛିନ୍ଧି ସବ୍ଯାଘ୍ରଂ ବ୍ଯାଘ୍ରା ନେଶୁର୍ବନଂ ବିନା॥ 5-29-56 (32583)
ନିର୍ବନୋ ବଧ୍ଯତେ ବ୍ଯାଘ୍ରୋ ନିର୍ବ୍ଯାଘ୍ରଂ ଛିଦ୍ଯତେ ବନମ୍।
ତସ୍ମାଦ୍ବ୍ଯାଘ୍ରୋ ବନଂ ରକ୍ଷେଦ୍ବଯଂ ବ୍ଯାଘ୍ରଂ ଚ ପାଲଯେତ୍ ॥ 5-29-57 (32584)
ଲତାଧର୍ମା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ସାଲାଃ ସଞ୍ଜଯ ପାଣ୍ଡବାଃ।
ନ ଲତା ବର୍ଧତେ ଜାତୁ ମହାଦ୍ରୁମମନାଶ୍ରିତା ॥ 5-29-58 (32585)
ସ୍ଥିତାଃ ଶୁଶ୍ରୂଷିତୁଂ ପାର୍ଥାଃ ସ୍ଥିତା ଯୋଦ୍ଧୁମରିନ୍ଦମାଃ।
ଯତ୍କୃତ୍ଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ତତ୍କରୋତୁ ନରାଧିପଃ ॥ 5-29-59 (32586)
ସ୍ଥିତାଃ ଶମେ ମହାତ୍ମାନଃ ପାଣ୍ଡବା ଧର୍ମଚାରିଣଃ।
ଯୋଧାଃ ସମର୍ଥାସ୍ତଦ୍ବିଦ୍ବନ୍ନାଚକ୍ଷୀଥା ଯଥାତଥମ୍ ॥ ॥ 5-29-60 (32587)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-29-2 ଶାମ୍ଯତେତି ବଚନାଦନ୍ଯତ୍ତାନ୍ପ୍ରତି ନ ବ୍ରୂଯାମ୍ । ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସମକ୍ଷଂ ରାଜ୍ଞୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଚ୍ଚ ଏତଦେବ ଶୃଣୋମି। ଅହଂ ଚ ଏତନ୍ମନ୍ଯେ ମାନଯାମି ॥ 2 ॥ 5-29-3 ତତ୍ର ରାଜ୍ଯେ ନିମିତ୍ତେ। ଗୃଦ୍ଧଃ ଲିପ୍ସାବାନ୍ । ଏବଂ ସତି ଏଷାଂ କୌରବାଣାଂ କସ୍ମାଦ୍ଧେତୋଃ କଲହଃ ନାବମୂର୍ଚ୍ଛେତ୍ ॥ 3 ॥ 5-29-4 ବିଚରଂ ବିଚଲିତମ୍। ପୂରଯତଃ ପାଲଯତଃ ॥ 4 ॥ 5-29-5 ଯଥାଖ୍ଯାତଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧିମନତିକ୍ରମ୍ଯ ଆବସତଃ ଅଧିତିଷ୍ଟତଃ ସାଧୁବିଲୋପଂ ଧର୍ମଲୋପଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ କସ୍ମାଦ୍ଧେତୋଃ ଆତ୍ଥ ଉକ୍ତବାନ୍ ତ୍ବମ୍। ଅସ୍ମିନ୍ବିଧୌ ॥ 5 ॥ 5-29-17 ବ୍ଯାଯଚ୍ଛସେ ନିଗ୍ରହଂ କରୋଷି ॥ 17 ॥ 5-29-18 ବିଦ୍ଯା ଧର୍ମଃ ଶୌର୍ଯଂ ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ପୁଷ୍କଲମସ୍ତୀତି ନାଯମନ୍ଯେନ ଶିକ୍ଷଣୀଯୋ ଜେତୁଂ ବା ଶକ୍ଯ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 18 ॥ 5-29-19 କୌରବାଣାଂ ଅବଧେନ ଉପାଯମ୍। ରାଜ୍ଯପ୍ରାପ୍ତାବିତି ଶେଷଃ। ଏଷାଂ ଏତୈଃ। ଭୀମସେନଂ ଆର୍ଯେ ବୃତ୍ତେ ଅହିଂସାଯାଂ ନିଗୃହ୍ଯ ପୁଣ୍ଯମେବ କୃତଂ ସ୍ଯାତ୍ ॥ 19 ॥ 5-29-21 ଶାମ୍ଯମେବ ଶମଃ କାର୍ଯଏବେତି ମନ୍ଯସେ ତର୍ହି ଧର୍ମମନ୍ତ୍ରଂ ଧର୍ମାନୁଷ୍ଠାନଂ ଯୁଦ୍ଧପକ୍ଷେଽସ୍ତି ଉତ ଅଯୁଦ୍ଧପକ୍ଷେ । ତଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ଯଦେବ ବକ୍ଷ୍ଯସି ତଥୈବ ତେ ବାଚଂ ଶ୍ରୃଣୋମି କରିଷ୍ଯାମୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 21 ॥ 5-29-26 ସଃ କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ଅଧୀତ୍ଯ ପ୍ରାପ୍ଯ ॥ 26 ॥ 5-29-29 ତସ୍ମାତ୍ ରାଜ୍ଞଃ ଶ୍ରେଯାନ୍ ପ୍ରଶସ୍ତତରଃ ଅଭିଜ୍ଞାତଃ ଜ୍ଞାନତଃ ଧର୍ମତଶ୍ଚ ଯଦି କଶ୍ଚିଦସ୍ତି ସ ତଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ପ୍ରଜାନାଂ କର୍ମଣି ଷଷ୍ଠୀ। ପ୍ରଜାଃ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ତୁମିତ୍ଯର୍ଥଃ। ଅନୁଶିଷ୍ଯନ୍ ଅନୁଶାସିତୁମିଚ୍ଛତ୍ ଏତନ୍ମଦୁକ୍ତଂ ଧର୍ମଜାତଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଽସ୍ତୀତି ବୁଧ୍ଯେତ୍। ନଚ ତସ୍ମିନ୍ନସାଧୁଃ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଽସାଧୁରଧର୍ମୋ ନ ଚାସ୍ତୀତ୍ଯପି ବୁଧ୍ଯେତ୍ ॥ 29 ॥ 5-29-30 ପରଭୂତୌ ପରୈଶ୍ବର୍ଯେ ନୂଶଂସଶ୍ଚୋରକଲ୍ପୋ ରାଜା ବିଧିପ୍ରକୋଷାତ୍ ଦୈବପ୍ରାତକୂଲ୍ଯାତ୍ ଗୃଦ୍ଧ୍ଯେତ୍। ତତୋ ହେତୋଃ ରାଜ୍ଞାଂ ପରସ୍ପରଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ସମଭବତ୍ । କର୍ମ ଯୁଦ୍ଧମ୍। ବର୍ମ କବଚମ୍। ଶସ୍ତ୍ରଂ ଖଙ୍ଗାଦି ଧନୁଶ୍ଚେତି॥ 30 ॥ 5-29-31 କୁରୁଭିର୍ନିମିତ୍ତଭୂତୈରଯଂ ଦୋଷଃ ବଞ୍ଜନାରୂପଃ ପ୍ରାଦୁର୍ଭୂତଃ ॥ 31 ॥ 5-29-32 ଧର୍ମ୍ଯଂ ଧର୍ମାଦାଗତଂ ପିତ୍ର୍ଯଂ ରାଜ୍ଯମ୍। ତଦନ୍ବଯାସ୍ତଦନୁସାରିଣଃ ॥ 32 ॥ 5-29-33 ପୃଥତ୍କ୍ବଂ ସ୍ତେନାଦନ୍ଯତ୍ବମ୍ ॥ 33 ॥ 5-29-34 ଏତଂ ଛଲେନ ରାଜ୍ଯାପହାରମ୍। ନିବିଷ୍ଟଃ ବନବାସାଦୂର୍ଧ୍ବଂ ରାଜ୍ଯଂ ଗ୍ରାହ୍ଯମିତି କୌରବେଷୁ ନ୍ଯାସରୂପେଣ ସ୍ଥିତଃ ତଂ ଭାଗଂ ନଃ ଅସ୍ମାକଂ ପରେ କସ୍ମାତ୍ ଆଦଦୀରନ୍ ଗୃହୀତବନ୍ତଃ ॥ 34 ॥ 5-29-35 ପଦେ ପଦନୀଯେ ଅବଶ୍ଯଗ୍ରାହ୍ଯେ ଭାଗେ ନିମିତ୍ତେ ॥ 35 ॥ 5-29-37 କାମାନୁଗେନ ରଜସା। ଉପରୁଦ୍ଧାଂ ଗୃହକର୍ମତୋ ନିରୁଦ୍ଧାମ୍ ॥ 37 ॥ 5-29-39 ପ୍ରାତିଲୋମ୍ଯାତ୍ ଅକ୍ରମେଣ ॥ 39 ॥ 5-29-40 କାର୍ପଣ୍ଯାତ୍ ଦୈନ୍ଯାତ୍ ॥ 40 ॥ 5-29-41 ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ ଧର୍ମଂ ଉପଦେଷ୍ଟୁଂ ଇଚ୍ଛସେ ॥ 41 ॥ 5-29-47 ବିପନ୍ନଂ ନଷ୍ଟଂ ସମାଧାତଂ ସମୀକର୍ତୁମ୍ ॥ 47 ॥ 5-29-48 ଶକେଯଂ ଶକ୍ତଶ୍ଚେତ୍ସ୍ଯାମ୍ ॥ 48 ॥ 5-29-49 କାବ୍ଯାଂ ଶୋକ୍ରୀମ୍ ॥ 49 ॥ 5-29-51 ରୌଦ୍ରାଃ ମର୍ମଚ୍ଛିଦଃ। ରୂକ୍ଷାଃ ନିଃସ୍ନେହାଃ। ଭାଷତେ ଦ୍ଯୂତାବସାନେଽଭାଷତ ॥ 51 ॥ 5-29-53 ବ୍ରହ୍ମ ବେଦଃ ॥ 53 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 030
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.30. ଅଧ୍ଯାଯଃ 030
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ଗମନାଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦ୍ଯାମନ୍ତ୍ରଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ସଞ୍ଜଯଂପ୍ରତି ଆଭୀଷ୍ମଂ ଆଖଞ୍ଜକୁବ୍ଜଂ ସର୍ବେଷୁ ଯଥାଯୋଗ୍ଯଂ ବନ୍ଦନାଦିପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ଯ କୁଶଲନିବେଦନଚୋଦନମ୍ ॥ 2 ॥ ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ସନ୍ଧିବିଗ୍ରହାନ୍ଯତରପକ୍ଷସ୍ବୀକରଣାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାନକଥନଚୋଦନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-30-0 (32588)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-30-0x (3431)
ଆମନ୍ତ୍ରଯେ ତ୍ବାଂ ନରଦେବଦେବ
ଗଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ପାଣ୍ଡବ ସ୍ବସ୍ତି ତେଽସ୍ତୁ।
କଚ୍ଚିନ୍ନ ବାଚା ବୃଜିନଂ ହି କିଂଚି-
ଦୁଚ୍ଚାରିତଂ ମେ ମନସୋଽଭିଷଙ୍ଗାତ୍ ॥ 5-30-1 (32589)
ଜନାର୍ଦନଂ ଭୀମସେନାର୍ଜୁନୌ ଚ
ମାଦ୍ରୀସୁତୌ ସାତ୍ଯକିଂ ଚେକିତାନମ୍ ।
ଆମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଗଚ୍ଛାମି ଶିବଂ ସୁଖଂ ବଃ
ସୌମ୍ଯେନ ମାଂ ପଶ୍ଯତ ଚକ୍ଷୁଷା ନୃପାଃ ॥ 5-30-2 (32590)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-30-3x (3432)
ଅନୁଜ୍ଞାତଃ ସଞ୍ଜଯ ସ୍ବସ୍ତି ଗଚ୍ଛ
ନ ନଃ ସ୍ମରସ୍ଯପ୍ରିଯଂ ଜାତୁ ବିଦ୍ବନ୍।
ବିଦ୍ମଶ୍ଚ ତ୍ବାଂ ତେ ଚ ବଯଂ ଚ ସର୍ବେ
ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମାନଂ ମଧ୍ଯଗତଂ ସଭାସ୍ଥମ୍ ॥ 5-30-3 (32591)
ଆପ୍ତୋ ଦୂତଃ ସଞ୍ଜଯ ସୁପ୍ରିଯୋଽସି
କଲ୍ଯାଣବାକ୍ ଶୀଲବାଂସ୍ତୃପ୍ତିମାଂଶ୍ଚ।
ନ ମୁହ୍ଯେସ୍ତ୍ବଂ ସଞ୍ଜଯ ଜାତୁ ମତ୍ଯା
ନ ଚ କ୍ରୁଦ୍ଧ୍ଯେରୁଚ୍ଯମାନୋଽପି ତତ୍ତ୍ବମ୍ ॥ 5-30-4 (32592)
ନ ମର୍ମଗାଂ ଜାତୁ ବକ୍ତାଽସି ରୂକ୍ଷାଂ
ନୋପଶ୍ରୁତିଂ କଟୁକାଂ ନୋତି ଶୁଷ୍କାମ୍।
ଧର୍ମାରାମାମର୍ଥବତୀମହିଂସ୍ରା-
ମେତାଂ ବାଚଂ ତବ ଜାନୀମ ସୂତ ॥ 5-30-5 (32593)
ତ୍ବମେବ ନଃ ପ୍ରିଯତମୋଽସି ଦୂତ
ଇହାଗଚ୍ଛେଦ୍ବିଦୁରୋ ବା ଦ୍ବିତୀଯଃ।
ଅଭୀକ୍ଷ୍ଣଦୃଷ୍ଟୋଽସି ପୁରାତନସ୍ତ୍ବଂ
ଧନଞ୍ଜଯସ୍ଯାତ୍ମସମଃ ସଖାଽସି ॥ 5-30-6 (32594)
ଇତୋ ଗତ୍ବା ସଞ୍ଜଯ କ୍ଷିପ୍ରମେବ
ଉପାତିଷ୍ଠେଥା ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ଯେ ତଦର୍ହାଃ।
ବିଶୁଦ୍ଧବୀର୍ଯାଶ୍ଚରଣୋପପନ୍ନାଃ
କୁଲେ ଜାତାଃ ସର୍ବଧର୍ମାପପନ୍ନାଃ ॥ 5-30-7 (32595)
ସ୍ବାଧ୍ଯାଯିନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଭିକ୍ଷବଶ୍ଚ
ତପସ୍ବିନୋ ଯେ ଚ ନିତ୍ଯା ବନେଷୁ ।
ଅଭିବାଦ୍ଯ ତାନ୍ମଦ୍ବଚନେନ ବୃଦ୍ଧାଂ-
ସ୍ତଥୈବ ତାନ୍କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-8 (32596)
ପୁରୋହିତଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ରାଜ୍ଞ-
ସ୍ତଥାଚାର୍ଯାନୃତ୍ବିଜୋ ଯେ ଚ ତସ୍ଯ।
ତାଂଶ୍ଚୈବତ୍ବଂ ସହିତାନ୍ବୈ ଯଥାବତ୍
ସଙ୍ଗଚ୍ଛେଥାଃ କୁଶଲେନୈବ ସୂତ ॥ 5-30-9 (32597)
ଅଶ୍ରୋତ୍ରିଯା ଯେ ଚ ବସନ୍ତି ବୃଦ୍ଧା
ମନସ୍ବିନଃ ଶୀଲବଲୋପପନ୍ନାଃ ।
ଆଶଂସନ୍ତୋଽସ୍ମାକମନୁସ୍ମରନ୍ତୋ
ଯଥାଶକ୍ତି ଧର୍ମମାତ୍ରାଂ ଚରନ୍ତଃ ॥ 5-30-10 (32598)
ଶ୍ଲାଘସ୍ବ ମାଂ କୁଶଲିନଂ ସ୍ମ ତେଭ୍ଯୋ
ହ୍ଯନାମଯଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେର୍ଜଘନ୍ଯମ୍।
ଯେ ଜୀବ୍ତି ବ୍ଯବହାରେଣ ରାଷ୍ଟ୍ରେ
ପଶୂଂଶ୍ଚ ଯେ ପାଲଯନ୍ତୋ ବସନ୍ତି।
` କୃଷୀବଲା ବିଭ୍ରତି ଯେ ଚ ଲୋକଂ
ତେଷାଂ ସର୍ବଷାଂ କୁଶଲଂ ସ୍ମ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥' 5-30-11 (32599)
ଆଚାର୍ଯ ଇଷ୍ଟୋ ନଯଗୋ ବିଧେଯୋ
ବେଦାନଭୀପ୍ସନ୍ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚଚାର।
ଯୋଽସ୍ତ୍ରଂ ଚତୁଷ୍ପାତ୍ପୁନରେବ ଚକ୍ରେ
ଦ୍ରୋଣଃ ପ୍ରସନ୍ନୋଽଭିବାଦ୍ଯସ୍ତ୍ବଯାସୌ ॥ 5-30-12 (32600)
ଅଧୀତବିଦ୍ଯଶ୍ଚରଣୋପପନ୍ନୋ
ଯୋଽସ୍ତ୍ରଂ ଚତୁଷ୍ପାତ୍ପୁନରେବ ଚକ୍ରେ।
ଗନ୍ଧର୍ବପୁତ୍ରପ୍ରତିମଂ ତରସ୍ବିନଂ
ତମଶ୍ବତ୍ଥାମାନଂ କୁଶଲଂ ସ୍ମ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-13 (32601)
ଶାରଦ୍ବତସ୍ଯାବସଥଂ ସ୍ମ ଗତ୍ବା
ମହାରଥସ୍ଯାତ୍ମବିଦାଂ ବରସ୍ଯ।
ତ୍ବଂ ମାମଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ପରିକୀର୍ତଯନ୍ବୈ
କୃପସ୍ଯ ପାଦୌ ସଞ୍ଜଯ ପାଣିନା ସ୍ପୃଶେଃ ॥ 5-30-14 (32602)
ଯସ୍ମିନ୍ଶୌର୍ଯମାନୃଶଂସ୍ଯଂ ତପଶ୍ଚ
ପ୍ରଜ୍ଞା ଶୀଲଂ ଶ୍ରୁତରୂପେ ଧୃତିଶ୍ଚ।
ପାଦୌ ଗୃହୀତ୍ବା କୁରୁସତ୍ତମସ୍ଯ
ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ମାଂ ତତ୍ର ନିବେଦଯେଥାଃ ॥ 5-30-15 (32603)
ପ୍ରଜ୍ଞାଚକ୍ଷୁର୍ଯଃ ପ୍ରଣେତା କୁରୂଣାଂ
ବହୁଶ୍ରୁତୋ ବୃଦ୍ଧସେବୀ ମନୀଷୀ।
ତସ୍ମୈ ରାଜ୍ଞେ ସ୍ଥବିରାଯାଭିବାଦ୍ଯ
ଆଚକ୍ଷୀଥାଃ ସଞ୍ଜଯ ମାମରୋଗମ୍ ॥ 5-30-16 (32604)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ପୁତ୍ରୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ମନ୍ଦୋ
ମୂର୍ଖଃ ଶଠଃ ସଞ୍ଜଯ ପାପଶୀଲଃ।
ଯସ୍ଯାପବାଦଃ ପୃଥିବୀଂ ଯାତି ସର୍ବାଂ
ସୁଯୋଧନଂ କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-17 (32605)
ଭ୍ରାତା କନୀଯାନପି ତସ୍ଯ ମନ୍ଦ-
ସ୍ତଥାଶୀଲଃ ସଞ୍ଜଯ ସୋପି ଶଶ୍ବତ୍।
ମହେଷ୍ବାସଃ ଶୂରତମଃ କୁରୂଣାଂ
ଦୁଃଶାସନଃ କୁଶଲଂ ତାତ ବାଚ୍ଯଃ ॥ 5-30-18 (32606)
ଯସ୍ଯ କାମୋ ବର୍ତତେ ନିତ୍ଯମେବ
ନାନ୍ଯଃ ଶମାଦ୍ଭାରତାନାମିତି ସ୍ମ।
ସ ବାହ୍ଲିକାନାମୃଷଭୋ ମନୀଷୀ
ପୁନର୍ଯଥା ମାଽଭିବଦେତ୍ପ୍ରସନ୍ନଃ ॥ 5-30-19 (32607)
` ଭୂରିଶ୍ରବାସ୍ତାତ ନିପାତଯୋଧୀ
ମହେଷ୍ବାସୋ ରଥିନାମୁତ୍ତମୋଽଗ୍ର୍ଯଃ ।
ଗତ୍ବା ସ୍ମ ତଂ ମଦ୍ବଚନେନ ବ୍ରୂଯାଃ
ଶଲ୍ଯଂ ତଥା ମଦ୍ବଚନାତ୍ପ୍ରତୀତଃ ॥ 5-30-20 (32608)
ମହେଷ୍ବାସୋ ରଥିନାମୁତ୍ତମୋଽଗ୍ର୍ଯଃ
ସମଃ ଶଲୋ ରକ୍ଷିତା ପୃଷ୍ଠମସ୍ଯ।
ହୀନିଷେବୋ ଦେବିତା ଯୋ ମତାକ୍ଷଃ
ସତ୍ଯବ୍ରତଃ ପୁରୁମିତ୍ରୋ ଜଯଶ୍ଚ।
ଯେ ପ୍ରସ୍ଥାନଂ ତତ୍ର ମେ ନାଭ୍ଯନନ୍ଦଂ-
ସ୍ତେଷାଂ ସର୍ବେଷାଂ କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥' 5-30-21 (32609)
ଗୁଣୈରନେକୈଃ ପ୍ରବରୈଶ୍ଚ ଯୁକ୍ତୋ
ବିଜ୍ଞାନବାନ୍ନୈବ ଚ ନିଷ୍ଠୁରୋ ଯଃ।
ସ୍ନେହାଦମର୍ଷଂ ସହତେ ସଦୈବ
ସ ସୋମଦତ୍ତଃ ପୂଜନୀଯୋ ମତୋ ମେ॥ 5-30-22 (32610)
ଅର୍ହତ୍ତମଃ କୁରୁଷୁ ସୌମଦତ୍ତିଃ
ସ ନୋ ଭ୍ରାତା ସଂଜଯ ମତ୍ସଖା ଚ।
ମହେଷ୍ବାସୋ ରଥିନାମୁତ୍ତମୋଽର୍ହଃ
ସହାମାତ୍ଯଃ କୁଶଲଂ ତସ୍ଯ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-23 (32611)
ଯେ ଚୈବାନ୍ଯେ କୁରୁମୁଖ୍ଯା ଯୁବାନଃ
ପୁତ୍ରାଃ ପୌତ୍ରା ଭ୍ରାତରଶ୍ଚୈବ ଯେ ନଃ।
ଯଂଯମେଷାଂ ମନ୍ଯସେ ଯେନ ଯୋଗ୍ଯଂ
ତତ୍ତତ୍ପ୍ରୋଚ୍ଯାନାମଯଂ ସୂତ ବାଚ୍ଯାଃ ॥ 5-30-24 (32612)
ଯେ ରାଜାନଃ ପାଣ୍ଡବାଯୋଧନାଯ
ସମାନୀତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ କେଚିତ୍।
ବଶାତଯଃ ସାଲ୍ବକାଃ କେକଯାଶ୍ଚ
ତଥାମ୍ବଷ୍ଠା ଯେ ତ୍ରିଗର୍ତାଶ୍ଚ ମୁଖ୍ଯାଃ ॥ 5-30-25 (32613)
ପ୍ରାଚ୍ଯୋଦୀଚ୍ଯା ଦାକ୍ଷିଣ୍ଯାତ୍ଯାଶ୍ଚ ଶୂରା-
ସ୍ତଥା ପ୍ରତୀଚ୍ଯାଃ ପାର୍ବତୀଯାଶ୍ଚ ସର୍ବେ।
ଅନୃଶଂସାଃ ଶୀଲବୃତ୍ତୋପୁନ୍ନା-
ସ୍ତେଷାଂ ସର୍ବେଷାଂ କୁଶଲଂ ସୂତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-26 (32614)
ହସ୍ତ୍ଯାରୋହା ରଥିନଃ ସାଦିନଶ୍ଚ
ପଦାତଯଶ୍ଚାର୍ଯସଙ୍ଘା ମହାନ୍ତଃ।
ଆଖ୍ଯାଯ ମାଂ କୁଶଲିନଂ ସ୍ମ ନିତ୍ଯ-
ମନାମଯଂ ପରିପୃଚ୍ଛେଃ ସମଗ୍ରାନ୍ ॥ 5-30-27 (32615)
ତଥା ରାଜ୍ଞୋ ହ୍ଯର୍ଥଯୁକ୍ତାନମାତ୍ଯାନ୍
ଦୌବାରିକାନ୍ଯେ ଚ ସେନାଂ ନଯନ୍ତି।
ଆଯବ୍ଯଯଂ ଯେ ଗମଯନ୍ତି ନିତ୍ଯ-
ମର୍ଥାଂଶ୍ଚ ଯେ ମହତଶ୍ଚିନ୍ତଯନ୍ତି ॥ 5-30-28 (32616)
ବୃନ୍ଦାରକଂ କୁରୁମଧ୍ଯେଷ୍ବମୂଢଂ
ମହାପ୍ରଜ୍ଞଂ ସର୍ବଧର୍ମୋପପନ୍ନମ୍ ।
ନ ତସ୍ଯ ଯୁଦ୍ଧଂ ରୋଚତେ ବୈ କଦାଚି-
ଦ୍ବୈଶ୍ଯାପୁତ୍ରଂ କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-29 (32617)
ନିକର୍ତନେ ଦେବନେ ଯୋଽଦ୍ବିତୀଯ-
ଶ୍ଛନ୍ନୋପଧଃ ସାଧୁଦେବୀ ମତାକ୍ଷଃ।
ଯୋ ଦୁର୍ଜଯୋ ଦେବରଥେନ ସଙ୍ଖ୍ଯେ
ସ ଚିତ୍ରସେନଃ କୁଶଲଂ ତାତ ବାଚ୍ଯଃ ॥ 5-30-30 (32618)
ଗାନ୍ଧାରରାଜଃ ଶକୁନିଃ ପାର୍ବତୀଯୋ
ନିକର୍ତନେ ଯୋଽଦ୍ବିତୀଯୋଽକ୍ଷଦେବୀ।
ମାନଂ କୁର୍ବନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୂତ
ମିଥ୍ଯାବୁଦ୍ଧେଃ କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-31 (32619)
ଯଃ ପାଣ୍ଡବାନେକରଥେନ ବୀରଃ
ସମୁତ୍ସହତ୍ଯପ୍ରଧୃପ୍ଯାନ୍ବିଜେତୁମ୍ ।
ଯୋ ମୁହ୍ଯତାଂ ମୋହଯିତାଽଦ୍ବିତୀଯୋ
ବୈକର୍ତନଃ କୁଶଲଂ ତସ୍ଯ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-32 (32620)
ସ ଏବ ଭକ୍ତଃ ସ ଗୁରୁଃ ସ ଭର୍ତା
ସ ବୈ ପିତା ସ ଚ ମାତା ସୁହୃଚ୍ଚ।
ଅଗାଧବୁଦ୍ଧିର୍ବିଦୁରୋ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶୀ
ସ ନୋ ମନ୍ତ୍ରୀ କୁଶଲଂ ତଂ ସ୍ମ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-33 (32621)
ବୃଦ୍ଧାଃ ସ୍ତ୍ରିଯୋ ଯାଶ୍ଚ ଗୁଣୋପପନ୍ନା
ଜ୍ଞାଯନ୍ତେ ନଃ ସଞ୍ଜଯ ମାତରସ୍ତାଃ।
ତାଭିଃ ସର୍ବାଭିଃ ସହିତାଭିଃ ସମେତ୍ଯ
ସ୍ତ୍ରୀଭିଃ ସବୃଦ୍ଧାଭିରଭିବାଦଂ ବଦେଥାଃ ॥ 5-30-34 (32622)
କଚ୍ଚିତ୍ପୁତ୍ରା ଜୀବପୁତ୍ରାଃ ସୁସମ୍ଯ-
ଗ୍ବର୍ତନ୍ତେ ବୋ ବୃତ୍ତିମନୃଶଂସରୂପାଃ ।
ଇତି ସ୍ମୋତ୍କା ସଞ୍ଜଯ ବ୍ରୂହି ପଶ୍ଚା-
ଦଜାତଶତ୍ରୁଃ କୁଶଲୀ ସପୁତ୍ରଃ ॥ 5-30-35 (32623)
ରାଜ୍ଞୋ ଭାର୍ଯାଃ ସଞ୍ଜଯ ବେତ୍ଥ ତତ୍ର
ତାସାଂ ସର୍ବାସାଂ କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ।
ସୁସଂଗୁପ୍ତାଃ ସୁରଭଯୋଽନବଦ୍ଯାଃ
କଚ୍ଚିଦ୍ଗୃହାନାବସଥାପ୍ରମତ୍ତାଃ ॥ 5-30-36 (32624)
କଚ୍ଚିଦ୍ବୃତ୍ତିଂ ଶ୍ବଶୁରେଷୁ ଭଦ୍ରାଃ
କଲ୍ଯାଣୀଂ ବର୍ତଧ୍ବମନୃଶଂସରୂପାମ୍।
ଯଥା ଚ ବଃ ସ୍ଯୁଃ ପତଯୋଽନୁକୂଲା-
ସ୍ତଥା ବୃତ୍ତିମାତ୍ମନଃ ସ୍ଥାପଯଧ୍ବମ୍ ॥ 5-30-37 (32625)
ଯା ନଃ ସ୍ନୁଷାଃ ସଞ୍ଜଯ ବେତ୍ଥ ତତ୍ର
ପ୍ରାପ୍ତାଃ କୁଲେଭ୍ଯଶ୍ଚ ଗୁଣୋପପନ୍ନାଃ।
ପ୍ରଜାବତ୍ଯୋ ବ୍ରୂହି ସମେତ୍ଯ ତାଶ୍ଚ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ବୋଽଭ୍ଯବଦତ୍ପ୍ରସନ୍ନଃ ॥ 5-30-38 (32626)
କନ୍ଯାଃ ସ୍ବଜେଥାଃ ସଦନେଷୁ ସଞ୍ଜଯ
ଅନାମଯଂ ମଦ୍ବଚନେନ ପୃଷ୍ଟ୍ବା।
କଲ୍ଯାଣା ବଃ ସନ୍ତୁ ପତଯୋଽନୁକୂଲା
ଯୂଯଂ ପତୀନାଂ ଭବତାନୁକୂଲାଃ ॥ 5-30-39 (32627)
ଅଲଙ୍କୃତା ବସ୍ତ୍ରବତ୍ଯଃ ସୁଗନ୍ଧା
ଅବୀଭତ୍ସାଃ ସୁଖିତା ଭୋଗବତ୍ଯଃ।
ଲଘୁ ଯାସାଂ ଦର୍ଶନଂ ବାକ୍ବ ଲଘ୍ବୀ
ବେଶସ୍ତ୍ରିଯଃ କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-40 (32628)
ଦାସ୍ଯଃ ସ୍ଯୁର୍ଯା ଯେ ଚ ଦାସାଃ କୁରୂଣାଂ
ତଦାଶ୍ରଯା ବହବଃ କୁବ୍ଜଖଞ୍ଜାଃ।
ଆଖ୍ଯାଯ ମାଂ କୁଶଲିନଂ ସ୍ମ ତେଭ୍ଯୋ-
ଽପ୍ଯନାମଯଂ ପରିପୃଚ୍ଛେର୍ଜଘନ୍ଯମ୍ । 5-30-41 (32629)
କଚ୍ଚିଦ୍ବୃତ୍ତିଂ ବର୍ତତେ ବୈ ପୁରାଣୀଂ
କଚ୍ଚିଦ୍ଭୋଗାନ୍ଦାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଦଦାତି।
ଅଙ୍ଗହୀନାନ୍କୃପଣାନ୍ବାମନାନ୍ବା
ଯାନାନୃଶଂସ୍ଯାଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ବିଭର୍ତି ॥ 5-30-42 (32630)
ଅନ୍ଧାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ବଧିରାସ୍ତଥୈବ
ହସ୍ତାଜୀବା ବହବୋ ଯେଽତ୍ର ସନ୍ତି।
ଆଖ୍ଯାଯ ମାଂ କୁଶଲିନଂ ସ୍ମ ତେଭ୍ଯୋ-
ଽପ୍ଯନାମଯଂ ପରିପୃଚ୍ଛେର୍ଜଘନ୍ଯମ୍ ॥ 5-30-43 (32631)
ମା ଭୈଷ୍ଟ ଦୁଃଖେନ କୁଜୀବିତେନ
ନୂନଂ କୃତଂ ପରଲୋକେଷୁ ପାପମ୍।
ନିଗୃହ୍ଯ ଶତ୍ରୂନ୍ସୁହୃଦୋଽନୁଗୃହ୍ଯ
ବାସୋଭିରନ୍ନେନ ଚ ବୋ ଭରିଷ୍ଯେ ॥ 5-30-44 (32632)
` ନ ଚାପ୍ଯେତଚ୍ଛକ୍ଯମେକେନ ବକ୍ତୁଂ
ନାନାଦେଶା ବହବୋ ଜାତିସଙ୍ଘାଃ।
ବିପ୍ରୋଷିତୋ ବାଲବଦ୍ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛ-
ନ୍ନମସ୍ଯେଽହଂ ସଞ୍ଜଯ ଭୈମସେନାନ୍।
ତେ ମେ ଯଥା ବାଚମିମାଂ ଯଥୋକ୍ତାଂ
ତ୍ବଯୋଚ୍ଯମାନାଂ ଶ୍ରୃଣୁଯୁକ୍ତଥା କୁରୁ ॥ 5-30-45 (32633)
ସନ୍ତ୍ଯେବ ମେ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଃ କୃତାନି
ଭାବୀନ୍ଯଥୋ ନୋ ବତ ବର୍ତଯନ୍ତି ।
ତାନ୍ପଶ୍ଯାମି ଯୁକ୍ତରୂପାଂସ୍ତଥୈବ
ତାମେବ ସିଦ୍ଧିଂ ଶ୍ରାବଯେଥା ନୃପଂ ତମ୍ ॥ 5-30-46 (32634)
ଯେ ଚାନାଥା ଦୁର୍ବଲାଃ ସର୍ବକାଲ-
ମାତ୍ମନ୍ଯେବ ପ୍ରଯତନ୍ତେଽଥ ମୂଢାଃ।
ତାଂଶ୍ଚାପି ତ୍ବଂ କୃପଣାନ୍ସର୍ବଥୈବ
ହ୍ଯସ୍ମଦ୍ବାକ୍ଯାତ୍କୁଶଲଂ ତାତ ପୃଚ୍ଛେଃ ॥ 5-30-47 (32635)
ଯେ ଚାପ୍ଯନ୍ଯେ ସଂଶ୍ରିତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା-
ନ୍ନାନାଦିଗ୍ଭ୍ଯୋଽଭ୍ଯାଗତାଃ ସୂତପୁତ୍ର ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତାଂଶ୍ଚୈବାର୍ହତଶ୍ଚାପି ସର୍ବା-
ନ୍ସଂପୃଚ୍ଛେଥାଃ କୁଶଲଂ ଚାବ୍ଯଯଂ ଚ ॥ 5-30-48 (32636)
ଏବଂ ସର୍ବାନାଗତାଭ୍ଯାଗତାଂଶ୍ଚ
ରାଜ୍ଞୋ ଦୂତାନ୍ସର୍ବଦିଗ୍ଭ୍ଯୋଭ୍ଯୁପେତାନ୍ ।
ପୃଷ୍ଟ୍ବା ସର୍ବାନ୍କୁଶଲଂ ତାଂଶ୍ଚ ସୂତ
ପଶ୍ଚାଦହଂ କୁଶଲୀ ତେଷୁ ବାଚ୍ଯଃ ॥ 5-30-49 (32637)
ନ ହୀଦୃଶାଃ ସନ୍ତ୍ଯପରେ ପୃଥିବ୍ଯାଂ
ଯେ ଯୋଧକା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଲବ୍ଧାଃ।
ଧର୍ମସ୍ତୁ ନିତ୍ଯୋ ମମ ଧର୍ମ ଏବ
ମହାବଲଃ ଶତ୍ରୁନିବର୍ହଣାଯ ॥ 5-30-50 (32638)
ଇଦଂ ପୁନର୍ବଚନଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ
ସୁଯୋଧନଂ ସଞ୍ଜଯ ଶ୍ରାବଯେଥାଃ ।
ଯସ୍ତେ ଶରୀରେ ହୃଦଯଂ ଦୁନୋତି
କାମଃ କୁରୂନସପତ୍ନୋଽନୁଶିଷ୍ଯାମ୍ ॥ 5-30-51 (32639)
ନ ବିଦ୍ଯତେ ଯୁକ୍ତିରେତସ୍ଯ କାଚି-
ନ୍ନୈବଂ ବିଧାସ୍ଯାମି ଯଥା ପ୍ରିଯଂ ତେ।
ଦଦସ୍ବ ବା ଶକ୍ରପୁରୀଂ ମମୈବ
ଯୁଧ୍ବସ୍ବ ବା ଭାରତମୁଖ୍ଯବୀର ॥ ॥ 5-30-52 (32640)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-30-1 ଅଭିଷଙ୍ଗାତ୍ ଆବେଶାତ୍ ॥ 5-30-5 ଉପଶ୍ରୁତିଂ ବାର୍ତାମ୍। ରୂକ୍ଷାଂ ମର୍ମଗାମ୍। କଟୁକାଂ ନୀରସାମ୍ ॥ 5 ॥ 5-30-7 ଚରଣଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣାଧ୍ଯଯନମ୍ ॥ 5-30-10 ଅଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଃ ଅତ୍ରୈବର୍ଣିକାଃ ଶୂଦ୍ରାଦଯଃ। ଧର୍ମମାତ୍ରାଂ ଧର୍ମଲେଶଂ ଜରନ୍ତଃ ॥ 5-30-11 ଶ୍ଲାଘ୍ଯସ୍ବ ସ୍ତୁହି। ଜଘନ୍ଯଂ ପଶ୍ଚାତେଭ୍ଯସ୍ତେଷାଂ ଅନାମଯଂ ପୃଚ୍ଛେଃ। ବ୍ଯବହାରେଣ ବାଣିଜ୍ଯାଦିନା ପାଲଯନ୍ତଃ ସ୍ଥାନାଧିକାରିଣଃ ॥ 5-30-12 ଚତୁଷ୍ପାତ୍ ମନ୍ତ୍ର ଉପଚାରଃ ପ୍ରଯୋଗଃ ସଂହାରଶ୍ଚେତି ଚତ୍ବାରଃ ପାଦା ଅସ୍ଥେତି ଅସ୍ତ୍ରମ୍ ॥ 5-30-13 ଗନ୍ଧର୍ବେତି ସୌନ୍ଦର୍ଯଂ ସଂଗୀତଂ ଚ ତସ୍ମିନ୍ ଦ୍ଯୋତିତମ୍ ॥ 5-30-25 ପାଣ୍ଡବାଯୋଧନାଯ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ଯୁଦ୍ଧାଯ ॥ 5-30-29 ବୃନ୍ଦାରକଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠମ୍ ॥ 5-30-30 ନିକର୍ତନେଽର୍ଥାପହାରେ । ଛନ୍ନୋପଧୋ ଗୁପ୍ତଛଲଃ ॥ 5-30-32 ମୁହ୍ଯତାଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାମ୍ ॥ 5-30-40 ଶୀଘ୍ରହାରି। ବେଶସ୍ତ୍ରିଯୋ ବେଶ୍ଯାଃ ॥ 5-30-44 ଶତ୍ରୂନ୍ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ ନିଗୃହ୍ଯ ବଃ ଯୁଷ୍ମାନ୍ ଭରିଷ୍ଯେ ପୋଷଯିଷ୍ଯେ ଇତି ବ୍ରୂଯା ଇତି ଶେଷଃ ॥ 44 । 5-30-46 ମେ ମଯା କୃତାନି ବତ୍ସରଦେଯାନି ନୋ ବର୍ତଯନ୍ତି ନ ଚାଲଯନ୍ତି। ତ୍ବଦୀଯା ଅଧିକାରିଣଃ ତାନ୍ଯହଂ ଯଥା ଯଥାବତ୍ପଶ୍ଯମି ତଥୈବ ତାଂ ସିଦ୍ଧିଂ ତ୍ବଦ୍ଦତ୍ତଂ ସମ୍ଯକ୍ ପରିପାଲଯାମୀତି ଦୂତଦ୍ବାରା ମାଂ ଶ୍ରାବଯେଥା ଇତି ତଂ ନୃପଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ବ୍ରୃହୀତି ଶେଷଃ ॥ 46 ॥ 5-30-47 ଆତ୍ମନ୍ଯେବ ପ୍ରଯତନ୍ତେ ନ ତୁ କର୍ତୁଂ ଶକ୍ନୁବନ୍ତି ॥ 5-30-50 ନିତ୍ଯଃ ଅବିନାଶିଫଲଃ ॥ 50 ॥ 5-30-52 ଯୁକ୍ତିଃ ସଂଭାବନା ଏତସ୍ଯାର୍ଥସ୍ଯ ନ ବିଦ୍ଯତେ। ଶକ୍ରପୁରୀଂ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥମ୍ ॥ 52 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 031
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.31. ଅଧ୍ଯାଯଃ 031
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ସଞ୍ଜଯଂପ୍ରତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଭୀଷ୍ମଯୋରଭିବାଦନପୂର୍ବକଂ ସନ୍ଧିକରଣବିଜ୍ଞାପନନିବେଦନଚୋଦନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ତତ୍କୃତାନଯୋପେକ୍ଷଣକଥନପୂର୍ବକଂ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚକଦାନେନ ସନ୍ଧିକରଣସନ୍ଦେଶଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-31-0 (32641)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-31-0x (3433)
ଉତ ସନ୍ତମସନ୍ତଂ ବା ବାଲଂ ବୃଦ୍ଧଂ ଚ ସଞ୍ଜଯ।
ଉତାବଲଂ ବଲୀଯାଂସଂ ଧାତା ପ୍ରକୁରୁତେ ବଶେ ॥ 5-31-1 (32642)
ଉତ ବାଲାଯ ପାଣ୍ଡିତ୍ଯଂ ପଣ୍ଡିତାଯୋତ ବାଲତାମ୍।
ଦଦାତି ସର୍ବମୀଶାନଃ ପୁରସ୍ତାଚ୍ଛୁକ୍ରମୁଚ୍ଚରନ୍ ॥ 5-31-2 (32643)
ବଲଂ ଜିଜ୍ଞାସମାନସ୍ଯ ଆଚକ୍ଷୀଥା ଯଥାତଥମ୍।
ଅଥ ମନ୍ତ୍ର ମନ୍ତ୍ରଯିତ୍ବା ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ହୃଷ୍ଟବତ୍ ॥ 5-31-3 (32644)
ଗାବଲ୍ଗଣେ କୁରୂନ୍ଗତ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ମହାବଲମ୍ ।
ଅଭିବାଦ୍ଯୋପସଂଗୃହ୍ଯ ତତଃ ପୃଚ୍ଛେରନାମଯମ୍ ॥ 5-31-4 (32645)
ବ୍ରୂଯାଶ୍ଚୈନଂ ତ୍ବମାସୀନଂ କୁରୁଭିଃ ପରିବାରିତମ୍ ।
ତବୈବ ରାଜନ୍ବୀର୍ଯେଣ ସୁଖଂ ଜୀବନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-31-5 (32646)
ତବ ପ୍ରସାଦାଦ୍ବାଲାସ୍ତେ ପ୍ରାପ୍ତା ରାଜ୍ଯମରିନ୍ଦମ।
ରାଜ୍ଯେ ତାନ୍ସ୍ଥାପଯିତ୍ବାଽଗ୍ରେ ନୋପେକ୍ଷସ୍ବ ବିନଶ୍ଯତଃ ॥ 5-31-6 (32647)
ସର୍ବମପ୍ଯେତଦେକସ୍ଯ ନାଲଂ ସଞ୍ଜଯ କସ୍ଯଚିତ୍ ।
ତାତ ସଂହତ୍ଯ ଜୀବାମୋ ଦ୍ବିଷତାଂ ମା ବଶଂ ଗମଃ ॥ 5-31-7 (32648)
ତଥା ଭୀଷ୍ମଂ ଶାନ୍ତନବଂ ଭାରତାନାଂ ପିତାମହମ୍।
ଶିରସାଽଭିବଦେଥାସ୍ତ୍ବଂ ମମ ନାମ ପ୍ରକୀର୍ତଯନ୍ ॥ 5-31-8 (32649)
ଅଭିବାଦ୍ଯ ଚ ବକ୍ତବ୍ଯସ୍ତତୋଽସ୍ମାକଂ ପିତାମହଃ ।
ଭବତା ଶନ୍ତନୋର୍ବଂଶୋ ନିମଗ୍ନଃ ପୁନରୁଦ୍ଧୃତଃ ॥ 5-31-9 (32650)
ସ ତ୍ବଂ କୁରୁ ତଥା ତାତ ସ୍ବମତେନ ପିତାମହ ।
ଯଥା ଜୀବନ୍ତି ତେ ପୌତ୍ରାଃ ପ୍ରୀତିମନ୍ତଃ ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-31-10 (32651)
ତଥୈବ ବିଦୁରଂ ବ୍ରୂଯାଃ କୁରୂଣାଂ ମନ୍ତ୍ରଧାରିଣମ୍।
ଅଯୁଦ୍ଧଂ ସୌମ୍ଯ ଭାଷସ୍ବ ହିତକାମୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ॥ 5-31-11 (32652)
ଅଥ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ବ୍ରୂଯା ରାଜପୁତ୍ରମମର୍ଷଣମ୍।
ମଧ୍ଯେ କୁରୂଣାମାସୀନମନୁନୀଯ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-31-12 (32653)
ଅପାପାଂ ଯଦୁପୈକ୍ଷସ୍ତ୍ବଂ କୃଷ୍ଣାମେତାଂ ସଭାଗତାମ୍ ।
ତଦ୍ଦୁଃଖମତିତିକ୍ଷାମ ମା ବଧୀଷ୍ମ କୁରୂନିତି ॥ 5-31-13 (32654)
ଏବଂ ପୂର୍ବାପରାନ୍କ୍ଲେଶାନତିତିକ୍ଷନ୍ତ ପାଣ୍ଡବାଃ।
ବଲୀଯାଂସୋଽପି ସନ୍ତୋ ଯତ୍ତତ୍ସର୍ବଂ କୁରବୋ ବିଦୁଃ ॥ 5-31-14 (32655)
ଯନ୍ନଃ ପ୍ରବ୍ରାଜଯେଃ ସୌମ୍ଯ ଅଜିନୈଃ ପ୍ରତିବାସିତାନ୍।
ତଦ୍ଦୁଃଖମତିତିକ୍ଷାମ ମା ବଧୀଷଯ କୁରୂନିତି ॥ 5-31-15 (32656)
ଯତ୍କୁନ୍ତୀଂ ସମତିକ୍ରମ୍ଯ କୃଷ୍ଣାଂ କେଶେଷ୍ବଧର୍ଷଯତ୍।
ଦୁଃଶାସନସ୍ତେଽନୁମତେ ତଚ୍ଚାସ୍ମାଭିରୁପେକ୍ଷିତମ୍ ॥ 5-31-16 (32657)
ଅଥୋଚିତଂ ସ୍ବକଂ ଭାଗଂ ଲଭେମହି ପରନ୍ତପ।
ନିବର୍ତଯ ପରଦ୍ରବ୍ଯାଦ୍ବୁଦ୍ଧିଂ ଗୃଦ୍ଧାଂ ନରର୍ଷଭ ॥ 5-31-17 (32658)
ଶାନ୍ତିରେବଂ ଭବେଦ୍ରାଜନ୍ପ୍ରୀତିଶ୍ଚୈବ ପରସ୍ପରମ୍ ।
ରାଜ୍ଯୈକଦେଶମପି ନଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛ ଶମମିଚ୍ଛତାମ୍ ॥ 5-31-18 (32659)
ଅବିସ୍ଥଲଂ ବୃକସ୍ଥଲଂ ମାକନ୍ଦୀଂ ବାରଣାବତମ୍।
ଅବସାନଂ ଭବତ୍ବତ୍ର କିଂଚିଦେକଂ ଚ ପଞ୍ଚମମ୍ ॥ 5-31-19 (32660)
ଭ୍ରାତୄଣାଂ ଦେହି ପଞ୍ଚାନାଂ ପଞ୍ଚ ଗ୍ରାମାନ୍ସୁଯୋଧନ।
ଶାନ୍ତିର୍ନୋସ୍ତୁ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ଜ୍ଞାତିଭିଃ ସହ ସଞ୍ଜଯ॥ 5-31-20 (32661)
ଭ୍ରାତା ଭ୍ରାତରମନ୍ବେତୁ ପିତା ପୁତ୍ରେଣ ଯୁଜ୍ଯତାମ୍।
ସ୍ମଯମାନାଃ ସମାଯାନ୍ତୁ ପାଞ୍ଚାଲାଃ କୁରୁଭିଃ ସହ ॥ 5-31-21 (32662)
ଅକ୍ଷତାନ୍କୁରୁ ପାଞ୍ଚାଲାନ୍ପଶ୍ଯେଯମିତି କାମଯେ।
ସର୍ବେ ସୁମନସସ୍ତାତ ଶାମ୍ଯାଯ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-31-22 (32663)
ଅଲମେବ ଶମାଯାସ୍ମି ତଥା ଯୁଦ୍ଧାଯ ସଞ୍ଜଯ।
ଧର୍ମାର୍ଥଯୋରଲଂ ଚାହଂ ମୃଦବେ ଦାରୁଣାଯ ଚ ॥ ॥ 5-31-23 (32664)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଏକତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-31-1 ସନ୍ତଂ ସାଧୁମ୍। ଅସନ୍ତଂ ଦୁଷ୍ଟମ୍ । ଧାତା ଈଶ୍ବରଃ ॥ 1 ॥ 5-31-2 ଶୁକ୍ରଂ ବୀଜଭୂତଂ ପ୍ରାଚୀନଂ କର୍ମ ଉଚ୍ଚରନ୍ ଉଦ୍ଦୀପଯନ୍ ॥ 2 ॥ 5-31-7 ସର୍ବଂ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡମ୍। ସଂହତ୍ଯ ଏକୀଭୂଯ ॥ 7 ॥ 5-31-13 ଅତିତିକ୍ଷାମ କ୍ଷାନ୍ତବନ୍ତୋ ବଯମ୍ ତତ୍ର ହେତୁଃ ମାଂ ବଧୀଷ୍ମେତି ॥ 13 ॥ 5-31-17 ଗୃଦ୍ଧାଂ ଲୁବ୍ଧାମ୍ ॥ 17 ॥ 5-31-18 ଅବସାନଂ ବସତିସ୍ଥାନମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 032
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.32. ଅଧ୍ଯାଯଃ 032
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପାଣ୍ଡବାନୁଜ୍ଞାତେନ ସଞ୍ଜଯେନ ରାତ୍ରୌ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମୁପଗମ୍ଯ ଅଭିବାଦନପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରକୃତକୁଶଲପ୍ରଶ୍ନାଦିକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ବିଗର୍ହ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରବତ୍ତନସ୍ଯ ଶ୍ବଃକଥନକଥନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବଭବନଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ।
` ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପାର୍ଥୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ଉବାଚ ସଞ୍ଜଯଂ ତତ୍ର ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଶୃଣ୍ବତଃ ॥ 5-32-1 (32665)
ପିତାମହଂ ଶାନ୍ତନବଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ସଞ୍ଜଯ।
ଦ୍ରୋଣଂ ସପୁତ୍ରଂ ଶଲ୍ଯଂ ଚ ମହାରାଜଂ ଚ ବାହ୍ଲିକମ୍ ॥ 5-32-2 (32666)
ବିକର୍ଣଂ ସୋମଦତ୍ତଂ ଚ ଶକୁନିଂ ଚୈବ ସୌବଲମ୍ ।
ବିବିଂଶତିଂ ଚିତ୍ରସେନଂ ଜଯତ୍ସେନଂ ଚ ସଞ୍ଜଯ ।
ଭଗଦତ୍ତଂ ତଥା ଚୈବ ଶୂରଂ ରଣକୃତାଂ ବରମ୍ ॥ 5-32-3 (32667)
ଯେ ଚାପ୍ଯନ୍ଯେ କୁରବସ୍ତତ୍ର ସନ୍ତି
ରାଜାନଶ୍ଚେଦ୍ଭୂମିପାଲାଃ ସମେତାଃ।
ଯୁଯୁତ୍ସବଃ ସୈନ୍ଧବାଃ ପାର୍ଥିବାଶ୍ଚ
ସମାନୀତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସୂତ ॥ 5-32-4 (32668)
ଯଥାନ୍ଯାଯଂ କୁଶଲଂ ବନ୍ଦନଂ ଚ
ସମାଗମେ ମଦ୍ବଚନେନ ବାଚ୍ଯାଃ।
ତତୋ ବ୍ରୂଯାଃ ସଞ୍ଜଯ ରାଜମଧ୍ଯେ
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପାପକୃତାଂ ପ୍ରଧାନମ୍ ॥ 5-32-5 (32669)
ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯସ୍ତଂ
ତତୋଽର୍ଥବଦ୍ଧର୍ମବଚ୍ଚାପି ପାର୍ଥଃ ।
ଉବାଚ ବାକ୍ଯଂ ସ୍କବଜନପ୍ରହର୍ଷଂ
ବିତ୍ରାସନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାତ୍ମଜାନାମ୍ ॥ 5-32-6 (32670)
ଅର୍ଜୁନେନ ସମାଦିଷ୍ଟସ୍ତଥେତ୍ସୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ସଞ୍ଜଯଃ।
ପାର୍ଥାନାମନ୍ତ୍ରଯାମାସ କେଶବଂ ଚ ଯଶସ୍ବିନମ୍ ॥' 5-32-7 (32671)
ଅନୁଜ୍ଞାତଃ ପାଣ୍ଡବେନ ପ୍ରଯଯୌ ସଞ୍ଜଯସ୍ତଦା।
ଶାସନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯକ ସର୍ବଂ କୃତ୍ବା ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-32-8 (32672)
` ତଦା ତୁ ସଞ୍ଜଯଃ କ୍ଷିପ୍ରମେକାହେନ ପରନ୍ତପଃ।
ଯାତି ସ୍ମ ହାସ୍ତିନପୁରଂ ନିଶାକାଲେ ପରନ୍ତପ ॥' 5-32-9 (32673)
ସଂପ୍ରାପ୍ଯ ହାସ୍ତିନପୁରଂ ଶୀଘ୍ରମଶ୍ବୈର୍ମହାଜବୈଃ।
ଅନ୍ତଃପୁରଂ ସମାସ୍ଥାଯ ଦ୍ବାଃସ୍ଥଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-32-10 (32674)
ଆଚକ୍ଷ୍ବ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାସ୍ଯ ଦ୍ବାଽସ୍ଥ ମାଂ ସମୁପାଗତମ୍।
ସକାଶାତ୍ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ସଞ୍ଜଯଂ ମାଚିରଂ କୃଥାଃ ॥ 5-32-11 (32675)
.....ର୍ତି ଚେଦଭିବଦେସ୍ତ୍ବଂ ହି ଦ୍ବାଃସ୍ଥ
.....ବିଶେଯଂ ବିଦିତୋ ଭୂମିପସ୍ଯ।
.....ଦ୍ଯମତ୍ରାତ୍ଯଯିକଂ ହି ମେଽସ୍ତି
..... ସ୍ଥୋଽଥ ଶ୍ରୁତ୍ବା ନୃପତିଂ ଜଗାଦ ॥ 5-32-12 (32676)
ଦ୍ବାଃସ୍ଥ ଉବାଚ। 5-32-13x (3434)
ସଞ୍ଜଯୋଽଯଂ ଭୂମିପତେ ନମସ୍ତେ
ଦିଦୃକ୍ଷଯା ଦ୍ବାରମୁପାଗତସ୍ତେ।
ପ୍ରାପ୍ତୋ ଦୂତଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସକାଶାତ୍
ପ୍ରଶାଧି ରାଜନ୍କିମଯଂ କରୋତୁ ॥ 5-32-13 (32677)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-23-14x (3435)
ଆଚକ୍ଷ୍ବ ମାଂ କୁଶଲିନଂ କଲ୍ପମସ୍ମୈ
ପ୍ରବେଶ୍ଯତାଂ ସ୍ବାଗତଂ ସଞ୍ଜଯାଯ
ନ ଚାହମେତସ୍ଯ ଭବାମ୍ଯକଲ୍ପଃ
ସ ମେ କସ୍ମାଦ୍ଦ୍ବାରି ତେଷ୍ଠେଚ୍ଚ ସକ୍ତଃ ॥ 5-32-14 (32678)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-23-15x (3436)
ତତଃ ପ୍ରବିଶ୍ଯାନୁମତେ ନୃପସ୍ଯ
ମହଦ୍ବେଶ୍ମ ପ୍ରାଜ୍ଞଶୂରାର୍ଯଗୁପ୍ତମ୍।
ସିଂହାସନସ୍ଥଂ ପାର୍ଥିବମାସସାଦ
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ସୂତପୁତ୍ରଃ ॥ 5-32-15 (32679)
ସଂଜଯ ଉବାଚ। 5-32-16x (3437)
ସଞ୍ଜଯୋଽହଂ ଭୂମିପତେ ନମସ୍ତେ
ପ୍ରାପ୍ତୋଽସ୍ମି ଗତ୍ବା ନରଦେବ ପାଣ୍ଡବାନ୍।
ଅଭିବାଦ୍ଯ ତ୍ବାଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରୋ ମନସ୍ବୀ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ କୁଶଲଂ ଚାନ୍ବପୃଚ୍ଛତ୍ ॥ 5-32-16 (32680)
ସ ତେ ପୁତ୍ରାନ୍ପୃଚ୍ଛତି ପ୍ରୀଯମାଣଃ
କଚ୍ଚିତ୍ପୁତ୍ରୈଃ ପ୍ରୀଯସେ ନପ୍ତୃଭିଶ୍ଚ।
ତଥା ସୁହୃଦ୍ଭିଃ ସଚିବୈଶ୍ଚ ରାଜନ୍
ଯେ ଚାପି ତ୍ବାମୁପଜୀବନ୍ତି ତୈଶ୍ଚ ॥ 5-32-17 (32681)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-32-18x (3438)
ଅଭିନନ୍ଦ୍ଯ ତ୍ବାଂ ତାତ ବଦାମି ସଞ୍ଜଯ
ଅଜାତଶତ୍ରୁଂ ଚ ସୁଖେନ ପାର୍ଥମ୍।
କଚ୍ଚିତ୍ସ ରାଜା କୁଶଲୀ ସପୁତ୍ରଃ
ସହାମାତ୍ଯଃ ସାନୁଜଃ କୌରବାଣାମ୍ ॥ 5-32-18 (32682)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-32-19x (3439)
ସହାମାତ୍ଯ କୁଶଲୀ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରୋ
ବୁଭୂଷତେ ଯଚ୍ଚ ତେଽଗ୍ରେ ତ୍ମନାଽଭୂତ୍
ନିର୍ଣୀକ୍ତଧର୍ମାର୍ଥକରୋ ମନସ୍ବୀ
ବହୁଶ୍ରୁତୋ ଦୃଷ୍ଟିମାଞ୍ଶୀଲବାଂଶ୍ଚ ॥ 5-32-19 (32683)
ପରୋ ଧର୍ମଃ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯାନୃଶଂସ୍ଯଂ
ଧର୍ମଃ ପରୋ ବିତ୍ତଚଯାନ୍ମତୋଽସ୍ଯ।
ସୁଖପ୍ରିଯେଽଧର୍ମହୀନେଽନପାର୍ଥେ
ନୁ ରୁଧ୍ଯତେ ଭାରତ ତସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିଃ ॥ 5-32-20 (32684)
ପରପ୍ରଯୁକ୍ତଃ ପୁରଷୋ ବିଚେଷ୍ଟତେ
ସୂତ୍ରପ୍ରୋତା ଦାରୁମଯୀବ ଯୋଷା।
ଇମଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନିଯମଂ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ
ମନ୍ଯେ ପରଂ କର୍ମ ଦୈବଂ ମନୁଷ୍ଯାତ୍ ॥ 5-32-21 (32685)
ଇମଂ ଚ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତବ କର୍ମ ଦୋଷଂ
ପାପୋଦର୍କଂ ଘୋରମବର୍ଣରୂପମ୍।
ଯାବତ୍ପରଃ କାମଯତେଽତିବେଲଂ
ତାବନ୍ନରୋଽଯଂ ଲଭତେ ପ୍ରଶଂସାମ୍ ॥ 5-32-22 (32686)
ଅଜାତଶତ୍ରୁସ୍ତୁ ବିହାଯ ପାପଂ
ଜୀର୍ଣାଂ ତ୍ବଚଂ ସର୍ପ ଇବାସମର୍ଥାମ୍।
ବିରୋଚତେ ହ୍ଯାର୍ଯବୃତ୍ତେନ ବୀରୋ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ତ୍ବଯି ପାପଂ ବିସୃଜ୍ଯ ॥ 5-32-23 (32687)
ହନ୍ତାତ୍ମନଃ କର୍ମ ନିବୋଧ ରାଜନ୍
ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତାଦାର୍ଯବୃତ୍ତାଦପେତମ୍ ।
ଉପକ୍ରୋଶଂ ଚେହ ଗତୋଽସି ରାଜନ୍
ଭୂଯଶ୍ଚ ପାପଂ ପ୍ରସଜେଦମୁତ୍ର ॥ 5-32-24 (32688)
ସ ତ୍ବମର୍ଥଂ ସଂଶଯିତଂ ବିନା ତୈ-
ରାଶଂସସେ ପୁତ୍ରବଶାନୁଗୋଽସ୍ଯ।
ଅଧର୍ମଶବ୍ଦଶ୍ଚ ମହାନ୍ପୃଥିବ୍ଯାଂ
ନେଦଂ କର୍ମ ତ୍ବତ୍ସମଂ ଭାରତାଗ୍ର୍ଯ॥ 5-32-25 (32689)
ହୀନପ୍ରଜ୍ଞୋ ଦୌଷ୍କୁଲେଯୋ ନୃଶଂସୋ
ଦୀର୍ଘଂ ବୈରୀ କ୍ଷତ୍ରବିଦ୍ଯାସ୍ବଧୀରଃ।
ଏବଂଧର୍ମାନାପଦଃ ସଂଶ୍ରଯେଯୁ-
ର୍ହୀନବୀର୍ଯୋ ଯଶ୍ଚ ଭବେଦଶିଷ୍ଟଃ ॥ 5-32-26 (32690)
କୁଲେ ଜାତୋ ବଲବାନ୍ଯୋ ଯଶସ୍ବୀ।
ବହୁଶ୍ରୁତଃ ସୁଖଜୀବୀ ଯତାତ୍ମା।
ଧର୍ମାଧର୍ମୌ ଗ୍ରଥିତୌ ଯୋ ବିଭର୍ତି
ସ ହ୍ଯସ୍ଯ ଦିଷ୍ଟସ୍ଯ ବଶାଦୁପୈତି ॥ 5-32-27 (32691)
କଥଂ ହି ମନ୍ତ୍ରାଗ୍ର୍ଯଧରୋ ମନୀଷୀ
ଧର୍ମାର୍ଥଯୋରାପଦି ସଂପ୍ରଣେତା।
ଏବମୁକ୍ତଃ ସର୍ବମନ୍ତ୍ରୈରହୀନୋ
ନରୋ ନୃଶଂସଂ କର୍ମ କୁର୍ଯାଦମୂଢଃ ॥ 5-32-28 (32692)
ତବ ହ୍ଯମୀ ମନ୍ତ୍ରବିଦଃ ସମେତ୍ଯ
ସମାସତେ କର୍ମସୁ ନିତ୍ଯଯୁକ୍ତାଃ ।
ତେଷାଂମଯଂ ବଲବାନ୍ନିଶ୍ଚଯଶ୍ଚ
କୁରୁକ୍ଷଯେ ନିଯମେନୋଦପାଦି॥ 5-32-29 (32693)
ଅକାଲିକଂ କୁରବୋ ନାଭବିଷ୍ଯନ୍
ପାପେନ ଚେତ୍ପାପମଜାତଶତ୍ରୁଃ
ଇଚ୍ଛେଞ୍ଜାତୁ ତ୍ବଯି ପାପଂ ବିସୃଜ୍ଯ
ନିନ୍ଦା ଚେଯଂ ତବ ଲୋକେଽଭବିଷ୍ଯତ୍ ॥ 5-32-30 (32694)
କିମନ୍ଯତ୍ର ବିଷଯାଦୀଶ୍ବରାଣାଂ
ଯତ୍ର ପାର୍ଥଃ ପରଲୋକଂ ସ୍ମ ଦ୍ରୁଷ୍ଟୁମ୍ ।
ଅତ୍ଯକ୍ରାମତ୍ସ ତଥା ସଂମତଃ ସ୍ଯା-
ନ୍ନ ସଂଶଯୋ ନାସ୍ତି ମନୁଷ୍ଯକାରଃ ॥ 5-32-31 (32695)
ଏତାନ୍ଗୁଣାନ୍କର୍ମକୃତାନବେକ୍ଷ୍ଯ
ଭାବାଭାବୌ ବର୍ତମାନାବନିତ୍ଯୌ।
ବଲିର୍ହି ରାଜା ପାରମବିନ୍ଦମାନୋ
ନାନ୍ଯତ୍କାଲାତ୍କାରଣଂ ତତ୍ର ମେନେ ॥ 5-32-32 (32696)
ଚକ୍ଷୁଃଶ୍ରୋତ୍ରେ ନାସିକା ତ୍ବକ୍ ଚ ଜିହ୍ବା
ଜ୍ଞାନସ୍ଯୈତାନ୍ଯାଯତନାନି ଜନ୍ତୋଃ।
ତାନି ପ୍ରୀତାନ୍ଯେବ ତୃଷ୍ଣାକ୍ଷଯାନ୍ତେ
ତାନ୍ଯବ୍ଯଥୋ ଦୁଃଖହୀନଃ ପ୍ରଣୁଦ୍ଯାତ୍ ॥ 5-32-33 (32697)
ନତ୍ବେବ ମନ୍ଯେ ପୁରୁଷସ୍ଯ କର୍ମ
ସବର୍ତତେ ସୁପ୍ରଯୁକ୍ତଂ ଯଥାବତ୍।
ମାତୁଃ ପିତୁଃ କର୍ମଣାଭିପ୍ରସୂତଃ
ସଂବର୍ଧତେ ବିଧିବଦ୍ଭୋଜନେନ ॥ 5-32-34 (32698)
ପ୍ରିଯାପ୍ରିଯେ ସୁଖଦୁଃଖେ ଚ ରାଜ-
ନ୍ନିନ୍ଦାପ୍ରଶଂସେ ଚ ଭଜନ୍ତ ଏବ।
ପରସ୍ତ୍ବେନଂ ଗର୍ହଯତେଽପରାଧେ
ପ୍ରଶଂସତେ ସାଧୁବୃତ୍ତଂ ତମେବ ॥ 5-32-35 (32699)
ସ ତ୍ବାଂ ଗର୍ହେ ଭାରତାନାଂ ବିରୋଧା-
ଦନ୍ତୋ ନୂନଂ ଭବିତାଽଯଂ ପ୍ରଜାନାମ୍ ।
ନୋଚେଦିଦଂ ତବ କର୍ମାପରାଧାତ୍
କୁରୂନ୍ଦହେତ୍କୃଷ୍ଣବର୍ତ୍ସେବ କକ୍ଷମ୍ ॥ 5-32-36 (32700)
ତ୍ବମେବୈକୋ ଜାତୁ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ରାଜନ୍
ବଶଂ ଗତ୍ବା ସର୍ବଲୋକେ ନେରନ୍ଦ୍ର।
କାମାତ୍ମନଃ ଶ୍ଲାଘନୋ ଦ୍ଯୂତକାଲେ
ନାଗାଃ ଶମଂ ପଶ୍ଯ ବିପାକମସ୍ଯ ॥ 5-32-37 (32701)
ଅନାପ୍ତାନାଂ ସଙ୍ଗ୍ରହାତ୍ତ୍ବଂ ନରେନ୍ଦ୍ର
ତଥାଽଽପ୍ତାନାଂ ନିଗ୍ରହାଚ୍ଚୈବ ରାଜନ୍।
ଭୂମିଂ ସ୍ଫୀତାଂ ଦୁର୍ବଲତ୍ବାଦନନ୍ତା-
ମଶକ୍ତସ୍ତ୍ବଂ ରକ୍ଷିତୁଂ କୌରବେଯ ॥ 5-32-38 (32702)
ଅନୁଜ୍ଞାତୋ ରଥବେଗାବଧୂତଃ
ଶ୍ରାନ୍ତୋଽଭିପଦ୍ଯେ ଶଯନଂ ନୃସିଂହ ।
ପ୍ରାତଃ ଶ୍ରୋତାରଃ କୁରବଃ ସଭାଯା-
ମଜାତଶତ୍ରୋର୍ବଚନଂ ସମେତାଃ ॥ 5-32-39 (32703)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-32-40x (3440)
ଅନୁଜ୍ଞାତୋଽସ୍ଯାବସଥଂ ପରେହି
ପ୍ରପଦ୍ଯସ୍ବ ଶଯନଂ ସୂତପୁତ୍ର।
ପ୍ରାତଃ ଶ୍ରୋତାରଃ କୁରବଃ ସଭାଯା-
ମଜାତଶତ୍ରୋର୍ବଚନଂ ତ୍ବଯୋକ୍ତମ୍ ॥ ॥ 5-32-40 (32704)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବାତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ॥ ସମାପ୍ତଂ ଚେଦଂ ସଞ୍ଜଯଯାନପର୍ବ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-32-8 ...... ଗଚ୍ଛେତ୍ଯୁକ୍ତଃ ॥ 8 ॥ 5-32-12 ଆତ୍ଯଯିକଂ ଆବଶ୍ଯକମ୍ ॥ 12 ॥ 5-32-14 କଲ୍ପଂ ଦୃଢମ୍। ଅକଲ୍ପଃ ଦର୍ଶନେ ଅସମର୍ଶ୍ରଃ । ସକ୍ତଃ ନିରୁଦ୍ଧଃ ॥ 5-32-15 ପ୍ରାଜ୍ଞାଃ ଶୂରାଃ ଆର୍ଯାଃ ସାଧବଶ୍ଚ ତୈର୍ଗୁପ୍ତମ୍ ॥ 5-32-17 ନପ୍ତୁଭିଃ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରୈଃ ॥ 5-32-18 ଅଜାତଶତ୍ରୁଂ ସୁଖେନ ଅଭିନନ୍ଦ୍ଯ ତ୍ବାଂ ପ୍ରତି ବଦାମି ॥ 5-32-19 ତେ ତବ ଅଗ୍ରେ ଯତ୍ ତ୍ମନଃ ଆତ୍ମନଃ ରାଜ୍ଯଧନାଦିକଂ ଅଭୂତ୍ ତତ୍ ବୁଭୂଷତେ ପ୍ରାପ୍ତୁମିଚ୍ଛତି। ନିର୍ଣିକ୍ତୌ ଦୋଷମଲହୀନୌ ଧର୍ମାର୍ଥୌ କରୋତୀତି ସ ତଥା। ମନସ୍ବୀ ଉଦାରଃ । ଦୃଷ୍ଟିମାନ୍ କ୍ରାନ୍ତଦର୍ଶୀ ॥ 5-32-20 ପରୋ ମୁଖ୍ଯଃ। ଆନୃଶଂସ୍ଯଂ ଦଯା ତତଃ ରୋଷଽମୁଖ୍ଯଃ ବିତ୍ତଚଯାତ୍ ଜାତ ଇତି ଶେଷଃ। ବିତ୍ତସାଧ୍ଯଃ ସଜ୍ଞଦାନାଦିଃ। କିଂଚ ତସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିଃ ଅନପାର୍ଥେ ନ ଅପାର୍ଥେ ନିଷ୍ପ୍ରଯୋଜନେ ସପ୍ରଯୋଜନେ ସୁଖପ୍ରିଯେ। ସଂଧିରାର୍ଷଃ। ନୁ ନିଶ୍ଚିତଂ । ରୁଧ୍ଯତେ ଅନୁରୁଧ୍ଯତେ। ଅନ୍ନାଦିଜଂ ଦେହପୁଷ୍ଟିସୁଖଂ ପୁତ୍ରାଦି ପ୍ରିଯଂ ଚ ସ ପରୋପକାରାର୍ଥମେବାନୁରୁଧ୍ଯତେ ନ କାମକାରେଣେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-32-21 ପରେଣ ଈଶ୍ବରେଣ ପ୍ରଯୁକ୍ତଃ। ନିଯମଂ ନିଗ୍ରହଂ ମନୁଷ୍ଯାତ୍ ମନୁଷ୍ଯାକାରାତ୍ ଦୈବଂ ଐଶ୍ବରଂ କର୍ମ ପରଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ମନ୍ଯେ ॥ 5-32-22 ଅବର୍ଣରୂପଂ ଅବର୍ଣନୀଯରୂପଂ ଅବାଚ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ। ଯାବତ୍ପରଃ ଉତ୍କୃଷ୍ଟଃ ଶତ୍ରୁଃ କାମଯତେ ତିଷ୍ଠତ୍ବଯଂ କଂଚିତ୍କାଲମିତୀଚ୍ଛତି ତାବଦପରୋ ନରଃ ପ୍ରଶଂସା ଲଭତେ ॥ 5-32-25 ତୈର୍ବିନା ଏକାକିନା ସଂଶଯିତଂ ଦୁର୍ଲଭମପି ଆଶଂସସେ ପ୍ରାପ୍ତୁମ୍। ଅସ୍ଯ ତବ ମହାନ୍ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଅଧର୍ମଶବ୍ଦୋଽକୀର୍ତିର୍ଭବେତ୍। ତ୍ବତ୍ସମଂ ତବ ଯୁକ୍ତମ୍ ॥ 5-32-26 ଏବଂଧର୍ମାନ୍ ଈଦୃଶଧର୍ମଯୁକ୍ତାନ୍ ପୁରୁଷାନ୍ ॥ 5-32-27 ସହି ସ ଏବ ଦିଷ୍ଟସ୍ଯ ବଶାତ୍ ଭାଗ୍ଯବଶାତ୍ ଅସ୍ଯ କୁଲେଜାତତ୍ବାଦିଗୁଣଜାତସ୍ଯ । କର୍ମଣି ଷଷ୍ଟୀ। ଇଦଂ ଗୁଣଷଟ୍କମୁପୈତି ପ୍ରାପ୍ନୋତି । ତ୍ବଂ ତୁ କୁଲେ ଜାତୋପି କେବଲଂ ଅନୃତୋପଜୀବିତ୍ବାତ୍ ଗୁଣାନତ୍ରହୀନୋଽସୀତି ଭାବଃ ॥ 5-32-28 ମନ୍ତ୍ର ଏବ ଅଗ୍ର୍ଯଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଯେଷାଂ ତେ ମନ୍ତ୍ରାଗ୍ର୍ଯଃ ଭୀଷ୍ମାଦଯଃ ତେଷାଂ ଧରୋ ଧର୍ତା। ତୈରେବଂ ଉକ୍ତରୀତ୍ଯା ଦ୍ଯୂତଂ ମା କୁର୍ବିତ୍ଯୁକ୍ତଃ କଥଂ ନୃଶଂସଂ କର୍ମ ପାଣ୍ଡବପ୍ରବ୍ରାଜନଂ କୁର୍ଯାନ୍ନ କଥମପୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-32-29 ଅମୀ କର୍ଣାଦଯଃ । ତେଷାଂ କୁରୁକ୍ଷଯେ କୁରୁକ୍ଷଯନିମିତ୍ତଂ ଅଯଂ ରାଜ୍ଯଂ ନ ଦେଯମିତି ନିଶ୍ଚଯଃ ନିଯମେନ ଉଦପାଦି ଉତ୍ପନ୍ନଃ ॥ 5-32-30 ଅକାଲିକଂ ଅକସ୍ମାଦେବ କୁରବୋ ନାଭବିଷ୍ଯନ୍ ନଷ୍ଟାଃସ୍ଯୁଃ। ତବ ପାପେନ କର୍ମଣା ପ୍ରେରିତୋଽଜାତଶତ୍ରୁଃ ତ୍ବଯି ପାପଂ ଇଚ୍ଛେଚ୍ଚେତ୍। ନନ୍ବେବଂ ତର୍ହି ତସ୍ଯ ଗୋତ୍ରବଧଦୋଷଃ ସ୍ଯାଦିତ୍ଯାଶଙ୍କ୍ଯାହ ତ୍ବଯୀତି। ସ୍ବନାଶହେତୁଂ ଅଧର୍ମଂ କୁର୍ବତି ତ୍ବଯି ଚୋରେ ଇବ ପାପଂ ବିସୃଜ୍ଯ ରାଦା ନିଷ୍ପାପୋଽନିନ୍ଦ୍ଯଶ୍ଚ ସ୍ଯାଦିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-32-31 ଈଶ୍ବରାଣାଂ ଦେବାନାଂ ବିଷଯାଦନ୍ଯତ୍ର କିମ୍। ସର୍ବଂ ଦେବାଧୀନମିତ୍ଯର୍ଥଃ। ଯତ୍ର ଯତଃ ପାର୍ଥୋଽର୍ଜୁନଃ ପରଲୋକଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଅତ୍ଯକ୍ରାମତ୍। ଇମଂ ଲୋକଂ ସଶରୀର ଏବ ତ୍ଯକ୍ତବାନ୍। ସ ତାଦୃଶଃ ନାରଦାଦିବଦୁଭଯଲୋକସଂଚାରଯୋଗ୍ଯତ୍ବେନ ସାଧୂନାଂ ସଂମତୋଽପି ଯଦି ତଥା ବନବସେନ କ୍ଲେଶସହଃ ସ୍ଯାତ୍ ତଦା ମନୁଷ୍ଯକାରୋ ନାସ୍ତୀତ୍ଯସ୍ମିନ୍ନର୍ଥେ ସଂଶଯୋ ନ ॥ 5-32-32 ଏତାନିତି। ଏତାନ୍ ଶୌର୍ଯାଂଦୀନ୍ ଗୁଣାନ୍ କର୍ମକୃତାନ୍କର୍ମାନୁସାରେଣ ବୃଦ୍ଧିହ୍ରାଯଯୁକ୍ତାନ୍ ଅବେକ୍ଷ୍ଯ ଅତ ଏବ ଭାବାଭାବୌ ଐଶ୍ବର୍ଯାନୈଶ୍ବର୍ଯେ ଅନିତ୍ଯୌ ଆଗମାପାଯିନୌ ଚ ଅବେକ୍ଷ୍ଯ ବଲିରାଜା ପୂର୍ବପୂର୍ବକର୍ମକାରଣପାରଂ ଅନ୍ତଂ ଅବିନ୍ଦମାନଃ ସନ୍ କାଲାତ୍ ଈଶ୍ବରାଦନ୍ଯତ୍କାରଣଂ ଅଭ୍ଯୁଦଯାଦିହେତୁରନ୍ଯତ୍କିଂଚିନ୍ନାସ୍ତୀତି ମେନେ ॥ 32 ॥ 5-32-33 ଅତଃ ସର୍ବସ୍ଯ ଦେବାଯତ୍ତତ୍ବାତ୍ ତୃଷ୍ଣାକ୍ଷଯେଣୈବ ଇନ୍ଦ୍ରିଯପ୍ରୀତିଃ ସଂପାଦନୀଯା ନତୁ ନାନାଯତ୍ନସାଧ୍ଯତତ୍ତଦ୍ବୀଷଯସମର୍ପଣେନେତ୍ଯାହ ଚକ୍ଷୁରିତି। ନନୁ ସ୍ବସ୍ବବିଷଯାଲାଭେ ତେଷାଂ କଥଂ ପ୍ରୀତିଃ ସ୍ଯାଦିତ୍ଯାଶଙ୍କ୍ଯ ତାନି ନିରୋଧାନ୍ଯେବେତ୍ଯାହ ତାନୀତି। ଅବ୍ଯଥଃ ଲାଭାଲାଭାଦୌ ବୈଷମ୍ଯହୀନଃ ପ୍ରଣୁଦ୍ଯାତ୍ ସ୍ବସ୍ବଗୋଚରେଭ୍ଯୋ ନିବର୍ତଯେତ୍ ॥ 5-32-34 ଏତଦ୍ଦୂଷଯତି ନତ୍ବିତି। ଏବ ପ୍ରାପ୍ତେ ସତି ଅନ୍ଯେ ଆହୁଃ। ତଦେବାହ ପୁରୁଷସ୍ଯେତି। ସଂବର୍ତତେ ସମ୍ଯକ୍ ଫଲବତ୍ ବର୍ତତେ। ତଦେବାହ ମାତୁରିତି। କର୍ମାଭାବେ ଜନ୍ମବୃଦ୍ଧୀ ନ ସ୍ଯାତାମିତ୍ଯର୍ଥଃ 5-32-36 କିଂଚ ନୋଚେଦିତି। ଇଯଂ ମଯା ଉଚ୍ଯମାନଂ କର୍ମ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯୋ ରାଜ୍ଯାଂଶପ୍ରଦାନାତ୍ମକଂ ତବ ନୋଚେତ୍ ସଂମତମିତି ଶେଷଃ। ତର୍ହି ତବାପରାଧାତ କୃଷ୍ଣବର୍ତ୍ମାଗ୍ନିଃ କକ୍ଷଂ ଯଥା ଦହତି ଏବଂ କୃଷ୍ଣବର୍ତ୍ମା କୃଷ୍ଣ ଏବ ମାର୍ଗ ଇବ ସୁଖପ୍ରାପକୋ ଯସ୍ଯ ସ କୃଷ୍ଣବର୍ତ୍ମାଽର୍ଜୁନଃ କୁରୂନ୍ ଦହେଦିତ୍ଯାବୃତ୍ତ୍ଯା ଯୋଜ୍ଯମ୍ ॥ 5-32-37 ଶ୍ଲାଘନଃ ଆତ୍ମାନଂ କୃତାର୍ଥଂ ମନ୍ବାନଃ। ନାଗାଃ ନ ଗତବାନସି ॥ 5-32-38 ଅନାପ୍ତାନାଂ କର୍ଣାଦୀନାମ୍ । ଆପ୍ତାନାଂ ବିଦୁରାଦୀନାମ୍। ନିଗ୍ରହାତ୍ ଦୂରୀକରଣାତ୍॥ 5-32-39 ଅବଧୂତସ୍ତିରସ୍କୃତଃ । ଅତ ଏବ ଶ୍ରାନ୍ତଃ। ପ୍ରପଦ୍ଯେ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାମ୍ ॥ 5-32-40 ଆବସଥଂ ଗୃହମ୍। ପରେହି ଗଚ୍ଛ। ପ୍ରପଦ୍ଯସ୍ବ ସେବସ୍ବ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 033
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.33. ଅଧ୍ଯାଯଃ 033
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ରାତ୍ରୌ ବିଦୁରାନଯନମ୍ ॥ 1 ॥ ଚିନ୍ତଯା ପ୍ରଜାଗରଂଗତେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନାଦିସୁଖୋପାଯପ୍ରଶ୍ନେ ବିଦୁରେଣ ନୀତିକଥନ ପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯୋ ରାଜ୍ଯଦାନସ୍ଯ ତଦୁପାଯତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-33-0 (32705)
ବୈଶଂପାନଯ ଉବାଚ। 5-33-0x (3441)
ଦ୍ବାଃସ୍ଥଂ ପ୍ରାହ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହୀପତିଃ ।
ବିଦୁରଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ତମିହାନଯ ମା ଚିରମ୍ ॥ 5-33-1 (32706)
ପ୍ରହିତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୂତଃ କ୍ଷତ୍ତାରମବ୍ରବୀତ୍ ।
ଈଶ୍ବରସ୍ତ୍ବାଂ ମହାରାଜୋ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ଦିଦୃକ୍ଷତି ॥ 5-33-2 (32707)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ବିଦୁରଃ ପ୍ରାପ୍ଯ ରାଜନିବେଶନମ୍ ।
ଅବ୍ରବୀଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ଦ୍ବାଃସ୍ଥଂ ମାଂ ପ୍ରତିବେଦଯ ॥ 5-33-3 (32708)
ଦ୍ବାଃସ୍ଥ ଉବାଚ। 5-33-4x (3442)
ବିଦୁରୋଽଯମନୁପ୍ରାପ୍ତୋ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତବ ଶାସନାତ୍।
ଦ୍ରୁଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛତି ତେ ପାଦୌ କିଂ କରୋତୁ ପ୍ରଶାଧି ମାମ୍ ॥ 5-33-4 (32709)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-33-5x (3443)
ପ୍ରବେଶଯ ମହାପ୍ରଜ୍ଞଂ ବିଦୁରଂ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନମ୍ ।
ଅହଂ ହି ବିଦୁରସ୍ଯାସ୍ଯ ନାକଲ୍ପୋ ଜାତୁ ଦର୍ଶନେ ॥ 5-33-5 (32710)
ଦ୍ବାଃସ୍ଥ ଉବାଚ। 5-33-6x (3444)
ପ୍ରବିଶାନ୍ତଃପୁରଂ କ୍ଷତ୍ତର୍ମହାରାଦଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ।
ନ ହି ତେ ଦର୍ଶନେଽକଲ୍ପୋ ଜାତୁ ରାଜାଽବ୍ରବୀଦ୍ଧି ମାମ୍ ॥ 5-33-6 (32711)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-33-7x (3445)
ତତଃ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ବିଦୁରୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରନିବେଶନମ୍ ।
ଅବ୍ରବୀତ୍ପ୍ରାଞ୍ଜଲିର୍ବାକ୍ଯଂ ଚିନ୍ତଯାନଂ ନରାଧିପମ୍ ॥ 5-33-7 (32712)
ବିଦୁରୋଽହଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ସଂପ୍ରାପ୍ତସ୍ତବ ଶାସନାତ୍।
ଯଦି କିଂଚନ କର୍ତବ୍ଯମଯମସ୍ମି ପ୍ରଶାଧି ମାମ୍ ॥ 5-33-8 (32713)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-33-9x (3446)
ସଞ୍ଜଯୋ ବିଦୁର ପ୍ରାପ୍ତୋ ଗର୍ହଯିତ୍ବା ଚ ମାଂ ଗତଃ।
ଅଜାତଶତ୍ରୋଃ ଶ୍ବୋ ବାକ୍ଯଂ ସଭାମଧ୍ଯେ ସ ବକ୍ଷ୍ଯତି ॥ 5-33-9 (32714)
ତସ୍ଯାଦ୍ଯ କୁରୁବୀରସ୍ଯ ନ ବିଜ୍ଞାତଂ ବଚୋ ମଯା।
ତନ୍ମେ ଦହତି ଗାତ୍ରାଣି ତଦକାର୍ଷୀତ୍ପ୍ରଜାଗରମ୍ ॥ 5-33-10 (32715)
ଆଗ୍ରତୋ ଦହ୍ଯମାନସ୍ଯ ଶ୍ରେଯୋ ଯଦନୁପଶ୍ଯସି।
ତଦ୍ବ୍ରୂହି ତ୍ବଂ ହି ନସ୍ତାତ ଧର୍ମାର୍ଥକୁଶଲୋ ହ୍ଯସି ॥ 5-33-11 (32716)
ଯତଃ ପ୍ରାପ୍ତଃ ସଞ୍ଜଯଃ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯୋ
ନ ମେ ଯଥାବନ୍ମନସଃ ପ୍ରଶାନ୍ତିଃ ।
ସର୍ବେନ୍ଦ୍ରିଯାଣ୍ଯପ୍ରକୃତିଂ ଗତାନି
କିଂ ବକ୍ଷ୍ଯତୀତ୍ଯେବ ମେଽଦ୍ଯ ପ୍ରଚିନ୍ତା ॥ 5-33-12 (32717)
` ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ବିଦୁର ତ୍ବଂ ଯଥାବ-
ନ୍ମନୀଷିତଂ ସର୍ବମଜାତଶତ୍ରୋଃ ।
ଯଥା ନ ନସ୍ତାତ ହିତଂ ଭବେଚ୍ଚ
ପ୍ରଜାଶ୍ଚ ସର୍ବାଃ ସୁଖିତା ଭବେଯୁଃ ॥' 5-33-13 (32718)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-33-14x (3447)
ଅଭିଯୁକ୍ତଂ ବଲବତା ଦୁର୍ବଲଂ ହୀନସାଧନମ୍ ।
ହୃତସ୍ବଂ କାମିନଂ ଚୋରମାବିଶନ୍ତି ପ୍ରଜାଗରାଃ ॥ 5-33-14 (32719)
କଚ୍ଚିଦେତୈର୍ମହାଦୋଷୈର୍ନ ସ୍ପୃଷ୍ଟୋଽସି ନରାଧିପ।
କଚ୍ଚିଚ୍ଚ ପରବିତ୍ତେଷୁ ଗୃଦ୍ଧ୍ଯନ୍ନ ପରିତପ୍ଯସେ ॥ 5-33-15 (32720)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-33-16x (3448)
ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ତେ ଧର୍ମ୍ଯଂ ପରଂ ନୈଶ୍ରେଯସଂ ବଚଃ।
ଅସ୍ମିନ୍ରାଦର୍ଷିବଂଶେ ହି ତ୍ବମେକଃ ପ୍ରାଜ୍ଞସଂମତଃ ॥ 5-33-16 (32721)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-33-17x (3449)
ରାଜା ଲକ୍ଷଣସଂପନ୍ନସ୍ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯସ୍ଯାଧିପୋ ଭବେତ୍।
ପ୍ରେଷ୍ଯସ୍ତେ ପ୍ରେଷିତଶ୍ଚୈବ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 5-33-17 (32722)
ବିପରୀତତରଶ୍ଚ ତ୍ବଂ ଭାଗଧେଯେ ନ ସଂମତଃ।
ଅର୍ଚିଷାଂ ପ୍ରକ୍ଷଯାଚ୍ଚୈବ ଧର୍ମାତ୍ମା ଧର୍ମକୋବିଦଃ ॥ 5-33-18 (32723)
ଆନୃଶଂସ୍ଯାଦନୁକ୍ରୋଶାଦ୍ଧର୍ମାତ୍ସତ୍ଯାତ୍ପରାକ୍ରମାତ୍।
ଗୁରୁତ୍ବାତ୍ତ୍ବଯି ସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ବହୂନ୍କ୍ଲେଶାଂସ୍ତିତିକ୍ଷତେ ॥ 5-33-19 (32724)
ଦୁର୍ଯୋଧନେ ସୌବଲେ ଚ କର୍ଣେ ଦୁଃଶାସନେ ତଥା।
ଏତେଷ୍ବୈଶ୍ବର୍ଯମାଧାଯ କଥଂ ତ୍ବଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛସି ॥ 5-33-20 (32725)
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ସମାରମ୍ଭସ୍ତିତିକ୍ଷା ଧର୍ମନିତ୍ଯତା।
ଯମର୍ଥାନ୍ନାପକର୍ଷନ୍ତି ସ ବୈ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-21 (32726)
` ଏକସ୍ମାଦ୍ବୃକ୍ଷାଦ୍ଯଜ୍ଞପାତ୍ରାଣି ରାଜ-
ନ୍ସ୍ରୁକ୍ବ ଦ୍ରୋଣୀ ପେଠନୀପୀଡନେ ଚ।
ଏତସ୍ମାଦ୍ରାଜନ୍ବ୍ରୁବତୋ ମେ ନିବୋଧ
ଏକସ୍ମାଦ୍ବୈ ଜାଯତେଽସଚ୍ଚ ସଚ୍ଚ ॥ 5-33-22 (32727)
ନିଷେବତେ ପ୍ରଶସ୍ତାନି ନିନ୍ଦିତାନି ନ ସେବତେ।
ଅନାସ୍ତିକଃ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନ ଏତତ୍ପଣ୍ଡିତଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-33-23 (32728)
କ୍ରୋଧୋ ହର୍ଷଶ୍ଚ ଦର୍ପଶ୍ଚ ହ୍ରୀଃ ସ୍ତମ୍ଭୋ ମାନ୍ଯମାନିତା।
ଯମର୍ଥାନ୍ନାପକର୍ଷନ୍ତି ସ ବୈ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-24 (32729)
ଯସ୍ଯ କୃତ୍ଯଂ ନ ଜାନନ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଂ ବା ମନ୍ତ୍ରିତଂ ପରେ।
କୃତମେବାସ୍ଯ ଜାନନ୍ତି ସ ବୈ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-25 (32730)
ଯସ୍ଯ କୃତ୍ଯଂ ନ ବିଘ୍ନନ୍ତି ଶୀତମୁଷ୍ଣଂ ଭଯଂ ରତିଃ।
ସମୃଦ୍ଧିରସମୃଦ୍ଧିର୍ବା ସ ବୈ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ॥ 5-33-26 (32731)
ଯସ୍ଯ ସଂସାରିଣୀ ପ୍ରଜ୍ଞା ଧର୍ମାର୍ଥାବନୁବର୍ତତେ।
କାମାଦର୍ଥଂ ବୃଣୀତେ ଯଃ ସ ବୈ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-27 (32732)
ଯଥାଶକ୍ତି ଚିକୀର୍ଷନ୍ତି ଯଥାଶକ୍ତି ଚ କୁର୍ବତେ।
କିଂଚିଦବମନ୍ଯନ୍ତେ ନରାଃ ପଣ୍ଡିତବୁଦ୍ଧଯଃ ॥ 5-33-28 (32733)
କ୍ଷିପ୍ରଂ ବିଜାନାତି ଚିରଂ ଶ୍ରୃଣୋତି
ବିଜ୍ଞାଯ ଚାର୍ଯଂ ଭଜତେ ନ କାମାତ୍।
ନାସଂପୃଷ୍ଟୋ ବ୍ଯୁପଯୁଙ୍କ୍ତେ ପରାର୍ଥେ
ତତ୍ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରଥମଂ ପଣ୍ଡିତସ୍ଯ ॥ 5-33-29 (32734)
ନାପ୍ରାପ୍ଯମଭିବାଞ୍ଛନ୍ତି ନଷ୍ଟଂ ନେଚ୍ଛନ୍ତି ଶୋଚିତୁମ୍।
ଆପତ୍ସୁ ଚ ନ ମୁହ୍ଯନ୍ତି ନରାଃ ପଣ୍ଡିତବୁଦ୍ଧଯଃ ॥ 5-33-30 (32735)
ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଯଃ ପ୍ରକ୍ରମତେ ନାନ୍ତର୍ବସତି କର୍ମଣଃ।
ଅବନ୍ଧ୍ଯକାଲୋ ବଶ୍ଯାତ୍ମା ସ ବୈ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ 5-33-31 (32736)
ଆର୍ଯକର୍ମଣି ରଜ୍ଯନ୍ତେ ଭୂତିକର୍ମାଣି କୁର୍ବତେ
ହିତଂ ଚ ନାଭ୍ଯସୂଯନ୍ତି ପଣ୍ଡିତା ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-33-32 (32737)
ନ ହୃଷ୍ଯତ୍ଯାତ୍ମସଂମାନେ ନାବମାନେନ ତପ୍ଯତେ।
ଗାଙ୍ଗୋ ହ୍ରଦ ଇବାକ୍ଷୋଭ୍ଯୋ ଯଃ ସ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-33 (32738)
ତତ୍ତ୍ବଜ୍ଞଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ଯୋଗଜ୍ଞଃ ସର୍ବକର୍ମଣାମ୍।
ଉପାଯଜ୍ଞୋ ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ନରଃ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-34 (32739)
ପ୍ରବୃତ୍ତବାକ୍ ଚିତ୍ରକଥ ଊହବାନ୍ପ୍ରତିଭାନବାନ୍।
ଆଶୁ ଗ୍ରନ୍ଥସ୍ଯ ବକ୍ତା ଚ ଯଃ ସ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-35 (32740)
ଶ୍ରୁତଂ ପ୍ରଜ୍ଞାନୁଗଂ ଯସ୍ଯ ପ୍ରଜ୍ଞା ଚୈବ ଶ୍ରୁତାନୁଗା ।
ଅସଂଭିନ୍ନାର୍ଯମର୍ଯାଦଃ ପଣ୍ଡିତାଖ୍ଯାଂ ଲଭେତ ସଃ ॥ 5-33-36 (32741)
` ଅର୍ଥଂ ମହାନ୍ତମାସାଦ୍ଯ ବିଦ୍ଯାମେଶ୍ବର୍ଯମେବ ଚ।
ବିଚରତ୍ଯସମୁନ୍ନଦ୍ଧୋ ଯଃ ସ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ '॥ 5-33-37 (32742)
ଅଶ୍ରୁତଶ୍ଚ ସମୁନ୍ନଦ୍ଧୋ ଦରିଦ୍ରଶ୍ଚ ମହାମନାଃ ।
ଅର୍ଥାଂଶ୍ଚାକର୍ମଣା ପ୍ରେପ୍ସୁର୍ମୂଢ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ବୁଧୈଃ ॥ 5-33-38 (32743)
ସ୍ବମର୍ଥଂ ଯଃ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ପରାର୍ଥମନୁତିଷ୍ଠତି।
ମିଥ୍ଯା ଚରତି ମିତ୍ରାର୍ଥେ ଯଶ୍ଚ ମୂଢଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-39 (32744)
ଅକାମାନ୍କାମଯତି ଯଃ କାମଯାନାନ୍ପରିତ୍ଯଜେତ୍।
ବଲବନ୍ତଂ ଚ ଯୋ ଦ୍ବେଷ୍ଟି ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥ 5-33-40 (32745)
ଅମିତ୍ରଂ କୁରୁତେ ମିତ୍ରଂ ମିତ୍ରଂ ଦ୍ବେଷ୍ଟି ହିନସ୍ତି ଚ ।
କର୍ମ ଚାରଭତେ ଦୁଷ୍ଟଂ ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥ 5-33-41 (32746)
ସଂସାରଯତି କୃତ୍ଯାନି ସର୍ବତ୍ର ବିଚିକିତ୍ସତେ।
ଚିରଂ କରୋତି କ୍ଷିପ୍ରାର୍ଥେ ସ ମୂଢୋ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-33-42 (32747)
ଶ୍ରାଦ୍ଧଂ ପିତୃଭ୍ଯୋ ନ ଦଦାତି ଦୈବତାନି ନ ଚାର୍ଚତି ।
ସୁହୃନ୍ମିତ୍ରଂ ନ ଲଭତେ ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥ 5-33-43 (32748)
ଅନାହୂତଃ ପ୍ରବିଶତି ଅପୃଷ୍ଟୋ ବହୁ ଭାଷତେ।
ଅବିଶ୍ବସ୍ତେ ବିଶ୍ବସିତି ମୂଢଚେତା ନରାଧମଃ ॥ 5-33-44 (32749)
ପରଂ କ୍ଷିପତି ଦୋଷେଣ ବର୍ତମାନଃ ସ୍ବଯଂ ତଥା।
ଯଶ୍ଚ କ୍ରୁଧ୍ଯତ୍ଯନୀଶାନଃ ସ ଚ ମୂଢତମୋ ନରଃ ॥ 5-33-45 (32750)
ଆତ୍ମନୋ ବଲମାଜ୍ଞାଯ ଧର୍ମାର୍ଥପରିବର୍ଜିତମ୍।
ଅଲଭ୍ଯମିଚ୍ଛନ୍ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯାନ୍ମୂଢବୁଦ୍ଧିରିହୋଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-46 (32751)
ଅଶିଷ୍ଯଂ ଶାସ୍ତି ଯୋ ରାଜନ୍ଯଶ୍ଚ ଶିଷ୍ଯଂ ନ ଶାସ୍ତି ଚ ।
କଦର୍ଯଂ ଭଜତେ ଯଶ୍ଚ ତମାହୁର୍ମୂଢଚେତସମ୍ ॥ 5-33-47 (32752)
ଏକଃ ସଂପନ୍ନମାଶ୍ନାତି ବସ୍ତେ ବାସଶ୍ଚ ଶୋଭନମ୍ ।
ଯୋଽସଂବିଭଜ୍ଯ ଭୃତ୍ଯେଭ୍ଯଃ କୋ ନୃଶଂସତରସ୍ତତଃ ॥ 5-33-48 (32753)
ଏକଃ ପାପାନି କୁରୁତେ ଫଲଂ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ମହାଜନଃ।
ଭୋକ୍ତାରୋ ବିପ୍ରମୁଚ୍ଯନ୍ତେ କର୍ତା ଦୋଷେଣ ଲିପ୍ଯତେ ॥ 5-33-49 (32754)
ଏକଂ ହନ୍ଯାନ୍ନ ବା ହନ୍ଯାଦିଷୁର୍ମୁକ୍ତୋ ଧନୁଷ୍ମତା।
ବୁଦ୍ଧିର୍ବୁଦ୍ଧିମତୋତ୍ସୃଷ୍ଟା ହନ୍ଯାଦ୍ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସରାଜକମ୍ ॥ 5-33-50 (32755)
ଏକଯା ଦ୍ବେ ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ତ୍ରୀଂଶ୍ଚତୁର୍ଭିର୍ବଶେ କୁରୁ।
ପଞ୍ଚ ଜିତ୍ବା ବିଦିତ୍ବା ଷଟ୍ ସପ୍ତ ହିତ୍ବା ସୁଖୀ ଭବା॥ 5-33-51 (32756)
ଏକଂ ବିଷରସୋ ହନ୍ତି ଶସ୍ତ୍ରେଣୈକଶ୍ଚ ବଧ୍ଯତେ।
ସରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସପ୍ରଜଂ ହନ୍ତି ରାଜାନଂ ମନ୍ତ୍ରପିପ୍ଲବଃ ॥ 5-33-52 (32757)
ଏକଃ ସ୍ବାଦୁ ନ ଭୁଞ୍ଜୀତ ଏକଶ୍ଚାର୍ଥାନ୍ନ ଚିନ୍ତଯେତ୍।
ଏକୋ ନ ଗଚ୍ଛେଦଧ୍ବାନଂ ନୈକଃ ସୁପ୍ତେଷୁ ଜାଗୃଯାତ୍ ॥ 5-33-53 (32758)
ଏକମେବାଦ୍ବିତୀଯଂ ତଦ୍ଯଦ୍ରାଜନ୍ନାବବୁଧ୍ଯସେ।
ସତ୍ଯଂ ସ୍ବଗସ୍ଯ ସୋପାନଂ ପାରାବାରସ୍ଯ ନୌରିବ ॥ 5-33-54 (32759)
ଏକଃ କ୍ଷମାବତାଂ ଦୋଷୋ ଦ୍ବିତୀଯୋ ନୋପପଦ୍ଯତେ।
ଯଦେନଂ କ୍ଷମଯା ଯୁକ୍ତମଶକ୍ତଂ ମନ୍ଯତେ ଜନଃ ॥ 5-33-55 (32760)
ସୋଽସ୍ଯ ଦୋଷୋ ନ ମନ୍ତବ୍ଯଃ କ୍ଷମା ହି ପରମଂ ବଲମ୍।
କ୍ଷମା ଗୁଣୋ ହ୍ଯଶକ୍ତାନାଂ ଶକ୍ତାନାଂ ଭୂଷଣଂ କ୍ଷମା ॥ 5-33-56 (32761)
କ୍ଷମା ବଶୀକୃତୀର୍ଲୋକେ କ୍ଷମଯା କିଂ ନ ସାଧ୍ଯତେ।
ଶାନ୍ତିଖଙ୍ଗଃ କରେ ଯସ୍ଯ କିଂ କରିଷ୍ଯତି ଦୁର୍ଜନଃ ॥ 5-33-57 (32762)
ଅତୃଣେ ପତିତୋ ବହ୍ନିଃ ସ୍ବଯମେବୋପଶାମ୍ଯତି।
ଅକ୍ଷମାବାନ୍ପରଂ ଦୋଷୈରାତ୍ମାନଂ ଚୈବ ଯୋଜଯେତ୍ ॥ 5-33-58 (32763)
ଏକୋ ଧର୍ମଃ ପରଂ ଶ୍ରେଯଃ କ୍ଷମୈକା ଶାନ୍ତିରୁତ୍ତମା ।
ବିଦ୍ଯୈକା ପରମା ତୃପ୍ତିରହିଂସୈକା ସୁଖାବହା ॥ 5-33-59 (32764)
ଦ୍ବାବିମୌ ଗ୍ରସତେ ଭୂମିଃ ସର୍ପୋ ବଲିଶଯାନିବ।
ରାଜାନଂ ଚାବିରୋଦ୍ଧାରଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଚାପ୍ରବାସିନମ୍ ॥ 5-33-60 (32765)
ଦ୍ବେ କର୍ମଣୀ ନରଃ କୁର୍ବନ୍ନସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ବିରୋଚତେ ।
ଅବ୍ରୁବନ୍ପରୁଷଂ କିଂଚିଦସତୋଽନର୍ଚଯଂସ୍ତଥା ॥ 5-33-61 (32766)
ଦ୍ବାବିମୌ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ପରପ୍ରତ୍ଯଯକାରିଣୌ ।
ସ୍ତ୍ରିଯଃ କାମିତକାମିନ୍ଯୋ ମୂର୍ଖାଃ ପୂଜିତପୂଜକାଃ ॥ 5-33-62 (32767)
ଦ୍ବାବିମୌ କଣ୍ଟକୌ ତୀକ୍ଷ୍ଣୌ ଶରୀରପରିଶୋଷିଣୌ।
ଯଶ୍ଚାଧନଃ କାମଯତେ ଯଶ୍ଚ କୁପ୍ଯତ୍ଯନୀଶ୍ବରଃ ॥ 5-33-63 (32768)
ଦ୍ବାବେବ ନ ବିରାଜେତେ ବିପରୀତେନ କର୍ମଣା ।
ଗୃହସ୍ଥଶ୍ଚ ନିରାରମ୍ଭଃ କାର୍ଯବାଂଶ୍ଚୈବ ଭିକ୍ଷୁକଃ ॥ 5-33-64 (32769)
ଦ୍ବାବିମୌ ପୁରୁଷୌ ରାଜନ୍ସ୍ବର୍ଗସ୍ଯୋପରି ତିଷ୍ଠତଃ।
ପ୍ରଭୁଶ୍ଚ କ୍ଷମଯା ଯୁକ୍ତୋ ଦରିଦ୍ରଶ୍ଚ ପ୍ରଦାନବାନ୍ ॥ 5-33-65 (32770)
ନ୍ଯାଯାଗତସ୍ଯ ଦ୍ରବ୍ଯସ୍ଯ ବୋଦ୍ଧବ୍ଯୌ ଦ୍ବାବତିକ୍ରମୌ ।
ଅପାତ୍ରେ ପ୍ରତିପତ୍ତିଶ୍ଚ ପାତ୍ରେ ଚାତ୍ପ୍ରତିପାଦନମ୍ ॥ 5-33-66 (32771)
ଦ୍ବାବଭ୍ଯସି ନିବେଷ୍ଟବ୍ଯୌ ଗଲେ ବଧ୍ବା ଦୃଢାଂ ଶିଲାମ୍ ।
ଧନବନ୍ତମଦାତାରଂ ଦରିଦ୍ରଂ ଚାତପସ୍ବିନମ୍ ॥ 5-33-67 (32772)
ଦ୍ବାବିମୌ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ସୂର୍ଯମଣ୍ଡଲଭେଦିନୌ।
ପରିବ୍ରାଡ୍ଯୋଗଯୁକ୍ତଶ୍ଚ ରଣେ ଚାଭିମୁଖୋ ହତଃ ॥ 5-33-68 (32773)
ତ୍ରଯୋ ନ୍ଯାଯା ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ଶ୍ରୂଯନ୍ତେ ଭରତର୍ଷଭ ।
କନୀଯାନ୍ମଧ୍ଯମଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଇତି ବେଦବିଦୋ ବିଦୁଃ ॥ 5-33-69 (32774)
ତ୍ରିବିଧାଃ ପୁରୁଷା ରାଜନ୍ନୁତ୍ତମାଧମମଧ୍ଯମାଃ ।
ନିଯୋଜଯେଦ୍ଯଥାବତ୍ତାଂସ୍ତ୍ରିବିଧେଷ୍ବେବ କର୍ମସୁ ॥ 5-33-70 (32775)
ତ୍ରଯ ଏବାଧନା ରାଜନ୍ଭାର୍ଯା ଦାସସ୍ତଥା ସୁତଃ।
ଯତ୍ତେ ସମଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ଯସ୍ଯୈତେ ତସ୍ଯ ତଦ୍ଧନମ୍ ॥ 5-33-71 (32776)
ହରଣଂ ଚ ପରସ୍ବାନାଂ ପରଦାରାଭିମର୍ଶନମ୍ ।
ସୁହୃଦଶ୍ଚ ପରିତ୍ଯାଗସ୍ତ୍ରଯୋ ଦୋଷାଃ କ୍ଷଯାବହାଃ ॥ 5-33-72 (32777)
ତ୍ରିବିଧଂ ନରକସ୍ଯେଦଂ ଦ୍ବାରଂ ନାଶନମାତ୍ମନଃ ।
କାମଃ କ୍ରୋଧସ୍ତଥା ଲୋଭସ୍ତସ୍ମାଦେତତ୍ରଯଂ ତ୍ଯଜେତ୍ ॥ 5-33-73 (32778)
ବରପ୍ରଦାନଂ ରାଜ୍ଯଂ ଚ ପୁତ୍ରଜନ୍ମ ଚ ଭାରତ।
ଶତ୍ରୋଶ୍ଚ ମୋକ୍ଷଣଂ କୃଚ୍ଛ୍ରାତ୍ରୀଣି ଚୈକଂ ଚ ତତ୍ସମମ୍ ॥ 5-33-74 (32779)
ଭକ୍ତଂ ଚ ଭଜମାନଂ ଚ ତବାସ୍ମୀତି ଚ ବାଦିନମ୍ ।
ତ୍ରୀନେତାଞ୍ଛରଣଂ ପ୍ରାପ୍ତାନ୍ବିଷମେଽପି କନ ସନ୍ତ୍ଯଜେତ୍ ॥ 5-33-75 (32780)
ଚତ୍ବାରି ରାଜ୍ଞା ତୁ ମହାବଲେନ
ବର୍ଜ୍ଯାନ୍ଯାହୁଃ ପଣ୍ଡିତସ୍ତାନି ବିଦ୍ଯାତ୍।
ଅଲ୍ପପ୍ରଜ୍ଞୈଃ ସହ ମନ୍ତ୍ରଂ ନ କୁର୍ଯା-
ନ୍ନ ଦୀର୍ଘସୂତ୍ରୈରଲସୈଶ୍ଚାରଣୈଶ୍ଚ ॥ 5-33-76 (32781)
ଚତବାରି ତେ ତାତ ଗୃହେ ବସନ୍ତୁ
ଶ୍ରିଯାଽଭିଜୁଷ୍ଟସ୍ଯ ଗୃହସ୍ଥଧର୍ମେ।
ବୃଦ୍ଧୋ ଜ୍ଞାତିରବସନ୍ନଃ କୁଲୀନଃ
ସଖା ଦରିଦ୍ରୋ ଭଗିନୀ ଚାନପତ୍ଯା ॥ 5-33-77 (32782)
ଚତ୍ବାର୍ଯାହ ମହାରାଜ ସାଦ୍ଯସ୍କାନି ବୃହସ୍ପତିଃ।
ପୃଚ୍ଛତେ ତ୍ରିଦଶେନ୍ଦ୍ରାଯ ତାନୀମାନି ନିବୋଧ ମେ ॥ 5-33-78 (32783)
ଦେବତାନାଂ ଚ ସଙ୍କଲ୍ପମନୁଭାବଂ ଚ ଧୀମତାମ୍।
ବିନଯଂ କୃତବିଦ୍ଯାନାଂ ବିନାଶଂ ପାପକର୍ମଣାମ୍ ॥ 5-33-79 (32784)
ଚତ୍ବାରି କର୍ମାଣ୍ଯଭଯଂକରାଣି
ଭଯଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତ୍ଯଯଥାକୃତାନି ।
ମାନାଗ୍ନିହୋତ୍ରମୁତ ମାନମୌନଂ
ମାନେନାଧୀତମୁତ ମାନଯଜ୍ଞଃ ॥ 5-33-80 (32785)
ପଞ୍ଚାଗ୍ନଯୋ ମନୁଷ୍ଯେଣ ପରିଚର୍ଯାଃ ପ୍ରଯତ୍ନତଃ।
ପିତା ମାତାଗ୍ନିରାତ୍ମା ଚ ଗୁରୁଶ୍ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-33-81 (32786)
ପଞ୍ଚୈବ ପୂଜଯଁଲ୍ଲୋକେ ଯଶଃ ପ୍ରାପ୍ନୋତି କେବଲମ୍।
ଦେବାନ୍ପିତୄନ୍ମନୁଷ୍ଯାଂଶ୍ଚ ଭିକ୍ଷୂନତିଥିପଞ୍ଚମାନ୍ ॥ 5-33-82 (32787)
ପଞ୍ଚ ତ୍ବାଽନୁଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ଯତ୍ର ଯତ୍ର ଗମିଷ୍ଯସି।
ମିତ୍ରାଣ୍ଯମିତ୍ରା ମଧ୍ଯସ୍ଥା ଉପଜୀବ୍ଯୋପଜୀବିନଃ । 5-33-83 (32788)
ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯସ୍ଯ ମର୍ତ୍ଯସ୍ଯ ଛିଦ୍ରଂ ଚେଦେକମିନ୍ଦ୍ରିଯମ୍।
ତତୋଽସ୍ଯ ସ୍ରବତି ପ୍ରଜ୍ଞା ଦୃତେଃ ପାତ୍ରାଦିବୋଦକମ୍ ॥ 5-33-84 (32789)
ଷଡ୍ଦୋଷାଃ ପୁରୁଷେଣେହ ହାତବ୍ଯା ଭୂତିମିଚ୍ଛତା।
ନିଦ୍ରା ତନ୍ଦ୍ରୀ ଭଯଂ କ୍ରୋଧ ଆଲସ୍ଯଂ ଦୀର୍ଘସୂତ୍ରତା । 5-33-85 (32790)
ଷଡିମାନ୍ପୁରୁଷୋ ଜହ୍ଯାଦ୍ଭିନ୍ନାଂ ନାବମିବାର୍ଣବେ।
ଅପ୍ରବକ୍ତାରମାଚାର୍ଯମନଧୀଯାନମୃତ୍ବିଜମ୍ ॥ 5-33-86 (32791)
ଅରକ୍ଷିତାରଂ ରାଜାନଂ ଭାର୍ଯାଂ ଚାପ୍ରିଯବାଦିନୀମ୍ ।
ଗ୍ରାମକାମଂ ଚ ଗୋପାଲଂ ବନକାମଂ ଚ ନାପିତମ୍ ॥ 5-33-87 (32792)
ଷଡେବ ତୁ ଗୁଣାଃ ପୁଂସା ନ ହାତବ୍ଯାଃ କଦାଚନ।
ସତ୍ଯଂ ଦାନମନାଲସ୍ଯମନସୂଯା କ୍ଷମା ଧୃତିଃ ॥ 5-33-88 (32793)
ଅର୍ଥାଗମୋ ନିତ୍ଯମରୋଗିତା ଚ
ପ୍ରିଯା ଚ ଭାର୍ଯା ପ୍ରିଯବାଦିନୀ ଚ।
ବଶ୍ଯଶ୍ଚ ପୁତ୍ରୋଽର୍ଥକରୀ ଚ ବିଦ୍ଯା
ଷଡ୍ଜୀବଲୋକସ୍ଯ ସୁଖାନି ରାଜନ୍ ॥ 5-33-89 (32794)
ଷଣ୍ଣାମାତ୍ମନି ନିତ୍ଯାନାମୈଶ୍ବର୍ଯଂ ଯୋଽଧିଗଚ୍ଛତି।
ନ ସ ପାପୈଃ କୁତୋଽନର୍ଥୈର୍ଯୁଜ୍ଯତେ ବିଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ॥ 5-33-90 (32795)
ଷଡିମେ ଷଟ୍ସୁ ଜୀବନ୍ତି ସପ୍ତମୋ ନୋପଲଭ୍ଯତେ।
ଚୋରାଃ ପ୍ରମତ୍ତେ ଜୀବନ୍ତି ବ୍ଯାଧିତେଷୁ ଚିକିତ୍ସକାଃ ॥ 5-33-91 (32796)
ପ୍ରମଦାଃ କାମଯାନେଷୁ ଯଜମାନେଷୁ ଯାଜକାଃ ।
ରାଜା ବିବଦମାନେଷୁ ନିତ୍ଯଂ ମୂର୍ଖେଷୁ ପଣ୍ଡିତାଃ ॥ 5-33-92 (32797)
ଷଡିମାନି ବିନଶ୍ଯନ୍ତି ମୁହୂର୍ତମନବେକ୍ଷଣାତ୍।
ଗାବଃ ସେବା କୃଷିର୍ଭାର୍ଯା ବିଦ୍ଯା ବୃଷଲସଙ୍ଗତିଃ ॥ 5-33-93 (32798)
ଷଡେତେ ହ୍ଯବମନ୍ଯନ୍ତେ ନିତ୍ଯଂ ପୂର୍ବୋପକାରିଣମ୍ ।
ଆଚାର୍ଯଂ ଶିକ୍ଷିତାଃ ଶିଷ୍ଯାଃ କୃତଦାରାଶ୍ଚ ମାତରଂ ॥ 5-33-94 (32799)
ନାରୀଂ ବିଗତକାମାସ୍ତୁ କୃତାର୍ଥାଶ୍ଚ ପ୍ରଯୋଜକମ୍ ।
ନାବଂ ନିସ୍ତୀର୍ଣକାନ୍ତାରା ନାତୁରାଶ୍ଚ ଚିକିତ୍ସକଂ ॥ 5-33-95 (32800)
ଆରୋଗ୍ଯମାନୃଣ୍ଯମବିପ୍ରବାସଃ
ସଦ୍ଭିର୍ମନୁଷ୍ଯୈଃ ସହ ସଂପ୍ରଯୋଗଃ।
ସ୍ବପ୍ରତ୍ଯଯା ବୃତ୍ତିରଭୀତବାସଃ
ଷଟ୍ ଜୀବଲୋକସ୍ଯ ସୁଖାନି ରାଜନ୍ ॥ 5-33-96 (32801)
ଈର୍ଷୁର୍ଧୃଣୀ ନସନ୍ତୁଷ୍ଟଃ କ୍ରୋଧନୋ ନିତ୍ଯଶଙ୍କିତଃ।
ପରଭାଗ୍ଯୋପଜୀବୀ ଚ ଷଡେତେ ନିତ୍ଯଦୁଃଖିତାଃ ॥ 5-33-97 (32802)
ସପ୍ତ ଦୋଷାଃ ସଦା ରାଜ୍ଞା ହାତବ୍ଯା ବ୍ଯସନୋଦଯାଃ।
ପ୍ରାଯଶୋ ଯୈର୍ବିନଶ୍ଯନ୍ତି କୃତମୂଲା ଅପୀଶ୍ବରାଃ॥ 5-33-98 (32803)
ସ୍ତ୍ରିଯୋଽକ୍ଷା ମୃଗଯା ପାନଂ ବାକ୍ପାରୁଷ୍ଯଂ ଚ ପଞ୍ଚମମ୍।
ମହଚ୍ଚ ଦଣ୍ଡପାରୁଷ୍ଯମର୍ଥଦୂଷଣମେବ ଚ॥ 5-33-99 (32804)
ଅଷ୍ଟୌ ପୂର୍ବନିମିତ୍ତାନି ନରସ୍ଯ ବିନଶିଷ୍ଯତଃ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ପ୍ରଥମଂ ଦ୍ବେଷ୍ଟି ବ୍ରାହ୍ମଣୈଶ୍ଚ ବିରୁଧ୍ଯତେ॥ 5-33-100 (32805)
ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ବାନି ଚାଦତ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣାଂଶ୍ଚ ଜିଘାଂସତି।
ରମତେ ନିନ୍ଦଯା ଚୈଷାଂ ପ୍ରଶଂସାଂ ନାଭିନନ୍ଦତି ॥ 5-33-101 (32806)
ନୈନାନ୍ସ୍ମରତି କୃତ୍ଯେଷୁ ଯାଚିତଶ୍ଚାଭ୍ଯସୂଯତି।
ଏତାନ୍ଦୋଷାନ୍ନରଃ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ବୁଧ୍ବା ବିସର୍ଜଯେତ୍ ॥ 5-33-102 (32807)
ଅଷ୍ଟାବିମାନି ହର୍ଷସ୍ଯ ନବନୀତାନି ଭାରତ।
ବର୍ତମାନାନି ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ତାନ୍ଯେବ ସ୍ବସୁଖାନ୍ଯପି ॥ 5-33-103 (32808)
ସମାଗମଶ୍ଚ ସଖିଭିର୍ମହାଂଶ୍ଚୈବ ଧନାଗମଃ ।
ପୁତ୍ରେଣ ଚ ପରିଷ୍ବଙ୍ଗଃ ସନ୍ନିପାତଶ୍ଚ ମୈଥୁନେ ॥ 5-33-104 (32809)
ସମଯେ ଚ ପ୍ରିଯାଲାପଃ ସ୍ବଯୂଥ୍ଯେଷୁ ସମୁନ୍ନତିଃ ।
ଅଭିପ୍ରେତସ୍ଯ ଲାଭଶ୍ଚ ପୂଜା ଚ ଜନସଂସଦି ॥ 5-33-105 (32810)
ଅଷ୍ଟୌ ଗୁମାଃ ପୁରୁଷଂ ଦୀପଯନ୍ତି
ପ୍ରଜ୍ଞା ଚ କୌଲ୍ଯଂ ଚ ଦମଃ ଶ୍ରୁତଂ ଚ।
ପରାକ୍ରମଶ୍ଚାବହୁଭାଷିତା ଚ
ଦାନଂ ଯଥାଶକ୍ତି କୃତଜ୍ଞତା ଚ ॥ 5-33-106 (32811)
ନବଦ୍ବାରମିଦଂ ବେଶ୍ମ ତ୍ରିସ୍ଥୂଣଂ ପଞ୍ଚସାକ୍ଷିକମ୍।
କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞାଧିଷ୍ଠିତଂ ବିଦ୍ବାନ୍ଯୋ ବେଦ ସ ପରଃ କବିଃ ॥ 5-33-107 (32812)
ଦଶ ଧର୍ମଂ ନ ଜାନନ୍ତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ନିବୋଧ ତାନ୍।
ମତ୍ତଃ ପ୍ରମତ୍ତ ଉନ୍ମତ୍ତଃ ଶ୍ରାନ୍ତଃ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ବୁଭୁକ୍ଷିତଃ॥ 5-33-108 (32813)
ତ୍ବରମାଣଶ୍ଚ ଲୁବ୍ଧଶ୍ଚ ଭୀତଃ କାମୀ ଚ ତେ ଦଶ।
ତସ୍ମାଦେତେଷୁ ଭାବେଷୁ ନ ପ୍ରସଞ୍ଜେତ ପଣ୍ଡିତଃ॥ 5-33-109 (32814)
ଅତ୍ରୈବୋଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍।
ପୁତ୍ରାର୍ଥମସୁରେନ୍ଦ୍ରେଣ ଗୀତଂ ଚୈବ ସୁଧନ୍ବନା ॥ 5-33-110 (32815)
ଯଃ କାମମନ୍ଯୂ ପ୍ରଜହାତି ରାଜା
ପାତ୍ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପଯତେ ଧନଂ ଚ।
ବିଶେଷବିଚ୍ଛ୍ରୁତବାନ୍କ୍ଷିପ୍ରକାରୀ
ତଂ ସର୍ବଲୋକଃ କୁରୁତେ ପ୍ରମାଣମ୍ ॥ 5-33-111 (32816)
ଜାନାତି ବିଶ୍ବାସଯିତୁଂ ମନୁଷ୍ଯାନ୍
ବିଜ୍ଞାତଦୋଷେଷୁ ଦଧାତି ଦଣ୍ଡମ୍।
ଜାନାତି ମାତ୍ରାଂ ଚ ତଥା କ୍ଷମାଂ ଚ
ତଂ ତାଦୃଶଂ ଶ୍ରୀର୍ଜୁଷତେ ସମଗ୍ରା ॥ 5-33-112 (32817)
ସୁଦୁର୍ବଲଂ ନାବଜାନାତି କଂଚି-
ଦ୍ଯୁକ୍ତୋ ରିପୁଂ ସେବତେ ବୁଦ୍ଧିପୂର୍ବମ୍।
ନ ବିଗ୍ରହଂ ରୋଚଯତେ ବଲସ୍ଥୈଃ
କାଲେ ଚ ଯୋ ବିକ୍ରମତେ ସ ଧୀରଃ ॥ 5-33-113 (32818)
ପ୍ରାପ୍ଯାପ.. ନ ବ୍ଯଥତେ କଦାଚି-
ଦୁଦ୍ଯୋଗମାନ୍ବଚ୍ଛତି ଚାପ୍ରମତ୍ତଃ ।
ଦୁଃଖଂ ଚ କାଲେ ସହତେ ମହାତ୍ମା
ଧୁରନ୍ଧରସ୍ତସ୍ଯ ଜିତାଃ ସପତ୍ନାଃ ॥ 5-33-114 (32819)
ଅନର୍ଥକଂ ବିପ୍ରବାସଂ ଗୃହେଭ୍ଯଃ
ପାପୈଃ ସନ୍ଧିଂ ପରଦାରାଭିମର୍ଶମ୍।
ଦମ୍ଭଂ ସ୍ତୈନ୍ଯଂ ପୈଶୁନଂ ମଦ୍ଯମାନଂ
ନ ସେବତେ ଯଃ ସ ସୁଖୀ ସଦୈବ ॥ 5-33-115 (32820)
ନ ସଂରମ୍ଭେଣାରଭତେ ତ୍ରିବର୍ଗ-
ମାକାରିତଃ ଶଂସତି ତତ୍ତ୍ବମେବ।
ନ ମିତ୍ରାର୍ଥେ ରୋଚଯତେ ବିବାଦଂ
ନାପୂଜିତଃ କୁପ୍ଯତି ଚାପ୍ଯମୂଢଃ ॥ 5-33-116 (32821)
ନ ଯୋଽଭ୍ଯସୂଯତ୍ସଯନୁକମ୍ପତେ ଚ
ନ ଦୁର୍ବଲଃ ପ୍ରାତିଭାବ୍ଯଂ କରୋତି।
ନାତ୍ଯାହ କିଂଚିତ୍କ୍ଷମତେ ବିବାଦଂ
ସର୍ବତ୍ର ତାଦୃଗ୍ଲଭତେ ପ୍ରଶଂସାମ୍॥ 5-33-117 (32822)
ଯୋ ନୋଦ୍ଧତଂ କୁରୁତେ ଜାତୁ ବେଷଂ
ନ ପୌରୁଷେଣାପି ବିକତ୍ଥତେଽନ୍ଯାନ୍।
ନ ମୂର୍ଚ୍ଛିତଃ କଟୁକାନ୍ଯାହ କିଂଚି-
ତ୍ପ୍ରିଯଂ ସଦା ତଂ କୁରୁତେ ଜନୋ ହି ॥ 5-33-118 (32823)
ନ ବୈରମୁଦ୍ଦିପଯତି ପ୍ରଶାନ୍ତଂ
ନ ଦର୍ପମାରୋହତି ଶାନ୍ତିମେତି।
ନ ଦୁର୍ଗତୋଽସ୍ମୀତି କରୋତ୍ଯକାର୍ଯଂ
ତମାର୍ଯଶୀଲଂ ପରମାହୁରାର୍ଯାଃ ॥ 5-33-119 (32824)
ନ ସ୍ବେ ସୁଖେ ବୈ କୁରୁତେ ପ୍ରହର୍ଷଂ
ନାନ୍ଯସ୍ଯ ଦୁଃଖେ ଭବତି ପ୍ରହୃଷ୍ଟଃ।
ଦତ୍ତ୍ବା ନ ପଶ୍ଚାତ୍କୁରୁତେଽନୁତାପଂ
ସ କଥ୍ଯତେ ସତ୍ପୁରୁଷାର୍ଯଶୀଲଃ ॥ 5-33-120 (32825)
ଦେଶାଚାରାନ୍ସମଯାଞ୍ଜାତିଧର୍ମାନ୍
ବୁଭୂଷତେ ଯଃ ସ ପରାବରଜ୍ଞଃ।
ସ ଯତ୍ର ତତ୍ରାଭିଗତଃ ସଦୈବ
ମହାଜନସ୍ଯାଧିପତ୍ଯଂ କରୋତି ॥ 5-33-121 (32826)
ଦମ୍ଭଂ ମୋହଂ ମତ୍ସରଂ ପାପକୃତ୍ଯଂ
ରାଜଦ୍ବିଷ୍ଟଂ ପୈଶୁନଂ ପୂଗବୈରମ୍।
ମତ୍ତୋନ୍ମତ୍ତୈର୍ଦୁର୍ଜନୈଶ୍ଚାପି ବାଦଂ
ଯଃ ପ୍ରଜ୍ଞାବାନ୍ବର୍ଜଯେତ୍ସ ପ୍ରଧାନଃ ॥ 5-33-122 (32827)
ଦମଂ ଶୌଚଂ ଦୈବିକଂ ମଙ୍ଗଲାନି
ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାନ୍ବିବିଧାଁଲ୍ଲୋକବାଦାନ୍।
ଏତାନି ଯଃ କୁରୁତେ ନୈତ୍ଯକାନି
ତସ୍ଯୋତ୍ଥାନଂ ଦେବତା ରାଧଯନ୍ତି ॥ 5-33-123 (32828)
ସମୈର୍ବିବାହଂ କୁରୁତେ ନ ହୀନୈଃ
ସମୈଃ ସଖ୍ଯଂ ବ୍ଯବହାରଂ କଥାଂ ଚ।
ଗୁଣୈର୍ବିଶିଷ୍ଟାଂଶ୍ଚ ପୁରୋ ଦଧାତି
ବିପଶ୍ଚିତସ୍ତସ୍ଯ ନଯାଃ ସୁନୀତାଃ ॥ 5-33-124 (32829)
ମିତଂ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ସଂବିଭଜ୍ଯାଶ୍ରିତେଭ୍ଯୋ
ମିତଂ ସ୍ବପିତ୍ଯମିତଂ କର୍ମ କୃତ୍ବା।
ଦଦାତ୍ଯମିତ୍ରେଷ୍ବପି ଯାଚିତଃ ସଂ-
ସ୍ତମାତ୍ମବନ୍ତଂ ପ୍ରଜହତ୍ଯନର୍ଥାଃ ॥ 5-33-125 (32830)
ଚିକୀର୍ଷିତଂ ବିପ୍ରକୃତଂ ଚ ଯସ୍ଯ
ନାନ୍ଯେ ଜନାଃ କର୍ମ ଜାନନ୍ତି କିଂଚିତ୍।
ମନ୍ତ୍ରେ ଗୁପ୍ତେ ସମ୍ଯଗନୁଷ୍ଠିତେ ଚ
ନାଲ୍ପୋଽପ୍ଯସ୍ଯ ଚ୍ଯବତେ କଶ୍ଚିଦର୍ଥଃ ॥ 5-33-126 (32831)
ଯଃ ସର୍ବଭୂତପ୍ରଶମେ ନିବିଷ୍ଟଃ
ସତ୍ଯୋ ମୃଦୁର୍ମାନକୃଚ୍ଛୁଦ୍ଧଭାବଃ
ଅତୀବ ସ ଜ୍ଞାଯତେ ଜ୍ଞାତିମଧ୍ଯେ
ମହାମଣିର୍ଜାତ୍ଯ ଇବ ସପ୍ରନ୍ନଃ ॥ 5-33-127 (32832)
ଯ ଆତ୍ମନାଽପତ୍ରପତେ ଭୃଶଂ ନରଃ
ସ ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ଗୁରୁର୍ଭବତ୍ଯୁତ
ଅନନ୍ତଜେଜାଃ ସୁମନାଃ ସମାହିତଃ
ସ ତେଜସା ସୂର୍ଯ ଇବାବଭାସତେ ॥ 5-33-128 (32833)
ବନେ ଜାତାଃ ଶାପଦଗ୍ଧସ୍ଯ ରାଜ୍ଞଃ
ପାଣ୍ଡୋଃ ପୁତ୍ରାଃ ପଞ୍ଚ ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରକଲ୍ପାଃ ।
ତ୍ବଯୈବ ବାଲା ବର୍ଧିତାଃ ଶିକ୍ଷିତାଶ୍ଚ
ତବାଦେଶଂ ପାଲଯନ୍ତ୍ଯାମ୍ବିକେଯ ॥ 5-33-129 (32834)
ପ୍ରଦାଯୈଷାମୁଚିତଂ ତାତରାଜ୍ଯଂ
ସୁଖୀ ପୁତ୍ରୈଃ ସହିତୋ ମୋଦମାନଃ ।
ନ ଦେବାନାଂ ନାପି ଚ ମାନୁଷାଣାଂ
ଭବିଷ୍ଯସି ତ୍ବଂ ଗର୍ହଣୀଯୋ ନରେନ୍ଦ୍ର ॥ ॥ 5-33-130 (32835)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ତ୍ରଯସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-33-5 ଅକଲ୍ପୋ ନ କିଂତୁ କଲ୍ପଃ ସମର୍ଥ ଏବ । ସର୍ବଦା ବିଦୁରସଂଦର୍ଶନଂ ମଯ ଅପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯେଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-33-10 ପ୍ରଜାଗରଂ ନିଦ୍ରାଯା ଅଭାବମ୍ ॥ 5-33-12 ଯତଃ ଯଦା ପ୍ରାପ୍ତଃ ସଞ୍ଜଯସ୍ତଦାରଭ୍ଯେତ୍ଯର୍ଥଃ। ପ୍ରଚିନ୍ତା ପ୍ରକୃଷ୍ଟା ଚିନ୍ତା ॥ 5-33-14 ଅଭିଯୁକ୍ତମିତ୍ଯର୍ଧୋପାତ୍ ଏକଃ ତ୍ରଯୋଽନ୍ଯେ ଚ ପ୍ରଦାଗରାବେଶଭାଜନାନି ॥ 5-33-15 ଗୃଦ୍ଧ୍ଯନ୍ ଲିପ୍ସାବାନ୍ ॥ 5-33-17 ପ୍ରେଷ୍ଯଃ ପ୍ରକର୍ଷେଣ ଏଷଣୀଯଃ ପ୍ରାର୍ଥ୍ଯ ଇତିଯାବତ୍ । ତେ ତ୍ବଯା ପ୍ରେଷିତୋ ବନମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-33-18 ବିପରୀତଃ ରାଜଲକ୍ଷଣହୀନଃ ସର୍ବେଷାଂ ଦ୍ବେଷ୍ଯଃ । ଭାଗଧେଯେ ରାଜ୍ଯାଂଶେ । ଅର୍ଚିଷାଂ ନେତ୍ରରଶ୍ମୀନାଂ ପ୍ରକ୍ଷଯାତ୍। ନ ସଂମତସ୍ତ୍ବଂ ଧର୍ମାତ୍ମାପି ସନ୍ନିତି ଉପହାସଃ ॥ 5-33-19 ଆନୃଶଂସ୍ଯାତ୍ କ୍ରୂରତ୍ବାଭାବାତ୍। ଅନୁକ୍ରୋଶାତ୍ ଦଯାଲୁତ୍ବାତ୍। ତିତିକ୍ଷତେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଇତି ଶେଷଃ ॥ 5-33-20 ଏତେଷ୍ବିତି। ଏତେଷାମଧୀନୋ ଭୂତ୍ବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-33-21 ଏତେଷୁ ପାଣ୍ଡିତ୍ଯଂ ନାସ୍ତୀତି ବକ୍ତୁଂ ପାଣ୍ଡିତଲକ୍ଷଣାନ୍ଯାହ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନମିତ୍ଯାଦିନା। ଆତ୍ମଜ୍ଞାନଂ ଶାସ୍ତ୍ରୀଯାପେକ୍ଷମ୍। ସମାରମ୍ଭଃ ଶକ୍ତ୍ଯପେକ୍ଷଃ । ତିତିକ୍ଷା ବୈରାଗ୍ଯାପେକ୍ଷା। ଧର୍ମନିତ୍ଯତା ଶ୍ରଦ୍ଧାପେକ୍ଷା। ଏତାନି ଅଯଥାଭୂତାନି ମୂଢାନ୍ ପୁରୁଷାର୍ଥାତ୍ ଭ୍ରଂଶଯନ୍ତି ନତୁ ପଣ୍ଡିତାନିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-33-23 ଅନାସ୍ତିକଃ ପରଲୋକାଦ୍ଯସ୍ତୀତି ଜାନନ୍। ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନଃ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଗୁରୁବେଦବାକ୍ଯାଦିଷୁ ଫଲାବଶ୍ଯଂଭାବନିଶ୍ଚଯସ୍ତଦ୍ବାନ୍ ॥ 5-33-24 ଦର୍ପଃ ପରାବଜ୍ଞାନମ୍। ସ୍ତମ୍ଭଃ ଅସନ୍ନତିଃ। ମାନ୍ଯମାନିତା ମାନ୍ଯଂ ମାନାର୍ହଂ ଆତ୍ମାନଂ ମନ୍ଯତ ଇତି ମାନ୍ଯମାନୀ ତସ୍ଯ ଭାବସ୍ତତ୍ତା ॥ 5-33-27 ସଂସାରିଣୀ ସ୍ବଭାବତୋଽନବସ୍ତିତାପି କାମାତ୍ ଐହିକ ସୁଖାତ୍ ଉଭଯଲୋକସୁଖାବହଂ ଧର୍ମମର୍ଥଂ ବୃଣୀତେ ସ ପଣ୍ଡିତଃ। କାମୋ ଧର୍ମାର୍ଥାପେକ୍ଷଯା ନିକୃଷ୍ଟ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ। କାମାଦିତି। ଯସ୍ତୁ କାମଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଅର୍ଥଂ ବୃଣୀତେ ସଃ ଅର୍ଥାର୍ଥୀ ମୋକ୍ଷାଦେବ ସର୍ବଂ ଅର୍ଥଂ ବିନ୍ଦତି ଜ୍ଞାନଫଲେ ମୋକ୍ଷେ କୃତ୍ସ୍ନସ୍ଯାର୍ଥସ୍ଯାନ୍ତର୍ଭାବାତ୍ ସ ଜନକାଦିତୁଲ୍ଯଃ ଅତଃ ପଣ୍ଡିତ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-33-29 ଚିରଂ ଶୃଣୋତି ଜ୍ଞାନଦାର୍ଢ୍ଯାଯ ଅସଂପୃଷ୍ଟଃ ଯଥାବଦପୃଷ୍ଟଃ। ବ୍ଯୁପଯୁଙ୍କ୍ତେ ବାଗ୍ବ୍ଯଯଂ କରୋତି। ପରାର୍ଥେ ବିଷଯେ ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ଚିହ୍ନମ୍ ॥ 5-33-31 ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ସ୍ବଯତ୍ନମାଧ୍ଯତ୍ବମ୍। କର୍ମଣଃ ଅନ୍ତର୍ମଧ୍ଯେ ନ ବସତି ନୋପରମତେ କିଂତୁ ସମାପଯତ୍ଯେବ । ଅବନ୍ଧ୍ଯକାଲଃ ସର୍ବଦା ସପ୍ରଯୋଜନମେବ କର୍ମାଚରନ୍ ॥ 5-33-32 ଆର୍ଯାଃ ଶିଷ୍ଟାଃକ ତଦ୍ଯୋଗ୍ଯକର୍ମଣି । ଭୂରିତୈଶ୍ବର୍ଯଂ ତତ୍ପ୍ରାପ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ କର୍ମାଣି ॥ 5-33-34 ଯୋଗୋ ରଚନାପ୍ରକାରଃ। ଉପାଯସ୍ତଦର୍ଥସାଗ୍ରୀ। ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ମଧ୍ଯେ ସ ନରଃ ପଣ୍ଡିତଃ ॥ 5-33-35 ପ୍ରବୃତ୍ତବାକ୍ ଅକୁଣ୍ଠିତବଚନଃ । ଚିତ୍ରକଥୋ ଲୋକକଥାଭିଜ୍ଞଃ । ଊହସ୍ତର୍କଃ। ପ୍ରତିଭାନଂ ତତ୍କାଲସ୍ଫୂର୍ତିଃ ॥ 5-33-36 ପ୍ରଜ୍ଞାନୁଗଂ ବୁଦ୍ଧିବଶ୍ଯମ୍। ଶ୍ରୁତାନୁଗା ଶାସ୍ତ୍ରାନୁସାରିଣୀ ॥ 5-33-38 ମହାମନାଃ ଅଧିକେଚ୍ଛାବାନ୍। ଅକର୍ମଣା ହୀନକର୍ମଣା ଦ୍ଯୂତାଦିନେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-33-42 ସଂସାରଯତି ଭୃତ୍ଯାଦିଦ୍ବାରା ପ୍ରବର୍ତଯତି ॥ 5-33-46 ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯାତ୍ ଅଯତ୍ନତଃ॥ 5-33-47 କଦର୍ଯଂ ଅଦାତାରମ୍ ॥ 5-33-51 ଏକଯା ବୁଦ୍ଦ୍ଯା। ଦ୍ବେ କାର୍ଯାକାର୍ଯେ ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ସମ୍ଯଗବଧାର୍ଯ। ତ୍ରୀନ୍ ମିତ୍ରୋଦାସୀନଶତ୍ରୂନ୍। ଚତୁର୍ଭିଃ ସାମଦାନଭେଦଦଣ୍ଡୈଃ। ମିତ୍ରଂ ସାମ୍ନୈବ ଦାନଭେଦାଭ୍ଯାମୁଦାସୀନମ୍ ସର୍ବୈଃ ଶତ୍ରୁଂ ବଶୀକୁରୁ । ପଞ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ଜିତ୍ବା। ଷଡ୍ବିଦିତ୍ବା ସଂଧିବିଗ୍ରହାଦୀନ୍ ଜ୍ଞାତ୍ବା। ସପ୍ତ ହିତ୍ବା-ସ୍ତ୍ରିଯୋଽକ୍ଷା ମୃଗଯା ପାନଂ ବାକ୍ପାରୁଷ୍ଯଂ ଚ ପଞ୍ଚମମ୍। ମହଚ୍ଚ ଦଣ୍ଡପାରୁଷ୍ଯମର୍ଥଦୂଷଣମେବ ଚେତି ସପ୍ତ ହେଯାନି ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ସୁଖୀ ଭବ ॥ 5-33-54 ସତ୍ଯଂ ଯଥାର୍ଥଭାଷଣମ୍। ପାରାବାରସ୍ଯ ସମୁଦ୍ରସ୍ଯ ॥ 5-33-69 ଯଦ୍ଧଂ କନୀଯାନ୍। ଭେଦଦାନେ ମଧ୍ଯମଃ। ସାମ ଉତ୍ତମଃ 5-33-71 ତ୍ବଯିସତି ତ୍ବତ୍ପୁତ୍ରୋଽଧନୋଽତସ୍ତ୍ବମେବ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ରାଜ୍ଯଂ ଦାତୁଂ ପ୍ରଭୁରସୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-33-75 ଶରଣଂ ଗୃହମ୍। ବିଷମେପି ସଂକଟେପି ॥ 5-33-76 ଦୀର୍ଘସୂତ୍ରୈଃ କ୍ଷିପ୍ରସାଧ୍ଯେ କାର୍ଯେ ଚିରଂ କୁର୍ବଦ୍ଧିଃ । ଅଲସୈଃ କରିଷ୍ଯାମୀତି କାଲଗମକୈଃ। ଚାରଣୈଃ ସ୍ତାବକୈଃ। ଅରଣୈରିତିଚ୍ଛେଦୋ କବା। ରଣବିରୋଧିଭିର୍ଦ୍ଯୂତାଦ୍ଯାସକ୍ତୈରିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-33-77 ବୃଦ୍ଧଃ କୁଲଧର୍ମାନୁପଦିଶତି। କୁଲୀନଃ ଶିଶୂନ୍ ଆଚାରଂ ଗ୍ରାହଯତି। ସଖା ହିତଂ ବଦତି। ଭଗିନୀ ଧନଂ ରକ୍ଷତି ॥ 5-33-78 ସାଦ୍ଯସ୍କାନି ସଦ୍ଯଃଫଲାନି ॥ 5-33-79 ଦେବତାଃ ସ୍ବର୍ଗଭାଜଃ। ସ୍ବର୍ଗପଦାର୍ଥଶ୍ଚ- ଯନ୍ନ ଦୁଃଖେନ ସଂଭିନ୍ନଂ ନ ଚ ଗ୍ରସ୍ତମନନ୍ତରମ୍। ଅଭିଲାଷୋପନୀତଂ ଚ ତତ୍ସୁଖଂ ସ୍ବଃପଦାସ୍ପଦମ୍ ଇତ୍ଯେବଂରୂପଃ। ଅତସ୍ତେ ସତ୍ଯସଂକଲ୍ପାଃ। ଧୀମତାମଗସ୍ତ୍ଯାଦୀନାମନୁଭାବଂ ସମୁଦ୍ରପାନାଦିପ୍ରଭାବମ୍। ତେପି ଦେବତୁଲ୍ଯା ଇତ୍ଯର୍ଥଃ। ବିନଯୋପି ଗୁରୁପ୍ରସାଦକରତ୍ବେନ ସଦ୍ଯଃଫଲଃ। ବିନାଶହେତୁଃ କର୍ମାପି ଚୌର୍ଯାଦିକଂ ତଚ୍ଚ ତ୍ବଯ୍ଯେବାସ୍ତି। ତବ ସର୍ବଂ କର୍ମ ମାନାର୍ଥମେବେତି ଭାଃ। ପାପକର୍ମଣାଂ ବିନାଶନଂ ବିନାଶଯିତୁଃ ସଦ୍ଯଃଫଲମ୍ ॥ 5-33-82 ପିତୄନ୍ ଅଗ୍ନିଷ୍ବାତ୍ତାଦୀନ୍ ଗୋତ୍ରପ୍ରବର୍ତକାନୃଷୀଂଶ୍ଚ । ମନୁଷ୍ଯାନ୍ ପିତ୍ରାଦୀନ୍ ॥ 5-33-83 ତ୍ବା ତ୍ବାମ୍। ଉପଜୀବ୍ଯାଃ ଗୁରବଃ । ଇହ ଲୋକେ ସାଧିତା ମିତ୍ରାଦଯାଃ। ଇହ ପରଲୋକେ ଜନ୍ମାନ୍ତରେ ବା ସ୍ବଂ ସ୍ବଂ କାର୍ଯଂ କୁର୍ବନ୍ତୀତ୍ଯର୍ତଃ ॥ 5-33-84 ଦୃତେଶ୍ଚର୍ମମଯାଜ୍ଜଲପାତ୍ରାତ୍ 5-33-88 ଗୋପାଲସ୍ଯ ଗ୍ରାମେ ବାସେ ବନବାସସାଧ୍ଯସ୍ଯ ଗୋରକ୍ଷଣସ୍ଯାଭାବଃ। ନାପିତସ୍ଯ ବନେ ବାସେ ଗ୍ରାମେ ତତ୍କାର୍ଯାଭାବ ଇତି ଭାବଃ ॥ 5-33-90 ଷଣ୍ଣାମିତି। ଆତ୍ମନି ଚିତ୍ତେ ନିତ୍ଯାନାଂ ଷଣ୍ଣାମ୍- କାମକ୍ରୋଧୌ ଶୋକମୋହୌ ମଦମାନୌ ଚ ଷଟ୍ପଦୀତ୍ଯୁକ୍ତାନାମ୍। ଐଶ୍ବର୍ଯଂ ବଶିତ୍ବମ୍ ॥ 5-33-95 ନାତୁରାଃ ଅରୋଗାଃ ॥ 5-33-96 ସ୍ବପ୍ରତ୍ଯଯା ସ୍ବନିଶ୍ଚଯପୂର୍ବିକା ବୃତ୍ତିବର୍ତନଂ ନତୁ ଗତାନୁଗତିକଯେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-33-100 ଦ୍ବେଷ୍ଟି ମନସାନିଷ୍ଟଂ ଚିନ୍ତଯତି। ବିରୁଧ୍ଯତେ କର୍ମଣା ॥ 5-33-104 ସନ୍ନିପାତଃ ସମରତଂ (ନ୍ନଗର୍ଭଃ) ॥ 5-33-107 ତ୍ରିସ୍ଥୂଣଂ ବାତପିତ୍ତଶ୍ଲେଷ୍ମାଣଃ ସ୍ଥୂଣାଯରୂ...। ପଞ୍ଚ ସାକ୍ଷିବଦୁଦାସୀନାଃ ଶବ୍ଦାଦଯୋ ଗ୍ରାହ୍ଯା ଯସ୍ମିନ୍। କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞାଧି ....... ବୀବାଧିଷ୍ଠିତମ୍ ॥ 107 ॥ 5-33-108 ମତ୍ତେ ମଦ୍ଯାଦିନା। ପ୍ରମତ୍ତୋ ବିଷଯାନ୍ତରାସକ୍ତଯାଽନବହିତଃ। ଉନ୍ମତ୍ତେ ଧାତୁଦୋଷାତ୍ ॥ 5-33-112 ମାତ୍ରା ଉପରାଧାନୁସାରେଣ ଦଣ୍ଡପ୍ରମାଣମ୍ । ବ୍ରାହ୍ମଣାଦୌ ଅପରାଧସ୍ଯ କ୍ଷଗାଂ ଚ ଜ...ତି ॥ 5-33-113 ଯୁକ୍ତଃ ଛି...ପେକ୍ଷଣି ହିତଃ ॥ 113 ॥ 5-33-114 ସଂଭ୍ଯ...କ୍ରୋଧ ନ ଚ ସ୍ତ୍ରିଯୋଽର୍ଥେ ଯତତେ ବିବାଦଂ ଇତି କo ପାଠଃ। 5-33-116 ନ ........ଇତି । ଖo ପାଠଃ। ମାତ୍ରାର୍ଥେ ଅଲ୍ପାର୍ଥେ ଇତି ......॥ 5-33-11. ପ୍ରାତିଭାବ୍ଯଂ ପ୍ରତିକୂଲୋ ଭାବଃ ଚିତ୍ତାଭିପ୍ରାଯା ......... ପ୍ରାତିଭାବ୍ଯଂ ବିରୋଧମ୍। ଅତ୍ଯାହ ଅତିକମ୍ଯ ବ୍ରବୀତି ॥ 5-33-122 ଦମ୍ଭଂ ପରବଚ୍ଚନେଚ୍ଛଯା ଧର୍ମାନୁଷ୍ଠାନମ୍ ॥ 5-33-127 ଜାତ୍ଯ ଅଭିଜାତଃ ଉତ୍ତମେ ଆକରେ ଜାତଃ ॥ 5-33-128 ଆତ୍ମନା ଅପତ୍ରପତେ ପରୈରଜ୍ଞାତେଽପି ସ୍ବବ୍ଯଲୀକେ ସ୍ବଯମେବ ଲଜ୍ଜତେ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 034
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.34. ଅଧ୍ଯାଯଃ 034
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନାଦିଶ୍ରେଯସ୍ସାଧନପ୍ରଶ୍ନେ ବିଦୁରେଣ ନୀତିକଥନପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଯ ରାଜ୍ଯଦାନସ୍ଯ ତତ୍ସାଧନତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-34-0 (32836)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-34-0x (3450)
ଜାଗ୍ରତୋ ଦହ୍ଯମାନସ୍ଯ ଯତ୍କାର୍ଯମନୁପଶ୍ଯସି।
ତଦ୍ବ୍ରୂହି ତ୍ବଂ ହି ନସ୍ତାତ ଧର୍ମାର୍ଥକୁଶଲଃ ଶୁଚିଃ ॥ 5-34-1 (32837)
ତସ୍ମାଦ୍ଯଥାବଦ୍ବିଦୁର ପ୍ରଶାଧି
ପ୍ରଜ୍ଞାପୂର୍ବଂ ସର୍ବମଜାତଶତ୍ରୋଃ।
ଯନ୍ମନ୍ଯସେ ପଥ୍ଯମଦୀନସତ୍ବ
ଶ୍ରେଯସ୍କରଂ ବ୍ରୂହି ତଦ୍ବୈ କୁରୂଣାମ୍ ॥ 5-34-2 (32838)
ପାପାଶଙ୍କୀ ପାପମେବାନୁପଶ୍ଯନ୍
ପୃଚ୍ଛାମି ତ୍ବାଂ ବ୍ଯାକୁଲେନାତ୍ମନାହମ୍ ।
କଜେ ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ତତ୍ପଂ ଯଥାବ-
ନ୍ମନୀଷିତଂ ସର୍ବମଜାତଶତ୍ରୋଃ ॥ 5-34-3 (32839)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-34-4x (3451)
ଶୁଭଂ ବା ଯଦି ବା ପାପଂ ଦ୍ବେଷ୍ଯଂ ବା ଯଦି ବା ପ୍ରିଯମ୍।
ନାପୃଷ୍ଟଃ କସ୍ଯଚିଦ୍ବ୍ରୂଯାଦ୍ଯଃ ସ ନେଚ୍ଛେତ୍ପରାଭବମ୍ ॥ 5-34-4 (32840)
ତସ୍ମାଦ୍ବକ୍ଷ୍ଯାମି ତେ ରାଜନ୍ହିତଂ ଯତ୍ସ୍ଯାନ୍କୁରୂନ୍ପ୍ରତି।
ବଚଃ ଶ୍ରେଯସ୍କରଂ ଧର୍ମ୍ଯଂ ବ୍ରୁବତସ୍ତନ୍ନିବୋଧ ମେ ॥ 5-34-5 (32841)
ମିଥ୍ଯୋପେତାନି କର୍ମାଣି ସିଦ୍ଧ୍ଯେତାଦୀନି ଭାରତ।
ଅନୁପାଯପ୍ରଯୁକ୍ତାନି ମା ସ୍ମ ତେ....ମନଃ କୃଥାଃ ॥ 5-34-6 (32842)
ତଥୈବ ଯୋଗବିହିତଂ ଯତ୍ତୁ କର୍ମ ନ ସିଧ୍ଯତି।
ଉପାଯଯୁକ୍ତଂ ମେଧାବୀ ନ ତତ୍ର ଗ୍ଲପଯେନ୍ମନଃ ॥ 5-34-7 (32843)
ଅନୁବନ୍ଧାନବେକ୍ଷେତ ସାନୁବନ୍ଧେଷୁ କର୍ମସୁ।
ସଂପ୍ରଧାର୍ଯ ଚ କୁର୍ବୀତ ସହସା ନ ସମାଚରେତ୍ ॥ 5-34-8 (32844)
ଅନୁବନ୍ଧଂ ଚ ସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ବିପାକଂ ଚୈବ କର୍ମଣାମ୍।
ଉତ୍ଥାନମାତ୍ମନଶ୍ଚୈବ ଧୀରଃ କୁର୍ବୀତ ବା ନ ବା ॥ 5-34-9 (32845)
ଯଃ ପ୍ରମାଣଂ ନ ଜାନାତି ସ୍ଥାନେ ବୃଦ୍ଧୌ ତଥା କ୍ଷଯେ।
କୋଶେ ଜନପଦେ ଦଣ୍ଡେ ନ ସ ରାଜ୍ଯେଽବତିଷ୍ଠତେ ॥ 5-34-10 (32846)
ଯସ୍ତ୍ବେତାନି ପ୍ରମାଣାନି ଯଥୋକ୍ତାନ୍ଯନୁପଶ୍ଯତି।
ଯୁକ୍ତୋ ଧର୍ମାର୍ଥଯୋର୍ଜ୍ଞାନେ ସ ରାଜ୍ଯମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ 5-34-11 (32847)
ନ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ତମିତ୍ଯେବ ବର୍ତିତବ୍ଯମସାଂପ୍ରତମ୍।
ଶ୍ରିଯଂ ହ୍ଯବିନଯୋ ହନ୍ତି ଜରା ରୂପମିବୋତ୍ତମମ୍ ॥ 5-34-12 (32848)
ଭକ୍ଷ୍ଯୋତ୍ତମପ୍ରତିଚ୍ଛନ୍ନଂ ମତ୍ସ୍ଯୋ ବଡିଶମାଯସମ୍।
ଅନ୍ନାଭିଲାଷୀ ଗ୍ରସତେ ନାନୁବନ୍ଧମବେକ୍ଷତେ ॥ 5-34-13 (32849)
ଯଚ୍ଛକ୍ଯଂ ଗ୍ରସିତୁଂ ଗ୍ରସ୍ଯଂ ଗ୍ରସ୍ତଂ ପରିଣମେଚ୍ଚ ଯତ୍।
ହିତଂ ଚ ପରିଣାମେ ଯତ୍ତଦାଦ୍ଯଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛତା ॥ 5-34-14 (32850)
ବନସ୍ପତେରପକ୍ବାନି ଫଲାନି ପ୍ରଚିନୋତି ଯଃ।
ସ ନାପ୍ନୋତି ରସଂ ତେଭ୍ଯୋ ବୀଜଂ ଚାସ୍ଯ ବିନଶ୍ଯତି ॥ 5-34-15 (32851)
ଯସ୍ତୁ ପକ୍ବମୁପାଦତ୍ତେ କାଲେ ପରିଣତଂ ଫଲମ୍।
ଫଲାଦ୍ରସଂ ସ ଲଭତେ ବୀଜାଚ୍ଚୈବ ଫଲଂ ପୁନଃ ॥ 5-34-16 (32852)
ଯଥା ମଧୁ ସମାଦତ୍ତେ ରକ୍ଷନ୍ପୁଷ୍ପାଣି ଷଟ୍ପଦଃ।
ତଦ୍ବଦର୍ଥାନ୍ମନୁଷ୍ଯେଭ୍ଯ ଆଦଦ୍ଯାଦବିହିଂସଯା ॥ 5-34-17 (32853)
ପୁଷ୍ପଂ ପୁଷ୍ପଂ ବିଚିନ୍ବୀତ ମୂଲଚ୍ଛେଦଂ ନ କାରଯେତ୍ ।
ମାଲାକାର ଇବାରାମେ ନ ଯଥାଙ୍ଗାରକାରକଃ ॥ 5-34-18 (32854)
କିଂ ନୁ ମେ ସ୍ଯାଦିଦଂ କୃତ୍ବା କିଂ ନୁ ମେ ସ୍ଯାଦକୁର୍ବତଃ।
ଇତି କର୍ମାଣି ସଞ୍ଚିନ୍ତ୍ଯ କୁର୍ଯାଦ୍ବା ପୁରୁଷୋ ନ ବା ॥ 5-34-19 (32855)
ଅନାରଭ୍ଯା ଭବନ୍ତ୍ଯର୍ଥାଃ କେଚିନ୍ନିତ୍ଯଂ ଯଥାଽଗତାଃ ।
କୃତଃ ପୁରୁଷକାରୋଽହି ଭବେଦ୍ଯେଷୁ ନିରର୍ଥକଃ ॥ 5-34-20 (32856)
` ଅନର୍ଥେ ଚୈବ ନିରତମର୍ଥେ ଚୈବ ପରାଙ୍ଭୁଖମ୍।
ନ ତଂ ଭର୍ତାରମିଚ୍ଛନ୍ତି ଷଣ୍ଢଂ ପତିମିବ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 5-34-21 (32857)
ପ୍ରସାଦୋ ନିଷ୍ଫଲୋ ଯସ୍ଯ କ୍ରୋଧଶ୍ଚାପି ନିରର୍ଥକଃ।
ନ ତଂ ଭର୍ତାରମିଚ୍ଛନ୍ତି ଷଣ୍ଢଂ ପତିମିବ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 5-34-22 (32858)
କାଂଶ୍ଚିଦର୍ଥାନ୍ନରଃ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଲଘୁମୂଲାନ୍ମହାଫଲାନ୍ ।
କ୍ଷିପ୍ରମାରଭତେ କର୍ତୁଂ ନ ଦୀର୍ଘଯତି ତାଦୃଶାନ୍ ॥ 5-34-23 (32859)
ଋଜୁ ପଶ୍ଯତି ଯଃ ସର୍ବଂ ଚକ୍ଷୁଷା ନୁ ପିବନ୍ନିବ ।
ଆସୀନମପି ତୂଷ୍ଣୀକମନୁରଜ୍ଯନ୍ତି ତଂ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-34-24 (32860)
ସୁପୁଷ୍ପିତଃ ସ୍ଯାଦଫଲଃ ଫଲିତଃ ସ୍ଯାଦ୍ଦୁରାରୁହଃ ।
ଅପକ୍ବଃ ପକ୍ବସଙ୍କାଶୋ ନ ତୁ ଶୀର୍ଯେତ କର୍ହିଚିତ୍ ॥ 5-34-25 (32861)
ଚକ୍ଷୁଷା ମନସା ବାଚା କର୍ମଣା ଚ ଚତୁର୍ବିଧମ୍।
ପ୍ରସାଦଯତି ଯୋ ଲୋକଂ ତଂ ଲୋକୋଽନୁପ୍ରସୀଦତି ॥ 5-34-26 (32862)
ଯସ୍ମାତ୍ରସ୍ଯନ୍ତି ଭୂତାନି ମୃଗବ୍ଯାଧାନ୍ମୃଗା ଇବ।
ସାଗରାନ୍ତାମପି ମହୀଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ସ ପରିହୀଯତେ ॥ 5-34-27 (32863)
ପିତୃପୈତାମହଂ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯାପି ସ୍ବେନ କର୍ମଣା।
ବାଯୁରଭ୍ରମିବାସାଦ୍ଯ ଭ୍ରଂଶଯତ୍ଯନଯେ ସ୍ଥିତଃ ॥ 5-34-28 (32864)
ଧର୍ମମାଚରତୋ ରାଜ୍ଞଃ ସଦ୍ଭିଶ୍ଚରିତମାଦିତଃ।
ବସୁଧା ବସୁସଂପୂର୍ଣା ବର୍ଧତେ ଭୂତିବର୍ଧନୀ ॥ 5-34-29 (32865)
ଅଥ ସଂତ୍ଯଜତୋ ଧର୍ମମଧର୍ମଂ ଚାନୁତିଷ୍ଠତଃ।
ପ୍ରତିସଂବେଷ୍ଟତେ ଭୂମିରଗ୍ନୌ ଚର୍ମାହିତଂ ଯଥା। 5-34-30 (32866)
ଯ ଏବ ଯତ୍ନଃ କ୍ରିଯତେ ପରରାଷ୍ଟ୍ରବିମର୍ଦନେ।
ସ ଏବ ଯତ୍ନଃ କର୍ତବ୍ଯଃ ସ୍ବରାଷ୍ଟ୍ରପରିପାଲନେ । 5-34-31 (32867)
ଧର୍ମେଣ ରାଜ୍ଯଂ ବିନ୍ଦେତ ଧର୍ମେଣ ପରିପାଲଯେତ୍।
ଧର୍ମମୂଲାଂ ଶ୍ରିଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନ ଜହାତି ନ ହୀଯତେ ॥ 5-34-32 (32868)
ଅପ୍ଯୁନ୍ମତ୍ତାତ୍ପ୍ରଲପତୋ ବାଲାଚ୍ଚ ପରିଜଲ୍ପତଃ।
ସର୍ବତଃ ସାରମାଦଦ୍ଯାଦଶ୍ମଭ୍ଯ ଇବ କାଞ୍ଚନମ୍ ॥ 5-34-33 (32869)
ସୁବ୍ଯାହୃତାନି ମହତାଂ ସୁକୃତାନି ତତସ୍ତତଃ।
ସଞ୍ଚିନ୍ବନ୍ଧୀର ଆସୀତ ଶିଲାହାରୀ ଶିଲଂ ଯଥା ॥ 5-34-34 (32870)
ଗନ୍ଧେନ ଗାବଃ ପଶ୍ଯନ୍ତି ବେଦୈଃ ପଶ୍ଯନ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ।
ଚାରୈଃ ପଶ୍ଯନ୍ତି ରାଜାନଶ୍ଚକ୍ଷୁର୍ଭ୍ଯାମିତରେ ଜନାଃ ॥ 5-34-35 (32871)
ଭୂଯାଂସଂ ଲଭତେ କ୍ଲେଶଂ ଯା ଗୌର୍ଭବତି ଦୁର୍ଦୁହା ।
ଅଥ ଯା ସୁଦୁଘା ରାଜନ୍ନୈବ ତାଂ ବିତୁଦନ୍ତ୍ଯପି ॥ 5-34-36 (32872)
ଯଦତପ୍ତଂ ପ୍ରଣମତି ନ ତତ୍ସନ୍ତାପମର୍ହତି।
ଯଚ୍ଚ ସ୍ବଯଂ ନତଂ ଦାରୁ ନ ତତ୍ସଂନାମଯେଦ୍ବୁଧଃ ॥ 5-34-37 (32873)
ଏତଯୋପମଯା ଧୀରଃ ସନ୍ନମେତ ବଲୀଯସେ।
ଇନ୍ଦ୍ରାଯ ସ ପ୍ରଣମତେ ନମତେ ଯୋ ବଲୀଯସେ ॥ 5-34-38 (32874)
ପର୍ଜନ୍ଯନାଥାଃ ପଶବୋ ରାଜାନୋ ମନ୍ତ୍ରିବାନ୍ଧବାଃ।
ପତଯୋ ବାନ୍ଧବାଃ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବେଦବାନ୍ଧବାଃ ॥ 5-34-39 (32875)
ସତ୍ଯେନ ରକ୍ଷ୍ଯତେ ଧର୍ମୋ ବିଦ୍ଯା ଯୋଗେନ ରକ୍ଷ୍ଯତେ ।
ମୃଜଯା ରକ୍ଷ୍ଯତେ ରୂପଂ କୁଲଂ ବୃତ୍ତେନ ରକ୍ଷ୍ଯତେ ॥ 5-34-40 (32876)
ମାନେନ ରକ୍ଷ୍ଯତେ ଧାନ୍ଯମଶ୍ବାନ୍ରକ୍ଷେଦନୁକ୍ରମାତ୍।
ଅଭୀକ୍ଷ୍ଣଦର୍ଶନାଦ୍ଗାବଃ ସ୍ତ୍ରିଯୋ ରକ୍ଷ୍ଯାଃ କୁଚେଲତଃ ॥ 5-34-41 (32877)
ନ କୁଲଂ ବୃତ୍ତହୀନସ୍ଯ ପ୍ରମାଣମିତି ମେ ମତିଃ।
ଅନ୍ତେଷ୍ବପି ହି ଜାତାନାଂ ବୃତ୍ତମେବ ବିଶିଷ୍ଯତେ ॥ 5-34-42 (32878)
ଯ ଈର୍ଷୁଃ ପରବିତ୍ତେଷୁ ରୂପେ ବୀର୍ଯେ କୁଲାନ୍ବଯେ ।
ସୁଖସୌଭାଗ୍ଯସତ୍କାରେ ତସ୍ଯ ବ୍ଯାଧିରନନ୍ତକଃ ॥ 5-34-43 (32879)
ଅକାର୍ଯକରଣାଦ୍ଭୀତଃ କାର୍ଯାଣାଂ ଚ ବିବର୍ଜନାତ୍।
ଅକାଲେ ମନ୍ତ୍ରଭେଦାଚ୍ଚ ଯେନ ମାଦ୍ଯେନ୍ନ ତତ୍ପିବେତ୍ ॥ 5-34-44 (32880)
ବିଦ୍ଯାମଦୋ ଧନମଦସ୍ତୃତୀଯୋଽଭିଜନୋ ମଦଃ।
ମଦା ଏତେଽବଲିପ୍ତାନାମେତ ଏବ ସତାଂ ଦମାଃ ॥ 5-34-45 (32881)
ଅସନ୍ତୋଽଭ୍ଯର୍ଥିତାଃ ସଦ୍ଭିଃ କ୍ବଚିତ୍କାର୍ଯେ କଦାଚନ।
ମନ୍ଯନ୍ତେ ସନ୍ତମାତ୍ମାନମସନ୍ତମପି ବିଶ୍ରୁତମ୍ ॥ 5-34-46 (32882)
ଗତିରାତ୍ମବତାଂ ସନ୍ତଃ ସନ୍ତ ଏବ ସତାଂ ଗତିଃ ।
ଅସତାଂ ଚ ଗତିଃ ସନ୍ତୋ ନ ତ୍ବସନ୍ତଃ ସତାଂ ଗତିଃ ॥ 5-34-47 (32883)
ଜିତା ସଭା ବସ୍ତ୍ରବତା ମିଷ୍ଟାଶା ଗୋମତା ଜିତା।
ଅଧ୍ବା ଜିତୋ ଯାନବତା ସର୍ବଂ ଶୀଲବତା ଜିତମ୍ ॥ 5-34-48 (32884)
ଶୀଲଂ ପ୍ରଧାନଂ ପୁରୁଷେ ତଦ୍ଯସ୍ଯେହ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି।
ନ ତସ୍ଯ ଜୀବିତେନାର୍ଥୋ ନ ଧନେନ ନ ବନ୍ଧୁଭିଃ ॥ 5-34-49 (32885)
ଆଢ୍ଯାନାଂ ମାଂସପରମଂ ମଧ୍ଯାନାଂ ଗୋରସୋତ୍ତରମ୍।
ତୈଲୋତ୍ତରଂ ଦରିଦ୍ରାଣାଂ ଭୋଜନଂ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-34-50 (32886)
ସଂପନ୍ନତରମେବାନ୍ନଂ ଦରିଦ୍ରା ଭୁଞ୍ଜତେ ସଦା।
ଶ୍ରୁତ୍ସ୍ବାଦୁତାଂ ଜନଯତି ସା ଚାଢ୍ଯେଷୁ ସୁଦୁର୍ଲଭା ॥ 5-34-51 (32887)
ପ୍ରାଯେଣ ଶ୍ରୀମତାଂ ଲୋକେ ଭୋକ୍ତୁଂ ଶକ୍ତିର୍ନ ବିଦ୍ଯତେ।
ଜୀର୍ଯନ୍ତ୍ଯପି ହି କାଷ୍ଠାନି ଦରିଦ୍ରାଣାଂ ମହୀପତେ ॥ 5-34-52 (32888)
ଅବୃତ୍ତିର୍ଭଯମନ୍ତ୍ଯାନାଂ ମଧ୍ଯାନାଂ ମରଣାଦ୍ଭଯମ୍ ।
ଉତ୍ତମାନାଂ ତୁ ମର୍ତ୍ଯାନାମବମାନାତ୍ପରଂ ଭଯମ୍ ॥ 5-34-53 (32889)
ଐଶ୍ବର୍ଯମଦପାପିଷ୍ଠା ମଦାଃ ପାନମଦାଦଯଃ ।
ଐଶ୍ବର୍ଯମଦମତ୍ତୋ ହି ନୋ ପତିତ୍ବାଽବବୁଧ୍ଯତେ ॥ 5-34-54 (32890)
ଇନ୍ଦ୍ରିଯୌରିନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥେଷୁ ବର୍ତମାନୈରନିଗ୍ରହୈଃ ।
ତୈରଯଂ ତାପ୍ଯତେ ଲୋକୋ ନକ୍ଷତ୍ରାଣି ଗ୍ରହୈରିବ ॥ 5-34-55 (32891)
ଯୋ ଜିତଃ ପଞ୍ଚବର୍ଗେଣ ସହଜେନାତ୍ମକର୍ଷିଣା ।
ଆପଦସ୍ତସ୍ଯ ବର୍ଧନ୍ତେ ଶୁକ୍ଲପକ୍ଷ ଇବୋଡୁରାଟ୍ ॥ 5-34-56 (32892)
ଅବିଜିତ୍ଯ ଯ ଆତ୍ମାନମମାତ୍ଯାନ୍ବିଜିଗୀଷତେ ।
ଅମିତ୍ରାନ୍ବା ଜିତାମାତ୍ଯଃ ସୋଽବଶଃ ପରିହୀଯତେ ॥ 5-34-57 (32893)
ଆତ୍ମାନମେବ ପ୍ରଥମଂ ଦ୍ବେଷ୍ଯରୂପେଣ ଯୋଜଯେତ୍ ।
ତତୋଽମାତ୍ଯାନମିତ୍ରାଂଶ୍ଚ ନ ମୋଘଂ ବିଜିଗୀଷତେ ॥ 5-34-58 (32894)
ବଶ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯଂ ଜିତାମାତ୍ଯଂ ଧୃତଦଣ୍ଡଂ ବିକାରିଷୁ ।
ପରୀକ୍ଷ୍ଯକାରିଣଂ ଧୀରମତ୍ଯନ୍ତଂ ଶ୍ରୀର୍ନିଷେବତେ ॥ 5-34-59 (32895)
ରଥଃ ଶରୀରଂ ପୁରୁଷସ୍ଯ ରାଜ-
ନ୍ନାତ୍ମା ନିଯନ୍ତେନ୍ଦ୍ରିଯାଣ୍ଯସ୍ଯ ଚାଶ୍ବାଃ।
ତୈରପ୍ରମତ୍ତଃ କୁଶଲୀ ସଦଶ୍ବୈ-
ର୍ଦାନ୍ତୈଃ ସୁଖଂ ଯାତି ରଥୀବ ଧୀରଃ ॥ 5-34-60 (32896)
ଏତାନ୍ଯନିଗୃହୀତାନି ବ୍ଯାପାଦଯିତୁମପ୍ଯଲମ୍।
ଅବିଧେଯା ଇବାଦାନ୍ତାଃ ସରଥଂ ସାରଥିଂ ହଯମ୍ ॥ 5-34-61 (32897)
ଅନର୍ଥମର୍ଥତଃ ପଶ୍ଯନ୍ନର୍ଥଂ ଚୈବାପ୍ଯନର୍ଥତଃ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯୈରଜିତୈର୍ବାଲଃ ସୁଦୁଃଖଂ ମନ୍ଯତେ ସୁଖମ୍ ॥ 5-34-62 (32898)
ଧର୍ମାର୍ଥୌ ଯଃ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ସ୍ଯାଦିନ୍ଦ୍ରିଯବଶାନୁଗଃ ।
ଶ୍ରୀପ୍ରାଣଧନଦାରେଭ୍ଯଃ କ୍ଷିପ୍ରଂ ସ ପରିହୀଯତେ ॥ 5-34-63 (32899)
ଅର୍ଥାନାମୀଶ୍ବରୋ ଯଃ ସ୍ଯାଦିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାମନୀଶ୍ବରଃ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାମନୈଶ୍ବର୍ଯାଦୈଶ୍ବାର୍ଯାଦ୍ଭୂଶ୍ଯତେ ହି ସଃ ॥ 5-34-64 (32900)
ଆତ୍ମନାତ୍ମାନମନ୍ବିଚ୍ଛେନ୍ମନୋବୁଦ୍ଧୀନ୍ଦ୍ରିଯୈର୍ଯତୈଃ ।
ଆତ୍ମା ହ୍ଯେବାତ୍ମନୋ ବନ୍ଧୁରାତ୍ମୈବ ରିପୁରାତ୍ମନଃ ॥ 5-34-65 (32901)
ବନ୍ଧୁରାତ୍ମାତ୍ମନସ୍ତସ୍ଯ ଯେନୈବାତ୍ମାତ୍ମନା ଜିତଃ।
ସ ଏବ ନିଯତୋ ବନ୍ଧୁଃ ସ ଏବ ନିଯତୋ ରିପୁଃ ॥ 5-34-66 (32902)
କ୍ଷୁଦ୍ରାକ୍ଷେଣେବ ଜାଲେନ ଝପାବପିହିତାବୁରୂ।
କାମଶ୍ଚ ରାଜନ୍କ୍ରୋଧଶ୍ଚ ତୌ ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ବିଲୁମ୍ପତଃ ॥ 5-34-67 (32903)
ସମବେକ୍ଷ୍ଯେହ ଧର୍ମାର୍ଥୌ ସଂଭାରାନ୍ଯୋଽଧିଗଚ୍ଛତି।
ସ ବୈ ସଂଭୃତସଂଭାରଃ ସତତଂ ସୁଖମେଧତେ ॥ 5-34-68 (32904)
ଯଃ ପଞ୍ଚାଭ୍ଯନ୍ତରାଞ୍ଶତ୍ରୂନବିଜିତ୍ଯ ମନୋମଯାନ୍।
ଜିଗୀଷତି ରିପୂନନ୍ଯାନ୍ରିପବୋଽଭିଭବନ୍ତି ତମ୍ ॥ 5-34-69 (32905)
ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ହି ମହାତ୍ମାନୋ ବଧ୍ଯମାନାଃ ସ୍ବକର୍ମଭିଃ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାମନୀଶତ୍ବାଦ୍ରାଜାନୋ ରାଜ୍ଯବିଭ୍ରମୈଃ ॥ 5-34-70 (32906)
ଅସଂତ୍ଯାଗାତ୍ପାପକୃତାମପାପାଂ-
ସ୍ତୁଲ୍ଯୋ ଦଣ୍ଡଃ ସ୍ପୃଶତେ ମିଶ୍ରଭାବାତ୍।
ଶୁଷ୍କେଣାର୍ଦ୍ରଂ ଦହ୍ଯତେ ମିଶ୍ରଭାବା-
ତ୍ତସ୍ମାତ୍ପାପୈଃ ସହ ସନ୍ଧିଂ ନ କୁର୍ଯାତ୍ ॥ 5-34-71 (32907)
ନିଜାନୁତ୍ପତତଃ ଶତ୍ରୂନ୍ପଶ୍ଚ ପଞ୍ଚପ୍ରଯୋଜନାନ୍।
ଯୋ ମୋହାନ୍ନ ନିଗୃହ୍ଣାତି ତମାପଦ୍ଗ୍ରସତେ ନରମ୍ ॥ 5-34-72 (32908)
ଅନସୂଯାର୍ଜବଂ ଶୌଚଂ ସନ୍ତୋଷଃ ପ୍ରିଯବାଦିତା।
ଦମଃ ସତ୍ଯମନାଯାସୋ ନ ଭବନ୍ତି ଦୁରାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-34-73 (32909)
ଆତ୍ମଜ୍ଞାନମାନାଯାସସ୍ତିତିକ୍ଷା ଧର୍ମନିତ୍ଯତା।
ବାକ୍ଚୈବ ଗୁପ୍ତା ଦାନଂ ଚ ନୈତାନ୍ଯନ୍ତ୍ଯେଷୁ ଭାରତ ॥ 5-34-74 (32910)
ଆକ୍ରୋଶପରିବାଦାଭ୍ଯାଂ ବିହିଂସନ୍ତ୍ଯବୁଧା ବୁଧାନ୍।
ବକ୍ତା ପାପମୁପାଦତ୍ତେ କ୍ଷମମାଣୋ ବିମୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-34-75 (32911)
ହିଂସା ବଲମସାଧୂନାଂ ରାଜ୍ଞାଂ ଦଣ୍ଡବିଧିର୍ବଲମ୍ ।
ଶୁଶ୍ରୂପା ତୁ ବଲଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ କ୍ଷମା ଗୁଣବତାଂ ବଲମ୍ ॥ 5-34-76 (32912)
ବାକ୍ସଂଯମୋ ହି ନୃପତେ ସୁଦୁଷ୍କରତମୋ ମତଃ।
ଅର୍ଥବଚ୍ଚ ବିଚିତ୍ରଂ ଚ ନ ଶକ୍ଯଂ ବହୁ ଭାଷିତୁମ୍ ॥ 5-34-77 (32913)
ଅଭ୍ଯାବହତି କଲ୍ଯାଣଂ ବିବିଧଂ ବାକ୍ ସୁଭାଷିତା ।
ସୈବ ଦୁର୍ଭାଷିତା ରାଜନ୍ନନର୍ଥାଯୋପପଦ୍ଯତେ ॥ 5-34-78 (32914)
ରୋହତେ ସାଯକୈର୍ବିଦ୍ଧଂ ବନଂ ପରଶୁନା ହତମ୍।
ବାଚା ଦୁରୁକ୍ତଂ ବୀଭତ୍ସଂ ନ ସଂରୋହତି ବାକ୍କ୍ଷତମ୍॥ 5-34-79 (32915)
କର୍ଣିନାଲୀକନାରାଚାନ୍ନିର୍ହରନ୍ତି ଶରୀରତଃ।
ବାକ୍ଛଶଲ୍ଯସ୍ତୁ ନ ନିର୍ହର୍ତୁଂ ଶକ୍ଯୋ ହୃଦିଶଯୋ ହି ସଃ ॥ 5-34-80 (32916)
ବାକ୍ସାଯକା ବଦନାନ୍ନିଷ୍ପତନ୍ତି
ଯୈରାହତଃ ଶୋଚତି ରାତ୍ର୍ଯହାନି।
ପରସ୍ଯ ନାମର୍ମସୁ ତେ ପତନ୍ତି
ତାନ୍ପଣ୍ଡିତୋ ନାବସୃଜେତ୍ପରେଭ୍ଯଃ ॥ 5-34-81 (32917)
ଯସ୍ମୈ ଦେବାଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ପୁରୁଷାଯ ପରାଭବମ୍।
ବୁଦ୍ଧିଂ ତସ୍ଯାପକର୍ଷନ୍ତି ସୋଽବାଚୀନାନି ପଶ୍ଯତି॥ 5-34-82 (32918)
ବୁଦ୍ଧୌ କଲୁଷଭୂତାଯାଂ ବିନାଶେ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ।
ଅନଯୋ ନଯସଙ୍କାଶୋ ହୃଦଯାନ୍ନାପସର୍ପତି ॥ 5-34-83 (32919)
ସେଯଂ ବୁଦ୍ଧିଃ ପରୀତା ତେ ପୁତ୍ରାଣାଂ ଭରତର୍ଷଭ ।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବିରୋଧେନ ନ ଚୈନାନବବୁଧ୍ଯସେ ॥ 5-34-84 (32920)
ରାଜା ଲକ୍ଷଣସଂପନ୍ନସ୍ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯସ୍ଯାପି ଯୋ ଭବେତ୍।
ଶିଷ୍ଯସ୍ତେ ଶାସିତା ସୋଽସ୍ତୁ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-34-85 (32921)
ଅତୀବ ସର୍ବାନ୍ପୁତ୍ରାଂସ୍ତେ ଭାଗଧେଯପୁରସ୍କୃତଃ।
ତେଜସା ପ୍ରଜ୍ଞଯା ଚୈବ ଯୁକ୍ତୋ ଧର୍ମର୍ଥତତ୍ତ୍ବବିତ୍ ॥ 5-34-86 (32922)
ଅନୁକ୍ରୋଶାଦାନୃଶଂସ୍ଯାଦ୍ଯୋଽସୌ ଧର୍ମଭୃତାଂ ବରଃ।
ଗୌରବାତ୍ତବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ବହୂନ୍କ୍ଲେଶାଂସ୍ତିତିକ୍ଷତି ॥ ॥ 5-34-87 (32923)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ଚତୁସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-34-1 ଦହ୍ଯମାନସ୍ଯ ଚିନ୍ତାଗ୍ନିନେତି ...... ॥ 5-34-2 ଅଜାତଶତ୍ରୋଃ ପଧ୍ଯେ କୁରୂଣାଂ ଚ ଶ୍ରେଯସ୍କରମ୍ ॥ 5-34-3 ପାପାଶଙ୍କୀ ଭାବିଦୁଃଖାଦୁହ୍ରିଜନ୍। ପାପଂ ସ୍ବକୃତଂ ପର୍ବାପରାଧଂ ପଶ୍ଯନ୍ ॥ 5-34-6 ମିଥ୍ଯୋପେତାନି କପଟଦ୍ଯୁତାଦୀନି। ଅନୁପପ୍ଯୈଃ ଅସଦପାଯୈଃ ପ୍ରଯୁକ୍ତାନି ଦୁଃଖଫଲାନୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-34-8 ଅନୁବନ୍ଧାନ୍ ପ୍ରଯୋଜନାନି ॥ 5-34-12 ଅସାଂପ୍ରତଂ ଅଯୁକ୍ତଂ ଯଥା ସ୍ଯାତ୍ତଥା ନ ବର୍ତିତବ୍ଯମ୍ ॥ 5-34-13 ମୁଖେ ମୁଷ୍ଟିମନ୍ତେ ମୃତ୍ଯୁଦଂ କର୍ମ ନ କର୍ତବ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ। ଅନୁବନ୍ଧେ ପଶ୍ଚାଦ୍ବନ୍ଧମ୍ ॥ 5-34-14 ଆଦ୍ଯଂ ଭକ୍ଷଣୀଯମ୍ ॥ 5-34-18 ଅଙ୍ଗାରକାରକୋ ହି ମୂଲତ ଉତ୍କୃତ୍ଯ କାଷ୍ଠଂ ଦହତି । ଅଙ୍ଗାର ଇଙ୍ଗାଲଃ ॥ 5-34-20 ଅନାରଭ୍ଯାଃ ପ୍ରବଲୈଃ ସହ ବୈରାଦଯଃ। ଅଗତାଃ କଦାଚିଦପ୍ଯପ୍ରାପ୍ତାଃ ॥ 5-34- 23 ଲଘୁମୂଲାନ୍ ଅଲ୍ପୋପାଯନାନ୍ ॥ 5-34- 25 ସୁପୁଷ୍ପିତଃ ବାଚା ଚକ୍ଷୁଷା ଚାନୁଗ୍ରହଂ ଦର୍ଶଯନ୍ନପି ଅଫଲଃ ସ୍ଯାତ୍। ଭୃତ୍ଯେ ନ ଧନେନ ବର୍ଧଯେତ୍। ସଫଲୋପି ସନ୍ ଦୁରାରୁହଃ ଭୃତ୍ଯବଶ୍ଯୋ ନ ଭବେତ୍। ଅପକ୍ବ ଇତି। ଅନ୍ତର୍ବଲହୀନୋଽପି ବଲବତ୍ତାଂ ବହିଃ ପ୍ରକାଶଯେଦେବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-34-26 କର୍ମଣା ଦାନେନ। ଲୋକଂ ଭୃତ୍ଯବର୍ଗମ୍ ॥ 5-34-29 ଆଦିତଃ ଆଦିକାଲାତ୍ ସଦ୍ଭିରାଚରିତଂ ଧର୍ମମାଚରତ ଇତ୍ଯନ୍ବଯଃ ॥ 5-34-30 ପ୍ରତିସଂବେଷ୍ଟତେ ସଂକୁଚତି । ବହୁଫଲଂ ନ ପ୍ରଯଚ୍ଛତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-34-32 ନ ଜହାତି ଶ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-34-34 ସୁବ୍ଯାହୃତାନି ପାଣ୍ଡିତ୍ଯବଚନାନି ସୁକୃତାନି ତଦୁପଦିଷ୍ଟକର୍ମାଣି। ଶିଲଂ କଣିଶାଦ୍ଯର୍ଜନମ୍ ॥ 5-34-40 ଯୋଗେନ ଅଭ୍ଯାସେନ। ମୃଜଯା ଉଦ୍ବର୍ତନେନ ॥ 5-34-41 ଅନୁକ୍ରମଃ ବ୍ଯାଯାମଶିକ୍ଷାଦିଃ । ମାନଂ ଦ୍ରୋଣାଦି ॥ 5-34-42 ପ୍ରମାଣଂ ଧର୍ମସ୍ଯ କାରଣମ୍ ॥ 5-34-44 ଅକାଲେ ଇଷ୍ଟସିଦ୍ଧଏ ପ୍ରାକ୍ ଭୀତଃ ସ୍ଯାତ୍। ଯେନ ମାଦ୍ଯେତ୍ ଲୋଭାଦିନା ତନ୍ନ ପିବେତ୍ ନାଶ୍ରଯେତ୍ ॥ 5-34-45 ଅଭିଜନଃ ସହାଯଃ ॥ 5-34-51 ସଂପନ୍ନଂ ମିଷ୍ଟମ୍ ॥ 5-34-53 ଶୀଲାଭାବେ ସତ୍ସୁ ଅବମାନୋ ମହାନ୍ କ୍ଲେଶ ଇତ୍ଯାହ ଅବୃତ୍ତୀତି ॥ 5-34-54 ଐଶ୍ବର୍ଯମଦଃ ପାପିଷ୍ଠୋ ନିନ୍ଦିତତମୋ ଯେଭ୍ଯସ୍ତେ ପାନମଦାଦଯୋ ମଦାଃ ॥ 5-34-55 ଇନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥେଷୁ ଶବ୍ଦାଦିଷୁ ଗ୍ରହୈଃ ସୂର୍ଯାଦିଭିଃ ॥ 5-34-56 ପଞ୍ଚବର୍ଗଃ ଶ୍ରୋତ୍ରାଦିଗଣଃ ॥ 5-34-58 ଆତ୍ମାନଂ ମନଃ ॥ 5-34-61 ବ୍ଯାପାଦଯିତୁଂ ନାଶଯିତୁମ୍। ଅବିଧେଯାଃ ଅବଶାଃ ॥ 5-34-62 ଅର୍ଥତୋଽର୍ଥହେତୋଃ। ଅନର୍ଥତଃ ଅନ୍ଯାଯତଃ ॥ 5-34-67 କ୍ଷୁଦ୍ରାକ୍ଷେଣ ସୂକ୍ଷ୍ମଛିଦ୍ରେଣ ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ତୌ ନାଶଯତଃ। ଜାଲମିବ ମହାମୀନାବିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-34-68 ସମବେକ୍ଷ୍ଯ ଅନୁରୁଧ୍ଯ। ସଂଭାରାନ୍ ଜଯସାଧନାନି ॥ 5-34-70 ରାଜାନୋ ରାବଣାଦଯଃ। ରାଜ୍ଯବିଭ୍ରମୈଃ ଐଶ୍ବର୍ଯବିଲାସୈଃ । ସ୍ବକର୍ମଭିଃ ସୀତାହରଣାଦିଭିଃ ॥ 5-34-72 ପଞ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ପଞ୍ଚପ୍ରଯୋଜନାନି ଶବ୍ଦଶ୍ରବଣାଦୀନି ଯେଷାଂ ତାନ୍। ଉତ୍ପତତଃ ଉତ୍ପଥେନ ଗଚ୍ଛତଃ ॥ 5-34-73 ଅନାଯାସଃ ଅଚାଞ୍ଚଲ୍ଯମ୍ ॥ 5-34-74 ତିତିକ୍ଷା ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବସହନଶୀଲତା। ବାକ୍ଗୁପ୍ତା ଅସଂବଦ୍ଧପ୍ରଲାପାଦ୍ରକ୍ଷିତା। ଅନ୍ତ୍ଯେଷୁ ନୀଚେଷୁ ॥ 5-34-75 ଆକ୍ରୋଶୋ ରୂକ୍ଷଭାଷଣମ୍। ପରିବାଦୋ ନିନ୍ଦା ॥ 5-34-77 ବାକ୍ଯସଂଯମୋ ନିଯତଂ ବଚନମ୍। ବିଚିତ୍ରଂ ଚମତ୍କାରଯୁକ୍ତମ୍॥ 5-34-79 ବୀଭତ୍ସଂ ନିନ୍ଦିତଂ ଯତୋ ନ ସଂରୋହତି ॥ 5-34-80 କର୍ଣୀ କର୍ଣାକୃତିଫଲକୋ ବାଣଃ। ନାଲୀକଃ ନଲିକଯା ପ୍ରକ୍ଷେପ୍ଯୋ ବାଣଃ। ନିର୍ହରନ୍ତି ନିଃସାରଯନ୍ତି ॥ 5-34-81 ନାମର୍ମସୁ କିଂତୁ ମର୍ମସ୍ଯେବ ॥ 5-34-82 ଅବାଚୀନାନି ନୀଚକର୍ମାଣି ॥ 5-34-85 ଶିଷ୍ଯସ୍ତେ ତ୍ବଦାଜ୍ଞକାରୀ। ଶାସିତା ପୃଥିବ୍ଯାଃ ॥ 5-34-86 ଭାଗଧେଯେ ରାଜ୍ଯାଂଶେ ପୁରସ୍କୃତଃ 5-34-87 ଅନୁକ୍ରୋଶାତ୍ ଦଯାଲୁତ୍ବାତ୍। ଆନୃଶଂସ୍ଯାତ୍ ଅକ୍ରୌର୍ଯାତ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 035
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.35. ଅଧ୍ଯାଯଃ 035
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ସୁଧନ୍ବବିରୋଚନସଂବାଦାଦିକଥନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ପୁତ୍ରତୌଲ୍ଯେନ ବୃତ୍ତିବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-35-0 (32924)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-35-0x (3452)
ବ୍ରୂହି ଭୂଯୋ ମହାବୁଦ୍ଧେ ଧର୍ମାର୍ଥସହିତଂ ବଚଃ।
ଶ୍ରୃଣ୍ବତୋ ନାସ୍ତି ମେ ତୃପ୍ତିର୍ବିଚିତ୍ରାଣୀହ ଭାଷସେ ॥ 5-35-1 (32925)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-35-2x (3453)
ସର୍ବତୀର୍ଥେଷୁ ବା ସ୍ନାନଂ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଚାର୍ଜବମ୍।
ଉଭେ ତ୍ବେତେ ସମେ ସ୍ଯାତାମାର୍ଜବଂ ବା ବିଶିଷ୍ଯତେ। 5-35-2 (32926)
ଆର୍ଜବଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯସ୍ବ ପୁତ୍ରେଷୁ ସତତଂ ବିଭୋ।
ଇହ କୀର୍ତି ପରାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ପ୍ରେତ୍ଯ ସ୍ବର୍ଗମବାପ୍ସ୍ଯସି ॥ 5-35-3 (32927)
ଯାବତ୍କୀର୍ତିର୍ମନୁଷ୍ଯସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯା ଲୋକେ ପ୍ରଗୀଯତେ।
ତାବତ୍ସ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ସ୍ବର୍ଗଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 5-35-4 (32928)
ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍।
ବିରୋଚନସ୍ଯ ସଂବାଦଂ କେଶିନ୍ଯର୍ଥେ ସୁଧନ୍ବନା ॥ 5-35-5 (32929)
ସ୍ବଯଂବରେ ସ୍ଥିତା କନ୍ଯା କେଶିନୀ ନାମ ନାମତଃ।
ରୂପେଣାପ୍ରତିମା ରାଜନ୍ବିଶିଷ୍ଟପତିକାମ୍ଯଯା ॥ 5-35-6 (32930)
ବିରୋଚନୋଽଥ ଦୈତେଯସ୍ତଦା ତତ୍ରାଜଗାମ ହ।
ପ୍ରାପ୍ତୁମିଚ୍ଛଂସ୍ତତସ୍ତତ୍ର ଦୈତ୍ଯେନ୍ଦ୍ରଂ ପ୍ରାହ କେଶିନୀ ॥ 5-35-7 (32931)
କେଶିନ୍ଯୁବାଚ। 5-35-8x (3454)
କିଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସ୍ବିଚ୍ଛ୍ରେଯାଂସୋ ଦିତିଜାଃ ସ୍ବିଦ୍ବିରୋଚନ
ଅଥ କେନ ସ୍ମ ପର୍ଯଙ୍କଂ ସୁଧନ୍ବା ନାଧିରୋହତି ॥ 5-35-8 (32932)
ବିରୋଚନ ଉବାଚ। 5-35-9x (3455)
ପ୍ରାଜାପତ୍ଯାସ୍ତୁ ବୈ ଶ୍ରେଷ୍ଠା ବଯଂ କେଶିନି ସତ୍ତମାଃ।
ଅସ୍ମାକଂ ଖଲ୍ବିମେ ଲୋକାଃ କେ ଦେବାଃ କେ ଦ୍ବିଜାତଯଃ 5-35-9 (32933)
କେଶିନ୍ଯୁବାଚ। 5-35-10x (3456)
ଇହୈବାବାଂ ପ୍ରତୀକ୍ଷାବ ଉପସ୍ଥାନେ ବିରୋଚନ।
ସୁଧନ୍ବା ପ୍ରାତରାଗନ୍ତା ପଶ୍ଯେଯଂ ବାଂ ସମାଗତୌ ॥ 5-35-10 (32934)
ବିରୋଚନ ଉବାଚ। 5-35-11x (3457)
ତଥା ଭଦ୍ରେ କରିଷ୍ଯାମି ଯଥା ତ୍ବଂ ଭୀରୁ ଭାଷସେ।
ସୁଧନ୍ବାନଂ ଚ ମାଂ ଚୈବ ପ୍ରାତର୍ଦ୍ରଷ୍ଟାସି ସଙ୍ଗତୌ ॥ 5-35-11 (32935)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-35-12x (3458)
ଅତୀତାଯାଂ ଚ ଶର୍ବର୍ଯାମୁଦିତେ ସୂର୍ଯମଣ୍ଡଲେ।
ଅଥାଜଗାମ ତଂ ଦେଶଂ ସୁଧନ୍ବା ରାଜସତ୍ତମ।
ବିରୋଚନୋ ଯତ୍ର ବିଭୋ କେଶିନ୍ଯା ସହିତଃ ସ୍ଥିତଃ ॥ 5-35-12 (32936)
ସୁଧନ୍ବା ଚ ସମାଗଚ୍ଛତ୍ପ୍ରାହ୍ଲାଦିଂ କେଶିନୀଂ ତଥା।
ସମାଗତଂ ଦ୍ବିଜଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କେଶିନୀ ଭରତର୍ଷଭ।
ପ୍ରତ୍ଯୁତ୍ଥାଯାସନଂ ତସ୍ମୈ ପାଦ୍ଯମର୍ଘ୍ଯଂ ଦଦୌ ପୁନଃ ॥ 5-35-14a` ଇତି ହୋବାଚ ବଚନଂ ବିରୋଚନମନୁତ୍ତମମ୍।
ଆସ୍ସ୍ବ ତଲ୍ପେ ହି ସୌବର୍ଣେ ପ୍ରାହ୍ଲାଦେ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ତ୍ବହମ୍ ॥' 5-35-13 (32937)
ଅନ୍ବାଲଭେ ହିରଣ୍ମଯଂ ପ୍ରାହ୍ଲାଦେ ତେ ବରାସନମ୍।
ଏକତ୍ବମୁପସଂପନ୍ନୋ ନତ୍ବାସୋଽହଂ ତ୍ବଯା ସହ ॥ 5-35-15 (32938)
ବିରୋଚନ ଉବାଚ। 5-35-16x (3459)
ତବାର୍ହତେ ତୁ ଫଲକଂ କୂର୍ଚଂ ବାପ୍ଯଥବା ବୃସୀ।
ସୁଧନ୍ବନ୍ନ ତ୍ବମର୍ହୋଽସି ମଯା ସହ ସମାସନମ୍ ॥ 5-35-16 (32939)
ସୁଧନ୍ବୋବାଚ। 5-35-17x (3460)
ପିତାପୁତ୍ରୌ ସହାସୀତାଂ ଦ୍ବୌ ବିପ୍ରୌ କ୍ଷତ୍ରିଯାବପି।
ବୃଦ୍ଧୌ ବୈଶ୍ଯୌ ଚ ଶୂଦ୍ରୌ ଚ ନ ତ୍ବନ୍ଯାବିତରେତରମ୍ ॥ 5-35-17 (32940)
ପିତା ହି ତେ ସମାସୀନମୁପାସୀତୈବ ମାମଧଃ।
ବାଲଃ ସୁଖୈଧିତୋ ଗେହେ ନ ତ୍ବଂ କିଞ୍ଚନ ବୁଧ୍ଯସେ ॥ 5-35-18 (32941)
ବିରୋଚନ ଉବାଚ। 5-35-19x (3461)
ହିରଣ୍ଯଂ ଚ ଗବାଶ୍ବଂ ଚ ଯଦ୍ବିତ୍ତମସୁରେଷୁ ନଃ।
ସୁଧନ୍ବନ୍ବିପଣେ ତେନ ପ୍ରଶ୍ନଂ ପୃଚ୍ଛାବ ଯେ ବୁଦୁଃ ॥ 5-35-19 (32942)
ସୁଧନ୍ବୋବାଚ। 5-35-20x (3462)
ହିରଣ୍ଯଂ ଚ ଗବାଶ୍ବଂ ଚ ତବୈବାସ୍ତୁ ବିରୋଚନ।
ପ୍ରାଣଯୋସ୍ତୁ ପଣଂ କୃତ୍ବା ପ୍ରଶ୍ନଂ ପୃଚ୍ଛାବ ଯେ ବିଦୁଃ ॥ 5-35-20 (32943)
ବିରୋଚନ ଉବାଚ। 5-35-21x (3463)
ଆବାଂ କୁତ୍ର ଗମିଷ୍ଯାବଃ ପ୍ରାଣଯୋର୍ବିପଣେ କୃତେ।
ନ ତୁ ଦେବେଷ୍ବହଂ ସ୍ଥାତା ନ ମନୁଷ୍ଯେଷୁ କର୍ହିଚିତ୍ ॥ 5-35-21 (32944)
ସୁଧନ୍ବୋବାଚ। 5-35-22x (3464)
ପିତରଂ ତେ ଗମିଷ୍ଯାବଃ ପ୍ରାଣଯୋର୍ବିପଣେ କୃପେ।
ପୁତ୍ରସ୍ଯାପି ସ ହେତୋର୍ହି ପ୍ରହ୍ଲାଦୋ ନାନୃତଂ ବଦେତ୍ ॥ 5-35-22 (32945)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-35-23x (3465)
ଏବଂ କୃତପଣୌ କ୍ରୁଦ୍ଧୌ ତତ୍ରାଭିଜଗ୍ମତୁସ୍ତଦା।
ବିରୋଚନସୁଧନ୍ବାନୌ ପ୍ରହ୍ଲାଦୌ ଯତ୍ର ତିଷ୍ଠତି ॥ 5-35-23 (32946)
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଉବାଚ। 5-35-24x (3466)
ଇମୌ ତୌ ସଂପ୍ରଦୃଶ୍ଯେତେ ଯାଭ୍ଯାଂ ନ ଚରିତଂ ସହ।
ଆଶୀବିଷାବିବ କ୍ରୁଦ୍ଧାବେକମାର୍ଗାବିହାଗତୌ ॥ 5-35-24 (32947)
କିଂ ବୈ ସହୈବଂ ଚରଥୋ ନ ପୁରା ଚରଥଃ ସହ।
ବିରୋଚନୈତତ୍ପୃଚ୍ଛାମି କିଂ ତେ ସଖ୍ଯଂ ସୁଧନ୍ବନା ॥ 5-35-25 (32948)
ବିରୋଚନ ଉବାଚ। 5-35-26x (3467)
ନ ମେ ସୁଧନ୍ବନା ସଖ୍ଯଂ ପ୍ରାଣଯୋର୍ବିପଣାବହେ।
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ତତ୍ତ୍ବଂ ପୃଚ୍ଛାମି ମା ପ୍ରଶ୍ନମନୃତଂ ବଦେଃ ॥ 5-35-26 (32949)
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଉବାଚ। 5-35-27x (3468)
ଉଦକଂ ମଧୁପର୍କଂ ଚାପ୍ଯାନଯନ୍ତୁ ସୁଧନ୍ବନେ।
ବ୍ରହ୍ମନ୍ନଭ୍ଯର୍ଚନୀଯୋଽସି ଶ୍ବେତା ଗୌଃ ପୀବରୀ କୃତା ॥ 5-35-27 (32950)
ସୁଧନ୍ବୋବାଚ। 5-35-28x (3469)
ଉଦକଂ ମଧୁପର୍କଂ ଚ ପ୍ରଶ୍ନବାଚାର୍ପିତଂ ମମ।
ପ୍ରହ୍ଲଦ ତ୍ବଂ ତୁ ମେ ତଥ୍ଯଂ ପ୍ରଶ୍ନଂ ପ୍ରବ୍ରୂହି ପୃଚ୍ଛତଃ।
କିଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସ୍ବିଚ୍ଛ୍ରେଯାଂସ ଉତାହୋ ସ୍ବିଦ୍ବିରୋଚନଃ 5-35-28 (32951)
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଉବାଚ। 5-35-29x (3470)
` ନ କଲ୍ମାଷୋ ନ କପିଲୋ ନ କୃଷ୍ଣୋ ନ ଚ ଲୋହିତଃ।
ଅଣୀଯାନ୍କ୍ଷୁରଧାରାଯାଃ କୋ ଧର୍ମଂ ବକ୍ତୁମର୍ହିତି ॥ 5-35-29 (32952)
ଅଭିବାଦ୍ଯୋ ଭବାନ୍ବ୍ରହ୍ମନ୍ସାକ୍ଷ୍ଯେ ଚୈବ ନିଯୋଜିତଃ ।'
ପୁତ୍ର ଏକୋ ମମ ବ୍ରହ୍ମଂସ୍ତ୍ବଂ ଚ ସାକ୍ଷାଦିହାସ୍ଥିତଃ ।
ତଯୋର୍ବିବଦତୋଃ ପ୍ରଶ୍ନଂ କଥମସ୍ମଦ୍ବିଧୋ ବଦେତ୍ ॥ 5-35-30 (32953)
ସୁଧନ୍ବୋବାଚ। 5-35-31x (3471)
` ଯଦେତତ୍ତ୍ବଂ ନ ବକ୍ଷ୍ଯସି ଯଦି ବାପି ବିବକ୍ଷ୍ଯସି।
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ପ୍ରଶ୍ନମତୁଲଂ ମୂର୍ଧା ତେ ବିଫଲିଷ୍ଯତି ॥ 5-35-31 (32954)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-35-32x (3472)
ଆଦିତ୍ଯେନ ସହାଯାନ୍ତଂ ପ୍ରହ୍ଲାଦୋ ହଂସମବ୍ରବୀତ୍।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ସର୍ବଜ୍ଞଂ ସର୍ବଦର୍ଶିନମ୍ ॥ 5-35-32 (32955)
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଉବାଚ। 5-35-33x (3473)
ପୁତ୍ରୋ ବାଽନ୍ଯୋ ଭବେଦ୍ବ୍ରହ୍ମନ୍ସାକ୍ଷ୍ଯେ ଚାପି ଭବେତ୍ସ୍ଥିତଃ।
ତଯୋର୍ବିବଦତୋର୍ହଂସ କଥଂ ଧର୍ମଃ ପ୍ରବର୍ତତେ ॥ 5-35-33 (32956)
ହଂସ ଉବାଚ।' 5-35-34x (3474)
ଗାଂ ପ୍ରଦଦ୍ଯାଦୌରସାଯ ଯଦ୍ବାନ୍ଯତ୍ସ୍ଯାତ୍ପ୍ରିଯଂ ଧନମ୍।
ଦ୍ବଯୋର୍ବିବଦତୋ ରାଜନ୍ପ୍ରଶ୍ନଂ ସତ୍ଯଂ ଯଥା ବଦେତ୍ ॥ 5-35-34 (32957)
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଉବାଚ। 5-35-35x (3475)
ଅଥ ଯୋ ନୈବ ପ୍ରବ୍ରୂଯାତ୍ସତ୍ଯଂ ବା ଯଦି ବାଽନୃତମ୍।
ହଂସ ତତ୍ବଂ ଚ ପୃଚ୍ଛାମି କିଯଦେନଃ କରୋତି ସଃ ॥ 5-35-35 (32958)
`ହଂସ ଉବାଚ 5-35-36x (3476)
ପୃଷ୍ଟୋ ଧର୍ମଂ ନ ବିବ୍ରୂଯାଦ୍ଗୋକର୍ଣଶିଥିଲଂ ଚରନ୍।
ଧର୍ମାଦ୍ଭ୍ରଶ୍ଯତି ରାଜଂସ୍ତୁ ନାସ୍ଯ ଲୋକୋଽସ୍ତି ନ ପ୍ରଜାଃ । 5-35-36 (32959)
ଧର୍ମ ଏତାନ୍ସଂରୁଜତି ଯଥା ନଦ୍ଯସ୍ତୁ କୂଲଜାନ୍।
ଯେ ଧର୍ମମନୁପଶ୍ଯନ୍ତସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ଧ୍ଯାଯନ୍ତ ଆସତେ ॥ 5-35-37 (32960)
ଶ୍ରେଷ୍ଠୋଽର୍ଧଂ ତୁ ହରେତ୍ତତ୍ର ଭବେତ୍ପାଦଶ୍ଚ କର୍ତରି।
ପାଦସ୍ତେଷୁ ସଭାସତ୍ସୁ ଯତ୍ର ନିନ୍ଦ୍ଯୋ ନ ନିନ୍ଦ୍ଯତେ ॥ 5-35-38 (32961)
ଅନେନା ଭବତି ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ମୁଚ୍ଯନ୍ତେଽପି ସଭାସଦଃ।
କର୍ତାରମେନୋ ଗଚ୍ଛେଦ୍ବା ନିନ୍ଦ୍ଯୋ ଯତ୍ର ହି ନିନ୍ଦ୍ଯତେ ॥ 5-35-39 (32962)
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଉବାଚ। 5-35-40x (3477)
ମୋହାଦ୍ବା ଚୈବ କାମାଦ୍ବା ମିଥ୍ଯାବାଦଂ ଯଦି ବ୍ରୁବନ୍।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ତତ୍ବଂ ପୃଚ୍ଛାମି ଦୁର୍ବିବକ୍ତା ତୁ କିଂ ବସେତ୍ ॥ 5-35-40 (32963)
ହଂସ ଉବାଚ।' 5-35-41x (3478)
ଯାଂ ରାତ୍ରିମଧିବିନ୍ନା ସ୍ତ୍ରୀ ଯାଂ ଚୈବାକ୍ଷପରାଜିତଃ।
ଯାଂ ଚ ଭାରାଭିତପ୍ତାଙ୍ଗୋ ଦୁର୍ବିବକ୍ତା ତୁ ତାଂ ବସେତ୍ ॥ 5-35-41 (32964)
ନଗରେ ପ୍ରତିରୁଦ୍ଧଃ ସନ୍ବହିର୍ଦ୍ବାରେ ବୁଭୁକ୍ଷିତଃ।
ଅମିତ୍ରାନ୍ଭୂଯସଃ ପଶ୍ଯନ୍ଦୁର୍ବିବକ୍ତା ତୁ ତାଂ ବସେତ୍ ॥ 5-35-42 (32965)
ଯାଂ ଚ ରାତ୍ରିମଭିଦ୍ରୁଗ୍ଧୋ ଯାଂ ଚ ମିତ୍ରେ ପ୍ରିଯେଽନୃତେ।
ସର୍ବସ୍ବେନ ଚ ହୀନୋ ଯୋ ଦୁର୍ବିବକ୍ତା ତୁ ତାଂ ବସେତ୍ ॥ 5-35-43 (32966)
ପଞ୍ଚ ପଶ୍ବନୃତେ ହନ୍ତି ଦଶ ହନ୍ତି ଗବାନୃତେ।
ଶତମଶ୍ବାନୃତେ ହନ୍ତି ସହସ୍ରଂ ପୁରୁଷାନୃତେ ॥ 5-35-44 (32967)
ହନ୍ତି ଜାତାନଜାତାଂଶ୍ଚ ହିରଣ୍ଯାର୍ଥେଽନୃତଂ ବଦନ୍।
ସର୍ବଂ ଭୂମ୍ଯନୃତେ ହନ୍ତି ମା ସ୍ମ ଭୂମ୍ଯନୃତଂ ବଦେଃ ॥ 5-35-45 (32968)
ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଉବାଚ। 5-35-46x (3479)
ମତ୍ତଃ ଶ୍ରେଯାନଙ୍ଗିରା ବୈ ସୁଧନ୍ବା ତ୍ବିଦ୍ବରୋଚନ।
ମାତାସ୍ଯ ଶ୍ରେଯସୀ ମାତୁସ୍ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବଂ ତେନ ବୈ ଜିତଃ ॥ 5-35-46 (32969)
ବିରୋଚନ ସୁଧନ୍ବାଽଯଂ ପ୍ରାଣାନାମୀଶ୍ବରସ୍ତବ।
ସୁଧନ୍ବନ୍ପୁନରିଚ୍ଛାମି ତ୍ବଯା ଦତ୍ତଂ ବିରୋଚନମ୍ ॥ 5-35-47 (32970)
ସୁଧନ୍ବୋବାଚ। 5-35-48x (3480)
ଯଦ୍ଧର୍ମମବୃଣୀଥାସ୍ତ୍ବଂ ନ କାମାଦନୃତଂ ବଦୀଃ।
ପୁନର୍ଦଦାମି ତେ ପୁତ୍ରଂ ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଦୁର୍ଲଭମ୍ ॥ 5-35-48 (32971)
ଏଷ ପ୍ରହ୍ଲାଦ ପୁତ୍ରସ୍ତେ ମଯା ଦତ୍ତୋ ବିରୋଚନଃ।
ପାଦପ୍ରକ୍ଷାଲନଂ କୁର୍ଯାତ୍କୁମାର୍ଯାଃ ସନ୍ନିଧୌ ମମ ॥ 5-35-49 (32972)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-35-50x (3481)
ତସ୍ମାଦ୍ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭୂମ୍ଯର୍ଥେ ନାନୃତଂ ବକ୍ତୁମର୍ହସି।
ମା ଗମଃ ସସୁତାମାତ୍ଯୋ ନାଶଂ ପୁତ୍ରାର୍ଥମବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-35-50 (32973)
ନ ଦେବା ଯଷ୍ଟିମାଦାଯ ରକ୍ଷନ୍ତି ପଶୁପାଲବତ୍।
ଯଂ ତୁ ରକ୍ଷିତୁମିଚ୍ଛନ୍ତି ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ସଂଯୋଜଯନ୍ତି ତମ୍ ॥ 5-35-51 (32974)
ଯଥାଯଥା ହି ପୁରୁଷଃ କଲ୍ଯାଣେ କୁରୁତେ ମନଃ।
ତଥାତଥାଽସ୍ଯ ସର୍ବାର୍ଥାଃ ସିଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ॥ 5-35-52 (32975)
ନୈନଂ ଛନ୍ଦାଂସି ବୃଜିନାତ୍ତାରଯନ୍ତି
ମାଯାବିନଂ ମାଯଯା ବର୍ତମାନମ୍।
ନୀଡଂ ଶକୁନ୍ତା ଇବ ଜାତପକ୍ଷା-
ଶ୍ଛନ୍ଦାଂସ୍ଯେନଂ ପ୍ରଜହତ୍ଯନ୍ତକାଲେ ॥ 5-35-53 (32976)
ମଦ୍ଯପାନଂ କଲହଂ ପୂଗବୈରଂ
ଭାର୍ଯାପତ୍ଯୋରନ୍ତରଂ ଜ୍ଞାତିଭେଦମ୍।
ରାଜଦ୍ବିଷ୍ଟଂ ସ୍ତ୍ରୀପୁଂସଯୋର୍ବିବାଦଂ
ବର୍ଜ୍ଯାନ୍ଯାହୁର୍ଯଶ୍ଚ ପନ୍ଥାଃ ପ୍ରଦୁଷ୍ଟଃ ॥ 5-35-54 (32977)
ସାମୁଦ୍ରିକଂ ବଣିଜଂ ଚୋରପୂର୍ବଂ
ଶଲାକଧୂର୍ତଂ ଚ ଚିକିତ୍ସକଂ ଚ।
ଅରିଂ ଚ ମିତ୍ରଂ ଚ କୁଶୀଲବଂ ଚ
ନୈତାନ୍ସାକ୍ଷ୍ଯେ ତ୍ବଧିକୃର୍ବୀତ ସପ୍ତ ॥ 5-35-55 (32978)
ମାନାଗ୍ନିହୋତ୍ରମୁତ ମାନମୌନଂ
ମାନେନାଧୀତମୁତ ମାନଯଜ୍ଞଃ।
ଏତାନି ଚତ୍ବାର୍ଯଭଯଙ୍କରାଣି
ଭଯଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତ୍ଯଯଥାକୃତାନି ॥ 5-35-56 (32979)
ଅଗାରଦାହୀ ଗରଦଃ କୁଣ୍ଡାଶୀ ସୋମବିକ୍ରଯୀ।
ପର୍ବକାରଶ୍ଚ ସୂଚୀ ଚ ମିତ୍ରଧ୍ରୁକ୍ପାରଦାରିକଃ ॥ 5-35-57 (32980)
ଭ୍ରୂଣହା ଗୁରୁତଲ୍ପୀ ଚ ଯଶ୍ଚ ସ୍ଯାତ୍ପାନପୋ ଦ୍ବିଜଃ।
ଅତିତୀକ୍ଷ୍ଣଶ୍ଚ କାରୁଶ୍ଚ ନାସ୍ତିକୋ ବେଦନିନ୍ଦକଃ ॥ 5-35-58 (32981)
ସ୍ରୁବପ୍ରଗ୍ରହଣୋ ବ୍ରାତ୍ଯଃ କୀନାଶଶ୍ଚାତ୍ମବାନପି ।
ରକ୍ଷେତ୍ଯୁକ୍ତଶ୍ଚ ଯୋ ହିଂସ୍ଯାତ୍ସର୍ବେ ବ୍ରହ୍ମହଭିଃ ସମାଃ ॥ 5-35-59 (32982)
ତୃଣୋଲ୍କଯା ଜ୍ଞାଯତେ ଜାତରୂପଂ
ବୃତ୍ତେନ ଭଦ୍ରୋ ବ୍ଯବହାରେଣ ସାଧୁଃ।
ଶୂରୋ ଭଯେଷ୍ବର୍ଥକୃଚ୍ଛ୍ରେଷୁ ଧୀରଃ
କୃଚ୍ଛ୍ରେଷ୍ବାପତ୍ସୁ ସୁହୃଦଶ୍ଚାରଯଶ୍ଚ ॥ 5-35-60 (32983)
ଜରା ରୂପଂ ହରତି ହି ଧୈର୍ଯମାଶା
ମୃତ୍ଯୁଃ ପ୍ରାଣାନ୍ଧର୍ମଚର୍ଯାମସୂଯା।
କ୍ରୋଧଃ ଶ୍ରିଯଂ ଶୀଲମନାର୍ଯସେବା
ହ୍ରିଯଂ କାମଃ ସର୍ବମେବାଭିମାନଃ । 5-35-61 (32984)
ନ କ୍ରୋଧିନୋଽର୍ଥୋ ନ ନୃଶଂମସ୍ଯ ମିତ୍ରଂ
କ୍ରୃଗସ୍ଯ ନ ସ୍ତ୍ରୀ ସୁଖିନୋ ନ ବିଦ୍ଯା ।
ନ କାମିନୋ ହ୍ରୀରଲସସ୍ଯ ନ ଶ୍ରୀଃ
ସର୍ବଂ ତୁ ନ ସ୍ଯାଦନବସ୍ଥିତସ୍ଯ ॥ 5-35-62 (32985)
ଶ୍ରୀର୍ମଙ୍ଗଲାନ୍ପ୍ରଭବତି ପ୍ରାଗଲ୍ଭ୍ଯାତ୍ସଂପ୍ରବର୍ଧତେ।
ଦାକ୍ଷ୍ଯାତ୍ତୁ କୁରୁତେ ମୂଲଂ ସଂଯମାନ୍ପ୍ରତିତିଷ୍ଠତି ॥ 5-35-63 (32986)
ଅଷ୍ଟୌ ଗୁଣାଃ ପୁରୁଷଂ ଦୀପଯନ୍ତି
ପ୍ରଜ୍ଞା ଚ କୌଲ୍ଯଂ ଚ ଦମଃ ଶ୍ରୁତଂ ଚ।
ପରାକ୍ରମଶ୍ଚାବହୁଭାଷିତା ଚ
ଦାନଂ ଯଥାଶକ୍ତି କୃତଜ୍ଞତା ଚ ॥ 5-35-64 (32987)
ଏତାନ୍ଗୁଣାଂସ୍ତତ ମହାନୁଭାବା-
ନେକୋ ଗୁଣଃ ସଂଶ୍ରଯତେ ପ୍ରସହ୍ଯ
ରାଜା ଯଦା ସତ୍କୁରୁତେ ମନୁଷ୍ଯଂ
ସର୍ବାନ୍ଗୁଣାନେପ ଗୁଣୋତିଭାତି ॥ 5-35-65 (32988)
ଅଷ୍ଟୌ ନୃପେମାନି ମନୁଷ୍ଯଲୋକେ
ସ୍ବର୍ଗସ୍ଯ ଲୋକସ୍ଯ ନିଦର୍ଶନାନି।
ଚତ୍ବାର୍ଯେପାମନ୍ବବେତାନି ସଦ୍ଭି-
ଶ୍ଚତ୍ବାରି ଚୈପାମନୁଯାନ୍ତି ସନ୍ତଃ ॥ 5-35-66 (32989)
ଯଜ୍ଞୋ ଦାନମଧ୍ଯଯନଂ ତପଶ୍ଚ
ଚତ୍ବାର୍ଯେତାନ୍ଯନ୍ବବେତାନି ସଦ୍ଭିଃ।
ଦମଃ ସତ୍ଯମାର୍ଜବମାନୃଶଂସ୍ଯଂ
ଚତ୍ବାର୍ଯେତାନ୍ଯନୁଯାନ୍ତି ସନ୍ତଃ ॥ 5-35-67 (32990)
ଇଜ୍ଯାଧ୍ଯଯନଦାନାନି ତପଃ ସତ୍ଯଂ କ୍ଷମା ଘୃଣା।
ଅଲୋଭ ଇତି ମାର୍ଗୋଽଯଂ ଧର୍ମସ୍ଯାଷ୍ଟବିଧଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 5-35-68 (32991)
ତତ୍ର ପୂର୍ବଚତୁର୍ବର୍ଗୋ ଦମ୍ଭାର୍ଥମପି ସେବ୍ଯତେ।
ଉତ୍ତରଶ୍ଚ ଚତୁର୍ବର୍ଗୋ ନାମହାତ୍ମସୁ ତିଷ୍ଠତି ॥ 5-35-69 (32992)
ନ ସା ସଭା ଯତ୍ର ନ ସନ୍ତି ବୃଦ୍ଧା
ନ ତେ ବୃଦ୍ଧା ଯେ ନ ବଦନ୍ତି ଧର୍ମମ୍।
ନାସୌ ଧର୍ମୋ ଯତ୍ର ନ ସତ୍ଯମସ୍ତି
ନ ତତ୍ସତ୍ଯଂ ଯଚ୍ଛଲେନାନୁବିଦ୍ଧମ୍ ॥ 5-35-70 (32993)
ସତ୍ଯଂ ରୂପଂ ଶ୍ରୁତଂ ବିଦ୍ଯା କୌଲ୍ଯଂ ଶୀଲଂ ବଲଂ ଧନମ୍।
ଶୌର୍ଯଂ ଚ ଚିତ୍ରଭାଷ୍ଯଂ ଚ ଦଶେମେ ସ୍ବର୍ଗଯୋନଯଃ ॥ 5-35-71 (32994)
ପାପଂ କୁର୍ବନ୍ପାପକୀର୍ତିଃ ପାପମେବାଶ୍ରୁତେ ଫଲମ୍।
ପୁଣ୍ଯଂ କୁର୍ବନ୍ପାପକୀର୍ତିଃ ପୁଣ୍ଯମତ୍ଯନ୍ତମଶ୍ରୁତେ ॥ 5-35-72 (32995)
ତସ୍ମାତ୍ପାପଂ ନ କୁର୍ବୀତ ପୁରୁଷଃ ଶଂସିତବ୍ରତଃ।
ପାପଂ ପ୍ରଜ୍ଞାଂ ନାଶଯତି କ୍ରିଯମାଣଂ ପୁଃନ ପୁଃନଃ ॥ 5-35-73 (32996)
ବୃଦ୍ଧପ୍ରଜ୍ଞଃ ପାପମେବ ନିତ୍ଯମାରଭତେ ନରଃ।
ପୁଣ୍ଯଂ ପ୍ରଜ୍ଞାଂ ବର୍ଧଯତି କ୍ରିଯମାଣଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-35-74 (32997)
ବୃଦ୍ଧପ୍ରଜ୍ଞଃ ପୁଣ୍ଯମେବ ନିତ୍ଯମାରଭତେ ନରଃ।
ପୁଣ୍ଯଂ କୁର୍ବନ୍ପୁଣ୍ଯକୀର୍ତିଃ ପୁଣ୍ଯଂ ସ୍ଥାନଂ ସ୍ମ ଗଚ୍ଛତି।
ତସ୍ମାତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ନିଷେବେତ ପୁରୁଷଃ ସୁସମାହିତଃ ॥ 5-35-75 (32998)
ଅସୂଯକୋ ଦନ୍ଦଶୂକୋ ନିଷ୍ଠୁରୋ ବୈରକୃଚ୍ଛଠଃ।
ସ କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ମହଦାପ୍ନୋତି ନଚିରାତ୍ପାପମାଚରନ୍ ॥ 5-35-76 (32999)
ଅନସୂଯୁଃ କୃତପ୍ରଜ୍ଞଃ ଶୋଭନାନ୍ଯାଚରନ୍ସଦା।
ନକୃଚ୍ଛ୍ରଂ ମହଦାପ୍ନୋତି ସର୍ବତ୍ର ଚ ବିରୋଚତେ ॥ 5-35-77 (33000)
ପ୍ରଜ୍ଞାମେବାଗମଯତି ଯଃ ପ୍ରାଜ୍ଞେଭ୍ଯଃ ସ ପଣ୍ଡିତଃ।
ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ହ୍ଯବାପ୍ଯ ଧର୍ମାର୍ଥୌ ଶକ୍ନୋତି ସୁଖମେଧିତୁମ୍ ॥ 5-35-78 (33001)
ଦିବସେନୈବ ତତ୍କୁର୍ଯାଦ୍ଯେନ ରାତ୍ରୌ ସୁଖଂ ବସେତ୍।
ଅଷ୍ଟମାସେନ ତତ୍କୁର୍ଯାଦ୍ଯେନ ବର୍ଷାଃ ସୁଖଂ ବସେତ୍॥ 5-35-79 (33002)
ପୂର୍ବେ ବଯସି ତତ୍କୁର୍ଯାଦ୍ଯେନ ବୃଦ୍ଧଃ ସୁଖଂ ବସେତ୍।
ଯାବଜ୍ଜୀବଂ ତୁ ତତ୍କୁର୍ଯାଦ୍ଯେନ ପ୍ରେତ୍ଯ ସୁଖଂ ବସେତ୍ ॥ 5-35-80 (33003)
ଜୀର୍ଣମନ୍ନଂ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ଭାର୍ଯାଂ ଚ ଗତଯୌବନାମ୍।
ଶୂରଂ ବିଜିତସଙ୍ଗ୍ରାମଂ ଗତପାରଂ ତପସ୍ବିନମ୍ ॥ 5-35-81 (33004)
ଧନେନାଧର୍ମଲବ୍ଧେନ ଯଚ୍ଛିଦ୍ରମପିଧୀଯତେ।
ଅସଂବୃତଂ ତଦ୍ଭବତି ତତୋଽନ୍ଯଦବଦୀର୍ଯତେ ॥ 5-35-82 (33005)
ଗୁରୁରାତ୍ମବତାଂ ଶାସ୍ତା ଶାସ୍ତା ରାଜା ଦୁରାତ୍ମନାମ୍।
ଅନ୍ତଃ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନପାପାନାଂ ଶାସ୍ତା ବୈବସ୍ବତୋ ଯମଃ ॥ 5-35-83 (33006)
ଋଷୀଣାଂ ଚ ନଦୀନାଂ ଚ କୁଲାନାଂ ଚ ମହାତ୍ମନାମ୍।
ପ୍ରଭବୋ ନାଧିଗନ୍ତବ୍ଯଃ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଦୁଶ୍ଚରିତସ୍ଯ ଚ ॥ 5-35-84 (33007)
ଦ୍ବିଜାତିପୂଜାଭିରତୋ ଦାତା ଜ୍ଞାତିଷୁ ଚାର୍ଜବୀ ।
କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ଶୀଲଭାଗ୍ରାଜଂଶ୍ଚିରଂ ପାଲଯତେ ମହୀମ୍ ॥ 5-35-85 (33008)
ସୁବର୍ଣପୁଷ୍ପାଂ ପୃଥିବୀଂ ଚିନ୍ବନ୍ତି ପୁରୁଷାସ୍ତ୍ରଯଃ।
ଶୂରଶ୍ଚ କୃତବିଦ୍ଯଶ୍ଚ ଯଶ୍ଚ ଜାନାତି ସେବିତୁମ୍ ॥ 5-35-86 (33009)
ବୁଦ୍ଧିଶ୍ରେଷ୍ଠାନି କର୍ମାଣି ବାହୁମଧ୍ଯାନି ଭାରତ।
ତାନି ଜଙ୍ଘାଜଘନ୍ଯାନି ଭାରପ୍ରତ୍ଯବରାଣି ଚ॥ 5-35-87 (33010)
ଦୁର୍ଯୋଧନେଽଥ ଶକୁନୌ ମୂଢେ ଦୁଃଶାସନେ ତଥା।
କର୍ମେ ଚୈଶ୍ବର୍ଯମାଧାଯ କଥଂ ତ୍ବଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛସି ॥ 5-35-88 (33011)
ସର୍ବୈର୍ଗୁଣୈରୁପେତାସ୍ତୁ ପାଣ୍ଡବା ଭରତର୍ଷଭ ।
ପିତୃବତ୍ତ୍ବଯି ବର୍ତନ୍ତେ ତେଷୁ ବର୍ତସ୍ବ ପୁତ୍ରବତ୍ ॥ ॥ 5-35-89 (33012)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-35-2 ଆର୍ଜବଂ ଅବୈଷମ୍ଯମ୍ ॥ 5-35-10 ଇହସ୍ଥାନେ ଉପସ୍ଥାନେ ମାମୁପସ୍ଥାତୁମ୍। ବାଂ ଦୈତ୍ଯବ୍ରାହ୍ମଣୌ ଅହଂ ପଶ୍ଯେଯମ୍ ॥ 5-35-13 ସମାଗଚ୍ଛତ୍ ଉଭଯୋଃ ସଂମୁଖଂ ଅଗଚ୍ଛତ୍ ॥ 5-35-14 ବିରୋଚନେନ ସୌବର୍ଣେ ପୀଠେ ମଯା ସହ ଉପବେଶ୍ଯତାମିତି ପ୍ରାର୍ଥିତଃ ସୁଧନ୍ବା ଉବାଚ ॥ 5-35-15 ଅନ୍ବାଲଭେ ସ୍ପୃଶାମ୍ଯେବ ॥ 5-35-16 ଫଲକଂ କାଷ୍ଠପୀଠଂ। କୂର୍ଚଂ। ବୃସୀ ବର୍ତିତଦର୍ଭମଯଂ ପୀଠଂ ବା। ତବ ଅର୍ହତେ ଯୋଗ୍ଯଂ ଭବତି ॥ 5-35-18 ଉପାସୀତ ସେବତେ। ଅଧଃ ସ୍ଥିତ୍ବେତି ଶେଷଃ ॥ 5-35-19 ପ୍ରଶ୍ନଂ ଆବଯୋଃ କଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଇତି ପ୍ରଶ୍ନମ୍। ଯେ ବିଦୁସ୍ତାନ୍ ପୃଚ୍ଛାବ ॥ 5-35-24 ସହ ନ ଚରିତଂ ବୈରାତ୍ ॥ 5-35-27 ପୀବରୀ ପୁଷ୍ଟା। କୁତା ମଧୁପର୍କାର୍ଥଂ ଉପକଲ୍ପିତା ॥ 5-35-30 ନିଯୋଜିତଃ ଅହମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-35-39 ପଗଚ୍ଛେଦିତି ଙo ପାଠଃ ॥ 5-35-40 କିଂ ବସେତ୍ କଥଂ ବସେତ୍ ॥ 5-35-41 ଅଧିବିନ୍ନା କୃତସପତ୍ନୀକା ସ୍ତ୍ରୀ ତାଂ ରାତ୍ରିଂ ବସେତ୍ତଦ୍ବଦ୍ଦୁଃଖଂ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାତ୍ 5-35-44 ପଞ୍ଚ ପୂର୍ବଜାନ୍ ପଶ୍ବନୃତେ ଅଜାଦିପଶୁହିଂସାର୍ଥମନୃତେ ଉକ୍ତେ ସତି ହନ୍ତି ନାଶଯତି ପରଲୋକାତ୍ ଚ୍ଯାବଯତି। ଏବମୁତ୍ତରତ୍ର ॥ 5-35-46 ଅଙ୍ଗିରାଃ ସୁଧନ୍ବନଃ ପିତା। ତ୍ବତ୍ ତ୍ବତ୍ତଃ ॥ 5-35-49 ପାଦପ୍ରକ୍ଷାଲନଂ ହରିଦ୍ରଯା ପାଦଧାବନମ୍। କୁମାର୍ଯାଃ କେଶିନ୍ଯାଃ । ବିବାହେ ଦଂପତ୍ଯୋଃ ପରସ୍ପରଂ ହରିଦ୍ରଯା ପାଦଧାବନଂ କୁର୍ବନ୍ତୀତି ପ୍ରସିଦ୍ଧମ୍। ଅସ୍ଯୈବ ଭାର୍ଯା କେଶିନୀ ଭବତ୍ବିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-35-50 ଅବ୍ରୁବନ୍ସତ୍ଯମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-35-53 ଛନ୍ଦାଂସି ବେଦାଃ 5-35-54 ଅନ୍ତରଂ ବିଯୋଗମ୍। ବିବାଦଂ ବୈରପ୍ରବର୍ତନମ୍ ॥ 5-35- 55 ସାମୁଦ୍ରିକଂ ହସ୍ତରେଖାଦିପରୀକ୍ଷକମ୍। ବଣିଜଂ ଚୋରପୂର୍ବଂ ପୂର୍ବଂ ଚୋରଃ ପଶ୍ଚାଦ୍ବିଣିକ୍ରଭୂତଃ ତଂ କୂଟତୁଲାବନ୍ତଂ ବା। ଶଲାକଧୂର୍ତଂ ଶଲାକଯା ପାଶାଦିନା ବା ଶକୁନାଦିକମୁକ୍ତ୍ବା ଯୋଽନ୍ଯାନ୍ ବଞ୍ଚଯତି ତମ୍। ଅରିଂ ବିପରୀତସାକ୍ଷ୍ଯଭଯାତ୍। ମିତ୍ରଂ ପରୀକ୍ଷକାଣମବିଶ୍ବାସାତ୍। କୁଶୀବଲଂ କୁତ୍ସିତଂ ଶୀଲଂ ବାତି ଅନୁସରତୀତି ତମ୍। ନର୍ତକୀଦାସଂ ବିଟୋନ୍ମତ୍ତାଦିକଂ ବା । 5-35-53 ସତ୍କର୍ମଦ୍ବାରାପି ତସ୍ଯ ସାଧୁତ୍ବଂ ନ ମନ୍ତବ୍ଯମିତ୍ଯାହ ମାନେତି। ମାନଃ ଲୋକେଷୁ ଉତ୍କର୍ଷଃ ତଦର୍ଥାନ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରାଦୀନି ଭଯଦାନୀତ୍ଯର୍ଥଃ। ମୌନଂ ଧ୍ଯାନମ୍ ॥ 5-35-57 କୁଣ୍ଡାଶୀ ଭଗଭକ୍ଷଃ । ଜୀବତି ଭର୍ତରି ଜାରାଜ୍ଜାତଃ କୁଣ୍ଡସ୍ତଦନ୍ନାଶୀ। ସୋମବିକ୍ରଯୀ ପ୍ରସିଦ୍ଧଃ। ପର୍ବକାରଃ ଶରକୃତ୍ ଆଯୁଧମାତ୍ରକର୍ତେତ୍ଯର୍ଥଃ। ସୂଚୀ ସୂଚକୋ ନକ୍ଷତ୍ରାଦୀନାଂ ପରଦୋଷାଣାଂ ଚ। ଜ୍ଯୌତିଷିକଃ ପିଶୁନୋ ବା । 5-35-58 କାରୁଃ ଅଶୁଚିଃ। ନାସ୍ତିକଃ ପରଲୋକାଦିଦ୍ବେଷୀ ॥ 5-35-59 ସ୍ରୁବପ୍ରଗ୍ରହଣୋ ଗ୍ରାମପୁରୋହିତଃ। ବ୍ରାତ୍ଯଃ ଅତୀତୋପନଯନକାଲଃ ପତିତସାବିତ୍ରୀକୋ ବା। କୀନାଶଃ କର୍ଷକଃ। ଆତ୍ମବାନ୍ସମର୍ଥୋପି ଯୋ ରକ୍ଷେତ୍ଯୁକ୍ତୋ ହିଂସ୍ଯାତ୍ ॥ 5-35-60 ତୃଣୋଲ୍କଯା ତୃଣଜ୍ବାଲଯା ଜାତରୂପଂ ରୂପବଦ୍ବସ୍ତ ଜ୍ଞାଯତେଽନ୍ଧକାରେ ସତି। ଭଦ୍ରେ ବୃଷଃ ଧର୍ମ ଇତିଯାବତ୍। ବୃତ୍ତେନ ଶୀଲେନ ସୋସ୍ତି ନାସ୍ତୀତି ଜ୍ଞାଯତେ। ବ୍ଯବହାରେଣ ଅହିଂସାଦିପ୍ରଧାନେନ । କୃଚ୍ଛ୍ରେଷୁ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷାଦିସଂକଟେଷୁ ॥ 5-35-63 ଶ୍ରୀରିତି। ଦାକ୍ଷ୍ଯଂ ଶୀଘ୍ରକାରିତ୍ବମ୍ ॥ 5-35-65 ଏଷ ଗୁଣୋ ରାଜସତ୍କାରଃ॥ 5-35-66 ଇମାନି ବକ୍ଷ୍ଯମାଣାନି। ଅନ୍ବବେତାନି ନିତ୍ଯସଂବଦ୍ଧାନି। ଅନୁଯାନ୍ତି ଯତ୍ରେନ ଭଜନ୍ତି॥ 5-35-71 ରୂପଂ ବିନଯମୁଦ୍ରା। ଧ୍ରୁତଂ ଅଧ୍ଯଯନମ୍। ବିଦ୍ଯା ଦେବତାଦ୍ଯୁପାସନମ୍। ଚିତ୍ରଭାଷ୍ଯଂ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତଂ ବଚନମ୍ ॥ 5-35-76 ଦନ୍ଦଶୂକୋ ମର୍ମଚ୍ଛେତ୍ତା। ନିଷ୍ଠୁରଃ ଅପ୍ରିଯବାକ୍। ନଚିରାତ୍ ଶୀଘ୍ରମ୍ ॥ 5-35-77 ନକୃଚ୍ଛ୍ରଂ ସୁଖମ୍ ॥ 5-35-78 ଆଗମଯତି ଆନଯତି ॥ 5-35-79 ବର୍ଷା ଇତ୍ଯତ୍ଯନ୍ତସଂଯୋଗେ ଦ୍ବିତୀଯା ॥ 5-35-81 ଗତପାରଂ ପ୍ରାପ୍ତତତ୍ତ୍ବମ୍ ॥ 5-35-82 ପରିପାକସୁଖଂ କର୍ମ ତ୍ବତ୍ପୁତ୍ରା ନ କୁର୍ବନ୍ତି ଅନ୍ଯାଯେନ ଚ ସୁଖଂ ଲିପ୍ସନ୍ତି ତତ୍ତୁ ବିପରୀତମେବେତ୍ଯାହ ଧନେନେତି ॥ 5-35-83 ଆତ୍ମବତାଂ ଜିତଚିତ୍ତାନାମ୍। ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନପାପୋ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ।ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 036
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.36. ଅଧ୍ଯାଯଃ 036
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ଆତ୍ରେଯେଣ ସାଧ୍ଯାନ୍ପ୍ରତ୍ଯୁପଦିଷ୍ଟନୀତିକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ମହାକୁଲଲକ୍ଷଣାଦ୍ଯଭିଧାନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସନ୍ଧିକରଣବିଧାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
ବିଦୁର ଉବାଚ।
ଅତ୍ରୈବୋଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍।
ଆତ୍ରେଯସ୍ଯ ଚ ସଂବାଦଂ ସାଧ୍ଯାନାଂ ଚେତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍ ॥ 5-36-1 (33013)
ଚରନ୍ତଂ ହଂସରୂପେଣ ମହର୍ଷିଂ ସଂଶିତବ୍ରତମ୍।
ସାଧ୍ଯା ଦେବା ମହାପ୍ରାଜ୍ଞଂ ପର୍ଯପୃଚ୍ଛନ୍ତ ବୈ ପୁରା ॥ 5-36-2 (33014)
ସାଧ୍ଯା ଊଚୁଃ । 5-36-3x (3482)
ସାଧ୍ଯା ଦେବା ବଯମେତେ ମହର୍ଷେ
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଭବନ୍ତଂ ନ ଶକ୍ନୁମୋଽନୁମାତୁମ୍।
ଶ୍ରୁତେନ ଧୀରୋ ବୁଦ୍ଧିମାଂସ୍ତ୍ବଂ ମତୋ ନଃ
କାବ୍ଯାଂ ବାଚଂ ବକ୍ତୁମର୍ହସ୍ଯୁଦାରାମ୍ ॥ 5-36-3 (33015)
ହଂସ ଉବାଚ। 5-36-4x (3483)
ଏତତ୍କାର୍ଯମମରାଃ ସଂଶ୍ରୁତଂ ମେ
ଧୃତିଃ ଶମଃ ସତ୍ଯଧର୍ମାନୁବୃତ୍ତିଃ।
ଗ୍ରନ୍ଥିଂ ବିନୀଯ ହୃଦଯସ୍ଯ ସର୍ବଂ
ପ୍ରିଯାପ୍ରିଯେ ଚାତ୍ମସମଂ ନଯୀତ ॥ 5-36-4 (33016)
ଆକ୍ରୁଶ୍ଯମାନୋ ନାକ୍ରୋଶେନ୍ମନ୍ଯୁରେବ ତିତିକ୍ଷତଃ।
ଆକ୍ରୋଷ୍ଟାରଂ ନିର୍ଦହତି ସୁକୃତଂ ଚାସ୍ଯ ବିନ୍ଦତି ॥ 5-36-5 (33017)
ନାକ୍ରୋଶୀ ସ୍ଯାନ୍ନାବମାନୀ ପରସ୍ଯ
ମିତ୍ରଦ୍ରୋହୀ ନୋତ ନୀଚୋପସେବୀ।
ନ ଚାଭିମାନୀ ନ ଚ ହୀନବୃତ୍ତୋ
ରୂକ୍ଷାଂ ବାଚଂ ରୁଶତୀଂ ବର୍ଜଯୀତ॥ 5-36-6 (33018)
ମର୍ମାଣ୍ଯସ୍ଥୀନି ହୃଦଯଂ ତଥାସୂ-
ନ୍ରୂକ୍ଷା ବାଚୋ ନିର୍ଦହନ୍ତୀହ ପୁଂସାମ୍।
ତସ୍ମାଦ୍ବାଚମୁଶତୀଂ ରୂକ୍ଷରୂପାଂ
ଧର୍ମାରାମୋ ନିତ୍ଯଶୋ ବର୍ଜଯୀତ ॥ 5-36-7 (33019)
ଅରୁନ୍ତୁଦଂ ପରୁଷଂ ରୂକ୍ଷବାଚଂ
ବାକ୍କଣ୍ଟକୈର୍ବିତୁଦନ୍ତଂ ମନୁଷ୍ଯାନ୍।
ବିଦ୍ଯାଦଲକ୍ଷ୍ମୀକତମଂ ଜନନାଂ
ମୁଖେ ନିବଦ୍ଧାଂ ନିର୍ଋତିଂ ବୈ ବହନ୍ତମ୍॥ 5-36-8 (33020)
ପରଶ୍ଚେଦେନମଭିବିଦ୍ଧ୍ଯେତ ବାଣୈ-
ର୍ଭୃଶଂ ସୁତୀକ୍ଷ୍ଣୈରନଲାର୍କଦୀପ୍ତୈଃ ।
ବିରିଚ୍ଯମାନୋଽପ୍ଯତିରିଚ୍ଯମାନୋ
ବିଦ୍ଯାତ୍କବିଃ ସୁକୃତଂ ମେ ଦଧାତି ॥ 5-36-9 (33021)
ଯଦି ସନ୍ତଂ ସେବତି ଯଦ୍ଯସନ୍ତଂ
ତପସ୍ବିନଂ ଯଦି ବା ସ୍ତେନମେବ।
ବାସୋ ଯଥା ରଙ୍ଗବଶଂ ପ୍ରଯାତି
ତଥା ସ ତେଷାଂ ବଶମଭ୍ଯୁପୈତି॥ 5-36-10 (33022)
ଅତିବାଦଂ ନ ପ୍ରବଦେନ୍ନ ବାଦଯେ-
ଦ୍ଯୋ ନାହତଃ ପ୍ରତିହନ୍ଯାନ୍ନ ଘାତଯେତ୍ ।
ହନ୍ତୁଂ ଚ ଯୋ ନେଚ୍ଛତି ପାପକଂ ବୈ
ତସ୍ମୈ ଦେବାଃ ସ୍ପୃହଯନ୍ତ୍ଯାଗତାଯ ॥ 5-36-11 (33023)
ଅବ୍ଯାହୃତଂ ବ୍ଯାହୃତାଚ୍ଛ୍ରେଯ ଆହୁଃ
ସତ୍ଯଂ ବଦେଦ୍ବ୍ଯାହୃତଂ ତଦ୍ଦ୍ବିତୀଯମ୍।
ପ୍ରିଯଂ ବଦେଦ୍ବ୍ଯାହୃତଂ ତତ୍ତୃତୀଯଂ
ଧର୍ମ୍ଯଂ ବଦେଦ୍ବ୍ଯାହୃତଂ ତଚ୍ଚତୁର୍ଥମ୍ ॥ 5-36-12 (33024)
ଯାଦୃଶୈଃ ସନ୍ନିବିଶତେ ଯାଦୃଶାଂଶ୍ଚୋପସେବତେ।
ଯାଦୃଗିଚ୍ଛେଚ୍ଚ ଭବିତୁଂ ତାଦୃଗ୍ଭବତି ପୂରୁଷଃ ॥ 5-36-13 (33025)
ଯତୋ ଯତୋ ନିବର୍ତତେ ତତସ୍ତତୋ ବିମୁଚ୍ଯତେ।
ନିବର୍ତନାଦ୍ଧି ସର୍ବତୋ ନ ବେତ୍ତି ଦୁଃଖମଣ୍ବପି ॥
ନ ଜୀଯତେ ଚାନୁଜିଗୀଷତେଽନ୍ଯା-
ନ୍ନ ବୈରକୃଚ୍ଚାପ୍ରତିଘାତକଶ୍ଚ। 5-36-14 (33026)
ନିନ୍ଦାପ୍ରଶଂସାସୁ ସମସ୍ବଭାବୋ
ନ ଶୋଚତେ ହୃଷ୍ଯତି ନୈବ ଚାଯମ୍ ॥ 5-36-15 (33027)
ଭାବମିଚ୍ଛତି ସର୍ବସ୍ଯ ନାଭାବେ କୁରୁତେ ମନଃ।
ସତ୍ଯବାଦୀ ମୃଦୁର୍ଦାନ୍ତୋ ଯଃ ସ ଉତ୍ତମପୂରୁଷଃ ॥ 5-36-16 (33028)
ନାନର୍ଥକଂ ସାନ୍ତ୍ବଯତି ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ଦଦାତି ଚ।
ରନ୍ଧ୍ରଂ ପରସ୍ଯ ଜାନାତି ଯଃ ସ ମଧ୍ଯମପୂରୁଷଃ ॥ 5-36-17 (33029)
ଦୁଃଶାସନସ୍ତୂପହତୋଽଭିଶସ୍ତୋ
ନାବର୍ତତେ ମନ୍ଯୁବଶାତ୍କୃତଘ୍ନଃ।
ନ ସ୍ଯଚିନ୍ମିତ୍ରମଥୋ ଦୁରାତ୍ମା
କଲାଶ୍ଚୈତା ଅଧମସ୍ଯେହ ପୁଂସଃ ॥
ନ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାତି କଲ୍ଯାଣଂ ପରେଭ୍ଯୋଽପ୍ଯାତ୍ମଶଙ୍କିତଃ।
ନିରାକରୋତି ମିତ୍ରାଣି ଯୋ ବୈ ସୋଽଧମପୂରୁଷଃ ॥ 5-36-18 (33030)
ଉତ୍ତମାନେବ ସେବେତ ପ୍ରାପ୍ତକାଲେ ତୁ ମଧ୍ଯମାନ୍।
ଅଧମାଂସ୍ତୁ ନ ସେବେତ ଯ ଇଚ୍ଛେଦ୍ଭୂତିମାତ୍ମନଃ ॥ 5-36-20 (33031)
ପ୍ରାଗ୍ନୋତି ବୈ ବିତ୍ତମସଦ୍ବଲେନ
ନିତ୍ଯୋତ୍ଥାନାତ୍ପ୍ରଜ୍ଞଯା ପୌରୁଷେଣ।
ନ ତ୍ବେବ ସମ୍ଯଗ୍ଲଭତେ ପ୍ରଶଂସାଂ
ନ ବୃତ୍ତମାପ୍ନୋତି ମହାକୁଲାନାମ୍ ॥ 5-36-21 (33032)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-36-22x (3484)
ମହାକୁଲେଭ୍ଯଃ ସ୍ପୃହଯନ୍ତି ଦେବା
ଧର୍ମାର୍ଥନିତ୍ଯାଶ୍ଚ ବହୁଶ୍ରୁତାଶ୍ଚ।
ପୃଚ୍ଛାମି ତ୍ବାଂ ବିଦୁରଂ ପ୍ରଶ୍ନମେତଂ
ଭବନ୍ତି ବୈ କାନି ମହାକୁଲାନି ॥ 5-36-22 (33033)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-36-23x (3485)
ତପୋ ଦମୋ ବ୍ରହ୍ମବିତ୍ତ୍ବଂ ତିତିକ୍ଷା।
ଇଜ୍ଯା ବିବାହାଃ ସାନ୍ତ୍ବନଂ ଚାନ୍ନଦାନମ୍।
ଅଷ୍ଟାବେତେ ନିତ୍ଯମେବଂ ଭବନ୍ତି
ସତାଂ ଗୁଣାସ୍ତାନି ମହାକୁଲାନି ॥ 5-36-23 (33034)
ଯେଷାଂ ନ ବୃତ୍ତଂ ବ୍ଯଥତେ ନ ଯୋନି-
ଶ୍ଚିତ୍ତପ୍ରସାଦେନ ଚରନ୍ତି ଧର୍ମମ୍।
ଯେ କୀର୍ତିମିଚ୍ଛନ୍ତି କୁଲେ ବିଶିଷ୍ଟାଂ
ତ୍ଯକ୍ତାନୃତାସ୍ତାନି ମହାକୁଲାନି ॥ 5-36-24 (33035)
ଅନିଜ୍ଯଯା କୁବିବାହୈର୍ବେଦସ୍ଯୋତ୍ସାଦନେନ ଚ।
କୁଲାନ୍ଯକୁଲତାଂ ଯାନ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣାତିକ୍ରମେଣ ଚ ॥ 5-36-25 (33036)
ଦେବଦ୍ରବ୍ଯନିନାଶେନ ବ୍ରହ୍ମସ୍ବହରଣେନ ଚ।
କୁଲାନ୍ଯକୁଲତାଂ ଯାନ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣାତିକ୍ରମେଣ ଚ ॥ 5-36-26 (33037)
ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ପରିଭବାତ୍ପରିବାଦାଚ୍ଚ ଭାରତ।
କୁଲାନ୍ଯକୁଲତାଂ ଯାନ୍ତି ନ୍ଯାସାପହରଣେନ ଚ॥ 5-36-27 (33038)
କୁଲାନି ସମୁପେତାନନି ଗୋଭିଃ ପୁରୁଷତୋଽର୍ଥତଃ ।
କୁଲସଂଖ୍ଯାଂ ନ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଯାନି ହୀନାନି ବୃତ୍ତତଃ ॥ 5-36-28 (33039)
ବୃତ୍ତତସ୍ତ୍ବବିହୀନାନି କୁଲାନ୍ଯଲ୍ପଧନାନ୍ଯପି ।
କୁଲସଙ୍ଖ୍ଯାଂ ଚ ଗଚ୍ଛନ୍ତି କର୍ଷନ୍ତି ଚ ମହଦ୍ଯଶଃ ॥ 5-36-29 (33040)
ବୃତ୍ତଂ ଯତ୍ନେନ ସଂରକ୍ଷେଦ୍ବିତ୍ତମେତି ଚ ଯାତି ଚ।
ଅକ୍ଷୀଣୋ ବିତ୍ତତଃ କ୍ଷୀଣୋ ବୃତ୍ତତସ୍ତୁ ହତୋ ହତଃ ॥ 5-36-30 (33041)
ଗୋଭିଃ ପଶୁଭିରଶ୍ବୈଶ୍ଚ କୃଷ୍ଯା ଚ ସୁସମୃଦ୍ଧଯା।
କୁଲାନି ନ ପ୍ରରୋହନ୍ତି ଯାନି ହୀନାନି ବୃତ୍ତତଃ ॥ 5-36-31 (33042)
ମା ନଃ କୁଲେ ବୈରକୃତ୍କଶ୍ଚିଦସ୍ତୁ
ରାଜା ବଦ୍ଧୋ ମା ପରସ୍ବାପହାରୀ ।
ମିତ୍ରଦ୍ରୋହୀ ନୈକୃତିକୋଽନୃତୀ ବା
ପୂର୍ବାଶୀ ବା ପିତୃଦେବାତିଥିଭ୍ଯଃ ॥ 5-36-32 (33043)
ଯଶ୍ଚ ନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ହନ୍ଯାଦ୍ଯଶ୍ଚ ନୋ ବ୍ରାହ୍ଣଣାନ୍ ଦ୍ବିଷେତ୍।
ନ ନଃ ସ ସମିତିଂ ଗଚ୍ଛେଦ୍ଯଶ୍ଚ ନୋ ନିର୍ବପେତ୍କୃଷିମ୍ ॥ 5-36-33 (33044)
ତୃଣାନି ଭୂମିରୁଦକଂ ବାକ୍ବ୍ରତୁର୍ଥୀ ଚ ସୂନୃତା।
ସତାମେତାନି ଗେହେଷୁ ନୋଚ୍ଛିଦ୍ଯନ୍ତେ କଦାଚନ ॥ 5-36-34 (33045)
ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ପରଯା ରାଜନ୍ନୁପନୀତାନି ସତ୍କୃତିମ୍।
ପ୍ରବୃତ୍ତାନି ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ଧର୍ମିଣାଂ ପୁଣ୍ଯକର୍ମିଣାମ୍ ॥ 5-36-35 (33046)
ସୂକ୍ଷ୍ମୋଽପି ଭାରଂ ନୃପତେ ସ୍ଯନ୍ଦନୋ ବୈ
ଶକ୍ତୋ ବୋଢୁଂ ନ ତଥାଽନ୍ଯେ ମହୀଜାଃ ।
ଏବଂ ଯୁକ୍ତା ଭାରସହା ଭବନ୍ତି
ମହାକୁଲୀନା ନ ତଥାନ୍ଯେ ମନୁଷ୍ଯାଃ ॥ 5-36-36 (33047)
ନ ତନ୍ମିତ୍ରଂ ଯସ୍ଯ କୋପାଦ୍ବିଭେତି
ଯଦ୍ବା ମିତ୍ରଂ ଶଙ୍କିତେନୋପଚର୍ଯମ୍।
ଯସ୍ମିନ୍ମିତ୍ରେ ପିତରୀବାଶ୍ବସୀତ
ତଦ୍ବୈ ମିତ୍ରଂ ସଙ୍ଗତାନୀତରାଣି ॥ 5-36-37 (33048)
ଯଃ କଶ୍ଚିଦପ୍ଯସଂବଦ୍ଧୋ ମିତ୍ରସାବେନ ବର୍ତତେ।
ସ ଏବ ବନ୍ଧୁସ୍ତନ୍ମିତ୍ରଂ ସା ଗତିସ୍ତତ୍ପରାଯଣମ୍ ॥ 5-36-38 (33049)
ଚଲଚିତ୍ତସ୍ଯ ବୈ ପୁଂସୋ ବୃଦ୍ଧାନନୁପସେବତଃ।
ପାରିପ୍ଲବମତେର୍ନିତ୍ଯମଧ୍ରୁବୋ ମିତ୍ରସଙ୍ଗ୍ରହଃ ॥ 5-36-39 (33050)
ଚଲଚିତ୍ତମନାତ୍ମାନମିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ବଶାନୁଗମ୍।
ଅର୍ଥାଃ ସମଭିବର୍ତତେ ହଂସାଃ ଶୁଷ୍କଂ ସରୋ ଯଥା ॥ 5-36-40 (33051)
ଅକସ୍ମାଦେବ କୁପ୍ଯନ୍ତି ପ୍ରସୀଦନ୍ତ୍ଯନିମିତ୍ତତଃ ।
ଶୀଲମେତଦସାଧୂନାମଭ୍ରଂ ପାରିପ୍ଲବଂ ଯଥା ॥ 5-36-41 (33052)
ସତ୍କୃତାଶ୍ଚ କୃତାର୍ଥାଶ୍ଚ ମିତ୍ରାଣାଂ ନ ଭବନ୍ତି ଯେ ।
ତାନ୍ମୃତାନପି କ୍ରବ୍ଯାଦାଃ କୃତଘ୍ନାନ୍ନୋପଭୁଞ୍ଜତେ॥ 5-36-42 (33053)
ଅର୍ଥଯେଦେବ ମିତ୍ରାଣି ସତି ବାଽସତି ବା ଧନେ।
ନାନର୍ଥଯନ୍ପ୍ରଜାନାତି ମିତ୍ରାଣାଂ ସାରଫଲ୍ଗୁତାମ୍ ॥ 5-36-43 (33054)
ସନ୍ତାପାଦ୍ଭ୍ରଶ୍ଯତେ ରୂପଂ ସନ୍ତାପାଦ୍ଭ୍ରଶ୍ଯତେ ବଲମ୍।
ସନ୍ତାପାଦ୍ଭ୍ରଶ୍ଯତେ ଜ୍ଞାନଂ ସନ୍ତାପାଦ୍ବ୍ଯାଧିମୃଚ୍ଛତି ॥ 5-36-44 (33055)
ଅନବାପ୍ଯଂ ଚ ଶୋକେନ ଶରୀରଂ ଚୋପତପ୍ଯତେ।
ଅମିତ୍ରାଶ୍ଚ ପ୍ରହୃଷ୍ଯନ୍ତି ମା ସ୍ମ ଶୋକେ ମନଃ କୃଥାଃ ॥ 5-36-45 (33056)
ପୁନର୍ନରୋ ମ୍ରିଯତେ ଜାଯତେ ଚ
ପୁନର୍ନରୋ ହୀଯତେ ବର୍ଧତେ ଚ।
ପୁନର୍ନରୋ ଯାଚତି ଯାଚ୍ଯତେ ଚ
ପୁନର୍ନରଃ ଶୋଚତି ଶୋଚ୍ଯତେ ଚ ॥ 5-36-46 (33057)
ସୁଖଂ ଚ ଦୁଃଖଂ ଚ ଭବାଭବୌ ଚ
ଲାଭାଲାଭୌ ମରଣଂ ଜୀବିତଂ ଚ।
ପର୍ଯାଯଶଃ ସର୍ବମେତେ ସ୍ପୃଶନ୍ତି
ତସ୍ମାଦ୍ଧୀରୋ ନ ଚ ହୃଷ୍ଯେନ୍ନ ସୋଚେତ୍ ॥ 5-36-47 (33058)
ଚଲାନି ହୀମାନି ଷଡିନ୍ଦ୍ରିଯାଣି
ତେଷାଂ ଯଦ୍ଯଦ୍ବର୍ଧତେ ଯତ୍ରଯତ୍ର।
ତତସ୍ତତଃ ସ୍ରବତେ ବୁଦ୍ଧିରସ୍ଯ
ଚ୍ଛିଦ୍ରୋଦକୁମ୍ଭାଦିବ ନିତ୍ଯମମ୍ଭଃ ॥ 5-36-48 (33059)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-36-49x (3486)
ତନୁରୁଦ୍ଧଃ ଶିଖୀ ରାଜା ମିଥ୍ଯୋପଚରିତୋ ମଯା।
ମନ୍ଦାନାଂ ମମ ପୁତ୍ରାଣାଂ ଯୁଦ୍ଧେନାନ୍ତଂ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-36-49 (33060)
ନିତ୍ଯୋଦ୍ବିଗ୍ନମିଦଂ ସର୍ବଂ ନିତ୍ଯୋଦ୍ବିଗ୍ରମିଦଂ ମନଃ।
ଯତ୍ତତ୍ପଦମନୁଦ୍ବିଗ୍ନଂ ତନ୍ମେ ବଦ ମହାମତେ ॥ 5-36-50 (33061)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-36-51x (3487)
ନାନ୍ଯତ୍ର ବିଦ୍ଯାତପସୋ ନାନ୍ଯତ୍ରେନ୍ଦ୍ରିଯନିଗ୍ରହାତ୍।
ନାନ୍ଯତ୍ର ଲୋଭସନ୍ତ୍ଯାଗାଚ୍ଛାନ୍ତିଂ ପଶ୍ଯାମି ତେଽନଘ ॥ 5-36-51 (33062)
ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଭଯଂ ପ୍ରଣୁଦତି ତପସା ବିନ୍ଦତେ ମହତ୍।
ଗୁରୁଶୁଶ୍ରୂଷଯା ଜ୍ଞାନଂ ଶାନ୍ତିଂ ଭୋଗେନ ବିନ୍ଦତି ॥ 5-36-52 (33063)
ଅନାଶ୍ରିତା ଦାନପୁଣ୍ଯଂ ବେଦପୁଣ୍ଯମନାଶ୍ରିତାଃ।
ରାଗଦ୍ବେଷବିନିର୍ମୁକ୍ତା ବିଚରନ୍ତୀହ ମୋକ୍ଷିଣଃ ॥ 5-36-53 (33064)
ସ୍ବଧୀତସ୍ଯ ସୁଯୁଦ୍ଧସ୍ଯ ସୁକୃତସ୍ଯ ଚ କର୍ମଣଃ ।
ତପସଶ୍ଚ ସୁତପ୍ତସ୍ଯ ତସ୍ଯାନ୍ତେ ସୁଖମେଧତେ ॥ 5-36-54 (33065)
ସ୍ବାସ୍ତୀର୍ଣାନି ଶଯନାନି ପ୍ରପନ୍ନା
ନ ବୈ ଭିନ୍ନା ଜାତୁ ନିଦ୍ରାଂ ଲଭନ୍ତେ।
ନ ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ରାଜନ୍ରତିମାପ୍ନୁବନ୍ତି
ନ ମାଗଧୈଃ ସ୍ତୂଯମାନା ନ ସୂତୈଃ ॥ 5-36-55 (33066)
ନ ବୈ ଭିନ୍ନା ଜାତୁ ଚରନ୍ତି ଧର୍ମଂ
ନ ବୈ ସୁଖଂ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତୀହ ଭିନ୍ନାଃ ।
ନ ବୈ ଭିନ୍ନା ଗୌରବଂ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି
ନ ବୈ ଭିନ୍ନାଃ ପ୍ରଶମଂ ରୋଚଯନ୍ତି ॥ 5-36-56 (33067)
ନ ବୈ ତେଷାଂ ସ୍ବଦତେ ପଥ୍ଯମୁକ୍ତଂ
ଯୋଗକ୍ଷେମଂ କଲ୍ପତେ ନୈବ ତେଷାମ୍।
ଭିନ୍ନାନାଂ ବୈ ମନୁଜେନ୍ଦ୍ର ପରାଯଣଂ
ନ ବିଦ୍ଯତେ କିଞ୍ଚିଦନ୍ଯଦ୍ବିନାଶାତ୍ ॥ 5-36-57 (33068)
ସଂପନ୍ନଂ ଗୋଷୁ ସଂଭାବ୍ଯଂ ସଂଭାବ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣେ ତପଃ।
ସଂଭାବ୍ଯଂ ଚାପଲଂ ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ସଂଭାବ୍ଯଂ ଜ୍ଞାତିତୋ ଭଯଂ ॥ 5-36-58 (33069)
ତନ୍ତବୋଽପ୍ଯାଯତା ନିତ୍ଯଂ ତନବୋ ବହୁଲାଃ ସମାଃ।
ବହୂନ୍ବହୁତ୍ବାଦାଯାସାନ୍ସହନ୍ତୀତ୍ସୁପମା ସତାମ୍ ॥ 5-36-69 (33070)
ଧୂମାଯନ୍ତେ ବ୍ଯପେତାନି ଜ୍ବଲନ୍ତି ସହିତାନି ଚ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଲ୍ମୁକାନୀବ ଜ୍ଞାତଯୋ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-36-60 (33071)
ବ୍ରାହ୍ମଣେଷୁ ଚ ଯେ ଶୂରାଃ ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ଜ୍ଞାତିଷୁ ଗୋଷୁ ଚ।
ବୃନ୍ତାଦିବ ଫଲଂ ପକ୍ବଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ପତନ୍ତି ତେ॥ 5-36-61 (33072)
ମହାନପ୍ଯେକଜୋ ବୃକ୍ଷୋ ବଲବାନ୍ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ।
ପ୍ରସହ୍ଯ ଏବ ବାତେନ ସସ୍କନ୍ଧୋ ମର୍ଦିତୁଂ କ୍ଷଣାତ୍ ॥ 5-36-62 (33073)
ଅଥ ଯେ ସହିତା ବୃକ୍ଷାଃ ସଙ୍ଘଶଃ ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ।
ତେ ହି ଶୀଘ୍ରତମାନ୍ବାତାନ୍ସହନ୍ତେନ୍ଯୋନ୍ଯସଂଶ୍ରଯାତ୍ ॥ 5-36-63 (33074)
ଏବଂ ମନୁଷ୍ଯମପ୍ଯେକଂ ଗୁଣୈରପି ସମନ୍ବିତମ୍।
ଶକ୍ଯଂ ଦ୍ବିଷନ୍ତୋ ମନ୍ଯନ୍ତେ ବାଯୁର୍ଦ୍ରୁମମିବୈକଜମ୍ ॥ 5-36-64 (33075)
ଅନ୍ଯୋନ୍ଯସମୁପଷ୍ଟମ୍ଭାଦନ୍ଯୋନ୍ଯାପାଶ୍ରଯେଣ ଚ।
ଜ୍ଞାତଯଃ ସଂପ୍ରବର୍ଧନ୍ତେ ସରସୀବୋତ୍ପଲାନ୍ଯୁତ ॥ 5-36-65 (33076)
ଅବଧ୍ଯା ବ୍ରାହ୍ମଣା ଗାବୋ ଜ୍ଞାତଯଃ ଶିଶିବଃ ସ୍ତ୍ରିଯଃ।
ଯେଷାଂ ଚାନ୍ନାନି ଭୁଞ୍ଜୀତ ଯେ ଚ ସ୍ଯୁଃକ ଶରଣାଗତାଃ।
ମହତ୍ଯପ୍ଯପରାଧେଽପି ତେଷାଂ ଦଣ୍ଡୋ ବିସର୍ଜନମ୍ ॥ 5-36-66 (33077)
ନ ମନୁଷ୍ଯେ ଗୁଣଃ କଶ୍ଚିଦ୍ରାଜନ୍ସଧନତାମୃତେ।
ଅନାତୁରତ୍ବାଦ୍ଭଦ୍ରଂ ତେ ମୃତକଲ୍ପା ହି ରୋଗିଣଃ ॥ 5-36-67 (33078)
ଅବ୍ଯାଧିଜଂ କଟୁକଂ ଶୀର୍ଷରୋଗି
ପାପାନୁବନ୍ଧଂ ପରୁଷଂ ତୀକ୍ଷ୍ଣମୁଷ୍ଣମ୍ ।
ସତାଂ ପେଯଂ ଯନ୍ନ ପିବନ୍ତ୍ଯସନ୍ତୋ
ମନ୍ଯୁଂ ମହାରାଜ ପିବ ପ୍ରଶାମ୍ଯ ॥ 5-36-68 (33079)
ରୋଗାର୍ଦିତା ନ ଫଲାନ୍ଯାଦ୍ରିଯନ୍ତେ
ନ ବୈ ଲଭନ୍ତେ ବିଷଯେଷୁ ତତ୍ତ୍ବମ୍।
ଦୁଃଖୋପେତା ରୋଗିଣୋ ନିତ୍ଯମେବ
ନ ବୁଧ୍ଯନ୍ତେ ଧନଭୋଗାନ୍ନସୌଖ୍ଯମ୍॥ 5-36-69 (33080)
ପୁରା ହ୍ଯୁକ୍ତଂ ନାକରୋସ୍ତ୍ବଂ ବଚୋ ମେ
ଦ୍ଯୂତେ ଜିତାଂ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ରାଜନ୍।
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ବାରଯେତ୍ଯକ୍ଷବତ୍ଯାଂ
କିତବତ୍ବଂ ପଣ୍ଡିତା ବର୍ଜଯନ୍ତି॥ 5-36-70 (33081)
ନ ତଦ୍ବଲଂ ଯନ୍ମୃଦୁନା ବିରୁଧ୍ଯତେ
ସୂକ୍ଷ୍ମୋ ଧର୍ମସ୍ତରସା ସେବିତବ୍ଯଃ।
ପ୍ରଧ୍ବଂସିନୀ କ୍ରୂରସମାହିତା ଶ୍ରୀ-
ର୍ମୃଦୁପ୍ରୌଢା ଗଚ୍ଛତି ପୁତ୍ରପୌତ୍ରାନ୍ ॥ 5-36-71 (33082)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପାଲଯନ୍ତୁ
ପାଣ୍ଡୋଃ ସୁତାସ୍ତବ ପୁତ୍ରାଂଶ୍ଚ ପାନ୍ତୁ।
ଏକାରିମିତ୍ରାଃ କୁରବୋ ହ୍ଯେକକାର୍ଯା
ଜୀବନ୍ତୁ ରାଜନ୍ସୁଖିନଃ ସମୃଦ୍ଧାଃ ॥ 5-36-72 (33083)
ମେଢୀଭୂତଃ କୌରବାଣାଂ ତ୍ବମଦ୍ଯ
ତ୍ବଯ୍ଯାଧୀନଂ କୁରୁକୁଲମାଜମୀଢ।
ପାର୍ଥାନ୍ବାଲାନ୍ବନବାସପ୍ରତପ୍ତା-
ନ୍ଗୋପାଯସ୍ବ ସ୍ବଂ ଯଶସ୍ତାତ ରକ୍ଷନ୍ ॥ 5-36-73 (33084)
ସନ୍ଧତ୍ସ୍ବ ତ୍ବଂ କୌରବ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରୈ-
ର୍ମା ନେଽନ୍ତରଂ ରିପବଃ ପ୍ରାର୍ଥଯନ୍ତୁ।
ସତ୍ଯେ ସ୍ଥିତାସ୍ତେ ନରଦେବ ସର୍ବେ
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ସ୍ଥାପଯ ତ୍ବଂ ନରେନ୍ଦ୍ର ॥ ॥ 5-36-74 (33085)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ଷଟ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-36-2 ହଂସରୂପେଣ ପରିବ୍ରାଜକରୂପେଣ ॥ 5-36-3 ଅନୁମାତୁଂ ଲିଙ୍ଗେନ ଜ୍ଞାତମ୍। କାବ୍ଯାଂ ବିଦ୍ବଲ୍ଲକ୍ଷଣାଭିଧାଯିନୀମ୍ ॥ 5-36-4 ମେ ମଯା ସଂଶ୍ରୁତମ୍। ଗୁରୁଭ୍ଯ ଇତି ଶେଷଃ। ତଦେବାହ ଧୃତିରିତି ॥ 5-36-5 ନାକ୍ରୋଶେତ୍ ନ ଶପେତ୍। ଯତସ୍ତିତିକ୍ଷତୋ ମନ୍ଯୁଃ କ୍ରୋଧ ଏବ ଆକ୍ରୋଷ୍ଟାରଂ ଦହତି ॥ 5-36-8 ନିର୍ଋତିଂ ଅଲକ୍ଷ୍ମୀଂ ମୃତ୍ଯୁଂ ବା ॥ 5-36-9 ବାଣୈଃ ବାଗ୍ବାଣୈଃ ବିରିବ୍ଯମାନଃ ତନୂକ୍ରିଯମାଣଃ। ଦଧାତି ପୁଷ୍ଣାତି ॥ 5-36-10 ରଙ୍ଗସ୍ଯ ନୀଲାଦେର୍ବଶଂ ନୀଲତାଦିକମ୍ ॥ 5-36-11 ଅତିପ୍ରୋକ୍ତୋପି ନ ବଦେତ୍ ବାଦଯେଦ୍ବା। ଅନାହତୋ ନୈବ ପ୍ରତିହନ୍ଯାତ୍। ଆହତୋପି ପାପକଂ ହନ୍ତାରଂ ଯଦି ହନ୍ତୁଂ ନେଚ୍ଛେତ୍ ସ ଦେବାନାମପି ପ୍ରେଷ୍ଠୋ ଭବତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-36-12 ଅବ୍ଯାହୃତଂ ମୌନମ୍। ତତୋପି ଶ୍ରେଯଃ ସତ୍ଯବଚନମ୍। ସତ୍ଯମପି ପ୍ରିଯଂ ଚେତ୍ ତତୋଽପି ଶ୍ରେଯଃ। ତଦପି ଧର୍ମାଦନପେତଂ ଚେତ୍ ଶ୍ରେଷ୍ଠତମମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-36-15 ଅସ୍ଯାମବରଥାଯାଂ ପୁରୁଷସ୍ଯ ନ କିଂଚିଦ୍ଦୁଃଖାଦିକମସ୍ତୀତ୍ଯାହ ନ ଜୀଯତେ ଚେତି ॥ 5-36-16 ଭାବଂ କଲ୍ଯାଣମ୍। ଅଭାବେ ଅକଲ୍ଯାଣେ ॥ 5-36-17 ଅନର୍ଥକଂ ମିଥ୍ଯା ନ ସାଂତ୍ବଯତି ॥ 5-36-18 ଦୁଃଶାସନଃ ଦୁଷ୍ଟଂ ଶାସନଂ ଯସ୍ଯ। ଏତାଃ କଲାଃ ଚିତ୍ତସ୍ଯ ଅଧମସ୍ଯୈବ ॥ 5-36-19 ପରେଭ୍ଯଃ ଗରୁଭ୍ଯଃ। ଆତ୍ମନ୍ଯେବ ଶଙ୍କିତଃ ବିଶ୍ବାସହୀନଃ ॥ 5-36-23 ତପଃ କୃଚ୍ଛ୍ରଚାନ୍ଦାଯଣାଦି। ଦମ ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜଯଃ। ତାନି ମହାକୁଲାନି ବିଦ୍ଧି ॥ 5-36-24 ନ ବ୍ଯଥତେ ନ ଚଲତି। ଯୋନିଃ ପିତ୍ରାଦଯୋପି ॥ 5-36-28 ଗୋଭିର୍ବାଗ୍ଭିର୍ବିଦ୍ଯଯେତ୍ଯର୍ଥଃ। ପୁରୁଷତଃ ସତ୍ପୁରୁଷୈଃ ଅର୍ଥତଃ ଧନୈଶ୍ଚ କୁଲାନି କୁଲସଂଖ୍ଯାଂ କୁଲେଷୁ ଗଣନାଂ ସମୁପେତାନି ଭବନ୍ତି ॥ 5-36-29 ବୃତ୍ତତଃ ଧର୍ମେଣ । କର୍ଷନ୍ତି ଆହରନ୍ତି ॥ 5-36-31 ଗୋଭିର୍ବିଦ୍ଯାଭିଃ ॥ 5-36-32 ନୈକୃତିକଃ କପଟୀ। ବୈରକୃଦାଦଯଃ କୁଲଘ୍ନା ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-36-33 ନିର୍ବପେତ୍ କୁର୍ଯାତ୍ ॥ 5-36-35 ସତ୍କୃତିଂ ସତ୍କାରଂ କର୍ତୁଂ ପ୍ରବୃତ୍ତାନି ତୃଣାଦୀନି ॥ 5-36-36 ସ୍ଯାନ୍ଦନଃ ରଥଯୋଗ୍ଯୋ ବୃକ୍ଷଃ। ଯୁକ୍ତାଃ ସ୍ଯନ୍ଦନବଦବିକଲାଃ ॥ 5-36-37 ସଙ୍ଗତାନି ସଂବନ୍ଧମାତ୍ରାଣି ॥ 5-36-38 ବନ୍ଧୁଃ ସଂବନ୍ଧୀ । ମିତ୍ରଂ ଉପକାରକୃତ୍ ॥ 5-36-39 ପାରିପ୍ଲବମତେଃ ଭ୍ରାନ୍ତସ୍ଯ ॥ 5-36-41 ଅଭ୍ରଂ ମେଘଃ ॥ 5-36-42 ମିତ୍ରାଣାଂ ହିତାଯେତି ଶେଷଃ ॥ 5-36-43 ଅନର୍ଥଯନ୍ପ୍ରାର୍ଥନାଶୂନ୍ଯଃ ॥ 5-36-45 ଅନବାପ୍ଯଂ ନ ପ୍ରାପ୍ଯମ୍। ଶୋକେନ ଶୋକମାତ୍ରେଣ। ଇଷ୍ଟମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-36-47 ସର୍ବଂ ପୁରୁଷମ୍ ॥ 5-36-49 ତନୁଃ ଶରୀରମଭିବ୍ଯକ୍ତିସ୍ଥାନଂ କାଷ୍ଠଂ ତତ୍ର ରୁଦ୍ଧୋଽନଭିବ୍ଯକ୍ତଃ ଶିଖୀ ଅଗ୍ନିସ୍ତଥାଯଂ ରାଜା ଧର୍ମେଣ ରୁଦ୍ଧଃ। ତନୁନା ସୂକ୍ଷ୍ମେଣ ଧର୍ମେଣ ବା ରୁଦ୍ଧଃ ॥ 5-36-52 ବିନ୍ଦତେ ମହତ୍ସଦ୍ଗୁରୁଶାସ୍ତ୍ରାଦିକଂ ଲଭତେ। ତତୋ ଗୁରୁଶୁଶ୍ରୂଷଯା ଜ୍ଞାନଂ ଗ୍ରନ୍ଥଜମ୍। ଯୋଗେନ ସର୍ବଚିତ୍ତବୃତ୍ତିନିରୋଧେନ ଶାନ୍ତିମ୍॥ 5-36-53 ଦାନପୁଣ୍ଯଂ ଦାନଜଂ ପୁଣ୍ଯଂ। ବେଦପୁଣ୍ଯଂ ବେଦୋକ୍ତଯାଗାଦ୍ଯନୁଷ୍ଠାନଜଂ ପୁଣ୍ଯଂ ତତ୍ତତ୍ଫଲମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-36-54 ତସ୍ଯାନ୍ତେ ସ୍ବଧୀତାଦୀନାଂ କର୍ମଣାମନ୍ତେ ॥ 5-36-57 ଯୋଗଃ ଅଲବ୍ଧଲାଭଃ। କ୍ଷେମଂ ଲବ୍ଧପରିପାଲନମ୍ । ତଦୁଭଯମ୍ ॥ 5-36-58 ସଂପନ୍ନଂ କ୍ଷୀରାଦିସଂପତ୍ତିଃ ॥ 5-36-62 ଏକଜଃ ଏକାକୀ। ପ୍ରସହ୍ଯଃ ଶକ୍ଯଃ ॥ 5-36-67 ସଧନତାଂ ଋତେ ବିନା। ଅନାତୁରତ୍ବାତ୍ ଋତେ ଚ॥ 5-36-68 ପ୍ରଶାମ୍ଯ ଶାନ୍ତିଂ କ୍ଷମାଂ ପ୍ରାପ୍ନୁହି ॥ 5-36-69 ଫଲାନି ପୁତ୍ରପଶ୍ବାଦୀନି। ତତ୍ତ୍ବମିଷ୍ଟାନିଷ୍ଟବିବେକଂ ପିତ୍ତୋପହତରସନତ୍ବାତ୍। ଏବଂ ସର୍ବତ୍ର। ଭୋଗଃ ସ୍ତ୍ର୍ଯାଦିସଙ୍ଗଃ। ଧନାଦିଜଂ ସୁଖଂ ଲବ୍ଧମପି ନ ବୁଧ୍ଯନ୍ତେ। ଅତଃ ସଂତାପଂ ଜାଗରାଦିଦ୍ବାରା ରୋଗୋତ୍ପାଦକଂ ତ୍ଯଜେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-36-70 କିତବତ୍ବଂ ଦ୍ଯୂତପ୍ରିଯତ୍ବମ୍ ॥ 5-36-73 ମେଢୀଭୂତଃ ଖଲସ୍ତମ୍ଭୀଭୂତଃ ସ୍ବଯଂ ନିର୍ବ୍ଯାପାରୋପି ପରିତଃ ସଂଚରମାଣାନାଂ ବଲୀବର୍ଦାନାମିବ ପୁତ୍ରାଣାଂ ଯଥେଷ୍ଟପ୍ରଚାରନିରୋଧକଃ ॥ 5-36-74 ଅନ୍ତରଂ ଭେଦମ୍। ସ୍ଥାପଯ ଯୁଦ୍ଧାନ୍ନିବର୍ତଯସ୍ବ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 037
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.37. ଅଧ୍ଯାଯଃ 037
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଅଲ୍ପାଯୁଷ୍ଟ୍ବକାରଣପ୍ରଶ୍ନେ ବିଦୁରେଣ ତଦଭିଧାଯ ନୀତିକଥନପୂର୍ବକଂ କୁରୁପାଣ୍ଡବସନ୍ଧିକରଣବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-37-0 (33086)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-37-0x (3488)
ସପ୍ତଦଶେମାନ୍ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମନୁଃ ସ୍ବାଯଂଭୁବୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯ ପୁରୁଷାନାକାଶଂ ମୁଷ୍ଟିଭିର୍ଘ୍ନତଃ ॥ 5-37-1 (33087)
ତାନେବେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ଚ ଧନୁରନାମ୍ଯଂ ନମତୋ ବ୍ରବୀତ୍।
ଅଥୋ ମରୀଚିନଃ ପାଦାନଗ୍ରାହ୍ଯାନ୍ଗୃହ୍ଣତସ୍ତଥା ॥ 5-37-2 (33088)
ଯଶ୍ଚାଶିଷ୍ଯଂ ଶାସ୍ତି ବୈ ଯଶ୍ଚ ତୁଷ୍ଯେ-
ଦ୍ଯଶ୍ଚାତିବେଲଂ ଭଜତେ ଦ୍ବିଷନ୍ତମ୍ ।
ସ୍ତ୍ରିଯଶ୍ଚ ଯୋ ରକ୍ଷତି ଭଦ୍ରମଶ୍ରୁତେ
ଯଶ୍ଚାଯାଚ୍ଯଂ ଯାଚତେ କତ୍ଥତେ ବା ॥ 5-37-3 (33089)
ଯଶ୍ଚାଭିଜାତଃ ପ୍ରକରୋତ୍ଯକାର୍ଯଂ
ଯଶ୍ଚାବଲୋ ବଲିନା ନିତ୍ଯବୈରୀ।
ଅଶ୍ରଦ୍ଦଧାନାଯ ଚ ଯୋ ବ୍ରବୀତି
ଯଶ୍ଚାକାମ୍ଯଂ କାମଯତେ ନରେନ୍ଦ୍ର । 5-37-4 (33090)
ବଧ୍ବାଽବହାସଂ ଶ୍ବଶୁରୋ ମନ୍ଯତେ ଯୋ
ବଧ୍ବାଽବସନ୍ନଭଯୋ ମାନକାମଃ ।
ପରକ୍ଷେତ୍ରେ ନିର୍ବପତି ଯଶ୍ଚ ବୀଜଂ
ସ୍ତ୍ରିଯଂ ଚ ଯଃ ପରିବଦତେଽତିବେଲମ୍ ॥ 5-37-5 (33091)
ଯଶ୍ଚାପି ଲବ୍ଧ୍ବା ନ ସ୍ମରାମୀତି ବାଦୀ
ଦତ୍ତ୍ବା ଚ ଯଃ କତ୍ଥତି ଯାଚ୍ଯମାନଃ।
ଯଶ୍ଚାସତଃ ସାନ୍ତ୍ବମୁପାନଯୀତ
ଏତାନ୍ନଯନ୍ତି ନିରଯଂ ପାଶହସ୍ତାଃ ॥ 5-37-6 (33092)
ଯସ୍ମିନ୍ଯଥା ବର୍ତତେ ଯୋ ମନୁଷ୍ଯ-
ସ୍ତସ୍ମିଂସ୍ତଥା ବର୍ତିତବ୍ଯଂ ସ ଧର୍ମଃ।
ମାଯାଚାରୋ ମାଯଯା ବର୍ତିତବ୍ଯଃ
ସାଧ୍ବାଚାରଃ ସାଧୁନା ପ୍ରତ୍ଯୁପେଯଃ ॥ 5-37-7 (33093)
ଜରା ରୂପଂ ହରତି ହି ଧୈର୍ଯମାଶା
ମୃତ୍ଯୁଃ ପ୍ରାଣାନ୍ଧର୍ମଚର୍ଯାମସୂଯା
କାମୋ ହ୍ରିଯଂ ବୃତ୍ତମନାର୍ଯସେବା
କ୍ରୋଧଃ ଶ୍ରିଯଂ ସର୍ବମେବାଭିମାନଃ ॥ 5-37-8 (33094)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-37-9x (3489)
ଶତାଯୁରୁକ୍ତଃ ପୁରୁଷଃ ସର୍ବବେଦେଷୁ ବୈ ଯଦା।
ନାପ୍ନୋତ୍ଯଥ ଚ ତତ୍ସର୍ବମାଯୁଃ କେନେହ ହେତୁନା ॥ 5-37-9 (33095)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-37-10x (3490)
ଅତିମାନୋଽତିବାଦଶ୍ଚ ତଥାଽତ୍ଯାଗୋ ନରାଧିପ।
କ୍ରୋଧଶ୍ଚାତ୍ମବିଧିତ୍ସା ଚ ମିତ୍ରଦ୍ରୋହଶ୍ଚ ତାନି ଷଟ୍ ॥ 5-37-10 (33096)
ଏତ ଏବାସଯସ୍ତୀକ୍ଷ୍ଣାଃ କୃନ୍ତନ୍ତ୍ଯାଯୂଂଷି ଦେହିନାମ୍।
ଏତାନି ମାନବାନ୍ଧ୍ନନ୍ତି ନ ମୃତ୍ଯୁର୍ଭଦ୍ରମସ୍ତୁ ତେ ॥ 5-37-11 (33097)
ବିଶ୍ବସ୍ତସ୍ଯୈତି ଯୋ ଦାରାନ୍ଯଶ୍ଚାପି ଗୁରୁତଲ୍ପଗଃ।
ବୃଷଲୀପତିର୍ଦ୍ବିଜୋ ଯଶ୍ଚ ପାନପଶ୍ଚୈବ ଭାରତ ॥ 5-37-12 (33098)
ଆଦେଶକୃଦ୍ବୃତ୍ତିହନ୍ତା ଦ୍ବିଜାନାଂ ପ୍ରେଷକଶ୍ଚ ଯଃ।
ଶରଣାଗତହା ଚୈବ ସର୍ବେ ବ୍ରହ୍ମହଣଃ ସମାଃ।
ଏତୈଃ ସମେତ୍ଯ କର୍ତବ୍ଯଂ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତମିତି ଶ୍ରୁତିଃ ॥ 5-37-13 (33099)
ଗୃହୀତବାକ୍ଯୋ ନଯବିଦ୍ବଦାନ୍ଯଃ
ଶେଷାନ୍ନଭୋକ୍ତା ହ୍ଯବିହିଂସକଶ୍ଚ।
ନାନର୍ଥକୃତ୍ଯାକୁଲିତଃ କୃତଜ୍ଞଃ
ସତ୍ଯୋ ମୃଦୁଃ ସ୍ବର୍ଗମୁପୈତି ବିଦ୍ବାନ୍ ॥ 5-37-14 (33100)
ସୁଲଭାଃ ପୁରୁଷା ରାଜନ୍ସତତଂ ପ୍ରିଯବାଦିନଃ।
ଅପ୍ରିଯସ୍ଯ ତୁ ପଥ୍ଯସ୍ଯ ବକ୍ତା ଶ୍ରୋତା ଚ ଦୁର୍ଲଭଃ ॥ 5-37-15 (33101)
ଯୋ ହି ଧର୍ମଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ହିତ୍ବା ଭର୍ତୁଃ ପ୍ରିଯାପ୍ରିଯେ।
ଅପ୍ରିଯାଣ୍ଯାହ ପଥ୍ଯାନି ତେନ ରାଜା ସହାଯବାନ୍ ॥ 5-37-16 (33102)
ତ୍ଯଜେତ୍କୁଲାର୍ଥେ ପୁରୁଷଂ ଗ୍ରାମସ୍ଯାର୍ଥେ କୁଲଂ ତ୍ଯଜେତ୍।
ଗ୍ରାମଂ ଜନପଦସ୍ଯାର୍ଥେ ଆତ୍ମାର୍ଥେ ପୃଥିବୀଂ ତ୍ଯଜେତ୍ ॥ 5-37-17 (33103)
ଆପଦର୍ଥେ ଧନଂ ରକ୍ଷେଦ୍ଦାରାନ୍ରକ୍ଷେଦ୍ଧନୈରପି ।
ଆତ୍ମାନଂ ସତତଂ ରକ୍ଷେଦ୍ଦାରୈରପି ଧନୈରପି ॥ 5-37-18 (33104)
ଦ୍ଯୂତମେତତ୍ପୁରା କଲ୍ପେ ଦୃଷ୍ଟଂ ବୈରକରଂ ନୃଣାମ୍।
ତସ୍ମାଦ୍ଦ୍ଯୂତଂ ନ ସେବେତ ହାସ୍ଯାର୍ଥମପି ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ॥ 5-37-19 (33105)
ଉକ୍ତଂ ମଯା ଦ୍ଯୂତକାଲେଽପି ରାଜ-
ନ୍ନେଦଂ ଯୁକ୍ତଂ ବଚନଂ ପ୍ରାତିପେଯ।
ତଦୌଷଧଂ ପଥ୍ଯମିବାତୁରସ୍ଯ
ନ ରୋଚତେ ତବ ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯ ॥ 5-37-20 (33106)
କାକୈରିମାଂଶ୍ଚିତ୍ରବର୍ହାନ୍ମଯୂରାନ୍
ପରାଜଯେଥାଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୈଃ ।
ହିତ୍ବା ସିଂହାନ୍କ୍ରୋଷ୍ଟୁକାନ୍ଗୂହମାନଃ
ପ୍ରାପ୍ତେ କାଲେ ଶୋଚିତା ତ୍ବଂ ନରେନ୍ଦ୍ରଃ ॥ 5-37-21 (33107)
ଯସ୍ତାତ ନ କ୍ରୁଧ୍ଯତି ସର୍ବକାଲଂ
ଭୃତ୍ଯସ୍ଯ ଭକ୍ତସ୍ଯ ହିତେ ରତସ୍ଯ।
ତସ୍ମିନ୍ଭୃତ୍ଯା ଭର୍ତରି ବିଶ୍ବସନ୍ତି
ନ ଚୈନମାପତ୍ସୁ ପରିତ୍ଯଜନ୍ତି ॥ 5-37-22 (33108)
ନ ଭୃତ୍ଯାନାଂ ବୃତ୍ତିସଂରୋଧନେନ
ରାଜ୍ଯଂ ଧନଂ ସଞ୍ଜିଘୃକ୍ଷେଦପୂର୍ବମ୍।
ତ୍ଯଜନ୍ତି ହ୍ଯେନଂ ବଞ୍ଚିତା ବୈ ବିରୁଦ୍ଧାଃ
ସ୍ନିଗ୍ଧା ହ୍ଯମାତ୍ଯା ପରିହୀନଭୋଗାଃ ॥ 5-37-23 (33109)
କୃତ୍ଯାନି ପୂର୍ବଂ ପରିସଙ୍ଖ୍ଯାଯ ସର୍ବା-
ଣ୍ଯାଯବ୍ଯଯେ ଚାନୁରୂପାଂ ଚ ବୃତ୍ତିମ୍।
ସଙ୍ଗୃହ୍ଣୀଯାଦନୁରୂପାନ୍ସହାଯାନ୍
ସହାଯସାଧ୍ଯାନି ହି ଦୁଷ୍କରାଣି ॥ 5-37-24 (33110)
ଅଭିପ୍ରାଯଂ ଯୋ ବିଦିତ୍ବା ତୁ ଭର୍ତୁଃ
ସର୍ବାଣି କାର୍ଯାଣି କରୋତ୍ଯତନ୍ଦ୍ରୀ।
ବକ୍ତା ହିତାନାମନୁରକ୍ତ ଆର୍ଯଃ
ଶକ୍ତିଜ୍ଞ ଆତ୍ମେବ ହି ସୋଽନୁକମ୍ପ୍ଯଃ ॥ 5-37-25 (33111)
ବାକ୍ଯଂ ତୁ ଯୋ ନାଦ୍ରିଯତେଽନୁଶିଷ୍ଟଃ
ପ୍ରତ୍ଯାହ ଯଶ୍ଚାପି ନିଯୁଜ୍ଯମାନଃ।
ପ୍ରଜ୍ଞାଭିମାନୀ ପ୍ରତିକୂଲବାଦୀ
ତ୍ଯାଜ୍ଯଃ ସ ତାଦୃକ୍ ତ୍ବରଯୈବ ଭୃତ୍ଯଃ ॥ 5-37-26 (33112)
ଅସ୍ତବ୍ଧମକ୍ଲୀବମଦୀର୍ଘସୂତ୍ରଂ
ସାନୁକ୍ରୋଶଂ ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣମହାର୍ଯମନ୍ଯୈଃ।
ଅରୋଗଜାତୀଯମୁଦାରବାକ୍ଯଂ
ଦୂତଂ ବଦନ୍ତ୍ଯଷ୍ଟଗୁଣୋପପନ୍ନମ୍ ॥ 5-37-27 (33113)
ନ ବିଶ୍ବାସାଞ୍ଜାତୁ ପରସ୍ଯ ଗେହେ
ଗଚ୍ଛେନ୍ନରଶ୍ଚେତଯାନୋ ବିକାଲେ।
ନ ଚତ୍ବରେ ନିଶି ତିଷ୍ଠେନ୍ନିଗୂଢୋ
ନ ରାଜକାମ୍ଯାଂ ଯୋଷିତଂ ପ୍ରାର୍ଥଯୀତ ॥ 5-37-28 (33114)
ନ ନିହ୍ନବଂ ମନ୍ତ୍ରଗତସ୍ଯ ଗଚ୍ଛେ-
ତ୍ସଂସୃଷ୍ଟମନ୍ତ୍ରସ୍ଯ କୁସଙ୍ଗତସ୍ଯ।
ନ ଚ ବ୍ରୂଯାନ୍ନାଶ୍ବସିମି ତ୍ବଯୀତି
ସକାରଣଂ ବ୍ଯପଦେଶଂ ତୁ କୁର୍ଯାତ୍ ॥ 5-37-29 (33115)
ଘୃଣୀ ରାଜା ପୁଂଶ୍ଚଲୀ ରାଜଭୃତ୍ଯଃ
ପୁତ୍ରୋ ଭ୍ରାତା ବିଧବା ବାଲପୁତ୍ରା।
ସେନାଜୀବୀ ଚୋଦ୍ଧୃତଭୂରିରେବ
ବ୍ଯବହାରେଷୁ ବର୍ଜନୀଯାଃ ସ୍ଯୁରେତେ ॥ 5-37-30 (33116)
ଅଷ୍ଟୌ ଗୁଣାଃ ପୁରୁଷଂ ଦୀପଯନ୍ତି
ପ୍ରଜ୍ଞା ଚ କୌଲ୍ଯଂ ଚ ଶ୍ରୁତଂ ଦମଶ୍ଚ।
ପରାକ୍ରମଶ୍ଚାବହୁଭାଷିତା ଚ
ଦାନଂ ଯଥାଶକ୍ତି କୃତଜ୍ଞତା ଚ ॥ 5-37-31 (33117)
ଏତାନ୍ଗୁଣାଂସ୍ତାତ ମହାନୁଭାବା-
ନେକୋ ଗୁଣଃ ସଂଶ୍ରଯତେ ପ୍ରସହ୍ଯ।
ରାଜା ଯଦା ସତ୍କୁରୁତେ ମନୁଷ୍ଯଂ
ସର୍ବାନ୍ଗୁଣନେଷ ଗୁଣୋ ବିଭର୍ତି ॥ 5-37-32 (33118)
ଗୁଣା ଦଶ ସ୍ନାନଶୀଲଂ ଭଜନ୍ତେ
ବଲଂ ରୂପଂ ସ୍ବରବର୍ଣପ୍ରଶୁଦ୍ଧିଃ।
ସ୍ପର୍ଶଶ୍ଚ ଗନ୍ଧଶ୍ଚ ବିଶୁଦ୍ଧତା ଚ
ଶ୍ରୀଃ ସୌକୁମାର୍ଯଂ ପ୍ରବରାଶ୍ଚ ନାର୍ଯଃ ॥ 5-37-33 (33119)
ଗୁଣାଶ୍ଚ ଷଣ୍ମିତଭୁକ୍ତଂ ଭଜନ୍ତେ
ଆରୋଗ୍ଯମାଯୁଶ୍ଚ ବଲଂ ସୁଖଂ ଚ।
ଅନାବିଲଂ ଚାସ୍ଯ ଭବତ୍ଯପତ୍ଯଂ
ନ ଚୈନମାଦ୍ଯୂନ ଇତି କ୍ଷିପନ୍ତି ॥ 5-37-34 (33120)
ଅକର୍ମଶୀଲଂ ଚ ମହାଶନଂ ଚ
ଲୋକଦ୍ବିଷ୍ଟଂ ବହୁମାଯଂ ନୃଶଂସମ୍।
ଅଦେଶକାଲଜ୍ଞମମିଷ୍ଟବେଷ-
ମେତାନ୍ଗୃହେ ନ ପ୍ରତିବାସଯେତ ॥ 5-37-35 (33121)
କଦର୍ଯମାକ୍ରୋଶକମଶ୍ରୁତଂ ଚ
ବନୌକସଂ ଧୂର୍ତମମାନ୍ଯମାନିନମ୍।
ନିଷ୍ଠୂରିଣଂ କୃତବୈରଂ କୃତଘ୍ନ-
ମେତାନ୍ଭୃଶାର୍ତୋପି ନ ଜାତୁ ଯାଚେତ୍ ॥ 5-37-36 (33122)
ସଂକ୍ଲିଷ୍ଟକର୍ମାଣମତିପ୍ରମାଦଂ
ନିତ୍ଯାନୃତଂ ଚାଦୃଢଭକ୍ତିକଂ ଚ।
ବିସୃଷ୍ଟରାଗଂ ପଟୁମାନିନଂ ଚା-
ପ୍ଯେତାନ୍ନ ସେବେତ ନରାଧମାନ୍ଷଟ୍ ॥ 5-37-37 (33123)
ସହାଯବନ୍ଧନା ହ୍ଯର୍ଥାଃ ସହାଯାଶ୍ଚାର୍ଥବନ୍ଧନାଃ। 5-37-38 ଅନ୍ଯୋନ୍ଯବନ୍ଧନାବେତୌ ବିନାନ୍ଯୋନ୍ଯଂ ନ ସିଦ୍ଧ୍ଯତଃ ॥ 5-37-38 (33124)
ଉତ୍ପାଦ୍ଯ ପୁତ୍ରାନନୃଣାଂଶ୍ଚ କୃତ୍ବା
ବୃତ୍ତିଂ ଚ ତେଭ୍ଯୋଽନୁବିଧାଯ କାଂଚିତ୍।
ସ୍ଥାନେ କୁମାରୀଃ ପ୍ରତିପାଦ୍ଯ ସର୍ବା
ଅରଣ୍ଯସଂସ୍ଥୋଽଥ ମୁନିର୍ବୁଭୂଷେତ୍ ॥ 5-37-39 (33125)
ହିତଂ ଯତ୍ସର୍ବଭୂତାନାମାତ୍ମନଶ୍ଚ ସୁଖାବହମ୍।
ତତ୍କୁର୍ଯାଦୀଶ୍ବରୋ ହ୍ଯେତନ୍ମୂଲଂ ସର୍ବାର୍ଥସିଦ୍ଧଯେ ॥ 5-37-40 (33126)
ବୃଦ୍ଧିଃ ପ୍ରଭାବସ୍ତେଜଶ୍ଚ ସତ୍ବମୁତ୍ଥାନମେବ ଚ।
ବ୍ଯବସାଯଶ୍ଚ ଯସ୍ଯ ସ୍ଯାତ୍ତସ୍ଯାବୃତ୍ତିଭଯଂ କୁତଃ ॥ 5-37-41 (33127)
ପଶ୍ଯ ଦୋଷାନ୍ପାଣ୍ଡବୈର୍ବିଗ୍ରହେ ତ୍ବଂ
ଯତ୍ର ବ୍ଯଥେଯୁରପି ଦେବାଃ ସଶକ୍ରା।
ପୁତ୍ରୈର୍ବୈରଂ ନିତ୍ଯମୁଦ୍ବିଗ୍ନବାସୋ
ଯଶଃପ୍ରଣାଶୋ ଦ୍ବିଷତଶ୍ଚ ହର୍ଷଃ॥ 5-37-42 (33128)
ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ କୋପସ୍ତବ ଚୈବେନ୍ଦ୍ରକଲ୍ପ
ଦ୍ରୋଣସ୍ଯ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ।
ଉତ୍ସାଦଯେଲ୍ଲୋକମିମଂ ପ୍ରବୃଦ୍ଧଃ
ଶ୍ବେତୋ ଗ୍ରହସ୍ତିର୍ଯଗିବାପତନ୍ଖେ ॥ 5-37-43 (33129)
ତବ ପୁତ୍ରଶତଂ ଚୈବ କର୍ଣଃ ପଞ୍ଚ ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ ।
ପୃଥିବୀମନୁଶାସେଯୁରଖିଲାଂ ସାଗରାମ୍ବରାମ୍ ॥ 5-37-44 (33130)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ବନଂ ରାଜନ୍ବ୍ଯାଘ୍ରାଃ ପାଣ୍ଡୁସୁତା ମତାଃ।
ମା ବନଂ ଛିନ୍ଧି ସବ୍ଯାଘ୍ରଂ ମା ବ୍ଯାଘ୍ରା ନୀନଶନ୍ବନାତ୍ ॥ 5-37-45 (33131)
ନ ସ୍ଯାଦ୍ବନମୃତେ ବ୍ଯାଘ୍ରାନ୍ବ୍ଯାଘ୍ରା ନ ସ୍ଯୁର୍ଋତେ ବନମ୍।
ବନଂ ହି ରକ୍ଷ୍ଯତେ ବ୍ଯାଘ୍ରୈର୍ବ୍ଯାଘ୍ରାନ୍ରକ୍ଷତି କାନନମ୍ ॥ 5-37-46 (33132)
ନ ତଥେଚ୍ଛନ୍ତି କଲ୍ଯାଣାନ୍ପରେଷାଂ ବେଦିତୁଂ ଗୁଣାନ୍।
ଯଥେଷାଂ ଜ୍ଞାତୁମିଚ୍ଛନ୍ତି ନୈର୍ଗୁଣ୍ଯଂ ପାପଚେତସଃ ॥ 5-37-47 (33133)
ଅର୍ଥସିଦ୍ଧିଂ ପରାମିଚ୍ଛନ୍ଧର୍ମମେବାଦିତଶ୍ଚରେତ୍।
ନହି ଧର୍ମାଦପୈତ୍ଯର୍ଥଃ ସ୍ବର୍ଗଲୋକାଦିବାମୃତମ୍ ॥ 5-37-48 (33134)
ଯସ୍ଯାତ୍ମା ବିରତଃ ପାପାତ୍କଲ୍ଯାଣେ ଚ ନିବେଶିତଃ।
ତେନ ସର୍ବମିଦଂ ବୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରକୃତିର୍ବିକୃତିଶ୍ଚ ଯା ॥ 5-37-49 (33135)
ଯୋ ଧର୍ମମର୍ଥଂ କାମଂ ଚ ଯଥାକାଲଂ ନିଷେବତେ ।
ଧର୍ମାର୍ଥକାମସଂଯୋଗଂ ସୋଽମୁତ୍ରେହ ଚ ବିନ୍ଦତି ॥ 5-37-50 (33136)
ସନ୍ନିଯଚ୍ଛତି ଯୋ ବେଗମୁତ୍ଥିତଂ କ୍ରୋଧହର୍ଷଯୋଃ।
ସ ଶ୍ରିଯୋ ଭାଜନଂ ରାଜନ୍ଯଶ୍ଚାପତ୍ସୁ ନ ମୁହ୍ଯତି ॥ 5-37-51 (33137)
ବଲଂ ପଞ୍ଚବିଧଂ ନିତ୍ଯଂ ପୁରୁଷାଣାଂ ନିବୋଧ ମେ।
ଯତ୍ତୁ ବାହୁବଲଂ ନାମ ପ୍ରଥମଂ ବଲମୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-37-52 (33138)
ଅମାତ୍ଯଲାଭୋ ଭଦ୍ରଂ ତେ ଦ୍ବିତୀଯଂ ବଲମୁଚ୍ଯତେ।
ତୃତୀଯଂ ଧନଲାଭଂ ତୁ ବଲମାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ ॥ 5-37-53 (33139)
ଯତ୍ତ୍ବସ୍ଯ ସହଜଂ ରାଜନ୍ପିତୃପୈତାମହଂ ବଲମ୍ ।
ଅଭିଜାତବଲଂ ନାମ ତଚ୍ଚତୁର୍ଥଂ ବଲଂ ସ୍ମୃତମ୍ ॥ 5-37-54 (33140)
ଯେନ ତ୍ବେତାନି ସର୍ବାଣି ସଙ୍ଗୃହୀତାନି ଭାରତ ।
ଯଦ୍ବଲାନାଂ ବଲଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ତତ୍ପ୍ରଜ୍ଞାବଲମୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-37-55 (33141)
ମହତେ ଯୋଽପକାରାଯ ନରସ୍ଯ ପ୍ରଭବେନ୍ନରଃ ।
ତେନ ବୈରଂ ସମାସଜ୍ଯ ଦୂରସ୍ଥୋଽସ୍ମୀତି ନାଶ୍ବସେତ୍ ॥ 5-37-56 (33142)
ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ରାଜସୁ ସର୍ପେଷୁ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯପ୍ରଭୁଶତ୍ରୁଷୁ ।
ଭୋଗେଷ୍ବାଯୁଷି ବିଶ୍ବାସଂ କଃ ପ୍ରାଜ୍ଞଃ କର୍ତୁମର୍ହତି ॥ 5-37-57 (33143)
ପ୍ରଜ୍ଞାଶରେଣାଭିହତସ୍ଯ ଜନ୍ତୋ-
ଶ୍ଚିକିତ୍ସକାଃ ସନ୍ତି ନ ଚୌଷଧାନି ।
ନ ହୋମମନ୍ତ୍ରା ନ ଚ ମଙ୍ଗଲାନି
ନାଥର୍ବଣା ନାପ୍ଯଗଦାଃ ସୁସିଦ୍ଧାଃ ॥ 5-37-58 (33144)
ସର୍ପଶ୍ଚାଗ୍ନିଶ୍ଚ ସିଂହଶ୍ଚ କୁଲପୁତ୍ରଶ୍ଚ ଭାରତ।
ନାବଜ୍ଞେଯା ମନୁଷ୍ଯେଣ ସର୍ବେ ହ୍ଯେତେଽତିତେଜସଃ ॥ 5-37-59 (33145)
ଅଗ୍ନିସ୍ତେଜୋ ମହଲ୍ଲୋକେ ଗୂଢସ୍ତିଷ୍ଠତି ଦାରୁଷୁ।
ନ ଚୋପଯୁଙ୍କ୍ତେ ତଦ୍ଦାରୁ ଯାବନ୍ନୋଦ୍ଦୀପ୍ଯତେ ପରୈଃ ॥ 5-37-60 (33146)
ସ ଏବ ଖଲୁ ଦାରୁଭ୍ଯୋ ଯଦା ନିର୍ମଥ୍ଯ ଦୀପ୍ଯତେ।
ତଦ୍ଦାରୁ ଚ ବନଂ ଚାନ୍ଯନ୍ନିର୍ଦହତ୍ଯାଶୁ ତେଜସା ॥ 5-37-61 (33147)
ଏବମେବ କୁଲେ ଜାତାଃ ପାବକୋପମତେଜସଃ।
କ୍ଷମାବନ୍ତୋ ନିରାକାରାଃ କାଷ୍ଠେଽଗ୍ନିରିବ ଶେରତେ ॥ 5-37-62 (33148)
ଲତାଧର୍ମା ତ୍ବଂ ସପୁତ୍ରଃ ସାଲଃ ପାଣ୍ଡୁସୁତା ମତାଃ।
ନ ଲତା ବର୍ଧତେ ଜାତୁ ମହାଦ୍ରୁମମନାଶ୍ରିତା ॥ 5-37-63 (33149)
ବନଂ ରାଜଂସ୍ତବ ପୁତ୍ରୋଽମ୍ବିକେଯ
ସିଂହାନ୍ବନେ ପାଣ୍ଡବାଂସ୍ତାତ ବିଦ୍ଧି।
ସିଂହୈର୍ବିହୀନଂ ହି ବନଂ ବିନଶ୍ଯେତ୍
ସିଂହା ବିନଶ୍ଯେଯୁର୍ଋତେ ବନେନ ॥ ॥ 5-37-64 (33150)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ସପ୍ତତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-37-2 ନମତଃ ନାମଯତଃ। ମରୀଚିନଃ ମରୀଚିମତଃ ସୂର୍ଯଚନ୍ଦ୍ରାଦେଃ। ବ୍ରୀହ୍ଯାଦିତ୍ବାନ୍ମତ୍ବର୍ଥୀଯ ଇନିଃ। ପାଦାନ୍ ରଶ୍ମୀନ୍ ॥ 5-37-3 ଅଶିଷ୍ଯଂ ଶାସନାନର୍ହମ୍। ତୁଷ୍ଯେତ୍ ଅଲ୍ପଲାଭେନେତି ଶେଷଃ। ଭଦ୍ରମଶ୍ନୁତ ଇତି। ଶତ୍ରୁସେବଯା ସ୍ତ୍ରୀରକ୍ଷଯା ଚ ଯୋ ଭଦ୍ରମଶ୍ରୁତେ ତୌ ଦ୍ବୌ ମୂର୍ଖାବିତ୍ଯର୍ଥଃ। ନୋ ରକ୍ଷତୀତି ଙ ପାଠଃ ॥ 3 ॥ 5-37-4 ଅଭିଜାତଃ କୁଲୀନଃ ॥ 5-37-5 ଶ୍ବଶୁରଃ ସନ୍ ଯୋ ବଧ୍ବା ପୁତ୍ରଭାର୍ଯଯା ସହ ଅବହାସଂ ପରିହାସଂ ତତ୍ପିତ୍ରାଦିଭିରିବ ମନ୍ଯତେ ସ ଏକାଦଶଃ। ବଧ୍ବା ସ୍ନୁଷଯା ଭୂତଯା ଅବସନ୍ନଭଯୋ ନଷ୍ଟଭଯଃ ବଧୂପିତ୍ରାଦିଭିରାପଦି ତ୍ରାତୋପି ତତ୍ରୈବ ମାନଂ କାମଯତେ ଯଃ ସ ଦ୍ବାଦଶୋ ମୂର୍ଖଃ। ବଧ୍ବାବାସମିତି ଙo ପାଠଃ ॥ 5-37-10 ଅତ୍ଯାଗଃ ଅତିଶଯିତମାଗୋଽପରାଧଃ। ଆତ୍ମବିଧିତ୍ସୋତି ପୋଷଣାର୍ଥସ୍ଯ ଧାଞଃ ସନି ରୂପମ୍। ଆତ୍ମପୋଷଣେଚ୍ଛା ଶିଶ୍ନୋଦରପରାଯଣତେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-37-11 ଅସଯଃ ଖଙ୍ଗାଃ। ଭଦ୍ରମସ୍ତୁ ତେ ଏତେଷାଂ ଷଣ୍ଣାଂତ୍ଯାଗେନ ତବ ପୁତ୍ରାଃ ଶତାଯୁଷୋ ଭବନ୍ତ୍ବିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-37-12 ବୃଷଲୀ ଶୂଦ୍ରା। ଦ୍ବିଜଶ୍ତ୍ରୈବର୍ଣିକଃ। ପାନପଃ ମଦ୍ଯପଃ ॥ 5-37-13 ଆଦେଶକୃତ୍ ଗ୍ରାମଣୀଃ । ପ୍ରେଷକଃ ଦ୍ବିଜାନ୍ ଦାସ୍ଯେ ନିଯୋଜଯନ୍। ସମେତ୍ଯ ସଂସୃଜ୍ଯ 5-37-24 ପରିସଙ୍ଖ୍ଯାଯ ସାଧ୍ଯାସାଧ୍ଯନିଶ୍ଚଯଂ କୃତ୍ବା। ତଥା ବୃତ୍ତିଂ ଭୃତ୍ଯଜୀବିକାଂ ଆଯବ୍ଯଯାନୁରୂପାଂ କୃତ୍ବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-37-27 ଅଦୀର୍ଘସୂତ୍ରଂ କ୍ଷିପ୍ରକାରିଣମ୍ ॥ 5-37-29 କିଂତୁ ମମ କିଂଚିତ୍କାର୍ଯମସ୍ତୀତି। ତଥା ବ୍ଯପଦେଶଂ ବ୍ଯାଜଂ କୃତ୍ବା ତାଦୃଶାନ୍ମନ୍ତ୍ରାଦପସରେଦେବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-37-30 ଏତେ ବ୍ଯବହରେ ଧନଦାନାଦୌ ବର୍ଜନୀଯାଃ ଦ୍ରବ୍ଯନାଶଭଯାତ। ଏତେଭ୍ଯୋ ନ ଗ୍ରାହ୍ଯଂ ଚ। ଅଧମର୍ଣୋ ଘୃଣୀ ଲଜ୍ଜାବାଂଶ୍ଚେଦତିନିର୍ବନ୍ଧେନ ଯାଚ୍ଯମାନଃ ପ୍ରାଣାନେବ ଜହ୍ଯାତ୍ ॥ 5-37-34 ମିତଭୁକ୍ତଂ ମିତଭୋଜିନମ୍। ଆଦ୍ଯୂନୋ ବହୁଭୋଜୀ ॥ 5-37-36 କଦର୍ଯଂ ଅଦାତାରମ୍ ॥ 5-37-37 ସଂକ୍ଲିଷ୍ଟକର୍ମାଣଂ ଆତତାଯିନମ୍॥ 5-37-41 ଅବୃତ୍ତିର୍ଜୀବିକାଯା ଅଭାବଃ ॥ 5-37-43 ଶ୍ବେତୋ ଗ୍ରହଃ ଧୂମକେତୁଃ ॥ 5-37-54 ଅଭିଜାତବଲଂ କୁଲବଲମ୍ ॥ 5-37-59 କୁଲପୁତ୍ରୋ ଜ୍ଞାତିଃ ॥ 5-37-62 କୁଲେ ଜାତାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-37-63 ସାଲାଃ ମହାବୃକ୍ଷଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 038
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.38. ଅଧ୍ଯାଯଃ 038
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ନୀତିକଥନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯୋ ରାଜ୍ଯାପ୍ରଦାନେ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ରାଜ୍ଯଭ୍ରଂଶକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-38-0 (33151)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-38-0x (3491)
ଊର୍ଧ୍ବଂ ପ୍ରାଣା ହ୍ଯୁତ୍କ୍ରାମନ୍ତି ଯୂନଃ ସ୍ଥବିର ଆଯତି।
ପ୍ରତ୍ଯୁତ୍ଥାନାଭିବାଦାଭ୍ଯାଂ ପୁନସ୍ତାନ୍ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ ॥ 5-38-1 (33152)
ପୀଠଂ ଦତ୍ତ୍ବା ସାଧବେଽଭ୍ଯାଗତାଯ
ଆନୀଯାପଃ ପରିନିର୍ଣିଜ୍ଯ ପାଦୌ।
ସୁଖଂ ପୃଷ୍ଟ୍ବା ପ୍ରତିବେଦ୍ଯାତ୍ମସଂସ୍ଥାଂ
ତତୋ ଦଦ୍ଯାଦନ୍ନମବେକ୍ଷ୍ଯ ଧୀରଃ ॥ 5-38-2 (33153)
ଯସ୍ଯୋଦକଂ ମଧୁପର୍କଂ ଚ ଗାଂ ଚ
ନ ମନ୍ତ୍ରବିତ୍ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତି ଗେହେ ।
ଲୋଭାଦ୍ଭଯାଦଥ କାର୍ପଣ୍ଯତୋ ବା
ତସ୍ଯାନର୍ଥଂ ଜୀବିତମାହୁରର୍ଯାଃ ॥ 5-38-3 (33154)
ଚିକିତ୍ସକଃ ଶଲ୍ଯକର୍ତାବକୀର୍ଣୀ
ସ୍ତେନଃ କ୍ରୂରୋ ମଦ୍ଯପୋ ଭ୍ରୂଣହା ଚ।
ସେନାଜୀବୀ ଶ୍ରୁତିବିକ୍ରାଯକଶ୍ଚ
ଭୃଶଂ ପ୍ରିଯୋଽପ୍ଯତିଥିର୍ନୋଦକାର୍ହଃ ॥ 5-38-4 (33155)
ଅବିକ୍ରେଯଂ ଲବଣଂ ପକ୍ବମନ୍ନଂ
ଦଧି କ୍ଷୀରଂ ମଧୁ ତୈଲଂ ଘୃତଂ ଚ।
ତିଲା ମାଂସଂ ଫଲମୂଲାନି ଶାକଂ
ରକ୍ତଂ ବାସଃ ସର୍ବଗନ୍ଧା ଗୁଡାଶ୍ଚ॥ 5-38-5 (33156)
ଅରୋଷଣୋ ଯଃ ସମଲୋଷ୍ଠାଶ୍ମକାଞ୍ଚନଃ
ପ୍ରହୀଣଶୋକୋ ଗତସନ୍ଧିବିଗ୍ରହଃ ।
ନିନ୍ଦାପ୍ରଶଂସୋପରତଃ ପ୍ରିଯାପ୍ରିଯେ
ତ୍ଯଜନ୍ନୁଦାସୀନବଦେଷ ଭିକ୍ଷୁକଃ ॥ 5-38-6 (33157)
ନୀବାରମୂଲେଙ୍ଗୁଦଶାକବୃତ୍ତିଃ
ସୁସଂଯତାତ୍ମାଗ୍ନିକାର୍ଯେଷୁ ଚୋଦ୍ଯଃ।
ବନେ ବସନ୍ନତିଥିଷ୍ବପ୍ରମତ୍ତୋ
ଧୁରନ୍ଧରଃ ପୁଣ୍ଯକୃଦେଷ ତାପସଃ ॥ 5-38-7 (33158)
ଅପକୃତ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିମତୋ ଦୂରସ୍ଥୋଽସ୍ମୀତି ନାଶ୍ବସେତ୍।
ଦୀର୍ଘୌ ବୁଦ୍ଧିମତୋ ବାହୂ ଯାଭ୍ଯାଂ ହିଂସତି ହିଂସିତଃ ॥ 5-38-8 (33159)
ନ ବିଶ୍ବସେଦବିଶ୍ବସ୍ତେ ବିଶ୍ବସ୍ତେ ନାତିବିଶ୍ବସେତ୍।
ବିଶ୍ବାସାଦ୍ଭଯମୁତ୍ପନ୍ନଂ ମୂଲାନ୍ଯପି ନିକୃନ୍ତତି ॥ 5-38-9 (33160)
ଅନୀର୍ଷୁର୍ଗୁପ୍ତଦାରଶ୍ଚ ସଂବିଭାଗୀ ପ୍ରିଯଂବଦଃ।
ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣୋ ମଧୁରବାକ୍ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ନ ଚାସାଂ ବଶଗୋ ଭବେତ୍ ॥ 5-38-10 (33161)
ପୂଜନୀଯା ମହାଭାଗାଃ ପୁଣ୍ଯାଶ୍ଚ ଗୃହଦୀପ୍ତଯଃ।
ସ୍ତ୍ରିଯଃ ଶ୍ରିଯୋ ଗୃହସ୍ଯୋକ୍ତାସ୍ତସ୍ମାଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯା ବିଶେଷତଃ ॥ 5-38-11 (33162)
ପିତୁରନ୍ତଃପୁରଂ ଦଦ୍ଯାନ୍ମାତୁର୍ଦଦ୍ଯାନ୍ମହାନସମ୍।
ଗୋଷୁ ଚାତ୍ମସମଂ ଦଦ୍ଯାତ୍ସ୍ବଯମେବ କୃଷିଂ ବ୍ରଜେତ୍।
ଭୃତ୍ଯୈର୍ବାଣିଜ୍ଯଚାରଂ ଚ ପୁତ୍ରୈଃ ସେବେତ ଚ ଦ୍ବିଜାନ୍ ॥ 5-38-12 (33163)
ଅଦ୍ଭ୍ଯୋଽଗ୍ନିର୍ବ୍ରହ୍ମତଃ କ୍ଷତ୍ରମଶ୍ମନୋ ଲୋହମୁତ୍ଥିତମ୍।
ତେଷାଂ ସର୍ବତ୍ରଗଂ ତେଜଃ ସ୍ବାସୁ ଯୋନିଷୁ ଶାମ୍ଯତି ॥ 5-38-13 (33164)
ନିତ୍ଯଂ ସନ୍ତଂ କୁଲେ ଜାତାଃ ପାବକୋପମତେଜସଃ।
କ୍ଷମାବନ୍ତୋ ନିରାକାରାଃ କାଷ୍ଠେଽଗ୍ନିରିବ ଶେରତେ ॥ 5-38-14 (33165)
ଯସ୍ଯ ମନ୍ତ୍ରଂ ନ ଜାନନ୍ତି ବାହ୍ଯାଶ୍ଚାଭ୍ଯନ୍ତରାଶ୍ଚ ଯେ।
ସ ରାଜା ସର୍ବତଶ୍ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚିରମୈଶ୍ବର୍ଯମଶ୍ନୁତେ ॥ 5-38-15 (33166)
କରିଷ୍ଯନ୍ନ ପ୍ରଭାଷେତ କୃତାନ୍ଯେବ ତୁ ଦର୍ଶଯେତ୍।
ଧର୍ମକାମାର୍ଥକାର୍ଯାଣି ତଥା ମନ୍ତ୍ରୋ ନ ଭିଦ୍ଯତେ ॥ 5-38-16 (33167)
ଗିରିପୃଷ୍ଠମୁପାରୁହ୍ଯ ପ୍ରାସାଦଂ ବା ରହୋଗତଃ।
ଅରଣ୍ଯେ ନିଃଶଲାକେ ବା ତତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୋଽଭିଧୀଯତେ ॥ 5-38-17 (33168)
ନାସୁହୃତ୍ପରମଂ ମନ୍ତ୍ରଂ ଭାରତାର୍ହତି ବେଦିତୁମ୍।
ଅପଣ୍ଡିତୋ ବାପି ସୁହୃତ୍ପଣ୍ଡିତୋ ବାପ୍ଯନାତ୍ମବାନ୍ ॥ 5-38-18 (33169)
ନାପରୀକ୍ଷ୍ଯ ମହୀପାଲଃ କୁର୍ଯାତ୍ସଚିବମାତ୍ମନଃ।
ଅମାତ୍ଯେ ହ୍ଯର୍ଥଲିପ୍ସା ଚ ମନ୍ତ୍ରରକ୍ଷଣମେବ ଚ ॥ 5-38-19 (33170)
କୃତାନି ସର୍ବକାର୍ଯାଣି ଯସ୍ଯ ପାରିଷଦା ବିଦୁଃ।
ଧର୍ମେ ଚାର୍ଥେ ଚ କାମେ ଚ ସ ରାଜା ରାଜସତ୍ତମଃ। 5-38-20 (33171)
ଗୂଢମନ୍ତ୍ରସ୍ଯ ନୃପତେସ୍ତସ୍ଯ ସିଦ୍ଧିରସଂଶଯମ୍ ॥
ଅପ୍ରଶସ୍ତାନି କାର୍ଯାଣି ଯୋ ମୋହାଦନୁତିଷ୍ଠତି। 5-38-21 (33172)
ସ ତେଷାଂ ବିପରିଭ୍ରଂଶାଦ୍ଭ୍ରଶ୍ଯତେ ଜୀବିତାଦପି ॥
କର୍ମଣାଂ ତୁ ପ୍ରଶସ୍ତାନାମନୁଷ୍ଠାନଂ ସୁଖାବହମ୍। 5-38-22 (33173)
ତେଷାମେବାନନୁଷ୍ଠାନଂ ପଶ୍ଚାତ୍ତାପକରଂ ମତମ୍॥
ଅନଧୀତ୍ଯ ଯଥା ବେଦାନ୍ନ ବିପ୍ରଃ ଶ୍ରାଦ୍ଧମର୍ହତି । 5-38-23 (33174)
ଏବମଶ୍ରୁତଷାଙ୍ଗୁଣ୍ଯୋ ନ ମନ୍ତ୍ରଂ ଶ୍ରୋତୁମର୍ହତି ॥
ସ୍ଥାନବୃଦ୍ଧିକ୍ଷଯଜ୍ଞସ୍ଯ ଷାଙ୍ଗୁଣ୍ଯବିଦିତାତ୍ମନଃ। 5-38-24 (33175)
ଅନବଜ୍ଞାତଶୀଲସ୍ଯ ସ୍ବାଧୀନା ପୃଥିବୀ ନୃପ ॥
ଅମୋଘକ୍ରୋଧହର୍ଷସ୍ଯ ସ୍ବଯଂ କୃତ୍ବାନ୍ବବେକ୍ଷିଣଃ। 5-38-25 (33176)
ଆତ୍ମପ୍ରତ୍ଯଯକୋଶସ୍ଯ ବସୁଦୈବ ବସୁନ୍ଧରା ॥
ନାମମାତ୍ରେଣା ତୁଷ୍ଯେତ ଛତ୍ରେଣ ଚ ମହୀପତିଃ। 5-38-26 (33177)
ଭୃତ୍ଯେଭ୍ଯୋ ବିସୃଜେଦର୍ଥାନ୍ନୈକଃ ସର୍ବହରୋ ଭବେତ୍ ॥
ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବେଦ ଭର୍ତା ବେଦ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ତଥା। 5-38-27 (33178)
ଅମାତ୍ଯଂ ନୃପତିର୍ବେଦ ରାଜା ରାଜାନମେବ ଚ ॥
ନ ଶତ୍ରୁର୍ବଶମାପନ୍ନୋ ମୋକ୍ତବ୍ଯୋ ବଧ୍ଯତାଂ ଗତଃ। 5-38-28 (33179)
ନ୍ଯଗ୍ଭୂତ୍ବା ପର୍ଯୁପାସୀତ ବଧ୍ବଂ ହନ୍ଯାଦ୍ବଲେ ସତି ॥
ଅହତାଦ୍ଧି ଭଯଂ ତସ୍ମାଜ୍ଜାଯତେ ନଚିରାଦିବ ॥ 5-38-29 (33180)
ଦୈବତେଷୁ ପ୍ରଯତ୍ନେନ ରାଜସୁ ବ୍ରାହ୍ମଣେଷୁ ଚ।
ନିଯନ୍ତବ୍ଯଃ ସଦା କ୍ରୋଧୋ ବୃଦ୍ଧବାଲାତୁରେଷୁ ଚ॥ 5-38-30 (33181)
ନିରର୍ଥଂ କଲହଂ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ବର୍ଜଯେନ୍ମୂଢସେବିତମ୍।
କୀର୍ତି ଚ ଲଭତେ ଲୋକେ ନ ଚାନର୍ଥେନ ଯୁଜ୍ଯତେ ॥ 5-38-31 (33182)
ପ୍ରସାଦୋ ନିଷ୍ଫଲୋ ଯସ୍ଯ କ୍ରୋଧଶ୍ଚାପି ନିରର୍ଥକଃ।
ନ ତଂ ଭର୍ତାରମିଚ୍ଛନ୍ତି ଷଣ୍ଢଂ ପତିମିବ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 5-38-32 (33183)
ନ ବୁଦ୍ଧିର୍ଧନଲାଭାଯ ନ ଜାଡ୍ଯମସମୃଦ୍ଧଯେ।
ଲୋକପର୍ଯାଯବୃତ୍ତାନ୍ତଂ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଜାନାତି ନେତରଃ ॥ 5-38-33 (33184)
ବିଦ୍ଯାଶୀଲବଯୋବୃଦ୍ଧାନ୍ବୁଦ୍ଧିବୃଦ୍ଧାଂଶ୍ଚ ଭାରତ।
ଧନାଭିଜାତବୃଦ୍ଧାଂଶ୍ଚ ନିତ୍ଯଂ ମୂଢୋଽବମନ୍ଯତେ॥ 5-38-34 (33185)
ଅନାର୍ଯବୃତ୍ତମପ୍ରାଜ୍ଞମସୂଯକମଧାର୍ମିକମ୍।
ଅନର୍ଥାଃ କ୍ଷିପ୍ରମାଯାନ୍ତି ବାଗ୍ଦୁଷ୍ଟଂ କ୍ରୋଧନଂ ତଥା ॥ 5-38-35 (33186)
ଅବିସଂବାଦନଂ ଦାନଂ ସମଯସ୍ଯାବ୍ଯତିକ୍ରମଃ ।
ଆବର୍ତଯନ୍ତି ଭୂତାନି ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରଣିହିତା ଚ ବାକ୍॥ 5-38-36 (33187)
ଅବିସଂବାଦକୋ ଦକ୍ଷଃ କୃତଜ୍ଞୋ ମତିମାନୃଜୁଃ ।
ଅପି ସଂକ୍ଷୀଣକୋଶୋଽପି ଲଭତେ ପରିବାରଣମ୍ ॥ 5-38-37 (33188)
ଧୃତିଃ ଶମୋ ଦମଃ ଶୌଚଂ କାରୁଣ୍ଯଂ ବାଗନିଷ୍ଠୁରା।
ମିତ୍ରାଣାଂ ଚାନଭିଦ୍ରୋହଃ ସପ୍ତୈତାଃ ସମିଧଃ ଶ୍ରିଯଃ ॥ 5-38-38 (33189)
ଅସଂବିଭାଗୀ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା କୃତଘ୍ନୋ ନିରପତ୍ରପଃ ।
ତାଦୃଙ୍ବରାଧିପୋ ଲୋକେ ବର୍ଜନୀଯୋ ନରାଧିପ ॥ 5-38-39 (33190)
ନ ଚ ରାତ୍ରୌ ସୁଖଂ ଶେତେ ସସର୍ପ ଇବ ବେଶ୍ମନି।
ଯଃ କୋପଯତି ନିର୍ଦୋଷଂ ସଦୋଷୋଽଭ୍ଯନ୍ତରଂ ଜନମ୍ ॥ 5-38-40 (33191)
ଯେଷୁ ଦୁଷ୍ଟେଷୁ ଦୋଷଃ ସ୍ଯାଦ୍ଯୋଗକ୍ଷେମସ୍ଯ ଭାରତ।
ସଦା ପ୍ରସାଦନଂ ତେଷାଂ ଦେବତାନାମିବାଚରେତ୍ ॥ 5-38-41 (33192)
ଯେଽର୍ଥାଃ ସ୍ତ୍ରୀଷୁ ସମାଯୁକ୍ତାଃ ପ୍ରମତ୍ତପତିତେଷୁ ଚ।
ଯେ ଚାନାର୍ଯେ ସମାସକ୍ତାଃ ସର୍ବେ ତେ ସଂଶଯଂ ଗତାଃ ॥ 5-38-42 (33193)
ଯତ୍ର ସ୍ତ୍ରୀ ଯତ୍ର କିତବୋ ବାଲୋ ଯତ୍ରାନୁଶାସିତା।
ମଞ୍ଜନ୍ତି ତେଽବଶା ରାଜନ୍ନଦ୍ଯାମଶ୍ମପ୍ଲବା ଇବ ॥ 5-38-43 (33194)
ପ୍ରଯୋଜନେଷୁ ଯେ ସକ୍ତା ନ ବିଶେଷେଷୁ ଭାରତ।
ତାନହଂ ପଣ୍ଡିତାନ୍ମନ୍ଯେ ବିଶେଷା ହି ପ୍ରସଙ୍ଗିନଃ ॥ 5-38-44 (33195)
ଯଂ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି କିତବା ଯଂ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ଚାରଣାଃ ।
ଯଂ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ବନ୍ଧକ୍ଯୋ ନ ସ ଜୀବତି ମାନବଃ ॥ 5-38-45 (33196)
ହିତ୍ବା ତାନ୍ପରମେଷ୍ବାସାନ୍ପାଣ୍ଡବାନମିତୌଜସଃ।
ଆହିତଂ ଭାରତୈଶ୍ବର୍ଯଂ ତ୍ବଯା ଦୁର୍ଯୋଧନେ ମହତ୍ ॥ 5-38-46 (33197)
ତଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ପରିଭ୍ରଷ୍ଟଂ ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବମଚିରାଦିବ।
ଐଶ୍ବର୍ଯମଦସଂମୂଢଂ ବଲିଂ ଲୋକତ୍ରଯାଦିବ ॥ ॥ 5-38-47 (33198)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-38-1 ଆଯତି ଆଗଚ୍ଛତି ॥ 5-38-2 ନିର୍ଣିଜ୍ଯ ପ୍ରକ୍ଷାଲ୍ଯ। ଆତ୍ମସଂସ୍ଥାଂ ସ୍ବସ୍ଥିତିମ୍ ॥ 5-38-4 ଅବକୀର୍ଣୀ ନଷ୍ଟବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଃ। ନୋଦକାର୍ହ ଉଦକମାତ୍ରାନର୍ହୋଽପି ଅତିଥିଃ ଭୃଶଂ ପ୍ରିଯଃ ॥ 5-38-15 ସର୍ବତଶ୍ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚାରେଃ ପରମନ୍ତ୍ରଂ ଜାନନ୍ ॥ 5-38-17 ନିଃଶଲାକେ ରହସି ॥ 5-38-20 ପାରିଷାଦଃ ସଭାସଦଃ ॥ 5-38-23 ଷାଙ୍ଗୁଣ୍ଯଂ ଷଣ୍ଣାଂ ସଂଧିବିଗ୍ରହଯାନାସନଦ୍ବୈଧୀଭାବସମାଶ୍ରଯାଣାଂ ସମୂହଃ ନ ଶ୍ରୁତୋ ଯେନ ସଃ ॥ 5-38-25 ଆତ୍ମନୈବ ପ୍ରତ୍ଯଯୋ ଜ୍ଞାନଂ ଯସ୍ଯ ସ୍ବଯମେବ ଜ୍ଞାତକୋଶସ୍ଯ ॥ 5-38-26 ନାମମାତ୍ରେଣୈବ ରାଜା ଭବେତ୍। ଭୋଗାଂସ୍ତୁ ଭୃତ୍ଯୈଃ ସମାନାନେବ ଭୁଞ୍ଜୀତ ॥ 5-38-36 ଆବର୍ତଯନ୍ତି ଶତ୍ରୂନପି ସ୍ବୀଯାନ୍କୁର୍ବନ୍ତି । ପ୍ରଣିହିତା ପ୍ରଯୁକ୍ତା ॥ 5-38-37 ପରିବାରଣଂ ପରିବାରାନ୍ ଭୃତ୍ଯମିତ୍ରାଦୀନ୍ ॥ 5-38-38 ସମିଧଃ ଉଦ୍ଦୀପିକାଃ ॥ 5-38-39 ଅସଂବିଭାଗୀ ପୋଷ୍ଯେଭ୍ଯୋଽଦତ୍ତ୍ବା ସ୍ବଯଂ ଭୁଞ୍ଜାନଃ ॥ 5-38-44 ଯେ ଭୃତ୍ଯାଃ ବିଶେଷା ଆଧିକ୍ଯାନି। ପ୍ରସଙ୍ଗିନଃ ପ୍ରସଙ୍ଗଃ ସଂଘର୍ଷସ୍ତତ୍କାରିଣଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 039
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.39. ଅଧ୍ଯାଯଃ 039
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ଜ୍ଞାତିସଂଗ୍ରହେ ଗୁଣବର୍ଣନପୂର୍ବକଂ ପୁନଃ କୁରୁପାଣ୍ଡବେଷୁ ସାମ୍ଯେନ ବର୍ତନବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-39-0 (33199)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-39-0x (3492)
ଅନୀଶ୍ବରୋଽଯଂ ପୁରୁଷୋ ଭବାଭବେ
ସୂତ୍ରପ୍ରୋତା ଦାରୁମଯୀବ ଯୋଷା।
ଧାତ୍ରା ତୁ ଦିଷ୍ଟସ୍ଯ ବଶେ କୃତୋଽଯଂ
ତସ୍ମାଦ୍ବଦ ତ୍ବଂ ଶ୍ରବଣେ ଧୃତୋଽହମ୍ ॥ 5-39-1 (33200)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-39-2x (3493)
ଅପ୍ରାପ୍ତକାଲଂ ବଚନଂ ବୃହସ୍ପତିରପି ବ୍ରୁବନ୍।
ଲଭତେ ବୁଧ୍ଦ୍ଯବଜ୍ଞାନମବମାନଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-39-2 (33201)
ପ୍ରିଯୋ ଭବତି ଦାନେନ ପ୍ରିଯବାଦେନ ଚାପରଃ ।
ମନ୍ତ୍ରମୂଲବଲେନାନ୍ଯୋ ଯଃ ପ୍ରିଯଃ ପ୍ରିଯ ଏବ ସଃ ॥ 5-39-3 (33202)
ଦ୍ବେଷ୍ଯୋ ନ ସାଧୁର୍ଭବତି ନ ମେଧାବୀ ନ ପଣ୍ଡିତଃ।
ପ୍ରିଯେ ଶୁଭାନି କାର୍ଯାଣି ଦ୍ବେଷ୍ଯେ ପାପାନି ଚୈବ ହ ॥ 5-39-4 (33203)
ଉକ୍ତଂ ମଯା ଜାତମାତ୍ରେଽପି ରାଜନ୍
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ତ୍ଯଜ ପୁତ୍ରଂ ତ୍ବମେକମ୍।
ତସ୍ଯ ତ୍ଯାଗାତ୍ପୁତ୍ରଶତସ୍ଯ ବୃଦ୍ଧି-
ରସ୍ଯାତ୍ଯାଗାତ୍ପୁତ୍ରଶତସ୍ଯ ନାଶଃ ॥ 5-39-5 (33204)
ନ ବୃଦ୍ଧିର୍ବହୁମନ୍ତବ୍ଯା ଯା ବୃଦ୍ଧିଃ କ୍ଷଯମାବହେତ୍।
କ୍ଷଯୋଽପି ବହୁମନ୍ତବ୍ଯୋ ଯଃ କ୍ଷଯୋ ବୃଦ୍ଧିମାବହେତ୍ ॥ 5-39-6 (33205)
ନ ସ କ୍ଷଯୋ ମହାରାଜ ଯଃ କ୍ଷଯୋ ବୃଦ୍ଧିମାବହେତ୍।
କ୍ଷଯଃ ସ ତ୍ବିହ ମନ୍ତବ୍ଯୋ ଯଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ବହୁ ନାଶଯେତ୍ ॥ 5-39-7 (33206)
ସମୃଦ୍ଧା ଗୁଣତଃ କେଚିଦ୍ଭବନ୍ତି ଧନତୋଽପରେ।
ଧନବୃଦ୍ଧାନ୍ଗୁଣୈର୍ହୀନାନ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ବିବର୍ଜଯ ॥ 5-39-8 (33207)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-39-9x (3494)
ସର୍ବଂ ତ୍ବମାଯତୀଯୁକ୍ତଂ ଭାଷସେ ପ୍ରାଜ୍ଞସଂମତମ୍।
ନ ଚୋତ୍ସହେ ସୁତଂ ତ୍ଯକ୍ତୁଂ ଯତୋ ଧର୍ମସ୍ତତୋ ଜଯଃ ॥ 5-39-9 (33208)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-39-10x (3495)
ଅତୀବ ଗୁଣସଂପନ୍ନୋ ନ ଜାତୁଃ ବିନଯାନ୍ବିତଃ।
ସୁସୂକ୍ଷ୍ମମପି ଭୂତାନାମୁପମର୍ଦମୁପେକ୍ଷତେ ॥ 5-39-10 (33209)
ପରାପବାଦନିରତାଃ ପରଦୁଃଖୋଦଯେଷୁ ଚ।
ପରସ୍ପରବିରୋଧେ ଚ ଯତନ୍ତେ ସତତୋତ୍ଥିତାଃ ॥ 5-39-11 (33210)
ସଦୋଷଂ ଦର୍ଶନଂ ଯେଷାଂ ସଂବାସେ ସୁମହଦ୍ଭଯମ୍।
ଅର୍ଥାଦାନେ ମହାନ୍ଦୋଷଃ ପ୍ରଦାନେ ଚ ମହଦ୍ଭଯମ୍ ॥ 5-39-12 (33211)
ଯେ ବୈ ଭେଦନଶୀଲାସ୍ତୁ ସକାମା ନିସ୍ତ୍ରପାଃ ଶଠାଃ।
ଯେ ପାପା ଇତି ବିଖ୍ଯାତାଃ ସଂବାସେ ପିରିଗର୍ହିତାଃ ॥ 5-39-13 (33212)
ଯୁକ୍ତାଶ୍ଚାନ୍ଯୈର୍ମହାଦୋଷୈର୍ଯେ ନରାସ୍ତାନ୍ବିବର୍ଜଯେତ୍।
ନିବର୍ତମାନେ ସୌହାର୍ଦେ ପ୍ରୀତିର୍ନୀଚେ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି ॥ 5-39-14 (33213)
ଯା ଚୈବ ଫଲନିର୍ବୃତିଃ ସୌହୃଦେ ଚୈବ ଯତ୍ସୁଖମ୍ ।
ଯତତେ ଚାପବାଦାଯ ଯତ୍ନମାରଭତେ କ୍ଷଯେ ॥ 5-39-15 (33214)
ଅଲ୍ପେଽପ୍ଯପକୃତେ ମୋହାନ୍ନ ଶାନ୍ତିମଧିଗଚ୍ଛତି।
ତାଦୃଶୈଃ ସଙ୍ଗତଂ ନୀଚୈର୍ନୃଶଂସୈରକୃତାତ୍ମଭିଃ ।
ନିଶାମ୍ଯ ନିପୁଣଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ବିଦ୍ବାନ୍ଦୂରାଦ୍ବିବର୍ଜଯେତ୍ ॥ 5-39-16 (33215)
ଯୋ ଜ୍ଞାତିମନୁଗୃହ୍ଣାତି ଦରିଦ୍ରଂ ଦୀନମାତୁରମ୍।
ସ ପୁତ୍ରପଶୁଭିର୍ବୃଦ୍ଧିଂ ଶ୍ରେଯଶ୍ଚାନନ୍ତ୍ଯମଶ୍ରୁତେ ॥ 5-39-17 (33216)
ଜ୍ଞାତଯୋ ବର୍ଧନୀଯାସ୍ତୈର୍ଯ ଇଚ୍ଛନ୍ତ୍ଯାତ୍ମନଃ ଶୁଭମ୍ ॥ 5-39-18 (33217)
କୁଲବୃଦ୍ଧିଂ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତସ୍ମାତ୍ସାଧୁ ସମାଚରଂ।
ଶ୍ରେଯସା ଯୋକ୍ଷ୍ଯତେ ରାଜନ୍କୁର୍ବାଣୋ ଜ୍ଞାତିସତ୍କ୍ରିଯାଂ ॥ 5-39-19 (33218)
ବିଗୁଣା ହ୍ଯପି ସଂରକ୍ଷ୍ଯା ଜ୍ଞାତଯୋ ଭରତର୍ଷଭ ।
କିଂପୁନର୍ଗୁଣବନ୍ତସ୍ତେ ତ୍ବତ୍ପ୍ରସାଦାଭିକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ॥ 5-39-20 (33219)
ପ୍ରସାଦଂ କୁରୁ ବୀରାଣାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବିଶାଂପତେ।
ଦୀଯତାଂ ଗ୍ରାମକାଃ କେଚିତ୍ତେଷାଂ ବୃତ୍ତ୍ଯର୍ଥମୀଶ୍ବର ॥ 5-39-21 (33220)
ଏବଂ ଲୋକେ ଯଶଃ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଭବିଷ୍ଯତି ନରାଧିପ।
ବୃଦ୍ଧେନ ହି ତ୍ବଯା କାର୍ଯଂ ପୁତ୍ରାଣାଂ ତାତ ଶାସନମ୍ ॥ 5-39-22 (33221)
ମଯା ଚାପି ହିତଂ ବାଚ୍ଯଂ ବିଦ୍ଧି ମାଂ ତ୍ବଦ୍ଧିତୈଷିଣମ୍।
ଜ୍ଞାତିଭିର୍ବିଗ୍ରହସ୍ତାତ ନ କର୍ତବ୍ଯଃ ଶୁଭାର୍ଥିନା।
ସୁଖାନି ସହ ଭୋଜ୍ଯାନି ଜ୍ଞାତିଭିର୍ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-39-23 (33222)
ସଂଭୋଜନଂ ସଂକଥନଂ ସଂପ୍ରୀତିଶ୍ଚ ପରସ୍ପରମ୍ ।
ଜ୍ଞାତିଭିଃ ସହ କାର୍ଯାଣି ନ ବିରୋଧଃ କଦାଚନ ॥ 5-39-24 (33223)
ଜ୍ଞାତଯସ୍ତାରଯନ୍ତୀହ ଜ୍ଞାତଯୋ ମଞ୍ଜଯନ୍ତି ଚ।
ସୁବୃତ୍ତାସ୍ତାରଯନ୍ତୀହ ଦୁର୍ବୃତ୍ତା ମଞ୍ଜଯନ୍ତି ଚ ॥ 5-39-25 (33224)
ସୁବୃତ୍ତୋ ଭବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପାଣ୍ଜବାନ୍ପ୍ରତି ମାନଦ।
ଅଧର୍ଷଣୀଯଃ ଶତ୍ରୂଣାଂ ତୈର୍ବୃତସ୍ତ୍ବଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-39-26 (33225)
ଶ୍ରୀମନ୍ତଂ ଜ୍ଞାତିମାସାଦ୍ଯ ଯୋ ଜ୍ଞାତିରବସୀଦତି ।
ଦିଗ୍ଧହସ୍ତଂ ମୃଗ ଇବ ସ ଏନସ୍ତସ୍ଯ ବିନ୍ଦତି ॥ 5-39-27 (33226)
ପଶ୍ଚାଦପି ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ତବ ତାପୋ ଭବିଷ୍ଯତି ।
ତାନ୍ବା ହତାନ୍ସୁତାନ୍ବାପି ଶ୍ରୁତ୍ବା ତଦନୁଚିନ୍ତଯ ॥ 5-39-28 (33227)
ଯେନ ଖଟ୍ବାଂ ସମାରୂଢଃ ପରିତପ୍ଯେତ କର୍ମଣା ।
ଆଦାବେନ ନ ତତ୍କୁର୍ଯାଦଧ୍ରୁବେ ଜୀବିତେ ସତି ॥ 5-39-29 (33228)
ନ କଶ୍ଚିନ୍ନାପନଯତେ ପୁମାନନ୍ଯତ୍ର ଭାର୍ଗବାତ୍ ।
ଶେଷସଂପ୍ରତିପତ୍ତିସ୍ତୁ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ସ୍ବେବ ତିଷ୍ଠତି ॥ 5-39-30 (33229)
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଯଦ୍ଯେତତ୍ପାପଂ ତେଷୁ ପୁରା କୃତମ୍ ।
ତ୍ବଯା ତତ୍କୁଲବୃଦ୍ଧେନ ପ୍ରତ୍ଯାନେଯଂ ନରେଶ୍ବର ॥ 5-39-31 (33230)
ତାଂସ୍ତ୍ବଂ ପଦେ ପ୍ରତିଷ୍ଠାପ୍ଯ ଲୋକେ ବିଗତକଲ୍ମଷଃ ।
ଭବିଷ୍ଯସି ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୂଜନୀଯୋ ମନୀଷିଣାମ୍ ॥ 5-39-32 (33231)
ସୁବ୍ଯାହୃତାନି ଧୀରାଣାଂ ଫଲତଃ ପରିଚିନ୍ତ୍ଯ ଯଃ।
ଅଧ୍ଯବସ୍ଯତି କାର୍ଯେଷୁ ଚିରଂ ଯଶସି ତିଷ୍ଠତି ॥ 5-39-33 (33232)
ଅସମ୍ଯଗୁପଯୁକ୍ତଂ ହି ଜ୍ଞାନଂ ସୁକୁଶଲୈରପି ।
ଉପଲଭ୍ଯଂ ଚାବିଦିତଂ ବିଦିତଂ ଚାନନୁଷ୍ଠିତମ୍ ॥ 5-39-34 (33233)
ପାପୋଦଯଫଲଂ ବିଦ୍ବାନ୍ଯୋ ନାରଭତି ବର୍ଧତେ ॥ 5-39-35 (33234)
ଯସ୍ତୁ ପୂର୍ବକୃତଂ ପାପମବିମୃଶ୍ଯାନୁବର୍ତତେ ।
ଅଗାଧପଙ୍କେ ଦୁର୍ମେଧା ବିଷମେ ବିନିପାତ୍ଯତେ ॥ 5-39-36 (33235)
ମନ୍ତ୍ରଭେଦସ୍ଯ ଷଟ୍ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଦ୍ବାରାଣୀମାନି ଲକ୍ଷଯେତ୍।
ଅର୍ଥସନ୍ତତିକାମଶ୍ଚ ରକ୍ଷେଦେତାନି ନିତ୍ଯଶଃ ॥ 5-39-37 (33236)
ମଦଂ ସ୍ବପ୍ନପବିଜ୍ଞାନମାକାରଂ ଚାତ୍ମସଂଭବମ୍ ।
ଦୁଷ୍ଟାମାତ୍ଯେଷୁ ବିଶ୍ରମ୍ଭଂ ଦୂତାଚ୍ଚାକୁଶଲାଦପି ॥ 5-39-38 (33237)
ଦ୍ବାରାଣ୍ଯେତାନି ଯୋ ଜ୍ଞାତ୍ବା ସଂବୃଣୋତି ସଦା ନୃପ।
ତ୍ରିବର୍ଗାଚରଣେ ଯୁକ୍ତଃ ସ ଶତ୍ରୂନଧିତିଷ୍ଠତି ॥ 5-39-39 (33238)
ନବୈ ଶ୍ରୁତମବିଜ୍ଞାଯ ବୃଦ୍ଧାନନୁପସେବ୍ଯ ବା।
ଧର୍ମାର୍ଥୌ ବେଦୁତୁଂ ଶକ୍ଯୌ ବୃହସ୍ପତିସମୈରପି ॥ 5-39-40 (33239)
ନଷ୍ଟଂ ସମୁଦ୍ରେ ପତିତଂ ନଷ୍ଟଂ ବାକ୍ଯମଶୃଣ୍ବତି।
ଅନାତ୍ମନି ଶ୍ରୁତଂ ନଷ୍ଟଂ ନଷ୍ଟଂ ହୁତମନଗ୍ନିକମ୍ ॥ 5-39-41 (33240)
ମତ୍ଯା ପରୀକ୍ଷ୍ଯ ମେଧାବୀ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ସଂପାଦ୍ଯ ଚାସକୃତ୍।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଦୃଷ୍ଟ୍ବାଥ ବିଜ୍ଞାଯ ପ୍ରାଜ୍ଞୈର୍ମୈତ୍ରୀଂ ସମାଚରେତ୍ ॥ 5-39-42 (33241)
ଅକୀର୍ତି ବିନଯୋ ହନ୍ତି ହନ୍ତ୍ଯନର୍ଥଂ ପରାକ୍ରମଃ ।
ହନ୍ତି ନିତ୍ଯଂ କ୍ଷମା କ୍ରୋଧମାଚାରୋ ହନ୍ତ୍ଯଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-39-43 (33242)
ପରିଚ୍ଛଦେନ କ୍ଷେତ୍ରେଣ ବେଶ୍ମନା ପରିଚର୍ଯଯା।
ପରୀକ୍ଷେତ କୁଲଂ ରାଜନ୍ଭୋଜନାଚ୍ଛାଦନେନ ଚ ॥ 5-39-44 (33243)
ଉପସ୍ଥିତସଯ କାମସ୍ଯ ପ୍ରତିବାଦୋ ନ ବିଦ୍ଯତେ।
ଅପି ନିର୍ମୁକ୍ତଦେହସ୍ଯ କାମରକ୍ତସ୍ଯ କିଂ ପୁନଃ ॥ 5-39-45 (33244)
ପ୍ରାଜ୍ଞୋପସେବିନଂ ବୈଦ୍ଯଂ ଧାର୍ମିକଂ ପ୍ରିଯଦର୍ଶନମ୍ ।
ମିତ୍ରବନ୍ତଂ ସୁବାକ୍ଯଂ ଚ ସୁହୃଦଂ ପରିପାଲଯେତ୍ ॥ 5-39-46 (33245)
ଦୁଷ୍କୁଲୀନଃ କୁଲୀନୋ ବା ମର୍ଯାଦାଂ ଯୋ ନ ଲଙ୍ଘଯେତ୍।
ଧର୍ମାପେକ୍ଷୀ ମୃଦୁର୍ହ୍ରୀମାନ୍ସ କୁଲୀନଶତାଦ୍ବରଃ ॥ 5-39-47 (33246)
ଯଯୋଶ୍ଚିତ୍ତେନ ବା ଚିତ୍ତଂ ନିଭୃତଂ ନିଭୃତେନ ବା।
ସମେତି ପ୍ରଜ୍ଞଯା ପ୍ରଜ୍ଞା ତଯୋର୍ମୈତ୍ରୀ ନ ଜୀର୍ଯତି ॥ 5-39-48 (33247)
ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧିମକୃତପ୍ରଜ୍ଞଂ ଛନ୍ନଂ କୂପଂ ତୃଣୈରିବ।
ବିବର୍ଜଯୀତ ମେଧାବୀ ତସ୍ମିନ୍ମୈତ୍ରୀ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି ॥ 5-39-49 (33248)
ଅବଲିପ୍ତେଷୁ ମୂର୍ଖେଷୁ ରୌଦ୍ରସାହସିକେଷୁ ଚ।
ତଥୈବାପେତଧର୍ମେଷୁ ନ ମୈତ୍ରୀମାଚରେଦ୍ବୁଧଃ ॥ 5-39-50 (33249)
କୃତଜ୍ଞଂ ଧାର୍ମିକଂ ସତ୍ଯମକ୍ଷୁଦ୍ରଂ ଦୃଢଭକ୍ତିକମ୍ ।
ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଂ ସ୍ଥିତଂ ସ୍ଥିତ୍ଯାଂ ମିତ୍ରମିତ୍ଯଭିବାଞ୍ଛତି ॥ 5-39-51 (33250)
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାମନୁତ୍ସର୍ଗୋ ମୃତ୍ଯୁନାପି ବିଶିଷ୍ଯତେ।
ଅତ୍ଯର୍ଥଂ ପୁନରୁତ୍ସର୍ଗଃ ସାଦଯେଦ୍ଦୈବତାନପି ॥ 5-39-52 (33251)
ମାର୍ଦବଂ ସର୍ବଭୂତାନାମନସୂଯା କ୍ଷମା ଧୃତିଃ।
ଆଯୁଷ୍ଯାଣି ବୁଧାଃ ପ୍ରାହୁର୍ମିତ୍ରାଣାଂ ଚାବିମାନନା ॥ 5-39-53 (33252)
ଅପନୀତଂ ସୁନୀତେନ ଯୋଽର୍ଥଂ ପ୍ରତ୍ଯାନିନୀପତେ ।
ମତିମାସ୍ଥାଯ ସୁଦୃଢାଂ ତଦକାପୁରୁଷବ୍ରତମ୍ ॥ 5-39-54 (33253)
ଆଯତ୍ଯାଂ ପ୍ରତିକାରଜ୍ଞସ୍ତଦାତ୍ବେ ଦୃଢନିଶ୍ଚଯଃ ।
ଅତୀତେ କାର୍ଯଶେଷଜ୍ଞୋ ନରୋଽର୍ଥୈର୍ନ ପ୍ରହୀଯତେ॥ 5-39-55 (33254)
କର୍ମଣା ମନସା ବାଚା ଯଦଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ନିଷେବତେ ।
ତଦେବାପହରତ୍ଯେନଂ ତସ୍ମାତ୍କଲ୍ଯାଣମାଚରେତ୍ ॥ 5-39-56 (33255)
ମଙ୍ଗଲାଲମ୍ଭନଂ ଯୋଗଃ ଶ୍ରୁତମୁତ୍ଥାନମାର୍ଜବମ୍।
ଭୂତିମେତାନି କୁର୍ବନ୍ତି ସତାଂ ଚାଭୀକ୍ଷ୍ଣଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-39-57 (33256)
ଅନିର୍ବେଦଃ ଶ୍ରିଯୋ ମୂଲଂ ଲାଭସ୍ଯ ଚ ଶୁଭସ୍ଯ ଚ।
ମହାନ୍ଭବତ୍ଯନିର୍ବିଷ୍ଣଃ ସୁଖଂ ଚାନନ୍ତ୍ଯମଶ୍ନୁତେ ॥ 5-39-58 (33257)
ନାତଃ ଶ୍ରୀମତ୍ତରଂ କିଂଚିଦନ୍ଯତ୍ପଥ୍ଯତମଂ ମତମ୍।
ପ୍ରଭବିଷ୍ଣୋର୍ଯଥା ତାତ କ୍ଷମା ସର୍ବତ୍ର ସର୍ବଦା ॥ 5-39-59 (33258)
କ୍ଷମେଦଶକ୍ତଃ ସର୍ବସ୍ଯ ଶକ୍ତିମାନ୍ଧର୍ମକାରଣାତ୍।
ଅର୍ଥାନର୍ଥୌ ସମୌ ଯସ୍ଯ ତସ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ କ୍ଷମା ହିତା ॥ 5-39-60 (33259)
ଯତ୍ସୁଖଂ ସେବମାନୋଽପି ଧର୍ମାର୍ଥାଭ୍ଯାଂ ନ ହୀଯତେ।
କାମଂ ତଦୁପସେବେତ ନ ମୂଢବ୍ରତମାଚରେତ୍ ॥ 5-39-61 (33260)
ଦୁଃଖାର୍ତେଷୁ ପ୍ରମତ୍ତେଷୁ ନାସ୍ତିକେଷ୍ବଲସେଷୁ ଚ।
ନ ଶ୍ରୀର୍ବସତ୍ଯଦାନ୍ତେଷୁ ଯେ ଚୋତ୍ସାହବିବର୍ଜିତାଃ ॥ 5-39-62 (33261)
ଆର୍ଜବେନ ନରଂ ଯୁକ୍ତମାର୍ଜବାତ୍ସବ୍ଯପତ୍ରପମ୍।
ଅଶକ୍ତଂ ମନ୍ଯମାନାସ୍ତୁ ଧର୍ଷଯନ୍ତି କୁବୁଦ୍ଧଯଃ ॥ 5-39-63 (33262)
ଅତ୍ଯାର୍ଯମତିଦାତାରମତିଶୂରମତିବ୍ରତମ୍ ।
ପ୍ରଜ୍ଞାଭିମାନିନଂ ଚୈବ ଶ୍ରୀର୍ଭଯାନ୍ନୋପସର୍ପତି ॥ 5-39-64 (33263)
ନ ଚାତିଗୁଣବତ୍ସ୍ବେଷା ନାତ୍ଯନ୍ତଂ ନିର୍ଗୁଣେଷୁ ଚ।
ନେଷା ଗୁଣାନ୍କାମଯତେ ନୈର୍ଗୁଣ୍ଯାନ୍ନାନୁରଜ୍ଯତେ।
ଉନ୍ମତ୍ତା ଗୌରିବାନ୍ଧା ଶ୍ରୀଃ କ୍ବଚିଦେବାବତିଷ୍ଠତେ ॥ 5-39-65 (33264)
ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରଫଲା ବେଦାଃ ଶୀଲବୃତ୍ତଫଲଂ ଶ୍ରୁତମ୍।
ରତିପୁତ୍ରଫଲା ନାରୀ ଦତ୍ତଭୁକ୍ତଫଲଂ ଧନମ୍ ॥ 5-39-66 (33265)
ଅଧର୍ମୋପାର୍ଜିତୈରର୍ଥୈର୍ଯଃ କରୋତ୍ଯୌର୍ଧ୍ବଦେହିକମ୍।
ନ ସ ତସ୍ଯ ଫଲଂ ପ୍ରେତ୍ଯ ଭୁଙ୍କ୍ତେଽର୍ଥସ୍ଯ ଦୁରାଗମାତ୍ ॥ 5-39-67 (33266)
କାନ୍ତାରେ ବନଦୁର୍ଗେଷୁ କୃଚ୍ଛ୍ରାସ୍ବାପତ୍ସୁ ସଂଭ୍ରମେ।
ଉଦ୍ଯତେଷୁ ଚ ଶସ୍ତ୍ରେଷୁ ନାସ୍ତି ସତ୍ବବତାଂ ଭଯମ୍ ॥ 5-39-68 (33267)
ଉତ୍ଥାନଂ ସଂଯମୋ ଦାକ୍ଷ୍ଯମପ୍ରମାଦୋ ଧୃତିଃ ସ୍ମୃତିଃ ।
ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ଚ ସମାରମ୍ଭୋ ବିଦ୍ଧି ମୂଲଂ ଭବସ୍ଯ ତୁ ॥ 5-39-69 (33268)
ତପୋ ବଲଂ ତାପମାନାଂ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମବିଦାଂ ବଲମ୍ ।
ହିଂସା ବଲମସାଧୂନାଂ କ୍ଷମା ଗୁଣବତାଂ ବଲମ୍ ॥ 5-39-70 (33269)
ଅଷ୍ଟୌ ତାନ୍ଯବ୍ରତଘ୍ନାନି ଆପୋ ମୂଲଂ ଫଲଂ ପଯଃ।
ହବିର୍ବ୍ରାହ୍ମଣକାମ୍ଯା ଚ ଗୁରୋର୍ବଚନମୌଷଧମ୍ ॥ 5-39-71 (33270)
ନ ତତ୍ପରସ୍ଯ ସନ୍ଦଧ୍ଯାତ୍ପ୍ରତିକୂଲଂ ଯଦାତ୍ମନଃ।
ସଙ୍ଗ୍ରହେଣୈବ ଧର୍ମଃ ସ୍ଯାତ୍କାମାଦନ୍ଯଃ ପ୍ରବର୍ତତେ ॥ 5-39-72 (33271)
ଅକ୍ରୋଧେନ ଜଯେତ୍କ୍ରୋଧମସାଧୁଂ ନାଧୁନା ଜଯେତ୍।
ଜଯେତ୍କଦର୍ଯଂ ଦାନେନ ଜଯେନ୍ମତ୍ଯେନ ଚାନୃତମ୍ ॥ 5-39-73 (33272)
ସ୍ତ୍ରୀଧୂର୍ତକେଽଲସେ ଭୀରୌ ଚଣ୍ଡେ ପୁରୁଷମାନିନି।
ଚୋରେ କୃତଘ୍ନେ ବିଶ୍ବାସୋ ନ କାର୍ଯୋ ନ ଚ ନାସ୍ତିକେ ॥ 5-39-74 (33273)
ଅଭିବାଦନଶୀଲପ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ ବୃଦ୍ଧୋପସେବିନଃ ।
ଚତ୍ବାରି ସଂପ୍ରବର୍ଧନ୍ତେ କୀର୍ତିରାପୁର୍ଯଶୋ ବଲମ୍॥ 5-39-75 (33274)
ଅତିକ୍ଲେଶେନ ଯେଽଥୋଃ ସ୍ବଧର୍ମସ୍ଯାନିକ୍ରମେଣ ବା।
ଅରେର୍ବା ପ୍ରଣିପାତେନ ମା .. ତେଷୁ ମନଃ କୃଥାଃ ॥ 5-39-76 (33275)
ଅବିଦ୍ଯଃ ପୁରୁଷଃ ଶୋଚ୍ଯଃ ଶୋଚ୍ଯଂ ମୈଥୁନମପ୍ରଜମ୍।
ନିରାହାରାଃ ପ୍ରଜାଃ ଶୋଚ୍ଯାଃ ଶୋଚ୍ଯଂ ରାଷ୍ଟ୍ରମରାଜକଂ ॥ 5-39-77 (33276)
ଅଧ୍ବା ଜରା ଦେହବତାଂ ପର୍ବତାନାଂ ଜଲଂ ଜରା।
ଅସଂଭୋଗୋ ଜରା ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ବାକ୍ଛଲ୍ଯଂ ମନସୋ ଜରା॥ 5-39-78 (33277)
ଅନାମ୍ନାଯମଲା ବେଦା ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯାବ୍ରତଂ ମଲମ୍।
ମଲଂ ପୃଥିବ୍ଯା ବାହ୍ଲୀକାଃ ପୁରୁଷସ୍ଯାନୃତଂ ମଲମ୍ ॥ 5-39-79 (33278)
କୌତୂହଲମଲା ସାଧ୍ବୀ ବିପ୍ରବାସମଲାଃ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 5-39-80 (33279)
ସୁବର୍ଣସ୍ଯ ମଲଂ ରୂପ୍ଯଂ ରୂପ୍ଯସ୍ଯାପି ମଲଂ ତ୍ରପୁ।
ଜ୍ଞେଯଂ ତ୍ରପୁମଲଂ ସୀମଂ ସୀସସ୍ଯାପି ମଲଂ ମଲମ୍ ॥ 5-39-81 (33280)
ନ ସ୍ବପ୍ନେନ ଜଯେନ୍ନିଦ୍ରାଂ ନ କାମେନ ଜଯେତ୍ସ୍ତ୍ରିଯଃ।
ନେନ୍ଧନେନ ଜଯେଦଗ୍ନିଂ ନ ପାନେନ ସୁରାଂ ଜଯେତ୍ ॥ 5-39-82 (33281)
ଯସ୍ଯ ଦାନଜିତଂ ମିତ୍ରଂ ଶତ୍ରବୋ ଯୁଧି ନିର୍ଜିତାଃ ।
ଅନ୍ନପାନଜିତା ଦାରାଃ ସଫଲଂ ତସ୍ଯ ଜୀବିତମ୍ ॥ 5-39-83 (33282)
ସହସ୍ରିଣୋଽପି ଜୀବନ୍ତି ଜୀବନ୍ତି ଶତିନସ୍ତଥା ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ବିମୁଞ୍ଚେଚ୍ଛାଂ ନ କଥଞ୍ଚିନ୍ନ ଜୀବ୍ଯତେ ॥ 5-39-84 (33283)
ଯତ୍ପୃଥିବ୍ଯାଂ ବ୍ରୀହିଯବଂ ହିରଣ୍ଯଂ ପଶବଃ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ।
ନାଲମେକସ୍ଯ ତତ୍ସର୍ବମିତି ପଶ୍ଯନ୍ନ ମୁହ୍ଯତି॥ 5-39-85 (33284)
ରାଜନ୍ଭୂଯୋ ବ୍ରବୀମି ତ୍ବାଂ ପୁତ୍ରେଷୁ ସମମାଚର।
ସମତା ଯଦି ତେ ରାଜନ୍ସ୍ବେଷୁ ପାଣ୍ଡୁସୁତେଷୁ ବା ॥ ॥ 5-39-86 (33285)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ଏକୋନଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-39-1 ଭବାଭବେ ଐଶ୍ବର୍ଯାନୈଶ୍ବର୍ଯେ। ଦିଷ୍ଟସ୍ଯ ଦୈବସ୍ଯ। ବଦୈବ ନତୁ ମ ଦୂଷଯେତି ଭାବଃ। ଧୃତଃ ଧୃତିମାନ୍ ॥ 5-39-2 ବୁଦ୍ଧ୍ଯବଜ୍ଞାନଂ ଅବଜ୍ଞାତବୁଦ୍ଧିତ୍ବମ୍ ॥ 5-39-9 ଆଯତୀଯୁକ୍ତଂ ଉଦର୍କେ ହିତମ୍ ॥ 5-39-15 ଫଲନିର୍ବୃତ୍ତିଃ ସୁଖଂ ଚ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି। ଆରଭତେ ନୀଚ ଇତି ଶେଷଃ ॥ 5-39-16 ସଙ୍ଗତଂ ସଂବନ୍ଧମ୍। ନିଶାମ୍ଯ ବିଚାର୍ଯ ॥ 5-39-27 ଦିଗ୍ଧହସ୍ତଂ ବିଷାକ୍ତବାଣହସ୍ତମ୍। ସ ଶ୍ରୀମାନ୍ ଏନସ୍ତସ୍ଯ ଜ୍ଞାତେରବସାଦଜଂ ପାପଂ ବିନ୍ଦତି। ମୃଗବଧଜଂ ପାପଂ ବ୍ଯାଧ ଇବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-39-29 ଖଟ୍ବାଂ ସମାରୂଢଶ୍ଚିନ୍ତାଗାରଂ ପ୍ରବିଷ୍ଟଃ ॥ 5-39-30 ଭାର୍ଗବାତ୍ ଶୁକ୍ରାଦନ୍ଯତ୍ର ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରକର୍ତାରଂ ଶୁକ୍ରଂ ବିହାଯ ଅନ୍ଯଃ କଶ୍ଚିଦପି ନ ଅପନଯତେ ଇତି ନ ଅପିତୁ ସର୍ବୋଽପ୍ଯପନଯତେ ଅନୀତିଂ କରୋତି। ଅତଃ ଯତ୍ ଅତୀତଂ ତତ୍ ଅତୀତମେବ। ଶେଷସ୍ଯ ତତ୍କାଲୋଚିତସ୍ଯ ଅର୍ଥସ୍ଯ ପ୍ରତିପତ୍ତିଃ ବିଚାରଃ କର୍ତବ୍ଯ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-39-31 ପ୍ରତ୍ଯାନେଯଂ ପ୍ରତିକର୍ତବ୍ଯମ୍॥ 5-39-33 ଅଧ୍ଯବସ୍ଯତି ନିଶ୍ଚଯଂ କରୋତି ॥ 5-39-34 ସୁକୁଶଲୈରପ୍ଯୁପଯୁକ୍ତଂ ଉପଦିଷ୍ଟଂ ତତ୍ ଜ୍ଞାନଂ ଅସମ୍ଯଗେବ। ଯତଃ ଉପଲଭ୍ଯଂ ଜ୍ଞେଯଂ ତେନ ଅବିଦିତଂ ନ ଜ୍ଞାତଂ । ଜ୍ଞାତଂ ବା ତତ୍ ନାନୁଷ୍ଠିତମ୍। ମଦୁକ୍ତଂ ତ୍ବଯି ନିଷ୍ଫଲମେବେତି ଭାବଃ ॥ 5-39-35 ପାପୋଦଯଫଲଂ ପାପହେତୁଭୂତପ୍ରଯୋଜନକଂ କର୍ମ ଯୋ ନାରଭତେ ସ ବର୍ଧତେ ॥ 5-39-36 ପାପମେବାନୁବର୍ତତେ ସତତଂ କରୋତି। ପଙ୍କେ ନାରକେ ॥ 5-39-38 ଅବିଜ୍ଞାନଂ ପରକୀଯଗୁପ୍ତଚାରାଦେରଜ୍ଞାନମ୍। ଆତ୍ମସଂଭବଂ ଆକାରଂ ନେତ୍ରବକ୍ରବିକାରାଦିକମ୍ ॥ 5-39-39 ମନ୍ତ୍ରଭେଦସ୍ଯ ଦ୍ବାରାଣି ସଂବୃଣୋତି ପିଦଧାତି ॥ 5-39-40 ଶ୍ରୁତଂ ଶାସ୍ତ୍ରମ୍ ॥ 5-39-44 ପରିଚ୍ଛଦଃ ଭୋଗ୍ଯବସ୍ତୁସାମଗ୍ରୀ । କ୍ଷେତ୍ରେଣ ଜନ୍ମସ୍ଥାନେନ। କୁଗ୍ରାମବାସିଷୁ ପ୍ରାଯେଣ ବିବେକାଭାବାତ୍। ପରିଚର୍ଯଯା ଆଚାରେଣ ॥ 5-39-46 ବୈଦ୍ଯଂ ବିଦ୍ଯାବନ୍ତମ୍ ॥ 5-39-52 ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ଉତ୍ସର୍ଗୋ ବିଷଯେଷୁ ପ୍ରବୃତ୍ତିଃ। ଅନୁତ୍ସର୍ଗୋ ବିଷଯେଭ୍ଯୋ ନିବୃତ୍ତିଃ। ସା ମୃତ୍ଯୁତୁଲ୍ଯା ଦୁରନୁଷ୍ଠେଯେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-39-53 ଆଯୁଷ୍ଯାଣି ଆଯୁଷ୍କରାଣି ॥ 5-39-54 ଅପନୀତଂ ନାଶିତମ୍ ॥ 5-39-55 ଆଯତ୍ଯାଂ ଆଗାମିତି କାଲେ ଦୁଃଖସ୍ଯ ପ୍ରତୀକାରଜ୍ଞଃ ତଦାତ୍ବେ ବର୍ତମାନେ ଦୃଢନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-39-57 ମଙ୍ଗଲାନାଂ ଦଧିଦୂର୍ବାଗବାଦୀନାଂ ଆଲମ୍ଭନଂ ସ୍ପର୍ଶଃ। ଯୋଗଃ ସହାଯସଂପତ। ଉତ୍ଥାନଂ ଉଦ୍ଯମଃକ ॥ 5-39-58 ଅନିର୍ବେଦଃ ଉଦ୍ଯୋଗାତ୍ ଅନୁପରମଃ ॥ 5-39-61 ମୂଢବ୍ରତଂ ଆହାରାଦୌ ଅତିନିର୍ବନ୍ଧମ୍ ॥ 5-39-62 ଅଦାନ୍ତେଷୁ ଲିପ୍ସାହୀନେଷୁ॥ 5-39-67 ଔର୍ଧ୍ବଦେହିକଂ ପରଲୋକସାଧନଂ ଯଜ୍ଞଦାନାଦି ॥ 5-39-69 ସଂଯମଃ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ନିଗ୍ରହଃ। ଭବସ୍ଯ ଐଶ୍ବର୍ଯସ୍ଯ ॥ 5-39-71 ବ୍ରାହ୍ମଣକାମ୍ଯା ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ଇଚ୍ଛା ଇତ୍ଯେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-39-73 ସଂଦଧ୍ଯାତ୍ କୁର୍ଯାତ୍ ॥ 5-39-73 ସାଧୁନା ... 5-39-78 ସ୍ତ୍ରୀଧୂର୍ତକେ ସ୍ତ୍ରିଯାଂ ଧୁତେ ଚେତ୍ଯେକବଦ୍ଭାବଃ ॥ 5-39-79 ବାହ୍ଲୀକାଃ ପଞ୍ଚାନାଂ ସିନ୍ଧୁଷଷ୍ଟାନାଂ ନଦୀନାଂ ଯତ୍ର ସଂଗମଃ ବାହ୍ଲୀକା ନାମ ତେ ଦେଶାଃ ॥ 5-39-80 ବିପ୍ରବାସଃ ପ୍ରବାସଃ ॥ 5-39-82 ସ୍ବପ୍ନେନ ଶଯନେନ ॥ 5-39-86 ଯଦି ତେ ସ୍ବେଷୁ ପୁତ୍ରେଷୁ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ଚ ସମତାସ୍ତି ତର୍ହି ସର୍ବେଷୁ ସମମେବାଚର ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 040
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.40. ଅଧ୍ଯାଯଃ 040
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ପ୍ରତି ତତ୍ତଦ୍ବର୍ଣବର୍ମଣାଂ ତୈତ୍ତୈଶ୍ବଶ୍ଯାନୁଷ୍ଠେଯତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରଦାଯ କ୍ଷାତ୍ରଧର୍ମେ ନିଯୋଜନଚୋଦନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-40-0 (33286)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-40-0x (3496)
ଯୋଽଭ୍ଯର୍ଚିତଃ ମଦ୍ଭିରସଞ୍ଜମାନଃ
କରୋତ୍ଯର୍ଥଂ ଶକ୍ତିମହାପଯିତ୍ବା।
କ୍ଷିପ୍ରଂ ଯଶସ୍ତଂ ସମୁପୈତି ମନ୍ତ-
ମଲଂ ପ୍ରସନ୍ନା ହି ସୁଖାଯ ସନ୍ତଃ ॥ 5-40-1 (33287)
ମହାନ୍ତମପ୍ଯର୍ଥମଧର୍ମଯୁକ୍ତଂ
ଯଃ ମନ୍ତ୍ଯଜତ୍ଯନପାକୃଷ୍ଟ ଏବ।
ସୁଖଂ ସୁଦୁଃଖାନ୍ଯବମୁଚ୍ଯ ଶେତେ
ଜୀର୍ଣାଂ ତ୍ବଚଂ ସର୍ପ ଇବାବମୁଚ୍ଯ ॥ 5-40-2 (33288)
ଅନୃତେ ଚ ସମୁତ୍କର୍ପୋ ରାଜଗାମି ଚ ପୈଶୁନମ୍ ।
ଗୁରୋଶ୍ଚାଲୀକନିର୍ବନ୍ଧଃ ସମାନି ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯଯା ॥ 5-40-3 (33289)
ଅସୂଯୈକପଦଂ ମୃତ୍ଯୁରତିବାଦଃ ଶ୍ରିଯୋ ବଧଃ।
ଅଶୁଶ୍ରୂଷା ତ୍ବରା ଶ୍ଲାଘା ବିଦ୍ଯାଯାଃ ଶତ୍ରବସ୍ତ୍ରଃ ॥ 5-40-4 (33290)
ଆଲସ୍ଯଂ ମଦମୋହୌ ଚ ଚାପଲଂ ଗୋଷ୍ଠିରେବ ଚ।
ସ୍ତବ୍ଧତା ଚାଭିମାନିତ୍ବଂ ତଥା ତ୍ଯାଗିତ୍ବମେବ ଚ ॥ 5-40-5 (33291)
ଏତେ ବୈ ସପ୍ତ ଦୋଷାଃ ସ୍ଯୁଃ ସଦା ବିଦ୍ଯାର୍ଥିନାଂ ମତାଃ ।
ସୁଖାର୍ଥିନଃ କୁତୋ ବିଦ୍ଯା ନାସ୍ତି ବିଦ୍ଯାର୍ଥିନଃ ସୁଖଂ।
ସୁଖାର୍ଥୀ ବା ତ୍ଯଜେଦ୍ବିଦ୍ଯାଂ ବିଦ୍ଯାର୍ଥୀ ବା ତ୍ଯଜେତ୍ସୁଖମ୍ ॥ 5-40-6 (33292)
ନାଗ୍ନିସ୍ତୃପ୍ଯତି କାଷ୍ଠାନାଂ ନାପଗାନାଂ ମହୋଦଧିଃ।
ନାନ୍ତକଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ନ ପୁଂସାଂ ବାମଲୋଚନା ॥ 5-40-7 (33293)
ଆଶା ଧୃତିଂ ହନ୍ତି ସମୃଦ୍ଧିମନ୍ତକଃ
କ୍ରୋଧଃ ଶ୍ରିଯଂ ହନ୍ତି ଯଶଃ କଦର୍ଯତା ।
ଅପାଲନଂ ହନ୍ତି ପଶୂଂଶ୍ଚ ରାଜ-
ନ୍ନେକଃ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ହନ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରମ୍ ॥ 5-40-8 (33294)
ଅଜାଶ୍ଚ କାଂସ୍ଯଂ ରଜତଂ ଚ ନିତ୍ଯଂ
ମଧ୍ବାକର୍ଷଃ ଶକୁନିଃ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯଶ୍ଚ ।
ବୃଦ୍ଧୋ ଜ୍ଞାତିରବସନ୍ନଃ କୁଲୀନ
ଏତାନି ତେ ସନ୍ତୁ ଗୃହେ ସଦୈବ ॥ 5-40-9 (33295)
ଅଜୋକ୍ଷା ଚନ୍ଦନଂ ବୀଣା ଆଦର୍ଶୋ ମଧୁସର୍ପିଷୀ ।
ବିଷମୌଦୁମ୍ବରଂ ଶଙ୍ଖଃ ସ୍ବର୍ଣନାଭୋଽଥ ରୋଚନା ॥ 5-40-10 (33296)
ଗୃହେ ସ୍ଥାପଯିତବ୍ଯାନି ଧନ୍ଯାନି ମନୁରବ୍ରବୀତ୍।
ଦେବବ୍ରାହ୍ମଣପୂଜାର୍ଥମତିଥୀନାଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-40-11 (33297)
ଇଦଂ ଚ ତ୍ବାଂ ସର୍ବପରଂ ବ୍ରବୀମି
ପୁଣ୍ଯଂ ପଦଂ ତାତ ମହାବିଶିଷ୍ଟମ୍।
ନ ଜାତୁ କାମାନ୍ନ ଭଯାନ୍ନ ଲୋଭା-
ଦ୍ଧର୍ମଂ ଜହ୍ଯାଜ୍ଜୀବିସ୍ଯାପି ହେତୋଃ ॥ 5-40-12 (33298)
ନିତ୍ଯୋ ଧର୍ମଃ ସୁଖଦୁଃଖେ ତ୍ବନିତ୍ଯେ
ଜୀବୋ ନିତ୍ଯୋ ଧାତୁରସ୍ଯ ତ୍ବନିତ୍ଯଃ।
ତ୍ଯକ୍ତ୍ବାଽନିତ୍ଯଂ ପ୍ରତିତିଷ୍ଠସ୍ବ ନିତ୍ଯେ
ସଂତୁଷ୍ଯ ସନ୍ତୋଷପରା ହି ସନ୍ତଃ ॥ 5-40-13 (33299)
ମହାବଲାନ୍ପଶ୍ଯ ମହାନୁଭାବାନ୍
ପ୍ରଶାସ୍ଯ ଭୂମିଂ ଧନଧାନ୍ଯପୂର୍ଣାମ୍।
ରାଜ୍ଯାନି ହିତ୍ବା ବିପୁଲାଂଶ୍ଚ ଭୋଗାନ୍।
ଗତାନ୍ନରେନ୍ଦ୍ରାନ୍ବଶମନ୍ତକସ୍ଯ ॥ 5-40-14 (33300)
ମୃତଂ ପୁତ୍ରଂ ଦୁଃଖପୁଷ୍ଟଂ ମନୁଷ୍ଯା
ଉତ୍କ୍ଷିପ୍ଯ ରାଜନ୍ସ୍ବଗୃହାନ୍ନିର୍ହରନ୍ତି।
ତଂ ମୁକ୍ତକେଶାଃ କରୁଣଂ ରୁଦନ୍ତି
ଚିତାମଧ୍ଯେ କାଷ୍ଠମିବ କ୍ଷିପନ୍ତି॥ 5-40-15 (33301)
ଅନ୍ଯୋ ଧନଂ ପ୍ରେତଗତସ୍ଯ ଭୁଙ୍କ୍ତେ
ବଯାଂସି ଚାଗ୍ନିଶ୍ଚ ଶରୀରଧାତୂନ୍।
ଦ୍ବାଭ୍ଯାମଯଂ ସହ ଗଚ୍ଛତ୍ଯମୁତ୍ର
ପୁଣ୍ଯେନ ପାପେନ ଚ ବେଷ୍ଟ୍ଯମାନଃ ॥ 5-40-16 (33302)
ଉସୃଜ୍ଯ ବିନିବର୍ତନ୍ତେ ଜ୍ଞାତଯଃ ସୁହୃଦଃ ସୁତାଃ।
ଅପୁଷ୍ପାନଫଲାନ୍ବୃକ୍ଷାନ୍ଯଥା ତାତ ପତତ୍ରିଣଃ ॥ 5-40-17 (33303)
ଅଗ୍ନୌ ପ୍ରାସ୍ତଂ ତୁ ପୁରୁଷଂ କର୍ମାନ୍ବେତି ସ୍ବଯଂ କୃତମ୍।
ତସ୍ମାତ୍ତୁ ପୁରୁଷୋ ଯତ୍ନାଦ୍ଧର୍ମଂ ସଞ୍ଚିନୁଯାଚ୍ଛନୈଃ ॥ 5-40-18 (33304)
ଅସ୍ମାଲ୍ଲୋକାଦୂର୍ଧ୍ବମମୁଷ୍ଯ ଚାଧୋ
ମହତ୍ତମସ୍ତିଷ୍ଠତି ହ୍ଯନ୍ଧକାରମ୍।
ତଦ୍ବୈ ମହାମୋହନମିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ
ବୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ମା ତ୍ବାଂ ପ୍ରଲଭେତ ରାଜନ୍ ॥ 5-40-19 (33305)
ଇଦଂ ବଚଃ ଶକ୍ଷ୍ଯସି ଚେଦ୍ଯଥାବ-
ନ୍ନିଶମ୍ଯ ସର୍ବଂ ପ୍ରତିପତ୍ତୁମେବ।
ଯଶଃ ପରଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସି ଜୀବଲୋକେ
ଭଯଂ ନଚାମୁତ୍ର ନଚେହ ତେଽସ୍ତି ॥ 5-40-20 (33306)
ଆତ୍ମା ନଦୀ ଭାରତ ପୁଣ୍ଯତୀର୍ଥା
ସତ୍ଯୋଦଯା ଧୃତିକୂଲା ଦଯୋର୍ମିଃ।
ତସ୍ଯାଂ ସ୍ନାତଃ ପୂଯତେ ପୁଣ୍ଯକର୍ମା
ପୁଣ୍ଯୋ ହ୍ଯାତ୍ମା ନିତ୍ଯମଲୋଭ ଏବ ॥ 5-40-21 (33307)
କାମକ୍ରୋଧଗ୍ରାହବତୀଂ ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯଜଲାଂ ନଦୀମ୍।
ନାବଂ ଧୃତିମଯୀଂ କୃତ୍ବା ଜନ୍ମଦୁର୍ଗାଣି ସଂତର ॥ 5-40-22 (33308)
ପ୍ରଜ୍ଞାବୃଦ୍ଧଂ ଧର୍ମବୃଦ୍ଧଂ ସ୍ବବନ୍ଧୁଂ
ବିଦ୍ଯାବୃଦ୍ଧଂ ବଯସା ଚାପି ବୃଦ୍ଧମ୍ ।
କାର୍ଯାକାର୍ଯେ ପୂଜଯିତ୍ବା ପ୍ରସାଦ୍ଯ
ଯଃ ସଂପୃଚ୍ଛେନ୍ନ ସ ମୁହ୍ଯେତ୍କଦାଚିତ୍ ॥ 5-40-23 (33309)
ଧୃତ୍ଯା ଶିଶ୍ରୋଦରଂ ରକ୍ଷେତ୍ପାଣିପାଦଂ ଚ ଚକ୍ଷୁଷା ।
ଚକ୍ଷୁଃଶ୍ରୋତ୍ରେ ଚ ମନସା ମନୋ ବାଚଂ ଚ କର୍ମଣା ॥ 5-40-24 (33310)
ନିତ୍ଯୋଦକୀ ନିତ୍ଯଯଜ୍ଞୋପବୀତୀ
ନିତ୍ଯସ୍ବାଧ୍ଯାଯୀ ପତିତାନ୍ନବର୍ଜୀ ।
ସତ୍ଯଂ ବ୍ରୁବନ୍ଗୁରବେ କର୍ମ କୁର୍ବ-
ନ୍ନ ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ର୍ଯବତେ ବ୍ରହ୍ମଲୋକାତ୍ ॥ 5-40-25 (33311)
ଅଧୀତ୍ଯ ବେଦାନ୍ପରିସଂସ୍ତୀର୍ଯ ଚାଗ୍ନୀ-
ନିଷ୍ଟ୍ବା ଯଜ୍ଞୈଃ ପାଲଯିତ୍ବା ପ୍ରଜାଶ୍ଚ।
ଗୋବ୍ରହ୍ମଣାର୍ଥଂ ଶସ୍ତ୍ରପୂତାନ୍ତରାତ୍ମା
ହତଃ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ସ୍ବର୍ଗମେତି ॥ 5-40-26 (33312)
ବୈଶ୍ଯୋଽଧୀତ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍କ୍ଷତ୍ରିଯାଂଶ୍ଚ
ଧନୈଃ କାଲେ ସଂବିଭଜ୍ଯାଶ୍ରିତାଂଶ୍ଚ।
ତ୍ରେତାପୂତଂ ଧୂମମାଘ୍ରାଯ ପୁଣ୍ଯଂ
ପ୍ରେତ୍ଯ ସ୍ବର୍ଗେ ଦିବ୍ଯସୁଖାନି ଭୁଙ୍କ୍ତେ ॥ 5-40-27 (33313)
ବ୍ରହ୍ମ କ୍ଷତ୍ରଂ ବୈଶ୍ଯବର୍ଣଂ ଚ ଶୂଦ୍ରଃ
କ୍ରମେଣୈତାନ୍ନ୍ଯାଯତଃ ପୂଜଯାନଃ।
ତୁଷ୍ଟେଷ୍ବେତେଷ୍ବବ୍ଯଥୋ ଦଗ୍ଧପାପ-
ସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଦେହଂ ସ୍ବର୍ଗସୁଖାନି ଭୁଙ୍କ୍ତେ ॥ 5-40-28 (33314)
ଚାତୁର୍ବର୍ଣ୍ଯସ୍ଯୈଷ ଧର୍ମସ୍ତବୋକ୍ତୋ
ହେତୁଂ ଚାନୁବ୍ରୁବତୋ ମେ ନିବୋଧ।
କ୍ଷାତ୍ରାଦ୍ଧର୍ମାଦ୍ଧୀଯତେ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ର-
ସ୍ତଂ ତ୍ବଂ ରାଜନ୍ରାଜଧର୍ମେ ନିଯୁଙ୍କ୍ଷ ॥ 5-40-29 (33315)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-40-30x (3497)
ଏବମେତଦ୍ଯଥା ତ୍ବଂ ମାମନୁଶାସନି ନିତ୍ଯଦା।
ମମାପି ଚ ମତିଃ ସୌମ୍ଯ ଭବତ୍ଯେବଂ ଯଥାତ୍ଥ ମାମ୍ ॥ 5-40-30 (33316)
ସା ତୁ ବୁଦ୍ଧିଃ କୃତାପ୍ଯେବଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ମେ ସଦା।
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ସମାସାଦ୍ଯ ପୁନର୍ବିପରିବର୍ତତେ ॥ 5-40-31 (33317)
ନ ଦିଷ୍ଟମଭ୍ଯତିକ୍ରାନ୍ତୁଂ ଶକ୍ଯଂ ଭୂତେନ କେନଚିତ୍।
ଦିଷ୍ଟମେବ ଧ୍ରୁବଂ ମନ୍ଯେ ପୌରୁଷଂ ତୁ ନିରର୍ଥକମ୍ ॥ ॥ 5-40-32 (33318)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ପ୍ରଜାଗରପର୍ବଣି ଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ॥ ସମାପ୍ତମିଦଂ ପ୍ରଜାଗରପର୍ବ ॥ -------
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-40-1 ପ୍ରମନ୍ନଃ ସନ୍ତଃ ସାଧବଃ ସୁଖାଯ ଅଲଂ ସୁଖଂ ଦାତୁଂ ପର୍ଯାପ୍ତାଃ ॥ 5-40-4 ଏକପଦଂ ସର୍ବାତ୍ମନା ॥ 5-40-5 ମଦମୋହୌ ଏକୀକୃତ୍ଯ ସପ୍ତ ॥ 5-40-9 ଆକର୍ଷଃ ବିଷାଦୀନାମ୍ ॥ 5-40-10 ଅଜେନ ସହିତଃ ଉକ୍ଷା ଅଜୋକ୍ଷା। ଔଦୁମ୍ବରଂ ତାମ୍ରମଯଂ ପାତ୍ରଜାତମ୍। ବିଷଂ ଲୋହମିତି ସର୍ବଜ୍ଞଃ। ସ୍ବର୍ଣନାଭଃ ଶାଲଗ୍ରାମଃ । ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତଃ ଶଙ୍ଖଃ । 5-40-11 ଧନ୍ଯାନି ମଙ୍ଗଲାବହାନି ॥ 5-40-12 ମହାବିଶିଷ୍ଟଂ ମହେନ ଉତ୍ସବେନ ଅବିଶିଷ୍ଟଂ ସମାନଂ ମାଙ୍ଗଲିକମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-40-19 ଅସ୍ମାଲ୍ଲୋକାଦୂର୍ଧ୍ବଂ ସ୍ବର୍ଗେ। ଅମୁଷ୍ଯ ଅମୁଷ୍ମାତ୍ ସ୍ବର୍ଗାତ୍। ପ୍ରଲଭେତ ସ୍ପୃଶେତ୍ ॥ 5-40-20 ପ୍ରତିପତ୍ତୁଂ ଜ୍ଞାତୁଂ ଶକ୍ଷ୍ଯସି ଚେଦିତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-40-21 ପୁଣ୍ଯମପି କିଂ ନିତ୍ଯ ମଲୋଭ ଏବ। ବୈରାଗ୍ଯାତ୍ର ପରଂ ପୁଣ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-40-24 ମନୋ ବାଚଂ ଚ ବିଦ୍ଯଯେତି ଙ ପାଠଃ ॥ 5-40-25 ନିତ୍ଯୋଦକୀ ଯଥାକାଲଂ ସ୍ନାନାଚମନପରଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 041
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.41. ଅଧ୍ଯାଯଃ 041
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ପୁନର୍ଧର୍ମରହସ୍ଯକଥନଂ ଚୋଦିତେନ ବିଦୁରେଣ ସ୍ବସ୍ଯ ଶୂଦ୍ରଯୋନିଜାତତ୍ବେନ ତତ୍କଥନାନୌଚିତ୍ଯକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ସ୍ମରଣ ମାତ୍ରସଂନିହିତଂ ସନତ୍ସୁଜାତଂପ୍ରତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ତତ୍ବୋପଦେଶପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-41-0 (33319)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-41-0x (3498)
ଅନୁକ୍ତଂ ଯଦି ତେ କିଞ୍ଚିଦ୍ବାଚା ବିଦୁର ବିଦ୍ଯତେ।
ତନ୍ମେ ଶୁଶ୍ରୂଷତୋ ବ୍ରୂହି ବିଚିତ୍ରାଣି ହି ଭାଷସେ ॥ 5-41-1 (33320)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-41-2x (3499)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର କୁମାରୋ ବୈ ଯଃ ପୁରାଣଃ ସନାତନଃ।
ତନତ୍ସୁଜାତଃ ପ୍ରୋବାଚ ମୃତ୍ଯୁର୍ନାସ୍ତୀତି ଭାରତ ॥ 5-41-2 (33321)
ସ ତେ ଗୁହ୍ଯାନ୍ପ୍ରକାଶାଂଶ୍ଚ ସର୍ବାନ୍ହୃଦଯସଂଶ୍ରଯାନ୍।
ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯତି ମହାରାଜ ସର୍ବବୁଦ୍ଧିମତାଂ ବରଃ ॥ 5-41-3 (33322)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-41-4x (3500)
କିଂ ତ୍ବଂ ନ ବେଦ ତଦ୍ଭୂଯୋ ଯନ୍ମେ ବ୍ରୂଯାତ୍ସନାତନଃ।
ତ୍ବମେବ ବିଦୁର ବ୍ରୂହି ପ୍ରଜ୍ଞାଶେଷୋଽସ୍ତି ଚେତ୍ତବ ॥ 5-41-4 (33323)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-41-5x (3501)
ଶୂଦ୍ରଯୋନାବହଂ ଜାତୋ ନାତୋଽନ୍ଯଦ୍ବକ୍ତୁମୁତ୍ସହେ।
କୁମାରସ୍ଯ ତୁ ଯାବୁଦ୍ଧିର୍ବେଦ ତାଂ ଶାଶ୍ବତୀମହମ୍ ॥ 5-41-5 (33324)
ବ୍ରାହ୍ମୀଂ ହି ଯୋନିମାପନ୍ନଃ ସଗୁହ୍ଯମପି ଯୋ ବଦେତ୍।
ନ ତେନ ଗର୍ହ୍ଯୋ ଦେବାନାଂ ତସ୍ମାଦେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ 5-41-6 (33325)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-41-7x (3502)
ବ୍ରବୀହି ବିଦୁର ତ୍ବଂ ମେ ପୁରାଣଂ ତଂ ସନାତନମ୍ ।
କଥମେତେନ ଦେହେନ ସ୍ଯାଦିହୈବ ସମାଗମଃ ॥ 5-41-7 (33326)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-41-8x (3503)
ଚିନ୍ତଯାମାସ ବିଦୁରସ୍ତଭୃଷିଂ ଶଂସିତବ୍ରତମ୍।
ସ ଚ ତଚ୍ଚିନ୍ତିତଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ଦର୍ଶଯାମାସ ଭାରତ ॥ 5-41-8 (33327)
ସ ଚୈନଂ ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ ବିଧିଦୃଷ୍ଟେନ କର୍ମଣା ।
ସୁଖୋପବିଷ୍ଟଂ ବିଶ୍ରାନ୍ତମଥୈନଂ ବିଦୁରୋଽବ୍ରବୀତ୍॥ 5-41-9 (33328)
ଭଗବନ୍ସଂଶଯଃ କଶ୍ଚିଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ମାନସଃ ।
ଯୋ ନ ଶକ୍ଯୋ ମଯା ବକ୍ତୁଂ ତ୍ବମସ୍ମୈ ବକ୍ତୁମର୍ହସି ॥ 5-41-10 (33329)
ଯଂ ଶ୍ରତ୍ବାଽଯଂ ମନୁଷ୍ଯେନ୍ଦ୍ରଃ ସର୍ବଦୁଃଖାତିଗୋ ଭବେତ୍॥ 5-41-11 (33330)
ଲାଭାଲାଭୌ ପ୍ରିଯଦ୍ବେଷ୍ଯୌ ଯଥୈନଂ ନ ଜରାନ୍ତକୌ।
ବିଷହେରନ୍ଭଯାମର୍ଷୌ ଶ୍ରୁତ୍ପିପାସେ ମଦୋଦ୍ଭବୌ ।
ଅରତିଶ୍ଚୈବ ତନ୍ଦ୍ରୀ ଚ କାମକ୍ରୋଧୌ କ୍ଷଯୋଦଯୌ ॥ ॥ 5-41-12 (33331)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସନତ୍ସୁଜାତପର୍ବଣି ଏକଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-41-2 ସନୁତ୍କୁମ୍ମରଃ ପ୍ରୋବାଚେତି କo ପାଠଃ ॥ 5-41-4 ତମହଂ ନାଭିଜାନାମି ତତ୍ବତୋ ବୈ ସନାତନମିତି କo ପାଠo ॥ 5-41-12 ବିଷହେରନ୍ ବାଧେରନ୍। ଅମର୍ଷଃ ଅସହିଷ୍ଣୁତା । ଉଦ୍ଭବ ଉତ୍କୃଷ୍ଟୈଶ୍ବର୍ଯଂ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 042
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.42. ଅଧ୍ଯାଯଃ 042
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସନତ୍ସୁଜାତେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ତତ୍ତ୍ବୋପଦେଶଃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-42-0 (33332)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-42-0x (3504)
ତତୋ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମନୀଷୀ
ସଂପୂଜ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ବିଦୁରେରିତଂ ତତ୍।
ସନତ୍ସୁଜାତଂ ରହିତେ ମହାତ୍ମା
ପପ୍ରଚ୍ଛ ବୁଦ୍ଧିଂ ପରମାଂ ବୁଭୂଷନ୍ ॥ 5-42-1 (33333)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-42-2x (3505)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଯଦିମଂ ଶୃଣୋମି
ନ ମୃତ୍ଯୁରସ୍ତୀତି ତବୋପଦେଶମ୍।
ଦେବାସୁରା ହ୍ଯାଚରନ୍ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ-
ମମୃତ୍ଯବେ ତତ୍କତରନ୍ନୁ ସତ୍ଯମ୍ ॥ 5-42-2 (33334)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-42-3x (3506)
ଅମୃତ୍ଯୁଂ କର୍ମଣା କେଚିନ୍ମୃତ୍ଯୁର୍ନାସ୍ତୀତି ଚାପରେ।
ଶୃଣୁ ମେ ବ୍ରୁବତୋ ରାଜନ୍ଯଥୈତନ୍ମା ବିଶଙ୍କିଥାଃ ॥ 5-42-3 (33335)
ଉଭେ ସତ୍ଯେ କ୍ଷତ୍ରିଯାଦ୍ଯ ପ୍ରବୃତ୍ତେ
ମୋହୋ ମୃତ୍ଯୁଃ ସଂମତୋଽଯଂ କବୀନାମ୍।
ପ୍ରମାଦଂ ବୈ ମୃତ୍ଯୁମହଂ ବ୍ରବୀମି
ତଥାଽପ୍ରମାଦମମୃତତ୍ବଂ ବ୍ରବୀମି ॥ 5-42-4 (33336)
ପ୍ରମାଦାଦ୍ବୈ ଅସୁରାଃ ପରାଭବ-
ନ୍ନପ୍ରମାଦାଦ୍ବ୍ରହ୍ମଭୂତାଃ ସୁରାଶ୍ଚ।
ନୈବ ମୃତ୍ଯୁର୍ବ୍ଯାଘ୍ର ଇବାତ୍ତି ଜନ୍ତୂ-
ନ୍ନ ହ୍ଯସ୍ଯ ରୂପମୁପଲଭ୍ଯତେ ହି ॥ 5-42-5 (33337)
ଯମଂ ତ୍ବେକେ ମୃତ୍ଯୁମତୋଽନ୍ଯମାହୁ-
ରାତ୍ମାବାସମମୃତଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯମ୍।
ପିତୃଲୋକେ ରାଜ୍ଯମନୁଶାସ୍ତି ଦେବଃ
ଶିବଃ ଶିବାନାମଶିବୋଽଶିବାନାମ୍ ॥ 5-42-6 (33338)
ଅସ୍ଯାଦେଶାନ୍ନିଃସରତେ ନରାଣାଂ
କ୍ରୋଧଃ ପ୍ରମାଦୋ ଲୋଭରୂପଶ୍ଚ ମୃତ୍ଯୁଃ।
ଅହଂ ଗତେନୈବ ଚରନ୍ବିମାର୍ଗା-
ନ୍ନ ଚାତ୍ମନୋ ଯୋଗମୁପୈତି କଶ୍ଚିତ୍ ॥ 5-42-7 (33339)
ତେ ମୋହିତାସ୍ତଦ୍ବଶେ ବର୍ତମାନା
ଇତଃ ପ୍ରେତାସ୍ତତ୍ର ପୁନଃ ପତନ୍ତି।
ତତସ୍ତାନ୍ଦେବା ଅନୁବିପ୍ଲବନ୍ତେ
ଅତୋ ମୃତ୍ଯୁର୍ମରଣାଦଭ୍ଯୁପୈତି ॥ 5-42-8 (33340)
କର୍ମୋଦଯେ କର୍ମଫଲାନୁରାଗା-
ସ୍ତତ୍ରାନୁ ତେ ଯାନ୍ତି ନ ତରନ୍ତି ମୃତ୍ଯୁମ୍ ।
ସଦର୍ଥଯୋଗାନବଗମାତ୍ସମନ୍ତା-
ତ୍ପ୍ରବର୍ତତେ ଭୋଗଭୋଗେନ ଦେହୀ ॥ 5-42-9 (33341)
ତଦ୍ବୈ ମହାମୋହନମିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ
ମିଥ୍ଯାର୍ଥଯୋଗସ୍ଯ ଗତିର୍ହି ନିତ୍ଯା।
ମିଥ୍ଯାର୍ଥଯୋଗାଭିହତାନ୍ତରାତ୍ମା
ସ୍ମରନ୍ନୁପାସ୍ତେ ବିଷଯାନ୍ସମନ୍ତାତ୍ ॥ 5-42-10 (33342)
ଅଭିଧ୍ଯା ବୈ ପ୍ରଥମଂ ହନ୍ତି ଲୋକାନ୍
କାମକ୍ରୋଧାବନୁଗୃହ୍ଯାଶୁ ପଶ୍ଚାତ୍।
ଏତେ ବାଲାନ୍ମୃତ୍ଯବେ ପ୍ରାପଯନ୍ତି
ଧୀରାସ୍ତୁ ଧୈର୍ଯେଣ ତରନ୍ତି ମୃତ୍ଯୁମ୍ ॥ 5-42-11 (33343)
ସୋଽଭିଧ୍ଯାଯନ୍ନୁତ୍ପତିଷ୍ଣନ୍ନିହନ୍ଯା-
ଦନାଦରେଣାପ୍ରତିବୁଧ୍ଯମାନଃ।
ନୈନଂ ମୃତ୍ଯୁର୍ମୃତ୍ଯୁରିବାତ୍ତି ଭୂତ୍ବା
ଏବଂ ବିଦ୍ବାନ୍ଯୋ ବିନିହନ୍ତି କାମାନ୍ ॥ 5-42-12 (33344)
କାମାନୁସାରୀ ପୁରୁଷଃ କାମାନନୁ ବିନଶ୍ଯତି।
କାମାନ୍ବ୍ଯୁଦସ୍ଯ ଧୁନୁତେ ଯତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ପୁରୁଷୋ ରଜଃ ॥ 5-42-13 (33345)
ତମୋପ୍ରକାଶୋ ଭୂତାନାଂ ନରକୋଽଯଂ ପ୍ରଦୃଶ୍ଯତେ।
ମୁହ୍ଯନ୍ତ ଇବ ଧାବନ୍ତି ଗଚ୍ଛନ୍ତଃ ଶ୍ବଭ୍ରମୁନ୍ମୁଖାଃ ॥ 5-42-14 (33346)
ଅମୂଢବୃତ୍ତେଃ ପୁରୁଷସ୍ଯେହ କୁର୍ଯା-
ତ୍କିଂ ବୈ ମୃତ୍ଯୁସ୍ତାର୍ଣ ଇବାସ୍ଯ ବ୍ଯାଘ୍ରଃ ।
ଅମନ୍ଯମାନଃ କ୍ଷତ୍ରିଯ କିଞ୍ଚିଦନ୍ଯ-
ନ୍ନାଧୀଯତେ ତାର୍ଣ ଇବାସ୍ଯ ସର୍ପଃ ॥ 5-42-15 (33347)
କ୍ରୋଧାଲ୍ଲୋଭାନ୍ମୋହଭଯାନ୍ତରାତ୍ମା
ସ ବୈ ମୃତ୍ଯୁସ୍ତ୍ବଚ୍ଛରିରେ ଯ ଏଷଃ।
ଏବଂ ମୃତ୍ଯୁଂ ଜାଯମାନଂ ବିଦିତ୍ବା
ଜ୍ଞାନେ ତିଷ୍ଠନ୍ନ ବିଭେତୀହ ମୃତ୍ଯୋଃ।
ବିନଶ୍ଯତେ ବିଷଯେ ତସ୍ଯ ମୃତ୍ଯୁ-
ର୍ମୃତ୍ଯୋର୍ଯଥା ବିଷଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ମର୍ତ୍ଯଃ ॥ 5-42-16 (33348)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-42-17x (3507)
ଯାନେବାହୁରିଜ୍ଯଯା ସାଧୁଲୋକାନ୍
ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ ପୁଣ୍ଯତମାନ୍ସନାତନାତ୍।
ତେଷାଂ ପରାର୍ଥଂ କଥଯନ୍ତୀହ ବେଦା
ଏତଦ୍ବିଦ୍ବାନ୍ନୈତି କଥଂ ନୁ କର୍ମ ॥ 5-42-17 (33349)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-42-18x (3508)
ଏବଂ ହ୍ଯବିଦ୍ବାନୁପଯାତି ତତ୍ର
ତତ୍ରାର୍ଥଜାତଂ ଚ ବଦନ୍ତି ବେଦାଃ।
ସବେହ ଆଯାତି ପରଂ ପରାତ୍ମା
ପ୍ରଯାତି ମାର୍ଗେଣ ନିହତ୍ଯ ମାର୍ଗାନ୍ ॥ 5-42-18 (33350)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-42-19x (3509)
କୋଽସୌ ନିଯୁଙ୍କ୍ତେ ତମଜଂ ପୁରାଣଂ
ସ ଚେଦିଦଂ ସର୍ବମନୁକ୍ରମେଣ।
କିଂ ବାସ୍ଯ କାର୍ଯମଥବା ସୁଖଂ ଚ
ତନ୍ମେ ବିଦ୍ବନ୍ବ୍ରୂହି ସର୍ବଂ ଯଥାବତ୍ ॥ 5-42-19 (33351)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-42-20x (3510)
ଦୋଷୋ ମହାନତ୍ର ବିଭେଦଯୋଗେ
ହ୍ଯନାଦିଯୋଗେନ ଭବନ୍ତି ନିତ୍ଯାଃ।
ତଥାସ୍ଯ ନାଧିକ୍ଯମପୈତି କିଞ୍ଚି-
ଦନାଦିଯୋଗେନ ଭବନ୍ତି ପୁଂସଃ ॥ 5-42-20 (33352)
ଯ ଏତଦ୍ବା ଭଗବାନ୍ସ ନିତ୍ଯୋ
ବିକାରଯୋଗେନ କରୋତି ବିଶ୍ବମ୍।
ତଥାଚ ତଚ୍ଛକ୍ତିରିତି ସ୍ମ ମନ୍ଯତେ।
ତଥାର୍ଥଯୋଗେନ ଭବନ୍ତି ବେଦାଃ ॥ 5-42-21 (33353)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-42-22x (3511)
ଯସ୍ମାଦ୍ଧର୍ମାନ୍ନାଚରନ୍ତୀହ କେଚି-
ତ୍ତଥା ଧର୍ମାନ୍କେଚିଦିହାଚରନ୍ତି।
ଧର୍ମଃ ପାପେନ ପ୍ରତିହନ୍ଯତେ ସ୍ବି-
ଦୁତାହୋ ଧର୍ମଃ ପ୍ରତିହନ୍ତି ପାପମ୍ ॥ 5-42-22 (33354)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-42-23x (3512)
ତସ୍ମିନ୍ସ୍ଥିତୌ ବାପ୍ଯୁଭଯଂ ହି ନିତ୍ଯଂ
ଜ୍ଞାନେନ ବିଦ୍ବାନ୍ପ୍ରତିହନ୍ତି ସିଦ୍ଧମ୍।
ତଥାନ୍ଯଥା ପୁଣ୍ଯମୁପୈତି ଦେହୀ
ତଥାଗତଂ ପାପମୁପୈତି ସିଦ୍ଧମ୍ ॥ 5-42-23 (33355)
ଗତ୍ବୋଭଯଂ କର୍ମଣା ଯୁଜ୍ଯତେ ସ୍ଥିରଂ
ଶୁଭସ୍ଯ ପାପସ୍ଯ ସ ଚାପି କର୍ମଣା।
ଧର୍ମେଣ ପାପଂ ପ୍ରଣୁଦତୀହ ବିଦ୍ବାନ୍
ଧର୍ମୋ ବଲୀଯାନିତି ତତ୍ର ବିଦ୍ଧିଃ ॥ 5-42-24 (33356)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-42-25x (3513)
ଯାନିହାହୁଃ ସ୍ବସ୍ଯ ଧର୍ମସ୍ଯ ଲୋକା-
ନ୍ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ ପୁଣ୍ଯକୃତାଂ ସନାତନାନ୍।
ତେଷାଂ କ୍ରମାନ୍କଥଯ ତତୋଽପି ଚାନ୍ଯା-
ନ୍ନୈତଦ୍ବିଦ୍ବନ୍ବେତ୍ତୁମିଚ୍ଛାମି କର୍ମ ॥ 5-42-25 (33357)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-42-26x (3514)
ଯେଷାଂ ବ୍ରତେଽଥ ବିସ୍ପର୍ଧା ବଲେ ବଲବତାମିବ।
ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଇତଃ ପ୍ରେତ୍ଯ ସ୍ବର୍ଗେ ଯାନ୍ତି ପ୍ରକାଶତାମ୍ ॥ 5-42-26 (33358)
ଯେଷାଂ ଧର୍ମେ ଚ ବିସ୍ପର୍ଧା ତେଷାଂ ଜଜ୍ଜ୍ଞାନସାଧନମ୍।
ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଇତୋ ମୁକ୍ତାଃ ସ୍ବର୍ଗଂ ଯାନ୍ତି ତ୍ରିବିଷ୍ଟପମ୍ ॥ 5-42-27 (33359)
ତସ୍ଯ ସମ୍ଯକ୍ସମାଚାରମାହୁର୍ବେଦବିଦୋ ଜନାଃ।
ନୈନଂ ମନ୍ଯେତ ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ବାହ୍ଯମାଭ୍ଯନ୍ତରଂ ଜନମ୍ ॥ 5-42-28 (33360)
ଯତ୍ର ମନ୍ଯେତ ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ପ୍ରାବୃଷୀବ ତୃଣୋଦକମ୍।
ଅନ୍ନଂ ପାନଂ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ତଞ୍ଜୀବୋନ୍ନାନୁସଂଜ୍ବରେତ୍ ॥ 5-42-29 (33361)
ଯତ୍ରାକଥଯମାନସ୍ଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛତ୍ଯଶିବଂ ଭଯମ୍।
ଅତିରିକ୍ତମିବାକୁର୍ବନ୍ସ ଶ୍ରେଯାନ୍ନେତରୋ ଜନଃ ॥ 5-42-30 (33362)
ଯୋ ବା କଥଯମାନସ୍ଯ ହ୍ଯାତ୍ମାନଂ ନାନୁସଂଜ୍ବରେତ୍।
ବ୍ରହ୍ମସ୍ବଂ ନୋପଭୁଞ୍ଜୀତ ତଦନ୍ନଂ ସଂମତଂ ସତାମ୍।
କୁଶବଲ୍କଲଚେଲାଦ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମସ୍ବଂ ଯୋଗିନୋ ବିଦୁଃ ॥ 5-42-31 (33363)
ଯଥା ଖଂ ବାନ୍ତମଶ୍ନାତି ଶ୍ବା ବୈ ନିତ୍ଯମଭୂତଯେ ।
ଏବଂ ତେ ବାନ୍ତମଶ୍ନନ୍ତି ସ୍ବବୀର୍ଯସ୍ଯୋପସେବନାତ୍ ॥ 5-42-32 (33364)
ନିତ୍ଯମଜ୍ଞାତଚର୍ଯା ମେ ଇତି ମନ୍ଯେତ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ।
ଜ୍ଞାତୀନାଂ ତୁ ବସନ୍ମଧ୍ଯେ ନୈବଂ ବିନ୍ଦେତ କିଞ୍ଚନ ॥ 5-42-33 (33365)
କୋହ୍ଯେବମନ୍ତରାତ୍ମାନଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ହନ୍ତୁମର୍ହତି।
ନିର୍ଲିଙ୍ଗମଚଲଂ ଶୁଦ୍ଧଂ ସର୍ବଦ୍ବନ୍ଦ୍ବବିବର୍ଜିତମ୍ ॥ 5-42-34 (33366)
ଯୋଽନ୍ଯଥା ସନ୍ତମାତ୍ମାନମନ୍ଯଥା ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ।
କିଂ ତେନ ନ କୃତଂ ପାପଂ ଚୋରେଣାତ୍ମାପହାରିଣା ॥ 5-42-35 (33367)
ଅଶ୍ରାନ୍ତଃ ସ୍ଯାଦନାଦାତା ସଂମତୋ ନିରୁପଦ୍ରବଃ।
ଶିଷ୍ଟୋ ନ ଶିଷ୍ଟବତ୍ସ ସ୍ଯାଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବ୍ରହ୍ମବିତ୍କବିଃ ॥ 5-42-36 (33368)
ଅନାଢ୍ଯା ମାନୁଷେ ବିତ୍ତେ ଆଢ୍ଯା ଦୈବେ ତଥା କ୍ରତୌ ।
ତେ ଦୁର୍ଧର୍ଷା ଦୁଷ୍ପ୍ରକମ୍ପ୍ଯାସ୍ତାନ୍ବିଦ୍ଯାଦ୍ବ୍ରହ୍ମଣସ୍ତନୁମ୍ ॥ 5-42-37 (33369)
ସର୍ବାନ୍ଖିଷ୍ଟକୃତୋ ଦେବାନ୍ବିଦ୍ଯାଦ୍ଯ ଇହ କଶ୍ଚନ।
ନ ସ ମାନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ତସ୍ମିନ୍ପ୍ରଯତତେ ସ୍ବଯମ୍ ॥ 5-42-38 (33370)
ଯମପ୍ରଯତମାନଂ ତୁ ମାନଯନ୍ତି ସମାହିତାଃ ।
ନ ମାନ୍ଯମାନୋ ମନ୍ଯେତ ନାବମାନେଽତିସଂଜ୍ବରେତ୍ ॥ 5-42-39 (33371)
ଲୋକଃ ସ୍ବଭାବବୃତ୍ତିର୍ହି ନିମେଷୋନ୍ମଷବତ୍ସଦା।
ବିଦ୍ବାଂସୋ ମାନଯନ୍ତୀହ ଇତି ମନ୍ଯେତ ମାନିତଃ ॥ 5-42-40 (33372)
ଅଧର୍ମନିପୁଣା ମୁଢା ଲୋକେ ମାଯାବିଶାରଦାଃ ।
ନ ମାନ୍ଯଂ ମାନଯିଷ୍ଯନ୍ତି ଏବଂ ମନ୍ଯେତ ମାନିତଃ ॥ 5-42-41 (33373)
ନ ବୈ ମାନଂ ଚ ମୌନଂ ଚ ସହିତୌ ବସତଃ ସଦା।
ଅଯଂ ହି ଲୋକୋ ମାନସ୍ଯ ଅସୌ ମୌନସ୍ଯ ତଦ୍ବିଦୁଃ ॥ 5-42-42 (33374)
ଶ୍ରୀର୍ହି ମାନାର୍ଥସଂବାସା ସା ଚାପି ପରିପନ୍ଥିନୀ ।
ବ୍ରାହ୍ମୀ ସୁଦୁର୍ଲଭା ଶ୍ରୀର୍ହି ପ୍ରଜ୍ଞାହୀନେନ କ୍ଷତ୍ରିଯ ॥ 5-42-43 (33375)
ଦ୍ବାରାଣି ତସ୍ଯେହ ବଦନ୍ତି ସନ୍ତୋ
ବହୁପ୍ରକାରାଣି ଦୁରାଧରାଣି।
ସତ୍ଯାର୍ଜବେ ହ୍ରୀର୍ଦମଶୌଚବିଦ୍ଯା
ଷଣ୍ମାନମୋହପ୍ରତିବନ୍ଧନାନି ॥ ॥ 5-42-44 (33376)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସନତ୍ସୁଜାତପର୍ବଣି ଦ୍ବିଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 043
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.43. ଅଧ୍ଯାଯଃ 043
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସନତ୍ସୁଜାତେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ତତ୍ତ୍ବୋପଦେଶଃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-43-0 (33377)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-43-0x (3515)
କସ୍ଯୈଷ ମୌନଃ କତରନ୍ନୁ ମୌନଂ
ପ୍ରବ୍ରୂହି ବିଦ୍ବନ୍ନିହ ମୌନଭାବମ୍।
ମୌନେନ ବିଦ୍ବାନୁତ ଯାତି ମୌନଂ
କଥଂ ମୁନେ ମୌନମିହାଚରନ୍ତି ॥ 5-43-1 (33378)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-43-2x (3516)
ଯତୋ ନ ବେଦା ମନସା ସହୈନ-
ମନୁପ୍ରବିଶନ୍ତି ତତୋଽଥ ମୌନମ୍।
ଯତ୍ରୋତ୍ଥିତୋ ବେଦଶବ୍ଦସ୍ତଥାଯଂ
ସ ତନ୍ମଯତ୍ବେନ ବିଭାତି ରାଜନ୍ ॥ 5-43-2 (33379)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-43-3x (3517)
ଋଚୋ ଯଜୂଂଷି ଯୋ ବେଦ ସାମବେଦଂ ଚ ବେଦ ଯଃ।
ପାପାନି କୁର୍ବନ୍ପାପେନ ଲିପ୍ଯତେ କିଂ ନ ଲିପ୍ଯତେ ॥ 5-43-3 (33380)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-43-4x (3518)
ନୈନଂ ସାମାନ୍ଯୃଚୋ ବାପି ନ ଯଜୂଂଷ୍ଯବିଚକ୍ଷଣମ୍।
ତ୍ରାଯନ୍ତେ କର୍ମଣଃ ପାପାନ୍ନ ତେ ମିଥ୍ଯା ବ୍ରବୀମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-43-4 (33381)
ନ ଚ୍ଛନ୍ଦାଂସି ବୃଜିନାତ୍ତାରଯନ୍ତି
ମାଯାବିନଂ ମାଯଯା ସର୍ବମାନମ୍।
ନୀଡଂ ଶକୁନ୍ତା ଇବ ଜାତପକ୍ଷା-
ଶ୍ଛନ୍ଦାଂସ୍ଯେନଂ ପ୍ରଜହତ୍ଯନ୍ତକାଲେ ॥ 5-43-5 (33382)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-43-6x (3519)
ନ ଚେଦ୍ବେଦା ବେଦବିଦଂ ତ୍ରାତୁଂ ଶକ୍ତା ବିଚକ୍ଷଣ।
ଅଥ କସ୍ମାତ୍ପ୍ରଲାପୋଽଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ସନାତନଃ ॥ 5-43-6 (33383)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-43-7x (3520)
ତସ୍ଯୈବ ନାମାଦିବିଶେଷରୂପୈ-
ରିଦଂ ଜଗଦ୍ଭାତି ମହାନୁଭାବ ।
ନିର୍ଦିଶ୍ଯ ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରବଦନ୍ତି ବେଦା-
ସ୍ତଦ୍ବିଶ୍ବବୈରୂପ୍ଯମୁଦାହରନ୍ତି ॥ 5-43-7 (33384)
ତଦର୍ଥଯୁକ୍ତଂ ତପ ଏତଦିଜ୍ଯା
ତାଭ୍ଯାମସୌ ପୁଣ୍ଯମୁପୈତି ବିଦ୍ବାନ୍।
ପୁଣ୍ଯେନ ପାପଂ ବିନିହତ୍ଯ ପଶ୍ଚା-
ତ୍ସଂଜାଯତେ ଜ୍ଞାନବିଦୀପିତାତ୍ମା ॥ 5-43-8 (33385)
ଜ୍ଞାନେନ ଚାତ୍ମାନମୁପୈତି ବିଦ୍ବା-
ନଥାନ୍ଯଥା ବର୍ଗଫଲାନୁକାଙ୍କ୍ଷୀ।
ଅସ୍ମିନ୍କୃତଂ ତତ୍ପରିଗୃହ୍ଯ ସର୍ବ-
ମମୁତ୍ର ଭୁଙ୍କ୍ତେ ପୁନରେତି ମାର୍ଗମ୍ ॥ 5-43-9 (33386)
ଅସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ତପସ୍ତପ୍ତଂ ଫଲମନ୍ଯତ୍ର ଭୁଜ୍ଯତେ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନାମିମେ ଲୋକା ବୃଦ୍ଧେ ତପସି ସଂଯତାଃ ॥ 5-43-10 (33387)
` ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ତପଃ ସ୍ବୃଦ୍ଧମନ୍ଯେଷାଂ ତାବଦେବ ତତ୍।
ଏତତ୍ସମୃଦ୍ଧମତ୍ଯୃଦ୍ଧଂ ତପୋ ଭବତି କେବଲମ୍ ॥' 5-43-11 (33388)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-43-12x (3521)
କଥଂ ସମୃଦ୍ଧମପ୍ଯୃଦ୍ଧଂ ତପୋ ଭବତି କେବଲମ୍।
ସନତ୍ସୁଜାତ ତଦ୍ବ୍ରୂହି ଯଥା ବିଦ୍ଯାମ ତଦ୍ବଯମ୍ ॥ 5-43-12 (33389)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-43-13x (3522)
ନିଷ୍କଲ୍ମଷଂ ତପସ୍ତ୍ବେତତ୍କେବଲଂ ପରିଚକ୍ଷତେ।
ଏତତ୍ସମୃଦ୍ଧମପ୍ଯୃଦ୍ଧଂ ତପୋ ଭବତି କେବଲମ୍ ॥ 5-43-13 (33390)
ତପୋମୂଲମିଦଂ ସର୍ବଂ ଯନ୍ମାଂ ପୃଚ୍ଛସି କ୍ଷତ୍ରିଯ।
ତପସା ବେଦବିଦ୍ବାଂସଃ ପରଂ ତ୍ବମୃତମାପ୍ନୁଯୁଃ ॥ 5-43-14 (33391)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-43-15x (3523)
କଲ୍ମଷଂ ତପସୋ ବ୍ରୂହି ଶ୍ରୁତଂ ନିଷ୍କଲ୍ମଷଂ ତପଃ।
ସନତ୍ସୁଜାତ ଯେନେଦଂ ବିଦ୍ଯାଂ ଗୁହ୍ଯଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-43-15 (33392)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-43-16x (3524)
କ୍ରୋଧାଦଯୋ ଦ୍ବାଦଶ ଯସ୍ଯ ଦୋଷା-
ସ୍ତଥା ନୃଶଂସାନି ଦଶ ତ୍ରି ରାଜନ୍।
ଧର୍ମାଦଯୋ ଦ୍ବାଦଶୈତେ ପିତୄଣାଂ
ଶାସ୍ତ୍ରେ ଗୁଣା ଯେ ବିଦିତା ଦ୍ବିଜାନାମ୍ ॥ 5-43-16 (33393)
କ୍ରୋଧଃ କାମୋ ଲୋଭମୋହୌ ବିଧିତ୍ସା-
ଽକୃପାଽସୂଯେ ମାନଶୋକୌ ସ୍ପୃହା ଚ।
ଈର୍ଷ୍ଯା ଜୁଗୁପ୍ସା ଚ ମନୁଷ୍ଯଦୋଷା
ବର୍ଜ୍ଯାଃ ସଦା ଦ୍ବାଦଶୈତେ ନରାଣାମ୍ ॥ 5-43-17 (33394)
ଏକୈକମେତେ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମନୁଷ୍ଯାନ୍ପର୍ଯୁପାସତେ।
ଲିପ୍ସମାନୋନ୍ତରଂ ତେଷାଂ ମୃଗାଣାମିବ ଲୁବ୍ଧକଃ ॥ 5-43-18 (33395)
ବିକତ୍ଥନଃ ସ୍ପୃହଯାଲୁର୍ମନସ୍ବୀ
ବିଭ୍ରତ୍କୋଷଂ ଚପଲୋ ରୋଷଣଶ୍ଚ।
ଏତାନ୍ପାପାଃ ଷଣ୍ଣରାଃ ପାପଧର୍ମାନ୍
ପ୍ରକୁର୍ବତେ ନୋ ତ୍ରସନ୍ତଃ ସୁଦୁର୍ଗେ ॥ 5-43-19 (33396)
ସଂଭୋଗସଂବିଦ୍ବିଷମୋଽତିମାନୀ
ଦତ୍ତାନୁତାପୀ କୃପଣୋ ବଲୀଯାନ୍।
ବର୍ଗପ୍ରଶଂସୀ ବନିତାସୁ ଦ୍ବେଷ୍ଟା
ଏତେ ପରେ ସପ୍ତ ନୃଶଂସବର୍ଗାଃ ॥ 5-43-20 (33397)
ଧର୍ମଶ୍ଚ ସତ୍ଯଂ ଚ ଦମସ୍ତପଶ୍ଚ
ଆମାତ୍ସର୍ଯଂ ହ୍ରୀସ୍ତିତିକ୍ଷାନସୂଯା।
ଯଜ୍ଞଶ୍ଚ ଦାନଂ ଚ ଧୃତିଃ ଶ୍ରୁତଂ ଚ
ବ୍ରତାନି ବୈ ଦ୍ବାଦଶ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ॥ 5-43-21 (33398)
ଯସ୍ତ୍ବେତେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଭବେଦ୍ଦ୍ବାଦଶଭ୍ଯଃ
ସର୍ବାମପୀମାଂ ପୃଥିବୀଂ ସ ଶିଷ୍ଯାତ୍।
ତ୍ରିଭିର୍ଦ୍ବାଭ୍ଯାମେକତୋ ବାର୍ଥିତୋ ଯ-
ସ୍ତସ୍ଯ ସ୍ବମସ୍ତୀତି ସ ବେଦିତବ୍ଯଃ ॥ 5-43-22 (33399)
ଦମସ୍ତ୍ଯାଗୋଽପ୍ରମାଦଶ୍ଚ ଏତେଷ୍ବମୃତମାହିତମ୍।
ତାନି ସତ୍ଯମୁଖାନ୍ଯାହୁର୍ବ୍ରାହ୍ମଣା ଯେ ମନୀଷିଣଃ ॥ 5-43-23 (33400)
ଦମୋଽଷ୍ଟାଦଶଦୋଷଃ ସ୍ଯାତ୍ପ୍ରାତିକୂଲ୍ଯଂ କୃତେ ଭବେତ୍ ।
ଅନୃତଂ ଚାଭ୍ଯସୂଯା ଚ କାମାର୍ଥୌ ଚ ତଥା ସ୍ପୃହା॥ 5-43-24 (33401)
କ୍ରୋଧଃ ଶୋକସ୍ତଥା ତୃଷ୍ଣା ଲୋଭଃ ପୈଶୂନ୍ଯମେବ ଚ।
ମତ୍ସରଶ୍ଚ ବିହିଂସା ଚ ପରିତାପସ୍ତଥାଽରତିଃ ॥ 5-43-25 (33402)
ଅପସ୍ମାରଶ୍ଚାତିବାଦସ୍ତଥା ସଂଭାବନାତ୍ମନି।
ଏତୈର୍ବିମୁକ୍ତୋ ଦୋଷୈର୍ଯଃ ସ ଦାନ୍ତଃ ସଦ୍ଭିରୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-43-26 (33403)
ମଦୋଽଷ୍ଟାଦଶଦୋଷଃ ସ୍ଯାତ୍ତ୍ଯାଗୋ ଭବତି ଷଡ୍ବିଧଃ।
ବିପର୍ଯଯାଃ ସ୍ମୃତା ଏତେ ମଦଦୋଷା ଉଦାହୃତାଃ ।
ଦୋଷା ଦମସ୍ଯ ଯେ ପ୍ରୋକ୍ତାସ୍ତାନ୍ଦୋଷାନ୍ପରିବର୍ଜଯେତ୍ ॥ 5-43-27 (33404)
ଶ୍ରେଯାଂସ୍ତୁ ଷଡ୍ବିଧସ୍ତ୍ଯାଗସ୍ତୃତୀଯୋ ଦୁଷ୍କରୋ ଭବେତ୍ ।
ତେନ ଦୁଃଖଂ ତରତ୍ଯେବ ଭିନ୍ନଂ ତସ୍ମିଞ୍ଜିତଂ କୃତେ ॥ 5-43-28 (33405)
ଶ୍ରେଯାଂସ୍ତୁ ଷଡ୍ବିଧସ୍ତ୍ଯାଗଃ ଶ୍ରିଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନ ହୃଷ୍ଯତି ।
ଇଷ୍ଟାପୂର୍ତେ ଦ୍ବିତୀଯଂ ସ୍ଯାନ୍ନିତ୍ଯବୈରାଗ୍ଯଯୋଗତଃ ॥ 5-43-29 (33406)
କାମତ୍ଯାଗଶ୍ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସ ତୃତୀଯ ଇତି ସ୍ମୃତଃ ॥
ଅପ୍ଯବାଚ୍ଯଂ ବଦନ୍ତ୍ଯେତଂ ସ ତୃତୀଯୋ ଗୁଣଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 5-43-30 (33407)
ତ୍ଯକ୍ତୈର୍ଦ୍ରବ୍ଯୈର୍ଯଦ୍ଭବତି ନୋପଯୁକ୍ତୈଶ୍ଚ କାମତଃ।
ନ ଚ ଦ୍ରବ୍ଯୈସ୍ତଦ୍ଭବତି ନୋପଯୁକ୍ତୈଶ୍ଚ କାମତଃ ॥ 5-43-31 (33408)
ନ ଚ କର୍ମସ୍ବସିଦ୍ଧେଷୁ ଦୁଃଖଂ ତେ ନ ଚ ନ ଗ୍ଲପେତ୍।
ସର୍ବୈରେବ ଗୁଣୈର୍ଯୁକ୍ତୋ ଦ୍ରବ୍ଯବାନପି ଯୋ ଭବେତ୍ ॥ 5-43-32 (33409)
ଅପ୍ରିଯେ ଚ ସମୁତ୍ପନ୍ନେ ବ୍ଯଥାଂ ଜାତୁ ନ ଗଚ୍ଛତି।
ଇଷ୍ଟାନ୍ପୁତ୍ରାଂଶ୍ଚ ଦାରାଂଶ୍ଚ ନ ଯାଚେତ କଦାଚନ ॥ 5-43-33 (33410)
ଅର୍ହତେ ଯାଚମାନାଯ ପ୍ରଦେଯଂ ତଚ୍ଛୁଭଂ ଭବେତ୍।
ଅପ୍ରମାଦୀ ଭବେଦେତୈଃ ସ ଚାପ୍ଯଷ୍ଟଗୁଣୋ ଭବେତ୍ ॥ 5-43-34 (33411)
ସତ୍ଯଂ ଧ୍ଯାନଂ ସମାଧାନଂ ଚୋଦ୍ଯଂ ବୈରାଗ୍ଯମେବ ଚ।
ଅସ୍ତେଯଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚ ତଥାଽସଂଗ୍ରହମେବ ଚ॥ 5-43-35 (33412)
ଏବଂ ଦୋଷା ମଦସ୍ଯୋକ୍ତାସ୍ତାନ୍ଦୋଷାନ୍ପରିବର୍ଜଯେତ୍।
ତଥା ତ୍ଯାଗୋଽପ୍ରମାଦଶ୍ଚ ସ ଚାପ୍ଯଷ୍ଟଗୁଣୋ ମତଃ ॥ 5-43-36 (33413)
ଅଷ୍ଟୌ ଦୋଷାଃ ପ୍ରମାଦସ୍ଯ ତାନ୍ଦୋଷାନ୍ପରିବର୍ଜଯେତ୍।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯେଭ୍ଯଶ୍ଚ ପଞ୍ଚଭ୍ଯୋ ମନସଶ୍ଚୈବ ଭାରତ।
ଅତୀତାନାଗତେଭ୍ଯଶ୍ଚ ମୁକ୍ତ୍ଯୁପେତଃ ସୁଖୀ ଭବେତ୍ ॥ 5-43-37 (33414)
ସତ୍ଯାତ୍ମା ଭବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସତ୍ଯେ ଲୋକାଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ।
ତାଂସ୍ତୁ ସତ୍ଯମୁଖାନାହୁଃ ସତ୍ଯେ ହ୍ଯମୃତମାହିତମ୍ ॥ 5-43-38 (33415)
ନିବୃତ୍ତେନୈବ ଦୋଷେଣ ତପୋ ବ୍ରତମିହାଚରେତ୍।
ଏତଦ୍ଧାତୃକୃତଂ ବୃତ୍ତଂ ସତ୍ଯମେବ ସତାଂ ବ୍ରତମ୍ ॥ 5-43-39 (33416)
ଦୋଷୈରେତୈର୍ବିଯୁକ୍ତସ୍ତୁ ଗୁଣୈରେତୈଃ ସମନ୍ବିତଃ ।
ଏତତ୍ସମୃଦ୍ଧମତ୍ଯର୍ଥଂ ତପୋ ଭବତି କେବଲମ୍ ॥ 5-43-40 (33417)
ଯନ୍ମାଂ ପୃଚ୍ଛସି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସଂକ୍ଷେପାତ୍ପ୍ରବ୍ରବୀମି ତେ।
ଏତତ୍ପାପହରଂ ପୁଣ୍ଯଂ ଜନ୍ମମୃତ୍ଯୁଜରାପହମ୍ ॥ 5-43-41 (33418)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-43-42x (3525)
ଆଖ୍ଯାନପ଼ଞ୍ଚମୈର୍ବେଦୈର୍ଭୂଯିଷ୍ଠଂ କଥ୍ଯତେ ଜନଃ।
ତଥା ଚାନ୍ଯେ ଚତୁର୍ବେଦାସ୍ତ୍ରିଧେଦାଶ୍ଚ ତଥା ପରେ ॥ 5-43-42 (33419)
ଦ୍ବିବେଦାଶ୍ଚୈକବେଦାଶ୍ଚାପ୍ଯନୃଚଶ୍ଚ ତଥା ପରେ।
ତେଷାଂ ତୁ କତରଃ ସ ସ୍ଯାଦ୍ଯମହଂ ବେଦ ବୈ ଦ୍ବିଜମ୍ ॥ 5-43-43 (33420)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-43-44x (3526)
ଏକସ୍ଯ ବେସ୍ଯାଜ୍ଞାନାଦ୍ବେଦାସ୍ତେ ବହବଃ କୃତାଃ।
ସତ୍ଯସ୍ଯୈକସ୍ଯ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସତ୍ଯେ କଶ୍ଚିଦବସ୍ଥିତଃ ॥ 5-43-44 (33421)
ଏବଂ ବେଦମବିଜ୍ଞାଯ ପ୍ରାଜ୍ଞୋଽହମିତି ମନ୍ଯତେ।
ଦାନମଧ୍ଯଯନଂ ଯଜ୍ଞୋ ଲୋଭାଦେତତ୍ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 5-43-45 (33422)
ସତ୍ଯାତ୍ପ୍ରଚ୍ଯବମାନାନାଂ ସଙ୍କଲ୍ପୋ ବିତଥୋ ଭବେତ୍।
ତତୋ ଯଜ୍ଞଃ ପ୍ରତାଯେତ ସତ୍ଯସ୍ଯାନବଧାରଣାତ୍ ॥ 5-43-46 (33423)
ମନସାନ୍ଯସ୍ଯ ଭବତି ବାଚାନ୍ଯସ୍ଯାଥ କର୍ମଣା।
ସଙ୍କଲ୍ପସିଦ୍ଧଃ ପୁରୁଷଃ ସଙ୍କଲ୍ପାନଧିତିଷ୍ଠତି ॥ 5-43-47 (33424)
ଅନୈଭୃତ୍ଯେନ ଚୈତସ୍ଯ ଦୀକ୍ଷିତବ୍ରତମାଚରେତ୍।
ନାମୈତଦ୍ଧାତୁନିର୍ବୃତ୍ତଂ ସତ୍ଯମେବ ସତାଂ ପରମ୍॥ 5-43-48 (33425)
ଜ୍ଞାନଂ ବୈ ନାମ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ପରୋକ୍ଷଂ ଜାଯତେ ତପଃ।
ବିଦ୍ଯାଦ୍ବହୁ ପଠନ୍ତଂ ତୁ ଦ୍ବିଜଂ ବୈ ବହୁପାଠିନମ୍ ॥ 5-43-49 (33426)
ତସ୍ମାତ୍କ୍ଷତ୍ରିଯ ମା ମଂସ୍ଥା ଜଲ୍ପିତେନୈବ ବୈ ଦ୍ବିଜମ୍।
ଯ ଏବ ସତ୍ଯାନ୍ନାପୈତି ସ ଜ୍ଞେଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ତ୍ବଯା ॥ 5-43-50 (33427)
ଛନ୍ଦାଂସି ନାମ କ୍ଷତ୍ରିଯ ତାନ୍ଯଥର୍ବା
ପୁରା ଜଗୌ ମହର୍ଷିସଙ୍ଘ ଏଷଃ
ଛନ୍ଦୋବିଦସ୍ତେ ଯ ଉତ ନାଧୀତବେଦା
ନ ବେଦବେଦ୍ଯସ୍ଯ ବିଦୁର୍ହି ତତ୍ତ୍ବମ୍ ॥ 5-43-51 (33428)
ଛନ୍ଦାଂସି ନାମ ଦ୍ବିପଦାଂ ବରିଷ୍ଠ
ସ୍ବଚ୍ଛନ୍ଦଯୋଗେନ ଭବନ୍ତି ତତ୍ର।
ଛନ୍ଦୋବିଦସ୍ତେ ନ ଚ ତାନଧୀତ୍ଯ
ଗତା ନ ବେଦସ୍ଯ ନ ବେଦ୍ଯମାର୍ଯାଃ ॥ 5-43-52 (33429)
ନ ବେଦାନାଂ ବେଦିତା କଶ୍ଚିଦସ୍ତି
କଶ୍ଚିତ୍ତ୍ବେତାନ୍ବୁଦ୍ଧ୍ଯତେ ବାପି ରାଜନ୍।
ଯୋ ବେଦ ବେଦାନ୍ନ ସ ବେଦ ବେଦ୍ଯଂ
ସତ୍ଯେ ସ୍ଥିତୋ ଯସ୍ତୁ ସ ବେଦ ବେଦ୍ଯମ୍ ॥ 5-43-53 (33430)
ନ ବେଦାନାଂ ବେଦିତା କଶ୍ଚିଦସ୍ତି
ବେଦ୍ଯେନ ବେଦଂ ନ ବିଦୁର୍ନ ବେଦ୍ଯମ୍ ।
ଯୋ ବେଦ ବେଦଂ ସ ଚ ବେଦ ବେଦ୍ଯଂ
ଯୋ ବେଦ ବେଦ୍ଯଂ ନ ସ ବେଦ ସତ୍ଯମ୍ ॥ 5-43-54 (33431)
ଯୋ ବେଦ ବେଦାନ୍ସ ଚ ବେଦ ବେଦ୍ଯଂ
ନ ତଂ ବିଦୁର୍ବେଦବିଦୋ ନ ବେଦାଃ।
ତଥାପି ବେଦେନ ବିଦନ୍ତି ବେଦଂ
ଯେ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବେଦବିଦୋ ଭବନ୍ତି॥ 5-43-55 (33432)
ଧାମାଂଶଭାଗସ୍ଯ ତଥା ହି ବେଦା
ଯଥା ଚ ଶାଖା ହି ମହୀରୁହସ୍ଯ।
ସଂବେଦନେ ଚୈବ ଯଥାମନନ୍ତି
ତସ୍ମିନ୍ହି ସତ୍ଯେ ପରମାତ୍ମନୋଽର୍ଥେ ॥ 5-43-56 (33433)
ଅଭିଜାନାମି ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବ୍ଯାଖ୍ଯାତାରଂ ବିଚକ୍ଷଣମ୍।
ଯଶ୍ଛିନ୍ନବିଚିକିତ୍ସଃ ସ ବ୍ଯାଚଷ୍ଟେ ସର୍ବସଂଶଯାନ୍॥ 5-43-57 (33434)
ନାସ୍ଯ ପର୍ଯେଷଣଂ ଗଚ୍ଛେତ୍ପ୍ରଚୀନଂ ନୋତ ଦକ୍ଷିଣମ୍।
ନାର୍ବାଚୀନଂ କୁତସ୍ତିର୍ଯଙ୍ଗାଦିଶନ୍ତୁ କଥଞ୍ଚନ ॥ 5-43-58 (33435)
ତସ୍ଯ ପର୍ଯେଷଣଂ ଗଚ୍ଛେତ୍ପ୍ରତ୍ଯର୍ଥିଷୁ କଥଞ୍ଚନ।
ଅବିଚିନ୍ବନ୍ନିମଂ ବେଦେ ତପଃ ପଶ୍ଯତି ତଂ ପ୍ରଭୁମ୍ ॥ 5-43-59 (33436)
ତୂଷ୍ଣୀଂଭୂତ ଉପାସୀତ ନ ଚେଷ୍ଟେନ୍ମନସାପି ଚ।
ଉପାବର୍ତସ୍ବ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଅନ୍ତରାତ୍ମନି ବିଶ୍ରୁତମ୍ ॥ 5-43-60 (33437)
ମୌନାନ୍ନ ସ ମୁନିର୍ଭବତି ନାରଣ୍ଯବସନାନ୍ମୁନିଃ ।
ସ୍ବଲକ୍ଷଣଂ ତୁ ଯୋ ବେଦ ସ ମୁନିଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-43-61 (33438)
ସର୍ବାର୍ଥାନାଂ ବ୍ଯାକରଣାଦ୍ବୈଯାକରଣ ଉଚ୍ଯତେ।
ତନ୍ମୂଲତୋ ବ୍ଯାକରଣଂ ବ୍ଯାକରୋତୀତି ତତ୍ତଥା ॥ 5-43-62 (33439)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଦର୍ଶୀ ଲୋକାନାଂ ସର୍ବଦର୍ଶୀ ଭବେନ୍ନରଃ ।
ସତ୍ଯେ ବୈ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ତିଷ୍ଠଂସ୍ତଦ୍ବିଦ୍ବାନ୍ସର୍ବବିଦ୍ଭବେତ୍ ॥ 5-43-63 (33440)
ଧର୍ମାଦିଷୁ ସ୍ଥିତୋଽପ୍ଯେବଂ କ୍ଷତ୍ରିଯ ବ୍ରହ୍ମ ପଶ୍ଯତି।
ବେଦାନାଂ ଚାନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ଏତଦ୍ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ 5-43-64 (33441)
॥ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସନତ୍ସୁଜାତପର୍ବଣି ତ୍ରିଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 044
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.44. ଅଧ୍ଯାଯଃ 044
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସନତ୍ସୁଜାତେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ସତ୍ତ୍ବୋପଦେଶଃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-44-0 (33442)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-44-0x (3527)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଯାମିମାଂ ପରାଂ ତ୍ବଂ
ବ୍ରାହ୍ମୀଂ ବାଚଂ ବଦସେ ବିଶ୍ବରୂପାମ୍।
ପରାଂ ହି କାମେନ ସୁଦୁର୍ଲଭାଂ କଥାଂ
ପ୍ରବ୍ରୂହି ମେ ବାକ୍ଯମିଦଂ କୁମାର । 5-44-1 (33443)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-44-2x (3528)
ନୈତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ବରମାଣେନ ଲଭ୍ଯଂ
ଯନ୍ମାଂ ପୃଚ୍ଛନ୍ନତିହୃଷ୍ଯସ୍ଯତୀବ।
ବୁଦ୍ଧୌ ବିଲୀନେ ମନସି ପ୍ରଚିନ୍ତ୍ଯ
ବିଦ୍ଯା ହି ସା ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ଲଭ୍ଯା ॥ 5-44-2 (33444)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-44-3x (3529)
ଅତ୍ଯନ୍ତବିଦ୍ଯାମିତି ଯତ୍ସନାତନୀଂ
ବ୍ରବୀଷି ତ୍ବଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ସିଦ୍ଧାମ୍।
ଅନାରଭ୍ଯାଂ ବସତୀହ କାର୍ଯକାଲେ
କଥଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯମମୃତତ୍ବଂ ଲଭେତ ॥ 5-44-3 (33445)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-44-4x (3530)
ଅବ୍ଯକ୍ତବିଦ୍ଯାମଭିଧାସ୍ଯେ ପରାଣୀଂ
ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଚ ତେଷାଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ସିଦ୍ଧାମ୍।
ଯାଂ ପ୍ରାପ୍ଯୈନଂ ମର୍ତ୍ଯଲୋକଂ ତ୍ଯଜନ୍ତି
ଯା ବୈ ବିଦ୍ଯା ଗୁରୁବୃଦ୍ଧେଷୁ ନିତ୍ଯା ॥ 5-44-4 (33446)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-44-5x (3531)
ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ଯା ବିଦ୍ଯା ଶକ୍ଯା ବେଦିତୁମଞ୍ଚସା।
ତତ୍କଥଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ସ୍ଯାଦେତଦ୍ବ୍ରହ୍ମନ୍ବ୍ରବୀହି ମେ ॥ 5-44-5 (33447)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-44-6x (3532)
ଆଚାର୍ଯଯୋନିମିହ ଯେ ପ୍ରବିଶ୍ଯ
ଭୂତ୍ବା ଗର୍ଭେ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚରନ୍ତି।
ଇହୈବ ତେ ଶାସ୍ତ୍ରକାରା ଭବନ୍ତି
ପ୍ରହାଯ ଦେହଂ ପରମଂ ଯାନ୍ତି ଯୋଗମ୍ ॥ 5-44-6 (33448)
ଅସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ବୈ ଜଯନ୍ତୀହ କାମା-
ନ୍ବ୍ରାହ୍ମୀଂ ସ୍ଥିତିଂ ହ୍ଯନୁତିତିକ୍ଷମାଣାଃ।
ତ ଆତ୍ମାନଂ ନିର୍ହରନ୍ତୀହ ଦେହା-
ନ୍ମୁଞ୍ଜାଦିଷୀକାମିବ ସତ୍ବସଂସ୍ଥାଃ ॥ 5-44-7 (33449)
ଶରୀରମେତୌ କୁରୁତଃ ପିତା ମାତା ଚ ଭାରତ।
ଆଚାର୍ଯଶାସ୍ତା ଯା ଜାତିଃ ସା ପୁଣ୍ଯା ସାଽଽଜରାଽମମ 5-44-8 (33450)
ଯଃ ପ୍ରାବୃଣୋତ୍ଯବିତଥେନ ବର୍ଣା-
ନୃତଂ କୁର୍ବନ୍ନମୃତଂ ସଂପ୍ରଯଚ୍ଛମ୍।
ତଂ ମନ୍ଯେତ ପିତରଂ ମାତରଂ ଚ
ତସ୍ମୈ ନ ଦ୍ରୁହ୍ଯେତ୍କତମସ୍ଯ ଜାନନ୍ ॥ 5-44-9 (33451)
ଗୁରୁଂ ଶିଷ୍ଯୋ ନିତ୍ଯମଭିବାଦଯୀତ
ସ୍ବାଧ୍ଯାଯମିଚ୍ଛେଚ୍ଛୁଚିରପ୍ରମତ୍ତଃ।
ମାନଂ ନ କୁର୍ଯାନ୍ନାଦଧୀତ ରୋପ-
ମେପ ପ୍ରଥମୋ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯସ୍ଯ ପାଦଃ ॥ 5-44-10 (33452)
ଶିଷ୍ଯବୃତ୍ତିକ୍ରମେଣୈବ ବିଦ୍ଯାମାପ୍ନୋତି ଯଃ ଶୁଚିଃ ।
ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯବ୍ରତସ୍ଯାସ୍ଯ ପ୍ରଥମଃ ପାଦ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-44-11 (33453)
ଆଚାର୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରିଯଂ କୁର୍ଯାତ୍ପ୍ରାଣୈରପି ଧନୈରପି।
କର୍ମଣା ମନସା ବାଚା ଦ୍ବିତୀଯଃ ପାଦ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-44-12 (33454)
ସମା ଗୁରୌ ଯଥା ବୃତ୍ତିର୍ଗରୁପତ୍ନ୍ଯାଂ ତଥା ଚରେତ୍।
ତତ୍ପୁତ୍ରେ ଚ ତଥା କୁର୍ବନ୍ଦ୍ବିତୀଯଃ ପାଦ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-44-13 (33455)
ଆଚାର୍ଯେଣାତ୍ମକୃତଂ ବିଜାନନ୍
ଜ୍ଞାତ୍ବା ଚାର୍ଥଂ ଭାବିତୋଽସ୍ମୀତ୍ଯନେନ ।
ଯନ୍ମନ୍ଯତେ ତଂ ପ୍ରତି ହୃଷ୍ଟବୁଦ୍ଧିଃ
ସ ବୈ ତୃତୀଯୋ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯସ୍ଯ ପାଦଃ ॥ 5-44-14 (33456)
ନାଚାର୍ଯସ୍ଯାନପାକୃତ୍ଯ ପ୍ରବାସଂ
ପ୍ରାଜ୍ଞଃ କୁର୍ବୀତ ନୈତଦହଂ କରୋମି।
ଇତୀବ ମନ୍ଯେତ ନ ଭାଷଯେତ
ସ ବୈ ଚତୁର୍ଥୋ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯସ୍ଯ ପାଦଃ ॥ 5-44-15 (33457)
କାଲେନ ପାଦଂ ଲଭତେ ତଥାର୍ଥଂ
ତତଶ୍ଚ ପାଦଂ ଗୁରୁଯୋଗତଶ୍ଚ।
ଉତ୍ସାହଯୋଗେନ ଚ ପାଦମୃଚ୍ଛେ-
ଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରେଣ ପାଦଂ ଚ ତତୋଽଭିଯାତି ॥ 5-44-16 (33458)
ଧର୍ମାଦଯୋ ଦ୍ବାଦଶ ଯସ୍ଯ ରୂପ-
ମନ୍ଯାନି ଚାଙ୍ଗାନି ତଥା ବଲଂ ଚ।
ଆଚାର୍ଯଯୋଗେ ଫଲତୀତି ଚାହୁ-
ର୍ବ୍ରହ୍ମାର୍ଥଯୋଗେନ ଚ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯମ୍ ॥ 5-44-17 (33459)
ଏବଂ ପ୍ରବୃତ୍ତୋ ଯଦୁପାଲଭେତ ବୈ
ଧନମାଚାର୍ଯାଯ ତଦନୁପ୍ରଯଚ୍ଛେତ୍।
ସ ତାଂ ବୃତ୍ତିଂ ବହୁଗୁଣାମେବମେତି
ଗୁରୋଃ ପୁତ୍ରେ ଭବତି ଚ ବୃତ୍ତିରେଷା ॥ 5-44-18 (33460)
ଏବଂ ବସନ୍ସର୍ବତୋ ବର୍ଧତୀହ
ବହୂନ୍ପୁତ୍ରାଂଲ୍ଲଭତେ ଚ ପ୍ରତିଷ୍ଠାମ୍।
ବର୍ଷନ୍ତି ଚାସ୍ମୈ ପ୍ରଦିଶୋ ଦିଶଶ୍ଚ
ବସତ୍ଯସ୍ମିନ୍ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେ ଜନାଶ୍ଚ ॥ 5-44-19 (33461)
ଏତେନ ବ୍ରହ୍ମଂଚର୍ଯେଣ ଦେବା ଦେବତ୍ବମାପ୍ନୁବନ୍।
ଋଷଯଶ୍ଚ ମହାଭାଗା ବ୍ରହ୍ମଲୋକଂ ମନୀଷିଣଃ ॥ 5-44-20 (33462)
ଗନ୍ଧର୍ବାଣାମନେନୈବ ରୂପମପ୍ସରସମଭୂତ୍ ।
ଏତେନ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ସୂର୍ଯୋଽପ୍ଯହ୍ନାଯ ଜାଯତେ ॥ 5-44-21 (33463)
ଆକାଙ୍କ୍ଷ୍ଯାର୍ଥସ୍ଯ ସଂଯୋଗାଦ୍ରସଭେଦାର୍ଥିନାମିବ ।
ଏବଂ ହ୍ଯେତେ ସମାଜ୍ଞାଯ ତାଦୃଗ୍ଭାବଂ ଗତା ଇମେ ॥ 5-44-22 (33464)
ଯ ଆଶ୍ରଯେତ୍ପାବଯେଚ୍ଚାପି ରାଜ-
ନ୍ସର୍ବଂ ଶରୀରଂ ତପସା ତପ୍ଯମାନଃ।
ଏତେନ ବୈ ବାଲ୍ଯମଭ୍ଯେତି ବିଦ୍ବାନ୍
ମୃତ୍ଯୁଂ ତଥା ସ ଜଯତ୍ଯନ୍ତକାଲେ ॥ 5-44-23 (33465)
ଅନ୍ତବତଃ କ୍ଷତ୍ରିଯ ତେ ଜଯନ୍ତି
ଲୋକାଞ୍ଜନାଃ କର୍ମଣା ନିର୍ମଲେନ ।
ବ୍ରହ୍ମୈବ ବିଦ୍ବାଂସ୍ତେନ ଚାଭ୍ଯେତି ସର୍ବଂ
ନାନ୍ଯଃ ପନ୍ଥା ଅଯନାଥ ବିଦ୍ଯତେ ॥ 5-44-24 (33466)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-44-25x (3533)
ଆଭାତି ଶୁକ୍ଲମିବ ଲୋହିତମି-
ବାଥୋ କୃଷ୍ଣମଥାଞ୍ଜନଂ କାଦ୍ରବଂ ବା।
ସଦ୍ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଶ୍ଯତି ଯୋଽତ୍ର ବିଦ୍ବା-
ନ୍କଥଂ ରୂପଂ ତଦମୃତମକ୍ଷରଂ ପଦମ୍ ॥ 5-44-25 (33467)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-44-26x (3534)
ଆଭାତି ଶୁକ୍ଲମିବ ଲୋହିତମି-
ବାଥୋ କୃଷ୍ଣମାଯସମର୍କବର୍ଣମ୍।
ନ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ତିଷ୍ଠତି ନାନ୍ତରିକ୍ଷେ
ନୈତତ୍ସମୁଦ୍ରେ ସଲିଲଂ ବିଭର୍ତି ॥ 5-44-26 (33468)
ନ ତାରକାସୁ ନ ଚ ବିଦ୍ଯୁଦାଶ୍ରିତଂ
ନ ଚାଭ୍ରେଷୁ ଦୃଶ୍ଯତେ ରୂପମସ୍ଯ।
ନ ଚାପି ବାଯୌ ନ ଚ ଦେବତାସୁ
ନୈତଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରେ ଦୃଶ୍ଯତେ ନୋତ ସୂର୍ଯେ ॥ 5-44-27 (33469)
ନୈବର୍କ୍ଷୁ ତନ୍ନ ଯଜୁଷ୍ଷୁ ନାପ୍ଯଥର୍ବସୁ
ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ବୈ ବିମଲେଷୁ ସାମସୁ।
ରଥନ୍ତରେ ବାର୍ହଦ୍ରଥେ ବାପି ରାଜ-
ନ୍ମହାବ୍ରତେ ନୈବ ଦୃଶ୍ଯେଦ୍ଭ୍ରୁବଂ ତତ୍ ॥ 5-44-28 (33470)
ଅପାରଣୀଯଂ ତମସଃ ପରସ୍ତା-
ତ୍ତଦନ୍ତକୋଽପ୍ଯେତି ବିନାଶକାଲେ।
ଅଣୀଯୋ ରୂପଂ କ୍ଷୁରଧାରଯା ସମଂ
ମହଚ୍ଚ ରୂପଂ ତଦ୍ବୈ ପର୍ବତେଭ୍ଯଃ ॥ 5-44-29 (33471)
ସା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ତଦମୃତଂ ଲୋକାସ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ତଦ୍ଯଶଃ ।
ଭୂତାନି ଜଝିରେ ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରଲଯଂ ଯାନ୍ତି ତତ୍ର ହି ॥ 5-44-30 (33472)
ଅନାମଯଂ ତନ୍ମହଦୁଦ୍ଯତଂ ଯଶୋ
ବାଚୋ ବିକାରଂ କବଯୋ ବଦନ୍ତି।
ଯସ୍ମିଞ୍ଜଗତ୍ସର୍ବମିଦଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଂ
ଯେ ତଦ୍ବିଦୁରମୃତାସ୍ତେ ଭବନ୍ତି ॥ 5-44-31 (33473)
` ତଦେତଦହ୍ନା ସଂସ୍ଥିତଂ ଭାତି ସର୍ବଂ
ତଦାତ୍ମବିତ୍ପଶ୍ଯତି ଜ୍ଞାନଯୋଗାତ୍।
ତସ୍ମିଞ୍ଜଗତ୍ସର୍ବମିଦଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଂ
ଯେ ତଦ୍ବିଦୁରମୃତାସ୍ତେ ଭବନ୍ତି ॥' ॥ 5-44-32 (33474)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସନୁତ୍ସୁଜାତପର୍ବଣି ଚତୁଶ୍ଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 045
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.45. ଅଧ୍ଯାଯଃ 045
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସନତ୍ସୁଜାତେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ତତ୍ବୋପଦେଶଃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-45-0 (33475)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-45-0x (3535)
ଶୋକଃ କ୍ରୋଧଶ୍ଚ ଲୋଭଶ୍ଚ କାମୋ ମାନଃ ପରାସୁତା।
ଈର୍ଷ୍ଯା ମୋହୋ ବିବିତ୍ସା ଚ କୃପାଽସୂଯା ଜୁଗୁପ୍ସୁତା ॥ 5-45-1 (33476)
ଦ୍ବାଦଶୈତେ ମହାଦୋଷା ମନୁଷ୍ଯପ୍ରାଣନାଶନାଃ।
ଏକୈକମେତେ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମନୁଷ୍ଯାନ୍ପର୍ଯୁପାସତେ।
ଯୌରାବିଷ୍ଟୋ ନରଃ ପାପଂ ମୂଢସଂଜ୍ଞୋ ବ୍ଯବସ୍ଯତି ॥ 5-45-2 (33477)
ସ୍ପୃହଯାଲୁରୁଗ୍ରଃ ପରୁଷୋ ବା ବଦାନ୍ଯଃ
କ୍ରୋଧଂ ବିଭ୍ରନ୍ମନସା ବୈ ବିକତ୍ଥୀ।
ନୃଶଂସଧର୍ମାଃ ଷଡିମେ ଜନା ବୈ
ପ୍ରାପ୍ଯାପ୍ଯର୍ଥଂ ନୋତ ସଭାଜଯନ୍ତେ ॥ 5-45-3 (33478)
ସଂଭୋଗସଂବିଦ୍ବିଷମୋଽତିମାନୀ
ଦତ୍ତ୍ବା ବିକତ୍ଥୀ କୃପଣୋ ଦୁର୍ବଲଶ୍ଚ।
ବହୁପ୍ରଶଂକସୀ ବନିତାଦ୍ବିଟ୍ ସଦୈବ
ସପ୍ତୈବୋକ୍ତାଃ ପାପଶୀଲା ନୃଶଂସାଃ ॥ 5-45-4 (33479)
ଧର୍ମଶ୍ଚ ସତ୍ଯଂ ଚ ତପୋ ଦମଶ୍ଚ
ଅମାତ୍ସର୍ଯଂ ହ୍ରୀସ୍ତିତିକ୍ଷାନସୂଯା।
ଦାନଂ ଶ୍ରୁତଂ ଚୈବ ଧୃତିଃ କ୍ଷମା ଚ
ମହାବ୍ରତା ଦ୍ବାଦଶ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ॥ 5-45-5 (33480)
ଯୋ ନୈତେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଚ୍ଯବେଦ୍ଦ୍ବାଦଶଭ୍ଯଃ
ସର୍ବାମପୀମାଂ ପୃଥିବୀଂ ସ ଶିଷ୍ଯାତ୍।
ତ୍ରିଭିର୍ଦ୍ବାଭ୍ଯାମେକତୋ ବାର୍ଥିତୋ ଯୋ
ନାସ୍ଯ ସ୍ବମସ୍ତୀତି ଚ ବେଦିତବ୍ଯମ୍ ॥ 5-45-6 (33481)
ଦମସ୍ତ୍ଯାଗୋଽଥାପ୍ରମାଦ ଇତ୍ଯେତେଷ୍ବମୃତଂ ସ୍ଥିତମ୍।
ଏତାନି ବ୍ରହ୍ମମୁଖ୍ଯାନାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ମନୀଷିଣାମ୍ ॥ 5-45-7 (33482)
ସଦ୍ବାଽସଦ୍ବା ପରୀବାଦେ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ନ ଶସ୍ଯତେ।
ନରକପ୍ରତିଷ୍ଠାସ୍ତେ ସ୍ଯୁର୍ଯ ଏବଂ କୁରୁତେ ଜନାଃ ॥ 5-45-8 (33483)
ମଦୋଽଷ୍ଟାଦଶଦୋଷଃ ସ ସ୍ଯାତ୍ପୁରା ଯୋଽପ୍ରକୀର୍ତିତଃ ।
ଲୋକଦ୍ବେଷ୍ଯଂ ପ୍ରତିକୂଲ୍ଯମଭ୍ଯସୂଯା ମୃଷାବଚଃ ॥ 5-45-9 (33484)
କାମକ୍ରୋଧୌ ପାରତନ୍ତ୍ର୍ଯଂ ପରିବାଦୋଽଥ ପୈଶୁନମ୍।
ଅର୍ଥହାନିର୍ବିବାଦଶ୍ଚ ମାତ୍ସର୍ଯଂ ପ୍ରାଣିପୀଡନମ୍ ॥ 5-45-10 (33485)
ଈର୍ଷ୍ଯା ମୋଦୋଽତିବାଦଶ୍ଚ ସଂଜ୍ଞାନାଶୋଽଭ୍ଯସୂଯିତା।
ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ନ ମାଦ୍ଯେତ ସଦା ହ୍ଯେତଦ୍ବିଗର୍ହିତମ୍ ॥ 5-45-11 (33486)
ସୌହୃଦେ ବୈ ଷଙ୍ଗୁଣା ବେଦିତବ୍ଯଃ
ପ୍ରିଯେ ହୃଷ୍ଯନ୍ତ୍ଯପ୍ରିଯେ ଚ ବ୍ଯଥନ୍ତେ।
ସ୍ଯାଦାତ୍ମନଃ ସୁଚିରଂ ଯାଚତେ ଯୋ
ଦଦାତ୍ଯଯାଚ୍ଯମପି ଦେଯଂ ଖଲୁ ସ୍ଯାତ୍।
ଇଷ୍ଟାନ୍ପୁତ୍ରାନ୍ବିଭବାନ୍ସ୍ବାଂଶ୍ଚ ଦାରା-
ନଭ୍ଯର୍ଥିତଶ୍ଚାର୍ହତି ଶୁଦ୍ଧଭାବଃ ॥ 5-45-12 (33487)
ତ୍ଯକ୍ତଦ୍ରବ୍ଯଃ ସଂବସେନ୍ନେହ କାମା-
ଦ୍ଭିଙ୍କ୍ତେ କର୍ମସ୍ବାଶିଷଂ ବାଧତେ ଚ ॥ 5-45-13 (33488)
ଦ୍ରବ୍ଯବାନ୍ଗୁଣବାନେବଂ ତ୍ଯାଗୀ ଭବତି ସାତ୍ବିକଃ।
ପଞ୍ଚଭୂତାନି ପଞ୍ଚଭ୍ଯୋ ନିବର୍ତଯତି ତାଦୃଶଃ ॥ 5-45-14 (33489)
ଏତତ୍ସମୃଦ୍ଧମପ୍ଯୃଦ୍ଧଂ ତପୋ ଭବତି କେବଲମ୍।
ସତ୍ବାତ୍ପ୍ରଚ୍ଯବମାନାନାଂ ସଙ୍କଲ୍ପେନ ସମାହିତମ୍ ॥ 5-45-15 (33490)
ଯତୋ ଯଜ୍ଞଃ ପ୍ରବର୍ଧନ୍ତେ ମତ୍ଯସ୍ଯୈବାବରୋଧନାତ୍।
ମନସାନ୍ଯସ୍ଯ ଭବତି ବାଚ୍ଯନ୍ଯସ୍ଯାଥ କର୍ମଣା ॥ 5-45-16 (33491)
ସଙ୍କଲ୍ପସିଦ୍ଧଂ ପୁରୁଷମସଙ୍କଲ୍ପୋଽଧିତିଷ୍ଠତି।
ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ବିଶେଷେଣ କିଞ୍ଚାନ୍ଯଦପି ମେ ଶ୍ରୃଣୁ ॥ 5-45-17 (33492)
ଅଧ୍ଯାପଯେନ୍ମହଦେତଦ୍ଯଶସ୍ଯଂ
ବାଚୋ ବିକରାଃ କବଯୋ ବଦନ୍ତି।
ଅସ୍ମିନ୍ଯୋଗେ ସର୍ବମିଦଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଂ
ଯେ ତଦ୍ବିଦୁରମୃତାସ୍ତେ ଭବନ୍ତି॥ 5-45-18 (33493)
ନ କର୍ମଣା ସୁକୃତେନୈବ ରାଜନ୍
ସତ୍ଯଂ ଜଯେଜ୍ଜୁହୁଯାଦ୍ବା ଯଜେଦ୍ବା।
ନୈତେନ ବାଲୋଽମୃତ୍ଯୁମଭ୍ଯେତି ରାଜନ୍
ରତିଂ ଚାସୌ ନ ଲଭତ୍ଯନ୍ତକାଲେ ॥ 5-45-19 (33494)
ତୃଷ୍ଣୀମେକ ଉପାସୀତ ଚେଷ୍ଟେତ ମନସାପି ନ।
ତଥା ସଂସ୍ତୁତିନିନ୍ଦାଭ୍ଯାଂ ପ୍ରୀତିରୋଷୌ ବିବର୍ଜଯେତ୍ ॥ 5-45-20 (33495)
ଅତ୍ରୈବ ତିଷ୍ଠନ୍କ୍ଷତ୍ରିଯ ବ୍ରହ୍ମାବିଶତି ପଶ୍ଯତି।
ବେଦେଷୁ ଚାନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ଏତଦ୍ବିଦ୍ବନ୍ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ ॥ 5-45-21 (33496)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସନତ୍ସୁଜାତପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 046
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.46. ଅଧ୍ଯାଯଃ 046
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସନତ୍ସୁଜାତେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ତତ୍ବୋପଦେଶଃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-46-0 (33497)
ସନତ୍ସୁଜାତ ଉବାଚ। 5-46-0x (3536)
ଯତ୍ତଚ୍ଛୁକ୍ରଂ ମହଞ୍ଜ୍ଯୋତିର୍ଦୀପ୍ଯମାନଂ ମହଦ୍ଯଶଃ।
ତଦ୍ବୈ ଦେବା ଉପାସତେ ତସ୍ମାତ୍ସୂର୍ଯୋ ବିରାଜତେ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-1 (33498)
ଶୁକ୍ରାଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରଭବତି ବ୍ରହ୍ମ ଶୁକ୍ରେଣ ବର୍ଧତେ।
ତଚ୍ଛୁକଂ ଜ୍ଯୋତିଷାଂ ମଧ୍ଯେଽତପ୍ତଂ ତପତି ତାପନମ୍ ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-45-2 (33499)
ଆପୋଽଥାଦ୍ଭ୍ଯଃ ସଲିଲସ୍ଯ ମଧ୍ଯେ
ଉଭୌ ଦେବୌ ଶିଶ୍ରିଯାତେଽନ୍ତରିକ୍ଷେ।
ଅତନ୍ଦ୍ରିତଃ ସବିତୁର୍ବିବସ୍ବା-
ନୁଭୌ ବିଭର୍ତି ପୃଥିବୀଂ ଦିବଂ ଚ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-3 (33500)
ଉଭୌ ଚ ଦେବୌ ପୃଥିବୀଂ ଦିବଂ ଚ
ଦିଶଃ ଶୁକ୍ରୋ ଭୁବନଂ ବିଭର୍ତି ।
ତସ୍ମାଦ୍ଦିଶଃ ସରିତଶ୍ଚ ସ୍ରବନ୍ତି
ତସ୍ମାତ୍ସମୁଦ୍ରା ବିହିତା ମହାନ୍ତାଃ ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-4 (33501)
ଚକ୍ରେ ରଥସ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତୋଽଧ୍ରୁବସ୍ଯାବ୍ଯଯକର୍ମଣଃ।
କେତୁମନ୍ତଂ ବହନ୍ତ୍ଯଶ୍ବାସ୍ତଂ ଦିବ୍ଯମଜରଂ ଦିବି।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-5 (33502)
ନ ସାଦୃଶ୍ଯେ ତିଷ୍ଠତି ରୂପମସ୍ଯ
ନ ଚକ୍ଷୁପା ପଶ୍ଯତି କଶ୍ଚିଦେନମ୍।
ମନୀଷଯାଥୋ ମନସା ହୃଦା ଚ
ଯ ଏନଂ ବିଦୁରମୃତାସ୍ତେ ଭବନ୍ତି॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-6 (33503)
ଦ୍ବାଦଶପୂଗାଂ ସରିତଂ ପିବନ୍ତୋ ଦେବରକ୍ଷିତାମ୍।
ମଧ୍ବୀକ୍ଷନ୍ତଶ୍ଚ ତେ ତସ୍ଯାଃ ସଂଚରନ୍ତୀହ ଘୋରାମ୍ ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-7 (33504)
ତଦର୍ଧମାସଂ ପିବତି ସଂଚିତଂ ଭ୍ରମରୋ ମଧୁ।
ଈଶାନଃ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ହବିର୍ଭୂତମକଲ୍ପଯତ୍।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-8 (33505)
ହିରଣ୍ଯପର୍ଣମଶ୍ବତ୍ଥମଭିପଦ୍ଯ ହ୍ଯପକ୍ଷକାଃ।
ତେ ତତ୍ର ପକ୍ଷିଣୋ ଭୂତ୍ବା ପ୍ରପତନ୍ତି ଯଥାଦିଶମ୍।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-9 (33506)
ପୂର୍ଣାତ୍ପୂର୍ଣାନ୍ଯୁଦ୍ଧରନ୍ତି ପୂର୍ଣାତ୍ପୂର୍ଣାନି ଚକ୍ରିରେ।
ହରନ୍ତି ପୂର୍ଣାତ୍ପୂର୍ଣାନି ପୂର୍ଣମେବାବଶିଷ୍ଯତେ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-10 (33507)
ତସ୍ମାଦ୍ବୈ ବାଯୁରାଯାତସ୍ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ପ୍ରଯତଃ ସଦା।
ତସ୍ମାଦଗ୍ନିଶ୍ଚ ସୋମଶ୍ଚ ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ପ୍ରାଣ ଆତତଃ ॥ 5-46-11 (33508)
ସର୍ବମେବ ତତୋ ବିଦ୍ଯାତ୍ତତ୍ତଦ୍ବକ୍ତୁଂ ନ ଶକ୍ନୁମଃ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-12 (33509)
ଅପାନଂ ଗିରପି ପ୍ରାଣଃ ପ୍ରାଣଂ ଗିରତି ଚନ୍ଦ୍ରମାଃ।
ଆଦିତ୍ଯୋ ଗିରତେ ଚନ୍ଦ୍ରମାଦିତ୍ଯଂ ଗିରତେ ପରଃ ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-13 (33510)
ଏକଂ ପାଦଂ ନୋତ୍କ୍ଷିପତି ସଲିଲାଦ୍ଧଂସ ଉଚ୍ଚରନ୍।
ତଂ ଚେତ୍ସନ୍ତତମୂର୍ଧ୍ବାଯ ନ ମୃତ୍ଯୁର୍ନାମୃତଂ ଭବେତ୍।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-14 (33511)
ଅଙ୍ଗୁଷ୍ଠମାତ୍ରଃ ପୁରୁଷୋଽନ୍ତରାତ୍ମା
ଲିଙ୍ଗସ୍ଯ ଯୋଗେନ ସ ଯାତି ନିତ୍ଯମ୍।
ତମୀଶମୀଡ୍ଯମନୁକଲ୍ପମାଦ୍ଯଂ
ପଶ୍ଯନ୍ତି ମୂଢା ନ ବିରାଜମାନମ୍॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-15 (33512)
ଅସାଧନା ବାପି ସସାଧନା ବା
ସମାନମେତଦ୍ଦୃଶ୍ଯତେ ମାନୁଷେଷୁ।
ସମାନମେତଦମୃତସ୍ଯେତରସ୍ଯ
ମୁକ୍ତାସ୍ତତ୍ର ମଧ୍ବ ଉତ୍ସଂ ସମାପୁଃ ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-16 (33513)
ଉଭୌ ଲୋକୌ ବିଦ୍ଯଯା ବ୍ଯାପ୍ଯ ଯାତି
ତଦା ହୁତଂ ଚାହୁତମଗ୍ନିହୋତ୍ରମ୍।
ମା ତେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲଘୁତାମାଦଧୀତ
ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ସ୍ଯାନ୍ନାମ ଧୀରା ଲଭନ୍ତେ ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-17 (33514)
ଏବଂରୂପୋ ମହାତ୍ମା ସ ପାବକଂ ପୁରୁଷୋ ଗିରନ୍।
ଯୋ ବୈ ତଂ ପୁରୁଷଂ ବେଦ ତସ୍ଯେହାର୍ଥୋ ନ ରିଷ୍ଯତେ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-18 (33515)
ଯଃ ସହସ୍ରଂ ସହସ୍ରାଣାଂ ପକ୍ଷାନ୍ସଂତତ୍ଯ ସଂପତେତ୍।
ମଧ୍ଯମେ ମଧ୍ଯ ଆଗଚ୍ଛେଦପିଚେତ୍ସ୍ଯାନ୍ମନୋଜବଃ।
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-19 (33516)
ନ ଦର୍ଶନେ ତିଷ୍ଠତି ରୂପମସ୍ଯ
ପଶ୍ଯନ୍ତି ଚୈନଂ ସୁବିଶୁଦ୍ଧସତ୍ବାଃ।
ହିତୋ ମନୀଷୀ ମନସା ନ ତପ୍ଯତେ
ଯେ ପ୍ରବ୍ରଜେଯୁରମୃତାସ୍ତେ ଭବନ୍ତି॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-20 (33517)
ଗୂହନ୍ତି ସର୍ପା ଇବ ଗହ୍ବରାଣି
ସ୍ବଶିକ୍ଷଯା ସ୍ବେନ ବୃତ୍ତେନ ମର୍ତ୍ଯାଃ।
ତେଷୁ ପ୍ରମୁହ୍ଯନ୍ତି ଜନା ବିମୂଢା
ଯଥାଧ୍ବାନଂ ମୋହଯନ୍ତେ ଭଯାଯ ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-21 (33518)
ନାହଂ ସଦାଽସତ୍କୃତଃ ସ୍ଯାଂ ନ ମୃତ୍ଯୁ-
ର୍ନ ଚାମୃତ୍ଯୁରମୃତଂ ମେ କୁତଃ ସ୍ଯାତ୍।
ସତ୍ଯାନୃତେ ସତ୍ଯସମାନବନ୍ଧେ
ସତଶ୍ଚ ଯୋନିରତସତଶ୍ଚୈକ ଏବ ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-22 (33519)
ନ ସାଧୁନା ନୋତ ଅସାଧୁନା ବା-
ଽସମାନମେତଦ୍ଦୃଶ୍ଯତେ ମାନୁଷେଷୁ।
ସମାନମେତଦମୃତସ୍ଯ ବିଦ୍ଯା-
ଦେବଂ ଯୁକ୍ତୋ ମଧୁ ତଦ୍ବୈ ପରୀପ୍ସେତ୍ ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-23 (33520)
ନାସ୍ଯାତିବାଦା ହୃଦଯଂ ତାପଯନ୍ତି
ନାନଧୀତଂ ନାହୁତମଗ୍ନିହୋତ୍ରମ୍।
ମନୋ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲଘୁତାମାଦଧୀତ
ପ୍ରଜ୍ଞାଂ ଚାସ୍ମୈ ନାମ ଧୀରା ଲଭନ୍ତେ ॥
ଯୋଗିନସ୍ତଂ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ଭଗବନ୍ତଂ ସନାତନମ୍ ॥ 5-46-24 (33521)
ଏବଂ ଯଃ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଆତ୍ମାନମନୁପଶ୍ଯତି।
ଅନ୍ଯତ୍ରାନ୍ଯତ୍ର ଯୁକ୍ତେଷୁ କିଂ ସ ଶୋଚେତ୍ତତଃ ପରମ୍ । 5-46-25 (33522)
ଯଥୋଦପାନେ ମହତି ସର୍ବତଃ ସଂପ୍ଲୁତୋଦକେ।
ଏବଂ ସର୍ବେଷୁ ବେଦେଷୁ ଆତ୍ମାନମନୁଜାନତଃ ॥ 5-46-26 (33523)
ଅଙ୍ଗୁଷ୍ଠମାତ୍ରଃ ପୁରୁଷୋ ମହାତ୍ମା
ନ ଦୃଶ୍ଯତେଽସୌ ହୃଦି ସଂନିବିଷ୍ଟଃ ।
ଅଜଶ୍ଚରୋ ଦିବାରାତ୍ରମତନ୍ଦ୍ରିତଶ୍ଚ
ସ ତଂ ମତ୍ବା କବିରାସ୍ତେ ପ୍ରସନ୍ନଃ ॥ 5-46-27 (33524)
ଅହମେବ ସ୍ମୃତୋ ମାତା ପିତା ପୁତ୍ରୋଽସ୍ମ୍ଯହଂ ପୁନଃ।
ଆତ୍ମାହମପି ସର୍ବସ୍ଯ ଯଚ୍ଚ ନାସ୍ତି ଯଦସ୍ତି ଚ ॥ 5-46-28 (33525)
ପିତାମହୋଽସ୍ମି ସ୍ଥବିରଃ ପିତା ପୁତ୍ରଶ୍ଚ ଭାରତ।
ମମୈବ ଯୂଯମାତ୍ମସ୍ଥା ନ ମେ ଯୂଯଂ ନ ବୋ ହ୍ଯହମ୍ ॥ 5-46-29 (33526)
ଆତ୍ମୈବ ସ୍ଥାନଂ ମମ ଜନ୍ମ ଚାତ୍ମା
ଓତପ୍ରୋତୋଽହମଜରପ୍ରତିଷ୍ଠଃ।
ଅଜଶ୍ଚରୋ ଦିବାରାତ୍ରମତନ୍ଦ୍ରିତୋଽହଂ
ମାଂ ବିଜ୍ଞାଯ କବିରାସ୍ତେ ପ୍ରସନ୍ନଃ ॥ 5-46-30 (33527)
ଅଣୋରଣୀଯାନ୍ସୁମନାଃ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଜାଗ୍ରତି।
ପିତରଂ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ପୁଷ୍କରେ ନିହିତଂ ବିଦୁଃ ॥ ॥ 5-46-31 (33528)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯଗପର୍ବଣି ସନତ୍ସୁଦଜାତପର୍ବଣି ଷଟ୍ଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ॥ ସମାପ୍ତମିଦଂ ସନତ୍ସୁଜାତପର୍ବ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 047
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.47. ଅଧ୍ଯାଯଃ 047
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପାଣ୍ଡବବଚନଶୁଶ୍ରୂଷଯା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଦୀନାଂ ସଭାପ୍ରବେଶଃ ॥ 1 ॥ ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ତତ୍ସନ୍ଦେଶକଥନମ୍ ॥ 2 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣବାକ୍ଯକଥନଂ ଚୋଦିତେନ ସଞ୍ଜଯେନ ସ୍ବସ୍ଯ କୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନାନ୍ତଃପୁରପ୍ରବେଶକଥନପୂର୍ବକଂ ତତ୍କଥନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-47-0 (33529)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-47-0x (3537)
ଏବଂ ସନତ୍ସୁଜାତେନ ବିଦୁରେଣ ଚ ଧୀମତା।
ସାର୍ଧଂ କଥଯତୋ ରାଜ୍ଞଃ ସା ବ୍ଯତୀଯଯ ସର୍ବରୀ ॥ 5-47-1 (33530)
ତସ୍ଯାଂ ରଜନ୍ଯାଂ ବ୍ଯୁଷ୍ଟାଯାଂ ରାଜାନଃ ସର୍ବ ଏବ ତେ।
ସଭାମାବିବିଶୁର୍ହୃଷ୍ଟାଃକ ସୂତସ୍ଯୋପଦିଦୃକ୍ଷଯା ॥ 5-47-2 (33531)
ଶୁଶ୍ରୂଷମାଣାଃ ପାର୍ଥାନାଂ ବାଚୋ ଧର୍ମାର୍ଥସଂହିତାଃ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖାଃ ସର୍ବେ ଯଯୂ ରାଜନ୍ସଭାଂ ଶୁଭାମ୍ ॥ 5-47-3 (33532)
ସୁଧାବଦାତାଂ ବିସ୍ତୀର୍ଣାଂ କନକାଜିରଭୂଷିତାମ୍ ।
ଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରଭାଂ ସୁରୁଚିରାଂ ସିକ୍ତାଂ ଚିନ୍ଦନବାରିଣା ॥ 5-47-4 (33533)
ରୁଚିରୈରାସନୈଃ ସ୍ତୀର୍ଣାଂ କାଞ୍ଚନୈର୍ଦାରବୈରପି।
ଅଶ୍ମସାରମଯୈର୍ଦାନ୍ତୈଃକ ସ୍ବାସ୍ତୀର୍ଣୈଃ ସୋତ୍ତରଚ୍ଛଦୈଃ ॥ 5-47-5 (33534)
ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଃ କୃପଃ ଶଲ୍ଯଃ କୃତବର୍ମା ଜଯଦ୍ରଥଃ ।
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା ବିକର୍ଣଶ୍ଚ ସୋମଦତ୍ତଶ୍ଚ ବାହ୍ଲିକଃ । 5-47-6 (33535)
ବିଦୁରଶ୍ଚ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଯୁଯୁତ୍ସୁଶ୍ଚ ମହାରଥଃ।
ସର୍ବେ ଚ ସହିତାଃ ଶୂରାଃ ପାର୍ଥିବା ଭରତର୍ଷଭ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ବିବିଶୁସ୍ତାଂ ସଭାଂ ଶୁଭାମ୍ ॥ 5-47-7 (33536)
ଦୁଃଶାସନଶ୍ଚିତ୍ରସେନଃ ଶକୁନିଶ୍ଚାପି ସୌବଲଃ।
ଦୁର୍ମୁଖୋ ଦୁଃସହଃ କର୍ଣ ଉଲୂକୋଽଥ ବିବିଂଶତିଃ ॥ 5-47-8 (33537)
କୁରୁରାଜଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍।
ବିବିଶୁସ୍ତାଂ ସଭାଂ ରାଜନ୍ସୁରାଃ ଶକ୍ରସଦୋ ଯଥା ॥ 5-47-9 (33538)
ଆବିଶଦ୍ଭିସ୍ତଦା ରାଜଞ୍ଶୂରୈଃ ପରିଘବାହୁଭିଃ ।
ଶୁଶୁଭେ ସା ସଭା ରଜନ୍ସିଂହୈରିବ ଗିରେର୍ଗୁହା ॥ 5-47-10 (33539)
ତେ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ମହେଷ୍ବାସାଃ ସଭାଂ ସର୍ବେ ମହୌଜସଃ ।
ଆସନାନି ବିଚିତ୍ରାଣି ଭେଜିରେ ସୂର୍ଯବର୍ଚସଃ ॥ 5-47-11 (33540)
ଆସନସ୍ଥେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ତେଷୁ ରାଜସୁ ଭାରତ।
ଦ୍ବାଃସ୍ଥୋ ନିବେଦଯାମାସ ସୂତପୁତ୍ରମୁପସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-47-12 (33541)
ଅଯଂ ସରଥ ଆଯାତି ଯୋଽଯାସୀତ୍ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି।
ଦୂତୋ ନସ୍ତୂର୍ଣମାଯାତି ସୈନ୍ଧବୈଃ ସାଧୁବାହିଭିଃ ॥ 5-47-13 (33542)
..ପେଯାଯ ସ ତୁ କ୍ଷିପ୍ରଂ ରଥାତ୍ପ୍ରସ୍କନ୍ଦ୍ଯ କୁଣ୍ଡଲୀ।
ପ୍ରବିବେଶ ସଭାଂ ପୂର୍ଣାଂ ମହୀପାଲୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ॥ 5-47-14 (33543)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-47-15x (3538)
ପ୍ରାପ୍ତୋଽସ୍ମି ପାଣ୍ଡବାନ୍ଗତ୍ବା ତଂ ବିଜାନୀତ କୌରବାଃ।
ଯଥାବଯଃ କୁରୂନ୍ସର୍ବାନ୍ପ୍ରତିନନ୍ଦନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-47-15 (33544)
ଅଭିବାଦଯନ୍ତି ବୃଦ୍ଧାଂଶ୍ଚ ବଯସ୍ଯାଂଶ୍ଚ ବଯସ୍ଯବତ୍।
ପୁନଶ୍ଚାଭ୍ଯବଦନ୍ପାର୍ଥାଃ ପ୍ରତିପୂଜ୍ଯ ଯଥାବଯଃ ॥ 5-47-16 (33545)
ଯଥାହଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଶିଷ୍ଟଃ ପୂର୍ବମିତୋ ଗତଃ।
ଅବ୍ରବଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ଗତ୍ବା ନାତ୍ର କିଞ୍ଚନ ହାପିତମ୍ ॥ 5-47-17 (33546)
` ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-47-18x (3539)
ପୃଚ୍ଛାମି ତ୍ବାଂ ସଞ୍ଜଯ ରାଜମଧ୍ଯେ
ଯଦବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯମଦୀନସତ୍ବଃ।
ଜନାର୍ଦନସ୍ତାତ ଯୁଧାଂ ପ୍ରଣେତା
ଦୁରାତ୍ମନାଂ ଜୀବିତଚ୍ଛିନ୍ମହାତ୍ମା ॥ 5-47-18 (33547)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-47-19x (3540)
ଆଗୁଲ୍ଫେଭ୍ଯୋଽଭିସଂବୀତଃ ପ୍ରଯତୋଽହଂ କୃତାଞ୍ଜଲିଃ।
ଶୁଦ୍ଧାନ୍ତଂ ପ୍ରାବିଶଂ ରାଜନ୍ନାଖ୍ଯାତୋ ନରସିଂହଯୋଃ ॥ 5-47-19 (33548)
ନ ଚାଭିମନ୍ଯୁର୍ନ ଯମୌ ତଂ ଦେଶମଭିଜଗ୍ମତୁଃ ।
ଯତ୍ର କୃଷ୍ଣୌ ଚ କୃଷ୍ଣା ଚ ସତ୍ଯଭାମା ଚ ଭାମିନୀ ॥ 5-47-20 (33549)
ଉଭୌ ମଧ୍ବାସବକ୍ଷୀବୌ ବରଚନ୍ଦନରୂଷିତୌ ।
ସ୍ତ୍ରଗ୍ବିଣୌ ବରବସ୍ତ୍ରାଙ୍ଗୌ ବରାଭରଣଭୂଷିତୌ ॥ 5-47-21 (33550)
ନୈକରତ୍ନବିଚିତ୍ରଂ ଚ କାଞ୍ଚନଂ ଚ ବରାସନମ୍।
ନାନାସ୍ତରଣସଂସ୍ତୀର୍ଣଂ ଯତ୍ରାସାତେ ନରର୍ଷଭୌ ॥ 5-47-22 (33551)
ସତ୍ଯାଙ୍କମୁପଧାନଂ ତୁ କୃତ୍ବା ଶେତେ ଜନାର୍ଦନଃ।
ଅର୍ଜୁନାଙ୍କଗତୌ ପାଦୌ କେଶବସ୍ଯୋପଲକ୍ଷଯେ।
ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ଚ କୃଷ୍ଣାଯାଃ ଶୁଭାଯାଶ୍ଚାଙ୍କଗାବୁଭୌ ॥ 5-47-23 (33552)
କାଞ୍ଚନଂ ପାଦପୀଠଂ ତୁ ପାର୍ଥୋ ବୈ ପ୍ରାଦିଶନ୍ମୁଦା।
ଦାସୀଭ୍ଯାମାହୃତଂ ମହ୍ଯଂ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ଭୂମାବୁପାବିଶମ୍ ॥ 5-47-24 (33553)
ଊର୍ଧ୍ବରେଖାଙ୍କିତୌ ପାଦୌ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଶୁଭଲକ୍ଷଣୌ।
ପାଦପୀଠାଦପହୃତୌ ଧାରଯେତାଂ ବରସ୍ତ୍ରିଯୌ ॥ 5-47-25 (33554)
ନ ନୂନଂ କଲ୍ମଷଂ କିଞ୍ଚିନ୍ମମ କର୍ମସୁ ବିଦ୍ଯତେ।
ସ୍ତ୍ରୀରତ୍ନାଭ୍ଯାଂ ସମେତୌ ଯନ୍ମିଥୋ ମାମଭ୍ଯଭାଷତାମ୍ ॥ 5-47-26 (33555)
ବିସ୍ମଯୋ ମେ ମହାନାସୀଦାସ୍ତ୍ରଂ ମେ ବହୁସଙ୍ଗତମ୍।
ହୃଷ୍ଟାନି ଚୈବ ରୋମାଣି ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତୌ ସହିତାବୁଭୌ ॥ 5-47-27 (33556)
ଶ୍ଯାମୌ ବୃହନ୍ତୌ ତରୁଣୌ ନାଗାବିବ ସମୁଚ୍ଛ୍ରିତୌ ।
ଏକଶଯ୍ଯାଗତୌ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଭଯଂ ମେ ମହଦାବିଶତ୍ ॥ 5-47-28 (33557)
ତତୋଽଭ୍ଯଚିନ୍ତଯଂ ତତ୍ର ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତୌ ପୁରୁଷର୍ଷଭୌ ।
ସଙ୍କଲ୍ପୋ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ନାନବାପ୍ଯୋଽସ୍ତି କଶ୍ଚନ।
ନିଦେଶଗାବିମୌ ଯସ୍ଯ ନରନାରାଯଣାବୁଭୌ ॥ 5-47-29 (33558)
ସତ୍କୃତଶ୍ଚାନ୍ନପାନାଭ୍ଯାମାଚ୍ଛନ୍ନୋ ଲବ୍ଧସତ୍କ୍ରିଯଃ ।
ଅଞ୍ଜଲିଂ ମୂର୍ଧ୍ନି ସନ୍ଧାଯ ସନ୍ଦେଶଂ ଚାଭ୍ଯଚୋଦଯମ୍ ॥ 5-47-30 (33559)
ଧନୁର୍ଧରୋଚିତେନାଥ ପାଣିନୈକଂ ସଲକ୍ଷଣମ୍।
ପାଦମାନାଯଯତ୍ପାର୍ଥଃ କେଶବସ୍ଯ ଯଶସ୍ବିନଃ ॥ 5-47-31 (33560)
ଇନ୍ଦ୍ରକେତୁରିବୋତ୍ଥାଯ ଦିବ୍ଯାଭରଣଭୂଷିତଃ।
ଇନ୍ଦ୍ରବୀର୍ଯୋପମଃ କୃଷ୍ଣଃ ସଂବିଷ୍ଟୋ ମାଽଭ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-47-32 (33561)
ସ ବାଚଂ ବଦତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆଦଦେ ବଚନକ୍ଷମାମ୍।
ଦୀପନୀଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ମୃଦୁପୂର୍ବାଂ ସୁଦାରୁଣାମ୍ ॥ 5-47-33 (33562)
ବହିଶ୍ଚରସ୍ଯ ପ୍ରାଣସ୍ଯ ପ୍ରିଯସ୍ଯ ପ୍ରିଯକାରିଣଃ।
ମତିମାନ୍ମତିମାସ୍ଥାଯ କେଶବଃ ସନ୍ଦଧେ ବଚଃ ॥ 5-47-34 (33563)
ବଚନଂ ବଚନଜ୍ଞସ୍ଯ ଶିକ୍ଷାକ୍ଷରସମନ୍ବିତମ୍।
ମନଃପ୍ରହ୍ଲାଦନଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ପଶ୍ଚାଦ୍ଧୃଦଯତାପନମ୍ ॥ 5-47-35 (33564)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-47-36x (3541)
ସଞ୍ଜଯୈତଦ୍ବଚୋ ବ୍ରୂଯାଃ ପ୍ରାପ୍ଯ କ୍ଷତ୍ରିଯସଂସଦମ୍।
ଶ୍ରୃଣ୍ବତଃ କୁରୁବୃଦ୍ଧସ୍ଯ ଆଚାର୍ଯସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ ॥ 5-47-36 (33565)
ଅର୍ଥାଂସ୍ତ୍ଯଜତ ପାର୍ଥେଷୁ ସୁଖମାପ୍ନୁତ କାମଜମ୍।
ପ୍ରିଯଂ ପ୍ରିଯେଭ୍ଯଶ୍ଚରତ ରାଜା ହି ତ୍ବରତେ ଜଯେ॥ 5-47-37 (33566)
ଯଜଧ୍ବଂ ବିବିଧୈର୍ଯଜ୍ଞୈର୍ଦକ୍ଷିଣାଶ୍ଚ ପ୍ରଯଚ୍ଛତ।
ପୁତ୍ରେର୍ଦାରୈଶ୍ଚ ମୋଦଧ୍ବମାଗତଂ ବୋ ମହଦ୍ଭଯମ୍ ॥ 5-47-38 (33567)
ଋଣଂ ପ୍ରବୃଦ୍ଧମିବ ମେ ହୃଦଯାନ୍ନାପସର୍ପତି।
ଗୋବିନ୍ଦେତି ଯଦାକ୍ରନ୍ଦତ୍କୃଷ୍ଣା ମାଂ ଦୂରବାସିନମ୍ ॥ 5-47-39 (33568)
ତେଜୋମଯଂ ଦୁରାଧର୍ପଂ ବିଭ୍ରତା ଗାଣ୍ଡିବଂ ଧନୁଃ।
ମଦ୍ଦ୍ବିତୀଯେନ ପାର୍ଥେନ ବୈରଂ ବଃ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-47-40 (33569)
କୃଷ୍ଣସ୍ଯୈତଦ୍ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ମହନ୍ମେ ଭଯମାବିଶତ୍।
ତବ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ଲୋଭଂ ଚ ବର୍ଧମାନଂ ପ୍ରପଶ୍ଯତଃ ॥ 5-47-41 (33570)
ସୋମେନ୍ଦ୍ରସଦୃଶୌ ବୀରୌ ତୌ ମନ୍ଦୋ ନାବବୁଧ୍ଯତେ।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣାଶ୍ରଯାଚ୍ଚୈବ କର୍ଣସ୍ଯ ଚ ବିକତ୍ଥନାତ୍ '॥ ॥ 5-47-42 (33571)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ସପ୍ତଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 048
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.48. ଅଧ୍ଯାଯଃ 048
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣମହିମାଦିପ୍ରତିପାଦକାନାମର୍ଜୁନବଚସାଂ ବିସ୍ତରେଣ କଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-48-0 (33572)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-48-0x (3542)
ପୃଚ୍ଛାମି ତ୍ବାଂ ସଞ୍ଜଯ ରାଜମଧ୍ଯେ
କିମବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯମଦୀନସତ୍ବଃ।
ଧନଞ୍ଜଯସ୍ତାତ ଯୁଧାଂ ପ୍ରେଣତା
ଦୁରାତ୍ମନାଂ ଜୀବିତଚ୍ଛିନ୍ମହାତ୍ମା ॥ 5-48-1 (33573)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-48-2x (3543)
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ବାଚମିମାଂ ଶ୍ରୃଣୋତୁ
ଯଦବ୍ରବୀଦର୍ଜୁନୋ ଯୋତ୍ସ୍ଯମାନଃ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯାନୁମତେ ମହାତ୍ମା
ଧନଞ୍ଜଯଃ ଶ୍ରୃଣ୍ବତଃ କେଶବସ୍ଯ ॥ 5-48-2 (33574)
ଅବିତ୍ରସ୍ତୋ ବାହୁବୀର୍ଯଂ ବିଜାନ-
ନ୍ନୁପହ୍ବରେ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଧୀରଃ।
ଅବୋଚନ୍ମାଂ ଯୋତ୍ସ୍ଯମାନଃ କିରୀଟୀ
ମଧ୍ଯେ ବ୍ରୂଯା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ କୁରୂଣାମ୍ ॥ 5-48-3 (33575)
ସଂଶ୍ରୃଣ୍ବତସ୍ତସ୍ଯ ଦୁର୍ଭାଷିଣୋ ବୈ
ଦୁରାତ୍ମନଃ ସୂତପୁତ୍ରସ୍ଯ ସୂତ।
ଯୋ ଯୋଦ୍ଧୁମାଶଂସତି ମାଂ ସଦୈବ
ମନ୍ଦପ୍ରଜ୍ଞଃ କାଲପକ୍ବୋଽତିମୂଢଃ ॥ 5-48-4 (33576)
ଯେ ବୈ ରାଜାନଃ ପାଣ୍ଡବାଯୋଧନାଯ
ସମାନୀତାଃ ଶ୍ରୃଣ୍ବତାଂ ଚାପି ତେଷାମ୍ ।
ଯଥା ସମଗ୍ରଂ ବଚନଂ ମଯୋକ୍ତଂ
ସହାମାତ୍ଯଂ ଶ୍ରାବଯେଥା ନୃପଂ ତତ ॥ 5-48-5 (33577)
ଯଥା ନୂନଂ ଦେବରାଜସ୍ଯ ଦେବାଃ
ଶୁଶ୍ରୂଷନ୍ତେ ବଜ୍ରହସ୍ତସ୍ଯ ସର୍ବେ।
ତଥାଽଶ୍ରୃଣ୍ବନ୍ପାଣ୍ଡବାଃ ସୃଞ୍ଜଯାଶ୍ଚ
କିରୀଟିନା ବାଚମୁକ୍ତାଂ ସମର୍ଥାମ୍ ॥ 5-48-6 (33578)
ଇତ୍ଯବ୍ରବୀଦର୍ଜୁନୋ ଯୋତ୍ସ୍ଯମାନୋ
ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବା ଲୋହିତପଦ୍ମନେତ୍ରଃ।
ନ ଚେଦ୍ରାଜ୍ଯଂ ମୁଞ୍ଚତି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ
ଯଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯାଜମୀଢସ୍ଯ ରାଜ୍ଞଃ ॥ 5-48-7 (33579)
ଅସ୍ତି ନୂନଂ କର୍ମ କୃତଂ ପୁରସ୍ତା-
ଦନିର୍ବିଷ୍ଟଂ ପାପକଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୈଃ।
ଯେଷାଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ଭୀମସେନାର୍ଜୁନାଭ୍ଯାଂ
ତଥାଶ୍ବିଭ୍ଯାଂ ବାସୁଦେବେନ ଚୈବ ॥ 5-48-8 (33580)
ଶୈନଯେନ ଧ୍ରୁବମାତ୍ତାଯୁଧେନ
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନେନାଥ ଶିଖଣ୍ଡିନା ଚ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣେନ୍ଦ୍ରକଲ୍ପେନ ଚୈବ
ଯୋଽପଧ୍ଯାନାନ୍ନିର୍ଦହେଦ୍ଗାଂ ଦିବଂ ଚ ॥ 5-48-9 (33581)
ତୈଶ୍ଚେଦ୍ଯୋଦ୍ଧୁଂ ମନ୍ଯତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ
ନିର୍ବୃତ୍ତୋଽର୍ଥଃ ସକଲଃ ପାଣ୍ଡବାନାମ୍।
ମା ତତ୍କାର୍ଷୀଃ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯାର୍ଥହେତୋ-
ରୁପୈହି ଯୁଦ୍ଧଂ ଯଦି ମନ୍ଯସେ ତ୍ବମ୍ ॥ 5-48-10 (33582)
ଯାଂ ତାଂ ବନେ ଦୁଃଖଶଯ୍ଯାମବାତ୍ସୀ-
ତ୍ପ୍ରବ୍ରାଜିତଃ ପାଣ୍ଡବୋ ଧର୍ମଚାରୀ।
ଆପ୍ନୋତୁ ତାଂ ଦୁଃଖତରାମନର୍ଥା-
ମନ୍ତ୍ଯାଂ ଶଯ୍ଯାଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପରାଶୁଃ ॥ 5-48-11 (33583)
ହ୍ରିଯା ଜ୍ଞାନେନ ତପସା ଦମେନ
ଶୌର୍ଯେଣାଥୋ ଧର୍ମଗୁପ୍ତ୍ଯା ଧନେନ।
ଅନ୍ଯାଯବୃତ୍ତିଃ କୁରୁ ପାଣ୍ଡବେ ଯା-
ନଧ୍ଯାତିଷ୍ଠଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଦୁରାତ୍ମା ॥ 5-48-12 (33584)
ମାଯୋପଧଂ ପ୍ରତିଧାନାର୍ଜବାଭ୍ଯାଂ
ତପୋଦମାଭ୍ଯାଂ ଧର୍ମଗୁପ୍ତ୍ଯା ବଲେନ।
ସତ୍ଯଂ ବ୍ରୁବନ୍ପ୍ରତିପନ୍ନୋ ନୃପୋ ନ-
ସ୍ତିତିକ୍ଷମାଣଃ କ୍ଲିଶ୍ଯମାନୋଽତିବେଲମ୍ ॥ 5-48-13 (33585)
ଯଦା ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ପାଣ୍ଡବଃ ସଂଶିତାତ୍ମା
କ୍ରୋଧଂ ଯତ୍ତଂ ବର୍ଷପୂଗାନ୍ସୁଘୋରମ୍।
ଅବସ୍ତ୍ରଷ୍ଟା କୁରୁପୂଦ୍ବୃତ୍ତଚେତା-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-14 (33586)
କୃଷ୍ଣବର୍ତ୍ମେବ ଜ୍ବଲିତଃ ସମିଦ୍ଧୋ
ଯଥା ଦହେତ୍କକ୍ଷମଗ୍ନିର୍ନିଦାଘେ।
ଏବଂ ଦଗ୍ଧା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସେନାଂ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ କ୍ରୋଧଦୀପ୍ତୋନ୍ବବେକ୍ଷ୍ଯ ॥ 5-48-15 (33587)
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ଭୀମସେନଂ ରଥସ୍ଯଂ
ଗଦାହସ୍ତଂ କ୍ରୋଧବିଷଂ ବମନ୍ତମ୍।
ଅମର୍ଷଣଂ ପାଣ୍ଡବଂ ଭୀମବେଗଂ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-16 (33588)
ସେନାଗଗଂ ଦଂଶିତଂ ଭୀମସେନଂ
ସୁଲକ୍ଷଣଂ ବୀରହଣଂ ପରେଷାମ୍।
ଘ୍ନନ୍ତଂ ଚମୂମନ୍ତକସନ୍ନିକାଶଂ
ତଦା ସ୍ମର୍ତା ବଚନସ୍ଯାତିମାନୀ ॥ 5-48-17 (33589)
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ଭୀମସେନେନ ନାଗା-
ନ୍ନିପାତିତାନ୍ଗିରିକୂଟପ୍ରକାଶାନ୍।
କିମ୍ଭୈରିବାସୃଗ୍ବମତୋ ଭିନ୍ନକୁମ୍ଭାଂ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-18 (33590)
ମହାସିଂହୋ ଗା ଇବ ସଂପ୍ରବିଶ୍ଯ
ଗଦାପାଣିର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନୁପେତ୍ଯ।
ଯଦା ଭୀମୋ ଭୀମରୂପୋ ନିହନ୍ତା
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-19 (33591)
ମହାଭଯେ ବୀତଭଯଃ କୃତାସ୍ତ୍ରଃ
ସମାଗମେ ଶତ୍ରୁବଲାବମର୍ଦୀ।
ସକୃଦ୍ରଥେନାପ୍ରତିମାନ୍ରଥୌଘା-
ନ୍ପଦାତିସଙ୍ଘାନ୍ଗଦଯାଭିନିଘ୍ନନ୍ ॥ 5-48-20 (33592)
ସୈନ୍ଯାନନେକାଂସ୍ତରସା ବିଗୃହ୍ଣ-
ନ୍ଯଦା ଛେତ୍ତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୈନ୍ଯମ୍।
ଛିନ୍ଦନ୍ବନଂ ପରଶୁନେବ ଶୂର-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-21 (33593)
ତୃଣପ୍ରାଯଂ ଜ୍ବଲନେନେବ ଦଗ୍ଧଂ
ଗ୍ରାମଂ ଯଥା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ସମୀକ୍ଷ୍ଯ।
ପକ୍ବଂ ସସ୍ଯଂ ବୈଦ୍ଯୁତେନେବ ଦଗ୍ଧଂ
ପରାସିକ୍ତଂ ବିପୁଲଂ ସ୍ବଂ ବଲୌଘମ୍ ॥ 5-48-22 (33594)
ହତପ୍ରବୀରଂ ବିମୁଖଂ ଭଯାର୍ତଂ
ପରାଙ୍ମୁଖଂ ପ୍ରାଯଶୋଽନଷ୍ଟଯୋଧମ୍।
ଶସ୍ତ୍ରାର୍ଚିଷା ଭିମସେନେନ ଦଗ୍ଧଂ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ତ୍ସତ୍ ॥ 5-48-23 (33595)
ଉପାସଙ୍ଗାନାଚରେଦ୍ଦକ୍ଷିଣେନ
ବରାଙ୍ଗାନାଂ ନକୁଲଶ୍ଚିତ୍ରଯୋଧୀ।
ଯଦା ରଥାଗ୍ର୍ଯୋ ରଥିନଃ ପ୍ରଚେତା
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-24 (33596)
ସୁଖୋଚିତୋ ଦୁଃଖଶଯ୍ଯାଂ ବନେଷୁ
ଦୀର୍ଘଂ କାଲଂ ନକୁଲୋ ଯାମଶେତ।
ଆଶୀବିଷଃ କ୍ରୁଦ୍ଧ ଇବୋଦ୍ବମନ୍ବିଷଂ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-25 (33597)
ତ୍ଯକ୍ତାତ୍ମାନଃ ପାର୍ଥିବାଯୋଧନାଯ
ସମାଦିଷ୍ଟା ଧର୍ମରାଜେନ ସୂତ।
ରଥୈଃ ଶୁଭ୍ରୈଃ ସୈନ୍ଯମଭିଦ୍ରବନ୍ତୋ
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପଶ୍ଚାତ୍ତପ୍ସ୍ଯତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ॥ 5-48-26 (33598)
ଶିଶୂନ୍କୃତାସ୍ତ୍ରାନଶିଶୁପ୍ରକାଶାନ୍
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା କୌରବଃ ପଞ୍ଚ ଶୂରାନ୍।
ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ପ୍ରାଣାନ୍କୌରବାନାଦ୍ରବନ୍ତ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍॥ 5-48-27 (33599)
ଯଥା ଶକ୍ରୋ ଦାନବନାଶନାର୍ଥଂ
ସୁବର୍ଣତାରଂ ରଥମୁତ୍ତମାଶ୍ବୈଃ।
ଦାନ୍ତୈର୍ଯୁକ୍ତଂ ସହଦେବୋଽଧିରୂଢଃ
ଶିରାଂସି ରାଜ୍ଞାଂ କ୍ଷେପ୍ସ୍ଯତେ ମାର୍ଗଣୌଘୈଃ ॥ 5-48-28 (33600)
ମହାଭଯେ ସଂପ୍ରବୃତ୍ତେ ରଥସ୍ଥଂ
ବିବର୍ତମାନଂ ସମରେ କୃତାସ୍ତ୍ରମ୍।
ସର୍ବା ଦିଶଃ ସପତନ୍ତଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-29 (33601)
ହ୍ରୀନିଷେବୋ ନିପୁଣଃ ସତ୍ଯବାଦୀ
ମହାବଲଃ ସର୍ବଧର୍ମୋପପନ୍ନଃ।
ଗାନ୍ଧାରିମାର୍ଛଂସ୍ତୁମୁଲେ କ୍ଷିପ୍ରକାରୀ
କ୍ଷେପ୍ତା ଜନାନ୍ସହଦେବସ୍ତରସ୍ବୀ ॥ 5-48-30 (33602)
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ଦ୍ରୌପଦେଯାନ୍ମହେଷୂନ୍
ଶୂରାନ୍କୃତାସ୍ତ୍ରାନ୍ରଥଯୁଦ୍ଧକୋବିଦାନ୍।
ଆଶୀବିଷାନ୍ଘୋରବିଷାନିବାଯତ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-31 (33603)
ଯଦାଭିମନ୍ଯୁଃ ପରବୀରଘାତୀ
ଶରୈଃ ପରାନ୍ମେଘ ଇବାଭିବର୍ଷନ୍।
ବିଗାହିତା କୃଷ୍ଣସମଃ କୃତାସ୍ତ୍ର-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-32 (33604)
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ବାଲମବାଲବୀର୍ଯଂ
ଦ୍ବିଷଚ୍ଚମୂଂ ମୃତ୍ଯୁମିବୋତ୍ପତନ୍ତମ୍।
ସୌଭଦ୍ରମିନ୍ଦ୍ରପ୍ରତିମଂ କୃତାସ୍ତ୍ରଂ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-33 (33605)
ପ୍ରଭଦ୍ରକାଃ ଶୀଘ୍ରତରା ଯୁବାନୋ
ବିଶାରଦାଃ ସିଂହସମାନବୀର୍ଯାଃ।
ଯଦା କ୍ଷେପ୍ତାରୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ସସୈନ୍ଯାଂ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-34 (33606)
ବୃଦ୍ଧୌ ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ମହାରଥୌ
ପଥକ୍କମୂଭ୍ଯାମଭିବର୍ତମାନୌ।
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟାରୌ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ସସୈନ୍ଯାଂ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-35 (33607)
ଯଦା କୃତାସ୍ତ୍ରୋ ଦ୍ରୁପଦଃ ପ୍ରଚିନ୍ବନ୍
ଶିରାଂସି ଯୂନାଂ ସମରେ ରଥସ୍ଥଃ।
କ୍ରୂଦ୍ଧଃ ଶରୈଶ୍ଛେତ୍ସ୍ଯତି ଚାପମୁକ୍ତୈ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-36 (33608)
ଯଦା ବିରାଟଃ ପରବୀରଘାତୀ
ରଥାନ୍ତରେ ଶତ୍ରୁଚମୂଂ ପ୍ରବେଷ୍ଟା।
ମାତ୍ସ୍ଯୈଃ ସାର୍ଧମନୃଶଂସରୂପୈ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-37 (33609)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠଂ ମାତ୍ସ୍ଯମନୃସଂସାର୍ଯରୂପଂ
ବିରାଟପୁତ୍ରଂ ରଥିନଂ ପୁରସ୍ତାତ୍।
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ଦଂଶତିଂ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-38 (33610)
ରଣେ ହତେ କୌରବାଣାଂ ପ୍ରବୀରେ
ଶିଖଣ୍ଡିନା ଶନ୍ତନୋର୍ବୈ ତନୂଜେ।
ନ ଜାତୁ ନଃ ଶତ୍ରବୋ ଧାରଯେଯୁ-
ରଶଂଶଯଂ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀତି ॥ 5-48-39 (33611)
ଯଦା ଶିଖଣ୍ଡୀ ରଥିନଃ ପ୍ରଚିନ୍ବନ୍
ଭୀଷ୍ମଂ ରଥେନାଭିଯାତା ବରୂଥୀ।
ଦିବ୍ଯୈର୍ହଯୈରବମୃଦ୍ଗନ୍ ରଥୌଘାଂ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-40 (33612)
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ସୃଞ୍ଜଯାନାମନୀକେ
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ନୁମ୍ନଂ ପ୍ରମୁଖେ ରୋଚମାନମ୍।
ଅସ୍ତ୍ରଂ ଯସ୍ମୈ ଗୁହ୍ଯମୁବାଚ ଧୀମା-
ନ୍ଦ୍ରୋଣସ୍ତଦା ତପ୍ସ୍ଯତି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ॥ 5-48-41 (33613)
ଯଦା ସ ସେନାପତିରପ୍ରମେଯଃ
ପରାମୃଦ୍ଗନ୍ନିଷୁଭିର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍।
ଦ୍ରୋଣଂ ରଣେ ଶତ୍ରୁସହୋଭିଯାତା
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତାରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-42 (33614)
ହ୍ରୀମାନ୍ମନୀପୀ ବଲବାନ୍ମନସ୍ବୀ
ସ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାନ୍ସୋମକାନାଂ ପ୍ରବର୍ହଃ ।
ନ ଜାତୁ ତଂ ଶତ୍ରବୋଽନ୍ଯେ ସହେର-
ନ୍ଯୋପାଂ ସ ସ୍ଯାଦଗ୍ରଣୀର୍ବୃଷ୍ଣିସିଂହଃ ॥ 5-48-43 (33615)
ଇଦଂ ଚ ବ୍ରୂଯା ମା ବୃଣୀଷ୍ବେତି ଲୋକେ
ଯୁଦ୍ଧେଽଦ୍ବିତୀଯଂ ସଚିବଂ ରଥସ୍ଥମ୍।
ଶିନେର୍ନପ୍ତାରଂ ପ୍ରବୃଣୀମ ସାତ୍ଯକିଂ
ମହାବଲଂ ବୀତଭଯଂ କୃତାସ୍ତ୍ରମ୍ ॥ 5-48-44 (33616)
ମହୋରସ୍କୋ ଦୀର୍ଘବାହୁଃ ପ୍ରମାଥୀ
ଯୁଦ୍ଧେଽଦ୍ବିତୀଯଃ ପରମାସ୍ତ୍ରବେଦୀ।
ଶିନେର୍ନପ୍ତା ତାଲମାତ୍ରାଯଧୋଽଯଂ
ମହାରଥୋ ବୀତଭଯଃ କୃତାସ୍ତ୍ରଃ ॥ 5-48-45 (33617)
ଯଦା ଶିନୀନାମଧିପୋ ମଯୋକ୍ତଃ
ଶରୈଃ ପରାନ୍ମେଘ ଇବ ପ୍ରବର୍ଷନ୍।
ପ୍ରଚ୍ଛାଦଯିଷ୍ଯତ୍ଯରିହା ଯୋଧମୁଖ୍ଯାଂ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-46 (33618)
ଯଦା ଧୃତିଂ କୁରୁତେ ଯୋତ୍ସ୍ଯମାନଃ
ସ ଦୀର୍ଘବାହୁର୍ଦୃଢଧନ୍ବା ମହାତ୍ମା ।
ସିଂହସ୍ଯେବ ଗନ୍ଧମାଘ୍ରାଯ ଗାବଃ
ସଂଚେଷ୍ଟନ୍ତେ ଶତ୍ରବୋଽସ୍ମାଦ୍ରଣାଗ୍ରେ ॥ 5-48-47 (33619)
ସ ଦୀର୍ଘବାହୁର୍ଦୃଢଧନ୍ବା ମହାତ୍ମା
ଭିନ୍ଦ୍ଯାଦ୍ଗିରୀନ୍ସଂହରେତ୍ସର୍ବଲୋକାନ୍।
ଅସ୍ତ୍ରେ କୃତୀ ନିପୁଣଃ କ୍ଷିପ୍ରହସ୍ତୋ
ଦିବି ସ୍ଥିତଃ ସୂର୍ଯ ଇବାଭିଭାତି ॥ 5-48-48 (33620)
ଚିତ୍ରଃ ସୂକ୍ଷ୍ମଃ ସୁକୃତୋ ଯାଦବସ୍ଯ
ଅସ୍ତ୍ରେ ଯୋଗୋ ବୃଷ୍ଣିସିଂହସ୍ଯ ଭୂଯାନ୍।
ଯଥାବିଧଂ ଯୋଗମାହୁଃ ପ୍ରଶସ୍ତଂ
ସର୍ବୈର୍ଗୁଣୈଃ ସାତ୍ଯକିସ୍ତୈରୁପେତଃ ॥ 5-48-49 (33621)
ହିରଣ୍ମଯଂ ଶ୍ବେତହଯୈଶ୍ଚତୁର୍ଭି-
ର୍ଯଦା ଯୁକ୍ତଂ ସ୍ଯନ୍ଦନଂ ମାଧବସ୍ଯ।
ଦ୍ରଷ୍ଟା ଯୁଦ୍ଧେ ସାତ୍ଯକେର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ର-
ସ୍ତଦା ତପ୍ସ୍ଯତ୍ଯକୃତାତ୍ମା ସ ମନ୍ଦଃ ॥ 5-48-50 (33622)
ଯଦା ରଥଂ ହେମମଣିପ୍ରକାଶଂ
ଶ୍ବେତାଶ୍ବଯୁକ୍ତଂ ବାନରକେତୁମୁଗ୍ରମ୍।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ମମାପ୍ଯାସ୍ଥିତଂ କେଶବେନ
ତଦା ତପ୍ସ୍ଯତ୍ଯକୃତାତ୍ମା ସ ମନ୍ଦଃ ॥ 5-48-51 (33623)
ଯଦା ମୌର୍ବ୍ଯାସ୍ତଲନିଷ୍ପେପମୁଗ୍ରଂ
ମହାଶବ୍ଦଂ ବଜ୍ରନିଷ୍ପେପତୁଲ୍ଯମ୍।
ବିଦ୍ଯୂଯମାନସ୍ଯ ମହାରଣେ ମଯା
ସ ଗାଣ୍ଡିବସ୍ଯ ଶ୍ରୋଷ୍ଯତି ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧିଃ ॥ 5-48-52 (33624)
ତଦା ମୂଢୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ର-
ସ୍ତପ୍ତା ଯୁଦ୍ଧେ ଦୁର୍ମତିର୍ଦୁଃସହାଯଃ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସୈନ୍ଯଂ ବାଣବର୍ଷାନ୍ଧକାରେ
ପ୍ରଭଜ୍ଯନ୍ତଂ ଗୋକୁଲବଦ୍ରଣାଗ୍ରେ ॥ 5-48-53 (33625)
ବଲାହକାଦୁଚ୍ଚରତଃ ସୁଭୀମା-
ନ୍ବିଦ୍ଯୁତ୍ସ୍ଫୁଲିଙ୍ଗାନିବ ଘୋରରୂପାନ୍।
ସହସ୍ରଘ୍ନାନ୍ଦ୍ବିଷତାଂ ସଙ୍ଗରେଷୁ
ଅସ୍ଥିଚ୍ଛିଦୋ ମର୍ମଭିଦଃ ସୁପୁଙ୍ଖାନ୍॥ 5-48-54 (33626)
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ଜ୍ଯାମୁଖାଦ୍ବାଣସଙ୍ଘାନ୍
ଗାଣ୍ଡୀବମୁକ୍ତାନାପତତଃ ଶିତାଗ୍ରାନ୍।
ହଯାନ୍ଗଜାନ୍ବର୍ମିଣଶ୍ଚାଦଦାନାଂ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-55 (33627)
ଯଦା ମନ୍ଦଃ ପରବାଣାନ୍ବିମୁକ୍ତା-
ନ୍ମମେଷୁଭିର୍ହିଯମାଣାନ୍ପ୍ରତୀପମ୍।
ତିର୍ଯଗ୍ବିଧ୍ଯ ଚ୍ଛିଦ୍ଯମାନାନ୍ପୃଷତ୍କୈ-
ସ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-56 (33628)
ଯଦା ବିପାଠା ମଦ୍ଭୁଜବିପ୍ରମୁକ୍ତା
ଦ୍ବିଜାଃ ଫଲାନୀବ ମହୀରୁହାଗ୍ରାତ୍।
ପ୍ରଚେତାର ଉତ୍ତମାଙ୍ଗାନି ଯୂନାଂ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-57 (33629)
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ପତତଃ ସ୍ଯନ୍ଦନେଭ୍ଯୋ
ମହାଗଜେଭ୍ଯୋଽଶ୍ବଗତାନ୍ସୁଯୋଧନାନ୍।
ଶରୈର୍ହତାନ୍ପାତିତାଂଶ୍ଚୈବ ରଙ୍ଗେ
ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍॥ 5-48-58 (33630)
ଅସଂପ୍ରାପ୍ତାନସ୍ତ୍ରପଥଂ ପରସ୍ଯ
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ନଶ୍ଯତୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍।
ଅକୁର୍ବତଃ କର୍ମ ଯୁଦ୍ଧେ ସମନ୍ତା-
ତ୍ତଦା ଯୁଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-59 (33631)
ପଦାତିସଙ୍ଘାନ୍ରଥସଙ୍ଘାନ୍ସମନ୍ତା-
ଦ୍ବ୍ଯାତ୍ତାନନଃ କାଲ ଇବାତତେଷୁଃ।
ପ୍ରଣୋତ୍ସ୍ଯାମି ଜ୍ବଲିତୈର୍ବାଣବର୍ଷୈଃ
ଶତ୍ରୂଂସ୍ତଦା ତପ୍ସ୍ଯତି ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧିଃ ॥ 5-48-60 (33632)
ସର୍ବା ଦିଶଃ ସଂପତତା ରଥେନ
ରଜୋଧ୍ବସ୍ତଂ ଗାଣ୍ଡିବେନ ପ୍ରକୃତ୍ତମ୍।
ଯଦା ଦ୍ରଷ୍ଟା ସ୍ବବଲଂ ସଂପ୍ରମୂଢଂ
ତଦା ପଶ୍ଚାତ୍ତପ୍ସ୍ଯତି ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧିଃ ॥ 5-48-61 (33633)
କାନ୍ଦିଗ୍ଭୂତଂ ଛିନ୍ନଗାତ୍ରଂ ବିସଂଜ୍ଞଂ
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯତି ସର୍ବସୈନ୍ଯମ୍।
ହତାଶ୍ବବୀରାଗ୍ର୍ଯନରେନ୍ଦ୍ରନାଗଂ
ପିପାସିତଂ ଶ୍ରାନ୍ତପତ୍ରଂ ଭଯାର୍ତମ୍ ॥ 5-48-62 (33634)
ଆର୍ତସ୍ବରଂ ହନ୍ଯମାନଂ ହତଂ ଚ
ବିକୀର୍ଣକେଶାସ୍ଥିକପାଲସଙ୍ଘମ୍।
ପ୍ରଜାପତେଃ କର୍ମ ଯଥାର୍ଥନିଷ୍ଠିତଂ
ତଦା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତପ୍ସ୍ଯତି ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧିଃ ॥ 5-48-63 (33635)
ଯଦା ରଥେ ଗାଣ୍ଡିବଂ ବାସୁଦେବଂ
ଦିବ୍ଯଂ ଶଙ୍ଖଂ ପାଞ୍ଚଜନ୍ଯଂ ହଯାଂଶ୍ଚ।
ତୂଣାବକ୍ଷଯ୍ଯୌ ଦେବଦତ୍ତଂ ଚ ମାଂ ଚ
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯୁଦ୍ଧେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନ୍ବତପ୍ସ୍ଯତ୍ ॥ 5-48-64 (33636)
ଉଦ୍ବର୍ତଯନ୍ଦସ୍ଯୁସଙ୍ଘାନ୍ସମେତାନ୍
ପ୍ରବର୍ତଯନ୍ଯୁଗମନ୍ଯଦ୍ଯୁଗାନ୍ତେ।
ଯଦା ଧକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯଗ୍ନିବତ୍କୌରବେଯାଂ-
ସ୍ତଦା ତପ୍ତା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସପୁତ୍ରଃ॥ 5-48-65 (33637)
ସଭ୍ରାତା ବୈ ସହସୈନ୍ଯଃ ସଭୃତ୍ଯୋ
ଭ୍ରଷ୍ଟୈଶ୍ବର୍ଯଃ କ୍ରୋଧବଶୋଽଲ୍ପଚେତାଃ।
ଦର୍ପସ୍ଯାନ୍ତେ ନିହତୋ ବେପମାନଃ
ପଶ୍ଚାନ୍ମନ୍ଦସ୍ତପ୍ସ୍ଯତି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ॥ 5-48-66 (33638)
ପୂର୍ବାହ୍ଣେ ମାଂ କୃତଜପ୍ଯଂ କଦାଚି-
ଦ୍ବିପ୍ରଃ ପ୍ରୋବାଚୋଦକାନ୍ତେ ମନୋଜ୍ଞମ୍।
କର୍ତବ୍ଯଂ ତେ ଦୁଷ୍କରଂ କର୍ମ ପାର୍ଥ
ଯୋଦ୍ଧବ୍ଯଂ କତେ ଶତ୍ରୁଭିଃ ସବ୍ଯସାଚିନ୍ ॥ 5-48-67 (33639)
ଇନ୍ଦ୍ରୋ ବା ତେ ହରିବାନ୍ବଜ୍ରହସ୍ତଃ
ପୁରସ୍ତାଦ୍ଯାତୁ ସମରେଽରୀନ୍ବିନିଘ୍ନନ୍।
ସୁଗ୍ରୀବଯୁକ୍ତେନ ରଥେନ ବା ତେ
ପଶ୍ଚାତ୍କୃଷ୍ଣୋ ରକ୍ଷତୁ ବାସୁଦେବଃ ॥ 5-48-68 (33640)
ବଜ୍ରେ ଚାହଂ ବଜ୍ରହସ୍ତାନ୍ମହେନ୍ଦ୍ରା-
ଦସ୍ମିନ୍ଯୁଦ୍ଧେ ବାସୁଦେବଂ ସହାଯମ୍।
ସ ମେ ଲବ୍ଧୋ ଦସ୍ଯୁବଧାଯ କୃଷ୍ଣୋ
ମନ୍ଯେ ଚେତଦ୍ବିହିତଂ ଦୈବତେର୍ମେ ॥ 5-48-69 (33641)
ଅଯୁଦ୍ଧ୍ଯମାନୋ ମନସାପି ଯସ୍ଯ
ଜଯଂ କୃଷ୍ଣଃ ପୁରୁଷସ୍ଯାଭିନନ୍ଦେତ୍।
ଏବଂ ସର୍ବାନ୍ସ ବ୍ଯତୀଯାଦମିତ୍ରାନ୍
ସେନ୍ଦ୍ରାନ୍ଦେବାନ୍ମାନୁଷେ ନାସ୍ତି ଚିନ୍ତା ॥ 5-48-70 (33642)
ସ ବାହୁଭ୍ଯାଂ ସାଗରମୁତ୍ତିତୀର୍ଷେ-
ନ୍ମହୋଦଧିଂ ସଲିଲସ୍ଯାପ୍ରମେଯମ୍।
ତେଜସ୍ବିନଂ କୃଷ୍ଣମତ୍ଯନ୍ତଶୂରଂ
ଯୁଦ୍ଧେନ ଯୋ ବାସୁଦେବଂ ଜିଗୀଷେତ୍ ॥ 5-48-71 (33643)
ଗିରିଂ ଯ ଇଚ୍ଛେତ୍ତୁ ତଲେନ ଭେତ୍ତୁଂ
ଶିଲୋଚ୍ଚଯଂ ଶ୍ବେତମତିପ୍ରମାଣମ୍।
ତସ୍ଯୈବ ପାଣିଃ ସନଖୋ ବିଶୀର୍ଯେ-
ନ୍ନ ଚାପି କିଞ୍ଚିତ୍ସ ଗିରେସ୍ତୁ କୁର୍ଯାତ୍ ॥ 5-48-72 (33644)
ଅଗ୍ନିଂ ସମିଦ୍ଧଂ ଶମଯେଦ୍ଭୁଜାଭ୍ଯାଂ
ଚନ୍ଦ୍ରଂ ଚ ସୂର୍ଯଂ ଚ ନିବାରଯେତ।
ହରେଦ୍ଦେବାନାମମୃତଂ ପ୍ରସହ୍ଯ
ଯୁଦ୍ଧେନ ଯୋ ବାସୁଦେବଂ ଜିଗୀଷେତ୍॥ 5-48-73 (33645)
ଯୋ ରୁକ୍ମିଣୀମେକରଥେନ ଭୋଜ-
ନୁତ୍ସାଦ୍ଯ ରାଜ୍ଞଃ ସମରେ ପ୍ରସହ୍ଯ।
ଉବାହ ଭାର୍ଯାଂ ଯଶସା ଜ୍ବଲନ୍ତୀଂ
ଯସ୍ଯାଂ ଜଜ୍ଞେ ରୌକ୍ମିଣେଯୋ ମହାତ୍ମା ॥ 5-48-74 (33646)
ଅଯଂ ଗାନ୍ଧାରାଂସ୍ତରସା ସଂପ୍ରମଥ୍ଯ
ଜିତ୍ବା ପୁତ୍ରାନ୍ନଗ୍ନଜିତଃ ସମଗ୍ରାନ୍
ବଦ୍ଧଂ ମୁମୋଚ ବିନଦନ୍ତଂ ପ୍ରସହ୍ଯ
ସୁଦର୍ଶନଂ ବୈ ଦେବତାନାଂ ଲଲାମମ୍ ॥ 5-48-75 (33647)
ଅଯଂ କବାଟେ ନିଜଘାନ ପାଣ୍ଡ୍ଯଂ
ତଥା କଲିଙ୍ଗାନ୍ଦନ୍ତବକ୍ରଂ ମମର୍ଦ।
ଅନେନ ଦଗ୍ଧା ବର୍ଷପୂଗାନ୍ବିନାଥା
ବାରାଣସୀ ନଗରୀ ସଂବଭୂବ ॥ 5-48-76 (33648)
ଅଯଂ ସ୍ମ ଯୁଦ୍ଧେ ମନ୍ଯତେଽନ୍ଯୈରଜେଯଂ
ତମେକଲବ୍ଯଂ ନାମ ନିଷାଦରାଜମ୍।
ବେଗେନୈବ ଶୈଲମଭିହତ୍ଯ ଜମ୍ଭଃ
ଶେତେ ସ କୃଷ୍ଣେନ ହତଃ ପରାସୁଃ ॥ 5-48-77 (33649)
ତଥୋଗ୍ରସେନସ୍ଯ ସୁତଂ ସୁଦୁଷ୍ଟଂ
ବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକାନାଂ ମଧ୍ଯଗତଂ ସଭାସ୍ଥମ୍।
ଅପାତଯଦ୍ବଲଦେବଦ୍ବିତୀଯୋ
ହତ୍ବା ଦଦୌ ଚୋଗ୍ରସେନାଯ ରାଜ୍ଯମ୍॥ 5-48-78 (33650)
ଅଯଂ ସୌଭଂ ଯୋଧଯାମାସ ସ୍ବସ୍ଥଂ
ବିଭୀଷଣଂ ମାଯଯା ସାଲ୍ବରାଜମ୍।
ସୌଭଦ୍ବାରି ପ୍ରତ୍ଯଗୃହ୍ଣାଚ୍ଛତଘ୍ନୀଂ
ଦୋର୍ଭ୍ଯାଂ କ ଏନଂ ବିଷହେତ ମର୍ତ୍ଯଃ ॥ 5-48-79 (33651)
ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷଂ ନାମ ବଭୂବ ଦୁର୍ଗଂ
ପୁରଂ ଘୋରମସୁରାଣାମସହ୍ଯମ୍।
ମହାବଲୋ ନରକସ୍ତତ୍ର ଭୌମୋ
ଜହାରାଦିତ୍ଯା ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ ଶୁଭେ ॥ 5-48-80 (33652)
ନ ତଂ ଦେବାଃ ସହ ଶକ୍ରେଣ ଶେକୁଃ
ସମାଗତା ଯୁଧି ମୃତ୍ଯୋରଭୀତାଃ ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚ ତଂ ବିକ୍ରମଂ କେଶବସ୍ଯ
ବଲଂ ତଥୈବାସ୍ତ୍ରମବାରଣୀଯମ୍ ॥ 5-48-81 (33653)
ଜାନନ୍ତୋଽସ୍ଯ ପ୍ରକୃତିଂ କେଶବସ୍ଯ
ନ୍ଯଯୋଜଯନ୍ଦସ୍ଯୁବଧାଯ କୃଷ୍ଣମ୍।
ସ ତତ୍କର୍ମ ପ୍ରତିଶୁଶ୍ରାବ ଦୁଷ୍କର-
ମୈଶ୍ବର୍ଯବାନ୍ସିଦ୍ଧିଷୁ ବାସୁଦେବଃ ॥ 5-48-82 (33654)
ନିର୍ମୋଚନେ ଷଟ୍ସହସ୍ରାଣି ହତ୍ବା
ସଂଚ୍ଛିଦ୍ଯ ପାଶାନ୍ସହସା କ୍ଷୁରାନ୍ତାନ୍।
ମୁରଂ ହତ୍ବା ବିନିହତ୍ଯୌଘରକ୍ଷୋ
ନିର୍ମୋଚନଂ ଚାପି ଜଗାମ ବୀରଃ ॥ 5-48-83 (33655)
ତତ୍ରୈବ ତେନାସ୍ଯ ବଭୂବ ଯୁଦ୍ଧଂ
ମହାବଲେନାତିବଲସ୍ଯ ବିଷ୍ଣୋଃ ।
ଶେତେ ସ କୃଷ୍ଣେନ ହତଃ ପରାସୁ-
ର୍ବାତେନେବ ମଥିତଃ କର୍ଣିକାରଃ ॥ 5-48-84 (33656)
ଆହୃତ୍ଯ କୃଷ୍ଣୋ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ ତେ
ହତ୍ବା ଚ ଭୌମଂ ନରକଂ ମୁର ଚ।
ଶ୍ରିଯା ବୃତୋ ଯଶସା ଚୈବ ବିଦ୍ବା-
ନ୍ପ୍ରତ୍ଯାଜଗାମାପ୍ରତିମପ୍ରଭାବଃ ॥ 5-48-85 (33657)
ଅସ୍ମୈ ବରାଣ୍ଯଦଦଂସ୍ତତ୍ର ଦେବା
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଭୀମଂ କର୍ମ କୃତଂ ରଣେ ତତ୍।
ଶ୍ରମଶ୍ଚ ତେ ଯୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ ନ ସ୍ଯା-
ଦାକାଶେ ଚାପ୍ସୁ ଚ ତେ କ୍ରମଃ ସ୍ଯାତ୍ ॥ 5-48-86 (33658)
ଶସ୍ତ୍ରାଣି ଗାତ୍ରେ ନ ଚ ତେ କ୍ରମେର-
ନ୍ନିତ୍ଯେବ କୃଷ୍ଣଶ୍ଚ ତତଃ କୃତାର୍ଥଃ ।
ଏବଂ ରୂପେ ବାସୁଦେବେଽପ୍ରମେଯେ
ମହାବଲେ ଗୁଣସଂପତ୍ସଦୈବ ॥ 5-48-87 (33659)
ତମସହ୍ଯଂ ବିଷ୍ଣୁମନନ୍ତବୀର୍ଯ-
ମାଶଂସତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ବିଜେତୁମ୍ ।
ସଦା ହ୍ଯେନଂ ତର୍କଯତେ ଦୁରାତ୍ମା
ତଚ୍ଚାପ୍ଯଯଂ ସହତେଽସ୍ମାନ୍ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ॥ 5-48-88 (33660)
ପର୍ଯାଗତଂ ମମ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଚୈବ
ଯୋ ମନ୍ଯତେ କଲହଂ ସଂପ୍ରସହ୍ଯ।
ଶକ୍ଯଂ ହର୍ତୁଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମମତ୍ବଂ
ତଦ୍ବେଦିତା ସଂଯୁଗଂ ତତ୍ର ଗତ୍ବା ॥ 5-48-89 (33661)
ନମସ୍କୃତ୍ବା ଶାନ୍ତନବାଯ ରାଜ୍ଞେ
ଦ୍ରୋଣାଯାଥୋ ସହପୁତ୍ରାଯ ଚୈବ।
ଶାରଦ୍ବତାଯାପ୍ରତିଦ୍ବନ୍ଦ୍ବିନେ ଚ
ଯୋତ୍ସ୍ଯାମ୍ଯହଂ ରାଜ୍ଯମଭୀପ୍ସମାନଃ ॥ 5-48-90 (33662)
ଧର୍ମେଣାପ୍ତଂ ନିଧନଂ ତସ୍ଯ ମନ୍ଯେ
ଯୋ ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ପାଣ୍ଡବୈର୍ଧର୍ମଚାରୀ ।
ମିଥ୍ଯା ଗ୍ଲହେ ନିର୍ଜିତା ବୈ ନୃଶଂସୈଃ
ସଂବତ୍ସରାନ୍ବୈ ଦ୍ବାଦଶ ରାଜପୁତ୍ରାଃ ॥ 5-48-91 (33663)
ବାସଃ କୃଚ୍ଛ୍ରୋ ବିହିତଶ୍ଚାପ୍ଯରଣ୍ଯେ
ଦୀର୍ଘଂ କାଲଂ ଚୈକମଜ୍ଞାତବର୍ଷମ୍।
ତେ ହି କସ୍ମାଜ୍ଜୀବତାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ
ନନ୍ଦିଷ୍ଯନ୍ତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ପଦସ୍ଥାଃ ॥ 5-48-92 (33664)
ତେ ଚେଦସ୍ମାନ୍ଯୁଧ୍ଯମାନାଞ୍ଜଯେଯୁ-
ର୍ଦେବୈର୍ମହେନ୍ଦ୍ରପ୍ରମୁଖୈଃ ସହାଯୈଃ।
ଧର୍ମାଦଧର୍ମଶ୍ଚରିତୋ ଗରୀଯାଂ-
ସ୍ତତୋ ଧ୍ରୁବଂ ନାସ୍ତି କୃତଂ ଚ ସାଧୁ ॥ 5-48-93 (33665)
ନ ଚେଦିଦଂ ପୌରୁଷଂ କର୍ମବଦ୍ଧଂ
ନ ଚେଦସ୍ମାନ୍ମନ୍ଯତେଽସୌ ବିଶିଷ୍ଟାନ୍।
ଆଶଂସେଽହଂ ବାସୁଦେବଦ୍ବିତୀଯୋ
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ସାନୁବନ୍ଧଂ ନିହନ୍ତୁମ୍॥ 5-48-94 (33666)
ନ ଚେଦିଦଂ କର୍ମ ନରେନ୍ଦ୍ର ବନ୍ଧ୍ଯଂ
ନ ଚେଦ୍ଭବେତ୍ସୁକୃତଂ ନିଷ୍ଫଲଂ ବା।
ଇଦଂ ଚ ତଚ୍ଚାଭିସମୀକ୍ଷ୍ଯ ନୂନଂ
ପରାଜଯୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସାଧୁଃ ॥ 5-48-95 (33667)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ବଃ କୁରବୋ ଯଦ୍ବ୍ରବୀମି
ଯୁଦ୍ଧ୍ଯମାନା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ନ ସନ୍ତି।
ଅନ୍ଯତ୍ର ଯୁଦ୍ଧାତ୍କୁରବୋ ଯଦି ସ୍ଯୁ-
ର୍ନ ଯୁଦ୍ଧେ ବୈ ଶେଷ ଇହାସ୍ତି କଶ୍ଚିତ୍॥ 5-48-96 (33668)
ହତ୍ବା ତ୍ବହଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ସକର୍ଣା-
ନ୍ରାଜ୍ଯଂ କୁରୂଣାମବଜେତା ସମଗ୍ରମ୍।
ଯଦ୍ବଃ କାର୍ଯଂ ତତ୍କୁରୁଧ୍ବଂ ଯଥାସ୍ବ-
ମିଷ୍ଟାନ୍ଦରାନାତ୍ମଭୋଗାନ୍ଭଜଧ୍ବମ୍ ॥ 5-48-97 (33669)
ଅପ୍ଯେବଂ ନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସନ୍ତି ବୃଦ୍ଧା
ବହୁଶ୍ରୁତାଃ ଶୀଲବନ୍ତଃ କୁଲୀନାଃ।
ସାଂବତ୍ସରା ଜ୍ଯୋତିଷି ଚାଭିଯୁକ୍ତା
ନକ୍ଷତ୍ରଯୋଗେଷୁ ଚ ନିଶ୍ଚଯଜ୍ଞାଃ ॥ 5-48-98 (33670)
ଉଚ୍ଚାବଚଂ ଦୈବଯୁକ୍ତଂ ରହସ୍ଯଂ
ଦିବ୍ଯାଃ ପ୍ରଶ୍ନା ମୃଗଚକ୍ରା ମୁହୂର୍ତାଃ ।
କ୍ଷଯଂ ମହାନ୍ତଂ କୁରୁସୃଞ଼୍ଜଯାନାଂ
ନିବେଦଯନ୍ତେ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଜଯଂ ଚ ॥ 5-48-99 (33671)
ଯଥା ହି ନୋ ମନ୍ଯତେଽଜାତଶତ୍ରୁଃ
ସଂସିଦ୍ଧାର୍ଥୋ ଦ୍ବିପତାଂ ନିଗ୍ରହାଯ।
ଜନାର୍ଦନଶ୍ଚାପ୍ଯପରୋକ୍ଷବିଦ୍ଯୋ
ନ ସଂଶଯଂ ପଶ୍ଯତି ବୃଷ୍ଣିସିଂହଃ ॥ 5-48-100 (33672)
ଅହଂ ତଥୈନଂ ଖଲୁ ଭାବିରୂପଂ
ପଶ୍ଯାମି ବୁଦ୍ଧଯା ସ୍ବଯମପ୍ରମତ୍ତଃ।
ଦୃଷ୍ଟିଶ୍ଚ ମେ ନ ବ୍ଯଥତେ ପୁରାଣୀ
ସଂଯୁଧ୍ଯମାନା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ନ ସନ୍ତି ॥ 5-48-101 (33673)
ଅନାଲବ୍ଧଂ ଜୃମ୍ଭତି ଗାଣ୍ଡିବଂ ଧନୁ-
ରନାହତା କମ୍ପତି ମେ ଧନୁର୍ଜ୍ଯା।
ବାଣାଶ୍ଚ ମେ ତୂଣମୁଖାଦ୍ବିସୃତ୍ଯ
ମୁହୁର୍ମୁହୁର୍ଗନ୍ତୁମୁଶନ୍ତି ଚୈବ ॥ 5-48-102 (33674)
ଖଙ୍ଗଃ କୋଶାନ୍ନିଃସରତି ପ୍ରସନ୍ନୋ
ହିତ୍ବେବ ଜୀର୍ଣାସୁରଗସ୍ତ୍ବଚଂ ସ୍ବାମ୍।
ଧ୍ବଜେ ବାଚୋ ରୌଦ୍ରରୂପା ଭବନ୍ତି
କଦା ରଥୋ ଯୋକ୍ଷ୍ଯତେ ତେ କିରୀଟିନ୍ ॥ 5-48-103 (33675)
ଗୋମାଯୁସଙ୍ଘାଶ୍ଚ ନଦନ୍ତି ରାତ୍ରୌ
ରକ୍ଷାଂସ୍ଯଥୋ ନିଷ୍ପତନ୍ତ୍ଯନ୍ତରିକ୍ଷାତ୍।
ମୃଗାଃ ଶ୍ରୃଗାଲାଃ ଶିତିକଣ୍ଠାଶ୍ଚ କାକା
ଗୃଧ୍ରା ବକାଶ୍ଚୈବ ତରକ୍ଷବଶ୍ଚ॥ 5-48-104 (33676)
ସୁବର୍ଣପତ୍ରାଶ୍ଚ ପତନ୍ତି ପଞ୍ଚା-
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ରଥଂ ଶ୍ବେତହଯପ୍ରଯୁକ୍ତମ୍ ।
ଅହଂ ହ୍ଯେକଃ ପାର୍ଥିବାନ୍ସର୍ବଯୋଧାନ୍
ଶରାନ୍ବର୍ପନ୍ମୃତ୍ଯୁଲୋକଂ ନଯେଯମ୍ ॥ 5-48-105 (33677)
ସମାଦେଦାନଃ ପୃଥଗସ୍ତ୍ରମାର୍ଗା-
ନ୍ଯଥାପ୍ରିରିଦ୍ଧୋ ଗହନଂ ନିଦାଘେ।
ସ୍ଥୂଣାକର୍ଣଂ ପାଶୁପତଂ ମହାସ୍ତ୍ରଂ
ବ୍ରାହ୍ମଂ ଚାସ୍ତ୍ରଂ ଯଚ୍ଚ ଶକ୍ରୋଽପ୍ଯଦାନ୍ମେ ॥ 5-48-106 (33678)
ବଧେ ଧୃତୋ ବେଗବତଃ ପ୍ରମୁଞ୍ଚ-
ନ୍ନାହଂ ପ୍ରଜାଃ କିଞ୍ଚିଦିହାବଶିଷ୍ଯେ ।
ଶାନ୍ତିଂ ଲପ୍ସ୍ଯେ ପରମୋ ହ୍ଯେପ ଭାବଃ
ସ୍ଥିରୋ ମମ ବ୍ରୂହି ଗାବଲ୍ଗଣେ ତାନ୍ ॥ 5-48-107 (33679)
ଯେ ବୈଜଯ୍ଯାଃ ସମରେ ସୂତ ଲବ୍ଧ୍ବା
ଦେବାନପୀନ୍ଦ୍ରଗ୍ରମୁଖାନ୍ସମେତାତ୍।
ତୈର୍ମନ୍ମତେ କଲହଂ ସଂପ୍ରସହ୍ଯ
ସ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପଶ୍ଯତ ମୋହମସ୍ଯ ॥ 5-48-108 (33680)
ବୃଦ୍ଧୋ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବଃ କୃପଶ୍ଚ
ଦ୍ରୋଣଃ ସପୁତ୍ରୋ ବିଦୁରଶ୍ଚ ଧୀମାନ୍।
ଏତେ ସର୍ବେ ଯଦ୍ବଦନ୍ତେ ତଦସ୍ତୁ
ଆଯୁଷ୍ମନ୍ତଃ କୁରବଃ ସନ୍ତୁ ସର୍ବେ ॥ ॥ 5-48-109 (33681)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-48-8 କର୍ମ ପାପମ୍। ଅନିର୍ବିଷ୍ଟଂ ଅନୁପଭୁକ୍ତମ୍। ଅଶ୍ବିଭ୍ଯାଂ ଅଶ୍ବିପୁତ୍ରାଭ୍ଯାମ୍ ॥ 5-48-9 ଅପଧ୍ଯାନାତ ଅପକାରଚିନ୍ତନମାତ୍ରାତ୍ । ଗାଂ ପୃଥ୍ବୀମ୍ ॥ 5-48-12 ତ୍ବଂ ଏତାବତ୍କୁର୍ବିତ୍ଯାହ ହ୍ରିଯେତି। ଯାନ୍ ଲୋକାନ୍ ଅନ୍ଯାଯବୃତ୍ତିର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଧ୍ଯତିଷ୍ଠତ୍ ତାନ୍ ହ୍ରୀପ୍ରଭୃତିନିର୍ଗୁଣୈରୁପଲକ୍ଷିତେ ପାଣ୍ଡବେ ଅନୁରକ୍ତାନ୍ କୁରୁ ॥ 5-48-13 ମାଯଯା କପଟେନ ଉପଧୀଯନ୍ତେ ଉପସ୍ଥାପ୍ଯନ୍ତେ ଇତି ମାଯୋପଧଶ୍ଚଲବାଦଃ ତମ୍। ପ୍ରତିପନ୍ନଃ ପ୍ରାପ୍ତଃ ପ୍ରଣିଧାନାଦିଭିରୁପେତଃ ସତ୍ଯଂ ବ୍ରୁବଂଶ୍ଚ ନଃ ନୃପଃ ଅତିବେଲଂ କ୍ଲିଶ୍ଯମାନୋପି ତିତିକ୍ଷମାଣ ଏବାସ୍ତେ ଇତି ଶେଷଃ ॥ 5-48-14 କ୍ରୋଧ ଅବସ୍ତ୍ରଷ୍ଟା ଉତ୍ସ୍ରକ୍ଷ୍ଯତି। ଅନ୍ବତପ୍ତ୍ଯତ୍ ଶୋଚିଷ୍ଯତି। ଆର୍ଷୋଲକାରବ୍ଯତ୍ଯଯଃ ॥ 5-48-15 କୃଷ୍ଣବର୍ତ୍ମା ଦାହେନ କୃଷ୍ଣୀକୃତଭୂଭାଗ ଇତି ପ୍ରାଞ୍ଚଃ। ଦଗ୍ଧା ଧକ୍ଷ୍ଯତି ॥ 5-48-22 ତୃଣପ୍ରାଯଂ ତୃଣଗୃହମଯଂ ଗ୍ରାମମ୍। ପରାସିକ୍ତଂ ଦୂରେ ନିରସ୍ତମ୍ ॥ 5-48-24 ବରାଙ୍ଗାନାଂ ଶିରସାମ୍। ଉପାସଙ୍ଗାନ୍ ଉଚ୍ଚଯାନ୍ । ଦକ୍ଷିଣେନ କୁଶଲେନ ଅନାଯାସେନେତି ଯାବତ୍। ଆଚରେତ୍ କୁର୍ଯାତ୍। ରଥିନଃ ଯୋଧାନ୍। ପ୍ରଚେତା କୂଟୀକରିଷ୍ଯତି ॥ 5-48-25 ଦୁଃଖଶଯ୍ଯାଂ ଅଶେତେତ୍ଯୁତ୍ତରଂ ତାଂ ଯଦା ସ୍ମରିଷ୍ଯତୀତି ଶେଷଃ ॥ 5-48-28 ସୁବର୍ଣସ୍ଯ ତାରୋ ଦୀର୍ଘତନ୍ତୁଃ ତମ୍। ଅତିବେଗାଦଲାତଚକ୍ରବତ୍ସୁବର୍ଣରେଖାତୁଲ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥ- ॥ 5-48-31 ଆଯତଃ ଆଗଚ୍ଛତଃ ॥ 5-48-34 କ୍ଷେପ୍ତାରଃ କ୍ଷେପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ॥ 5-48-39 ଧାରଯେଯୁଃ ଜୀବେଯୁଃ ॥ 5-48-40 ବରୂଥୀ ରଥଗୁପ୍ତିମାନ୍ ॥ 5-48-43 ସ ବୃଷ୍ଣିସିଂହଃ କୃଷ୍ଣାଃ ଯେଷାମଗ୍ରଣୀଃ ସ୍ଯାତ୍ ତେଭ୍ଯୋଽନ୍ଯେ ତଂ ନ ସହେରନ୍ ॥ 5-48-44 ରାଜ୍ଯଂ ଚ ମା ବୃଣୀଷ୍ବ ମା ପ୍ରାର୍ଥଯସ୍ବ ଇତି ବ୍ରୂଯାଃ । ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପ୍ରତୀତ୍ଯର୍ଥାତ୍। ଯତଃ ବଯଂ ଯୁଦ୍ଧେଽଦ୍ବିତଯଂ ସହାଯଂ ସତ୍ଯକିଂ ପ୍ରବୃଣୀମ ବୃତବନ୍ତ- ॥ 5-48-49 ବୃଷ୍ଣିସିଂହସ୍ଯ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଯଥାବିଧଂ ଯାଦୃକ୍ପ୍ରକାରଂ ଯୋଗମାହୁଃ ତୈଃ ସର୍ବୈର୍ଗୁଣୈଃ ସାତ୍ଯକିରୁପେତଃ ॥ 5-48-55 ଆଦଦାନାନ୍ ଗ୍ରସମାନାନ୍ ॥ 5-48-57 ପ୍ରଚେତାରଃ ରାଶୀକରିଷ୍ଯନ୍ତି ॥ 5-48-59 ଅସ୍ତ୍ରପଥଂ ଅସଂପ୍ରାପ୍ତାନ୍ । ଅସ୍ତ୍ରଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବୈବ ନଶ୍ଯତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ 5-48-60 ପ୍ରଣୋତ୍ସ୍ଯାମି ଦୂରୀକରିଷ୍ଯାମି ॥ 5-48-62 କାନ୍ଦିଗ୍ଭୂତଂ ଭଯେନ ପଲାଯିତମ୍। ଶ୍ରାନ୍ତପତ୍ରଂ ଶ୍ରାନ୍ତବାହନମ୍ ॥ 5-48-63 ଯଥା ବାଜପେଯେ ପ୍ରଜାପତିଦୈବତ୍ଯାଃ ସପ୍ତଦଶ ପଶବୋ ବିଶସ୍ଯନ୍ତେ ତଦ୍ବଦ୍ବହୂନାମିହାପି ବିଶସନଂ କୃତମ୍ ॥ 5-48-64 ଦେବଦତ୍ତଂ ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ଶଙ୍ଖମ୍ ॥ 5-48-67 ଉଦୂକାନ୍ତେ ସଂଧ୍ଯାବନ୍ଦନାଚମନାନ୍ତେ ॥ 5-48-71 ସାଗରଂ ସଗରୈର୍ବର୍ଧିତମ୍। ସଲିଲସ୍ଯ ମହୋଦଧିଂ ଜଲସମୁଦ୍ରମ୍ ॥ 5-48-75 ସୁଦର୍ଶନଂ ନାମ ରାଜାନମ୍। ଲଲାମଂ ଲଲାମଭୂତଃ କୃଷ୍ଣଃ ॥ 5-48-76 କବାଟେ ନଗରଭେଦେ ॥ 5-48-77 ଅଯଂ ସୁଯୋଧନଃ। ଯଥା ଜମ୍ଭୋ ଦୈତ୍ଯଃ ଶୈଲଂ ବେଗେନ ଅଭିହତ୍ଯ ହତଃ ଶେତେ ତଦ୍ବତ୍ ॥ 5-48-80 ଭୌମୋ ଭୂମିପୁତ୍ରଃ ॥ 5-48-83 ନିର୍ମିଚନେ ନଗରେ। କ୍ଷୁରାନ୍ତାନ୍ ତୀକ୍ଷ୍ଣଧାରାନ୍ ଲୋହମଯାନିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-48-93 ସାଧୁ କୃତଂ ସତ୍କର୍ମ ନାସ୍ତି। ନିଷ୍ପଲତ୍ବାତ୍ ବୃଥୈବ ଧର୍ମ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-48-94 କର୍ମବଦ୍ଧଂ ନ ମନ୍ଯତେ ଚେଦିତ୍ଯୋକୃଷ୍ଯ ଯୋଜ୍ଯମ୍ ॥ 5-48-95 ଇଦଂ ରାଜ୍ଯସ୍ଯାପ୍ରଦାନଂ ଇଦାନୀଂତନମ୍। ତଚ୍ଚ ରାଜ୍ଯାତ୍ ନିଃସାରଣଂ ତଦାର୍ନୀତନଂ ଅଭିସମୀକ୍ଷ୍ଯ ଆଲୋଚ୍ଯ। ପାପବଶାତ୍ପରାଜଯ ଏବ ତସ୍ଯେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-48-99 ମୃଗଚକ୍ରା ମୃଗସମୂହାଃ ॥ 5-48-108 ବିଜଯଃ କର୍ମ ଯେଷାଂ ତେ ବୈଜଯ୍ଯାଃ। ଦେବାନପି ଲବ୍ଧ୍ବା ବିଜଯବନ୍ତ ଏବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 049
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.49. ଅଧ୍ଯାଯଃ 049
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି କୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନଯୋଃ ନରନାରାଯଣତାଦାତ୍ମ୍ଯକଥନପୂର୍ବକଂ ତଦ୍ବିରୋଧେ କୁରୂଣାଂ ବିନାଶକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ମର୍ମୋଦ୍ଧାଟନପୂର୍ବକଂ କର୍ଣଗର୍ହଣମ୍ ॥ 2 ॥ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣବଚନାନାଦରଣେ ସର୍ବକୁରୂଣାଂ ସ୍ବଜୀବିତନୈରାଶ୍ଯାଧିଗମଃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-49-0 (33682)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-49-0x (3544)
ସମବେତେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ତେଷୁ ରାଜସୁ ଭାରତ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମିଦଂ ବାକ୍ଯଂ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋଽବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-49-1 (33683)
ବୃହସ୍ପତିଶ୍ଚୋଶନା ଚ ବ୍ରହ୍ମାଣଂ ପର୍ଯୁପସ୍ଥିତୌ।
ମରୁତଶ୍ଚ ସହେନ୍ଦ୍ରେଣ ବସବଶ୍ଚାଗ୍ରିନା ସହ ॥ 5-49-2 (33684)
ଆଦିତ୍ଯାଶ୍ଚୈବ ସାଧ୍ଯାଶ୍ଚ ଯେ ଚ ସପ୍ତର୍ପଯୋ ଦିବି।
ବିଶ୍ବାବସୁଶ୍ଚ ଗନ୍ଧର୍ବଃ ଶୁଭାଶ୍ଚାପ୍ସରସାଂ ଗଣାଃ ॥ 5-49-3 (33685)
ନମସ୍କୃତ୍ଯୋପଜଗ୍ମୁସ୍ତେ ଲୋକବୃଦ୍ଧଂ ପିତାମହମ୍ ।
ପରିବାର୍ଯ ଚ ବିଶ୍ବେଶଂ ପର୍ଯାସତ ଦିବୌକସଃ ॥ 5-49-4 (33686)
ତେଷାଂ ମନଶ୍ଚ ତେଜଶ୍ଚାପ୍ଯାଦଦାନାବିବୌଜସା ।
ପୂର୍ବଦେବୌ ବ୍ଯତିକ୍ରାନ୍ତୌ ନରନାରାଯଣାବୃଷୀ ॥ 5-49-5 (33687)
ବୃହସ୍ପତିସ୍ତୁ ପପ୍ରଚ୍ଛ ବ୍ରହ୍ମାଣଂ କାବିମାବିତି।
ଭବନ୍ତଂ ନୋପତିଷ୍ଠେତେ ତୌ ନଃ ଶଂସ ପିତାମହ ॥ 5-49-6 (33688)
ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। 5-49-7x (3545)
ଯାବେତୌ ପୃଥିବୀଂ ଦ୍ଯାଂ ଚ ଭାସଯନ୍ତୌ ତପସ୍ବିନୌ।
ଜ୍ବଲନ୍ତୌ ରୋଚମାନୌ ଚ ବ୍ଯାପ୍ଯାତୀତୌ ମହାବଲୌ ॥ 5-49-7 (33689)
ନରନାରାଯଣାବେତୌ ଲୋକାଲ୍ଲୋକଂ ସମାସ୍ଥିତୌ ।
ଊର୍ଜିତୌ ସ୍ବେନ ତପସା ମହାସତ୍ବପରାକ୍ରମୌ ॥ 5-49-8 (33690)
ଏତୌ ହି କର୍ମଣା ଲୋକଂ ନନ୍ଦଯାମାସତୁର୍ଧ୍ରୁବମ୍ ।
ଦ୍ବିଧାଭୂତୌ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୌ ବିଦ୍ଧି ବ୍ରହ୍ମନ୍ପରନ୍ତପୌ ।
ଅସୁରାଣାଂ ବିନାଶାଯ ଦେବଗନ୍ଧର୍ବପୂଜିତୌ ॥ 5-49-9 (33691)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-49-10x (3546)
ଜଗାମ ଶକ୍ରସ୍ତଚ୍ଛ୍ରତ୍ବା ଯତ୍ର ତୌ ତେପତୁସ୍ତପଃ ।
ସାର୍ଧଂ ଦେବଗଣୈଃ ସର୍ବୈର୍ବୃହସ୍ପତିପୁରୋଗମୈଃ ॥ 5-49-10 (33692)
ତଦା ଦେବାସୁରେ ଯୁଦ୍ଧେ ଭଯେ ଜାତେ ଦିବୌକସାମ୍।
ଅଯାଚତ ମହାତ୍ମାନୌ ନରନାରାଯଣୌ ବରମ୍ ॥ 5-49-11 (33693)
ତାବବ୍ରୂତାଂ ବୃଣୀଷ୍ବେତି ତଦା ଭରତସତ୍ତମ।
ଅଥୈତାବବ୍ରବୀଚ୍ଛକଃ ସାହ୍ଯଂ ନଃ କ୍ରିଯତାମିତି ॥ 5-49-12 (33694)
ତତସ୍ତୌ ଶକ୍ରମବ୍ରୂତାଂ କରିଷ୍ଯାବୋ ଯଦିଚ୍ଛସି।
ତାଭ୍ଯାଂ ଚ ସହିତଃ ଶକ୍ରୋ ବିଜିଗ୍ଯେ ଦୈତ୍ଯଦାନବାନ୍ ॥ 5-49-13 (33695)
ନର ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ସଂଗ୍ରାମେ ହତ୍ବା ଶତ୍ରୂନ୍ପରନ୍ତପଃ ।
ପୌଲୋମାନ୍କାଲଖଞ୍ଜାଂଶ୍ଚ ସହସ୍ରାଣି ଶତାନି ଚ ॥ 5-49-14 (33696)
ଏଷ ଭ୍ରାନ୍ତେ ରଥେ ତିଷ୍ଠନ୍ଭଲ୍ଲେନାପାହରଚ୍ଛିରଃ।
ଜମ୍ଭସ୍ଯ ଗ୍ରସମାନସ୍ଯ ତଦା ହ୍ଯର୍ଜୁନ ଆହବେ ॥ 5-49-15 (33697)
ଏଷ ପାରେ ସମୁଦ୍ରସ୍ଯ ହିରଣ୍ଯପୁରମାରୁଜତ୍।
ହତ୍ବା ଷଷ୍ଟିଂ ସହସ୍ରାଣି ନିବାତକବଚାନ୍ରଣେ ॥ 5-49-16 (33698)
ଏଷ ଦେବାନ୍ସହେନ୍ଦ୍ରେଣ ଜିତ୍ବା ପରପୁରଞ୍ଜଯଃ।
ଅତର୍ପଯନ୍ମହାବାହୁରର୍ଜୁନୋ ଜାତବେଦସମ୍ ॥ 5-49-17 (33699)
ନାରାଯଣସ୍ତଥୈବାତ୍ର ଭୂଯସୋଽନ୍ଯାଞ୍ଜଘାନ ହ।
ଏବମେତୌ ମହାବୀର୍ଯୌ ତୌ ପଶ୍ଯତ ସମାଗତୌ ॥ 5-49-18 (33700)
ବାସୁଦେବାର୍ଜୁନୌ ବୀରୌ ସମବେତୌ ମହାରଥୌ ।
ନରନାରାଯଣୌ ଦେବୌ ପୂର୍ବଦେବାବିତି ଶ୍ରୁତିଃ ॥ 5-49-19 (33701)
ଅଜେଯୌ ମାନୁଷେ ଲୋକେ ସେନ୍ଦ୍ରୈରପି ସୁରାସୁରୈଃ ।
ଏଷ ନାରାଯଣଃ କୃଷ୍ଣଃ ଫାଲ୍ଗୁନଶ୍ଚ ନରଃ ସ୍ମୃତଃ।
ନାରାଯଣୋ ନରଶ୍ଚୈବ ସତ୍ତ୍ବମେକଂ ଦ୍ବିଧା କୃତମ୍ ॥ 5-49-20 (33702)
ଏତୌ ହି କର୍ମଣା ଲୋକାନଶ୍ରୁବାତେଽକ୍ଷଯାନ୍ଧ୍ରୁବାନ୍।
ତତ୍ରତତ୍ରୈବ ଜାଯେତେ ଯୁଦ୍ଧକାଲେ ପୁନଃପୁନଃ॥ 5-49-21 (33703)
ତସ୍ମାତ୍କର୍ମୈବ କର୍ତବ୍ଯମିତି ହୋବାଚ ନାରଦଃ ।
ଏତଦ୍ଧି ସର୍ବମାଚଷ୍ଟ ବୃଷ୍ଣିଚକ୍ରସ୍ଯ ବେଦବିତ୍ ॥ 5-49-22 (33704)
ଶଙ୍ଖଚକ୍ରଗଦାହସ୍ତଂ ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି କେଶବମ୍।
ପର୍ଯାଦଦାନଂ ଚାସ୍ତ୍ରାଣି ଭୀମଧନ୍ବାନମର୍ଜୁନମ୍ ॥ 5-49-23 (33705)
ସନାତନୌ ମହାତ୍ମାନୌ କୃଷ୍ଣାବେକରଥେ ସ୍ଥିତୌ।
ଦୁର୍ଯୋଧନ ତଦା ତାତ ସ୍ମର୍ତାସି ବଚନଂ ମମ ॥ 5-49-24 (33706)
ନୋଚେଦଯମଭାବଃ ସ୍ଯାତ୍କୁରୂଣାଂ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତଃ।
ଅର୍ଥାଚ୍ଚ ତାତ ଧର୍ମାଚ୍ଚ ତବ ବୁଦ୍ଧିରୁପପ୍ଲୁତା ॥ 5-49-25 (33707)
ନ ଚେଦ୍ଗ୍ରହୀଷ୍ଯସେ ବାକ୍ଯଂ ଶ୍ରୋତାମି ସୁବହୂନ୍ହତାନ୍।
ତବୈବ ହି ମତଂ ସର୍ବେ କୁରବଃ ପର୍ଯୁପାସତେ ॥ 5-49-26 (33708)
ତ୍ରଯାଣାମେବ ଚ ମତଂ ତତ୍ତ୍ବମେକୋଽନୁମନ୍ଯସେ।
ରାମେଣ ଚୈବ ଶପ୍ତସ୍ଯ କର୍ଣସ୍ଯ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-49-27 (33709)
ଦୁର୍ଜାତେଃ ସୁତପୁତ୍ରସ୍ଯ ଶକୁନେଃ ସୌବଲସ୍ଯ ଚ।
ତଥା କ୍ଷୁଦ୍ରସ୍ଯ ପାପସ୍ଯ ଭ୍ରାତୁର୍ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ଚ ॥ 5-49-28 (33710)
କର୍ଣ ଉବାଚ। 5-49-29x (3547)
ନୈବମାଯୁଷ୍ମତା ବାଚ୍ଯଂ ଯନ୍ମାମାତ୍ଥ ପିତାମହ ।
କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେ ସ୍ଥିତୋ ହ୍ଯସ୍ମି ସ୍ବଧର୍ମାଦନପେଯିବାନ୍ ॥ 5-49-29 (33711)
କିଞ୍ଚାନ୍ଯନ୍ମଯି ଦୁର୍ବୃତ୍ତଂ ଯେନ ମାଂ ପରିଗର୍ହସେ।
ନ ହି ମେ ବୃଜିନଂ କିଞ୍ଚିଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ବିଦୁଃ କ୍ବଚିତ୍ ॥ 5-49-30 (33712)
ନାଚରଂ ବୃଜିନଂ କିଞ୍ଚିଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ନିତ୍ଯଶଃ ।
ଅହଂ ହି ପାଣ୍ଡବାନ୍ସର୍ବାନ୍ହନିଷ୍ଯାମି ରଣେ ସ୍ଥିତାନ୍ ॥ 5-49-31 (33713)
ପ୍ରାଗ୍ବିରୁଦ୍ଧୈଃ ଶମଂ ସଦ୍ଭିଃ କଥଂ ବା କ୍ରିଯତେ ପୁନଃ।
ରାଜ୍ଞୋ ହି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସର୍ବଂ କାର୍ଯଂ ପ୍ରିଯଂ ମଯା।
ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯାପି ସ ହି ରାଜ୍ଯେ ସମାହିତଃ ॥ 5-49-32 (33714)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-49-33x (3548)
କର୍ଣସ୍ଯ ତୁ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବଃ ପୁନଃ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ମହାରାଜମାଭାଷ୍ଯେଦଂ ବଚୋଽବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-49-33 (33715)
ଯଦଯଂ କତ୍ଥତେ ନିତ୍ଯଂ ହନ୍ତାହଂ ପାଣ୍ଡବାନିତି।
ନାଯଂ କଲାପି ସଂପୂର୍ଣା ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-49-34 (33716)
ଅନଯୋ ଯୋଯମାଗନ୍ତା ପୁତ୍ରାଣାଂ ତେ ଦୁରାତ୍ମନାମ୍ ।
ତଦସ୍ଯ କର୍ମ ଜାନୀହି ସୂତପୁତ୍ରସ୍ଯ ଦୁର୍ମତେଃ ॥ 5-49-35 (33717)
ଏତମାଶ୍ରିତ୍ଯ ପୁତ୍ରସ୍ତେ ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧିଃ ସୁଯୋଧନଃ ।
ଅବାମନ୍ଯତ ତାନ୍ବୀରାନ୍ଦେବପୁତ୍ରାନରିନ୍ଦମାନ୍ ॥ 5-49-36 (33718)
କିଞ୍ଚାପ୍ଯେତେନ ତତ୍କର୍ମ କୃତପୂର୍ବଂ ସୁଦୁଷ୍କରମ୍।
ତୈର୍ଯଥା ପାଣ୍ଡବୈଃ ସର୍ବୈରେକୈକେନ କୃତଂ ପୁରା॥ 5-49-37 (33719)
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବିରାଟନଗରେ ଭ୍ରାତରଂ ନିହତଂ ପ୍ରିଯମ୍।
ଧନଞ୍ଜଯେନ ବିକ୍ରମ୍ଯ କିମନେନ ତଦା କୃତମ୍ ॥ 5-49-38 (33720)
` ସର୍ବେ ହ୍ଯସ୍ତ୍ରିବିଦଃ ଶୂରାଃ ସର୍ବେ ପ୍ରାପ୍ତା ମହଦ୍ଯଶଃ।
ଅପି ସର୍ବାମରୈଶ୍ବର୍ଯଂ ତ୍ଯଜେଯୁର୍ନ ପୁନର୍ଜଯମ୍ ॥' 5-49-39 (33721)
ସହିତାନ୍ହି କୁରୂନ୍ସର୍ବାନଭିଯାତୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ।
ପ୍ରମଥ୍ଯ ଚାଚ୍ଛିନଦ୍ବାସଃ କିମଯଂ ପ୍ରୋଷିତସ୍ତଦା ॥ 5-49-40 (33722)
ଗନ୍ଧର୍ବୈର୍ଘୋଷଯାତ୍ରାଯାଂ ହ୍ରିଯତେ ଯତ୍ସୁତସ୍ତବ।
କ୍ବ ତଦା ସୂତପୁତ୍ରୋଽଭୂଦ୍ଯ ଇଦାନୀଂ ବୃଷାଯତେ ॥ 5-49-41 (33723)
ନନୁ ତତ୍ରାପି ଭୀମେନ ପାର୍ଥେନ ଚ ମହାତ୍ମନା।
ଯମାଭ୍ଯାମେବ ସଂଗମ୍ଯ ଗନ୍ଧର୍ବାସ୍ତେ ପରାଜିତାଃ ॥ 5-49-42 (33724)
ଏତାନ୍ଯସ୍ଯ ମୃଷୋକ୍ତାନି ବହୂନି ଭରତର୍ଷଭ ।
ବିକତ୍ଥନସ୍ଯ ଭଦ୍ରଂ ତେ ସଦା ଧର୍ମାର୍ଥଲୋପିନଃ ॥ 5-49-43 (33725)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-49-44x (3549)
ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ତୁ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭାରଦ୍ବାଜୋ ମହାମତାଃ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମୁବାଚେଦଂ ରାଜମଧ୍ଯେଽଭିପୂଜଯନ୍॥ 5-49-44 (33726)
ଯଦାହ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଭୀଷ୍ମସ୍ତତ୍କ୍ରିଯତାଂ ନୃପ ।
ନ କାମମବଲିପ୍ତାନାଂ ବଚନଂ କର୍ତୁମର୍ହସି ॥ 5-49-45 (33727)
ପୁରା ଯୁଦ୍ଧାତ୍ସାଧୁ ମନ୍ଯେ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସଙ୍ଗତମ୍।
ଯଦ୍ବାକ୍ଯମର୍ଜୁନେନୋକ୍ତଂ ସଞ୍ଜଯେନ ନିବେଦିତମ୍ ॥ 5-49-46 (33728)
ସର୍ବଂ ତଦଭିଜାନାମି କରିଷ୍ଯତି ଚ ପାଣ୍ଡବଃ।
ନ ହ୍ଯସ୍ଯ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ସଦୃଶୋଽସ୍ତି ଧନୁର୍ଧରଃ ॥ 5-49-47 (33729)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-49-48x (3550)
ଅନାଦୃତ୍ଯ ତୁ ତଦ୍ବାକ୍ଯମର୍ଥବଦ୍ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମଯୋଃ।
ତତଃ ସ ସଞ୍ଜଯଂ ରାଜା ପର୍ଯପୃଚ୍ଛତ ପାଣ୍ଡବାନ୍॥ 5-49-48 (33730)
ତଦୈବ କୁରବଃ ସର୍ବେ ନିରାଶା ଜୀବିତେଽଭବନ୍ ।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣୌ ଯଦା ରାଜା ନ ସମ୍ଯଗନୁଭାଷତେ ॥ ॥ 5-49-49 (33731)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଏକୋନପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-49-16 ଆରୁଜତ୍ ପୀଡିତବାନ୍ ॥ 5-49-41 ବୃଷାଯତେ କର୍ଣୋ ଭବତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 050
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.50. ଅଧ୍ଯାଯଃ 050
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ପାଣ୍ଡବାନାଂ କିମୁପଜୀବନେନ ରଣୋଦ୍ଯୋଗ ଇତି ପୃଷ୍ଟସ୍ଯ ସଞ୍ଜଯସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବପ୍ରଭାବାନୁସ୍ମରଣେନ ମୂର୍ଛା ॥ 1 ॥ ଲବ୍ଧସଂଜ୍ଞେନ ସଞ୍ଜଯେନ ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୃଷ୍ଣାନୁଗୃହୀତସ୍ବସାମର୍ଥ୍ଯେନ ରାଜ୍ଞାଂ ସାହାଯ୍ଯେନ ଚ ସମରୋଦ୍ଯମ ଇତି କଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-50-0 (33732)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-50-0x (3551)
କିମସୌ ପାଣ୍ଡବୋ ରାଜା ଧର୍ମପୁତ୍ରୋଽଭ୍ଯଭାଷତ।
ଶ୍ରୁତ୍ବେହ ବହୁଲାଃ ସେନାଃ ପ୍ରୀତ୍ଯର୍ଥଂ ନଃ ସମାଗତାଃ ॥ 5-50-1 (33733)
କିମସୌ ଚେଷ୍ଟତେ ସୂତ ଯୋତ୍ସ୍ଯମାନୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
କେ ବାସ୍ଯ ଭ୍ରାତୃପୁତ୍ରାଣାଂ ପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯାଜ୍ଞେପ୍ସବୋ ସୁଖମ୍ ॥ 5-50-2 (33734)
କେ ସ୍ବିଦେନଂ ବାରଯନ୍ତି ଯୁଦ୍ଧାଚ୍ଛାମ୍ଯେତି ବା ପୁନଃ।
ନିକୃତ୍ଯା କୋପିତଂ ମନ୍ଦୈର୍ଧର୍ମଜ୍ଞଂ ଧର୍ମଚାରିଣମ୍ ॥ 5-50-3 (33735)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-50-4x (3552)
ରାଜ୍ଞୋ ମୁଖମୁଦୀକ୍ଷନ୍ତେ ପାଞ୍ଚାଲାଃ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ଭଦ୍ରଂ ତେ ସ ସର୍ବାନନୁଶାସ୍ତି ଚ ॥ 5-50-4 (33736)
ପୃଥଗ୍ଭୂତାଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ପାଞ୍ଚାଲାନାଂ ରଥବ୍ରଜାଃ ।
ଆଯାନ୍ତମଭିନନ୍ଦନ୍ତି କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-50-5 (33737)
ନଭଃ ସୂର୍ଯମିବୋଦ୍ଯନ୍ତଂ କୌନ୍ତେଯଂ ଦୀପ୍ତତେଜସମ୍।
ପାଞ୍ଚାଲାଃ ପ୍ରତିନନ୍ଦନ୍ତି ତେଜୋରାଶିମିବୋଦିତମ୍ ॥ 5-50-6 (33738)
ଆଗୋପାଲାବିପାଲାଶ୍ଚ ନନ୍ଦମାନା ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ।
ପାଞ୍ଚାଲାଃ କେକଯା ମତ୍ସ୍ଯାଃ ପ୍ରତିନନ୍ଦତି ପାଣ୍ଡବମ୍ ॥ 5-50-7 (33739)
ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯୋ ରାଜପୁତ୍ର୍ଯଶ୍ଚ ବିଶାଂ ଦୁହିତରଶ୍ଚ ଯାଃ।
କ୍ରୀଡନ୍ତ୍ଯୋଭିସମାଯାନ୍ତି ପାର୍ଥଂ ସନ୍ନଦ୍ଧମୀକ୍ଷିତୁମ୍ ॥ 5-50-8 (33740)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-50-9x (3553)
ସଞ୍ଜଯାଚକ୍ଷ୍ବ ଯେନାସ୍ମାନ୍ପାଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ଯ ସୈନ୍ଯେନ ସୋମକାନାଂ ବଲେନ ଚ ॥ 5-50-9 (33741)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-50-10x (3554)
ଗବଲ୍ଗଣିସ୍ତୁ ତତ୍ପୁଷ୍ଟଃ ସଭାଯାଂ କୁରୁସଂସଦି।
ନିଃଶ୍ବସ୍ଯ ସୁଭୃଶଂ ଦୀର୍ଘଂ ମୁହୁଃ ସଞ୍ଚିନ୍ତଯନ୍ନିବ ॥ 5-50-10 (33742)
ତତ୍ରାନିମିତ୍ତତୋ ବୈବାତ୍ସୁତଂ କଶ୍ମଲମାବିଶତ୍।
ତଦାଚଚକ୍ଷେ ବିଦୁରଃ ସଭାଯାଂ ରାଜସଂସଦି ॥ 5-50-11 (33743)
ସଞ୍ଜଯୋଽଯଂ ମହାରାଜ ମୂର୍ଛିତଃ ପତିତୋ ଭୁବି।
ବାଚଂ ନ ସୃଜତେ କାଂଚିଦ୍ଧୀନପ୍ରଜ୍ଞୋଽଲ୍ପଚେତନଃ ॥ 5-50-12 (33744)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-50-13x (3555)
ଅପଶ୍ଯତ୍ସଞ୍ଜଯୋ ନୂନଂ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରାନ୍ମହାରଥାନ୍।
ତୈରସ୍ଯ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୈର୍ଭୃଶମୁଦ୍ବେଜିତଂ ମନଃ ॥ 5-50-13 (33745)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-50-14x (3556)
ସଞ୍ଜଯଶ୍ଚେତନାଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ପ୍ରତ୍ଯାଶ୍ବସ୍ଯେଦଭବ୍ରବୀତ୍।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ମହାରାଜ ସଭାଯାଂ କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-50-14 (33746)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-50-15x (3557)
ଦୃଷ୍ଟବାନସ୍ମି ରାଜେନ୍ଦ୍ର କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରାନ୍ମହାରଥାନ୍।
ମତ୍ସ୍ଯରାଜଗୃହାବାସନିରୋଧେନାବକର୍ଶିତାନ୍ ॥ 5-50-15 (33747)
ଶ୍ରୃଣୁ ର୍ଯୈର୍ହି ମହାରାଜ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନେନ ବୀରେଣ ଯୁଦ୍ଧେ ବସ୍ତେଽଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-16 (33748)
ଯୋ ନୈବ ରୋପାନ୍ନ ଭଯାନ୍ନ ଲୋଭାନ୍ନାର୍ଥକାରଣାତ୍।
ନ ହେତୁବାଦାଦ୍ଧର୍ମାତ୍ମା ସତ୍ଯଂ ଜାହ୍ଯାତ୍କଦାଚନ ॥ 5-50-17 (33749)
ଯଃ ପ୍ରମାଣଂ ମହାରାଜ ଧର୍ମେ ଧର୍ମଭୃତାଂ ବରଃ।
ଅଜାତଶତ୍ରୁଣା ତେନ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-18 (33750)
ଯସ୍ଯ ବାହୁବଲେ ତୁଲ୍ଯଃ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ନାସ୍ତି କଶ୍ଚନ।
ଯୋ ବୈ ସର୍ବାନ୍ମହୀପାଲାନ୍ବଶେ ଚକ୍ରେ ଧନୁର୍ଧରଃ ।
ଯଃ କାଶୀନଙ୍ଗମଗଧାନ୍କଲିଙ୍ଗାଂଶ୍ଚ ଯୁଧାଜଯତ୍ ॥ 5-50-19 (33751)
ତେନ ବୋ ଭୀମସେନେନ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ।
ଯସ୍ଯ ବୀର୍ଯେଣ ସହସା ଚତ୍ବାରୋ ଭୁବି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-50-20 (33752)
ନିଃସୃତ୍ଯ ଜତୁଗେହାଦ୍ବୈ ହିଡିମ୍ବାତ୍ପୁରୁଷାଦକାତ୍।
ଯଶ୍ଚୈପାମଭବଦ୍ଦ୍ବୀପଃ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-50-21 (33753)
ଯାଜ୍ଞସେନୀମଥୋ ଯତ୍ର ସିନ୍ଧୁରାଜୋପକୃଷ୍ଟବାନ୍।
ତତ୍ରୈଷାମଭବଦ୍ଦ୍ବୀପଃ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-50-22 (33754)
ଯଶ୍ଚ ତାନ୍ସଙ୍ଗତାନ୍ସର୍ବାନ୍ପାଣ୍ଡବାନ୍ବାରଣାବତେ।
ଦହ୍ଯତୋ ମୋଚଯାମାସ ତେନ ବସ୍ତେଽଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-23 (33755)
କୃଷ୍ଣାଯାଂ ଚରତା ପ୍ରୀତିଂ ଯେନ କ୍ରୋଧବଶା ହତାଃ ।
ପ୍ରବିଶ୍ଯ ବିଷଯଂ ଘୋରଂ ପର୍ବତଂ ଗନ୍ଧମାଦନମ୍ ॥ 5-50-24 (33756)
ଯସ୍ଯ ନାଗାଯୁତୈର୍ବୀର୍ଯଂ ଭୁଜଯୋଃ ସାରମର୍ପିତମ୍ ।
ତେନ ବୋ ଭୀମସେନେନ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-25 (33757)
କୃଷ୍ଣଦ୍ବିତୀଯୋ ବିକ୍ରମ୍ଯ ତୁଷ୍ଟ୍ଯର୍ଥଂ ଜାତବେଦସଃ।
ଅଜଯଦ୍ଯଃ ପୁରା ବୀରୋ ଯୁଧ୍ଯମାନଂ ପୁରନ୍ଦରମ୍ ॥ 5-50-26 (33758)
ଯଃ ସ ସାକ୍ଷାନ୍ମହାଦେବଂ ଗିରିଶଂ ଶୃଲପାଣିନମ୍ ।
ତୋପଯାମାସ ଯୁଦ୍ଧେନ ଦେବଦେବମୁପାମପିମ୍ ॥ 5-50-27 (33759)
ଯଶ୍ଚ ସର୍ବାନ୍ବଶେ ଚକ୍ରେ ଲୋକପାଲାନ୍ଧନୁର୍ଧରଃ।
ତେନ ବୋ ବିଜଯେନାଜୌ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-28 (33760)
ଯଃ ପ୍ରତୀଚୀଂ ଦିଶଂ ଚକ୍ରେ ବଶେ ମ୍ଲେଚ୍ଛଗଣାଯୁତାମ୍।
ସ ତତ୍ର ନକୁଲୋ ଯୋଦ୍ଧା ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ ॥ 5-50-29 (33761)
ତେନ ବୋ ଦର୍ଶନୀଯେନ ବୀରେଣାତିଧନୁର୍ଭୃତା ।
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରେଣ କୌରବ୍ଯ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-30 (33762)
ଯଃ କାଶୀନଙ୍ଗମଗଧାନ୍କଲିଙ୍ଗାଂଶ୍ଚ ଯୁଧାଜଯତ୍।
ତେନ ବଃ ସହଦେବେନ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-31 (33763)
ଯସ୍ଯ ବୀର୍ଯେଣ ସଦୃଶାଶ୍ଚତ୍ବାରୋ ଭୁବି ମାନବାଃ ।
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା ଧୃଷ୍ଟକେତୂ ରୁକ୍ମୀ ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନ ଏବ ଚ ॥ 5-50-32 (33764)
ତେନ ବଃ ସହଦେବେନ ଯୁଦ୍ଧଂ ରାଜନ୍ମହାତ୍ଯଯମଅ।
ଯବୀଯସା ନୃବୀରେଣ ମାଦ୍ରୀନନ୍ଦିକରେଣ ଚ ॥ 5-50-33 (33765)
ତପଶ୍ଚଚାର ଯା ଘୋରଂ କାଶିକନ୍ଯା ପୁରା ସତୀ।
ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ବଧମିଚ୍ଛନ୍ତୀ ପ୍ରେତ୍ଯାପି ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-50-34 (33766)
ପାଞ୍ଚାଲସ୍ଯ ସୁତା ଜଜ୍ଞେ ଦୈବାଚ୍ଚ ସ ପୁନଃ ପୁମାନ୍ ।
ସ୍ତ୍ରୀପୁଂସୀଃ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ଯଃ ସ ବେଦ ଗୁଣାଗୁଣାନ୍ ॥ 5-50-35 (33767)
.. କଲିଙ୍ଗାନ୍ସମାପେଦେ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯୋ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦଃ ।
ଶିଖଣ୍ଡିନା ବଃ କୁରବଃ କୃତାସ୍ତ୍ରେଣାଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-36 (33768)
ଯଂ ଯକ୍ଷଃ ପୁରୁଷଂ ଚକ୍ରେ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ନିଧନେଚ୍ଛଯା।
ମହେଷ୍ବାସେନ ରୌଦ୍ରେଣ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-37 (33769)
ମହେଷ୍ବାସା ରାଜପୁତ୍ରା ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ କେକଯାଃ।
ଆମୁକ୍ତବଚାଃ ଶୂରାସ୍ତୈଶ୍ଚ ବସ୍ତେଽଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-38 (33770)
ଯୋ ଦୀର୍ଘବାହୁଃ କ୍ଷିପ୍ରାସ୍ତ୍ରୋ ଧୃତିମାନ୍ସତ୍ଯବିକ୍ରମଃ ।
ତେନ ବୋ ବୃଷ୍ଣିବୀରେଣ ଯୁଯୁଧାନେନ ସଙ୍ଗରଃ ॥ 5-50-39 (33771)
ଯ ଆସୀଚ୍ଛରଣଂ କାଲେ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ରଣେ ତେନ ବିରାଟେନ ଭବିତା ବଃ ସମାଗମଃ ॥ 5-50-40 (33772)
ଯଃ ସ କାଶିପତୀ ରାଜା ବାରାଣସ୍ଯାଂ ମହାରଥଃ ।
ସ ତେଷାମଭବଦ୍ଯୋଦ୍ଧା ତେନ ବସ୍ତେଽଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-41 (33773)
ଶିଶୁଭିର୍ଦୁର୍ଜଯୈଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ଦ୍ରୌପଦେଯୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ।
ଆଶୀବିଷସମସ୍ପର୍ଶୈଃ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯଞ୍ଜତ ॥ 5-50-42 (33774)
ଯଃ କୃଷ୍ଣାସଦୃଶୋ ବୀର୍ଯେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସମୋ ଦମେ।
ତେନାଭିମନ୍ଯୁନା ସଙ୍ଖ୍ଯେ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-43 (33775)
ଯଶ୍ଚୈବାପ୍ରତିମୋ ବୀର୍ଯେ ଧୃଷ୍ଟକେତୁର୍ମହାଯଶାଃ ।
ଦୁଃସହଃ ସମରେ କ୍ରୁଦ୍ଧଃ ଶୈଶୁପାଲିର୍ମହାରଥଃ ॥ 5-50-44 (33776)
ତେନ ବଶ୍ଚେଦିରାଜେନ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯା ପରିବୃତଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ଯୋଭିସଂଶ୍ରିତଃ ॥ 5-50-45 (33777)
ଯଃ ସଂଶ୍ରଯଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଦେବାନାମିବ ବାସବଃ।
ତେନ ବୋ ବାସୁଦେବେନ ପାଣ୍ଡବା ଅଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-46 (33778)
ଯଥା ଚେଦିପତେର୍ଭ୍ରାତା ଶରଭୋ ଭରତର୍ଷଭ।
କରକର୍ଷେଣ ସହିତସ୍ତାଭ୍ଯାଂ ବସ୍ତେଽଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜତ ॥ 5-50-47 (33779)
ତାରାସନ୍ଧିଃ ସହଦେବୋ ଜଯତ୍ସେନଶ୍ଚ ତାବୁଭୌ ।
ଯୁଦ୍ଧେ ପ୍ରତିରଥେ ବୀରୌ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତୌ ॥ 5-50-48 (33780)
ଦ୍ରୁପଦଶ୍ଚ ମହାତେଜା ବଲେନ ମହତା ବୃତଃ।
ତ୍ଯକ୍ତାତ୍ମା ପାଣ୍ଡବାର୍ଥାଯ ସୋତ୍ସ୍ଯମାନୋ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ॥ 5-50-49 (33781)
ଏତେ ଚାନ୍ଯେ ଚ ବହବଃ ପ୍ରାଚ୍ଯୋଦୀଚ୍ଯା ମହୀକ୍ଷିତଃ।
ଶତଶୋ ଯାନୁପାଶ୍ରିତା ଧର୍ମରାଜୋ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ ॥ ॥ 5-50-50 (33782)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-50-47 କରକର୍ଷେଣ କରକର୍ଷସଂଜ୍ଞେନ ଭ୍ରାତ୍ରା ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 051
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.51. ଅଧ୍ଯାଯଃ 051
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସଞ୍ଜଯାଗ୍ରେ ଭୀମସେନପ୍ରତାପାନୁସ୍ମରଣେନ ପରିଶୋଚନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-51-0 (33783)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-51-0x (3558)
ସର୍ବ ଏତେ ମହୋତ୍ସାହା ଯେ ତ୍ବଯା ପରିକୀର୍ତିତାଃ।
ଏକତସ୍ତ୍ବେବ ତେ ସର୍ବେ ସମେତା ଭୀମ ଏକତଃ ॥ 5-51-1 (33784)
ଭୀମସେନାଦ୍ଧି ମେ ଭୂଯୋ ଭଯଂ ସଞ୍ଜାଯତେ ମହତ୍।
କ୍ରୁଦ୍ଧାଦମର୍ଷଣାତ୍ତାତ ବ୍ଯାଘ୍ରାଦିବ ମହାରୁରୋଃ ॥ 5-51-2 (33785)
ଜାଗର୍ମି ରାତ୍ରଯଃ ସର୍ବା ଦୀର୍ଘମୁଷ୍ଣଂ ଚ ନିଃଶ୍ବସନ୍।
ଭୀତୋ ବୃକୋଦରାତ୍ତାତ ସିଂହାତ୍ପଶୁରିବାପରଃ ॥ 5-51-3 (33786)
ନ ହି ତସ୍ଯ ମହାବାହୋଃ ଶକ୍ରପ୍ରତିମତେଜସଃ।
ସୈନ୍ଯେଽସ୍ମିନ୍ପ୍ରତିପଶ୍ଯାମି ଯ ଏନଂ ବିଷହେଦ୍ଯୁଧି ॥ 5-51-4 (33787)
ଅମର୍ଷଣଶ୍ଚ କୌନ୍ତେଯୋ ଦୃଢବୈରଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବଃ ।
ଅନର୍ମହାସୀ ସୋନ୍ମାଦସ୍ତିର୍ଯକ୍ପ୍ରେକ୍ଷୀ ମହାସ୍ବନଃ ॥ 5-51-5 (33788)
ମହାବେଗୋ ମହୋତ୍ସାହୋ ମହାବାହୁର୍ମହାବଲଃ।
ମନ୍ଦାନାଂ ମମ ପୁତ୍ରାଣାଂ ଯୁଦ୍ଧେନାନ୍ତଂ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-51-6 (33789)
ଉରୁଗ୍ରାହଗୃହୀତାନାଂ ଗଦାଂ ବିଭ୍ରଦ୍ବୃକୋଦରଃ।
କୁରୂଣାମୃଷଭୋ ଯୁଦ୍ଧେ ଦଣ୍ଡପାଣିରିବାନ୍ତକଃ॥ 5-51-7 (33790)
ଅଷ୍ଟାଶ୍ରିମାଯସୀଂ ଘୋରାଂ ଗଦାଂ କାଞ୍ଚନଭୂଷଣାମ୍ ।
ମନସାହଂ ପ୍ରପଶ୍ଯାମି ବ୍ରହ୍ମଦଣ୍ଡମିବୋଦ୍ଯତମ୍ ॥ 5-51-8 (33791)
ଯଥା ମୃଗାଣାଂ ଯୂଥେଷୁ ସିଂହୋ ଜାତବଲଶ୍ଚରେତ୍।
ମାମକେଷୁ ତଥା ଭୀମୋ ବଲେଷୁ ବିଚରିଷ୍ଯତି ॥ 5-51-9 (33792)
ସର୍ବେଷାଂ ମମ ପୁତ୍ରାଣାଂ ସ ଏକଃ କ୍ରୂରବିକ୍ରମଃ ।
ବହ୍ବାଶୀ ବିପ୍ରତୀପଶ୍ଚ ବାଲ୍ଯେପି ରଭସଃ ସଦା ॥ 5-51-10 (33793)
ଉଦ୍ବେପତେ ମେ ହୃଦଯଂ ଯେ ମେ ଦୁର୍ଯୋଧନାଦଯଃ।
ବାଲ୍ଯେଽପି ତେନ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତୋ ବାରଣେନେବ ମର୍ଦିତାଃ ॥ 5-51-11 (33794)
ତସ୍ଯ ବୀର୍ଯେଣ ସଂକ୍ଲିଷ୍ଟା ନିତ୍ଯମେବ ସୁତା ମମ।
ସ ଏବ ହେତୁର୍ଭେଦସ୍ଯ ଭୀମୋ ଭୀମପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-51-12 (33795)
ଗ୍ରସମାନମନୀକାନି ନରବାରଣବାଜିନାମ୍।
ପଶ୍ଯାମୀବାଗ୍ରତୋ ଭୀମଂ କ୍ରୋଧମୂର୍ଛିତମାହବେ ॥ 5-51-13 (33796)
ଅସ୍ତ୍ରେ ଦ୍ରୋଣାର୍ଜୁନସମଂ ବାଯୁବେଗସମଂ ଜବେ।
ମହେଶ୍ବରସମଂ କ୍ରୋଧେ କୋ ହନ୍ଯାଦ୍ଭୀମମାହବେ ॥ 5-51-14 (33797)
ସଞ୍ଜଯାଚକ୍ଷ୍ବ ମେ ଶୂରଂ ଭୀମସେନମମର୍ଷଣମ୍ । 5-51-15b.......... ଯେଽହଂ ଯତ୍ତେନ ରିପୁଘାତିନା ।
..... ସର୍ବେ ପୁତ୍ରାଃ ମମ ମନସ୍ବିନା ॥ 5-51-15 (33798)
ଯେନ ଭୀମବଲା ଯକ୍ଷା ରାକ୍ଷସାଶ୍ଚ ପୁରା ହତାଃ।
କଥଂ ତସ୍ଯ ରଣେ ବେଗଂ ମାନୁଷଃ ପ୍ରସହିଷ୍ଯତି ॥ 5-51-16 (33799)
ନ ସ ଜାତୁ ବଶେ ତସ୍ଥୌ ମମ ବାଲ୍ଯେଽପି ସଞ୍ଜଯ ।
କିଂ ପୁନର୍ମମ ଦୁଷ୍ପୁତ୍ରୈଃ କ୍ଲିଷ୍ଟଃ ସଂପ୍ରତି ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-51-17 (33800)
ନିଷ୍ଠୁରୋ ରୋଷଣୋଽତ୍ଯର୍ଥଂ ଭଜ୍ଯେତାପି ନ ସଂନମେତ୍।
ତିର୍ଯକ୍ପ୍ରେକ୍ଷୀଂ ସଂହତଭ୍ରୂଃ କଥଂ ଶାମ୍ଯେଦ୍ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-51-18 (33801)
ଶୂରସ୍ତଥାଽପ୍ରତିବଲୋ ଗୌରସ୍ତାଲ ଇବୋନ୍ନତଃ।
ପ୍ରମାଣତୋ ଭୀମସେନଃ ପ୍ରାଦେଶେନାଧିକୋଽର୍ଜୁନାତ୍ ॥ 5-51-19 (33802)
ଜବେନ ବାଜିନୋଽତ୍ଯେତି ବଲେନାନ୍ତ୍ଯେତି କୁଞ୍ଜରାନ୍ ।
ଅବ୍ଯକ୍ତଜଲ୍ପୀ ମଧ୍ବକ୍ଷୋ ମଧ୍ଯମଃ ପାଣ୍ଡବୋ ବଲୀ ॥ 5-51-20 (33803)
ଇତି ବାଲ୍ଯେ ଶ୍ରୁତଃ ପୂର୍ବଂ ମଯା ବ୍ଯାସମୁଖାତ୍ପୁରା।
ରୂପତୋ ବୀର୍ଯତଶ୍ଚୈବ ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-51-21 (33804)
ଆଯସେନ ସ ଦଣ୍ଡେନ ରଥନ୍ନାଗାନ୍ନରାନ୍ହଯାନ୍।
ହନିଷ୍ଯତି ରଣେ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ରୌଦ୍ରଃ କ୍ରୂରପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-51-22 (33805)
ଅମର୍ଷୀ ନିତ୍ଯସଂରବ୍ଧୋ ଭୀମଃ ପ୍ରହରତାଂ ବରଃ।
ମଯା ତାତ ପ୍ରତୀପାନି କୁର୍ବନ୍ପୂର୍ବଂ ବିମାନିତଃ ॥ 5-51-23 (33806)
ନିଷ୍କର୍ଣାମାଯସୀଂ ସ୍ଥୂଲାଂ ସୁପାର୍ଶ୍ବାଂ କାଞ୍ଚନୀଂ ଗଦାମ୍ ।
ଶତଘ୍ନୀଂ ଶତନିର୍ହାଦାଂ କଥଂ ଶକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ମେ ସୁତାଃ ॥ 5-51-24 (33807)
ଅପାରମପ୍ଲବାଗାଧଂ ସମୁଦ୍ରଂ ଶରବେଧନମ୍ ।
ଭୀମସେନମଯଂ ଦୁର୍ଗଂ ତାତ ମନ୍ଦାସ୍ତିତୀର୍ଷବଃ॥ 5-51-25 (33808)
କ୍ରୋଶତୋ ମେ ନ ଶ୍ରୃଣ୍ବନ୍ତି ବାଲାଃ ପଣ୍ଡିତମାନିନଃ ।
ବିଷମଂ ନ ହି ମନ୍ଯନ୍ତେ ପ୍ରାପତଂ ମଧୁଦର୍ଶିନଃ ॥ 5-51-26 (33809)
ସଂଯୁଗେ ଯେ ଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ନରରୂପେଣ ମୃତ୍ଯୁନା।
ନିଯତଂ ଚୋଦିତା ଧାତ୍ରା ସିଂହେନେବ ମହାମୃଗାଃ ॥ 5-51-27 (33810)
ଶୈକ୍ଯାଂ ତାତ ଚତୁଷ୍କିଷ୍କୁଂ ଷଡଶ୍ରିମମିତୌଜସମ୍।
ପ୍ରହିତାଂ ଦୁଃଖସଂସ୍ପର୍ଶାଂ କଥଂ ଶକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ମେ ସୁତାଃ ॥ 5-51-28 (33811)
ଗଦାଂ ଭ୍ରାମଯତସ୍ତସ୍ଯ ଭିନ୍ଦତୋ ହସ୍ତିମସ୍ତକାନ୍।
ସୃକ୍କିଣୀ ଲେଲିହାନସ୍ଯ ବାଷ୍ପମୁତ୍ସୃଜତୋ ମୁହୁଃ ॥ 5-51-29 (33812)
ଉଦ୍ଦିଶ୍ଯ ନାଗାନ୍ପତତଃ କୁର୍ବତୋ ଭୈରବାନ୍ରବାନ୍।
ପ୍ରତୀପଂ ପତତୋ ମତ୍ତାନ୍କୁଞ୍ଜରାନ୍ପ୍ରତି ଗର୍ଜତଃ ॥ 5-51-30 (33813)
ବିଗାହ୍ଯ ରଥମାର୍ଗେଷୁ ବରାନୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ନିଘ୍ନତଃ ।
ଅଗ୍ନେଃ ପ୍ରଜ୍ବଲିତସ୍ଯେବ ଅପି ମୁଚ୍ଯେତ ମେ ପ୍ରଜା ॥ 5-51-31 (33814)
ବୀଥୀଂ କୁର୍ବନ୍ମହାବାହୁର୍ଦ୍ରାବଯନ୍ମମ ବାହିନୀମ୍ ।
ନୃତ୍ଯନ୍ନିବ ଗଦାପାଣିର୍ଯୁଗାନ୍ତଂ ଦର୍ଶଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-51-32 (33815)
ପ୍ରଭିନ୍ନ ଇବ ମାତଙ୍ଗଃ ପ୍ରଭଞ୍ଜନ୍ପୁଷ୍ପିତାନ୍ଦ୍ରୁମାନ୍।
ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯତି ରଣେ ସେନାଂ ପୁତ୍ରାଣାଂ ମେ ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-51-33 (33816)
କୁର୍ବନ୍ରଥାନ୍ବିପୁରୁଷାନ୍ବିସାରଥିହଯଧ୍ବଜାନ୍ ।
ଆରୁଜନ୍ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୋ ରଥିନଃ ସାଦିନସ୍ତଥା ॥ 5-51-34 (33817)
ଗଙ୍ଗାବେଗ ଇବାନୂପାଂସ୍ତୀରଜାନ୍ବିବିଧାନ୍ଦ୍ରୁମାନ୍।
ପ୍ରଭଙ୍କ୍ଷ୍ଯତି ରଣେ ସେନାଂ ପୁତ୍ରାଣାଂ ମମ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-51-35 (33818)
ବଧଂ ନୂନଂ ଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ଭୀମସେନଭଯାର୍ଦିତାଃ ।
ମମ ପୁତ୍ରାଶ୍ଚ ଭୃତ୍ଯାଶ୍ଚ ରାଜାନଶ୍ଚୈବ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-51-36 (33819)
ଯେନ ରାଜା ମହାବୀର୍ଯଃ ପ୍ରବିଶ୍ଯାନ୍ତଃପୁରଂ ପୁରା।
ବାସୁଦେବସହାଯେନ ଜରାସନ୍ଧୋ ନିପାତିତଃ ॥ 5-51-37 (33820)
କୃତ୍ସ୍ନେଯଂ ପୃଥିବୀ ଦେବୀ ଜରାସନ୍ଧେନ ଧୀମତା।
ମାଗଧେନ୍ଦ୍ରେଣ ବଲିନା ବଶେ କୃତ୍ବା ପ୍ରତାପିତା ॥ 5-51-38 (33821)
ଭୀଷ୍ମପ୍ରତାପାତ୍କୁରବୋ ନଯେନାନ୍ଧକବୃଷ୍ଣଯଃ ।
ଯନ୍ନ ତସ୍ଯ ବଶେ ଜଗ୍ମୁଃ କେବଲଂ ଦୈବମେବ ତତ୍ ॥ 5-51-39 (33822)
ସ ଗତ୍ବା ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରେଣ ତରସା ବାହୁଶାଲିନା।
ଅନାଯୁଧେନ ବୀରେଣ ନିହତଃ କିଂ ତତୋଽଧିକମ୍ ॥ 5-51-40 (33823)
ଦୀର୍ଘକାଲସମାସକ୍ତଂ ବିଶମାଶୀବିଷୋ ଯଥା।
ସ ମୋକ୍ଷ୍ଯତି ରଣେ ତେଜଃ ପୁତ୍ରେଷୁ ମମ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-51-41 (33824)
ମହେନ୍ଦ୍ର ଇବ ବଜ୍ରେଣ ଦାନବାନ୍ଦେବସତ୍ତମଃ ।
ଭୀମସେନୋ ଗଦାପାଣିଃ ସୂଦଯିଷ୍ଯତି ମେ ସୁତାନ୍ ॥ 5-51-42 (33825)
ଅବିଷହ୍ଯମନାବାର୍ଯଂ ତୀବ୍ରବେଗପରାକ୍ରମମ୍ ।
ପଶ୍ଯାମୀବାତିତାମ୍ରାକ୍ଷମାପତନ୍ତଂ ବୃକୋଦରମ୍ ॥ 5-51-43 (33826)
ଅଗଦସ୍ଯାପ୍ଯଧନୁଷୋ ବିରଥସ୍ଯ ବିବର୍ମଣଃ ।
ବାହୁଭ୍ଯାଂ ଯୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ କସ୍ତିଷ୍ଠେଦଗ୍ରତଃ ପୁମାନ୍ ॥ 5-51-44 (33827)
ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ ବିପ୍ରୋଽଯଂ କୃପଃ ଶାରଦ୍ବତସ୍ତଥା।
ଜାନ୍ତ୍ଯେତେ ଯଥୈବହଂ ବୀର୍ଯଜ୍ଞସ୍ତସ୍ଯ ଧୀମତଃ ॥ 5-51-45 (33828)
ଆର୍ଯବ୍ରତଂ ତୁ ଜାନନ୍ତଃ ସଙ୍ଗରାନ୍ତଂ ବିଧିତ୍ସବଃ ।
ସେନାମୁଖେଷୁ ସ୍ଥାସ୍ଯନ୍ତି ମାମକାନାଂ ନରର୍ଷଭାଃ ॥ 5-51-46 (33829)
ବଲୀଯଃ ସର୍ବତୋ ଦିଷ୍ଟଂ ପୁରୁଷସ୍ଯ ବିଶେଷତଃ।
ପଶ୍ଯନ୍ନପି ଜଯଂ ତେଷାଂ ନ ନିଯଚ୍ଛାମି ଯତ୍ସୁତାନ୍ ॥ 5-51-47 (33830)
ତେ ପୁରାଣଂ ମହେଷ୍ବାସା ମାର୍ଗମୈନ୍ଦ୍ରଂ ସମାସ୍ଥିତାଃ।
ତ୍ଯକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ତୁମୁଲେ ପ୍ରାଣାନ୍ରକ୍ଷନ୍ତଃ ପାର୍ଥିବଂ ଯଶଃ ॥ 5-51-48 (33831)
ଯଥୈଷାଂ ମାମକାସ୍ତାତ ତଥୈଷାଂ ପାଣ୍ଡବା ଅପି।
ପୌତ୍ରା ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ଶିଷ୍ଯାଶ୍ଚ ଦ୍ରୋଣସ୍ଯ ଚ କୃପସ୍ଯ ଚ ॥ 5-51-49 (33832)
ଯେ ତ୍ବସ୍ମଦାଶ୍ରଯଂ କିଞ୍ଚିଦ୍ଦତ୍ତମିଷ୍ଟଂ ଚ ସଞ୍ଜଯ।
ତସ୍ଯାପଚିତିମାର୍ଯତ୍ବାତ୍କର୍ତାରଃ ସ୍ଥବିରାସ୍ତ୍ରଯଃ ॥ 5-51-50 (33833)
ଆଦଦାନସ୍ଯ ଶସ୍ତ୍ରଂ ହି କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମଂ ପରୀପ୍ସତଃ।
ନିଧନଂ କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯାଜୌ ବରମେବାଦ୍ଦୁରୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-51-51 (33834)
ସ ବୈ ଶୋଚାମି ସର୍ବାନ୍ବୈ ଯେ ଯୁଯୁତ୍ସନ୍ତି ପାଣ୍ଡବୈଃ ।
ବିକ୍ରୁଷ୍ଟଂ ବିଦୁରୋଣାଦୌ ତଦେତଦ୍ଭଯମାଗତମ୍ ॥ 5-51-52 (33835)
ନ ତୁ ମନ୍ଯେ ବିଘାତାଯ ଜ୍ଞାନଂ ଦୁଃଖସ୍ଯ ସଞ୍ଜଯ ।
ଭବତ୍ଯତିବଲଂ ହ୍ଯେତଜ୍ଜ୍ଞାନସ୍ଯାପ୍ଯୁପଘାତକମ୍ ॥ 5-51-53 (33836)
ଋଷଯୋ ହ୍ଯପି ନିର୍ମୁକ୍ତାଃ ପଶ୍ଯନ୍ତୋ ଲୋକସଙ୍ଗ୍ରହାନ୍।
ସୁଖୈର୍ଭବନ୍ତି ସୁଖିନସ୍ତଥା ଦୁଃଖେନ ଦୁଃଖିତାଃ ॥ 5-51-54 (33837)
କିଂ ପୁନର୍ମୋହମାସକ୍ତସ୍ତତ୍ର ତତ୍ର ସହସ୍ରଧା।
ପୁତ୍ରେଷୁ ରାଜ୍ଯଦାରେଷୁ ପୌତ୍ରେଷ୍ବପି ଚ ବନ୍ଧୁଷୁ ॥ 5-51-55 (33838)
ସଂଶଯେ ତୁ ମହତ୍ଯସ୍ମିନ୍କିଂ ନୁ ମେ କ୍ଷମମୁତ୍ତରମ୍।
ବିନାଶଂ ହ୍ଯେବ ପଶ୍ଯାମି କୁରୂଣାମନୁଚିନ୍ତତଯନ୍ ॥ 5-51-56 (33839)
ଦ୍ଯୂତପ୍ରମୁଖମାଭାତି କୁରୂଣାଂ ବ୍ଯସନଂ ମହତ୍।
ମନ୍ଦେନୈଶ୍ବର୍ଯକାମେନ ଲୋଭାତ୍ପାପମିଦଂ କୃତମ୍ ॥ 5-51-57 (33840)
ମନ୍ଯେ ପର୍ଯାଯଧର୍ମୋଽଯଂ କାଲସ୍ଯାତ୍ଯନ୍ତଗାମିନଃ।
ଚକ୍ରେ ପ୍ରଧିରିବାସକ୍ତୋ ନାସ୍ଯ ଶକ୍ଯଂ ପଲାଯିତୁମ୍ ॥ 5-51-58 (33841)
କିଂ ନୁ କୁର୍ଯାଂ କଥଂ କୁର୍ଯାଂ କ୍ବ ନୁ ଗଚ୍ଛାମି ସଞ୍ଜଯ ।
ଏତେ ନଶ୍ଯନ୍ତି କୁରବୋ ମନ୍ଦାଃ କାଲବଶଂ ଗତାଃ ॥ 5-51-59 (33842)
ଅବଶୋଽହଂ ତଦା ତାତ ପୁତ୍ରାଣାଂ ନିହତେ ଶତେ।
ଶ୍ରୋଷ୍ଯାମି ନିନଦଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ କଥଂ ମାଂ ମରଣଂ ସ୍ପୃଶେତ୍ ॥ 5-51-60 (33843)
ଯଥା ନିଦାଘେ ଜ୍ବଲନଃ ସମଦ୍ଧୋ
ଦହେତ୍କକ୍ଷଂ ବାଯୁନା ଚୋଦ୍ଯମାନଃ ।
ଗଦାହସ୍ତଃ ପାଣ୍ଡବୋ ବୈ ତଥୈବ
ହନ୍ତା ମଦୀଯାନ୍ସହିତୋଽର୍ଜୁନେନ ॥ ॥ 5-51-61 (33844)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଏକପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-51-7 ଉରୁଗ୍ରାହଃ ମହାନିର୍ବନ୍ଧସ୍ତେନ ଗୃହୀତାନାଂ ବଶୀକୃତାନାମ୍ ॥ 5-51-10 ରଭସଃ ବେଗବାନ୍ ॥ 5-51-21 ପୁରା ପୁରାଣମ୍ ॥ 5-51-24 ନିଷ୍କର୍ଣାଂ ଅବକ୍ରାମ୍। ଶତନିର୍ହ୍ରାଦାଂ ମହାଶବ୍ଦବତୀମ୍ ॥ 5-51-28 ଶୈକ୍ଯାଂ ଶିକ୍ଯସ୍ଥାମ୍ ॥ 5-51-35 ଅନୂପାନ୍ ସଜଲଦେଶେ ସ୍ଥିତାନ୍ ॥ 5-51-44 ଅଗଦସ୍ଯ ଗଦାହୀନସ୍ଯ ॥ 5-51-58 ପର୍ଯାଯଧର୍ମଃ ବିପରୀତଧର୍ମଃ। ପ୍ରଧିର୍ନେମିଃ। ଅସ୍ଯ କାଲବଶସ୍ଯ । ତୃତୀଯାର୍ଥେ ଷଷ୍ଠୀ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 052
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.52. ଅଧ୍ଯାଯଃ 052
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଅର୍ଜୁନପ୍ରତାପାନୁବର୍ଣନପୂର୍ବକଂ ପରିଶୋଚନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-52-0 (33845)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-52-0x (3559)
ଯସ୍ଯ ବୈ ନାନୃତା ବାଚଃ କଦାଚିଦନୁଶୁଶ୍ରୁମ ।
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯମପି ତସ୍ଯ ସ୍ଯାଦ୍ଯୋଦ୍ଧା ଯସ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-52-1 (33846)
ତସ୍ଯୈବ ଚ ନ ପଶ୍ଯାମି ଯୁଧି ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନଃ।
ଅନିଶଂ ଚିନ୍ତଯାନୋଽପି ଯଃ ପ୍ରତୀଯାଦ୍ରଥେନ ତମ୍ ॥ 5-52-2 (33847)
ଅସ୍ଯତଃ କର୍ଣିନାଲୀକାନ୍ମାର୍ଗଣାନ୍ହୃଦଯଚ୍ଛିଦଃ।
ପ୍ରତ୍ଯେତା ନ ସମଃ କଶ୍ଚିଦ୍ଯୁଧି ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନଃ ॥ 5-52-3 (33848)
ଦ୍ରୋଣାକର୍ଣୌ ପ୍ରତୀଯାତାଂ ଯଦି ବୀରୌ ନରର୍ଷଭୌ ।
କୃତାସ୍ତ୍ରୌ ବଲିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୌ ସମରେଷ୍ବପରାଜିତୌ ॥ 5-52-4 (33849)
ମହାନ୍ସ୍ଯାତ୍ସଂଶଯୋ ଲୋକେ ନ ତ୍ବସ୍ତି ବିଜଯୋ ମମ।
ଘୃଣୀ କର୍ଣଃ ପ୍ରମାଦୀ ଚ ଆଚାର୍ଯଃ ସ୍ଥବିରୋ ଗୁରୁଃ ॥ 5-52-5 (33850)
ସମର୍ଥୋ ବଲବାନ୍ପାର୍ଥୋ ଦୃଢଧନ୍ବା ଜିତକ୍ଲମଃ ।
ଭବେତ୍ସୁତୁମୁଲଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ସର୍ବଶୋଽପ୍ଯପରାଜଯଃ ॥ 5-52-6 (33851)
ସର୍ବେ ହ୍ଯସ୍ତ୍ରବିଦଃ ଶୂରାଃ ସର୍ବେ ପ୍ରାପ୍ତା ମହଦ୍ଯଶଃ ।
ଅପି ସର୍ବାମରୈଶ୍ବର୍ଯଂ ତ୍ଯଜେଯୁର୍ନ ପୁନର୍ଜଯମ୍ ॥ 5-52-7 (33852)
ବଧେ ନୂନଂ ଭବେଚ୍ଛାନ୍ତିସ୍ତଯୋର୍ବା ଫାଲ୍ଗୁନସ୍ଯ ଚ।
ନ ତୁ ହନ୍ତାର୍ଜୁନସ୍ଯାସ୍ତି ଜେତା ଚାସ୍ଯ ନ ବିଦ୍ଯତେ ॥ 5-52-8 (33853)
ମନ୍ଯୁସ୍ତସ୍ଯ କଥଂ ଶାମ୍ଯେନ୍ମନ୍ଦାନ୍ପ୍ରତି ଯ ଉତ୍ଥିତଃ ।
ଅନ୍ଯେଽପ୍ଯସ୍ତ୍ରାଣି ଜାନନ୍ତି ଜୀଯନ୍ତେ ଚ ଜଯନ୍ତି ଚ।
ଏକାନ୍ତବିଜଯସ୍ତ୍ବେବ ଶ୍ରୂଯତେ ଫାଲ୍ଗୁନସ୍ଯ ହ ॥ 5-52-9 (33854)
ତ୍ରଯସ୍ତ୍ରିଂଶତ୍ସମାହୂଯ ଖାଣ୍ଡବେଽଗ୍ନିମତର୍ପଯତ୍।
ଜିଗାଯ ଚ ସୁରାନ୍ସର୍ବାନ୍ନାସ୍ଯ ବିଦ୍ମଃ ପରାଜଯମ୍ ॥ 5-52-10 (33855)
ଯସ୍ଯ ଯନ୍ତା ହୃଷୀକେଶଃ ଶୀଲବୃତ୍ତସମୋ ଯୁଧି।
ଧ୍ରୁବସ୍ତସ୍ଯ ଜଯସ୍ତାତ ଯଥେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ଜଯସ୍ତଥା ॥ 5-52-11 (33856)
କୃଷ୍ଣାବେକରଥେ ଯତ୍ତାବଧିଜ୍ଯଂ ଗାଣ୍ଡିବଂ ଧନୁଃ।
ଯୁଗପତ୍ରୀଣି ତେଜାଂସି ସମେତାନ୍ଯନୁଶୁଶ୍ରୁମ ॥ 5-52-12 (33857)
ନୈବାସ୍ତି ନୋ ଧନୁସ୍ତଦୃଙ୍ବ ଯୋଦ୍ଧା ନ ଚ ସାରଥିଃ ।
ତଚ୍ଚ ମନ୍ଦା ନ ଜାନନ୍ତି ଦୁର୍ଯୋଧନବଶାନୁଗାଃ । 5-52-13 (33858)
ଶେଷଯେଦଶନିର୍ଦୀପ୍ତୋ ବିପତନ୍ମୂର୍ଧ୍ନି ସଞ୍ଜଯ।
ନ ତୁ ଶେଷଂ ଶରାସ୍ତାତ କୁର୍ଯୁରସ୍ତାଃ କିରୀଟିନା ॥ 5-52-14 (33859)
ଅପି ଚାସ୍ଯନ୍ନିବାଭାତି ନିଘ୍ନନ୍ନିବ ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ଉଦ୍ଧରନ୍ନିବ କାଯେଭ୍ଯଃ ଶିରାଂସି ଶରବୃଷ୍ଟିଭିଃ ॥ 5-52-15 (33860)
ଅପି ବାଣମଯଂ ତେଜଃ ପ୍ରଦୀପ୍ତମିବ ସର୍ବତଃ ।
ଗାଣ୍ଡୀବୋତ୍ଥଂ ଦହେତାଜୌ ପୁତ୍ରାଣାଂ ମମ ବାହିନୀ ॥ 5-52-16 (33861)
ଅପି ସା ରଥଘୋଷେଣ ଭଯାର୍ତା ସବ୍ଯସାଚିନଃ ।
ବିତ୍ରସ୍ତା ବହୁଧା ସେନା ଭାରତୀ ପ୍ରତିଭାତି ମେ ॥ 5-52-17 (33862)
ଯଥା କକ୍ଷଂ ମହାନଗ୍ନିଃ ପ୍ରଦହେତ୍ସର୍ବତଶ୍ଚରନ୍।
ମହାର୍ଚିରନିଲୋଦ୍ଧୂତସ୍ତଦ୍ବଦ୍ଧକ୍ଷ୍ଯତି ମାମକାନ୍ ॥ 5-52-18 (33863)
ଯଦୋଦ୍ବମନ୍ନିଶିତାନ୍ବାଣସଙ୍ଘାଂ-
ସ୍ତାନାତତାଯୀ ସମରେ କିରୀଟୀ।
ସୃଷ୍ଟୋଽନ୍ତକଃ ସର୍ବହରୋ ବିଧାତ୍ରା
ଯଥା ଭବେତ୍ତଦ୍ବଦପାରଣୀଯଃ ॥ 5-52-19 (33864)
ଯଦା ହଯଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ସୁବୁହୂନ୍ପ୍ରକାରାନ୍
ଶ୍ରୋତାସ୍ମି ତାନାବସଥେ କୁରୂଣାମ୍।
ତେଷାଂ ସମନ୍ତାଚ୍ଚ ତଥା ରଣାଗ୍ରେ
କ୍ଷଯଃ କିଲାଯଂ ଭରତାନୁପୈତି ॥ ॥ 5-52-20 (33865)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଦ୍ବିପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-52-5 ପ୍ରମାଦୀ ଅନ୍ତେ ବିଦ୍ଯାଂ ନ ସ୍ମରିଷ୍ଯତୀତି ଭାବଃ ॥ 5-52-14 ଅସ୍ତାଃ କ୍ଷିପ୍ତାଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 053
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.53. ଅଧ୍ଯାଯଃ 053
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ କୁରୂନ୍ପ୍ରତି ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବଲବତ୍ସହାଯସଂପନ୍ନତ୍ବାଦିଗୁଣସମୃଦ୍ଧିକଥନପୂର୍ବକଂ ଶାନ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ ସ୍ବେନ ପ୍ରଯତନାଭିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-53-0 (33866)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-53-0x (3560)
ଯଥୈବ ପାଣ୍ଡବାଃ ସର୍ବେ ପରାକ୍ରାନ୍ତା ଜିଗୀଷବଃ।
ତଥୌଭିସରାସ୍ତେଷାଂ ତ୍ଯକ୍ତାତ୍ମାନୋ ଜଯେ ଧୃତାଃ ॥ 5-53-1 (33867)
......ହି ପରାକ୍ରାନ୍ତାନାଚକ୍ଷୀଥାଃ ପରାନ୍ମମ।
ପାଞ୍ଚାଲାନ୍କେକଯାନ୍ମତ୍ସ୍ଯାନ୍ମାଗଧାନ୍ବତ୍ସଭୂମିପାନ୍॥ 5-53-2 (33868)
ଯଶ୍ଚ ସେନ୍ଦ୍ରାନିମାଁଲ୍ଲୋକାନିଚ୍ଛନ୍କୁର୍ଯାଦ୍ବଶେ ବଲୀ।
ସ ସ୍ରଷ୍ଟା ଜଗତଃ କୃଷ୍ଣଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଜଯେ ଧୃତଃ ॥ 5-53-3 (33869)
ସମସ୍ତାମର୍ଜୁନାଦ୍ବିଦ୍ଯାଂ ସାତ୍ଯକିଃ କ୍ଷିପ୍ରମାପ୍ତବାନ୍।
ଶୈନେଯଃ ସମରେ ସ୍ଥାତା ବୀଜବତ୍ପ୍ରବପଞ୍ଶରାନ୍ ॥ 5-53-4 (33870)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଃ କ୍ରୂରକର୍ମା ମହାରଥଃ ।
ମାମକେଷୁ ରଣଂ କର୍ତା ବଲେଷୁ ପରମାସ୍ତ୍ରବିତ୍ ॥ 5-53-5 (33871)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ଚ କ୍ରୋଧାଦର୍ଜୁନସ୍ଯ ଚ ବିକ୍ରମାତ୍।
ମଯାଭ୍ଯାଂ ଭୀମସେନାଚ୍ଚ ଭଯଂ ମେ ତାତ ଜାଯତେ ॥ 5-53-6 (33872)
ଅମାନୁଷଂ ମନୁଷ୍ଯେନ୍ଦ୍ରୈର୍ଜାଲଂ ବିତତମନ୍ତରା ।
ନ ମେ ସୈନ୍ଯାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ତତଃ କ୍ରୋଶାମି ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-53-7 (33873)
ଦର୍ଶନୀଯୋ ମନସ୍ବୀ ଚ ଲକ୍ଷ୍ମୀବାନ୍ବ୍ରହ୍ମବର୍ଚସୀ।
ମେଧାବୀ ସୁକୃତପ୍ରଜ୍ଞୋ ଧର୍ମାତ୍ମା ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନଃ ॥ 5-53-8 (33874)
ମିତ୍ରାମାତ୍ଯୈଃ ସୁସଂପନ୍ନଃ ସଂପନ୍ନୋ ଯୁଦ୍ଧଯୋଜକୈଃ ।
ଭ୍ରାତୃଭିଃ ଶ୍ବଶୁରୈର୍ବୀରୈରୁପପନ୍ନୋ ମହାରଥୈଃ ॥ 5-53-9 (33875)
ଧୃତ୍ଯା ଚ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୋ ନୈଭୃତ୍ଯେନ ଚ ପାଣ୍ଡବଃ।
ଅନୁଶଂସୋ ବଦାନ୍ଯଶ୍ଚ ହୀମାନ୍ସତ୍ଯପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-53-10 (33876)
ବହୁଶ୍ରୁତଃ କୃତାତ୍ମା ଚ ବୃଦ୍ଧସେବୀ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ।
ତଂ ସର୍ବଗୁଣସଂପନ୍ନଂ ସମିଦ୍ଧମିବ ପାବକମ୍ ॥ 5-53-11 (33877)
ତପନ୍ତମଭି କୋ ମନ୍ଦଃ ପତିଷ୍ଯତି ପତଙ୍ଗବତ୍।
ପାଣ୍ଡବାଗ୍ନିମନାବାର୍ଯଂ ମୁମୂର୍ଷୁର୍ନଷ୍ଟଚେତନଃ ॥ 5-53-12 (33878)
ତନୁରୁଚ୍ଚଃ ଶିଖୀ ରାଜା ମିଥ୍ଯୋପଚରିତୋ ମଯା।
ମନ୍ଦାନାଂ ମମ ପୁତ୍ରାଣାଂ ଯୁଦ୍ଧେନାନ୍ତଂ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-53-13 (33879)
ତୈରଯୁଦ୍ଧଂ ସାଧୁ ମନ୍ଯେ କୁରବସ୍ତନ୍ନିବୋଧତ।
ଯୁଦ୍ଧେ ବିନାଶଃ କୃତ୍ସ୍ନସ୍ଯ କୁଲସ୍ଯ ଭବିତା ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-53-14 (33880)
ଏଷା ମେ ପରମା ବୁଦ୍ଧିର୍ଯଯା ଶାମ୍ଯତି ମେ ମନଃ ।
ଯଦି ତ୍ବଯୁଦ୍ଧମିଷ୍ଟଂ ବୋ ବଯଂ ଶାନ୍ତ୍ଯୈ ଯତାମହେ ॥ 5-53-15 (33881)
ନ ତୁ ନଃ କ୍ଲିଶ୍ଯମାନାନାମୁପେକ୍ଷେତ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଜୁଗୁପ୍ସତି ହ୍ଯଧର୍ମେଣ ମାମେବୋଦ୍ଦିଶ୍ଯ କାରଣମ୍ ॥ ॥ 5-53-16 (33882)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ତ୍ରିପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-53-1 ଅଭିସରାଃ ପୁରୋଗାଃ ॥ 5-53-10 ନୈଭୃତ୍ଯେନ ମନ୍ତ୍ରଗୁପ୍ତ୍ଯା ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 054
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.54. ଅଧ୍ଯାଯଃ 054
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ଜଯସାଧନସାମଗ୍ରୀମଭିଧାଯ ତେଷୁ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରକୃତାପକାରନୁସ୍ମାରଣପୂର୍ବକଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଗର୍ହଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-54-0 (33883)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-54-0x (3561)
ଏବମେତନ୍ମହାରାଜ ଯଥାବଦସି ଭାରତ।
ଯୁଦ୍ଧେ ବିନାଶଃ କ୍ଷତ୍ରସ୍ଯ ଗାଣ୍ଡୀବେନ ପ୍ରଦୃଶ୍ଯତେ॥ 5-54-1 (33884)
ଇଦଂ ତୁ ନାଭିଜାନାମି ତବ ଧୀରସ୍ଯ ନିତ୍ଯଶଃ।
ଯତ୍ପୁତ୍ରବଶମାଗଚ୍ଛେସ୍ତତ୍ତ୍ବଜ୍ଞଃ ସବ୍ଯସାଚିନଃ ॥ 5-54-2 (33885)
ନୈଷ କାଲୋ ମହାରାଜ ତବ ଶଶ୍ବତ୍କୃତାଗସଃ।
ତ୍ବଯା ହ୍ଯେବାଦିତଃ ପାର୍ଥା ନିକୃତା ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-54-3 (33886)
ପିତା ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ସୁହୃଦ୍ଯଶ୍ଚ ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରଣିହିତାତ୍ମବାନ୍।
ଆସ୍ଥେଯଂ ହି ହିତଂ ତେନ ନ ଦ୍ରୋଗ୍ଧା ଗୁରୁରୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-54-4 (33887)
ଇଦଂ ଜିତମିଦଂ ଲବ୍ଧମିତି ଶ୍ରୁତ୍ବା ପରାଜିତାନ୍।
ଦ୍ଯୂତକାଲେ ମହାରାଜ ସ୍ମରସେ ସ୍ମ କୁମାରବତ୍ ॥ 5-54-5 (33888)
ପରୁଷାଣ୍ଯୁଚ୍ଯମାନାଂଶ୍ଚ ପୁରା ପାର୍ଥାନୁପେକ୍ଷସେ।
କୃତ୍ସ୍ନଂ ରାଜ୍ଯଂ ଜଯନ୍ତୀତି ପ୍ରପାତଂ ନାନୁପଶ୍ଯସି ॥ 5-54-6 (33889)
ପିତ୍ର୍ଯଂ ରାଜ୍ଯଂ ମହାରାଜ କୁରବସ୍ତେ ସଜାଙ୍ଗଲାଃ।
ଅଥ ବୀରୈର୍ଜିତାମୁର୍ବୀମଖିଲାଂ ପ୍ରତ୍ଯପଦ୍ଯଥାଃ॥ 5-54-7 (33890)
ବାହୁବୀର୍ଯାର୍ଜିତା ଭୂମିସ୍ତବ ପାର୍ଥୈର୍ନିବେଦିତା।
ମଯେଦଂ କୃତମିତ୍ଯେବ ମନ୍ଯସେ ରାଜସତ୍ତମ॥ 5-54-8 (33891)
ଗ୍ରସ୍ତାନ୍ଗନ୍ଧର୍ବରାଜେନ ମଜ୍ଜତୋ ହ୍ଯପ୍ଲବେଽମ୍ଭସି।
ଆନିନାଯ ପୁନଃ ପାର୍ଥଃ ପୁତ୍ରାଂସ୍ତେ ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-54-9 (33892)
କୁମାରବଚ୍ଚ ସ୍ମଯସେ ଦ୍ଯୂତେ ବିନିକୃତେଷୁ ଯତ୍।
ପାଣ୍ଡବେଷୁ ବନେ ରାଜନ୍ପ୍ରବ୍ରଜତ୍ସୁ ପୁନଃପୁନଃ ॥ 5-54-10 (33893)
ପ୍ରବର୍ଷତଃ ଶରବ୍ରାତାନର୍ଜୁନସ୍ଯ ଶିତାନ୍ବହୂନ୍।
ଅପ୍ଯର୍ଣବା ବିଶୁଷ୍ଯେଯୁଃ କିଂ ପୁନର୍ମାସଯୋନଯଃ ॥ 5-54-11 (33894)
ଅସ୍ଯତାଂ ଫାଲ୍ଗୁନଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଗାଣ୍ଡୀବଂ ଧନୁଷାଂ ବରମ୍।
କେଶବଃ ସର୍ବଭୂତାନାମାଯୁଧାନାଂ ସୁଦର୍ଶନମ୍ ।
ବାନରୋ ରୋଚମାନଶ୍ଚ କେତୁଃ କେତୁମତାଂ ବରଃ ॥ 5-54-12 (33895)
ଏବମେତାନି ସ ରଥୋ ବହତେ ସହ ଯୋ ରଣେ।
କ୍ଷପଯିଷ୍ଯତି ନୋ ରାଜନ୍କାଲଚକ୍ରମିବୋଦ୍ଯତମ୍ ॥ 5-54-13 (33896)
ତସ୍ଯାଦ୍ଯ ବସୁଧା ରାଜନ୍ନିଖିଲା ଭରତର୍ଷଭ।
ଯସ୍ଯ ଭୀମାର୍ଜିନୌ ଯୋଧୌ ସ ରାଜା ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-54-14 (33897)
ତଥା ଭୀମହତପ୍ରାଯାଂ ମଞ୍ଜନ୍ତୀଂ ତବ ବାହିନୀମ୍ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମୁଖା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କ୍ଷଯଂ ଯାସ୍ଯନ୍ତି କୌରବାଃ ॥ 5-54-15 (33898)
ନ ଭୀମାର୍ଜୁନଯୋର୍ଭୀତା ଲପ୍ସ୍ଯନ୍ତେ ବିଜଯଂ ବିଭୋ।
ତବ ପୁତ୍ରା ମହାରାଜ ରାଜାନଶ୍ଚାନୁସାରିଣଃ ॥ 5-54-16 (33899)
ମତ୍ସ୍ଯାସ୍ତ୍ବାମଦ୍ଯ ନାର୍ଚନ୍ତି ପଞ୍ଚାଲାଶ୍ଚ ସକେକଯାଃ।
ସାଲ୍ବେଯାଃ ଶୂରସେନାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ତ୍ବାମବଜାନତେ ॥ 5-54-17 (33900)
ପାର୍ଥଂ ହ୍ଯେତେ ଗତାଃ ସର୍ବେ ବୀର୍ଯଜ୍ଞାସ୍ତସ୍ଯ ଧୀମତଃ।
ଭକ୍ତ୍ଯା ହ୍ଯସ୍ଯ ବିରୁଧ୍ଯନ୍ତେ ତବ ପୁତ୍ରୈଃ ସଦୈବ ତେ ॥ 5-54-18 (33901)
ଅନର୍ହାନେବ ତୁ ବଧେ ଧର୍ମଯୁକ୍ତାନ୍ବିକର୍ମଣା।
ଯୋଽକ୍ଲେଶଯତ୍ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାନ୍ଯୋ ବିଦ୍ବେଷ୍ଟ୍ଯଧୁନାପି ବୈ ॥ 5-54-19 (33902)
ସର୍ବୋପାଯୈର୍ନିଯନ୍ତବ୍ଯଃ ସାନୁଗଃ ପାପପୁରୁଷଃ।
ତବ ପୁତ୍ରୋ ମହାରାଜ ନାନୁଶୋଚିତୁମର୍ହସି ॥ 5-54-20 (33903)
ଅପରୋହଂ ମହାରାଜ ସାକ୍ଷାଚ୍ଚୈନଂ ବ୍ରବୀମ୍ଯହମ୍।
ଦ୍ଯୂତକାଲେ ମଯା ଚୋକ୍ତଂ ବିଦୁରେଣ ଚ ଧୀମତା ॥ 5-54-21 (33904)
ଯଦିଦଂ ତେ ବିଲପିତଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଭାରତ।
ଅନୀଶେନୈବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସର୍ବମେତନ୍ନିରର୍ଥକମ୍ ॥ ॥ 5-54-22 (33905)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଚତୁଃପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-54-3 ଏଷ କାଲଃ କଲନାବୁଦ୍ଧିସ୍ତବ ନୈବ ସ୍ଥାସ୍ଯତି ॥ 3 ।ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 055
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.55. ଅଧ୍ଯାଯଃ 055
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି କୃଷ୍ଣାଦିଭିଃ କୁରୁସମୁଚ୍ଛେଦପ୍ରତିଜ୍ଞାପୂର୍ବକପାଣ୍ଡବସମାଶ୍ବାସନଶ୍ରବଣଚକିତାଯ ସ୍ବସ୍ମୈ ଭୀଷ୍ମାଦିଭିରଭଯପ୍ରଦାନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ସ୍ବପରପକ୍ଷଯୋଃ ବଲାବଲନିରୂପଣପୂର୍ବକଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ସମାଶ୍ବାସନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-55-0 (33906)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-55-0x (3562)
ନ ଭେତବ୍ଯଂ ମହାରାଜ ନ ଶୋଚ୍ଯା ଭବତାଂ ବଯମ୍।
ସମର୍ଥାଃ ସ୍ମ ପରାଞ୍ଜେତୁଂ ବଲିନଃ ସମରେ ବିଭୋ ॥ 5-55-1 (33907)
ବନେ ପ୍ରବ୍ରାଜିତାନ୍ପାର୍ଥାନ୍ଯଦାଯାନ୍ମଧୁସୂଦନଃ ।
ମହତା ବଲଚକ୍ରେଣ ପରରାଷ୍ଟ୍ରାବମର୍ଦିନା ॥ 5-55-2 (33908)
କେକଯା ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାର୍ଷତ।
ରାଜାନଶ୍ଚାନ୍ବଯୁଃ ପାର୍ଥାନ୍ବହବୋଽନ୍ଯେଽନୁଯାଯିନଃ ॥ 5-55-3 (33909)
ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥସ୍ଯ ଚାଦୂରାତ୍ସମାଜଗ୍ମୁର୍ମହାରଥାଃ ।
ବ୍ଯଗର୍ହଯଂଶ୍ଚ ସଂଗମ୍ଯ ଭବନ୍ତଂ କୁରୁଭିଃ ସହ ॥ 5-55-4 (33910)
ତେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମାସୀନମଜିନୈଃ ପ୍ରତିବାସିତମ୍।
କୃଷ୍ଣପ୍ରଧାନାଃ ସଂହତ୍ଯ ପର୍ଯୁପାସନ୍ତ ଭାରତ ॥ 5-55-5 (33911)
ପ୍ରତ୍ଯାଦନଂ ଚ ରାଜ୍ଯସ୍ଯ କାର୍ଯମୂଚୁର୍ନରାଧିପାଃ ।
ଭବତଃ ସାନୁବନ୍ଧସ୍ଯ ସମୁଚ୍ଛେଦଂ ଚିକୀର୍ଷବଃ॥ 5-55-6 (33912)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚୈବଂ ମଯୋସ୍ତାସ୍ତୁ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକୃପାସ୍ତଦା।
ଜ୍ଞାତିକ୍ଷଯଭଯାଦ୍ରାଜନ୍ଭୀତେନ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-55-7 (33913)
ତତଃ ସ୍ଥାସ୍ଯନ୍ତି ସମଯେ ପାଣ୍ଡବା ଇତି ମେ ମତିଃ।
ସମୁଚ୍ଛେଦଂ ହି ନଃ କୃତ୍ସ୍ନଂ ବାସୁଦେବଶ୍ଚିକୀର୍ଷତି ॥ 5-55-8 (33914)
ଋତେ ଚ ବିଦୁରାତ୍ସର୍ବେ ଯୂଯଂ ବଧ୍ଯା ମତା ମମ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ତୁ ଧର୍ମଜ୍ଞୋ ନ ବଧ୍ଯଃ କୁରୁସତ୍ତମଃ॥ 5-55-9 (33915)
ସମୁଚ୍ଛେଦଂ ଚ କୃତ୍ସ୍ନଂ ନଃ କୃତ୍ବା ତାତ ଜନାର୍ଦନଃ।
ଏକରାଜ୍ଯଂ କୁରୂଣାଂ ସ୍ମ ଚିକୀର୍ଷତି ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ॥ 5-55-10 (33916)
ତତ୍ର କିଂ ପ୍ରାପ୍ତକାଲଂ ନଃ ପ୍ରଣିପାତଃ ପଲାଯନମ୍।
ପ୍ରାଣାନ୍ବା ସଂପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ପ୍ରତିଯୁଧ୍ଯାମାହେ ପରାନ୍ ॥ 5-55-11 (33917)
ପ୍ରତିଯୁଦ୍ଧେ ତୁ ନିଯତଃ ସ୍ଯାଦସ୍ମାକଂ ପରାଜଯଃ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ସର୍ବେ ହି ପାର୍ଥିବା ବଶବର୍ତିନଃ ॥ 5-55-12 (33918)
ବିରକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଶ୍ଚ ବଯଂ ମିତ୍ରାଣି କୁପିତାନି ନଃ।
ଧିକ୍କୃତାଃ ପାର୍ଥିବୈଃ ସର୍ବୈଃ ସ୍ବଜନେନ ଚ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-55-13 (33919)
ପ୍ରଣିପାତେ ନ ଦୋଷୋସ୍ତି ସନ୍ଧିର୍ନଃ ଶାଶ୍ବତୀଃ ସମାଃ।
ପିତରଂ ତ୍ବେବ ଶୋଚାମି ପ୍ରଜ୍ଞାନେତ୍ରଂ ଜନାଧିପମ୍ ॥ 5-55-14 (33920)
ମତ୍କୃତେ ଦୁଃଖମାପନ୍ନଂ କ୍ଲେଶଂ ପ୍ରାପ୍ତମନନ୍ତକମ୍।
କୃତଂ ହି ତବ ପୁତ୍ରୈଶ୍ଚ ପରେଷାମବରୋଧନମ୍ ।
ମତ୍ପ୍ରଯାର୍ଥଂ ପୁରୈବୈତଦ୍ବିଦିତଂ ତେ ନରୋତ୍ତମ ॥ 5-55-15 (33921)
ତେ ରାଜ୍ଞୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସାମାତ୍ଯସ୍ଯ ମହାରଥାଃ ।
ବୈରଂ ପ୍ରତିକରିଷ୍ଯନ୍ତି କୁଲୋଚ୍ଛେଦେନ ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-55-16 (33922)
ତତୋ ଦ୍ରୋଣୋଽବ୍ରବୀଦ୍ଭୀଷ୍ମଃ କୃପୋ ଦ୍ରୌଣିଶ୍ଚ ଭାରତ।
ମତ୍ବା ମାଂ ମହତୀଂ ଚିନ୍ତାମାସ୍ଥିତଂବ୍ଯଥିତେନ୍ଦ୍ରିଯଂ ॥ 5-55-17 (33923)
ଅଭିଦ୍ରୁଗ୍ଧାଃ ପରେ ଚେନ୍ନୋ ନ ଭେତବ୍ଯଂ ପରନ୍ତପ।
ଅସମର୍ଥାଃ ପରେ ଜେତୁମସ୍ମାନ୍ଯୁଧି ସମାସ୍ଥିତାନ୍ ॥ 5-55-18 (33924)
ଏକୈକଶଃ ସମର୍ଥାଃ ସ୍ମୋ ବିଜେତୁଂ ସର୍ବପାର୍ଥିବାନ୍।
ଆଗଚ୍ଛନ୍ତୁ ବିନେଷ୍ଯାମୋ ଦର୍ପମେଷାଂ ଶିତୈଃ ଶରୈଃ ॥ 5-55-19 (33925)
ପୁରୈକେନ ହି ଭୀଷ୍ମେଣ ବିଜିତାଃ ସର୍ବପାର୍ଥିବାଃ।
ମୃତେ ପିତର୍ଯତିକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ରଥେନୈକେନ ଭାରତ॥ 5-55-20 (33926)
ଜଘାନ ସୁବହୂଂସ୍ତେଷାଂ ସଂରବ୍ଧଃ କୁରୁସତ୍ତମଃ।
ତତସ୍ତେ ଶରଣଂ ଜଗ୍ମୁର୍ଦେବବ୍ରତମିମଂ ଭଯାତ୍॥ 5-55-21 (33927)
ସ ଭୀଷ୍ମଃ ସୁସମର୍ଥୋଽଯମସ୍ମାଭିଃ ସହିତୋ ରଣେ।
ପରାନ୍ବିଜେତୁଂ ତସ୍ମାତ୍ତେ ବ୍ଯେତୁ ଭୀର୍ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-55-22 (33928)
ଇତ୍ଯେଷାଂ ନିଶ୍ଚଯୋ ହ୍ଯାସୀତ୍ତତ୍କାଲେଽମିତତେଜସାମ୍।
ପୁରା ତେଷାଂ ପୃଥିବୀ କୃତ୍ସ୍ନାସୀଦ୍ବଶବର୍ତିନୀ ॥ 5-55-23 (33929)
ଅସ୍ମାନ୍ପୁନରମୀ ନାଦ୍ଯ ସମର୍ଥା ଜେତୁମାହବେ।
ଛିନ୍ନପକ୍ଷାଃ ପରେ ହ୍ଯଦ୍ଯ ବୀର୍ଯହୀନାଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-55-24 (33930)
ଅସ୍ମତ୍ସଂସ୍ଥା ଚ ପୃଥିବୀ ବର୍ତତେ ଭରତର୍ଷଭ।
ଏକାର୍ଥାଃ ସୁଖଦୁଃଖେଷୁ ସମାନୀତାଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବାଃ ॥ 5-55-25 (33931)
ଅପ୍ଯଗ୍ନିଂ ପ୍ରବିଶେଯୁସ୍ତେ ସମୁଦ୍ରଂ ବା ପରନ୍ତପ।
ମଦର୍ଥଂ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ତଦ୍ବିଦ୍ଧି କୁରୁସତ୍ତମ॥ 5-55-26 (33932)
ଉନ୍ମତ୍ତମିବ ଚାପି ତ୍ବାଂ ପ୍ରହସନ୍ତୀହ ଦୁଃଖିତମ୍।
ବିଲପନ୍ତଂ ବହୁବିଧଂ ଭୀତଂ ପରବିକତ୍ଥନେ॥ 5-55-27 (33933)
ଏଷାଂ ହ୍ଯେକୈକଶୋ ରାଜ୍ଞାଂ ସମର୍ଥଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ।
ଆତ୍ମାନଂ ମନ୍ଯତେ ସର୍ବୋ ବ୍ଯେତୁ ତେ ଭଯମାଗତମ୍ ॥ 5-55-28 (33934)
ଜେତୁଂ ସମଗ୍ରାଂ ସେନାଂ ମେ ବାସବୋଽପି ନ ଶକ୍ନୁଯାତ୍।
ହନ୍ତୁମକ୍ଷଯ୍ଯରୂପେଯଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋଽପି ସ୍ବଯଂଭୁବଃ ॥ 5-55-29 (33935)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ପୁରଂ ହିତ୍ବା ପଞ୍ଚଗ୍ରାମାନ୍ସ ଯାଚତେ।
ଭୀତୋ ହି ମାମକାତ୍ସୈନ୍ଯାତ୍ପ୍ରଭାବାଚ୍ଚୈବ ମେ ବିଭୋ ॥ 5-55-30 (33936)
ସମର୍ଥଂ ମନ୍ଯସେ ଯଚ୍ଚ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ବୃକୋଦରମ୍।
ତନ୍ମିଥ୍ଯା ନ ହି ମେ କୃତ୍ସ୍ନଂ ପ୍ରଭାବଂ ବେତ୍ସି ଭାରତ ॥ 5-55-31 (33937)
ମତ୍ସମୋ ହି ଗଦାଯୁଦ୍ଧେ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ନାସ୍ତି କଶ୍ଚନ।
ନାସୀତ୍କଶ୍ଚିଦତିକ୍ରାନ୍ତୋ ଭବିତା ନ ଚ କଶ୍ଚନ ॥ 5-55-32 (33938)
ଯୁକ୍ତୋ ଦୁଃଖୋଷିତଶ୍ଚାହଂ ବିଦ୍ଯାପାରଗତସ୍ତଥା।
ତସ୍ମାନ୍ନ ଭୀମାନ୍ନାନ୍ଯେଭ୍ଯୋ ଭଯଂ ମେ ବିଦ୍ଯତେ କ୍ବଚିତ୍ ॥ 5-55-33 (33939)
ଦୁର୍ଯୋଧନସମୋ ନାସ୍ତି ଗଦାଯାମିତି ନିଶ୍ଚଯଃ।
ସଙ୍କର୍ଷଣସ୍ଯ ଭବନେ ଯତ୍ତଦୈନମୁପାବସମ୍। 5-55-34 (33940)
ଯୁଦ୍ଧେ ସଙ୍କର୍ଷଣସମୋ ବଲେନାଭ୍ଯଧିକୋ ଭୁବି।
ଗଦାପ୍ରହାରଂ ଭୀମୋ ମେ ନ ଜାତୁ ବିଷହେଦ୍ଯୁଧି ॥ 5-55-35 (33941)
ଏକଂ ପ୍ରହାରଂ ଯଂ ଦଦ୍ଯାଂ ଭୀମାଯ ରୁଷିତୋ ନୃପ।
ସ ଏବୈନଂ ନଯୋଦ୍ଧୋରଃ କ୍ଷିପ୍ରଂ ବୈବସ୍ବତକ୍ଷଯମ୍ ॥ 5-55-36 (33942)
ଇଚ୍ଛେଯଂ ଚ ଗଦାହସ୍ତଂ ରାଜନ୍ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ବୃକୋଦରମ୍।
ସୁଚିରଂ ପ୍ରାର୍ଥିତୋ ହ୍ଯେଷ ମମ ନିତ୍ଯଂ ମନୋରଥଃ ॥ 5-55-37 (33943)
ଗଦଯା ନିହତୋ ହ୍ଯାଜୌ ମଯା ପାର୍ଥୋ ବୃକୋଦରଃ ।
ବିଶୀର୍ଣଗାବଃ ପୃଥିବୀଂ ପରାସୁଃ ପ୍ରପତିଷ୍ଯତି ॥ 5-55-38 (33944)
ଗଦାପ୍ରହାରାଭିହତୋ ହିମବାନପି ପର୍ବତଃ।
ସକୃନ୍ମଯା ବିଦୀର୍ଯେତ ଗିରିଃ ଶତସହସ୍ରଧା ॥ 5-55-39 (33945)
ସ ଚାପ୍ଯେତଦ୍ବିଜାନାତି ବାସୁଦେବାର୍ଜୁନୌ ତଥା।
ଦୁର୍ଯୋଧନସମୋ ନାସ୍ତି ଗଦାଯାମିତି ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-55-40 (33946)
ତତ୍ତେ ବୃକୋଦରମଯଂ ଭଯଂ ବ୍ଯେତୁ ମହାହବେ।
ବ୍ଯପନେଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ହ୍ଯେନଂ ମା ରାଜନ୍ବିମନା ଭବ ॥ 5-55-41 (33947)
ତସ୍ମିନ୍ମଯା ହତେ କ୍ଷିପ୍ରମର୍ଜୁନଂ ବହବୋ ରଥାଃ ।
ତୁଲ୍ଯରୂପା ବିଶିଷ୍ଟାଶ୍ଚ କ୍ଷେପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-55-42 (33948)
ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଃ କୃପୋ ଦ୍ରୌଣିଃ କର୍ଣୋ ଭୂରିଶ୍ରବାସ୍ତଥା ।
ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷାଧିପଃ ଶଲ୍ଯଃ ସିନ୍ଧୁରାଜୋ ଜଯଦ୍ରଥଃ॥ 5-55-43 (33949)
ଏକୈକ ଏଷାଂ ଶକ୍ତସ୍ତୁ ହନ୍ତୁଂ ଭାରତ ପାଣ୍ଡବାନ୍।
ସମେତାସ୍ତୁ କ୍ଷଣେନୈତାନ୍ନେଷ୍ଯନ୍ତି ଯମସାଦନମ୍ ॥ 5-55-44 (33950)
ସମଗ୍ରା ପାର୍ଥିବୀ ସେନା ପାର୍ଥମେକଂ ଧନଞ୍ଜଯମ୍।
କସ୍ମାଦଶକ୍ତା ନିର୍ଜେତୁମିତି ହେତୁର୍ନ ବିଦ୍ଯତେ ॥ 5-55-45 (33951)
ଶରବ୍ରାତୈସ୍ତୁ ଭୀଷ୍ମେଣ ଶତଶୋ ନିଚିତୋଽବଶଃ।
ଦ୍ରୋଣଦ୍ରୌଣିକୃପୈଶ୍ଚୈବ ଗନ୍ତା ପାର୍ଥୋ ଯମକ୍ଷଯମ୍॥ 5-55-46 (33952)
ପିତାମହୋଽପି ଗାଙ୍ଗେଯଃ ଶାନ୍ତନୋରଧି ଭାରତ।
ବ୍ରହ୍ମର୍ପିସଦୃଶୋ ଜଜ୍ଞେ ଦେବୈରପି ସୁଦୁଃସହଃ ॥ 5-55-47 (33953)
ନ ହନ୍ତା ବିଦ୍ଯତେ ଚାପି ରାଜନ୍ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ କଶ୍ଚନ।
ପିତ୍ରା ହ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରସନ୍ନେନ ନାକାମସ୍ତ୍ବଂ ମରିଷ୍ଯସି ॥ 5-55-48 (33954)
ବ୍ରହ୍ମର୍ଷେଶ୍ଚ ଭରଦ୍ବାଜାଦ୍ଦ୍ରୋଣୋ ଦ୍ରୋଣ୍ଯାମଜାଯତ।
ଦ୍ରୋଣାଜ୍ଜଜ୍ଞେ ମହାରାଜ ଦ୍ରୌଣିଶ୍ଚ ପରମାଶ୍ତ୍ରବିତ୍ ॥ 5-55-49 (33955)
କୃପଶ୍ଚାଚାର୍ଯମୁଖ୍ଯୋଯଂ ମହର୍ଷେର୍ଗୌତମାଦପି ।
ଶରସ୍ତମ୍ବୋଦ୍ଭବଃ ଶ୍ରୀମାନବଧ୍ଯ ଇତି ମେ ମତିଃ ॥ 5-55-50 (33956)
ଅଯୋନିଜାସ୍ତ୍ରଯୋ ହ୍ଯେତେ ପିତା ମାତା ଚ ମାତୁଲଃ ।
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମ୍ନୋ ମହାରାତ ସ ଚ ଶୂରଃ ସ୍ଥିତୋ ମମ ॥ 5-55-51 (33957)
ସର୍ବ ଏତେ ମହାରାଜ ଦେବକଲ୍ପା ମହାରଥାଃ।
ଶକ୍ରସ୍ଯାପି ବ୍ଯଥାଂ କୁର୍ଯୁଃ ସଂଯୁଗେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-55-52 (33958)
ନୈତେଷାମର୍ଜୁନଃ ଶକ୍ତ ଏକୈକଂ ପ୍ରତିବୀକ୍ଷିତୁମ୍।
ସହିତାସ୍ତୁ ନରବ୍ଯାଘ୍ରା ହନିଷ୍ଯନ୍ତି ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-55-53 (33959)
ଭୀଷ୍ମାଦ୍ରୋଣକୃପାଣାଂ ଚ ତୁଲ୍ଯଃ କର୍ଣୋ ମତୋ ମମ।
ଅନୁଜ୍ଞାତଶ୍ଚ ରାମେଣ ମତ୍ସମୋଽସୀତି ଭାରତ ॥ 5-55-54 (33960)
କୁଣ୍ଡଲେ ରୁଚିରେ ଚାସ୍ତାଂ କର୍ଣସ୍ଯ ସହଜେ ଶୁଭେ ।
ତେ ଶଚ୍ଯର୍ଥଂ ମହେନ୍ଦ୍ରେଣ ଯାଚିତଃ ସ ପରନ୍ତପଃ ॥ 5-55-55 (33961)
ଅମୋଘଯା ମହାରାଜ ଶକ୍ତ୍ଯା ପରମଭୀମଯା।
ତସ୍ଯ ଶକ୍ତ୍ଯୋପଗୂଢସ୍ଯ କସ୍ମାଜ୍ଜୀବେଦ୍ଧନଞ୍ଜଯଃ॥ 5-55-56 (33962)
ବିଜଯୋ ମେ ଧ୍ରୁବଂ ରାଜନ୍ଫଲଂ ପାଣାବିବାହିତମ୍।
ଅଭିବ୍ଯକ୍ତଃ ପରେଷାଂ ଚ କୃତ୍ସ୍ନୋ ଭୁବି ପରାଜଯଃ । 5-55-57 (33963)
ଅହ୍ନା ହ୍ଯେକେନ ଭୀଷ୍ମୋଯଂ ପ୍ରଯୁତଂ ହନ୍ତି ଭାରତ।
ତତ୍ସମାଶ୍ଚ ମହେଷ୍ବାସା ଦ୍ରୋଣଦ୍ରୌଣିକୃପା ଅପି ॥ 5-55-58 (33964)
ସଂଶପ୍ତକାନାଂ ବୃନ୍ଦାନି କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ପରନ୍ତପ।
ଅର୍ଜୁନଂ ବଯମସ୍ମାନ୍ବା ନିହନ୍ଯାତ୍କପିକେତନଃ ॥ 5-55-59 (33965)
ତାଂଶ୍ଚାଲମିତି ମନ୍ଯନ୍ତେ ସବ୍ଯସାଚିବଧେ ଧୃତାଃ।
ପାର୍ଥିବାଃ ସ ଭବାଂସ୍ତେଭ୍ଯୋ ହ୍ଯକସ୍ମାଦ୍ବ୍ଯଥତେ କଥମ୍॥ 5-55-60 (33966)
ଭୀମସେନେ ଚ ନିହତେ କୋଽନ୍ଯୋ ଯୁଧ୍ଯେତ ଭାରତ।
ପରେଷାଂ ତନ୍ମମାଚକ୍ଷ୍ବ ଯଦି ବେତ୍ଥ ପରନ୍ତପ ॥ 5-55-61 (33967)
ପଞ୍ଚ ତେ ଭ୍ରାତରଃ ସର୍ବେ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନୋଽଥ ସାତ୍ଯକିଃ ।
ପରେଷାଂ ସପ୍ତ ଯେ ରାଜନ୍ଯୋଧାଃ ସାରଂ ବଲଂ ମତମ୍ ॥ 5-55-62 (33968)
ଅସ୍ମାକଂ ତୁ ବିଶିଷ୍ଟା ଯେ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକୃପାଦଯଃ ।
ଦ୍ରୌଣିର୍ବିକର୍ତନଃ କର୍ଣଃ ସୋମଦତ୍ତୋଥ ବାହ୍ଲିକଃ ॥ 5-55-63 (33969)
ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷାଧିପଃ ଶଲ୍ଯ ଆବନ୍ତ୍ଯୌ ଚ ଜଯଦ୍ରଥଃ।
ଦୁଃଶାସନୋ ଦୁର୍ମଖଶ୍ଚ ଦୁଃସହଶ୍ଚ ବିଶାଂପତେ॥ 5-55-64 (33970)
ଶ୍ରୁତାଯୁଶ୍ଚିତ୍ରସେନଶ୍ଚ ପୁରୁମିତ୍ରୋ ବିବିଂଶତିଃ।
ଶଲୋ ଭୂରିଶ୍ରବାଶ୍ଚୈବ ବିକର୍ଣଶ୍ଚ ତବାତ୍ମଜଃ ॥ 5-55-65 (33971)
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୋ ହି ମେ ରାଜନ୍ଦଶୈକା ଚ ସମାହୃତାଃ।
ନ୍ଯୂନା ପରେଷାଂ ସପ୍ତୈବ କସ୍ମାନ୍ମେ ସ୍ଯାତ୍ପରାଜଯଃ ॥ 5-55-66 (33972)
ବଲଂ ତ୍ରିଗୁଣତୋ ହୀନଂ ଯୋଧ୍ଯଂ ପ୍ରାହ ବୃହସ୍ପତିଃ।
ପରେଭ୍ଯସ୍ତ୍ରିଗୁଣା ଚେଯଂ ମମ ରାଜନ୍ନନୀକିନୀ ॥ 5-55-67 (33973)
ଗୁଣହୀନଂ ପରେଷାଂ ଚ ବହୁ ପଶ୍ଯାମି ଭାରତ।
ଗୁଣୋଦଯଂ ବହୁଗୁଣମାତ୍ମନଶ୍ଚ ବିଶାଂପତେ॥ 5-55-68 (33974)
ଏତତ୍ସର୍ବଂ ସମାଜ୍ଞାଯ ବଲାଗ୍ର୍ଯଂ ମମ ଭାରତ ।
ନ୍ଯୂନତାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ନ ମୋହଂ ଗନ୍ତୁମର୍ହସି ॥ 5-55-69 (33975)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସଞ୍ଜଯଂ ଭୂଯଃ ପର୍ଯପୃଚ୍ଛତ ଭାରତ।
ବିବିତ୍ସୁଃ ପ୍ରାପ୍ତକାଲାନି ଜ୍ଞାତ୍ବା ପରପୁରଞ୍ଜଯଃ ॥ ॥ 5-55-70 (33976)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ପଞ୍ଚପଞ୍ଚାଶତ୍ତଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-55-18 ନଃ ଅସ୍ମାଭିଃ ପରେଚେତ୍ ଯଦ୍ଯପି ଅଭିଦ୍ରୁଗ୍ଧାଃ ଦ୍ରୋହବିଷଯଂ ନୀତାଃ ତଥାପି ନ ଭେତବ୍ଯମ୍ ॥ 5-55-33 ଯୁକ୍ତୋଽଭିଯୋଗବାନ୍। ଦୁଃଖୋଷିତ ଗୁରୁକୁଲେ ॥ 5-55-34 ଉପାବସଂ ଶିଧ୍ଯତ୍ବେନ ପର୍ଯଚରମ୍ । 5-55-59 ହନ୍ଯାମେତି ବଦନ୍ତୀତି ଶେଷଃ ॥ 5-55-60 ତାନ୍ ସଂଶପ୍ତକାନ୍ ଅଲଂ ଅର୍ଜୁନବଧେ ପର୍ଯାପ୍ତା ଇତି ମନ୍ଯନ୍ତେ ॥ 5-55-67 ତ୍ରିଗୁଣତସ୍ତ୍ର୍ଯଂଶେନ ହୀନମ୍ । ତ୍ରିଗୁଣା ତ୍ର୍ଯଂଶେନାଧିକା ॥ 5-55-70 ବିବିତ୍ସୁଃ ବିଜ୍ଞାତୁମିଚ୍ଛୁଃ । ପ୍ରାପ୍ତକାଲାନି କର୍ମାଣି ॥ 5-55- 5-55- 5-55- 5-55-ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 056
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.56. ଅଧ୍ଯାଯଃ 056
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ପାଣ୍ଡବଭାବଂ ବୁଭୁତ୍ସୁଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ତେଷାଂ ଯୁଦ୍ଧୋତ୍କଣ୍ଠାକଥନପୂର୍ବକଂ ତଦ୍ରଥାଶ୍ବବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-56-0 (33977)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-56-0x (3563)
ଅକ୍ଷୌହିଣୀଃ ସପ୍ତ ଲବ୍ଧ୍ବା ରାଜଭିଃ ସହ ସଞ୍ଜଯ।
କିଂସ୍ବିଦିଚ୍ଛତି କୌନ୍ତେଯୋ ଯୁଦ୍ଧପ୍ରେପ୍ସୁର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-56-1 (33978)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-56-2x (3564)
ଅତୀବ ମୁଦିତୋ ରାଜନ୍ଯୁଦ୍ଧପ୍ରେପ୍ଯୁର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଭୀମସେନାର୍ଜୁନୌ ଚୋଭୌ ଯମାବପି ନ ବିଭ୍ଯତଃ ॥ 5-56-2 (33979)
ରଥଂ ତୁ ଦିବ୍ଯଂ କୌନ୍ତେଯଃ ସର୍ବା ବିଭ୍ରାଜଯନ୍ଦିଶଃ।
ମନ୍ତ୍ରଂ ଜିଜ୍ଞାସମାନଃ ସନ୍ବୀଭତ୍ସୁଃ ସମଯୋଜଯତ୍ ॥ 5-56-3 (33980)
ତମପଶ୍ଯାମ ସନ୍ନଦ୍ଧଂ ମେଘଂ ବିଦ୍ଯୁଦ୍ଯୁତଂ ଯଥା।
ସମନ୍ତାତ୍ସମଭିଧ୍ଯା ହୃଷ୍ଯମାଣୋଽଭ୍ଯଭାଷତ।
ପୂର୍ବରୂପମିଦଂ ପଶ୍ଯ ବଯଂ ଜେଷ୍ଯାମ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-56-4 (33981)
ବୀଭତ୍ସୁର୍ମାଂ ଯଥୋବାଚ ତଥାଽବୈମ୍ଯହମପ୍ଯୁତ ॥ 5-56-5 (33982)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-56-6x (3565)
ପ୍ରଶଂସସ୍ଯଭିନନ୍ଦଂସ୍ତାନ୍ପାର୍ଥାନକ୍ଷପରାଜିତାନ୍।
ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ରଥେ ବ୍ରୂହି କଥମଶ୍ବାଃ କଥଂ ଧ୍ବଜାଃ ॥ 5-56-6 (33983)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-56-7x (3566)
ଭୌମନଃ ସହ ଶକ୍ରେଣ ବହୁଚିତ୍ରଂ ବିଶାଂପତେ।
ରୂପାଣି କଲ୍ପଯାମାସ ତ୍ବଷ୍ଟା ଧାତା ସଦା ବିଭୋ॥ 5-56-7 (33984)
ଧ୍ବଜେ ହି ତସ୍ମିନ୍ରୂପାଣି ଚକ୍ରୁସ୍ତେ ଦେବମାଯଯା।
ମହାଧନାନି ଦିବ୍ଯାନି ମହାନ୍ତି ଚ ଲଘୂନି ଚ ॥ 5-56-8 (33985)
ଭୀମସେନାନୁରୋଧାଯକ ହନୂମାନ୍ମାରୁତାତ୍ମଜଃ।
ଆତ୍ମପ୍ରତିକୃତିଂ ତସ୍ମିନ୍ଧ୍ବଜ ଆରୋପଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-56-9 (33986)
ସର୍ବା ଦିଶୋ ଯୋଜନମାତ୍ରମନ୍ତରଂ
ସତିର୍ଯଗୂର୍ଧ୍ବଂ ଚ ରୁରୋଧ ବୈ ଧ୍ବଜଃ।
ନ ସଂସଞ୍ଜେତ୍ତରୁଭିଃ ସଂବୃତୋଽପି
ତଥା ହି ମାଯା ବିହିତା ଭୌମନେନ ॥ 5-56-10 (33987)
ଯଥାଽଽକାଶେ ଶକ୍ରଧନୁଃ ପ୍ରକାଶତେ
ନ ଚୈକବର୍ଣଂ ନ ଚ ବେଦ୍ମି କିଂ ନୁ ତତ୍।
ତଥା ଧ୍ବଜୋ ବିହିତୋ ଭୌମନେନ
ବହ୍ବାକାରଂ ଦୃଶ୍ଯତେ ରୂପମସ୍ଯ ॥ 5-56-11 (33988)
ଯଥାଽଗ୍ନିଧୂମୋ ଦିବମେତି ରୁଦ୍ଧ୍ବା।
ବର୍ଣାନ୍ବିଭ୍ରତ୍ତୈଜସାଂଶ୍ଚିତ୍ରରୂପାନ୍।
ତଥା ଧ୍ବଜୋ ବିହିତୋ ଭୌମନେନ
ନ ଚେଦ୍ଭାରୋ ଭବିତା ନୋତ ରୋଧଃ ॥ 5-56-12 (33989)
ଶ୍ବେତାସ୍ତସ୍ମିନ୍ବାତବେଗାଃ ସଦଶ୍ବା
ଦିବ୍ଯା ଯୁକ୍ତାଶ୍ଚିତ୍ରରଥେନ ଦତ୍ତାଃ।
ଭୁବ୍ଯନ୍ତରିକ୍ଷେ ଦିବି ବା ନରେନ୍ଦ୍ର
ଯେଷାଂ ଗତିର୍ହୀଯତେ ନାତ୍ର ସର୍ବା ।
ଶତଂ ଯତ୍ତତ୍ପୂର୍ଯତେ ନିତ୍ଯକାଲଂ
ହତଂହତଂ ଦତ୍ତବରଂ ପୁରସ୍ତାତ୍ 5-56-13 (33990)
ତଥା ରାଜ୍ଞୋ ଦନ୍ତବର୍ଣା ବୃହନ୍ତୋ
ରଥେ ଯୁକ୍ତା ଭାନ୍ତି ତଦ୍ବୀର୍ଯତୁଲ୍ଯାଃ।
ଋକ୍ଷପ୍ରଖ୍ଯା ଭୀମସେନସ୍ଯ ବାହା
ରଥେ ବାଯୋସ୍ତୁଲ୍ଯବେଗ ବଭୂବୁଃ ॥ 5-56-14 (33991)
କଲ୍ମାଷାଙ୍ଗାସ୍ତିତ୍ତିରିଚିତ୍ରପୃଷ୍ଠା
ଭ୍ରାତ୍ରା ଦତ୍ତାଃ ପ୍ରୀଯତା ଫାଲ୍ଗୁନେନ।
ଭ୍ରାତୁର୍ବୀରସ୍ଯ ସ୍ବୈସ୍ତୁରଙ୍ଗୈର୍ବିଶିଷ୍ଟା
ମୁଦା ଯୁକ୍ତାଃ ସହଦେବଂ ବହନ୍ତି ॥ 5-56-15 (33992)
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରଂ ନକୁଲଂ ତ୍ବାଜମୀଢଂ
ମହେନ୍ଦ୍ରଦତ୍ତା ହରଯୋ ବାଜିମୁଖ୍ଯାଃ ।
ସମା ବାଯୋର୍ବଲବନ୍ତସ୍ତରସ୍ବିନୋ
ବହନ୍ତି ବୀରଂ ବୃତ୍ରଶତ୍ରୁଂ ଯଥେନ୍ଦ୍ରମ୍ । 5-56-16 (33993)
ତୁଲ୍ଯାଶ୍ଚୈଭିର୍ବଯସା ବିକ୍ରମେଣ
ମହାଜବାଶ୍ରିତ୍ରରୂପାଃ ସଦଶ୍ବାଃ ।
ସୌଭଦ୍ରାଦୀନ୍ଦ୍ରୌପଦେଯାନ୍କୁମାରାନ୍
ବହନ୍ତ୍ଯଶ୍ବା ଦେବଦତ୍ତା ବୃହନ୍ତଃ ॥ ॥ 5-56-17 (33994)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଷଟ୍ପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-56-3 ମନ୍ତ୍ରଂ ଅସ୍ତ୍ରପ୍ରଯୋଜକଂ ଜିଜ୍ଞାସମାନଃ ପରୀକ୍ଷିତୁମିଚ୍ଛନ୍ ॥ 5-56-7 ଭୌମନୋ ବିଶ୍ବକର୍ମା। ଧାତା ପ୍ରଜାପତିଃ ॥ 5-56-8 ତେ ତ୍ବଷ୍ଟୃଶକ୍ରଧାତାରଃ ରୂପାଣି ଚକ୍ରୁଃ ॥ 5-56-10 ରୁରୋଧ ସ୍ବତେଜସେତି ଶେଷଃ ॥ 5-56-12 ଭାରୋ ରଥେ ରୋଧୁଃ ଦ୍ବାରାଦୌ ଦ୍ବଯମପି ନ ଭବେତ୍ ॥ 5-56-13 ଯତ୍ତତ୍ ଅଶ୍ବାନାଂ ଶତଂ ହତଂହତଂ ପୁନଃପୁନଃ କତିପଯାଶ୍ବହନନେପି ଭାବାତ୍ ଶତଂ ପୂର୍ଯତେ। ଯତଃ ପୁରସ୍ତାଦ୍ଦତ୍ତବରମ୍ ॥ 5-56-17 ଦେବଦତ୍ତାଃ ଚିତ୍ରରଥେନ ଦତ୍ତାଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 057
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.57. ଅଧ୍ଯାଯଃ 057
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପୃଷ୍ଟେନ ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ପ୍ରତି ପାଣ୍ଡବସହାଯାନାଂ ରାଜ୍ଞାଂ ନାମନିର୍ଦେଶପୂର୍ବକଂ ତୈଃ କୁରୁସେନାଗତାନାଂ ସ୍ବସ୍ବଦଧ୍ଯତଯା ବିଭଜନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ସଞ୍ଜଯବଚନଶ୍ରବଣେନ କ୍ରୋଶନ୍ତଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମାକ୍ଷିପ୍ଯ ସ୍ବପକ୍ଷୀଯାଣାଂ ପ୍ରତାପପ୍ରଶଂସନମ୍ ॥ 2 ॥ ପୁନସ୍ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଦନ୍ତ୍ରୋବଚନପୂର୍ବକଂ ଯୁଦ୍ଧନିଷେଧନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-57-0 (33995)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-57-0x (3567)
କାଂସ୍ତତ୍ର ସଞ୍ଜଯାପଶ୍ଯଃ ପ୍ରୀତ୍ଯର୍ଥେନ ସମାଗତାନ୍।
ଯେ ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତେ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ମମ ବାହିନୀମ୍ ॥ 5-57-1 (33996)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-57-2x (3568)
ମୁଖ୍ଯମନ୍ଧକବୃଷ୍ଣୀନାମପଶ୍ଯଂ କୃଷ୍ଣମାଗତମ୍।
ଚେକିତାନଂ ଚ ତତ୍ରୈବ ଯୁଯୁଧାନଂ ଚ ସାତ୍ଯକିମ୍ ॥ 5-57-2 (33997)
ପୃଥଗକ୍ଷୌହିଣୀଭ୍ଯାଂ ତୁ ପାଣ୍ଡବାନଭିସଂଶ୍ରିତୌ ।
ମହାରଥୌ ସମାଖ୍ଯାତାବୁଭୌ ପୁରୁଷମାନିନୌ ॥ 5-57-3 (33998)
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯାଽଥ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯୋ ଦଶଭିସ୍ତନଯୈର୍ବୃତଃ।
ସତ୍ଯଜିତ୍ପ୍ରମୁଖୈର୍ବୀରୈର୍ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନପୁରୋଗମୈଃ । 5-57-4 (33999)
ଦ୍ରୁପଦୋ ବର୍ଧଯନ୍ମାନଂ ଶିଖଣ୍ଡିପରିପାଲିତଃ।
ଉପାଯାତ୍ସର୍ବସୈନ୍ଯାନାଂ ପ୍ରତିଚ୍ଛାଦ୍ଯ ତଦା ବପୁଃ ॥ 5-57-5 (34000)
ବିରାଟଃ ସହ ପୁତ୍ରାଭ୍ଯାଂ ଶଙ୍ଖେନୈବୋତ୍ତରେଣ ଚ।
ସୂର୍ଯଦତ୍ତାଦିଭିର୍ବୀରୈର୍ମଦିରାକ୍ଷପୁରୋଗମୈଃ ॥ 5-57-6 (34001)
ସହିତଃ ପୃଥିବୀପାଲୋ ଭ୍ରାତୃଭିସ୍ତନଯୈସ୍ତଥା ।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୈବ ସୈନ୍ଯାନାଂ ବୃତଃ ପାର୍ଥଂ ସମାଶ୍ରିତଃ ॥ 5-57-7 (34002)
ଜାରାସନ୍ଧିର୍ମାଗଧଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ଚେଦିରାଟ୍।
ପୃଥକ୍ପୃଥଗନୁପ୍ରାପ୍ତୌ ପୃଥଗକ୍ଷୌହିଣୀବୃତୌ ॥ 5-57-8 (34003)
କେକଯା ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ ସର୍ବେ ଲୋହିତକଧ୍ବଜାଃ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣୀପରିବୃତାଃ ପାଣ୍ଡବାନଭିସଂଶ୍ରିତାଃ ॥ 5-57-9 (34004)
ଏତାନେତାବତସ୍ତତ୍ର ତାନପଶ୍ଯଂ ସମାଗତାନ୍।
ଯେ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ବାହିନୀମ୍ ॥ 5-57-10 (34005)
ଯୋ ବେଦ `ମାନୁଷଂ ବ୍ଯୂହଂ ଦୈବଂ ଗାନ୍ଧର୍ବମାସୁରମ୍।
ସ ତତ୍ର ସେନାପ୍ରମୁଖେ ଧୃଷଟଦ୍ଯୁମ୍ନୋ ମହାରଥଃ ॥ 5-57-11 (34006)
ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ରାଜନ୍ଭାଗଃ କ୍ଲୃପ୍ତଃ ଶିଖଣ୍ଡିନଃ
ତଂ ବିରାଟୋଽନୁସଂଯାତା ସାର୍ଧଂ ମତ୍ସ୍ଯୈଃ ପ୍ରହାରିଭିଃ ॥ 5-57-12 (34007)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠସ୍ଯ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରସ୍ଯ ଭାଗୋ ମଦ୍ରାଧିପୋ ବଲୀ।
ତୌ ତୁ ତତ୍ରାବ୍ରୁବନ୍କେଚିଦ୍ବିଷମୌ ନୋ ମତାବିତି ॥ 5-57-13 (34008)
ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ସହସୁତଃ ସାର୍ଧଂ ଭ୍ରାତୃଶତେନ ଚ।
ପ୍ରାଚ୍ଯାଶ୍ଚ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ଯାଶ୍ଚ ଭୀମସେନସ୍ଯ ଭାଗତଃ ॥ 5-57-14 (34009)
ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ତୁ ଭାଗେନ କର୍ଣେ ବୈକର୍ତନୋ ମତଃ।
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା ବିକର୍ଣଶ୍ଚ ସୈନ୍ଧବଶ୍ଚ ଜଯଦ୍ରଥଃ ॥ 5-57-15 (34010)
ଅଶକ୍ଯାଶ୍ଚୈବ ଯେ କେଚିତ୍ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଶୂରମାନିନଃ ।
ସର୍ବାଂସ୍ତାନର୍ଜୁନଃ ପାର୍ଥଃ କଲ୍ପଯାମାସ ଭାଗତଃ ॥ 5-57-16 (34011)
ମହେଷ୍ବାଂସା ରାଜପୁତ୍ରା ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ କେକଯାଃ ।
କେକଯାନେବ ଭାଗେନ କୃତ୍ବା ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ସଂଯୁଗେ ॥ 5-57-17 (34012)
ତେଷାମେବ କୃତୋ ଭାଗୋ ମାଲବାଃ ସାଲ୍ବକାସ୍ତଥା।
ତ୍ରିଗର୍ତାନାଂ ଚ ବୈ ମୁଖ୍ଯୌ ଯୌ ତୌ ସଂଶପ୍ତକାବିତି ॥ 5-57-18 (34013)
ଦୁର୍ଯୋଧନସୁତାଃ ସର୍ବେ ତଥା ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ଚ।
ସୌଭଦ୍ରେଣ କୃତୋ ଭାଗୋ ରାଜା ଚୈବ ବୃହଦ୍ବଲଃ ॥ 5-57-19 (34014)
ଦ୍ରୌପଦେଯା ମହେଷ୍ବାସାଃ ସୁବର୍ଣବିକୃତଧ୍ବଜାଃ ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନମୁଖା ଦ୍ରୋଣମଭିଯାସ୍ଯନ୍ତି ଭାରତ ॥ 5-57-20 (34015)
ଚେକିତାନଃ ସୋମଦତ୍ତଂ ଦ୍ବୈରଥେ ଯୋଦ୍ଧୁମିଚ୍ଛତି।
ଭୋଜଂ ତୁ କୃତବର୍ମାଣଂ ଯୁଯୁଧାନୋ ଯୁଯୁତ୍ସତି ॥ 5-57-21 (34016)
ସହଦେବସ୍ତୁ ମାଦ୍ରେଯଃ ଶୂରଃ ସଂକ୍ରନ୍ଦନୋ ଯୁଧି।
ସ୍ବମଂଶଂ କଲ୍ପଯାମାସ ଶ୍ଯାଲଂ ତେ ସୁବଲାତ୍ମଜମ୍ ॥ 5-57-22 (34017)
ଉଲୂକଂ ଚୈବ କୈତବ୍ଯଂ ଯେ ଚ ସାରସ୍ବତା ଗଣାଃ।
ନକୁଲଃ କଲ୍ପଯାମାସ ଭାଗଂ ମାଦ୍ରବତୀସୁତଃ ॥ 5-57-23 (34018)
ଯେ ଚାନ୍ଯେ ପାର୍ଥିବା ରାଜନ୍ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯାସ୍ଯନ୍ତି ସଙ୍ଗରେ।
ସମାହ୍ବାନେନ ତାଂଶ୍ଚାପି ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରା ଅକଲ୍ପଯନ୍ ॥ 5-57-24 (34019)
ଏବମେଷାମନୀକାନି ପ୍ରବିଭକ୍ତାନି ଭାଗଶଃ।
ଯତ୍ତେ କାର୍ଯଂ ସପୁତ୍ରସ୍ଯ କ୍ରିଯତାଂ ତଦକାଲିକମ୍ ॥ 5-57-25 (34020)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-57-26x (3569)
ନ ସନ୍ତି ସର୍ବେ ପୁତ୍ରା ମେ ମୂଢା ଦୁର୍ଦ୍ଯୂତଦେବିନଃ।
ଯେଷାଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ବଲବତା ଭୀମେନ ରଣମୂର୍ଧନି ॥ 5-57-26 (34021)
ରାଜାନଃ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ପ୍ରୋକ୍ଷିତାଃ କାଲଧର୍ମଣା ।
ଗାଣ୍ଡୀବାଗ୍ନିଂ ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ପତଙ୍ଗା ଇବ ପାବକମ୍ ॥ 5-57-27 (34022)
ବିଦ୍ରୁତାଂ ବାହିନୀଂ ମନ୍ଯେ କୃତବୈରୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ।
ତାଂ ରଣେ କେଽନୁଯାସ୍ଯନ୍ତି ପ୍ରଭଗ୍ନାଂ ପାଣ୍ଡବୈର୍ଯୁଧି ॥ 5-57-28 (34023)
ସର୍ବେ ହ୍ଯତିରଥାଃ ଶୂରାଃ କୀର୍ତିମନ୍ତଃ ପ୍ରତାପିନଃ ।
ସୂର୍ଯପାବକଯୋସ୍ତୁଲ୍ଯାସ୍ତେଜସା ସମିତିଂଜଯାଃ ॥ 5-57-29 (34024)
ଯେଷାଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ନେତା ଗୋପ୍ତା ଚ ମଧୁସୂଦନଃ ।
ଯୋଧୌ ଚ ପାଣ୍ଡବୌ ବୀରୌ ସବ୍ଯସାଚିବୃକୋଦରୌ ॥ 5-57-30 (34025)
ନକୁଲଃ ସହଦେବଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାର୍ଷତଃ।
ସାତ୍ଯକିର୍ଦ୍ରୁପଦଶ୍ଚୈବ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ସାନୁଜଃ ॥ 5-57-31 (34026)
ଉତ୍ତମୌଜାଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯୋ ଯୁଧାମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ଦୁର୍ଜଯଃ।
ଶିଖଣ୍ଡୀ କ୍ଷତ୍ରଦେବଶ୍ଚ ତଥା ବୈରାଟିରୁତ୍ତରଃ ॥ 5-57-32 (34027)
କାଶଯଶ୍ଚେଦଯଶ୍ଚୈବ ମତ୍ସ୍ଯାଃ ସର୍ବେ ଚ ସୃଞ୍ଜଯାଃ ।
ବିରାଟପୁତ୍ରୋ ବଭ୍ରୁଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲାଶ୍ଚ ପ୍ରଭଦ୍ରକାଃ ॥ 5-57-33 (34028)
ଯେଷାଂମିନ୍ଦ୍ରୋଽପ୍ଯକାମାନାଂ ନ ହରେତ୍ପୃଥିବୀମିମାମ୍।
ବୀରାଣାଂ ରଣଧୀରାଣାଂ ଯେ ଭିନ୍ଦ୍ଯୁଃ ପର୍ବତାନପି ॥ 5-57-34 (34029)
ତାନ୍ସର୍ବଗୁଣସଂପନ୍ନାନମନୁଷ୍ଯପ୍ରତାପିନଃ ।
କ୍ରୋଶତୋ ମମ ଦୁଷ୍ପୁତ୍ରୋ ଯୋଦ୍ଧୁମିଚ୍ଛତି ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-57-35 (34030)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-57-36x (3570)
ଉଭୌ ସ୍ବ ଏକଜାତୀଯୌ ତଥୋଭୌ ଭୂମିଗୋଚରୌ ।
ଅଥ କସ୍ମାତ୍ପାଣ୍ଡବାନାମେକତୋ ମନ୍ଯସେ ଜଯମ୍ ॥ 5-57-36 (34031)
ପିତାମହଂ ଚ ଦ୍ରୋଣଂ ଚ କୃପଂ କର୍ଣଂ ଚ ଦୁର୍ଜଯମ୍।
ଜଯଦ୍ରଥଂ ସୋମଦତ୍ତମଶ୍ବତ୍ଥାମାନମେବ ଚ ॥ 5-57-37 (34032)
ସୁତେଜସୋ ମହେଷ୍ବାସାନିନ୍ଦ୍ରୋଽପି ସହିତୋଽମରୈଃ ।
ଅଶକ୍ତଃ ସମରେ ଜେତୁଂ କିଂ ପୁନସ୍ତାତ ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-57-38 (34033)
ସର୍ବେ ଚ ପୃଥିବୀପାଲା ମଦର୍ଥେ ତାତ ପାଣ୍ଡବାନ୍।
ଆର୍ଯାଃ ଶସ୍ତ୍ରଭୃତଃ ଶୂରାଃ ସମର୍ଥାଃ ପ୍ରତିବାଧିତୁଂ ॥ 5-57-39 (34034)
ନ ମାମକାନ୍ପାଣ୍ଡବାସ୍ତେ ସମର୍ଥାଃ ପ୍ରତିବୀକ୍ଷିତୁମ୍ ।
ପରାକ୍ରାନ୍ତୋ ହ୍ଯହଂ ପାଣ୍ଡୂନ୍ସପୁତ୍ରାନ୍ଯୋଦ୍ଧୁମାହବେ ॥ 5-57-40 (34035)
ମତ୍ପ୍ରିଯଂ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ଯେ ଚିକୀର୍ଷନ୍ତି ଭାରତ ।
ତେ ତାନାବାରଯିଷ୍ଯନ୍ତି ଐଣେଯାନିବ ତନ୍ତୁନା ॥ 5-57-41 (34036)
ମହତା ରଥବଂଶେନ ଶରଜାଲୈଶ୍ଚ ମାମକୈଃ ।
ଅଭିଦ୍ରୁତା ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ପାଞ୍ଚାଲାଃ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ॥ 5-57-42 (34037)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-57-43x (3571)
ଉନ୍ମତ୍ତ ଇବ ମେ ପୁତ୍ରୋ ବିଲପତ୍ଯେଷ ସଞ୍ଜଯ।
ନ ହି ଶକ୍ତୋ ରମେ ଜେତୁଂ ଧର୍ମରାଜଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-57-43 (34038)
ଜାନାତି ହି ଯଥା ଭୀଷ୍ମଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଯଶସ୍ବିନାମ୍।
ବଲବତ୍ତାଂ ସପୁତ୍ରାଣାଂ ଧର୍ମଜ୍ଞାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-57-44 (34039)
ଯତୋ ନାରୋଚଯଦଯଂ ବିଗ୍ରହଂ ତୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ।
କିଂ ତୁ ସଞ୍ଜଯ ମେ ବ୍ରୂହି ପୁନସ୍ତେଷାଂ ବିଚେଷ୍ଟିତମ୍ ॥ 5-57-45 (34040)
କସ୍ତାଂସ୍ତରସ୍ବିନୋ ଭୂଯଃ ସନ୍ଦୀପଯତି ପାଣ୍ଡବାନ୍।
ଅର୍ଚିଷ୍ମତୋ ମହେଷ୍ବାସାନ୍ହବିଷା ପାବକାନିବ ॥ 5-57-46 (34041)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-57-47x (3572)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଃ ସଦୈବୈତାନ୍ସନ୍ଦୀପଯତି ଭାରତ।
ଯୁଦ୍ଧ୍ଯଧ୍ବମିତି ମାଭୈଷ୍ଟ ଯୁଦ୍ଧାଦ୍ଭରତସତ୍ତମାଃ ॥ 5-57-47 (34042)
ଯେ କେଚିତ୍ପାର୍ଥିବାସ୍ତତ୍ର ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସଂବୃତାଃ।
ଯୁଦ୍ଧେ ସମାଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ତୁମୁଲେ ଶସ୍ତ୍ରସଙ୍କୁଲେ ॥ 5-57-48 (34043)
ତାନ୍ସର୍ବାନାହବେ କ୍ରୁଦ୍ଧାନ୍ସାନୁବନ୍ଧାନ୍ସମାଗତାନ୍।
ଅହମେକଃ ସମାଦାସ୍ଯେ ତିମିର୍ଯତ୍ସ୍ଯାନିବୋଦକାତ୍ ॥ 5-57-49 (34044)
ଭୀଷ୍ମଂ ଦ୍ରୋଣଂ କୃପଂ କର୍ଣଂ ଦ୍ରୌଣିଂ ଶଲ୍ଯଂ ସୁଯୋଧନମ୍ ।
ଏତାଂଶ୍ଚାପି ନିରୋତ୍ସ୍ଯାମି ବେଲେବ ମକରାଲଯମ୍ ॥ 5-57-50 (34045)
ତଥା ବ୍ରୁବନ୍ତଂ ଧର୍ମାତ୍ମା ପ୍ରାହ ରାଜା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ତବ ଧୈର୍ଯଂ ଚ ବୀର୍ଯଂ ଚ ପାଞ୍ଚାଲଃ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ॥ 5-57-51 (34046)
ସର୍ବେ ସମଧିରୂଢାଃ ସ୍ମ ସଙ୍ଗ୍ରାମାନ୍ନଃ ସମୁଦ୍ଧର ।
ଜାନାମି ତ୍ବାଂ ମହାବାହୋ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-57-52 (34047)
ସମର୍ଥମେକଂ ପର୍ଯାପ୍ତଂ କୌରବାଣାଂ ବିନିଗ୍ରହେ ।
ପୁରସ୍ତାଦୁପଯାତାନାଂ କୌରବାଣାଂ ଯୁଯୁତ୍ସତାମ୍ ॥ 5-57-53 (34048)
ଭବତ୍ତା ଯଦ୍ବିଧାତବ୍ଯଂ ତନ୍ନଃ ଶ୍ରେଯଃ ପରଂତପ।
ସଙ୍ଗ୍ରାମାଦପଯାତାନାଂ ଭଗ୍ନାନାଂ ଶରଣୈଷିଣାମ୍ ॥ 5-57-54 (34049)
ପୌରୁଷଂ ଦର୍ଶଯଞ୍ଶୂରୋ ଯସ୍ତିଷ୍ଠେଦଗ୍ରତଃ ପୁମାନ୍।
କ୍ରୀଣୀଯାତ୍ତଂ ସହସ୍ରେଣ ଇତି ନୀତିମତାଂ ମତମ୍ ॥ 5-57-55 (34050)
ସ ତ୍ବଂ ଶୂରଶ୍ଚ ବୀରଶ୍ଚ ବିକ୍ରାନ୍ତଶ୍ଚ ନରର୍ଷଭ ।
ଭଯାର୍ତାନାଂ ପରିତ୍ରାତା ସଂଯୁଗେଷୁ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-57-56 (34051)
ଏବଂ ବ୍ରୁବତି କୌନ୍ତେଯେ ଧର୍ମାତ୍ମନି ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନ ଉବାଚେଦଂ ମାଂ ବଚୋ ଗତସାଧ୍ବସମ୍ ।
ସର୍ବାଞ୍ଜନପଦାନ୍ସୂତ ଯୋଧା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ଯେ ॥ 5-57-57 (34052)
ସବାହ୍ଲିକାନ୍କୁରୂନ୍ବ୍ରୂଯାଃ ପ୍ରାତିପେଯାଞ୍ଶରଦ୍ବତଃ ।
ସୂତପୁତ୍ରଂ ତଥା ଦ୍ରୋଣଂ ସହପୁତ୍ରଂ ଜଯଦ୍ରଥମ୍ ॥ 5-57-58 (34053)
ଦୁଃଶାସନଂ ବିକର୍ଣଂ ଚ ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ନୃପମ୍
ଭୀଷ୍ମଂ ଚ ବ୍ରୂହି ଗତ୍ବା ତ୍ବମାଶୁ ଗଚ୍ଛ ଚ ମାଚିରମ୍ ॥ 5-57-59 (34054)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ସାଧୁନୈବାଭ୍ଯୁପେଯୋ
ମା ବୋଽବଧୀଦର୍ଜୁନୋ ଦେବଗୁପ୍ତଃ।
ରାଜ୍ଯଂ ଦଦ୍ଧ୍ବଂ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ତୂର୍ଣଂ
ଯାଚଧ୍ବଂ ବୈ ପାଣ୍ଡବଂ ଲୋକବୀରମ୍ ॥ 5-57-60 (34055)
ନୈତାଦୃଶୋ ହି ଯୋଧୋଽସ୍ତି ପୃଥିବ୍ଯାମିହ କଶ୍ଚନ।
ଯଥାବିଧଃ ସବ୍ଯସାଚୀ ପାଣ୍ଡବଃ ସତ୍ଯବିକ୍ରମଃ ॥ 5-57-61 (34056)
ଦେବୈର୍ହି ସଂଭୃତୋ ଦିବ୍ଯୋ ରଥୋ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନଃ ।
ନ ସଜେଯୋମନୁଷ୍ଯେଣ ମା ସ୍ମ କୃଦ୍ଧ୍ବଂ ମନୋ ଯୁଧି ॥ ॥ 5-57-62 (34057)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ସପ୍ତପଞ୍ଚାଶତ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-57-25 ଅକାଲିକଂ କାଲବିଲମ୍ବଂ ବିନା ॥ 5-57-27 ପ୍ରୋକ୍ଷିତାଃ ପଶୁବଦ୍ବଧାର୍ଥଂ ସଂସ୍କୃତାଃ ॥ 5-57-41 ଐଣେଯାନ୍ ହରିଣଶାବାନ୍। ତନ୍ତୁନାପାଶେନ ॥ 5-57-58 ଶରଦ୍ବତଃ ଆଯୁଷ୍ମତଃ ବିରୁଦ୍ବଲକ୍ଷଣଯା ଗତାଯୁଷ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-57-60 ଦଦ୍ଧଂ ଦଦତ ॥ 5-57-62 କୃଦ୍ଧ୍ବଂ କୁରୁଧ୍ବମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 058
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.58. ଅଧ୍ଯାଯଃ 058
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଯୁଦ୍ଧସ୍ଯ ଭୀଷ୍ମାଦ୍ଯନଭିମତତ୍ବାଭିଧାନେ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଭୀଷ୍ମାଦ୍ଯନପେକ୍ଷଣେନ କର୍ଣଦୁଶ୍ଶାସନସହାଯେନ ସ୍ବେନୈବ ପାଣ୍ଡବହନନପ୍ରତିଜ୍ଞା ॥ 1 ॥ ପୁନର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଗର୍ହଣମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-58-0 (34058)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-58-0x (3573)
କ୍ଷତ୍ରତେଜା ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ କୌମାରାଦପି ପାଣ୍ଡବଃ।
ତେନ ସଂଯୁଗମେଷ୍ଯନ୍ତି ମନ୍ଦା ବିଲପତୋ ମମ ॥ 5-58-1 (34059)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନିବର୍ତସ୍ବ ଯୁଦ୍ଧାଦ୍ଭରତସତ୍ତମ ।
ନ ହି ଯୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ସର୍ବାବସ୍ଥମରିନ୍ଦମ ॥ 5-58-2 (34060)
ଅଲମର୍ଧଂ ପୃଥିବ୍ଯାସ୍ତେ ସହାମାତ୍ଯସ୍ଯ ଜୀବିତୁମ୍ ।
ପ୍ରଯଚ୍ଛ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ଯଥୋଚିତମରିନ୍ଦମ ॥ 5-58-3 (34061)
ଏତଦ୍ଧି କୁରବଃ ସର୍ବେ ମନ୍ଯନ୍ତେ ଧର୍ମସଂହିତମ୍ ।
ଯତ୍ତ୍ବଂ ପ୍ରଶାନ୍ତିଂ ମନ୍ଯେଥାଃ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ॥ 5-58-4 (34062)
ଅଙ୍ଗେମାଂ ସମବେକ୍ଷସ୍ବ ପୁତ୍ର ସ୍ବାମେବ ବାହିନୀମ୍ ।
ଜାତ ଏଷ ତବାଭାବସ୍ତ୍ବଂ ତୁ ମୋହାନ୍ନ ବୁଦ୍ଧ୍ଯସେ ॥ 5-58-5 (34063)
ନ ତ୍ବହଂ ଯୁଦ୍ଧମିଚ୍ଛାମି ନୈତଦିଚ୍ଛତି ବାହ୍ଲିକଃ।
ନ ଚ ଭୀଷ୍ମୋ ନ ଚ ଦ୍ରୋଣୋ ନାଶ୍ବତ୍ଥାମା ନ ସଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-58-6 (34064)
ନ ସୋମଦତ୍ତୋ ନ ଶଲୋ ନ କୃପୋ ଯୁଦ୍ଧମିଚ୍ଛତି ।
ସତ୍ଯବ୍ରତଃ ପୁରୁମିତ୍ରୋ ଜଯୋ ଭୂରିଶ୍ରବାସ୍ତଥା ॥ 5-58-7 (34065)
ଯେଷୁ ସଂପ୍ରତିତିଷ୍ଠେଯୁଃ କୁରବଃ ପୀଡିତାଃ ପରୈଃ ।
ତେ ଯୁଦ୍ଧଂ ନାଭିନନ୍ଦନ୍ତି ତତ୍ତୁଭ୍ଯଂ ତାତ ରୋଚତାମ୍ ॥ 5-58-8 (34066)
ନ ତ୍ବଂ କରୋଷି କାମେନ କର୍ଣଃ କାରଯିତା ତବ।
ଦୁଃଶାସନଶ୍ଚ ପାପାତ୍ମା ଶକୁନିଶ୍ଚାପି ସୌବଲଃ ॥ 5-58-9 (34067)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-58-10x (3574)
ନାହଂ ଭବତି ନ ଦ୍ରୋଣେ ନାଶ୍ବତ୍ଥାମ୍ନି ନ ସଞ୍ଜଯେ।
ନ ଭୀଷ୍ମେ ନ କାମ୍ଭୋଜେ ନ କୃପେ ନ ଚ ବାହ୍ଲିକେ ॥ 5-58-10 (34068)
ସତ୍ଯବ୍ରତେ ପୁରୁମିତ୍ରେ ଭୂରିଶ୍ରବସି ବା ପୁନଃ ।
ଅନ୍ଯେଷୁ ବା ତାବକେଷୁ ଭାରଂ କୁତ୍ବା ସମାହ୍ବଯମ୍ ॥ 5-58-11 (34069)
ଅହଂ ଚ ତାତ କର୍ଣଶ୍ଚ ରଣଯଜ୍ଞଂ ବିତତ୍ଯ ବୈ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ପଶୁଂ କୃତ୍ବା ଦୀକ୍ଷିତୌ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-58-12 (34070)
ରଥୋ ବେଦୀ ସ୍ରୁବଃ ଖଙ୍ଗୋ ଗଦା ସ୍ରୁକ୍ କବଚୋଽଜିନମ୍ ।
ଚାତୁର୍ହୋତ୍ରଂ ଚ ଧୁର୍ଯା ମେ ଶରା ଦର୍ଭା ହବିର୍ଯଶଃ ॥ 5-58-13 (34071)
ଆତ୍ମଯଜ୍ଞେନ ନୃପତେ ଇଷ୍ଟ୍ବା ବୈବସ୍ବତଂ ରଣେ।
ବିଜିତ୍ଯ ଚ ସମେଷ୍ଯାବୋ ହତାମିତ୍ରୌ ଶ୍ରିଯା ବୃତୌ ॥ 5-58-14 (34072)
ଅହଂ ଚ ତାତ କର୍ଣଶ୍ଚ ଭ୍ରାତା ଦୁଃଶାସନଶ୍ଚ ମେ।
ଏତେ ବଯଂ ହନିଷ୍ଯାମଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ସମରେ ତ୍ରଯଃ ॥ 5-58-15 (34073)
ଅହଂ ହି ପାଣ୍ଡବାନ୍ହତ୍ବା ପ୍ରଶାସ୍ତା ପୃଥିବୀମିମାମ୍ ।
ମାଂ ବା ହତ୍ବା ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରା ଭୋକ୍ତାରଃ ପୃଥିବୀମିମାଂ ॥ 5-58-16 (34074)
ତ୍ଯକ୍ତଂ ମେ ଜୀବିତଂ ରାଜ୍ଯଂ ଧନଂ ସର୍ବଂ ଚ ପାର୍ଥିବ ।
ନ ଜାତୁ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସାର୍ଧଂ ବସେଯମହମଚ୍ଯୁତ ॥ 5-58-17 (34075)
ଯାବଦ୍ଧି ସୂଚ୍ଯାସ୍ତୀକ୍ଷ୍ଣାଯା ବିଧ୍ଯେଦଗ୍ରେଣ ମାରିଷ ।
ତାବଦପ୍ଯପରିତ୍ଯାଜ୍ଯଂ ଭୂମେର୍ନଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ॥ 5-58-18 (34076)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-58-19x (3575)
ସର୍ବାନ୍ବସ୍ତାତ ଶୋଚାମି ତ୍ଯକ୍ତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ମଯା।
ଯେ ମନ୍ଦମନୁଯାସ୍ଯଧ୍ବଂ ଯାନ୍ତଂ ବୈବସ୍ବତକ୍ଷଯମ୍ ॥ 5-58-19 (34077)
ରୁରୂଣାମିବ ଯୂଥେଷୁ ବ୍ଯାଘ୍ରାଃ ପ୍ରହରତାଂ ବରାଃ।
ବରାନ୍ବରାନ୍ହନିଷ୍ଯନ୍ତି ସମେତା ଯୁଧି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-58-20 (34078)
ପ୍ରତୀପମିବ ମେ ଭାତି ଯୁଯୁଧାନେନ ଭାରତୀ।
ବ୍ଯସ୍ତା ସୀମନ୍ତିନୀ ଗ୍ରସ୍ତା ପ୍ରମୃଷ୍ଟା ଦୀର୍ଘବାହୁନା ॥ 5-58-21 (34079)
ସଂପୂର୍ମଂ ପୂରଯନ୍ଭୂଯୋ ଧନଂ ପାର୍ଥସ୍ଯ ମାଧବଃ।
ଶୈନେଯଃ ସମରେ ସ୍ଥାତା ବୀଜବତ୍ପ୍ରବପଞ୍ଶରାନ୍ ॥ 5-58-22 (34080)
ସେନାମୁଖେ ପ୍ରଯୁଦ୍ଧାନାଂ ଭୀମସେନୋ ଭବିଷ୍ଯତି।
ତଂ ସର୍ବେ ସଂଶ୍ରଯିଷ୍ଯନ୍ତି ପ୍ରାକାରମକୁତୋଭଯମ୍ ॥ 5-58-23 (34081)
ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ଭୀମେନ କୁଞ୍ଜରାନ୍ବିନିପାତିତାନ୍।
ବିଶୀର୍ଣଦନ୍ତାନ୍ଗିର୍ଯାଭାନ୍ଭିନ୍ନକୁମ୍ଭାନ୍ସଶୋଣିତାନ୍॥ 5-58-24 (34082)
ତାନଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ବିଶୀର୍ଣାନିବ ପର୍ବତାନ୍।
ଭୀତୋ ଭୀମସ୍ଯ ସଂସ୍ପର୍ଶାତ୍ସ୍ମର୍ତାସି ବଚନସ୍ଯ ମେ ॥ 5-58-25 (34083)
ନିର୍ଦଗ୍ଧଂ ଭୀମସେନେନ ସୈନ୍ଯଂ ରଥହଯଦ୍ବିପମ୍ ।
ଗତିମଗ୍ନେରିବ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ସ୍ମର୍ତାସି ବଚନସ୍ଯ ମେ ॥ 5-58-26 (34084)
ମହଦ୍ବୋ ଭଯମାଗାମି ନ ଚେଚ୍ଛାମ୍ଯଥ ପାଣ୍ଡବୈଃ।
ଗଦଯା ଭୀମସେନେନ ହତାଃ ଶମମୁପୈଷ୍ଯଥ ॥ 5-58-27 (34085)
ମହାବନମିବ ଚ୍ଛିନ୍ନଂ ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ପାତିତମ୍ ।
ବଲଂ କୁରୂଣାଂ ଭୀମେନ ତଦା ସ୍ମର୍ତାସି ମେ ବଚଃ ॥ 5-58-28 (34086)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-58-29x (3576)
ଏତାବଦୁକ୍ତ୍ବା ରାଜା ତୁ ସର୍ବାଂସ୍ତାନ୍ପୃଥିବୀପତୀନ୍।
ଅନୁଭାଷ୍ଯ ମହାରାଜ ପୁନଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ ସଞ୍ଜଯମ୍ ॥ ॥ 5-58-29 (34087)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟପଞ୍ଚାଶତ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-58-13 ଚାଚୁର୍ହୋତ୍ରଂ ଚତୁର୍ଣାଂ ହୋତୄଣାଂ ଋତ୍ବିଜାଂ ସମାହାରଃ ॥ 5-58-21 ଭାରତୀ ସେନା ପ୍ରତୀପଂ ବ୍ଯସ୍ତା ସୀମନ୍ତିନୀବ ଭାତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 059
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.59. ଅଧ୍ଯାଯଃ 059
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପୁନଃ ପୃଷ୍ଟେନ ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ଅର୍ଜୁନବାକ୍ଯକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-59-0 (34088)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-59-0x (3577)
ବ୍ରୂହି ସଞ୍ଜଯ ଯଚ୍ଛେଷଂ ବାସୁଦେବାଦନନ୍ତରମ୍।
ଯଜର୍ଜୁନ ଉବାଚ ତ୍ବାଂ ପରଂ କୌତୂହଲଂ ହି ମେ ॥ 5-59-1 (34089)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-59-2x (3578)
ବାସୁଦେବବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ।
ଉବାଚ କାଲେ ଦୁର୍ଧର୍ଷୋ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଶୃଣ୍ବତଃ ॥ 5-59-2 (34090)
ପିତାମହଂ ଶାନ୍ତନବଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ସଞ୍ଜଯ ।
ଦ୍ରୋଣଂ କୃପଂ ଚ ଶଲ୍ଯଂ ଚ ମହାରାଜଂ ଚ ବାହ୍ଲିକମ୍ ॥ 5-59-3 (34091)
ଦ୍ରୌଣିଂ ଚ ସୌମଦତ୍ତିଂ ଚ ଶକୁନିଂ ଚାପି ସୌବଲମ୍ ।
ଦୁଶ୍ଶାସନଂ ଶଲଂ ଚୈବ ପୁରୁମିତ୍ରଂ ବିବିଂଶତିମ୍ ॥ 5-59-4 (34092)
ବିକର୍ଣଂ ଚିତ୍ରସେନଂ ଚ ଜଯତ୍ସେନଂ ଚ ପାର୍ଥିବମ୍।
ବିନ୍ଦାନୁବିନ୍ଦାବାବନ୍ତ୍ଯୌ ଦୁର୍ମୁଖଂ ଚାପି ପୌରବମ୍ ॥ 5-59-5 (34093)
ସୈନ୍ଧବଂ ଦୁସ୍ସହଂ ଚୈବ ଭୂରିଶ୍ରବସମେବ ଚ।
ଭଗଦତ୍ତଂ ଚ ରାଜାନଂ ଜଲସନ୍ଧଂ ଚ ପୌରବମ୍ ॥ 5-59-6 (34094)
ଯେ ଚାପ୍ଯନ୍ଯେ ପାର୍ଥିବାସ୍ତତ୍ର ଯୋଦ୍ଧୁଂ
ସମାଗତାଃ କୌରବାଣାଂ ପ୍ରିଯାର୍ଥମ୍।
ମୁମୂର୍ଷବଃ ପାଣ୍ଡବାଗ୍ନୌ ପ୍ରଦୀପ୍ତେ
ସମାନୀତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଣ ସୂତ॥ 5-59-7 (34095)
ଯଥାନ୍ଯାଯଂ କୁଶଲଂ ବନ୍ଦନଂ ଚ
ସମାଗତା ମଦ୍ବଚନେନ ବାଚ୍ଯାଃ ॥ 5-59-8 (34096)
ଇଦଂ ବ୍ରୂବାଃ ସଞ୍ଜଯ ରାଜମଧ୍ଯେ
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପାପକୃତାଂ ପ୍ରଧାନମ୍।
ଅମର୍ଷଣଂ ଦୁର୍ମତିଂ ରାଜପୁତ୍ରଂ
ପାପାତ୍ମାନଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସୁଲୁବ୍ଧମ୍।
ସର୍ବଂ ମମୈତଦ୍ବଚନଂ ସମଗ୍ରଂ
ସହାମାତ୍ଯଂ ସଞ୍ଜଯ ଶ୍ରାବଯେଥାଃ ॥ 5-59-9 (34097)
ଏବଂ ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯୋ ମାଂ
ତତୋଽର୍ଥବଦ୍ଧର୍ମବଚ୍ଚାପି ବାକ୍ଯମ୍।
ପ୍ରୋବାଚେଦଂ ବାସୁଦେବଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ
ପାର୍ଥୋ ଧୀମାଁଲ୍ଲୋହିତାନ୍ତାଯତାକ୍ଷଃ ॥ 5-59-10 (34098)
ଯଥାଶ୍ରୁତଂ ତେ ବଦତୋ ମହାତ୍ମନୋ
ଯଦୁପ୍ରବୀରସ୍ଯ ବଚଃ ସମାହିତମ୍।
ତଥୈବ ବାଚ୍ଯଂ ଭବତାପି ମଦ୍ବଚଃ
ସମାଗତେଷୁ କ୍ଷିତିପେଷୁ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-59-11 (34099)
ଶରାଗ୍ନିଧୂମେ ରଥନେମିନାଦିତେ
ଧନୁସ୍ସ୍ତ୍ରୁବେଣାସ୍ତ୍ରବଲାପହାରିଣା ।
ଯଥା ନ ହୋମଃ କ୍ରିଯତେ ମହାମୃଧେ
ତଥା ସମେତ୍ଯ ପ୍ରଯତଧ୍ବମାଦୃତାଃ ॥ 5-59-12 (34100)
ନ ଚେତ୍ପ୍ରଯଚ୍ଛଧ୍ବମମିତ୍ରଘାତିନୋ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯାର୍ଧମଭୀପ୍ସିତଂ ସ୍ବକମ୍।
ନଯାମି ବଃ ସାଶ୍ବପଦାତିକୁଞ୍ଜରା-
ନ୍ଦିଶଂ ପିତୄଣାମଶିବାଂ ଶିତୈଃ ଶରୈଃ ॥ 5-59-13 (34101)
ତତୋଽହମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଚତୁର୍ଭୁଜଂ ହରିଂ
ଧନଞ୍ଜଯଂ ଚୈବ ନମସ୍ଯ ସତ୍ବରମ୍।
ଜବେନ ସଂପ୍ରାପ୍ତ ଇହାମରଦ୍ଯୁତେ
ତବାନ୍ତିକଂ ପ୍ରାପଯିତୁଂ ବଚୋ ମହତ୍ ॥ ॥ 5-59-14 (34102)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଏକୋନଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 060
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.60. ଅଧ୍ଯାଯଃ 060
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପ୍ରତି ସ୍ବପରପକ୍ଷଯୋଃ ବଲାବଲବିମର୍ଶନେନ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ପୁତ୍ରପ୍ରେମ୍ଣା ଧର୍ମାଦିଦେବାନାଂ ସାହାଯ୍ଯକରମାଭିଧାନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ଯ ଶମାଭିରୋଚନବଚନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-60-0 (34103)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-60-0x (3579)
ସଞ୍ଜଯସ୍ଯ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରଜ୍ଞାଚକ୍ଷୁର୍ଜନେଶ୍ବରଃ।
ତତଃ ସଙ୍ଖ୍ଯାତୁମାରେଭେ ତଦ୍ବଚୋ ଗୁଣଦୋଷତଃ ॥ 5-60-1 (34104)
ପ୍ରସଙ୍ଖ୍ଯାଯ ଚ ସୌକ୍ଷ୍ମ୍ଯେଣ ଗୁଣଦୋଷାନ୍ବିଚକ୍ଷଣଃ।
ଯଥାବନ୍ମତିତତ୍ତ୍ବେନ ଜଯକାମଃ ସୁତାନ୍ପ୍ରତି ॥ 5-60-2 (34105)
ବଲାବଲଂ ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍।
`ଯଦା ତୁ ମେନେ ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ତଦ୍ବଚୋ ଗୁଣଦୋଷତଃ ॥ 5-60-3 (34106)
ପୁନରେବ କୁରୂଣାଂ ଚ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ।'
ଶକ୍ତିଂ ଶଙ୍ଖ୍ଯାତୁମାରେଭେ ତଦା ବୈ ମନୁଜାଧିପଃ ॥ 5-60-4 (34107)
ଦେବମାନୁଷଯୋଃ ଶକ୍ତ୍ଯା ତେଜସା ଚୈବ ପାଣ୍ଡବାନ୍।
କୁରୂଞ୍ଶକ୍ତ୍ଯାଽଲ୍ପତରଯା ଦୁର୍ଯୋଧନମଥାବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-60-5 (34108)
ଦୁର୍ଯୋଧନେଯଂ ଚିନ୍ତା ମେ ଶଶ୍ବନ୍ନ ବ୍ଯୁପଶାମ୍ଯତି।
ସତ୍ଯଂ ହ୍ଯେତଦହଂ ମନ୍ଯେ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ନାନୁମାନତଃ ॥ 5-60-6 (34109)
ଆତ୍ମଜେଷୁ ପରଂ ସ୍ନେହଂ ସର୍ବଭାତିନି କୁର୍ବତେ।
ପ୍ରିଯାମି ଚୈଷାଂ କୁର୍ବନ୍ତି ଯଥାଶକ୍ତି ହିତାନି ଚ ॥ 5-60-7 (34110)
ଏବମେବୋପକର୍ତୄଣାଂ ପ୍ରାଯଶୋ ଲକ୍ଷଯାମହେ।
ଇଚ୍ଛନ୍ତି ବହୁଲଂ ସନ୍ତଃ ପ୍ରତିକର୍ତୁଂ ମହତ୍ପ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-60-8 (34111)
ଅଗ୍ନିଃ ସାଚିବ୍ଯର୍ତା ସ୍ଯାତ୍ଖାଣ୍ଡବେ ତତ୍କୃତଂ ସ୍ମରନ୍ ।
ଅର୍ଜୁନସ୍ଯାପି ଭୀମେଽସ୍ମିନ୍କୁରୁପାଣ୍ଡୁସମାଗମେ ॥ 5-60-9 (34112)
ଜାତିଗୃଦ୍ଧ୍ଯାଽଭିପନ୍ନାଶ୍ଚ ପାଣ଼୍ଡବାନାମନେକଶଃ।
ଧର୍ମାଦଯଃ ସମେଷ୍ଯନ୍ତି ସମାହୂତା ଦିବୌକସଃ ॥ 5-60-10 (34113)
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକୃପାଦୀନାଂ ଭଯାଦଶନିସନ୍ନିଭମ୍ ।
ରିରକ୍ଷିଷନ୍ତଃ ସଂରଭ୍ଯଂ ଗମିଷ୍ଯନ୍ତୀତି ମେ ମତିଃ ॥ 5-60-11 (34114)
ତେ ଦେବୈଃ ସହିତାଃ ପାର୍ଥା ନ ଶକ୍ଯାଃ ପ୍ରତିବୀକ୍ଷିତୁମ୍ ।
ମାନୁଷେଣ ନରବ୍ଯାଘ୍ରା ବୀର୍ଯବନ୍ତୋଽସ୍ତ୍ରପାରଗାଃ ॥ 5-60-12 (34115)
ଦୁରାସଦଂ ଯସ୍ଯ ଦିବ୍ଯଂ ଗାଣ୍ଡୀବଂ ଧନୁରୁତ୍ତମମ୍ ।
ବାରୁଣୌ ଚାକ୍ଷଯୌ ଦିବ୍ଯୌ ଶରପୂର୍ଣୌ ମହେଷୁଧୀ ॥ 5-60-13 (34116)
ବାନରଶ୍ଚ ଧ୍ବଜେ ଦିବ୍ଯୋ ନିଃସଙ୍ଗେ ଧୂମବଦ୍ଗତିଃ ।
ରଥଶ୍ଚ ଚତୁରନ୍ତାଯାଂ ଯସ୍ଯ ନାସ୍ତି ସମଃ କ୍ଷିତୌ ॥ 5-60-14 (34117)
ମହାମେଘନିଭଶ୍ଚାପି ନିର୍ଘୋଷଃ ଶ୍ରୂଯତେ ଜନୈଃ ।
ମହାଶନିସମଃ ଶବ୍ଦଃତ ଶାତ୍ରବାଣାଂ ଭଯଂକରଃ ॥ 5-60-15 (34118)
ଯଂ ଚାତିମାନୁଷଂ ବୀର୍ଯେ କୃତ୍ସ୍ନୋ ଲୋକୋ ବ୍ଯବସ୍ଯତି।
ଦେବାନାମପି ଜେତାରଂ ଯଂ ବିଦୁଃ ପାର୍ଥିବା ରଣେ ॥ 5-60-16 (34119)
ଶତାନି ପଞ୍ଚ ଚୈବେଷୂନ୍ଯୋ ଗୃହ୍ଣନ୍ନୈବ ଦୃଶ୍ଯତେ।
ନିମେଷାନ୍ତରମାତ୍ରେଣ ମୁଞ୍ଚନ୍ଦୂରଂ ଚ ପାତଯନ୍ ॥ 5-60-17 (34120)
ଯମାହ ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ କୃପୋ ଦ୍ରୌଣିସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ମଦ୍ରରାଜସ୍ତଥା ଶଲ୍ଯୋ ମଧ୍ଯସ୍ଥା ଯେ ଚ ମାନବାଃ ॥ 5-60-18 (34121)
ଯୁଦ୍ଧାଯାବସ୍ଥିତଂ ପାର୍ଥଂ ପାର୍ଥିବୈରତିମାନୁଷୈଃ ।
ଅଶକ୍ଯଂ ରଥଶାର୍ଦୂଲଂ ପରାଜେତୁମରିଂଦମମ୍ ॥ 5-60-19 (34122)
କ୍ଷିପତ୍ଯେକେନ ବେଗେନ ପଞ୍ଚବାଣଶତାନି ଯଃ।
ସଦୃଶଂ ବାହୁବୀର୍ଯେଣ କାର୍ତବୀର୍ଯସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବମ୍ ॥ 5-60-20 (34123)
ତମର୍ଜୁନଂ ମହେଷ୍ବାସଂ ମହେନ୍ଦ୍ରୋପେନ୍ଦ୍ରବିକ୍ରମମ୍।
ନିଘ୍ନନ୍ତମିବ ପଶ୍ଯାଭି ବିମର୍ଦେଽସ୍ମିନ୍ମହାହବେ ॥ 5-60-21 (34124)
ଇତ୍ଯେବଂ ଚିନ୍ତଯନ୍କୃତ୍ସ୍ନମହୋରାତ୍ରାଣି ଭାରତ ।
ଅନିଦ୍ରୋ ନିଃସୁଖଶ୍ଚାସ୍ମି କୁରୂଣାଂ ଶମଚିନ୍ତଯା ॥ 5-60-22 (34125)
କ୍ଷଯୋଦଯୋଽଯଂ ସୁମହାନ୍କୁରୂଣାଂ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତଃ।
ଅସ୍ଯ ଚେତ୍କଲହନ୍ଯାନ୍ତଃ ଶମାଦନ୍ଯୋ ନ ବିଦ୍ଯତେ ॥ 5-60-23 (34126)
ଶମୋ ମେ ରୋଚତେ ନିତ୍ଯଂ ପାର୍ଥୈସ୍ତାତ ନ ବିଗ୍ରହଃ ।
କୁରୁଭ୍ଯୋ ହି ସଦା ମନ୍ଯେ ପାଣ୍ଡବାଞ୍ଶକ୍ତିମତ୍ତରାନ୍ ॥ ॥ 5-60-24 (34127)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-60-5 ଶକ୍ତ୍ଯା ପରିଚ୍ଛିଦ୍ଯେତି ଶେଷ୍ଠଃ ॥ 5-60-9 ଭୀମେ ଭଯଂକରେ ॥ 5-60-10 ଜାତିଗୃଦ୍ଧ୍ଯା ଜନ୍ମଗ୍ରହଣାଦ୍ଧେତୋଃ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦୀନାଂ ପିତରୋ ଧର୍ମାଦଯୋପି ତେଷାଂ ସହାଯାଃ ସନ୍ତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 061
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.61. ଅଧ୍ଯାଯଃ 061
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ସହେତୁକଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଦେବୈଃ ସାହାଯ୍ଯକରଣପକ୍ଷପ୍ରତିକ୍ଷେପଃ ॥ 1 ॥ ତଥା ଜଲସ୍ତମ୍ଭନାଦିସ୍ବସାମର୍ଥ୍ଯଭିଧାନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବେନ ପାଣ୍ଡବପରାଜଯକରଣାଭିଧାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-61-0 (34128)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-61-0x (3580)
ପିତୁରେତଦ୍ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽତ୍ଯମର୍ଷଣଃ।
ଆଧାଯ ବିପୁଲଂ କ୍ରୋଧଂ ପୁନରେବେଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-61-1 (34129)
ଅଶକ୍ଯା ଦେବସଚିବାଃ ପାର୍ଥାଃ ସ୍ଯୁରିତି ଯଦ୍ଭବାନ୍।
ମନ୍ଯତେ ତଦ୍ଭଯଂ ବ୍ଯେତୁ ଭବତୋ ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-61-2 (34130)
ଅକାମଦ୍ବେଷସଂଯୋଗାଲ୍ଲୋଭଦ୍ରୋହାଚ୍ଚ ଭାରତ ।
ଉପେକ୍ଷଯା ଚ ଭାବାନାଂ ଦେବା ଦେବତ୍ବମାପ୍ନୁବନ୍ ॥ 5-61-3 (34131)
ଇତି ଦ୍ବୈପାଯେନୋ ବ୍ଯାସୋ ନାରଦଶ୍ଚ ମହାତପାଃ ।
ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଶ୍ଚ ରାମୋ ନଃ କଥାମକଥଯତ୍ପୁରା ॥ 5-61-4 (34132)
ନୈବ ମାନୁଷବଦ୍ଦେବାଃ ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ କଦାଚନ ।
କାମାତ୍କ୍ରୋଧାତ୍ତଥା ଲୋଭାଦ୍ଦ୍ବେଷାଚ୍ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-61-5 (34133)
ଯଦା ହ୍ଯଗ୍ନିଶ୍ଚ ବାଯୁଶ୍ଚ ଧର୍ମ ଇନ୍ଦ୍ରୋଽଶ୍ବିନାବପି।
କାମଯୋଗାତ୍ପ୍ରବର୍ତେରନ୍ନ ପାର୍ଥା ଦୁଃଖମାପ୍ନୁଯୁଃ ॥ 5-61-6 (34134)
ତସ୍ମାନ୍ନ ଭବତା ଚିନ୍ତା କାର୍ଯୈଷା ସ୍ଯାତ୍କଥଂଚନ ।
ଦୈବେଷ୍ବପେକ୍ଷକା ହ୍ଯେତେ ଶଶ୍ବଦ୍ଭାବେଷୁ ଭାରତ ॥ 5-61-7 (34135)
ଅଥ ଚେତ୍କାମସଂଯୋଗାଦ୍ଦ୍ବେଷୋ ଲୋଭଶ୍ଚ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ।
ଦେବେଷୁ ଦୈବପ୍ରାମାଣ୍ଯାନ୍ନୈଷାଂ ତଦ୍ବିକ୍ରମିଷ୍ଯତି ॥ 5-61-8 (34136)
ମଯାଽଭିମନ୍ତ୍ରତଃ ଶଶ୍ବଞ୍ଜାତବେଦାଃ ପ୍ରଶାମ୍ଯତି।
ଦିଧକ୍ଷୁଃ ସକଲାଁଲ୍ଲୋକାନ୍ପରିକ୍ଷିପ୍ଯ ସମନ୍ତତଃ ॥ 5-61-9 (34137)
ଯଦ୍ବା ପରମକଂ ତେଜୋ ଯେନ ଯୁକ୍ତା ଦିବୌକସଃ।
ମମାପ୍ଯନୁପମଂ ଭୂଯୋ ଦେବେଭ୍ଯୋ ବିଦ୍ଧି ଭାରତ ॥ 5-61-10 (34138)
ବିଦୀର୍ଯମାଣାଂ ବସୁଧାଂ ଗିରୀଣାଂ ଶିଖରାଣି ଚ।
ଲୋକସ୍ଯ ପଶ୍ଯତୋ ରାଜନ୍ସ୍ଥାପଯାମ୍ଯଭିମନ୍ତ୍ରଣାତ୍ ॥ 5-61-11 (34139)
ଚେତନାଚେତନସ୍ଯାସ୍ଯ ଜଙ୍ଗମସ୍ଥାବରସ୍ଯ ଚ।
ବିନାଶାଯ ସମୁତ୍ପନ୍ନମହଂ ଘୋରଂ ମହାସ୍ବନମ୍ ॥ 5-61-12 (34140)
ଅଶ୍ମବର୍ଷଂ ଚ ବାଯୁଂ ଚ ଶମଯାମୀହ ନିତ୍ଯଶଃ ।
ଜଗତଃ ପଶ୍ଯତୋଽଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ଭୂତାନାମନୁକମ୍ପଯା ॥ 5-61-13 (34141)
ସ୍ତମ୍ଭିତାସ୍ବପ୍ସୁ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ମଯା ରଥପଦାତଯଃ।
ଦେବାସୁରାଣାଂ ଭାବାନାମହମେକଃ ପ୍ରବର୍ତିତା ॥ 5-61-14 (34142)
ଅକ୍ଷୌହିଣୀଭିର୍ଯାନ୍ଦେଶାନ୍ଯାମି କାର୍ଯେଣ କେନଚିତ୍ ।
ତତ୍ରାପୋ ମେ ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ଯତ୍ର ଯତ୍ରାଭିକାମଯେ ॥ 5-61-15 (34143)
ଭଯାନକାନି ବିଷଯେ ବ୍ଯାଲାଦୀନି ନ ସନ୍ତି ମେ ।
ମନ୍ତ୍ରଗୁପ୍ତାନି ଭୂତାନି ନ ହିଂସନ୍ତି ଯଂକରାଃ ॥ 5-61-16 (34144)
ନିକାମବର୍ଷୀ ପର୍ଜନ୍ଯୋ ରାଜନ୍ବିଷଯବାସିନାମ୍।
ଧର୍ମିଷ୍ଠାଶ୍ଚ ପ୍ରଜାଃ ସର୍ବା ଈତଯଶ୍ଚ ନ ସନ୍ତି ମେ ॥ 5-61-17 (34145)
ଅଶ୍ବିନାବଥ ବାଯ୍ବଗ୍ନୀ ମରୁଦ୍ଭିଃ ସହ ବୃତ୍ରହା।
ଧର୍ମଶ୍ଚୈବ ମଯା ଦ୍ବିଷ୍ଟାନ୍ନୋତ୍ସହନ୍ତେଽଭିରକ୍ଷିତୁମ୍ ॥ 5-61-18 (34146)
ଯଦି ହ୍ଯେତେ ସମର୍ଥାଃ ସ୍ଯୁର୍ମଦ୍ଦ୍ବିଷସ୍ତ୍ରାତୁମଞ୍ଜସା।
ନ ସ୍ମ ତ୍ରଯୋଦଶ ସମାଃ ପାର୍ଥା ଦୁଃଖଭବାପ୍ନୁଯୁଃ ॥ 5-61-19 (34147)
ନୈବ ଦେବା ନ ଗନ୍ଧର୍ବା ନାସୁରା ନ ଚ ରାକ୍ଷସାଃ।
ଶକ୍ତାସ୍ତ୍ରାତୁଂ ମଯା ଦ୍ବିଷ୍ଟଂ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ 5-61-20 (34148)
ଦଯଭିଧ୍ଯାମ୍ଯହଂ ଶଶ୍ବଚ୍ଛୁଭଂ ବା ଯଦି ବାଽଶୁଭମ୍ ।
ନୈତଦ୍ବିପନ୍ନପୂର୍ବଂ ମେ ମିତ୍ରେଷ୍ବରିଷୁ ଚୋଭଯୋଃ ॥ 5-61-21 (34149)
ଭବିଷ୍ଯତୀଦମିତି ବା ଯଦ୍ବ୍ରବୀମି ପରନ୍ତପ ।
ନାନ୍ଯଥା ଭୂତପୂର୍ବଂ ଚ ସତ୍ଯବାଗିତି ମାଂ ବିଦୁଃ ॥ 5-61-22 (34150)
ଲୋକସାକ୍ଷିକମେତନ୍ମେ ମାହାତ୍ମ୍ଯଂ ଦିକ୍ଷୁ ବିଶ୍ରୁତମ୍ ।
ଆଶ୍ବାସନାର୍ଥଂ ଭବତଃ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ନ ଶ୍ଲାଘଯା ନୃପ ॥ 5-61-23 (34151)
ନ ହ୍ଯହଂ ଶ୍ଲାଘନୋ ରାଜନ୍ଭୂତପୂର୍ବଃ କଦାଚନ ।
ଅସଦାଚରିତଂ ହ୍ଯେତଦ୍ଯଦାତ୍ମାନଂ ପ୍ରଶଂସତି ॥ 5-61-24 (34152)
ପାଣ୍ଡବାଂଶ୍ଚୈବ ମତ୍ସ୍ଯାଂଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲାନ୍କେକଯୈଃ ସହ ।
ସାତ୍ଯକିଂ ବାସୁଦେବଂ ଚ ଶ୍ରୋତାସି ବିଜିତାନ୍ମଯା ॥ 5-61-25 (34153)
ସରିତଃ ସାଗରଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଯଥା ନଶ୍ଯନ୍ତି ସର୍ବଶଃ ।
ତଥୈବ ତେ ବିନଙ୍କ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ମାମାସାଦ୍ଯ ସହାନ୍ବଯାଃ ॥ 5-61-26 (34154)
ପରା ବୁଦ୍ଧିଃ ପରଂ ତେଜୋ ବୀର୍ଯଂ ଚ ପରମଂ ମମ।
ପରା ବିଦ୍ଯା ପରୋ ଯୋଗୋ ମମ ତେଭ୍ଯୋ ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 5-61-27 (34155)
ପିତାମହଶ୍ଚ ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ କୃପଃ ଶଲ୍ଯଃ ଶଲସ୍ତଥା।
ଅସ୍ତ୍ରେଷୁ ଯତ୍ପ୍ରଜାନନ୍ତି ସର୍ବଂ ତନ୍ମଯି ବିଦ୍ଯତେ ॥ 5-61-28 (34156)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତେ ସଞ୍ଜଯଂ ଭୂଯଃ ପର୍ଯପୃଚ୍ଛତ ଭାରତ ।
ଜ୍ଞାତ୍ବା ଯୁଯୁତ୍ସୋଃ କାର୍ଯାଣି ପ୍ରାପ୍ତକାଲମରିନ୍ଦମଃ ॥ ॥ 5-61-29 (34157)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଏକଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-61-3 ଅକାମେତି କାମଦ୍ବେଷଯୋରସଂଯୋଗାତ୍। ଲୋଭଦ୍ରୋହାତ୍ ଲୋଭେ ଦ୍ରୋହକରଣାତ୍, ଲୋଭତ୍ଯାଗାଦିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-61-7 ଏତେ ଦେବାଃ ଦୈବେଷୁ ଭାବେଷୁ ଶମଦମାଦିଷୁ ଶଶ୍ବଦପେକ୍ଷକା ଉପକ୍ଷେମାଣଃ ନତ୍ବାସୁରେଷୁ କାମକ୍ରୋଧାଦିଷୁ ॥ 5-61-8 କାମାଦିମତା କୃତମପି ନିଷ୍ଫଲଂ ଭବିଷ୍ଯତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-61-29 ଅଭିଧ୍ଯାମି ଚିନ୍ତଯାମି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 062
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.62. ଅଧ୍ଯାଯଃ 062
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କର୍ଣେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମନାଦୃତ୍ଯ ପାଣ୍ଡବହନନପ୍ରତିଜ୍ଞାନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ଭୀଷ୍ମାଧିକ୍ଷିପ୍ତେନ ତେନ ଯୁଦ୍ଧେ ଭୀଷ୍ମଶମନାବଧି ଶସ୍ତ୍ରନ୍ଯାସଂ ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ସ୍ବଭବନଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ ପ୍ରତ୍ଯହଂ ଅଯୁତଯୋଧବଧପ୍ରତିଜ୍ଞା ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-62-0 (34158)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-62-0x (3581)
ତଥା ତୁ ପୃଚ୍ଛନ୍ତମତୀବ ପାର୍ଥଂ
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ତମଚିନ୍ତଯିତ୍ବା।
ଉବାଚ କର୍ଣୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁତ୍ରଂ
ପ୍ରହର୍ଷଯନ୍ସଂସଦି କୌରବାଣାମ୍ ॥ 5-62-1 (34159)
ମିଥ୍ଯା ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ମଯା ଯଦସ୍ତ୍ରଂ
ରାମାତ୍କୃତଂ ବ୍ରହ୍ମମଯଂ ପୁରସ୍ତାତ୍।
ବିଜ୍ଞାଯ ତେନାସ୍ମି ତଦୈବମୁକ୍ତ-
ସ୍ତେ ନାନ୍ତକାଲେ ପ୍ରତିଭାସ୍ଯତୀତି ॥ 5-62-2 (34160)
ମହାପରାଧେ ହ୍ଯପି ଯନ୍ନ ତେନ
ମହର୍ଷିଣାଽହଂ ଗୁରୁଣା ଚ ଶପ୍ତଃ ।
ଶକ୍ତଃ ପ୍ରଦଗ୍ଧୁଂ ହ୍ଯପି ତିଗ୍ମତେଜାଃ
ସସାଗରାମପ୍ଯବନିଂ ମହର୍ଷିଃ ॥ 5-62-3 (34161)
ପ୍ରସାଦିତଂ ହ୍ଯସ୍ଯ ମଯା ମନୋଽଭୂ-
ଚ୍ଛୁଶ୍ରୂଷଯା ସ୍ବେନ ଚ ପୌରୁଷେଣ
ତଦସ୍ତି ଚାସ୍ତ୍ରଂ ମମ ସାବଶେଷଂ
ତସ୍ମାତ୍ସମର୍ଥୋଽସ୍ମି ମମୈଷ ଭାରଃ॥ 5-62-4 (34162)
ନିମେଷମାତ୍ରାତ୍ତମୃଷେଃ ପ୍ରସାଦ-
ମବାପ୍ଯ ପାଞ୍ଚାଲକରୂଶମତ୍ସ୍ଯାନ୍।
ନିହତ୍ଯ ପାର୍ଥାନ୍ସହ ପୁତ୍ରପୌତ୍ରୈ-
ର୍ଲୋକାନହଂ ଶସ୍ତ୍ରଜିତାନ୍ପ୍ରପତ୍ସ୍ଯେ॥ 5-62-5 (34163)
ପିତାମହସ୍ତିଷ୍ଠତୁ ତେ ସମୀପେ
ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ ସର୍ବେ ଚ ନରେନ୍ଦ୍ରମୁଖ୍ଯାଃ ।
ଋଷିପ୍ରସାଦେନ ବଲେନ ଗତ୍ବା
ପାର୍ଥାନ୍ହନିଷ୍ଯାମି ମମୈଷ ଭାରଃ ॥ 5-62-6 (34164)
ଏବଂ ବ୍ରୁବନ୍ତଂ ତମୁବାଚ ଭୀଷ୍ମଃ
କିଂ କତ୍ଥସେ କାଲପରୀତବୁଦ୍ଧେ।
ନ କର୍ଣ ଜାନାସି ଯଥା ପ୍ରଧାନେ
ହତେ ହତାଃ ସ୍ଯୁର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁତ୍ରାଃ ॥ 5-62-7 (34165)
ଯତ୍ଖାଣ୍ଡବଂ ଦାହଯତା କୃତଂ ହି
କୃଷ୍ଣଦ୍ବିତୀଯେନ ଧନଞ୍ଜଯେନ।
ଶ୍ରୁତ୍ବୈବ ତତ୍କର୍ମ ନିଯନ୍ତୁମାତ୍ମା
ଯୁକ୍ତସ୍ତ୍ବଯା ବୈ ସହବାନ୍ଧବେନ ॥ 5-62-8 (34166)
ଯାଂ ଚାପି ଶକ୍ତିଂ ତ୍ରିଦଶାଧିପସ୍ତେ
ଦଦୌ ମହାତ୍ମା ଭଗବାନ୍ମହେନ୍ଦ୍ରଃ।
ଭସ୍ମୀକୃତାଂ ତାଂ ସମରେ ବିଶୀର୍ଣାଂ
ଚକ୍ରାହତାଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି କେଶବେନ ॥ 5-62-9 (34167)
ଯସ୍ତେ ଶରଃ ସର୍ପମୁଖୋ ବିଭାତି
ସଦାଽଗ୍ର୍ଯମାଲ୍ଯୈର୍ମହିତଃ ପ୍ରଯତ୍ନାତ୍।
ସ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଭିହତଃ ଶରୌଘୈଃ
ସହ ତ୍ବଯା ଯାସ୍ଯତି କର୍ଣ ନାଶମ୍ ॥ 5-62-10 (34168)
ବାଣସ୍ଯ ଭୌମସ୍ଯ ଚ କର୍ଣ ହନ୍ତା
କିରୀଟିନଂ ରକ୍ଷତି ବାସୁଦେବଃ ।
ଯସ୍ତ୍ବାଦୃଶାନାଂ ଚ ବରୀଯସାଂ ଚ
ହନ୍ତା ରିପୂଣାଂ ତୁମୁଲେ ପ୍ରଗାଢେ ॥ 5-62-11 (34169)
କର୍ଣ ଉବାଚ। 5-62-12x (3582)
ଅସଂଶଯଂ ବୃଷ୍ଣିପତିର୍ଯଥୋକ୍ତ-
ସ୍ତଥା ଚ ଭୂଯାଂଶ୍ଚ ତତୋ ମହାତ୍ମା।
ଅହଂ ଯଦୁକ୍ତଃ ପରୁଷଂ ତୁ କିଂଚି-
ତ୍ପିତାମହସ୍ତସ୍ଯ ଫଲଂ ଶୃଣୋତୁ ॥ 5-62-12 (34170)
ନ୍ଯସ୍ଯାମି ଶସ୍ତ୍ରାଣି ନ ଜାତୁ ସଙ୍ଖ୍ଯେ
ପିତାମହୋ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯତି ମାଂ ସଭାଯାମ୍।
ତ୍ବଯି ପ୍ରଶାନ୍ତେ ତୁ ମମ ପ୍ରଭାବଂ
ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ସର୍ବେ ଭୁବି ଭୂମିପାଲାଃ ॥ 5-62-13 (34171)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-62-14x (3583)
ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତ୍ବା ସ ମହାଧନୁଷ୍ମାନ୍
ହିତ୍ବା ସଭାଂ ସ୍ବଂ ଭବନଂ ଜଗାମ ।
ଭୀଷ୍ମସ୍ତୁ ଦୁର୍ଯୋଧନମେବ ରାଜନ୍
ମଧ୍ଯେ କୁରୂଣାଂ ପ୍ରହସନ୍ନୁବାଚ ॥ 5-62-14 (34172)
ସତ୍ଯପ୍ରତିଜ୍ଞଃ କିଲ ସୂତପୁତ୍ର-
ସ୍ତଥା କସ ଭାରଂ ବିଷହେତ କସ୍ମାତ୍।
ବ୍ଯୂହଂ ପ୍ରତିବ୍ଯୂହ୍ଯ ଶିରାଂସି ଭିତ୍ତ୍ବା
ଲୋକକ୍ଷଯଂ ପଶ୍ଯତ ଭୀମସେନାତ୍ ॥ 5-62-15 (34173)
ଆବନ୍ତ୍ଯକାଲିଙ୍ଗଜଯଦ୍ରଥେଷୁ
ଚେଦିଧ୍ବଜେ ତିଷ୍ଠତି ବାହ୍ଲିକେ ଚ।
ଅହଂ ହନିଷ୍ଯାମି ସଦା ପରେଷାଂ
ସହସ୍ରଶଶ୍ଚାଯୁତଶଶ୍ଚ ଯୋଧାନ୍ ॥ 5-62-16 (34174)
ଯଦୈବ ରାମେ ଭଗବତ୍ଯନିନ୍ଦ୍ଯେ
ବ୍ରହ୍ମବ୍ରୁବାଣଃ କୃତବାଂସ୍ତଦସ୍ତ୍ରମ୍।
ତଦୈବ ଧର୍ମଶ୍ଚ ତଷଶ୍ଚ ନଷ୍ଟଂ
ବୈକର୍ତନସ୍ଯାଧମପୂରୁଷସ୍ଯ ॥ 5-62-17 (34175)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-62-18x (3584)
ତଥୋକ୍ତବାକ୍ଯେ ନୃପତୀନ୍ଦ୍ର ଭୀଷ୍ମେ
ନିକ୍ଷିପ୍ଯ ଶସ୍ତ୍ରାଣି ଗତେ ଚ କର୍ଣେ।
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯସ୍ଯ ସୁତୋଽଲ୍ପବୁଦ୍ଧି-
ର୍ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ଶାନ୍ତନବଂ ବଭାଷେ ॥ ॥ 5-62-18 (34176)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଦ୍ବିଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-62-1 ତଥେତି ପାର୍ଥଂ ପୃଚ୍ଛନ୍ତଂ ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ଅଚିନ୍ତଯିତ୍ବେତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-62-4 ସାବଶେଷଂ ମମ ଆଯୁରସ୍ତି। ଅତୋଽନ୍ତକାଲସ୍ଯାନୁପସ୍ଥିତତ୍ବାତ୍ତଦସ୍ତ୍ରଂ ମମାସ୍ତୀତି ଅହଂ ସମର୍ଥୋଽସ୍ମି ଅର୍ଜୁନଂ ଜେତୁମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-62-5 ପ୍ରପତ୍ସ୍ଯେ ପ୍ରାପଯିଷ୍ଯେ ॥ 5-62-7 ପ୍ରଧାନେ ତ୍ବଯି ହତେ ସତି ସର୍ବେ ହତାଃ ସ୍ଯୁରତ ଆତ୍ମାନଂ ଗୋପାଯେତ୍ଯୁପହାସଃ ॥ 5-62-17 ବ୍ରହ୍ମବ୍ରୁବାଣଃ ବ୍ରାହ୍ମଣୋଽହମିତି ବଦନ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 063
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.63. ଅଧ୍ଯାଯଃ 063
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଭୀଷ୍ମାଭିମତପାଣ୍ଡବଜଯପକ୍ଷପ୍ରତିକ୍ଷେପଃ ॥ 1 ॥ ତଥା ଭୀଷ୍ମାଦିନୈରପେକ୍ଷ୍ଯେଣ କର୍ଣାଦୁଶ୍ଶାସନସଙ୍ଗତେନ ଆତ୍ମନୈବ ପାଣ଼୍ଡବନିଧନପ୍ରତିଜ୍ଞା ॥ 2 ॥ ବିଦୁରେଣ ଦମପ୍ରଶଂସନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-63-0 (34177)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-63-0x (3585)
ସଦୃଶାନାଂ ମନୁଷ୍ଯେଷୁ ସର୍ବେଷାଂ ତୁଲ୍ଯଜନ୍ମନାମ୍।
କଥମେକାନ୍ତତସ୍ତେଷାଂ ପାର୍ଥାନାଂ ମନ୍ଯସେ ଜଯମ୍ ॥ 5-63-1 (34178)
ବଯଂ ଚ ତେଽପି ତୁଲ୍ଯା ବୈ ବୀର୍ଯେଣ ଚ ପରାକ୍ରମୈଃ ।
ସମେନ ବଯସା ଚୈବ ପ୍ରାତିଭେନ ଶ୍ରୁତେନ ଚ ॥ 5-63-2 (34179)
ଅସ୍ତ୍ରେଣ ଯୋଧଯୁଗ୍ଯା ଚ ଶୀଘ୍ରତ୍ବେ କୌଶଲେ ତଥା।
ସର୍ବେ ସ୍ମ ସମଜାତୀଯାଃ ସର୍ବେ ମାନୁଷଯୋନଯଃ ॥ 5-63-3 (34180)
ପିତାମହ ବିଜାନୀଷେ ପାର୍ଥେଷୁ ବିଜଯଂ କଥମ୍।
ନାହଂ ଭବତି ନ ଦ୍ରୋଣେ ନ କୃପେ ନ ଚ ବାହ୍ଲିକେ ॥ 5-63-4 (34181)
ଅନ୍ଯେଷୁ ଚ ନରେନ୍ଦ୍ରେଷୁ ପରାକ୍ରମ୍ଯ ସମାରଭେ।
ଅହଂ ବୈକର୍ତନଃ କର୍ଣୋ ଭ୍ରାତା ଦୁଃଶାସନଶ୍ଚ ମେ ॥ 5-63-5 (34182)
ପାଣ୍ଡବାନ୍ସମରେ ପଞ୍ଚ ହନିଷ୍ଯାମଃ ଶିତୈଃ ଶରୈଃ ।
ତତୋ ରାଜନ୍ମହାଯଜ୍ଞୈର୍ବିବିଧୈର୍ଭୂରିଦକ୍ଷିଣୈଃ ॥ 5-63-6 (34183)
ବ୍ରାହ୍ମଣାଂସ୍ତର୍ପଯିଷ୍ଯାମି ଗୋଭିରଶ୍ବୈର୍ଧନେନ ଚ ।
ଯଦା ପରିକରିଷ୍ଯନ୍ତି ଐଣେଯାନିବ ତନ୍ତୁନା ।
ଅତରିତ୍ରାନିବ ଜଲେ ବାହୁଭିର୍ମାମକା ରଣେ ॥ 5-63-7 (34184)
ପଶ୍ଯନ୍ତସ୍ତେ ପରାଂସ୍ତତ୍ର ରଥନାଗସମାକୁଲାନ୍।
ତଦା ଦର୍ପଂ ବିମୋକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ସ ଚ କେଶବଃ ॥ 5-63-8 (34185)
`ସୁଖାନ୍ଯବାପ୍ଯ ସହିତାଃ କୃତ୍ବା କର୍ମ ସୁଦୁସ୍ତରମ୍।
ବିସ୍ରବ୍ଧାସ୍ତୁ ଭବିଷ୍ଯାମଃ ପ୍ରାପ୍ତେ କାଲେ ଗତଜ୍ବରାଃ ॥ 5-63-9 (34186)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-63-10x (3586)
ଅଥାବ୍ରବୀନ୍ମହାରାଜୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସୁଦୁର୍ମନାଃ ।
ବିଦୁରଂ ବିଦୁଷାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ସର୍ବପାର୍ଥିବସଂନିଧୌ ॥ 5-63-10 (34187)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-63-11x (3587)
ମୋହିତୋ ମୃତ୍ଯୁପାଶେନ କାଲସ୍ଯ ବଶମାଗତଃ।
ତାତ କର୍ଣେନ ସହିତଃ ପୁତ୍ରୋ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ମମ ॥' 5-63-11 (34188)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-63-12x (3588)
ଇହ ନିଃଶ୍ରେଯସଂ ପ୍ରାହୁର୍ବୃଦ୍ଧା ନିଶ୍ଚିତଦର୍ଶିନଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ବିଶେଷେଣ ଦମୋ ଧର୍ମଃ ସନାତନଃ ॥ 5-63-12 (34189)
ତସ୍ଯ ଦାନଂ କ୍ଷମା ସିଦ୍ଧିର୍ଯଥାବଦୁପପଦ୍ଯତେ ।
ଦମୋ ଦାନଂ ତପୋ ଜ୍ଞାନମଧୀତଂ ଚାନୁବର୍ତତେ ॥ 5-63-13 (34190)
ଦମସ୍ତେଜୋ ବର୍ଧଯତି ପବିତ୍ରଂ ଦମ ଉତ୍ତମମ୍ ।
ବିପାପ୍ମା ବୃଦ୍ଧତେଜାସ୍ତୁ ପୁରୁଷୋ ବିନ୍ଦତେ ମହତ୍ ॥ 5-63-14 (34191)
କ୍ରବ୍ଯାଦ୍ଭ୍ଯ ଇବ ଭୂତାନାମଦାନ୍ତେଭ୍ଯଃ ସଦା ଭଯମ୍ ।
ଯେଷାଂ ଚ ପ୍ରତିଷେଧାର୍ଥଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ସୃଷ୍ଟଂ ସ୍ବଯଂଭୁବା ॥ 5-63-15 (34192)
ଆଶ୍ରମେଷୁ ଚତୁର୍ଷ୍ବାହୁର୍ଦମମେବୋତ୍ତମଂ ବ୍ରତମ୍।
ତସ୍ଯ ଲିଙ୍ଗଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯେଷାଂ ସମୁଦଯୋ ଦମଃ ॥ 5-63-16 (34193)
କ୍ଷମା ଧୃତିରହିଂସା ଚ ସମତା ସତ୍ଯମାର୍ଜବମ୍ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଭିଜଯୋ ଧୈର୍ଯଂ ମାର୍ଦବଂ ହ୍ରୀରଚାପଲମ୍ ॥ 5-63-17 (34194)
ଅକାର୍ପଣ୍ଯମସଂରମ୍ଭଃ ସନ୍ତୋଷଂ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନତା ।
ଏତାନି ଯସ୍ଯ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସ ଦାନ୍ତଃ ପୁରୁଷଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 5-63-18 (34195)
କାମୋ ଲୋଭଶ୍ଚ ଦର୍ପଶ୍ଚ ମନ୍ଯୁର୍ନିଦ୍ରା ବିକତ୍ଥନମ୍।
ମାନ ଈର୍ଷ୍ଯାଂ ଚ ଶୋକଶ୍ଚ ନୈତଦ୍ଦାନ୍ତୋ ନିଷେବତେ।
ଅଜିହ୍ମମଶଠଂ ଶୁଦ୍ଧମେତଦ୍ଦାନ୍ତସ୍ଯ ଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-63-19 (34196)
ଅଲୋଲୁପସ୍ତଥାଽଲ୍ପେପ୍ସୁଃ କାମାନାମବିଚିନ୍ତିତା ।
ସମୁଦ୍ରକଲ୍ପଃ ପରୁଷଃ ସ ଦାନ୍ତଃ ପରିକୀର୍ତିତଃ ॥ 5-63-20 (34197)
ସୁବୃତ୍ତଃ ଶୀଲସଂପନ୍ନଃ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମାଽତ୍ମବିଦ୍ବୁଧଃ ।
ପ୍ରାପ୍ଯେହ ଲୋକେ ସଂମାନଂ ସୁଗତିଂ ପ୍ରେତ୍ଯ ଗଚ୍ଛତି ॥ 5-63-21 (34198)
ଅଭଯଂ ଯସ୍ଯ ଭୂତେଭ୍ଯଃ ସର୍ବେଷାମଭଯଂ ଯତଃ।
ସ ବୈ ପରିଣତପ୍ରଜ୍ଞଃ ପ୍ରଖ୍ଯାତୋ ମନୁଜୋତ୍ତମଃ ॥ 5-63-22 (34199)
ସର୍ବଭୂତହିତୋ ମୈତ୍ରସ୍ତସ୍ମାନ୍ନୋଦ୍ବିଜତେ ଜନଃ।
ସମୁଦ୍ର ଇବ ଗମ୍ଭୀରଃ ପ୍ରଜ୍ଞାତୃପ୍ତଃ ପ୍ରଶାମ୍ଯତି ॥ 5-63-23 (34200)
କର୍ମଣାଽଚରିତଂ ପୂର୍ବଂ ସଦ୍ଭିରାଚରିତଂ ଚ ଯତ୍।
ତଦେବାସ୍ଥାଯ ମୋଦନ୍ତେ ଦାନ୍ତାଃ ଶମପରାଯଣାଃ ॥ 5-63-24 (34201)
ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯଂ ବା ସମାସ୍ଥାଯ ଜ୍ଞାନତୃପ୍ତୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ।
କାଲାକାଙ୍କ୍ଷୀ ଚରଁଲ୍ଲୋକେ ବ୍ରହ୍ମଭୂଯାଯ କଲ୍ପତେ ॥ 5-63-25 (34202)
ଶକୁନୀନାମିବାକାଶେ ପଦଂ ନୈବୋପଲଭ୍ଯତେ।
ଏବଂ ପ୍ରଜ୍ଞାନତୃପ୍ତସ୍ଯ ମୁନେର୍ବର୍ତ୍ମ ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ॥ 5-63-26 (34203)
ଉତ୍ସୃଜ୍ଯୈବ ଗୃହାନ୍ଯସ୍ତୁ ମୋକ୍ଷମେବାଭିମନ୍ଯତେ ।
ଲୋକାସ୍ତେଜୋମଯାସ୍ତସ୍ଯ କଲ୍ପନ୍ତେ ଶାଶ୍ବତା ଦିବି ॥ ॥ 5-63-27 (34204)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ତ୍ରିଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-63-2 ପ୍ରାତିଭେନ ସମଯସ୍ଫୂର୍ତ୍ଯା ॥ 5-63-3 ଯୋଧଯୁଗ୍ଯା ଶୂରସମୃଦ୍ଧ୍ଯା ॥ 5-63-7 ତରିତ୍ରା ନୌରକ୍ଷକାଃ କର୍ଣଧାରାଦଯଃ ତଦ୍ରହିତାନ୍ ତଦ୍ବତ୍ ମାମକାସ୍ତାନ୍ ରଣେ ବାହୁଭ୍ଯାଂ ପରିହରିଷ୍ଯନ୍ତି ॥ 5-63-16 ସମୁଦଯଃ ଉଦଯହେତୁ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 064
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.64. ଅଧ୍ଯାଯଃ 064
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଶକୁନିଦୃଷ୍ଟାନ୍ତେନ ଜ୍ଞାତିଭିର୍ବିରୋଧସ୍ଯାନର୍ଥହେତୁତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା କିରାତଦୃଷ୍ଟାନ୍ତପ୍ରଦର୍ଶନେନ ଅତ୍ଯାଶାଯା ଅନର୍ଥହେତୁତାକଥନମ୍ ॥ 2 ॥ ତଥା ଯୁଦ୍ଧେ ଜଯପରାଜଯଯୋରବ୍ଯବସ୍ଥିତତ୍ବାଭିଧାନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-64-0 (34205)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-64-0x (3589)
ଶକୁନୀନାମିହାର୍ଥାଯ ପାଶଂ ଭୂମାବଯୋଜଯତ୍।
କଶ୍ଚିଚ୍ଛାକୁନିକସ୍ତାତ ପୂର୍ବେଷାମିତି ଶୁଶ୍ରୁମ୍ ॥ 5-64-1 (34206)
ତସ୍ମିଂସ୍ତୌ ଶକୁନୌ ବଦ୍ଧୌ ଯୁଗପତ୍ସହଚାରିଣୌ।
ତାବୁପାଦାଯ ତଂ ପାଶଂ ଜଗ୍ମତୁଃ ଖଚରାବୁଭୌ ॥ 5-64-2 (34207)
ତୌ ବିହାଯସମାକ୍ରାନ୍ତୌ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଶାକୁନିକସ୍ତଦା ।
ଅନ୍ବଧାବଦନିର୍ବିଣ୍ଣୋ ଯେନ ଯେନ ସ୍ମ ଗଚ୍ଛତଃ ॥ 5-64-3 (34208)
ତଥା ତମନୁଧାବନ୍ତମୃଗଯୁଂ ଶକୁନାର୍ଥିନମ୍ ।
ଆଶ୍ରମସ୍ଥୋ ମୁନିଃ କଶ୍ଚିଦ୍ଦଦର୍ଶାଥ କୃତାହ୍ନିକଃ ॥ 5-64-4 (34209)
ତାବନ୍ତରିକ୍ଷଗୌ ଶୀଘ୍ରମନୁଯାନ୍ତଂ ମହୀଚରମ୍।
ଶ୍ଲୋକେନାନେନ କୌରବ୍ଯ ପପ୍ଚ୍ଛ ସ ମୁନିସ୍ତଦା ॥ 5-64-5 (34210)
ବିଚିତ୍ରମିଦମାଶ୍ଚର୍ଯଂ ମୃଗହନ୍ପ୍ରତିଭାତି ମେ।
ପ୍ଲବମାନୌ ହି ଖଚରୌ ପଦାତିରନୁଧାବସି ॥ 5-64-6 (34211)
ଶାକୁନିକ ଉବାଚ। 5-64-7x (3590)
ପାଶମେକମୁଭାବେତୌ ସହିତୌ ହରତୋ ମମ।
ଯତ୍ର ବୈ ବିବଦିଷ୍ଯେତେ ତତ୍ର ମେ ବଶମେଷ୍ଯତଃ ॥ 5-64-7 (34212)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-64-8x (3591)
ତୌ ବିବାଦମନୁପ୍ରାପ୍ତୌ ଶକୁନୌ ମୃତ୍ଯୁସନ୍ଧିତୌ।
ବିଗୃହ୍ଯ ଚ ସ୍ରୁଦୁର୍ବୁଦ୍ଧୀ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ସଂନିପେତତୁଃ ॥ 5-64-8 (34213)
ତୌ ଯୁଧ୍ଯମାନୌ ସଂରବ୍ଧୌ ମୃତ୍ଯୁପାଶବଶାନୁଗୌ ।
ଉପସୃତ୍ଯ ପ୍ରମତ୍ତୌ ତୌ ଜଗ୍ରାହ ମୃଗହା ତଦା ॥ 5-64-9 (34214)
ଏବଂ ଯେ ଜ୍ଞାତଯୋଽର୍ଥେଷୁ ମିଥୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ବିଗ୍ରହମ୍।
ତେ ମୃତ୍ଯୁବଶମାଯାନ୍ତି ଶକୁନାବିବ ବିଗ୍ରହାତ୍ ॥ 5-64-10 (34215)
ସଂଭୋଜନଂ ସଂକଥନଂ ସଂପ୍ରଶ୍ନୋଽଥ ସମାଗମଃ ।
ଏତାନି ଜ୍ଞାତିକାର୍ଯାଣି ନ ବିରୋଧଃ କଦାଚନ ॥ 5-64-11 (34216)
ଯେ ସ୍ମ କାଲେ ସୁମନସଃ ସର୍ବେ ବୃଦ୍ଧାନୁପାସତେ।
ସିଂହଗୁପ୍ତମିବାରଣ୍ଯମପ୍ରଧୃଷ୍ଯା ଭବନ୍ତି ତେ॥ 5-64-12 (34217)
ଯେଽର୍ଥଂ ସନ୍ତତମାସାଦ୍ଯ ଦୀନା ଇବ ସମାସତେ।
ଶ୍ରିଯଂ ତେ ସଂପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ଦ୍ବିଷଦ୍ଭ୍ଯୋ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-64-13 (34218)
ଧୂମାଯନ୍ତେ ବ୍ଯପେତାନି ଜ୍ବଲନ୍ତି ସହିତାନି ଚ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଲ୍ମୁକାନୀବ ଜ୍ଞାତଯୋ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-64-14 (34219)
ଇଦମନ୍ଯତ୍ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଥା ଦୃଷ୍ଟଂ ଗିରୌ ମଯା।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ତଦପି କୌରବ୍ଯ ଯଥା ଶ୍ରେଯସ୍ତଥା କୁରୁ ॥ 5-64-15 (34220)
ବଯଂ କିରାତୈଃ ସହିତା ଗଚ୍ଛାମୋ ଗିରିମୁତ୍ତରମ୍ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ଦେବକଲ୍ପୈଶ୍ଚ ବିଦ୍ଯାଜମ୍ଭକବାର୍ତିକୈଃ ॥ 5-64-16 (34221)
କୁଞ୍ଚଭୂତଂ ଗିରିଂ ସର୍ବମଭିତୋ ଗନ୍ଧମାଦନମ୍।
ଦୀପ୍ଯମାନୌଷଧିଗଣଂ ସିଦ୍ଧଗନ୍ଧର୍ବସେବିତମ୍ ॥ 5-64-17 (34222)
ତତ୍ରାପଶ୍ଯାମ ବୈ ସର୍ବେ ମଧୁ ପୀତକମାକ୍ଷିକମ୍।
ମରୁପ୍ରପାତେ ବିଷମେ ନିବିଷ୍ଟଂ କୁମ୍ଭସଂମିତମ୍ ॥ 5-64-18 (34223)
ଆଶୀବିଷୈ ରକ୍ଷ୍ଯମାଣଂ କୁବେରଦଯିତଂ ଭୃଶମ୍।
ଯତ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ପୁରୁଷୋ ମର୍ତ୍ଯୋଽପ୍ଯମରତ୍ବଂ ନିଯଚ୍ଛତି ॥ 5-64-19 (34224)
ଅଚକ୍ଷୁର୍ଲଭତେ ଚକ୍ଷୁର୍ବୃଦ୍ଧୋ ଭବତି ବୈ ଯୁବା।
ଇତି ତେ କଥଯନ୍ତିସ୍ମ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଜମ୍ଭସାଧକାଃ ॥ 5-64-20 (34225)
ତତଃ କିରାତାସ୍ତଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପ୍ରାର୍ଥଯନ୍ତୋ ମହୀପତେ।
ବିନେଶୁର୍ବିଷମେ ତସ୍ମିନ୍ସସର୍ପେ ଗିରିଗହ୍ବରେ ॥ 5-64-21 (34226)
ତଥୈବ ତବ ପୁତ୍ରୋଽଯଂ ପୃଥିବୀମେକ ଇଚ୍ଛତି।
ମଧୁ ପଶ୍ଯତି ସଂମୋହାତ୍ପ୍ରପାତଂ ନାନୁପଶ୍ଯତି ॥ 5-64-22 (34227)
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ଯୋଦ୍ଧୁମନାଃ ସମରେ ସବ୍ଯସାଚିନା।
ନ ଚ ପଶ୍ଯାମି ତେଜୋସ୍ଯ ବିକ୍ରମଂ ବା ତଥାବିଧମ୍ ॥ 5-64-23 (34228)
ଏକେନ ରଥମାସ୍ଥାଯ ପୃଥିବୀ ଯେନ ନିର୍ଜିତା ।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣପ୍ରଭୃତଯଃ ସନ୍ତ୍ରସ୍ତାଃ ସାଧୁଯାଯିନଃ ॥ 5-64-24 (34229)
ବିରାଟନଗରେ ଭଗ୍ନାଃ କିଂ ତତ୍ର ତବ ଦୃଶ୍ଯତାମ୍ ।
ପ୍ରତୀକ୍ଷମାଣୋ ଯୋ ବୀରଃ କ୍ଷମତେ ବୀକ୍ଷିତଂ ତବ ॥ 5-64-25 (34230)
ଦ୍ରୁପଦୋ ମତ୍ସ୍ଯରାଜଶ୍ଚ ସଙ୍କୁଦ୍ଧଶ୍ଚ ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ନ ଶେଷଯେଯୁଃ ସମରେ ବାଯୁଯୁକ୍ତା ଇବାଗ୍ନଯଃ ॥ 5-64-26 (34231)
ଅଙ୍କେ କୁରୁଷ୍ବ ରାଜାନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍।
ଯୁଧ୍ଯତୋର୍ହି ଦ୍ବଯୋର୍ଯୁଦ୍ଧେ ନୈକାନ୍ତେନ ଭବେଞ୍ଜଯଃ ॥ ॥ 5-64-27 (34232)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଚତୁଃଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-64-16 ବିଦ୍ଯାଜମ୍ଭକବାର୍ତିକାଃ । ବିଦ୍ଯା ମନ୍ତ୍ରଯନ୍ତ୍ରାଦିରୂପା। ଜମ୍ଭକ ଔଷଧସାଧନାନି ତଦ୍ବାର୍ତାପ୍ରିଯାଃ ॥ 5-64-17 କୁଞ୍ଜଭୂତଂ ସର୍ବତୋ ଲତାଭିଃ ପରିବୃତମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 065
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.65. ଅଧ୍ଯାଯଃ 065
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣପରମପ୍ରେମାସ୍ପଦତଯା ଦୁର୍ଜଯତ୍ବଭିଧାନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସନ୍ଧିବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-65-0 (34233)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-65-0x (3592)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ବିଜାନୀହି ଯତ୍ତ୍ବାଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ପୁତ୍ରକ।
ଉତ୍ପଥଂ ମନ୍ଯସେ ମାର୍ଗମନଭିଜ୍ଞ ଇବାଧ୍ବଗଃ ॥ 5-65-1 (34234)
ପଞ୍ଚାନାଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ଯତ୍ତେଜଃ ପ୍ରଜିହୀର୍ଷସି।
ପଞ୍ଚାନାମିବ ଭୂତାନାଂ ମହତାଂ ଲୋକଧାରିଣାମ୍ ॥ 5-65-2 (34235)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ହି କୌନ୍ତେଯଂ ପରଂ ଧର୍ମମିହାସ୍ଥିତମ୍।
ପରାଂ ଗତିମସଂପ୍ରେତ୍ଯ ନ ତ୍ବଂ ଜେତୁମିହାର୍ହସି ॥ 5-65-3 (34236)
ଭୀମସେନଂ ଚ କୌନ୍ତେଯଂ ଯସ୍ଯ ନାସ୍ତି ସମୋ ବଲେ।
ରଣାନ୍ତକଂ ତର୍ଜଯସେ ମହାବାତମିବ ଦ୍ରୁମଃ ॥ 5-65-4 (34237)
ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ମେରୁଂ ସିଖରିଣାମିବ।
ଯୁଧି ଗାଣ୍ଡିବଧନ୍ବାନଂ କୋ ନୁ ଯୁଧ୍ଯେତ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ॥ 5-65-5 (34238)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଃ କମିବାଦ୍ଯ ନ ଶାତଯେତ୍।
ଶତ୍ରୁମଧ୍ଯେ ଶରାନ୍ମୁଞ୍ଚନ୍ଦେବରାଡଶନୀମିବ ॥ 5-65-6 (34239)
ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚାପି ଦୁର୍ଧର୍ଷଃ ସଂମତୋଽନ୍ଧକବୃଷ୍ଣିଷୁ।
ଧ୍ବଂସଯିଷ୍ଯତି ତେ ସେନାଂ ପାଣ୍ଡବେଯହିତେ ରତଃ ॥ 5-65-7 (34240)
ଯଃ ପୁନଃ ପ୍ରତିମାନେନ ତ୍ରୀଲ୍ଲୋକାନତିରିଚ୍ଯତେ ।
ତଂ କୃଷ୍ଣଂ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଂ କୋ ନୁ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯେତ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ॥ 5-65-8 (34241)
ଏକତୋ ହ୍ଯସ୍ଯ ଦାରାଶ୍ଚ ଜ୍ଞାତଯଶ୍ଚ ସବାନ୍ଧବାଃ।
ଆତ୍ମା ଚ ପୃଥିବୀ ଚେଯମେକତଶ୍ଚ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-65-9 (34242)
ବାସୁଦେବୋଽପି ଦୁର୍ଧର୍ଷୋ ଯତାତ୍ମା ଯତ୍ର ପାଣ୍ଡବଃ ।
ଅବିଷହ୍ଯଂ ପୃଥିବ୍ଯାପି ତଦ୍ବଲଂ ଯତ୍ର କେଶବଃ ॥ 5-65-10 (34243)
ତିଷ୍ଠ ତାତ ସତାଂ ବାକ୍ଯେ ସୁହୃଦାମର୍ଥବାଦିନାମ୍।
ବୃଦ୍ଧଂ ଶାନ୍ତନବଂ ଭୀଷ୍ମଂ ତିତିକ୍ଷସ୍ବ ପିତାମହମ୍ ॥ 5-65-11 (34244)
ମାଂ ଚ ବ୍ରୁବାଣଂ ଶୁଶ୍ରୂଷ କୁରୂଣାମର୍ଥଦର୍ଶିନମ୍ ।
ଦ୍ରୋଣଂ କୃପଂ ବିକର୍ଣଂ ଚ ମହାରାଜଂ ଚ ବାହ୍ଲିକମ୍ ॥ 5-65-12 (34245)
ଏତେ ହ୍ଯପି ଯତୈବାହଂ ମନ୍ତୁମର୍ହସି ତାଂସ୍ତଥା।
ସର୍ବେ ଧର୍ମବିଦୋ ହ୍ଯେତେ ତୁଲ୍ଯସ୍ନେହାଶ୍ଚ ଭାରତ ॥ 5-65-13 (34246)
ଯତ୍ତଦ୍ବିରାଟନଗରେ ସହ ଭ୍ରାତୃଭିରଗ୍ରତଃ।
ଉତ୍ସୃଜ୍ଯ ଗାଃ ସୁସନ୍ତ୍ରସ୍ତଂ ବଲଂ ତେ ସମଶୀର୍ଯତ ॥ 5-65-14 (34247)
ଯଚ୍ଚୈବ ନଗରେ ତସ୍ମିଞ୍ଶ୍ରୂଯତେ ମହଦଦ୍ଭୁତମ୍।
ଏକସ୍ଯ ଚ ବହୂନାଂ ଚ ପର୍ଯାପ୍ତଂ ତନ୍ନିଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-65-15 (34248)
ଅର୍ଜୁନସ୍ତତ୍ତଥାକାର୍ଷୀତ୍କିଂ ପୁନଃ ସର୍ବ ଏବ ତେ।
ସ ଭ୍ରାତୄନଭିଜାନୀହି ବୃତ୍ତ୍ଯା ତଂ ପ୍ରତିପାଦଯ ॥ ॥ 5-65-16 (34249)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-65-1 ଉତ୍ପଥଂ ଅମାର୍ଗମେବ ମାର୍ଗଂ ତ୍ବନ୍ଯସେ ॥ 5-65-6 ନ ଶାତଯେତ୍ ନ ଛିନ୍ଦ୍ଯାତ୍ ॥ 5-65-8 ପ୍ରତିମାନେନ ତୁଲ୍ଯତ୍ବେନ ॥ 5-65-11 ଭୀଷ୍ମଂ ତିତିକ୍ଷସ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଗୃହାଣେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-65-16 ବୃତ୍ତ୍ଯା ରାଜ୍ଯାର୍ଧଦାନେନ ପ୍ରତିପାଦଯ ସଂଭାବଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 066
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.66. ଅଧ୍ଯାଯଃ 066
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରବତ୍ତନାନଭିନନ୍ଦନେ ରାଜ୍ଞାଂ ନିର୍ଗମନମ୍ ॥ 1 ॥ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସ୍ବପରସେନଯୋଃ ସାରାସାରକଥନଚୋଦିତେନ ସଞ୍ଜଯେନ ବ୍ଯାସଗାନ୍ଧାରୀସନ୍ନିଧୌ କଥନକଥନମ୍ ॥ 2 । ଶ୍ରୀବ୍ଯାସେନ ସଞ୍ଜଯଂପ୍ରତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପ୍ରଶ୍ନସ୍ଯୋତ୍ତରଦାନାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାନମ୍ ॥ 3 ।Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-66-0 (34250)
ବୈଶଂପାଯାନ ଉବାଚ। 5-66-0x (3593)
ଦୁର୍ଯୋଧନେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେ ତଦ୍ବଚୋ ନାଭିନନ୍ଦତି।
ତୂଷ୍ଣୀଂଭୂତେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ସମୁତ୍ତସ୍ଥୁର୍ନରର୍ଷଭାଃ ॥ 5-66-1 (34251)
ଉତ୍ଥିତେଷୁ ମହାରାଜ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ସର୍ବରାଜସୁ।
ରହିତେ ସଞ୍ଜଯଂ ରାଜା ପରିପ୍ରଷ୍ଟୁଂ ପ୍ରଚକ୍ରମେ ॥ 5-66-2 (34252)
ଆଶଂସମାନୋ ବିଜଯଂ ତେଷାଂ ପୁତ୍ରବଶାନୁଗଃ ।
ଆତ୍ମନଶ୍ଚ ପରେଷାଂ ଚ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ନିଶ୍ଚଯମ୍ ॥ 5-66-3 (34253)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-66-4x (3594)
ଗାବଲ୍ଗଣେ ବ୍ରୂହି ନଃ ସାରଫଲ୍ଗୁ
ସ୍ବେସନାଯଂ ଯାବଦିହାସ୍ତି କିଂଚିତ୍।
ତ୍ବଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ନିପୁଣଂ ବେତ୍ଥ ସର୍ବଂ
କିମେଷାଂ ଜ୍ଯାଯଃ କିମୁ ତେଷାଂ କନୀଯଃ ॥ 5-66-4 (34254)
ତ୍ବମେତଯୋଃ ସାରବିତ୍ସର୍ବଦର୍ଶୀ
ଧର୍ମାର୍ଥଯୋର୍ନିପୁଣୋ ନିଶ୍ଚଯଜ୍ଞଃ।
ସ ମେ ପୃଷ୍ଟଃ ସଞ୍ଜଯ ବ୍ରୂହି ସର୍ବଂ
ଯୁଧ୍ଯମାନାଃ କତରେଽସ୍ମିନ୍ନ ସନ୍ତି ॥ 5-66-5 (34255)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-66-6x (3595)
ନ ତ୍ବାଂ ବ୍ରୂଯାଂ ରହିତେ ଜାତୁ କିଂଚି-
ଦସୂଯା ହି ତ୍ବାଂ ପ୍ରବିଶେତ ରାଜନ୍।
ଆନଯସ୍ବ ପିତରଂ ମହାବ୍ରତଂ
ଗାନ୍ଧାରୀଂ ଚ ମହିଷୀମାଜମୀଢ ॥ 5-66-6 (34256)
ତୋ ତେଽସୂଯାଂ ବିନଯେତାଂ ନରେନ୍ଦ୍ର
ଧର୍ମଜ୍ଞୌ ତୌ ନିପୁଣୌ ନିଶ୍ଚଯଜ୍ଞୌ ।
ତଯୋସ୍ତୁ ତ୍ବାଂ ସନ୍ନିଧୌ ତଦ୍ବଦେଯଂ
କୃତ୍ସ୍ନଂ ମତଂ କେଶବପାର୍ଥଯୋର୍ଯତ୍ ॥ 5-66-7 (34257)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-66-8x (3596)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତେନ ଚ ଗାନ୍ଧାରୀ ବ୍ଯାସଶ୍ଚାତ୍ରାଜଗାମହ।
ଆନୀତୌ ବିଦୁରେଣେହ ସଭାଂ ଶୀଘ୍ରଂ ପ୍ରବେଶିତୌ ॥ 5-66-8 (34258)
ତତସ୍ତନ୍ମତମାଜ୍ଞାଯ ସଞ୍ଜଯସ୍ଯାତ୍ମଜସ୍ଯ ଚ।
ଅଭ୍ଯୁପେତ୍ଯ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞଃ କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନୋଽବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-66-9 (34259)
ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 5-66-10x (3597)
ସଂପୃଚ୍ଛତେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଯ ସଞ୍ଜଯ
ଆଚକ୍ଷ୍ବ ସର୍ବଂ ଯାବଦେଷୋଽନୁଯୁଙ୍କ୍ତେ।
ସର୍ବଂ ଯାବଦ୍ବେତ୍ଥ ତସ୍ମିନ୍ଯଥାବ-
ଦ୍ଯାଥାତଥ୍ଯଂ ବାସୁଦେବେଽର୍ଜୁନେ ଚ ॥ ॥ 5-66-10 (34260)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତୋ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଷଟ୍ଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-66-3 ପରେଷାଂ ତଟସ୍ଥାନାମ୍ ॥ 5-66-5 ଯୁଧ୍ଯମାନା ନ ସନ୍ତି ଉଦାସୀନା ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-66-6 ପିତରଂ ବ୍ଯାସମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 067
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.67. ଅଧ୍ଯାଯଃ 067
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ସାରଭୂତାତ୍ସର୍ବସ୍ମାଦପି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ସାରତରତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-67-0 (34261)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-67-0x (3598)
ଅର୍ଜୁନୋ ବାସୁଦେବଶ୍ଚ ଧନ୍ବିନୌ ପରମାର୍ଥିତୌ।
କାମାଦନ୍ଯତ୍ର ସଂଭୂତୌ ସର୍ବଭାବାଯ ସଂମିତୌ॥ 5-67-1 (34262)
ବ୍ଯାମାନ୍ତରଂ ସମାସ୍ଥଯ ଯଥାମୁକ୍ତଂ ମନସ୍ବିନଃ ।
ଚକ୍ରଂ ତଦ୍ବାସୁଦେବସ୍ଯ ମାଯଯା ବର୍ତତେ ବିଭୋ॥ 5-67-2 (34263)
ସାପହ୍ନବଂ କୌରବେଷୁ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସୁସଂମତମ୍।
ସାରାସାରବଲଂ ଜ୍ଞାତୁଂ ତେଜଃପୁଞ୍ଜାବଭାସିତମ୍ ॥ 5-67-3 (34264)
ନରକଂ ଶମ୍ବରଂ ଚୈବ କଂସଂ ଚୈଦ୍ଯଂ ଚ ମାଧବଃ।
ଜିତବାନ୍ଘୋରସଙ୍କାଶାନ୍କ୍ରୀଡନ୍ନିବ ମହାବଲଃ ॥ 5-67-4 (34265)
ପୃଥିବୀଂ ଚାନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ଦ୍ଯାଂ ଚୈବ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ।
ମନସୈବ ବିଶିଷ୍ଟାତ୍ମା ନଯତ୍ଯାତ୍ମବଶଂ ବଶୀ ॥ 5-67-5 (34266)
ଭୂଯୋ ଭୂଯୋ ହି ଯଦ୍ରାଜନ୍ପୃଚ୍ଛସେ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ।
ସାରାସାରବଲଂ ଜ୍ଞାତୁଂ ତତ୍ସମାସେନ ମେ ଶୃଣୁ ॥ 5-67-6 (34267)
ଏକତୋ ବା ଜଗତ୍କୃତ୍ସ୍ନମେକତୋ ବା ଜନାର୍ଦନଃ।
ସାରତୋ ଜଗତଃ କୃତ୍ସ୍ନାଦତିରିକ୍ତୋ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-67-7 (34268)
ଭସ୍ମ କୁର୍ଯାଞ୍ଜଗଦିଦଂ ମନସୈବ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ନ ତୁ କୃତ୍ସ୍ନଂ ଜଗଚ୍ଛକ୍ତଂ କିଞ୍ଚିତ୍କର୍ତୁଂ ଜନାର୍ଦନେ ॥ 5-67-8 (34269)
ଯତଃ ସତ୍ଯଂ ଯତୋ ଧର୍ମୋ ଯତୋ ହ୍ରୀରାର୍ଜବଂ ଯତଃ।
ତତୋ ଭବତି ଗୋବିନ୍ଦୋ ଯତଃ କୃଷ୍ଣସ୍ତତୋ ଜଯଃ ॥ 5-67-9 (34270)
ପୃଥିବୀଂ ଚାନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ଦିବଂ ଚ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ।
ବିଚେଷ୍ଟଯତି ଭୂତାତ୍ମା କ୍ରୀଡନ୍ନିବ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-67-10 (34271)
ସ କୃତ୍ବା ପାଣ୍ଡବାନ୍ସତ୍ରଂ ଲୋକଂ ସଂମୋହଯନ୍ନିବ ।
ଅଧର୍ମନିରତାନ୍ମୂଢାନ୍ଦଗ୍ଧୁମିଚ୍ଛତି ତେ ସୁତାନ୍ ॥ 5-67-11 (34272)
କାଲଚକ୍ରଂ ଜଗଚ୍ଚକ୍ରଂ ଯୁଗଚକ୍ରଂ ଚ କେଶବଃ।
ଆତ୍ମଯୋଗେନ ଭଗବାନ୍ପରିବର୍ତଯତେଽନିଶମ୍ ॥ 5-67-12 (34273)
କାଲସ୍ଯ ଚ ହି ମୃତ୍ଯୋଶ୍ଚ ଜଙ୍ଗମସ୍ଥାବରସ୍ଯ ଚ ।
ଈଷ୍ଟେ ହି ଭଗବାନେକଃ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ 5-67-13 (34274)
ଈଶନ୍ନପି ମହାଯୋଗୀ ସର୍ବସ୍ଯ ଜଗତୋ ହରିଃ।
କର୍ମାଣ୍ଯାରଭତେ କର୍ତୁଂ କୀନାଶ ଇବ ଦୁର୍ବଲଃ ॥ 5-67-14 (34275)
ତେନ ବଞ୍ଚଯତେ ଲୋକାନ୍ମାଯାଯୋଗେନ କେଶବଃ ।
ଯେ ତମେବ ପ୍ରପଦ୍ଯନ୍ତେ ନ ତେ ମୁହ୍ଯନ୍ତି ମାନବାଃ ॥ ॥ 5-67-15 (34276)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ସପ୍ତଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-67-2 ବ୍ଯାମାନ୍ତରଂ ପ୍ରସାରିତଯୋର୍ହସ୍ତଯୋର୍ଯାବାନ୍ବିସ୍ତାରଃ ପଞ୍ଚହସ୍ତମିତଃ ତାବତ୍ ଅନ୍ତରଂ ମଧ୍ଯପ୍ରମାଣଂ ଯସ୍ଯ ତଦ୍ବ୍ଯାମାନ୍ତରମ୍। ଯଥାମୁକ୍ତଂ ଯଥା ଯଥାରୂପଂ ଯାବତ୍ପ୍ରମାଣଂ ଚିନ୍ତିତଂ ତାବତ୍ପ୍ରମାଣଂ ଭୂତ୍ବା ଯତ୍ ମୁକ୍ତଂ ଭବତି। ମାଯଯା ଦୁର୍ଲକ୍ଷ୍ଯରୂପେଣେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-67-3 ସାପହ୍ନବଂ ସସଂହାରମ୍। ଅତ ଏବ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସୁସଂମତମ୍ ॥ 5-67-11 ସତ୍ରଂ ବ୍ଯାଜମ୍। ସତ୍ରମାଚ୍ଛାଦନେ ଯଜ୍ଞେ ସଦାଦାନେ ଚ କୈତବେ ଇତି ବିଶ୍ବଃ ॥ 5-67-14 ଈସନ୍ନପି ଈଶାନୋପି। କୀନାଶ କର୍ଷକଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 068
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.68. ଅଧ୍ଯାଯଃ 068
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭଗବଦ୍ବେଦନସାଧନଂ ପୃଷ୍ଟେନ ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ତତ୍କଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀବ୍ଯାସେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ସଞ୍ଜଯାଦ୍ଭଗଦ୍ବେଦନାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞା ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-68-0 (34277)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-68-0x (3599)
କଥଂ ତ୍ବଂ ମାଧବଂ ବେତ୍ଥ ସର୍ବଲୋକମହେଶ୍ବରମ୍।
କଥମେନଂ ନ ବେଦାହଂ ତନ୍ମମାଚକ୍ଷ୍ବ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-68-1 (34278)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-68-2x (3600)
ଶ୍ରୃଣୁ ରାଜନ୍ନ ତେ ବିଦ୍ଯା ମମ ବିଦ୍ଯା ନ ହୀଯତେ।
ବିଦ୍ଯାହୀନସ୍ତମୋଧ୍ବସ୍ତୋ ନାଭିଜାନାତି କେଶବମ୍ ॥ 5-68-2 (34279)
ବିଦ୍ଯଯା ତାତ ଜାନାମି ତ୍ରିଯୁଗଂ ମଧୁସୂଦନମ୍ ।
କର୍ତାରମକୃତଂ ଦେବଂ ଭୂତାନାଂ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯମ୍ ॥ 5-68-3 (34280)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-68-4x (3601)
ଗାବଲ୍ଗଣେଽତ୍ର କା ଭକ୍ତିର୍ଯା ତେ ନିତ୍ଯା ଜନାର୍ଦନେ।
ଯଯା ତ୍ବମଭିଜାନାସି ତ୍ରିଯୁଗଂ ମଧୁସୂଦନମ୍ ॥ 5-68-4 (34281)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-68-5x (3602)
ମାଯାଂ ନ ସେବେ ଭଦ୍ରଂ ତେ ନ ବୃଥାଧର୍ମମାଚରେ।
ଶୁଦ୍ଧଭାବଂ ଗତୋ ଭକ୍ତ୍ଯା ଶାସ୍ତ୍ରଦ୍ବେଦ୍ମି ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-68-5 (34282)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-68-6x (3603)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ହୃଷୀକେଶଂ ପ୍ରପଦ୍ଯସ୍ବ ଜନାର୍ଦନମ୍।
ଆପ୍ତୋ ନଃ ସଞ୍ଜଯସ୍ତାତ ଶରଣଂ ଗଚ୍ଛ କେଶବମ୍ ॥ 5-68-6 (34283)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-68-7x (3604)
ଭଗବାନ୍ଦେବକୀପୁତ୍ରୋ ଲୋକାଂଶ୍ଚେନ୍ନିହନିଷ୍ଯତି।
ପ୍ରବଦନ୍ନର୍ଜୁନେ ସଖ୍ଯଂ ନାହଂ ଗଚ୍ଛେଽଦ୍ଯ କେଶବମ୍ ॥ 5-68-7 (34284)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-68-8x (3605)
ଅବାଗ୍ଗାନ୍ଧାରି ପୁତ୍ରସ୍ତେ ଗଚ୍ଛତ୍ଯେଷ ସୁଦୁର୍ମତିଃ ।
ଈର୍ଷୁର୍ଦୁରାତ୍ମା ମାନୀ ଚ ଶ୍ରେଯସାଂ ବଚନାତିଗଃ ॥ 5-68-8 (34285)
ଗାନ୍ଧାର୍ଯୁବାଚ। 5-68-9x (3606)
ଐଶ୍ବର୍ଯକାମ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମନ୍ବୃଦ୍ଧାନାଂ ଶାସନାତିଗ।
ଐଶ୍ବର୍ଯଜୀତିତେ ହିତ୍ବା ପିତରଂ ମାଂ ଚ ବାଲିଶ ॥ 5-68-9 (34286)
ବର୍ଧଯନ୍ଦୁର୍ହୃଦାଂ ପ୍ରୀତିଂ ମାଂ ଚ ଶୋକେନ ବର୍ଧଯନ୍ ।
ନିହତୋ ଭୀମସେନେନ ସ୍ମର୍ତାତି ବଚନଂ ପିତୁଃ ॥ 5-68-10 (34287)
ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 5-68-11x (3607)
ପ୍ରିଯୋଽସି ରାଜନ୍କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ନିବୋଧ ମେ।
ଯସ୍ଯ ତେ ସଞ୍ଜଯୋ ଦୂତୋ ଯସ୍ତ୍ବାଂ ଶ୍ରେଯସି ଯୋକ୍ଷ୍ଯତେ ॥ 5-68-11 (34288)
ଜାନାତ୍ଯେଷ ହୃଷୀକେଶଂ ପୁରାଣଂ ଯଚ୍ଚ ବୈ ପରମ୍।
ଶୁଶ୍ରୂଷମାଣମୈକାଗ୍ର୍ଯଂ ମୋକ୍ଷ୍ଯତେ ମହତୋ ଭଯାତ୍ ॥ 5-68-12 (34289)
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯ ପୁରୁଷାଃ କ୍ରୋଧହର୍ଷସମାବୃତାଃ ।
ସିତା ବହୁବିଧୈଃ ପାଶୈର୍ଯେ ନ ତୁଷ୍ଟାଃ ସ୍ବକୈର୍ଧନୈଃ ॥ 5-68-13 (34290)
ଯମସ୍ଯ ବଶମାଯାନ୍ତି କାମମୂଢାଃ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ଅନ୍ଧନେତ୍ରା ଯଥୈବାନ୍ଧା ନୀଯମାନାଃ ସ୍ବକର୍ମଭିଃ ॥ 5-68-14 (34291)
ଏଷ ଏକାଯନଃ ପନ୍ଥା ଯେନ ଯାନ୍ତି ମନୀଷିଣଃ ।
ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ମୃତ୍ଯୁମତ୍ଯେତି ମହାଂସ୍ତତ୍ର ନ ସଞ୍ଜତି ॥ 5-68-15 (34292)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-68-16x (3608)
ଅଙ୍ଗ ସଞ୍ଜଯ ମେ ଶଂସ ପନ୍ଥାନମକୁତୋଭଯମ୍।
ଯେନ ଗତ୍ବା ହୃଷୀକେଶଂ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାଂ ସିଦ୍ଧିମୁତ୍ତମାମ୍ ॥ 5-68-16 (34293)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-68-17x (3609)
ନାକୃତାତ୍ମା କୃତାତ୍ମାନଂ ଜାତୁ ବିଦ୍ଯାଞ୍ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ଆତ୍ମନସ୍ତୁ କ୍ରିଯୋପାଯୋ ନାନ୍ଯତ୍ରେନ୍ଦ୍ରିଯନିଗ୍ରହାତ୍ ॥ 5-68-17 (34294)
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାମୁଦୀର୍ଣାନାଂ କାମତ୍ଯାଗୋଽପ୍ରମାଦତଃ।
ଅପ୍ରମାଦୋଽବିହିଂସା ଚ ଜ୍ଞାନଯୋନିରସଂଶଯମ୍ ॥ 5-68-18 (34295)
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ଯମେ ଯତ୍ତୋ ଭବ ରାଜନ୍ନତନ୍ଦ୍ରିତଃ ।
ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ତେ ମା ଚ୍ଯୁବତୁ ନିଯଚ୍ଛୈନାଂ ଯତସ୍ତତଃ ॥ 5-68-19 (34296)
ଏତଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ବିଦୁର୍ବିପ୍ରା ଧ୍ରୁବମିନ୍ଦ୍ରିଯଧାରଣମ୍।
ଏତଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ଚ ପନ୍ଥାଶ୍ଚ ଯେନ ଯାନ୍ତି ମନୀଷିଣଃ ॥ 5-68-20 (34297)
ଅପ୍ରାପ୍ଯଃ କେଶବୋ ରାଜନ୍ନିନ୍ଦ୍ରିଯୈରଜିତୈର୍ନୃଭିଃ।
ଆଗମାଧିଗମାଦ୍ଯୋଗାଦ୍ବଶୀ ତତ୍ତ୍ବେ ପ୍ରସୀଦତି ॥ ॥ 5-68-21 (34298)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-68-4 ଭକ୍ତିଃ ଆରାଧ୍ଯତ୍ବେନ ଜ୍ଞାନଂ ଏଚ୍ଚ କୀଦୃଶମ୍ ॥ 5-68-5 ବୃଥାଧର୍ମଂ ଭଗବଦର୍ପଣଂ ବିନା ନ ଚରାମି। ଶୁଦ୍ଧଭାବଂ ମନସଃ କାମକ୍ରୋଧାଦିରାହିତ୍ଯେନ ନୈର୍ମଲ୍ଯମ୍ ॥ 5-68-12 ଐକାଗ୍ର୍ଯଂ ଶୁଶ୍ରୂଷମାଣଂ ସେବମାନଂ ତ୍ବାଂ ମୋକ୍ଷ୍ଯତେ ମୋଚଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-68-13 ସିତାଃ ବଦ୍ଧାଃ । ପାଶୈଃ କାମାଦିଭିଃ ॥ 5-68-14 ଅନ୍ଧନେତ୍ରା ଅନ୍ଧଶ୍ଚାସୌ ନେତା ଚ ତେନ ॥ 5-68-17 ଆତ୍ମନଃ ସ୍ବସ୍ଯ ଇନ୍ଦ୍ରିଯନିଗ୍ରହାଦନ୍ଯତ୍ର ଇନ୍ଦ୍ରିଯନିଗ୍ରହଂବିନା କ୍ରିଯାଯାଗାଦିରୂପା ଉପାଯଃ ପ୍ରାପ୍ତ୍ଯୁପାଯୋ ନାସ୍ତି ॥ 5-68-21 ଯୋଗାତ୍ ଚିତ୍ତବୃତ୍ତିନିରୋଧାତ୍। ବଶୀ ଈଶ୍ବରଃ। ତତ୍ତ୍ବେ ସ୍ବଯାଥାତ୍ମ୍ଯେ ବିଷଯେ। ପ୍ରସୀଦତି ଜ୍ଞାନଦାନେନ ଅନୁଗୃହ୍ଣାତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 069
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.69. ଅଧ୍ଯାଯଃ 069
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସଞ୍ଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ବାସୁଦେବାଦିଭଗବନ୍ନାମନିର୍ବଚନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ସନ୍ଧ୍ଯର୍ଥଂ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାଗମନକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-69-0 (34299)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-69-0x (3610)
ଭୂଯୋ ମେ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଂ ସଞ୍ଜଯାଚକ୍ଷ୍ବ ପୃଚ୍ଛତଃ।
ନାମକର୍ମାର୍ଥବିତ୍ତାତ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମମ୍ ॥ 5-69-1 (34300)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-69-2x (3611)
ଶ୍ରୁତଂ ମେ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ନାମନିର୍ବଚନଂ ଶୁଭମ୍।
ଯାବତ୍ତତ୍ରାଭିଜାନେଽହମପ୍ରମେଯୋ ହି କେଶବଃ ॥ 5-69-2 (34301)
ବସନାତ୍ସର୍ବଭୂତାନାଂ ବସୁତ୍ବାଦ୍ଦେବଯୋନିତଃ।
ବାସୁଦେବସ୍ତତୋ ବେଦ୍ଯୋ ବୃହତ୍ତ୍ବାଦ୍ବିଷ୍ଣୁରୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-69-3 (34302)
ମୌନାଦ୍ଧ୍ଯାନାଚ୍ଚ ଯୋଗାଚ୍ଚ ବିଦ୍ଦି ଭାରତ ମାଧବମ୍।
ସର୍ବତତ୍ତ୍ବଲଯାଚ୍ଚୈବ ମଧୁହା ମଧୁସୂଦନଃ ॥ 5-69-4 (34303)
କୃଷିର୍ଭୂବାଚକଃ ଶବ୍ଦୋ ଗଶ୍ଚ ନିର୍ବୃତିବାଚକଃ।
ବିଷ୍ଣୁସ୍ତଦ୍ଭାବଯୋଗାଚ୍ଚ କୃଷ୍ଣୋ ଭବତି ସାତ୍ବତଃ ॥ 5-69-5 (34304)
ପୁଣ୍ଡରୀକଂ ପରଂ ଧାମ ନିତ୍ଯମକ୍ଷଯମବ୍ଯଯମ୍ ।
ତଦ୍ଭାବାତ୍ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷୋ ଦସ୍ଯୁତ୍ରାସାଜ୍ଜାନାର୍ଦନଃ ॥ 5-69-6 (34305)
ଯତଃ ସତ୍ବଂ ନ ଚ୍ଯବତେ ଯଚ୍ଚ ଯତ୍ବାନ୍ନ ହୀଯତେ।
ସାତ୍ବତଃ ସାତ୍ବତସ୍ତସ୍ମାଦାର୍ଷଭାଦ୍ବୃଷଭେକ୍ଷଣଃ ॥ 5-69-7 (34306)
ନ ଜାଯତେ ଜନିତ୍ରାଽଯମଜସ୍ତସ୍ମାଦନୀକଜିତ୍ ।
ଦେବାନାଂ ସ୍ବପ୍ରକାଶତ୍ବାଦ୍ଦମାଦ୍ଦାମୋଦରୋ ବିଭୁଃ ॥ 5-69-8 (34307)
ହର୍ଷାତ୍ସୁଖାତ୍ସୁଖୈଶ୍ବର୍ଯାଦ୍ଧୃଷୀକେଶତ୍ବମଶ୍ରୁତେ ।
ବାହୁଭ୍ଯାଂ ରୋଦସୀ ବିଭ୍ରନ୍ମହାବାହୁରିତି ସ୍ମୃତଃ ॥ 5-69-9 (34308)
ଅଘୋ ନ କ୍ଷୀଯତେ ଜାତୁ ଯସ୍ମାତ୍ତସ୍ମାଦଧୋକ୍ଷଜଃ।
ନରାଣାମଯନାଚ୍ଚାପି ତତୋ ନାରାଯଣଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 5-69-10 (34309)
ପୂରଣାତ୍ସଦନାଚ୍ଚାପି ତତୋଽସୌପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ।
ଅସତଶ୍ଚ ସତଶ୍ଚୈବ ସର୍ବସ୍ଯ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯାତ୍।
ସର୍ବସ୍ଯ ଚ ସଦା ଜ୍ଞାନାତ୍ସର୍ବମେତଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ ॥ 5-69-11 (34310)
ସତ୍ଯେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ କୃଷ୍ଣଃ ସତ୍ଯମତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍।
ସତ୍ଯାତ୍ସତ୍ଯଂ ତୁ ଗୋବିନ୍ଦସ୍ତସ୍ମାତ୍ସତ୍ଯୋପି ନାମତଃ ॥ 5-69-12 (34311)
ବିଷ୍ଣୁର୍ବିକ୍ରମଣାଦ୍ଦେବୋ ଜଯନାଞ୍ଜିଷ୍ଣୁରୁଚ୍ଯତେ।
ଶାଶ୍ବତତ୍ବାଦନନ୍ତଶ୍ଚ ଗୋବିନ୍ଦୋ ବେଦନାଦ୍ଭବାମ୍ ॥ 5-69-13 (34312)
ଅତତ୍ତ୍ବଂ କୁରୁତେ ତତ୍ତ୍ବଂ ତେନ ମୋହଯତେ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-69-14 (34313)
ଏବଂବିଧୋ ଧର୍ମନିତ୍ଯୋ ଭଗବାନ୍ମଧୁସୂଦନଃ ।
ଆଗନ୍ତା ହି ମହାବାହୁରାନୃଶଂସ୍ଯାର୍ଥମଚ୍ଯୁତଃ ॥ ॥ 5-69-15 (34314)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ତଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ଊନସସ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-69-2 ଯାବଦଭିଜାନେ ତାବତ୍। ବଦାମୀତି ଶେଷଃ। ବସ୍ତୁତସ୍ତୁ ସଃ ଅପ୍ରମେଯଃ ॥ 5-69-3 ବସତ୍ଯସ୍ମିନ୍ ଭୁବନମିତି ବାସୁଃ ଦୀର୍ଘଶ୍ଛାନ୍ଦସଃ । ସ ଚାସୌ ଦେବଶ୍ଚ ବାସୁଦେବଃ । ବୃହତ୍ତ୍ବାଦ୍ବ୍ଯାପକତ୍ବାତ୍ ବେବେଷ୍ଟି ବ୍ଯାପ୍ନୋତି ସର୍ବମିତି ବିଷ୍ଣୁଃ। ବୃଷତ୍ବାଦିଷ୍ଣୁରପଚ୍ଯତେ ଇତି ଖo ପାଠଃ। ବୃଷତ୍ବାତ୍ ଅଭୀଷ୍ଟସେନ୍ନକତ୍ବାତ୍ ଇତି ରତ୍ନଗର୍ଭଃ ॥ 5-69-4 ମୌନଂ ମୁନେଃ କର୍ମ ମନନଂ। ମୌନଂ ଚ ଧ୍ଯାନଂ ଚ ତାଭ୍ଯାଂ ବିଷଯତଯା ଯୁକ୍ତୋ ମାଧବଃ। ସର୍ବତତ୍ତବାନି ପୃଥିବ୍ଯାଦଯୋ ବିଷଯାଃ। ତେଚ ସୁଖସାଧନତଯା ମଧୁଶବ୍ଦେନୋକ୍ତାଃ। ତେଷାଂ ଲଯାତ୍ ସଂହର୍ତୃତ୍ବାତ୍ ମଧୁହା ମଧୁସୂଦନଶ୍ଚେତି ନାମଦ୍ବଯମ୍ ॥ 5-69-5 କୃଷିରିତିଶବ୍ଦୋ ଭୂବାଚକଃ କୃଷ୍ଯତେ ସସ୍ଯାର୍ଥମିତି ବ୍ଯୁତ୍ପତ୍ତ୍ଯା। ଭୂମିଲୋକସ୍ଥାପ୍ରାଣିସୁଖସ୍ଯ ଯୋ ଭାବ ଉତ୍ପାଦନଂ ତତ୍କର୍ତୃତ୍ବାତ୍କୃଷ୍ଣୋ ଭବତି ॥ 5-69-6 ପୁଣ୍ଡରୀକଂ ହୃଦଯକମଲଂ ଧାମ ବାସସ୍ଥାନଂ ତତ୍ର ସନ୍ନପି ଅକ୍ଷୋ ନ କ୍ଷୀଯତେ ହନ୍ଯତେ ବେତି ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଃ। ତଥାଚ ଶ୍ରୁତିର୍ନାଚ ଜରଯୈତଜ୍ଜୀର୍ଯଂତି ନ ବଧେନାସ୍ଯ ହନ୍ଯତ ଇତି ହୃତ୍ପଦ୍ମ। ଦୋଷୈର୍ଜରାନାଶାଦିଭିଃ ପରମାତ୍ମନୋଽସ୍ପୃଷ୍ଟତ୍ବମାହ। ଦସ୍ଯୁତ୍ରାସାତ୍ ଜନଂ ଦସ୍ଯୁଜନଂ ଅର୍ଦଯତି ପୀଡଯତୀତି ଜନାର୍ଦନ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-69-7 ସତ୍ତ୍ବଂ ବଲଂ। ଆର୍ଷଂ ବେଦସ୍ତେନ ଭାତୀତ୍ଯାର୍ଷଭ ଔପନିଷଦଃ ପୁରୁଷଃ। ଉପନିଷଦ୍ବେଦ୍ଯତ୍ବାଦ୍ଯୋଗାତ୍ ବୃଷଭେକ୍ଷଣଃ। ତଥାଚାଯଂ ଯୋଗଃ ବୃଷଂ ଧର୍ମଂ ଭାସଯତୀତି ବୃଷଭୋ ବେଦସ୍ତଦେବ ଈକ୍ଷଣଂ ଚକ୍ଷୁରିବ ଜ୍ଞାପକଂ ଯସ୍ଯ ସଃ ବୃଷଭେକ୍ଷଣ ଇତି ॥ 5-69-8 ଜନିତ୍ରା ପିତ୍ରା ନ ଜାଯତ ଇତ୍ଯଜଃ। ଅନୀକଜିତ୍ସେନାଜିତ୍ କୃଷ୍ଣଃ। ଦେବାନାଂ ସ୍ବପ୍ରକାଶତ୍ବାତ୍। ଋଗତାବିତ୍ଯସ୍ମାଦୁତ୍ପୂର୍ବାତ୍ ଅପ୍। ଉତ୍ ଉତ୍କର୍ଷେଣ ଋଚ୍ଛତି ପ୍ରକାଶତ ଇତି ଉଦରଃ। ଦମୋସ୍ଯାସ୍ତୀତି ଦାମଃ ଦାମଶ୍ଚାସାବୁଦରଶ୍ଚେତି ଦାମୋଦରଃ ॥ 5-69-9 ହର୍ଷାତ୍ ହୃଷିଃ ସୁଖାତ୍କଂ ସୁଖୈର୍ଶ୍ବର୍ଯାଦୀଶଃ। ମହୀତି ଚ୍ଛାନ୍ଦସଂ ରୋଦସ୍ଯୋର୍ନାମ। ମହ୍ଯୌ ବାହ୍ଯୋର୍ଯସ୍ଯ ସ ତଥା। ଈକାରାକାରଶ୍ଛାନ୍ଦସଃ ॥ 5-69-10 ଜାତୁଶବ୍ଦାର୍ଥେ ଜକାରଃ ॥ 5-69-11 ପୁରଯତୀତି ପୁରୁଃ । ସୀଦନ୍ତ୍ଯସ୍ମିନ୍ନିତି ସଃ ତସ୍ମାତ୍ପୁରୁଷଃ ସ ଚାସାବୁତ୍ତମଶ୍ଚ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ । ଅସତଃକ କାରଣସ୍ମ ସତଃ କାର୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯାତ୍ ଉତ୍ପତ୍ତିପ୍ରଲଯସ୍ଥାନଚାତ୍ ସର୍ବଶବ୍ଦସ୍ତତ୍ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯହେତାବୁପଚାରାତ୍ପ୍ରବର୍ତତେ ॥ 5-69-12 ସତ୍ଯେ ଧର୍ମେ ॥ 5-69-13 ବିଶେଷେଣ କ୍ରମଣାତ୍ ବ୍ଯାପନାନ୍। ଏବଂ ଜଯତୀତି ଜିଷ୍ଣୁଃ ଶାଶ୍ବତତ୍ବାତ୍ ଶଶ୍ବଦ୍ଭବତ୍ବାତ୍। ଗବାମିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ବେଦନାତ୍ ପ୍ରକାଶାତ୍ ଗୋବିନ୍ଦଃ ॥ 5-69-15 ଧର୍ମେ ନିତ୍ଯଂ ସନ୍ନିଧାନାତ୍ ଧର୍ମନିତ୍ଯଃ ଆଗନ୍ତା ଆଗମିଷ୍ଯତି। ଆନୃଶଂସ୍ଯମହିଂସା କୁରୁପାଣ୍ଡବଯୋଃ ତଦର୍ଥମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 070
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.70. ଅଧ୍ଯାଯଃ 070
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାଗମନଶ୍ରବଣହୃଷ୍ଟେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଚକ୍ଷୁଷ୍ମତ୍ପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣନୁଣାନୁବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-70-0 (34315)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-70-0x (3612)
ଚକ୍ଷୁଷ୍ମତାଂ ବୈ ସ୍ପୃହଯାମି ସଞ୍ଜଯ
ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ଯେ ବାସୁଦେବଂ ସମୀପେ।
ବିଭ୍ରାଜମାନଂ ବପୁଷା ପରେଣ
ପ୍ରକାଶଯନ୍ତଂ ପ୍ରଦିଶୋ ଦିଶଶ୍ଚ ॥ 5-70-1 (34316)
ଈରଯନ୍ତଂ ଭାରତୀଂ ଭାରତାନା-
ମଭ୍ଯର୍ଚନୀଯାଂ ଶଙ୍କରୀଂ ସୃଞ୍ଜଯାନାମ୍।
ବୁଭୂଷଦ୍ଭିର୍ଗର୍ହଣୀଯାମନିନ୍ଦ୍ଯାଂ
ପରାସୂନାମଗ୍ରହଣୀଯରୂପାମ୍ ॥ 5-70-2 (34317)
ସମୁଦ୍ଯନ୍ତଂ ସାତ୍ବତମେକବୀରଂ
ପ୍ରଣେତାରମୃଷଭଂ ଯାଦବାନାମ୍।
ନିହନ୍ତାରଂ କ୍ଷୋଭଣଂ ଶାତ୍ରବାଣାଂ
ମୁଞ୍ଚନ୍ତଂ ଚ ଦ୍ବିଷତାଂ ବୈ ଯଶାଂସି ॥ 5-70-3 (34318)
ଦ୍ରଷ୍ଟାରୋ ହି କୁରବସ୍ତଂ ସମେତା
ମହାତ୍ମାନଂ ଶବ୍ରୁହଣଂ ବରେଣ୍ଯମ୍ ।
ବ୍ରୁବନ୍ତଂ ବାଚମନୃଶଂସରୂପାଂ
ବୃଷ୍ଣିଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ମୋହଯନ୍ତଂ ମଦୀଯାନ୍ ॥ 5-70-4 (34319)
ଋଷିଂ ସନାତନତଭଂ ବିପଶ୍ଚିତଂ
ବାଚଃସମୁଦ୍ରଂ କଲଶଂ ଯତୀନାମ୍।
ଅରିଷ୍ଟନେମିଂ ଗରୁଡଂ ସୁପର୍ଣଂ
ହରିଂ ପ୍ରଜାନାଂ ଭୁବନସ୍ଯ ଧାମ ॥ 5-70-5 (34320)
ସହସ୍ରଶୀର୍ଷଂ ପୁରୁଷଂ ପୁରାଣ-
ମନାଦିମଧ୍ଯାନ୍ତମନନ୍ତକୀର୍ତିମ୍।
ଶୁକ୍ରସ୍ଯ ଧାତାରମଜଂ ଚ ନିତ୍ଯଂ
ପରଂ ପରେଷାଂ ଶରଣଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେ ॥ 5-70-6 (34321)
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯନିର୍ମାଣକରଂ ଜନିତ୍ରଂ
ଦେବାସୁରାଣାମଥ ନାଗରକ୍ଷସାମ୍।
ନରାଧିପାନାଂ ବିଦୁଷାଂ ପ୍ରଧାନ-
ମିନ୍ଦ୍ରାନୁଜଂ ତଂ ଶରଣଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେ ॥ ॥ 5-70-7 (34322)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଯାନସନ୍ଧିପର୍ବଣି ସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-70-1 ଚକ୍ଷୁଷ୍ମତାଂ ଭାଗ୍ଯାଯ ସ୍ପୃହଯାମି ॥ 5-70-5 ଅରିଷ୍ଟଃ ଅହିଂସିତଃ ନେମିଃ ପାଦୋ ଯସ୍ଯ ସଃ ଅରିଷ୍ଟନେମିଃ ॥ 5-70-7 ନିର୍ମାଣଂ ରଚନା। ଜନିତ୍ରଂ ଜନଯିତାରମ୍ ॥ 5-70-ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 071
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.71. ଅଧ୍ଯାଯଃ 071
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ସନ୍ଧ୍ଯର୍ଥଂ ହାସ୍ତିନପୁରଗାମନପ୍ରାର୍ଥନାସୂଚକବଚନୋପନ୍ଯାସଃ ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ତତ୍ର ସ୍ବସ୍ଯ ଗମନକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-71-0 (34323)
` ଜନମେଜଯ ଉବଚ। 5-71-0x (3613)
ପ୍ରଯାତେ ସଞ୍ଜଯେ ସାଧୌ କୌରବାନ୍ପ୍ରତି ବୈ ତଦା।
କିଂ ଚକ୍ରୁଃ ପାଣ୍ଡବାସ୍ତତ୍ର ମମ ପୂର୍ବପିତାମହାଃ ॥ 5-71-1 (34324)
ଏତତ୍ସର୍ବଂ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ବିସ୍ତରଂ ମମ ସତ୍ତମ।
କଥଯସ୍ବ ପ୍ରଯତ୍ନେନ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ପଣ୍ଡିତ ॥ 5-71-2 (34325)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-71-3x (3614)
ସଞ୍ଜଯେ ପ୍ରତିଯାତେ ତୁ ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଅର୍ଜୁନଂ ଭୀମସେନଂ ଚ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଚ ଭାରତ ॥ 5-71-3 (34326)
ବିରାଟଂ ଦ୍ରୁପଦଂ ଚୈବ କେକଯାନାଂ ମହାରଥାନ୍।
ଅବ୍ରୁବୀଦୁପସଙ୍ଗମ୍ଯ ଶଙ୍ଖଚକ୍ରଗଦାଧରମ୍ ।
ଅଭିଯାଚାମହେ ଗତ୍ବା ପ୍ରଯାତୁଂ କୁରୁସଂସଦମ୍ ॥ 5-71-4 (34327)
ଯଥା ଭୀଷ୍ମେଣ ଦ୍ରୋଣେନ ବାହ୍ଲୀକେନ ଚ ଧୀମତା।
ଅନ୍ଯୈଶ୍ଚ କୁରୁଭିଃ ସାର୍ଧଂ ନ ଯୁଧ୍ଯେମହି ସଂଯୁଗେ ॥ 5-71-5 (34328)
ଏଷ ନଃ ପ୍ରଥମଃ କଲ୍ପ ଏତନ୍ନିଶ୍ରେଯ ଉତ୍ତମମ୍ ।
ଏବମୁକ୍ତାଃ ସୁମନସସ୍ତେଽଭିଜଗ୍ମୁର୍ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-71-6 (34329)
ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ରାଜାନୋ ମରୁତ୍ବନ୍ତ ଇବାମରାଃ।
ତଦା ଚ ଦୁଃସହାଃ ସର୍ବେ ସଦସ୍ଯାସ୍ତେ ନରର୍ଷଭାଃ ॥ 5-71-7 (34330)
ଜନାର୍ଦନଂ ସମାସାଦ୍ଯ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ।
ଅବ୍ରବୀତ୍ପରବୀରଧ୍ନଂ ଦାଶାର୍ହଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନଃ ॥' 5-71-8 (34331)
ଅଯଂ ସ କାଲଃ ସଂପ୍ରାପ୍ତୋ ମିତ୍ରାଣାଂ ମିତ୍ରବତ୍ସଲ ।
ନ ଚ ତ୍ବଦନ୍ଯଂ ପଶ୍ଯାମି ଯୋ ନ ଆପତ୍ସୁ ତାରଯେତ୍ ॥ 5-71-9 (34332)
ତ୍ବାଂ ହି ମାଧବମାଶ୍ରିତ୍ଯ ନିର୍ଭଯା ମୋଘଦର୍ପିତମ୍ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସହାମାତ୍ଯଂ ସ୍ବଯଂ ସମନୁଯୁଙ୍କ୍ଷ୍ମହେ ॥ 5-71-10 (34333)
ଯଥା ହି ସର୍ବାସ୍ବାପତ୍ସୁ ପାସି ବୃଷ୍ଣୀନରିନ୍ଦମ୍।
ତଥା ତେ ପାଣ୍ଡବା ରକ୍ଷ୍ଯାଃ ପାହ୍ଯସ୍ମାନ୍ମହତୋ ଭଯାତ୍ ॥ 5-71-11 (34334)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-71-12x (3615)
ଅଯମସ୍ମି ମହାବାହୋ ବ୍ରୂହି ଯତ୍ତେ ବିବକ୍ଷିତମ୍ ।
କରିଷ୍ଯାମି ହି ତତ୍ସର୍ବଂ ଯତ୍ତ୍ବଂ ବକ୍ଷ୍ଯସି ଭାରତ ॥ 5-71-12 (34335)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-71-13x (3616)
ଶ୍ରୁତଂ ତେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସପୁତ୍ରସ୍ଯ ଚିକୀର୍ଷିତମ୍।
ଏତଦ୍ଧି ସକଲଂ କୃଷ୍ଣ ସଞ୍ଜଯୋ ମାଂ ଯଦବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-71-14a` ମୃଦୁପୂର୍ବଂ ସାମମିଶ୍ରଂ ସମମୁଗ୍ରଂ ଚ ମାଧବ ।
ନ କତୃଂ ନ୍ଯାଯମାସ୍ଥାଯ ଗର୍ହିତାଶ୍ଚ ତତୋ ବଯମ୍ ॥' 5-71-13 (34336)
ତନ୍ମତଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୋଽସ୍ଯାତ୍ମା ବିବୃତାନ୍ତରଃ।
ଯଥୋକ୍ତଂ ଦୂତ ଆଚଷ୍ଟେ ବଧ୍ଯଃ ସ୍ଯାଦନ୍ଯଥା ବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-71-15 (34337)
ଅପ୍ରଦାନେନ ରାଜ୍ଯସ୍ଯ ଶାନ୍ତିମସ୍ମାସୁ ମାର୍ଗତି।
ଲୁବ୍ଧଃ ପାପେନ ମନସା ଚରନ୍ନସମମାତ୍ମନଃ ॥ 5-71-16 (34338)
ଯତ୍ତଦ୍ଦ୍ବାଦଶବର୍ଷାଣି ବନେଷୁ ହ୍ଯୁଷିତା ବଯମ୍।
ଛଦ୍ମନା ଶରଦଂ ଚୈକାଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଶାସନାତ୍ ॥ 5-71-17 (34339)
ସ୍ଥାତା ନଃ ସମଯେ ତସ୍ମିନ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଇତି ପ୍ରଭୋ।
ନାହାସ୍ମ ସମଯଂ କୃଷ୍ଣ ତଦ୍ଧି ନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ ॥ 5-71-18 (34340)
ଗୃଦ୍ଧୋ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସ୍ବଧର୍ମଂ ନାନୁପଶ୍ଯତି ।
ବଶ୍ଯତ୍ବାତ୍ପୁତ୍ରଗୃଦ୍ଧିତ୍ବାନ୍ମନ୍ଦସ୍ଯାନ୍ବେତି ଶାସନଂ ॥ 5-71-19 (34341)
ସୁଯୋଧନମତେ ତିଷ୍ଠନ୍ରାଜାଽସ୍ମାସୁ ଜନାର୍ଦନ।
ମିଥ୍ଯାଚରତି ଲୁବ୍ଧଃ ସଂଶ୍ଚରନ୍ହି ପ୍ରିଯମାତ୍ମନଃ ॥ 5-71-20 (34342)
ଇତୋ ଦୁଃଖତରଂ କିଂ ନୁ ଯଦହଂ ମାତରଂ ତତଃ।
ସଂବିଧାତୁଂ ନ ଶକ୍ନୋମି ମିତ୍ରାଣାଂ ବା ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-71-21 (34343)
କାଶିଭିଶ୍ଚେଦିପାଞ୍ଚାଲୈର୍ମତ୍ସ୍ଯୈଶ୍ଚ ମଧୁସୂଦନ।
ଭବତା ଚୈବ ନାଥେନ ପଞ୍ଚ ଗ୍ରାମା ବୃତା ମଯା ॥ 5-71-22 (34344)
ଅବିସ୍ଥଲଂ ବୃକସ୍ଥଲଂ ମାକନ୍ଦୀ ବାରଣାବତମ୍।
ଅବସାନଂ ଚ ଗୋବିନ୍ଦ କଂଚିଦେବାତ୍ର ପଞ୍ଚମ୍ ॥ 5-71-23 (34345)
ପଞ୍ଚ ନସ୍ତାତ ଦୀଯନ୍ତାଂ ଗ୍ରାମା ବା ନଗରାଣି ବା।
ବସେମ ସହିତା ଯେଷୁ ମା ଚ ନୋ ଭରତା ନଶନ୍ ॥ 5-71-24 (34346)
ନ ଚ ତାନପି ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନୁମନ୍ଯତେ।
ସ୍ବାମ୍ଯମାତ୍ମନି ମତ୍ବାଽସାବତୋ ଦୁଃଖତରଂ ନୁ କିଂ ॥ 5-71-25 (34347)
କୁଲେ ଜାତସ୍ଯ ବୃଦ୍ଧସ୍ଯ ପରବିତ୍ତେଷୁ ଗୃଦ୍ଧ୍ଯତଃ।
ଲୋଭଃ ପ୍ରଜ୍ଞାନମାହନ୍ତି ପ୍ରଜ୍ଞା ହନ୍ତି ହତା ହ୍ରିଯଂ ॥ 5-71-26 (34348)
ହ୍ରୀର୍ହତା ବାଧତେ ଧର୍ମଂ ଧର୍ମୋ ହନ୍ତି ହତଃ ଶ୍ରିଯମ୍ ।
ଶ୍ରୀର୍ହତା ପୁରୁଷଂ ହନ୍ତି ପୁରୁଷସ୍ଯାଧଂ ବଧଃ ॥ 5-71-27 (34349)
ଅଧନାଦ୍ଧି ନିବର୍ତନ୍ତେ ଜ୍ଞାତଯଃ ସୁହୃଦୋ ଦ୍ବିଜାଃ।
ଅପୁଷ୍ପାଦଫଲାଦ୍ବୃକ୍ଷାଦ୍ଯଥା କୃଷ୍ଣ ପତତ୍ରିଣଃ ॥ 5-71-28 (34350)
ଏତଚ୍ଚ ମରଣଂ ତାତ ଉନ୍ମତ୍ତପତିତାଦିବ।
ଜ୍ଞାତଯୋ ବିନିବର୍ତନ୍ତେ ପ୍ରେତସତ୍ବାଦିବାସବଃ ॥ 5-71-29 (34351)
ନାତଃ ପାପୀଯସୀଂ କାଂଚିଦବସ୍ଥାଂ ଶମ୍ବରୋଽବ୍ରବୀତ୍ ।
ଯତ୍ର ନୈବାଽଦ୍ଯ ନ ପ୍ରାତର୍ଭୋଜନଂ ପ୍ରତିଦୃଶ୍ଯତେ ॥ 5-71-30 (34352)
ଧନମାହୁଃ ପରଂ ଧର୍ମଂ ଧନେ ସର୍ବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍।
ଜୀବନ୍ତି ଧନିନୋ ଲୋକେ ମୃତା ଯେ ତ୍ବଧନା ନରାଃ ॥ 5-71-31 (34353)
ଯେ ଧନାଦପକର୍ଷନ୍ତି ନରଂ ସ୍ବବଲମାସ୍ଥିତାଃ।
ତେ ଧର୍ମମର୍ଥଂ କାମଂ ଚ ପ୍ରମଥ୍ନନ୍ତି ନରଂ ଚ ତମ୍ ॥ 5-71-32 (34354)
ଏତାମବସ୍ଥାଂ ପ୍ରାପ୍ଯୈକେ ମରଣଂ ବବ୍ରିରେ ଜନାଃ।
ଗ୍ରାମାଯୈକେ ବନାଯୈକେ ନାଶାଯୈକେ ପ୍ରବବ୍ରଜୁଃ ॥ 5-71-33 (34355)
ଉନ୍ମାଦମେକେ ପୁଷ୍ଯନ୍ତି ଯାନ୍ତ୍ଯନ୍ଯେ ଦ୍ବିଷତାଂ ବଶମ୍।
ଦାସ୍ଯମେକେ ଚ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ପରେଷାମର୍ଥହେତୁନା ॥ 5-71-34 (34356)
ଆପଦେବାସ୍ଯ ମରଣାତ୍ପୁରୁଷସ୍ଯ ଗରୀଯସୀ।
ଶ୍ରିଯୋ ବିନାଶସ୍ତଦ୍ଧ୍ଯସ୍ଯ ନିମିତ୍ତଂ ଧର୍ମକାମଯୋଃ ॥ 5-71-35 (34357)
ଯଦସ୍ଯ ଧର୍ମ୍ଯଂ ମରଣଂ ଶାଶ୍ବତଂ ଲୋକବର୍ତ୍ମବତ୍।
ସମନ୍ତାତ୍ସର୍ବଭୂତାନାଂ ନ ତଦତ୍ଯେତି କଶ୍ଚନ ॥ 5-71-36 (34358)
ନ ତଥା ବାଧ୍ଯତେ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରକୃତ୍ଯା ନିର୍ଧନୋ ଜନଃ।
ଯଥା ଭଦ୍ରାଂ ଶ୍ରିଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ତଯା ହୀନଃ ସୁଖୈଧିତଃ ॥ 5-71-37 (34359)
ସ ତଦାଽଽତ୍ମାପରାଧେନ ସଂପ୍ରାପ୍ତୋ ବ୍ଯସନଂ ମହତ୍।
ସେନ୍ଦ୍ରାନ୍ଗର୍ହଯତେ ଦେବାନ୍ନାତ୍ମାନଂ ଚ କଥଂଚନ ॥ 5-71-38 (34360)
ନ ଚାସ୍ଯ ସର୍ବଶାସ୍ରାଣି ପ୍ରଭବନ୍ତି ନିବର୍ହଣେ ।
ସୋଽଭିକ୍ରୁଧ୍ଯାତି ଭୃତ୍ଯାନାଂ ସୁହୃଦଶ୍ଚାଭ୍ଯସୂଯତି ॥ 5-71-39 (34361)
ତତ୍ତଦା ମନ୍ଯୁରେବୈତି ସ ଭୂଯଃ ସଂପ୍ରମୁହ୍ଯତି।
ସ ମୋହବଶମାପନ୍ନଃ କ୍ରୂରଂ କର୍ମ ନିଷେବତେ ॥ 5-71-40 (34362)
ପାପକର୍ମତଯା ଚୈବ ସଙ୍କରଂ ତେନ ପୁଷ୍ଯତି।
ସଙ୍କରୋ ନରକାଯୈବ ସା କାଷ୍ଠା ପାପକର୍ମଣାମ୍ ॥ 5-71-41 (34363)
ନ ଚେତ୍ପ୍ରବୁଧ୍ଯତେ କୃଷ୍ଣ ନରକାଯୈବ ଗଚ୍ଛତି।
ତସ୍ଯ ପ୍ରବୋଧଃ ପ୍ରଜ୍ଞୈବ ପ୍ରଜ୍ଞାଚକ୍ଷୁସ୍ତରିଷ୍ଯତି ॥ 5-71-42 (34364)
ପ୍ରଜ୍ଞାଲାଭେ ହି ପୁରୁଷଃ ଶାସ୍ତ୍ରାଣ୍ଯେବାନ୍ବବେକ୍ଷତେ ।
ଶାସ୍ତ୍ରନିଷ୍ଠଃ ପୁନର୍ଧର୍ମଂ ତସ୍ଯ ହ୍ରୀରଙ୍ଗମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-71-43 (34365)
ହ୍ରୀମାନ୍ହି ପାପଂ ପ୍ରଦ୍ବେଷ୍ଟି ତସ୍ଯ ଶ୍ରୀରଭିବର୍ଧତେ।
ଶ୍ରୀମାନ୍ସ ଯାବଦ୍ଭବତି ତାବଦ୍ଭବତି ପୂରୁଷଃ ॥ 5-71-44 (34366)
ଧର୍ମନିତ୍ଯଃ ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା କାର୍ଯଯୋଗବହଃ ସଦା।
ନାଧର୍ମେ କୁରୁତେ ବୁଦ୍ଧିଂ ନ ଚ ପାପେ ପ୍ରବର୍ତତେ ॥ 5-71-45 (34367)
ଅହ୍ରୀକୋ ବା ବିମୂଢୋ ବା ନୈବ ସ୍ତ୍ରୀ ନ ପୁନଃ ପୁମାନ୍।
ନାସ୍ଯାଧିକାରୋ ଧର୍ମେଽସ୍ତି ଯଥା ଶୂଦ୍ରସ୍ତଥୈବ ସଃ ॥ 5-71-46 (34368)
ହ୍ରୀମାନବତି ଦେବାଂଶ୍ଚ ପିତୄନାତ୍ମାନମେବ ଚ।
ତେନାମୃତତ୍ବଂ ବ୍ରଜତି ସା କାଷ୍ଠା ପୁଣ୍ଯକର୍ମଣାମ୍ ॥ 5-71-47 (34369)
ତଦିଦଂ ମଯି ତେ ଦୃଷ୍ଟଂ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ମଧୁସୂଦନ।
ଯଥା ରାଜ୍ଯାତ୍ପରିଭ୍ରଷ୍ଟୋ ବସାମି ବସତୀରିମାଃ ॥ 5-71-48 (34370)
ତେ ବଯଂ ନ ଶ୍ରିଯଂ ହାତୁମଲଂ ନ୍ଯାଯେନ କେନଚିତ୍।
ଅତ୍ର ନୋ ଯତମାନାନାଂ ବଧଶ୍ଚେଦପି ସାଧୁ ତତ୍ ॥ 5-71-49 (34371)
ତତ୍ର ନଃ ପ୍ରଥମଃ କଲ୍ପୋ ଯଦ୍ବଯଂ ତେ ଚ ମାଧବ।
ପ୍ରଶାନ୍ତାଃ ସମଭୂତାଶ୍ଚ ଶ୍ରିଯଂ ତାମଶ୍ରୁବୀମହି ॥ 5-71-50 (34372)
ତତ୍ରୈଷା ପରମା କାଷ୍ଠା ରୌଦ୍ରକର୍ମକ୍ଷଯୋଦଯା।
ଯଦ୍ବଯଂ କୌରବାନ୍ହତ୍ବା ତାନି ରାଷ୍ଟ୍ରାଣ୍ଯବାପ୍ନୁମଃ ॥ 5-71-51 (34373)
ଯେ ପୁନଃ ସ୍ଯୁରସଂବଦ୍ଧା ଅନାର୍ଯାଃ କୃଷ୍ଣ ଶତ୍ରବଃ।
ତେଷାମପ୍ଯବଧଃ କାର୍ଯଃ କିଂପୁନର୍ଯେ ସ୍ଯୁରୀଦୃଶାଃ ॥ 5-71-52 (34374)
ଜ୍ଞାତଯଶ୍ଚୈବ ଭୂଯିଷ୍ଠାଃ ସହାଯା ଗୁରବଶ୍ଚ ନଃ।
ତେଷାଂ ବଧୋଽତିପାପୀଯାନ୍କିଂ ନୁ ଯୁଦ୍ଧେଽସ୍ତି ଶୋଭନମ୍ ॥ 5-71-53 (34375)
ପାପଃ କ୍ଷତ୍ରିଯଧର୍ମୋଽଯଂ ବଯଂ ଚ କ୍ଷତ୍ରବନ୍ଧବଃ।
ସ ନଃ ସ୍ବଧର୍ମୋଽଧର୍ମୋ ବା ବୃତ୍ତିରନ୍ଯା ବିଗର୍ହିତା ॥ 5-71-54 (34376)
ଶୂଦ୍ରଃ କରୋତି ଶୁଶ୍ରୂଷାଂ ବୈଶ୍ମା ବୈ ପଣ୍ଯଜୀବିକାଃ ।
ବଯଂ ବଧେନ ଜୀବାମଃ କପାଲଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ବୃତମ୍ ॥ 5-71-55 (34377)
କ୍ଷତ୍ରିଯଃ କ୍ଷତ୍ରିଯଂ ହନ୍ତି ମତ୍ସ୍ଯୋ ମତ୍ସ୍ଯେନ ଜୀବତି।
ଶ୍ବା ଶ୍ବାନଂ ହନ୍ତି ଦାଶାର୍ହ ପଶ୍ଯ ଧର୍ମୋ ଯଥାଗତଃ ॥ 5-71-56 (34378)
ଯୁଦ୍ଧେ କୃଷ୍ଣ କଲିର୍ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରାଣାଃ ସୀଦନ୍ତି ସଂଯୁଗେ।
ବଲଂ ତୁ ନୀତିମାଧାଯ ଯୁଧ୍ଯେ ଜଯପରାଜଯୌ ॥ 5-71-57 (34379)
ନାତ୍ମଚ୍ଛନ୍ଦେନ ଭୂତାନାଂ ଜୀବିତଂ ମରଣଂ ତଥା।
ନାପ୍ଯକାଲେ ସୁଖଂ ପ୍ରାପ୍ଯଂ ଦୁଃଖଂ ବାଽପି ଯଦୂତ୍ତମ ॥ 5-71-58 (34380)
ଏକୋ ହ୍ଯପି ବହୂନ୍ହନ୍ତି ଘ୍ନନ୍ତ୍ଯେକଂ ବହବୋଽପ୍ଯୁତ।
ଶୂରଂ କାପୁରୁଷୋ ହନ୍ତି ଅଯଶସ୍ବୀ ଯଶସ୍ବିନମ୍ ॥ 5-71-59 (34381)
ଜଯୋ ନୈବୋଭଯୋର୍ଦୃଷ୍ଟୋ ନୋଭଯୋଶ୍ଚ ପରାଜଯଃ।
ତଥୈବାପଚଯୋ ଦୃଷ୍ଟୋ ବ୍ଯପଯାନେ କ୍ଷଯବ୍ଯଯୌ ॥ 5-71-60 (34382)
ସର୍ବଥା ବୃଜିନଂ ଯୁଦ୍ଧଂ କୋ ଧ୍ନନ୍ନ ପ୍ରତିହନ୍ଯତେ।
ହତସ୍ଯ ଚ ହୃଷୀକେଶ ସମୌ ଜଯପରାଜଯୌ ॥ 5-71-61 (34383)
ପରାଜଯଶ୍ଚ ମରଣାନ୍ମନ୍ଯେ ନୈବ ବିଶିଷ୍ଯତେ।
ଯସ୍ଯ ସ୍ଯାଦ୍ବିଜଯଃ କୃଷ୍ଣ ତସ୍ଯପ୍ଯପଚଯୋ ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-71-62 (34384)
ଅନ୍ତତୋ ଦଯିତଂ ଧ୍ନନ୍ତି କେଚିଦପ୍ଯପରେ ଜନାଃ ।
ତସ୍ଯାଙ୍ଗବଲହୀନସ୍ଯ ପୁତ୍ରାନ୍ଭ୍ରାତୄନପଶ୍ଯତଃ ॥ 5-71-63 (34385)
ନିର୍ବେଦୋ ଜୀବିତେ କୃଷ୍ଣ ସର୍ବତଶ୍ଚୋପଜାଯତେ।
ଯେ ହ୍ଯେବ ଧୀରା ହ୍ରୀମନ୍ତ ଆର୍ଯାଃ କରୁଣବେଦିନଃ ॥ 5-71-64 (34386)
ତ ଏବ ଯୁଦ୍ଧେ ହନ୍ଯନ୍ତେ ଯବୀଯାନ୍ମୁଚ୍ଯତେ ଜନଃ।
ହତ୍ବାଽପ୍ଯନୁଶଯୋ ନିତ୍ଯଂ ପରାନପି ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-71-65 (34387)
ଅନୁବଦ୍ଧଶ୍ଚ ପାପୋଽତ୍ର ଶେଷଶ୍ଚାପ୍ଯବଶିଷ୍ଯତେ।
ଶେଷୋ ହି ବଲମାସାଦ୍ଯ ନ ଶେଷମନୁଶେଷଯେତ୍ ॥ 5-71-66 (34388)
ସର୍ବୋଚ୍ଛେଦେ ଚ ଯତତେ ବୈରସ୍ଯାନ୍ତବିଧିତ୍ସଯା।
ଜଯୋ ବୈରଂ ପ୍ରସୃଜତି ଦୁଃଖମାସ୍ତେ ପରାଜିତଃ ॥ 5-71-67 (34389)
ସୁଖଂ ପ୍ରଶାନ୍ତଃ ସ୍ବପିତି ହିତ୍ବା ଜଯପରାଜଯୌ ।
ଜାତବୈରଶ୍ଚ ପୁରୁଷୋ ଦୁଃଖଂ ସ୍ବପିତି ନିତ୍ଯଦା ॥ 5-71-68 (34390)
ଅନିର୍ବୃତ୍ତେନ ମନସା ସସର୍ପ ଇବ ବେଶ୍ମନି।
ଉତ୍ସାଦଯତି ଯଃ ସର୍ବଂ ଯଶସା ସ ବିମୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-71-69 (34391)
ଅକୀର୍ତିଂ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଶାଶ୍ବତୀଂ ସ ନିଯଚ୍ଛତି।
ନ ହି ବୈରାଣି ଶାମ୍ଯନ୍ତି ଦୀର୍ଘକାଲଧୃତାନ୍ଯପି ॥ 5-71-70 (34392)
ଆଖ୍ଯାତାରଶ୍ଚ ବିଦ୍ଯନ୍ତେ ପୁମାଂଶ୍ଚେଦ୍ବିଦ୍ଯତେ କୁଲେ।
ନ ଚାପି ବୈରଂ ବୈରେଣ କେଶବ ବ୍ଯୁପଶାମ୍ଯତି ॥ 5-71-71 (34393)
ହବିଷାଽଗ୍ନିର୍ଯଥା କୃଷ୍ଣ ଭୂଯ ଏବାଭିବର୍ଧତେ।
ଅତୋଽନ୍ଯଥା ନାସ୍ତି ଶାନ୍ତିର୍ନିତ୍ଯମନ୍ତରମନ୍ତତଃ ॥ 5-71-72 (34394)
ଅନ୍ତରଂ ଲିପ୍ସମାନାନାମଯଂ ଦୋଷୋ ନିରନ୍ତରଃ ।
ପୌରୁଷେ ଯୋ ହି ବଲବାନାଧିର୍ହୃଦଯବାଧନଃ।
ତସ୍ଯ ତ୍ଯାଗେନ ବା ଶାନ୍ତିର୍ମରଣେନାପି ବା ଭବେତ୍ ॥ 5-71-73 (34395)
ଅଥବା ମୂଲଘାତେନ ଦ୍ବିଷତାଂ ମଧୁସୂଦନ ।
ଫଲନିର୍ବୃତ୍ତିରିଦ୍ଧା ସ୍ଯାତ୍ତନ୍ନୃଶଂସତରଂ ଭବେତ୍ ॥ 5-71-74 (34396)
ଯା ତୁ ତ୍ଯାଗେନ ଶାନ୍ତିଃ ସ୍ଯାତ୍ତଦୃତେ ବଧ ଏବ ସଃ।
ସଂଶଯାଚ୍ଚ ସମୁଚ୍ଛେଦାଦ୍ଦ୍ବିଷତାମାତ୍ମନସ୍ତଥା ॥ 5-71-75 (34397)
ନ ଚ ତ୍ଯକ୍ତୁଂ ତଦିଚ୍ଛାମୋ ନ ଚେଚ୍ଛାମଃ କୁଲକ୍ଷଯମ୍।
ଅତ୍ର ଯା ପ୍ରଣିପାତେନ ଶାନ୍ତିଃ ସୈବ ଗରୀଯସୀ ॥ 5-71-76 (34398)
ସର୍ବଥା ଯତମାନାନାମଯୁଦ୍ଧମଭିକାଙ୍କ୍ଷତାମ୍।
ସାନ୍ତ୍ବେ ପ୍ରତିହତେ ଯୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ନାପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-71-77 (34399)
ପ୍ରତିଘାତେନ ସାନ୍ତ୍ବସ୍ଯ ଦାରୁଣଂ ସଂପ୍ରବର୍ତତେ।
ତଚ୍ଛୁନାମିବ ସଂପାତେ ପଣ୍ଡିତୈରୁପଲକ୍ଷିତମ୍॥ 5-71-78 (34400)
ଲାଙ୍ଗୂଲଚାଲନଂ କ୍ଷ୍ବେଡା ପ୍ରତିବାଚୋ ବିବର୍ତନମ୍ ।
ଦନ୍ତଦର୍ଶନମାରାବସ୍ତତୋ ଯୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରବର୍ତତେ ॥ 5-71-79 (34401)
ତତ୍ର ଯୋ ବଲବାନ୍କୃଷ୍ଣ ଜିତ୍ବା ସୋତ୍ତି ତଦାମିଷମ୍।
ଏବମେବ ମନୁଷ୍ଯେଷୁ ବିଶେଷୋ ନାସ୍ତି କଶ୍ଚନ ॥ 5-71-80 (34402)
ସର୍ବଥା ତ୍ବେତଦୁଚିତଂ ଦୁର୍ବଲେଷୁ ବଲୀଯସାମ୍।
ଅନାଦରୋ ବିରୋଧଶ୍ଚ ପ୍ରଣିପାତୀ ହି ଦୁର୍ବଲଃ ॥ 5-71-81 (34403)
ପିତା ରାଜା ଚ ବୃଦ୍ଧଶ୍ଚ ସର୍ବଥା ମାନମର୍ହତି।
ତସ୍ମାନ୍ମାନ୍ଯଶ୍ଚ ପୂଜ୍ଯଶ୍ଚ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-71-82 (34404)
ପୁତ୍ରସ୍ନେହଶ୍ଚ ବଲବାନ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ମାଧବ ।
ସ ପୁତ୍ରବଶମାପନ୍ନଃ ପ୍ରଣିପାତଂ ପ୍ରହାସ୍ଯତି ॥ 5-71-83 (34405)
ତତ୍ର କିଂ ମନ୍ଯସେ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରାପ୍ତକାଲମନନ୍ତରମ୍ ।
କଥମର୍ଥାଚ୍ଚ ଧର୍ମାଚ୍ଚ ନ ହୀଯେମହି ମାଧବ ॥ 5-71-84 (34406)
ଈଦୃଶେଽତ୍ଯର୍ଥକୃଚ୍ଛ୍ରେଽସ୍ମିନ୍କମନ୍ଯଂ ମଧୁସୂଦନ।
ଉପସଂପ୍ରଷ୍ଟୁମର୍ହାମି ତ୍ବାମୃତେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ 5-71-85 (34407)
ପ୍ରିଯଶ୍ଚ ପ୍ରିଯକାମଶ୍ଚ ଗତିଜ୍ଞଃ ସର୍ବକର୍ମଣାମ୍।
କୋ ହି କୃଷ୍ଣାସ୍ତି ନସ୍ତ୍ବାଦୃକ୍ସର୍ବନିଶ୍ଚଯବିତ୍ସୁହୃତ୍ ॥ 5-71-86 (34408)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-71-87x (3617)
ଏବମୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ଧର୍ମରାଜଂ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ଉଭଯୋରେବ ବାମର୍ଥେ ଯାସ୍ଯାମି କୁରୁସଂସଦମ୍॥ 5-71-87 (34409)
ଶମଂ ତତ୍ର ଲଭେଯଂ ଚେଦ୍ଯୁଷ୍ମଦର୍ଥମହାପଯନ୍ ।
ପୁଣ୍ଯଂ ମେ ସୁମହଦ୍ରାଜଂଶ୍ଚରିତଂ ସ୍ଯାନ୍ମହାଫଲମ୍ ॥ 5-71-88 (34410)
ମୋଚଯେଯଂ ମୃତ୍ଯୁପାଶାତ୍ସଂରବ୍ଧାନ୍କୁରୁସୃଞ୍ଜଯାନ୍।
ପାଣ୍ଡବାନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଂଶ୍ଚ ସର୍ବାଂ ଚ ପୃଥିବୀମିମାମ୍ ॥ 5-71-89 (34411)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-71-90x (3618)
ନ ମମୈତନ୍ମତଂ କୃଷ୍ଣ ଯତ୍ତ୍ବଂ ଯାଯାଃ କୁରୂନ୍ପ୍ରତି ।
ସୁଯୋଧନଃ ସୂକ୍ତମପି ନ କରିଷ୍ଯତି ତେ ବଚଃ ॥ 5-71-90 (34412)
ସମେତଂ ପାର୍ଥିବଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ଦୁର୍ଯୋଧନବଶାନୁଗମ୍।
ତେଷାଂ ମଧ୍ଯାବତରଣଂ ତବ କୃଷ୍ଣ ନ ରୋଚଯେ ॥ 5-71-91 (34413)
ନ ହି ନଃ ପ୍ରୀଣଯେଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯଂ ନ ଦେବତ୍ବଂ କୁତଃ ସୁଖମ୍।
ନ ଚ ସର୍ବାମରୈଶ୍ବର୍ଯଂ ତବ ଦ୍ରୋହେଣ ମାଧବ ॥ 5-71-92 (34414)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-71-93x (3619)
ଜାନାମ୍ଯେତାଂ ମହାରାଜ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପାପତାମ୍।
ଅବାଚ୍ଯାସ୍ତୁ ଭବିଷ୍ଯାମଃ ସର୍ବଲୋକେ ମହୀକ୍ଷିତାଂ ॥ 5-71-93 (34415)
ନ ଚାପି ମମ ପର୍ଯାପ୍ତାଃ ସହିତାଃ ସର୍ବପାର୍ଥିବାଃ ।
କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ଯ ସଂଯୁଗେ ସ୍ଥାତୁଂ ସିଂହସ୍ଯେବେତରେ ମୃଗାଃ । 5-71-94 (34416)
ଅଥ ଚେତ୍ତେ ପ୍ରବର୍ତେରନ୍ମଯି କିଂଚିଦସାଂପ୍ରତମ୍।
ନିର୍ଦହେଯଂ କୁରୂନ୍ସର୍ବାନିତି ମେ ଧୀଯତେ ମତିଃ ॥ 5-71-95 (34417)
ନ ଜାତୁ ଗମନଂ ପାର୍ଥ ଭବେତ୍ତତ୍ର ନିରର୍ଥକମ୍ ।
ଅର୍ଥପ୍ରାପ୍ତିଃ କଦାଚିତ୍ସ୍ଯାଦନ୍ତତୋ ବାପ୍ଯବାଚ୍ଯତା 5-71-96 (34418)
` ଏବମୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ଧର୍ମରାଜୋ ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ଭାତୄଣାଂ ସମବେତାନାଂ ସକାଶେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମମ୍ ' ॥ 5-71-97 (34419)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-71-98x (3620)
ଯତ୍ତୁଭ୍ଯଂ ରୋଚତେ କୃଷ୍ଣ ସ୍ବସ୍ତି ପ୍ରାପ୍ନୁହି କୌରବାନ୍।
କୃତାର୍ଥଂ ସ୍ବସ୍ତିମନ୍ତଂ ତ୍ବାଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମି ପୁନରାଗତମ୍ ॥ 5-71-98 (34420)
ବିଷ୍ବକ୍ସେନ କୁରୂନ୍ଗତ୍ବା ଭରତାଞ୍ଶମଯନ୍ପ୍ରଭୋ।
ଯଥା ସର୍ବେ ସୁମନସଃ ସହ ସ୍ଯାମ ସୁଚେତସଃ ॥ 5-71-99 (34421)
ଭ୍ରାତା ଚାସି ସଖା ଚାସି ବୀଭତ୍ସୋର୍ମମ ଚ ପ୍ରିଯଃ।
ସୌହୃଦେନାବିଶଙ୍ଖ୍ଯୋଽସି ସ୍ବସ୍ତି ପ୍ରାପ୍ନୁହି ଭୂତଯେ ॥ 5-71-100 (34422)
ଅସ୍ମାନ୍ବେତ୍ଥ ପରାନ୍ବେତ୍ଥ ବେତ୍ଥାର୍ଥାନ୍ବେତ୍ଥ ଭାଷିତୁମ୍।
ଯଦ୍ଯଦସ୍ମଦ୍ଧିତଂ କୃଷ୍ଣ ତତ୍ତଦ୍ବାଚ୍ଯଃ ସୁଯୋଧନଃ ॥ 5-71-101 (34423)
ଯଦ୍ଯଦ୍ଧର୍ମେଣ ସଂଯୁକ୍ତମୁପପଦ୍ଯେଦ୍ଧିତଂ ବଚଃ।
ତତ୍ତତ୍କେଶବ ଭାଷେଥାଃ ସାନ୍ତ୍ବଂ ବା ଯଦି ବେତରତ୍ ॥ ॥ 5-71-102 (34424)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-71-10 ଅନୁଯୁହ୍କ୍ଷ୍ମହେ ପ୍ରାର୍ଥଯାମହେ ॥ 5-71-15 ବିବୃତାନ୍ତରଃ ପ୍ରକାଶିତ୍ତଭାବଃ ॥ 5-71-17 ଛଦ୍ମନଃ ଅଜ୍ଞାତଚର୍ଯଯା ॥ 5-71-18 ସ୍ଥାତାସ୍ଥାସ୍ଯତି । ନଃ ଅସ୍ମାକମ୍। ତସ୍ମିନ୍ ଚତୁର୍ଦଶେ ଦର୍ଷେ ସ୍ବଂ ରାଜ୍ଯଂ ଗୃହ୍ଣୀତେତ୍ଯସ୍ମିନ୍। ନ ଅହାସ୍ମ ନ ତ୍ଯକ୍ତବନ୍ତୋ ବଯମ୍॥ 5-71-21 ମାତରଂ ସଂବିଧାତୁଂ ସମ୍ଯକ୍ ପୋଷଯିତୁମ୍। ମିତ୍ରାଣାଂ କର୍ମଣିଷଷ୍ଠୀ ॥ 5-71-23 ଅବସୀଯତେ ସଂସ୍ଥୀଯତେଽସ୍ମିନ୍ନିତ୍ଯବସାନମ୍ ଯାବଜ୍ଜୀବକଂ ବାସସ୍ଥାନମ୍ ॥ 5-71-24 ନଃ ଅସ୍ମାକଂ କୃତେ ଭରତାଃ ଭରତବଂଶ୍ଯା ଭୀଷ୍ମାଦଯଃ ମାନଶନ୍ ମାନଶ୍ଯନ୍ତୁ ॥ 5-71-28 ଦ୍ବିଜାଃ ଅର୍ଥିନଃ ॥ 5-71-29 ପ୍ରେତସତ୍ବାତ୍ ପ୍ରଗତବୁଦ୍ଧେର୍ମୃତାଦିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-71-31 ଧର୍ମଂ ଧର୍ମକାରଣମ୍। ସର୍ବଂ ଯଜ୍ଞଦାନାଦି ॥ 5-71-35 ଆପତ୍ପଦାର୍ଥମାହ ଶ୍ରିଯୋ ବିନାଶ ଇତି। ତଦ୍ଧି ଶ୍ରୀର୍ହି ॥ 5-71-40 ତତ୍ତଦା ସର୍ବଦେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-71-48 ଇଦଂ ହ୍ରୀମନ୍ତଂ । ତେ ତ୍ବଯା ॥ 5-71-55 କପାଲଂ ଭିକ୍ଷାପାତ୍ରମ୍ ॥ 5-71-57 ନୀତିମେବ ବଲଂ କୃତ୍ବା ଯୁଧ୍ଯେ ଯୋତ୍ସ୍ଯେ। ଜଯପରାଜଯୌ ତୁ ଆତ୍ମଚ୍ଛନ୍ଦେନ ସ୍ବେଚ୍ଛଯା ନ ଭବତଃ। ତଥା ତଦ୍ବତ୍ ଭୂତାନାଂ ଜୀବିତଂ ମରଣଂ ଚ ସ୍ବେଚ୍ଛଯା ନ ସ୍ତଃ ॥ 5-71-58 ନୀତିମେବ ବଲଂ କୃତ୍ବା ଯୁଧ୍ଯେ ଯୋତ୍ସ୍ଯେ। ଜଯପରାଜଯୌ ତୁ ଆତ୍ମଚ୍ଛନ୍ଦେନ ସ୍ବେଚ୍ଛଯା ନ ଭବତଃ। ତଥା ତଦ୍ବତ୍ ଭୂତାନାଂ ଜୀବିତଂ ମରଣଂ ଚ ସ୍ବେଚ୍ଛଯା ନ ସ୍ତଃ ॥ 5-71-65 ଅନୁଶଯଃ ପଶ୍ଚାତ୍ତାପଃ ॥ 5-71-66 ଶେଷଃ ଶତ୍ରୋଃ । ଶେଷଂ ସ୍ବସ୍ଯ ॥ 5-71-69 ଅନିର୍ବୃତ୍ତେନ ଅସ୍ବସ୍ଥେନ ॥ 5-71-72 ଅତ ଇତି। ଯତଃ ଅନ୍ତରଂ ଛିଦ୍ରଂ ନିତ୍ଯଂ ଅପରିହାର୍ଥଂ ଅତୋ ହେତୋଃ ଅନ୍ତତୋଽନ୍ଯଥା ସ୍ବସ୍ଯ ଶତ୍ରୋର୍ବା ନାଶଂ ବିନା ଶାନ୍ତିର୍ନାସ୍ତି ॥ 5-71-73 ଅଯଂ ଦୋଷଃ ନାଶାଖ୍ଯଃ ॥ 5-71-74 ଇଦ୍ଧା ପ୍ରଦୀପ୍ତା ॥ 5-71-75 ତ୍ଯାଗେନ ରାଜ୍ଯସ୍ଯେତିଃ ଶେଷଃ। ତଦୃତେ ରାଜ୍ଯଂ ବିନା। ଦ୍ବିଷତାଂ ସଂଶଯାତ୍ କିଂ ଶତ୍ରବଶ୍ଛିଦ୍ରେ ଭ୍ରଷ୍ଟଶ୍ଛିଦ୍ରେ ପ୍ରହରିଷ୍ଯନ୍ତି ଉତ ଉପେକ୍ଷାଂ କରିଷ୍ଯନ୍ତୀତ୍ଯେବଂରୂପାତ୍ । ଆତ୍ମନଃ ଭ୍ରଷ୍ଟଶ୍ରୀକସ୍ଯ ସଦ୍ଯଃ ସମୁଚ୍ଛେଦାତ୍ ନାଶସଂଭବାତ୍। ଅତୋ ରାଜ୍ଯତ୍ଯାଗୋ ନ ଯୁକ୍ତ ଇତି ଭାବଃ ॥ 5-71-78 ଦାରୁଣଂ ଯୁଦ୍ଧମ୍ ତଚ୍ଛୁନାମିବ ନିନ୍ଦ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-71-79 କ୍ଷ୍ବେଡା ଧ୍ବିକୌଟିଲ୍ଯମ୍। ବିବର୍ତନଂ ଭୂମୌ ଲୁଷ୍ଠନମ୍। ଦନ୍ତଦର୍ଶନଂ ମୁଖସ୍ଯ ବ୍ଯାଦାନେନ ॥ 5-71-83 ପ୍ରହାସ୍ଯତି ନ ସ୍ବୀକରିଷ୍ଯତି ॥ 5-71-99 ତଥା ବଦେତି ଶେଷଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 072
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.72. ଅଧ୍ଯାଯଃ 072
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଯୁଦ୍ଧପକ୍ଷସ୍ଥିରୀକରଣପୂର୍ବକଂ ଲୋକସଂଶଯନିରାସାଯ ଶମାର୍ଥଂ ପ୍ରଯତନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-72-0 (34425)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-72-0x (3621)
ସଞ୍ଜଯସ୍ଯ ଶ୍ରୁତଂ ବାକ୍ଯଂ ଭବତଶ୍ଚ ଶ୍ରୁତଂ ମଯା।
ସର୍ବଂ ଜାନାମ୍ଯଭିପ୍ରାଯଂ ତେଷାଂ ଚ ଭବତଶ୍ଚ ଯଃ ॥ 5-72-1 (34426)
ତବ ଧର୍ମାଶ୍ରିତା ବୁଦ୍ଧିସ୍ତେଷାଂ ବୈରାଶ୍ରଯା ମତିଃ।
ଯଦଯୁଦ୍ଧେନ ଲଭ୍ଯେତ ତତ୍ତେ ବହୁମତଂ ଭବେତ୍ ॥ 5-72-2 (34427)
ନ ଚୈବଂ ନୈଷ୍ଠିକଂ କର୍ମ କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯ ବିଶାଂପତେ।
ଆହୁରାଶ୍ରମିଣଃ ସର୍ବେ ନ ଭୈକ୍ଷଂ କ୍ଷତ୍ରିଯଶ୍ଚରେତ୍ ॥ 5-72-3 (34428)
ଜଯୋ ବଧୋ ବା ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଧାତ୍ରାଽଽଦିଷ୍ଟଃ ସନାତନଃ।
ସ୍ବଧର୍ମଃ କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯୈଷ କାର୍ପଣ୍ଯଂ ନ ପ୍ରଶତ୍ଯତେ ॥ 5-72-4 (34429)
ନ ହି କାର୍ପଣ୍ଯମାସ୍ଥାଯ ଶକ୍ଯା ବୃତ୍ତିର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର ।
ବିକ୍ରମସ୍ବ ମହାବାହୋ ଜହି ଶତ୍ରୂନ୍ପରନ୍ତପ ॥ 5-72-5 (34430)
ଅତିଗୃଦ୍ଧାଃ କୃତସ୍ନେହା ଦୀର୍ଘକାଲଂ ସହୋଷିତାଃ ।
କୃତମିତ୍ରାଃ କୃତବଲା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ପରନ୍ତପ ॥ 5-72-6 (34431)
ନ ପର୍ଯାଯୋଽସ୍ତି ଯତ୍ସାମ୍ଯଂ ତ୍ବଯି କୁର୍ଯୁର୍ବିଶାଂପତେ ।
ବଲବତ୍ତାଂ ହି ମନ୍ଯନ୍ତେ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକୃପାଦିଭିଃ ॥ 5-72-7 (34432)
ଯାବଚ୍ଚ ମାର୍ଦବେନୈତାନ୍ରାଜନ୍ନୁପଚରିଷ୍ଯସି।
ତାବଦେତେ ହରିଷ୍ଯନ୍ତି ତବ ରାଜ୍ଯମରିନ୍ଦମ ॥ 5-72-8 (34433)
ନାନୁକ୍ରୋଶାନ୍ନ କାର୍ପଣ୍ଯାନ୍ନ ଚ ଧର୍ମାର୍ଥକାରଣାତ୍।
ଅଲଂ କର୍ତୁଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ତବ କାମମରିନ୍ଦମ ॥ 5-72-9 (34434)
ଏତଦେବ ନିମିତ୍ତଂ ତେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଯଥା ତ୍ବଯି ।
ନାନ୍ବତପ୍ଯତ କୋପେନ ତବ କୃତ୍ବାଽପି ଦୁଷ୍କରମ୍ ॥ 5-72-10 (34435)
ପିତାମହସ୍ଯ ଦ୍ରୋଣସ୍ଯ ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଚ ସାଧୂନାଂ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ନଗରସ୍ଯ ଚ ॥ 5-72-11 (34436)
ପଶ୍ଯତାଂ କୁରୁମୁଖ୍ଯାନାଂ ସର୍ବେଷାମେବ ତତ୍ତ୍ବତଃ।
ଦାନଶୀଲଂ ମୃଦୁଂ ଦାନ୍ତଂ ଧର୍ମଶୀଲମନୁବ୍ରତମ୍ ॥ 5-72-12 (34437)
ଯତ୍ତ୍ବାମୁପଧିନା ରାଜନ୍ଦ୍ଯୂତେ ବଞ୍ଚିତବାଂସ୍ତଦା ।
ନ ଚାପତ୍ରପତେ ତେନ ନୃଶଂସଃ ସ୍ବେନ କର୍ମଣା ॥ 5-72-13 (34438)
ତଥାଶୀଲସମାଚରେ ରାଜନ୍ମା ପ୍ରଣଯଂ କୃଥାଃ ।
ବଧ୍ଯାସ୍ତେ ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ କିଂ ପୁନସ୍ତବ ଭାରତ ॥ 5-72-14 (34439)
ବାଗ୍ଭିସ୍ତ୍ବପ୍ରତିରୂପାଭିରତୁଦତ୍ତ୍ବାଂ ସହାନୁଜମ୍ ।
ଶ୍ଲାଘମାନଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟଃ ସନ୍ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ ଭାଷତେ ॥ 5-72-15 (34440)
ଏତାବତ୍ପାଣ୍ଡବାନାଂ ହି ନାସ୍ତି କିଂଚିଦିହ ସ୍ବକମ୍ ।
ନାମଧେଯଂ ଚ ଗୋତ୍ରଂ ଚ ତଦପ୍ଯେଷାଂ ନ ଶିଷ୍ଯତେ ॥ 5-72-16 (34441)
କାଲେନ ମହତା ଚୈଷାଂ ଭବିଷ୍ଯତି ପରାଭବଃ ।
ପ୍ରକୃତିଂ ତେ ଭଜିଷ୍ଯନ୍ତି ନଷ୍ଟପ୍ରକୃତଯୋ ମଯି ॥ 5-72-17 (34442)
ଦୁଃଶାସନେନ ପାପେନ ତଦା ଦ୍ଯୂତେ ପ୍ରବର୍ତିତେ ।
ଅନାଥବତ୍ତଦା ଦେବୀ ଦ୍ରୌପଦୀ ସୁଦୁରାତ୍ମନା ॥ 5-72-18 (34443)
ଆକୃଷ୍ଯ କେଶେ ରୁଦତୀ ସଭାଯାଂ ରାଜସଂସଦି ।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣପ୍ରମୁଖତୋ ଗୌରିତି ବ୍ଯାହୃତା ମୁହୁଃ ॥ 5-72-19 (34444)
ଭବତା ବାରିତାଃ ସର୍ବେ ଭ୍ରାତରୋ ଭୀମବିକ୍ରମାଃ ।
ଧର୍ମପାଶନିବଦ୍ଧାଶ୍ଚ ନ କିଂଚିତ୍ପ୍ରତିପେଦିରେ ॥ 5-72-20 (34445)
ଏତାଶ୍ଚାନ୍ଯାଶ୍ଚ ପରୁଷା ବାଚଃ ସ ସମୁଦୀରଯନ୍ ।
ଶ୍ଲାଘତେ ଜ୍ଞାତିମଧ୍ଯେ ସ୍ମ ତ୍ବଯି ପ୍ରବ୍ରଜିତେ ବନମ୍ ॥ 5-72-21 (34446)
ଯେ ତତ୍ରାସନ୍ସମାନୀତାସ୍ତେ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତ୍ବାମନାଗସମ୍।
ଅଶ୍ରୁକଣ୍ଠା ରୁଦନ୍ତଶ୍ଚ ସଭାଯାମାସତେ ସଦା ॥ 5-72-22 (34447)
ନ ଚୈନମଭ୍ଯନନ୍ଦଂସ୍ତେ ରାଜାନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୈଃ ସହ।
ସର୍ବେ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ତତ୍ର ନିନ୍ଦନ୍ତି ସ୍ମ ସଭାସଦଃ ॥ 5-72-23 (34448)
କୁଲୀନସ୍ଯ ଚ ଯା ନିନ୍ଦା ବଧୋ ବାଽମିତ୍ରକର୍ଶନ ।
ମହାଗୁଣୋ ବଧୋ ରାଜନ୍ନୁ ତୁ ନିନ୍ଦା କୁଜୀବିକା ॥ 5-72-24 (34449)
ତଦୈବ ନିହତୋ ରାଜନ୍ଯଦୈବ ନିରପତ୍ରପଃ।
ନିନ୍ଦିତଶ୍ଚ ମହାରାଜ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ସର୍ବରାଜଭିଃ ॥ 5-72-25 (34450)
ଈଷତ୍କରୋ ବଧସ୍ତସ୍ଯ ଯସ୍ଯ ଚାରିତ୍ରମୀଦୃଶମ୍ ।
ପ୍ରସ୍କୁନ୍ଦେନ ପ୍ରତିସ୍ତବ୍ଧଶ୍ଛିନ୍ନମୂଲ ଇବ ଦ୍ରୁମଃ ॥ 5-72-26 (34451)
ବଧ୍ଯଃ ସର୍ପ ଇବାନାର୍ଯଃ ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ଦୁର୍ମତିଃ ।
ଜହ୍ଯେନ ତ୍ବମମିତ୍ରଘ୍ନ ମା ରାଜନ୍ବିଚିକିତ୍ସିଥାଃ ॥ 5-72-27 (34452)
ସର୍ବଥା ତ୍ବତ୍କ୍ଷମଂ ଚୈତଦ୍ରୋଚତେ ଚ ମମାନଘ।
ଯତ୍ତ୍ବଂ ପିତରି ଭୀଷ୍ମେ ଚ ପ୍ରଣିପାତଂ ସମାଚରେଃ ॥ 5-72-28 (34453)
ଅହଂ ତୁ ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ଗତ୍ବା ଛେତ୍ସ୍ଯାମି ସଂଶଯମ୍।
ଯେଷାମସ୍ତି ଦ୍ବିଧାଭାବୋ ରାଜନ୍ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପ୍ରତି ॥ 5-72-29 (34454)
ମଧ୍ଯେ ରାଜ୍ଞାମହଂ ତତ୍ର ପ୍ରାତିପୌରୁଷିକାନ୍ଗୁଣାନ୍ ।
ତବ ସଙ୍କୀର୍ତଯିଷ୍ଯାମି ଯେ ଚ ତସ୍ଯ ବ୍ଯତିକ୍ରମାଃ ॥ 5-72-30 (34455)
ବ୍ରୁବତସ୍ତତ୍ର ମେ ବାକ୍ଯଂ ଧର୍ମାର୍ଥସହିତଂ ହିତମ୍।
ନିଶମ୍ଯ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ନାନାଜନପଦେଶ୍ବରାଃ ॥ 5-72-31 (34456)
ତ୍ବଯି ସଂପ୍ରତିପତ୍ସ୍ଯନ୍ତେ ଧର୍ମାତ୍ମା ସତ୍ଯବାଗିତି ।
ତସ୍ମିଂଶ୍ଚାଧିଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ଯଥା ଲୋଭାଦବର୍ତତ ॥ 5-72-32 (34457)
ଗର୍ହଯିଷ୍ଯାମି ଚୈବୈନଂ ପୌରଜାନପଦେଷ୍ବପି ।
ବୃଦ୍ଧବାଲାନୁପାଦାଯ ଚାତୁର୍ବର୍ଣ୍ଯେ ସମାଗତେ ॥ 5-72-33 (34458)
ଶମଂ ବୈ ଯାଚମାନସ୍ତ୍ବଂ ନାଧର୍ମଂ ତତ୍ର ଲପ୍ସ୍ଯସେ ।
କୁରୂନ୍ବିଗର୍ହଯିଷ୍ଯନ୍ତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ପାର୍ଥିବାଃ ॥ 5-72-34 (34459)
ତସ୍ମିଂଲ୍ଲୋକପରିତ୍ଯକ୍ତେ କିଂ କାର୍ଯମବଶିଷ୍ଯତେ।
ହତେ ଦୁର୍ଯୋଧନେ ରାଜନ୍ଯଦନ୍ଯତ୍କ୍ରିଯତାମିତି ॥ 5-72-35 (34460)
ଯାତ୍ବା ଚାହଂ କୁରୂନ୍ସର୍ବାନ୍ଯୁଷ୍ମଦର୍ଥମହାପଯନ୍ ।
ଯତିଷ୍ଯେ ପ୍ରଶମଂ କର୍ତୁଂ ଲକ୍ଷଯିଷ୍ଯେ ଚ ଚେଷ୍ଟିତମ୍ ॥ 5-72-36 (34461)
କୌରବାଣାଂ ପ୍ରବୃତ୍ତିଂ ଚ ଗତ୍ବା ଯୁଦ୍ଧାଧିକାରିକାମ୍ ।
ନିଶମ୍ଯ ବିନିବର୍ତିଷ୍ଯେ ଜଯାଯ ତବ ଭାରତ ॥ 5-72-37 (34462)
ସର୍ବଥା ଯୁଦ୍ଧମେବାହମାଶଂସାପି ପରୈଃ ସହ ।
ନିମିତ୍ତାନି ହି ସର୍ବାଣି ତଥା ପ୍ରାଦୁର୍ଭବନ୍ତି ମେ ॥ 5-72-38 (34463)
ମୃଗାଃ ଶକୁନ୍ତାଶ୍ଚ ବଦନ୍ତି ଘୋରଂ
ହସ୍ତ୍ଯଶ୍ବମୁଖ୍ଯେଷୁ ନିଶାମୁଖେଷୁ ।
ଘୋରାଣି ରୂପାଣି ତଥୈବ ଚାଗ୍ନି-
ର୍ବର୍ଣାନ୍ବହୂନ୍ପୁଷ୍ଯତି ଘୋରରୂପାନ୍ ॥ 5-72-39 (34464)
ମନୁଷ୍ଯଲୋକକ୍ଷଯକୃତ୍ସୁଘୋରୋ
ନୋ ଚେଦନୁପ୍ରାପ୍ତ ଇହାନ୍ତକଃ ସ୍ଯାତ୍।
ଶସ୍ତ୍ରାଣି ଯନ୍ତ୍ରଂ କବଚାନ୍ରଥାଂଶ୍ଚ
ନାଗାନ୍ହଯାଂଶ୍ଚ ପ୍ରତିପାଦଯିତ୍ବା ॥ 5-72-40 (34465)
ଯୋଧାଶ୍ଚ ସର୍ବେ କୃତନିଶ୍ଚଯାସ୍ତେ
ଭବନ୍ତୁ ହସ୍ତ୍ଯଶ୍ବରଥେଷୁ ଯତ୍ତାଃ।
ସାଙ୍ଗ୍ରାମିକଂ ତେ ଯଦୁପାର୍ଜନୀଯଂ
ସର୍ବଂ ସମଗ୍ରଂ କୁରୁ ତନ୍ନରେନ୍ଦ୍ର ॥ 5-72-41 (34466)
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ନ ହ୍ଯଲମଦ୍ଯ ଦାତୁଂ
ଜୀବଂସ୍ତବୈତନ୍ନୃପତେ କଥଂଚିତ୍।
ଯତ୍ତେ ପୁରସ୍ତାଦଭବତ୍ସମୃଦ୍ଧଂ
ଦ୍ଯୂତେ ହୃତଂ ପାଣ୍ଡବମୁଖ୍ଯ ରାଜ୍ଯମ୍ ॥ ॥ 5-72-42 (34467)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବିସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-72-3 ନୈଷ୍ଠିକଂ କର୍ମ ଯାବଜ୍ଜୀବଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ପାରିବ୍ରାଜ୍ଯଂ ଚ। ବିହିତମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-72-4 କାର୍ପଣ୍ଯଂ ଗ୍ରାମପଞ୍ଚକଂ ଦେହୀତି ଦୀନବଚନମ୍ ॥ 5-72-5 ବୃତ୍ତିଃ ଜୀବିକା କର୍ତୁମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-72-6 ଅତିଗୃଦ୍ଧାଃ ଅତ୍ଯନ୍ତଲୁବ୍ଧାଃ ॥ 5-72-7 ପର୍ଯାଯ ଉପାଯଃ। ଯଦ୍ଯେନ ବଲବତ୍ତାଂ ସ୍ବସ୍ଯେତି ଶେଷଃ ॥ 5-72-9 ଅନୁକ୍ରୋଶାତ୍ ଭବତ୍ସୁ କୃପାତଃ । କାର୍ପଣ୍ଯାତ୍ ସ୍ବସ୍ଯ ଦୈନ୍ଯାତ୍। ଅଲଂ କର୍ତୁଂ ପୂର୍ଣଂ କର୍ତୁଂ ନ ସମର୍ଥାଃ ॥ 5-72-10 ନିମିତ୍ତଂ ଅଶମେ କାରଣମ୍ ॥ 5-72-17 ପ୍ରକୃତିଂ ପଞ୍ଚତାମ୍ । ମଯି ମତ୍ସମୀପେ ନଷ୍ଟା ପ୍ରକୃତିଃ ଶୌର୍ଯାଦିରୂପଃ ସ୍ବଭାବୋ ଯେଷାମ୍ ॥ 5-72-19 ଗୌରିବ ସର୍ବଭୋଜ୍ଯେତ୍ଯୁପହାସୋ ଗୌର୍ଗୌରିତି ॥ 5-72-26 ପ୍ରସ୍କୃନ୍ଦେନ ଚକ୍ରାକାରଯା ବେଦିକଯା ॥ 5-72-29 ଦ୍ବିଧାଭାବଃ ଅଯଂ ସାଧୁରସାଧୁର୍ବେତି ସଂଶଯଃ ॥ 5-72-30 ପ୍ରାତିପୌରୁଷିକାନ୍ ସର୍ବପୁରୁଷସାଧାରଣାନ୍ ॥ 5-72-35 ହତେ ନିନ୍ଦ୍ଯତଯା ନଷ୍ଟପ୍ରାଯେ ॥ 5-72-36 ଯାତ୍ବା ଗତ୍ବା ॥ 5-72-37 ନିଶମ୍ଯ ଆଲୋଚ୍ଯ ॥ 5-72-40 ତର୍ହି ଏତନ୍ନ ସ୍ଯାଦିତି ଶେଷଃ। ପ୍ରତିପାଦଯିତ୍ବା ସଞ୍ଜୀକୃତ୍ଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 073
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.73. ଅଧ୍ଯାଯଃ 073
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀମସେନେନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ଦୁରାରାଧ୍ଯତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ଯଥାକଥଂଚିତ୍ ଶମସ୍ବାବଶ୍ଯକର୍ତବ୍ଯତ୍କକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-73-0 (34468)
ଭୀମ ଉବାଚ। 5-73-0x (3622)
ଯଥାଯଥୈବ ଶାନ୍ତିଃ ସ୍ଯାତ୍କୁରୂଣାଂ ମଧୁସୂଦନ।
ତଥାତଥୈବ ଭାଷେଥା ମା ସ୍ମ ଯୁଦ୍ଧେନ ଭୀଷଯେଃ ॥ 5-73-1 (34469)
ଅମର୍ଷୀ ଜାତସଂରମ୍ଭଃ ଶ୍ରେଯୋଦ୍ବେଷୀ ମହାମନାଃ।
ନୋଗ୍ରଂ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ବାଚ୍ଯଃ ସାମ୍ନୈବେନଂ ସମାଚରେଃ ॥ 5-73-2 (34470)
ପ୍ରକୃତ୍ଯା ପାପସତ୍ବଶ୍ଚ ତୁଲ୍ଯଚେତାସ୍ତୁ ଦସ୍ଯୁଭିଃ ।
ଐଶ୍ବର୍ଯମଦମତ୍ତଶ୍ଚ କୃତବୈରଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ 5-73-3 (34471)
ଅଦୀର୍ଘଦର୍ଶୀ ନିଷ୍ଠୂରୀ କ୍ଷେପ୍ତା କ୍ରୂରପରାକ୍ରମଃ ।
ଦୀର୍ଘମନ୍ଯୁରନେଯଶ୍ଚ ପାପାତ୍ମା ନିକୃତିପ୍ରିଯଃ ॥ 5-73-4 (34472)
ମ୍ରିଯେତାପି ନ ଭଜ୍ଯେତ ନୈବ ଜହ୍ଯାତ୍ସ୍ବକଂ ମତମ୍।
ତାଦୃଶେନ ଶମଃ କୃଷ୍ଣ ମନ୍ଯେ ପରମଦୁଷ୍କରଃ ॥ 5-73-5 (34473)
ସୁହୃଦାମପ୍ଯବାଚୀନସ୍ତ୍ଯକ୍ତଧର୍ମା ପ୍ରିଯାନୃତଃ ।
ପ୍ରତିହନ୍ତ୍ଯେ ସୁହୃଦାଂ ବାଚଶ୍ଚୈବ ମନାଂସି ଚ॥ 5-73-6 (34474)
ସ ମନ୍ଯୁବଶମାପନ୍ନଃ ସ୍ବଭାବଂ ଦୁଷ୍ଟମାସ୍ଥିତଃ ।
ସ୍ବଭାବାତ୍ପାପମଭ୍ଯେତି ତୃଣୈଶ୍ଛନ୍ନ ଇବୋରଗଃ ॥ 5-73-7 (34475)
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ହି ଯତ୍ସେନଃ ସର୍ବଥା ବିଦିତସ୍ତବ ।
ଯଚ୍ଛୀଲୋ ଯତ୍ସ୍ବଭାବଶ୍ଚ ଯଦ୍ବଲୋ ଯତ୍ପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-73-8 (34476)
ପୁରା ପ୍ରସନ୍ନାଃ କୁରବଃ ସହପୁତ୍ରାସ୍ତଥା ବଯମ୍।
ଇନ୍ଦ୍ରଜ୍ଯେଷ୍ଠା ଇବାଭୂମ ମୋଦମାନାଃ ସବାନ୍ଧବାଃ ॥ 5-73-9 (34477)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ କ୍ରୋଧେନ ଭରତା ମଧୁସୂଦନ।
ଧକ୍ଷ୍ଯନ୍ତେ ଶିଶିରାପାଯେ ବନାନୀବ ହୁତାଶନୈଃ ॥ 5-73-10 (34478)
ଅଷ୍ଟାଦଶେମେ ରାଜାନଃ ପ୍ରଖ୍ଯାତ ମଧୁସୂଦନ ।
ଯେ ସମୁଚ୍ଚିଚ୍ଛିଦୁର୍ଜ୍ଞାତୀନ୍ସୁହୃଦଶ୍ଚ ସବାନ୍ଧବାନ୍ ॥ 5-73-11 (34479)
ଅସୁରାଣାଂ ସମୃଦ୍ଧାନାଂ ଜ୍ବଲତାମିବ ତେଜସା।
ପର୍ଯାଯକାଲେ ଧର୍ମସ୍ଯ ପ୍ରାପ୍ତେ କଲିରଜାଯତ ॥ 5-73-12 (34480)
ହୈହଯାନାମୁଦାବର୍ତୋ ନୀପାନାଂ ଜନମେଜଯଃ ।
ବହୁଲସ୍ତାଲଜଙ୍ଘାନାଂ କୃମୀଣାମୁଦ୍ଧତୋ ବସୁଃ ॥ 5-73-13 (34481)
ଅଜବିନ୍ଦୁଃ ସୁବୀରାଣାଂ ସୁରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ରୁଷର୍ଦ୍ଧିକଃ।
ଅର୍କଜଶ୍ଚ ବଲୀହାନାଂ ଚୀନାନାଂ ଧୌତମୂଲକଃ ॥ 5-73-14 (34482)
ହଯଗ୍ରୀବୋ ବିଦେହାନାଂ ବରଯୁଶ୍ଚ ମହୌଜସାମ୍ ।
ବାହୁଃ ସୁନ୍ଦରବଂଶାନାଂ ଦୀପ୍ତାକ୍ଷାଣାଂ ପୁରୂରବାଃ ॥ 5-73-15 (34483)
ସହଜଶ୍ଚେଦିମତ୍ସ୍ଯାନାଂ ପ୍ରବୀରାଣାଂ ବୃଷଧ୍ବଜଃ ।
ଧାରଣଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରବତ୍ସାନାଂ ମୁକୁଟାନାଂ ବିଗାହନଃ ॥ 5-73-16 (34484)
ଶମଶ୍ଚ ନନ୍ଦିବେଗାନାମିତ୍ଯେତେ କୁଲପାଂସନାଃ ।
ଯୁଗାନ୍ତେ କୃଷ୍ଣ ସଂଭୂତାଃ କୁଲେଷୁ ପୁରୁଷାଧମାଃ ॥ 5-73-17 (34485)
ଅପ୍ଯଯଂ ନଃ କୁରୂଣାଂ ସ୍ଯାଦ୍ଯୁଗାନ୍ତେ କାଲସଂଭୃତଃ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନଃ କୁଲାଙ୍ଗାରୋ ଜଘନ୍ଯଃ ପାପପୂରୁଷଃ ॥ 5-73-18 (34486)
ତସ୍ମାନ୍ମୃଦୁ ଶନୈର୍ବ୍ରୂଯା ଧର୍ମାର୍ଥସହିତଂ ହିତମ୍ ।
କାମାନୁବଦ୍ଧଂ ବହୁଲଂ ନୋଗ୍ରମୁଗ୍ରପରାକ୍ରମମ୍ ॥ 5-73-19 (34487)
ଅପି ଦୁର୍ଯୋଧନଂ କୃଷ୍ଣ ସର୍ବେ ବଯମଧଶ୍ଚରାଃ।
ନୀଚୈର୍ଭୂତ୍ବାଽନୁଯାସ୍ଯାମୋ ମା ସ୍ମ ନୋ ଭରତା ନଶନ୍ ॥ 5-73-20 (34488)
ଅପ୍ଯୁଦାସୀନବୃତ୍ତିଃ ସ୍ଯାଦ୍ଯଥା ନଃ କୁରୁଭିଃ ସହ।
ବାସୁଦେବ ତଥା କାର୍ଯଂ ନ କୁରୂନନଯଃ ସ୍ପୃଶେତ୍ ॥ 5-73-21 (34489)
ବାଚ୍ଯଃ ପିତାମହୋ ବୃଦ୍ଧୋ ଯେ ଚ କୃଷ୍ଣ ସମାସଦଃ ।
ଭ୍ରାତୄଣାମସ୍ତୁ ସୌଭ୍ରାତ୍ରଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପ୍ରଶାମ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-73-22 (34490)
ଅହମେତଦ୍ବ୍ରବୀମ୍ଯେବଂ ରାଜା ଚୈବ ପ୍ରଶଂସତି ।
ଅର୍ଜୁନୋ ନୈବ ଯୁଦ୍ଧାର୍ଥୀ ଭୂଯସୀ ହି ଦଯାଽର୍ଜୁନେ ॥ ॥ 5-73-23 (34491)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଗ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରିସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-73-4 ନିଷ୍ଠୂରୀ ନିଷ୍ଠୁରବାକ୍ । କ୍ଷେପ୍ତା ନିନ୍ଦକଃ । ଅନେଯଃ ଶିକ୍ଷଯିତୁମଯୋଗ୍ଯଃ ॥ 5-73-6 ଅବାଚୀନୋ ବିପରୀତଃ ॥ 5-73-12 ପର୍ଯାଯକାଲେ ଧର୍ମାନ୍ତକାଲେ ॥ 5-73-19 କାମାନୁବଦ୍ଧଂ ବହୁଲଂ ବାହୁଲ୍ଯେନ ତସ୍ଯ ଚିତ୍ତାନୁସାରୀ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 074
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.74. ଅଧ୍ଯାଯଃ 074
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଭୀମଂପ୍ରତି ତତ୍ପ୍ରତିଜ୍ଞାନୁସ୍ମାରଣପୂର୍ବକଂ ଯୁଦ୍ଧପ୍ରୋତ୍ସାହନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-74-0 (34492)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-74-0x (3623)
ଏତଛ୍ରୁତ୍ବା ମହାବାହୁଃ କେଶବଃ ପ୍ରହସନ୍ନିବ।
ଅଭୂତପୂର୍ବଂ ଭୀମସ୍ଯ ମାର୍ଦବୋପହିତଂ ବଚଃ ॥ 5-74-1 (34493)
ଗିରେରିବ ଲଘୁତ୍ବଂ ତଚ୍ଛୀତତ୍ବମିବ ପାବକେ।
ମତ୍ବା ରାମାନୁଜଃ ଶୌରିଃ ଶାର୍ଙ୍ଗଧନ୍ବା ବୃକୋଦରମ୍ ॥ 5-74-2 (34494)
ସନ୍ତେଜସଂସ୍ତଦା ବାଗ୍ଭିର୍ଭାତରିଶ୍ବେବ ପାବକମ୍।
ଉବାଚ ଭୀମମାସୀନଂ କୃପଯାଽଭିପରିପ୍ଲୁତମ୍ ॥ 5-74-3 (34495)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-74-4x (3624)
ତ୍ବମନ୍ଯଦା ଭୀମସେନ ଯୁଦ୍ଧମେବ ପ୍ରଶଂସସି।
ବଧାମିନନ୍ଦିନଃ କ୍ରୂରାନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରନ୍ମିମର୍ଦିଷୁଃ ॥ 5-74-4 (34496)
ନ ଚ ସ୍ବପିଷି ଜାଗର୍ଷି ନ୍ଯୁବ୍ଜଃ ଶେଷେ ପରନ୍ତପ ।
ଘୋରାମଶାନ୍ତାଂ ରୁଶତୀଂ ସଦା ବାଚଂ ପ୍ରଭାଷସେ ॥ 5-74-5 (34497)
ନିଃଶ୍ବସନ୍ନଗ୍ନିବତ୍ତେନ ସନ୍ତପ୍ତଃ ସ୍ବେନ ମନ୍ଯୁନା ।
ଅପ୍ରଶାନ୍ତମନା ଭୀମ ସଧୂମ ଇବ ପାବକଃ ॥ 5-74-6 (34498)
ଏକାନ୍ତେ ନିଃଶ୍ବସଞ୍ଶେପେ ଭାରାର୍ତ ଇବ ଦୁର୍ବଲଃ ।
ଅପି ତ୍ବାଂ କେଚିଦୁନ୍ମତ୍ତଂ ମନ୍ଯନ୍ତେଽତଦ୍ବିଦୋ ଜନାଃ ॥ 5-74-7 (34499)
ଆରୁଜ୍ଯ ବୃକ୍ଷାନ୍ନିର୍ମୂଲାନ୍ଗଜଃ ପରିରୁଜନ୍ନିବ ।
ନିଘ୍ନନ୍ପଦ୍ଭିଃ କ୍ଷିତିଂ ଭୀମ ନିଷ୍ଟନନ୍ପରିଧାବସି ॥ 5-74-8 (34500)
ନାସ୍ମିଞ୍ଜନେ ନ ରମସେ ରହଃ କ୍ଷିପସି ପାଣ୍ଡବ ।
ନାନ୍ଯଂ ନିଶି ଦିବା ଚାପି କଦାଚିଦଭିନନ୍ଦସି ॥ 5-74-9 (34501)
ଅକସ୍ମାତ୍ସ୍ମଯମାନଶ୍ଚ ରହସ୍ଯାସ୍ସେ ରୁଦନ୍ନିବ।
ଜାନ୍ବୋର୍ମୂର୍ଧାନମାଧାଯ ଚିରମାସ୍ତେ ପ୍ରମୀଲିତଃ ॥ 5-74-10 (34502)
ଭ୍ରୁକିଟିଂ ଚ ପୁନଃ କୁର୍ବନ୍ନୋଷ୍ଠୌ ଚ ବିଦଶନ୍ନିବ ।
ଅଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ଦୃଶ୍ଯସେ ଭୀମ ସର୍ବଂ ତନ୍ମନ୍ଯୁକାରିତମ୍ ॥ 5-74-11 (34503)
ଯଥା ତପୁରସ୍ତାତ୍ସବିତା ଦୃଶ୍ଯତେ ଶୁକ୍ରମୁଚ୍ଚରନ୍ ।
ଯଥା ଚ ପଶ୍ଚାନ୍ନିର୍ମୁକ୍ତୋ ଧ୍ରୁବଂ ପର୍ଯେତି ରଶ୍ମିବାନ୍ ॥ 5-74-12 (34504)
ତଥା ସତ୍ଯଂ ବ୍ରବୀମ୍ଯେତନ୍ନାସ୍ତି ତସ୍ଯ ବ୍ଯତିକ୍ରମଃ ।
ହନ୍ତାହଂ ଗଦଯାଭ୍ଯେତ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ପଣମ୍ ॥ 5-74-13 (34505)
ଇତି ସ୍ମ ମଧ୍ଯେ ଭ୍ରାତୃଣାଂ ସତ୍ଯେନାଲଭସେ ବଦାମ୍।
ତସ୍ଯ ତେ ପ୍ରଶମେ ବୁଦ୍ଧିର୍ଧ୍ରିଯତେଽଦ୍ଯ ପରନ୍ତପ ॥ 5-74-14 (34506)
ଅହୋ ଯୁଦ୍ଧାଭିକାଙ୍କ୍ଷାଣାଂ ଯୁଦ୍ଧକାଲ ଉପସ୍ଥିତେ ।
ଚେତାଂସି ବିପ୍ରତୀପାନି ଯତ୍ତ୍ବାଂ ଭୀଭୀମ ବିନ୍ଦତି ॥ 5-74-15 (34507)
ଅହୋ ପାର୍ଥ ନିମିତ୍ତାନି ବିପରୀତାନି ପଶ୍ଯସି।
ସ୍ବପ୍ନାନ୍ତେ ଜାଗରାନ୍ତେ ଚ ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରଶମମିଚ୍ଛସି ॥ 5-74-16 (34508)
ଅହୋ ନାଶଂସସେ କିଂଚିତ୍ପୁଂସ୍ତ୍ବଂ କ୍ଲୀବ ଇବାତ୍ମନି ।
କଶ୍ମଲେନାଭିପନ୍ନୋଽସି ତେନ ତେ ବିକୃତଂ ମନଃ ॥ 5-74-17 (34509)
ଉଦ୍ବେପତେ ତେ ହୃଦଯଂ ମନସ୍ତେ ପ୍ରତିସୀଦତି ।
ଊରୁସ୍ତମ୍ଭଗୃହୀତୋଽସି ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରଶମମିଚ୍ଛସି ॥ 5-74-18 (34510)
ଅନିତ୍ଯଂ କିଲ ମର୍ତ୍ଯସ୍ଯ ପାର୍ଥ ଚିତ୍ତଂ ଚଲାଚଲମ୍ ।
ବାତବେଗପ୍ରଚଲିତା ଅଷ୍ଠୀଲା ଶାଲ୍ମଲେରିବ ॥ 5-74-19 (34511)
ତବୈଷା ବିକୃତା ବୁଦ୍ଧିର୍ଗବାଂ ବାଗିବ ମାନୁଷୀ ।
ମନାଂସି ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ମଞ୍ଜଯତ୍ଯପ୍ଲବାନିବ ॥ 5-74-20 (34512)
ଇଦଂ ମେ ମହାଦାଶ୍ଚର୍ଯଂ ପର୍ବତସ୍ଯେବ ସର୍ପଣମ୍।
ଯଦୀଦୃଶଂ ପ୍ରଭାଷେଥା ଭୀମସେନାସମଂ ବଚଃ ॥ 5-74-21 (34513)
ସ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସ୍ବାନି କର୍ମାଣି କୁଲେ ଜନ୍ମ ଚ ଭାରତ ।
ଉତ୍ତିଷ୍ଠସ୍ବ ବିଷାଦଂ ମା କୃଥା ବୀର ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ 5-74-22 (34514)
ନ ଚୈତଦନୁରୂପଂ ତେ ଯତ୍ତେ ଗ୍ଲାନିରରିନ୍ଦମ।
ଯଦୋଜସା ନ ଲଭତେ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ନ ତଦଶ୍ରୁତେ ॥ ॥ 5-74-23 (34515)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁଃସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-74-6 ଅଗ୍ନିବତ୍ ଅଗ୍ନିନେବ ॥ 5-74-8 ଆରୁଜ୍ଯ ଭଙ୍କ୍ତ୍ବା ॥ 5-74-9 ଅସ୍ମିନ୍ବନେ। ଜନେନ ବ୍ରାହ୍ମଣରାମୂହେନ। କ୍ଷିପସି ନପସି କାଲମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-74-12 ଶୁକ୍ରଂ ତେଜଃ। ନିର୍ମୁକ୍ତୋଽସ୍ତଂ ଗତଃ। ଧ୍ରୁବଂ ନିଶ୍ଚଯଂ ପୁନଃ ପର୍ଯେତି ମେରୁଂ ପୁନଃପୁନଃ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣୀକରୋତି ॥ 5-74-19 ଅଷ୍ଠୀଲା ଫଲାନ୍ତର୍ଗ୍ରନ୍ଥିଃ । ସା ଚ ଶାଲ୍ମଲେଃ କେବଲଂ ତୂଲମଯୀ ଭବତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 075
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.75. ଅଧ୍ଯାଯଃ 075
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀମେନ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ସ୍ବସାମର୍ଥ୍ଯକଥନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ଯ ଶମକାମନାଯାଃ କୃପାମୂଲକତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-75-0 (34516)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-75-0x (3625)
ତଥୋକ୍ତୋ ବାସୁଦେବେନ ନିତ୍ଯମନ୍ଯୁରମର୍ଷଣଃ।
ସଦଶ୍ବବତ୍ସମାଧାବଦ୍ବଭାଷେ ତଦନନ୍ତରମ୍ ॥ 5-75-1 (34517)
ଭୀମସେନ ଉବାଚ। 5-75-2x (3626)
ଅନ୍ଯଥା ମାଂ ଚିକୀର୍ଷନ୍ତମନ୍ଯଥା ମନ୍ଯସେଽଚ୍ଯୁତ।
ପ୍ରଣୀତଭାବମତ୍ଯର୍ଥଂ ଯୁଧି ସତ୍ଯପରାକ୍ରମମ୍ ॥ 5-75-2 (34518)
ବେତ୍ସି ଦାଶାର୍ହ ସତ୍ଯଂ ମେ ଦୀର୍ଘକାଲଂ ସହୋଷିତଃ।
ଉତ ବା ମାଂ ନ ଜାନାସି ପ୍ଲବନ୍ହୃଦ ଇବାପ୍ଲବେ ॥ 5-75-3 (34519)
ତସ୍ମାଦନଭିରୁପାଭିର୍ବାଗ୍ଭିର୍ମାଂ ତ୍ବଂ ସମର୍ଚ୍ଛସି ।
କଥଂ ହି ଭୀମସେନଂ ମାଂ ଜାନନ୍କଶ୍ଚନ ମାଧବ ॥ 5-75-4 (34520)
ବ୍ରୂଯାଦପ୍ରତିରୂପାଣି ଯଥା ମାଂ ବକ୍ତମର୍ହସି ।
ତସ୍ମାଦିଦଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ବଚନଂ ବୃଷ୍ଣିନନ୍ଦନ ॥ 5-75-5 (34521)
ଆତ୍ମନଃ ପୌରୁଷଂ ଚୈବ ବଲଂ ଚ ନ ସମଂ ପରୈଃ ।
ସର୍ବଥାଽନାର୍ଯକର୍ମୈତତ୍ପ୍ରଶଂସା ସ୍ବଯମାତ୍ମନଃ ॥ 5-75-6 (34522)
ଅତିବାଦାପବିଦ୍ଧସ୍ତୁ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ବଲମାତ୍ମନଃ ।
ପଶ୍ଯେମେ ରୋଦସୀ କୃଷ୍ଣ ଯଯୋରାସନ୍ନିମାଃ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-75-7 (34523)
ଅଚଲେ ଚାପ୍ରତିଷ୍ଠେ ଚାପ୍ଯନନ୍ତେ ସର୍ବମାତରୌ ।
ଯଦୀମେ ସହସା କ୍ରୁଦ୍ଧେ ସମେଯାତାଂ ଶିଲେ ଇବ ॥ 5-75-8 (34524)
ଅହମେତେ ନିଗୃହ୍ଣୀଯାଂ ବାହୁଭ୍ଯାଂ ସଚସାଚରେ ।
ପଶ୍ଯୈତଦନ୍ତରଂ ବାହ୍ବୋର୍ମହାପରିଘଯୋରିବ ॥ 5-75-9 (34525)
ଯ ଏତତ୍ପ୍ରାଯ ମୁଚ୍ଯେତ ନ ତଂ ପଶ୍ଯାମି ପୁରୂଷମ୍।
ହିମବାଂଶ୍ଚ ସମୁଦ୍ରଶ୍ଚ ବଜ୍ରୀ ବା ବଲମିତ୍ସ୍ବଯମ୍ ॥ 5-75-10 (34526)
ମଯାଭିପନ୍ନଂ ତ୍ରାଯେରନ୍ବଲମାସ୍ଥାଯ ନ ତ୍ରଯଃ ।
ଯୁଦ୍ଧାର୍ହାନ୍କ୍ଷତ୍ରିଯାନ୍ସର୍ବାନ୍ପାଣ୍ଡବେଷ୍ବାତତାଯିନଃ ॥ 5-75-11 (34527)
ଅଧଃ ପାଦତଲେନୈତାନଧିଷ୍ଠାସ୍ଯାମି ଭୂତଲେ ।
ନ ହି ତ୍ବଂ ନାଭିଜାନାସି ମମ ବିକ୍ରମମଚ୍ଯୁତ ॥ 5-75-12 (34528)
ଯଥା ମଯା ବିନିର୍ଜିତ୍ଯ ରାଜାନୋ ବଶଗାଃ କୃତାଃ ।
ଅଥ ଚେନ୍ମାଂ ନ ଜାନାସି ସୂର୍ଯସ୍ଯେବୋଦ୍ଯତଃ ପ୍ରଭାମ୍ ॥ 5-75-13 (34529)
ବିଗାଢେ ଯୁଧି ସଂବାଧେ ବେତ୍ସ୍ଯସେ ମାଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ପରୁଷୈରାକ୍ଷିପସି କିଂ ବ୍ରଣଂ ସୂଚ୍ଯେବ ଚାନଘ ॥ 5-75-14 (34530)
ଯଥାମତି ବ୍ରବୀମ୍ଯେତଦ୍ବିଦ୍ଧି ମାମଧିକଂ ତତଃ ।
ଦ୍ରଷ୍ଟାସି ଯୁଧି ସଂବାଧେ ପ୍ରବୃତ୍ତେ ବୈଶସେଽହନି ॥ 5-75-15 (34531)
ମଯା ପ୍ରଣୁନ୍ନାନ୍ମାତଙ୍ଗାତ୍ନଥିନଃ ସାଦନସ୍ତଥା ।
ତଥା ନରାନଭିକ୍ରୁଦ୍ଧଂ ନିଘ୍ନନ୍ତଂ କ୍ଷତ୍ରିଯର୍ଷଭାନ୍ ॥ 5-75-16 (34532)
ଦ୍ରଷ୍ଟା ମାଂ ତ୍ବଂ ଚ ଲୋକଶ୍ଚ ବିକର୍ଷନ୍ତଂ ବରାନ୍ବରାନ୍ ।
ନ ମେ ସୀଦନ୍ତି ଗାତ୍ରାଣି ନ ମମୋଦ୍ବେପତେ ମନଃ ॥ 5-75-17 (34533)
ସର୍ବଲୋକାଦଭିକ୍ରୁଦ୍ଧାନ୍ନ ଭଯଂ ବିଦ୍ଯତେ ମମ।
କିଂ ତୁ ସୌହୃଦମେବୈତତ୍କୃପଯା ମଧୁସୂଦନ ।
ସର୍ବାଂସ୍ତିତିକ୍ଷେ ସଂକ୍ଲେଶାନ୍ମା ସ୍ମ ନୋ ଭରତା ନଶନ୍ ॥ ॥ 5-75-18 (34534)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-75-1 ସମାଧାବତ୍ ତୀବ୍ରବେଗଂ ଯଥା ସ୍ଯାତ୍ତଥା ॥ 5-75-3 ହ୍ରଦେ ପ୍ଲବନ୍ ପାରମିବେତି ଶେଷଃ ॥ 5-75-14 ସଂବାଧେ ସଂକୀର୍ଣେ ॥ 5-75-15 ବୈଶସେ ବିଶସନବତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 076
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.76. ଅଧ୍ଯାଯଃ 076
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଭୀମଂପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ଯ ତନ୍ମହିମାଭିଜ୍ଞତ୍ବମଭିଧାଯ ତତ୍ପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବୋକ୍ତେଃ ତେଜସ୍ସନ୍ଦୀପନାର୍ଥତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-76-0 (34535)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-76-0x (3627)
ଭାବଂ ଜିଜ୍ଞାସମାନୋଽହଂ ପ୍ରଣଯାଦିଦମବ୍ରବମ୍ ।
ନ ଚାକ୍ଷେପାନ୍ନ ପାଣ୍ଡିତ୍ଯାନ୍ନ କ୍ରୋଧାନ୍ନ ବିବକ୍ଷଯା ॥ 5-76-1 (34536)
ବେଦାହଂ ତବ ମାହାତ୍ମ୍ଯସୁତ ତେ ବେଦ ଯଦ୍ବଲମ୍।
ଉତ ତେ ବେଦ କର୍ମାଣି ନ ତ୍ବାଂ ପରିଭବାମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-76-2 (34537)
ଯଥା ଚାତ୍ମନି କଲ୍ଯାଣଂ ସଂଭାବଯସି ପାଣ୍ଡବ ।
ସହସ୍ରଗୁଣମପ୍ଯେତତ୍ତ୍ବଯି ସଂଭାବଯାମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-76-3 (34538)
ଯାଦୃଶେ ଚ କୁଲେ ଜନ୍ମ ସର୍ବରାଜାଭିପୂଜିତେ ।
ବନ୍ଧୁଭିଶ୍ଚ ସୁହୃଦ୍ଭିଶ୍ଚ ଭୀମ ତ୍ବମସି ତାଦୃଶଃ ॥ 5-76-4 (34539)
ଜିଜ୍ଞାସନ୍ତୋ ହି ଧର୍ମସ୍ଯ ସନ୍ଦିଗ୍ଧସ୍ଯ ବୃକୋଦର ।
ପର୍ଯାଯଂ ନାଧ୍ଯବସ୍ଯନ୍ତି ଦେବମାନୁଷଯୋର୍ଜନାଃ ॥ 5-76-5 (34540)
ସ ଏବ ହେତୁର୍ଭୂତ୍ବା ହି ପୁରୁଷସ୍ଯାର୍ଥସିଦ୍ଧିଷୁ।
ବିନାଶେଽପି ସ ଏବାସ୍ଯ ସନ୍ଦିଗ୍ଧଂ କର୍ମ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-76-6 (34541)
ଅନ୍ଯଥା ପରିଦୃଷ୍ଟାନି କବିଭିର୍ଦୋବଦର୍ଶିଭିଃ ।
ଅନ୍ଯଥା ପରିବର୍ତନ୍ତେ ବେଗା ଇବ ନଭସ୍ବତଃ ॥ 5-76-7 (34542)
ସୁମନ୍ତ୍ରିତଂ ସୁନୀତଂ ଚ ନ୍ଯାଯତଶ୍ଚୋପପାଦିତମ୍ ।
କୃତଂ ମାନୁଷ୍ଯକଂ କର୍ମ ଦୈନେନାପି ବିରୁଦ୍ଧ୍ଯତେ ॥ 5-76-8 (34543)
ଦୈବମପ୍ଯକୃତଂ କର୍ମ ପୌରୁଷେଣ ବିହନ୍ଯତେ ।
ଶୀତମୁଷ୍ଣଂ ତଥା ବର୍ଷଂ କ୍ଷୁତ୍ପିପାସେ ଚ ଭାରତ ॥ 5-76-9 (34544)
ଯଦନ୍ଯଦ୍ଦିଷ୍ଟଭାବସ୍ଯ ପୁରୁଷସ୍ଯ ସ୍ବଯଂ କୃତମ୍ ।
ତସ୍ମାଦନୁପରୋଧଶ୍ଚ ବିଦ୍ଯତେ ତତ୍ର ଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-76-10 (34545)
ଲୋକସ୍ଯ ନାନ୍ଯତୋ ବୃତ୍ତିଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ଯତ୍ର କର୍ମଣଃ।
ଏବଂବୁଦ୍ଧିଃ ପ୍ରବର୍ତେତ ଫଲଂ ସ୍ଯାଦୁଭଯାନ୍ବଯେ ॥ 5-76-11 (34546)
ଯ ଏବଂ କୃତବୁଦ୍ଧିଃ ସ କର୍ମସ୍ବେବ ପ୍ରବର୍ତତେ ।
ନାସିଦ୍ଧୋ ବ୍ଯଥତେ ତସ୍ଯ ନ ସିଦ୍ଧୌ ହର୍ଷମଶ୍ରୁତେ ॥ 5-76-12 (34547)
ତତ୍ରେଯମନୁମାତ୍ରା ମେ ଭୀମସେନ ବିବକ୍ଷିତା।
ନୈକାନ୍ତସିଦ୍ଧିର୍ବକ୍ତବ୍ଯା ଶତ୍ରୁଭିଃ ସହ ସଂଯୁଗେ ॥ 5-76-13 (34548)
ନାତିପ୍ରହୀଣରଶ୍ମିଃ ସ୍ଯାତ୍ତଥା ଭାବବିପର୍ଯଯେ ।
ବିଷାଦମର୍ଚ୍ଛେଦ୍ ଗ୍ଲାନିଂ ବାପ୍ଯେତମର୍ଥଂ ବ୍ରବୀମିତେ ॥ 5-76-14 (34549)
ଶ୍ବୋଭୂତେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସମୀପଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ପାଣ୍ଡବ।
ଯତିଷ୍ଯେ ପ୍ରଶମଂ କର୍ତୁଂ ଯୁଷ୍ମଦର୍ଥମହାପଯନ୍ ॥ 5-76-15 (34550)
ଶମଂ ଚେତ୍ତେ କରିଷ୍ଯନ୍ତି ତତୋଽନନ୍ତଂ ଯଶୋ ମମ।
ଭବତାଂ କଚ କୃତଃ କାମସ୍ତେଷାଂ ଚ ଶ୍ରେଯ ଉତ୍ତମମ୍ ॥ 5-76-16 (34551)
ତେ ଚେଦଭିନିବେକ୍ଷ୍ଯନ୍ତେ ନାଭ୍ଯୁପୈଷ୍ଯନ୍ତି ମେ ବଚଃ ।
କୁରବୋ ଯୁଦ୍ଧମେବାତ୍ର ଘୋରଂ କର୍ମ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-76-17 (34552)
ଅସ୍ମିନ୍ଯୁଦ୍ଧେ ଭୀମସେନ ତ୍ବଯି ଭାରଃ ସମାହିତଃ।
ଧୂରର୍ଜୁନେନ ଧାର୍ଯା ସ୍ଯାଦ୍ବେଢବ୍ଯ ଇତରୋ ଜନଃ ॥ 5-76-18 (34553)
ଅହଂ ହି ଯନ୍ତା ବୀଭତ୍ସୋର୍ଭବିତା ସଂଯୁଗେ ସତି।
ଧନଞ୍ଜଯସ୍ଯୈଷ କାମୋ ନ ହି ଯୁଦ୍ଧଂ ନ କାମଯେ ॥ 5-76-19 (34554)
ତସ୍ମାଦାଶଙ୍କମାନୋଽହଂ ବୃକୋଦର ମତିଂ ତବ।
ଗଦତଃ କ୍ଲୀବଯା ବାଚା ତେଜସ୍ତେ ସମଦୀଦିପମ୍ ॥ ॥ 5-76-20 (34555)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଟ୍ସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-76-1 ଭାବମିତି । ବିବକ୍ଷଯା ତ୍ବଯା ସ୍ବରୂପଂ ବକ୍ତବ୍ଯମିତୀଚ୍ଛଯା। ପ୍ରାଗେବ ତସ୍ଯ ଜ୍ଞାତତ୍ବାତ୍ ॥ 1 ॥ 5-76-5 ଦେବମାନୁଷଯୋର୍ଧର୍ମସ୍ଯ ପର୍ଯାଯମିତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-76-7 ପରିଦୃଷ୍ଟାନି କର୍ତବ୍ଯତ୍ବେନ ନିଶ୍ଚିତାନି କାର୍ଯାଣି ॥ 5-76-10 ଦିଷ୍ଟଃ ଫଲଭୋଗାଯ ଆଜ୍ଞପ୍ତଃ ଭାବଃ ସତ୍ତା ଯସ୍ଯ ତତ୍ ଦିଷ୍ଟଭାବଂ ପ୍ରାରବ୍ଧକର୍ମ। ପଞ୍ଚମ୍ଯର୍ଥେ ଷଷ୍ଠୀ । ପ୍ରାରବ୍ଧାଦନ୍ଯଦିତ୍ଯର୍ଥଃ । ପୁରୁଷସ୍ଯ ପୁରୁଷେଣ ସଂଚିତଂ ଯତ୍ସ୍ବଯଂକୃତଂ କର୍ମ ତସ୍ମାଦନୁପରୋଧୋ ଜନ୍ମାନ୍ତରେ ନିରୋଧୋ ନାସ୍ତି। ତତ୍ର ଜ୍ଞାନେନ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତେନ ବା ସଂଚିତପାପାନାଂ ନାଶେ ଲକ୍ଷଣଂ ଜ୍ଞାପକଂ ଶ୍ରୁତିସ୍ମୃତିଜାତଂ ବିଦ୍ଯତେ ॥ 5-76-11 କର୍ମଣୋଽନ୍ଯତ୍ର ପୌରୁଷଂବିନା ଅନ୍ଯତ ଏକସ୍ମାଦ୍ଦୈବାଦେବ ବୃତ୍ତିର୍ଜୀବିକା ନାସ୍ତି । ଏବଂ ବୁଦ୍ଧିଃ ଈଦୃକ୍ଜ୍ଞାନବାନ୍ସନ୍ ପ୍ରବର୍ତେତ ପୁରୁଷକାରଂ କୁର୍ଯାତ୍। ତଥା ସତି ଉଭଯାନ୍ବଯେ ଦୈବପୌରୁଷଯୋଃ ସଂବନ୍ଧେ ଫଲଂ ଭବତି ନାନ୍ଯତରତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-76-13 ଅନୁମାତ୍ରାଽବଧାରଣଂ ନିଶ୍ଚଯ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-76-14 ପ୍ରହୀଣରଶ୍ମିଃ ନିଷ୍ପ୍ରଭଃ। ଭାବଃ ପ୍ରାରବ୍ଧଂ କର୍ମ। ଅର୍ଚ୍ଛେତ୍ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାତ୍ ॥ 5-76-17 ତେ କୁରବ ଇତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-76- 5-76- 5-76-ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 077
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.77. ଅଧ୍ଯାଯଃ 077
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଅର୍ଜୁନେନ ସନ୍ଧିବିଗ୍ରହପକ୍ଷୌ ପ୍ରସ୍ତୁତ୍ଯ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ଯଥାରୁଚି ଅନ୍ଯତରପକ୍ଷନିର୍ଧାରଣକରଣପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-77-0 (34556)
ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ। 5-77-0x (3628)
ଉକ୍ତଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣୈବ ଯାବଦ୍ବାଚ୍ଯଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ତବ ବାକ୍ଯଂ ତୁ ମେ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରତିଭାତି ପରନ୍ତପ ॥ 5-77-1 (34557)
ନୈବ ପ୍ରଶମମତ୍ର ତ୍ବଂ ମନ୍ଯସେ ସୁକରଂ ପ୍ରଭୋ ।
ଲୋଭାଦ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦୈନ୍ଯାଦ୍ବା ସମୁପସ୍ଥିତାତ୍ ॥ 5-77-2 (34558)
ଅଫଲଂ ମନ୍ଯସେ ବାଽପି ପୁରୁଷସ୍ଯ ପରାକ୍ରମମ୍ ।
ନ ଚାନ୍ତରେଣ କର୍ମାଣି ପୌରୁଷେଣ ବଲୋଦଯଃ ॥ 5-77-3 (34559)
ତଦିଦଂ ଭାଷିତଂ ବାକ୍ଯଂ ତଥାଚନ ତଥୈବ ତତ୍।
ନ ଚୈତଦେବଂ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ଯମସାଧ୍ଯମପି କିଂଚନ ॥ 5-77-4 (34560)
କିଂ ଚୈତନ୍ମନ୍ଯସେ କୃଚ୍ଛ୍ରମସ୍ମାକମବସାଦକମ୍।
କୁର୍ବନ୍ତି ତେଷାଂ କର୍ମାଣି ଯେଷାଂ ନାସ୍ତି ଫଲୋଦଯଃ ॥ 5-77-5 (34561)
ସଂପାଦ୍ଯମାନଂ ସମ୍ଯକ୍ବ ସ୍ଯାତ୍କର୍ମ ସଫଲଂ ପ୍ରଭୋ।
ସ ତଥା କୃଷ୍ଣ ବର୍ତସ୍ବ ଯଥା ଶର୍ମ ଭବେତ୍ପରୈଃ ॥ 5-77-6 (34562)
ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୁରୂଣାଂ ଚ ଭବାନ୍ନଃ ପ୍ରଥମଃ ସୁହୃତ୍।
ସୁରାଣାମସୁରାଣାଂ ଚ ଯଥା ବୀର ପ୍ରଜାପତିଃ ॥ 5-77-7 (34563)
କୁରୂଣାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ପ୍ରତିପତ୍ସ୍ବ ନିରାମଯମ୍ ।
ଅସ୍ମଦ୍ଧିତମନୁଷ୍ଠାନଂ ମନ୍ଯେ ତବ ନ ଦୁଷ୍କରମ୍ ॥ 5-77-8 (34564)
ଏବଂ ଚ କାର୍ଯତାମେତି କାର୍ଯଂ ତବ ଜନାର୍ଦନ ।
ଗମନାଦେବମେବ ତ୍ବଂ କରିଷ୍ଯସି ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-77-9 (34565)
ଚିକୀର୍ଷିତମଥାନ୍ଯତ୍ତେ ତସ୍ମିନ୍ବୀର ଦୁରାତ୍ମାନି ।
ଭବିଷ୍ଯତି ଚ ତତ୍ସର୍ବଂ ଯଥା ତବ ଚିକୀର୍ଷିତମ୍ ॥ 5-77-10 (34566)
ଶର୍ମ ତୈଃ ସହ ବା ନୋଽସ୍ତୁ ତବ ବା ଯଚ୍ଚିକୀର୍ଷିତମ୍ ।
ବିଚାର୍ଯମାଣୋ ଯଃ କାମସ୍ତବ କୃଷ୍ଣ ସ ନୋ ଗୁରୁଃ ॥ 5-77-11 (34567)
ନ ସ ନାର୍ହତି ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ବଧଂ ସସୁତବାନ୍ଧବଃ।
ଯେନ ଧର୍ମସୁତେ ଦୃଷ୍ଟା ନ ସା ଶ୍ରୀରୁପମର୍ଷିତା ॥ 5-77-12 (34568)
ଯଚ୍ଚାପ୍ଯପଶ୍ଯତୋପାଯଂ ଧର୍ମିଷ୍ଠଂ ମଧୁସୂଦନ।
ଉପାଯେନ ନୃଶଂସେନ ହୃତା ଦୁର୍ଦ୍ଯୂତଦେବିନା ॥ 5-77-13 (34569)
କଥଂ ହି ପୁରୁଷୋ ଜାତଃ କ୍ଷତ୍ରିଯେଷୁ ଧନୁର୍ଧରଃ ।
ସମାହୂତୋ ନିବର୍ତେତ ପ୍ରାଣତ୍ଯାଗେଽପ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ ॥ 5-77-14 (34570)
ଅଧର୍ମେଣ ଜିତାନ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବନେ ପ୍ରବୃଜିତାଂସ୍ତଥା।
ବଧ୍ଯତାଂ ମମ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ନିର୍ଗତୋଽସୌ ସୁଯୋଧନଃ ॥ 5-77-15 (34571)
ନ ଚୈତଦଦ୍ଭୁତଂ କୃଷ୍ଣ ମିତ୍ରାର୍ଥେ ଯଚ୍ଚିକୀର୍ଷସି।
କ୍ରିଯା କଥଂଚ ମୁଖ୍ଯା ସ୍ଯାନ୍ମୃଦୁନା ଚେତରେଣ ବା ॥ 5-77-16 (34572)
ଅଥବା ମନ୍ଯସେ ଜ୍ଯାଯାନ୍ବଧସ୍ତେଷାମନନ୍ତରମ୍ ।
ତଦେବ କ୍ରିଯତାମାଶୁ ନ ବିଚାର୍ଯମତସ୍ତ୍ବଯା ॥ 5-77-17 (34573)
ଜାନାସି ହି ଯଥୈତେନ ଦ୍ରୌପଦୀ ପାପବୁଦ୍ଧିନା ।
ପରିକ୍ଲିଷ୍ଟା ସଭାମଧ୍ଯେ ତଚ୍ଚ ତସ୍ଯୋପମର୍ଷିତମ୍ ॥ 5-77-18 (34574)
ସ ନାମ ସମ୍ଯଗ୍ବର୍ତେତ ପାଣ୍ଡବେଷ୍ବିତି ମାଧବ।
ନ ମେ ସଞ୍ଜାଯତେ ବୁଦ୍ଧିର୍ବୀଜମୁପ୍ତମିବୋଷରେ ॥ 5-77-19 (34575)
ତସ୍ମାଦ୍ଯନ୍ମନ୍ଯସେ ଯୁକ୍ତଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ହିତଂ ଚ ଯତ୍।
ତଥାଽଽଶୁ କୁରୁ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଯନ୍ନଃ କାର୍ଯମନନ୍ତରମ୍ ॥ ॥ 5-77-20 (34576)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-77-2 ଦୈନ୍ଯାଦ୍ବା ଅସ୍ମଦୀଯାତ୍ ॥ 5-77-4 ନହି ଯୁଦ୍ଧଂ ନ କାମଯେ ଇତି ଯତ୍ତ୍ବଯା ଭାଷିତ ତଥାଚନ ତଥାପିଚ ଚନଶବ୍ଦୋଽପ୍ଯର୍ଥେ । ଯଦ୍ଯପି ମମୈତଦନିଷ୍ଟଂ ତଥାପି ତ୍ବଯା ଯଦ୍ଭାଷିତଂ ତତ୍ତଥୈବ ଭବିଧ୍ଯତୀତ୍ଯର୍ଥଃ । ପରଂତୁ ଶମୋପି ତବ ନାସାଧ୍ଯୋଽସ୍ତୀତ୍ଯାହ ନଚେତି ॥ 5-77-8 ନିରାମଯଂ କୁଶଲମ୍ ॥ 5-77-9 କାର୍ଯତାଂ ଔଚିତ୍ଯମ୍। କାର୍ଯଂ କର୍ମ ॥ 5-77-14 ସମାହୂତୋ ଦ୍ଯୂତାର୍ଥମ୍ ॥ 5-77-15 ନିର୍ଗତଃ ନିଶ୍ଚଯେନ ପ୍ରାପ୍ତଃ ॥ 5-77-16 କଥଂଚ କଥମପି। ମୁଖ୍ଯା ଫଲବତୀ। ମୃଦୁନା ସାମ୍ନା। ଇତରେଣ ଯୁଦ୍ଧେନ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 078
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.78. ଅଧ୍ଯାଯଃ 078
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଅର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ଦଣ୍ଡାର୍ହେ ସୁଯୋଧନେ ଶମକରଣସ୍ଯ ଦୁଶ୍ଶକତ୍ବାଭିଧାନପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଗୌରବେଣ ସ୍ବସ୍ଯ ତଦର୍ଥଂ ପ୍ରଯତନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-78-0 (34577)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-78-0x (3629)
ଏବମେତନ୍ମହାବାହୋ ଯଥା ବଦସି ପାଣ୍ଡବ।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୁରୂଣାଂ ଚ ପ୍ରତିପତ୍ସ୍ଯେ ନିରାମଯମ୍।
ସର୍ବଂ ତ୍ବିଦଂ ମମାଯତ୍ତଂ ବୀଭତ୍ସୋ କର୍ମଣୋର୍ଦ୍ବଯୋଃ ॥ 5-78-1 (34578)
କ୍ଷେତ୍ରଂ ହି ରସବଚ୍ଛୁଦ୍ଧଂ କର୍ମଣୈବୋପପାଦିତମ୍।
ଋତେ ବର୍ଷାନ୍ନ କୌନ୍ତେଯ ଜାତୁ ନିର୍ବର୍ତଯେତ୍ଫଲମ୍ ॥ 5-78-2 (34579)
ତତ୍ର ବୈ ପୌରୁଷଂ ବ୍ରୂଯୁରାସେକଂ ଯତ୍ର କାରିତମ୍।
ତତ୍ର ଚାପି ଧ୍ରୁବଂ ପଶ୍ଯେଚ୍ଛୋଷଣଂ ଦୈବକାରିତମ୍॥ 5-78-3 (34580)
ତଦିଦଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ତଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ପୂର୍ବୈରପି ମହାତ୍ମଭିଃ ।
ଦୈବେ ଚ ମାନୁଷେ ଚୈବ ସଂଯୁକ୍ତଂ ଲୋକକାରଣମ୍ ॥ 5-78-4 (34581)
ଅହଂ ହି ତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ପରଂ ପୁରୁଷକାରତଃ ।
ଦେବଂ ତୁ ନ ମଯା ଶକ୍ଯଂ କର୍ମ କର୍ତୁଂ କଥଂଚନ ॥ 5-78-5 (34582)
ସ ହି ଧର୍ମଂ ଚ ଲୋକଂ ଚ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଚରତି ଦୁର୍ମତିଃ।
ନ ହି ସନ୍ତପ୍ଯତେ ତେନ ତଥାରୂପେଣ କର୍ମଣା ॥ 5-78-6 (34583)
ତଥାପି ବୁଦ୍ଧିଂ ପାପିଷ୍ଠାଂ ବର୍ଧଯନ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ମନ୍ତ୍ରିଣଃ ।
ଶକୁନିଃ ସୂତପୁତ୍ରଶ୍ଚ ଭ୍ରାତା ଦୁଃଶାସନସ୍ତଥା ॥ 5-78-7 (34584)
ସ ହି ତ୍ଯାଗେନ ରାଜ୍ଯସ୍ଯ ନ ଶମଂ ସମୁପୈଷ୍ଯତି।
ଅନ୍ତରେଣ ବଧଂ ପାର୍ଥ ସାନୁବନ୍ଧଃ ସୁଯୋଧନଃ ॥ 5-78-8 (34585)
ନ ଚାପି ପ୍ରଣିପାତେନ ତ୍ଯକ୍ତୁମିଚ୍ଛତି ଧର୍ମରାଟ୍ ।
ଯାଚ୍ଯମାନଶ୍ଚ ରାଜ୍ଯଂ ସ ନ ପ୍ରଜାସ୍ଯତି ଦୁର୍ମତିଃ ॥ 5-78-9 (34586)
ନ ତୁ ମନ୍ଯେ ସ ତଦ୍ବାଚ୍ଯୋ ଯଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଶାତନମ୍ ।
ଉକ୍ତଂ ପ୍ରଯୋଜନଂ ଯତ୍ତୁ ଧର୍ମରାଜେନ ଭାରତ ॥ 5-78-10 (34587)
ତଥା ପାପସ୍ତୁ ତତ୍ସର୍ବଂ ନ କରିଷ୍ଯତି କୌରବଃ ।
ତସ୍ମିଂଶ୍ଚାକ୍ରିଯମାଣେଽସୌ ଲୋକେ ବଧ୍ଯୋ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-78-11 (34588)
ମମ ଚାପି ସ ବଧ୍ଯୋ ହି ଜଗତଶ୍ଚାପି ଭାରତ ।
ତେନ କୌମାରକେ ଯୂଯଂ ସର୍ବେ ବିପ୍ରକୃତାଃ ସଦା ॥ 5-78-12 (34589)
ବିପ୍ରଲୁପ୍ତଂ ଚ ବୋ ରାଜ୍ଯଂ ନୃଶଂସେନ ଦୁରାତ୍ମନା।
ନ ଚୋପଶାମ୍ଯତେ ପାପଃ ଶ୍ରିଯଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ॥ 5-78-13 (34590)
ଅସକୃଚ୍ଚାପ୍ଯହଂ ତେନ ତ୍ବତ୍କୃତେ ପାର୍ଥ ଭେଦିତଃ ।
ନ ମଯା ତଦ୍ଗୃହୀତଂ ଚ ପାପଂ ତସ୍ଯ ଚିକୀର୍ଷେତମ୍ ॥ 5-78-14 (34591)
ଜାନାସି ହି ମହାବାହୋ ତ୍ବମପ୍ଯସ୍ଯ ପରଂ ମତମ୍।
ପ୍ରିଯଂ ଚିକୀର୍ଷମାଣଂ ଚ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ମାମପି ॥ 5-78-15 (34592)
ସଂଜାନଂସ୍ତସ୍ଯ ଚାତ୍ମାନଂ ମମ ଚୈବ ପରଂ ମତମ୍।
ଅଜାନନ୍ନିବ ମାଂ କସ୍ମାଦର୍ଜୁନାଦ୍ଯାଭିଶଙ୍କସେ ॥ 5-78-16 (34593)
ଯଚ୍ଚାପି ପରମଂ ଦିବ୍ଯଂ ତଚ୍ଚାପ୍ଯନୁଗତଂ ତ୍ବଯା।
ବିଧାନଂ ବିହିତଂ ପାର୍ଥ କଥଂ ଶର୍ମ ଭବେତ୍ପରୈଃ ॥ 5-78-17 (34594)
ଯତ୍ତୁ ବାଚା ମଯା ଶକ୍ଯଂ କର୍ମଣା ବାଽପି ପାଣ୍ଡବ ।
କରିଷ୍ଯେ ତଦହଂ ପାର୍ଥ ନ ତ୍ବାଶଂସେ ଶମଂ ପରୈଃ ॥ 5-78-18 (34595)
କଥଂ ଗୋହରଣେ ହ୍ଯୁକ୍ତୋ ନୈତଚ୍ଛର୍ମ ତଥା ହିତମ୍ ।
ଯାଚ୍ଯମାନୋ ହି ଭୀଷ୍ମେଣ ସଂବତ୍ସରଗତେଽଧ୍ବନି ॥ 5-78-19 (34596)
ତଦୈବ ତେ ପରାଭୂତା ଯଦା ସଙ୍କଲ୍ପିତାସ୍ତ୍ବଯା।
ଲବଶଃ କ୍ଷଣଶଶ୍ଚାପି ନ ଚ ତୁଷ୍ଟଃ ସୁଯୋଧନଃ ॥ 5-78-20 (34597)
ସର୍ବଥା ତୁ ମଯା କାର୍ଯଂ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଶାସନମ୍ ।
ବିଭାବ୍ଯଂ ତସ୍ଯ ଭୂଯଶ୍ଚ କର୍ମ ପାପଂ ଦୁରାତ୍ମନଃ ॥ ॥ 5-78-21 (34598)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-78-1 ଦ୍ବଯୋଃ କର୍ମଣୋଃ ଶମଯୁଦ୍ଧଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ଇଦଂ ଅନାମଯମ୍ ॥ 5-78-4 ସଂଯୁକ୍ତଂ ଆହିତମ୍। ଲୋକକାରଣଂ ଲୋକହିତସାଧନମ୍ ॥ 5-78-17 ଦିବ୍ଯଂ ବିଧାନଂ ଭୂଭାରାପହାରାର୍ଥଂ ସ୍ବର୍ଗାଦ୍ଦେବାନାମବତରଣମ୍ ॥ 5-78-18 ଆଶଂସେ ସଂଭାବଯାମି ॥ 5-78-19 ଭୀଷ୍ମେଣ ଏତଚ୍ଛର୍ମ ଯାଚ୍ଯମାନୋପି ସଃ ହିତଂ କଥଂ ନୋକ୍ତଃ ଅପିତୁ ଉକ୍ତଃ। ସଂବତ୍ସରଗତେ ଗତସଂବତ୍ସରେ ॥ 5-78-20 ସଂକଲ୍ପିତାଃ ବଧ୍ଯତ୍ବେନ ନିଶ୍ଚିତାଃ ॥ 5-78-21 ବିଭାବ୍ଯଂ ବିଚାରଣୀଯମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 079
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.79. ଅଧ୍ଯାଯଃ 079
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନକୁଲେନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ଯ ଶମେ ଅଭିସନ୍ଧିପ୍ରଦର୍ଶନପୂର୍ବକଂ ସନ୍ଧିକରଣସ୍ଯ ତେନ ସୁଶକତ୍ବାଭିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-79-0 (34599)
ନକୁଲ ଉବାଚ। 5-79-0x (3630)
ଉକ୍ତଂ ବହୁବିଧଂ ବାକ୍ଯଂ ଧର୍ମରାଜେନ ମାଧବ।
ଧର୍ମଜ୍ଞେନ ବଦାନ୍ଯେନ ଶ୍ରୁତଂ ଚୈବ ହି ତତ୍ତ୍ବଯା ॥ 5-79-1 (34600)
ମତମାଜ୍ଞାଯ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ଭୀମସେନେନ ମାଧବ ।
ସଂଶମୋ ବାହୁବୀର୍ଯ ଚ ଖ୍ଯାପିତଂ ମାଧବାତ୍ମନଃ ॥ 5-79-2 (34601)
ତଥୈବ ଫାଲ୍ଗୁନେନାପି ଯଦୁକ୍ତଂ ତତ୍ତ୍ବଯା ଶ୍ରୁତମ୍ ।
ଆତ୍ମନଶ୍ଚ ମତଂ ବୀର କଥିତଂ ଭବତାଽସକୃତ୍ ॥ 5-79-3 (34602)
ସର୍ବମେତଦତିକ୍ରମ୍ଯ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପରମତଂ ଭବାନ୍।
ଯତ୍ପ୍ରାପ୍ତକାଲଂ ମନ୍ଯେଥାସ୍ତତ୍କୁର୍ଯାଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ 5-79-4 (34603)
ତସ୍ମିଂରତସ୍ମିନ୍ନିମିତ୍ତେ ହି ମତଂ ଭବତି କେଶବ ।
ପ୍ରାପ୍ତକାଲଂ ମନୁଷ୍ଯେଣ କ୍ଷମଂ କାର୍ଯମରିନ୍ଦମ ॥ 5-79-5 (34604)
ଅନ୍ଯଥା ଚିନ୍ତିତୋ ହ୍ଯର୍ଥଃ ପୁନର୍ଭବତି ସୋଽନ୍ଯଥା ।
ଅନିତ୍ଯମତଯୋ ଲୋକେ ନରାଃ ପୁରୁଷସତ୍ତମ ॥ 5-79-6 (34605)
ଅନ୍ଯଥାବୁଦ୍ଧଯୋ ହ୍ଯାସନ୍ନସ୍ମାସୁ ବନବାସିଷୁ।
ଅଦୃଶ୍ଯେଷ୍ବନ୍ଯଥା କୃଷ୍ଣ ଦୃଶ୍ଯେଷୁ ପୁନରନ୍ଯଥା ॥ 5-79-7 (34606)
ଅସ୍ମାକମପି ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ବନେ ବିଚରତାଂ ତଦା।
ନ ତଥା ପ୍ରଣଯୋ ରାଜ୍ଯେ ଯଥା ସଂପ୍ରତି ବର୍ତତେ ॥ 5-79-8 (34607)
ନିବୃତ୍ତବନବାସାନ୍ନଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବୀର ସମାଗତାଃ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୋ ହି ସପ୍ତେ ମାସ୍ତ୍ବତ୍ପ୍ରସାଦାଜ୍ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-79-9 (34608)
ଇମାନ୍ହି ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରାନଚିନ୍ତ୍ଯବଲପୌରୁଷାତ୍।
ଆତ୍ତଶସ୍ତ୍ରାନ୍ରଣେ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନ ବ୍ଯଥେଦିହ କଃ ପୁମାନ୍ ॥ 5-79-10 (34609)
ସ ଭବାନ୍କୁରୁମଧ୍ଯେ ତଂ ସାନ୍ତ୍ବପୂର୍ବଂ ଭଯୋତ୍ତରମ୍।
ବ୍ରୂଯାଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଯଥା ମନ୍ଦୋ ନ ବ୍ଯଥେତ ସୁଯୋଧନଃ ॥ 5-79-11 (34610)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ଭୀମସେନଂ ବୀଭତ୍ସୁଂ ଚାପରାଚିତମ୍ ।
ସହଦେବଂ ଚ ମାଂ ଚୈବ ତ୍ବାଂ ଚ ରାମଂ ଚ କେଶବ॥ 5-79-12 (34611)
ସାତ୍ଯକିଂ ଚ ମହାବୀର୍ଯଂ ବିରାଟଂ ଚ ମହାତ୍ମଜମ୍।
ଦ୍ରୁପଦଂ ଚ ମହାମାତ୍ଯଂ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଂ ଚ ମାଧବ॥ 5-79-13 (34612)
କାଶିରାଜଂ ଚ ବିକ୍ରାନ୍ତଂ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଂ ଚ ଚେଦିପମ୍ ।
ମାଂସଶୋଣିତଭୃନ୍ମର୍ତ୍ଯଃ ପ୍ରତିଯୁଧ୍ଯେତ କୋ ଯୁଧି ॥ 5-79-14 (34613)
ସ ଭବାନ୍ଗମନାଦେବ ସାଧଯିଷ୍ଯତ୍ଯସଂଶଯମ୍।
ଇଷ୍ଟମର୍ଥଂ ମହାବାହୋ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ କେବଲମ୍॥ 5-79-15 (34614)
ବିଦୁରଶ୍ଚୈବ ଭୀଷ୍ମଶ୍ଚ ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ ସହବାହ୍ଲିକଃ ।
ଶ୍ରେଯଃ ସମର୍ଥା ବିଜ୍ଞାତୁମୁଚ୍ଯମାନାସ୍ତ୍ବଯାଽନଘ ॥ 5-79-16 (34615)
ତେ ଚୈନମନୁନେଷ୍ଯନ୍ତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନାଧିପମ୍ ।
ତଂ ଚ ପାପସମାଚାରଂ ସହାମାତ୍ଯଂ ସୁଯୋଧନମ୍ ॥ 5-79-17 (34616)
ଶ୍ରୋତା ଚାର୍ଥସ୍ଯ ବିଦୁରସ୍ତ୍ବଂ ଚ ବକ୍ତା ଜନାର୍ଦନ ।
କମିବାର୍ଥଂ ନିବର୍ତନ୍ତଂ ସ୍ଥାପଯେତାଂ ନ ବର୍ତ୍ମନି ॥ ॥ 5-79-18 (34617)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-79-18 ଅର୍ଥଂ ପ୍ରଯୋଜନମ୍ । ନିବର୍ତନ୍ତଂ ଭ୍ରଶ୍ଯନ୍ତମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 080
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.80. ଅଧ୍ଯାଯଃ 080
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସହଦେବେନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି କୁରୂଣାଂ ଶମାଭିସନ୍ଧାବପି ଯୁଦ୍ଧପକ୍ଷସ୍ଯୈବ ସ୍ଥାପନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ସାତ୍ଯକିନା ସହଦେବପକ୍ଷାନୁମୋଦନେ ଯୋଧାନାଂ ସର୍ଷାତ୍ସିଂହନାଦଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-80-0 (34618)
ସହଦେବ ଉବାଚ। 5-80-0x (3631)
ଯଦେତତ୍କଥିତଂ ରାଜ୍ଞା ଧର୍ମ ଏଷ ସନାତନଃ।
ଯଥା ଚ ଯୁଦ୍ଧମେବ ସ୍ଯାତ୍ତଥା କାର୍ଯମରିନ୍ଦମ ॥ 5-80-1 (34619)
ଯଦି ପ୍ରସମମିଚ୍ଛେଯୁଃ କୁରବଃ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ।
ତଥାପି ଯୁଦ୍ଧଂ ଦାଶାର୍ହ ଯୋଜଯେଥାଃ ସହୈବ ତୈଃ ॥ 5-80-2 (34620)
କଥଂ ନୁ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପାଞ୍ଚାଲୀଂ ତଥା କୃଷ୍ଣ ସଭାଗତାମ୍।
ଅବଧେନ ପ୍ରଶାମ୍ଯେତ ମମ ମନ୍ଯୁଃ ସୁଯୋଧନେ ॥ 5-80-3 (34621)
ଯଦି ଭୀମାର୍ଜୁନୌ କୃଷ୍ଣ ଧର୍ମରାଜଶ୍ଚ ଧାର୍ମିକଃ ।
ଧର୍ମମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ତେନାହଂ ଯୋଦ୍ଧୁମିଚ୍ଛାମି ସଂଯୁଗେ ॥ 5-80-4 (34622)
ବ୍ରୂହି ମଦ୍ବଚନଂ କୃଷ୍ଣ ସୁଯୋଧନମପଣ୍ଡିତମ୍।
କୃଚ୍ଛ୍ରେ ବନେ ବା ବସ୍ତବ୍ଯଂ ପୁରେ ବା ନାଗସାହ୍ବଯେ ॥ 5-80-5 (34623)
ସାତ୍ଯକିରୁବାଚ। 5-80-6x (3632)
ସତ୍ଯମାହ ମହାବାହୋ ସହଦେବୋ ମହାମତିଃ।
ଦୁର୍ଯୋଧନବଧେ ଶାନ୍ତିସ୍ତସ୍ଯ କୋପସ୍ଯ ମେ ଭବେତ୍ ॥ 5-80-6 (34624)
ନ ଜାନାସି ଯଥା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚୀରାଜିନଧରାନ୍ବନେ।
ତବାପି ମନ୍ଯୁରୁଦ୍ଧୂତୋ ଦୁଃଖିତାନ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନ୍ ॥ 5-80-7 (34625)
ତସ୍ମାନ୍ମାଦ୍ରୀସୁତଃ ଶୂରୋ ଯଦାହ ରଣକର୍କଶଃ।
ବଚନଂ ସର୍ବଯୋଧାନାଂ ତନ୍ମତଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ 5-80-8 (34626)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-80-9x (3633)
ଏବଂ ବଦି ବାକ୍ଯଂ ତୁ ଯୁଯୁଧାନେ ମହାମତୌ।
ସୁଭୀମଃ ସିଂହନାଦୋଽଭୂଦ୍ଯୋଧାନାଂ ତତ୍ର ସର୍ବଶଃ ॥ 5-80-9 (34627)
ସର୍ବେ ହି ସର୍ବଶୋ ବୀରାସ୍ତଦ୍ବଚଃ ପ୍ରତ୍ଯପୂଜଯନ୍।
ସାଧୁସାଧ୍ବିତି ଶୈନେଯଂ ହର୍ଷଯନ୍ତୋ ଯୁଯୁତ୍ସବଃ ॥ ॥ 5-80-10 (34628)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-80-4 ଯଦି ଯଦ୍ଯପି ଭୀମାଦଯୋ ଧାର୍ମିକାଃ ସ୍ଯୁଃ ତଥାପି ଅହଂ ଧର୍ମମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ତେନ ସହ ଯୋଦ୍ଧୃମିଚ୍ଛାମି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 081
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.81. ଅଧ୍ଯାଯଃ 081
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଦ୍ଯୂତସଭାଯାଂ ସ୍ବାନୁଭୂତଦୁଃସହଦୁଃଖମଭିନିବେଦ୍ଯ ରୁଦନ୍ତୀଂ ଦ୍ରୌପଦୀଂପ୍ରତି ସୁଯୋଧନାଦିନିଧନପ୍ରତିଜ୍ଞାନପୂର୍ବକଂ ସମାଶ୍ବାସନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-81-0 (34629)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-81-0x (3634)
ରାଜ୍ଞସ୍ତୁ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧର୍ମାର୍ଥସହିତଂ ହିତମ୍।
କୃଷ୍ଣା ଦାଶାର୍ହମାସୀନମବ୍ରବୀଚ୍ଛୋକକର୍ଶିତା ॥ 5-81-1 (34630)
ସୁତା ଦ୍ରୁପଦରାଜସ୍ଯ ସ୍ବସିତାଯତମୂର୍ଧଜା ।
ସଂପୂଜ୍ଯ ସହଦେବଂ ଚ ସାତ୍ଯକିଂ ଚ ମହାରଥମ୍ ॥ 5-81-2 (34631)
ଭୀମସେନଂ ଚ ସଂଶାନ୍ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପରମଦୁର୍ମନାଃ ।
ଅଶ୍ରୁପୂର୍ଣେକ୍ଷଣା ବାକ୍ଯମୁବାଚେଦଂ ମନସ୍ବିନୀ ॥ 5-81-3 (34632)
ବିଦିତଂ ତେ ମହାବାହୋ ଧର୍ମଜ୍ଞ ମଧୁସୂଦନ ।
ଯଥା ନିକୃତିମାସ୍ଥାଯ ଭ୍ରଂଶିତାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ସୁଖାତ୍॥ 5-81-4 (34633)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରେଣ ସାମାତ୍ଯେନ ଜନାର୍ଦନ।
ଯଥା ଚ ସଞ୍ଜଯୋ ରାଜ୍ଞା ମନ୍ତ୍ରଂ ରହସି ଶ୍ରାବିତଃ ॥ 5-81-5 (34634)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ଦାଶାର୍ହ ତଚ୍ଚାପି ବିଦିତଂ ତବ।
ଯଥୋକ୍ତଃ ସଞ୍ଜଯଶ୍ଚୈବ ତଚ୍ଚ ସର୍ବଂ ଶ୍ରୁତଂ ତ୍ବଯା ॥ 5-81-6 (34635)
ପଞ୍ଚ ନସ୍ତାତ ଦୀଯନ୍ତାଂ ଗ୍ରାମା ଇତି ମହାଦ୍ଯୁତେ।
ଅବିସ୍ଥଲଂ ବୃକସ୍ଥଲଂ ମାକନ୍ଦୀଂ ବାରଣାବତମ୍ ॥ 5-81-7 (34636)
ଅବସାନଂ ମହାବାହୋ କଂଚିଦେକଂ ଚ ପଞ୍ଚମମ୍।
ଇତି ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ବାଚ୍ଯଃ ସୁହୃଦଶ୍ଚାସ୍ଯ କେଶବ ॥ 5-81-8 (34637)
ନ ଚାପି ହ୍ଯକରୋଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା କୃଷ୍ଣ ସୁଯୋଧନଃ ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ଦାଶାର୍ହ ଶ୍ରୀମତଃ ସନ୍ଧିମିଚ୍ଛତଃ ॥ 5-81-9 (34638)
ଅପ୍ରଦାନେନ ରାଜ୍ଯସ୍ଯ ଯଦି କୃଷ୍ଣ ସୁଯୋଧନଃ।
ସନ୍ଧିମିଚ୍ଛେନ୍ନ କର୍ତବ୍ଯଂ ତତ୍ର ଗତ୍ବା କଥଂଚନ ॥ 5-81-10 (34639)
ଶକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ହି ମହାବାହୋ ପାଣ୍ଡବାଃ ସୃଞ୍ଜଯୈଃ ସହ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରବଲଂ ଘୋରଂ କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରତିସମାସିତୁମ୍ ॥ 5-81-11 (34640)
ନ ହି ସାମ୍ନା ନ ଦାନେନ ଶକ୍ଯୋଽର୍ଥସ୍ତେଷୁ କଶ୍ଚନ ।
ତସ୍ମାତ୍ତେଷୁ ନ କର୍ତବ୍ଯା କୃପା ତେ ମଧୁସୂଦନ ॥ 5-81-12 (34641)
ସାମ୍ନା ଦାନେନ ବା କୃଷ୍ଣ ଯେ ନ ଶାମ୍ଯନ୍ତି ଶତ୍ରବଃ।
ଯୋକ୍ତବ୍ଯସ୍ତେଷୁ ଦଣ୍ଡଃ ସ୍ଯାଜ୍ଜୀବିତଂ ପରିରକ୍ଷତା ॥ 5-81-13 (34642)
ତସ୍ମାତ୍ତେଷୁ ମହାଦଣ୍ଡଃ କ୍ଷେପ୍ତବ୍ଯଃ କ୍ଷିପ୍ରମଚ୍ଯୁତ।
ତ୍ବଯା ଚୈବ ମହାବାହୋ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସୃଞ୍ଜଯୈଃ ॥ 5-81-14 (34643)
ଏତତ୍ସମର୍ଥଂ ପାର୍ଥାନାଂ ତବ ଚୈବ ଯଶସ୍କରମ୍।
କ୍ରିଯମାଣଂ ଭବେତ୍କୃଷ୍ଣ କ୍ଷତ୍ରସ୍ଯ ଚ ସୁଖାବହମ୍ ॥ 5-81-15 (34644)
କ୍ଷତ୍ରିଯେଣ ହି ହନ୍ତବ୍ଯଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ଲୋଭମାସ୍ଥିତଃ।
ଅକ୍ଷତ୍ରିଯୋ ବା ଦାଶାର୍ହ ସ୍ବଧର୍ମମନୁତିଷ୍ଠତା ॥ 5-81-16 (34645)
ଅନ୍ଯତ୍ର ବ୍ରାହ୍ମଣାତ୍ତାତ ସର୍ବପାପେଷ୍ବବସ୍ଥିତାତ୍।
ଗୁରୁର୍ହି ସର୍ବବର୍ଣାନାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ ପ୍ରସୃତାଗ୍ରଭୁକ୍ ॥ 5-81-17 (34646)
ଯଥାଽବଧ୍ଯେ ବଧ୍ଯମାନେ ଭବେଦ୍ଦୋଷୋ ଜନାର୍ଦନ ।
ସ ବଧ୍ଯସ୍ଯାବଧେ ଦୃଷ୍ଟ ଇତି ଧର୍ମବିଦୋ ବିଦୁଃ ॥ 5-81-18 (34647)
ଯଥା ତ୍ବାଂ ନ ସ୍ପୃଶେଦେଷ ଦୋଷଃ କୃଷ୍ଣ ତଥା କୁରୁ।
ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ଦାଶର୍ହୈଃ ସୃଞ୍ଜଯୈଶ୍ଚ ସସୈନିକୈଃ ॥ 5-81-19 (34648)
ପୁନରୁକ୍ତଂ ଚ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ବିଶ୍ରମ୍ଭେଣ ଜନାର୍ଦନ।
କା ତୁ ସୀମନ୍ତିନୀ ମାଦୃକଂ ପୃଥିବ୍ଯାମସ୍ତି କେଶବ ॥ 5-81-20 (34649)
ସୁତା ଦ୍ରୁପଦରାଜସ୍ଯ ବେଦିମଧ୍ଯାତ୍ସମୁତ୍ଥିତା।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ଯ ଭଗିନୀ ତବ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରିଯା ସଖୀ ॥ 5-81-21 (34650)
ଆଜମୂଢକୁଲଂ ପ୍ରାପ୍ତ ସ୍ନୁଷା ପାଣ୍ଡୋର୍ମହାତ୍ମନଃ ।
ମହିଷୀ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରସମବର୍ଚସାମ୍ ॥ 5-81-22 (34651)
ସୁତା ମେ ପଞ୍ଚଭିର୍ବୀରୈଃ ପଞ୍ଚ ଜାତା ମହାରଥାଃ ।
ଅଭିମନ୍ଯୁର୍ଯଥା କୃଷ୍ଣ ତଥା ତେ ତବ ଧର୍ମତଃ ॥ 5-81-23 (34652)
ସାଽହଂ କେଶଗ୍ରହଂ ପ୍ରାପ୍ତା ପରିକ୍ଲିଷ୍ଟା ସଭାଂ ଗତା।
ପଶ୍ଯତାଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ତ୍ବଯି ଜୀବତି କେଶବ ॥ 5-81-24 (34653)
ଜୀବସ୍ତୁ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରେଷୁ ପଞ୍ଚାଲେଷ୍ବଥ ବୃଷ୍ଣିଷୁ।
ଦାସୀଭାତାଽସ୍ମି ପାପାନାଂ ସଭାମଧ୍ଯେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତା ॥ 5-81-25 (34654)
ନିରମର୍ଷେଷ୍ବଚେଷ୍ଟେଷୁ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯମାଣେଷୁ ପାଣ୍ଡୁଷୁ ।
ପାହି ମାମିତି ଗୋବିନ୍ଦ ମନସା ଚିନ୍ତିତୋସି ମେ ॥ 5-81-26 (34655)
ଯତ୍ର ମାଂ ଭଗବାନ୍ରାଜା ଶ୍ବଶୁରୋ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍।
ବରଂ ବୃଣୀଷ୍ବ ପାଞ୍ଚାଲି ବରାର୍ହାଽସି ମତା ମମ ॥ 5-81-27 (34656)
ଅଦାସାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ସନ୍ତୁ ସରଥାଃ ସାଯୁଧା ଇତି।
ମଯୋକ୍ତେ ଯତ୍ର ନିର୍ମୁକ୍ତା ବନବାସାଯ କେଶବ ॥ 5-81-28 (34657)
ଏବଂବିଧାନାଂ ଦୁଃଖାନାମଭିଜ୍ଞୋଽସି ଜନାର୍ଦନ ।
ତ୍ରାଯସ୍ବ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ସଭର୍ତୃଜ୍ଞାତିବାନ୍ଧବାନ୍ ॥ 5-81-29 (34658)
ନନ୍ବହଂ କୃଷ୍ଣ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଚୋଭଯୋଃ ।
ଶ୍ନୁଷା ଭବାମି ଧର୍ମେଣ ସାଽହଂ ଦାସୀକୃତା ବଲାତ୍ ॥ 5-81-30 (34659)
ଧିକ୍ପାର୍ଥସ୍ଯ ଧନୁଷ୍ମତ୍ତାଂ ଭୀମସେନସ୍ଯ ଧିଗ୍ବଲମ୍।
ଯତ୍ର ଦୁର୍ଯୋଧନଃ କୃଷ୍ଣ ମୁହୂର୍ତମପି ଜୀବତି ॥ 5-81-31 (34660)
ଯଦି ତେଽହମନୁଗ୍ରାହ୍ଯା ଯଦି ତେଽସ୍ତି କୃପା ମଯି।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଷୁ ବୈ କୋପଃ ସର୍ବଃ କୃଷ୍ଣ ବିଧୀଯତାମ୍ ॥ 5-81-32 (34661)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-81-33x (3635)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ମୃଦୁସଂହାରଂ ବୃଜିନାଗ୍ରଂ ସୁଦର୍ଶନମ୍।
ସୁନୀଲମସିତାପାଙ୍ଗୀ ସର୍ବଗନ୍ଧାଦିବାସିତମ୍ ॥ 5-81-33 (34662)
ସର୍ବଲକ୍ଷଣସଂପନ୍ନଂ ମହାଭୁଜଗବର୍ଚସମ୍ ।
କେଶପକ୍ଷଂ ବରାରୋହା ଗୃହ୍ବ ବାମେନ ପାଣିନା ॥ 5-81-34 (34663)
ପଦ୍ମାକ୍ଷୀ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷମୁପେତ୍ଯ ଗଜଗାମିନୀ ।
ଅଶ୍ରୁପୂର୍ଣେକ୍ଷଣା କୃଷ୍ଣା କୃଷ୍ଣଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-81-35 (34664)
ଅଯଂ ତେ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ଦୁଃଶାସନକରୋଦ୍ଧୃତଃ।
ସ୍ମର୍ତବ୍ଯଃ ସର୍ବକାର୍ଯେଷୁ ପରେଷାଂ ସନ୍ଧିମିଚ୍ଛତାମ୍ ॥ 5-81-36 (34665)
ଯଦି ଭୀମାର୍ଜୁନୌ କୃଷ୍ଣ କୃପଣୌ ସନ୍ଧିକାମୁକୌ ।
ପିତା ମେ ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ବୃଦ୍ଧଃ ସହ ପୁତ୍ରୈର୍ମହାରଥୈଃ ॥ 5-81-37 (34666)
ପଞ୍ଚ ଚୈବ ମହାବୀର୍ଯାଃ ପୁତ୍ରା ମେ ମଧୁସୂଦନ ।
ଅଭିମନ୍ଯୁଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତେ କୁରୁଭିଃ ସହ ॥ 5-81-38 (34667)
ଦୁଃଶାସନଭୁଜଂ ଶ୍ଯାମଂ ସଂଛିନ୍ନଂ ପାଂସୁକୁଣ୍ଠିତମ୍।
ଯଦ୍ଯହଂ ତୁ ନ ପଶ୍ଯାମି କା ଶାନ୍ତିର୍ହୃଦଯସ୍ଯ ମେ ॥ 5-81-39 (34668)
ତ୍ରଯୋଦଶ ହି ବର୍ଷାଣି ପ୍ରତୀକ୍ଷନ୍ତ୍ଯା ଗତାନି ମେ।
ବିଧାଯ ହୃଦଯେ ମନ୍ଯୁଂ ପ୍ରଦୀପ୍ତମିବ ପାବକମ୍ ॥ 5-81-40 (34669)
ବିଦୀର୍ଯତେ ମେ ହୃଦଯଂ ଭୀମବାକ୍ଶଲ୍ଯପୀଡିତମ୍ ।
ଯୋଽଯମଦ୍ଯ ମହାବାହୁର୍ଧର୍ମମେବାନୁପଶ୍ଯତି ॥ 5-81-41 (34670)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ବାଷ୍ପରୁଦ୍ଧେନ କଣ୍ଠେନାଯତଲୋଚନା ।
ରୁରୋଦ କୃଷ୍ଣା ସୋତ୍କମ୍ପଂ ସସ୍ବରଂ ବାଷ୍ପଗଦ୍ଗଦମ୍ ॥ 5-81-42 (34671)
ସ୍ତନୌ ପୀନାଯତଶ୍ରୋଣୀ ସହିତାବଭିବର୍ଷତୀ।
ଦ୍ରବୀଭୂତମିବାତ୍ଯୁଷ୍ଣଂ ମୁଞ୍ଚନ୍ତୀ ବାରି ନେତ୍ରଜମ୍ ॥ 5-81-43 (34672)
ତାମୁବାଚ ମହାବାହୁଃ କେଶବଃ ପରିସାନ୍ତ୍ବଯନ୍।
ଅଚିରାଦ୍ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସେ କୃଷ୍ଣେ ରୁଦତୀର୍ଭରତସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 5-81-44 (34673)
ଏବଂ ତା ଭୀରୁ ରୋସ୍ତ୍ଯନ୍ତି ନିହତଜ୍ଞାତିବାନ୍ଧବାଃ।
ହତମିତ୍ରା ହତବଲା ଯେଷାଂ କ୍ରୁଦ୍ଧାଽସି ଭାମିନୀ ॥ 5-81-45 (34674)
ଅହଂ ଚ ତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ଭୀମାର୍ଜୁନଯମୈଃ ସହ ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରନିଯୋଗେନ ଦୈବାଚ୍ଚ ବିଧିନିର୍ମିତାତ୍ ॥ 5-81-46 (34675)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ କାଲପକ୍ବା ନ ଚେଚ୍ଛୃଣ୍ବନ୍ତି ମେ ବଚଃ।
ଶେଷ୍ଯନ୍ତେ ନିହତା ଭୂମୌ ଶ୍ବସୃଗାଲାଦନୀକୃତାଃ ॥ 5-81-47 (34676)
ଚଲେଦ୍ଧି ହିମବାଞ୍ଶୈଲୋ ମେଦିନୀ ଶତଧା ଭବେତ୍।
ଦ୍ଯୌଃ ପତେଚ୍ଚ ସନକ୍ଷତ୍ରା ନ ମେ ମୋଘଂ ବଚୋ ଭବେତ୍ ॥ 5-81-49a` ଶୁଷ୍ଯେତ୍ତୋଯନିଧିଃ କୃଷ୍ଣେ ନ ମେ ମୋଘଂ ବଚୋ ଭବେତ୍।'
ସତ୍ଯଂ ତେ ପ୍ରତିଜାନାମି କୃଷ୍ଣେ ବାଷ୍ପୋ ନିଗୃହ୍ଯତାମ୍ ।
ହତାମିତ୍ରାଞ୍ଶ୍ରିଯା ଯୁକ୍ତାନଚିଦାଦ୍ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସେ ପତୀନ୍ ॥ ॥ 5-81-48 (34677)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-81-11 ପ୍ରତିସମାସିତୁଂ ପ୍ରତିପକ୍ଷତଯା ସ୍ଥାତୁମ୍ ॥ 5-81-15 ସମର୍ଥଂ ଯୁକ୍ତମ୍ ॥ 5-81-17 ପ୍ରମୃତଂ ପ୍ରଦତ୍ତଂ ଚ ତଦଗ୍ରଂ ଚ ତସ୍ଯ ଭୋକ୍ତା ପ୍ରସୃତାଗ୍ରଭୁକ୍ ॥ 5-81-33 ମୃଦୁସଂହାରଂ ବେଣୀରୂପେଣ ସମାହୃତମପି ମୃଦୁମ୍। ବୃଜିନାଗ୍ରଂ କୁଟିଲାଗ୍ରଂ କେଶବତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମାଗ୍ରଂ ବା। ବୃଜିନଃ କୁଟିଲେଽନ୍ଯବଦିତି ବିଶ୍ବଃ। ସୁଦର୍ଶନଂ ରମଣୀଯମ୍ ॥ 5-81-45 ରୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ରୋଦିଷ୍ଯନ୍ତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 082
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.82. ଅଧ୍ଯାଯଃ 082
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦିଭିରନୁଗମ୍ଯମାନେନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ରଥମଧିରୁହ୍ଯ ସାତ୍ଯକିନା ସହ ହାସ୍ତିନପୁରଂପ୍ରତି ପ୍ରସ୍ଥାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-82-0 (34678)
ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ। 5-82-0x (3636)
କୁରୂଣାମଦ୍ଯ ସର୍ବେଷାଂ ଭବାନ୍ସୁହୃଦନୁତ୍ତମଃ।
ସଂବନ୍ଧୀ ଦଯିତୋ ନିତ୍ଯମୁଭଯୋଃ ପକ୍ଷଯୋରପି ॥ 5-82-1 (34679)
ପାଣ୍ଡବୈର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ପ୍ରତିପାଦ୍ଯମନାମଯମ୍।
ସମର୍ଥଃ ପ୍ରଶମଂ ଚୈବ କର୍ତୁମର୍ହସି କେଶବ ॥ 5-82-2 (34680)
ତ୍ବମିତ୍ତଃ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ସୁଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍ ।
ଶାନ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ ଭ୍ରାତରଂ ବ୍ରୂଯା ଯତ୍ତଦ୍ବାଚ୍ଯମମିତ୍ରହନ୍ ॥ 5-82-3 (34681)
ତ୍ବଯା ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତଂ ଚେଦୁକ୍ତଂ ଶିବମନାମଯମ୍।
ହିତଂ ନାଦାସ୍ଯତେ ବାଲୋ ଦିଷ୍ଟସ୍ଯ ବଶମେଷ୍ଯତି ॥ 5-82-4 (34682)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-82-5x (3637)
ଧର୍ମ୍ଯମସ୍ମଦ୍ଧିତଂ ଚୈବ କୁରୂଣାଂ ଯଦନାମଯମ୍।
ଏଷ ଯାସ୍ଯାମି ରାଜାନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମଭୀପ୍ସଯା ॥ 5-82-5 (34683)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-82-6x (3638)
ତତୋ ବ୍ଯପେତେ ତମସି ସୂର୍ଯେ ବିମଲ ଉଦ୍ଗତେ ।
ମୈତ୍ରେ ମୁହୂର୍ତେ ସଂପ୍ରାପ୍ତେ ମଦ୍ବର୍ଚିଷି ଦିବାକରେ ॥ 5-82-6 (34684)
କୌମୁଦେ ମାସି ରେବତ୍ଯାଂ ଶରଦନ୍ତେ ହିମାଗମେ ।
ସ୍ଫୀତସସ୍ଯସୁଖେ କାଲେ କଲ୍ଯଃ ସତ୍ବବତାଂ ବରଃ ॥ 5-82-7 (34685)
ମଙ୍ଗଲ୍ଯାଃ ପୁଣ୍ଯନିର୍ଘୋଷା ବାଚଃ ଶ୍ରୃଣ୍ବଂଶ୍ଚ ସୂନୃତାଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ପ୍ରତୀତାନାମୃଷୀଣାମିବ ବାସବଃ ॥ 5-82-8 (34686)
କୃତ୍ବା ପୌର୍ବାହ୍ଣିକଂ କୃତ୍ଯଂ ସ୍ନାତଃ ଶୁଚିରଲଙ୍କୃତଃ ।
ଉପତସ୍ଥେ ବିବସ୍ବନ୍ତଂ ପାବକଂ ଚ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-82-9 (34687)
ଋଷଭଂ ପୃଷ୍ଠ ଆଲଭ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣାନଭିବାଦ୍ଯ ଚ।
ଅଗ୍ନିଂ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ କୃତ୍ବା ପଶ୍ଯନ୍କଲ୍ଯାଣମଗ୍ରତଃ ॥ 5-82-10 (34688)
ତତ୍ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ବଚନଂ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ ଜନାର୍ଦନଃ।
ଶିନେର୍ନପ୍ତାରମାସୀନମଭ୍ଯଭାଷତ ସାତ୍ଯକିମ୍ ॥ 5-82-11 (34689)
ରଥ ଆରୋପ୍ଯତାଂ ଶଙ୍ଖଶ୍ଚକ୍ରଂ ଚ ଗଦଯା ସହ।
ଉପାସଙ୍ଗାଶ୍ଚ ଶକ୍ତ୍ଯଶ୍ଚ ସର୍ବପ୍ରହରଣାନି ଚ ॥ 5-82-12 (34690)
ଦୁର୍ଯୋଧନଶ୍ଚ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା କର୍ଣଶ୍ଚ ସହସୌବଲଃ ।
ନ ଚ ଶତ୍ରୁରବଜ୍ଞେଯୋ ଦୁର୍ବଲୋଽପି ବଲୀଯସା ॥ 5-82-13 (34691)
ତତସ୍ତନ୍ମତମାଜ୍ଞାଯ କେଶବସ୍ଯ ପୁନଃସରାଃ ।
ପ୍ରସସ୍ତ୍ନୁର୍ଯୋଜଯିଷ୍ଯନ୍ତୋ ରଥଂ ଚକ୍ରଗଦାଭୃତଃ ॥ 5-82-14 (34692)
ତଂ ଦୀପ୍ତମିବ କାଲାଗ୍ନିମାକାଶଗମିବାଶୁଗମ୍ ।
ସୂର୍ଯଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରକାଶାଭ୍ଯାଂ ଚକ୍ରାଭ୍ଯାଂ ସମଲଙ୍କୃତମ୍॥ 5-82-15 (34693)
ଅର୍ଧଚନ୍ଦ୍ରୈଶ୍ଚ ଚନ୍ଦ୍ରୈଶ୍ଚ ମତ୍ସ୍ଯୈଃ ସମୃଗପକ୍ଷିଭିଃ ।
ପୁଷ୍ପୈଶ୍ଚ ବିବିଧୈଶ୍ଚିତ୍ରଂ ମଣିରତ୍ନୈଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-82-16 (34694)
ତରୁଣାଦିତ୍ଯସଙ୍କାଶଂ ବୃହନ୍ତଂ ଚାରୁଦର୍ଶନମ୍ ।
ମଣିହେମବିଚିତ୍ରାଙ୍ଗଂ ସୁଧ୍ବଜଂ ସୁପତାକିନମ୍ ॥ 5-82-17 (34695)
ସୂପସ୍କରମନାଧୃଷ୍ଯଂ ବୈଯାଘ୍ରପରିବାରଣମ୍।
ଯଶୋଘ୍ନଂ ପ୍ରତ୍ଯମିତ୍ରାଣାଂ ଯଦୂନାଂ ନନ୍ଦିବର୍ଧନମ୍ ॥ 5-82-18 (34696)
ବାଜିଭିଃ ଶୈବ୍ଯସୁଗ୍ରୀବମେଧପୁଷ୍ପବଲାହକୈଃ ।
ସ୍ନାତୈଃ ସଂପାଦଯାମାସୁଃ ସଂପନ୍ନୈଃ ସର୍ବସଂପଦା ॥ 5-82-19 (34697)
ମହିମାନଂ ତୁ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଭୂଯ ଏବାଭିବର୍ଧଯନ୍।
ସୁଘୋଷଃ ପତଗେନ୍ଦ୍ରେଣ ଧ୍ବଜେନ ଯୁଯୁଜେ ରଥଃ ॥ 5-82-20 (34698)
ତଂ ମେରୁଶିଖରପ୍ରଖ୍ଯଂ ମେଘଦୁନ୍ଦୁଭିନିସ୍ବନମ୍ ।
ଆରୁରୋହ ରଥଂ ସୌରିର୍ବିମାନମିବ କାମଗମ୍ ॥ 5-82-21 (34699)
ତତଃ ସାତ୍ଯକିମାରୋପ୍ଯ ପ୍ରଯଯୌ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ।
ପୃଥିବୀଂ ଚାନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ରଥଘୋଷେଣ ନାଦଯନ୍ ॥ 5-82-22 (34700)
ବ୍ଯପୋଢାଭ୍ରସ୍ତତଃ କାଲଃ କ୍ଷଣେନ ସମପଦ୍ଯତ।
ଶିବଶ୍ଚାନୁବବୌ ବାଯୁଃ ପ୍ରଶାନ୍ତମଭବଦ୍ରଜଃ ॥ 5-82-23 (34701)
ପ୍ରଦକ୍ଷିଣାନୁଲୋମାଶ୍ଚ ମଙ୍ଗଲ୍ଯା ମୃଗପକ୍ଷିଣଃ।
ପ୍ରଯାଣେ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ବଭୂବୁରନୁଯାଯିନଃ ॥ 5-82-24 (34702)
ମଙ୍ଗଲ୍ଯାର୍ଥପ୍ରଦୈଃ ଶବ୍ଦୈରନ୍ବବର୍ତନ୍ତ ସର୍ବଶଃ।
ସାରସାଃ ଶତପତ୍ରାଶ୍ଚ ହଂସାଶ୍ଚ ମଧୁସୂଦନମ୍ ॥ 5-82-25 (34703)
ମନ୍ତ୍ରାହୁତିମହାହୋମୈର୍ହୂଯମାନଶ୍ଚ ପାବକଃ ।
ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଶିଖୋ ଭୂତ୍ବା ବିଧୂମଃ ସମପଦ୍ଯତ ॥ 5-82-26 (34704)
ବସିଷ୍ଠୋ ବାମଦେବଶ୍ଚ ଭୂରିଦ୍ଯୁମ୍ନୋ ଗଯଃ କ୍ରଥଃ।
ଶୁକନାରଦବାଲ୍ମୀକା ମରୁତ୍ତଃ କୁଶିକୋ ଭୃଗୁଃ ॥ 5-82-27 (34705)
ଦେବବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯଶ୍ଚୈବ କୃଷ୍ଣଂ ଯଦୁସୁଖାବହମ୍।
ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମବର୍ତନ୍ତ ସହିତା ବାସବାନୁଜମ୍ ॥ 5-82-28 (34706)
ଏବମେତୈର୍ମହାଭାଗୈର୍ମହର୍ଷିଗଣସାଧୁଭିଃ ।
ପୂଜିତଃ ପ୍ରଯଯୌ କୃଷ୍ଣଃ କୁରୂଣାଂ ସଦନଂ ପ୍ରତି ॥ 5-82-29 (34707)
` ଦେବତାଭ୍ଯୋ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ସ୍ବସ୍ତି ବାଚ୍ଯ ଚ।
ପ୍ରଯଯୌ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଃ ସାତ୍ଯକେନ ସହାଚ୍ଯୁତଃ ॥ 5-82-30 (34708)
ତଂ ପ୍ରଯାନ୍ତମନୁପ୍ରାଯାତ୍କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ।
ଭୀମସେନାର୍ଜୁନୌ ଚୋଭୌ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଚ ପାଣ୍ଡବୌ ॥ 5-82-31 (34709)
ଚେକିତାନଶ୍ଚ ବିକ୍ରାନ୍ତୋ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ଚେଦିପଃ ।
ଦ୍ରୁପଦଃ କାଶିରାଜଶ୍ଚ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚ ମହାରଥଃ ॥ 5-82-32 (34710)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଃ ସପୁତ୍ରଶ୍ଚ ବିରାଟଃ କେକଯୈଃ ସହ।
ସଂସାଧନାର୍ଥଂ ପ୍ରଯଯୁଃ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯର୍ଷଭମ୍ ॥ 5-82-33 (34711)
ତତୋଽନୁବ୍ରଜ୍ଯ ଗୋବିନ୍ଦଂ ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ରାଜ୍ଞାଂ ସକାଶେ ଦ୍ଯୁତିମାନୁବାଚେଦଂ ବଚସ୍ତଦା ॥ 5-82-34 (34712)
ଯୋ ବୈ ନ କାମାନ୍ନ ଭଯାନ୍ନ ଲୋଭାନ୍ନାର୍ଥକାରଣାତ୍।
ଅନ୍ଯାଯମନୁବର୍ତେତ ସ୍ଥିରବୁଦ୍ଧିରଲୋଲୁପଃ ॥ 5-82-35 (34713)
ଧର୍ମଜ୍ଞୋ ଧୃତିମାନ୍ପ୍ରାଜ୍ଞଃ ସର୍ବଭୂତେଷୁ କେଶବଃ ।
ଈଶ୍ବରଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ଦେବଦେବଃ ସନାତନଃ ॥ 5-82-36 (34714)
ତଂ ସର୍ବଗୁଣସଂପନ୍ନଂ ଶ୍ରୀବତ୍ସକୃତଲକ୍ଷଣମ୍।
ସଂରିଷ୍ବଜ୍ଯ କୌନ୍ତେଯଃ ସନ୍ଦେଷ୍ଟୁମୁପଚକ୍ରମେ ॥ ॥ 5-82-37 (34715)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବ୍ଯଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-82-2 ପ୍ରତିପାଦ୍ଯଂ ସଂପାଦ୍ଯାତ୍। ଅନାମଯଂ କୁଶଲମ୍ ॥ 5-82-5 ଅଭୀପ୍ସଯା ପ୍ରାପ୍ତୁମିଚ୍ଛଯା ॥ 5-82-7 କୌମୁଦେ କର୍ତିକେ ॥ 5-82-11 ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ଅନୁସ୍ମୃତ୍ଯ ॥ 5-82-15 ଆକାଶଗଃ ସୂର୍ଯଃ ॥ 5-82-18 ସୂପସ୍କରଂ ଶୋଭନୈରୁପକରଣୈରୁପେତାମ୍। ନନ୍ଦିବର୍ଧନଂ ଆନନ୍ଦବର୍ଧନମ୍ ॥ 5-82-19 ସଂପାଦଯାମାସୁଃ ସଜ୍ଜୀକୃତବନ୍ତଃ ॥ 5-82-33 ସଂସାଧନାର୍ଥଂ କାର୍ଯନିଷ୍ପତ୍ତ୍ଯର୍ଥମ୍ ॥ 5-82- 5-82- 5-82-ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 083
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.83. ଅଧ୍ଯାଯଃ 083
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେ ପୃଥାଂପ୍ରତି କୁଶଲପ୍ରଶ୍ନପୂର୍ବକସ୍ବଭିଦ୍ଧାଦନନିବେଦନସମାଶ୍ବାସନପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ମଧ୍ଯେମାର୍ଗଂ ତାମଦଗ୍ନ୍ଯାଦିମହର୍ଷିସମାଗମଃ ॥ 2 ॥ ମହର୍ଷିଭିଃ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଦିଭିଃ ସହ ତତ୍ସଂବାଦଶୁଶ୍ରୂଷଯା ତତ୍ର ସ୍ବାଗମନନିବେଦନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-83-0 (34716)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-83-0x (3639)
ଯା ସା ବାଲ୍ଯାତ୍ପ୍ରଭୃତ୍ଯସ୍ମାନ୍ପର୍ଯବର୍ଧଯତାବଲା।
ଉପବାସତପଃଶୀଲା ସଦା ସ୍ବସ୍ତ୍ଯଯନେ ରତା ॥ 5-83-1 (34717)
ଦେବତାତିଥିପୂଜାସୁ ଗୁରୁଶୁଶ୍ରୂଷଣେ ରତା।
ବତ୍ସଲା ପ୍ରିଯପୁତ୍ରା ଚ ମାତାଽସ୍ମାକଂ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-83-2 (34718)
ସୁଯୋଧନଭଯାଦ୍ଯା ନୋ ତ୍ରାଯତାମିତ୍ରକର୍ଶନ ।
ମହତୋ ମୃତ୍ଯୁସଂବାଧୁଦ୍ଦୁସ୍ତରାନ୍ନୌରିବାର୍ଣବାତ୍ ॥ 5-83-3 (34719)
ଅସ୍ମତ୍କୃତେ ଚ ସତତଂ ଯଯା ଦୁଃଖାନି ମାଧବ ।
ଅନୁଭୂତାନ୍ଯଦୁଃଖାର୍ହାଂ ତାଂ ସ୍ମ ପୃଚ୍ଛେରନାମଯମ୍ ॥ 5-83-4 (34720)
ଭୃଶମାଶ୍ବାସଯେଶ୍ଚୈନାଂ ପୁତ୍ରଶୋକପରିପ୍ଲୁତାମ୍ ।
ଅଭିବାଦ୍ଯ ସ୍ବଜେଥାସ୍ତ୍ବଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପରିକୀର୍ତଯନ୍ ॥ 5-83-5 (34721)
ଊଢାତ୍ପ୍ରଭୃତି ଦୁଃଖାନି ଶ୍ବଶୁରାଣାମରିନ୍ଦମ।
ନିରାକାରାଽତଦର୍ହା ଚ ପଶ୍ଯନ୍ତୀ ଦୁଃଖମଶ୍ରୁତେ ॥ 5-83-6 (34722)
ଅପି ଜାତୁ ସ କାଲଃ ସ୍ଯାତ୍କୃଷ୍ଣ ଦୁଃଖବିପର୍ଯଯଃ ।
ଯଦହଂ ମାତରଂ କ୍ଲିଷ୍ଟାଂ ସୁଖଂ ଦଦ୍ଯାମରିନ୍ଦମ ॥ 5-83-7 (34723)
ପ୍ରବ୍ରଜନ୍ତୋଽନୁଧାବନ୍ତୀଂ କୃପଣାଂ ପୁତ୍ରଗୃଦ୍ଧିନୀମ୍ ।
ରୁଦତୀମପହାଯୈନାମଗଚ୍ଛାମ ବଯଂ ବନମ୍ ॥ 5-83-8 (34724)
ସା ନୂନଂ ମ୍ରିଯତେ ଦୁଃଖୈଃ ସା ଚେଜ୍ଜୀବତି କେଶବ।
ତଥା ପୁତ୍ରାଧିଭିର୍ଗାଢମାର୍ତାମର୍ଚଯ ସତ୍କୃତ ॥ 5-83-9 (34725)
ଅଭିବାଦ୍ଯାଽଥ ସା କୃଷ୍ଣ ତ୍ବଯା ମଦ୍ବଚବାଦ୍ବିଭୋ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଶ୍ଚ କୌରବ୍ଯୋ ରାଜାନଶ୍ଚ ବଯୋଧିକାଃ ॥ 5-83-10 (34726)
ଭୀଷ୍ମଂ ଦ୍ରୋଣଂ କୃପଂ ଚୈବ ମହାରାଜଂ ଚ ବାହ୍ଲିକମ୍।
ଦ୍ରୌଣିଂ ଚ ସୋମଦତ୍ତଂ ଚ ସର୍ବାଂଶ୍ଚ ଭରତାନ୍ପୃଥକ୍ ॥ 5-83-11 (34727)
` ଯଥାବଯୋ ଯଥାସ୍ଥାନଂ ପ୍ରପଦ୍ଯସ୍ବ ଜନାର୍ଦନ।'
ବିଦୁରଂ ଚ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞଂ କୁରୂଣାଂ ମନ୍ତ୍ରଧାରିଣମ୍।
ଅଗାଧବୁଦ୍ଧିଂ ମର୍ମଜ୍ଞଂ ସ୍ବଜେଥା ମଧୁସୂଦନ ॥ 5-83-12 (34728)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-83-13x (3640)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା କେଶବଂ ତତ୍ର ରାଜମଧ୍ଯେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଅନୁଜ୍ଞାତୋ ନିବବୃତେ କୃଷ୍ଣଂ କୃତ୍ବା ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍ ॥ 5-83-13 (34729)
ବ୍ରଜନ୍ନେବ ତୁ ବୀଭତ୍ସୁଃ ସଖାଯଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭମ୍ ।
ଅବ୍ରବୀତ୍ପରବୀରଘ୍ରଂ ଦାଶାର୍ହମପରାଜିତମ୍ ॥ 5-83-14 (34730)
ଯଦସ୍ମାକଂ ବିଭୋ ବୃତ୍ତଂ ପୁରା ବୈ ମନ୍ତ୍ରନିଶ୍ଚଯେ ।
ଅର୍ଧରାଜ୍ଯସ୍ଯ ଗୋବିଦ ବିଦିତଂ ସର୍ବରାଜସୁ ॥ 5-83-15 (34731)
ତଚ୍ଚେଦ୍ଦଦ୍ଯାଦଖଙ୍ଗେନ ସତ୍କୃତ୍ଯାନବମତ୍ଯ ଚ।
ପ୍ରିଯଂ ମେ ସ୍ଯାନ୍ମହାବାହୋ ମୁଚ୍ଯେରନ୍ମହତୋ ଭଯାତ୍ ॥ 5-83-16 (34732)
ଅତଶ୍ଚେଦନ୍ଯଥାକର୍ତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନୁପାଯବିତ୍।
ଅନ୍ତଂ ନୂନଂ କରିଷ୍ଯାମି କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-83-17 (34733)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-83-18x (3641)
ଏବମୁକ୍ତେ ପାଣ୍ଡବେନ ସମହୃଷ୍ଯଦ୍ବୃକୋଦରଃ।
ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ କ୍ରୋଧବଶାତ୍ପ୍ରାବେପତ ଚ ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-83-18 (34734)
ବେପମାନଶ୍ଚ କୌନ୍ତେଯଃ ପ୍ରାକ୍ରୋଶନ୍ମହତୋ ରଜନ୍।
ଧନଞ୍ଜଯବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ହର୍ଷୋତ୍ସିକ୍ତମନା ଭୃଶମ୍ ॥ 5-83-19 (34735)
ତସ୍ଯ ତଂ ନିନଦଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ସଂପ୍ରାବେପନ୍ତ ଧନ୍ବିନଃ ।
ବାହନାନି ଚ ସର୍ବାମି ଶକୃନ୍ମୂତ୍ରେ ପ୍ରମୁସ୍ରୁବୁଃ ॥ 5-83-20 (34736)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା କେଶବଂ ତତ୍ର ତଥା ଚୋହ୍ବା ବିନିଶ୍ଚଯମ୍।
ଅନୁଜ୍ଞାତୋ ନିବବୃତେ ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-83-21 (34737)
ତେଷୁ ରାଜସୁ ସର୍ବେଷୁ ନିବୃତ୍ତେଷୁ ଜନାର୍ଦନଃ।
ତୂର୍ଣମଭ୍ଯଗମଦ୍ଧୃଷ୍ଟଃ ଶୈବ୍ଯସୁଗ୍ରୀବବାହନଃ ॥ 5-83-22 (34738)
ତେ ହଯା ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଦାରୁକେଣ ପ୍ରଚୋଦିତାଃ ।
ପନ୍ଥାନମାଚେମୁରିବ ଗ୍ରସମାନା ଇବାମ୍ବରମ୍ ॥ 5-83-23 (34739)
ଅଥାପଶ୍ଯନ୍ମହାବାହୁର୍ଋଷୀନଧ୍ବନି କେଶବଃ ।
ବ୍ରାହ୍ଯା ଶ୍ରିଯା ଦୀପ୍ଯମାନାନ୍ସ୍ଥିତାନୁଭଯତଃ ପଥି ॥ 5-83-24 (34740)
ସୋଽବତୀର୍ଯ ରଥାତ୍ତୂର୍ଣମଭିବାଦ୍ଯ ଜନାର୍ଦନଃ।
ଯଥାବୃତ୍ତାନୃଷୀନ୍ସର୍ବାନଭ୍ଯଭାଷତ ପୂଜଯନ୍॥ 5-83-25 (34741)
କଚ୍ଚିଲ୍ଲୋକେଷୁ କୁଶଲଂ କଚ୍ଚିଦ୍ଧର୍ମଃ ସ୍ବନୁଷ୍ଠିତଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ତ୍ରଯୋ ବର୍ଣାଃ କଚ୍ଚିତ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତି ଶାସନେ ।
` ପିତୃଦେବାତିଥିଭ୍ଯଶ୍ଚ କଚ୍ଚିତ୍ପୂତା ସ୍ବନୁଷ୍ଠିତାଃ ॥' 5-83-26 (34742)
ତେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଯୁଜ୍ଯ ତାଂ ପୂଜାଂ ପ୍ରୋବାଚ ମଧୁସୂଦନଃ।
ଭଗବନ୍ତଃ କ୍ବ ସଂସିଦ୍ଧାଃ କୋଽବଧିର୍ଭବତାମିହ ॥ 5-83-27 (34743)
କିଂ ବା କାର୍ଯଂ ଭଗବତାମହଂ କିଂ କରବାଣି ଯଃ ।
କେନାର୍ଥେନୋପପ୍ତଂପ୍ରାପ୍ତା ଭଗବନ୍ତୋ ମହୀତଲମ୍ ॥ 5-83-28 (34744)
` ଏବମୁକ୍ତାଃ କେଶବେନ ମୁନଯଃ ଶଂସିତବ୍ରତାଃ ।
ନାରଦପ୍ରମୁଖାଃ ସର୍ବେ ପ୍ରତ୍ଯନନ୍ଦନ୍ତ କେଶବମ୍ ॥ 5-83-29 (34745)
ଅଧଶ୍ଶିରାଃ ସର୍ପମାଲୀ ମହର୍ଷିଃ ସ ହି ଦେବଲଃ ।
ଅର୍ବାବସୁଃ ସୁଜାନୁଶ୍ଚ ମୈତ୍ରେଯଃ ଶୁନକୋ ବଲୀ 5-83-30 (34746)
ବକୋ ଦାଲ୍ଭ୍ଯଃ ସ୍ଥୂଲଶିରାଃ କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନସ୍ତଥା।
ଆପୋଦଧୌମ୍ଯୋ ଧୌମ୍ଯଶ୍ଚ ଆଣିମାଣ୍ଡବ୍ଯକୌଶିକୌ ॥ 5-83-31 (34747)
ଦାମୋଷ୍ଣୀଷସ୍ତ୍ରିଷବଣଃ ପର୍ଣାଦୋ ଘଟଜାନୁକଃ।
ମୌଞ୍ଜାଯନୋ ବାଯୁଭକ୍ଷଃ ପାରାଶର୍ଯୋଽଥ ଶାଲିକଃ ॥ 5-83-32 (34748)
ଶୀଲବାନଶନିର୍ଧାତା ଶୂନ୍ଯପାଲୋଽକୃତବ୍ରଣଃ।
ଶ୍ବେତକେତୁଃ କହୋଲଶ୍ଚ ରାମଶ୍ଚୈବ ମହାତପାଃ ॥' 5-83-33 (34749)
ତମବ୍ରବୀଜ୍ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯ ଉପେତ୍ଯ ମଧୁସୂଦନମ୍।
ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ଚ ଗୋବିନ୍ଦଂ ସୁରାସୁରପତେଃ ସଖା ॥ 5-83-34 (34750)
ଦେବର୍ଷଯଃ ପୁଣ୍ଯକୃତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାଶ୍ଚ ବହୁଶ୍ରୁତାଃ ।
ରାଜର୍ଷଯଶ୍ଚ ଦାଶାର୍ହ ମାନଯନ୍ତି ତପସ୍ବିନଃ ॥ 5-83-35 (34751)
ଦୈବାସୁରସ୍ଯ ଦ୍ରୁଷ୍ଟାରଃ ପୁରାଣସ୍ଯ ମହାମତେ।
ସମେତ ପାର୍ଥିବଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ଦିଦୃକ୍ଷନ୍ତଶ୍ଚ ସର୍ବତଃ।
ସଭାସଦଶ୍ଚ ରାଜାନସ୍ତ୍ବାଂ ଚ ସତ୍ଯଂ ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-83-36 (34752)
ଏତନ୍ମହତ୍ପ୍ରେକ୍ଷଣୀଯଂ ଦ୍ରୁଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମ କେଶବ ॥ 5-83-37 (34753)
ଧର୍ମାର୍ଥସହିତା ବାଚଃ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମ ମାଧବ।
ତ୍ବଯୋଚ୍ଯମାନାଃ କୁରୁଷୁ ରାଜମଧ୍ଯେ ପରନ୍ତପ ॥ 5-83-38 (34754)
` ସଭାଯାଂ ମଧୁରା ବାଚଃ ଶୁଶ୍ରୂଷନ୍ତସ୍ତ୍ବଯେରିତାଃ ।
କୁରୂଣାଂ ପ୍ରତିବାଚଶ୍ଚ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମ ମାଧବ ॥' 5-83-39 (34755)
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣାଦଯଶ୍ଚୈବ ବିଦୁରଶ୍ଚ ମହାମତିଃ ।
ତ୍ବଂ ଚ ଯାଦବଶାର୍ଦୂଲ ସଭାଯାଂ ବୈ ସମେଷ୍ଯଥ ॥ 5-83-40 (34756)
ତବ ବାକ୍ଯାନି ଦିବ୍ଯାନି ତଥା ତେଷାଂ ଚ ମାଧବ।
ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମ ଗୋବିନ୍ଦ ସତ୍ଯାନି ଚ ହିତାନି ଚ।
ଆପୃଷ୍ଟୋଽସି ମହାବାହୋ ପୁନର୍ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମହେ ବଯମ୍ ॥ 5-83-41 (34757)
ଯାହ୍ଯବିଘ୍ନେନ ବୈ ବୀର ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମସ୍ତ୍ବାଂ ସଭାଗତମ୍।
ଆସୀନମାସନେ ଦିବ୍ଯେ ବଲତେଜଃସମାହିତମ୍ ॥ 5-83-42 (34758)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-83-43x (3642)
ପ୍ରଯାନ୍ତଂ ଦେବକୀପୁତ୍ରଂ ପରବୀରରୁଜୋ ଦଶ।
ମହାରଥା ମହାବାହୁମନ୍ବଯୁଃ ଶସ୍ତ୍ରପାଣଯଃ ॥ 5-83-43 (34759)
ପଦାତୀନାଂ ସହସ୍ରଂ ଚ ସାଦିନାଂ ଚ ପରନ୍ତପ।
ଭୋଜ୍ଯଂ ଚ ବିପୁଲଂ ରାଜନ୍ପ୍ରେଷ୍ଯାଶ୍ଚ ଶତଶୋପରେ ॥ ॥ 5-83-44 (34760)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ର୍ଯଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-83-6 ଊଢାତ୍ ବିବାହାତ୍। ଶ୍ବଶୁରାଣାଂ ଗୃହେ ଇତି ଶେଷଃ ॥ 5-83-36 ପୁରାଣସ୍ଯ ଦୈବାସୁରସ୍ଯ ଦେବାସୁରସମୁଦାଯସ୍ଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 084
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.84. ଅଧ୍ଯାଯଃ 084
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣପ୍ରଯାଣେ କୁରୁପରାଜଯସୂଚକଦୁର୍ନିମିତ୍ତସମୁତ୍ପତ୍ତିଃ ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଶୁଭଶକୁନସମୁଦଯଃ ॥ 2 ॥ ମାର୍ଗେ ତତ୍ରତତ୍ର ବିପରଗଣାଦ୍ଯଶ୍ବର୍ଚିତସ୍ଯ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ସାଯାହ୍ନେ ବୃକସ୍ଥଲାଭିଗମନମ୍ ॥ 3 ॥ ତତ୍ରତ୍ଯଦ୍ବିଜବ୍ରଜପୂଜିତସ୍ଯ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ତଦ୍ଗୃହଗମନାଗମନପୂର୍ବକଂ ତାନ୍ଭୋଜଯିତ୍ବା ତଦ୍ରଜନ୍ଯାଂ ବୃକସ୍ଥଲେ ସୁଖସଂବାସଃ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-84-0 (34761)
ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। 5-84-0x (3643)
କଥଂ ପ୍ରଯାତୋ ଦାଶାର୍ହୋ ମହାତ୍ମା ମଧୁସୂଦନଃ।
କାନି ବା ବ୍ରଜତସ୍ତସ୍ଯ ନିମିତ୍ତାନି ମହୌଜସଃ ॥ 5-84-1 (34762)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-84-2x (3644)
ତସ୍ଯ ପ୍ରଯାଣେ ଯାନ୍ଯସନ୍ନିମିତ୍ତାନି ମହାତ୍ମନଃ।
ତାନି ମେ ଶ୍ରୃଣୁ ସର୍ବାଣି ଦୈବାନ୍ଯୌତ୍ପାତିକାନି ଚ ॥ 5-84-2 (34763)
ଅନଭ୍ରେଽଶନିନିର୍ଘୋଷଃ ସବିଦ୍ଯୁତ୍ସମଜାଯତ ।
ଅନ୍ବଗେବ ଚ ପର୍ଜନ୍ଯଃ ପ୍ରାବର୍ଷଦ୍ବିଘନେ ଭୃଶମ୍ ॥ 5-84-3 (34764)
ପ୍ରତ୍ଯଗୂହୁର୍ମହାନଦ୍ଯଃ ପ୍ରାଙ୍ମୁଖାଃ ସିନ୍ଧୁସପ୍ତମାଃ ।
ବିପରିତା ଦିଶଃ ସର୍ବା ନ ପ୍ରାଜ୍ଞାଯତ କିଂଚନ ॥ 5-84-4 (34765)
ପ୍ରାଜ୍ବଲନ୍ନଗ୍ନଯୋ ରାଜନ୍ପୃଥିବୀ ସମକମ୍ପତ ।
ଉଦପାନାଶ୍ଚ କୁମ୍ଭାଶ୍ଚ ପ୍ରାସିଞ୍ଚଞ୍ଶତଶୋ ଜଲମ୍ ॥ 5-84-5 (34766)
ତମଃସଂବୃତମପ୍ଯାସୀତ୍ସର୍ବଂ ଜଗଦିଦଂ ତଥା।
ନ ଦିଶୋ ନାଦିଶୋ ରାଜନ୍ପ୍ରଜ୍ଞାଯନ୍ତେସ୍ମ ରେଣୁନା ॥ 5-84-6 (34767)
ପ୍ରାଦୁରାସୀନ୍ମହାଞ୍ଛବ୍ଦଃ ଖେଶରୀରମଦୃଶ୍ଯତ ।
ସର୍ବେଷୁ ରାଜନ୍ଦେଶେଷୁ ତଦଦ୍ଭୁତମିବାଭବତ୍ ॥ 5-84-7 (34768)
ପ୍ରାମଥ୍ନାଦ୍ଧାସ୍ତିନପୁରଂ ବାତୋ ଦକ୍ଷିଣପଶ୍ଚିମଃ ।
ଆରୁଜନ୍ଗଣଶୋ ବୃକ୍ଷାନ୍ପରୁଷୋଽଶନିନିଃସ୍ବନଃ ॥ 5-84-8 (34769)
ଯତ୍ରଯତ୍ର ଚ ବାର୍ଷ୍ଣେଯୋ ବର୍ତତେ ପଥି ଭାରତ ।
ତତ୍ରତତ୍ର ସୁଖୋ ବାଯୁଃ ସର୍ବଂ ଚାସୀତ୍ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍ ॥ 5-84-9 (34770)
ବବର୍ଷ ପୁଷ୍ପବର୍ଷଂ ଚ କମଲାନି ଚ ଭୂରିଶଃ ।
ସମଶ୍ଚ ପନ୍ଥା ନିର୍ଦୁଃଖୋ ବ୍ଯପେତକୁଶକଣ୍ଟକଃ ॥ 5-84-10 (34771)
ସଂସ୍ତୁତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ଗୀର୍ଭିସ୍ତତ୍ରତତ୍ର ସହସ୍ରଶଃ ।
ଅର୍ଚ୍ଯତେ ମଧୁପର୍କୈଶ୍ଚ ବସୁଭିଶ୍ଚ ବସୁପ୍ରଦଃ ॥ 5-84-11 (34772)
ତଂ କିରନ୍ତି ମହାତ୍ମାନଂ ବନ୍ଯୈଃ ପୁଷ୍ପୈଃ ସୁଗନ୍ଧିଭିଃ ।
ସ୍ତ୍ରିଯଃ ପଥି ସମାଗମ୍ଯ ସର୍ବଭୂତହିତେ ରତମ୍ ॥ 5-84-12 (34773)
ସ ଶାଲିଭବନଂ ରମ୍ଯଂ ସର୍ବସସ୍ଯସମାଚିତମ୍।
ସୁଖ ପରମଧର୍ମିଷ୍ଠମଭ୍ଯଗାଦ୍ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-84-13 (34774)
ପଶ୍ଯନ୍ବହୁପଶୂନ୍ଗ୍ରାମାନ୍ରମ୍ଯାନ୍ହୃଦଯତୋପଣାନ୍।
ପୁରାଣି ଚ ବ୍ଯତିକାମନ୍ରାଷ୍ଟ୍ରାଣି ବିବିଧାନି ଚ ॥ 5-84-14 (34775)
ନିତ୍ଯଂ ହୃଷ୍ଟାଃ ସୁମନସୋ ଭାରତୈରଭିରକ୍ଷିତାଃ।
ନୋଦ୍ବିଗ୍ନାଃ ପରଚକ୍ରାଣାଂ ବ୍ଯସନାନାମକୋବିଦାଃ ॥ 5-84-15 (34776)
ଉପପ୍ଲାବ୍ଯାଦଥାଗମ୍ଯ ଜନାଃ ପୁରନିବାସିନଃ।
ଯଥ୍ଯତିଷ୍ଠନ୍ତ ସହିତା ବିଷ୍ବକ୍ସେନଦିଦୃକ୍ଷଯା ॥ 5-84-16 (34777)
ତେ ତୁ ସର୍ବେ ସମାଯାନ୍ତମଗ୍ନିମିଦ୍ଧମିବ ପ୍ରଭୁମ୍ ।
ଅର୍ଚଯାମାସୁରର୍ଚାର୍ହଂ ଦେଶାତିଥିମୁପସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-84-17 (34778)
ବୃକସ୍ଥଲଂ ସମାସାଦ୍ଯ କେଶବଃ ପରବୀରହା ।
ପ୍ରକୀର୍ଣରଶ୍ମାବାଦିତ୍ଯେ ବ୍ଯୋମ୍ନି ବୈ ଲୋହିତାଯତି ॥ 5-84-18 (34779)
` ତତୋ ହ୍ଯନୁଚରାନ୍ସର୍ବାନୁବାଚ ମଧୁସୂଦନଃ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ କାର୍ଯାର୍ଥମିହ ବତ୍ସ୍ଯାମହେ ବଯମ୍ ॥ 5-84-19 (34780)
ତସ୍ଯ ତନ୍ମତମାଜ୍ଞାଯ ଚକ୍ରୁରାବସଥଂ ନରାଃ ।
କ୍ଷଣେନ ଚାନ୍ନପାନାନି ରରାବନ୍ତି ସମାର୍ଜଯନ୍ ॥' 5-84-20 (34781)
ଅବତୀର୍ଯ ରଥାତ୍ତୂର୍ଣଂ କୃତ୍ବା ଶୌଚଂ ଯଥାବିଧି ।
ରଥମୋଚନମାଦିଶ୍ଯ ସନ୍ଧ୍ଯାମୁପବିବେଶ ହ ॥ 5-84-21 (34782)
ଦାରୁକୋଽପି ହଯାନ୍ମୁକ୍ତ୍ବା ପରିଚର୍ଯ ଚ ଶାସ୍ତ୍ରତଃ।
ମୁମୋଚ ସର୍ବଂ ଯୋକ୍ତାଦି ମୁକ୍ତ୍ବା ଚୈତାନବାସୃଜତ୍ ॥ 5-84-22 (34783)
ତସ୍ମିନ୍ଗ୍ରାମେ ପ୍ରଧାନାସ୍ତୁ ଯ ଆସନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣା ନୃପ ।
ଆର୍ଯାଃ କୁଲୀନା ହ୍ରୀମନ୍ତୋ ବ୍ରାହ୍ମୀଂ ବୃତ୍ତିମନୁଷ୍ଠିତାଃ ॥ 5-84-23 (34784)
ତେଽଭିଗମ୍ଯ ମହାତ୍ମାନଂ ହୃଷୀକେଶମରିନ୍ଦମମ୍।
ପୂଜାଂ ଚକ୍ରୁର୍ଯଥାନ୍ଯାଯମାଶୀର୍ମଙ୍ଗଲସଂଯୁତାମ୍ ॥ 5-84-24 (34785)
ତେ ପୂଜଯିତ୍ବା ଦାଶାର୍ହଂ ସର୍ବଲୋକେଷୁ ପୂଜିତମ୍।
ନ୍ଯବେଦଯନ୍ତ ବେଶ୍ମାନି ଗୁଣବନ୍ତି ମହାତ୍ମନେ ॥ 5-84-25 (34786)
ତାନ୍ପ୍ରଭୁଃ କୃତମିତ୍ଯୁକ୍ତା ସତ୍କୃତ୍ଯ ଚ ଯଥାର୍ହତଃ ।
ଅଭ୍ଯେତ୍ଯ ଚୈଷାଂ ବେଶ୍ମାନି ପୁନରାଯାତ୍ସହୈବ ତୈଃ ॥ 5-84-26 (34787)
ସୁମୃଷ୍ଟଂ ଭୋଜଯିତ୍ବା ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣାଂସ୍ତତ୍ର କେଶବଃ ।
ଭୁକ୍ତା ଚ ସହ ତୈଃ ସର୍ବୈରବସତ୍ତାଂ କ୍ଷପାଂ ସୁଖମ୍ ॥ ॥ 5-84-27 (34788)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବମି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁରଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-84-2 ଦୈବାନି କଶୁନାନି। ଔତ୍ପାତିକାନି ଅଶକୁନାନି ॥ 5-84-7 ଖେଶରୀରଂ ଛାଯାପୁରୁଷଶରୀରମ୍ ॥ 5-84-13 ଭବନ୍ତି ଅସ୍ମିନ୍ନିତି ଭବନେ କ୍ଷେତ୍ରମ୍ ॥ 5-84-16 ଉପପ୍ଲାବ୍ଯାତ୍ ଗ୍ରାମାତ୍ ॥ 5-84-ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 085
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.85. ଅଧ୍ଯାଯଃ 085
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୂତୈଃ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାଗମନଂ ଜ୍ଞାତବତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯାଜ୍ଞଯା ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ପଥି ତଦାରାଧନାଯ ତତ୍ରତତ୍ର ସଭାନିର୍ମାପଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ତଦନବଲୋକନେନୈବ ଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-85-0 (34789)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-85-0x (3645)
ତଦା ଦୂତୈଃ ସମାଜ୍ଞାଯ ଆଯାନ୍ତଂ ମଧୁସୂଦନମ୍।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽବ୍ରବୀଦ୍ଭୀଷ୍ମମର୍ଚଯିତ୍ବା ମହାଭୁଜମ୍ ॥ 5-85-1 (34790)
ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ସଞ୍ଜଯଂ ଚୈବ ବିଦୁରଂ ଚ ମହାମତିମ୍ ।
ଦୁର୍ଯୋଦନଂ ସହାମାତ୍ଯଂ ହୃଷ୍ଟରୋମାଽବ୍ରବୀଦିଦମ୍ ॥ 5-85-2 (34791)
ଅଦ୍ଭୁତଂ ମହାଦାଶ୍ଚର୍ଯଂ ଶ୍ରୂଯତେ କୁରୁନନ୍ଦନ ।
ସ୍ତ୍ରିଯୋ ବାଲାଶ୍ଚ ବୃଦ୍ଧାଶ୍ଚ କଥଯନ୍ତି ଗୃହେଗୃହେ ॥ 5-85-3 (34792)
ସତ୍କୃତ୍ଯାଚକ୍ଷତେ ଚାନ୍ଯେ ତଥୈବାନ୍ଯେ ସମାଗତାଃ ।
ପୃଥଗ୍ବାଦାଶ୍ଚ ବର୍ତନ୍ତେ ଚତ୍ବରେଷୁ ସଭାସୁ ଚ ॥ 5-85-4 (34793)
ଉପାଯାସ୍ଯତି ଦାଶାର୍ହଃ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ପରାକ୍ରମୀ ।
ସ ନୋ ମାନ୍ଯଶ୍ଚ ପୂଜ୍ଯଶ୍ଚ ସର୍ବଥା ମଧୁସୂଦନଃ ॥ 5-85-5 (34794)
ତସ୍ମିନ୍ହି ଯାତ୍ରା ଲୋକସ୍ଯ ଭୂତାନାମୀଶ୍ବରୋଽହି ସଃ।
ତସ୍ମିନ୍ଧୃତିଶ୍ଚ ବୀର୍ଯଂ ଚ ପ୍ରଜ୍ଞା ଚୌଜଶ୍ଚ ମାଧବେ ॥ 5-85-6 (34795)
ସ ମାନ୍ଯତାଂ ନରଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ସ ହି ଧର୍ମଃ ସନାତନଃ ।
ପୂଜିତୋ ହି ସୁଖାଯ ସ୍ଯାଦସୁଖଃ ସ୍ଯାଦପୂଜିତଃ ॥ 5-85-7 (34796)
ସ ଚେତ୍ତୁପ୍ଯତି ଦାଶାର୍ହ ଉପଚରୈରରିନ୍ଦମଃ ।
କୃଷ୍ଣାତ୍ସର୍ବାନଭିପ୍ରାଯାନ୍ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯାମଃ ସର୍ବରାଜସୁ ॥ 5-85-8 (34797)
ତସ୍ଯ ପୂଜାର୍ଥମଦ୍ଯୈବ ସଂବିଧସ୍ତ୍ବ ପରନ୍ତପ ।
ସଭାଃ ପଥି ବିଧୀଯନ୍ତାଂ ସର୍ବକାମସମନ୍ବିତାଃ ॥ 5-85-9 (34798)
ଯଥା ପ୍ରୀତିର୍ମହାବାହୋ ତ୍ବଯି ଜାଯେତ ତସ୍ଯ ବୈ ।
ତଥା କୁରୁଷ୍ବ ଗାନ୍ଧାରେ କଥଂ ବା ଭୀଷ୍ମ ମନ୍ଯସେ ॥ 5-85-10 (34799)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-85-11x (3646)
ତତୋ ଭୀଷ୍ମାଦଯଃ ସର୍ବେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନାଧିପମ୍।
ଊଚୁଃକ ପରମମିତ୍ଯେବଂ ପୂଜଯନ୍ତୋଽସ୍ଯ ତଦ୍ବଚଃ ॥ 5-85-11 (34800)
ତେଷାମନୁମତଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତଦା।
ସଭାବାସ୍ତୂନି ରମ୍ଯାଣି ପ୍ରଦେଷ୍ଟୁମୁପଚକ୍ରମେ ॥ 5-85-12 (34801)
ତତୋ ଦେଶେଷୁ ଦେଶେଷୁ ରମଣୀଯେଷୁ ଭାଗଶଃ ।
ସର୍ବରତ୍ନସମାକୀର୍ଣାଃ ସଭାଶ୍ଚକ୍ରୁରନେକଶଃ ॥ 5-85-13 (34802)
ଆସନାନି ବିଚିତ୍ରାଣି ଯୁତାନି ବିବିଧୈର୍ଗୁଣୈଃ ।
ସ୍ତ୍ରିଯୋ ଗନ୍ଧାନଲଙ୍କାନାରାନ୍ସୂକ୍ଷ୍ମାଣି ବସନାନି ଚ ॥ 5-85-14 (34803)
ଗୁଣବନ୍ତ୍ଯନ୍ନପାନାନି ଭୋଜ୍ଯାନି ବିବିଧାନି ଚ।
ମାଲ୍ଯାନି ଚ ସୁଗନ୍ଧୀନି ତାନି ରାଜା ଦଦୌ ତତଃ ॥ 5-85-15 (34804)
ବିଶେବତଶ୍ଚ ବାସାର୍ଥଂ ସଭାଂ ଗ୍ରାମେ ବୃକସ୍ଥଲେ।
ବିଦଧେ କୌରବୋ ରାଜା ବହୁରତ୍ନାଂ ମନୋରମାମ୍ ॥ 5-85-16 (34805)
ଏତଦ୍ବିଧାଯ ବୈ ସର୍ବଂ ଦେବାର୍ହମତିମାନୁଷମ୍ ।
ଆଚଖ୍ଯୌ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତଦା ॥ 5-85-17 (34806)
ତାଃ ସଭାଃ କେଶବଃ ସର୍ବା ରତ୍ନାନି ବିବିଧାନି ଚ।
ଅସମୀକ୍ଷ୍ଯୈବ ଦାଶାର୍ହ ଉପାଯାତ୍କୁରୁସଦ୍ମ ତତ୍ ॥ ॥ 5-85-18 (34807)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-85-8 ଅଭିପ୍ରାଯାନ୍ ମନୋରଥାନ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 086
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.86. ଅଧ୍ଯାଯଃ 086
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାଗମନଶ୍ରବଣହୃଷ୍ଟେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ବିଦୁରପୁରତଃ ସମେଷ୍ଯତେ ତସ୍ମୈ ରଥଗଜାଦିବିତରଣପ୍ରତିଜ୍ଞା ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-86-0 (34808)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-86-0x (3647)
ଉପପ୍ଲାବ୍ଯାଦିହ କ୍ଷତ୍ତରୁପାଯାତୋ ଜନାର୍ଦନଃ।
ବୃକସ୍ଥଲେ ନିବସତି ସ ଚ ପ୍ରାତରିହୈଷ୍ଯତି ॥ 5-86-1 (34809)
ଆହୁକାନାମଧିପତିଃ ପୁରୋଗଃ ସର୍ବସାତ୍ବତାମ୍।
ମହାମନା ମହାବୀର୍ଯୋ ମହାସତ୍ବୋ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-86-2 (34810)
ସ୍ଫୀତସ୍ଯ ବୃଷ୍ଣିରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଭର୍ତା ଗୋପ୍ତା ଚ ମାଧବଃ ।
ତ୍ରଯାଣାମପି ଲୋକାନାଂ ଭଗବାନ୍ପ୍ରପିତାମହଃ ॥ 5-86-3 (34811)
ବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକାଃ ସୁମନସୋ ଯସ୍ଯ ପ୍ରଜ୍ଞାମୁପାସତେ।
ଆଦିତ୍ଯା ବସବୋ ରୁଦ୍ରା ଯଥା ବୁଦ୍ଧିଂ ବୃହସ୍ପତେଃ ॥ 5-86-4 (34812)
ତସ୍ମୈ ପୂଜାଂ ପ୍ରଯୋକ୍ଷ୍ଯାମି ଦାଶାର୍ହାଯ ମହାତ୍ମନେ ।
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ତବ ଧର୍ମଜ୍ଞ ତାଂ ମେ କଥଯତଃ ଶ୍ରୁଣୁ ॥ 5-86-5 (34813)
ଏକବର୍ଣୈଃ ସୁକ୍ଲୃପ୍ତାଙ୍ଗୈର୍ବାହ୍ଲିଜାତୈର୍ହଯୋତ୍ତମୈଃ।
ଚତୁର୍ଯକ୍ତାନ୍ରଥାଂସ୍ତସ୍ମୈ ରୌକ୍ମାନ୍ଦାସ୍ଯାମି ଷୋଡଶ ॥ 5-86-6 (34814)
ନିତ୍ଯପ୍ରଭିନ୍ନାନ୍ମାତଙ୍ଗାନୀଷାଦନ୍ତାନ୍ପ୍ରହାରିଣଃ।
ଅଷ୍ଟାନୁଚରମେକୈକମଷ୍ଟୌ ଦାସ୍ଯାମି କୌରବ ॥ 5-86-7 (34815)
ଦାସୀନାମପ୍ରଜାତାନାଂ ଶୁଭାନାଂ ରୁକ୍ମବର୍ଚସାମ୍ ।
ଶତମସ୍ମୈ ପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ଦାସାନାମପି ତାବତାମ୍ ॥ 5-86-8 (34816)
ଆବିକଂ ଚ ସୁଖସ୍ପର୍ଶଂ ପାର୍ବତୀଯୈରୁପାହୃତମ୍ ।
ତଦପ୍ଯସ୍ମୈ ପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ସହସ୍ତ୍ରାଣି ଦାଶାଷ୍ଟ ଚ ॥ 5-86-9 (34817)
ଅଜିନାନାଂ ସହସ୍ରାଣି ଚୀନଦେଶୋଦ୍ଭବାନି ଚ।
ତାନ୍ଯପ୍ଯସ୍ମୈ ପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ଯାବଦର୍ହତି କେଶବଃ ॥ 5-86-10 (34818)
ଦିବା ରାତ୍ରୌ ଚ ଭାତ୍ଯେଷ ସୁତେଜା ବିମଲୋ ମଣିଃ ।
ତମପ୍ଯସ୍ମୈ ପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ତମର୍ହତି ହି କେଶବଃ ॥ 5-86-11 (34819)
ଏକେନାଭିପତତ୍ଯହ୍ନା ଯୋଜନାନି ଚତୁର୍ଦଶ ।
ଯାନମଶ୍ବତରୀଯୁକ୍ତଂ ଦାସ୍ଯେ ତସ୍ମୈ ତଦପ୍ଯହମ୍ ॥ 5-86-12 (34820)
ଯାବନ୍ତି ବାହନାନ୍ଯସ୍ଯ ଯାବନ୍ତଃ ପୁରୁଷାଶ୍ଚ ତେ ।
ତତୋଷ୍ଟଗୁଣମପ୍ଯସ୍ମୈ ଭୋଜ୍ଯଂ ଦାସ୍ଯାମ୍ଯହଂ ସଦା ॥ 5-86-13 (34821)
ମମ ପୁତ୍ରାଶ୍ଚ ପୌତ୍ରଶ୍ଚ ସର୍ବେ ଦୁର୍ଯୋଧନାଦୃତେ।
ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯାସ୍ଯନ୍ତି ଦାଶାର୍ହଂ ରଥୈର୍ମୃଷ୍ଟୈଃ ସ୍ବଲଙ୍କୃତାଃ ॥ 5-86-14 (34822)
ସ୍ବଲଙ୍କୃତାଶ୍ଚ କଲ୍ଯାଣ୍ଯଃ ପାଦୈରେବ ସହସ୍ରଶଃ।
ବାରମୁଖ୍ଯା ମହାଭାଗଂ ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯାସ୍ଯନ୍ତି କେଶବମ୍ ॥ 5-86-15 (34823)
ନଗରାଦପି ଯାଃ କାଶ୍ଚିଦ୍ଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ କନ୍ଯାଶ୍ଚ କଲ୍ଯାଣ୍ଯସ୍ତାଶ୍ଚ ଯାସ୍ଯନ୍ତ୍ଯନାବୃତାଃ ॥ 5-86-16 (34824)
ସସ୍ତ୍ରୀପୁରୁଷବାଲଂ ଚ ନଗରଂ ମଧୁସୂଦନମ୍ ।
ଉଦୀକ୍ଷତାଂ ମହାତ୍ମାନଂ ଭାନୁମନ୍ତମିବ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-86-17 (34825)
ମହାଧ୍ବଜପତାକାଶ୍ଚ କ୍ରିଯନ୍ତାଂ ସର୍ବତୋ ଦିଶଃ।
ଜଲାବସିକ୍ତୋ ବିରଜାଃ ପନ୍ଥାସ୍ତସ୍ଯେତି ଚାନ୍ବଶାତ୍ ॥ 5-86-18 (34826)
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ଚ ଗୃହଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଗୃହାଦ୍ବରମ୍ ।
ତଦଦ୍ଯ କ୍ରିଯତାଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ସୁସଂମୃଷ୍ଟମଲଙ୍କୃତମ୍ ॥ 5-86-19 (34827)
ଏତଦ୍ଧି ରୁଚିରାକାରୈଃ ପ୍ରାସାଦୈରୁପଶୋଭିତମ୍ ।
ଶିବଂ ଚ ରମଣୀଯଂ ଚ ସର୍ବର୍ତୁ ସୁମହାଧନମ୍ ॥ 5-86-20 (34828)
ସର୍ବମସ୍ମିନ୍ଗୃହେ ରତ୍ନଂ ମମ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ଚ।
ଯଦ୍ଯଦର୍ହତି ବାର୍ଷ୍ଣେଯସ୍ତତ୍ତଦ୍ଦେଯମସଂଶଯମ୍ ॥ ॥ 5-86-21 (34829)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବମି ଷଡଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-86-3 ପ୍ରପିତାମହଃ ପିତାମହସ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମଣୋପି ପିତା ॥ 5-86-7 ଈଷା ଲାଙ୍ଗଲଦଣ୍ଡସ୍ତତ୍ସଦୃଶଦନ୍ତାନ୍। ଅଷ୍ଟୌ ଅନୁଚରାଃ ଯସ୍ଯ ଗଜସ୍ଯ ॥ 5-86-20 ସର୍ବର୍ତୁ ସର୍ବେ ଋତବୋ ଯୁଗପଦସ୍ମିନ୍ସନ୍ତୀତି ତଥା ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 087
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.87. ଅଧ୍ଯାଯଃ 087
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି କୃଷ୍ଣାଯ ଦାନପ୍ରତିଜ୍ଞାଯାଃ ମୃଷାତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ସାମାଦ୍ଯୁପାଯୈଃ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଦୁର୍ବଶତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ତଦୁକ୍ତିସତ୍କାରବିଧାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-87-0 (34830)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-87-0x (3648)
ରାଜନ୍ବହୁମତଶ୍ଚାସି ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯସ୍ଯାପି ସତ୍ତମଃ।
ସଂଭାବିତଶ୍ଚ ଲୋକସ୍ଯ ସଂମତଶ୍ଚାସି ଭାରତ ॥ 5-87-1 (34831)
ଯତ୍ତ୍ବମେବଂଗତେ ବ୍ରୂଯାଃ ପଶ୍ଚିମେ ବଯସି ସ୍ଥିତଃ।
ଶାସ୍ତ୍ରାଦ୍ବା ସୁପ୍ରତର୍କାଦ୍ବା ସୁସ୍ଥିରଃ ସ୍ଥବିରୋ ହ୍ଯସି ॥ 5-87-2 (34832)
ଲେଖା ଶଶିନିଭାଃ ସୂର୍ଯେ ମହୋର୍ମିରିବ ସାଗରେ।
ଧର୍ମସ୍ତ୍ବଯି ତଥା ରାଜନ୍ନିତି ବ୍ଯବସିତାଃ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-87-3 (34833)
ସଦୈବ ଭାବିତୋ ଲୋକୋ ଗୁଣୌଘୈସ୍ତବ ପାର୍ଥିବ ।
ଗୁଣାନାଂ ରକ୍ଷଣେ ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରଯତସ୍ବ ସବାନ୍ଧବଃ ॥ 5-87-4 (34834)
ଆର୍ଜବଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯସ୍ବ ମା ବାଲ୍ଯାଦ୍ବ୍ରହୁ ନୀନଶଃ।
ରାଜନ୍ପୁତ୍ରାଂଶ୍ଚ ପୌତ୍ରାଂଶ୍ଚ ସୁହୃଦଶ୍ଚୈବ ସୁପ୍ରିଯାନ୍ ॥ 5-87-5 (34835)
ଯତ୍ତ୍ବଂ ଦିତ୍ସସି କୃଷ୍ଣାଯ ରାଜନ୍ନତିଥଯେ ବହୁ ।
ଏତଦନ୍ଯଚ୍ଚ ଦାଶାର୍ହଃ ପୃଥିବୀମପି ଚାର୍ହତି ॥ 5-87-6 (34836)
ନ ତୁ ତ୍ବଂ ଧର୍ମମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ତସ୍ଯ ବା ପ୍ରିଯକାରଣାତ୍।
ଏତଦ୍ଦିତ୍ସସି କୃଷ୍ଣାଯ ସତ୍ଯେନାତ୍ମାନମାଲଭେ ॥ 5-87-7 (34837)
ମାଯୈଷା ସତ୍ଯମେବୈତଚ୍ଛଦ୍ମୈତଦ୍ଭୂରିଦକ୍ଷିଣା ।
ଜାନାମି ତ୍ବନ୍ମତଂ ରାଜନ୍ଗୂଢଂ ବାହ୍ଯେନ କର୍ମଣା ॥ 5-87-8 (34838)
ପଞ୍ଚ ପଞ୍ଚୈବ ଲିପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଗ୍ରାମକାନ୍ପାଣ୍ଡବା ନୃପ ।
ନ ଚ ଦିତ୍ସସି ତେଭ୍ଯସ୍ତାଂସ୍ତଚ୍ଛମଂ ନ କରିଷ୍ଯସି ॥ 5-87-9 (34839)
ଅର୍ଥେନ ତୁ ମହାବାହୁଂ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ତ୍ବଂ ଜିହୀର୍ଷସି ।
ଅନେନ ଚାପ୍ଯୁପାଯେନ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯୋ ବିଭେତ୍ସ୍ଯସି ॥ 5-87-10 (34840)
ନ ଚ ବିତ୍ତେନ ଶକ୍ଯୋଽସୌ ନୋଦ୍ଯମେନ ନ ଗର୍ହଯା।
ଅନ୍ଯୋ ଧନଞ୍ଜଯାତ୍କର୍ତୁମେତତ୍ତତ୍ତ୍ବଂ ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ 5-87-11 (34841)
ବେଦ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ମାହାତ୍ମ୍ଯଂ ବେଦାସ୍ଯ ଦୃଢଭକ୍ତିତାମ୍।
ଅତ୍ଯାଜ୍ଯମସ୍ଯ ଜାନାମି ପ୍ରାଣୈସ୍ତୁଲ୍ଯଂ ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-87-12 (34842)
ଅନ୍ଯତ୍କୁମ୍ଭାଦପାଂପୂର୍ଣାଦନ୍ଯତ୍ପାଦାବସେଚନାତ୍।
ଅନ୍ଯତ୍କୁଶଲସଂପ୍ରଶ୍ନାନ୍ନୈବେକ୍ଷ୍ଯତି ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-87-13 (34843)
ଯତ୍ତ୍ବସ୍ଯ ପ୍ରିଯମାତିଥ୍ଯଂ ମାନାର୍ହସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ।
ତଦସ୍ମୈ କ୍ରିଯତାଂ ରାଜନ୍ମାନାର୍ହୋଽସୌ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-87-14 (34844)
ଆଶଂସମାନଃ କଲ୍ଯାଣଂ କୁରୂନଭ୍ଯେତି କେଶବଃ ।
ଯେନୈବ ରାଜନ୍ନର୍ଥେନ ତଦେବାସ୍ମା ଉପାକୁରୁ ॥ 5-87-15 (34845)
ଶମମିଚ୍ଛତି ଦାଶାର୍ହସ୍ତବ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ଚ।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତଦସ୍ଯ ବଚନଂ କୁରୁ ॥ 5-87-16 (34846)
ପିତାଽସି ରାଜନ୍ପୁତ୍ରାସ୍ତେ ବୃଦ୍ଧସ୍ତ୍ବଂ ଶିଶବଃ ପରେ।
ବର୍ତସ୍ବ ପିତୃବତ୍ତେଷୁ ବର୍ତନ୍ତେ ତେ ହି ପୁତ୍ରବତ୍ ॥ ॥ 5-87-17 (34847)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-87-4 ଭାବିତଃ ହୃଷ୍ଟଃ ॥ 5-87-5 ମା ନୀନଶଃ ମା ନାଶଂ ପ୍ରାପ୍ନୁହି ॥ 5-87-8 ମାଯା ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲମ୍। ଛଦ୍ମ ବଞ୍ଚନମ୍ ॥ 5-87-10 ବିଭେତ୍ସ୍ଯସି ଶଲ୍ଯବତ୍ପୃଥକ୍କରିଷ୍ଯସି ॥ 5-87-12 ବେଦ ବିଦ୍ମି ॥ 5-87-13 ନୈବେକ୍ଷ୍ଯତି ନୈବାଙ୍ଗୀକରିଷ୍ଯତି ॥ 5-87-15 ଉପାକୁରୁ ଅର୍ପଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 088
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.88. ଅଧ୍ଯାଯଃ 088
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ବିଦୁରୋଦୀରିତଭେଦାଗୋଚରତାଙ୍ଗୀକରଣମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ହେତୂପନ୍ଯାସପୂର୍ବକଂ କୃଷ୍ଣସ୍ଯୋପାଯନଦାନନିଷେଧନମ୍ ॥ 2 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଦୁରବଜ୍ଞେଯତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ତଦୁକ୍ତସ୍ଯ କର୍ତବ୍ଯତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 3 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ସ୍ବସ୍ଯ କୃଷ୍ଣବନ୍ଧନାଧ୍ଯବସାଯକଥନେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ତଦ୍ଗର୍ହଣମ୍ ॥ 4 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନୋପାଲମ୍ଭପୂର୍ବକଂ ସଭାତୋ ନିର୍ଗମନମ୍ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-88-0 (34848)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-88-0x (3649)
ଯଦାହ ବିଦୁରଃ କୃଷ୍ଣେ ସର୍ବଂ ତତ୍ସତ୍ଯମଚ୍ଯୁତେ।
ଅନୁରକ୍ତୋ ହ୍ଯସଂହାର୍ଯଃ ପାର୍ଥାନ୍ପ୍ରତି ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-88-1 (34849)
ଯତ୍ତତ୍ସତ୍କାରସଂଯୁକ୍ତଂ ଦେଯଂ ବସୁ ଜନାର୍ଦନେ ।
ଅନେକରୂପଂ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନ ତଦ୍ଦେଯଂ କଦାଚନ ॥ 5-88-2 (34850)
ଦେଶଃ କାଲସ୍ତଥାଽଯୁକ୍ତୋ ନ ହି ନାର୍ହତି କେଶବଃ ।
ମଂସ୍ଯତ୍ଯଧୋକ୍ଷଜୋ ରାଜନ୍ଭଯାଦର୍ଚତି ମାମିତି ॥ 5-88-3 (34851)
ଅବମାନଶ୍ଚ ଯତ୍ର ସ୍ଯାତ୍କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯ ବିଶାଂପତେ।
ନ ତତ୍କୁର୍ଯାଦ୍ବୁଧଃ କାର୍ଯମିତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ ॥ 5-88-4 (34852)
ସ ହି ପୂଜ୍ଯତମୋ ଲୋକେ କୃଷ୍ଣଃ ପୃଥୁଲଲୋଚନଃ ।
ତ୍ରଯାଣାମପି ଲୋକାନାଂ ବିଦିତଂ ମମ ସର୍ବଥା ॥ 5-88-5 (34853)
ନ ତୁ ତସ୍ମୈ ପ୍ରଦେଯଂ ସ୍ଯାତ୍ତଥା କାର୍ଯଗତିଃ ପ୍ରଭୋ ।
ବିଗ୍ରହଃ ସମୁପାରବ୍ଧୋ ନ ହି ଶାମ୍ଯତ୍ଯବିଗ୍ରହାତ୍ ॥ 5-88-6 (34854)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-88-7x (3650)
ତସ୍ଯ ତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭୀଷ୍ମଃ କୁରୁପିତାମହଃ।
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ରାଜାନମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-88-7 (34855)
ସତ୍କୃତୋଽସତ୍କୃତୋ ବାଽପି ନ କ୍ରୁଧ୍ଯେତ ଜନାର୍ଦନଃ ।
`ନାବମଂସ୍ଯତ୍ଯବଜ୍ଞାତୄନବଜ୍ଞାତୋଽପି କେଶବଃ।'
ନାଲମେନମବଜ୍ଞାତୁଂ ନାବଜ୍ଞେଯୋ ହି କେଶବଃ ॥ 5-88-8 (34856)
ଯତ୍ତୁ କାର୍ଯଂ ମହାବାହୋ ମନସା କାର୍ଯତାଂ ଗତମ୍ ।
ସର୍ବୋପାଯୈର୍ନ ତଚ୍ଛକ୍ଯଂ କେନଚିତ୍କର୍ତୁମନ୍ଯଥା ॥ 5-88-9 (34857)
ସ ଯଦ୍ବ୍ରୂଯାନ୍ମହାବାହୁସ୍ତତ୍କାର୍ଯମବିଶଙ୍କଯା ।
ବାସୁଦେବେନ ତୀର୍ଥେନ କ୍ଷିପ୍ରଂ ସଂଶାଭ୍ଯ ପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ 5-88-10 (34858)
ଧର୍ମ୍ଯମର୍ଥ୍ଯଂ ଚ ଧର୍ମାତ୍ମା ଧ୍ରୁବଂ ବକ୍ତା ଜନାର୍ଦନଃ।
ତସ୍ମିନ୍ବାଚ୍ଯାଃ ପ୍ରିଯା ବାଚୋ ଭବତା ବାନ୍ଧବୈଃ ସହ ॥ 5-88-11 (34859)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-88-12x (3651)
ନ ପର୍ଯାପ୍ତୋସ୍ମି ଯଦ୍ରାଜଞ୍ଶ୍ରିଯଂ ନିଷ୍କେବଲାମହମ୍ ।
ତୈଃ ସହେମାମୁପାଶ୍ରୀଯାଂ ଯାବଜ୍ଜୀବଂ ପିତାମହ ॥ 5-88-12 (34860)
ଇଦଂ ତୁ ସୁମହତ୍କାର୍ଯଂ ଶ୍ରୁଣୁ ମେ ଯତ୍ସମର୍ଥିତମ୍ ।
ପରାଯଣଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ନିଯଚ୍ଛାମି ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-88-13 (34861)
ତସ୍ମିନ୍ବଦ୍ଧେ ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ବୃଷ୍ଣଯଃ ପୃଥିବୀ ତଥା।
ପାଣ୍ଡବାଶ୍ଚ ବିଧେଯା ମେ ସ ଚ ପ୍ରାତରିହୈପ୍ଯତି ॥ 5-88-14 (34862)
ଅତ୍ରୋପାଯାନ୍ଯଥା ସମ୍ଯଙ୍ନ ବୁଦ୍ଧ୍ଯେତ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ନ ଚାପାଯୋ ଭବେତ୍କଶ୍ଚିତ୍ତଦ୍ଭବାନ୍ପ୍ରବ୍ରବୀତୁ ମେ ॥ 5-88-15 (34863)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-88-16x (3652)
ତସ୍ଯ ତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଘୋରଂ କୃଷ୍ଣେଽଭିସଂହିତମ୍।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସହାମାତ୍ଯୋ ବ୍ଯଥିତୋ ବିମନାଭବତ୍ ॥ 5-88-16 (34864)
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନମିଦଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽବ୍ରବୀଦ୍ବଚଃ ।
ମୈବଂ ବୋଚଃ ପ୍ରଜାପାଲ ନୈଷ ଧର୍ମଃ ସନାତନଃ ॥ 5-88-17 (34865)
ଦୂତଶ୍ଚ ହି ହୃଷୀକେଶଃ ସଂବନ୍ଧୀ ଚ ପ୍ରିଯଶ୍ଚ ନଃ।
ଅପାପଃ କୌରବେଯେଷୁ ସ କଥଂ ବନ୍ଧମର୍ହତି ॥ 5-88-18 (34866)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-88-19x (3653)
ପରୀତସ୍ତବ ପୁତ୍ରୋଽଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ସୁମନ୍ଦଧୀଃ ।
ବୃଣୋତ୍ଯନର୍ଥଂ ନୈବାର୍ଥଂ ଯାଚ୍ଯମାନଃ ସୁହୃଜ୍ଜନୈଃ ॥ 5-88-19 (34867)
ଇମମୁତ୍ପଥି ବର୍ତନ୍ତଂ ପାପଂ ପାପାନୁବନ୍ଧିନମ୍।
ବାକ୍ଯାନି ସୁହୃଦାଂ ହିତ୍ବା ତ୍ବମପ୍ଯସ୍ଯାନୁବର୍ତସେ ॥ 5-88-20 (34868)
କୃଷ୍ଣମକ୍ଲିଷ୍ଟକର୍ମାଣମାସାଦ୍ଯାଯଂ ସୁଦୁର୍ମତିଃ ।
ତବ ପୁତ୍ରଃ ସହାମାତ୍ଯଃ କ୍ଷଣେନ ନ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-88-21 (34869)
ପାପସ୍ଯାସ୍ଯ ନୃଶଂସସ୍ଯ ତ୍ଯକ୍ତଧର୍ମସ୍ଯ ଦୁର୍ମତେଃ ।
ନୋତ୍ସହେଽନର୍ଥସଂଯୁକ୍ତାଃ ଶ୍ରୋତୁଂ ବାଚଃ କଥଂଚନ ॥ 5-88-22 (34870)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ବୃଦ୍ଧଃ ପରମମନ୍ଯୁମାନ୍ ।
ଉତ୍ଥାଯ ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରାତିଷ୍ଠଦ୍ଭୀଷ୍ମଃ ସତ୍ଯପରାକ୍ରମଃ ॥ ॥ 5-88-23 (34871)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-88-1 ଅସଂହାର୍ଯଃ ହର୍ତୁମଶକ୍ଯଃ ॥ 5-88-3 ଦେଶ ଇତି। ଯଦ୍ଯପି କେଶବୋଽର୍ଚାମର୍ହତ୍ଯେବ ତଥାପି ଅର୍ଚାଯାଂ ଦେଶଃ କାଲଶ୍ଚାଯୁକ୍ତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ । ତଦେବାହ ମଂସ୍ଯତୀତି ॥ 5-88-6 କାର୍ଯଗତିଃ କର୍ତବ୍ଯରୀତିଃ । ଅବିଗ୍ରହାତ୍ ଆତିଥ୍ଯମାତ୍ରେଣ ॥ 5-88-8 ନାଲଂ ନ ପର୍ଯାପ୍ତୋଽସି ॥ 5-88-10 ତୀର୍ଥେନ ଅବତରଣବର୍ତ୍ମନା । ସଂଶାମ୍ଯ ଶାନ୍ତୋ ଭବଃ ॥ 5-88-12 ନୋପାଶ୍ରୀଯମିତ୍ଯନ୍ବଯଃ। ନିଷ୍କେବଲାଂ କୃତ୍ସ୍ନାମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 089
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.89. ଅଧ୍ଯାଯଃ 089
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପ୍ରାତଃ କୃତାହ୍ନିକସ୍ଯ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ବୃକସ୍ଥଲାତ୍କୁରୁପୁରମୁପେତ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଭବନପରବେଶଃ ॥ 1 ॥ ତଥା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୂଜାଂ ସ୍ବୀକୃତ୍ଯ ବିଦୁରସଦନଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-89-0 (34872)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-89-0x (3654)
ପ୍ରାତରୁତ୍ଥାଯ କୃଷ୍ଣସ୍ତୁ କୃତବାନ୍ସର୍ବମାହ୍ନିକମ୍।
ବ୍ରାହ୍ମଣୈରଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତଃ ପ୍ରଯଯୌ ନଗରଂ ପ୍ରତି ॥ 5-89-1 (34873)
ତଂ ପ୍ରଯାନ୍ତଂ ମହାବାହୁମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ମହାବଲମ୍ ।
ପର୍ଯବର୍ତନ୍ତ ତେ ସର୍ବେ ବୃକସ୍ଥଲନିବାସିନଃ ॥ 5-89-2 (34874)
` ପ୍ରଦଦୌ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷୋ ରତ୍ନାନି ଚ ଧନାନି ଚ।
ତାନ୍ପ୍ରସ୍ଥାପ୍ଯ ମହାବାହୁରୁପାଯାତ୍କୁରୁସଂସଦମ୍ ॥' 5-89-3 (34875)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାସ୍ତମାଯାନ୍ତଂ ପ୍ରତ୍ଯୁଞ୍ଜଗ୍ମୁଃ ସ୍ବଲଙ୍କୃତାଃ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନାଦୃତେ ସର୍ବେ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକୃପାଦଯଃ ॥ 5-89-4 (34876)
ପୌରାଶ୍ଚ ବହୁଲା ରାଜନ୍ହୃଷୀକେଶଂ ଦିଦୃକ୍ଷବଃ ।
ଯାନୈର୍ବହୁବିଧୈରନ୍ଯେ ପଦ୍ଭିରେବ ତଥାଽପରେ ॥ 5-89-5 (34877)
ସ ବୈ ପଥି ସମାଗମ୍ଯ ଭୀଷ୍ମେଣାକ୍ଲିଷ୍ଟକର୍ମଣା ।
ଦ୍ରୋଣେନ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୈଶ୍ଚ ତୈର୍ବୃତୋ ନଗରଂ ଯଯୌ ॥ 5-89-6 (34878)
କୃଷ୍ଣସଂମାନନାର୍ଥଂ ଚ ନଗରଂ ସମଲଙ୍କୃତମ୍।
ବଭୂବ ରାଜମାର୍ଗଶ୍ଚ ବହୁରତ୍ନସମାଚିତଃ ॥ 5-89-7 (34879)
ନ ଚ କଶ୍ଚିଦ୍ଗୃହେ ରାଜଂସ୍ତଦାଽଽସୀଦ୍ଭରତର୍ଷଭ।
ନ ସ୍ତ୍ରୀ ନ ବୃଦ୍ଧୋ ନ ଶିଶୁର୍ବାସୁଦେବଦିଦୃକ୍ଷଯା ॥ 5-89-8 (34880)
ରାଜମାର୍ଗେ ନରାସ୍ତସ୍ମିନ୍ସଂସ୍ତୁବନ୍ତ୍ଯବନିଂ ଗତାଃ ।
ତସ୍ମିନ୍କାଲେ ମହାରାଜ ହୃଷୀକେଶପ୍ରବେଶନେ ॥ 5-89-9 (34881)
ଆବୃତାନି ବରସ୍ତ୍ରୀଭିର୍ଗୃହାଣି ସୁମହାନ୍ତ୍ଯପି ।
ପ୍ରଚଲନ୍ତୀବ ଭାରେଣ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେସ୍ମ ମହୀତଲେ ॥ 5-89-10 (34882)
ତଥା ଚ ଗତିମନ୍ତସ୍ତେ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ବାଜିନଃ ।
ପ୍ରନଷ୍ଟଗତଯୋଽଭୂବନ୍ରାଜମାର୍ଗେ ନରୈର୍ବୃତେ ॥ 5-89-11 (34883)
ସ ଗୃହଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପ୍ରାବିଶଚ୍ଛତ୍ରୁକର୍ଶନଃ।
ପାଣ୍ଡୁରୈଃ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଃ ପ୍ରାସାଦୈରୁପଶୋଭିତମ୍ ॥ 5-89-12 (34884)
ତିସ୍ରଃ କକ୍ଷ୍ଯା ବ୍ଯତିକ୍ରମ୍ଯ କେଶବୋ ରାଜବେଶ୍ମନଃ ।
ବୈଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ରାଜାନମଭ୍ଯଗଚ୍ଛଦରିନ୍ଦମଃ ॥ 5-89-13 (34885)
ଅଭ୍ଯାଗଚ୍ଛତି ଦାଶାର୍ହେ ପ୍ରଜ୍ଞାଚକ୍ଷୁର୍ନରାଧିପଃ ।
ତହୈବ ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମାଭ୍ଯାମୁଦତିଷ୍ଠନ୍ମହାଯଶାଃ ॥ 5-89-14 (34886)
କୃପଶ୍ଚ ସୋମଦତ୍ତଶ୍ଚ ମହାରାଜଶ୍ଚ ବାହ୍ଲିକଃ।
ଆସନେଭ୍ଯୋଽଚଲନ୍ସର୍ବେ ପୂଜଯନ୍ତୋ ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-89-15 (34887)
ତତୋ ରାଜାନମାସାଦ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଯଶସ୍ବିନମ୍।
ସଭୀଷ୍ମଂ ପୂଜଯାମାସ ବାର୍ଷ୍ଣେଯୋ ବାଗ୍ଭିରଞ୍ଜସା ॥ 5-89-16 (34888)
ତେଷୁ ଧର୍ମାନୁପୂର୍ବୀ ତାଂ ପ୍ରଯୁଜ୍ଯ ମଧୁସୂଦନଃ ।
ଯଥାବଯଃ ସମୀଯାଯ ରାଜଭିଃ ସହ ମାଧବଃ ॥ 5-89-17 (34889)
ଅଥ ଦ୍ରୋଣଂ ସବାହ୍ଲୀକଂ ସପୁତ୍ରଂ ଚ ଯଶସ୍ବିନମ୍।
କୃପଂ ଚ ସୋମଦତ୍ତଂ ଚ ସମୀଯାଯ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-89-18 (34890)
ତତ୍ରାସୀଦୂର୍ଜିତଂ ମୃଷ୍ଟଂ କାଞ୍ଚନଂ ମହଦାସନମ୍ ।
ଶାସନାଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ତତ୍ରୋପାବିଶଦଚ୍ଯୁତଃ ॥ 5-89-19 (34891)
ଅଥ ଗାଂ ମଧୁପର୍କଂ ଚାପ୍ଯୁଦକଂ ଚ ଜନାର୍ଦନେ ।
ଉପଜହ୍ନୁର୍ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରପୁରୋହିତାଃ ॥ 5-89-20 (34892)
କୃତାତିଥ୍ଯସ୍ତୁ ଗୋବିନ୍ଦଃ ସର୍ବାନ୍ପରିହସନ୍କୁରୂନ୍ ।
ଆସ୍ତେ ସାଂବନ୍ଧିକଂ କୁର୍ବନ୍କୁରୁଭିଃ ପରିବାରିତଃ ॥ 5-89-21 (34893)
ସୋଽର୍ଚିତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ପୂଜିତଶ୍ଚ ମହାଯଶାଃ ।
ରାଜାନଂ ସମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ନିରକ୍ରାମଦରିନ୍ଦମଃ॥ 5-89-22 (34894)
ତୈଃ ସମେତ୍ଯ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ କୁରୁଭିଃ କୁରୁସଂସଦି ।
ବିଦୁରାବସଥଂ ରମ୍ଯମୁପାତିଷ୍ଠତ ମାଧବଃ ॥ 5-89-23 (34895)
ବିଦୁରଃ ସର୍ବକଲ୍ଯାଣୈରଭିଗମ୍ଯ ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ଅର୍ଚଯାମାସ ଦାଶାର୍ହଂ ସର୍ବକାମୈରୁପସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-89-24 (34896)
କୃତାତିଥ୍ଯଂ ତୁ ଗୋବିନ୍ଦଂ ବିଦୁରଃ ସର୍ବଧର୍ମବିତ୍।
କୁଶଲଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାମପୃଚ୍ଛନ୍ମଧୁସୂଦନମ୍ ॥ 5-89-25 (34897)
ପ୍ରୀଯମାଣସ୍ଯ ସୁହୃଦୋ ବିଦୁରୋ ବୁଦ୍ଧିସତ୍ତମଃ ।
ଧର୍ମାର୍ଥନିତ୍ଯସ୍ଯ ସତୋ ଗତରୋବସ୍ଯ ଧୀମତଃ ॥ 5-89-26 (34898)
ତସ୍ଯ ସର୍ବଂ ସବିସ୍ତାରଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବିଚେଷ୍ଟିତମ୍ ।
କ୍ଷତ୍ତୁରାଚଷ୍ଟ ଦାଶାର୍ହଃ ସର୍ବଂ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଦର୍ଶିବାନ୍ ॥ ॥ 5-89-27 (34899)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-89-22 ପୂଜିତଃ ସ୍ତୁତଃ ॥ 5-89-26 ବିଦୁରଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବିଚେଷ୍ଟିତଂ ତସ୍ଯ ତଂ କୃଷ୍ଣଂ ପ୍ରତି ଅପୃଚ୍ଛଦିତ୍ଯନୁକୃଷ୍ଯାନ୍ବଯଃ। ଷଷ୍ଠ୍ଯୋ ଦ୍ବିତୀଯାର୍ଥେ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 090
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.90. ଅଧ୍ଯାଯଃ 090
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ କୁନ୍ତୀସମୀପଗମନମ୍ ॥ 1 ॥ କୃଷ୍ଣେନ ପ୍ରତ୍ଯେକଂ ନାମନିର୍ଦେଶପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦିକୁଶଲମାପୃଚ୍ଛ୍ଯ ସ୍ବାନୁଭୂତଦୁଃଖାନୁସ୍ମରେନ ଶୋଚନ୍ତ୍ଯାଃ କୁନ୍ତ୍ଯାଃ ସମାଶ୍ବାସନମ୍ ॥ 2 ॥ ତଥା କୁନ୍ତୀସାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନଗୃହଗମନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-90-0 (34900)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-90-0x (3655)
ଅଥୋପଗମ୍ଯ ବିଦୁରମପରାହ୍ଣେ ଜନାର୍ଦନଃ।
ପିତୃଷ୍ବସାରଂ ସ ପୃଥାମଭ୍ଯଗଚ୍ଛଦରିନ୍ଦମଃ ॥ 5-90-1 (34901)
ସା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କୃଷ୍ଣମାଯାନ୍ତଂ ପ୍ରସନ୍ନାଦିତ୍ଯବର୍ଚସମ୍।
କଣ୍ଠେ ଗୃହୀତ୍ବା ପ୍ରାକ୍ରୋଶତ୍ସ୍ମରନ୍ତୀ ତନଯାନ୍ପୃଥା ॥ 5-90-2 (34902)
ତେଷାଂ ସତ୍ବବତାଂ ମଧ୍ଯେ ଗୋବିନ୍ଦଂ ସହଚାରିଣମ୍ ।
ଚିରସ୍ଯ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ବାଷ୍ପମାହାରଯତ୍ମୃଥା ॥ 5-90-3 (34903)
ସାଽବ୍ରବୀତ୍କୃଷ୍ଣମାସୀନଂ କୃତାତିଥ୍ଯଂ ଯୁଧାଂ ପତିମ୍ ।
ବାଷ୍ପଗଦ୍ଗଦପୂର୍ଣେନ ମୁଖେନ ପରିଶୁଷ୍ଯତା ॥ 5-90-4 (34904)
ଏତେ ବାଲ୍ଯାନ୍ପ୍ରଭୃତ୍ଯେବ ଗୁରୁଶୁଶ୍ରୂଷଣେ ରତାଃ ।
ପରସ୍ପରସ୍ଯ ସୁହୃଦଃ ସଂମତାଃ ସମଚେତସଃ।
ନିକୃତ୍ଯା ଭ୍ରଂଶିତା ରାଜ୍ଯାଞ୍ଜନାର୍ହା ନିର୍ଜନଂ ଗତାଃ ॥ 5-90-5 (34905)
ବିନୀତକ୍ରୋଧହର୍ଷାଶ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯାଃ ସତ୍ଯବାଦିନଃ ।
ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ପ୍ରିଯମୁଖେ ପାର୍ଥା ରୁଦତୀମପହାଯ ମାମ୍ ॥ 5-90-6 (34906)
ଅହାର୍ଷୁଶ୍ଚ ବନଂ ଯାନ୍ତଃ ସମୂଲଂ ହୃଦଯଂ ମମ।
ଅତଦର୍ହା ମହାତ୍ମାନଃ କଥଂ କେଶବ ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-90-7 (34907)
ଊଷୁର୍ମହାବନେ ତାତ ସିଂହବ୍ଯାଘ୍ରଗଜାକୁଲେ ।
ବାଲା ବିହୀନାଃ ପିତ୍ରା ତେ ମଯା ସତତଲାଲିତାଃ ॥ 5-90-8 (34908)
ଅପଶ୍ଯନ୍ତଶ୍ଚ ପିତରୌ କଥମୁଷୂର୍ମହାବନେ।
ଶଙ୍ଖଦୁନ୍ଦୁଭିନିର୍ଘୋଷୈର୍ଭୃଦଙ୍ଗୈର୍ବେଣୁନିସ୍ବନୈଃ ॥ 5-90-9 (34909)
ପାଣ୍ଡବାଃ ସମବୋଧ୍ଯନ୍ତ ବାଲ୍ଯାତ୍ପ୍ରଭୃତି କେଶବ ।
ଯେ ସ୍ମ ବାରଣଶବ୍ଦେନ ହଯାନାଂ ହେଷିତେନ ଚ ॥ 5-90-10 (34910)
ରଥେନେମିନିନାଦୈଶ୍ଚ ବ୍ଯବୋଧ୍ଯନ୍ତ ତଦା ଗୃହେ ।
ଶଙ୍ଖଭେରୀନିନାଦେନ ବେଣୁବୀଣାନୁନାଦିନା ॥ 5-90-11 (34911)
ପୁଣ୍ଯାହଘୋଷମିଶ୍ରେଣ ପୂଜ୍ଯମାନା ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ ।
ବସ୍ତ୍ରୈ ରତ୍ନୈରଲଙ୍କାରୈଃ ପୂଜଯନ୍ତୋ ଦ୍ବିଜନ୍ମନଃ ॥ 5-90-12 (34912)
ଗୀର୍ଭିର୍ମଙ୍ଗଲଯୁକ୍ତାଭିର୍ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ଅର୍ଚିତୈରର୍ଚନାର୍ହୈଶ୍ଚ ସ୍ତୁବଦ୍ଭିରଭିନନ୍ଦିତାଃ ॥ 5-90-13 (34913)
ପ୍ରାସାଦାଗ୍ନେଷ୍ବବୋଧ୍ଯନ୍ତ ରାଙ୍ଖବାଜିନଶାଯିନଃ ।
କ୍ରୂରଂ ଚ ନିନଦଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଶ୍ବାପଦାନାଂ ମହାବନେ ॥ 5-90-14 (34914)
ନ ସ୍ମୋପଯାନ୍ତି ନିଦ୍ରାଂ ତେ ନତଦର୍ହା ଜନାର୍ଦନ ।
ଭେରୀମୃଦଙ୍ଗନିନଦୈଃ ଶଙ୍ଖବୈଣବନିସ୍ବନୈଃ ॥ 5-90-15 (34915)
ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଗୀତନିନାଦୈଶ୍ଚ ମଧୁରୈର୍ମଧୁସୂଦନ ॥
ବନ୍ଦିମାଗଧସୂତୈଶ୍ଚ ସ୍ତୁବଦ୍ଭିର୍ବୋଧିତାଃ କଥମ୍ ॥ 5-90-16 (34916)
ମହାବନେଷ୍ବବୋଧ୍ଯନ୍ତ ଶ୍ବାପଦାନାଂ ରୁତେନ ଚ ।
ହ୍ରୀମାତ୍ସତ୍ଯଧୃତିର୍ଦାନ୍ତୋ ଭୂତାନାମନୁକମ୍ପିତା ॥ 5-90-17 (34917)
କାମଦ୍ବେଷୌ ବଶେ କୃତ୍ବା ସତାଂ ବର୍ତ୍ମାନୁବର୍ତତେ ।
ଅମ୍ବରୀଷସ୍ଯ ମାନ୍ଧାତୁର୍ଯଯାତେର୍ନହୁଷସ୍ଯ ଚ ॥ 5-90-18 (34918)
ଭରତସ୍ଯ ଦିଲୀପସ୍ଯ ଶିବେରୌଶୀନରସ୍ଯ ଚ।
ରାଜର୍ଷୀଣାଂ ପୁରାଣାନାଂ ଧୁରଂ ଧତ୍ତେ ଦୁରୁଦ୍ବହାମ୍ ॥ 5-90-19 (34919)
ଶୀଲବୃତ୍ତୋପସଂପନ୍ନୋଃ ଧର୍ମଜ୍ଞଃ ସତ୍ଯସଙ୍ଗରଃ ।
ରାଜା ସର୍ବଗୁଣୋପେତସ୍ତ୍ରୌଲୋକ୍ଯସ୍ଯାପି ଯୋ ଭବେତ୍ ॥ 5-90-20 (34920)
ଅଜାତଶତ୍ରୁର୍ଧର୍ମାତ୍ମା ଶୁଦ୍ଧଜାମ୍ବୂନଦପ୍ରଭଃ ।
ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ କୁରୁଷୁ ସର୍ବେଷୁ ଧର୍ମତଃ ଶ୍ରୁତବୃତ୍ତତଃ ।
ପ୍ରିଯଦର୍ଶୋ ଦୀର୍ଘଭୁଜଃ କଥଂ କୃଷ୍ଣ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-90-21 (34921)
ଯଃ ସ ନାଗାଯୁତପ୍ରାଣୋ ବାତରଂହା ମହାବଲଃ ।
ସାମର୍ଷଃ ପାଣ୍ଡବୋ ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରିଯୋ ଭ୍ରାତୁଃ ପ୍ରିଯଂକରଃ ॥ 5-90-22 (34922)
କୀଚକସ୍ଯ ତୁ ସଜ୍ଞାତେର୍ଯୋ ହନ୍ତା ମଧୁସୂଦନ ।
ଶୂରଃ କ୍ରୋଧବଶାନାଂ ଚ ହିଡିମ୍ବସ୍ଯ ବକସ୍ଯ ଚ ॥ 5-90-23 (34923)
ପରାକ୍ରମେ ଶକ୍ରସମୋ ମାତରିଶ୍ବସମୋ ବଲେ।
ମହେଶ୍ବରସମଃ କ୍ରୋଧେ ଭୀମଃ ପ୍ରହରତାଂ ବରଃ ॥ 5-90-24 (34924)
କ୍ରୋଧଂ ବଲମମର୍ଷଂ ଚ ଯୋ ନିଧାଯ ପରଂତପଃ ।
ଜିତାତ୍ମା ପାଣ୍ଡବୋଽମର୍ଷୀ ଭ୍ରାତୁସ୍ତିଷ୍ଠତି ଶାସନେ ॥ 5-90-25 (34925)
ତେଜୋରାଶିଂ ମହାତ୍ମାନଂ ବରିଷ୍ଠମଭିତୌଜସମ୍ ।
ଭୀମଂ ପ୍ରଦର୍ଶନେନାପି ଭୀମସେନଂ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-90-26 (34926)
ତଂ ମମାଚକ୍ଷ୍ବ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ କଥମଦ୍ଯ ବୃକୋଦରଃ ।
ଆସ୍ତେ ପରିଘବାହୁଃ ସ ମଧ୍ଯମଃ ପାଣ୍ଡବୋ ବଲୀ ॥ 5-90-27 (34927)
ଅର୍ଜୁନେନାର୍ଜୁନୋ ଯଃ ସ କୃଷ୍ଣ ବାହୁସହସ୍ରିଣା ।
ଦ୍ବିବାହୁଃ ସ୍ପର୍ଧତେ ନିତ୍ଯମତୀତେନାପି କେଶବ ॥ 5-90-28 (34928)
କ୍ଷିପତ୍ଯେକେନ ବେଗେନ ପଞ୍ଚବାଣଶତାନି ଯଃ ।
ଇଷ୍ବସ୍ତ୍ରେ ସଦୃଶୋ ରାଜ୍ଞଃ କାର୍ତବୀର୍ଯସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-90-29 (34929)
ତେଜସାଽଽଦିତ୍ଯସଦୃଶୋ ମହର୍ଷିସଦୃଶୋ ଦମେ।
କ୍ଷମଯା ପୃଥିବୀତୁଲ୍ଯୋ ମହେନ୍ଦ୍ରସମବିକ୍ରମଃ ॥ 5-90-30 (34930)
ଆଧିରାଜ୍ଯଂ ମହଦ୍ଦୀପ୍ତଂ ପ୍ରଥିତଂ ମଧୁସୂଦନ ।
ଆହୃତଂ ଯେନ ବୀର୍ଯେଣ କୁରୂଣାଂ ସର୍ବରାଜସୁ ॥ 5-90-31 (34931)
ଯସ୍ଯ ବାହୁବଲଂ ସର୍ବେ ପାଣ୍ଡବାଃ ପର୍ଯୁପାସତେ।
ସ ସର୍ବରଥିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ପାଣ୍ଡବଃ ସତ୍ଯବିକ୍ରମଃ ॥ 5-90-32 (34932)
ଯଂ ଗତ୍ବାଽଭିମୁଖଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ନ ଜୀବନ୍ତଶ୍ଚିଦାବ୍ରଜେତ୍ ।
ଯୋ ଜେତା ସର୍ବଭୂତାନାମଜେଯୋ ଜିଷ୍ଣୁରଚ୍ଯୁତ ॥ 5-90-33 (34933)
ଯୋଽପାଶ୍ରଯଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଦେବାନାମିବ ବାସବଃ ।
ସ ତେ ଭ୍ରାତା ସଖା ଚୈବ କଥମଦ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-90-34 (34934)
ଦଯାବାନ୍ସର୍ବଭୂତେଷୁ ହ୍ରୀନିଷେବୋ ମହାସ୍ରବିତ୍ ।
ମୃଦୁଶ୍ଚ ସୁକୁମାରଶ୍ଚ ଧାର୍ମିକଶ୍ଚ ପ୍ରିଯଶ୍ଚ ମେ॥ 5-90-35 (34935)
ସହଦେବୋ ମହେଷ୍ବାସଃ ଶୂରଃ ସମିତିଶୋଭନଃ ।
ଭ୍ରାତୃଣାଂ କୃଷ୍ଣ ଶୁଶ୍ରୂଷୁର୍ଧର୍ମାର୍ଥକୁଶଲୋ ଯୁବା ॥ 5-90-36 (34936)
ସଦୈବ ସହଦେବସ୍ଯ ଭ୍ରାତରୋ ମଧୁସୂଦନ ।
ବୃତ୍ତଂ କଲ୍ଯାଣବୃତ୍ତସ୍ଯ ପୂଜଯନ୍ତି ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-90-37 (34937)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠୋପଚାଯିନଂ ବୀରଂ ସହଦେବଂ ଯୁଧାଂ ପତିମ୍।
ଶୁଶ୍ରୂଷୁଂ ମମ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରଂ ପ୍ରଚକ୍ଷ୍ବ ମେ ॥ 5-90-38 (34938)
ସୁକୁମାରୋ ଯୁବା ଶୂରୋ ଦର୍ଶନୀଯଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବଃ।
ଭ୍ରାତୄଣାଂ ଚୈବ ସର୍ବେଷାଂ ପ୍ରିଯଃ ପ୍ରାଣୋ ବହିଶ୍ଚରଃ ॥ 5-90-39 (34939)
ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ଚ ନକୁଲୋ ମହେଷ୍ବାସୋ ମହାବଲଃ ।
କଚ୍ଚିତ୍ସ କୁଶଲୀ କୃଷ୍ଣ ବତ୍ସୋ ମମ ସୁଖୈଧିତଃ ॥ 5-90-40 (34940)
ସୁଖୋଚିତମଦୁଃଖାର୍ହଂ ସୁକୁମାରଂ ମହାରଥମ୍ ।
ଅପି ଜାତୁ ମହାବାହୋ ପଶ୍ଯେଯଂ ନକୁଲଂ ପୁନଃ ॥ 5-90-41 (34941)
ପକ୍ଷ୍ମସଂପାତଜେ କାଲେ ନକୁଲେନ ବିନାକୃତା ।
ନ ଲଭାମି ଧୃତିଂ ବୀର ସାଽଦ୍ଯ ଜୀବାମି ପଶ୍ଯ ମାମ୍॥ 5-90-42 (34942)
ସର୍ବୈଃ ପୁତ୍ରୈଃ ପ୍ରିଯତରା ଦ୍ରୌପଦୀ ମେ ଜନାର୍ଦନ ।
କୁଲୀନା ରୂପସଂପନ୍ନା ସର୍ବୈଃ ସମୁଦିତା ଗୁଣୈଃ ॥ 5-90-43 (34943)
ପୁତ୍ରଲୋକାତ୍ପତିଲୋକଂ ବୃଣ୍ବାନା ସତ୍ଯବାଦିନୀ।
ପ୍ରିଯାନ୍ପୁତ୍ରାନ୍ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନନୁରୁଧ୍ଯତେ ॥ 5-90-44 (34944)
ମହାଭିଜନସଂପନ୍ନା ସର୍ବକାମୈଃ ସୁପୂଜିତା।
ଈଶ୍ବରୀ ସର୍ବକଲ୍ଯାଣୀ ଦ୍ରୌପଦୀ କଥମଚ୍ଯୁତ ॥ 5-90-45 (34945)
ପତିଭିଃ ପଞ୍ଚଭିଃ ଶୂରୈରଗ୍ନିକଲ୍ପୈଃ ପ୍ରହାରିଭିଃ ।
ଉପପନ୍ନା ମହେଷ୍ବାସୈର୍ଦ୍ରୌପଦୀ ଦୁଃଖଭାଗିନୀ ॥ 5-90-46 (34946)
ଚତୁର୍ଦଶମିଦଂ ବର୍ଷଂ ଯନ୍ନାପଶ୍ଯମରିନ୍ଦମ ।
ପୁତ୍ରାଦିଭିଃ ପରିଦ୍ଯୂନାଂ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ସତ୍ଯବାଦିନୀମ୍ ॥ 5-90-47 (34947)
ନ ନୂନଂ କର୍ମଭିଃ ପୁଣ୍ଯୈରଶ୍ରୁତେ ପୁରୁଷଃ ସୁଖମ୍ ।
ଦ୍ରୌପଦୀ ଚେତ୍ତଥାବୃତ୍ତା ନାଶ୍ରୁତେ ସୁଖମବ୍ଯଯମ୍ ॥ 5-90-48 (34948)
ନ ପ୍ରିଯୋ ମମ କୃଷ୍ଣାଯା ବୀଭତ୍ସୁର୍ନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ।
ଭୀମସେନୋ ଯମୌ ବାପି ଯଦପଶ୍ଯଂ ସଭାଗତାମ୍ ॥ 5-90-49 (34949)
ନ ମେ ଦୁଃଖତରଂ କିଂଚିଦ୍ଭୂତପୂର୍ବଂ ତତୋଽଧିକମ୍ ।
ସ୍ତ୍ରୀଧର୍ମିଣୀଂ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ଯଚ୍ଛ୍ବଶୁରାଣାଂ ସମୀପଗାମ୍ ॥ 5-90-50 (34950)
ଆନାଯିତାମନାର୍ଯେଣ କ୍ରୋଧଲୋଭାନୁବର୍ତିନା ।
ସର୍ବେ ପ୍ରୈକ୍ଷନ୍ତ କୁରବ ଏକବସ୍ତ୍ରାଂ ସଭାଗତାମ୍ ॥ 5-90-51 (34951)
ତତ୍ରୈବ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଶ୍ଚ ମହାରାଜଶ୍ଚ ବାହ୍ଲିକଃ ।
କୃପଶ୍ଚ କସୋମଦତ୍ତଶ୍ଚ ନିର୍ବିଷ୍ଣାଃ କୁରବସ୍ତଥା ॥ 5-90-52 (34952)
ତସ୍ଯାଂ ସଂସଦି ସର୍ବେଷାଂ କ୍ଷତ୍ତାରଂ ପୂଜଯାମ୍ଯହମ୍ ।
ବୃତ୍ତେନ ହି ଭବତ୍ଯାର୍ଯୋ ନ ଧନେନ ନ ବିଦ୍ଯଯା ॥ 5-90-53 (34953)
ତସ୍ଯ କୃଷ୍ଣ ମହାବୁଦ୍ଧେର୍ଗମ୍ଭୀରସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ।
କ୍ଷତ୍ତୁଃକ ଶୀଲମଲଙ୍କାରୋ ଲୋକାନ୍ବିଷ୍ଟଭ୍ଯ ତିଷ୍ଠତି ॥ 5-90-54 (34954)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-90-55x (3656)
ସା ଶୋକାର୍ତା ଚ ହୃଷ୍ଟା ଚ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଗୋବିନ୍ଦମାଗତମ୍।
ନାନାବିଧାନି ଦୁଃଖାନି ସର୍ବାଣ୍ଯେବାନ୍ବକୀର୍ତଯମ୍ ॥ 5-90-55 (34955)
ପୂର୍ବୈରାଚରିତଂ ଯତ୍ତତ୍କୁରାଜଭିରରିନ୍ଦମ ।
ଅକ୍ଷଦ୍ଯୂତଂ ମୃଗବଧଃ କଚ୍ଚିଦେଷାଂ ସୁଖାବହମ୍ ॥ 5-90-56 (34956)
ତନ୍ମାଂ ଦହତି ଯତ୍କୃଷ୍ଣା ସଭାଯାଂ କୁରୁସନ୍ନିଧୌ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୈଃ ପରିକ୍ଲିଷ୍ଟା ଯଥା ନ କୁଶଲଂ ତଥା ॥ 5-90-57 (34957)
ନିର୍ବାସନଂ ଚ ନଗରାତ୍ପ୍ରବ୍ରଜ୍ଯା ଚ ପରନ୍ତପ ।
ନାନାବିଧାନାଂ ଦୁଃଖାନାମାବାସୋଽସ୍ମି ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-90-58 (34958)
ଅଜ୍ଞାତଚର୍ଯା ବାଲାନାମବରୋଧଶ୍ଚ ମାଧବ ।
ନ ମେ କ୍ଲେଶତମଂ ତତ୍ସ୍ଯାତ୍ପୁତ୍ରୈଃ ସହ ପରନ୍ତପ ॥ 5-90-59 (34959)
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ନିକୃତା ବର୍ଷମଦ୍ଯ ଚତୁର୍ଦଶମ୍।
ଦୁଃଖାଦପି ସୁଖଂ ନଃ ସ୍ଯାଦ୍ଯଦି ପୁଣ୍ଯଫଲକ୍ଷଯଃ ॥ 5-90-60 (34960)
ନ ମେ ବିଶେପୋ ଜାତ୍ବାସୀଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଷୁ ପାଣ୍ଡବୈଃ ।
ତେନ ସତ୍ଯେନ କୃଷ୍ଣ ତ୍ବାଂ ହତାମିତ୍ରଂ ଶ୍ରିଯା ବୃତମ୍ ।
ଅସ୍ମାଦ୍ବିମୁକ୍ତଂ ସଙ୍ଗ୍ରାମାତ୍ପଶ୍ଯେଯଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ॥ 5-90-61 (34961)
ନୈବ ଶକ୍ଯାଃ ପରାଜେତୁଂ ସର୍ବଂ ହ୍ଯେଷାଂ ତଥାବିଧମ୍ ।
ପିତରଂ ତ୍ବେବ ଗର୍ହେଯଂ ନାତ୍ମାନଂ ନ ସୁଯୋଧନମ୍ ॥ 5-90-62 (34962)
ଯେନାହଂ କୁନ୍ତିଭୋଜାଯ ଧନଂ ବୃତ୍ତୈରିବାର୍ପିତା ।
ବାଲାଂ ମାମାର୍ଯକସ୍ତୁଭ୍ଯଂ କ୍ରୀଡନ୍ତୀଂ କନ୍ଦୁହସ୍ତିକାଂ ॥ 5-90-63 (34963)
ଅଦାତ୍ତୁ କୁନ୍ତିଭୋଜାଯ ସଖା ସଖ୍ଯେ ମହାତ୍ମନେ ।
ସାଽହଂ ପିତ୍ରା ଚ ନିକୃତା ଶ୍ବଶୁରୈଶ୍ଚ ପରନ୍ତପ।
ଅତ୍ଯନ୍ତଦୁଃଖିତା କୃଷ୍ଣ କିଂ ଜୀବିତଫଲଂ ମମ ॥ 5-90-64 (34964)
ଯନ୍ମାଂ ବାଗବ୍ରବୀନ୍ନକ୍ତଂ ସୂତକେ ସବ୍ଯସାଚିନଃ ।
ପୁତ୍ରସ୍ତେ ପୃଥିବୀଂ ଜେତା ଯଶଶ୍ଚାସ୍ଯ ଦିବଂ ସ୍ପୃଶେତ୍ । 5-90-65 (34965)
ହତ୍ବା କୁରୂନ୍ମହାଜନ୍ଯେ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ କୌନ୍ତେଯସ୍ତ୍ରୀନ୍ମେଧାନାହରିଷ୍ଯତି ॥ 5-90-66 (34966)
ନାହଂ ତାମଭ୍ଯସୂଯାମି ନମୋ ଧର୍ମାଯ ବେଧସେ ।
କୃଷ୍ଣାଯ ମହତେ ନିତ୍ଯଂ ଧର୍ମୋ ଧାରଯତି ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-90-67 (34967)
ଧର୍ମଶ୍ଚେଦସ୍ତି ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଯଥା ବାଗଭ୍ଯଭାଷତ।
ତ୍ବଂ ଚାପି ତତ୍ତଥା କୃଷ୍ଣ ସର୍ବଂ ସଂପାଦଯିଷ୍ଯସି ॥ 5-90-68 (34968)
ନ ମାଂ ମାଧବ ବୈଧବ୍ଯଂ ନାର୍ଥନାଶୋ ନ ବୈରିତା ।
ତଥା ଶୋକାଯ ଦହତି ଯଥା ପୁତ୍ରୈର୍ବିନା ଭବଃ ॥ 5-90-69 (34969)
ଯାଽହଂ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବାନଂ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରମ୍।
ଧନଞ୍ଜଯଂ ନ ପଶ୍ଯାମି କା ଶାନ୍ତିର୍ହୃଦଯସ୍ଯ ମେ।
ଇତଶ୍ଚତୁର୍ଦଶଂ ବର୍ଷଂ ଯନ୍ନାପଶ୍ଯଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-90-70 (34970)
ଧନଞ୍ଜଯଂ ଚ ଗୋବିନ୍ଦ ଯମୌ ତଂ ଚ ବୃକୋଦରମ୍।
ଜୀବନାଶଂ ପ୍ରନଷ୍ଟାନାଂ ଶ୍ରାଦ୍ଧଂ କୁର୍ବନ୍ତି ମାନବାଃ ॥ 5-90-71 (34971)
ଅର୍ଥତସ୍ତେ ମମ ମୃତାସ୍ତେଷାଂ ଚାହଂ ଜନାର୍ଦନା ।
ବ୍ରୂଯା ମାଧବ ରାଜାନଂ ଧର୍ମାତ୍ମାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-90-72 (34972)
ଭୂଯାଂସ୍ତେ ହୀଯତେ ଧର୍ମୋ ମା ପୁତ୍ରକ ବୃଥା କୃଥାଃ ।
ପରାଶ୍ରଯା ବାସୁଦେବ ଯା ଜୀବତି ଘିଗସ୍ତୁ ତାମ୍ ॥ 5-90-73 (34973)
ବୃତ୍ତେଃ କାର୍ପଣ୍ଯଲବ୍ଧାଯା ଅପ୍ରତିଷ୍ଠୈବ ଜ୍ଯାଯସୀ।
ଅଥୋ ଧନଞ୍ଜଯଂ ବ୍ରୂଯା ନିତ୍ଯୋଦ୍ଯୁକ୍ତଂ ବୃକୋଦରମ୍ ॥ 5-90-74 (34974)
ଯଦର୍ଥଂ କ୍ଷତ୍ରିଯା ସୂତେ ତସ୍ଯ କାଲୋଽଯମାଗତଃ।
ଅସ୍ମିଂଶ୍ଚେଦାଗତେ କାଲେ ମିଥ୍ଯା ଚାତିକ୍ରମିଷ୍ଯତି ॥ 5-90-75 (34975)
ଲୋକସଂଭାବିତାଃ ସଂତଃ ସୁନୃଶଂସଂ କରିଷ୍ଯଥ ।
ନୃଶଂସେନ ଚ ବୋ ଯୁକ୍ତାଂସ୍ତ୍ଯଜେଯଂ ଶାଶ୍ବତୀଃ ସମାଃ ॥ 5-90-76 (34976)
କାଲେ ହି ସମନୁପ୍ରାପ୍ତେ ତ୍ଯକ୍ତବ୍ଯମପି ଜୀବନମ୍ ।
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଚ ବ୍ଯକ୍ତବ୍ଯୌ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତୌ ସଦା ॥ 5-90-77 (34977)
ବିକ୍ରମେଣାର୍ଜିତାନ୍ଭୋଗାନ୍ବୃଣୀତଂ ଜୀବିତାଦପି ।
ବିକ୍ରମାଧିଗତା ହ୍ଯର୍ଥାଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେଣ ଜୀବତଃ ॥ 5-90-78 (34978)
ମନୋ ମନୁଷ୍ଯସ୍ଯ ସଦା ପ୍ରୀଣନ୍ତି ପୁରୁଷୋତ୍ତମ।
ଗତ୍ବା ବ୍ରୂହି ମହାବାହୋ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରମ୍ ॥ 5-90-79 (34979)
ଅର୍ଜୁନଂ ପାଣ୍ଡବଂ ବୀରଂ ଦ୍ରୌପଦ୍ଯାଃ ପଦବୀଂ ଚର ।
ବିଦିତୌ ହି ତବାତ୍ଯନ୍ତଂ କ୍ରୁଦ୍ଧୌ ତୌ ତୁ ଯଥାନ୍ତକୌ ॥ 5-90-80 (34980)
ଭୀମାର୍ଜୁନୌ ନଯେତାଂ ହି ଦେବାନପି ପରାଂ ଗତିମ୍।
ତଯୋଶ୍ଚୈତଦବଜ୍ଞାନଂ ଯତ୍ସା କୃଷ୍ଣା ସଭାଂ ଗତା ॥ 5-90-81 (34981)
ଦୁଃଶାସତଶ୍ଚ କର୍ଣଶ୍ଚ ପରୁଷାଣ୍ଯଭ୍ଯଭାଷତାମ୍।
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ଭୀମସେନମଭ୍ଯଗଚ୍ଛନ୍ମନସ୍ବିନମ୍ ॥ 5-90-82 (34982)
ପଶ୍ଯତାଂ କୁରୁମୁଖ୍ଯାନାଂ ତସ୍ଯ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯତି ଯତ୍ଫଲମ୍ ।
ନ ହି ବୈରଂ ସମାସାଦ୍ଯ ପ୍ରଶାମ୍ଯତି ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-90-83 (34983)
ସୁଚିରାଦପି ଭୀମସ୍ଯ ନ ହି ବୈରଂ ପ୍ରଶାମ୍ଯତି।
ଯାବଦନ୍ତଂ ନ ନଯତି ଶାତ୍ରବାଞ୍ଚତ୍ରୁକର୍ଶନଃ ॥ 5-90-84 (34984)
ନ ଦୁଃଖଂ ରାଜ୍ଯହରଣଂ ନ ଚ ଦ୍ଯୂତେ ପରାଜଯଃ ।
ପ୍ରବ୍ରାଜନଂ ତୁ ପୁତ୍ରାଣାଂ ନ ମେ ତଦ୍ଦୁଃଖକାରଣମ୍ ॥ 5-90-85 (34985)
ଯତ୍ତୁ ସା ବୃହତୀ ଶ୍ଯାମା ଏକବସ୍ତ୍ରା ସଭାଂ ଗତା।
ଅଶୃଣୋତ୍ପରୁଷା ବାଚଃ କିଂ ନୁ ଦୁଃଖତରଂ ତତଃ ॥ 5-90-86 (34986)
ସ୍ତ୍ରୀଧର୍ମିଣୀ ବରାରୋହା କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତା ସଦା।
ନାଭ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍ତଦା ନାଥଂ କୃଷ୍ଣା ନାଥବତୀ ସତୀ ॥ 5-90-87 (34987)
ଯସ୍ଯା ମମ ସପୁତ୍ରାଯାସ୍ତ୍ବଂ ନାଥୋ ମଧୁସୂଦନ ।
ରାମଶ୍ଚ ବଲିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ॥ 5-90-88 (34988)
ସାଽହମେବଂବିଧଂ ଦୁଃଖଂ ସହେଯଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ।
ଭୀମେ ଜୀବତି ଦୁର୍ଧର୍ଷେ ବିଜଯେ ଚାପଲାଯିନି ॥ 5-90-89 (34989)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-90-90x (3657)
ତତ ଆଶ୍ବାସଯାମାସ ପୁତ୍ରାଧିଭିରଭିପ୍ଲୁତାମ୍।
ପିତୃଷ୍ବସାରଂ ଶୋଚନ୍ତୀଂ ଶୌରିଃ ପାର୍ଥସଖଃ ପୃଥାମ୍ ॥ 5-90-90 (34990)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-90-91x (3658)
କା ନୁ ସୀମନ୍ତିନୀ ତ୍ବାଦୃଗ୍ଲୋକେଷ୍ବସ୍ତି ପିତୃଷ୍ବସଃ ।
ଶୂରସ୍ଯ ରାଜ୍ଞୋ ଦୁହିତା ଆଜମୀଢକୁଲଂ ଗତା ॥ 5-90-91 (34991)
ମହାକୁଲୀନା ଭବତୀ ହ୍ରଦାଦ୍ଧ୍ରଦମିବାଗତା।
ଈଶ୍ବରୀ ସର୍ବକଲ୍ଯାଣୀ ଭର୍ତ୍ରା ପରମପୂଜିତା॥ 5-90-92 (34992)
ବୀରସୂର୍ବୀରପତ୍ନୀ ତ୍ବଂ ସର୍ବୈଃ ସମୁଦିତା ଗୁଣୈଃ ।
ମୁଖଦୁଃଖେ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞେ ତ୍ବାଦୃଶୀ ସୋଢୁମର୍ହତି ॥ 5-90-93 (34993)
ନିଦ୍ରାତନ୍ଦ୍ରେ କ୍ରୋଧହର୍ଷୌ କ୍ଷୁତ୍ପିପାସେ ହିମାତପୌ।
ଏତାନି ପାର୍ଥା ନିର୍ଜିତ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ ବୀରସୁଖେ ରତାଃ ॥ 5-90-94 (34994)
ତ୍ଯକ୍ତଗ୍ରାମ୍ଯସୁଖାଃ ପାର୍ଥା ନିତ୍ଯଂ ବୀରସୁଖପ୍ରିଯାଃ ।
ନ ତୁ ସ୍ବଲ୍ପେନ ତୁଷ୍ଯେଯୁର୍ମହୋତ୍ସାହା ମହାବଲାଃ ॥ 5-90-95 (34995)
ଅନ୍ତଂ ଧୀରା ନିଷେବନ୍ତେ ମଧ୍ଯଂ ଗ୍ରାମ୍ଯସୁଖପ୍ରିଯାଃ ।
ଉତ୍ତମାଂଶ୍ଚ ପରିକ୍ଲେଶାନ୍ଭୋଗାଂଶ୍ଚାତୀବ ମାନୁଷାନ୍ ॥ 5-90-96 (34996)
ଅନ୍ତେଷୁ ରେମିରେ ଧୀରା ନ ତେ ମଧ୍ଯେଷୁ ରେମିରେ ।
ଅନ୍ତପ୍ରାପ୍ତିଂ ସୁଖଂ ପ୍ରାହୁର୍ଦୁଃଖମନ୍ତରମନ୍ତଯୋଃ ॥ 5-90-97 (34997)
ଅଭିବାଦଯନ୍ତି ଭବତୀଂ ପାଣ୍ଡବାଃ ସହ କୃଷ୍ଣଯା ।
ଆତ୍ମାନଂ ତେ କୁଶଲିନଂ ନିବେଦ୍ଯାହୁରନାମଯମ୍ ॥ 5-90-98 (34998)
ଅରୋଗାନ୍ସର୍ବସିଦ୍ଧାର୍ଥାନ୍କ୍ଷିପ୍ରଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ପାଣ୍ଡବାନ୍ ।
ଈଶ୍ବରାନ୍ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ହତାମିତ୍ରାଞ୍ଶ୍ରିଯା ବୃତାନ୍ ॥ 5-90-99 (34999)
ଏବମାଶ୍ବାସିତା କୁନ୍ତୀ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ପୁତ୍ରାଧିଭିରଭିଧ୍ବସ୍ତା ନିଗୃହ୍ଯାବୁଦ୍ଧିଜଂ ତମଃ ॥ 5-90-100 (35000)
କୁନ୍ତ୍ଯୁବାଚ। 5-90-101x (3659)
ଯଦ୍ଯତ୍ତେଷାଂ ମହାବାହୋ ପଥ୍ଯଂ ସ୍ଯାନ୍ମଧୁସୂଦନ।
ଯଥାଯଥା ତ୍ବଂ ମନ୍ଯେଥାଃ କୁର୍ଯାଃ କୃଷ୍ଣ ତଥାତଥା ॥ 5-90-101 (35001)
ଅବିଲୋପେନ ଧର୍ମସ୍ଯ ଅନିକୃତ୍ଯା ପରନ୍ତପ।
ପ୍ରଭାବଜ୍ଞାଽସ୍ମି ତେ କୃଷ୍ଣ ସତ୍ଯସ୍ଯାଭିଜନସ୍ଯ ଚ ॥ 5-90-102 (35002)
ବ୍ଯବସ୍ଥାଯାଂ ଚ ମିତ୍ରେଷୁ ବୁଦ୍ଧିବିକ୍ରମଯୋସ୍ତଥା।
ତ୍ବମେବ ନଃ କୁଲେ ଧର୍ମସ୍ତ୍ବଂ ସତ୍ଯଂ ତ୍ବଂ ତପୋ ମହତ୍ ॥ 5-90-103 (35003)
ତ୍ବଂ ତ୍ରାତା ତ୍ବଂ ମହଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ବଯି ସର୍ବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍।
ଯଥୈବାତ୍ଥ ତଥୈବୈତତ୍ତ୍ବଯି ସତ୍ଯଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-90-104 (35004)
` କୁରୂଣାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ଲୋକାନାଂ ଚାପରାଜିତ ।
ସର୍ବସ୍ଯୈତସ୍ଯ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଗତିସ୍ତ୍ବମସି ମାଧବ।
ପ୍ରଭାବୋ ବୁଦ୍ଧିବୀର୍ଯଂ ଚ ତାଦୃଶଂ ତବ କେଶବ ॥' 5-90-105 (35005)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-90-106x (3660)
ତାମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଚ ଗୋବିନ୍ଦଃ କୃତ୍ବା ଚାଭିପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍।
ପ୍ରାତିଷ୍ଠତ ମହାବାହୁର୍ଦୁର୍ଯୋଧନଗୃହାନ୍ପ୍ରତି ॥ ॥ 5-90-106 (35006)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-90-6 ପ୍ରିଯଂ ରାଜ୍ଯାଦି। ସୁଖଂ ଭୋଗୋତ୍ଥ ଆହ୍ଲାଦଃ ॥ 5-90-21 ପ୍ରିଯୋ ଦର୍ଶୋ ଦର୍ଶନଂ ଯସ୍ଯ ॥ 5-90-48 ତଥାବୃତ୍ତା ପୁଣ୍ଯଶୀଲା ॥ 5-90-59 ଅବରୋଧଃ ରାଜ୍ଯପ୍ରଦାନରୂପୋ ବୃତ୍ତିନିରୋଧଃ ॥ 5-90-60 ଯଦି ସୁଖଂ ପୁଣ୍ଯକ୍ଷଯରୂପଂ ଅର୍ଥାଦ୍ଦୁଃଖଂ ପାପକ୍ଷଯରୂପଂ ତର୍ହି ଦୁଃଖାତ୍ପାପକ୍ଷଯହେତୋସ୍ତତ୍ସୁଖଂ ନଃ ଅସ୍ମାକଂ ସ୍ଯାତ୍। ତଥା ଚ ନ ବଯଂ ଦୁଃଖାଦ୍ଭଯଂ ପ୍ରାପ୍ନୁମ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-90-61 ଅସ୍ମାତ୍ ଭାବିନଃ କୁରୁପାଣ୍ଡବସଂଗ୍ରାମାତ୍ ॥ 5-90-62 ସର୍ବଂ ବୃତ୍ତମ୍। ଏଷାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ତଥାବିଧଂ ଅବିଷମମ୍ ॥ 5-90-63 ବୃତ୍ତୈର୍ବଦାନ୍ଯତ୍ବେନ ଖ୍ଯାତୈର୍ଧନଂ ଯଥା ଅକ୍ଲେଶେନାର୍ପ୍ଯତେ ତଦ୍ବତ୍ ଯେନାହମର୍ପିତା । ବୃତ୍ତୋଽତୀତେ ଦୃଢେ ଖ୍ଯାତେ ଇତି ବିଶ୍ବଃ। ଆର୍ଯକଃ ପିତାମହଃ । ତୁଭ୍ଯଂ ତବ ॥ 5-90-66 ମହାଜନ୍ଯେ ମହାଯୁଦ୍ଧେ । ମେଧାନ୍ ଅଶ୍ବମେଧାନ୍ ॥ 5-90-75 ଅତିକ୍ରମିଷ୍ଯତି ଅଯୁଦ୍ଧେନେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-90-102 ଅନିକୃତ୍ଯା ଅଚ୍ଛଲେନ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 091
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.91. ଅଧ୍ଯାଯଃ 091
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ସ୍ବଗୃହମାଗତସ୍ଯ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ପୂଜାପୂର୍ବକଂ ଭୋଜନାଯାମନ୍ତ୍ରଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ସ୍ବୀଯାନ୍ନପାନାଦ୍ଯ ନାଦରଣକାରଣପ୍ରଶ୍ନେ କୃଷ୍ଣେନ ତତ୍କଥନପୂର୍ବକଂ ବିଦୁରଗୃହଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ବିଦୁରେଣ ସାଦରମନ୍ନପାନାଦିନା ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାରାଧନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-91-0 (35007)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-91-0x (3661)
ପୃଥାମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଗୋବିନ୍ଦଃ କୃତ୍ବା ଚାଭିପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନଗୃହଂ ଶୌରିରଭ୍ଯଗଚ୍ଛଦରିନ୍ଦମଃ ॥ 5-91-1 (35008)
ଲକ୍ଷ୍ମ୍ଯା ପରମଯା ଯୁକ୍ତଂ ପୁରନ୍ଦରଗୃହୋପମମ୍ ।
ବିଚିତ୍ରୈରାସନୈର୍ଯୁକ୍ତଂ ପ୍ରବିବେଶ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-91-2 (35009)
ତସ୍ଯ କକ୍ଷ୍ଯା ବ୍ଯତିକ୍ରମ୍ଯ ତିସ୍ରୋ ଦ୍ବାଃସ୍ଥୈରବାରିତଃ ।
ତତୋଽଭ୍ରଘନସଙ୍କାଶଂ ଗିରିକୂଟମିବୋଚ୍ଛ୍ରିତମ୍ ॥ 5-91-3 (35010)
ଶ୍ରିଯା ଜ୍ବଲନ୍ତଂ ପ୍ରାସାଦମାରୁରୋହ ମହାଯଶାଃ ।
ତତ୍ର ରାଜସହସ୍ରୈଶ୍ଚ କୁରୁଭିଶ୍ଚାଭିସଂବୃତମ୍ ॥ 5-91-4 (35011)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ମହାବାହୁଂ ଦଦର୍ଶାସୀନମାସନେ ।
ଦୁଃଶାସନଂ ଚ କର୍ଣଂ ଚ ଶକୁନିଂ ଚାପି ସୌବଲମ୍ ॥ 5-91-5 (35012)
ଦୁର୍ଯୋଧନସମୀପେ ତାନାସନସ୍ଥାନ୍ଦଦର୍ଶ ସଃ।
ଅଭ୍ଯାଗଚ୍ଛତି ଦାଶାର୍ହେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହାଯଶାଃ ॥ 5-91-6 (35013)
ଉଦତିଷ୍ଠତ୍ସହାମାତ୍ଯଃ ପୂଜଯନ୍ମଧୁସୂଦନମ୍ ।
ସମେତ୍ଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ମହାମାତ୍ଯେନ କେଶବଃ ॥ 5-91-7 (35014)
ରାଜଭିସ୍ତତ୍ର ବାର୍ଷ୍ଣେଯଃ ସମାଗଚ୍ଛଦ୍ଯଥାବଯଃ ।
ତତ୍ର ଜାମ୍ବୂନଦମଯଂ ପର୍ଯଙ୍କଂ ସୁପରିଷ୍କୃତମ୍ ॥ 5-91-8 (35015)
ବିବିଧାସ୍ତରଣାସ୍ତୀର୍ଣମଭ୍ଯୁପାବିଶଦଚ୍ଯୁତଃ ।
ତସ୍ମିନ୍ଗାଂ ମଧୁପର୍କଂ ଚାପ୍ଯୁଦକଂ ଚ ଜନାର୍ଦନେ ॥ 5-91-9 (35016)
ନିବେଦଯାମାସ ତଦା ଗୃହାନ୍ରାଜ୍ଯଂ ଚ କୌରବଃ । 5-91-10b` ଆସନଂ ସର୍ବତୋଭଦ୍ରଂ ସର୍ବରତ୍ନବିଭୂଷିତମ୍ ॥ 5-91-10 (35017)
କୃଷ୍ଣାର୍ଥମେବଂ ସଂସିଦ୍ଧଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଶାସନାତ୍।'
ତତ୍ର ଗୋବିନ୍ଦମାସୀନଂ ପ୍ରସନ୍ନାଦିତ୍ଯବର୍ଚସମ୍ ॥ 5-91-11 (35018)
ଉପାସାଞ୍ଚକ୍ରିରେ ସର୍ବେ କୁରବୋ ରାଜଭିଃ ସହ।
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜା ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ଜଯତାଂ ବରମ୍ ॥ 5-91-12 (35019)
ନ୍ଯମନ୍ତ୍ରଯଦ୍ଭୋଜନେନ ନାଭ୍ଯନନ୍ଦଚ୍ଚ କେଶବଃ ।
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ କୃଷ୍ଣମବ୍ରବୀତ୍କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-91-13 (35020)
ମୃଦୁପୂର୍ବଂ ଶଠୋଦର୍କଂ କର୍ଣମାଭାଷ୍ଯ କୌରବଃ ।
କସ୍ମାଦନ୍ନାନି ପାପାନି ବାସାଂସି ଶଯନାନି ଚ ॥ 5-91-14 (35021)
ତ୍ବଦର୍ଥମୁପନୀତାନି ନାଗ୍ରହୀସ୍ତ୍ବଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ଉଭଯୋଶ୍ଚ ଦଦତ୍ସାହ୍ଯମୁଭଯୋଶ୍ଚ ହିତେ ରତଃ ॥ 5-91-15 (35022)
ସଂବନ୍ଧୀ ଦଯିତଶ୍ଚାସି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ମାଧବ ।
ତ୍ବଂ ହି ଗୋବିନ୍ଦ ଧର୍ମାର୍ଥୌ ବେତ୍ଥ ତତ୍ତ୍ବେନ ସର୍ବଶଃ ।
ତତ୍ର କାରଣମିଚ୍ଛାମି ଶ୍ରୋତୁଂ ଚକ୍ରଗଦାଧର ॥ 5-91-16 (35023)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-91-17x (3662)
ସ ଏବମୁକ୍ତୋ ଗୋବିନ୍ଦଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ମହାମନାଃ ।
ଉଦ୍ଯନ୍ମେଘସ୍ବନଃକ କାଲେ ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ବିପୁଲଂ ଭୁଜମ୍ ॥ 5-91-17 (35024)
ଅଲଘୂକୃତମଗ୍ରସ୍ତମନିରସ୍ତମସଂକୁଲମ୍ ।
ରାଜୀବନେତ୍ରୋ ରାଜାନଂ ହେତୁମଦ୍ବାକ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-91-18 (35025)
କୃତାର୍ଥା ଭୁଞ୍ଜତେ ଦୂତାଃ ପୂଜାଂ ଗୃହ୍ଣନ୍ତି ଚୈବ ହ।
କୃତର୍ଥଂ ମାଂ ସହାମାତ୍ଯଂ ସମର୍ଚିଷ୍ଯସି ଭାରତ ॥ 5-91-19 (35026)
ଏବମୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ନ ଯୁକ୍ତଂ ଭବତାଽସ୍ମାସୁ ପ୍ରତିପତ୍ତୁମସାଂପ୍ତମ୍ ॥ 5-91-20 (35027)
କୃତାର୍ଥଂ ବାଽକୃତାର୍ଥଂ ବା ତ୍ବାଂ ବଯଂ ମଧୁସୂଦନ।
ଯତାମହେ ପୂଜଯିତୁଂ ଦାଶାର୍ହ ନ ଚ ଶକ୍ନୁମଃ ॥ 5-91-21 (35028)
ନ ଚ ତତ୍କାରଣଂ ବିଦ୍ମୋ ଯସ୍ମାନ୍ନୋ ମଧୁସୂଦନ ।
ପୂଜାଂ କୃତାଂ ପ୍ରୀଯମାଣୋ ନାମଂସ୍ଥାଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ 5-91-22 (35029)
ବୈରଂ ନୋ ନାସ୍ତି ଭବତା ଗୋବିନ୍ଦ ନ ଚ ବିଗ୍ରହଃ ।
ସ ଭବାନ୍ପ୍ରସମୀକ୍ଷ୍ଯୈତନ୍ନେଦୃଶଂ ବକ୍ତୁମର୍ହତି ॥ 5-91-23 (35030)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-91-24x (3663)
ଏବମୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନାର୍ଦନଃ।
ଅଭିବୀକ୍ଷ୍ଯ ସହାମାତ୍ଯଂ ଦାଶାର୍ହଃ ପ୍ରହସନ୍ନିବ ॥ 5-91-24 (35031)
ନାହଂ କାମାନ୍ନ ସଂରମ୍ଭାନ୍ନ ଦ୍ବେଷାନ୍ନାର୍ଥକାରଣାତ୍ ।
ନ ହେତୁବାଦାଲ୍ଲୋଭାଦ୍ବା ଧର୍ମଂ ଜହ୍ଯାଂ କଥଂଚନ ॥ 5-91-25 (35032)
ସଂପ୍ରୀତିଭୋଜ୍ଯାନ୍ଯନ୍ନାନି ଆପଦ୍ଭୋଜ୍ଯାନି ବା ପୁନଃ ।
ନ ଚ ସଂପ୍ରୀଯତେ ରାଜନ୍ନ ଚୈବାପଦ୍ଗତା ବଯମ୍ ॥ 5-91-26 (35033)
`ଦ୍ବିଷଦନ୍ନଂ ନ ଭୋକ୍ତବ୍ଯଂ ଦ୍ବିଷନ୍ତଂ ନୈବ ଭୋଜଯେତ୍ ।
ପାଣ୍ଡବାନ୍ଦ୍ବିଷସେ ରାଜନ୍ମମ ପ୍ରାଣା ହି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥' 5-91-27 (35034)
ଅକସ୍ମାଦ୍ଦ୍ବିଷସେ ରାଜଞ୍ଜନ୍ମପ୍ରଭୃତି ପାଣ୍ଡବାନ୍ ।
ପ୍ରିଯାନୁବର୍ତିନୋ ଭ୍ରାତୄନ୍ସର୍ବୈଃ ସମୁଦିତାନ୍ଗୁଣୈଃ ॥ 5-91-28 (35035)
ଅକସ୍ମାଚ୍ଚୈବ ପାର୍ଥାନାଂ ଦ୍ବେଷଣଂ ନୋପପଦ୍ଯତେ।
ଧର୍ମେ ସ୍ଥିତାଃ ପାଣ୍ଡବେଯାଃ କସ୍ତାନ୍କିଂ ବକ୍ତୁମର୍ହତି ॥ 5-91-29 (35036)
ଯସ୍ତାନ୍ଦ୍ବେଷ୍ଟି ସ ମାଂ ଦ୍ବେଷ୍ଟି ଯସ୍ତାନନୁ ସମାମନୁ ।
ଐକାତ୍ମ୍ଯଂ ମାଂ ଗତଂ ବିଦ୍ଧି ପାଣ୍ଡବୈର୍ଧର୍ମଚାରିଭିଃ ॥ 5-91-30 (35037)
କାମକ୍ରୋଧାନୁବର୍ତୀ ହି ଯୋ ମୋହାଦ୍ବିରୁରୁତ୍ସତି।
ଗୁଣବନ୍ତଂ ଚ ଯୋ ଦ୍ବେଷ୍ଟି ତମାହୁଃ ପୁରୁଷାଧମମ୍ ॥ 5-91-31 (35038)
ଯଃ କଲ୍ଯାଣଗୁଣାଞ୍ଜ୍ଞାତୀନ୍ମୋହାଲ୍ଲୋଭାଦ୍ଦିଦୃକ୍ଷତେ ।
ସୋଜିତାତ୍ମାଽଜିତକ୍ରୋଧୋ ନ ଚିରଂ ତିଷ୍ଠତି ଶ୍ରିଯା ॥ 5-91-32 (35039)
ଅଥ ଯୋ ଗୁଣସଂପନ୍ନାନ୍ହୃଦଯସ୍ଯାପ୍ରିଯାନପି।
ପ୍ରିଯେଣ କୁରୁତେ ବଶ୍ଯାଂଶ୍ଚିରଂ ଯଶସି ତିଷ୍ଠତି ॥ 5-91-33 (35040)
ସର୍ବମେତନ୍ନ ଭୋକ୍ତବ୍ଯମନ୍ନଂ ଦୁଷ୍ଟାଭିସଂହିତମ୍।
କ୍ଷୁତ୍ତୁରେକସ୍ଯ ଭୋକ୍ତବ୍ଯମିତି ମେ ଧୀଯତେ ମତିଃ ॥ 5-91-34 (35041)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ମହାବାହୁର୍ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍ ।
ନିଶ୍ଚକ୍ରାମ ତତଃ ଶୁଭ୍ରାଦ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରନିବେଶନାତ୍ ॥ 5-91-35 (35042)
ନିର୍ଯାଯ ଚ ମହାବାହୁର୍ବାସୁଦେବୋ ମହାମନାଃ ।
ନିବେଶାଯ ଯଯୌ ବେଶ୍ଯ ବିଦୁରସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-91-36 (35043)
ତମଭ୍ଯଗଚ୍ଛଦ୍ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ କୃପୋ ଭୀଷ୍ମୋଽଥ ବାହ୍ଲିକଃ ।
କୁରବଶ୍ଚ ମହାବାହୁଂ ବିଦୁରସ୍ଯ ଗୃହେ ସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-91-37 (35044)
ତ ଊଚୁର୍ମାଧବଂ ବୀରଂ କୁରବୋ ମଧୁସୂଦନମ୍ ।
ନିବେଦଯାମୋ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ସରତ୍ନାଂସ୍ତେ ଗୃହାନ୍ବଯମ୍ ॥ 5-91-38 (35045)
ତାନୁବାଚ ମହାତେଜାଃ କୌରବାନ୍ମଧୁସୂଦନଃ ।
ସର୍ବେ ଭବନ୍ତେ ଗଚ୍ଛନ୍ତୁ ସର୍ବା ମେଽପଚିତିଃ କୃତା ॥ 5-91-39 (35046)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-91-40x (3664)
ଯାତେଷୁ କୁରୁଷୁ କ୍ଷତ୍ତା ଦାଶାର୍ହମପରାଜିତମ୍।
ଅଭ୍ଯର୍ଚଯାମାସ ତଦା ସର୍ବକାମୈଃ ପ୍ରଯତ୍ନବାନ୍ ॥ 5-91-40 (35047)
ତତଃ କ୍ଷତ୍ରାଽନ୍ନପାନାନି ଶୁଚୀନି ଗୁଣବନ୍ତି ଚ।
ଉପାହରଦନେକାନି କେଶବାଯ ମହାତ୍ମନେ ॥ 5-91-41 (35048)
ତୈତର୍ପଯିତ୍ବା ପ୍ରଥମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ମଧୁସୂଦନଃ ।
ବେଦବିଦ୍ଭ୍ଯୋ ଦଦୌ କୃଷ୍ଣଃ ପରମଦ୍ରବିଣାନ୍ଯପି ॥ 5-91-42 (35049)
`ଭୁକ୍ତବତ୍ସୁ ଦ୍ବିଜାଗ୍ର୍ଯେଷୁ ନିଷଣ୍ଣେଷୁ ବରାସନେ ।
ଶୁଚିଃ ସୁପ୍ରଯତୋ ଭୂନ୍ବା ବିଦୁରୋଽନ୍ନମୁପାରତ୍ ॥ 5-91-43 (35050)
ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ପରଯା ଯୁକ୍ତ ଇଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍।
ସଂବୃତୈସ୍ତୁଷ୍ଯ ଗୋବିନ୍ଦ ଏତନ୍ନଃ ଧନମ୍।
ଅନ୍ଯଥା ହି ବିଶେଷେଣ କସ୍ତ୍ବାମର୍ଚିତୁମର୍ହତି ॥ 5-91-44 (35051)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-91-45x (3665)
ତତୋଽନୁଯାଯିଭିଃ ସାର୍ଧଂ ମରୁଦ୍ଭିରିବ ବାସବଃ।
ବିଦୁରାନ୍ନାନି ବୁଭୁଜେ ଶୁଚୀନି ଗୁଣବନ୍ତି ଚ ॥ 5-91-45 (35052)
ତଂ ଭୁକ୍ତବନ୍ତଂ ବିବିଧାଃ ସୁଶବ୍ଦାଃ ସୂତମାଗଧାଃ ।
ଅଭିତୁଷ୍ଟୁବୁରାସୀନଂ ଦାଶାର୍ହମପରାଜିତମ୍ ॥ ॥ 5-91-46 (35053)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-91-14 ଶଠୋଦର୍କଂ ଶାଠ୍ଯପର୍ଯବସାନମ୍। ଆଭାଷ୍ଯ ସଂବୋଧନୋନୋନ୍ମୁଖୀକୃତ୍ଯ । 5-91-17 ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ଉଦ୍ଯମ୍ଯ ॥ 5-91-25 ସଂରମ୍ଭାତ୍ କ୍ରୋଧାତ୍। ହେତୁବାଦାତ୍ କପଟାତ୍ ॥ 5-91-31 ବିରୁରୁତ୍ସତି ବିରୋଧଂ କର୍ତୁମିଚ୍ଛତି ॥ 5-91-44 ସଂବୃତୈଃ ରାଜାନର୍ହତଯା ଗୋପିତୈଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 092
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.92. ଅଧ୍ଯାଯଃ 092
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ରାତ୍ରୌ ବିଦୁରେଣ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ଭୀଷ୍ମାଦିସମାଶ୍ରଯଣେନ ଗର୍ବିତସ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ଦୌଶ୍ଶୀଲ୍ଯାଭିଲପନପୂର୍ବକଂ ତସ୍ମିନ୍ ସାମବଚନସ୍ଯ ନୈଷ୍ଫଲ୍ଯକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ଦୁଷ୍ଟଭୂଯିଷ୍ଠସଭାପ୍ରବେଶସ୍ଯ ସ୍ବାନଭିମତତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-92-0 (35054)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-92-0x (3666)
ତଂ ଭୁକ୍ତବନ୍ତମାଶ୍ବସ୍ତଂ ନିଶାଯାଂ ବିଦୁରୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ନେଦଂ ସମ୍ଯଗ୍ବ୍ଯବସିତଂ କେଶବାଗମନଂ ତବ ॥ 5-92-1 (35055)
ଅର୍ଥଧର୍ମାତିଗୋ ମନ୍ଦଃ ସଂରମ୍ଭୀ ଚ ଜନାର୍ଦନ ।
ମାନଘ୍ନୋ ମାନକାମଶ୍ଚ ବୃଦ୍ଧାନାଂ ଶାସନାତିଗଃ ॥ 5-92-2 (35056)
ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରାତିଗୋ ମୂଢୋ ଦୁରାତ୍ମା ପ୍ରଗ୍ରହଂ ଗତଃ ।
ଅନେଯଃ ଶ୍ରେଯସାଂ ମନ୍ଦୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-92-3 (35057)
କାମାତ୍ମା ପ୍ରାଜ୍ଞମାନୀ ଚ ମିତ୍ରଧ୍ରୁକ୍ସର୍ବଶଙ୍କିତା ।
ଅକର୍ତା ଚାକୃତଜ୍ଞଶ୍ଚ ତ୍ଯକ୍ତଧର୍ମା ପ୍ରିଯାନୃତଃ ॥ 5-92-4 (35058)
ମୂଢଶ୍ବାକୃତବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାମନୀଶ୍ବରଃ।
କାମାନୁସାରୀ କୃତ୍ଯେଷୁ ସର୍ବେଷ୍ବକୃତନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-92-5 (35059)
ଏତୈଶ୍ଚାନ୍ଯୈଶ୍ଚ ବହୁଭିର୍ଦୋଷୈରେବ ସମନ୍ବିତଃ ।
ତ୍ବଯୋଚ୍ଯମାନଃ ଶ୍ରେଯୋଽପି ସଂରମ୍ଭାନ୍ନ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯତି ॥ 5-92-6 (35060)
ଭୀଷ୍ମେ ଦ୍ରୋଣେ କୃପେ କର୍ଣେ ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରେ ଜଯଦ୍ରଥେ।
ଭୂଯସୀଂ ବର୍ତତେ ବୃତ୍ତିଂ ନ ଶମେ କୁରୁତେ ମନଃ ॥ 5-92-7 (35061)
ନିଶ୍ଚିତଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ସକର୍ଣାନାଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣମୁଖାନ୍ପାର୍ଥା ନ ଶକ୍ତାଃ ପ୍ରତିବୀକ୍ଷିତୁମ୍ ॥ 5-92-8 (35062)
ସେନାସମୁଦଯଂ କୃତ୍ବା ପାର୍ଥିବଂ ମଧୁସୂଦନ।
କୃତାର୍ଥଂ ମନ୍ଯତେ ବାଲ ଆତ୍ମାନମବିଚକ୍ଷଣାଃ ॥ 5-92-9 (35063)
ଏକଃ କର୍ଣଃ ପରାଞ୍ଜେତୁଂ ସମର୍ଥ ଇତି ନିଶ୍ଚିତମ୍ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେଃ ସ ଶମଂ ନୋପଯାସ୍ଯତି ॥ 5-92-10 (35064)
ସଂବିଚ୍ଚ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ସର୍ବେଷାମେବ କେଶବ ।
ଶମେ ପ୍ରଯତମାନସ୍ଯ ତବ ସୌଭ୍ରାତ୍ରକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ॥ 5-92-11 (35065)
ନ ପାଣ୍ଡବାନାମସ୍ମାଭିଃ ପ୍ରତିଦେଯଂ ଯଥୋଚିତମ୍ ।
ଇତି ବ୍ଯବସିତାସ୍ତେଷୁ ବଚନଂ ସ୍ଯାନ୍ନିରର୍ଥକମ୍ ॥ 5-92-12 (35066)
ଯତ୍ର ସୂକ୍ତଂ ଦୁରୁକ୍ତଂ ଚ ସମଂ ସ୍ଯାନ୍ମଧୁସୂଦନ ।
ନ ତତ୍ର ପ୍ରଲପେତ୍ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ବଧିରେଷ୍ବିବ ଗାଯନଃ ॥ 5-92-13 (35067)
ଅବିଜାନତ୍ସୁ ମୂଢେଷୁ ନିର୍ମର୍ଯାଦେଷୁ ମାଧବ ।
ତତ୍ତ୍ବଂ ବାକ୍ଯଂ ବ୍ରୁବନ୍ନିନ୍ଦ୍ଯଶ୍ଚଣ୍ଡାଲେଷୁ ଦ୍ବିଜୋ ଯଥା ॥ 5-92-14 (35068)
ସୋଽଯଂ ବଲସ୍ଥୋ ମୂଢଶ୍ଚନ କରିଷ୍ଯତି ତେ ବଚଃ ।
ତସ୍ମିନ୍ନିରର୍ଥକଂ ବାକ୍ଯମୁକ୍ତଂ ସଂପତ୍ସ୍ଯତେ ତବ ॥ 5-92-15 (35069)
ତେଷାଂ ସମୁପବିଷ୍ଟାନାଂ ସର୍ବେଷାଂ ପାପଚେତସାମ୍ ।
ତବ ମଧ୍ଯାବତରଣଂ ମମ କୃଷ୍ଣ ନ ରୋଚତେ ॥ 5-92-16 (35070)
ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧୀନାମଶିଷ୍ଟାନାଂ ବହୂନାଂ ଦୁଷ୍ଟଚେତସାମ୍ ।
ପ୍ରତୀପଂ ବଚନଂ ମଧ୍ଯେ ତବ କୃଷ୍ଣ ନ ରୋଚତେ ॥ 5-92-17 (35071)
ଅନୁପାସିତବୃଦ୍ଧତ୍ବାଚ୍ଛ୍ରିଯୋ ଦର୍ପାଚ୍ଚ ମୋହିତଃ ।
ବଯୋଦର୍ପାଦମର୍ଷାଚ୍ଚ ନ ତେ ଶ୍ରେଯୋ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯତି ॥ 5-92-18 (35072)
ବଲଂ ବଲବଦପ୍ଯସ୍ଯ ଯଦି ବକ୍ଷ୍ଯସି ମାଧବ ।
ତ୍ବଯ୍ଯସ୍ଯ ମହତୀ ଶଙ୍କା ନ କରିଷ୍ଯତି ତେ ବଚଃ ॥ 5-92-19 (35073)
ନେଦମଦ୍ଯ ଯୁଧା ଶକ୍ଯମିନ୍ଦ୍ରେଣାପି ସହାମରୈଃ ।
ଇତି ବ୍ଯବସିତାଃ ସର୍ବେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-92-20 (35074)
ତେଷ୍ବେବମୁପପନ୍ନେଷୁ କାମକ୍ରୋଧାନୁବର୍ତିଷୁ ।
ସମର୍ଥମପି ତେ ବାକ୍ଯମସମର୍ଥଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-92-21 (35075)
ମଧ୍ଯେ ତିଷ୍ଠନ୍ହସ୍ତ୍ଯନୀକସ୍ଯ ମନ୍ଦୋ
ରଥାଶ୍ବଯୁକ୍ତସ୍ଯ ବଲସ୍ଯ ମୂଢଃ।
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ମନ୍ଯତେ ବୀତଭୀତିଃ
କୃତ୍ସ୍ନା ମଯେଯଂ ପୃଥିବୀ ଜିତେତି ॥ 5-92-22 (35076)
ଆଶଂସତେ ବୈ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରୋ
ମହାରାଜ୍ଯମସପତ୍ନଂ ପୃଥିବ୍ଯାମ୍।
ତସ୍ମିଞ୍ଶମଃ କେବଲୋ ନୋପଲଭ୍ଯୋ
ବଦ୍ଧଂ ସନ୍ତଂ ମନ୍ଯତେ ଲବ୍ଧମର୍ଥମ୍ ॥ 5-92-23 (35077)
ପର୍ଯସ୍ତେଯଂ ପୃଥିବୀ କାଲପକ୍ବା
ଦୁର୍ଯୋଧନାର୍ଥେ ପାଣ୍ଡବାନ୍ଯୋଦ୍ଧୁକାମାଃ ।
ସମାଗତାଃ ସର୍ବଯୋଧାଃ ପୃଥିବ୍ଯାଂ
ରାଜାନଶ୍ଚ କ୍ଷିତିପାଲୈଃ ସମେତାଃ ॥ 5-92-24 (35078)
ସର୍ବେ ଚୈତେ କୃତବୈରାଃ ପୁରସ୍ତା-
ତ୍ତ୍ବଯା ରାଜାନୋ ହୃତସାରାଶ୍ଚ କୃଷ୍ଣ ।
ତବୋଦ୍ବେଗାତ୍ସଂଶ୍ରିତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା-
ନ୍ସୁସଂହତାଃ ସହ କର୍ଣେନ ବୀରାଃ ॥ 5-92-25 (35079)
ତ୍ଯକ୍ତାତ୍ମାନଃ ସହ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ
ହୃଷ୍ଟା ଯୋଦ୍ଧୁଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ସର୍ବଯୋଧାଃ ।
` ମୃତ୍ଯୁର୍ଜଯୋ ବେତି କୃତୈକଭାବାଃ
କାମାତ୍ମାନୋ ମନ୍ଯୁବଶାବିନୀତାଃ ॥'
ତେଷାଂ ମଧ୍ଯେ ପ୍ରବିଶେଥା ଯଦି ତ୍ବଂ
ନ ତନ୍ମତଂ ମମ ଦାଶାର୍ହବୀର ॥ 5-92-26 (35080)
ତେଷାଂ ସମୁପବିଷ୍ଟାନାଂ ବହୂନାଂ ଦୁଷ୍ଟଚେତସାମ୍।
କଥଂ ମଧ୍ଯଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେଥାଃ ଶତ୍ରୂଣାଂ ଶତ୍ରୁକର୍ଶନ ॥ 5-92-27 (35081)
ସର୍ବଥା ତ୍ବଂ ମହାବାହୋ ଦେବୈରପି ଦୁରୁତ୍ସହଃ ।
ପ୍ରଭାବଂ ପୌରୁଷଂ ବୁଦ୍ଧିଂ ଜାନାମି ତବ ଶତ୍ରୁହନ୍ ॥ 5-92-28 (35082)
ଯା ମେ ପ୍ରୀତିଃ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ଭୂଯଃକ ସା ତ୍ବଯି ମାଧବ ।
ପ୍ରେମ୍ଣା ଚ ବହୁମାନାଚ୍ଚ ସୌହୃଦାଚ୍ଚ ବ୍ରବୀମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-92-29 (35083)
ଯା ମେ ପ୍ରୀତିଃ ପୁଷ୍କରାକ୍ଷ ତ୍ବଦ୍ଦର୍ଶନସମୁଦ୍ଭବା।
ସା କିମାଖ୍ଯାଯତେ ତୁଭ୍ଯମନ୍ତରାତ୍ମାଽସି ଦେହିନାଂ ॥ ॥ 5-92-30 (35084)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବିନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-92-3 ପ୍ରଗ୍ରହଂ ନିର୍ବନ୍ଧଂ ଅତ୍ଯନ୍ତାଭିନିବେଶମିତ୍ଯର୍ଥଃ । ଅନେଯଃ ଅପ୍ରାପଣୀଯଃ। ଶ୍ରେଯସାଂ ଶ୍ରେଯାଂସି ॥ 5-92-4 ସର୍ବଶଙ୍କିତା ସର୍ବତ୍ର ବିଶ୍ବାସହୀନଃ ॥ 5-92-7 ବୃତ୍ତିଂ ଜୀବିକାମ୍। ଏତେ ଯୁଦ୍ଧେନ ମହ୍ଯଂ ରାଜ୍ଯଂ ଦାସ୍ଯନ୍ତୀତ୍ଯାଶଯେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-92-9 ପାର୍ଥିବଂ ପୃଥ୍ବୀସଂବନ୍ଧିନମ୍ ॥ 5-92-12 ପ୍ରତିଦେଯଂ ପରାବୃତ୍ଯଦେଯଂ। ବ୍ଯବସିତାଃ ନିଶ୍ଚିତାଃ ॥ 5-92-18 ତେ ତ୍ବତ୍ତଃ ॥ 5-92-23 ବଦ୍ଧଂ ସ୍ଥିରାଂ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 093
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.93. ଅଧ୍ଯାଯଃ 093
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ବିଦୁରବଚନାନୁମୋଦନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବାଗମନସ୍ଯ ଲୋକପରିବାଦପରିହାରାର୍ଥତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-93-0 (35085)
` ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-93-0x (3667)
ବିଦୁରସ୍ଯ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରଶ୍ରିତଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ।
ଇଦଂ ହୋବାଚ ବଚନଂ ମଧୁରଂ ମଧୁସୂଦନଃ ॥' 5-93-1 (35086)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-93-2x (3668)
ଯଥା ବ୍ରୂଯାନ୍ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୋ ଯଥା ବ୍ରୂଯାଦ୍ବିଚକ୍ଷଣଃ।
ସଥା ବାଚ୍ଯସ୍ତ୍ବଦ୍ବିଧେନ ଭବତା ମଦ୍ବିଧଃ ସୁହୃତ୍ ॥ 5-93-2 (35087)
ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତଂ ତଥ୍ଯଂ ଚ ଯଥା ତ୍ବଯ୍ଯୁପପଦ୍ଯତେ।
ତଥା ବଚନମୁକ୍ତୋଽସ୍ତି ତ୍ବଯୈତତ୍ପିତୃମାତୃବତ୍ ॥ 5-93-3 (35088)
ସତ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଚ ଯୁକ୍ତଂ ବାଽପ୍ଯେବମେବ ଯଥାଽଽତ୍ଥ ମାମ୍।
ଶ୍ରୃଣୁଷ୍ବାଗମନେ ହେତୁଂ ବିଦୁରାବହିତୋ ମମ ॥ 5-93-4 (35089)
ଦୌରାତ୍ମ୍ଯଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ଚ ବୈରିତାମ୍।
ସର୍ବମେତଦହଂ ଜାନନ୍କ୍ଷତ୍ତଃ ପ୍ରାପ୍ତୋଽଦ୍ଯ କୌରବାନ୍॥ 5-93-5 (35090)
ପର୍ଯସ୍ତାଂ ପୃଥିବୀଂ ସର୍ବାଂ ସାଶ୍ବାଂ ସରଥକୁଞ୍ଜରାମ୍ ।
ଯୋ ମୋଚଯେନ୍ମୃତ୍ଯୁପାଶାତ୍ପ୍ରାପ୍ନୁଯାଦ୍ଧର୍ମମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-93-6 (35091)
ଧର୍ମକାର୍ଯଂ ଯତଞ୍ଶକ୍ତ୍ଯା ନୋ ଚେତ୍ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମାନବଃ ।
ପ୍ରାପ୍ତୋ ଭବତି ତତ୍ପୁଣ୍ଯମତ୍ର ମେ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ ॥ 5-93-7 (35092)
ମନସା ଚିନ୍ତଯନ୍ପାପଂ କର୍ମଣା ନାତିରୋଚଯନ୍।
ନ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ଫଲଂ ତସ୍ଯେତ୍ଯେବଂ ଧର୍ମବିଦୋ ବିଦୁଃ ॥ 5-93-8 (35093)
ସୋଽହଂ ଯତିଷ୍ଯେ ପ୍ରଶମଂ କ୍ଷତ୍ତଃ କର୍ତୁମମାଯଯା।
କୁରୂଣାଂ ସୃଞ୍ଜଯାନାଂ ଚ ସଙ୍ଗ୍ରାନେ ବିନଶିଷ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-93-9 (35094)
ସେଯମାପନ୍ମହାଘୋରା କୁରୁଷ୍ବେବ ସମୁତ୍ଥିତା ।
କର୍ଣଦୁର୍ଯୋଧନକୃତା ସର୍ବେ ହ୍ଯେତେ ତଦନ୍ବଯାଃ ॥ 5-93-10 (35095)
ବ୍ଯସନେ କ୍ଲିଶ୍ଯମାନଂ ହି ଯୋ ମିତ୍ରଂ ନାଭିପଦ୍ଯତେ ।
ଅନୁନୀଯ ଯଥାଶକ୍ତି ତଂ ନୃଶଂସଂ ବିଦୁର୍ବୁଧାଃ ॥ 5-93-11 (35096)
ଆକେଶଗ୍ରହଣାନ୍ମିତ୍ରମକାର୍ଯାତ୍ସଂନିବର୍ତଯନ୍।
ଅବାଚ୍ଯଃ କସ୍ଯଚିଦ୍ଭବତି କୃତଯତ୍ନୋ ଯଥାବଲମ୍ ॥ 5-93-12 (35097)
ତତ୍ସମର୍ଥଂ ଶୁଭଂ ବାକ୍ଯଂ ଧର୍ମାର୍ଥସହିତଂ ହିତମ୍।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସହାମାତ୍ଯୋ ଗ୍ରହୀତୁଂ ବିଦୁରାର୍ହତି ॥ 5-93-13 (35098)
ହିତଂ ହି ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ତଥୈବ ଚ ।
ପୃଥିବ୍ଯାଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ଚ ଯତିଷ୍ଯେଽହମମାଯଯା ॥ 5-93-14 (35099)
ହିତେ ପ୍ରଯତମାନଂ ମାଂ ଶଙ୍କେଦ୍ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ଯଦି।
ହୃଦଯସ୍ଯ ଚ ମେ ପ୍ରୀତିରାନୃଣ୍ଯଂ ଚ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-93-15 (35100)
ଜ୍ଞାତୀନାଂ ହି ମିଥୋ ଭେଦେ ଯନ୍ମିତ୍ରଂ ନାଭିପଦ୍ଯତେ ।
ସର୍ବଯତ୍ନେନ ମାଧ୍ଯସ୍ଥ୍ଯଂ ନ ତନ୍ମିତ୍ରଂ ବିଦୁର୍ବୁଧାଃ ॥ 5-93-16 (35101)
ନ ମାଂ ବ୍ରୂଯୁରଧର୍ମିଷ୍ଠା ମୂଢା ହ୍ଯସୁହୃଦସ୍ତଥା ।
ଶକ୍ତୋ ନାବାରଯତ୍କୃଷ୍ଣଃ ସଂରବ୍ଧାନ୍କୁରୁପାଣ୍ଡବାନ୍ ॥ 5-93-17 (35102)
ଉଭଯୋଃ ସାଧଯନ୍ନର୍ଥମହାମାଗତ ଇତ୍ଯୁତ ।
ତତ୍ର ଯତ୍ନମହଂ କୃତ୍ବା ଗଚ୍ଛେଯଂ ନୃଷ୍ବବାଚ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-93-18 (35103)
ମମ ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତଂ ହି ଶ୍ରୁତ୍ବା ବାକ୍ଯମନାମଯମ୍।
ନ ଚେଦାଦାସ୍ଯତେ ବାଲୋ ଦିଷ୍ଟସ୍ଯ ବଶମେଷ୍ଯତି ॥ 5-93-19 (35104)
ଅହାପଯନ୍ପାଣ୍ଡବାର୍ଥଂ ଯଥାବ-
ଚ୍ଛମଂ କୁରୂଣାଂ ଯଦି ଚାଚରେଯମ୍।
ପୁଣ୍ଯଂ ଚ ମେ ସ୍ଯାଚ୍ଚରିତଂ ମହାତ୍ମ-
ନ୍ମୁଚ୍ଯେରଂଶ୍ଚ କୁରବୋ ମୃତ୍ଯୁପାଶାତ୍ ॥ 5-93-20 (35105)
ଅପି ବାଚଂ ଭାଷମାଣସ୍ଯ କାବ୍ଯାଂ
ଧର୍ମରାମାମର୍ଥବତୀମହିଂସ୍ରାମ୍।
ଅବେକ୍ଷେରନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ଶମାର୍ଥଂ
ମାଂ ଚ ପ୍ରାପ୍ତଂ କୁରବଃ ପୂଜଯେଯୁଃ ॥ 5-93-21 (35106)
ନ ଚାପି ମମ ପର୍ଯାପ୍ତାଃ ସହିତାଃ ସର୍ବପାର୍ଥିବାଃ।
କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ଯ ପ୍ରମୁଖେ ସ୍ଥାତୁଂ ସିଂହସ୍ଯେବେତରେ ମୃଗାଃ ॥ 5-93-22 (35107)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-93-23x (3669)
ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତ୍ବା ବଚନଂ ବୃଷ୍ଣୀନାମୃଷଭସ୍ତଦା।
ଶଯନେ ସୁଖସଂସ୍ପର୍ଶେ ଶିଶ୍ଯେ ଯଦୁସୁଖାବହଃ ॥ ॥ 5-93-23 (35108)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରିନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-93-6 ପର୍ଯସ୍ତାଂ ଅନ୍ଯଥାଭୂତାମ୍ ॥ 5-93-7 ଯତନ୍ ଯତମାନଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 094
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.94. ଅଧ୍ଯାଯଃ 094
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପ୍ରଭାତେ ସଂଧ୍ଯାମୁପତିଷ୍ଠମାନଂ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣମଭ୍ଯେତ୍ଯ ଶକୁନିଦୁର୍ଯୋଧନାଭ୍ଯାଂ ସଭାଗମନାଯ ପ୍ରାର୍ଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ବିଦୁରେଣ ସହ ସଭାପ୍ରବେଶଃ ॥ 2 ॥ ଅନ୍ତରିକ୍ଷଗତେଷୁ ନାରଦାଦିଷୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାଜ୍ଞଯା ଭୀଷ୍ମେଣ ଆସନାଦିନା ସତ୍କୃତେଷୁ କୃଷ୍ଣାଦୀନାଂ ଯଥୋଚିତମାସନେଷୂପବେଶନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-94-0 (35109)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-94-0x (3670)
ତଥା କଥଯତୋରେବ ତଯୋର୍ବୁଦ୍ଧିମତୋସ୍ତଦା।
ଶିବା ନକ୍ଷତ୍ରସଂପନ୍ନା ସା ବ୍ଯତୀଯାଯ ଶର୍ବରୀ ॥ 5-94-1 (35110)
ଧର୍ମାର୍ଥକାମଯୁକ୍ତାଶ୍ଚ ବିଚିତ୍ରାର୍ଥପଦାକ୍ଷରାଃ।
ଶୃଣ୍ବତୋ ବିବିଧା ବାଚୋ ବିଦୁରସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-94-2 (35111)
କଥାଭିରନୁରୂପାଭୀ ରକ୍ତସ୍ଯାମିତତେଜସଃ ।
ଅକାମସ୍ଯୈବ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ସା ବ୍ଯତୀଯାଯ ଶର୍ବରୀ ॥ 5-94-3 (35112)
ତତସ୍ତୁ ସ୍ବରସଂପନ୍ନା ବହବଃ ସୂତମାଗଧାଃ ॥
ଶଙ୍ଖଦୁନ୍ଦୁମିନିର୍ଘୋଷୈଃ କେଶବଂ ପ୍ରତ୍ଯବୋଧଯନ୍ ॥ 5-94-4 (35113)
ତତ ଉତ୍ଥାଯ ଦାଶାର୍ହଋଷଭଃ ସର୍ବସାତ୍ବତାମ୍ ।
ସର୍ବମାବଶ୍ଯକଂ ଚକ୍ରେ ପ୍ରାତଃ କାର୍ଯଂ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-94-5 (35114)
କୃତୋଦକାନୁଜପ୍ଯଃ ସ ହୁତାଗ୍ନିଃ ସମଲଙ୍କୃତଃ।
ତତଶ୍ଚାଦିତ୍ଯମୁଦ୍ଯନ୍ତମୁପାତିଷ୍ଠତ ମାଧବଃ ॥ 5-94-6 (35115)
ଅଥ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ କୃଷ୍ମଂ ଶକୁନିଶ୍ଚାପି ସୌବଲଃ।
ସନ୍ଧ୍ଯାଂ ତିଷ୍ଠନ୍ତମଭ୍ଯେତ୍ଯ ଦାଶାର୍ହମପରାଜିତମ୍ ॥ 5-94-7 (35116)
ଆଚକ୍ଷେତାଂ ତୁ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସଭାଗତମ୍।
କୁରୂଶ୍ଚ ଭୀଷ୍ମପ୍ରମୁଖାନ୍ରାଜ୍ଞଃ ସର୍ବାଂଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବାନ୍ ॥ 5-94-8 (35117)
ତ୍ବାମର୍ଥଯନ୍ତେ ଗୋବିନ୍ଦ ଦିବି ଶକ୍ରମିବାମରାଃ ।
ତାବଭ୍ଯନନ୍ଦଦ୍ଗୋବିନ୍ଦଃ ସାମ୍ନା ପରମବଲ୍ଗୁନା ॥ 5-94-9 (35118)
ତତୋ ବିମଲ ଆଦିତ୍ଯେ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ଜନାର୍ଦନଃ।
ଦଦୌ ହିରଣ୍ଯଂ ବାସାଂସି ଗାଶ୍ଚାଶ୍ଚାଂଶ୍ଚ ପରନ୍ତପଃ ॥ 5-94-10 (35119)
ବିସୃଷ୍ଟବନ୍ତଂ ରତ୍ନାନି ଦାଶାର୍ହମପରାଜିତମ୍।
ତିଷ୍ଠନ୍ତମୁପସଙ୍ଗମ୍ଯ ବବନ୍ଦେ ସାରଥିସ୍ତଦା ॥ 5-94-11 (35120)
` ତସ୍ମୈ ରଥବରୋ ଯୁକ୍ତଃ ଶୁଶୁଭେ ଲୋକବିଶ୍ରୁତଃ ।
ବାଜିଭିଃ ଶୈବ୍ଯସୁଗ୍ରୀବମେଘପୁଷ୍ପବଲାହକୈଃ ॥ 5-94-12 (35121)
ଶୈବ୍ଯସ୍ତୁ ଶୁକପତ୍ରାଭଃ ସୁଗ୍ରୀବଃ କିଂଶୁକପ୍ରଭଃ ।
ମେଘପୁଷ୍ପୋ ମେଘବର୍ଣଃ ପାଣ୍ଡରସ୍ତୁ ବଲାହକଃ ॥ 5-94-13 (35122)
ଦକ୍ଷିଣଂ ଚାବହଚ୍ଛୈବ୍ଯଃ ସୁଗ୍ରୀବଃ ସବ୍ଯତୋଽବହତ୍।
ପୃଷ୍ଠବାହୌ ରଥସ୍ଯାସ୍ତାଂ ମେଘପୁଷ୍ପବଲାହକୌ ॥ 5-94-14 (35123)
ବିଶ୍ବକର୍ମକୃତାଽଽପୀଡା ରତ୍ନଜାଲବିଭୂଷିତା ।
ଆଶ୍ରିତା ବୈ ରଥେ ତସ୍ମିନ୍ଧ୍ବଜଯଷ୍ଟିରଶୋଭତ ॥ 5-94-15 (35124)
ବୈନତେଯଃ ସ୍ଥିତସ୍ତସ୍ଯାଂ ପ୍ରଭାକରମିବ ସ୍ପୃଶନ୍।
ତସ୍ଯ ସତ୍ବବତଃ କେତୌ ଭୁଜଗାରିରଶୋଭତ ॥ 5-94-16 (35125)
ତସ୍ଯ କୀର୍ତିମତସ୍ତେନ ଭାସ୍ବରେଣ ବିରାଜତା ।
ଶୁଶୁଭେ ସ୍ଯନ୍ଦନଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ପତଗେନ୍ଦ୍ରେଣ କେତୁନା ॥ 5-94-17 (35126)
ରଶ୍ମିଜାଲୈଃ ପତାକାଭିଃ ସୌବର୍ଣେନ ଚ କେତୁନା ।
ବଭୂବ ସ ରଥଶ୍ରେଷ୍ଠଃ କାଲସୂର୍ଯ ଇବୋଦିତଃ ॥ 5-94-18 (35127)
ପକ୍ଷିଧ୍ବଜବିତାନୈଶ୍ଚ ରୁକ୍ମଜାଲକୃତାଙ୍ଗଣୈଃ ।
ଦଣ୍ଡମାର୍ଗବିଭାଗୈଶ୍ଚ ସୁକୃତୈର୍ବିଶ୍ବକର୍ମଣା ॥ 5-94-19 (35128)
ପ୍ରବାଲମଣିଶୋଭୈଶ୍ଚ ମୁକ୍ତାବୈଡୂର୍ଯଶୋଭନୈଃ ।
କିଙ୍କିଣୀଶତସଙ୍ଘୈଶ୍ଚ ବାଲଜାଲକୃତାନ୍ତରୈଃ ॥ 5-94-20 (35129)
କାର୍ତସ୍ବରମଯୀଭିଶ୍ଚ ପଦ୍ମିନୀଭିରଲଙ୍କୃତଃ।
ଶୁଶୁଭେ ସ୍ଯନ୍ଦନଶ୍ରେଷ୍ଠସ୍ତାପନୀଯୈଶ୍ଚ ପାଦପୈଃ ॥ 5-94-21 (35130)
ବ୍ଯାଘ୍ରସିଂହବରାହୈଶ୍ଚ ଗୋଭିଶ୍ଚ ମୃଗପକ୍ଷିଭିଃ ।
ତାରାଭିର୍ଭାସ୍କରୈଶ୍ଚାପି ବାରଣୈଶ୍ଚ ହିରଣ୍ମଯୈଃ ॥ 5-94-22 (35131)
ବଜ୍ରାଙ୍କୁଶବିମାନୈଶ୍ଚ କୂବରାବୃତ୍ତସନ୍ଧିଷୁ ।
ସମୁଚ୍ଛ୍ରିତମହାନାଭିଃ ସ୍ତନଯିତ୍ନୁମହାସ୍ବନଃ ॥' 5-94-23 (35132)
ତତୋ ରଥେନ ଶୁଭ୍ରେଣ ମହତା କିଙ୍କିଣୀକିନା ।
ହଯୋତ୍ତମଯୁଜା ଶୀଘ୍ରମୁପାତିଷ୍ଠତ ଦାରୁକଃ ॥ 5-94-24 (35133)
ତମୁପସ୍ଥିତମାଜ୍ଞାଯ ରଥଂ ଦିବ୍ଯଂ ମହାମନାଃ ।
ମହାଭ୍ରଘନନିର୍ଘୋଷଂ ସର୍ବରତ୍ନବିଭୂଷିତମ୍ ॥ 5-94-25 (35134)
ଅଗ୍ନିଂ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ କୃତ୍ବା ବ୍ରାହ୍ମଣାଂଶ୍ଚ ଜନାର୍ଦନଃ।
କୌସ୍ତୁଭଂ ମଣିମାବଧ୍ଯ ଶ୍ରିଯା ପରମଯା ଜ୍ବଲନ୍ ॥ 5-94-26 (35135)
କୁରୁଭିଃ ସଂବୃତଃ କୃଷ୍ଣୋ ବୃଷ୍ଣିଭିଶ୍ଚାଭିରକ୍ଷିତଃ ।
ଆତିଷ୍ଠତ ରଥଂ ଶୌରିଃ ସର୍ବଯାଦବନନ୍ଦନଃ ॥ 5-94-27 (35136)
ଅନ୍ବାରୁରୋହ ଦାଶାର୍ହଂ ବିଦୁରଃ ସର୍ବଧର୍ମବିତ୍।
ସର୍ବପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ସର୍ବବୁଦ୍ଧିମତାଂ ବରମ୍ ॥ 5-94-28 (35137)
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ କୃଷ୍ଣଂ ଶକୁନିଶ୍ଚାପି ସୌବଲଃ ।
ଦ୍ବିତୀଯେନ ରଥେନୈନମନ୍ବଯାତାଂ ପରନ୍ତପମ୍ ॥ 5-94-29 (35138)
ସାତ୍ଯକିଃ କୃତବର୍ମା ଚ ବୃଷ୍ଣୀନାଂ ଚାପରେ ରଥାଃ ।
ପୃଷ୍ଠତୋଽନୁଯଯୁଃ କୃଷ୍ଣଂ ଗଜୈରଶ୍ବୈ ରଥୈରପି ॥ 5-94-30 (35139)
ତେଷାଂ ହେମପରିଷ୍କାରୈର୍ଯୁକ୍ତାଃ ପରମବାଜିଭିଃ ।
ଗଚ୍ଛତାଂ ଘୋଷିଣଶ୍ଚିତ୍ରରଥା ରାଜନ୍ବିରେଜିରେ ॥ 5-94-31 (35140)
ସଂମୃଷ୍ଟସଂସିକ୍ତରଜଃ ପ୍ରତିପେଦେ ମହାପଥମ୍ ।
ରାଜର୍ଷିଚରିତଂ କାଲେ କୃଷ୍ଣୋ ଧୀମାଞ୍ଶ୍ରିଯା ଜ୍ବଲନ୍ ॥ 5-94-32 (35141)
ତତଃ ପ୍ରଯାତେ ଦାଶାର୍ହେ ପ୍ରାବାଦ୍ଯନ୍ତୈକପୁଷ୍କରାଃ।
ଶଙ୍ଖାଶ୍ଚ ଦଧ୍ମିରେ ତତ୍ର ବାଦ୍ଯାନ୍ଯନ୍ଯାନି ଯାନି ଚ ॥ 5-94-33 (35142)
ପ୍ରବୀରାଃ ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ଯୁବାନଃ ସିଂହବିକ୍ରମାଃ।
ପରିବାର୍ଯ ରଥଂ ଶୌରେରଗଚ୍ଛନ୍ତ ପରନ୍ତପାଃ ॥ 5-94-34 (35143)
ତତୋଽନ୍ଯେ ବହୁସାହସ୍ରା ବିଚିତ୍ରାଦ୍ଭୁତବାସସଃ ।
ଅସିପ୍ରାସାଯୁଧଧରାଃ କୃଷ୍ଣସ୍ଯାସନ୍ପୁରଃସରାଃ ॥ 5-94-35 (35144)
ଗଜାଃ ପଞ୍ଚଶତାସ୍ତତ୍ର ରଥାଶ୍ଚାସନ୍ସହସ୍ରଶଃ।
ପ୍ରଯାନ୍ତମନ୍ବଯୁର୍ବୀରଂ ଦାଶାର୍ହମପରାଜିତମ୍ ॥ 5-94-36 (35145)
ପୁରଂ କୁରୂଣାଂ ସଂବୃତ୍ତଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁକାମଂ ଜନାର୍ଦନମ୍ ।
ସବାଲବୃଦ୍ଧଂ ସସ୍ତ୍ରୀକଂ ରଥ୍ଯାଗତମରିନ୍ଦମ ॥ 5-94-37 (35146)
ବେଦିକାମାଶ୍ରିତାଭିଶ୍ଚ ସମାକ୍ରାନ୍ତାନ୍ଯନେକଶଃ ।
ପ୍ରଚଲନ୍ତୀବ ଭାରେଣ ଯୋଷିଦ୍ଭିର୍ଭବନାନ୍ଯୁତ ॥ 5-94-38 (35147)
ସ ପୂଜ୍ଯମାନଃ କୁରୁଭିଃ ସଂଶ୍ରୃଣ୍ବନ୍ମଧୁରାଃ କଥାଃ ।
ଯଥାର୍ହଂ ପ୍ରତିସତ୍କୁର୍ବନ୍ପ୍ରେକ୍ଷମାଣଃ ଶନୈର୍ଯଯୌ ॥ 5-94-39 (35148)
ତତଃ ସଭାଂ ସମାସାଦ୍ଯ କେଶବସ୍ଯାନୁଯାଯିନଃ।
ସଶଙ୍ଖୈର୍ବେଣୁନିର୍ଘୋଷୈର୍ଦିଶଃ ସର୍ବା ବ୍ଯନାଦଯନ୍ ॥ 5-94-40 (35149)
ତତଃ ସା ସମିତିଃ ସର୍ବା ରାଜ୍ଞାମମିତତେଜସାମ୍।
ସଂପ୍ରାକମ୍ପତ ହର୍ଷେଣ କୃଷ୍ଣାଗମନକାଙ୍କ୍ଷଯା ॥ 5-94-41 (35150)
ତତୋଽଭ୍ଯାଶଂଗତେ କୃଷ୍ଣେ ସମହୃଷ୍ଯନ୍ନରାଧିପାଃ।
ଶ୍ରୁତ୍ବାଂ ତଂ ରଥନିର୍ଘୋଷଂ ପର୍ଜନ୍ଯନିନଦୋପମମ୍ ॥ 5-94-42 (35151)
ଆସାଦ୍ଯ ତୁ ସଭାଦ୍ବାରମୃଷଭଃ ସର୍ବସାତ୍ବତାମ୍ ।
ଅବତୀର୍ଯ ରଥାଚ୍ଛୌରିଃ କୈଲାସଶିଖରୋପମାତ୍ ॥ 5-94-43 (35152)
ନବମେଘପ୍ରତୀକାଶାଂ ଜ୍ବଲନ୍ତୀମିବ ତେଜସା ।
ମହେନ୍ଦ୍ରସଦନପ୍ରଖ୍ଯାଂ ପ୍ରବିବେଶ ସଭାଂ ତତଃ ॥ 5-94-44 (35153)
ପାଣୌ ଗୃହୀତ୍ବା ବିଦୁରଂ ସାତ୍ଯକିଂ ଚ ମହାଯଶାଃ।
ଜ୍ଯେତୀଂଷ୍ଯାଦିତ୍ଯବଦ୍ରାଜନ୍କୁରୂନ୍ପ୍ରାଚ୍ଛାଦଯଚ୍ଛ୍ରିଯା ॥ 5-94-45 (35154)
ଅଗ୍ରତୋ ବାସୁଦେବସ୍ଯ କର୍ଣଦୁର୍ଯୋଧନାବୁଭୌ ।
କୃଷ୍ଣଯଃ କୃତବର୍ମା ଚାପ୍ଯାସନ୍କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ପୃଷ୍ଠତଃ ॥ 5-94-46 (35155)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣାଦଯସ୍ତତଃ ।
ଆସନେଭ୍ଯୋଽଚଲନ୍ସର୍ବେ ପୂଜଯନ୍ତୋ ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-94-47 (35156)
ଅଭ୍ଯାଗଚ୍ଛତି ଦାଶାର୍ହେ ପ୍ରଜ୍ଞାଚକ୍ଷୁର୍ନରେଶ୍ବର।
ସହୈବ ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମାଭ୍ଯାମୁଦତିଷ୍ଠନ୍ମହାଯଶାଃ ॥ 5-94-48 (35157)
ଉତ୍ତିଷ୍ଠତି ମହାରାଜେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେ ଜନେଶ୍ବରେ ।
ତାନି ରାଜସହସ୍ରାଣି ସମୁତ୍ତସ୍ଥୁଃ ସମନ୍ତତଃ ॥ 5-94-49 (35158)
ଆସନଂ ସର୍ବତୋଭଦ୍ରଂ ଜାମ୍ବୂନଦପରିଷ୍କୃତମ୍ ।
କୃଷ୍ଣାର୍ଥେ କଲ୍ପିତଂ ତତ୍ର ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଶାସନାତ୍ ॥ 5-94-50 (35159)
ସ୍ମଯମାନସ୍ତୁ ରାଜାନଂ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣୌ ଚ ମାଧବଃ ।
ଅଭ୍ଯଭାଷତ ଧର୍ମାତ୍ମା ରାଜ୍ଞଶ୍ଚାନ୍ଯାନ୍ଯଥାବଯଃ ॥ 5-94-51 (35160)
ତତ୍ର କେଶବମାନର୍ଚୁଃ ସମ୍ଯଗଭ୍ଯାଗତଂ ସଭାମ୍।
ରାଜାନଃ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ କୁରବଶ୍ଚ ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-94-52 (35161)
ତତ୍ର ତିଷ୍ଠନ୍ସ ଦାଶାର୍ହୋ ରାଜମଧ୍ଯେ ପରନ୍ତପଃ।
ଅପଶ୍ଯଦନ୍ତରିକ୍ଷସ୍ଥାନୃଷୀନ୍ପରପୁରଞ୍ଜଯଃ। 5-94-53 (35162)
ତତସ୍ତାନଭିସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ନାରଦପ୍ରମୁଖାନୃଷୀନ୍ ॥
ଅଭ୍ଯଭାଷତ ଦାଶାର୍ହୋ ଭୀଷ୍ମଂ ଶାନ୍ତନବଂ ଶନୈଃ । 5-94-54 (35163)
ପାର୍ଥିବୀଂ ସମିତିଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମୃଷଯୋଽଭ୍ଯାଗତା ନୃପ ॥
ନିମନ୍ତ୍ର୍ଯନ୍ତାମାସନୈଶ୍ଚ ସତ୍କାରେଣ ଚ ଭୂଯସା । 5-94-55 (35164)
ନୈତେଷ୍ବନୁପବିଷ୍ଟେଷୁ ଶକ୍ଯଂ କେନଚିଦାସିତୁମ୍ ॥
ପୂଜା ପ୍ରଯୁଜ୍ଯତାମାଶୁ ମୁନୀନାଂ ଭାବିତାତ୍ମନାମ୍ । 5-94-56 (35165)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-94-57x (3671)
ଋଷୀଞ୍ଶାନ୍ତନବୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସଭାଦ୍ବାରମୁପସ୍ଥିତାନ୍ ।
ତ୍ବରମାଣସ୍ତତୋ ଭୃତ୍ଯାନାସନାନୀତ୍ଯଚୋଦଯତ୍ । 5-94-57 (35166)
ଆସନାନ୍ଯଥ ମୃଷ୍ଟାନି ମହାନ୍ତି ବିପୁଲାନି ଚ ॥
ମଣିକାଞ୍ଚନଚିତ୍ରାଣି ସମାଜହ୍ରୁସ୍ତତସ୍ତତଃ । 5-94-58 (35167)
ତେଷୁ ତତ୍ରୋପବିଷ୍ଟେଷୁ ଗୃହୀତାର୍ଘ୍ଯେଷୁ ଭାରତ ॥
ନିଷସାଦାସନେ କୃଷ୍ଣୋ ରାଜାନଶ୍ଚ ଯଥାସନମ୍ । 5-94-59 (35168)
ଦୁଃଶାସନଃ ସାତ୍ଯକଯେ ଦଦାବାସନମୁତ୍ତମମ୍ ॥
ବିବିଂଶତିର୍ଦଦୌ ପୀଠଂ କାଞ୍ଚନଂ କୃତବର୍ମଣେ । 5-94-60 (35169)
ଅବିଦୂରେ ତୁ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ କର୍ଣଦୁର୍ଯୋଧନାବୁଭୌ ॥
ଏକାସନେ ମହାତ୍ମାନୌ ନିଷୀଦତୁରମର୍ଷଣୌ । 5-94-61 (35170)
ଗାନ୍ଧାରରାଜଃ ଶକୁନିର୍ଗାନ୍ଧାରୈରଭିରକ୍ଷିତଃ ॥
ନିଷସାଦାସନେ ରାଜା ସହପୁତ୍ରୋ ବିଶାଂପତେ । 5-94-62 (35171)
ବିଦୁରୋ ମଣିପୀଠେ ତୁ ଶୁକ୍ଲସ୍ପର୍ଧ୍ଯାଜିନୋତ୍ତରେ ॥
ସଂସ୍ପୃଶନ୍ନାସନଂ ଶୌରେର୍ମହାମତିରୁପାବିଶତ୍। 5-94-63 (35172)
ଚିରସ୍ଯ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦାଶାର୍ହଂ ରାଜାନଃ ସର୍ବ ଏବ ତେ ॥
ଅମୃତସ୍ଯେବ ନାତୃପ୍ଯନ୍ପ୍ରେକ୍ଷମାଣା ଜନାର୍ଦନମ୍। 5-94-64 (35173)
ଅତସୀପୁଷ୍ପସଙ୍କାଶଃ ପୀତବାସା ଜନାର୍ଦନଃ ॥
ବ୍ଯଭ୍ରାଜତ ସଭାମଧ୍ଯେ ହେମ୍ନୀବୋପହିତୋ ମଣିଃ ॥ 5-94-65 (35174)
ତତସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ସର୍ବମାସୀଦ୍ଗୋବିନ୍ଦଗତମାନସମ୍ ।
ନ ତତ୍ର କଶ୍ଚିତ୍କିଂଚିଦ୍ବା ବ୍ଯାଜହାର ପୁମାନ୍କ୍ବଚିତ୍ ॥ ॥ 5-94-66 (35175)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁର୍ନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-94-31 ଚିତ୍ରାଶ୍ଚ ତେ ରଥାଶ୍ଚ ॥ 5-94-33 ଏକପୁଷ୍କରାଃ କାହଲାଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 095
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.95. ଅଧ୍ଯାଯଃ 095
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ସନ୍ଧ୍ଯର୍ଥଂ ସ୍ବସ୍ଯାଗମନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ସନ୍ଧିବିଗ୍ରହପକ୍ଷଯୋଃ ଗୁଣଦୋଷପର୍ବନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବବିଜ୍ଞାପନନିବେଦନମ୍ ॥ 2 ॥ ତଥା ହିତମୁପଦିଶ୍ଯ ଅନ୍ତେ ଯଥାରୁଚି କରଣାଭିଧାନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-95-0 (35176)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-95-0x (3672)
ତେଷ୍ବାସୀନେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ତୂଷ୍ଣୀଂଭୂତେଷୁ ରାଜସୁ।
ବାକ୍ଯମଭ୍ଯାଦଦେ କୃଷ୍ଣଃ ସୁଦଂଷ୍ଟ୍ରୋ ଦୁନ୍ଦୁଭିସ୍ବନଃ ॥ 5-95-1 (35177)
ଜୀମୂତ ଇବ ଧର୍ମାନ୍ତେ ସର୍ବାଂ ସଂଶ୍ରାବଯନ୍ସଭାମ୍ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ସମଭାଷତ ମାଧବଃ ॥ 5-95-2 (35178)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-95-3x (3673)
କୁରୂଣାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ଶମଃ ସ୍ଯାଦିତି ଭାରତ ।
ଅପ୍ରଣଶେନ ବୀରାଣାମେତଦ୍ଯାଚିତୁମାଗତଃ ॥ 5-95-3 (35179)
ରାଜନ୍ନାନ୍ଯତ୍ପ୍ରବକ୍ତବ୍ଯଂ ତବ ନୈଃଶ୍ରେଯସଂ ବଚଃ ।
ବିଦିତଂ ହ୍ଯେବ ତେ ସର୍ବଂ ବେଦିତବ୍ଯମରିନ୍ଦମ॥ 5-95-4 (35180)
ଇଦଂ ହ୍ଯଦ୍ଯ କୁଲଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ସର୍ବରାଜସୁ ପାର୍ଥିବ ।
ଶ୍ରୁତବୃତ୍ତୋପସଂପନ୍ନଂ ସର୍ବୈଃ ସମୁଦିତଂ ଗୁଣୈଃ ॥ 5-95-5 (35181)
କୃପାନୁକମ୍ପା କାରୁଣ୍ଯମାନୃଶଂସ୍ଯଂ ଚ ଭାରତ ।
ତଥାର୍ଜବଂ କ୍ଷମା ସତ୍ଯଂ କୁରୁଷ୍ବେତଦ୍ବିଶିଷ୍ଯତେ ॥ 5-95-6 (35182)
ତସ୍ମିନ୍ନେବଂବିଧେ ରାଜନ୍କୁଲେ ମହତି ତିଷ୍ଠତି।
ତ୍ବନ୍ନିମିତ୍ତଂ ବିଶେଷେଣ ନେହ ଯୁକ୍ତମସାଂପ୍ରତମ୍ ॥ 5-95-7 (35183)
ତ୍ବଂ ହି ଧାରଯିତା ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ କୁରୂଣାଂ କୁରୁସତ୍ତମ।
ମିଥ୍ଯାପ୍ରଚରତାଂ ତାତ ବାହ୍ଯେଷ୍ବାଭ୍ଯନ୍ତରେଷୁ ଚ ॥ 5-95-8 (35184)
ତେ ପୁତ୍ରାସ୍ତବ କୌରବ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନପୁରୋଗମାଃ।
ଧର୍ମାର୍ଥୌ ପୃଷ୍ଠତଃ କୃତ୍ବା ପ୍ରଚରନ୍ତି ନୃଶଂସବତ୍ ॥ 5-95-9 (35185)
ଅଶିଷ୍ଟା ଗତମର୍ଯାଦା ଲୋଭେନ ହୃତଚେତସଃ।
ସ୍ବେଷୁ ବନ୍ଧୁଷୁ ମୁଖ୍ଯେଷୁ ତଦ୍ବେତ୍ଥ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ॥ 5-95-10 (35186)
ସେଯମାପନ୍ମହାଘୋରା କୁରୁଷ୍ବେବ ସମୁତ୍ଥିତା ।
ଉପେକ୍ଷ୍ଯମାଣା କୌରବ୍ଯ ପୃଥିବୀଂ ଘାତଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-95-11 (35187)
ଶକ୍ଯା ଚେଯଂ ଶମଯିତୁଂ ତ୍ବଂ ଚେଦିଚ୍ଛସି ଭାରତ ।
ନ ଦୁଷ୍କରୋ ହ୍ଯତ୍ର ଶମୋ ମତୋ ମେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-95-12 (35188)
ତ୍ବଯ୍ଯଧୀନଃ ଶମୋ ରାଜନ୍ମଯି ଚୈବ ବିଶାଂପତେ ।
ପୁତ୍ରାନ୍ସ୍ଥାପଯ କୌରବ୍ଯ ସ୍ଥାପଯିଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ପରାନ୍ ॥ 5-95-13 (35189)
ଆଜ୍ଞା ତବ ହି ରାଜେନ୍ଦ୍ର କାର୍ଯା ପୁତ୍ରୈଃ ସହାନ୍ବଯୈଃ ।
ହିତଂ ବଲବଦପ୍ଯେଷାଂ ତିଷ୍ଠତାଂ ତବ ଶାସନେ ॥ 5-95-14 (35190)
ତବ ଚୈବ ହିତଂ ରାଜନ୍ପାଣ୍ଡବାନାମଥୋ ହିତମ୍ ।
ଶମେ ପ୍ରଯତମାନସ୍ଯ ତବ ଶାସନକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ॥ 5-95-15 (35191)
ସ୍ବଯଂ ନିଷ୍ଫଲମାଲକ୍ଷ୍ଯ ସଂବିଧତ୍ସ୍ବ ବିଶାଂପତେ ।
ସହାଯଭୂତା ଭରତାସ୍ତବୈବ ସ୍ଯୁର୍ଜନେଶ୍ବର ॥ 5-95-16 (35192)
ଧର୍ମାର୍ଥଯୋସ୍ତିଷ୍ଠ ରାଜନ୍ପାଣ୍ଡବୈରଭିରକ୍ଷିତଃ ।
ନ ହି ଶକ୍ଯାସ୍ତଥାଭୂତା ଯତ୍ନାଦପି ନରାଧିପ ॥ 5-95-17 (35193)
ନ ହି ତ୍ବାଂ ପାଣ୍ଡବୈର୍ଜେତୁଂ ରକ୍ଷ୍ଯମାଣଂ ମହାତ୍ମଭିଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରୋପି ଦେବୈଃ ସହିତଃ ପ୍ରସହେତ କୁତୋ ନୃପାଃ ॥ 5-95-18 (35194)
ଯତ୍ର ଭୀଷ୍ମଶ୍ଚ ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚ କୃପଃ କର୍ଣୋ ବିବିଂଶତିଃ ।
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା ବିକର୍ଣଶ୍ଚ ସୋମଦତ୍ତୋଽଥ ବାହ୍ଲିକଃ ॥ 5-95-19 (35195)
ସୈନ୍ଧବଶ୍ଚ କଲିଙ୍ଗଶ୍ଚ କାମ୍ଭୋଜଶ୍ଚ ସୁଦକ୍ଷିଣଃ ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ଭୀମସେନଃ ସବ୍ଯସାଚୀ ଯମୌ ତଥା ॥ 5-95-20 (35196)
ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚ ମହାତେଜା ଯୁଯୁତ୍ସୁଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ।
କୋ ନୁ ତାନ୍ବିପରୀତାତ୍ମା ଯୁଦ୍ଧ୍ଯେତ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-95-21 (35197)
ଲୋକସ୍ଯେଶ୍ବରତାଂ ଭୂଯଃ ଶତ୍ରୁଭିଶ୍ଚାପ୍ଯଧୃଷ୍ଯତାମ୍।
ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସି ତ୍ବମମିତ୍ରଘ୍ନ ସହିତଃ କୁରୁପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ 5-95-22 (35198)
ତସ୍ଯ ତେ ପୃଥିବୀପାଲାସ୍ତ୍ବତ୍ସମାଃ ପୃଥିବୀପତେ ।
ଶ୍ରେଯାଂସଶ୍ଚୈବ ରାଜାନଃ ସନ୍ଧାସ୍ଯନ୍ତେ ପରନ୍ତପ ॥ 5-95-23 (35199)
ସ ତ୍ବଂ ପୁତ୍ରୈଶ୍ଚ ପୌତ୍ରୈଶ୍ଚ ପିତୃଭିର୍ଭ୍ରାତୃଭିସ୍ତଥା ।
ସୁହୃଦ୍ଭିଃ ସର୍ବତୋ ଗୁପ୍ତଃ ସୁଖଂ ଶକ୍ଷ୍ଯସି ଜୀବିତୁଂ ॥ 5-95-24 (35200)
ଏତାନେବ ପୁରୋଧାଯ ଯତ୍କୃତ୍ଯ ଚ ଯଥା ପୁରା।
ଅଖିଲାଂ ଭୋକ୍ଷ୍ଯସେ ସର୍ବାଂ ପୃଥିବୀଂ ପୃଥିବୀପତେ ॥ 5-95-25 (35201)
ଏତୈର୍ହି ସହିତଃ ସର୍ବୈଃ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସ୍ବୈଶ୍ଚ ଭାରତ ।
ଅନ୍ଯାନ୍ବିଜେଷ୍ଯସେ ଶତ୍ରୂନେଷ ସ୍ବାର୍ଥସ୍ତବାଖିଲଃ ॥ 5-95-26 (35202)
ତୈରେବୋପାର୍ଜିତାଂ ଭୂମିଂ ଭୋକ୍ଷ୍ଯସେ ଚ ପରନ୍ତପ ।
ଯଦି ସଂପତ୍ସ୍ଯସେ ପୁତ୍ରୈଃ ସହାମାତ୍ଯୈର୍ନରାଧିପ ॥ 5-95-27 (35203)
ସଂଯୁଗେ ବୈ ମହାରାଜ ଦୃଶ୍ଯତେ ସୁମହାନ୍କ୍ଷଯଃ।
କ୍ଷଯେ ଚୋଭଯତୋ ରାଜନ୍କଂ ଧର୍ମମନୁପଶ୍ଯସି ॥ 5-95-28 (35204)
ପାଣ୍ଡବୈର୍ନିହତୈଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ପୁତ୍ରୈର୍ବାପି ମହାବଲୈଃ ।
ଯଦ୍ବିନ୍ଦେଥାଃ ସୁଖଂ ରାଜଂସ୍ତଦ୍ବ୍ରୂହି ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-95-29 (35205)
ଶୂରାଶ୍ଚ ହି କୃତାସ୍ତ୍ରାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ଯୁଦ୍ଧାଭିକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ।
ପାଣ୍ଡବାସ୍ତାବକାଶ୍ଚୈବ ତାନ୍ରକ୍ଷ ମହତୋ ଭଯାତ୍ ॥ 5-95-30 (35206)
ନ ପଶ୍ଯେମ କୁରୂନ୍ସର୍ବାନ୍ପାଣ୍ଡବାଂଶ୍ଚୈବ ସଂଯୁଗେ।
କ୍ଷୀଣାନୁଭଯତଃ ଶୂରାନ୍ରାଥିନୋ ରଥିଭିର୍ହତାନ୍ ॥ 5-95-31 (35207)
ସମବେତାଃ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ହି ରାଜାନୋ ରାଜସତ୍ତମ ।
ଅମର୍ଷବଶମାପନ୍ନା ନାଶଯେଯୁରିମାଃ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-95-32 (35208)
ତ୍ରାହି ରାଜନ୍ନିମଂ ଲୋକଂ ନ ନଶ୍ଯେଯୁରିମାଃ ପ୍ରଜାଃ।
ତ୍ବଯି ପ୍ରକୃତିମାପନ୍ନେ ଶେଷଃ ସ୍ଯାତ୍କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-95-33 (35209)
ଶୁକ୍ଲା ବାଦନ୍ଯା ହ୍ରୀମନ୍ତ ଆର୍ଯାଃ ପୁଣ୍ଯାଭିଜାତଯଃ ॥
ଅନ୍ଯୋନ୍ଯସଚିବା ରାଜଂସ୍ତାନ୍ପାହି ମହତୋ ଭଯାତ୍ ॥ 5-95-34 (35210)
ଶିବେନେମେ ଭୂମିପାଲାଃ ସମାଗମ୍ଯ ପରସ୍ପରମ୍।
ସହ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚ ପୀତ୍ବା ଚ ପ୍ରତିଯାନ୍ତୁ ଯଥାଗୃହମ୍ ॥ 5-95-35 (35211)
ସୁବାସସଃ ସ୍ରଗ୍ବିଣଶ୍ଚ ସତ୍କୃତା ଭରତର୍ଷଭ ।
ଅମର୍ଷଂ ଚ ନିରାକୃତ୍ଯ ବୈରାଣି ଚ ପରନ୍ତପ ॥ 5-95-36 (35212)
ହାର୍ଦଂ ଯତ୍ପାଣ୍ଡବେଷ୍ବାସୀତ୍ପ୍ରାପ୍ତୋଽସ୍ମିନ୍ନାଯୁଷଃ କ୍ଷଯେ ।
ତଦେବ ତେ ଭବତ୍ବଦ୍ଯ ସନ୍ଧତ୍ସ୍ବ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-95-37 (35213)
ବାଲା ବିହୀନାଃ ପିତ୍ରା ତେ ତ୍ବଯୈବ ପରିବର୍ଧିତାଃ ।
ତାନ୍ପାଲଯ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ପୁତ୍ରାଂଶ୍ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-95-38 (35214)
ଭବତୈବ ହି ରକ୍ଷ୍ଯାସ୍ତେ ବ୍ଯସନେଷୁ ବିଶେଷତଃ।
ମା ତେ ଧର୍ମସ୍ତଥୈବାର୍ଥୋ ନଶ୍ଯେତ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-95-39 (35215)
ଆହୁସ୍ତ୍ବାଂ ପାଣ୍ଡବା ରାଜନ୍ନଭିବାଦ୍ଯ ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଚ।
ଭବତଃ ଶାସନାଦ୍ଦୁଃଖସମୁଭୂତଂ ସହାନୁଗୈଃ ॥ 5-95-40 (35216)
ଦ୍ବାଦଶେମାନି ବର୍ଷାଣି ବନେ ନିର୍ବ୍ଯୁଷିତାନି ନଃ।
ତ୍ରଯୋଦଶଂ ତଥାଽଜ୍ଞାତୈଃ ସଜନେ ପରିବତ୍ସରମ୍ ॥ 5-95-41 (35217)
ସ୍ଥାତା ନଃ ସମଯେ ତସ୍ମିନ୍ପିତେତି କୃତନିଶ୍ଚଯାଃ ।
ନାହାସ୍ମ ସମଯଂ ତାତ ତଚ୍ଚ ନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ ॥ 5-95-42 (35218)
ତସ୍ମିନ୍ନଃ ସମଯେ ତିଷ୍ଠ ସ୍ଥିତାନାଂ ଭରତର୍ଷଭ ।
ନିତ୍ଯଂ ସଂକ୍ଲେଶିତା ରାଜନ୍ସ୍ବରାଜ୍ଯାଂଶଂ ଲଭେମହି । 5-95-43 (35219)
ତ୍ବଂ ଧର୍ମମର୍ଥଂ ସଂଜାନନ୍ସମ୍ଯଙ୍ବସ୍ତ୍ରାତୁମର୍ହସି ॥
ଗୁରୁତ୍ବଂ ଭବତି ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ବହୂନ୍କ୍ଲେଶାଂସ୍ତିତିକ୍ଷ୍ମହେ । 5-95-44 (35220)
ସ ଭବାନ୍ମାତୃପିତୃବ୍ରଦସ୍ମାସୁ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତାମ୍ ॥
ଗୁରୋର୍ଗରୀଯସୀ ବୃତ୍ତିର୍ଯା ଚ ଶିଷ୍ଯସ୍ଯ ଭାରତ । 5-95-45 (35221)
ବର୍ତାମହେ ତ୍ବଯି ଚ ତାଂ ତ୍ବଂ ଚ ବର୍ତସ୍ବ ନସ୍ତଥା ॥
ପିତ୍ରା ସ୍ଥାପଯିତବ୍ଯା ହି ବଯମୁତ୍ପଥମାସ୍ଥିତାଃ । 5-95-46 (35222)
ସଂସ୍ଥାପଯ ପଥିପ୍ବସ୍ମାଂସ୍ତିଷ୍ଠ ଧର୍ମେ ସୁବର୍ତ୍ମନି ॥
ଆହୁଶ୍ଚେମାଂ ପରିଷଦଂ ପୁତ୍ରାସ୍ତେ ଭରତର୍ଷଭ । 5-95-47 (35223)
ଧର୍ମଜ୍ଞେଷୁ ସଭାସତ୍ସୁ ନେହ ଯୁକ୍ତମସାଂପ୍ରତମ୍ ॥
ଯତ୍ର ଧର୍ମୋ ହ୍ଯଧର୍ମେଣ ସତ୍ଯଂ ଯତ୍ରାନୃତେନ ଚ। 5-95-48 (35224)
ହନ୍ଯତେ ପ୍ରେକ୍ଷମାଣାନାଂ ହତାସ୍ତତ୍ର ସଭାସଦଃ ॥
ବିଦ୍ଧୋ ଧର୍ମୋ ହ୍ଯଧର୍ମେଣ ସଭାଂ ଯତ୍ର ପ୍ରପଦ୍ଯତେ। 5-95-49 (35225)
ନଚାସ୍ଯ ଶଲ୍ଯଂ କୃନ୍ତନ୍ତି ବିଦ୍ଧାସ୍ତତ୍ର ସଭାସଦଃ ॥
ଧର୍ମ ଏତାନାରୁଜତି ଯଥା ନଦ୍ଯନୁକୂଲଜାନ୍ ॥ 5-95-50 (35226)
ଯେ ଧର୍ମମନୁପଶ୍ଯନ୍ତସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ଧ୍ଯାଯନ୍ତ ଆସତେ ।
ତେ ସତ୍ଯମାହୁର୍ଧର୍ମ୍ଯଂ ଚ ନ୍ଯାଯ୍ଯଂ ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-95-51 (35227)
ଶକ୍ଯଂ କିମନ୍ଯଦ୍ବକ୍ତୁଂ ତେ ଦାନାଦନ୍ଯଞ୍ଜନେଶ୍ବର ।
ବ୍ରୁବନ୍ତୁ ତେ ମହୀପାଲାଃ ସଭାଯାଂ ଯେ ସମାସତେ ॥ 5-95-52 (35228)
ଧର୍ମାର୍ଥୌ ସଂପ୍ରଧାର୍ଯୈବ ଯଦି ସତ୍ଯଂ ବ୍ରବୀମ୍ଯହମ୍ ।
ପ୍ରମୁଞ୍ଚୋମାନ୍ମୃତ୍ଯୁପାଶାତ୍କ୍ଷତ୍ରିଯାନ୍ପୁରୁଷର୍ଷଭ ॥ 5-95-53 (35229)
ପ୍ରଶାମ୍ଯ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ମା ମନ୍ଯୁବଶମନ୍ବଗାଃ ।
ପିତ୍ର୍ଯଂ ତେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦାଯାଂଶଂ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯୋ ଯଥୋଚିତମ୍ ।
ତତଃ ସପୁତ୍ରଃ ସିଦ୍ଧାର୍ଥୋ ଭୁଙ୍କ୍ଷ ଭୋଗାନ୍ପରନ୍ତପ ॥ 5-95-54 (35230)
ଅଜାତଶତ୍ରୁଂ ଜାନୀଷେ ସ୍ଥିତଂ ଧର୍ମେ ସତାଂ ସଦା।
ସପୁତ୍ରେ ତ୍ବଯି ବୃତ୍ତିଂ ଚ ବର୍ତତେ ଯାଂ ନରାଧିପ ॥ 5-95-55 (35231)
ଦାହିତଶ୍ଚ ନିରସ୍ତଶ୍ଚ ତ୍ବାମେବୋପାଶ୍ରିତଃ ପୁନଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥଂ ତ୍ବଯୈବାସୌ ସପୁତ୍ରେଣ ବିବାସିତଃ ॥ 5-95-56 (35232)
ସ ତତ୍ର ବିବସନ୍ସର୍ବାନ୍ବଶମାନୀଯ ପାର୍ଥିବାନ୍।
ତ୍ବନ୍ମୁଖାନକରୋଦ୍ରାଜନ୍ନ ଚ ତ୍ବାମତ୍ଯବର୍ତତ ॥ 5-95-57 (35233)
ତସ୍ଯୈବଂ ବର୍ତମାନସ୍ଯ ସୌବଲେନ ଜିହୀର୍ଷତା।
ରାଷ୍ଟ୍ରାଣି ଧନଧାନ୍ଯଂ ଚ ପ୍ରଯୁକ୍ତଃ ପରମୋପଧିଃ ॥ 5-95-58 (35234)
ସ ତାମବସ୍ଥାଂ ସଂପ୍ରାପ୍ଯ କୃଷ୍ଣାଂ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ସଭାଂ ଗତାମ୍।
କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମାଦମେଯାତ୍ମା ନାକମ୍ପତ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 5-95-59 (35235)
ଅହଂ ତୁ ତବ ତେଷାଂ ଚ ଶ୍ରେଯ ଇଚ୍ଛାମି ଭାରତ ।
ଧର୍ମାଦର୍ଥାତ୍ସୁଖାଚ୍ଚୈବ ମା ରାଜନ୍ନୀନଶଃ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-95-60 (35236)
ଅନର୍ଥମର୍ଥଂ ମନ୍ବାନୋଽପ୍ଯର୍ଥଂ ଚାନର୍ଥମାତ୍ମନଃ ।
ଲୋଭେଽତିପ୍ରସୃତାନ୍ପୁତ୍ରାନ୍ନିଗୃହ୍ଣୀଷ୍ବ ବିଶାଂପତେ ॥ 5-95-61 (35237)
ସ୍ଥିତାଃ ଶୁଶ୍ରୂଷିତୁଂ ପାର୍ଥାଃ ସ୍ଥିତା ଯୋଦ୍ଧୁମରିନ୍ଦମାଃ ।
ଯତ୍ତେ ପଥ୍ଯତମଂ ରାଜଂସ୍ତସ୍ମିଂତିଷ୍ଠ ପରନ୍ତପ ॥ 5-95-62 (35238)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-95-63x (3674)
ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ହୃଦଯୈଃ ସମପୂଜଯନ୍।
ନ ତତ୍ର କଶ୍ଚିଦ୍ବକ୍ତୁଂ ହି ବାଚଂ ପ୍ରାକ୍ରାମଦଗ୍ରତଃ ॥ ॥ 5-95-63 (35239)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-95-3 ଆଗତଃ ଅହମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-95-6 କୃପା ପରସ୍ଯ ସୁଖାର୍ଥେ ଯତ୍ନଃ। ଅନୁକମ୍ପା ପରଦୁଃଖଦର୍ଶନେ ତ୍ରାସଃ। କାରୁଣ୍ଯଂ ପରଦୁଃଖପ୍ରହାଣାର୍ଥୋ ଯତ୍ନଃ। ଆନୃଶଂସ୍ଯଂ ପରଦୁଃଖାପ୍ରଦାନମ୍ ॥ 5-95-8 ବାହ୍ଯେଷୁ ଦ୍ଯୂତାଦିଷୁ । ଆଭ୍ଯନ୍ତରେଷୁ ଜତୁଗୃହାଦିଷୁ ॥ 5-95-11 କୁରୁଷ୍ବେବ ଭବତ୍ସ୍ବେବ ନତୁ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ॥ 5-95-14 ଏଷାମପି ଏଷାମେବ ॥ 5-95-15 ଶାସନକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ପୁତ୍ରାନ୍ ଶାସିତୁମିଚ୍ଛତସ୍ତବ ॥ 5-95-16 ନିଷ୍ଫଲଂ ବୈରମ୍। ସଂବିଧତ୍ସ୍ବ ଶମଂ କୁରୁ ॥ 5-95-23 ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସଂଧାସ୍ଯନ୍ତେ ସନ୍ଧି କରିଷ୍ଯନ୍ତି ॥ 5-95-25 ଅଖିଲାଂ ନିଷ୍କଣ୍ଟକାମ୍ ॥ 5-95-33 ପ୍ରକୃତିଂ ସତ୍ତ୍ବଗୁଣମ୍ ॥ 5-95-42 ସ୍ଥାତା ସ୍ଥାସ୍ଯତି ॥ 5-95-50 ଆରୁଜତି ହିନସ୍ତି। ଅନୁକୂଲଜାନ୍ କୂଲଂ କୂଲମନୁମୃତ୍ଯ ଜାତାନ୍ ବୃକ୍ଷାଦୀନ୍ ॥ 5-95-58 ପରମୋପଧିଃ ମହଚ୍ଛଦ୍ମ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 096
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.96. ଅଧ୍ଯାଯଃ 096
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯେନ ଦମ୍ଭୋଦ୍ଭବୋପାଖ୍ଯାନମାଖ୍ଯାଯ କୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନଯୋଃ ନରନାରାଯଣସ୍ବରୂପତାଭିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-96-0 (35240)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-96-0x (3675)
ତସ୍ମିନ୍ନଭିହିତେ ବାକ୍ଯେ କେଶବେନ ମହାତ୍ମନା।
ସ୍ତିମିତା ହୃଷ୍ଟରୋମାଣ ଆସନ୍ସର୍ବେ ସଭାସଦଃ ॥ 5-96-1 (35241)
କସ୍ସ୍ବିଦୁତ୍ତରମେତେଷାଂ ବକ୍ତୁମୁତ୍ସହତେ ପୁମାନ୍।
ଇତି ସର୍ବେ ମନୋଭିସ୍ତେ ଚିନ୍ତଯନ୍ତି ସ୍ମ ପାର୍ଥିବାଃ॥ 5-96-2 (35242)
ତଥା ତେଷୁ ଚ ସର୍ବେଷୁ ତୂଷ୍ଣୀଂଭୂତେଷୁ ରାଜସୁ ।
ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯ ଇଦଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-96-3 (35243)
ଇମାଂ ମେ ସୋପମାଂ ବାଚଂ ଶ୍ରୃଣୁ ସତ୍ଯାମଶଙ୍କିତଃ ।
ତାଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଶ୍ରେଯ ଆଦତ୍ସ୍ବ ଯଦି ସାଧ୍ବିତି ମନ୍ଯସେ ॥ 5-96-4 (35244)
ରାଜା ଦମ୍ଭୋଦ୍ଭବୋ ନାମ ସାର୍ବଭୌମଃ ପୁରାଽଭବତ୍।
ଅଖିଲାଂ ବୁଭୁଜେ ସର୍ବାଂ ପୃଥିବୀମିତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍ ॥ 5-96-5 (35245)
ସ ସ୍ମ ନିତ୍ଯଂ ନିଶାପାଯେ ପ୍ରାତରୁତ୍ଥାଯ ବୀର୍ଯବାନ୍ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍କ୍ଷତ୍ରିଯାନ୍ବୈଶ୍ଯାନ୍ପୃଚ୍ଛନ୍ନାସ୍ତେ ମହାରଥଃ ॥ 5-96-6 (35246)
ଅସ୍ତି କଶ୍ଚିଦ୍ବିଶିଷ୍ଟୋ ବା ମଦ୍ବିଧୋ ବା ଭବେଦ୍ଯୁଧି ।
ଶୂଦ୍ରୋ ବୈଶ୍ଯଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ବା ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବାଽପି ଶସ୍ତ୍ରଭୃତ୍॥ 5-96-7 (35247)
ଇତି ବ୍ରୁବନ୍ନନ୍ବଚରତ୍ସ ରାଜା ପୃଥିବୀମିମାମ୍।
ଦର୍ପେଣ ମହତା ମତ୍ତଃ କଞ୍ଚିଦନ୍ଯମଚିନ୍ତଯନ୍ ॥ 5-96-8 (35248)
ତଂ ଚ ବୈଦ୍ଯା ଅକୃପଣା ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସର୍ବତୋଽଭଯାଃ।
ପ୍ରତ୍ଯଷେଧନ୍ତ ରାଜାନଂ ଶ୍ଲାଘମାନଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-96-9 (35249)
ନିଷିଧ୍ଯମାନୋଽପ୍ଯସକୃତ୍ପୃଚ୍ଛତ୍ଯେବ ସ ବୈ ଦ୍ବିଜାନ୍ ।
ଅତିମାନଂ ଶ୍ରିଯା ମତ୍ତଂ ତମୂଚୁର୍ବ୍ରାହ୍ମଣାସ୍ତଦା ॥ 5-96-10 (35250)
ତପସ୍ବିନୋ ମହାତ୍ମାନୋ ବେଦପ୍ରତ୍ଯଯଦର୍ଶିନଃ ।
ଉଦୀର୍ଯମାଣଂ ରାଜାନଂ କ୍ରୋଧଦୀପ୍ତା ଦ୍ବିଜାତଯଃ ॥ 5-96-11 (35251)
ଅନେକଜଯିନୌ ଶଙ୍ଖ୍ଯେ ଯୌ ବୈ ପୁରୁଷସତ୍ତମୌ ।
ତଯୋସ୍ତ୍ବଂ ନ ସମୋ ରାଜନ୍ଭବିତାସି କଦାଚନ ॥ 5-96-12 (35252)
ଏବମୁକ୍ତଃ ସ ରାଜା ତୁ ପୁନଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ ତାନ୍ଦ୍ବିଜାନ୍।
କ୍ବ ତୌ ବୀରୌ କ୍ବଜନ୍ମାନୌ କିଂକର୍ମାଣୌ ଚ କୌ ଚ ତୌ ॥ 5-96-13 (35253)
ବ୍ରାହ୍ମଣା ଊଚୁଃ। 5-96-14x (3676)
ନରୋ ନାରାଯଣଶ୍ଚୈବ ତାପସାବିତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍।
ଆଯାତୌ ମାନୁଷେ ଲୋକେ ତାଭ୍ଯାଂ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-96-14 (35254)
ଶ୍ରୂଯେତେ ତୌ ମହାତ୍ମାନୌ ନରନାରାଯଣାବୁଭୌ ।
ତପୋ ଘୋରମନିର୍ଦେଶ୍ଯଂ ତପ୍ଯେତେ ଗନ୍ଧମାଦନେ ॥ 5-96-15 (35255)
ସ ରାଜା ମହତୀଂ ସେନାଂ ଯୋଜଯିତ୍ବା ଷଡଙ୍ଗିନୀମ୍ ।
ଅମୃଷ୍ଯମାଣଃ ସଂପ୍ରାଯାଦ୍ଯତ୍ର ତାବପରାଜିତୌ ॥ 5-96-16 (35256)
ସ ଗତ୍ବା ବିଷମଂ ଘୋରଂ ପର୍ବତଂ ଗନ୍ଧମାଦନମ୍।
ମାର୍ଗମାଣୋଽନ୍ବଗଚ୍ଛତ୍ତୌ ତାପସୌ ବନମାଶ୍ରିତୌ ॥ 5-96-17 (35257)
ତୌ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କ୍ଷୁତ୍ପିପାସାଭ୍ଯାଂ କୃଶୌ ଧମନିସନ୍ତତୌ ।
ଶୀତବାତାତପୈଶ୍ଚୈବ କର୍ଶିତୌ ପୁରୁଷୋତ୍ତମୌ ॥ 5-96-18 (35258)
ଅଭିଗମ୍ଯୋପସଙ୍ଗୃହ୍ଯ ପର୍ଯପୃଚ୍ଛଦନାମଯମ୍।
ତମର୍ଚିତ୍ବା ମୂଲଫଲୈରାସନେନୋଦକେନ ଚ ॥ 5-96-19 (35259)
ନ୍ଯମନ୍ତ୍ରଯେତାଂ ରାଜାନଂ କିଂ କାର୍ଯଂ କ୍ରିଯତାମିତି।
ତତସ୍ତାମାନୁପୂର୍ବୀ ସ ପୁନରେବାନ୍ବକୀର୍ତଯତ୍ ॥ 5-96-20 (35260)
ବାହୁଭ୍ଯାଂ ମେ ଜିତା ଭୂମିର୍ନିହତାଃ ସର୍ବଶତ୍ରବଃ।
ଭବଦ୍ଭ୍ଯାଂ ଯୁଦ୍ଧମାକାଙ୍କ୍ଷନ୍ନୁପଯାତୋଽସ୍ମି ପର୍ବତମ୍ ॥ 5-96-21 (35261)
ଆତିଥ୍ଯଂ ଦୀଯତାମେତତ୍କାଙ୍କ୍ଷିତଂ ମେ ଚିରଂ ପ୍ରତି। 5-96-22 (35262)
ନରନାରାଯଣାବୂଚତୁଃ।
ଅପେତକ୍ରୋଧଲୋଭୋଽଯମାଶ୍ରମୋ ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-96-22x (3677)
ନ ହ୍ଯସ୍ମିନ୍ନାଶ୍ରମେ ଯୁଦ୍ଧଂ କୁତଃ ଶସ୍ତ୍ରଂ କୁତୋଽନୃଜୁଃ ।
ଅନ୍ଯତ୍ର ଯୁଦ୍ଧମାକାଙ୍କ୍ଷ ବହବଃ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ କ୍ଷିତୌ ॥ 5-96-23 (35263)
ରାମ ଉବାଚ। 5-96-24x (3678)
ଉଚ୍ଯମାନସ୍ତଥାଽପି ସ୍ମ ଭୂଯ ଏବାଭ୍ଯଭାଷତ।
ପୁନଃ ପୁନଃ କ୍ଷାମ୍ଯମାଣଃ ସାନ୍ତ୍ବ୍ଯମାନଶ୍ଚ ଭାରତ ॥ 5-96-24 (35264)
ଦମ୍ଭୋଦ୍ଭବୋ ଯୁଦ୍ଧମିଚ୍ଛନ୍ନାହ୍ବଯତ୍ଯେବ ତାପସୌ ।
ତତୋ ନରସ୍ତ୍ବିଷୀକାଣାଂ ମୁଷ୍ଟିମାଦାଯ ଭାରତ ॥ 5-96-25 (35265)
ଅବ୍ରବୀଦେହି ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ଯୁଦ୍ଧକାମୁକ କ୍ଷତ୍ରିଯ।
ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରାଣି ଚାଦତ୍ସ୍ବ ଯୋଜଯସ୍ବ ଚ ବାହିନୀମ୍ ॥ 5-96-26 (35266)
ଅହଂ ହି ତେ ବିନେଷ୍ଯାମି ଯୁଦ୍ଧଶ୍ରଦ୍ଧାମିତଃ ପରମ୍ ।
`ଯଦାହ୍ବଯସି ଦର୍ପେଣ ବ୍ରାହ୍ମଣପ୍ରମୁଖାଞ୍ଜନାନ୍ ॥' 5-96-27 (35267)
ଦମ୍ଭୋଦ୍ଭବ ଉବାଚ। 5-29-18x (3679)
ଯଦ୍ଯେତଦସ୍ତ୍ରମସ୍ମାସୁ ଯୁକ୍ତଂ ତାପସ ମନ୍ଯସେ।
ଏତେନାପି ତ୍ବଯା ଯୋତ୍ସ୍ଯେ ଯୁଦ୍ଧାର୍ଥୀ ହ୍ଯହମାଗତଃ ॥ 5-96-28 (35268)
ରାମ ଉବାଚ। 5-96-29x (3680)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଶରବର୍ଷେଣ ସର୍ବତଃ ସମବାକିରତ୍ ।
ଦମ୍ଭୋଦ୍ଭବସ୍ତାପସଂ ତଂ ଜିବାଂସୁଃ ସହସୈନିକଃ ॥ 5-96-29 (35269)
ତସ୍ଯ ତାନସ୍ଯତୋ ଘୋରାନିଷୂନ୍ପରତନୁଚ୍ଛିଦଃ।
କଦର୍ଥୀକୃତ୍ଯ ସ ମୁନିରିଷୀକାଭିଃ ସମାର୍ପଯତ୍ ॥ 5-96-30 (35270)
ତତୋଽସ୍ମୌ ପ୍ରାସୃଜଦ୍ଧୋରମୈଷୀକମପରାଜିତଃ।
ଅସ୍ତ୍ରମପ୍ରତିସନ୍ଧେଯଂ ତଦୁଦ୍ଭୁତମିବାଭବତ୍ ॥ 5-96-31 (35271)
ତେଷାମକ୍ଷୀଣି କର୍ଣାଂଶ୍ଚ ନାସିକାଶ୍ଚୈବ ମାଯଯା ।
ନିମିତ୍ତବେଧୀ ସ ମୁନିରୀଷୀକାଭିଃ ସମାର୍ପଯତ୍ ॥ 5-96-32 (35272)
ସ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଶ୍ବେତମାକାଶମିଷୀକାଭିଃ ସମାଚିତମ୍ ।
ପାଦଯୋର୍ନ୍ଯପତଦ୍ରାଜା ସ୍ବସ୍ତି ମେସ୍ତ୍ବିତି ଚାବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-96-33 (35273)
ତମବ୍ରବୀନ୍ନରୋ ରାଜଞ୍ଶରଣ୍ଯଃ ଶରଣୈଷିଣାମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯୋ ଭବ ଧର୍ମାତ୍ମା ମା ଚ ସ୍ମୈବଂ ପୁନଃ କୃଥାଃ ॥ 5-96-34 (35274)
ନୈତାଦୃକ୍ପୁରୁଷୋ ରାଜନ୍କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମମନୁସ୍ମରନ୍।
ମନସା ନୃପଶାର୍ଦୂଲ ଭବେତ୍ପରପୁରଞ୍ଜଯଃ॥ 5-96-35 (35275)
ମା ଚ ଦର୍ପସମାବିଷ୍ଟଃ ବା ତତ୍ତେ ରାଜନ୍ସମାହିତମ୍ ॥
କୃତପ୍ରଜ୍ଞୋ ବୀତଲୋଭୋ ନିରହଙ୍କାର ଆତ୍ମବାନ୍ । 5-96-36 (35276)
ଦାନ୍ତଃ କ୍ଷାନ୍ତୋ ମୃଦୁଃ ସୌମ୍ଯ ପ୍ରଜାଃ ପାଲଯ ପାର୍ଥିବ ॥
ମାସ୍ମ ଭୂଯଃ କ୍ଷିପେଃ କଂଚିଦବିଦିତ୍ବା ବଲାବଲମ୍। 5-96-37 (35277)
ଅନୁଜ୍ଞାତଃ ସ୍ବସ୍ତି ଗଚ୍ଚ ମୈବଂ ଭୂଯଃ ସମାଚରେଃ ।
କୁଶଲଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ପୃଚ୍ଛେରାବଯୋର୍ବଚନାଦ୍ଭୃଶମ୍ ॥ 5-96-38 (35278)
ତତୋ ରାଜା ତଯୋଃ ପାଦାବଭିବାଦ୍ଯ ମହାତ୍ମନୋଃ ।
ପ୍ରତ୍ଯାଜଗାମ ସ୍ବପୁରଂ ଧର୍ମଂ ଚୈବାଚରଦ୍ଭୃଶମ୍ ॥ 5-96-39 (35279)
ସୁମହଚ୍ଚାପି ତତ୍କର୍ମ ଯନ୍ନରେଣ କୃତଂ ପୁରା ।
ତତୋ ଗୁଣୈଃ ସୁବହୁଭିଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ନାରାଯଣୋଽଭବତ୍ ॥ 5-96-40 (35280)
ତସ୍ମାଦ୍ଯାବଦ୍ଧନୁଃଶ୍ରେଷ୍ଠେ ଗାଣ୍ଡୀବେଽସ୍ତ୍ରଂ ନ ଯୁଜ୍ଯତେ।
ତାବତ୍ତ୍ବଂ ମାନମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଗଚ୍ଛ ରାଜନ୍ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-96-41 (35281)
କାକୁଦୀକଂ ଶୁକଂ ନାକମକ୍ଷିସନ୍ତର୍ଜନଂ ତଥା।
ସନ୍ତାନଂ ନର୍ତକଂ ଘୋରମାସ୍ଯମୋଦକମଷ୍ଟମମ୍ ॥ 5-96-42 (35282)
ଏତୈର୍ବିଦ୍ଧାଃ ସର୍ବ ଏବ ମରଣଂ ଯାନ୍ତି ମାନବାଃ ।
ଉନ୍ମତ୍ତାଶ୍ଚ ବିଚେଷ୍ଟନ୍ତେ ନଷ୍ଟସଂଜ୍ଞା ବିଚେତସଃ ॥ 5-96-43 (35283)
` ସ୍ବପନ୍ତି ଚ ପ୍ଲବନ୍ତେ ଚ ଚ୍ଛର୍ଦଯନ୍ତି ଚ ମାନବାଃ ।
ମୂତ୍ରଯନ୍ତେ ଚ ସତତଂ ରୁଦନ୍ତି ଚ ହସନ୍ତି ଚ॥' 5-96-44 (35284)
କାମକ୍ରୋଧୌ ଲୋଭମୋହୌ ମଦମାନୌ ତଥୈବ ଚ।
ମାତ୍ସର୍ଯାହଙ୍କୁତୀ ଚୈବ କ୍ରମାଦେତ ଉଦାହୃତାଃ॥ 5-96-45 (35285)
ନିର୍ମାତା ସର୍ବଲୋକାନାମୀଶ୍ବରଃ ସର୍ବକର୍ମବିତ୍।
ଯସ୍ଯ ନାରାଯଣୋ ବନ୍ଧୁରର୍ଜୁନୋ ଦୁଃସହୋ ଯୁଧି ॥ 5-96-46 (35286)
କସ୍ତମୁତ୍ସହତେ ଜେତୁଂ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଭାରତ।
ବୀରଂ କପିଧ୍ବଜଂ ଜିଷ୍ଣୁଂ ଯସ୍ଯ ନାସ୍ତି ସମୋ ଯୁଧି ॥ 5-96-47 (35287)
ଅସଙ୍ଖ୍ଯେଯା ଗୁଣାଃ ପାର୍ଥେ ତଦ୍ବିଶିଷ୍ଟୋ ଜନାର୍ଦନଃ।
ତ୍ବମେବ ଭୂଯୋ ଜାନାସି କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-96-48 (35288)
ନରନାରାଯଣୌ ଯୌ ତୌ ତାବେବାର୍ଜୁନକେଶବୌ ।
ବିଜାନୀହି ମହାରାଜ ପ୍ରବୀରୌ ପୁରୁଷୋତ୍ତମୌ ॥ 5-96-49 (35289)
ଯଦ୍ଯେତଦେବଂ ଜାନାସି ନ ଚ ମାମଭିଶଙ୍କସେ ।
ଆର୍ଯାଂ ମତିଂ ସମାସ୍ଥାଯ ଶାମ୍ଯ ଭାରତ ପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ 5-96-50 (35290)
ଅଥ ଚେନ୍ମନ୍ଯସେ ଶ୍ରେଯୋ ନ ମେ ଭେଦୋ ଭବେଦିତି ।
ପ୍ରଶାମ୍ଯ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ମା ଚ ଯୁଦ୍ଧେ ମନଃ କୃଥାଃ ॥ 5-96-51 (35291)
ଭବତାଂ ଚ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ କୁଲଂ ବହୁମତଂ ଭୁବି ।
ତତ୍ତଥୈବାସ୍ତୁ ଭଦ୍ରଂ ତେ ସ୍ବାର୍ଥମେବୋପଚିନ୍ତଯ ॥ ॥ 5-96-52 (35292)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଣ୍ଣବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-96-42 କାକୁଦୀକମିତ୍ଯାଦଯୋଽଷ୍ଟାବସ୍ତ୍ରଜାତଯଃ ॥ 5-96-45 ଅଯଂ ଶ୍ଲୋକୋ ବହୁଷୁ କୋଶେଷୁ ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ଝo ପୁସ୍ତକେ ଏବ ଦୃଶ୍ଯତେ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 097
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.97. ଅଧ୍ଯାଯଃ 097
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କଣ୍ବେନ ସୁଯୋଧନସ୍ଯ ବଲାବଲେପବିଲୋପନାଯ ମାତଲିବରାନ୍ବେଷଣକଥାକଥନାରମ୍ଭଃ ॥ 1 ॥ ମାତଲିନା ଗୁଣକେଶୀନାମକସ୍ବକନ୍ଯାଯା ଅନୁଗୁଣବରାନ୍ବେଷଣାଯ ନାଗଲୋକଂପ୍ରତି ପ୍ରସ୍ଥାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-97-0 (35293)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-97-0x (3681)
ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା କଣ୍ବେଽପି ଭଗବାନୃଷିଃ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମିଦଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-97-1 (35294)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-97-2x (3682)
ଅକ୍ଷଯଶ୍ଚାବ୍ଯଯଶ୍ଚୈବ ବ୍ରହ୍ମା ଲୋକପିତାମହଃ।
ତଥୈବ ଭଗବନ୍ତୌ ତୌ ନରନାରାଯଣାବୃଷୀ ॥ 5-97-2 (35295)
ଆଦିତ୍ଯାନାଂ ହି ସର୍ବେଷାଂ ବିଷ୍ଣୁରେକଃ ସନାତନଃ।
ଅଜଥ୍ଯଶ୍ଚାବ୍ଯଯଶ୍ଚୈବ ଶାଶ୍ବତଃ ପ୍ରଭୁରୀଶ୍ବରଃ ॥ 5-97-3 (35296)
ନିମିତ୍ତମରଣାଶ୍ଚାନ୍ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ଯୌ ମହୀ ଜଲମ୍ ।
ବାଯୁରଗ୍ନିସ୍ତଥାଽଽକାଶଂ ଗ୍ରହାସ୍ତାରାଗଣାସ୍ତଥା ॥ 5-97-4 (35297)
ତେ ଚ କ୍ଷଯାନ୍ତେ ଜଗତୋ ହିତ୍ବା ଲୋକତ୍ରଯଂ ସଦା।
କ୍ଷଯଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ବୈ ସର୍ବେ ସୃଜ୍ଯନ୍ତେ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-97-5 (35298)
ମୁହୂର୍ତମରଣାସ୍ତ୍ବନ୍ଯେ ମାନୁଷା ମୂଗପକ୍ଷିଣଃ।
ତୈର୍ଯଗ୍ଯୋନ୍ଯାଶ୍ଚ ଯେ ଚାନ୍ଯେ ଜୀବଲୋକଚରାସ୍ତଥା ॥ 5-97-6 (35299)
ଭୂଯିଷ୍ଠେନ ତୁ ରାଜାନଃ ଶ୍ରିଯଂ ଭୁକ୍ତ୍ବାଽଽଯୁଷଃ କ୍ଷଯେ।
ତରୁଣାଃ ପ୍ରତିପଦ୍ଯନ୍ତେ ଭୋକ୍ତୁଂ ସୁକୃତଦୁଷ୍କୃତେ ॥ 5-97-7 (35300)
ସ ଭବାନ୍ଧର୍ମପୁତ୍ରେଣ ଶମଂ କର୍ତୁମିହାର୍ହସି ।
ପାଣ୍ଡବାଃ କୁରବଶ୍ଚୈବ ପାଲଯନ୍ତୁ ବସୁନ୍ଧରାନ୍ ॥ 5-97-8 (35301)
ବଲବାନହମିତ୍ଯେବ ନ ମନ୍ତବ୍ଯଂ ସୁଯୋଧନ ।
ବଲବନ୍ତୋ ବଲିଭ୍ଯୋ ହି ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ପୂରୁଷର୍ଷଭ ॥ 5-97-9 (35302)
ନ ବଲଂ ବଲିନାଂ ମଧ୍ଯେ ବଲଂ ଭବତି କୌରବ ।
ବଲବନ୍ତୋ ହି ତେ ସର୍ବେ ପାଣ୍ଡବା ଦେବବିକ୍ରମାଃ । 5-97-10 (35303)
ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍ ।
ମାତଲେର୍ଦାତୁକାମସ୍ଯ କନ୍ଯାଂ ମୃଗଯତୋ ବରମ୍ ॥ 5-97-11 (35304)
ମତସ୍ତ୍ରିଲୋକରାଜସ୍ଯ ମାତଲିର୍ନାମ ସାରଥିଃ।
ତସ୍ଯୈକୈବ କୁଲେ ମନ୍ଯା ରୂପତୋ ଲୋକବିଶ୍ରୁତା ॥ 5-97-12 (35305)
ଗୁଣକେଶୀତି ବିଖ୍ଯାତା ନାମ୍ନା ସା ଦେବରୂପିଣୀ ।
ଶ୍ରିଯା ଚ ବପୁଷା ଚୈବ ସ୍ତ୍ରିଯୋଽନ୍ଯାଃସାଽତିରିଚ୍ଯତେ ॥ 5-97-13 (35306)
ତସ୍ଯାଃ ପ୍ରଦାନସମଯଂ ମାତଲିଃ ସହ ଭାର୍ଯଯା ।
ଜ୍ଞାତ୍ବା ବିମମୃଶେ ରାଜଂସ୍ତତ୍ପରଃ ପରିଚିନ୍ତଯନ୍ ॥ 5-97-14 (35307)
ଧିକ୍ଖଲ୍ବଲଘୁଶୀଲାନାମୁଚ୍ଛ୍ରିତାନାଂ ଯଶସ୍ବିନାମ୍।
ନରାଣାଂ ମୃଦୁସତ୍ବାନାଂ କୁଲେ କନ୍ଯାପ୍ରରୋହଣମ୍ ॥ 5-97-15 (35308)
ମାତୁଃ କୁଲଂ ପିତୃକୁଲଂ ଯତ୍ର ଚୈବ ପ୍ରଦୀଯତେ।
କୁଲତ୍ରଯଂ ସଂଶଯିତଂ କୁରୁତେ କନ୍ଯକା ସତାମ୍ ॥ 5-97-16 (35309)
ଦେବମାନୁଷଲୋକୌ ଦ୍ବୌ ମାନୁଷେଣୈବ ଚକ୍ଷୁଷା।
ଅପଗାହ୍ଯୈବ ବିଚିତୌ ନ ଚ ମେ ରୋଚତେ ବରଃ ॥ 5-97-17 (35310)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-97-18x (3683)
ନ ଦେବାନ୍ନୈବ ଦିତିଜାନ୍ନ ଗନ୍ଧର୍ବାନ୍ନ ମାନୁଷାନ୍।
ଅରୋଚଯଦ୍ବରକୃତେ ତଥୈବ ବହୁଲାନୃଷୀନ୍ ॥ 5-97-18 (35311)
ଭାର୍ଯଯା ତୁ ସ ସଂମନ୍ତ୍ର୍ଯ ସହ ରାତ୍ରୌ ସୁଧର୍ମଯା ।
ମାତଲିର୍ନାଗଲୋକାଯ ଚକାର ଗମନେ ମତିମ୍ ॥ 5-97-19 (35312)
ନ ମେ ଦେବମନୁଷ୍ଯେଷୁ ଗୁଣକେଶ୍ଯାଃ ସମୋ ବରଃ।
ରୂପତୋ ଦୃଶ୍ଯତେ କଶ୍ଚିନ୍ନାଗେଷୁ ଭବିତା ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-97-20 (35313)
ଇତ୍ଯାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ସୁଧର୍ମାଂ ସ କୃତ୍ବା ଚାଭିପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍।
କନ୍ଯାଂ ଶିରସ୍ଯୁପାଘ୍ରାଯ ପ୍ରବିବେଶ ମହୀତଲମ୍ ॥ ॥ 5-97-21 (35314)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-97-7 ତରୁଣାଃ ଅପୀତି ଶେଷଃ। ଯୁଦ୍ଧେନ ମରଣଂ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-97-10 ବଲଂ ସୈନ୍ଯମ୍। ବଲିନାଂ ସ୍ବାଭାବିକବଲବତାଂ ବଲଂ ସାମର୍ଥ୍ଯଂ ନ ଭବତି॥ 5-97-11 ମାତଲେରିତିହାସମିତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-97-15 ଉଚ୍ଛ୍ରିତାନାଂ ମହତ୍ତଯା ଖ୍ଯାତାନାମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 098
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.98. ଅଧ୍ଯାଯଃ 098
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପାତାଲଂ ଗଚ୍ଛତୋ ମାତଲେଃ ବରୁଣଂ ଗଚ୍ଛତା ନାରଦେନ ଯଦୃଚ୍ଛଯା ପଥି ସମାଗମଃ ॥ 1 ॥ ବରୁଣେନ ସତ୍କୃତଯୋସ୍ତଯୋସ୍ତମାପୃଚ୍ଛ୍ଯ ପାତାଲଂ ପ୍ରତି ନିବର୍ତନମ୍ ॥ 2 ॥ ନାରଦେନ ମାତଲିଂପ୍ରତି ବରୁଣଲୋକେ ତତ୍ତଦ୍ବସ୍ତୁବିଶେଷାନ୍ପ୍ରଦର୍ଶ୍ଯ ତଦ୍ଗୁଣବର୍ଣନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-98-0 (35315)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-98-0x (3684)
ମାତଲିସ୍ତୁ ବ୍ରଜନ୍ମାର୍ଗେ ନାରଦେନ ମହର୍ଷିଣା।
ବରୁଣଂ ଗଚ୍ଛତା ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ସମାଗଚ୍ଛଦ୍ଯଦୃଚ୍ଛଯା ॥ 5-98-1 (35316)
ନାରଦୋଽଥାବ୍ରବୀଦେନଂ କ୍ବ ଭବାନ୍ଗନ୍ତୁମୁଦ୍ଯତଃ ।
ସ୍ଯେନ ବା ସୂତ କାର୍ଯେଣ ଶାସନାଦ୍ବା ଶତକ୍ରତୋଃ ॥ 5-98-2 (35317)
ମାତଲିର୍ନାରଦେନୈବଂ ସଂପୃଷ୍ଟଃ ପଥି ଗଚ୍ଛତା।
ଯଥାବତ୍ସର୍ବମାଚଷ୍ଟ ସ୍ବକାର୍ଯଂ ନାରଦଂ ପ୍ରତି ॥ 5-98-3 (35318)
ତମୁବାଚାଥ ସ ମୁନିର୍ଗଚ୍ଛାବଃ ସହିତାବିତି।
ସଲିଲେଶଦିଦୃକ୍ଷାର୍ଥମହମପ୍ଯୁଦ୍ଯତୋ ଦିବଃ ॥ 5-98-4 (35319)
ଅହଂ ତେ ସର୍ବମାଖ୍ଯାସ୍ଯେ ଦର୍ଶଯନ୍ବସୁଧାତଲମ୍।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତତ୍ର ବରଂ କଂଚିଦ୍ରୋଚଯିଷ୍ଯାବ ମାତଲେ ॥ 5-98-5 (35320)
ଅବଗାହ୍ଯ ତୁ ତୌ ଭୂମିମୁଭୌ ମାତଲିନାରଦୌ ।
ଦଦୃଶାତେ ମହାତ୍ମାନୌ ଲୋକପାଲମପାଂ ପତିମ୍ ॥ 5-98-6 (35321)
ତତ୍ର ଦେବର୍ଷିସଦୃଶୀଂ ପୂଜାଂ ସ ପ୍ରାପ ନାରଦଃ ।
ମହେନ୍ଦ୍ରସଦୃଶୀଂ ଚୈବ ମାତଲିଃ ପ୍ରତ୍ଯପଦ୍ଯତ ॥ 5-98-7 (35322)
ତାବୁଭୌ ଗ୍ରୀତମନସୌ କାର୍ଯବନ୍ତୌ ନିବେଦ୍ଯ ହ।
ବରୁଣେନାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତୌ ନାଗଲୋକଂ ବିଚେରତୁଃ ॥ 5-98-8 (35323)
ନାରଦଃ ସର୍ବଭୂତାନାମନ୍ତର୍ଭୂମିନିବାସିନାମ୍ ।
ଜାନଂଶ୍ଚକାର ବ୍ଯାଖ୍ଯାନଂ ଯନ୍ତୁଃ ସର୍ବମଶେଷତଃ ॥ 5-98-9 (35324)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-98-10x (3685)
ଦୃଷ୍ଟସ୍ତେ ବରୁଣଃ ସୂତ ପୁତ୍ରପୌତ୍ରସମାବୃତଃ ।
ପଶ୍ଯୋଦକପତେଃ ସ୍ଥାନଂ ସର୍ବତୋଭଦ୍ରମୃଦ୍ଧିମତ୍ ॥ 5-98-10 (35325)
ଏଷ ପୁତ୍ରୋ ମହାପ୍ରଜ୍ଞୋ ବରୁଣସ୍ଯେହ ଗୋପତେଃ।
ଏଷ ବୈ ଶୀଲବୃତ୍ତେନ ଶୌଚେନ ଚ ବିଶିଷ୍ଯତେ ॥ 5-98-11 (35326)
ଏଷୋଽସ୍ଯ ପୁତ୍ରୋଽଭିମତଃ ପୁଷ୍କରଃ ପୁଷ୍କରେକ୍ଷଣଃ ।
ରୂପବାନ୍ଦର୍ଶନୀଯଶ୍ଚ ସୋମପୁତ୍ର୍ଯା ବୃତଃ ପତିଃ ॥ 5-98-12 (35327)
ଜ୍ଯୋତ୍ସ୍ନାକାଲୀତି ଯାମାହୁର୍ଦ୍ବିତୀଯାଂ ରୂପତଃ ଶ୍ରିଯମ୍ ।
ଅଦିତ୍ଯାଶ୍ଚୈବ ଯଃ ପୁତ୍ରୋ ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ କୃତଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 5-98-13 (35328)
ଭବନଂ ପଶ୍ଯ ବାରୁଣ୍ଯଂ ଯଦେତତ୍ସର୍ବକାଞ୍ଚନମ୍।
ଯତ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ସୁରତାଂ ପ୍ରାପ୍ତାଃ ସୁରାଃ ସୁରପତେଃ ସଖେ ॥ 5-98-14 (35329)
ଏତାନି ହୃତରାଜ୍ଯାନାଂ ଦୈତେଯାନାଂ ସ୍ମ ମାତଲେ ।
ଦୀପ୍ଯମାନାନି ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ସର୍ବପ୍ରହରଣାନ୍ଯୁତ ॥ 5-98-15 (35330)
ଅକ୍ଷଯାଣି କିଲୈତାନି ବିବର୍ତନ୍ତେ ସ୍ମ ମାତଲେ ।
ଅନୁଭାବପ୍ରଯୁକ୍ତାନି ସୁରୈରବଜିତାନି ହ ॥ 5-98-16 (35331)
ଅତ୍ର ରାକ୍ଷସଜାତ୍ଯଶ୍ଚ ଦୈତ୍ଯଜାତ୍ଯଶ୍ଚ ମାତଲେ ।
ଦିବ୍ଯପ୍ରହରଣାଶ୍ଚାସନ୍ପୂର୍ବଦୈବତନିର୍ମିତାଃ ॥ 5-98-17 (35332)
ଅଗ୍ନିରେଷ ମହାର୍ଚିଷ୍ମାଞ୍ଜାଗର୍ତି ବାରୁଣେ ହ୍ରଦେ ।
ବୈଷ୍ଣବଂ ଚକ୍ରମାବିଦ୍ଧଂ ବିଧୂମେନ ହବିଷ୍ମତା ॥ 5-98-18 (35333)
ଏଷ ଗାଣ୍ଡୀମଯଶ୍ଚାପୋ ଲୋକସଂହାରସଂଭୃତଃ।
ରକ୍ଷ୍ଯତେ ଦୈବତୈର୍ନିତ୍ଯଂ ଯତସ୍ତଦ୍ଗାଣ୍ଡିବଂ ଧନୁଃ ॥ 5-98-19 (35334)
ଏଷ କୃତ୍ଯେ ସମୁତ୍ପନ୍ନେ ତତ୍ତଦ୍ଧାରଯତେ ବଲମ୍।
ସହସ୍ରଶତସଙ୍ଖ୍ଯେନ ପ୍ରାଣେନ ସତତଂ ଧ୍ରୁବଃ॥ 5-98-20 (35335)
ଅଶାସ୍ଯାନପି ଶାସ୍ତ୍ଯେଷ ରକ୍ଷୋବନ୍ଧୁଷୁ ରାଜସୁ ।
ସୃଷ୍ଟଃ ପ୍ରଥମତଶ୍ଚଣ୍ଡୋ ବ୍ରହ୍ମଣା ବ୍ରହ୍ମବାଦିନା ॥ 5-98-21 (35336)
ଏତଚ୍ଛସ୍ତ୍ରଂ ନରେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ମହଚ୍ଚକ୍ରେ ଭାସିତମ୍ ।
ପୁତ୍ରାଃ ସଲିଲରାଜସ୍ଯ ଧାରଯନ୍ତି ମହୋଦଯମ୍ ॥ 5-98-22 (35337)
ଏତତ୍ସଲିଲରାଜସ୍ଯ ଛତ୍ରଂ ଛତ୍ରଗୃହେ ସ୍ଥିତମ୍ ।
ସର୍ବତଃ ସଲିଲଂ ଶୀତଂ ଜୀମୂତ ଇବ ବର୍ଷତି ॥ 5-98-23 (35338)
ଏତଚ୍ଛତ୍ରାତ୍ପରିଭ୍ରଷ୍ଟଂ ସଲିଲଂ ସୋମନିର୍ମଲମ୍ ।
ତମସା ମୂର୍ଛିତଂ ଭାତି ଯେନ ନାର୍ଛତି ଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-98-24 (35339)
ବହୂନ୍ଯଦ୍ଭୁତରୂପାଣି ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ଯାନୀହ ମାତଲେ।
ତବ କାର୍ଯୋପରୋଧସ୍ତୁ ତସ୍ମାଦ୍ଗଚ୍ଛାବ ମା ଚିରମ୍ ॥ ॥ 5-98-25 (35340)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବମି ଅଷ୍ଟନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-98-9 ଯନ୍ତୁଃ ଯନ୍ତାରଂ ମାତଲିଂପ୍ରତି ॥ 5-98-11 ଗୋପତେଃ ବାରିପତେଃ ॥ 5-98-13 କୃତଃ ତନ୍ନାମକଃ ॥ 5-98-14 ବାରୁଣ୍ଯଂ ବାରୁଣ୍ଯାଃ ସୁରାଯାଃ ଇଦଂ ବାରୁଣ୍ଯଂ ସୁରା ବିଦ୍ଯତେ ଯେଷାଂ ତେ ସୁରାଃ ॥ 5-98-16 ବିବର୍ତତେ ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ତାନ୍ଯପି ପୁନଃପୁନଃ ପ୍ରହର୍ତୁର୍ହସ୍ତମାଯାନ୍ତି ॥ 5-98-17 ଜାତ୍ଯଃ ଜାତୀଯାଃ ॥ 5-98-18 ହବିଷ୍ମତାଽଗ୍ନିନା ଆବିଦ୍ଧଂ ରୁଦ୍ଧଂ ବିଷ୍ଣୁଚକ୍ରଜମପ୍ଯତ୍ର ଭଯଂ ନାସ୍ତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-98-19 ଗାଣ୍ଡୀ ଖଙ୍ଗାଖ୍ଯଃ ପଶୁବିଶେଷଃ ତସ୍ଯ ବିକାରୋ ଗାଣ୍ଡୀମଯଃ ଗାଣ୍ଡୀମଯତ୍ବାଦେବ ତତ୍ ଗାଣଅଡୀବଂ ନାମ ଧନୁରଭୂତ୍। ଗାଣ୍ଡୀ ବଜ୍ରଗ୍ରନ୍ଥିସ୍ତନ୍ମଯ ଇତ୍ଯନ୍ଯେ ॥ 5-98-21 ରକ୍ଷୋବନ୍ଧୁଷୁ ରକ୍ଷସ୍ତୁଲ୍ଯେଷୁ ॥ 5-98-22 ଏତଚ୍ଛସ୍ତ୍ରଂ ଧନୁଃ। ଚକ୍ରେଣ ଚକ୍ରାଦପି ॥ 5-98-24 ଯେନ ଯସ୍ମାତ୍କରଣାତ୍ ମୂର୍ଚ୍ଛିତଂ ଅଭିଭୂତଂ ଆବୃତମିତିଯାବତ୍। ନାର୍ଛତି ନ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ଜନ ଇତି ଶେଷଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 099
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.99. ଅଧ୍ଯାଯଃ 099
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନାରଦେନ ମାତଲିଂ ପାତାଲଂ ନୀତ୍ବା ତତ୍ରତ୍ଯବସ୍ତୁବିଶେଷାନ୍ପ୍ରଦର୍ଶ୍ଯ ତଦ୍ଗୁଣନିରୂପଣମ୍ ॥ 1 ॥ ମାତଲିନା ତତ୍ର ବରାନଭିରୋଚନବଚନପୂର୍ବକମନ୍ଯତ୍ର ଯାତ୍ରାକୀର୍ତନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-99-0 (35341)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-99-0x (3686)
ଏତତ୍ତୁ ନାଗଲୋକସ୍ଯ ନାଭିସ୍ଥାନେ ସ୍ଥିତଂ ପୁରମ୍।
ପାତାଲମିତି ବିଖ୍ଯାତଂ ଦୈତ୍ଯଦାନବସେବିତମ୍ ॥ 5-99-1 (35342)
ଇଦମଦ୍ଭିଃ ସମଂ ପ୍ରାପ୍ତା ଯେ କେଚିଦ୍ଭୁବି ଜଙ୍ଗମାଃ।
ପ୍ରବିଶନ୍ତୋ ମହାନାଦଂ ନଦନ୍ତି ଭଯପୀଡିତାଃ ॥ 5-99-2 (35343)
ଅତ୍ରାସୁରୋଽଗ୍ନିଃ ସତତଂ ଦୀପ୍ଯତେ ବାରିଭୋଜନଃ।
ବ୍ଯାପାରେଣ ଧୃତାତ୍ମାନଂ ନିବଦ୍ଧଂ ସମବୁଧ୍ଯତ ॥ 5-99-3 (35344)
ଅତ୍ରାମୃତଂ ସୁରୈଃ ପୀତ୍ବା ନିହିତଂ ନିହତାରିଭିଃ ॥
ଅତଃ ସୋମସ୍ଯ ହାନିଶ୍ଚ ବୃଦ୍ଧିଶ୍ଚୈବ ପ୍ରଦୃଶ୍ଯତେ ॥ 5-99-4 (35345)
ଅତ୍ରାଦିତ୍ଯୋ ହଯଶିରାଃ କାଲେ ପର୍ବଣି ପର୍ବଣି ।
ଉତ୍ତିଷ୍ଠତି ସୁବର୍ଣାଖ୍ଯୋ ବାଗ୍ଭିରାପୂରଯଞ୍ଜଗତ୍ ॥ 5-99-5 (35346)
ଯସ୍ମାଦଲଂ ସମସ୍ତାସ୍ତାଃ ପତନ୍ତି ଜଲମୂର୍ତଯଃ ।
ତସ୍ମାତ୍ପାତାଲମିତ୍ଯେବ ଖ୍ଯାଯତେ ପୁରମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-99-6 (35347)
ଐରାବଣୋଽସ୍ମାତ୍ସଲିଲଂ ଗୃହୀତ୍ବା ଜଗତୋ ହିତଃ ।
ମେଘେଷ୍ବାମୁଞ୍ଚତେ ଶୀତଂ ଯନ୍ମହେନ୍ଦ୍ରଃ ପ୍ରବର୍ଷତି ॥ 5-99-7 (35348)
ଐରାବତୋ ନାଗରାଜୋ ବାମନଃ କୁମୁଦୋଽଞ୍ଜନଃ ।
ପ୍ରସୂତାଃ ସୁପ୍ରତୀକସ୍ଯ ବଂଶେ ବାରଣସତ୍ତମାଃ ॥ 5-99-8 (35349)
ଅତ୍ର ନାନାବିଧାକାରାସ୍ତିମଯୋ ନୈକରୂପିଣଃ ।
ଅପ୍ସୁ ସୋମପ୍ରଭାଂ ପୀତ୍ବା ବସନ୍ତି ଜଲଚାରିଣଃ ॥ 5-99-9 (35350)
ଅତ୍ର ସୂର୍ଯାଂଶୁଭିର୍ଭିନ୍ନାଃ ପାତାଲତଲମାଶ୍ରିତାଃ ।
ମୃତା ହି ଦିବସେ ସୂତ ପୁନର୍ଜୀବନ୍ତି ବୈ ନିଶି ॥ 5-99-10 (35351)
ଉଦଯନ୍ନିତ୍ଯଶଶ୍ଚାତ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରମା ରଶ୍ମିବାହୁଭିଃ ।
ଅମୃତଂ ସ୍ପୃଶ୍ଯ ସଂସ୍ପର୍ଶାତ୍ସଂଜୀବଯତିଦେହିନଃ ॥ 5-99-11 (35352)
ଅତ୍ର ତେଽଧର୍ମନିରତା ବଦ୍ଧାଃ କାଲେନ ପୀଡିତାଃ ।
ଦୈତେଯା ନିବସନ୍ତି ସ୍ମ ବାସବେନ ହୃତଶ୍ରିଯଃ ॥ 5-99-12 (35353)
ଅତ୍ର ଭୂତପତିର୍ନାମ ସର୍ବଭୂତମହେଶ୍ବରଃ ।
ଭୂତଯେ ସର୍ବଭୂତାନାମଚରତ୍ତପ ଉତ୍ତମମ୍ ॥ 5-99-13 (35354)
ଅତ୍ର ଗୋବ୍ରତିନୋ ବିପ୍ରାଃ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯାମ୍ନାଯକର୍ଶିତାଃ ।
ତ୍ଯକ୍ତପ୍ରାଣା ଜିତସ୍ବର୍ଗା ନିବସନ୍ତି ମହର୍ଷଯଃ ॥ 5-99-14 (35355)
ଯତ୍ରତତ୍ରଶଯୋ ନିତ୍ଯଂ ଯେନକେନଚିଦାଶିତଃ।
ଯେନକେନଚିଦାଚ୍ଛନ୍ନଃ ସ ଗୋବ୍ରତ ଇହୋଚ୍ଯତେ ॥ 5-99-15 (35356)
ପଶ୍ଯ ଯଦ୍ଯତ୍ର ତେ କଶ୍ଚିଦ୍ରୋଚତେ ଗୁଣତୋ ବରଃ ।
ବରଯିଷ୍ଯାମି ତଂ ଗତ୍ବା ଯତ୍ନମାସ୍ଥାଯ ମାତଲେ ॥ 5-99-16 (35357)
ଅଣ୍ଡମେତଞ୍ଜଲେ ନ୍ଯସ୍ତଂ ଦୀପ୍ଯମାନମିବ ଶ୍ରିଯା ।
ଆପ୍ରଜାନାଂ ନିସର୍ଗାଦ୍ବୈ ନୋଦ୍ଭିଦ୍ଯତି ନ ସର୍ପତି ॥ 5-99-17 (35358)
ନାସ୍ଯ ଜାତିଂ ନିସର୍ଗଂ ବା କଥ୍ଯମାନଂ ଶ୍ରୃଣୋମି ବୈ।
ପିତରଂ ମାତରଂ ଚାପି ନାସ୍ଯ ଜାନାତି କଶ୍ଚନ ॥ 5-99-18 (35359)
ଅତଃ କିଲ ମହାନଗ୍ନିରନ୍ତକାଲେ ସମୁତ୍ଥିତଃ।
ଧକ୍ଷ୍ଯତେ ମାତଲେ ସର୍ବଂ ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯଂ ସଚରାଚରମ୍ ॥ 5-99-19 (35360)
ମାତଲିସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ନାରଦସ୍ଯାଥ ଭାଷିତମ୍ ।
ନ ମେଽତ୍ର ରୋଚତେ କଶ୍ଚିଦନ୍ଯତୋ ବ୍ରଜ ମାଚିରମ୍ ॥ ॥ 5-99-20 (35361)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଊନଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-99-2 ଅଦ୍ଭିଃ ସମଂ ପ୍ରାପ୍ତାଃ ଜଲବେଗେନାନୀତାଃ ॥ 5-99-3 ବ୍ଯାପାରେଣ ଜଗଦନୁଗ୍ରହରୂପେଣ ତଦର୍ଥମିତିଯାବତ୍। ନିବଦ୍ଧଂ ମର୍ଯାଦାଯାଂ ସ୍ଥାପିତଂ ॥ 5-99-5 ଆଦିତ୍ଯୋଽଦିତେଃ ପୁତ୍ରୋ ବିଷ୍ଣୁର୍ହଯଗ୍ରୀବରୂପୀ ॥ 5-99-14 ସ୍ବାଧ୍ଯାଯାମ୍ରାଯୋ ବେଦପାଠଃ ॥ 5-99-17 ଆପ୍ରଜାନାଂ ନିସର୍ଗାତ୍ ପ୍ରଯୋତ୍ପତ୍ତିମାରଭ୍ଯ ॥ 5-99-18 ଜାତିଂ ଜନ୍ମ। ନିସର୍ଗଂ ସ୍ବଭାବମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 100
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.100. ଅଧ୍ଯାଯଃ 100
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନାରଦେନ ଦୈତ୍ଯଦାନବାଯତନଂ ହିରଣ୍ଯପୁରମୁପେତ୍ଯ ମାତଲିଂପ୍ରତି ତତ୍ର ବରାନ୍ବେଷଣଚୋଦନମ୍ ॥ 1 ॥ ମାତଲିନା ଦୈତ୍ଯଦାନବାନାଂ ଦେବକୁଲନିତ୍ଯବିରୋଧିତଯା ପରପକ୍ଷାନୁବନ୍ଧାନଭିରୁଚିବଚନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-100-0 (35362)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-100-0x (3687)
ହିରଣ୍ଯପୁରମିତ୍ଯେତତ୍ଖ୍ଯାତଂ ପୁରବରଂ ମହତ୍।
ଦୈତ୍ଯାନାଂ ଦାନବାନାଂ ଚ ମାଯାଶତବିଚାରିଣାମ୍ ॥ 5-100-1 (35363)
ଅନଲ୍ପେନ ପ୍ରଯତ୍ନେନ ନିର୍ମିତଂ ବିଶ୍ବକର୍ମଣା ।
ମଯେନ ମନସା ସୃଷ୍ଟଂ ପାତାଲତଲମାଶ୍ରିତମ୍ ॥ 5-100-2 (35364)
ଅତ୍ର ମାଯାସହସ୍ରାଣି ବବିକୁର୍ବାଣା ମହୌଜସଃ ।
ଦାନବା ନିବସନ୍ତି ସ୍ମ ଶୂରା ଦତ୍ତବରାଃ ପୁରା ॥ 5-100-3 (35365)
ନୈତେ ଶକ୍ରେଣ ନାନ୍ଯେନ ଯମେନ ବରୁଣେନ ବା।
ଶକ୍ଯନ୍ତେ ବଶମାନେତୁଂ ତଥୈବ ଧନଦେନ ଚ ॥ 5-100-4 (35366)
ଅସୁରାଃ କାଲଖଞ୍ଜାଶ୍ଚ ତଥା ବୁଷ୍ଣୁପଦୋଦ୍ଭବାଃ ।
ନୈର୍ଋତା ଯାତୁଧାନାଶ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମପାଦୋଦ୍ଭବାଶ୍ଚ ଯେ ॥ 5-100-5 (35367)
ଦଂଷ୍ଟ୍ରିଣୋ ଭୀମବେଗାଶ୍ଚ ବାତବେଗପରାକ୍ରମାଃ ।
ମାଯାବୀର୍ଯୋପସଂପନ୍ନା ନିବସନ୍ତ୍ଯତ୍ର ମାତଲେ ॥ 5-100-6 (35368)
ନିବାତକବଚା ନାମ ଦାନବା ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦାଃ ।
ଜାନାସି ଚ ଯଥା ଶକ୍ରୋ ନୈତାଞ୍ଶକ୍ରୋତି ବାଧିତୁଂ ॥ 5-100-7 (35369)
ବହୁଶୋ ମାତଲେ ତ୍ବଂ ଚ ତବ ପୁତ୍ରଶ୍ଚ ଗୋମୁଖଃ ।
ନିର୍ଭଗ୍ନୋ ଦେବରାଜଶ୍ଚ ସହପୁତ୍ରଃ ଶଚୀପତିଃ ॥ 5-100-8 (35370)
ପଶ୍ଯ ବେଶ୍ମାନି ରୌକ୍ମାଣି ମାତଲେ ରାଜତାନି ଚ ।
କର୍ମଣା ବିଧିଯୁକ୍ତେନ ଯୁକ୍ତାନ୍ଯୁପଗତାନି ଚ ॥ 5-100-9 (35371)
ବୈଦୂର୍ଯମଣିଚିତ୍ରାଣି ପ୍ରବାଲରୁଚିରାଣି ଚ ।
ଅର୍କସ୍ଫଟିକଶୁଭ୍ରାଣି ବଜ୍ରସାରୋଞ୍ଜ୍ବଲାନି ଚ ॥ 5-100-10 (35372)
ପାର୍ଥିବାନୀବ ଚାଭାସ୍ତି ପଦ୍ମରାଗମଯାନି ଚ।
ଶୈଲାନୀବ ଚ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ଦାରବାଣୀବ ଚାପ୍ଯୁତ ॥ 5-100-11 (35373)
ସୂର୍ଯରୂପାଣି ଚାଭାନ୍ତି ଦୀପ୍ତାଗ୍ନିସଦୃଶାନି ଚ ।
ମଣିଜାଲବିଚିତ୍ରାଣି ପ୍ରାଂଶୂନି ନିବିଡାନି ଚ ॥ 5-100-12 (35374)
ନୈତାନି ଶକ୍ଯଂ ନିର୍ଦେଷ୍ଟୁ ରୂପତୋ ଦ୍ରବ୍ଯତସ୍ତଥା ।
ଗୁଣତଶ୍ଚୈବ ସିଦ୍ଧାନି ପ୍ରମାଣଗୁଣବନ୍ତି ଚ ॥ 5-100-13 (35375)
ଆକ୍ରୀଡାନ୍ପଶ୍ଯ ଦୈତ୍ଯାନାଂ ତଥୈବ ଶଯନାନ୍ଯୁତ ।
ରତ୍ନବନ୍ତି ମହାର୍ହାଣି ଭାଜନାନ୍ଯାସନାନି ଚ ॥ 5-100-14 (35376)
ଜଲଦାଭାଂସ୍ତଥା ଶୈଲାଂସ୍ତୋଯପ୍ରସ୍ରବଣାନି ଚ ।
କାମପୁଷ୍ପଫଲାଂଶ୍ଚାପି ପାଦପାନ୍କାପଚାରିଣଃ ॥ 5-100-15 (35377)
ମାତଲେ କଶ୍ଚିଦତ୍ରାପି ରୁଚିରସ୍ତେ ବରୋ ଭବେତ୍ ।
ଅଥବାଽନ୍ଯାଂ ଦିଶଂ ଭୂମେର୍ଗଚ୍ଛାବ ଯଦି ମନ୍ଯସେ ॥ 5-100-16 (35378)
ମାତଲିସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀଦେନଂ ଭାଷମାଣଂ ତଥାବିଧମ୍ ।
ଦେବର୍ଷେ ନୈବ ମେ କାର୍ଯଂ ବିପ୍ରିଯଂ ତ୍ରିଦିବୌକସାମ୍ ॥ 5-100-17 (35379)
ନିତ୍ଯାନୁଷକ୍ତବୈରା ହି ଭ୍ରାତରୋ ଦେବଦାନବାଃ ।
ପରପକ୍ଷେଣ ସଂବନ୍ଧଂ ରୋଚଯିଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ କଥମ୍ ॥ 5-100-18 (35380)
ଅନ୍ଯତ୍ର ସାଧୁ ଗଚ୍ଛାବ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ନାର୍ହାମି ଦାନବାନ୍ ।
ଜାନାମି ତବ ଚାତ୍ମାନଂ ହିଂସାତ୍ମକମନଂ ତଥା ॥ ॥ 5-100-19 (35381)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-100-11 ଶୈଲାନି ଶିଲାମଯାନି ॥ 5-100-14 ଆକ୍ରୀଡାନ୍ କ୍ରୀଡାସ୍ଥାନାନି ॥ 5-100-19 ହିଂସାତ୍ମକମନଂ ହିଂସାପ୍ରଧାନାନାଂ ଦୈତ୍ଯାନାଂ କମନଂ ଅପେକ୍ଷଣୀଯମ୍। ଜାନାମି ତୁ ତବାତ୍ମାନମିଚ୍ଛସେ କଲହାନିତି ଇତି କo ପାଠଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 101
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.101. ଅଧ୍ଯାଯଃ 101
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନାରଦେନ ମାତଲିଂ ସୁପର୍ଣଲୋକମୁପନୀଯ ସୁପର୍ଣବଂଶ୍ଯାନାଂ ପକ୍ଷିଣାଂ ନାମନିର୍ଦେଶପୂର୍ବକଂ ଗୁଣାନୁକୀର୍ତନମ୍ ॥ 1 ॥ ତତ୍ର ବରାନଭିରୋଚନେ ଦେଶାନ୍ତରନଯନବଚନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-101-0 (35382)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-101-0x (3688)
ଅଯଂ ଲୋକଃ ସୁପର୍ଣାନାଂ ପକ୍ଷିଣାଂ ପନ୍ନଗାଶିନାମ୍ ।
ବିକ୍ରମେ ଗମନେ ଭାରେ ନୈଷାମସ୍ତି ପରିଶ୍ରମଃ ॥ 5-101-1 (35383)
ବୈନତେଯସୁତୈଃ ସୂତ ପଙ୍ଭିସ୍ତତମିଦଂ କୁଲମ୍ ।
ସୁମୁଖେନ ସୁନାମ୍ନା ଚ ସୁନେତ୍ରେଣ ସୁବର୍ଚସା ॥ 5-101-2 (35384)
ସୁରୁଚା ପକ୍ଷିରାଜେନ ସୁବଲେନ ଚ ମାତଲେ।
ବର୍ଧିତାନି ପ୍ରସୃତ୍ଯା ବୈ ବିନାତାକୁଲକର୍ତୃଭିଃ ॥ 5-101-3 (35385)
ପକ୍ଷିରାଜାଭିଜାତ୍ଯାନାଂ ସହସ୍ରାଣି ଶତାନି ଚ।
କଶ୍ଯପସ୍ଯ ତତୋ ବଂଶେ ଜାତୈର୍ଭୂତିବିବର୍ଧନୈଃ ॥ 5-101-4 (35386)
ସର୍ବେ ହ୍ଯେତେ ଶ୍ରିଯା ଯୁକ୍ତାଃ ସର୍ବେ ଶ୍ରୀବତ୍ସଲକ୍ଷଣାଃ ।
ସର୍ବେ ଶ୍ରିଯମଭୀପ୍ସନ୍ତୋ ଧାରଯନ୍ତି ବଲାନ୍ଯୁତ ॥ 5-101-5 (35387)
କର୍ମଣା କ୍ଷତ୍ରିଯାଶ୍ଚୈତେ ନିର୍ଘୃଣା ଭୋଗିଭୋଜିନଃ ।
ଜ୍ଞାତିସଙ୍କ୍ଷଯକର୍ତୃତ୍ବାଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯଂ ନ ଲଭନ୍ତି ବୈଃ ॥ 5-101-6 (35388)
ନାମାନି ଚୈଷାଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଥାପ୍ରାଧାନ୍ଯତଃ ଶ୍ରୃଣୁ ।
ମାତଲେ ଶ୍ଲାଘ୍ଯମେତଦ୍ଧି କୁଲଂ ବିଷ୍ଣୁପରିଗ୍ରହମ୍ ॥ 5-101-7 (35389)
ଦୈବତଂ ବିଷ୍ଣୁରେତେଷାଂ ବିଷ୍ଣୁରେବ ପରାଯଣମ୍ ।
ହୃଦି ଚୈଷାଂ ସଦା ବିଷ୍ଣୁର୍ବିଷ୍ଣୁରେବ ସଦା ଗତିଃ ॥ 5-101-8 (35390)
ସୁବର୍ଣଚୂଡୋ ନାଗାଶୀ ଦାରୁଣଶ୍ଚଣ୍ଡତୁଣ୍ଡକଃ ।
ଅନିଲଶ୍ଚାନଲଶ୍ଚୈବ ବିଶାଲାକ୍ଷୋଽଥ କୁଣ୍ଡଲୀ ॥ 5-101-9 (35391)
ପଙ୍କଜିଦ୍ବଜ୍ରବିଷ୍କମ୍ଭୋ ବୈନତେଯୋଽଥ ବାମନଃ ।
ବାତବେଗୋ ଦିଶାଚକ୍ଷୁର୍ନିମେଷୋଽନିମିଷସ୍ତଥା ॥ 5-101-10 (35392)
ତ୍ରିରାବଃ ସପ୍ତରାବଶ୍ଚ ବାଲ୍ମୀକିର୍ଦୀପକସ୍ତଥା ।
ଦୈତ୍ଯଦ୍ବୀପଃ ସରିଦ୍ଦ୍ବୀପଃ ସାରସଃ ପଦ୍ମକେତନଃ ॥ 5-101-11 (35393)
ସୁମୁଖଶ୍ଚିତ୍ରକେତୁଶ୍ଚ ଚିତ୍ରବର୍ହସ୍ତଥାଽନଘଃ।
ମେଷହୃତ୍କୁମୁଦୋ ଦକ୍ଷଃ ସର୍ପାନ୍ତଃ ସୋମଭୋଜନଃ ॥ 5-101-12 (35394)
ଗୁରୁଭାରଃ କପୋତଶ୍ଚ ସୂର୍ଯନେତ୍ରଶ୍ଚିରାନ୍ତକଃ ।
ବିଷ୍ଣୁଧର୍ମା କୁମାରଶ୍ଚ ପରିବର୍ହୋ ହରିସ୍ତଥା ॥ 5-101-13 (35395)
ସୁସ୍ବରୋ ମଧୁପର୍କଶ୍ଚ ହେମବର୍ଣସ୍ତଥୈବ ଚ।
ମାଲଯୋ ମାତରିଶ୍ବା ଚ ନିଶାକରଦିବାକରୌ ॥ 5-101-14 (35396)
ଏତେ ପ୍ରଦେଶମାତ୍ରେଣ ମଯୋକ୍ତା ଗରୁଡାତ୍ମଜାଃ ।
ପ୍ରାଧାନ୍ଯତସ୍ତେ ଯଶସା କୀର୍ତିତାଃ ପ୍ରାଣିନଶ୍ଚଯେ ॥ 5-101-15 (35397)
ଯଦ୍ଯତ୍ର ନ ରୁଚିଃ କାଚିଦେହି ଗଚ୍ଛାବ ମାତଲେ ।
ତଂ ନଯିଷ୍ଯାମି ଦେଶଂ ତ୍ବାଂ ବରଂ ଯତ୍ରୋପଲପ୍ସ୍ଯସେ ॥ ॥ 5-101-16 (35398)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-101-3 ପ୍ରସୃତ୍ଯା ପ୍ରକୃଷ୍ଟଗତ୍ଯା ଜବେନ ବୃଦ୍ଧିମନ୍ତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 102
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.102. ଅଧ୍ଯାଯଃ 102
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନାରଦେନ ମାତଲିଂ ରସାତଲମୁପନୀଯ ତତ୍ର ବାସ୍ତବ୍ଯସୁରଭିସନ୍ତତିଗୁଣସ୍ତବନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-102-0 (35399)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-102-0x (3689)
ଇଦଂ ରସାତଲଂ ନାମ ସପ୍ତମଂ ପୃଥିବୀତଲମ୍।
ଯତ୍ରାସ୍ତେ ସୁରଭିର୍ମାତା ଗବାମମୃତସଂଭବା ॥ 5-102-1 (35400)
କ୍ଷରନ୍ତୀ ସତତଂ କ୍ଷୀରଂ ପୃଥିବୀସାରସଂଭବମ୍ ।
ଷଣ୍ଣଂ ରସାନାଂ ସାରେଣ ରସମେକମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-102-2 (35401)
ଅମୃତେନାଭିତୃପ୍ତସ୍ଯ ସାରମୁଦ୍ଗିରତଃ ପୁରା।
ପିତାମହସ୍ଯ ବଦନାଦୁଦତିଷ୍ଠଦନିନ୍ଦିତା ॥ 5-102-3 (35402)
ଯସ୍ଯାଃ କ୍ଷୀରସ୍ଯ ଧାରାଯା ନିପତନ୍ତ୍ଯା ମହୀତଲେ।
ହ୍ରଦଃ କୃତଃ କ୍ଷୀରନିଧିଃ ପବିତ୍ରଂ ପରମୁଚ୍ଯତେ ॥ 5-102-4 (35403)
ପୁଷ୍ପିତସ୍ଯେବ ଫେନେନ ପର୍ଯନ୍ତମନୁବେଷ୍ଟିତମ୍।
ପିବନ୍ତୋ ନିବସନ୍ତ୍ଯତ୍ର ଫେନପା ମୁନିସତ୍ତମାଃ ॥ 5-102-5 (35404)
ଫେନପା ନାମ ତେ ଖ୍ଯାତାଃ ଫେନାହାରାଶ୍ଚ ମାତଲେ।
ଉଗ୍ରେ ତପସି ବର୍ତନ୍ତେ ଯେଷାଂ ବିଭ୍ଯତି ଦେବତାଃ ॥ 5-102-6 (35405)
ଅସ୍ଯାଶ୍ଚତସ୍ରୋ ଧେନ୍ବୋଽନ୍ଯା ଦିକ୍ଷୁ ସର୍ବାସୁ ମାତଲେ।
ନିବସନ୍ତି ଦିଶାଂ ପାଲ୍ଯୋ ଧାରଯନ୍ତ୍ଯୋଦିଶଃସ୍ମ ତାଃ ॥ 5-102-7 (35406)
ପୂର୍ବାଂ ଦିଶଂ ଧାରଯତେ ସୁରୂପା ନାମ ସୌରଭୀ ।
ଦକ୍ଷିଣାଂ ହଂସିକା କନାମ ଧାରଯତ୍ଯପରାଂ ଦିଶମ୍॥ 5-102-8 (35407)
ପଶ୍ଚିମା ବାରୁଣୀ ଦିକ୍ଚ ଧାର୍ଯତେ ବୈ ସୁଭଦ୍ରଯା।
ମହାନୁଭାବଯା ନିତ୍ଯଂ ମାତଲେ ବିଶ୍ବରୂପଯା ॥ 5-102-9 (35408)
ସର୍ବକାମଦୁଘା ନାମ ଧେନୁର୍ଧାରଯତେ ଦିଶମ୍।
ଉତ୍ତରାଂ ମାତଲେ ଧର୍ମ୍ଯାଂ ତଥୈଲବିଲସଂଶ୍ରିତାମ୍ ॥ 5-102-10 (35409)
ଆସାଂ ତ ପଯସା ମିଶ୍ରଂ ପଯୋ ନିର୍ମଥ୍ଯ ସାଗରେ ।
ମନ୍ଥାନଂ ମନ୍ଦରଂ କୃତ୍ବା ଦେବୈରସୁରସଂହିତୈଃ ॥ 5-102-11 (35410)
ଅଦ୍ଧୃତା ବାରୁଣୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀରମୃତଂ ଚାପି ମାତଲେ।
ଉଚ୍ଚୈଃଶ୍ରବାଶ୍ଚାଶ୍ବରାଜୋ ମଣିରତ୍ନଂ ଚ କୌସ୍ତୁଭମ୍ ॥ 5-102-12 (35411)
ସୁଧାହାରେଷୁ ଚ ସୁଧାଂ ସ୍ବଧାଭୋଜିଷୁ ଚ ସ୍ବଧାମ୍।
ଅମୃତଂ ଚାମୃତାଶେଷୁ ସୁରଭୀ କ୍ଷରତେ ପଯଃ ॥ 5-102-13 (35412)
ଅତ୍ର ଗାଥା ପୁରା ଗୀତା ରସାତଲନିବାସିଭିଃ ।
ପୌରାଣୀ ଶ୍ରୂଯତେ ଲୋକେ ଗୀଯତେ ଯା ମନୀଷିଭିଃ ॥ 5-102-14 (35413)
ନ ନାଗଲୋକେ ନ ସ୍ବର୍ଗେ ନ ବିମାନେ ତ୍ରିବିଷ୍ଟପେ।
ପରିବାସଃ ସୁଖସ୍ତାଦୃକ୍ ରସାତଲତଲେ ଯଥା ॥ ॥ 5-102-15 (35414)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବାଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-102-11 ଅସୁରସଂହିତୈଃ ଅସୁରସହିତୈଃ ॥ 5-102-15 ପରିବାସଃ ନିବାସଃ । ସୁଖଃ ସୁଖକରଃ ॥ 15 ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 103
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.103. ଅଧ୍ଯାଯଃ 103
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନାରଦେନ ମାତଲିଂ ଭୋଗବତୀଂ ନୀତ୍ବା ବରାନ୍ବେଷଣଚୋଦନମ୍ ॥ 1 ॥ ତତ୍ର ସୁମୁଖଂ ନାମ କଂଚନ ଭୁଜଗରାଜମଭିରୋଚମାନେନ ମାତଲିନା ନାରଦଂପ୍ରତି ତସ୍ଯ ଜନ୍ମକର୍ମାଦିପ୍ରଶ୍ନଃ ॥ 2 ॥ ନାରଦେନ ତସ୍ଯ ଆର୍ଯକନାମ୍ନୋ ଭୋଗିନଃ ପୌତ୍ରତ୍ବେ କୀର୍ତିତେ ମାତଲିନା ନାରଦଂପ୍ରତି ତଦ୍ଧଟନାଭ୍ଯର୍ଥନା ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-103-0 (35415)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-103-0x (3690)
ଇଯଂ ଭୋଗବତୀ ନାମ ପୁରୀ ବାସୁକିପାଲିତା।
ଯାଦୃଶୀ ଦେବରାଜସ୍ଯ ପୁରୀ ବର୍ଯାଽମରାବତୀ ॥ 5-103-1 (35416)
ଏଷ ଶେଷଃ ସ୍ଥିତୋ ନାଗୋ ଯେନେଯଂ ଧାର୍ଯତେ ସଦା।
ତପସା ଲୋକମୁଖ୍ଯେନ ପ୍ରଭାବସହିତା ମହୀ ॥ 5-103-2 (35417)
ଶ୍ବେତାଚଲନିଭାକାରୋ ଦିବ୍ଯାଭରଣଭୂଷିତଃ ।
ସହସ୍ରଂ ଧାରଯନ୍ମୂର୍ଧ୍ନାଂ ଜ୍ବାଲାଜିହ୍ବୋ ମହାବଲଃ ॥ 5-103-3 (35418)
ଇହ ନାନାବିଧାକାରା ନାନାବିଧବିଭୂଷଣାଃ।
ସୁରସାଯାଃ ସୁତା ନାଗା ନିବସନ୍ତି ଗତବ୍ଯଥାଃ ॥ 5-103-4 (35419)
ମଣିସ୍ବସ୍ତିକଚକ୍ରାଙ୍କାଃ କମଣ୍ଡଲୁକଲକ୍ଷଣାଃ।
ସହସ୍ରସଂଖ୍ଯା ବଲିନ ସର୍ବେ ରୌଦ୍ରାଃ ସ୍ବଭାବତଃ ॥ 5-103-5 (35420)
ସହସ୍ରଶିରସଃ କେଚିତ୍କେଚିତ୍ପଞ୍ଚଶତାନନାଃ ।
ଶତଶୀର୍ଷାସ୍ତଥା କେଚିତ୍କେଚିତ୍ରିଶିରସୋଽପି ଚ ॥ 5-103-6 (35421)
ଦ୍ବିପଞ୍ଚଶିରସଃ କେଚିତ୍କେଚିତ୍ସପ୍ତସୁଖାସ୍ତଥା।
ମହାଭୋଗା ମହାକାଯାଃ ପର୍ବତାଭୋଗଭୋଗିନଃ ॥ 5-103-7 (35422)
ବହୂନୀହ ସହସ୍ରାଣି ପ୍ରଯୁତାନ୍ଯର୍ବୁଦାନି ଚ।
ନାଗାନାମେକବଂଶାନାଂ ଯଥାଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ତୁ ମେ ଶ୍ରୁଣୁ ॥ 5-103-8 (35423)
ବାସୁକିସ୍ତକ୍ଷକଶ୍ଚୈବ କର୍କୋଟକଧନଞ୍ଜଯୌ।
କାଲୀଯୋ ନହୁଷଶ୍ଚୈବ କମ୍ବଲାଶ୍ବତରାବୁଭୌ ॥ 5-103-9 (35424)
ବାହ୍ଯକୁଣ୍ଡୋ ମଣିର୍ନାଗସ୍ତଥୈବାପୂରଣଃ ଖଗଃ।
ବାମନଶ୍ଚୈଲପତ୍ରଶ୍ଚ କୁକୁରଃ କୁକୁଣସ୍ତଥା ॥ 5-103-10 (35425)
ଆର୍ଯକୋ ନନ୍ଦକଶ୍ଚୈବ ତଥା କଲଶପୋତକୌ ।
କୈଲାସକଃ ପିଞ୍ଜରକୋ ନାଗଶ୍ଚୈରାବତସ୍ତଥା ॥ 5-103-11 (35426)
ସୁମନୋମୁଖୋ ଦଧିମୁଖଃ ଶଙ୍ଖୋ ନନ୍ଦୋପନନ୍ଦକୌ ।
ଆପ୍ତଃ କୋଟରକଶ୍ଚୈବ ଶିଖୀ ନିଷ୍ଠୂରିକସ୍ତଥା ॥ 5-103-12 (35427)
ତିତ୍ତିରିର୍ହସ୍ତିଭଦ୍ରଶ୍ଚ କୁମୁଦୋ ମାଲ୍ଯପିଣ୍ଡକଃ।
ଦ୍ବୌ ପଦ୍ମୌ ପୁଣ୍ଡରୀକଶ୍ଚ ପୁଷ୍ପୋ ମୁଦ୍ଗରପର୍ଣକଃ॥ 5-103-13 (35428)
କରବୀରଃ ପୀଠରକଃ ସଂବୃତ୍ତୋ ବୃତ୍ତ ଏବ ଚ।
ପିଣ୍ଡାରୋ ବିଲ୍ବପତ୍ରଶ୍ଚ ମୂଷିକାଦଃ ଶିରୀଷକଃ ॥ 5-103-14 (35429)
ଦିଲୀପଃ ଶଙ୍ଖଶୀର୍ଷଶ୍ଚ ଜ୍ଯୋତିଷ୍କୋଽଥାପରାଜିତଃ ।
କୌରବ୍ଯୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଶ୍ଚ କୁହୁରଃ କୃଶକସ୍ତଥା ॥ 5-103-15 (35430)
ବିରଜା ଧାରଣଶ୍ଚୈବ ସୁବାହୁର୍ମୁଖରୋ ଜଯଃ ।
ବଧିରାନ୍ଧୌ ବିଶୁଣ୍ଡିଶ୍ଚ ବିରସଃ ସୁରସସ୍ତଥା ॥ 5-103-16 (35431)
ଏତେ ଚାନ୍ଯେ ଚ ବହବଃ କଶ୍ଯପସ୍ଯାତ୍ମଜାଃ ସ୍ମୃତାଃ ।
ମାତଲେ ପଶ୍ଯ ଯଦ୍ଯତ୍ର କଶ୍ଚିତ୍ତେ ରୋଚତେ ବରଃ ॥ 5-103-17 (35432)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-103-18x (3691)
ମାତଲିସ୍ତ୍ବେକମବ୍ଯଗ୍ରଃ ସତତଂ ସଂନିରୀକ୍ଷ୍ଯ ବୈ।
ପପ୍ରଚ୍ଛ ନାରଦଂ ତତ୍ର ପ୍ରୀତିମାନିବ ଚାଭବତ୍ ॥ 5-103-18 (35433)
ମାତଲିରୁବାଚ। 5-103-19x (3692)
ସ୍ଥିତୋ ଯ ଏଷ ପୁରତଃ କୌରବ୍ଯସ୍ଯାର୍ଯକସ୍ଯ ତୁ।
ଦ୍ଯୁତିମାନ୍ଦର୍ଶନୀଯଶ୍ଚ କସ୍ଯୈଷ କୁଲନନ୍ଦନଃ ॥ 5-103-19 (35434)
କଃ ପିତା ଜନନୀ ଚାସ୍ଯ କତମସ୍ଯୈଷ ଭୋଗିନଃ।
ବଂଶସ୍ଯ କସ୍ଯୈଷ ମହାନ୍କେତୁଭୂତ ଇବ ସ୍ଥିତଃ ॥ 5-103-20 (35435)
ପ୍ରଣିଧାନେନ ଧୈର୍ଯେଣ ରୂପେଣ ବଯସା ଚ ମେ।
ମନଃ ପ୍ରବିଷ୍ଟୋ ଦେବର୍ଷେ ଗୁଣକେଶ୍ଯାଃ ପତିର୍ବରଃ ॥ 5-103-21 (35436)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-103-22x (3693)
ମାତଲିଂ ପ୍ରୀତମନସଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସୁମୁଖଦର୍ଶନାତ୍।
ନିବେଦଯାମାସ ତଦା ମାହାତ୍ମ୍ଯଂ ଜନ୍ମ କର୍ମ ଚ ॥ 5-103-22 (35437)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-103-23x (3694)
ଐରାବତକୁଲେ ଜାତଃ ସୁମୁଖୋ ନାମ ନାଗରାଟ୍।
ଆର୍ଯକସ୍ଯ ମତଃ ପୌତ୍ରୋ ଦୌହିତ୍ରୋ ବାମନସ୍ଯ ଚ ॥ 5-103-23 (35438)
ଏତସ୍ଯ ହି ପିତା ନାଗଶ୍ଚିକୁରୋ ନାମ ମାତଲେ।
ନଚିରାଦ୍ବୈତନେଯେନ ପଞ୍ଚତ୍ବମୁପପାଦିତଃ ॥ 5-103-24 (35439)
ତତୋଽବ୍ରବୀତ୍ପ୍ରୀତମନା ମାତଲିର୍ନାରଦଂ ବଚଃ ।
ଏଷ ମେ ରୁଚିତସ୍ତାତ ଜାମାତା ଭୁଜଗୋତ୍ତମଃ ॥ 5-103-25 (35440)
କ୍ରିଯତାମତ୍ର ଯତ୍ନୋ ବୈ ପ୍ରୀତିମାନସ୍ମ୍ଯନେନ ବୈ।
ଅସ୍ମୈ ନାଗାଯ ବୈ ଦାତୁଂ ପ୍ରିଯାଂ ଦୁହିତରଂ ମୁନେ ॥ ॥ 5-103-26 (35441)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ର୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 104
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.104. ଅଧ୍ଯାଯଃ 104
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନାରଦେନ ଆର୍ଯକଂପ୍ରତି ପୌତ୍ରାର୍ଥଂ ମାତଲିକନ୍ଯାପରିଗ୍ରହଚୋଦନମ୍ ॥ 1 ॥ ଆର୍ଯକେଣ ନାରଦଂପ୍ରତି ସୁମୁଖଜନକଂ ଭକ୍ଷିତବତା ବୈନତେଯେନ ମାସାନ୍ତରେ ସୁମୁଖଭକ୍ଷଣପ୍ରତିଜ୍ଞାନିବେଦନମ୍ ॥ 2 ॥ ମାତଲିନା ତାର୍କ୍ଷ୍ଯାତ୍ସୁମୁଖରିରକ୍ଷଯା ସୁମୁଖନାରଦାଭ୍ଯାଂ ସହ ଶକ୍ରସମୀପଗମନମ୍ ॥ 3 ॥ ନାରଦେନ ମାତାଲେକାର୍ଯଂ ବିଜ୍ଞାପିତେନ ବିଷ୍ଣୁନା ସୁମୁଖାଯ ଅମୃତବିତରଣାଜ୍ଞାପନେପି ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ଅମୃତାପ୍ରଦାନେନୈବ ଦୀର୍ଘାଯୁର୍ଦାନମ୍ ॥ 4 ॥ ମାତଲିନା ସୁମୁଖାଯ ସ୍ବକନ୍ଯାଂ ପ୍ରଦାଯ ବିବାହନିର୍ବର୍ତନମ୍ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-104-0 (35442)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-104-0x (3695)
ମାତଲେର୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ନାରଦୋ ମୁନିସତ୍ତମଃ।
ଅବ୍ରବୀଦ୍ଦେବରାଜଂ ତମାର୍ଯକଂ କୁରୁନନ୍ଦନ॥ 5-104-1 (35443)
ସୂତୋଽଯଂ ମାତଲିର୍ନାମ ଶକ୍ରସ୍ଯ ଦଯିତଃ ସୁହୃତ୍।
ଶୁଚିଃ ଶୀଲଗୁଣୋପେତସ୍ତେଜସ୍ବୀ ବୀର୍ଯବାନ୍ବଲୀ ॥ 5-104-2 (35444)
ଶକ୍ରସ୍ଯାଯଂ ସଖା ଚୈବ ମନ୍ତ୍ରୀ ସାରଥିରେବ ଚ ।
ଅଲ୍ପାନ୍ତରପ୍ରଭାବଶ୍ଚ ବାସବେନ ରଣେ ରଣେ ॥ 5-104-3 (35445)
ଅଯଂ ହରିସହସ୍ରେଣ ଯୁକ୍ତଂ ଜୈତ୍ରଂ ରଥୋତ୍ତମମ୍ ।
ଦେବାସୁରେଷୁ ଯୁଦ୍ଧେଷୁ ମନସୈବ ନିଯଚ୍ଛତି ॥ 5-104-4 (35446)
ଅନେନ ବିଜିତାନଶ୍ବୈର୍ଦୋର୍ଭ୍ଯାଂ ଜଯତି ବାସବଃ ।
ଅନେନ ବଲଭିତ୍ପୂର୍ବଂ ପ୍ରହୃତେ ପ୍ରହରତ୍ଯୁତ ॥ 5-104-5 (35447)
ଅସ୍ଯ କନ୍ଯା ବରାରୋହା ରୂପେଣାସଦୃଶୀ ଭୁବି ।
ସତ୍ଯଶୀଲଗୁଣୋପେତା ଗୁଣକେଶୀତି ବିଶ୍ରୁତା ॥ 5-104-6 (35448)
ତସ୍ଯାସ୍ଯ ଯତ୍ନାଚ୍ଚରତସ୍ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯମମରଦ୍ଯୁତେ।
ସୁମୁଖୋ ଭବତଃ ପୌତ୍ରୋ ରୋଚତେ ଦୁହିତୁଃ ପତିଃ ॥ 5-104-7 (35449)
ଯଦି ତେ ରୋଚତେ ସମ୍ଯଗ୍ଭୁଜଗୋତ୍ତମ ମା ଚିରମ୍ ।
କ୍ରିଯତାମାର୍ଯକ କ୍ଷିପ୍ରଂ ବୁଦ୍ଧିଃ କନ୍ଯାପରିଗ୍ରହେ ॥ 5-104-8 (35450)
ଯଥା ବିଷ୍ଣୁକୁଲେ ଲକ୍ଷ୍ମୀର୍ଯଥା ସ୍ବାହା ବିଭାବସୋଃ ।
କୁଲେ ତବ ତଥୈବାସ୍ତୁ ଗୁଣକେଶୀ ସୁମଧ୍ଯମା ॥ 5-104-9 (35451)
ପୌତ୍ରସ୍ଯାର୍ଥେ ଭବାଂସ୍ତସ୍ମାଦ୍ଗୁଣକେଶୀଂ ପ୍ରତୀଚ୍ଛତୁ ।
ସଦୃଶୀଂ ପ୍ରତିରୂପସ୍ଯ ବାସବସ୍ଯ ଶଚୀମିବ ॥ 5-104-10 (35452)
ପିତୃହୀନମପି ହ୍ଯେନଂ ଗୁଣତୋ ବରଯାମହେ।
ବହୁମାନାଚ୍ଚ ଭବତସ୍ତଥୈବୈରାବତସ୍ଯ ଚ ॥ 5-104-11 (35453)
ସୁମୁଖସ୍ଯ ଗୁଣୈଶ୍ଚୈବ ଶୀଲଶୌଚଦମାଦିଭିଃ ।
ଅଭିଗମ୍ଯ ସ୍ବଯଂ କନ୍ଯାମଯଂ ଦାତୁଂ ସମୁଦ୍ଯତଃ ।
ମାତଲିସ୍ତସ୍ଯ ସଂମାନଂ କର୍ତୁମର୍ହୋ ଭବାନପି ॥ 5-104-12 (35454)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-104-13x (3696)
ସ ତୁ ଦୀନଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟଶ୍ଚ ପ୍ରାହ ନାରଦମାର୍ଯକଃ ।
ବ୍ରିଯମାଣେ ତଥା ପୌତ୍ରେ ପୁତ୍ରେ ଚ ନିଧନଂ ଗତେ ॥ 5-104-13 (35455)
ଆର୍ଯକ ଉବାଚ। 5-104-14x (3697)
ମନ୍ଯେ ନୈତଦ୍ବହୁମତଂ ମହର୍ଷେ ବଚନଂ ତବ।
ସଖା ଶକ୍ରସ୍ଯ ସଂଯୁକ୍ତଃ କସ୍ଯାଯଂ ନେପ୍ସିତୋ ଭବେତ୍।
କାରଣସ୍ଯ ତୁ ଦୌର୍ବଲ୍ଯାଚ୍ଚିନ୍ତଯାମି ମହାମୁନେ ॥ 5-104-14 (35456)
ଅସ୍ଯ ଦେହକରସ୍ତାତ ମମ ପୁତ୍ରୋ ମହାଦ୍ଯୁତେ।
ଭକ୍ଷିତୋ ବୈନତେଯେନ ଦୁଃଖାର୍ତାସ୍ତେନ ବୈ ବଯମ୍ ॥ 5-104-15 (35457)
ପୁନରେବ ଚ ତେନୋକ୍ତଂ ବୈନତେଯେନ ଗଚ୍ଛତା ।
ମାସେନାନ୍ଯେନ ସୁମୁଖଂ ଭକ୍ଷଯିଷ୍ଯ ଇତି ପ୍ରଭୋ ॥ 5-104-16 (35458)
ଧ୍ରୁବଂ ତଥା ତଦ୍ଭବିତା ଜାନୀମସ୍ତସ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯମ୍।
ତେନ ହର୍ଷଃ ପ୍ରନଷ୍ଟୋ ମେ ସୁପର୍ଣବଚନେନ ବୈ ॥ 5-104-17 (35459)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-104-18x (3698)
ମାତଲିସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀଦେନଂ ବୁଦ୍ଧିରତ୍ର କୃତା ମଯା।
ଜାମାତୃଭାବେନ ବୃତଃ ସୁମୁଖସ୍ତବ ପୁତ୍ରଜଃ ॥ 5-104-18 (35460)
ସୋଽଯଂ ମଯା ଚ ସହିତୋ ନାରଦେନ ଚ ପନ୍ନଗଃ।
ତ୍ରିଲୋକେଶଂ ସୁରପତିଂ ଗତ୍ବା ପଶ୍ଯତୁ ବାସବମ୍ ॥ 5-104-19 (35461)
ଶେଷେଣୈବାସ୍ଯ କାର୍ଯେଣ ପ୍ରଜ୍ଞାସ୍ବାମ୍ଯହମାଯୁଷଃ ।
ସୁପର୍ଣସ୍ଯ ବିଘାତେ ଚ ପ୍ରଯତିଷ୍ଯାମି ସତ୍ତମ ॥ 5-104-20 (35462)
ସୁମୁଖଶ୍ଚ ମଯା ସାର୍ଧଂ ଦେବେଶମିଗଚ୍ଛତୁ।
କାର୍ଯସଂସାଧନାର୍ଥାଯ ସ୍ବସ୍ତି ତେଽସ୍ତୁ ଭୁଜଙ୍ଗମ ॥ 5-104-21 (35463)
`କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-104-22x (3699)
ଆର୍ଯକେଣାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତା ଗମ୍ଯତାମିତି ଭାରତ।'
ତତସ୍ତେ ସୁମୁଖଂ ଗୃହ୍ଯ ସର୍ବ ଏବ ମହୌଜସଃ।
ଦଦୃଶୁଃ ଶକ୍ରମାସୀନଂ ଦେବରାଜଂ ମହାଦ୍ଯୁତିମ୍ ॥ 5-104-22 (35464)
ସଙ୍ଗତ୍ଯା ତତ୍ର ଭଗବାନ୍ବିଷ୍ଣୁରାସୀଚ୍ଚତୁର୍ଭୁଜଃ ।
ତତସ୍ତତ୍ସର୍ବମାଚଖ୍ଯୌ ନାରଦୋ ମାତଲିଂ ପ୍ରତି ॥ 5-104-23 (35465)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-104-24x (3700)
ତତଃ ପୁରନ୍ଦରଂ ବିଷ୍ଣୁରୁବାଚ ଭୁବନେଶ୍ବରମ୍।
ଅମୃତଂ ଦୀଯତାମସ୍ମୈ କ୍ରିଯତାମମରୈଃ ସମଃ ॥ 5-104-24 (35466)
ମାତଲିର୍ନାରଦଶ୍ଚୈବ ସୁମୁଖଶ୍ଚୈବ ବାସବ।
ଲଭନ୍ତାଂ ଭବତଃ କାମାତ୍କାମମେତଂ ଯଥେପ୍ସିତମ୍ ॥ 5-104-25 (35467)
ପୁରନ୍ଦରୋଽଥ ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ବୈନତେଯପରାକ୍ରମମ୍ ।
ବିଷ୍ଣୁମେବାବ୍ରବୀଦେନଂ ଭବାନେବ ଦଦାତ୍ବିତି ॥ 5-104-26 (35468)
ବିଷ୍ଣୁରୁବାଚ। 5-104-27x (3701)
ଈଶସ୍ତ୍ବଂ ସର୍ବଲୋକାନାଂ ଚରାଣାମଚରାଶ୍ଚ ଯେ।
ତ୍ବଯା ଦତ୍ତମଦତ୍ତଂ କଃ କର୍ତୁମୁତ୍ସହତେ ବିଭୋ ॥ 5-104-27 (35469)
ପ୍ରାଦାଚ୍ଛକ୍ରସ୍ତତସ୍ତସ୍ମୈ ପନ୍ନଗାଯାଯୁରୁତ୍ତମମ୍।
ନ ତ୍ବେନମମୃତପ୍ରାଶଂ ଚକାର ବଲବୃତ୍ରହା ॥ 5-104-28 (35470)
ଲବ୍ଧ୍ବା ବରଂ ତୁ ସୁମୁଖଃ ସୁମୁଖଃ ସଂବଭୂବ ହ।
କୃତଦାରୋ ଯଥାକାମଂ ଜଗାମ ଚ ଗୃହାନ୍ପ୍ରତି ॥ 5-104-29 (35471)
ନାରଦସ୍ତ୍ବାର୍ଯକଶ୍ଚୈବ କୃତକାର୍ଯୌ ମୁଦା ଯୁତୌ ।
ଅଭିଜଗ୍ମତୁରଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ ଦେବରାଜଂ ମହାଦ୍ଯୁତିମ୍ ॥ ॥ 5-104-30 (35472)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁରଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-104-20 ଅସ୍ଯାଯୁଷଃ ଶେଷେଣ କାର୍ଯେଣ ପ୍ରଜ୍ଞାସ୍ଯାମି ବିଜ୍ଞାପଯିଷ୍ଯାମି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 105
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.105. ଅଧ୍ଯାଯଃ 105
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସୁମୁଖାଯ ଆଯୁର୍ଦାନଶ୍ରବଣକୁପିତେନ ଗରୁଡେନ ଇନ୍ଦ୍ରୋପେନ୍ଦ୍ରାବଭ୍ଯେତ୍ଯ ଦର୍ପେକ୍ତିଃ ॥ 1 ॥ ଉପେନ୍ଦ୍ରେଣ ତାର୍କ୍ଷ୍ଯଦର୍ପବିମୋକ୍ଷଣାଯ ତଦଂସେ ସ୍ବଦକ୍ଷବାହୁବିକ୍ଷେପେ ତଦ୍ବହନାକ୍ଷମେଣ ତେନ ତତ୍କ୍ଷମାପନମ୍ ॥ 2 ॥ କଣ୍ବେନ ସୁଯୋଧନଂପ୍ରତି ଗରୁଡନିଦର୍ଶନପ୍ରଦର୍ଶନପୂର୍ବକଂ ଗର୍ବପରିହାରେଣ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ଶମବିଧାନମ୍ ॥ 3 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଊରୁତାଜନପୂର୍ବକଂ କଣ୍ବୋପହାସେ ତେନ ତଂ ପ୍ରତି ତବ ଊରାବେବ ମୃତ୍ଯୁର୍ଭବିଷ୍ଯତୀତି ଶାପଦାନମ୍ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-105-0 (35473)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-105-0x (3702)
ଗରୁଡସ୍ତତ୍ର ଶୁଶ୍ରାବ ଯଥାବୃତ୍ତଂ ମହାବଲଃ ।
ଆଯୁଃପ୍ରଦାନଂ ଶକ୍ରେଣ କୃତଂ ନାଗସ୍ଯ ଭାରତ ॥ 5-105-1 (35474)
ପକ୍ଷବାତେନ ମହତା ରୁଦ୍ଧ୍ବା ତ୍ରିଭୁବନଂ ଖଗଃ।
ସୁପର୍ଣଃ ପରମକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ବାସବଂ ସମୁପାଦ୍ରବତ୍ ॥ 5-105-2 (35475)
ଗରୁଡ ଉବାଚ। 5-105-3x (3703)
ଭଗବନ୍କିମବଜ୍ଞାନାଦ୍ବୃତ୍ତିଃ ପ୍ରତିହତା ମମ।
କାମକାରବରଂ ଦତ୍ତ୍ବା ପୁନଶ୍ଚଲିତବାନସି ॥ 5-105-3 (35476)
ନିସର୍ଗାତ୍ସର୍ବଭୂତାନାଂ ସର୍ବଭୂତେଶ୍ବରେଣ ମେ।
ଆହାରୋ ବିହିତୋ ଧାତ୍ରା କିମର୍ଥଂ ବାର୍ଯତେ ତ୍ବଯା ॥ 5-105-4 (35477)
ବୃତଶ୍ଚୈଷ ମହାନାଗଃ ସ୍ଥାପିତଃ ସମଯଶ୍ଚ ମେ।
ଅନେନ ଚ ମଯା ଦେବ ଭର୍ତବ୍ଯଃ ପ୍ରସବୋ ମହାନ୍ ॥ 5-105-5 (35478)
ଏତସ୍ମିଂସ୍ତୁ ତଥାଭୂତେ ନାନ୍ଯଂ ହିଂସିତୁମୁତ୍ସହେ ।
କ୍ରୀଡସେ କାମକାରେଣ ଦେବରାଜ ଯଥେଚ୍ଛକମ୍ ॥ 5-105-6 (35479)
ସୋଽହଂ ପ୍ରାଣାନ୍ବିମୋକ୍ଷ୍ଯାମି ତଥା ପରିଜନୋ ମମ।
ଯେ ଚ ଭୃତ୍ଯା ମମ ଗୃହେ ପ୍ରୀତିମାନ୍ଭବ ବାସବ ॥ 5-105-7 (35480)
`କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-105-8x (3704)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ସୁପର୍ଣବଚନଂ ସୁମୁଖୋ ଦୁର୍ମୁଖସ୍ତଦା।
ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ରୂପଂ ବିବର୍ଣସ୍ତୁ ସର୍ପରୂପଧରୋଽଭବତ୍ ।
ଗତ୍ବା ବିଷ୍ଣୁସମୀପଂ ତୁ ପାଦପୀଠଂ ସମାଶ୍ଲିଷତ୍ ॥ 5-105-8 (35481)
ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 5-105-9x (3705)
ନ ମତ୍କୃତଂ ବୈନତେଯ ନ ମାଂ କ୍ରୋଦ୍ଧୁଂ ତ୍ବମର୍ହସି।
ଦତ୍ତାଭଯଃ ସ ସୁମୁଖୋ ବିଷ୍ଣୁନା ପ୍ରଭବିଷ୍ଣୁନା ।
ଶ୍ରତ୍ବା ପୁରନ୍ଦରେଣୋକ୍ତମୁବାଚ ବିନତାସୁତଃ ॥' 5-105-9 (35482)
ଏତଚ୍ଚୈବାହମର୍ହାମି ଭୂଯଶ୍ଚ ବଲବୃତ୍ରହନ୍।
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯସ୍ଯେଶ୍ବରୋ ଯୋଽହଂ ପରଭୃତ୍ଯତ୍ବମାଗତଃ ॥ 5-105-10 (35483)
ତ୍ବଯି ତିଷ୍ଠତି ଦେବେଶ ନ ବିଷ୍ଣୁଃ କାରଣଂ ମମ।
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯରାଜରାଜ୍ଯଂ ହି ତ୍ବଯି ବାସବ ଶାଶ୍ବତମ୍ ॥ 5-105-11 (35484)
ମମାପି ଦକ୍ଷସ୍ଯ ସୁତା ଜନନୀ କଶ୍ଯପଃ ପିତା।
ଅହମତ୍ଯୁତ୍ସହେ ଲୋକାନ୍ସମନ୍ତାଦ୍ବୋଢୁମୋଜସା ॥ 5-105-12 (35485)
ଅସହ୍ଯଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ମମାପି ବିପୁଲଂ ବଲମ୍।
ମଯାଽପି ସୁମହତ୍କର୍ମ କୃତଂ ଦୈତେଯବିଗ୍ରହେ ॥ 5-105-13 (35486)
ଶ୍ରୁତଶ୍ରୀଃ ଶ୍ରୁତସେନଶ୍ଚ ବିବସ୍ବାନ୍ରୋଚନାମୁଖଃ ।
ପ୍ରସ୍ରୁତଃ କାଲକାକ୍ଷଶ୍ଚ ମଯାଽପି ଦିତିଜା ହତାଃ ॥ 5-105-14 (35487)
ଯତ୍ତୁ ଧ୍ବଜସ୍ଥାନଗତୋ ଯତ୍ନାତ୍ପରିଚରାମ୍ଯହମ୍।
ବହାମି ଚୈବାନୁଜଂ ତେ ତେନ ମାମବମନ୍ଯସେ ॥ 5-105-15 (35488)
କୋଽନ୍ଯୋ ଭାରସହୋ ହ୍ଯସ୍ତି କୋଽନ୍ଯୋସ୍ତି ବଲବତ୍ତରଃ ।
ମଯା ଯୋଽହଂ ବିଶିଷ୍ଟଃ ସନ୍ବହାମୀମଂ ସବାନ୍ଧବଂ ॥ 5-105-16 (35489)
ଅବଜ୍ଞାଯ ତୁ ଯତ୍ତେଽହଂ ଭୋଜନାଦ୍ବ୍ଯପରୋପିତଃ ।
ତେନ ମେ ଗୌରବଂ ନଷ୍ଟଂ ତ୍ବତ୍ତଶ୍ଚାସ୍ମାଚ୍ଚ ବାସବ ॥ 5-105-17 (35490)
ଅଦିତ୍ଯାଂ ଯ ଇମେ ଜାତା ବଲବିକ୍ରମଶାଲିନଃ ।
ତ୍ବମେଷାଂ କିଲ ସର୍ବେଷାଂ ବଲେନ ବଲବତ୍ତରଃ ॥ 5-105-18 (35491)
ସୋଽହଂ ପକ୍ଷୈକଦେଶେନ ବହାମି ତ୍ବାଂ ଗତକ୍ଲମଃ ।
ବିମୃଶ ତ୍ବଂ ଶନୈସ୍ତାତ କୋଽନ୍ବତ୍ର ବଲବାନିତି ॥ 5-105-19 (35492)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-105-20x (3706)
ସ ତସ୍ଯ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଖଗସ୍ଯୋଦର୍କଦାରୁଣମ୍।
ଅକ୍ଷୋଭ୍ଯଂ କ୍ଷୋଭଯଂସ୍ତାର୍କ୍ଷ୍ଯମୁବାଚ ରଥଚକ୍ରଭୃତ୍ ॥ 5-105-20 (35493)
ଗରୁତ୍ମନ୍ମନ୍ଯସେତ୍ମାନଂ ବଲବନ୍ତଂ ସୁଦୁର୍ବଲମ୍ ।
ଅଲମସ୍ମତ୍ସମକ୍ଷଂ ତେ ସ୍ତୋତୁମାତ୍ମାନମଣ୍ଡଜ ॥ 5-105-21 (35494)
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯମପି ମେ କୃତ୍ସ୍ନମଶକ୍ତଂ ଦେହଧାରଣେ।
ଅହମେବାତ୍ମନାତ୍ମାନଂ ବହାମି ତ୍ବାଂ ଚ ଧାରଯେ ॥ 5-105-22 (35495)
`ନ ତ୍ବଂ ବହସି ମାଂ ଦୋର୍ଭ୍ଯାଂ ମୋଘଂ ତବ ବିକତ୍ଥନମ୍ ।'
ଇମଂ ତାବନ୍ମମୈକଂ ତ୍ବଂ ବାହୁଂ ସବ୍ଯେତରଂ ବହ।
ଯଦ୍ଯେନଂ ଧାରଯସ୍ଯେକଂ ସଫଲଂ ତେ ବିକତ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-105-23 (35496)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଭଗବାଂସ୍ତସ୍ଯ ସ୍କନ୍ଧେ ବାହୁଂ ସମାସଜତ୍ ।
`ଆରୋପିତଂ ସମୁଦ୍ବୋଢୁଂ ଭାରଂ ତଂ ନାଶକଦ୍ବଲାତ୍ ।'
ନିପପାତ ସ ଭାରାର୍ତୋ ବିହଲୋ ନଷ୍ଟଚେତନଃ ॥ 5-105-24 (35497)
ଯାବାନ୍ହି ଭାରଃ କୃତ୍ସ୍ନାଯାଃ ପୃଥିବ୍ଯାଃ ପର୍ବତୈଃ ସହ ।
ଏକସ୍ଯା ଦେହଶାଖାଯାସ୍ତାବଦ୍ଭାରମମନ୍ଯତ ॥ 5-105-25 (35498)
ନ ତ୍ବେନଂ ପୀଡଯାମାସ ବଲେନ ବଲବତ୍ତରଃ।
ତତୋ ହି ଜୀବିତଂ ତସ୍ଯ ନ ବ୍ଯନୀନଶଦଚ୍ଯୁତଃ ॥ 5-105-26 (35499)
ବ୍ଯାତ୍ତାସ୍ଯଃ ସ୍ରସ୍ତକାଯଶ୍ଚ ବିଚେତା ବିହ୍ବଲଃ ଖଗଃ ।
ମୁମୋଚ ପତ୍ରାଣି ତଦା ଗୁରୁଭାରପ୍ରପୀଡିତଃ॥ 5-105-27 (35500)
ସ ବିଷ୍ଣୁଂ ଶିରସା ପକ୍ଷୀ ପ୍ରଣମ୍ଯ ବିନତାସୁତଃ।
ବିଚେତା ବିହ୍ବଲୋ ଦୀନଃ କିଂଚିଦ୍ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-105-28 (35501)
ଭଗବଁଲ୍ଲୋକସାରସ୍ଯ ସଦୃଶେନ ବପୁଷ୍ମତା।
ଭୁଜେନ ସ୍ବୈରମୁକ୍ତେନ ନିଷ୍ପିଷ୍ଟୋଽସ୍ମି ମହୀତଲେ ॥ 5-105-29 (35502)
କ୍ଷନ୍ତୁମର୍ହସି ମେ ଦେବ ବିହ୍ବଲସ୍ଯାଲ୍ପଚେତସଃ।
ବଲଦାହବିଦଗ୍ଧସ୍ଯ ପକ୍ଷିଣୋ ଧ୍ବଜବାସିନଃ ॥ 5-105-30 (35503)
ନ ହି ଜ୍ଞାତଂ ବଲଂ ଦେବ ମଯା ତେ ପରମ ବିଭୋ।
ତେନ ମନ୍ଯାମ୍ଯହଂ ବୀର୍ଯମାତ୍ମନୋ ନ ସମଂ ପରୈଃ ॥ 5-105-31 (35504)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-105-32x (3707)
ତତଶ୍ଚକ୍ରେ ସ ଭଗବାନ୍ପ୍ରସାଦଂ ବୈ ଗରୁତ୍ମତଃ।
ମୈବଂ ଭୂଯ ଇତି ସ୍ନେହାତ୍ତଦା ଚୈନମୁବାଚ ହ ॥ 5-105-32 (35505)
ପାଦାଙ୍ଗୁଷ୍ଠେନ ଚିକ୍ଷେପ ସୁମୁଖଂ ଗରୁଡୋରସି।
ତତଃ ପ୍ରଭୃତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସହସର୍ପେଣ ବର୍ତତେ ॥ 5-105-33 (35506)
ଏବଂ ବିଷ୍ଣୁବଲାକ୍ରାନ୍ତୋ ଗର୍ବନାଶମୁପାଗତଃ।
ଗରୁଡୋ ବଲବାନ୍ରାଜନ୍ବୈନତେଯୋ ମହାଯଶାଃ ॥ 5-105-34 (35507)
କଣ୍ବ ଉବାଚ। 5-105-35x (3708)
ତଥା ତ୍ବମପି ଗାନ୍ଧାରେ ଯାବତ୍ପାଣ୍ଡୁସୁତାନ୍ରଣେ।
ନାସାଦଯସି ତାନ୍ବୀରାଂସ୍ତାବଜ୍ଜୀବସି ପୁତ୍ରକ ॥ 5-105-35 (35508)
ଭୀମଃ ପ୍ରହରତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ବାଯୁପୁତ୍ରୋ ମହାବଲଃ ।
ଧନଞ୍ଜଯଶ୍ଚେନ୍ଦ୍ରସୁତୋ ନ ହନ୍ଯାତାଂ ତୁ କଂ ରଣେ ॥ 5-105-36 (35509)
ବିଷ୍ଣୁର୍ବାଯୁଶ୍ଚ ଶକ୍ରଶ୍ଚ ଧର୍ମସ୍ତୌ ଚାଶ୍ବିନାବୁଭୌ ।
ଏତେ ଦେବାସ୍ତ୍ବଯା କେନ ହେତୁନା ବୀକ୍ଷିତୁଂ କ୍ଷମାଃ ॥ 5-105-37 (35510)
ତଦଲଂ ତେ ବିରୋଧେନ ଶମଂ ଗଚ୍ଛ ନୃପାତ୍ମଜ ।
ବାସୁଦେବେନ ତୀର୍ଥେନ କୁଲଂ ରକ୍ଷିତୁମର୍ହସି ॥ 5-105-38 (35511)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଦର୍ଶୀ ସର୍ବସ୍ଯ ନାରଦୋଽଯଂ ମହାତପାଃ ।
ମାହାତ୍ମ୍ଯସ୍ଯ ତଦା ବିଷ୍ଣୋଃ ସୋଽଯଂ ଚକ୍ରଗଦାଧରଃ ॥ 5-105-39 (35512)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-105-40x (3709)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତୁ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ନିଶ୍ବସନ୍ଭୃକୁଟୀମୁଖଃ।
ରାଧେଯମଭିସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଜହାସ ସ୍ବନବତ୍ତଦା ॥ 5-105-40 (35513)
କଦର୍ଥୀକୃତ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯମୃଷେଃ କଣ୍ବସ୍ଯ ଦୁର୍ମତିଃ ।
ଊରୁଂ ଗଜକରାକାରଂ ତାଡଯନ୍ନିଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-105-41 (35514)
ଯଥୈବେଶ୍ବରସୃଷ୍ଟୋଽସ୍ମି ଯଦ୍ଭାବି ଯା ଚ ମେ ଗତିଃ।
ତଥା ମହର୍ଷେ ବର୍ତାମି କିଂ ପ୍ରଲାପଃ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-105-42 (35515)
` ତତଃ କଣ୍ବୋଽବ୍ରବୀତ୍କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଦୁର୍ଯୋଧନମପଣ୍ଡିତମ୍ ।
ଯସ୍ମାଦୂକଂ ତାଡଯସି ଊରୌ ମୃତ୍ଯୁର୍ଭବିଷ୍ଯତି ॥' ॥ 5-105-43 (35516)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 106
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.106. ଅଧ୍ଯାଯଃ 106
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ନିର୍ବନ୍ଧସ୍ଯାନର୍ଥହେତୁତାଯାଂ ନିଦର୍ଶନପ୍ରଦର୍ଶନାଯ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ନାରଦେନ ଗାଲବୋପାଖ୍ଯାନକଥନାରମ୍ଭଃ ॥ 1 ॥ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରେଣ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣାନିଷେଧନେଽପି ନିର୍ବନ୍ଧକାରିଣଂ ଗାଲବଂପ୍ରତି ଏକତଶ୍ଶ୍ଯାମକର୍ଣଶ୍ବେତାଶ୍ବଶତାଷ୍ଟକାନଯନନିଯୋଗଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-106-0 (35517)
ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। 5-106-0x (3710)
ଅନର୍ଥେ ଜାତିନିର୍ବନ୍ଧଂ ପରାର୍ଥେ ଲୋଭମୋହିତମ୍।
ଅନାର୍ଯକେଷ୍ବଭିରତଂ ମରଣେ କୃତନିଶ୍ଚଯମ୍ ॥ 5-106-1 (35518)
ଜ୍ଞାତୀନାଂ ଦୁଃଖକର୍ତାରଂ ବନ୍ଧୂନାଂ ଶୋକବର୍ଧନମ୍ ।
ସୁହୃଦାଂ କ୍ଲେଶଦାତାରଂ ଦ୍ବିଷତାଂ ହର୍ଷବର୍ଧନମ୍ ॥ 5-106-2 (35519)
କଥଂ ନୈନଂ ବିମାର୍ଗସ୍ଥଂ ବାରଯନ୍ତୀହ ବାନ୍ଧବାଃ।
ସୌହୃଦାଦ୍ବା ସୁହୃତ୍ସ୍ନିଗ୍ଧୋ ଭଗବାନ୍ବା ପିତାମହଃ ॥ 5-106-3 (35520)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-106-4x (3711)
ଉକ୍ତଂ ଭଗବତା ବାକ୍ଯମୁକ୍ତଂ ଭୀଷ୍ମେଣ ଯତ୍କ୍ଷମମ୍।
ଉକ୍ତଂ ବହୁବିଧଂ ଚୈବ ନାରଦେନାପି ତଚ୍ଛୃଣୁ ॥ 5-106-4 (35521)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-106-5x (3712)
ଦୁର୍ଲଭୋ ବୈ ସୁହୃଚ୍ଛ୍ରୋତା ଦୁର୍ଲଭଶ୍ଚ ହିତଃ ସୁହୃତ୍।
ତିଷ୍ଠତେ ହି ସୁହ୍ଯଦ୍ଯତ୍ର ନ ବନ୍ଧୁସ୍ତତ୍ର ତିଷ୍ଠତେ ॥ 5-106-5 (35522)
ଶ୍ରୋତବ୍ଯମପି ପଶ୍ଯାପି ସୁହୃଦାଂ କୁରୁନନ୍ଦନ।
ନ କର୍ତବ୍ଯଶ୍ଚ ନିର୍ବନ୍ଧୋ ନିର୍ବନ୍ଧୋ ହି ସୁଦାରୁଣଃ ॥ 5-106-6 (35523)
ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍ ।
ଯଥା ନିର୍ବନ୍ଧତଃ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଗାଲବେନ ପରାଜଯଃ ॥ 5-106-7 (35524)
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରଂ ତପସ୍ଯନ୍ତଂ ଧର୍ମୋ ଜିଜ୍ଞାସଯା ପୁରା ।
ଅଭ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍ସ୍ବଯଂ ଭୂତ୍ବା ବସିଷ୍ଠୋ ଭଗବାନୃଷିଃ ॥ 5-106-8 (35525)
ସପ୍ତର୍ଷୀଣାମନ୍ଯତମଂ ବେଷମାସ୍ଥାଯ ଭାରତ।
ବଭୁକ୍ଷୁଃ କ୍ଷୁଧିତୋ ରାଜନ୍ନାଶ୍ରମଂ କୌଶିକସ୍ଯ ତୁ ॥ 5-106-9 (35526)
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋଽଥ ସଂଭ୍ରାନ୍ତଃ ଶ୍ରପଯାମାସ ବୈ ଚରୁମ୍ ।
ପରମାନ୍ନସ୍ଯ ଯତ୍ନେନ ନ ଚ ତଂ ପ୍ରତ୍ଯପାଲଯତ୍ ॥ 5-106-10 (35527)
ଅନ୍ନଂ ତେନ ଯଦା ଭୁକ୍ତମନ୍ଯୈର୍ଦତ୍ତଂ ତପସ୍ବିଭିଃ ।
ଅଥ ଗୃହ୍ଣାନ୍ନମତ୍ଯୁଷ୍ଣଂ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋଽପ୍ଯୁପାଗମତ୍ ॥ 5-106-11 (35528)
ଭୁକ୍ତଂ ମେ ତିଷ୍ଠ ତାବତ୍ତ୍ବମିତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଭଗବାନ୍ଯଯୌ ।
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରସ୍ତତୋ ରାଜନ୍ସ୍ଥିତ ଏବ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ॥ 5-106-12 (35529)
ଭକ୍ତଂ ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ମୂର୍ଧ୍ନା ବୈ ବାହୁଭ୍ଯାଂ ସଂଶିତବ୍ରତଃ ।
ସ୍ଥିତଃ ସ୍ଥାଣୁରିବାଭ୍ଯାଶେ ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟୋ ମାରୁତାଶନଃ ॥ 5-106-13 (35530)
ତସ୍ଯ ଶୁଶ୍ରୂଷଣେ ଯତ୍ନମକରୋଦ୍ଗାଲବୋ ମୁନିଃ ।
ଗୌରବାଦ୍ବହୁମାନାଚ୍ଚ ହାର୍ଦେନ ପ୍ରିଯକାମ୍ଯଯା ॥ 5-106-14 (35531)
ଅଥ ବର୍ଷଶତେ ପୂର୍ଣେ ଧର୍ମଃ ପୁନରୁପାଗମତ୍।
ବାସିଷ୍ଠଂ ବେଷମାସ୍ଥାଯ କୌଶିକଂ ଭୋଜନେପ୍ସଯା ॥ 5-106-15 (35532)
ସ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଶିରସା ଭକ୍ତଂ ଧ୍ରିଯମାଣଂ ମହର୍ଷିଣା ।
ତିଷ୍ଠତା ବାଯୁଭକ୍ଷେଣ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରେଣ ଧୀମତା ॥ 5-106-16 (35533)
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ତତୋ ଧର୍ମସ୍ତଥୈବୋଷ୍ଣଂ ତଥା ନବମ୍ ।
ଭୁକ୍ତ୍ବା ପ୍ରୀତୋସ୍ମି ବିପ୍ରର୍ଷେ ତମୁକ୍ତ୍ବା ସ ମୁନିର୍ଗତଃ ॥ 5-106-17 (35534)
କ୍ଷତ୍ରଭାବାଦପଗତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣତ୍ବମୁପାଗତଃ।
ଧର୍ମସ୍ଯ ବଚନାତ୍ପ୍ରୀତୋ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରସ୍ତଥାଽଭବତ୍॥ 5-106-18 (35535)
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରସ୍ତୁ ଶିଷ୍ଯସ୍ଯ ଗାଲବସ୍ଯ ତପସ୍ବିନଃ ।
ଶୁଶ୍ରୂଷଯା ଚ ଭକ୍ତ୍ଯା ଚ ପ୍ରୀତିମାନିତ୍ଯୁବାଚ ହ ॥ 5-106-19 (35536)
ଅନୁଜ୍ଞାତୋ ମଯା ବତ୍ସ ଯଥେଷ୍ଟଂ ଗଚ୍ଛ ଗବାଲବ।
ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚେଦଂ ଗାଲବୋ ମୁନିସତ୍ତମମ୍ ॥ 5-106-20 (35537)
ପ୍ରୀତୋ ମଧୁରଯା ବାଚା ବିଶ୍ବାମିତ୍ରଂ ମହାଦ୍ଯୁତିମ୍ ।
ଦକ୍ଷିଣାଃ କାଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛାମି ଭବତେ ଗୁରୁକର୍ମଣି ॥ 5-106-21 (35538)
ଦକ୍ଷିଣାଭିରୁପେତଂ ହି କର୍ମ ସିଦ୍ଧ୍ଯତି ମାନଦ।
ଦକ୍ଷିଣାନାଂ ହି ଦାତା ବୈ ଅପବର୍ଗେଣ ଯୁଜ୍ଯତେ ॥ 5-106-22 (35539)
ସ୍ବର୍ଗେ କ୍ରତୁଫଲଂ ତଦ୍ଧି ଦକ୍ଷିଣା ଶାନ୍ତିରୁଚ୍ଯତେ।
କିମାହରାମି ଗୁର୍ବର୍ଥଂ ବ୍ରବୀତୁ ଭଗବାନିତି ॥ 5-106-23 (35540)
ସ ଜାନାନସ୍ତୁ ଭଗବାନ୍ଖିନ୍ନଂ ଶୁଶ୍ରୂଷଣେନ ବୈ।
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରସ୍ତମସକୃଦ୍ଗଚ୍ଛ ଗଚ୍ଛେତ୍ଯଚୋଦଯତ୍ ॥ 5-106-24 (35541)
ଅସକୃଦ୍ଗଚ୍ଛଗଚ୍ଛେତି ବିଶ୍ବାମିତ୍ରେଣ ଭାଷିତଃ ।
କିଂ ଦଦାନୀତି ବହୁଶୋ ଗାଲବଃ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-106-25 (35542)
ନିର୍ବନ୍ଧତସ୍ତୁ ବହୁଶୋ ଗାଲବସ୍ଯ ତପସ୍ବିନଃ।
କିଂଚିଦାଗତସଂରମ୍ଭୋ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋଽବ୍ରବୀଦିଦମ୍ ॥ 5-106-26 (35543)
ଏକତଃଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାଂ ହଯାନାଂ ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ଚସାମ୍।
ଅଷ୍ଟୌ ଶତାନି ମେ ଦେହି ଗଚ୍ଛ ଗାଲବ ମା ଚିରମ୍ ॥ ॥ 5-106-27 (35544)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଡଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-106-1 ପରାର୍ଥେ ପରସ୍ବନିମିତ୍ତମ୍ ॥ 5-106-5 ସୁହୃତ୍ ପ୍ରତ୍ଯୁପକାରମନପେକ୍ଷ୍ଯ ଉପକର୍ତା ॥ 5-106-6 ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଶ୍ରୋତୁଂ ଯୁକ୍ତମ୍। ନିର୍ବନ୍ଧଃ ସତ୍ଯପି ବଲବଦ୍ବାଧକେ ତତ୍ରୈବାଗ୍ରହଃ ॥ 5-106-10 ନ ପ୍ରତ୍ଯପାଲଯତ୍ ଅନ୍ନସିଦ୍ଧିପର୍ଯନ୍ତଂ ନ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତବାନ୍ ॥ 5-106-11 ତେନ ବସିଷ୍ଠେନ । ଉପାଗମତ୍ ବସିଷ୍ଠସମୀପମ୍ ॥ 5-106-13 ମୂଧ୍ନୀ ବାହୁଭ୍ଯାଂ ଚ ପରିଗୃହ୍ଯ। ଅଭ୍ଯାଶେ ସମୀପେ ଆଶ୍ରମସ୍ଯ ॥ 5-106-14 ଗୌରବାତ୍ ଗୁରୁତ୍ବାତ୍। ବହୁମାନାତ୍ ଲୋକପୂଜ୍ଯତ୍ବାତ୍। ହାର୍ଦେନ ପ୍ରୀତ୍ଯା ॥ 5-106-19 ଶୁଶ୍ରୂଷଯା ସେବଯା। ଭକ୍ତ୍ଯା ଆରାଧ୍ଯତ୍ବଜ୍ଞାନେନ ॥ 5-106-21 ଗୁରୁକର୍ମଣି ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯବ୍ରତସମାପ୍ତୌ ସତ୍ଯାମ୍ ॥ 5-106-22 ଅପବର୍ଗେଣ ଫଲପ୍ରାପ୍ତ୍ଯା ॥ 5-106-23 କ୍ରତୁଫଲଂ ଦକ୍ଷିଣାପ୍ରଦ ଏବ ପ୍ରାପ୍ନୋତି । ଶାନ୍ତିଃ ସର୍ବୋପଦ୍ରବହାରିଣୀ ॥ 5-106-27 ଶ୍ଯାମୋ ହରିତଃ । ଏକତଃ ବହିଃପ୍ରଦେଶେ ଏବ ଶ୍ଯାମାଃ କର୍ଣା ଯେଷାଂ ଏକତଃଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 107
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.107. ଅଧ୍ଯାଯଃ 107
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋକ୍ତଲକ୍ଷଣାଶ୍ବାଧିଗମୋପାଯାପରିଜ୍ଞାନେନ ଶୋଚତା ଗାଲବେନ ସ୍ବାର୍ଥଲାଭାଯ ଶ୍ରୀବିଷ୍ଣୂପାସନମ୍ ॥ 1 ॥ ସୁହୃଦା ଗରୁଡେନ ଗାଲବମୁପଗମ୍ଯ ସ୍ବେନ ତସ୍ଯାଭିମତଦେଶପ୍ରାଣକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-107-0 (35545)
ନାରଦ ଉବଚ। 5-107-0x (3713)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତଦା ତେନ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରେଣ ଧୀମତା।
ନାସ୍ତେ ନ ଶେତେ ନାହାରଂ କୁରୁତେ ଗାଲବସ୍ତଦା ॥ 5-107-1 (35546)
ତ୍ବଗସ୍ଥିଭୂତୋ ହରିଣାଶ୍ଚିନ୍ତାଶୋକପରାଯଣଃ।
ଶୋଚମାନୋଽତିମାତ୍ରଂ ସ ଦହ୍ଯମାନଶ୍ଚ ମନ୍ଯୁନା ।
ଗାଲବୋ ଦୁଃଖିତୋ ଦୁଃଖାଦ୍ବିଲଲାପ ସୁଯୋଧନ ॥ 5-107-2 (35547)
କୁତଃ ପୁଷ୍ଟାନି ମିତ୍ରାଣି କୁତୋଽର୍ଥାଃ ସଞ୍ଚଯଃ କୃତଃ ।
ହଯାନାଂ ଚନ୍ଦ୍ରଶୁଭ୍ରାଣାଂ ଶତାନ୍ଯଷ୍ଟୌ କୁତୋ ମମ ॥ 5-107-3 (35548)
କୁତୋ ମେ ଭୋଜନେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ସୁଖଶ୍ରଦ୍ଧା କୁତଶ୍ଚ ମେ।
ଶ୍ରଦ୍ଧା ମେ ଜୀବିତସ୍ଯାପି ଛିନ୍ନା କିଂ ଜୀବିତେନ ମେ ॥ 5-107-4 (35549)
ଅହଂ ପାରେ ସମୁଦ୍ରସ୍ଯ ପୃଥିବ୍ଯା ବା ପରଂ ପରାତ୍।
ଗତ୍ବାଽଽତ୍ମାନଂ ବିମୁଞ୍ଚାମି କିଂ ଫଲଂ ଜୀବିତେନ ମେ ॥ 5-107-5 (35550)
ଅଦନସ୍ଯାକୃତାର୍ଥସ୍ଯ ତ୍ଯକ୍ତସ୍ଯ ବିବିଧୈଃ ଫଲୈଃ ।
ଋଣଂ ଧାରଯମାଣସ୍ଯ କୁତଃ ସୁଖମନୀହଯା ॥ 5-107-6 (35551)
ସୁହୃଦାଂ ହି ଧନଂ ଭୁକ୍ତ୍ବା କୃତ୍ବା ପ୍ରଣଯମୀପ୍ସିତମ୍ ।
ପ୍ରତିକର୍ତୁମଶକ୍ତସ୍ଯ ଜୀବିତାନ୍ମରଣଂ ବରମ୍ ॥ 5-107-7 (35552)
ପ୍ରତିଶ୍ରୁତ୍ଯ କରିଷ୍ଯେତି କର୍ତବ୍ଯଂ ତଦକୁର୍ବତଃ ।
ମିଥ୍ଯାବଚନଦଗ୍ଧସ୍ଯ ଇଷ୍ଟାପୂର୍ତଂ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି ॥ 5-107-8 (35553)
ନ ରୂପମନୃତସ୍ଯାସ୍ତି ନାନୃତସ୍ଯାସ୍ତି ସନ୍ତତିଃ ।
ନାନୃତସ୍ଯାଧିପତ୍ଯଂ ଚ କୁତ ଏବ ଗତିଃ ଶୁଭା ॥ 5-107-9 (35554)
କୁତଃ କୃତଘ୍ନସ୍ଯ ଯଶଃ କୁତଃ ସ୍ଥାନଂ କୁତଃ ସୁଖମ୍।
ଅଶ୍ରଦ୍ଧେଯଃ କୃତଘ୍ନୋ ହି କୃତଘ୍ନେ ନାସ୍ତି ନିଷ୍କୃତିଃ ॥ 5-107-10 (35555)
ନ ଜୀବତ୍ଯଧନଃ ପାପଃ କୁତଃ ପାପସ୍ଯ ତନ୍ତ୍ରଣମ୍।
ପାପୋ ଧ୍ରୁବମବାପ୍ନୋତି ବିନାଶଂ ନାଶଯନ୍କୃତମ୍ ॥ 5-107-11 (35556)
ସୋଽହଂ ପାପଃ କୃତଘ୍ନସ୍ଯ କୃପଣଶ୍ଚାନୃତୋଽପି ଚ ।
ଗୁରୋର୍ଯଃ କୃତକାର୍ଯଃ ସଂସ୍ତତ୍କରୋମି ନ ଭାଷିତମ୍ ॥ 5-107-12 (35557)
ସୋଽହଂ ପ୍ରାଣାନ୍ବିମୋକ୍ଷ୍ଯାମି କୃତ୍ବା ଯତ୍ନମନୁତ୍ତମମ୍ ।
ଅର୍ଥିତା ନ ମଯା କାଚିତ୍କୃତପୂର୍ବା ଦିବୌକସାମ୍ ॥ 5-107-13 (35558)
ମାନଯନ୍ତି ଚ ମାଂ ସର୍ବେ ତ୍ରିଦଶା ଯଜ୍ଞସଂସ୍ତରେ।
ଅହଂ ତୁ ବିବୁଧଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ଦେବଂ ତ୍ରିଭୁବନେଶ୍ବରମ୍ ।
ବିଷ୍ଣୁଂ ଗଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ କୃଷ୍ଣଂ ଗତିଂ ଗତିମତାଂ ବରମ୍ ॥ 5-107-14 (35559)
ଭୋଗା ଯସ୍ମାତ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠନ୍ତେ ବ୍ଯାପ୍ଯ ସର୍ବାନ୍ସୁରାସୁରାନ୍।
ପ୍ରଣତୋ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି କୃଷ୍ଣଂ ଯୋଗିନମବ୍ଯଯମ୍ ॥ 5-107-15 (35560)
ଏବମୁକ୍ତେ ସଖା ତସ୍ଯ ଗରୁଡୋ ବିନତାତ୍ମଜଃ ।
ଦର୍ଶଯାମାସ ତଂ ପ୍ରାହ ସଂହୃଷ୍ଟଃ ପ୍ରିଯକାମ୍ଯଯା ॥ 5-107-16 (35561)
ସହୃଦ୍ଭବାନ୍ମମ ମତଃ ସୁହୃଦାଂ ଚ ମତଃ ସୁହୃତ୍।
ଈପ୍ସିତେନାଭିଲାଷେଣ ଯୋକ୍ତବ୍ଯୋ ବିଭବେ ସତି ॥ 5-107-17 (35562)
ବିଭବଶ୍ଚାସ୍ତି ମେ ବିପ୍ର ବାସବାବରଜୋ ଦ୍ବିଜ ।
ପୂର୍ବମୁକ୍ତସ୍ତ୍ବଦର୍ଥଂ ଚ କୃତଃ କାମଶ୍ଚ ତେନ ମେ ॥ 5-107-18 (35563)
5-107-19 (35564)
ସ ଭବାନେତୁ ଗଚ୍ଛାବ ନଯିଷ୍ଯେ ତ୍ବାଂ ଯଥାସୁଖମ୍ ।
ଦେଶଂ ପାରଂ ପୃଥିବ୍ଯା ବା ଗଚ୍ଛ ଗାଲବ ମା ଚିରମ୍ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-107-5 ପରଂ ପରାତ୍ ଦୂରାଦପି ଦୂରମ୍। ଆତ୍ମାନଂ ଦେହମ୍ । 5-107-6 ଅନୀହଯା ଅନୁଦ୍ଯମେନ ॥ 5-107-7 ଈପ୍ସିତଂ ଦାସ୍ଯାମୀତି ବିଶ୍ବାସମୁତ୍ପାଦ୍ଯ ॥ 5-107-8 କରିଷ୍ଯେତୀତି ସଂଧିରାର୍ଷଃ ॥ 5-107-9 ଅନୃତସ୍ଯ ସତ୍ଯହୀନସ୍ଯ ॥ 5-107-11 ତନ୍ତ୍ରଣଂ କୁଟୁମ୍ବଧାରଣମ୍ ॥ 5-107-14 ଅତ୍ରାହମିତିପଦସ୍ଯ ଦ୍ବିରାବୃତ୍ତିର୍ବକ୍ତୁର୍ବୈକ୍ଲବ୍ଯାଦଦୋଷଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 108
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.108. ଅଧ୍ଯାଯଃ 108
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗାଲବଂପ୍ରତି ଗରୁଡେନ ସ୍ବେନ ତସ୍ଯ ପୂର୍ବାଦିଦିକ୍ପ୍ରାପଣକଥନପୂର୍ବକଂ ପୂର୍ବଦିଗ୍ଗୁଣବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-108-0 (35565)
ସୁପର୍ଣ ଉବାଚ। 5-108-0x (3714)
ଅନୁଶିଷ୍ଟୋଽସ୍ମି ଦେବେନ ଗାଲବ ଜ୍ଞାନଯୋନିନା।
ବ୍ରୂହି କାମଂ ତୁ କାଂ ଯାମି ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ପ୍ରଥମମୋ ଦିଶମ୍ ॥ 5-108-1 (35566)
ପୂର୍ବାଂ ବା ଦକ୍ଷିଣାଂ ବାହମଥବା ପଶ୍ଚିମାଂ ଦିଶମ୍।
ଉତ୍ତରାଂ ବା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ କୁତୋ ଗଚ୍ଛାମି ଗାଲବ ॥ 5-108-2 (35567)
ଯସ୍ଯାମୁଦଯତେ ପୂର୍ବଂ ସର୍ବଲୋକପ୍ରଭାବନଃ ।
ସବିତା ଯତ୍ର ସନ୍ଧ୍ଯାଯାଂ ସାଧ୍ଯାନାଂ ବର୍ତତେ ତପଃ ॥ 5-108-3 (35568)
ଯସ୍ଯାଂ ପୂର୍ବଂ ମତିର୍ଜାତା ଯଯା ବ୍ଯାପ୍ତମିଦଂ ଜଗତ୍।
ଚକ୍ଷୁଷୀ ଯତ୍ର ଧର୍ମସ୍ଯ ଯତ୍ର ଚୈଷ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ ॥ 5-108-4 (35569)
କୃତଂ ଯତୋ ହୁତଂ ହବ୍ଯଂ ସର୍ପତେ ସର୍ବତୋଦିଶମ୍ ॥
ଏତଦ୍ଦ୍ବାରଂ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦିବସସ୍ଯ ତଥାଽଧ୍ବନଃ ॥ 5-108-5 (35570)
ଅତ୍ର ପୂର୍ବଂ ପ୍ରସୂତା ବୈ ଦାକ୍ଷାଯଣ୍ଯଃ ପ୍ରଜାଃ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ।
ଯସ୍ଯାଂ ଦିଶି ପ୍ରବୃଦ୍ଧାଶ୍ଚ କଶ୍ଯପସ୍ଯାତ୍ମସଂଭବାଃ ॥ 5-108-6 (35571)
ଅଦୋମୂଲା ସୁରାଣାଂ ଶ୍ରୀର୍ଯତ୍ର ଶକ୍ରୋଽଭ୍ଯଷିଚ୍ଯତ।
ସୁରରାଜ୍ଯେନ ବିପ୍ରର୍ଷେ ଦେବୈଶ୍ଚାତ୍ର ତପଶ୍ଚିତମ୍ ॥ 5-108-7 (35572)
ଏତସ୍ମାତ୍କାରଣାଦ୍ବ୍ରହ୍ମନ୍ପୂର୍ବେତ୍ଯେଷା ଦିଗୁଚ୍ଯତେ।
ଯସ୍ମାତ୍ପୂର୍ବତରେ କାଲେ ପୂର୍ବମେବାବୃତାସୁରୈଃ ॥ 5-108-8 (35573)
ଅତ ଏବ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ପୂର୍ବାମାଶାଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ ।
ପୂର୍ବଂ ସର୍ବାଣି କାର୍ଯାଣି ଦୈବାନି ସୁଖମୀପ୍ସତା ॥ 5-108-9 (35574)
ଅତ୍ର ବେଦାଞ୍ଜଗୌ ପୂର୍ବଂ ଭଗବାଁଲ୍ଲୋକଭାବନଃ ।
ଅତ୍ରୈବୋକ୍ତା ସବିତ୍ରାସୀତ୍ସାବିତ୍ରୀ ବ୍ରହ୍ମବାଦିଷୁ ॥ 5-108-10 (35575)
ଅତ୍ର ଦତ୍ତାନି ସୂର୍ଯେଣ ଯଜୂଂଷି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ ।
ଅତ୍ର ଲବ୍ଧବରଃ ସୋମଃ ସୁରୈଃ କ୍ରତୁଷୁ ପୀଯତେ ॥ 5-108-11 (35576)
ଅତ୍ର ତୃପ୍ତା ହୁତବହାଃ ସ୍ବାଂ ଯୋନିମୁପଭୁଞ୍ଜତେ ।
ଅତ୍ର ପାତାଲମାଶ୍ରିତ୍ଯ ବରୁଣଃ ଶ୍ରିଯମାପ ଚ ॥ 5-108-12 (35577)
ଅତ୍ର ପୂର୍ବଂ ବସିଷ୍ଠସ୍ଯ ପୌରାଣସ୍ଯ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ।
ସୂତିଶ୍ଚୈବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଚ ନିଧନଂ ଚ ପ୍ରକାଶତେ ॥ 5-108-13 (35578)
ଓଙ୍କାରସ୍ଯାତ୍ର ଜାଯନ୍ତେ ସୃତଯୋ ଦଶତୀର୍ଦଶ ।
ପିବନ୍ତି ମୁନଯୋ ଯତ୍ର ହବିର୍ଧୂମଂ ସ୍ମ ଧୂମପାଃ ॥ 5-108-14 (35579)
ପ୍ରୋକ୍ଷିତା ଯତ୍ର ବହବୋ ବରାହାଦ୍ଯା ମୃଗା ବନେ।
ଶକ୍ରେଣ ଯଜ୍ଞଭାଗାର୍ଥେ ଦୈବତେଷୁ ପ୍ରକଲ୍ପିତାଃ ॥ 5-108-15 (35580)
ଅତ୍ରାହିତାଃ କୃତଘ୍ନାଶ୍ଚ ମାନୁଷାଶ୍ଚାସୁରାଶ୍ଚ ଯେ।
ଉଦଯଂସ୍ତାନ୍ହି ସର୍ବାନ୍ବୈ କ୍ରୋଧାଦ୍ଧନ୍ତି ବିଭାବସୁଃ ॥ 5-108-16 (35581)
ଏତଦ୍ଦ୍ବାରଂ ତ୍ରିଲୋକସ୍ଯ ସ୍ବର୍ଗସ୍ଯ ଚ ସୁଖସ୍ଯ ଚ।
ଏଷ ପୂର୍ବୋ ଦିଶାଂ ଭାଗୋ ବିଶାବୋଽତ୍ର ଯଦୀଚ୍ଛସି ॥ 5-108-17 (35582)
ପ୍ରିଯଂ କାର୍ଯଂ ହି ମେ ତସ୍ଯ ଯସ୍ଯାସ୍ମି ବଚନେ ସ୍ଥିତଃ।
ବ୍ରୂହି ଗାଲବ ଯାସ୍ଯାମି ଶୃଣୁ ଚାପ୍ଯପରାଂ ଦିଶମ୍ ॥ ॥ 5-108-18 (35583)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-108-4 ଗତିର୍ବୁଦ୍ଧିଃ ଜାତା ପ୍ରାପ୍ତା। ଚକ୍ଷୁଷୀ ଆଜ୍ଯଭାଗାଖ୍ଯେ ଅଗ୍ନୀଷୋମଦୈବତ୍ଯେ। ଧର୍ମସ୍ଯ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ॥ 5-108-6 ଦାକ୍ଷାଯଣ୍ଯଃ ଅଦିତ୍ଯାଦଯଃ। ପ୍ରଜାଃ ଲୋକାନ୍ ॥ 5-108-9 ପୂର୍ବଂ ପୂର୍ବସଂସ୍ଥାନି । ସୁଖମୀପ୍ସତା ସୁଖାଦ୍ଯର୍ଥିନା ॥ 5-108-11 ଯଜୂଂଷି ଦତ୍ତାନି ଯାଜ୍ଞବଲ୍କ୍ଯାଯେତି ଶେଷଃ ॥ 5-108-12 ସ୍ବାଂ ଯୋନିଂ ସୋମାଜ୍ଯପଯଆଦିରୂପଂ ଜଲମ୍ ॥ 5-108-13 ପୂର୍ବଂ ମିତ୍ରାବରୁଣଯୋର୍ଯଜ୍ଞକାଲେ। ପୌରାଣସ୍ଯ ପୁରାଣସ୍ଯ ସ୍ବାର୍ଥେ ତଦ୍ଧିତଃ । ନିଧନଂ ନିମିଶାପାତ୍ ॥ 5-108-14 ଦଶଶତୀଶବ୍ଦସ୍ଯ ପୃଷୋଦରାଦିଶକାରଲୋପେନ ଦଶତୀଶବ୍ଦଃ ସହସ୍ରବାଚୀ। ଦଶତୀରିତ୍ଯତ୍ର ବାଛନ୍ଦସୀତି ପୂର୍ବସବର୍ଣଃ। ସୃତଯୋ ମାର୍ଗାଃ ॥ 5-108-16 ତାନ୍ ହନ୍ତି ତେଷାମାଯୁରଲ୍ପୀକରୋତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 109
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.109. ଅଧ୍ଯାଯଃ 109
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗରୁଡେନ ଗାଲବଂପ୍ରତି ଦକ୍ଷିଣଦିଗ୍ଗୁଣବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-109-0 (35584)
ସୁପର୍ଣ ଉବାଚ। 5-109-0x (3715)
ଇଯଂ ବିବସ୍ବଦା ପୂର୍ବଂ ଶ୍ରୌତେନ ବିଧିନା କିଲ।
ଗୁରବେ ଦକ୍ଷିଣା ଦତ୍ତା ଦକ୍ଷିଣେତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ଚ ଦିକ୍ ॥ 5-109-1 (35585)
ଅତ୍ର ଲୋକତ୍ରଯସ୍ଯାସ୍ଯ ପିତୃପକ୍ଷଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ।
ଅତ୍ରୋଷ୍ମପାଣାଂ ଦେବାନାଂ ନିବାସଃ ଶ୍ରୂଯତେ ଦ୍ବିଜ ॥ 5-109-2 (35586)
ଅତ୍ର ବିଶ୍ବେ ସଦା ଦେବାଃ ପିତୃଭିଃ ସାର୍ଧମାସତେ।
ଇଜ୍ଯମାନାଃ ସ୍ମ ଲୋକେଷୁ ସଂପ୍ରାପ୍ତାସ୍ତୁଲ୍ଯଭାଗତାମ୍ ॥ 5-109-3 (35587)
ଏତଦ୍ଦ୍ବିତୀଯଂ ଦେବସ୍ଯ ଦ୍ବାରମାଚକ୍ଷତେ ଦ୍ବିଜ।
ତ୍ରୁଟିଶୋ ଲବଶଶ୍ଚାପି ଗଣ୍ଯତେ କାଲନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-109-4 (35588)
ଅତ୍ର ଦେବର୍ଷଯୋ ନିତ୍ଯଂ ପିତୃଲୋକର୍ଷଯସ୍ତଥା।
ତଥା ରାଜର୍ଷଯଃ ସର୍ବେ ନିବସନ୍ତି ଗତବ୍ଯଥାଃ ॥ 5-109-5 (35589)
ଅତ୍ର ଧର୍ମଶ୍ଚ ସତ୍ଯଂ ଚ କର୍ମ ଚାତ୍ର ନିଗଦ୍ଯତେ।
ଗତିରେଷା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ କର୍ମଣାମବସାଯିନାମ୍ ॥ 5-109-6 (35590)
ଏଷା ଦିକ୍ସା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ଯାଂ ସର୍ବଃ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ।
ବୃତା ତ୍ବନବବୋଧେନ ସୁଖଂ ତେନ ନ ଗମ୍ଯତେ ॥ 5-109-7 (35591)
ନୈର୍ଋତାନାଂ ସହସ୍ରାମି ବହୂନ୍ଯତ୍ର ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ।
ସୃଷ୍ଟାନି ପ୍ରତିକୂଲାନି ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ଯାନ୍ଯକୃତାତ୍ମଭିଃ ॥ 5-109-8 (35592)
ଅତ୍ର ମନ୍ଦରକୁଞ୍ଜେଷୁ ବିପ୍ରର୍ଷିସଦନେଷୁ ଚ।
ଗାଯନ୍ତି ଗାଥା ଗନ୍ଧର୍ବାଶ୍ଚିତ୍ତବୁଦ୍ଧିହରା ଦ୍ବିଜ ॥ 5-109-9 (35593)
ଅତ୍ର ସାମାନି ଗାଥାଭିଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଗୀତାନି ରୈବତଃ ।
ଗତଦାରୋ ଗତାମାତ୍ଯୋ ଗତରାଜ୍ଯୋ ବନଂ ଗତଃ ॥ 5-109-10 (35594)
ଅତ୍ର ସାବର୍ମିନା ଚୈବ ଯବକ୍ରୀତାତ୍ମଜେନ ଚ।
ମର୍ଯାଦା ସ୍ଥାପିତା ବ୍ରହ୍ମନ୍ଯାଂ ସୂର୍ଯୋ ନାତିବର୍ତତେ ॥ 5-109-11 (35595)
ଅତ୍ର ରାକ୍ଷସରାଜେନ ପୌଲସ୍ତ୍ଯେନ ମହାତ୍ମନା ।
ରାବଣେନ ତପଃ କୃତ୍ବା ସୁରେଭ୍ଯୋଽମରତା ବୃତା ॥ 5-109-12 (35596)
ଅତ୍ର ବୃତ୍ତେନ ବୃତ୍ରୋଽପି ଶକ୍ରଶତ୍ରୁତ୍ବମେଯିବାନ୍ ।
ଅତ୍ର ସର୍ବାସବଃ ପ୍ରାପ୍ତାଃ ପୁନର୍ଗଚ୍ଛନ୍ତି ପଞ୍ଚଧା ॥ 5-109-13 (35597)
ଅତ୍ର ଦୁଷ୍କୃତକର୍ମାଣୋ ନରାଃ ପଚ୍ଯନ୍ତି ଗାଲବ ।
ଅତ୍ର ବୈତରଣୀ ନାମ ନଦୀ ବୈତରଣୈର୍ବୃତା ॥ 5-109-14 (35598)
ଅତ୍ର ଗତ୍ବା ସୁଖସ୍ଯାନ୍ତଂ ଦୁଃଖସ୍ଯାନ୍ତଂ ପ୍ରପଦ୍ଯତେ।
ଅତ୍ରାବୃତ୍ତୋ ଦିନକରଃ ସୁରସଂ କ୍ଷରତେ ପଯଃ ॥ 5-109-15 (35599)
କାଷ୍ଠାଂ ଚାସାଦ୍ଯ ବାସିଷ୍ଠୀଂ ହିମମୁତ୍ସୃଜତେ ପୁନଃ।
ଅତ୍ରାହଂ ଗାଲବ ପୁରା କ୍ଷୁଧାଽଽର୍ତଃ ପରିଚିନ୍ତଯନ୍ ॥ 5-109-16 (35600)
ଲବ୍ଧବାନ୍ଯୁଧ୍ଯମାନୌ ଦ୍ବୌ ବୃହନ୍ତୌ ଗଜକଚ୍ଛପୌ ।
ଅତ୍ର ଚକ୍ରଧନୁର୍ନାମ ସୂର୍ଯାଞ୍ଜାତୋ ମହାନୃଷିଃ ॥ 5-109-17 (35601)
ବିଦୁର୍ଯଂ କପିଲଂ ଦେବଂ ଯେନାର୍ତାଃ ସଗରାତ୍ମଜାଃ ।
ଅତ୍ର ସିଦ୍ଧାଃ ଶିବା ନାମ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବେଦପାରଗାଃ ॥ 5-109-18 (35602)
ଅଧୀତ୍ଯ ସକଲାନ୍ବେଦାଁଲ୍ଲେଭିରେ ମୋକ୍ଷମକ୍ଷଯମ୍।
ଅତ୍ର ଭୋଗବତୀ ନାମ ପୁରୀ ବାସୁକିପାଲିତା ॥ 5-109-19 (35603)
ତକ୍ଷକେଣ ଚ ନାଗେନ ତଥୈବୈରାବତେନ ଚ।
ଅତ୍ର ନିର୍ଯାଣକାଲେଽପି ତମଃ ସଂପ୍ରାପ୍ଯତେ ମହତ୍ ॥ 5-109-20 (35604)
ଅଭେଦ୍ଯଂ ଭାସ୍କରେଣାପି ସ୍ବଯଂ ବା କୃଷ୍ଣବର୍ତ୍ମନା ।
ଏଷ ତସ୍ଯାପି ତେ ମାର୍ଗଃ ପରିଚାରସ୍ଯ ଗାଲବ ।
ବ୍ରୂହି ମେ ଯଦି ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ପ୍ରତୀଚୀଂ ଶୃଣୁ ଚାପରାମ୍ ॥ ॥ 5-109-21 (35605)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ନବାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-109-2 ଊଷ୍ମପାଣାଂ ଉଷ୍ଣାନ୍ନଭୋଜିନାମ୍ ॥ 5-109-3 ବିଶ୍ବେ ତ୍ରଯୋଦଶମିତୋ ଗଣଃ ॥ 5-109-4 ଦ୍ବିତୀଯଂ ଦେବସ୍ଯ ଧର୍ମସ୍ଯ ଦ୍ବାରମ୍ ॥ 5-109-11 ସାବର୍ଣିନା ଅନୁନା । ମର୍ଯାଦା ସୂର୍ଯରଥସ୍ଯ ॥ 5-109-13 ସର୍ବାସବଃ ସର୍ବେଷାଂ ପ୍ରାଣା ଅତ୍ର ପ୍ରାପ୍ତାଃ ସନ୍ତଃ ପୁନଃ ପଞ୍ଚଧା ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଦେହଂ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି। ପ୍ରାଣାପାନାଦିଭେଦେନେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-109-14 ବୈତରଣୈଃ ବୈତରଣୀନଦୀସଂଜ୍ଞକନରକାହୈଃ ॥ 5-109-15 ସୁଖସ୍ଯାନ୍ତଂ ନରକମ୍। ଦୁଃଖସ୍ଯାନ୍ତଂ ସ୍ବର୍ଗସୁଖମ୍। ଆବୃତ୍ତଃ କର୍କାଯନଗତଃ। ତଦାହି ବୃଷ୍ଟିର୍ଭବତି ॥ 5-109-16 ବାସିଷ୍ଠୀଂ କାଷ୍ଠାଂ ଉଦୀଚୀଂ ବସିଷ୍ଠୋପଲକ୍ଷିତସପ୍ତର୍ଷିଭିରଧିଷ୍ଠିତାମ୍ ॥ 5-109-20 ନିର୍ଯାଣକାଲେ ମରଣକାଲେ । ତମଃ ଆନ୍ଧ୍ଯମ୍ ॥ 5-109-21 ତସ୍ଯ ତେ ତବ ପରିଚାରସ୍ଯ ଅନ୍ବେଷଣସ୍ଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 110
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.110. ଅଧ୍ଯାଯଃ 110
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗରୁଡେନ ଗାଲବଂପ୍ରତି ପଶ୍ଚିମଦିଗ୍ଗୁଣବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-110-0 (35606)
ସୁପର୍ଣ ଉବାଚ। 5-110-0x (3716)
ଇଯଂ ଦିଗ୍ଦିଯିତା ରାଜ୍ଞୋ ବରୁଣସ୍ଯ ତୁ ଗୋପତେଃ ।
ସଦା ସଲିଲରାଜସ୍ଯ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଚାଦିରେବ ଚ ॥ 5-110-1 (35607)
ଅତ୍ର ପଶ୍ଚାଦହଃ ସୂର୍ଯୋ ବିସର୍ଜଯତି ଗାଃ ସ୍ବଯମ୍ ।
ପଶ୍ଚିମେତ୍ଯଭିବିଖ୍ଯାତା ଦିଗିଯଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ ॥ 5-110-2 (35608)
ଯାଦସାମତ୍ର ରାଜ୍ଯେନ ସଲିଲସ୍ଯ ଚ ଗୁପ୍ତଯେ ।
କଶ୍ଯପୋ ଭଗବାନ୍ଦେବୋ ବରୁଣଂ ସ୍ମାଭ୍ଯଷେଚଯତ୍ ॥ 5-110-3 (35609)
ଅତ୍ର ପୀତ୍ବା ସମସ୍ତାନ୍ବୈ ବରୁଣସ୍ଯ ରସାଂସ୍ତୁ ଷଟ୍ ।
ଜାଯତେ ତରୁଣଃ ସୋମଃ ଶୁକ୍ଲସ୍ଯାଦୌ ତମିସ୍ରହା ॥ 5-110-4 (35610)
ଅତ୍ର ପଞ୍ଚାତ୍କୃତା ଦୈତ୍ଯା ବାଯୁନା ସଂଯତାସ୍ତଦା ।
ନିଶ୍ଚସନ୍ତୋ ମହାବାତୈରର୍ଦିତାଃ ସୁଷୁପୁର୍ଦ୍ବିଜ ॥ 5-110-5 (35611)
ଅତ୍ର ସୂର୍ଯଂ ପ୍ରଣଯିନଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତି ପର୍ବତଃ ।
ଅସ୍ତୋ ନାମ ଯତଃ ସନ୍ଧ୍ଯା ପଶ୍ଚିମା ପ୍ରତିସର୍ଯତି ॥ 5-110-6 (35612)
ଅତୋ ରାତ୍ରିଶ୍ଚ ନିଦ୍ରା ଚ ନିର୍ଗତା ଦିବସକ୍ଷଯେ।
ଜାଯତେ ଜୀବଲୋକସ୍ଯ ହର୍ତୁମର୍ଧମିବାଯୁଷଃ ॥ 5-110-7 (35613)
ଅତ୍ର ଦେବୀଂ ଦିତିଂ ସୁପ୍ତାମାତ୍ମପ୍ରସବଧାରିଣୀମ୍ ।
ବିଗର୍ଭାମକରୋଚ୍ଛକ୍ରୋ ଯତ୍ର ଜାତୋ ମରୁଦ୍ଗଣଃ ॥ 5-110-8 (35614)
ଅତ୍ର ମୂଲଂ ହିମବତୋ ମନ୍ଦରଂ ଯାତି ଶାଶ୍ବତମ୍ ।
ଅପି ବର୍ଷସହସ୍ରେଣ ନ ଚାସ୍ଯାନ୍ତୋଽଧିଗମ୍ଯତେ ॥ 5-110-9 (35615)
ଅତ୍ର କାଞ୍ଚନଶୈଲସ୍ଯ କାଞ୍ଚନାମ୍ବୁରୁହସ୍ଯ ଚ।
ଉଦଧେସ୍ତୀରମାସାଦ୍ଯ ସୁରଭିଃ କ୍ଷରତେ ପଯଃ ॥ 5-110-10 (35616)
ଅତ୍ର ମଧ୍ଯେ ସମୁଦ୍ରସ୍ଯ କବନ୍ଧଃ ପ୍ରତିଦୃଶ୍ଯତେ।
ସ୍ବର୍ଭାନୋଃ ସୂର୍ଯକଲ୍ପସ୍ଯ ସୋମସୂର୍ଯୌ ଜିଘାଂସତଃ ॥ 5-110-11 (35617)
ସୁବର୍ଣଶିରସୋଽପ୍ଯତ୍ର ହରିରୋମ୍ଣଃ ପ୍ରଗାଯତଃ ।
ଅଦୃଶ୍ଯସ୍ଯାପ୍ରମେଯସ୍ଯ ଶ୍ରୂଯତେ ବିପୁଲୋ ଧ୍ବନିଃ ॥ 5-110-12 (35618)
ଅତ୍ର ଧ୍ବଜବତୀ ନାମ କୁମାରୀ ହରିମେଧସଃ।
ଆକାଶେ ତିଷ୍ଠତିଷ୍ଠେତି ତସ୍ଥୌ ସୂର୍ଯସ୍ଯ ଶାସନାତ୍ ॥ 5-110-13 (35619)
ଅତ୍ର ବାଯୁସ୍ତଥା ବହ୍ନିରାପଃ ଖଂ ଚାପି ଗାଲବ ।
ଆହ୍ନିକଂ ଚୈବ ନୈଶଂ ଚ ଦୁଃଖଂ ସ୍ପର୍ଶଂ ବିମୁଞ୍ଚତି ॥ 5-110-14 (35620)
ଅତଃପ୍ରଭୃତି ସୂର୍ଯସ୍ଯ ତିର୍ଯଗାବର୍ତତେ ଗତିଃ।
ଅତ୍ର ଜ୍ଯୋତୀଂଷି ସର୍ବାଣି ବିଶନ୍ତ୍ଯାଦିତ୍ଯମଣ୍ଡଲମ୍ ॥ 5-110-15 (35621)
ଅଷ୍ଟାବିଂଶତିରାତ୍ରଂ ଚ କ୍ରମ୍ଯ ସହ ଭାନୁନା।
ନିଷ୍ପତନ୍ତି ପୁନଃ ସୂର୍ଯାତ୍ସୋମସଂଯୋଗଯୋଗତଃ ॥ 5-110-16 (35622)
ଅତ୍ର ନିତ୍ଯଂ ସ୍ରବନ୍ତୀନାଂ ପ୍ରଭବଃ ସାଗରୋଦଯଃ ।
ଅତ୍ର ଲୋକତ୍ରଯସ୍ଯାପସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତି ବରୁଣାଲଯେ ॥ 5-110-17 (35623)
ଅତ୍ର ପନ୍ନଗରାଜସ୍ଯାପ୍ଯନନ୍ତସ୍ଯ ନିବେଶନମ୍ ।
ଅନାଦିନିଧନସ୍ଯାତ୍ର ବିଷ୍ଣୋଃ ସ୍ଥାନମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-110-18 (35624)
ଅତ୍ରାନଲସଖସ୍ଯାପି ପବନସ୍ଯ ନିବେଶନମ୍।
ମହର୍ଷେଃ କଶ୍ଯପସ୍ଯାତ୍ର ମାରୀଚସ୍ଯ ନିବେଶନମ୍ ॥ 5-110-19 (35625)
ଏଷ ତେ ପଶ୍ଚିମୋ ମାର୍ଗୋ ଦିଗ୍ଦ୍ବାରେଣ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ।
ବ୍ରୂହି ଗାଲବ ଗଚ୍ଛାବୋ ବୁଦ୍ଧିଃ କା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ ॥ ॥ 5-110-20 (35626)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-110-1 ଗୋପତେଃ ଦିକ୍ପାଲସ୍ଯ ॥ 5-110-2 ଅହ୍ରଃ ପଶ୍ଚାଦ୍ଭାଗେ ଗାଃ ରଶ୍ମୀନ୍ ବିସର୍ଜଯତି। ଅତଏବ ପଶ୍ଚିମା । 5-110-5 ପଶ୍ଚାତ୍କୃତାଃ ବେଗେନ ପୃଷ୍ଠତଃ କୃତାଃ ॥ 5-110-9 ମନ୍ଦରଂ ସମୁଦ୍ରେ ମଗ୍ନମ୍। ଏତେନ ହିମବନ୍ମୂଲସ୍ଯ ସମୁଦ୍ରଜଲସ୍ଯ ଚାପ୍ରମେଯତ୍ବମୁକ୍ତମ୍ ॥ 5-110-10 କାଞ୍ଚନମଯାନି ଅମ୍ବୁରୁହାଣି ଯତ୍ର ତସ୍ଯ ଉଦଧେଃ ସମୁଦ୍ରତୁଲ୍ଯସ୍ଯ ସରସଃ ॥ 5-110-12 ସୁବର୍ଣଶିରସୋ ମୁନେଃ। ହରିରୋମ୍ଣଃ ଅପଲିତସ୍ଯ ନିତ୍ଯତରୁଣସ୍ଯେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-110-13 ହରିମେଧସୋ ମୁନେଃ କୁମରୀ। ତିଷ୍ଠତିଷ୍ଠତି ସୂର୍ଯସ୍ଯ ଶାସନାତ୍ ॥ 5-110-14 ବାଯ୍ବାଦଯୋଽତ୍ର ଦୁଃଖଦଂ ଶୀତୋଷ୍ଣସ୍ପର୍ଶଂ ବିମୁଞ୍ଚନ୍ତି। ସଦା ସୁଖସଂସ୍ପର୍ଶା ଏବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-110-16 ସୋମସଂଯୋଗଯୋଗତଃ ସୋମସଂଯୋଗସଦୃଶାଦ୍ଯୋଗାତ୍ ॥ 5-110-17 ସ୍ରବନ୍ତୀନାଂ ନଦୀନାମ୍। ସାଗରସ୍ଯ ଉଦଯଃ ପୂର୍ତିର୍ଯେନ ତାଦୃଶଃ ପ୍ରଭବଃ ॥ 5-110-20 ଦିଗଦ୍ବାରେଣ ସଂକ୍ଷେପପ୍ରକାରେଣ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 111
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.111. ଅଧ୍ଯାଯଃ 111
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗରୁଡେନ ଗାଲବଂପ୍ରତି ଉତ୍ତରଦିଗନୁବର୍ଣନପୂର୍ବକଂ ଅଭିମତଦିଗଭିଗମନାଯ ସ୍ବପୃଷ୍ଠାଧିରୋହଣବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-111-0 (35627)
ସପର୍ଣ ଉବାଚ। 5-111-0x (3717)
ଯସ୍ମାଦୁତ୍ତାର୍ଯତେ ପାପାଦ୍ଯସ୍ମାନ୍ନିଶ୍ରେଯସୋଽଶ୍ରୁତେ ।
ଅସ୍ମାଦୁତ୍ତାରଣବଲାଦୁତ୍ତରେତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ଦ୍ବିଜ ॥ 1 ॥ 5-111-1 (35628)
ଉତ୍ତରସ୍ଯ ହିରଣ୍ଯସ୍ଯ ପରିବାପସ୍ଯ ଗାଲବ ।
ମାର୍ଗଃ ପଶ୍ଚିମପୂର୍ବାଭ୍ଯାଂ ଦିଗ୍ଭ୍ଯାଂ ବୈ ମଧ୍ଯମଃ ସ୍ମୃତଃ ॥ 5-111-2 (35629)
ଅସ୍ଯାଂ ଦିଶି ବରିଷ୍ଠାଯାମୁତ୍ତରାଯାଂ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ।
ନାସୌମ୍ଯୋ ନାବିଧେଯାତ୍ମା ନାଧର୍ମୋ ବସତେ ଜନଃ ॥ 5-111-3 (35630)
ଅତ୍ର ନାରାଯଣଃ କୃଷ୍ଣୋ ଜିଷ୍ଣୁଶ୍ଚୈବ ନରୋତ୍ତମଃ ।
ବଦର୍ଯାମାଶ୍ରମପଦେ ତଥା ବ୍ରହ୍ମା ଚ ଶାଶ୍ବତଃ ॥ 5-111-4 (35631)
ଅତ୍ର ବୈ ହିମବତ୍ପୃଷ୍ଠେ ନିତ୍ଯମାସ୍ତେ ମହେଶ୍ବରଃ।
`ପ୍ରକୃତ୍ଯା ପୁରୁଷଃ ସାର୍ଧଂ ଯୁଗାନ୍ତାଗ୍ନିସମପ୍ରଭଃ ॥ 5-111-5 (35632)
ନ ସ ଦୃଶ୍ଯୋ ମୁନିଗଣୈସ୍ତଥା ଦେବୈଃ ସବାସବୈଃ ।
ଗନ୍ଧର୍ବଯକ୍ଷସିଦ୍ଧୈର୍ବା ନରନାରାଯଣାଦୃତେ ॥ 5-111-6 (35633)
ଅତ୍ର ବିଷ୍ଣୁଃ ସହସ୍ରାକ୍ଷଃ ସହସ୍ରଚରଣୋଽବ୍ଯଯଃ ।
ସହସ୍ରଶିରସଃ ଶ୍ରୀମାନେକଃ ପଶ୍ଯତି ମାଯଯା॥' 5-111-7 (35634)
ଅତ୍ର ରାଜ୍ଯେନ ବିପ୍ରାଣାଂ ଚନ୍ଦ୍ରମାଶ୍ଚାଭ୍ଯଷିଚ୍ଯତ ।
ଅତ୍ର ଗଙ୍ଗାଂ ମହାଦେବଃ ପତନ୍ତୀଂ ଗଗନାଚ୍ଚ୍ଯୁତାମ୍ ॥ 5-111-8 (35635)
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ଦଦୌ ଲୋକେ ମାନୁଷେ ବ୍ରହ୍ମବିତ୍ତମ ।
ଅତ୍ର ଦେବ୍ଯା ତପସ୍ତପ୍ତଂ ମହେଶ୍ବରପରୀପ୍ସଯା ॥ 5-111-9 (35636)
ଅତ୍ର କାମଶ୍ଚ ରୋଷଶ୍ଚ ଶୈଲଶ୍ଚୋମା ଚ ସଂବଭୁଃ ।
ଅତ୍ର ରାକ୍ଷସଯକ୍ଷାଣାଂ ଗନ୍ଧର୍ବାଣାଂ ଚ ଗାଲବ ॥ 5-111-10 (35637)
ଆଧିପତ୍ଯେନ କୈଲାସେ ଧନଦୋଽପ୍ଯଭିଷେଚିତଃ।
ଅତ୍ର ଚୈତ୍ରରଥଂ ରମ୍ଯମତ୍ର ବୈଖାନସାଶ୍ରମଃ ॥ 5-111-11 (35638)
ଅତ୍ର ମନ୍ଦାକିନୀ ଚୈବ ମନ୍ଦରଶ୍ଚ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ।
ଅତ୍ର ସୌଗନ୍ଧିକବନଂ ନୈର୍ଋତୈରଭିରକ୍ଷ୍ଯତେ॥ 5-111-12 (35639)
ଶାଦ୍ବଲଂ କଦଲୀସ୍କନ୍ଧମତ୍ର ସନ୍ତାନକା ନଗାଃ।
ଅତ୍ର ସଂଯମନିତ୍ଯାନାଂ ସିଦ୍ଧାନାଂ ସ୍ବୈରଚାରିଣାମ୍ ॥ 5-111-13 (35640)
ବିମାନାନ୍ଯୁନୁରୂପାଣି କାମଭୋଗ୍ଯାନି ଗାଲବ ।
ଅତ୍ର ତେ ଋଷଯଃ ସପ୍ତ ଦେବୀ ଚାରୁନ୍ଧତୀ ତଥା ॥ 5-111-14 (35641)
ଅତ୍ର ତିଷ୍ଠତି ବୈ ରାତ୍ରିନ୍ଦିବାପ୍ଯତ୍ରାବତିଷ୍ଠତେ।
ଅତ୍ର ଯଜ୍ଞଂ ସମାସାଦ୍ଯ ଧ୍ରୁବଂ ସ୍ଥାତା ପିତାମହଃ ॥ 5-111-15 (35642)
ଜ୍ଯୋତୀଂଷି ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ଯୌ ଚ ପରିବର୍ତନ୍ତି ନିତ୍ଯଶଃ ।
ଅତ୍ର ଗଙ୍ଗାମହାଦ୍ବାରଂ ରକ୍ଷନ୍ତି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ ॥ 5-111-16 (35643)
ଧାମା ନାମ ମହାତ୍ମାନୋ ମୁନଯଃ ସତ୍ଯବାଦିନଃ ।
ନ ତେଷାଂ ଜ୍ଞାଯତେ ମୂର୍ତିର୍ନାକୃତିର୍ନ ତପଶ୍ଚିତମ୍ ॥ 5-111-17 (35644)
ପରିବର୍ତସହସ୍ରାମି କାମଭୋଜ୍ଯାନନି ଗାଲବ ।
ଯଥାଯଥା ପ୍ରବିଶତି ତସ୍ମାତ୍ପରତରଂ ନରଃ । 5-111-18 (35645)
ତଥାତଥା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରବିଲୀଯତି ଗାଲବ ।
ନୈତତ୍କେନଚିଦନ୍ଯେନ ଗତପୂର୍ବଂ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ॥ 5-111-19 (35646)
ଋତେ ନାରାଯଣଂ ଦେବଂ ନରଂ ବା ଜିଷ୍ଣୁମବ୍ଯଯମ୍ ।
ଅତ୍ର କୈଲାସମିତ୍ଯୁକ୍ତଂ ସ୍ଥାନମୈଲବିଲସ୍ଯ ତତ୍ ॥ 5-111-20 (35647)
ଅତ୍ର ବିଦ୍ଯୁତ୍ପ୍ରଭା ନାମ ଜଝିରେଽପ୍ସରସୋ ଦଶ।
ଅତ୍ର ବିଷ୍ଣୁପଦଂ ନାମ କ୍ରମତା ବିଷ୍ଣୁନା କୃତମ୍ ॥ 5-111-21 (35648)
ତ୍ରିଲୋକବିକ୍ରମେ ବ୍ରହ୍ମନ୍ନୁତ୍ତରାଂ ଦିଶମାଶ୍ରିତମ୍ ।
ଅତ୍ର ରାଜ୍ଞା ମରୁତେନ ଯଜ୍ଞେନେଷ୍ଟଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ॥ 5-111-22 (35649)
ଉଶୀରବୀଜେ ବିପ୍ରର୍ଷେ ଯତ୍ର ଜାମ୍ବୂନଦଂ ସରଃ।
ଜୀମୂତସ୍ଯାତ୍ର ବିପ୍ରର୍ଷେରୁପତସ୍ଥେ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-111-23 (35650)
ସାକ୍ଷାଦ୍ଧୈମବତଃ ପୁଣ୍ଯୋ ବିମଲଃ କନକାକରଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣେଷୁ ଚ ଯତ୍କୃତ୍ସ୍ନଂ ସ୍ବନ୍ତଂ କୃତ୍ବା ଧନଂ ମହତ୍ ॥ 5-111-24 (35651)
ବବ୍ରେ ଧନଂ ମହର୍ଷିଃ ସ ଜୈମୂତଂ ତଦ୍ଧନଂ ତତଃ।
ଅତ୍ର ନିତ୍ଯଂ ଦିଶାଂପାଲାଃ ସାଯଂପ୍ରାତର୍ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ॥ 5-111-25 (35652)
କସ୍ଯ କାର୍ଯଂ କିମିତି ବୈ ପରିକ୍ରୋଶାନ୍ତି ଗାଲବ ।
ଏବମେଷା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗୁଣୈରନ୍ଯୈର୍ଦିଗୁତ୍ତରା ॥ 5-111-26 (35653)
ଉତ୍ତରେତି ପରିଖ୍ଯାତା ସର୍ବକର୍ମସ୍ତୁ ଚୋତ୍ତରା ।
ଏତା ବିସ୍ତରଶସ୍ତାତ ତବ ଶଙ୍ଗୀର୍ତିତା ଦିଶଃ ॥ 5-111-27 (35654)
ଚତସ୍ରଃ କ୍ରମଯୋଗେନ କାମାଶାଂ ଗନ୍ତୁମିଚ୍ଛସି।
ଉଦ୍ଯତୋଽହଂ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ତବ ଦର୍ଶଯିତୁଂ ଦିଶଃ।
ପୃଥିବୀଂ ଚାଖିଲାଂ ବ୍ରହ୍ମଂସ୍ତସ୍ମାଦାରୋହ ମାଂ ଦ୍ବିଜ ॥ ॥ 5-111-28 (35655)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକାଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-111-1 ଯସ୍ମାଦିତି। ଉତ୍ତରେଣ ପଥା ଗତାନାଂ ହି ପାପନାଶଃ ସ୍ବର୍ଗପ୍ରାପ୍ତେଶ୍ଚ ଭବତୀତି ଯୋଗାଦ୍ଦୁତ୍ତରା ଉତ୍କୃଷ୍ଟତରା ଇଯଂ ଦିଗିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-111-2 ପରିବାପସ୍ଯ ସ୍ଥାନସ୍ଯ। ଦିଗ୍ନ୍ଭ୍ଯାମୁପଲକ୍ଷିତଃ ॥ 5-111-3 ଅବିଧେଯାତ୍ମା ଅଜିତଚିତ୍ତଃ ॥ 5-111-5 ପ୍ରକୃତ୍ଯା ପୁରୁଷସ୍ସାର୍ଧଂ ଇତ୍ଯାରଭ୍ଯ ଏକଃ ପଶ୍ଯତି ମାଯଯା ଇତି ପର୍ଯନ୍ତିଂ ସାର୍ଧଶ୍ଲୋକଦ୍ବଯଂ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ଯେଷୁ ବହୁଷୁ କୋଶେଷୁ ନ ଦୃଶ୍ଯତେ । ଝo ପୁସ୍ତକ ଏବ ବର୍ତତେ । ପ୍ରକୃତ୍ଯା ଉଭଯା ॥ 5-111-7 ସହସ୍ରଶିରସ ଇତ୍ଯକାରନ୍ତଃ ଶବ୍ଦଃ ॥ 5-111-17 ମୂର୍ତିଃ ପିଣ୍ଡଃ । ଆକୃତିଃ ସଂସ୍ଥାନବିଶେଷଃ ॥ 5-111-18 ପରିବର୍ତସ୍ରହସ୍ରାଣି ଚତୁର୍ଯୁଗସହସ୍ରାଣି । ତସ୍ମାତ୍ ହିମସ୍ଥାନାତ୍ ॥ 5-111-19 ପ୍ରବିଲୀଯତି ହିମେନ ନଶ୍ଯତି ॥ 5-111-20 ଐଲବିଲସ୍ଯ କୁବେରସ୍ଯ ॥ 5-111-23 ଉଶୀରବୀଜେ ସ୍ଥାନେ ॥ 5-111-24 କନକାକରଃ ଜୀମୂତସ୍ଯ ଉପ ସମୀପେ ତସ୍ଥେ ପ୍ରକାଶଂ ଗତଃ। ପ୍ରକାଶନସ୍ଥେଯାଖ୍ଯଯୋଶ୍ଚେତି ତଙ୍ ॥ 5-111-25 ବବ୍ରେ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଃ । ମନ୍ନାମକମେତଦସ୍ତ୍ବିତି ॥ 5-111-26 ଉତ୍ତରା ଉତ୍କୃଷ୍ଟତରା ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 112
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.112. ଅଧ୍ଯାଯଃ 112
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗରୁଡବେଗମସହମାନେନ ଗାଲବେନ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣାନର୍ପଣେନୈବ ସ୍ବପ୍ରାଣବିମୋକ୍ଷଣଶଙ୍କଯା ପରିଶୋଚନମ୍ ॥ 1 ॥ ଗରୁଡେନ ଗାଲବଂପ୍ରତି ପ୍ରାଗେବାଭିମତାନିବେଦନେନ ଅକୌଶଲାଭିଲପନପୂର୍ବକଂ ଋଷଭାଚଲେ ବିଶ୍ରମ୍ଯ ପୁନର୍ନିବର୍ତନକୀର୍ତନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-112-0 (35656)
ଗାଲବ ଉବାଚ। 5-112-0x (3718)
ଗରୁତ୍ମନ୍ଭୁଜଗେନ୍ଦ୍ରାରେ ସୁପର୍ଣ ବିନତାତ୍ମଜ ।
ନଯ ମାଂ ତାର୍କ୍ଷ୍ଯ ପୂର୍ବେଣ ଯତ୍ର ଧର୍ମସ୍ଯ ଚକ୍ଷୁଷୀ ॥ 5-112-1 (35657)
ପୂର୍ବମେତାଂ ଦିଶଂ ଗଚ୍ଛ ଯା ପୂର୍ବଂ ପରିକୀର୍ତିତା ।
ଦେବତାନାଂ ହି ସାନ୍ନିଧ୍ଯମତ୍ର କୀର୍ତିତବାନସି ॥ 5-112-2 (35658)
ଅତ୍ର ସତ୍ଯଂ ଚ ଧର୍ମଶ୍ଚ ତ୍ବଯା ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ।
ଇଚ୍ଛେଯଂ ତୁ ସମାଗନ୍ତୁଂ ସମସ୍ତୈର୍ଦୈବତୈରହମ୍।
ଭୂଯଶ୍ଚ ତାନ୍ସୁରାନ୍ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛେଯମରୁଣାନୁଜ॥ 5-112-3 (35659)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-112-4x (3719)
ତମାହ ବିନତାସୂନୁରାରୋହସ୍ବେତି ବୈ ଦ୍ବିଜମ୍।
ଆରୁରୋହାଥ ସ ମୁନିର୍ଗରୁଡଂ ଗାଲବସ୍ତଦା ॥ 5-112-4 (35660)
ଗାଲବ ଉବାଚ। 5-112-5x (3720)
କ୍ରମମାଣସ୍ଯ ତେ ରୂପଂ ଦୃଶ୍ଯତେ ପନ୍ନଗାଶନ।
ଭାସ୍କରସ୍ଯେବ ପୂର୍ବାହ୍ଣେ ସହସ୍ରାଂଶୋର୍ବିବସ୍ବତଃ ॥ 5-112-5 (35661)
ପକ୍ଷବାତପ୍ରଣୁନ୍ନାନାଂ ବୃକ୍ଷାଣାମନୁଗାମିନାମ୍ ।
ପ୍ରସ୍ଥିତାନାମିବ ସମଂ ପଶ୍ଯାମୀହ ଗତିଂ ଖଗ ॥ 5-112-6 (35662)
ସସାଗରବନାମୁର୍ବୀ ସଶୈଲବନକାନନାମ୍ ।
ଆକର୍ଷନ୍ନିବ ଚାଭାସି ପକ୍ଷବାତେନ ଖେଚର ॥ 5-112-7 (35663)
ସମୀନନାଗନକ୍ରଂ ଚ ଖମିବାରୋପ୍ଯତେ ଜଲମ୍।
ବାଯୁନା ଚୈବ ମହତା ପକ୍ଷବାତେନ ଚାନିଶମ୍ ॥ 5-112-8 (35664)
ତୁଲ୍ଯରୂପାନନାନ୍ମତ୍ସ୍ଯାଂସ୍ତଥା ତିମିତିମିଙ୍ଗିଲାନ୍ ।
ନାଗାଶ୍ବନରବକ୍ରାଂଶ୍ଚ ପଶ୍ଯାମ୍ଯୁନ୍ମଥିତାନିବ ॥ 5-112-9 (35665)
ମହାର୍ଣବସ୍ଯ ଚ ରବୈଃ ଶ୍ରୋତ୍ରେ ମେ ବଧିରେ କୃତେ।
ନ ଶ୍ରୃଣୋମି ନ ପଶ୍ଯାମି ନାତ୍ମନୋ ବେଦ୍ମି କାରଣମ୍ ॥ 5-112-10 (35666)
ଶନୈଃ ସ ତୁ ଭବାତ୍ଯାତୁ ବ୍ରହ୍ମବଧ୍ଯାମନୁସ୍ମରନ୍ ।
ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ରବିସ୍ତାତ ନ ଦିଶୋ ନ ଚ ଖଂ ଖଗ ॥ 5-112-11 (35667)
ତମ ଏବ ତୁ ପଶ୍ଯାମି ଶରୀରଂ ତେ ନ ଲକ୍ଷଯେ ।
ମଣୀ ବ ଜାତ୍ଯୌ ପଶ୍ଯାମି ଚକ୍ଷୁଷୀ ତେଽହମଣ୍ଡଜ ॥ 5-112-12 (35668)
ଶରୀରଂ ତୁ ନ ପଶ୍ଯାମି ତବ ଚୈବାତ୍ମନଶ୍ଚ ହ।
ପଦେପଦେ ତୁ ପଶ୍ଯାମି ଶରୀରାଦଗ୍ନିମୁତ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-112-13 (35669)
ସ ମେ ନିର୍ବାପ୍ଯ ସହସା ଚକ୍ଷୁଷୀ ଶାମ୍ଯତେ ପୁନଃ।
ତନ୍ନିଯଚ୍ଛ ମହାବେଗଂ ଗମନେ ବିନତାତ୍ମଜ ॥ 5-112-14 (35670)
ନ ମେ ପ୍ରଯୋଜନଂ କିଂଚିଦ୍ଗମନେ ପନ୍ନଗାଶନ ।
ସଂନିବର୍ତ ମହାଭାଗ ନ ବେଗଂ ବିଷହାମି ତେ ॥ 5-112-15 (35671)
ଗୁରବେ ସଂଶ୍ରୁତାନୀହ ଶତାନ୍ଯଷ୍ଟୌ ହି ବାଜିନାମ୍ ।
ଏକତଃଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାଂ ଶୁଭ୍ରାଣାଂ ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ଚସାମ୍ ॥ 5-112-16 (35672)
ତେଷାଂ ଚୈବାପବର୍ଗାଯ ମାର୍ଗଂ ପଶ୍ଯାମି ନାଣ୍ଡଜ।
ତତୋଽଯଂ ଜୀବିତତ୍ଯାଗେ ଦୃଷ୍ଟୋ ମାର୍ଗୋମଯାଽଽତ୍ମନଃ ॥ 5-112-17 (35673)
ନୈବ ମେଽସ୍ତି ଧନଂ କିଂଚିନ୍ନ ଧନେନାନ୍ବିତଃ ସୁହୃତ୍ ।
ନ ଚାର୍ଥେନାପି ମହତା ଶକ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ଯପୋହିତୁମ୍ ॥ 5-112-18 (35674)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-112-19x (3721)
ଏବଂ ବହୁ ଚ ଦୀନଂ ଚ ବ୍ରୁବାଣଂ ଗାଲବଂ ତଦା।
ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ବ୍ରଜନ୍ନେବ ପ୍ରହସନ୍ବିନତାତ୍ମଜଃ ॥ 5-112-19 (35675)
ନାତିପ୍ରଜ୍ଞୋଽସି ବିପ୍ରର୍ଷେ ଯୋତ୍ମାନଂ ତ୍ଯୁକ୍ତୁମିଚ୍ଛସି ।
ନ ଚାପି କୃତ୍ରିମଃ କାଲଃ କାଲୋ ହି ପରମେଶ୍ବରଃ ॥ 5-112-20 (35676)
କିମହଂ ପୂର୍ବମେବେହ ଭବତା ନାଭିଚୋଦିତଃ।
ଉପାଯୋଽତ୍ର ମହାନସ୍ତି ଯେନୈତଦୁପପଦ୍ଯତେ ॥ 5-112-21 (35677)
ତଦେଷ ଋଷଭୋ ନାମ ପର୍ବତଃ ସାଗରାନ୍ତିକେ।
ଅତ୍ର ବିଶ୍ରମ୍ଯ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚ ନିବର୍ତିଷ୍ଯାବ ଗାଲବ ॥ ॥ 5-112-22 (35678)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବାଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-112-12 ମଣୀ ବେତି ଇବାର୍ଥେ ବଶବ୍ଦଃ ॥ 5-112-14 ନିର୍ବାପ୍ଯ ମନ୍ଦୀକୃତ୍ଯ ॥ 5-112-15 ସଂନିବର୍ତ ନିବର୍ତସ୍ବ ॥ 5-112-20 ଯୋତ୍ମାନଂ ସଂଧିରାର୍ଷଃ। କୃତ୍ରିମଃ ସ୍ବେଚ୍ଛାସଂପାଦ୍ଯଃ । କାଲୋ ମୃତ୍ଯୁଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 113
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.113. ଅଧ୍ଯାଯଃ 113
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଋଷଭଗିରିଶ୍ରୃଙ୍ଗମୁପଗତଯୋଃ ଗରୁଡଗାଲବଯୋଃ ତତ୍ର ଶାଣ୍ଡିଲୀନାମକବ୍ରାହ୍ମଣୀଦର୍ଶନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଦ୍ଦତ୍ତାନ୍ନମୁପଭୁଜ୍ଯ ବିଶ୍ରମାଯ ତତ୍ର ଶଯନମ୍ ॥ 2 ॥ ସୁପ୍ତୋତ୍ଥିତଂ ଶିଥିଲପକ୍ଷବନ୍ଧଂ ତାର୍କ୍ଷ୍ଯମଭିବୀକ୍ଷ୍ଯ ଗାଲବେନ ତଂପ୍ରତି ତତ୍କାରଣପ୍ରଶ୍ନଃ ॥ 3 ॥ ସୁପର୍ଣେନ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯାଃ ବିଷ୍ଣାବାଦ୍ଯନ୍ଯତମସମୀପପ୍ରାପଣାନୁଚିନ୍ତନସ୍ଯ ସ୍ବାନର୍ଥପ୍ରାପ୍ତିକାରଣତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ତାଂପ୍ରତି କ୍ଷମାପନମ୍ ॥ 4 ॥ ତତ୍ପ୍ରସାଦାଧିଗତପକ୍ଷବଲେନ ସୁପର୍ଣେନ ସହ ଗଚ୍ଛତୋ ଗାଲବସ୍ଯ ମଧ୍ଯେମାର୍ଗଂ ଯଦୃଚ୍ଛୋପାଗତେନ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରେଣ ପୁନରଶ୍ବାନଯନଚୋଦନମ୍ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-113-0 (35679)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-113-0x (3722)
ଋଷଭସ୍ଯ ତତଃ ଶୃଙ୍ଗଂ ନିପତ୍ଯ ଦ୍ବିଜପକ୍ଷିଣୌ।
ଶାଣ୍ଡିଲୀଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୀଂ ତତ୍ର ଦଦୃଶୋ ତପୋନ୍ବିତାମ୍ ॥ 5-113-1 (35680)
ଅଭିବାଦ୍ଯ ସୁପର୍ଣସ୍ତୁ ଗାଲବଶ୍ଚାଭିପୂଜ୍ଯ ତାମ୍।
ତଯା ଚ ସ୍ବାଗତେନୋକ୍ତୌ ବିଷ୍ଟରେ ସନ୍ନିଷୀଦତୁଃ ॥ 5-113-2 (35681)
ସିଦ୍ଧମନ୍ନଂ ତଯା ଦତ୍ତଂ ବଲିମନ୍ତ୍ରୋପବୃଂହିତମ୍ ।
ଭୁକ୍ତ୍ବା ତୃପ୍ତାବୁଭୌ ଭୂମୌ ସୁପ୍ତୌ ତାବନୁମୋହିତୌ ॥ 5-113-3 (35682)
ମୁହୂର୍ତାତ୍ପ୍ରତିବୁଦ୍ଧସ୍ତୁ ସୁପର୍ଣୋ ଗମନେପ୍ସଯା ।
` ତାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚାରୁସର୍ବାଙ୍ଗୀ ତାପସୀଂ ବ୍ରହ୍ମଚାରିଣୀମ୍ ॥ 5-113-4 (35683)
ଗ୍ରହୀତୁଂ ହି ମନଶ୍ଚକ୍ରେ ରୂପାତ୍ସାକ୍ଷାଦିବ ଶ୍ରିଯମ୍ ।'
ଅଥ ଭ୍ରଷ୍ଟତନୂଜାଙ୍ଗମାତ୍ମାନଂ ଦଦୃଶେ ଖଗଃ ॥ 5-113-5 (35684)
ମାଂସପିଣ୍ଡୋପମୋଽଭୂତ୍ସ ମୁଖପାଦାନ୍ବିତଃ ଖଗଃ।
ଗାଲବସ୍ତଂ ତଥା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବିମନାଃ ପର୍ଯପୃଚ୍ଛତ ॥ 5-113-6 (35685)
କିମିଦଂ ଭବତା ପ୍ରାପ୍ତମିହାଗମନଜଂ ଫଲମ୍।
ବାସୋଽଯମିହ କାଲଂ ତୁ କିଯନ୍ତଂ ନୌ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-113-7 (35686)
କିଂ ନୁ ତେ ମନସା ଧ୍ଯାତମଶୁଭଂ ଧର୍ମଦୂଷଣମ୍ ।
ନ ହ୍ଯଯଂ ଭବତଃ ସ୍ବଲ୍ପୋ ବ୍ଯଭିଚାରୋ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-113-8 (35687)
ସୁପର୍ଣୋଽଥାବ୍ରବୀଦ୍ବିପ୍ରଂ ପ୍ରଧ୍ଯାତଂ ବୈ ମଯା ଦ୍ବିଜ ।
ଇମାଂ ସିଦ୍ଧାମିତୋ ନେତୁଂ ତତ୍ର ଯତ୍ର ପ୍ରଜାପତିଃ ॥ 5-113-9 (35688)
ଯତ୍ର ଦେବୋ ମହାଦେବୋ ଯତ୍ର ବିଷ୍ଣୁଃ ସନାତନଃ ।
ଯତ୍ର ଧର୍ମଶ୍ଚ ଯଜ୍ଞଶ୍ଚ ତତ୍ରେଯଂ ନିବସେଦିତି ॥ 5-113-10 (35689)
ସୋଽହଂ ଭଗବତୀଂ ଯାଚେ ପ୍ରଣତଃ ପ୍ରିଯକାମ୍ଯଯା।
ମଯୈତନ୍ନାମ ପ୍ରଧ୍ଯାତଂ ମନସା ଶୋଚସା କିଲ ॥ 5-113-11 (35690)
ତଦେବଂ ବହୁମାନାତ୍ତେ ମଯେହାନୀପ୍ସିତଂ କୃତମ୍ ।
ସୁକୃତଂ ଦୁଷ୍କୃତଂ ବା ତ୍ବଂ ମାହାତ୍ମ୍ଯାତ୍କ୍ଷନ୍ତୁମର୍ହସି ॥ 5-113-12 (35691)
ସା ତୌ ତଦାଽବ୍ରବୀତ୍ତୁଷ୍ଟା ପତଗେନ୍ଦ୍ରଦ୍ବିଜର୍ଷଭୌ।
ନ ଭେତବ୍ଯଂ ସୁପର୍ଣୋଽସି ସୁପର୍ଣ ତ୍ଯଜ ସଂଭ୍ରମମ୍ ॥ 5-113-13 (35692)
ନିନ୍ଦିତାସ୍ମି ତ୍ବଯା ବତ୍ସ ନ ଚ ନିନ୍ଦାଂ କ୍ଷମାମ୍ଯହମ୍ ।
ଲୋକେଭ୍ଯଃ ସପଦି ଭ୍ରଶ୍ଯେଦ୍ଯୋ ମାଂ ନିନ୍ଦେତ ପାପକୃତ୍ ॥ 5-113-14 (35693)
ହୀନଯାଽଲକ୍ଷଣୈଃ ସର୍ବୈସ୍ତଥାଽନିନ୍ଦିତଯା ମଯା।
ଆଚାରଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣନ୍ତ୍ଯା ସିଦ୍ଧିଃ ପ୍ରାପ୍ତେଯମୁତ୍ତମା ॥ 5-113-15 (35694)
ଆଚାରଃ ଫଲତେ ଧର୍ମମାଚାରଃ ଫଲତେ ଧନମ୍ ।
ଆଚାରାଚ୍ଛ୍ରିଯମାପ୍ନୋତି ଆଚାରୋ ହନ୍ତ୍ଯଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-113-16 (35695)
ତଦାଯୁଷ୍ମନ୍ଖଗପତେ ଯଥେଷ୍ଟଂ ଗମ୍ଯତାମିତଃ ।
ନ ଚ ତେ ଗର୍ହଣୀଯାଽହଂ ଗର୍ହିତବ୍ଯାଃ ସ୍ତ୍ରିଯଃ କ୍ବଚିତ୍ ॥ 5-113-17 (35696)
` ଯଦି ତ୍ବମାତ୍ମନୋ ହ୍ଯର୍ଥେ ମାଂ ଚୈବାଦାତୁମିଚ୍ଛସି।
ତଦେବ ନଷ୍ଟଦେହସ୍ତୁ ସ୍ଯା ବୈ ତ୍ବଂ ପନ୍ନଗାଶନ ॥ 5-113-18 (35697)
ତସ୍ଯୈବ ହି ପ୍ରସାଦେନ ଦେବଦେବସ୍ଯ ଚିନ୍ତନାତ୍ ।
ତ୍ବଂ ତୁ ସାଙ୍ଗସ୍ତୁ ସଞ୍ଜାତଃ ପୁନରେବ ଭବିଷ୍ଯସି ॥' 5-113-19 (35698)
ଭବିତାସି ଯଥାପୂର୍ବଂ ବଲବୀର୍ଯସମନ୍ବିତଃ । 5-113-20 (35699)
ନାରଦ ଉବାଚ।
ବଭୂବତୁସ୍ତତସ୍ତସ୍ଯ ପକ୍ଷୌ ଦ୍ରବିଣବତ୍ତରୌ ॥ 5-113-20x (3723)
ଅନୁଜ୍ଞାତସ୍ତୁ ଶାଣ୍ଡିଲ୍ଯା ଯଥାଗତମୁପାଗମତ୍ ।
ନୈବ ଚାସାଦଯାମାସ ତଥାରୂପାଂସ୍ତୁରଙ୍ଗମାନ୍ ॥ 5-113-21 (35700)
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋଽଥ ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଗାଲବଂ ଚାଧ୍ବନି ସ୍ଥିତଃ ।
ଉବାଚ ବଦତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ବୈନତେଯସ୍ଯ ସନ୍ନିଧୌ ॥ 5-113-22 (35701)
ଯସ୍ତ୍ବଯା ସ୍ବଯମେବାର୍ଥଃ ପ୍ରତିଜ୍ଞାତୋ ମମ ଦ୍ବିଜ।
ତସ୍ଯ କାଲୋଽପବର୍ଗସ୍ଯ ଯଥା ବା ମନ୍ଯତେ ଭବାନ୍ ॥ 5-113-23 (35702)
ପ୍ରତୀକ୍ଷିଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ କାଲମେତାବନ୍ତଂ ତଥା ପରମ୍ ।
ଯଥାସଂସିଧ୍ଯତେ ବିପ୍ର ସ ମାର୍ଗସ୍ତୁ ନିଶାମ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-113-24 (35703)
ସୁପର୍ଣୋଽଥାବ୍ରବୀଦ୍ଦୀନଂ ଗାଲବଂ ଭୃଶଦୁଃଖିତମ୍ ।
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ଖଲ୍ବିଦାନୀଂ ମେ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋ ଯଦୁକ୍ତବାନ୍ ॥ 5-113-25 (35704)
ତଦାଗଚ୍ଛ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ମନ୍ତ୍ରଯିଷ୍ଯାବ ଗାଲବ ।
ନାଦତ୍ତ୍ବା ଗୁରବେ ଶକ୍ଯଂ କୃତ୍ସ୍ନମର୍ଥଂ ତ୍ବଯାଽଽସିତୁମ୍ ॥ ॥ 5-113-26 (35705)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରଯୋଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-113-5 ଭ୍ରଷ୍ଟତନୂଜଂ ଛିନ୍ନପକ୍ଷମଙ୍ଗଂ ଯସ୍ଯ ତଂ ଭ୍ରଷ୍ଟତନୂଜାଙ୍ଗମ୍ ॥ 5-113-8 ବ୍ଯଭିଚାରୋ ଧର୍ମାତିକ୍ରମଃ ॥ 5-113-11 ଶୋଚତା କଥମିଯମତ୍ର ବସତୀତି ॥ 5-113-20 ଦ୍ରବିଣବତ୍ତରୌ ବଲବତ୍ତରୌ ॥ 5-113-23 ଅପବର୍ଗସ୍ଯ ଫଲପ୍ରାପ୍ତେଃ ॥ 5-113-24 ନିଶାମ୍ଯତାଂ ବିଚାର୍ଯତାମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 114
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.114. ଅଧ୍ଯାଯଃ 114
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗାଲବାନୁଗତେନ ଗରୁଡେନ ଯଯାତିଂଗତ୍ବା ଗାଲବବୃତ୍ତାନ୍ତକଥନପୂର୍ବକଂ ଧନଯାଚନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-114-0 (35706)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-114-0x (3724)
ଅଥାହ ଗାଲବଂ ଦୀନଂ ସୁପର୍ଣଃ ପତତାଂ ବରଃ।
ନିର୍ମିତଂ ବହ୍ନିନା ଭୂମୌ ବାଯୁନା ଶୋଧିତଂ ତଥା।
ଯସ୍ମାଦ୍ଧିରଣ୍ମଯଂ ସର୍ବଂ ହିରଣ୍ଯଂ ତେନ ଚୋଚ୍ଯତେ ॥ 5-114-1 (35707)
ଧତ୍ତେ ଧାରଯତେ ଚେଦମତସ୍ମାତ୍କାରଣାଦ୍ଧନମ୍ ।
ତଦେତତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଧନଂ ତିଷ୍ଠତି ଶାଶ୍ବତମ୍ ॥ 5-114-2 (35708)
ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରୋଷ୍ଠପଦାଭ୍ଯାଂ ଚ ଶୁକ୍ରେ ଧନପତୌ ତଥା।
ମନୁଷ୍ଯେଭ୍ଯଃ ସମାଦତ୍ତେ ଶୁକ୍ରଶ୍ଚିତ୍ତାର୍ଜିତଂ ଧନମ୍ ॥ 5-114-3 (35709)
ଅଜୈକପାଦହିର୍ବୁଧ୍ନ୍ଯୌ ରକ୍ଷ୍ଯେତେ ଧନଦେନ ଚ।
ଏବଂ ନ ଶକ୍ଯତେ ଲବ୍ଧୁମଲବ୍ଧବ୍ଯଂ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ।
ଋତେ ଚ ଧନମଶ୍ବାନାଂ ନାବାପ୍ତିର୍ବିଦ୍ଯତେ ତବ ॥ 5-114-4 (35710)
ସ ତ୍ବଂ ଯାଚାତ୍ର ରାଜାନଂ କଂଚିଦ୍ରାଜର୍ଷିବଂଶଜମ୍ ।
ଅପୀଡ୍ଯ ରାଜା ପୌରାନ୍ହି ଯୋ ନୌ କୁର୍ଯାତ୍କୃତାର୍ଥିନୌ ॥ 5-114-5 (35711)
ଅସ୍ତି ସୋମାନ୍ବବାଯେ ମେ ଜାତଃ କଶ୍ଚିନ୍ନୃପଃ ସଖା ।
ଅଭିଗଚ୍ଛାବହେ ତଂ ବୈ ତସ୍ଯାସ୍ତି ବିଭବୋ ଭୁବି ॥ 5-114-6 (35712)
ଯଯାତିର୍ନାମ ରାଜର୍ଷିର୍ନୋହୁଷଃ ସତ୍ଯବିକ୍ରମଃ ।
ସ ଦାସ୍ଯତି ମଯା ଚୋକ୍ତୋ ଭବତା ଚାର୍ଥିତଃ ସ୍ବଯମ୍ ॥ 5-114-7 (35713)
ବିଭବଶ୍ଚାସ୍ଯ ସୁମହାନାସୀଦ୍ଧନପତେରିବ ।
ଏବଂ ଗୁରୁଧନଂ ବିଦ୍ବନ୍ଦାନେନୈବ ବିଶୋଧଯ ॥ 5-114-8 (35714)
ତଥା ତୌ କଥଯନ୍ତୌ ଚ ଚିନ୍ତଯନ୍ତୌ ଚ ଯତ୍କ୍ଷମମ୍।
ପ୍ରତିଷ୍ଠାନେ ନରପତିଂ ଯଯାତିଂ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତୌ ॥ 5-114-9 (35715)
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ଚ ସତ୍କାରୈରର୍ଘ୍ଯପାଦ୍ଯାଦିକଂ ବରମ୍ ।
ପୃଷ୍ଟଶ୍ଚାଗମନେ ହେତୁମୁବାଚ ବିନତାସୁତଃ ॥ 5-114-10 (35716)
ଅଯଂ ମେ ନାହୁଷ ସଖା ଗାଲବସ୍ତପସୋ ନିଧିଃ ।
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରସ୍ଯ ଶିଷ୍ଯୋଽଭୂଦ୍ବର୍ଷାଣ୍ଯଯୁତଶୋ ନୃପ ॥ 5-114-11 (35717)
ସୋଽଯଂ ତେନାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତ ଉପକାରେପ୍ସଯା ଦ୍ବିଜଃ।
ତମାହ ଭଗବାନ୍କିଂ ତେ ଦଦାନି ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣାମ୍ ॥ 5-114-12 (35718)
ଅସକୃତ୍ତେନ ଚୋକ୍ତେନ କିଂଚିଦାଗତମନ୍ଯୁନା ।
ଅଯମୁକ୍ତଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛେତି ଜାନତା ବିଭବଂ ଲଘୁ ॥ 5-114-13 (35719)
ଏକତଃଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାଂ ଶୁଭ୍ରାଣାଂ ଶୁଦ୍ଧଜନ୍ମନାମ୍ ।
ଅଷ୍ଟୌ ଶତାନି ମେ ଦେହି ହଯାନାଂ ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ଚସାମ୍ ॥ 5-114-14 (35720)
ଗୁର୍ବର୍ଥୋ ଦୀଯତାମେବ ଯଦି ଗାଲବ ମନ୍ଯସେ ।
ଇତ୍ଯେବମାହ ସକ୍ରୋଧୋ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରସ୍ତପୋଧନଃ ॥ 5-114-15 (35721)
ସୋଽଯଂ ଶୋକେନ ମହତା ତପ୍ଯମାନୋ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭଃ ।
ଅଶକ୍ତଃ ପ୍ରତିକର୍ତୁଂ ତଦ୍ଭବନ୍ତଂ ଶରଣଂ ଗତଃ ॥ 5-114-16 (35722)
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ନରବ୍ଯାଘ୍ର ତ୍ବତ୍ତୋ ଭିକ୍ଷାଂ ଗତବ୍ଯଥଃ ।
କୃତ୍ବାଽଽପବର୍ଗଂ ଗୁରବେ ଚରିଷ୍ଯତି ମହତ୍ତପଃ ॥ 5-114-17 (35723)
ତପସଃ ସଂବିଭାଗେନ ଭବନ୍ତମପି ଯୋକ୍ଷ୍ଯତେ।
ସ୍ବେନ ରାଜର୍ଷିତପସା ପୂର୍ଣଂ ତ୍ବାଂ ପୂରଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-114-18 (35724)
ଯାବନ୍ତି ରୋମାଣି ହଯେ ଭବନ୍ତୀହ ନରେଶ୍ବର ।
ତାବନ୍ତୋ ବାଜିନୋ ଲୋକାନ୍ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି ମହୀପତେ ॥ 5-114-19 (35725)
ପାତ୍ରଂ ପ୍ରତିଗ୍ରହସ୍ଯାଯଂ ଦାତୁଂ ପାତ୍ରଂ ତଥା ଭବାନ୍ ।
ଶଙ୍ଖେ କ୍ଷୀରମିବାସକ୍ତଂ ଭବତ୍ବେତତ୍ତଥୋପମମ୍ ॥ ॥ 5-114-20 (35726)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁର୍ଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-114-1 ହିର୍ବହ୍ନିଃ ବହ୍ନିଶବ୍ଦଘଟକବର୍ଣଲୋପାଦିନା ହିଶବ୍ଦସ୍ଯ ନିଷ୍ପନ୍ନତ୍ବାତ୍। ଏବଂ ରମଣୀଯଶବ୍ଦନିଷ୍ପନ୍ନରଣଶବ୍ଦବାଚ୍ଯୋ ବାଯୁଃ କ୍ରମେଣ ତାଭ୍ଯାଂ ଜାତତ୍ବାଚ୍ଛୋଧିତତ୍ବାଚ୍ଚ ହିରଣ୍ଯମିତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ। ଯସ୍ମାଚ୍ଚ ସର୍ବଂ ଜଗତ୍ ହିରଣ୍ମଯଂ ହିରଣ୍ଯପ୍ରଧାନକଂ ତେନ ଚ ହିରଣ୍ଯମିତ୍ଯୁଚ୍ଯତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ । ହିରଣ୍ଯସ୍ଯ ହିତତ୍ବାଦ୍ରମଣୀଯତ୍ବାଚ୍ଚ ଜଗତ୍ପତିପ୍ରାଧାନ୍ଯମ୍ ॥ 5-114-2 ଧତ୍ତେ ପୁଷ୍ଣାତି। ଧାରଯତେ ଜୀବଯତି ॥ 5-114-3 ପ୍ରୋଷ୍ଟପଦାଭ୍ଯାମ୍। ତସ୍ମିନ୍ନକ୍ଷତ୍ରଦ୍ବଯେ ଶୁକ୍ରେ ଶୁକ୍ରବାସରେ ତଦ୍ଯୋଗେ ସତି ଧନପତୌ କୁବେରସ୍ଯ ବୃଦ୍ଧ୍ଯର୍ଥମ୍ ॥ 5-114-5 ଯାଚ ଯାଚସ୍ବ ॥ 5-114-8 ବିଶୋଧଯ ପରିହର ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 115
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.115. ଅଧ୍ଯାଯଃ 115
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବ୍ଯଯିତବିତ୍ତେନ ଯଯାତିନା ଧନପ୍ରତିନିଧିତଯା ମାଧବୀନାମକସ୍ବକନ୍ଯକାସମର୍ପଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଗରୁଡେନ ସମଧିଗତତୁରଗାଧିଗମୋପାଯଂ ଗାଲବମାପୃଚ୍ଛ୍ଯ ସ୍ବଗୃହଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ଗାଲବେନ ସହ କନ୍ଯଯା ହୃର୍ଯଶ୍ବନାମକନୃପସମୀପମୁପେତ୍ଯ ଶୁଲ୍କାର୍ପଣେନ କନ୍ଯା କଲତ୍ରୀକରଣକଥନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-115-0 (35727)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-115-0x (3725)
ଏବମୁକ୍ତଃ ସୁପର୍ଣେନ ତଥ୍ଯଂ ବଚନମୁତ୍ତମମ୍ ।
ବିମୃଶ୍ଯାବହିତୋ ରାଜା ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-115-1 (35728)
ଯଷ୍ଟା କ୍ରତୁସହସ୍ରାଣାଂ ଦାତା ଦାନପତିଃ ପ୍ରଭୁଃ ।
ଯଯାତିଃ ସର୍ବକାଶୀଶ ଇଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-115-2 (35729)
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପ୍ରିଯସଖଂ ତାର୍କ୍ଷ୍ଯଂ ଗାଲବଂ ଚ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭମ୍ ।
ନିଦର୍ଶନଂ ଚ ତପସୋ ଭିକ୍ଷାଂ ଶ୍ଲାଘ୍ଯାଂ ଚ କୀର୍ତିତାମ୍ ॥ 5-115-3 (35730)
ଅତୀତ୍ଯ ଚ ନୃପାନନ୍ଯାନାଦିତ୍ଯକୁଲସଂଭବାନ୍ ।
ମତ୍ସକାଶମନୁପ୍ରାପ୍ତାବେତାଂ ବୁଦ୍ଧିମବେକ୍ଷ୍ଯ ଚ ॥ 5-115-4 (35731)
ଅଦ୍ଯ ମେ ସଫଲଂ ଜନ୍ମ ତାରିତଂ ଚାଦ୍ଯ ମେ କଲମ୍ ।
ଅଦ୍ଯାଯଂ ତାରିତୋ ଦେଶୋ ମମ ତାର୍କ୍ଷ୍ଯ ତ୍ବଯାଽନଘ ॥ 5-115-5 (35732)
ବକ୍ତୁମିଚ୍ଛାମି ତୁ ସଖେ ଯଥା ଜାନାସି ମାଂ ପୁରା ।
ନ ତଥା ବିତ୍ତବାନସ୍ମି କ୍ଷୀଣଂ ବିତ୍ତଂ ଚ ମେ ସଖେ ॥ 5-115-6 (35733)
ନ ଚ ଶକ୍ତୋଽସ୍ମି ତେ କର୍ତୁଂ ମୋଘମାଗମନଂ ଖଗ।
ନ ଚାଶାମସ୍ଯ ବିପର୍ଷେର୍ବିତଥୀକର୍ତୁମୁତ୍ସହେ ॥ 5-115-7 (35734)
ପୁତ୍ରୀଂ ଦାସ୍ଯାମି ଯତ୍କାର୍ଯମିଯଂ ସଂପାଦଯିଷ୍ଯତି।
ଅଭିଗମ୍ଯ ହତାଶୋ ହି ନିବୃତ୍ତୋ ଦହତେ କୁଲମ୍ ॥ 5-115-8 (35735)
ନାତଃ ପରଂ ବୈନତେଯ କିଂଚିତ୍ପାପିଷ୍ଠମୁଚ୍ଯତେ ।
ପ୍ରଥାଶାନାଶନଂ ଲୋକେ ଦେହି ନାସ୍ତୀତି ବା ବଚଃ ॥ 5-115-9 (35736)
ହତାଶୋ ହ୍ଯକୃତାର୍ଥଃ ସନ୍ହତଃ ସଂଭାବିତୋ ନରଃ ।
ହିନସ୍ତି ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରାଂଶ୍ଚ ପୌତ୍ରାଂଶ୍ଚାକୁର୍ବତୋ ହିତମ୍ ॥ 5-115-10 (35737)
ତସ୍ମାଚ୍ଚତୁର୍ଣାଂ ବଂଶାନାଂ ସ୍ଥାପଯିତ୍ରୀ ସୁତା ମମ।
`ମାଧବୀ ନାମ ତାର୍କ୍ଷ୍ଯେଯଂ ସର୍ବଧର୍ମପ୍ରଦାଯିନୀ ॥' 5-115-11 (35738)
ଇଯଂ ସୁରସୁତପ୍ରଖ୍ଯା ସର୍ବଧର୍ମୋପଚାଯିନୀ।
ସଦା ଦେବମନୁଷ୍ଯଣାମସୁରାଣାଂ ଚ ଗାଲବ ।
କାଙ୍କ୍ଷିତା ରୂପତୋ ବାଲା ସୁତା ମେ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-115-12 (35739)
ଅସ୍ଯାଃ ଶୁଲ୍କଂ ପ୍ରଦାସ୍ଯନ୍ତି ନୃପା ରାଜ୍ଯମପି ଧ୍ରବମ୍।
କିଂ ପୁନଃ ଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାଂ ହଯାନାଂ ଦ୍ବେ ଚତୁଃଶତେ ॥ 5-115-13 (35740)
ସ ଭବାପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତୁ ମମୈତାଂ ମାଧବୀଂ ସୁତାମ୍।
ଅହଂ ଦୌହିତ୍ରବାନ୍ତ୍ସ୍ଯାଂ ବୈ ବର ଏଷ ମମ ପ୍ରଭୋ ॥ 5-115-15a` ସ ତସ୍ଯ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବ୍ରାହ୍ମଣଃ ଶଂସିତବ୍ରତଃ ।'
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ଚ ତାଂ କନ୍ଯାଂ ଗାଲବଃ ସହ ପକ୍ଷିଣା।
ପୁନର୍ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାବ ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ପ୍ରତସ୍ଥେ ସହ କନ୍ଯଯା ॥ 5-115-14 (35741)
ଉପଲବ୍ଧମିଦଂ ଦ୍ବାରମଶ୍ବାନାମିତି ଚାଣ୍ଡଜଃ।
ଉକ୍ତ୍ବା ଗାଲବମାପୃଚ୍ଛ୍ଯ ଜଗାମ ଭବନଂ ସ୍ବକମ୍ ॥ 5-115-16 (35742)
ଗତେ ପତଗରାଜେ ତୁ ଗାଲବଃ ସହ କନ୍ଯଯା।
ଚିନ୍ତଯାନଃ କ୍ଷମଂଦାନେ ରାଜାନଂ ଶୁଲ୍କତୋଽଗମତ୍ ॥ 5-115-17 (35743)
ସୋଽଗଚ୍ଛନ୍ମନସେକ୍ଷ୍ବାକୁଂ ହର୍ଯଶ୍ବଂ ରାଜସତ୍ତମମ୍।
ଅଯୋଧ୍ଯାଯାଂ ମହାବୀର୍ଯଂ ଚତୁରଙ୍ଗବଲାନ୍ବିତମ୍ ॥ 5-115-18 (35744)
କୋଶଧାନ୍ଯବଲୋପେତଂ ପ୍ରିଯପୌରଂ ଦ୍ବିଜପ୍ରିଯମ୍ ।
ପ୍ରଜାଭିକାମଂ ଶାମ୍ଯନ୍ତଂ କୁର୍ବାଣଂ ତପ ଉତ୍ତମମ୍ ॥ 5-115-19 (35745)
ତମୁପାଗମ୍ଯ ବିପ୍ରଃ ସ ହର୍ଯଶ୍ବଂ ଗାଲବୋଽବ୍ରବୀତ୍ ।
କନ୍ଯେଯଂ ମମ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସବୈଃ କୁଲବର୍ଧିନୀ ॥ 5-115-20 (35746)
ଇଯଂ ଶୁଲ୍କେନ ଭାର୍ଯାର୍ଥଂ ହର୍ଯଶ୍ବ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯତାମ୍ ।
ଶୁଲ୍କଂ ତେ କୀର୍ତିଯିଷ୍ଯାମି ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସଂପ୍ରଧାର୍ଯତାମ୍ ॥ ॥ 5-115-21 (35747)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବାଦ୍ଯନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 116
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.116. ଅଧ୍ଯାଯଃ 116
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ହର୍ଯଶ୍ବପୃଷ୍ଟେନ ଗାଲବେନ ତଂ ପ୍ରତି ଶୁଲ୍କନିବେଦନମ୍ ॥ 1 ॥ ହର୍ଯଶ୍ବେନ ଗାଲବଂପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ଯାଶ୍ବଶତଦ୍ବଯବତ୍ତଯା ବରଦାନେ ସତି ଏକାପତ୍ଯୋତ୍ପାଦନେନ ପୁନଃ କନ୍ଯାବିସର୍ଜନୋକ୍ତିଃ ॥ 2 ॥ ମାଧବ୍ଯା ଗାଲବଂପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ଯ ପ୍ରସୂତ୍ଯନ୍ତେ ପ୍ରସୂତ୍ଯନ୍ତେ ପୁନଃ ପୁନଃ କନ୍ଯାତ୍ବସଂପାଦକବିପ୍ରବରପ୍ରାପ୍ତିକଥନମ୍ ॥ 3 ॥ ହର୍ଯଶ୍ବେନ ଶୁକ୍ଲଦାନେନ ତସ୍ଯାଂ ବସୁମନୋନାମକପୁତ୍ରୋତ୍ପାଦନମ୍ ॥ 4 ॥ ହର୍ଯଶ୍ବେନ କାଲାନ୍ତରେ ସମାଗତାଯ ଗାଲବାଯ ପୁନର୍ମାଧବୀପ୍ରତ୍ଯର୍ପଣମ୍ ॥ 5 ॥ ଗାଲବେନ କାମତଃ ପୁନଃ କନ୍ଯାତ୍ବମୁପଗତଯା ତଯା ସହ ଦିବୋଦାସସମୀପଗମନମ୍ ॥ 6 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-116-0 (35748)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-116-0x (3726)
ହର୍ଯଶ୍ବସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀଦ୍ରାଜା ବିଚିନ୍ତ୍ଯ ବହୁଧା ତତଃ।
ଦୀର୍ଘମୁଷ୍ଣଂ ଚ ନିଶ୍ବସ୍ଯ ପ୍ରଜାହେତୋର୍ନୃପୋତ୍ତମଃ ॥ 5-116-1 (35749)
ଉନ୍ନତେଷୂନ୍ନତା ଷଟ୍ସୁ ସୂକ୍ଷ୍ମା ସୂକ୍ଷ୍ମେଷୁ ପଞ୍ଚସୁ।
ଗମ୍ଭୀରା ତ୍ରିଷୁ ଚାଙ୍ଗେଷୁ ଇଯଂ ରକ୍ତା ଚ ପଞ୍ଚସୁ ॥ 5-116-2 (35750)
`ଶ୍ରୋଣ୍ଯୌ ଲଲାଟମୂରୂ ଚ ଘ୍ରାଣଂ ଚେତି ଷଡୁନ୍ନତମ୍।
ସୂକ୍ଷ୍ମାଣ୍ଯଙ୍ଗୁଲିପର୍ବାଣି କେଶରୋମନସ୍ବତ୍ବଚଃ । 5-116-3 (35751)
ସ୍ବରଃ ସତ୍ବଂ ଚ ନାଭିଶ୍ଚ ତ୍ରିଗମ୍ଭୀରଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ ।
ପାଣିପାଦତଲେ ରକ୍ତେ ନେତ୍ରାନ୍ତୌ ଚ ନଖାନି ଚ॥ 5-116-4 (35752)
ପଞ୍ଚଦୀର୍ଘଂ ଚତୁର୍ହ୍ରସ୍ବଂ ପଞ୍ଚସୂକ୍ଷ୍ମଂ ଷଡୁନ୍ନତମ୍।
ସପ୍ତରକ୍ତଂ ତ୍ରିବିସ୍ତୀର୍ଣଂ ତ୍ରିଗମ୍ଭୀରଂ ପ୍ରଶକସ୍ଯତେ ॥ 5-116-5 (35753)
ପଞ୍ଚୈବ ଦୀର୍ଘା ହନୁଲୋଚନାନି
ବାହୂରୁନାସାଶ୍ଚ ସୁଖପ୍ରଦାନି ।
ହ୍ରସ୍ବାନି ଚତ୍ବାରି ଚ ଲିଙ୍ଗପୃଷ୍ଠେ
ଗ୍ରୀବା ଚ ଜଙ୍ଘେ ଚ ହିତପ୍ରଦାନି ॥ 5-116-6 (35754)
ସୂକ୍ଷ୍ମାଣି ଚତ୍ବାରି ଚ ଲିଙ୍ଗପୃଷ୍ଠେ
ଗ୍ରୀବା ଚ ଜଙ୍ଘେ ଚ ହିତପ୍ରଦାନି ॥
ସୂକ୍ଷ୍ମାଣି ପଞ୍ଚ ଦଶନାଙ୍ଗୁଲିପର୍ବକେଶା
ସ୍ତ୍ବକ୍ବୈବ ବୈ କରରୁହାଶ୍ଚ ନ ଦୁଃଖିତାନାମ୍।
ବକ୍ଷୋଽଥ କକ୍ଷୋ ନଖନାସିକାସ୍ଯୁ-
ରଂସତ୍ରିକଂ ଚେତି ଷଡୁନ୍ନତାନି ॥ 5-116-7 (35755)
ନେତ୍ରାନ୍ତପାଦକରତାଲ୍ବଧରୋଷ୍ଠଜିହ୍ବା
ରକ୍ତା ନଖାଶ୍ଚ ଖଲୁ ସର୍ବସୁଖାବହାନି ॥' 5-116-8 (35756)
ବହୁଦେବାସୁରାଲୋକା ବହୁଗନ୍ଧର୍ବଦର୍ଶନା।
ବହୁଲକ୍ଷଣସଂପନ୍ନା ବହୁକଲ୍ଯାଣଧାରିଣୀ ॥ 5-116-9 (35757)
ସମର୍ଥେଯଂ ଜନଯିତୁଂ ଚକ୍ରବର୍ତିନମାତ୍ମଜମ୍ ।
ବ୍ରୂହି ଶୁଲ୍କଂ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ବିଭବଂ ମମ ॥ 5-116-10 (35758)
ଗାଲବ ଉବାଚ। 5-116-11x (3727)
ଏକତଃଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାଂ ଶତାନ୍ଯଷ୍ଟୌ ପ୍ରଯଚ୍ଛ ମେ।
ହଯାନାଂ ଚନ୍ଦ୍ରଶୁଭ୍ରାଣାଂ ଦେଶଜାନାଂ ବପୁଷ୍ମତାମ୍ ॥ 5-116-11 (35759)
ତତସ୍ତବ ଭବିତ୍ରୀଯଂ ପୁତ୍ରାଣାଂ ଜନନୀ ଶୁଭା ।
ଅରଣୀବ ହୁତାଶାନାଂ ଯୋନିରାଯତଲୋଚନା ॥ 5-116-12 (35760)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-116-13x (3728)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବଚୋ ରାଜା ହର୍ଯଶ୍ବଃ କାମମୋହିତଃ ।
ଉବାଚ ଗାଲବଂ ଦୀନୋ ରାଜର୍ଷିର୍ଋଷିସତ୍ତମମ୍ ॥ 5-116-13 (35761)
ଦ୍ବେ ମେ ଶତେ ସଂନିହିତେ ହଯାନାଂ ଯଦ୍ବିଧାସ୍ତବ।
ଏଷ୍ଟବ୍ଯାଃ ଶତଶସ୍ତ୍ବନ୍ଯେ ଚରନ୍ତି ମମ ବାଜିନଃ ॥ 5-116-14 (35762)
ସୋଽହମେକମପତ୍ଯଂ ବୈ ଜନଯିଷ୍ଯାମି ଗାଲବ।
ଅସ୍ଯାମେତଂ ଭବାନ୍କାମଂ ସଂପାଦଯତୁ ମେ ବରମ୍॥ 5-116-15 (35763)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ସା କନ୍ଯା ଗାଲବଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ।
ମମ ଦତ୍ତୋ ବରଃ କଶ୍ଚିତ୍କେନଚିଦ୍ବ୍ରହ୍ମବାଦିନା ॥ 5-116-16 (35764)
ପ୍ରସୂତ୍ଯନ୍ତେ ପ୍ରସୂତ୍ଯନ୍ତେ କନ୍ଯୈବ ତ୍ବଂ ଭବିଷ୍ଯସି।
ସ ତ୍ବଂ ଦଦସ୍ବ ମାଂ ରାଜ୍ଞେ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ହଯୋତ୍ତମାନ୍ ॥ 5-116-17 (35765)
ନୃପେଭ୍ଯୋ ହି ଚତୁର୍ଭ୍ଯସ୍ତେ ପୂର୍ଣାନ୍ଯଷ୍ଟୌ ଶତାନି ବୈ ।
ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ତଥା ପୁତ୍ରା ମମ ଚତ୍ବାର ଏବ ଚ ॥ 5-116-18 (35766)
କ୍ରିଯତାମୁପସଂହାରୋ ଗୁର୍ବର୍ଥଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ।
ଏଷା ତାବନ୍ମମ ପ୍ରଜ୍ଞା ଯଥା ବା ମନ୍ଯସେ ଦ୍ବିଜ ॥ 5-116-19 (35767)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ସ ମୁନିଃ କନ୍ଯଯା ଗାଲବସ୍ତଦା ।
ହର୍ଯଶ୍ବଂ ପୃଥିବୀପାଲମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-116-20 (35768)
ଇଯଂ କନ୍ଯା ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ହର୍ଯଶ୍ବ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯତାମ୍ ।
ଚତୁର୍ଭାଗେନ ଶୁଲ୍କସ୍ଯ ଜନଯସ୍ବୈକମାତ୍ମଜମ୍ ॥ 5-116-21 (35769)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-116-22x (3729)
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ସ ତାଂ କନ୍ଯାଂ ଗାଲବଂ ପ୍ରତିନନ୍ଦ୍ଯ ଚ।
ସମଯେ ଦେଶକାଲେ ଚ ଲବ୍ଧବାନ୍ସୁତମୀପ୍ସିତମ୍ ॥ 5-116-22 (35770)
ତତୋ ବସୁମନା ନାମ ବସୁଭ୍ଯୋ ବସୁମତ୍ତରଃ ।
ବସୁପ୍ରଖ୍ଯୋ ନରପତିଃ ସ ବଭୂବ ବସୁପ୍ରଦଃ ॥ 5-116-23 (35771)
ଅଥ କାଲେ ପୁନର୍ଧୀମାନ୍ଗାଲବଃ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତଃ ।
ଉପସଙ୍ଗମ୍ଯ ଚୋବାଚ ହର୍ଯଶ୍ବଂ ପ୍ରୀତମାନସମ୍ ॥ 5-116-24 (35772)
ଜାତୋ ନୃପ ସୁତସ୍ତେଽଯଂ ବାଲୋ ଭାସ୍କରସଂନିଭଃ ।
କାଲୋ ଗନ୍ତୁଂ ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶୁଲ୍କାର୍ଥମପରଂ ନୃପମ୍ ॥ 5-116-25 (35773)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-116-26x (3730)
ହର୍ଯଶ୍ବଃ ସତ୍ଯବଚନେ ସ୍ଥିତଃ ସ୍ଥିତ୍ବା ଚ ପୌରୁଷେ।
ଦୁର୍ଲଭତ୍ବାଦ୍ଧଯାନାଂ ଚ ପ୍ରଦଦୌ ମାଧବୀଂ ପୁନଃ ॥ 5-116-26 (35774)
ମାଧବୀ ଚ ପୁନର୍ଦୀପ୍ତାଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯନୃପଶ୍ରିଯମ୍।
କୁମାରୀ କାମତୋ ଭୂତ୍ବା ଗାଲବଂ ପୃଷ୍ଠତୋଽନ୍ବଗାତ୍ ॥ 5-116-27 (35775)
ତ୍ବଯ୍ଯେବ ତାବତ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତୁ ହଯା ଇତ୍ଯୁକ୍ତବାନ୍ଦ୍ବିଜଃ ।
ପ୍ରଯଯୌ କନ୍ଯଯା ସାର୍ଧଂ ଦିବୋଦାସଂ ପ୍ରଜେଶ୍ବରମ୍ ॥ ॥ 5-116-28 (35776)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷୋଡଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-116-9 ବହୁଭିର୍ଦେବୈରସୁରୈଶ୍ଚ ଆଲୋକଯିତୁଂ ଯୋଗ୍ଯା ବହୁଦେବାସୁରାଲୋକା। ଗନ୍ଧର୍ବାଣାଂ ଦର୍ଶନଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଗୀତାଦିବିଦ୍ଯା ଯସ୍ଯାଂ ସା ତଥା ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 117
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.117. ଅଧ୍ଯାଯଃ 117
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗାଲବେନ ଦିବୋଦାସଂପ୍ରତି ସ୍ବାଗମନକାରଣକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତେନ ସ୍ବସ୍ଯାପ୍ଯଶ୍ବଶତଦ୍ବଯବତ୍ତ୍ବେନ ଏକପୁତ୍ରୋତ୍ପାଦନକଥନମ୍ ॥ 2 ॥ ତଥା ଶୁଲ୍କଦାନେନ ତସ୍ଯାଂ ପ୍ରତର୍ଦନାଖ୍ଯସୁତମୁତ୍ପାଦ୍ଯ କାଲାନ୍ତରାଗତାଯ ଗାଲବାଯ ମାଧବୀପ୍ରତ୍ଯର୍ପଣମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-117-0 (35777)
ଗାଲବ ଉବାଚ। 5-117-0x (3731)
ମହାବୀର୍ଯୋ ମହୀପାଲଃ କାଶୀନାମୀଶ୍ବରଃ ପ୍ରଭୁଃ।
ଦିବୋଦାସ ଇତି ଖ୍ଯାତୋ ଭୈମସେନିର୍ନରାଧିପଃ ॥ 5-117-1 (35778)
ତତ୍ର ଗଚ୍ଛାବହେ ଭଦ୍ରେ ଶନୈରାଗଚ୍ଛ ମା ଶୁଚଃ ।
ଧାର୍ମିକଃ ସଂଯମେ ଯୁକ୍ତଃ ସତ୍ଯେ ଚୈବ ଜନେଶ୍ବରଃ ॥ 5-117-2 (35779)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-117-3x (3732)
ତମୁପାଗମ୍ଯ ସ ମୁନିର୍ନ୍ଯାଯତସ୍ତେନ ସତ୍କୃତଃ।
ଗାଲବଃ ପ୍ରସବସ୍ଯାର୍ଥେ ତଂ ନୃପଂ ପ୍ରତ୍ଯଚୋଦଯତ୍ ॥ 5-117-3 (35780)
ଦିବୋଦାମ ଉବାଚ। 5-117-4x (3733)
ଶ୍ରୁତମେତନ୍ମଯା ପୂର୍ବଂ କିମୁକ୍ତ୍ବା ବିସ୍ତରଂ ଦ୍ବିଜ।
କାଙ୍କ୍ଷିତୋ ହି ମଯୈଷୋଽର୍ଥଃ ଶ୍ରୁତ୍ବୈବ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ ॥ 5-117-4 (35781)
ଏତଚ୍ଚ ମେ ବହୁମତଂ ଯଦୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ନରାଧିପାନ୍।
ମାମେବମୁପଯାତୋଽସି ଭାବି ଚୈତଦସଂଶଯମ୍ ॥ 5-117-5 (35782)
ସ ଏବ ବିଭବୋଽସମାକମଶ୍ବାନାମପି ଗାଲବ।
ଅହମପ୍ଯେକମେବାସ୍ଯାଂ ଜନଯିଷ୍ଯାମି ପାର୍ଥିବମ୍ ॥ 5-117-6 (35783)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-117-7x (3734)
ତଥେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ପ୍ରାଦାତ୍କନ୍ଯାଂ ମହୀପତେଃ।
ବିଧିପୂର୍ବାଂ ଚ ତାଂ ରାଜା କନ୍ଯାଂ ପ୍ରତିଗୃହୀତବାନ୍ ॥ 5-117-7 (35784)
ରେମେ ସ ତସ୍ଯାଂ ରାଜର୍ଷିଃ ପ୍ରଭାବତ୍ଯାଂ ଯଥା ରବିଃ।
ସ୍ବାହାଯାଂ ଚ ଯଥା ବହ୍ନିର୍ଯଥା ଶାଚ୍ଯାଂ ଚ ବାସବଃ ॥ 5-117-8 (35785)
ଯଥା ଚନ୍ଦ୍ରଶ୍ଚ ରୋହିଣ୍ଯାଂ ଯଥା ଧୂମୋର୍ଣଯା ଯମଃ।
ବରୁଣଶ୍ଚ ଯଥା ଗୌର୍ଯାଂ ଯଥା ଚର୍ଧ୍ଯାଂ ଧନେଶ୍ବରଃ ॥ 5-117-9 (35786)
ଯଥା ନାରାଯଣୋ ଲକ୍ଷ୍ମ୍ଯାଂ ଜାହ୍ନବ୍ଯାଂ ଚ ଯଥୋଦଧିଃ ।
ଯଥା ରୁଦ୍ରଶ୍ଚ ରୁଦ୍ରାଣ୍ଯାଂ ଯଥା ବେଦ୍ଯାଂ ପିତାମହଃ ॥ 5-117-10 (35787)
ଅଦୃଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯାଂ ଚ ବାସିଷ୍ଠୋ ବସିଷ୍ଠଶ୍ଚାକ୍ଷମାଲଯା।
ଚ୍ଯବନଶ୍ଚ ସୁକନ୍ଯାଯାଂ ପୁଲସ୍ତ୍ଯଃ ସନ୍ଧ୍ଯଯା ଯଥା ॥ 5-117-11 (35788)
ଅଗସ୍ତ୍ଯଶ୍ଚାପି ବୈଦର୍ଭ୍ଯାଂ ସାବିତ୍ର୍ଯାଂ ସତ୍ଯବାନ୍ଯଥା।
ଯଥା ଭୃଗୁଃ ପୁଲୋମାଯାମଦିତ୍ଯାଂ କଶ୍ଯପୋ ଯଥା ॥ 5-117-12 (35789)
ରେଣୁକାଯାଂ ଯଥାର୍ଚୀକୋ ହୈମବତ୍ଯାଂ ଚ କୌଶିକଃ।
ବୃହସ୍ପତିଶ୍ଚ ତାରାଯାଂ ଶୁକ୍ରଶ୍ଚ ଶତପର୍ବଣା ॥ 5-117-13 (35790)
ଯଥା ଭୂମ୍ଯାଂ ଭୂମିପତିରୁର୍ବଶ୍ଯାଂ ଚ ପୁରୂରବାଃ।
ଋଚୀକଃ ସତ୍ଯବତ୍ଯାଂ ଚ ସରସ୍ବସ୍ଯାଂ ଯଥା ମନୁଃ ॥ 5-117-14 (35791)
ଶକୁନ୍ତଲାଯାଂ ଦୁଷ୍ଯନ୍ତୋ ଧୃତ୍ଯାଂ ଧର୍ମଶ୍ଚ ଶାଶ୍ବତଃ।
ଦମଯନ୍ତ୍ଯାଂ ନଲଶ୍ଚୈବ ସତ୍ଯବତ୍ଯାଂ ଚ ନାରଦଃ ॥ 5-117-15 (35792)
ଜରତ୍କାରୁର୍ଜରତ୍କାର୍ବାଂ ପୁଲସ୍ତ୍ଯଶ୍ଚ ପ୍ରତୀଚ୍ଯଯା।
ମେନକାଯାଂ ଯଥୋର୍ଣାଯୁସ୍ତୁମ୍ବୁରୁଶ୍ଚୈବ ରମ୍ଭଯା ॥ 5-117-16 (35793)
ବାସୁକିଃ ଶତଶୀର୍ଷାଯାଂ କୁମାର୍ଯାଂ ଚ ଧନଞ୍ଜଯଃ।
ବୈଦେହ୍ଯାଂ ଚ ଯଥା ରାମୋ ରୁକ୍ମିଣ୍ଯାଂ ଚ ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-117-17 (35794)
ତଥା ତୁ ରମମାଣସ୍ଯ ଦିବୋଦାସସ୍ଯ ଭୂପତେଃ ।
ମାଧବୀ ଜନଯାମାସ ପୁତ୍ରମେକଂ ପ୍ରତର୍ଦନମ୍ ॥ 5-117-18 (35795)
ଅଥାଜଗାମ ଭଗବାନ୍ଦିବୋଦାସଂ ସ ଗାଲବଃ ।
ସମଯେ ସମନୁପ୍ରାପ୍ତେ ବଚନଂ ଚେଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-117-19 (35796)
ନିର୍ଯାତଯତୁ ମେ କନ୍ଯାଂ ଭବାଂସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତୁ ବାଜିନଃ ।
ଯାବଦନ୍ଯତ୍ର ଗଚ୍ଛାମି ଶୁଲ୍କାର୍ଥଂ ପୃଥିବୀପତେ ॥ 5-117-20 (35797)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-117-21x (3735)
ଦିବୋଦାସୋଽଥ ଧର୍ମାତ୍ମା ସମଯେ ଗାଲବସ୍ଯ ତାମ୍।
କାନ୍ଯାଂ ନିର୍ଯାତଯାମାସ ସ୍ଥିତଃ ସତ୍ଯେ ମହୀପତିଃ ॥ ॥ 5-117-21 (35798)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 118
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.118. ଅଧ୍ଯାଯଃ 118
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗାଲବେନ ପୁନଃ କନ୍ଯାତ୍ବମୁପଗତଯା ମାଧବ୍ଯା ସହ ଉଶୀନରନୃପଂ ଗତ୍ବା ସ୍ବାଗମନକାରଣକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତେନାପ୍ଯଶ୍ବଶତଦ୍ବଯଦାନେନ ମାଧବ୍ଯାଂ ଶିବିନାମକତନଯୋତ୍ପାଦନମ୍ ॥ 2 ॥ କାଲାନ୍ତରେ ଉଶୀନରାନ୍ମାଧବୀମାଦାଯ ଗଚ୍ଛତୋ ଗାଲବସ୍ଯ ମଧ୍ଯେମାର୍ଗଂ ଗରୁଡେନ ସମାଗମଃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-118-0 (35799)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-118-0x (3736)
ତଥୈବ ତାଂ ଶ୍ରିଯଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା କନ୍ଯା ଭୂତ୍ବା ଯଶସ୍ବିନୀ ।
ମାଧବୀ ଗାଲବଂ ବିପ୍ରମଭ୍ଯଯାତ୍ସତ୍ଯସଙ୍ଗରା ॥ 5-118-1 (35800)
ଗାଲବୋ ବିମୃଶନ୍ନେବ ସ୍ବକାର୍ଯଗତମାନସଃ ।
ଜଗାମ ଭୋଜନଗରଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମୌଶୀନରଂ ନୃପମ୍ ॥ 5-118-2 (35801)
ତମୁବାଚାଥ ଗତ୍ବା ସ ନୃପତିଂ ସତ୍ଯବିକ୍ରମମ୍।
ଇଯ କନ୍ଯା ସୁତୌ ଦ୍ବୌ ତେ ଜନଯିଷ୍ଯତି ପାର୍ଥିବୌ ॥ 5-118-3 (35802)
ଅସ୍ଯାଂ ଭବାନବାପ୍ତାର୍ଥୋ ଭବିତା ପ୍ରେତ୍ଯ ଚେହ ଚ।
ସୋମାର୍କପ୍ରତିସଙ୍କାଶୌ ଜନଯିତ୍ବା ସୁତୌ ନୃପ ॥ 5-118-4 (35803)
ଶୁଲ୍କଂ ତୁ ସର୍ବଧର୍ମଜ୍ଞ ହଯାନାଂ ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ଚସାମ୍।
ଏକତଃଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାଂ ଦେଯଂ ମହ୍ଯଂ ଚତୁଃଶତମ୍ ॥ 5-118-5 (35804)
ଗୁର୍ବର୍ଥୋଽଯଂ ସମାରମ୍ଭୋ ନ ହଯୈଃ କୃତ୍ଯମସ୍ତି ମେ।
ଯଦି ଶକ୍ଯଂ ମହାରାଜ କ୍ରିଯତାମବିଚାରିତମ୍ ॥ 5-118-6 (35805)
ଅନପତ୍ଯୋଽସି ରାଜର୍ଷେ ପୁତ୍ରୌ ଜନଯ ପାର୍ଥିବ ।
ପିତୄନ୍ପୁତ୍ରପ୍ଲବେନ ତ୍ବମାତ୍ମାନଂ ଚୈବ ତାରଯ ॥ 5-118-7 (35806)
ନ ପୁତ୍ରଫଲଭୋକ୍ତା ହି ରାଜର୍ଷେ ପାତ୍ଯତେ ଦିବଃ।
ନ ଯାତି ନରକଂ ଘୋରଂ ଯତ୍ର ଗଚ୍ଛନ୍ତ୍ଯନାତ୍ମଜାଃ ॥ 5-118-8 (35807)
ଏତଚ୍ଚାନ୍ଯଚ୍ଚ ବିବିଧଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଗାଲବଭାଷିତମ୍ ।
ଉଶୀନରଃ ପ୍ରତିବଚୋ ଦଦୌ ତସ୍ଯ ନରାଧିପଃ ॥ 5-118-9 (35808)
ଶ୍ରୁତବାନସ୍ମି ତେ ବାକ୍ଯଂ ଯଥା ବଦସି ଗାଲବ ।
ବିଧିସ୍ତୁ ବଲବାନ୍ବ୍ରହ୍ମନ୍ପ୍ରବଣଂ ହି ମନୋ ମମ ॥ 5-118-10 (35809)
ଶତେ ଦ୍ବେ ତୁ ମମାଶ୍ବାନାମୀଦୃଶାନାଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ।
ଇତରେଷାଂ ସହସ୍ରାଣି ସୁବହୂନି ଚରନ୍ତି ମେ ॥ 5-118-11 (35810)
ଅହମପ୍ଯେକମେବାସ୍ଯାଂ ଜନଯିଷ୍ଯାମି ଗାଲବ ।
ପୁତ୍ରବଦ୍ଭିର୍ଗତଂ ମାର୍ଗଂ ଗମିଷ୍ଯାମି ପରୈରହମ୍ ॥ 5-118-12 (35811)
ମୂଲ୍ଯେନାପି ସମଂ କୁର୍ଯାଂ ତବାହଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ।
ପୌରଜାନପଦାର୍ଥଂ ତୁ ମମାର୍ଥୋ ନାତ୍ମଭୋଗତଃ ॥ 5-118-13 (35812)
କାମତୋ ହି ଧନଂ ରାଜା ପାରକ୍ଯଂ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି।
ନ ସ ଧର୍ମେଣ ଧର୍ମାତ୍ମନ୍ଯୁଜ୍ଯତେ ଯଶସା ନ ଚ ॥ 5-118-14 (35813)
ସୋଽହଂ ପ୍ରତିଗ୍ରହୀଷ୍ଯାମି ଦଦାତ୍ବେତାଂ ଭବାନ୍ମମ ।
କୁମାରୀଂ ଦେବଗର୍ଭାଭାମେକପୁତ୍ରଭବାଯ ମେ॥ 5-118-15 (35814)
ତଥା ତୁ ବହୁଧା କନ୍ଯାମୁକ୍ତବନ୍ତଂ ନରାଧିପମ୍ ।
ଉଶୀନରଂ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଗାଲବଃ ପ୍ରତ୍ଯପୂଜଯତ୍ ॥ 5-118-16 (35815)
ଉଶୀନରଂ ପ୍ରତିଗ୍ରାହ୍ଯ ଗାଲବଃ ପ୍ରଯଯୌ ବନମ୍ ।
ରେମେ ସ ତାଂ ସମାସାଦ୍ଯ କୃତପୁଣ୍ଯ ଇବ ଶ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-118-17 (35816)
କନ୍ଦରେଷୁ ଚ ଶୈଲାନାଂ ନଦୀନାଂ ନିର୍ଝରେଷୁ ଚ।
ଉଦ୍ଯାନେଷୁ ବିଚିତ୍ରେଷୁ ବନେଷୂପବନେଷୁ ଚ ॥ 5-118-18 (35817)
ହର୍ମ୍ଯେଷୁ ରମଣୀଯେଷୁ ପ୍ରାସାଦଶିଖରେଷୁ ଚ।
ବାତାଯନବିମାନେଷୁ ତଥା ଗର୍ଭଗୃହେଷୁ ଚ॥ 5-118-19 (35818)
ତତୋଽସ୍ଯ ସମଯେ ଯଜ୍ଞେ ପୁତ୍ରୋ ବାଲରବିପ୍ରଭଃ ।
ଶିବିର୍ନାମ୍ନାଭିବିଖ୍ଯାତୋ ଯଃ ସ ପାର୍ଥିବସତ୍ତମଃ ॥ 5-118-20 (35819)
ଉପସ୍ଥାଯ ସ ତଂ ବିପ୍ରୋ ଗାଲବଃ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ଚ।
କନ୍ଯାଂ ପ୍ରଯାତସ୍ତାଂ ରାଜନ୍ଦୃଷ୍ଟବାନ୍ବିନତାତ୍ମଜମ୍ ॥ ॥ 5-118-21 (35820)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯାଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 119
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.119. ଅଧ୍ଯାଯଃ 119
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗାଲବେନ ଗରୁଡଂପ୍ରତ୍ଯଶ୍ବାନାଂ ଶତଦ୍ବଯନ୍ଯୂନତାକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ଗରୁଡେନ ତସ୍ଯ ଦୁର୍ଲଭତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ପ୍ରତିନିଧିତଯା ମାଧବ୍ଯା ଏବ ଦାନକଥନମ୍ ॥ 2 ॥ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରେଣ ଗାଲବଦତ୍ତାଯାଂ ମାଧବ୍ଯାଂ ଅଷ୍ଟକାଖ୍ଯପୁତ୍ରମୁତ୍ପାଦ୍ଯ ତସ୍ଯାଃ ପୁନର୍ଗାଲବେ ପୁନର୍ଗାଲବେ ପ୍ରତ୍ଯର୍ପଣମ୍ ॥ 3 ॥ ଗାଲବେନ ପୁନର୍ଯଯାତଯେ ମାଧବୀପ୍ରତ୍ଯର୍ପଣମ୍ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-119-0 (35821)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-119-0x (3737)
ଗାଲବଂ ବୈନତେଯୋଽଥ ପ୍ରହସନ୍ନିଦମବ୍ରବୀତ୍।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା କୃତାର୍ଥଂ ପଶ୍ଯାମି ଭବନ୍ତମିହ ବୈ ଦ୍ବିଜ ॥ 5-119-1 (35822)
ଗାଲବସ୍ତୁ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବୈନତେଯେନ ଭାଷିତମ୍ ।
ଚତୁର୍ଭାଗାବଶିଷ୍ଟଂ ତଦାଚଖ୍ଯୌ କାର୍ଯମସ୍ଯ ହି ॥ 5-119-2 (35823)
ସୁପର୍ଣସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀଦେନଂ ଗାଲବଂ ବଦତାଂ ବରଃ।
ପ୍ରଯତ୍ନସ୍ତେ ନ କର୍ତବ୍ଯୋ ନୈଷ ସଂପତ୍ସ୍ଯତେ ତବ ॥ 5-119-3 (35824)
ପୁରା ହି କାନ୍ଯକୁବ୍ଜେ ବୈ ଗାଧେଃ ସତ୍ଯବତୀଂ ସୁତାମ୍।
ଭାର୍ଯାର୍ଥେ ବରଯତ୍କନ୍ଯାମୃଚୀକସ୍ତେନ ଭାଷିତଃ॥ 5-119-4 (35825)
ଏକତଃଶ୍ଯାମକର୍ଣାନାଂ ହଯାନାଂ ଚନ୍ଦ୍ରବର୍ଚସାମ୍ ।
ଭଗବନ୍ଦୀଯତାକଂ ମହ୍ଯଂ ମହସ୍ରମିତି ଗାଲବ ॥ 5-119-5 (35826)
ଋଚୀକସ୍ତୁ ତଥେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ବରୁଣସ୍ଯାଲଯଂ ଗତଃ।
ଅଶ୍ବତୀର୍ଥେ ହଯାଁଲ୍ଲବ୍ଧ୍ବା ଦତ୍ତବାନ୍ପାର୍ଥିବାଯ ବୈ ॥ 5-119-6 (35827)
ଇଷ୍ଟ୍ବା ତେ ପୁଣ୍ଡରୀକେଣ ଦତ୍ତା ରାଜ୍ଞା ଦ୍ବିଜାତିଷୁ।
ତେଭ୍ଯୋ ଦ୍ବେ ଦ୍ବେ ଶତେ କ୍ରୀତ୍ବା ପ୍ରାପ୍ତେ ତୈଃ ପାର୍ଥିବୈସ୍ତଦା ॥ 5-119-7 (35828)
ଅପରାଣ୍ଯପି ଚତ୍ବାରି ଶତାନି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ ।
ନୀଯମାନାନି ସଂତାରେ ହୃତାନ୍ଯାସନ୍ନିତସ୍ତତଃ॥ 5-119-8 (35829)
ଏବଂ ନ ଶକ୍ଯମପ୍ରାପ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ତୁଂ ଗାଲବ କର୍ହିଚିତ୍ ।
ଇମାମଶ୍ବଶତାଭ୍ଯାଂ ବୈ ଦ୍ବାଭ୍ଯାଂ ତସ୍ମୈ ନିବେଦଯ ॥ 5-119-9 (35830)
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରାଯ ଧର୍ମାତ୍ମନ୍ଷଙ୍ଭିରଶ୍ବଶତୈଃ ସହ।
ତତୋଽସି ଗତସଂମୋହଃ କୃତକୃତ୍ଯୋ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ ॥ 5-119-10 (35831)
ଗାଲବସ୍ତଂ ତଥେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସୁପର୍ଣସହିତସ୍ତତଃ ।
ଆଦାଯାଶ୍ବାଂଶ୍ଚ କନ୍ଯାଂ ଚ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରପୁପାଗମତ୍ ॥ 5-119-11 (35832)
ଅଶ୍ବାନାଂ କାଙ୍କ୍ଷିତାର୍ଥାନାଂ ଷଡିମାନି ଶତାନି ବୈ ।
ଶତଦ୍ବଯେନ କନ୍ଯେଯଂ ଭବତା ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-119-12 (35833)
ଅସ୍ଯାଂ ରାଜର୍ଷିଭିଃ ପୁତ୍ରା ଜାତା ବୈ ଧାର୍ମିକାସ୍ତ୍ରଯଃ ।
ଚତୁର୍ଥଂ ଜନଯତ୍ବେକଂ ଭବାନପି ନରୋତ୍ତମମ୍ ॥ 5-119-13 (35834)
ପୂର୍ଣାନ୍ଯେବଂ ଶତାନ୍ଯଷ୍ଟୌ ତୁରଗାଣାଂ ଭବନ୍ତୁ ତେ।
ଭବତୋ ହ୍ଯନୃଣୋ ଭୂତ୍ବା ତପଃ କୁର୍ଯାଂ ଯଥାସୁଖମ୍ ॥ 5-119-14 (35835)
ବିଶ୍ବାମିତ୍ରସ୍ତୁ ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଗାଲବଂ ସହ ପକ୍ଷିଣା।
କନ୍ଯାଂ ଚ ତାଂ ବରାରୋହାମିଦମିତ୍ଯବ୍ରବୀଦ୍ବଚଃ ॥ 5-119-15 (35836)
କିମିଯଂ ପୂର୍ବମେବେହ ନ ଦତ୍ତା ମମ ଗାଲବ।
ପୁତ୍ରା ମମୈବ ଚତ୍ବାରୋ ଭବେଯୁଃ କୁଲଭାବନାଃ ॥ 5-119-16 (35837)
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାମି ତେ କନ୍ଯାମେକପୁତ୍ରଫଲାଯ ବୈ ।
ଅଶ୍ବାଶ୍ଚାଶ୍ରମମାସାଦ୍ଯ ଚରନ୍ତୁ ମମ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-119-17 (35838)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-119-18x (3738)
ସ ତଯା ରମମାଣୋଽଥ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ।
ଆତ୍ମଜଂ ଜନଯାମାସ ମାଧବୀପୁତ୍ରମଷ୍ଟକମ୍ ॥ 5-119-18 (35839)
ଜାତମାତ୍ରଂ ସୁତଂ ତଂ ଚ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋ ମହାମୁନିଃ ।
ସଂଯୋଜ୍ଯାର୍ଥୈସ୍ତଥା ଧର୍ମୈରଶ୍ବୈସ୍ତୈଃ ସମଯୋଜଯତ୍ ॥ 5-119-19 (35840)
ଅଥାଷ୍ଟକଃ ପୁରଂ ପ୍ରାଯାତ୍ତଦା ସୋମପୁରପ୍ରଭମ୍ ।
ନିର୍ଯାତ୍ଯ କନ୍ଯାଂ ଶିଷ୍ଯାଯ କୌଶିକୋପି ବନଂ ଯଯୌ ॥ 5-119-20 (35841)
ଗାଲବୋପି ସୁପର୍ଣେନ ସହ ନିର୍ଯାତ୍ଯ ଦକ୍ଷିଣାମ୍।
ମନସାଽତିପ୍ରତୀତେନ କନ୍ଯାମିଦମୁବାଚ ହ ॥ 5-119-21 (35842)
ଜାତୋ ଦାନପତିଃ ପୁତ୍ରସ୍ତ୍ବଯା ଶୂରସ୍ତଥାଽପରଃ।
ସତ୍ଯଧର୍ମରତଶ୍ଚାନ୍ଯୋ ଯଜ୍ବା ଚାପି ତଥାଽପରଃ ॥ 5-119-22 (35843)
ତଦାଗଚ୍ଛ ବରାରୋହେ ତାରିତସ୍ତେ ପିତା ସୁତୈଃ ।
ଚତ୍ବାରଶ୍ଚୈବ ରାଜାନସ୍ତଥା ଚାହଂ ସୁମଧ୍ଯମେ ॥ 5-119-23 (35844)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-119-24x (3739)
ଗାଲବସ୍ତ୍ବଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାଯ ସୁପର୍ଣଂ ପନ୍ନଗାଶନମ୍ ।
ପିତୁର୍ନିର୍ଯାତ୍ଯ ତାଂ କନ୍ଯାଂ ପ୍ରଯଯୌ ବନମେବ ହ ॥ ॥ 5-119-24 (35845)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବାଦ୍ଯନପର୍ବଣି ଏକୋନବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-119-8 ସଂତାରେ ମାର୍ଗେ ॥ 5-119-18 ଅଷ୍ଟକଂ ତନ୍ନାମକମ୍ ॥ 5-119-20 ନିର୍ଯାତ୍ଯ ପ୍ରତ୍ଯର୍ପ୍ଯ । ଶିଷ୍ଯାଯ ଗାଲବାଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 120
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.120. ଅଧ୍ଯାଯଃ 120
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯଯାତିନା ମାଧବ୍ଯାଃ ଗଙ୍ଗାଯମୁନାସଙ୍ଗମଦେଶେ ସ୍ବଯଂବରୋଦ୍ଧୋଷଣେନ ଯକ୍ଷଗନ୍ଧର୍ବାଦୀନାଂ ତତ୍ରାଗମନମ୍ ॥ 1 ॥ ମାଧବ୍ଯା ତୁ ସର୍ବବରାନତିକ୍ରମ୍ଯ ବନମଧ୍ଯେ ତପଶ୍ଚରଣମ୍ ॥ 2 ॥ କାଲାନ୍ତରେ ସ୍ବର୍ଗଂ ଯଯାତେଃ ବହୁବର୍ଷସହସ୍ରାବସାନେ ସଦସି ଦେବର୍ଷ୍ଯାଦ୍ଯବମାନନେନ ସଦ୍ଯସ୍ତେଜୋହାନିଃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-120-0 (35846)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-120-0x (3740)
ସ ତୁ ରାଜା ପୁନସ୍ତସ୍ଯାଃ କର୍ତୁକାମଃ ସ୍ବଯଂବରମ୍।
ଉପଗମ୍ଯାଶ୍ରମପଦଂ ଗଙ୍ଗାଯାମୁନସଙ୍ଗମେ ॥ 5-120-1 (35847)
ଗୃହୀତମାଲ୍ଯଦାମାଂ ତାଂ ରଥମାରୋପ୍ଯ ମାଧବୀମ୍ ।
ପୂରୁର୍ଯଦୁଶ୍ଚ ଭଗିନୀମାଶ୍ରମେ ପର୍ଯଧାବତାମ୍ ॥ 5-120-2 (35848)
ନାଗଯକ୍ଷମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ଗନ୍ଧର୍ବମୃଗପକ୍ଷିଣାମ୍ ।
ଶୈଲଦ୍ରୁମବନୌକାନାମାସୀତ୍ତତ୍ର ସମାଗମଃ ॥ 5-120-3 (35849)
ନାନାପୁରୁଷଦେଶ୍ଯାନାମୀଶ୍ବରୈଶ୍ଚ ସମାକୁଲମ୍ ।
ଋଷିଭିର୍ବ୍ରହ୍ମକଲ୍ପୈଶ୍ଚ ସମନ୍ତାଦାବୃତଂ ବନମ୍ ॥ 5-120-4 (35850)
ନିର୍ଦିଶ୍ଯମାନେଷୁ ତୁ ସା ବରେଷୁ ବରବର୍ଣିନୀ ।
ବରାନୁତ୍କ୍ରମ୍ଯ ସର୍ବାସ୍ତାନ୍ବରଂ ବୃତବତୀ ବନମ୍ ॥ 5-120-5 (35851)
ଅବତୀର୍ଯ ରଥାତ୍କନ୍ଯା ନମସ୍କୃତ୍ଯ ଚ ବନ୍ଧୁଷୁ।
ଉପଗମ୍ଯ ବନଂ ପୁଣ୍ଯଂ ତପସ୍ତେପେ ଯଯାତିଜା ॥ 5-120-6 (35852)
ଉପବସୈଶ୍ଚ ବିବିଧୈର୍ଦୀକ୍ଷାଭିର୍ନିଯମୈସ୍ତଥା ।
ଆତ୍ମନୋ ଲଘୁତାଂ କୃତ୍ବା ବଭୂବ ମୃଗଚାରିଣୀ ॥ 5-120-7 (35853)
ବୈଦୂର୍ଯାଙ୍କୁରକଲ୍ପାନି ମୃଦୂନି ହରିତାନି ଚ।
ଚରନ୍ତୀ ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣଶଷ୍ପାଣି ତିକ୍ତାନି ମଧୁରାଣି ଚ ॥ 5-120-8 (35854)
ସ୍ରବନ୍ତୀନାଂ ଚ ପୁଣ୍ଯାନାଂ ସୁରସାନି ସୁଚୀନି ଚ।
ପିବନ୍ତୀ ବାରିମୁଖ୍ଯାନି ଶୀତାନି ବିମଲାନି ଚ॥ 5-120-9 (35855)
ବନେଷୁ ମୃଗରାଜେଷୁ ବ୍ଯାଘ୍ରବିପ୍ରୋଷିତେଷୁ ଚ ।
ଦାବାଗ୍ନିବିପ୍ରଯୁକ୍ତେଷୁ ଶୂନ୍ଯେଷୁ ଗହନେଷୁ ଚ ॥ 5-120-10 (35856)
ଚରନ୍ତୀ ହରିଣୈଃ ସାର୍ଧଂ ମୃଗୀବ ବନଚାରିଣୀ ।
ଚଚାର ବିପୁଲଂ ଧର୍ମଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ସଂବୃତମ୍ ॥ 5-120-11 (35857)
ଯଯାତିରପି ପୂର୍ବେଷାଂ ରାଜ୍ଞାଂ ବୃତ୍ତମନୁଷ୍ଠିତଃ।
ବହୁବର୍ଷସହସ୍ରାଯୁର୍ଯୁଯୁଜେ କାଲଧର୍ମଣା ॥ 5-120-12 (35858)
ପୁରୁର୍ଯଦୁଶ୍ଚ ଦ୍ବୌ ବଂଶେ ବର୍ଧମାନୌ ନରୋତ୍ତମୌ ।
ତାଭ୍ଭାଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତୋ ଲୋକେ ପରଲୋକେ ଚ ନାହୁଷଃ ॥ 5-120-13 (35859)
ମହୀପତେ ନରପତିର୍ଯଯାତିଃ ସ୍ବର୍ଗମାସ୍ଥିତଃ।
ମହର୍ଷିକଲ୍ପୋ ନୃପତିଃ ସ୍ବର୍ଗାଗ୍ର୍ଯଫଲଭୁଗ୍ବିଭୁଃ ॥ 5-120-14 (35860)
ବହୁବର୍ଷସହସ୍ରାଖ୍ଯେ କାଲେ ବହୁଗୁଣେ ଗତେ।
ରାଜର୍ଷିଷୁ ନିଷଣ୍ଣେଷୁ ମହୀଯଃସୁ ମହର୍ଧିଷୁ ॥ 5-120-15 (35861)
ଅବମେନେ ନରାନ୍ସର୍ବାନ୍ଦେବାନୃଷିଗଣାଂସ୍ତଥା।
ଯଯାତିର୍ମୂଢବିଜ୍ଞାନୋ ବିସ୍ମଯାବିଷ୍ଟଚେତନଃ ॥ 5-120-16 (35862)
ତତସ୍ତଂ ବୁବୁଧେ ଦେବଃ ଶକ୍ରୋ ବଲନିଷୂଦନଃ ।
ତେ ଚ ରାଜର୍ଷଯଃ ସର୍ବେ ଧିଗ୍ଧିଗିତ୍ଯେବମବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-120-17 (35863)
ବିଚାରଶ୍ଚ ସମୁତ୍ପନ୍ନୋ ନିରୀକ୍ଷ୍ଯ ନହୁଷାତ୍ମଜମ୍ ।
କୋଽନ୍ବଯଂ କସ୍ଯ ବା ରାଜ୍ଞଃ କଥଂ ବା ସ୍ବର୍ଗମାଗତଃ ॥ 5-120-18 (35864)
କର୍ମଣା କେନସିଦ୍ଧୋଽଯଂ କ୍ବ ବାଽନେନ ତପଶ୍ଚିତମ୍।
କଥଂ ବା ଜ୍ଞାଯତେ ସ୍ବର୍ଗେ କେନ ବା ଜ୍ଞାଯତେଽପ୍ଯୁତ ॥ 5-120-19 (35865)
ଏବଂ ବିଚାସ୍ଯନ୍ତସ୍ତେ ରାଜାନଂ ସ୍ବର୍ଗବାସିନଃ ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପପ୍ରଚ୍ଛୁରନ୍ଯୋନ୍ଯଂ ଯଯାତିଂ ନୃପତିଂ ପ୍ରତି ॥ 5-120-20 (35866)
ବିମାନପାଲାଃ ଶତଶଃ ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରାଭିରକ୍ଷିଣଃ ।
ପୃଷ୍ଟା ଆସନପାଲାଶ୍ଚ ନ ଜାନୀମେତ୍ଯଥାଽବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-120-21 (35867)
ସର୍ବେ ତେ ହ୍ଯାବୃତଜ୍ଞାନା ନାଭ୍ଯଜାନନ୍ତ ତଂ ନୃପମ୍ ।
ସ ମୁହୂର୍ତାଦଥ ନୃପୋ ହତୌଜାଶ୍ଚାଭବତ୍ତଦା ॥ ॥ 5-120-22 (35868)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-120-1 ସତୁ ରାଜା ଆଶ୍ରମପଦମୁପଗମ୍ଯ କର୍ତୁକାଭଃ ଅଭୂଦିତି ଶେଷଃ ॥ 5-120-2 ପର୍ଯଧାବତାଂ ବରାନ୍ବେଷଣାଯେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-120-5 ବନଂ ବନବାସମ୍ ॥ 5-120-10 ବ୍ଯାଘ୍ରାଣାଂ ବିପ୍ରୋଷିତଂ ପର୍ଯଟନଂ ଯେଷୁ ॥ 5-120-12 କାଲଧର୍ମଣା ମୃତ୍ଯୁନା ॥ 5-120-13 ନାହୁଷଃ ଯଯାତିଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 121
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.121. ଅଧ୍ଯାଯଃ 121
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯଯାତିଂପ୍ରତି ଇନ୍ଦ୍ରଦୂତେନ ପତେତ୍ଯୁକ୍ତିଃ ॥ 1 ॥ ଯଯାତେଃ ସତ୍ସୁ ପତେଯମିତି ସ୍ବପ୍ରାର୍ଥିତେନ୍ଦ୍ରବରେଣ ନୈମିଷେ ଯଜତାଂ ସ୍ବଦୌହିତ୍ରାଣାଂ ମଧ୍ଯେ ଭୁବଂପ୍ରତି ପତନମ୍ ॥ 2 ॥ ଯଯାତିନା ତୈଃ ପ୍ରଦିତ୍ସିତସୁକୃତଫଲପ୍ରତିଗ୍ରହାନଭିରୋଚନମ୍ ॥ 3 ॥ ତତ୍ରାଗତଯା ମାଧବ୍ଯା ତେଷାଂ ତଦ୍ଦୌହିତ୍ରମାମଭିଧାଯ ଯଯାତଯେ ତେଭ୍ଯଃ ସୁକୃତଫଲପ୍ରଦାପନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସୁକୃତଫଲାର୍ଧଦାନମ୍ ॥ 4 ॥ ଗାଲବେନ ସ୍ବତପୋଷ୍ଟମାଂଶଫଲଦାନମ୍ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-121-0 (35869)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-121-0x (3741)
ଅଥ ପ୍ରଚଲିତଃ ସ୍ଥାନାଦାସନାଚ୍ଚ ପରିଚ୍ଯୁତଃ।
କମ୍ପିତେନେବ ମନସା ଧର୍ଷିତଃ ଶେକବାହ୍ନିନା ॥ 5-121-1 (35870)
ମ୍ଲାନସ୍ରଗ୍ଭ୍ରଷ୍ଟବିଜ୍ଞାନଃ ପ୍ରଭ୍ରଷ୍ଟମୁକୁଟାଙ୍ଗଦଃ ।
ବିଘୂର୍ଣନ୍ସ୍ରସ୍ତସର୍ବାଙ୍ଗଃ ପ୍ରଭ୍ରଷ୍ଟାଭରଣାମ୍ବରଃ ॥ 5-121-2 (35871)
ଅଦୃଶ୍ଯମାନସ୍ତାନ୍ପଶ୍ଯନ୍ନପଶ୍ଯଂଶ୍ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ଶୂନ୍ଯଃ ଶୂନ୍ଯେନ ମନସା ପ୍ରପତିଷ୍ଯନ୍ମହୀତଲମ୍ ॥ 5-121-3 (35872)
କିଂ ମଯା ମନସା ଧ୍ଯାତମଶୁଭଂ ଧର୍ମଦୂଷଣମ୍ ।
ଯେନାହଂ ଚଲିତଃ ସ୍ଥାନାଦିତି ରାଜା ବ୍ଯଚିନ୍ତଯତ୍ ॥ 5-121-4 (35873)
ତେ ତୁ ତତ୍ରୈବ ରାଜାନଃ ସିଦ୍ଧାଶ୍ଚାପ୍ସରସସ୍ତଥା ।
ଅପଶ୍ଯନ୍ତ ନିରାଲମ୍ବଂ ତଂ ଯଯାତିଂ ପରିଚ୍ଯୁତମ୍ ॥ 5-121-5 (35874)
ଅଥୈତ୍ଯ ପୁରୁଷଃ କଶ୍ଚିତ୍କ୍ଷୀଣପୁଣ୍ଯନିପାତକଃ ।
ଯଯାତିମବ୍ରବୀଦ୍ରାଜନ୍ଦ୍ରେବରାଜସ୍ଯ ଶାସନାତ୍ ॥ 5-121-6 (35875)
ଅତୀବ ମଦମତ୍ତସ୍ତ୍ବଂ ନ କଂଚିନ୍ନାବମନ୍ଯସେ ।
ମାନେନ ଭ୍ରଷ୍ଟଃ ସ୍ବର୍ଗସ୍ତେ ନାର୍ହସ୍ତ୍ବଂ ପାର୍ଥିବାତ୍ମଜ ॥ 5-121-7 (35876)
ନ ଚ ପ୍ରଜ୍ଞାଯସେ ଗଚ୍ଛ ପତସ୍ବେତି ତମବ୍ରବୀତ୍ ।
ପତେଯଂ ସତ୍ସ୍ବିତି ବଚସ୍ତ୍ରିରୁତ୍ତ୍କା ନହୁଷାତ୍ମଜଃ ॥ 5-121-8 (35877)
ପତିଷ୍ଯଂନ୍ତଯାମାସ ଗତିଂ ଗତିମତାଂ ବରଃ।
ଏତସ୍ମିନ୍ନେବ କାଲେ ତୁ ନୈମିଷେ ପାର୍ଥିବର୍ଷଭାନ୍ ॥ 5-121-9 (35878)
ଚତୁରୋଽପଶ୍ଯତ ନୃପସ୍ତେଷାଂ ମଧ୍ଯେ ପପାତ ହ ।
ପ୍ରତର୍ଦନୋ ବସୁମନାଃ ଶିବିରୌଶୀନରୋଽଷ୍ଟକଃ ॥ 5-121-10 (35879)
ବାଜପେଯେନ ଯଜ୍ଞେନ ତର୍ପଯନ୍ତି ସୁରେଶ୍ବରମ୍ ।
ତେଷାମଧ୍ବରଜଂ ଧୂମଂ ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରମୁପସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-121-11 (35880)
ଯଯାତିରୁପଜିଘ୍ରନ୍ବୈ ନିପପାତ ମହୀଂ ପ୍ରତି ।
ଭୂମୌ ସ୍ବର୍ଗେ ଚ ସଂବଦ୍ଧାଂ ନଦୀଂ ଧୂମମଯୀମିବ ।
ଗଙ୍ଗାଂ ଗାମିବ ଗଚ୍ଛନ୍ତୀମାଲମ୍ବ୍ଯ ଜଗତୀପତିଃ ॥ 5-121-12 (35881)
ଶ୍ରୀମତ୍ସ୍ବବଭୃଥାଗ୍ର୍ଯେଷୁ ଚତୁର୍ଷୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧୁଷୁ ।
ମଧ୍ଯେ ନିପତିତୋ ରାଜା ଲୋକପାଲୋପମେଷୁ ସଃ ॥ 5-121-13 (35882)
ଚତୁର୍ଷୁ ହୁତକଲ୍ପେଷୁ ରାଜସିଂହମହାଗ୍ନିଷୁ ।
ପପାତ ମଧ୍ଯେ ରାଜର୍ଷିର୍ଯଯାତିଃ ପୁଣ୍ଯସଙ୍କ୍ଷଯେ ॥ 5-121-14 (35883)
ତମାହୁଃ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ଦୀପ୍ଯମାନମିବ ଶ୍ରିଯା ।
କୋ ଭବାନ୍କସ୍ଯ ବା ବନ୍ଧୁର୍ଦେଶସ୍ଯ ନଗରସ୍ଯ ବା ॥ 5-121-15 (35884)
ଯକ୍ଷୋ ବାଽପ୍ଯଥବା ଦେବୋ ଗନ୍ଧର୍ବୋ ରାକ୍ଷସୋଽପି ବା ।
ନ ହି ମାନୁଷରୂପୋସି କୋବାର୍ଥଃ କାଙ୍କ୍ଷ୍ଯତେ ତ୍ବଯା ॥ 5-121-16 (35885)
ଯଯାତିରୁବାଚ। 5-121-17x (3742)
ଯଯାତିରସ୍ମି ରାଜର୍ଷିଃ କ୍ଷୀଣପୁଣ୍ଯଶ୍ଚ୍ଯୁତୋ ଦିବଃ।
ପତେଯଂ ସତ୍ସ୍ବିତି ଧ୍ଯାଯନ୍ଭବତ୍ସୁ ପତିତସ୍ତତଃ ॥ 5-121-17 (35886)
ରାଜାନ ଊଚୁଃ । 5-121-18x (3743)
ସତ୍ଯମେତଦ୍ଭବତୁ ତେ କାଙ୍କ୍ଷିତଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ।
ସର୍ବେଷାଂ ନଃ କ୍ରତୁଫଲଂ ଧର୍ମଶ୍ଚ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-121-18 (35887)
ଯଯାତିରୁବାଚ। 5-121-19x (3744)
ନାହଂ ପ୍ରତିଗ୍ରହଧନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋଽହ୍ଯହମ୍।
ନ ଚ ମେ ପ୍ରବଣା ବୁଦ୍ଧିଃ ପରପୁଣ୍ଯବିନାଶନେ ॥ 5-121-19 (35888)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-121-20x (3745)
ଏତସ୍ମିନ୍ନେବ କାଲେ ତୁ ମୃଗଚର୍ଯାକ୍ରମାଗତାମ୍।
ମାଧବୀଂ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ରାଜାନସ୍ତେଽଭିବାଦ୍ଯେଦମବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-121-20 (35889)
କିମାଗମନକୃତ୍ଯଂ ତେ କିଂ କୁର୍ମଃ ଶାସନଂ ତବ।
ଆଜ୍ଞାପ୍ଯା ହି ବଯଂ ସର୍ବେ ତବ ପୁତ୍ରାସ୍ତପୋଧନେ ॥ 5-121-21 (35890)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-121-22x (3746)
ତେଷାଂ ତଦ୍ଭାଷିତଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ମାଧବୀ ପରଯା ମୁଦା।
ପିତରଂ ସମୁପାଗଚ୍ଛଦ୍ଯଯାତିଂ ସା ବବନ୍ଦ ଚ ॥ 5-121-22 (35891)
ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ମୂର୍ଧନି ତାନ୍ପୁତ୍ରାଂସ୍ତାପସୀ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ।
ଦୌହିତ୍ରାସ୍ତବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମମ ପୁତ୍ରା ନ ତେ ପରାଃ ॥ 5-121-23 (35892)
ଇମେ ତ୍ବାଂ ତାରଯିଷ୍ଯନ୍ତି ଦିଷ୍ଟମେତତ୍ପୁରାତନମ୍ ।
ଅହଂ ତେ ଦୁହିତା ରାଜନ୍ମାଧବୀ ମୃଗଚାରିଣୀ ॥ 5-121-24 (35893)
ମଯାଽପ୍ଯୁପଚିତୋ ଧର୍ମସ୍ତତୋଽର୍ଧଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯତାମ୍ ।
ଯସ୍ମାଦ୍ରାଜନ୍ନରାଃ ସର୍ବେ ଅପତ୍ଯଫଲଭାଗିନଃ ॥ 5-121-25 (35894)
ତସ୍ମାଦିଚ୍ଛନ୍ତି ଦୌହିତ୍ରାନ୍ଯଥା ତ୍ବଂ ବସୁଧାଧିପ । 5-121-26 (35895)
ନାରଦ ଉବାଚ।
ତତସ୍ତେ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ଶିରସା ଜନନୀଂ ତଦା ॥ 5-121-26x (3747)
ଅଭିବାଦ୍ଯ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ମାତାମହମଥାବ୍ରୁବନ୍ ।
ଉଚ୍ଚୈରନୁପମୈଃ ସ୍ନିଗ୍ଧୈଃ ସ୍ବରୈରାପୂର୍ଯ ମେଦିନୀମ୍ ।
ମାତାମହଂ ନୃପତଯସ୍ତାରଯନ୍ତୋ ଦିବଶ୍ଚ୍ଯୁତମ୍ । 5-121-27 (35896)
` ରାଜାନ ଊଚୁଃ । 5-121-28x (3748)
ରାଜଧର୍ମଗୁଣୋପେତାଃ ସତ୍ଯଧର୍ମଗୁଣାନ୍ବିତାଃ।
ଦୌହିତ୍ରାସ୍ତେ ବଯଂ ରାଜନ୍ଦିବମାରୋହ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-121-28 (35897)
ନାରଦ ଉବାଚ।' 5-121-29x (3749)
ଅଥାକସ୍ମାଦୁପଗତୋ ଗାଲବୋଽପ୍ଯାହ ପାର୍ଥିବମ୍ ।
ତପସୋ ମେଽଷ୍ଟଭାଗେନ ସ୍ବର୍ଗମାରୋହତାଂ ଭବାନ୍ ॥ ॥ 5-121-29 (35898)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-121-10 ଶିବିରୌଶୀନର ଇତ୍ଯେକଃ ॥ 5-121-13 ପ୍ରତିବନ୍ଧୁଷୁ ଦୌହିତ୍ରରୂପେଷୁ ॥ 5-121-15 ବନ୍ଧୁଃ ପାଲଯିତା ॥ 5-121-29 ଅଷ୍ଟଭାଗେନ ଅଷ୍ଟମାଂଶେନ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 122
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.122. ଅଧ୍ଯାଯଃ 122
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସ୍ବଦୌହିତ୍ରାଦିଦତ୍ତପୁଣ୍ଯଫଲପ୍ରଭାବେଣ ପୁନର୍ଯଯାତେଃ ସ୍ବର୍ଗଗମନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-122-0 (35899)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-122-0x (3750)
ପ୍ରତ୍ଯଭିଜ୍ଞାତମାତ୍ରୋଽଥ ସଦ୍ଭିସ୍ତୈର୍ନରପୁଙ୍ଗବଃ।
ସମାରୁରୋହ ନୃପତିରସ୍ପୃଶନ୍ବସୁଧାତଲମ୍ ।
ଯଯାତିର୍ଦିବ୍ଯସଂସ୍ଥାନୋ ବଭୂବ ବିଗତଜ୍ବରଃ ॥ 5-122-1 (35900)
ଦିବ୍ଯମାଲ୍ଯାମ୍ବରଧରୋ ଦିବ୍ଯାଭରଣଭୂଷିତଃ।
ଦିବ୍ଯଗନ୍ଧଗୁଣୋପେତୋ ନ ପୃଥ୍ବୀମସ୍ପୃଶତ୍ପଦା ॥ 5-122-2 (35901)
ତତୋ ବସୁମନାଃ ପୂର୍ବମୁଚ୍ଚୈରୁଚ୍ଚାରଯନ୍ବଚଃ ॥
ଖ୍ଯାତୋ ଦାନପତିର୍ଲୋକେ ବ୍ଯାଜହାର ନୃପଂ ତଦା ॥ 5-122-3 (35902)
ପ୍ରାପ୍ତବାନସ୍ମି ଯଲ୍ଲୋକେ ସର୍ବବର୍ଣେଷ୍ବଗର୍ହଯା ।
ତଦପ୍ଯଥ ଚ ଦାସ୍ଯାମି ତେନ ସଂଯୁଜ୍ଯତାଂ ଭବାନ୍ ॥ 5-122-4 (35903)
ଯତ୍ଫଲଂ ଦାନଶୀଲସ୍ଯ କ୍ଷମାଶୀଲସ୍ଯ ଯତ୍ଫଲମ୍ ।
ଯଚ୍ଚ ମେ ଫଲମାଧାନେ ତେନ ସଂଯୁଜ୍ଯତାଂ ଭବାନ୍ ॥ 5-122-5 (35904)
ତତଃ ପ୍ରତର୍ଦନୋଽପ୍ଯାହ ବାକ୍ଯଂ କ୍ଷତ୍ରିଯପୁଙ୍ଗବଃ ।
ଯଥା ଧର୍ମରତିର୍ନିତ୍ଯଂ ନିତ୍ଯଂ ଯୁଦ୍ଧପରାଯଣଃ ॥ 5-122-6 (35905)
ପ୍ରାପ୍ତବାନସ୍ମି ଯଲ୍ଲୋକେ କ୍ଷତ୍ରବଂଶୋଦ୍ଭବଂ ଯଶଃ ।
ବୀରଶବ୍ଦଫଲଂ ଚୈବ ତେନ ସଂଯୁଜ୍ଯତାଂ ଭବାନ୍ ।
ଯଥା ଧର୍ମେ ରତିର୍ନିତ୍ଯଂ ତେନ ସତ୍ଯେନ ଖଂ ବ୍ରଜ ॥ 5-122-7 (35906)
ଶିବିରୌଶୀନରୋ ଧୀମାନୁବାଚ ମଧୁରାଂ ଗିରମ୍।
ଯଥା ବାଲେଷୁ ନାରୀଷୁ ବୈବାହ୍ଯେଷୁ ତଥୈବ ଚ ॥ 5-122-8 (35907)
ସଙ୍ଗରେଷୁ ନିପାତେଷୁ ତଥା ତଦ୍ବ୍ଯସନେଷୁ ଚ ।
ଅନୃତଂ ନୋକ୍ତପୂର୍ବଂ ମେ ତେନ ସତ୍ଯେନ ଖଂ ବ୍ରଜ ॥ 5-122-9 (35908)
ଯଥା ପ୍ରାଣାଂଶ୍ଚ ରାଜ୍ଯଂ ଚ ରାଜନ୍କାମସୁଖାନି ଚ।
ତ୍ଯଜେଯଂ ନ ପୁନଃ ସତ୍ଯଂ ତେନ ସତ୍ଯେନ ଖଂ ବ୍ରଜ ॥ 5-122-10 (35909)
ଯଥା ସତ୍ଯେନ ମେ ଧର୍ମୋ ଯଥା ସତ୍ଯେନ ପାବକଃ ।
ପ୍ରୀତଃ ଶତକ୍ରତୁଶ୍ଚୈବ ତେନ ସତ୍ଯେନ ଖଂ ବ୍ରଜ ॥ 5-122-11 (35910)
ଅଷ୍ଟକସ୍ତ୍ବଥ ରାଜର୍ଷିଃ କୌଶିକୋ ମାଧବୀସୁତଃ।
ଅନେକଶତଯଜ୍ବାନଂ ନାହୁଷଂ ପ୍ରାହ ଧର୍ମବିତ୍ ॥ 5-122-12 (35911)
ଶତଶଃ ପୁଣ୍ଡରୀକା ମେ ଗୋସବାଶ୍ଚରିତାଃ ପ୍ରଭୋ ।
କ୍ରତବୋ ବାଜପେଯାଶ୍ଚ ତେଷାଂ ଫଲମବାପ୍ନୁହି ॥ 5-122-13 (35912)
ନ ମେ ରତ୍ନାନି ନ ଧନଂ ନ ତଥାଽନ୍ଯେ ପରିଚ୍ଛଦା ।
କ୍ରତୁଷ୍ବନୁପଯୁକ୍ତାନି ତେନ ସତ୍ଯେନ ଖଂ ବ୍ରଜ ॥ 5-122-14 (35913)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-122-15x (3751)
ଯଥାଯଥା ହି ଜଲ୍ପନ୍ତି ଦୌହିତ୍ରାସ୍ତଂ ନରାଧିପମ୍ ।
ତଥତଥା ବସୁମତୀଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ରାଜା ଦିବଂ ଯଯୌ ॥ 5-122-15 (35914)
ଏବଂ ସର୍ବେ ସମସ୍ତୈସ୍ତେ ରାଜାନଃ ସୁକୃତୈସ୍ତଦା ।
ଯଯାତିଂ ସ୍ବର୍ଗତୋ ଭ୍ରଷ୍ଟଂ ତାରଯାମାସୁରଞ୍ଜସା ॥ 5-122-16 (35915)
ଦୌହିତ୍ରାଃ ସ୍ବେନ ଧର୍ମେଣ ଯଜ୍ଞଦାନକୃତେନ ବୈ ।
ଚତୁର୍ଷୁ ରାଜବଂଶେଷୁ ସଂଭୂତାଃ କୁଲବର୍ଧନାଃ।
ମାତାମହଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞଂ ଦିବମାରୋପଯନ୍ତ ତେ ॥ 5-122-17 (35916)
ରାଜାନ ଊଚୁଃ । 5-122-18x (3752)
ରାଜଧର୍ମଗୁଣୋପେତାଃ ସର୍ବଧର୍ମଗୁଣାନ୍ବିତାଃ ।
ଦୌହିତ୍ରାସ୍ତେ ବଯଂ ରାଜନ୍ଦିବମାରୋହ ପାର୍ଥିବ ॥ ॥ 5-122-18 (35917)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବାବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-122-1 ପ୍ରତ୍ଯଭିଜ୍ଞାତେତି ॥ 5-122-5 ଆଧାନେ ଅଗ୍ର୍ଯାଧାନୋପଲକ୍ଷିତେ ଶ୍ରୌତଧର୍ମେ ॥ 5-122-9 ଆପତ୍ସୁ ସଂକଟେଷୁ । ବ୍ଯସନେଷୁ ଦ୍ଯୂତାଦିଷୁ । ଖଂ ସ୍ବର୍ଗମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 123
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.123. ଅଧ୍ଯାଯଃ 123
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସ୍ବର୍ଗେ ଯଯାତିପ୍ରଶ୍ନାନୁରୋଧେନ ପିତାମହେନ ତତ୍ପତନକାରଣକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ନାରଦେନ ଯଯାତ୍ଯୁପାଖ୍ଯାନୋପସଂହାରପୂର୍ବକଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଗାଲବଯଯାତିଦୃଷ୍ଟାନ୍ତପ୍ରଦର୍ଶନେନ ନିର୍ବନ୍ଧାଭିମାନତ୍ଯାଗପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସନ୍ଧିକରଣବିଧାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-123-0 (35918)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-123-0x (3753)
ସଦ୍ଭିରାରୋପିତଃ ସ୍ବର୍ଗଂ ପାର୍ଥିବୈର୍ଭୂରିଦକ୍ଷିଣୈଃ ।
ଅଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାଯ ଦୌହିତ୍ରାନ୍ଯଯାତିର୍ଦିବମାସ୍ଥିତଃ ॥ 5-123-1 (35919)
ଅଭିବୃଷ୍ଟଶ୍ଚ ବର୍ଷେଣ ନାନାପୁଷ୍ପସୁଗନ୍ଧିନା।
ପରିଷ୍ବକ୍ତଶ୍ଚ ପୁଣ୍ଯେନ ବାଯୁନା ପୁଣ୍ଯଗନ୍ଧିନା ॥ 5-123-2 (35920)
ଅଚଲଂ ସ୍ଥାନମାସାଦ୍ଯ ଦୌହିତ୍ରଫଲନିର୍ଜିତମ୍ ।
କର୍ମଭିଃ ସ୍ବୈରୁପଚିତୋ ଜଜ୍ବାଲ ପରଯା ଶ୍ରିଯା ॥ 5-123-3 (35921)
ଉପଗୀତୋପନୃତ୍ତଶ୍ଚ ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସାଂ ଗଣୈଃ ।
ପ୍ରୀତ୍ଯା ପ୍ରତିଗୃହୀତଶ୍ଚ ସ୍ବର୍ଗେ ଦୁନ୍ଦୁଭିନିଃସ୍ବନୈଃ ॥ 5-123-4 (35922)
ଅଭିଷ୍ଟୁତଶ୍ଚ ବିବିଧୈର୍ଦେବରାଜର୍ଷିଚାରଣୈଃ ।
ଅର୍ଚିତଶ୍ଚୋତ୍ତମାର୍ଘେଣ ଦୈବତୈରଭିନନ୍ଦିତଃ ॥ 5-123-5 (35923)
ପ୍ରାପ୍ତଃ ସ୍ବର୍ଗଫଲଂ ଚୈବ ତମୁବାଚ ପିତାମହଃ ।
ନିର୍ବୃତଂ ଶାନ୍ତମନସଂ ବଚୋଭିସ୍ତର୍ପଯନ୍ନିବ ॥ 5-123-6 (35924)
ଚତୁଷ୍ପାଦସ୍ତ୍ବଯା ଧର୍ମଶ୍ରିତୋ ଲୋକ୍ଯେନ କର୍ମଣା ।
ଅକ୍ଷଯସ୍ତବ ଲୋକୋଽଯଂ କୀର୍ତିଶ୍ଚୈବାକ୍ଷଯା ଦିବି ॥ 5-123-7 (35925)
ପୁନସ୍ତ୍ବଯୈବ ରାଜର୍ଷେ ସ୍ବକୃତେନ ବିଘାତିତମ୍।
ଆବୃତଂ ତମସା ଚେତଃ ସର୍ବେଷାଂ ସ୍ବର୍ଗବାସିନାମ୍ ॥ 5-123-8 (35926)
ଯେନ ତ୍ବାଂ ନାଭିଜାନନ୍ତି ତତୋଽଜ୍ଞାତୋସି ପାତିତଃ ।
ପ୍ରୀତ୍ଯୈବ ଚାସି ଦୌହିତ୍ରୈସ୍ତାରିତସ୍ତ୍ବମିହାଗତଃ ॥ 5-123-9 (35927)
ସ୍ଥାନଂ ଚ ପ୍ରତିପନ୍ନୋଽସି କର୍ମଣା ସ୍ବେନ ନିର୍ଜିତମ୍ ।
ଅଚଲଂ ଶାଶ୍ବତଂ ପୁଣ୍ଯମୁତ୍ତମଂ ଧ୍ରୁବମବ୍ଯଯମ୍ ॥ 5-123-10 (35928)
ଯଯାତିରୁବାଚ। 5-123-11x (3754)
ଭଗବନ୍ସଂଶଯୋ ମେଽସ୍ତି କଶ୍ଚିତଂ ଛେତ୍ତୁମର୍ହସି ।
ନ ହ୍ଯନ୍ଯମହମର୍ହାମି ପ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଲୋକପିତାମହ ॥ 5-123-11 (35929)
ବହୁବର୍ଷସହସ୍ରାନ୍ତଂ ପ୍ରଜାପାଲନବର୍ଧିତମ୍।
ଅନେକକ୍ରତୁଦାନୌଘୈରାର୍ଜିତଂ ମେ ମହତ୍ଫଲମ୍ ॥ 5-123-12 (35930)
କଥଂ ତଦଲ୍ପକାଲେନ କ୍ଷୀଣଂ ଯେନାସ୍ମି ପାତିତଃ ।
ଭଗବନ୍ବେତ୍ଥ ଲୋକାଂଶ୍ଚ ଶାଶ୍ବତାନ୍ମମ ନିର୍ମିତାନ୍ ।
କଥଂ ନୁ ମମ ତତ୍ସର୍ବଂ ବିପ୍ରନଷ୍ଟଂ ମହାଦ୍ଯୁତେ ॥ 5-123-13 (35931)
ପିତାମହ ଉବାଚ। 5-123-14x (3755)
ବହୁବର୍ଷସହସ୍ରାନ୍ତଂ ପ୍ରଜାପାଲନବର୍ଧିତମ୍।
ଅନେକକ୍ରତୁଦାନୌଘୈର୍ଯତ୍ତ୍ବଯୋପାର୍ଜିତଂ ଫଲମ୍ ॥ 5-123-14 (35932)
ତଦନେନୈବ ଦୋଷେଣ କ୍ଷୀଣଂ ଯେନାସି ପାତିତଃ।
ଅଭିମାନେନ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଧିକ୍କୃତଃ ସ୍ବର୍ଗବାସିଭିଃ ॥ 5-123-15 (35933)
ନାଯଂ ମାନେନ ରାଜର୍ଷେ ନ ବଲେନ ନ ହିଂସଯା।
ନ ଶାଠ୍ଯେନ ନ ମାଯାଭିର୍ଲୋକୋ ଭବତି ଶାଶ୍ବତଃ ॥ 5-123-16 (35934)
ନାବମାନ୍ଯାସ୍ତ୍ବଯା ରାଜନ୍ନଧମୋତ୍କୃଷ୍ଟମଧ୍ଯମାଃ।
ନ ହି ମାନପ୍ରଦଗ୍ଧାନାଂ କଶ୍ଚିଦସ୍ତି ଶମଃ କ୍ବଚିତ୍ ॥ 5-123-17 (35935)
ପତନାରୋହଣମିଦଂ କଥଯିଷ୍ଯନ୍ତି ଯେ ନରାଃ ।
ବିଷମାଣ୍ଯପି ତେ ପ୍ରାପ୍ତାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-123-18 (35936)
ନାରଦ ଉବାଚ। 5-123-19x (3756)
ଏଷ ଦୋଷୋଽଭିମାନେନ ପୁରା ପ୍ରାପ୍ତୋ ଯଯାତିନା ।
ନିର୍ବଧ୍ନତାଽତିମାତ୍ରଂ ଚ ଗାଲବେନ ମହୀପତେ ॥ 5-123-19 (35937)
ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ହିତକାମାନାଂ ସୁହୃଦାଂ ହିତମିଚ୍ଛତାମ୍।
ନ କର୍ତବ୍ଯୋ ହି ନିର୍ବନ୍ଧୋ ନିର୍ବନ୍ଧୋ ହି କ୍ଷଯୋଦଯଃ ॥ 5-123-20 (35938)
ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବମପି ଗାନ୍ଧାରେ ମାନଂ କ୍ରୋଧଂ ଚ ବର୍ଜଯ ।
ସନ୍ଧତ୍ସ୍ବ ପାଣ୍ଡବୈର୍ବୀର ସଂରମ୍ଭଂ ତ୍ଯଜ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-123-21 (35939)
ସ ଭବାନ୍ସୁହୃଦାଂ ପଥ୍ଯଂ ବଚୋ ଗୃହ୍ଣାତୁ ମାଽନୃତମ୍ ।
ସମର୍ଥୈର୍ବିଗ୍ରହଂ କୃତ୍ବା ବିଷମସ୍ଥୋ ଭବିଷ୍ଯସି ॥ 5-123-22 (35940)
ଦଦାତି ଯତ୍ପାର୍ଥିବ ଯତ୍କରତି
ଯଦ୍ବା ତପସ୍ତପ୍ଯତି ଯଞ୍ଜୁହୋତି।
ନ ତସ୍ଯ ନାଶୋଽସ୍ତି ନ ଚାପକର୍ଷୋ
ନାନ୍ଯସ୍ତଦଶ୍ନାତି ସ ଏବ କର୍ତା ॥ 5-123-23 (35941)
ଇଦଂ ମହାଖ୍ଯାନମନୁତ୍ତମଂ ହିତଂ
ବହୁଶ୍ରୁତାନାଂ ଗତରୋଷରାଗିଣାମ୍।
ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ଲୋକେ ବହୁଧା ପ୍ରଧାରିତଂ
ତ୍ରିବର୍ଗଦୃଷ୍ଟିଃ ପୃଥିବୀମୁପାଶ୍ନୁତେ ॥ 5-123-24 (35942)
` ଏତତ୍ପୁଣ୍ଯତମଂ ରାଜନ୍ଯଯାତେଶ୍ଚରିତଂ ମହତ୍।
ଯଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ଶ୍ରାବଯିତ୍ବା ଚ ସ୍ବର୍ଗଂ ଯାନ୍ତୀହ ମାନବାଃ ॥' ॥ 5-123-25 (35943)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରଯୋବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-123-8 ସ୍ବକୃତେନ ସମ୍ଯକ୍ସଂପାଦିତେନ କର୍ମଣା। ମଯା ସମୋଽନ୍ଯୋ ନାସ୍ତୀତି ବାକ୍ପ୍ରଯୋଗେଣ। ତମସା କ୍ରୋଧେନ ॥ 5-123-24 ପ୍ରଧାରିତଂ ନିଶ୍ଚିତମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 124
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.124. ଅଧ୍ଯାଯଃ 124
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ଦୁର୍ଯୋଧନାନୁନଯପ୍ରାର୍ଥନ ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଦୁର୍ଯୋଧନାନୁନଯଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-124-0 (35944)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-124-0x (3757)
ଭଗବନ୍ନେବମେବୈତଦ୍ଯଥା ବଦସି ନାରଦ।
ଇଚ୍ଛାମି ଚାହମପ୍ଯେବଂ ନ ତ୍ବୀଶୋ ଭଗବନ୍ନହମ୍ ॥ 5-124-1 (35945)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-124-2x (3758)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତତଃ କୃଷ୍ଣମଭ୍ଯଭାଷତ କୌରବଃ ।
ସ୍ବର୍ଗ୍ଯଂ ଲୋକ୍ଯଂ ଚ ମାମାତ୍ଥ ଧର୍ମ୍ଯଂ ନ୍ଯାଯ୍ଯଂ ଚ କେଶବ ॥ 5-124-2 (35946)
ନ ତ୍ବହଂ ସ୍ବବଶସ୍ତାତ କ୍ରିଯମାଣଂ ନ ମେ ପ୍ରିଯମ୍ ।
`ନ ମଂସ୍ଯନ୍ତେ ଦୁରାତ୍ମାନଃ ପୁତ୍ରା ମମ ଜନାର୍ଦନ ॥' 5-124-3 (35947)
ଅଙ୍ଗ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ କୃଷ୍ଣ ମନ୍ଦଂ ଶାସ୍ତ୍ରାତିଗଂ ମମ।
ଅନୁନେତୁଂ ମହାବାହୋ ଯତସ୍ବ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ 5-124-4 (35948)
ନ ଶ୍ରୃଣୋତି ମହାବାହୋ ବଚନଂ ସାଧୁ ଭାଷିତମ୍ ।
ଗାନ୍ଧାର୍ଯାଶ୍ଚ ହୃଷୀକେଶ ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ ।
ଅନ୍ଯେଷାଂ ଚୈବ ସୁହୃଦାଂ ଭୀଷ୍ମାଦୀନାଂ ହିତୈଷିଣାମ୍ ॥ 5-124-5 (35949)
ସ ତ୍ବଂ ପାପମତିଂ କ୍ରୂରଂ ପାପଚିତ୍ତମଚେତନମ୍ ।
ଅନୁଶାଧି ଦୁରାତ୍ମାନଂ ସ୍ବଯଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ନୃପମ୍ ॥ 5-124-6 (35950)
ସୁହୃତ୍କାର୍ଯଂ ତୁ ସୁମହତ୍କୃତଂ ତେ ସ୍ଯାଞ୍ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-124-7 (35951)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-124-8x (3759)
ତତୋଽଭ୍ଯାବୃତ୍ଯ ବାର୍ଷ୍ଣେଯୋ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍ ।
ଅବ୍ରବୀନ୍ମଧୁରାଂ ବାଚଂ ସର୍ବଧର୍ମାର୍ଥତତ୍ତ୍ବବିତ୍ ॥ 5-124-8 (35952)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନିବୋଧେଦଂ ମଦ୍ବାକ୍ଯଂ କୁରୁସତ୍ତମ।
ଶର୍ମାର୍ଥଂ ତେ ବିଶେଷେଣ ସାନୁବନ୍ଧସ୍ଯ ଭାରତ ॥ 5-124-9 (35953)
ମହାପ୍ରଜ୍ଞକୁଲେ ଜାତଃ ସାଧ୍ବେତତ୍କର୍ତୁମର୍ହସି ।
ଶ୍ରୁତବୃତ୍ତୋପସଂପନ୍ନଃ ସର୍ବୈଃ ସମୁଦିତୋ ଗୁଣୈଃ ॥ 5-124-10 (35954)
ଦୌଷ୍କୁଲେଯା ଦୁରାତ୍ମାନୋ ନୃଶଂସା ନିରପତ୍ରପାଃ ।
ତ ଏତଦୀଦୃଶଂ କୁର୍ଯୁର୍ଯଥା ତ୍ବଂ ତାତ ମନ୍ଯସେ ॥ 5-124-11 (35955)
ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତା ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ପ୍ରବୃତ୍ତିର୍ଲକ୍ଷ୍ଯତେ ସତାମ୍।
ଅସତାଂ ବିପରୀତା ତୁ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ ଭରତର୍ଷଭ ।
ବିପରୀତା ତ୍ବିଯଂ ବୃତ୍ତିରସକୃଲ୍ଲକ୍ଷ୍ଯତେ ତ୍ବଯି ॥ 5-124-12 (35956)
ଅଧର୍ମଶ୍ଚାନୁବନ୍ଧୋଽତ୍ର ଘୋରଃ ପ୍ରାଣହରୋ ମହାନ୍ ।
ଅନିଷ୍ଟଶ୍ଚାନିମିତ୍ତଶ୍ଚ ନ ଚ ଶକ୍ଯଶ୍ଚ ଭାରତ ॥ 5-124-13 (35957)
ତମନର୍ଥଂ ପରିହରନ୍ନାତ୍ମଶ୍ରେଯଃ କରିଷ୍ଯସି।
ଭ୍ରାତୄଣାମଥ ଭୃତ୍ଯାନାଂ ମିତ୍ରାଣାଂ ଚ ପରନ୍ତପ ॥ 5-124-14 (35958)
ଅଧର୍ମ୍ଯାଦଯଶସ୍ଯାଚ୍ଚ କର୍ମଣସ୍ତ୍ବଂ ପ୍ରମୋକ୍ଷ୍ଯସେ ॥ 5-124-15 (35959)
ପ୍ରାଜ୍ଞୈଃ ଶୂରୈର୍ମହୋତ୍ସାହୈରାତ୍ମବଦ୍ଭିର୍ବହୁଶ୍ରୁତୈଃ।
ସନ୍ଧତ୍ସ୍ବ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ପାଣ୍ଡବୈର୍ଭରତର୍ଷଭ।
ତଦ୍ଧିତଂ ଚ ପ୍ରିଯଂ ଚୈବ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଧୀମତଃ ॥ 5-124-16 (35960)
ପିତାମହସ୍ଯ ଦ୍ରୋଣସ୍ଯ ବିଦୁରସ୍ଯ ମହାମତେଃ ।
କୃପସ୍ଯ ସୋମଦତ୍ତସ୍ଯ ବାହ୍ଲୀକସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ ॥ 5-124-17 (35961)
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମ୍ନୋ ବିକର୍ଣସ୍ଯ ସଞ୍ଜଯସ୍ଯ ବିବିଂଶତେଃ।
ଜ୍ଞାତୀନାଂ ଚୈବ ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ମିତ୍ରାଣାଂ ଚ ପରନ୍ତପ ॥ 5-124-18 (35962)
ଶମେ ଶର୍ମ ଭବେତ୍ତାତ ସର୍ବସ୍ଯ ଜଗତସ୍ତଥା।
ହ୍ରୀମାନସି କୁଲେ ଜାତଃ ଶ୍ରୁତବାନାନୃଶଂସ୍ଯବାନ୍ ।
ତିଷ୍ଠ ତାତ ପିତୁଃ ଶାସ୍ତ୍ରେ ମାତୁଶ୍ଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-124-19 (35963)
ଏତଚ୍ଛ୍ରେଯୋ ହି ମନ୍ଯନ୍ତେ ପିତା ଯଚ୍ଛାସ୍ତି ଭାରତ ।
ଉକ୍ତମାପଦ୍ଗତଃ ପୂର୍ବଂ ପିତୁଃ ସ୍ମରସି ଶାସନମ୍ ॥ 5-124-20 (35964)
ରୋଚତେ ତେ ପିତୁସ୍ତାତ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସଙ୍ଗମଃ।
ସାମାତ୍ଯସ୍ଯ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ତତ୍ତୁଭ୍ଯାଂ ତାତ ରୋଚତାମ୍ ॥ 5-124-21 (35965)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଯଃ ସୁହୃଦାଂ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ମର୍ତ୍ଯୋ ନ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ ।
ବିପାକାନ୍ତେ ଦହତ୍ଯେନଂ କିଂପାକମିବ ଭକ୍ଷିତମ୍ ॥ 5-124-22 (35966)
ଯସ୍ତୁ ନିଃଶ୍ରେଯସଂ ବାକ୍ଯଂ ମୋହାନ୍ନ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ।
ସ ଦୀର୍ଘସୂତ୍ରୋ ହୀନାର୍ଥଃ ପଶ୍ଚାତ୍ତାପେନ ଯୁଜ୍ଯତେ ॥ 5-124-23 (35967)
ଯସ୍ତୁ ନ୍ନିଃଶ୍ରେଯସଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରାକ୍ତଦେବାଭିପଦ୍ଯତେ।
ଆତ୍ମନୋ ମତମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ସ ଲୋକେ ସୁଖମେଧତେ ॥ 5-124-24 (35968)
ଯୋଽର୍ଥକାମସ୍ଯ ବଚନଂ ପ୍ରାତିକୂଲ୍ଯାନ୍ନ ମୃଷ୍ଯତେ।
ଶୃଣୋତି ପ୍ରତିକୂଲାନି ଦ୍ବିଷତାଂ ବଶମେତି ସଃ ॥ 5-124-25 (35969)
ସତାଂ ମତମତିକ୍ରମ୍ଯ ଯୋଽସତାଂ ବର୍ତତେ ମତେ।
ଶୋଚନ୍ତେ ବ୍ଯସନେ ତସ୍ଯ ସୁହୃଦୋ ନଚିରାଦିବ ॥ 5-124-26 (35970)
ମୁଖ୍ଯାନମାତ୍ଯାନୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଯୋ ନିହୀନାନ୍ନିଷେବତେ ।
ସ ଘୋରାମାପଦଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନୋତ୍ତାରମଧିଗଚ୍ଛତି ॥ 5-124-27 (35971)
ଯୋଽସତ୍ସେବୀ ବୃଥାଚାରୋ ନ ଶ୍ରୋତା ସୁହୃଦାଂ ସତାମ୍।
ପରାନ୍ବୃଣୀତି ସ୍ବାନ୍ଦ୍ବେଷ୍ଟି ତଂ ଗୌସ୍ତ୍ଯଜତି ଭାରତ ॥ 5-124-28 (35972)
ତତ୍ବଂ ବିରୁଦ୍ଧା ତୈର୍ବୀରୈସ୍ଯେତତ୍ରାଣମିଚ୍ଛସି ।
ଅଶିଷ୍ଟେଭ୍ଯୋଽସମର୍ଥେଭ୍ଯୋ ମୂଢେଭ୍ଯୋ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-124-29 (35973)
କୋ ହି ଶକ୍ରସମାଞ୍ଜ୍ଞାତୀନତିକ୍ରମ୍ଯ ମହାରଥାନ୍ ।
ଅନ୍ଯେଭ୍ଯସ୍ତ୍ରାଣମାଶଂସେତ୍ତ୍ବଦନ୍ଯୋ ଭୁବି ମାନବଃ ॥ 5-124-30 (35974)
ଜନ୍ମପ୍ରଭୃତି କୌନ୍ତେଯା ନିତ୍ଯଂ ବିନିକୃତାସ୍ତ୍ବଯା ।
ନ ଚ ତେ ଜାତୁ କୁପ୍ଯନ୍ତି ଧର୍ମାତ୍ମାନୋ ହି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-124-31 (35975)
ମିଥ୍ଯୋପଚରିତାସ୍ତାତ ଜନ୍ମପ୍ରଭୃତି ବାନ୍ଧବାଃ ।
ତ୍ବଯି ସମ୍ଯଙ୍ଭହାବାହୋ ପ୍ରତିପନ୍ନା ଯଶସ୍ବିନଃ ॥ 5-124-32 (35976)
ତ୍ବଯାଽପି ପ୍ରତିପତ୍ତବ୍ଯଂ ତଥୈବ ଭରତର୍ଷଭ ।
ସ୍ବେଷୁ ବନ୍ଧୁଷୁ ମୁଖ୍ଯେଷୁ ମା ମନ୍ଯୁବଶମନ୍ବଗାଃ ॥ 5-124-33 (35977)
ତ୍ରିବର୍ଗଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରାଜ୍ଞାନାମାରମ୍ଭୋ ଭରତର୍ଷଭ ।
ଧର୍ମାର୍ଥାବନୁରୁଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତେ ତ୍ରିବର୍ଗାସଂଭବେ ନରାଃ ॥ 5-124-34 (35978)
ପୃଥକ୍ବ ବିନିବିଷ୍ଟାନାଂ ଧର୍ମଂ ଧୀରୋଽନୁରୁଧ୍ଯତେ।
ମଧ୍ଯମୋଽର୍ଥଂ କଲିଂ ବାଲଃ କାମମେବାନୁରୁଦ୍ଧ୍ଯତେ ॥ 5-124-35 (35979)
ଇନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ ପ୍ରାକୃତୋ ଲୋଭାଦ୍ଧର୍ମଂ ବିପ୍ରଜହାତି ଯଃ ।
କାମାର୍ଥାବନୁପାଯେନ ଲିପ୍ସମାନୋ ବିନଶ୍ଯତି ॥ 5-124-36 (35980)
କାମାର୍ଥୌ ଲିପ୍ସମାନସ୍ତୁ ଧର୍ମମେବାଦିତଶ୍ଚରେତ୍।
ନ ହି ଧର୍ମାଦପୈତ୍ଯର୍ଥଃ କାମୋ ବାଽପି କଦାଚନ ॥ 5-124-37 (35981)
ଉପାଯଂ ଧର୍ମମେବାହୁସ୍ତ୍ରିବର୍ଗସ୍ଯ ବିଶାଂପତେ ।
ଲିପ୍ସମାନୋ ହି ତେନାଶୁ କକ୍ଷେଽଗ୍ନିରିବ ବର୍ଧତେ ॥ 5-124-38 (35982)
ସ ତ୍ବଂ ତାତାନୁପାଯେନ ଲିପ୍ସସେ ଭରତର୍ଷଭ ।
ଆଧିରାଜ୍ଯଂ ମହଦ୍ଦୀପ୍ତଂ ପ୍ରଥିତଂ ସର୍ବରାଜସୁ ॥ 5-124-39 (35983)
ଆତ୍ମାନଂ ତକ୍ଷତି ହ୍ଯେଷ ବନଂ ପରଶୁନା ଯଥା।
ଯଃ ସମ୍ଯଗ୍ବର୍ତମାନେଷୁ ମିଥ୍ଯା ରାଜନ୍ପ୍ରବର୍ତତେ ।
ନ ତସ୍ଯ ହି ମତିଂ ଛିନ୍ଦ୍ଯାଦ୍ଯସ୍ଯ ନେଚ୍ଛେତ୍ପରାଭବମ୍ ॥ 5-124-40 (35984)
ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନମତେରସ୍ଯ କଲ୍ଯାଣେ ଧୀଯତେ ମତିଃ।
ଆତ୍ମବାନ୍ନାବମନ୍ଯେତ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଭାରତ ॥ 5-124-41 (35985)
ଅପ୍ଯନ୍ଯଂ ପ୍ରାକୃତଂ କଞ୍ଚିତ୍କିମୁ ତାନ୍ପାଣ୍ଡବର୍ଷଭାନ୍।
ଅମର୍ଷବଶମାପନ୍ନୋ ନ କିଂଚିଦ୍ବୁଦ୍ବ୍ଯତେ ଜନଃ ॥ 5-124-42 (35986)
ଛିଦ୍ଯତେ ହ୍ଯାତତଂ ସର୍ବଂ ପ୍ରମାଣଂ ପଶ୍ଯ ଭାରତ ।
ଶ୍ରେଯସ୍ତେ ଦୁର୍ଜନାତ୍ତାତ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସଙ୍ଗତମ୍ ॥ 5-124-43 (35987)
ତୈର୍ହି ସଂପ୍ରୀପମାଣସ୍ତ୍ବଂ ସର୍ବାନ୍କାମାନବାପ୍ସ୍ଯସି।
ପାଣ୍ଡବୈର୍ନିର୍ମିତାଂ ଭୂମିଂ ଭୁଞ୍ଜାନୋ ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-124-44 (35988)
ପାଣ୍ଡବାନ୍ପୃଷ୍ଠତଃ କୃତ୍ବା ତ୍ରାଣମାଶସସଽନ୍ବତଃ ।
ଦୁଃଶାସନେ ଦୁର୍ବିଷହେ କର୍ଣେ ଚାପି ସସୌବଲେ ॥ 5-124-45 (35989)
ଏତେଷ୍ବୈଶ୍ବର୍ଯମାଧାଯ ଭୂତିମିଚ୍ଛସି ଭାରତ ।
ନ ଚୈତେ ତବ ପର୍ଯାପ୍ତା ଜ୍ଞାନେ ଧର୍ମାର୍ଥଯୋସ୍ତଥା ॥ 5-124-46 (35990)
ବିକ୍ରମେ ଚାପ୍ଯପର୍ଯାପ୍ତଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଭାରତ।
ନ ହୀମେ ସର୍ବରାଜାନଃ ପର୍ଯାପ୍ତାଃ ସହିତାସ୍ତ୍ବଯା ॥ 5-124-47 (35991)
କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ଯ ଭୀମସେନସ୍ଯ ପ୍ରେକ୍ଷିତୁଂ ମୁଖମାହବେ।
ଇଦଂ ସନିହିତଂ ତାତ ସମଗ୍ରଂ ପାର୍ଥିବଂ ବଲମ୍ ॥ 5-124-48 (35992)
ଅଯଂ ଭୀଷ୍ମସ୍ତଥା ଦ୍ରୋଣଃ କର୍ଣଶ୍ଚାଯଂ ତଥା କୃପଃ ।
ଭୂରିଶ୍ରବାଃ ସୌମଦତ୍ତିରଶ୍ବତ୍ଥାମା ଜଯଦ୍ରଥଃ ॥ 5-124-49 (35993)
ଅଶକ୍ତାଃ ସର୍ବ ଏବୈତେ ପ୍ରତିଯୋଦ୍ଧୁଂ ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ।
ଅଜେଯୋ ହ୍ଯର୍ଜୁନଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ସର୍ବୈରପି ସୁରାସୁରୈଃ ।
ମାନୁଷୈରପି ଗନ୍ଧର୍ବୈର୍ମା ଯୁଦ୍ଧେ ଚେତ ଆଧିଥାଃ ॥ 5-124-50 (35994)
ଦୃଶ୍ଯତାଂ ବା ପୁମାନ୍କଶ୍ଚିତ୍ସମଗ୍ରେ ପାର୍ଥିବେ ବଲେ।
ଯୋଽର୍ଜୁନଂ ସମରେ ପ୍ରାପ୍ଯ ସ୍ବସ୍ତିମାନାବ୍ରଜେଦ୍ଗୃହାନ୍ ॥ 5-124-51 (35995)
କିଂ ତେ ଜନକ୍ଷଯେଣେହ କୃତେନ ଭରତର୍ଷଭ ।
ଯସ୍ମିଞ୍ଚିତେ ଜିତଂ ତେ ସ୍ଯାତ୍ପୁମାନେକଃ ସ ଦୃଶ୍ଯତାଂ ॥ 5-124-52 (35996)
ଯଃ ସଦେବାନ୍ସଗନ୍ଧର୍ବାନ୍ସଯକ୍ଷାସୁରପନ୍ନଗାନ୍ ।
ଅଜଯତ୍ଖାଣ୍ଡବପ୍ରସ୍ଥେ କସ୍ତଂ ଯୁଦ୍ଧେଯ ମାନବଃ ॥ 5-124-53 (35997)
ତଥା ବିରାଟନଗରେ ଶ୍ରୂଯତେ ମହଦଦ୍ଭୁତମ୍।
ଏକସ୍ଯ ଚ ବହୂନାଂ ଚ ପର୍ଯାପ୍ତଂ ତନ୍ନିଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-124-54 (35998)
ଯୁଦ୍ଧେ ଯେନ ମହାଦେବଃ ସାକ୍ଷାତ୍ସନ୍ତୋଷିତଃ ଶିବଃ ।
ତମଜେଯମନାଧୃଷ୍ଯଂ ବିଜେତୁଂ ଜିଷ୍ଣୁମଚ୍ଯୁତମ୍ ।
ଆଶଂସସୀହ ସମରେ ବୀରମର୍ଜୁନମୂର୍ଜିତମ୍ ॥ 5-124-55 (35999)
ମଦ୍ଦ୍ବିତୀଯଂ ପୁନଃ ପାର୍ଥଂ କଃ ପ୍ରାର୍ଥଯିତୁମର୍ହତି ।
ଯୁଦ୍ଧେ ପ୍ରତୀପମାଯାନ୍ତମପି ସାକ୍ଷାତ୍ପୁରନ୍ଦରଃ ॥ 5-124-56 (36000)
ବାହୁଭ୍ଯାମୁଦ୍ବହେଦ୍ଭୂମିଂ ଦହେତ୍କ୍ରୁଦ୍ଧ ଇମାଃ ପ୍ରଜାଃ ।
ପାତଯେତ୍ରିଦିବାଦ୍ଦେବାନ୍ଯୋଽର୍ଜୁନଂ ସମରେ ଜଯେତ୍ ॥ 5-124-57 (36001)
ପଶ୍ଯ ପୁତ୍ରାଂସ୍ତଥା ଭ୍ରାତୄଞ୍ଜ୍ଞାତୀନ୍ସଂବନ୍ଧିନସ୍ତଥା।
ତ୍ବତ୍କୃତେ ନ ବିନଶ୍ଯେଯୁରିମେ ଭରତସତ୍ତମାଃ ॥ 5-124-58 (36002)
ଅସ୍ତୁ ଶେଷଂ କୌରବାଣାଂ ମା ପରାଭୂଦିଦଂ କୁଲମ୍ ।
କୁଲଘ୍ନ ଇତି ନୋଚ୍ଯେଥା ନଷ୍ଟକୀର୍ତିର୍ନରାଧିପ ॥ 5-124-59 (36003)
ତ୍ବାମେବ ସ୍ଥାପଯିଷ୍ଯନ୍ତି ଯୌବରାଜ୍ଯେ ମହାରଥାଃ ।
ମହାରାଜ୍ଯେଽପି ପିତରଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନେଶ୍ବରମ୍ ॥ 5-124-60 (36004)
ମା ତାତ ଶ୍ରିଯମାଯାନ୍ତୀମବମଂସ୍ଥାଃ ସମୁଦ୍ଯତାମ୍ ।
ଅର୍ଧଂ ପ୍ରଦାଯ ପାର୍ଥେଭ୍ଯୋ ମହତୀଂ ଶ୍ରିଯମାପ୍ନୁହି ॥ 5-124-61 (36005)
ପାଣ୍ଡବୈଃ ସଂଶମଂ କୃତ୍ବା କୃତ୍ବା ଚ ସୁହୃଦାଂ ବଚଃ ।
ସଂପ୍ରୀଯମାଣୋ ମିତ୍ରୈଶ୍ଚ ଚିରଂ ଭଦ୍ରାଣ୍ଯବାପ୍ସ୍ଯସି ॥ ॥ 5-124-62 (36006)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁର୍ବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-124-19 ଶାସ୍ତ୍ରେ ଶାସନେ ॥ 5-124-22 କିଂପାକଂ ମହାକାଲଫଲମ୍ ॥ 5-124-24 ନିଃଶ୍ରେଯସଂ କଲ୍ଯାଣମ୍ ॥ 5-124-28 ଗୌଃ ଭୂମିଃ ॥ 5-124-32 ଉପଚରିତାଃ ପ୍ରଚାରିତାଃ ॥ 5-124-35 ଅର୍ଥଂ କଲି କଲହହେତମ ॥ 5-124-36 ଅନୁପାଯନ ହୀନୋପାଯେନ ॥ 5-124-44 ନିର୍ମିତାଂ ବଶୀକରଣେନୋତ୍ପାଦିତାମ୍ ॥ 5-124-52 ଯସ୍ମିନ୍ନର୍ଜୁନେ ଜିତେ ସତି ତେ ତବ ଜିତଂ ଜଯଃ ସ୍ଯାତ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 125
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.125. ଅଧ୍ଯାଯଃ 125
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣାଭ୍ଯାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣବଚନାଦରଣବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣାପି ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣବାକ୍ଯପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନେ ଅନର୍ଥପ୍ରାପ୍ତିକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-125-0 (36007)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-125-0x (3760)
ତତଃ ଶାନ୍ତନବୋ ଭୀଷ୍ମୋ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍ ।
କେଶବସ୍ଯ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରୋବାଚ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-125-1 (36008)
କୃଷ୍ଣେନ ବାକ୍ଯମୁକ୍ତୋଽସି ସୃହୃଦାଂ ଶମମିଚ୍ଛତା ।
ଅନ୍ବପଦ୍ଯସ୍ବ ତତ୍ତାତ ମା ମନ୍ଯୁବଶମନ୍ବଗାଃ । 5-125-2 (36009)
ଅକୃତ୍ବା ବଚନଂ ତାତ କେଶବସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ।
ଶ୍ରେଯୋ ନ ଜାତୁ ନ ସୁଖଂ ନ କଲ୍ଯାଣମବାପ୍ସ୍ଯସି ॥ 5-125-3 (36010)
ଧର୍ମ୍ଯମର୍ଥ୍ଯଂ ମହାବାହୁରାହ ତ୍ବାଂ ତାତ କେଶବଃ ।
ତଦର୍ଥମଭିପଦ୍ଯସ୍ବ ମା ରାଜନ୍ନୀନଶଃ ପ୍ରଜାଃ ॥ 5-125-4 (36011)
ଜ୍ବଲିତାଂ ତ୍ବମିମାଂ ଲକ୍ଷ୍ମୀଂ ଭାରତୀଂ ସର୍ବରାଜସୁ ।
ଜୀବତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦୌରାତ୍ମ୍ଯାଦ୍ଭଂଶଯିଷ୍ଯସି ॥ 5-125-5 (36012)
ଆତ୍ମାନଂ ଚ ସହାମାତ୍ଯଂ ସପୁତ୍ରଭ୍ରାତୃବାନ୍ଧବମ୍ ।
ଅହମିତ୍ଯନଯା ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଜୀବିତାଦ୍ଧଂଶଯିଷ୍ଯତସି ॥ 5-125-6 (36013)
ଅତିକ୍ରାମନ୍କେଶବସ୍ଯ ତଥ୍ଯଂ ବଚନମର୍ଥବତ୍।
ପିତୁଶ୍ଚ ଭାରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ ॥ 5-125-7 (36014)
ମା କୁଲଘ୍ନଃ କୁପୁରୁଷୋ ଦୁର୍ମତିଃ କାପଥଂ ଗମଃ।
ମାତରଂ ପିତରଂ ଚୈବ ମା ମଞ୍ଜୀଃ ଶୋକସାଗରେ ॥ 5-125-8 (36015)
ଅଥ ଦ୍ରୋଣୋଽବ୍ରବୀତ୍ତତ୍ର ଦୁର୍ଯୋଧନମିଦଂ ବଚଃ।
ଅମର୍ଷବଶମାପନ୍ନଂ ନିଃଶ୍ବସନ୍ତଂ ପୁନଃପୁନଃ ॥ 5-125-9 (36016)
ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତଂ ବଚନମାହ ତ୍ବାଂ ତାତ କେଶବଃ ।
ତଥା ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବସ୍ତଞ୍ଜୁଷସ୍ବ ନରାଧିପ ॥ 5-125-10 (36017)
ପ୍ରାଜ୍ଞୌ ମେଧାବିନୌ ଦାନ୍ତାବର୍ଥକାମୌ ବହୁଶ୍ରୁତୌ ।
ଆହତୁସ୍ତ୍ବାଂ ହିତଂ ବାକ୍ଯଂ ତଞ୍ଜୁଷସ୍ବ ନରାଧିପ ॥ 5-125-11 (36018)
ଅନୁତିଷ୍ଠ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ କୃଷ୍ଣଭୀଷ୍ମୌ ଯଦୂଚତୁଃ ।
ମାଧବଂ ବୁଦ୍ଧିମୋହେନ ମାଽବମଂସ୍ଥାଃ ପରନ୍ତପ ॥ 5-125-12 (36019)
ଯେ ତ୍ବାଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହଯନ୍ତ୍ଯେତେ ନୈତେ କୃତ୍ଯାଯ କର୍ହିଚିତ୍ ।
ବୈରଂ ପରେଷାଂ ଗ୍ରୀବାଯାଂ ପ୍ରତିମୋକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ସଂଯୁଗେ ॥ 5-125-13 (36020)
ମା ଜୀଘନଃ ପ୍ରଜାଃ ସର୍ବାଃ ପୁତ୍ରାନ୍ଭ୍ରାତୄଂସ୍ତଥୈବ ଚ ।
ବାସୁଦେବାର୍ଜୁନୌ ଯତ୍ର ବିଦ୍ଧ୍ଯଜେଯାନଲଂ ହି ତାନ୍ ॥ 5-125-14 (36021)
ଏତଚ୍ଚୈବ ମତଂ ସତ୍ଯଂ ସୁହୃଦୋଃ କୃଷ୍ଣଭୀଷ୍ମଯୋଃ।
ଯଦି ନାଦାସ୍ଯସେ ତାତ ପଶ୍ଚାତ୍ତପ୍ସ୍ଯସି ଭାରତ ॥ 5-125-15 (36022)
ଯଥୋକ୍ତଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯେନ ଭୂଯାନେଷ ତତୋଽର୍ଜୁନଃ।
କୃଷ୍ଣୋ ହି ଦେବକୀପୁତ୍ରୋ ଦେବୈରପି ସୁଦୁଃସହଃ ।
କିଂ ତେ ସୁଖପ୍ରିଯେଣେହ ପ୍ରୋକ୍ତେନ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-125-16 (36023)
ଏତତ୍ତେ ସର୍ବମାଖ୍ଯାତଂ ଯଥେଚ୍ଛସି ତଥା କୁରୁ।
ନ ହି ତ୍ବାମୁତ୍ସହେ ବକ୍ତୁଂ ଭୂଯୋ ଭରତସତ୍ତମ ॥ 5-125-17 (36024)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-125-18x (3761)
ତସ୍ମିନ୍ବାକ୍ଯାନ୍ତରେ ବାକ୍ଯଂ କ୍ଷତ୍ତାଽପି ବିଦୁରୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ଦୁର୍ଯୋଧନମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରମମର୍ଷଣମ୍ ॥ 5-125-18 (36025)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନ ଶୋଚାମି ତ୍ବାମହଂ ଭରତର୍ଷଭ ।
ଇମୋ ତୁ ବୃଦ୍ଧୌ ଶୋଚାମି ଗାନ୍ଧାରୀଂ ପିତରଂ ଚ ତେ ॥ 5-125-19 (36026)
ଯାବନାଥୌ ଚରିଷ୍ଯେତେ ତ୍ବଯା ନାଥେନ ଦୁର୍ହୃଦା।
ହତମିତ୍ରୌ ହତାମାତ୍ଯୌ ଲୂନପକ୍ଷାବିବାଣ୍ଡଜୌ ॥ 5-125-20 (36027)
ଭିକ୍ଷୁକୌ ବିଚରିଷ୍ଯେତେ ଶୋଚନ୍ତୌ ପୃଥିବୀମିମାମ୍।
କୁଲଘ୍ନମୀଦୃଶଂ ପାପଂ ଜନଯିତ୍ବା କୁପୂରୁଷମ୍ ॥ 5-125-21 (36028)
ଅଥ ଦୁର୍ଯୋଧଂ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଭ୍ଯଭାଷତ।
ଆସୀନଂ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସାର୍ଧଂ ରାଜଭିଃ ପରିବାରିତମ୍ ॥ 5-125-22 (36029)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନିବୋଧେଦଂ ଶୌରିଣୋକ୍ତଂ ମହାତ୍ମନା ।
ଆଦତ୍ସ୍ବ ଶିବମତ୍ଯନ୍ତଂ ଯୋଗକ୍ଷେମବଦବ୍ଯଯମ୍ ॥ 5-125-23 (36030)
ଅନେନ ହି ସହାଯେନ କୃଷ୍ଣେନାକ୍ଲିଷ୍ଟକର୍ମଣା ।
ଇଷ୍ଟାନ୍ସର୍ବାନଭିପ୍ରାଯାନ୍ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯାମଃ ସର୍ବରାଜସୁ ॥ 5-125-24 (36031)
ସୁସଂହତଃ କେଶବେନ ତାତ ଗଚ୍ଛ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ।
ଚର ସ୍ବସ୍ତ୍ଯଯନଂ କୃତ୍ସ୍ନଂ ଭରତାନାମନାମଯମ୍ ॥ 5-125-25 (36032)
ବାସୁଦେବେନ ତୀର୍ଥେନ ତାତ ଗଚ୍ଛସ୍ବ ସଂଶମମ୍ ।
କାଲପ୍ରାପ୍ତମିଦଂ ମନ୍ଯେ ମା ତ୍ବଂ ଦୁର୍ଯୋଧନାତିଗାଃ ॥ 5-125-26 (36033)
ଶମଂ ଚେଦ୍ଯାଚମାନଂ ତ୍ବଂ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାସ୍ଯସି କେଶବମ୍ ।
ତ୍ବଦର୍ଥମଭିଜଲ୍ପନ୍ତଂ ନ ତବାସ୍ତ୍ଯପରାଭବଃ ॥ ॥ 5-125-27 (36034)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବାଦ୍ଯନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-125-25 ସୁସଂହତଃ ସୁଷ୍ଠ୍ରୁ ଏକୀଭୂତଃ ॥ 5-125-26 ତୀର୍ଥେନ ଉପାଯେନ ॥ 5-125-27 ଅପରାଭବୋ ଜଯଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 126
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.126. ଅଧ୍ଯାଯଃ 126
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପୁନର୍ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣାଭ୍ଯାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ପରେଷାଂ ଯୁଦ୍ଧସଂନାହାତ୍ପୂର୍ବମେବ ତୈଃସହ ଶମବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-126-0 (36035)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-126-0x (3762)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣୌ ସମବ୍ଯଥୌ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମିଦଂ ବାକ୍ଯମୂଚତୁଃ ଶାସନାତିଗମ୍ ॥ 5-126-1 (36036)
ଯାବତ୍କୃଷ୍ଣାବସନ୍ନଦ୍ଧୌ ଯାବତ୍ତିଷ୍ଠତି ଗାଣ୍ଡିବମ୍ ।
ଯାବଦ୍ଧୌମ୍ଯୋ ନ ମେଧାଗ୍ନୌ ଜୁହୋତୀହ ଦ୍ବିଷଦ୍ବଲମ୍ ॥ 5-126-2 (36037)
ଯାବନ୍ନ ପ୍ରେକ୍ଷତେ କ୍ରୂଦ୍ଧଃ ସେନାଂ ତବ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ହ୍ରୀନିଷେବୋ ମହେଷ୍ବାସସ୍ତାବଚ୍ଛାମ୍ଯତୁ ବୈଶସମ୍ ॥ 5-126-3 (36038)
ଯାବନ୍ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ପାର୍ଥଃ ସ୍ବେଽପ୍ଯନୀକେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ।
ଭୀମସେନୋ ମହେଷ୍ବାସସ୍ତାବଚ୍ଛାମ୍ଯତୁ ବୈଶସମ୍ ॥ 5-126-4 (36039)
ଯାବନ୍ନ ଚରତେ ମାର୍ଗାନ୍ପୃତନାମଭିଧର୍ଷଯନ୍ ।
ଭୀମସେନୋ ଗଦାପାଣିସ୍ତାବତ୍ସଂଶାମ୍ଯ ପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ 5-126-5 (36040)
ଯାବନ୍ନ ଶାତଯତ୍ଯାଜୌ ଶିରାଂସି ଗଜଯୋଧିନାମ୍ ।
ଗଦଯା ବୀରଘାତିନ୍ଯା ଫଲାନୀବ ବନସ୍ପତେଃ ।
କାଲେନ ପରିପକ୍ବାନି ତାବଚ୍ଛାମ୍ଯତୁ ବୈଶସମ୍ ॥ 5-126-6 (36041)
ନକୁଲଃ ସହଦେବଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାର୍ଷତଃ ॥
ବିରାଟଶ୍ଚ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚ ଶୈଶୁପାଲିଶ୍ଚ ଦଂଶିତାଃ ॥ 5-126-7 (36042)
ଯାବନ୍ନ ପ୍ରବିଶନ୍ତ୍ଯେତେ ନକ୍ରା ଇବ ମହାର୍ଣବମ୍ ।
କୃତାସ୍ତ୍ରାଃ କ୍ଷିପ୍ରମସ୍ଯନ୍ତସ୍ତାବଚ୍ଛାମ୍ଯତୁ ବୈଶସମ୍ ॥ 5-126-8 (36043)
ଯାବନ୍ନ ସୁକୁମାରେଷୁ ଶରୀରେଷୁ ମହୀକ୍ଷିତାମ୍।
ଗାର୍ଧ୍ରପତ୍ରାଃ ପତନ୍ତ୍ଯୁଗ୍ରାସ୍ତାବଚ୍ଛାମ୍ଯତୁ ବୈଶସମ୍ ॥ 5-126-9 (36044)
ଚନ୍ଦନାଗୁରୁଦିଗ୍ଧେଷୁ ହାରନିଷ୍କଧରେଷୁ ଚ ।
ନୋରସ୍ସୁ ଯାବଦ୍ଯୋଧାନାଂ ମହେଷ୍ବାସୈର୍ମହେଷବଃ ॥ 5-126-10 (36045)
କୃତସ୍ତ୍ରୈଃ କ୍ଷିପ୍ରମସ୍ଯଦ୍ଭିର୍ଦୂରପାତିଭିରାଯସାଃ ।
ଅଭିଲକ୍ଷ୍ଯୈର୍ନିପାତ୍ଯନ୍ତେ ତାବଚ୍ଛାମ୍ଯତୁ ବୈଶସମ୍ ॥ 5-126-11 (36046)
ଅଭିବାଦଯମାନଂ ତ୍ବାଂ ଶିରସା ରାଜକୁଞ୍ଜରଃ ।
ପାଣିଭ୍ଯାଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତୁ ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-126-12 (36047)
ଧ୍ବଜାଙ୍କୁଶପତାକାଙ୍କଂ ଦକ୍ଷିଣଂ ତେ ସୁଦକ୍ଷିଣଃ ।
ସ୍କନ୍ଧେ ନିକ୍ଷିପତାଂ ବହୁଂ ଶାନ୍ତଯେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-126-13 (36048)
ରତ୍ନୌଷଧିସମେତେନ ରତ୍ନାଙ୍ଗୁଲିତଲେନ ଚ।
ଉପବିଷ୍ଟସ୍ଯ ପୃଷ୍ଠଂ ତେ ପାଣିନା ପରିମାର୍ଜତୁ ॥ 5-126-14 (36049)
ଶାଲସ୍କନ୍ଧୋ ମହାବହୁସ୍ତ୍ବାଂ ସ୍ବଜାନୋ ବୃକୋଦରଃ । 5-126-15bସାମ୍ନାଽଭିବଦତାଂ ଚାପି ଶାନ୍ତଯେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-126-15 (36050)
ଅର୍ଜୁନେନ ଯମାଭ୍ଯାଂ ଚ ତ୍ରିଭିସ୍ତୈରଭିବାଦିତଃ।
ମୂର୍ଧ୍ନି ତାନ୍ସମୁପାଘ୍ରାଯ ପ୍ରେମ୍ଣାଽଭିବଦ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-126-16 (36051)
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତ୍ବାଂ ପାଣ୍ଡବୈର୍ବୀରୈର୍ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ ସଂଗତମ୍ ।
ଯାବଦାନନ୍ଦଜାଶ୍ରୂଣି ପ୍ରନ୍ମୁଞ୍ଚନ୍ତୁ ନରାଧିପାଃ ॥ 5-126-17 (36052)
ଘୁଷ୍ଯତାଂ ରାଜଧାନୀଷୁ ସର୍ବସଂପନ୍ମହୀକ୍ଷିତାମ୍ ।
ପୃଥିବୀ ଭ୍ରାତୃଭାବେନ ଭୁଜ୍ଯତାଂ ବିଜ୍ବରୋ ଭବ ॥ ॥ 5-126-18 (36053)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଡ୍ବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-126-2 ମେଧାଗ୍ନୌ ସଂଗ୍ରାମାଗ୍ନୌ । ମେଘୋ ଯଜ୍ଞଃ ॥ 5-126-3 ବୈଶସଂ ବୈରମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 127
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.127. ଅଧ୍ଯାଯଃ 127
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ମିନ୍ନପରାଧଲେଶୋଽପି ନାସ୍ତୀତି କଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ଭୀଷ୍ମାଦିରକ୍ଷିତସ୍ଯ ସ୍ବସ୍ଯାଜଯ୍ଯତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ଯୁଦ୍ଧେ ନିଧନସଂଭବେଽପି ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯଃ ସୂଚ୍ଯଗ୍ରପରିମିତଭୂମେରପ୍ଯପ୍ରଦାନବଚନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-127-0 (36054)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-127-0x (3763)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ବାକ୍ଯମପ୍ରିଯଂ କୁରୁସଂସଦି।
ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ମହାବାହୁଂ ବାସୁଦେବଂ ଯଶସ୍ବିନମ୍ ॥ 5-127-1 (36055)
ପ୍ରସମୀକ୍ଷ୍ଯ ଭବାନେତଦ୍ବକ୍ତୁମର୍ହତି କେଶବ।
ମାମେବ ହି ବିଶେଷେଣ ବିଭାଷ୍ଯ ପରିଗର୍ହସେ ॥ 5-127-2 (36056)
ଭକ୍ତିବାଦେନ ପାର୍ଥାନାମକସ୍ମାନ୍ମଧୁସୂଦନ।
ଭବାନ୍ଗର୍ହଯତି ନିତ୍ଯଂ କିଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ବଲାବଲମ୍ ॥ 5-127-3 (36057)
ଭବାନ୍କ୍ଷତ୍ତା ଚ ରାଜା ବାଽପ୍ଯାଚାର୍ଯୋ ବା ପିତାମହଃ ।
ମାମେବ ପରିଗର୍ହନ୍ତେ ନାନ୍ଯଂ କଂଚନ ପାଣ୍ଡବମ୍ ॥ 5-127-4 (36058)
ନ ଚାହଂ ଲକ୍ଷଯେ କଂଚିଦ୍ବ୍ଯଭିଚାରମିହାତ୍ମନଃ ।
ଅଥ ସର୍ବେ ଭବନ୍ତୋ ମାଂ ବିଦ୍ବିଷନ୍ତି ସରାଜକାଃ ॥ 5-127-5 (36059)
ନ ଚାହଂ କଂଚିଦତ୍ଯର୍ଥମପରାଧମରିନ୍ଦମ ।
ବିଚିନ୍ତଯନ୍ପ୍ରପଶ୍ଯାମି ସୁସୂକ୍ଷ୍ମମପି କେଶବ ॥ 5-127-6 (36060)
ପ୍ରିଯାଭ୍ଯୁପଗତେ ଦ୍ଯୂତେ ପାଣ୍ଡବା ମଧୂସୂଦନ।
ଜିତାଃ ଶକୁନିନା ରାଜ୍ଯଂ ତତ୍ର କିଂ ମମ ଦୁଷ୍କୃତମ୍ ॥ 5-127-7 (36061)
ଯତ୍ପୁନର୍ଦ୍ରବିଣଂ କିଂଚିତ୍ତତ୍ରାଜୀଯନ୍ତ ପାଣ୍ଡବାଃ ।
ତେଭ୍ଯ ଏବାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତଂ ତତ୍ତଦ ମଧୁସୂଦନ ॥ 5-127-8 (36062)
ଅପରାଧୋ ନ ଚାସ୍ମାକଂ ଯତ୍ତେ ହ୍ଯକ୍ଷୈଃ ପରାଜିତାଃ।
ଅଜେଯା ଜଯତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପାର୍ଥାଃ ପ୍ରବ୍ରାଜିତା ବନମ୍ ॥ 5-127-9 (36063)
କେନ ବାଽପ୍ଯପବାଦେନ ବିରୁଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତ୍ଯରିଭିଃ ସହ।
ଅଶକ୍ତାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାଃ ପ୍ରତ୍ଯମିତ୍ରବତ୍ ॥ 5-127-10 (36064)
କିମସ୍ମାଭିଃ କୃତଂ ତେଷାଂ କସ୍ମିନ୍ବା ପୁନରାଗସି।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଞ୍ଜିଘାଂସନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ସୃଞ୍ଜଯୈଃ ସହ ॥ 5-127-11 (36065)
ନ ଚାପି ବଯମୁଗ୍ରେଣ କର୍ମଣା ବଚନେନ ବା।
ପ୍ରଭ୍ରଷ୍ଟାଃ ପ୍ରଣମାମେହ ଭଯାଦପି ଶତକ୍ରତୁମ୍ ॥ 5-127-12 (36066)
ନ ଚ ତଂ କୃଷ୍ଣ ପଶ୍ଯାମି କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମମନୁଷ୍ଠିତମ୍ ।
ଉତ୍ସହେତ ଯୁଧା ଜେତୁଂ ଯୋ ନଃ ଶତ୍ରୁନିବର୍ହଣ ॥ 5-127-13 (36067)
ନ ହି ଭୀଷ୍ମକୃପଦ୍ରୋଣାଃ ସକର୍ଣା ମଧୁସୂଦନ।
ଦେବୈରପି ଯୁଧା ଜେତୁଂ ଶକ୍ଯାଃ କିମୁତ ପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ 5-127-14 (36068)
ସ୍ବଧର୍ମମନୁପଶ୍ଯନ୍ତୋ ଯଦି ମାଧବ ସଂଯୁଗେ।
ଅସ୍ତ୍ରେଣ ନିଧନଂ କାଲେ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯାମଃ ସ୍ବର୍ଗ୍ଯମେବ ତତ୍ ॥ 5-127-15 (36069)
ମୁଖ୍ଯଶ୍ଚୈବୈଷ ନୋ ଧର୍ମଃ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ଯଚ୍ଛଯୀମହି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଶରତଲ୍ପଗତା ବଯମ୍ ॥ 5-127-16 (36070)
ତେ ବଯଂ ବୀରଶଯନଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯାମୋ ଯଦି ସଂଯୁଗେ।
ଅପ୍ରଣମ୍ଯୈବ ଶତ୍ରୂଣାଂ ନ ନସ୍ତପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ମାଧବ ॥ 5-127-17 (36071)
କଶ୍ଚ ଜାତୁ କୁଲେ ଜାତଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେଣ ବର୍ତଯନ୍ ।
ଭଯାଦ୍ବୃତ୍ତିଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯୈବଂ ପ୍ରଣମେଦିହ କର୍ହିଚିତ୍ ॥ 5-127-18 (36072)
ଉଦ୍ଯଚ୍ଛେଦେବ ନ ନମେଦୁଦ୍ଯମୋ ହ୍ଯେବ ପୌରୁଷମ୍ ।
ଅପ୍ଯପର୍ବଣି ଭଜ୍ଯେତ ନ ନମେଦିହ କର୍ହିଚିତ୍ ॥ 5-127-19 (36073)
ଇତି ମାତଙ୍ଗବଚନଂ ପରିପ୍ସନ୍ତି ହିତେପ୍ସବଃ ।
ଧର୍ମାଯ ଚୈବ ପ୍ରଣମେଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଶ୍ଚ ମଦ୍ବିଧଃ॥ 5-127-20 (36074)
ଅଚିନ୍ତଯନ୍କଂଚିଦନ୍ଯଂ ଯାବଜ୍ଜୀବଂ ତଥା ଚରେତ୍।
ଏଷ ଧର୍ମଃ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ମତମେତଚ୍ଚ ମେ ସଦା ॥ 5-127-21 (36075)
ରାଜ୍ଯାଂଶଶ୍ଚାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତୋ ଯୋ ମେ ପିତ୍ରା ପୁରାଽଭବତ୍।
ନ ସ ଲଭ୍ଯଃ ପୁନର୍ଜାତୁ ମଯି ଜୀବତି କେଶବ ॥ 5-127-22 (36076)
ଯାବଚ୍ଚ ରାଜା ଧ୍ରିଯତେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଜନାର୍ଦନ ।
ନ୍ଯସ୍ତଶସ୍ତ୍ରା ବଯଂ ତେ ବାଽପ୍ଯୁପଜୀବାମ ମାଧବ ।
ଅପ୍ରଦେଯଂ ପୁରା ଦତ୍ତଂ ରାଜ୍ଯଂ ପରବତୋ ମମ ॥ 5-127-23 (36077)
ଅଜ୍ଞାନାଦ୍ବା ଭଯାଦ୍ବାଽପି ମଯି ବାଲେ ଜନାର୍ଦନ ।
ନ ତଦଦ୍ଯ ପୁନର୍ଲଭ୍ଯଂ ପାଣ୍ଡବୈର୍ବୃଷ୍ଣିନନ୍ଦନ ॥ 5-127-24 (36078)
ଧ୍ରିଯମାଣେ ମହାବାହୌ ମଯି ସଂପ୍ରତି କେଶବ ।
ଯାବଦ୍ଧି ତୀକ୍ଷ୍ଣଯା ସୂଚ୍ଯା ବିଦ୍ଧ୍ଯେଦଗ୍ରେଣ କେଶବ ।
ତାବଦପ୍ଯପରିତ୍ଯାଜ୍ଯଂ ଭୂମେର୍ନଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ॥ ॥ 5-127-25 (36079)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-127-19 ଅପର୍ବଣି ଅପ୍ରସ୍ତାବେ ॥ 5-127-20 ମାତଂଗଃ ମୁନିଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 128
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.128. ଅଧ୍ଯାଯଃ 128
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ସଗର୍ହଣଂ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ତତ୍କୃତାପନଯାନୁସ୍ମାରଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବୈରସନ୍ଧାନେ କୌରବୈର୍ବନ୍ଧନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯଃ ସ୍ବସମର୍ପଣପ୍ରତିପାଦକଦୁଶ୍ଶାସନବଚନଶ୍ରବଣଜକୋପାତ୍ ସଭାତୋ ନିର୍ଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ କୃଷ୍ଣେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି କୁଲସ୍ଯାର୍ଧେ ଦୁର୍ଯୋଧନପରିତ୍ଯାଗାବିଧାନମ୍ ॥ 3 ॥ ତଥା ସଦୃଷ୍ଟାନ୍ତପ୍ରଦର୍ଶନଂ ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ବନ୍ଧନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯଃ ସମର୍ପଣବିଧାନମ୍ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-128-0 (36080)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ ॥ 5-128-0x (3764)
ତତଃ ପ୍ରହସ୍ଯ ଦାଶାର୍ହଃ କ୍ରୋଧପର୍ଯାକୁଲେକ୍ଷଣଃ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମିଦଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-128-1 (36081)
ଲପ୍ସ୍ଯସେ ବୀରଶଯନଂ କାମମେତଦବାପ୍ସ୍ଯସି।
ସ୍ଥିରୋ ଭବ ସହାମାତ୍ଯୋ ବିମର୍ଦୋ ଭବିତା ମହାନ୍ ॥ 5-128-2 (36082)
ଯଚ୍ଚୈତନ୍ମନ୍ଯସେ ମୂଢ ନ ମେ କଶ୍ଚିଦ୍ବ୍ଯତିକ୍ରମଃ।
ପାଣ୍ଡବେଷ୍ବିତି ତତ୍ସର୍ବଂ ନିବୋଧ ତ୍ବଂ ନରାଧିପ ॥ 5-128-3 (36083)
ଶ୍ରିଯାଂ ସଂତପ୍ଯମାନେନ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ତ୍ବଯା ଦୁର୍ମନ୍ତ୍ରିତଂ ଦ୍ଯୂତଂ ସୌବଲେନ ଚ ଭାରତ ॥ 5-128-4 (36084)
କଥଂ ଚ ଜ୍ଞାତଯସ୍ତାତ ଶ୍ରେଯାଂସଃ ସାଧୁସଂମତାଃ ।
ତଥାଽନ୍ଯାଯ୍ଯମୁପସ୍ଥାତୁଂ ଜିହ୍ମେନାଜିହ୍ମଚାରିଣଃ ॥ 5-128-5 (36085)
ଅକ୍ଷଦ୍ଯୂତଂ ମହାପ୍ରଜ୍ଞ ସତାଂ ମତିବିନାଶନମ୍ ।
ଅସତାଂ ତତ୍ର ଜାଯନ୍ତେ ଭେଦାଶ୍ଚ ବ୍ଯସନାନି ଚ ॥ 5-128-6 (36086)
ତଦିଦଂ ବ୍ଯସନଂ ଘୋରଂ ତ୍ବଯା ଦ୍ଯୂତମୁଖଂ କୃତମ୍ ।
ଅସମୀକ୍ଷ୍ଯ ସଦାଚାରାନ୍ସାର୍ଧଂ ପାପାନୁବନ୍ଧନୈଃ ॥ 5-128-7 (36087)
କଶ୍ଚାନ୍ଯୋ ଭ୍ରାତୃଭାର୍ଯାଂ ବୈ ବିପ୍ରକର୍ତୃଂ ତଥାର୍ହତି।
ଆନୀଯ ଚ ସଭାଂ ବ୍ଯକ୍ତଂ ଯଥୋକ୍ତା ଦ୍ରୌପଦୀ ତ୍ବଯା ॥ 5-128-8 (36088)
କୁଲୀନା ଶୀଲସଂପନ୍ନା ପ୍ରାଣେଭ୍ଯୋଽପି ଗରୀଯସୀ ।
ମହିଷୀ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ତଥା ବିନିକୃତା ତ୍ବଯା ॥ 5-128-9 (36089)
ଜାନନ୍ତି କୁରବଃ ସର୍ବେ ଯଥୋକ୍ତାଃ କୁରୁସଂସଦି ।
ଦୁଃଶାସନେନ କୌନ୍ତେଯାଃ ପ୍ରବ୍ରଜନ୍ତଃ ପରନ୍ତପାଃ ॥ 5-128-10 (36090)
ସମ୍ଯଗ୍ବୃତ୍ତେଷ୍ବଲୁବ୍ଧେଷୁ ସତତଂ ଧର୍ମଚାରିଷୁ ।
ସ୍ବେଷୁ ବନ୍ଧୁଷୁ କଃ ସାଧୁଶ୍ଚରେଦେବମସାଂପ୍ରତମ୍ ॥ 5-128-11 (36091)
ନୃଶଂସାନାମନାର୍ଯାଣାଂ ତଥା ପରୁଷଭାଷଣମ୍ ।
କର୍ଣଦୁଃଶାସନାଭ୍ଯାଂ ଚ ତ୍ବଯା ଚ ବହୁଶଃ କୃତମ୍ ॥ 5-128-12 (36092)
ସହ ମାତ୍ରା ପ୍ରଦଗ୍ଧୁଂ ତାନ୍ବାଲକାନ୍ବାରଣାବତେ ।
ଆସ୍ଥିତଃ ପରମୋ ଯତ୍ନୋ ନ ସମୃଦ୍ଧଶ୍ଚ ତତ୍ତବ ॥ 5-128-13 (36093)
ଊଷୁଶ୍ଚ ସୁଚିରଂ କାଲଂ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନାଃ ପାଣ୍ଡବାସ୍ତଦା।
ମାତ୍ରା ସହୈକଚକ୍ରାଯାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ନିବେଶନେ ॥ 5-128-14 (36094)
ବିଷେଣ ସର୍ପବନ୍ଧୈଶ୍ଚ ଯତିତାଃ ପାଣ୍ଡବାସ୍ତ୍ବଯା ।
ସର୍ବୋପାଯୈର୍ବିନାଶାଯ ନ ସମୃଦ୍ଧଂ ଚ ତତ୍ତବ ॥ 5-128-15 (36095)
ଏବଂବୁଦ୍ଧିଃ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ମିଥ୍ଯାବୃତ୍ତିଃ ସଦା ଭବାନ୍ ।
କଥଂ ତେ ନାପରାଧୋଽସ୍ତି ପାଣ୍ଡବେଷୁ ମହାତ୍ମସୁ ॥ 5-128-16 (36096)
`ଏବଂବୃତ୍ତଃ କଥଂ ରାଜ୍ଯେ ସ୍ଥାତୁମର୍ହସି ପାପକୃତ୍।
ସ ରାଜ୍ଯାଚ୍ଚ ସୁଖାଚ୍ଚୈବ ହାସ୍ଯସେ କୁଲପାଂସନ ॥ 5-128-17 (36097)
ଯଚ୍ଚୈଭ୍ଯୋ ଯାଚମାନେଭ୍ଯଃ ପିତ୍ର୍ଯମଂଶଂ ନ ଦିତ୍ସତି ।
ତଚ୍ଚ ପାପ ପ୍ରଦାତାଽସି ଭ୍ରଷ୍ଟୈଶ୍ବର୍ଯୋ ନିପାତିତଃ ॥ 5-128-18 (36098)
କୃତ୍ବା ବହୂନ୍ଯକାର୍ଯାଣି ପାଣ୍ଡବେଷୁ ନୃଶଂସବତ୍।
ମିଥ୍ଯାବୃତ୍ତିରନାର୍ଯଃ ସନ୍ନଦ୍ଯ ବିପ୍ରତିପଦ୍ଯସେ ॥ 5-128-19 (36099)
ମାତାପିତୃଭ୍ଯାଂ ଭୀଷ୍ମେଣ ଦ୍ରୋଣେନ ବିଦୁରେଣ ଚ।
ଶାମ୍ଯେତି ମୁହୁରୁକ୍ତୋସି ନ ଚ ଶାମ୍ଯସି ପାର୍ଥିବ ॥ 5-128-20 (36100)
ଶମେ ହି ସୁମହାଁଲ୍ଲାଭସ୍ତବ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଚୋଭଯୋଃ ।
ନ ଚ ରୋଚଯସେ ରାଜନ୍କିମନ୍ଯଦ୍ବୁଦ୍ଧିଲାଘବାତ୍ ॥ 5-128-21 (36101)
ନ ଶର୍ମ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସେ ରାଜନ୍ନୁତ୍କ୍ରମ୍ଯ ସୁହୃଦାଂ ବଚଃ।
ଅଧର୍ମ୍ଯମଯଶସ୍ଯଂ ଚ କ୍ରିଯତେ ପାର୍ଥିବ ତ୍ବଯା ॥ 5-128-22 (36102)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-128-23x (3765)
ଏବଂ ବ୍ରୁବତି ଦାଶାର୍ହେ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍ ।
ଦୁଃଶାସନ ଇଦଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍କରୁସଂସଦି ॥ 5-128-23 (36103)
ନ ଚେତ୍ସନ୍ଧାସ୍ଯସେ ରାଜନ୍ସ୍ବେନ କାମେନ ପାଣ୍ଡବୈଃ।
ବଦ୍ଧ୍ବା କିଲ ତ୍ବାଂ ଦାସ୍ଯନ୍ତି କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରାଯ କୌରବାଃ ॥ 5-128-24 (36104)
ବୈକର୍ତନଂ ତ୍ବାଂ ଚ ମାଂ ଚ ତ୍ରୀନେତାନ୍ମନୁଜର୍ଷଭ ।
ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦାସ୍ଯନ୍ତି ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଃ ପିତା ଚ ତେ ॥ 5-128-25 (36105)
ଭ୍ରାତୁରେତଦ୍ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସୁଯୋଧନଃ ।
କ୍ରୁଦ୍ଧଃ ପ୍ରାତିଷ୍ଠତୋତ୍ଥାଯ ମହାନାଗ ଇବ ଶ୍ବସନ୍ ॥ 5-128-26 (36106)
ବିଦୁରଂ ଚ ସୋମଦତ୍ତଂ ଚ ମହାରାଜଂ ଚ ବାହ୍ଲିକମ୍।
କୃପଂ ଚ ସୋମଦତ୍ତଂ ଚ ଭୀଷ୍ମଂ ଦ୍ରୋଣଂ ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-128-27 (36107)
ସର୍ବାନେତାନନାଦୃତ୍ଯ ଦୁର୍ମତିର୍ନିରପତ୍ରପଃ।
ଅଶିଷ୍ଟବଦମର୍ଯାଦୋ ମାନୀ ମାନ୍ଯାବମାନିତା ॥ 5-128-28 (36108)
ତଂ ପ୍ରସ୍ଥିତମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଭ୍ରାତରୋ ମନୁଜର୍ଷଭମ୍।
ଅନୁଜଗ୍ମୁଃ ସହାମାତ୍ଯା ରାଜାନଶ୍ଚାପି ସର୍ବଶଃ ॥ 5-128-29 (36109)
ସଭାଯାମୁତ୍ଥିତଂ କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରସ୍ଥିତଂ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋଽବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-128-30 (36110)
ଧର୍ମାର୍ଥାବଭିସନ୍ତ୍ଯଜ୍ଯ ସଂରମ୍ଭଂ ଯୋଽନୁମନ୍ଯତେ ।
ହସନ୍ତି ବ୍ଯସନେ ତସ୍ଯ ଦୁର୍ହୃଦୋ ନଚିରାଦିବ ॥ 5-128-31 (36111)
ଦୁରାତ୍ମା ରାଜପୁତ୍ରୋଽଯଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽନୁପାଯବିତ୍।
ମିଥ୍ଯାଭିମାନୀ ରାଜ୍ଯସ୍ଯ କ୍ରୋଧଲୋଭବଶାନୁଗଃ ॥ 5-128-32 (36112)
କାଲପକ୍ବମିଦଂ ମନ୍ଯେ ସର୍ବଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ସର୍ବେ ହ୍ଯନୁସୃତା ମୋହାତ୍ପାର୍ଥିବାଃ ସହ ମନ୍ତ୍ରିଭିଃ ॥ 5-128-33 (36113)
ଭୀଷ୍ମସ୍ଯାଥ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଦାଶାର୍ହଃ ପୁଷ୍କରେକ୍ଷଣଃ ।
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣମୁଖାନ୍ସର୍ବାନଭ୍ଯଭାଷତ ବୀର୍ଯବାନ୍ ॥ 5-128-34 (36114)
ସର୍ବେଷାଂ କୁରୁବୃଦ୍ଧାନାଂ ମହାନଯମତିକ୍ରମଃ ।
ପ୍ରସହ୍ଯ ମନ୍ଦମୈଶ୍ବର୍ଯେ ନ ନିଯଚ୍ଛନ୍ତି ଯନ୍ନୃପମ୍ ॥ 5-128-35 (36115)
ତତ୍ର କାର୍ଯମହଂ ମନ୍ଯେ କାଲପ୍ରାପ୍ତମରିନ୍ଦମାଃ ।
କ୍ରିଯମାଣେ ଭବେଚ୍ଛ୍ରେଯସ୍ତତ୍ସର୍ବଂ ଶ୍ରୃଣୁତାନଘାଃ ॥ 5-128-36 (36116)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷମେତଦ୍ଭବତାଂ ଯଦ୍ବକ୍ଷ୍ଯାମି ହିତଂ ବଚଃ ।
ଭବତାମାନୁକୂଲ୍ଯେନ ଯଦି ରୋଚେତ ଭାରତାଃ ॥ 5-128-37 (36117)
ପୁତ୍ରୋ ବୈ ଭୋଜରାଜସ୍ଯ ଦୁରାଚାରୋ ହ୍ଯନାତ୍ମବାନ୍ ।
ଜୀବତଃ ପିତୁରୈଶ୍ବର୍ଯଂ ହୃତ୍ବା ମୃତ୍ଯୁବଶଂ ଗତଃ ॥ 5-128-38 (36118)
ଉଗ୍ରସେନସୁତଃ କଂସଃ ପରିତ୍ଯକ୍ତଃ ସ ବାନ୍ଧବୈଃ।
ଜ୍ଞାତୀନାଂ ହିତକାମେନ ମଯା ଶସ୍ତୋ ମହାମୃଧେ ॥ 5-128-39 (36119)
ଆହୁକଃ ପୁନରସ୍ମାଭିର୍ଜ୍ଞାତିଭିଶ୍ଚାପି ସତ୍କୃତଃ ।
ଉଗ୍ରସେନଃ କୃତୋ ରାଜା ଭୋଜରାଜନ୍ଯବର୍ଧନଃ ॥ 5-128-40 (36120)
ସଂସମେକଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ କୁଲାର୍ଥେ ସର୍ବଯାଦବାଃ।
ସଂଭୂଯ ସୁଖମେଧନ୍ତେ ଭାରତାନ୍ଧକବୃଷ୍ଣଯଃ ॥ 5-128-41 (36121)
ଅପି ଚାପ୍ଯବଦଦ୍ରାଜନ୍ପରମେଷ୍ଠୀ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ବ୍ଯୂଢେ ଦେବାସୁରେ ଯୁଦ୍ଧେଽଭ୍ଯୁଦ୍ଯତେଷ୍ବାଯୁଧେଷୁ ଚ ॥ 5-128-42 (36122)
ଦ୍ବୈଧୀଭୂତେଷୁ ଲୋକେଷୁ ବିନଶ୍ଯତ୍ସୁ ଚ ଭାରତ ।
ଅବ୍ରବୀତ୍ତୁ ତଦା ଦେବୋ ଭଗବାଁଲ୍ଲୋକଭାବନଃ ॥ 5-128-43 (36123)
ପରାଭବିଷ୍ଯନ୍ତ୍ଯସୁରା ଦୈତେଯା ଦାନବୈଃ ସହ ।
ଆଦିତ୍ଯା ବସବୋ ରୁଦ୍ରା ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ଦିବୌସକଃ ॥ 5-128-44 (36124)
ଦେବାସୁରମନୁଷ୍ଯାଶ୍ଚ ଗନ୍ଧର୍ବୋରଗରାକ୍ଷସାଃ ।
ଅସ୍ମିନ୍ଯୁଦ୍ଧେ ସୁସଂକ୍ରୁଦ୍ଧା ହନିଷ୍ଯନ୍ତି ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-128-45 (36125)
` ବର୍ତମାନଂ ଜଗତ୍ସର୍ବଂ ମୁହୂର୍ତାନ୍ନ ଭବିଷ୍ଯତି।'
ଇତି ମତ୍ବାଽବ୍ରବୀଦ୍ଧର୍ମଂ ପରମେଷ୍ଠୀ ପ୍ରଜାପତିଃ ।
ବରୁଣାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛୈତାନ୍ବଦ୍ଧ୍ବା ଦୈତେଯଦାନବାନ୍ ॥ 5-128-46 (36126)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତତୋ ଧର୍ମୋ ନିଯୋଗାତ୍ପରମେଷ୍ଠିନଃ।
ବରୁଣାଯ ଦଦୌ ସର୍ବାନ୍ବଦ୍ଧ୍ବା ଦୈତେଯଦାନବାନ୍ ॥ 5-128-47 (36127)
ତାନ୍ବଦ୍ଧ୍ବା ଧର୍ମପାଶୈଶ୍ଚ ସ୍ବୈଶ୍ଚ ପାଶୈର୍ଜଲେଶ୍ବରଃ ।
ବରୁଣଃ ସାଗରେ ଯତ୍ତୋ ନିତ୍ଯଂ ରକ୍ଷତି ଦାନବାନ୍ ॥ 5-128-48 (36128)
ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନଂ କର୍ଣଂ ଶକୁନିଂ ଚାପି ସୌବଲମ୍ ।
ବଦ୍ଧ୍ବା ଦୁଃଶାସନଂ ଚାପି ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତ ॥ 5-128-49 (36129)
ତ୍ଯଜେତ୍କୁଲାର୍ଥେ ପୁରୁଷଂ ଗ୍ରାମସ୍ଯାର୍ଥେ କୁଲଂ ତ୍ଯଜେତ୍।
ଗ୍ରାମଂ ଜନପଦସ୍ଯାର୍ଥେ ଆତ୍ମାର୍ଥେ ପୃଥିବୀଂ ତ୍ଯଜେତ୍ ॥ 5-128-50 (36130)
ରାଜନ୍ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ବଦ୍ଧ୍ବା ତତଃ ସଂଶାମ୍ଯ ପାଣ୍ଡବୈଃ ।
ତ୍ବତ୍କୃତେ ନ ବିନଶ୍ଯେଯୁଃ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯର୍ଷଭ ॥ ॥ 5-128-51 (36131)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାବିଂଶତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 129
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.129. ଅଧ୍ଯାଯଃ 129
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଜ୍ଞଯା ଗାନ୍ଧାର୍ଯାଃ ସଭାଂ ପ୍ରତ୍ଯାନଯନମ୍ ॥ 1 ॥ ଗାନ୍ଧାର୍ଯା ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପୁନଃ ସଭାମାନାଯ୍ଯ ତଂପ୍ରତି ନୀତିକଥ ନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ଶମବିଧାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-129-0 (36132)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-129-0x (3766)
କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ତୁ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଜନେଶ୍ବରଃ।
ବିଦୁରଂ ସର୍ବଧର୍ମଜ୍ଞଂ ତ୍ବରମାଣୋଽଭ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-129-1 (36133)
ଗଚ୍ଛ ତାତ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ଗାନ୍ଧାରୀଂ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନୀମ୍ ।
ଆନଯେହ ତଯା ସାର୍ଧମନୁନେଷ୍ଯାମି ଦୁର୍ମତିମ୍ ॥ 5-129-2 (36134)
ଯଦି ସା ନ ଦୁରାତ୍ମାନଂ ଶମଯେଦ୍ଦୁଷ୍ଟଚେତସମ୍।
ଅପି କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ସୁହୃଦସ୍ତିଷ୍ଠେମ ବଚନେ ବଯମ୍ ॥ 5-129-3 (36135)
ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେର୍ଦୁଃସହାଯସ୍ଯ ଶମାର୍ଥଂ ବ୍ରୁବତୀ ବଚଃ ॥
ଅପି ନୋ ବ୍ଯସନଂ ଘୋରଂ ଦୁର୍ଯୋଧନକୃତଂ ମହତ୍ । 5-129-4 (36136)
ଶମଯେଚ୍ଚିରରାତ୍ରାଯ ଯୋଗକ୍ଷେମବଦବ୍ଯଯମ୍ ।
ରାଜ୍ଞସ୍ତୁ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବିଦୁରୋ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନୀମ୍ । 5-129-5 (36137)
ଆନଯାମାସ ଗାନ୍ଧାରୀଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଶାସନାତ୍ ॥ 5-129-6 (36138)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-129-7x (3767)
ଏଷ ଗାନ୍ଧାରି ପୁତ୍ରସ୍ତେ ଦୁରାତ୍ମା ଶାସନାତିଗଃ ।
ଐଶ୍ବର୍ଯଲୋଭାଦୈଶ୍ବର୍ଯଂ ଜୀବିତଂ ଚ ପ୍ରହାସ୍ଯତି ॥ 5-129-7 (36139)
ଅଶିଷ୍ଟବଦମର୍ଯାଦଃ ପାପୈଃ ସହ ଦୁରାତ୍ମବାନ୍।
ସଭାଯା ନିର୍ଗତୋ ମୂଢୋ ବ୍ଯତିକ୍ରମ୍ଯ ସୁହୃଦ୍ବଚଃ ॥ 5-129-8 (36140)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-129-9x (3768)
ସା ଭର୍ତୃବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ରାଜପୁତ୍ରୀ ଯଶସ୍ବିନୀ ।
ଅନ୍ବିଚ୍ଛନ୍ତୀ ମହଚ୍ଛ୍ରେଯୋ ଗାନ୍ଧାରୀ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-129-9 (36141)
ଆନାଯଯ ସୁତଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ରାଜ୍ଯକାମୁକମାତୁରମ୍ ।
ନହି ରାଜ୍ଯମଶିଷ୍ଟେନ ଶକ୍ଯଂ ଧର୍ମାର୍ଥଲୋପିନା ।
ଆପ୍ତୁମାପ୍ତଂ ତଥାଽପୀଦମବିନୀତେନ ସର୍ବଥା ॥ 5-129-10 (36142)
ତ୍ବଂ ହ୍ଯେବାତ୍ର ଭୃଶଂ ଗର୍ହ୍ଯୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ସୁତପ୍ରିଯଃ ।
ଯୋ ଜାନନ୍ପାପତାମସ୍ଯ ତତ୍ପ୍ରଜ୍ଞାମନୁବର୍ତସେ ॥ 5-129-11 (36143)
ସ ଏଷ କାମମନ୍ଯୁଭ୍ଯାଂ ପ୍ରଲବ୍ଧୋ ଲୋଭମାସ୍ଥିତଃ ।
ଅଶକ୍ଯୋଽଦ୍ଯ ତ୍ବଯା ରାଜନ୍ବିନିବର୍ତଯିତୁଂ ବଲାତ୍ ॥ 5-129-12 (36144)
ରାଷ୍ଟ୍ରପ୍ରଦାନେ ମୂଢସ୍ଯ ବାଲିଶସ୍ଯ ଦୁରାତ୍ମନଃ ।
ଦୁଃସହାଯସ୍ଯ ଲୁବ୍ଧସ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଶ୍ରୁତେ ଫଲମ୍ ॥ 5-129-13 (36145)
କଥଂ ହି ସ୍ବଜନେ ଭେଦମୁପେକ୍ଷେତ ମହୀପତିଃ।
ଭିନ୍ନଂ ହି ସ୍ବଜନେନ ତ୍ବାଂ ପ୍ରହରିଷ୍ଯନ୍ତି ଶତ୍ରବଃ ॥ 5-129-14 (36146)
ଯା ହି ଶକ୍ଯା ମହାରାଜ ସାମ୍ନା ଭେଦେନ ବା ପୁନଃ ।
ନିସ୍ତର୍ତୁମାପଦଃ ସ୍ବେଷୁ ଦଣ୍ଡଂ କସ୍ତତ୍ର ପାତଯେତ୍ ॥ 5-129-15 (36147)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-129-16x (3769)
ଶାସନାଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍।
ମାତୁଶ୍ଚ ବଚନାତ୍କ୍ଷତ୍ତା ସଭାଂ ପ୍ରାବେଶଯତ୍ପୁନଃ ॥ 5-129-16 (36148)
ସ ମାତୁର୍ବଚନାକାଙ୍କ୍ଷୀ ପ୍ରବିବେଶ ପୁନଃ ସଭାମ୍ ।
ଅଭିତାମ୍ରେକ୍ଷଣଃ କ୍ରୋଧାନ୍ନିଶ୍ବସନ୍ନିବ ପନ୍ନଗଃ ॥ 5-129-17 (36149)
ତଂ ପ୍ରବିଷ୍ଟମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ପୁତ୍ରମୁତ୍ପଥମାସ୍ଥିତମ୍ ।
ବିଗର୍ହମାଣା ଗାନ୍ଧାରୀ ଶମାର୍ଥଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-129-18 (36150)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନିବୋଧେଦଂ ବଚନଂ ମମ ପୁତ୍ରକ ।
ହିତଂ ତେ ସାନୁବନ୍ଧସ୍ଯ ତଥାଽଽଯତ୍ଯାଂସୁଖୋଦଯମ୍ ॥ 5-129-19 (36151)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଯଦାହ ତ୍ବାଂ ପିତା ଭରତସତ୍ତମ ।
ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଃ କୃପଃ କ୍ଷତ୍ତା ସୁହୃଦାଂ କୁରୁ ତଦ୍ବଚଃ ॥ 5-129-20 (36152)
ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ତୁ ପିତୁଶ୍ଚୈବ ମମ ଚାପଚିତିଃ କୃତା ।
ଭବେଦ୍ଦ୍ରୋଣମୁଖାନାଂ ଚ ସୁହୃଦାଂ ଶାମ୍ଯତା ତ୍ବଯା ॥ 5-129-21 (36153)
ନ ହି ରାଜ୍ଯଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ସ୍ବେନ କାମେନ ଶକ୍ଯତେ ।
ଅବାପ୍ତୁଂ ରକ୍ଷିତୁଂ ବାଽପି ଭୋକ୍ତୁଂ ଭରତସତ୍ତମ ॥ 5-129-22 (36154)
ନ ହ୍ଯବଶ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯୋ ରାଜ୍ଯମଶ୍ରୀଯାଦ୍ଦୀର୍ଘମନ୍ତରମ୍।
ବିଜିତାତ୍ମା ତୁ ମେଧାବୀ ସ ରାଜ୍ଯମଭିପାଲଯେତ୍ ॥ 5-129-23 (36155)
କାମକ୍ରୋଧୌ ହି ପୁରୁଷମର୍ଥେଭ୍ଯୋ ବ୍ଯପକର୍ଷତଃ ।
ତୌ ତୁ ଶତ୍ରୂ ବିନିର୍ଜିତ୍ଯ ରାଜା ବିଜଯତେ ମହୀମ୍ ॥ 5-129-24 (36156)
ଲୋକେଶ୍ବର ପ୍ରଭୁତ୍ବଂହି ମହଦେତଦ୍ଦୁରାତ୍ମଭିଃ ।
ରାଜ୍ଯଂ ନାମେପ୍ସିତଂ ସ୍ଥାନଂ ନ ଶକ୍ଯମଭିରକ୍ଷିତୁମ୍ ॥ 5-129-25 (36157)
ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ମହତ୍ପ୍ରେପ୍ସୁର୍ନିଯଚ୍ଛେଦର୍ଥଧର୍ମଯୋଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରିଯୈର୍ନିଯତୈର୍ବୁଦ୍ଧିର୍ବର୍ଧତେଽଗ୍ନିରିବେନ୍ଧନୈଃ ॥ 5-129-26 (36158)
ଅବିଧେଯାନି ହୀମାନି ବ୍ଯାପାଦଯିତୁମପ୍ଯଲମ୍ ।
ଅବିଧେଯା ଇବାଦାନ୍ତା ହଯାଃ ପଥି କୁସାରଥିମ୍ ॥ 5-129-27 (36159)
ଅବିଜିତ୍ଯ ଯ ଆତ୍ମାନମମାତ୍ଯାନ୍ବିଜିଗୀଷତେ।
ଅମିତ୍ରାନ୍ବାଽଜିତାମାତ୍ଯଃ ସୋଽବଶଃ ପରିହୀଯତେ ॥ 5-129-28 (36160)
ଆତ୍ମାନମେବ ପ୍ରଥମଂ ଦ୍ବେଷ୍ଯରୂପେଣ ଯୋଜଯେତ୍ ।
ତତୋଽମାତ୍ଯାନମିତ୍ରାଂଶ୍ଚ ନ ମୋଘଂ ବିଜିଗୀଷତେ ॥ 5-129-29 (36161)
ବଶ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯଂ ଜିତାମାତ୍ଯଂ ଧୃତଦଣ୍ଡଂ ବିକାରିଷୁ ।
ପରୀକ୍ଷ୍ଯକାରିଣଂ ଧୀରମତ୍ଯର୍ଥଂ ଶ୍ରୀର୍ନିଷେବତେ ॥ 5-129-30 (36162)
କ୍ଷୁଦ୍ରାକ୍ଷେଣେବ ଜାଲେନ ଝଷାବପିହିତାବୁଭୌ ।
କାମକ୍ରୋଧୌ ଶରୀରସ୍ଥୌ ପ୍ରଜ୍ଞାନଂ ତୌ ବିଲୁମ୍ପତଃ ॥ 5-129-31 (36163)
ଯାଭ୍ଯାଂ ହି ଦେବାଃ ସ୍ବର୍ଯାତୁଃ ସ୍ବର୍ଗସ୍ଯ ପିଦଧୁର୍ମୁଖମ୍ ।
ବିଭ୍ଯତୋଽନୁପରାଗସ୍ଯ କାମକ୍ରୋଧୌ ସ୍ମ ବର୍ଧିତୌ ॥ 5-129-32 (36164)
କାମଂ କ୍ରୋଧଂ ଚ ଲୋଭଂ ଚ ଦମ୍ଭଂ ଦର୍ପଂ ଚ ଭୂମିପଃ ।
ସମ୍ଯଗ୍ବିଜେତୁଂ ଯୋ ବେଦ ସ ମହୀମଭିଜାଯତେ ॥ 5-129-33 (36165)
ସତତଂ ନିଗ୍ରହେ ଯୁକ୍ତ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ଭବେନ୍ନୃପଃ ।
ଈପ୍ସନ୍ନର୍ଥଂ ଚ ଧର୍ମଂ ଚ ଦ୍ବିଷତାଂ ଚ ପରାଭବମ୍ ॥ 5-129-34 (36166)
କାମାଭିଭୂତଃ କ୍ରୋଧାଦ୍ବା ଯୋ ମିଥ୍ଯା ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ।
ସ୍ବେଷୁ ଚାନ୍ଯେଷୁ ବା ତସ୍ଯ ନ ସହାଯା ଭବନ୍ତ୍ଯୁତ ॥ 5-129-35 (36167)
ଏକୀଭୂତୈର୍ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୈଃ ଶୂରୈରରିନିବର୍ହଣୈଃ ।
ପାଣ୍ଡବୈଃ ପୃଥିବୀଂ ତାତ ଭୋକ୍ଷ୍ଯସେ ସହିତଃ ସୁଖୀ ॥ 5-129-36 (36168)
ଯଥା ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ଦ୍ରୋଣଶ୍ଚାପି ମହାରଥଃ।
ଆହତୁସ୍ତାତ ତତ୍ସତ୍ଯମଜେଯୌ କୃଷ୍ଣପାଣ୍ଡବୌ ॥ 5-129-37 (36169)
ପ୍ରପଦ୍ଯଷ୍ବ ମହାବାହୁଂ କୃଷ୍ଣମକ୍ଲିଷ୍ଟକାରିଣମ୍।
ପ୍ରସନ୍ନୋ ହି ସୁଖାଯ ସ୍ଯାଦୁଭଯୋରେବ କେଶବଃ ॥ 5-129-38 (36170)
ସୁହୃଦାମର୍ଥକାମାନାଂ ଯୋ ନ ତିଷ୍ଠତି ଶାସନେ।
ପ୍ରାଜ୍ଞାନାଂ କୃତବିଦ୍ଯାନାଂ ସ ନରଃ ଶତ୍ରୁନନ୍ଦନଃ ॥ 5-129-39 (36171)
ନ ଯୁଦ୍ଧେ ତାତ କଲ୍ଯାଣଂ ନ ଧର୍ମାର୍ଥୌ କୁତଃ ସୁଖମ୍।
ନ ଚାପି ବିଜଯୋ ନିତ୍ଯଂ ମା ଯୁଦ୍ଧେ ଚେତ ଆଧିଥାଃ ॥ 5-129-40 (36172)
ଭୀଷ୍ମେଣ ହି ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ପିତ୍ର ତେ ବାହ୍ଲିକେନ ଚ।
ଦତ୍ତୋଂଽଶଃ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ଭେଦାଦ୍ଭତୈରରିନ୍ଦମ ॥ 5-129-41 (36173)
ତସ୍ଥ ଚୈତତ୍ପ୍ରଦାନସ୍ଯ ଫଲମଦ୍ଯାନୁପଶ୍ଯସି ।
ଯଦ୍ଭୁଙ୍କ୍ଷେ ପୃଥିବୀଂ କୃତ୍ସ୍ନାଂ ଶୂରୈର୍ନିହତକଣ୍ଟକାମ୍ ॥ 5-129-42 (36174)
ପ୍ରଯଚ୍ଛ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ଯଥୋଚିତମରିନ୍ଦମ ।
ଯଦୀଚ୍ଛସି ସହାମାତ୍ଯୋ ଭୋକ୍ତୁମର୍ଧଂ ପ୍ରଦୀଯତାମ୍ ॥ 5-129-43 (36175)
ଅଲମର୍ଧଂ ପୃଥିବ୍ଯାସ୍ତେ ମହାମାତ୍ଯସ୍ଯ ଜୀବିତୁମ୍ ।
ସୁହୃଦାଂ ବଚନେ ତିଷ୍ଠନ୍ଯଶଃ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯତି ଭାରତ ॥ 5-129-44 (36176)
ଶ୍ରୀମଦ୍ଭିରାତ୍ମବଦ୍ଭିସ୍ତୈର୍ବୁଦ୍ଧିମଦ୍ଭିର୍ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ ।
ପାଣ୍ଡବୈର୍ବିଗ୍ରହସ୍ତାତ ଭ୍ରଂଶଯେନ୍ମହତଃ ସୁଖାତ୍ ॥ 5-129-45 (36177)
ନିଗୃହ୍ଯ ସୁହୃଦାଂ ମନ୍ଯୁଂ ଶାଧି ରାଜ୍ଯଂ ଯଥୋଚିତମ୍।
ସ୍ବମଂଶଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦାଯ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-129-46 (36178)
ଅଲମଙ୍ଗ ନିକାରୋଽଯଂ ତ୍ରଯୋଦଶସମାଃ କୃତଃ ।
ଶମଯୈନଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ କାମକ୍ରୋଧସମେଧିତମ୍ ॥ 5-129-47 (36179)
ନ ଚୈଷ ଶକ୍ତଃ ପାର୍ଥାନାଂ ଯସ୍ତ୍ବଦର୍ଥମଭୀପ୍ସତି ।
ସୂତପୁତ୍ରୋ ଦୃଢକ୍ରୋଧୋ ଭ୍ରାତା ଦୁଃଶାସନଶ୍ଚ ତେ ॥ 5-129-48 (36180)
ଭୀଷ୍ମେ ଦ୍ରୋଣେ କୃପେ କର୍ଣେ ଭୀମସେନେ ଧନଞ୍ଜଯେ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନେ ଚ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧେ ନ ସ୍ଯୁଃ ସର୍ବାଃ ପ୍ରଜା ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-129-49 (36181)
ଅମର୍ଷବଶମାପନ୍ନୋ ମା କୁରୂଂସ୍ତାତ ଜୀଘନଃ ।
ଏଷା ହି ପୃଥିବୀ କୃତ୍ସ୍ନା ମା ଗମତ୍ତ୍ବତ୍କୃତେ ବଧମ୍ ॥ 5-129-50 (36182)
ଯଚ୍ଚ ତ୍ବଂ ମନ୍ଯସେ ମୂଢ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକୃପାଦଯଃ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତେ ସର୍ବଶକ୍ତ୍ଯେତି ନୈତଦଦ୍ଯୋପପଦ୍ଯତେ ॥ 5-129-51 (36183)
ସମଂ ହି ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରୀତିଶ୍ଚ ସ୍ଥାନଂ ହି ବିଦିତାତ୍ମନାମ୍ ।
ପାଣ୍ଡବେଷ୍ବଥ ଯୁଷ୍ମାସୁ ଧର୍ମସ୍ତ୍ବଭ୍ଯଧିକସ୍ତତଃ ॥ 5-129-52 (36184)
ରାଜପିଣ୍ଡଭଯାଦେତେ ଯଦି ହାସ୍ଯନ୍ତି ଜୀବିତମ୍ ।
ନ ହି ଶକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ରାଜାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମୁଦୀକ୍ଷିତୁମ୍ ॥ 5-129-53 (36185)
ନ ଲୋଭାଦର୍ଥସଂପତ୍ତିର୍ନରାଣାମିହ ଦୃଶ୍ଯତେ ।
ତଦଲଂ ତାତ ଲୋଭେନ ପ୍ରଶାମ୍ଯ ଭରତର୍ଷଭ ॥ ॥ 5-129-54 (36186)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-129-19 ଆଯତ୍ଯାଂ ପରିଣାମେ ॥ 5-129-21 ଅପଚିତିଃ ପୂଜା ॥ 5-129-23 ଦୀର୍ଘମନ୍ତରଂ ଚେରକାଲମ୍ ॥ 5-129-29 ମହଦ୍ରାଜ୍ଯଂ । ମହଦ୍ରାଜ୍ଯବିଶାଲଯୋରିତି ବିଶ୍ବଃ ॥ 5-129-31 କ୍ଷୁଦ୍ରାକ୍ଷେଣ ସୂକ୍ଷ୍ମଚ୍ଛିଦ୍ରେଣ ॥ 5-129-32 ଯାଭ୍ଯାଂ ପିଦଧୁଃ ତୌ କାମକ୍ରୋଧାବିତ୍ଯଧ୍ଯାହାରେଣ ଯୋଜନା ॥ 5-129-33 ଅଭିଜାଯତେ ଶାସ୍ତି ॥ 5-129-47 ନିକାରଃ ଅପକାରଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 130
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.130. ଅଧ୍ଯାଯଃ 130
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ମାତୃବାକ୍ଯମନାଦୃତ୍ଯ ନିର୍ଗତେନ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ କର୍ଣାଦିଭିଃ ସହାଲୋଚ୍ଯ କୃଷ୍ଣବନ୍ଧନନିର୍ଧାରଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଇଙ୍ଗିତଜ୍ଞେନ ସାତ୍ଯକିନା କୃଷ୍ଣାଦିଷୁ ତନ୍ନବେଦନମ୍ ॥ 2 ॥ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ପୁନର୍ଦୁର୍ଯୋଧନମାନାଯ୍ଯ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଦୁର୍ଗ୍ରହତ୍ବନିରୂପଣମ୍ ॥ 3 ॥ ବିଦୁରେଣ ସଂଗୃହ୍ଯ କୃଷ୍ଣ ଚରିତ୍ରନିରୂପଣପୂର୍ବକଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଗର୍ହଣମ୍ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-130-0 (36187)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-130-0x (3770)
ତତ୍ତୁ ବାକ୍ଯମନାଦୃତ୍ଯ ସୋଽର୍ଥବନ୍ମାତୃଭାଷିତମ୍ ।
ପୁନଃ ପ୍ରତସ୍ଥେ ସଂରମ୍ଭାତ୍ସକାଶମକୃତାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-130-1 (36188)
ତତଃ ସଭାଯା ନିର୍ଗମ୍ଯ ମନ୍ତ୍ରଯାମାସ କୌରବଃ।
ସୌବଲେନ ମତାକ୍ଷେଣ ରାଜ୍ଞା ଶକୁନିନା ସହ ॥ 5-130-2 (36189)
` ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ କର୍ଣଂ ଦୁଃଶାସନୋଽବ୍ରବୀତି ।
ନୋଚେତ୍ସନ୍ଧାସ୍ଯସେ ରାଜନ୍ସ୍ବେନ କାମେନ ପାଣ୍ଡବୈଃ ।
ବଦ୍ଧ୍ବୈବ ତ୍ବାଂ ପ୍ରଦାସ୍ଯନ୍ତି ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଯ ଭାରତ ॥ 5-130-3 (36190)
ବୈକର୍ତନଂ ତ୍ବାଂ ଚ ମାଂ ଚ ତ୍ରୀନେତାନ୍ଭରତର୍ଷଭ ।
ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦାସ୍ଯନ୍ତି ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣୌ ପିତା ଚ ତେ ॥ 5-130-4 (36191)
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ନିଶମ୍ଯ ଭରତର୍ଷଭ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ନିଶ୍ବସ୍ଯ ପ୍ରହସନ୍ନିବ ॥ 5-130-5 (36192)
ଏକାନ୍ତମୁପସୃତ୍ଯେହ ମନ୍ତ୍ରଂ ପୁନରମନ୍ତ୍ରଯତ୍ ।
ସୌବଲେନ ମତାକ୍ଷେଣ ରାଜ୍ଞା ଶକୁନିନା ସହ ॥' 5-130-6 (36193)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ କର୍ଣସ୍ଯ ଶକୁନେଃ ସୌବଲସ୍ଯ ଚ।
ଦୁଃଶାସନଚତୁର୍ଥାନାମିଦମାସୀଦ୍ବିଚେଷ୍ଟିତମ୍ ॥ 5-130-7 (36194)
ପୁରାଽଯମସ୍ମାନ୍ଗୃହ୍ଣାତି କ୍ଷିପ୍ରକାରୀ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ସହିତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ରାଜ୍ଞା ଶାନ୍ତନବେନ ଚ ॥ 5-130-8 (36195)
ବଯମେବ ହୃଷୀକେଶଂ ନିଗୃହ୍ଣୀମ ବଲାଦିବ।
ପ୍ରସହ୍ଯ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରମିନ୍ଦ୍ରୋ ବୈରୋଚନିଂ ଯଥା ॥ 5-130-9 (36196)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଗୃହୀତଂ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ପାଣ୍ଡବା ହତଚେତସଃ ।
ନିରୁତ୍ସାହା ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ଭଗ୍ନଦଂଷ୍ଟ୍ରା ଇବୋରଗାଃ ॥ 5-130-10 (36197)
ଅଯଂ ହ୍ଯେଷାଂ ମହାବାହୁଃ ସର୍ବେଷାଂ ଶର୍ମ ବର୍ମ ଚ ।
ଅସ୍ମିନ୍ଗୃହୀତେ ବରଦେ ଋଷଭେ ସର୍ବସାତ୍ବତାମ୍।
ନିରୁଦ୍ଯମା ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ସୋମକୈଃ ସହ ॥ 5-130-11 (36198)
ତସ୍ମାଦ୍ବଯମିହୈବୈକଂ କେଶବଂ କ୍ଷିପ୍ରକାରିଣମ୍ ।
କ୍ରୋଶତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ବଦ୍ଧ୍ବା ଯୋତ୍ସ୍ଯାମହେ ରିପୂନ୍ ॥ 5-130-12 (36199)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-130-13x (3771)
ତେଷାଂ ପାପମଭିପ୍ରାଯଂ ପାପାନାଂ ଦୁଷ୍ଟଚେତସାମ୍।
ଇଙ୍ଗିତଜ୍ଞଃ କବିଃ କ୍ଷିପ୍ରମନ୍ବବୁଦ୍ଧ୍ଯତ ସାତ୍ଯକିଃ ॥ 5-130-13 (36200)
ତଦର୍ଥମଭିନିଷ୍କ୍ରମ୍ଯ ହାର୍ଦିକ୍ଯେନ ସହାସ୍ଥିତଃ ।
ଅବ୍ରବୀତ୍କୃତବର୍ମାଣଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ଯୋଜଯ ବାହିନୀମ୍ ॥ 5-130-14 (36201)
ବ୍ଯୂଢାନୀକଃ ସଭାଦ୍ବାରମୁପତିଷ୍ଠସ୍ବ ଦଂଶିତଃ ।
ଯାବଦାଖ୍ଯାମ୍ଯହଂ ଚୈତତ୍କୃଷ୍ଣାଯାକ୍ଲିଷ୍ଟକାରିଣେ ॥ 5-130-15 (36202)
ସ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ସଭାଂ ବୀରଃ ସିଂହୋ ଗିରିଗୁହାମିବ ।
ଆଚଷ୍ଟ ତମଭିପ୍ରାଯଂ କେଶବାଯ ମହାତ୍ମନେ ॥ 5-130-16 (36203)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ତତଶ୍ଚୈବ ବିଦୁରଂ ଚାନ୍ବଭାଷତ ।
ତେଷାମେତମଭିପ୍ରାଯମାଚଚକ୍ଷେ ସ୍ମଯନ୍ନିବ ॥ 5-130-17 (36204)
ଧର୍ମାଦର୍ଥାଚ୍ଚ କାମାଚ୍ଚ କର୍ମ ସାଧୁବିଗର୍ହିତମ୍ ।
ମନ୍ଦାଃ କର୍ତୁମିହେଚ୍ଛନ୍ତି ନ ଚାବାପ୍ଯଂ କଥଂଚନ ॥ 5-130-18 (36205)
ପୁରା ବିକୁର୍ବତେ ମୂଢାଃ ପାପାତ୍ମାନଃ ସମାଗତାଃ ।
ଧର୍ଷିତାଃ କାମମନ୍ଯୁଭ୍ଯାଂ କ୍ରୋଧଲୋଭବଶାନୁଗାଃ ॥ 5-130-19 (36206)
ଇମଂ ହି ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଂ ଜିଘୃକ୍ଷନ୍ତ୍ଯଲ୍ପଚେତସଃ।
ପଟେନାଗ୍ନିଂ ପ୍ରଜ୍ବଲିତଂ ଯଥା ବାଲା ଯଥା ଜଡାଃ ॥ 5-130-20 (36207)
ସାତ୍ଯକେସ୍ତଦ୍ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବିଦୁରୋ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିବାନ୍ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ମହାବାହୁମବ୍ରବୀତ୍କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-130-21 (36208)
ରାଜନ୍ପରୀତକାଲାସ୍ତେ ପୁତ୍ରାଃ ସର୍ବେ ପରନ୍ତପ ।
ଅସକ୍ଯମଯଶସ୍ଯଂ ଚ କର୍ତୁଂ କର୍ମ ସମୁଦ୍ଯତାଃ ॥ 5-130-22 (36209)
ଇମଂ ହି ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷମଭିଭୂଯ ପ୍ରସହ୍ଯ ଚ ।
ନିଗ୍ରହୀତୁଂ କିଲେଚ୍ଛନ୍ତି ସହିତା ବାସବାନୁଜମ୍ ॥ 5-130-23 (36210)
ଇମଂ ପୁରୁଷଶାର୍ଦୂଲମପ୍ରଧୃଷ୍ଯଂ ଦୁରସଦମ୍ ।
ଆସାଦ୍ଯ ନଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ପତଙ୍ଗା ଇବ ପାବକମ୍ ॥ 5-130-24 (36211)
ଅଯମିଚ୍ଛନ୍ହି ତାନ୍ସର୍ବାନ୍ଯୁଧ୍ଯମାନାଞ୍ଜନାର୍ଦନଃ ।
ସିଂହୋ ନାଗାନିବ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଗମଯେଦ୍ଯମସାଦନମ୍ ॥ 5-130-25 (36212)
ନ ତ୍ବଯଂ ନିନ୍ଦିତଂ କର୍ମ କୁର୍ଯାତ୍ପାପଂ କଥଂଚନ ।
ନ ଚ ଧର୍ମାଦପକ୍ରାମଦେଚ୍ଯୁତଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ॥ 5-130-26 (36213)
` ଯଥା ବାରାଣସୀ ଦଗ୍ଧା ସାଶ୍ବା ସରଥକୁଞ୍ଜରା ।
ସାନୁବନ୍ଧସ୍ତୁ କୃଷ୍ଣେନ କାଶୀନାମୃଷଭୋ ହତଃ ॥ 5-130-27 (36214)
ତଥା ନାଗପୁରଂ ଦଗ୍ଧ୍ବା ଶଙ୍ଖଚକ୍ରଗଦାଧରଃ ।
ସ୍ବଯଂ କାଲେଶ୍ବରୋ ଭୂତ୍ବା ନାଶଯିଷ୍ଯତି କୌରବାନ୍ ॥ 5-130-28 (36215)
ପାରିଜାତହରଂ ହ୍ଯେନମେକଂ ଯଦୁସୁଖାବହମ୍।
ନାଭ୍ଯବର୍ତତ ସଂରବ୍ଧୋ ବୃତ୍ରହା ବସୁଭିଃ ସହ ॥ 5-130-29 (36216)
ପ୍ରାପ୍ଯ ନିର୍ମୋଚନେ ପାଶାନ୍ଷଟ୍ସହସ୍ରାଂସ୍ତରସ୍ବିନଃ ।
ହୃତାସ୍ତେ ବାସୁଦେବେନ ହ୍ଯୁପସଙ୍କ୍ରମ୍ଯ କୌରବାନ୍ ॥ 5-130-30 (36217)
ଦ୍ବାରମାସାଦ୍ଯ ସୌଭସ୍ଯ ବିଧୂଯ ଗଦଯା ଗିରିମ୍।
ଦ୍ଯୁମତ୍ସେନଃ ସହାମାତ୍ଯଃ କୃଷ୍ଣେନ ବିନିପାତିତଃ ॥ 5-130-31 (36218)
ଶେଷବତ୍ତ୍ବାତ୍କୁରୂଣାଂ ତୁ ଧର୍ମାପେକ୍ଷୀ ତଥାଽଚ୍ଯୁତଃ ।
କ୍ଷମତେ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଃ ଶକ୍ତଃ ସନ୍ପାପକର୍ମଣାମ୍ ॥ 5-130-32 (36219)
ଏତେ ହି ଯଦି ଗୋବିନ୍ଦମିଚ୍ଛନ୍ତି ସହ ରାଜଭିଃ ।
ଅଦ୍ଯୈବାତିଥଯଃ ସର୍ବେ ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ଯମସ୍ଯ ତେ ॥ 5-130-33 (36220)
ଯଥା ବାଯୋସ୍ତୃଣାଗ୍ରଣି ବଶଂ ଯାନ୍ତି ବଲୀଯସଃ।
ତଥା ଚକ୍ରଭୃତଃ ସର୍ବେ ବଶମେଷ୍ଯନ୍ତି କୌରବାଃ ॥ 5-130-34 (36221)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ।' 5-130-35x (3772)
ବିଦୁରେଣୈବମୁକ୍ତେ ତୁ କେଶବୋ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ସୁହୃଦାଂ ଶ୍ରୃଣ୍ବତାଂ ମିଥଃ ॥ 5-130-35 (36222)
ରାଜନ୍ନେତେ ଯଦି କ୍ରୁଦ୍ଧା ମାଂ ନିଗୃହ୍ଣୀଯୁରୋଜସା ।
ଏତେ ବା ମାମହଂ ବୈନାନନୁଜାନୀହି ପାର୍ଥିବ ॥ 5-130-36 (36223)
ଏତାନ୍ହି ସର୍ବାନ୍ସଂରବ୍ଧାନ୍ନିଯନ୍ତୁମହମୁତ୍ସହେ ।
ନ ତ୍ବହଂ ନିନ୍ଦିତଂ କର୍ମ କୁର୍ଯାଂ ପାପଂ କଥଂଚନ ॥ 5-130-37 (36224)
ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ହି ଲୁଭ୍ଯନ୍ତଃ ସ୍ବାର୍ଥାନ୍ହାସ୍ଯନ୍ତି ତେ ସୁତାଃ ।
ଏତେ ଚେଦେବମିଚ୍ଛନ୍ତି କୃତକାର୍ଯୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-130-38 (36225)
ଅଦ୍ଯୈବ ହ୍ଯହମେନାଂଶ୍ଚ ଯେ ଚୈନାନନୁ ଭାରତ ।
ନିଗୃହ୍ଯ ରାଜନ୍ପାର୍ଥେଭ୍ଯୋ ଦଦ୍ଯାଂ କିଂ ଦୁଷ୍କୃତଂ ଭବେତ୍ ॥ 5-130-39 (36226)
` ଏଷ ମେ ନିଶ୍ଚଯୋ ରାଜନ୍ଯଦ୍ଯେଷୋଽସ୍ଯ ବିନିଶ୍ଚଯଃ ।
ନର୍ଦନ୍ତୁ ସହିତାଃ ଶଙ୍ଖାଃ ପଣବାନକନିସ୍ବନୈଃ ॥ 5-130-40 (36227)
ଅନାଯାସେନ ପାର୍ଥାନାଂ ପର୍ବତାଂ ଚ ଶିବଂ ମହତ୍।
ନିଗୃହ୍ଯ ରାଜନ୍ପାର୍ଥେଭ୍ଯୋ ଦଦ୍ଯାଂ ଚେତ୍ସୁକୃତଂ ଭବେତ୍ ॥' 5-130-41 (36228)
ଇଦଂ ତୁ ନ ପ୍ରବର୍ତେଯଂ ନିନ୍ଦିତଂ କର୍ମ ଭାରତ ।
ସନ୍ନିଧୌ ତେ ମହାରାଜ କ୍ରୋଧଜଂ ପାପବୁଦ୍ଧିଜମ୍ ॥ 5-130-42 (36229)
ଏଷ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜନ୍ଯଥେଚ୍ଛତି ତଥାଽସ୍ତୁ ତତ୍।
ଅହଂ ତୁ ସର୍ବାଂସ୍ତନଯାନନୁଜାନାମି ତେ ନୃପ ॥ 5-130-43 (36230)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ବିଦୁରଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଭ୍ଯଭାଷତ ।
କ୍ଷିପ୍ରମାନଯ ତଂ ପାପଂ ରାଜ୍ଯଲୁବ୍ଧଂ ସୁଯୋଧନମ୍ ॥ 5-130-44 (36231)
ସହମିତ୍ରଂ ସହାମାତ୍ଯଂ ସସୋଦର୍ଯଂ ସହାନୁଗମ୍।
ଶକ୍ନୁଯାଂ ଯଦି ପନ୍ଥାନମବତାରଯିତୁଂ ପୁନଃ ॥ 5-130-45 (36232)
ତତୋ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ କ୍ଷତ୍ତା ପୁନଃ ପ୍ରାବେଶଯତ୍ମଭାମ୍ ।
ଅକାମଂ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସାର୍ଧଂ ରାଜଭିଃ ପରିବାରିତମ୍ ॥ 5-130-46 (36233)
ଅଥ ଦୁରୋଯଧନଂ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଭ୍ଯଭାଷତ ।
କର୍ଣଦୁଃଶାସନାଭ୍ଯାଂ ଚ ରାଜଭିଶ୍ଚାପି ସଂବୃତମ୍ ॥ 5-130-47 (36234)
ନୃଶଂସ ପାପଭୂଯିଷ୍ଠ କ୍ଷୁଦ୍ରକର୍ମସହାଯବାନ୍।
ପାପୈଃ ସହାଯୈଃ ସଂହତ୍ଯ ପାପଂ କର୍ମ ଚିକୀର୍ଷସି ॥ 5-130-48 (36235)
ଅଶକ୍ଯମଯଶସ୍ଯଂ ଚ ସଦ୍ଭିଶ୍ଚାପି ବିଗର୍ହିତମ୍ ।
ଯଥା ତ୍ବାଦୃଶକୋ ମୂଢୋ ବ୍ଯବସ୍ଯେତ୍କୁଲପାଂସନଃ ॥ 5-130-49 (36236)
ତ୍ବମିମଂ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷମପ୍ରଧୃଷ୍ଯଂ ଦୁରାସଦମ୍ ।
ପାପୈଃ ସହାଯୈଃ ସଂହତ୍ଯ ନିଗ୍ରହୀତୁଂ କିଲେଚ୍ଛସି ॥ 5-130-50 (36237)
ଯୋ ନ ଶକ୍ଯୋ ବଲାତ୍କର୍ତୁଂ ଦେବୈରପି ସବାସବୈଃ ।
ତଂ ତ୍ବଂ ପ୍ରାର୍ଥଯସେ ମନ୍ଦ ବାଲଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରମସଂ ଯଥା ॥ 5-130-51 (36238)
ଦେବୈର୍ମନୁଷ୍ଯୈର୍ଗନ୍ଧର୍ବୈରସୁରୈରୁରଗୈଶ୍ଚ ଯଃ।
ନ ସୋଢୁଂ ସମରେ ଶକ୍ଯସ୍ତଂ ନ ବୁଧ୍ଯସି କେଶବମ୍ ॥ 5-130-52 (36239)
ଦୁର୍ଗ୍ରାହ୍ଯଃ ପାଣିନା ବାଯୁର୍ଦୁସ୍ପର୍ଶଃ ପାଣିନା ଶଶୀ ।
ଦୁର୍ଧରା ପୃଥିବୀ ମୂର୍ଧ୍ନା ଦୁର୍ଗ୍ରାହ୍ଯଃ କେଶବୋ ବଲାତ୍ ॥ 5-130-53 (36240)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ କ୍ଷତ୍ତାଽପି ବିଦୁରୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ଦୁର୍ଯୋଧନମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରମମର୍ଷଣମ୍ ॥ 5-130-54 (36241)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନିବୋଧେଦଂ ବଚନଂ ମମ ସାଂପ୍ରତମ୍।
ସୌଭଦ୍ବାରେ ବାନରେନ୍ଦ୍ରୋ ଦ୍ବିବିଦୋ ନାମ ନାମତଃ।
ଶିଲାବର୍ଷେଣ ମହତା ଛାଦଯାମାସ କେଶବମ୍ ॥ 5-130-55 (36242)
ଗ୍ରହୀତୁକାମୋ ବିକ୍ରମ୍ଯ ସର୍ବଯତ୍ନେନ ମାଧବମ୍ ।
ଗ୍ରହୀତୁଂ ନାଶକଚ୍ଚୈନଂ ତଂ ତ୍ବଂ ପ୍ରାର୍ଥଯସେ ବଲାତ୍ ॥ 5-130-56 (36243)
ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷଗତଂ ଶୌରିଂ ନରକଃ ସହ ଦାନବୈଃ ।
ଗ୍ରହୀତୁଂ ନାଶକତ୍ତତ୍ର ତଂ ତ୍ବଂ ପ୍ରାର୍ଥଯସେ ବଲାତ୍ ॥ 5-130-57 (36244)
ଅନେକଯୁଗବର୍ଷାଯୁର୍ନିହତ୍ଯ ନରକଂ ମୃଧେ ।
ନୀତ୍ବା କନ୍ଯାସହସ୍ରାଣି ଉପଯେମେ ଯଥାବିଧି ॥ 5-130-58 (36245)
ନିର୍ମୋଚନେ ଷଟ୍ସହସ୍ରାଃ ପାଶୈର୍ବଦ୍ଧ୍ବା ମହାସୁରାଃ ।
ଗ୍ରହୀତୁଂ ନାଶକଂଶ୍ଚୈନଂ ତଂ ତ୍ବଂ ପ୍ରାର୍ଥଯସେ ବଲାତ୍ ॥ 5-130-59 (36246)
ଅନେନ ହି ହତା ବାଲ୍ଯେ ପୂତନା ଶିଶୁନା ତଦା।
ଗୋବର୍ଧନୋ ଧାରିତଶ୍ଚ ଗବାର୍ଥେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-130-60 (36247)
ଅରିଷ୍ଟୋ ଧେନୁକଶ୍ଚୈବ ଚାଣୂରଶ୍ଚ ମହାବଲଃ।
ଅଶ୍ବରାଜଶ୍ଚ ନିହତଃ କଂସଶ୍ଚାରିଷ୍ଟମାଚରନ୍ ॥ 5-130-61 (36248)
ଜରାସନ୍ଧଶ୍ଚ ବକ୍ରଶ୍ଚ ଶିଶୁପାଲଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ ।
ବାଣାଶ୍ଚ ନିହତଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ରାଜାନଶ୍ଚ ନିଷୂଦିତାଃ ॥ 5-130-62 (36249)
ବରୁଣୋ ନିର୍ଜିତୋ ରାଜା ପାବକଶ୍ଚାମିତୌଜସା ।
ପାରିଜାତଂ ଚ ହରତା ଜିତଃ ସାକ୍ଷାଚ୍ଛଚୀପତିଃ ॥ 5-130-63 (36250)
ଏକାର୍ଣବେ ଚ ସ୍ବପତା ନିହତୌ ମଧୁକୈଟଭୌ ।
ଜନ୍ମାନ୍ତରମୁପାଗମ୍ଯ ହଯଗ୍ରୀବସ୍ତଥା ହତଃ॥ 5-130-64 (36251)
ଅଯଂ କର୍ତା ନ କ୍ରିଯତେ କାରଣଂ ଚାପି ପୌରୁଷେ ।
ଯଦ୍ଯଦିଚ୍ଛେଦଯଂ ଶୌରିସ୍ତତ୍ତତ୍କୁର୍ଯାଦଯତ୍ନତଃ ॥ 5-130-65 (36252)
ତଂ ନ ବୁଧ୍ଯସି ଗୋବିନ୍ଦ ଘୋରବିକ୍ରମମଚ୍ଯୁତମ୍।
ଆଶୀବିଷମିବ କ୍ରୂଦ୍ଧଂ ତେଜୋରାଶିମନିନ୍ଦିତମ୍ ॥ 5-130-66 (36253)
ପ୍ରଧର୍ଷଯନ୍ମହାବାହୁଂ କୃଷ୍ଣମକ୍ଲିଷ୍ଟକାରିଣମ୍।
ପତଙ୍ଗୋଽଗ୍ନିମିବାସାଦ୍ଯ ସାମାତ୍ଯୋ ନଭବିଷ୍ଯସି ॥ ॥ 5-130-67 (36254)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-130-9 ବୈରୋଚନିଂ ବଲିମ୍ ॥ 5-130-18 କର୍ମ ଦୂତନିଗ୍ରହାଖ୍ଯମ୍ ॥ 5-130-38 ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ପାଣ୍ଡବଧନେ ॥ 5-130-42 ଇଦଂ ତୁ କର୍ମ କର୍ତୁମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-130-49 ନିର୍ମୋଚନେ ନଗରବିଶେଷେ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 131
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.131. ଅଧ୍ଯାଯଃ 131
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ସଭାଯାଂ ବିଶ୍ବରୂପପ୍ରଦର୍ଶନମ୍ ॥ 1 ॥ କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦାଲ୍ଲବ୍ଧଚକ୍ଷୁଷା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ କୃଷ୍ଣଂ ଦୃଷ୍ଟବତା ବକ୍ଷୁଷା ଇତରେଷାମଦି ଦୃକ୍ଷଯା କୃଷ୍ଣବରାତ୍ପୁନଃ ସ୍ବଚକ୍ଷୁଷୋରନ୍ତର୍ଧାନାଧିଗମଃ ॥ 2 ॥ କୃଷ୍ଣେନ ତଦ୍ରୂପୋପସଂହାରପୂର୍ବକଂ ପୂର୍ବରୂପଂ ସ୍ବୀକୃତ୍ଯ ରଥାଧିରୋହଣେନ କୁନ୍ତୀସମୀପଗମନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-131-0 (36255)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ । 5-131-0x (3773)
ବିଦୁରେଣୈବମୁକ୍ତସ୍ତୁ କେଶବଃ ଶତ୍ରୁପୂଗହା ।
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରମଭ୍ଯଭାଷତ ବୀର୍ଯବାନ୍ ॥ 5-131-1 (36256)
ଏକୋଽହମିତି ଯନ୍ମୋହାନ୍ମନ୍ଯସେ ମାଂ ସୁଯୋଧନ।
ପରିଭୂଯ ସୁଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେ ଗ୍ରହୀତୁଂ ମାଂ ଚିକୀର୍ଷସି ॥ 5-131-2 (36257)
ଇହୈବ ପାଣ୍ଡବାଃ ସର୍ବେ ତଥୈବାନ୍ଧକବୃଷ୍ଣଯଃ ।
ଇହାଦିତ୍ଯାଶ୍ଚ ରୁଦ୍ରାଶ୍ଚ ବସବଶ୍ଚ ମହର୍ଷିଭିଃ ॥ 5-131-3 (36258)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ଜାହାସୋଚ୍ଚୈଃ କେଶବଃ ପରବୀରହା ।
ତସ୍ଯ ସଂସ୍ମଯତଃ ଶୌରେର୍ବିଦ୍ଯୁଦ୍ରୂପା ମହାତ୍ମନଃ ।
`ଯୁଗପଚ୍ଚ ବିନିଷ୍ପେତୁଃ ସାକ୍ଷାତ୍ସର୍ବାସ୍ତୁ ଦେବତାଃ॥' 5-131-4 (36259)
ଅଙ୍ଗୁଷ୍ଠମାତ୍ରାସ୍ତ୍ରିଦଶା ବଭୂବୁଃ ପାବକାର୍ଚିଷଃ ।
ତସ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମା ଲଲାଟସ୍ଥୋ ରୁଦ୍ରୋ ବକ୍ଷସି ଚାଭବତ୍ ॥ 5-131-5 (36260)
ଲୋକପାଲା ଭୁଜେଷ୍ବାସନ୍ନଗ୍ନିରାସ୍ଯାଦଜାଯତ।
ଆଦିତ୍ଯାଶ୍ଚୈବ ସାଧ୍ଯାଶ୍ଚ ବସବୋଽଥାଶ୍ବିନାବପି ॥ 5-131-6 (36261)
ମରୁତଶ୍ଚ ସହେନ୍ଦ୍ରେଣ ବିଶ୍ବେଦେବାସ୍ତଥୈବ ଚ।
ବଭୂବୁଶ୍ଚୈବ ଯକ୍ଷାଶ୍ଚ ଗନ୍ଧର୍ବୋରଗରାକ୍ଷସାଃ ॥ 5-131-7 (36262)
ପ୍ରାଦୁରାସ୍ତାଂ ତଥା ଦୋର୍ଭ୍ଯାଂ ସଙ୍କର୍ଷଣଧନଞ୍ଜଯୌ।
ଦକ୍ଷିଣେଽଥାର୍ଜୁନୋ ଧନ୍ବୀ ହଲୀ ରାମଶ୍ଚ ସବ୍ଯତଃ ॥ 5-131-8 (36263)
ଭୀମୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଶ୍ଚୈବ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଚ ପୃଷ୍ଠତଃ।
ଅନ୍ଧକା ବୃଷ୍ଣଯଶ୍ଚୈବ ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନପରମୁଖାସ୍ତତଃ ॥ 5-131-9 (36264)
ଅଗ୍ରେ ବଭୂବୁଃ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ସମୁଦ୍ଯତମହାଯୁଧାଃ ।
ଶଙ୍ଖଚକ୍ରଗଦାଶକ୍ତିଶାର୍ଙ୍ଗଲାଙ୍ଗଲନନ୍ଦକାଃ ॥ 5-131-10 (36265)
ଅଦୃଶ୍ଯନ୍ତୋଦ୍ଯତାନ୍ଯେବ ସର୍ବପ୍ରହରଣାନି ଚ।
ନାନାବାହୁଷୁ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଦୀପ୍ଯମାନାନି ସର୍ବଶଃ ॥ 5-131-11 (36266)
ନେତ୍ରାଭ୍ଯାଂ ନାସିକାଭ୍ଯାଂ ଚ ଶ୍ରୋତ୍ରାଭ୍ଯାଂ ଚ ସମନ୍ତତଃ ।
ପ୍ରାଦୁରାସନ୍ମହାରୌଦ୍ରାଃ ସଧୂମାଃ ପାବକାର୍ଚିଷଃ ॥ 5-131-12 (36267)
ରୋମକୂପେଷୁ ଚ ତଥା ସୂର୍ଯସ୍ଯେବ ମରୀଚଯଃ ।
`ସହସ୍ରଚରଣଃ ଶ୍ରୀମାଞ୍ଶତବାହୁଃ ସହସ୍ରଦୃକ୍ ॥' 5-131-13 (36268)
ତସ୍ଯ ବୈ ନାଗଲୋକଶ୍ଚ ଗୁଲ୍ଫାଧୋ ଦଦୃଶେ ତଦା।
ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ଯୌ ତଥା ନେତ୍ରେ ଗ୍ରହଃ ବୈ ସର୍ବତଃ ସ୍ଥିତାଃ ॥ 5-131-14 (36269)
ଊର୍ଧ୍ବଲୋକାଶ୍ଚ ସର୍ବେଽପି କୁକ୍ଷୌ ତସ୍ଯ ବ୍ଯବସ୍ଥିତାଃ ।
ସରିତଃ ସାଗରାଶ୍ଚୈବ ସ୍ବେଦସ୍ତସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-131-15 (36270)
ଅସ୍ଥୀନି ପର୍ବତାଃ ସର୍ବେ ବୃକ୍ଷା ରୋମାଣି ତସ୍ଯ ହି।
ନିମେଷଣଂ ରାତ୍ର୍ଯହନୀ ଜିହ୍ବାଯାଂ ଶାରଦା ତଥା ॥ ' 5-131-16 (36271)
ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଘୋରମାତ୍ମାନଂ କେଶବସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ।
ନ୍ଯମୀଲଯନ୍ତ ନେତ୍ରାଣି ରାଜାନସ୍ତ୍ରସ୍ତଚେତସଃ ॥ 5-131-17 (36272)
ଋତ ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ଭୀଷ୍ମଂ ଚ ବିଦୁରଂ ଚ ମହାମତିମ୍ ।
ସଂଜଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ଋଷୀଂଶ୍ଚୈବ ତପୋଧନାନ୍ ॥ 5-131-18 (36273)
ପ୍ରାଦାତ୍ତେଷାଂ ସ ଭଗବାନ୍ଦିବ୍ଯଂ ଚକ୍ଷୁର୍ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-131-19 (36274)
`ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ପ୍ରଦଦୌ ଭଗବାନ୍ଦିବ୍ଯଚକ୍ଷୁଷୀ ।
ଦଦର୍ଶ ପରମଂ ରୂପଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽମ୍ବିକାସୁତଃ ॥ 5-131-20 (36275)
ତତୋ ଦେବାଃ ସଗନ୍ଧର୍ବାଃ କିନ୍ନରାଶ୍ଚ ମହୋରଗାଃ ।
ଋଷଯଶ୍ଚ ମହାଭାଗା ଲୋକପାଲୈଃ ସମନ୍ବିତାଃ ।
ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସା ଦେବଂ ତୁଷ୍ଟୁବୁଃ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିସ୍ଥିତାଃ ॥ 5-131-21 (36276)
କ୍ରୋଧଂ ପ୍ରଭୋ ସଂହର ସଂହର ସ୍ବଂ
ରୂପଂ ଚ ଯଦ୍ଦର୍ଶିତମାତ୍ମସଂସ୍ଥମ୍ ।
ଯାବତ୍ତ୍ବିମେ ଦେବଗଣୈଃ ସମେତା
ଲୋକାଃ ସମସ୍ତା ଭୁବି ନାଶମୀଯୁଃ ॥ 5-131-22 (36277)
ତ୍ବଂ ଚ କର୍ତା ବିକର୍ତା ଚ ତ୍ବମେବ ପରିରକ୍ଷସେ।
ତ୍ବଯା ବ୍ଯାପ୍ତମିଦଂ ସର୍ବଂ ଜଗତ୍ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମମ୍ ॥ 5-131-23 (36278)
କିଯନ୍ମାତ୍ରା ମହୀପାଲାଃ କିଂବୀର୍ଯାଃ କିଂପରାକ୍ରମାଃ ।
ତେଷାମର୍ଥେ ମହାବାହୋ ଦିବ୍ଯଂ ରୂପଂ ପ୍ରଦର୍ଶିବାନ୍।
ଏବମୁଚ୍ଚାରିତା ବାଚଃ ସହ ଦେବାର୍ବିଭୁଂ ତଦା ॥' 5-131-24 (36279)
ତଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ମହଦାଶ୍ଚର୍ଯଂ ମାଧବସ୍ଯ ସଭାତଲେ।
ଦେବଦୁନ୍ଦୁଭଯୋ ନେଦୁଃ ପୁଷ୍ପବର୍ଷଂ ପପାତ ଚ ॥ 5-131-25 (36280)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-131-26x (3774)
ତ୍ବମେବ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ସର୍ବସ୍ଯ ଜଗତୋ ହିତଃ।
ତସ୍ମାନ୍ମେ ଯାଦବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରସାଦଂ କର୍ତୁମର୍ହସି ॥ 5-131-26 (36281)
ଭଗବନ୍ମମ ନେତ୍ରାଭ୍ଯାମନ୍ତର୍ଧାନଂ ବୃଣେ ପୁନଃ ।
ଭବନ୍ତଂ ଦୃଷ୍ଟବାନସ୍ମି ନାନ୍ଯଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିହୋତ୍ସହେ ॥ 5-131-27 (36282)
ତତୋଽବ୍ରବୀନ୍ମହାବାହୁର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ଅଦୃଶ୍ଯମାନେ ନେତ୍ରେ ଦ୍ବେ ଭବେତାଂ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-131-28 (36283)
ତତ୍ରାଦ୍ଭୁତଂ ମହାରାଜ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଶ୍ଚ ଚକ୍ଷୁଷୀ ।
ଲବ୍ଧବାନ୍ବାସୁଦେବାଚ୍ଚ ବିଶ୍ବରୂପଦିଦୃକ୍ଷଯା ॥ 5-131-29 (36284)
ଲବ୍ଧଚକ୍ଷୁଷମାସୀନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ନରାଧିପାଃ ।
ବିସ୍ମିତା ଋଷିଭିଃ ସାର୍ଧଂ ତୁଷ୍ଟୁବୁର୍ମଧୁସୂଦନମ୍ ॥ 5-131-30 (36285)
ଚଚାଲ ଚ ମହୀ କୃତ୍ସ୍ନା ସାଗରଶ୍ଚାପି ଚୁକ୍ଷୁଭେ ।
ବିସ୍ମଯଂ ପରମଂ ଜଗ୍ମୁଃ ପାର୍ଥିବା ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-131-31 (36286)
ତତଃ ସ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରଃ ସଞ୍ଜହାର ବପୁଃ ସ୍ବକମ୍ ।
ତାଂ ଦିବ୍ଯାମଦ୍ଭୁତାଂ ଚିତ୍ରାମୃଦ୍ଧିମତ୍ତାମରିନ୍ଦମଃ ॥ 5-131-32 (36287)
ତତଃ ସାତ୍ଯକିମାଦାଯ ପାଣୌ ବିଦୁରମେବ ଚ ।
ଋଷିଭିସ୍ତୈରନୁଜ୍ଞାତୋ ନିର୍ଯଯୌ ମଧୁସୂଦନଃ ॥ 5-131-33 (36288)
ଋଷଯୋଽନ୍ତର୍ହିତା ଜଗ୍ମୁସ୍ତତସ୍ତେ ନାରଦାଦଯଃ ।
ତସ୍ମିନ୍କୋଲାହଲେ ବୃତ୍ତେ ତଦଦ୍ଭୁତମିବାଭବତ୍ ॥ 5-131-34 (36289)
ତଂ ପ୍ରସ୍ଥିତମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ କୌରବାଃ ସହ ରାଜଭିଃ ।
ଅନୁଜଗ୍ମୁର୍ନରବ୍ଯାଘ୍ରଂ ଦେବା ଇବ ଶତକ୍ରତମ୍ ॥ 5-131-35 (36290)
ଅଚିନ୍ତଯନ୍ନମେଯାତ୍ମା ସର୍ବଂ ତଦ୍ରାଜମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ନିଶ୍ଚକ୍ରାମ ତତଃ ଶୌରିଃ ସଧୂମ ଇବ ପାବକଃ ॥ 5-131-36 (36291)
ତତୋ ରଥେନ ଶୁଭ୍ରେଣ ମହତା କିଙ୍କିଣୀକିନା ।
ହେମଜାଲବିଚିତ୍ରେଣ ଲଘୁନା ମେଘନାଦିନା ॥ 5-131-37 (36292)
ସୂପସ୍କରେଣ ଶୁଭ୍ରେଣ ବୈଯାଘ୍ରେଣ ବରୂଥିନା ।
ଶୈବ୍ଯସୁଗ୍ରୀବଯୁକ୍ତେନ ପ୍ରତ୍ଯଦୃଶ୍ଯତ ଦାରୁକଃ ॥ 5-131-39aତଥୈବ ରଥମାସ୍ଥାଯ କୃତବର୍ମା ମହାରଥଃ ।
ବୃଷ୍ଣୀନାଂ ସଂମତୋ ବୀରୋ ହାର୍ଦିକ୍ଯଃ ସମଦୃଶ୍ଯତ ॥ 5-131-38 (36293)
ଉପସ୍ଥିତରଥଂ ଶୌରିଂ ପ୍ରଯାସ୍ଯନ୍ତମରିନ୍ଦମମ୍ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହାରାଜଃ ପୁନରେବାଭ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-131-40 (36294)
ଯାବଦ୍ବଲଂ ମେ ପୁତ୍ରେଷୁ ପଶ୍ଯତସ୍ତେ ଜନାର୍ଦନ ।
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ତେ ନ ତେ କିଂଚିତ୍ପରୋକ୍ଷଂ ଶତ୍ରୁକର୍ଶନ ॥ 5-131-41 (36295)
କୁରୂଣାଂ ଶମମିଚ୍ଛନ୍ତଂ ଯତମାନଂ ଚ କେଶବ ।
ବିଦିତ୍ବୈତାମବସ୍ଥାଂ ମେ ନାତିଶଙ୍କିତୁମର୍ହସି ॥ 5-131-42 (36296)
ନ ମେ ପାପୋଽସ୍ତ୍ଯଭିପ୍ରାଯଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି କେଶବ ।
ଜ୍ଞାତମେବ ହିତଂ ବାକ୍ଯଂ ଯନ୍ମଯୋକ୍ତଃ ସୁଯୋଧନଃ ॥ 5-131-43 (36297)
ଜାନନ୍ତି କୁରବଃ ସର୍ବେ ରାଜାନଶ୍ଚୈବ ପାର୍ଥିବାଃ ।
ଶମେ ପ୍ରଯତମାନଂ ମାଂ ସର୍ବଯତ୍ନେନ ମାଧବ ॥ 5-131-44 (36298)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-131-45x (3775)
ତତୋଽବ୍ରବୀନ୍ମହାବାହୁର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନାର୍ଦନଃ।
ଦ୍ରୋଣଂ ପିତାମହଂ ଭୀଷ୍ମଂ କ୍ଷତ୍ତାରଂ ବାହ୍ଲିକଂ କୃପମ୍ ॥ 5-131-45 (36299)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷମେତଦ୍ଭବତାଂ ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ କୁରୁସଂସଦି।
ଯଥା ଚାଶିଷ୍ଟବନ୍ମନ୍ଦୋ ରୋଷାଦଦ୍ଯ ସମୁତ୍ଥିତଃ ॥ 5-131-46 (36300)
ବଦତ୍ଯନୀଶମାତ୍ମାନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହୀପତିଃ ।
ଆପୃଚ୍ଛେ ଭବତଃ ସର୍ବାନ୍ଗମିଷ୍ଯାମି ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-131-47 (36301)
ଆମନ୍ତ୍ର୍ଯ ପ୍ରସ୍ଥିତଂ ଶୌରିଂ ରଥସ୍ଥଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ।
ଅନୁଜଗ୍ମୁର୍ମହେଷ୍ବାସାଃ ପ୍ରବୀରା ଭରତର୍ଷଭାଃ ॥ 5-131-48 (36302)
ଭୀଷ୍ମୋ ଦ୍ରୋଣଃ କୃପଃ କ୍ଷତ୍ତା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଥ ବାହ୍ଲିକଃ।
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା ବିକର୍ଣଶ୍ଚ ଯୁଯୁତ୍ସୁଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ॥ 5-131-49 (36303)
ତତୋ ରଥେନ ଶୁଭ୍ରେଣ ମହତା କିଙ୍କିଣୀକିନା ।
କୁରୂଣାଂ ପଶ୍ଯତାଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ସ୍ବସାରଂ ସ ପିତୁର୍ଯଯୌ ॥ ॥ 5-131-50 (36304)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନର୍ବଣି ଏକତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-131-28 ଅଦୃଶ୍ଯମାନେ ଦର୍ଶନଶକ୍ତିରହିତେ ॥ 5-131-38 ବରୂଥିନା ରଥଗୁପ୍ତିମତା ॥ 5-131-46 ମନ୍ଦୋ ଦୁର୍ଯୋଧନଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 132
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.132. ଅଧ୍ଯାଯଃ 132
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୃଷ୍ଣେନ କୁନ୍ତୀଂପ୍ରତି ସପ୍ରଣାମଂ ସଭାବୃତ୍ତନ୍ତକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ କୁନ୍ତ୍ଯା କୃଷ୍ଣଚୋଦନଯା ତସ୍ମିନ୍ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଯ ସଂଦେଶପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 2 ।Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-132-0 (36305)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-132-0x (3776)
ପ୍ରବିଶ୍ଯାଥ ଗୃହଂ ତସ୍ଯାଶ୍ଚରଣାବଭିବାଦ୍ଯ ଚ।
ଆଚଖ୍ଯୌ ତତ୍ସମାସେନ ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-132-1 (36306)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-132-2x (3777)
ଉକ୍ତଂ ବହୁବିଧଂ ବାକ୍ଯଂ ଗ୍ରହଣୀଯଂ ସହେତୁକମ୍।
ଋଷିଭିଶ୍ଚୈବ ଚ ମଯା ନ ଚାସୌ ତଦ୍ଗୃହୀତବାନ୍ ॥ 5-132-2 (36307)
କାଲପକ୍ବମିଦଂ ସର୍ବଂ ସୁଯୋଧନବଶାନୁଗମ୍।
` ସର୍ବକ୍ଷତ୍ରଂ କ୍ଷଣେନୈବ ଦହ୍ଯତେ ପାର୍ଥବହ୍ନିନା ।'
ଆପୃଚ୍ଛେ ଭବତୀଂ ଶୀଘ୍ରଂ ପ୍ରଯାସ୍ଯେ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ॥ 5-132-3 (36308)
କିଂ ବାଚ୍ଯାଃ ପାଣ୍ଡବେଯାସ୍ତେ ଭବତ୍ଯା ବଚନାନ୍ମଯା ।
ତଦ୍ବ୍ରୂହି ତ୍ବଂ ମହାପ୍ରଜ୍ଞେ ଶୁଶ୍ରୂଷେ ବଚନଂ ତବ ॥ 5-132-4 (36309)
କୁନ୍ତ୍ଯୁବାଚ। 5-132-5x (3778)
ବ୍ରୂଯାଃ କେଶବ ରାଜାନଂ ଧର୍ମାତ୍ମାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ।
ଭୂଯାଂସ୍ତେ ହୀଯତେ ଧର୍ମୋ ମା ପୁତ୍ରକ ବୃଥା କୃଥାଃ ॥ 5-132-5 (36310)
ଶ୍ରୋତ୍ରିଯସ୍ଯେବ ତେ ରାଜନ୍ମନ୍ଦକସ୍ଯାବିପଶ୍ଚିତଃ ।
ଅନୁବାକହତା ବୁଦ୍ଧିର୍ଧର୍ମମେବୈକମୀକ୍ଷତେ ॥ 5-132-6 (36311)
ଅଙ୍ଗାବେକ୍ଷସ୍ବ ଧର୍ମଂ ତ୍ବଂ ଯଥା ସୃଷ୍ଟଃ ସ୍ବଯଂଭୁବା ।
ବାହୁଭ୍ଯାଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ ସୃଷ୍ଟା ବାହୁବୀର୍ଯୋପଜୀବିନଃ ॥ 5-132-7 (36312)
କ୍ରୂରାଯ କର୍ମଣେ ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରଜାନାଂ ପରିପାଲନେ।
ଶ୍ରୃଣୁ ଚାତ୍ରୋପମାମେକାଂ ଯା ବୃଦ୍ଧେଭ୍ଯଃ ଶ୍ରୁତା ମଯା ॥ 5-132-8 (36313)
ମୁଚୁକୁନ୍ଦସ୍ଯ ରାଜର୍ଷେରଦଦତ୍ପୃଥିବୀମିମାମ୍।
ପୁରା ବୈଶ୍ରବଣଃ ପ୍ରୀତୋ ନ ଚାସୌ ତଦ୍ଗୃହୀତବାନ୍ ॥ 5-132-9 (36314)
ବାହୁବୀର୍ଯାର୍ଜିତଂ ରାଜ୍ଯମଶ୍ରୀଯାମିତି କାମଯେ।
ତତୋ ବୈଶ୍ରବଣଃ ପ୍ରୀତୋ ବିସ୍ମିତଃ ସମପଦ୍ଯତ ॥ 5-132-10 (36315)
ମୁଚୁକୁନ୍ଦସ୍ତତୋ ରାଜା ସୋଽନ୍ବଶାସଦ୍ବସୁନ୍ଧରାମ୍ ।
ବାହୁବୀର୍ଯାର୍ଜିତାଂ ସମ୍ଯକ୍ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମମନୁବ୍ରତଃ॥ 5-132-11 (36316)
ଯଂ ହି ଧର୍ମଂ ଚରନ୍ତୀହ ପ୍ରଜା ରାଜ୍ଞା ସୁରକ୍ଷିତାଃ ।
ଚତୁର୍ଥଂ ତସ୍ଯ ଧର୍ମସ୍ଯ ରାଜା ବିନ୍ଦେନ ଭାରତ ॥ 5-132-12 (36317)
ରାଜା ଚରତି ଚେଦ୍ଧର୍ମଂ ଦେବତ୍ବାଯୈବ କଲ୍ପତେ।
ସ ଚେଦଧର୍ମଂ ଚରତି ନରକାଯୈବ ଗଚ୍ଛତି ॥ 5-132-13 (36318)
ଦଣ୍ଡନୀତିଃ ସ୍ବଧର୍ମେଣ ଚାତୁର୍ବର୍ଣ୍ଯଂ ନିଯଚ୍ଛତି।
ପ୍ରଯୁକ୍ତାସ୍ବାମିନା ସମ୍ଯଗଧର୍ମେଭ୍ଯୋ ନିଯଚ୍ଛତି ॥ 5-132-14 (36319)
ଦଣ୍ଡନୀତ୍ଯାଂ ଯଦା ରାଜା ସମ୍ଯକ୍କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ବର୍ତତେ।
ତଦା କୃତଯୁଂ ନାମ କାଲଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ପ୍ରବର୍ତତେ ॥ 5-132-15 (36320)
କାଲୋ ବା କାରଣଂ ରାଜ୍ଞୋ ରାଜା ବା କାଲକାରଣମ୍ ।
ଇତି ତେ ସଂଶଯୋ ମା ଭୂଦ୍ରାଜା କାଲସ୍ଯ କାରଣମ୍ ॥ 5-132-16 (36321)
ରାଜା କୃତଯୁଗସ୍ରଷ୍ଟା ତ୍ରେତାଯା ଦ୍ବାପରସ୍ଯ ଚ।
ଯୁଗସ୍ଯ ଚ ଚତୁର୍ଥସ୍ଯ ରାଜା ଭବତି କାରଣମ୍ ॥ 5-132-17 (36322)
କୃତସ୍ଯ କରଣାଦ୍ରାଜା ସ୍ବର୍ଗମତ୍ଯନ୍ତମଶ୍ରୁତେ ।
ତ୍ରେତାଯାଃ କରଣାଦ୍ରାଜା ସ୍ବର୍ଗଂ ନାତ୍ଯନ୍ତମଶ୍ରୁତେ ॥ 5-132-18 (36323)
ପ୍ରବର୍ତନାଦ୍ଦ୍ବାପରସ୍ଯ ଯଥାଭାଗମୁପାଶ୍ରୁତେ ।
କଲେଃ ପ୍ରବର୍ତନାଦ୍ରାଜା ପାପମତ୍ଯନ୍ତମଶ୍ରୁତେ ॥ 5-132-19 (36324)
ତତୋ ବସତି ଦୁଷ୍କର୍ମା ନରକେ ଶାଶ୍ବତୀଃ ସମାଃ ।
ରାଜଦୋଷେଣ ହି ଜଗତ୍ସ୍ପୃଶ୍ଯତେ ଜଗତଃ ସ ଚ ॥ 5-132-20 (36325)
ରାଜଧର୍ମାନବେକ୍ଷସ୍ବ ପିତୃପୈତାମହୋଚିତାନ୍।
ନୈତଦ୍ରାଜର୍ଷିବୃତ୍ତଂ ହି ଯତ୍ର ତ୍ବଂ ସ୍ଥାତୁମିଚ୍ଛସି ॥ 5-132-21 (36326)
ନ ହି ବୈକ୍ଲବ୍ଯସଂସୃଷ୍ଟ ଆନୃଶଂସ୍ଯେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ ।
ପ୍ରଜାପାଲନସଂଭୂତଂ ଫଲଂ କିଂଚନ ଲବ୍ଧବାନ୍ ॥ 5-132-22 (36327)
ନ ହ୍ଯେତାମାଶିଷଂ ପାଣ୍ଡୁର୍ନ ଚାହଂ ନ ପିତାମହଃ ।
ପ୍ରଯୁକ୍ତବନ୍ତଃ ପୂର୍ବଂ ତେ ଯଯା ଚରସି ମେଧଯା ॥ 5-132-23 (36328)
ଯଜ୍ଞୋ ଦାନଂ ତପଃ ଶୌର୍ଯଂ ପ୍ରଜ୍ଞା ସନ୍ତାନମେବ ଚ ।
ମାହାତ୍ମ୍ଯଂ ବଲମୋଜଶ୍ଚ ନିତ୍ଯମାଶଂସିତଂ ମଯା ॥ 5-132-24 (36329)
ନିତ୍ଯଂ ସ୍ବାହା ସ୍ବଧା ନିତ୍ଯଂ ଦଦ୍ଯୁର୍ମାନୁଷଦେବତାଃ ।
ଦୀର୍ଘମାଯୁର୍ଧନଂ ପୁତ୍ରାନ୍ସମ୍ଯଗାରାଧିତାଃ ଶୁଭାଃ ॥ 5-132-25 (36330)
ପୁତ୍ରେଷ୍ବାଶାସତେ ନିତ୍ଯଂ ପିତରୋ ଦୈବତାନି ଚ।
ଦାନମଧ୍ଯଯନଂ ଯଜ୍ଞଃ ପ୍ରଜାନାଂ ପରିପାଲନମ୍ ॥ 5-132-26 (36331)
ଏତଦ୍ଧର୍ମମଧର୍ମଂ ବା ଜନ୍ମନୈବାଭ୍ଯଜାଯଥାଃ ।
ତେ ତୁ ବୈଦ୍ଯାଃ କୁଲେ ଜାତା ଅବୃତ୍ତ୍ଯା ତାତ ପୀଡିତାଃ ॥ 5-132-27 (36332)
ଯତ୍ର ଦାନପତିଂ ଶୂରଂ କ୍ଷୁଧିତାଃ ପୃଥିବୀଚରାଃ ।
ପ୍ରାପ୍ଯ ତୁଷ୍ଟାଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠନ୍ତେ ଧର୍ମଃ କୋଽଭ୍ଯଧିକସ୍ତତଃ ॥ 5-132-28 (36333)
ଦାନେନାନ୍ଯଂ ବଲେନାନ୍ଯଂ ତଥା ସୂନୃତଯାଽପରମ୍।
ସର୍ବତଃ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣୀଯାଦ୍ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯେହ ଧାର୍ମିକଃ॥ 5-132-29 (36334)
ବ୍ରାହ୍ମଣଃ ପ୍ରଚରେଦ୍ଭୈକ୍ଷଂ କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ପରିପାଲଯେତ୍।
ବୈଶ୍ଯୋ ଧନାର୍ଜନଂ କୁର୍ଯାଚ୍ଛୂଦ୍ରଃ ପରିଚରେଚ୍ଚ ତାନ୍ ॥ 5-132-30 (36335)
ଭୈକ୍ଷଂ ବିପ୍ରତିଷିଦ୍ଧଂ ତେ କୃଷିର୍ନୈବୋପପଦ୍ଯତେ ।
କ୍ଷତ୍ରିଯୋଽସି କ୍ଷତାତ୍ରାତା ବାହୁବୀର୍ଯୋପଜୀବିତା ॥ 5-132-31 (36336)
ପିତ୍ର୍ଯମଂଶଂ ମହାବାହୋ ନିମଗ୍ନଂ ପୁନରୁଦ୍ଧର ।
ସାମ୍ନା ଭେଦେନ ଦାନେନ ଦଣ୍ଡେନାଥ ନଯେନ ବା ॥ 5-132-32 (36337)
ଇତୋ ଦୁଃଖତରଂ କିଂ ନୁ ଯଦହଂ ଦୀନବାନ୍ଧବା।
ପରପିଣ୍ଡମୁଦୀକ୍ଷେ ବୈ ତ୍ବାଂ ସୂତ୍ବା ମିତ୍ରନନ୍ଦନ ॥ 5-132-33 (36338)
ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ରାଜଧର୍ମେଣ ମା ନିମଞ୍ଜୀଃ ପିତାମହାନ୍ ।
ମା ଗମଃ କ୍ଷୀଣପୁଣ୍ଯସ୍ତ୍ବଂ ସାନୁଜଃ ପାପିକାଂ ଗତିଂ ॥ ॥ 5-132-34 (36339)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବାତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-132-5 ଭୂଯାନ୍ ପୃଥ୍ବୀପାଲନଜୋ ଧର୍ମଃ ॥ 5-132-6 ଶ୍ରୋତ୍ରିଯସ୍ଯ ବେଦାଧ୍ଯାଯିନଃ । ମନ୍ଦକସ୍ଯ ଅର୍ଥଜ୍ଞାନଶୂନ୍ଯସ୍ଯ । ଅନୁବାକେନ ଅତ୍ଯନ୍ତଂ ବେଦାକ୍ଷସଂବୃତ୍ତ୍ଯା ହତା ନଷ୍ଟାଃ ॥ 5-132-20 ଜଗତଃ ଦୋଷେଣ ସଚ ରାଜା ସ୍ପୃଶ୍ଯତେ ॥ 5-132-22 ଫଲଂ ନ ଲବ୍ଧବାନ୍ ଅସୀତି ଶେଷଃ ॥ 5-132-25 ନିତ୍ଯମିତି । ମାନୁଷାଶ୍ଚ ଦେବତାଶ୍ଚ ସମ୍ଯଗାରାଧିତାଃ ସତ୍ଯଃ ଇହ ଲୋକେ ଆଯୁରାଦୀନି ପରଲୋକସାଧନାନି ସ୍ବଧାଦୀନି ସତ୍କର୍ମାଣି ଚ ଦଦ୍ଯୁଃ ॥ 5-132-27 ଏତତ୍ ମଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଧର୍ମଂ ଧର୍ମଯୁକ୍ତଂ ଅଧର୍ମଂ ଚ ଜନ୍ମନୈବ ସ୍ବଭାବତ ଏବ ଅଭ୍ଯଜାଯଥାଃ ଅଭିଜାନୀଷେ। ହେ କୃଷ୍ଣ ତେ ତୁ ପାଣ୍ଡବାସ୍ତୁ ବୈଦ୍ଯାଃ ବିଦ୍ଯାବନ୍ତଃ ॥ 5-132-29 ରାଜ୍ଯ ରାଜତ୍ବଂ କ୍ଷତ୍ରିଯତ୍ବମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 133
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.133. ଅଧ୍ଯାଯଃ 133
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୁନ୍ତ୍ଯା ଯୁଧିଷ୍ଠିରବୋଧନାଯ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ବିଦୁଲୋପାଖ୍ଯାନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-133-0 (36340)
କୁନ୍ତ୍ଯୁବାଚ। 5-133-0x (3779)
ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍ ।
ବିଦୁଲାଯାଶ୍ଚ ସଂବାଦଂ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ଚ ପରନ୍ତପ ॥ 5-133-1 (36341)
ତତଃ ଶ୍ରେଯଶ୍ଚ ଭୂଯଶ୍ଚ ଯଥାବଦ୍ବକ୍ତୁମର୍ହସି ।
ଯଶସ୍ବିନୀ ମନ୍ଯୁମତୀ କୁଲେ ଜାତା ବିଭାବରୀ ॥ 5-133-2 (36342)
କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତା ଦାନ୍ତା ବିଦୁଲା ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନୀ ।
ବିଶ୍ରୁତା ରାଜସଂସତ୍ସୁ ଶ୍ରୁତବାକ୍ଯା ବହୁଶ୍ରୁତା ॥ 5-133-3 (36343)
ବିଦୁଲା ନାମ ରାଜନ୍ଯା ଜଗର୍ହେ ପୁତ୍ରମୌରସମ୍ ।
ନିର୍ଜିତଂ ସିନ୍ଧୁରାଜେନ ଶଯାନଂ ଦୀନଚେତସମ୍ ॥ 5-133-4 (36344)
ବିଦୁଲୋବାଚ। 5-133-5x (3780)
ଅନନ୍ଦନ ମଯା ଜାତ ଦ୍ବିଷତାଂ ହର୍ଷବର୍ଧନ ।
ନ ମଯା ତ୍ବଂ ନ ପିତ୍ରା ଚ ଜାତଃ କ୍ବାଭ୍ଯାଗତୋହ୍ଯସି ॥ 5-133-5 (36345)
ନିର୍ମନ୍ଯୁଶ୍ଚାପ୍ଯସଙ୍ଖ୍ଯେଯଃ ପୁରୁଷଃ କ୍ଲୀବସାଧନଃ ।
ଯାବଜ୍ଜୀବଂ ନିରାଶୋଽସି କଲ୍ଯାଣାଯ ଧୁରଂ ବହ ॥ 5-133-6 (36346)
ମାଽଽତ୍ମାନମବମନ୍ଯସ୍ବ ମୈନମଲ୍ପେନ ବୀଭରଃ ।
ମନଃ କୃତ୍ବା ସୁକଲ୍ଯାଣଂ ମା ଭୈସ୍ତ୍ବଂ ପ୍ରତିସଂହର ॥ 5-133-7 (36347)
ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ହେ କାପୁରୁଷ ମା ଶେଷ୍ବୈବଂ ପରାଜିତଃ।
ଅମିତ୍ରାନ୍ନନ୍ଦଯନ୍ସର୍ବାନ୍ନିର୍ମାନୋ ବନ୍ଧୁଶୋକଦଃ ॥ 5-133-8 (36348)
ସୁପୂରା ବୈ କୁନଦିକା ସୁପୂରୋ ମୁଷିକାଞ୍ଜଲିଃ ।
ସୁସଂତୋଷଃ କାପୁରୁଷଃ ସ୍ବଲ୍ପକେନୈବ ତୁଷ୍ଯତି ॥ 5-133-9 (36349)
ଅପ୍ଯହେରାରୁଜନ୍ଦଂଷ୍ଟ୍ରାମାଶ୍ବେବ ନିଧନଂ ବ୍ରଜ ।
ଅପି ବା ସଂଶଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଜୀବିତେଽପି ପରାକ୍ରମେଃ ॥ 5-133-10 (36350)
ଅପ୍ଯରେଃ ଶ୍ଯେନବଚ୍ଛିଦ୍ରଂ ପଶ୍ଯେସ୍ତ୍ବଂ ବିପରିକ୍ରମନ୍ ।
ବିବଦନ୍ବାଽଥବା ତୂଷ୍ଣୀଂ ବ୍ଯୋମ୍ନୀବାପରିଶଙ୍କିତଃ ॥ 5-133-11 (36351)
ତ୍ବମେବଂ ପ୍ରେତବଚ୍ଛେଷେ କସ୍ମାଦ୍ବଜ୍ରହତୋ ଯଥା।
ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ହେ କାପୁରୁଷ ମା ସ୍ବାପ୍ସୀଃ ଶତ୍ରୁନିର୍ଜିତଃ ॥ 5-133-12 (36352)
ମାଽସ୍ତଂ ଗମସ୍ତ୍ବଂ କୃପଣୋ ବି ଶ୍ରୂଯସ୍ବ ସ୍ବକର୍ମଣା ।
ମା ମଧ୍ଯେ ମା ଜଘନ୍ଯେ ତ୍ବଂ ମାଽଧୋ ଭୂସ୍ତିଷ୍ଠ ଗର୍ଜିତଃ ॥ 5-133-13 (36353)
ଅଲାତଂ ତିନ୍ଦୁକସ୍ଯେବ ମୁହୂର୍ତମପି ହି ଜ୍ବଲ ।
ମା ତୁଷାଗ୍ନିରିବାନର୍ଚିର୍ଧୂମାଯସ୍ବ ଜିଜୀବିଷୁଃ ॥ 5-133-14 (36354)
ମୁହୂର୍ତଂ ଜ୍ବଲିତଂ ଶ୍ରେଯୋ ନ ଚ ଧୂମାଯିତଂ ଚିରମ୍ ।
ମା ହ ସ୍ମ କସ୍ଯଚିଦ୍ଗେହେ ଜନୀ ରାଜ୍ଞଃ ସ୍ବରୀମୃଦୁଃ ॥ 5-133-15 (36355)
କୃତ୍ବା ମାନୁଷ୍ଯକଂ କର୍ମ ସୃତ୍ବାଽଽଜିଂ ଯାବଦୁତ୍ତମମ୍ ।
ଧର୍ମସ୍ଯାନୃଣ୍ଯମାପ୍ନୋତି ନ ଚାତ୍ମାନଂ ବିଗର୍ହତେ ॥ 5-133-16 (36356)
ଅଲବ୍ଧ୍ବା ଯଦି ବା ଲବ୍ଧ୍ବା ନାନୁଶୋଚତି ପଣ୍ଡିତଃ ।
ଆନନ୍ତର୍ଯଂ ଚାରଭତେ ନ ପ୍ରାଣାନାଂ ଧନାଯତେ ॥ 5-133-17 (36357)
ଉଦ୍ଭାବଯସ୍ବଂ ବୀର୍ଯଂ ବା ତାଂ ବା ଗଚ୍ଛ ଧ୍ରୁବାଂ ଗତିମ୍ ।
ଧର୍ମଂ ପୁତ୍ରାଗ୍ରତଃ କୃତ୍ବା କିଂନିମିତ୍ତଂ ହି ଜୀବସି ॥ 5-133-18 (36358)
ଇଷ୍ଟାପୂର୍ତଂ ହି ତେ କ୍ଲୀବ କୀର୍ତିଶ୍ଚ ସକଲା ହତା ।
ବିଚ୍ଛିନ୍ନଂ ଭୋଗମୂଲଂ ତେ କିଂନିମିତ୍ତଂ ହି ଜୀବସି ॥ 5-133-19 (36359)
ଶତ୍ରୁର୍ନିମଞ୍ଜତା ଗ୍ରାହ୍ଯୋ ଜଙ୍ଘାଯାଂ ପ୍ରପତିଷ୍ଯତା।
ବିପରିଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲୋଽପି ନ ବିଷୀଦେତ୍କଥଂଚନ ॥ 5-133-20 (36360)
ଉଦ୍ଯମ୍ଯ ଧୁରମୁତ୍କର୍ଷେଦାଜାନେଯକତଂ ସ୍ମରନ୍।
କୁରୁ ସତ୍ବଂ ଚ ମାନଂ ଚ ବିଦ୍ଧି ପୌରୁଷମାତ୍ମନଃ । 5-133-21 (36361)
ଉଦ୍ଭାବଯ କୁଲଂ ମଗ୍ନଂ ତ୍ବତ୍କୃତେ ସ୍ବଯମେବ ହି।
ଯସ୍ଯ ବୃତ୍ତଂ ନ ଜଲ୍ପନ୍ତି ମାନବା ମହଦଦ୍ଭୁତମ୍ ॥ 5-133-22 (36362)
ରାଶିବର୍ଧନମାତ୍ରଂ ସ ନୈବ ସ୍ତ୍ରୀ ନ ପୁନଃ ପୁମାନ୍ ।
ଦାନେ ତପସି ସତ୍ଯେ ଚ ଯସ୍ଯ ନୋଚ୍ଚରିତଂ ଯଶଃ ॥ 5-133-23 (36363)
ବିଦ୍ଯାଯାମର୍ଥଲାଭେ ବା ମାତୁରୁଚ୍ଚାର ଏବ ସଃ।
ଶ୍ରୁତେନ ତପସା ବାଽପି ଶ୍ରିଯା ବା ବିକ୍ରମେଣ ବା ॥ 5-133-24 (36364)
ଜନାନ୍ଯୋଽଭିଭବତ୍ଯନ୍ଯାନ୍କର୍ମଣା ହି ସ ବୈ ପୁମାନ୍ ।
ନ ତ୍ବେବ ଜାଲ୍ମୀଂ କାପାଲୀଂ ବୃତ୍ତିମେଷିତୁମର୍ହସି ॥ 5-133-25 (36365)
ନୃଶଂସ୍ଯାମଯଶସ୍ଯାଂ ଚ ଦୁଃଖାଂ କାପୁରୁଷୋଚିତାମ୍।
ଯମେନମଭିନନ୍ଦେଯୁରମିତ୍ରାଃ ପୁରୁଷଂ କୃଶମ୍ ॥ 5-133-26 (36366)
ଲୋକସ୍ଯ ସମବଜ୍ଞାତଂ ନିହୀନାସନବାସସମ୍ ।
ଅହୋଲାଭକରଂ ହୀନମଲ୍ପଜୀବନମଲ୍ପକମ୍ ॥ 5-133-27 (36367)
ନେଦୃଶଂ ବନ୍ଧୁମାସାଦ୍ଯ ବାନ୍ଧବଃ ସୁଖମେଧତେ।
ଅବୃତ୍ତ୍ଯୈବ ବିପତ୍ସ୍ଯାମୋ ବଯଂ ରାଷ୍ଟ୍ରାତ୍ପ୍ରବାସିତାଃ ॥ 5-133-28 (36368)
ସର୍ବକାମରସୈର୍ହୀନାଃ ସ୍ଥାନଭ୍ରଷ୍ଟା ଅକିଂଚନାଃ ।
ଅବଲ୍ଗୁକାରିଣ ସତ୍ସୁ କୁଲବଂଶସ୍ଯ ନାଶନମ୍ ॥ 5-133-29 (36369)
କଲିଂ ପୁତ୍ରପ୍ରବାଦେନ ସଞ୍ଜଯ ତ୍ବାମଜୀଜନମ୍ ।
ନିରମର୍ଷଂ ନିରୁତ୍ସାହଂ ନିର୍ବୀର୍ଯମରିନନ୍ଦନମ୍ ॥ 5-133-30 (36370)
ମା ସ୍ମ ସୀମନ୍ତିନୀ କାଚିଞ୍ଜନଯେତ୍ପୁତ୍ରମୀଦୃଶମ୍।
ମା ଧୂମାଯ ଜ୍ବଲାତ୍ଯନ୍ତମାକ୍ରମ୍ଯ ଜହି ଶାତ୍ରବାନ୍ ॥ 5-133-31 (36371)
ଜ୍ବଲ ମୂର୍ଧନ୍ଯମିତ୍ରାଣାଂ ମୁହୂର୍ତମପି ବା କ୍ଷଣମ୍।
ଏତାବାନେବ ପୁରୁଷୋ ଯଦମର୍ଷୀ ଯଦକ୍ଷମୀ ॥ 5-133-32 (36372)
କ୍ଷମାବାନ୍ନିରମର୍ଷଶ୍ଚ ନୈବ ସ୍ତ୍ରୀ ନ ପୁନଃ ପୁମାନ୍ ।
ସଂତୋଷୋ ବୈ ଶ୍ରିଯଂ ହନ୍ତି ତଥାଽନୁକ୍ରୋଶ ଏବ ଚ ॥ 5-133-33 (36373)
ଅନୁତ୍ଥାନଭଯେ ଚୋଭେ ନିରୀହୋ ନାଶ୍ରୁତେ ମହତ୍।
ଏଭ୍ଯୋ ନିକୃତିପାପେଭ୍ଯଃ ପ୍ରମୁଞ୍ଚାତ୍ମାନମାତ୍ମନା ॥ 5-133-34 (36374)
ଆଯସଂ ହୃଦଯଂ କୃତ୍ବା ମୃଗଯସ୍ବ ପୁନଃ ସ୍ବକମ୍ ।
ପରଂ ବିଷହତେ ଯସ୍ମାତ୍ତସ୍ମାତ୍ପୁରୁଷ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-133-35 (36375)
ତମାହୁର୍ବ୍ଯର୍ଥନାମାନଂ ସ୍ତ୍ରୀବଦ୍ଯ ଇହ ଜୀବତି।
ଶୂରସ୍ଯୋର୍ଜିତସତ୍ବସ୍ଯ ସିଂହବିକ୍ରାନ୍ତଚାରିଣଃ ॥ 5-133-36 (36376)
ଦିଷ୍ଟଭାବଂ ଗତସ୍ଯାପି ବିଷଯେ ମୋଦତେ ପ୍ରଜା ।
ଯ ଆତ୍ମନଃ ପ୍ରିଯମୁଖେ ହିତ୍ବା ମୃଗଯତେ ଶ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-133-37 (36377)
ଅମାତ୍ଯାନାମଥୋ ହର୍ଷମାଦଧାତ୍ଯଚିରେଣ ସଃ ॥ 5-133-38 (36378)
ପୁତ୍ର ଉବାଚ। 5-133-39x (3781)
କିଂ ନୁ ମେ ମାମପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯାଃ ପୃଥିବ୍ଯା ଅପି ସର୍ବଯା।
କିମାଭରଣକୃତ୍ଯଂ ତେ କିଂ ଭୋଗୈର୍ଜୀବିତେନ ବା । 5-133-39 (36379)
ମାତୋବାଚ। 5-133-40x (3782)
`ପୈରର୍ବିହନ୍ଯମାନସ୍ଯ ଜୀବିତେନାପି କିଂ ଫଲମ୍।'
ନିର୍ମନ୍ଯୁକାନାଂ ଯେ ଲୋକା ଦ୍ବିଷନ୍ତସ୍ତାନବାପ୍ନୁଯୁଃ ।
ଯେ ତ୍ବାଦୃତାତ୍ମନାଂ ଲୋକାଃ ସୁହୃଦସ୍ତାନ୍ବ୍ରଜନ୍ତୁ ନଃ ॥ 5-133-40 (36380)
ଭୃତ୍ଯୈର୍ବିହୀଯମାନାନାଂ ପରପିଣ୍ଡୋପଜୀବିନାମ୍।
କୃପଣାନାମସତ୍ବାନାଂ ମା ବୃତ୍ତିମନୁବର୍ତିଥାଃ ॥ 5-133-41 (36381)
ଅନୁ ତ୍ବାଂ ତାତ ଜୀବନ୍ତୁ ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସୁହୃଦସ୍ତଥା ।
ପର୍ଯନ୍ଯମିବ ଭୂତାନି ଦେବା ଇବ ଶତକ୍ରତୁମ୍ ॥ 5-133-42 (36382)
ଯମାଜୀବନ୍ତି ପୁରୁଷଂ ସର୍ବଭୂତାନି ସଂଜଯ।
ପକ୍ବଂ ଦ୍ରୁମମିବାସାଦ୍ଯ ତସ୍ଯ ଜୀବିତମର୍ଥବତ୍॥ 5-133-43 (36383)
ଯସ୍ଯ ଶୂରସ୍ଯ ବିକ୍ରାନ୍ତୈରେଧନ୍ତେ ବାନ୍ଧବାଃ ସୁଖମ୍।
ତ୍ରିଦଶା ଇବ ଶକ୍ରସ୍ଯ ସାଧୁ ତସ୍ଯେହ ଜୀବିତମ୍ ॥ 5-133-44 (36384)
ସ୍ବବାହୁବଲମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଯୋହି ଜୀବତି ମାନବଃ ।
ସ ଲୋକେ ଲଭତେ କୀର୍ତିଂ ପରତ୍ର ଚ ଶୁଭାଂ ଗତିମ୍ ॥ ॥ 5-133-45 (36385)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରଯସ୍ତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-133-2 ମନ୍ଯୁମତୀ ଦୈନ୍ଯବତୀ। ବିଭାବରୀ କୁପିତା। ବିଭାବରୀ ରଜନ୍ଯାଂ ଚ ବକ୍ରଯୋଷିତୀତି ବିଶ୍ବଃ ॥ 5-133-5 ଅନନ୍ଦନ କୁପୁତ୍ର । କୁତ୍ସାର୍ଥେଽତ୍ର ନଞ୍ । 5-133-6 କ୍ଲୀବେ ନିର୍ବୀର୍ଯୈ ସାଧନଂ ବାହ୍ବାଦିକଂ ଯସ୍ଯ ସ ତଥା ॥ 5-133-7 ମା ବୀଭରଃ ମା ପାଲଯ । ପ୍ରତିସଂହର ଭଯମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-133-10 ପରାକ୍ରମେଃ ପରାକ୍ରମଂ କୁରୁ ॥ 5-133-11 ବିବଦନ୍ ଶତ୍ରୁଜଯାର୍ଥଂ ଅନେକାନ୍ ପକ୍ଷାନୁଦ୍ଭାବଯନ୍ବା ତୂଷ୍ଣୀଂଭୂତୋଽରେଶ୍ଛିଦ୍ରଂ ପଶ୍ଯେଃ। ଯଥା ବ୍ଯୋମ୍ନି ଅପରିଶଙ୍କିତଃ ଶତ୍ରୋରାଧିକ୍ଯାଦ୍ଭଯମପଶ୍ଯନ୍ ଶ୍ଯେନସ୍ତଦ୍ବତ୍ ॥ 5-133-13 ବିଶ୍ରୂଯସ୍ବ ଖ୍ଯାତୋ ଭବ। ସାମଭେଦୌ ଜଘନ୍ଯମଧ୍ଯମୌ । ଦାନମଧମୋ ନୀଚ ଉପାଯଃ। ଦଣ୍ଡସ୍ତୂତମଃ। ତତ୍ରାଦ୍ଯତ୍ରଯକର୍ତା ମାଭୂଃ କିଂତୁ ଗର୍ଜିତୋ ଦଣ୍ଡଯିତୈବ ଭବେତ୍ଯର୍ଥଃ । ଊର୍ଜିତ ଇତି ବା ପାଠଃ ॥ 5-133-15 କସ୍ଯଚିଦ୍ରାଜ୍ଞୋ ଗେହେ ସ୍ବରୀ ଗର୍ଦଭୀବ ମୃଦୁଃ ଅକିଞ୍ଚିନ୍କରଃ ଜାଯତ ଇତି ଜନିଃ ପୁତ୍ରୋ ମାଭୂତ୍ ॥ 5-133-16 ଆଜିଂ ସଂଗ୍ରାମମ୍ ॥ 5-133-17 ପ୍ରାଣାନାଂ ପ୍ରାଣାଃ ବଲଂ ତତ୍ସାଧ୍ଯାନାଂ କାର୍ଯାଣାମ୍। ଆନନ୍ତର୍ଯଂ ଅବିଚ୍ଛେଦେନ କାର୍ଯଧାରାମାରଭତେ । ନ ଧନାଯତେ ଧନଂ ଆତ୍ମନୋ ନେଚ୍ଛତି। ତୃଷ୍ଣଂ ତ୍ଯଜତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-133-18 ଧ୍ରୁବାଂ ଗତିଂ ମରଣମ୍, ଅଗ୍ରତ ଇତ୍ଯୁପହାସଃ। ପୃଷ୍ଠତଃ କୃତ୍ବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-133-20 ନିମଜ୍ଜତା ପ୍ରପତିଷ୍ଯତା ଚ ଶତ୍ରୁର୍ଜଙ୍ଘାଯାଂ ଗ୍ରାହ୍ଯଃ । ତେନୈବ ସହ ନିମଜ୍ଜେତ୍ପତେଦ୍ବେତ୍ଯର୍ଥଃ । ନ ବିଷୀଦେତ୍ ନିରୁଦ୍ଯମୋ ନ ଭବେତ୍ ॥ 5-133-21 ଆଜାନେଯାଃ ଜାତ୍ଯଶ୍ବାଃ ତେଷାଂ କୃତଂ କର୍ମ ଯୁଦ୍ଧେଽନବସାଦରୂପଂ ॥ 5-133-22 ତ୍ବତ୍କୃତେ ମଗ୍ନମିତି ସଂବନ୍ଧଃ । 5-133-23 ରାଶିବର୍ଧନଃ ସଂଖ୍ଯାପୂରକୋ ନତୁ ପ୍ରଯୋଜନାନ୍ତରାର୍ହଃ ॥ 5-133-24 ମାତୁଃ ଉଚ୍ଚାରୋ ବିଷ୍ଠା ॥ 5-133-26 ଯଂ ଏନ ଅମିତ୍ରା ଅଭିନନ୍ଦେଷୁ ତଂ ବନ୍ଧୁଂ ବାନ୍ଧବଃ ଆସାଦ୍ଯ ନ ସୁଖମେଧତ ଇତି ତୃତୀଯଶ୍ଲୋକେନ ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-133-27 ଅହୋଲାଭକରଂ ଅଲ୍ପେଽପି ଲାଭେ ଅହୋ ଲାଭୋ ଜାତ ଇତି ବିସ୍ମଯଂ କୁର୍ବାଣମ୍ ॥ 5-133-37 ଦିଷ୍ଟଭାବଂ ମରଣମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 134
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.134. ଅଧ୍ଯାଯଃ 134
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୁନ୍ତ୍ଯା ବିଦୁଲୋପାଖ୍ଯାନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-134-0 (36386)
ବିଦୁଲୋବାଚ। 5-134-0x (3783)
ଅଥୈତସ୍ଯାମବସ୍ଥାଯାଂ ପୌରୁଷଂ ହାତୁମିଚ୍ଛସି।
ନିହୀନସେବିତଂ ମାର୍ଗଂ ଗମିଷ୍ଯସ୍ଯଚିରାଦିବ ॥ 5-134-1 (36387)
ଯୋ ହି ତେଜୋ ଯଥାଶକ୍ତି ନ କର୍ଶଯତି ବିକ୍ରମାତ୍।
କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ଜୀବିତାକାଙ୍କ୍ଷୀ ସ୍ତେନ ଇତ୍ଯେବ ତଂ ବିଦୁଃ ॥ 5-134-2 (36388)
ଅର୍ଥବନ୍ତ୍ଯୁପପନ୍ନାନି ବାକ୍ଯାନି ଗୁଣବନ୍ତି ଚ।
ନୈବ ସଂପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି ତ୍ବାଂ ମୁମୂର୍ଷୁମିବ ଭେଷଜମ୍ ॥ 5-134-3 (36389)
ସନ୍ତି ବୈ ସିନ୍ଧୁରାଜସ୍ଯ ସନ୍ତୁଷ୍ଟା ନ ତଥା ଜନାଃ।
ଦୌର୍ବଲ୍ଯାଦାସତେ ମୂଢା ବ୍ଯସତୌଘପତୀକ୍ଷିଣଃ ॥ 5-134-4 (36390)
ସହାଯୋପଚିତିଂ କୃତ୍ବା ବ୍ଯବସାଯ୍ଯ ତତସ୍ତତଃ ।
ଅନୁଦୁଷ୍ଯେଯୁରପରେ ପଶ୍ଯନ୍ତସ୍ତବ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-134-5 (36391)
ତୈଃ କୃତ୍ବା ସହ ସଂଘାତଂ ଗିରିଦୁର୍ଗାଲଯଂ ଚର ।
କାଲେ ବ୍ଯସନମାକାଙ୍କ୍ଷନ୍ନୈବାଯମଜରାମରଃ ॥ 5-134-6 (36392)
ସଞ୍ଜଯୋ ନାମତଶ୍ଚ ତ୍ବଂ ନ ଚ ପଶ୍ଯାମି ତତ୍ତ୍ବଯି ।
ଅନ୍ବର୍ଥନାମା ଭବ ମେ ପୁତ୍ର ମା ବ୍ଯର୍ଥନାମକଃ ॥ 5-134-7 (36393)
ସମ୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟିର୍ମହାପ୍ରାଜ୍ଞୋ ବାଲଂ ତ୍ବାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ଅଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ମହତ୍କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ପୁନର୍ବୃଦ୍ଧିଂ ଗମିଷ୍ଯତି॥ 5-134-8 (36394)
ତସ୍ଯ ସ୍ମରନ୍ତୀ ବଚନମାଶଂସେ ବିଜଯଂ ତବ।
ତସ୍ମାତ୍ତାତ ବ୍ରବୀମି ତ୍ବାଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଚ ପୁନଃପୁନଃ ॥ 5-134-9 (36395)
ଯସ୍ଯ ହ୍ଯର୍ଥାଭିନିର୍ବୃତ୍ତୌ ଭବନ୍ତ୍ଯାପ୍ଯାଯିତାଃ ପରେ ।
ତସ୍ଯାର୍ଥସିଦ୍ଧିର୍ନିଯତା ନଯେଷ୍ବର୍ଥାନୁସାରିଣଃ ॥ 5-134-10 (36396)
ସମୃଦ୍ଧିରସମୃଦ୍ଧିର୍ବା ପୂର୍ବେଷାଂ ମମ ସଞ୍ଜଯ ।
ଏବଂ ବିଦ୍ବାନ୍ଯୁଦ୍ଧମନା ଭବ ମା ପ୍ରତ୍ଯୁପାହରଃ ॥ 5-134-11 (36397)
ନାତଃ ପାପୀଯସୀଂ କାଂଚିଦବସ୍ଥାଂ ଶମ୍ବରୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ଯତ୍ର ନୈବାଦ୍ଯ ନ ପ୍ରାତର୍ଭୋଜନଂ ପ୍ରତିଦୃଶ୍ଯତେ॥ 5-134-12 (36398)
ପତିପୁତ୍ରବଧାଦେତତ୍ପରମଂ ଦୁଃଖମବ୍ରବୀତ୍ ।
ଦାରିଦ୍ର୍ଯମିତି ଯତ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ ପର୍ଯାଯମରଣଂ ହି ତତ୍ ॥ 5-134-13 (36399)
ଅହଂ ମହାକୁଲେ ଜାତା ହ୍ରଦାଦ୍ଧ୍ରଦମିବାଗତା।
ଈଶ୍ବରୀ ସର୍ବକଲ୍ଯାଣୀ ଭର୍ତ୍ରା ପରମପୂଜିତା ॥ 5-134-14 (36400)
ମହାର୍ହମାଲ୍ଯାଭରଣାଂ ସୁମୃଷ୍ଟାମ୍ବରବାସସମ୍ ।
ପୁରା ହୃଷ୍ଟଃ ସୁହୃଦ୍ବର୍ଗୋ ମାମପଶ୍ଯତ୍ସୁହୃଦ୍ଗତାମ୍ ॥ 5-134-15 (36401)
ଯଦା ମାଂ ଚୈବ ଭାର୍ଯାଂ ଚ ଦ୍ରଷ୍ଟାସି ଭୃଶଦୁର୍ବଲାମ୍ ।
ନ ତଦା ଜୀବିତେନାର୍ଥୋ ଭବିତା ତବ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-134-16 (36402)
ଦାସକର୍ମକରାନ୍ଭୃତ୍ଯାନାଚାର୍ଯର୍ତ୍ବିକ୍ପୁରୋହିତାନ୍।
ଅବୃତ୍ତ୍ଯାଽସ୍ମାନ୍ପ୍ରଜହତୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କିଂ ଜୀବିତେନ ତେ ॥ 5-134-17 (36403)
ଯଦି କୃତ୍ଯଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ତବାଦ୍ଯାହଂ ଯଥା ପୁରା ।
ଶ୍ଲାଘନୀଯଂ ଯଶସ୍ଯଂ ଚ କା ଶାନ୍ତିର୍ହୃଦଯସ୍ଯ ମେ ॥ 5-134-18 (36404)
ନେତି ଚେଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବ୍ରୂଯାଂ ଦୀର୍ଯେତ ହୃଦଯଂ ମମ।
ନ ହ୍ଯଦ ନ ଚ ମେ ଭର୍ତା ନେତି ବ୍ରାହ୍ମଣମୁକ୍ତବାନ୍ ॥ 5-134-19 (36405)
ବଯମାଶ୍ରଯଣୀଯାଃ ସ୍ମ ନ ଶ୍ରୋତାରଃ ପରସ୍ଯ ଚ।
ଅନ୍ଯମାସାଦ୍ଯ ଜୀବନ୍ତୀ ପରିତ୍ଯକ୍ଷ୍ଯାମି ଜୀବିତମ୍ ॥ 5-134-20 (36406)
ଅପାରେ ଭବ ନଃ ପାରମପ୍ଲବେ ଭବ ନଃ ପ୍ଲବଃ ।
କୁରୁଷ୍ବ ସ୍ଥାନମସ୍ଥାନେ ମୃତାନ୍ସଞ୍ଜୀବଯସ୍ବ ନଃ॥ 5-134-21 (36407)
ସର୍ବେ ତେ ଶତ୍ରବଃ ଶକ୍ଯା ନ ଚେଞ୍ଜୀବିତୁମର୍ହସି ।
ଅଥ ଚେଦୀଦୃଶୀଂ ବୃତ୍ତିଂ କ୍ଲୀବାମଭ୍ଯୁପପଦ୍ଯସେ ॥ 5-134-22 (36408)
ନିର୍ବିଣ୍ଣାତ୍ମା ହତମନା ମୁଞ୍ଚୈତାଂ ପାପଜୀବିକାମ୍।
ଏକଶତ୍ରୁବଧେନୈବ ଶୂରୋ ଗଚ୍ଛତି ବିଶ୍ରୁତିମ୍ ॥ 5-134-23 (36409)
ଇନ୍ଦ୍ରୋ ବୃତ୍ରବଧେନୈବ ମହେନ୍ଦ୍ରଃ ସମପଦ୍ଯତ।
ମାହେନ୍ଦ୍ରଂ ଚ ଗ୍ରହଂ ଲେଭେ ଲୋକାନାଂ ଚେଶ୍ବରୋଽଭବତ୍ ॥ 5-134-24 (36410)
ନାମ ବିଶ୍ରାବ୍ଯ ବୈ ଶଙ୍ଖ୍ଯେ ଶତ୍ରୂନାହୂଯ ଦଂଶିତାନ୍।
ସେନାଗ୍ରଂ ଚାପି ବିଦ୍ରାବ୍ଯ ହତ୍ବା ବା ପୁରୁଷଂ ବରମ୍ ॥ 5-134-25 (36411)
ଯଦୈବ ଲଭତେ ବୀରଃ ସୁଯୁଦ୍ଧେନ ମହଦ୍ଯଶଃ ।
ତଦୈବ ପ୍ରବ୍ଯଥନ୍ତେଽସ୍ଯ ଶତ୍ରବୋ ବିନମନ୍ତି ଚ ॥ 5-134-26 (36412)
ତ୍ଯକ୍ତ୍ବାତ୍ମାନଂ ରଣେ ଦକ୍ଷଂ ଶୂରଂ କାପୁରୁଷା ଜନାଃ ।
ଅବଶାସ୍ତର୍ପଯନ୍ତି ସ୍ମ ସର୍ବକାମସମୃଦ୍ଧିଭିଃ ॥ 5-134-27 (36413)
ରାଜ୍ଯଂ ଚାପ୍ଯୁଗ୍ରବି ଭ୍ରଂଶଂ ସଂଶଯୋ ଜୀବିତସ୍ଯ ବା।
ନ ଲବ୍ଧସ୍ଯ ହି ଶତ୍ରୋର୍ବୈ ଶେଷଂ କୁର୍ବନ୍ତି ସାଧବଃ ॥ 5-134-28 (36414)
ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରୋପମଂ ରାଜ୍ଯମଥବାପ୍ଯମୃତୋପମମ୍ ।
ରୁଦ୍ଧମେକାଯନଂ ମତ୍ବା ପତୋଲ୍ମୁକ ଇବାରିଷୁ ॥ 5-134-29 (36415)
ଜହି ଶତ୍ରୂନ୍ରଣେ ରାଜନ୍ସ୍ବଧର୍ମନୁପାଲଯ ।
ମା ତ୍ବା ଦୃଶଂ ସୁକୃପଣଂ ଶତ୍ରୂଣାଂ ଭଯବର୍ଧନମ୍ ॥ 5-134-30 (36416)
ଅସ୍ମଦୀଯୈଶ୍ଚ ଶୋଚିଦ୍ଭିର୍ନଦଦ୍ଭିଶ୍ଚ ପରୈର୍ବୃତମ୍ ।
ଅପି ତ୍ବାଂ ନାନୁପଶ୍ଯେଯଂ ଦୀନାଦ୍ଦୀନମିବାସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-134-31 (36417)
ହୃପ୍ଯ ସୌବୀରକନ୍ଯାଭିଃ ଶ୍ଲାଘସ୍ବାର୍ଥୈର୍ଯଥା ପୁରା।
ମା ଚ ସୈନ୍ଧବକନ୍ଯାନାମବସନ୍ନୋ ବଶଂ ଗମଃ ॥ 5-134-32 (36418)
ଯୁବା ରୂପେଣ ସଂପନ୍ନୋ ବିଦ୍ଯଯାଭିଜନେନ ଚ ।
ଯତ୍ତ୍ବାଦୃଶୋ ବିକୁର୍ବୀତ ଯଶସ୍ବୀ ଲୋକବିଶ୍ରୁତଃ ॥ 5-134-33 (36419)
ଅଧୁର୍ଯବଚ୍ଚ ବୋଢବ୍ଯେ ମନ୍ଯେ ମରଣମେବ ତତ୍।
ଯଦି ତ୍ବାମନୁପଶ୍ଯାମି ପରସ୍ଯ ପ୍ରିଯବାଦିନମ୍ ॥ 5-134-34 (36420)
ପୃଷ୍ଠତୋଽନୁବ୍ରଜନ୍ତଂ ବା କା ଶାନ୍ତିର୍ହୃଦଯସ୍ଯ ମେ।
ନାସ୍ମିଞ୍ଜାତୁ କୁଲେ ଜାତୋ ଗଚ୍ଛେଦ୍ଯୋନ୍ଯସ୍ଯ ପୃଷ୍ଠତଃ । 5-134-35 (36421)
ନ ତ୍ବଂ ପରସ୍ଯାନୁଚରସ୍ତାତ ଜୀବିତୁମର୍ହସି ।
ଅହଂ ହି କ୍ଷତ୍ରହୃଦଯଂ ବେଦ ଯତ୍ପରିଶାଶ୍ବତମ୍ ॥ 5-134-36 (36422)
ପୂର୍ବୈଃ ପୂର୍ବତରୈଃ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ପରୈଃ ପରତରୈରପି।
ଶାଶ୍ବତଂ ଚାବ୍ଯଯଂ ଚୈବ ପ୍ରଜାପତିବିନିର୍ମିତମ୍ ॥ 5-134-37 (36423)
ଯୋ ବୈ କଶ୍ଚିଦିହାଜାତଃ କ୍ଷତ୍ରିଯଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମବିତ୍ ।
ଭଯାଦ୍ବୃତ୍ତିସମୀକ୍ଷୋ ବା ନ ନମେଦିହ କସ୍ଯଚିତ୍ ॥ 5-134-38 (36424)
ଉଦ୍ଯଚ୍ଛେଦେବ ନ ନମେଦୁଦ୍ଯମୋ ହ୍ଯେବ ପୌରୁଷମ୍ ।
ଅପ୍ଯପର୍ବଣି ଭଜ୍ଯେତ ନ ନମେତେହ କସ୍ଯଚିତ୍ ॥ 5-134-39 (36425)
ମାତଙ୍ଗୋ ମତ୍ତ ଇବ ଚ ପରୀଯାତ୍ସ ମହାମନାଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ନମେନ୍ନିତ୍ଯଂ ଧର୍ମାଯୈବ ଚ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-134-40 (36426)
ନିଯଚ୍ଛନ୍ନିତରାନ୍ବର୍ଣାନ୍ବିନିଘ୍ନନ୍ସର୍ବଦୁଷ୍କୃତଃ।
ସସହାଯୋଽସହାଯୋ ବା ଯାବଜ୍ଜୀବଂ ତଥା ଭବେତ୍ ॥ ॥ 5-134-41 (36427)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁସ୍ତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ।
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-134-11 ପୂର୍ବେଷାଂ ମମ ଚ ଯୁଦ୍ଧେ ସମୃଦ୍ଧିରସମୃଦ୍ଧିର୍ବାଽବଶ୍ଯଂଭାବିନୀତ୍ଯେବ ବିଦ୍ବାନ୍ ଯୁଦ୍ଧମନା ଭବ ଲାଭାଲାଭୌ ସମୌ କୃତ୍ବା ଯୁଧ୍ଯସ୍ତ୍ବେତି ଭାବଃ । ମାପ୍ରତ୍ଯୁପାହରଃ ପ୍ରତ୍ଯୁପହାରଂ ଯୁଦ୍ଧୋପସଂହାରଂ ମାକାର୍ଷୀରିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-134-18 କୃତ୍ଯଂ କର୍ତବ୍ଯଂ ପରାକ୍ରମମ୍ ॥ 5-134-20 ଶ୍ରୋତାରଃ ପରାଜ୍ଞାଯାଃ ॥ 5-134-22 ଶକ୍ଯାଃ ଜେତୁମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-134-23 ନିର୍ବିଣ୍ଣାତ୍ମା ବିରକ୍ତଚିତ୍ତଃ । ଯତୋ ହତମନା ନଷ୍ଟସଂକଲ୍ପଃ । ବିଶ୍ରୁତିଂ ଖ୍ଯାତିମ୍ ॥ 5-134-24 ଗ୍ରହଂ ସୋମପାତ୍ରମ୍। ପ୍ରଗ୍ରହମିତି ପାଠେ ନିଯମନଂ ନିଯନ୍ତୃତ୍ବମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-134-27 କାପୁରୁଷାଃ ଜନାଃ ରଣେ ଆତ୍ମାନଂ ଦେହଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ରଣେ ରକ୍ଷଂ ଶୂରଂ ସମୃଦ୍ଧିଭିସ୍ତର୍ପଯନ୍ତିସ୍ମେତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-134-28 ଉଗ୍ରବିଭ୍ରଂଶଂ ମହାପ୍ରପାତମ୍। ଜୀବିତସ୍ଯ ସଂଶଯୋ ମରଣମ୍। ଲବ୍ଧସ୍ଯ ଜିତସ୍ଯ। ଶେଷଂ ପୁନଃ ସ୍ବଲ୍ପେନ ବିଭବେନାବସ୍ଥାପନମ୍ ॥ 5-134-29 ରୁଦ୍ଧଂ ଗ୍ରସ୍ତଂ ମତ୍ବା ଏକାଯନଂ ସ୍ବର୍ଗରାଜ୍ଯଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ଏକଂ ମାର୍ଗଂ ପତ ଗଚ୍ଛ ॥ 5-134-30 ଶତ୍ରୂଣାଂ ଭଯବର୍ଧନଂ ଭଯଚ୍ଛେଦନମ୍। ଅନୁଗ୍ରତ୍ବାତ୍ ସୁକୃଷଣଂ ଦୀନଂ ତ୍ବା ତ୍ବାଂ ମା ଦୃଶଂ ମାଦ୍ରାକ୍ଷମ୍ ॥ 5-134-32 ହୃଷ୍ଯ ହର୍ଷଂ ପ୍ରାପ୍ନୁହି । ସୌବୀରକନ୍ଯାଭିଃ ସ୍ବଦାରୈଃ । ମାଚେତି । ସୈନ୍ଧବକନ୍ଯାନାଂ ଶତ୍ରୁଦେଶଜକନ୍ଯାନାମ୍ ॥ 5-134-33 ବିକୁର୍ବୀତ ଅପସରଣଂ କୁର୍ବୀତ ॥ 5-134-34 ଅଧୁର୍ଯବତ୍ ଅଦାନ୍ତବୃଷଭବତ୍। ତତ୍ ବିକାରକରଣମ୍ ॥ 5-134-36 ବେଦ ବେଦ୍ମି । ପରିଶାଶ୍ବତଂ ସର୍ବଥୈବୈକରୂପମ୍। ଅକ୍ଷୀଣମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-134-37 ଅବ୍ଯଯଂ ଅପକ୍ଷଯହୀନଂ କ୍ଷତ୍ରହୃଦଯଂ ପ୍ରୋକ୍ତମିତି ପୂର୍ବେଣ ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-134-38 ଆଜାତଃ ସମ୍ଯଗ୍ଜାତଃ କୁଲେ ଜାତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ । ଯ ଆଜାତଃ ସ ଭଯାତ୍କସ୍ଯଚିନ୍ନ ନମେତ୍। ବୃତ୍ତିସମୀକ୍ଷୋ ବୃତ୍ତିଂ ସମୀକ୍ଷମାଣୋ ବା ନ ନମେତ୍ ॥ 5-134-40 ପରୀଯାତ୍ ପର୍ଯଟନଂ କୁର୍ଯାତ୍ ॥ 5-134-41 ଦୁଷ୍କୃତଃ ପାପିଷ୍ଟାନ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 135
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.135. ଅଧ୍ଯାଯଃ 135
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୁନ୍ତ୍ଯା ବିଦୁଲୋପାଖ୍ଯାନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-135-0 (36428)
ପୁତ୍ର ଉବାଚ। 5-135-0x (3784)
କୃଷ୍ଣାଯସସ୍ଯେବ ଚ ତେ ସଂହତ୍ଯ ହୃଦଯଂ କୃତମ୍।
ମମ ମାତସ୍ତ୍ବକରୁଣେ ବୀରପ୍ରଜ୍ଞେ ହ୍ଯମର୍ଷଣେ ॥ 5-135-1 (36429)
ଅହୋ କ୍ଷତ୍ରସମାଚାରୋ ଯତ୍ର ମାମିତରଂ ଯଥା।
ନିଯୋଜଯସି ଯୁଦ୍ଧାଯ ପରମାତେବ ମାଂ ତଥା ॥ 5-135-2 (36430)
ଈଦୃଶଂ ବଚନଂ ବ୍ରୂଯାଦ୍ଭବତୀ ପୁତ୍ରମେକଜମ୍ ।
କିଂ ନୁ ତେ ମାମପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯାଃ ପୃଥିବ୍ଯା ଅପି ସର୍ବଯା ॥ 5-135-3 (36431)
କିମାଭରଣକୃତ୍ଯେନ କିଂ ଭୋଗୈର୍ଜୀବିତେନ ବା।
ମଯି ବା ସଙ୍ଗରହତେ ପ୍ରିଯପୁତ୍ରେ ବିଶେଷତଃ ॥ 5-135-4 (36432)
ମାତୋବାଚ। 5-135-5x (3785)
ସର୍ବାବସ୍ଥା ହି ବିଦୁଷାଂ ତାତ ଧର୍ମାର୍ଥକାରଣାତ୍ ।
ତାବେବାଭିସମୀକ୍ଷ୍ଯାହଂ ସଞ୍ଜଯ ତ୍ବାମଚୂଜୁଦମ୍ ॥ 5-135-5 (36433)
ସ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ କ୍ରମୋପେତୋ ମୁଖ୍ଯଃ କାଲୋଽଯମାଗତଃ।
ଅସ୍ମିଂଶ୍ଚେଦାଗତେ କାଲେ କାର୍ଯଂ ନ ପ୍ରତିପଦ୍ଯସେ ॥ 5-135-6 (36434)
ଅସଂଭାବିତରୂପସ୍ତ୍ବମାନୃଶଂସ୍ଯଂ କରିଷ୍ଯସି ।
ତଂ ତ୍ବାମଯଶସା ସ୍ପୃଷ୍ଟଂ ନ ବ୍ରୂଯାଂ ଯଦି ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-135-7 (36435)
ଖରୀବାତ୍ସଲ୍ଯମାହୁସ୍ତନ୍ନିଃସାମର୍ଥ୍ଯମହେତୁକମ୍ ।
ସଦ୍ଭିର୍ବିଗର୍ହିତଂ ମାର୍ଗଂ ତ୍ଯଜ ମୂର୍ଖନିଷେବିତମ୍ ॥ 5-135-8 (36436)
ଅବିଦ୍ଯା ବୈ ମହତ୍ଯସ୍ତି ଯାମିମାଂ ସଂଶ୍ରିତାଃ ପ୍ରଜାଃ ।
ତବ ସ୍ଯାଦ୍ଯଦି ସଦ୍ବୃତ୍ତଂ ତେନ ମେ ତ୍ବଂ ପ୍ରିଯୋ ଭବେଃ ॥ 5-135-9 (36437)
ଧର୍ମାର୍ଥଗୁଣଯୁକ୍ତେନ ନେତରେଣ କଥଞ୍ଚନ।
ଦୈବମାନୁଷଯୁକ୍ତେନ ସଦ୍ଭିରାଚରିତେନ ଚ॥ 5-135-10 (36438)
ଯୋ ହ୍ଯେବମବିନୀତେନ ରମତେ ପୁତ୍ରନପ୍ତୃଣା।
ଅନୁତ୍ଥାନବତା ଚାପି ଦୁର୍ବିନୀତେନ ଦୁର୍ଧିଯା ॥ 5-135-11 (36439)
ରମତେ ଯସ୍ତୁ ପୁତ୍ରେଣ ମୋଘଂ ତସ୍ଯ ପ୍ରଜାଫଲମ୍।
ଅକୁର୍ବନ୍ତୋ ହି କର୍ମାଣି କୁର୍ବନ୍ତୋ ନିନ୍ଦିତାନି ଚ ॥ 5-135-12 (36440)
ସୁଖଂ ନୈବେହ ନାମୁତ୍ର ଲଭନ୍ତେ ପୁରୁଷାଧମାଃ ।
ଯୁଦ୍ଧାଯ କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ସୃଷ୍ଟଃ ସଞ୍ଜଯେହ ଜଯାଯ ଚ ।
`କ୍ରୂରାଯ କର୍ମଣେ ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରଜାନାଂ ପରିପାଲନେ ॥' 5-135-13 (36441)
ଜଯନ୍ବା ବଧ୍ଯମାନୋ ବା ପ୍ରାପ୍ନୋତୀନ୍ଦ୍ରସଲୋକତାମ୍ ।
ନ ଶକ୍ରଭବନେ ପୁଣ୍ଯେ ଦିବି ତଦ୍ବିଦ୍ଯତେ ସୁଖମ୍।
ଯଦମିତ୍ରାନ୍ବଶେ କୃତ୍ବା କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ସୁଖମେଧତେ ॥ 5-135-14 (36442)
ମନ୍ଯୁନା ଦହ୍ଯମାନେହ ପୁରୁଷେଣ ମନସ୍ବିନା ।
ନିକୃତେନେହ ବହୁଶଃ ଶତ୍ରୂନ୍ପ୍ରତି ଜିଗୀଷଯା ॥ 5-135-15 (36443)
ଆତ୍ମାନଂ ବା ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ଶତ୍ରୁଂ ବା ବିନିପାତ୍ଯ ଚ।
ପ୍ରାପ୍ଯତେ ନେହ ଶାନ୍ତିର୍ହି ନିତ୍ଯମେବ ତୁ ସଞ୍ଜଯ ।
ଅତୋନ୍ଯେନ ପ୍ରକାରେଣ ଶାନ୍ତିରସ୍ଯ କୁତୋ ଭବେତ୍ ॥ 5-135-16 (36444)
ଇହ ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ହି ପୁରୁଷଃ ସ୍ବଲ୍ପମପ୍ରିଯମିଚ୍ଛତି।
ଯସ୍ଯ ସ୍ବଲ୍ପଂ ପ୍ରିଯଂ ଲୋକେ ଧ୍ରୁବଂ ତସ୍ଯାଲ୍ପମପ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-135-17 (36445)
ପ୍ରିଯାଭାବାଚ୍ଚ ପୁରୁଷୋ ନୈବ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ଶୋଭନମ୍ ।
ଧ୍ରୁବଂ ଚାଭାବମଭ୍ଯେତି ଗତ୍ବା ଗଙ୍ଗେବ ସାଗରମ୍ ॥ 5-135-18 (36446)
ପୁତ୍ର ଉବାଚ। 5-135-19x (3786)
ନେଯଂ ମତିସ୍ତ୍ବଯା ବାଚ୍ଯା ମାତଃ ପୁତ୍ରେ ବିଶେଷତଃ ।
କାରୁଣ୍ଯମେବ ପଶ୍ଯ ତ୍ବଂ ଭୂତ୍ବେହ ଜଡମୂକବତ୍ ॥ 5-135-19 (36447)
ମାତୋବାଚ। 5-135-20x (3787)
ଅତୋ ମେ ଭୂଯସୀ ନନ୍ଦିର୍ଯଦେବମନୁପଶ୍ଯସି।
ଚୋଦ୍ଯଂ ମାଂ ଚୋଦଯସ୍ଯେତଦ୍ଭୃଶଂ ବୈ ଚୋଦଯାମି ତେ ॥ 5-135-20 (36448)
ଅଥ ତ୍ବାଂ ପୂଜଯିଷ୍ଯାମି ହତ୍ବା ବୈ ସର୍ବସୈନ୍ଧବାନ୍।
ଅହଂ ପଶ୍ଯାମି ବିଜଯଂ କୃଚ୍ଛ୍ରଭାବିନମେବ ତେ ॥ 5-135-21 (36449)
ପୁତ୍ର ଉବାଚ। 5-135-22x (3788)
ଅକୋଶସ୍ଯାସହାଯସ୍ଯ କୁତଃ ସିଦ୍ଧିର୍ଜଯୋ ମମ।
ଇତ୍ଯବସ୍ଥାଂ ବିଦିତ୍ବୈତାମାତ୍ମନାତ୍ମନି ଦାରୁଣାମ୍ ॥ 5-135-22 (36450)
ରାଜ୍ଯାଦ୍ଭାବୋ ନିବୃତ୍ତୋ ମେ ତ୍ରିଦିବାଦିବ ଦୃଷ୍କୃତଃ ।
ଈଦୃଶଂ ଭବତୀ କଂଚିଦୁପାଯମନୁପଶ୍ଯତି॥ 5-135-23 (36451)
ତନ୍ମେ ପରିଣତପ୍ରଜ୍ଞେ ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରବ୍ରୂହି ପୃଚ୍ଛତେ।
କରିଷ୍ଯାମି ହି ତତ୍ସର୍ବଂ ଯଥାବଦନୁଶାସନମ୍ ॥ 5-135-24 (36452)
ମାତୋବାଚ। 5-135-25x (3789)
ପୁତ୍ର ନାତ୍ମାବମନ୍ତବ୍ଯଃ ପୂର୍ବାଭିରସମୃଦ୍ଧିଭିଃ ।
ଅଭୂତ୍ବା ହି ଭବନ୍ତ୍ଯର୍ଥା ଭୂତ୍ବା ନଶ୍ଯନ୍ତି ଚାପରେ।
ଅମର୍ଷେଣୈବ ଚାପ୍ଯର୍ଥା ନାରବ୍ଧବ୍ଯାଃ ସୁବାଲିଶୈଃ ॥ 5-135-25 (36453)
ସର୍ବେଷାଂ କର୍ମଣାଂ ତାତ ଫଲେ ନିତ୍ଯମନିତ୍ଯତା।
ଅନିତ୍ଯମିତି ଜାନନ୍ତୋ ନ ଭବନ୍ତି ଭବନ୍ତି ଚ ॥ 5-135-26 (36454)
ଅଥ ଯେ ନୈବ କୁର୍ବନ୍ତି ନୈବ ଜାତୁ ଭବନ୍ତି ତେ।
ଐକଗୁଣ୍ଯମନୀହାଯାମଭାବଃ କର୍ମଣାଂ ଫଲମ୍ ॥ 5-135-27 (36455)
ଅଥ ଦ୍ବୈଗୁଣ୍ଯମୀହାଯାଂ ଫଲଂ ଭବତି ବା ନବା ।
ଯସ୍ଯ ପ୍ରାଗେବ ବିଦିତା ସର୍ବାର୍ଥାନାମନିତ୍ଯତା ॥ 5-135-28 (36456)
ନୁଦେଦ୍ବୃଦ୍ଧିସମୃଦ୍ଧୀ ସ ପ୍ରତିକୂଲେ ନୃପାତ୍ମଜ ।
ଉତ୍ଥାତବ୍ଯଂ ଜାଗୃତବ୍ଯଂ ଯୋକ୍ତବ୍ଯଂ ଭୂତିକର୍ମସୁ ॥ 5-135-29 (36457)
ଭବିଷ୍ଯତୀତ୍ଯେବ ମନଃ କୃତ୍ବା ସତତମବ୍ଯଥୈଃ ।
ମଙ୍ଗଲାନି ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣାଂଶ୍ଚେଶ୍ବରୈଃ ସହ ॥ 5-135-30 (36458)
ପ୍ରାଜ୍ଞସ୍ଯ ନୃପତେରାଶୁ ବୃଦ୍ଧିର୍ଭବତି ପୁତ୍ରକ ।
ଅଭିବର୍ତତି ଲକ୍ଷ୍ମୀସ୍ତଂ ପ୍ରାଚୀମିବ ଦିବାକରଃ ॥ 5-135-31 (36459)
ନିଦର୍ଶନାନ୍ଯୁପାଯାଂଶ୍ଚ ବହୂନ୍ଯୁଦ୍ଧର୍ଷଣାନି ଚ।
ଅନୁଦର୍ଶିତରୂପୋଽସି ପଶ୍ଯାମି କୁରୁ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-135-32 (36460)
ପୁରୁଷାର୍ଥମଭିପ୍ରେତଂ ସମାହର୍ତୁମିହାର୍ହସି।
କ୍ରୁଦ୍ଧାନ୍ଲୁବ୍ଧାନ୍ପରିକ୍ଷୀଣାନବଲିପ୍ତାନ୍ବିମାନିତାନ୍ ॥ 5-135-33 (36461)
ସ୍ପର୍ଧିନଶ୍ଚୈବ ଯେ କେଚିତ୍ତାନ୍ଯୁକ୍ତ ଉପଧାରଯ।
ଏତେନ ତ୍ବଂ ପ୍ରକାରେଣ ମହତୋ ଭେତ୍ସ୍ଯସେ ଗଣାନ୍।
ମହାବେଗ ଇବୋଦ୍ଧୂତୋ ମାତରିଶ୍ବା ବଲାହକାନ୍ ॥ 5-135-34 (36462)
ତେଷାମଗ୍ରପ୍ରଦାଯୀ ସ୍ଯାଃ କଲ୍ପୋତ୍ଥାଯୀ ପ୍ରିଯଂବଦଃ ।
ତେ ତ୍ବାଂ ପ୍ରିଯଂ କରିଷ୍ଯନ୍ତି ପୁରୋଧାସ୍ଯନ୍ତି ଚ ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-135-35 (36463)
ଯଦୈବ ଶତ୍ରୁର୍ଜାନୀଯାତ୍ସପତ୍ନଂ ତ୍ଯକ୍ତଜୀବିତମ୍।
ତଦୈବାସ୍ମାଦୁଦ୍ବିଜେତ ସର୍ପାଦ୍ବେଶ୍ମଗତାଦିବ ॥ 5-135-36 (36464)
ତଂ ବିଦିତ୍ବା ପରାକ୍ରାନ୍ତଂ ବଶେ ନ କୁରୁତେ ଯଦି।
ନିର୍ବାଦୈର୍ନିର୍ବଦେଦେନମନ୍ତତସ୍ତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-135-37 (36465)
ନିର୍ବାଦାଦାସ୍ପଦଂ ଲବ୍ଧା ଧନବୃଦ୍ଧିର୍ଭବିଷ୍ଯତି।
ଧନବନ୍ତଂ ହି ମିତ୍ରାଣି ଭଜନ୍ତେ ଚାଶ୍ରଯନ୍ତି ଚ ॥ 5-135-38 (36466)
ସ୍ଖଲିତାର୍ଥଂ ପୁନସ୍ତାନି ସନ୍ତ୍ଯଜନ୍ତି ଚ ବାନ୍ଧବାଃ ।
ନହ୍ଯସ୍ମିନ୍ନାଶ୍ରଯନ୍ତେ ଚ ଜୁଗୁପ୍ସନ୍ତେ ଚ ତାଦୃଶମ୍ ॥ 5-135-39 (36467)
ଶତ୍ରୁଂ କୃତ୍ବା ଯଃ ସହାଯଂ ବିଶ୍ବାସମୁପଗଚ୍ଛତି।
ସ ନ ସଂଭାବ୍ଯମେବୈତଦ୍ଯଦ୍ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାଦିତି ॥ ॥ 5-135-40 (36468)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-135-1 କୃଷ୍ଣାଯସସ୍ଯ ଲୋହସ୍ଯ । ସଂହତ୍ଯ ଣିଣ୍ଡୀକୃତ୍ଯ ॥ 5-135-3 ଏକଜଂ ଅଭ୍ରାତୃକମ୍ ॥ 5-135-5 ସର୍ବାବସ୍ଥା ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯାଦିରୂପା। ତାବେବ ଧର୍ମାର୍ଥାବେବ। ଅଚୂଚୁଦଂ ପ୍ରେରିତବତ୍ଯସ୍ମି ॥ 5-135-6 ସମୀକ୍ଷ୍ଯ କ୍ରମୋପେତଃ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଯୋଗ୍ଯେନ ପରାକ୍ରମେଣ ଯୁକ୍ତଃ । ଅସ୍ମିନ୍କାଲେ ଚେତ୍ କାର୍ଯଂ କର୍ତବ୍ଯଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ନ ପ୍ରତିପଦ୍ଯସେ ॥ 5-135-7 ଆନୃଶଂସ୍ଯଂ ଶତ୍ରୁଷୁ ସ୍ବଦେହେ ବା ଦଯାଂକରିଷ୍ଯସି ତର୍ହି ତ୍ବଂ ଅସଂଭାବିତରୂପସ୍ତିରସ୍କୃତରୂପୋ ଭବିଷ୍ଯସୀତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-135-8 ସ୍ବରୀତି। ଉଭଯଲୋକାନୁପଯୁକ୍ତେପି ପୁତ୍ରେ ବୃଥା ବାତ୍ସଲ୍ଯଂ ଖରୀ କରୋତି ତଦ୍ବଦହମପି ସ୍ଯାମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-135-10 ଧର୍ମାର୍ଥେତି। ତ୍ବଯା ଭାବ୍ଯମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-135-15 ପ୍ରସ୍ଥାତବ୍ଯମେବେତି ଶେଷଃ ॥ 5-135-17 ସ୍ବଲ୍ପମୈଶ୍ବର୍ଯଂ ଅପ୍ରିଯମନିଷ୍ଟଂ ଇଚ୍ଛତି ମନ୍ଯତେ ପ୍ରାଜ୍ଞଃ। ଯସ୍ଯ ତୁ ଅଲ୍ପମେବୈଶ୍ବର୍ଯଂ ପ୍ରିଯଂ ତସ୍ଯ ଧ୍ରୁବଂ ନିଶ୍ଚିତଂ ତଦେବାଲ୍ପଂ ପ୍ରିଯତ୍ବେନ ଗୃହୀତଂ ଅପ୍ରିଯମନର୍ଥକରଂ ସ୍ଯାତ୍। ତେନ ରାଜ୍ଞାଽଲ୍ପସଂତୁଷ୍ଟେନ ନ ଭବିତବ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-135-18 ଅଭାବଂ ନାଶମ୍ ॥ 5-135-19 ପଶ୍ଯ ହିତତ୍ବେନେତି ଶେଷଃକ ॥ 5-135-20 ଅତୋ ବଚନାତ୍ ମେ ମମ ଭୂଯସୀ ନନ୍ଦିଃ ସମୃଦ୍ଧିଃ ଭବିତେତି ଶେଷଃ। ଯତ୍ ଏବଂ କାରୁଣ୍ଯଂ ଦେହେ କୃପାଂ ଅନୁପଶ୍ଯସି ହିତତ୍ବେନ । ଏବଂସତ୍ଯପି ତ୍ବମେବ ଚୋଦ୍ଯଂ ପୂର୍ବପକ୍ଷଂ ଚୋଦଯସି ପ୍ରେରଯସି କାରୁଣ୍ଯଂ କୁର୍ବିତି। ଅଥାପି ବଜ୍ରହୃଦଯାହଂ ତେ ତୁଭ୍ଯଂ ଚୋଦଯାମି ॥ 5-135-21 ସୈନ୍ଧବାନ୍ ହତ୍ବା କୃଚ୍ଛ୍ରେଣ ଭାବିନଂ ତେ ତବ ବିଜଯଂ ଯଦା ପଶ୍ଯାମି ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମି ଅଥ ତ୍ବାଂ ପୂଜଯିଷ୍ଯାମୀତି ଯୋଜନା ॥ 5-135-22 ଏତାଂ ଅବସ୍ଥାଂ ଦାରୁଣାମାତ୍ମନି ଆତ୍ମନା ସ୍ବଯଂ ବିଦିତ୍ବା । ମେ ମମ ଭାବଶ୍ଚିତ୍ତଂ ରାଜ୍ଯାନ୍ନିବୃତ୍ତ ଇତ୍ଯୁତ୍ତରେଣ ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-135-29 ବୃଦ୍ଧିଃ ପୀଡା। ବୃଧୁ ହିଂସାଯାମିତ୍ଯସ୍ଯ ରୂପମ୍। ସମୃଦ୍ଧିରୈଶ୍ବର୍ଯମ୍। ଆତ୍ମନଃ ପୀଡାଂ ପରସ୍ଯୈର୍ଶ୍ବଂ ଚ ନୁଦେଦିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-135-35 ତେଷାଂ କ୍ରୁଦ୍ଧାଦୀନାଂ ଅଗ୍ରପ୍ରଦାଯୀ। ଭକ୍ତଂ ବେତନଂ ଚ ସର୍ବେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଥମଂ ଦେଯମ୍। ନ ଚେତ୍ସଦ୍ଯଃ କୁପିତାସ୍ତେ ତ୍ଯଜେଯୁରିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-135-36 ଏନଂ ନିର୍ବାଦୈଃ ପରିନିଷ୍ଠିତୈର୍ଦୂତୈର୍ନିର୍ବଦେତ୍ ପରିନିଷ୍ଠାଂ ପ୍ରାପଯେତ୍। ସାମ୍ନା ଦାନେନ ବା ତଂ ପର୍ଯବସ୍ଥାପଯେଦିତ୍ଯର୍ଥଃ । ଅନ୍ତତଃ ଫଲତଃ ତତ୍ ଶର୍ତ୍ରାର୍ବଶୀକରଣଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-135-37 ତତ୍ରୋପାଯମାହ ନିର୍ବାଦାଦିତି। ଏବଂ ପରିନିଷ୍ଠିତତଯା ଆସ୍ପଦଂ ସ୍ଥାନଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଚେତ୍ ଶତ୍ରୁଣାଽନୁପଦ୍ରୁତସ୍ଯ ଧନବୃଦ୍ଧ୍ଯାଦିକଂ ସର୍ବଂ ସେତ୍ସ୍ଯତୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 136
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.136. ଅଧ୍ଯାଯଃ 136
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁଲୋପାଖ୍ଯାନୋପସଂହାରଃ ॥ 1 ॥ ବିଦୁଲୋପାଖ୍ଯାନଶ୍ରବଣଫଲକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-136-0 (36469)
ମାତୋବାଚ। 5-136-0x (3790)
ନୈବ ରାଜ୍ଞା ଦରଃ କାର୍ଯୋ ଜାତୁ କସ୍ଯାଂଚିଦାପଦି।
ଅଥ ଚେଦପି ଦୀର୍ଣଃ ସ୍ଯାନ୍ନୈବ ବର୍ତେତ ଦୀର୍ଣବତ୍ ॥ 5-136-1 (36470)
ଦୀର୍ଣଂ ହି ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ରାଜାନଂ ସର୍ବମେବାନୁଦୀର୍ଯତେ।
ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ବଲମମାତ୍ଯାଶ୍ଚ ପୃଥକ୍କୁର୍ବନ୍ତି ତେ ମତୀଃ ॥ 5-136-2 (36471)
ଶତ୍ରୁନେକେ ପ୍ରପଦ୍ଯନ୍ତେ ପ୍ରଜହତ୍ଯପରେ ପୁନଃ ।
ଅନ୍ଯେ ତୁ ପ୍ରଜିହୀର୍ଷନ୍ତି ଯେ ପୁରସ୍ତାଦ୍ବିମାନିତାଃ ॥ 5-136-3 (36472)
ଯ ଏବାତ୍ଯନ୍ତସୁହୃଦସ୍ତ ଏନଂ ପର୍ଯୁପାସତେ।
ଅଶକ୍ତଯଃ ସ୍ବସ୍ତିକାମା ବଦ୍ଧବତ୍ସା ଇଲା ଇବ ॥ 5-136-4 (36473)
ଶୋଚନ୍ତମନୁଶୋଚନ୍ତି ପତିତାନିବ ବାନ୍ଧବାନ୍ ।
ଅପି ତେ ପୂଜିତାଃ ପୂର୍ବମପି ତେ ସୁହୃଦୋ ମତାଃ ॥ 5-136-5 (36474)
ଯେ ରାଷ୍ଟ୍ରମଭିମନ୍ଯନ୍ତେ ରାଜ୍ଞୋ ବ୍ଯସନମୀଯୁଷଃ ।
ମା ଦୀଦରସ୍ତ୍ବଂ ସୁହୃଦୋ ମା ତ୍ବାଂ ଦୀର୍ଣଂ ପ୍ରହାସିଷୁଃ ॥ 5-136-6 (36475)
ପ୍ରଭାବଂ ପୌରୁଷଂ ବୁଦ୍ଧିଂ ଜିଜ୍ଞାସନ୍ତ୍ଯା ମଯା ତବ।
ବିଦଧତ୍ଯା ସମାଶ୍ବାସମୁକ୍ତଂ ତେଜୋବିବୃଦ୍ଧଯେ ॥ 5-136-7 (36476)
ଯଦେତତ୍ସଂବିଜାନାସି ଯଦି ସମ୍ଯଗ୍ବ୍ରବୀମ୍ଯହମ୍।
କୃତ୍ବା ସୌମ୍ଯମିବାତ୍ମାନଂ ଜାଯାଯୋତ୍ତିଷ୍ଠ ସଞ୍ଜଯ ॥ 5-136-8 (36477)
ଅସ୍ତି ନଃ କୋଶନିଚଯୋ ମହାନବିଦିତସ୍ତବ।
ତମହଂ ବେଦ ନାନ୍ଯସ୍ତମୁପସଂପାଦଯାମି ତେ ॥ 5-136-9 (36478)
ସନ୍ତି ନୈକଶତା ଭୂଯଃ ସୁହୃଦସ୍ତବ ସଞ୍ଜଯ ।
ସୁଖଦୁଃଖସହା ବୀର ସଂଗ୍ରାମାଦନିବର୍ତିନଃ ॥ 5-136-10 (36479)
ତାଦୃଶା ହି ସହାଯା ବୈ ପୁରୁଷସ୍ଯ ବୁଭୂଷତଃ।
ଇଷ୍ଟଂ ଜିହୀର୍ଷତଃ କିଂଚିତ୍ସଚିବାଃ ଶତ୍ରୁକର୍ଶନ ॥ 5-136-11 (36480)
ତସ୍ଯାସ୍ତ୍ବୀଦୃଶକଂ ବାକ୍ଯଂ ଶ୍ରୁତ୍ବାପି ସ୍ବଲ୍ପଚେତସଃ ।
ତମସ୍ତ୍ବପାଗମତ୍ତସ୍ଯ ସୁଚିତ୍ରାର୍ଥପଦାକ୍ଷରମ୍ ॥ 5-136-12 (36481)
ପୁତ୍ର ଉବାଚ। 5-136-13x (3791)
ଉଦକେ ନୌରିଯଂ ଧାର୍ଯା ବକ୍ତବ୍ଯଂ ପ୍ରବଣେ ମଯା।
ଯସ୍ଯ ମେ ଭବତୀ ନେତ୍ରୀ ଭବିଷ୍ଯଦ୍ଭୂତିଦର୍ଶିନୀ ॥ 5-136-13 (36482)
ଅହଂ ହି ବଚନଂ ତ୍ବତ୍ତଃ ଶୁଶ୍ରୂଷୁରପରାପରମ୍ ।
କିଞ୍ଚିତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ପ୍ରତିବଦଂସ୍ତୂଷ୍ଣୀମାସଂ ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ ॥ 5-136-14 (36483)
ଅତୃପ୍ଯନ୍ନମୃତସ୍ଯେବ କୃଚ୍ଛ୍ରାଲ୍ଲବ୍ଧସ୍ଯ ବାନ୍ଧବାତ୍।
ଉଦ୍ଯଚ୍ଛାମ୍ଯେଷ ଶତ୍ରୂଣାଂ ନିଯମାର୍ଥଂ ଜାଯଯ ଚ ॥ 5-136-15 (36484)
କୁନ୍ତ୍ଯୁବାଚ। 5-136-16x (3792)
ସଦଶ୍ଚ ଇବ ସ କ୍ଷିପ୍ତଃ ପ୍ରଣୁନ୍ନୋ ବାକ୍ଯସାଯକୈଃ।
ତଚ୍ଚକାର ତଥା ସର୍ବଂ ଯଥାବଦନୁଶାସନମ୍ ॥ 5-136-16 (36485)
ଇଦମୁଦ୍ଧର୍ଷଣଂ ଭୀମଂ ତେଜୋବର୍ଧନମୁତ୍ତମମ୍ ।
ରାଜାନଂ ଶ୍ରାବଯେନ୍ମନ୍ତ୍ରୀ ସୀଦନ୍ତଂ ଶତ୍ରୁପୀଡିତମ୍ ॥ 5-136-17 (36486)
ଜଯୋ ନାମେତିହାସୋଽଯଂ ଶ୍ରୋତବ୍ଯୋ ବିଜିଗୀଷୁଣା।
ମହୀଂ ବିଜଯତେ କ୍ଷିପ୍ରଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଶତ୍ରୂଂଶ୍ଚ ମର୍ଦତି ॥ 5-136-18 (36487)
ଇଦଂ ପୁଂସବନଂ ଚୈବ ବୀରାଜନନମେବ ଚ।
ଅଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ଗର୍ଭିଣୀ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧ୍ରୁବଂ ବୀରଂ ପ୍ରଜାଯତେ ॥ 5-136-19 (36488)
ବିଦ୍ଯାଶୂରଂ ତପଃଶୂରଂ ଦାନଶୂରଂ ତପସ୍ବିନମ୍ ।
ବ୍ରାହ୍ମଯା ଶ୍ରିଯା ଦୀପ୍ଯମାନଂ ସାଧୁବାଦେ ଚ ସଂମତମ୍ ॥ 5-136-20 (36489)
ଅର୍ଚିଷ୍ମନ୍ତଂ ବଲୋପେତଂ ମହାଭାଗଂ ମହାରଥମ୍ ।
ଧୃତିମନ୍ତମନାଧୃଷ୍ଯଂ ଜେତାରମପରାଜିତମ୍ ॥ 5-136-21 (36490)
ନିଯନ୍ତାରମସାଧୂନାଂ ଗୋପ୍ତାରଂ ଧର୍ମଚାରିଣାମ୍ ।
ଈଦୃଶଂ କ୍ଷତ୍ରିଯା ସୂତେ ବୀରଂ ସତ୍ଯପରାକ୍ରମମ୍ ॥ ॥ 5-136-22 (36491)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଟ୍ତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-136-1 ଦରୋ ଭଯମ୍ ॥ 5-136-4 ଇଲା ଧେନବଃ ॥ 5-136-10 ଶତାର୍ହା ଅନିବର୍ତିନ ଇତି କo ଖo ପାଠଃ। ଶତାର୍ହାଃ ଶତବେତନଯୋଗ୍ଯା ଇତି ରତ୍ନଗର୍ଭଃ ॥ 5-136-12 ସ୍ବଲ୍ପଚେତସୋପି ତସ୍ଯ ତମୋପାଗମଦିତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-136-13 ଉଦକେ ଭୂରିଯଂ ଧାର୍ଯା ମର୍ତବ୍ଯଂ ପ୍ରବଣେ ମଯା ଇତି ଝo ପାଠଃ । ତତ୍ରାଯମର୍ଥଃ। ଉଦକେ ମଜ୍ଜନ୍ତୀବ ଭୂଃ ପିତ୍ର୍ଯଂ ରାଜ୍ଯଂ ।(ଧୂରିତି ପାଠେପି ସ ଏବାର୍ଥଃ) ଇଯଂ ମଯା ଧାର୍ଯା ମଗ୍ନଂ ରାଜ୍ଯଂ ବା ଉଦ୍ଧର୍ତବ୍ଯମ୍। ପ୍ରବଣେ ପ୍ରପାତେ ବା ଯୁଦ୍ଧାଖ୍ଯେ ବା ମର୍ତବ୍ଯଂ ନତୁ ଏବମେବ ନିର୍ବ୍ଯାପାରେଣ ସ୍ଥେଯମ୍। ନେତ୍ରୀ ଶିକ୍ଷଯିତ୍ରୀ। ଉଦକେ ସୂର୍ଯବଦ୍ଯସ୍ମିନ୍ସକ୍ତବ୍ଯଂ ପ୍ରବଣେ ମଯା ଇତି ଡo ପାଠଃ ॥ 5-136-14 ଅପରାପରଂ ଉତ୍ତରୋତ୍ତରମ୍। ପ୍ରତିବଦନ୍ ପ୍ରତିକୂଲଂ ବଦନ୍ ॥ 5-136-15 ବାନ୍ଧବାତ୍ ବନ୍ଧୁତଃ । ଉଦ୍ଯଚ୍ଛାମି ଉଦ୍ଯମଂ କରୋମି। ନିଯମାର୍ଥଂ ନିଗ୍ରହାର୍ଥମ୍ ॥ 5-136-19 ପୁଂସବନଂ ପୁତ୍ରପ୍ରସବକରମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 137
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.137. ଅଧ୍ଯାଯଃ 137
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୁନ୍ତ୍ଯା ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେ ଅର୍ଜୁନାଦୀନ୍ପ୍ରତି ବକ୍ତବ୍ଯସଂଦେଶକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣସ୍ଯ ସ୍ବରଥମାରୋପିତେନ କର୍ଣେନ ସହ ସଂଭାଷଣପୂର୍ବକମୁପପ୍ଲାବ୍ଯଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-137-0 (36492)
କୁନ୍ତ୍ଯୁବାଚ। 5-137-0x (3793)
ଅର୍ଜୁନଂ କେଶବ ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଯି ଜାତେ ସ୍ମ ସୂତକେ।
ଉପୋପବିଷ୍ଟା ନାରୀଭିରାଶ୍ରମେ ପରିବାରିତା ॥ 5-137-1 (36493)
ଅଥାନ୍ତରିକ୍ଷେ ବାଗାସୀଦ୍ଦିବ୍ଯରୂପା ମନୋରମା ।
ସହସ୍ରାକ୍ଷସମଃ କୁନ୍ତି ଭବିଷ୍ଯତ୍ଯେଷ ତେ ସୁତଃ । 5-137-2 (36494)
ଏଷ ଜେଷ୍ଯତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ କୁରୂନ୍ସର୍ବାନ୍ସମାଗତାନ୍।
ଭୀମସେନଦ୍ବିତୀଯଶ୍ଚ ଲୋକମୁଦ୍ବର୍ତଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-137-3 (36495)
ପୁତ୍ରସ୍ତେ ପୃଥିବୀଂ ଜେତା ଯଶଶ୍ଚାସ୍ଯ ଦିବଂ ସ୍ପୃଶେତ୍।
ହତ୍ବା କୁରୂଂଶ୍ଚ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ବାସୁଦେବସହାଯବାନ୍ ॥ 5-137-4 (36496)
ପିତ୍ର୍ଯମଂଶଂ ପ୍ରନଷ୍ଟଂ ଚ ପୁନରପ୍ଯୁଦ୍ଧରିଷ୍ଯତି ।
ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତଃ ଶ୍ରୀମାଂସ୍ତ୍ରୀନ୍ମେଧାନାହରିଷ୍ଯତି ॥ 5-137-5 (36497)
ସ ସତ୍ଯସନ୍ଧୋ ବୀଭତ୍ସୁଃ ସବ୍ଯସାଚୀ ଯଥାଚ୍ଯୁତ ।
ତଥା ତ୍ବମେବ ଜାନାସି ବଲବନ୍ତଂ ଦୁରାସଦମ୍ ॥ 5-137-6 (36498)
ତଥା ତଦସ୍ତୁ ଦାଶାର୍ହ ଯଥା ବାଗଭ୍ଯଭାଷତ ।
ଧର୍ମଶ୍ଚେଦସ୍ତି ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ତଥା ସତ୍ଯଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-137-7 (36499)
ତ୍ବଂ ଚାପି ତତ୍ତଥା କୃଷ୍ଣ ସର୍ବଂ ସଂପାଦଯିଷ୍ଯସି ।
ନାହଂ ତଦଭ୍ଯସୂଯାମି ଯଥା ବାଗଭ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-137-8 (36500)
ନମୋ ଧର୍ମାଯ ମହତେ ଧର୍ମୋ ଧାରଯତି ପ୍ରଜାଃ ।
ଏତଦ୍ଧନଞ୍ଜଯୋ ବାଚ୍ଯୋ ନିତ୍ଯୋଦ୍ଯୁକ୍ତୋ ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-137-9 (36501)
ଯଦର୍ଥଂ କ୍ଷତ୍ରିଯା ସୂତେ ତସ୍ଯ କାଲୋଽଯମାଗତଃ।
ନ ହି ବୈରଂ ସମାସାଦ୍ଯ ସୀଦନ୍ତି ପୁରୁଷର୍ଷଭାଃ ॥ 5-137-10 (36502)
ବିଦିତା ତେ ସଦା ବୁଦ୍ଧିର୍ଭୀମସ୍ଯ ନ ସ ଶାମ୍ଯତି।
ଯାବଦନ୍ତଂ ନ କୁରୁତେ ଶତ୍ରୂଣାଂ ଶତ୍ରୁକର୍ଶନଃ ॥ 5-137-11 (36503)
ତାବଦେବ ମହାପବାହୁର୍ନିଶାସୁ ନ ସୁଖଂ ଲଭେତ୍।
ସର୍ବଧର଼୍ମବିଶେଷଜ୍ଞାଂ ସ୍ନୁଷାଂ ପାଣ୍ଡୋର୍ମହାତ୍ମନଃ ।
ବ୍ରୂଯା ମାଧବ କଲ୍ଯାଣୀଂ କୃଷ୍ଣ କୃଷ୍ଣାଂ ଯଶସ୍ବିନୀମ୍ ॥ 5-137-12 (36504)
ଯୁକ୍ତମେତନ୍ମହାଭାଗେ କୁଲେ ଜାତେ ଯଶସ୍ବିନି ।
ଯନ୍ମେ ପୁତ୍ରେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ଯଥାବତ୍ତ୍ବମବର୍ତିଥାଃ ॥ 5-137-13 (36505)
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଚ ବକ୍ତବ୍ଯୌ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତାବୁଭୌ ।
ବିକ୍ରମେଣାର୍ଜିତାନ୍ଭୋଗାନ୍ବୃଣୀତଂ ଜୀବିତାଦପି ॥ 5-137-14 (36506)
ବିକ୍ରମାଧିଗତା ହ୍ଯର୍ଥାଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେଣ ଜୀବତଃ ।
ମନୋ ମନୁଷ୍ଯସ୍ଯ ସଦା ପ୍ରୀଣନ୍ତି ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ 5-137-15 (36507)
ଯଚ୍ଚ ବଃ ପ୍ରେକ୍ଷମାଣାନାଂ ସର୍ବଧର୍ମୋପଚାଯିନାମ୍।
ପାଞ୍ଚାଲୀ ପରୁଷାଣ୍ଯୁକ୍ତକା କୋ ନୁ ତତ୍କ୍ଷନ୍ତୁମର୍ହତି ॥ 5-137-16 (36508)
ନ ରାଜ୍ଯହରଣଂ ଦୁଃଖଂ ଦ୍ଯୂତେ ଚାପି ପରାଜଯଃ।
ପ୍ରବ୍ରାଜନଂ ସୁତାନାଂ ବା ନ ମେ ତଦ୍ଦୁଃଖକାରଣମ୍ ॥ 5-137-17 (36509)
ଯତ୍ର ସା ବୃହତୀ ଶ୍ଯାମା ସଭାଯାଂ ରୁଦତୀ ତଦା।
ଅଶ୍ରୌଷୀତ୍ପରୁଷା ବାଚସ୍ତନ୍ମେ ଦୁଃଖତରଂ ମହତ୍ ॥ 5-137-18 (36510)
ସ୍ତ୍ରୀଧର୍ମିଣୀ ବରାରୋହା କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତା ସଦା।
ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍ତଦା ନାଥଂ କୃଷ୍ଣା ନାଥବତୀ ସତୀ ॥ 5-137-19 (36511)
ତଂ ବୈ ବ୍ରୂହି ମହାବାହୋ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରମ୍ ।
ଅର୍ଜୁନଂ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରଂ ଦ୍ରୌପଦ୍ଯାଃ ପଦବୀଂ ଚର ॥ 5-137-20 (36512)
ବିଦିତଂ ହି ତବାତ୍ଯନ୍ତଂ କ୍ରୂଦ୍ଧାବିବ ଯମାନ୍ତକୌ ।
ଭୀମାର୍ଜୁନୌ ନଯେତାଂ ହି ଦେବାନପି ପରାଂ ଗତିମ୍ ॥ 5-137-21 (36513)
ତଯୋଶ୍ଚୈତଦବଜ୍ଞାନଂ ଯତ୍ସା କୃଷ୍ଣା ସଭାଗତା।
ଦୁଃଶାସନଶ୍ଚ ଯଦ୍ଭୀମଂ କଟୁକାନ୍ଯଭ୍ଯଭାଷତ॥ 5-137-22 (36514)
ପଶ୍ଯତାଂ କୁରୁବୀରାଣାଂ ତଚ୍ଚ ସଂସ୍ମାରଯେଃ ପୁନଃ ।
ପାଣ୍ଡବାନ୍କୁଶଲଂ ପୃଚ୍ଛେଃ ସପୁତ୍ରାନ୍କୃଷ୍ଣଯା ସହ ॥ 5-137-23 (36515)
ମାଂ ବୈ କୁଶଲିନୀଂ ବ୍ରୂଯାସ୍ତେଷୁ ଭୂଯୋ ଜନାର୍ଦନ ।
ଅରିଷ୍ଟଂ ଗଚ୍ଛ ପନ୍ଥାନଂ ପୁତ୍ରାନ୍ମେ ପ୍ରତିପାଲଯ ॥ 5-137-24 (36516)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-137-25x (3794)
ଅଭିବାଦ୍ଯାଥ ତାଂ କୃଷ୍ଣଃ କୃତ୍ବା ଚାପି ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍।
ନିଶ୍ଚକ୍ରାମ ମହାବାହୁଃ ସିଂହଖେଲଗତିସ୍ତତଃ ॥ 5-137-25 (36517)
ତତୋ ବିସର୍ଜଯାମାସ ଭୀଷ୍ମାଦୀନ୍କୁରୁପୁଙ୍ଗବାନ୍।
ଆରୋପ୍ଯାଥ ରଥେ କର୍ଣଂ ପ୍ରାଯାତ୍ସାତ୍ଯକିନା ସହ ॥ 5-137-26 (36518)
ତତଃ ପ୍ରଯାତେ ଦାଶାର୍ହେ କୁରବଃ ସଙ୍ଗତା ମିଥଃ ।
ଜଜଲ୍ପୁର୍ମହଦାଶ୍ଚର୍ଯଂ କେଶବେ ପରମାଦ୍ଭୁତମ୍ ॥ 5-137-27 (36519)
ପ୍ରମୂଢା ପୃଥିବୀ ସର୍ବା ମୃତ୍ଯୁପାଶବଶୀକୃତା ।
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ବାଲିଶ୍ଯାନ୍ନୈତଦସ୍ତୀତି ଚାବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-137-28 (36520)
ତତୋ ନିର୍ଯାଯ ନଗରାତ୍ପ୍ରଯଯୌ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ।
ମନ୍ତ୍ରଯାମାସ ଚ ତଦା କର୍ଣେନ ସୁଚିରଂ ସହ ॥ 5-137-29 (36521)
ବିସର୍ଜଯିତ୍ବା ରାଧେଯଂ ସର୍ବଯାଦବନନ୍ଦନଃ।
ତତୋ ଜବେନ ମହତା ତୂର୍ଣମଶ୍ବାନଚୋଦଯତ୍ ॥ 5-137-30 (36522)
ତେ ପିବନ୍ତ ଇବାକାଶଂ ଦାରୁକେଣ ପ୍ରଚୋଦିତାଃ ।
ହଯା ଜଗ୍ମୁର୍ମହାବେଗା ମନୋମାରୁତରଂହସଃ ॥ 5-137-31 (36523)
ତେ ବ୍ଯତୀତ୍ଯ ମହାଧ୍ବାନଂ କ୍ଷିପ୍ରଂ ଶ୍ଯେନା ଇବାଶୁଗାଃ ।
ଉଚ୍ଚୈର୍ଜଗ୍ମୁରୁପପ୍ଲାବ୍ଯଂ ଶାର୍ଙ୍ଗଧନ୍ବାନମାବହନ୍ ॥ ॥ 5-137-32 (36524)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-137-3 ଉଦ୍ବର୍ତଯିଷ୍ଯତି ଆକୁଲୀକରିଷ୍ଯତି। ଲୋକଂ ଶତ୍ରୁଜନମ୍ ॥ 5-137-5 ମେଧାନ୍ ଅଶ୍ବମେଧାନ୍ ॥ 5-137-16 ଧର୍ମୋପଚାଯିନାଂ ଧର୍ମବର୍ଧନଶୀଲାନାମ୍ ॥ 5-137-20 ପଦବୀଂ ଚର ମାର୍ଗମନୁସର ॥ 5-137-28 ନୈତଦସ୍ତି। ରାଷ୍ଟ୍ରମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-137-29 ନିର୍ଯାଯ ନିର୍ଗତ୍ଯ ॥ 5-137-32 ଉପପ୍ଲାବ୍ଯଂ ବିରାଟନଗରମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 138
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.138. ଅଧ୍ଯାଯଃ 138
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣାଭ୍ଯାଂ କୁନ୍ତୀବାକ୍ଯଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ସମୀପସ୍ଥଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପ୍ରତି ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୁନ୍ତୀନିଦେଶାନତିଲଙ୍ଘିତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସନ୍ଧିବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-138-0 (36525)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-138-0x (3795)
କୁନ୍ତ୍ଯାସ୍ତୁ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣୌ ମହାରଥୌ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମିଦଂ ବାକ୍ଯମୂଚତୁଃ ଶାସନାତିଗମ୍ ॥ 5-138-1 (36526)
ଶ୍ରୁତଂ ତେ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର କୁନ୍ତ୍ଯାଃ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ସଂନିଧୌ ।
ବାକ୍ଯମର୍ଥବଦତ୍ଯୁଗ୍ରମୁକ୍ତଂ ଧର୍ମ୍ଯମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-138-2 (36527)
ତତ୍କରିଷ୍ଯନ୍ତି କୌନ୍ତେଯା ବାସୁଦେବସ୍ଯ ସଂମତମ୍ ।
ନ ହି ତେ ଜାତୁ ଶାମ୍ଯେରନ୍ନୃତେ ରାଜ୍ଯେନ କୌରବ ॥ 5-138-3 (36528)
କ୍ଲେଶିତା ହି ତ୍ବଯା ପାର୍ଥା ଧର୍ମପାଶସିତାସ୍ତଦା।
ସଭାଯାଂ ଦ୍ରୌପଦୀ ଚୈବ ତୈଶ୍ଚ ତନ୍ମର୍ଷିତଂ ତବ ॥ 5-138-4 (36529)
କୃତାସ୍ତ୍ରଂ ହ୍ଯର୍ଜୁନଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଭୀମଂ ଚ କୃତନିଶ୍ଚଯମ୍ ।
ଗାଣ୍ଡୀବଂ ଚେଷୁଧୀ ଚୈବ ରଥଂ ଚ ଧ୍ବଜମେବ ଚ ॥ 5-138-5 (36530)
ନକୁଲଂ ସହଦେବଂ ଚ ବଲବୀର୍ଯସମନ୍ବିତୌ ।
ସହାଯଂ ବାସୁଦେବଂ ଚ ନ କ୍ଷଂସ୍ଯତି ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-138-6 (36531)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ତେ ମହାବାହୋ ଯଥା ପାର୍ଥେନ ଧୀମତା ।
ବିରାଟନଗରେ ପୂର୍ବଂ ସର୍ବେ ସ୍ମ ଯୁଧି ନିର୍ଜିତାଃ ॥ 5-138-7 (36532)
ଦାନବା ଘୋରକର୍ମାଣୋ ନିବାତକବଚା ଯୁଧି।
ରୌଦ୍ରମସ୍ତ୍ରଂ ସମାଦାଯ ଦଗ୍ଧା ବାନରକେତୁନା ॥ 5-138-8 (36533)
କର୍ଣପ୍ରଭୃତଯଶ୍ଚେମେ ତ୍ବଂ ଚାପି କବଚୀ ରଥୀ।
ମୋକ୍ଷିତୋ ଘୋଷଯାତ୍ରାଯାଂ ପର୍ଯାପ୍ତଂ ତନ୍ନିଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-138-9 (36534)
ପ୍ରଶାମ୍ଯ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ ପାଣ୍ଡବୈଃ ।
ରକ୍ଷେମାଂ ପୃଥିବୀଂ ସର୍ବାଂ ମୃତ୍ଯୋର୍ଦଂଷ୍ଟ୍ରାନ୍ତରଂ ଗତାମ୍ ॥ 5-138-10 (36535)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠୋ ଭ୍ରାତା ଧର୍ମଶୀଲୋ ବତ୍ସଲଃ ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣବାକ୍କବିଃ ।
ତଂ ଗଚ୍ଛ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରଂ ବ୍ଯପନୀଯେହ କିଲ୍ବିଷମ୍ ॥ 5-138-11 (36536)
ଦୃଷ୍ଟଶ୍ଚେତ୍ତ୍ବଂ ପାଣ୍ଡବେନ ବ୍ଯପନୀତଶରାସନଃ ।
ପ୍ରଶାନ୍ତଭ୍ରୁକୁଟିଃ ଶ୍ରୀମାନ୍କୃତା ଶାନ୍ତିଃକୁଲସ୍ଯ ନଃ॥ 5-138-12 (36537)
ତମଭ୍ଯେତ୍ଯ ସହାମାତ୍ଯଃ ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ନୃପାତ୍ମଜମ୍ ।
ଅଭିବାଦଯ ରାଜାନଂ ଯଥାପୂର୍ବମରିନ୍ଦମ ॥ 5-138-13 (36538)
ଅଭିବାଦଯମାନଂ ତ୍ବାଂ ପାଣିଭ୍ଯାଂ ଭୀମପୂର୍ବଜଃ ।
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତୁ ସୌହାର୍ଦାତ୍କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-138-14 (36539)
ସିଂହସ୍କନ୍ଧୋରୁବାହୁସ୍ତ୍ବାଂ ବୃତ୍ତାଯତମହାଭୁଜଃ ।
ପରିଷ୍ବଜତୁ ବାହୁଭ୍ଯାଂ ଭୀମଃ ପ୍ରହରତାଂ ବରଃ ॥ 5-138-15 (36540)
କମ୍ବୁଗ୍ରୀବୋ ଗୁଡାକେଶସ୍ତତସ୍ତ୍ବାଂ ପୁଷ୍କରେକ୍ଷଣଃ ।
ଅଭିବାଦଯତାଂ ପାର୍ଥଃ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-138-16 (36541)
ଆଶ୍ବିନେଯୌ ନରବ୍ଯାଘ୍ରୌ ରୂପେଣାପ୍ରତିମୌ ଭୁବି ।
ତୌ ଚ ତ୍ବାଂ ଗୁରୁବତ୍ପ୍ରୋମ୍ଣା ପୂଜଯା ପ୍ରତ୍ଯୁଦୀଯତାମ୍ ॥ 5-138-17 (36542)
ମୁଞ୍ଚନ୍ତ୍ବାନନ୍ଦଜାଶ୍ରୂଣି ଦାଶାର୍ହପ୍ରମୁଖା ନୃପାଃ ।
ସଂଗଚ୍ଛ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସାର୍ଧଂ ମାନଂ ସଂତ୍ଯଜ୍ଯ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-138-18 (36543)
ପ୍ରଶାଧି ପୃଥିବୀଂ କୃତ୍ସ୍ନାଂ ତତସ୍ତ୍ବଂ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ ।
ସମାଲିଙ୍ଗ୍ଯ ଚ ହର୍ଷେଣ ନୃପା ଯାନ୍ତୁ ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-138-19 (36544)
ଅଲଂ ଯୁଦ୍ଧେନ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସୁହୃଦାଂ ଶୃଣୁ ବାରଣମ୍ ।
ଧ୍ରୁବଂ ବିନାଶୋ ଯୁଦ୍ଧେ ହି କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ପ୍ରଦୃଶ୍ଯତେ ॥ 5-138-20 (36545)
ଜ୍ଯୋତୀଂଷି ପ୍ରତିକୂଲାନି ଦାରୁଣା ମୃଗପକ୍ଷିଣଃ।
ଉତ୍ପାତା ବିବିଧା ବୀର ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ କ୍ଷତ୍ରନାଶନାଃ ॥ 5-138-21 (36546)
ବିଶେଷତ ଇହାସ୍ମାକଂ ନିମିତ୍ତାନି ବିନାଶନେ।
ଉଲ୍କାଭିର୍ହି ପ୍ରଦୀପ୍ତାଭିର୍ବାଧ୍ଯତେ ପୃତନା ତବ ॥ 5-138-22 (36547)
ବାହନାନ୍ଯପ୍ରହୃଷ୍ଟାନି ରୁଦନ୍ତୀବ ବିଶାଂପତେ।
ଗୃଧ୍ରାସ୍ତେ ପର୍ଯୁପାସନ୍ତେ ସୈନ୍ଯାନି ଚ ସମନ୍ତତଃ ॥ 5-138-23 (36548)
ନଗରଂ ନ ଯଥାପୂର୍ବଂ ତଥା ରାଜନିବେଶନମ୍ ।
ଶିବାଶ୍ଚାଶିବନିର୍ଘୋଷା ଦୀପ୍ତାଂ ସେବନ୍ତି ବୈ ଦିଶଂ ॥ 5-138-24 (36549)
କୁରୁ ବାକ୍ଯଂ ପିତୁର୍ମାତୁରସ୍ମାକଂ ଚ ହିତୈଷିଣାମ୍ ।
ତ୍ବଯ୍ଯାଯତ୍ତୋ ମହାବାହୋ ଶମୋ ବ୍ଯାଯାମ ଏବ ଚ ॥ 5-138-25 (36550)
ନ ଚେତ୍କରିଷ୍ଯସି ବଚଃ ସୁହୃଦାମରିକର୍ଶନ ।
ତପ୍ସ୍ଯସେ ବାହିନୀଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପାର୍ଥବାଣପ୍ରପୀଡିତାମ୍ ॥ 5-138-26 (36551)
ଭୀମସ୍ଯ ଚ ମହାନାଦଂ ନଦତଃ ଶୁଷ୍ମିଣୋ ରଣେ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ସ୍ମର୍ତାସି ମେ ବାକ୍ଯଂ ଗାଣ୍ଡୀବସ୍ଯ ଚ ନିଃଶ୍ବନମ୍ ।
ଯଦ୍ଯେତଦପସବ୍ଯଂ ତେ ବଚୋ ମମ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ ॥ 5-138-27 (36552)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟତ୍ରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-138-10 ପ୍ରଶାମ୍ଯ ପ୍ରଶମଂ କୁରୁ ॥ 5-138-20 ବାରଣଂ ପ୍ରତିଷେଧମ୍ ॥ 5-138-24 ଦୀପ୍ତାଂ ଦିଶମିତି ଦିଗ୍ଦାହାଖ୍ଯ ଉତ୍ପାତ ଉକ୍ତଃ ॥ 5-138-27 ଶୁଷ୍ମିଣଃ ବଲିନଃ । ଅପସବ୍ଯଂ ବିପରୀତମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 139
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.139. ଅଧ୍ଯାଯଃ 139
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-139-0 (36553)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-139-0x (3796)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ବିମନାସ୍ତିର୍ଯଗ୍ଦୃଷ୍ଟିରଧୋମୁଖଃ।
ସଂହତ୍ଯ ଚ ଭ୍ରୁବୋର୍ମଧ୍ଯଂ ନ କିଞ୍ଚିଦ୍ବ୍ଯାଜହାର ହ ॥ 5-139-1 (36554)
ତଂ ବୈ ବିମନସଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯାନ୍ଯୋନ୍ଯମନ୍ତିକାତ୍ ।
ପୁନରେବୋତ୍ତରଂ ବାକ୍ଯମୁକ୍ତବନ୍ତୌ ନରର୍ଷଭୌ ॥ 5-139-2 (36555)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-139-3x (3797)
ଶୁଶ୍ରୂଷମନସୂଯଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଂ ସତ୍ଯବାଦିନମ୍ ।
ପ୍ରତିଯୋତ୍ସ୍ଯାମହେ ପାର୍ଥମତୋ ଦୁଃଖତରଂ ନୁ କିମ୍ ॥ 5-139-3 (36556)
ଦ୍ରୋଣ ଉବାଚ। 5-139-4x (3798)
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମ୍ନି ଯଥା ପୁତ୍ରେ ଭୂଯୋ ମମ ଧନଞ୍ଜଯେ।
ବହୁମାନଃ ପରୋ ରାଜନ୍ସନ୍ନତିଶ୍ଚ କପିଧ୍ବଜେ ॥ 5-139-4 (36557)
ତଂ ଚେତ୍ପୁତ୍ରାତ୍ପ୍ରିଯତମଂ ପ୍ରତିଯୋତ୍ସ୍ଯେ ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ।
କ୍ଷାତ୍ରଂ ଧର୍ମମନୁଷ୍ଠାଯ ଧିଗସ୍ତୁ କ୍ଷତ୍ରିଜୀବିକାମ୍ ॥ 5-139-5 (36558)
ଯସ୍ଯ ଲୋକେ ସମୋ ନାସ୍ତି କଶ୍ଚିଦନ୍ଯୋ ଧନୁର୍ଧରଃ ।
ମତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ସ ବୀଭତ୍ସୁଃ ଶ୍ରେଯାନନ୍ଯୈର୍ଧନୁର୍ଧରୈଃ ॥ 5-139-6 (36559)
ମିତ୍ରଧ୍ରୁଗ୍ଦୁଷ୍ଟଭାବଶ୍ଚ ନାସ୍ତିକୋଽଥାନୃଜୁଃ ଶଠଃ।
ନ ସତ୍ସୁ ଲଭତେ ପୂଜାଂ ଯଜ୍ଞେ ମୂର୍ଖ ଇବାଗତଃ ॥ 5-139-7 (36560)
ବାର୍ଯମାଣୋଽପି ପାପେଭ୍ଯଃ ପାପାତ୍ମା ପାପମିଚ୍ଛତି।
ଚୋଦ୍ଯମାନୋଽପି ପାପେନ ଶୁଭାତ୍ମା ଶୁଭମିଚ୍ଛତି ॥ 5-139-8 (36561)
ମିଥ୍ଯୋପଚରିତା ହ୍ଯେତେ ବର୍ତମାନ ହ୍ଯନୁପ୍ରିଯେ ।
ଅହିତତ୍ବାଯ କଲ୍ପନ୍ତେ ଦୋଷା ଭରତସତ୍ତମ ॥ 5-139-9 (36562)
ତ୍ବମୁକ୍ତଃ କୁରୁବୃଦ୍ଧେନ ମଯା ଚ ବିଦୁରେଣ ଚ ।
ବାସୁଦେବେନ ଚ ତଥା ଶ୍ରେଯୋ ନୈବାଭିମନ୍ଯସେ ॥ 5-139-10 (36563)
ଅସ୍ତି ମେ ବଲମିତ୍ଯେବ ସହସା ତ୍ବଂ ତିତୀର୍ଷସି।
ସଗ୍ରାହନକ୍ରମକରଂ ଗଙ୍ଗାବେଗମିବୋଷ୍ଣଗେ ॥ 5-139-11 (36564)
ବାସସୈବ ଯଥା ହି ତ୍ବଂ ପ୍ରାବୃଣ୍ବାନୋଽଭିମନ୍ଯସେ।
ସ୍ରଜଂ ତ୍ଯକ୍ତାମିବ ପ୍ରାପ୍ଯ ଲୋଭାଦ୍ଯୌଧିଷ୍ଠିରୀଂ ଶ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-139-12 (36565)
ଦ୍ରୌପଦୀସହିତଂ ପାର୍ଥଂ ସାଯୁଧୈର୍ଭ୍ରାତୃଭିର୍ବୃତମ୍।
ବନସ୍ଥମପି ରାଜ୍ଯସ୍ଥଃ ପାଣ୍ଡବଂ କୋ ବିଜେଷ୍ଯତି ॥ 5-139-13 (36566)
ନିଦେଶେ ଯସ୍ଯ ରାଜାନଃ ସର୍ବେ ତିଷ୍ଠନ୍ତି କିଙ୍କରାଃ ।
ତମୈଲବିଲମାସାଦ୍ଯ ଧର୍ମରାଜୋ ବ୍ଯରାଜତ ॥ 5-139-14 (36567)
କୁବେରସଦନଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ତତୋ ରତ୍ନାନ୍ଯବାପ୍ଯ ଚ ।
ସ୍ଫୀତମାକ୍ରମ୍ଯ ତେ ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ରାଜ୍ଯମିଚ୍ଛନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-139-15 (36568)
ଦତ୍ତଂ ହୁତମଧୀତଂ ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣାସ୍ତର୍ପିତା ଧନୈଃ ।
ଆବଯୋର୍ଗତମାଯୁଶ୍ଚ କୃତକୃତ୍ଯୌ ଚ ବିଦ୍ଧି ନୌ ॥ 5-139-16 (36569)
ତ୍ବଂ ତୁ ହିତ୍ବା ସୁଖଂ ରାଜ୍ଯଂ ମିତ୍ରାଣି ଚ ଧନାନି ଚ ।
ବିଗ୍ରହଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ କୃତ୍ବା ମହଦ୍ବ୍ଯସନମାପ୍ସ୍ଯସି ॥ 5-139-17 (36570)
ଦ୍ରୌପଦୀ ଯସ୍ଯ ଚାଶାସ୍ତେ ବିଜଯଂ ସତ୍ଯବାଦିନୀ ।
ତପୋଘୋରବ୍ରତା ଦେବୀ କଥଂ ଜେଷ୍ଯସି ପାଣ୍ଡବମ୍ ॥ 5-139-18 (36571)
ମନ୍ତ୍ରୀ ଜନାର୍ଦନୋ ଯସ୍ଯ ଭ୍ରାତା ଯସ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯଃ।
ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ କଥଂ ଜେଷ୍ଯସି ପାଣ୍ଡବମ୍ ॥ 5-139-19 (36572)
ସହାଯା ବ୍ରାହ୍ମଣା ଯସ୍ଯ ଧୃତିମନ୍ତୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ।
ତମୁଗ୍ରତପସଂ ବୀରଂ କଥଂ ଜେଷ୍ଯସି ପାଣ୍ଡବମ୍ ॥ 5-139-20 (36573)
ପୁନରୁକ୍ତଂ ଚ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯତ୍କାର୍ଯଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛତା।
ସୁହୃଦା ମଞ୍ଜମାନେଷୁ ସୁହୃତ୍ସୁ ବ୍ଯସନାର୍ଣବେ ॥ 5-139-21 (36574)
ଅଲଂ ଯୁଦ୍ଧେନ ତୈର୍ବୀରୈଃ ଶାମ୍ଯ ତ୍ବଂ କୁରୁବୃଦ୍ଧଯେ ।
ମା ଗମଃ ସତୁତାମାତ୍ଯଃସମିତ୍ରଶ୍ଚ ଯମକ୍ଷଯମ୍ ॥ ॥ 5-139-22 (36575)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-139-9 ଏତେ ପାଣ୍ଡବାସ୍ତ୍ବଯା ମିଥ୍ଯୋପଚାରିତା ଅପି ଅନୁ ପଶ୍ଚାତ୍ପ୍ରିଯେ ବର୍ତମାନା ହି ପ୍ରସିଦ୍ଧମ୍ । ତବ ତୁ ଦୋଷାଃ ଦ୍ବେଷାଦଯଃ। ଅହିତତ୍ବାଯ ବୈରଭାବାଯ କଲ୍ପନ୍ତେ ॥ 5-139-11 ଉଷ୍ଣଗେ ଉଷ୍ଣାତିଗମେ ବର୍ଷକାଲେ ॥ 5-139-12 ବାସୁଦେବୋ ଯଥା ହି ତ୍ବାଂ ପ୍ରବୃଣ୍ବାନୋ ନ ମନ୍ଯତେ ଇତି ଖo ଡo ପାଠଃ। ବାସମେବ ଯଥାହି ତ୍ବଂ ଇତି ଘoଟo ପାଠଃ । ବାସବେଯ ଯଥା ଇତି କo ପାଠଃ ॥ 5-139-14 ଐଲବିଲଂ କୁବେରମ୍। ଆସାଦ୍ଯ ରଣେ ପ୍ରାପ୍ଯ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 140
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.140. ଅଧ୍ଯାଯଃ 140
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୃଷ୍ଣେନ କର୍ଣଃ କିମୁକ୍ତ ଇତି ଜନମେଜଯପ୍ରଶ୍ନଃ ॥ 1 ॥ କୃଷ୍ଣେନ କର୍ଣଂପ୍ରତି ତସ୍ଯ କୁନ୍ତୀସୁତତ୍ବରୂପରହସ୍ଯକଥନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବପକ୍ଷପ୍ରବେଶଚୋଦନା ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-140-0 (36576)
ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। 5-140-0x (3799)
ରାଜପୁତ୍ରୈଃ ପରିବୃତସ୍ତଥା ଭୃତ୍ଯୈଶ୍ଚ ସତ୍ତମ।
ଉପାରୋପ୍ଯ ରଥେ କର୍ଣଂ ନିର୍ଯାତୋ ମଧୁସୂଦନଃ॥ 5-140-1 (36577)
କିମବ୍ରବୀଦ୍ରଥୋପସ୍ଥେ ରାଧେଯଂ ପରବୀରହା ।
କାନି ସାନ୍ତ୍ବାନି ଗୋବିନ୍ଦଃ ସୂତପୁତ୍ରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତବାନ୍ ॥ 5-140-2 (36578)
ଉଦ୍ଯନ୍ମେଘସ୍ବନଃ କାଲେ ଯତ୍କୃଷ୍ଣଃ କର୍ଣମବ୍ରବୀତ୍।
ମୃଦୁ ବା ଯଦି ବା ତୀକ୍ଷ୍ଣଂ ତନ୍ମମାଚକ୍ଷ୍ବ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-140-3 (36579)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-140-4x (3800)
ଆନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ବାକ୍ଯାନି ତୀକ୍ଷ୍ଣାନି ଚ ମୃଦୂନି ଚ।
ପ୍ରିଯାଣି ଧର୍ମଯୁକ୍ତାନି ସତ୍ଯାନି ଚ ହିତାନି ଚ ॥ 5-140-4 (36580)
ହୃଦଯଗ୍ରହଣୀଯାନି ରାଧେଯଂ ମଧୁସୂଦନଃ ।
ଯାନ୍ଯବ୍ରବୀଦମେଯାତ୍ମା ତାନି ମେ ଶ୍ରୃଣୁ ଭାରତ ॥ 5-140-5 (36581)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-140-6x (3801)
ଉପାସିତାସ୍ତେ ରାଧେଯ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବେଦପାରଗାଃ।
ତତ୍ତ୍ବାର୍ଥଂ ପରିପୃଷ୍ଟାଶ୍ଚ ନିଯତେନାନସୂଯଯା ॥ 5-140-6 (36582)
ତ୍ବମେବ କର୍ଣ ଜାନାସି ବେଦବାଦାନ୍ସନାତନାନ୍ ।
ତ୍ବମେବ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ସୂକ୍ଷ୍ମେଷୁ ପରିନିଷ୍ଠିତଃ ॥ 5-140-7 (36583)
କାନୀନଶ୍ଚ ସହୋଢଶ୍ଚ କନ୍ଯାଯାଂ ଯଶ୍ଚ ଜାଯତେ ।
ବୋଢାରଂ ପିତରଂ ତସ୍ଯ ପ୍ରାହୁଃ ଶାସ୍ତ୍ରବିଦୋ ଜନାଃ ॥ 5-140-8 (36584)
ସୋଽସି କର୍ଣ ତଥାଜାତଃ ପାଣ୍ଡୋଃ ପୁତ୍ରୋସି ଧର୍ମତଃ ।
ନିଶ୍ଚଯାଦ୍ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରାଣାମେହି ରାଜା ଭବିଷ୍ଯସି ॥ 5-140-9 (36585)
ପିତୃପକ୍ଷେ ଚ ତେ ପାର୍ଥା ମାତୃପକ୍ଷେ ଚ ବୃଷ୍ଣଯଃ ।
ଦ୍ବୌ ପକ୍ଷାବଭିଜାନୀହି ତ୍ବମେତୌ ପୁରୁଷର୍ଷଭ ॥ 5-140-10 (36586)
ମଯା ସାର୍ଧମିତୋ ଯାତମଦ୍ଯ ତ୍ବାଂ ତାତ ପାଣ୍ଡବାଃ ।
ଅଭିଜାନନ୍ତୁ କୌନ୍ତେଯଂ ପୂର୍ବଜାତଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାତ୍ ॥ 5-140-11 (36587)
ପାଦୌ ତବ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯନ୍ତି ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ।
ଦ୍ରୌପଦେଯାସ୍ତଥା ପଞ୍ଚ ସୌଭଦ୍ରଶ୍ଚାପରାଜିତଃ ॥ 5-140-12 (36588)
ରାଜାନୋ ରାଜପୁତ୍ରାଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ସମାଗତାଃ।
ପାଦୌ ତବ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯନ୍ତି ସର୍ବେ ଚାନ୍ଧକବୃଷ୍ଣଯଃ ॥ 5-140-13 (36589)
ହିରଣ୍ମଯାଂଶ୍ଚ ତେ କୁମ୍ଭାନ୍ରାଜତାନ୍ପାର୍ଥିବାଂସ୍ତଥା ।
ଓଷଧ୍ଯଃ ସର୍ବବୀଜାନି ସର୍ବରତ୍ନାନି ବୀରୁଧଃ ॥ 5-140-14 (36590)
ରାଜନ୍ଯା ରାଜକନ୍ଯାଶ୍ଚାପ୍ଯାନଯନ୍ତ୍ବାଭିଷେଚନମ୍ ।
ଷଷ୍ଠେ ତ୍ବାଂ ଚ ତଥା କାଲେ ଦ୍ରୌପଦ୍ଯୁପଗମିଷ୍ଯତି ॥ 5-140-15 (36591)
ଅଗ୍ନିଂ ଜୁହୋତୁ ବୈ ଧୌମ୍ଯଃ ସଂଶିତାତ୍ମା ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ ।
ଅଦ୍ଯ ତ୍ବାମଭିଷିଞ୍ଚନ୍ତୁ ଚାତୁର୍ବୈଦ୍ଯା ଦ୍ବିଜାତଯଃ ॥ 5-140-16 (36592)
ପୁରୋହିତଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବ୍ରହ୍ମକର୍ମଣ୍ଯବସ୍ଥିତଃ।
ତଥୈବ ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ ପୁରୁଷର୍ଷଭାଃ ॥ 5-140-17 (36593)
ଦ୍ରୌପଦେଯାସ୍ତଥା ପଞ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲାଶ୍ଚେଦଯସ୍ତଥା ।
ଅହଂ ଚ ତ୍ବାଽଭିଷେକ୍ଷ୍ଯାମି ରାଜାନଂ ପୃଥିବୀପତିମ୍ ॥ 5-140-18 (36594)
ଯୁବରାଜୋଽସ୍ତୁ ତେ ରାଜା ଧର୍ମପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଗୃହୀତ୍ବା ବ୍ଯଜନଂ ଶ୍ବେତଂ ଧର୍ମାତ୍ମା ସଂଶିତବ୍ରତଃ । 5-140-19 (36595)
ଉପାନ୍ବାରୋହତୁ ରଥଂ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ।
ଛତ୍ରଂ ଚ ତେ ମହାଶ୍ବେତଂ ଭୀମସେନୋ ମହାବଲଃ ॥ 5-140-20 (36596)
ଅଭିଷିକ୍ତସ୍ଯ କୌନ୍ତେଯୋ ଧାରଯିଷ୍ଯତି ମୂର୍ଧନି ।
କିଙ୍କିଣୀଶତନିର୍ଘୋଷଂ ବୈଯାଘ୍ରପରିବାରଣମ୍ ॥ 5-140-21 (36597)
ରଥଂ ଶ୍ବେତହଯୈର୍ଯୁକ୍ତମର୍ଜୁନୋ ବାହଯିଷ୍ଯତି।
ଅଭିମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ତେ ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରତ୍ଯାସନ୍ନୋ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-140-22 (36598)
ନକୁଲଃ ସହଦେବଶ୍ଚ ଦ୍ରୌପଦେଯାଶ୍ଚ ପଞ୍ଚ ଯେ।
ପଞ୍ଚାଲାଶ୍ଚାନୁଯାସ୍ଯନ୍ତି ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚ ମହାରଥଃ । 5-140-23 (36599)
ଅହଂ ଚ ତ୍ବାଽନୁଯାସ୍ଯାମି ସର୍ବେ ଚାନ୍ଧକବୃଷ୍ଣଯଃ।
ଦାଶାର୍ହାଃ ପରିବାରାସ୍ତେ ଦାଶାର୍ଣାଶ୍ଚ ବିଶାଂପତେ ॥ 5-140-24 (36600)
ଭୁଙ୍କ୍ଷ୍ବ ରାଜ୍ଯଂ ମହାବାହୋ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ ପାଣ୍ଡବୈଃ ।
ଜପୈର୍ହୋମୈଶ୍ଚ ସଂଯୁକ୍ତୋ ମଙ୍ଗଲୈଶ୍ଚ ପୃଥଗ୍ବିଧୈଃ ॥ 5-140-25 (36601)
ପୁରୋଗମାଶ୍ଚ ତେ ସନ୍ତୁ ଦ୍ରବିଡାଃ ସହକୁନ୍ତଲୈଃ।
ଆନ୍ଧ୍ରାସ୍ତାଲଚରାଶ୍ଚୈବ ଚୂଚୁପା ବେଣୁପାସ୍ତଥା ॥ 5-140-26 (36602)
ସ୍ତୁବନ୍ତୁ ତ୍ବାଂ ଚ ବହୁଭିଃ ସ୍ତୁତିଭିଃ ସୂତମାଗଧାଃ ।
ବିଜଯଂ ବସୁଷେଣସ୍ଯ ଘୋଷଯନ୍ତୁ ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-140-27 (36603)
ସ ତ୍ବଂ ପରିବୃତଃ ପାର୍ଥୈର୍ନକ୍ଷତ୍ରୈରିବ ଚନ୍ଦ୍ରମାଃ।
ପ୍ରଶାଧି ରାଜ୍ଯଂ କୌନ୍ତେଯ କୁନ୍ତୀଂ ଚ ପ୍ରତିନନ୍ଦଯ ॥ 5-140-28 (36604)
ମିତ୍ରାଣି ତେ ପ୍ରହୃଷ୍ଯନ୍ତୁ ବ୍ଯଥନ୍ତୁ ରିପବସ୍ତଥା।
ସୌଭ୍ରାତ୍ରଂ ଚୈବ ତେଽଦ୍ଯାସ୍ତୁ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ ପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ ॥ 5-140-29 (36605)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-140-8 ଯଶ୍ଚ ଯସ୍ତୁ କନ୍ଯାଯାଂ ଜାଯତେ ସ ଦ୍ବିବିଧଃ କାନୀନଃ ସହୋଢଶ୍ଚ । ସହୋଢଃ ବିବାହାଦୂର୍ଧ୍ବଂ ଜାତଃ। ଅନ୍ଯୋ ବିବାହାତ୍ପ୍ରାଗ୍ଜାତଃ । ତନ୍ମାତୁର୍ବୋଢାରଂ ତସ୍ଯ ପିତରଂ ପ୍ରାହୁଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 141
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.141. ଅଧ୍ଯାଯଃ 141
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କର୍ଣେନ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବପକ୍ଷପ୍ରବେଶେ ସଯୁକ୍ତିକଂ ପ୍ରତିବନ୍ଧକନିରୂପଣପୂର୍ବକଂ ସ୍ବରହସ୍ଯଗୋପନପ୍ରାର୍ଥନାଦି ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-141-0 (36606)
କର୍ଣ ଉବାଚ। 5-141-0x (3802)
ଅସଂଶଯଂ ସୌହୃଦାନ୍ମେ ପ୍ରଣଯାଚ୍ଚାଥ କେଶବ।
ସଖ୍ଯେନ ଚୈବ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଶ୍ରେଯସ୍କାମତଯୈବ ଚ ॥ 5-141-1 (36607)
ସର୍ବଂ ଚୈବାଭିଜାନାମି ପାଣ୍ଡୋଃ ପୁତ୍ରୋଽସ୍ମି ଧର୍ମତଃ ।
ନିଶ୍ଚଯାଦ୍ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରାଣାଂ ଯଥା ତ୍ବଂ କୃଷ୍ଣ ମନ୍ଯସେ ॥ 5-141-2 (36608)
କନ୍ଯା ଗର୍ଭଂ ସମାଧତ୍ତ ଭାସ୍କରାନ୍ମାଂ ଜନାର୍ଦନ ।
ଆଦିତ୍ଯବଚନାଚ୍ଚୈବ ଜାତଂ ମାଂ ସା ବ୍ଯସର୍ଜଯତ୍ ॥ 5-141-3 (36609)
ସୋସ୍ମି କୃଷ୍ଣ ତଥାଜାତଃ ପାଣ୍ଡୋଃ ପୁତ୍ରୋସ୍ମି ଧର୍ମତଃ ।
କୁନ୍ତ୍ଯା ତ୍ବହମପାକୀର୍ଣୋ ଯଥା ନ କୁଶଲଂ ତଥା ॥ 5-141-4 (36610)
ସୂତୋ ହି ମାମଧିରଥୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବୈବାଭ୍ଯାନଯଦ୍ଗୃହାନ୍।
ରାଧାଯାଶ୍ଚୈବ ମାଂ ପ୍ରାଦାତ୍ସୌହାର୍ଦାନ୍ମଧୁସୂଦନ ॥ 5-141-5 (36611)
ମତ୍ସ୍ନେହାଚ୍ଚୈବ ରାଧାଯାଂ ସଦ୍ଯଃ କ୍ଷୀରମବାତରତ୍ ।
ସା ମେ ମୂତ୍ରଂ ପୁରୀଷଂ ଚ ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ ମାଧବ ॥ 5-141-6 (36612)
ତସ୍ଯାଃ ପିଣ୍ଡବ୍ଯପନଯଂ କୁର୍ଯାଦସ୍ମଦ୍ବିଧଃ କଥମ୍ ।
ଧର୍ମବିଦ୍ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରାଣାଂ ଶ୍ରବଣେ ସତତଂ ରତଃ ॥ 5-141-7 (36613)
ତଥା ମାମଭିଜାନାତି ସୂତଶ୍ଚାଧିରଥଃ ସୁତମ୍ ।
ପିତରଂ ଚାଭିଜାନାମି ତମହଂ ସୌହୃଦାତ୍ସଦା ॥ 5-141-8 (36614)
ସ ହି ମେ ଜାତକର୍ମାଦି କାରଯାମାସ ମାଧବ ।
ଶାସ୍ତ୍ରଦୃଷ୍ଟେନ ବିଧିନା ପୁତ୍ରପ୍ରୀତ୍ଯା ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-141-9 (36615)
ନାମ ବୈ ବସୁଷେଣେତି କାରଯାମାସ ବୈ ଦ୍ବିଜୈଃ ।
ଭାର୍ଯାଶ୍ଚୋଢା ମମ ପ୍ରାପ୍ତେ ଯୌବନେ ତତ୍ପରିଗ୍ରହାତ୍ ॥ 5-141-10 (36616)
ତାସୁ ପୁତ୍ରାଶ୍ଚ ପୌତ୍ରାଶ୍ଚ ମମ ଜାତା ଜନାର୍ଦନ ।
ତାସୁ ମେ ହୃଦଯଂ କୃଷ୍ଣ ସଂଜାତଂ କାମବନ୍ଧନମ୍ ॥ 5-141-11 (36617)
ନ ପୃଥିବ୍ଯା ସକଲଯା ନ ସୁବର୍ଣସ୍ଯ ରାଶିଭିଃ।
ହର୍ଷାଦ୍ଭଯାଦ୍ବା ଗୋବିନ୍ଦ ମିଥ୍ଯା କର୍ତୁଂ ତଦୁତ୍ସହେ ॥ 5-141-12 (36618)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରକୁଲେ କୃଷ୍ଣ ଦୁର୍ଯୋଧନସମାଶ୍ରଯାତ୍ ।
ମଯା ତ୍ରଯୋଦଶସମା ଭୁକ୍ତଂ ରାଜ୍ଯମକଣ୍ଟକମ୍ ॥ 5-141-13 (36619)
ଇଷ୍ଟଂ ଚ ବହୁଭିର୍ଯଜ୍ଞୈଃ ସହସୂତୈର୍ମଯାଽସକୃତ୍।
ଆବାହାଶ୍ଚ ବିବାହାଶ୍ଚ ସହସୂତୈର୍ମଯା କୃତାଃ ॥ 5-141-14 (36620)
ମାଂ ଚ କୃଷ୍ଣ ସମାସାଦ୍ଯ କୃତଃ ଶସ୍ତ୍ରସମୁଦ୍ଯମଃ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ବିଗ୍ରହଶ୍ଚାପି ପାଣ୍ଡବୈଃ ॥ 5-141-15 (36621)
ତସ୍ମାଦ୍ରଣେ ଦ୍ବୈରଥେ ମାଂ ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯାତାରମଚ୍ଯୁତ ।
ବୃତବାନ୍ପରମଂ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରତୀପଂ ସବ୍ଯସାଚିନଃ ॥ 5-141-16 (36622)
ବଧାଦ୍ବନ୍ଧାଦ୍ଭଯାଦ୍ବାପି ଲୋଭାଦ୍ବାପି ଜନାର୍ଦନ ।
ଅନୃତଂ ନୋତ୍ସହେ କର୍ତୁଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଧୀମତଃ ॥ 5-141-17 (36623)
ଯଦି ହ୍ଯଦ୍ଯ ନ ଗଚ୍ଛେଯଂ ଦ୍ବୈରଥଂ ସବ୍ଯସାଚିନା ।
ଅକୀର୍ତିଃ ସ୍ଯାଦ୍ଧୃପୀକେଶ ମମ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଚୋଭଯୋଃ ॥ 5-141-18 (36624)
ଅସଂଶଯଂ ହିତାର୍ଥାଯ ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ମଧୁସୂଦନ ।
ସର୍ବଂ ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ କୁର୍ଯୁସ୍ତ୍ବଦ୍ବଶିତ୍ବାନ୍ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-141-19 (36625)
ମନ୍ତ୍ରସ୍ଯ ନିଯମଂ କୁର୍ଯାସ୍ତ୍ବମତ୍ର ମଧୁସୂଦନ ।
ଏତଦତ୍ର ହିତଂ ମନ୍ଯେ ସର୍ବଂ ଯାଦବନନ୍ଦନ ॥ 5-141-20 (36626)
ଯଦି ଜାନାତି ମାଂ ରାଜା ଧର୍ମାତ୍ମା ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ।
କୁନ୍ତ୍ଯାଃ ପ୍ରଥମଜଂ ପୁତ୍ରଂ ନ ସ ରାଜ୍ଯଂ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯତି ॥ 5-141-21 (36627)
ପ୍ରାପ୍ଯ ଚାପି ମହଦ୍ରାଜ୍ଯଂ ତଦହଂ ମଧୁସୂଦନ ।
ସ୍ଫୀତଂ ଦୁର୍ଯୋଧନାଯୈବ ସଂପ୍ରଦଦ୍ଯାମରିନ୍ଦମ ॥ 5-141-22 (36628)
ସ ଏବ ରାଜା ଧର୍ମାତ୍ମା ଶାଶ୍ବତୋଽସ୍ତୁ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ।
ନେତା ଯସ୍ଯ ହୃଷୀକେସୋ ଯୋଦ୍ଧା ଯସ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-141-23 (36629)
ପୃଥିବୀ ତସ୍ଯ ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ଯସ୍ଯ ଭୀମୋ ମହାରଥଃ ।
ନକୁଲଃ ସହଦେବଶ୍ଚ ଦ୍ରୌପଦେଯାଶ୍ଚ ମାଧବ ॥ 5-141-24 (36630)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁନ୍ମଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚଲ୍ଯଃ ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ।
ଉତ୍ତମୌଜା ଯୁଧାମନ୍ଯୁଃ ସତ୍ଯଧର୍ମା ଚ ସୌମକିଃ ॥ 5-141-25 (36631)
ଚୈଦ୍ଯଶ୍ଚ ଚେକିତାନଶ୍ଚ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚାପରାଜିତଃ ।
ଇନ୍ଦ୍ରଗୋପକବର୍ଣାଶ୍ଚ କେକଯା ଭ୍ରାତରସ୍ତଥା।
ଇନ୍ଦ୍ରାଯୁଧସବର୍ଣଶ୍ଚ କୁନ୍ତିଭୋଜୋ ମହାମନାଃ ॥ 5-141-26 (36632)
ମାତୁଲୋ ଭୀମସେନସ୍ଯ ଶ୍ଯେନଜିଚ୍ଚ ମହାରଥଃ ।
ଶଙ୍ଖଃ ପୁତ୍ରୋ ବିରାଟସ୍ଯ ନିଧିସ୍ତ୍ବଂ ଚ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-141-27 (36633)
ମହାନଯଂ କୃଷ୍ଣ କୃତଃ କ୍ଷତ୍ରସ୍ଯ ସମୁଦାନଯଃ ।
ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ତମିଦଂ ଦୀପ୍ତଂ ପ୍ରଥିତଂ ସର୍ବରାଜସୁ ॥ 5-141-28 (36634)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଶସ୍ତ୍ରଯଜ୍ଞୋ ଭବିଷ୍ଯତି।
ଅସ୍ଯ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ବେତ୍ତା ତ୍ବଂ ଭବିଷ୍ଯସି ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-141-29 (36635)
ଆଧ୍ବର୍ଯବଂ ଚ ତେ କୃଷ୍ଣ ଋତାବସ୍ମିନ୍ଭବିଷ୍ଯତି।
ହୋତା ଚୈବାତ୍ର ବୀଭତ୍ସୁଃ ସନ୍ନଦ୍ଧଃ ସ କପିଧ୍ବଜଃ ॥ 5-141-30 (36636)
ଗାଣ୍ଡୀବଂ ସ୍ରୁକ୍ ତଥା ଚାଜ୍ଯଂ ବୀର୍ଯଂ ପୁଂସାଂ ଭବିଷ୍ଯତି।
ଐନ୍ଦ୍ରଂ ପାଶୁପତଂ ବ୍ରାହ୍ମଂ ସ୍ଥୂଣାକର୍ଣଂ ଚ ମାଧବ ।
ମନ୍ତ୍ରାସ୍ତତ୍ର ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ପ୍ରଯୁକ୍ତାଃ ସବ୍ଯସାଚିନା ॥ 5-141-31 (36637)
ଅନୁଯାତଶ୍ଚ ପିତରମଧିକୋ ବା ପରାକ୍ରମେ ।
ଗୀତଂ ସ୍ତୋତ୍ରଂ ସ ସୌଭଦ୍ରଃ ସମ୍ଯକ୍ ତତ୍ର ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-32 (36638)
ଉଦ୍ଗାତାତ୍ର ପୁନର୍ଭୀମଃ ପ୍ରସ୍ତୋତା ସୁମହାବଲଃ ।
ବିନଦନ୍ସ ନରବ୍ଯାଘ୍ରୋ ନାଗାନୀକାନ୍ତକୃଦ୍ରଣେ ॥ 5-141-33 (36639)
ସ ଚୈବ ତତ୍ର ଧର୍ମାତ୍ମା ଶଶ୍ବଦ୍ରାଜା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ।
ଜପୈର୍ହୋମୈଶ୍ଚ ସଂଯୁକ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମତ୍ବଂ କାରଯିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-34 (36640)
ଶଙ୍ଖଶବ୍ଦାଃ ସମୁରଜା ଭେର୍ଯଶ୍ଚ ମଧୁସୂଦନ।
ଉତ୍କୃଷ୍ଟଃ ସିଂହନାଦଶ୍ଚ ସୁବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯୋ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-35 (36641)
ନକୁଲଃ ସହଦେବଶ୍ଚ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଯଶସ୍ବିନୌ ।
ଶାମିତ୍ରଂ ତୌ ମହାବୀର୍ଯୌ ସମ୍ଯକ୍ ତତ୍ର ଭବିଷ୍ଯତଃ।
`ତୌ ମୈତ୍ରାବରୁଣାଗ୍ନୀଧ୍ରୌ ମହାବୀର୍ଯୌ ଭବିଷ୍ଯତଃ॥' 5-141-36 (36642)
କଲ୍ମାଷଦଣ୍ଡା ଗୋବିନ୍ଦ ବିମଲା ରଥପଙ୍କ୍ତଯଃ।
ଯୂପାଃ ସମୁପକଲ୍ପନ୍ତାମସ୍ମିନ୍ଯଜ୍ଞେ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-141-37 (36643)
କର୍ଣିନାଲୀକନାରାଚା ବତ୍ସଦନ୍ତୋପବୃଂହଣାଃ ।
ତୋମରାଃ ସୋମକଲଶାଃ ପବିତ୍ରାଣି ଧନୂଂଷି ଚ ॥ 5-141-38 (36644)
ଅସଯୋଽତ୍ର କପାଲାନି ପୁରୋଡାଶାଃ ଶିରାଂସି ଚ।
ହବିସ୍ତୁ ରୁଧିରଂ କୃଷ୍ଣ ତସ୍ମିନ୍ଯଜ୍ଞେ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-39 (36645)
ଇଧ୍ମାଃ ପରିଧଯଶ୍ଚୈବ ଶକ୍ତଯୋ ବିମଲା ଗଦାଃ।
ସଦସ୍ଯା ଦ୍ରୋଣଶିଷ୍ଯାଶ୍ଚ କୃପସ୍ଯ ଚ ଶରଦ୍ବତଃ ॥ 5-141-40 (36646)
ଇଷବୋଽତ୍ର ପରିସ୍ତୋମା ମୁକ୍ତା ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନା ।
ମହାରଥପ୍ରଯୁକ୍ତାଶ୍ଚ ଦ୍ରୋଣଦ୍ରୌଣିପ୍ରଚୋଦିତାଃ ॥ 5-141-41 (36647)
ପ୍ରତିପ୍ରାସ୍ଥାନିକଂ କର୍ମ ସାତ୍ଯକିସ୍ତୁ କରିଷ୍ଯତି।
ଦୀକ୍ଷିତୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽତ୍ର ପତ୍ନୀ ଚାସ୍ଯ ମହାଚମୂଃ ॥ 5-141-42 (36648)
ଘଟୋତ୍କଚୋଽତ୍ର ଶାମିତ୍ରଂ କରିଷ୍ଯତି ମହାବଲଃ ।
ଅତିରାତ୍ରେ ମହାବାହୋ ବିତତେ ଯଜ୍ଞକର୍ମଣି ॥ 5-141-43 (36649)
ଦକ୍ଷିଣା ତ୍ବସ୍ଯ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ବୈତାନିକେ କର୍ମମୁଖେ ଜାତୋ ଯତ୍କୃଷ୍ଣ ପାବକାତ୍ ॥ 5-141-44 (36650)
ଯଦବ୍ରୁବମହଂ କୃଷ୍ଣ କଟୁକାନି ସ୍ମ ପାଣ୍ଡବାନ୍।
ପ୍ରିଯାର୍ଥଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ତେନ ତପ୍ଯେ ହ୍ଯକର୍ମଣା ॥ 5-141-45 (36651)
ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ମାଂ କୃଷ୍ଣ ନିହତଂ ସବ୍ଯସାଚିନା ।
ପୁନଶ୍ଚିତିସ୍ତଦା ଚାସ୍ଯ ଯଜ୍ଞସ୍ଯାଥ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-46 (36652)
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ରୁଧିରଂ ଯଦା ପାସ୍ଯତି ପାଣ୍ଡବଃ ।
ଆନର୍ଦଂ ନର୍ଦତଃ ସମ୍ଯକ୍ ତଦା ସୂଯଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-47 (36653)
ଯଦା ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ଭୀଷ୍ମଂ ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯୌ ପାତଯିଷ୍ଯତଃ ।
ତଦା ଯଜ୍ଞାବସାନଂ ତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-141-48 (36654)
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ଯଦା ହନ୍ତା ଭୀମସେନୋ ମହାବଲଃ ।
ତଦା ସମାପ୍ସ୍ଯତେ ଯଜ୍ଞୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ମାଧବ ॥ 5-141-49 (36655)
ସ୍ନୁଷାଶ୍ଚ ପ୍ରସ୍ନୁଷାଶ୍ଚୈବ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସଙ୍ଗତାଃ ।
ହତେଶ୍ବରା ନଷ୍ଟପୁତ୍ରା ହତନାଥାଶ୍ଚ କେଶବ ॥ 5-141-50 (36656)
ରୁଦନ୍ତ୍ଯଃ ସହଗାନ୍ଧାର୍ଯା ଶ୍ବଗୃଧ୍ରକୁରରାକୁଲେ ।
ସ ଯଜ୍ଞେଽସ୍ମିନ୍ନବଭୃଥୋ ଭବିଷ୍ଯତି ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-141-51 (36657)
ବିଦ୍ଯାବୃଦ୍ଧା ବଯୋବୃଦ୍ଧାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯର୍ଷଭ ।
ବୃଥା ମୃତ୍ଯୁଂ ନ କୁର୍ବୀରଂସ୍ତ୍ବତ୍କୃତେ ମଧୁସୂଦନ ॥ 5-141-52 (36658)
ଶସ୍ତ୍ରେଣ ନିଧନଂ ଗଚ୍ଛେତ୍ସମୃଦ୍ଧଂ କ୍ଷତ୍ରମଣ୍ଡଲମ୍ ।
କରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ପୁଣ୍ଯତମେ ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯସ୍ଯାପି କେଶବ ॥ 5-141-53 (36659)
ତଦତ୍ର ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ବିଧତ୍ସ୍ବ ଯଦଭୀପ୍ସିତମ୍ ।
ଯଥା କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ କ୍ଷତ୍ରଂ ସ୍ବର୍ଗମବାପ୍ନୁଯାତ୍ ॥ 5-141-54 (36660)
ଯାବତ୍ସ୍ଥାସ୍ଯନ୍ତି ଗିରଯଃ ସରିତଶ୍ଚ ଜନାର୍ଦନ ।
ତାବତ୍କୀର୍ତିଭବଃ ଶବ୍ଦଃ ଶାଶ୍ବତୋଯଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-55 (36661)
ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ କଥଯିଷ୍ଯନ୍ତି ମହାଭାରତମାହବମ୍ ।
ସମାଗମେଷୁ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ଯଶୋଧନମ୍ ॥ 5-141-56 (36662)
ସମୁପାନଯ କୌନ୍ତେଯଂ ଯୁଦ୍ଧାଯ ମମ କେଶବ ।
ମନ୍ତ୍ରସଂବରଣଂ କୁର୍ବନ୍ନିତ୍ଯମେବ ପରନ୍ତପ ॥ ॥ 5-141-57 (36663)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନର୍ବଣି ଏକଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-141-4 ଯଥା ନ କୁଲଜସ୍ତଥେତି କo ପାଠଃ ॥ 5-141-14 ଆବାହାଃ କୁଲଧର୍ମାଃ ॥ 5-141-15 ମାଂ ଚ । ମିତ୍ରମିତି ଶେଷଃ ॥ 5-141-19 ବ୍ରଯାସ୍ତ୍ବଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତୀତି ଶେଷଃ ॥ 5-141-20 ନିଯମଂ ଗୋପନମ୍ ॥ 5-141-28 ସମୁଦାନଯଃ ସମୁଦାଯୀକରଣମ୍ ॥ 5-141-41 ପରିସ୍ତୋମାଃ ସୋମଚମସାଦଯଃ ॥ 5-141-42 ପ୍ରତିପ୍ରସ୍ଥାତାଽଧ୍ବର୍ଯୋସ୍ତବ ଦ୍ବିତୀଯଃ ତସ୍ଯ କର୍ମ ପ୍ରତିପ୍ରାସ୍ଥାନିକମ୍ ॥ 5-141-43 ଅତିରାତ୍ରେ ଋତୌ। ଶ୍ଲେଷେଣ ନିଶୀଥେଚ। ଘଟୋତ୍କଚଃ ରାତ୍ରିଚରତ୍ବାତ୍ ଶାମିତ୍ରଂ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-141-46 ପୁନଶ୍ଚିତିର୍ଯଜ୍ଞାନନ୍ତରଂ ଚଯନାରମ୍ଭୋ ଯଜ୍ଞବିଶେଷେଷୂକ୍ତଃ ॥ 5-141-47 ଆନର୍ଦଂ ମହାନାଦଂ ନର୍ଦତଃ। ଣମୁଲନ୍ତଂ ପୂର୍ବପଦମ୍। ସୂଯଂ ସୋମାଭିଷବଃ। ସୁତ୍ଯା ଭବିଷ୍ଯତୀତି କo ପାଠଃ ॥ 5-141-48 ଯଜ୍ଞାବସାନଂ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ମଧ୍ଯେମଧ୍ଯେ ବିରମ୍ଯାବସ୍ଥାନମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 142
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.142. ଅଧ୍ଯାଯଃ 142
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୃଷ୍ଣେନ କର୍ଣଂପ୍ରତି ପାଣ୍ଡବଜଯନିର୍ଧାରଣକଥନପୂର୍ବକଂ ଭୀଷ୍ଣାଦିଷୁ ଯୁଦ୍ଧସନ୍ନାହସଂଦେଶକଥନଚୋଦନା ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-142-0 (36664)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-142-0x (3803)
କର୍ଣସ୍ଯ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା କେଶବଃ ପରବୀରହା।
ଉବାଚ ପ୍ରହସନ୍ବାକ୍ଯଂ ସ୍ମିତପୂର୍ବମିଦଂ ଯଥା ॥ 5-142-1 (36665)
ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 5-142-2x (3804)
ଅପି ତ୍ବାଂ ନ ଲଭେତ୍କର୍ଣ ରାଜ୍ଯଲମ୍ଭୋପପାଦନମ୍ ।
ମଯା ଦତ୍ତାଂ ହି ପୃଥିବୀଂ ନ ପ୍ରଶାସିତୁମିଚ୍ଛସି ॥ 5-142-2 (36666)
ଧ୍ରୁବୋ ଜଯଃ ପାଣ୍ଡବାନାମିତୀଦଂ
ନ ସଂଶଯଃ କଶ୍ଚନ ବିଦ୍ଯତେଽତ୍ର।
ଜଯଧ୍ବଜୋ ଦୃଶ୍ଯତେ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ
ସମୁଚ୍ଛ୍ରିତୋ ବାନରରାଜ ଉଗ୍ରଃ । 5-142-3 (36667)
ଦିବ୍ଯା ମାଯା ବିହିତା ଭୌମନେନ
ସମୁଚ୍ଛ୍ରିତା ଇନ୍ଦ୍ରକେତୁପ୍ରକାଶାଃ ।
ଦିବ୍ଯାନି ଭୂତାନି ଜଯାବହାନି
ଦୃଶ୍ଯନ୍ତି ଚୈବାତ୍ର ଭଯାନକାନି ॥ 5-142-4 (36668)
ନ ସଞ୍ଜତେ ଶୈଲବନସ୍ପତିଭ୍ଯ
ଊର୍ଧ୍ବଂ ତିର୍ଯଗ୍ଯୋଜନମାତ୍ରରୂପଃ ।
ଶ୍ରୀମାନ୍ଧ୍ବଜଃ କର୍ଣ ଧନଞ୍ଜଯସ୍ଯ
ସମୁଚ୍ଛ୍ରିତଃ ପାବକତୁଲ୍ଯରୂପଃ ॥ 5-142-5 (36669)
ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଶ୍ବେତାଶ୍ବଂ କୃଷ୍ଣସାରଥିମ୍ ।
ଐନ୍ଦ୍ରମସ୍ତ୍ରଂ ବିକୁର୍ବାଣମୁଭେ ଚାପ୍ଯଗ୍ନିମାରୁତେ ॥ 5-142-6 (36670)
ଗାଣ୍ଡୀବସ୍ଯ ଚ ନିର୍ଘୋଷଂ ବିସ୍ଫୂର୍ଜିତମିବାଶନେଃ।
ନ ତଦା ଭବିତା ତ୍ରେତା ନ କୃତଂ ଦ୍ବାପରଂ ନ ଚ ॥ 5-142-7 (36671)
ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ।
ଜପହୋମସମାଯୁକ୍ତଂ ସ୍ବାଂ ରକ୍ଷନ୍ତଂ ମହାଚମୂମ୍ ॥ 5-142-8 (36672)
ଆଦିତ୍ଯମିବ ଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ତପନ୍ତଂ ଶତ୍ରୁବାହିନୀମ୍ ।
ନ ତଦା ଭବିତା ତ୍ରେତା ନ କୃତଂ ଦ୍ବାପରଂ ନ ଚ ॥ 5-142-9 (36673)
ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଭୀମସେନଂ ମହାବଲମ୍ ।
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ରୁଧିରଂ ପୀତ୍ବା ନୃତ୍ଯନ୍ତମାହବେ ॥ 5-142-10 (36674)
ପ୍ରଭିନ୍ନମିବ ମାତଙ୍ଗଂ ପ୍ରତିଦ୍ବିରଦଘାତିନମ୍ ।
ନ ତଦା ଭବିତା ତ୍ରେତା ନ କୃତଂ ଦ୍ବାପରଂ ନ ଚ ॥ 5-142-11 (36675)
ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଦ୍ରୋଣଂ ଶାନ୍ତନବଂ କୃପମ୍ ।
ସୁଯୋଧନଂଚ ରାଜାନଂ ସୈନ୍ଧବଂ ଚ ଜଯଦ୍ରଥମ୍ ॥ 5-142-12 (36676)
ଯୁଦ୍ଧାଯାପତତସ୍ତୂର୍ଣଂ ବାରିତାନ୍ସବ୍ଯସାଚିନା।
ନ ତଦା ଭବିତା ତ୍ରେତା ନ କୃତଂ ଦ୍ବାପରଂ ନ ଚ ॥ 5-142-13 (36677)
ଯଦା ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ମହାବଲୌ ।
ବାହିନୀଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ କ୍ଷୋଭଯନ୍ତୌ ଗଜାବିବ ॥ 5-142-14 (36678)
ବିଗାଢେ ଶସ୍ତ୍ରସଂପାତେ ପରବୀରରଥାରୁଜୌ ।
ନ ତଦା ଭବିତା ତ୍ରେତା ନ କୃତଂ ଦ୍ବାପରଂ ନ ଚ ॥ 5-142-15 (36679)
ବ୍ରୂଯାଃ କର୍ଣ ଇତୋ ଗତ୍ବା ଦ୍ରୋଣଂ ଶାନ୍ତନବଂ କୃପମ୍ ।
ସୌମ୍ଯୋଽଯଂ ବର୍ତତେ ମାସଃ ସୁପ୍ରାପଯବସେନ୍ଧନଃ ॥ 5-142-16 (36680)
ସର୍ବୌଷଧିବନସ୍ଫୀତଃ ଫଲବାନଲ୍ପମକ୍ଷିକଃ ।
ନିଷ୍ପଙ୍କୋ ରସବତ୍ତୋଯୋ ନାତ୍ଯୁଷ୍ଣଶିଶିରଃ ସୁଖଃ ॥ 5-142-17 (36681)
ସପ୍ତମାଚ୍ଚାପି ଦିବସାଦମାବାସ୍ଯା ଭବିଷ୍ଯତି।
ସଙ୍ଗ୍ରାମୋ ଯୁଜ୍ଯତାଂ ତସ୍ଯାଂ ତାମାହୁଃ ଶକ୍ରଦେବତାମ୍ ॥ 5-142-18 (36682)
ତଥା ରାଜ୍ଞୋ ବଦେଃ ସର୍ବାନ୍ଯେ ଯୁଦ୍ଧାଯାଭ୍ଯୁପାଗତାଃ।
ଯଦ୍ବୋ ମନୀଷିତଂ ତଦ୍ବୈ ସର୍ବଂ ସଂପାଦଯାମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-142-19 (36683)
5-142-20 (36684)
ରାଜାନୋ ରାଜପୁତ୍ରାଶ୍ଚ ଦୁର୍ଯୋଧନବଶାନୁଗାଃ ।
ପ୍ରାପ୍ଯ ଶସ୍ତ୍ରେଣ ନିଧନଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଗତିମୁତ୍ତମାମ୍ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-142-4 ଭୌମନେନ ବିଶ୍ବକର୍ମଣା ॥ 5-142-18 ସଂଗ୍ରାମଃ ସଂଗ୍ରାମସାଧନକଲାପଃ । ବୁଜ୍ଯତାଂ ଏକୀଭୂଯାବତିଷ୍ଠତାମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 143
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.143. ଅଧ୍ଯାଯଃ 143
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କର୍ଣେନ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ପୃଥିବୀବୀନାଶେ କଶୁନିଦୁଶ୍ଶାସନଯୋଃ ସ୍ବସ୍ଯଚ ମୂଲତ୍ବକଥନମ୍ । 1 ॥ ତଥା ପାର୍ଥଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ଜଯପରାଜଯସୂଚକନିମିତ୍ତୋପବର୍ଣନପୂର୍ବକଂ କୃଷ୍ଣମାଲିଙ୍ଗ୍ଯ ପ୍ରତିନିବର୍ତନମ୍ ॥ 2 ॥ ସାତ୍ଯକିନାସହ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଉପପ୍ଲାବ୍ଯାଗମନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-143-0 (36685)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-143-0x (3805)
କେଶବସ୍ଯ ତୁ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ କର୍ଣଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ହିତଂ ଶୁଭମ୍।
ଅବ୍ରବୀଦଭିସଂପୂଜ୍ଯ କୃଷ୍ଣଂ ତଂ ମଧୁସୂଦନମ୍ ॥ 5-143-1 (36686)
ଜାନନ୍ମାଂ କିଂ ମହାବାହୋ ସଂମୋହଯିତୁମିଚ୍ଛସି।
ଯୋଯଂ ପୃଥିବ୍ଯାଃ କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ବିନାଶଃ ସମୁପସ୍ଥିତଃ ॥ 5-143-2 (36687)
ନିମିତ୍ତଂ ତତ୍ର ଶକୁନିରହଂ ଦୁଃଶାସନସ୍ତଥା।
ଦୁର୍ଯୋଧନଶ୍ଚ ନୃପତିର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସୁତୋଽଭବତ୍ ॥ 5-143-3 (36688)
ଅସଂଶଯମିଦଂ କୃଷ୍ଣ ମହଦ୍ଯୁଦ୍ଧମୁପସ୍ଥିତମ୍।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୁରୂଣାଂ ଚ ଘୋରଂ ରୁଧିରକର୍ଦମମ୍ ॥ 5-143-4 (36689)
ରାଜାନୋ ରାଜପୁତ୍ରାଶ୍ଚ ଦୁର୍ଯୋଧନବଶାନୁଗାଃ ।
ରଣେ ଶସ୍ତ୍ରାଗ୍ନିନା ଦଗ୍ଧାଃ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଯମସାଦନମ୍ ॥ 5-143-5 (36690)
ସ୍ବପ୍ନା ହି ବହବୋ ଘୋରା ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ମଧୁସୂଦନ।
ନିମିତ୍ତାନି ଚ ଘୋରାଣି ତଥୋତ୍ପାତାଃ ସୁଦାରୁଣାଃ ॥ 5-143-6 (36691)
ପରାଜଯଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେ ବିଜଯଂ ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ।
ସଂସନ୍ତ ଇବ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ବିବିଧା ରୋମହର୍ଷଣାଃ ॥ 5-143-7 (36692)
ପ୍ରାଜାପତ୍ଯଂ ହି ନକ୍ଷତ୍ରଂ ଗ୍ରହସ୍ତୀକ୍ଷ୍ଣୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ।
ଶନୈଶ୍ଚରଃ ପୀଡଯତି ପୀଡଯନ୍ପ୍ରାଣିନୋଽଧିକମ୍ ॥ 5-143-8 (36693)
କୃତ୍ବା ଚାଙ୍ଗାରକୋ ବକ୍ରଂ ଜ୍ଯୋଷ୍ଠାଯାଂ ମଧୁସୂଦନ।
ଅନୁରାଧାଂ ପ୍ରାର୍ଥଯତେ ମୈତ୍ରଂ ସଂଗମଯନ୍ନିବ । 5-143-9 (36694)
ନୂନଂ ମହଦ୍ଭଯଂ କୃଷ୍ଣ କୁରୂଣାଂ ସମୁପସ୍ଥିତମ୍ ।
ବିଶେଷେଣ ହି ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଚିତ୍ରାଂ ପୀଡଯତେ ଗ୍ରହଃ ॥ 5-143-10 (36695)
ସୋମସ୍ଯ ଲକ୍ଷ୍ମ ବ୍ଯାବୃତ୍ତଂ ରାହୁରର୍କମୁପୈତି ଚ।
ଦିବଶ୍ଚୋଲ୍କାଃ ପତନ୍ତ୍ଯେତାଃ ସନିର୍ଘାତାଃ ସକଂପନାଃ ॥ 5-143-11 (36696)
ନିଷ୍ଟନନ୍ତି ଚ ମାତଙ୍ଗା ମୁଞ୍ଚନ୍ତ୍ଯଶ୍ରୂଣି ବାଜିନଃ ।
ପାନୀଯଂ ଯବସଂ ଚାପି ନାଭିନନ୍ଦନ୍ତି ମାଧବ ॥ 5-143-12 (36697)
ପ୍ରାଦୁର୍ଭୂତେଷୁ ଚୈତେଷୁ ଭଯମାହୁରୁପାସ୍ଥିତମ୍।
ନିମିତ୍ତେଷୁ ମହାବାହୋ ଦାରୁଣଂ ପ୍ରାଣିନାଶନମ୍ ॥ 5-143-13 (36698)
ଅଲ୍ପେ ଭୁକ୍ତେ ପୁରୀଷଂ ଚ ପ୍ରଭୂତମିହ ଦୃଶ୍ଯତେ।
ବାଜିନାଂ ବାରଣାନାଂ ଚ ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ଚ କେଶବ ॥ 5-143-14 (36699)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୈନ୍ଯେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ମଧୁସୂଦନ।
ପରାଭବସ୍ଯ ତଲ୍ଲିଙ୍ଗମିତି ପ୍ରାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ ॥ 5-143-15 (36700)
ପ୍ରହୃଷ୍ଟଂ ବାହନଂ କୃଷ୍ଣ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ।
ପ୍ରଦକ୍ଷିଣା ମୃଗାଶ୍ଚୈବ ତତ୍ତେଷାଂ ଜଯଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-143-16 (36701)
ଅପସବ୍ଯା ମୃଗାଃ ସର୍ବେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ କେଶବ ।
ବାଚଶ୍ଚାପ୍ଯଶରୀରିଣ୍ଯସ୍ତକତ୍ପରାଭବଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-143-17 (36702)
ମଯୂରାଃ ପୁଣ୍ଯଶକୁନା ହଂସସାରସଚାତକାଃ ।
ଜୀବଞ୍ଜୀବକସଙ୍ଘାଶ୍ଚାପ୍ଯନୁଗଚ୍ଛନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାନ୍ ॥ 5-143-18 (36703)
ଗୃଧ୍ରାଃ କଙ୍କା ବକାଃ ଶ୍ଯେନା ଯାତୁଧାନାସ୍ତଥା ବୃକାଃ ।
ମକ୍ଷିକାଣାଂ ଚ ସଙ୍ଘାତା ଅନୁଧାବନ୍ତି କୌରବାନ୍ ॥ 5-143-19 (36704)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୈନ୍ଯେଷୁ ଭେରୀଣାଂ ନାସ୍ତି ନିଃସ୍ବନଃ ।
ଅନାହତାଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ନଦନ୍ତି ପଟହାଃ କିଲ ॥ 5-143-20 (36705)
ଉଦପାନାଶ୍ଚ ନର୍ଦନ୍ତି ଯଥା ଗୋବୃଷଭାସ୍ତଥା ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୈନ୍ଯେଷୁ ତତ୍ପରାଭବଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-143-21 (36706)
ମାଂସଶୋଣିତବର୍ଷଂ ଚ ବୃଷ୍ଟଂ ଦେବେନ ମାଧବ ।
ତଥା ଗନ୍ଧର୍ବନଗରଂ ଭାନୁମତ୍ସମୁପସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-143-22 (36707)
ସପ୍ରାକାରଂ ସପରିଖଂ ସବପ୍ରଂ ଚାରୁତୋରଣମ୍ ।
କୃଷ୍ଣଶ୍ଚ ପରିଘସ୍ତତ୍ର ଭାନୁମାବୃତ୍ଯ ତିଷ୍ଠତି ॥ 5-143-23 (36708)
ଉଦଯାସ୍ତମନେ ସଂଧ୍ଯେ ବେଦଯନ୍ତୀ ମହଦ୍ଭଯମ୍ ।
ଶିବା ଚ ବାଶତେ ଘୋରଂ ତତ୍ପରାଭବଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-143-24 (36709)
ଏକପକ୍ଷାକ୍ଷିଚରଣାଃ ପକ୍ଷିଣୋ ମଧୁସୂଦନ ।
ଉତ୍ସୃଜନ୍ତି ମହଦ୍ଧୋରଂ ତତ୍ପରାଭବଲକ୍ଷଣମ୍॥ 5-143-25 (36710)
କୃଷ୍ଣଗ୍ରୀବାଶ୍ଚ ଶକୁନା ରକ୍ତପାଦା ଭଯାନକାଃ ।
ସନ୍ଧ୍ଯାମିମୁଖା ଯାନ୍ତି ତତ୍ପରାଭବଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-143-26 (36711)
ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ପ୍ରଥମଂ ଦ୍ବେଷ୍ଟି ଗୁରୂଂଶ୍ଚ ମଧୁସୂଦନ ।
ଭୃତ୍ଯାନ୍ଭକ୍ତିମତଶ୍ଚାପି ତତ୍ପରାଭବଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-143-27 (36712)
ପୂର୍ବା ଦିଗ୍ଲୋହିତାକାରା ଶସ୍ତ୍ରବର୍ଣା ଚ ଦକ୍ଷିଣା ।
ଆମପାତ୍ରପ୍ରତୀକାଶା ପଶ୍ଚିମା ମଧୁସୂଦନ। 5-143-28 (36713)
ଉତ୍ତରା ଶଙ୍ଖବର୍ଣାଭା ଦିଶାଂ ବର୍ଣା ଉଦାହୃତାଃ ॥
ପ୍ରଦୀପ୍ତାଶ୍ଚ ଦିଶଃ ସର୍ବା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ମାଧବ। 5-143-29 (36714)
ମହଦ୍ଭଯଂ ବେଦଯନ୍ତି ତସ୍ମିନ୍ନୁତ୍ପାତଦର୍ଶନେ ॥
ସହସ୍ରପାଦଂ ପ୍ରାସାଦଂ ସ୍ବପ୍ନାନ୍ତେ ସ୍ମ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। 5-143-30 (36715)
ଅଧିରୋହନ୍ମଯା ଦୃଷ୍ଟଃ ସହ ଭ୍ରାତୃଭିରଚ୍ଯୁତ ॥
ଶ୍ବେତୋଷ୍ଣୀଷାଶ୍ଚ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ସର୍ବେ ବୈ ଶୁକ୍ଲବାସସଃ । 5-143-31 (36716)
ଆସନାନି ଚ ଶୁଭ୍ରାଣି ସର୍ବେଷାମୁପଲକ୍ଷଯେ ॥
ତବ ଚାପି ମଯା କୃଷ୍ଣ ସ୍ବପ୍ନାନ୍ତେ ରୁଧିରାବିଲା । 5-143-32 (36717)
ଆନ୍ତ୍ରେଣ ପୃଥିବୀ ଦୃଷ୍ଟା ପରିକ୍ଷିପ୍ତା ଜନାର୍ଦନ ॥
ଅସ୍ଥିସଞ୍ଚଯମାରୂଢଶ୍ଚାମିତୌଜା ଯଧିଷ୍ଠିରଃ । 5-143-33 (36718)
ସୁବର୍ଣପାତ୍ର୍ଯାଂ ସଂହୃଷ୍ଟୋ ଭୁକ୍ତବାନ୍ଘୃତପାଯସମ୍ ॥
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ମଯା ଦୃଷ୍ଟୋ ଗ୍ରସମାନୋ ବସୁନ୍ଧରାମ୍। 5-143-34 (36719)
ଉଚ୍ଚଂ ପର୍ବତମାରୂଢୋ ଭୀମକର୍ମା ବୃକୋଦରଃ।
ଗଦାପାଣିର୍ନରବ୍ଯାଘ୍ରୋ ଗ୍ରସନ୍ନିବ ମହୀମିମାମ୍ ॥ 5-143-35 (36720)
କ୍ଷପଯିଷ୍ଯତି ନଃ ସର୍ବାନ୍ସ ସୁବ୍ଯକ୍ତଂ ମହାରଣେ।
ବିଦିତଂ ମେ ହୃଷୀକେଶ ଶ୍ରିଯା ପରମଯା ଜ୍ବଲନ୍ ॥ 5-143-36 (36721)
ପାଣ୍ଡୁରଂ ଗଜମାରୂଢୋ ଗାଣ୍ଡୀବୀ ସ ଧନଞ୍ଜଯଃ।
ତ୍ବଯା ସାର୍ଧଂ ହୃଷୀକେଶ ଶ୍ରିଯା ପରମଯା ଜ୍ବଲନ୍ ॥ 5-143-37 (36722)
ଯୂଯଂ ସର୍ବେ ବଧିଷ୍ଯଧ୍ବଂ ତତ୍ର ମେ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ।
ପାର୍ଥିବାନ୍ସମରେ କୃଷ୍ଣ ଦୁର୍ଯୋଧନପୁରୋଗମାନ୍ ॥ 5-143-38 (36723)
ନକୁଲଃ ସହଦେବଶ୍ଚ ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ।
ଶୁକ୍ଲକେଯୂରକଣ୍ଠତ୍ରାଃ ଶୁକ୍ଲମାଲ୍ଯାମ୍ବରାବୃତାଃ ॥ 5-143-39 (36724)
ଅଧିରୂଢା ନରବ୍ଯାଘ୍ରା ନରବାହନମୁତ୍ତମମ୍ ।
ତ୍ରଯ ଏତେ ମଯା ଦୃଷ୍ଟାଃ ପାଣ୍ଡୁରଚ୍ଛତ୍ରବାସସଃ ॥ 5-143-40 (36725)
ଶ୍ବେତୋଷ୍ଣୀଷାଶ୍ଚ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ତ୍ରଯ ଏତେ ଜନାର୍ଦନ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଷୁ ସୈନ୍ଯେଷୁ ତାନ୍ବିଜାନୀହି କେଶବ ॥ 5-143-41 (36726)
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା କୃପଶ୍ଚୈବ କୃତବର୍ମା ଚ ସାତ୍ବତଃ ।
ରକ୍ତୋଷ୍ଣୀଷାଶ୍ଚ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ସର୍ବେ ମାଧବ ପାର୍ଥିବାଃ ॥ 5-143-42 (36727)
ଉଷ୍ଟ୍ରପ୍ରଯୁକ୍ତମାରୂଢୌ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣୌ ମହାରଥୌ ।
ମଯା ସାର୍ଧଂ ମହାବାହୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ବା ବିଭୋ ॥ 5-143-43 (36728)
ଅଗସ୍ତ୍ଯଶାସ୍ତାଂ ଚ ଦିଶଂ ପ୍ରଯାତାଃ ସ୍ମ ଜନାର୍ଦନ ।
ଅଚିରେଣୈବ କାଲେନ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯାମୋ ଯମସାଦନମ୍ ॥ 5-143-44 (36729)
ଅହଂ ଚାନ୍ଯେ ଚ ରାଜାନୋ ଯଚ୍ଚ ତତ୍କ୍ଷତ୍ରମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ଗାଣ୍ଡିବାଗ୍ନିଂ ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯାମ ଇତି ମେ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ ॥ 5-143-45 (36730)
କୃଷ୍ଣ ଉବାଚ। 5-143-46x (3806)
ଅପସ୍ଥିତବିନାଶେଯଂ ନୂନମଦ୍ଯ ବସୁଂଧରା।
ଯଥା ହି ମେ ବଚଃ କର୍ଣ ନୋପୈତି ହୃଦଯଂ ତବ ॥ 5-143-46 (36731)
ସର୍ବେଷାଂ ତାତ ଭୂତାନାଂ ବିନାଶେ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ।
ଅନଯୋ ନଯସଙ୍କାଶୋ ହୃଦଯାନ୍ନାପସର୍ପତି ॥ 5-143-47 (36732)
କର୍ଣ ଉବାଚ। 5-143-48x (3807)
ଅପି ତ୍ବାଂ କୃଷ୍ଣ ପଶ୍ଯାମୋ ଜୀବନ୍ତୋଽସ୍ମାନ୍ମହାରଣାତ୍।
ସମୁତ୍ତୀର୍ଣା ମହାବାହୋ ବୀରକ୍ଷତ୍ରବିନାଶନାତ୍ ॥ 5-143-48 (36733)
ଅଥବା ସଙ୍ଗମଃ କୃଷ୍ଣ ସ୍ବର୍ଗେ ନୋ ଭବିତା ଧ୍ରୁବମ୍।
ତତ୍ରେଦାନୀଂ ସମେଷ୍ଯାମଃ ପୁନଃ ସାର୍ଧଂ ତ୍ବଯାନଘ ॥ 5-143-49 (36734)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-143-50x (3808)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ମାଧବଂ କର୍ଣଃ ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ଚ ପୀଡିତମ୍।
ବିସର୍ଜିତଃ କେଶବେନ ରଥୋପସ୍ଥାଦବାତରତ୍ ॥ 5-143-50 (36735)
ତତଃ ସ୍ବରଥାମସ୍ଥାଯ ଜାମ୍ବୂନଦବିଭୂଷିତମ୍।
ମହାତ୍ମା ବୈ ନିବବୃତେ ରାଧେଯୋ ଦୀନମାନସଃ ॥ 5-143-51 (36736)
ତତଃ ଶୀଘ୍ରତରଂ ପ୍ରାଯାତ୍କେଶବଃ ସହସାତ୍ଯକିଃ।
ପୁନରୁଚ୍ଚାରଯନ୍ବାଣୀଂ ଯାହି ଯାହୀତି ସାରଥିମ୍ ॥ ॥ 5-143-52 (36737)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରିଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-143-21 ଉଦପାନାଃ କୂପାଦଯୋ ଜଲାଶଯାଃ ॥ 5-143-23 ଗନ୍ଧର୍ବନଗରଂ ସପ୍ରାକାରମ୍। ପରିଘଃ ପରିବେଷଃ । ତତ୍ରାକାଶେ ଗନ୍ଧର୍ବନଗରୋପର୍ଯେବ ॥ 5-143-24 ଶିବା ଶ୍ରୃଗାଲଃ ବାଶତେ ଶବ୍ଦଂ କରୋତି ॥ 5-143-30 ସହସ୍ରପାଦଂ ସହସ୍ରସ୍ତମ୍ଭମ୍ ॥ 5-143-32 ତବ ପୃଥିବୀତି ସଂବନ୍ଧଃ। ତ୍ବଚ୍ଛରୀରମିତ୍ଯର୍ଥଃ । ପରିକ୍ଷିପ୍ତା ପରିବେଷ୍ଟିତା ॥ 5-143-46 ତବ ହୃଦଯଂ କର୍ତୃ ମମ ବଚୋ ନୋପୈତି ନାଙ୍ଗୀକରୋତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 144
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.144. ଅଧ୍ଯାଯଃ 144
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ବିଦୁରେଣ କୁନ୍ତୀସମୀପେ ଯୁଦ୍ଧେ ବହୁବୀରବିନାଶାନୁଚିନ୍ତନେନ ଶୋଚନମ୍ ॥ 1 ॥ କର୍ଣପରାକ୍ରମଭୀତଯା କୁନ୍ତ୍ଯା ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ତନ୍ମନଃପ୍ରସାଦନେଚ୍ଛଯା ଗଙ୍ଗାତୀରେ କର୍ଣସମୀପଗମନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-144-0 (36738)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-144-0x (3809)
ଅସିଦ୍ଧାନୁନଯେ କୃଷ୍ଣେ କୁରୁଭ୍ଯଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ଗତେ।
ଅଭିଗମ୍ଯ ପୃଥାଂ କ୍ଷତ୍ତା ଶନୈଃ ଶୋଚନ୍ନିବାବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-144-1 (36739)
ଜାନାସି ମେ ଜୀବପୁତ୍ରୀ ଭାବଂ ନିତ୍ଯମବିଗ୍ରହେ ।
କ୍ରୋଶତୋ ନଚ ଗୃହ୍ଣୀତେ ବଚନଂ ମେ ସୁଯୋଧନଃ ॥ 5-144-2 (36740)
ଉପପନ୍ନୋ ହ୍ଯସୌ ରାଜା ଚେଦିପାଞ୍ଚାଲକେକଯୈଃ ।
ଭୀମାର୍ଜୁନାଭ୍ଯାଂ କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଯୁଧାନଯମୈରପି ॥ 5-144-3 (36741)
ଉପପ୍ଲାବ୍ଯେ ନିବିଷ୍ଟୋଽପି ଧର୍ମମେବ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
କାଙ୍କ୍ଷତେ ଜ୍ଞାତିସୌହାର୍ଦାଦ୍ବଲବାନ୍ଦୁର୍ବଲୋ ଯଥା॥ 5-144-4 (36742)
ରାଜା ତୁ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋଽଯଂ ବଯୋବୃଦ୍ଧୋ ନ ଶାମ୍ଯତି।
ମତ୍ତଃ ପୁତ୍ରମଦେନୈବ ବିଧର୍ମେ ପଥି ବର୍ତତେ ॥ 5-144-5 (36743)
ଜଯଦ୍ରଥସ୍ଯ କର୍ଣସ୍ଯ ତଥା ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ଚ।
ସୌବଲସ୍ଯ ଚ ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ମିଥୋ ଭେଦଃ ପ୍ରପତ୍ସ୍ଯତେ । 5-144-6 (36744)
ଅଧର୍ମେମ ହି ଧର୍ମିଷ୍ଠଂ ହ୍ରିଯତେ ରାଜ୍ଯମୀଦୃଶମ୍।
ଯେଷାଂ ତେଷାମଯଂ ଧର୍ମଃ ସାନୁବନ୍ଧୋ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-144-7 (36745)
କ୍ରିଯମାଣେ ବଲାଦ୍ଧର୍ମେ କୁରୁଭିଃ କୋ ନ ସଂଜ୍ବରେତ୍।
ଅସାମ୍ନା କେଶବେ ଯାତେ ସମୁଦ୍ଯୋକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-144-8 (36746)
ତତଃ କୁରୂଣାମନଯୋ ଭବିତା ବୀରନାଶନଃ।
ଚିନ୍ତଯନ୍ନ ଲଭେ ନିଦ୍ରାମହଃସୁ ଚ ନିଶାସୁ ଚ॥ 5-144-9 (36747)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ କୁନ୍ତୀ ତଦ୍ବାକ୍ଯମର୍ଥକାମେନ ଭାଷିତମ୍।
ସା ନିଃଶ୍ବସନ୍ତୀ ଦୁଃଖାର୍ତା ମନସା ବିମମର୍ଶ ହ ॥ 5-144-10 (36748)
ଧିଗସ୍ତ୍ବର୍ଥଂ ଯତ୍କୃତେଯଂ ସୁମହାଞ୍ଜ୍ଞାତିସଂକ୍ଷଯଃ।
ବର୍ତ୍ସ୍ଯତେ ସୁହୃଦାଂ ଚୈବ ଯୁଦ୍ଧେଽସ୍ମିନ୍ବୈ ପରାଭବଃ ॥ 5-144-11 (36749)
ପାଣ୍ଡବାଶ୍ଚେଦିପଞ୍ଚାଲା ଯାଦବାଶ୍ଚ ସମାଗତାଃ।
ଭାରତୈଃ ସହ ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତି କିଂ ନୁ ଦୁଃଖମତଃପରମ୍॥ 5-144-12 (36750)
ପଶ୍ଯେ ଦୋଷଂ ଧ୍ରୁବଂ ଯୁଦ୍ଧେ ତଥାଽଯୁଦ୍ଧେ ପରାଭବମ୍ ।
ଅଧନସ୍ଯ ମୃତଂ ଶ୍ରେଯୋ ନ ହି ଜ୍ଞାତିକ୍ଷଯୋ ଜଯଃ।
ଇତି ମେ ଚିନ୍ତଯନ୍ତ୍ଯା ବୈ ହୃଦି ଦୁଃଖଂ ପ୍ରବର୍ତତେ ॥ 5-144-13 (36751)
ପିତାମହଃ ଶାନ୍ତନବ ଆଚାର୍ଯଶ୍ଚ ଯୁଧାଂ ପତିଃ।
କର୍ଣଶ୍ଚ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାର୍ଥଂ ବର୍ଧଯନ୍ତି ଭଯଂ ମମ ॥ 5-144-14 (36752)
ନାଚାର୍ଯଃ କାମବାଞ୍ଶିଷ୍ଯୈଦ୍ରୌଣୋଯୁଦ୍ଧ୍ଯେତ ଜାତୁଚିତ୍।
ପାଣ୍ଡବେଷୁ କଥଂ ହାର୍ଦଂ କୁର୍ଯାନ୍ନ ଚ ପିତାମହଃ । 5-144-15 (36753)
ଅଯଂ ତ୍ବେକୋ ବୃଥାଦୃଷ୍ଟିର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦୁର୍ମତେଃ।
ମୋହାନୁବର୍ତୀ ସତତଂ ପାପୋ ଦ୍ବେଷ୍ଟି ଚ ପାଣ୍ଡବାନ୍ ॥ 5-144-16 (36754)
ମହତ୍ଯନର୍ଥେ ନିର୍ବନ୍ଧୀ ବଲବାଂଶ୍ଚ ବିଶେଷତଃ।
କର୍ଣଃ ସଦା ପାଣ୍ଡବାନାଂ ତନ୍ମେ ଦହତି ସଂପ୍ରତି ॥ 5-144-17 (36755)
ଆଶଂସେ ତ୍ବଦ୍ଯ କର୍ଣସ୍ଯ ମନୋଽହଂ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ।
ଗ୍ରସାଦଯିତୁମାସାଦ୍ଯ ଦର୍ଶଯନ୍ତୀ ଯଥାତଥମ୍ ॥ 5-144-18 (36756)
ତୋଷିତୋ ଭଗବାନ୍ଯତ୍ର ଦୁର୍ବାସା ମେ ବରଂ ଦଦୌ ।
ଆହ୍ବାନଂ ମନ୍ତ୍ରସଂଯୁକ୍ତଂ ବସନ୍ତ୍ଯାଃ ପିତୃବେଶ୍ମନି ॥ 5-144-19 (36757)
ସାହମନ୍ତଃପୁରେ ରାଜ୍ଞଃ କୁନ୍ତିଭୋଜପୁରସ୍କୃତା ।
ଚିନ୍ତଯନ୍ତୀ ବହୁବିଧଂ ହୃଦଯେନ ବିଦୂଯତା ॥ 5-144-20 (36758)
ବଲାବଲଂ ଚ ମନ୍ତ୍ରାଣାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ଚ ବାଗ୍ବଲମ୍ ।
ସ୍ତ୍ରୀଭାବାଦ୍ବାଲଭାବାଚ୍ଚ ଚିନ୍ତଯନ୍ତୀ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-144-21 (36759)
ଧାତ୍ର୍ଯା ବିସ୍ରବ୍ଧଯା ଗୁପ୍ତା ସଖୀଜନବୃତା ତଦା।
ଦୋଷଂ ପରିହରନ୍ତୀ ଚ ପିତୁଶ୍ଚାରିତ୍ର୍ଯରକ୍ଷିଣୀ ॥ 5-144-22 (36760)
କଥଂ ନୁ ସୁକୃତଂ ମେ ସ୍ଯାନ୍ନାପରାଧବତୀ କଥମ୍।
ଭବେଯମିତି ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ତଂ ନମସ୍ଯ ଚ ॥ 5-144-23 (36761)
କୌତୂହଲାତ୍ତୁ ତଂ ଲବ୍ଧା ବାଲିଶ୍ଯାଦାଚରଂ ତଦା।
କନ୍ଯା ସତୀ ଦେବମର୍କମାସାଦଯମହଂ ତତଃ ॥ 5-144-24 (36762)
ଯୋଽସୌ କାନୀନଗର୍ଭୋ ମେ ପୁତ୍ରବତ୍ପରିରକ୍ଷିତଃ ।
କସ୍ମାନ୍ନ କୁର୍ଯାଦ୍ବଚନଂ ପଥ୍ଯଂ ଭ୍ରାତୃହିତଂ ତଥା ॥ 5-144-25 (36763)
ଇତି କୁନ୍ତୀ ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ କାର୍ଯନିଶ୍ଚଯମୁତ୍ତମମ୍ ।
କାର୍ଯାର୍ଥମଭିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଯଯୌ ଭାଗୀରଥୀଂ ପ୍ରତି॥ 5-144-26 (36764)
ଆତ୍ମଜସ୍ଯ ତତସ୍ତସ୍ଯ ଘୃଣିନଃ ସତ୍ଯସଙ୍ଗିନଃ ।
ଗଙ୍ଗାତୀରେ ପୃଥାପଶ୍ଯଞ୍ଜପସ୍ଥାନମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-144-27 (36765)
ପ୍ରାଙ୍ମୁଖସ୍ଯୋର୍ଧ୍ବବାହୋଃ ସା ପର୍ଯତିଷ୍ଠତ ପୃଷ୍ଠତଃ।
ଜପ୍ଯାବସାନଂ କାର୍ଯାର୍ଥଂ ପ୍ରତୀକ୍ଷନ୍ତୀ ତପସ୍ବିନୀ ॥ 5-144-28 (36766)
ଅତିଷ୍ଠତ୍ସୂର୍ଯତାପାର୍ତା କର୍ଣସ୍ଯୋତ୍ତରବାସସି।
କୌରବ୍ଯପତ୍ନୀ ବାର୍ଷ୍ଣେଯୀ ମଦ୍ମମାଲେବ ଶୁଷ୍ଯତୀ ॥ 5-144-29 (36767)
ଆପୃଷ୍ଠତାପାଞ୍ଜପ୍ତ୍ବା ସ ପରିବୃତ୍ତ୍ଯ ଯତବ୍ରତଃ ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କୁନ୍ତୀମୁପାତିଷ୍ଠଦଭିବାଦ୍ଯ କୃତାଞ୍ଜଲିଃ ॥ 5-144-30 (36768)
ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ମହାତେଜା ମାନୀ ଧର୍ମଭୃତାଂ ବରଃ ।
ଉତ୍ସ୍ମଯନ୍ପ୍ରଣତଃ ପ୍ରାହ କୁନ୍ତୀଂ ବୈକର୍ତନୋ ବୃଷଃ ॥ ॥ 5-144-31 (36769)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁଶ୍ଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-144-8 ବଲାଦ୍ଧର୍ମେ ପାସ୍ବଣ୍ଡିନାଂ ପାରଦାର୍ଯଂ ଉଭଯସଂତୋଷକରମିତି ଦ୍ବଯୋରପି ଧର୍ମହେତୁରିତି ବଲାତ୍କଲ୍ପନା ଶାସ୍ତ୍ରବହିର୍ଭୂତା ତଦ୍ବଦଯମପୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-144-10 ଅର୍ଥକାମେନ ହିତକାମେନ ॥ 5-144-13 ପଶ୍ଯେ ପଶ୍ଯାମି। ଆର୍ଷମାତ୍ମନେପଦମ୍ ॥ 5-144-24 ଆଚରଂ ତେନ ମନ୍ତ୍ରେଣ ଦେବତାବାହନାଖ୍ଯଂ କାର୍ଯଂ କୃତବତୀ ॥ 5-144-29 ଉତ୍ତରବାସସି ଉତ୍ତରୀଯବସ୍ତ୍ରଚ୍ଛାଯାଯାମ୍ ॥ 5-144-30 ଆପୃଷ୍ଠତାପାଦପରାହ୍ଣପର୍ଯନ୍ତମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 145
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.145. ଅଧ୍ଯାଯଃ 145
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୁନ୍ତ୍ଯା କର୍ଣଂପ୍ରତି ତସ୍ଯ ସୂର୍ଯାତ୍ସ୍ବସ୍ମିନ୍ ଜନନକଥନପୂର୍ବକଂ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ସଂଗମଚୋଦନା ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-145-0 (36770)
କର୍ଣ ଉବାଚ। 5-145-0x (3810)
ରାଧେଯୋଽହମାଧିରଥିଃ କର୍ଣସ୍ତ୍ବାମଭିବାଦଯେ ।
ପ୍ରାପ୍ତା କିମର୍ଥଂ ଭବତୀ ବ୍ରୂହି କିଂ କରବାମି ତେ ॥ 5-145-1 (36771)
କୁନ୍ତ୍ଯୁବାଚ। 5-145-2x (3811)
କୌନ୍ତେଯସ୍ତ୍ବଂ ନ ରାଧେଯୋ ନ ତବାଧିରଥଃ ପିତା।
ନାସି ସୂତକୁଲେ ଜାତଃ କର୍ଣ ତଦ୍ବିଦ୍ଧି ମେ ବଚଃ ॥ 5-145-2 (36772)
କାନୀନସ୍ତ୍ବଂ ମଯା ଜାତଃ ପୂର୍ବଜଃ କୁକ୍ଷିଣା ଧୃତଃ ।
କୁନ୍ତିରାଜସ୍ଯ ଭବନେ ପାର୍ଥସ୍ତ୍ବମସି ପୁତ୍ରକ ॥ 5-145-3 (36773)
ପ୍ରକାଶକର୍ମା ତପନୋ ଯୋଽଯଂ ଦେବୋ ବିରୋଚନଃ ।
ଅଜୀଜନତ୍ତ୍ବାଂ ମଯ୍ଯେଷ କର୍ଣ ଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରମ୍ ॥ 5-145-4 (36774)
କୁଣ୍ଡଲୀ ବଦ୍ଧକବଚୋ ଦେବଗର୍ଭଃ ଶ୍ରିଯା ବୃତଃ ।
ଜାତସ୍ତ୍ବମସି ଦୁର୍ଧର୍ଷ ମଯା ପୁତ୍ର ପିତୁର୍ଗୃହେ ॥ 5-145-5 (36775)
ସ ତ୍ବଂ ଭ୍ରାତୄନସଂବୁଦ୍ଧ୍ଯ ମୋହଦ୍ଯଦୁପସେବସେ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ନ ତଦ୍ଯୁକ୍ତଂ ତ୍ବଯି ପୁତ୍ର ବିଶେଷତଃ ॥ 5-145-6 (36776)
ଏତଦ୍ଧର୍ମଫଲଂ ପୁତ୍ର ନରାଣାଂ ଧର୍ମନିଶ୍ଚଯେ ।
ଯତ୍ତୁଷ୍ଯନ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ପିତରୋ ମାତା ଚାପ୍ଯେକଦର୍ଶିନୀ ॥ 5-145-7 (36777)
ଅର୍ଜୁନେନାର୍ଜିତାଂ ପୂର୍ବଂ ହୃତାଂ ଲୋଭାଦସାଧୁଭିଃ ।
ଆଚ୍ଛିଦ୍ଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଭ୍ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ଷ ଯୌଧିଷ୍ଠିରୀଂ ଶ୍ରିଯମ୍ ॥ 5-145-8 (36778)
ଅଦ୍ଯ ପଶ୍ଯନ୍ତୁ କୁରବଃ କର୍ଣାର୍ଜୁନସମାଗମମ୍ ।
ସୌଭ୍ରାତ୍ରେଣ ସମାଲକ୍ଷ୍ଯ ସଂନମନ୍ତାମସାଧବଃ । 5-145-9 (36779)
କର୍ଣାର୍ଜୁନୌ ବୈ ଭବତାଂ ଯଥା ରାମଜନାର୍ଦନୌ ।
ଅସାଧ୍ଯଂ କିଂ ନୁ ଲୋକେ ସ୍ଯାଦ୍ଯୁବଯୋଃ ସଂହିତାତ୍ମନୋଃ ॥ 5-145-10 (36780)
କର୍ଣ ଶୋଭିଷ୍ଯସେ ନୂନଂ ପଞ୍ଚମିର୍ଭ୍ରାତୃଭିର୍ବୃତଃ।
ଦେବୈଃ ପରିବୃତୋ ବ୍ରହ୍ମା ବେଦ୍ଯାମିବ ମହାଧ୍ବରେ ॥ 5-145-11 (36781)
ଉପପଦ୍ଯୋ ଗୁଣୈଃ ସର୍ବୈର୍ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠେଷୁ ବନ୍ଧୁଷୁ ।
ସୂତପୁତ୍ରେତି ମା ଶବ୍ଦଃ ପାର୍ଥସ୍ତ୍ବମସି ବୀର୍ଯବାନ୍ ॥ ॥ 5-145-12 (36782)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-145-7 ଏକଂ ପୁତ୍ରମେବ ସ୍ନେହେନ ପଶ୍ଯନ୍ତୀ ଏକଦର୍ଶିନୀ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 146
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.146. ଅଧ୍ଯାଯଃ 146
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସୂର୍ଯେଣ କର୍ଣଂପ୍ରତି କୁନ୍ତୀବଚନସ୍ବୀକରଣବିଧାନମ୍ ॥ 1 ॥ କର୍ଣେନ କୁନ୍ତୀଂପ୍ରତି ସୋପାଲମ୍ଭଂ ଦୁର୍ଯୋଧନପରିତ୍ଯାଗସ୍ଯ ସଯୁକ୍ତିକମନୌଚେତ୍ଯକଥନପୂର୍ବକଂ ଅର୍ଜୁନବର୍ଜଂ ପାଣ୍ଡବାସଂହରଣପ୍ରତିଜ୍ଞାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-146-0 (36783)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-146-0x (3812)
ତତଃ ସୂର୍ଯାନ୍ନିଶ୍ଚରିତାଂ କର୍ଣଃ ଶୁଶ୍ରାବ ଭାରତୀମ୍।
ଦୁରତ୍ଯଯାଂ ପ୍ରଣଯିନୀଂ ପିତୃବଦ୍ଭାସ୍କରେରିତାମ୍ ॥ 5-146-1 (36784)
ସୂର୍ଯ ଉବାଚ। 5-146-2x (3813)
ସତ୍ଯମାହ ପୃଥା ବାକ୍ଯଂ କର୍ଣ ମାତୃବଚଃ କୁରୁ।
ଶ୍ରେଯସ୍ତେ ସ୍ଯାନ୍ନରବ୍ଯାଘ୍ର ସର୍ବମାଚରତସ୍ତଥା ॥ 5-146-2 (36785)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-146-3x (3814)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ଯ ମାତ୍ରା ଚ ସ୍ବଯଂ ପିତ୍ରା ଚ ଭାନୁନା ।
ଚଚାଲ ନୈବ କର୍ଣସ୍ଯ ମତିଃ ସତ୍ଯଧୃତେସ୍ତଦା ॥ 5-146-3 (36786)
କର୍ଣ ଉବାଚ। 5-146-4x (3815)
ନ ଚୈତଚ୍ଛ୍ରଦ୍ଦଧେ ବାକ୍ଯଂ କ୍ଷତ୍ରିଯେ ଭାଷିତଂ ତ୍ବଯା।
ଧର୍ମଦ୍ବାରଂ ମମୈତତ୍ସ୍ଯାନ୍ନିଯୋଗକରଣଂ ତବ ॥ 5-146-4 (36787)
ଅକରୋନ୍ମଯି ଯତ୍ପାପଂ ଭବତୀ ସୁମହାତ୍ଯଯମ୍ ।
ଅପାକୀର୍ଣୋଽସ୍ମି ଯନ୍ମାତସ୍ତଦ୍ଯଶଃକୀର୍ତିନାଶନମ୍ ॥ 5-146-5 (36788)
ଅହଂ ଚେତ୍କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ଜାତୋ ନ ପ୍ରାପ୍ତଃ କ୍ଷତ୍ରସତ୍କ୍ରିଯାମ୍ ।
ତ୍ବତ୍କୃତେ କିଂ ନୁ ପାପୀଯଃ ଶତ୍ରୁଃ କୁର୍ଯାନ୍ମମାହିତମ୍ ॥ 5-146-6 (36789)
କ୍ରିଯାକାଲେ ତ୍ବନୁକ୍ରୋଶମକୃତ୍ବା ତ୍ବମିମଂ ମମ।
ହୀନସଂସ୍କ୍ରାସମଯମଦ୍ଯ ମାଂ ସମଚୂଚୁଦଃ ॥ 5-146-7 (36790)
ନ ବୈ ମମ ହିତଂ ପୂର୍ବଂ ମାତୃବଚ୍ଚେଷ୍ଟିତଂ ତ୍ବଯା।
ସା ମାଂ ସଂବୋଧଯସ୍ଯଦ୍ଯ କେବଲାତ୍ମହିତୈଷିଣୀ ॥ 5-146-8 (36791)
କୃଷ୍ଣେନ ସହିତାତ୍କୋ ବୈ ନ ବ୍ଯଥେତ ଧନଂଜଯାତ୍।
କୋଦ୍ଯ ଭୀତଂ ନ ମାଂ ବିଦ୍ଯାତ୍ପର୍ଥାନାଂ ସମିତିଂ ଗତମ୍ ॥ 5-146-9 (36792)
ଅଭ୍ରାତା ବିଦିତଃ ପୂର୍ବଂ ଯୁଦ୍ଧକାଲେ ପ୍ରକାଶିତଃ ।
ପାଣ୍ଡବାନ୍ଯଦି ଗଚ୍ଛାମି କିଂ ମାଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ବଦିଷ୍ଯତି ॥ 5-146-10 (36793)
ସର୍ବକାମୈଃ ସଂବିଭକ୍ତଃ ପୂଜିତଶ୍ଚ ଯଥାସୁଖମ୍ ।
ଅହଂ ବୈ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ କୁର୍ଯାଂ ତଦଫଲଂ କଥମ୍ ॥ 5-146-11 (36794)
ଉପନହ୍ଯ ପରୈର୍ବୈରଂ ଯେ ମାଂ ନିତ୍ଯମୁପାସତେ ।
ନମସ୍କୁର୍ବନ୍ତି ଚ ସଦା ବସବୋ ବାସବଂ ଯଥା ॥ 5-146-12 (36795)
ମମ ପ୍ରାଣେନ ଯେ ଶତ୍ରୂଞ୍ଶକ୍ତାଃ ପ୍ରତିସମାସିତୁମ୍।
ମନ୍ଯନ୍ତେ ତେ କଥଂ ତେଷାମହଂ ଛିନ୍ଦ୍ଯାଂ ମନୋରଥମ୍ ॥ 5-146-13 (36796)
ମଯା ପ୍ଲବେନ ସଂଗ୍ରାମଂ ତିତୀର୍ଷନ୍ତି ଦୁରତ୍ଯଯମ୍।
ଅପାରେ ପାରକାମା ଯେ ତ୍ଯଜେଯଂ ତାନହଂ କଥମ୍ ॥ 5-146-14 (36797)
ଅଯଂ ହି କାଲଃ ସଂପ୍ରାପ୍ତୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋପଜୀବିନାମ୍ ।
ନିର୍ବେଷ୍ଟବ୍ଯଂ ମଯା ତତ୍ର ପ୍ରାଣାନପରିରକ୍ଷତା ॥ 5-146-15 (36798)
କୃତାର୍ଥାଃ ସୁଭୃତା ଯେ ହି କୃତ୍ଯକାଲେ ହ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ।
ଅନବେକ୍ଷ୍ଯ କୃତଂ ପାପା ବିକୁର୍ବନ୍ତ୍ଯନବସ୍ଥିତାଃ ॥ 5-146-16 (36799)
ରାଜକିଲ୍ବିଷିଣାଂ ତେଷାଂ ଭର୍ତୃପିଣ୍ଡାପହାରିଣାମ୍।
ନୈବାଯଂ ନ ପରୋ ଲୋକୋ ବିଦ୍ଯତେ ପାପକର୍ମଣାମ୍। 5-146-17 (36800)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରାଣାମର୍ଥେ ଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ତେ ସୁତୈଃ ।
ବଲଂ ଚ ଶକ୍ତିଂ ଚାସ୍ଥାଯ ନ ବୈ ତ୍ବଯ୍ଯନୃତଂ ବଦେ॥ 5-146-18 (36801)
ଆନୃଶଂସ୍ଯମଥୋ ବୃତ୍ତଂ ରକ୍ଷନ୍ସତ୍ପୁରୁଷୋଚିତମ୍।
ଅତୋଽର୍ଥକରମପ୍ଯେତନ୍ନ କରୋମ୍ଯଦ୍ଯ ତେ ବଚଃ ॥ 5-146-19 (36802)
ନ ଚ ତେଽଯଂ ସମାରମ୍ଭୋ ମଯି ମୋଘୋ ଭବିଷ୍ଯତି।
ବଧ୍ଯାନ୍ବିଷହ୍ଯାନ୍ସଂଗ୍ରାମେ ନ ହନିଷ୍ଯାମି ତେ ସୁତାନ୍ ॥ 5-146-20 (36803)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ଚ ଭୀମଂ ଚ ଯମୌ ଚୈବାର୍ଜୁନାଦୃତେ ।
ଅର୍ଜୁନେନ ସମଂ ଯୁଦ୍ଧମପି ଯୌଧିଷ୍ଠିରେ ବଲେ ॥ 5-146-21 (36804)
ଅର୍ଜୁନଂ ହି ନିହତ୍ଯାଜୌ ସଂପ୍ରାପ୍ତଂ ସ୍ଯାତ୍ଫଲଂ ମଯା।
ଯଶସା ଚାପି ଯୁଜ୍ଯେଯଂ ନିହତଃ ସବ୍ଯସାଚିନା ॥ 5-146-22 (36805)
ନ ତେ ଜାତୁ ନଶିଷ୍ଯନ୍ତି ପୁତ୍ରାଃ ପଞ୍ଚ ଯଶସ୍ବିନି ।
ନିରର୍ଜୁନାଃ ସକର୍ଣା ବା ସାର୍ଜୁନା ବା ହତେ ମଯି ॥ 5-146-23 (36806)
ଇତି କର୍ଣବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା କୁନ୍ତୀ ଦୁଃଖାତ୍ପ୍ରବେଷତୀ ।
ଉବାଚ ପୁତ୍ରମାଶ୍ଲିଷ୍ଯ କର୍ଣଂ ଧୈର୍ଯାଦକମ୍ପନମ୍ ॥ 5-146-24 (36807)
ଏବଂ ବୈ ଭାବ୍ଯମେତେନ କ୍ଷଯଂ ଯାସ୍ଯନ୍ତି କୌରବାଃ ।
ଯଥା ତ୍ବଂ ଭାଷସେ କର୍ଣ ଦୈବଂ ତୁ ବଲବତ୍ତରମ୍ ॥ 5-146-25 (36808)
ତ୍ବଯା ଚତୁର୍ଣାଂ ଭ୍ରାତୄଣାମଭଯଂ ଶତ୍ରୁକର୍ଶନ ।
ଦତ୍ତଂ ତତ୍ପ୍ରତିଜାନୀହି ସଙ୍ଗରପ୍ରତିମୋଚନମ୍ ॥ 5-146-26 (36809)
ଅନାମଯଂ ସ୍ବସ୍ତି ଚେତି ପୃଥାଥୋ କର୍ଣମବ୍ରବୀତ୍ ।
ତାଂ କର୍ଣୋଽଭ୍ଯବଦତ୍ପ୍ରୀତସ୍ତତସ୍ତୌ ଜଗ୍ମତୁଃ ପୃଥକ୍ ॥ ॥ 5-146-27 (36810)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଟ୍ଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-146-4 ନ ଶ୍ରଦ୍ଦଧେ କର୍ତବ୍ଯତ୍ବେନ ନ ମନ୍ଯେ। ଧର୍ମଦ୍ବାରଂ ବିପରୀତଲକ୍ଷଣଯା ଧର୍ମାପଗମଦ୍ବାରମ୍। ତବ ନିଯୋଗକରଣଂ ତ୍ବଦାଜ୍ଞପ୍ତାର୍ଥାନୁଷ୍ଠାନମ୍ ॥ 5-146-5 ସୁମହାତ୍ଯଯଂ ସୁମହାନ୍ ଅତ୍ଯଯୋ ଜାତିଭ୍ରଂଶାଖ୍ଯୋ ବିନାଶୋ ଯସ୍ମାତ୍। ଅପାକୀର୍ଣସ୍ତ୍ଯକ୍ତଃ ॥ 5-146-6 ତ୍ବତ୍କୃତେ ତ୍ବତ୍ସୁଖାର୍ଥଂ କାନୀନୋ ଗର୍ଭଃ ପ୍ରକଟୋ ମାଭୂଦିତି ହେତୋରହଂ କ୍ଷତ୍ରସତ୍କ୍ରିଯାଂ ଚେନ୍ନ ପ୍ରାପ୍ତସ୍ତର୍ହି ତ୍ବଦନ୍ଯଃ କଃ ଶତ୍ରୁଃ କିଂ ମମାହିତଂ ପାପୀଯ ଇତି ଇତୋପି ପାପତରଂ କୁର୍ଯାନ୍ନ କୋଽପୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-146-7 କ୍ରିଯାକାଲେ କ୍ଷତ୍ରିଯୋଚିତସଂସ୍କାରକାଲେ। ଅନୁକ୍ରୋଶଂ ଦଯାମ୍। ସମଚୂଚୁଦଃ ସ୍ବକାର୍ଯାର୍ଥଂ ପ୍ରେରିତବତ୍ଯନି ॥ 5-146-12 ଉପନହ୍ଯ ବଧ୍ବା ॥ 5-146-13 ପ୍ରତିସମାସିତୁଂ ଜେତୁମ୍ ॥ 5-146-15 ନିର୍ବେଷ୍ଟବ୍ଯଂ ଆନୃଣ୍ଯଂ କର୍ତବ୍ଯମ୍ ॥ 5-146-20 ବିଷହ୍ଯାନ୍ ହନ୍ତୁଂ ଶକ୍ଯାନପୀତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 147
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.147. ଅଧ୍ଯାଯଃ 147
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୃଷ୍ଣେନ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ସଂକ୍ଷେପେଣ ହାସ୍ତିନନଗରବୃତ୍ତାନ୍ତକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ପାଣ୍ଡବୈଃ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ବିସ୍ତରେଣ ଭୀଷ୍ମାଦିବଚନକଥନପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 2 ॥ କୃଷ୍ଣେନ ଶମବିଧାଯକଭୀଷ୍ମବଚନାନୁବାଦଃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-147-0 (36811)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-147-0x (3816)
ଆଗମ୍ଯ ହାସ୍ତିନପୁରାଦୁପପ୍ଲାବ୍ଯମରିନ୍ଦମଃ ।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଯଥାବୃତ୍ତଂ କେଶବଃ ସର୍ବମୁକ୍ତବାନ୍ ॥ 5-147-1 (36812)
ସଂଭାଷ୍ଯ ସୁଚିରଂ କାଲଂ ମନ୍ତ୍ରଯିତ୍ବା ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ସ୍ବମେବ ଭବନଂ ଶୌରିର୍ବିଶ୍ରମାର୍ଥଂ ଜଗାମ ହ ॥ 5-147-2 (36813)
ବିସୃଜ୍ଯ ସର୍ବାନ୍ନୃପତୀନ୍ବିରାଟପ୍ରମୁଖାଂସ୍ତଦା।
ପାଣ୍ଡବା ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ ଭାନାବସ୍ତଂଗତେ ସତି ॥ 5-147-3 (36814)
ସନ୍ଧ୍ଯାମୁପାସ୍ଯ ଧ୍ଯାଯନ୍ତସ୍ତମେବ ଗତମାନସାଃ।
ଆନାଯ୍ଯ କୃଷ୍ଣଂ ଦାଶାର୍ହଂ ପୁନର୍ମନ୍ତ୍ରମମନ୍ତ୍ରଯନ୍ ॥ 5-147-4 (36815)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-147-5x (3817)
ତ୍ବଯା ନାଗପୁରଂ ଗତ୍ବା ସଭାଯାଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜଃ।
କିମୁକ୍ତଃ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ତନ୍ନଃ ଶଂସିତୁମର୍ହସି ॥ 5-147-5 (36816)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-147-6x (3818)
ମଯା ନାଗପୁରଂ ଗତ୍ବା ସଭାଯାଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜଃ।
ତଥ୍ଯଂ ପଥ୍ଯଂ ହିତଂ ଚୋକ୍ତୋ ନ ଚ ଗୃହ୍ଣାତି ଦୁର୍ମତିଃ । 5-147-6 (36817)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-147-7aତସ୍ମିନ୍ନୁତ୍ପଥମାପନ୍ନେ କୁରୁବୃଦ୍ଧଃ ପିତାମହଃ।
କିମୁକ୍ତବାନ୍ହୃଷୀକେଶ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍ ॥ 5-147-7x (3819)
ଆଚାର୍ଯୋ ବା ମହାଭାଗ ଭାରଦ୍ବାଜଃ କିମବ୍ରବୀତ୍।
ପିତରୌ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ତଂ ଗାନ୍ଧାରୀ ବା କିମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-147-8 (36818)
ପିତା ଯବୀଯାନସ୍ମାକଂ କ୍ଷତ୍ତା ଧର୍ମବିଦାଂ ବରଃ।
ପୁତ୍ରଶୋକାଭିସନ୍ତପ୍ତଃ କିମାହ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜମ୍ ॥ 5-147-9 (36819)
କିଂଚ ସର୍ବେ ନୃପତଯଃ ସଭାଯାଂ ଯେ ସମାସତେ।
ଉକ୍ତବନ୍ତୋ ଯଥାତତ୍ତ୍ବଂ ତଦ୍ବ୍ରୂହି ତ୍ବଂ ଜନାର୍ଦନ ॥ 5-147-10 (36820)
ଉକ୍ତବାନ୍ହି ଭବାନ୍ସର୍ବଂ ବଚନଂ କୁରୁମୁଖ୍ଯଯୋଃ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ତେଷାଂ ହି ବଚନଂ କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-147-11 (36821)
କାମଲୋଭାଭିଭୂତସ୍ଯ ମନ୍ଦସ୍ଯ ପ୍ରାଜ୍ଞମାନିନଃ ।
ଅପ୍ରିଯଂ ହୃଦଯେ ମହ୍ଯଂ ତନ୍ନ ତିଷ୍ଠତି କେଶବ ॥ 5-147-12 (36822)
ତେଷାଂ ବାକ୍ଯାନି ଗୋବିନ୍ଦ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ବିଭୋ।
ଯଥା ଚ ନାଭିପଦ୍ଯେତ କାଲସ୍ତାତ ତଥା କୁରୁ।
ଭବାନ୍ହି ନୋ ଗତିଃ କୃଷ୍ଣ ଭବାନ୍ନାଥୋ ଭବାନ୍ଗୁରୁଃ ॥ 5-147-13 (36823)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-147-14x (3820)
ଶ୍ରୃଣୁ ରାଜନ୍ଯଥା ବାକ୍ଯମୁକ୍ତୋ ରାଜା ସୁଯୋଧନଃ।
ମଧ୍ଯେ କୁରୂଣାଂ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସଭାଯାଂ ତନ୍ନିବୋଧ ମେ ॥ 5-147-14 (36824)
ମଯା ବିଶ୍ରାବିତେ ବାକ୍ଯେ ଜହାସ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜଃ ।
ଅଥ ଭୀଷ୍ମଃ ସୁସଂକ୍ରୁଦ୍ଧ ଇଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-147-15 (36825)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନିବୋଧେଦଂ କୁଲାର୍ଥେ ଯଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ।
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ସ୍ବକୁଲସ୍ଯ ହିତଂ କୁରୁ ॥ 5-147-16 (36826)
ମମ ତାତ ପିତା ରାଜଞ୍ଶନ୍ତନୁର୍ଲୋକବିଶ୍ରୁତଃ।
ତସ୍ଯାହମେକ ଏବାସଂ ପୁତ୍ରଃ ପୁତ୍ରବତାଂ ବରଃ ॥ 5-147-17 (36827)
ତସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିଃ ସମୁତ୍ପନ୍ନା ଦ୍ବିତୀଯଃ ସ୍ଯାତ୍କଥଂ ସୁତଃ।
ଏକପୁତ୍ରମପୁତ୍ରଂ ବୈ ପ୍ରବଦନ୍ତି ମନୀଷିଣଃ ॥ 5-147-18 (36828)
ନ ଚୋଚ୍ଛେଦଂ କୁଲଂ ଯାଯାଦ୍ବିସ୍ତୀର୍ଯେଚ୍ଚ କଥଂ ଯଶଃ।
ତସ୍ଯାହମୀପ୍ସିତଂ ବୁଦ୍ଧ୍ବା କାଲୀଂ ମାତରମାବହମ୍ ॥ 5-147-19 (36829)
ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ଦୁଷ୍କରାଂ କୃତ୍ବା ପିତୁରର୍ଥେ କୁଲସ୍ଯ ଚ।
ଅରାଜା ଚୋର୍ଧ୍ବରେତାଶ୍ଚ ଯଥା ସୁବିଦିତଂ ତବ।
ପ୍ରତୀତୋ ନିବସାମ୍ଯେଷ ପ୍ରତିଜ୍ଞାମନୁପାଲଯନ୍ ॥ 5-147-20 (36830)
ତସ୍ଯାଂ ଜଜ୍ଞେ ମହାବାହୁଃ ଶ୍ରୀମାନ୍କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହଃ ।
ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯୋ ଧର୍ମାତ୍ମା କନୀଯାନ୍ମମ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-147-21 (36831)
ସ୍ବର୍ଯାତେଽହଂ ପିତରି ତଂ ସ୍ବରାଜ୍ଯେ ସନ୍ନ୍ଯବେଶଯମ୍।
ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ରାଜାନଂ ଭୃତ୍ଯୋ ଭୂତ୍ବା ହ୍ଯଧଶ୍ଚରଃ ॥ 5-147-22 (36832)
ତସ୍ଯାହଂ ସଦୃଶାନ୍ଦାରାନ୍ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସମୁପାହରମ୍।
ଜିତ୍ବା ପାର୍ଥିବସଙ୍ଘାତମପି ତେ ବହୁଶଃ ଶ୍ରୁତମ୍ ॥ 5-147-23 (36833)
ତତୋ ରାମେଣ ସମରେ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଯୁଦ୍ଧମୁପାଗମମ୍।
ସ ହି ରାମଭଯାଦେଭିର୍ନାଗରୈର୍ବିପ୍ରବାସିତଃ ॥ 5-147-24 (36834)
ଦାରେଷ୍ବପ୍ଯତିସକ୍ତଶ୍ଚ ଯକ୍ଷ୍ମାଣଂ ସମପଦ୍ଯତ।
ଯଦା ତ୍ବରାଜକେ ରାଷ୍ଟ୍ରେ ନ ବବର୍ଷ ସୁରେଶ୍ବରଃ ।
ତଦାଭ୍ଯଧାବନ୍ମାମେବ ପ୍ରଜାଃ କ୍ଷୁଦ୍ଭଯପୀଡିତାଃ ॥ 5-147-25 (36835)
ପ୍ରଜା ଊଚୁଃ । 5-147-26x (3821)
ଉପକ୍ଷୀଣାଃ ପ୍ରଜାଃ ସର୍ବା ରାଜା ଭବ ଭବାଯ ନଃ।
ଈତୀଃ ପ୍ରଣୁଦ ଭଦ୍ରଂ ଶନ୍ତନୋଃ କୁଲବର୍ଧନ ॥ 5-147-26 (36836)
ପୀଡ୍ଯନ୍ତେ ତେ ପ୍ରଜାଃ ସର୍ବା ବ୍ଯାଧିଭିର୍ଭୃଶଦାରୁଣୈଃ ।
ଅଲ୍ପାବଶିଷ୍ଟା ଗାଙ୍ଗେଯ ତାଃ ପରିତ୍ରାତୁମର୍ହସି ॥ 5-147-27 (36837)
ବ୍ଯାଧୀନ୍ପ୍ରଣୁଦ୍ଯ ବୀର ତ୍ବଂ ପ୍ରଜା ଧର୍ମେଣ ପାଲଯ।
ତ୍ବଯି ଜିବତୀ ମା ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ବିନାଶମୁପଗଚ୍ଛତୁ ॥ 5-147-28 (36838)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-147-29x (3822)
ପ୍ରଜାନାଂ କ୍ରୋଶତୀନାଂ ବୈ ନୈବାକ୍ଷୁଭ୍ଯତ ମେ ମନଃ ।
ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ରକ୍ଷମାଣସ୍ଯ ତଦ୍ବୃତ୍ତଂ ସ୍ମରତସ୍ତଥା ।
ତତଃ ପୌରା ମହାରାଜ ମାତା କାଲୀ ଚ ମେ ଶୁଭା ॥ 5-147-29 (36839)
ଭୃତ୍ଯାଃ ପୁରୋହିତାଚାର୍ଯା ବ୍ରାହ୍ମଣାଶ୍ଚ ବହୁଶ୍ରୁତାଃ।
ମାମୂଚୁର୍ଭୃଶସଂତପ୍ତା ଭବ ରାଜେତି ସନ୍ତତମ୍ ॥ 5-147-30 (36840)
ପ୍ରତୀପରକ୍ଷିତଂ ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ତ୍ବାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ବିନଶିଷ୍ଯତି।
ସ ତ୍ବମସ୍ମଦ୍ଧିତାର୍ଥଂ ବୈ ରାଜା ଭବ ମହାମତେ ॥ 5-147-31 (36841)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିର୍ଭୂତ୍ବା ଦୁଃଖିତୋ ଭୃଶମାତୁରଃ ।
ତେଭ୍ଯୋ ନ୍ଯବେଦଯଂ ତତ୍ର ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ପିତୃଗୋରବାତ୍ ॥ 5-147-32 (36842)
ଊର୍ଧ୍ବରେତା ହ୍ଯରାଜା ଚ କୁଲସ୍ଯାର୍ଥେ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ବିଶେଷତସ୍ତ୍ବଦର୍ଥଂ ଚ ଧୁରି ମା ମାଂ ନିଯୋଜଯ ॥ 5-147-33 (36843)
ତତୋଽହଂ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିର୍ଭୂତ୍ବା ମାତରଂ ସଂପ୍ରସାଦଯମ୍।
ନାମ୍ବ ଶନ୍ତନୁନା ଜାତଃ କୌରବଂ ବଂଶମୁଦ୍ବହନ୍ ॥ 5-147-34 (36844)
ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ବିତଥାଂ କୁର୍ଯାମିତି ରାଜନ୍ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ବିଶେଷତସ୍ତ୍ବଦର୍ଥଂ ଚ ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ କୃତବାନହମ୍ ॥ 5-147-35 (36845)
ଅହଂ ପ୍ରେଷ୍ଯଶ୍ଚ ଦାସଶ୍ଚ ତବାଦ୍ଯ ସୁତବତ୍ସଲେ ।
ଏବଂ ତାମନୁନୀଯାହଂ ମାତରଂ ଜନସନ୍ନିଧୌ ॥ 5-147-36 (36846)
ଅଯାଚଂ ଭ୍ରତୃଦାରେଷୁ ତଦା ବ୍ଯାସଂ ମହାମୁନିମ୍ ।
ସହ ମାତ୍ରା ମହାରାଜ ପ୍ରସାଦ୍ଯ ତମୃଷିଂ ମହାମୁନିମ୍ । 5-147-37 (36847)
ଅପତ୍ଯାର୍ଥଂ ମହାରାଜ ପ୍ରସାଦଂ କୃତବାଂଶ୍ଚ ସଃ ।
ତ୍ରୀନ୍ସ ପୁତ୍ରାନଜନଯତ୍ତଦା ଭରତସତ୍ତମ ॥ 5-147-38 (36848)
ଅନ୍ଧଃ କରଣହୀନତ୍ବାନ୍ନ ବୈ ରାଜା ପିତା ତବ।
ରାଜା ତୁ ପାଣ୍ଡୁରଭବନ୍ମହାତ୍ମା ଲୋକବିଶ୍ରୁତଃ ॥ 5-147-39 (36849)
ସ ରାଜା ତସ୍ଯ ତେ ପୁତ୍ରାଃ ପିତୁର୍ଦାଯାଦ୍ଯହାରିଣଃ ।
ମା ତାତ କଲହଂ କାର୍ଷୀ ରାଜ୍ଯସ୍ଯାର୍ଧଂ ପ୍ରଦୀଯତାମ୍ ॥ 5-147-40 (36850)
ମଯି ଜୀବତି ରାଜ୍ଯଂ କଃ ସଂପ୍ରଶାସେତ୍ପୁମାନିହ।
ମାବମଂସ୍ଯା ବଚୋ ମହ୍ଯଂ ଶମମିଚ୍ଛାମି ବଃ ସଦା ॥ 5-147-41 (36851)
ନ ବିଶେଷୋଽସ୍ତି ମେ ପୁତ୍ର ତ୍ବଯି ତେଷୁ ଚ ଷାର୍ଥିବ।
ମତମେତତ୍ପିତୁସ୍ତୁଭ୍ଯଂ ଗାନ୍ଧାର୍ଯା ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ ॥ 5-147-42 (36852)
ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଖଲୁ ବୃଦ୍ଧାନାଂ ନାଭିଶଙ୍କୀର୍ବଚୋ ମମ।
ନାଶଯିଷ୍ଯସି ମା ସର୍ବମାତ୍ମାନଂ ପୃଥିବୀଂ ତଥା ॥ ॥ 5-147-43 (36853)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-147-13 ନାଭିପଦ୍ଯେତ ନାତିକ୍ରାମେତ ॥ 5-147-19 କାଲୀଂ ସତ୍ଯବତୀମ୍ ॥ 5-147-20 ପ୍ରତୀତଃ ତୁଷ୍ଟଃ ॥ 5-147-24 ବିପ୍ରବାସିତଃ ଦୂରେସ୍ଥାପିତଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 148
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.148. ଅଧ୍ଯାଯଃ 148
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୃଷ୍ଣେନ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଦ୍ରୋଣବାକ୍ଯାନୁବାଦଃ ॥ 1 ॥ ତଥା ଭୀଷ୍ମଂପ୍ରତ୍ଯୁକ୍ତବିଦୁରବଚନାନୁବାଦଃ ॥ 2 ॥ ତଥା ଗାନ୍ଧାରୀବଚନାନୁବାଦଃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-148-0 (36854)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-148-0x (3823)
ଭୀଷ୍ମେଣୋକ୍ତେ ତତୋ ଦ୍ରୋଣୋ ଦୁର୍ଯୋଧନମଭାଷତ ।
ମଧ୍ଯେ ନୃପାଣାଂ ଭଦ୍ରଂ ତେ ବଚନଂ ବଚନକ୍ଷମଃ ॥ 5-148-1 (36855)
ପ୍ରାତୀପଃ ଶନ୍ତନୁସ୍ତାତ କୁଲସ୍ଯାର୍ଥେ ଯଥା ସ୍ଥିତଃ ।
ଯଥା ଦେବବ୍ରତୋ ଭୀଷ୍ମଃ କୁଲସ୍ଯାର୍ଥେ ସ୍ଥିତୋଽଭବତ୍ ॥ 5-148-2 (36856)
ତଥା ପାଣ୍ଡୁର୍ନରପତିଃ ସତ୍ଯସନ୍ଧୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ।
ରାଜା କୁରୂଣାଂ ଧର୍ମାତ୍ମା ସୁବ୍ରତଃ ସୁସମାହିତାଃ ॥ 5-148-3 (36857)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠାଯ ରାଜ୍ଯମଦଦଦ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ଧୀମତେ।
ଯବୀଯସେ ତଥା କ୍ଷତ୍ରେ କୁରୂଣାଂ ବଂଶବର୍ଧନଃ । 5-148-4 (36858)
ତତଃ ସିଂହାସନେ ରାଜନ୍ସ୍ଥାପଯିତ୍ବୈନମଚ୍ଯୁତମ୍ ॥
ବନଂ ଜଗାମ କୌରବ୍ଯୋ ଭାର୍ଯାଭ୍ଯାଂ ସହିତୋ ନୃପଃ ॥ 5-148-5 (36859)
ନୀଚୈଃ ସ୍ଥିତ୍ବା ତୁ ବିଦୁର ଉପାସ୍ତେ ସ୍ମ ବିନୀତବତ୍।
ପ୍ରେଷ୍ଯବତ୍ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୋ ବାଲବ୍ଯଜନମୁତ୍କ୍ଷିପନ୍ ॥ 5-148-6 (36860)
ତତଃ ସର୍ବାଃ ପ୍ରଜାସ୍ତାତ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନେଶ୍ବରମ୍ ।
ଅନ୍ବପଦ୍ଯନ୍ତ ବିଧିବଦ୍ଯଥା ପାଣ୍ଡୁଂ ଜନାଧିପମ୍ ॥ 5-148-7 (36861)
ବିସୃଜ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଯ ରାଜ୍ଯଂ ସ ବିଦୁରାଯ ଚ।
ଚଚାର ପୃଥିବୀଂ ପାଣ୍ଡୁଃ ସର୍ବାଂ ପରପୁରଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-148-8 (36862)
କୋଶସଂବନନେ ଦାନେ ଭୃତ୍ଯାନାଂ ଚାନ୍ବବେକ୍ଷଣେ ।
ଭରଣେ ଚୈବ ସର୍ବସ୍ଯ ବିଦୁରଃ ସତ୍ଯସଙ୍ଗରଃ ॥ 5-148-9 (36863)
ସନ୍ଧିବିଗ୍ରହସଂଯୁକ୍ତୋ ରାଜ୍ଞାଂ ସଂବାହନକ୍ରିଯାଃ ।
ଅବୈକ୍ଷତ ମହାତେଜା ଭୀଷ୍ମଃ ପରପୁରଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-148-10 (36864)
ସିଂହାସନସ୍ଥୋ ନୃପତିର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହାବଲଃ ।
ଅନ୍ବାସ୍ଯମାନଃ ସତତଂ ବିଦୁରେଣ ମହାତ୍ମନା ॥ 5-148-11 (36865)
କଥଂ ତସ୍ଯ କୁଲେ ଜାତଃ କୁଲଭେଦଂ ବ୍ଯବସ୍ଯସି।
ସଂଭୂଯ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସାର୍ଧଂ ଭୁଙ୍କ୍ଷ ଭୋଗାଞ୍ଜନାଧିପ ॥ 5-148-12 (36866)
ବ୍ରବୀମ୍ଯହଂ ନ କାର୍ପଣ୍ଯାନ୍ନାର୍ଥହେତୋଃ କଥଞ୍ଚନ ।
ଭୀଷ୍ମେଣ ଦତ୍ତମିଚ୍ଛାମି ନ ତ୍ବଯା ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-148-13 (36867)
ନାହଂ ତ୍ବତ୍ତୋଽଭିକାଙ୍କ୍ଷିଷ୍ଯେ ବୃତ୍ତ୍ଯୁପାଯଂ ଜନାଧିପ ।
ଯତୋ ଭୀଷ୍ମସ୍ତତୋ ଦ୍ରୋଣୋ ଯଦ୍ଭୀଷ୍ମସ୍ତ୍ବାହ ତତ୍କୁରୁ ॥ 5-148-14 (36868)
ଦୀଯତାଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରେଭ୍ଯୋ ରାଜ୍ଯାର୍ଧମରିକର୍ଶନ ।
ସମମାଚାର୍ଯକଂ ତାତ ତବ ତେଷାଂ ଚ ମେ ସଦା ॥ 5-148-15 (36869)
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା ଯଥା ମହ୍ଯଂ ତଥା ଶ୍ବେତହଯୋ ମମ ।
ବହୁନା କିଂ ପ୍ରଲାପେନ ଯତୋ ଧର୍ମସ୍ତତୋ ଜଯଃ ॥ 5-148-16 (36870)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-148-17x (3824)
ଏବମୁକ୍ତେ ମହାରାଜ ଦ୍ରୋଣେନାମିତତେଜସା।
ବ୍ଯାଜହାର ତତୋ ବାକ୍ଯଂ ବିଦୁରଃ ସତ୍ଯସଙ୍ଗରଃ ।
ପିତୁର୍ବଦନମନ୍ବୀକ୍ଷ୍ଯ ପରିବୃତ୍ତ୍ଯ ଚ ଧର୍ମବିତ୍ ॥ 5-148-17 (36871)
ବିଦୁର ଉବାଚ। 5-148-18x (3825)
ଦେବବ୍ରତ ନିବୋଧେଦଂ ବଚନଂ ମମ ଭାଷତଃ।
ପ୍ରନଷ୍ଟଃ କୌରବୋ ବଂଶସ୍ତ୍ବଯାଯଂ ପୁନରୁଦ୍ଧୃତଃ ॥ 5-148-18 (36872)
ତନ୍ମେ ବିଲପମାନସ୍ଯ ବଚନଂ ସମୁପେକ୍ଷସେ।
କୋଯଂ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ନାମ କୁଲେଽସ୍ମିନ୍କୁଲପାଂସନଃ ॥ 5-148-19 (36873)
ଯସ୍ଯ ଲୋଭାଭିଭୂତସ୍ଯ ମତିଂ ସମନୁବର୍ତସେ ।
ଅନାର୍ଯସ୍ଯାକୃତଜ୍ଞସ୍ଯ ଲୋଭେନ ହୃତଚେତସଃ ।
ଅତିକ୍ରାମତି ଯଃ ଶାସ୍ତ୍ରଂ ପିତୁର୍ଧର୍ମାର୍ଥଦର୍ଶିନଃ ॥ 5-148-20 (36874)
ଏତେ ନଶ୍ଯନ୍ତି କୁରବୋ ଦୁର୍ଯୋଧନକୃତେନ ବୈ।
ଯଥା ତେ ନ ପ୍ରଣଶ୍ଯେଯୁର୍ମହାରାଜ ତଥା କୁରୁ ॥ 5-148-21 (36875)
ମାଂ ଚୈବ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ପୂର୍ବମେବ ମହାମତେ।
ଚିତ୍ରକାର ଇବାଲେଖ୍ଯଂ କୃତ୍ବା ସ୍ଥାପିତବାନସି ॥ 5-148-22 (36876)
ପ୍ରଜାପତିଃ ପ୍ରଜାଃ ସୃଷ୍ଟ୍ବା ଯଥା ସଂହରତେ ତଥା।
ନୋପେକ୍ଷଶ୍ବ ମହାବାହୋ ପଶ୍ଯମାନଃ କୁଲକ୍ଷଯମ୍ ॥ 5-148-23 (36877)
ଅଥ ତେଽଦ୍ଯ ମତିର୍ନଷ୍ଟା ବିନାଶେ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ ।
ବନଂ ଗଚ୍ଛ ମଯା ସାର୍ଧଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଚୈବ ହ ॥ 5-148-24 (36878)
ବଦ୍ଧ୍ବା ବା ନିକୃତିପ୍ରଜ୍ଞଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସୁଦୁର୍ମତିମ୍ ।
ଶାଧୀଦଂ ରାଜ୍ଯମଦ୍ଯାଶୁ ପାଣ୍ଡବୈରଭିରକ୍ଷିତମ୍ ॥ 5-148-25 (36879)
ପ୍ରସୀଦ ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ବିନାଶୋ ଦୃଶ୍ଯତେ ମହାନ୍ ।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୁରୂଣାଂ ଚ ରାଜ୍ଞାମମିତତେଜସାମ୍ ॥ 5-148-26 (36880)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-148-27x (3826)
ବିରରାମୈବମୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ବିଦୁରୋ ଦୀନମାନସଃ ।
ପ୍ରଧ୍ଯାଯମାନଃ ସ ତଦା ନିଃଶ୍ବସଂଶ୍ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-148-27 (36881)
ତତୋଽସ୍ଯ ରାଜ୍ଞଃ ସୁବଲସ୍ଯ ପୁତ୍ରୀ
ଧର୍ମାର୍ଥଯୁକ୍ତଂ କୁଲନାଶମୀତା।
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ପାପମତିଂ ନୃଶଂସଂ
ରାଜ୍ଞାଂ ସମକ୍ଷଂ ସୁତମାହ କୋପାତ୍ ॥ 5-148-28 (36882)
ଯେ ପାର୍ଥିବା ରାଜସଭାଂ ପ୍ରବିଷ୍ଟା
ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯୋ ଯେ ଚ ସଭାସଦୋଽନ୍ଯେ।
ଶ୍ରୃଣ୍ବନ୍ତୁ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ତବାପରାଧଂ
ପାପସ୍ଯ ସାମାତ୍ଯପରିଚ୍ଛଦସ୍ଯ ॥ 5-148-29 (36883)
ରାଜ୍ଯଂ କୁରୂଣାମନୁରୂପଭୋଜ୍ଯଂ
କ୍ରମାଗତୋ ନଃ କୁଲଧର୍ମ ଏଷଃ।
ତ୍ବଂ ପାପବୁଦ୍ଧେଽତିନୃଶଂସକର୍ମନ୍
ରାଜ୍ଯଂ କୁରୂଣାମନଯାଦ୍ବିହଂସି ॥ 5-148-30 (36884)
ରାଜ୍ଯେ ସ୍ଥିତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମନୀଷୀ
ତସ୍ଯାନୁଜୋ ବିଦୁରୋ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶୀ ।
ଏତାବତିକ୍ରମ୍ଯ କଥଂ ନୃପତ୍ବଂ
ଦୁର୍ଯୋଧନ ପ୍ରାର୍ଥଯସେଽଦ୍ଯ ମୋହାତ୍ ॥ 5-148-31 (36885)
ରାଜା ଚ କ୍ଷତ୍ତା ଚ ମହାନୁଭାବୌ
ଭୀଷ୍ମେ ସ୍ଥିତେ ପରବନ୍ତୌ ଭବେତାମ୍ ।
ଅଯଂ ତୁ ଧର୍ମଜ୍ଞତଯା ମହାତ୍ମା
ନ ରାଜ୍ଯକାମୋ ନୃବରୋ ନଦୀଜଃ ॥ 5-148-32 (36886)
ରାଜ୍ଯ ତୁ ପାଣ୍ଡୋରିଦମପ୍ରଧୃଷ୍ଯଂ
ତସ୍ଯାଦ୍ଯ ପୁତ୍ରାଃ ପ୍ରଭବନ୍ତି ନାନ୍ଯେ।
ରାଜ୍ଯଂ ତଦେତନ୍ନିଖିଲଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ
ପୈତାମହଂ ପୁତ୍ରପୌତ୍ରାନୁଗାମି ॥ 5-148-33 (36887)
ଯଦ୍ବୈ ବ୍ରୂତେ କୁରୁମୁଖ୍ଯୋ ମହାତ୍ମା
ଦେବବ୍ରତଃ ସତ୍ଯସନ୍ଧୋ ମନୀଷୀ ।
ସର୍ବଂ ତଦସ୍ମାଭିରହତ୍ଯ କାର୍ଯଂ
ରାଜ୍ଯଂ ସ୍ବଧର୍ମାନ୍ପରିପାଲଯଦ୍ଭିଃ ॥ 5-148-34 (36888)
ଅନୁଜ୍ଞଯା ଚାଥ ମହାବ୍ରତସ୍ଯ
ବ୍ରୂଯାନ୍ନୃପୋଽଯଂ ବିଦୁରସ୍ତଥୈବ।
କାର୍ଯଂ ଭବେତ୍ତତ୍ସୁହୃଦ୍ଭିର୍ନିଯୋଜ୍ଯଂ
ଧର୍ମଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ସୁଦୀର୍ଘକାଲମ୍ ॥ 5-148-35 (36889)
ନ୍ଯାଯାଗତଂ ରାଜ୍ଯମିଦଂ କୁରୂଣାଂ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ଶାସ୍ତୁ ବୈ ଧର୍ମପୁତ୍ରଃ ।
ପ୍ରଚୋଦିତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ରାଜ୍ଞା
ପୁରସ୍କୃତଃ ଶାନ୍ତନବେନ ଚୈବ ॥ ॥ 5-148-36 (36890)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟଚତ୍ବାରିଂଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-148-4 ଯଥା ଜ୍ଯେଷ୍ଠାଯାଦଦତ୍ ତଥା କ୍ଷତ୍ରେ ବିଦୁରାଯାପି ନ୍ଯାସଭୂତମଦଦାଦିତି ଭାବଃ ॥ 5-148-9 ସଂବନନମାତ୍ମୀଯତାକରଣମ୍ ॥ 5-148-17 ପିତୁର୍ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ॥ 5-148-20 ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଆଜ୍ଞାମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 149
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.149. ଅଧ୍ଯାଯଃ 149
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୃଷ୍ଣେନ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତ୍ଯୁକ୍ତବଚନାନୁବାଦଃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-149-0 (36891)
ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 5-149-0x (3827)
ଏବମୁକ୍ତେ ତୁ ଗାନ୍ଧାର୍ଯା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ଜନେଶ୍ବରଃ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମୁବାଚେଦଂ ରାଜମଧ୍ଯେ ଜନାଧିପ ॥ 5-149-1 (36892)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ନିବୋଧେଦଂ ଯତ୍ତ୍ବାଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ପୁତ୍ରକ ।
ତଥା ତତ୍କୁରୁ ଭଦ୍ରଂ ତେ ଯଦ୍ଯସ୍ତି ପିତୃଗୌରବମ୍ ॥ 5-149-2 (36893)
ସୋମଃ ପ୍ରଜାପତିଃ ପୂର୍ବଂ କୁରୂଣାଂ ବଂଶବର୍ଧନଃ ।
ସୋମାଦ୍ବଭୂବ ଷଷ୍ଠୋଽଯଂ ଯଯାତିର୍ନହୁଷାତ୍ମଜଃ ॥ 5-149-3 (36894)
ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରା ବଭୂବୁର୍ହି ପଞ୍ଚ ରାଜର୍ଷିସତ୍ତମାଃ ।
ତେଷାଂ ଯଦୁର୍ମହାତେଜା ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ସମଭବତ୍ପ୍ରଭୁଃ ॥ 5-149-4 (36895)
ପୂରୁର୍ଯବୀଯାଂଶ୍ଚ ତତୋ ଯୋଽସ୍ମାକଂ ବଂଶବର୍ଧନଃ।
ଶର୍ମିଷ୍ଠଯା ସଂପ୍ରସୂତୋ ଦୁହିତ୍ରା ବୃଷପର୍ବଣଃ ॥ 5-149-5 (36896)
ଯଦୁଶ୍ଚ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦେବଯାନ୍ଯାଃ ସୁତୋଽଭବତ୍।
ଦୌହିତ୍ରସ୍ତାତ ଶୁକ୍ରସ୍ଯ କାବ୍ଯସ୍ଯାମିତତେଜସଃ ॥ 5-149-6 (36897)
ଯାଦବାନାଂ କୁଲକରୋ ବଲବାନ୍ବୀର୍ଯସଂମତଃ ।
ଅବମେନେ ସ ତୁ କ୍ଷତ୍ରଂ ଦର୍ପପୂର୍ଣଃ ସୁମନ୍ଦଧୀଃ ॥ 5-149-7 (36898)
ନ ଚାତିଷ୍ଠତ୍ପିତୁଃ ଶସ୍ତ୍ରି ବଲଦର୍ପବିମୋହିତଃ ।
ଅବମେନେ ଚ ପିତରଂ ଭ୍ରାତୄଂଶ୍ଚାପ୍ଯପରାଜିତଃ ॥ 5-149-8 (36899)
ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଚତୁରନ୍ତାଯାଂ ଯଦୁଦେବାଭବଦ୍ବଲୀ ।
ବଶେ କୃତ୍ବା ସ ନୃପତୀନ୍ନ୍ଯବସନ୍ନାଗସାହ୍ବଯେ ॥ 5-149-9 (36900)
ତଂ ପିତା ପରମକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଯଯାତିର୍ନହୁଷାତ୍ମଜଃ ।
ଶଶାପ ପୁତ୍ରଂ ଗାନ୍ଧାରେ ରାଜ୍ଯାଚ୍ଚାପି ବ୍ଯରୋପଯତ୍ ॥ 5-149-10 (36901)
ଯେ ଚୈନମନ୍ବବର୍ତନ୍ତ ଭ୍ରାତରୋ ବଲଦର୍ପିତାଃ ।
ଶଶାପ ତାନପି କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଯଯାତିସ୍ତନଯାନଥ ॥ 5-149-11 (36902)
ଯବୀଯାଂସଂ ତତଃ ପୁରୁଂ ପୁତ୍ରଂ ସ୍ବବଶବର୍ତିନମ୍ ।
ରାଜ୍ଯେ ନିବେଶଯାମାସ ବିଧେଯଂ ନୃପସତ୍ତମଃ ॥ 5-149-12 (36903)
ଏବଂ ଜ୍ଯେଷ୍ଠୋଽପ୍ଯଥୋତ୍ସିକ୍ତୋ ନ ରାଜ୍ଯମଭିଜାଯତେ ।
ଯବୀଯାଂସୋପି ଜାଯନ୍ତେ ରାଜ୍ଯଂ ବୃଦ୍ଧୋପସେବଯା ॥ 5-149-13 (36904)
ତଥୈବ ସର୍ବଧର୍ମଜ୍ଞଃ ପିତୁର୍ମମ ପିତାମହଃ ।
ପ୍ରତୀପଃ ପୃଥିବୀପାଲସ୍ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ବିଶ୍ରୁତଃ ॥ 5-149-14 (36905)
ତସ୍ଯ ପାର୍ଥିବସିଂହସ୍ଯ ରାଜ୍ଯଂ ଧର୍ମେଣ ଶାସତଃ ।
ତ୍ରଯଃ ପ୍ରଜଜ୍ଞିରେ ପୁତ୍ରା ଦେବକଲ୍ପା ଯଶସ୍ବିନଃ ॥ 5-149-15 (36906)
ଦେବାପିରଭବଚ୍ଛ୍ରେଷ୍ଠୋ ବାହ୍ଲୀକସ୍ତଦନନ୍ତରମ୍ ।
ତୃତୀଯଃ ଶନ୍ତନୁସ୍ତାତ ଧୃତିମାନ୍ମେ ପିତାମହଃ ॥ 5-149-16 (36907)
ଦେବାପିସ୍ତୁ ମହାତେଜାସ୍ତ୍ବଗ୍ଦୋଷୀ ରାଜସତ୍ତମଃ ।
ଧାର୍ମିକଃ ସତ୍ଯବାଦୀ ଚ ପିତୁଃ ଶୁଶ୍ରୂଷଣେ ରତଃ ॥ 5-149-17 (36908)
ପୌରଜାନପଦାନାଂ ଚ ସଂମତଃ ସାଧୁସତ୍କୃତଃ ।
ସର୍ବେଷାଂ ବାଲବୃଦ୍ଧାନାଂ ଦେବାପିର୍ହୃଦଯଙ୍ଗମଃ ॥ 5-149-18 (36909)
ବଦାନ୍ଯଃ ସତ୍ଯସନ୍ଧଶ୍ଚ ସର୍ବଭୂତହିତେ ରତଃ ।
ବର୍ତମାନଃ ପିତୁଃ ଶାସ୍ତ୍ରେ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ତଥୈବ ଚ ॥ 5-149-19 (36910)
ବାହ୍ଲୀକସ୍ଯ ପ୍ରିଯୋ ଭ୍ରାତା ଶନ୍ତନୋଶ୍ଚ ମହାତ୍ମନଃ ।
ସୌଭ୍ରାତ୍ରଂ ଚ ପରଂ ତେଷାଂ ସହିତାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-149-20 (36911)
ଅଥ କାଲସ୍ଯ ପର୍ଯାଯେ ବୃଦ୍ଧୋ ନୃପତିସତ୍ତମଃ ।
ସଂଭାରାନଭିଷେକାର୍ଥଂ କାରଯାମାସ ଶାସ୍ତ୍ରତଃ ॥ 5-149-21 (36912)
କାରଯାମାସ ସର୍ବାଣି ମଙ୍ଗଲାର୍ଥାନି ବୈ ବିଭୁଃ ।
ତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାଶ୍ଚ ବୃଦ୍ଧାଶ୍ଚ ପୌରଜାନପଦୈଃ ସହ ॥ 5-149-22 (36913)
ସର୍ବେ ନିବାରଯାମାସୁର୍ଦେବାପେରଭିଷେଚନମ୍ ।
ସ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ନୃପତିରଭିଷେକନିବାରଣମ୍।
ଅଶ୍ରୁକଣ୍ଠୋଽଭବଦ୍ରାଜା ପର୍ଯଶୋଚତ ଚାତ୍ମଜମ୍ ॥ 5-149-23 (36914)
ଏବଂ ବଦାନ୍ଯୋ ଧର୍ମଜ୍ଞଃ ସତ୍ଯସନ୍ଧଶ୍ଚ ସୋଽଭବତ୍।
ପ୍ରିଯଃ ପ୍ରଜାନାମପି ସଂସ୍ତ୍ବଗ୍ଦୋଷେଣ ପ୍ରଦୂଷିତଃ ॥ 5-149-24 (36915)
ହୀନାଙ୍ଗଂ ପୃଥିବୀପାଲଂ ନାଭିନନ୍ଦନ୍ତି ଦେବତାଃ।
ଇତି କୃତ୍ବା ନୃପଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ପ୍ରତ୍ଯଷେଧନ୍ଦ୍ବିଜର୍ଷଭାଃ ॥ 5-149-25 (36916)
ତତଃ ପ୍ରବ୍ଯଥିତାଙ୍ଗୋଽସୌ ପୁତ୍ରଶୋକସମନ୍ବିତଃ ।
ମମାର ତଂ ମୃତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦେବାପିଃ ସଂଶ୍ରିତୋ ବନମ୍ ॥ 5-149-26 (36917)
ବାହ୍ଲୀକୋ ମାତୁଲକୁଲଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ରାଜ୍ଯଂ ସମାଶ୍ରିତଃ ।
ପିତୃଭ୍ରାତୄନ୍ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ପ୍ରାପ୍ତବାନ୍ପରମର୍ଧିମତ୍ ॥ 5-149-27 (36918)
ବାହ୍ଲୀକେନ ତ୍ବନୁଜ୍ଞାତଃ ଶନ୍ତନୁର୍ଲୋକବିଶ୍ରୁତଃ ।
ପିତର୍ଯୁପରତେ ରାଜନ୍ରାଜା ରାଜ୍ଯମକାରଯତ୍ ॥ 5-149-28 (36919)
ତଥୈବାହଂ ମତିମତା ପରିଚିନ୍ତ୍ଯେହ ପାଣ୍ଡୁନା।
ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ପ୍ରଭ୍ରଂଶିତୋ ରାଜ୍ଯାଦ୍ଧୀନାଙ୍ଗ ଇତି ଭାରତ ॥ 5-149-29 (36920)
ପାଣ୍ଡୁସ୍ତୁ ରାଜ୍ଯଂ ସଂପ୍ରାପ୍ତଃ କନୀଯାନପି ସନ୍ନୃପଃ ।
ବିନାଶେ ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରାଣାମିଦଂ ରାଜ୍ଯମରିନ୍ଦମ ॥ 5-149-30 (36921)
ମଯ୍ଯଭାଗିନି ରାଜ୍ଯାଯ କଥଂ ତ୍ବଂ ରାଜ୍ଯମିଚ୍ଛସି।
ଅରାଜପୁତ୍ରୋ ହ୍ଯସ୍ବାମୀ ପରସ୍ବଂ ହର୍ତୁମିଚ୍ଛସି ॥ 5-149-31 (36922)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ରାଜପୁତ୍ରୋ ମହାତ୍ମା
ନ୍ଯାଯାଗତଂ ରାଜ୍ଯମିଦଂ ଚ ତସ୍ଯ।
ସ କୌରବସ୍ଯାସ୍ଯ କୁଲସ୍ଯ ଭର୍ତା
ପ୍ରଶାସିତା ଚୈବ ମହାନୁଭାବଃ ॥ 5-149-32 (36923)
ସ ସତ୍ଯସନ୍ଧଃ ସ ତଥାଽପ୍ରମତ୍ତଃ
ଶାସ୍ତ୍ରେ ସ୍ଥିତୋ ବନ୍ଧୁଜନସ୍ଯ ସାଧୁଃ।
ପ୍ରିଯଃ ପ୍ରଜାନାଂ ସୁହୃଦାନୁକମ୍ପୀ
ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ସାଧୁଜନସ୍ଯ ଭର୍ତା ॥ 5-149-33 (36924)
କ୍ଷମା ତିତିକ୍ଷା ଦମ ଆର୍ଜବଂ ଚ
ସତ୍ଯବ୍ରତତ୍ବଂ ଶ୍ରୁତମପ୍ରମାଦଃ ।
ଭୂତାନୁକମ୍ପା ହ୍ଯନୁଶାସନଂ ଚ
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ରାଜଗୁଣାଃ ସମସ୍ତାଃ ॥ 5-149-34 (36925)
ଅରାଜପୁତ୍ରସ୍ତ୍ବମନାର୍ଯବୃତ୍ତୋ
ଲୁବ୍ଧଃ ସଦା ବନ୍ଧୁଷୁ ପାପବୁଦ୍ଧିଃ ।
କ୍ରମାଗତଂ ରାଜ୍ଯମିଦଂ ପରେଷାଂ
ହର୍ତୁଂ କଥଂ ଶକ୍ଷ୍ଯସି ଦୁର୍ବିନୀତ ॥ 5-149-35 (36926)
ପ୍ରଯଚ୍ଛ ରାଜ୍ଯାର୍ଧମପେତମୋହଃ
ସବାହନଂ ତ୍ବ ସପରିଚ୍ଛଦଂ ଚ ।
ତତୋଽବଶେଷଂ ତବ ଜୀବିତସ୍ଯ
ସହାନୁଜସ୍ଯୈବ ଭବେନ୍ନରେନ୍ଦ୍ର ॥ ॥ 5-149-36 (36927)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନପଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 150
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.150. ଅଧ୍ଯାଯଃ 150
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କୃଷ୍ଣେନ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଭୀଷ୍ମାଦିବଚନମବଧୂଯ ସମୁତ୍ଥିତେନ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଚୋଦିତାନାଂ ରାଜ୍ଞୀଂ ଭୀଷ୍ମଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ସେନାଭିଃ ସହ କୁରୁକ୍ଷତ୍ରେପ୍ରସ୍ଥାନକଥନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ସ୍ବେନ ସାମାଦିତ୍ରଯପ୍ରଯୋଗେଽପ୍ଯବଶୀଭୂତେ ଦୁର୍ଯୋଧନେ ଦଣ୍ଡସ୍ଯୈବ ପ୍ରଯୋକ୍ତବ୍ଯତ୍ବକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-150-0 (36928)
ଭଗବାନୁବାଚ। 5-150-0x (3828)
ଏବମୁକ୍ତେ ତୁ ଭୀଷ୍ମେଣ ଦ୍ରୋଣେନ ବିଦୁରେଣ ଚ।
ଗାନ୍ଧାର୍ଯା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ନ ବୈ ମନ୍ଦୋଽନ୍ବବୁଦ୍ଧ୍ଯତ ॥ 5-150-1 (36929)
ଅବଧୂଯୋତ୍ଥିତୋ ମନ୍ଦଃ କ୍ରୋଧସଂରକ୍ତଲୋଚନଃ।
ଅନ୍ବଦ୍ରବନ୍ତ ତଂ ପଶ୍ଚାଦ୍ରାଜାନସ୍ତ୍ଯକ୍ତଜୀବିତାଃ ॥ 5-150-2 (36930)
ଆଜ୍ଞାପଯଚ୍ଚ ରାଜ୍ଞସ୍ତାନ୍ପାର୍ଥିବାନ୍ନଷ୍ଟଚେତସଃ ।
ପ୍ରଯାତ ବୈ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ପୁଷ୍ଯୋଽଦ୍ଯେତି ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-150-3 (36931)
ତତସ୍ତେ ପୃଥିବୀପାଲାଃ ପ୍ରଯଯୁଃ ସହସୈନିକାଃ ।
ଭୀଷ୍ମଂ ସେନାପତିଂ କୃତ୍ବା ସଂହୃଷ୍ଟାଃ କାଲଚୋଦିତାଃ ॥ 5-150-4 (36932)
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୋ ଦଶୈକା ଚ କୌରବାଣାଂ ସମାଗତାଃ ।
ତାସାଂ ପ୍ରମୁଖତୋ ଭୀଷ୍ମସ୍ତାଲକେତୁର୍ବ୍ଯରୋଚତ ॥ 5-150-5 (36933)
ଯଦତ୍ର ଯୁକ୍ତଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଚ ତଦ୍ବିଧତ୍ସ୍ବ ବିଶାଂପତେ ।
ଉକ୍ତଂ ଭୀଷ୍ମେଣ ଯଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଦ୍ରୋଣେନ ବିଦୁରେଣ ଚ ॥ 5-150-6 (36934)
ଗାନ୍ଧାର୍ଯା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସମକ୍ଷଂ ମମ ଭାରତ ।
ଏତତ୍ତେ କଥିତଂ ରାଜନ୍ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-150-7 (36935)
ସାମ ଚାଦୌ ପ୍ରଯୁକ୍ତଂ ମେ ରାଜନ୍ସୌଭ୍ରାତ୍ରମିଚ୍ଛତା ।
ଅଭେଦାଯାସ୍ଯ ବଂଶସ୍ଯ ପ୍ରଜାନାଂ ଚ ବିବୃଦ୍ଧଯେ ॥ 5-150-8 (36936)
ପୁନର୍ଭେଦଶ୍ଚ ମେ ଯୁକ୍ତୋ ଯଦା ସାମ ନ ଗୃହ୍ଯତେ।
କର୍ମାନୁକୀର୍ତନଂ ଚୈବ ଦେବମାନୁପସଂହିତମ୍ ॥ 5-150-9 (36937)
ଯଦା ନାଦ୍ରିଯତେ ବାକ୍ଯଂ ସାମପୂର୍ବଂ ସୁଯୋଧନଃ ।
ତଦା ମଯା ସମାନୀଯ ଭେଦିତାଃ ସର୍ବପାର୍ଥିବାଃ ॥ 5-150-10 (36938)
ଅଦ୍ଭୁତାନି ଚ ଘୋରାଣି ଦାରୁଣାନି ଚ ଭାରତ।
ଅମାନୁଷାଣି କର୍ମାଣି ଦର୍ଶିତାନି ମଯା ବିଭୋ ॥ 5-150-11 (36939)
ନିର୍ଭର୍ତ୍ସଯିତ୍ବା ରାଜ୍ଞସ୍ତାଂସ୍ତୃଣୀକୃତ୍ଯ ସୁଯୋଧନମ୍ ।
ରାଧେଯଂ ଭୀଷଯିତ୍ବା ଚ ସୌବଲଂ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-150-12 (36940)
ଦ୍ଯୂତତୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ନିନ୍ଦାଂ କୃତ୍ବା ତଥା ପୁନଃ।
ଭେଦଯିତ୍ବା ନୃପାସ୍ନର୍ବାନ୍ବାଗ୍ଭିର୍ମନ୍ତ୍ରେମ ଚାସକୃତ୍ ॥ 5-150-13 (36941)
ପୁନଃ ସାମାଭିସଂଯୁକ୍ତଂ ସଂପ୍ରଦାନମଥାବ୍ରୁବମ୍।
ଅଭେଦାତ୍କୁରୁବଂଶସ୍ଯ କାର୍ଯଯୋଗାତ୍ତଥୈବ ଚ॥ 5-150-14 (36942)
ତେ ଶୂରା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ ।
ତିଷ୍ଠେଯୁଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ସର୍ବେ ହିତ୍ବା ମାନମଧଶ୍ଚରାଃ ॥ 5-150-15 (36943)
ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତୁ ଚ ତେ ରାଜ୍ଯମନୀଶାସ୍ତେ ଭବନ୍ତୁ ଚ।
ଯଥାହ ରାଜା ଗାଙ୍ଗେଯୋ ବିଦୁରଶ୍ଚ ହିତଂ ତବ ॥ 5-150-16 (36944)
ସର୍ବଂ ଭବତୁ ତେ ରାଜ୍ଯଂ ପଞ୍ଚ ଗ୍ରାମାନ୍ବିସର୍ଜଯ।
ଅବଶ୍ଯଂ ଭରଣୀଯା ହି ପିତୁସ୍ତେ ରାଜସତ୍ତମ ॥ 5-150-17 (36945)
ଏବମୁକ୍ତୋଽପି ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ନୈବ ଭାଗଂ ବ୍ଯମୁଞ୍ଚତ।
ଦଣ୍ଡଂ ଚତୁର୍ଥଂ ପଶ୍ଯାମି ତେଷୁ ପାପେଷୁ ନାନ୍ଯଥା ॥ 5-150-18 (36946)
ନିର୍ଯାତାଶ୍ଚ ବିନାଶାଯ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ନରାଧିପାଃ ।
ଏତତ୍ତେ କଥିତଂ ରାଜନ୍ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ କୁରୁସଂସଦି ॥ 5-150-19 (36947)
ନ ତେ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିନା ଯୁଦ୍ଧେନ ପାଣ୍ଡବ ।
ବିନାଶହେତବଃ ସର୍ବେ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତମୃତ୍ଯବଃ ॥ ॥ 5-150-20 (36948)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଭଗବଦ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 151
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.151. ଅଧ୍ଯାଯଃ 151
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଭ୍ରାତୄନ୍ପ୍ରତି କସ୍ଯଚିତ୍ସେନାପତିତ୍ବକଲ୍ପନେ ସ୍ବସ୍ବାଭିପ୍ରାଯନିବେଦନଚୋଦନା ॥ 1 ॥ ତୈଃ ସ୍ବସ୍ବାଭିପ୍ରାଯନିବେଦନାନନ୍ତରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ତଦଭିପ୍ରାଯନିବେଦନପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 2 ॥ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣେନ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ଯ ସେନାପତିତ୍ବେନ ବରଣସ୍ଯ ସ୍ବାଭିମତତ୍ବକଥନେ ରାଜ୍ଞାଂ ହର୍ଷାତ୍ସମୁଦ୍ଧୋପଃ ॥ 3 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦୀନାଂ ସର୍ବେଷାଂ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରପ୍ରବେଶଃ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-151-0 (36949)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-151-0x (3829)
ଜନାର୍ଦନବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଭ୍ରାତୄନୁବାଚ ଧର୍ମାତ୍ମା ସମକ୍ଷଂ କେଶବସ୍ଯ ହ॥ 5-151-1 (36950)
ଶ୍ରୁତଂ ଭବଦ୍ଭିର୍ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ ସଭାଯାଂ କୁରୁସଂସଦି ।
କେଶବସ୍ଯାପି ଯଦ୍ବାକ୍ଯଂ ତତ୍ସର୍ବମବଧାରିତମ୍ ॥ 5-151-2 (36951)
ତସ୍ମାତ୍ସେନାବିଭାଗଂ ମେ କୁରୁଧ୍ବଂ ନରସତ୍ତମାଃ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯଶ୍ଚ ସପ୍ତୈତାଃ ସମେତା ବିଜଯାଯ ବୈ ॥ 5-151-3 (36952)
ତାସାଂ ଯେ ପତଯଃ ସପ୍ତ ବିଖ୍ଯାତାସ୍ତାନ୍ନିବୋଧତ।
ଦ୍ରୁପଦଶ୍ଚ ବିରାଟଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶିଖଣ୍ଡିନୌ ॥ 5-151-4 (36953)
ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚେକିତାନଶ୍ଚ ଭୀମସେନଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ ।
ଏତେ ସେନାପ୍ରଣେତାରୋ ବୀରାଃ ସର୍ବେ ତନୁତ୍ଯଜଃ ॥ 5-151-5 (36954)
ସର୍ବେ ବେଦବିଦଃ ଶୂରାଃ ସର୍ବେ ସୁଚିରିତବ୍ରତାଃ ।
ହ୍ରୀମନ୍ତୋ ନୀତିମନ୍ତଶ୍ଚ ସର୍ବେ ଯୁଦ୍ଧବିଶାରଦାଃ ॥ 5-151-6 (36955)
ଇଷ୍ବସ୍ତ୍ରକୁଶଲାଃ ସର୍ବେ ତଥା ସର୍ବାସ୍ତ୍ରଯୋଧିନଃ ।
ସପ୍ତାନାମପି ଯୋ ନେତା ସେନାନାଂ ପ୍ରବିଭାଗବିତ୍ ॥ 5-151-7 (36956)
ଯଃ ସହେତ ରଣେ ଭୀଷ୍ଣଂ ଶରାର୍ଚିଃପାବକୋପମମ୍ ।
ତଂ ତାବତ୍ସହଦେବାତ୍ର ପ୍ରବ୍ରୂହି କୁରୁନନ୍ଦନ।
ସ୍ବଗତଂ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର କୋ ନଃ ସେନାପତିଃ କ୍ଷମଃ ॥ 5-151-8 (36957)
ସହଦେବ ଉବାଚ। 5-151-9x (3830)
ସଂଯୁକ୍ତ ଏକଦୁଃଖଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାଂଶ୍ଚ ମହୀପତିଃ।
ଯଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଧର୍ମଜ୍ଞଂ ସ୍ବମଂଶମନୁଯୁଞ୍ଜ୍ମହେ ॥ 5-151-9 (36958)
ମତ୍ସ୍ଯୋ ବିରାଟୋ ବଲବାନ୍କୃତାସ୍ତ୍ରୋ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦଃ ।
ପ୍ରସହିଷ୍ଯତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଭୀଷ୍ମଂ ତାଂଶ୍ଚ ମହାରଥାନ୍ ॥ 5-151-10 (36959)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-151-11x (3831)
ତଥୋକ୍ତେ ସହଦେବେନ ବାକ୍ଯେ ବାକ୍ଯବିଶାରଦଃ ।
ନକୁଲୋଽନନ୍ତରଂ ତସ୍ମାଦିଦଂ ବଚନମାଦଦେ ॥ 5-151-11 (36960)
ବଯସା ଶାସ୍ତ୍ରତୋ ଧୈର୍ଯାତ୍କୁଲେନାଭିଜନେନ ଚ ।
ହ୍ରୀମାନ୍ବଲାନ୍ବିତଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ସର୍ବଶାସ୍ତ୍ରବିଶାରଦଃ ॥ 5-151-12 (36961)
ବେଦ ଚାସ୍ତ୍ରଂ ଭାରଦ୍ବାଜାହୁର୍ଧର୍ଷଃ ସତ୍ଯସଙ୍ଗରଃ ।
ଯୋ ନିତ୍ଯଂ ସ୍ପର୍ଧତେ ଦ୍ରୋଣଂ ଭୀଷ୍ମଂ ଚୈବ ମହାବଲମ୍ ॥ 5-151-13 (36962)
ଶ୍ଲାଘ୍ଯଃ ପାର୍ଥିବବଂଶସ୍ଯ ପ୍ରମୁଖେ ବାହିନୀପତିଃ।
ପୁତ୍ରପୌତ୍ରେଃ ପରିବୃତଃ ଶତଶାଖ ଇବ ଦ୍ରୁମଃ॥ 5-151-14 (36963)
ଯସ୍ତତାପ ତପୋ ଘୋରଂ ସଦାରଃ ପୃଥିବୀପତିଃ ।
ରୋଷାଦ୍ଦ୍ରୋଣବିନାଶାଯ ବୀରଃ ସମିତିଶୋଭନଃ ॥ 5-151-15 (36964)
ପିତେବାସ୍ମାନ୍ସମାଧତ୍ତେ ଯଃ ସଦା ପାର୍ଥିବର୍ଷଭଃ ।
ଶ୍ବଶୁରୋ ଦ୍ରୁପଦୋଽସ୍ମାକଂ ସେନାଗ୍ରଂ ସ ପ୍ରକର୍ଷତୁ ॥ 5-151-16 (36965)
ସ ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମାବାଯାତୌ ସହେଦିତି ମତିର୍ମମ ।
ସ ହି ଦିବ୍ଯାସ୍ତ୍ରବିଦ୍ରାଜା ସଖା ଚାଙ୍ଗିରସୋ ନୃପଃ ॥ 5-151-17 (36966)
ମାଦ୍ରୀସୁତାଭ୍ଯାମୁକ୍ତେ ତୁ ସ୍ବମତେ କୁରୁନନ୍ଦନଃ।
ବାସବିର୍ବାସବସମଃ ସବ୍ଯସାଚ୍ଯବ୍ରବୀଦ୍ବଚଃ ॥ 5-151-18 (36967)
ଯୋଯଂ ତପଃପ୍ରଭାବେନ ଋଷିସନ୍ତୋଷଣେନ ଚ ।
ଦିବ୍ଯଃ ପୁରୁଷ ଉତ୍ପନ୍ନୋ ଜ୍ବାଲାବର୍ଣୋ ମହାଭୁଜଃ ॥ 5-151-19 (36968)
ଧନୁଷ୍ମାନ୍କବଚୀ ଖଙ୍ଗୀ ରଥମାରୁହ୍ଯ ଦଂଶିତଃ ।
ଦିବ୍ଯୈର୍ହଯବରୈର୍ଯୁକ୍ତମଗ୍ନିକୁଣ୍ଡାତ୍ସମୁତ୍ଥିତଃ ॥ 5-151-20 (36969)
ଗର୍ଜନ୍ନିବ ମହାମେଘୋ ରଥଘୋଷେଣ ବୀର୍ଯବାନ୍ ।
ସିଂହସଂହନନୋ ବୀରଃ ସିଂହତୁଲ୍ଯପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-151-21 (36970)
ସିଂହୋରସ୍କଃ ସିଂହଭୁଜଃ ସିଂହବକ୍ଷା ମହାବଲଃ ।
ସିଂହପ୍ରଗର୍ଜନୋ ବୀରଃ ସଂହସ୍କନ୍ଧୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ॥ 5-151-22 (36971)
ଶୁଭ୍ରୂଃ ସୁଦଂଷ୍ଟ୍ରଃ ସୁହନୁଃ ସୁବାହୁଃ ସୁମୁଖୋଽକୃଶଃ ।
ସୁଜତ୍ରୁଃ ସୁବିଶାଲାକ୍ଷଃ ସୁପାଦଃ ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ ॥ 5-151-23 (36972)
ଅଭେଦ୍ଯଃ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରାଣାଂ ପ୍ରଭିନ୍ନ ଇବ ବାରଣଃ ।
ଜଜ୍ଞେ ଦ୍ରୋଣବିନାଶାଯ ସତ୍ଯବାଦୀ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ ॥ 5-151-24 (36973)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନମହଂ ମନ୍ଯେ ସହେଦ୍ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ସାଯକାନ୍।
ବଜ୍ରାଶନିସମସ୍ପର୍ଶାନ୍ଦୀପ୍ତାସ୍ଯାନୁରଗାନିବ ॥ 5-151-25 (36974)
ଯମଦୂତସମାନ୍ବେଗେ ନିପାତେ ପାବକୋପମାନ୍ ।
ରାମେଣାଜୌ ବିଷିହିତାନ୍ବଜ୍ରନିଷ୍ପେଷଦାରୁଣାନ୍ ॥ 5-151-26 (36975)
ପୁରୁଷ ତଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ଯଃ ସହେତ ମହାବ୍ରତମ୍।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନମୃତେ ରାଜନ୍ନିତି ମେ ଧୀଯତେ ମତିଃ ॥ 5-151-27 (36976)
କ୍ଷିପ୍ରହସ୍ତଶ୍ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ମତଃ ସେନାପତିର୍ମମ ।
ଅଭେଦ୍ଯକବଚଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ମାତଙ୍ଗ ଇବ ଯୂଥପଃ ॥ 5-151-29a`ଅର୍ଜୁନେନୈବମୁକ୍ତେ ତୁ ଭୀମୋ ବାକ୍ଯଂ ସମାଦଦେ।'
ବଧାର୍ଥଂ ଯଃ ସମୁତ୍ପନ୍ନଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଦ୍ରୁପଦାତ୍ମଜଃ ।
ବଦନ୍ତି ସିଦ୍ଧା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଋଷଯଶ୍ଚ ସମାଗତାଃ ॥ 5-151-28 (36977)
ଯସ୍ଯ ସଙ୍ଗ୍ରାମମଧ୍ଯେ ତୁ ଦିବ୍ଯମସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରକୁର୍ବତଃ ।
ରୂପଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ପୁରୁଷା ରାମସ୍ଯେବ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-151-30 (36978)
ନ ତଂ ଯୁଦ୍ଧେ ପ୍ରପଶ୍ଯାମି ଯୋ ଭିନ୍ଦ୍ଯାତ୍ତୁ ଶିଖଣ୍ଡିନାମ୍ ।
ଶସ୍ତ୍ରେଣ ସମରେ ରାଜନ୍ସନ୍ନଦ୍ବଂ ସ୍ଯନ୍ଦନେ ସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-151-31 (36979)
ଦ୍ବୈରଥେ ସମରେ ନାନ୍ଯୋ ଭୀଷ୍ମଂ ହନ୍ଯାନ୍ମହାବ୍ରତମ୍ ।
ଶିଖଣ୍ଡିନମୃତେ ବୀରଂ ସ ମେ ସେନାପତିର୍ମତଃ ॥ 5-151-32 (36980)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-151-33x (3832)
ସର୍ବସ୍ଯ ଜଗତସ୍ତାତ ସାରାସାରଂ ବାଲାବଲମ୍ ।
ସର୍ବଂ ଜାନାତି ଧର୍ମାତ୍ମା ମତମେଷାଂ ଚ କେଶବଃ ॥ 5-151-33 (36981)
ଯମାହ କୃଷ୍ଣୋ ଦାଶାର୍ହଃ ସୋଽସ୍ତୁ ସେନାପତିର୍ମମ ।
କୃତାସ୍ତ୍ରୋପ୍ଯକୃତାସ୍ତ୍ରୋ ବା ବୃଦ୍ଧୋ ବା ଯଦି ବା ଯୁବା ॥ 5-151-34 (36982)
ଏଷ ନୋ ବିଜଯେ ମୂଲମେଷ ତାତ ବିପର୍ଯଯେ।
ଅତ୍ର ପ୍ରାଣାଶ୍ଚ ରାଜ୍ଯଂ ଚ ଭାବାଭାବୌ ସୁଖାସୁଖେ ॥ 5-151-35 (36983)
ଏଷ ଧାତା ବିଧାତା ଚ ସିଦ୍ଧିରତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତା।
ଯମାହ କୃଷ୍ଣୋ ଦାଶାର୍ହଃ ସୋସ୍ତୁ ନୋ ବାହିନୀପତିଃ ॥ 5-151-36 (36984)
ବ୍ରବୀତୁ ବଦତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ନିଶା ସମଭିବର୍ତତେ।
ତତଃ ସେନାପତିଂ କୃତ୍ବା କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ବଶବର୍ତିନଃ ॥ 5-151-37 (36985)
ରାତ୍ରେଃ ଶେଷେ ବ୍ଯତିକ୍ରାନ୍ତେ ପ୍ରଯାସ୍ଯାମୋ ରଣାଜିରମ୍ ।
ଅଧିବାସିତଶସ୍ତ୍ରାଶ୍ଚ କୃତକୌତୁକମଙ୍ଗଲାଃ ॥ 5-151-38 (36986)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-151-39x (3833)
ତସ୍ଯ ତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ।
ଅବ୍ରବୀତ୍ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷୋ ଧନଞ୍ଜଯମବେକ୍ଷ୍ଯ ହ ॥ 5-151-39 (36987)
ମମାପ୍ଯେତେ ମହାରାଜ ଭବଦ୍ଭିର୍ଯ ଉଦାହୃତାଃ।
ନେତାରସ୍ତବ ସେନାଯା ମତା ବିକ୍ରାନ୍ତଯୋଧିନଃ ॥ 5-151-40 (36988)
ସର୍ବ ଏବ ସମର୍ଥା ହି ତବ ଶତ୍ରୁଂ ପ୍ରବାଧିତୁମ୍।
ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯାପି ଭଯଂ ହ୍ଯେତେ ଜନଯେଯୁର୍ମହାହବେ ॥ 5-151-41 (36989)
କିଂ ପୁନର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଣାଂ ଲୁବ୍ଧାନାଂ ପାପଚେତସାମ୍।
ମଯାପି ହି ମହାବାହୋ ତ୍ବତ୍ପ୍ରିଯାର୍ଥଂ ମହାହବେ ॥ 5-151-42 (36990)
କୃତୋ ଯତ୍ନୋ ମହାଂସ୍ତତ୍ର ଶମଃ ସ୍ଯାଦିତି ଭାରତ ।
ଧର୍ମସ୍ଯ ଗତମାନୃଣ୍ଯଂ ନ ସ୍ମ ବାଚ୍ଯା ବିବକ୍ଷତାମ୍ ॥ 5-151-43 (36991)
କୃତାର୍ଥଂ ମନ୍ଯତେ ବାଲ ଆତ୍ମନମବିଚକ୍ଷଣଃ ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ବଲସ୍ଥଂ ଚ ପଶ୍ଯତ୍ଯାତ୍ମାନମାତୁରଃ ॥ 5-151-44 (36992)
ଯୁଜ୍ଯତାଂ ବାହିନୀ ସାଧୁ ବଧସାଧ୍ଯା ହି ମେ ମତାଃ ।
ନ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଃ ଶକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ସ୍ଥାତୁଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-151-45 (36993)
ଭୀମସେନଂ ଚ ସଙ୍କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ଯମୌ ଚାପି ଯମୋପମୌ ।
ଯୁଯୁଧାନଂ ଦ୍ବିତୀଯଂ ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନମମର୍ଷଣମ୍ ॥ 5-151-46 (36994)
ଅଭିମନ୍ଯୁଂ ଦ୍ରୌପଦେଯାନ୍ବିରାଟଦ୍ରୁପଦାବପି।
ଅକ୍ଷୌହିଣୀପତୀଂଶ୍ଚାନ୍ଯାନ୍ନରେନ୍ଦ୍ରାନ୍ଭୀମବିକ୍ରମାନ୍ ॥ 5-151-47 (36995)
ସାରବଦ୍ବଲମସ୍ମାକଂ ଦୁଷ୍ପ୍ରଧର୍ଷଂ ଦୁରାସଦମ୍।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରବଲଂ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ହନିଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-151-48 (36996)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନମହଂ ମନ୍ଯେ ସେନାପତିମରିନ୍ଦମ। 5-151-49 (36997)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ।
ଏବମୁକ୍ତେ ତୁ କୃଷ୍ଣେନ ସଂପ୍ରାହୃଷ୍ଯନ୍ନରୋତ୍ତମାଃ ॥ 5-151-49x (3834)
ତେଷାଂ ପ୍ରହୃଷ୍ଟମନସାଂ ନାଦଃ ସମଭବନ୍ମହାନ୍।
ଯୋଗ ଇତ୍ଯଥ ସୈନ୍ଯାନାଂ ତ୍ବରତାଂ ସଂପ୍ରଧାବତାମ୍ ॥ 5-151-50 (36998)
ହଯବାରଣଶବ୍ଦାଶ୍ଚ ନେମିଘୋଷାଶ୍ଚ ସର୍ବତଃ।
ଶଙ୍ଖଦୁନ୍ଦୁଭିଘୋଷାଶ୍ଚ ତୁମୁଲାଃ ସର୍ବତୋଽଭବନ୍ ॥ 5-151-51 (36999)
ତଦ୍ରୁଗ୍ରଂ ସାଗରନିଭଂ କ୍ଷୁବ୍ଧଂ ବଲସମାଗମମ୍।
ରଥପତ୍ତିଗଜୋଦଯଂ ମହୋର୍ମିଭିରିବାକୁଲମ୍ ॥ 5-151-52 (37000)
ଧାବତାମାହୁଯାନାନାଂ ତନୁତ୍ରାଣି ଚ ବଧ୍ନତାମ୍ ।
ପ୍ରଯାସ୍ଯତାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସସୈନ୍ଯାନାଂ ସମନ୍ତତଃ ॥ 5-151-53 (37001)
ଗଙ୍ଗେବ ପୂର୍ଣା ଦୁର୍ଧର୍ଷା ସମଦୃଶ୍ଯତ ବାହିନୀ ।
ଅଗ୍ରାନୀକେ ଭୀମସେନୋ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଚ ଦଂଶିତୌ ॥ 5-151-54 (37002)
ସୌଭଦ୍ରୋ ଦ୍ରୌପଦେଯାଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ଯ ପାର୍ଷତଃ ।
ପ୍ରଭଦ୍ରକାଶ୍ଚ ପଞ୍ଚାଲା ଭୀମସେନମୁଖା ଯଯୁଃ ॥ 5-151-55 (37003)
ତତଃ ଶବ୍ଦଃ ସମଭବତ୍ସୁମୁଦ୍ରସ୍ଯେବ ପର୍ବଣି ।
ହୃଷ୍ଟାନାଂ ସଂପ୍ରଯାତାନାଂ ଘୋଷୋ ଦିବମିବାସ୍ପୃଶମ୍ ॥ 5-151-56 (37004)
ପ୍ରହୃଷ୍ଟା ଦଂଶିତା ଯୋଧାଃ ପରାନୀକବିଦାରଣାଃ।
ତେଷାଂ ମଧ୍ଯେ ଯଯୌ ରାଜା କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-151-57 (37005)
ଶକଟାପଣବେଶାଶ୍ଚ ଯାନଯୁଗ୍ଯଂ ଚ ସର୍ବଶଃ ।
କୋଶଂ ଯନ୍ତ୍ରାଯୁଧଂ ଚୈବ ଯେ ଚ ବୈଦ୍ଯାଶ୍ଚିକିତ୍ସକାଃ ॥ 5-151-58 (37006)
ଫଲ୍ଗୁ ଯଚ୍ଚଂ ବଲଂ କିଂଚିଦ୍ଯଚ୍ଚାପି କୃଶଦୁର୍ବଲମ୍।
ତତ୍ସଙ୍ଗୃହ୍ଯ ଯଯୌ ରାଜା ଯେ ଚାପି ପରିଚାରକାଃ ॥ 5-151-59 (37007)
ଉପପ୍ଲାବ୍ଯେ ତୁ ପାଞ୍ଚାଲୀ ଦ୍ରୌପଦୀ ସତ୍ଯବାଦିନୀ ।
ସହ ସ୍ତ୍ରୀଭିର୍ନିନବୃତେ ଦାସୀଦାସସମାବୃତା ॥ 5-151-60 (37008)
କୃତ୍ବା ମୂଲପ୍ରତୀକାରଂ ଗୁଲ୍ମୈଃ ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମୈଃ ।
ସ୍କନ୍ଧାବାରେଣ ମହତା ପ୍ରଯଯୁଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନାଃ ॥ 5-151-61 (37009)
ଦଦତୋ ଗାଂ ହିରଣ୍ଯଂ ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣୈରଭିସଂବୃତାଃ।
ସ୍ତୂଯମାନା ଯଯୂ ରାଜନ୍ରଥୈର୍ମଣିବିଭୂଷିତୈଃ॥ 5-151-62 (37010)
କେକଯା ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ପୁତ୍ରଃ କାଶ୍ଯସ୍ଯ ଚାଭିଭୂଃ ।
ଶ୍ରେଣିମାନ୍ବସୁଦାନଶ୍ଚ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚାପରାଜିତଃ ॥ 5-151-63 (37011)
ହୃଷ୍ଟାସ୍ତୁଷ୍ଟାଃ କବଚିନଃ ସଶସ୍ତ୍ରାଃ ସମଲଙ୍କୃତାଃ।
ରାଜାନମନ୍ବଯୁଃ ସର୍ବେ ପରିବାର୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-151-64 (37012)
ଜଘନାର୍ଧେ ବିରାଟଶ୍ଚ ଯାଜ୍ଞସେନିଶ୍ଚ ସୌମକିଃ ।
ସୁଧର୍ମା କୁନ୍ତିଭୋଜଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ଯ ଚାତ୍ମଜାଃ ॥ 5-151-65 (37013)
ରଥାଯୁତାନି ଚତ୍ବାରି ହଯାଃ ପଞ୍ଚଗୁଣାସ୍ତଥା ।
ପତ୍ତିସୈନ୍ଯଂ ଦଶଗୁଣଂ ଗଜାନାମଯୁତାନି ଷଟ୍ ॥ 5-151-66 (37014)
ଅନାଧୃଷ୍ଟିଶ୍ଚେକିତାନୋ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ସାତ୍ଯକିଃ ।
ପରିବାର୍ଯ ଯଯୁଃ ସର୍ବେ ବାସୁଦେବଧନଞ୍ଜଯୌ ॥ 5-151-67 (37015)
ଆସାଦ୍ଯ ତୁ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ବ୍ଯୂଢାନୀକାଃ ପ୍ରହାରିଣଃ ।
ପାଣ୍ଡବାଃ ସମଦୃଶ୍ଯନ୍ତ ନର୍ଦନ୍ତୋ ବୃଷଭା ଇବ ॥ 5-151-68 (37016)
ତେଽବଗାହ୍ଯ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ଶଙ୍ଖାନ୍ଦଧ୍ମୁରରିନ୍ଦମାଃ।
ତଥୈବ ଦଧ୍ମତୁଃ ଶଙ୍ଖଂ ବାସୁଦେବଧନଞ୍ଜଯୌ ॥ 5-151-69 (37017)
ପାଞ୍ଚଜନ୍ଯସ୍ଯ ନିର୍ଘୋଷଂ ବିସ୍ଫୂର୍ଜିତମିବାଶନେଃ ।
ନିଶମ୍ଯ ସର୍ବସୈନ୍ଯାନି ସମହଷ୍ଯନ୍ତ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-151-70 (37018)
ଶଙ୍ଖଦୁନ୍ଦୁଭିସଂହୃଷ୍ଟଃ ସିଂହନାଦସ୍ତରସ୍ବିନାମ୍ ।
ପୃଥିବୀଂ ଚାନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ସାଗରାଂଶ୍ଚାନ୍ବନାଦଯତ୍ ॥ ॥ 5-151-71 (37019)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ଏକପଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-151-9 ସଂଯୁକ୍ତଃ ସଂବନ୍ଧୀ॥ 5-151-12 କୁଲେନ ବଂଶେନ । ଅଭିଜନେନ ସ୍ବଜନସମୂହେନ ॥ 5-151-17 ଅଙ୍ଗିରସୋ ଦ୍ରୋଣସ୍ଯ ॥ 5-151-38 ଶସ୍ତ୍ରାଣାମଧିବାସନଂ ଗନ୍ଧାଦ୍ଯୈଃ ପୂଜନମ୍ ॥ 5-151-48 ଅସ୍ମାକଂ ବଲଂ କର୍ତୃ ॥ 5-151-50 ଯୋଗୋ ଯୁଦ୍ଧାଯ ସଜ୍ଜୀଭବନମ୍ ॥ 5-151-58 ଶକଟା ଅନାଂସି। ଆପଣୋ ବଣିଗ୍ବୀଥ୍ଯୁପଲକ୍ଷିତଂ ବିକ୍ରେଯଦ୍ରବ୍ଯମ୍ ॥ 5-151-61 ମୂଲପ୍ରତୀକାରଂ ଧନଦାରରକ୍ଷାମ୍ । ଗୁଲ୍ମୈଃ ସ୍ଥାବରୈଃ ପ୍ରକାରରୂପୈଃ। ଜଂଗମୈଃ ପରିତଃ ସ୍ଥାନେସ୍ଥାନେ ଶୂରସଂଘୈଃ। ସ୍କନ୍ଧାବାରେଣ ସୈନ୍ଯେନ ॥ 5-151-65 ଜଘନାର୍ଧେ ପଶ୍ଚିମାର୍ଧେ ॥ 5-151-70 ସମହୃଷ୍ଯନ୍ତ ରୋମାଞ୍ଚିତାନି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 152
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.152. ଅଧ୍ଯାଯଃ 152
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ସମୁଚିତଦେଶେ ସେନାନାଂ ନିବେଶନମ୍ ॥ 1 ॥ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନାଦିଭିଃ ସର୍ବେଷାଂ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍ଶିବିରନିର୍ମାପଣମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-152-0 (37020)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-152-0x (3835)
ତତୋ ଦେଶେ ସମେ ସ୍ନିଗ୍ଧେ ପ୍ରଭୂତଯବସେନ୍ଧନେ।
ନିବେଶଯାମାସ ତଦା ସେନାଂ ରାଜା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-152-1 (37021)
ପରିହୃତ୍ଯ ଶ୍ମଶାନାନି ଦେବତାଯତନାନି ଚ।
ଆଶ୍ରମାଂଶ୍ଚ ମହର୍ଷୀଣାଂ ତୀର୍ଥାନ୍ଯାଯତନାନି ଚ ॥ 5-152-2 (37022)
ମଧୁରାନୂଷରେ ଦେଶେ ଶୁଚୌ ପୁଣ୍ଯେ ମହାମତିଃ ।
ନିବେଶଂ କାରଯାମାସ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-152-3 (37023)
ତତଶ୍ଚ ପୁନରୁତ୍ଥାଯ ସୁଖୀ ବିଶ୍ରାନ୍ତବାହନଃ ।
ପ୍ରଯଯୌ ପୃଥିବୀପାଲୈର୍ବୃତଃ ଶତସହସ୍ରଶଃ ॥ 5-152-4 (37024)
ବିଦ୍ରାବ୍ଯ ଶତଶୋ ଗୁଲ୍ମାନ୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୈନିକାନ୍ ।
ପର୍ଯକ୍ରାମତ୍ସମନ୍ତାଚ୍ଚ ପାର୍ଥେନ ସହ କେଶବଃ ॥ 5-152-5 (37025)
ଶିବିରଂ ମାପଯାମାସ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାର୍ଷତଃ।
ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚ ରଥୋଦାରୋ ଯୁଯୁଧାନଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ ॥ 5-152-6 (37026)
ଆସାଦ୍ଯ ସରିତଂ ପୁଣ୍ଯାଂ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ହିରଣ୍ବତୀମ୍ ।
ସୂପତୀର୍ଥାଂ ଶୁଚିଜଲାଂ ଶର୍କରାପଙ୍କବର୍ଜିତାମ୍ ॥ 5-152-7 (37027)
ଖାନଯାମାସ ପରିଖାଂ କେଶବସ୍ତ୍ରତ୍ର ଭାରତ ।
ଗୁପ୍ତ୍ଯର୍ଥମପି ଚାଦିଶ୍ଯ ବଲଂ ତତ୍ର ନ୍ଯବେଶଯତ୍ ॥ 5-152-8 (37028)
ବିଧିର୍ଯଃ ଶିବିରସ୍ଯାସୀତ୍ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ତଦ୍ବିଧାନି ନରେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ କାରଯାମାସ କେଶବଃ ॥ 5-152-9 (37029)
ପ୍ରଭୂତତରକାଷ୍ଠାନି ଦୁରାଧର୍ଷତରାଣି ଚ।
ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯାନ୍ନପାନାନି ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ ॥ 5-152-10 (37030)
ଶିବିରାଣି ମହାର୍ହାଣି ରାଜ୍ଞାଂ ତତ୍ର ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍ ।
ବିମାନାନୀବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନିବିଷ୍ଟାନି ମହୀତଲେ ॥ 5-152-11 (37031)
ତତ୍ରାସଞ୍ଶିଲ୍ପିନଃ ପ୍ରାଜ୍ଞାଃ ଶତଶୋ ଦତ୍ତବେତନାଃ।
ସର୍ବାପକରଣୈର୍ଯୁକ୍ତା ବୈଦ୍ଯାଃ ଶାସ୍ତ୍ରବିଶାରଦାଃ ॥ 5-152-12 (37032)
ଜ୍ଯାଧନୁର୍ବର୍ମଶସ୍ତ୍ରାଣାଂ ତଥୈବ ମଧୁସର୍ପିଷୋଃ ।
ସସର୍ଜରକସପାଂସୂନାଂ ରାଶଯଃ ପର୍ବତୋପମାଃ ॥ 5-152-13 (37033)
ବହୂଦକଂ ସୁଯବସଂ ତୁଷାଙ୍ଗାରସମନ୍ବିତମ୍ ।
ଶିବିରେ ଶିବିରେ ରାଜା ସଞ୍ଚକାର ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-152-14 (37034)
ମହାଯନ୍ତ୍ରାଣି ନାରାଚାସ୍ତୋମରାଣି ପରଶ୍ବଧାଃ।
ଧନୂଂଷି କବଚାଦୀନି ଋଷ୍ଟଯସ୍ତୂଣସଂଯୁତାଃ ॥ 5-152-15 (37035)
ଗଜାଃ କଣ୍ଟକସନ୍ନାହା ଲୋହବର୍ମୋତ୍ତରଚ୍ଛଦାଃ।
ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ତତ୍ର ଗିର୍ଯାଭାଃ ସହସ୍ରଶତଯୋଧିନଃ ॥ 5-152-16 (37036)
ନିବିଷ୍ଟାନ୍ପାଣ୍ଡବାଂସ୍ତତ୍ର ଜ୍ଞାତ୍ବା ମିତ୍ରାଣି ଭାରତ ।
ଅଭିସସ୍ରୁର୍ଯଥାଦେଶଂ ସବଲାଃ ସହବାହନାଃ ॥ 5-152-17 (37037)
ଚରିତବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯାସ୍ତେ ସୋମପା ଭୂରିଦକ୍ଷିଣାଃ।
ଜଯାଯ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ସମାଜଗ୍ମୁର୍ମହୀକ୍ଷିତଃ ॥ ॥ 5-152-18 (37038)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ଦ୍ବିପଞ୍ଚଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-152-5 ଗୁଲ୍ମାନ୍ ସୈନିକସଙ୍ଘାନ୍ ॥ 5-152-7 ସୂପତୀର୍ଥାଂ ଶୋଭନୋପକଣ୍ଠାମ୍ ॥ 5-152-9 ତଦ୍ବିଧାନି ଶିବିରାଣି ॥ 5-152-16 କଣ୍ଟକସନ୍ନାହାଃ ଯେଷାଂ ସ୍ପର୍ଶମାତ୍ରାଦପି ଗଜାନ୍ତରାଣାଂ କଣ୍ଟକବେଧୋ ଭବତି ତାଦୃଶାଃ ସନ୍ନାହାଃ କବଚାନି। କଣ୍ଟକୈଃ କବଚୈଃ ସନ୍ନହନଂ ଯେଷାମିତି ପ୍ରାଞ୍ଚଃ ॥ 5-152-19 ଅଭିସସ୍ରୁରଭ୍ଯାଜଗ୍ମୁଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 153
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.153. ଅଧ୍ଯାଯଃ 153
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
କର୍ଣାଦୀନ୍ପ୍ରତି ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ସାଂଗ୍ରାମିକସାମଗ୍ରୀସଂପାଦନଚୋଦନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଚ୍ଚୋଦନଯା ରାଜ୍ଞାଂ ସେନାଭିଃ ସହ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରପ୍ରସ୍ଥାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
ଜନମେଜଯ ଉବାଚ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ସହାନୀକମୁପାଯାନ୍ତଂ ଯୁଯୁତ୍ସଯା।
ସନ୍ନିବିଷ୍ଟଂ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ବାସୁଦେବେନ ପାଲିତମ୍ ॥ 5-153-1 (37039)
ବିରାଟଦ୍ରୁପଦାଭ୍ଯାଂ ଚ ସପୁତ୍ରାଭ୍ଯାଂ ସମନ୍ବିତମ୍ ।
କେକଯୈର୍ବୃଷ୍ଣିଭିଶ୍ଚୈବ ପାର୍ଥିବୈଃ ଶତଶୋ ବୃତମ୍ ॥ 5-153-2 (37040)
ମହେନ୍ଦ୍ରମିବ ଚାଦିତ୍ଯୈରଭିଗୁପ୍ତଂ ମହାରଥୈଃ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜା କିଂ କାର୍ଯଂ ପ୍ରତ୍ଯପଦ୍ଯତ ॥ 5-153-3 (37041)
ଏତଦିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ଶ୍ରୋତୁଂ ବିସ୍ତରେଣ ମହାମତେ।
ସଂଭ୍ରମେ ତୁମୁଲେ ତସ୍ମିନ୍ଯଦାସୀତ୍କୁରୁଜାଙ୍ଗଲେ ॥ 5-153-4 (37042)
ବ୍ଯଥଯେଯୁରିମେ ଦେବାନ୍ସେନ୍ଦ୍ରାନପି ସମାଗମେ ।
ପାଣ୍ଡବା ବାସୁଦେବଶ୍ଚ ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ତଥା ॥ 5-153-5 (37043)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚ ମହାରଥଃ ।
ଯୁଧାମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ବିକ୍ରାନ୍ତୋ ଦେବୈରପି ଦୁରାସଦଃ ॥ 5-153-6 (37044)
ଏତଦିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ଶ୍ରୋତୁଂ ବିସ୍ତରେଣ ତପୋଧନ ।
କୁରୂଣାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ଯଦ୍ଯଦାସୀଦ୍ବିଚେଷ୍ଟିତମ୍ ॥ 5-153-7 (37045)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-153-8x (3836)
ପ୍ରତିଯାତେ ତୁ ଦାଶାର୍ହେ ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତଦା।
କର୍ଣଂ ଦୁଃଶାସନଂ ଚୈବ ଶକୁନିଂ ଚାବ୍ରବୀଦିଦମ୍ ॥ 5-153-8 (37046)
ଅକୃତେନୈବ କାର୍ଯେଣ ଗତଃ ପାର୍ଥାନଧୋକ୍ଷଜଃ ।
ସ ଏନାନ୍ମନ୍ଯୁନାବିଷ୍ଟୋ ଧ୍ରୁବଂ ଧକ୍ଷ୍ଯତ୍ଯସଂଶଯମ୍ ॥ 5-153-9 (37047)
ଇଷ୍ଟୋ ହି ବାସୁଦେବସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବୈର୍ମମ ବିଗ୍ରହଃ ।
ଭୀମସେନାର୍ଜୁନୌ ଚୈବ ଦାଶାର୍ହସ୍ଯ ମତେ ସ୍ଥିତୌ ॥ 5-153-10 (37048)
ଅଜାତଶତ୍ରୁରତ୍ଯର୍ଥଂ ଭୀମସେନବଶାନୁଗଃ।
ନିକୃତଶ୍ଚ ମଯା ପୂର୍ବଂ ସହ ସର୍ବୈଃ ସହୋଦରୈଃ ॥ 5-153-11 (37049)
ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ଚୈବ କୃତବୈରୌ ମଯା ସହ ।
ତୌ ଚ ସେନାପ୍ରଣେତାରୌ ବାସୁଦେବବଶାନୁଗୌ ॥ 5-153-12 (37050)
ଭବିତା ବିଗ୍ରହଃ ସୋଯଂ ତୁମୁଲୋ ଲୋମହର୍ଷଣଃ ।
ତସ୍ମାତ୍ସାଙ୍ଗ୍ରାମିକଂ ସର୍ବଂ କାରଯଧ୍ବମତନ୍ଦ୍ରିତାଃ ॥ 5-153-13 (37051)
ଶିବିରାଣି କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ କ୍ରିଯନ୍ତାଂ ବସୁଧାଧିପାଃ ।
ସ୍ବପର୍ଯାପ୍ତାବକାଶାନି ଦୁରାଦେଯାନି ଶତ୍ରୁଭିଃ ॥ 5-153-14 (37052)
ଆସନ୍ନଜଲକୋଷ୍ଠାନି ଶତଶୋଥ ସହସ୍ରଶଃ ।
ଅଚ୍ଛେଦ୍ଯାହାରମାର୍ଗାଣି ବନ୍ଧୋଚ୍ଛ୍ରଯଚିତାନି ଚ । 5-153-15 (37053)
ବିବିଧାଯୁଧପୂର୍ଣାନି ପତାକାଧ୍ବଜବନ୍ତି ଚ।
ସମାଶ୍ଚ ତେଷାଂ ପନ୍ଥାନଃ କ୍ରିଯନ୍ତାଂ ନଗରାଦ୍ବହିଃ ॥ 5-153-16 (37054)
ପ୍ରଯାଣଂ ଘୁଷ୍ଯତାମଦ୍ଯ ଶ୍ବୋଭୂତ ଇତି ମାଚିରମ୍ । 5-153-17 (37055)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ।
ତେ ତଥେତି ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ଶ୍ବୋଭୂତେ ଚକ୍ରିରେ ତଥା ॥ 5-153-17x (3837)
ହୃଷ୍ଟରୂପା ମହାତ୍ମାନୋ ନିବାସାଯ ମହୀକ୍ଷିତାମ୍ ।
ତତସ୍ତେ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ରାଜଶାସନମ୍ ॥ 5-153-18 (37056)
ଆସନେଭ୍ଯୋ ମହାର୍ହେଭ୍ଯ ଉଦତିଷ୍ଠନ୍ନମର୍ଷିତାଃ ।
ବାହୂନ୍ପରିଘସଙ୍କାଶାନ୍ସଂସ୍ପୃଶନ୍ତଃ ଶନୈଃ ଶନୈଃ ॥ 5-153-19 (37057)
କାଞ୍ଚନାଙ୍ଗଦଦୀପ୍ତାଂଶ୍ଚ ଚନ୍ଦନାଗରୁଭୂଷିତାନ୍।
ଉଷ୍ଣୀଷାଣି ନିଯଚ୍ଛନ୍ତଃ ପୁଣ୍ଡରୀକନିଭୈ କରୈଃ।
ଅନ୍ତରୀଯୋତ୍ତରୀଯାଣି ଭୂଷଣାନି ଚ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-153-20 (37058)
ତେ ରଥାନ୍ରଥିନଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠା ହଯାଂଶ୍ଚ ହଯକୋବିଦାଃ।
ସଜ୍ଜଯନ୍ତି ସ୍ମ ନାଗାଂଶ୍ଚ ନାଗଶିକ୍ଷାସ୍ବନୁଷ୍ଠିତାଃ ॥ 5-153-21 (37059)
ଅଥ ବର୍ମାଣି ଚିତ୍ରାଣି କାଞ୍ଚନାନି ବହୂନି ଚ ।
ବିବିଧାନି ଚ ଶସ୍ତ୍ରାଣି ଚକ୍ରୁଃ ସର୍ବାଣି ସର୍ବଶଃ ॥ 5-153-22 (37060)
ପଦାତଯଶ୍ଚ ପୁରୁଷାଃ ଶସ୍ତ୍ରାଣି ବିବିଧାନି ଚ।
ଉପାଜହ୍ରୁଃ ଶରୀରେଷୁ ହେମଚିତ୍ରାଣ୍ଯନେକଶଃ ॥ 5-153-23 (37061)
ତଦୁତ୍ସବ ଇବୋଦଗ୍ରଂ ସଂପ୍ରହୃଷ୍ଟନରାବୃତମ୍ ।
ନଗରଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଭାରତାସୀତ୍ସମାକୁଲମ୍ ॥ 5-153-24 (37062)
ଜନୌଘସଲିଲାବର୍ତୋ ରଥନାଗାଶ୍ବମୀନବାନ୍ ।
ଶଙ୍ଖଦୁନ୍ଦୁଭିନିର୍ଘୋଷଃ କୋଶସଞ୍ଚଯରତ୍ନବାନ୍ ॥ 5-153-25 (37063)
ଚିତ୍ରାଭରଣବର୍ମୋର୍ମିଃ ଶସ୍ତ୍ରନିର୍ମଲଫେନବାନ୍ ।
ପ୍ରାସାଦମାଲାଦ୍ରିବୃତୋ ରଥ୍ଯାପଣମହାହ୍ରଦଃ ॥ 5-153-26 (37064)
ଯୋଧଚନ୍ଦ୍ରୋଦଯୋଦ୍ଭୂତଃ କୁରୁରାଜମହାର୍ଣବଃ ।
ବ୍ଯଦୃଶ୍ଯତ ତଦା ରାଜଂଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରୋଦଯ ଇବୋଦଧିଃ ॥ ॥ 5-153-27 (37065)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ତ୍ରିପଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-153-15 ଆସନ୍ନଜଲା କୋଷ୍ଠାଃ କକ୍ଷ୍ଯା ଯେଷୁ ତାନି ତଥା। ଅଚ୍ଛେଦ୍ଯଃ ଶତ୍ରୁଭିରନିର୍ବାର୍ଯ ଆହାର ଆହରଣଂ ବସ୍ତୂନାଂ ମାର୍ଗାଶ୍ଚ ଯେଷୁ ତାନି ଅଚ୍ଛେଦ୍ଯାହାରମାର୍ଗାଣି ॥ 5-153-20 ଅନ୍ତରୀଯଂ ପରିଧାନୀଯମ୍ । ଉତ୍ତରୀଯଂ ପ୍ରାବରଣବସ୍ତ୍ରମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 154
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.154. ଅଧ୍ଯାଯଃ 154
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଗୁରୁବଧଭଯାତ୍ କର୍ତବ୍ଯମୌଢ୍ଯମୁପଗତେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ କର୍ତବ୍ଯନିର୍ଧାରଣପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 1 ॥ କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଦ୍ଧକରଣନିର୍ଧାରଣମ୍ ॥ 2 ॥ ପୁନର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ଶଙ୍କାଯାଂ ଅର୍ଜୁନେନ କୁନ୍ତୀବିଦୁରବଚନାନୁସ୍ମାରଣେନ ତତ୍ପରିହରଣମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-154-0 (37066)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-154-0x (3838)
ବାସୁଦେବସ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯମନୁସ୍ମୃତ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ପୁନଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ କଥଂ ମନ୍ଦୋଽଽବ୍ରବୀଦିଦମ୍ ॥ 5-154-1 (37067)
ଅସ୍ମିନ୍ନଭ୍ଯାଗତେ କାଲେ କିଂଚ ନଃ କ୍ଷମମଚ୍ଯୁତ ।
କଥଂ ଚ ବର୍ତମାନା ବୈ ସ୍ବଧର୍ମାନ୍ନ ଚ୍ଯବେମହି ॥ 5-154-2 (37068)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ କର୍ଣସ୍ଯ ଶକୁନେଃ ସୌବଲସ୍ଯ ଚ ।
ବାସୁଦେବ ମତଜ୍ଞୋଽସି ମମ ସଭ୍ରାତୃକସ୍ଯ ଚ ॥ 5-154-3 (37069)
ବିଦୁରସ୍ଯାପି ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଶ୍ରୁତଂ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ଚୋଭଯୋଃ ।
କୁନ୍ତ୍ଯାଶ୍ଚ ବିପୁଲପ୍ରଜ୍ଞ ପ୍ରଜ୍ଞା କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ତେ ଶ୍ରୁତା ॥ 5-154-4 (37070)
ସର୍ବମେତଦତିକ୍ରମ୍ଯ ବିଚାର୍ଯ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
କ୍ଷମଂ ଯନ୍ନୋ ମହାବାହୋ ତଦ୍ବ୍ରବୀହ୍ଯବିଚାରଯନ୍ ॥ 5-154-5 (37071)
ଶ୍ରୁତ୍ବୈତଦ୍ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଧର୍ମାର୍ଥସହିତଂ ବଚଃ।
ମେଘଦୁନ୍ଦୁଭିନିର୍ଘୋଷଃ କୃଷ୍ଣୋ ବାକ୍ଯମଥାବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-154-6 (37072)
ଉକ୍ତବାନସ୍ମି ଯଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଧର୍ମାର୍ଥସହିତଂ ହିତମ୍।
ନ ତୁ ତନ୍ନିକୃତିପ୍ରଜ୍ଞେ କୌରବ୍ଯେ ପ୍ରତିତିଷ୍ଠତି ॥ 5-154-7 (37073)
ନ ଚ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ଦୁର୍ମେଧାଃ ଶୃଣୋତି ବିଦୁରସ୍ଯ ବା।
ମମ ବା ଭାଷିତଂ କିଂଚିତ୍ସର୍ବମେବାତିବର୍ତତେ ॥ 5-154-8 (37074)
ନୈଷ କାମଯତେ ଧର୍ମଂ ନୈଷ କାମଯତେ ଯଶଃ ।
ଜିତଂ ସ ମନ୍ଯତେ ସର୍ବଂ ଦୁରାତ୍ମା କର୍ଣମାଶ୍ରିତଃ ॥ 5-154-9 (37075)
ବନ୍ଧମାଜ୍ଞାପଯାମାସ ମମ ଚାପି ସୁଯୋଧନଃ ।
ନ ଚ ତଂ ଲବ୍ଧବାନ୍କାମଂ ଦୁରାତ୍ମା ପାପନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-154-10 (37076)
ନ ଚ ଭୀଷ୍ମୋ ନ ଚ ଦ୍ରୋଣୋ ଯୁକ୍ତଂ ତତ୍ରାହତୁର୍ବଚଃ।
ସର୍ବେ ତମନୁବର୍ତନ୍ତେ ଋତେ ବିଦୁରମୁଚ୍ଯୁତ ॥ 5-154-11 (37077)
ଶକୁନିଃ ସୌବଲଶ୍ଚୈବ କର୍ଣଦୁଃଶାସନାବପି ।
ତ୍ବଯ୍ଯଯୁକ୍ତାନ୍ଯଭାଷନ୍ତ ମୂଢା ମୂଢମମର୍ଷଣମ୍ ॥ 5-154-12 (37078)
କିଂଚ ତେନ ମଯୋକ୍ତେନ ଯାନ୍ଯଭାଷତ କୌରବଃ ।
ସଂକ୍ଷେପେଣ ଦୁରାତ୍ମାସୌ ନ ଯୁକ୍ତଂ ତ୍ବଯି ବର୍ତତେ ॥ 5-154-13 (37079)
ପାର୍ଥିବେଷୁ ନ ସର୍ବେଷୁ ଯ ଇମେ ତବ ସୈନିକାଃ।
ଯତ୍ପାପଂ ଯନ୍ନ କଲ୍ଯାଣଂ ସର୍ବଂ ତସ୍ମିନ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍ ॥ 5-154-14 (37080)
ନ ଚାପି ବଯମତ୍ଯର୍ଥଂ ପରିତ୍ଯାଗେନ କର୍ହିଚିତ୍।
କୌରବୈଃ ଶମମିଚ୍ଛାମସ୍ତତ୍ର ଯୁଦ୍ଧମନନ୍ତରମ୍ ॥ 5-154-15 (37081)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-154-16x (3839)
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଭାଷିତମ୍।
ଅବ୍ରୁବନ୍ତୋ ମୁଖଂ ରାଜ୍ଞଃ ସମୁଦୈକ୍ଷନ୍ତ ଭାରତ ॥ 5-154-16 (37082)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ତ୍ବଭିପ୍ରାଯମଭିଲକ୍ଷ୍ଯ ମହୀକ୍ଷିତାମ୍ ।
ଯୋଗମାଜ୍ଞାପଯାମାସ ଭୀମାର୍ଜୁନଯମୈଃ ସହ ॥ 5-154-17 (37083)
ତତଃ କିଲକିଲାଭୂତମନୀକଂ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ ହ।
ଆଜ୍ଞାପିତେ ତଦା ଯୋଗେ ସମହୃଷ୍ଯନ୍ତ ସୈନିକାଃ ॥ 5-154-18 (37084)
ଅବଧ୍ଯାନାଂ ବଧଂ ପଶ୍ଯନ୍ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ନିଶ୍ବସନ୍ଭୀମସେନଂ ଚ ବିଜଯଂ ଚେଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-154-19 (37085)
ଯଦର୍ଥଂ ବନବାସଶ୍ଚ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଦୁଃଖଂ ଚ ଯନ୍ମଯା।
ସୋଯମସ୍ମାନୁପୈତ୍ଯେବ ପରୋଽନର୍ଥଃ ପ୍ରଯତ୍ନତଃ ॥ 5-154-20 (37086)
ଯସ୍ମିନ୍ଯତ୍ନଃ କୃତୋଽସ୍ମାଭିଃ ସ ନୋ ହୀନଃ ପ୍ରଯତ୍ନତଃ।
ଅକୃତେ ତୁ ପ୍ରଯତ୍ନେଽସ୍ମାନୁପାବୃତ୍ତଃ କଲିର୍ମହାନ୍ ॥ 5-154-21 (37087)
କଥଂ ହ୍ଯବଧ୍ଯୈଃ ସଙ୍ଗ୍ରାମଃ କାର୍ଯଃ ସହ ଭବିଷ୍ଯତି।
କଥଂ ହତ୍ବା ଗୁରୂନ୍ବୃଦ୍ଧାନ୍ବିଜଯୋ ନୋ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-154-22 (37088)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-154-23x (3840)
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ସବ୍ଯସାଚୀ ପରନ୍ତପଃ।
ଯଦୁକ୍ତଂ ବାସୁଦେବେନ ଶ୍ରାବଯାମାସ ତଦ୍ବଚଃ ॥ 5-154-23 (37089)
ଉକ୍ତବାନ୍ଦେବକୀପୁତ୍ରଃ କୁନ୍ତ୍ଯାଶ୍ଚ ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ ।
ବଚନଂ ତତ୍ତ୍ବଯା ରାଜନ୍ନିଖିଲେନାବଧାରିତମ୍ ॥ 5-154-24 (37090)
ନ ଚ ତୌ ବକ୍ଷ୍ଯତୋଽଧର୍ମମିତି ମେ ନୈଷ୍ଠିକୀ ମତିଃ।
ନାପି ଯୁକ୍ତଂ ଚ କୌନ୍ତେଯ ନିବର୍ତିତୁମଯୁଧ୍ଯତଃ ॥ 5-154-25 (37091)
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବାସୁଦେବୋଽପି ସବ୍ଯସାଚିବଚସ୍ତଦା ।
ସ୍ମଯମାନୋଽବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯଂ ପାର୍ଥମେବମିତି ବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-154-26 (37092)
ତତସ୍ତେ ଧୃତସଂକଲ୍ପା ଯୁଦ୍ଧାଯ ସହ ସୈନିକାଃ।
ପାଣ୍ଡବେଯା ମହାରାଜ ତାଂ ରାତ୍ରିଂ ସୁଖମାବସନ୍ ॥ ॥ 5-154-27 (37093)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ଚତୁଃପଞ୍ଚଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯାଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-154-13 ଯୁକ୍ତଂ ସମ୍ଯକ୍ ॥ 5-154-14 ନ କଲ୍ଯାଣଂ ଅକଲ୍ଯାଣଂ ପାପଂ ଅକଲ୍ଯାଣଂ ଚ ତ୍ବଦୀଯେଷ୍ବବିଦ୍ଯମାନଂ ସର୍ବଂ ତସ୍ମିନ୍ ଦୁର୍ଯୋଧନେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍ ॥ 5-154-15 ପରିତ୍ଯାଗେନ ରାଜ୍ଯସ୍ଯୋପେକ୍ଷଯା ଶମଂ ନେଚ୍ଛାମଃ ॥ 5-154-17 ଯୋଗଂ ଯୁଦ୍ଧୋଦ୍ଯୋଗମ୍ ॥ 5-154-20 ଯଦର୍ଥଂ ଯନ୍ନିବୃତ୍ତ୍ଯର୍ଥମ୍ । ଅନର୍ଥଃ କୁଲକ୍ଷଯଃ। ପ୍ରଯତ୍ନତୋ ବଲାତ୍ ॥ 5-154-25 ଅଯୁଧ୍ଯତସ୍ତବ ନିବର୍ତିତୁମପି ନ ଯୁକ୍ତମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 155
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.155. ଅଧ୍ଯାଯଃ 155
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ସ୍ବସେନାନାଂ ଅଗ୍ର୍ଯମଧ୍ଯମପାଶ୍ଚାତ୍ଯଭେଦେନ ତ୍ରେଧା ବିଭଜନମ୍ ॥ 1 ॥ ତାସାଂ ସାଂଗ୍ରାମିକୋପକରଣସମୃଦ୍ଧିବର୍ଣନମ୍ ॥ 2 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ କୃପାଦୀନାମେକାଦଶାନାଂ ପୃଥକ୍ପୃଥଗକ୍ଷୌହିଣ୍ଯଧିପତିତ୍ବେଽଭିଷେଚନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-155-0 (37094)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-155-0x (3841)
ବ୍ଯୁଷ୍ଟାଯାଂ ବୈ ରଜନ୍ଯାଂ ହି ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତତଃ।
ବ୍ଯଭଜତ୍ତାନ୍ଯନିକାନି ଦଶ ଚୈକଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-155-1 (37095)
ନରହସ୍ତିରଥାଶ୍ବାନାଂ ସାରଂ ମଧ୍ଯଂ ଚ ଫଲ୍ଗୁ ଚ।
ସର୍ବେଷ୍ବେତେଷ୍ବନୀକେଷୁ ସନ୍ଦିଦେଶ ନରାଧିପଃ ॥ 5-155-2 (37096)
ସାନୁକର୍ଷାଃ ସତୂଣୀରାଃ ସବରୂଥାଃ ସତୋମରାଃ।
ସୋପାସଙ୍ଗାଃ ସଶକ୍ତୀକାଃ ସନିଷଙ୍ଗାଃ ସହର୍ଷ୍ଟଯଃ । 5-155-3 (37097)
ସଧ୍ବଜାଃ ସପତାକାଶ୍ଚ ସଶରାସନତୋମରାଃ ।
ରଜ୍ଜୁଭିଶ୍ଚ ବିଚିତ୍ରାଭିଃ ସପାଶାଃ ସପରିଚ୍ଛଦାଃ ॥ 5-155-4 (37098)
ସକଚଗ୍ରହବିକ୍ଷେପାଃ ସତୈଲଗୁଡବାଲୁକାଃ ।
ସାଶୀବିଷଘଟାଃ ସର୍ବେ ସସର୍ଜରସପାଂସବଃ ॥ 5-155-5 (37099)
ସଘଣ୍ଟଫଲକାଃ ସର୍ବେ ସାଯୋଗୁଡଜଲୋପଲାଃ ॥
ସଶାଲଭିନ୍ଦିପାଲାଶ୍ଚ ସମଧୂଚ୍ଛିଷ୍ଟମୁଦ୍ଗରାଃ ॥ 5-155-6 (37100)
ସକାଣ୍ଡଦଣ୍ଡକାଃ ସର୍ବେ ସସୀରବିଷତୋମରାଃ ।
ସଶୂର୍ପପିଟକାଃ ସର୍ବେ ସଦାତ୍ରାଙ୍କୁଶତୋମରାଃ ॥ 5-155-7 (37101)
ସକୀଲକବଚାଃ ସର୍ବେ ବାଶୀବୃକ୍ଷାଦନାନ୍ବିତାଃ।
ବ୍ଯାଘ୍ରଚର୍ମପରୀବାରା ଦ୍ବୀପିଚର୍ମାବୃତାଶ୍ଚ ତେ ॥ 5-155-8 (37102)
ସହର୍ଷ୍ଟଯଃ ସଶ୍ରୃଙ୍ଗାଶ୍ଚ ସପ୍ରାସବିବିଧାଯୁଧାଃ ।
ସକୁଠାରାଃ ସକୁଦ୍ଦାଲାଃ ସତୈଲକ୍ଷୌମସର୍ପିଷଃ ॥ 5-155-9 (37103)
ରୁକ୍ମଜାଲପ୍ରତିଚ୍ଛନ୍ନା ନାନାମଣିବିଭୂଷିତାଃ ।
ଚିତ୍ରାନୀକାଃ ସୁବପୁଷୋ ଜ୍ବଲିତା ଇବ ପାବକାଃ ॥ 5-155-10 (37104)
ତଥା କବଚିନଃ ଶୂରାଃ ଶସ୍ତ୍ରେଷୁ କୃତନିଶ୍ଚଯାଃ ।
କୁଲୀନା ହଯଯୋନିଜ୍ଞାଃ ସାରଥ୍ଯେ ବିନିବେଶିତାଃ ॥ 5-155-11 (37105)
ବଦ୍ଧାରିଷ୍ଟା ବଦ୍ଧକକ୍ଷା ବଦ୍ଧଧ୍ବଜପତାକିନଃ।
ବଦ୍ଧାଭରଣନିର୍ଯୂହା ବଦ୍ଧଚର୍ମାସିପଟ୍ଟିଶାଃ ॥ 5-155-12 (37106)
ଚତୁର୍ଯୁଜୋ ରଥାଃ ସର୍ବେ ସର୍ବେ ଚୋତ୍ତମବାଜିନଃ ।
ସପ୍ରାସଋଷ୍ଟିକାଃ ସର୍ବେ ସର୍ବେ ଶତଶରାସନାଃ ॥ 5-155-13 (37107)
ଧୁର୍ଯଯୋର୍ହକଯଯୋରେକସ୍ତଥାନ୍ଯୌ ପର୍ଷ୍ଣିସାରଥୀ ।
ତୌ ଚାପି ରଥିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୌ ରଥୀ ଚ ହଯବିତ୍ତଥା ॥ 5-155-14 (37108)
ନଗରାଣୀବ ଗୁପ୍ତାନି ଦୁରାଧର୍ଷାଣି ଶତ୍ରୁଭିଃ ।
ଆସନ୍ରଥସହସ୍ରାଣି ହେମମାଲୀନି ସର୍ବଶଃ ॥ 5-155-15 (37109)
ଯଥା ରଥାସ୍ତଥା ନାଗା ବଦ୍ଧକକ୍ଷାଃ ସ୍ବଲଙ୍କୃତାଃ ।
ବଭୂବୁଃ ସପ୍ତପୁରୁଷା ରତ୍ନବନ୍ତ ଇବାଦ୍ରଯଃ ॥ 5-155-16 (37110)
ଦ୍ବାବଙ୍କୁଶଧରୌ ତତ୍ର ଦ୍ବାବୁତ୍ତମଧନୁର୍ଧରୌ ।
ଦ୍ବୌ ବରାସିଧରୌ ରାଜନ୍ନେକଃ ଶକ୍ତିପିନାକଧୃତ୍ ॥ 5-155-17 (37111)
ଗଜୈର୍ମତ୍ତୈଃ ସମାକୀର୍ଣଂ ସର୍ବମାଯୁଧକୋଶକୈଃ।
ତଦ୍ବଭୂବ ବଲଂ ରାଜନ୍କୌରବ୍ଯସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-155-18 (37112)
ଆମୁକ୍ତକବଚୈର୍ଯୁକ୍ତୈଃ ସପତାକୈଃ ସ୍ବଲଙ୍କୃତୈଃ ।
ସାଦିଭିଶ୍ଚୋପପନ୍ନାସ୍ତୁ ତଥା ଚାଯୁତଶୋ ହଯାଃ ॥ 5-155-19 (37113)
ଅସଙ୍ଗ୍ରାହାଃ ସୁସଂପନ୍ନା ହେମଭାଣ୍ଡପରିଚ୍ଛଦାଃ।
ଅନେକଶତସାହସ୍ରାଃ ସର୍ବେ ସାଦିବଶେ ସ୍ଥିତାଃ ॥ 5-155-20 (37114)
ନାନାରୂପବିକାରାଶ୍ଚ ନାନାକବଚଶସ୍ତ୍ରିଣଃ ।
ପଦାତିନୋ ନରାସ୍ତତ୍ର ବଭୂବୁର୍ହେମମାଲିନଃ ॥ 5-155-21 (37115)
ରଥସ୍ଯାସନ୍ଦଶ ଗଜା ଗଜସ୍ଯ ଦଶ ବାଜିନଃ ।
ନରା ଦଶ ହଯସ୍ଯାସନ୍ପାଦରକ୍ଷାଃ ସମନ୍ତତଃ ॥ 5-155-22 (37116)
ରଥସ୍ଯ ନାଗାଃ ପଞ୍ଚାଶନ୍ନାଗସ୍ଯାସଞ୍ଶତଂ ହଯାଃ।
ହଯସ୍ଯ ପୁରୁଷାଃ ସପ୍ତ ଭିନ୍ନସନ୍ଧାନକାରିଣଃ ॥ 5-155-23 (37117)
ସେନା ପଞ୍ଚଶତଂ ନାଗା ରଥାସ୍ତାବନ୍ତ ଏବ ଚ।
ଦଶସେନା ଚ ପୃତନା ପୃତନା ଦଶ ବାହିନୀ ॥ 5-155-24 (37118)
ସେନା ଚ ବାହିନୀ ଚୈବ ପୃତନା ଧ୍ବଜିନୀ ଚମୂଃ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣୀତି ପର୍ଯାଯୈର୍ନିରୁକ୍ତା ଚ ବରୂଥିନୀ ॥ 5-155-25 (37119)
ଏବଂ ବ୍ଯୂଢାନ୍ଯନୀକାନି କୌରବେଯେଣ ଧୀମତା।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୋ ଦଶୈକା ଚ ସଙ୍ଖ୍ଯାତାଃ ସପ୍ତ ଚୈବ ହ ॥ 5-155-26 (37120)
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯସ୍ତୁ ସପ୍ତୈବ ପାଣ୍ଡବାନାମଭୂଦ୍ବଲମ୍ ।
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯୋ ଦଶୈକା ଚ କୌରବାଣାମଭୂଦ୍ବଲମ୍ ॥ 5-155-27 (37121)
ନରାଣାଂ ପଞ୍ଚପଞ୍ଚାଶଦେଷା ପତ୍ତିର୍ବିଧୀଯତେ।
ସେନାମୁଖଂ ଚ ତିସ୍ରସ୍ତା ଗୁଲ୍ମ ଇତ୍ଯଭିଶବ୍ଦିତମ୍ ॥ 5-155-28 (37122)
ତ୍ରଯୋ ଗୁଲ୍ମା ଗଣସ୍ତ୍ବାସୀଦ୍ଗଣାସ୍ତ୍ବଯୁତଶୋଽଭବନ୍ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ସେନାସୁ ଯୋତ୍ସ୍ଯମାନାଃ ପ୍ରହାରିଣଃ ॥ 5-155-29 (37123)
ତତ୍ର ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜା ଶୂରାନ୍ବୁଦ୍ଧିମତୋ ନରାନ୍।
ପ୍ରସମୀକ୍ଷ୍ଯ ମହାବାହୁଶ୍ଚକ୍ରେ ସେନାପତୀଂସ୍ତଦା । 5-155-30 (37124)
ପୃଥଗକ୍ଷୌହିଣୀନାଂ ଚ ପ୍ରଣେତୄନ୍ନରସତ୍ତମାନ୍ ।
ବିଧିବତ୍ପୂର୍ବମାନୀଯ ପାର୍ଥିବାନଭ୍ଯଷେଚଯତ୍ ॥ 5-155-31 (37125)
କୃପଂ ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ଶଲ୍ଯଂ ଚ ସୈନ୍ଧବଂ ଚ ଜଯଦ୍ରଥମ୍ ।
ସୁଦକ୍ଷିଣଂ ଚ କାମ୍ଭୋଜଂ କୃତବର୍ମାଣମେବ ଚ ॥ 5-155-32 (37126)
ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରଂ ଚ କର୍ଣଂ ଚ ଭୂରିଶ୍ରବସମେବ ଚ।
ଶକୁନିଂ ସୌବଲଂ ଚୈବ ବାହ୍ଲୀକଂ ଚ ମହାବଲମ୍ ॥ 5-155-33 (37127)
ଦିବସେ ଦିବସେ ତେଷାଂ ପ୍ରତିବେଲଂ ଚ ଭାରତ।
ଚକ୍ରେ ସ ବିବିଧାଃ ପୂଜାଃ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-155-34 (37128)
ତଥା ବିନିଯତାଃ ସର୍ବେ ଯେ ଚ ତେଷାଂ ପଦାନୁଗାଃ।
ବଭୂବୁଃ ସୈନିକା ରାଜ୍ଞାଂ ପ୍ରିଯଂ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚିକୀର୍ଷବଃ ॥ ॥ 5-155-35 (37129)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ପଞ୍ଚପଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-155-1 ବ୍ଯୁଷ୍ଟାଯାଂ ବ୍ଯତୀତାଯାମ୍ ॥ 5-155-2 ସାରଂ ପୁରୋଗାମି । ମଧ୍ଯଂ ମଧ୍ଯମମ୍। ଫଲ୍ଗୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ତ୍ଯମ୍ ॥ 5-155-3 ଅନୁକର୍ଷଃ ଯୁଦ୍ଧବିମର୍ଦେଯସ୍ଯକସ୍ଯଚିଦ୍ରଥାବଯବସ୍ଯ ନଷ୍ଟସ୍ଯ ପ୍ରତିସମାଧାନାର୍ଥଂ ଯଦ୍ରଥସ୍ଯାଧୋଦାରୁବଧ୍ଯତେ ତତ୍। ଅନୁକର୍ଷୋ ରଥାଧଃସ୍ଥଦାରୁଣୀତି ଭେଦିନୀ । ତୂଣୀରୋ ରଥବାହ୍ଯୋ ବାଣକୋଶଃ । ମହାନ୍ ନିଷଙ୍ଗ ଇତି ଯାବତ୍। ଉପାସଙ୍ଗାଃ ହଯଗଜବାହ୍ଯାସ୍ତୂଣାଃ । ନିଷଙ୍ଗଃ ପତ୍ତିବାହ୍ଯଃ ସ େବ ॥ 5-155-5 କଚଗ୍ରହବିକ୍ଷେପଃ କଚେଷୁ ଗୃହୀତ୍ବା ଯେନ ଶତ୍ରୁର୍ବିକ୍ଷିପ୍ଯତେ ତାଦୃଶଃ। ତୈଲାଦଯଃ ପ୍ରପପ୍ତାଃ ଶତ୍ରୂଣାମୁପରି କ୍ଷିପ୍ଯନ୍ତେ । ସାଶୀବିଷଘଟାଃ ସସର୍ପାଃ କୁମ୍ଭାଃ । ସର୍ଜରସୋ ରାଲଦ୍ରବ୍ଯମଗ୍ର୍ନ୍ଯୁଦ୍ଦୀପକମ୍ ॥ 5-155-6 ସଘଣ୍ଟାନି ଫଲକାନି ଶସ୍ତ୍ରାଗ୍ରାଣି ଯେଷାଂ ତେ ସଘଣ୍ଟଫଲକାଃ । ଅଯଂସି ଖଙ୍ଗପଟ୍ଟିଶଚ୍ଚୁରିକାଦୀନି। ଗୁଡଜଲଂ ତପ୍ତମ୍। ଉପଲା ଯନ୍ତ୍ରକ୍ଷେପ୍ଯା ଗୋଲାଃ। ଶାଲତେ କତ୍ଥତେ ଶବ୍ଦଂ କରୋତୀତି ଶାଲଃ ସ ଚାସୌ ଭିନ୍ଦିପାଲୋ ଗୋଫଲକଃ। ମଧୂଚ୍ଛିଷ୍ଟଂ ମଯନଂ ତଦପି ଦ୍ରବୀକୃତ୍ଯ ଗୁଡଜଲବତ୍ପ୍ରକ୍ଷେପ୍ଯମ୍। ମୁଦ୍ଗରଃ ମୁଶଲତୁତ୍ଯୋ ଦଣ୍ଡଃ ॥ 5-155-7 କାଣ୍ଡଂ ବାଣଫଲକଂ ତଦ୍ଯୁକ୍ତୋ ଦଣ୍ଡଃ କାଣ୍ଡଦଣ୍ଡଃ ଇତିଯାବତ୍। ସୀରଂ ଲାଙ୍ଗଲମ୍ । ବିଷଂ ପ୍ରସିଦ୍ଧଂ ତେନ ଯୁକ୍ତାସ୍ତୋମରା ବିଷତୋମରାଃ। ଶୂର୍ପାଣି ତପ୍ତଗୁଡାଦିପ୍ରକ୍ଷେପାର୍ଥାନି। ପିଟକାସ୍ତଦାଶ୍ରଯା ମଞ୍ଜୂଷାଃ ଅସ୍ତ୍ରରୋଧନାର୍ଥା ବା। ଦାତ୍ରାଂ ପରଶୁପ୍ରଭୃତି । ଅଙ୍କୁଶତୋମରାଃ ବଦରୀକଣ୍ଟକତୁଲ୍ଯଲୋହକଣ୍ଟକୋପେତାସ୍ତୋମରାଃ ॥ 5-155-8 କୀଲକବଚବାନ୍ ହି ପରେଣ ମୁଷ୍ଟିଯୁଦ୍ଧେ ଜେତୁମଶକ୍ଯଃ। ବାଶୀ କାଷ୍ଠପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଂ ଶସ୍ତ୍ରମ୍। ବୃକ୍ଷାଦନାଃ ଲୋହକଣ୍ଟକକୀଲାଦୀନ୍ଯୁପକରଣାନି। ବ୍ଯାଘ୍ରଚର୍ମଣା ଦ୍ବୀପୀ ଚିତ୍ରବ୍ଯାଘ୍ରସ୍ତଚ୍ଚର୍ମଣା ଚ ପରିବୃତା ରଥା ଏବ ॥ 5-155-9 ତୈଲକ୍ଷୌମାନି ତୈଲାକ୍ତବସ୍ତ୍ରବିଶେଷା ଯେଷାଂ ଭସ୍ମ ପ୍ରହାରସ୍ଥଲେ ଦୀଯତେ । ସର୍ପିଶ୍ଚ ପୁରାତନଂ ତଦର୍ଥମେବ ॥ 5-155-10 ଚିତ୍ରାନୀକାଃ ଚିତ୍ରାଣି ସୈନ୍ଯାନି ॥ 5-155-11 ବିନିବେଶେତା ଯେଷୁ ରଥେଷ୍ବିତି ଶେଷଃ ॥ 5-155-12 ବଦ୍ଧାନି ଅରିଷ୍ଟାନି ଅଶୁଭହରାଣି ଯନ୍ତ୍ରୌଷଧାଦୀନି ଯେଷୁ ତେ ବଦ୍ଧାରିଷ୍ଟାଃ। ବଦ୍ଧକକ୍ଷାଃ ବଦ୍ଧାଃ କକ୍ଷାଃ ସ୍ପର୍ଧାପଦାନି ତୁରଗାଦିଶିରସି ଘଣ୍ଟାମାଲାମୌକ୍ତିକଗୁଚ୍ଛାଦୀନି। ବଦ୍ଧାନି ବିରୁଦାନି ଯେଷୁ। ବଦ୍ଧାନି ଆଭରଣାନି କ୍ଷୁଦ୍ରଘଣ୍ଟିକାଦୀନି ନିର୍ଯୂହାଃ ଶିଖରାଣି ଚ ଯେଷୁ ॥ 5-155-14 ଚତୁର୍ଯୁଜ ଇତ୍ଯେତଦ୍ବ୍ଯାଚଷ୍ଟେ ଧୁର୍ଯଯୋରିତି। ଧୁର୍ଯଯୋଃ ଧୂଃସନ୍ନିହିତଯୋଃ। ପାର୍ଷ୍ଣିସ୍ପାରଥୀ ଚକ୍ରରକ୍ଷୌ ॥ 5-155-17 ପିନାକଃ ତ୍ରିଶୂଲମ୍ ॥ 5-155-20 ସଂଗ୍ରାହଃ ହେଷଣପୂର୍ବକମଗ୍ରାଦାଭ୍ଯାମୁତ୍ପ୍ଲବନଂ ତଦ୍ରହିତାଃ । ଯତଃ ସୁସଂପନ୍ନାଃ ସମ୍ଯକଶିକ୍ଷିତାଃ ॥ 5-155-22 ଏକସ୍ଯ ରଥସ୍ଯ ଯଥୋକ୍ତବିଭାଗେନ ଦଶ ଗଜାଃ ଶତଂ ଅଶ୍ବାଃ ସହସ୍ରଂ ପଦାତଯଶ୍ଚ ପରିବାର ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-155-23 ପକ୍ଷାନ୍ତରମାହ ରଥସ୍ଯେତି। ଏକସ୍ଯ ରଥସ୍ଯ ପଞ୍ଚାଶଦ୍ରଦା ପଞ୍ଚସହସ୍ରଂ ଅଶ୍ବାଃ ପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶତ୍ସହସ୍ରଂ ପଦାତଯଃ ପରିବାର ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-155-24 ପୃତନାଯାଂ ତୁ ପଞ୍ଚସହସ୍ରଂ ନାଗାସ୍ତାବନ୍ତୋ ରଥାଃ ପଞ୍ଚବିଂଶତିସହସ୍ରଂ ନରାଃ ପଞ୍ଚଦଶସହସ୍ରଂ ଅଶ୍ବାଃ । ବାହିନ୍ଯାଂ ପଞ୍ଚାଶତ୍ସହସ୍ରଂ ନାଗାସ୍ତାବନ୍ତୋ ରଥାଃ ସାର୍ଧଲକ୍ଷଦ୍ବଯଂ ନରାଃ। ସାର୍ଧଲକ୍ଷଂ ଅଶ୍ବା ଇତି ଜ୍ଞେଯମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 156
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.156. ଅଧ୍ଯାଯଃ 156
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଭୀଷ୍ମଂପ୍ରତି ସୈନାପତ୍ଯସ୍ବୀକାରପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 1 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ ସମଯପ୍ରତିଜ୍ଞାକରଣପୂର୍ବକଂ ସୈନାପତ୍ଯାଙ୍ଗୀକାରଃ ॥ 2 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ସୈନାପତ୍ଯେଽଭିଷେଚନପୂର୍ବକଂ ସେନାଭିଃ ସହ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଗମନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-156-0 (37130)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-156-0x (3842)
ତତଃ ଶାନ୍ତନବଂ ଭୀଷ୍ମଂ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିର୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜଃ।
ସହ ସର୍ବୈର୍ମହୀପାଲୈରିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 5-156-1 (37131)
ଋତେ ସେନାପ୍ରଣେତାରଂ ପୃତନା ସୁମହତ୍ଯପି ।
ଦୀର୍ଯତେ ଯୁଦ୍ଧମାସାଦ୍ଯ ପିପୀଲିକପୁଟଂ ଯଥା ॥ 5-156-2 (37132)
ନହି ଜାତୁ ଦ୍ବଯୋର୍ବୁଦ୍ଧିଃ ସମା ଭବତି କର୍ହିଚିତ୍ ।
ଶୌର୍ଯଂ ଚ ବଲନେତୄଣାଂ ସ୍ପର୍ଧତେ ଚ ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-156-3 (37133)
ଶ୍ରୂଯତେ ଚ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ହୈହଯାନମିତୌଜସଃ ।
ଅଭ୍ଯଯୁର୍ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସର୍ବେ ସମୁଚ୍ଛ୍ରିତକୁଶଧ୍ବଜାଃ ॥ 5-156-4 (37134)
ତାନଭ୍ଯଯୁସ୍ତଦା ବୈଶ୍ଯାଃ ଶୂଦ୍ରାଶ୍ଚୈବ ପିତାମହ ।
ଏକତସ୍ତୁ ତ୍ରଯୋ ବର୍ଣା ଏକତଃ କ୍ଷତ୍ରିଯର୍ଷଭାଃ ॥ 5-156-5 (37135)
ତେ ସ୍ମ ଯୁଦ୍ଧେ ପ୍ରଭଜ୍ଯନ୍ତେ ତ୍ରଯୋ ବର୍ଣାଃ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
କ୍ଷତ୍ରିଯାଶ୍ଚ ଜଯନ୍ତ୍ଯେବ ବହୁଲଂ ଚୈକତୋ ବଲମ୍ ॥ 5-156-6 (37136)
ତତସ୍ତେ କ୍ଷତ୍ରିଯାନେବ ପପ୍ରଚ୍ଛୁର୍ଦ୍ବିଚସତ୍ତମାଃ ।
ତେଭ୍ଯଃ ଶଶଂସୁର୍ଧର୍ମଜ୍ଞା ଯାଥାତଥ୍ଯଂ ପିତାମହ ॥ 5-156-7 (37137)
ବଯମେକସ୍ଯ ଶ୍ରୃଣୁମୋ ମହାବୁଦ୍ଧିମତୋ ରଣେ ।
ଭବନ୍ତସ୍ତୁ ପୃଥକ୍ସର୍ବେ ସ୍ବବୁଦ୍ଧିବଶବର୍ତିନଃ ॥ 5-156-8 (37138)
ତତସ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣାଶ୍ଚକ୍ରୁରେକଂ ସେନାପତିଂ ଦ୍ବିଜମ୍।
ନଯେ ସୁକୁଶଲଂ ଶୂରମଜଯନ୍କ୍ଷତ୍ରିଯାଂସ୍ତତଃ ॥ 5-156-9 (37139)
ଏବଂ ଯେ କୁଶଲଂ ଶୂରଂ ହିତେପ୍ସିତମକଲ୍ପଷମ୍।
ସେନାପତିଂ ପ୍ରକୁର୍ବନ୍ତି ତେ ଜଯନ୍ତି ରଣେ ରିପୂନ୍ ॥ 5-156-10 (37140)
ଭବାନୁଶନସା ତୁଲ୍ଯୋ ହିତୈଷୀ ଚ ସଦା ମମ।
ଅସଂହାର୍ଥଃ ସ୍ଥିତୋ ଧର୍ମେ ସ ନଃ ସେନାପତିର୍ଭବ ॥ 5-156-11 (37141)
ରଶ୍ମୀବତାମିବାଦିତ୍ଯୋ ବୀରୁଧାମିବ ଚନ୍ଦ୍ରମାଃ ।
କୁବେର ଇବ ଯକ୍ଷାଣାଂ ଦେବାନାମିବ ବାସବଃ ॥ 5-156-12 (37142)
ପର୍ବତାନାଂ ଯଥା ମେରୁଃ ସୁପର୍ଣଃ ପକ୍ଷିଣାଂ ଯଥା।
କୁମାର ଇବ ଦେବାନାଂ ବସୂନାମିବ ହବ୍ଯବାଟ୍ ॥ 5-156-13 (37143)
ଭବତା ହି ବଯଂ ଗୁପ୍ତାଃ ଶତ୍ରେଣେବ ଦିବୌକସଃ ।
ଅନାଧୃଷ୍ଯା ଭବିଷ୍ଯାମସ୍ତ୍ରିଦଶାନାମପି ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-156-14 (37144)
ପ୍ରଯାତୁ ନୋ ଭବାନଗ୍ରେ ଦେବାନାମିବ ପାବକିଃ ।
ବଯଂ ତ୍ବାମନୁଯାସ୍ଯାମଃ ସୌରଭେଯା ଇବର୍ଷଭମ୍ ॥ 5-156-15 (37145)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। a6-156-16x (3843)
ଏବମେତନ୍ମହାବାହୋ ଯଥା ବଦସି ଭାରତ।
ଯଥୈବ ହି ଭବନ୍ତୋ ମେ ତଥୈବ ମମ ପାଣ୍ଡବାଃ ॥ 5-156-16 (37146)
ଅପି ଚୈବ ମଯା ଶ୍ରୋଯୋ ବାଚ୍ଯଂ ତେଷାଂ ନରାଧିପ ।
ସଂଯୋଦ୍ଧବ୍ଯଂ ତବାର୍ଥାଯ ଯଥା ମେ ସମଯଃ କୃତଃ ॥ 5-156-17 (37147)
ନ ତୁ ପଶ୍ଯାମି ଯୋଦ୍ଧାରମାତ୍ମନଃ ସଦୃଶଂ ଭୁବି ।
ଋତେ ତସ୍ମାନ୍ନରବ୍ଯାଘ୍ରାତ୍କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରାଦ୍ଧନଞ୍ଜଯାତ୍ ॥ 5-156-18 (37148)
ସ ହି ବେଦ ମହାବୁଦ୍ଧିର୍ଦିବ୍ଯାନ୍ଯସ୍ତ୍ରାଣ୍ଯନେକଶଃ ।
ନ ତୁ ମାଂ ବିବୃତୋ ଯୁଦ୍ଧେ ଜାତୁ ଯୁଧ୍ଯେତ ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-156-19 (37149)
ଅହଂ ସ ଚ କ୍ଷଣେନୈବ ନିର୍ମନୁଷ୍ଯମିଦଂ ଜଗତ୍।
କୁର୍ଯାବାସ୍ତ୍ରବଲେନୈବ ସସୁରାସୁରରାକ୍ଷସମ୍ ॥ 5-156-20 (37150)
ନ ତ୍ବେବୋତ୍ସାଦନୀଯା ମେ ପାଣ୍ଡୋଃ ପୁତ୍ରା ଜନାଧିପ ।
ତସ୍ମାଦ୍ଯୋଧାନ୍ହନିଷ୍ଯାମି ପ୍ରଯୋଗେଣାଯୁତଂ ସଦା ॥ 5-156-21 (37151)
ଏବମେଷାଂ ଫରିଷ୍ଯାମି ନିଧନଂ କୁରୁନନ୍ଦନ ।
ନ ଚେତ୍ତେ ମାଂ ହନିଷ୍ଯନ୍ତି ପୂର୍ବମେବ ସମାଗମେ ॥ 5-156-22 (37152)
ସେନାପତିସ୍ତ୍ବହଂ ରାଜନ୍ସମଯେନାପରେଣ ତେ।
ଭବିଷ୍ଯାମି ଯଥାକାମଂ ତନ୍ମେ ଶ୍ରୋତୁମିହାର୍ହସି ॥ 5-156-23 (37153)
କର୍ଣୋ ବା ଯୁଧ୍ଯତାଂ ପୂର୍ବମହଂ ବା ପୃଥିବୀପତେ ।
ସ୍ପର୍ଧତେ ହି ସଦାତ୍ଯର୍ଥଂ ସୂତପୁତ୍ରୋ ମଯା ରଣେ ॥ 5-156-24 (37154)
କର୍ଣ ଉବାଚ। 5-156-25x (3844)
ନାହଂ ଜୀବତି ଗାଙ୍ଗେଯେ ରାଜନ୍ଯୋତ୍ସ୍ଯେ କଥଂଚନ।
ହତେ ଭୀଷ୍ମେ ତୁ ଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ସହ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନା ॥ 5-156-25 (37155)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-156-26x (3845)
ତତଃ ସେନାପତିଂ ଚକ୍ରେ ବିଧିବଦ୍ଭୂରିଦକ୍ଷିଣମ୍।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାତ୍ମଜୋ ଭୀଷ୍ମଂ ସୋଽଭିଷିକ୍ତୋ ବ୍ଯରୋଚତ ॥ 5-156-26 (37156)
ତତୋ ଭେରୀଶ୍ଚ ଶଙ୍ଖାଂଶ୍ଚ ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ।
ବାଦଯାମାସୁବ୍ଯଗ୍ରା ବାଦକା ରାଜଶାସନାତ୍ ॥ 5-156-27 (37157)
ସିଂହନାଦାଶ୍ଚ ବିବିଧା ବାହନାନାଂ ଚ ନିଃସ୍ବନାଃ ॥ 5-156-28 (37158)
ନିର୍ଘାର୍ତାଃ ପୃଥିବୀକମ୍ପା ଗଜବୃଂହିତନିଃସ୍ବନାଃ।
ଆସଂଶ୍ଚ ସର୍ବଯୋଧାନାଂ ପାତଯନ୍ତୋ ମନାଂସ୍ଯୁତ ॥ 5-156-29 (37159)
ବାଚଶ୍ଚାପ୍ଯଶରୀରିଣ୍ଯୋ ଦିବଶ୍ଚୋଲ୍କାଃ ପ୍ରପେଦିରେ।
ଶିବାଶ୍ଚ ଭଯବେଦିନ୍ଯୋ ନେଦୁର୍ଦୀପ୍ତତରା ଭୃଶମ୍ ॥ 5-156-30 (37160)
ସୈନାପତ୍ଯେ ଯଦା ରାଜା ଗାଙ୍ଗେଯମଭିଷିକ୍ତବାନ୍ ।
ତଦୈତାନ୍ଯୁଗ୍ରରୂପାଣି ବଭୂବୁଃ ଶତଶୋ ନୃପ ॥ 5-156-31 (37161)
ତତଃ ସେନାପତିଂ କୃତ୍ବା ଭୀଷ୍ମଂ ପରବଲାର୍ଦନମ୍ ।
ବାଚଯିତ୍ବା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠାନ୍ଗୋଭିର୍ନିଷ୍କୈଶ୍ଚ ଭୂରିଶଃ ॥ 5-156-32 (37162)
ବର୍ଧମାନୋ ଜଯାଶୀର୍ଭିର୍ନିର୍ଯଯୌ ସୈନିକୈର୍ବୃତଃ।
ଆପଗେଯଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତସ୍ତଦା ॥ 5-156-33 (37163)
ସ୍କନ୍ଧାବାରେଣ ମହତା କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ଜଗାମ ହ ॥ 5-156-34 (37164)
ପରିକ୍ରମ୍ଯ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ କର୍ଣେନ ସହ କୌରବଃ ।
ଶିବିରଂ ମାପଯାମାସ ସମେ ଦେଶେ ଜନାଧିପ ॥ 5-156-35 (37165)
ମଧୁରାନୂଷରେ ଦେଶେ ପ୍ରଭୂତଯବସେନ୍ଧନେ।
ଯଥୈବ ହାସ୍ତିନପୁରଂ ତଦ୍ବଚ୍ଛିବିରମାବଭୌ ॥ ॥ 5-156-36 (37166)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ଷଟ୍ପଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-156-15 ପାବକିଃ କାର୍ତିକେଯଃ ॥ 5-156-19 ବିବୃତୋ ବିସ୍ପଷ୍ଟୋ ଭୂତ୍ବେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-156-20 ନିର୍ମନୁଷ୍ଯଂ ନିର୍ଜନମ୍ ॥ 5-156-21 ସଦା ପ୍ରତ୍ଯହମ୍ ॥ 5-156-29 ପାତଯନ୍ତଃ ମୂର୍ଚ୍ଛିତାନି କୁର୍ବନ୍ତଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 157
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.157. ଅଧ୍ଯାଯଃ 157
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାନୁମତ୍ଯା ଦ୍ରୁପଦାଦୀନାଂ ସପ୍ତାନାଂ ପୃତଗକ୍ଷୌହିଣ୍ଯାଧିପତ୍ଯେଽଭିଷେଚନପୂର୍ବକଂ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ଯ ସର୍ବସୈନ୍ଯାଧିପତ୍ଯେଽଭିଷେଚନମ୍ ॥ 1 ॥ ବଲରାମସ୍ଯ ଅକ୍ରୂରାଦିଭିଃ ସହ ପାଣ୍ଡବଦିଦୃକ୍ଷଯା କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରାଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦିପୂଜିତସ୍ଯ ତସ୍ଯ ବନ୍ଧୁନିଧନାବଲୋକନାସହିଷ୍ଣୁତଯା ତୀର୍ଥନିଷେବଣାର୍ଥଂ ଗମନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-157-0 (37167)
ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। 5-157-0x (3846)
ଆପଗେଯଂ ମହାତ୍ମାନଂ ଭୀଷ୍ମଂ ଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରମ୍।
ପିତାମହଂ ଭାରତାନାଂ ଧ୍ବଜଂ ସର୍ବମହୀକ୍ଷିତାମ୍ ॥ 5-157-1 (37168)
ବୃହସ୍ପତିସଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା କ୍ଷମଯା ପୃଥିବୀସମମ୍ ।
ସମୁଦ୍ରମିବ ଗାମ୍ଭୀର୍ଯେ ହିମବନ୍ତମିବ ସ୍ଥିରମ୍ ॥ 5-157-2 (37169)
ପ୍ରଜାପତିମିବୌଦାର୍ଯେ ତେଜସା ଭାସ୍କରୋପମମ୍ ।
ମହେନ୍ଦ୍ରମିବ ଶତ୍ରୂଣାଂ ଧ୍ବଂସନଂ ଶରବୃଷ୍ଟିଭିଃ ॥ 5-157-3 (37170)
ରଣଯଜ୍ଞେ ପ୍ରବିତତେ ସୁଭୀମେ ଲୋମହର୍ଷଣେ।
ଦୀକ୍ଷିତଂ ଚିରରାତ୍ରାଯ ଶ୍ରୁତ୍ବା ତତ୍ର ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-157-4 (37171)
କିମବ୍ରବୀନ୍ମହାବାହୁଃ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରଃ ।
ଭୀମସେନାର୍ଜୁନୌ ବାପି କୃଷ୍ଣୋ ବା ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-157-5 (37172)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-157-6x (3847)
ଆପଦ୍ଧର୍ମାର୍ଥକୁଶଲୋ ମହାବୁଦ୍ଧିର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ସର୍ବାନ୍ଭ୍ରାତୄନ୍ସମାନୀଯ ବାସୁଦେବଂ ଚ ଶାଶ୍ବତମ୍ ॥ 5-157-6 (37173)
ଉବାଚ ବଦତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ସାନ୍ତ୍ବପୂର୍ବମିଦଂ ବଚଃ।
ପର୍ଯାକ୍ରାମତ ସୈନ୍ଯାନି ଯତ୍ତାସ୍ତିଷ୍ଠତ ଦଂଶିତାଃ ॥ 5-157-7 (37174)
ପିତାମହେନ ବୋ ଯୁଦ୍ଧଂ ପୂର୍ବମେବ ଭବିଷ୍ଯତି।
ତସ୍ମାତ୍ସପ୍ତସୁ ସେନାସୁ ପ୍ରଣେତୄନ୍ମମ ପଶ୍ଯତ ॥ 5-157-8 (37175)
କୃଷ୍ଣ ଉବାଚ। 5-157-9x (3848)
ଯଥାର୍ହତି ଭବାନ୍ବକ୍ତୁମସ୍ମିନ୍କାଲେ ହ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ।
ତଥେଦମର୍ଥବଦ୍ବାକ୍ଯମୁକ୍ତଂ ତେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-157-9 (37176)
ରୋଚତେ ମେ ମହାବାହୋ କ୍ରିଯତାଂ ଯଦନନ୍ତରମ୍।
ନାଯକାସ୍ତବ ସେନାଯାଂ କ୍ରିଯନ୍ତାମିହ ସପ୍ତ ବୈ ॥ 5-157-10 (37177)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-157-11x (3849)
ତତୋ ଦ୍ରୁପଦମାନାଯ୍ଯ ବିରାଟଂ ଶିନିପୁଙ୍ଗବମ୍ ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଂ ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଂ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଂ ଚ ପାର୍ଥିବ।
ଶିଖଣ୍ଡିନଂ ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଂ ସହଦେବଂ ଚ ମାଗଧମ୍ ॥ 5-157-11 (37178)
ଏତାନ୍ସପ୍ତ ମହାଭାଗାନ୍ବୀରାନ୍ଯୁଦ୍ଧାଭିକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ।
ସେନାପ୍ରଣେତୄନ୍ବିଧିବଦଭ୍ଯଷିଞ୍ଚଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-157-12 (37179)
ସର୍ବସେନାପତିଂ ଚାତ୍ର ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଂ ଚକାର ହ ।
ଦ୍ରୋଣାନ୍ତହେତୋରୁତ୍ପନ୍ନୋ ଯ ଇଦ୍ଧାଞ୍ଜାତବେଦସଃ ॥ 5-157-13 (37180)
ସର୍ବେଷାମେବ ତେଷାଂ ତୁ ସମସ୍ତାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ସେନାପତିପତିଂ ଚକ୍ରେ ଗଡାକେଶଂ ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-157-14 (37181)
ଅର୍ଜୁନସ୍ଯାପି ନେତା ଚ ସଂଯନ୍ତା ଚୈବ ବାଜିନାମ୍।
ସଙ୍କର୍ଣଣାନୁଜଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ମହାବୁଦ୍ଧିର୍ଜନାର୍ଦନଃ ॥ 5-157-15 (37182)
ତଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବୋପସ୍ଥିତଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ସମାସନ୍ନଂ ମହାତ୍ଯଯମ୍ ।
ପ୍ରାବିଶଦ୍ଭବନଂ ରାଜ୍ଞଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ହଲାଯୁଧଃ ॥ 5-157-16 (37183)
ସହାକ୍ରୂରପ୍ରଭୃତିଭିର୍ଦଦସାମ୍ବୋଦ୍ଧବାଦିଭିଃ ।
ରୌକ୍ମିଣେଯାହୁକସୁତୈଶ୍ଚାରୁଦେଷ୍ଣପୁରୋଗମୈଃ ॥ 5-157-17 (37184)
ବୃଷ୍ଣିମୁଖ୍ଯୈରଧିଗତୈର୍ବ୍ଯାଘ୍ରୈରିବ ବଲୋତ୍କଟୈଃ ।
ଅଭିଗୁପ୍ତୋ ମହାବାହୁର୍ମରୁଦ୍ଭିରିବ ବାସବଃ ॥ 5-157-18 (37185)
ନୀଲକୌଶେଯବସନଃ କୈଲାସଶିଖରୋପମଃ ।
ସିଂହଖେଲଗତିଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ମଦରକ୍ତାନ୍ତଲୋଚନଃ ॥ 5-157-19 (37186)
ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଧର୍ମରାଜଶ୍ଚ କେଶବଶ୍ଚ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ।
ଉଦତିଷ୍ଠତ୍ତତଃ ପାର୍ଥୋ ଭୀମକର୍ମା ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-157-20 (37187)
ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବା ଯେ ଚାନ୍ଯେ ରାଜାନସ୍ତତ୍ର କେଚନ।
ପୂଜଯାଞ୍ଚକ୍ରିରେ ତେ ବୈ ସମାଯାନ୍ତଂ ହଲାଯୁଧମ୍ ॥ 5-157-21 (37188)
ତତସ୍ତଂ ପାଣ୍ଡବୋ ରାଜା କରେ ପସ୍ପର୍ଶ ପାଣିନା ।
ବାସୁଦେବପୁରୋଗାସ୍ତଂ ସର୍ବ ଏବାଭ୍ଯବାଦଯନ୍ ॥ 5-157-22 (37189)
ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ବୃଦ୍ଧାବଭିବାଦ୍ଯ ହଲାଯୁଧଃ ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ସହିତ ଉପାବିଶଦରିନ୍ଦମଃ ॥ 5-157-23 (37190)
ତତସ୍ତେଷୂପବିଷ୍ଟେଷୁ ପାର୍ଥିବେଷୁ ସମନ୍ତତଃ ।
ବାସୁଦେବମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ରୌହିଣେଯୋଽଭ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-157-24 (37191)
ଭବିତାଯଂ ମହାରୌଦ୍ରୋ ଦାରୁଣଃ ପୁରୁଷକ୍ଷଯଃ ।
ଦିଷ୍ଟମେତଦ୍ଧ୍ରୁବଂ ମନ୍ଯେ ନ ଶକ୍ଯମତିବର୍ତିତୁମ୍ ॥ 5-157-25 (37192)
ତସ୍ମାଦ୍ଯୁଦ୍ଧାତ୍ସମୁତ୍ତୀର୍ଣାନପି ବଃ ସମୁହୃଞ୍ଜାନାନ୍।
ଅରୋଗାନକ୍ଷତୈର୍ଦେହୈର୍ଦ୍ରଷ୍ଟାସ୍ମୀତି ମତିର୍ମମ ॥ 5-157-26 (37193)
ସମେତଂ ପାର୍ଥିବଂ କ୍ଷତ୍ରଂ କାଲପକ୍ବମସଂଶଯମ୍ ।
ବିମର୍ଦଶ୍ଚ ମହାନ୍ଭାବୀ ମାଂସଶୋଣିତକଦର୍ଦମଃ ॥ 5-157-27 (37194)
ଉକ୍ତୋ ମଯା ବାସୁଦେବଃ ପୁନଃ ପୁନରୁପହ୍ବରେ।
ସଂବନ୍ଧିଷୁ ସମାଂ ବୃତ୍ତିଂ ବର୍ତସ୍ବ ମଧୁସୂଦନ ॥ 5-157-28 (37195)
ପାଣ୍ଡବା ହି ଯଥାସ୍ମାକଂ ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ନୃପଃ।
ତସ୍ଯାପି କ୍ରିଯତାଂ ସାହ୍ଯଂ ସ ପର୍ଯେତି ପୁନଃପୁନଃ ॥ 5-157-29 (37196)
ତଚ୍ଚ ମେ ନାକରୋଦ୍ବାକ୍ଯଂ ତ୍ବଦର୍ଥେ ମଧୁସୂଦନଃ।
ନିର୍ବିଷ୍ଟଃ ସର୍ବଭାବେନ ଧନଞ୍ଜଯମବେକ୍ଷ୍ଯ ହ ॥ 5-157-30 (37197)
ଧ୍ରୁବୋ ଜଯଃ ପାଣ୍ଡବାନାମିତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ।
ତଥା ହ୍ଯଭିନିବେଶୋଽଯଂ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଭାରତ ॥ 5-157-31 (37198)
ନ ଚାହମୃତ୍ସହେ କୃଷ୍ଣମୃତେ ଲୋକମୁଦୀକ୍ଷିତୁମ୍ ।
ତତୋଽହମନୁବର୍ତାମି କେଶବସ୍ଯ ଚିକୀର୍ଷିତମ୍ ॥ 5-157-32 (37199)
ଉଭୌ ଶିଷ୍ଯୌ ହି ମେ ବୀରୌ ଗଦାଯଦ୍ଧବିଶାରଦୌ ।
ତୁଲ୍ଯସ୍ନେହୋଽସ୍ମ୍ଯତୋ ଭୀତେ ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନେ ନୃପେ ॥ 5-157-33 (37200)
ତସ୍ମାଦ୍ଯାସ୍ଯାମି ତୀର୍ଥାନି ସରସ୍ବତ୍ଯା ନିଷେବିତୁମ୍ ।
ନ ହି ଶକ୍ଷ୍ଯାମି କୌରବ୍ଯାନ୍ନଶ୍ଯମାନାନବେକ୍ଷିତୁମ୍ ॥ 5-157-34 (37201)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-157-35x (3850)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ମହାବାହୁରନୁଜ୍ଞାତଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବୈଃ।
ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାଂ ଯଯୌ ରାମୋ ନିବର୍ତ୍ଯ ମଧୁସୂଦନମ୍ ॥ ॥ 5-157-35 (37202)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବମି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ସପ୍ତପଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-157-13 ଇଦ୍ଧାତ୍ପ୍ରଦୀପ୍ତାତ୍ ॥ 5-157-16 ମହାତ୍ଯଯଂ ଅତ୍ଯନ୍ତଂ କ୍ଷଯକରମ୍ ॥ 5-157-24 ରୌହିଣେଯୋ ବଲରାମଃ ॥ 5-157-28 ଉପହ୍ବରେ ଏକାନ୍ତେ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 158
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.158. ଅଧ୍ଯାଯଃ 158
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀକୃଷଅଣଶ୍ଯାଲସ୍ଯ ରୁକ୍ମିଣଃ ପାଣ୍ଡବାନୁପେତ୍ଯ ଅର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ତସ୍ଯ ଭଯବିକଲ୍ପପୂର୍ବକଂ ଦର୍ପାସ୍ତ୍ବେନ ସାହାଯ୍ଯକରଣୋକ୍ତିଃ ॥ 1 ॥ ଅର୍ଜୁନେନ ତସ୍ଯ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 2 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନମେତ୍ଯ ତଥାଭାଷିଣସ୍ତସ୍ଯ ତେନାପି ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-158-0 (37203)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-158-0x (3851)
ଏତସ୍ମିନ୍ନୈବ କାଲେ ତୁ ଭୀଷ୍ମକସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ।
ହିରଣ୍ଯରୋମ୍ଣୋ ନୃପତେଃ ସାକ୍ଷାଦିନ୍ଦ୍ରସଖସ୍ଯ ବୈ ॥ 5-158-1 (37204)
ଆକୂତୀନାମଧିପତିର୍ଭୋଜସ୍ଯାତିଯଶସ୍ବିନଃ ।
ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ଯପତେଃ ପୁତ୍ରୋ ଦିକ୍ଷୁ ରୁକ୍ମୀତି ବିଶ୍ରୁତଃ ॥ 5-158-2 (37205)
ଯଃ କିଂପୁରୁଷସିଂହସ୍ଯ ଗନ୍ଧମାଦନବାସିନଃ ।
କୃତ୍ସ୍ନଂ ଶିଷ୍ଯୋ ଧନୁର୍ବେଦଂ ଚତୁଷ୍ପାଦମବାପ୍ତବାନ୍ ॥ 5-158-3 (37206)
ଯୋ ମାହେନ୍ଦ୍ରଂ ଧନୁର୍ଲେଭେ ତୁଲ୍ଯଂ ଗାଣ୍ଡୀବତେଜସା।
ଶାର୍ଙ୍ଗେଣ ଚ ମହାବାହୁଃ ସଂମିତଂ ଦିବ୍ଯଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-158-4 (37207)
ତ୍ରୀଣ୍ଯେବୈତାନି ଦିବ୍ଯାନି ଧନୂଂଷି ଦିବିଚାରିଣାମ୍ ।
ବାରୁଣଂ ଗାଣ୍ଡିବଂ ତତ୍ର ମାହେନ୍ଦ୍ରଂ ବିଜଯଂ ଧନୁଃ ।
ଶାର୍ଙ୍ଗ ତୁ ବୈଷ୍ଣବଂ ପ୍ରାହୁର୍ଦିବ୍ଯଂ ତେଜୋମଯଂ ଧନୁଃ ॥ 5-158-5 (37208)
ଧାରଯାମାସ ତତ୍କୃଷ୍ଣଃ ପରସେନାଭଯାବହମ୍।
ଗାଣ୍ଡୀବଂ ପାବକାଲ୍ଲେଭେ ଖାଣ୍ଡବେ ପାକଶାସନିଃ ॥ 5-158-6 (37209)
ଦ୍ରୁମାଦ୍ରୁକ୍ମୀ ମହାତେଜା ବିଜଯଂ ପ୍ରତ୍ଯପଦ୍ଯତ।
ସଂଛିଦ୍ଯ ମୌରବାନ୍ପାଶାନ୍ନିହତ୍ଯ ମୁରମୋଜସା ॥ 5-158-7 (37210)
ନିର୍ଜିତ୍ଯ ନରକଂ ଭୌମମାହୃତ୍ଯ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ ।
ଷୋଡଶ ସ୍ତ୍ରୀସହସ୍ରାଣି ରତ୍ନାନି ବିବିଧାନି ଚ ॥ 5-158-8 (37211)
ପ୍ରତିପେଦେ ହୃଷୀକେଶଃ ଶାର୍ଙ୍ଗଂ ଚ ଧନୁରୁତ୍ତମମ୍।
ରୁକ୍ମୀ ତୁ ବିଜଯଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ଧନୁର୍ମେଘନିଭସ୍ବନମ୍ ॥ 5-158-9 (37212)
ବିଭୀଷଯନ୍ନିବ ଜଗତ୍ପାଣ୍ଡବାନଭ୍ଯବର୍ତତ।
ନାମୃଷ୍ଯତ ପୁରା ଯୋଽସୌ ସ୍ବବାହୁଲଗର୍ବିତଃ ॥ 5-158-10 (37213)
ରୁକ୍ମିଣ୍ଯା ହରଣଂ ବୀରୋ ବାସୁଦେବେନ ଧୀମତା।
କୃତ୍ବା ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ନାହତ୍ବା ନିବର୍ତିଷ୍ଯେ ଜନାର୍ଦନମ୍ ॥ 5-158-11 (37214)
ତତୋଽନ୍ବଧାବଦ୍ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରଃ।
ସେନଯା ଚତୁରଙ୍ଗିଣ୍ଯା ମହତ୍ଯା ଦୂରପାତଯା ॥ 5-158-12 (37215)
ବିଚିତ୍ରାଯୁଧବର୍ମିଣ୍ଯା ଗଙ୍ଗ୍ଯେବ ପ୍ରବୃଦ୍ଧଯା।
ସ ସମାସାଦ୍ଯ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ଯୋଗାନାମୀଶ୍ବରଂ ପ୍ରଭୁମ୍ ॥ 5-158-13 (37216)
ବ୍ଯଂସିତୋ ବ୍ରୀଡିତୋ ରାଜନ୍ନାଜଗାମ ସ କୁଣ୍ଡିନମ୍।
ଯତ୍ରୈବ କୃଷ୍ଣେନ ରଣେ ନିର୍ଜିତଃ ପରବୀରହା ॥ 5-158-14 (37217)
ତତ୍ର ଭୋଜକଟଂ ନାମ କୃତଂ ନଗରମୁତ୍ତମମ୍ ।
ସୈନ୍ଯେନ ମହତା ତେନ ପ୍ରଭୂତଗଜବାଜିନା ॥ 5-158-15 (37218)
ପୁରଂ ତଦ୍ଭୁବି ବିଖ୍ଯାତଂ ନାମ୍ନା ଭୋଜକଟଂ ନୃପ ।
ସ ଭୋଜରାଜଃ ସୈନ୍ଯେନ ମହତା ପରିବାରିତଃ ॥ 5-158-16 (37219)
ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯା ମହାବୀର୍ଯଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍କ୍ଷିପ୍ରମାଗମତ୍।
ତତଃ ସ କବଚୀ ଧନ୍ବୀ ତଲୀ ଖଙ୍ଗୀ ଶରାସନୀ ॥ 5-158-17 (37220)
ରଥେନାଦିତ୍ଯବର୍ଣେନ ପ୍ରବିବେଶ ମହାଚମୂମ୍ ।
ବିଦିତଃ ପାଣ୍ଡବେଯାନାଂ ବାସୁଦେବପ୍ରିଯେପ୍ସଯା ॥ 5-158-18 (37221)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ତୁ ତଂ ରାଜା ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଗମ୍ଯାଭ୍ଯପୂଜଯତ୍।
ସ ପୂଜିତଃ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରୈର୍ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ସୁସଂସ୍ତୁତଃ ॥ 5-158-19 (37222)
ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ତୁ ତାନ୍ସର୍ବାନ୍ବିଶ୍ରାନ୍ତଃ ସହସୈନିକଃ ।
ଉବାଚ ମଧ୍ଯେ ବୀରାଣାଂ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-158-20 (37223)
ସହାଯୋସ୍ମି ସ୍ଥିତୋ ଯୁଦ୍ଧେ ଯଦି ଭୀତୋସି ପାଣ୍ଡବ ।
କରିଷ୍ଯାମି ରଣେ ସାହ୍ଯମସହ୍ଯଂ ତବ ଶତ୍ରୁଭିଃ ॥ 5-158-21 (37224)
ନ ହି ମେ ବିକ୍ରମେ ତୁଲ୍ଯଃ ପୁମାନସ୍ତୀହ କଶ୍ଚନ।
ହନିଷ୍ଯାମିରଣେ ଭାଗଂ ଯନ୍ମେ ଦାସ୍ଯସି ପାଣ୍ଡବ ॥ 5-158-22 (37225)
ଅପି ଦ୍ରୋଣକୃପୌ ବୀରୌ ଭୀଷ୍ମକର୍ଣାବଥୋ ପୁନଃ ।
ଅଥବା ସର୍ବ ଏବୈତେ ତିଷ୍ଠନ୍ତୁ ବସୁଧାଧିପାଃ ॥ 5-158-23 (37226)
ନିହତ୍ଯ ସମରେ ଶତ୍ରୂଂସ୍ତବ ଦାସ୍ଯାମି ମେଦିନୀମ୍ ।
ଇତ୍ଯୁକ୍ତୋ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ କେଶବସ୍ଯ ଚ ସଂନିଧୌ ॥ 5-158-24 (37227)
ଶ୍ରୃଣ୍ବତାଂ ପାର୍ଥିବେନ୍ଦ୍ରାଣାମନ୍ଯେଷାଂ ଚୈବ ସର୍ବଶଃ ।
ବାସୁଦେବମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଧର୍ମରାଜଂ ଚ ପାଣ୍ଡବମ୍।
ଉବାଚ ଧୀମାନ୍କୌନ୍ତେଯଃ ପ୍ରହସ୍ଯ ସଖିପୂର୍ବକମ୍ ॥ 5-158-25 (37228)
ଯୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ ମେ ବୀର ଗନ୍ଧର୍ବୈଃ ସୁମହାବଲୈଃ ।
ସହାଯୋ ଘୋଷଯାତ୍ରାଯାଂ କସ୍ତଦାସୀତ୍ସଖା ମମ ॥ 5-158-26 (37229)
ତଥା ପ୍ରତିଭଯେ ତସ୍ମିନ୍ଦେବଦାନବସଂକୁଲେ।
ଖାଣ୍ଡବେ ଯୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ କଃ ସହାଯସ୍ତଦାବଭବତ୍ ॥ 5-158-27 (37230)
ନିବାତକବଚୈର୍ଯୁଦ୍ଧେ କାଲକେଯୈଶ୍ଚ ଦାନବୈଃ ।
ତତ୍ର ମେ ଯୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ କଃ ସହାଯସ୍ତଦାଭବତ୍ ॥ 5-158-28 (37231)
ତଥା ବିରାଟନଗରେ କୁରୁଭିଃ ସହ ସଙ୍ଗରେ।
ଯୁଧ୍ଯତୋ ବହୁଭିସ୍ତତ୍ର କଃ ସହାଯୋଽଭବନ୍ମମ ॥ 5-158-29 (37232)
ଉପଜୀବ୍ଯ ରଣେ ରୁଦ୍ରଂ ଶକ୍ରଂ ବୈଶ୍ରବଣଂ ଯମମ୍।
ବରୁଣଂ ପାବକଂ ଚୈବ କୃପଂ ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ମାଧବମ୍ ॥ 5-158-30 (37233)
ଧାରଯନ୍ଗାଣ୍ଡିବଂ ଦିବ୍ଯଂ ଧନୁସ୍ତେଜୋମଯଂ ଦୃଢମ୍ ।
ଅକ୍ଷଯ୍ଯଶରସଂଯୁକ୍ତୋ ଦିବ୍ଯାସ୍ତ୍ରପରିବୃଂହିତଃ ॥ 5-158-31 (37234)
କୌରବାମାଂ କୁଲେ ଜାତଃ ପାଣ୍ଡୋଃ ପୁତ୍ରୋ ବିଶେଷତଃ ।
ଦ୍ରୋଣଂ ବ୍ଯପଦିଶଞ୍ଛିଷ୍ଯୋ ବାସୁଦେବସହାଯବାନ୍ ॥ 5-158-32 (37235)
କଥମସ୍ମଦ୍ବିଧୋ ବ୍ରୂଯାଦ୍ଭୀତୋଽସ୍ମୀତି ଯଶୋହରମ୍ ।
ବଚନଂ ନରଶାର୍ଦୂଲ ବଜ୍ରାଯୁଧସମସ୍ବନମ୍ ॥ 5-158-33 (37236)
ନାସ୍ମି ଭୀତୋ ମହାବାହୋ ସହାଯାର୍ଥଶ୍ଚ ନାସ୍ତି ମେ ।
ଯଥାକାମଂ ଯଥାଯୋଗଂ ଗଚ୍ଛ ବାତ୍ରୈବ ତିଷ୍ଠ ବା ॥ 5-158-34 (37237)
`ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ 5-158-35x (3852)
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବଚନଂ ତସ୍ଯ ବିଜଯସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ ।'
ବିନିବର୍ତ୍ଯ ତତୋ ରୁକ୍ମୀ ସେନାଂ ସାଗରସଂନିଭାମ୍ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମୁପାଗଚ୍ଛତ୍ତଥୈବ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-158-35 (37238)
ତଥୈବ ଚାଭିଗମ୍ଯୈନମୁବାଚ ବସୁଧାଧିପଃ।
ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତଶ୍ଚ ତେନାପି ସ ତଦା ଶୂରମାନିନା ॥ 5-158-36 (37239)
ଦ୍ବାବେବ ତୁ ମହାରାଜ ତସ୍ମାଦ୍ଯୁଦ୍ଧାଦପେଯତୁଃ।
ରୌହିଣେଯଶ୍ଚ ବାର୍ଷ୍ଣେଯୋ ରୁକ୍ମୀ ଚ ବସୁଧାଧିପ ॥ 5-158-37 (37240)
ଗତେ ରାମେ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାଂ ଭୀଷ୍ମକସ୍ଯ ସୁତେ ତଥା।
ଉପାବିଶନ୍ପାଣ୍ଡବେଯା ମନ୍ତ୍ରାଯ ପୁନରେବ ଚ ॥ 5-158-38 (37241)
ସମିତିର୍ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ସା ପାର୍ଥିବସମାକୁଲା ।
ଶୁଶୁଭେ ତାରକୈଶ୍ଚିତ୍ରା ଦ୍ଯୌଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରେଣେବ ଭାରତ ॥ ॥ 5-158-39 (37242)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବମି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟପ଼ଞ୍ଚାଶଦଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-158-1 ସାକ୍ଷାତ୍ପୁତ୍ର ଇତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-158-2 ଆକୂତୀନାଂ ସଂକଲ୍ପାନାମ୍ । ସତ୍ଯସଂକଲ୍ପ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-158-7 ମୌରବାନ୍ ଆନ୍ତ୍ରତନ୍ତିମଯାନ୍ । ଯୈରିଦାନୀ ଶାର୍ଙ୍ଗେ ଧନୁଷି ଜ୍ଯା କ୍ରିଯତେ॥ 5-158-30 ଉପଜୀବ୍ଯ ଆରାଧ୍ଯ। ରଣେ ଯୁଦ୍ଧନିମିତ୍ତମ୍ ॥ 5-158-32 ଦ୍ରୋଣଂ ଅଯଂ ମମ ଗୁରୁରିତି ବ୍ଯପଦିଶନ୍ କଥଯନ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 159
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.159. ଅଧ୍ଯାଯଃ 159
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସଞ୍ଜଯଂପ୍ରତି କୁରୁପାଣ୍ଡବସେନଯୋର୍ବୃତ୍ତବୃତ୍ତାନ୍ତକଥନଚୋଦନା ॥ 1 ॥ ସଂଜଯେନ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂପ୍ରତି ପୁରୁଷସ୍ଯାକର୍ତୃତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବେନ ବକ୍ଷ୍ଯମାଣବନ୍ଧୁନିଧନଶ୍ରବଣେନ ଶୋକାନଧିଗମୋପଦେଶଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-159-0 (37243)
ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। 5-159-0x (3853)
ତଥା ବ୍ଯୂଢେଷ୍ବନୀକେଷୁ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ।
କିମର୍କୁର୍ବଂଶ୍ଚ କୁରବଃ କାଲେନାଭିପ୍ରଚୋଦିତାଃ ॥ 5-159-1 (37244)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-159-2x (3854)
ତଥା ବ୍ଯୂଢେଷ୍ବନୀକେଷୁ ଯତ୍ତେଷୁ ଭରତର୍ଷଭ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହାରାଜ ସଞ୍ଜଯଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-159-2 (37245)
ଏହି ସଞ୍ଜଯ ସର୍ବ ମେ ଆଚକ୍ଷ୍ବାନବଶେଷତଃ ।
ସେନାନିବେଶେ ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ କୁରୁପାଣ୍ଡବସେନଯୋଃ ॥ 5-159-3 (37246)
ଦିଷ୍ଟମେବ ପରଂ ମନ୍ଯେ ପୌରୁଷଂ ଚାପ୍ଯନର୍ଥକମ୍ ।
ଯଦହଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଯମାନୋଽପି ଯୁଦ୍ଧଦୋଷାନ୍କ୍ଷଯୋଦଯାନ୍ ॥ 5-159-4 (37247)
ତଥାପି ନିକୃତିପ୍ରଜ୍ଞଂ ପୁତ୍ରଂ ଦୁର୍ଦ୍ଯୂତଦେବିନମ୍ ।
ନ ଶକ୍ନୋମି ନିଯନ୍ତୁଂ ବା କର୍ତୁଂ ବା ହିତମାତ୍ମନଃ ॥ 5-159-5 (37248)
ଭବତ୍ଯେବ ହି ମେ ସୂତ ବୁଦ୍ଧିର୍ଦୋଷାନୁଦର୍ଶିନୀ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ସମାସାଦ୍ଯ ପୁନଃ ସା ପରିବର୍ତତେ ॥ 5-159-6 (37249)
ଏବଂ ଗତେ ବୈ ଯଦ୍ଭାବି ତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି ସଞ୍ଜଯ ।
କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମଃ କିଲ ରଣେ ତନୁତ୍ଯାଗେ ହି ପୂଜିତଃ ॥ 5-159-7 (37250)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-159-8x (3855)
ତ୍ବଦ୍ଯୁକ୍ତୋଽଯମନୁପ୍ରଶ୍ନୋ ମହାରାଜ ଯଥେଚ୍ଛସି।
ନ ତୁ ଦୁର୍ଯୋଧନେ ଦୋଷମିମମାଧାତୁମର୍ହସି ॥ 5-159-8 (37251)
ଶୃଣୁଷ୍ବାନବଶେଷେଣ ବଦତୋ ମମ ପାର୍ଥିବ ।
ଯ ଆତ୍ମନୋ ଦୁଶ୍ଚରିତାଦଶୁଭଂ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାନ୍ନରଃ ।
ନ ସ କାଲଂ ନ ବା ଦେବାନେନସା ଗନ୍ତୁମର୍ହତି ॥ 5-159-9 (37252)
ମହାରାଜ ମନୁଷ୍ଯେଷୁ ନିନ୍ଦ୍ଯଂ ଯଃ ସର୍ବମାଚରେତ୍।
ସ ବଧ୍ଯଃ ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ନିନ୍ଦିତାନି ସମାଚରନ୍ ॥ 5-159-10 (37253)
ନିକାରା ମନୁଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ପାଣ୍ଡବୈସ୍ତ୍ବତ୍ପ୍ରତୀକ୍ଷଯା ।
ଅନୁଭୂତାଃ ସହାମାତ୍ଯୈର୍ନିକୃତୈରଧିଦେବନେ ॥ 5-159-11 (37254)
ହଯାନାଂ ଚ ଗଜାନାଂ ଚ ରାଜ୍ଞାଂ ଚାମିତତେଜସାମ୍ ।
ବୈଶସଂ ସମରେ ବୃତ୍ତଂ ଯତ୍ତନ୍ମେ ଶୃଣୁ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-159-12 (37255)
ସ୍ଥିରୋ ଭୂତ୍ବା ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ସର୍ବଲୋକକ୍ଷଯୋଦଯମ୍।
ଯଥାଭୂତଂ ମହାଯୁଦ୍ଧେ ଶ୍ରୁତ୍ବା ମା ବିମନା ଭବ ॥ 5-159-13 (37256)
ନ ହ୍ଯେବ କର୍ତା ପୁରୁଷଃ କର୍ମଣୋଃ ଶୁଭପାପଯୋଃ ।
ଅସ୍ବତନ୍ତ୍ରୋ ହି ପୁରୁଷଃ କାର୍ଯତେ ଦାରୁଯନ୍ତ୍ରବତ୍ ॥ 5-159-14 (37257)
କେଚିଦୀଶ୍ବରନିର୍ଦିଷ୍ଟାଃ କେଚିଦେବ ଯଦୃଚ୍ଛଯା।
ପୂର୍ବକର୍ମଭିରପ୍ଯନ୍ଯେ ତ୍ରୈଧମେତତ୍ପ୍ରଦୃଶ୍ଯତେ।
ତସ୍ମାଦନର୍ଥମାପନ୍ନଃ ସ୍ଥିରୋ ଭୂତ୍ବା ନିଶାମଯ ॥ ॥ 5-159-15 (37258)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବଣି ଏକୋନଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ॥ ସମାପ୍ତଂ ଚ ସୈନ୍ଯନିର୍ଯାଣପର୍ବ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-159-4 କ୍ଷଯସ୍ଯୈବ ଉଦଯୋ ଯେଭ୍ଯସ୍ତାନ୍ କ୍ଷଯୋଦଯାନ୍ ॥ 5-159-5 ନିକୃତିପ୍ରଜ୍ଞଂ କପଟବିଷଯୈବ ପ୍ରଜ୍ଞା ନ ଧର୍ମବିଷଯା ଯସ୍ଯ ତମ୍ ॥ 5-159-9 ଏନସା ଦୋଷେଣ ଦେବାନ୍କାଲଂ ବା ଗୁନ୍ତୁଂ ଉପଲବ୍ଧୁଂ ନାର୍ହତି। ନ ସ କାଲଂ ନ ବା ଦେବଂ ବକ୍ତୁମେତଦିହାର୍ହତୀତି ପାଠେପ୍ଯଯମେବାର୍ଥଃ ॥ 5-159-11 ନିକାରାଃ ତିରସ୍କାରାଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 160
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.160. ଅଧ୍ଯାଯଃ 160
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ପୃଥକ୍ପୃଥଗ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦୀନ୍ପ୍ରତି ବକ୍ତବ୍ଯସନ୍ଦେଶକଥନପୂର୍ବକମୁଲୂକସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଦୂତ୍ଯେନ ପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-160-0 (37259)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-160-0x (3856)
ହିରଣ୍ବତ୍ଯାଂ ନିବିଷ୍ଟେଷୁ ପାଣ୍ଡବେଷୁ ମହାତ୍ମସୁ।
ନ୍ଯବିଶନ୍ତ ମହାରାଜ କୌରବେଯା ଯଥାବିଧି ॥ 5-160-1 (37260)
ତତ୍ର ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜା ନିବେସ୍ଯ ବଲମୋଜସା ।
ସଂମାନଯିତ୍ବା ନୃପତୀନ୍ନ୍ଯସ୍ଯ ଗୁଲ୍ମାଂସ୍ତଥୈବ ଚ ॥ 5-160-2 (37261)
ଆରକ୍ଷସ୍ଯ ବିଧିଂ କୃତ୍ବା ଯୋଧାନାଂ ତତ୍ର ଭାରତ ।
କର୍ଣଂ ଦୁଃଶାସନଂ ଚୈବ ଶକୁନିଂ ଚାପି ସୌବଲମ୍ ॥ 5-160-3 (37262)
ଆନାଯ୍ଯ ନୃପତିସ୍ତତ୍ର ମନ୍ତ୍ରଯାମାସ ଭାରତ।
ତତ୍ର ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜା କର୍ଣେନ ସହ ଭାରତ ॥ 5-160-4 (37263)
ସୌବଲେନ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରଯିତ୍ବା ନରର୍ଷଭ ।
ଆହୂଯୋପହ୍ବରେ ରାଜନ୍ନୁଲୂକମିଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-160-5 (37264)
ଉଲୂକ ଗଚ୍ଛ କୈତବ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନ୍ସହସୋମକାନ୍।
ଗତ୍ବା ମମ ବଚୋ ବ୍ରୂହି ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଶ୍ରୃଣ୍ବତଃ॥ 5-160-6 (37265)
ଇଦଂ ତତ୍ସମନୁପ୍ରାପ୍ତଂ ବର୍ଷପୂଗାଭିଚିନ୍ତିତମ୍ ।
ପାଣ୍ଡବାନାଂ କୁରୂଣାଂ ଚ ଯୁଦ୍ଧଂ ଲୋକଭଯଙ୍କରମ୍ ॥ 5-160-7 (37266)
ଯଦେତତ୍କତ୍ଥନାବାକ୍ଯଂ ସଞ୍ଜଯୋ ମହଦବ୍ରବୀତ୍।
ବାସୁଦେବସହାଯସ୍ଯ ଗର୍ଜତଃ ସାନୁଜସ୍ଯ ତେ ॥ 5-160-8 (37267)
ମଧ୍ଯେ କରୂଣାଂ କୌନ୍ତେଯ ତସ୍ଯ କାଲୋଯମାଗତଃ ।
ଯଥାବତ୍ସଂପ୍ରତିଜ୍ଞାତଂ ତତ୍ସର୍ବଂ କ୍ରିଯତାମିତି ॥ 5-160-9 (37268)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠଂ ତଥୈବ କୌନ୍ତେଯଂ ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ଯଂ ବଚନାନ୍ମମ ॥ 5-160-10 (37269)
ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତଃ ସର୍ବୈଃ ସୋମକୈଶ୍ଚ ସକେକଯୈଃ।
କଥଂ ବା ଧାର୍ମିକୋ ଭୂତ୍ବା ତ୍ବମଧର୍ମେ ମନଃ କୃଥାଃ।
ଯ ଇଚ୍ଛସି ଜଗତ୍ସର୍ବଂ ନଶ୍ଯମାନଂ ନୃଶଂସବତ୍ ॥ 5-160-11 (37270)
ଅଭଯଂ ସର୍ବଭୂତେଭ୍ଯୋ ପାତା ତ୍ବମିତି ମେ ମତିଃ ॥ 5-160-12 (37271)
ଶ୍ରୂଯତେ ହି ପୁରା ଗୀତଃ ଶ୍ଲୋକୋଽଯଂ ଭରତର୍ଷଭ ।
ପ୍ରହ୍ଲାଦେନାଥ ଭଦ୍ରଂ ତେ ହୃତେ ରାଜ୍ଯେ ତୁ ଦୈବତୈଃ ॥ 5-160-13 (37272)
ଯସ୍ଯ ଧର୍ମଧ୍ବଜୋ ନିତ୍ଯଂ ସୁରା ଧ୍ବଜ ଇବୋଚ୍ଛ୍ରିତଃ।
ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନାନି ଚ ପାପାନି ବୈଡାଲଂ ନାମ ତଦ୍ବ୍ରତମ୍ ॥ 5-160-14 (37273)
ଅତ୍ର ତେ ବର୍ତଯିଷ୍ଯାମି ଆଖ୍ଯାନମିଦମୁତ୍ତମମ୍ ।
କଥିତଂ ନାରଦେନେହ ପିତୁର୍ମମ ନରାଧିପ ॥ 5-160-15 (37274)
ମାର୍ଜାରଃ କିଲ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟଃ ସର୍ବକର୍ମସୁ।
ଊର୍ଧ୍ବବାହୁଃ ସ୍ଥିତୋ ରାଜନ୍ ଗଙ୍ଗାତୀର କଦାଚନ ॥ 5-160-16 (37275)
ସ ବୈ କୃତ୍ବା ମନଃଶୁଦ୍ଧିଂ ପ୍ରତ୍ଯଯାର୍ଥଂ ଶରୀରିଣାମ୍ ।
କରୋମି ଧର୍ମମିତ୍ଯାହ ସର୍ବାନେବ ଶରୀରିଣଃ ॥ 5-160-17 (37276)
ତସ୍ଯ କାଲେନ ମହତା ବିସ୍ତ୍ରମ୍ଯଂ ଜଗ୍ମୁରଣ୍ଡଜାଃ।
ସମେତ୍ଯ ଚ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ମାର୍ଜାରଂ ତଂ ବିଶାଂପତେ ॥ 5-160-18 (37277)
ପୂଜ୍ଯମାନସ୍ତୁ ତୈଃ ସର୍ବୈଃ ପକ୍ଷିଭିଃ ପକ୍ଷିଭୋଜନଃ।
ଆତ୍ମକାର୍ଯଂ କୃତଂ ମେନେ ଚାର୍ଯାଯାଶ୍ଚ କୃତଂ ଫଲମ୍ ॥ 5-160-19 (37278)
ଅଥ ଦୀର୍ଘସ୍ଯ କାଲସ୍ଯ ତଂ ଦେଶଂ ମୂଷିକା ଯଯୁଃ।
ଦଦୃଶୁସ୍ତଂ ଚ ତେ ତତ୍ର ଧାର୍ମିକଂ ବ୍ରତଚାରିଣମ୍ ॥ 5-160-20 (37279)
କାର୍ଯେଣ ମହତା ଯୁକ୍ତଂ ଦମ୍ଭଯୁକ୍ତେନ ଭାରତ ।
ତେଷାଂ ମତିରିଯଂ ରାଜନ୍ନାସୀତ୍ତତ୍ର ବିନିଶ୍ଚଯେ ॥ 5-160-21 (37280)
ବହୁମିତ୍ରା ବଯଂ ସର୍ବେ ତେଷାଂ ନୋ ମାତୁଲୋ ହ୍ଯଯମ୍ ।
ରକ୍ଷାଂ କରୋତୁ ସତତଂ ବୃଦ୍ଧବାଲସ୍ଯ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-160-22 (37281)
ଉପଗମ୍ଯ ତୁ ତେ ସର୍ବେ ବିଡାଲମିଦମବ୍ରୁବନ୍ ।
ଭବତ୍ପ୍ରସାଦାଦିଚ୍ଛାମଶ୍ଚର୍ତୁଂ ଚୈବ ଯଥାସୁଖମ୍ ॥ 5-160-23 (37282)
ଭବାନ୍ନୋ ଗତିରବ୍ଯଗ୍ରା ଭବାନ୍ନଃ ପରମଃ ସୁହୃତ୍।
ତେ ବଯଂ ସହିତାଃ ସର୍ବେ ଭବନ୍ତଂ ଶରଣଂ ଗତାଃ ॥ 5-160-24 (37283)
ଭବାନ୍ଧର୍ମପରୋ ନିତ୍ଯଂ ଭବାନ୍ଧର୍ମେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ।
ସ ନୋ ରକ୍ଷ ମହାପ୍ରଜ୍ଞ ତ୍ରିଦଶାନିବ ବଜ୍ରଭୃତ୍ ॥ 5-160-25 (37284)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ତୈଃ ସର୍ବୈର୍ମୂଷିକୈଃ ସ ବିଶାଂପତେ।
ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ତତଃ ସର୍ବାନ୍ମୂଷିକାନ୍ମୂଷିକାନ୍ତକୃତ୍ ॥ 5-160-26 (37285)
ଦ୍ବଯୋର୍ଯୋଗଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ତପସୋ ରକ୍ଷଣସ୍ଯ ଚ।
ଅବଶ୍ଯଂ ତୁ ମଯା କାର୍ଯଂ ବଚନଂ ଭବତାଂ ହିତମ୍ ॥ 5-160-27 (37286)
ଯୁଷ୍ମାଭିରପି କର୍ତବ୍ଯଂ ବଚନଂ ମମ ନିତ୍ଯଶଃ।
ତପସାସ୍ମି ପରିଶ୍ରାନ୍ତୋ ଦୃଢଂ ନିଯମାମାସ୍ଥିତଃ ॥ 5-160-28 (37287)
ନ ଚାପି ଗମନେ ଶକ୍ତିଂ କାଂଚିତ୍ପଶ୍ଯାମି ଚିନ୍ତଯନ୍।
ସୋସ୍ମି ନେଯଃ ସଦା ତାତା ନଦୀକୂଲମିତଃପରମ୍ ॥ 5-160-29 (37288)
ତଥେତି ତଂ ପ୍ରତିଜ୍ଞାଯ ମୂଷିକା ଭରତର୍ଷଭ ।
ବୃଦ୍ଧବାଲମଥୋ ସର୍ବଂ ମାର୍ଜାରାଯ ନ୍ଯବେଦଯନ୍ ॥ 5-160-30 (37289)
ତତଃ ସ ପାପୋ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ମୂଷିକାନଥ ଭକ୍ଷଯନ୍।
ପୀବରଶ୍ଚ ସୁବର୍ଣଶ୍ଚ ଦୃଢବନ୍ଧଶ୍ଚ ଜାଯତେ॥ 5-160-31 (37290)
ମୂଷିକାଣାଂ ଗଣଶ୍ଚାତ୍ର ଭୃଶଂ ସଂକ୍ଷୀଯତେଽଥ ସଃ।
ମାର୍ଜାରୋ ବର୍ଧତେ ଚାପି ତେଜୋବଲସମନ୍ବିତଃ ॥ 5-160-32 (37291)
ତତସ୍ତେ ମୂଷିକାଃ ସର୍ବେ ସମେତ୍ଯାନ୍ଯୋନ୍ଯମବ୍ରୁବନ୍ ।
ମାତୁଲୋ ବର୍ଧତେ ନିତ୍ଯଂ ବଯଂ କ୍ଷୀଯାମହେ ଭୃଶମ୍ ॥ 5-160-33 (37292)
ତତଃ ପ୍ରାଜ୍ଞତମଃ କଶ୍ଚିଡ୍ଡିଣ୍ଡିକୋ ନାମ ମୂଷିକଃ।
ଅବ୍ରବୀଦ୍ବଚନଂ ରାଜନ୍ମୂଷିକାଣାଂ ମହାଗଣମ୍ ॥ 5-160-34 (37293)
ଗଚ୍ଛତାଂ ବୋ ନଦୀତୀରଂ ସହିତାନାଂ ବିଶେଷତଃ।
ପୃଷ୍ଠତୋଽହଂ ଗମିଷ୍ଯାମି ସହୈବ ମାତୁଲେନ ତୁ ॥ 5-160-35 (37294)
ସାଧୁ ସାଧ୍ବିତି ତେ ସର୍ବେ ପୂଜଯାଞ୍ଚକ୍ରିରେ ତଦା।
ଚକ୍ରୁଶ୍ଚୈବ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଡିଣ୍ଡିକସ୍ଯ ବଚୋଽର୍ଥବତ୍ ॥ 5-160-36 (37295)
ଅବିଜ୍ଞାନାତ୍ତତଃ ସୋଽଥ ଡିଣ୍ଡିକଂ ହ୍ଯୁପଭୁକ୍ତବାନ୍।
ତତସ୍ତେ ସହିତାଃ ସର୍ବେ ମନ୍ତ୍ରଯାମାସୁରଞ୍ଜସା ॥ 5-160-37 (37296)
ତତ୍ର ବୃଦ୍ଧତମଃ କଶ୍ଚିତ୍କୋଲିକୋ ନାମ ମୂଷିକଃ ।
ଅବ୍ରବୀଦ୍ବଚନଂ ରାଜଞ୍ଜ୍ଞାତିମଧ୍ଯେ ଯଥାତଥମ୍ ॥ 5-160-38 (37297)
ନ ମାତୁଲୋ ଧର୍ମକାମଶ୍ଛଦ୍ମମାତ୍ରଂ କୃତା ଶିଖା।
ନ ମୂଲଫଲଭକ୍ଷସ୍ଯ ବିଷ୍ଠା ଭବତି ଲୋମଶା ॥ 5-160-39 (37298)
ଅସ୍ଯ ଗାତ୍ରାଣି ବର୍ଧନ୍ତେ ଗଣଶ୍ଚ ପରିହୀଯତେ ।
ଅଦ୍ଯ ସପ୍ତାଷ୍ଟଦିବସାନ୍ଡିଣ୍ଡିକୋପି ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ॥ 5-160-40 (37299)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବଚଃ ସର୍ବେ ମୂଷିକା ବିପ୍ରଦୁଦ୍ରୁବୁଃ।
ବିଡାଲୋପି ସ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ଜଗାମୈବ ଯଥାଗତମ୍ ॥ 5-160-41 (37300)
ତଥା ତ୍ବମପି ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମନ୍ବୈଡାଲଂ ବ୍ରତମାସ୍ଥିତଃ।
ଚରସି ଜ୍ଞାତିଷୁ ସଦା ବିଡାଲୋମୂଷିକେଷ୍ବିବ ॥ 5-160-42 (37301)
ଅନ୍ଯଥା କିଲ ତେ ବାକ୍ଯମନ୍ଯଥା କର୍ମ ଦୃଶ୍ଯତେ।
ଦମ୍ଭନାର୍ଥାଯ ଲୋକସ୍ଯ ବେଦାଶ୍ଚୋପଶମଶ୍ଚ ତେ ॥ 5-160-43 (37302)
ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଛଦ୍ମ ତ୍ବିଦଂ ରାଜନ୍କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମଂ ସମାଶ୍ରିତଃ ।
କୁରୁ କାର୍ଯାଣି ସର୍ବାଣି ଧର୍ମିଷ୍ଠୋଽସି ନରର୍ଷଭ ॥ 5-160-44 (37303)
ବାହୁବୀର୍ଯେଣ ପୃଥିବୀଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ଭରତସତ୍ତମ।
ଦେହି ଦାନଂ ଦ୍ବିଜାତିଭ୍ଯଃ ପିତୃଭ୍ଯଶ୍ଚଯଥୋଚିତମ୍ ॥ 5-160-45 (37304)
କ୍ଲିଷ୍ଟାଯା ବର୍ଷପୂଗାଂଶ୍ଚ ମାତୁର୍ମାତୃହିତେ ସ୍ଥିତଃ।
ପ୍ରମାର୍ଜାଶ୍ରୁ ରଣେ ଜିତ୍ବା ସଂମାନଂ ପରମାବହ ॥ 5-160-46 (37305)
ପଞ୍ଚଗ୍ରାମା ବୃତା ଯତ୍ନାତ୍ରାସ୍ମାଭିରପବର୍ଜିତାଃ।
ଯୁଧ୍ଯାମହେ କଥଂ ସଙ୍ଖ୍ଯେ କୋପଯେମ ଚ ପାଣ୍ଡବାନ୍ ॥ 5-160-47 (37306)
ତ୍ବତ୍କୃତେ ଦୁଷ୍ଟଭାବସ୍ଯ ସଂତ୍ଯାଗୋ ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ।
ଜାତୁଷେ ଚ ଗୃହେ ଦାହଂ ସ୍ମର ତଂ ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-160-48 (37307)
ଯଚ୍ଚ କୃଷ୍ଣମବୋଚସ୍ତ୍ବମାଯାନ୍ତଂ କୁରୁସଂସଦି।
ଅଯମସ୍ମି ସ୍ଥିତୋ ରାଜଞ୍ଶମାଯସମରାଯ ଚ ॥ 5-160-49 (37308)
ତସ୍ଯାଯମାଗତଃ କାଲଃ ସମରସ୍ଯ ନରାଧିପ।
ଏତଦର୍ଥଂ ମଯା ସର୍ବଂ କୃତମେତଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର ॥ 5-160-50 (37309)
କିଂ ନୁ ଯୁଦ୍ଧାତ୍ପରଂ ଲାଭଂ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ବହୁ ମନ୍ଯତେ।
କିଂଚ ତ୍ବଂ କ୍ଷତ୍ରିଯକୁଲେ ଜାତଃ ସଂପ୍ରଥିତୋ ଭୁବି ॥ 5-160-51 (37310)
ଦ୍ରୋଣାଦସ୍ତ୍ରାଣି ସଂପ୍ରାପ୍ଯ କୃପାଚ୍ଚ ଭରତର୍ଷଭ ।
ତୁଲ୍ଯଯୋନୌ ସମବଲେ ବାସୁଦେବଂ ସମାଶ୍ରିତଃ ॥ 5-160-52 (37311)
ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ବାସୁଦେବଂ ଚ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସମୀପତଃ।
ଆତ୍ମାର୍ଥଂ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥଂ ଚ ଯତ୍ତୋ ମାଂ ପ୍ରତିଯୋଧଯ ॥ 5-160-53 (37312)
ସଭାମଧ୍ଯେ ଚ ଯଦ୍ରୂପଂ ମାଯଯା କୃତବାନସି।
ତତ୍ତଥୈବ ପୁନଃ କୃତ୍ବା ସାର୍ଜୁନୋ ମାମଭିଦ୍ରବ ॥ 5-160-54 (37313)
ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲଂ ଚ ମାଯାଂ ବୈ କୁହକା ବାପି ଭୀଷଣା ।
ଆତ୍ତଶସ୍ତ୍ରସ୍ଯ ସଙ୍ଗ୍ରମେ ବହନ୍ତି ପ୍ରତିଗର୍ଜନାଃ ॥ 5-160-55 (37314)
ବଯମପ୍ଯୁତ୍ସହେମ ଦ୍ଯାଂ ଖଂ ଚ ଗଚ୍ଛେମ ମାଯଯା ।
ରସାତଲଂ ବିଶାମୋପି ଐନ୍ଦ୍ରଂ ବା ପୁରମେବ ତୁ ॥ 5-160-56 (37315)
ଦର୍ଶଯେମ ଚ ରୂପାଣି ସ୍ବଶରୀରେ ବହୂନ୍ଯପି।
ନ ତୁ ପର୍ଯାଯତଃ ସିଦ୍ଧିର୍ବୁଦ୍ଧିମାପ୍ନୋତି ମାନୁଷୀମ୍ ॥ 5-160-57 (37316)
ମନସୈବ ହି ଭୂତାନି ଧାତୈବ କୁରୁତେ ବଶେ।
ଯଦ୍ବ୍ରବୀଷି ଚ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନହଂ ରଣେ ॥ 5-160-58 (37317)
ଘାତଯିତ୍ବା ପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ପାର୍ଥେଭ୍ଯୋ ରାଜ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍ ।
ଆଚଚକ୍ଷେ ଚ ମେ ସର୍ବଂ ସଞ୍ଜଯସ୍ତବ ଭାଷିତମ୍।
ମଦ୍ଦ୍ବିତୀଯେନ ପାର୍ଥେନ ବୈରଂ ବଃ ସବ୍ଯସାଚିନା ॥ 5-160-59 (37318)
ସ ସତ୍ଯସଙ୍ଗରୋ ଭୂତ୍ବା ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ପରାକ୍ରମୀ ।
ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବାଦ୍ଯ ରଣେ ଯତ୍ତଃ ପଶ୍ଯାମଃ ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-160-60 (37319)
ଯସ୍ତୁ ଶତ୍ରୁମଭିଜ୍ଞାଯ ଶୁଦ୍ଧଂ ପୌରୁଷମାସ୍ଥିତଃ।
କରୋତି ଦ୍ବିଷତାଂ ଶୋକଂ ସ ଜୀବତି ସୁଜୀବିତମ୍ ॥ 5-160-61 (37320)
ଅକସ୍ମାଚ୍ଚୈବ ତେ କୃଷ୍ଣ ଖ୍ଯାତଂ ଲୋକେ ମହଦ୍ଯଶଃ।
ଅଦ୍ଯେଦାନୀଂ ବିଜାନୀମଃ ସନ୍ତି ଷଣ୍ଡାଃ ଶଶ୍ରୃଙ୍ଗକାଃ ॥ 5-160-62 (37321)
ମଦ୍ବିଧୋ ନାପି ନୃପତିସ୍ତ୍ବଯି ଯୁକ୍ତଃ କଥଂଚନ ।
ସନ୍ନାହଂ ସଂଯୁଗେ କର୍ତୁଂ କଂସଭୃତ୍ଯେ ବିଶେଷତଃ॥ 5-160-63 (37322)
ତଂ ଚ ତୂବରକଂ ବାଲଂ ବହ୍ବାଶିନମବିଦ୍ଯକମ୍ ।
ଉଲୂକ ମଦ୍ବଚୋ ବ୍ରୂହି ଅସକୃଦ୍ଭୀମସେନକମ୍ ॥ 5-160-64 (37323)
ବିରାଟନଗରେ ପାର୍ଥ ଯସ୍ତ୍ବଂ ସୂଦୋ ହ୍ଯଭୂଃ ପୁରା।
ବଲ୍ଲବୋ ନାମ ବିଖ୍ଯାତସ୍ତନ୍ମମୈବ ହି ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-160-65 (37324)
ପ୍ରତିଜ୍ଞାତଂ ସଭାମଧ୍ଯେ ନ ତନ୍ମିଥ୍ଯା ତ୍ବଯା ପୁରା।
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ରୁଧିରଂ ପୀଯତାଂ ଯଦି ଶକ୍ଯତେ ॥ 5-160-66 (37325)
ଯଦ୍ବ୍ରବୀଷି ଚ କୌନ୍ତେଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାନହଂ ରଣେ।
ନିହନିଷ୍ଯାମି ତରସା ତସ୍ଯ କାଲୋଽଯମାଗତଃ ॥ 5-160-67 (37326)
ତ୍ବଂ ହି ଭୋଜ୍ଯେ ପୁରସ୍କାର୍ଯୋ ଭକ୍ଷ୍ଯେ ପେଯେ ଚ ଭାରତ ।
କ୍ବ ଯୁଦ୍ଧଂ କ୍ବ ଚ ଭୋକ୍ତବ୍ଯଂ ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-160-68 (37327)
ଶଯିଷ୍ଯସେ ହତୋ ଭୂମୌ ଗଦାମାଲିଙ୍ଗ୍ଯ ଭାରତ।
ତଦ୍ବୃଥା ଚ ସଭାମଧ୍ଯେ ବଲ୍ଗିତଂ ତେ ବୃକୋଦର ॥ 5-160-69 (37328)
ଉଲୂକ ନକୁଲଂ ବ୍ରୂହି ବଚନାନ୍ମମ ଭାରତ।
ଯୁଧ୍ଦ୍ଯସ୍ବାଦ୍ଯ ସ୍ଥିରୋ ଭୂତ୍ବା ପଶ୍ଯାମସ୍ତବ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-160-70 (37329)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରାନୁରାଗଂ ଚ ଦ୍ବେଷଂ ଚ ମଯି ଭାରତ।
କୃଷ୍ଣାଯାଶ୍ଚ ପରିକ୍ଲେଶଂ ସ୍ମରେଦାନୀଂ ଯଥାତଥମ୍ ॥ 5-160-71 (37330)
ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ସହଦେବଂ ଚ ରାଜମଧ୍ଯେ ବଚୋ ମମ।
ଯୁଦ୍ଧ୍ଯେଦାନୀଂ ରଣେ ଯତ୍ତଃ କ୍ଲେଶାନ୍ସ୍ମର ଚ ପାଣ୍ଡବ ॥ 5-160-72 (37331)
ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ଚୋଭୌ ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ବଚନାନ୍ମମ ।
ନ ଦୃଷ୍ଟପୂର୍ବା ଭର୍ତାରୋ ଭୃତ୍ଯୈରପି ମହାଗୁଣୈଃ ।
ତଥାର୍ଥପତିଭିର୍ଭୃତ୍ଯା ଯତଃ ସୃଷ୍ଟାଃ ପ୍ରଜାସ୍ତତଃ ॥ 5-160-73 (37332)
ଅଶ୍ଲାଘ୍ଯୋଽଯଂ ନରପତିର୍ଯୁବଯୋରିତି ଚାଗତମ୍ ॥ 5-160-74 (37333)
ତେ ଯୂଯଂ ସଂହତା ଭୂତ୍ବା ତଦ୍ବଧାର୍ଥଂ ମମାପି ଚ।
ଆତ୍ମାର୍ଥଂ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥଂ ଚ ପ୍ରଯୁଦ୍ଧ୍ଯଧ୍ବଂ ମଯା ସହ ॥ 5-160-75 (37334)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଂ ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଂ ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ବଚନାନ୍ମମ।
ଏଷ ତେ ସମଯଃ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଲବ୍ଧବ୍ଯଶ୍ଚ ତ୍ବଯାପି ସଃ ॥ 5-160-76 (37335)
ଦ୍ରୋଣମାସାଦ୍ଯ ସମରେ ଜ୍ଞାସ୍ଯସେ ହିତମୁତ୍ତମମ୍ ।
ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ସମୁହୃତ୍ପାପଂ କୁରୁ କର୍ମ ସୁଦୁଷ୍କରମ୍ ॥ 5-160-77 (37336)
ଶିଖଣ୍ଡିନମଥୋ ବ୍ରୂହି ଉଲୂକ ବଚନାନ୍ମମ ।
ସ୍ତ୍ରୀତି ମତ୍ବା ମହାବାହୁର୍ନ ହନିଷ୍ଯତି କୌରବଃ ॥ 5-160-78 (37337)
ଗାଙ୍ଗେଯୋ ଧନ୍ବିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯେଦାନୀଂ ସୁନିର୍ଭଯଃ ।
କୁରୁ କର୍ମ ରଣେ ଯତ୍ତଃ ପଶ୍ଯାମଃ ପୌରୁଷଂ ତବ ॥ 5-160-79 (37338)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତତୋ ରାଜା ପ୍ରହସ୍ଯୋଲୂକମବ୍ରବୀତ୍।
ଧନଞ୍ଜଯଂ ପୁନର୍ବ୍ରୂହି ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଶ୍ରୃଣ୍ବତଃ ॥ 5-160-80 (37339)
ଅସ୍ମାନ୍ବା ତ୍ବଂ ପରାଜିତ୍ଯ ପ୍ରସାଧି ପୃତିବୀମିମାମ୍ ।
ଅଥବା ନିର୍ଜିତୋସ୍ମାଭୀ ରଣେ ବୀର ଶଯିଷ୍ଯସି ॥ 5-160-81 (37340)
ରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ନିର୍ବାସନକ୍ଲେଶଂ ବନବାସଂ ଚ ପାଣ୍ଡବ ।
କୃଷ୍ଣାଯାଶ୍ଚ ପରିକ୍ଲେଶଂ ସଂସ୍ମରନ୍ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-160-82 (37341)
ଯଦର୍ଥଂ କ୍ଷତ୍ରିଯା ସୂତେ ସର୍ବଂ ତଦିଦମାଗତମ୍ ।
ବଲଂ ବୀର୍ଯଂ ଚ ଶୌର୍ଯଂ ଚ ପରଂ ଚାପ୍ଯସ୍ତ୍ରଲାଘବମ୍ ॥ 5-160-83 (37342)
ପୌରୁଷଂ ଦର୍ଶଯନ୍ଯୁଦ୍ଧେ କୋପସ୍ଯ କୁରୁ ନିଷ୍କୃତିମ୍।
ପରିକ୍ଲିଷ୍ଟସ୍ଯ ଦୀନସ୍ଯ ଦୀର୍ଘକାଲୋଷିତସ୍ଯ ଚ।
ହୃଦଯଂ କସ୍ଯ ନ ସ୍ଫୋଟେଦୈଶ୍ବର୍ଯାଦ୍ଧଂଶିତସ୍ଯ ଚ ॥ 5-160-84 (37343)
କୁଲେ ଜାତସ୍ଯ ଶୂରସ୍ଯ ପରିବିତ୍ତେଷ୍ବଗୃଧ୍ଯତଃ।
ଆସ୍ଥିତଂ ରାଜ୍ଯମାକ୍ରମ୍ଯ କୋପଂ କସ୍ଯ ନ ଦୀପଯେତ୍ ॥ 5-160-85 (37344)
ଯତ୍ତଦୁକ୍ତଂ ମହଦ୍ବାକ୍ଯଂ କର୍ମଣା ତଦ୍ବିଭାବ୍ଯତାମ୍।
ଅକର୍ମଣା କତ୍ଥିତେନ ସନ୍ତଃ କୁପୁରୁଷଂ ବିଦୁଃ ॥ 5-160-86 (37345)
ଅମିତ୍ରାଣାଂ ବଶେ ସ୍ଥାନଂ ରାଜ୍ଯଂ ଚ ପୁନରୁଦ୍ଧର।
ଦ୍ବାବର୍ଥୌ ଯୁଦ୍ଧକାମସ୍ଯ ତସ୍ମାତ୍ତତ୍କୁରୁ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-160-87 (37346)
ପରାଜିତୋଽସି ଦ୍ଯୂତେନ କୃଷ୍ଣା ଚାନାଯିତା ସଭାମ୍ ।
ଶକ୍ଯୋଽମର୍ଷୋ ମନୁଷ୍ଯେଣ କର୍ତୁ ପୁରୁଷମାନିନା ॥ 5-160-88 (37347)
ଦ୍ବାଦଶୈବ ତୁ ବର୍ଷାଣି ବନେ ଧିଷ୍ଣ୍ଯାଦ୍ବିବାସିତଃ।
ସଂବତ୍ସରଂ ବିରାଟସ୍ଯ ଦାସ୍ଯମାସ୍ଥାଯ ଚୋଷିତଃ ॥ 5-160-89 (37348)
ରାଷ୍ଟ୍ରାନ୍ନିର୍ବାସନକ୍ଲେଶଂ ବନବାସଂ ଚ ପାଣ୍ଡବ ।
କୃଷ୍ଣାଯାଶ୍ଚ ପରିକ୍ଲେଶଂ ସଂସ୍ମରନ୍ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-160-90 (37349)
ଅପ୍ରିଯାଣାଂ ଚ ବଚନଂ ପ୍ରବ୍ରୁବତ୍ସୁ ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ଅମର୍ଷଂ ଦର୍ଶଯସ୍ବ ତ୍ବମମର୍ଷୋ ହ୍ଯେବ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-160-91 (37350)
କ୍ରୋଧୋ ବଲଂ ତଥା ବୀର୍ଯଂ ଜ୍ଞାନଯୋଗୋଽସ୍ତ୍ରଲାଘବମ୍।
ଇହ ତେ ଦୃଶ୍ଯତାଂ ପାର୍ଥ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-160-92 (37351)
ଲୋହାଭିସାରୋ ନିର୍ବୃତ୍ତଃ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରମକର୍ଦମମ୍।
ପୁଷ୍ଟାସ୍ତେଽଶ୍ବା ଭୃତା ଯୋଧାଃ ଶ୍ବୋ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ସକେଶବଃ ॥ 5-160-93 (37352)
ଅସମାଗମ୍ଯ ଭୀଷ୍ମେଣ ସଂଯୁଗେ କିଂ ବିକତ୍ଥସେ।
ଆରୁରୁକ୍ଷୁର୍ଯଥା ମନ୍ଦଃ ପର୍ବତଂ ଗନ୍ଧମାଦନମ୍ ॥ 5-160-94 (37353)
ଏବଂ କତ୍ଥସି କୌନ୍ତେଯ ଅକତ୍ଥନ୍ପୁରୁଷୋ ଭବ।
ସୂତପୁତ୍ରଂ ସୁଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ଶଲ୍ଯଂ ଚ ବଲିନାଂ ବରମ୍ ॥ 5-160-95 (37354)
ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ବଲିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ଶଚୀପତିସମଂ ଯୁଧି ।
ଅଜିତ୍ବା ସଂଯୁଗେ ପାର୍ଥ ରାଜ୍ଯଂ କଥମିହେଚ୍ଛସି ॥ 5-160-96 (37355)
ବ୍ରାହ୍ମେ ଧନୁଷି ଚାଚାର୍ଯଂ ବେଦଯୋରନ୍ତଗଂ ଦ୍ବଯୋଃ।
ଯୁଧି ଧୁର୍ଯମବିକ୍ଷୋଭ୍ଯମନୀକଚରମଚ୍ଯୁତମ୍ ॥ 5-160-97 (37356)
ଦ୍ରୋଣଂ ମହାଦ୍ଯୁତିଂ ପାର୍ଥ ଜେତୁମିଚ୍ଛସି ତନ୍ମୃଷା ।
ନ ହି ଶୁଶ୍ରୁମ ବାତେନ ମେରୁମୁନ୍ମଥିତଂ ଗିରିମ୍ ॥ 5-160-98 (37357)
ଅନିଲୋ ବା ବହେନ୍ମେରୁଂ ଦ୍ଯୌର୍ବାପି ନିପତେନ୍ମହୀମ୍।
ଯୁଗଂ ବା ରିବର୍ତେତ ଯଦ୍ଯେବଂ ସ୍ଯାଦ୍ଯଥାତ୍ଥ ମାମ୍ ॥ 5-160-99 (37358)
କୋ ହ୍ଯସ୍ତି ଜୀବିତାକାଙ୍କ୍ଷୀ ପରାପ୍ଯେମମରିମର୍ଦନମ୍ ।
ପାର୍ଥୋ ବା ଇତରୋ ବାପି କୋନ୍ଯଃ ସ୍ବସ୍ତି ଗୃହାନ୍ବ୍ରଜେତ୍ ॥ 5-160-100 (37359)
କଥମାଭ୍ଯାମଭିଧ୍ଯାତଃ ସଂସ୍ପୃଷ୍ଟୋ ଦାରୁଣେନ ବା।
ରଣେ ଜୀବନ୍ପ୍ରମୁଚ୍ଯେତ ପଦା ଭୂମିପୁମସ୍ପୃଶନ୍ ॥ 5-160-101 (37360)
କିଂ ଦର୍ଦୁରଃ କୂପଶଯୋ ଯଥେମାଂ
ନ ବୁଧ୍ଯସେ ରାଜଚମୂଂ ସମେତାମ୍।
ଦୁରାଧର୍ଷାଂ ଦେବଚମୂପ୍ରକାଶାଂ
ଗୁପ୍ତାଂ ନରେନ୍ଦ୍ରୈସ୍ତ୍ରିଦଶୈରିବ ଦ୍ଯାମ୍॥ 5-160-102 (37361)
ପ୍ରାଚ୍ଯୈଃ ପ୍ରତୀଚ୍ଯୈରଥ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ଯୈ-
ରୁଦୀଚ୍ଯକାମ୍ଭୋଜଶକୈଃ ଖଶୈଶ୍ଚ ।
ସାଲ୍ବୈଃ ସମତ୍ସ୍ଯୈଃ କୁରୁମଧ୍ଯଦେଶ୍ଯୈ-
ର୍ମ୍ଲେଚ୍ଛୈଃ ପୁଲିନ୍ଦୈର୍ଦ୍ରବିଡାନ୍ଧ୍ରକାଞ୍ଚ୍ଯୈଃ ॥ 5-160-103 (37362)
ନାନାଜନୌଘଂ ଯୁଧି ସଂପ୍ରବୃଦ୍ଧଂ
ଗାଙ୍ଗଂ ଯଥା ବେଗମପାରଣୀଯମ୍।
ମାଂ ଚ ସ୍ଥିତଂ ନାନାବଲସ୍ଯ ମଧ୍ଯେ
ଯୁଯୁତ୍ସସେ ମନ୍ଦ କିମଲ୍ପବୁଦ୍ଧେ ॥ 5-160-104 (37363)
ଅକ୍ଷଯ୍ଯାବିଷୁଧୀ ଚୈବ ଅଗ୍ନିଦତ୍ତଂ ଚ ତେ ରଥମ୍।
ଜାନୀମୋ ହି ରଣେ ପାର୍ଥ କେତୁଂ ଦିବ୍ଯଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-160-105 (37364)
ଅକତ୍ଥମାନୋ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ କତ୍ଥସେଽର୍ଜୁନ କିଂ ବହୁ ।
ପର୍ଯାଯାତ୍ସିଦ୍ଧିରେତସ୍ଯ ନୈତତ୍ସିଧ୍ଯାତି କତ୍ଥନାତ୍ ॥ 5-160-106 (37365)
ଯଦୀଦଂ କତ୍ଥନାଲ୍ଲୋକେ ସିଧ୍ଯେତ୍କର୍ମ ଧନଞ୍ଜଯ।
ସର୍ବେ ଭବେଯୁଃ ସିଦ୍ଧାର୍ଥାଃ କତ୍ଥନେ କୋ ହି ଦୁର୍ଗତଃ ॥ 5-160-107 (37366)
ଜନାମି ତେ ବାସୁଦେବଂ ସହାଯଂ
ଜାନାମି ତେ ଗାଣ୍ଡିବଂ ତାଲମାତ୍ରମ୍ ।
ଜାନାମ୍ଯହଂ ତ୍ବାଦୃଶୋ ନାସ୍ତି ଯୋଦ୍ଧା
ଜାନାନସ୍ତେ ରାଜ୍ଯମେତଦ୍ଧରାମି ॥ 5-160-108 (37367)
ନ ତୁ ପର୍ଯାଯଧର୍ମେମ ସିଦ୍ଧିଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମାନବଃ।
ମନସୈବାନୁକୂଲାନି ଧାତୈବ କୁରୁତେ ବଶେ ॥ 5-160-109 (37368)
ତ୍ରଯୋଦଶସମା ଭୁକ୍ତଂ ରାଜ୍ଯଂ ବିଲପତସ୍ତବ।
ଭୂଯଶ୍ଚୈବ ପ୍ରଶାସିଷ୍ଯେ ତ୍ବାଂ ନିହତ୍ଯ ସବାନ୍ଧବମ୍ ॥ 5-160-110 (37369)
କ୍ବ ତଦା ଗାଣ୍ଡିବଂ ତେଽଭୂଦ୍ଯତ୍ତ୍ବଂ ଦାସପଣୈର୍ଜିତଃ।
କ୍ବ ତଦା ଭୀମସେନସ୍ଯ ବଲମାସୀଚ୍ଚ ଫାଲ୍ଗୁନ ॥ 5-160-111 (37370)
ସଗଦାଦ୍ଭୀମସେନାଦ୍ବା ଫାଲ୍ଗୁନାଦ୍ବା ସଗାଣ୍ଡିବାତ୍।
ନ ବୈ ମୋକ୍ଷସ୍ତଦା ଯୋ ଭୂଦ୍ବିନା କୃଷ୍ଣମନିନ୍ଦିତାଂ ॥ 5-160-112 (37371)
ସା ବୋ ଦାସ୍ଯେ ସମାପନ୍ନାନ୍ମୋଚଯାମାସ ପାର୍ଷତୀ।
ଅମାନୁଷ୍ଯଂ ସମାପନ୍ନାନ୍ଦାସକର୍ମଣ୍ଯବସ୍ଥିତାନ୍ ॥ 5-160-113 (37372)
ଅବୋଚଂ ଯତ୍ଷଣ୍ଡତିଲାନହଂ ବସ୍ତଥଯମେବ ତତ୍।
ଧୃତା ହି ବେମୀ ପାର୍ଥେନ ବିରାଟନଗରେ ତଦା ॥ 5-160-114 (37373)
ସୂଦକର୍ମଣି ଚ ଶ୍ରାନ୍ତଂ ବିରାଟସ୍ଯ ମହାନସେ ।
ଭୀମସେନେନ କୌନ୍ତେଯ ଯତ୍ତୁ ତନ୍ମମ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-160-115 (37374)
ଏବମେବ ସଦା ଦଣ୍ଡଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯେ ଦଧୁଃ।
ବେଣୀଂ କୃତ୍ବା ଷଣ୍ଡବେଷଃ କନ୍ଯାଂ ନର୍ତିତବାନସି ॥ 5-160-116 (37375)
ନ ଭଯାଦ୍ବାସୁଦେବସ୍ଯ ନ ଚାପି ତବ ଫଲ୍ଗୁନ ।
ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରତିପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ସହକେଶବଃ ॥ 5-160-117 (37376)
ନ ମାଯା ହୀନ୍ଦ୍ରଜାଲଂ ବା କୁହକା ବାପି ଭୀଷଣା ।
ଆତ୍ତଶସ୍ତ୍ରସ୍ଯ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ବହନ୍ତି ପ୍ରତିଗର୍ଜନାଃ ॥ 5-160-118 (37377)
ବାସୁଦେବସହସ୍ରଂ ବା ଫାଲ୍ଗୁନାନାଂ ଶତାନି ବା।
ଆସାଦ୍ଯ ମାମମୋଘେଷୁଂ ଦ୍ରବିଷ୍ଯନ୍ତି ଦିଶୋ ଦଶ ॥ 5-160-119 (37378)
ସଂଯୁଗଂ ଗଚ୍ଛ ଭୀଷ୍ମେଣ ଭିନ୍ଧି ବା ଶିରସା ଗିରିମ୍ ।
ତରସ୍ବ ବା ମହାଗାଧଂ ବାହୁଭ୍ଯାଂ ପୁରୁଷୋଦଧିମ୍ ॥ 5-160-120 (37379)
ଶାରଦ୍ବତମହାମୀନଂ ବିବିଂଶତିମହୋରଗମ୍ ।
ବୃହଦ୍ବଲମହୋଦ୍ବେଲଂ ସୌମଦତ୍ତିତିମିଙ୍ଗିଲମ୍ ॥ 5-160-121 (37380)
ଭୀଷ୍ମବେଗମପର୍ଯନ୍ତଂ ଦ୍ରୋଣଗ୍ରାହଦୁରସଦମ୍ ।
କର୍ଣଶଲ୍ଯଝଷାବର୍ତଂ କାମ୍ଭୋଜବଡବାମୁଖମ୍ ॥ 5-160-122 (37381)
ଦୁଃଶାସନୌଘଂ ଶଲଶଲ୍ଯମତ୍ସ୍ଯଂ
ସୁଷେଣଚିତ୍ରାଯୁଧନାଗନକ୍ରମ୍।
ଜଯଦ୍ରଥାଦ୍ରିଂ ପୁରୁମିତ୍ରଗାଧଂ
ଦୁର୍ମର୍ଷଣୋଦଂ ଶକୁନିପ୍ରପାତମ୍ ॥ 5-160-123 (37382)
ଶଶ୍ତ୍ରୌଘମକ୍ଷଯ୍ଯମଭିପ୍ରବୃଦ୍ଧଂ
ଯଦାବଗାହ୍ଯ ଶ୍ରମନଷ୍ଟଚେତାଃ।
ଭବିଷ୍ଯସି ତ୍ବଂ ହତସର୍ବବାନ୍ଧବ-
ସ୍ତଦା ମନସ୍ତେ ପରିତାପମେଷ୍ଯତି ॥ 5-160-124 (37383)
ତଦା ମନସ୍ତେ ତ୍ରିଦିବାଦିବାଶୁଚେ-
ର୍ନିବର୍ତିତା ପାର୍ଥ ମହୀପ୍ରଶାସନାତ୍।
ପ୍ରଶାମ୍ଯ ରାଜ୍ଯଂ ହି ସୁଦୁର୍ଲଭଂ ତ୍ବଯା
ବୁଭୂଷିତଃ ସ୍ବର୍ଗ ଇବାତପସ୍ବିନା ॥ ॥ 5-160-125 (37384)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଉଲୂକଦୂତାଗମନପର୍ବଣି ଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-160-3 ଆରକ୍ଷସ୍ଯ ରକ୍ଷଣୀଯସ୍ଯ ଦ୍ରବ୍ଯାଦେଃ ବିଧିଂ ରକ୍ଷାବିଧାନମ୍ ॥ 5-160-11 ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତଃ କଥମଧର୍ମେ ମନଃ କୃଥା ଇତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-160-14 ଭୋ ସୁରା ଇତି ଦେବାନ୍ ପ୍ରହ୍ଲାଦଃ ସବୋଧଯତି। ଯସ୍ଯ ବ୍ରତସ୍ଯ ଧର୍ମଧ୍ବଜୋ ଧର୍ମଚିହ୍ନଂ ଦର୍ଭପବିତ୍ରପାଣିତ୍ବାଦି। ଉଚ୍ଛ୍ରିତଃ ସର୍ବଲୋକବିଦିତଃ ॥ 5-160-17 ମନଃଶୁଦ୍ଧିଂ ହିଂସାତୋ ନିବୃତ୍ତିମ୍ ॥ 5-160-18 ବିସ୍ରମ୍ଭଂ ବିଶ୍ବାସମ୍ ॥ 5-160-39 ଶିଖା ଜଟାଧାରଣମିତିଯତ୍ ତଚ୍ଛଦ୍ମମାତ୍ରମ୍ ॥ 5-160-44 ଧର୍ମିଷ୍ଠୋଽସୀତ୍ଯୁପାହସଃ ॥ 5-160-55 କୁହକା କୃତ୍ଯା ପ୍ରତିଗର୍ଜନାଃ ବିପରୀତାନ୍କୋପାନ୍ ବହନ୍ତି ପ୍ରାପଯନ୍ତି ନତୁ ଭଯଂ ଜନଯନ୍ତୀତ୍ଯର୍ଥ ଗର୍ଜନଂ ନିନଦେ କୋପେ ଇତି ମେଦିନୀ ॥ 5-160-57 ପର୍ଯାଯତଃ ପର୍ଯାଯୋ ଭଯପ୍ରଦର୍ଶନାଦିରୂପଃ ପ୍ରକାରସ୍ତେନ ସିଦ୍ଧିଃ ସ୍ବସ୍ଯ ନତୁ ଭବତି। ତଥା ପରୋପି ତେନ ବୁଦ୍ଧିଂ ମାନୁଷୀ ଭଯାତ୍ମିକାଂ ନ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ॥ 5-160-62 ସଶ୍ରୃଙ୍ଗକା ଶୃଙ୍ଗଂ ପୁଂସ୍ତ୍ବଚିହ୍ନଂ ଶ୍ମଶ୍ରୁଲତ୍ବଲିଙ୍ଗବତ୍ତ୍ବାଦିକଂ ତତ୍ସହିତାଃ ଷଣ୍ଡାଃ ନିର୍ବୀର୍ଯାଃ ସନ୍ତି। ଯେଷୁ ତବ ଶୌର୍ଯଂ ପ୍ରଖ୍ଯାତମିତି ଭାବଃ ॥ 5-160-64 ତୂବରକଂ ଅଶ୍ମଶ୍ରୁପୁରୁଷମ୍। ଅବିଦ୍ଯକଂ ମୂଢମ୍ ॥ 5-160-73 ଅର୍ଥପତିଭୀ ରାଜଭିଃ ଯତଃ କାଲାତ୍ ତତ ଆରମ୍ଭେତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-160-74 ମୂଢାଂ ଯୂଯଂ ମଯି ଗୁଣବତି ସ୍ବାମିନି ନ ସଂତୁଷ୍ଟାଃ ସ୍ଥେତି ଭାବଃ ॥ 5-160-75 ତତ୍ତସ୍ମାଦ୍ଧେତୋର୍ମମ ବଧାର୍ଥଂ ଚ ପ୍ରଯୁଧ୍ଦ୍ଯଧ୍ବମିତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-160-77 ପାପଂ କର୍ମ କୁରୁଗୁରୁବାଧାଖ୍ଯାମ୍ । 5-160-85 ରାଜ୍ଯମାକ୍ରମ୍ଯ ମାଦୃଶ ଇତି ଶେଷଃ । 5-160-87 ସ୍ଥାନଂ ସ୍ଥିତିମ୍ । ତତ୍ ସ୍ଥାନରାଜ୍ଯଯୋରୁଦ୍ଧରଣମ୍। ପୌରୁଷଂ ପୁରୁଷକର୍ମ କୁରୁ ॥ 5-160-89 ଧିଷ୍ଣ୍ଯାତ୍ ଗୃହାତ୍ ॥ 5-160-93 ଲୋହାଭିସାରଃ ଶସ୍ତ୍ରାଣାଂ ନୀରାଜନାଦିକଂ ତେଷୁ ମନ୍ତ୍ରେଣ ଦେବତାବାହନାଦିକଂ ଚ ॥ 5-160-97 ବେଦଯୋଃ ଶ୍ରୁତିଧନୁର୍ବେଦଯୋଃ। ଅନ୍ତଗଂ ପାରଗମ୍ ॥ 5-160-99 ଯୁଗଂ କାଲଚକ୍ରମ୍ ॥ 5-160-101 ଆଭ୍ଯାଂ ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମାଭ୍ଯାଂ ଅଭିଧ୍ଯାତୋ ହନ୍ତବ୍ଯତ୍ବେନ ନିଶ୍ଚିତଃ ॥ 5-160-102 ଦୁର୍ଦୁରୋ ମଣ୍ଡୂକଃ ॥ 5-160-106 ପର୍ଯାଯାତ୍ ଯୁଦ୍ଧପ୍ରକାରାତ୍ ॥ 5-160-109 ପର୍ଯାଯଧର୍ମେମ ଉପଧର୍ମେଣ ମାଯାଦିନା । ଅଥବା ରାଜପୁତ୍ରୋଽଯଂ ରାଜ୍ଯାର୍ହ ଇତି କ୍ରମଧର୍ମସ୍ତେନ ନ କିଂତୁ ଶୌର୍ଯେଣୈବ ସିଦ୍ଧିମାପ୍ନୋତୀତ୍ଯର୍ଥଃ । ମନସା ସଂକଲ୍ପେନ ଧାତୈବ କୁରୁତେ ନତୁ ମନୁଷ୍ଯଃ ॥ 5-160-113 ଅମାନୁଷ୍ଯଂ ନୀଚମନୁଷ୍ଯତ୍ବମ୍। ଅଲ୍ପାର୍ଥୋଽତ୍ର ନଞ୍ ॥ 5-160-121 ଉଦ୍ବେଲୋ ବୃଦ୍ଧିଃ ॥ 5-160-125 ନିବର୍ତିତା ନିବର୍ତିଷ୍ଯତି। ବୁଭୂଷିତଃ ପ୍ରାପ୍ତୁମିଷ୍ଟଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 161
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.161. ଅଧ୍ଯାଯଃ 161
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଉଲୂକେନ ପାଣ୍ଡବାନୁପେତ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାର୍ଜୁନୌପ୍ରତି ଦୁର୍ଯୋଧନସନ୍ଦେଶକଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-161-0 (37385)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-161-0x (3857)
ସେନାନିବେଶଂ ସଂପ୍ରାପ୍ତଃ କୈତବ୍ଯଃ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ ହ ।
ସମାଗତଃ ପାଣ୍ଡବେଯୈର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରମଭାଷତ ॥ 5-161-1 (37386)
ଅଭିଜ୍ଞୋ ଦୂତବାକ୍ଯାନାଂ ଯଥୋକ୍ତଂ ବ୍ରୁବତୋ ମମ।
ଦୁର୍ଯୋଧନସମାଦେଶଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ନ କ୍ରୋଦ୍ଧୁମର୍ହସି ॥ 5-161-2 (37387)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-161-3x (3858)
ଉଲୂକ ନ ଭଯଂ ତେଽସ୍ତି ବ୍ରୂହି ତ୍ବଂ ବିଗତଜ୍ବରଃ ।
ଯନ୍ମତ୍ତଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଲୁବ୍ଧସ୍ଯାଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନଃ ॥ 5-161-3 (37388)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-161-4x (3859)
ତତୋ ଦ୍ଯୁତିମତାଂ ମଧ୍ଯେ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍।
ସୃଞ୍ଜଯାନାଂ ଚ ମତ୍ସ୍ଯାନାଂ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଚ ଯଶସ୍ବିନଃ ॥ 5-161-4 (37389)
ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ସପୁତ୍ରସ୍ଯ ବିରାଟସ୍ଯ ଚ ସଂନିଧୌ ।
ଭୂମିପାନାଂ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ମଧ୍ଯେ ବାକ୍ଯଂ ଜଗାଦ ହ ॥ 5-161-5 (37390)
ଉଲୂକ ଉବାଚ। 5-161-6x (3860)
ଇଦଂ ତ୍ବାମବ୍ରବୀଦ୍ରାଜା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହାମନାଃ ।
ଶ୍ରୃଣ୍ବତାଂ କୁରୁବୀରାଣାଂ ତନ୍ନିବୋଧ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ॥ 5-161-6 (37391)
ପରାଜିତୋଽସି ଦ୍ଯୂତେନ କୃଷ୍ଣା ଚାନାଯିତା ସଭାମ୍ ।
ଶକ୍ଯୋଽମର୍ଷୋ ମନୁଷ୍ଯେଣ କର୍ତୁଂ ପୁରୁଷମାନିନା ॥ 5-161-7 (37392)
ଦ୍ବାଦଶୈବ ତୁ ବର୍ଷାଣି ବନେ ଧିଷ୍ଣ୍ଯାଦ୍ବିବାସିତଃ ।
ସଂବତ୍ସରଂ ବିରାଟସ୍ଯ ଦାସ୍ଯମାସ୍ଥାଯ ଚୋଷିତଃ ॥ 5-161-8 (37393)
ଅମର୍ଷଂ ରାଜ୍ଯହରଣଂ ବନବାସଂ ଚ ପାଣ୍ଡବ।
ଦ୍ରୌପଦ୍ଯାଶ୍ଚ ପରିକ୍ଲେଶଂ ସଂସ୍ମରନ୍ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-161-9 (37394)
ଅଶକ୍ତେନ ଚ ଯଚ୍ଛପ୍ତଂ ଭୀମସେନେନ ପାଣ୍ଡବ ।
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ରୁଧିରଂ ପୀଯତାଂ ଯଦି ଶକ୍ଯତେ ॥ 5-161-10 (37395)
ଲୋହାଭିସାରୋ ନିର୍ବୃତ୍ତଃ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରମକର୍ଦମମ୍।
ସମଃ ପନ୍ଥା ଭୃତାସ୍ତେଶ୍ବାଃ ଶ୍ବୋ ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ସକେଶବଃ ॥ 5-161-11 (37396)
ଅସମାଗମ୍ଯ ଭୀଷ୍ମେଣ ସଂଯୁଗେ କିଂ ବିକତ୍ଥସେ ।
ଆରୁରୁକ୍ଷୁର୍ଯଥା ପଙ୍ଗୁଃ ପର୍ବତଂ ଗନ୍ଧମାଦନମ୍ ॥ 5-161-12 (37397)
ଏବଂ କତ୍ଥସି କୌନ୍ତେଯ ଅକତ୍ଥନ୍ପୁରୁଷୋ ଭବ।
ସୂତପୁତ୍ରଂ ସୁଦୁର୍ଘର୍ଷଂ ଶଲ୍ଯଂ ଚ ବଲିନାଂ ବରମ୍ ॥ 5-161-13 (37398)
ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ବଲିନାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ଶଚୀପତିସମଂ ଯୁଧି।
ଅଜିତ୍ବା ସଂଯୁଗେ ପାର୍ଥ ରାଜ୍ଯଂ କଥମିହେଚ୍ଛସି ॥ 5-161-14 (37399)
ବ୍ରାହ୍ମେ ଧନୁଷି ଚାଚାର୍ଯଂ ବେଦଯୋରନ୍ତଗଂ ଦ୍ବଯୋଃ।
ଯୁଧି ଧୁର୍ଯମବିକ୍ଷୋଭ୍ଯମନୀକଚରମଚ୍ଯୁତମ୍ ॥ 5-161-15 (37400)
ଦ୍ରୋଣଂ ମହାଦ୍ଯୁତିଂ ପାର୍ଥ ଜେତୁମିଚ୍ଛସି ତନ୍ମୃଷା ।
ନ ହି ଶୁଶ୍ରୁମ ବାତେନ ମେରୁମୁନ୍ମଥିତଂ ଗିରିମ୍ ॥ 5-161-16 (37401)
ଅନିଲୋ ବା ବହେନ୍ମେରୁଂ ଦ୍ଯୌର୍ବାପି ନିପତେନ୍ମହୀମ୍ ।
ଯୁଗଂ ବା ପରିବର୍ତେତ ଯଦ୍ଯେବଂ ସ୍ଯାଦ୍ଯଥାତ୍ଥ ମାମ୍ ॥ 5-161-17 (37402)
କୋ ହ୍ଯସ୍ତି ଜୀବିତାକାଙ୍କ୍ଷୀ ପ୍ରାପ୍ଯେମମରିମର୍ଦନମ୍ ।
ଗଜୋ ବାଜୀ ରଥୋ ବାପି ପୁନଃ ସ୍ବସ୍ତି ଗୃହାନ୍ବ୍ରଜେତ୍ ॥ 5-161-18 (37403)
କଥମାଭ୍ଯାମଭିଧ୍ଯାତଃ ସଂସୃଷ୍ଟୋ ଦାରୁଣେନ ବା ।
ରଣେ ଜୀବନ୍ବିମୁଚ୍ଯେତ ପଦା ଭୂମିମୁପସ୍ପୃଶନ୍ ॥ 5-161-19 (37404)
କିଂ ଦୁର୍ଦୁରଃ କୂପଶଯୋ ଯଥେମାଂ
ନ ବୁଧ୍ଯମେ ରାଜଚମୂଂ ସମେତାମ୍।
ଦୁରାଧରଷାଂ ଦେବଚମୂପ୍ରକାଶାଂ
ଗୁପ୍ତାଂ ନରେନ୍ଦ୍ରୈସ୍ତ୍ରିଦଶୈରିବ ଦ୍ଯାମ୍ ॥ 5-161-20 (37405)
ପ୍ରାଚ୍ଯୈଃ ପ୍ରତୀଚ୍ଯୈରଥ ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ଯୈ-
ରୁଦୀଚ୍ଯକାମ୍ଭୋଜଶକୈଃ ଖଶୈଶ୍ଚ।
ସାଲ୍ବୈଃ ସମତ୍ସ୍ଯୈଃ କୁରୁମୁଖ୍ଯଦେଶ୍ଯୈ-
ର୍ମ୍ଲେଚ୍ଛୈଃ ପୁଲିନ୍ଦୈର୍ଦ୍ରବିଡାନ୍ଧ୍ରକାଞ୍ଚ୍ଯୈଃ ॥ 5-161-21 (37406)
ନାନାଜନୌଘଂ ଯୁଧି ସଂପ୍ରବୃଦ୍ଧଂ
ନାଙ୍ଗଂ ଯଥା ବେଗମପାରକଣୀଯମ୍।
ମାଂ ଚ ସ୍ଥିତଂ ନାଗବଲସ୍ଯ ମଧ୍ଯେ
ଯୁଯୁତ୍ସମେ ମନ୍ଦ କିମଲ୍ପବୁଦ୍ଧେ ॥ 5-161-22 (37407)
ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତ୍ବା ରାଜାନଂ ଧର୍ମପୁତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍।
ଅଭ୍ଯବୃତ୍ଯ ପୁନର୍ଜିଷ୍ଣୁମୁଲୂକଃ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-161-23 (37408)
ଅକତ୍ଥମାନୋ ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ କତ୍ଥେସେଽର୍ଜୁନ କିଂ ବହୁ।
ପର୍ଯାଯାତ୍ସିଦ୍ଧିରେସ୍ଯ ନୈତତ୍ସିଧ୍ଯତି କତ୍ଥନାତ୍ ॥ 5-161-24 (37409)
ଯଦୀଦଂ କତ୍ଥନାଲ୍ଲୋକେ ସିଧ୍ଯେତ୍କର୍ମ ଧନଞ୍ଜଯ ।
ସର୍ବେ ଭବେଯୁଃ ସିଦ୍ଧାର୍ଥାଃ କତ୍ଥନେ କୋ ହି ଦୁର୍ଗତଃ ॥ 5-161-25 (37410)
ଜାନାମି ତେ ବାସୁଦେବଂ ସହାଯଂ
ଜାନାମି ତେ ଗାଣ୍ଡିବଂ ତାଲମାତ୍ରମ୍।
ଜାନାମ୍ଯେତତ୍ତ୍ବାଦୃଶୋ ନାସ୍ତି ଯୋଦ୍ଧା
ଜାନାନସ୍ତେ ରାଜ୍ଯମେତଦ୍ଧରାମି ॥ 5-161-26 (37411)
ନ ତୁ ପର୍ଯାଯଧର୍ମେଣ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମାନୁଷଃ ।
ମନସୈବାନୁକୂଲାନି ବିଧାତା କୁରୁତେ ବଶେ ॥ 5-161-27 (37412)
ତ୍ରଯୋଦଶ ସମା ଭୁକ୍ତଂ ରାଜ୍ଯଂ ବିଲପତସ୍ତବ ।
ଭୂଯଶ୍ଚୈବ ପ୍ରଶାସିଷ୍ଯେ ନିହତ୍ଯ ତ୍ବାଂ ସବାନ୍ଧବମ୍ ॥ 5-161-28 (37413)
କ୍ବ ତଦା ଗାଣ୍ଡିବଂ ତେଽଭୂଦ୍ଯତ୍ତ୍ବଂ ଦାସପଣୈର୍ଜିତଃ।
କ୍ବ ତଦା ଭୀମସେନସ୍ଯ ବଲମାସୀଚ୍ଚ ଫାଲ୍ଗୁନା ॥ 5-161-29 (37414)
ସଗଦାଦ୍ଭୀମସେନାଦ୍ବା ପାର୍ଥାଦ୍ବାପି ସଗାଣ୍ଡିବାତ୍ ।
ନ ବୈ ମୋକ୍ଷସ୍ତଦା ବୋଭୂଦ୍ବିନା କୃଷ୍ଣାମନିନ୍ଦିତାମ୍ ॥ 5-161-30 (37415)
ସା ବୋ ଦାସ୍ଯେ ସମାପନ୍ନାନ୍ମୋଚଯାମାସ ପାର୍ଷତୀ ।
ଅମାନୁଷ୍ଯଂ ସମାପନ୍ନାନ୍ଦାସକର୍ମଣ୍ଯବସ୍ଥିତାନ୍ ॥ 5-161-31 (37416)
ଅବୋଚଂ ଯତ୍ଷଣ୍ଡତିଲାନହଂ ବସ୍ତଥ୍ଯମେବ ତତ୍ ।
ଧୃତା ହି ବେଣୀ ପାର୍ଥେନ ବିରାଟନଗରେ ତଦା ॥ 5-161-32 (37417)
ସୂଦକର୍ମଣି ଚ ଶ୍ରାନ୍ତଂ ବିରାଟସ୍ଯ ମହାନସେ ।
ଭୀମସେନେନ କୌନ୍ତେଯ ଯଚ୍ଚ ତନ୍ମମ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-161-33 (37418)
ଏବମେତତ୍ସଦାଂ ଦଣ୍ଡଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯେ ଦଧୁଃ ।
ବେଣୀଂ କୃତ୍ବା ଷଣ୍ଡବେଷଃ କନ୍ଯାଂ ନର୍ତିତବାନସି ॥ 5-161-34 (37419)
ନ ଭଯାଦ୍ବାସୁଦେବସ୍ଯ ନ ଚାପି ତବ ଫାଲ୍ଗୁନ ।
ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରତିପ୍ରଦାକସ୍ଯାମି ଯୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ସହକେଶବଃ ॥ 5-161-35 (37420)
ନ ମାଯା ହୀନ୍ଦ୍ରଜାଲଂ ବା କୁହକା ବାପି ଭୀଷଣା ।
ଆତ୍ତଶସ୍ତ୍ରସ୍ଯ ମେ ଯୁଦ୍ଧେ ବହନ୍ତି ପ୍ରତିଗର୍ଜନାଃ ॥ 5-161-36 (37421)
ବାସୁଦେବସହସ୍ରଂ ବା ଫାଲ୍ଗୁନାନାଂ ଶତାନି ବା।
ଆସାଦ୍ଯ ମାମମୋଘେଷୁଂ ଦ୍ରବିଷ୍ଯନ୍ତି ଦିଶୋ ଦଶଃ ॥ 5-161-37 (37422)
ସଂଯୁଗଂ ଗଚ୍ଛ ଭୂଷ୍ମେଣ ଭିନ୍ଧି ବା ଶିରସା ଗିରିମ୍।
ତରେମଂ ବା ମହାଗାଧଂ ସୌମଦତ୍ତିତିମିଙ୍ଗିଲମ୍ ॥ 5-161-38 (37423)
ଶାରଦ୍ବତମହାମୀନଂ ବିବିଂଶତିମହୋରଗମ୍ ।
ବୃହଦ୍ବଲମହୋଦ୍ବେଲଂ ସୌମଦତ୍ତିକତିମିଙ୍ଗିତମ୍ ॥ 5-161-39 (37424)
ଭୀଷ୍ମବେଗମପର୍ଯନ୍ତଂ ଦ୍ରୋଣଗ୍ରାହଦୁରାସଦମ୍।
କର୍ଣଶଲ୍ଯଝଷାବର୍ତଂ କାମ୍ଭୋଜବଡବାସୁଖମ୍ ॥ 5-161-40 (37425)
ଦୁଃଶାସନୌଘଂ ଶଲଶଲ୍ଯମତ୍ସ୍ଯଂ
ସୁଷେଣଚିତ୍ରାଯୁଧନାଗନକ୍ରମ୍।
ଜଯଦ୍ରଥାଦ୍ରିଂ ପୁରୁମିତ୍ରଗାଧଂ
ଦୁର୍ମର୍ଷଣୋଦଂ ଶକୁନିପ୍ରପାତମ୍ ॥ 5-161-41 (37426)
ଶସ୍ତ୍ରୌଘମକ୍ଷଯ୍ଯମତିପ୍ରବୃଦ୍ଧଂ
ଯଦାବଗାହ୍ଯ ଶ୍ରମନଷ୍ଟଚେତାଃ।
ଭବିଷ୍ଯସି ତ୍ବଂ ହତସର୍ବବାନ୍ଧବ-
ସ୍ତଦା ମନସ୍ତେ ପରିତାପମେଷ୍ଯତି ॥ 5-161-42 (37427)
ତଦା ମନସ୍ତେ ତ୍ରିଦିବାଦିବାଶୁଚେ-
ର୍ନିବର୍ତିତା ପାର୍ଥ ମହୀପ୍ରଶାସନାତ୍।
ପ୍ରଶାମ୍ଯ ରାଜ୍ଯଂ ହି ସୁଦୁର୍ଲଭଂ ତ୍ବଯା
ବୁଭୂଷିତଃ ସ୍ବର୍ଗ ଇବାତପସ୍ବିନା ॥ ॥ 5-161-43 (37428)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଉଲୂକଦୂତାଗମନପର୍ବଣି ଏକଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 162
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.162. ଅଧ୍ଯାଯଃ 162
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀମାଦିଭିର୍ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଉଲୂକଦ୍ବାରା ପ୍ରତିସନ୍ଦେଶପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-162-0 (37429)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-162-0x (3861)
ଉଲୂକସ୍ତ୍ବର୍ଜୁନଂ ଭୂଯୋ ଯଥୋକ୍ତଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍।
ଆଶୀବିଷମିବ କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ତୁଦନ୍ବାକ୍ଯଶଲାକଯା ॥ 5-162-1 (37430)
ତସ୍ଯ ତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ରୁଷିତାଃ ପାଣ୍ଡବା ଭୃଶମ୍ ।
ପ୍ରାଗେବ ଭୃଶସଂକ୍ରୁଦ୍ଧାଃ କୈତବ୍ଯେନାପି ଧର୍ଷିତାଃ ॥ 5-162-2 (37431)
ଆସନେଷୂଦତିଷ୍ଠନ୍ତ ବାହୂଂଶ୍ଚୈବ ପ୍ରଚିକ୍ଷିପୁଃ।
ଆଶୀବିଷା ଇବ କ୍ରୁଦ୍ଧା ବୀକ୍ଷାଞ୍ଚକ୍ରୁଃ ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-162-3 (37432)
ଅବାକ୍ଛିରା ଭୀମସେନଃ ସମୁଦୈକ୍ଷତ କୈତବମ୍।
ନେତ୍ରାଭ୍ଯାଂ ଲୋହିତାନ୍ତାଭ୍ଯାମାଶୀବିଷ ଇବ ଶ୍ବସନ୍ ॥ 5-162-4 (37433)
ଆର୍ତଂ ବାତାତ୍ମଜଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କ୍ରୋଧେନାଭିହତଂ ଭୃଶମ୍ ।
ଉତ୍ସ୍ମଯନ୍ନିବ ଦାଶାର୍ହଃ କୈତବ୍ଯଂ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-162-5 (37434)
ପ୍ରଯାହି ଶୀଘ୍ରଂ କୈତବ୍ଯ ବ୍ରୂଯାଶ୍ଚୈବ ସୁଯୋଧନମ୍ ।
ଶ୍ରୁତଂ ବାକ୍ଯଂ ଗୃହୀତୋର୍ଥୋ ମତଂ ଯତ୍ତେ ତଥାସ୍ତୁ ତତ୍ ॥ 5-162-6 (37435)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ମହାବାହୁଃ କେଶବୋ ରାଜସତ୍ତମ।
ପୁନରେବ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମୁଦୈକ୍ଷତ॥ 5-162-7 (37436)
ସୃଞ୍ଜଯାନାଂ ଚ ସର୍ବେଷାଂ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଚ ଯଶସ୍ବିନଃ।
ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ସପୁତ୍ରସ୍ଯ ବିରାଟସ୍ଯ ଚ ସଂନିଧୌ ॥ 5-162-8 (37437)
ଭୂମିପାନାଂ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ମଧ୍ଯେ ବାକ୍ଯଂ ଜଗାଦ ହ।
ଉଲୂକୋଽପ୍ଯର୍ଜୁନଂ ଭୂଯୋ ଯଥୋକ୍ତଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-162-9 (37438)
ଆଶୀବିଷମିବ କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ତୁଦନ୍ବାକ୍ଯଶଲାକଯା।
କୃଷ୍ଣାଦୀଂଶ୍ଚୈବ ତାନ୍ସର୍ବାନ୍ଯଥୋକ୍ତଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-162-10 (37439)
ଉଲୂକସ୍ଯ ତୁ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ପାପଂ ଦାରୁଣମୀରିତମ୍ ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ବିଚୁକ୍ଷୁଭେ ପାର୍ଥୋ ଲଲାଟଂ ଚାପ୍ଯମାର୍ଜଯତ୍ ॥ 5-162-11 (37440)
ତଦବସ୍ଥଂ ତଦା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପାର୍ଥଂ ସା ସମିତିର୍ନୃପ ।
ନାମୃଷ୍ଯତ ମହାରାଜ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାରଥାଃ ॥ 5-162-12 (37441)
ଅଧିକ୍ଷେପେଣ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଚ ମହାତ୍ମନଃ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ତେ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରାଃ କ୍ରୋଧାଞ୍ଜଜ୍ବଲୁରଚ୍ଯୁତ ॥ 5-162-13 (37442)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚ ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚ ମହାରଥଃ।
କେକଯା ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ ରାକ୍ଷସଶ୍ଚ ଘଟୋତ୍କଚଃ ॥ 5-162-14 (37443)
ଦ୍ରୌପଦେଯାଭିମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବଃ ।
ଭୀମସେନଶ୍ଚ ବିକ୍ରାନ୍ତୋ ଯମଜୌ ଚ ମହାରଥୌ ॥ 5-162-15 (37444)
ଉତ୍ପେତୁରାସନାତ୍ସର୍ବେ କ୍ରୋଧସଂରକ୍ତଲୋଚନାଃ।
ବାହୁନ୍ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ରୁଚିରାନ୍ରକ୍ତଚନ୍ଦନରୂଷିତାନ୍।
ଅଙ୍ଗଦୈଃ ପାରିହାର୍ଯୈଶ୍ଚ କେଯୂରୈଶ୍ଚ ବିଭୂଷିତାନ୍ ॥ 5-162-16 (37445)
ଦନ୍ତାନ୍ଦନ୍ତେଷୁ ନିଷ୍ପିଷ୍ଯ ସୃକ୍କିଣୀ ପରିଲେଲିହନ୍ ।
ତେଷାମାକାରଭାବଜ୍ଞଃ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ବୃକୋଦରଃ ॥ 5-162-17 (37446)
ଉଦତିଷ୍ଠତ୍ସ ବେଗେନ କ୍ରୋଧେନ ପ୍ରଜ୍ବଲନ୍ନିବ।
ଉଦ୍ବୃତ୍ଯ ସହସା ନେତ୍ରେ ଦନ୍ତାନ୍କଟକଟାଯ୍ଯ ଚ ॥ 5-162-18 (37447)
ହସ୍ତଂ ହସ୍ତେନ ନିଷ୍ପିଷ୍ଯ ଉଲୂକଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍।
ଅଶକ୍ତାନାମିବାସ୍ମାକଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହନନିମିତ୍ତକମ୍ ॥ 5-162-19 (37448)
ଶ୍ରୁତଂ ତେ ଚବନଂ ମୂର୍ଖ ଯତ୍ତ୍ବାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ତନ୍ମେ କଥଯତୋ ମନ୍ଦ ଶ୍ରୃଣୁ ବାକ୍ଯଂ ଦୁରାସଦମ୍ ॥ 5-162-20 (37449)
ସର୍ବକ୍ଷତ୍ରସ୍ଯ ମଧ୍ଯେ ତଂ ଯଦ୍ବକ୍ଷ୍ଯସି ସୁଯୋଧନମ୍ ।
ଶ୍ରୃଣ୍ବତଃ ସୂତପୁତ୍ରସ୍ଯ ପିତୁଶ୍ଚ ତ୍ବଂ ଦୁରାତ୍ମନଃ ॥ 5-162-21 (37450)
ଅସ୍ମାଭିଃ ପ୍ରୀତିକାମୈସ୍ତୁ ଭ୍ରାତୁର୍ଜ୍ଯେଷ୍ଠସ୍ଯ ନିତ୍ଯଶଃ।
ମର୍ଷିତଂ ତେ ଦୁରାଚାର ତତ୍ତ୍ବଂ ନ ବହୁ ମନ୍ଯସେ ॥ 5-162-22 (37451)
ପ୍ରେଷିତଶ୍ଚ ହୃଷୀକେଶଃ ଶମାକାଙ୍କ୍ଷୀ କୁରୂନ୍ପ୍ରତି ।
କୁଲସ୍ଯ ହିତକାମେନ ଧର୍ମରାଜେନ ଧୀମତା ॥ 5-162-23 (37452)
ତ୍ବଂ କାଲଚୋଦିତୋ ନୂନଂ ଗନ୍ତୁକାମୋ ଯମକ୍ଷଯମ୍ ।
ଗଚ୍ଛସ୍ବାହବମସ୍ମାଭିସ୍ତଚ୍ଚ ଶ୍ବୋ ଭବିତା ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-162-24 (37453)
ମଯାପି ଚ ପ୍ରତିଜ୍ଞାତୋ ବଧଃ ସଭ୍ରାତୃକସ୍ଯ ତେ।
ସ ତଥା ଭବିତା ପାପ ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା ॥ 5-162-25 (37454)
ବେଲାମତିକ୍ରମେତ୍ସଦ୍ଯଃ ସାଗରୋ ବରୁଣାଲଯଃ ।
ପର୍ବତାଶ୍ଚ ବିଶୀର୍ଯେଯୁର୍ମଯୋକ୍ତଂ ନ ମୃଷା ଭବେତ୍ ॥ 5-162-26 (37455)
ସହାଯସ୍ତେ ଯଦି ଯମଃ କୁବେରୋ ରୁଦ୍ର ଏବ ବା।
ଯଥାପ୍ରତିଜ୍ଞଂ ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେ ପ୍ରକରିଷ୍ଯନ୍ତି ପାଣ୍ଡବାଃ ।
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ରୁଧିରଂ ପାତା ଚାସ୍ମି ଯଥେପ୍ସିତମ୍ ॥ 5-162-27 (37456)
ଯଶ୍ଚେହ ପ୍ରତିସଂରବ୍ଧଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ମାଭିଯାସ୍ଯତି।
ଅପି ଭୀଷ୍ମଂ ପୁରୁସ୍କୃତ୍ଯ ତଂ ନେଷ୍ଯାମି ଯମକ୍ଷଯମ୍ ॥ 5-162-28 (37457)
ଯଚ୍ଚୈତଦୁକ୍ତଂ ବଚନଂ ମଯା କ୍ଷତ୍ରସ୍ଯ ସଂସଦି।
ଯଥୈତଦ୍ଭବିତା ସତ୍ଯଂ ତଥୈବାତ୍ମାନମାଲଭେ ॥ 5-162-29 (37458)
ଭୀମସେନବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ସହଦେବୋଽପ୍ଯମର୍ଷଣଃ ।
କ୍ରୋଧସଂରକ୍ତନଯନସ୍ତତୋ ବାକ୍ଯମୁବାଚ ହ ॥ 5-162-30 (37459)
ଶୌଟୀରଶୂରସଦୃଶମନୀକଜନସଂସଦି।
ଶ୍ରୃଣୁ ପାପ ବଚୋ ମହ୍ଯଂ ଯଦ୍ବାଚ୍ଯୋ ହି ପିତାତ୍ବଯା ॥ 5-162-31 (37460)
ନାସ୍ମାକଂ ଭବିତା ଭେଦଃ କଦାଚିତ୍କୁରୁଭିଃ ସହ ।
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସଂବନ୍ଧୋ ଯଦି ନ ସ୍ଯାତ୍ତ୍ବଯା ସହ ॥ 5-162-32 (37461)
ତ୍ବଂ ତୁ ଲୋକବିନାଶାଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରକୁଲସ୍ଯ ଚ।
ଉତ୍ପନ୍ନୋ ବୈରପୁରୁଷଃ ସ୍ବକୁଲଘ୍ନଶ୍ଚ ପାପକୃତ୍ ॥ 5-162-33 (37462)
ଜନ୍ମପ୍ରଭୃତି ଚାସ୍ମାକଂ ପିତା ତେ ପାପପୂରୁଷଃ ।
ଅହିତାନି ନୃଶଂସାନି ନିତ୍ଯଶଃ କର୍ତୁମିଚ୍ଛତି ॥ 5-162-34 (37463)
ତସ୍ଯ ବୈରାନୁଷଙ୍ଗସ୍ଯ ଗନ୍ତାସ୍ମ୍ଯନ୍ତଂ ସୁଦୁର୍ଗମମ୍।
ଅହମାଦୌ ନିହତ୍ଯ ତ୍ବାଂ ଶକୁନେଃ ସଂପ୍ରପଶ୍ଯତଃ ॥ 5-162-35 (37464)
ତତୋଽସ୍ମି ଶକୁନିଂ ହନ୍ତା ମିଷତାଂ ସର୍ବଧନ୍ବିନାମ୍।
ଭୀମସ୍ଯ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ସହଦେବସ୍ଯ ଚୋଭଯୋଃ ॥ 5-162-36 (37465)
ଉବାଚ ଫାଲ୍ଗୁନୋ ବାକ୍ଯଂ ଭୀମସେନଂ ସ୍ମଯନ୍ନିବ।
ଭୀମସେନ ନ ତେ ସନ୍ତି ଯେଷାଂ ବୈରଂ ତ୍ବଯା ସହ ॥ 5-162-37 (37466)
ମନ୍ଦା ଗୃହେଷୁ ସୁଖିନୋ ମୃତ୍ଯୁପାଶବଶଂ ଗତାଃ।
ଉଲୂକଶ୍ଚ ନ ତେ ବାଚ୍ଯଃ ପରୁଷଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ॥ 5-162-38 (37467)
ଦୂତାଃ କିମପରାଧ୍ଯନ୍ତେ ଯଥୋକ୍ତସ୍ଯାନୁଭାଷିଣଃ ।
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ମହାବାହୁର୍ଭୀମଂ ଭୀମପରାକ୍ରମମ୍ ॥ 5-162-39 (37468)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସୁଖାନ୍ବୀରାନ୍ସୁହୃଦଃ ସମଭାଷତ।
ଶ୍ରୁତଂ ବସ୍ତସ୍ଯ ପାପସ୍ଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଭାଷିତମ୍ ॥ 5-162-40 (37469)
କୁତ୍ସନଂ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ମମ ଚୈବ ବିଶେଷତଃ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭବନ୍ତଃ ସଂରବ୍ଧା ଅସ୍ମାକଂ ହିତକାମ୍ଯଯା ॥ 5-162-41 (37470)
ପ୍ରଭାବାଦ୍ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଭବତାଂ ଚ ପ୍ରଯତ୍ନତଃ।
ସମଗ୍ରଂ ପାର୍ଥିବଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ସର୍ବଂ ନ ଗଣଯାମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-162-42 (37471)
ଭବଦ୍ଭିଃ ସମନୁଜ୍ଞାତୋ ବାକ୍ଯମସ୍ଯ ଯଦୁତ୍ତରମ୍ ।
ଉଲୂକେ ପ୍ରାପଯିଷ୍ଯାମି ଯଦ୍ବକ୍ଷ୍ଯତି ସୁଯୋଧନମ୍ ॥ 5-162-43 (37472)
ଶ୍ବୋ ଭୂତେ କତ୍ଥିତସ୍ଯାସ୍ଯ ପ୍ରତିବାକ୍ଯଂ ଚମୂମୁଖେ।
ଗାଣ୍ଡୀବେନାଭିଧାସ୍ଯାକମି କ୍ଲୀବା ହି ବଚନୋତ୍ତରାଃ । 5-162-44 (37473)
ତତସ୍ତେ ପାର୍ଥିବାଃ ସର୍ବେ ପ୍ରଶଶଂସୁର୍ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ।
ତେନ ବାକ୍ଯୋପଚାରେଣ ବିସ୍ମିତା ରାଜସତ୍ତମାଃ ॥ 5-162-45 (37474)
ଅନୁନୀଯ ଚ ତାନ୍ସର୍ବାନ୍ଯଥାମାନ୍ଯଂ ଯଥାବଯଃ।
ଧର୍ମରାଜଂ ତଦା ବାକ୍ଯଂ ତତ୍ପ୍ରାପ୍ଯଂ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-162-46 (37475)
ଆତ୍ମାନମବମନ୍ବାନୋ ନ ହି ସ୍ଯାତ୍ପାର୍ଥିବୋତ୍ତମଃ ।
ତତ୍ରୋତ୍ତରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ତବ ଶୁଶ୍ରୂଷଣେ ରତଃ ॥ 5-162-47 (37476)
ଉଲୂକଂ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ସାମପୂର୍ବମଥୋର୍ଜିତମ୍ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ନିଶମ୍ଯ ଭରତର୍ଷଭଃ ॥ 5-162-48 (37477)
ଅତିଲୋହିତନେତ୍ରାଭ୍ଯାମାଶୀବିଷ ଇବ ଶ୍ବସନ୍ ।
ସ୍ମଯମାନ ଇବ କ୍ରୋଧାତ୍ସୃକ୍କିଣୀ ପରିସଂଲିହନ୍ ॥ 5-162-49 (37478)
ଜନାର୍ଦନମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଭ୍ରାତୄଂଶ୍ଚୈବେଦମବ୍ରବୀତ୍ ।
ଅଭ୍ଯଭାଷତ କୈତବ୍ଯଂ ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ବିପୁଲଂ ଭୁଜମ୍ ॥ 5-162-50 (37479)
ଉଲୂକ ଗଚ୍ଛ କୈତବ୍ଯ ବ୍ରୂହି ତାତ ସୁଯୋଧନମ୍ ।
କୃତଘ୍ନଂ ବୈରପୁରୁଷଂ ଦୁର୍ମତିଂ କୁଲପାଂସନମ୍ ॥ 5-162-51 (37480)
ପାଣ୍ଡବେଷୁ ସଦା ପାପ ନିତ୍ଯଂ ଜିହ୍ମଂ ପ୍ରବର୍ତତେ।
ସ୍ବବୀର୍ଯାଦ୍ଯଃ ପରାକ୍ରମ୍ଯ ପାପ ଆହ୍ବଯତେ ପରାନ୍।
ଅଭୀତଃ ପୂରଯନ୍ବାକ୍ଯମେଷ ବୈଃ କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ପୁମାନ୍ ॥ 5-162-52 (37481)
ସ ପାପଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ଭୂତ୍ବା ଅସ୍ମାନାହୂଯ ସଂଯୁଗେ।
ମାନ୍ଯାମାନ୍ଯାନ୍ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ଯୁଦ୍ଧଂ ମା ଗାଃ କୁଲାଧମ ॥ 5-162-53 (37482)
ଆତ୍ମବୀର୍ଯଂ ସମାଶ୍ରିକତ୍ଯ ଭୃତ୍ଯବୀର୍ଯଂ ଚ କୌରବ ।
ଆହ୍ବଯସ୍ବ ରଣେ ପାର୍ଥାନ୍ସର୍ବଥା କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ଭବ ॥ 5-162-54 (37483)
ପରବୀର୍ଯଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଯଃ ସମାହ୍ବଯତେ ପରାନ୍।
ଅଶକ୍ତଃ ସ୍ବଯମାଦାତୁମେତଦେବ ନପୁଂସକମ୍ ॥ 5-162-55 (37484)
ସ ତ୍ବଂ ପରେଷାଂ ବୀର୍ଯେଣ ଆତ୍ମାନଂ ବହୁମନ୍ଯସେ ।
କଥମେବମଶକ୍ତସ୍ତ୍ବମସ୍ମାନ୍ସମଭିଗର୍ଜସି ॥ 5-162-56 (37485)
କୃଷ୍ଣ ଉବାଚ। 5-162-57x (3862)
ମଦ୍ବଚଶ୍ଚାପି ଭୂଯସ୍ତେ ବକ୍ତବ୍ଯଃ ସ ସୁଯୋଧନଃ।
ଶ୍ବ ଇଦାନୀଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେଥାଃ ପୁରୁଷୋ ଭବ ଦୁର୍ମତେ ॥ 5-162-57 (37486)
ମନ୍ଯସେ ଯଚ୍ଚ ମୂଢ ତ୍ବଂ ନ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ଜନାର୍ଦନଃ।
ସାରଥ୍ଯେନ ବୃତଃ ପାର୍ଥୈରିତି ତ୍ବଂ ନ ବିଭେଷି ଚ ॥ 5-162-58 (37487)
ଜଘନ୍ଯକାଲମପ୍ଯେତନ୍ନ ଭବେତ୍ସର୍ବପାର୍ଥିବାନ୍।
ନିର୍ଦହେଯମହଂ କ୍ରୋଧାତ୍ତୃଣାନୀବ ହୁତାଶନଃ ॥ 5-162-59 (37488)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରନିଯୋଗାତ୍ତୁ ଫାଲ୍ଗୁନସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ।
କରିଷ୍ଯେ ଯୁଧ୍ଯମାନସ୍ଯ ସାରଥ୍ଯଂ ବିଜିତାତ୍ମନଃ ॥ 5-162-60 (37489)
ଯଦ୍ଯୁତ୍ପତସି ଲୋକାଂସ୍ତ୍ରୀନ୍ଯଦ୍ଯାବିଶସି ଭୂତଲମ୍ ।
ତତ୍ରତତ୍ରାର୍ଜୁନରଥଂ ପ୍ରଭାତେ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସେ ପୁନଃ ॥ 5-162-61 (37490)
ଯଚ୍ଚାପି ଭୀମସେନସ୍ଯ ମନ୍ଯସେ ମୋଘଭାଷିତମ୍ ।
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ରୁଧିରଂ ପୀତମଦ୍ଯାବଧାରଯ ॥ 5-162-62 (37491)
ନ ତ୍ବାଂ ସମୀକ୍ଷତେ ପାର୍ଥୋ ନାପି ରାଜା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ନ ଭୀମସେନୋ ନ ଯମୌ ପ୍ରତିକୂଲପ୍ରଭାଷିଣମ୍ ॥ ॥ 5-162-63 (37492)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଉଲୂକଦୂତାଗମନପର୍ବଣି ଦ୍ବିଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-162-12 ସମିତିଃ ସଭା ॥ 5-162-31 ଶୌଟୀରଃ ସଗର୍ବଃ। ଶୂରୋ ବିକ୍ରାନ୍ତଃ। ମହ୍ଯଂ ମମ ॥ 5-162-55 ନପୁଂସକଂ ନପୁଂସକତ୍ବଂ ତବ ॥ 5-162-63 ସମୀକ୍ଷତେ ଗଣଯତି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 163
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.163. ଅଧ୍ଯାଯଃ 163
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଅର୍ଜୁନାଦିଭିଃ ସର୍ବୈରୁଲୂକଦ୍ବାରା ପୃଥକ୍ପୃଥଗ୍ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ପ୍ରତିସନ୍ଦେଶପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଉଲୂକେନ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦିପ୍ରତିସନ୍ଦେଶକଥନମ୍ ॥ 2 ॥ ଦୁର୍ଯୋଧନାଜ୍ଞଯା କର୍ଣେନ ସେନାସୁ ଯୁଦ୍ଧସନ୍ନାହୋଦ୍ଧୋଷଣମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-163-0 (37493)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-163-0x (3863)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ନିଶମ୍ଯ ଭରତର୍ଷଭ ।
ନେତ୍ରାଭ୍ଯାମତିତାମ୍ରାଭ୍ଯାଂ କୈତବ୍ଯଂ ସମୁଦୈକ୍ଷତ ॥ 5-163-1 (37494)
ସ କେଶବମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଗୁଡାକେଶୋ ମହାଯଶାଃ ।
ଅଭ୍ଯଭାଷତ କୈତବ୍ଯଂ ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ବିପୁଲଂ ଭୁଜମ୍ ॥ 5-163-2 (37495)
ସ୍ବବୀର୍ଯଂ ଯଃ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ସମାହ୍ବଯତି ବୈ ପରାନ୍ ।
ଅଭୀତୋ ଯୁଧ୍ଯତେ ଶତ୍ରୂନ୍ସ ବୈ ପୁରୁଷ ଉଚ୍ଯତେ ॥ 5-163-3 (37496)
ପରବୀର୍ଯଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଯଃ ସମାହ୍ବଯତେ ପରାନ୍ ।
କ୍ଷତ୍ରବନ୍ଧୁରଶକ୍ତତ୍ବାଲ୍ଲୋକେ ସ ପୁରୁଷାଧମଃ ॥ 5-163-4 (37497)
ସ ତ୍ବଂ ପରେଷାଂ ବୀର୍ଯେଣ ମନ୍ଯସେ ବୀର୍ଯମାତ୍ମନଃ ।
ସ୍ବଯଂ କାପୁରୁଷୋ ମୂଢ ପରାଂଶ୍ଚ କ୍ଷେପ୍ତୁମିଚ୍ଛସି ॥ 5-163-5 (37498)
ଯସ୍ତ୍ବଂ ବୃଦ୍ଧଂ ସର୍ବରାଜ୍ଞାଂ ହିତବୁଦ୍ଧିଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯମ୍ ।
ମରଣାଯ ମହାପ୍ରଜ୍ଞଂ ଦୀକ୍ଷଯିତ୍ବା ବିକତ୍ଥସେ ॥ 5-163-6 (37499)
ଭାବସ୍ତେ ବିଦିତୋଽସ୍ମାଭିର୍ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେ କୁଲପାଂସନ ।
ନ ହନିଷ୍ଯନ୍ତି ଗାଙ୍ଗେଯଂ ପାଣ୍ଡବା ଘୃଣଯେତି ହି ॥ 5-163-7 (37500)
ଯସ୍ଯ ବୀର୍ଯଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ବିକତ୍ଥସେ।
ହନ୍ତାସ୍ମି ପ୍ରଥମଂ ଭୀଷ୍ମଂ ମିଷତାଂ ସର୍ବଧନ୍ବିନାମ୍ । 5-163-8 (37501)
କୈତବ୍ଯ ଗତ୍ବା ଭରତାନ୍ସମେତ୍ଯ
ସୁଯୋଧନଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ବଦସ୍ବ।
ତଥେତ୍ଯୁବାଚାର୍ଜୁନଃ ସବ୍ଯସାଚୀ
ନିଶାବ୍ଯପାଯେ ଭବିତା ବିମର୍ଦଃ ॥ 5-163-9 (37502)
ଯଦ୍ବା ବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯମଦୀନସତ୍ବୋ
ମଧ୍ଯେ କୁରୂନ୍ହର୍ଷଯନ୍ସତ୍ଯସନ୍ଧଃ।
ଅହଂ ହନ୍ତା ସୃଞ୍ଜଯାନାମନୀକଂ
ସାଲ୍ବେଯକାଂଶ୍ଚେତି ମମୈଷ ଭାରଃ।
କୈତବ୍ଯ ଗତ୍ବା ଭରତାନ୍ସମେତ୍ଯ
ସୁଯୋଧନଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ବଦସ୍ବ ॥ 5-163-10 (37503)
ହନ୍ଯାମହଂ ଦ୍ରୋଣମୃତେଽପି ଲୋକଂ
ନ ତେ ଭଯଂ ବିଦ୍ଯତେ ପାଣ୍ଡବେଭ୍ଯଃ ।
ତତୋ ହି ତେ ଲବ୍ଧମତଂ ଚ ରାଜ୍ଯ-
ମାପଦ୍ଗତାଃ ପାଣ୍ଡବାଶ୍ଚେତି ଭାବଃ ॥ 5-163-11 (37504)
ସ ଦର୍ପପୂର୍ଣୋ ନ ସମୀକ୍ଷସେ ତ୍ବ-
ମନର୍ଥମାତ୍ମନ୍ଯପି ବର୍ତମାନମ୍।
ତସ୍ମାଦହଂ ତେ ପ୍ରଥମଂ ସମୂହେ
ହନ୍ତା ସମକ୍ଷ କୁରୁବୃଦ୍ଧମେବ ॥ 5-163-12 (37505)
ସୂର୍ଯୋଦଯେ ଯୁକ୍ତସେନଃ ପ୍ରତୀକ୍ଷ୍ଯ
ଧ୍ବଜୀ ରଥୀ ରକ୍ଷତ ସତ୍ଯସନ୍ଧମ୍।
ଅହଂ ହି ବଃ ପଶ୍ଯତାଂ ଦ୍ବିପମେନଂ
ଭୀଷ୍ମଂ ରଥାତ୍ପାତଯିଷ୍ଯାମି ବାଣୈଃ ॥ 5-163-13 (37506)
ଶ୍ବୋଭୂତେ କତ୍ଥନାବାକ୍ଯଂ ବିଜ୍ଞାସ୍ଯତି ସୁଯୋଧନଃ।
ଆଚିତଂ ଶରଜାଲେନ ମଯା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପିତାମହମ୍ ॥ 5-163-14 (37507)
ଯଦୁକ୍ତଶ୍ଚ ସଭାମଧ୍ଯେ ପୁରୁଷୋ ହ୍ରସ୍ବଦର୍ଶନଃ।
କ୍ରୁଦ୍ଧେନ ଭୀମସେନେନ ଭ୍ରାତା ଦୁଃଶାସନସ୍ତବ ॥ 5-163-15 (37508)
ଅଧର୍ମଜ୍ଞୋ ନିତ୍ଯବୈରୀ ପାପବୁଦ୍ଧିର୍ନୃଶଂସକୃତ୍।
ସତ୍ଯାଂ ପ୍ରତିଜ୍ଞାମଚିରାଦ୍ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସେ ତାଂ ସୁଯୋଧନ ॥ 5-163-16 (37509)
ଅଭିମାନସ୍ଯ ଦର୍ପସ୍ଯ କ୍ରୋଧପାରୁଷ୍ଯଯୋସ୍ତଥା।
ନୈଷ୍ଠୁର୍ଯସ୍ଯାବଲେପସ୍ଯ ଆତ୍ମସଂଭାବନସ୍ଯ ଚ॥ 5-163-17 (37510)
ନୃଶଂସତାଯାସ୍ତୈକ୍ଷ୍ଣ୍ଯସ୍ଯ ଧର୍ମବିଦ୍ବେଷଣସ୍ଯ ଚ।
ଅଧର୍ମସ୍ଯାତିବାଦସ୍ଯ ବୃଦ୍ଧାତିକ୍ରମଣସ୍ଯ ଚ ॥ 5-163-18 (37511)
ଦର୍ଶନସ୍ଯ ଚ ଚକ୍ରସ୍ଯ କୃତ୍ସ୍ନସ୍ଯାପନଯସ୍ଯ ଚ।
ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ତ୍ବଂ ଫଲଂ ତୀବ୍ରମଚିରେଣ ସୁଯୋଧନ ॥ 5-163-19 (37512)
ବାସୁଦେବଦ୍ବିତୀଯେ ହି ମଯି କ୍ରୁଦ୍ଧେ ନରାଧମ।
ଆଶା ତେ ଜୀବିତେ ମୂଢ ରାଜ୍ଯେ ବା କେନ ହେତୁନା ॥ 5-163-20 (37513)
ଶାନ୍ତେ ଭୀଷ୍ମେ ତଥା ଦ୍ରୋଣେ ସୂତପୁତ୍ରେ ଚ ପାତିତେ।
ନିରାଶୋ ଜୀବିତେ ରାଜ୍ଯେ ପୁତ୍ରେଷୁ ଚ ଭବିଷ୍ଯସି ॥ 5-163-21 (37514)
ଭ୍ରାତୄଣାଂ ନିଧନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପୁତ୍ରାଣାଂ ଚ ସୁଯୋଧନ ।
ଭୀମସେନେନ ନିହତୋ ଦୁଷ୍କୃତାନି ସ୍ମରିଷ୍ଯସି ॥ 5-163-22 (37515)
ନ ଦ୍ବିତୀଯାଂ ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ହି ପ୍ରତିଜାନାମି କୈତବ ।
ସତ୍ଯଂ ବ୍ରବୀମ୍ଯହଂ ହ୍ଯେତତ୍ସର୍ବଂ ସତ୍ଯଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-163-23 (37516)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋଽପି କୈତବ୍ଯମୁଲୂକମିଦମବ୍ରବୀତ୍।
ଉଲୂକ ମଦ୍ବଚୋ ବ୍ରୂହି ଗତ୍ବା ତାତ ସୁଯୋଧନମ୍ ॥ 5-163-24 (37517)
ସ୍ବେନ ବୃତ୍ତେନ ମେ ବୃତ୍ତଂ ନାଧିଗନ୍ତୁଂ ତ୍ବମର୍ହସି ।
ଉଭଯୋରନ୍ତରଂ ବେଦ ସୂନୃତାନୃତଯୋରପି ॥ 5-163-25 (37518)
ନ ଚାହଂ କାମଯେ ପାପମପି କୀଟପିପୀଲକଯୋଃ।
କିଂ ପୁନର୍ଜ୍ଞାତିଷୁ ବଧଂ କାମଯେଯଂ କଥଂ ଚ ନ ॥ 5-163-26 (37519)
ଏତଦର୍ଥଂ ମଯା ତାତ ପଞ୍ଚ ଗ୍ରାମା ବୃତାଃ ପୁରା।
କଥଂ ତବ ସୁଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେ ନ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯେ ବ୍ଯସନଂ ମହତ୍ ॥ 5-163-27 (37520)
ସ ତ୍ବଂ କାମପରୀତାତ୍ମା ମୂଢଭାବାଚ୍ଚ କତ୍ଥସେ।
ତଥୈବ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ନ ଗୃହ୍ଣାସି ହିତଂ ବଚଃ । 5-163-28 (37521)
କିଂଚେଦାନୀଂ ବହୂକ୍ତେନ ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ସହ ବାନ୍ଧବୈଃ।
ମମ ବିପ୍ରିଯକର୍ତାରଂ କୈତବ୍ଯ ସହ ବାନ୍ଧବୈଃ । 5-163-29 (37522)
ମମ ବିପ୍ରିଯକର୍ତାରଂ କୈତବ୍ଯ ବ୍ରୂହି କୌରବମ୍ ॥
ଶ୍ରୁତଂ ବାକ୍ଯଂ ଗୃହୀତୋଽର୍ଥୋ ମତଂ ଯତ୍ତେ ତଥାସ୍ତୁ ତତ୍। 5-163-30 (37523)
ଭୀମସେନସ୍ତତୋ ବାକ୍ଯଂ ଭୂଯ ଆହ ନୃପାତ୍ମଜମ୍ ॥
ଉଲୂକ ମଦ୍ବଚୋ ବ୍ରୂହି ଦୁର୍ମତିଂ ପାପପୂରୁଷମ୍। 5-163-31 (37524)
ଶଠଂ ନୈକୃତିକଂ ପାପଂ ଦୁରାଚାରଂ ସୁଯୋଧନମ୍ ॥
ଗୃଧ୍ରୋଦରେ ବା ବସ୍ତବ୍ଯଂ ପୁରେ ବା ନାଗସାହ୍ବଯେ । 5-163-32 (37525)
ପ୍ରତିଜ୍ଞାତଂ ମଯା ଯଚ୍ଚ ସଭାମଧ୍ଯେ ନରାଧମ ॥
କର୍ତାହଂ ତଦ୍ବଚଃ ସତ୍ଯଂ ସତ୍ଯେନୈବ ଶପାମି ତେ। 5-163-33 (37526)
ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ରୁଧିରଂ ହତ୍ବା ପାସ୍ଯାମ୍ଯହଂ ମୃଧେ ॥
ସକ୍ଥିନୀ ତବ ଭଂକ୍ତ୍ବୈବ ହତ୍ବା ହି ତବ ସୋଦନାନ୍। 5-163-34 (37527)
ସର୍ବେଷାଂ ରାଜପୁତ୍ରାଣାମଭିମନ୍ଯୁରସଂଶଯମ୍ ।
କର୍ମଣା ତୋଷଯିଷ୍ଯାମି ଭୂଯଶ୍ଚୈବ ବଚଃ ଶ୍ରୃଣୁ ॥ 5-163-35 (37528)
ହତ୍ବା ସୁଯୋଧନ ତ୍ବାଂ ବୈ ସହିତଂ ସର୍ବସୋଦରୈଃ ।
ଆକ୍ରମିଷ୍ଯେ ପଦା ମୂର୍ଧ୍ନି ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ପଶ୍ଯତଃ ॥ 5-163-36 (37529)
ନକୁଲସ୍ତୁ ତତୋ ବାକ୍ଯମିଦମାହ ମହୀପତେ।
ଉଲୂକ ବ୍ରୂହି କୌରବ୍ଯଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସୁଯୋଧନମ୍ ॥ 5-163-37 (37530)
ଶ୍ରୁତଂ ତେ ଗଦତୋ ବାକ୍ଯଂ ସର୍ବମେବ ଯଥାତଥମ୍।
ତଥା କର୍ତାସ୍ମି କୌରବ୍ଯ ଯଥା ତ୍ବମନୁଶାସି ମାଂ ॥ 5-163-39aସହଦେବୋଽପି ନୃପତେ ଇଦମାହ ବଚୋଽର୍ଥବତ୍ ।
ସୁଯୋଧନ ମତିର୍ଯା ତେ ବୃଥୈଷା ତେ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-163-38 (37531)
ଶୋଚିଷ୍ଯସେ ମହାରାଜ ସପୁତ୍ରଜ୍ଞାତିବାନ୍ଧବଃ ।
ଇମଂ ଚ କ୍ଲେଶମସ୍ମାକଂ ହୃଷ୍ଟୋ ଯତ୍ତ୍ବଂ ବିକତ୍ଥସେ ॥ 5-163-40 (37532)
ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ବୃଦ୍ଧାବୁଲୂକମିଦମୂଚତୁଃ ।
ଦାସଭାବଂ ନିଯଚ୍ଛେବ ସାଧୋରିତି ମତିଃ ସଦା।
ତୌ ଚ ଦାସାବଦାସୌ ବା ପୌରୁଷଂ ଯସ୍ଯ ଯାଦୃଶମ୍ ॥ 5-163-41 (37533)
ଶିଖଣ୍ଡୀ ତୁ ତତୋ ବାକ୍ଯମୁଲୂକମିଦମବ୍ରବୀତ୍ ।
ବକ୍ତବ୍ଯୋ ଭବତା ରାଜା ପାପେଷ୍ବଭିରତଃ ସଦା ॥ 5-163-42 (37534)
ପଶ୍ଯ ତ୍ବଂ ମାଂ ରଣେ ରାଜନ୍କୁର୍ବାଣଂ କର୍ମ ଦାରୁଣମ୍ ।
ଯସ୍ଯ ବୀର୍ଯଂ ସମାସାଦ୍ଯ ମନ୍ଯସେ ବିଜଯଂ ଯୁଧି ॥ 5-163-43 (37535)
ତମହଂ ପାତଯିଷ୍ଯାମି ରଥାତ୍ତବ ପିତାମହମ୍।
ଅହଂ ଭୀଷ୍ମବଧାତ୍ସୃଷ୍ଟୋ ନୂନଂ ଧାତ୍ରା ମହାତ୍ମନା ॥ 5-163-44 (37536)
ସୋଽହଂ ଭୀଷ୍ମଂ ହନିଷ୍ଯାମି ମିଷତାଂ ସର୍ବଧନ୍ବିନାମ୍ ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନୋଽପି କୈତବ୍ଯମୁଲୂକମିଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-163-45 (37537)
ସୁଯୋଧନୋ ମମ ବଚୋ ବକ୍ତବ୍ଯୋ ନୃପତେଃ ସୁତଃ।
ଅହଂ ଦ୍ରୋଣଂ ହନିଷ୍ଯାମି ସଗଣଂ ସହବାନ୍ଧବମ୍ ॥ 5-163-46 (37538)
ଅବଶ୍ଯଂ ଚ ମଯା କାର୍ଯଂ ପୂର୍ବେଷାଂ ଚରିତଂ ମହତ୍ ।
କର୍ତା ଚାହଂ ତଥା କର୍ମ ଯଥା ନାନ୍ଯଃ କରିଷ୍ଯତି 5-163-47 (37539)
ତମବ୍ରବୀଦ୍ଧର୍ମରାଜଃ କାରୁଣ୍ଯାର୍ଥଂ ବଚୋ ମହତ୍।
ନାହଂ ଜ୍ଞାତିବଧଂ ରାଜନ୍କାମଯେଯଂ କଥଂଚନ ॥ 5-163-48 (37540)
ତବୈବ ଦୋଷାଦ୍ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେ ସର୍ବମେତତ୍ତ୍ବନାବୃତମ୍ ।
ସ ଗଚ୍ଛ ମାଚିରଂ ତାତ ଉଲୂକ ଯଦି ମନ୍ଯସେ ॥ 5-163-49 (37541)
ଇହ ବା ତିଷ୍ଠ ଭଦ୍ରଂ ତେ ବଯଂ ହି ତବ ବାନ୍ଧବାଃ ।
ଉଲୂକସ୍ତୁ ତତୋ ରାଜନ୍ଧର୍ମପୁତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍ ॥ 5-163-50 (37542)
ଆମନ୍ତ୍ର୍ଯ ପ୍ରଯଯୌ ତତ୍ର ଯତ୍ର ରାଜା ସୁଯୋଧନଃ ।
ଉଲୂକସ୍ତତ ଆଗମକ୍ଯ ଦୁର୍ଯୋଧନମମର୍ଷଣମ୍ ॥ 5-163-51 (37543)
ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ସମାଦେଶଂ ଯଥୋକ୍ତଂ ସର୍ବମବ୍ରବୀତ୍ ।
ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଭୀମସ୍ଯ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ପୌରୁଷମ୍ ॥ 5-163-52 (37544)
ନକୁଲସ୍ଯ ବିରାଟସ୍ଯ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ଚ ଭାରତ ।
ସହଦେବସ୍ଯ ଚ ବଚୋ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶିଖଣ୍ଡିନୋଃ।
କେଶବାର୍ଜୁନଯୋର୍ବାକ୍ଯଂ ଯଥୋକ୍ତଂ ସର୍ବମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-163-53 (37545)
କୈତବ୍ଯସ୍ଯ ତୁ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ନିଶମ୍ଯ ଭରତର୍ଷଭଃ ।
ଦୁଃଶାସନଂ ଚ କର୍ଣଂ ଚ ଶକୁନିଂ ଚାପି ଭାରତ ॥ 5-163-54 (37546)
ଆଜ୍ଞପଯତ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ବଲଂ ମିତ୍ରବଲଂ ତଥା।
ଯଥା ପ୍ରାଗୁଦଯାତ୍ସର୍ବେ ଯୁକ୍ତାସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତ୍ଯନୀକିନଃ ॥ 5-163-55 (37547)
ତତଃ କର୍ଣସମାଦିଷ୍ଟା ଦୂତାଃ ସନ୍ତ୍ବରିତା ରଥୈଃ ।
ଉଷ୍ଟ୍ରବାମୀଭିରପ୍ଯନ୍ଯେ ସଦଶ୍ବୈଶ୍ଚ ମହାଜବୈଃ ॥ 5-163-56 (37548)
ତୂର୍ଣଂ ପରିଯଯୁଃ ସେନାଂ କୃତ୍ସ୍ନାଂ କର୍ଣସ୍ଯ ଶାସନାତ୍।
ଆଜ୍ଞାପଯନ୍ତୋ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ଯୋଗଃ ପ୍ରାଗୁଦଯାଦିତି ॥ ॥ 5-163-57 (37549)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଉଲୂକଦୂତାଗମନପର୍ବଣି ତ୍ରିଷ୍ଟଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-163-6 ବୃଦ୍ଧଂ ବାହ୍ଲିକଂ ଭୀଷ୍ମଂ ଚ ॥ 5-163-10 ସତ୍ଯସଂଧୋ ଭୀଷ୍ମଃ । ଭୀଷ୍ମବାକ୍ଯମେବାହ ଅହଂ ହନ୍ତେତି। ହେ କୈତବ୍ଯ ଅହଂ ହନ୍ତେତ୍ଯାଦି ମଦୀଯଂ ବାକ୍ଯଂ ଭରତାନ୍ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ଗତ୍ବା ବଦସ୍ବ । କିଂ କୃତ୍ବା ସୁଯୋଧନଂ ସମେତ୍ଯ ମଦୀଯଂ ସଂଦେଶଂ ଦୁର୍ଯୋଧନାଯ ଶ୍ରାବଯିତ୍ବା ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି କଥଯେତ୍ଯର୍ଥଃ। ତେନ ଦୁର୍ଯୋଧନସୁଖଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଭଯଂ ଚୋଦେଷ୍ଯତୀତି ଭାବଃ ॥ 5-163-11 ଦ୍ରୋଣମୃତେପି ଦ୍ରୋଣଂବିନାପ୍ଯସହାଯ ଏବାହଂ ଲୋକଂ ହନ୍ଯାମ୍। ତତୋ ଭୀଷ୍ମବାକ୍ଯାତ୍। ତେ ତବ ଭାବ ଏବଂଭୂତୋ ଜାତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-163-12 ହନ୍ତା ହନିଷ୍ଯାମି। କୁରୁବୃଦ୍ଧଂ ଭୀଷ୍ମମ୍ ॥ 5-163-13 ଯୋ ଯୁକ୍ତସେନୋ ଧ୍ବଜୀ ରଥୀ ତଂ ରକ୍ଷତେତି ଯୋଜନା ॥ 5-163-19 ଦର୍ଶନଂ କର୍ଣାଦିଷୁ ଜଯନିଶ୍ଚଯଃ । ଚକ୍ରଂ ସେନାଯା ଆଧିକ୍ଯମ୍ । ଅପନଯଃ ଅସ୍ମାକଂ ଦୂରୀକରଣମ୍ । ଏତେଷାଂ ଫଲଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି॥ 5-163-25 ବେଦ ବିଦ୍ମି ॥ 5-163-27 ହେ ସୁଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେ ତବ ବ୍ଯସନଂ ମରଣାଗମଂ କଥମପି ନ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯେ ଇତି ହେତୋଃ ପଞ୍ଚଗ୍ରାମା ବୃତା ଇତି ସଂବନ୍ଧଃ ॥ 5-163-41 ସାଧୋଃ ଦାସଭାବଂ ନିଯଚ୍ଛେବ ନିତରାଂ ଯଚ୍ଛେବ ପ୍ରାର୍ଥଯାବହେ । ତୌ ଚ ଆବାଂ ଦାସାବଦାସୌବେତି ଯସ୍ଯ ତବ ଯାଦୃଶଂ ପୌରୁଷଂ ତତ୍ତଥୈବ ଶ୍ବୋ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାବ ଇତି ଶେଷଃ ॥ 5-163-44 ବଧାତ୍ ବଧହେତୋଃ ॥ 5-163-47 ପୂର୍ବେଷାଂ ଚରିତଂ ଦ୍ରୋଣବଧେନ ପିତୃବୈରପ୍ରତିଯାତନମ୍ ॥ 5-163-49 ଅନାବୃତଂ ବିସ୍ପଷ୍ଟମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 164
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.164. ଅଧ୍ଯାଯଃ 164
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଯୁଦ୍ଧାଯ ସେନାନିର୍ଯାତନମ୍ ॥ 1 ॥ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନେନ ଭୀମାଦୀନାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନାଦିଭିଃ ସହ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଯୁଦ୍ଧାଯ ସମାଦେଶଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-164-0 (37550)
ସଂଜଯ ଉବାଚ। 5-164-0x (3864)
ଉଲୂକସ୍ଯ ବୃତ୍ତଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ସେନାଂ ନିଯାପଯାମାସ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନପୁରୋଗମାମ୍ ॥ 5-164-1 (37551)
ପଦାତିନୀଂ ନାଗବତୀଂ ରଥିନୀମଶ୍ବବୃନ୍ଦିନୀମ୍ ।
ଚତୁର୍ବିଧବଲାଂ ଭୀମାମକମ୍ପାଂ ପୃଥିବୀମିବ ॥ 5-164-2 (37552)
ଭୀମସେନାଦିଭିର୍ଗୁପ୍ତାଂ ସାର୍ଜୁନୈଶ୍ଚ ମହାରଥୈଃ ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନବଶାଂ ଦୁର୍ଗାଂ ସାଗରସ୍ତିମିତୋପମାମ୍ ॥ 5-164-3 (37553)
ତସ୍ଯାସ୍ତ୍ବଗ୍ରେ ମହେଷ୍ବାସଃ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯୋ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦଃ।
ଦ୍ରୋଣପ୍ରେପ୍ସୁରନୀକାନି ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନୋ ବ୍ଯକର୍ଷତ ॥ 5-164-4 (37554)
ଯଥାବଲଂ ଯଥୋତ୍ସାହଂ ରଥିନଃ ସମୁପାଦିଶତ୍ ।
ଅର୍ଜୁନଂ ସୂତପୁତ୍ରାଯ ଭୀମଂ ଦୁର୍ଯୋଧନାଯ ଚ ॥ 5-164-5 (37555)
ଧୃଷ୍ଟକେତୁଂ ଚ ଶଲ୍ଯାଯ ଗୌତମାଯୋତ୍ତମୌଜସମ୍ ।
ଅଶ୍ବାତ୍ଥାମ୍ନେ ଚ ନକୁଲଂ ଶୈବ୍ଯଂ ଚ କୃତବର୍ମଣେ ॥ 5-164-6 (37556)
ସୈନ୍ଧବାଯ ଚ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ଯୁଯୁଧାନଂ ସମାଦିଶତ୍।
ଶିଖଣ୍ଡିନଂ ଚ ଭୀଷ୍ମାଯ ପ୍ରମୁଖେ ସମକଲ୍ପଯତ୍ ॥ 5-164-7 (37557)
ସହଦେବଂ ଶକୁନଯେ ଚେକିତାନଂ ଶଲାଯ ବୈ।
ଦ୍ରୌପଦେଯାଂସ୍ତଥା ପଞ୍ଚ ତ୍ରିଗର୍ତେଭ୍ଯଃ ସମାଦିଶତ୍ ॥ 5-164-8 (37558)
ବୃଷସେନାଯ ସୌଭଦ୍ରଂ ଶେଷାଣାଂ ଚ ମହୀକ୍ଷିତାମ୍ ।
ସ ସମର୍ଥଂ ହି ତଂ ମେନେ ପାର୍ଥାଦଭ୍ଯଧିକଂ ରଣେ ॥ 5-164-9 (37559)
ଏବଂ ବିଭଜ୍ଯ ଯୋଧାଂସ୍ତାନ୍ପୃଥକ୍ବ ସହ ଚୈବ ହ ।
ଜ୍ବାଲାବର୍ଣୋ ମହେଷ୍ବାସୋ ଦ୍ରୋଣମଂଶମକଲ୍ପଯତ୍ ॥ 5-164-10 (37560)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନୋ ମହେଷ୍ବାସଃ ସେନାପତିପତିସ୍ତତଃ ।
ବିଧିବଦ୍ବ୍ଯୂହ୍ଯ ମେଧାବୀ ଯୁଦ୍ଧାଯ ଧୃତମାନସଃ ॥ 5-164-11 (37561)
ଯଥୋଦ୍ଦିଷ୍ଟାନି ସୈନ୍ଯାନି ପାଣ୍ଡବାନାମଯୋଜଯତ୍।
ଜଯାଯ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ଯତ୍ତସ୍ତସ୍ଥୌ ରଣାଜିରେ ॥ ॥ 5-164-12 (37562)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଉଲୂକଦୂତାଗମନପର୍ବଣି ଚତୁଃଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-164-10 ଅଂଶଂ ସ୍ବକୀଯମିତି ଶେଷଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 165
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.165. ଅଧ୍ଯାଯଃ 165
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନାଯ ସ୍ବସାମର୍ଥ୍ଯକଥନପୂର୍ବକମଭଯପ୍ରଦାନମ୍ ॥ 1 ॥ ତଥା ଦୁର୍ଯୋଧନପ୍ରଶ୍ନେନ ସ୍ବସେନାଯାଂ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-165-0 (37563)
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଉବାଚ। 5-165-0x (3865)
ପ୍ରତିଜ୍ଞାତେ ଫାଲ୍ଗୁନେନ ବଧେ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ସଂଯୁଗେ।
କିମକୁର୍ବତ ମେ ମନ୍ଦାଃ ପୁତ୍ରା ଦୁର୍ଯୋଧନାଦଯଃ ॥ 5-165-1 (37564)
ହତମେବ ହି ପଶ୍ଯାମି ଗାଙ୍ଗେଯଂ ପିତରଂ ରଣେ।
ବାସୁଦେବସହାଯେନ ପାର୍ଥେନ ଦୃଢଧନ୍ବନା ॥ 5-165-2 (37565)
ସ ଚାପରିମିତପ୍ରଜ୍ଞସ୍ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ପାର୍ଥଭାଷିତମ୍ ।
କିମୁକ୍ତବାନ୍ମହେଷ୍ବାସୋ ଭୀଷ୍ମଃ ପ୍ରହରତାଂ ବରଃ ॥ 5-165-3 (37566)
ସୈନାପତ୍ଯଂ ଚ ସଂପ୍ରାପ୍ଯ କୌରବାଣାଂ ଧୁରଂଧରଃ ।
କିମଚେଷ୍ଟତ ଗାଙ୍ଗେଯୋ ମହାବୁଦ୍ଧିପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-165-4 (37567)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-165-5x (3866)
ତତସ୍ତତ୍ସଞ୍ଜଯସ୍ତସ୍ମୈ ସର୍ବମେବ ନ୍ଯବେଦଯତ୍।
ଯଥୋକ୍ତଂ କୁରୁବୃଦ୍ଧେନ ଭୀଷ୍ମେଣାମିତତେଜସା ॥ 5-165-5 (37568)
ସଞ୍ଜଯ ଉବାଚ। 5-165-6x (3867)
ସୈନାପତ୍ଯମନୁପ୍ରାପ୍ଯ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ନୃପ।
ଦୁର୍ଯୋଧନମୁବାଚେଦଂ ବଚନଂ ହର୍ଷଯନ୍ନିବ ॥ 5-165-6 (37569)
ନମସ୍କୃତ୍ଯ କୁମାରାଯ ସେନାନ୍ଯେ ଶକ୍ତିପାଣଯେ ।
ଅହଂ ସେନାପତିସ୍ତେଽଦ୍ଯ ଭବିଷ୍ଯାମି ନ ସଂଶଯଃ । 5-165-7 (37570)
ସେନାକର୍ମଣ୍ଯିଜ୍ଞୋଽସ୍ମି ବ୍ଯୂହେଷୁ ବିବିଧେଷୁ ଚ।
କର୍ମ କାରଯିତୁଂ ଚୈବ ଭୃତାନପ୍ଯଭୃତାଂସ୍ତଥା ॥ 5-165-8 (37571)
ଯାତ୍ରାଯାନେ ଚ ଯୁଦ୍ଧେ ଚ ତଥା ପ୍ରଶମନେଷୁ ଚ ।
ଭୃଶଂ ବେଦ ମହାରାଜ ଯଥା ବେଦ ବୃହସ୍ପତିଃ ॥ 5-165-9 (37572)
ବ୍ଯୂହାନାଂ ଚ ସମାରମ୍ଭାନ୍ଦୈବଗାନ୍ଧର୍ବମାନୁଷାନ୍।
ତୈରହଂ ମୋହଯିଷ୍ଯାମି ପାଣ୍ଡବାନ୍ବ୍ଯେତୁ ତେ ଜ୍ବରଃ ॥ 5-165-10 (37573)
ସୋଽହଂ ଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ତତ୍ତ୍ବେନ ପାଲଯଂସ୍ତବ ବାହିନୀମ୍ ।
ଯଥାବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରତୋ ରାଜନ୍ବ୍ଯେତୁ ତେ ମାନସୋ ଜ୍ବରଃ ॥ 5-165-11 (37574)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-165-12x (3868)
ବିଦ୍ଯତେ ମେ ନ ଗାଙ୍ଗେଯ ଭଯଂ ଦେବାସୁରେଷ୍ବପି ।
ସମସ୍ତେଷୁ ମହାବାହୋ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ ॥ 5-165-12 (37575)
କିଂ ପୁନସ୍ତ୍ବଯି ଦୁର୍ଧର୍ପେ ସୈନାପତ୍ଯେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତେ।
ଦ୍ରୋଣେ ଚ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରେ ସ୍ଥିତେ ଯୁଦ୍ଧାଭିନନ୍ଦିନି ॥ 5-165-13 (37576)
ଭବଦ୍ର୍ଯାଂ ପୁରୁଷାଗ୍ର୍ଯାଭ୍ଯାଂ ସ୍ଥିତାଭ୍ଯାଂ ବିଜଯୋ ମମ।
ନ ଦୁର୍ଲଭଂ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦେବରାଜ୍ଯମପି ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-165-14 (37577)
ରଥସଙ୍ଖ୍ଯାଂ ତୁ କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ପରେଷାମାତ୍ମନସ୍ତଥା ।
ତଥୈବାତିରଥାନାଂ ଚ ବେତ୍ତୁମିଚ୍ଛାମି କୌରବ ॥ 5-165-15 (37578)
ପିତାମହୋ ହି କୁଶଲଃ ପରେଷାମାତ୍ମନସ୍ତଥା ।
ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ସର୍ବୈଃ ସହୈଭିର୍ବସୁଧାଧିପୈଃ ॥ 5-165-16 (37579)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-165-17x (3869)
ଗାନ୍ଧାରେ ଶ୍ରୃଣୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ରଥସଂଖ୍ଯାଂ ସ୍ବକେ ବଲେ।
ଯେ ରଥାଃ ପୃଥିବୀପାଲ ତଥୈବାତିରଥାଶ୍ଚ ଯେ ॥ 5-165-17 (37580)
ବହୂନୀହ ସହସ୍ରାଣି ପ୍ରଯୁତାନ୍ଯର୍ବୁଦାନି ଚ।
ରଥାନାଂ ତବ ସେନାଯାଂ ଯଥାମୁଖ୍ଯଂ ତୁ ମେ ଶ୍ରୁଣୁ ॥ 5-165-18 (37581)
ଭବାନଗ୍ରେ ରଥୋଦାରଃ ସହ ସର୍ବୈଃ ସହୋଦରୈଃ ।
ଦୁଃଶାସନପ୍ରଭୃତିଭିର୍ଭ୍ରାତୃଭିଃ ଶତସଂମିତୈଃ ॥ 5-165-19 (37582)
ସର୍ବେ କୃତପ୍ରହରଣାଶ୍ଛେଦଭେଦବିଶାରଦାଃ ।
ରଥୋପସ୍ଥେ ଗଜସ୍କନ୍ଧେ ଗଦାପ୍ରାସାସିଚର୍ମଣି ॥ 5-165-20 (37583)
ସଂଯନ୍ତାରଃ ପ୍ରହର୍ତାରଃ କୃତାସ୍ତ୍ରା ଭାରସାଧନାଃ ।
ଇଷ୍ବସ୍ତ୍ରେ ଦ୍ରୋଣଶିଷ୍ଯାଶ୍ଚ କୃପସ୍ଯ ଚ ଶରଦ୍ବତଃ ॥ 5-165-21 (37584)
ଏତେ ହନିଷ୍ଯନ୍ତି ରଣେ ପାଞ୍ଚାଲାନ୍ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦାନ୍ ।
କୃତକିଲ୍ବିଷାଃ ପାଣ୍ଡବେଯୈର୍ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ମନସ୍ବିନଃ ॥ 5-165-22 (37585)
ତଥାଽହଂ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ସର୍ବସେନାପତିସ୍ତବ।
ଶତ୍ରୂନ୍ବିଧ୍ବଂସଯିଷ୍ଯାମି କଦର୍ଥୀକୃତ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନ୍ ॥ 5-165-23 (37586)
ନ ତ୍ବାତ୍ମନୋ ଗୁଣାନ୍ବକ୍ତୁମର୍ହାମି ବିଦିତୋଽସ୍ମି ତେ।
କୃତବର୍ମା ତ୍ବଯିରଥୋ ଭୋଜଃ ଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରଃ ॥ 5-165-24 (37587)
ଅର୍ଥସିଦ୍ଧିଂ ତବ ରଣେ କରିଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ।
ଶସ୍ତ୍ରବିଦ୍ଭିରନାଧୃଷ୍ଯୋ ଦୂରପାତୀ ଦୃଢାଯୁଧଃ ॥ 5-165-25 (37588)
ହନିଷ୍ଯତି ଚମୂଂ ତେଷାଂ ମହେନ୍ଦ୍ରୋ ଦାନବାନିବ ।
ମଦ୍ରରାଜୋ ମହେଷ୍ବାସଃ ଶଲ୍ଯୋ ମେଽତିରଥୋ ମତଃ ॥ 5-165-26 (37589)
ସ୍ପର୍ଧତେ ବାସୁଦେବେନ ନିତ୍ଯଂ ଯୋ ବୈ ରଣେରଣେ।
ଭାଗିନେଯାନ୍ନିଜାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଶଲ୍ଯସ୍ତେଽତିରଥୋ ମତଃ।
ଏଷ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ସଂଗ୍ରାମେ ପାଣ୍ଡବାଂଶ୍ଚ ମହାରଥାନ୍ ॥ 5-165-27 (37590)
ସାଗରୋର୍ମିସମୈର୍ବାଣୈଃ ପ୍ଲାବଯନ୍ନିବ ଶାତବାନ୍ ।
ଭୂରିଶ୍ରବାଃ କୃତାସ୍ରଶ୍ଚ ତବ ଚାପି ହିତଃ ସୁହୃତ୍ ॥ 5-165-28 (37591)
ସୌମଦତ୍ତିର୍ମହେଷ୍ବାସୋ ରଥଯୂଥପଯୂଥପଃ।
ବଲକ୍ଷଯମମିତ୍ରାଣାଂ ସୁମହାନ୍ତଂ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-165-29 (37592)
ସିନ୍ଧୁରାଜୋ ମହାରାଜ ମତୋ ମେ ଦ୍ବିଗୁଣୋ ରଥାଃ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ସମରେ ରାଜନ୍ବିକ୍ରାନ୍ତୋ ରଥସତ୍ତମଃ ॥ 5-165-30 (37593)
ଦ୍ରୌପଦୀହରଣେ ରାଜନ୍ପରିକ୍ଲିଷ୍ଟଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବୈଃ ।
ସଂସ୍ମରଂସ୍ତଂ ପରିକ୍ଲେଶଂ ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ପରବୀରହା ॥ 5-165-31 (37594)
ଏତେନ ହି ତଦା ରାଜଂସ୍ତପ ଆସ୍ଥାଯ ଦାରୁଣମ୍ ।
ସୁଦୁର୍ଲଭୋ ବରୋ ଲବ୍ଧଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ଯୋଦ୍ଧ୍ରୁମାହବେ ॥ 5-165-32 (37595)
ସ ଏଷ ରଥଶାର୍ଦୂଲସ୍ତଦ୍ବୈରଂ ସଂସ୍ମରନ୍ରଣେ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ପାଣ୍ଡବୈସ୍ତାତ ପ୍ରାଣାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ସୁଦୁସ୍ତ୍ଯଜାନ୍ ॥ ॥ 5-165-33 (37596)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-165-8 ଭୃତାନ୍ ବେତନଭକ୍ଷକାନ୍। ଅଭୃତାନ୍ମୈତ୍ର୍ଯା ସମାଗତାନ୍ ॥ 5-165-9 ଯାତ୍ରାର୍ଥଂ ଯାନେ ପ୍ରଯାଣେ ପ୍ରଶମନେଷ୍ଠ ପରାସ୍ତ୍ରାଷ୍ଣଂ ପ୍ରତୀକାରେଷୁ ବିଷଯେଷୁ ବେଦ ବେଞ୍ଚି ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 166
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.166. ଅଧ୍ଯାଯଃ 166
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନସେନାଯାଂ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-166-0 (37597)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-166-0x (3870)
ସୁଦକ୍ଷିଣସ୍ତୁ କାମ୍ଭୋଜୋ ରଥ ଏକଗୁଣୋ ମତଃ।
ତବାର୍ଥସିଦ୍ଧିମାକାଙ୍କ୍ଷନ୍ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ସମରେ ପରୈଃ ॥ 5-166-1 (37598)
ଏତସ୍ଯ ରଥସିଂହସ୍ଯ ତବାର୍ଥେ ରାଜସତ୍ତମ।
ପରାକ୍ରମଂ ଯଥେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି କୁରବୋ ଯୁଧି ॥ 5-166-2 (37599)
ଏତସ୍ଯ ରଥବଂଶେ ହି ତିଗ୍ମବେଗପ୍ରହାରିଣଃ ।
କାମ୍ଭୋଜାନାଂ ମହାରାଜ ଶଲଭାନାମିବାଯତିଃ ॥ 5-166-3 (37600)
ନୀଲୋ ମାହିଷ୍ଯତୀବାସୀ ନୀଲବର୍ମା ରଥସ୍ତବ।
ରଥବଂଶେନ କଦନଂ ଶତ୍ରୂଣାଂ ବୈ କରିଷ୍ଯତି॥ 5-166-4 (37601)
କୃତବୈରଃ ପୁରା ଚୈବ ସହଦେବେନ ମାରିଷ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ସତତଂ ରାଜଂସ୍ତବାର୍ଥେ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-166-5 (37602)
ବିନ୍ଦାନୁବିନ୍ଦାବାବନ୍ତ୍ଯୌ ସଂମତୌ ରଥସତ୍ତମୌ ।
କୃତିନୌ ସମରେ ତାତ ଦୃଢବୀର୍ଯପରାକ୍ରମୌ ॥ 5-166-6 (37603)
ଏତୌ ତୌ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୌ ରିପୁସୈନ୍ଯଂ ପ୍ରଧକ୍ଷ୍ଯତଃ।
ଗଦାପ୍ରାସାସିନାରାଚୈସ୍ତୋମରୈଶ୍ଚ କରଚ୍ଯତୈଃ ॥ 5-166-7 (37604)
ଯୁଦ୍ଧାଭିକାମୌ ସମରେ କ୍ରୀଡନ୍ତାବିବ ଯୂଥପୌ ।
ଯୂଥମଧ୍ଯେ ମହାରାଜ ବିଚରନ୍ତୌ କୃତାନ୍ତବତ୍ ॥ 5-166-8 (37605)
ତ୍ରିଗର୍ତା ଭ୍ରାତରଃ ପଞ୍ଚ ରଥୋଦାରା ମତା ମମ।
କୃତବୈରାଶ୍ଚ ପାର୍ଥୈସ୍ତେ ବିରାଟନଗରେ ତଦା ॥ 5-166-9 (37606)
ମକରା ଇବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସମୁଦ୍ଧତତରଙ୍ଗିଣୀମ୍ ।
ଗଙ୍ଗାଂ ବିକ୍ଷୋଭଯିଷ୍ଯନ୍ତି ପାର୍ଥାନାଂ ଯୁଧି ବାହିନୀ ॥ 5-166-10 (37607)
ତେ ରଥାଃ ପଞ୍ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଯେଷାଂ ସତ୍ଯରଥୋ ମୁଖମ୍।
ଏତେ ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ସଂସ୍ମରନ୍ତଃ ପୁରାକୃତମକ୍ ॥ 5-166-11 (37608)
ବ୍ଯଲୀକଂ ପାଣ୍ଡବେଯେନ ଭୀମସେନାନୁଜେନ ହ।
ଦିଶୋ ବିଜଯତା ରାଜଞ୍ଶ୍ବେତବାହେନ ଭାରତ ॥ 5-166-12 (37609)
ତେ ହନିଷ୍ଯନ୍ତି ପାର୍ଥାନାଂ ତାନାସାଦ୍ଯ ମହାରଥାନ୍।
ବରାନ୍ବରାନ୍ମହେଷ୍ବାସାନ୍କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ଧୁରଂଧରାନ୍ ॥ 5-166-13 (37610)
ଲକ୍ଷ୍ଣଣସ୍ତବ ପୁତ୍ରଶ୍ଚ ତଥା ଦୁଃଶାସନସ୍ଯ ଚ।
ଉଭୌ ତୌ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୌ ସଂଗ୍ରାମେଷ୍ବପଲାଯିନୌ ॥ 5-166-14 (37611)
ତରୁଣୌ ସୁକୁମାରୌ ଚ ରାଜପୁତ୍ରୌ ରତସ୍ବିନୌ ।
ଯୁଦ୍ଧାନାଂ ଚ ବିଶେଷଜ୍ଞୌ ପ୍ରଣେତାରୌ ଚ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-166-15 (37612)
ରଥୌ ତୌ କୁରୁଶାର୍ଦୂଲ ମତୌ ମେ ରଥସତ୍ତମୌ ।
କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତୌ ବୀରୌ ମହତ୍କର୍ମ କରିଷ୍ଯତଃ ॥ 5-166-16 (37613)
ଦଣ୍ଡଧାରୋ ମହାରାଜ ରଥ ଏକୋ ନରର୍ଷଭ ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ତବ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ସ୍ବେନ ସୈନ୍ଯେନ ପାଲିତଃ ॥ 5-166-17 (37614)
ବୃହଦ୍ବଲସ୍ତଥା ରାଜା କୌସଲ୍ଯୋ ରଥସତ୍ତମଃ ।
ରଥୋ ମମ ମତସ୍ତାତ ମହାବେଗପରାକ୍ରମଃ ॥ 5-166-18 (37615)
ଏଷ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ସ୍ବାନ୍ବନ୍ଧୂନ୍ସଂପ୍ରହର୍ଷଯନ୍ ।
ଉଗ୍ରାଯୁଧୋ ମହେଷ୍ବାସୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରହିତେ ରତଃ ॥ 5-166-19 (37616)
କୃପଃ ଶାରଦ୍ବତୋ ରଜନ୍ରଥଯୂଥପଯୂଥପଃ।
ପ୍ରିଯାନ୍ପ୍ରାଣାନ୍ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ପ୍ରଧକ୍ଷ୍ଯତି ରିପୂଂସ୍ତବ ॥ 5-166-20 (37617)
ଗୌତମସ୍ଯ ମହର୍ଷେର୍ଯ ଆଚାର୍ଯସ୍ଯ ଶରଦ୍ବତଃ।
କାର୍ତିକେଯ ଇବାଜଯଃ ଶରସ୍ତମ୍ବାତ୍ସୁତୋଽଭବତ୍ ॥ 5-166-21 (37618)
ଏଷ ସେନାଃ ସୁବହୁଲା ବିବିଧାଯୁଧକାର୍ମୁକାଃ ।
ଅଗ୍ନିବତ୍ସମରେ ତାତ ଚରିଷ୍ଯତି ବିନିର୍ଦହନ୍ ॥ ॥ 5-166-22 (37619)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଟ୍ଷଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-166-10 ସମୁଦ୍ଧତତରଙ୍ଗିଣୀଂ ଉଚ୍ଛ୍ରିତପତାକାଂ ସେନାଂ ଉଚ୍ଛ୍ରିତତରଙ୍ଗବତୀଂ ଗଙ୍ଗାଂ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 167
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.167. ଅଧ୍ଯାଯଃ 167
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନସୈନ୍ଯସ୍ଯ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-167-0 (37620)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-167-0x (3871)
ଶକୁନିର୍ମାତୁଲସ୍ତେଽସୌ ରଥ ଏକୋ ନରାଧିପ।
ପ୍ରଯୁଜ୍ଯ ପାଣ୍ଡବୈର୍ବୈରଂ ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ॥ 5-167-1 (37621)
ଏତସ୍ଯ ସେନା ଦୁର୍ଧର୍ଷା ସମରେ ପ୍ରତିଯାଯିନଃ।
ବିକୃତାଯୁଧଭୂଯିଷ୍ଠା ବାଯୁବେଗସମା ଜବେ ॥ 5-167-2 (37622)
ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରୋ ମହେଷ୍ବାସଃ ସର୍ବାନେବାତିଧନ୍ବିନଃ ।
ସମରେ ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ଚ ଦୃଢାସ୍ତ୍ରଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ॥ 5-167-3 (37623)
ଏତସ୍ଯ ହି ମହାରାଜ ଯଥା ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନଃ।
ଶରାସନବିନିର୍ମୁକ୍ତାଃ ସଂସକ୍ତା ଯାନ୍ତି ସାଯକାଃ ॥ 5-167-4 (37624)
ନୈଷ ଶକ୍ଯୋ ମଯା ବୀରଃ ସଂଖ୍ଯାତୁଂ ରଥସତ୍ତମଃ ।
ନିର୍ଦହେଦପି ଲୋକାଂସ୍ତ୍ରୀନିଚ୍ଛନ୍ନେଷ ମହାରଥଃ ॥ 5-167-5 (37625)
କ୍ରୋଧସ୍ତେଜଶ୍ଚ ତପସା ସଂଭୃତୋଶ୍ରମବାସିନାମ୍ ।
ଦ୍ରୋଣେନାନୁଗୃହୀତଶ୍ଚ ଦିବ୍ଯୈରସ୍ତ୍ରୈରୁଦାରଧୀଃ ॥ 5-167-6 (37626)
ଦୋଷସ୍ତ୍ବସ୍ଯ ମହାନେକୋ ଯେନୈବ ଭରତର୍ଷଭ ।
ନ ମେ ରଥୋ ନାତିରଥୋ ମତଃ ପାର୍ଥିବସତ୍ତମ ॥ 5-167-7 (37627)
ଜୀବିତଂ ପ୍ରିଯମତ୍ଯର୍ଥମାଯୁଷ୍କାମଃ ସଦା ଦ୍ବିଜଃ ।
ନ ହ୍ଯସ୍ଯ ସଦୃଶଃ କଶ୍ଚିଦୁଭଯୋଃ ସେନଯୋରପି ॥ 5-167-8 (37628)
ହନ୍ଯାଦେକରଥେନୈବ ଦେବାନାମପି ବାହିନୀମ୍ ।
ବପୁଷ୍ମାଂସ୍ତଲଘୋଷେଣ ସ୍ଫୋଟଯେଦପି ପର୍ବତାନ୍ ॥ 5-167-9 (37629)
ଅସଂଖ୍ଯେଯଗୁଣୋ ବୀରଃ ପ୍ରହନ୍ତା ଦାରୁଣଦ୍ଯୁତିଃ।
ଦଣ୍ଡପାଣିରିବାସହ୍ଯଃ କାଲବତ୍ପ୍ରଚରିଷ୍ଯତି ॥ 5-167-10 (37630)
ଯୁଗାନ୍ତାଗ୍ନିସମଃ କ୍ରୋଧାତ୍ସିଂହଗ୍ରୀବୋ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ ।
ଏଷ ଭାରତ ଯୁଦ୍ଧସ୍ଯ ପୃଷ୍ଠଂ ସଂଶଯମିଷ୍ଯତି ॥ 5-167-11 (37631)
ପିତା ତ୍ବସ୍ଯ ମହାତେଜା ବୃଦ୍ଧୋଽପି ଯୁବଭିର୍ବରଃ ।
ରଣେ କର୍ମ ମହତ୍କର୍ତା ଅତ୍ର ମେ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ ॥ 5-167-12 (37632)
ଅସ୍ତ୍ରବେଗାନିଲୋଦ୍ଭୂତଃ ସେନାକକ୍ଷେନ୍ଧନୋତ୍ଥିତଃ ।
ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରସ୍ଯ ସୈନ୍ଯାନି ପ୍ରଧକ୍ଷ୍ଯତି ରଣେ ଧୃତଃ ॥ 5-167-13 (37633)
ରଥଯୂଥପଯୂଥାନାଂ ଯୂଥପୋଽଯ ନରର୍ଷଭଃ ।
ଭରଦ୍ବାଜାତ୍ମଜଃ କର୍ତା କର୍ମ ତୀବ୍ରଂ ହିତଂ ତବ ॥ 5-167-14 (37634)
ସର୍ବମୂର୍ଧାଭିଷିକ୍ତାନାମାଚାର୍ଯଃ ସ୍ଥବିରୋ ଗୁରୁଃ ।
ଗଚ୍ଛେଦନ୍ତଂ ସୃଞ୍ଜଯାନାଂ ପ୍ରିଯସ୍ତ୍ବସ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-167-15 (37635)
ନୈଷ ଜାତୁ ମହେଷ୍ବାସଃ ପାର୍ଥମକ୍ଲିଷ୍ଟକାରିଣମ୍ ।
ହନ୍ଯାଦାଚାର୍ଯକଂ ଦୀପ୍ତଂ ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ଗୁଣନିର୍ଜିତମ୍ ॥ 5-167-16 (37636)
ଶ୍ଲାଘତେ ଯଂ ସଦା ବୀର ପାର୍ଥସ୍ଯ ଗୁଣବିସ୍ତରୈଃ ।
ପୁତ୍ରାଦଭ୍ଯଧିକଂ ଚୈନଂ ଭାରଦ୍ବାଜୋଽନୁପଶ୍ଯତି ॥ 5-167-17 (37637)
ହନ୍ଯାଦେକରଥେନୈବ ଦେବଗନ୍ଧର୍ବମାନୁଷାନ୍ ।
ଏକୀଭୂତାନପି ରଣେ ଦିବ୍ଯୈରସ୍ତ୍ରୈଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ॥ 5-167-18 (37638)
ପୌରବୋ ରାଜଶାର୍ଦୂଲସ୍ତବ ରାଜନ୍ମହାରଥଃ ।
ମତୋ ମମ ରଥୋଦାରଃ ପରବୀରରଥାରୁଜଃ ॥ 5-167-19 (37639)
ସ୍ବେନ ସୈନ୍ଯେନ ମହତା ପ୍ରତପଞ୍ଶତ୍ରୁବାହିନୀମ୍।
ପ୍ରଧକ୍ଷ୍ଯତି ସ ପାଞ୍ଚାଲାନ୍କକ୍ଷମଗ୍ନିଗତିର୍ଯଥା ॥ 5-167-20 (37640)
ସତ୍ଯଶ୍ରବା ରଥସ୍ତ୍ବେକୋ ରାଜପୁତ୍ରୋ ବୃହଦ୍ବଲଃ।
ତବ ରାଜନ୍ରିପୁବଲେ କାଲବତ୍ପ୍ରଚରିଷ୍ଯତି॥ 5-167-21 (37641)
ଏତସ୍ଯ ଯୋଧା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ବିଚିତ୍ରକବଚାଯୁଧାଃ ।
ବିଚରିଷ୍ଯନ୍ତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ନିନ୍ଘନ୍ତଃ ଶାସ୍ତ୍ରବାଂସ୍ତବ ॥ 5-167-22 (37642)
ବୃଷସେନୋ ରଥସ୍ତେଽଗ୍ର୍ଯଃ କର୍ଣପୁତ୍ରୋ ମହାରଥଃ ।
ପ୍ରଧକ୍ଷ୍ଯତି ରିପୂଣାଂ ତେ ବଲଂ ତୁ ବଲିନାଂ ବରଃ ॥ 5-167-23 (37643)
ଜଘସନ୍ଧୋ ମହାତେଜା ରାଜନ୍ରଥବରସ୍ତବ ।
ତ୍ଯକ୍ଷ୍ଯତେ ସମରେ ପ୍ରାଣାନ୍ମାଧବଃ ପରବୀରହା ॥ 5-167-24 (37644)
ଏଷ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଗଜସ୍କନ୍ଧବିଶାରଦଃ ।
ରଥେନ ବା ମାହବାହୁଃ କ୍ଷପଯଞ୍ଶତ୍ରୁବାହିନୀମ୍ ॥ 5-167-25 (37645)
ରଥ ଏଷ ମହାରାଜ ମତୋ ମେ ରାଜସତ୍ତମ।
ତ୍ବଦର୍ଥେ ତ୍ଯକ୍ଷ୍ଯତେ ପ୍ରାଣାନ୍ସହସୈନ୍ଯୋ ମହାରଣେ ॥ 5-167-26 (37646)
ଏଷ ବିକ୍ରାନ୍ତଯୋଧୀ ଚ ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ଚ ସଂଗରେ ।
ବୀତଭୀଶ୍ଚାପି ତେ ରାଜଞ୍ଶତ୍ରୁଭିଃ ସହ ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ॥ 5-167-27 (37647)
ବାହ୍ଲୀକୋଽତିରଥଶ୍ଚୈବ ସମରେ ଚାନିବର୍ତନଃ ।
ମମ ରାଜନ୍ମତୋ ଯୁଦ୍ଧେ ଶୂରୋ ବୈବସ୍ବତୋପମଃ ॥ 5-167-28 (37648)
ନ ହ୍ଯେଷ ସମରଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନିବର୍ତେତ କଥଞ୍ଚନ।
ଯଥା ସତତଗୋ ରାଜନ୍ସ ହି ହନ୍ଯାତ୍ପରାନ୍ରଣେ ॥ 5-167-29 (37649)
ସେନାପତିର୍ମହାରାଜ ସତ୍ଯବାଂସ୍ତେ ମହାରଥଃ ।
ରଣେଷ୍ବଦ୍ଭୁତକର୍ମା ଚ ରଥୀ ପରରଥାରୁଜଃ ॥ 5-167-30 (37650)
ଏତସ୍ଯ ସମରଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନ ବ୍ଯଥାସ୍ତି କଥଞ୍ଚନ ।
ଉତ୍ସ୍ମଯନ୍ନୁତ୍ପତତ୍ଯେଷ ପରାନ୍ରଥପଥେ ସ୍ଥିତାନ୍ ॥ 5-167-31 (37651)
ଏଷ ଚାରିଷୁ ବିକ୍ରାନ୍ତଃ କର୍ମ ସତ୍ପୁରୁଷୋଚିତମ୍ ।
କର୍ତା ବିମର୍ଦେ ସୁମହତ୍ତ୍ବଦର୍ଥେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ ॥ 5-167-32 (37652)
ଅଲମ୍ବୁସୋ ରାକ୍ଷସେନ୍ଦ୍ରଃ କ୍ରୂରକର୍ମା ମହାରଥଃ ।
ହନିଷ୍ଯତି ପରାନ୍ରାଜନ୍ପୂର୍ବବୈରମନୁସ୍ମରନ୍ ॥ 5-167-33 (37653)
ଏଷ ରାକ୍ଷସସୈନ୍ଯାନଂ ସର୍ବେଷାଂ ରଥସତ୍ତମଃ ।
ମାଯାବୀ ଦୃଢବୈରଶ୍ଚ ସମରେ ବିଚରିଷ୍ଯତି ॥ 5-167-34 (37654)
ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷାଧିପୋ ବୀରୋ ଭଗଦତ୍ତଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ଗଜାଙ୍କୁଶଧରଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ରଥେ ଚୈବ ବିଶାରଦଃ ॥ 5-167-35 (37655)
ଏତେନ ଯୁଦ୍ଧମଭବତ୍ପୁରା ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନଃ ।
ଦିବସାନ୍ସୁବହୂନ୍ରାଜନ୍ନୁଭଯୋର୍ଜଯଗୃଦ୍ଧିନୋଃ ॥ 5-167-36 (37656)
ତତଃ ସଖାଯଂ ଗାନ୍ଧାରେ ମାନଯନ୍ପାକଶାସନମ୍ ।
ଅକରୋତ୍ସଂବିଦଂ ତେନ ପାଣ୍ଡବେନ ମହାତ୍ମନା ॥ 5-167-37 (37657)
ଏଷ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଗଜସ୍କନ୍ଧବିଶାରଦଃ ।
ଐରାବତଗତୋ ରାଜା ଦେବାନାମିବ ବାସବଃ ॥ ॥ 5-167-38 (37658)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-167-6 ଆଶ୍ରମବାସିନାମୃଷୀଣାଂ କ୍ରୋଧସ୍ତେଜଶ୍ବ ତଯୋଃ ସମୁଦାଯରୂପ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-167-11 ପୃଷ୍ଠଂ ଶେଷମ୍ ॥ 5-167-31 ଉତ୍ସ୍ମଯନ୍ ହୃଷ୍ଯନ୍ ॥ 5-167-37 ସଂବିଦଂ ମୈତ୍ରୀମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 168
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.168. ଅଧ୍ଯାଯଃ 168
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ କର୍ଣସ୍ଯାର୍ଧରଥତ୍ବେ କଥିତେ ତେନ ଭୂଷ୍ମୋପାଲମ୍ଭନପୂର୍ବକଂ ତଜ୍ଜୀବିତାବଧି ସ୍ବେନ ଯୁଦ୍ଧାକରଣପ୍ରତିଜ୍ଞା ॥ 1 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ କର୍ଣଗର୍ହଣେ ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଭୀଷ୍ମଂପ୍ରତି ସାନ୍ତ୍ବନପୂର୍ବକଂ ପରସେନାଯାଂ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-168-0 (37659)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-168-0x (3872)
ଅଚଲୋ ବୃଷକଶ୍ଚୈବ ସହିତୌ ଭ୍ରାତରାବୁଭୌ ।
ରଥୌ ତବ ଦୁରାଧର୍ଷୌ ଶତ୍ରୂନ୍ବିଧ୍ବଂସଯିଷ୍ଯତଃ ॥ 5-168-1 (37660)
ବଲବନ୍ତୌ ନରବ୍ଯାଘ୍ରୌ ଦୃଢକ୍ରୋଧୌ ପ୍ରହାରିଣୌ।
ଗାନ୍ଧାରମୁଖ୍ଯୌ ତରୁଣୌ ଦର୍ଶନୀଯୌ ମହାବଲୌ ॥ 5-168-2 (37661)
ସଖା ତେ ଦଯିତୋ ନିତ୍ଯଂ ଯ ଏଷ ରଣକର୍କଶଃ ।
ଉତ୍ସାହଯତି ରାଜଂସ୍ତ୍ବାଂ ବିଗ୍ରହେ ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ॥ 5-168-3 (37662)
ପରୁଷଃ କତ୍ଥନୋ ନୀଚଃ କର୍ଣୋ ବୈକର୍ତନସ୍ତ୍ରବ ।
ମନ୍ତ୍ରୀ ନେତା ଚ ବନ୍ଧୁଶ୍ଚ ମାନୀ ଚାତ୍ଯନ୍ତମୁଚ୍ଛ୍ରିତଃ ॥ 5-168-4 (37663)
ଏଷ ନୈବ ରଥଃ ପୂର୍ଣୋ ନ ଚାପ୍ଯତିରଥୋ ରଣେ ।
ବିଯୁକ୍ତଃ କବଚେନୈଷ ସହଜେନ ବିଚେତନଃ ॥ 5-168-5 (37664)
କୁଣ୍ଡଲାଭ୍ଯାଂ ଚ ଦିବ୍ଯାଭ୍ଯାଂ ବିଯୁକ୍ତଃ ସତତଂ ଘୃଣୀ ।
ଅଭିଶାପାଚ୍ଚ ରାମସ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ଚ ଭାଷଣାତ୍ ॥ 5-168-6 (37665)
କରଣାନାଂ ବିଯୋଗାଚ୍ଚ ତେନ ମେଽର୍ଥରଥୋ ମତଃ।
ନୈଷ ଫାଲ୍ଗୁନମାସାଦ୍ଯ ପୁନର୍ଜୀବନ୍ବିମୋକ୍ଷ୍ଯତେ॥ 5-168-7 (37666)
ତତୋଽବ୍ରବୀତ୍ପୁନର୍ଦ୍ରୋଣଃ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରଃ।
ଏବମେତଦ୍ଯଥାଽଽତ୍ଥ ତ୍ବଂ ନ ମିଥ୍ଯାସ୍ତି କଦାଚନ ॥ 5-168-8 (37667)
ରଣେରଣେଽଭିମାନୀ ଚ ବିମୁଖଶ୍ଚାପି ଦୃଶ୍ଯତେ।
ଘୃଣୀ କର୍ଣଃ ପ୍ରମାଦୀ ଚ ତେନ ମେଽର୍ଧରଥୋ ମତଃ ॥ 5-168-9 (37668)
ସଂଜଯ ଉବାଚ। 5-168-10x (3873)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ରାଧେଯଃ କ୍ରୋଧାଦୁଲ୍ଫାଲ୍ଯ ଲୋଚନେ ।
ଉବାଚ ଭୀଷ୍ମଂ ରାଧେଯସ୍ତୁଦନ୍ବାଗ୍ଭିଃ ପ୍ରତୋଦବତ୍ ॥ 5-168-10 (37669)
ପିତାମହ ଯଥେଷ୍ଟଂ ମାଂ ବାକ୍ଶରୈରୁପକୃନ୍ତସି ।
ଅନାଗସଂ ସଦା ଦ୍ବେଷାଦେବମେବ ପଦେପଦେ ॥ 5-168-11 (37670)
ମର୍ଷଯାମି ଚ ତତ୍ସର୍ବଂ ଦୁର୍ଯୋଧନକୃତେନ ବୈ ।
ତ୍ବଂ ତୁଂ ମାଂ ମାନ୍ଯସେ ମନ୍ଦଂ ଯଥା କାପୁରୁଷଂ ତଥା ॥ 5-168-12 (37671)
ଭବାନର୍ଧରଥୋ ମହ୍ଯଂ ମତୋ ବୈ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ ।
ସର୍ବସ୍ଯ ଜଗତଶ୍ଚୈବ ଗାଙ୍ଗେଯୋ ନ ମୃଷା ବଦେତ୍ ॥ 5-168-13 (37672)
କୁରୂଣାମହିତୋ ନିତ୍ଯଂ ନ ଚ ରାଜାଽବବୁଧ୍ଯତେ ।
କୋ ହି ନାମ ସମାନେଷୁ ରାଜସୂଦାରକର୍ମସୁ ॥ 5-168-14 (37673)
ତେଜୋବଧମିମଂ କୁର୍ଯାଦ୍ବିଭେଦଯିଷୁରାହବେ ।
ଯଥା ତ୍ବଂ ଗୁଣବିଦ୍ବେଷାଦପରାଗଂ ଚିକୀର୍ଷସି ॥ 5-168-15 (37674)
ନ ହାଯନୈର୍ନ ପଲିତୈର୍ନ ବିତ୍ତୈର୍ନ ଚ ବନ୍ଧୁଭିଃ ।
ମହାରଯତ୍ବଂ ସଂଖ୍ଯାତୁଂ ଶକ୍ଯଂ କ୍ଷତ୍ରସ୍ଯ କୌରବ ॥ 5-168-16 (37675)
ବଲଜ୍ଯେଷ୍ଠଂ ସ୍ମୃତଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ମନ୍ତ୍ରଜ୍ଯେଷ୍ଠା ଦ୍ବିଜାତଯଃ ।
ଧନଜ୍ଯେଷ୍ଠାଃ ସ୍ମୃତା ବୈଶ୍ଯାଃ ଶୂଦ୍ରାସ୍ତୁ ବଯସାଽଧିକାଃ ॥ 5-168-17 (37676)
ଯଥେଚ୍ଛକଂ ସ୍ବଯଂ ବ୍ରୂଯା ରଥାନତିରଥାଂସ୍ତଥା।
କାମଦ୍ବେଷସମାଯୁକ୍ତୋ ମୋହାତ୍ପ୍ରକୁରୁତେ ଭବାନ୍ ॥ 5-168-18 (37677)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ମହାବାହୋ ସାଧୁ ସମ୍ଯଗବେକ୍ଷ୍ଯତାମ୍।
ତ୍ଯଜ୍ଯତାଂ ଦୁଷ୍ଟଭାବୋଽଯଂ ଭୀଷ୍ମଃ କିଲ୍ବିଷକୃତ୍ତବ ॥ 5-168-19 (37678)
ଭିନ୍ନା ହି ସେନା ନୃପତେ ଦୁଃସନ୍ଧେଯା ଭବତ୍ଯୁତ।
ମୌଲା ହି ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର କିମୁ ନାନାସମୁତ୍ଥିତାଃ ॥ 5-168-20 (37679)
ଏଷାଂ ଦ୍ବୈଧଂ ସମୁତ୍ପନ୍ନଂ ଯୋଧାନାଂ ଯୁଧି ଭାରତ।
ତେଜୋବଧୋ ନଃ କ୍ରିଯତେ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷେଣ ବିଶେଷତଃ ॥ 5-168-21 (37680)
ରଥାନାଂ କ୍ବଚ ବିଜ୍ଞାନଂ କ୍ବଚ ଭୀଷ୍ମୋଽଲ୍ପଚେତନଃ ।
ଅହମାବାରଯିଷ୍ଯାମି ପାଣ୍ଡବାନାମନୀକିନୀମ୍ ॥ 5-168-22 (37681)
ଆସାଦ୍ଯ ମାମମୋଘେଷୁଂ ଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ଦିଶୋ ଦଶ।
ପାଣ୍ଡବାଃ ସହପଞ୍ଚାଲାଃ ଶାର୍ଦୂଲଂ ବୃଷଭା ଇବ ॥ 5-168-23 (37682)
କ୍ବଚ ଯୁଦ୍ଧଂ ବିମର୍ଦୋ ବା ମନ୍ତ୍ରେ ସୁବ୍ଯାହୃତାନି ଚ।
କ୍ବଚଭୀଷ୍ମୋ ଗତବଯାମନ୍ଦାତ୍ମା କାଲଚୋଦିତଃ ॥ 5-168-24 (37683)
ଏକାକୀ ସ୍ପର୍ଧତି ନିତ୍ଯଂ ସର୍ବେଣ ରମତା ସହ ।
ନ ଚାନ୍ଯଂ ପୁରୁଷଂ କଂଚିନ୍ମନ୍ଯତେ ମୋଘଦର୍ଶନଃ ॥ 5-168-25 (37684)
ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଖଲୁ ବୃଦ୍ଧାନମିତି ଶାସ୍ତ୍ରନିଦର୍ଶନମ୍ ।
ନ ତ୍ବେବ ହ୍ଯତିବୃଦ୍ଧାନାଂ ପୁନର୍ବାଲାହି ତେ ମତାଃ ॥ 5-168-26 (37685)
ଅହମେକୋ ହନିଷ୍ଯାମି ପାଣ୍ଡବାନାନୀକିନୀମ୍ ।
ସୁଯୁଦ୍ଧେ ରାଜ୍ଯଶାର୍ଦୂଲ ଯଶୋ ଭୀଷ୍ମଂ ଗମିଷ୍ଯତି ॥ 5-168-27 (37686)
କୃତଃ ସେନାପତିସ୍ତ୍ବେଷ ତ୍ବଯା ଭୀଷ୍ମୋ ନରାଧିପ।
ସେନାପତୌ ଯଶୋ ଗନ୍ତା ନ ତୁ ଯୋଧାନ୍କଥଞ୍ଚନ ॥ 5-168-28 (37687)
ନାହଂ ଜୀବତି ଗାଙ୍ଗେଯେ ଯୋତ୍ସ୍ଯେ ରାଜନ୍କଥଞ୍ଚନ।
ହତେ ଭୀଷ୍ମେ ତୁ ଯୋଦ୍ଧାଽସ୍ମି ସର୍ବୈରେବ ମହାରଥୈଃ ॥ 5-168-29 (37688)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-168-30x (3874)
ସମୁଦ୍ଯତୋଯଂ ଭାରୋ ମେ ସୁମହାନ୍ସାଗରୋପମଃ।
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସଂଗ୍ରାମେ ବର୍ଷପୂଗାଭିଚିନ୍ତିତଃ ॥ 5-168-30 (37689)
ତସ୍ମିନ୍ନଭ୍ଯାଗତେ କାଲେ ପ୍ରତପ୍ତେ ରୋମହର୍ଷଣେ ।
ମିଥୋ ଭେଦୋ ନ ମେ କାର୍ଯସ୍ତେନ ଜୀବସି ସୂତଜ ॥ 5-168-31 (37690)
ନ ହ୍ଯହଂ ତ୍ବଦ୍ଯ ବିକ୍ରମ୍ଯ ସ୍ଥବିରୋଽପି ଶିଶୋସ୍ତବ।
ଯୁଦ୍ଧଶ୍ରଦ୍ଧାମହଂ ଛିନ୍ଦ୍ଯାଂ ଜୀବିତସ୍ଯ ଚ ସୂତଜ ॥ 5-168-32 (37691)
ଜାମଦଗ୍ର୍ଯେନ ରାମେଣ ମହାସ୍ତ୍ରାଣି ବିମୁଞ୍ଚତା।
ନ ମେ ବ୍ଯଥା କୃତା କାଚିତ୍ତ୍ବଂ ତୁ ମେ କି କରିଷ୍ଯସି ॥ 5-168-33 (37692)
କାମଂ ନୈତତ୍ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ସନ୍ତଃ ସ୍ବବଲସଂସ୍ତବମ୍।
ବକ୍ଷ୍ଯାମି ତୁ ତ୍ବାଂ ସନ୍ତପ୍ତୋ ନିହୀନ କୁଲପାଂସନ ॥ 5-168-34 (37693)
ସମେତଂ ପାର୍ଥିବଂ କ୍ଷତ୍ରଂ କାଶିରାଜସ୍ବଯଂବରେ ।
ନିର୍ଜିତ୍ଯୈକରଥେନୈବ ଯାଃ କନ୍ଯାସ୍ତରସାହୃତାଃ ॥ 5-168-35 (37694)
ଈଦୃଶାନାଂ ସହସ୍ରାଣି ବିଶିଷ୍ଟାନାମଥୋ ପୁନଃ ।
ମଯୈକେନ ନିରସ୍ତାନି ସସୈନ୍ଯାନି ରଣାଜିରେ ॥ 5-168-36 (37695)
ତ୍ବାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ବୈରପୁରୁଷଂ କୁରୂଣାମନଯୋ ମହାନ୍।
ଉପସ୍ଥିତୋ ବିନାଶାଯ ଯତସ୍ବ ପୁରୁଷୋ ଭବ ॥ 5-168-37 (37696)
ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ସମରେ ପାର୍ଥଂ ଯେନ ବିସ୍ପର୍ଧସେ ସହ ।
ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମି ତ୍ବାଂ ବିନିର୍ମୁକ୍ତମସ୍ମାଦ୍ଯୁଦ୍ଧାତ୍ସୁଦୁର୍ମତେ ॥ 5-168-38 (37697)
ତମୁବାଚ ତତୋ ରାଜା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ମାଂ ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଗାଙ୍ଗେଯ କାର୍ଯଂ ହି ମହଦୁଦ୍ଯତମ୍ ॥ 5-168-39 (37698)
ଚିନ୍ତ୍ଯତାମିଦମେକାଗ୍ରଂ ମମ ନିଃଶ୍ରେଯସଂ ପରମ୍।
ଉଭାବପି ଭବନ୍ତୌ ମେ ମହତ୍କର୍ମ କରିଷ୍ଯତଃ ॥ 5-168-40 (37699)
ଭୂଯଶ୍ଚ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ପରେଷାଂ ରଥସତ୍ତମାନ୍ ।
ଯେ ଚୈବାତିଥାସ୍ତତ୍ର ଯେ ଚୈବ ରଥଯୂଥପାଃ ॥ 5-168-41 (37700)
ବଲାବଲମମିତ୍ରାଣାଂ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି କୌରବ ।
ପ୍ରଭାତାଯାଂ ରଜନ୍ଯାଂ ବୈ ଇଦଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ ॥ 5-168-42 (37701)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟଷଷ୍ଟ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-168-5 ବିଚେତନଃ ମୂର୍ଖଃ ॥ 5-168-6 ଘୃଣୀ ନିନ୍ଦକଃ ॥ 5-168-7 କରଣାନା ସହଜକବଚାଦୀନାମ୍ ॥ 5-168-13 ଭବାନ୍ କର୍ଣୋଽଧରଥୋ ମହ୍ଯଂ ମମ ମତ ଇତି ଗାଙ୍ଗେଯୋ ବଦେତ୍ତନ୍ନ ମୃଷେତି ସର୍ବସ୍ଯ ଜଗତୋ ମତ ଇତି ସଂବନ୍ଧଃ । ତ୍ବଦ୍ବାକ୍ଯାତ୍ସର୍ବେପି ମାମବମଂସ୍ଯନ୍ତ ଇତି ଭାବଃ । ଗାଙ୍ଗେଯ ନ ମୃଷାବଦେ ଇତି ଖo ଘo ପାଠଃ ॥ 5-168-15 ଅପରାଯାଂ ଦ୍ବେଷମ୍ ॥ 5-168-18 ପ୍ରକୁରୁତେ ପ୍ରକାରଂ ଭେଦଂ କୁରୁତେ। ପ୍ରକାରସ୍ତୁଲ୍ଯଭେଦଯୋରିତି ବିଶ୍ବଃ ॥ 5-168- ପାରଂପର୍ଯାଗତାଃ ତେପି ଭିନ୍ନାଃ ସନ୍ତୋ ଦୁଃସଧେଯା ଭବନ୍ତି ନାନା ପୃଥକ୍ଭୂତାଃ ଏକକକାର୍ଯାର୍ଥଂ ...........ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 169
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.169. ଅଧ୍ଯାଯଃ 169
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ପାଣ୍ଡବସେନାଯାଂ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-169-0 (37702)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-169-0x (3875)
ଏତେ ରଥାସ୍ତବାଖ୍ଯାତାସ୍ତଥୈବାତିରଥା ନୃପ।
ଯେ ଚାପ୍ଯର୍ଧରଥା ରାଜନ୍ପାଣ୍ଡବାନାମତଃ ଶ୍ରୃଣୁ ॥ 5-169-1 (37703)
ଯଦି କୌତୂହଲଂ ତେଽଦ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବଲେ ନୃପ ।
ରଥସଂଖ୍ଯାଂ ଶୃଣୁଷ୍ବ ତ୍ବଂ ସହୈଭିର୍ବସୁଧାଧିପୈଃ ॥ 5-169-2 (37704)
ସ୍ବଯଂ ରାଜା ରଥୋଦାରଃ ପାଣ୍ଡବଃ କୁନ୍ତନନ୍ଦନଃ ।
ଅଗ୍ନିବତ୍ସମରେ ତାତ ଚରିଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-169-3 (37705)
ଭୀମସେନସ୍ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ରଥୋଽଷ୍ଟଗୁଣସଂମିତଃ ।
ନ ତସ୍ଯାସ୍ତି ସମୋ ଯୁଦ୍ଧେ ଗଦଯା ସାଯକୈରପି ॥ 5-169-4 (37706)
ନାଗାଯୁତବଲୋ ମାନୀ ତେଜସା ନ ସ ମାନୁଷଃ ।
ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୋ ଚ ରଥିନୌ ଦ୍ବାବେବ ପୁରୁଷର୍ଷଭୌ ॥ 5-169-5 (37707)
ଅଶ୍ବିନାବିବ ରୂପେଣ ତେଜସା ଚ ସମନ୍ବିତୌ।
ଏତେ ଚମୂମୁଖଗତାଃ ସ୍ମରନ୍ତଃ କ୍ଲେଶମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-169-6 (37708)
ରୁଦ୍ରବତ୍ପ୍ରଚରିଷ୍ଯନ୍ତି ତତ୍ର ମେ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ ।
ସର୍ବ ଏବ ମହାତ୍ମାନଃ ସାଲସ୍ତମ୍ଭା ଇବୋଦ୍ଗତାଃ ॥ 5-169-7 (37709)
ପ୍ରାଦେଶେନାଧିକାଃ ପୁଂଭିରନ୍ଯୈସ୍ତେ ଚ ପ୍ରମାଣତଃ।
ସିଂହସଂହନନାଃ ସର୍ବେ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରା ମହାବଲାଃ ॥ 5-169-8 (37710)
ଚରିତବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ତାତ ତପସ୍ବିନଃ।
ହ୍ରୀମନ୍ତଃ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରା ବ୍ଯାଘ୍ରା ଇବ ବଲୋତ୍କଟାଃ ॥ 5-169-9 (37711)
ଜବେ ପ୍ରହାରେ ସଂମର୍ଦେ ସର୍ବ ଏବାତିମାନୁଷାଃ ।
ସର୍ବୈର୍ଜିତା ମହୀପାଲା ଦିଗ୍ଜଯେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-169-10 (37712)
ନ ଚୈଷାଂ ପୁରୁଷାଃ କେଚିଦାଯୁଧାନି ଗଦାଃ ଶରାନ୍।
ବିଷହନ୍ତି ସଦା କର୍ତୁମଧିଜ୍ଯାନ୍ଯପି କୌରବ ॥ 5-169-11 (37713)
ଉଦ୍ଯନ୍ତୁଂ ବା ଗଦା ଗୁର୍ବୀଃ ଶରାନ୍ବା କ୍ଷେପ୍ତୁମାହବେ ।
ଜବେ ଲକ୍ଷ୍ଯସ୍ଯ ହରଣେ ଭୋଜ୍ଯେ ପାଂସୁବିକର୍ଷଣେ ॥ 5-169-12 (37714)
ବାଲୈରପି ଭବନ୍ତସ୍ତୈଃ ସର୍ବ ଏବ ବିଶେଷିତାଃ।
ଏତତ୍ସୈନ୍ଯଂ ସମାସାଦ୍ଯ ସର୍ବ ଏବ ବଲୋତ୍କଟାଃ ॥ 5-169-13 (37715)
ବିଧ୍ବଂସଯିଷ୍ଯନ୍ତି ରଣେ ମା ସ୍ମ ତୈଃ ସହ ସଂଗମଃ ।
ଏକୈକଶସ୍ତ ସଂମର୍ଦେ ହନ୍ଯୁଃ ସର୍ବାନ୍ମହୀକ୍ଷିତଃ ॥ 5-169-14 (37716)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ତବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ରାଜସୂଯେ ଯଥାଭବତ୍ ।
ଦ୍ରୌପଦ୍ଯାଶ୍ଚ ପରିକ୍ଲେଶଂ ଦ୍ଯୂତେ ଚ ପରୁଷା ଗିରଃ ॥ 5-169-15 (37717)
ତେ ସ୍ମରନ୍ତଶ୍ଚ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଚରିଷ୍ଯନ୍ତି ଚ ରୁଦ୍ରବତ୍ ।
ଲୋହିତାକ୍ଷୋ ଗୁଡାକେଶୋ ନାରାଯଣସହାଯବାନ୍ ॥ 5-169-16 (37718)
ଉଭୋଯୋଃ ସେନଯୋର୍ବୀରୋ ରଥୋ ନାସ୍ତୀତି ତାଦୃଶଃ ।
ନ ହି ଦେବେଷୁ ବା ପୂର୍ବଂ ମନୁଷ୍ଯେଷୂରଗେଷୁ ଚ ॥ 5-169-17 (37719)
ରାକ୍ଷସେଷ୍ବଥ ଯକ୍ଷେଷୁ ନରେଷୁ କୁତ ଏବ ତୁ ।
ଭୂତୋଥ ବା ଭବିଷ୍ଯୋ ବା ରଥଃ କଶ୍ଚିନ୍ମଯା ଶ୍ରୁତଃ ॥ 5-169-18 (37720)
ସମାଯୁକ୍ତୋ ମହାରାଜ ରଥଃ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଧୀମତଃ।
ବାସୁଦେବଶ୍ଚ ସଂଯନ୍ତା ଯୋଦ୍ଧା ଚୈବ ଧନଞ୍ଜଯଃ ॥ 5-169-19 (37721)
ଗାଣ୍ଡୀବଂ ଚ ଧନୁର୍ଦିବ୍ଯଂ ତେ ଚାଶ୍ବା ବାତରଂହସଃ ।
ଅଭେଦ୍ଯଂ କବଚଂ ଦିବ୍ଯମକ୍ଷଯ୍ଯୌ ଚ ମହେଷୁଧୀ ॥ 5-169-20 (37722)
ଅସ୍ତ୍ରଗ୍ରାମଶ୍ଚ ମାହେନ୍ଦ୍ରୋ ରୌଦ୍ରଃ କୌବେର ଏବଚ ।
ଯାମ୍ଯଶ୍ଚ ବାରୁଣଶ୍ଚୈବ ଗଦାଶ୍ଚୋଗ୍ରପ୍ରଦର୍ଶନାଃ ॥ 5-169-21 (37723)
ବଜ୍ରାଦୀନି ଚ ମୁଖ୍ଯାନି ନାନାପ୍ରହରଣାନି ଚ ।
ଦାନବାନାଂ ସହସ୍ରାଣି ହିରଣ୍ଯପୁରବାସିନାମ୍ ॥ 5-169-22 (37724)
ହତାନ୍ଯେକରଥେନାଜୌ କସ୍ତସ୍ଯ ସଦୃଶୋ ରଥଃ।
ଏଷ ହନ୍ଯାଦ୍ଧି ସଂରମ୍ଭୀ ବଲବାନ୍ସତ୍ଯବିକ୍ରମଃ ॥ 5-169-23 (37725)
ତବ ସେନାଂ ମହାବାହୁଃ ସ୍ବାଂ ଚୈବ ପରିପାଲଯନ୍।
ଅହଂ ଚୈନଂ ପ୍ରତ୍ଯୁଦିଯାମାଚାର୍ଯୋ ବା ଧନଞ୍ଜଯମ୍ ॥ 5-169-24 (37726)
ନ ତୃତୀଯୋଽସ୍ତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସେନଯୋରୁଭଯୋରପି ।
ଯ ଏନଂ ଶରବର୍ଷାଣି ବର୍ଷନ୍ତମୁଦିଯାଦ୍ରଥୀ ॥ 5-169-25 (37727)
ଜୀମୂତ ଇବ ଘର୍ମାନ୍ତେ ମହାବାତସମୀରିତଃ ।
ସମାଯୁକ୍ତସ୍ତୁ କୌନ୍ତେଯୋ ବାସୁଦେବସହାଯବାନ୍ ।
ତରୁଣଶ୍ଚ କୃତୀ ଚୈବ ଜୀର୍ଣାବାବାମୁଭାବପି ॥ 5-169-26 (37728)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-169-27x (3876)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ରାଜ୍ଞାଂ ଦଧ୍ବଂସିରେ ତଦା।
କାଞ୍ଚନାଙ୍ଗଦିନଃ ପୀନା ଭୁଜାଶ୍ଚନ୍ଦନରୂଷିତାଃ ॥ 5-169-27 (37729)
ମନୋଭିଃ ସହ ସଂବେଗୈଃ ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ଚ ପୁରାତନମ୍ ।
ସାମର୍ଥ୍ଯଂ ପାଣ୍ଡବେଯାନାଂ ଯଥା ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଦର୍ଶନାତ୍ ॥ ॥ 5-169-28 (37730)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-169-12 ଭୋଜ୍ଯେ କୌଟିଲ୍ଯେ ମର୍ମପୀଡନେ ଇତିଯାବତ୍। ଭୁଜ କୌଟିଲ୍ଯେଽସ୍ଯ ରୂପମ୍। ପାଂସୁବିକର୍ଷଣେ ପାଂସୁଷୁ ବିକର୍ଷଣେ ଭୂମୌ ମୁଷ୍ଟିଯୁଦ୍ଧେ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-169-24 ପ୍ରତ୍ଯୁଦିଯାଂ ଯୁଦ୍ଧେ ସଂମୁଖଃ ସ୍ଯାମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 170
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.170. ଅଧ୍ଯାଯଃ 170
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ପାଣ୍ଡବସେନାଯାଂ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-170-0 (37731)
ଭୀଷ୍ଣ ଉବାଚ। 5-170-0x (3877)
ଦ୍ରୌପଦେଯା ମହାରାଜ ସର୍ବେ ପଞ୍ଚ ମହାରଥାଃ ।
ବୈରାଟିରୁତ୍ତରଶ୍ଚୈବ ରଥୋଦାରୋ ମତୋ ମମ ॥ 5-170-1 (37732)
ଅଭିମନ୍ଯୁର୍ମହାବାହୂ ରଥଯୂଥମଯୂଥପଃ ।
ସମଃ ପାର୍ଥେନ ସମରେ ବାସୁଦେବେନ ଚାରିହା ॥ 5-170-2 (37733)
ଲଘ୍ବସ୍ତ୍ରଶ୍ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ଚ ମନସ୍ବୀ ଚ ଦୃଢବ୍ରତଃ ।
ସଂସ୍ମରନ୍ବୈ ପରିକ୍ଲେଶଂ ସ୍ବପିତୁର୍ବିକ୍ରମିଷ୍ଯତି ॥ 5-170-3 (37734)
ସାତ୍ଯକିର୍ମାଧବଃ ଶୂରୋ ରଥଯୂଥପଯୂଥପଃ।
ଏଷ ବୃଷ୍ଣିପ୍ରବୀରାଣାମମର୍ଷୀ ଜିତସାଧ୍ବସଃ ॥ 5-170-4 (37735)
ଉତ୍ତମୌଜାସ୍ତଥା ରାଜନ୍ରଥୋଦାରୋ ମତୋ ମମ ।
ଯୁଧାମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ବିକ୍ରାନ୍ତୋ ରଥୋଦାରୋ ମତୋ ମମ ॥ 5-170-5 (37736)
ଏତେଷାଂ ବହୁସାହସ୍ରା ରଥା ନାଗା ହଯାସ୍ତଥା ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତେ ତେ ତନୂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରପ୍ରିଯେପ୍ସଯା ॥ 5-170-6 (37737)
ପାଣ୍ଡବୈଃ ସହ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତବ ସେନାସୁ ଭାରତ।
ଅଗ୍ନିମାରୁତବଦ୍ରାଜନ୍ନାହ୍ବଯନ୍ତଃ ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-170-7 (37738)
ଅଜେଯୌ ସମରେ ବୃଦ୍ଧୌ ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ତଥା।
ମହାରଥୌ ମହାବୀର୍ଯୌ ମତୌ ମେ ପୁରୁଷର୍ଷଭୌ ॥ 5-170-8 (37739)
ବଯୋବୃଦ୍ଧାବପି ହି ତୌ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମପରାଯଣୌ ।
ଯତିଷ୍ଯେତେ ପରଂ ଶକ୍ତ୍ଯା ସ୍ଥିତୌ ବୀରଗତେ ପଥି ॥ 5-170-9 (37740)
ସଂବନ୍ଧିକେନ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତୌ ତୁ ବୀର୍ଯବଲାନ୍ବଯାତ୍ ।
ଆର୍ଯବୃତ୍ତୌ ମହେଷ୍ବାସୌ ସ୍ନେହବୀର୍ଯସିତାବୁଭୌ ॥ 5-170-10 (37741)
କାରଣଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ତୁ ନରାଃ ସର୍ବ ଏବ ମହାଭୁଜାଃ ।
ଶୂରା ବା କାତରା ବାପି ଭବନ୍ତି କୁରୁପୁଙ୍ଗବ ॥ 5-170-11 (37742)
ଏକାଯନଗତାବେତୌ ପାର୍ଥିବୌ ଦୃଢଧନ୍ବିନୌ ।
ପ୍ରାଣାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ପରଂ ଶକ୍ତ୍ଯା ଘଟ୍ଟିତାରୌ ପରନ୍ତପ ॥ 5-170-12 (37743)
ପୃଥଗକ୍ଷୌହିଣୀଭ୍ଯାଂ ତାବୁଭୌ ସଂଯତି ଦାରୁଣୌ ।
ସଂବନ୍ଧିଭାବଂ ରକ୍ଷନ୍ତୌ ମହତ୍କର୍ମ କରିଷ୍ଯତଃ ॥ 5-170-13 (37744)
ଲୋକବୀରୌ ମହେଷ୍ବାସୌ ତ୍ଯକ୍ତାତ୍ମାନୌ ଚ ଭାରତ।
ପ୍ରତ୍ଯଯଂ ପରିରକ୍ଷନ୍ତୌ ମହତ୍କର୍ମ କରିଷ୍ଯତଃ ॥ ॥ 5-170-14 (37745)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-170-9 ବୀରଗତେ ବୀରୈରନୁସୃତେ ॥ 5-170-10 ସିତୌ ବଦ୍ଧୌ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 171
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.171. ଅଧ୍ଯାଯଃ 171
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ପାଣ୍ଡବସେନାଯାଂ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-171-0 (37746)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-171-0x (3878)
ପାଞ୍ଚାଲରାଜସ୍ଯ ସୁତୋ ରାଜନ୍ପରପୁରଂଜଯଃ ।
ଶିଖଣ୍ଡୀ ରଥମୁଖ୍ଯୋ ମେ ମତଃ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଭାରତ ॥ 5-171-1 (37747)
ଏଷ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ସଂଗ୍ରାମେ ନାଶଯନ୍ପୂର୍ବସଂସ୍ଥିତମ୍ ।
ପରଂ ଯଶୋ ବିପ୍ରଥଯଂସ୍ତବ ସେନାସୁ ଭାରତ ॥ 5-171-2 (37748)
ଏତସ୍ଯ ବହୁଲାଃ ସେନାଃ ପାଞ୍ଚାଲାଶ୍ଚ ପ୍ରଭଦ୍ରକାଃ ।
ତେନାସୌ ରଥବଂଶେନ ମହତ୍କର୍ମ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-171-3 (37749)
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ସେନାନୀଃ ସର୍ବସେନାସୁ ଭାରତ ।
ମତୋ ମେଽତିରଥୋ ରାଜନ୍ଦ୍ରୋଣଶିଷ୍ଯୋ ମହାରଥଃ ॥ 5-171-4 (37750)
ଏଷ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ସଂଗ୍ରାମେ ସୂଦଯନ୍ବୈ ପରାନ୍ରଣେ।
ଭଗବାନିବ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧଃ ପିନାକୀ ଯୁଗସଂକ୍ଷଯେ ॥ 5-171-5 (37751)
ଏତସ୍ଯ ତଦ୍ରଥାନୀକଂ କଥଯନ୍ତି ରଣପ୍ରିଯାଃ ।
ବହୁତ୍ବାତ୍ସାଗରପ୍ରଖ୍ଯଂ ଦେବାନାମିବ ସଂଯୁଗେ ॥ 5-171-6 (37752)
କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମା ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମତୋ ମେଽର୍ଧରଥୋ ନୃପ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ଯ ତନଯୋ ବାଲ୍ଯାନ୍ନାତିକୃତଶ୍ରମଃ ॥ 5-171-7 (37753)
ଶିଶୁପାଲସୁତୋ ବୀରଶ୍ଚେଦିରାଜୋ ମହାରଥଃ।
ଧୃଷ୍ଟକେତୁର୍ମହେଷ୍ବାସଃ ସଂବନ୍ଧୀ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ ହ ॥ 5-171-8 (37754)
ଏଷ ଚେଦିପତିଃ ଶୂରଃ ସହ ପୁତ୍ରେଣ ଭାରତ ।
ମହାରଥାନାଂ ସୁକରଂ ମହତ୍କର୍ମ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-171-9 (37755)
କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମରତୋ ମହ୍ଯଂ ମତଃ ପରପୁରଂଜଯଃ ।
କ୍ଷତ୍ରଦେବସ୍ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପାଣ୍ଡବେଷୁ ରଥୋତ୍ତମଃ ॥ 5-171-10 (37756)
ଜଯନ୍ତଶ୍ଚାମିତୌଜାଶ୍ଚ ସତ୍ଯଜିଚ୍ଚ ମହାରଥଃ ।
ମହାରଥା ମହାତ୍ମାନଃ ସର୍ବେ ପାଞ୍ଚାଲସତ୍ତମାଃ ॥ 5-171-11 (37757)
ଯୋତ୍ସ୍ଯନ୍ତେ ସମରେ ତାତ ସଂରବ୍ଧା ଇବ କୁଞ୍ଜରାଃ ।
ଅଜୋ ଭୋଜଶ୍ଚ ବିକ୍ରାନ୍ତୌ ପାଣ୍ଡବାର୍ଥେ ମହାରଥୌ ॥ 5-171-12 (37758)
ଯୋତ୍ସ୍ଯେତେ ବଲିନୌ ଶୂରୌ ପରଂ ଶକ୍ତ୍ଯା ଯତିଷ୍ଯତଃ।
ଶୀଘ୍ରାସ୍ତ୍ରାଶ୍ଚିତ୍ରଯୋଦ୍ଧାରଃ କୃତିନୋ ଦୃଢବିକ୍ରମାଃ ॥ 5-171-13 (37759)
କେକଯାଃ ପଞ୍ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭ୍ରାତରୋ ଦୃଢବିକ୍ରମାଃ ।
ସର୍ବେ ଚୈବ ରଥୋଦାରାଃ ସର୍ବେ ଲୋହିତକଧ୍ବଜାଃ ॥ 5-171-14 (37760)
କାଶିକଃ ସୁକୁମାରଶ୍ଚ ନୀଲୋ ଯଶ୍ଚାପରୋ ନୃପ ।
ସୂର୍ଯଦତ୍ତଶ୍ଚ ଶଙ୍ଖଶ୍ଚ ମଦିରାଶ୍ବଶ୍ଚ ନାମତଃ ॥ 5-171-15 (37761)
ସର୍ବ ଏବ ରଥୋଦାରାଃ ସର୍ବେ ଚାହବଲକ୍ଷଣାଃ ।
ସର୍ବାସ୍ତ୍ରବିଦୁଷଃ ସର୍ବେ ମହାତ୍ମାନୋ ମତା ମମ ॥ 5-171-16 (37762)
ବାର୍ଧକ୍ଷେମିର୍ମହାରାଜ ମତୋ ମମ ମହାରଥଃ ।
ଚିତ୍ରାଯୁଘଶ୍ଚ ନୃପତିର୍ମତୋ ମେ ରଥସତ୍ତମଃ ॥ 5-171-17 (37763)
ସ ହି ସଙ୍ଗ୍ରାମଶୋଭୀ ଚ ଭକ୍ତଶ୍ଚାପି କିରୀଟିନଃ ।
ଚେକିତାନଃ ସତ୍ଯଧୃତିଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାରଥୌ ।
ଦ୍ବାବିମୌ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୌ ରଥୋଦାରୌ ମତୌ ମମ ॥ 5-171-18 (37764)
ବ୍ଯାଘ୍ରଦତ୍ତଶ୍ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରସେନଶ୍ଚ ଭାରତ।
ମତୌ ମମ ରଥୋଦାରୌ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-171-19 (37765)
ସେନାବିନ୍ଦୁଶ୍ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର କ୍ରୋଧହନ୍ତା ଚ ନାମତଃ ।
ଯଃ ସମୋ ବାସୁଦେବେନ ଭୀମସେନେନ ବା ବିଭୋ ॥ 5-171-20 (37766)
ସ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ହି ବିକ୍ରମ୍ଯ ସମରେ ତବ ସୈନିକୈଃ ।
ମାଂ ଚ ଦ୍ରୋଣଂ କୃପଂ ଚୈବ ଯଥା ସଂମନ୍ଯତେ ଭବାନ୍ ॥ 5-171-21 (37767)
ତଥା ସ ସମରଶ୍ଲାଘୀ ମନ୍ତବ୍ଯୋ ରଥସତ୍ତମଃ ।
କାଶ୍ଯଃ ପରମଶୀଘ୍ରାସ୍ତ୍ରଃ ଶ୍ଲାଘନୀଯୋ ନରୋତ୍ତମଃ ॥ 5-171-22 (37768)
ରଥ ଏକଗୁଣୋ ମହ୍ଯଂ ଜ୍ଞେଯଃ ପରପୁରଂଜଯଃ ।
ଅଯଂ ଚ ଯୁଧି ବିକ୍ରାନ୍ତୋ ମନ୍ତବ୍ଯୋଷ୍ଟଗୁଣୋ ରଥଃ ॥ 5-171-23 (37769)
ସତ୍ଯଜିତ୍ସମରଶ୍ଲାଘୀ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯାତ୍ମଜୋ ଯୁବା ।
ଗତଃ ସୋଽତିରଥତ୍ବଂ ହି ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନେନ ସଂମିତଃ ॥ 5-171-24 (37770)
ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଯଶସ୍କାମଃ ପରଂ କର୍ମ କରିଷ୍ଯତି ।
ଅନୁରକ୍ତାଶ୍ଚ ଶୂରଶ୍ଚ ରଥୋଽଯମପରୋ ମହାନ୍ ॥ 5-171-25 (37771)
ପାଣ୍ଡ୍ଯରାଜୋ ମହାବୀର୍ଯଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଧୁରଂଧରଃ ।
ଦୃଢଧନ୍ବା ମହେଷ୍ବାସଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାରଥଃ ॥ 5-171-26 (37772)
ଶ୍ରେଣିମାନ୍କୌରବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବସୁଦାନଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବଃ ।
ଉଭାବେତାବତିରଥୌ ମତୌ ପରପୁରଂଜଯୌ ॥ ॥ 5-171-27 (37773)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-171-2 ନାଶଯନ୍ ପୂର୍ବସଂସ୍ଥିତଂ ପ୍ରାଚୀନଂ ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବେନାବସ୍ଥାନଂ ଅଦର୍ଶଯନ୍। ପୌରୁଷଂ ଦର୍ଶଯନ୍ନିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-171-13 ଶକ୍ତ୍ଯା କ୍ଷଯିଷ୍ଯତ ଇତି ଡo ଝo ପାଠଃ। କ୍ଷଯିଷ୍ଯତଃ ସାମର୍ଥ୍ଯ ଦର୍ଶଯିଷ୍ଯତଃ। ଐଶ୍ବର୍ଯାର୍ଥୋଯଂ କ୍ଷଯତିଃ ॥ 5-171-16 ବିଦୁଷଃ ବିଦ୍ବାଂସଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 172
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.172. ଅଧ୍ଯାଯଃ 172
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଶିଖଣ୍ଡିନଃ ସ୍ତ୍ରୀପୂର୍ବତ୍ବମଭିଧାଯ ତେନ ସହ ଯୁଦ୍ଧାକରଣପ୍ରତିଜ୍ଞା ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-172-0 (37774)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-172-0x (3879)
ରୋଚମାନୋ ମହାରାଜ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାରଥଃ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯତେଽମରବତ୍ସଂଖ୍ଯେ ପରସୈନ୍ଯେଷୁ ଭାରତ ॥ 5-172-1 (37775)
ପୁରୁଜିତ୍କୃନ୍ତିଭୋଜଶ୍ଚ ମହେଷ୍ବାସୋ ମହାବଲଃ ।
ମାତୁଲୋ ଭୀମସେନସ୍ଯ ସ ଚ ମେଽତିରଥୋ ମତଃ ॥ 5-172-2 (37776)
ଏଷ ବୀରୋ ମହେଷ୍ବାସଃ କୃତୀ ଚ ନିପୁଣଶ୍ଚ ହ ।
ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ଚ ଶକ୍ତଶ୍ଚ ମତୋ ମେ ରଥପୁଙ୍ଗବଃ ॥ 5-172-3 (37777)
ସ ଯୋତ୍ସ୍ଯତି ହି ବିକ୍ରମ୍ଯ ମଘବାନିବ ଦାନବୈଃ ।
ଯୋଧା ଯେ ଚାସ୍ଯ ବିଖ୍ଯାତାଃ ସର୍ବେ ଯୁଦ୍ଧବିଶାରଦାଃ ॥ 5-172-4 (37778)
ଭାଗିନେଯକୃତେ ବୀରଃ ସ କରିଷ୍ଯତି ସଂଗରେ ।
ସୁମହତ୍କର୍ମ ପାଣ୍ଡୂନାଂ ସ୍ଥିତଃ ପ୍ରିଯହିତେ ରତଃ ॥ 5-172-5 (37779)
ଭୈମସେନିର୍ମହାରାଜ ହୈଡିମ୍ବୋ ରାକ୍ଷସେଶ୍ବରଃ ।
ମତୋ ମେ ବହୁମାଯାବୀ ରଥଯୂଥପଯୂଥପଃ ॥ 5-172-6 (37780)
ଯୋତ୍ସ୍ଯତେ ସମରେ ତାତ ମାଯାବୀ ସମରପ୍ରିଯଃ ।
ଯେ ଚାସ୍ଯ ରାକ୍ଷସା ବୀରାଃ ସଚିବା ବଶବର୍ତିନଃ ॥ 5-172-7 (37781)
ଏତେ ଚାନ୍ଯେ ଚ ବହବୋ ନାନାଜନପଦେଶ୍ବରାଃ ।
ସମେତାଃ ପାଣ୍ଡବସ୍ଯାର୍ଥେ ବାସୁଦେବପୁରୋଗମାଃ ॥ 5-172-8 (37782)
ଏତେ ପ୍ରାଧାନ୍ଯତୋ ରାଜନ୍ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ ।
ରଥାଶ୍ଚାତିରଥାଶ୍ଚୈବ ଯେ ଚାନ୍ଯେଽର୍ଧଂରଥା ନୃପ ॥ 5-172-9 (37783)
ନେଷ୍ଯନ୍ତି ସମରେ ସେନାଂ ଭୀମାଂ ଯୌଧିଷ୍ଠିରୀଂ ନୃପ ।
ମହେନ୍ଦ୍ରେଣେବ ବୀରେଣ ପାଲ୍ଯମାନାଂ କିରୀଟିନା ॥ 5-172-10 (37784)
ତୈରହଂ ସମରେ ବୀର ମାଯାବିଦ୍ଭିର୍ଜଯୈଷିଭିଃ ।
ଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ଜଯମାକାଙ୍କ୍ଷନ୍ନଥ ବା ନିଧନଂ ରଣେ ॥ 5-172-11 (37785)
ବାସୁଦେବଂ ଚ ପାର୍ଥଂ ଚ ଚକ୍ରଗାଣ୍ଡୀବଧାରିଣୌ ।
ସନ୍ଧ୍ଯାଗତାବିବାର୍କେନ୍ଦୂ ସଭେଷ୍ଯେତେ ରଥୋତ୍ତମୌ ॥ 5-172-12 (37786)
ଯଂ ଚୈବ ତେ ରଥୋଦାରାଃ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରସ୍ଯ ସୈନିକାଃ ।
ସହ ସୈନ୍ଯାନହଂ ତାଂଶ୍ଚ ପ୍ରତୀଯାଂ ରଣମୂର୍ଧନି ॥ 5-172-13 (37787)
ଏତେ ରଥାଶ୍ଚାତିରଥାଶ୍ଚ ତୁଭ୍ଯଂ
ଯଥାପ୍ରଧାନଂ ନୃପ କୀର୍ତିତା ମଯା।
ତଥା ପରେ ଯେଽର୍ଧରଥାଶ୍ଚ କେଚି-
ତ୍ତଥୈଂବ ତେଷାମପି କୌରବେନ୍ଦ୍ର ॥ 5-172-14 (37788)
ଅର୍ଜୁନଂ ବାସୁଦେବଂ ଚ ଯେ ଚାନ୍ଯେ ତତ୍ର ପାର୍ଥିବାଃ।
ସର୍ବାଂସ୍ତାନ୍ବାରଯିଷ୍ଯାମି ଯାବଦ୍ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମି ଭାରତ ॥ 5-172-15 (37789)
ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଂ ତୁ ମହାବାହୋ ନାହଂ ହନ୍ଯାଂ ଶିଖଣ୍ଡିନମ୍ ।
ଉଦ୍ଯତେଷମଥୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପ୍ରତିଯୁଧ୍ଯନ୍ତମାହବେ ॥ 5-172-16 (37790)
ଲୋକସ୍ତଂ ବେଦ ଯଦହଂ ପିତୁଃ ପ୍ରିଯଚିକୀର୍ଷଯା ।
ପ୍ରାପ୍ତଂ ରାଜ୍ଯଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯବ୍ରତେ ସ୍ଥିତଃ ॥ 5-172-17 (37791)
ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦଂ କୌରବାଣାମାଧିପତ୍ଯେଽଭ୍ଯଷେଚଯମ୍।
ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ଚ ଶିଶୁଂ ଯୌବରାଜ୍ଯେଽଭ୍ଯଷେଚଯମ୍ ॥ 5-172-18 (37792)
ଦେବବ୍ରତତ୍ବଂ ବିଜ୍ଞାପ୍ଯ ପୃଥିବୀଂ ସର୍ବରାଜସୁ ।
ନୈବ ହନ୍ଯାଂ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ଜାତୁ ନ ସ୍ତ୍ରୀପୂର୍ବଂ କଦାଚନ ॥ 5-172-19 (37793)
ସ ହି ସ୍ତ୍ରୀପୂର୍ବକୋ ରାଜଞ୍ଶିଖଣ୍ଡୀ ଯଦି ତେ ଶ୍ରୁତଃ ।
କନ୍ଯା ଭୂତ୍ବା ପୁମାଞ୍ଚାତୋ ନ ଯୋତ୍ସ୍ଯେ ତେନ ଭାରତ ॥ 5-172-20 (37794)
ସର୍ବାଂସ୍ତ୍ବନ୍ଯାନ୍ହନିଷ୍ଯାମି ପାର୍ଥିବାନ୍ଭରତର୍ଷଭ ।
ଯାନ୍ସମେଷ୍ଯାମି ସମରେ ନ ତୁ କୁନ୍ତୀସୁତାନ୍ନୃପ ॥ ॥ 5-172-21 (37795)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବିସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ॥ ସମାପ୍ତଂ ଚ ରଥାତିରଥସଂଖ୍ଯାନପର୍ବ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-172-19 ଦେବବ୍ରତତ୍ବଂ ବ୍ରହ୍ମଚାରିବ୍ରତବତ୍ତ୍ବମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 173
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.173. ଅଧ୍ଯାଯଃ 173
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶିଖଣ୍ଡିନୋଽସଂହରଣକାରଣପ୍ରଶ୍ନେ ତତ୍କଥନାଯ ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନକଥନାରମ୍ଭଃ ॥ 1 ॥ ତଥା ସ୍ବଯଂବରେ ସ୍ବେନ ଅମ୍ବାଦିକନ୍ଯାତ୍ରଯହରଣକଥନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-173-0 (37796)
ଦୁର୍ଯୋଧନଂ ଉବାଚ। 5-173-0x (3880)
କିମର୍ଥଂ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ନୈବ ହନ୍ଯାଃ ଶିଖଣ୍ଡିନମ୍ ।
ଉଦ୍ଯତେଷୁମଥୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସମରେଷ୍ବାତତାଯିନମ୍ ॥ 5-173-1 (37797)
ପୂର୍ବମୁକ୍ତ୍ବା ମହାବାହୋ ପାଞ୍ଚାଲାନ୍ସହ ସୋମକୈଃ ।
ହନିଷ୍ଯାମୀତି ଗାଙ୍ଗେଯ ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ପିତାମହ ॥ 5-173-2 (37798)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-173-3x (3881)
ଶ୍ରୃଣୁ ଦୁର୍ଯୋଧନ କଥାଂ ସହୈଭିର୍ବସୁଧାଧିପୈଃ ।
ଯଦର୍ଥଂ ଯୁଧି ସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ନାହଂ ହନ୍ଯାଂ ଶିଖଣ୍ଡିନମ୍ ॥ 5-173-3 (37799)
ମହାରାଜୋ ମମ ପିତା ଶାନ୍ତନୁର୍ଲୋକବିଶ୍ରୁତଃ ।
ଦିଷ୍ଟାନ୍ତମାପ ଧର୍ମାତ୍ମା ସମଯେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-173-4 (37800)
ତତୋଽହଂ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରତିଜ୍ଞାଂ ପରିପାଲଯନ୍ ।
ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦଂ ଭ୍ରାତରଂ ବୈ ମହାରାଜ୍ଯେଽଭ୍ଯପେଚଯମ୍ ॥ 5-173-5 (37801)
ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ନିଧନଂ ପ୍ରାପ୍ତେ ସତ୍ଯବତ୍ଯା ମତେ ସ୍ଥିତଃ ।
ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯଂ ରାଜାନମଭ୍ଯଷିଞ୍ଚଂ ଯଥାବିଧି ॥ 5-173-6 (37802)
ମଯାଽଭିଷିକ୍ତୋ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଯବୀଯାନପି ଧର୍ମତଃ ।
ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯୋ ଧର୍ମାତ୍ମା ମାମେବ ସମୁଦୈକ୍ଷତ ॥ 5-173-7 (37803)
ତସ୍ଯ ଦାରକ୍ରିଯାଂ ତାତ ଚିକୀର୍ଷୁରହମପ୍ଯୁତ ।
ଅନୁରୂପାଦିବ କୁଲାଦିତ୍ଯେବ ଚ ମନୋ ଦଧେ ॥ 5-173-8 (37804)
ତଥାଽଶ୍ରୌଷଂ ମହାବାହୋ ତିସ୍ରଃ କନ୍ଯାଃ ସ୍ବଯଂବରେ ।
ରୂପେଣାପ୍ରତିମାଃ ସର୍ବାଃ କାଶିରାଜସୁତାସ୍ତଦା ।
ଅମ୍ବାଂ ଚୈବାମ୍ବିକାଂ ଚୈବ ତଥୈବାମ୍ବାଲିକାମପି ॥ 5-173-9 (37805)
ରାଜାନଶ୍ଚ ସମାହୂତାଃ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଭରତର୍ଷଭ।
ଅମ୍ବା ଜ୍ଯେଷ୍ଠାଭବତ୍ତାସାମମ୍ବିକା ତ୍ବଥ ମଧ୍ଯମା ॥ 5-173-10 (37806)
ଅମ୍ବାଲିକା ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ରାଜକନ୍ଯା ଯବୀଯସୀ ।
ସୋଽହମେକରଥେନୈବ ଗତଃ କାଶିପତେଃ ପୁରୀମ୍ ॥ 5-173-11 (37807)
ଅପଶ୍ଯଂ ତା ମହାବାହୋ ତିସ୍ରଃ କନ୍ଯାଃ ସ୍ବଲଙ୍କୃତାଃ।
ରାଜ୍ଞଶ୍ଚୈବ ସମାହୂତାନ୍ପାର୍ଥିବାନ୍ପୃଥିବୀପତେ ॥ 5-173-12 (37808)
ତତୋଽହଂ ତାନ୍ନୃପାନ୍ସର୍ବାନାହୂଯ ସମରେ ସ୍ଥିତାନ୍।
ରଥମାରୋପଯାଞ୍ଚକ୍ରେ କନ୍ଯାସ୍ତା ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-173-13 (37809)
ବୀର୍ଯଶୁଲ୍କାଶ୍ଚ ତା ଜ୍ଞାତ୍ବା ସମାରୋପ୍ଯ ରଥଂ ତଦା।
ଅବୋଚଂ ପାର୍ଥିବାନ୍ସର୍ବାନହଂ ତତ୍ର ସମାଗତାନ୍।
ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବଃ କନ୍ଯା ହରତୀତି ପୁନଃପୁନଃ ॥ 5-173-14 (37810)
ତେ ଯତଧ୍ବଂ ପରଂ ଶକ୍ତ୍ଯା ସର୍ବେ ମୋକ୍ଷାଯ ପାର୍ଥିବାଃ ।
ପ୍ରସହ୍ଯ ହି ହରାମ୍ଯେଷ ମିଷତାଂ ବୋ ନରର୍ଷଭାଃ ॥ 5-173-15 (37811)
ତତସ୍ତେ ପୃଥିବୀପାଲାଃ ସମୁତ୍ପତୁରୁଦାଯୁଧାଃ ।
ଯୋଗୋ ଯୋଗ ଇତି କ୍ରୁଦ୍ଧାଃ ସାରଥୀନଭ୍ଯଚୋଦଯନ୍ ॥ 5-173-16 (37812)
ତେ ରଥୈର୍ଗସଙ୍କାଶୈର୍ଗଜୈଶ୍ଚ ଗଜଯୋଧିନଃ।
ପୁଷ୍ଟୈଶ୍ବାଶ୍ବୈର୍ମହୀପାଲାଃ ସମୁତ୍ପେତୁରୁଦାଯୁଧାଃ ॥ 5-173-17 (37813)
ତତସ୍ତେ ମାଂ ମହୀପାଲାଃ ସର୍ବ ଏବ ବିଶାଂ ପତେ।
ରଥବ୍ରାତେନ ମହତା ସର୍ବତଃ ପର୍ଯବାରଯନ୍ ॥ 5-173-18 (37814)
ତାନହଂ ଶରବର୍ଷେଣ ସମନ୍ତାତ୍ପର୍ଯବାରଯମ୍ ।
ସର୍ବାନ୍ନୃପାଂଶ୍ଚାପ୍ଯଜଯଂ ଦେବରାଡିବ ଦାନବାନ୍ ॥ 5-173-19 (37815)
ଅପାତଯଂ ଶରୈର୍ଦୀପ୍ତୈଃ ପ୍ରହସନ୍ଭରତର୍ଷଭ ।
ତେଷାମାପତତାଂ ଚିତ୍ରାନ୍ଧ୍ବଜାନ୍ହେମପରିଷ୍କୃତାନ୍ ॥ 5-173-20 (37816)
ଏକୈକେନ ହି ବାଣେନ ଭୂମୌ ପାତିତବାନହମ୍ ।
ହଯାଂସ୍ତେଷାଂ ଗଜାଂଶ୍ଚୈବ ସାରଥୀଂଶ୍ଚାପ୍ଯହଂ ରଣେ ॥ 5-173-21 (37817)
ତେ ନିବୃତ୍ତାଶ୍ଚ ଭଗ୍ନାଶ୍ଚ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତଲ୍ଲାଘବଂ ମମ। 5-173-22b`ପ୍ରଣିପେତୁଶ୍ଚ ସର୍ବେ ବୈ ପ୍ରଶଶଂସୁଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବାଃ॥ 5-173-22 (37818)
ତତ ଆଦାଯ ତାଃ କନ୍ଯା ନୃପତୀଂଶ୍ଚ ବିସୃଜ୍ଯ ତାନ୍।'
ଅଥାଽହଂ ହାସ୍ତିନପୁରମାଯାଂ ଜିତ୍ବା ମହୀକ୍ଷିତଃ ॥ 5-173-23 (37819)
ତତୋଽହଂ ତାଶ୍ଚ କନ୍ଯା ବୈ ଭ୍ରାତୁରର୍ଥାଯ ଭାରତ।
ତଚ୍ଚ କର୍ମ ମହାବାହୋ ସତ୍ଯବତ୍ଯୈ ନ୍ଯବେଦଯମ୍ ॥ ॥ 5-173-24 (37820)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ରିସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-173-4 ଦିଷ୍ଟାନ୍ତଂ ମରଣମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 174
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.174. ଅଧ୍ଯାଯଃ 174
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେଣ ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯସ୍ଯ କନ୍ଯାତ୍ରଯେଣ ବିବାହପ୍ରଯତନେ ଅମ୍ବଯା ସ୍ବସ୍ଯ ସାଲ୍ବକାମତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ସମୀପଗମନେ ଭୀଷ୍ମଂପ୍ରତ୍ଯନୁଜ୍ଞାଯାଚନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-174-0 (37821)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-174-0x (3882)
ତତୋଽହଂ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ମାତରଂ ବୀରମାତରମ୍ ।
ଅଭିଗମ୍ଯୋପସଂଗୃହ୍ଯ ଦାଶେଯୀମିଦମବ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-174-1 (37822)
ଇମାଃ କାଶିପତେଃ କନ୍ଯା ମଯା ନିର୍ଜିତ୍ଯ ପାର୍ଥିବାନ୍ ।
ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯସ୍ଯ କୃତେ ବୀର୍ଯଶୁଲ୍କା ହୃତା ଇତି ॥ 5-174-2 (37823)
ତତୋ ମୂର୍ଧନ୍ଯୁପାଘ୍ରାଯ ପର୍ଯଶ୍ରୁନଯନା ନୃପ।
ଆହ ସତ୍ଯବତୀ ହୃଷ୍ଟା ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ପୁତ୍ର ଜିତଂ ତ୍ବଯା ॥ 5-174-3 (37824)
ସତ୍ଯବତ୍ଯାସ୍ତ୍ବନୁମତେ ବିବାହେ ସମୁପସ୍ଥିତେ।
ଉବାଚ ବାକ୍ଯଂ ସବ୍ରୀଡା ଜ୍ଯେଷ୍ଠା କାଶିପତେଃ ସୁତା ॥ 5-174-4 (37825)
ଭୀଷ୍ମ ତ୍ବମସି ଧର୍ମଜ୍ଞଃ ସର୍ବଶାସ୍ତ୍ରବିଶାରଦଃ ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚ ବଚନଂ ଧର୍ମ୍ଯଂ ମହ୍ଯଂ କର୍ତୁମିହାର୍ହସି ॥ 5-174-5 (37826)
ମଯା ସାଲ୍ବପତ୍ତିଃ ପୂର୍ବଂ ମନସାଽଭିବୃତୋ ବରଃ।
ତେନ ଚାସ୍ମି ବୃତା ପୂର୍ବଂ ରହସ୍ଯବିଦିତେ ପିତୁଃ ॥ 5-174-6 (37827)
କଥଂ ମାମନ୍ଯକାମାଂ ତ୍ବଂ ରାଜଧର୍ମମତୀତ୍ଯ ବୈ ।
ବାସଯେଥା ଗୃହେ ଭୀଷ୍ମ କୌରବଃ ସନ୍ବିଶେଷତଃ ॥ 5-174-7 (37828)
ଏତଦ୍ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ମନସା ଭରତର୍ଷଭ ।
ଯତ୍କ୍ଷମଂ ତେ ମହାବାହୋ ତଦିହାରବ୍ଧୁମର୍ହସି ॥ 5-174-8 (37829)
ସ ମାଂ ପ୍ରତୀକ୍ଷତେ ବ୍ଯକ୍ତଂ ସାଲ୍ବରାଜୋ ବିଶାଂପତେ ।
ତସ୍ମାନ୍ମାଂ ତ୍ବଂ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ସମନୁଜ୍ଞାତୁମର୍ହସି ॥ 5-174-9 (37830)
କୃପାଂ କୁରୁ ମହାବାହୋ ମଯି ଧର୍ମଭୃତାଂ ବର।
ତ୍ବଂ ହି ସତ୍ଯବ୍ରତୋ ବୀର ପୃଥିବ୍ଯାମିତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍ ॥ ॥ 5-174-10 (37831)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯନପର୍ବଣି ଚତୁଃସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-174-1 ଉପସଂଗୃହ୍ଯ ପାଦଯୋଃ ପତିତ୍ବା॥ 5-175-5 ମହ୍ଯଂ ମମ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 175
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.175. ଅଧ୍ଯାଯଃ 175
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମାନୁଜ୍ଞଯା ସାଲ୍ବଂ ଗତାଯା ଅମ୍ବାଯାସ୍ତେନ ପରିତ୍ଯାଗଃ ॥ 1 ॥ ଅମ୍ବଯା ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ପ୍ରତିଚିକୀର୍ଷଯା ତାପସାଶ୍ରମମେତ୍ଯ ତେଷୁ ସ୍ବବୃତ୍ତାନ୍ତନିବେଦନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-175-0 (37832)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-175-0x (3883)
ତତୋଽହଂ ସମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ କାଲୀଂ ଗନ୍ଧବତୀଂ ତଦା।
ମନ୍ତ୍ରିଣଶ୍ଚର୍ତ୍ବିଜଶ୍ଚୈବ ତଥୈବ ଚ ପୁରୋହିତାନ୍।
ସମନୁଜ୍ଞାମିଷଂ କନ୍ଯାମମ୍ବାଂ ଜ୍ଯେଷ୍ଠାଂ ନରାଧିପ ॥ 5-175-1 (37833)
ଅନୁଜ୍ଞାତା ଯଯୌ ସା ତୁ କନ୍ଯା ସାଲ୍ବପତେଃ ପୁରମ୍।
ବୃଦ୍ଧୈର୍ଦ୍ବିଜାତିଭିର୍ଗୁପ୍ତା ଧାତ୍ର୍ଯା ଚାନୁଗତା ତଦା ॥ 5-175-2 (37834)
ଅତୀତ୍ଯ ଚ ତମଧ୍ବାନମାସମାଦ ନରାଧିପମ ।
ସା ତମାସାଦ୍ଯ ରାଜାନଂ ସାଲ୍ବଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-175-3 (37835)
ଆଗତାହଂ ମହାବାହୋ ତ୍ବାମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ମହାମତେ।
`ଅଭିନନ୍ଦସ୍ବ ମାଂ ରାଜନ୍ସଦା ପ୍ରିଯହିତେ ରତାମ୍॥ 5-175-4 (37836)
ପ୍ରତିପାଦଯ ମାଂ ରାଜନ୍ଧର୍ମାଦୀଂଶ୍ଚର ଧର୍ମତଃ ।
ତ୍ବଂ ହି ମେ ମନସା ଧ୍ଯାତସ୍ତ୍ବଯା ଚାପ୍ଯୁପମନ୍ତ୍ରିତା ॥ 5-175-5 (37837)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ।' 5-175-6x (3884)
ତାମବ୍ରବୀତ୍ସାଲ୍ବପତିଃ ସ୍ମଯନ୍ନିବ ବିଶାଂପତେ।
ତ୍ବଯାଽନ୍ଯପୂର୍ବଯା ନାହଂ ଭାର୍ଯାର୍ଥୀ ବରବର୍ଣିନି ॥ 5-175-6 (37838)
ଗଚ୍ଛ ଭଦ୍ରେ ପୁନସ୍ତତ୍ର ସକାଶଂ ଭୀଷ୍ମକସ୍ଯ ବୈ।
ନାହମିଚ୍ଛାମି ଭୀଷ୍ମେଣ ଗୃହୀତାଂ ତ୍ବାଂ ପ୍ରସହ୍ଯ ବୈ ॥ 5-175-7 (37839)
ତ୍ବଂ ହି ଭୀଷ୍ମେଣ ନିର୍ଜିତ୍ଯ ନୀତା ପ୍ରୀତିମତୀ ତଦା।
ପରାମୃଶ୍ଯ ମହାଯୁଦ୍ଧେ ନିର୍ଜିତ୍ଯ ପୃଥିବୀପତୀନ୍ ॥ 5-175-8 (37840)
ନାହଂ ତ୍ବଯ୍ଯନ୍ଯପୂର୍ବାଯାଂ ଭାର୍ଯାର୍ଥୀ ବରବର୍ଣିନି ।
କଥମସ୍ମଦ୍ବିଧୋ ରାଜା ପରପୂର୍ବାଂ ପ୍ରବେଶଯେତ୍ ॥ 5-175-9 (37841)
ନାରୀଂ ବିଦିତବିଜ୍ଞାନଃ ପରେଷାଂ ଧର୍ମମାଦିଶନ୍।
ଯଥେଷ୍ଟଂ ଗମ୍ଯତାଂ ଭଦ୍ରେ ମା ତ୍ବାଂ କାଲୋଽତ୍ଯଗାଦଯମ୍ ॥ 5-175-10 (37842)
ଅମ୍ବା ତମବ୍ରବୀଦ୍ରାଜନ୍ନନଙ୍ଗଶରପୀଡିତା।
ନୈବଂ ବଦ ମହୀପାଲ ନୈତଦେବଂ କଥଂଚନ ॥ 5-175-11 (37843)
ନାସ୍ମି ପ୍ରୀତିମତୀ ନୀତା ଭୀଷ୍ମେଣାମିତ୍ରକର୍ଶନ ।
ବଲାନ୍ନୀତାସ୍ମି ରୁଦତୀ ବିଦ୍ରାବ୍ଯ ପୃଥିବୀପତୀନ୍ ॥ 5-175-12 (37844)
ଭଜସ୍ବ ମାଂ ସାଲ୍ବପତେ ଭକ୍ତାଂ ବାଲାମନାଗସମ୍ ।
ଭକ୍ତାନାଂ ହି ପରିତ୍ଯାଗୋ ନ ଧର୍ମେଷୁ ପ୍ରଶସ୍ଯତେ ॥ 5-175-13 (37845)
ସାହମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଗାଙ୍ଗେଯଂ ସମରେଷ୍ବନିବର୍ତିନମ୍ ।
ଅନୁଜ୍ଞାତା ଚ ତେନୈବ ତତୋଽହଂ ଭୃଶମାଗତା ॥ 5-175-14 (37846)
ନ ସ ଭୀଷ୍ମୋ ମହାବାହୁର୍ମାମିଚ୍ଛତି ବିଶାଂପତେ ।
ଭ୍ରାତୃହେତୋଃ ସମାରମ୍ଭୋ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯେତି ଶ୍ରୁତଂ ମଯା ॥ 5-175-15 (37847)
ଭଗିନ୍ଯୌ ମମ ଯେ ନୀତେ ଅମ୍ବିକାମ୍ବାଲିକେ ନୃପ।
ପ୍ରାଦାଦ୍ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯାଯ ଗାଙ୍ଗେଯୋ ହି ଯବୀଯସେ ॥ 5-175-16 (37848)
ଯଥା ସାଲ୍ବପତେ ନାନ୍ଯଂ ବରଂ ଯାମି କଥଂଚନ।
ତ୍ବାମୃତେ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ତଥା ମୂର୍ଧାନମାଲଭେ ॥ 5-175-17 (37849)
ନ ଚାନ୍ଯପୂର୍ବା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତ୍ବାମହଂ ସମୁପସ୍ଥିତା।
ସତ୍ଯଂ ବ୍ରବୀମି ସାଲ୍ବୈତତ୍ସତ୍ଯେନାତ୍ମାନମାଲଭେ ॥ 5-175-18 (37850)
ଭଜସ୍ବ ମାଂ ବିଶାଲାକ୍ଷ ସ୍ବଯଂ କନ୍ଯାମୁପସ୍ଥିତାମ୍।
ଅନନ୍ଯପୂର୍ବାଂ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତ୍ବତ୍ପ୍ରସାଦାଭିକାଙ୍କ୍ଷିଣୀମ୍ ॥ 5-175-19 (37851)
ତାମେବଂ ଭାଷମାଣାଂ ତୁ ସାଲ୍ବଃ କାଶିପତେଃ ସୁତାମ୍।
ଅତ୍ଯଜଦ୍ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜୀର୍ଣାଂ ତ୍ବଚମିବୋରଗଃ ॥ 5-175-20 (37852)
ଏବଂ ବହୁବିଧୈର୍ବାକ୍ଯୈର୍ଯାଚ୍ଯମାନସ୍ତଯା ନୃପଃ ।
ନାଶ୍ରଦ୍ଦଧତ୍ସାଲ୍ବପତିଃ କନ୍ଯାଯାଂ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-175-21 (37853)
ତତଃ ସା ମନ୍ଯୁନାଽଽବିଷ୍ଟା ଜ୍ଯେଷ୍ଠା କାଶିପତେଃ ସୁତା।
ଅବ୍ରବୀତ୍ସାଶ୍ରୁନଯନା ବାଷ୍ପବିପ୍ଲୁତଯା ଗିରା ॥ 5-175-22 (37854)
ତ୍ବଯା ତ୍ଯକ୍ତା ଗମିଷ୍ଯାମି ଯତ୍ର ତତ୍ର ବିଶାଂପତେ।
ତତ୍ର ମେ ଗତଯଃ ସନ୍ତୁ ସନ୍ତଃ ସତ୍ଯଂ ଯଥା ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-175-23 (37855)
ଏବଂ ତାଂ ଭାଷମାଣାଂ ତୁ କନ୍ଯାଂ ସାଲ୍ବପତିସ୍ତଦା।
ପରିତତ୍ଯାଜ କୌରବ୍ଯ କରୁଣଂ ପରିଦେବତୀମ୍ ॥ 5-175-24 (37856)
ଗଚ୍ଛ ଗଚ୍ଛେତି ତାଂ ସାଲ୍ବଃ ପୁନଃ ପୁନରଭାଷତ।
ବିଭେମି ଭୀଷ୍ମାତ୍ସୁଶ୍ରୋଣି ତ୍ବଂ ଚ ଭୀଷ୍ମପରିଗ୍ରହଃ ॥ 5-175-25 (37857)
ଏବମୁକ୍ତା ତୁ ସା ତେନ ସାଲ୍ବେନାଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନା ।
ନିଶ୍ଚକ୍ରାମ ପୁରାଦ୍ଦୀନା ରୁଦତୀ କୁରରୀ ଯଥା ॥ 5-175-26 (37858)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-175-27x (3885)
ନିଷ୍କ୍ରାମନ୍ତୀ ତୁ ନଗରାଚ୍ଚିନ୍ତଯାମାସ ଦୁଃଖିତା ।
ପୃଥିବ୍ଯାଂ ନାସ୍ତି ଯୁବତିର୍ବିଷମସ୍ଥତରା ମଯା ॥ 5-175-27 (37859)
ବନ୍ଧୁର୍ଭିର୍ବିପ୍ରହୀଣାସ୍ମି ସାଲ୍ବେନ ଚ ନିରାକୃତା ।
ନ ଚ ଶକ୍ଯଂ ପୁନର୍ଗନ୍ତୁଂ ମଯା ବାରଣସାହ୍ବଯମ୍ ॥ 5-175-28 (37860)
ଅନୁଜ୍ଞାତା ତୁ ଭୀଷ୍ମେଣ ସାଲ୍ବମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ କାରଣମ୍।
କିଂ ନୁ ଗର୍ହାମ୍ଯଥାତ୍ମାନମଥ ଭୀଷ୍ମଂ ଦୁରାସଦମ୍ ॥ 5-175-29 (37861)
ଅଥବା ପିତରଂ ମୂଢଂ ଯୋ ମେଽକାର୍ଷୀତ୍ସ୍ବଯଂବରମ୍ ।
ମଯାଽଯଂ ସ୍ବକୃତୋ ଦୋଷୋ ଯାଽହଂ ଭୀଷ୍ମରଥାତ୍ତଦା ॥ 5-175-30 (37862)
ପ୍ରବୃତ୍ତେ ଦାରୁଣେ ଯୁଦ୍ଧେ ସାଲ୍ବାର୍ଥଂ ନାପତଂ ପୁରା।
ତସ୍ଯେଯଂ ଫଲନିର୍ବୃତ୍ତିର୍ଯଦାପନ୍ନାଽସ୍ମି ମୂଢବତ୍ ॥ 5-175-31 (37863)
ଧିଗ୍ଭୀଷ୍ମଂ ଧିକ୍କ ମେ ମନ୍ଦଂ ପିତରଂ ମୂଢଚେତସମ୍ ।
ଯେନାହଂ ବୀର୍ଯଶୁଲ୍କେନ ପଣ୍ଯସ୍ତ୍ରୀବ ପ୍ରଚୋଦିତା ॥ 5-175-32 (37864)
ଧିଙ୍ମାଂ ଧିକ୍ସାଲ୍ବରାଜାନଂ ଧିଗ୍ଧାତାରମଥାପି ବା ।
ଯେଷାଂ ଦୁର୍ନୀତଭାବେନ ପ୍ରାପ୍ତାସ୍ମ୍ଯାପଦମୁତ୍ତମାମ୍ ॥ 5-175-33 (37865)
ସର୍ବଥା ଭାଗଧେଯାନି ସ୍ବାନି ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମାନବଃ ।
ଅନଯସ୍ଯାସ୍ଯ ତୁ ମୁଖଂ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ମମ ॥ 5-175-34 (37866)
ସା ଭୀଷ୍ମେ ପ୍ରତିକର୍ତବ୍ଯମହଂ ପଶ୍ଯାମି ସାଂପ୍ରତମ୍ ।
ତପସା ବା ଯୁଧା ବାପି ଦୁଃଖହେତୁଃ ସ ମେ ମତଃ ॥ 5-175-35 (37867)
କୋ ନୁ ଭୀଷ୍ମଂ ଯୁଧା ଜେତୁମୁତ୍ସହେତ ମହୀପତିଃ ।
ଏବଂ ସା ପରିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଜଗାମ ନଗରାଦ୍ବହିଃ ॥ 5-175-36 (37868)
ଆଶ୍ରମଂ ପୁଣ୍ଯଶୀଲାନାଂ ତାପସାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ତତସ୍ତାମବସଦ୍ରାତ୍ରିଂ ତାପସୈଃ ପରିବାରିତା ॥ 5-175-37 (37869)
ଆଚଖ୍ଯୌ ଚ ଯଥାବୃତ୍ତଂ ସର୍ବମାତ୍ମନି ଭାରତ ।
ବିସ୍ତରେଣ ମହାବାହୋ ନିଖିଲେନ ଶୁଚିସ୍ମିତା ।
ହରଣଂ ଚ ବିସର୍ଗଂ ଚ ସାଲ୍ବେନ ଚ ବିସର୍ଜନମ୍ ॥ 5-175-38 (37870)
ତତସ୍ତତ୍ର ମହାନାସୀଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣଃ ସଂଶିତବ୍ରତଃ ।
ଶୈଖାବତ୍ଯସ୍ତପୋବୃଦ୍ଧଃ ଶାସ୍ତ୍ରେ ଚାରଣ୍ଯକେ ଗୁରୁଃ ॥ 5-175-39 (37871)
ଆର୍ତା ତାମାହ ସ ମୁନିଃ ଶୈଖାବତ୍ଯୋ ମହାତପାଃ ।
ନିଃଶ୍ବସନ୍ତୀଂ ସତୀଂ ବାଲାଂ ଦୁଃଖଶୋକପରାଯଣାମ୍ ॥ 5-175-40 (37872)
ଏବଂ ଗତେ ତୁ କିଂ ଭଦ୍ରେ ଶକ୍ଯଂ କର୍ତୁଂ ତପସ୍ବିଭିଃ ।
ଆଶ୍ରମସ୍ଥୈର୍ମହାଭାଗେ ତପୋଯୁକ୍ତୈର୍ମହାତ୍ମଭିଃ ॥ 5-175-41 (37873)
ସା ତ୍ବେନମବ୍ରବୀଦ୍ରାଜନ୍କ୍ରିଯତାଂ ମଦନୁଗ୍ରହଃ ।
ପ୍ରାବ୍ରାଜ୍ଯମହମିଚ୍ଛାମି ତପସ୍ତପ୍ସ୍ଯାମି ଦୁଶ୍ଚରମ୍ ॥ 5-175-42 (37874)
ମଯୈବ ଯାନି କର୍ମାଣି ପୂର୍ବଦେହେ ତୁ ମୂଢଯା।
କୃତାନି ନୂନଂ ପାପାନି ତେଷାମେତତ୍ଫଲଂ ଧ୍ରୁବମ୍ ॥ 5-175-43 (37875)
ନୋତ୍ସହେ ତୁ ପୁନର୍ଗନ୍ତୁଂ ସ୍ବଜନଂ ପ୍ରତି ତାପସାଃ ।
ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତା ନିରାନନ୍ଦା ସାଲ୍ବେନ ଚ ନିରାକୃତା ॥ 5-175-44 (37876)
ଉପଦିଷ୍ଟମିହେଚ୍ଛାମି ତାପସ୍ଯଂ ବୀତକଲ୍ମଷାଃ ।
ଯୁଷ୍ମାଭିର୍ଦେବସଂକାଶୈଃ କୃପା ଭବତୁ ବୋ ମଯି ॥ 5-175-45 (37877)
ସ ତାମାଶ୍ବାସଯତ୍କନ୍ଯାଂ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତାଗମହେତୁଭିଃ ।
ସାନ୍ତ୍ବଯାମାସ କାର୍ଯଂ ଚ ପ୍ରତିଜଜ୍ଞେ ଦ୍ବିଜୈଃ ସହ ॥ ॥ 5-175-46 (37878)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-175-39 ଶୈଖାବତ୍ଯଃ ଶିଖାବାନ୍ ବହ୍ନିସ୍ତତ୍ସାଧ୍ଯାନି ଶ୍ରୌତସ୍ମାର୍ତକର୍ମାଣି ଶୈଖାବତାନି ତେଷୁ ସାଧୁଃ ଶୈଖାବତ୍ଯଃ। ଆରଣ୍ଯକେ ଉପନିଷଦି ଗୁରୁବ୍ରହ୍ମବିଦିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ 5-175-46 ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତୋ ଲୌକିକୋଦାହରଣମ୍ । ଆଗମୋ ବେଦଃ। ହେତୁର୍ଯୁକ୍ତିଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 176
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.176. ଅଧ୍ଯାଯଃ 176
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଅମ୍ବାଂପ୍ରତି ତାପସେଷୁ ଚିନ୍ତଯତ୍ସୁ ହୋତ୍ରବାହନାମ୍ନୋଽମ୍ବାମାତାମହସ୍ଯ ତତ୍ରାଗମନମ୍ ॥ 1 ॥ ତେନାମ୍ବାଯାଃ ପରଶୁରାମଂପ୍ରତି ଶରଣାଗତିଚୋଦନା ॥ 2 ॥ ତତ୍ର ଯଦୃଚ୍ଛାସମାଗତେ ଅକୃତବ୍ରଣନାମ୍ନି ମହର୍ଷୌ ଅମ୍ବଯା ସ୍ବବୃତ୍ତନ୍ତନିବେଦନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-176-0 (37879)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-176-0x (3886)
ତତସ୍ତେ ତାପସାଃ ସର୍ବେ କାର୍ଯବନ୍ତୋଽଭବଂସ୍ତଦା।
ତାଂ କନ୍ଯାଂ ଚିନ୍ତଯନ୍ତସ୍ତେ କିଂକାର୍ଯମିତି ଧର୍ମିଣଃ ॥ 5-176-1 (37880)
କେଚିଦାହୁଃ ପିତୁର୍ବେଶ୍ମ ନୀଯତାମିତି ତାପସାଃ ।
କେଚିଦସ୍ଯଦୁମାଲମ୍ଭେ ମତିଂ ଚକ୍ରୁର୍ହି ତାପସାଃ ॥ 5-176-2 (37881)
କେଚିତ୍ସାଲ୍ବପତିଂ ଗତ୍ବା ନିଯୋଜ୍ଯମିତି ମେନିରେ।
ନେତି କେଚିଦ୍ବ୍ଯବସ୍ଯନ୍ତି ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତା ହି ତେନ ସା ॥ 5-176-3 (37882)
ଏବଂ ଗତେ ତୁ କିଂ ଶକ୍ଯଂ ଭଦ୍ରେ କର୍ତୁଂ ମନୀଷିଭିଃ ।
ପୁନରୂଚୁଶ୍ଚ ତାଂ ସର୍ବେ ତାପସାଃ ସଂଶିତବ୍ରତାଃ ॥ 5-176-4 (37883)
ଅଲଂ ପ୍ରବ୍ରଜିତେନେହ ଭଦ୍ରେ ଶ୍ରୃଣୁ ହିତଂ ବଚଃ।
ଇତୋ ଗଚ୍ଛସ୍ବ ଭଦ୍ରଂ ତେ ପିତୁରେବ ନିବେଶନମ୍ ॥ 5-176-5 (37884)
ପ୍ରତିପସ୍ତ୍ଯତି ରାଜା ସ ପିତା ତେ ଯଦନନ୍ତରମ୍ ।
ତତ୍ର ବତ୍ସ୍ଯସି କଲ୍ଯାଣି ସୁଖଂ ସର୍ବଗୁଣାନ୍ବିତା ॥ 5-176-6 (37885)
ନ ଚ ତେଽନ୍ଯା ଗତିର୍ନ୍ଯାଯ୍ଯା ଭବେଦ୍ଭଦ୍ରେ ଯଥା ପିତା ।
ପତିର୍ବାପି ଗତିର୍ନାର୍ଯାଃ ପିତା ବା ବରବର୍ଣିନି ।
ଗତିଃ ପତିଃ ସମସ୍ଥାଯା ବିଷମେ ଚ ପିତା ଗତିଃ ॥ 5-176-7 (37886)
ପ୍ରବ୍ରଜ୍ଯା ହି ସୁଦୁଃଖେଯଂ ସୁକୁମାର୍ଯା ବିଶେଷତଃ ।
ରାଜପୁତ୍ର୍ଯାଃ ପ୍ରକୃତ୍ଯା ଚକ କୁମାର୍ଯାସ୍ତବ ଭାମିନି ॥ 5-176-8 (37887)
ଭଦ୍ରେ ଦୋଷା ହି ବିଦ୍ଯନ୍ତେ ବହବୋ ବରବର୍ଣିନି ।
ଆଶ୍ରମେ ବୈ ବସନ୍ତ୍ଯାସ୍ତେ ନ ଭବେଯୁଃ ପିତୁର୍ଗୃହେ ॥ 5-176-9 (37888)
ତତସ୍ତ୍ବନ୍ଯେଽବ୍ରୁବନ୍ବାକ୍ଯଂ ତାପସାସ୍ତାଂ ତପସ୍ବିନୀମ୍ ॥ 5-176-10 (37889)
ତ୍ବାମିହୈକାକିନୀଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନିର୍ଜନେ ଗହନେ ବନେ।
ପ୍ରାର୍ଥଯିଷ୍ଯନ୍ତିରାଜାନସ୍ତସ୍ମାନ୍ମୈବଂ ମନଃ କୃଥାଃ ॥ 5-176-11 (37890)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-176-12x (3887)
ନ ଶକ୍ଯଂ କାଶିନଗରଂ ପୁନର୍ଗନ୍ତୁଂ ପିତୁର୍ଗୃହାନ୍।
ଅବଜ୍ଞାତା ଭବିଷ୍ଯାମି ବାନ୍ଧବାନାଂ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-176-12 (37891)
ଉଷିତାସ୍ମି ତଥା ବାଲ୍ଯେ ପିତୁର୍ବେଶ୍ମନି ତାପସାଃ ।
ନାହଂ ଗମିଷ୍ଯେ ଭଦ୍ରଂ ବସ୍ତତ୍ର ଯତ୍ର ପିତା ମମ।
ତପସ୍ତପ୍ତୁମଭୀପ୍ସାମି ତାପସୈଃ ପରିରକ୍ଷିତା ॥ 5-176-13 (37892)
ଯଥା ପରେଽପି ମେ ଲୋକେ ନ ସ୍ଯାଦେବଂ ମହାତ୍ଯଯଃ ।
ଦୌର୍ଭାଗ୍ଯଂ ତାପସଶ୍ରେଷ୍ଠାସ୍ତସ୍ମାତ୍ତପ୍ସ୍ଯାମ୍ଯହଂ ତପଃ ॥ 5-176-14 (37893)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-176-15x (3888)
ଇତ୍ଯେବଂ ତେଷୁ ବିପ୍ରେଷୁ ଚିନ୍ତଯନ୍ସୁ ଯଥାତଥମ୍।
ରାଜର୍ଷିସ୍ତଦ୍ବନଂ ପ୍ରାପ୍ତସ୍ତପସ୍ବୀ ହୋତ୍ରବାହନଃ ।
`ତାଂ ତଥା ଭାବିନୀଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚୋଦ୍ବିଗ୍ରମାନସଃ' 5-176-15 (37894)
ତତସ୍ତେ ତାପସାଃ ସର୍ବେ ପୂଜଯନ୍ତି ସ୍ମ ତଂ ନୃପମ୍ ।
ପୂଜାଭିଃ ସ୍ବାଗତାଦ୍ଯାଭିରାସନେନୋଦକେନ ଚ ॥ 5-176-16 (37895)
ତସ୍ଯୋପବିଷ୍ଟସ୍ଯ ସତୋ ବିଶ୍ରାନ୍ତସ୍ଯୋପଶ୍ରୃଣ୍ବତଃ।
ପୁନରେବ କଥାଂ ଚକ୍ରୁଃ କନ୍ଯାଂ ପ୍ରତି ବନୌକସଃ ॥ 5-176-17 (37896)
ଅମ୍ବାଯାସ୍ତାଂ କଥାଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା କାଶିରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ଭାରତ।
ରାଜର୍ଷିଃ ସ ମହାତେଜା ବଭୂବୋଦ୍ବିଗ୍ରମାନସଃ ॥ 5-176-18 (37897)
ତାଂ ତଥାବାଦିନୀଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚ ସ ମହାତପାଃ ।
ରାଜର୍ଷିଃ କୃପଯାବିଷ୍ଟୋ ମହାତ୍ମା ହୋତ୍ରବାହନଃ ॥ 5-176-19 (37898)
ସ ବେପମାନ ଉତ୍ଥାଯ ମାତୁସ୍ତସ୍ଯାଃ ପିତା ତଦା।
ତାଂ କନ୍ଯାମଙ୍କମାରୋପ୍ଯ ପର୍ଯଶ୍ବାସଯତ ପ୍ରଭୋ ॥ 5-176-20 (37899)
ସ ତାମପୃଚ୍ଛତ୍କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ବ୍ଯସନୋତ୍ପତ୍ତିମାଦିତଃ ।
ସା ଚ ତସ୍ମୈ ଯଥାବୃତ୍ତଂ ବିସ୍ତରେଣ ନ୍ଯବେଦଯତ୍ ॥ 5-176-21 (37900)
ତତଃ ସ ରାଜର୍ଷିରଭୂଦ୍ଦୁଃଖଶୋକସମନ୍ବିତଃ।
କାର୍ଯଂ ଚ ପ୍ରତିପେଦେ ତନ୍ମନସାଂ ସୁମହାତପାଃ ॥ 5-176-22 (37901)
ଅବ୍ରବୀଦ୍ବେପମାନଶ୍ଚ କନ୍ଯାମାର୍ତାଂ ସୁଦୁଃଖିତଃ ।
ମା ଗାଃ ପିତୁର୍ଗୃହଂ ଭଦ୍ରେ ମାତୁସ୍ତେ ଜନକୋ ହ୍ଯହମ୍ ॥ 5-176-23 (37902)
ଦୁଃଖଂ ଛିନ୍ଦ୍ଯାମହଂ ତେ ବୈ ମଯି ବର୍ତସ୍ବ ପୁତ୍ରିକେ।
ପର୍ଯାପ୍ତଂ ତେ ମନୋ ବତ୍ସେ ଯଦେବଂ ପରିଶୁଷ୍ଯସି ॥ 5-176-24 (37903)
ଗଚ୍ଛ ମଦ୍ବଚନାଦ୍ରାମଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଂ ତପସ୍ବିନମ୍ ।
ରାମସ୍ତେ ସୁମହଦ୍ଦୁଃଖଂ ଶୋକଂ ଚୈବାପନେଷ୍ଯତି ॥ 5-176-25 (37904)
ହନିଷ୍ଯତି ରଣେ ଭୀଷ୍ମଂ ନ କରିଷ୍ଯତି ଚେଦ୍ବଚଃ ।
ତଂ ଗଚ୍ଛ ଭାର୍ଗବଶ୍ରେଷ୍ଠଂ କାଲାଗ୍ନିସମତେଜସମ୍ ॥ 5-176-26 (37905)
ପ୍ରତିଷ୍ଠାପଯିତା ସ ତ୍ବାଂ ସମେ ପଥି ମହାତପାଃ ।
ତତସ୍ତୁ ସୁସ୍ବରଂ ବାଷ୍ପସୁତ୍ସୃଜନ୍ତୀ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-176-27 (37906)
ଅବ୍ରବୀତ୍ପିତରଂ ମାତୁଃ ମା ତଦା ହୋତ୍ରବାହନମ୍ ।
ଅଭିବାଦଯିତ୍ବା ଶିରସା ଗମିଷ୍ଯେ ତବ ଶାସନାତ୍ ॥ 5-176-28 (37907)
ଅପି ନାମାଦ୍ଯ ପଶ୍ଯେଯମାର୍ଯଂ ତଂ ଲୋକବିଶ୍ରୁତମ୍ ।
କଥଂ ଚ ତୀବ୍ରଂ ଦୁଃକଂ ମେ ନାଶକଯିଷ୍ଯତି ଭାର୍ଗବଃ।
ଏତଦିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ଜ୍ଞାତୁଂ ଯଥା ଯାସ୍ଯମି ତତ୍ର ବୈଃ ॥ 5-176-29 (37908)
ହୋତ୍ରବାହନ ଉବାଚ। 5-176-30x (3889)
ରାମଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସି ଭଦ୍ରେ ତ୍ବଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଂ ମହାବନେ।
ଉଗ୍ରେ ତପସି ବର୍ତନ୍ତଂ ସତ୍ଯସନ୍ଧଂ ମହାବଲମ୍ ॥ 5-176-30 (37909)
ମହେନ୍ଦ୍ରଂ ବୈ ଗିରିଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ରାମୋ ନିତ୍ଯମୁପାସ୍ତି ହ।
ଋଷଯୋ ବେଦବିଦ୍ବାଂସୋ ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସସ୍ତଥା ॥ 5-176-31 (37910)
ତତ୍ର ଗଚ୍ଛସ୍ବ ଭଦ୍ରଂ ତେ ବ୍ରୂଯାଶ୍ଚୈନଂ ବଚୋ ମମ।
ଅଭିବାଦ୍ଯ ଚ ତଂ ମୂଂର୍ଧ୍ନା ତପୋବୃଦ୍ଧଂ ଦୃଢବ୍ରତମ୍ ॥ 5-176-32 (37911)
ବ୍ରୂଯାଶ୍ଚୈନଂ ପୁନର୍ଭଦ୍ରେ ଯତ୍ତେ କାର୍ଯଂ ମନୀଷିତମ୍ ।
ମଯି ସଂକୀର୍ତିତେ ରାମଃ ସର୍ବଂ ତତ୍ତେ କରିଷ୍ଯତି ॥ 5-176-33 (37912)
ମମ ରାମଃ ସଖା ବତ୍ସେ ପ୍ରୀତିଯୁକ୍ତଃ ସୁହୃଚ୍ଚ ମେ।
ଜମଦଗ୍ନିସୁତୋ ବୀରଃ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରଃ ॥ 5-176-34 (37913)
ଏବଂ ବ୍ରୁବତି କନ୍ଯାଂ ତୁ ପାର୍ଥିବେ ହୋତ୍ରବାହନେ ।
ଅକୃତବ୍ରଣଃ ପ୍ରାଦୁରାସୀଦ୍ରାମସ୍ଯାନୁଚରଃ ପ୍ରିଯଃ ॥ 5-176-35 (37914)
ତତସ୍ତେ ମନୁଯଃ ସର୍ବେ ସମୁତ୍ତସ୍ଥୁଃ ମହସ୍ରଶଃ ।
ସ ଚ ରାଜା ବଯୋବୃଦ୍ଧଃ ସୃଞ୍ଯଯୋ ହୋତ୍ରବାହନଃ ॥ 5-176-36 (37915)
ତତୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କୃତାତିଥ୍ଯମନ୍ଯୋନ୍ଯଂ ତେ ବନୌକସଃ ।
ସହିତା ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିଷେଦୁଃ ପରିବାର୍ଯ ତମ୍ ॥ 5-176-37 (37916)
ତତସ୍ତେ କଥଯାମାସୁଃ କଥାସ୍ତାସ୍ତା ମନୋରମାଃ ।
ଧନ୍ଯା ଦିବ୍ଯାଶ୍ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରୀତିହର୍ଷମୁଦା ଯୁତାଃ ॥ 5-176-38 (37917)
ତତଃ କଥାନ୍ତେ ରାଜର୍ଷିର୍ମହାତ୍ମା ହୋତ୍ରବାହନଃ ।
ରାମଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ମହର୍ଷୀଣାମପୃଚ୍ଛଦକୃତବ୍ରଣମ୍ ॥ 5-176-39 (37918)
କ୍ବ ସଂପ୍ରତି ମହାବାହୋ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ଅକୃତବ୍ରଣ ଶକ୍ଯୋ ବୈ ଦ୍ରୁଷ୍ଟୁଂ ବେଦବିଦାଂ ବର ॥ 5-176-40 (37919)
ଅକୃତବ୍ରଣ ଉବାଚ। 5-176-41x (3890)
ଭବନ୍ତମେବ ସତତଂ ରାମଃ କୀର୍ତଯତି ପ୍ରଭୋ।
ସୃଞ୍ଜଯୋ ମେ ପ୍ରିଯସଖୋ ରାଜର୍ଷିରିତି ପାର୍ଥିବ ॥ 5-176-41 (37920)
ଇହ ରାମଃ ପ୍ରଭାତେ ଶ୍ବୋ ଭବିତେତି ମତିର୍ମମ।
ଦ୍ରଷ୍ଟସ୍ଯେନମିହାଯାନ୍ତଂ ତବ ଦର୍ଶନକାଙ୍କ୍ଷଯା॥ 5-176-42 (37921)
ଇଯଂ ଚ କନ୍ଯା ରାଜର୍ଷେ କିମର୍ଥଂ ବନମାଗତା।
କସ୍ଯ ଚେଯଂ ତବ ଚ କା ଭବତୀଚ୍ଛାମି ବେଦିତୁମ୍ ॥ 5-176-43 (37922)
ହୋତ୍ରବାହନ ଉବାଚ। 5-176-44x (3891)
ଦୌହିତ୍ରୀଯଂ ମମ ବିଭୋ କାଶିରାଜସୁତା ପ୍ରିଯା।
ଜ୍ଯେଷ୍ଠା ସ୍ବଯଂବରେ ତସ୍ଥୌ ଭଗିନୀଭ୍ଯାଂ ସହାନଧ ॥ 5-176-44 (37923)
ଇଯମମ୍ବେତି ବିଖ୍ଯାତା ଜ୍ଯେଷ୍ଠା କାଶିପତେଃ ସୁତା।
ଅମ୍ବିକାମ୍ବାଲିକେ କନ୍ଯେ କନୀଯସ୍ଯୌ ତପୋଧନ ॥ 5-176-45 (37924)
ସମେତଂ ପାର୍ଥିବଂ କ୍ଷତ୍ରଂ କାଶିପୁର୍ଯାଂ ତତୋଽଭବତ୍।
କନ୍ଯାନିମିତ୍ତଂ ବିପ୍ରର୍ଷେ ତତ୍ରାସୀଦୁତ୍ସବୋ ମହାନ୍ ॥ 5-176-46 (37925)
ତତା କିଲ ମହାବୀର୍ଯୋ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ନୃପାନ୍ ।
ଅଧିକ୍ଷିପ୍ଯ ମହାତେଜାସ୍ତିସ୍ତ୍ରଃ କନ୍ଯା ଜହାର ତାଃ ॥ 5-176-47 (37926)
ନିର୍ଜିତ୍ଯ ପୃଥିବୀପାଲାନଥ ଭୀଷ୍ମୋ ଜଗାହ୍ବଯମ୍ ।
ଆଜଗାମ ବିଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା କନ୍ଯାଭିଃ ସହ ଭାରତଃ ॥ 5-176-48 (37927)
ସତ୍ଯବତ୍ଯୈ ନିବେଦ୍ଯାଥ ବିବାହଂ ସମନନ୍ତରମ୍ ।
ଭ୍ରାତୁର୍ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯସ୍ଯ ସମାଜ୍ଞାପଯତ ପ୍ରଭୁଃ ॥ 5-176-49 (37928)
ତଂ ତୁ ବୈବାହିକଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କନ୍ଯେଯଂ ସମୁପାର୍ଜିତମ୍ ।
ଅବ୍ରବୀତ୍ତତ୍ର ଗାଙ୍ଗେଯଂ ମନ୍ତ୍ରିମଧ୍ଯେ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ ॥ 5-176-50 (37929)
ମଯା ସାଲ୍ବପତିର୍ବୀରୋ ମନସାଽଭିବୃତଃ ପତିଃ ।
ନ ମମାର୍ହସି ଧର୍ମଜ୍ଞ ଦାତୁଂ ଭ୍ରାତ୍ରେଽନ୍ଯମାନସାମ୍ ॥ 5-176-51 (37930)
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବଚନଂ ଭୀଷ୍ମଃ ସଂମନ୍ତ୍ର୍ଯ ସହ ମନ୍ତ୍ରିଭିଃ ।
ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ବିସସର୍ଜେମାଂ ସତ୍ଯବତ୍ଯା ମତେ ସ୍ଥିତଃ ॥ 5-176-52 (37931)
ଅନୁଜ୍ଞାତା ତୁ ଭୀଷ୍ମେଣ ସାଲ୍ବଂ ସୌଭପତିଂ ତତଃ।
କନ୍ଯେଯଂ ମୁଦିତା ତତ୍ର କାଲେ ବାଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-176-53 (37932)
ବିସର୍ଜିତାସ୍ମି ଭୀଷ୍ମେଣ ଧର୍ମଂ ମାଂ ପ୍ରତିପାଦଯ।
ମନସାଭିବୃତ୍ତଃ ପୂର୍ବଂ ମଯା ତ୍ବଂ ପାର୍ଥିବର୍ଷମ ॥ 5-176-54 (37933)
ପ୍ରତ୍ଯାଚଖ୍ଯୌ ଚ ସାଲ୍ବୋଽସ୍ଯାଶ୍ଚାରିତ୍ରସ୍ଯାଭିଶଙ୍କିତଃ ।
ସେଯଂ ତପୋବନଂ ପ୍ରାପ୍ତା ତାପସ୍ଯେଽଭିରତା ଭୃଶମ୍ ॥ 5-176-55 (37934)
ମଯା ଚ ପ୍ରତ୍ଯଭିଜ୍ଞାତା ବଂଶସ୍ଯ ପରିକୀର୍ତନାତ୍।
ଅସ୍ଯ ଦୁଃଖସ୍ଯ ଚୋତ୍ପତ୍ତିଂ ଭୀଷ୍ମମେବେହ ମନ୍ଯତେ । 5-176-56 (37935)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-176-57x (3892)
ଭଗବନ୍ନେବମେବେହ ଯଥାହ ପୃଥିବୀପତିଃ।
ଶରୀରକର୍ତା ମାତୁର୍ମେ ସୃଞ୍ଜଯୋ ହୋତ୍ରବାହନଃ ॥ 5-176-57 (37936)
ନ ହ୍ଯୁତ୍ସହେ ସ୍ବନଗରଂ ପ୍ରତିଯାତୁଂ ତପୋଧନ ।
ଅପମାନଭଯାଚ୍ଚୈବ ବ୍ରୀଡଯା ଚ ମହାମୁନେ ॥ 5-176-58 (37937)
ଯତ୍ତୁ ମାଂ ଭଗବାନ୍ରାମୋ ବକ୍ଷ୍ଯତି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ ।
ତନ୍ମେ କାର୍ଯତମଂ କାର୍ଯମିତି ମେ ଭଗବନ୍ମତିଃ ॥ ॥ 5-176-59 (37938)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଟ୍ସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-176-14 ମହାତ୍ଯଯଃ ସୁଖନାଶଃ। ମମ ଉଦ୍ଧବ ଉତ୍ସବ ଇତି କୋଶଃ ॥ 5-176-56 ଉତ୍ପତ୍ତିଂ କାରଣମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 177
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.177. ଅଧ୍ଯାଯଃ 177
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଅକୃତବ୍ରଣେନ ସବିମର୍ଶଂ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ପ୍ରତୀକାରନିର୍ଧାରଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଅମ୍ବଯା ପରେଦ୍ଯୁରାଗତଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଂପ୍ରତି ଭୀଷ୍ମବଧପ୍ରାର୍ଥନା ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-177-0 (37939)
ଅକୃତବ୍ରଣ ଉବାଚ। 5-177-0x (3893)
ଦୁଃଖ ଦ୍ବଯୋରିଦଂ ଭଦ୍ରେ କତରସ୍ଯ ଚିକୀର୍ଷସି।
ପ୍ରତିକର୍ତବ୍ଯମବଲେ ତତ୍ତ୍ବଂ ବତ୍ସେ ବଦସ୍ବ ମେ ॥ 5-177-1 (37940)
ଯଦି ସୌଭପତିର୍ଭଦ୍ରେ ନିଯୋକ୍ତବ୍ଯୋ ମତସ୍ତବ ।
ନିଯୋକ୍ଷ୍ଯତି ମହାତ୍ମା ସ ରାମସ୍ତ୍ବଦ୍ଧିତକାମ୍ଯଯା ॥ 5-177-2 (37941)
ଅଥାପଗେଯଂ ଭୀଷ୍ମଂ ତ୍ବଂ ରାମେଣେଚ୍ଛସି ଧୀମତା ।
ରଣେ ବିନିର୍ଜିତଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ କୁର୍ଯାତ୍ତଦପି ଭାର୍ଗବଃ॥ 5-177-3 (37942)
ସୃଞ୍ଜଯସ୍ଯ ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ତବ ଚୈବ ଶୁଚିସ୍ମିତେ।
ଯଦତ୍ର ତେ ଭୃଶଂ କାର୍ଯଂ ତଦଦ୍ଯୈବ ବିଚିନ୍ତ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-177-4 (37943)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-177-5x (3894)
ଅପନୀତାସ୍ମି ଭୀଷ୍ମେଣ ଭଗବନ୍ନବିଜାନତା।
ନାଭିଜାନାତି ମେ ଭୀଷ୍ମୋ ବ୍ରହ୍ମନ୍ସାଲ୍ବଗତଂ ମନଃ ॥ 5-177-5 (37944)
ଏତଦ୍ବିଚାର୍ଯ ମନସା ଭବାନେତଦ୍ବିନିଶ୍ଚଯମ୍।
ବିଚିନୋତୁ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ବିଧାନଂ କ୍ରିଯତାଂ ତଥା ॥ 5-177-6 (37945)
ଭୀଷ୍ମେ ବା କୁରୁଶାର୍ଦୂଲେ ଶାଲ୍ବରାଜେଽଥବା ପୁନଃ।
ଉଭଯୋରେବ ବା ବ୍ରହ୍ମନ୍ଯୁକ୍ତଂ ଯତ୍ତତ୍ସମାଚର ॥ 5-177-7 (37946)
ନିବେଦିତଂ ମଯା ହ୍ଯେତଦ୍ଦୁଃଖମୂଲଂ ଯଥାତଥମ୍ ।
ବିଧାନଂ ତତ୍ର ଭଗବନ୍କର୍ତୁମର୍ହସି ଯୁକ୍ତିତଃ ॥ 5-177-8 (37947)
ଅକୃତବ୍ରଣ ଉବାଚ। 5-177-9x (3895)
ଉପପଦମିଦଂ ଭଦ୍ରେ ଯଦେବଂ ବରବର୍ଣିନି ।
ଧର୍ମଂ ପ୍ରତିବଚୋ ବ୍ରୂଯାଃ ଶ୍ରୃଣୁ ଚଦଂ ବଚୋ ମମ ॥ 5-177-9 (37948)
ଯଦି ତ୍ବାମାପଗେଯୋ ବୈ ନ ନଯେଦ୍ଗଜସାହ୍ବଯମ୍ ।
ସାଲ୍ବସ୍ତ୍ବା ଶିରସା ଭୀରୁ ଗୃହ୍ଣୀଯାଦ୍ରାମଚୋଦିତଃ ॥ 5-177-10 (37949)
ତେନ ତ୍ବଂ ନିର୍ଜିତା ଭଦ୍ରେ ଯସ୍ମାନ୍ନୀତାସି ଭାମିନି ।
ସଂଶଯଃ ସାଲ୍ବରାଜସ୍ଯ ତେନ ତ୍ବଯି ସୁମଧ୍ଯମେ ॥ 5-177-11 (37950)
ଭୀଷ୍ମଃ ପୁରୁଷମାନୀ ଚ ଜିତକାଶୀ ତଥୈବ ଚ।
ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରତିକ୍ରିଯା ଯୁକ୍ତା ଭୀଷ୍ମେ କାରଯିତୁଂ ତବ ॥ 5-177-12 (37951)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-177-13x (3896)
ମମାପ୍ଯେଷ ସଦା ବ୍ରହ୍ମନ୍ହୃଦି କାମୋଽଭିବର୍ତତେ।
ଘାତଯେଯଂ ଯଦି ରଣେ ଭୀଷ୍ମମିତ୍ଯେବ ନିତ୍ଯଦା ॥ 5-177-13 (37952)
ଭୀଷ୍ମଂ ବା ସାଲ୍ବରାଜଂ ବା ଯଂ ବା ଦୋଷେଣ ଗଚ୍ଛସି ।
ପ୍ରଶାଧି ତଂ ମହାବାହୋଯତ୍କୃତେଽହଂ ସୁଦୁଃଖିତା ॥ 5-177-14 (37953)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-177-15x (3897)
ଏବଂ କଥଯତାମେବ ତେଷାଂ ସ ଦିବସୋ ଗତଃ ।
ରାତ୍ରିଶ୍ଚ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ସୁଖଶୀତୋଷ୍ଣମାରୁତା ॥ 5-177-15 (37954)
ତତୋ ରାମଃ ପ୍ରାଦୁରାସୀତ୍ପ୍ରଜ୍ବଲନ୍ନିବ ତେଜସା ।
ଶିଷ୍ଯୈଃ ପରିବୃତୋ ରାଜଞ୍ଜଟାଚୀରଧରୋ ମୁନିଃ ॥ 5-177-16 (37955)
ଧନୁଷ୍ପାଣିରଦୀନାତ୍ମା ଖଙ୍ଗଂ ବିଭ୍ରତ୍ପରଶ୍ବଧୀ ।
ବିରଜା ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ସୃଞ୍ଜଯଂ ସୋଽଭ୍ଯଯାନ୍ନୃପମ୍ ॥ 5-177-17 (37956)
ତତସ୍ତଂ ତାପସା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସ ଚ ରାଜା ମହାତପାଃ ।
ତସ୍ଥୁଃ ପ୍ରାଞ୍ଜଲଯୋ ରାଜନ୍ସା ଚ କନ୍ଯା ତପସ୍ବିନୀ ॥ 5-177-18 (37957)
ପୂଜଯାମାସୁରବ୍ଯଗ୍ରା ମଧୁପର୍କେଣ ଭାର୍ଗବମ୍।
ଅର୍ଚିତଶ୍ଚ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ନିଷସାଦ ସହୈବ ତୈଃ ॥ 5-177-19 (37958)
ତତଃ ପୂର୍ବବ୍ଯତୀତାନି କଥଯନ୍ତୌ ସ୍ମ ତାବୁଭୌ ।
ଆସାତାଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଶ୍ଚ ସୃଞ୍ଜଯଶ୍ଚୈବ ଭାରତ ॥ 5-177-20 (37959)
ତଥା କଥାନ୍ତେ ରାଜର୍ଷିର୍ଭୃଗୁଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ମହାବଲମ୍ ।
ଉବାଚ ମଧୁରଂ କାଲେ ରାମଂ ବଚନମର୍ଥବତ୍ ॥ 5-177-21 (37960)
ରାମେଯଂ ମମ ଦୌହିତ୍ରୀ କାଶିରାଜସୁତା ପ୍ରଭୋ ।
ଅସ୍ଯାଃ ଶ୍ରୃଣୁ ଯଥାତତ୍ତ୍ବଂ କାର୍ଯଂ କାର୍ଯବିଶାରଦ ॥ 5-177-22 (37961)
ପରମଂ କଥ୍ଯତାଂ ଚେତି ତାଂ ରାମଃ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ ।
ତତଃ ସାଭ୍ଯବଦଦ୍ରାମଂ ଜ୍ବଲନ୍ତମିବ ପାବକମ୍ ॥ 5-177-23 (37962)
ତତୋଽଭିବାଦ୍ଯ ଚରଣୌ ରାମସ୍ଯ ଶିରସା ଶୁଭୌ ।
ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ପଦ୍ମଦଲାଭାଭ୍ଯାଂ ପାଣିଭ୍ଯାମଗ୍ରତଃ ସ୍ଥିତା ॥ 5-177-24 (37963)
ରୁରୋଦ ସା ଶୋକବତୀ ବାଷ୍ପବ୍ଯାକୁଲଲୋଚନା।
ପ୍ରପେଦେ ଶରଣଂ ଚୈବ ଶରଣ୍ଯଂ ଭୃଗୁନନ୍ଦନମ୍ ॥ 5-177-25 (37964)
ରାମ ଉବାଚ। 5-177-26x (3898)
ଯଥା ତ୍ବଂ ସୃଂଜଯସ୍ଯାସ୍ଯ ତଥା ମେ ତ୍ବଂ ନୃପାତ୍ମଜେ ।
ବ୍ରୂହି ଯତ୍ତେ ମନୋଦୁଃଖଂ କରିଷ୍ଯେ ବଚନଂ ତବ ॥ 5-177-26 (37965)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-177-27x (3899)
ଭଗବଞ୍ଶରଣଂ ତ୍ବାଦ୍ଯ ପ୍ରପନ୍ନାଽସ୍ମି ମହାବ୍ରତମ୍ ।
ଶୋକପଙ୍କାର୍ଣବାନ୍ମଗ୍ନଂ ଘୋରାଦୁଦ୍ଧର ମାଂ ବିଭୋ ॥ 5-177-27 (37966)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-177-28x (3900)
ତସ୍ଯାଶ୍ଚ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ରୂପଂ ଚ ବପୁଶ୍ଚାଭିନବଂ ପୁନଃ।
ସୌକୁମାର୍ଯଂ ପରଂ ଚୈବ ରାମଶ୍ଚିନ୍ତାପରୋଽଭବତ୍ ॥ 5-177-28 (37967)
କିମିଯଂ ବକ୍ଷ୍ଯତୀତ୍ଯେବଂ ବିମମର୍ଶ ଭୃଗୂଦ୍ବହଃ।
ଇତି ଦଧ୍ଯୌ ଚିରଂ ରାମଃ କୃପଯାଭିପରିପ୍ଲୁତଃ ॥ 5-177-29 (37968)
କଥ୍ଯତାମିତି ସା ଭୂଯୋ ରାମେଣୋକ୍ତା ଶୁଚିସ୍ମିତା।
ସର୍ବମେବ ଯଥାତତ୍ତ୍ବଂ କଥଯାମାସ ଭାର୍ଗବେ ॥ 5-177-30 (37969)
ତଚ୍ଛୁତ୍ବା ଜାମଦଗ୍ର୍ଯସ୍ତୁ ରାଜପୁତ୍ର୍ଯା ବଚସ୍ତଦା ।
ଉବାଚ ତାଂ ବରାରୋହାଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ଯାର୍ଥବିନିଶ୍ଚଯମ୍ ॥ 5-177-31 (37970)
ରାମ ଉବାଚ। 5-177-32x (3901)
ପ୍ରେଷଯିଷ୍ଯାମି ଭୀଷ୍ମାଯ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠାଯ ଭାମିନି ।
କରିଷ୍ଯତି ବଚୋ ମହ୍ଯଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚ ସ ନରାଧିପଃ ॥ 5-177-32 (37971)
ନ ଚେତ୍କରିଷ୍ଯତି ବଚୋ ମଯୋକ୍ତଂ ଜାହ୍ନବୀସୁତଃ।
ଧକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ରଣେ ଭଦ୍ରେ ସାମାତ୍ଯଂ ଶସ୍ତ୍ରତେଜସା ॥ 5-177-33 (37972)
ଅଥବା ତେ ମତିସ୍ତତ୍ର ରାଜପୁତ୍ରି ନ ବର୍ତତେ।
ଯାବତ୍ସାଲ୍ବପତିଂ ବୀରଂ ଯୋଜଯାମ୍ଯତ୍ର କର୍ମଣି ॥ 5-177-34 (37973)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-177-35x (3902)
ବିସର୍ଜିତାଽହଂ ଭୀଷ୍ମେଣ ଶ୍ରୁତ୍ବୈବ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ।
ସାଲ୍ବରାଜଗତଂ ଭାବଂ ମମ ପୂର୍ବଂ ମନୀଷିତମ୍ ॥ 5-177-35 (37974)
ସୌଭରାଜମୁପେତ୍ଯାହମବୋଚଂ ଦୁର୍ବଚଂ ବଚଃ।
ନ ଚ ମାଂ ପ୍ରତ୍ଯଗୃହ୍ଣାତ୍ସ ଚାରିତ୍ର୍ଯପରିଶଙ୍କିତଃ ॥ 5-177-36 (37975)
ଏତତ୍ସର୍ବଂ ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ସ୍ବବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଭୃଗୁନନ୍ଦନ ।
ଯଦତ୍ରୌପଯିକଂ କାର୍ଯଂ ତଚ୍ଚିନ୍ତଯିତୁମର୍ହସି ॥ 5-177-37 (37976)
ମମ ତୁ ବ୍ଯସନସ୍ଯାସ୍ଯ ଭୀଷ୍ମୋ ମୂଲଂ ମହାବ୍ରତଃ।
ଯେନାହଂ ବଶମାନୀତା ସମତ୍କ୍ଷିପ୍ଯ ବଲାତ୍ତଦା ॥ 5-177-38 (37977)
ଭୀଷ୍ମଂ ଜହି ମହାବାହୋ ଯତ୍କୃତେ ଦୁଃଖମୀଦୃଶମ୍ ।
ପ୍ରାପ୍ତାହଂ ଭୃଗୁଶାର୍ଦୂଲ ଚରାମ୍ଯପ୍ରିଯମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-177-39 (37978)
ସ ହି ଲୁବ୍ଧଶ୍ଚ ନୀଚଶ୍ଚ ଜିତକାଶୀ ଚ ଭାର୍ଗବ ।
ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରତିକ୍ରିଯା କର୍ତୁଂ ଯୁକ୍ତା ତସ୍ମୈ ତ୍ବଯାଽନଘ ॥ 5-177-40 (37979)
ଏଷ ମେ ହ୍ରିଯମାଣାଯା ଭାରତେନ ତଦା ବିଭୋ।
ଅଭବଦ୍ଧୃଦି ସଂକଲ୍ପୋ ଘାତଯେଦଂ ମହାବ୍ରତମ୍ ॥ 5-177-41 (37980)
ତସ୍ମାତ୍କାମଂ ମମାଦ୍ଯେମଂ ରାମ ସଂପାଦଯାନଘ।
ଜହି ଭୀଷ୍ମଂ ମହାବାହୋ ଯଥା ବୃତ୍ରଂ ପୁରନ୍ଦରଃ ॥ ॥ 5-177-42 (37981)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-177-1 ଦ୍ବଯୋଃ ସକାଶାଦିତି ଶେଷଃ ॥ 5-177-2 ନିଯୋକ୍ତବ୍ଯସ୍ତବ ପାଣିଣାର୍ଥମିତି ଶେଷଃ 5-177-6 ବିଧାନଂ ପ୍ରତୀକାରମ୍ ॥ 5-177-23 ପରମଂ ତବ ବିବକ୍ଷିତଂ ଯତ୍ତନ୍ମେଽବଶ୍ଯଂ ବକ୍ତବ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 178
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.178. ଅଧ୍ଯାଯଃ 178
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶ୍ରୀପରଶୁରାମେଣ ଅମ୍ବାଦିଭିଃ ସହ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ଗତ୍ବା ଭୀଷ୍ମାନଯନମ୍ ॥ 1 ॥ ରାମେଣ ସ୍ବେନ ଚୋଦନେପି ଭୀଷ୍ମେଣ ଅମ୍ବାପରିଗ୍ରହାନଙ୍ଗୀକାରେ ଯୁଦ୍ଧାଯ ତସ୍ଯାହ୍ବାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-178-0 (37982)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-178-0x (3903)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ତଦା ରାମୋ ଜହି ଭୀଷ୍ମମିତି ପ୍ରଭୋ।
ଉବାଚ ରୁଦତୀଂ କନ୍ଯାଂ ଚୋଦଯନ୍ତୀଂ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-178-1 (37983)
କାଶ୍ଯେ ନ କାମଂ ଗୃହ୍ଣାମି ଶସ୍ତ୍ରଂ ବୈ ବରବର୍ଣିନି।
ଋତେ ବ୍ରହ୍ମବିଦାଂ ହେତୋଃ କିମନ୍ଯତ୍କରବାଣି ତେ॥ 5-178-2 (37984)
ବାଚା ଭୀଷ୍ମଶ୍ଚ ସାଲ୍ବଶ୍ଚ ମମ ରାଜ୍ଞି ବଶାନୁଗୌ।
ଭବିଷ୍ଯତୋଽନବଦ୍ଯାଙ୍ଗି ତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ମା ଶୁଚଃ ॥ 5-178-3 (37985)
ନ ତୁ ଶସ୍ତ୍ରଂ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯାମି କଥଂଚିଦପି ଭାମିନି ।
ଋତେ ନିଯୋଗାଦ୍ବିପ୍ରାଣାମେଷ ମେ ସମଯଃ କୃତଃ ॥ 5-178-4 (37986)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-178-5x (3904)
ମମ ଦୁଃଖଂ ଭଗବତା ବ୍ଯପନେଯଂ ଯତସ୍ତତଃ।
ତଚ୍ଚ ଭୀଷ୍ମପ୍ରସୂତଂ ମେ ତଂ ଜହୀଶ୍ବର ମା ଚିରମ୍ ॥ 5-178-5 (37987)
ରାମ ଉବାଚ। 5-178-6x (3905)
କାଶିକନ୍ଯେ ପୁନର୍ବ୍ରୂହି ଭୀଷ୍ମସ୍ତେ ଚରଣାବୁଭୌ।
ଶିରସା ବନ୍ଦନାର୍ହୋଽପି ଗ୍ରହୀଷ୍ଯତି ଗିରା ମମ ॥ 5-178-6 (37988)
ଅମ୍ବୋବାଚ। 5-178-7x (3906)
ଜହି ଭୀଷ୍ମଂ ରଣେ ରାମ ମମ ଚେଦିଚ୍ଛସି ପ୍ରିଯମ୍।
ପ୍ରତିଶ୍ରୁତଂ ଚ ଯଦପି ତତ୍ସତ୍ଯଂ କର୍ତୁମର୍ହସି ॥ 5-178-7 (37989)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-178-8x (3907)
ତଯୋଃ ସଂବଦତୋରେବଂ ରାଜନ୍ରାମାମ୍ବଯୋସ୍ତଦା ।
ଅକୃତବ୍ରଣୋ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-178-8 (37990)
ଶରଣାଗତାଂ ମହାବାହୋ କନ୍ଯାଂ ନ ତ୍ଯକ୍ତୁମର୍ହସି ।
ଯଦି ଭୀଷ୍ମୋ ରଣେ ରାମ ସମାହୂତସ୍ତ୍ବଯା ମୃଧେ ॥ 5-178-9 (37991)
ନିର୍ଜିତୋଽସ୍ମୀତି ବା ବ୍ରୂଯାତ୍କୁର୍ଯାଦ୍ବା ବଚନଂ ତବ ।
କୃତମସ୍ଯା ଭବେତ୍କାର୍ଯଂ କନ୍ଯାଯା ଭୃଗୁନନ୍ଦନ ॥
ବାକ୍ଯଂ ସତ୍ଯଂ ଚ ତେ ବୀର ଭବିଷ୍ଯତି କୃତଂ ବିଭୋ ।
ଇଯଂ ଚାପି ପ୍ରତିଜ୍ଞା ତେ ତଦା ରାମ ମହାମୁନେ ॥ 5-178-10 (37992)
ଜିତ୍ବା ବୈ କ୍ଷତ୍ରିଯାନ୍ସର୍ବାନ୍ବ୍ରହ୍ମଣେଷୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତା ।
ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ବୈଶ୍ଯଃ ଶୂଦ୍ରଶ୍ଚୈବ ରଣେ ଯଦି ॥ 5-178-12 (37993)
ବ୍ରହ୍ମଦ୍ବିଙ୍ଭବିତା ତଂ ବୈ ହନିଷ୍ଯାମୀତି ଭାର୍ଗବ ।
ଶରଣାର୍ଥେ ପ୍ରପନ୍ନାନାଂ ଭୀତାନାଂ ଶରଣାର୍ଥିନାମ୍ ॥ 5-178-13 (37994)
ନ ଶକ୍ଷ୍ଯାମି ପରିତ୍ଯାଗଂ କର୍ତୁଂ ଜୀବନ୍କଥଂଚନ ।
ଯଶ୍ଚ କୃତ୍ସ୍ନଂ ରଣେ କ୍ଷତ୍ରଂ ବିଜେଷ୍ଯତି ସମାଗତମ୍ ॥ 5-178-14 (37995)
ଦୀପ୍ତାତ୍ମାନମହଂ ତଂ ଚ ହନିଷ୍ଯାମୀତି ଭାର୍ଗବ ।
ସ ଏବଂ ବିଜଯୀ ରାମ ଭୀଷ୍ମଃ କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହଃ ।
ତେନ ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ସଙ୍ଗ୍ରମେ ସମେତ୍ଯ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ ॥ 5-178-15 (37996)
ରାମ ଉବାଚ। 5-178-16x (3908)
ସ୍ମରାମ୍ଯହଂ ପୂର୍ବକୃତାଂ ପ୍ରତିଜ୍ଞାମୃଷିସତ୍ତମ।
ତଥୈବ ତ୍ତ କରିଷ୍ଯାମି ଯଥା ସାମ୍ନୈବ ଲପ୍ସ୍ଯତେ ॥ 5-178-16 (37997)
କାର୍ଯମେତନ୍ମହଦ୍ବ୍ରହ୍ମନ୍କାଶିକାନ୍ଯାମନୋଗତମ୍।
ଗମିଷ୍ଯାମି ସ୍ବଯଂ କନ୍ଯାମାଦାଯ ଯତ୍ର ସଃ ॥ 5-178-17 (37998)
ଯଦି ଭୀଷ୍ମୋ ରଣଶ୍ଲାଘୀ ନ କରିଷ୍ଯତି ମେ ବଚଃ।
ହନିଷ୍ଯାମ୍ଯେନମୁଦ୍ରିକ୍ତମିତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ ॥ 5-178-18 (37999)
ନ ହି ବାଣା ମଯୋତ୍ସୃଷ୍ଟାଃ ସଜ୍ଜନ୍ତୀହ ଶରୀରିଣାମ୍।
କାଯେଷୁ ବିଦିତଂ ତୁଭ୍ଯଂ ପୁରା କ୍ଷତ୍ରିଯସଂଗରେ ॥ 5-178-19 (38000)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-178-20x (3909)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତତୋ ରାମଃ ସହ ତୈର୍ବ୍ରହ୍ମବାଦିଭିଃ।
ପ୍ରଯାଣାଯ ମତିଂ କୃତ୍ବା ସମୁତ୍ତସ୍ଥୌ ମହାତପାଃ ॥ 5-178-20 (38001)
ତତସ୍ତେ ତାମୁଷିତ୍ବା ତୁ ରଜନୀଂ ତତ୍ର ତାପସାଃ ।
ହୁତାଗ୍ନଯୋ ଜପ୍ତଜପ୍ଯାଃ ପ୍ରତସ୍ଥୁର୍ମଞ୍ଜିଘାଂସଯା ॥ 5-178-21 (38002)
ଅଭ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍ତତୋ ରାମଃ ସହ ତୈର୍ବ୍ରହ୍ମବାଦିଭିଃ ।
କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ମହାରାଜ କନ୍ଯଯା ସହ ଭାରତ ॥ 5-178-22 (38003)
ନ୍ଯବିଶନ୍ତ ତତଃ ସର୍ବେ ପରିଗୃହ୍ଯ ସରସ୍ବତୀମ୍ ।
ତାପସାସ୍ତେ ମହାତ୍ମାନୋ ଭୃଗୁଶ୍ରେଷ୍ଠପୁରସ୍କୃତାଃ ॥ 5-178-23 (38004)
ତତସ୍ତୃତୀଯେ ଦିବସେ ସମେ ଦେଶେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ ।
ପ୍ରେଷଯାମାସ ମେ ରାଜନ୍ପ୍ରାପ୍ତୋଽସ୍ମୀତି ମହାବ୍ରତଃ ॥ 5-178-24 (38005)
ତମାଗତମହଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବିଷଯାନ୍ତଂ ମହାବଲମ୍ ।
ଅଭ୍ଯଗଚ୍ଛଂ ଜବେନାଶୁ ପ୍ରୀତ୍ଯା ତେଜୋନିଧିଂ ପ୍ରଭୁମ୍ ॥ 5-178-25 (38006)
ଗାଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ବ୍ରାହ୍ମଣୈଃ ପରିବାରିତଃ।
ଋତ୍ବିଗ୍ଭିର୍ଦେବକଲ୍ପୈଶ୍ଚ ତଥୈବ ଚ ପୁରୋହିତୈଃ ॥ 5-178-26 (38007)
ସ ମାମଭିଗତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ ତାଂ ପୂଜାଂ ବଚନଂ ଚେଦମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-178-27 (38008)
ରାମ ଉବାଚ। 5-178-28x (3910)
ଭୀଷ୍ମ କାଂ ବୁଦ୍ଧିମାସ୍ଥାଯ କାଶିରାଜସୁତା ତଦା।
ଅକାମେନ ତ୍ବଯା ନୀତା ପୁନଶ୍ଚୈବ ବିସର୍ଜିତା ॥ 5-178-28 (38009)
ବିଭ୍ରଂଶିତା ତ୍ବଯା ହୀଯଂ ଧର୍ମାଦାସ୍ତେ ଯଶସ୍ବିନୀ ।
ପରାମୃଷ୍ଟାଂ ତ୍ବଯା ହୀମାଂ କୋ ହି ଗନ୍ତୁମିହାର୍ହତି ॥ 5-178-29 (38010)
ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତା ହି ସାଲ୍ବେନ ତ୍ବଯା ନୀତେତି ଭାରତ।
ତସ୍ମାଦିମାଂ ମନ୍ନିଯୋଗାତ୍ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣୀଷ୍ବ ଭାରତ ॥ 5-178-30 (38011)
ସ୍ବଧର୍ମଂ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ରାଜପୁତ୍ରୀ ଲଭତ୍ବିଯମ୍।
ନ ଯୁକ୍ତସ୍ତ୍ବବମାନୋଽଯଂ ରାଜ୍ଞାଂ କର୍ତୁଂ ତ୍ବଯାଽନଘ ॥ 5-178-31 (38012)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-178-32x (3911)
ତତସ୍ତଂ ବୈ ବିମନସମୁଦୀକ୍ଷ୍ଯାହମଥାବ୍ରୁବମ୍।
ନାହମେନାଂ ପୁନର୍ଦଦ୍ଯାଂ ବ୍ରହ୍ମନ୍ଭ୍ରାତ୍ରେ କଥଞ୍ଚନ ॥ 5-178-32 (38013)
ସାଲ୍ବସ୍ଯାହମିତି ପ୍ରାହ ପୁରା ମାମେବ ଭାର୍ଗବ।
ମଯା ଚୈବାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତା ଗତେଯଂ ନଗରଂ ପ୍ରତି ॥ 5-178-33 (38014)
ନ ଭଯାନ୍ନାପ୍ଯନୁକ୍ରୋଶାନ୍ନାର୍ଥଲୋଭାନ୍ନ କାମ୍ଯଯା।
କ୍ଷାତ୍ରଂ ଧର୍ମମହଂ ଜହ୍ଯମିତି ମେ ବ୍ରତମାହିତମ୍ ॥ 5-178-34 (38015)
ଅଥ ମାମବ୍ରବୀଦ୍ରାମଃ କ୍ରୋଧପର୍ଯାକୁଲେକ୍ଷଣଃ।
ନ କରିଷ୍ଯସି ଚେଦେତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ମେ ନରପୁଙ୍ଗବ ॥ 5-178-35 (38016)
ହନିଷ୍ଯାମି ସହାମାତ୍ଯଂ ତ୍ବାମଦ୍ଯେତି ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ସଂରମ୍ଭାଦବ୍ରବୀଦ୍ରାମଃ କ୍ରୋଧପର୍ଯାକୁଲେକ୍ଷଣଃ॥ 5-178-36 (38017)
ତମହଂ ଗୀର୍ଭିରିଷ୍ଟାଭି ପୁନଃ ପୁନରରିନ୍ଦମ।
ଅଯାଚଂ ଭୃଗୁଶାର୍ଦୂଲଂ ନ ଚୈବ ପ୍ରଶଶାମ ସଃ ॥ 5-178-37 (38018)
ପ୍ରଣମ୍ଯ ତମହଂ ମୂର୍ଧ୍ନା ଭୂଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣସତ୍ତମମ୍ ।
ଅବ୍ରୁବଂ କାରଣଂ କିଂ ତଦ୍ଯତ୍ତ୍ବଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ମଯେଚ୍ଛସି ॥ 5-178-38 (38019)
ଇଷ୍ବସ୍ତ୍ରଂ ମମ ବାଲସ୍ଯ ଭବତୈବ ଚତୁର୍ବିଧମ୍।
ଉପଦିଷ୍ଟଂ ମହାବାହୋ ଶିଷ୍ଯୋଽସ୍ମି ତବ ଭାର୍ଗବ ॥ 5-178-39 (38020)
ତତୋ ମାମବ୍ରବୀଦ୍ରାମଃ କ୍ରୋଧସଂରକ୍ତଲୋଚନଃ ।
ଜାନୀଷେ ମାଂ ଗୁରୁଂ ଭୀଷ୍ମ ଗୃହ୍ଣାସୀମାଂ ନ ଚୈବ ହ ॥ 5-178-40 (38021)
ସୁତାଂ କାଶ୍ଯସ୍ଯ କୌରବ୍ଯ ମତ୍ପ୍ରିଯାର୍ଥଂ ମହାମତେ।
ନ ହି ମେ ବିଦ୍ଯତେ ଶାନ୍ତିରନ୍ଯଥା କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-178-41 (38022)
ଗୃହାଣେମାଂ ମହାବାହୋ ରକ୍ଷସ୍ବ କୁଲମାତ୍ମନଃ।
ତ୍ବଯା ବିଭ୍ରଂଶିତା ହୀଯଂ ଭର୍ତାରଂ ନାଧିଗଚ୍ଛତି ॥ 5-178-42 (38023)
ତଥା ବ୍ରୁବନ୍ତଂ ତମହଂ ରାମଂ ପରପୁରଂଯମ୍।
ନୈତଦେବଂ ପୁନର୍ଭାବି ବ୍ରହ୍ମର୍ଷେ କିଂ ଶ୍ରମେଣ ତେ ॥ 5-178-43 (38024)
ଗୁରୁତ୍ବଂ ତ୍ବଯି ସଂପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯ ପୁରାତନମ୍ ।
ପ୍ରସାଦଯେ ତ୍ବାଂ ଭଗବଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତୈଷା ତୁ ପୁରା ମଯା ॥ 5-178-44 (38025)
କୋ ଜାତୁ ପରଭାବାଂ ହି ନାରୀଂ ବ୍ଯାଲୀମିବ ସ୍ଥିତାମ୍ ।
ବାସଯେତ ଗୃହେ ଜାନନ୍ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଦୋଷୋ ମହାତ୍ଯଯଃ ॥ 5-178-45 (38026)
ନ ଭଯାଦ୍ବାସବସ୍ଯାପି ଧର୍ମଂ ଜହ୍ଯାଂ ମହାବ୍ରତ ।
ପ୍ରସୀଦ ମା ବା ଯଦ୍ବା ତେ କାର୍ଯଂ ତତ୍କୁରୁ ମା ଚିରମ୍ ॥ 5-178-46 (38027)
ଅଯଂ ଚାପି ବିଶୁଦ୍ଧାତ୍ମନ୍ପୁରାଣେ ଶ୍ରୂଯତେ ବିଭୋ।
ମରୁତ୍ତେନ ମହାବୁଦ୍ଧେ ଗୀତଃ ଶ୍ଲୋକୋ ମହାତ୍ମନା ॥ 5-178-47 (38028)
ଗୁରୋରପ୍ଯବଲିପ୍ତସ୍ଯ କାର୍ଯାକାର୍ଯମଜାନତଃ।
ଉତ୍ପଥଂ ପ୍ରତିପନ୍ନସ୍ଯ ପରିତ୍ଯାଗୋ ବିଧୀଯତେ ॥ 5-178-48 (38029)
ସ ତ୍ବଂ ଗୁରୁରିତି ପ୍ରେମ୍ଣା ମଯା ସଂମାନିତୋ ଭୃଶମ୍ ।
ଗୁରୁବୃତ୍ତିଂ ନ ଜାନୀଷେ ତସ୍ମାଦ୍ଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ବୈ ତ୍ବଯା ॥ 5-178-49 (38030)
ଗୁରୁଂ ନ ହନ୍ଯାଂ ସମରେ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଚ ବିଶେଷତଃ ।
ବିଶେଷତସ୍ତପୋବୃଦ୍ଧମେବଂ କ୍ଷାନ୍ତଂ ମଯା ତବ ॥ 5-178-50 (38031)
ଉଦ୍ଯତେଷୁମଥୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବ୍ରାହ୍ମଣଂ କ୍ଷତ୍ରବନ୍ଧୁବତ୍।
ଯୋ ହନ୍ଯାତ୍ସମରେ କ୍ରୁଦ୍ଧଂ ଯୁଧ୍ଯନ୍ତମପଲାଯିନମ୍ ॥ 5-178-51 (38032)
ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯା ନ ତସ୍ଯ ସ୍ଯାଦିତି ଧର୍ମେଷୁ ନିଶ୍ଚଯଃ ।
କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ସ୍ଥିତୋ ଧର୍ମ କ୍ଷତ୍ରିଯୋଽସ୍ମି ତପୋଧନ ॥ 5-178-52 (38033)
ଯୋ ଯଥା ବର୍ତତେ ଯସ୍ମିଂସ୍ତସ୍ମିନ୍ନେବ ପ୍ରବର୍ତଯନ୍ ।
ନାଧର୍ମଂ ସମବାପ୍ନୋତି ନ ଚାଶ୍ରେଯଶ୍ଚ ବିନ୍ଦତି ॥ 5-178-53 (38034)
ଅର୍ଥେ ବା ଯଦି ବା ଧର୍ମେ ସମର୍ଥୋ ଦେଶକାଲବିତ୍ ।
ଅର୍ଥସଂଶଯମାପନ୍ନଃ ଶ୍ରୋଯାନ୍ନିଃସଂଶଯୋ ନରଃ ॥ 5-178-54 (38035)
ଯସ୍ମାତ୍ସଂଶଯିତେଽପ୍ଯର୍ଥେଽଯଥାନ୍ଯାଯଂ ପ୍ରବର୍ତସେ ।
ତସ୍ମାଦ୍ଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ସହିତସ୍ତ୍ବଯା ରାମ ମହାହବେ ॥ 5-178-55 (38036)
ପଶ୍ଯ ମେ ବାହୁବୀର୍ଯଂ ଚ ବିକ୍ରମଂ ଚାତିମାନୁଷମ୍ ।
ଏବଂ ଗତେଽପି ତୁ ମଯା ଯଚ୍ଛକ୍ଯଂ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ ॥ 5-178-56 (38037)
ତତ୍କରିଷ୍ଯେ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ଯୋତ୍ସ୍ଯେ ବିପ୍ର ତ୍ବଯା ସହ ।
ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବେ ରାମ ଯଥେଷ୍ଟଂ ମେ ସଞ୍ଜୀଭବ ମହାଦ୍ଯୁତେ ॥ 5-178-57 (38038)
ତତ୍ର ତ୍ବଂ ନିହତୋ ରାମ ମଯା ଶରଶତାର୍ଦିତଃ ।
ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସେ ନିର୍ଜିତାଁଲ୍ଲୋକାଞ୍ଶସ୍ତ୍ରପୂତୋ ମହାରଣେ ॥ 5-178-58 (38039)
ସ ଗଚ୍ଛ ବିନିବର୍ତସ୍ବ କୁରୁକ୍ଷୋତ୍ରଂ ରଣପ୍ରିଯ ।
ତତ୍ରୈଷ୍ଯାମି ମହାବାହୋ ଯୁଦ୍ଧାଯ ତ୍ବାଂତପୋଧନ ॥ 5-178-59 (38040)
ଅପି ଯତ୍ର ତ୍ବଯା ରାମ କୃତଂ ଶୌଚଂ ପୁରା ପିତୁଃ ।
ତତ୍ରାହମପି ହତ୍ବା ତ୍ବାଂ ଶୌଚଂ କର୍ତାସ୍ମି ଭାର୍ଗବ ॥ 5-178-60 (38041)
ତତ୍ର ରାମ ସମାଗଚ୍ଛ ତ୍ବରିତଂ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦ ।
ବ୍ଯପନେଷ୍ଯାମି ତେ ଦର୍ପଂ ପୌରାଣଂ ବ୍ରାହ୍ମଣବ୍ରୁବ ॥ 5-178-61 (38042)
ଯଚ୍ଚାପି କତ୍ଥସେ ରାମ ବହୁଶଃ ପରିବତ୍ସରେ ।
ନିର୍ଜିତାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯା ଲୋକେ ମଯୈକେନେତି ତଚ୍ଛ୍ରୁଣୁ ॥ 5-178-62 (38043)
ନ ତଦା ଜାତବାନ୍ଭୀଷ୍ମଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ବାପି ମଦ୍ବିଧଃ ।
ପଞ୍ଚାଞ୍ଚାତାନି ତେଜାଂସି ତୃଣେଷୁ ଜ୍ବଲିତଂ ତ୍ବଯା ॥ 5-178-63 (38044)
ଯସ୍ତେ ଯୁଦ୍ଧମଯଂ ଦର୍ପଂ କାମଂ ଚ ବ୍ଯପନାଶଯେତ୍।
ସୋଽହଂ ଜାତୋ ମହାବାହୋ ଭୀଷ୍ମଃ ପରପୁରଂଜଯଃ।
ବ୍ଯପନେଷ୍ଯାମି ତେ ଦର୍ପଂ ଯୁଦ୍ଧେ ରାମ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-178-64 (38045)
ତତୋ ମାମବ୍ରବୀଦ୍ରାମଃ ପ୍ରହସନ୍ନିବ ଭାରତ।
ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ଭୀଷ୍ମ ମଯା ସାର୍ଧଂ ଯୋଦ୍ଧୁମିଚ୍ଛସି ସଂଗରେ ॥ 5-178-65 (38046)
ଅଯଂ ଗଚ୍ଛାମି କୌରବ୍ଯ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ତ୍ବଯା ସହ।
ଭାଷିତଂ ତେ କରିଷ୍ଯାମି ତତ୍ରାଗଚ୍ଛ ପରଂତପ ॥ 5-178-66 (38047)
ତତ୍ର ତ୍ବାଂ ନିହତଂ ମାତା ମଯା ଶରଶତାଚିତମ୍ ।
ଜାହ୍ନବୀ ପଶ୍ଯତାଂ ଭୀଷ୍ମ ଗୃଧ୍ରକଙ୍କବଲାଶନମ୍ ॥ 5-178-67 (38048)
କୃପଣଂ ତ୍ବାମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ସିଦ୍ଧଚାରଣସେବିତା ।
ମଯା ବିନିହତଂ ଦେବୀ ରୋଦତାମଦ୍ଯ ପାର୍ଥିବ ॥ 5-178-68 (38049)
ଅତଦର୍ହା ମହାଭାଗା ଭଗୀରଥସୁତାଽନଘା ।
ଯା ତ୍ବାମଜୀଜନନ୍ମନ୍ଦଂ ଯୁଦ୍ଧକାମୁକମାତୁରମ୍ ॥ 5-178-69 (38050)
ଏହି ଗଚ୍ଛ ମଯା ଭୀଷ୍ମ ଯୁଦ୍ଧକାମୁକ ଦୁର୍ମଦ ।
ଗୃହାଣ ସର୍ବଂ କୌରବ୍ଯ ରଥାଦି ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-178-70 (38051)
ଇତି ବ୍ରୁବାଣଂ ତମହଂ ରାମଂ ପରପୁରଂଜଯମକ୍ ।
ପ୍ରଣମ୍ଯକ ଶିରସା ରାମମେବମସ୍ତ୍ବିତ୍ଯଥାବ୍ରବମ୍ ॥ 5-178-71 (38052)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ଯଯୌ ରାମଃ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ଯୁଯୁତ୍ସଯା ।
ପ୍ରବିଶ୍ଯ ନଗରଂ ଚାହଂ ସତ୍ଯବତ୍ଯୈ ନ୍ଯବେଦଯମ୍ ॥ 5-178-72 (38053)
ତତଃ କୃତସ୍ବସ୍ତ୍ଯଯନୋ ମାତ୍ରା ଚ ପ୍ରତିନନ୍ଦିତଃ।
ଦ୍ବିଜାତୀନ୍ବାଚ୍ଯ ପୁଣ୍ଯାହଂ ସ୍ବସ୍ତି ଚୈବ ମହାଦ୍ଯୁତେ ॥ 5-178-73 (38054)
ରଥମାସ୍ଥାଯ ରୁଚିରଂ ରାଜତଂ ପାଣ୍ଡୁରୈର୍ହଯୈଃ।
ସୂପସ୍କରଂ ସ୍ବଧିଷ୍ଠାନଂ ବୈଯାଘ୍ରପରିବାରଣମ୍ ॥ 5-178-74 (38055)
ଉପପନ୍ନଂ ମହାଶସ୍ତ୍ରୈଃ ସର୍ବୋପକରଣାନ୍ବିତମ୍ ।
ତତ୍କୁଲୀନେନ ବୀରେଣ ହଯଶାସ୍ତ୍ରବିଦା ରଣେ ॥ 5-178-75 (38056)
ଯତ୍ତଂ ସୂତେନ ଶିଷ୍ଟେନ ବହୁଶୋ ଦୃଷ୍ଟକର୍ମଣା ।
ଦଂଶିତଃ ପାଣ୍ଡୁରେଣାହଂ କବଚେନ ବପୁଷ୍ମତା ॥ 5-178-76 (38057)
ପାଣ୍ଡୁରଂ କାର୍ମୁକଂ ଗୃହ୍ଯ ପ୍ରାଯାଂ ଭରତସତ୍ତମ ।
ପାଣ୍ଡୁରେଣାତପତ୍ରେଣ ଧ୍ରିଯମାଣେନ ମୂର୍ଧନି ॥ 5-178-77 (38058)
ପାଣ୍ଡୁରୈଶ୍ଚାପି ବ୍ଯଜନୈର୍ବୀଜ୍ଯମାନୋ ନରାଧିପ ।
ଶୁକ୍ଲବାସାଃ ସିତୋଷ୍ଣୀଷଃ ସର୍ବଶୁକ୍ଲବିଭୂଷଣଃ ॥ 5-178-78 (38059)
ସ୍ତୂଯମାନୋ ଜଯାଶୀର୍ଭିର୍ନିଷ୍କ୍ରମ୍ଯ ଗଜସାହ୍ବଯାତ୍।
କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ରଣକ୍ଷେତ୍ରମୁପାଯାଂ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-178-79 (38060)
ତେ ହଯାଶ୍ଚୋଦିତାସ୍ତେନ ସୂତେନ ପରମାହବେ ।
ଅବହନ୍ମାଂ ଭୃଶଂ ରାଜନ୍ମନୋମାରୁତରଂହସଃ ॥ 5-178-80 (38061)
ଗତ୍ବାଽହଂ ତତ୍କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ସ ଚ ରାମଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ଯୁଦ୍ଧାଯ ସହସା ରାଜନ୍ପରାକ୍ରାନ୍ତୌ ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-178-81 (38062)
ତତଃ ସଦର୍ଶନେଽତିଷ୍ଠଂ ରାମସ୍ଯାତିତପସ୍ବିନଃ ।
ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ଶଙ୍ଖପ୍ରବରଂକ ତତଃ ପ୍ରାଧମମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-178-82 (38063)
ତତସ୍ତତ୍ର ଦ୍ବିଜା ରାଜଂସ୍ତାପସାଶ୍ଚ ବନୌକସଃ।
ଅପଶ୍ଯନ୍ତ ରଣଂ ଦିବ୍ଯଂ ଦେବାଃ ସେନ୍ଦ୍ରଗଣାସ୍ତଦା ॥ 5-178-83 (38064)
ତତୋ ଦିବ୍ଯାନି ମାଲ୍ଯାନି ପ୍ରାଦୁରାସଂସ୍ତତସ୍ତତଃ।
ବାଦିତ୍ରାଣି ଚ ଦିବ୍ଯାନି ମେଘବୃନ୍ଦାନି ଚୈବ ହ ॥ 5-178-84 (38065)
ତତସ୍ତେ ତାପସାଃ ସର୍ବେ ଭାର୍ଗବସ୍ଯାନୁଯାଯିନଃ ।
ପ୍ରେକ୍ଷକାଃ ସମପଦ୍ଯନ୍ତ ପରିବାର୍ଯ ରଣାଜିରମ୍ ॥ 5-178-85 (38066)
ତତୋ ମାମବ୍ରବୀଦ୍ଦେବୀ ସର୍ବଭୂତହିତୈଷିଣୀ ।
ମାତା ସ୍ବରୂପିଣୀ ରାଜନ୍କିମିଦଂ ତେ ଚିକୀର୍ଷିତମ୍ ॥ 5-178-86 (38067)
ଗତ୍ବାଽହଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଂ ତୁ ପ୍ରଯାଚିଷ୍ଯେ କୁରୂଦ୍ବହ ।
ଭୂଷ୍ମେଣ ସହ ମା ଯୋତ୍ସୀଃ ଶିଷ୍ଯେଣେତି ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-178-87 (38068)
ମା ମୈବଂ ପୁତ୍ର ନିର୍ବନ୍ଧଂ କୁରୁ ବିପ୍ରେଣ ପାର୍ଥିବ ।
ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯେନ ସମରେ ଯୋଦ୍ଧୁମିତ୍ଯେବ ଭର୍ତ୍ସଯତ୍ ॥ 5-178-88 (38069)
କିଂ ନ ବୈ କ୍ଷତ୍ରିଯହଣୋ ହରତୁଲ୍ଯପରାକ୍ରମଃ ।
ବିଦିତଃ ପୁତ୍ର ରାମସ୍ତେ ଯତସ୍ତଂ ଯୋଦ୍ଧୁମିଚ୍ଛସି ॥ 5-178-89 (38070)
ତତୋଽହମବ୍ରବଂ ଦେବୀମଭିବାଦ୍ଯ କୃତାଞ୍ଜଲିଃ।
ସର୍ବଂ ତଦ୍ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଯଥାବୃତ୍ତଂ ସ୍ବଯଂବରେ ॥ 5-178-90 (38071)
ଯଥା ଚ ରାମୋ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମଯା ପୂର୍ବଂ ପ୍ରଚୋଦିତଃ ।
କାଶିରାଜସୁତାଯାଶ୍ଚ ଯଥା କର୍ମ ପୁରାତନମ୍ ॥ 5-178-91 (38072)
ତତଃ ସା ରାମମଭ୍ଯେତ୍ଯ ଜନନୀ ମେ ମହାନଦୀ।
ମଦର୍ଥଂ ତମୃଷିଂ ବୀକ୍ଷ୍ଯ କ୍ଷମଯାମାସ ଭାର୍ଗବମ୍ ॥ 5-178-92 (38073)
ଭୀଷ୍ମେଣ ସହ ମା ଯୋତ୍ସୀଃ ଶିଷ୍ଯେଣେତି ବଚୋଽବ୍ରବୀତ୍ ।
ସ ଚ ତାମାହ ଯାଚନ୍ତୀଂ ଭୀଷ୍ମମେବ ନିବର୍ତଯ।
ନ ଚ ମେ କୁରୁତେ କାମମିତ୍ଯହଂ ତମୁପାଗମମ୍ ॥ 5-178-93 (38074)
ତତୋ ଗଙ୍ଗା ସୁତସ୍ନୋହାନ୍ମାଂ ସା ପୁନରୁପାଗମତ୍।
ନାସ୍ଯା ଅକରବଂ ବାକ୍ଯଂ କ୍ରୋଧପର୍ଯାକୁଲେକ୍ଷଣଃ ॥ 5-178-94 (38075)
ଅଥାଦୃଶ୍ଯତ ଧର୍ମାତ୍ମା ଭୃଗୁଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ମହାତପାଃ।
ଆହ୍ବଯାମାସ ଚ ତଦା ଯୁଦ୍ଧାଯ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ ॥ ॥ 5-178-95 (38076)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବମି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟସପ୍ତତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-178-2 କାଶ୍ଯେ କାଶିରାଜକନ୍ଯେ ॥ 5-178-48 ଅବଲିପ୍ତସ୍ଯ ଦୃପ୍ତସ୍ଯ। ପ୍ରତିପନ୍ନସ୍ଯ କାର୍ଯଂ ଭବତି ଶାସନମିତି କo ଧo ପାଠଃ ॥ 5-178-53 ଯଃ ପୁମାନ୍ ଯସ୍ମିନ୍ନରେ ଯଥା ପ୍ରୀତ୍ଯା ଦ୍ବେଷେଣ ବା ବର୍ତତେ ସ ନରସ୍ତସ୍ମିନ୍ ତଥୈବ ପ୍ରୀତି ଦ୍ବେଷଂ ବା ପ୍ରବର୍ତଯନ୍ ॥ 5-178-54 ନନୁ ତ୍ବାମର୍ଥେ ପ୍ରବର୍ତଯନ୍ନହଂ ତ୍ବଯି ପ୍ରୀତିମେବ କରୋମୀତ୍ଯାଶଙ୍କ୍ଯାହ ଅର୍ଥେବେତି। ଅର୍ଥେ ଦ୍ଯୁସ୍ବାକ୍ଯାଦ୍ଦାରକରଣେ ଧର୍ମେ ପିତୃପ୍ରୀତ୍ଯର୍ଥଂ ସ୍ବୀକୃତେ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେ ବିଷଯେ ଦେଶକାଲାନୁସାରେଣ ସମର୍ଥୋ ବିବେକକୁଶଲଃ। ତତ୍ର ଧର୍ମଲୋପେନ ଗୁରୁବାକ୍ଯାତ୍ ପ୍ରାପ୍ଯମାଣୋଽର୍ଥଃ ଶ୍ରେଯାନୁତ ନେତ୍ଯର୍ଥେ ସଂଶଯବାନୁତ ଗୁରୁବାକ୍ଯବିରୋଧେନାପି ପାଲ୍ଯମାନୋ ଧର୍ମଃ ଶ୍ରେଯାନୁତ ନେତି ଧର୍ମେ ସଂଶଯବାନ୍। ଏତଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ଅର୍ଥେ ସଂଶଯମାପନ୍ନୋଽର୍ଥମନନୁତିଷ୍ଠନ୍ ଶ୍ରେଯାନ୍। ପରିଶେଷାତ୍ ଧର୍ମେ ତୁ ନିଃଶଂସଯୋ ଧର୍ମମେବାନୁତିଷ୍ଠନ୍ ଶ୍ରୋଯାନିତ୍ଯର୍ଥ ॥ 5-178-61 ପୌରାଣଂ ପୁରାକୃତମ୍ ॥ 5-178-67 ବଲାଃ କାକାଃ ତେଷାମଶନଂ ଅନ୍ନଭୂତମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 179
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.179. ଅଧ୍ଯାଯଃ 179
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଯୁଦ୍ଧବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-179-0 (38077)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-179-0x (3912)
ତମହଂ ସ୍ମଯନ୍ନିବ ରଣେ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷଂ ବ୍ଯବସ୍ଥିତମ୍।
ଭୂମିଷ୍ଠଂ ନୋତ୍ସହେ ଯୋଦ୍ଧୁଂ ଭବନ୍ତଂ ରଥମାସ୍ଥିତଃ ॥ 5-179-1 (38078)
ଆରୋହ ସ୍ଯନ୍ଦନଂ ବୀର କବଚଂ ଚ ମହାଭୁଜ ।
ବଧାନ ସମରେ ରାମ ଯଦି ଯୋଦ୍ଧୁଂ ମଯେଚ୍ଛସି ॥ 5-179-2 (38079)
ତତୋ ମାମବ୍ରବୀଦ୍ରାମଃ ସ୍ମଯମାନୋ ରଣାଜିରେ ।
ରଥୋ ମେ ମେଦିନୀ ଭୀଷ୍ମ ବାହା ବେଦାଃ ସଦଶ୍ବବତ୍ ॥ 5-179-3 (38080)
ସୂତଶ୍ଚ ମାତରିଶ୍ବା ବୈ କବଚଂ ବେଦମାତରଃ ।
ସୁସଂବୀତୋ ରଣେ ତାଭିର୍ଯୋତ୍ସ୍ଯେଽହଂ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-179-4 (38081)
ଏବଂ ବ୍ରୁବାଣୋ ଗାନ୍ଧାରେ ରାମୋ ମାଂ ସତ୍ଯବିକ୍ରମଃ।
ଶରବ୍ରାତେନ ମହତା ସର୍ବତଃ ପ୍ରତ୍ଯବାରଯତ୍ ॥ 5-179-5 (38082)
ତତୋଽପଶ୍ଯଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଂ ରଥମଧ୍ଯେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତମ୍ ।
ସର୍ବାଯୁଧବରେ ଶ୍ରୀମତ୍ଯଦ୍ଭୁତୋପମଦର୍ଶନେ ॥ 5-179-6 (38083)
ମନସା ବିହିତେ ପୁଣ୍ଯେ ବିସ୍ତୀର୍ଣେ ନଗରୋପଭେ ।
ଦିବ୍ଯାଶ୍ବଯୁଜି ସନ୍ନଦ୍ବେ କାଞ୍ଚନେନ ବିଭୂଷିତେ ॥ 5-179-7 (38084)
କବଚେନ ମହାବାହୋ ସୋମାର୍କକୃତଲକ୍ଷ୍ମଣା।
ଧନୁର୍ଧରୋ ବଦ୍ଧତୂଣୋ ବଦ୍ଧଗୋଧାଙ୍ଗୁଲିତ୍ରବାନ୍ ॥ 5-179-8 (38085)
ସାରଥ୍ଯଂ କୃତବାଂସ୍ତତ୍ର ଯୁଯୁତ୍ସୋରକୁତବ୍ରଣଃ ।
ସଖା ବେଦବିଦତ୍ଯନ୍ତଂ ଦଯିତୋ ଭାର୍ଗବସ୍ଯ ହ ॥ 5-179-9 (38086)
ଆହ୍ବଯାନଃ ସ ମାଂ ଯୁଦ୍ଧେ ମନୋ ହର୍ଷଯତୀବ ମେ ।
ପୁନଃ ପୁନରଭିକ୍ରୋଶନ୍ନଭିଯାହୀତି ଭାର୍ଗବଃ ॥ 5-179-10 (38087)
ତମାଦିତ୍ଯମିବୋଦ୍ଯନ୍ତମନାଧୃଷ୍ଯଂ ମହାବଲମ୍ ।
କ୍ଷତ୍ରିଯାନ୍ତକରଂ ରାମମେକମେକଃ ସମାସଦୂମ୍ ॥ 5-179-11 (38088)
ତତୋଽହଂ ବାଣପାତେଷୁ ତ୍ରିଷୁ ବାହାନ୍ନିଗୃହ୍ଯ ବୈ ।
ଅବତୀର୍ଯ ଧନୁର୍ନ୍ଯସ୍ଯ ପଦାତିର୍ଋଷିସତ୍ତମମ୍ ॥ 5-179-12 (38089)
ଅଭ୍ଯାଗଚ୍ଛଂ ତଦା ରାମମର୍ଚିଷ୍ଯନ୍ଦ୍ବିଜସତ୍ତମମ୍ ।
ଅଭିବାଦ୍ଯ ଚୈନଂ ବିଧିବଦବ୍ରୁବଂ ବାକ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-179-13 (38090)
ଯୋତ୍ସ୍ଯେ ତ୍ବଯା ରଣେ ରାମ ସଦୃଶେନାଧିକେନ ବା ।
ଗୁରୁଣା ଧର୍ମଶୀଲେନ ଜଯମାଶାସ୍ବ ମେ ବିଭୋ ॥ 5-179-14 (38091)
ରାମ ଉବାଚ। 5-179-15x (3913)
ଏବମେତତ୍କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ କର୍ତବ୍ଯଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛତା।
ଧର୍ମୋ ହ୍ଯେଷ ମହାବାହୋ ବିଶିଷ୍ଟୈଃ ସହ ଯୁଧ୍ଯତାମ୍ ॥ 5-179-15 (38092)
ଶପେଯଂ ତ୍ବାଂ ନଚେଦେବମାଗଚ୍ଛେଥା ବିଶାଂପତେ ।
ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ତ୍ବଂ ରଣେ ଯତ୍ତୋ ଧୈର୍ଯମାଲମ୍ବ୍ଯ କୌରବ ॥ 5-179-16 (38093)
ନ ତୁ ତେ ଜଯମାଶାସେ ତ୍ବାଂ ବିଜେତୁମହଂ ସ୍ଥିତଃ ।
ଗଚ୍ଛ ଯୁଧ୍ଯସ୍ବ ଧର୍ମେଣ ପ୍ରୀତୋଽସ୍ମି ଚରିତେନ ତେ ॥ 5-179-17 (38094)
ତତୋଽହଂ ତଂ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ରଥମାରୁହ୍ଯ ସତ୍ବରଃ ।
ପ୍ରାଧ୍ମାପଯଂ ରଣେ ଶଙ୍ଖଂ ପୁନର୍ହେମପରିଷ୍କୃତମ୍ ॥ 5-179-18 (38095)
ତତୋ ଯୁଦ୍ଧଂ ସମଭବନ୍ମମ ତସ୍ଯ ଚ ଭାରତ ।
ଦିବସାନ୍ସୁବହୂନ୍ରାଜନ୍ପରସ୍ପରଜିଗୀଷଯା ॥ 5-179-19 (38096)
ସ ମେ ତସ୍ମିନ୍ରଣେ ପୂର୍ବଂ ପ୍ରାହରତ୍କଙ୍ଖପତ୍ରିଭିଃ ।
ବଷ୍ଟ୍ଯା ଶତୈଶ୍ଚ ନବଭିଃ ଶରାଣାଂ ନତଷର୍ବଣାମ୍ ॥ 5-179-20 (38097)
ଚତ୍ବାରସ୍ତେନ ମେ ବାହାଃ ସୂତଶ୍ଚୈବ ବିଶାଂପତେ ।
ପ୍ରତିରୁଦ୍ଧାସ୍ତଥୈବାହଂ ସମରେ ଦଂଶିତଃ ସ୍ଥିତଃ ॥ 5-179-21 (38098)
ନମସ୍କୃତ୍ଯ ଚ ଦେବେଭ୍ଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ବିଶେଷତଃ ।
ତମହଂ ସ୍ମଯନ୍ନିବ ରଣେ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷଂ ବ୍ଯବସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-179-22 (38099)
ଆଚାର୍ଯତା ମାନିତା ମେ ନିର୍ମର୍ଯାଦେ ହ୍ଯପି ତ୍ବଯି ।
ଭୂଯଶ୍ଚ ଶୃଣୁ ମେ ବ୍ରହ୍ମନ୍ସଂପଦଂ ଧର୍ମସଂଗ୍ରହେ ॥ 5-179-23 (38100)
ଯେ ତେ ବେଦାଃ ଶରୀରସ୍ଥା .... ଯଚ୍ଚ ତେ ମହତ୍ ।
ତପଶ୍ଚ ତେ ମହତ୍ତପ୍ତଂ ନ ତେଭ୍ଯଃ ପ୍ରହରାମ୍ଯହମ୍ ॥ 5-179-24 (38101)
ପ୍ରହରେ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମସ୍ଯ ଯଂ ତ୍ବଂ ରାମ ସମାଶ୍ରିତଃ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କ୍ଷତ୍ରିଯତ୍ବଂ ହି ଯାତି ଶସ୍ତ୍ରସମୁଦ୍ଯମାତ୍ ॥ 5-179-25 (38102)
ପଶ୍ଯ ମେ ଧନୁଷୋ ବୀର୍ଯଂ ପଶ୍ଯ ବାହ୍ବୋର୍ବଲଂ ମମ।
ଏଷ ତେ କାର୍ମୁକ ବୀର ଛିନଦ୍ମି ନିଶିତେଷୁଣା ॥ 5-179-26 (38103)
ତସ୍ଯାହଂ ନିଶିତଂ ଭଲ୍ଲଂ ଚିକ୍ଷେପ ଭରତର୍ଷଭ ।
ତେନାସ୍ଯ ଧନୁଷଃ କୋଟିଂ ଛିତ୍ବା ଭୂମାବପାତଯମ୍ ॥ 5-179-27 (38104)
ତଥୈବ ଚ ପୃଷତ୍କାନାଂ ଶତାନି ନତପର୍ବଣାମ୍ ।
ଚିକ୍ଷେପ କଙ୍କପତ୍ରାଣାଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯରଥଂ ପ୍ରତି । 5-179-28 (38105)
କାଯେ ବିଷକ୍ତାସ୍ତୁ ତଦା ବାଯୁନା ସମୁଦୀରିତାଃ।
ଚେଲୁଃ କ୍ଷରନ୍ତୋ ରୁଧିରଂ ନାଗା ଇବ ଚ ତେ ଶରାଃ ॥ 5-179-29 (38106)
କ୍ଷତଜୋକ୍ଷିତସର୍ବାଙ୍ଗଃ କ୍ଷରନ୍ସ ରୁଧିରଂ ରଣେ।
ବଭୌ ରାମସ୍ତଥା ରାଜନ୍ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଇବ କିଂଶୁକଃ ॥ 5-179-30 (38107)
ହେମନ୍ତାନ୍ତେଽଶୋକ ଇବ ରକ୍ତସ୍ତବକମଣ୍ଡିତଃ।
ବଭୌ ରାମସ୍ତଥା ରାଜନ୍ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଇବ କିଂଶୁକଃ ॥ 5-179-31 (38108)
ତତୋଽନ୍ଯଦ୍ଧନୁରାଦାଯ ରାମଃ କ୍ରୋଧସମନ୍ବିତଃ ।
ହେମପୁଙ୍ଖାନ୍ସୁନିଶିତାଞ୍ଶରାଂସ୍ତାନ୍ହି ବବର୍ଷ ସଃ ॥ 5-179-32 (38109)
ତେ ସମାସାଦ୍ଯ ମାଂ ରୌଦ୍ରା ବହୁଧା ମର୍ମଭେଦିନଃ ।
ଅକମ୍ପଯନ୍ମହାବେଗାଃ ସର୍ପାନଲବିଷୋପମାଃ ॥ 5-179-33 (38110)
ତମହଂ ସମବଷ୍ଟଭ୍ଯ ପୁନରାତ୍ମାନମାହବେ ।
ଶତସଂଖ୍ଯୈଃ ଶରୈଃ କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ତଦା ରାମମବାକିରମ୍ ॥ 5-179-34 (38111)
ସ ତୈରଗ୍ନ୍ଯର୍କସଙ୍କାଶୈଃ ଶରୈରାଶୀବିଷୋପମୈଃ ।
ଶିତୈରଭ୍ଯର୍ଦିତୋ ରାମୋ ମନ୍ଦଚେତା ଇବାଭବତ୍ ॥ 5-179-35 (38112)
ତତୋଽହଂ କୃପଯାଽଽବିଷ୍ଟୋ ବିନିନ୍ଦ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନା ।
ଧିଗ୍ଧିଗିତ୍ଯବ୍ରୁବଂ ଯୁଦ୍ଧଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-179-36 (38113)
ଅସକୃଚ୍ଚାବ୍ରୁବଂ ରାଜଞ୍ଶୋକବେଗପରିପ୍ଲୁତଃ ।
ଅହୋ ବତ କୃତଂ ପାପଂ ମଯେଦଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-179-37 (38114)
ଗୁରୁର୍ଦ୍ବିଜାତିର୍ଧର୍ମାତ୍ମା ଯଦେବଂ ପୀଡିତଃ ଶରୈଃ।
ତତୋ ନ ପ୍ରାହରଂ ଭୂଯୋ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯାଯ ଭାରତ ॥ 5-179-38 (38115)
ଅଥାବତାପ୍ଯ ପୃଥିବୀଂ ପୂଷା ଦିବସମଂକ୍ଷଯେ।
ଜଗାମାସ୍ତଂ ସହସ୍ରାଂଶୁସ୍ତତୋ ଯୁଦ୍ଧମୁପାରମତ୍ ॥ ॥ 5-179-39 (38116)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନାଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 180
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.180. ଅଧ୍ଯାଯଃ 180
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ରାମଭୀଷ୍ମସମରବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-180-0 (38117)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-180-0x (3914)
ଆତ୍ମନସ୍ତୁ ତତଃ ସୂତୋ ହଯାନାଂ ଚ ବିଶାଂପତେ।
ମମ ଚାପନଯାମାସ ଶଲ୍ଯାନ୍କୁଶଲସଂମତଃ ॥ 5-180-1 (38118)
ସ୍ନାତାପବୃତ୍ତୈସ୍ତୁରଗୈର୍ଲବ୍ଧତୋଯୈରବିହ୍ବଲୈଃ।
ପ୍ରଭାତେ ଚୋଦିତେ ସୂର୍ଯେ ତତୋ ଯୁଦ୍ଧମବର୍ତତ ॥ 5-180-2 (38119)
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଭାଂ ତୂର୍ଣମାଯାନ୍ତଂ ଦଂଶିତଂ ସ୍ଯନ୍ଦନେ ସ୍ଥିତମ୍।
ଅକରୋଦ୍ରଥମତ୍ଯର୍ଥଂ ରାମଃ ସଜ୍ଜଂ ପ୍ରତାପବାନ୍ ॥ 5-180-3 (38120)
ତତୋଽହଂ ରାମମାଯାନ୍ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସମରକାଙ୍କ୍ଷିଣମ୍ ।
ଧନୁଃଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ସମିତ୍ସୃଜ୍ଯ ସହସାବତରଂ ରଥାତ୍ ॥ 5-180-4 (38121)
ଅଭିବାଦ୍ଯ ତଥୈବାହଂ ରଥମାରୁହ୍ଯ ଭାରତ ।
ଯୁଯୁତ୍ସୁର୍ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରମୁଖେ ବୀତଭୀଃ ସ୍ଥିତଃ ॥ 5-180-5 (38122)
ତତୋଽହଂ ଶରବର୍ଷେଣ ମହତା ସମବାକିରମ୍ ।
ସ ଚ ମାଂ ଶରବର୍ଷେଣ ବର୍ଷନ୍ତଂ ସମବାକିରମ୍॥ 5-180-6 (38123)
ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯସ୍ତୁ ପୁନରେବ ସୁତେଜିତାନ୍ ।
ସଂପ୍ରୈଷୀନ୍ମେ ଶରାନ୍ଘୋରାନ୍ଦୀପ୍ତାସ୍ଯାନୁରଗାନିବ ॥ 5-180-7 (38124)
ତତୋଽହଂ ନିଶିତୈର୍ଭଲ୍ଲୈଃ ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ ।
ଅଚ୍ଛିଦଂ ସହସା ରାଜନ୍ନନ୍ତରିକ୍ଷେ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-180-8 (38125)
ତତସ୍ତ୍ବସ୍ତ୍ରାଣି ଦିବ୍ଯାନି ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ମଯି ପ୍ରଯୋଜଯାମାସ ତାନ୍ଯହଂ ପ୍ରତ୍ଯଷେଧଯମ୍ । 5-180-9 (38126)
ଅସ୍ତ୍ରୈରେବ ମହାବାହୋ ଚିକୀର୍ଷନ୍ନଧିକାଂ କ୍ରିଯାମ୍।
ତତୋ ବିଦି ମହାନ୍ନାଦଃ ପ୍ରାଦୁରାସୀତ୍ସମନ୍ତତଃ ॥ 5-180-10 (38127)
ତତୋଽହମସ୍ତ୍ରଂ ବାଯବ୍ଯଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯେ ପ୍ରଯୁକ୍ତବାନ୍।
ପ୍ରତ୍ଯାଜଘ୍ନେ ଚ ତଦ୍ରାମୋ ଗୁହ୍ଯକାସ୍ତ୍ରେଣ ଭାରତ ॥ 5-180-11 (38128)
ତତୋଽହମସ୍ତ୍ରମାଗ୍ନେଯମନୁମନ୍ତ୍ର୍ଯ ପ୍ରଯୁକ୍ତବାନ୍ ।
ବାରୁଣେନୈବ ତଦ୍ରାମୋ ବାରଯାମାସ ମେ ବିଭୁଃ ॥ 5-180-12 (38129)
ଏବମସ୍ତ୍ରାଣି ଦିବ୍ଯାନି ରାମସ୍ଯାହମବାରଯମ୍ ।
ରାମଶ୍ଚ ମମ ତେଜସ୍ବୀ ଦିବ୍ଯାସ୍ତ୍ରବିଦରିନ୍ଦମଃ ॥ 5-180-13 (38130)
ତତୋ ମାଂ ସବ୍ଯତୋ ରାଜନ୍ରାମଃ କୁର୍ବନ୍ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ।
ଉରସ୍ଯବିଧ୍ଯତ୍ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ॥ 5-180-14 (38131)
ତତୋଽହଂ ଭାରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ସଂନ୍ଯଷୀଦଂ ରଥୋତ୍ତମେ।
ତତୋ ମାଂ କଶ୍ମଲାବିଷ୍ଟଂ ସୂତସ୍ତୂର୍ଣମୁଦାବହତ୍ ॥ 5-180-15 (38132)
ଗ୍ଲାଯନ୍ତଂ ଭରଶ୍ରେଷ୍ଠ ରାମବାଣପ୍ରପୀଡିତମ୍ ।
ତତୋ ମାମପଯାତଂ ବୈ ଭୃଶଂ ବିଦ୍ଧମଚେତସମ୍ ॥ 5-180-16 (38133)
ରାମସ୍ଯାନୁଚରା ହୃଷ୍ଟାଃ ସର୍ବେ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବିଚୁକ୍ରୁଶୁଃ ।
ଅକୃତବ୍ରଣପ୍ରଭୃତଯଃ କାଶିକନ୍ଯା ଚ ଭାରତ ॥ 5-180-17 (38134)
ତତସ୍ତୁ ଲବ୍ଧସଂଜ୍ଞୋଽହଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ସୂତମଥାବ୍ରୁବମ୍ ।
ଯାହି ସୂତ ଯତୋ ରାମଃ ସଜ୍ଜୋଽହଂ ଗତବେଦନଃ ॥ 5-180-18 (38135)
ତତୋ ମାମବହତ୍ସୂତୋ ହଯୈଃ ପରମଶୋଭିତୈଃ ।
ନୃତ୍ଯଦ୍ଭିରିବ କୌରବ୍ଯ ମାରୁତପ୍ରତିମୈର୍ଗତୌ ॥ 5-180-19 (38136)
ତତୋଽହଂ ରାମମାସାଦ୍ଯ ବାଣବର୍ଷୈଶ୍ଚ କୌରବ ।
ଅବାକିରଂ ସୁସଂରବ୍ଧଃ ସଂରବ୍ଧଂ ଚ ଜିଗୀଷଯା ॥ 5-180-20 (38137)
ତାନାପତତ ଏବାସୌ ରାମୋ ବାଣାନଜିହ୍ମଗାନ୍।
ବାଣୈରେବାଚ୍ଛିନତ୍ତୂର୍ଣମେକୈକଂ ତ୍ରିଭିରାହବେ ॥ 5-180-21 (38138)
ତତସ୍ତେ ସୂଦିତାଃ ସର୍ବେ ମମ ବାଣାଃ ସୁସଂଶିତାଃ ।
ରାମବାଣୈର୍ଦ୍ବିଧା ଚ୍ଛିନ୍ନାଃ ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ ॥ 5-180-22 (38139)
ତତଃ ପୁନଃ ଶରଂ ଦୀପ୍ତଂ ସୁପ୍ରଭଂ କାଲସଂମିତମ୍ ।
ଅସୃଜଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯାଯ ରାମାଯାହଂ ଜିଘାଂସଯା ॥ 5-180-23 (38140)
ତେନ ତ୍ବଭିହତୋ ଗାଢଂ ବାଣବେଗବଶଂ ଗତଃ।
ମୁମୋହ ସମରେ ରାମୋ ଭୂମୌ ଚ ନିପପାତ ହ ॥ 5-180-24 (38141)
ତତୋ ହାହାକୃତଂ କସର୍ବଂ ରାମେ ଭୂତଲମାଶ୍ରିତେ ।
ଜଗଦ୍ଭାରତ ସଂବିଗ୍ନଂ ଯଥାର୍କପତନେ ଭବେତ୍ ॥ 5-180-25 (38142)
ତତ ଏନଂ ସମୁଦ୍ବିଗ୍ନାଃ ସର୍ବ ଏବାଭିଦୁଦ୍ରୁବୁଃ ।
ତପୋଧନାସ୍ତେ ସହସା କାଶ୍ଯା ଚ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-180-26 (38143)
ତତ ଏନଂ ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ଶନୈରାଶ୍ବାସଯଂସ୍ତଦା ।
ପାଣିଭିର୍ଜଲଶୀତୈଶ୍ଚ ଜଯାଶୀର୍ଭିଶ୍ଚ କୌରବ ॥ 5-180-27 (38144)
ତତଃ ସ ବିହ୍ବଲଂ ବାକ୍ଯଂ ରାମ ଉତ୍ଥାଯ ଚାବ୍ରବୀତ୍।
ତିଷ୍ଠ ଭୀଷ୍ମ ହତୋଽସୀତି ବାଣଂ ସଂଧାଯ କାର୍ମୁକେ ॥ 5-180-28 (38145)
ସ ମୁକ୍ତୋ ନ୍ଯପତତ୍ତୂର୍ଣଂ ସବ୍ଯେ ପାର୍ଶ୍ବେ ମହାହବେ ।
ଯେନାହଂ ଭୃଶମୁଦ୍ବିଗ୍ରୋ ବ୍ଯାଘୂର୍ଣିତ ଇବ ଦ୍ରୁମଃ ॥ 5-180-29 (38146)
ହତ୍ବା ହଯାଂସ୍ତତୋ ରାମଃ ଶୀଘ୍ରାସ୍ତ୍ରେଣ ମହାହବେ ।
ଅବାକିରନ୍ମାଂ ବିସ୍ରବ୍ଧୋ ବାଣୈସ୍ତୈର୍ଲୋମବାହିଭିଃ ॥ 5-180-30 (38147)
ତତୋଽହମପି ଶୀଘ୍ରାସ୍ତ୍ରଂ ସମରପ୍ରତିବାରଣମ୍ ।
ଅବାସୃଜଂ ମହାବାହୋ ତେନ୍ତରାଧିଷ୍ଠିତାଃ ଶରାଃ ॥ 5-180-31 (38148)
ରାମସ୍ଯ ମମ ଚୈବାଶୁ ବ୍ଯୋମାବୃତ୍ଯ ସମନ୍ତତଃ।
ନ ସ୍ମ ସୂର୍ଯଃ ପ୍ରତପତି ଶରଜାଲସମାବୃତଃ ॥ 5-180-32 (38149)
ମାତରିଶ୍ବା ତତସ୍ତସ୍ମିନ୍ମେଘରୁଦ୍ଧ ଇବାଭବତ୍ ।
ତତୋ ବାଯୋଃ ପ୍ରକମ୍ପାଚ୍ଚ ସୂର୍ଯସ୍ଯ ଚ ଗଭସ୍ତିଭିଃ ॥ 5-180-33 (38150)
ଅଭିଘାତପ୍ରଭାବାଚ୍ଚ ପାବକଃ ସମଜାଯତ ।
ତେ ଶରାଃ ସ୍ବସମୁତ୍ଥେନ ପ୍ରଦୀପ୍ତାଶ୍ଚିତ୍ରଭାନୁନା ॥ 5-180-34 (38151)
ଭୂମୌ ସର୍ବେ ତଦା ରାଜନ୍ଭସ୍ମଭୂତାଃ ପ୍ରପେଦିରେ ।
ତଦା ଶତସହସ୍ରାଣି ପ୍ରଯୁତାନ୍ଯର୍ବୁଦାନି ଚ ॥ 5-180-35 (38152)
ଅଯୁତାନ୍ଯଥ ଖର୍ବାଣି ନିଖର୍ବାଣି ଚ କୌରବ ।
ରାମଃ ଶରାଣାଂ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ମଯି ତୂର୍ଣଂ ନ୍ଯପାତଯତ୍ ॥ 5-180-36 (38153)
ତତୋଽହଂ ତାନପି ରଣେ ଶରୈରାଶୀବିଷୋପମୈଃ ।
ସଂଛିଦ୍ଯ ଭୂମୌ ନୃପତେ ପାତଯେଯଂ ନଗାନିବ ॥ 5-180-37 (38154)
ଏବଂ ତଦଭବଦ୍ଯୁଦ୍ବଂ ତଦା ଭରତସତ୍ତମ ।
ସନ୍ଧ୍ଯାକାଲେ ବ୍ଯତୀତେ ତୁ ବ୍ଯପାଯାତ୍ସ ଚ ମେ ଗୁରୁଃ ॥ ॥ 5-180-38 (38155)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 181
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.181. ଅଧ୍ଯାଯଃ 181
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ରମଭୀଷ୍ମସମରବର୍ଣନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-181-0 (38156)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-181-0x (3915)
ସମାଗତସ୍ଯ ରାମେଣ ପୁନରେବାତିଦାରୁଣମ୍।
ଅନ୍ଯେଦ୍ଯୁସ୍ତୁମୁଲଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ତଦା ଭରତସତ୍ତମ ॥ 5-181-1 (38157)
ତତୋ ଦିବ୍ଯାସ୍ତ୍ରବିଚ୍ଛୂରୋ ଦିବ୍ଯାନ୍ଯସ୍ତ୍ରାଣ୍ଯନେକଶଃକ ।
ଅଯୋଜଯତ୍ସ ଧର୍ମାତ୍ମା ଦିବସେ ଦିବସେ ବିଭୁଃ ॥ 5-181-2 (38158)
ତାନ୍ଯହଂ ତତ୍ପ୍ରତୀଘାତୈରସ୍ତ୍ରୈରସ୍ତ୍ରାଣି ଭାରତ।
ବ୍ଯଧମଂ ତୁମୁଲେଯୁଦ୍ଧେପ୍ରାଣାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବାସୁଦୁସ୍ତ୍ଯଜାନ୍ ॥ 5-181-3 (38159)
ଅସ୍ତ୍ରୈରସ୍ତ୍ରେଷୁ ବହୁଧା ହତେଷ୍ବେବ ଚ ଭାରତ ।
ଅକ୍ରୁଧ୍ଯତ ମହାତେଜାସ୍ତ୍ଯକ୍ତପ୍ରାଣଃ ସ ସଂଯୁଗେ ॥ 5-181-4 (38160)
ତତଃ ଶକ୍ତିଂ ପ୍ରାହିଣୋଦ୍ଧୋରରୂପା-
ମସ୍ତ୍ରେ ରୁଦ୍ଧେ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯୋ ମହାତ୍ମା।
କାଲୋତ୍ସୃଷ୍ଟାଂ ପ୍ରଜ୍ବଲିତାମିବୋଲ୍କାଂ
ସଂଦୀପ୍ତାଗ୍ରାଂ ତେଜସା ବ୍ଯାପ୍ଯ ଲୋକମ୍ ॥ 5-181-5 (38161)
ତତୋଽହଂ ତାମିଷୁଭିର୍ଦୀପ୍ଯମାନାଂ
ସମାଯାନ୍ତୀମନ୍ତକାଲାର୍କଦୀପ୍ତାମ୍ ।
ଛିତ୍ତ୍ବା ତ୍ରିଧା ପାତଯାମାସ ଭୂମୌ
ତତୋ ବବୌ ପବନଃ ପୁଣ୍ଯଗନ୍ଧିଃ ॥ 5-181-6 (38162)
ତସ୍ଯାଂ ଛିନ୍ନାଯାଂ କ୍ରୋଧଦୀପ୍ତୋଽଥ ରାମଃ
ଶକ୍ତୀର୍ଘୋରାଃ ପ୍ରାହିଣୋଦ୍ଦ୍ବାଦଶାନ୍ଯାଃ ।
ତାସାଂ ରୂପଂ ଭାରତ ନୋତ ଶକ୍ଯଂ
ତେଜସ୍ବିତ୍ବାଲ୍ଲାଘବାଚ୍ଚୈବ ବକ୍ତୁମ୍ ॥ 5-181-7 (38163)
କିନ୍ତ୍ବେବାହଂ ବିହ୍ବଲଃ ସଂପ୍ରଦୃଶ୍ଯ
ଦିଗ୍ଭ୍ଯଃ ସର୍ବାସ୍ତା ମହୋତ୍କା ଇବାଗ୍ନେଃ ।
ନାନାରୂପାସ୍ତେଜସୋଗ୍ରେଣ ଦୀପ୍ତା
ଯଥାଽଽଦିତ୍ଯା ଦ୍ବାଦଶ ଲୋକସଂକ୍ଷଯେ ॥ 5-181-8 (38164)
ତତୋ ଜାଲଂ ବାଣମଯଂ ବିବୃତ୍ତଂ
ସଂଦୃଶ୍ଯ ଭିତ୍ତ୍ବା ଶରଜାଲେନ ରାଜନ୍।
ଦ୍ବାଦଶେଷୂନ୍ପ୍ରାହିଣବଂ ରଣେଽହଂ
ତତଃ ଶକ୍ତୀରପ୍ଯଧମଂ ଘୋରରୂପାଃ ॥ 5-181-9 (38165)
ତତୋ ରାଜଞ୍ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯୋ ମହାତ୍ମା
ଶକ୍ତୀର୍ଘୋରା ବ୍ଯାକ୍ଷିପଦ୍ଧେମଦଣ୍ଡାଃ।
ବିଚିତ୍ରିତାଃ କାଞ୍ଚନପଟ୍ଟନଂଦ୍ଧା
ଯଥା ମହୋଲ୍କା ଜ୍ବଲିତାସ୍ତଥା ତାଃ ॥ 5-181-10 (38166)
ତାଶ୍ଚାପ୍ଯୁଗ୍ରାଶ୍ଚର୍ମଣା ବାରଯିତ୍ବା
ଖଙ୍ଗେନାଜୌ ପାତଯିତ୍ବା ନରେନ୍ଦ୍ର।
ବାଣୈର୍ଦିବ୍ଯୈର୍ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯସ୍ଯ ସଙ୍ଖ୍ଯେ
ଦିବ୍ଯାନଶ୍ବାନଭ୍ଯବର୍ଷଂ ସସୂତାନ୍ ॥ 5-181-11 (38167)
ନିର୍ମିକ୍ତାନାଂ ପନ୍ନଗାନାଂ ସରୂପା
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଶକ୍ତୀର୍ହେମଚିତ୍ରା ନିକୃତ୍ତାଃ ।
ପ୍ରାଦୁଶ୍ଚକ୍ରେ ଦିବ୍ଯମସ୍ତ୍ରଂ ମହାତ୍ମା
କ୍ରୋଧାବିଷ୍ଟୋ ହୈହଯେଶମମାଥୀ ॥ 5-181-12 (38168)
ତତଃ ଶ୍ରେଣ୍ଯଃ ଶଲଭାନାମିବୋଗ୍ରାଃ
ସମାପେତୁର୍ବିଶିଖାନାଂ ପ୍ରଦୀପ୍ତାଃ ।
ସମାଚିନୋଚ୍ଚାପି ଭୃଶଂ ଶରୀରଂ
ହଯାନ୍ସୂତଂ ସରଥଂ ଚୈବ ମହ୍ଯମ୍ ॥ 5-181-13 (38169)
ରଥଃ ଶରୈର୍ମେ ନିଚିତଃ ସର୍ବତୋଽଭୂ-
ତ୍ତଥା ବାହାଃ ସାରଥିଶ୍ଚୈବ ରାଜନ୍।
ଯୁଗଂ ରଥେଷାଂ ଚ ତଥୈବ ଚକ୍ରେ
ତଥୈବାକ୍ଷଃ ଶରକୃତ୍ତୋଽଥ ଭଗ୍ନଃ ॥ 5-181-14 (38170)
ତତସ୍ତସ୍ମିନ୍ବାଣବର୍ଷେ ବ୍ଯତୀତେ
ଶରୌଘେଣ ପ୍ରତ୍ଯବର୍ଷଂ ଗୁରୁଂ ତମ୍।
ସ ବିକ୍ଷତୋ ମାର୍ଗଣୈର୍ବ୍ରହ୍ମରାଶି-
ର୍ଦେହାଦସକ୍ତଂ ମୁମୁଚେ ଭୂରି ରକ୍ତମ୍ ॥ 5-181-15 (38171)
ଯଥା ରାମୋ ବାଣଜାଲାଭିତପ୍ତ-
ସ୍ତଥୈବାହଂ ସୁଭୃଶଂ ଗାଢବିଦ୍ଧଃ ।
ତତୋ ଯୁଦ୍ଧଂ ବ୍ଯରମଚ୍ଚାପରାହ୍ଣେ
ଭାନାବସ୍ତଂ ପ୍ରତିଯାତେ ମହୀଧ୍ରମ୍ ॥ ॥ 5-181-16 (38172)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକାଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 182
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.182. ଅଧ୍ଯାଯଃ 182
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ରାମେଣ ରଥାଦଧଃ ପାତିତସ୍ଯ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ଦିବ୍ଯପୁରୁଷୈଃ ସମାଶ୍ବାସନମ୍ ॥ 1 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ ରାମସ୍ଯ ରଥାଦଧଃ ପାତନମ୍ ॥ 2 ॥ ସମୁଦ୍ବୁଧ୍ଯ ପୁନର୍ଯୁଯୁତ୍ସୋ ରାମସ୍ଯ ମହର୍ଷିଭିର୍ଯୁଦ୍ଧାତ୍ପ୍ରତିନିବର୍ତନମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-182-0 (38173)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-182-0x (3916)
ତତଃ ପ୍ରଭାତେ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସୂର୍ଯେ ବିମଲତାଂ ଗତେ।
ଭାର୍ଗବସ୍ଯ ମଯା ସାର୍ଧଂ ପୁନର୍ଯୁଦ୍ଧମବର୍ତତ ॥ 5-182-1 (38174)
ତତୋଽଭ୍ରାନ୍ତେ ରଥେ ତିଷ୍ଠନ୍ରାମଃ ପ୍ରହରତାଂ ବରଃ।
ବବର୍ଷ ଶରଜାଲାନି ମଯି ମେଧ ଇବାଚଲେ ॥ 5-182-2 (38175)
ତତଃ ସୂତୋ ମମ ସୁହୃଚ୍ଛରବର୍ଷେଣ ତାଡିତଃ।
ଅପଯାତୋ ରଥୋପସ୍ଥାନ୍ମନୋ ମମ ବିଷାଦଯନ୍ ॥ 5-182-3 (38176)
ତତଃ ସୂତୋ ମମାତ୍ଯର୍ଥଂ କଶ୍ମଲଂ ପ୍ରାବିଶନ୍ମହତ୍ ।
ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଚ ଶରାଘାତାନ୍ନିପପାତ ମୁମୋହ ଚ ॥ 5-182-4 (38177)
ତତଃ ସୂତୋ ଜହାତ୍ପ୍ରାଣାନ୍ରାମବାଣପ୍ରପୀଡିତଃ।
ମୁହୂର୍ତାଦିବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମାଂ ଚ ଭୀରାବିଶତ୍ତଦା ॥ 5-182-5 (38178)
ତତଃ ସୂତେ ହତେ ତସ୍ମିନ୍କ୍ଷିପତସ୍ତସ୍ଯ ମେ ଶରାନ୍ ।
ପ୍ରମତ୍ତମନସୋ ରାମଃ ପ୍ରାହିଣୋନ୍ମୃତ୍ଯୁସଂମିତମ୍ ॥ 5-182-6 (38179)
ତତଃ ସୂତବ୍ଯସନିନଂ ବିପ୍ଲୁତଂ ମାଂ ସ ଭାର୍ଗବଃ ।
ଶରେଣାଭ୍ଯହନଦ୍ଗାଢଂ ବିକୃଷ୍ଯ ବଲବଦ୍ଧନୁଃ ॥ 5-182-7 (38180)
ସ ମେ ଭୁଜାନ୍ତରେ ରାଜନ୍ନିପତ୍ଯ ରୁଧିରାଶନଃ।
ମଯୈବ ସହ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଜଗାମ ବସୁଧାତଲମ୍ ॥ 5-182-8 (38181)
ମତ୍ବା ତୁ ନିହତଂ ରାମସ୍ତତୋ ମାଂ ଭରତର୍ଷଭ ।
ମେଘବଦ୍ବିନନାଦୋଚ୍ଚୈର୍ଜହୃଷେ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-182-9 (38182)
ତଥା ତୁ ପତିତେ ରାଜନ୍ମଯି ରାମୋ ମୁଦା ଯୁତଃ।
ଉଦକ୍ରୋଶନ୍ମହାନାଦଂ ସହ ତୈରନୁଯାଯିଭିଃ ॥ 5-182-10 (38183)
ମମ ତତ୍ରାଭବନ୍ଯେ ତୁ କୁରବଃ ପାର୍ଶ୍ବତଃ ସ୍ଥିତାଃ ।
ଆଗତା ଅପି ଯୁଦ୍ଧଂ ତଞ୍ଜନାସ୍ତତ୍ର ଦିଦୃକ୍ଷବଃ ।
ଆର୍ତିଂ ପରମିକାଂ ଜଗ୍ମୁସ୍ତେ ତଦା ପତିତେ ମଯି ॥ 5-182-11 (38184)
ତତୋଽପଶ୍ଯଂ ପତିତୋ ରାଜସିଂହ
ଦ୍ବିଜାନଷ୍ଟୌ ସୂର୍ଯହୁତାଶନାଭାନ୍ ।
ତେ ମାଂ ସମନ୍ତାତ୍ପରିର୍ବାଯ ତସ୍ଥୁଃ
ସ୍ବବାହୁଭିଃ ପରିଧାର୍ଯାଜିମଧ୍ଯେ ॥ 5-182-12 (38185)
ରକ୍ଷ୍ଯମାଣଶ୍ଚ ତୈର୍ବିପ୍ରୈର୍ନାହଂ ଭୂମିମୁପାସ୍ପୃଶମ୍ ।
ଅନ୍ତରିକ୍ଷେ ଧୃତୋ ହ୍ଯସ୍ମି ତୈର୍ବିପ୍ରୈର୍ବାନ୍ଧବୈରିବ ॥ 5-182-13 (38186)
ଶ୍ବସନ୍ନିବାନ୍ତରିକ୍ଷେ ଚ ଜଲବିନ୍ଦୁଭିରୁକ୍ଷିତଃ ।
ତତସ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣା ରାଜନ୍ନବ୍ରୁବନ୍ପରିଗୃହ୍ଯ ମାମ୍ ॥ 5-182-14 (38187)
ମା ଭୈରିତି ସମଂ ସର୍ବେ ସ୍ବସ୍ତି ତେଽସ୍ତ୍ବିତି ଚାସକୃତ୍।
ତତସ୍ତେଷାମହଂ ବାଗ୍ଭିସ୍ତର୍ପିତଃ ସହସୋତ୍ଥିତଃ ।
ମାତରଂ ସରିତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠାମପଶ୍ଯଂ ରଥମାସ୍ଥିତାମ୍ ॥ 5-182-15 (38188)
ହଯାଶ୍ଚ ମେ ସଂଗୃହୀତାସ୍ତଯାଽଽସ-
ନ୍ମହାନଦ୍ଯା ସଂଯତି କୌରବେନ୍ଦ୍ର।
ପାଦୌ ଜନନ୍ଯାଃ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ଚାହଂ
ତଥା ପିତୄଣାଂ ରଥମଭ୍ଯରୋହମ୍ ॥ 5-182-16 (38189)
ରରକ୍ଷ ସା ମାଂ ସରଥଂ ହଯାଂଶ୍ଚୋପସ୍କାରାଣି ଚ।
ତାମହଂ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିର୍ଭୂତ୍ବା ପୁନରେବ ବ୍ଯସର୍ଜଯମ୍ ॥ 5-182-17 (38190)
ତତୋଽହଂ ସ୍ବଯମୁଦ୍ଯମ୍ଯ ହଯାଂସ୍ତାନ୍ବାତରଂହସଃ।
ଅଯୁଧ୍ଯଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯେନ ନିବୃତ୍ତେଽହନି ଭାରତ ॥ 5-182-18 (38191)
ତତୋଽହଂ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ବେଗବନ୍ତଂ ମହାବଲମ୍ ।
ଅମୁଞ୍ଚଂ ସମରେ ବାଣଂ ରାମାଯ ହୃଦଯଚ୍ଛିଦମ୍ ॥ 5-182-19 (38192)
ତତୋ ଜଗାମ ବସୁଧାଂ ମମ ବାଣପ୍ରପୀଡିତଃ ।
ଜାନୁଭ୍ଯାଂ ଧନୁରୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ରାମୋ ମୋହବଶଂ ଗତଃ ॥ 5-182-20 (38193)
ତତସ୍ତସ୍ମିନ୍ନିପତିତେ ରାମେ ଭୂରିସହସ୍ରଦେ ।
ଆବବ୍ରୁର୍ଜଲଦା ବ୍ଯୋମ କ୍ଷରନ୍ତୋ ରୁଧିରଂ ବହୁ ॥ 5-182-21 (38194)
ଉଲ୍କାଶ୍ଚ ଶତଶଃ ପେତୁଃ ସନିର୍ଘାତାଃ ସକମ୍ପନାଃ। 5-182-22bଅର୍କଂ ଚ ସହସା ଦୀପ୍ତଂ ସ୍ବର୍ଭାନୁରଭିସଂବୃଣୋତ୍ ॥ 5-182-22 (38195)
ବବୁଶ୍ଚ ବାତାଃ ପରୁଷାଶ୍ଚଲିତା ଚ ବସୁଂଧରା ।
ଗୃଧ୍ରା ବଲାଶ୍ଚ କଙ୍କାଶ୍ଚ ପରିପେତୁର୍ଗୁଦା ଯୁତାଃ ॥ 5-182-23 (38196)
ଦୀପ୍ତାଯାଂ ଦିଶି ଗୋମାଯୁର୍ଦାରୁଣଂ ମୁହୁରୁନ୍ନଦତ୍ ।
ଅନାହତା ଦୁନ୍ଦୁଭଯୋ ବିନେଦୁର୍ଭୃଶନିଃସ୍ବନାଃ ॥ 5-182-24 (38197)
ଏତଦୌତ୍ପାତିକଂ ସର୍ବଂ ଘୋରମାସୀଦ୍ଭଯଂକରମ୍ ।
ବିସଂଜ୍ଞକଲ୍ପେ ଧରଣୀଂ ଗତେ ରାମେ ମହାତ୍ମନି ॥ 5-182-25 (38198)
ତତୋ ବୈ ସହସୋତ୍ଥାଯ ରାମୋ ମାମଭ୍ଯବର୍ତତ ।
ପୁନର୍ଯୁଦ୍ଧାଯ କୌରବ୍ଯ ବିହ୍ବଲଃ କ୍ରୋଧମୂର୍ଛିତଃ ॥ 5-182-26 (38199)
ଆଦଦାନୋ ମହାବାହୁଃ କାର୍ମୁକଂ ତାଲସନ୍ନିଭମ୍ ।
ତତୋ ମଯ୍ଯାଦଦାନଂ ତଂ ରାମମେବ ନ୍ଯବାରଯନ୍ ॥ 5-182-27 (38200)
ମହର୍ଷଯଃ କୃପାଯୁକ୍ତାଃ କ୍ରୋଧାବିଷ୍ଟୋଽପି ଭାର୍ଗବଃ ।
ସମାହରଦମେଯାତ୍ମା ଶରଂ କାଲାନଲୋପମମ୍ ॥ 5-182-28 (38201)
ସତୋ ରବିର୍ମନ୍ଦମରୀଚିମଣ୍ଡଲୋ
ଜଗାମାସ୍ତଂ ପାଂସୁପୁଞ୍ଜାବଗୂଢଃ
ନିଶା ବ୍ଯଗାହତ୍ସୁଖଶୀତମାରୁତା
ତତୋ ଯୁଦ୍ଧଂ ପ୍ରତ୍ଯବହାରଯାବ- ॥ 5-182-29 (38202)
ଏବଂ ରାଜନ୍ନବହାରୋ ବଭୂବ
ତତଃ ପୁନର୍ବିମଲେଽଭୂତ୍ସୁଘୋରମ୍।
କଲ୍ଯଂକଲ୍ଯଂ ବିଂଶତିଂ ବୈ ଦିନାନି
ତଥୈବ ଚାନ୍ଯାନି ଦିନାନି ତ୍ରୀଣି ॥ ॥ 5-182-30 (38203)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବ୍ଯଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-182-2 ଅଭ୍ରାନ୍ତେ ମେଘମଣ୍ଡଲସମୀପେ ॥ 5-182-12 ଦ୍ବିଜାନ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣରୂପଧରାନ୍ ବସୂନ୍ ॥ 5-182-21 ଭୂଯିପ୍ତହସ୍ନଦେ ସ୍ବର୍ଣସହସ୍ରାଣାଂ ଦାତରି ॥ 5-182-22 ସକମ୍ପନାଃ ସବିଦ୍ଯୁତଃ ॥ 5-182-23 ବଲାଃ ବଲାକାଃ ॥ 5-182-30 କଲ୍ଯଂକଲ୍ଯଂ ପ୍ରାତଃପ୍ରାତଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 183
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.183. ଅଧ୍ଯାଯଃ 183
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସପ୍ରମାଣଂ ଦେବତାଦିପ୍ରାର୍ଥନାପୂର୍ବକଂ ଶାଯିତସ୍ଯ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ଦିବ୍ଯପୁରୁଷୈଃ ସ୍ବପ୍ନେ ସମାଶ୍ବାସନପୂର୍ବକଂ ଜ୍ଞାତପୂର୍ବପ୍ରସ୍ବାପନାସ୍ତ୍ରାନୁସ୍ମାରଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-183-0 (38204)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-183-0x (3917)
ତତୋଽହଂ ନିଶି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସା ତଦା।
ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ପିତୄଣାଂ ଚ ଦେବତାନାଂ ଚ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-183-1 (38205)
ନକ୍ତଂଚରାଣାଂ ଭୂତାନାଂ ରାଜନ୍ଯାନାଂ ବିଶାଂପତେ।
ଶଯନଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ରହିତେ ମନସା ସମଚିନ୍ତଯମ୍ ॥ 5-183-2 (38206)
ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯେନ ମେ ଯୁଦ୍ଧମିଦଂ ପରମଦାରୁଣମ୍ ।
ଅହାନି ଚ ବହୂନ୍ଯଦ୍ଯ ବର୍ତତେ ସୁମହାତ୍ଯଯମ୍ ॥ 5-183-3 (38207)
ନ ଚ ରାମଂ ମହାବୀର୍ଯଂ ଶକ୍ନୋମି ରଣମୂର୍ଧନି ।
ବିଜେତୁଂ ସମରେ ବିପ୍ରଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଂ ମହାବଲମ୍ ॥ 5-183-4 (38208)
ଯଦି ଶକ୍ଯୋ ମଯା ଜେତୁଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଃ ପ୍ରତାପବାନ୍ ।
ଦୈବତାନି ପ୍ରସନ୍ନାନି ଦର୍ଶଯନ୍ତୁ ନିଶାଂ ମମ ॥ 5-183-5 (38209)
ତତୋ ନିଶି ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସୁପ୍ତଃ ଶରବିକ୍ଷତଃ ।
ଦକ୍ଷିଣେନେହ ପାର୍ଶ୍ବେନ ପ୍ରଭାତସମଯେ ତଦା ॥ 5-183-6 (38210)
ତତୋଽହଂ ବିପ୍ରମୁଖ୍ଯୈସ୍ତୈର୍ଯୈରସ୍ମି ପତିତୋ ରଥାତ୍।
ଉତ୍ଥାପିତୋ ଧୃତଶ୍ଚୈବ ମା ଭୈରିତି ଚ ସାନ୍ତ୍ବିତଃ ॥ 5-183-7 (38211)
ତ ଏବ ମାଂ ମହାରାଜ ସ୍ବପ୍ନେ ଦର୍ଶନମେତ୍ଯ ବୈ ।
ପରିବାର୍ଯାବ୍ରୁବନ୍ବାକ୍ଯଂ ତନ୍ନିବୋଧ କୁରୂଦ୍ବହ ॥ 5-183-8 (38212)
ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ମା ଭୈର୍ଗାଙ୍ଗେଯ ନ ଭଯଂ ତେଽସ୍ତି କିଂଚନ।
ରକ୍ଷାମହେ ତ୍ବାଂ କୌରବ୍ଯ ସ୍ବଶରୀରଂ ହି ନୋ ଭବାନ୍ ॥ 5-183-9 (38213)
ନ ତ୍ବାଂ ରାମୋ ରଣେ ଜେତା ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଃ କଥଂଚନ ।
ତ୍ବମେବ ସମରେ ରାମଂ ବିଜେତା ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-183-10 (38214)
ଇଦମସ୍ତ୍ରଂ ସୁଦଯିତଂ ପ୍ରତ୍ଯଭିଜ୍ଞାସ୍ଯତେ ଭବାନ୍ ।
ବିଦିତଂ ହି ତବାପ୍ଯେତତ୍ପୂର୍ବସ୍ମିନ୍ଦେହଧାରଣେ ॥ 5-183-11 (38215)
ପ୍ରାଜାପତ୍ଯଂ ବିଶ୍ବକୃତଂ ପ୍ରସ୍ବାପଂ ନାମ ଭାରତ ।
ନ ହୀଦଂ ବେଦ ରାମୋଽପି ପୃଥିବ୍ଯାଂ ବା ପୁମାନ୍କ୍ବଚିତ୍ ॥ 5-183-12 (38216)
ତତ୍ସ୍ମରସ୍ବ ମହାବାହୋ ଭୃଶଂ ସଂଯୋଜଯସ୍ବ ଚ।
ଉପସ୍ଥାସ୍ଯତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସ୍ବଯମେବ ତବାନଘ ॥ 5-183-13 (38217)
ଯେନ ସର୍ବାନ୍ମହାବୀର୍ଯାନ୍ପ୍ରଶାସିଷ୍ଯସି କୌରବ ।
ନ ଚ ରାମଃ କ୍ଷଯଂ ଗନ୍ତା ତେନାସ୍ତ୍ରେଣ ନରାଧିପ ॥ 5-183-14 (38218)
ଏନସା ନ ତୁ ସଂଯୋଗଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସେ ଜାତୁ ମାନଦ ।
ସ୍ବପ୍ସ୍ଯତେ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯୋଽସୌ ତ୍ବଦ୍ବାଣବଲପୀଡିତଃ ॥ 5-183-15 (38219)
ତତୋ ଜିତ୍ବା ତ୍ବମେବୈନଂ ପୁନରୁତ୍ଥାପଯିଷ୍ଯସି।
ଅସ୍ତ୍ରେଣ ଦଯିତେନାଜୌ ଭୀଷ୍ମ ସଂବୋଧନେନ ବୈ ॥ 5-183-16 (38220)
ଏବଂ କୁରୁଷ୍ବ କୌରବ୍ଯ ପ୍ରଭାତେ ରଥମାସ୍ଥିତଃ।
ପ୍ରସୁପ୍ତଂ ବା ମୃତଂ ବେତି ତୁଲ୍ଯଂ ମନ୍ଯାମହେ ବଯମ୍ ॥ 5-183-17 (38221)
ନ ଚ ରାମେଣ ମର୍ତବ୍ଯଂ କଦାଚିଦପି ପାର୍ଥିବ।
ତତଃ ସମୁତ୍ପନ୍ନମିଦଂ ପ୍ରସ୍ବାପଂ ଯୁଜ୍ଯତାମିତି ॥ 5-183-18 (38222)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବାନ୍ତର୍ହିତା ରାଜନ୍ସର୍ବ ଏବ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମାଃ ।
ଅଷ୍ଟୌ ସଦୃଶରୂପାସ୍ତେ ସର୍ବେ ଭାସୁରମୂର୍ତଯଃ ॥ ॥ 5-183-19 (38223)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ତ୍ର୍ଯଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-183-5 ନିଶାଂ ନିଶି। ଦର୍ଶଯନ୍ତୁ ଆତ୍ମାନଂ ପ୍ରକାଶଯନ୍ତୁ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 184
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.184. ଅଧ୍ଯାଯଃ 184
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ରାମଭୀଷ୍ମଯୋରାଯୋଧନମ୍ ॥ 1 ॥ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ପ୍ରସ୍ବାପନାସ୍ତ୍ରପ୍ରତିଭାନମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-184-0 (38224)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-184-0x (3918)
ତତୋ ରାତ୍ରୌ ବ୍ଯତୀତାଯାଂ ପ୍ରତିବୁଦ୍ଧୋଽସ୍ମି ଭାରତ ।
ତତଃ ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ବୈ ସ୍ବପ୍ନମବାପଂ ହର୍ଷମୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-184-1 (38225)
ତତଃ ସମଭବଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ ମମ ତସ୍ଯ ଚ ଭାରତ ।
ତୁମୁଲଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ରୋମହର୍ଷଣମଦ୍ଭୁତମ୍ ॥ 5-184-2 (38226)
ତତୋ ବାଣମଯଂ ବର୍ଷଂ ବବର୍ଷ ମଯି ଭାର୍ଗବଃ।
ନ୍ଯବାରଯମହଂ ତଚ୍ଚ ଶରଜାଲେନ ଭାରତ ॥ 5-184-3 (38227)
ତତଃ ପରମସଂକ୍ରୁଦ୍ଧଃ ପୁନରେବ ମହାତପାଃ ।
ହ୍ଯସ୍ତନେନ ଚ କୋପେନ ଶକ୍ତିଂ ବୈ ପ୍ରାହିଣୋନ୍ମଯି ॥ 5-184-4 (38228)
ଇନ୍ଦ୍ରାଶନିସମସ୍ପର୍ଶାଂ ଯମଦଣ୍ଡସମପ୍ରଭାମ୍ ।
ଜ୍ବଲନ୍ତୀମଗ୍ନିବତ୍ସଙ୍ଖ୍ଯେ ଲେଲିହାନାଂ ସମନ୍ତତଃ ॥ 5-184-5 (38229)
ତତୋ ଭରତଶାର୍ଦୂଲ ଧିଷ୍ଣ୍ଯମାକାଶଗଂ ଯଥା।
ସା ମମାଭ୍ଯବଧୀତ୍ତୂର୍ଣଂ ଜତ୍ରୁଦେଶେ କୁରୂଦ୍ବହ ॥ 5-184-6 (38230)
ଅଥାସ୍ରମସ୍ରବଦ୍ଧୋରଂ ଗିରେର୍ଗୈରିକଧାତୁବାତ୍ ।
ରାମେଣ ସୁମହାବାହୋ କ୍ଷତସ୍ଯ କ୍ଷତଜେକ୍ଷଣ ॥ 5-184-7 (38231)
ତତୋଽହଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯାଯ ଭୃଶଂ କ୍ରୋଧସମନ୍ବିତଃ ।
ଚିକ୍ଷେପ ମୃତ୍ଯୁସଂକାଶଂ ବାଣଂ ସର୍ପବିଷୋପମମ୍ ॥ 5-184-8 (38232)
ସ ତେନାଭିହତୋ ବୀରୋ ଲଲାଟେ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ ।
ଅଶୋଭତ ମହାରାଜ ଶଶ୍ରୃଙ୍ଗ ଇବ ପର୍ବତଃ ॥ 5-184-9 (38233)
ସ ସଂରବ୍ଧଃ ସମାବୃତ୍ଯ ଶରଂ କାଲାନ୍ତକୋପମମ୍ ।
ସଂଦଧେ ବଲବତ୍କୃଷ୍ଯ ଘୋରଂ ଶତ୍ରନିବର୍ହଣମ୍ ॥ 5-184-10 (38234)
ସ ବକ୍ଷସି ପାପତୋଗ୍ରଃ ଶରୋ ବ୍ଯାଲ ଇବ ଶ୍ବସନ୍ ।
ମହୀଂ ରାଜଂସ୍ତତଶ୍ଚାହମଗମଂ ରୁଧିରାବିଲଃ ॥ 5-184-11 (38235)
ସଂପ୍ରାପ୍ଯ ତୁ ପୁନଃ ସଂଜ୍ଞାଂ ଜାମଦଘ୍ନ୍ଯାଯ ଧୀମତେ ।
ପ୍ରାହିଣ୍ବଂ ବିମଲାଂ ଶକ୍ତିଂ ଜ୍ବଲନ୍ତୀମଶନୀମିବ ॥ 5-184-12 (38236)
ସା ତସ୍ଯ ଦ୍ବିଜମୁଖ୍ଯସ୍ଯ ନିପପାତ ଭୁଜାନ୍ତରେ ।
ବିହ୍ବଲଶ୍ଚାଭବଦ୍ରାଜନ୍ବେପଥୁଶ୍ଚୈନମାବିଶତ୍ ॥ 5-184-13 (38237)
ତତ ଏନଂ ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ସଖା ବିପ୍ରୋ ମହାତପାଃ ।
ଅକୃତବ୍ରଣଃ ଶୁଭୈର୍ବାକ୍ଯୈରାଶ୍ବାସଯଦନେକଧା ॥ 5-184-14 (38238)
ସମାଶ୍ବସ୍ତସ୍ତତୋ ରାମଃ କ୍ରୋଧାମର୍ଷସମନ୍ବିତଃ ।
ପ୍ରାଦୁଶ୍ଚକ୍ରେ ତଦା ବ୍ରାହ୍ମଂ ପରମାସ୍ତ୍ରଂ ମହାବ୍ରତଃ ॥ 5-184-15 (38239)
ତତସ୍ତତ୍ପ୍ରତିଘାତାର୍ଥଂ ବ୍ରାହ୍ମମେବାସ୍ତ୍ରମୁତ୍ତମମ୍ ।
ମଯା ପ୍ରଯୁକ୍ତଂ ଜଜ୍ବାଲ ଯୁଗାନ୍ତମିବ ଦର୍ଶଯତ୍ ॥ 5-184-16 (38240)
ତଯୋର୍ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ରଯୋରାସୀଦନ୍ତରା ବୈ ସମାଗମଃ ।
ଅସଂପ୍ରାପ୍ଯୈବ ରାମଂ ଚ ମାଂ ଚ ଭାରତସତ୍ତମ ॥ 5-184-17 (38241)
ତତୋ ବ୍ଯୋମ୍ନି ପ୍ରାଦୁରଭୂତ୍ତେଜ ଏବ ହି କେବଲମ୍ ।
ଭୂତାନି ଚୈବ ସର୍ବାଣି ଜଗ୍ମୁରାର୍ତିଂ ବିଶାଂପତେ ॥ 5-184-18 (38242)
ଋଷଯଶ୍ଚ ସଗନ୍ଧର୍ବା ଦେବତାଶ୍ଚୈବ ଭାରତ।
ସଂତାପଂ ପରମଂ ଜଗ୍ମୁରସ୍ତ୍ରତେଜୋଭିପୀଡିତାଃ॥ 5-184-19 (38243)
ତତଶ୍ଚଚାଲ ପୃଥିବୀ ସପର୍ବତବନଦ୍ରୁମା।
ସଂତପ୍ତାନି ଚ ଭୂତାନି ବିଷାଦଂକ ଜଗ୍ମୁରୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-184-20 (38244)
ପ୍ରଜଜ୍ବାଲ ନଭୋ ରାଜନ୍ଧୂମାଯନ୍ତେ ଦିଶୋ ଦଶ।
ନ ସ୍ଥାତୁମନ୍ତରିକ୍ଷେ ଚ ଶେକୁରାକାଶଗାସ୍ତଦା ॥ 5-184-21 (38245)
ତତୋ ହାହାକୃତେ ଲୋକେ ସଦେବାସୁରରାକ୍ଷସେ ।
ଇଦମନ୍ତରମିତ୍ଯେବଂ ମୋକ୍ତୁକାମୋଽସ୍ମି ଭାରତ ॥ 5-184-22 (38246)
ପ୍ରସ୍ବାପମସ୍ତ୍ରଂ ତ୍ବରିତୋ ବଚନାଦ୍ବ୍ରହ୍ମବାଦିନାମ୍ ।
ଚିନ୍ତିତଂ ଚ ତଦସ୍ତ୍ରଂ ମେ ମନସି ପ୍ରତ୍ଯଭାତ୍ତଦା ॥ ॥ 5-184-23 (38247)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଚତୁରଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 185
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.185. ଅଧ୍ଯାଯଃ 185
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଭୀଷ୍ମେ ରାମଂପ୍ରତି ପ୍ରସ୍ବାପନାସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରଯୋକ୍ତୁକାମେ ନାରଦେନ ତନ୍ନିଷେଧନମ୍ ॥ 1 ॥ ଭୀଷ୍ମେଣ ଦିବ୍ଯପୁରୁଷବଚନାଚ୍ଚ ପ୍ରସ୍ବାପନାସ୍ତ୍ରପ୍ରତିସଂସଂହାରେ ରାମେଣ ସ୍ବସ୍ଯ ପରାଜିତତ୍ବୋକ୍ତିଃ ॥ 2 ॥ ନାରଦାଦିବଚନାଦ୍ଯୁଦ୍ଧୋପରମଃ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-185-0 (38248)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-185-0x (3919)
ତତୋ ହଲହଲାଶବ୍ଦୋ ଦିବି ରାଜନ୍ମହାନଭୂତ୍।
ପ୍ରସ୍ବାପଂ ଭୀଷ୍ମ ମା ସ୍ରାକ୍ଷୀରିତି କୌରବନନ୍ଦନ ॥ 5-185-1 (38249)
ଅଯୁଞ୍ଜମେବ ଚୈବାହଂ ତଦସ୍ତ୍ରଂ ଭୃଗୁନନ୍ଦନେ ।
ପ୍ରସ୍ବାପଂ ମାଂ ପ୍ରଯୁଜ୍ଜାନଂ ନାରଦୋ ବାକଯମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-185-2 (38250)
ଏତେ ବିଯତି କରବ୍ଯ ଦିବି ଦେବଗଣାଃ ସ୍ଥିତାଃ।
ତେ ତ୍ବାଂ ନିବାରଯନ୍ତ୍ଯଦ୍ଯ ପ୍ରସ୍ବାପଂ ମା ପ୍ରଯୋଜଯ ॥ 5-185-3 (38251)
ରାମସ୍ତପସ୍ବୀ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ଚ ଗୁରୁଶ୍ଚ ତେ।
ତସ୍ଯବମାନଂ କୌରବ୍ଯ ମାସ୍ମ କାର୍ଷୀଃ କଥଞ୍ଚନ ॥ 5-185-4 (38252)
ତତୋଽପଶ୍ଯଂ ଦିବିଷ୍ଠାନ୍ବୈ ତାନଷ୍ଟୌ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନଃ ।
ତେ ମାଂ ସ୍ମଯନ୍ତୋ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଶନକୈରିଦମବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-185-5 (38253)
ଯଥାଽଽହ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ନାରଦସ୍ତତ୍ତଥା କୁରୁ ।
ଏତଦ୍ଧି ପରମଂ ଶ୍ରେଯୋ ଲୋକାନାଂ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-185-6 (38254)
ତତଶ୍ଚ ପ୍ରତିସଂହୃତ୍ଯ ତଦସ୍ତ୍ରଂ ସ୍ବାପନଂ ମହତ୍।
ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ରଂ ଦୀପଯାଞ୍ଚକ୍ରେ ତସ୍ମିନ୍ଯୁଧି ଯଥାବିଧି ॥ 5-185-7 (38255)
ତତୋ ରାମୋ ହୃଷିତୋ ରାଜସିଂହ
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତଦସ୍ତ୍ରଂ ବିନିବର୍ତିତଂ ବୈ।
ଜିତୋଽସ୍ମି ଭୀଷ୍ମେଣ ସୁମନ୍ଦବୁଦ୍ଧି-
ରିତ୍ଯେବ ବାକ୍ଯଂ ସହସା ବ୍ଯମୁଞ୍ଚତ୍ ॥ 5-185-8 (38256)
ତତୋଽପଶ୍ଯତ୍ପିତରଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯଃ
ପିତୁସ୍ତଥା ପିତରଂ ଚାସ୍ଯ ମାନ୍ଯମ୍।
ତେ ତତ୍ର ଚୈନଂ ପରିବାର୍ଯ ତସ୍ଥୁ-
ରୂଚୁଶ୍ଚୈନଂ ସାନ୍ତ୍ବପୂର୍ବଂ ତଦନୀମ୍ ॥ 5-185-9 (38257)
ପିତର ଊଚୁଃ। 5-185-10x (3920)
ମା ସ୍ମୈବଂ ସାହସଂ ତାତ ପୁନଃ କାର୍ଷୀଃ କଥଞ୍ଚନ ।
ଭୀଷ୍ମେଣ ସଂଯୁଗଂ ଗନ୍ତୁଂ କ୍ଷତ୍ରିଯେଣ ବିଶେଷତଃ ॥ 5-185-10 (38258)
କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯ ତୁ ଧର୍ମୋଽଯଂ ଯଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ ।
ସ୍ବାଧ୍ଯାଯୋ ବ୍ରତଚର୍ଯାଽଥ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ପରଂ ଧନମ୍ ॥ 5-185-11 (38259)
ଇଦଂ ନିମିତ୍ତେ କସ୍ମିଂଶ୍ଚିଦସ୍ମାଭିଃ ପ୍ରାଗୁଦାହୃତମ୍ ।
ଶସ୍ତ୍ରଧାରଣମତ୍ଯୁଗ୍ରଂ ତଚ୍ଚାକାର୍ଯଂ କୃତଂ ତ୍ବଯା ॥ 5-185-12 (38260)
ବତ୍ସ ପର୍ଯାପ୍ତମେତାବଦ୍ଭୀଷ୍ମେଣ ସହ ସଂଯୁଗେ ।
ବିମର୍ଦସ୍ତେ ମହାବାହୋ ବ୍ଯପଯାହି ରଣାଦିତଃ ॥ 5-185-13 (38261)
ପର୍ଯାପ୍ତମେତଦ୍ଭଦ୍ରଂ ତେ ତବ କାର୍ମୁକଧାରଣମ୍ ।
ବିସର୍ଜଯୈତଦ୍ଦୁର୍ଧର୍ଷ ତପସ୍ତପ୍ଯସ୍ବ ଭାର୍ଗବ ॥ 5-185-14 (38262)
ଏଷ ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ଦେବୈଃ ସର୍ବୈର୍ନିବାରିତଃ।
ନିବର୍ତସ୍ବ ରଣାଦସ୍ମାଦିତି ଚୈବ ପ୍ରସାଦିତଃ ॥ 5-185-15 (38263)
ରାମେଣ ସହ ମାଯୋତ୍ସୀର୍ଗୁରୁଣେତି ପୁନଃ ପୁନଃ ।
ନ ହି ରାମୋ ରଣେ ଜେତୁଂ ତ୍ବଯା ନ୍ଯାଯ୍ଯଃ କୁରୂଦ୍ବହ ॥ 5-185-16 (38264)
ମାନଂ କୁରୁଷ୍ବ ଗାଙ୍ଗେଯ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ରଣାଜିରେ।
ବଯଂ ତୁ ଗୁରବସ୍ତୁଭ୍ଯଂ ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବାଂ ବାରଯାମହେ ॥ 5-185-17 (38265)
ଭୀଷ୍ମୋ ବସୂନାମନ୍ଯତମୋ ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ଜୀବସି ପୁତ୍ରକ ।
ଗାଙ୍ଗେଯଃ ଶନ୍ତନୋଃ ପୁତ୍ରୋ ବସୁରେଷ ମହାଯଶାଃ ॥ 5-185-18 (38266)
କଥଂ ଶକ୍ଯସ୍ତ୍ବଯା ଜେତୁଂ ନିବର୍ତସ୍ବେହ ଭାର୍ଗବ ।
ଅର୍ଜୁନଃ ପାଣ୍ଡବଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ପୁରନ୍ଦରସୁତୋ ବଲୀ ॥ 5-185-19 (38267)
ନରଃ ପ୍ରଜାପତିର୍ବୀରଃ ପୂର୍ବଦେବଃ ସନାତନଃ।
ସବ୍ଯସାଚୀତି ବିଖ୍ଯାତସ୍ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ବୀର୍ଯବାନ୍।
ଭୀଷ୍ମମୃତ୍ଯୁର୍ଯଥାକାଲଂ ବିହିତୋ ବୈ ସ୍ବଯଂଭୁବା ॥ 5-185-20 (38268)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-185-21x (3921)
ଏବମୁକ୍ତଃ ସ ପିତୃଭିଃ ପିତୄନ୍ରାମୋଽବ୍ରବୀଦିଦମ୍।
ନାହଂ ଯୁଧି ନିବର୍ତେଯମିତି ମେ ବ୍ରତମାହିତମ୍।
ନ ନିବର୍ତିତପୂର୍ବଶ୍ଚ କଦାଚିଦ୍ରଣମୂର୍ଧନି ॥ 5-185-21 (38269)
ନିବର୍ତ୍ଯତାମାପଗେଯଃ କାମଂ ଯୁଦ୍ଧାତ୍ପିତାମହାଃ।
ନ ତ୍ବହଂ ବିନିବର୍ତିଷ୍ଯେ ଯୁଦ୍ଧାଦସ୍ମାତ୍କଥଂଚନ ॥ 5-185-22 (38270)
ତତସ୍ତେ ମୁନଯୋ ରାଜନ୍ନୃଚୀକପ୍ରମୁଖାସ୍ତଦା ।
ନାରଦେନୈବ ସହିତାଃ ସମାଗମ୍ଯେଦମବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-185-23 (38271)
ନିବର୍ତସ୍ବ ରଣାତ୍ତାତ ମାନଯସ୍ବ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମମ୍ ।
ଇତ୍ଯବୋଚମହଂ ତାଂଶ୍ଚ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମବ୍ଯପେକ୍ଷଯା॥ 5-185-24 (38272)
ମମ ବ୍ରତମିଦଂ ଲୋକେ ନାହଂ ଯୁଦ୍ଧାତ୍କଦାଚନ।
ବିମୁଖୋ ବିନିବର୍ତେଯଂ ପୃଷ୍ଠତୋଽଭ୍ଯାହତଃ ଶରୈଃ ॥ 5-185-25 (38273)
ନାହଂ ଲୋଭାନ୍ନ କାର୍ପଣ୍ଯାନ୍ନ ଭଯାନ୍ନାର୍ଥକାରଣାତ୍।
ତ୍ଯଜେଯଂ ଶାଶ୍ବତଂ ଧର୍ମମିତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ ॥ 5-185-26 (38274)
ତତସ୍ତେ ମୁନଯଃ ସର୍ବେ ନାରଦପ୍ରମୁଖା ନୃପ।
ଭାଗୀରଥୀ ଚ ମେ ମାତା ରଣମଧ୍ଯଂ ପ୍ରପେଦିରେ ॥ 5-185-27 (38275)
ତଥୈବାତ୍ତଶରୋ ଧନ୍ବୀ ତଥୈବ ଦୃଢନିଶ୍ଚଯଃ ।
ସ୍ଥିତୋଽହମାହବେ ଯୋଦ୍ଧୁଂ ତତସ୍ତେ ରାମମବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-185-28 (38276)
ସମେତ୍ଯ ସହିତା ଭୂଯଃ ସମରେ ଭୃଗୁନନ୍ଦନମ୍ ।
ନାବନୀତଂ ହି ହୃଦଯଂ ବିପ୍ରାଣାଂ ଶାମ୍ଯ ଭାର୍ଗବ ॥ 5-185-29 (38277)
ରାମ ରାମ ନିବର୍ତସ୍ବ ଯୁଦ୍ଧାଦସ୍ମାଦ୍ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ ।
ଅବଧ୍ଯୋ ବୈ ତ୍ବଯା ଭୀଷ୍ମସ୍ତ୍ବଂ ଚ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ଭାର୍ଗବ ॥ 5-185-30 (38278)
ଏବଂ ବ୍ରୁବନ୍ତସ୍ତେ ସର୍ବେ ପ୍ରତିରୁଦ୍ଧ୍ଯ ରଣାଜିରମ୍ ।
ନ୍ଯାସଯାଞ୍ଚକ୍ରିରେ ଶସ୍ତ୍ରଂ ପିତରୋ ଭୃଗୁନନ୍ଦନମ୍ ॥ 5-185-31 (38279)
ତତୋଽହଂ ପୁନରେବାଥ ତାନଷ୍ଟୌ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନଃ ।
ଅଦ୍ରାକ୍ଷଂ ଦୀପ୍ଯମାନାନ୍ବୈ ଗ୍ରହାନଷ୍ଟାବିବୋଦିତାନ୍ ॥ 5-185-32 (38280)
ତେ ମାଂ ସପ୍ରଣଯଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରୁବନ୍ସମରେ ସ୍ଥିତମ୍ ।
ପ୍ରୈହି ରାମଂ ମହାବାହୋ ଗୁରୁଂ ଲୋକହିତଂ କୁରୁ ॥ 5-185-33 (38281)
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନିବର୍ତିତଂ ରାମଂ ସୁହୃଦ୍ବାକ୍ଯେନ ତେନ ବୈ।
ଲୋକାନାଂ ଚ ହିତଂ କୁର୍ବନ୍ନହମପ୍ଯାଦଦେ ବଚଃ ॥ 5-185-34 (38282)
ତତୋଽହଂ ରାମମାସାଦ୍ଯ ବବନ୍ଦେ ଭୃଶବିକ୍ଷତଃ।
ରାମଶ୍ଚାଭ୍ଯୁତ୍ସ୍ମଯନ୍ପ୍ରେମ୍ଣା ମାମୁବାଚ ମହାତପାଃ ॥ 5-185-35 (38283)
ତ୍ବତ୍ସମୋ ନାସ୍ତି ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍କ୍ଷତ୍ରିଯଃ ପୃଥିବୀଚରଃ ।
ଗମ୍ଯତାଂ ଭୀଷ୍ମ ଯୁଦ୍ଧେଽସ୍ମିଂସ୍ତୋଷିତୋଽହଂ ଭୃଶଂ ତ୍ବଯା ॥ 5-185-36 (38284)
ମମ ଚୈବ ସମକ୍ଷଂ ତାଂ କନ୍ଯାମାହୂଯ ଭାର୍ଗବଃ।
ଉକ୍ତବାନ୍ଦୀନଯା ବାଚା ମଧ୍ଯେ ତେଷାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ ॥ 5-185-37 (38285)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ପଞ୍ଚାଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 186
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.186. ଅଧ୍ଯାଯଃ 186
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ରାମମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଗତଯା ଅମ୍ବଯା ପୁଣ୍ଯାଶ୍ରମାଦିଷୁ ଦୁଷ୍କରତପଶ୍ଚରଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-186-0 (38286)
ରାମ ଉବାଚ। 5-186-0x (3922)
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷମେତଲ୍ଲୋକାନାଂ ସର୍ବେଷାମେବ ଭାମିନି ।
ଯଥାଶକ୍ତ୍ଯା ମଯା ଯୁଦ୍ଧଂ କୃତଂ ବୈ ପୌରୁଷଂ ପରମ୍ ॥ 5-186-1 (38287)
ନ ଚୈବମପି ଶକ୍ନୋମି ଭୀଷ୍ମଂ ଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରମ୍ ।
ବିଶେଷଯିତୁମତ୍ଯର୍ଥମୁତ୍ତମାସ୍ତ୍ରାଣି ଦର୍ଶଯନ୍ ॥ 5-186-2 (38288)
ଏଷା ମେ ପରମା ଶକ୍ତିରେତନ୍ମେ ପରମଂ ବଲମ୍ ।
ଯଥେଷ୍ଟଂ ଗମ୍ଯତାଂ ଭଦ୍ରେ କିମନ୍ଯଦ୍ବା କରୋମି ତେ ॥ 5-186-3 (38289)
ଭୀଷ୍ମମେବ ପ୍ରପଦ୍ଯସ୍ବ ନ ତେଽନ୍ଯା ବିଦ୍ଯତେ ଗତିଃ ।
ନିର୍ଜିତୋ ହ୍ଯସ୍ମି ଭୀଷ୍ମେଣ ମହାସ୍ତ୍ରାଣି ପ୍ରମୁଞ୍ଚତା ॥ 5-186-4 (38290)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତତୋ ରାମୋ ବିନିଃଶ୍ବସ୍ଯ ମହାମନାଃ ।
ତୂଷ୍ମୀମାସୀତ୍ତତଃ କନକ୍ଯା ପ୍ରୋବାଚ ଭୃଗୁନନ୍ଦନମ୍ ॥ 5-186-5 (38291)
ଭଗବନ୍ନେବମେବୈତଦ୍ଯଥାଽଽହ ଭଗବାଂସ୍ତଥା ।
ଅଜେଯୋ ଯୁଧି ଭୀଷ୍ମୋଽଯମପି ଦେବୈରୁଦାରଧୀଃ ॥ 5-186-6 (38292)
ଯଥାଶକ୍ତି ଯଥୋତ୍ସାହଂ ମମ କାର୍ଯଂ କୃତଂ ତ୍ବଯା ।
ଅନିବାର୍ଯଂ ରଣେ ବୀର୍ଯମସ୍ତ୍ରାଣି ବିବିଧାନି ଚ ॥ 5-186-7 (38293)
ନେ ଚୈବ ଶକ୍ଯତେ ଯୁଦ୍ଧେ ବିଶେଷଯିତୁମନ୍ତତଃ ।
ନ ଚାହମେନଂ ଯାସ୍ଯାମି ପୁନର୍ଭୀଷ୍ମଂ କଥଂଚନ ॥ 5-186-8 (38294)
ଗମିଷ୍ଯାମି ତୁ ତତ୍ରାହଂ ଯତ୍ର ଭୀଷ୍ମଂ ତପୋଧନ ।
ସମରେ ପାତଯିଷ୍ଯାମି ସ୍ବଯମେବ ଭୃଗୂଦ୍ବହ ॥ 5-186-9 (38295)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ଯଯୌ କନ୍ଯା ରୋଷବ୍ଯାକୁଲଲୋଚନା ।
ତାପସ୍ଯେ ଧୃତସଂକଲ୍ପା ସା ମେ ଚିନ୍ତଯତୀ ବଧମ୍ ॥ 5-186-10 (38296)
ତତୋ ମହେନ୍ଦ୍ରଂ ସହିତୈରମୁନିଭିର୍ଭୃଗୁସତ୍ତମଃ ।
ଯଥାଽଽଗତଂ ତଥା ସୋଽଗନ୍ମାମୁପାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଭାରତ ॥ 5-186-11 (38297)
ତତୋ ରଥଂ ସମାରୁହ୍ଯ ସ୍ତୂଯମାନୋ ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ ।
ପ୍ରବିଶ୍ଯ ନଗରଂ ମାତ୍ରେ ସତ୍ଯବତ୍ଯୈ ନ୍ଯବେଦଯମ୍ ॥ 5-186-12 (38298)
ଯଥାବୃତ୍ତଂ ମହାରାଜ ସା ଚ ମାଂ ପ୍ରତ୍ଯନନ୍ଦତ।
ପୁରୁଷାଂଶ୍ଚାଦିଶଂ ପ୍ରାଜ୍ଞାନ୍କନ୍ଯାବୃତ୍ତାନ୍ତକର୍ମଣି ॥ 5-186-13 (38299)
ଦିବସେ ଦିବସେ ହ୍ଯସ୍ଯା ଗତିଜଲ୍ପିତଚେଷ୍ଟିତମ୍ ।
ପ୍ରତ୍ଯାହରଂଶ୍ଚ ମେ ଯୁକ୍ତାଃ ସ୍ଥିତାଃ ପ୍ରିଯହିତେ ସଦା ॥ 5-186-14 (38300)
ଯଦୈବ ହି ବନଂ ପ୍ରାଯାତ୍ସା କନ୍ଯା ତପସେ ଧୃତା।
ତଦୈବ ବ୍ଯଥିତୋ ଦୀନୋ ଗତଚେତା ଇବାଭବମ୍ ॥ 5-186-15 (38301)
ନ ହି ମାଂ କ୍ଷତ୍ରିଯଃ କଶ୍ଚିଦ୍ବୀର୍ଯେଣ ବ୍ଯଜଯଦ୍ଯୁଧି ।
ଋତେ ବ୍ରହ୍ମବିଦସ୍ତାତ ତପସା ସଂଶିତବ୍ରତାତ୍ ॥ 5-186-16 (38302)
ଅପି ଚୈତନ୍ମଯା ରାଜନ୍ନାରଦେଽପି ନିବେଦିତମ୍ ।
ବ୍ଯାସେ ଚୈବ ତଥା କାର୍ଯଂ ତୌ ଚୋଭୌ ମାମବୋଚତାମ୍ ॥ 5-186-17 (38303)
ନ ବିଷାଦସ୍ତ୍ବଯା କାର୍ଯୋ ଭୀଷ୍ମ କାଶିସୁତାଂ ପ୍ରତି।
ଦୈବଂ ପୁରୁଷକାରେଣ କୋ ନିବର୍ତିତୁମୁତ୍ସହେତ୍ ॥ 5-186-18 (38304)
ସା କନ୍ଯା ତୁ ମହାରାଜ ପ୍ରବିଶ୍ଯାଶ୍ରମମଣ୍ଡଲମ୍ ।
ଯମୁନାତୀରମାଶ୍ରିତ୍ଯ ତପସ୍ତେପେଽତିମାନୁଷମ୍ ॥ 5-186-19 (38305)
ନିରାହାରା କୃଶା ରୂକ୍ଷା ଜଟିଲା ମଲପଙ୍କିନୀ ।
ଷଣ୍ମାସାନ୍ବାଯୁଭକ୍ଷା ଚ ସ୍ଥାଣୁଭୂତା ତପୋଧନା ॥ 5-186-20 (38306)
ଯମୁନାଜଲମାଶ୍ରିତ୍ଯ ସଂବତ୍ସରମଥାଽପରମ୍ ।
ଉଦବାସଂ ନିରାହାରା ପାରଯାମାସ ଭାମିନୀ ॥ 5-186-21 (38307)
ଶୀର୍ଣପର୍ଣେନ ଚୈକେନ ପାରଯାମାସ ସା ପରମ୍ ।
ସଂବତ୍ସରଂ ତୀବ୍ରକୋପା ପାଦାଙ୍ଗୁଷ୍ଠାଗ୍ରଧିଷ୍ଠିତା ॥ 5-186-22 (38308)
ଏବଂ ଦ୍ବାଦଶ ବର୍ଷାଣି ତାପଯାମାସ ରୋଦସୀ ।
ନିବର୍ତ୍ଯମାନାପି ଚ ସା ଜ୍ଞାତିଭିର୍ନୈବ ଶକ୍ଯତେ ॥ 5-186-23 (38309)
ତତୋଽଗମଦ୍ବତ୍ସଭୂମିଂ ସିଦ୍ଧଚାରଣସେବିତାମ୍ ।
ଆଶ୍ରମଂ ପୁଣ୍ଯଶୀଲାନାଂ ତାପସାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-186-24 (38310)
ତତ୍ର ପୁଣ୍ଯେଷୁ ତୀର୍ଥେଷୁ ସାଽଽପ୍ଲୁତାଙ୍ଗୀ ଦିବାନିଶମ୍ ।
ବ୍ଯଚରତ୍କାଶିକନ୍ଯା ସା ଯଥାକାମବିଚାରିଣୀ ॥ 5-186-25 (38311)
ନନ୍ଦାଶ୍ରମେ ମହାରାଜ ତଥୋଲୂକାଶ୍ରମେ ଶୁଭେ ।
ଚ୍ଯବନସ୍ଯାଶ୍ରମେ ଚୈବ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ସ୍ଥାନ ଏବ ଚ ॥ 5-186-26 (38312)
ତ୍ରଯାଗେ ଦେବଯଜନେ ଦେବାରଣ୍ଯେଷୁ ଚୈବ ହ ।
ଭୋଗବତ୍ଯାଂ ମହାରାଜ କୌଶିକସ୍ଯାଶ୍ରମେ ତଥା ॥ 5-186-27 (38313)
ମାଣ୍ଡବ୍ଯସ୍ଯାଶ୍ରମେ ରାଜନ୍ଦିଲୀପସ୍ଯାଶ୍ରମେ ତଥା ।
ରାମହ୍ରଦେ ଚ କୌରବ୍ଯ ପୈଲଗର୍ଗସ୍ଯ ଚାଶ୍ରମେ ॥ 5-186-28 (38314)
ଏତେଷୁ ତୀର୍ଥେଷୁ ତଦା କାଶିକନ୍ଯା ବିଶାଂପତେ ।
ଆପ୍ଲାବଯତ ଗାତ୍ରାଣି ବ୍ରତମାସ୍ଥାଯ ଦୁଷ୍କରମ୍ ॥ 5-186-29 (38315)
ତାମବ୍ରବୀଚ୍ଚ କୌରବ୍ଯ ମମ ମାତା ଜଲେ ସ୍ଥିତା ।
କିମର୍ଥଂ କ୍ଲିଶ୍ଯସେ ଭଦ୍ରେ ତଥ୍ଯମେବ ବଦସ୍ବ ମେ ॥ 5-186-30 (38316)
ସୈନାମଥାବ୍ରବୀଦ୍ରାଜନ୍କୃତାଞ୍ଜଲିରନିନ୍ଦିତା
ଭୀଷ୍ମେଣ ସମରେ ରାମୋ ନିର୍ଜିତଶ୍ଚାରୁଲୋଚନି ॥ 5-186-31 (38317)
କୋଽନ୍ଯସ୍ତମୁତ୍ସହେଞ୍ଜେତୁମୁଦ୍ଯତେଷୁଂ ମହୀପତିଃ ।
ସାହଂ ଭୀଷ୍ମବିନାଶାଯ ତପସ୍ତପ୍ସ୍ଯେ ସୁଦାରୁଣମ୍ ॥ 5-186-32 (38318)
ବିଚରାମି ମହୀଂ ଦେବି ଯଥା ହନ୍ଯାମହଂ ନୃପମ୍ ।
ଏତଦ୍ବ୍ରତଫଲଂ ଦେବି ପରମସ୍ମିନ୍ଯଥା ହି ମେ ॥ 5-186-33 (38319)
ତତୋଽବ୍ରବୀତ୍ସାଗରଗା ଜିହ୍ମଂ ଚରସି ଭାମିନି।
ନୈଷ କାମୋଽନବଦ୍ଯାଙ୍ଗି ଶକ୍ଯଃ ପ୍ରାପ୍ତୁଂ ତ୍ବଯାଽବଲେ ॥ 5-186-34 (38320)
ଯଦି ଭୀଷ୍ମବିନାଶାଯ କାଶ୍ଯେ ଚରସି ବୈ ବ୍ରତମ୍।
ବ୍ରତସ୍ଥା ଚ ଶରୀରଂ ତ୍ବଂ ଯଦି ନାମ ବିମୋକ୍ଷ୍ଯସି ॥ 5-186-35 (38321)
ନଦୀ ଭବିଷ୍ଯସି ଶୁଭେ କୁଟିଲା ବାର୍ଷିକୋଦକା।
ଦୁସ୍ତୀର୍ଥା ନ ତୁ ବିଜ୍ଞେଯା ବାର୍ଷିକୀ ନାଷ୍ଟମାସିକୀ ॥ 5-186-36 (38322)
ଭୀମଗ୍ରାହବତୀ ଘୋରା ସର୍ବଭୂତଭଯଂକରୀ ।
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତତୋ ରାଜନ୍କାଶିକନ୍ଯାଂ ନ୍ଯବର୍ତତ ॥ 5-186-37 (38323)
ମାତା ମମ ମହାଭାଗା ସ୍ମଯମାନେବ ଭାମିନୀ ।
କଦାଚିଦଷ୍ଟମେ ମାସି କଦାଚିଦ୍ଦଶମେ ତଥା।
ନ ପ୍ରାଶ୍ନୀତୋଦକମପି ପୁନଃ ସା ବରବର୍ଣିନୀ ॥ 5-186-38 (38324)
ସା ବତ୍ସଭୂମିଂ କୌରବ୍ଯ ତୀର୍ଥଲୋଭାତ୍ତତସ୍ତତଃ ।
ପତିତା ପରିଧାବନ୍ତୀ ପୁନଃ କାଶିପତେଃ ସୁତା ॥ 5-186-39 (38325)
ସା ନଦୀ ବତ୍ସଭୂମ୍ଯାଂ ତୁ ପ୍ରଥିତାମ୍ବେତି ଭାରତ ।
ବାର୍ଷିକୀ ଗ୍ରାହବହୁଲା ଦୁସ୍ତୀର୍ଥା କୁଟିଲା ତଥା ॥ 5-186-40 (38326)
ସା କନ୍ଯା ତପସା ତେନ ଦେହାର୍ଧେନ ବ୍ଯଜାଯତ ।
ନଦୀ ଚ ରାଜନ୍ବତ୍ସେଷୁ କନ୍ଯା ଚୈବାଭବତ୍ତଦା ॥ ॥ 5-186-41 (38327)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଡଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯ- ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-186-36 ବାର୍ଷିକୀ ବର୍ଷାସ୍ବେବ ବହତୀତି ବାର୍ଷିକୀ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 187
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.187. ଅଧ୍ଯାଯଃ 187
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଅମ୍ବଯା ତପସ୍ତୋଷିତାନ୍ମହାଦେବାତ୍ ଜନ୍ମାନ୍ତରେ ପୁଂସ୍ତ୍ବପ୍ରାପ୍ତ୍ଯା ଭୀଷ୍ମହନନରୂପବମୁପଲଭ୍ଯାଗ୍ନୌ ପ୍ରବେଶଃ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-187-0 (38328)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-187-0x (3923)
ତତସ୍ତେ ତାପସାଃ ସର୍ବେ ତପସେ ଧୃତନିଶ୍ଚଯାମ୍।
ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନ୍ଯବର୍ତଯଂସ୍ତାତ କିଂ କାର୍ଯମିତି ଚାବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-187-1 (38329)
ତାନୁବାଚ ତତଃ କନ୍ଯା ତପୋବୃଦ୍ଧାନୃଷୀଂସ୍ତଦା ।
ନିରାକୃତାସ୍ମି ଭୀଷ୍ମେଣ ଭ୍ରଂଶିତା ପତିଧର୍ମତଃ ॥ 5-187-2 (38330)
ବଧାର୍ଥଂ ତସ୍ଯ ଦୀକ୍ଷା ମେ ନ ଲୋକାର୍ଥଂ ତପୋଧନାଃ ।
ନିହତ୍ଯ ଭୀଷ୍ମଂ ଗଚ୍ଛେଯଂ ଶାନ୍ତିମିତ୍ଯେବ ନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-187-3 (38331)
ଯତ୍କୃତେ ଦୁଃଖବସତିମିମାଂ ପ୍ରାପ୍ତଽସ୍ମି ଶାଶ୍ବତୀମ୍ ।
ପତିଲୋକାଦ୍ବିହୀନା ଚ ନୈବ ସ୍ତ୍ରୀ ନ ପୁମାନିହ ॥ 5-187-4 (38332)
ନାହତ୍ବା ଯୁଧି ଗାଙ୍ଗେଯଂ ନିବର୍ତିଷ୍ଯେ ତପୋଧନାଃ ।
ଏଷ ମେ ହୃଦି ସଂକଲ୍ପୋ ଯଦିଦଂ କଥିତଂ ମଯା ॥ 5-187-5 (38333)
ସ୍ତ୍ରୀଭାବେ ପରିନିର୍ବିଣ୍ଣା ପୁଂସ୍ତ୍ବାର୍ଥେ କୃତନିଶ୍ଚଯା ।
ଭୀଷ୍ମେ ପ୍ରତିଚିକୀର୍ଷାମି ନାସ୍ମି ବାର୍ଯେତି ବୈ ପୁନଃ ॥ 5-187-6 (38334)
ତାଂ ଦେବୋ ଦର୍ଶଯାମାସ ଶୂଲପାଣିରୁମାପତିଃ ।
ମଧ୍ଯେ ତେଷାଂ ମହାର୍ଷୀଣାଂ ସ୍ବେନ ରୂପେଣ ତାପସୀମ୍ ॥ 5-187-7 (38335)
ଛନ୍ଦ୍ଯମାନା ବରେଣାଥ ସା ବବ୍ରେ ମତ୍ପରାଜଯମ୍ ।
ହନିଷ୍ଯସୀତି ତାଂ ଦେବଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ମନସ୍ବିନୀମ୍ ॥ 5-187-8 (38336)
ତତଃ ସା ପୁନରେବାଥ କନ୍ଯା ରୁଦ୍ରମୁବାଚ ହ।
ଉପପଦ୍ଯେତ୍କଥଂ ଦେବ ସ୍ତ୍ରିଯା ଯୁଧି ଜଯୋ ମମ ॥ 5-187-9 (38337)
ସ୍ତ୍ରୀଭାବେନ ଚ ମେ ଗାଢଂ ମନଃ ଶାନ୍ତମୁମାପତେ ।
ପ୍ରତିଶ୍ରୁତଶ୍ଚ ଭୂତେଶ ତ୍ବଯା ଭୀଷ୍ମପରାଜଯଃ ॥ 5-187-10 (38338)
ଯଥା ସ ସତ୍ଯୋ ଭବତି ତଥା କୁରୁ ବୃଷଧ୍ବଜ ।
ଯଥା ହନ୍ଯାଂ ସମାଗମ୍ଯ ଭୀଷ୍ମଂ ଶାନ୍ତନବଂ ଯୁଧି ॥ 5-187-11 (38339)
ତାମୁବାଚ ମହାଦେବଃ କନ୍ଯାଂ କିଲ ବୃଷଧ୍ବଜଃ ।
ନ ମେ ବାଗମୃତଂ ପ୍ରାହ ସତ୍ଯଂ ଭଦ୍ରେ ଭବିଷ୍ଯସି ॥ 5-187-12 (38340)
ହନିଷ୍ଯସି ରଣେ ଭୀଷ୍ମଂ ପୁରୁଷତ୍ବଂ ଚ ଲପ୍ସ୍ଯତି ॥
ସ୍ମରିଷ୍ଯସି ଚ ତତ୍ସର୍ବଂ ଦେହମନ୍ଯଂ ଗତା ସତୀ ॥ 5-187-13 (38341)
ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ କୁଲେ ଜାତା ଭବିଷ୍ଯସି ମହାରଥଃ।
ଶୀଘ୍ରାସ୍ତ୍ରଶ୍ଚିତ୍ରଯୋଧୀ ଚ ଭବିଷ୍ଯସି ସୁସଂମତଃ ॥ 5-187-14 (38342)
ଯଥୋକ୍ତମେବ କଲ୍ଯାଣି ସର୍ବମେତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି।
ଭବିଷ୍ଯସି ପୁମାନ୍ପଶ୍ଚାତ୍କସ୍ମାଚ୍ଚିତ୍କାଲପର୍ଯଯାତ୍ ॥ 5-187-15 (38343)
ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ମହାଦେବଃ କପର୍ଦୀ ବୃଷଭଧ୍ବଜଃ।
ପଶ୍ଯତାମେବ ବିପ୍ରାଣାଂ ତତ୍ରୈବାନ୍ତରଧୀଯତ ॥ 5-187-16 (38344)
ତତଃ ସା ପଶ୍ଯତାଂ ତେଷାଂ ମହର୍ଷୀଣାମନିନ୍ଦିତା ।
ସମାହୃତ୍ଯ ବନାତ୍ତସ୍ମାତ୍କାଷ୍ଠାନି ବରବର୍ଣିନୀ ॥ 5-187-17 (38345)
ଚିତାଂ କୃତ୍ବା ସୁମହତୀଂ ପ୍ରଦାଯ ଚ ହୁତାଶନମ୍ ।
ପ୍ରଦୀପ୍ତେଽଗ୍ନୌ ମହାରାଜ ରୋଷଦୀପ୍ତେନ ଚେତସା ॥ 5-187-18 (38346)
ଉକ୍ତ୍ବା ଭୀଷ୍ମବଧାଯେତି ପ୍ରବିବେଶ ହୁତାଶନମ୍ ।
ଜ୍ଯେଷ୍ଠା କାଶିସୁତା ରାଜନ୍ଯମୁନାମଭିତୋ ନଦୀମ୍ ॥ ॥ 5-187-19 (38347)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ସପ୍ତାଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-187-10 ଶାନ୍ତଂ ଶୌର୍ଯଧର୍ମରହିତମ୍ ॥ 5-187-19 ଯମୁନାମଭିତଃ ଯମୁନାଦ୍ବୀପେ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 188
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.188. ଅଧ୍ଯାଯଃ 188
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପୁତ୍ରାର୍ଥଂ ତପସ୍ଯତେ ଦ୍ରୁପଦାଯ ମହାଦେବେନ ସ୍ତ୍ରୀ ଭୂତ୍ବା ପୁମାନ୍ଭବିଷ୍ଯତୀତି ବରଦାନମ୍ ॥ 1 ॥ ଦ୍ରୁପଦଭାର୍ଯଯା ସ୍ତ୍ର୍ଯପତ୍ଯଜନନେଽପି ତସ୍ଯ ପୁଂସ୍ତ୍ବଖ୍ଯାପନମ୍ ॥ 2 ॥ ଦ୍ରୁପଦେନ ତସ୍ଯ ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବଂ ପ୍ରଚ୍ଛାଦ୍ଯ ପୁଂବଜ୍ଜାତକର୍ମାଦିକରଣପୂର୍ବକଂ ଶିଖଣ୍ଡୀତି ନାମକରଣମ୍ ॥ 3 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-188-0 (38348)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-188-0x (3924)
କଥଂ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଗାଙ୍ଗେଯ କନ୍ଯାଂ ଭୂତ୍ବା ପୁରା ତଦା।
ପୁରୁଷୋଽଭୂଦ୍ଯୁଧିଶ୍ରେଷ୍ଠ ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ପିତାମହ ॥ 5-188-1 (38349)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-188-2x (3925)
ଭାର୍ଯା ତୁ ତସ୍ଯ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ମହୀପତେଃ।
ମହିଷୀ ଦଯିତା ହ୍ଯାସୀଦପୁତ୍ରା ଚ ବିଶାଂପତେ ॥ 5-188-2 (38350)
ଏତସ୍ମିନ୍ନେବ କାଲେ ତୁ ଦ୍ରୁପଦୋ ବୈ ମହୀପତିଃ।
ଅପତ୍ଯାର୍ଥେ ମହାରାଜ ତୋଷଯାମାସ ଶଙ୍କରମ୍ ॥ 5-188-3 (38351)
ଅସ୍ମାଦ୍ବଧାର୍ଥଂ ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ତପୋ ଘୋରଂ ସମାସ୍ଥିତଃ।
ଋତେ କନ୍ଯାଂ ମହାଦେବ ପୁତ୍ରୋ ମେସ୍ଯାଦିତି ବ୍ରୁବନ୍ ॥ 5-188-4 (38352)
ଭଗବନ୍ପୁତ୍ରମିଚ୍ଛାମି ଭୀଷ୍ମଂ ପ୍ରତିଚିକୀର୍ଷଯା ।
ଇତ୍ଯୁକ୍ତୋ ଦେବଦେବେନ ସ୍ତ୍ରୀପୁମାଂସ୍ତେ ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-188-5 (38353)
ନିବର୍ତସ୍ବ ମହୀପାଲ ନୈତଞ୍ଜାତ୍ବନ୍ଯଥା ଭବେତ୍ ।
ସ ତୁ ଗତ୍ବା ଚ ନଗରଂ ଭାର୍ଯାମିଦମୁବାଚ ହ ॥ 5-188-6 (38354)
କୃତୋ ଯତ୍ନୋ ମହାଦେବସ୍ତପସାଽଽରାଧିତୋ ମଯା ।
କନ୍ଯା ଭୂତ୍ବା ପୁମାନ୍ଭାବୀ ଇତି ଚୋକ୍ତୋସ୍ମି ଶଂଭୁନା ॥ 5-188-7 (38355)
ପୁନଃ ପୁନର୍ଯାଚ୍ଯମାନୋ ଦିଷ୍ଟମିତ୍ଯବ୍ରବୀଚ୍ଛିବଃ ।
ନତଦନ୍ଯଚ୍ଚ ଭବିତା ଭବିତବ୍ଯଂ ହି ତତ୍ତଥା ॥ 5-188-8 (38356)
ତତଃ ସା ନିଯତା ଭୂତ୍ବା ଋତୁକାଲେ ମନସ୍ବିନୀ ।
ପତ୍ନୀ ଦ୍ରୁପଦରାଜସ୍ଯ ଦ୍ରୁପଦଂ ପ୍ରବିବେଶ ହ ॥ 5-188-9 (38357)
ଲେଭେ ଗର୍ଭଂ ଯଥାକାଲଂ ବିଧିଦୃଷ୍ଟେନ କର୍ମଣା ।
ପାର୍ଷତସ୍ଯ ମହୀପାଲ ଯଥା ମାଂ ନାରଦୋଽବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-188-10 (38358)
ତତୋ ଦଧାର ସା ଦେବୀ ଗର୍ଭଂ ରାଜୀବଲୋଚନା ।
ତାଂ ସ ରାଜା ପ୍ରିଯାଂ ଭାର୍ଯାଂ ଦ୍ରୁପଦଃ କୁରୁନନ୍ଦନ ॥ 5-188-11 (38359)
ପୁତ୍ରସ୍ନେହାନ୍ମହାବାହୁଃ ମୁଖଂ ପର୍ଯଚରତ୍ତଦା ।
ସର୍ବାନଭିପ୍ରାଯକୃତାନ୍ଭାର୍ଯାଽଲଭତ କୌରବ ॥ 5-188-12 (38360)
ଅପୁତ୍ରସ୍ଯ ସତୋ ରାଜ୍ଞୋ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ମହୀପତେଃ ।
ଯଥାକାଲଂ ତୁ ସା ଦେବୀ ମହିଷୀ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ହ ॥ 5-188-13 (38361)
କନ୍ଯାଂ ପ୍ରବରରୂପାଂ ତୁ ପ୍ରାଜାଯତ ନରାଧିପ ।
ଅପୁତ୍ରସ୍ଯ ତୁ ରାଜ୍ଞଃ ସା ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ମନସ୍ବିନୀ ॥ 5-188-14 (38362)
ଖ୍ଯାପଯାମାସ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପୁତ୍ରୋ ହ୍ଯେଷ ମମେତି ବୈ।
ତତଃ ସ ରାଜା ଦ୍ରୁପଦ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନାଯା ନରାଧିପ ॥ 5-188-15 (38363)
ପୁତ୍ରବତ୍ପୁତ୍ରକାର୍ଯାଣି ସର୍ବାଣି ସମକାରଯତ୍ ।
ରକ୍ଷଣଂ ଚୈବ ମନ୍ତ୍ରସ୍ଯ ମହିଷୀ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ସା॥ 5-188-16 (38364)
ଚକାର ସର୍ବଯତ୍ନେନ ବ୍ରୁବଣା ପୁତ୍ର ଇତ୍ଯୁତ ।
ନ ଚ ତାଂ ବେଦକ ନଗରେ କଶ୍ଚିଦନ୍ଯତ୍ର ପାର୍ଷତାତ୍ ॥ 5-188-17 (38365)
ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନୋ ହି ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ଦେବସ୍ଯାଚ୍ଯୁତତେଜସଃ।
ଛାଦଯାମାସ ତାଂ କନ୍ଯାଂ ପୁମାନିତି ଚ ସୋବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-188-18 (38366)
ଜାତକର୍ମାଣି ସର୍ବାଣି କାରଯାମାସ ପାର୍ଥିବଃ।
ପୁଂବଦ୍ବିଧାନଯୁକ୍ତାନି ଶିଖଣ୍ଡୀତି ଚ ତାଂ ବିଦୁଃ ॥ 5-188-19 (38367)
ଅହମେକସ୍ତୁ ଚାରେଣ ବଚନାନ୍ନାରଦସ୍ଯ ଚ।
ଜ୍ଞାତବାନ୍ଦେବବାକ୍ଯେନ ଅମ୍ବାଯାସ୍ତପସା ତଥା ॥ ॥ 5-188-20 (38368)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଶୀତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 189
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.189. ଅଧ୍ଯାଯଃ 189
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ପୁଂବେଷଗୂହିତଯା ଶିଖଣ୍ଡିନ୍ଯା ଦ୍ରୋଣାଦ୍ଧନୁର୍ବିଦ୍ଯାଭ୍ଯସନମ୍ ॥ 1 ॥ ଦ୍ରୁପଦେନ ଶିଖଣ୍ଡିନ୍ଯାଃ ଦଶାର୍ଣାଧିପତିକନ୍ଯଯା ବିବାହକରଣମ୍ ॥ 2 ॥ ଦାଶାର୍ଣକସୁତଯା ଧାତ୍ରୀଦ୍ବାରା ସ୍ବପିତ୍ରେ ଶିଖଣ୍ଡିନ୍ଯାଃ ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବଜ୍ଞାପନମ୍ ॥ 3 ॥ ଦାଶାର୍ଣକେନ ଦୂତମୁଖେନ ଦ୍ରୁପଦଂପ୍ରତି ସ୍ବବିପ୍ରଲମ୍ଭଫଲତଯା ସବନ୍ଧୋସ୍ତସ୍ଯ ସମୁଚ୍ଛେଦନିବେଦନମ୍ ॥ 4 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-189-0 (38369)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-189-0x (3926)
ଚକାର ଯତ୍ନଂ ଦ୍ରୁପଦଃ ସୁତାଯାଃ ସର୍ବକର୍ମସୁ।
ତତୋ ଲେଖ୍ଯାଦିଷୁ ତଥା ଶିଲ୍ପେଷୁ ଚ ପରଂତପ ॥ 5-189-1 (38370)
ଇଷ୍ବସ୍ତ୍ରେ ଚୈବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ରୋଣଶିଷ୍ଯୋ ବଭୂବ ହ।
ତସ୍ଯ ମାତା ମହାରାଜ ରାଜାନଂ ବରବର୍ଣିନୀ ॥ 5-189-2 (38371)
ଚୋଦଯାମାସ ଭାର୍ଯାର୍ଥଂ କନ୍ଯାଯାଃ ପୁତ୍ରବତ୍ତଦା ।
ତତସ୍ତାଂ ପାର୍ଷତୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କନ୍ଯାଂ ସଂପ୍ରାପ୍ତଯୌବନାମ୍ ।
ସ୍ତ୍ରିଯଂ ମତ୍ବା ତତଶ୍ଚିନ୍ତାଂ ପ୍ରପେଦେ ସହ ଭାର୍ଯଯା ॥ 5-189-3 (38372)
ଦ୍ରୁପଦ ଉବାଚ। 5-189-4x (3927)
କନ୍ଯା ମମେଯଂ ସଂପ୍ରାପ୍ତା ଯୌବନଂ ଶୋକବର୍ଧିନୀ ।
ମଯା ପ୍ରଚ୍ଛାଦିତା ଚେଯଂ ବଚନାଚ୍ଛୂଲପାଣିନଃ ॥ 5-189-4 (38373)
ଭାର୍ଯୋବାଚ। 5-189-5x (3928)
ନ ତନ୍ମିଥ୍ଯା ମହାରାଜ ଭବିଷ୍ଯତି କଥଂଚନ ।
ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯକର୍ତା କସ୍ମାଦ୍ଧି ବୃଥା ବକ୍ତୁମିହାର୍ହତି ॥ 5-189-5 (38374)
ଯଦି ତେ ରୋଚତେ ରାଜନ୍ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଶ୍ରୃଣୁ ମେ ବଚଃ।
ଶ୍ରୁତ୍ବେଦାନୀଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେଥାଃ ସ୍ବାଂ ମତିଂ ପୃଷତାତ୍ମଜ ॥ 5-189-6 (38375)
କ୍ରିଯତାମସ୍ଯ ଯତ୍ନେନ ବିଧିବଦ୍ଦାରସଂଗ୍ରହଃ ।
ଭବିତା ତଦ୍ବଚଃ ସତ୍ଯମିତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ ॥ 5-189-7 (38376)
ତତସ୍ତୌ ନିଶ୍ଚଯଂ କୃତ୍ବା ତସ୍ମିନ୍କାର୍ଯେଽଥ ଦଂପତୀ ।
ବରଯାଞ୍ଚକ୍ରତୁଃ କନ୍ଯାଂ ଦଶାର୍ଣାଧିପତେଃ ସୁତାମ୍ ॥ 5-189-8 (38377)
ତତୋ ରାଜା ଦ୍ରୁପଦୋ ରାଜସିଂହଃ
ସର୍ବାନ୍ରାଜ୍ଞଃ କୁଲତଃ ସନ୍ନିଶାମ୍ଯ।
ଦାଶାର୍ଣକସ୍ଯ ନୃପତେସ୍ତନୂଜାଂ
ଶିଖଣ୍ଡିନେ ବରଯାମାସ ଦାରାନ୍ ॥ 5-189-9 (38378)
ହିରଣ୍ଯବର୍ମେତି ନୃପୋ ଯୋଽସୌ ଦାଶାର୍ଣକଃ ସ୍ମୃତଃ।
ସ ଚ ପ୍ରାଦାନ୍ମହୀପାଲଃ କନ୍ଯାଂ ତସ୍ମୈ ଶିଖଣ୍ଡିନେ ॥ 5-189-10 (38379)
ସ ଚ ରାଜା ଦଶାର୍ଣେଷୁ ମହାନାସୀତ୍ସୁଦୁର୍ଜଯଃ।
ହିରଣ୍ଯବର୍ମା ଦୁର୍ଧର୍ଷୋ ମହାସେନୋ ମହାମନାଃ ॥ 5-189-11 (38380)
କୃତେ ବିବାହେ ତୁ ତଦା ସା କନ୍ଯା ରାଜସତ୍ତମ।
ଯୌବନଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ତା ସା ଚ କନ୍ଯା ଶିଖଣ୍ଡିନୀ ॥ 5-189-12 (38381)
କୃତଦାରଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଚ କାମ୍ପିଲ୍ଯଂ ପୁନରାଗମତ୍।
ନ ଚ ସା ବେଦ ତାଂ କନ୍ଯାଂ କଂଚିତ୍କାଲଂ ସ୍ତ୍ରିଯଂ କିଲ।
ଯଦା ତ୍ବେନାମଜାନାତ୍ସା ସ୍ତ୍ରିଯମେବ ନୃପାତ୍ମଜା ॥ 5-189-13 (38382)
ଧାତ୍ରୀଣାଂ ଚ ସଖୀନାଂ ଚ ବ୍ରୀଡଯାନା ନ୍ଯବେଦଯତ୍ ।
କନ୍ଯାଂ ପାଞ୍ଚାଲରାଜସ୍ଯ ସୁତାଂ ତାଂ ବୈ ଶିଖଣ୍ଡିନୀମ୍ ॥ 5-189-14 (38383)
ତତସ୍ତା ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ଧାତ୍ର୍ଯୋ ଦାଶାର୍ଣିକାସ୍ତଦା।
ଜଗ୍ମୁରାର୍ତି ପରାଂ ପ୍ରେଷ୍ଯାଃ ପ୍ରେଷଯାମାସୁରେବ ଚ ॥ 5-189-15 (38384)
ତତୋ ଦଶାର୍ଣାଧିପତେଃ ପ୍ରେଷ୍ଯାଃ ସର୍ବା ନ୍ଯବେଦଯନ୍ ।
ବିପ୍ରଲମ୍ଭଂ ଯଥାବୃତ୍ତଂ ସ ଚ ଚୁକ୍ରୋଧ ପାର୍ଥିବଃ ॥ 5-189-16 (38385)
ଶିଖଣ୍ଡ୍ଯପି ମହାରାଜ ପୁଂବଦ୍ରାଜକୁଲେ ତଦା।
ବିଜହାର ମ୍ରୁଦା ଯୁକ୍ତଃ ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବଂ ନୈବାତିରୋଚଯନ୍ ॥ 5-189-17 (38386)
ତତଃ କତିପଯାହସ୍ଯ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ଭରତର୍ଷଭ ।
ହିରଣ୍ଯବର୍ମା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ରୋଷାଦର୍ତିଂ ଜଗାମ ହ ॥ 5-189-18 (38387)
ତତୋ ଦାଶାର୍ଣକୋ ରାଜା ତୀବ୍ରକୋପସମନ୍ବିତଃ ।
ଦୂତଂ ପ୍ରସ୍ଥାପଯାମାସ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ନିବେଶନମ୍ ॥ 5-189-19 (38388)
ତତୋ ଦ୍ରୁପଦମାସାଦ୍ଯ ଦୂତଃ କାଞ୍ଚନବର୍ମଣଃ।
ଏକ ଏକାନ୍ତସୁତ୍ସାର୍ଯ ରହୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-189-20 (38389)
ଦାଶାର୍ଣରାଜୋ ରାଜଂସ୍ତ୍ବାମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ।
ଅଭିଷ୍ଗାତ୍ପ୍ରକୁପିତୋ ବିପ୍ରଲବ୍ଧସ୍ତ୍ବଯାଽନଘ ॥ 5-189-21 (38390)
ଅବମନ୍ଯସେ ମାଂ ନୃପତେ ନୂନଂ ଦୁର୍ମନ୍ତ୍ରିତଂ ତବ।
ଯନ୍ମେ କନ୍ଯାଂ ସ୍ବକନ୍ଯାର୍ଥେ ମୋହାଦ୍ଯାଚିତବାନସି ॥ 5-189-22 (38391)
ତସ୍ଯାଦ୍ଯ ବିପ୍ରଲମ୍ଭସ୍ଯ ଫଲଂ ପ୍ରାପ୍ନୁହି ଦୁର୍ମତେ ।
ଏଷ ତ୍ବଂ ସଜନାମାତ୍ଯମୁଦ୍ଧରାମି ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ 5-189-23 (38392)
ଅବମତ୍ଯ ଚ ବୀର୍ଯଂ ମେ କୁଲଂ ଚାରିତ୍ରମେବ ଚ ।
ବିପ୍ରଲମ୍ଭସ୍ତ୍ବଯାପୂର୍ବୋ ମନୁଷ୍ଯେଷୁ ପ୍ରବର୍ତିତଃ ॥ 5-189-24 (38393)
କୁରୁ ସର୍ବାଣି କାର୍ଯାଣି ଭୁଙ୍କ୍ଷ୍ବ କଭୋଗାନନୁତ୍ତମାନ୍।
ଅଭିଯାସ୍ଯାମି ଶୀଘ୍ରଂ ତ୍ବାଂ ସମୁଦ୍ଧର୍ତୁଂ ସବାନ୍ଧବମ୍ ॥ ॥ 5-189-25 (38394)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଏକୋନନବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-189-4 ଶୂଲଯୁକ୍ତଃ ପାଣିଃ ଶୂଲପାଣିଃ ସୋଽସ୍ଯାସ୍ତୀତି ଶୂଲପାଣୀ ତସ୍ଯ ॥ 5-189-20 ଉତ୍ସାର୍ଯ ନୀତ୍ବା ॥ 5-189-21 ଅଭିଷଙ୍ଗାତ୍ପରାଭବାତ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 190
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.190. ଅଧ୍ଯାଯଃ 190
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦାଶାର୍ଣକେନ ପୁନର୍ଦୂତପ୍ରେଷଣେ ଦ୍ରୁପଦେନ ପତ୍ନ୍ଯାସହ କର୍ତବ୍ଯାଲୋଚନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-190-0 (38395)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-190-0x (3929)
ଏବମୁକ୍ତସ୍ଯ ଦୂତେନ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ତଦା ନୃପ।
ଚୋରସ୍ଯେବ ଗୃହୀତସ୍ଯ ନ ପ୍ରାବର୍ତତ ଭାରତୀ ॥ 5-190-1 (38396)
ସ ଯତ୍ନମକରୋତ୍ତୀବ୍ରଂ ସଂବନ୍ଧିନ୍ଯୁନୁମାନନେ ।
ଦୂତୈର୍ମଧୁରସଂଭାଷୈର୍ନ ତଦସ୍ତୀତି ସଂଦିଶନ୍ ॥ 5-190-2 (38397)
ସ ରାଜା ଭୂଯ ଏବାଥ ଜ୍ଞାତ୍ବା ତତ୍ତ୍ବମଥାଗମତ୍ ।
କନ୍ଯେତି ପାଞ୍ଚାଲସୁତାଂ ତ୍ବରମାଣୋ ବିନିର୍ଯଯୌ ॥ 5-190-3 (38398)
ତତଃ ସଂପ୍ରେଷକଯାମାସ ମିତ୍ରାଂଣାମମିତୌଜସାମ୍ ।
ଦୁହିତୁର୍ବିପ୍ରଲମ୍ଭଂ ତଂ ଧାତ୍ରୀଣାଂ ବଚନାତ୍ତଦା ॥ 5-190-4 (38399)
ତତଃ ସମୁଦଯଂ କୃତ୍ବା ବଲାନାଂ ରାଜସତ୍ତମଃ ।
ଅଭିଯାନେ ମତିଂ ଚକ୍ରେ ଦ୍ରୁପଦଂ ପ୍ରତି ଭାରତ ॥ 5-190-5 (38400)
ତତଃ ସଂମନ୍ତ୍ରଯାମାସ ମନ୍ତ୍ରିଭିଃ ସ ମହୀପତିଃ ।
ହିରଣ୍ଯବର୍ମା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଂ ପାର୍ଥିବଂ ପ୍ରତି ॥ 5-190-6 (38401)
ତତ୍ର ବୈ ନିଶ୍ଚିତଂ ତେଷାମଭୂଦ୍ରାଜ୍ଞାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ତଥ୍ଯଂ ଭବତି ଚେଦେତତ୍କନ୍ଯା ରାଜଞ୍ଶିଖଣ୍ଡିନୀ ॥ 5-190-7 (38402)
ବଦ୍ଧ୍ବା ପାଞ୍ଚାଲରାଜାନମାନଯିଷ୍ଯାମହେ ଗୃହମ୍ ।
ଅନ୍ଯଂ ରାଜାନମାଧାଯ ପାଞ୍ଚାଲେଷୁ ନରେଶ୍ବରମ୍ ॥ 5-190-8 (38403)
ଘାତଯିଷ୍ଯାମ ନୃପତିଂ ପାଞ୍ଚାଲଂ ସଶିଖଣ୍ଡିନମ୍ ॥ 5-190-9 (38404)
ସ ତଦା ଦ୍ରୁତମାଜ୍ଞାଯ ପୁନର୍ଦୂତାନ୍ନରାଧିପଃ।
ପ୍ରାସ୍ଥାପଯତ୍ପାର୍ଷତଯା ନିହନ୍ମୀତି ସ୍ଥିରୋ ଭବ ॥ 5-190-10 (38405)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-190-11x (3930)
ସ ହି ପ୍ରକୃତ୍ଯା ବୈ ଭୀତଃ କିଲ୍ବିଷୀ ଚ ନରାଧିପଃ ।
ଭଯଂ ତୀବ୍ରମନୁପ୍ରାପ୍ତୋ ଦ୍ରୁପଦଃ ପୃଥିବୀପତିଃ ॥ 5-190-11 (38406)
ବିସୃଜ୍ଯ ଦୂତାନ୍ଦାଶାର୍ଣେ ଦ୍ରୁପଦଃ ଶୋକମୂର୍ଚ୍ଛିତଃ ।
ସମେତ୍ଯ ଭାର୍ଯାଂ ରହିତେ ବାକ୍ଯମାହ ନରାଧିପଃ ॥ 5-190-12 (38407)
ଭଯେନ ମହତାଽଽବିଷ୍ଟୋ ହୃଦି ଶୋକେନ ଚାହତଃ ।
ପାଞ୍ଚାଲରାଜୋ ଦଯିତାଂ ମାତରଂ ବୈ ଶିଖଣ୍ଡିନଃ ॥ 5-190-13 (38408)
ଅଭିଯାସ୍ଯତି ମାଂ କୋପାତ୍ସଂବନ୍ଧୀ ସୁମହାବଲଃ ।
ହିରଣ୍ଯବର୍ମା ନୃପତିଃ କର୍ଷମାଣୋ ବରୂଥିନୀମ୍ ॥ 5-190-14 (38409)
କିମିଦାନୀଂ କରିଷ୍ଯାବୋ ମୂଢୌ କନ୍ଯାମିମାଂ ପ୍ରତି।
ଶିଖଣ୍ଡୀ କିଲ ପୁତ୍ରସ୍ତେ କନ୍ଯେତି ପରିଶଙ୍କିତଃ ॥ 5-190-15 (38410)
ଇତି ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ଯତ୍ନେନ ସମିତ୍ରଃ ସବଲାନୁଗଃ ।
ବଞ୍ଚିତୋଽସ୍ମୀତି ମନ୍ବାନୋ ମାଂ କିଲୋଦ୍ଧର୍ତୁମିଚ୍ଛତି॥ 5-190-16 (38411)
କିମତ୍ର ତଥ୍ଯଂ ସୁଶ୍ରୋଣି ମିଥ୍ଯା କିଂ ବ୍ରୂହି ଶୋଭନେ ।
ଶ୍ରୁତ୍ବା ତ୍ବତ୍ତଃ ଶୁଭଂ ବାକ୍ଯଂ ସଂବିଧାସ୍ଯାମ୍ଯହଂ ତଥା ॥ 5-190-17 (38412)
ଅହଂ ହି ସଂଶଯପ୍ରାପ୍ତୋ ବାଲା ଚେଯଂ ଶିଖଣ୍ଡିନୀ ।
ତ୍ବଂ ଚ ରାଜ୍ଞି ମହତ୍କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ସଂପ୍ରାପ୍ତା ବରବର୍ଣିନି ॥ 5-190-18 (38413)
ସା ତ୍ବଂ ସର୍ବବିମୋକ୍ଷାଯ ତତ୍ତ୍ବମାଖ୍ଯାହି ପୃଚ୍ଛତଃ।
ତଥା ବିଦଧ୍ଯାଂ ସୁଶ୍ରୋଣି କୃତ୍ଯମାଶୁ ଶୁଚିସ୍ମିତେ ॥ 5-190-19 (38414)
ଶିଖଣ୍ଡିନି ଚ ମା ଭୈସ୍ତ୍ବଂ ବିଧାସ୍ଯେ ତତ୍ର ତତ୍ତ୍ବତଃ ।
କୃପଯାହଂ ବରାରୋହେ ବଞ୍ଚିତଃ ପୁତ୍ରଧର୍ମତଃ ॥ 5-190-20 (38415)
ମଯା ଦାଶାର୍ଣକୋ ରାଜା ବଞ୍ଚିତଃ ସ ମହୀପତିଃ ।
ତଦାଚକ୍ଷ୍ବ ମହାଭାଗେ ବିଧାସ୍ଯେ ତତ୍ର ଯଦ୍ଧିତମ୍ ॥ 5-190-21 (38416)
ଜନାତା ହ ନରେନ୍ଦ୍ରେଣ ଖ୍ଯାପନାର୍ଥଂ ପରସ୍ଯ ବୈ ।
ପ୍ରକାଶଂ ଚୋଦିତା ଦେବୀ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ମହୀପତିମ୍ ॥ ॥ 5-190-22 (38417)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ନବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-190-3 ଅଗମତ୍ ଜ୍ଞାତବାନ୍ ॥ 5-190-5 ସମୁଦଯଂ ସମୁଦାଯମ୍ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 191
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.191. ଅଧ୍ଯାଯଃ 191
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଶିଖଣ୍ଡିନ୍ଯା ପିତ୍ରୋଃ ଶୋକସ୍ଯ ସ୍ବମୂଲକତ୍ବଚିନ୍ତନେନ ଦୁର୍ଗମାରଣ୍ଯମେତ୍ଯ ସ୍ଥୂଣନାମ୍ନଃ କୁବେରାନୁଚରସ୍ଯ ଗୃହସମୀପେ ପ୍ରାଯୋପବେଶଃ ॥ 1 ॥ ସ୍ଥୂଣଚୋଦିତଯା ଶିଖଣ୍ଡିନ୍ଯା ତଂପ୍ରତି ପୁଂସ୍ତ୍ବବରଣମ୍ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-191-0 (38418)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-191-0x (3931)
ତତଃ ଶିଖଣ୍ଡିନୋ ମାତା ଯଥାତତ୍ତ୍ବଂ ନରାଧିପ।
ଆଚଚକ୍ଷେ ମହାବାହୋ ଭର୍ତ୍ର କନ୍ଯାଂ ଶିଖଣ୍ଡିନୀମ୍ ॥ 5-191-1 (38419)
ଅପୁତ୍ରଯା ମଯା ରାଜନ୍ସପତ୍ନୀନାଂ ଭଯାଦିଦମ୍ ।
କନ୍ଯା ଶିଖଣ୍ଡିନୀ ଜାତା ପୁରୁଷୋ ବୈ ନିବେଦିତା ॥ 5-191-2 (38420)
ତ୍ବଯା ଚୈବ ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ତନ୍ମେ ପ୍ରୀତ୍ଯାଽନୁମୋଦିତମ୍ ।
ପୁତ୍ରକର୍ମ କୃତଂ ଚୈବ କନ୍ଯାଯାଃ ପାର୍ଥିବର୍ଷଭ ॥ 5-191-3 (38421)
ଭାର୍ଯା ଚୋଢା ତ୍ବଯା ରାଜନ୍ଦଶାର୍ଣାଧିପତେଃ ସୁତା।
ମଯା ଚ ପ୍ରତ୍ଯଭିହିତଂ ଦେବବାକ୍ଯାର୍ଥଦର୍ଶନାତ୍।
କନ୍ଯା ଭୂତ୍ବା ପୁମାନ୍ଭାବୀତ୍ଯେବଂ ଚୈତଦୁପେକ୍ଷିତମ୍ ॥ 5-191-4 (38422)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ଦ୍ରୁପଦୋ ଯଜ୍ଞସେନଃ
ସର୍ବଂ ତତ୍ତ୍ବଂ ମନ୍ତ୍ରବିଦ୍ଭ୍ଯୋ ନିବେଦ୍ଯ।
ମନ୍ତ୍ରଂ ରାଜା ମନ୍ତ୍ରଯାମାସ ରାଜନ୍
ଯଥାଯୁକ୍ତଂ ରକ୍ଷଣେ ବୈ ପ୍ରଜାନାମ୍ ॥ 5-191-5 (38423)
ସଂବନ୍ଧକଂ ଚୈବ ସମର୍ଥ୍ଯ ତସ୍ମିନ୍
ଦାଶାର୍ଣକେ ବୈ ନୃପତୌ ନରେନ୍ଦ୍ର।
ସ୍ବଯଂ କୃତ୍ବା ବିପ୍ରଲମ୍ଭଂ ଯଥାବ-
ନ୍ମନ୍ତ୍ର୍ଯୈକାଗ୍ରୋ ନିଶ୍ଚଯଂ ବୈ ଜଗାମ ॥ 5-191-6 (38424)
ସ୍ବଭାବଗୁପ୍ତଂ ନଗରମାପତ୍କାଲେ ତୁ ଭାରତ।
ଗୋପଯାମାସ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସର୍ବତଃ ସମଲଙ୍କୃତମ୍ ॥ 5-191-7 (38425)
ଆର୍ତିଂ ଚ ପରମାଂ ରାଜା ଜଗାମ ସହ ଭାର୍ଯଯା।
ଦଶାର୍ଣପତିନା ସାର୍ଧଂ ବିରୋଧେ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-191-8 (38426)
କଥଂ ସଂବନ୍ଧିନା ସାର୍ଧଂ ନ ମେ ସ୍ଯାଦ୍ବିଗ୍ରହୋ ମହାନ୍।
ଇତି ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ମନସା ଦେବତାମର୍ଚଯତ୍ତଦା ॥ 5-191-9 (38427)
ତଂ ତୁ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତଦା ରାଜନ୍ଦେବୀ ଦେବପରଂ ତଦା।
ଅର୍ଚାଂ ପ୍ରଯୁଞ୍ଜାନମଥୋ ଭାର୍ଯା ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-191-10 (38428)
ଦେବାନାଂ ପ୍ରତିପତ୍ତିଶ୍ଚ ସତ୍ଯଂ ସାଧୁମତା ସତାମ୍ ।
କିମୁ ଦୁଃସ୍ବାର୍ଣବଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ତସ୍ମାଦର୍ଚଯତାଂ ଗୁରୂନ୍ ॥ 5-191-11 (38429)
ଦୈବତାନି ଚ ସର୍ବାଣି ପୂଜ୍ଯନାଂ ଭୂରିଦକ୍ଷିଣମ୍ ।
ଅଗ୍ନଯଶ୍ଚାପି ହୃଯନ୍ତାଂ ଦାଶାର୍ଣପ୍ରତିଷେଧନେ ॥ 5-191-12 (38430)
ଅଯୁଦ୍ଧେନ ନିବୃତ୍ତିଂ ଚ ମନସା ଚିନ୍ତଯ ପ୍ରଭୋ।
ଦେବତାନାଂ ପ୍ରସାଦେନ ସର୍ବମେତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି ॥ 5-191-13 (38431)
ମନ୍ତ୍ରିଭିର୍ମନ୍ତ୍ରିତଂ ସାର୍ଧଂ ତ୍ବଯା ପୃଥୁଲଲୋଚନ।
ପୁରସ୍ଯାସ୍ଯାବିନାଶାଯ ଯଚ୍ଚ ରାଜଂସ୍ତଥା କୁରୁ॥ 5-191-14 (38432)
ଦୈବଂ ହି ମାନୁଷୋପେତଂ ଭୃଶଂ ସିଦ୍ଧ୍ଯତି ପାର୍ଥିବ ।
ପରମ୍ପରବିରୋଧାଦ୍ଧି ସିଦ୍ଧିରସ୍ତି ନ ଚୈତଯୋଃ ॥ 5-191-15 (38433)
ତସ୍ମାଦ୍ବିଧାଯ ନଗରେ ବିଧାନଂ ସଚିବୈଃ ସହ।
ଅର୍ଚଯସ୍ବ ଯଥାକାମଂ ଦୈବତାନି ବିଶାଂପତେ ॥ 5-191-16 (38434)
ଏବଂ ସଂଭାଷମାଣୌ ତୁ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଶୋକପରାଯଣୌ।
ଶିଖଣ୍ଡିନୀ ତଦା କନ୍ଯା ବ୍ରୀଡିତେବ ତପସ୍ବିନୀ ॥ 5-191-17 (38435)
ତତଃ ସା ଚିନ୍ତଯାମାସ ମନ୍କୃତେ ଦୁଃଖିତାବୁଭୌ ।
ଇମାବିତି ତତଶ୍ଚକ୍ରେ ମତିଂ ପ୍ରାଣବିନାଶନେ ॥ 5-191-18 (38436)
ଏବଂ ସା ନିଶ୍ଚଯଂ କୃତ୍ବା ଭୃଶଂ ଶୋକପରାଯଣା।
ନିର୍ଜଗାମ ଗୃହଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଗହନଂ ନିର୍ଜନଂ ବନମ୍ ॥ 5-191-19 (38437)
ଯକ୍ଷେଣର୍ଦ୍ଧିମତା ରାଜନ୍ସ୍ଥୂଣାକର୍ଣେନ ପାଲିତମ୍ ।
ତଦ୍ଭଯାଦେବ ଚ ଜନୋ ବିସର୍ଜଯତି ତଦ୍ବନମ୍ ॥ 5-191-20 (38438)
ତତ୍ର ଚ ସ୍ଥୂଣଭବନଂ ସୁଧାମୃତ୍ତିକଲେପନମ୍ ।
ଲାଜୋଲ୍ଲାପିକଧୂମାଢ୍ଯମୁଚ୍ଚପ୍ରାକାରତୋରଣମ୍ ॥ 5-191-21 (38439)
ତନ୍ପ୍ରବିଶ୍ଯ ଶିଖଣ୍ଡୀ ସା ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯାତ୍ମଜା ନୃପ ।
ଅନଶ୍ନାନା ବହୁତିଥଂ ଶରୀରମୁଦଶୋପଯତ୍ ॥ 5-191-22 (38440)
ଦର୍ଶଯାମାସ ତାଂ ଯକ୍ଷଃ ସ୍ଥୂଣୋ ମାର୍ଦବସଂଯୁତଃ ।
କିମର୍ଥୋଽଯଂ ତବାରମ୍ଭଃ କରିଷ୍ଯେ ବ୍ରୂହି ମାଚିରମ୍ ॥ 5-191-23 (38441)
ଅଶକ୍ଯଯିତି ସା ଯକ୍ଷଂ ପୁନଃ ପୁନରୁବାଚ ହ।
କରିଷ୍ଯାମୀତି ବୈ କ୍ଷିପ୍ରଂ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚାଥ ଗୁହ୍ଯକଃ ॥ 5-191-24 (38442)
ଧନେଶ୍ବରସ୍ଯାନୁଚରୋ ବରଦୋଽସ୍ମି ନୃପାତ୍ମଜେ।
ଅଦେଯମପି ଦାସ୍ଯାଦି ବ୍ରୂହି ଯତ୍ତେ ବିବକ୍ଷିତମ୍ ॥ 5-191-25 (38443)
ତତଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ତତ୍ସର୍ବମଖିଲେନ ନ୍ଯବେଦଯତ୍।
ତସ୍ମୈ ଯକ୍ଷପ୍ରଧାନାଯ ସ୍ଥୂଣାକର୍ଣାଯ ଭାରତ ॥ 5-191-26 (38444)
ଶିଖଣ୍ଡ୍ଯୁବାଚ। 5-191-27x (3932)
ଆପନ୍ନୋ ମେ ପିତା ଯକ୍ଷ ନ ଚିରାନ୍ନାଶମେଷ୍ଯତି।
ଅଭିଯାସ୍ଯତି ସକ୍ରୋଧୋ ଦଶାର୍ଣାଧିପତିର୍ହି ତମ୍ ॥ 5-191-27 (38445)
ମନ୍ନିମିତ୍ତଂ ମହୋତ୍ସାହଃ ସହେମକବଚୋ ନୃପଃ ।
ତସ୍ମାଦ୍ରକ୍ଷସ୍ବ ମାଂ ଯକ୍ଷ ମାତରଂ ପିତରଂ ଚ ମେ ॥ 5-191-28 (38446)
ପ୍ରତିଜ୍ଞାତୋ ହି ଭବତା ଦୁଃଖପ୍ରତିଶମୋ ମମ ।
ଭବେଯଂ ପୁରୁଷୋ ଯକ୍ଷ ତ୍ବତ୍ପ୍ରସାଦାଦନିନ୍ଦିତଃ ॥ 5-191-29 (38447)
ଯାବଦେବ ସ ରାଜା ବୈ ନୋପଯାତି ପୁରଂ ମମ ।
ତାବଦେବ ମହାଯକ୍ଷ ପ୍ରସାଦଂ କୁରୁ ଗୁହ୍ଯକ ॥ ॥ 5-191-30 (38448)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯନପର୍ବଣି ଏକନବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-191-11 ସାଧୁମତା କଲ୍ଯାଣବତାପି ଦେବାନାଂ ସତାଂ ସାଧୂନାଂ ଚ ପ୍ରତିପତ୍ତିଃ ପୂଜା ନିତ୍ଯଂ କର୍ତବ୍ଯେତି ଶେଷଃ । କିମୁ ଦୁଃଖାର୍ଣବଂ ପ୍ରାପ୍ଯ କର୍ତବ୍ଯେତି । ତସ୍ମାତ୍ ଭବାନ୍ ଗୁରୂନ୍ ଦେବାରାଧନାର୍ଥଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ ଅର୍ଚଯତାଂ ପୂଜଯତୁ ॥ 5-191-21 ଲାଜୋଲ୍ଲାପିକଃ ଲାଜାନି ଉଶୀରାଣି ଉଲ୍ଲାପଯତି ସୂଚଯତୀତି ଲାଜୋଲ୍ଲାପିକଃ। ଉଶୀରପରିମଲଯୁକ୍ତଧୂମାଢ୍ଯମିତ୍ଯର୍ଥଃ । ଉଶୀରେ ଲାଜମୁଦ୍ଦିଷ୍ଟମିତି ବିଶ୍ବଃ। ରାଜୋପଲେପଧୂମାଢ୍ଯଂ ଇତିo କoଡ ପାଠଃ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 192
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.192. ଅଧ୍ଯାଯଃ 192
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ସ୍ଥୂଣେନ ଶିଖଣ୍ଡିନ୍ଯୈ ପୁନଃପୁଂସ୍ତ୍ବପ୍ରତ୍ଯର୍ପଣପ୍ରତିଜ୍ଞାପନପୂର୍ବକଂ ତଦୀଯସ୍ତ୍ରୀତ୍ବସ୍ବୀକାରେଣ ସ୍ବୀଯପୁଂସ୍ତ୍ବସମର୍ପଣମ୍ ॥ 1 ॥ ଦାଶାର୍ଣକେନ ଉପାଯାତ୍ ଶିଖଣ୍ଡିନଃ ପୁଂସ୍ତ୍ବଂ ନିର୍ଧାର୍ଯ ସ୍ବପୁରଗମନମ୍ ॥ 2 ॥ ଅତ୍ରାନ୍ତରେ ସ୍ଥୂଣଗୃହମାଗତେନ କୁବେରେଣ ତଂପ୍ରତି ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବଧାରଣସ୍ଯ ଶିଖଣ୍ଡିମରଣାବଧିକତ୍ବରୂପଶାପଦାନମ୍ ॥ 3 ॥ ପୁଂସ୍ତ୍ବପ୍ରତ୍ଯର୍ପଣାଯ ଗତେନ ଶିଖଣ୍ଡିନା ସ୍ଥୂଣାତ୍ତଦ୍ବୃତ୍ତାନ୍ତମୁପଲଭ୍ଯ ହର୍ଷାତ୍ସ୍ବଗୃହାଗମନମ୍ ॥ 4 ॥ ଇତି ଭୀଷ୍ମେଣ ଦୁର୍ଯୋଧନଂପ୍ରତି ଶିଖଣ୍ଡିନା ସହ ସ୍ବେନ ଯୁଦ୍ଧାକରଣେ କାରଣାଭିଧାନମ୍ ॥ 5 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-193-0 (38449)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-193-0x (3933)
ଶିଖଣ୍ଡିବାକ୍ଯଂ ଶ୍ରୁତ୍ବାଽଥ ସ ଯକ୍ଷୋ ଭରତର୍ଷଭ ।
ପ୍ରୋବାଚ ମନସା ଚିନ୍ତ୍ଯ ଦୈବେନୋପନିପୀଡିତଃ ॥ 5-192-1 (38450)
ଭବିତବ୍ଯଂ ତଥା ତଦ୍ଧି ମମ ଦୁଃଖାଯ କୌରବ।
ଭଦ୍ରେ କାମଂ କରିଷ୍ଯାମି ସମଯଂ ତୁ ନିବୋଧ ମେ ॥ 5-192-2 (38451)
`ସ୍ବଂ ତେ ପୁଂସ୍ତ୍ବଂ ପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବଂ ଧାରଯିତାଽସ୍ମି ତେ'
କିଂଚିତ୍କାଲଂ ତୁ ତେ ଦାସ୍ଯେ ପୁଲ୍ଲିଙ୍ଗଂ ସ୍ବମିଦଂ ତବ।
ଆଗନ୍ତବ୍ଯଂ ତ୍ବଯା କାଲେ ସତ୍ଯଂ ଚୈବ ବଦସ୍ବ ମେ ॥ 5-192-3 (38452)
ପ୍ରଭୁଃ ସଂକଲ୍ପସିଦ୍ଧୋଽସ୍ମି କାମଚାରୀ ବିହଂଗମଃ ।
ମତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ପୁରଂ ଚୈବ ତ୍ରାହି ବନ୍ଧୂଂଶ୍ଚ କେବଲମ୍ ॥ 5-192-4 (38453)
ସ୍ତ୍ରୀଲିଙ୍ଗଂ ଧାରଯିଷ୍ଯାମି ତବେଦଂ ପାର୍ଥିବାତ୍ମଜେ।
ସତ୍ଯଂ ମେ ପ୍ରତିଜାନୀହି କରିଷ୍ଯାମି ପ୍ରିଯଂ ତବ ॥ 5-192-5 (38454)
ଶିଖଣ୍ଡ୍ଯୁବାଚ। 5-192-6x (3934)
ପ୍ରତିଦାସ୍ଯାମି ଭଗବନ୍ପୁଲିଙ୍ଗଂ ତବ ସୁବ୍ରତ।
କିଂଚିତ୍କାଲାନ୍ତରଂ ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବଂ ଧାରଯସ୍ବ ନିଶାଚର ॥ 5-192-6 (38455)
ପ୍ରତିଯାତେ ଦଶାର୍ଣେ ତୁ ପାର୍ଥିବେ ହେମବର୍ମଣି ।
କନ୍ଯୈବ ହି ଭବିଷ୍ଯାମି ପୁରୁଷସ୍ତ୍ବଂ ଭବିଷ୍ଯସି ॥ 5-192-7 (38456)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-192-8x (3935)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସମଯଂ ତତ୍ର ଚକ୍ରାତେ ତାବୁଭୌ ନୃପ ।
ଅନ୍ଯୋନ୍ଯସ୍ଯାନଭିଦ୍ରୋହେ ତୌ ସଂକ୍ରାମଯତାଂ ତତଃ ॥ 5-192-8 (38457)
ସ୍ତ୍ରୀଲିଙ୍ଗଂ ଧାରଯାମାସ ସ୍ଥୂଣୋ ଯକ୍ଷୋଽଥ ଭାରତ ।
ଯକ୍ଷରୂପଂ ଚ ତଦ୍ଦୀପ୍ତଂ ଶିଖଣ୍ଡୀ ପ୍ରତ୍ଯପଦ୍ଯତ ॥ 5-192-9 (38458)
ତତଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଃ ପୁଂସ୍ତ୍ବମାସାଦ୍ଯ ପାର୍ଥିବ ।
ବିବେଶ ନଗରଂ ହୃଷ୍ଟଃ ପିତରଂ ଚ ସମାସଦତ୍ ॥ 5-192-10 (38459)
ଯଥାବୃତ୍ତଂ ତୁ ତତ୍ସର୍ବମାଚଖ୍ଯୌ ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ତତ୍।
`ମାତୁଶ୍ଚ ରହିତେ ରାଜନ୍ପ୍ରସାଦଂ ଯକ୍ଷଜଂ ତଦା।'
ଦ୍ରୁପଦସ୍ତସ୍ଯ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ହର୍ଷମାହାରଯତ୍ପରମ୍ ॥ 5-192-11 (38460)
ସଭାର୍ଯସ୍ତଚ୍ଚ ସସ୍ମାର ମହେଶ୍ବରବଚସ୍ତଦା ।
ତତଃ ସଂପ୍ରେଷଯାମାସ ଦଶାର୍ଣାଧିପତେର୍ନୃପଃ ॥ 5-192-12 (38461)
ପୁରୁଷୋଽଯଂ ମମ ସୁତଃ ଶ୍ରଦ୍ଧତ୍ତାଂ ମେ ଭବାନିତି ।
ଅଥ ଦାଶାର୍ଣକୋ ରାଜା ସହସାଭ୍ଯାଗମତ୍ତଦା ॥ 5-192-13 (38462)
ପାଞ୍ଚାଲରାଜଂ ଦ୍ରୁପଦଂ ଦୁଃଖଶୋକସମନ୍ବିତଃ।
ତତଃ କାମ୍ପିଲ୍ଯମାସାଦ୍ଯ ଦଶାର୍ଣାଧିପତିସ୍ତତଃ ॥ 5-192-14 (38463)
ପ୍ରେଷଯାମାସ ସତ୍କୃତ୍ଯ ଦୂତଂ ବ୍ରହ୍ମବିଦାଂ ବରମ୍।
ବ୍ରୂହି ମଦ୍ବଚନାଦ୍ଦୂତ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଂ ତଂ ନୃପାଧମମ୍ ॥ 5-192-15 (38464)
ଯନ୍ମେ କନ୍ଯାଂ ସ୍ବକନ୍ଯାର୍ଥେ ବୃତବାନସି ଦୁର୍ମତେ।
ଫଲଂ ତସ୍ଯାବଲେପସ୍ଯ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସ୍ଯଦ୍ଯ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-192-16 (38465)
ଏବମୁକ୍ତଶ୍ଚ ତେନାସୌ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ରାଜସତ୍ତମ।
ଦୂତଃ ପ୍ରଯାତୋ ନଗରଂ ଦାଶାର୍ଣନୃପଚୋଦିତଃ ॥ 5-192-17 (38466)
ତତଃ ଆସାଦଯାମାସ ପୁରୋଧା ଦ୍ରୁପଦଂ ପୁରେ।
ତସ୍ମୈ ପାଞ୍ଚାଲକୋ ରାଜା ଗାମର୍ଘ୍ଯଂ ଚ ସୁସତ୍କୃତମ୍ ॥ 5-192-18 (38467)
ପ୍ରାପଯାମାସ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସହ ତେନ ଶିଖଣ୍ଡିନା ।
ତାଂ ପୂଜାଂ ନାଭ୍ଯନନ୍ଦତ୍ସ ବାକ୍ଯଂ ଚେଦମୁବାଚ ହ ॥ 5-192-19 (38468)
ଯଦୁକ୍ତଂ ତେନ ବୀରେଣ ରାଜ୍ଞା କାଞ୍ଚନବର୍ମଣା ।
ଯତ୍ତେଽହମଧମାଚାର ଦୁହିତ୍ରାଽସ୍ମ୍ଯଭିବଞ୍ଚିତଃ ॥ 5-192-20 (38469)
ତସ୍ଯ ପାପସ୍ଯ କରଣାତ୍ଫଲଂ ପ୍ରାପ୍ନୁହି ଦୁର୍ମତେ ।
ଦେହି ଯୁଦ୍ଧଂ ନରପତେ ମମାଦ୍ଯ ରଣମୂର୍ଧନି ॥ 5-192-21 (38470)
ଉଦ୍ଧରିଷ୍ଯାମି ତେ ସଦ୍ଯଃ ସାମାତ୍ଯସୁତବାନ୍ଧବମ୍ ।
ତଦୁପାଲମ୍ଭସଂଯୁକ୍ତଂ ଶ୍ରାବିତଃ କିଲ ପାର୍ଥିବଃ ॥ 5-192-22 (38471)
ଦଶାର୍ଣପତିନା ଚୋକ୍ତୋ ମନ୍ତ୍ରିମଧ୍ଯେ ପୁରୋଧସା।
ଅଭବଦ୍ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦ୍ରୁପଦଃ ପ୍ରଣଯାନତଃ ॥ 5-192-23 (38472)
ଯଦାହ ମାଂ ଭବାନ୍ବ୍ରହ୍ମନ୍ସଂବନ୍ଧିବଚନାଦ୍ବଚଃ ।
ଅସ୍ଯୋତ୍ତରଂ ପ୍ରତିବଚୋ ଦୂତୋ ରାଜ୍ଞେ ବଦିଷ୍ଯତି ॥ 5-192-24 (38473)
ତତଃ ସଂପ୍ରେଷଯାମାସ ଦ୍ରୁପଦୋଽପି ମହାତ୍ମନେ ।
ହିରଣ୍ଯବର୍ମଣେ ଦୂତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବେଦପାରଗମ୍ ॥ 5-192-25 (38474)
ତମାଗମ୍ଯ ତୁ ରାଜାନଂ ଦଶାର୍ଣାଧିପତିଂ ତଦା।
ତଦ୍ବାକ୍ଯମାଦଦେ ରାଜନ୍ଯଦୁକ୍ତଂ ଦ୍ରୁପଦେନ ହ ॥ 5-192-26 (38475)
ଆଗମଃ କ୍ରିଯତାଂ ବ୍ଯକ୍ତଃ କୁମାରୋଽଯଂ ସୁତୋ ମମ ।
ମିଥ୍ଯୈତଦୁକ୍ତଂ କେନାପି ତଦଶ୍ରଦ୍ଧେଯମିତ୍ଯୁତ ॥ 5-192-27 (38476)
ତତଃ ସ ରାଜା ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ଶ୍ରୁତ୍ବା।
ବିମର୍ଶଯୁକ୍ତୋ ଯୁବତୀର୍ବରିଷ୍ଠାଃ।
ସଂପ୍ରେଷଯାମାସ ସୁଚାରୁରୂପାଃ
ଶିଖଣ୍ଡିନଂ ସ୍ତ୍ରୀପୁମାନ୍ବେତି ବେତ୍ତୁମ୍ ॥ 5-192-28 (38477)
ତାଃ ପ୍ରେଷିତାସ୍ତତ୍ତ୍ବଭାବଂ ବିଦିତ୍ବା
ପ୍ରୀତ୍ଯା ରାଜ୍ଞେ ତଚ୍ଛଶଂସୁର୍ହି ସର୍ବମ୍ ।
ଶିଖଣ୍ଡିନଂ ପୁରୁଷଂ କୌରବେନ୍ଦ୍ର
ଦାଶାର୍ଣରାଜାଯ ମହାନୁଭାବମ୍ ॥ 5-192-29 (38478)
ତତଃ କୃତ୍ବା ତୁ ରାଜା ସ ଆଗମଂ ପ୍ରୀତିମାନଥ।
ସଂବନ୍ଧିନା ସମାଗମ୍ଯ ହୃଷ୍ଟୋ ବାସମୁବାସ ହ ॥ 5-192-30 (38479)
ଶିଖଣ୍ଡିନେ ଚ ମୁଦିତଃ ପ୍ରାଦାଦ୍ବିତ୍ତଂ ଜନେଶ୍ବରଃ ।
ହସ୍ତିନୋଽଶ୍ବାଂଶ୍ଚ ଗାଶ୍ଚୈବ ଦାସୀର୍ବହୁଶତାସ୍ତଥା । 5-192031c ପୂଜିତଶ୍ଚ ପ୍ରତିଯଯୌ ନିର୍ଭର୍ତ୍ସ୍ଯ ତନଯାଂ କିଲ ॥ 5-192-31 (38480)
ବିନୀତକିଲ୍ବିଷେ ପ୍ରୀତେ ହେମବର୍ମଣି ପାର୍ଥିବେ ।
ପ୍ରତିଯାତେ ଦଶାର୍ଣେ ତୁ ହୃଷ୍ଟରୂପା ଶିଖଣ୍ଡିନୀ ॥ 5-192-32 (38481)
କସ୍ଯଚିତ୍ତ୍ବଥ କାଲସ୍ଯ କୁବେରୋ ନରବାହନଃ ।
ଲୋକଯାତ୍ରାଂ ପ୍ରକୁର୍ବାଣଃ ସ୍ଥୂଣସ୍ଯାଗାନ୍ନିବେଶନମ୍ ॥ 5-192-33 (38482)
ସ ନଦ୍ଗୃହସ୍ଯୋପରି ବତମାନ
ଆଲୋକଯାମାସ ଧନାଧିଗୋପ୍ତା।
ସ୍ଥୂଣସ୍ଯ ଯକ୍ଷସ୍ଯ ବିବେଶ ବେଶ୍ମ
ସ୍ବଲଂକୃତଂ ମାଲ୍ଯଗୁଣୈର୍ବିଚିତ୍ରୈଃ ॥ 5-192-34 (38483)
ଲାଚୈଶ୍ଚ ଗନ୍ଧୈଶ୍ଚ ତଥା ବିତାନୈ-
ରଭ୍ଯର୍ଚିତଂ ଧୃନଧୃପିତଂ ଚ।
ଧ୍ବଜୈଃ ପତାକାଭିରଲଂକୃତଂ ଚ
ଭକ୍ଷ୍ଯାନ୍ନପେଯାମିପଦତ୍ତମୋଦମ୍ ॥ 5-192-35 (38484)
ତତ୍ସ୍ଥାନଂ ତସ୍ଯ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତୁ ସର୍ବତଃ ସମଲଂକୃତମ୍।
ମଣିରତ୍ନସୁବର୍ଣାନାଂ ମାଲାଭିଃ ପରିପୂରିତମ୍ ॥ 5-192-36 (38485)
ନାନାକୁସୂମଗନ୍ଧାଢ୍ଯଂ ସିକ୍ତସଂମୃଷ୍ଟଶୋଭିତମ୍ ।
ଅଥାବ୍ରବୀଦ୍ଯକ୍ଷପତିସ୍ତାନ୍ଯକ୍ଷାନନୁଗାଂସ୍ତଦା ॥ 5-192-37 (38486)
ସ୍ବଲଂକୃତମିଦଂ ବେଶ୍ମ ସ୍ଥୂଣସ୍ଯାମିତବିକ୍ରମାଃ ।
ନୋପସର୍ପତି ମାଂ ଚୈବ କସ୍ମାଦଦ୍ଯ ସ ମନ୍ଦଧୀଃ ॥ 5-192-38 (38487)
ଯସ୍ମାଜ୍ଜାନନ୍ସ ମନ୍ଦାତ୍ମା ମାମସୌ ନୋପସର୍ପତି ।
ତସ୍ମାତ୍ତସ୍ମୈ ମହାଦଣ୍ଡୋ ଧାର୍ଯଃ ସ୍ଯାଦିତି ମେ ମତିଃ ॥ 5-192-39 (38488)
ଯକ୍ଷା ଊଚୁଃ । 5-192-40x (3936)
ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ ସୁତା ରାଜନ୍ରାଜ୍ଞୋ ଜାତା ଶିଖଣ୍ଡିନୀ।
ତସ୍ଯା ନିମିତ୍ତେ କସ୍ମିଂଶ୍ଚିତ୍ପ୍ରାଦାତ୍ପୁରୁଷଲକ୍ଷଣମ୍ ॥ 5-192-40 (38489)
ଅଗ୍ରହୀଲ୍ଲକ୍ଷଣଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ସ୍ତ୍ରୀଭୂତା ତିଷ୍ଠତେ ଗୃହେ।
ନୋପସର୍ପତି ତେନାସୌ ସବ୍ରୀଡଃ ସ୍ତ୍ରୀସରୂପବାନ୍ ॥ 5-192-41 (38490)
ଏତସ୍ମାତ୍କାରଣାଦ୍ରାଜନ୍ସ୍ଥୂଣୋ ନ ତ୍ବାଽଦ୍ଯ ସର୍ପତି।
ଶ୍ରୁତ୍ବା କୁରୁ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ବିମାନମିହ ତିଷ୍ଠତାମ୍ ॥ 5-192-42 (38491)
ଆନୀଯତାଂ ସ୍ଥୂଣ ଇତି ତତୋ ଯକ୍ଷାଧିପୋଽବ୍ରବୀତ୍ ।
କର୍ତାସ୍ମି ନିଗ୍ରହଂ ତସ୍ଯ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-192-43 (38492)
ସୋଽଭ୍ଯଗଚ୍ଛତ ଯକ୍ଷେନ୍ଦ୍ରମାହୂତଃ ପୃଥିବୀପତେ।
ସ୍ତ୍ରୀମରୂପୋ ମହାରାଜ ତସ୍ଥୌ ବ୍ରୀଡାସମନ୍ବିତଃ ॥ 5-192-44 (38493)
ତଂ ଶଶାପାଥ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଧନଦଃ କୁରୂନନ୍ଦନ ।
ଏବମେବ ଭବତ୍ବଦ୍ଯ ସ୍ତ୍ରୀତ୍ବଂ ପାପସ୍ଯ ଗୁହ୍ଯକାଃ ॥ 5-192-45 (38494)
ତତୋଽବ୍ରବୀଦ୍ଯକ୍ଷପତିର୍ମହାତ୍ମା
ଯସ୍ମାଦଦାସ୍ତ୍ବବମନ୍ଯେହ ଯକ୍ଷାନ୍।
ଶିଖଣ୍ଡିନୋ ଲକ୍ଷଣଂ ପାପବୁଦ୍ଧେ
ସ୍ତ୍ରୀଲକ୍ଷଣଂ ଚାଗ୍ରହୀଃ ପାପକର୍ମନ୍ ॥ 5-192-46 (38495)
ଅପ୍ରବୃତ୍ତଂ ସୁଦୁର୍ବୁଦ୍ଧେ ଯସ୍ମାଦେତତ୍ତ୍ବଯା କୃତମ୍।
ତସ୍ମାଦଦ୍ଯ ପ୍ରଭୃତ୍ଯେବ ସ୍ତ୍ରୀ ତ୍ବଂ ସା ପୁରୁଷସ୍ତଥା ॥ 5-192-47 (38496)
ତତଃ ପ୍ରସାଦଯାମାସୁର୍ଯକ୍ଷା ବୈଶ୍ରବଣଂ କିଲ।
ସ୍ଥୂଣସ୍ଯାର୍ଥେ କୁରୁଷ୍ବାନ୍ତଂ ଶାପସ୍ଯେତି ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-192-48 (38497)
ତତୋ ମହାତ୍ମା ଯକ୍ଷେନ୍ଦ୍ରଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚାନୁଗାମିନଃ ।
ସର୍ବାନ୍ଯକ୍ଷଗଣାଂସ୍ତାତ ଶାପସ୍ଯାନ୍ତଚିକୀର୍ଷଯା ॥ 5-192-49 (38498)
ଶିଖଣ୍ଡିନି ହତେ ଯକ୍ଷାଃ ସ୍ବଂ ରୂପଂ ପ୍ରତିପତ୍ସ୍ଯତେ ।
ସ୍ଥୂଣୋ ଯକ୍ଷୋ ନିରୁଦ୍ବେଗୋ ଭବତ୍ବିତି ମହାମନାଃ ॥ 5-192-50 (38499)
ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଭଗବାନ୍ଦେବୋ ଯକ୍ଷରାଜଃ ସୁପୂଜିତଃ ।
ପ୍ରଯଯୌ ସହିତଃ ସର୍ବୈର୍ନିମେଷାନ୍ତରଚାରିଭିଃ ॥ 5-192-51 (38500)
ସ୍ଥୂଣସ୍ତୁ ଶାପଂ ସଂପ୍ରାପ୍ଯ ତତ୍ରୈବ ନ୍ଯବସତ୍ତଦା।
ସମଯେ ଚାଗମୂତ୍ତୂର୍ଣଂ ଶିଖଣ୍ଡୀ ତଂ କ୍ଷପାଚରମ୍ ॥ 5-192-52 (38501)
ସୋଽଭିଗମ୍ଯାବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ତୋଽସ୍ମି ଭଗବନ୍ନିତି।
ତମବ୍ରବୀତ୍ତତଃ ସ୍ଥୂଣଃ ପ୍ରୀତୋଽସ୍ମୀତି ପୁନଃ ପୁନଃ ॥ 5-192-53 (38502)
ଆର୍ଜବେନାଗତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ରାଜପୁତ୍ରଂ ଶିଖଣ୍ଡିନମ୍ ।
ସର୍ବମେବ ଯଥାବୃତ୍ତମାଚଚକ୍ଷେ ଶିଖଣ୍ଡିନେ ॥ 5-192-54 (38503)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-192-55x (3937)
ଶପ୍ତୋ ବୈଶ୍ରବଣେନାହଂ ତ୍ବତ୍କୃତେ ପାର୍ଥିବାତ୍ମଜ ।
ଗଚ୍ଛେଦାନୀଂ ଯଥାକାମଂ ଚର ଲୋକାନ୍ଯଥାସୁଖମ୍ ॥ 5-192-55 (38504)
ଦିଷ୍ଟମେତତ୍ପୁରା ମନ୍ଯେ ନ ଶକ୍ଯମତିବର୍ତିତୁମ୍ ।
ଗମନଂ ତବ ଚେତୋ ହି ପୌଲସ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ଚ ଦର୍ଶନମ୍ ॥ 5-192-56 (38505)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-192-57x (3938)
ଏବମୁକ୍ତଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ତୁ ସ୍ଥୂଣଯକ୍ଷେଣ ଭାରତ ।
ପ୍ରତ୍ଯାଜଗାମ ନଗରଂ ହର୍ବେଣ ମହତାବୃତଃ ॥ 5-192-57 (38506)
ପୂଜଯାମାସ ବିବିଧୈର୍ଗନ୍ଧମାଲ୍ଯୈର୍ମହାଧନୈଃ ।
ଦ୍ବିଜାତୀନ୍ଦେବତାଶ୍ଚୈବ ଚୈତ୍ଯାନଥ ଚତୁଷ୍ପଥାନ୍ ॥ 5-192-58 (38507)
ଦ୍ରୁପଦଃ ସହ ପୁତ୍ରେଣ ସିଦ୍ଧାର୍ଥେନ ଶିଖଣ୍ଡିନା ।
ମୁଦଂ ଚ ପରମାଂ ଲେଭେ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯଃ ସହ ବାନ୍ଧବୈଃ ॥ 5-192-59 (38508)
ଶିଷ୍ଯାର୍ଥଂ ପ୍ରଦଦୌ ଚାଥ ଦ୍ରୋଣାଯ କୁରୁପୁଙ୍ଗବ ।
ଶିଖଣ୍ଡିନଂ ମହାରାଜ ପୁତ୍ରଂ ସ୍ତ୍ରୀପୂର୍ବିଣଂ ତଥା ॥ 5-192-60 (38509)
ପ୍ରତିପେଦେ ଚତୁଷ୍ପାଦଂ ଧନୁର୍ବେଦଂ ନୃପାତ୍ମଜଃ।
ଶିଖଣ୍ଡୀ ସହ ଯୁଷ୍ମାଭିର୍ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାର୍ଷତଃ ॥ 5-192-61 (38510)
ମମ ତ୍ବେତଚ୍ଚରାସ୍ତାତ ଯଥାବତ୍ପ୍ରତ୍ଯବେଦଯନ୍ ।
ଜଡାନ୍ଧବଧିରାକାରା ଯେ ମୁକ୍ତା ଦ୍ରପଦେ ମଯା ॥ 5-192-62 (38511)
ଏବମେଷ ମହାରାଜ ସ୍ତ୍ରୀ ପୁମାନ୍ଦ୍ରୁପଦାତ୍ମଜଃ ।
ସ ସଂଭୂତଃ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶିଖଣ୍ଡୀ ରଥସତ୍ତମଃ ॥ 5-192-63 (38512)
ଜ୍ଯେଷ୍ଠା କାଶିପତେଃ କନ୍ଯା ଅମ୍ବା ନାମେତି ବିଶ୍ରୁତା ।
ଦ୍ରୁପଦସ୍ଯ କୁଲେ ଜାତା ଶିଖଣ୍ଡୀ ଭରତର୍ଷଭ ॥ 5-192-64 (38513)
ନାହମେନଂ ଧନୁଷ୍ପାଣିଂ ଯୁଯୁତ୍ସୁଂ ସମୁପସ୍ଥିତମ୍ ।
ମୁହୂର୍ତମପି ପଶ୍ଯେଯଂ ପ୍ରହରେଯଂ ନ ଚାପ୍ଯୁତ ॥ 5-192-65 (38514)
ବ୍ରତମେତନ୍ମମ ସଦା ପୃଥିବ୍ଯାମପି ବିଶ୍ରୁତମ୍ ।
ସ୍ତ୍ରିଯାଂ ସ୍ତ୍ରୀପୂର୍ବକେ ଚୈବ ସ୍ତ୍ରୀନାମ୍ନି ସ୍ତ୍ରୀସରୂପିଣି ॥ 5-192-66 (38515)
ନ ମୁଞ୍ଚେଯମହଂ ବାଣମିତି କୌରବନନ୍ଦନ ।
ନ ହନ୍ଯାମହମେତେନ କାରଣେନ ଶିଖଣ୍ଡିନମ୍ ॥ 5-192-67 (38516)
ଏତତ୍ତତ୍ତ୍ବମହଂ ବେଦ ଜନ୍ମ ତାତ ଶିଖଣ୍ଡିନଃ ।
ତତୋ ନୈନଂ ହନିଷ୍ଯାମି ସମରେଷ୍ବାତତାଯିନମ୍ ॥ 5-192-68 (38517)
ଯଦି ଭୀଷ୍ମଃ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ହନ୍ଯାତ୍ସନ୍ତଃ କୁର୍ଯୁର୍ବିଗର୍ହଣମ୍ ।
ନୈନଂ ତସ୍ମାଦ୍ଧନିଷ୍ଯାମି ଦୃଷ୍ଟ୍ବାପି ସମରେ ସ୍ଥିତମ୍ ॥ 5-192-69 (38518)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-192-70x (3939)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ କରବ୍ଯୋ ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତଦା।
ମୁହୂର୍ତମିବ ସ ଧ୍ଯାତ୍ବା ଭୀଷ୍ମେ ଯୁକ୍ତମମନ୍ଯତ ॥ ॥ 5-192-70 (38519)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଦ୍ବିନବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-192-4 ବିହଂଗମଃ ଆକାଶଗାମୀ ॥ 5-192-8 ଅଭିସଂଦେହେ ଇତି ଝo ପାଠଃ। ସଂଦେହେ ଲିଙ୍ଗେ ସମ୍ଯଗ୍ ଦିହ୍ଯତେ ଉପଚୀଯେତେ ରତିକାଲେ ପ୍ରଥେତେ ଇତି ବ୍ଯୁତ୍ପତ୍ତେରିତି ତତ୍ରାର୍ଧଃ ॥ 5-192-24 ଉତ୍ତରଂ ଉତ୍କୃଷ୍ଟତରମ୍ ॥ 5-192-27 ଆଗମଃ ପରୀକ୍ଷା ॥ 5-192-61 ଚତୁଷ୍ପାଦଂ ଗ୍ରହଣଧରଣପ୍ରଯୋଗପ୍ରାତୀକାରୈଶ୍ଚତୁର୍ଭିଃ ପାଦୈର୍ଯୁକ୍ତମ୍ ॥ 5-192-ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 193
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.193. ଅଧ୍ଯାଯଃ 193
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ଭୀଷ୍ମାଦୀନ୍ପ୍ରତି ଯୁଷ୍ମାଭିଃ କିଯତା କାଲେନ ସମଗ୍ରପରସେନାକ୍ଷପଣଂ କର୍ତୁଂ ଶକ୍ଯମିତି ପ୍ରଶ୍ନେ ତୈଃ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍ତଦୁତ୍ତରଦାନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-193-0 (38520)
ସଂଜଯ ଉବାଚ। 5-193-0x (3940)
ପ୍ରଭାତାଯାଂ ତୁ ଶର୍ବର୍ଯାଂ ପୁନରେବ ସୁତସ୍ତବ।
ମଧ୍ଯେ ସର୍ବସ୍ଯ ସୈନ୍ଯସ୍ଯ ପିତାମହମପୃଚ୍ଛତ ॥ 5-193-1 (38521)
ଦୁର୍ଯୋଧନ ଉବାଚ। 5-193-2x (3941)
ପାଣ୍ଡବେଯସ୍ଯ ଗାଙ୍ଗେଯ ଯଦେତତ୍ସୈନ୍ଯମୁଦ୍ଯତମ୍।
ପ୍ରଭୂତନରନାଗାଶ୍ବଂ ମହାରଥସମାକୁଲମ୍ ॥ 5-193-2 (38522)
ଭୀମାର୍ଜୁନପ୍ରଭୃତିଭିର୍ମହେଷ୍ବାସୈର୍ମହାବଲୈଃ ।
ଲୋକପାଲସମୈର୍ଗୁପ୍ତଂ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନପୁରୋଗମୈଃ ॥ 5-193-3 (38523)
ଅପ୍ରଧୃଷ୍ଯମନାବାର୍ଯମୁଦ୍ଧୂତମିବ ସାଗରମ୍ ।
ସେନାସାଗରମକ୍ଷୋଭ୍ଯମପି ଦେବାର୍ମହାହବେ ॥ 5-193-4 (38524)
କେନ କାଲେନ ଗାଙ୍ଗେଯ କ୍ଷପଯେଥା ମହାଦ୍ଯୁତେ ।
ଆଚାର୍ଯୋ ବା ମହେଷ୍ବାସଃ କୃପୋ ବାଽଽଶୁ ମହାବଲଃ ॥ 5-193-5 (38525)
କର୍ଣୋ ବା ସମରଶ୍ଲାଘୀ ଦ୍ରୌଣିର୍ବା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ ।
ଦିବ୍ଯାସ୍ତ୍ରବିଦୁଷଃ ସର୍ବେ ଭବନ୍ତୋ ହି ବଲେ ମମ ॥ 5-193-6 (38526)
ଏତଦିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ଜ୍ଞାତୁଂ ପରଂ କୌତୂହଲଂ ହି ମେ।
ହୃଦି ନିତ୍ଯଂ ମହାବାହୋ ବକ୍ତୁମର୍ହସି ତନ୍ମମ ॥ 5-193-7 (38527)
ଭୀଷ୍ମ ଉବାଚ। 5-193-8x (3942)
ଅନୁରୂପଂ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ତ୍ବଯ୍ଯେତତ୍ପୃଥିବୀପତେ।
ବଲାବଲମମିତ୍ରାଣାଂ ତେଷାଂ ଯଦିହ ପୃଚ୍ଛସି ॥ 5-193-8 (38528)
ଶ୍ରୃଣୁ ରାଜନ୍ମମ ରଣେ ଯା ଶକ୍ତିଃ ପରମା ଭବେତ୍ ।
ଶସ୍ତ୍ରବୀର୍ଯେ ରଣେ ଯଚ୍ଚ ଭୁଜଯୋଶ୍ଚ ମହାଭୁଜ ॥ 5-193-9 (38529)
ଆର୍ଜବେନୈବ ଯୁଦ୍ଧେନ ଯୋଦ୍ଧବ୍ଯ ଇତରୋ ଜନଃ।
ମାଯାଯୁଦ୍ଧେନ ମାଯାବୀ ଇତ୍ଯେତଦ୍ଧର୍ମନିଶ୍ଚଯଃ ॥ 5-193-10 (38530)
ହନ୍ଯାମହଂ ମହାଭାଗ ପାଣ୍ଡବାନାମନୀକିନୀମ୍ ।
ଦିବସେ ଦିବସେ କୃତ୍ବା ଭାଗାନ୍ଭାଗାନ୍ନିଜାନ୍ମମ ॥ 5-193-11 (38531)
ଯୋଧାନାଂ ଦଶସାହସ୍ରଂ କୃତ୍ବା ଭାଗଂ ମହାଦ୍ଯୁତେ ।
ସହସ୍ରଂ ରଥିନାମେକମେଷ ଭାଗୋ ମତୋ ମମ ॥ 5-193-12 (38532)
ଅନେନାହଂ ବିଧାନେନ ସନ୍ନଦ୍ଧଃ ସତତୋତ୍ଥିତଃ ।
କ୍ଷପଯେଯଂ ମହତ୍ସୈନ୍ଯଂ କାଲେନାନେନ ଭାରତ ॥ 5-193-13 (38533)
ମୁଞ୍ଚେଯଂ ଯଦି ବାସ୍ତ୍ରାଣି ମହାନ୍ତି ସମରେ ସ୍ଥିତଃ ।
ଶତସାହସ୍ରଘାତୀନି ହନ୍ଯାଂ ମାସେନ ଭାରତ ॥ 5-193-14 (38534)
ସଂଜଯ ଉବାଚ। 5-193-15x (3943)
ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ରାଜା ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତତଃ ।
ପର୍ଯପୃଚ୍ଛତ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ରୋଣମଙ୍ଗିରସାଂ ବରମ୍ ॥ 5-193-15 (38535)
ଆଚାର୍ଯ କେନ କାଲେନ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରସ୍ଯ ସୈନିକାନ୍ ।
ନିହନ୍ଯା ଇତି ତଂ ଦ୍ରୋଣଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ହସନ୍ନିବ ॥ 5-193-16 (38536)
ସ୍ଥବିରୋଽସ୍ମି ମହାବାହୋ ମନ୍ଦପ୍ରାଣବିଚେଷ୍ଟିତଃ ।
ଶସ୍ତ୍ରାଗ୍ନିନା ନିର୍ଦହେଯଂ ପାଣ୍ଡବାନାମନୀକିନୀମ୍ ॥ 5-193-17 (38537)
ଯଥା ଭୀଷ୍ମଃ ଶାନ୍ତନବୋ ମାସେନେତି ମତିର୍ମମ ।
ଏଷା ମେ ପରମା ଶକ୍ତିରେତନ୍ମେ ପରମଂ ବଲମ୍ ॥ 5-193-18 (38538)
ଦ୍ବାଭ୍ଯାମେବ ତୁ ମାସାଭ୍ଯାଂ କୃପଃ ଶାରଦ୍ବତୋଽବ୍ରବୀତ୍।
ଦ୍ରୌଣିସ୍ତୁ ଦଶରାତ୍ରେଣ ପ୍ରତିଜଜ୍ଞେ ବଲକ୍ଷଯମ୍।
କର୍ଣସ୍ତୁ ପଞ୍ଚରାତ୍ରେଣ ପ୍ରତିଜଜ୍ଞେ ମହାସ୍ତ୍ରବିତ୍॥ 5-193-19 (38539)
ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସୂତପୁତ୍ରସ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ସାଗରଗାସୁତଃ।
ଜହାସ ସସ୍ବନଂ ହାସଂ ବାକ୍ଯଂ ଚେଦମୁବାଚ ହ ॥ 5-193-20 (38540)
ନ ହି ଯାବଦ୍ରଣେ ପାର୍ଥଂ ବାଣଶଙ୍ଖଧନୁର୍ଧରମ୍।
ବାସୁଦେବସମାଯୁକ୍ତଂ ରଥେନାଯାନ୍ତମାହବେ ॥ 5-193-21 (38541)
ସମାଗଚ୍ଛସି ରାଧେଯ ତେନୈବମଭିମନ୍ଯସେ ।
ଶକ୍ଯମେବଂ ଚ ଭୂଯଶ୍ଚ ତ୍ବଯା ବକ୍ତୁଂ ଯଥେଷ୍ଟତଃ ॥ ॥ 5-193-22 (38542)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ବିନବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 194
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.194. ଅଧ୍ଯାଯଃ 194
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଚାରମୁଖାତ୍ ଭୀଷ୍ମାଦିଭିଃ ସ୍ବସ୍ବଶକ୍ତିପ୍ରକାଶନଂ ନିଶମ୍ଯ ଅର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ତଚ୍ଛକ୍ତିନିବେଦନଚୋଦନେ ତତ୍କଥନମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-194-0 (38543)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-194-0x (3944)
ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ କୌନ୍ତେଯଃ ସର୍ବାନ୍ଭ୍ରାତୄନୁପହ୍ବରେ।
ଆହୂଯ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଇଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍ ॥ 5-194-1 (38544)
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 5-194-2x (3945)
ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ସୈନ୍ଯେଷୁ ଯେ ଚାରପୁରୁଷା ମମ।
ତେ ପ୍ରବୃତ୍ତିଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ମମେମାଂ ବ୍ଯୁଷିତାଂ ନିଶାମ୍ ॥ 5-194-2 (38545)
ଦୁର୍ଯୋଧନଃ କିଲାପୃଚ୍ଛଦାପଗେଯଂ ମହାବ୍ରତମ୍ ।
କେନ କାଲେନ ପାଣ୍ଡୂନାଂ ହନ୍ଯାଃ ସୈନ୍ଯମିତି ପ୍ରଭୋ ॥ 5-194-3 (38546)
ମାସେନେତି ଚ ତେନୋକ୍ତୋ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସୁଦୁର୍ମତିଃ।
ତାବତା ଚାପି କାଲେନ ଦ୍ରୋଣୋପି ପ୍ରତିଜଜ୍ଞିବାନ୍ ॥ 5-194-4 (38547)
ଗୌତମୋ ଦ୍ବିଗୁଣଂ କାଲମୁକ୍ତବାନିତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍ ।
ଦ୍ରୌଣିସ୍ତୁ ଦଶରାତ୍ରେଣ ପ୍ରତିଜଜ୍ଞେ ମହାସ୍ତ୍ରବିତ୍ ॥ 5-194-5 (38548)
ତଥା ଦିବ୍ଯାସ୍ତ୍ରବିତ୍କର୍ଣଃ ସଂପୃଷ୍ଟଃ କୁରୁସଂସଦି ।
ପଞ୍ଚଭିର୍ଦିବସୈର୍ହନ୍ତୁଂ ସସୈନ୍ଯଂ ପ୍ରତିଜଜ୍ଞିବାନ୍ ॥ 5-194-6 (38549)
ତସ୍ମାଦହମପୀଚ୍ଛାମି ଶ୍ରୋତୁମର୍ଜୁନ ତେ ବଚଃ।
କାଲେନ କିଯତା ଶତ୍ରୂନ୍କ୍ଷପଯେରିତି ଫାଲ୍ଗୁନ ॥ 5-194-7 (38550)
ଏବମୁକ୍ତୋ ଗୁଡାକେଶଃ ପାର୍ଥିବେନ ଧନଞ୍ଜଯଃ ।
ବାସୁଦେବଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯେଦଂ ବଚନଂ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ ॥ 5-194-8 (38551)
ସର୍ବ ଏତେ ମହାତ୍ମାନଃ କୃତାସ୍ତ୍ରାଶ୍ଚିତ୍ରଯୋଧିନଃ ।
ଅସଂଶଯଂ ମହାରାଜ ହନ୍ଯୁରେବ ନ ସଂଶଯଃ ॥ 5-194-9 (38552)
ଅପୈତୁ ତେ ମନସ୍ତାପୋ ଯଥା ସତ୍ଯଂ ବ୍ରବୀମ୍ଯହମ୍ ।
ହନ୍ଯାମେକରଥେନୈବ ବାସୁଦେବସହାଯବାନ୍ ॥ 5-194-10 (38553)
ସାମରାନପି ଲୋକାଂସ୍ତ୍ରୀନ୍ସର୍ବାନ୍ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମାନ୍ ।
ଭୂତଂ ଭବ୍ଯଂ ଭବିଷ୍ଯଂ ଚ ନିମେଷାଦିତି ମେ ମତିଃ ॥ 5-194-11 (38554)
`ଯାବଦିଚ୍ଛେଦ୍ଧରିରଯଂ ତାବଦସ୍ତି ନ ଚାନ୍ଯଥା।'
ଯତ୍ତଦ୍ଧୋରଂ ପଶୁପତିଃ ପ୍ରାଦାଦସ୍ତ୍ରଂ ମହନ୍ମମ।
କୈରାତେ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଯୁଦ୍ଧେ ତୁ ତଦିଦଂ ମଯି ବର୍ତତେ ॥ 5-194-12 (38555)
ଯଦ୍ଯୁଗାନ୍ତେ ପଶୁପତିଃ ସର୍ବଭୂତାନି ସଂହରନ୍ ।
ପ୍ରଯୁଙ୍କ୍ତେ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ତଦିଦଂ ମଯି ବର୍ତତେ ॥ 5-194-13 (38556)
ତନ୍ନ ଜାନାତି ଗାଙ୍ଗେଯୋ ନ ଦ୍ରୋଣୋ ନ ଚ ଗୌତମଃ ।
ନ ଚ ଦ୍ରୋଣସୁତୋ ରାଜନ୍କୁତ ଏବ ତୁ ସୂତଜଃ॥ 5-194-14 (38557)
ନ ତୁ ଯୁକ୍ତଂ ରଣେ ହନ୍ତୁଂ ଦିବ୍ଯୈରସ୍ତ୍ରୈଃ ପୃଥଗ୍ଜନମ୍ ।
ଆର୍ଜବେନୈବ ଯୁଦ୍ଧେନ ବିଜେଷ୍ଯାମୋ ବଯଂ ପରାନ୍ ॥ 5-194-15 (38558)
ତଥେମେ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରାଃ ସହାଯାସ୍ତବ ପାର୍ଥିବ ।
ସର୍ବେ ଦିବ୍ଯାସ୍ତ୍ରବିଦ୍ବାଂସଃ ସର୍ବେ ଯୁଦ୍ଧାଭିକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ ॥ 5-194-16 (38559)
ବେଦାନ୍ତାବଭୃଥସ୍ନାତାଃ ସର୍ବ ଏତେଽପରାଜିତାଃ ।
ନିହନ୍ଯୁଃ ସମରେ ସେନାଂ ଦେବାନାମପି ପାଣ୍ଡବ ॥ 5-194-17 (38560)
ଶିଖଣ୍ଡୀ ଯୁଯୁଧାନଶ୍ଚ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନଶ୍ଚ ପାର୍ଷତଃ ।
ଭୀମସେନୋ ଯମୌ ଚୋଭୌ ଯୁଧାମନ୍ଯୂତ୍ତମୌଜସୌ ॥ 5-194-18 (38561)
ବିରାଟଦ୍ରୁପଦୌ ଚୋଭୌ ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣସମୌ ଯୁଧି।
ଶଙ୍ଖଶ୍ଚୈବ ମହାବାହୁର୍ହୈଡିମ୍ବଶ୍ଚ ମହାବଲଃ ॥ 5-194-19 (38562)
ପୁତ୍ରୋଽସ୍ଯାଞ୍ଜନପର୍ବା ତୁ ମହାବଲପରାକ୍ରମଃ ।
ଶୈନେଯଶ୍ଚ ମହାବାହୁଃ ସହାଯୋ ରଣକେବିଦଃ ॥ 5-194-20 (38563)
ଅଭିମନ୍ଯୁଶ୍ଚ ବଲବାନ୍ଦ୍ରୌପଦ୍ଯାଃ ପଞ୍ଚ ଚାତ୍ମଜାଃ ।
ସ୍ବଯଂ ଚାପି ସମର୍ଥୋସି ତ୍ରେଲୋକ୍ଯୋତ୍ସାଦନେପି ଚ ॥ 5-194-21 (38564)
କ୍ରୋଧାଦ୍ଯଂ ପୁରୁଷଂ ପଶ୍ଯେସ୍ତଥା ଶକ୍ରସମଦ୍ଯୁତେ।
ସ କ୍ଷିପ୍ରଂ ନଭବେଦ୍ବ୍ଯକ୍ତମିତି ତ୍ବାଂ ବେଦ୍ମି କୌରବ ॥ ॥ 5-194-22 (38565)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯନପର୍ବଣି ଚତୁର୍ନବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Footnotes
5-194-2 ବ୍ଯୁଷିତାଂ ନିଶାଂ ପ୍ରଭାତକାଲେ ॥ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 195
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.195. ଅଧ୍ଯାଯଃ 195
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ତ୍ରେଧାବିଭଜ୍ଯ ସେନାନାଂ ଯାପନମ୍ ॥ 1 ॥ ସର୍ବେଷାଂ ଶିବିରପ୍ରବେଶଃ ॥ 2 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-195-0 (38566)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-195-0x (3946)
ତତଃ ପ୍ରଭାତେ ବିମଲେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଚୋଦିତାଃ।
ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ରାଜାନଃ ପ୍ରଯଯୁଃ ପାଣ୍ଡବାନ୍ପ୍ରତି ॥ 5-195-1 (38567)
ଆପ୍ଲାବ୍ଯ ଶୁଚଯଃ ସର୍ବେ ସ୍ରଗ୍ବିଣଃ ଶୁକ୍ଲବାସସଃ।
ଗୃହୀତଶସ୍ତ୍ରା ଧ୍ବଜିନଃ ସ୍ବସ୍ତି ବାଚ୍ଯ ହୁତାଗ୍ନଯଃ । 5-195-2 (38568)
ସର୍ବେ ବ୍ରହ୍ମବିଦଃ ଶୂରାଃ ସର୍ବେ ସୁଚରିତବ୍ରତାଃ ।
ସର୍ବେ କାମକୃତଶ୍ଚୈବ ସର୍ବେ ଚାହବଲକ୍ଷଣାଃ ॥ 5-195-3 (38569)
ଆହବେଷୁ ପରାଁଲ୍ଲୋକାଞ୍ଜିଗୀଷନ୍ତୋ ମହାବଲାଃ ।
ଏକାଗ୍ରମନସଃ ସର୍ବେ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନାଃ ପରସ୍ପରମ୍ ॥ 5-195-4 (38570)
ବିନ୍ଦାନୁବିନ୍ଦାବାବନ୍ତ୍ଯୌ କେକଯା ବାହ୍ଲିକୈଃ ସହ ।
ପ୍ରଯଯୁଃ ସର୍ବ ଏବୈତେ ଭାରଦ୍ବାଜପୁରୋଗମାଃ ॥ 5-195-5 (38571)
ଅଶ୍ବତ୍ଥାମା ଶାନ୍ତନବଃ ସୈନ୍ଧବୋଽଥ ଜଯଦ୍ରଥଃ।
ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ଯାଃ ପ୍ରତୀଚ୍ଯାଶ୍ଚ ପାର୍ବତୀଯାଶ୍ଚ ନେ ନୃପାଃ ॥ 5-195-6 (38572)
ଗାନ୍ଧାରରାଜଃ ଶକୁନିଃ ପ୍ରାଚ୍ଯୋଦୀଚ୍ଯାଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ ।
ଶକାଃ କିରାତା ଯବନାଃ ଶିବଯୋଽଥ ବସାତଯଃ ॥ 5-195-7 (38573)
ସ୍ବୈଃ ସ୍ବୈରନୀକୈଃ ସହିତାଃ ପରିବାର୍ଯ ମହାରଥମ୍ ।
ଏତେ ମହାରଥାଃ ସର୍ବେ ଦ୍ବିତୀଯେ ନିର୍ଯଯୁର୍ବଲେ ॥ 5-195-8 (38574)
କୃତବାର୍ମା ସହାନୀକସ୍ତ୍ରିଗର୍ତଶ୍ଚ ମହାରଥଃ ।
ଦୁର୍ଯୋଧନଶ୍ଚ ନୃପତିର୍ଭ୍ରାତୃଭିଃ ପରିବାରିତଃ ॥ 5-195-9 (38575)
ଶଲୋ ଭୂରିଶ୍ରବାଃ ଶଲ୍ଯଃ କୌସଲ୍ଯୋଽଥ ବୃହଦ୍ରଥଃ ।
ଏତେ ପଶ୍ଚାଦନୁଗତା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରପୁରୋଗମାଃ ॥ 5-195-10 (38576)
ତେ ସମେତ୍ଯ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ମହାବଲାଃ।
କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରସ୍ଯ ପଶ୍ଚାର୍ଧେ ବ୍ଯବାତିଷ୍ଠନ୍ତ ଦଂଶିତାଃ॥ 5-195-11 (38577)
ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ତୁ ଶିବିରଂ କାରଯାମାସ ଭାରତ ।
ଯଥୈବ ହାସ୍ତିନପୁରଂ ଦ୍ବିତୀଯଂ ସମଲଂକୃତମ୍ ॥ 5-195-12 (38578)
ନ ବିଶେଷଂ ବିଜାନନ୍ତି ପୁରସ୍ଯ ଶିବିରସ୍ଯ ବା ।
କୁଶଲା ଅପି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନରା ନଗରବାସିନଃ ॥ 5-195-13 (38579)
ତାଦୃଶାନ୍ଯେବ ଦୁର୍ଗାଣି ରାଜ୍ଞାମପି ମହୀପତିଃ ।
କାରଯାମାସ କୌରବ୍ଯଃ ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ ॥ 5-195-14 (38580)
ପଞ୍ଚଯୋଜନମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ମାଣ୍ଡଲଂ ତଦ୍ରଣାଜିରମ୍ ।
ସେନାନିବେଶାସ୍ତେ ରାଜନ୍ନାବିଶଞ୍ଛତସଙ୍ଘଶଃ ॥ 5-195-15 (38581)
ତତ୍ର ତେ ପୃଥିବୀପାଲା ଯଥୋତ୍ସାହଂ ଯଥାବଲମ୍ ।
ବିବିଶୁଃ ଶିବିରାଣ୍ଯତ୍ର ଦ୍ରବ୍ଯବନ୍ତି ସହସ୍ରଶଃ ॥ 5-195-16 (38582)
ତେଷାଂ ଦୁର୍ଯୋଧନୋ ରାଜା ସସୈନ୍ଯାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ।
ବ୍ଯାଦିଦେଶ ସ ବାହ୍ଯାନାଂ ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯମନୁତ୍ତମମ୍ ॥ 5-195-17 (38583)
ସନାଗାଶ୍ବମନୁଣ୍ଯାଣାଂ ଯେ ଚ ଶିଲ୍ପୋପଜୀବିନଃ ।
ଯେ ଚାନ୍ଯେଽନୁଗତାସ୍ତତ୍ର ସୂତମାଗଧବନ୍ଦିନଃ ॥ 5-195-18 (38584)
ବଣିଜୋ ଗଣିକାଶ୍ଚାରା ଯେ ଚୈବ ପ୍ରେକ୍ଷକା ଜନାଃ ।
ସର୍ବାଂସ୍ତନ୍କୌରବୋ ରାଜା ବିଧିବତ୍ପ୍ରତ୍ଯବୈକ୍ଷତ ॥ ॥ 5-195-19 (38585)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବମି ପଞ୍ଚନବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥
ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 196
॥ ଶ୍ରୀଃ ॥
5.196. ଅଧ୍ଯାଯଃ 196
Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Topics
ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣାପି ତ୍ରେଧାବିଭଜ୍ଯ ସ୍ବସେନାନାଂ ପ୍ରେଷଣମ୍ ॥ 1 ॥Mahabharata - Udyoga Parva - Chapter Text
5-196-0 (38586)
ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 5-196-0x (3947)
ତଥୈବ ରାଜା କୌନ୍ତେଯୋ ଧର୍ମପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନମୁଖାନ୍ବୀରାଂଶ୍ଚୋଦଯାମାସ ଭାରତ ॥ 5-196-1 (38587)
ଚେଦିକାଶିକରୂଶାନାଂ ନେତାରଂ ଦୃଢବିକ୍ରମମ୍ ।
ସେନାପତିମମିତ୍ରଘ୍ନଂ ଧୃଷ୍ଟକେତୁମଥାଦିଶତ୍ ॥ 5-196-2 (38588)
ବିରାଟଂ ଦ୍ରୁପଦଂ ଚୈବ ଯୁଯୁଧାନଂ ଶିଖଣ୍ଡିନମ୍ ।
ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯୌ ଚ ମହେଷ୍ବାସୌ ଯୁଧାମନ୍ଯୂତ୍ତମୌଜସୌ ॥ 5-196-3 (38589)
ତେ ଶୂରାଶ୍ଚିତ୍ରବର୍ମାଣସ୍ତପ୍ତକୁଣ୍ଡଲଧାରିଣଃ।
ଆଜ୍ଯାବସିକ୍ତା ଜ୍ବଲିତା ଧିଷ୍ଣ୍ଯେଷ୍ବିବ ହୁତାଶନାଃ ॥ 5-196-4 (38590)
ଅଶୋଭନ୍ତ ମହେଷ୍ବାସା ଗ୍ରହାଃ ପ୍ରଜ୍ବଲିତା ଇବ ।
ଅଥ ସୈନ୍ଯଂ ଯଥାଯୋଗଂ ପୂଜଯିତ୍ବା ନରର୍ଷଭଃ ॥ 5-196-5 (38591)
ଦିଦେଶ ତାନ୍ଯନୀକାନି ପ୍ରଯାଣାଯ ମହୀପତିଃ।
ତେଷାଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ରାଜା ସସୈନ୍ଯାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ 5-196-6 (38592)
ବ୍ଯାଦିଦେଶ ସବାହ୍ଯାନାଂ ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯମନୁତ୍ତମମ୍ ।
ସ ଗଜାଶ୍ବମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ଯେ ଚ ଶିଲ୍ପୋପଜୀବିନଃ ॥ 5-196-7 (38593)
ଅଭିମନ୍ଯୁଂ ବୃହନ୍ତଂ ଚ ଦ୍ରୌପଦେଯାଂଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ ।
ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନମୁଖାନେତାନ୍ପ୍ରାହିଣୋତ୍ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନଃ ॥ 5-196-8 (38594)
ଭୀମଂ ଚ ଯୁଯୁଧାନଂ ଚ ପାଣ୍ଡବଂ ଚ ଧନଂଜଯମ୍।
ଦ୍ବିତୀଯଂ ପ୍ରେଷଯାମାସ ବଲସ୍କନ୍ଧଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-196-9 (38595)
ଭାଣ୍ଡଂ ସମାରୋପଯତାଂ ଚରତାଂ ସଂପ୍ରଧାବତାମ୍ ।
ହୃଷ୍ଟାନାଂ ତତ୍ର ଯୋଧାନାଂ ଶବ୍ଦୋ ଦିବମିବାସ୍ପଶତ୍ ॥ 5-196-10 (38596)
ସ୍ବଯମେବ ତତଃ ପଶ୍ଚାଦ୍ବିରାଟଦ୍ରପଦାନ୍ବିତଃ।
ଅଥାପରୈର୍ମହୀପାଲୈଃ ସହ ପ୍ରାଯାନ୍ମହୀପତିଃ ॥ 5-196-11 (38597)
ଭୀମଧନ୍ବାଯତୀ ସେନା ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନେନ ପାଲିତା।
ଗଙ୍ଗେବ ପୂର୍ଣା ସ୍ତିମିତା ସ୍ଯନ୍ଦମାନା ବ୍ଯଦୃଶ୍ଯତ ॥ 5-196-12 (38598)
ତତଃ ପୁନରନୀକାନି ନ୍ଯଯୋଜଯତ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍।
ମୋହଯନ୍ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ପୁତ୍ରାଣାଂ ବୁଦ୍ଧିନିଶ୍ଚଯମ୍ ॥ 5-196-13 (38599)
ଦ୍ରୌପଦେଯାନ୍ମହେଷ୍ବାସାନଭିମନ୍ଯୁଂ ଚ ପାଣ୍ଡବଃ ।
ନକୁଲଂ ସହଦେବଂ ଚ ସର୍ବାଂଶ୍ଚୈବ ପ୍ରଭଦ୍ରକାନ୍ ॥ 5-196-14 (38600)
ଦଶ ଚାଶ୍ବସହସ୍ରାଣି ଦ୍ବିସହସ୍ତ୍ରାଣି ଦନ୍ତିନାମ୍ ।
ଅଯୁତଂ ଚ ପଦାତୀନାଂ ରଥାଃ ପଞ୍ଚଶତଂ ତଥା ॥ 5-196-15 (38601)
ଭୀମସେନସ୍ଯ ଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ପ୍ରଥମଂ ପ୍ରାଦିଶଦ୍ବଲମ୍ ।
ମଧ୍ଯମେ ଚ ବିରାଟଂ ଚ ଜଯତ୍ସେନଂ ଚ ପାଣ୍ଡବଃ ॥ 5-196-16 (38602)
ମହାରଥୌ ଚ ପାଞ୍ଚାଲ୍ଯୌ ଯୁଧାମନ୍ଯୂତ୍ତମୌଜସୌ ।
ବୀର୍ଯବନ୍ତୌ ମହାତ୍ମାନୌ ଯୁଧାମନ୍ଯୂତ୍ତମୌଜସୌ ॥ 5-196-17 (38603)
ଅନ୍ବଯାତାଂ ତଦା ମଧ୍ଯେ ବାସୁଦେବଧନଞ୍ଜଯୌ ।
`ତୌ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପୃଥିବୀପାଲା ନଷ୍ଟମିତ୍ଯେବ ମେନିରେ।
ଅନ୍ତରିକ୍ଷଗତାଃ ସର୍ବେ ଦେବାଃ ସେନ୍ଦ୍ରପୁରୋଗମାଃ '॥ 5-196-18 (38604)
ବଭୂବୁରତିସଂରବ୍ଧାଃ କୃତପ୍ରହରଣା ନରାଃ।
ତେଷାଂ ବିଂଶତିସାହସ୍ରା ହଯାଃ ଶୂରୈରଧିଷ୍ଠିତାଃ ।
ପଞ୍ଚ ନାଗସହସ୍ରାଣି ରଥବଂଶାଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ ॥ 5-196-19 (38605)
ପଦାତଯଶ୍ଚ ଯେ ଶୂରାଃ କାର୍ମୁକାସିଗଦାଧରାଃ ।
ସହସ୍ରଶୋଽନ୍ବଯୁଃ ପଶ୍ଚାଦଗ୍ରତଶ୍ଚ ସହସ୍ରଶଃ ॥ 5-196-20 (38606)
ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ଯତ୍ର ସୈନ୍ଯେ ସ୍ବଯମେବ ବଲାର୍ଣବେ ।
ତତ୍ର ତେ ପୃଥିବୀପାଲା ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ପର୍ଯବସ୍ଥିତାଃ ॥ 5-196-21 (38607)
ତତ୍ର ନାଗସହସ୍ରାଣି ହଯାନାମଯୁତାନି ଚ ।
ତଥା ରଥସହସ୍ରାଣି ପଦାତୀନାଂ ଚ ଭାରତ ॥ 5-196-22 (38608)
ଚେକିତାନଃ ସ୍ବସୈନ୍ଯେନ ମହତା ପାର୍ଥିବର୍ଷଭ ।
ଧୃଷ୍ଟକେତୁଶ୍ଚ ଚେଦୀନାଂ ପ୍ରଣେତା ପାର୍ଥିବୋ ଯଯୌ ॥ 5-196-23 (38609)
ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚ ମହେଷ୍ବାସୋ ବୃଷ୍ଣୀନାଂ ପ୍ରବରୋ ରଥଃ ।
ବୃତଃ ଶତସହସ୍ରେଣ ରଥାନାଂ ପ୍ରମୁଦନ୍ବଲୀ ॥ 5-196-24 (38610)
କ୍ଷତ୍ରଦେବବ୍ରହ୍ମଦେବୌ ରଥସ୍ଥୌ ପୁରୁଷର୍ଷଭୌ ।
ଜଘନଂ ପାଲଯନ୍ତୌ ଚ ପୃଷ୍ଠତୋଽନୁପ୍ରଜଗ୍ମତୁଃ ॥ 5-196-25 (38611)
ଶକଟାପଣବେଶାଶ୍ଚ ଯାନଂ ଯୁଗ୍ଯଂ ଚ ସର୍ବଶଃ ।
ତତ୍ର ନାଗସହସ୍ରାଣି ହଯାନାମଯୁତାନି ଚ ।
ଫଲ୍ଗୁ ସର୍ବଂ କଲତ୍ରଂ ଚ ଯତ୍କିଂଚିତ୍କୃଶଦୁର୍ବଲମ୍ ॥ 5-196-26 (38612)
କୋଶସଞ୍ଚଯବାହାଂଶ୍ଚ କୋଷ୍ଠାଗାରଂ ତଥୈବ ଚ।
ଗଜାନୀକେନ ସଂଗୃହ୍ଯ ଶନୈଃ ପ୍ରାଯାଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ॥ 5-196-27 (38613)
ତମନ୍ବଯାତ୍ସତ୍ଯଧୃତିଃ ସୌଚିତ୍ତିର୍ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦଃ।
ଶ୍ରେଣିମାନ୍ବସୁଦାନଶ୍ଚ ପୁତ୍ରଃ କାଶ୍ଯସ୍ଯ ବା ବିଭୁଃ ॥ 5-196-28 (38614)
ରଥା ବିଂଶତିସାହସ୍ରା ଯେ ତେଷାମନୁଯାଯିନଃ ।
ହଯାନାଂ ଦଶ କୋଟ୍ଯଶ୍ଚ ମହତାଂ କିଂକିଣୀକିନାମ୍ ॥ 5-196-29 (38615)
ଗଜା ବିଂଶତିସାହସ୍ରା ଈଷାଦନ୍ତାଃ ପ୍ରହାରିଣଃ।
କୁଲୀନା ଭିନ୍ନକରଟା ମେଘା ଇବ ବିସର୍ପିଣଃ ॥ 5-196-30 (38616)
ଷଷ୍ଟିର୍ନାଗସହସ୍ରାଣି ଦଶାନ୍ଯାନି ଚ ଭାରତ ।
ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ଯାନ୍ଯାସନ୍ଯୁଧି ସେନା ମହାତ୍ମନଃ ॥ 5-196-31 (38617)
କ୍ଷରନ୍ତ ଇବ ଜୀମୂତାଃ ପ୍ରଭିନ୍ନକରଟାମୁଖାଃ ।
ରାଜାନମନ୍ବଯୁଃ ପଶ୍ଚାଚ୍ଚଲନ୍ତ ଇବ ପର୍ବତାଃ ॥ 5-196-32 (38618)
ଏବଂ ତସ୍ଯ ବଲଂ ଭୀମଂ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରସ୍ଯ ଧୀମତଃ ।
ଯଦାଶ୍ରିତ୍ଯାଥ ଯୁଯୁଧେ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସୁଯୋଧନମ୍ ॥ 5-196-33 (38619)
ତତୋଽନ୍ଯେ ଶତଶଃ ପଶ୍ଚାତ୍ସହସ୍ରାଯୁତଶୋ ନରାଃ।
ନର୍ଦନ୍ତଃ ପ୍ରଯଯୁସ୍ତେଷାଣନୀକାନି ସହସ୍ରଶଃ ॥ 5-196-34 (38620)
ତତ୍ର ଭେରୀସହସ୍ରାଣି ଶଙ୍ଖାନାମଯୁତାନି ଚ ।
ନ୍ଯବାଦଯନ୍ତ ସଂହୃଷ୍ଟାଃ ସହସ୍ରାଯୁତଶୋ ନରାଃ ॥ ॥ 5-196-35 (38621)
ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଶତସାହସ୍ର୍ଯାଂ ସଂହିତାଯାଂ ବୈଯାସିକ୍ଯାଂ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବଣି ଅମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବଣି ଷଣ୍ଣବତ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥ ॥ ସମାପ୍ତମମ୍ବୋପାଖ୍ଯାନପର୍ବ ॥ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ ଚ ॥ ଅସ୍ଯାନନ୍ତରଂ ଭୀଷ୍ମପର୍ବ ଭବିଷ୍ଯତି ତସ୍ଯଯମାଦ୍ଯ ଶ୍ଲୋକଃ । ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। କଥଂ ଯୁଯୁଧିରେ ବୀରାଃ କୁରୁପାଣ୍ଡବସୋମକାଃ। ପାର୍ଥିବାଃ ସୁମହାତ୍ମାନୋ ନାନାଦେଶସମାଗତାଃ ॥ ଇଦଂ ଉଦ୍ଯୋଗପର୍ବ କୁଂଭଘୋଣସ୍ଥେନ ଟୀo ଆର୍o କୃଷ୍ଣାଚାର୍ଯେଣ ଟୀo ଆର୍o ବ୍ଯାସାଚାର୍ଯେଣ ଚ ମୁଂବଯ୍ଯାଂ ନିର୍ଣଯସାଗରମୁଦ୍ରାଯନ୍ତ୍ରେ ମୁଦ୍ରାପିତମ୍ । ଶକାବ୍ଦାଃ 1828 ସନ 1907