Mahabharata - ମହାଭାରତମ୍
Sanskrit Documents | Critical Edition | Southern Recension | Mahabharata Resources

Kumbhaghonam Edition in Odia/Oriya Script

14. ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ

ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 001

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.1. ଅଧ୍ଯାଯଃ 001

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଗଙ୍ଗାଯାଂ ଭୀଷ୍ମାଯୋଦକଦାନାନନ୍ତରଂ ବନ୍ଧୁଶୋକବିଷଣ୍ଣଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସମାଶ୍ବାସନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ବିଦୁରବଚନାନାଦରେଣ ସ୍ବସ୍ଯୈତାଦୃଶାନର୍ଥପ୍ରାପ୍ତିକଥନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଶ୍ରୀବେଦବ୍ଯାସାଯ ନମଃ। ନାରାଯଣଂ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ନରଂ ଚୈବ ନରୋତ୍ତମମ୍। ଦେବୀଂ ସରସ୍ବତୀଂ ବ୍ଯାସଂ ତତୋ ଜଯମୁଦୀରଯେତ୍॥ 14-1-1 (92367) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-1-2x (7730) କୃତୋଦକସ୍ତୁ ରାଜାନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ମହାବାହୁରୁତ୍ତତାରାକୁଲେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-1-2 (92368) ଉତ୍ତୀର୍ଯ ତୁ ମହାବାହୁର୍ବାଷ୍ପବ୍ଯାକୁଲଲୋଚନଃ। ପପାତ ତୀରେ ଗଙ୍ଗାଯା ବ୍ଯାଧବିଦ୍ଧ ଇବ ଦ୍ବିପଃ॥ 14-1-3 (92369) ତଂ ସୀଦମାନଂ ଜଗ୍ରାହ ଭୀମଃ କୃଷ୍ଣେନ ଚୋଦିତଃ। ମୈବମିତ୍ଯବ୍ରବୀଚ୍ଚୈନଂ କୃଷ୍ଣଃ ପରବଲାର୍ଦନଃ॥ 14-1-4 (92370) ତମାର୍ତଂ ପତିତଂ ଭୂମୌ ଶ୍ବସନ୍ତଂ ଚ ପୁନଃ ପୁନଃ। ତଦୃଶୁଃ ପାର୍ଥିବା ରାଜନ୍ଧର୍ମପୁତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍॥ 14-1-5 (92371) ତ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦୀନମନସଂ ଗତସତ୍ବଂ ନରେଶ୍ବରମ୍। ଭୂଯଃ ଶୋକସମାବିଷ୍ଟାଃ ପାଣ୍ଡବାଃକ ସମୁପାବିଶନ୍॥ 14-1-6 (92372) ରାଜା ତୁ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ତଂ ତଥା ଦୀନୋ ମହାଭୁଜମ୍। ବାକ୍ଯମାହ ମହାବୁଦ୍ଧିଃ ପ୍ରଜ୍ଞାଚକ୍ଷୁର୍ନରେଶ୍ବରମ୍॥ 14-1-7 (92373) ଉତ୍ତିଷ୍ଠ କୁରୁଶାର୍ଦୂଲ କୁରୁ କାର୍ଯମନନ୍ତରମ୍। କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେଣ କୌନ୍ତେଯ ଜିତେଯମବନୀ ତ୍ବଯା॥ 14-1-8 (92374) ଭୁଙ୍କ୍ଷ ସାର୍ଧଂ ଭ୍ରାତୃଭିସ୍ତାଂ ସୁହୃଦ୍ଭିଶ୍ଚ ଜନେଶ୍ବର। ଶୋଚିତବ୍ଯଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ତ୍ବଯା ଧର୍ମଭୃତାଂବର॥ 14-1-9 (92375) ଶୋଚିତବ୍ଯଂ ମଯା ଚୈବ ଗାନ୍ଧାର୍ଯା ଚ ମହୀପତେ। ଯଯୋଃ ପୁତ୍ରଶତଂ ନଷ୍ଟଂ ସ୍ବପ୍ନଲବ୍ଧଂ ଯଥା ଧନମ୍॥ 14-1-10 (92376) ଅଶ୍ରୁତ୍ବା ହିତକାମସ୍ଯ ବିଦୁରସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ। ବାକ୍ଯାନି ସୁମହାର୍ଥାନି ପରିତପ୍ଯାମି ଦୁର୍ମତିଃ॥ 14-1-11 (92377) ଉକ୍ତବାନ୍ବିଦୁରୋ ଯନ୍ମାଂ ଧର୍ମାତ୍ମା ଦିବ୍ଯଦର୍ଶନଃ। ଦୁର୍ଯୋଧନାପରାଧେନ କୁଲଂ ତେ ବିନଶିଷ୍ଯତି॥ 14-1-12 (92378) ସ୍ବସ୍ତି ଚେଦିଚ୍ଛସେ ରାଜନ୍କୁଲସ୍ଯ କୁରୁ ମେ ବଚଃ। ବଧ୍ଯତାମେଷ ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ମନ୍ଦୋ ରାଜା ସୁଯୋଧନଃ॥ 14-1-13 (92379) କର୍ଣଶ୍ଚ ଶକୁନିଶ୍ଚୈବ ନୈନଂ ପଶ୍ଯତୁ କର୍ହିଚିତ୍। ଦ୍ଯୂତସଙ୍ଘାତମପ୍ଯେଷାମପ୍ରମାଦେନ ବାରଯ॥ 14-1-14 (92380) ଅଭିଷେଚଯ ରାଜାନଂ ଧର୍ମାତ୍ମାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ସ ପାଲଯିଷ୍ଯତି ବଶୀ ଧର୍ମେଣ ପୃଥିବୀମିମାମ୍॥ 14-1-15 (92381) ଅଥ ନେଚ୍ଛସି ରାଜାନଂ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। `ବିନାଶମୁପଯାସ୍ତନ୍ତି ତବ ପୁତ୍ରା ନ ସଂଶଯଃ।' ମେଢୀଭୂତଃ ସ୍ବଯଂ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣୀଷ୍ବ ପାର୍ଥିବ॥ 14-1-16 (92382) ସମଂ ସର୍ବେଷୁ ଭୂତେଷୁ ବର୍ତମାନଂ ନରାଧିପ। ଅନୁଜୀବନ୍ତୁ ସର୍ବେ ତ୍ବାଂ ଜ୍ଞାତଯୋ ଜ୍ଞାତିବର୍ଧଂନ॥ 14-1-17 (92383) ଏବଂ ବ୍ରୁବତି କୌନ୍ତେଯ ବିଦୁରେ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନି। ଦୁର୍ଯୋଧନମହଂ ପାପମନ୍ବବର୍ତଂ ବୃଥାମତିଃ॥ 14-1-18 (92384) ଅଶ୍ରୁତ୍ବା ତସ୍ଯ ଧୀରସ୍ଯ ବାକ୍ଯାନି ମଧୁରାଣ୍ଯହମ୍। ଫଲଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ମହଦ୍ଦୁଃଖଂ ନିମଗ୍ନଃ ଶୋକସାଗରେ॥ 14-1-19 (92385) ବୃଦ୍ଧୌ ହି ତେଽଦ୍ଯ ପିତରୌ ପଶ୍ଯ ନୌ ଦୁଃଖିତୌ ନୃପ। ନ ଶୋଚିତବ୍ଯଂ ଭବତା ପଶ୍ଯାମୀହ ଜନାଧିପ॥ ॥ 14-1-20 (92386) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ପ୍ରଥମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-1-1 କୃତୋଦକଂ ତ୍ବିତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-1-2 ଉତ୍ତତାର ଗଙ୍ଗାତ ଇତି ଶେଷଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 002

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.2. ଅଧ୍ଯାଯଃ 002

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସମାଶ୍ବାସନେପି ତୂଷ୍ଣୀଂ ତିଷ୍ଠନ୍ତୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ କୃଷ୍ଣେନ ପରିସାନ୍ତ୍ବନମ୍॥ 1 ॥ ପୁନର୍ଭୀଷ୍ମଦ୍ରୋଣକର୍ଣମାରଣାନୁସ୍ମରଣ ବିଷାଦେନାରଣ୍ଯଗମନାଯ କୃଷ୍ଣାନୁଜ୍ଞାନମାକାଙ୍କ୍ଷମାଣସ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ବ୍ଯାସେନି ପରିସାନ୍ତ୍ବନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ରାଜାଽସୌ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ଧୀମତା। ତୂଷ୍ଣୀଂବଭୂବ ମେଧାବୀ ତମୁବାଚାଥ କେଶବଃ॥ 14-2-1 (92387) ଅତୀବ ମନସା ଶୋକଃ କ୍ରିଯମାଣୋ ଜନାଧିପ। ସନ୍ତପଯତି ଚୈତସ୍ଯ ପୂର୍ବପ୍ରେତାନ୍ପିତାମହାନ୍॥ 14-2-2 (92388) ଯଜସ୍ବ ବିବିଧୈର୍ଯଜ୍ଞୈର୍ବହୁଭିଃ ସ୍ବାପ୍ତଦକ୍ଷିଣୈଃ। ଦେବାଂସ୍ତର୍ପଯ ସୋମେନ ସ୍ବଧଯା ଚ ପିତୄନପି॥ 14-2-3 (92389) ଅତିଥୀନନ୍ନପାନେନ କାମୈରନ୍ଯୈରକିଞ୍ଚନାନ୍। `ତ୍ବଦ୍ବିଧସ୍ଯ ମହାବୁଦ୍ଧେ ନୈତଦଦ୍ଯୋପପଦ୍ଯତେ।' ବିଦିତଂ ବେଦିତବ୍ଯଂ ତେ କର୍ତବ୍ଯମପି ତେ କୃତମ୍॥ 14-2-4 (92390) ଶ୍ରୁତାଶ୍ଚ ରାଜଧର୍ମାସ୍ତେ ଭୀଷ୍ମାଦ୍ଭାଗୀରଥୀସୁତାତ୍। କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନାଚ୍ଚୈବ ନାରଦାଦ୍ବିଦୁରାତ୍ତଥା॥ 14-2-5 (92391) ନେମାମର୍ହସି ମୂଢାନାଂ ବୃତ୍ତିଂ ତ୍ବମନୁବର୍ତିତୁମ୍। ପିତୃପୈତାମହଂ ବୃତ୍ତମାସ୍ଥାଯ ଧୁରମୁଦ୍ବହ॥ 14-2-6 (92392) ଯୁକ୍ତଂ ହି ଯଶସା କ୍ଷାତ୍ରଂ ସ୍ବର୍ଗଂ ପ୍ରାପ୍ତୁମସଂଶଯମ୍। ନହି କଶ୍ଚିଦ୍ଧି ଶୂରଣାଂ ନିହତୋଽତ୍ର ପରାଙ୍ମୁଖଃ॥ 14-2-7 (92393) ତ୍ଯଜ ଶୋକଂ ମହାରାଜ ଭବିତବ୍ଯଂ ହି ତତ୍ତଥା। ନ ଶକ୍ଯାସ୍ତେ ପୁନର୍ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ତ୍ବଯା ଯେଽସ୍ମିନ୍ରଣେ ହତାଃ॥ 14-2-8 (92394) ଏତାବଦୁକ୍ତ୍ବା ଗୋବିନ୍ଦୋ ଧର୍ମରାଜଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ବିରରାମ ମହାତେଜାସ୍ତମୁବାଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-2-9 (92395) ଗୋବିନ୍ଦ ମଯି ଯା ପ୍ରୀତିସ୍ତବ ସା ବିଦିତା ମମ। ସୌହୃଦେନ ତଥା ପ୍ରେମ୍ଣା ସଦା ମଯ୍ଯନୁକମ୍ପସେ॥ 14-2-10 (92396) ପ୍ରିଯଂ ତୁ ମେ ସ୍ଯାତ୍ସୁମହତ୍କୃତଂ ଚକ୍ରଗଦାଧର। ଶ୍ରୀମନ୍ପ୍ରୀତେନ ମନସାକ ସର୍ବଂ ଯାଦବନନ୍ଦନ॥ 14-2-11 (92397) ଯଦି ମାମନୁଜାନୀଯାଦ୍ଭବାନ୍ଗନ୍ତୁଂ ତପୋବନମ୍। `କୃତକୃତ୍ଯୋ ଭବିଷ୍ଯାମି ଇତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ'॥ 14-2-12 (92398) ନ ହି ଶାନ୍ତିଂ ପ୍ରପଶ୍ଯାମି ପାତଯିତ୍ବା ପିତାମହମ୍। `ନୃଶଂସଃ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରଂ ଗୁରୁଂ ବୀର୍ଯବଲାନ୍ବିତମ୍।' କର୍ଣଂ ଚ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ନଂ ସଙ୍ଗ୍ରାମେଷ୍ବପଲାଯିନମ୍॥ 14-2-13 (92399) କର୍ମଣା ଯେନ ମୁଚ୍ଯେଯମସ୍ମାତ୍କ୍ରୂରାଦରିଂଦମ। କର୍ମଣା ତଦ୍ବିଧତ୍ସ୍ବେହ ଯେନ ଶୁଧ୍ଯତି ମେ ମନଃ॥ 14-2-14 (92400) ତମେବଂବାଦିନଂ ପାର୍ଥଂ ବ୍ଯାସଃ ପ୍ରୋବାଚ ଧର୍ମବିତ୍। ସାନ୍ତ୍ବଯନ୍ସୁମହାତେଜାଃ ଶୁଭଂ ବଚନମର୍ଥବତ୍॥ 14-2-15 (92401) ସୁକୃତା ତେ ମତିସ୍ତାତ ପୁନର୍ବାଲ୍ଯେନ ମୁହ୍ଯସେ। କିମାକାଶେ ବଯଂ ସର୍ବେ ପ୍ରଲପାମୋ ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ॥ 14-2-16 (92402) ବିଦିତାଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମାସ୍ତେ ଯେଷାଂ ଯୁଦ୍ଧେନ ଜୀବିକା। ତଥା ପ୍ରବୃତ୍ତୋ ନୃପତିର୍ନାଧିବନ୍ଧେନ ଯୁଜ୍ଯସେ॥ 14-2-17 (92403) ମୋକ୍ଷଧର୍ମାଶ୍ଚ ନିଖିଲା ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ତେ ଶ୍ରୁତାଃ। `ଯଥା ବୈ କାମଜାଂ ମାଯାଂ ପରିତ୍ଯୁକ୍ତଂ ତ୍ବମର୍ହସି॥' 14-2-18 (92404) ଅସକୃଚ୍ଚାପି ସନ୍ଦେହାଶ୍ଛିନ୍ନାସ୍ତେ କାମଜା ମଯା। ଅଶ୍ରଦ୍ଦଧାନୋ ଦୁର୍ମେଧା ଲୁପ୍ତସ୍ମୃତିରସି ଧ୍ରୁବମ୍॥ 14-2-19 (92405) ମୈବଂ ଭବ ନ ତେ ଯୁକ୍ତମିଦମଜ୍ଞାନମୀଦୃଶମ୍॥ 14-2-20 (92406) ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାନି ସର୍ବାଣି ବିଦିତାନି ଚ ତେଽନଘ। ରାଜଧର୍ମାଶ୍ଚ ତେ ସର୍ବେ ଦାନଧର୍ମାଶ୍ଚ ତେ ଶ୍ରୁତାଃ॥ 14-2-21 (92407) ସ କଥଂ ସର୍ବଧର୍ମଜ୍ଞଃ ସର୍ବାଗମବିଶାରଦଃ। ପରିମୁହ୍ଯସି ଭୂଯସ୍ତ୍ବମଜ୍ଞାନାଦିବ ଭାରତ॥ ॥ 14-2-22 (92408) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଦ୍ବିତୀଯୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-2-16 ପୁନର୍ବାହ୍ମେନ ମୁହ୍ଯସେ ଇତି କ.ଟ.ପାଠଃ॥ 16 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 003

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.3. ଅଧ୍ଯାଯଃ 003

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ଯାସେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ପୁରୁଷକର୍ମଣାମୀଶ୍ବରପ୍ରେରଣାଯତ୍ତତଯା ଦୋଷାନାପାଦକତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ତଦଭ୍ଯୁପଗମେନାପି ପାପାପନୋଦାଯାଶ୍ବମେଧାଦିବିଧାନମ୍॥ 1 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ସ୍ବସ୍ଯ ତାବଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯାଭାବନିବେଦନେ ବ୍ଯାସେନ ତଂପ୍ରତି ହିମବତି ଗିରୌ ବିଦ୍ଯମାନମରୁତ୍ତଯାଗାବଶିଷ୍ଟଦ୍ରବ୍ଯାନଯନେନାଶ୍ବମେଧକରଣଚୋଦନା॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। ଯୁଧିଷ୍ଠିର ତବ ପ୍ରଜ୍ଞା ନ ସମ୍ଯଗିତି ମେ ମତିଃ। ନ ହି କଶ୍ଚିତ୍ସ୍ବଯଂ ମର୍ତ୍ଯଃ ସ୍ବବଶଃ କୁରୁତେ କ୍ରିଯାମ୍॥ 14-3-1 (92409) ଈଶ୍ବରେଣ ଚ ଯୁକ୍ତୋଽଯଂ ସାଧ୍ବସାଧୁ ଚ ମାନବଃ। କରୋତ୍ଯସୁକରଂ କର୍ମ ତତ୍ରକା ପରିଦେବନା॥ 14-3-2 (92410) ଆତ୍ମାନଂ ମନ୍ଯସେ ଚାଥ ପାପକର୍ମାଣମନ୍ତତଃ। ଶୃଣୁ ତତ୍ର ଯଥା ପାପମପକୃତ୍ଯେତ ଭାରତ॥ 14-3-3 (92411) ତପୋଭିଃ କ୍ରତୁଭିଶ୍ଚୈବ ଦାନେନ ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ତରନ୍ତି ନିତ୍ଯଂ ପୁରୁଷା ଯେ ସ୍ମ ପାପାନି କୁର୍ବତେ॥ 14-3-4 (92412) ଯଜ୍ଞେନ ତପସା ଚୈବ ଦାନେନ ଚ ନରାଧିପ। ପୂଯନ୍ତେ ନରଶାର୍ଦୂଲ ନରା ଦୁଷ୍କୃତକାରିଣଃ॥ 14-3-5 (92413) ଅସୁରାଶ୍ଚ ସୁରାଶ୍ଚୈବ ପୁଣ୍ଯହେତୋର୍ମଖକ୍ରିଯାମ୍। ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ମହାତ୍ମାନସ୍ତସ୍ମାଦ୍ଯଜ୍ଞଃ ପରାଯଣମ୍॥ 14-3-6 (92414) ଯଜ୍ଞୈରେବ ମହାତ୍ମାନୋ ବଭୂବୁରଧିକାଃ ସୁରାଃ। ତତୋ ଦେବାଃ କ୍ରିଯାବନ୍ତୋ ଦାନବାନଭ୍ଯଧର୍ଷଯନ୍॥ 14-3-7 (92415) ରାଜସୂଯାଶ୍ବମେଧୌ ଚ ସର୍ବମେଧଂ ଚ ଭାରତ। ନରମେଧଂ ଚ ନୃପତେ ତ୍ବମାହର ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-3-8 (92416) ଯଜସ୍ବ ବାଜିମେଧେନ ବିଧିବଦ୍ଦକ୍ଷିଣାବତା। ବହୁକାମାନ୍ନବିତ୍ତେନ ରାମୋ ଦାଶରଥିର୍ଯଥା॥ 14-3-9 (92417) ଯଥା ଚ ଭରତୋ ରାଜା ଦୌଷ୍ଯନ୍ତିଃ ପୃଥିବୀପତିଃ। ଶାକୁନ୍ତଲୋ ମହାବୀର୍ଯସ୍ତବ ପୂର୍ବପିତାମହଃ॥ 14-3-10 (92418) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-3-11x (7731) ଅସଂଶଯଂ ବାଜିମେଧଃ ପାରଯେତ୍ପୃଥିବୀମପି। ଅଭିପ୍ରାଯସ୍ତୁ ମେ କଶ୍ଚିତ୍ତଂ ତ୍ବଂ ଶ୍ରୋତୁମିହାର୍ହସି॥ 14-3-11 (92419) ଇମଂ ଜ୍ଞାତିବଧଂ କୃତ୍ବା ସୁମହାନ୍ତଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ। `ଅହମାରାଧଯିଷ୍ଯାମି କଥଂ ଶୋକପରାଯଣଃ।' ଦାନମଲ୍ପଂ ନ ଶକ୍ନୋମି ଦାତୁଂ ବିତ୍ତଂ ଚ ନାସ୍ତି ମେ॥ 14-3-12 (92420) ନ ତୁ ବାଲାନିମାନ୍ଦୀନାନୁତ୍ସହେ ବସୁ ଯାଚିତୁମ୍। ତଥୈବାଦ୍ରବିଣାନ୍କୃଚ୍ଛ୍ରେ ବର୍ତମାନାନ୍ନୃପାତ୍ମଜାନ୍॥ 14-3-13 (92421) ସ୍ବଯଂ ବିନାଶ୍ଯ ପୃଥିବୀଂ ଯଜ୍ଞାର୍ଥଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। କରମାହାରଯିଷ୍ଯାମି କଥଂ ଶୋକପରାଯଣଃ॥ 14-3-14 (92422) ଦୁର୍ଯୋଧନାପରାଧେନି ବସୁଧାଯାଂ ନରାଧିପାଃ। ପ୍ରନଷ୍ଟା ଯୋଜଯିତ୍ବାଽସ୍ମାନକୀର୍ତ୍ଯା ମୁନିସତ୍ତମ॥ 14-3-15 (92423) ଦୁର୍ଯୋଧନେନ ପୃଥିବୀ କ୍ଷପିତା ଜଯକାରଣାତ୍। କୋଶଶ୍ଚାପି ବିଶୀର୍ଣୋସୌ ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଦୁର୍ମତେଃ॥ 14-3-16 (92424) ପୃଥିବୀ ଦକ୍ଷିଣା ଚାତ୍ର ବାଜିମେଧେ ମହାକ୍ରତୌ। ବିଦ୍ବଦ୍ଭିଃ ପରିଦୃଷ୍ଟୋଽଯଂ ଶିଷ୍ଟୋ ବିଧିବିପର୍ଯଯଃ॥ 14-3-17 (92425) ନ ଚ ପ୍ରତିନିଧିଂ କର୍ତୁଂ ଚିକୀର୍ଷାମି ତପୋଧନ। ଅତ୍ର ମେ ଭଗବନ୍ସମ୍ଯକ୍ସାଚିବ୍ଯଂ କର୍ତୁମର୍ହସି॥ 14-3-18 (92426) ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ପାର୍ଥେନ କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନସ୍ତଦା। ମୁହୂର୍ତମନୁସଞ୍ଚିନ୍ତ୍ଯ ଧର୍ମରାଜାନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-3-19 (92427) କୋଶଶ୍ଚାପି ବିଶୀର୍ଣୋଽଯଂ ପରିପୂର୍ଣୋ ଭବିଷ୍ଯତି। ବିଦ୍ଯତେ ଦ୍ରବିଣଂ ପାର୍ଥ ଗିରୌ ହିମବତି ସ୍ଥିତମ୍॥ 14-3-20 (92428) ଉତ୍ସୃଷ୍ଟଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ଯଜ୍ଞେ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ମହୀପତେ। ତଦାନଯସ୍ବ କୌନ୍ତେଯ ପର୍ଯାପ୍ତଂ ତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-3-21 (92429) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-3-22x (7732) କଥଂ ଯଜ୍ଞେ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ଦ୍ରବିଣଂ ତତ୍ସମାଚିତମ୍। କସ୍ମିଂଶ୍ଚ କାଲେ ସ ନୃପୋ ବଭୂବ ଦଦତାଂବର॥ 14-3-22 (92430) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-3-23x (7733) ଯଦି ଶୁଶ୍ରୂଷସେ ପାର୍ଥ ଶୃଣୁ କାରଂଧମଂ ନୃପମ୍। ଯସ୍ମିନ୍କାଲେ ମହାବୀର୍ଯଃ ସ ରାଜାଽଽସୀନ୍ମହାଧନଃ॥ ॥ 14-3-23 (92431) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ତୃତୀଯୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-3-18 ପ୍ରତିନିଧିମନୁକଲ୍ପମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 004

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.4. ଅଧ୍ଯାଯଃ 004

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ଯାସେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ସଂବର୍ତମରୁତ୍ତୀଯୋପାଖ୍ଯାନକଥନାରମ୍ଭଃ॥ 1 ॥ ମରୁତ୍ତେନ ରାଜ୍ଞା ହିମବଦୁତ୍ତରପାର୍ଶ୍ବେ ସୌବଣୈଂରେବ କୁଣ୍ଡଭାଡାଦ୍ଯୁପକରଣୈର୍ଯଜ୍ଞାରମ୍ଭଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଶୁଶ୍ରୂଷେ ତସ୍ଯ ଧର୍ମଜ୍ଞ ରାଜର୍ଷେଃ ପରିକୀର୍ତନମ୍। ଦ୍ବୈପାଯନ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ କଥାଂ ପ୍ରବ୍ରୂହି ମେଽନଘ॥ 14-4-1 (92432) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-4-2x (7734) ଆସୀତ୍କୃତଯୁଗେ ତାତ ମନୁର୍ଦଣ୍ଡିଧରଃ ପ୍ରଭୁଃ। ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରୋ ମହୋଷ୍ବାସଃ ପ୍ରଜାତିରଭବନ୍ନୃପଃ॥ 14-4-2 (92433) ପ୍ରଜାତେରଭବତ୍ପୁତ୍ରଃ କ୍ଷୁତ ଇତ୍ଯଭିବିଶ୍ରୁତଃ। କ୍ଷୁତସ୍ଯ ପୁତ୍ର ଇକ୍ଷ୍ବାକୁର୍ମହୀପାଲୋଽଭବତ୍ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-4-3 (92434) ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରଶତଂ ରାଜନ୍ନାସୀତ୍ପରମଧାର୍ମିକମ୍। ତାଂସ୍ତୁ ସର୍ବାନ୍ମହୀପାଲାନିକ୍ଷ୍ବାକୁରକରୋତ୍ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-4-4 (92435) ତେଷାଂ ଜ୍ଯେଷ୍ଠସ୍ତୁ ବିଂଶୋଽଭୂତ୍ପ୍ରତିମାନଂ ଧନୁଷ୍ମତାମ୍। ବିଂଶସ୍ଯ ପୁତ୍ରଃ କଲ୍ଯାଣୋ ବିବିଂଶୋ ନାମ ଭାରତ॥ 14-4-5 (92436) ବିବିଂଶସ୍ଯ ସୁତା ରାଜନ୍ବଭୂବୁର୍ଦଶ ପଞ୍ଚ ଚ। ସର୍ବେ ଧନୁଷି ବିକ୍ରାନ୍ତା ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯାଃ ସତ୍ଯବାଦିନଃ॥ 14-4-6 (92437) ଦାନଧର୍ମରତାଃ ଶାନ୍ତାଃ ସତତଂ ପ୍ରିଯବାଦିନଃ। ତେଷାଂ ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ଖନୀନେତ୍ରଃ ସ ତାନ୍ସର୍ବାନପୀଡଯତ୍॥ 14-4-7 (92438) ଖନୀନେତ୍ରସ୍ତୁ ବିକ୍ରାନ୍ତୋ ଜିତ୍ବା ରାଜ୍ଯମକଣ୍ଟକମ୍। ନାଶକଦ୍ରକ୍ଷିତୁଂ ରାଜ୍ଯଂ ନାନ୍ବରଜ୍ଯନ୍ତ ତଂ ପ୍ରଜାଃ॥ 14-4-8 (92439) ତମପାସ୍ଯ ଚ ତଦ୍ରାଜ୍ଯେ ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରଂ ସୁବର୍ଚସମ୍। ଅଭ୍ଯଷିଞ୍ଚନ୍ତ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମୁଦିତା ହ୍ଯଭବଂସ୍ତଦା॥ 14-4-9 (92440) ସ ପିତୁର୍ବିକ୍ରିଯାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ରାଜ୍ଯାନ୍ନିରସନଂ ଚ ତତ୍। ନିଯତୋ ବର୍ତଯାମାସ ପ୍ରଜାହିତଚିକୀର୍ଷଯା॥ 14-4-10 (92441) ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଃ ସତ୍ଯବାଦୀ ଚ ଶୁଚିଃ ଶମଦମାନ୍ବିତଃ। ପ୍ରଜାସ୍ତଂ ଚାନ୍ବରଜ୍ଯନ୍ତ ଧର୍ମନିତ୍ଯଂ ମନସ୍ବିନମ୍॥ 14-4-11 (92442) ତସ୍ଯ ଧର୍ମପ୍ରବୃତ୍ତସ୍ଯ ବ୍ଯଶୀର୍ଯତ୍କୋଶବାହନମ୍। ତଂ କ୍ଷୀଣକୋଶଂ ସାମନ୍ତାଃ ସମନ୍ତାତ୍ପର୍ଯପୀଡଯନ୍॥ 14-4-12 (92443) ସ ପୀଡ୍ଯମାନୋ ବହୁଭିଃ କ୍ଷୀଣକୋଶାଶ୍ବବାହନଃ। ଆର୍ତିମାର୍ଚ୍ଛତ୍ପରାଂ ରାଜା ସହ ଭୃତ୍ଯୈଃ ପୁରେଣ ଚ॥ 14-4-13 (92444) ନ ଚୈନମଭିହନ୍ତୁଂ ତେ ଶକ୍ନୁବନ୍ତି ବଲକ୍ଷଯେ। ସମ୍ଯଗ୍ବୃତ୍ତୋ ହି ରାଜା ସ ଧର୍ମନିତ୍ଯୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-4-14 (92445) ଯଦା ତୁ ପରମାମାର୍ତିଂ ଗତୋଽସୌ ସପୁରୋ ନୃପଃ। ତତଃ ପ୍ରଦଧ୍ମୌ ସ କରଂ ପ୍ରାଦୁରାସୀତ୍ତତୋ ବଲମ୍॥ 14-4-15 (92446) ତତସ୍ତାନଜଯତ୍ସର୍ବାନ୍ପ୍ରାତିସୀମାନ୍ନରାଧିପାନ୍। ଏତସ୍ମାତ୍କାରଣାଦ୍ରାଜନ୍ବିଶ୍ରୁତଃ ସ କରଂଧମଃ॥ 14-4-16 (92447) ଆବୀକ୍ଷିତ୍ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରୋଽଭୂତ୍ତ୍ରେତାଯୁଗମୁଖେ ପୁରା। ଇନ୍ଦ୍ରାଦନବରଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ଦେବୈରପି ସୁଦୁର୍ଜଯଃ॥ 14-4-17 (92448) `କାରଂଧମ ଇତି ଖ୍ଯାତୋ ବଭୂବ ଜଗତୀପତିଃ।' ତସ୍ଯ ସର୍ବେ ମହୀପାଲା ବର୍ତନ୍ତେ ସ୍ମ ବଶେ ତଦା। ସ ହି ସମ୍ରାଡଭୂତ୍ତେଷାଂ ବୃତ୍ତେନ ଚ ବଲେନ ଚ॥ 14-4-18 (92449) ଅବିକ୍ଷିନ୍ନାମ ଧର୍ମାତ୍ମା ଶୌର୍ଯେଣେନ୍ଦ୍ରସମୋଽଭବତ୍। ଯଜ୍ଞଶୀଲୋ ଧର୍ମରତିର୍ଧୃତିମାନ୍ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-4-19 (92450) ତେଜସାଽଽଦିତ୍ଯସଦୃଶଃ କ୍ଷମଯା ପୃଥିବୀସମଃ। ବୃହସ୍ପତିସମୋ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ହିମବାନିବ ସୁସ୍ଥିରଃ॥ 14-4-20 (92451) କର୍ମଣା ମନସା ବାଚା ଦମେନ ପ୍ରଶମେନ ଚ। ମନାଂସ୍ଯାରାଧଯାମାସ ପ୍ରଜାନାଂ ସ ମହୀପତିଃ॥ 14-4-21 (92452) ଯ ଈଜେ ହଯମେଧାନାଂ ଶତେନ ବିଧିବତ୍ପ୍ରଭୁଃ। ଯାଜଯାମାସ ଯଂ ବିଦ୍ବାନ୍ସ୍ବଯମେବାଙ୍ଗିରାଃ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-4-22 (92453) ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରୋଽତିଚକ୍ରାମ ପିତରଂ ଗୁଣବତ୍ତଯା। ମରୁତ୍ତୋ ନାମ ଧର୍ମଜ୍ଞଶ୍ଚକ୍ରବର୍ତୀ ମହାଯଶାଃ। ନାଗାଯୁତସମପ୍ରାଣଃ ସାକ୍ଷାଦ୍ବିଷ୍ଣୁରିବାପରଃ॥ 14-4-23 (92454) ସ ଯକ୍ଷ୍ଯମାଣୋ ଧର୍ମାତ୍ମା ଶାତକୁମ୍ଭମଯାନ୍ଯୁତ। କାରଯାମାସ ଶୁଭ୍ରାଣି ଭାଜନାନି ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-4-24 (92455) ମେରୁଂ ପର୍ବତମାସାଦ୍ଯ ହିମବତ୍ପାର୍ଶ୍ବ ଉତ୍ତରେ। କାଞ୍ଚନଃ ସୁମହାନ୍ପାଦସ୍ତତ୍ର କର୍ମ ଚକାର ସଃ॥ 14-4-25 (92456) ତତଃ କୁଣ୍ଡାନି ପାତ୍ରୀଶ୍ଚ ପିଠରାଣ୍ଯାସଂନାନି ଚ। ଚକ୍ରୁଃ ସୁବର୍ଣକର୍ତାରୋ ଯେଷାଂ ସଙ୍ଖ୍ଯା ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-4-26 (92457) ତସ୍ଯୈବ ଚ ସମୀପେ ତୁ ଯଜ୍ଞବାଟୋ ବଭୂବ ହ। ଈଜେ ତତ୍ର ସ ଧର୍ମାତ୍ମା ବିଦିବତ୍ପୃଥିବୀପତିଃ। ମରୁତ୍ତଃ ସହିତୈଃ ସର୍ବୈଃ ପ୍ରଜାପାଲୈର୍ନରାଧିପଃ॥ ॥ 14-4-27 (92458) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଚତୁର୍ଥାଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 4 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-4-1 ଶୁଶ୍ରୂଷେ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି॥ 7-4-21 ପୂର୍ବଜାନାଂ ମହୀପତିରିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-4-25 ଦୈବଂ ତତ୍ର ସମାସାଦ୍ଯେତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 005

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.5. ଅଧ୍ଯାଯଃ 005

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅଙ୍ଗୀରସଃ ପୁତ୍ରେଣ ସଂବର୍ତେନାକାରଣବୈରିଣଃ ସ୍ବାଗ୍ରଜନ୍ମନୋ ବୃହସ୍ପତେରୁପଦ୍ରବାସହନେନ ସର୍ବସ୍ବତ୍ଯାଗପୂର୍ବକମରଣ୍ଯପ୍ରବେଶଃ॥ 1 ॥ ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ସ୍ବାତିଶାଯିନି ମରୁତ୍ତେ ରାଜନି ସ୍ପର୍ଧଯା ବୃହସ୍ପତିସାଚିବ୍ଯେନ ତତୋପ୍ଯତିଶଯଲିପ୍ସଯା ମରୁତ୍ତପୁରୋହିତସ୍ଯ ବୃହସ୍ପତେର୍ଭେଦୋପାଯେନ ବଶୀକରଣମ୍॥ 2 ॥ ବୃହସ୍ପତିନେନ୍ଦ୍ରଂପ୍ରତି ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ସ୍ବେନାଯାଜନପ୍ରତିଜ୍ଞାନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ପଥଂବୀର୍ଯଃ ସମଭବତ୍ସ ରାଜା ଦଦତାଂବରଃ। କଥଂ ଚ ଜାତରୂପେଣ ସମଯୁଜ୍ଯତ ବୈ ନୃପଃ॥ 14-5-1 (92459) କ୍ବ ଚ ତତ୍ସାଂପ୍ରତଂ ଦ୍ରବ୍ଯଂ ଭଗବନ୍ନବତିଷ୍ଠତେ। କଥଂ ଚ ଶକ୍ଯମସ୍ମାଭିସ୍ତଦବାପ୍ନୁଂ ତଚପୋଧନ॥ 14-5-2 (92460) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-5-3x (7735) ଅସୁରାଶ୍ଚୈବ ଦେବାଶ୍ଚ ଦକ୍ଷସ୍ଯାସନ୍ପ୍ରଜାପତେଃ। ଅପତ୍ଯଂ ବହୁଲଂ ତାତ ତେଽସ୍ପର୍ଧନ୍ତ ପରସ୍ପରମ୍॥ 14-5-3 (92461) ତଥୈବାଙ୍ଗିରସଃ ପୁତ୍ରୌ ପିତୃତୁଲ୍ଯୌ ବଭୂବତୁଃ। ବୃହସ୍ପତିର୍ବୃହତ୍ତେଜାଃ ସଂବର୍ତଶ୍ଚ ତପୋଧନଃ॥ 14-5-4 (92462) ତାବତି ସ୍ପର୍ଧିନୌ ରାଜନ୍ପୃଥଗାସ୍ତାଂ ପରସ୍ପରମ୍। ବୃହସ୍ପତିଃ ସ ସଂବର୍ତଂ ବାଧତେ ସ୍ମ ପୁନଃପୁନଃ॥ 14-5-5 (92463) ସ ବାଧ୍ଯମାନଃ ସତତଂ ଭ୍ରାତ୍ରା ଜ୍ଯେଷ୍ଠେନ ଭାରତ। ଅର୍ଥାନୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଦିଗ୍ବାସା ବନେ ବାସମରୋଚଯତ୍॥ 14-5-6 (92464) ବାସବୋଽପ୍ଯସୁରାନ୍ସର୍ବାନ୍ବିଜିତ୍ଯ ଚ ନିପାତ୍ଯ ଚ। ଇନ୍ଦ୍ରତ୍ବଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଲୋକେଷୁ ତତୋ ବବ୍ରେ ପୁରୋହିତମ୍॥ 14-5-7 (92465) ପୁତ୍ରମଙ୍ଗିରସୋ ଜ୍ଯେଷ୍ଠଂ ବିପ୍ରଜ୍ଯେଷ୍ଠଂ ବୃହସ୍ପତିମ୍। ଯାଜ୍ଯସ୍ତ୍ବଙ୍ଗିରସଃ ପୂର୍ବମାସୀଦ୍ରାଜା କରଂଧମଃ॥ 14-5-8 (92466) ବୀର୍ଯେଣାପ୍ରତିମୋ ଲୋକେ ବୃତ୍ତେନ ଚ ବଲେନ ଚ। ଶତକ୍ରତୁରିବୌଜସ୍ବୀ ଧର୍ମାତ୍ମା ସଂଶିତବ୍ରତଃ। 14-5-9 (92467) ବାହନଂ ଯସ୍ଯ ଯୋଧାଶ୍ଚ ମିତ୍ରାଣି ବିବିଧାନି ଚ। ଶଯନାନି ଚ ମୁଖ୍ଯାନି ମହାର୍ହାଣି ଚ ସର୍ବଶଃ॥ 14-5-10 (92468) ଧ୍ଯାନାଦେବାଭବଦ୍ରାଜନ୍ମୁଖବାତେନ ସର୍ବଶଃ। ସ ଗୁଣୈଃ ପାର୍ଥିବାନ୍ସର୍ବାନ୍ବଶେ ଚକ୍ରେ ନରାଧିପଃ॥ 14-5-11 (92469) ସଂଜୀବ୍ଯ କାଲମିଷ୍ଟଂ ଚ ସଶରୀରୋ ଦିବଂ ଗତଃ। ବଭୂବ ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରସ୍ତୁ ଯଯାତିରିବ ଧର୍ମବିତ୍॥ 14-5-12 (92470) ଅବିକ୍ଷିନ୍ନାମ ଶତ୍ରୁଂଜିତ୍ସ ବଶେ କୃତବାନ୍ମହୀମ୍। ବିକ୍ରମେଣ ଗୁଣୈଶ୍ଚୈବ ପିତେବାସୀତ୍ସ ପାର୍ଥିବଃ॥ 14-5-13 (92471) ତସ୍ଯ ବାସବତୁଲ୍ଯୋଽଭୂନ୍ମରୁତ୍ତୋ ନାମ ବୀର୍ଯବାନ୍। ପୁତ୍ରସ୍ତମନୁରକ୍ତାଽଭୂତ୍ପୃଥିବୀ ସାଗରାମ୍ବରା॥ 14-5-14 (92472) ସ୍ପର୍ଧତେ ସ ସ୍ମ ସତତଂ ଦେବରାଜେନ ନିତ୍ଯଦା। ବାସବୋଽପି ମରୁତ୍ତେନି ସ୍ପର୍ଧତେ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ॥ 14-5-15 (92473) ଶୁଚିଃ ସ ଗୁଣବାନାସୀନ୍ମରୁତ୍ତଃ ପୃଥିବୀପତିଃ। ଯତମାନୋପି ଯଂ ଶକ୍ରୋ ନ ବିଶେଷଯତି ସ୍ମ ହ॥ 14-5-16 (92474) ସୋଽଶକ୍ନୁବନ୍ବିଶେଷାଯ ସମାହୂଯ ବୃହସ୍ପତିମ୍। ଉବାଚେଦଂ ବଚୋ ଦେବୈଃ ସହିତୋ ହରିବାହନଃ॥ 14-5-17 (92475) ବୃହସ୍ପତେ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ମା ସ୍ମ କାର୍ଷୀଃ କଥଞ୍ଚନ। ଦୈବଂ କର୍ମାଥ ପିତ୍ର୍ଯଂ ବା କର୍ତାସି ମମ ଚେତ୍ପ୍ରିଯମ୍॥ 14-5-18 (92476) ଅହଂ ହି ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ସୁରାଣାଂ ଚ ବୃହସ୍ପତେ। ଇନ୍ଦ୍ରତ୍ବଂ ପ୍ରାପ୍ତବାନେକୋ ମରୁତ୍ତସ୍ତୁ ମହୀପତିଃ॥ 14-5-19 (92477) କଥଂ ହ୍ଯମର୍ତ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମଂସ୍ତ୍ବଂ ଯାଜଯିତ୍ବା ସୁରାଧିପମ୍। ଯାଜଯେର୍ମୃତ୍ଯୁସଂଯୁକ୍ତଂ ମରୁତ୍ତମବିଶଙ୍କଯା॥ 14-5-20 (92478) ମାଂ ବା ବୃଣୀଷ୍ବ ଭଦ୍ରଂ ତେ ମରୁତ୍ତଂ ବା ମହୀପତିମ୍। ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ମରୁତ୍ତଂ ବା ଯଥାଜୋଷଂ ଭଜସ୍ବ ମାମ୍॥ 14-5-21 (92479) ଏବମୁକ୍ତଃ ସ କରକବ୍ଯ ଦେବରାଜ୍ଞା ବୃହସ୍ପତିଃ। ମୁହୂର୍ତମିବ ସଞ୍ଚିନ୍ତ୍ଯ ଦେବରାଜାନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-5-22 (92480) ତ୍ବଂ ଭୂତାନାମଧିପତିସ୍ତ୍ବଯି ଲୋକାଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ। ନମୁଚେର୍ବିଶ୍ବରୂପସ୍ଯ ନିହନ୍ତା ତ୍ବଂ ବଲସ୍ଯ ଚ॥ 14-5-23 (92481) ତ୍ବମାଜହର୍ଥ୍ ଦେବାନାମେକୋ ବୀରଶ୍ରିଯଂ ପରାମ୍। ତ୍ବଂ ବିଭର୍ଷି ଭୁବଂ ଦ୍ଯାଂ ଚ ସଦୈବ ବଲସୂଦନ॥ 14-5-24 (92482) ପରୋହିତ୍ଯଂ କଥଂ କୃତ୍ବା ତବ ଦେବଗଣେଶ୍ବର। ଯାଜଯେଯମହଂ ମର୍ତ୍ଯଂ ମରୁତ୍ତଂ ପାକଶାସନ॥ 14-5-25 (92483) ସମାଶ୍ବସିହି ଦେବେନ୍ଦ୍ର ନାହଂ ମର୍ତ୍ଯସ୍ଯ କର୍ହିଚିତ୍। ଗ୍ରହୀଷ୍ଯାମି ସ୍ରୁବଂ ଯଜ୍ଞେ ଶୃଣୁ ଚେଦଂ ବଚୋ ମମ॥ 14-5-26 (92484) ହିରଣ୍ଯରେତା ନୋଷ୍ଣଃ ସ୍ଯାତ୍ପରିବର୍ତେତ ମେଦିନୀ। ଭାସଂ ତୁ ନ ରବିଃ କୁର୍ଯାନ୍ନ ତୁ ସତ୍ଯଂ ଚଲେନ୍ମଯି॥ 14-5-27 (92485) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-5-28x (7736) ବୃହସ୍ପତିବଚଃକ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଶକ୍ରୋ ବିଗତମତ୍ସରଃ। ପ୍ରଶସ୍ଯୈନଂ ବିବେଶାଥ ସ୍ବମେବ ଭବନଂ ତଦା॥ ॥ 14-5-28 (92486) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ପଞ୍ଚମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 5 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 006

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.6. ଅଧ୍ଯାଯଃ 006

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୃହସ୍ପତିନା ଇନ୍ଦ୍ରେ ସ୍ବେନ ମରୁତ୍ତସ୍ଯାଯାଜନପ୍ରତିଜ୍ଞାନଶ୍ରବଣାମର୍ଷିଣା ମରୁତ୍ତେନି ସ୍ବଯାଜନପ୍ରାର୍ଥେନ ତତ୍ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାନମ୍॥ 1 ॥ ତତଃ ପ୍ରତିନିବୃତ୍ତସ୍ଯ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ମଧ୍ଯେମାର୍ଗଂ ନାରଦସମାଗମଃ॥ 2 ॥ ନାରଦଚୋଦନଯା ମରୁତ୍ତେନ ବାରାଣସୀଦ୍ବାରେ ସ୍ବେନ ସ୍ଥାପିତକୁଣପାବଲୋକନେନ ପ୍ରଲାଯମାନଂ ସଂବର୍ତଂ ପ୍ରତ୍ଯନୁଗମନମ୍॥ 3 ॥ ସଂବର୍ତେନ ତତ୍ପ୍ରତିନିବର୍ତନାଯ ପାଂସୁକଦମପ୍ରକ୍ଷେପେପ୍ଯନିବର୍ତମାନଂ ତମବଲୋକ୍ଯଂ ବିଜନେ ନ୍ଯଗ୍ରୋଧମୂଲେ ସମୁପବେଶଃ॥ 4 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ବୃହସ୍ପତେଶ୍ଚ ସଂବାଦଂ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ॥ 14-6-1 (92487) ଦେବରାଜସ୍ଯ ସମଯଂ କୃତମାଙ୍ଗିରସେନ ହ। ଶ୍ରୁତ୍ବା ମରୁତ୍ତୋ ନୃପତିର୍ମନ୍ଯୁମାହାରଯତ୍ପରମ୍॥ 14-6-2 (92488) ସଙ୍କଲ୍ପ୍ଯ ମନସା ଯଜ୍ଞଂ କରଂଧମସୁତାତ୍ମଜଃ। ବୃହସ୍ପତିମୁପାଗମ୍ଯ ବାଗ୍ମୀ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-6-3 (92489) ଭଗବନ୍ଯନ୍ମଯା ପୂର୍ବମଭିଗମ୍ଯ ତପୋଧନ। କୃତୋଽଭିସନ୍ଧିର୍ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ଭବତୋ ବଚନାଦ୍ଗୁରୋ॥ 14-6-4 (92490) ତମହଂ ଯଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ସମ୍ଭାରାଃ ସମ୍ଭୃତାଶ୍ଚ ମେ। ଯାଜ୍ଯୋସ୍ମି ଭବତଃ ସାଧୋ ତତ୍ପ୍ରାପ୍ନୁହି ବିଧତ୍ସ୍ବ ଚ॥ 14-6-5 (92491) ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 14-6-6x (7737) ନ କାମଯେ ଯାଜଯିତୁଂ ତ୍ବାମହଂ ପୃଥିବୀପତେ। ବୃତୋସ୍ମି ଦେବରାଜେନ ପ୍ରତିଜ୍ଞାତଂ ଚ ତସ୍ଯ ମେ॥ 14-6-6 (92492) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-6-7x (7738) ପିତ୍ର୍ଯମସ୍ମି ତବ କ୍ଷେତ୍ରଂ ବହୁମନ୍ଯେ ଚ ତେ ଭୃଶମ୍। ତବାସ୍ମି ଯାଜ୍ଯାତାଂ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଭଜମାନଂ ଭଜସ୍ବ ମାମ୍॥ 14-6-7 (92493) ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 14-6-8x (7739) ଅମର୍ତ୍ଯଂ ଯାଜଯିତ୍ବାଽହଂ ଯାଜଯିଷ୍ଯେ କଥଂ ନରମ୍। ମରୁତ୍ତ ଗଚ୍ଛ ବା ମା ବା ନିବୃତ୍ତୋସ୍ମ୍ଯଦ୍ଯ ଯାଜନାତ୍॥ 14-6-8 (92494) ନ ତ୍ବାଂ ଯାଜଯିତାସ୍ମ୍ଯଦ୍ଯ ବୃଣୁ ଯଂ ତ୍ବମିହେଚ୍ଛସି। ଉପାଧ୍ଯାଯଂ ମହାବାହୋ ଯସ୍ତେ ଯଜ୍ଞଂ କରିଷ୍ଯତି॥ 14-6-9 (92495) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-6-10x (7740) ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ନୃପତିର୍ମରୁତ୍ତୋ ବ୍ରୀଡିତୋଽଭବତ୍। ପ୍ରତ୍ଯାଗଚ୍ଛନ୍ସୁସଂବିଗ୍ନୋ ଦଦର୍ଶ ପଥି ନାରଦମ୍॥ 14-6-10 (92496) ଦେବର୍ଷିଣା ସମାଗମ୍ଯ ନାରଦେନି ସ ପାର୍ଥିବଃ। ବିଧିବତ୍ପ୍ରାଞ୍ଜଲିସ୍ତସ୍ଥାବଥୈନଂ ନାରଦୋଽବ୍ରବୀତ୍॥ 14-6-11 (92497) ରାଜର୍ଷେ ନାତିହୃଷ୍ଟୋସି କଚ୍ଚିତ୍କ୍ଷେମଂ ତବାନଘ। କ୍ବ ଗତୋସି କୁତଶ୍ଚେଦମପ୍ରୀତିସ୍ଥାନମାଗତମ୍॥ 14-6-12 (92498) ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଚେନ୍ମଯା ରାଜନ୍ବ୍ରୂହି ମେ ପାର୍ଥିବର୍ଷଭ। ବ୍ଯପନେଷ୍ଯାମି ତେ ମନ୍ଯୁଂ ସର୍ବଯତ୍ନୈର୍ନରାଧିପ॥ 14-6-13 (92499) ଏବମୁକ୍ତୋ ମରୁତ୍ତଃ ସ ନାରଦେନ ମହର୍ଷିଣା। ବିପ୍ରଲମ୍ଭମୁପାଧ୍ଯାଯାତ୍ସର୍ବଜ୍ଞେ ତଂ ନ୍ଯବେଦଯତ୍॥ 14-6-14 (92500) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-6-15x (7741) ଗତୋସ୍ମ୍ଯଙ୍ଗିରସଃ ପୁତ୍ରଂ ଦେବାଚାର୍ଯଂ ବୃହସ୍ପତିମ୍। ଯଜ୍ଞାର୍ଥମୃତ୍ବିଜଂ ପ୍ରଷ୍ଟୁଂ ସ ଚ ମାଂ ନାଭ୍ଯନନ୍ଦତ॥ 14-6-15 (92501) ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତଶ୍ଚ ତେନାହଂ ଜୀବିତୁଂ ନାଦ୍ଯ କାମଯେ। ପରିତ୍ଯକ୍ତଶ୍ଚ ଗୁରୁଣା ଦୂଷିତଶ୍ଚାସ୍ମି ନାରଦ॥ 14-6-16 (92502) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-6-17x (7742) ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ରାଜ୍ଞା ସ ନାରଦଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ହ। ଆବିକ୍ଷିତଂ ମହାରାଜ ବାଚା ସଂଜୀବଯନ୍ନିବ॥ 14-6-17 (92503) ରାଜନ୍ନଙ୍ଗିରସଃ ପୁତ୍ରଃ ସଂବର୍ତୋ ନାମ ଧାର୍ମିକଃ। ଚଙ୍କମୀତି ଦିଶଃ ସର୍ବା ଦିଗ୍ବାସା ମୋହଯନ୍ପ୍ରଜାଃ॥ 14-6-18 (92504) ତଂ ଗଚ୍ଚ ଯଦି ଯାଜ୍ଯଂ ତ୍ବାଂ ନ ବାଞ୍ଛତି ବୃହସ୍ପତିଃ। ପ୍ରସନ୍ନସ୍ତ୍ବାଂ ମହାତେଜାଃ ସଂବର୍ତୋ ଯାଜଯିଷ୍ଯତି॥ 14-6-19 (92505) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-6-20x (7743) ସଂଜୀବିତୋଽହଂ ଭବତା ବାକ୍ଯେନାନେନ ନାରଦ। ପଶ୍ଯେଯଂ କ୍ବ ନୁ ସଂବର୍ତଂ ଶଂସ ମେ ବଦତାଂବର॥ 14-6-20 (92506) କଥଂ ଚ ତସ୍ମୈ ବର୍ତେଯଂ କଥଂ ମାଂ ନ ପରିତ୍ଯଜେତ୍। ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତଶ୍ଚ ତେନାପି ନାହଂ ଜୀବିତୁମୁତ୍ସହେ॥ 14-6-21 (92507) ନାରଦ ଉବାଚ। 14-6-22x (7744) ଉନ୍ମତ୍ତବେଷଂ ବିଭ୍ରତ୍ସ ଚଙ୍କ୍ରମୀତି ଯଥାସୁଖମ୍। ବାରାଣସୀଂ ତୁ ନଗରୀମଭୀକ୍ଷ୍ଣମୁପସେବତେ॥ 14-6-22 (92508) ତସ୍ଯା ଦ୍ବାରଂ ସମାସାଦ୍ଯ ନ୍ଯସେଥାଃ କୁଣପଂ କ୍ବଚିତ୍। ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯୋ ନିବର୍ତେତ ସଂବର୍ତଃ ସ ମହୀପତେ॥ 14-6-23 (92509) ତଂ ପୃଷ୍ଠତୋଽନୁଗଚ୍ଛେଥା ଯତ୍ର ଗଚ୍ଛେତ୍ସ ବୀର୍ଯବାନ୍। ତମେକାନ୍ତେ ସମାସାଦ୍ଯ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ଶରଣଂ ବ୍ରଜେଃ॥ 14-6-24 (92510) ପୃଚ୍ଛେତ୍ତ୍ବାଂ ଯଦି କେନାହଂ ତବାଖ୍ଯାତ ଇତି ସ୍ମ ହ। ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ନାରଦେନେତି ସ କୁତ୍ର ଇତି ଶତ୍ରୁହନ୍॥ 14-6-25 (92511) ସ ଚେତ୍ତ୍ବାମନୁଯୁଞ୍ଜୀତ ମମାନୁଗମନେପ୍ସଯା। ଶଂସେଥା ବହ୍ନିମାରୂଢଂ ମାମପି ତ୍ବମଶଙ୍କଯା॥ 14-6-26 (92512) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-6-27x (7745) ସ ତଥେତି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତ୍ଯ ପୂଜଯିତ୍ବା ଚ ନାରଦମ୍। ଅଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାଯ ରାଜର୍ଷିର୍ଯଯୌ ବାରାଣସୀଂ ପୁରୀମ୍॥ 14-6-27 (92513) ତତ୍ର ଗତ୍ବା ଯଥୋକ୍ତଂ ସ ପୁର୍ଯା ଦ୍ବାରେ ମହାଯଶାଃ। କୁଣପଂ ସ୍ଥାପଯାମାସ ନାରଦସ୍ଯ ବଚଃ ସ୍ମରନ୍॥ 14-6-28 (92514) ଯୌଗପଦ୍ଯେନି ବିପ୍ରଶ୍ଚ ପୁରୀଦ୍ବାରମଥାବିଶତ୍। ତତଃ ସ କୁଣପଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସହସା ସଂନ୍ଯବର୍ତତ॥ 14-6-29 (92515) ସ ତଂ ନିବୃତ୍ତମାଲକ୍ଷ୍ଯ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ପୃଷ୍ଠତୋଽନ୍ବଗାତ୍। ଆବିକ୍ଷିତୋ ମହୀପାଲଃ ସଂବର୍ତମୁପଶିକ୍ଷିତୁମ୍॥ 14-6-30 (92516) ସ ଚ ତଂ ବିଜନେ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପାଂସୁଭିଃ କଦେମେନ ଚ। ଶ୍ଲେଷ୍ମଣା ଚୈବ ରାଜାନଂ ଷ୍ଠୀବନୈଶ୍ଚ ସମାକିରତ୍॥ 14-6-31 (92517) ସ ତଥା ବାଧ୍ଯମାନୋ ବୈ ସଂବର୍ତେନ ମହୀପତିଃ। ଅନ୍ବଗାଦେବ ତମୃଷିଂ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ସମ୍ପ୍ରସାଦଯନ୍॥ 14-6-32 (92518) ତତୋ ନିବର୍ତ୍ଯ ସଂବର୍ତଃ ପରିଶ୍ରାନ୍ତ ଉପାବିଶତ୍। ଶୀତଲଚ୍ଛାଯମାସାଦ୍ଯ ନ୍ଯଗ୍ରୋଧଂ ବହୁଶାଖିନମ୍॥ ॥ 14-6-33 (92519) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 6 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-6-13 ମନ୍ଯୁଂ ଦୈନ୍ଯମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 007

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.7. ଅଧ୍ଯାଯଃ 007

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ସଂବର୍ତମରୁତ୍ତସଂବାଦଃ॥ 1 ॥ ସଂବର୍ତେନ ସମଯବନ୍ଧନପୂର୍ବକଂ ମରୁତ୍ତଂପ୍ରତି ଯାଜନପ୍ରତିଜ୍ଞାନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। କଥମସ୍ମି ତ୍ବଯା ଜ୍ଞାତଃ କେନ ବା କଥିତୋସ୍ମି ତେ। ଏତଦାଚକ୍ଷ୍ବ ମେ ତତ୍ତ୍ବମିଚ୍ଛସେ ଚେନ୍ମମ ପ୍ରିଯମ୍॥ 14-7-1 (92520) ସତ୍ଯଂ ତେ ବ୍ରୁବତଃ ସର୍ବେ ସମ୍ପତ୍ସ୍ଯନ୍ତେ ମନୋରଥାଃ। ମିଥ୍ଯା ଚ ବ୍ରୁବତୋ ମୂର୍ଧା ଶତଧା ତେ ସ୍ଫୁଟିଷ୍ଯତି॥ 14-7-2 (92521) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-7-3x (7746) ନାରଦେନ ଭବାନ୍ମହ୍ଯମାଖ୍ଯାତୋ ହ୍ଯଟତା ପଥି। ଗୁରୁପୁତ୍ରୋ ମମେତି ତ୍ବଂ ତତୋ ମେ ପ୍ରୀତିରୁତ୍ତମା॥ 14-7-3 (92522) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-7-4x (7747) ସତ୍ଯମେତଦ୍ଭବାନାହ ସ ମାଂ ଜାନାତି ସତ୍ରିଣମ୍। କଥଯସ୍ବ ତଦେତନ୍ମେ କ୍ବନୁ ସମ୍ପ୍ରତି ନାରଦଃ॥ 14-7-4 (92523) ମରୁତ ଉବାଚ। 14-7-5x (7748) ଭବନ୍ତଂ କଥଯିତ୍ବା ତୁ ମମ ଦେବର୍ଷିସତ୍ତମଃ। ତତୋ ମାମଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାଯ ପ୍ରବିଷ୍ଟୋ ହବ୍ଯବାହନମ୍॥ 14-7-5 (92524) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-7-6x (7749) ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ପାର୍ଥିବସ୍ଯୈତ୍ସଂବର୍ତଃ ପ୍ରମୁଦଂ ଗତଃ। ଏତାବଦହମପ୍ଯେବଂ ଶକ୍ନୁଯାମିତି ସୋଽବ୍ରବୀତ୍॥ 14-7-6 (92525) ତତୋ ମରୁତ୍ତମୁନ୍ମତ୍ତୋ ବାଚା ନିର୍ଭର୍ତ୍ସଯନ୍ନିବ। ରୂକ୍ଷଯା ବ୍ରାହ୍ମଣି ରାଜନ୍ପୁନଃ ପୁନରଥାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-7-7 (92526) ବାତପ୍ରଧାନେନ ମଯା ସ୍ବଚିତ୍ତବଶବର୍ତିନା। ଏବଂ ବିକୃତରୂପେଣ କଥଂ ଯାଜିତୁମିଚ୍ଛସି॥ 14-7-8 (92527) ଭ୍ରାତା ମମ ସମର୍ଥଶ୍ଚ ବାସବେନ ଚ ସଙ୍ଗତଃ। ବର୍ତତେ ଯାଜନେ ଚୈବ ତେନ କର୍ମାଣି କାରଯ॥ 14-7-9 (92528) ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯଂ ଚୈବ ଯାଜ୍ଯାଶ୍ଚ ସର୍ବା ଗୃହ୍ଯାଶ୍ଚ ଦେବତାଃ। ପୂର୍ବଜେନ ମମାକ୍ଷିପ୍ତଂ ଶରୀରଂ ବର୍ଜିତଂ ତ୍ବିଦମ୍॥ 14-7-10 (92529) ନାହଂ ତେନାନନୁଜ୍ଞାତସ୍ତ୍ବାମାବିକ୍ଷିତ କର୍ହିଚିତ୍। ଯାଜଯେଯଂ କଥଂଚିଦ୍ବୈ ସ ହି ପୂଜ୍ଯତମୋ ମମ॥ 14-7-11 (92530) ସ ତ୍ବଂ ବୃହସ୍ପତିଂ ଗଚ୍ଚ ତମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ଚାବ୍ରଜ। ତତୋଽହଂ ଯାଜଯିଷ୍ଯେ ତ୍ବାଂ ଯଦି ଯଷ୍ଟୁମିହେଚ୍ଛସି॥ 14-7-12 (92531) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-7-13x (7750) ବୃହସ୍ପତିଂ ଗତଃ ପୂର୍ବମହଂ ସଂବର୍ତେ ତଚ୍ଛୃଣୁ। ନ ମାଂ କାମଯତେ ଯାଜ୍ଯଂ ମୁନିର୍ବାସବବାରିତଃ॥ 14-7-13 (92532) ଅମରଂ ଯାଜ୍ଯମାସାଦ୍ଯ ଯାଜଯିଷ୍ଯେ ନ ମାନୁଷମ୍। ଶକ୍ରେଣ ପ୍ରତିଷିଦ୍ଧୋଽହଂ ମରୁତ୍ତଂ ମା ସ୍ମ ଯାଜଯେ॥ 14-7-14 (92533) ସ୍ପର୍ଧତେ ହି ମଯା ବିପ୍ର ସଦା ହି ସ ତୁ ପାର୍ଥିବଃ। ଏବମସ୍ତ୍ବିତି ଚାପ୍ଯୁକ୍ତୋ ଭ୍ରାତ୍ରା ତେ ବଲସୂଦନଃ॥ 14-7-15 (92534) ସ ମାମଧିଗତଂ ପ୍ରେମ୍ଣା ଯାଜ୍ଯତ୍ବେ ନ ବୁଭୂଷତି। ଦେବରାଜଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ତଦ୍ବିଦ୍ଧି ମୁନିପୁଙ୍ଗବ॥ 14-7-16 (92535) ସୋହମିଚ୍ଛାମି ଭବତା ସର୍ବସ୍ବେନାପି ଯାଜିତୁମ୍। କାମଯେ ସମତିକ୍ରାନ୍ତୁଂ ବାସବଂ ତ୍ବତ୍କୃତୈର୍ଗୁଣୈଃ॥ 14-7-17 (92536) ନ ହି ମେ ବର୍ତତେ ବୁଦ୍ଧିର୍ଗନ୍ତୁଂ ବ୍ରହ୍ମନ୍ବୃହସ୍ପତିମ୍। ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତୋ ହି ତେନାସ୍ମି ତଥାଽନପକୃତେ ସତି॥ 14-7-18 (92537) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-7-19x (7751) ଚିକୀର୍ଷସି ଯଥାକାମଂ ସର୍ବମେତତ୍ତ୍ବଯି ଧ୍ରୁବମ୍। ଯଦି ସର୍ବାନଭିପ୍ରାଯାନ୍କର୍ତାସି ମମ ପାର୍ଥିବ॥ 14-7-19 (92538) ଯାଜ୍ଯମାନଂ ମଯା ହି ତ୍ବାଂ ବୃହସ୍ପତିପୁଂରଦରୌ। ଦ୍ବିଷେତାଂ ସମଭିକ୍ରୁଦ୍ଧାବେତଦେକଂ ସମର୍ଥଯେ॥ 14-7-20 (92539) ସ୍ଥୈର୍ଯମତ୍ର କଥଂ ମେ ସ୍ଯାତ୍ସ ତ୍ବଂ ନିଃସଂଶଯଂ କୁରୁ। କୁପିତସ୍ତ୍ବାଂ ନ ହୀଦାନୀଂ ଭସ୍ମ କୁର୍ଯା ସବାନ୍ଧବମ୍॥ 14-7-21 (92540) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-7-22x (7752) ଯାବତ୍ତପେତ୍ସହସ୍ରାଂଶୁସ୍ତିଷ୍ଠେରଂଶ୍ଚାପି ପର୍ବତାଃ। ତାବଲ୍ଲୋକାନ୍ନ ଲଭେଯଂ ତ୍ଯଜେଯଂ ସଙ୍ଗତଂ ଯଦି॥ 14-7-22 (92541) ମା ଚାପି ଶୁଭବୁଦ୍ଧିତ୍ବଂ ଲଭେଯମିହ କର୍ହିଚିତ୍। ବିଷଯୈଃ ସଙ୍ଗତଂ ଚାସ୍ତୁ ତ୍ଯଜେଯଂ ସଙ୍ଗତଂ ଯଦି॥ 14-7-23 (92542) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-7-24x (7753) ଆବିକ୍ଷିତ ଶୁଭା ବୁଦ୍ଧିର୍ବର୍ତତାଂ ତବ କର୍ମସୁ। ଯାଜନଂ ହି ମମାପ୍ଯେବ ବର୍ତତେ ହୃଦି ପାର୍ଥିବ॥ 14-7-24 (92543) ଅଭିଧାସ୍ତେ ଚ ତେ ରାଜନ୍ନକ୍ଷଯଂ ଦ୍ରବ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍। ଯେନ ଦେବାନ୍ସଗ୍ଧର୍ବାଞ୍ଶକ୍ରଂ ଚାଭିଭବିଷ୍ଯସି॥ 14-7-25 (92544) ନ ତୁ ମେ ବର୍ତତେ ବୁଦ୍ଧିର୍ଧନେ ଯାଜ୍ଯେଷୁ ବା ପୁନଃ। ବିପ୍ରିଯଂ ତୁ କରିଷ୍ଯାମି ଭ୍ରାତୁଶ୍ଚେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ଚୋଭଯୋ॥ 14-7-26 (92545) ଗମଯିଷ୍ଯାମି ଶକ୍ରେଣ ସମତାମପି ତେ ଧ୍ରୁବମ୍। ପ୍ରିଯଂ ଚ ତେ କରିଷ୍ଯାମି ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ॥ ॥ 14-7-27 (92546) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ସପ୍ତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 7 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-7-1 ମେ ସତ୍ଯଂ ଜୀବିତଂ ଚେତ୍ପ୍ରିଯଂତବେତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-7-4 ସତ୍ରିଣଂ କପଟବେଷଚ୍ଛନ୍ନମ୍॥ 7-7-6 ଅହମପ୍ଯେନଂ କୁର୍ଯାମିତି ତମବ୍ରବୀଦିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-7-8 ମଧୁପ୍ରଯୋଗଦାନେନ ସ୍ବଚିତ୍ତପରିବର୍ତିନେତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-7-23 ଭୋଗେଷୁ ସମ୍ଯଗ୍ଭୋଗାଂଶ୍ଚ ତ୍ଯଜେଯମିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 008

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.8. ଅଧ୍ଯାଯଃ 008

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ସଂବର୍ତେନ ମରୁତ୍ତଂପ୍ରତି ହିମବତ୍ସଂନିହିତେ ମୁଞ୍ଜବତିଗିରୌ ମହାଦେବସ୍ଯ ନିବାସକଥନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବୋକ୍ତନାମଶତକେନ ସ୍ତୁତ୍ଯା ତତ୍ପ୍ରସାଦନେନ ଯାଗାଯ ତନ୍ନତ୍ଯବହୁସୁବର୍ଣହରଣଚୋଦନା॥ 1 ॥ ସଂବର୍ତେନି ତଦାହରଣେନ ଶିଲ୍ପିଭିର୍ଯାଗୋପଯୋଗିଭାଣ୍ଡନିର୍ମାପଣମ୍॥ 2 ॥ ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ତଚ୍ଛ୍ରବଣନିର୍ବିଣ୍ଣସ୍ଯ ବୃହସ୍ପତେଃ ସମୀପଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। ଗିରେର୍ହିମବତଃ ପୃଷ୍ଠେ ମୁଞ୍ଜବାନ୍ନାମ ପର୍ବତଃ। ତପ୍ଯତେ ଯତ୍ର ଭଗବାଂସ୍ତପୋ ନିତ୍ଯମୁପାପତିଃ॥ 14-8-1 (92547) ବନସ୍ପତୀନାଂ ମୂଲେଷୁ ଶୃଙ୍ଗେଷୁ ବିଷମେଷୁ ଚ। ଗୁହାସୁ ଶୈଲରାଜସ୍ଯ ଯଥାକାମଂ ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-8-2 (92548) ଉମାସହାଯୋ ଭଗବାନ୍ଯତ୍ର ନିତ୍ଯଂ ମହେଶ୍ବରଃ। ଆସ୍ତେ ଶୂଲୀ ମହାତେଜା ନାନାଭୂତଗଣାବୃତଃ॥ 14-8-3 (92549) ତତ୍ର ରୁଦ୍ରାଶ୍ଚ ସାଧ୍ଯାଶ୍ଚ ବିଶ୍ବେଽଥ ବସବସ୍ତଥା। ଯମଶ୍ଚ ବରୁଣଶ୍ଚୈବ କୁବେରଶ୍ଚ ସହାନୁଗଃ॥ 14-8-4 (92550) ଭୂତାନି ଚ ପିଶାଚାଶ୍ଚ ନାସତ୍ଯାବପି ଚାଶ୍ବିନୌ। ଗନ୍ଧର଼୍ବାପ୍ସରସଶ୍ଚୈବ ଯକ୍ଷା ଦେବର୍ଷଯସ୍ତଥା॥ 14-8-5 (92551) ଆଦିତ୍ଯା ମରୁତଶ୍ଚୈବ ଯାତୁଧାନାଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ। ଉପାସନ୍ତେ ମହାତ୍ମାନଂ ବହୁରୂପମୁପାପତିମ୍॥ 14-8-6 (92552) ରମତେ ଭଗବାଂସ୍ତତ୍ର କୁବେରାନୁଚରୈଃ ସହ। ବିକୃତୈର୍ବିକୃତାକାରୈଃ କ୍ରୀଡଦ୍ଭିଃ ପୃଥିବୀପତେ॥ 14-8-7 (92553) ଶ୍ରିଯା ଜ୍ବଲନ୍ଦୃଶ୍ଯତେ ବୈ ବାଲାଦିତ୍ଯସମଦ୍ଯୁତିଃ। ନ ରୂପଂ ଶକ୍ଯତେ ତସ୍ଯ ସଂସ୍ଥାନଂ ବା କଦାଚନ। ନିର୍ଦେଷ୍ଟୁଂ ପ୍ରାଣିଭିଃ କୈଶ୍ଚିତ୍ପ୍ରାକୃତୈର୍ମାଂସଲୋଚନୈଃ॥ 14-8-8 (92554) ନୋଷ୍ଣଂ ନ ଶିଶିରଂ ତତ୍ର ନ ବାଯୁର୍ନ ଚ ଭାସ୍କରଃ। ନ ଜାରା କ୍ଷୁତ୍ପିପାସେ ବା ନ ମୃତ୍ଯୁର୍ନ ଭଯଂ ନୃପ॥ 14-8-9 (92555) ତସ୍ଯ ଶୈଲସ୍ଯ ପାର୍ଶ୍ବେଷୁ ସର୍ବେଷୁ ଜଯତାଂବର। ଧାତବୋ ଜାତରୂପସ୍ଯ ରଶ୍ମଯଃ ସବିତୁର୍ଯଥା॥ 14-8-10 (92556) ରକ୍ଷ୍ଯନ୍ତେ ତେ କୁବେରସ୍ଯ ସହାଯୈରୁଦ୍ଯତାଯୁଧୈଃ। ଚିକୀର୍ଷଦ୍ଭିଃ ପ୍ରିଯଂ ରାଜନ୍କୁବେରସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-8-11 (92557) `ତତ୍ର ଗତ୍ବା ସମନ୍ବାସ୍ଯ ମହାଯୋଗେଶ୍ବରଂ ଶିବମ୍। କୁରୁ ପ୍ରଣାମଂ ରାଜର୍ଷେ ଭକ୍ତ୍ଯା ପରମଯା ଯତୁଃ॥' 14-8-12 (92558) ତସ୍ମୈ ଭଗବତେ କୃତ୍ବା ନମଃ ଶର୍ବାଯ ବେଧସେ। `ଏଭିସ୍ତଂ ନାମଭିର୍ଦେବଂ ସର୍ବବିଦ୍ଯାଧରଂ ସ୍ତୁହି॥' 14-8-13 (92559) ରୁଦ୍ରାଯ ଶିତିକଣ୍ଠାଯ ସୁରୂପାଯ ସୁବର୍ଚସେ। କପର୍ଦିନେ କରାଲାଯ ହର୍ଯକ୍ଷ୍ଣେ ବରଦାଯ ଚ॥ 14-8-14 (92560) ତ୍ର୍ଯକ୍ଷ୍ଣେ ପୂଷ୍ଣୋ ଦନ୍ତଭିଦେ ବାମନାଯ ଶିବାଯ ଚ। ଯାମ୍ଯାଯାବ୍ଯକ୍ତରୂପାଯ ସଦ୍ବୃତ୍ତେ ଶଙ୍କରାଯ ଚ॥ 14-8-15 (92561) କ୍ଷେମ୍ଯାଯ ହରିକେଶାଯ ସ୍ଥାଣବେ ପୁରୁଷାଯ ଚ। ହରିନେତ୍ରାଯ ମୁଣ୍ଡାଯ କ୍ରୁଦ୍ଧାଯୋତ୍ତରଣାଯ ଚ॥ 14-8-16 (92562) ଭାସ୍ବରାଯ ସୁତୀର୍ଥାଯ ଦେବଦେବାଯ ରଂହସେ। ଉଷ୍ଣୀଷିଣେ ସୁବକ୍ତ୍ରାଯ ସହସ୍ରାକ୍ଷାଯ ମୀଢୁଷେ॥ 14-8-17 (92563) ଗିରିଶାଯ ପ୍ରାଶାନ୍ତାଯ ଯତଯେ ଚୀରବାସସେ। ବିଲ୍ବଦଣ୍ଡାଯ ସିଦ୍ଧାଯ ସର୍ବଦଣ୍ଡଧରାଯ ଚ॥ 14-8-18 (92564) ମୃଗବ୍ଯାଧାଯ ମହତେ ଧନ୍ବିନେଽଥ ଭବାଯ ଚ। ବରାଯ ସୋମବକ୍ତ୍ରାଯ ସିଦ୍ଧମନ୍ତ୍ରାଯ ଚକ୍ଷୁଷେ॥ 14-8-19 (92565) ହିରଣ୍ଯବାହବେ ରାଜନ୍ନୁଗ୍ରାଯ ପତଯେ ଦିଶାମ୍। ଲେଲିହାନାଯ ଗୋଷ୍ଠାଯ ସିଦ୍ଧମନ୍ତ୍ରାଯ ବୃଷ୍ଣଯେ॥ 14-8-20 (92566) ପଶୂନାଂ ପତଯେ ଚୈବ ଭୂତାନାଂ ପତଯେ ନମଃ। ବୃଷାଯ ମାତୃଭକ୍ତାଯ ସେନାନ୍ଯେ ମଧ୍ଯମାଯ ଚ॥ 14-8-21 (92567) `ଅଭିବକ୍ତ୍ରାଯ ପତଯେ ସର୍ବଦେବମଯାଯ ଚ।' ସ୍ରୁବହସ୍ତାଯ ପତଯେ ଧନ୍ବିନେ ଭାର୍ଗବାଯ ଚ। ଅଜାଯ କୃଷ୍ଣନେତ୍ରାଯ ବିରୂପାକ୍ଷାଯ ଚୈବ ହ॥ 14-8-22 (92568) ତୀକ୍ଷ୍ଣଦଂଷ୍ଟ୍ରାଯ ତୀକ୍ଷ୍ଣାଯ ବୈଶ୍ବାନରମୁଖାଯ ଚ। ମହାତ୍ମନେ ଚାନଙ୍ଗାଯ ସର୍ବାଯ ପତଯେ ବିଶାମ୍॥ 14-8-23 (92569) `ତଥା ରୁଦ୍ରାଯ ପତଯେ ପୃଥବେ କୃତ୍ତିବାସସେ।' ବିଲୋହିତାଯ ଦୀପ୍ତାଯ ଦୀପ୍ତାକ୍ଷାଯ ମହୌଜସେ। ବସୁରେତଃସୁବପୁଷେ ପୃଥବେ କୃତ୍ତିବାସସେ॥ 14-8-24 (92570) କପାଲମାଲିନେ ଚୈବ ସୁବର୍ଣମୁକୁଟାଯ ଚ। ମହାଦେବାଯ କୃଷ୍ଣାଯ ତ୍ର୍ଯମ୍ବକାଯାନଘାଯ ଚ॥ 14-8-25 (92571) କ୍ରୋଧନାଯାନୃଶଂସାଯ ମୃଦବେ ବାହୁଶାଲିନେ। ଦଣ୍ଡିନେ ତପ୍ତତପସେ ତଥୈବାକ୍ରୂରକର୍ମଣେ॥ 14-8-26 (92572) ସହସ୍ରଶିରସେ ଚୈବ ସହସ୍ରଚରଣାଯ ଚ। ନମଃ ସ୍ବଧାସ୍ବରୂପାଯ ବହୁରୂପାଯ ଦଂଷ୍ଟ୍ରିଣେ॥ 14-8-27 (92573) ପିନାକିନଂ ମହାଦେବଂ ମହାଭୋଗିନମବ୍ଯଯମ୍। ତ୍ରିଶୂଲହସ୍ତଂ ବରଦଂ ତ୍ର୍ଯମ୍ବକଂ ଭୁବନେଶ୍ବରମ୍॥ 14-8-28 (92574) ତ୍ରିପୁରଘ୍ନଂ ତ୍ରିନଯନଂ ତ୍ରିଲୋକେଶଂ ମହୌଜସମ୍। ପ୍ରଭବଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ଦାତାରଂ ଧରଣୀଧରମ୍॥ 14-8-29 (92575) ଈଶାନଂ ଶଙ୍କରଂ ସର୍ବଂ ଶିବଂ ବିଶ୍ବେଶ୍ବରଂ ଭବମ୍। ଉମାପତିଂ ପଶୁପତିଂ ବିଶ୍ବରୂପଂ ମହେଶ୍ବରମ୍॥ 14-8-30 (92576) ବିରୂପାକ୍ଷଂ ଦଶଭୁଜଂ ବିଷ୍ଯନ୍ଦଂ ଗୋବୃଷଧ୍ବଜମ୍। ଉଗ୍ରଂ ସ୍ଥାଣୁଂ ଶିବଂ ରୌଦ୍ରଂ ଶର୍ବଂ ଗୌରୀଶମୀଶ୍ବରମ୍॥ 14-8-31 (92577) ଶିତିକଣ୍ଠମଜଂ ଶୁକ୍ରଂ ପୃଥୁଂ ପୃଥୁହରଂ ବରମ୍। ବିଶ୍ବରୂପଂ ବିରୂପାକ୍ଷଂ ବହୁରୂପମୁପାପତିମ୍॥ 14-8-32 (92578) ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସା ଦେବମନଙ୍ଗାଙ୍ଗହରଂ ହରମ୍। ଶରଣ୍ଯଂ ଶରଣଂ ଯାହି ମହାଦେବଂ ଚତୁର୍ମୁଖମ୍॥ 14-8-33 (92579) `ବିରୋଚମାନଂ ବପୁଷା ଦିବ୍ଯାଭରଣଭୂଷିତମ୍। ଅନାଦ୍ଯନ୍ତମଜଂ ଶଂଭୁଂ ସର୍ବବ୍ଯାପିନମୀଶ୍ବରମ୍॥ 14-8-34 (92580) ନିସ୍ତ୍ରୈଗୁଣ୍ଯଂ ନିରୁଦ୍ବେଗଂ ନିର୍ମଲଂ ନିଧିମୋଜସାମ୍। ପ୍ରଣମ୍ଯ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ଶର୍ବଂ ପ୍ରଯାମି ଶରଣଂ ହରମ୍॥ 14-8-35 (92581) ସମ୍ମାନ୍ଯଂ ନିଶ୍ଚଲଂ ନିତ୍ଯମକାରୁଣ୍ଯମଲେପନମ୍। ଅଧ୍ଯାତ୍ମବେଦମାସାଦ୍ଯ ପ୍ରଯାମି ଶରଣଂ ମୁହୁଃ॥ 14-8-36 (92582) ଯସ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ ବିଦୁଃ ସ୍ଥାନଂ ମୋକ୍ଷମଧ୍ଯାତ୍ମଚିନ୍ତକାଃ। ଯୋଗୀଶଂ ତତ୍ବମାର୍ଗସ୍ଥାଃ କୈବଲ୍ଯଂ ପଦମକ୍ଷରମ୍॥ 14-8-37 (92583) ଯଂ ବିଦୁଃ ସଙ୍ଗିନଂ ମୁକ୍ତାଃ ସାମାନ୍ଯଂ ସମଦର୍ଶିନଃ। ତଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେ ଜଗଦ୍ଯୋନିମଯୋନିଂ ନିର୍ଗୁଣାତ୍ମକମ୍॥ 14-8-38 (92584) ଅସୃଜଦ୍ଯସ୍ତୁ ଭୂତାଦୀନ୍ସପ୍ତ ଲୋକାନ୍ସନାତନାନ୍। ସ୍ଥିତଃ ସତ୍ଯୋପରି ସ୍ଥାଣୁସ୍ତଂ ପ୍ରପଦ୍ଯେ ସନାତନମ୍॥ 14-8-39 (92585) ଭକ୍ତାନାଂ ସୁଲଭଂ ତଂ ହି ଦୁର୍ଲଭଂ ଦୂରପାତିନାମ୍। ଅଦୂରସ୍ଥମମୁଂ ଦେବଂ ପ୍ରକୃତେଃ ପରତଃ ସ୍ଥିତମ୍॥ 14-8-40 (92586) ନମାମି ସର୍ବଲୋକସ୍ଥଂ ବ୍ରଜାମି ଶରଣଂ ଶିବମ୍।' ଏବଂ କୃତ୍ବା ନମସ୍ତସ୍ମୈ ମହାଦେବାଯ ରଂହସେ। ମହାତ୍ମନେ କ୍ଷିତିପତେ ତତ୍ସୁବର୍ଣମବାପ୍ସ୍ଯସି॥ 14-8-41 (92587) `ଲଭନ୍ତେ ଗାଣପତ୍ଯଂ ଚ ତଦେକାଗ୍ରା ହି ମାନବାଃ। କିଂ ପୁନଃ ସ୍ବର୍ଣିଭାଣ୍ଡାନି ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବଂ ଗଚ୍ଛ ମା ଚିରଂ॥ 14-8-42 (92588) ମହତ୍ତରଂ ହି ତେ ଲାଭଂ ହସ୍ତ୍ଯଶ୍ବୋଷ୍ଟ୍ରାଦିଭିଃ ସହ।' ସୁବର୍ଣମାହରିଷ୍ଯନ୍ତସ୍ତତ୍ର ଗଚ୍ଛନ୍ତୁ ତେ ନରାଃ॥ 14-8-43 (92589) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-8-44x (7754) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ବଚସ୍ତସ୍ଯ ଚକ୍ରେ କାରନ୍ଧମାତ୍ମଜଃ। `ଗଙ୍ଗାଧରଂ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ଲବ୍ଧବାନ୍ଧନମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-8-44 (92590) କୁବେର ଇବ ତତ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ମହାଦେବପ୍ରସାଦତଃ।' ତତୋଽତିମାନୁଷଂ ସର୍ବଂ ଚକ୍ରେ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ସଂବିଧିମ୍॥ 14-8-45 (92591) ସୌବର୍ଣାନି ଚ ଭାଣ୍ଡାନି ସଂଚକ୍ରୁସ୍ତତ୍ର ଶିଲ୍ପିନଃ। `ଶାଲାଶ୍ଚ ସର୍ବସମ୍ଭାରାଂସ୍ତତ୍ର ସଂବର୍ତଶାସନାତ୍॥' 14-8-46 (92592) ବୃହସ୍ପତିସ୍ତୁ ତାଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ମହୀପତେଃ। ସମୃଦ୍ଧିମତି ଦେବେଭ୍ଯଃ ସନ୍ତାପମକରୋଦ୍ଭୃଶମ୍॥ 14-8-47 (92593) ସନ୍ତପ୍ଯମାନୋ ବୈବର୍ଣ୍ଯଂ କୃଶତ୍ବଂ ଚାଗମତ୍ପରମ୍। ଭବିଷ୍ଯତି ହି ମେ ଶତ୍ରୁଃ ସଂବର୍ତୋ ବସୁମାନିତି॥ 14-8-48 (92594) ତଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭୃଶସଂତପ୍ତଂ ଦେବରାଜୋ ବୃହସ୍ପତିମ୍। ଅଭିଗମ୍ଯାମରବୃତଃ ପ୍ରୋବାଚେଦଂ ବଚସ୍ତଦା॥ ॥ 14-8-49 (92595) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 8 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 009

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.9. ଅଧ୍ଯାଯଃ 009

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୃହସ୍ପତିନା ଇନ୍ଦ୍ରଂପ୍ରତି ସ୍ବାନୁଜେନ ସଂବର୍ତେନ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ଯାଜନକଥନପୂର୍ବକଂ ତଦ୍ବିଘଟନଚୋଦନା॥ 1 ॥ ଅଗ୍ନିନା ମରୁତ୍ତମେତ୍ଯ ଯାଜନାଯ ବୃହସ୍ପତିସ୍ବୀକରଣରୂପେନ୍ଦ୍ରସନ୍ଦେଶକଥନମ୍॥ 2 ॥ ତଥା ପୁନରିନ୍ଦ୍ରମେତ୍ଯ ମରୁତ୍ତେନ ସ୍ବସଂଦେଶାପରିଗ୍ରହଣନିବେଦନମ୍॥ 3 ॥ ତଥା ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ପୁନର୍ମରୁତ୍ତେ ସ୍ବସନ୍ଦେଶନିବେଦନଚୋଦନେ ସଂବର୍ତତପୋଭଯାତ୍ତଦନଙ୍ଗୀକରଣମ୍॥ 4 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। କଚ୍ଚିତ୍ସୁଖଂ ସ୍ବପିଷି ତ୍ବଂ ବୃହସ୍ପତେ କଚ୍ଚିନ୍ମନୋଜ୍ଞାଃ ପରିଚାରକାସ୍ତେ। କଚ୍ଚିଦ୍ଦେବାନାଂ ସୁଖକାମୋସି ବିପ୍ର କଚ୍ଚିଦ୍ଦେବାସ୍ତ୍ବାଂ ପରିପାଲଯନ୍ତି॥ 14-9-1 (92596) ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 14-9-2x (7755) ସୁଖଂ ଶଯେ ଶଯନେ ଦେବରାଜ ତଥା ମନୋଜ୍ଞାଃ ପରିଚାରକା ମେ। ତଥା ଦେବାନାଂ ସୁଖକାମୋସ୍ମି ନିତ୍ଯଂ ଦେବାଶ୍ଚ ମାଂ ସୁଭୃଶଂ ପାଲଯନ୍ତି॥ 14-9-2 (92597) ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 14-9-3x (7756) କୁତୋ ଦୁଃଖଂ ମାନସଂ ଦେହଜଂ ବା ପାଣ୍ଡୁର୍ବିବର୍ଣଶ୍ଚ କୁତସ୍ତ୍ବମଦ୍ଯ। ଆଚକ୍ଷ୍ବ ମେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଯାବଦେତା- ନ୍ନିହନ୍ମି ସର୍ବାଂସ୍ତବ ଦୁଃଖକର୍ତୄନ୍॥ 14-9-3 (92598) ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 14-9-4x (7757) ମରୁତ୍ତମାହୁର୍ମଘବନ୍ଯକ୍ଷ୍ଯମାଣଂ ମହାଯଜ୍ଞେନୋତ୍ତମଦକ୍ଷିଣେନ। ସଂବର୍ତୋ ଯାଜଯତୀତି ମେ ଶ୍ରୁତଂ ତଦିଚ୍ଛାମି ନ ସ ତଂ ଯାଜଯେତ୍॥ 14-9-4 (92599) ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 14-9-5x (7758) ସର୍ବାନ୍କାମାନନୁଯାତୋସି ବିପ୍ର ତ୍ବଂ ଦେବାନାଂ ମନ୍ତ୍ରଯସେ ପୁରୋଧାଃ। ଉଭୌ ଚ ତେ ଜରାମୃତ୍ଯୂ ବ୍ଯତୀତୌ କିଂ ସଂବର୍ତସ୍ତବ କର୍ତାଽଦ୍ଯ ବିପ୍ର॥ 14-9-5 (92600) ବୃହସ୍ପତିରୁବାଚ। 14-9-6x (7759) ଦେବୈଃ ସହ ତ୍ବମସୁରାନ୍ସମ୍ପ୍ରଣୁଦ୍ଯ ଜିଘାଂସସେ ଚାପ୍ଯୁତ ସାନୁବନ୍ଧାନ୍। ଯଂଯଂ ସମୃଦ୍ଧଂ ପଶ୍ଯସି ତତ୍ରତତ୍ର ଦୁଃଖଂ ସପତ୍ନେଷୁ ସମୃଦ୍ଧିଭାବଃ॥ 14-9-6 (92601) ଅତୋସ୍ମି ଦେବେନ୍ଦ୍ର ବିବର୍ଣରୂପଃ ସପତ୍ନୋ ମେ ବର୍ଧତେ ତନ୍ନିଶମ୍ଯ। ସର୍ବୋପାଯୈର୍ମଘବନ୍ସଂନିଯଚ୍ଛ ସଂବର୍ତଂ ବା ପାର୍ଥିବଂ ବା ମରୁତ୍ତମ୍॥ 14-9-7 (92602) ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 14-9-8x (7760) ଏହି ଗଚ୍ଛ ପ୍ରହିତୋ ଜାତବେଦୋ ବୃହସ୍ପତିଂ ପରିଦାତୁଂ ମରୁତ୍ତେ। ଅଯଂ ବୈ ତ୍ବାଂ ଯାଜଯିତା ବୃହସ୍ପତି- ସ୍ତଥାଽମରଂ ଚୈବ କରିଷ୍ଯତୀତି॥ 14-9-8 (92603) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-9x (7761) ଅହଂ ଗଚ୍ଛାମି ତବ ଶକ୍ରାଦ୍ଯ ଦୂତୋ ବୃହସ୍ପତିଂ ପରିଦାତୁଂ ମରୁତ୍ତେ। ବାଚଂ ସତ୍ଯାଂ ପୁରୁହୂତସ୍ଯ କର୍ତୁଂ ବୃହସ୍ପତେଶ୍ଚାପଚିତିଂ ଚିକୀର୍ଷୁଃ॥ 14-9-9 (92604) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-9-10x (7762) ତତଃ ପ୍ରାଯାଦ୍ଧୂମକେତୁର୍ମହାତ୍ମା ବନସ୍ପତୀନ୍ବୀରୁଧଶ୍ଚାବମୃଦ୍ଗନ୍। କାମାଦ୍ଧିମାନ୍ତେ ପରିବର୍ତମାନଃ କାଷ୍ଠାତିଗୋ ମାତରିଶ୍ବେବ ନର୍ଦନ୍॥ 14-9-10 (92605) ମରୁତ ଉବାଚ। 14-9-11x (7763) ଆଶ୍ବର୍ଯମଦ୍ଯ ପଶ୍ଯାମି ରୂପିଣଂ ବହ୍ନିମାଗତମ୍। ଆସନଂ ସଲିଲଂ ପାଦ୍ଯଂ ଗାଂ ଚୋପାନଯ ବୈ ମୁନେ॥ 14-9-11 (92606) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-12x (7764) ଆସନଂ ସଲିଲଂ ପାଦ୍ଯଂ ପ୍ରତିନନ୍ଦାମି ତେଽନଘ। ଇନ୍ଦ୍ରେଣ ତୁ ସମାଦିଷ୍ଟଂ ବିଦ୍ଧି ମାଂ ଦୂତମାଗତମ୍॥ 14-9-12 (92607) ମରୁତ ଉବାଚ। 14-9-13x (7765) କଚ୍ଚିଚ୍ଛ୍ରୀମାନ୍ଦେବରାଜଃ ସୁଖୀ ଚ କଚ୍ଚିଚ୍ଚାସ୍ମାନ୍ପ୍ରୀଯତେ ଧୂମକେତୋ। କଚ୍ଚିଦ୍ଦେବା ଅସ୍ଯ ବଶେ ଯଥାବ- ତ୍ପ୍ରବ୍ରୂହି ତ୍ବଂ ମମ କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ଦେବ॥ 14-9-13 (92608) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-14x (7766) ଶକ୍ରୋ ଭୃଶଂ ସୁସୁଖୀ ପାର୍ଥିବେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରାତିଂ ଚେଚ୍ଛତ୍ଯଜରାଂ ବୈ ତ୍ବଯା ସଃ। ଦେବାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ବଶଗାସ୍ତସ୍ଯ ରାଜ- ନ୍ସଂଦେଶଂ ତ୍ବଂ ଶୃଣୁ ମେ ଦେବରାଜ୍ଞଃ॥ 14-9-14 (92609) ଯଦର୍ଥଂ ମାଂ ପ୍ରାହିଣୋତ୍ତ୍ବତ୍ସକାଶଂ ବୃହସ୍ପତିଂ ପରିଦାତୁଂ ମରୁତ୍ତେ। ଅଯଂ ଗୁରୁର୍ଯାଜଯତାଂ ନୃପ ତ୍ବାଂ ମର୍ତ୍ଯଂ ସନ୍ତମମରଂ ତ୍ବାଂ କରୋତୁ॥ 14-9-15 (92610) ମରୁତ ଉବାଚ। 14-9-16x (7767) ସଂବର୍ତୋଽଯଂ ଯାଜଯିତା ଦ୍ବିଜୋ ମାଂ ବୃହସ୍ପତେରଞ୍ଜଲିରେଷ ତସ୍ଯ। ନ ଚୈବାସୌ ଯାଜଯିତ୍ବା ମହେନ୍ଦ୍ରଂ ମର୍ତ୍ଯଂ ସନ୍ତଂ ଯାଜଯନ୍ନଦ୍ଯ ଶୋଭେତ୍॥ 14-9-16 (92611) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-17x (7768) ଯେ ବୈ ଲୋକା ଦେବଲୋକେ ମହାନ୍ତଃ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସେ ତାନ୍ଦେବରାଜପ୍ରସାଦାତ୍। ତ୍ବାଂ ଚେଦସୌ ଯାଜଯେଦ୍ବୈ ବୃହସ୍ପତି- ର୍ନୂନଂ ସ୍ବର୍ଗଂ ତ୍ବଂ ଜଯେଃ କୀର୍ତିଯୁକ୍ତଃ॥ 14-9-17 (92612) ତଥା ଲୋକା ମାନୁଷା ଯେ ଚ ଦିବ୍ଯାଃ ପ୍ରଜାପତେଶ୍ଚାପି ଯେ ବୈ ମହାନ୍ତଃ। ତେତେ ଜିତା ଦେବରାଜ୍ଯଂ ଚ କୃତ୍ସ୍ନଂ ବୃହସ୍ପତିର୍ଯାଜଯେଚ୍ଚେନ୍ନରେନ୍ଦ୍ର॥ 14-9-18 (92613) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-9-19x (7769) ମା ସ୍ମୈବ ତ୍ବଂ ପୁନରାଗାଃ କଥଂଚି- ଦ୍ବୃହସ୍ପତିଂ ପରିଦାତୁଂ ମରୁତ୍ତେ। ମା ତ୍ବାଂ ଧକ୍ଷ୍ଯେ ଚକ୍ଷୁଷା ଦାରୁଣେନ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋଽହଂ ପାବକ ତ୍ବଂ ନିବୋଧଃ॥ 14-9-19 (92614) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-9-20x (7770) ତତୋ ଦେବାନଗମଦ୍ଧୂମକେତୁ- ଦୀହାଦ୍ଭୀତୋ ବ୍ଯଥିତୋଽଶ୍ବତ୍ଥପର୍ଣବତ୍। ତଂ ବୈ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପ୍ରାହ ଶକ୍ରୋ ମହାତ୍ମା ବୃହସ୍ପତେଃ ସନ୍ନିଧୌ ହବ୍ଯବାହମ୍॥ 14-9-20 (92615) ଯସ୍ତ୍ବଂ ଗତଃ ପ୍ରହିତୋ ଜାତବେଦୋ ବୃହସ୍ପତିଂ ପରିଦାତୁଂ ମରୁତ୍ତେ। ତତ୍କିଂ ପ୍ରାହ ସ ନୃପୋ ଯକ୍ଷ୍ଯମାଣଃ କଚ୍ଚିଦ୍ବଚଃ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତି ତଚ୍ଚ। 14-9-21 (92616) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-22x (7771) ନ ତେ ବାଚଂ ରୋଚଯତେ ମରୁତ୍ତୋ ବୃହସ୍ପତେରଞ୍ଜଲିଂ ପ୍ରାହିଣୋତ୍ସଃ। ସଂବର୍ତୋ ମାଂ ଯାଜଯିତେତ୍ଯୁବାଚ ପୁନଃ ପୁନଃ ସ ମଯା ଯାଚ୍ଯମାନଃ॥ 14-9-22 (92617) ଉବାଚେଦଂ ମାନୁଷା ଯେ ଚ ଦିବ୍ଯା। ପ୍ରଜାପତେର୍ଯେ ଚ ଲୋକା ମହାନ୍ତଃ। ତାଂଶ୍ଚେଲ୍ଲଭେଯଂ ସଂବିଦଂ ତେନ କୃତ୍ବା ତଥାପି ନେଚ୍ଛେଯମିତି ପ୍ରତୀତଃ॥ 14-9-23 (92618) ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 14-9-24x (7772) ପୁନର୍ଗତ୍ବା ପାର୍ଥିବଂ ତ୍ବଂ ସମେତ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ମଦୀଯଂ ପ୍ରାପଯ ସ୍ବାର୍ଥଯୁକ୍ତମ୍। ପୁନର୍ଯଦ୍ଯୁକ୍ତୋ ନ କରିଷ୍ଯତେ ବଚ- ସ୍ତ୍ବତ୍ତୋ ବଜ୍ରଂ ସମ୍ପ୍ରହର୍ତାସ୍ମି ତସ୍ମୈ॥ 14-9-24 (92619) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-25x (7773) ଗନ୍ଧର୍ବରାଡ୍ଯାତ୍ବଯଂ ତତ୍ର ଦୂତୋ ବିଭେମ୍ଯହଂ ବାସବ ତତ୍ର ଗନ୍ତୁମ୍। ସଂରବ୍ଧୋ ମାମବ୍ରବୀତ୍ତୀକ୍ଷ୍ଣରୋଷଃ ସଂବର୍ତୋ ବାକ୍ଯଂ ଚରିତବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଃ॥ 14-9-25 (92620) ଯଦ୍ଯାଗଚ୍ଛେଃ ପୁନରେବଂ କଥଂଚି- ଦ୍ବୃହସ୍ପତିଂ ପରିଦାତୁଂ ମରୁତ୍ତେ। ଦହେଯଂ ତ୍ବାଂ ଚକ୍ଷୁଷା ଦାରୁଣେନ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧ ଇତ୍ଯେତଦବୈହି ଶକ୍ର॥ 14-9-26 (92621) ଶକ୍ର ଉବାଚ। 14-9-27x (7774) ତ୍ବମେବାନ୍ଯାନ୍ଦହସେ ଜାତବେଦୋ ନ ହି ତ୍ବଦନ୍ଯୋ ବିଦ୍ଯତେ ଭସ୍ମକର୍ତା। ତ୍ବତ୍ସଂସ୍ପର୍ଶାତ୍ସର୍ବଲୋକୋ ବିଭେତି ଅଶ୍ରଦ୍ଧେଯଂ ବଦସେ ହବ୍ଯବାହ॥ 14-9-27 (92622) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-28x (7775) ଦିବଂ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ପୃଥିବୀଂ ଚ ସର୍ବାଂ ସଂବେଷ୍ଟଯେସ୍ତ୍ବଂ ସ୍ବବଲେନୈବ ଶକ୍ର। ଏବଂବିଧସ୍ଯେହ ସତସ୍ତବାସୌ କଥଂ ବୃତ୍ରସ୍ତ୍ରିଦିବଂ ପ୍ରାଗ୍ଜହାର॥ 14-9-28 (92623) ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 14-9-29x (7776) ନଗଣ୍ଡିକାକାରଯୋଗଂ କରେଽଣୁଂ ନ ଚାରିସୋମଂ ପ୍ରପିବାମି ବହ୍ନେ। ନ କ୍ଷୀଣଶକ୍ତୌ ପ୍ରହାରାମି ବଜ୍ରଂ କୋ ମେ ସୁଖାଯ ପ୍ରହରେତ ମର୍ତ୍ଯଃ॥ 14-9-29 (92624) ପ୍ରବ୍ରଜଯେଯଂ କାଲକେଯାନ୍ପୃଥିବ୍ଯା- ମପାକର୍ଷନ୍ଦାନବାନନ୍ତରିକ୍ଷାତ୍। ଦିବଃ ପ୍ରହ୍ଲାଦମବସାନମାନଯଂ କୋ ମେଽସୁଖାଯ ପ୍ରହରେତ ମାନବଃ॥ 14-9-30 (92625) ଅଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-9-31x (7777) ଯତ୍ର ଶର୍ଯାତିଂ ଚ୍ଯବନୋ ଯାଜଯିଷ୍ଯ- ନ୍ସହାଶ୍ବିଭ୍ଯାଂ ସୋମମଗୃହ୍ଣଦେକଃ। ତଂ ତ୍ବଂ କ୍ରୁଦ୍ଧଃ ପ୍ରତ୍ଯଷେଧୀଃ ପୁରସ୍ତା- ଚ୍ଛର୍ଯାତିଯଜ୍ଞଂ ସ୍ମ ତଂ ମହେନ୍ଦ୍ର॥ 14-9-31 (92626) ବଜ୍ରଂ ଗୃହୀତ୍ବା ଚ ପୁରନ୍ଦର ତ୍ବଂ ସମ୍ପ୍ରାହାର୍ଷୀଶ୍ଚ୍ଯବନସ୍ଯାତିଘୋରମ୍। ସ ତେ ବିପ୍ରଃ ସହ ବଜ୍ରେଣି ବାହୁ- ମପାଗୃହ୍ଣାତ୍ତପସା ଜାତମନ୍ଯୁଃ॥ 14-9-32 (92627) ତତୋ ରୋଷାତ୍ସର୍ବତୋ ଘୋରରୂପଂ ସପତ୍ନଂ ତେ ଜନଯାମାସ ଭୂଯଃ। ମଦଂ ନାମ୍ନା ଚାସୁରଂ ବିଶ୍ବରୂପଂ ଯଂ ତ୍ବଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚକ୍ଷୁଷୀ ସଂନ୍ଯମୀଲଃ॥ 14-9-33 (92628) ହନୁରେକା ଜଗତୀସ୍ଥା ତଥୈକା ଦିବଂ ଗତା ମହତୋ ଦାନବସ୍ଯ। ସହସ୍ରଂ ଦନ୍ତାନାଂ ଶତଯୋଜନାନାଂ ସୁତୀକ୍ଷ୍ଣାନାଂ ଘୋରରୂପଂ ବଭୂବ॥ 14-9-34 (92629) ବୃତ୍ତାଃ ସ୍ଥୂଲା ରଜତସ୍ତମ୍ଭବର୍ଣା ଦଂଷ୍ଟ୍ରାଶ୍ଚତସ୍ରୋ ଦ୍ବେ ଶତେ ଯୋଜନାନାମ୍। ସ ତ୍ବାଂ ଦନ୍ତାନ୍ବିଦଶନ୍ନଭ୍ଯଧାବ- ଜ୍ଜିଘାଂସଯା ଶୂଲମୁଦ୍ଯମ୍ଯ ଘୋରମ୍॥ 14-9-35 (92630) ତଂ ନାପଶ୍ଯସ୍ତ୍ବଂ ତଦା ଘୋରରୂପଂ ସର୍ବେ ବୈ ତ୍ବାଂ ଦଦୃଶୁର୍ଦର୍ଶନୀଯମ୍। ଯସ୍ମାଦ୍ଭୀତଃ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିସ୍ତ୍ବଂ ମହର୍ଷି- ମାଗଚ୍ଛେଥାଃ ଶରଣଂ ଦାନବଘ୍ନ॥ 14-9-36 (92631) କ୍ଷାତ୍ରାଦ୍ବଲାଦ୍ବ୍ରହ୍ମବଲଂ ଗରୀଯୋ ନ ବ୍ରହ୍ମତଃ କିଞ୍ଚିଦନ୍ଯଦ୍ଗରୀଯଃ। ସୋହଂ ଜାନନ୍ବ୍ରହ୍ମତେଜୋ ଯଥାବ- ନ୍ନ ସଂବର୍ତ ଗନ୍ତୁମିଚ୍ଛାମି ଶକ୍ର॥ ॥ 14-9-37 (92632) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ନବମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 9 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-9-29 ନାହଂ ଦୌର୍ବଲ୍ଯାଦ୍ବୃତ୍ରେଣ ଜିତ ଇତି ବକ୍ତଂ ସ୍ବସାମର୍ଥ୍ଯମିନ୍ଦ୍ରୋ ବହ୍ନିପ୍ରତି ବଦତି ନଗଣ୍ଡିକାକାରଯୋଗଂ କରେଣୁମ୍। ନଗଂ ପର୍ବତଂ ଡୀଯତେ ବିହାଯସା ଗଚ୍ଛତୀତି ଡୀଃ ପକ୍ଷୀ ଅଲ୍ପୋ ଡୀର୍ଡିକା ମକ୍ଷିକାମଶକାଦିସ୍ତସ୍ଯା ଆକାରେଣ ଯୋଗୋସ୍ଯାସ୍ତୀତ୍ଯେବଂରୂପଂ ଅଣୁଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଂ କରେକୁର୍ବେ। କୃଞଶ୍ଛାନ୍ଦସଂ ଭୌବାଦିକତ୍ବମ୍। କରେଣେତିପାଠେ କରୋମୀତ୍ଯଧ୍ଯାହାରଃ। ପାର୍ଥୋଧିଂ କରେ କର୍ତୁମଗସ୍ତ୍ଯ ଇବାହଂ ପର୍ବତମପି ମଶକୀକର୍ତୁଂ ସମର୍ଥୋସ୍ମୀତ୍ଯର୍ଥଃ। କୁତସ୍ତର୍ହି ବୃତ୍ରସ୍ତ୍ବାଂ ନାରାଧିତବାନିତ୍ଯତ ଆହ ନ ଚାରିସୋମଂ ପ୍ରପିବାମି ବହ୍ନେ। ଅରିସୋମଂ ଶତ୍ରୁଦତ୍ତଂ ସୋମମ୍। ତ୍ବଯୈବ ସ କୁତୀ ନ ନିର୍ଜିତ ଇତ୍ଯତ ଆହ ନ କ୍ଷୀଣଶକ୍ତୌ ପ୍ରହରାମି ବଜ୍ରମିତ୍ଯାଦିନା ନ ଦଣ୍ଡକାନ୍ନାରକାନ୍ନୋ କଲିଙ୍ଗାନ୍ନ କରୂଶାନ୍ସୋମଂ ପ୍ରପିବାମି ବହ୍ନେ। ନ ଦୁର୍ବଲାଯାବସୃଜାମି ବଜ୍ରଂ କୋ ମେ ସୁଖୀ ଯଃ ପ୍ରହରେନ୍ମନୁଷ୍ଯଃ ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 010

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.10. ଅଧ୍ଯାଯଃ 010

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଇନ୍ଦ୍ରଣ ଗନ୍ଧର୍ବମୁଖାତ୍ସ୍ବେନ ଯାଜନାଯ ବୃହସ୍ପତିବରଣଂ ଚୋଦିତେନାପି ମରୁତ୍ତେନ ତଦନଙ୍ଗୀକାରେ ଯଜ୍ଞବିଘାତାଯ ସାଟୋପଂ ଯଜ୍ଞବାଟଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍॥ 1 ॥ ସଂବର୍ତେନ ମରୁତ୍ତପ୍ରାର୍ଥନଯା ବିଦ୍ଯାବଲେନେନ୍ଦ୍ରାଦୀନାଂ ସଂସ୍ତମ୍ଭନମ୍॥ 2 ॥ ତତଃ ସଂବର୍ତାନୁବର୍ତିନେନ୍ଦ୍ରେଣ ସଭାନିର୍ମାପଣାଦିନା ଯଜ୍ଞନିର୍ବର୍ତନପୂର୍ବକଂ ଦେବେଃ ସହ ହବିର୍ଗ୍ରହଣମ୍॥ 3 ॥ ବ୍ଯାସେନୈବ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ମରୁତ୍ତଯଜ୍ଞପ୍ରବୃତ୍ତିପ୍ରକାରକଥନପୂର୍ବକଂ ତଚ୍ଛିଷ୍ଟଦ୍ରବ୍ଯାହରମଏନାଶ୍ବମେଧକରଣବିଧାନମ୍॥ 4 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। ଏବମେତଦ୍ବ୍ରହ୍ମବଲଂ ଗରୀଯୋ ନ ବ୍ରାହ୍ମଣାତ୍କିଞ୍ଚିଦନ୍ଯଦ୍ରରୀଯଃ। ଆବିକ୍ଷିତସ୍ଯ ତୁ ବଲଂ ନ ମୃଷ୍ଯେ ବଜ୍ରମସ୍ମୈ ପ୍ରହରିଷ୍ଯାମି ଘୋରମ୍॥ 14-10-1 (92633) ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଗଚ୍ଛ ପ୍ରହିତୋ ମରୁତ୍ତଂ ସଂବର୍ତେନ ସଙ୍ଗତଂ ତଂ ବଦସ୍ବ ବୃହସ୍ପତିଂ ତ୍ବମୁପଶିକ୍ଷସ୍ବ ରାଜ- ନ୍ବଜ୍ରଂ ବା ତେ ପ୍ରହରିଷ୍ଯାମି ଘୋରମ୍॥ 14-10-2 (92634) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-10-3x (7778) ତତୋ ଗତ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ନରେନ୍ଦ୍ରଂ ପ୍ରୋବାଚେଦଂ ବଚନଂ ବାସବସ୍ଯ॥ 14-10-3 (92635) ଗନ୍ଧର୍ବଂ ମାଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ନିବୋଧ ତ୍ବାମାଗତଂ ବକ୍ତୁକାମଂ ନରେନ୍ଦ୍ର। ଐନ୍ଦ୍ରଂ ବାକ୍ଯଂ ଶୃଣୁ ମେ ରାଜସିଂହ ଯତ୍ପ୍ରାହ ଲୋକାଧିପତିର୍ମହାତ୍ମା॥ 14-10-4 (92636) ବୃହସ୍ପତିଂ ଯାଜକଂ ତ୍ବଂ ବୃଣୀଷ୍ବ ବଜ୍ରଂ ବା ତେ ପ୍ରହରିଷ୍ଯାମି ଘୋରମ୍। ବଚଶ୍ଚେଦେତନ୍ନ କରିଷ୍ଯସେ ମେ ପ୍ରାହୈତଦେତାବଦଚିନ୍ତ୍ଯକର୍ମା॥ 14-10-5 (92637) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-10-6x (7779) ତ୍ବଂ ଚୈବୈତଦ୍ବେତ୍ଥ ପୁରନ୍ଦରଶ୍ଚ ବିଶ୍ବେଦେବା ବସବଶ୍ଚାଶ୍ବିନୌ ଚ। ମିତ୍ରଦ୍ରୋହେ ନିଷ୍କୃତିର୍ନାସ୍ତି ଲୋକେ ମହତ୍ପାପଂ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାସମଂ ତତ୍॥ 14-10-6 (92638) ବୃହସ୍ପତିର୍ଯାଜଯତାଂ ମହେନ୍ଦ୍ରଂ ଦେବଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ବଜ୍ରଭୃତାଂ ବରିଷ୍ଠମ୍। ସଂବର୍ତୋ ମାଂ ଯାଜଯିତାଽଦ୍ଯ ରାଜ- ନ୍ନ ତେ ବାକ୍ଯଂ ତସ୍ଯ ବା ରୋଚଯାମି॥ 14-10-7 (92639) ଗନ୍ଧର୍ବ ଉବାଚ। 14-10-8x (7780) ଘୋରୋ ନାଦଃ ଶ୍ରୂଯତାଂ ବାସବସ୍ଯ ନଭସ୍ତଲେ ଗର୍ଜତୋ ରାଜସିଂହ। ବ୍ଯକ୍ତଂ ବଜ୍ରଂ ମୋକ୍ଷ୍ଯତେ ତେ ମହେନ୍ଦ୍ରଃ କ୍ଷେମଂ ରାଜଂଶ୍ଚିନ୍ତ୍ଯତାମେଷ କାଲଃ॥ 14-10-8 (92640) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-10-9x (7781) ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ରାଜ- ଞ୍ଶ୍ରୁତ୍ବା ନାଦଂ ନଦତୋ ବାସବସ୍ଯ। ତପୋନିତ୍ଯଂ ଧର୍ମବିଦାଂ ବରିଷ୍ଠଂ ସଂବର୍ତଂ ତଂ ଜ୍ଞାପଯାମାସ କାର୍ଯମ୍॥ 14-10-9 (92641) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-10-10x (7782) ପଶ୍ଯାତ୍ମାନଂ ପ୍ଲବମାନଂ ତ୍ବମାରା- ଦଧ୍ବା ଦୂରଂ ତେନ ନ ଦୃଶ୍ଯତେଽଦ୍ଯ। ପ୍ରପଦ୍ଯେଽହଂ ଶର୍ମ ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ର ତ୍ବତ୍ତଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛ ତସ୍ମାଦଭଯଂ ବିପ୍ରମୁଖ୍ଯ॥ 14-10-10 (92642) ଅଯମାଯାତି ବେ ବଜ୍ରୀ ଦିଶୋ ବିଦ୍ଯୋତଯନ୍ଦସ। ଅମାନୁଷେଣ ଘୋରେଣି ସଦସ୍ଯାସ୍ତ୍ରାସିତା ହି ନଃ॥ 14-10-11 (92643) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-10-12x (7783) ଭଯଂ ଶକ୍ରାଦ୍ବ୍ଯେତୁ ତେ ରାଜସିଂହ ପ୍ରଣୋତ୍ସ୍ଯେଽହଂ ଭଯମେତତ୍ସୁଘୋରମ୍। ସଂସ୍ତମ୍ଭିନ୍ଯା ବିଦ୍ଯଯା କ୍ଷିପ୍ରମେବ ମା ଭୈସ୍ତ୍ବମସ୍ଯାଭିଭବାତ୍ପ୍ରତୀତଃ॥ 14-10-12 (92644) ଅହଂ ସଂସ୍ତମ୍ଭଯିଷ୍ଯାମି ମା ଭୈସ୍ତ୍ବଂ ଶକ୍ରତୋ ନୃପ। ଯର୍ବେଷାମେବ ଦେବାନାଂ କ୍ଷଯିତାନ୍ଯାଯୁଧାନି ମେ॥ 14-10-13 (92645) ଦିଶୋ ବଜ୍ରଂ ବ୍ରଜତାଂ ବାଯୁରେତୁ ବର୍ଷଂ ଭୂତ୍ବା ବର୍ଷତାଂ କାନନେଷୁ। ଆପଃ ପ୍ଲବନ୍ତ୍ବନ୍ତରିକ୍ଷେ ବୃଥା ଚ ସୌଦାମନୀ ଦୃଶ୍ଯତେ ମାଽପି ଭୈସ୍ତ୍ବମ୍॥ 14-10-14 (92646) ବହ୍ନିର୍ଦେବସ୍ତ୍ରାତୁ ବା ସର୍ବତସ୍ତେ କାମାନ୍ସର୍ବାନ୍ବର୍ଷତୁ ବାସବୋ ବା। ବଜ୍ରଂ ତଥା ସ୍ଥାପଯତାଂ ବଧାଯ ମହାଘୋରଂ ପୁବମାନଂ ଜଲୌଘୈଃ॥ 14-10-15 (92647) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-10-16x (7784) ଘୋରଃ ଶବ୍ଦଃ ଶ୍ରୂଯତେ ବୈ ମହାସ୍ବନୋ ବଜ୍ରସ୍ଯୈଷ ସହିତୋ ମାରୁତେନ। ଆତ୍ମା ହି ମେ ପ୍ରବ୍ଯଥତେ ମୁହୁର୍ମୁହୁ- ର୍ନ ମେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ଯଂ ଜାଯତେ ଚାଦ୍ଯ ବିପ୍ର॥ 14-10-16 (92648) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-10-17x (7785) ବଜ୍ରାଦୁଗ୍ରାଦ୍ବ୍ଯେତୁ ଭଯଂ ତବାଦ୍ଯ ବାତୋ ଭୂତ୍ବା ବ୍ରଜତୁ ନରେନ୍ଦ୍ର ବଜ୍ରମ୍। ଭଯଂ ତ୍ବକ୍ତ୍ବା ବରମନ୍ଯଂ ବୃଣୀଷ୍ବ କଂ ତେ କାମଂ ତପସା ସାଧଯାମି॥ 14-10-17 (92649) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-10-18x (7786) ଇନ୍ଦ୍ରଃ ସାକ୍ଷାତ୍ସହସାଽଭ୍ଯେତୁ ବିପ୍ର ହବିର୍ଯଜ୍ଞେ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତୁ ଚୈବ। ସ୍ବଂସ୍ବଂ ହବିଶ୍ଚୈବ ଜୁଷନ୍ତୁ ଦେବା ହୁତଂ ସୋମଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣନ୍ତୁ ଚୈବ॥ 14-10-18 (92650) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-10-19x (7787) ଅଯମିନ୍ଦ୍ରୋ ହରିଭିରାଯାତି ରାଜ- ନ୍ଦେବୈଃ ସର୍ବୈସ୍ତ୍ବରିତୈଃ ସ୍ତୂଯମାନଃ। ମନ୍ତ୍ରାହୂତୋ ଯଜ୍ଞମିମଂ ମଯାଽଦ୍ଯ ପଶ୍ଯଶ୍ବୈନଂ ମନ୍ତ୍ରବିସ୍ରସ୍ତକାଯମ୍॥ 14-10-19 (92651) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-10-20x (7788) ତତୋ ଦେବୈଃ ସହିତୋ ଦେବରାଜୋ ରଥେ ଯୁଙ୍କ୍ତ୍ବା ତାନ୍ହରୀନ୍ବାଜିମୁଖ୍ଯାନ୍। ଆଯାଦ୍ଯଜ୍ଞମଥ ରାଜ୍ଞଃ ପିପାସୁ- ରାବିକ୍ଷିତସ୍ଯାପ୍ରମେଯସ୍ଯ ସୋମମ୍॥ 14-10-20 (92652) ତମାଯାନ୍ତଂ ସହିତଂ ଦେବସଙ୍ଘୈଃ ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯଯୌ ସପୁରୋଧା ମରୁତ୍ତଃ। ଚକ୍ରେ ପୂଜାଂ ଦେବରାଜାଯ ଚାଗ୍ର୍ଯାଂ ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ବିଧିବତ୍ପ୍ରୀଯମାଣଃ॥ 14-10-21 (92653) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-10-22x (7789) ସୁସ୍ବାଗତଂ ତେ ପୁରୁହୂତେହ ବିଦ୍ବ- ନ୍ଯଜ୍ଞୋଽପ୍ଯଯଂ ସନ୍ନିହିତେ ତ୍ବଯୀନ୍ଦ୍ର। ଶୋଶୁଭ୍ଯତେ ବଲବୃତ୍ରଘ୍ନ ଭୂଯଃ ପିବସ୍ବ ସୋମଂ ସୁତମୁଦ୍ଯତଂ ମଯା॥ 14-10-22 (92654) ମରୁତ୍ତ ଉବାଚ। 14-10-23x (7790) ଶିବେନ ମାଂ ପଶ୍ଯ ନମଶ୍ଚ ତେଽସ୍ତୁ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଯଜ୍ଞଃ ସଫଲଂ ଜୀବିତଂ ମେ। ଅଯଂ ଯଜ୍ଞଂ କୁରୁତେ ମେ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ବୃହସ୍ପତେରବରୋ ଜନ୍ମନା ଚ। 14-10-23 (92655) ଇନ୍ଦ୍ର ଉବାଚ। 14-10-24x (7791) ଜାନାମି ତେ ଗୁରୁମେନଂ ତପୋଧନଂ ବୃହସ୍ପତେରନୁଜଂ ତିଗ୍ମତେଜସମ୍ ଯସ୍ଯାହ୍ବାନାଦାଗତୋଽହଂ ନରେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରୀତିର୍ମେଽଦ୍ଯ ତ୍ବଯି ମନ୍ଯୁଃ ପ୍ରନଷ୍ଟଃ॥ 14-10-24 (92656) ସଂବର୍ତ ଉବାଚ। 14-10-25x (7792) ଯଦି ପ୍ରୀତସ୍ତ୍ବମସି ବୈ ଦେବରାଜ ତସ୍ମାତ୍ସ୍ବଯଂ ଶାଧି ଯଜ୍ଞେ ବିଧାନମ୍। ସ୍ବଯଂ ସର୍ବାନ୍କୁରୁ ଭାଗାନ୍ସୁରେନ୍ଦ୍ର ଜାନାତ୍ବଯଂ ସର୍ବଲୋକଶ୍ଚ ଦେବ॥ 14-10-25 (92657) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-10-26x (7793) ଏବମୁକ୍ତସ୍ତ୍ବାଙ୍ଗିରସେନ ଶକ୍ରଃ ସମାଦିଦେଶ ସ୍ବଯମେବ ଦେବାନ୍। ସଭାଃ କ୍ରିଯନ୍ତାମାବସଥାଶ୍ଚ ମୁଖ୍ଯାଃ ସହସ୍ରଶଶ୍ଚିତ୍ରଭୂତାଃ ସମୃଦ୍ଧାଃ॥ 14-10-26 (92658) କ୍ଲୃପ୍ତାଃ ସ୍ଥୂଣାଃ କୁରୁତାରୋହଣାନି ଗନ୍ଧର୍ବାଣାମପ୍ସରସାଂ ଚ ଶୀଘ୍ରମ୍। ଯତ୍ର ନୃତ୍ଯେରନ୍ନପ୍ସରସଃ ସମସ୍ତାଃ ସ୍ବର୍ଗୋପମଃ କ୍ରିଯତାଂ ଯଜ୍ଞବାଟଃ॥ 14-10-27 (92659) ଇତ୍ଯୁକ୍ତାସ୍ତେ ଚକ୍ରୁରାଶୁ ପ୍ରତୀତା ଦିବୌକସଃ ଶକ୍ରବାକ୍ଯାନ୍ନରେନ୍ଦ୍ର। ତତୋ ବାକ୍ଯଂ ପ୍ରାହ ରାଜାନମିନ୍ଦ୍ରଃ ପ୍ରୀତୋ ରାଜନ୍ପୂଜ୍ଯମାନୋ ମରୁତ୍ତମ୍॥ 14-10-28 (92660) ଏଷ ତ୍ବଯାଽହମିହ ରାଜନ୍ସମେତ୍ଯ ଯେ ଚାପ୍ଯନ୍ତେ ତବ ପୂର୍ବେ ନରେନ୍ଦ୍ର। ସର୍ବାଶ୍ଚାନ୍ଯା ଦେବତାଃ ପ୍ରୀଯମାଣା ହବିସ୍ତୁଭ୍ଯଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣନ୍ତୁ ରାଜନ୍॥ 14-10-29 (92661) ଆଗ୍ନେଯଂ ବୈ ଲୋହିତମାଲଭନ୍ତାଂ ବୈଶ୍ବଦେବଂ ବହୁରୂପଂ ହି ରାଜନ୍। ନିଲଂ ଚୋକ୍ଷାଣଂ ମେଦ୍ଯମପ୍ଯାଲଭନ୍ତାଂ ଚଲଚ୍ଛିଶ୍ନଂ ସମ୍ପ୍ରଦିଷ୍ଟଂ ଦ୍ବିଜାଗ୍ର୍ଯାଃ॥ 14-10-30 (92662) ତତୋ ଯଜ୍ଞୋ ବବୃଧେ ତସ୍ଯ ରାଜ- ନ୍ଯତ୍ର ଦେବାଃ ସ୍ବଯମନ୍ନାନି ଜହ୍ରୁଃ। ଯସ୍ମିଞ୍ଶକ୍ରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୈଃ ପୂଜ୍ଯମାନଃ ସଦସ୍ଯୋଽଭୂଦ୍ଧରିମାନ୍ଦେବରାଜଃ॥ 14-10-31 (92663) ତତଃ ସଂବର୍ତଶ୍ଚୈତ୍ଯଗତୋ ମାହାତ୍ମା ଯଥା ବହ୍ନିଃ ପ୍ରଜ୍ବଲିତୋ ଦ୍ବିତୀଯଃ। ହବୀଂଷ୍ଯୁଚ୍ଚୈରାହ୍ବଯନ୍ଦେବସଙ୍ଘା- ଞ୍ଜୁହାବାଗ୍ନୌ ମନ୍ତ୍ରବତ୍ସୁପ୍ରତୀତଃ॥ 14-10-32 (92664) ତତଃ ପୀତ୍ବା ବଲଭିତ୍ସୋମମଗ୍ର୍ଯଂ ଯେ ଚାପ୍ଯନ୍ତେ ସୋମପା ଦେବସଙ୍ଘାଃ। ସର୍ବେଽନୁଜ୍ଞାତାଃ ପ୍ରଯଯୁଃ ପାର୍ଥିବେନ ଯଥାଜୋଷଂ ତର୍ପିତାଃ ପ୍ରୀତିମନ୍ତଃ॥ 14-10-33 (92665) ତତୋ ରାଜା ଜାତରୂପସ୍ଯ ରାଶୀ- ନ୍ପଦେପଦେ କାରଯାମାସ ହୃଷ୍ଟଃ। ଦ୍ବିଜାତିଭ୍ଯୋ ବିସୃଜନ୍ଭୂରି ବିତ୍ତଂ ରରାଜ ବିତ୍ତେଶ ଇବାରିହନ୍ତା॥ 14-10-34 (92666) ତତୋ ବିତ୍ତଂ ବିବିଧଂ ସନ୍ନିଧାଯ ଯଥୋତ୍ସାହଂ କାରଯିତ୍ବା ଚ କୋଶମ୍। ଅନୁଜ୍ଞାତୋ ଗୁରୁଣାଂ ସଂନିବୃତ୍ତ୍ଯ ଶଶାସ ଗାମଖିଲାଂ ସାଗରାନ୍ତାମ୍॥ 14-10-35 (92667) ଏବଂଗୁଣଃ ସମ୍ବଭୂବେହ ରାଜା ଯସ୍ଯ କ୍ରତୌ ତତ୍ସୁବର୍ଣଂ ପ୍ରଭୂତମ୍। ତତ୍ତ୍ବଂ ସମାଦାଯ ନରେନ୍ଦ୍ର ବିତ୍ତଂ ଯଜସ୍ବ ଦେବାଂସ୍ତପନୀଯୈର୍ବିଧାନୈଃ॥ 14-10-36 (92668) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-10-37x (7794) ତତୋ ରାଜା ପାଣ୍ଡବୋ ହୃଷ୍ଟରୂପଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବାକ୍ଯଂ ସତ୍ଯବତ୍ଯାଃ ସୁତସ୍ଯ। ମନଶ୍ଚକ୍ରେ ତେନ ବିତ୍ତେନ ଯଷ୍ଟୁଂ ତତୋଽମାତ୍ଯୈର୍ମନ୍ତ୍ରଯାମାସ ଭୂଯଃ॥ ॥ 14-10-37 (92669) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଦଶମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 10 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-10-6 ମିତ୍ରଦ୍ରୋହେ ନିଷ୍କୃତିର୍ବୈ ଯଥେହ ନାସ୍ତୀତି ସଦୈବବାଦ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-10-8 କ୍ଷମଂ ରାଜନ୍ନିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-10-10 ବିଲୋଭ୍ଯି ଚ୍ଛିତ୍ତ୍ବା ମତ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଦ୍ବିନେନ୍ଦ୍ରାଃ ଇତି କ.ଟ.ଥ.॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 011

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.11. ଅଧ୍ଯାଯଃ 011

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଇନ୍ଦ୍ରବୃତ୍ରାସୁରଯୁଦ୍ଧପ୍ରକାରକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଇତ୍ଯୁକ୍ତେ ନୃପତୌ ତସ୍ମିନ୍ବ୍ଯାସେନାଦ୍ଭୁତକର୍ମଣା। ବାସୁଦେବୋ ମହାତେଜାସ୍ତତୋ ବଚନମାଦଦେ॥ 14-11-1 (92670) ତଂ ନୃପଂ ଦୀନମନସଂ ନିହତଜ୍ଞାତିବାନ୍ଧବମ୍। ଉପପ୍ଲୁତମିବାଦିତ୍ଯଂ ସଧୂମମିବ ପାବକମ୍॥ 14-11-2 (92671) ନିର୍ବିଣ୍ଣମନସଂ ପାର୍ଥଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ବୃଷ୍ଣିକୁଲୋଦ୍ବହଃ। ଆଶ୍ବାସନନ୍ଧର୍ମସୁତଂ ପ୍ରବକ୍ତୁମୁପଚକ୍ରମେ॥ 14-11-3 (92672) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-11-4x (7795) ସର୍ବଂ ଜିହ୍ମଂ ମୃତ୍ଯୁପଦମଜିହ୍ମଂ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଦମ୍। ଏତାବାନ୍ଜ୍ଞାନବିଷଯଃ କିଂ ପ୍ରଲାପଃ କରିଷ୍ଯତି॥ 14-11-4 (92673) ନୈବ ତେଽନୁଷ୍ଠିତଂ କର୍ମ ନୈବ ତେ ଶତ୍ରବୋ ଜିତାଃ। କଥଂ ଶତ୍ରୁଂ ଶରୀରସ୍ତମାତ୍ମନୋ ନାବବୁଧ୍ଯସେ॥ 14-11-5 (92674) ଅତ୍ର ତେ ବର୍ତଯିଷ୍ଯାମି ଯଥାଧର୍ମଂ ଯଥାଶ୍ରୁତମ୍। ଇନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ସହ ବୃତ୍ରେଣ ଯଥା ଯୁଦ୍ଧମବର୍ତତ॥ 14-11-6 (92675) ବୃତ୍ରେଣ ପୃଥିବୀ ବ୍ଯାପ୍ତା ପୁରା କିଲ ନରାଧିପ। ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସ ପୃଥିବୀଂ ବ୍ଯାପ୍ତାଂ ଗନ୍ଧସ୍ଯ ବିଷଯେ ହୃତେ। ଧରାହରଣଦୁର୍ଗନ୍ଧୋ ବିଷଯଃ ସମପଦ୍ଯତ॥ 14-11-7 (92676) ଶତକ୍ରତୁଶ୍ଚୁକୋପାଥ ଗନ୍ଧସ୍ଯ ବିଷଯେ ହୃତେ। ବୃତ୍ରସ୍ଯ ସତତଃ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଘୋରଂ ବଜ୍ରମବାସୃଜତ୍॥ 14-11-8 (92677) ସ ବଧ୍ଯମାନୋ ବଜ୍ରେଣ ସୁଭୃଶଂ ଭୂରିତେଜସା। ବିବେଶ ସହସା ତୋଯଂ ଜଗ୍ରାହ ବିଷଯଂ ତତଃ॥ 14-11-9 (92678) ଅପ୍ସୁ ବୃତ୍ରଗୃହୀତାସୁ ରସେ ଚ ବିଷଯେ ହୃତେ। ଶତକ୍ରତୁରତିକ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ତତ୍ର ବଜ୍ରମବାସୃଜତ୍॥ 14-11-10 (92679) ସ ବଧ୍ଯମାନୋ ବଜ୍ରେଣ ତସ୍ମିନ୍ନମିତତେଜସା। ବିବେଶ ସହସା ଜ୍ଯୋତିର୍ଜଗ୍ରାହ ବିଷଯଂ ତତଃ॥ 14-11-11 (92680) ବ୍ଯାପ୍ତେ ଜ୍ଯୋତିଷି ବୃତ୍ରେଣ ରୂପେଽଥ ବିଷଯେ ହୃତେ। ଶତକ୍ରତୁରତିକ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ତତ୍ର ବଜ୍ରମବାସୃଜତ୍॥ 14-11-12 (92681) ସ ବଦ୍ଯମାନୋ ବଜ୍ରେଣ ତସ୍ମିନ୍ନମିତତେଜସା। ବିବେଶ ସହସା ବାଯୁଂ ଜଗ୍ରାହ ବିଷଯଂ ତତଃ॥ 14-11-13 (92682) ବ୍ଯାପ୍ତେ ବାଯୌ ତୁ ବୃତ୍ରେଣ ସ୍ପର୍ଶେଽଥ ବିଷଯେ ହୃତେ। ଶତକ୍ରତୁରତିକ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ତତ୍ର ବଜ୍ରମବାସୃଜତ୍॥ 14-11-14 (92683) ସ ବଧ୍ଯଗାନୋ ବଜ୍ରେଣ ତସ୍ମିନ୍ନମିତତେଜସା। ଆକାଶମଭିଦୁଦ୍ରାବ ଜଗ୍ରାହ ବିଷଯଂ ତତଃ॥ 14-11-15 (92684) ଆକାଶେ ବୃତ୍ରଭୂତେଽଥ ଶବ୍ଦେ ଚ ବିଷଯେ ହୃତେ। ଶତକ୍ରତୁରଭିକ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ତତ୍ର ବଜ୍ରମବାସୃଜତ୍॥ 14-11-16 (92685) ସ ବଧ୍ଯମାନୋ ବଜ୍ରେଣ ତସ୍ମିନ୍ନମିତତେଜସା। ବିବେଶ ସହସା ଶକ୍ରଂ ଜଗ୍ରାହ ବିଷଯଂ ତତଃ॥ 14-11-17 (92686) ତସ୍ଯ ବୃତ୍ରଗୃହୀତସ୍ଯ ମୋହଃ ସମଭବନ୍ମହାନ୍। ରଥନ୍ତରେଣ ତଂ ସାମ୍ନା ବସିଷ୍ଠଃ ପ୍ରତ୍ଯବୋଧଯତ୍॥ 14-11-18 (92687) ତତୋ ବୃତ୍ରଂ ଶରୀରସ୍ଥଂ ଜଘାନ ଭରତର୍ଷଭ। ଶତକ୍ରତୁରଦୃଶ୍ଯେନ ବଜ୍ରେଣେତୀହ ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍॥ 14-11-19 (92688) ଇଦଂ ଧର୍ମ୍ଯଂ ରହସ୍ଯଂ ବୈ ଶକ୍ରେଣୋକ୍ତଂ ମହର୍ଷିଷୁ। ଋଷିଭିଶ୍ଚ ମମ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ତନ୍ନିବୋଧ ଜନାଧିପ॥ ॥ 14-11-20 (92689) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଏକାଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 11 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-11-2 ଉପପ୍ଲୁତଂ ରାହୁଗ୍ରସ୍ତମ୍॥ 7-11-4 ଜିହ୍ମଂ କାମାଦି। ମୃତ୍ଯୁପଦଂ ସଂସାରପ୍ରାପକମ୍। ଅଜିହ୍ମଂ ଶମାଦି। ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଦଂ ମୋକ୍ଷସ୍ଯ ପ୍ରାପକମ୍। ଜ୍ଞାନବିଷଯୋ ହେଯୋପାଦେଯତଯା ଜ୍ଞାତବ୍ଯୋର୍ଥଃ। ଆର୍ଜବଂ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଦମିତି ଝ.ଧ.ପାଠଃ॥ 7-11-7 ଧରାହରଣନିସ୍ସାର ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 012

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.12. ଅଧ୍ଯାଯଃ 012

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଶାରୀରମାନସଭେଦନେନ ବ୍ଯାଧେର୍ଦ୍ବୈବିଧ୍ଯାଭିଧାନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ପରିହାରୋପାଯକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। ଦ୍ବିବୋଧୋ ଜାଯତେ ବ୍ଯାଧିଃ ଶାରୀରୋ ମାନସସ୍ତଥା। ପରସ୍ପରଂ ତଯୋର୍ଜନ୍ମ ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ନୋପପଦ୍ଯତେ॥ 14-12-1 (92690) ଶରୀରେ ଜାଯତେ ବ୍ଯାଧିଃ ଶରୀରଃ ସ ନିଗଦ୍ଯତେ। ମାନସେ ଜାଯତେ ବ୍ଯାଧିର୍ମାନସସ୍ତୁ ନିଗଦ୍ଯତେ॥ 14-12-2 (92691) ଶୀତୋଷ୍ଣେ ଚୈବ ବାଯୁଶ୍ଚ ଗୁଣା ରାଜଞ୍ଶରୀରଜାଃ। ତେଷାଂ ଗୁଣାନାଂ ସାମ୍ଯଂ ଚେତ୍ତଦାହୁଃ ସ୍ବସ୍ଥଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-12-3 (92692) ଉଷ୍ଣେନ ବାଧ୍ଯତେ ଶୀତଂ ଶୀତେନୋଷ୍ଣଂ ଚ ବାଧ୍ଯତେ॥ 14-12-4 (92693) ସତ୍ବଂ ରଜସ୍ତମଶ୍ଚେତି ତ୍ରଯ ଆତ୍ମଗୁଣାଃ ସ୍ମୃତାଃ। ତେଷାଂ ଗୁଣାନାଂ ସାମ୍ଯଂ ଚେତ୍ତଦାହୁଃ ସ୍ବସ୍ଥଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-12-5 (92694) ତେଷାମନ୍ଯତମୋତ୍ସେକେ ବିଧାନମୁପଦିଶ୍ଯତେ। ହର୍ଷେଣ ବାଧ୍ଯତେ ଶୋକୋ ହର୍ଷଃ ଶୋକେନ ବାଧ୍ଯତେ॥ 14-12-6 (92695) କଶ୍ଚିଦ୍ଦୁଃଖେ ବର୍ତମାନଃ ସୁଖସ୍ଯ ସ୍ମର୍ତୁମିଚ୍ଛତି। କଶ୍ଚିତ୍ସୁଖେ ବର୍ତମାନୋ ଦୁଃଖସ୍ଯ ସ୍ମର୍ତୁମିଚ୍ଛତି॥ 14-12-7 (92696) ସ ତ୍ବଂ ନ ଦୁଃଖୀ ଦୁଃଖସ୍ଯ ନ ସୁଖୀ ସୁସୁଖସ୍ଯ ବା। ସ୍ମର୍ତୁମିଚ୍ଛସି କୌନ୍ତେଯ ଦୈବଂ ହି ବଲବତ୍ତରମ୍। ଅଥବା ତେ ସ୍ବଭାବୋଽଯଂ ଯେନ ପାର୍ଥାବକୃଷ୍ଯସେ॥ 14-12-8 (92697) ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସଭାଗତାଂ କୃଷ୍ଣାମେକବସ୍ତ୍ରାଂ ରଜସ୍ବଲାମ୍। ମିଷତାଂ ପାଣ୍ଡବେଯାନାଂ ନ ତସ୍ଯ ସ୍ମର୍ତୁମିଚ୍ଛସି॥ 14-12-9 (92698) ପ୍ରବ୍ରାଜନଂ ଚ ନଗରାଦଜିନୈଶ୍ଚ ବିବାସନମ୍। ମହାରଣ୍ଯନିବାସଶ୍ଚ ନ ତସ୍ଯ ସ୍ମର୍ତୁମିଚ୍ଛସି॥ 14-12-10 (92699) ଜଟାସୁରାତ୍ପରିକ୍ଲେଶଶ୍ଚିତ୍ରସେନେନ ଚାହବଃ। ସୈନ୍ଧବାଚ୍ଚ ପରିକ୍ଲେଶୋ ନ ତସ୍ଯ ସ୍ମର୍ତୁମିଚ୍ଛସି॥ 14-12-11 (92700) ପୁନରଜ୍ଞାତଚର୍ଯାଯାଂ କୀଚକେନ ପଦା ବଧଃ। ଯାଜ୍ଞସେନ୍ଯାସ୍ତଥା ପାର୍ଥ ନ ତସ୍ଯ ସ୍ମର୍ତୁମିଚ୍ଛସି॥ 14-12-12 (92701) ଯଚ୍ଚ ତେ ଦ୍ରୋଣଭୀଷ୍ମାଭ୍ଯାଂ ଯୁଦ୍ଧମାସୀଦରିଂଦମ। ମନସୈକେନ ଯୋଦ୍ଧବ୍ଯଂ ତତ୍ତେ ଯୁଦ୍ଧମୁପସ୍ଥିତମ୍॥ 14-12-13 (92702) ତସ୍ମାଦଭ୍ଯୁପଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଯୁଦ୍ଧାଯ ଭରତର୍ଷଭ। ପରମବ୍ଯକ୍ତରୂପସ୍ଯ ପାରଂ ଯୁକ୍ତ୍ଯା ସ୍ବକର୍ମଭିଃ॥ 14-12-14 (92703) ଯତ୍ର ନୈବ ଶରୈଃ କାର୍ଯଂ ନ ଭୃତ୍ଯୈର୍ନ ଚ ବନ୍ଧୁଭିଃ। ଆତ୍ମନୈକେନ ଯୋଦ୍ଧବ୍ଯଂ ତତ୍ତେ ଯୁଦ୍ଧମୁପସ୍ଥିତମ୍॥ 14-12-15 (92704) ତସ୍ମିନ୍ନନିର୍ଜିତେ ଯୁଦ୍ଧେ କାମବସ୍ଥାଂ ଗମିଷ୍ଯସି। ଏତଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ବା ତୁ କୌନ୍ତେଯ କୃତକୃତ୍ଯୋ ଭବିଷ୍ଯସି॥ 14-12-16 (92705) ଏଥାଂ ବୁଦ୍ଧିଂ ବିନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଭୂତାନାମାଗତିଂ ଗତିମ୍। ପିତୃପୈତାମହେ ବୃତ୍ତେ ଶାଧି ରାଜ୍ଯଂ ଯଥୋଚିତମ୍॥ ॥ 14-12-17 (92706) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଦ୍ବାଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 12 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-12-3 ଶୀତୋଷ୍ଣେ କଫପିତ୍ତେ ବାଯୁର୍ବାତଃ ତେଷାଂ ସାମ୍ଯେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ଯଂ ବୈଷମ୍ଯେ ବ୍ଯାଧିର୍ଭବତୀତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-12-4 ଶୀତୋଷ୍ଣଯୋରନ୍ଯତରାବିକ୍ଯଜଂ ଦୋଷ ମିତରବର୍ଧକେନୌଷଧାଦିନାପନଯେଦିତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-12-12 କୀଚକେନ ପରାଭବ ଇତି କ.ପାଠଃ॥ 7-12-15 ଆତ୍ମନା ମନସା॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 013

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.13. ଅଧ୍ଯାଯଃ 013

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କାମସ୍ଯ ଶକ୍ତିକଥନେନ ଦୁର୍ଜଯତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ତଜ୍ଜଯୋପାଯକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। ନ ବାହ୍ଯଂ ଦ୍ରବ୍ଯମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ସିଦ୍ଧିର୍ଭବତି ଭାରତ। ଶାରୀରଂ ଦ୍ରବ୍ଯମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ସିଦ୍ଧିର୍ବବତି ବା ନ ବା॥ 14-13-1 (92707) ବାହ୍ଯଦ୍ରବ୍ଯବିମୁକ୍ତସ୍ଯ ଶାରୀରେଷୁ ଚ ଗୃହ୍ଯତଃ। ଯୋ ଧର୍ମୋ ଯତ୍ସୁଖଂ ଚୈବ ଦ୍ବିଷତାମସ୍ତୁ ତତ୍ତବ॥ 14-13-2 (92708) ଦ୍ବ୍ଯକ୍ଷରସ୍ତୁ ଭବେନ୍ମୃତ୍ଯୁସ୍ତ୍ର୍ଯକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶାଶ୍ବତମ୍। ମମେତି ଦ୍ବ୍ଯକ୍ଷରୋ ମୃତ୍ଯୁର୍ନମମେତି ଚ ଶାଶ୍ବତମ୍॥ 14-13-3 (92709) ବ୍ରହ୍ମମୃତ୍ଯୂ ତତୋ ରାଜନ୍ନାତ୍ମନ୍ଯେବ ବ୍ଯବସ୍ଥିତୌ। ଅଦୃଶ୍ଯମାନୌ ଭୂତାନି ଯୋଧଯେତାମସଂଶଯମ୍॥ 14-13-4 (92710) ଅବିନାଶୋଽସ୍ଯ ତତ୍ତ୍ବସ୍ଯ ନିଯତୋ ଯଦି ଭାରତ। ଭିତ୍ତ୍ବା ଶରୀରଂ ଭୂତାନାମହିଂସାଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ॥ 14-13-5 (92711) ଲବ୍ଧ୍ବା ହି ପୃଥିବୀଂ କୃତ୍ସ୍ନାଂ ସହସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମାମ୍। ମମତ୍ବଂ ଯସ୍ଯ ନୈବ ସ୍ଯାତ୍କିଂ ତଯା ସ କରିଷ୍ଯତି॥ 14-13-6 (92712) ଅଥବା ବସତଃ ପାର୍ଥ ବନେ ବନ୍ଯେନ ଜୀବତଃ। ମମତା ଯସ୍ଯ ବିତ୍ତେଷୁ ମୃତ୍ଯୋରାଂସ୍ଯେ ସ ବର୍ତତେ॥ 14-13-7 (92713) ବ୍ରାହ୍ଯାନ୍ତରାଣାଂ ଶତ୍ରୂଣାଂ ସ୍ବଭାବଂ ପଶ୍ଯ ଭାରତ। ଯନ୍ନ ପଶ୍ଯତି ତଦ୍ଭୂତଂ ମୁଚ୍ଯତେ ସ ମହାଭଯାତ୍॥ 14-13-8 (92714) କାମାତ୍ମାନଂ ନ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ଲୋକେ ନେହାକାମା କାଚିଦସ୍ତି ପ୍ରବୃତ୍ତିଃ। ସର୍ବେ କାମା ମନସୋଽଙ୍ଗ ପ୍ରଭୂତା ଯାନ୍ପଣ୍ଡିତଃ ସଂହରତେ ବିଚିନ୍ତ୍ଯ। ଭୂଯୋଭୂଯୋ ଜନ୍ମନୋଽଭ୍ଯାସଯୋଗା- ଦ୍ଯୋଗୀ ଯୋଗଂ ସାରମାର୍ଗଂ ବିଚିନ୍ତ୍ଯ॥ 14-13-9 (92715) ଦାନଂ ଚ ବେଦାଧ୍ଯଯନଂ ତପଶ୍ଚ କାମ୍ଯାନି କର୍ମାଣି ଚ ବୈଦିକାନି। ବ୍ରତଂ ଯଜ୍ଞାନ୍ନିଯମାନ୍ଧ୍ଯାନଯୋଗା- ନ୍କାମେନ ଯୋ ନାରଭତେ ବିଦିତ୍ବା। ଯଦ୍ଯଚ୍ଚାଯଂ କାମଯତେ ସ ଧମୋ ନଯୋ ଧର୍ମୋ ନିଯମସ୍ତସ୍ଯ ମୂଲମ୍॥ 14-13-10 (92716) ଅତ୍ର ଗାଥାଃ କାମଗୀତାଃ କୀର୍ତଯନ୍ତି ପୁରାବିଦଃ। ଶୃଣୁ ସଙ୍କୀର୍ତ୍ଯମାନାସ୍ତା ଅଖିଲେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-13-11 (92717) କାମ ଉବାଚ। 14-13-12x (7796) ନାହଂ ଶକ୍ଯୋଽନୁପାଯେନ ହନ୍ତୁଂ ଭୂତେନ କେନଚିତ୍॥ 14-13-12 (92718) ଯୋ ମାଂ ପ୍ରଯତତେ ହନ୍ତୁଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ପ୍ରହରଣେ ବଲମ୍। ତସ୍ଯ ତସ୍ମିନ୍ପ୍ରହରଣେ ପୁନଃ ପ୍ରାଦୁର୍ଭବାମ୍ଯହମ୍॥ 14-13-13 (92719) ଯୋ ମାଂ ପ୍ରଯତତେ ହନ୍ତୁଂ ଯଜ୍ଞୈର୍ବିବିଧଦକ୍ଷିଣୈଃ। ଜଙ୍ଗମେଷ୍ବିବ ଧର୍ମାତ୍ମା ପୁନଃ ପ୍ରାଦୁର୍ଭବାମ୍ଯହମ୍॥ 14-13-14 (92720) ଯୋ ମାଂ ପ୍ରଯତତେ ହନ୍ତୁଂ ବେଦୈର୍ବେଦାନ୍ତସାଧନୈଃ। ସ୍ଥାବରେଷ୍ବିବ ଭୂତାତ୍ମା ତସ୍ଯ ପ୍ରାଦୁର୍ଭବାମ୍ଯହମ୍॥ 14-13-15 (92721) ଯୋ ମାଂ ପ୍ରଯତତେ ହନ୍ତୁଂ ଧୃତ୍ଯା ସତ୍ଯପରାକ୍ରମଃ। ଭାବୋ ଭବାମି ତସ୍ଯାହଂ ସ ଚ ମାଂ ନାବବୁଧ୍ଯତେ॥ 14-13-16 (92722) ଯୋ ମାଂ ପ୍ରଯତତେ ହନ୍ତୁଂ ତପସା ସଂଶିତବ୍ରତଃ। ତତସ୍ପପସି ତସ୍ଯଥ ପୁନଃ ପ୍ରାଦୁର୍ଭବାମ୍ଯହମ୍॥ 14-13-17 (92723) ଯୋ ମାଂ ପ୍ରଯତତେ ହନ୍ତୁଂ ମୋକ୍ଷମାସ୍ଥାଯ ପଣ୍ଡିତଃ। ତସ୍ଯ ମୋକ୍ଷରତିସ୍ଥସ୍ଯ ନୃତ୍ଯାମି ଚ ହସାମି ଚ। ଅବଧ୍ଯଃ ସର୍ବଭୂତାନାମହମେକଃ ସନାତନଃ॥ 14-13-18 (92724) ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବମପି ତଂ କାମଂ ଯଜ୍ଞୈର୍ବିବିଧଦକ୍ଷିଣୈଃ। ଧର୍ମେ କୁରୁ ମହାରାଜ ତତ୍ର ତେ ସ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-13-19 (92725) ମା ତେ ବ୍ଯଥାଽସ୍ତୁ ନିହତାନ୍ବନ୍ଧୂନ୍ବୀକ୍ଷ୍ଯ ପୁନଃପୁନଃ। ନ ଶକ୍ଯାସ୍ତେ ପୁନର୍ଦ୍ରଷ୍ଟ୍ରଂ ଯେଽହତାସ୍ମିନ୍ରଣାଜିରେ॥ 14-13-20 (92726) ସ ତ୍ବମିଷ୍ଟ୍ବା ମହାଯଜ୍ଞୈଃ ସମୃଦ୍ଧୈରାପ୍ତଦକ୍ଷିଣୈଃ। କୀର୍ତିଂ ଲୋକେ ପରାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଗତିମଗ୍ର୍ଯାଂ ଗମିଷ୍ଯସି॥ ॥ 14-13-21 (92727) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ତ୍ରଯୋଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 13 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-13-1 ନ ବାହ୍ଯସ୍ଯ ରାଜ୍ଯାଦେରର୍ଥସ୍ଯ ତ୍ଯାଗାତ୍ତ୍ଯଗ୍ଗୀ ଭବତି କିନ୍ତୁ ଶରୀରଂ କାମାଦିକଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବୈବ ସିଦ୍ଧିର୍ମୋକ୍ଷଃ ନବେତି ଶୁଷ୍କବୈରାଗ୍ଯବତୋ ବିବେକଶୂନ୍ଯସ୍ଯ ସିଦ୍ଧ୍ଯଭାବଂ ସୂଚଯତି। ଉତ୍ସୃଜ୍ଯ ସିଦ୍ଧିର୍ଭବତି ଭାରତେତିକ.ଧ.ପାଠଃ॥ 7-13-2 ଗୃଦ୍ଧ୍ଯ ସକ୍ତସ୍ଯ ଯୋ ଧର୍ମଃ ସଃ ଅଧର୍ମଏବ ଯତ୍ସୁଖଂ ତଦ୍ଦୁଃଖମେବ॥ 7-13-3 ମମ ତ୍ବଂ ସଂସାରହେତୁଃ ତଦଭାବୋ ବ୍ରହ୍ମପ୍ରାପ୍ତିହେତୁରିତ୍ଯର୍ଥଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 014

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.14. ଅଧ୍ଯାଯଃ 014

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ଯାସନାରଦକୃଷ୍ଣାଦିଭିର୍ବନ୍ଧୁନିଧନପରିଶୋଚିନୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ସମାଶ୍ବାସନେନ ତତ୍ରାନ୍ତର୍ଧାନମ୍॥ 1 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଭୀଷ୍ମିଦୀନାମୌର୍ଧ୍ବଦେହିକଦାନେନ ହାସ୍ତିନନଗରପ୍ରବେଶଃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏବଂ ବହୁବିଧୈର୍ବାକ୍ଯୈର୍ମୁନିଭିସ୍ତୈସ୍ତପୋଧନୈଃ। ସମାଶ୍ବସ୍ତ ରାଜର୍ଷିର୍ହିତବନ୍ଧୁର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-14-1 (92728) ସୋଽନୁନୀତୋ ଭଗବତା ବିଷ୍ଟରଶ୍ରବସା ସ୍ବଯମ୍। ଦ୍ବୈପାଯନେନ କୃଷ୍ଣେନି ଦେବସ୍ଥାନେନ ଚାଭିଭୂଃ॥ 14-14-2 (92729) ନାରଦେନାଥ ଭୀମେନ ନକୁଲେନ ଚ ପାର୍ଥିବ। କୃଷ୍ଣଯା ସହଦେବେନ ବିଜଯେନ ଚ ଧୀମତା॥ 14-14-3 (92730) ଅନ୍ଯୈଶ୍ଚ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୈର୍ବ୍ରାହ୍ମଣୈଃ ଶାସ୍ତ୍ରଦୃଷ୍ଟିଭିଃ। ବ୍ଯଜହାଚ୍ଛୋକଜଂ ଦୁଃଖଂ ସନ୍ତାପଂ ଚୈବ ମାନସମ୍॥ 14-14-4 (92731) ଅର୍ଚଯାମାସ ଦେବାଂଶ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣାଂଶ୍ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। କୃତ୍ବାଽଥ ପ୍ରେତକାର୍ଯାଣି ସର୍ବେଷାଂ କୁରୁନନ୍ଦନଃ। ଅନ୍ବଶାସଚ୍ଚ ଧର୍ମାତ୍ମା ପୃଥିବୀଂ ସାଗରାମ୍ବରାମ୍॥ 14-14-5 (92732) ପ୍ରଶାନ୍ତଚେତାଃ କୌରବ୍ଯଃ ସ୍ବରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ କେବଲମ୍। ବ୍ଯାସଂ ଚ ନାରଦଂ ଚୈବ ତାଂଶ୍ଚାନ୍ଯାନବ୍ରବୀନ୍ନୃପଃ॥ 14-14-6 (92733) ଆଶ୍ବାସିତୋଽହଂ ପ୍ରାଗ୍ବୃଦ୍ଧୈର୍ଭବଦ୍ଭିର୍ମୁନିପୁଙ୍ଗବୈଃ। ନ ସୂକ୍ଷ୍ମମପି ମେ କିଞ୍ଚିଦ୍ବ୍ଯଲୀକମିହ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-14-7 (92734) ଅର୍ଥଶ୍ଚ ସୁମହାନ୍ପ୍ରାପ୍ତୋ ଯେନ ଯକ୍ଷ୍ଯାମି ଦେବତାଃ। ପୁରସ୍କୃତ୍ଯାଦ୍ଯ ଭବତଃ ସମାନେଷ୍ଯାମହେ ମଖମ୍॥ 14-14-8 (92735) ହିମବନ୍ତଂ ତ୍ବଯା ଗୁପ୍ତା ଗମିଷ୍ଯାମଃ ପିତାମହ। ବହ୍ବାଶ୍ଚର୍ଯୋ ହି ଦେଶଃ ସ ଶ୍ରୂଯତେ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ॥ 14-14-9 (92736) ତଥା ଭଗବତା ଚିତ୍ରଂ କଲ୍ଯାଣଂ ବହୁ ଭାଷିତମ୍। ଦେବର୍ଷିଣା ନାରଦେନ ଦେବସ୍ଥାନେନ ଚୈବ ହ॥ 14-14-10 (92737) ନାଭାଗଧେଯଃ ପୁରୁଷଃ କଶ୍ଚିଦେବଂବିଧାନ୍ଗୁରୂନ୍। ଲଭତେ ବ୍ଯସନଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ସୁହୃଦଃ ସାଧୁସମ୍ମତାନ୍॥ 14-14-11 (92738) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-14-12x (7797) ଏବମୁକ୍ତାସ୍ତୁ ତେ ରାଜ୍ଞା ସର୍ବ ଏବ ମହର୍ଷଯଃ। ଅଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ରାଜାନଂ ତଥୋଭୌ କୃଷ୍ଣଫଲ୍ଗୁନୌ॥ 14-14-12 (92739) ପଶ୍ଯତାମେବ ସର୍ବେଷାଂ ତତ୍ରୈବାଦର୍ଶନଂ ଯଯୁଃ। ତତୋ ଧର୍ମସୁତୋ ରାଜା ତତ୍ରୈବୋପାବିଶତ୍ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-14-13 (92740) ଏବଂ ନାତିମହାନ୍କାଲଃ ସ ତେଷାଂ ସଂନ୍ଯବର୍ତତ। କୁର୍ବତାଂ ଶୌଚକାର୍ଯାଣି ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ନିଧନେ ତଦା। ମହାଦାନାନି ବିପ୍ରେଭ୍ଯୋ ଦଦତାମୌର୍ଧ୍ବଦେହିକମ୍॥ 14-14-14 (92741) ଭୀଷ୍ମକର୍ଣପୁରୋଗାଣାଂ କୁରୂଣାଂ କୁରୁସତ୍ତମ। ସହିତୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେଣ ସ ଦଦାବୌର୍ଧ୍ବଦେହିକମ୍॥ 14-14-15 (92742) ତତୋ ଦତ୍ତ୍ବା ବହୁଧନଂ ବିପ୍ରେଭ୍ଯଃ ପାଣ୍ଡବର୍ଷଭଃ। ଧୃତାରାଷ୍ଟ୍ରଂ ପୁରୁସ୍କୃତ୍ଯ ବିବେଶ ଗଜସାହ୍ବଯମ୍॥ ॥ 14-14-16 (92743) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଚତୁର୍ଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 14 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 015

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.15. ଅଧ୍ଯାଯଃ 015

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୈଶଂପାଯେନ ଜନମେଜଯଂପ୍ରତି ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ପ୍ରଜାପାଲନକାଲେ ପ୍ରଜାଦୀନାମଭ୍ଯୁଦଯପ୍ରକାରବର୍ଣନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

`ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ସ ସମାଶ୍ବାସ୍ଯ ପିତରଂ ପ୍ରଜ୍ଞାଚକ୍ଷୁଷମୀଶ୍ବରମ୍। ଅନ୍ବଶାସତ ଧର୍ମାତ୍ମା ପୃଥିବୀଂ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ॥ 14-15-1 (92744) ଯଥା ମନୁର୍ମହାରାଜୋ ରାମୋ ଦାଶରଥିର୍ଯଥା। ତଥା ଭରତସିଂହୋଽପି ପାଲଯାମାସ ମେଦିନୀମ୍॥ 14-15-2 (92745) ନାଧର୍ମ୍ଯମଭବତ୍ତତ୍ର ସର୍ବୋ ଧର୍ମରୁଚିର୍ଜନଃ। ବଭୂବ ନରଶାର୍ଦୂଲ ଯଥା କୃତଯୁଗେ ତଥା॥ 14-15-3 (92746) କଲିମାସନ୍ନମାବିଷ୍ଟଂ ନିବାର୍ଯ ନୃପନନ୍ଦନଃ। ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତୋ ଧୀମାନ୍ବଭୌ ଧର୍ମବଲୋଦ୍ଧତଃ॥ 14-15-4 (92747) ବବର୍ଷ ଭଗବାନ୍ଦେବଃ କାଲେ ଦେଶେ ଯଥେପ୍ସିତମ୍। ନିରାମଯଂ ଜଗଦଭୂତ୍କ୍ଷୁତ୍ପିପାସେ ନ କିଞ୍ଚନ॥ 14-15-5 (92748) ଆଧିର୍ନାସ୍ତି ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ବ୍ଯସନେ ନାଭବନ୍ମତିଃ। ବ୍ରାହ୍ମ୍ଣପ୍ରମୁଖା ବର୍ଣାସ୍ତେ ସ୍ବଧର୍ମୋତ୍ତରାଃ ଶୁଭାଃ॥ 14-15-6 (92749) ଧର୍ମସତ୍ଯପ୍ରଧାନାଶ୍ଚ ସତ୍ଯଂ ସଦ୍ବିଷଯାନ୍ବିତମ୍। ଧର୍ମାସନସ୍ଥଃ ସଦ୍ଭିଃ ସ ସ୍ତ୍ରୀବାଲାତୁରବୃଦ୍ଧକାନ୍। ବର୍ଣକ୍ରମାନ୍ପୂର୍ଣଭୃତାନ୍ସାକଲ୍ଯାଦ୍ରକ୍ଷଣୋଦ୍ଯତଃ॥ 14-15-7 (92750) ଅବୃତ୍ତିବୃତ୍ତିଦାନାଦ୍ଯୈର୍ଯଜ୍ଞାଦ୍ଯୈର୍ବ୍ଯାଧିତୈରପି। ଆମୁଷ୍ମିକଂ ଭଯଂ ନାସ୍ତି ଲୌକିକଂ କୃତମେବ॥ 14-15-8 (92751) ସ୍ବର୍ଗଲୋକୋପମୋ ଲୋକସ୍ତଦା ତସ୍ମିନ୍ପ୍ରଶାସତି। ବଭୂବ ସୁଖମେବାଗ୍ରଂ ତଦ୍ବିଶିଷ୍ଟତରଂ ପରମ୍॥ 14-15-9 (92752) ନାର୍ଯଃ ପତିବ୍ରତାଃ ସର୍ବା ରୂପବତ୍ଯଃ ସ୍ବଲଂକୃତାଃ। ଯଥୋକ୍ତବୃତ୍ତାଃ ସ୍ବଗୁଣୈର୍ବଭୂବୁଃ ପ୍ରୀତିହେତବଃ॥ 14-15-10 (92753) ପୁମାଂସଃ ପୁଣ୍ଯଶୀଲାଢ୍ଯାଃ ସ୍ବଂସ୍ବଂ ଧର୍ମମନୁବ୍ରତାଃ। ସୁଖିନଃ ସୂକ୍ଷ୍ମମପ୍ଯେନୋ ନ କୁର୍ବନ୍ତି କଦାଚନ॥ 14-15-11 (92754) ସର୍ବେ ନରାଂଶ୍ଚ ନାର୍ଯଶ୍ଚ ସତତଂ ପ୍ରିଯବାଦିନଃ। ଅଜିହ୍ମମନସଃ ଶୁକ୍ଲା ବଭୂବୁଃ ଶ୍ରମବର୍ଜିତାଃ॥ 14-15-12 (92755) ଭୂଷିତାଃ କୁଣ୍ଡଲୈର୍ହାରୈଃ କଟକୈଃ କଟିସୂତ୍ରକୈଃ। ସୁବାସସଃ ସୁଗନ୍ଧାଢ୍ଯାଃ ପ୍ରାଯଶଃ ପୃଥିବୀତଲେ॥ 14-15-13 (92756) ସର୍ବେ ବ୍ରହ୍ମବିଦୋ ବିପ୍ରାଃ ସର୍ବତ୍ର ପରିନିଷ୍ଠିତାଃ। ବଲୀପଲିତହୀନାସ୍ତୁ ସୁଖିନୋ ଦୀର୍ଘଦର୍ଶିନଃ॥ 14-15-14 (92757) ଇଚ୍ଛା ନ ଜାଯତେଽନ୍ଯତ୍ର ବର୍ଣେଷୁ ନ ଚ ସଙ୍କରଃ। ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ମହାରାଜ ମର୍ଯାଦା ସୁବ୍ଯବସ୍ଥିତା॥ 14-15-15 (92758) ତସ୍ମିଞ୍ଶାସତି ରାଜେନ୍ଦ୍ରେ ମୃଗବ୍ଯାଲସରୀସୃପାଃ। ଅନ୍ଯୋନ୍ଯମପି ଚାନ୍ଯେଷୁ ନ ବାଧନ୍ତେ କଦାଚନ॥ 14-15-16 (92759) ଗାବଃ ସୁକ୍ଷୀରଭୂଯିଷ୍ଠାଃ ସୁସ୍ବବାଲମୁଖୋଦରାଃ। ଅପୀଡିତାଃ କର୍ଷକାଦ୍ଯୈର୍ହୃତବ୍ଯାଧିକବତ୍ସକାଃ॥ 14-15-17 (92760) ଅବନ୍ଧ୍ଯକାଲା ମନୁଜାଃ ପୁରୁଷାର୍ଥେଷୁ ଚ କ୍ରମାତ୍। ବିଷଯେଷ୍ବନିଷିଦ୍ଧେଷୁ ବେଦଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ଚୋଦ୍ଯତାଃ॥ 14-15-18 (92761) ସୁବୃତ୍ତା ବୃଷଭାଃ ପୁଷ୍ଟା ରସନାଭାଃ ସୁଖୋଦଯାଃ॥ 14-15-19 (92762) ଅତୀବ ମଧୁରଃ ଶବ୍ଦଃ ସ୍ପର୍ଶଶ୍ଚାତିସୁଖଂ ରସମ୍। କରୂପଂ ଦୃଷ୍ଟିକ୍ଷମଂ ରମ୍ଯଂ ମନୋଜ୍ଞଂ ଗନ୍ଧବଦ୍ବଭୌ॥ 14-15-20 (92763) ଧର୍ମାର୍ଥକାମସଂଯୁକ୍ତଂ ମୋକ୍ଷାଭ୍ଯୁଦଯସାଧନମ୍। ପ୍ରହ୍ଲାଦଜନନଂ ପୁଣ୍ଯଂ ସମ୍ବଭୂବାଥ ମାନସମ୍॥ 14-15-21 (92764) ସ୍ଥାବରା ବହୁପୁଷ୍ପାଢ୍ଯାଃ ଫଲଚ୍ଛାଯାବହାସ୍ତଥା। ସୁସ୍ପର୍ଶା ବିଷହୀନାଶ୍ଚ ସୁପତ୍ରତ୍ବକ୍ପ୍ରରୋହିଣଃ॥ 14-15-22 (92765) ମନୋନୁକୂଲାଃ ସର୍ବେଷାଂ ଚେଷ୍ଟାଭୂତାପବର୍ଜିତାଃ। ତଥା ବଭୂବ ରାଜର୍ଷିସ୍ତଦ୍ବୃତ୍ତମଭବଦ୍ଭୁବି॥ 14-15-23 (92766) ସର୍ବଲକ୍ଷଣସମ୍ପନ୍ନାଃ ପାଣ୍ଡବା ଧର୍ମଚାରିଣଃ। ଜ୍ଯେଷ୍ଠାନୁବର୍ତିନଃ ସର୍ବେ ବଭୂବୁଃ ପ୍ରିଯଦର୍ଶନାଃ॥ 14-15-24 (92767) ସିଂହୋରସ୍କା ଜିତକ୍ରୋଧାସ୍ତେଜୋବଲସମନ୍ବିତାଃ। ଆଜାନୁବାହବଃ ସର୍ବେ ଦାନଶୀଲା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ॥ 14-15-25 (92768) ତେଷୁ ଶାସତ୍ସୁ ଧରଣୀମୃତବଃ ସ୍ବଗୁଣୈର୍ବଭୁଃ। ସୁଖୋଦଯାଯ ବର୍ତନ୍ତେ ଗ୍ରହାସ୍ତାରାଗଣୈଃ ସହ॥ 14-15-26 (92769) ମହୀ ଚ ସସ୍ଯବହୁଲା ସର୍ବରତ୍ନଗୁଣୋଦଯା। କାମଧୁଗ୍ଧେନୁବଦ୍ଭୋଗାନ୍ଫଲନ୍ତି ସ୍ମ ସହସ୍ରଧା॥ 14-15-27 (92770) ମନ୍ବାଦିଭିଃ କୃତାଃ ପୂର୍ବଂ ମର୍ଯାଦା ମାନବେଷୁ ଯାଃ। ଅନତିକ୍ରମ୍ଯ ତାଃ ସର୍ବାଃ କୁଲେଷୁ ସମଯାନି ଚ। ଅନ୍ବଶାସତ ରାଜାନୋ ଧର୍ମପୁତ୍ରପ୍ରିଯଂକରାଃ॥ 14-15-28 (92771) ମହାକୁଲାନି ଧର୍ମିଷ୍ଠା ବର୍ଧଯନ୍ତୋ ବିଶେଷତଃ। ମନୁପ୍ରଣୀତଯା ବୃତ୍ତ୍ଯା ତେଽନ୍ବଶାସନସୁନ୍ଧରାମ୍॥ 14-15-29 (92772) ରାଜବୃତ୍ତିର୍ହି ସା ଶଶ୍ବଦ୍ଧର୍ମିଷ୍ଠାଽଭୂନ୍ମହୀତଲେ। ପ୍ରାଯୋ ଲୋକମତିସ୍ତାନ ରାଜବୃତ୍ତାନୁଗାମିନୀ॥ 14-15-30 (92773) ଏବଂ ଭାରତବର୍ଷଂ ସ୍ବଂ ରାଜା ସ୍ବର୍ଗଂ ସୁରେନ୍ଦ୍ରବତ୍। ଶଶାସ ଜିଷ୍ଣୁନା ସାର୍ଧଂ ଗୋତ୍ରାଂ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନ'॥ ॥ 14-15-31 (92774) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 15 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-15-31 ଶଶାସ ବିଷ୍ଣୁନା ସାର୍ଧଂ ଗୁପ୍ତୋ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନେତି ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 016

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.16. ଅଧ୍ଯାଯଃ 016

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୈଶମ୍ପାଯନେନ କୁରୁବିଜଯାନନ୍ତରଂ ହାସ୍ତିନପୁରେ କୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନବିହାରପ୍ରକାରବର୍ଣନମ୍॥ 1 ॥ କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ ସ୍ବସ୍ଯ ନିଜନଗରଜିଗମିଷାନିବେଦନଚୋଦନା॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ବିଜିତେ ପାଣ୍ଡବେଯୈସ୍ତୁ ପ୍ରଶାନ୍ତେ ଚ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ। ରାଷ୍ଟ୍ରେ ତେ ଚତ୍ରତୁର୍ବୀରୌ ବାସୁଦେବଧନଂଜଯୌ॥ 14-16-1 (92775) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-16-2x (7798) ବିଜିତେ ପାଣ୍ଡବୈ ରାଜନ୍ପ୍ରଶାନ୍ତେ ଚ ବିଶାମ୍ପତୌ। ରାଷ୍ଟ୍ରେ ବଭୂବତୁର୍ହୃଷ୍ଟୌ ବାସୁଦେବଧନଂଜଯୌ॥ 14-16-2 (92776) ବିଜହ୍ରାତେ ମୁଦା ଯୁକ୍ତୌ ଦିବି ଦେବଶ୍ବରାବିବ। ତୌ ବନେଷୁ ବିଚିତ୍ରେଷୁ ପର୍ବତେଷୁ ସସାନୁଷୁଃ॥ 14-16-3 (92777) ତୀର୍ଥେଷୁ ଚୈବ ପୁଣ୍ଯେଷୁ ପଲ୍ବଲେଷୁ ନଦୀଷୁ ଚ। ଚଂକ୍ରମ୍ଯମାଣୌ ସଂହୃଷ୍ଟାବଶ୍ବିନାବିବ ନନ୍ଦନେ॥ 14-16-4 (92778) ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥେ ମହାତ୍ମାନୌ ରେମାତେ କୃଷ୍ଣପାଣ୍ଡବୌ। ପ୍ରବିଶ୍ଯ ତାଂ ସଭାଂ ରମ୍ଯାଂ ବିଜହ୍ରାତେ ଚ ଭାରତ॥ 14-16-5 (92779) ତତ୍ର ଯୁଦ୍ଧକଥାଶ୍ଚିତ୍ରାଃ ପରିକ୍ଲେଶାଂଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବ। କଥାଯୋଗେ କଥାଯୋଗେ କଥଯାମାସତୁଃ ସଦା॥ 14-16-6 (92780) ଋଷୀଣାଂ ଦେବତାନାଂ ଚ ବଂଶାଂସ୍ତାବାହତୁଃ ସଦା। ପ୍ରୀଯମାଣୌ ମହାତ୍ମାନୌ ପୁରାଣାବୃଷିସତ୍ତମୌ॥ 14-16-7 (92781) ମଧୁରାସ୍ତୁ କଥାଶ୍ଚିତ୍ରାଶ୍ଚିତ୍ରାର୍ଥପଦନିଶ୍ଚଯାଃ। ନିଶ୍ଚଯଜ୍ଞଃ ସ ପାର୍ଥାଯ କଥଯାମାସ କେଶବଃ॥ 14-16-8 (92782) ପୁତ୍ରଶୋକାଭିସଂତପ୍ତଂ ଜ୍ଞାତୀନାଂ ଚ ସହସ୍ରଶଃ। କଥାଭିଃ ଶମଯାମାସ ପାର୍ତଂ ଶୌରିର୍ଜନାର୍ଦନଃ॥ 14-16-9 (92783) ସ ତମାଶ୍ବାସ୍ଯ ବିଧିବଦ୍ବିଧାନଜ୍ଞୋ ମହାତପାଃ। ଅପହୃତ୍ଯାତ୍ମନୋ ଭାରଂ ବିଶଶ୍ରାମେବ ସାତ୍ବତଃ॥ 14-16-10 (92784) ତତଃ କଥାନ୍ତେ ଗୋବିନ୍ଦୋ ଗୁଡାଖେଶମୁବାଚ ହ। ସାନ୍ତ୍ବଯଞ୍ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣଯା ବାଚା ହେତୁଯୁକ୍ତମିଦଂ ବଚଃ॥ 14-16-11 (92785) ବିଜିତେଯଂ ଧରା କୃତ୍ସ୍ନା ସବ୍ଯସାଚିନ୍ପରଂତପ। ତ୍ବଦ୍ବାହୁବଲାମାଶ୍ରିତ୍ଯ ରାଜ୍ଞା ଧର୍ମସୁତେନ ହ॥ 14-16-12 (92786) ଅସପତ୍ନାଂ ମହୀଂ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଭୀମସେନାନୁଭାବେନ ଯମଯୋଶ୍ଚ ନରୋତ୍ତମ॥ 14-16-13 (92787) ଧର୍ମେଣି ରାଜ୍ଞା ଧର୍ମଜ୍ଞ ପ୍ରାପ୍ତଂ ରାଜ୍ଯମକଣ୍ଟକମ୍। ଧର୍ମେଣ ନିହତଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ସ ଚ ରାଜା ସୁଯୋଧନଃ॥ 14-16-14 (92788) ଅଧର୍ମରୁଚଯୋ ଲୁବ୍ଧାଃ ସଦା ଚାପ୍ରିଯବାଦିନଃ। ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରା ଦୁରାତ୍ମାନଃ ସାନୁବନ୍ଧା ନିପାତିତାଃ॥ 14-16-15 (92789) ପ୍ରଶାନ୍ତାମଖିଲାଂ ପାର୍ଥ ପୃଥିବୀଂ ପୃଥିବୀପତିଃ। ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଧର୍ମସୁତୋ ରାଜା ତ୍ବଯା ଗୁପ୍ତଃ କୁରୂଦ୍ବହ॥ 14-16-16 (92790) ରମେ ଚାହଂ ତ୍ବଯା ସାର୍ଧମରଣ୍ଯେଷ୍ବପି ପାଣ୍ଡବ। କିମୁ ଯତ୍ର ଜନୋଽଯଂ ବୈ ପୃଥା ଚାମିତ୍ରକର୍ମନ॥ 14-16-17 (92791) ଯତ୍ର ଧର୍ମସୁତୋ ରାଜା ଯତ୍ର ଯତ୍ର ଭୀମୋ ମହାବଲଃ। ଯତ୍ର ମାଦ୍ରବତୀପୁତ୍ରୌ ରତିସ୍ତତ୍ର ପରା ମମ॥ 14-16-18 (92792) ତଥୈବ ସ୍ବର୍ଗଲୋକେଷୁ ସଭୋଦ୍ଦେଶେଷୁ କୌରବ। ରମଣୀଯେଷୁ ପୁଷ୍ଣେଷୁ ସହିତସ୍ଯ ତ୍ବଯାଽନଧ॥ 14-16-19 (92793) କାଲୋ ମହାଂସ୍ତ୍ବତୀତୋ ମେ ଶୂରସୂନୁମପଶ୍ଯତଃ। ବଲଦେବଂ ଚ କୌରବ୍ଯଂ ତଥାଽନ୍ଯାନ୍ବୃଷ୍ଣିପୁଙ୍ଗବାନ୍॥ 14-16-20 (92794) ସୋହଂ ଗନ୍ତୁମଭୀପ୍ସାମି ପୁରୀଂ ଦ୍ବାରାବତୀଂ ପ୍ରତି। ରୋଚତାଂ ଗମନଂ ତୁଭ୍ଯଂ ମମାପି ପୁରୁଷର୍ଷଭ॥ 14-16-21 (92795) ଉକ୍ତୋ ବହୁବିଧଂ ରାଜା ତତ୍ରତତ୍ର ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ସହ ଭୀଷ୍ମେଣ ଯଦ୍ଯୁକ୍ତମସ୍ମାଭିଃ ଶୋକର୍ଶିତଃ॥ 14-16-22 (92796) ଶିଷ୍ଟୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋଽସ୍ମାଭିଃ ଶାସ୍ତା ସନ୍ନପି ପାଣ୍ଡବଃ। ତେନ ତତ୍ତୁ ବଚଃ ସମ୍ଯଗ୍ଗୃହୀତଂ ସୁମହାତ୍ମନା॥ 14-16-23 (92797) ଧର୍ମପୁତ୍ରେ ହି ଧର୍ମଜ୍ଞେ କୃତଜ୍ଞେ ସତ୍ଯବାଦିନି। ସତ୍ଯଂ ଧର୍ମୋ ମତିଶ୍ଚାଗ୍ର୍ଯା ସ୍ଥିତିଶ୍ଚ ସତତଂ ସ୍ଥିରା॥ 14-16-24 (92798) ତତ୍ର ଗତ୍ବା ମହାତ୍ମାନଂ ଯଦି ତେ ରୋଚତେଽର୍ଜୁନ। ଅସ୍ମଦ୍ଗମନସଂଯୁକ୍ତଂ ବଚୋ ବ୍ରୂହି ଜନାଧିପମ୍॥ 14-16-25 (92799) ନ ହି ତସ୍ଯାପ୍ରିଯଂ କୁର୍ଯାଂ ପ୍ରାଣତ୍ଯୋଗେଽପ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ। କୁତୋ ଗନ୍ତୁଂ ମହାବାହୋ ପୁରୀଂ ଦ୍ବାରାବତୀଂ ପ୍ରତି॥ 14-16-26 (92800) ସର୍ବଂ ତ୍ବିଦମହଂ ପାର୍ତ ତ୍ବତ୍ପ୍ରୀତିହିତକାମ୍ଯଯା। ବ୍ରବୀମି ସତ୍ଯଂ କୌରବ୍ଯ ନ ମିଥ୍ଯୈତତ୍କଥଞ୍ଚନ॥ 14-16-27 (92801) ପ୍ରଯୋଜନଂ ଚ ନିର୍ବୃତ୍ତମିହ ବାସେନ ମେଽର୍ଜୁନ। ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ହତୋ ରାଜା ସବଲଃ ସପଦାନୁଗଃ॥ 14-16-28 (92802) ପୃଥିବୀ ଚ ବଶେ ତାତ ଧର୍ମପୁତ୍ରସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ସ୍ଥିତା ସମୁଦ୍ରବସନା ସଶୈଲବନକାନନା॥ 14-16-29 (92803) ଚିତା ରତ୍ନୈର୍ବହୁବିଧୈଃ କୁରୁରାଜସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବ। ଧର୍ମେଣ ରାଜା ଧର୍ମଜ୍ଞଃ ପାତୁ ସର୍ବାଂ ବସୁନ୍ଧରାମ୍॥ 14-16-30 (92804) ଉପାସ୍ଯମାନୋ ମୁନିଭିଃ ସିଦ୍ଧୈଶ୍ଚାପି ମହାତ୍ମଭିଃ। ସ୍ତୂଯମାନଶ୍ଚ ସତତଂ ବନ୍ଦିଭିର୍ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-16-31 (92805) ତଂ ମଯା ସହ ଗତ୍ବାଽଦ୍ଯ ରାଜାନଂ କୁରୁବର୍ଧନମ୍। ଆପୃଚ୍ଛ କୁରୁଶାର୍ଦୂଲ ଗମନଂ ଦ୍ବାରକାଂ ପ୍ରତି॥ 14-16-32 (92806) ଇଦଂ ଶରୀରଂ ବସୁ ଯଚ୍ଚ ମେ ଗୃହେ ନିବେଦିତଂ ପାର୍ଥ ସଦା ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ। ପ୍ରିଯଶ୍ଚ ମାନ୍ଯଶ୍ଚ ହି ମେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ସଦା କୁରୂଣାମଧିପୋ ମହାମତିଃ॥ 14-16-33 (92807) ପ୍ରଯୋଜନଂ ଚାପି ନିବାସକାରଣେ ନ ବିଦ୍ଯତେ ମେ ତ୍ବଦୃତେ ନୃପାତ୍ମଜ। ସ୍ଥିତା ହି ପୃଥ୍ବୀ ତବ ପାର୍ଥ ଶାସନେ ଗୁରୋଃ ସୁବୃତ୍ତସ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ଚ॥ 14-16-34 (92808) ଇତୀଦମୁକ୍ତଃ ସ ତଦା ମହାତ୍ମନା ଜନାର୍ଦନେନାମିତବିକ୍ରମୋଽର୍ଜୁନଃ। ତଥେତି ଦୁଃଖାଦିବ ବାକ୍ଯମୈରଯ- ଜ୍ଜନାର୍ଦନଂ ସମ୍ପ୍ରତିପୂଜ୍ଯ ପାର୍ଥିବ॥ ॥ 14-16-35 (92809) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବଣି ଷୋଡଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 16 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-16-4 ଶୈଲେଷୁ ଗହ୍ବରାରଣ୍ଯେ ପଲ୍ବଲେଷ୍ବିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 017

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.17. ଅଧ୍ଯାଯଃ 017

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ପୂର୍ବୋପଦିଷ୍ଟଗୀତାର୍ଥସ୍ଯ ବିସ୍ମରଣୋକ୍ତ୍ଯା ପୁନସ୍ତଦୁପଦେଶପ୍ରାର୍ଥନା॥ 1 ॥ କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ମୈ ବ୍ରାହ୍ମଣୋକ୍ତସିଦ୍ଧକାଶ୍ଯପସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ସଭାଯାଂ ବସତୋସ୍ତତ୍ର ନିହତ୍ଯାରୀନ୍ମହାତ୍ମନୋଃ। କେଶବାର୍ଜୁନଯୋଃ କା ନୁ କଥା ସମଭବଦ୍ଦ୍ବିଜ॥ 14-17-1 (92810) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-17-2x (7799) କୃଷ୍ଣେନ ସହିତଃ ପାର୍ଥଃ ସ୍ବଂ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ କେବଲମ୍। ତସ୍ଯାଂ ସଭାଯାଂ ଦିବ୍ଯାଯାଂ ବିଜହାର ମୁଦା ଯୁତଃ॥ 14-17-2 (92811) ତତ୍ର କଞ୍ଚିତ୍ସଭୋଦ୍ଦେଶଂ ସ୍ବର୍ଗୋଦ୍ଦେଶସମଂ ନୃପ। ଯଦୃଚ୍ଛଯା ତୌ ମୁଦିତୌ ଜଗ୍ମତୁଃ ସ୍ବଜନାବୃତୌ॥ 14-17-3 (92812) ତତଃ ପ୍ରତୀତଃ କୃଷ୍ଣେନ ସହିତଃ ପାଣ୍ଡବୋଽର୍ଜୁନଃ। ନିରୀକ୍ଷ୍ଯ ତାଂ ସଭାଂ ରମ୍ଯାମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-17-4 (92813) ବିଦିତଂ ମେ ମହାବାହୋ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ସମୁପସ୍ଥିତେ। ମହାତ୍ମ୍ଯଂ ଦେବକୀପୁତ୍ର ତଚ୍ଚ ତେ ରୂପମୈଶ୍ବରମ୍॥ 14-17-5 (92814) ଯତ୍ତୁ ତଦ୍ଭବତା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ପୁରା କେଶବ ସୌହୃଦାତ୍। ତତ୍ସର୍ବଂ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ନଷ୍ଟଂ ମେ ବ୍ଯଗ୍ରଚେତସଃ॥ 14-17-6 (92815) ମମ କୌତୂହଲଂ ତ୍ବସ୍ତି ତେଷ୍ବର୍ଥେଷୁ ପୁନଃ ପୁନଃ। ଭବାଂସ୍ତୁ ଦ୍ବାରକାଂ ଗନ୍ତା ନଚିରାଦିବ ମାଧବ॥ 14-17-7 (92816) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-17-8x (7800) ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ତଂ କୃଷ୍ଣଃ ଫାଲ୍ଗୁନଂ ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ। ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ମହାତେଜା ବଚନଂ ବଦତାଂବରଃ॥ 14-17-8 (92817) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-17-9x (7801) ଶ୍ରାବିତସ୍ତ୍ବଂ ମଯା ଗୁହ୍ଯଂ ଜ୍ଞାପିତଶ୍ଚ ସନାତନମ୍। ଧର୍ମଂ ସ୍ବରୂପିଣଂ ପାର୍ତ ସର୍ବଲୋକାଂଶ୍ଚ ଶାଶ୍ବତାନ୍॥ 14-17-9 (92818) ଅବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଯନ୍ନ ଗୃହ୍ଣୀତାସ୍ତନ୍ମେ ସୁମହଦପ୍ରିଯମ୍। ନ ଚ ସାଽଦ୍ଯ ପୁନର୍ଭୂଯଃ ସ୍ମୃତିର୍ମେ ସମ୍ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-17-10 (92819) ନୂନମଶ୍ରଦ୍ଦଧାନୋଽସି ଦୁର୍ମେଧା ହ୍ଯସି ପାଣ୍ଡବ। ନ ଚ ଶକ୍ଯଂ ପୁନର୍ବକ୍ତୁମଶେଷେଣ ଧନଂଜଯ॥ 14-17-11 (92820) ସ ହି ଧର୍ମଃ ସୁପର୍ଯାପ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଦବେଦନେ। ନ ଶକ୍ଯଂ ତନ୍ମଯା ଭୂଯସ୍ତଥା ବକ୍ତୁମଶେଷତଃ॥ 14-17-12 (92821) ପରଂ ହି ବ୍ରହ୍ମ କଥିତଂ ଯୋଗଯୁକ୍ତେନ ତନ୍ମଯା। ଇତିହାସଂ ତୁ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ତସ୍ମିନ୍ନର୍ଥେ ପୁରାତନମ୍॥ 14-17-13 (92822) ଯଥା ତାଂ ବୁଦ୍ଧିମାସ୍ଥାଯ ଗତିମଗ୍ର୍ଯାଂ ଗମିଷ୍ଯସି। ଶୃଣୁ ଧର୍ମଭୃତାଂଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗଦତଃ ସର୍ବମେବ ମେ॥ 14-17-14 (92823) ଆଗଚ୍ଛଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କଶ୍ଚିତ୍ସ୍ବର୍ଗଲୋକାଦରିଂଦମ। ବ୍ରହ୍ମଲୋକାଚ୍ଚ ଦୁର୍ଧର୍ଷଃ ସୋସ୍ମାଭିଃ ପୂଜିତୋଽଭବତ୍॥ 14-17-15 (92824) ଅସ୍ମାଭିଃ ପରିପୃଷ୍ଠଶ୍ଚ ଯଦାହ ଭରତର୍ଷଭ। ଦିବ୍ଯେନ ବିଧିନା ପାର୍ଥ ତଚ୍ଛୃଣୁଷ୍ବାବିଚାରଯନ୍॥ 14-17-16 (92825) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-17-17x (7802) ମୋକ୍ଷଧର୍ମଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ କୃଷ୍ଣ ଯନ୍ମାଽନୁପୃଚ୍ଛସି। ଭୂତାନାମନୁକମ୍ପାର୍ଥଂ ମନ୍ମୋହଚ୍ଛେଦନଂ ବିଭୋ॥ 14-17-17 (92826) ତତ୍ତେଽହଂ ସମ୍ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଥାବନ୍ମଧୁସୂଦନ। ଶୃଣୁଷ୍ବାବହିତୋ ଭୂତ୍ବା ଗଦତୋ ମମ ମାଧବ॥ 14-17-18 (92827) କଶ୍ଚିଦ୍ବିପ୍ରସ୍ତପୋଯୁକ୍ତଃ କାଶ୍ଯପୋ ଧର୍ମବିତ୍ତମଃ। ଆସସାଦ ଦ୍ବିଜଂ କଂଚିଦ୍ଧର୍ମାଣାମାଗତାଗମମ୍॥ 14-17-19 (92828) ଗତାଗମଂ ସୁବହୁଶୋ ଜ୍ଞାନବିଜ୍ଞାନପାରଗମ୍। ଲୋକତତ୍ତ୍ବାର୍ଥକୁଶଲଂ ଜ୍ଞାତରଂ ସୁଖଦୁଃଖଯୋଃ॥ 14-17-20 (92829) ଜାତିସ୍ମରଣତତ୍ତ୍ବଜ୍ଞଂ କୋବିଦଂ ପାପପୁଣ୍ଯଯୋଃ। ଦ୍ରଷ୍ଟାରମୁଚ୍ଚନୀଚାନାଂ କର୍ମଭିର୍ଦେହିନାଂ ଗତିମ୍॥ 14-17-21 (92830) ଚରନ୍ତଂ ମୁକ୍ତବତ୍ସିଦ୍ଧଂ ପ୍ରଶାନ୍ତଂ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯମ୍। ଦୀପ୍ଯମାନଂ ଶ୍ରିଯା ବ୍ରାହ୍ମଯା କ୍ରମମାଣଂ ଚ ସର୍ବଶଃ॥ 14-17-22 (92831) ଅନ୍ତର୍ଧାନଗତିଜ୍ଞଂ ଚ ଶ୍ରୁତ୍ବା ତତ୍ତ୍ବେନ କାଶ୍ଯପଃ। ତଥୈବାନ୍ତର୍ହିତୈଃ ସିଦ୍ଧୈର୍ଯାନ୍ତଂ ଚକ୍ରଧରୈଃ ସହ॥ 14-17-23 (92832) ସମ୍ଭାଷମାଣମେକାନ୍ତେ ସମାସୀନଂ ଚ ତୈଃ ସହ। ଯଦୃଚ୍ଛଯା ଚ ଗଚ୍ଛନ୍ତମସକ୍ତଂ ପବନଂ ଯଥା॥ 14-17-24 (92833) ତଂ ସମାସାଦ୍ଯ ମେଧାବୀ ସ ତଦା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ। ଚରଣୌ ଧର୍ମକାମୋ ବୈ ସ ତସ୍ଯ ସୁସମାହିତଃ। ପ୍ରତିପଦେ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ପରମଯା ଯୁତଃ॥ 14-17-25 (92834) ବିସ୍ମିତଶ୍ଚାଦ୍ଭୁତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କାଶ୍ଯପସ୍ତଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମମ୍। ପରିଚାରେଣ ମହତା ଗୁରୁଂ ତଂ ପର୍ଯତୋଷଯତ୍॥ 14-17-26 (92835) ଉପପନ୍ନଂ ଚ ତତ୍ସର୍ବଂ ଶ୍ରୁତଚାରିତ୍ରସଂଯୁତମ୍। ଭୌମେନାତୋଷଯଚ୍ଚୈନଂ ଗୁରୁବୃତ୍ତିଂ ସମାସ୍ଥିତଃ॥ 14-17-27 (92836) ତସ୍ମୈ ତୁଷ୍ଟଃ ସ ଶିଷ୍ଯାଯ ଯତ୍ପ୍ରସନ୍ନୋଽବ୍ରବୀଦ୍ଗୁରୁଃ। ସିଦ୍ଧିଂ ପରାମଭିପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଶୃଣୁ ମତ୍ତୋ ଜନାର୍ଦନ॥ 14-17-28 (92837) ସିଦ୍ଧ ଉବାଚ। 14-17-29x (7803) ବିବିଧୈଃ କର୍ମଭିସ୍ତାତ ପୁଣ୍ଯଯୋଗୈଶ୍ଚ କେବଲୈଃ। ଗଚ୍ଛନ୍ତୀହ ଗତିଂ ମର୍ତ୍ଯା ଦେବଲୋକେ ଚ ବା ସ୍ଥିତିମ୍॥ 14-17-29 (92838) ନ କ୍ବଚିତ୍ସୁଖମତ୍ଯନ୍ତଂ ନ କ୍ବଚିଚ୍ଛାଶ୍ବତୀ ସ୍ଥିତିଃ। ସ୍ଥାନାଚ୍ଚ ମହତୋ ଭ୍ରଂଶୋ ଦୁଃଖଲବ୍ଦାତ୍ପୁନଃ ପୁନଃ॥ 14-17-30 (92839) ଅଶୁଭା ଗତଯଃ ପ୍ରାପ୍ତାଃ କଷ୍ଟା ମେ ପାପସେବନାତ୍। କାମମନ୍ଯୁପରୀତେନ ତୃଷ୍ଣଯା ମୋହିତେନ ଚ॥ 14-17-31 (92840) ପୁନଃ ପୁନଶ୍ଚ ମରଣଂ ଜନ୍ମ ଚୈବ ପୁନଃ ପୁନଃ। ଆହାରା ବିବିଧା ଭୁକ୍ତାଃପୀତା ନାନାବିଧାଃସ୍ତନାଃ॥ 14-17-32 (92841) ମାତରୋ ବିବିଧା ଦୃଷ୍ଟାଃ ପିତରଶ୍ଚ ପୃଥଗ୍ବିଧାଃ। ସୁଖାନି ଚ ବିଚିତ୍ରାଣି ଦୁଃଖାନି ଚ ମଯାଽନଘ॥ 14-17-33 (92842) ପ୍ରିଯୈର୍ବିବାସୋ ବହୁଶଃ ସଂବାସଶ୍ଚାପ୍ରିଯୈଃ ସହ। ଧନନାଶଶ୍ଚ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତୋ ଲବ୍ଧ୍ବା ଦୁଃଖେନ ତଦ୍ଧନମ୍॥ 14-17-34 (92843) ଅବମାନାଃ ସୁକଷ୍ଟାଶ୍ଚ ପରତଃ ସ୍ବଜନାତ୍ତଥା। ଶାରୀରା ମାନସା ବାଽପି ବେଦନା ଭୃଶଦାରୁଣାଃ॥ 14-17-35 (92844) ପ୍ରାପ୍ତା ବିମାନନାଶ୍ଚୋଗ୍ରା ବଧବନ୍ଧାଶ୍ଚ ଦାରୁଣାଃ। ପତନଂ ନିରଯେ ଚୈବ ଯାତନାଶ୍ଚ ଯମକ୍ଷଯେ॥ 14-17-36 (92845) ଜରାରୋଗାଶ୍ଚ ସତତଂ ବ୍ଯସନାନି ଚ ଭୂରିଶଃ। ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ନନୁଭୂତାନି ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଜାନି ଭୃଶଂ ମଯା॥ 14-17-37 (92846) ତତଃ କଦାଚିନ୍ନିର୍ବେଦାନ୍ନିକାରାନ୍ନିକୃତେନ ଚ। ଲୋକତନ୍ତ୍ରଂ ପରିତ୍ଯକ୍ତଂ ଦୁଃଖାର୍ତେନ ଭୃଶଂ ମଯା॥ 14-17-38 (92847) ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ନନୁଭୂଯାହମିମଂ ମାର୍ଗମନୁଷ୍ଠିତଃ। ତତଃ ସିଦ୍ଧିରିଯଂ ପ୍ରାପ୍ତା ପ୍ରସାଦାଦାତ୍ମନୋ ମଯା। ନାହଂ ପୁନରିହାଗନ୍ତା ଲୋକାନାଲୋକଯାମ୍ଯହମ୍॥ 14-17-39 (92848) ଆସିଦ୍ଧେରାପ୍ରଜାସର୍ଗାଦାତ୍ମନୋପି ଗତୀଃ ଶୁଭାଃ। ଉପଲବ୍ଧା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ତଥେଯଂ ସିଦ୍ଧିରୁତ୍ତମା॥ 14-17-40 (92849) ଇତଃ ପରଂ ଗମିଷ୍ଯାମି ତତଃ ପରତରଂ ପୁନଃ। ବ୍ରହ୍ମଣଃ ପଦମବ୍ଯକ୍ତଂ ମା ତେଽଭୂତତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-17-41 (92850) ନାହଂ ପୁନରିହାଗନ୍ତା ମର୍ତ୍ଯଲୋକଂ ପରନ୍ତପ। ପ୍ରୀତୋସ୍ମି ତେ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ବ୍ରୂହି କିଂ କରବାଣି ତେ॥ 14-17-42 (92851) ଯଦୀପ୍ସୁରୁପପନ୍ନସ୍ତ୍ବଂ ତସ୍ଯ କାଲୋଽଯମାଗତଃ। ଅଭିଜାନେ ଚ ତଦହଂ ଯଦର୍ଥଂ ମାମୁପାଗତଃ॥ 14-17-43 (92852) ଅଚିରାତ୍ତୁ ଗମିଷ୍ଯାମି ଯେନାହଂ ତ୍ବାମଚୂଚୁଦମ୍। ଭୃଶଂ ପ୍ରୀତୋସ୍ମି ଭବତଶ୍ଚାରିତ୍ରେଣ ବିଚକ୍ଷଣ॥ 14-17-44 (92853) ପରିପୃଚ୍ଛ ଯାବଦ୍ଭବତୋ ଭାଷେ ଯଦ୍ଯତ୍ତବେପ୍ସିତମ୍॥ 14-17-45 (92854) ବହୁମନ୍ଯେ ଚ ତେ ବୁଦ୍ଧିଂ ଭୃଶଂ ସମ୍ପୂଜଯାମି ଚ। ଯେନାହଂ ଭବତା ବୁଦ୍ଧୋ ମେଧାବୀ ହ୍ଯସି କାଶ୍ଯପ॥ ॥ 14-17-46 (92855) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 17 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-17-19 ଆଗତାଗମଂ ପ୍ରାପ୍ତଶାସ୍ତ୍ରରହସ୍ଯମୂହାପୋହକୁଶଲମିତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-17-43 ବହୁମନ୍ଯେ ଭୃଶଂ ପୂଜଯେ। ଅହମନ୍ତର୍ଧାନଗତୋଽପି ଯତସ୍ତ୍ବଯା ଜ୍ଞାତଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 018

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.18. ଅଧ୍ଯାଯଃ 018

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରାହ୍ମଣେନ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ପ୍ରାଣିନାଂ ଜନନମରଣାଦିପ୍ରତିପାଦକସିଦ୍ଧକଶ୍ଯପସଂବାଦନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। ତତସ୍ତସ୍ଯୋପସଙ୍ଗୃହ୍ଯ ପାଦୌ ପ୍ରଶ୍ନାନ୍ସୁଦୁର୍ବଚାନ୍। ପପ୍ରଚ୍ଛ ତାଂଶ୍ଚ ଧର୍ମାନ୍ସ ପ୍ରାହ ଧର୍ମଭୃତାଂବରଃ॥ 14-18-1 (92856) କାଶ୍ଯପ ଉବାଚ। 14-18-2x (7804) କଥଂ ଶରୀରାଚ୍ଚ୍ଯବତେ କଥଂ ଚୈବୋପପଦ୍ଯତେ। କଥଂ କଷ୍ଟାଚ୍ଚ ସଂସାରାତ୍ସଂସରନ୍ପରିମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-18-2 (92857) ଆତ୍ମାନଂ ବା କଥଂ ଯୁକ୍ତ୍ବା ତଚ୍ଛରୀରଂ ବିମୁଞ୍ଚତି। ଶରୀରେ ଚ ବିନିର୍ମୁକ୍ତୋ କଥମନ୍ଯତ୍ପ୍ରପଦ୍ଯତେ॥ 14-18-3 (92858) କଥଂ ଶୁଭାଶୁଭେ ଚାଯଂ କର୍ମଣୀ ସ୍ବକୃତେ ନରଃ। ଉପଭୁଙ୍କ୍ତେ କ୍ବ ବା କର୍ମ ବିଦେହସ୍ଯୋପତିଷ୍ଠତେ॥ 14-18-4 (92859) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-18-5x (7805) ଏବଂ ସଞ୍ଚୋଦିତଃ ସିଦ୍ଧଃ ପ୍ରଶ୍ନାଂସ୍ତାନ୍ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ। ଆନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ତନ୍ମେ ନିଗଦତଃ ଶୃଣୁଃ॥ 14-18-5 (92860) ସିଦ୍ଧ ଉବାଚ। 14-18-6x (7806) `ଅସ୍ମିନ୍ନେବାଶୁ ଫଲଦା ଆଯୁଷ୍ଯାସ୍ତୁ କ୍ରିଯାଃସ୍ମୃତାଃ। ଆଯୁଃକୀର୍ତିକରାଣୀହ ଯାନି କୃତ୍ଯାନି ସେବତେ। ଶରୀରଗ୍ରହଣେଽନ୍ଯସ୍ମିଂସ୍ତେଷୁ କ୍ଷୀଣେଷୁ ସର୍ବଶଃ॥ 14-18-6 (92861) ଆଯୁଃକ୍ଷଯପରୀତାତ୍ମା ବିପରୀତାନି ସେବତେ। ବୁଦ୍ଧିର୍ବ୍ଯାବର୍ତତେ ଚାସ୍ଯ ବିନାଶେ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ॥ 14-18-7 (92862) ସତ୍ତ୍ବଂ ବଲଂ ଚ କାଲଂ ଚାବିଦିତ୍ବା ଚାତ୍ମନସ୍ତଥା। ଅତିବେଲମୁପାଶ୍ନାତି ସ୍ବବିରୁଦ୍ଧାନ୍ଯନାତ୍ମବାନ୍॥ 14-18-8 (92863) ଯଦାଽଯମତିକଷ୍ଟାନି ସର୍ବାଣ୍ଯୁପନିଷେବତେ। ଅତ୍ଯର୍ଥମପି ବା ଭୁଙ୍କ୍ତେ ନ ବା ଭୁଙ୍କ୍ତେ କଦାଚନ॥ 14-18-9 (92864) ଦୁଷ୍ଟାନ୍ନାମିଷପାନଂ ଚ ଯଦନ୍ଯୋନ୍ଯବିରୋଧି ଚ। ଗୁରୁ ଚାପ୍ଯମିତଂ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ନାତିଜୀର୍ଣେ ଦିବା ପୁନଃ॥ 14-18-10 (92865) ବ୍ଯାଯାମମତିମାତ୍ରଂ ଚ ବ୍ଯାବାଯ ଚୋପସେବତେ। ସତତଂ କର୍ମଲୋଭାଦ୍ବା ପ୍ରାପ୍ତଂ ବେଗଂ ବିଧାରଯେତ୍॥ 14-18-11 (92866) ରସାଭିଯୁକ୍ତମନ୍ନଂ ବା ଦିବାସ୍ବପ୍ନଂ ଚ ସେବତେ। ଅପକ୍ବାନାଗତେ କାଲେ ସ୍ବଯଂ ଦୋଷାନ୍ପ୍ରକୋପଯେତ୍॥ 14-18-12 (92867) ସ୍ବଦୋଷକୋପନାଦ୍ରୋଗଂ ଲଭତେ ମରଣାନ୍ତିକମ୍। ଅପି ବୋଦ୍ବନ୍ଧନାଦୀନି ପରୀତାନି ବ୍ଯବସ୍ଯତି॥ 14-18-13 (92868) ତସ୍ଯ ତୈଃ କାରଣୈର୍ଜନ୍ତୋଃ ଶରୀରଂ ଚ୍ଯବତେ ତଦା। ଜୀବିତଂ ପ୍ରୋଚ୍ଯମାନଂ ତଦ୍ଯଥାବଦୁପଧାରଯ॥ 14-18-14 (92869) ଊଷ୍ମା ପ୍ରକୁପିତଃ କାଯେ ତୀବ୍ରବାଯୁସମୀରିତଃ। ଶରୀରମନୁପର୍ଯେତ୍ଯ ସର୍ବାନ୍ପ୍ରାଣାନ୍ରୁଣଦ୍ଧି ବୈ॥ 14-18-15 (92870) ଅତ୍ଯର୍ଥଂ ବଲବାନୂଷ୍ମା ଶରୀରେ ପରିକୋପିତଃ। ଭିନତ୍ତି ଜୀବସ୍ଥାନାନି ତାନି କର୍ମଣି ବିଦ୍ଧି ଚ॥ 14-18-16 (92871) ତତଃ ସବେଦନଃ ସଦ୍ଯୋ ଜୀବଃ ପ୍ରଚ୍ଯବତେ କ୍ଷରନ୍। ଶରୀରଂ ତ୍ଯଜତେ ଜନ୍ତୁଶ୍ଛିଦ୍ଯମାନେଷୁ ମର୍ମସୁ। ବେଦନାଭିଃ ପରୀତାତ୍ମା ତଦ୍ବିଦ୍ଧି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ॥ 14-18-17 (92872) ଜନୀମରଣସଂବିଗ୍ରାଃ ସତତଂ ସର୍ବଜନ୍ତବଃ। ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ସଂତ୍ଯଜନ୍ତଶ୍ଚ ଶରୀରାଣି ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ॥ ଗର୍ଭସଂକ୍ରମଣେ ଚାପି ଗର୍ଭାଣାପୁପସର୍ପଣେ। ତାଦୃଶୀମେବ ଲଭତେ ବେଦନାଂ ମାନବଃ ପୁନଃ॥ 14-18-18 (92873) ଭିନ୍ନସଂଧିରଥ କ୍ଲେଦମଦ୍ଭିଃ ସ ଲଭତେ ନରଃ॥ 14-18-20 (92874) ଯଥା ପଞ୍ଚସୁ ଭୂତେଷୁ ସମ୍ଭୂତତ୍ବଂ ନିଯଚ୍ଛତି। ଶୈତ୍ଯାତ୍ପ୍ରକୁପିତଃ କାଯେ ତୀବ୍ରବାଯୁସମୀରିତଃ॥ 14-18-21 (92875) ଯଃ ସ ପଞ୍ଚସୁ ଭୂତେଷୁ ପ୍ରାଣାପାନେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ। ସ ଗଚ୍ଛତ୍ଯୂର୍ଧ୍ବଗୋ ବାଯୁଃ କୃଚ୍ଛ୍ରାନ୍ମୁକ୍ତ୍ବା ଶରୀରିଣଃ। ଶରୀରଂ ଚ ଜହାତ୍ଯେବଂ ନିରୁଚ୍ଛ୍ବାସଶ୍ଚ ଦୃଶ୍ଯତେ॥ 14-18-22 (92876) ସ ନିରୂଷ୍ମା ନିରୁଚ୍ଛ୍ବାସୋ ନିଃଶ୍ରୀକୋ ଗତଚେତନଃ। କର୍ମଣା ସମ୍ପରିତ୍ଯକ୍ତୋ ମୃତ ଇତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ନରଃ॥ 14-18-23 (92877) ସ୍ରୋତୋଭିର୍ଯୈର୍ବିଜାନାତି ଇନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥାଞ୍ଶରୀରଭୃତ୍। ତୈରେବ ନ ବିଜାନାତି ପ୍ରାଣାନାହାରସମ୍ଭବାନ୍॥ 14-18-24 (92878) ତତ୍ରୈବ କୁରୁତେ କାଯେ ଯଃ ସ ଜୀବଃ ସନାତନଃ॥ 14-18-25 (92879) ତଥା ଯଦ୍ଯଦ୍ଭବେନ୍ମୁକ୍ତଂ ସନ୍ନିପାତେ କ୍ବଚିତ୍କ୍ବଚିତ୍। ତତ୍ତନ୍ମର୍ମ ବିଜାନୀହି ଶାସ୍ତ୍ରଦୃଷ୍ଟଂ ହି ତତ୍ତଥା॥ 14-18-26 (92880) ତେଷୁ ମର୍ମସୁ ଭିନ୍ନେଷୁ ତତଃ ସ ସମୁଦୀରଯନ୍। ଆବିଶ୍ଯ ହୃଦଯଂ ଜନ୍ତୋଃ ସତ୍ତ୍ବଂ ଚାଶୁ ରୁଣଦ୍ଧି ବୈ॥ 14-18-27 (92881) ତତଃ ସଚେତନୋ ଜନ୍ତୁର୍ନାଭିଜାନାତି କିଞ୍ଚନ। ତମସା ସଂବୃତଜ୍ଞାନଃ ସଂବୃତେଷ୍ବେବ ମର୍ମସୁ। ସ ଜୀବୋ ନିରଦିଷ୍ଠାନଶ୍ଚାଲ୍ଯତେ ମାତରିଶ୍ବନା॥ 14-18-28 (92882) ତତଃ ସ ତଂ ମହୋଚ୍ଛ୍ବାସଂ ଭୃଶମୁଚ୍ଛ୍ବସ୍ଯ ଦାରୁଣମ୍। ନିଷ୍କ୍ରମନ୍କମ୍ପଯତ୍ଯାଶୁ ତଚ୍ଛରୀରମଚେତନମ୍॥ 14-18-29 (92883) ସ ଜୀବଃ ପ୍ରଚ୍ଯୁତଃ କାଯାତ୍କର୍ମଭିଃ ସ୍ବୈଃ ସମାବୃତଃ। ଅଙ୍କିତଃ ସ୍ବୈଃ ଶୁଭୈଃ ପୁଣ୍ଯୈଃ ପାପୈର୍ବାଽପ୍ଯୁପପଦ୍ଯତେ॥ 14-18-30 (92884) ବ୍ରାହ୍ମଣା ଜ୍ଞାନସମ୍ପନ୍ନା ଯଥାବଚ୍ଛ୍ରୁତନିଶ୍ଚଯାଃ। ଇତରଂ କୃତପୁଣ୍ଯଂ ବା ତଂ ବିଜାନନ୍ତି ଲକ୍ଷଣୈଃ॥ 14-18-31 (92885) ଯଥାନ୍ଧକାରେ ଖଦ୍ଯେତଂ ଦୀପ୍ଯମାନଂ ତତସ୍ତତଃ। ଚକ୍ଷୁଷ୍ମନ୍ତଃ ପ୍ରପଶ୍ଯନ୍ତି ତଥା ଚ ଜ୍ଞାନଚକ୍ଷୁଷଃ॥ 14-18-32 (92886) ପଶ୍ଯନ୍ତ୍ଯେବଂବିଧଂ ସିଦ୍ଧା ଜୀବଂ ଦିବ୍ଯେନ ଚକ୍ଷୁଷା। ଚ୍ଯବନ୍ତଂ ଜାଯମାନଂ ଚ ଯୋନିଂ ଚାନୁପ୍ରବେଶିତମ୍॥ 14-18-33 (92887) ତସ୍ଯ ସ୍ଥାନାନି ଦୃଷ୍ଟାନି ବିବିଧାନୀହ ଶାସ୍ତ୍ରତଃ। କର୍ମଭୂମିରିଯଂ ଭୂମିର୍ଯତ୍ର ତିଷ୍ଠନ୍ତି ଜନ୍ତବଃ॥ 14-18-34 (92888) ତତଃ ଶୁଭାଶୁଭଂ କୃତ୍ବା ଲଭନ୍ତେ ସର୍ବଦେହିନଃ। ଇହୈବୋଚ୍ଚାବଚାନ୍ଭୋଗାନ୍ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି ସ୍ବକର୍ମଭିଃ॥ 14-18-35 (92889) ଇହୈବାଶୁଭକର୍ମାଣଃ କର୍ମଭିର୍ନିରଯଂ ଗତାଃ। ଅବାଗ୍ଗତିରିଯଂ କଷ୍ଟା ଯତ୍ର ପଚ୍ଯନ୍ତି ମାନବାଃ। ତସ୍ମାତ୍ସୁଦୁର୍ଲଭୋ ମୋକ୍ଷୋ ରକ୍ଷ୍ଯଶ୍ଚାତ୍ମା ତତୋ ଭୃଶମ୍॥ 14-18-36 (92890) ଊର୍ଧ୍ବଂ ତୁ ଜନ୍ତବୋ ଗତ୍ବା ଯେଷୁ ସ୍ଥାନେଷ୍ବବସ୍ଥିତାଃ। କୀର୍ତ୍ଯମାନାନି ତାନୀହ ତତ୍ତ୍ବତଃ ସଂନିବୋଧ ମେ॥ 14-18-37 (92891) ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ନୈଷ୍ଠିକୀଂ ବୁଦ୍ଧିଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଯେଥାଃ କର୍ମନିଶ୍ଚଯମ୍। ତାରାରୂପାଣି ସର୍ବାଣି ଯତ୍ରୈତଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରମଣ୍ଡଲମ୍॥ 14-18-38 (92892) ଯତ୍ର ବିଭ୍ରାଜତେ ଲୋକେ ସ୍ବଭାସା ସୂର୍ଯମଣ୍ଡଲମ୍। ସ୍ଥାନାନ୍ଯେତାନି ଜାନୀହି ଜନାନାଂ ପୁଣ୍ଯକର୍ମଣାମ୍॥ 14-18-39 (92893) କର୍ମକ୍ଷଯାଚ୍ଚ ତେ ସର୍ବେ ଚ୍ଯବନ୍ତେ ବୈ ପୁନଃ ପୁନଃ। ତତ୍ରାପି ଚ ବିଶେଷୋସ୍ତି ଦିବି ନୀଚୋଚ୍ଚମଧ୍ଯମଃ॥ 14-18-40 (92894) ନ ଚ ତତ୍ରାପି ସଂତୋଷୋ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦୀପ୍ତତରାଂ ଶ୍ରିଯମ୍। ଇତ୍ଯେତା ଗତଯଃ ସର୍ବାଃ ପୃଥକ୍ତେ ସମୁଦୀରିତାଃ॥ 14-18-41 (92895) ଉପପତ୍ତିଂ ତୁ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଗର୍ଭସ୍ଯାହମତଃ ପରମ୍। ତଥାବତ୍ତାଂ ନିଗଦତଃ ଶୃଣୁଷ୍ବାବହିତୋ ଦ୍ବିଜ॥ ॥ 14-18-42 (92896) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଦଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 18 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-18-10 ଦୁଷ୍ଟାନ୍ନଂ ବିଷମାନ୍ନଂ ବିତେ କ.ଟ.ପାଠଃ॥ 7-18-12 ଅପକ୍ବାଶଂ ଗତେ କାଲେ ସ୍ବଯଂ ଦୋଷପ୍ରକୋପନମିତି କ.ଠ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-18-19 ଗର୍ଭସଙ୍କ୍ରମଣେ ଗର୍ଭସ୍ଥଦେହପ୍ରବେଶେ॥ 7-18-21 ଶ୍ଲେଷ୍ମା ପ୍ରକୁପିତ ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-18-24 ସ୍ନୋତୋଭିରିନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 019

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.19. ଅଧ୍ଯାଯଃ 019

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରାହ୍ମଣେନ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ଜୀବସ୍ଯ ଗର୍ଭପ୍ରବେଶାଦିପ୍ରତିପାଦକକାଶ୍ଯପସିଦ୍ଧସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଶୁଭାନାମଶୁଭାନାଂ ଚ ନେହ ନାଶୋସ୍ତି କର୍ମଣାମ୍। ପ୍ରାପ୍ଯପ୍ରାପ୍ଯାନୁପଚ୍ଯନ୍ତେ କ୍ଷେତ୍ରେକ୍ଷେତ୍ରେ ତଥାତଥା॥ 14-19-1 (92897) ଯଥା ପ୍ରସୂଯମାନସ୍ତୁ ଫଲୀ ଦଦ୍ଯାତ୍ଫଲଂ ବହୁ। ତଥା ସ୍ଯାଦ୍ବିପୁଲଂ ପୁଣ୍ଯଂ ଶୁଦ୍ଧେନ ମନସା କୃତମ୍॥ 14-19-2 (92898) ପାପଂ ଚାପି ତଥୈବ ସ୍ଯାତ୍ପାପେନ ମନସା କୃତମ୍। ପୁରୋଧାଯ ମନୋ ହୀହ କର୍ମଣ୍ଯାତ୍ମା ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-19-3 (92899) ଯଥା କର୍ମସମାବିଷ୍ଟଃ କାମମନ୍ଯୁସମାବୃତଃ। ନରୋ ଗର୍ଭଂ ପ୍ରବିଶତି ତତ୍ରାପି ଶୃଣୁ ଚୋତ୍ତରମ୍॥ 14-19-4 (92900) ଶୁକ୍ରଂ ଶୋଣିତସଂସୃଷ୍ଟଂ ସ୍ତ୍ରିଯା ଗର୍ଭାଶଯଂ ଗତମ୍। କ୍ଷେତ୍ରଂ କର୍ମଜମାପ୍ନୋତି ଶୁଭଂ ବା ଯଦି ବାଽଶୁଭମ୍॥ 14-19-5 (92901) ସୌକ୍ଷ୍ମ୍ଯାଦବ୍ଯକ୍ତଯାବାଚ୍ଚ ନ ଚ କ୍ବଚନ ସଜ୍ଜତି। ସମ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କାଯଂ ତସ୍ମାତ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଶାଶ୍ବତମ୍॥ 14-19-6 (92902) ତଦ୍ବୀଜଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ତେନ ଜୀବନ୍ତି ଜନ୍ତବଃ॥ 14-19-7 (92903) ସ ଜୀବଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ଗର୍ଭମାବିଶ୍ଯ ଭାଗଶଃ। ଦଧାତି ଚେତନା ସଦ୍ଯଃ ପ୍ରାଣସ୍ଥାନେଷ୍ବବସ୍ଥିତଃ। ତତଃ ସ୍ପନ୍ଦଯତେଽଙ୍ଗାନି ସ ଗର୍ଭଶ୍ଚେତନାନ୍ବିତଃ॥ 14-19-8 (92904) ଯଥା ଲୋହସ୍ଯ ବିଷ୍ଯନ୍ଦୋ ନିଷିକ୍ତୋ ବିମ୍ବବିଗ୍ରହମ୍। ଉପୈତି ତଦ୍ବଜ୍ଜାନୀହି ଗର୍ଭେ ଜୀବପ୍ରବେଶନମ୍॥ 14-19-9 (92905) ଲୋହପିଣ୍ଡଂ ଯଥା ବହ୍ନିଃ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ହ୍ଯତିତାପଯେତ୍। ତଥା ତ୍ବମପି ଜାନୀହି ଗର୍ଭେ ଜୀବୋପପାଦନମ୍। 14-19-10 (92906) ଯଥା ଚ ଦୀପଃ ଶରଣଂ ଦୀପ୍ଯମାନଃ ପ୍ରକାଶଯେତ୍। ଏବମେବ ଶରୀରାଣି ପ୍ରକାଶଯତି ଚେତନଃ॥ 14-19-11 (92907) ଯଦ୍ଯଚ୍ଚ କୁରୁତେ କର୍ମ ଶୁଭଂ ବା ଯଦି ବାଽଶୁଭମ୍। ପୂର୍ବଦେହକୃତଂ ସର୍ବମବଶ୍ଯମୁପଭୁଜ୍ଯତେ॥ 14-19-12 (92908) ତତସ୍ତୁ କ୍ଷୀଯତେ ଚୈବ ପୁନଶ୍ଚାନ୍ଯତ୍ପ୍ରଚୀଯତେ। ଯାବତ୍ତୁ ମୋକ୍ଷଯୋଗସ୍ଥଂ ଧର୍ମଂ ନୈବାବବୁଧ୍ଯତେ॥ 14-19-13 (92909) ତତ୍ତେ ଧର୍ମଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ସୁଖୀ ଭବତି ଯେନ ବୈ। ଆବର୍ତମାନୋ ଜାତୀଷୁ ଯଥାଽନ୍ଯୋନ୍ଯାସୁ ସତ୍ତମ॥ 14-19-14 (92910) ଦାନଂ ବ୍ରତଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଯଥୋକ୍ତବ୍ରତଧାରଣମ୍। ଦମଃ ପ୍ରଶାନ୍ତତା ଚୈବ ଭୂତାନାଂ ଚାନୁକମ୍ପନମ୍॥ 14-19-15 (92911) ସଂଯମଶ୍ଚାନୃଶଂସ୍ଯ ଚ ପରସ୍ବାଦାନବର୍ଜନମ୍। ବ୍ଯଲୀକାନାମକରଣଂ ଭୂତାନା ମନସା ଭୁବି॥ 14-19-16 (92912) ମାତାପିତ୍ରୋଶ୍ଚ ଶୁଶ୍ରୂଷା ଦେବତାତିତିପୂଜନମ୍। ଗୁରୁପୂଜା ଘୃଣା ଶୌଚଂ ନିତ୍ଯମିନ୍ଦ୍ରଯସଂଯମଃ॥ 14-19-17 (92913) ପ୍ରବର୍ତନଂ ଶୁଭାନାଂ ଚ ତତ୍ସତାଂ ବ୍ରତମୁଚ୍ଯତେ। ତତୋ ଧର୍ମଃ ପ୍ରଭବତି ଯଃ ପ୍ରଜାଃ ପାତି ଶାଶ୍ବତୀଃ॥ 14-19-18 (92914) `ସଦ୍ଭିରାଚରିତୋ ଧର୍ମଃ ସଦାଚାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ। ଉଭଯାର୍ଥୋ ଭବତ୍ଯେବ ସ୍ବର୍ଗାର୍ଥୋ ମୋକ୍ଷତସ୍ତଥା॥'॥ 14-19-19 (92915) ଏବଂ ସତ୍ସୁ ସଦା ପଶ୍ଯେତ୍ତତ୍ରଛାପ୍ଯେଷା ଧ୍ରୁବା ସ୍ଥିତିଃ। ଆଚାରୋ ଧର୍ମମାଚଷ୍ଟେ ଯସ୍ମିନ୍ସନ୍ତୋ ବ୍ଯବସ୍ଥିତାଃ॥ 14-19-20 (92916) ତେଷୁ ତତ୍କର୍ମ ନିକ୍ଷିପ୍ତଂ ଯଃ ସ ଧର୍ମଃ ସନାତନଃ। ଯସ୍ତଂ ସମଭିପଦ୍ଯେତ ନ ସ ଦୁର୍ଗତିମାପ୍ନୁଯାତ୍॥ 14-19-21 (92917) ଅତୋ ନିଯମ୍ଯତେ ଲୋକଃ ପ୍ରଚ୍ଯବନ୍ଧର୍ମବର୍ତ୍ମସୁ। ଯଶ୍ଚ ଯୋଗୀ ଚ ମୁକ୍ତଶ୍ଚ ସ ଐତେଭ୍ଯୋ ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-19-22 (92918) ବର୍ତମାନସ୍ଯ ଧର୍ମେଣ ପୁରୁଷସ୍ଯ ଯଥା ତଥା। ସଂସାରତାରଣଂ ହ୍ଯସ୍ଯ କାଲେନ ମହତା ଭବେତ୍॥ 14-19-23 (92919) ଏବଂ ପୂର୍ବକୃତଂ କର୍ମ ସର୍ବୋ ଜନ୍ତୁଃ ପ୍ରପଦ୍ଯତେ। ସର୍ବଂ ତତ୍କାରଣଂ ଯେନ ନିକୃତୋଽପ୍ଯମିହାଗତଃ॥ 14-19-24 (92920) ଶରୀରଗ୍ରହଣଂ ଚାସ୍ଯ କେନ ପୂର୍ବଂ ପ୍ରକଲ୍ପିତମ୍। ଇତ୍ଯେବଂ ସଂଶଯେ ଲୋକେ ତଚ୍ଚ ବକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯତଃ ପରମ୍॥ 14-19-25 (92921) ଶରୀରମାତ୍ମନଃ କୃତ୍ବା ସର୍ବଲୋକପିତାମହଃ। ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯମସୃଜଦ୍ବ୍ରହ୍ମା କୃତ୍ସ୍ନଂ ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମମ୍॥ 14-19-26 (92922) ତତଃ ପ୍ରଧାନମସୃଜଚ୍ଚେତନାଂ ତୁ ଶରୀରିଣାମ୍। ଯଯା ସର୍ବମିଦଂ ବ୍ଯାପ୍ତଂ ଯାଂ ଲୋକେ ପରମାଂ ବିଦୁଃ॥ 14-19-27 (92923) ଇଦଂ ତତ୍କ୍ଷରମିତ୍ଯୁକ୍ତଂ ପରଂ ତ୍ବମୃତମକ୍ଷରମ୍। ତ୍ରଯାଣାଂ ମିଥୁନଂ ସର୍ବମେକୈକସ୍ଯ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍॥ 14-19-28 (92924) ଅସୃଜତ୍ସର୍ବଭୂତାନି ପୂର୍ବଦୃଷ୍ଟଃ ପ୍ରଜାପତିଃ। ସ୍ଥାବରାଣି ଚ ଭୂତାନି ଇତ୍ଯେଷା ପୌର୍ବିକୀ ଶ୍ରୁତିଃ॥ 14-19-29 (92925) ତସ୍ଯ କାଲପରୀମାଣମକରୋତ୍ସ ପିତାମହଃ। ଭୂତେଷୁ ପରିବୃତ୍ତିଂ ଚ ପନରାବୃତ୍ତିମେବ ଚ॥ 14-19-30 (92926) ଯଥା ତୁ କଶ୍ଚିନ୍ମେଧାବୀ ଦୃଷ୍ଟାତ୍ମା ପୂର୍ବଜନ୍ମନି। ଯତ୍ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ତତ୍ସର୍ବଂ ଯଥାବଦୁପପଦ୍ଯତେ॥ 14-19-31 (92927) ସୁଖଦୁଃଖେ ଯଥା ସମ୍ଯଗନିତ୍ଯେ ଯଃ ପ୍ରପଶ୍ଯତି। କାଯଂ ଚାମେଧ୍ଯସଂସ୍ଥାନଂ ବିନାଶଂ କର୍ମସଂହିତମ୍॥ 14-19-32 (92928) ଯଚ୍ଚ କିଞ୍ଚିତ୍ସୁଖଂ ତଚ୍ଚ ଦୁଃଖଂ ଦୃଷ୍ଟମିତି ସ୍ମରନ୍। ସଂସାରସାଗରଂ ଘୋରଂ ତରିଷ୍ଯତି ସୁଦୁସ୍ତରମ୍॥ 14-19-33 (92929) ଜନୀମରଣରୋଗୈଶ୍ଚ ସମାବିଷ୍ଟଃ ପ୍ରଧାନବିତ୍। ଚେତନାବ୍ତସୁ ଚୈତନ୍ଯଂ ସମଂ ଭୂତେଷୁ ପଶ୍ଯତି॥ 14-19-34 (92930) ନିର୍ବିଦ୍ଯତେ ତତଃ କଶ୍ଚିନ୍ମାର୍ଗମାଣଃ ପରଂ ପଦମ୍। ତସ୍ଯୋପଦେଶଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ସତ୍ତମ॥ 14-19-35 (92931) ଶାଶ୍ବତସ୍ଯାବ୍ଯଯସ୍ଯାଥ୍ ଯଦସ୍ଯ ଜ୍ଞାନମୁତ୍ତମମ୍। ପ୍ରୋଚ୍ଯମାନଂ ମଯା ବିପ୍ର ନିବୋଧଦମଶେଷତଃ॥ ॥ 14-19-36 (92932) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 19 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-19-2 ଫଲୀ ବୃକ୍ଷଃ। 7-19-8 ତଥାପି ତେଜସା ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରାଣସ୍ଥାନେ ଇତି ଥ. ପାଠଃ॥ 7-19-9 ଯଥା ସ୍ବର୍ଣଦ୍ରବଃ ସ୍ବଲ୍ପୋତି କୃତ୍ସ୍ନାଂ ତାମ୍ରପ୍ରତିମାଂ ସ୍ବର୍ଣମଯୀମିବ କରୋତ୍ଯେବଂ ଗର୍ଭେ ଜୀବପ୍ରବେଶନଂ। ଶରୀରେ ସୂକ୍ଷ୍ମସ୍ଯାପି ଚୈତନ୍ଯସ୍ଯ ବ୍ଯାପ୍ତିରିତ୍ଯାଦ୍ଯସ୍ଯ ପରିହାରଃ॥ 7-19-28 କ୍ଷରଂ ଜଡମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 020

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.20. ଅଧ୍ଯାଯଃ 020

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ମୋକ୍ଷସାଧନାଦିପ୍ରତିପାଦକସିଦ୍ଧକାଶ୍ଯପସଂବାଦରୂପାନୁଗୀତୋପଦେଶଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଯଃ ସ୍ଯାଦେକାନ୍ତ ଆସୀନସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ କିଞ୍ଚିଦଚିନ୍ତଯନ୍। ପୂର୍ବଂପୂର୍ବଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ସ ନିରାରମ୍ଭକୋ ଭବେତ୍॥ 14-20-1 (92933) ସର୍ବମିତ୍ରଃ ସର୍ବସହଃ ଶମେ ରକ୍ତୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ବ୍ଯପେତଭଯମନ୍ଯୁଶ୍ଚ କାମହା ମୁଚ୍ଯତେ ନରଃ॥ 14-20-2 (92934) ଆତ୍ମବତ୍ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଯଶ୍ଚରେନ୍ନିଯତଃ ଶୁଚିଃ। `ନିତ୍ଯମେବ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଯଶ୍ଚରେନ୍ନିଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ।' ଅମାନୀ ନିରଭୀମାନଃ ସର୍ବତୋ ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ॥ 14-20-3 (92935) ଜୀବିତଂ ମରଣଂ ଚୋଭେ ସୁଖଦୁଃଖେ ତଥୈବ ଚ। ଲାଭାଲାଭେ ପ୍ରିଯଦ୍ବେଷ୍ଯେ ଯଃ ସମଃ ସ ଚ ମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-20-4 (92936) ନ କସ୍ଯଚିତ୍ସ୍ପୃହଯତେ ନାବଜାନାତି କିଚନ। ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୋ ବୀତରାଗାତ୍ମା ସର୍ବଥା ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ॥ 14-20-5 (92937) ଅନମିତ୍ରଶ୍ଚ ନିର୍ବନ୍ଧୁରନପତ୍ଯଶ୍ଚ ଯଃ କ୍ବଚିତ୍। ତ୍ଯକ୍ତଧର୍ମାର୍ଥକାମଶ୍ଚ ନିରାରାଙ୍କ୍ଷୀ ଚ ମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-20-6 (92938) ନୈବ ଧର୍ମୀ ନ ଚାଧର୍ମୀ ପୂର୍ବୋପଚିତହା ଚ ଯଃ। କ୍ଷୀଣଧାତୁଃ ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ନିର୍ଦ୍ବଂଦ୍ବଃ ସ ବିମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-20-7 (92939) ଅକର୍ମା ଚାବିକାଙ୍କ୍ଷଶ୍ଚ ପଶ୍ଯେଜ୍ଜଗଦଶାଶ୍ବତମ୍। ଅସ୍ବସ୍ତମବଶଂ ନିତ୍ଯଂ ଜନ୍ମମୃତ୍ଯୁଜରାଯୁତମ୍॥ 14-20-8 (92940) ବୈରାଗ୍ଯବୁଦ୍ଧିଃ ସତତଂ ତାବଦ୍ଦୋଷବ୍ଯପେକ୍ଷକଃ। ଆତ୍ମବନ୍ଧବିନିର୍ମୋକ୍ଷଂ ସ କରୋତ୍ଯଚିରାଦିବ॥ 14-20-9 (92941) ଅଗନ୍ଧମରସସ୍ପର୍ଶମଶବ୍ଦମପରିଗ୍ରହମ୍। ଅରୂପମନଭିଜ୍ଞେଯଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବାଽଽତ୍ମାନଂ ବିମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-20-10 (92942) ପଞ୍ଚଭୂତଗୁଣୈର୍ହୀନମମୂର୍ତିମଦଲେପକମ୍। ଅଗୁଣଂ ଗୁଣଭୋକ୍ତାରଂ ଯଃ ପଶ୍ଯତି ସ ମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-20-11 (92943) ବିହାଯ ସର୍ବସଙ୍କଲ୍ପାନ୍ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଶାରୀରମାନସାନ୍। ଶନୈର୍ନିର୍ବାଣମାପ୍ନୋତି ନିରିନ୍ଧନ ଇବାନଲଃ॥ 14-20-12 (92944) ସର୍ବସଂସ୍କାରନିର୍ମୁକ୍ତୋ ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୋ ନିଷ୍ପରିଗ୍ରହଃ। ତପସା ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମଂ ଯଶ୍ଚରେନ୍ମୁକ୍ତ ଏବ ସଃ॥ 14-20-13 (92945) ବିମୁକ୍ତଃ ସର୍ବସଂସ୍କାରୈସ୍ତତୋ ବ୍ରହ୍ମି ସନାତନମ୍। ପରମାପ୍ନୋତି ସଂଶାନ୍ତମଚଲଂ ନିତ୍ଯମକ୍ଷରମ୍॥ 14-20-14 (92946) ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରମନୁତ୍ତମମ୍। ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ବା ସିଦ୍ଧମାତ୍ମାନଂ ଲୋକେ ପଶ୍ଯନ୍ତି ଯୋଗିନଃ॥ 14-20-15 (92947) ତସ୍ଯୋପଦେଶଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଥାବତ୍ତନ୍ନିବୋଧ ମେ। ଯୈର୍ଯୋଗୈର୍ଭାବଯନ୍ନିତ୍ଯଂ ପଶ୍ଯତ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନି॥ 14-20-16 (92948) ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ତୁ ସଂହୃତ୍ଯ ମନ ଆତ୍ମନି ଧାରଯେତ୍। ତୀବ୍ରଂ ତପ୍ତ୍ବା ତପଃ ପୂର୍ବଂ ମୋକ୍ଷଯୋଗଂ ସମାଚରେତ୍॥ 14-20-17 (92949) ତପସ୍ବୀ ନିତ୍ଯସଙ୍କଲ୍ପୋ ଦମ୍ଭାହଙ୍କାରବର୍ଜିତଃ। ମନୀଷୀ ମନସା ବିପ୍ରଃ ପଶ୍ଯତ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନି॥ 14-20-18 (92950) ସ ଚେଚ୍ଛକ୍ରୋତ୍ଯଯଂ ସାଧୁର୍ଯୋକ୍ତୁମାତ୍ମାନମାତ୍ମନି। ତତ ଏକାନ୍ତଶୀଲଃ ସ ପଶ୍ଯତ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନି॥ 14-20-19 (92951) ସଂଯତଃ ସତତଂ ଯୁକ୍ତ ଆତ୍ମବାନ୍ବିଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ଯଥା ଯ ଆତ୍ମନାଽଽତ୍ମାନଂ ସମ୍ପ୍ରଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରପଶ୍ଯତି॥ 14-20-20 (92952) ଯଥାହି ପୁରୁଷଃ ସ୍ବପ୍ନେ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପଶ୍ଯତ୍ଯସାବିତି। ତଥାରୂପମିବାତ୍ମାନଂ ସାଧୁଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରପଶ୍ଯତି॥ 14-20-21 (92953) ଇଷୀକାଂ ଚ ଯଥା ମୁଞ୍ଜାତ୍କଶ୍ଚିନ୍ନିଷ୍କୃଷ୍ଯ ଦର୍ଶଯେତ୍। ଯୋଗୀ ନିଷ୍କୃଷ୍ଯ ଚାତ୍ମାନଂ ତଥା ପଶ୍ଯତି ଦେହତଃ॥ 14-20-22 (92954) ମୁଞ୍ଜଂ ଶରୀରମିତ୍ଯାହୁରିଷୀକାମାତ୍ମନି ଶ୍ରିତାମ୍। ଏତନ୍ନିଦର୍ଶନଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଯୋଗବିଦ୍ଭିରନୁତ୍ତମମ୍॥ 14-20-23 (92955) ଯଦା ହି ଯୁକ୍ତମାତ୍ମାନଂ ସମ୍ଯକ୍ ପଶ୍ଯତି ଦେହଭୂତ୍। ନ ତସ୍ଯେହେଶ୍ବରଃ କଶ୍ଚିତ୍ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯସ୍ଯାପି ଯଃ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-20-24 (92956) ଅନ୍ଯାନ୍ଯାଶ୍ଚୈବ ତନବୋ ଯଥେଷ୍ଟଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ। ବିନିର୍ଭିଦ୍ଯ ଜରାଂ ମୃତ୍ଯୁଂ ନ ଶୋଚତି ନ ହୃଷ୍ଯତି॥ 14-20-25 (92957) ଦେବାନାମପି ଦେବତ୍ବଂ ଯୁକ୍ତଃ କାରଯତେ ବଶୀ। ବ୍ରହ୍ମ ଚାବ୍ଯଯମାପ୍ନୋତି ହିତ୍ବା ଦେହମଶାଶ୍ବତମ୍॥ 14-20-26 (92958) ବିନଶ୍ଯତ୍ସୁ ଚ ଲୋକେଷୁ ନ ଭଯଂ ତସ୍ଯ ଜାଯତେ। କ୍ଲିଶ୍ଯମାନେଷୁ ଭୂତେଷୁ ନ ସ କ୍ଲିଶ୍ଯତି କେନଚିତ୍॥ 14-20-27 (92959) ଦୁଃଖଶୋକମଲୈର୍ଘୋରୈଃ ସଙ୍ଗସ୍ନେହସମୁଦ୍ଭବୈଃ। ନ ବିଚାଲ୍ଯତି ଯୁକ୍ତାତ୍ମା ନିସ୍ପୃହଃ ଶାନ୍ତମାନସଃ॥ 14-20-28 (92960) ନୈନଂ ଶସ୍ତ୍ରାଣି ବିଧ୍ଯନ୍ତେ ନ ମୃତ୍ଯୁଶ୍ଚାସ୍ଯ ବିଦ୍ଯତେ। ନାତଃ ସୁଖତରଂ କିଞ୍ଚିଲ୍ଲୋକେ କ୍ବଚନ ଦୃଶ୍ଯତେ॥ 14-20-29 (92961) ସମ୍ଯଗ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସ ଆତ୍ମାନମାତ୍ମନ୍ଯେବ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତେ। ବିନିବୃତ୍ତଜରାଦୁଃଖଃ ସୁଖଂ ସ୍ବପିତି ଚାପି ସଃ॥ 14-20-30 (92962) ଦେହାନ୍ଯଥେଷ୍ଟମଭ୍ଯେତି ହିତ୍ବେମାଂ ମାନୁଷୀଂ ତନୁମ୍। ନିର୍ବେଦସ୍ତୁ ନ କର୍ତବ୍ଯୋ ଭୁଞ୍ଜାନେନ କଥଞ୍ଚନ॥ 14-20-31 (92963) ସମ୍ଯଗ୍ଯୁକ୍ତୋ ଯଦାତ୍ମାନମାତ୍ମନ୍ଯେବ ପ୍ରପଶ୍ଯତି। ତଦୈବ ନ ସ୍ପୃହଯତେ ସାକ୍ଷାଦପି ଶତକ୍ରତୋଃ॥ 14-20-32 (92964) ଯୋଗମେକାନ୍ତଶୀଲସ୍ତୁ ଯଥା ବିନ୍ଦତି ତଚ୍ଛୃଣୁ। ଦୃଷ୍ଟପୂର୍ବାଂ ଦିଶଂ ଚିନ୍ତ୍ଯ ଯସ୍ମିନ୍ସଂନିବସେତ୍ପରେ॥ 14-20-33 (92965) ପୁରସ୍ଯାଭ୍ଯନ୍ତରେ ତସ୍ଯ ମନଃ ସ୍ଥାପ୍ଯଂ ନ ବାହ୍ଯତଃ। ପୁରସ୍ଯାଭ୍ଯନ୍ତରେ ତିଷ୍ଠନ୍ଯସ୍ମିନ୍ନାବସଥେ ବସେତ। ତସ୍ମିନ୍ନାବସଥେ ଧାର୍ଯଂ ସବାଦ୍ଯାଭ୍ଯନ୍ତରଂ ମନଃ॥ 14-20-34 (92966) ପ୍ରଚିନ୍ତ୍ଯାବସଥେ କୃତ୍ସ୍ନଂ ଯସ୍ମିନ୍କାଯେ ସ ପଶ୍ଯତି। ତସ୍ମିନ୍କାଯେ ମନଶ୍ଚାସ୍ଯ ନ ଚ କିଞ୍ଚନ ବାହ୍ଯତଃ॥ 14-20-35 (92967) ସନ୍ନିଯମ୍ଯେନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମଂ ନିର୍ଘୋଷଂ ନିର୍ଜନେ ବନେ। କାଯମଭ୍ଯନ୍ତରଂ କୃତ୍ସ୍ନମେକାଗ୍ରଃ ପରିଚିନ୍ତଯେତ୍॥ 14-20-36 (92968) ଇନ୍ତାଂସ୍ତାଲୁ ଚ ଜିହ୍ବାଂ ଚ ଗଲଂ ଗ୍ରୀବାଂ ତଥୈବ ଚ। ହୃଦଯଂ ଚିନ୍ତଯେଚ୍ଚାପି ତଥା ହୃଦଯବନ୍ଧନମ୍॥ 14-20-37 (92969) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ମଯା ଶିଷ୍ଯୋ ମେଧାବୀ ମଧୁସୂଦନ। ପପ୍ରଚ୍ଛ ପୁନରେବେମଂ ମୋକ୍ଷଧର୍ମଂ ସୁଦୁର୍ବଚମ୍॥ 14-20-38 (92970) ଭୁକ୍ତଂ ଭୁକ୍ତମିଦଂ କୋଷ୍ଠେ କଥମନ୍ନଂ ବିପଚ୍ଯତେ। କଥଂ ରସତ୍ବଂ ବ୍ରଜତି ଶୋଣିତତ୍ବଂ କଥଂ ପୁନଃ॥ 14-20-39 (92971) ତଥା ମାଂସଂ ଚ ମେଦଶ୍ଚ ସ୍ନାଯ୍ବସ୍ଥୀନି ଚ ପୋଷଯେତ୍। କଥମେତାନି ସର୍ବାଣି ଶରୀରାଣି ଶରୀରିଣାମ୍॥ 14-20-40 (92972) ବର୍ଧନ୍ତେ ବର୍ଧମାନସ୍ଯ ବର୍ଧତେ ଚ କଥଂ ବଲମ୍। ନିରାସନଂ ନିଷ୍କସନଂ ମଲାନାଂ ଚ ପୃଥକ୍ ପୃଥକ୍॥ 14-20-41 (92973) କୁତୋ ବାଽଯଂ ପ୍ରଶ୍ବସିତି ଉଚ୍ଛ୍ବସିତ୍ଯପି ବା ପୁନଃ। କଂ ଚ ଦେଶମଧିଷ୍ଠାଯ ତିଷ୍ଠତ୍ଯାତ୍ମାଽଯମାତ୍ମନି॥ 14-20-42 (92974) ଜୀବଃ କଥଂ ବହତି ଚ ଚେଷ୍ଟମାନଃ କଲେବରମ୍। କିଂବର୍ଣଂ କୀଦୃଶଂ ଚୈବ ନିବେଶଯତି ବୈ ମନଃ॥ 14-20-43 (92975) ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ଭଗବନ୍ବକ୍ତୁମର୍ହସି ମେଽନଘ। ଇତି ସମ୍ପରିପୃଷ୍ଟୋଽହଂ ତେନ ବିପ୍ରେଣି ମାଧବ॥ 14-20-44 (92976) ପ୍ରତ୍ଯବ୍ରବଂ ମହାବାହୋ ଯଥାଶ୍ରୁତମରିଂଦମ। ଯଥା ସ୍ବକୋଷ୍ଠେ ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ଯ ଭାଣ୍ଡଂ ଭାଣ୍ଡମନା ଭବେତ୍॥ 14-20-45 (92977) ତଥା ସ୍ବକାଯେ ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ଯ ମନୋଦ୍ବାରୈରନିଶ୍ଚଲୈଃ। ଆତ୍ମାନଂ ତତ୍ର ମାର୍ଗେତ ପ୍ରମାଦଂ ପରିବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-20-46 (92978) ଏବଂ ସତତମୁଦ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରୀତାତ୍ମା ନଚିରାଦିବ। ଆସାଦଯତି ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଯଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସ୍ଯାତ୍ପ୍ରଧାନବିତ୍॥ 14-20-47 (92979) ନ ତ୍ବସୌ ଚକ୍ଷୁଷା ଗ୍ରାହ୍ଯୋ ନ ଚ ସର୍ବୈରପୀନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ। ମନସୈବ ପ୍ରଦୀପେନ ମହାନାତ୍ମା ପ୍ରଦୃଶ୍ଯତେ॥ 14-20-48 (92980) ସର୍ବତଃ ପାଣିପାଦାନ୍ତଃ ସର୍ବତୋକ୍ଷିଶିରୋମୁଖଃ। ସର୍ବତଃ ଶ୍ରୁତିମାଁଲ୍ଲୋକେ ସର୍ବମାବୃତ୍ଯ ତିଷ୍ଠତି॥ 14-20-49 (92981) ଜୀବୋ ନିଷ୍କ୍ରାନ୍ତମାତ୍ମାନଂ ଶରୀରାତ୍ସମ୍ପ୍ରପଶ୍ଯତି। ସ ତମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଦେହଂ ସ୍ବଂ ପାରଯେଦ୍ବ୍ରହ୍ମ କେବଲମ୍॥ 14-20-50 (92982) ଆତ୍ମାନମାଲୋକଯତି ମନସା ପ୍ରହସନ୍ନିବ। ତଦେବମାଶ୍ରଯଂ କୃତ୍ବା ମୋକ୍ଷଂ ଯାତି ତତୋ ମଯି॥ 14-20-51 (92983) ଇଦଂ ସର୍ବରହସ୍ଯଂ ତେ ମଯା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ। ଆପୃଚ୍ଛେ ସାଧଯିଷ୍ଯାମି ଗଚ୍ଛ ବିପ୍ର ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-20-52 (92984) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଦା କୃଷ୍ଣ ମଯା ଶିଷ୍ଯୋ ମହାତପାଃ। ଅଗଚ୍ଛତ ଯଥାକାମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ଛିନ୍ନସଂଶଯଃ॥ 14-20-53 (92985) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-20-54x (7807) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସ ତଦା ବାକ୍ଯଂ ମାଂ ପାର୍ଥ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ। ମୋକ୍ଷଧର୍ମାଶ୍ରିତଂ ସମ୍ଯକ୍ ତତ୍ରୈବାନ୍ତରଧୀଯତ॥ 14-20-54 (92986) କଚ୍ଚିଦେତତ୍ତ୍ବଯା ପାର୍ଥ ଶ୍ରୁତ୍ମେକାଗ୍ରଚେତସା। ତଦାପି ହି ରଥସ୍ଥସ୍ତ୍ବଂ ଶ୍ରୁତବାନେତଦେବ ହି॥ 14-20-55 (92987) ନୈତତ୍ପାର୍ଥ ସୁବିଜ୍ଞେଯଂ ବ୍ଯାମିଶ୍ରେଣେତି ମେ ମତିଃ। ନରେଣାକୃତସଙ୍ଗେନ ବିଶୁଦ୍ଧେନାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-20-56 (92988) ସୁରହସ୍ଯମିଦଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଦେବାନାଂ ଭରତର୍ଷଭ। କଚ୍ଚିତ୍ତ୍ବିଦଂ ଶ୍ରୁତଂ ପାର୍ଥ ମନୁଷ୍ଯେଣେହ କର୍ହିଚିତ୍॥ 14-20-57 (92989) ନ ହ୍ଯେତଚ୍ଛ୍ରୋତୁମର୍ହୋଽନ୍ଯୋ ମନୁଷ୍ଯସ୍ତ୍ବାମୃତେଽନଘ। ନୈତଦନ୍ଯେନି ବିଜ୍ଞେଯଂ ବ୍ଯାମିଶ୍ରେଣାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-20-58 (92990) କ୍ରିଯାବଦ୍ଭିର୍ହି କୌନ୍ତେଯ ଦେବଲୋକଃ ସମାବୃତଃ। ନ ଚୈତଦିଷ୍ଟଂ ଦେବାନାଂ ମର୍ତ୍ଯୈରୁପରି ବର୍ତନମ୍॥ 14-20-59 (92991) ପରା ହି ସା ଗତିଃ ପାର୍ଥ ଯତ୍ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ସନାତନମ୍। ଯତ୍ରାମୃତତ୍ବଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଦୁଃଖଂ ସଦା ସୁଖୀ॥ 14-20-60 (92992) ଇମଂ ଧର୍ମଂ ସମାସ୍ଥାଯ ଯେଽପି ସ୍ଯୁଃ ପାପଯୋନଯଃ। ସ୍ତ୍ରିଯୋ ବୈଶ୍ଯାସ୍ତଥା ଶୂଦ୍ରାସ୍ତେଽପି ଯାନ୍ତି ପରାଂ ଗତିମ୍॥ 14-20-61 (92993) କିଂ ପୁନର୍ବ୍ରହ୍ମଣାଃ ପାର୍ଥ କ୍ଷତ୍ରିଯା ବା ବହୁଶ୍ରୁତାଃ। ସ୍ବଧର୍ମରତଯୋ ନିତ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମଲୋକପରାଯଣଃ॥ 14-20-62 (92994) ହେତୁମଚ୍ଚୈତଦୁଦ୍ଦିଷ୍ଟମୁପାଯାଶ୍ଚାସ୍ଯ ସାଧନେ। ସିଦ୍ଧିଂ ଫଲଂ ଚ ମୋକ୍ଷଶ୍ଚ ଦୁଃଖସ୍ଯ ଚ ବିନିର୍ଣିଯଃ॥ 14-20-63 (92995) ନାତଃ ପରଂ ସୁଖଂ ତ୍ବନ୍ଯତ୍କିଂଚିତ୍ସ୍ଯାଦ୍ଭରତର୍ଷଭ। ଶ୍ରୁତବାଞ୍ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନଶ୍ଚ ପରାକ୍ରାନ୍ତଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-20-64 (92996) ଯଃ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯତେ ମର୍ତ୍ଯୋ ଲୋକସାରମସରବତ୍। ଏତୈରୁପାଯୈଃ ସ କ୍ଷିପ୍ରଂ ପରାଂ ଗତିମବାପ୍ନୁତେ॥ 14-20-65 (92997) ଏତାବଦେବ ବକ୍ତବ୍ଯଂ ନାନ୍ତୋ ଭୂଯୋସ୍ତି କିଞ୍ଚନ। ଷଣ୍ମାସାନ୍ନିତ୍ଯଯୁକ୍ତସ୍ଯ ଯୋଗଃ ପାର୍ଥ ପ୍ରବର୍ତତେ॥ ॥ 14-20-66 (92998) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 20 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-20-2 ସର୍ବମିତ୍ରୋଽଦ୍ରୋହୀ। ସର୍ବସହଃ କ୍ଷମୀ॥ 7-20-6 ଅନମିତ୍ରଃ ଶତ୍ରୁହୀନଃ॥ 7-20-11 ଅମୂର୍ତିମଦହେତୁକମିତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 021

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.21. ଅଧ୍ଯାଯଃ 021

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ଭୂତପ୍ରାଣାଦିସୃଷ୍ଟ୍ଯାଦିପ୍ରତିପାଦକବ୍ରାହ୍ମଣଦଂପତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ଦଂପତ୍ଯୋଃ ପାର୍ଥ ସଂବାଦୋ ଯୋଽଭକବଦ୍ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-21-1 (92999) ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ କଂଚିଜ୍ଜ୍ଞାନବିଜ୍ଞାନପାରଗମ୍। ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବିବିକ୍ତ ଆସୀନଂ ଭାର୍ଯା ଭର୍ତାରମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-21-2 (93000) କଂ ନୁ ଲୋକଂ ଗମିଷ୍ଯାମି ତ୍ବାମହଂ ପତିମାଶ୍ରିତା। ନ୍ଯସ୍ତକର୍ମାଣମାସୀନଂ କୀନାଶମବିଚକ୍ଷଣମ୍॥ 14-21-3 (93001) ଭାର୍ଯାଃ ପତିକୃତାଁଲ୍ଲୋକାନାପ୍ନୁବନ୍ତୀତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍। ତ୍ବାମହଂ ପତିମାସାଦ୍ଯ କାଂ ଗମିଷ୍ଯାମି ବୈ ଗତିମ୍॥ 14-21-4 (93002) ଏବମୁକ୍ତଃ ସ ଶାନ୍ତାତ୍ମା ତାମୁବାଚ ହସନ୍ନିବ। ସୁଭଗେ ନାଭ୍ଯସୂଯାମି ବାକ୍ଯସ୍ଯାସ୍ଯ ତବାନଘେ॥ 14-21-5 (93003) ଗ୍ରାହ୍ଯଂ ଦୃଶ୍ଯଂ ତଥା ଶ୍ରାବ୍ଯଂ ଯଦିଦଂ କର୍ମ ବିଦ୍ଯତେ। ଏତଦେବ ବ୍ଯବସ୍ଯନ୍ତି କର୍ମ କର୍ମେତି କର୍ମିଣଃ॥ 14-21-6 (93004) ମୋହମେବ ନିଗଚ୍ଛନ୍ତି କର୍ମିଣୋ ଜ୍ଞାନବର୍ଜିତାଃ। ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯ ନ ଚ ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ମୌର୍ତମିତ୍ଯୁପଲଭ୍ଯତେ॥ 14-21-7 (93005) କର୍ମଣା ମନସା ବାଚା ଶୁଭଂ ବା ଯଦି ବାଽଶୁଭମ୍। ଜନ୍ମାଦିମୂର୍ତିଭେଦାନାଂ କର୍ମ ଭୂତେଷୁ ବର୍ତତେ॥ 14-21-8 (93006) ରକ୍ଷୋଭିର୍ବଧ୍ଯମାନେଷୁ ଦୃଶ୍ଯଶ୍ରାବ୍ଯେଷୁ କର୍ମସୁ। ଆତ୍ମସ୍ଥମାତ୍ମନା ତେନ ଦୃଷ୍ଟମାଯତନଂ ମଯା॥ 14-21-9 (93007) ଯତ୍ର ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ଯତ୍ର ସୋମଃ ସହାଗ୍ନିନା। ବ୍ଯବାଯଂ କୁରୁତେ ନିତ୍ଯଂ ଧୀରୋ ଭୂତାନି ଧାରଯନ୍॥ 14-21-10 (93008) ଯତ୍ରି ବ୍ରହ୍ମାଦଯୋ ଯୁକ୍ତାସ୍ତଦକ୍ଷରମୁପାସତେ। ବିଦ୍ବାଂସଃ ସୁବ୍ରତା ଯତ୍ର ଶାନ୍ତାତ୍ମାନୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ॥ 14-21-11 (93009) ଘ୍ରାଣେନ ନ ତଦାଘ୍ରେଯଂ ନାସ୍ବାଦ୍ଯଂ ଚୈବ ଜିହ୍ବଯା। ସ୍ପର୍ଶନେନ ତଦସ୍ପୃଶ୍ଯଂ ମନସା ତ୍ବବଗମ୍ଯତେ॥ 14-21-12 (93010) ଚକ୍ଷୁଷା ନ ବିଷହ୍ଯଂ ଚ ଯତ୍କିଞ୍ଚିଚ୍ଛ୍ରବଣାତ୍ପରମ୍। ଅଗନ୍ଧମରସସ୍ପର୍ଶମରୂପଂ ଶବ୍ଦବର୍ଜିତମ୍। ଯତଃ ପ୍ରବର୍ତତେ ତନ୍ତ୍ରଂ ଯତ୍ର ଚୈତତ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍॥ 14-21-13 (93011) ପ୍ରାଣୋଽପାନଃ ସମାନଶ୍ଚ ବ୍ଯାନଶ୍ଚୋଦାନ ଏବ ଚ। ତତ ଏବ ପ୍ରବର୍ନ୍ତତେ ତଦେବ ପ୍ରବିଶନ୍ତି ଚ॥ 14-21-14 (93012) ସମାନବ୍ଯାନଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ପ୍ରାଣାପାନୌ ବିଚେରତୁଃ। ତସ୍ମିନ୍ସୁପ୍ତେ ପ୍ରଲୀଯେତେ ସମାନୋ ବ୍ଯାନ ଏବ ଚ॥ 14-21-15 (93013) ଅପନାପ୍ରାଣଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ଉଦାନୋ ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠତି। ତସ୍ମାଚ୍ଛଯାନଂ ପୁରୁଷଂ ପ୍ରାଣାପାନୌ ନ ମୁଞ୍ଚତଃ॥ 14-21-16 (93014) ପ୍ରାଣୋନୋପହତେ ଯତ୍ତୁ ତମୁଦାନଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ। ତସ୍ମାତ୍ତପୋ ବ୍ଯବସ୍ଯନ୍ତି ତଦ୍ଭବଂ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନଃ॥ 14-21-17 (93015) ତେଷାମନ୍ଯୋନ୍ଯସକ୍ତାନାଂ ସର୍ବେଷାଂ ଦେହଚାରିଣାମ୍। ଅଗ୍ନିର୍ବୈଶ୍ବାନରୋ ମଧ୍ଯେ ସପ୍ତଧା ବିହିତୋଽନ୍ତରା॥ 14-21-18 (93016) ଘ୍ରାଣଂ ଜିହ୍ବା ଚ ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚ ତ୍ବକ୍ଚ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଚ ପଞ୍ଚମମ୍। ମନୋ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ସପ୍ତୈତା ଜିହ୍ବା ବୈଶ୍ବାନରାର୍ଚିଷଃ॥ 14-21-19 (93017) ଘ୍ରେଯଂ ଦୃଶ୍ଯଂ ଚ ପେଯଂ ଚ ସ୍ପୃଶ୍ଯଂ ଶ୍ରାବ୍ଯଂ ତଥୈବ ଚ। ମନ୍ତବ୍ଯମବବୋଦ୍ଧବ୍ଯଂ ତାଃ ସପ୍ତ ସମିଧୋ ମତାଃ॥ 14-21-20 (93018) ଘ୍ରାତା ଭକ୍ଷଯିତା ଦ୍ରଷ୍ଟା ସ୍ପ୍ରଷ୍ଟା ଶ୍ରୋତା ଚ ପଞ୍ଚମଃ। ମନ୍ତା ବୋଦ୍ଧା ଚ ସ୍ପ୍ତୈତେ ଭବନ୍ତି ପରମର୍ତ୍ବିଜଃ॥ 14-21-21 (93019) ଘ୍ରେଯେ ପେଯେ ଚ ଦୃଶ୍ଯେ ଚ ସ୍ପୃଶ୍ଯେ ଶ୍ରାବ୍ଯେ ତଥୈବ ଚ। ମନ୍ତବ୍ଯେଽପ୍ଯଥ ବୋଦ୍ଧବ୍ଯେ ସୁଭଗେ ପଶ୍ଯ ସର୍ବଦା॥ 14-21-22 (93020) ହବୀଂଷ୍ଯାଗ୍ନିଷୁ ହୋତାରଃ ସପ୍ତଧା ସପ୍ତସପ୍ତସୁ। ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ଯ ବିଦ୍ବାଂସୋ ଜନଯନ୍ତି ସ୍ବଯୋନିଷୁ॥ 14-21-23 (93021) ପୃଥିବୀ ବାଯୁରାକାଶମାପୋ ଜ୍ଯୋତିଶ୍ଚ ପଞ୍ଚମମ୍। ମନୋ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ସପ୍ତୈତା ଯୋନିରିତ୍ଯେବ ଶବ୍ଦିତାଃ॥ 14-21-24 (93022) ହବିର୍ଭୂତଗୁଣାଃ ସର୍ବେ ପ୍ରବିଶନ୍ତ୍ଯଗ୍ନିଯଂ ମୁଖମ୍। ଅନ୍ତର୍ବାସମୁଷିତ୍ବା ଚ ଜାଯନ୍ତେ ସ୍ବାସୁ ଯୋନିଷୁ॥ 14-21-25 (93023) ତତ୍ରୈବ ଚ ନିରୁଧ୍ଯନ୍ତେ ପ୍ରଲଯେ ଭୂତଭାବନେ। ତତଃ ସଂଜାଯତେ ଗନ୍ଧସ୍ତତଃ ସଂଜାଯତେ ରସଃ॥ 14-21-26 (93024) ତତଃ ସଂଜାଯତେ ରୂପଂ ତତଃ ସ୍ପର୍ଶୋଽଭିଜାଯତେ। ତତଃ ସଂଜାଯତେ ଶବ୍ଦଃ ସଂଶଯସ୍ତତ୍ର ଜାଯତେ। ତତଃ ସଂଜାଯତେ ନିଷ୍ଠା ଜନ୍ମୈତତ୍ସପ୍ତଧା ବିଦୁଃ॥ 14-21-27 (93025) ଅନେନୈବ ପ୍ରକାରେଣ ପ୍ରଗୃହୀତଂ ପୁରାତନୈଃ। ପୂର୍ଣାହୁତିଭିରାପୂର୍ଣାସ୍ତେ ପୂର୍ଯନ୍ତେ ହି ତେଜସା॥ ॥ 14-21-28 (93026) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 21 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-21-3 କର୍ମ ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରାଦିକଂ ନ୍ଯସ୍ତଂ ଚେନ ତମ୍। କୀନାଶଂ କର୍କଶଂ ମଯି ନିରନୁକ୍ରୋଶମ୍। ଅବିଚକ୍ଷଣଂ ମମ ଅନନ୍ଯଗତିକତ୍ବମଜାନନ୍ତମ୍॥ 7-21-7 ମୌଖ୍ଯମିତ୍ଯୁପଲଭ୍ଯତେ ଇତି ଥ.ଦ.ପାଠଃ॥ 7-21-17 ତତ୍ପରଂ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନ ଇତି ଦ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 022

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.22. ଅଧ୍ଯାଯଃ 022

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ଦଶେନ୍ଦ୍ରିଯଗୁଣାଦିପ୍ରତିପାଦକବ୍ରାହ୍ମଣଦଂପତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ନିବୋଧ ଦଶହୋତୃଣାଂ ବିଧାନମିହ ଯାଦୃଶମ୍॥ 14-22-1 (93027) ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ତ୍ବକ୍ଚକ୍ଷୁଷୀ ଜିହ୍ବା ନାସିକା ଚରଣୌ କରୌ। ଉପସ୍ଥଂ ପାଯୁରିତି ବାଗ୍ଘୋତୃଣି ଦଶ ଭାମିନି॥ 14-22-2 (93028) ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶୌ ରୂପରସୌ ଗନ୍ଧୋ ବାକ୍ଯଂ କ୍ରିଯା ଗତିଃ। ରେତୋମୂତ୍ରପୁରୀଷାଣାଂ ତ୍ଯାଗୋ ଦଶ ହବୀଂଷି ଚ॥ 14-22-3 (93029) ଦିଶୋ ବାଯୂ ରବିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରଃ ପୃଥ୍ବ୍ଯଗ୍ନୀ ବିଷ୍ଣୁରେବ ଚ। ଇନ୍ଦ୍ରଃ ପ୍ରଜାପତିର୍ମିତ୍ରମଗ୍ନଯୋ ଦଶ ଭାମିନି॥ 14-22-4 (93030) ଦଶେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ହୋତୃଣି ହବୀଂଷି ଦଶ ଭାମିନି। ବିଷଯା ନାମ ସମିଧୋ ହୂଯନ୍ତେ ତୁ ଦଶାଗ୍ନିଷୁ॥ 14-22-5 (93031) ଚିତ୍ତଂ ସ୍ରୁବଶ୍ଚ ବିତ୍ତଂ ଚ ପବିତ୍ରଂ ଜ୍ଞାନମୁତ୍ତମମ୍। ସୁବିଭକ୍ତମିଦଂ ପୂର୍ବଂ ଜଗଦାସୀଦିତି ଶ୍ରୁତମ୍॥ 14-22-6 (93032) `ତତୋ ବିବିକ୍ତା ବିତ୍ତାସୀତ୍ସା ବିତ୍ତଂ ପର୍ଯବେକ୍ଷତେ।' ସର୍ବମେବାତ୍ର ବିଜ୍ଞେଯଂ ଚିତ୍ତେ ଜ୍ଞାନମବେକ୍ଷତା। ରେତଃ ଶରୀରଭୃତ୍କାଯେ ବିଜ୍ଞାତା ତୁ ଶରୀରଭୃତ୍॥ 14-22-7 (93033) ଶରୀରଭୃଦ୍ଗାର୍ହପତ୍ଯସ୍ତସ୍ମାଦଗ୍ନିଃ ପ୍ରଣୀଯତେ। ମନଶ୍ଚାହବନୀଯସ୍ତୁ ତସ୍ମିନ୍ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ଯତେ ହବିଃ॥ 14-22-8 (93034) ତତୋ ବାଚସ୍ପତିର୍ଜଜ୍ଞେ ତଂ ମନଃ ପର୍ଯବେକ୍ଷତେ। ରୂପଂ ଭବତି ବୈ ବକ୍ତ୍ରଂ ତଦନୁଦ୍ରବତେ ମନଃ॥ 14-22-9 (93035) ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯୁବାଚ। 14-22-10x (7808) କସ୍ମାଦ୍ବାଗଭବତ୍ପୂର୍ବଂ କସ୍ମାତ୍ପଶ୍ଚାନ୍ମନୋଽଭବତ୍। ମନସା ଚିନ୍ତିତଂ ପୂର୍ବଂ ବାକ୍ଯଂ ସମଭିପଦ୍ଯତେ॥ 14-22-10 (93036) କେନ ବିଜ୍ଞାନଯୋଗେନ ମତିଶ୍ଚିତ୍ତଂ ସମାସ୍ଥିତା। ସମୁନ୍ନୀତା ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍କୋ ବୈ ତାଂ ପ୍ରତିବାଧତେ॥ 14-22-11 (93037) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-22-12x (7809) ତନ୍ମନସ୍ଥଃ ପତିର୍ଭୂତ୍ବା ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରେହନ୍ନିବାଯତି। ତାଂ ମତିଂ ମନସଃ ପ୍ରାହୁର୍ମନସ୍ତସ୍ମାଦପେକ୍ଷତେ॥ 14-22-12 (93038) ପ୍ରଶ୍ନଂ ତୁ ବାଙ୍ମନସଯୋର୍ଯସ୍ମାତ୍ତ୍ବମନୁପୃଚ୍ଛସି। ତସ୍ମାତ୍ତେ ବର୍ତଯିଷ୍ଯାମି ତଯୋରେବ ସମାହ୍ବଯମ୍॥ 14-22-13 (93039) ଉଭେ ବାଙ୍ମନସୀ ଗତ୍ବା ଭୂତାତ୍ମାନମପୃଚ୍ଛତାମ୍। ଆବଯୋଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠମାଚକ୍ଷ୍ବ ଚ୍ଛିନ୍ଧି ନୌ ସଂଶଯଂ ବିଭୋ॥ 14-22-14 (93040) ମନ ଇତ୍ଯେବି ଭଗବାଂସ୍ତଦା ପ୍ରାହ ସରସ୍ବତୀମ୍। ଅହଂ ବୈ କାମଧୁକ୍ତୁଭ୍ଯମିତି ତଂ ପ୍ରାହ ବାଗଥ॥ 14-22-15 (93041) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-22-16x (7810) ସ୍ଥାବରଂ ଜଙ୍ଗମଂ ଚୈବ ବିଦ୍ଧ୍ଯୁଭେ ମନସୀ ମମ। ସ୍ଥାବରଂ ମତ୍ସକାଶେ ବୈ ଜଙ୍ଗମଂ ବିଷଯେ ତବ॥ 14-22-16 (93042) ଯସ୍ତୁ ତେ ବିଷଯେ ଗଚ୍ଛନ୍ମନ୍ତ୍ରୋ ବର୍ଣଃ ସ୍ବରୋପି ବା। ତନ୍ମନୋ ଜଙ୍ଗମଂ ନାମ ତସ୍ମାଦସି ଗରୀଯସୀ॥ 14-22-17 (93043) ତସ୍ମାଦ୍ଭବିତୁମର୍ହାମି ସ୍ବଯମଭ୍ଯେତ୍ଯ ଶୋଭନେ। ତସ୍ମାଦୁଚ୍ଛ୍ବାସମାସାଦ୍ଯ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ସରସ୍ବତି॥ 14-22-18 (93044) ପ୍ରାଣାପାନାବନ୍ତରେ ଯଦ୍ବାଗ୍ବୈ ନିତ୍ଯଂ ସ୍ମ ତିଷ୍ଠତି। ପ୍ରୀଯମାଣା ମହାଭାଗେ ବିନା ପ୍ରାଣାଂଶ୍ଚ ମାମପି। ପ୍ରଜାପତିମୁପାଧାବତ୍ପ୍ରସୀଦ ଭଗବନ୍ନିତି॥ 14-22-19 (93045) ତତଃ ପ୍ରାଣଃ ପ୍ରାଦୁରଭୂଦ୍ବାଚମାପ୍ଯାଯଯନ୍ପୁନଃ। ତସ୍ମାଦୁଚ୍ଛ୍ବାସମାସାଦ୍ଯ ନ ବାଗ୍ବଦତି କର୍ହିଚିତ୍॥ 14-22-20 (93046) ଘୋଷିଣୀ ଜାତନିର୍ଘୋଷା ନିତ୍ଯମେବ ପ୍ରବର୍ତତେ। ତଯୋରପି ଚ ଘୋଷିଣ୍ଯା ନିର୍ଘୋର୍ଷୈବ ଗରୀଯସୀ॥ 14-22-21 (93047) ଗୌରିବ ପ୍ରସ୍ରବତ୍ଯର୍ଥାନ୍ରସମୁତ୍ତମଶାଲିନୀ। ସତତଂ ସ୍ଯନ୍ଦତେ ହ୍ଯେଷା ଶାଶ୍ବତଂ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନୀ॥ 14-22-22 (93048) ଦିବ୍ଯାଦିବ୍ଯପ୍ରଭାବେନ ଭାରତୀ ଗୌଃ ଶୁଚିସ୍ମିତେ। ଏତଯୋରନ୍ତରଂ ପଶ୍ଯ ସୂକ୍ଷ୍ମଯୋର୍ଯତମାନଯୋଃ॥ 14-22-23 (93049) ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯୁବାଚ। 14-22-24x (7811) ଅନୁତ୍ପନ୍ନେଷୁ ବାକ୍ଯେଷୁ ଚୋଦ୍ଯମାନା ସିସୃକ୍ଷଯା। କିଂନ୍ନୁ ପୂର୍ବଂ ତଦା ଦେବୀ ବ୍ଯାଜହାର ସରସ୍ବତୀ॥ 14-22-24 (93050) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-22-25x (7812) ପ୍ରାଣେନ ଯ ସମ୍ଭବତେ ଶରୀରେ ପ୍ରାଣାଦପାନଂ ପ୍ରତିପଦ୍ଯତେ ଚ। ଉଦାନଭୂତା ଚ ବିସୃଜ୍ଯ ଦେହଂ ବ୍ଯାନେନ ସର୍ବଂ ଦିବମାବୃଣୋତି॥ 14-22-25 (93051) ତତଃ ସମାନେ ପ୍ରତିତିଷ୍ଠତୀହ ଇତ୍ଯେବ ପୂର୍ବଂ ପ୍ରଜଜଲ୍ପ ବାଗପି। ତସ୍ମାନ୍ମନଃ ସ୍ଥାବରତ୍ବାଦ୍ବିଶିଷ୍ଟଂ ତଥା ଦେବୀ ଜଙ୍ଗମତ୍ବାଦ୍ବିଶିଷ୍ଟାଃ॥ ॥ 14-22-26 (93052) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବାବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 22 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-22-22 ମାସମୁତ୍ତମଶାଲିନୀତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 023

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.23. ଅଧ୍ଯାଯଃ 023

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ପୃଥଗ୍ଘ୍ରାଣାଦୀନ୍ଦ୍ରିଯଗୁଣପ୍ରତିପାଦନପୂର୍ବକଂ ତେଷାଂ ମନସା ସହ ବିବାଦପ୍ରତିପାଦକବ୍ରାହ୍ମଣଦଂପତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ସୁଭଗେ ସପ୍ତହୋତୄଣାଂ ବିଧାନମିହ ଯାଦୃଶମ୍॥ 14-23-1 (93053) ଘ୍ରାଣଶ୍ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚ ଜିହ୍ବା ଚ ତ୍ବକ୍ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଚୈବ ପଞ୍ଚମମ୍। ମନୋ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ସପ୍ତୈତେ ହୋତାରଃ ପୃଥଗାଶ୍ରିତାଃ॥ 14-23-2 (93054) ସୂକ୍ଷ୍ମାକାଶେ ସମଂ ପ୍ରାପ୍ତେ ନ ପଶ୍ଯନ୍ତୀତରେତରମ୍। ଏତଦ୍ବୈ ସପ୍ତହୋତୃତ୍ବଂ ସ୍ବଭାବାଦ୍ବିଦ୍ଧି ଶୋଭନେ॥ 14-23-3 (93055) ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯୁବାଚ। 14-23-4x (7813) ସୂକ୍ଷ୍ମେ ତୁ କାଶେ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତେ କଥଂ ନାନ୍ଯୋନ୍ଯଦର୍ଶିନଃ। କଥଂ ସ୍ବଭାବାଦ୍ଭଗବନ୍ନେତଦାଚକ୍ଷ୍ବ ମେ ପ୍ରଭୋ॥ 14-23-4 (93056) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-23-5x (7814) ଗୁଣଜ୍ଞାନେଷୁ ବିଜ୍ଞାନଂ ଗୁଣଜ୍ଞାନାମଭିଜ୍ଞତା। ପରସ୍ପରଂ ଗୁଣାନେତେ ନାଭିଜାନନ୍ତି କର୍ହିଚିତ୍॥ 14-23-5 (93057) ଜିହ୍ବା ଚକ୍ଷୁସ୍ତଥା ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ତ୍ବଙ୍ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ। ନ ଗନ୍ଧାନଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ଘ୍ରାଣସ୍ତାନଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-23-6 (93058) ଘ୍ରାଣଂ ଚକ୍ଷୁସ୍ତଥା କ୍ଷୋତ୍ରଂ ତ୍ବଙ୍ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ। ନ ରସାନଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ଜିହ୍ବା ତାନଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-23-7 (93059) ଘ୍ରାଣଂ ଜିହ୍ବା ତଥା ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ତ୍ବଙ୍ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ। ନ ରୂପାଣ୍ଯଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ଚକ୍ଷୁସ୍ତାନ୍ଯଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-23-8 (93060) ଘ୍ରାଣଂ ଜିହ୍ବା ତତଶ୍ଚକ୍ଷୁଃ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ବୁଦ୍ଧିର୍ମନସ୍ତଥା। ନ ସ୍ପର୍ଶାନଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ତ୍ବକ୍ଚ ତାନଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-23-9 (93061) ଘ୍ରାଣଂ ଜିହ୍ବା ଚ ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚ ତ୍ବଙ୍ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ। ନ ଶବ୍ଦାନଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ତାନଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-23-10 (93062) ଘ୍ରାଣଂ ଜିହ୍ବା ଚ ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚ ତ୍ବକ୍ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ବୁଦ୍ଧିରେବ ଚ। ସଙ୍କଲ୍ପାନ୍ନାଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ମନସ୍ତାନଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-23-11 (93063) ଘ୍ରାଣଂ ଜିହ୍ବା ଚ ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚ ତ୍ବକ୍ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ମନ ଏବ ଚ। ନ ନିଷ୍ଠାମଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ବୁଦ୍ଧିସ୍ତାମଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-23-12 (93064) ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ଚ ସଂବାଦଂ ମନସଶ୍ଚୈବ ଭାମିନି॥ 14-23-13 (93065) ମନ ଉବାଚ। 14-23-14x (7815) ନାଘ୍ରାତି ମାମୃତେ ଘ୍ରାଣଂ ରସଂ ଜିହ୍ବା ନ ବେତ୍ତି ଚ। ରୂପଂ ଚକ୍ଷୁର୍ନ ଗୃହ୍ଣାତି ତ୍ବକ୍ ସ୍ପର୍ସଂ ନାବବୁଧ୍ଯତେ॥ 14-23-14 (93066) ନ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ବୁଧ୍ଯତେ ଶବ୍ଦଂ ମଯା ହୀନଂ କଥଞ୍ଚନ। ପ୍ରବରଂ ସର୍ବବୂତାନାମହମସ୍ମି ସନାତନମ୍॥ 14-23-15 (93067) ଅଗାରାଣୀବ ଶୂନ୍ଯାନି ଶାନ୍ତାର୍ଚିଷ ଇବାଗ୍ନଯଃ। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ନ ଭାସନ୍ତେ ମଯା ହୀନାନି ନିତ୍ଯଶଃ॥ 14-23-16 (93068) କାଷ୍ଠାନୀବାର୍ଦ୍ରଶୁଷ୍କାଣି ଯତମାନୈରପୀନ୍ଦ୍ରିଯୈଃ। ଗୁଣାର୍ଥାନ୍ନାଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ମାମୃତେ ସର୍ବଜନ୍ତବଃ॥ 14-23-17 (93069) ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣ୍ଯୂଚୁଃ। 14-23-18x (7816) ଏବମେତଦ୍ଭବେତ୍ସତ୍ଯଂ ଯଥୈତନ୍ମନ୍ଯତେ ଭବାନ୍। ଋତେଽସ୍ମାନସ୍ମଦର୍ଥାଂସ୍ତ୍ବଂ ଭୋଗାନ୍ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଭବାନ୍ଯଦି॥ 14-23-18 (93070) ଯଦ୍ଯସ୍ମାସୁ ପ୍ରଲୀନେଷୁ ତପ୍ରଣଂ ପ୍ରାଣଧାରଣମ୍। ଭୋଗାନ୍ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଭବାନ୍ସତ୍ଯଂ ଯଥୈତନ୍ମନ୍ଯତେ ତଥା॥ 14-23-19 (93071) ଅଥବାଽସ୍ମାସୁ ଲୀନେଷୁ ତିଷ୍ଠତ୍ସୁ ବିଷଯେଷୁ ଚ। ଯଦି ସଙ୍କଲ୍ପମାତ୍ରେଣ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଭୋଗାନ୍ଯଥାର୍ଥବତ୍॥ 14-23-20 (93072) ଅଥ ଚେନ୍ମନ୍ଯସେ ସିଦ୍ଧିମସ୍ମଦର୍ଥେଷୁ ନିତ୍ଯଦା। ଘ୍ରାଣେନ ରୂପମାଦତ୍ସ୍ବ ରସମାଦତ୍ସ୍ବ ଚକ୍ଷୁଷା॥ 14-23-21 (93073) ଶ୍ରୋତ୍ରେଣ ଗନ୍ଧାନାଦତ୍ସ୍ବ ସ୍ପର୍ଶାନାଦତ୍ସ୍ବ ଜିହ୍ବଯା। ତ୍ବଚା ଚ ଶବ୍ଦମାଦତ୍ସ୍ବ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ସ୍ପର୍ଶମଥାପି ଚ॥ 14-23-22 (93074) ବଲବନ୍ତୋ ହ୍ଯନିଯମା ନିଯମା ଦୁର୍ବଲୀଯସାମ୍। ଭୋଗାନପୂର୍ବାନାଦତ୍ସ୍ବ ନୋଚ୍ଛିଷ୍ଟଂ ଭୋକ୍ତୁମର୍ହତି॥ 14-23-23 (93075) ଯଥା ହି ଶିଷ୍ଯଃ ଶାସ୍ତାରଂ ଶ୍ରୁତ୍ଯର୍ଥମଭିଧାବତି। ତତଃ ଶ୍ରୁତମୁପାଦାଯ ଶ୍ରୁତାର୍ଥମୁପତିଷ୍ଠତି॥ 14-23-24 (93076) ବିଷଯାନେବମସ୍ମାଭିର୍ଦର୍ଶିତାନଭିମନ୍ଯସେ। ଅନୁଭୂତାନତୀତାଂଶ୍ଚ ସ୍ବପ୍ନେ ଜାଗରଣେ ତଥା॥ 14-23-25 (93077) ବୈମନସ୍ଯଂ ଗତାନାଂ ଚ ଜନ୍ତୂନାମଲ୍ପଚେତସାମ୍। ଅସ୍ମଦର୍ଥେ କୃତେ ଦୃଶ୍ଯତେ ପ୍ରାଣଧାରଣମ୍॥ 14-23-26 (93078) ବହୂନପି ହି ସଙ୍କଲ୍ପାନ୍ମତ୍ବା ସ୍ବପ୍ନାନୁପାସ୍ଯ ଚ। ବୁଭୁକ୍ଷଯା ପୀଡ୍ଯମାନୋ ବିଷଯାନେନ ଧାବତି॥ 14-23-27 (93079) ଅଗାରମଦ୍ବାରମିବ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ସଙ୍କଲ୍ପଭୋଗାନ୍ବିଷଯାନବିନ୍ଦନ୍। ପ୍ରାଣକ୍ଷଯେ ଶାନ୍ତିମୁପୈତି ନିତ୍ଯଂ ଦାରୁକ୍ଷଯେଽଗ୍ନିର୍ଜ୍ବଲିତୋ ଯଥୈବ॥ 14-23-28 (93080) କାମଂ ତୁ ନଷ୍ଟେଷୁ ଗୁଣେଷୁ ସଙ୍ଗଃ କାମଂ ଚ ନାନ୍ଯୋନ୍ଯଗୁଣୋପଲବ୍ଧିଃ। ଅସ୍ମାନ୍ବିନା ନାସ୍ତି ତପୋପଲବ୍ଧି- ସ୍ତାମପ୍ଯୃତେ ତ୍ବାଂ ନ ଭଜେତ୍ପ୍ରହର୍ଷଃ॥ ॥ 14-23-29 (93081) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ରଯୋବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 23 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 024

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.24. ଅଧ୍ଯାଯଃ 024

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ପ୍ରାଣାପାନାଦୀନାଂ ସ୍ବସ୍ବଶ୍ରୈଷ୍ଠ୍ଯପ୍ରକାରକବିବାଦାଦିପ୍ରତିପାଦକବ୍ରାହ୍ମଣଦଂପତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ସୁଭଗେ ପଞ୍ଚହୋତୄଣାଂ ବିଧାନମିହ ଯାଦୃଶମ୍॥ 14-24-1 (93082) ପ୍ରାଣାପାନବୁଦାନଶ୍ଚ ସମାନୋ ବ୍ଯାନ ଏବ ଚ। ପଞ୍ଚହୋତୄଂସ୍ତଥୈତାନ୍ବୈ ପରଂ ଭାବଂ ବିଦୁର୍ବୁଧାଃ॥ 14-24-2 (93083) ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯୁବାଚ। 14-24-3x (7817) ସ୍ବବାବାତ୍ସପ୍ତହୋତାର ଇତି ମେ ପୂର୍ବିକା ମତିଃ। ଯଥା ବୈ ପଞ୍ଚ ହୋତାରଃ ପରୋ ଭାବସ୍ତଦୁଚ୍ଯତାମ୍॥ 14-24-3 (93084) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-24-4x (7818) ପ୍ରାଣେନ ସମ୍ଭୃତୋ ବାଯୁରପାନୋ ଜାଯତେ ତତଃ। ଅପାନେ ସମ୍ଭୃତୋ ବାଯୁସ୍ତତୋ ବ୍ଯାନଃ ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-24-4 (93085) ବ୍ଯାନେନ ସମ୍ଭୃତୋ ବାଯୁସ୍ତତୋଦାନଃ ପ୍ରବର୍ତତେ। ଉଦାନେ ସମ୍ଭୃତୋ ବାଯୁଃ ସମାନୋ ନାମ ଜାଯତେ॥ 14-24-5 (93086) ତେଽପୃଚ୍ଛନ୍ତ ପୁରୋ ଗତ୍ବା ପୂର୍ବଜାତଂ ପିତାମହମ୍। ଯୋ ନଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠସ୍ତମାଚକ୍ଷ୍ବ ସ ନଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-24-6 (93087) ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। 14-24-7x (7819) ଯସ୍ମିନ୍ପ୍ରଲୀନେ ପ୍ରଲଯଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ସର୍ବେ ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଶରୀରେ। ଯସ୍ମିନ୍ପ୍ରବୃତ୍ତେ ଚ ପୁନଶ୍ଚରନ୍ତି ସ ବୈ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଗଚ୍ଛତ ଯତ୍ର କାମଃ॥ 14-24-7 (93088) ପ୍ରାଣ ଉବାଚ। 14-24-8x (7820) ମଯି ପ୍ରଲୀନେ ପ୍ରଲଯଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ସର୍ବେ ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଶରୀରେ। ମଯି ପ୍ରବୃତ୍ତେ ଚ ପୁନଶ୍ଚରନ୍ତି ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ହ୍ଯହଂ ପଶ୍ଯତ ମାଂ ପ୍ରଲୀନମ୍॥ 14-24-8 (93089) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-24-9x (7821) ପ୍ରାମଃ ପ୍ରାଲୀଯତ ତତଃ ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଚଚାର ହ। ସମାନଶ୍ଚାପ୍ଯୁଦାନଶ୍ଚ ବଚୋ ବ୍ରୂତାଂ ପୁନଃ ଶୁଭେ॥ 14-24-9 (93090) ନ ତ୍ବଂ ସର୍ବମିଦଂ ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠସୀହ ଯଥା ବଯମ୍। ନ ତ୍ବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ହି ନଃ ପ୍ରାଣ ଅପାନୋ ହି ବଶେ ତବ। ପ୍ରଚଚାର ପୁନଃ ପ୍ରାଣସ୍ତତୋଽପାନୋଽଭ୍ଯଭାଷତ॥ 14-24-10 (93091) ଉପାନ ଉବାଚ। 14-24-11x (7822) ମଯି ପ୍ରଲୀନେ ପ୍ରଲଯଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ସର୍ବେ ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଶରୀରେ ମଯି ପ୍ରବୃତ୍ତେ ଚ ପୁନଶ୍ଚରନ୍ତି ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ହ୍ଯହଂ ପଶ୍ଯତ ମାଂ ପ୍ରଲୀନମ୍॥ 14-24-11 (93092) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-24-12x (7823) ବ୍ଯାନଶ୍ଚ ତମୁଦାନଶ୍ଚି ଭାଷମାଣମଥୋଚତୁଃ। ଅପାନ ନ ତ୍ବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋସି ପ୍ରାଣୋ ହି ବଶଗସ୍ତବ॥ 14-24-12 (93093) ଅପାନଃ ପ୍ରଚଚାରାଥ ବ୍ଯାନସ୍ତଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍। ଶ୍ରେଷ୍ଠୋଽହମସ୍ମି ସର୍ବେଷାଂ ଶ୍ରୂଯତାଂ ଯେନ ହେତୁନା॥ 14-24-13 (93094) ମଯି ପ୍ରଲୀନେ ପ୍ରଲଯଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ସର୍ବେ ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଶରୀରେ। ମଯି ପ୍ରବୃତ୍ତେ ଚ ପୁନଶ୍ଚରନ୍ତି ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ହ୍ଯହଂ ପଶ୍ଯତ ମାଂ ପ୍ରଲୀନମ୍॥ 14-24-14 (93095) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-24-15x (7824) ପ୍ରାଲୀଯତ ତତୋ ବ୍ଯାନଃ ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଚଚାର ହ। ପ୍ରାଣାପାନାବୁଦାନସ୍ଚ ସମାନଶ୍ଚ ତମବ୍ରୁବନ୍॥ 14-24-15 (93096) ନ ତ୍ବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋସି ନୋ ବ୍ଯାନ ସମାନସ୍ତୁ ବଶେ ତବ। ପ୍ରଚଚାର ପୁନର୍ବ୍ଯାନଃ ସମାନଃ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍। ଶ୍ରେଷ୍ଠୋଽହମସ୍ମି ସର୍ବେଷାଂ ଶ୍ରୂଯତାଂ ଯେନ ହେତୁନା॥ 14-24-16 (93097) ମଯି ପ୍ରଲୀନେ ପ୍ରଲଯଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ସର୍ବେ ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଶରୀରେ। ମଯି ପ୍ରବୃତ୍ତେ ଚ ପୁନଶ୍ଚରନ୍ତି ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ହ୍ଯହଂ ପଶ୍ଯତ ମାଂ ପ୍ରଲୀନମ୍॥ 14-24-17 (93098) `ତତଃ ସମାନଃ ପ୍ରାଲିଲ୍ଯେ ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଚଚାର ହ। ପ୍ରାଣାପାନାବୁଦାନସ୍ଚ ବ୍ଯାନଶ୍ଚୈବ ତମବ୍ରବୀତ୍। ନ ତ୍ବଂ ସମାନ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋସି ବ୍ଯାନ ଏବ ବଶେ ତବ॥' 14-24-18 (93099) ସମାନଃ ପ୍ରଚଚାରାଥ ଉଦାନସ୍ତମୁବାଚ ହ। ଶ୍ରେଷ୍ଠୋଽହମସ୍ମି ସର୍ବେଷାଂ ଶ୍ରୂଯତାଂ ଯେନ ହେତୁନା॥ 14-24-19 (93100) ମଯି ପ୍ରଲୀନେ ପ୍ରଲଯଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ସର୍ବେ ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଶରୀରେ। ମଯି ପ୍ରବୃତ୍ତେ ଚ ପୁନଶ୍ଚରନ୍ତି ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ହ୍ଯହଂ ପଶ୍ଯତ ମାଂ ପ୍ରଲୀନମ୍॥ 14-24-20 (93101) ତତଃ ପ୍ରାଲୀଯତୋଦାନଃ ପୁନଶ୍ଚ ପ୍ରଚଚାର ହ। ପ୍ରାଣାପାନୌ ସମାନଶ୍ଚ ବ୍ଯାନଶ୍ଚୈବ ତମବ୍ରୁବନ୍। ଉଦାନି ନ ତ୍ବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋସି ବ୍ଯାନି ଏବ ବଶେ ତବ॥ 14-24-21 (93102) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-24-22x (7825) ତତସ୍ତାନବ୍ରବୀତ୍ସର୍ବାନ୍ସ୍ମଯମାନଃ ପ୍ରଜାପତିଃ। ସର୍ବେ ଶ୍ରେଷ୍ଠା ନ ଚ ଶ୍ରେଷ୍ଠାଃ ସର୍ବେ ଚାନ୍ଯୋନ୍ଯକାଙ୍କ୍ଷିଣଃ॥ 14-24-22 (93103) ସର୍ବେ ସ୍ବବିଷଯେ ଶ୍ରେଷ୍ଠାଃ ସର୍ବେ ଚାନ୍ଯୋନ୍ଯଧର୍ମିଣଃ। ଇତି ତାନବ୍ରବୀତ୍ସର୍ବାନ୍ସମବେତାନ୍ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-24-23 (93104) ଏକଃ ସ୍ଥିରଶ୍ଚରାଶ୍ଚାନ୍ଯେ ବିଶେଷାତ୍ପଞ୍ଚ ବାଯବଃ। ଏକ ଏବ ଚ ସର୍ବାତ୍ମା ବହୁଧାଽପ୍ଯୁପଚୀଯତେ॥ 14-24-24 (93105) ପରସ୍ପରସ୍ଯ ସୁହୃଦୋ ଭାବଯନ୍ତଃ ପରସ୍ପରମ୍। ସ୍ବସ୍ତି ବ୍ରଜତ ଭଦ୍ରଂ ବୋ ଧାରଯଧ୍ବଂ ପରସ୍ପରମ୍॥ ॥ 14-24-25 (93106) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତୁର୍ବିଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 24 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-24-24 ବହୁଧାପ୍ଯୁପଲୀଯତେ ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 025

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.25. ଅଧ୍ଯାଯଃ 025

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ବ୍ରାହ୍ମମେନ ବ୍ରାହ୍ମଣୀଂପ୍ରତ୍ଯୁକ୍ତସୃଷ୍ଟ୍ଯାଦିପ୍ରତିପାଦକନାରଦଦେବମତସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ନାରଦସ୍ଯ ଚ ସଂବାଦମୃଷେର୍ଦେବମତସ୍ଯ ଚ॥ 14-25-1 (93107) ଦେବମତ ଉବାଚ। 14-25-2x (7826) ଜନ୍ତୋଃ ସଂଜାଯମାନସ୍ଯ କିଂନୁ ପୂର୍ବଂ ପ୍ରବର୍ତତେ। ପ୍ରାଣୋଽପାନଃ ସମାନୋ ବା ବ୍ଯାନୋ ବୋଦାନ ଏବ ଚ॥ 14-25-2 (93108) ନାରଦ ଉବାଚ। 14-25-3x (7827) ଯେନାଯଂ ସୃଜ୍ଯତେ ଜନ୍ତୁସ୍ତତୋଽନ୍ଯଃ ପୂର୍ବମେତି ତମ୍। ପ୍ରାଣଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ହି ବିଜ୍ଞେଯଂ ତିର୍ଯଗୂର୍ଧ୍ବମଧଶ୍ଚ ଯତ୍॥ 14-25-3 (93109) ଦେବମତ ଉବାଚ। 14-25-4x (7828) କେନାଯଂ ସୃଜ୍ଯତେ ଜନ୍ତୁଃ କଶ୍ଚାନ୍ଯଃ ପୂର୍ବମେତି ତମ୍। ପ୍ରାଣଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ଚ ମେ ବ୍ରୂହି ତିର୍ଯଗୂର୍ଧ୍ବମଧଶ୍ଚ ଯତ୍॥ 14-25-4 (93110) ନାରଦ ଉବାଚ। 14-25-5x (7829) ସଙ୍କଲ୍ପାଜ୍ଜାଯତେ ହର୍ଷଃ ଶବ୍ଦାଦପି ଚ ଜାଯତେ। ରସାତ୍ସଂଜାଯତେ ଚାପି ରୂପାଦପି ଚ ଜାଯତେ॥ 14-25-5 (93111) `ସ୍ପର୍ଶାତ୍ସଂଜାଯତେ ଚାପି ଗନ୍ଧାଦପି ଚ ଜାଯତେ।' ଶୁକ୍ରାଚ୍ଛୋଣିତସଂସୃଷ୍ଟାତ୍ପୂର୍ବଂ ପ୍ରାଣଃ ପ୍ରବର୍ତତେ। ପ୍ରାଣେନ ବିକୃତେ ଶୁକ୍ରେ ତତୋଽପାନଃ ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-25-6 (93112) ଶୁକ୍ରାତ୍ସଂଜାଯତେ ଚାପି ରସାଦପି ଚ ଜାଯତେ। ଏତଦ୍ରୂପମୁଦାନସ୍ଯ ହର୍ଷୋ ମିଥୁନମନ୍ତରା॥ 14-25-7 (93113) କାମାତ୍ସଂଜାଯତେ ଶୁକ୍ରଂ ଶୁକ୍ରାତ୍ସଂଜାଯତେ ରଜଃ। ସମାନବ୍ଯାନଜନିତେ ସାମାନ୍ଯେ ଶୁକ୍ରଶୋଣିତେ॥ 14-25-8 (93114) ପ୍ରାଣାପାନାବିଦଂ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବମବାକ୍ ଚୋର୍ଧ୍ବଂ ଚ ଗଚ୍ଛତଃ। ବ୍ଯାନଃ ସମାନଶ୍ଚୈବୋଭୌ ତିର୍ଯଗ୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବତ୍ବମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-25-9 (93115) ଅଗ୍ନିର୍ବୈ ଦେବତାଃ ସର୍ବା ଇତି ଦେବସ୍ଯ ଶାସନାତ୍। ସଂଜାଯତେ ହି ପ୍ରାଣେଷୁ ଜ୍ଞାନଂ ବୁଦ୍ଧିସମନ୍ବିତମ୍॥ 14-25-10 (93116) ତସ୍ଯ ଧୂମସ୍ତମୋରୂପଂ ରଜୋ ଭସ୍ମ ସୁତେଜସଃ। ସର୍ବଂ ସଂଜାଯତେ ତସ୍ଯ ଯତ୍ର ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ଯତେ ହବିଃ॥ 14-25-11 (93117) ହବିଃ ସମାନୋ ବ୍ଯାନଶ୍ଚ ଇତି ଯଜ୍ଞବିଦୋ ବିଦୁଃ। ପ୍ରାଣାପାନାବାଜ୍ଯଭାଗୌ ତଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ହୁତାଶନଃ॥ 14-25-12 (93118) ଏତଦ୍ରୂପମୁଦାନସ୍ଯ ପରମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ। ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବମିତି ଯତ୍ତ୍ବେତତ୍ତନ୍ମେ ନିଗଦତଃ ଶୃଣୁଃ॥ 14-25-13 (93119) ଅହୋରାତ୍ରମିଦଂ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ତଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ହୁତାଶନଃ। ଏତଦ୍ରୂପମୁଦାନସ୍ଯ ପରମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ॥ 14-25-14 (93120) `ଉଭେ ସତ୍ଯାନୃତେ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ତଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ହୁତାଶନଃ। ଏତଦ୍ରୂପମୁଦାନସ୍ଯ ପରମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ॥' 14-25-15 (93121) ସଚ୍ଚାସଚ୍ଚୈବ ତଦ୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ତଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ହୁତାଶନଃ। ଏତଦ୍ରୂପମୁଦାନସ୍ଯ ପରମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ॥ 14-25-16 (93122) `ଉଭେ ଶୁଭାଶୁଭେ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ତଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ହୁତାଶନଃ। ଏତଦ୍ରୂପମୁଦାନସ୍ଯ ପରମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ॥' 14-25-17 (93123) ଊର୍ଧ୍ବଂ ସମାନୋ ବ୍ଯାନଶ୍ଚ ବ୍ଯସ୍ଯତେ କର୍ମ ତେନ ତତ୍। ଦ୍ବିତୀଯଂ ତୁ ସମାନେନ ପୁନରେବ ବ୍ଯବସ୍ଯତେ॥ 14-25-18 (93124) ଶାନ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ ବାମଦେବ୍ଯଂ ଚ ଶାନ୍ତିର୍ବ୍ରହ୍ମ ସନାତନମ୍। ଏତଦ୍ରୂପମୁଦାନସ୍ଯ ପରମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ॥ ॥ 14-25-19 (93125) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚବିଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 25 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-25-18 ପୂର୍ବଂସମାନୋ ବ୍ଯାନୋଽଥ ବ୍ଯସ୍ଯତେ ତେନ କର୍ମକୃତ୍ ଇତି କ.ଟ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 026

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.26. ଅଧ୍ଯାଯଃ 026

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ 2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି କର୍ତୃକର୍ମାଦିପ୍ରତିପାଦକବ୍ରାହ୍ମଣଦଂପତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ଚାତୁର୍ହୋତ୍ରବିଧାନସ୍ଯ ବିଦାନମିହ ଯାଦୃଶମ୍॥ 14-26-1 (93126) ତସ୍ଯ ସର୍ବସ୍ଯ ବିଧିବଦ୍ବିଧାନମୁପଦେକ୍ଷ୍ଯତେ। ଶୃଣୁ ମେ ଗଦତୋ ଭଦ୍ରେ ରହସ୍ଯମିଦମୁଦ୍ଭୁତମ୍॥ 14-26-2 (93127) କରଣଂ କର୍ମ କର୍ତା ଚ ମୋକ୍ଷ ଇତ୍ଯେବ ଭାମିନି। ଚତ୍ବାର ଏତେ ହୋତାରୋ ଯୈରିଦଂ ଜଗଦାବୃତମ୍॥ 14-26-3 (93128) ହୋତୄଣାଂ ସାଧନଂ ଚୈବ ଶୃଣୁ ସର୍ବମଶେଷତଃ। ଘ୍ରାଣଂ ଜିହ୍ବା ଚ ଚକ୍ଷୁଶ୍ଚ ତ୍ବକ୍ଚ ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଚ ପଞ୍ଚମମ୍। ମନୋ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ସପ୍ତୈତେ ଜ୍ଞେଯାଃ କାରଣହେତବଃ॥ 14-26-4 (93129) ଗନ୍ଧୋ ରସଶ୍ଚ ରୂପଂ ଚ ଶବ୍ଦଃ ସ୍ପର୍ଶଶ୍ଚ ପଞ୍ଚମଃ। ମନ୍ତବ୍ଯମବବୋଦ୍ଧବ୍ଯଂ ସପ୍ତୈତେ କର୍ମହେତବଃ॥ 14-26-5 (93130) ଘ୍ରାତା ଭକ୍ଷଯିତା ଦ୍ରଷ୍ଟା ସ୍ପ୍ରଷ୍ଟା ଶ୍ରୋତା ଚ ପଞ୍ଚମଃ। ମନ୍ତା ବୋଦ୍ଧା ଚ ସପ୍ତୈତେ ବିଜ୍ଞେଯାଃ କର୍ତୃହେତବଃ॥ 14-26-6 (93131) ସ୍ବଗୁଣାନ୍ଭକ୍ଷଯନ୍ତ୍ଯେତେ ଗୁଣବନ୍ତଃ ଶୁଭାଶୁଭାନ୍। ଅସନ୍ତୋ ନିର୍ଗୁଣାଶ୍ଚୈତେ ସପ୍ତୈତେ ମୋକ୍ଷହେତବଃ॥ 14-26-7 (93132) ବିଦୁଷାଂ ବୁଧ୍ଯମାନାନାଂ ସ୍ବଂସ୍ବଂ ସ୍ଥାନଂ ଯଥାବିଧି। ଗୁଣାସ୍ତେ ଦେବତା ଭୂତ୍ବା ସତତଂ ଭୁଞ୍ଜତେ ହବିଃ॥ 14-26-8 (93133) `ଅଦନ୍ହବୀଂଷି ଚାନ୍ନାନି ମମତ୍ବେନ ବିହନ୍ଯତେ।' ଆତ୍ମାର୍ଥେ ପାଚଯନ୍ନନ୍ନଂ ମମତ୍ବେନୋପହନ୍ଯତେ॥ 14-26-9 (93134) ଅଭକ୍ଷ୍ଯଭକ୍ଷଣଂ ଚୈବ ମଦ୍ଯପାନଂ ଚ ହନ୍ତି ତମ୍। ସ ଚାନ୍ନଂ ହନ୍ତି ତଂ ଚାନ୍ନଂ ସ ହତ୍ବା ହନ୍ଯତେ ପୁନଃ॥ 14-26-10 (93135) ହନ୍ତା ହ୍ଯନ୍ନମିଦଂ ବିଦ୍ବାନ୍ପୁନର୍ଜନଯତୀଶ୍ବରଃ। ନ ଚାନ୍ନାଜ୍ଜାଯତେ ତସ୍ମିନ୍ସୂକ୍ଷ୍ମୋ ନାମ ବ୍ଯତିକ୍ରମଃ॥ 14-26-11 (93136) ମନସା ମନ୍ଯତେ ଯଚ୍ଚ ଯଚ୍ଚ ବାଚା ନିଗଦ୍ଯତେ। ଶ୍ରୋତ୍ରେଣ ଶ୍ରୂଯତେ ଯଚ୍ଚ ଚକ୍ଷୁଷା ଯଚ୍ଚ ଦୃଶ୍ଯତେ॥ 14-26-12 (93137) ସ୍ପର୍ଶେନ ସ୍ପୃଶ୍ଯତେ ଯଚ୍ଚ ଘ୍ରାଣେନ ଘ୍ରାଯତେ ଚ ଯତ୍। ମନସ୍ଯେତାନି ସଂଯମ୍ଯ ହବୀଂଷ୍ଯେତାନି ସର୍ବଶଃ॥ 14-26-13 (93138) ଗୁଣବତ୍ପାବକୋ ମହ୍ଯଂ ଦୀପ୍ଯତେଽନ୍ତଃଶରୀରଗଃ। ଯୋଗଯଜ୍ଞଃ ପ୍ରବୃତ୍ତୋ ମେ ଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମମଯୋ ହବିଃ। ପ୍ରାଣସ୍ତୋତ୍ରୋଽପାନଶସ୍ତ୍ରଃ ସର୍ବତ୍ଯାଗସୁଦକ୍ଷିଣଃ॥ 14-26-14 (93139) କର୍ତାଽନୁମନ୍ତା ବ୍ରହ୍ମାତ୍ମା ହୋତାଽଧ୍ବର୍ଯୁଃ କୃତସ୍ତୁତିଃ ଋତଂ ପ୍ରଶାସ୍ତା ତଚ୍ଛସ୍ତ୍ରମପବର୍ଗୋଽସ୍ଯ ଦକ୍ଷିଣା॥ 14-26-15 (93140) ଋଚଶ୍ଚାପ୍ଯତ୍ର ଶଂସନ୍ତି ନାରାଯଣବିଦୋ ଜନାଃ। ନାରାଯଣାଯ ଦେବାଯଯଦବିନ୍ଦନ୍ପଶୂନ୍ପୁରା॥ 14-26-16 (93141) ତତ୍ର ସାମାନି ଗାଯନ୍ତି ତତ୍ର ଚାହୁର୍ନିଦର୍ଶନମ୍। ଦେବଂ ନାରାଯଣଂ ଭୀରୁ ସର୍ବାତ୍ମାନଂ ନିବୋଧ ତମ୍॥ ॥ 14-26-17 (93142) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଡିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 26 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-26-11 ଅଦ୍ଯମନ୍ନମଦନ୍ନହ୍ନି ପୁନରିତି କ.ପାଠଃ॥ 7-26-14 ଦୀପ୍ଯତେ ହବ୍ଯବାହନ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 027

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.27. ଅଧ୍ଯାଯଃ 027

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ପ୍ରଜାପତିନା ଏକେନୈବ ଶବ୍ଦେନ ପରବ୍ରହ୍ମୋପଦେଶେ ଦେବର୍ଷ୍ଯାଦୀନାଂ ସ୍ବସ୍ବଯୋଗ୍ଯତାନୁସାରେଣ ନାନାର୍ଥାବଗମପ୍ରତିପାଦକବ୍ରାହ୍ମଣଦଂପତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଏକଃ ଶାସ୍ତା ନ ଦ୍ବିତୀଯୋସ୍ତି ଶାସ୍ତା ଯୋ ହୃଚ୍ଛଯସ୍ତମହମନୁ ବ୍ରବୀମି। ତେନୈବ ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରବଣାଦିବୋଦକଂ ଯଥା ନିଯୁକ୍ତୋସ୍ମି ତଥା ବହାମି॥ 14-27-1 (93143) ଏକୋ ଗୁରୁର୍ନାସ୍ତି ତତୋ ଦ୍ବିତୀଯୋ ଯୋ ହୃଚ୍ଛଯସ୍ତମହମନୁ ବ୍ରବୀମି। ତେନାନୁଶିଷ୍ଟା ଗୁରୁଣା ସଦୈବ ପୁରା ହତା ଦାନବାଃ ସର୍ବ ଏବ॥ 14-27-2 (93144) ଏକୋ ବନ୍ଧୁର୍ନାସ୍ତି ତତୋ ଦ୍ବିତୀଯୋ ଯୋ ହୃଚ୍ଛଯସ୍ତମହମନୁ ବ୍ରବୀମି। ତେନାନୁଶିଷ୍ଟା ବାନ୍ଧବା ବନ୍ଧୁମନ୍ତଃ ସପ୍ତର୍ଷଯଃ ପାର୍ଥ ଦିବି ପ୍ରଭାନ୍ତି॥ 14-27-3 (93145) ଏକଃ ଶ୍ରୋତା ନାସ୍ତି ତତୋ ଦ୍ବିତୀଯୋ ଯୋ ହୃଚ୍ଛଯସ୍ତମହମନୁ ବ୍ରବୀମି। ତସ୍ମିନ୍ଗୁରୌ ଗୁରୁବାସଂ ନିରୁଷ୍ଯଟ ଶକ୍ରୋ ଗତଃ ସର୍ବଲୋକାମରତ୍ବମ୍॥ 14-27-4 (93146) ଏକୋ ଦ୍ବେଷ୍ଟା ନାସ୍ତି ତତୋ ଦ୍ବିତୀଯୋ ଯୋ ହୃଚ୍ଛଯସ୍ତମହମନୁ ବ୍ରବୀମି। ତେନାନୁଶିଷ୍ଟା ଗୁରୁଣା ସଦୈବ ଲୋକେ ଦ୍ବିଷ୍ଟାଃ ପନ୍ନଗାଃ ସର୍ବ ଏବ॥ 14-27-5 (93147) ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ପ୍ରଜାପତୌ ପନ୍ନଗାନାଂ ଦେବର୍ଷୀଣାଂ ଚ ସଂବିଦମ୍॥ 14-27-6 (93148) ଦେବର୍ଷଯଶ୍ଚ ନାଗାଶ୍ଚାପ୍ଯସୁରାଶ୍ଚ ପ୍ରଜାପତିମ୍। ପର୍ଯପୃଚ୍ଛନ୍ନୁପାସୀନଂ ଶ୍ରେଯୋଃ ନଃ ପ୍ରୋଚ୍ଯତାମିତି॥ 14-27-7 (93149) ତେଷାଂ ପ୍ରୋବାଚ ଭଗବାଞ୍ଶ୍ରେଯଃ ସମନୁପୃଚ୍ଛତାମ୍। ଓମିତ୍ଯେକାକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ତେ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରାଦ୍ରବନ୍ଦିଶଃ॥ 14-27-8 (93150) ତେଷାଂ ପ୍ରଦ୍ରବମାଣାନାମୁପଦେଶଂ ଚ ଶୃଣ୍ବତାମ୍। ସର୍ପାଣାଂ ଦଂଶନେ ଭାବଃ ପ୍ରବୃତ୍ତଃ ପୂର୍ବମେ ତୁ॥ 14-27-9 (93151) ଅସୁରାଣାଂ ପ୍ରବୃତ୍ତସ୍ତୁ ଦଂଭଭାବଃ ସ୍ବଭାବଜଃ। ଦାନଂ ଦେବା ବ୍ଯବସିତା ଦମମେବ ମହର୍ଷଯଃ॥ 14-27-10 (93152) ଏକଂ ଶାସ୍ତାରମାସାଦ୍ଯ ଶବ୍ଦେନୈକେନ ସଂସ୍କୃତାଃ। ନାନାବ୍ଯବସିତାଃ ସର୍ବେ ସର୍ପଦେବର୍ଷିଦାନବାଃ॥ 14-27-11 (93153) ଶୃଣୋତ୍ଯଯଂ ପ୍ରୋଚ୍ଯମାନଂ ଗୃହ୍ଣାତି ଚ ଯଥାତଥମ୍। ପୃଚ୍ଛତସ୍ତଦତୋ ଭୂଯୋ ଗୁରୁରନ୍ଯୋ ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-27-12 (93154) ତସ୍ଯ ଚାନୁମତେ କର୍ମ ତତଃ ପଶ୍ଚାତ୍ପ୍ରବର୍ତତେ। ଗୁରୁର୍ବନ୍ଧୁଶ୍ଚ ଶାସ୍ତା ଚ ଦ୍ବେଷ୍ଟା ଚ ହୃଦି ସଂଶ୍ରିତାଃ॥ 14-27-13 (93155) ପାପେନ ବିଚରଁଲ୍ଲୋକେ ପାପଚାରୀ ଭବତ୍ଯଯମ୍। ଶୁଭେନ ବିଚରଁଲ୍ଲୋକେ ଶୁଭଚାରୀ ଭବତ୍ଯୁତ॥ 14-27-14 (93156) କାମଚାରୀ ତୁ କାମେନ ଯ ହନ୍ଦ୍ରିଯସୁଖେ ରତଃ। ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ସଦୈବୈଷ ଯ ଇନ୍ଦ୍ରିଯଜଯେ ରତଃ॥ 14-27-15 (93157) ଅପେତବ୍ରତକର୍ମା ତୁ କେବଲଂ ବ୍ରହ୍ମଣି ସ୍ଥିତଃ। ବ୍ରହ୍ମଭୂତଶ୍ଚରଁଲ୍ଲୋକେ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଭବତ୍ଯଯମ୍॥ 14-27-16 (93158) ବ୍ରହ୍ମୈବ ସମିଧସ୍ତସ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମାଗ୍ନିର୍ବ୍ରହ୍ମସଂସ୍ତରଃ। ଆପୋ ବ୍ରହ୍ମ ଗୁରୁର୍ବ୍ରହ୍ମ ସ ବ୍ରହ୍ମଣି ସମାହିତଃ॥ 14-27-17 (93159) ଏତଦେବେଦୃଶଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ବିଦୁର୍ବୁଧାଃ। ବିଦିତ୍ବା ଚାନ୍ବପଦ୍ଯନ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞେନାନୁଦର୍ଶିତାଃ॥ ॥ 14-27-18 (93160) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 27 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-27-1 ଏକଃ ଶାସ୍ତା ନ ଦ୍ବିତୀଯୋସ୍ତି କଶ୍ଚିଦ୍ଯଥା ନିଯୁକ୍ତୋଽସ୍ମି ତଥା ଚରାମି। ହୃଦ୍ଯେଷ ତିଷ୍ଠନ୍ପୁରୁଷଃ ଶାସ୍ତି ଶାସ୍ତା ତେନାନୁଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରବଣାଦିବୋଦକମିତି କ.ଟ.ଦ.ପାଠଃ॥ 7-27-7 ଦେବାଶ୍ଚ ଋଷଯଶ୍ଚେତି ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଃ॥ 7-27-8 ପ୍ରାଦ୍ରବନ୍ପ୍ରତିପେଦିରେ। ଦିଶୋ ବହୂନ୍ମାର୍ଗାନ୍॥ 7-27-13 ଗୁରୁର୍ବୋଦ୍ଧା ଚ ଶ୍ରୋତା ଚ ଦ୍ବେଷ୍ଟା ଚ ହୃଦି ନିଃସୃତ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 028

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.28. ଅଧ୍ଯାଯଃ 028

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣନେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ବିଦ୍ଯାବ୍ରହ୍ମଣୋରରଣ୍ଯତ୍ବରୂପଣପରବ୍ରାହ୍ମଣଦଂପତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ସଂକଲ୍ପଦଂଶମଶକଂ ଶୋକହର୍ଷହିମାତପମ୍। ମୋହାନ୍ଧକାରତିମିରଂ ଲୋଭବ୍ଯାଧିସରୀସୃପମ୍॥ 14-28-1 (93161) ବିଷଯୈକାତ୍ଯଯାଧ୍ବାନଂ କାମକ୍ରୋଧକିରାତକମ୍। ତଦତୀତ୍ଯ ମହାଦୁର୍ଗଂ ପ୍ରବିଷ୍ଟୋସ୍ମି ମହଦ୍ବନମ୍॥ 14-28-2 (93162) ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯୁବାଚ। 14-28-3x (7830) କ୍ବ ତଦ୍ବନଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ କେ ବୃକ୍ଷାଃ ସରିତଶ୍ଚ କାଃ। କିଯନ୍ତଃ ପର୍ବତାଶ୍ଚୈବ କିଯତ୍ଯଧ୍ଯନି ତଦ୍ବନମ୍॥ 14-28-3 (93163) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-28-4x (7831) ନୈତଦସ୍ତି ପୃଥଗ୍ଭାବଃ କିଞ୍ଚିନଦ୍ଯତ୍ତତଃ ସୁଖମ୍। ନୈତଦସ୍ତ୍ଯପୃଥଗ୍ଭାବଃ କିଞ୍ଚିଦ୍ଦୁଃଖତରଂ ତତଃ॥ 14-28-4 (93164) ତସ୍ମାଦ୍ଧ୍ରସ୍ବତରଂ ନାସ୍ତି ନ ତତୋସ୍ତି ମହତ୍ତରମ୍। ନାସ୍ତି ତସ୍ମାଦ୍ଦୁଃଖତରଂ ନାସ୍ତ୍ଯନ୍ଯତ୍ତତ୍ସମଂ ସୁଖମ୍॥ 14-28-5 (93165) ନ ତତ୍ରାବିଶ୍ଯି ଶୋଚନ୍ତି ନ ପ୍ରହୃଷ୍ଯନ୍ତି ଚ ଦ୍ବିଜାଃ। ନ ଚ ବିଭ୍ଯତି କେଭ୍ଯଶ୍ଚିନ୍ନୈଭ୍ଯୋ ବିଭ୍ଯତି କେଚନ॥ 14-28-6 (93166) ତସ୍ମିନ୍ବନେ ସପ୍ତ ମହାଦ୍ରୁମାଶ୍ଚ ଫଲାନି ସପ୍ତାତିଥଯଶ୍ଚ ସପ୍ତ। ସପ୍ତାଶ୍ରମାଃ ସପ୍ତ ସମାଧଯଶ୍ଚ ଦୀକ୍ଷାଶ୍ଚ ସପ୍ତୈତଦରଣ୍ଯରୂପମ୍॥ 14-28-7 (93167) ପଞ୍ଚବର୍ଣାନି ଦିବ୍ଯାନି ପୁଷ୍ପାଣି ଚ ଫଲାନି ଚ। ସୃଜନ୍ତଃ ପାଦପାସ୍ତତ୍ର ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଦ୍ବନ୍ମ୍॥ 14-28-8 (93168) ସୁବର୍ଣାନି ଦ୍ବିବର୍ଣାନି ପୁଷ୍ପାଣି ଚ ଫଲାନି ଚ। ସୃଜନ୍ତଃ ପାଦପାସ୍ତତ୍ର ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଦ୍ବନମ୍॥ 14-28-9 (93169) `ଶଙ୍କରାଣି ତ୍ରିବର୍ଣାନି ପୁଷ୍ପାଣି ଚ ଫଲାନି ଚ। ସୃଜନ୍ତଃ ପାଦପାସ୍ତତ୍ର ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଦ୍ବନମ୍' 14-28-10 (93170) ସୁରଭୀଣି ଦ୍ବିବର୍ଣାନି ପୁଷ୍ପାଣି ଚ ଫଲାନି ଚ। ସୃଜନ୍ତଃ ପାଦପାସ୍ତତ୍ର ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଦ୍ବନମ୍॥ 14-28-11 (93171) ସୁରଭୀଣ୍ଯେକବର୍ଣାନି ପୁଷ୍ପାଣି ଚ ଫଲାନି ଚ। ସୃଜନ୍ତଃ ପାଦପାସ୍ତତ୍ର ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଦ୍ବନମ୍॥ 14-28-12 (93172) ବହୂନ୍ଯବ୍ଯକ୍ତବର୍ଣାନି ପୁଷ୍ପାଣି ଚ ଫଲାନି ଚ। ବିସୃଜନ୍ତୌ ମହାବୃକ୍ଷୌ ତଦ୍ବନଂ ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠତଃ॥ 14-28-13 (93173) ଏକୋ ବହ୍ନିଃ ସୁମନା ବ୍ରାହ୍ମଣୋତ୍ର ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ସମିଧଶ୍ଚାତ୍ର ସନ୍ତି। ତେଭ୍ଯୋ ବୃକ୍ଷାଃକ ସପ୍ତ ଫଲନ୍ତି ଦୀକ୍ଷା ଗୁଣାଃ ଫଲାନ୍ଯତିଥଯଃ ଫଲାଶାଃ॥ 14-28-14 (93174) ଆତିଥ୍ଯଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣନ୍ତି ତତ୍ର ସପ୍ତ ମହର୍ଷଯଃ। ଅର୍ଚିତେଷୁ ପ୍ରଲୀନେଷୁ ତେଷ୍ବନ୍ଯଦ୍ରୋଚତେ ବନମ୍॥ 14-28-15 (93175) ପ୍ରଜ୍ଞାବୃକ୍ଷଂ ମୋକ୍ଷଫଲଂ ଶାନ୍ତିଚ୍ଛାଯାସମନ୍ବିତମ୍। ଜ୍ଞାନାଶ୍ରଯଂ ତୃପ୍ତିତୋଯମନ୍ତଃକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଭାସ୍କରମ୍॥ 14-28-16 (93176) ଯେଽଧିଗଚ୍ଛନ୍ତି ତତ୍ସନ୍ତସ୍ତେଷାଂ ନାସ୍ତି ପୁନର୍ଭବଃ। ଊର୍ଧ୍ବଂ ଚାଧଶ୍ଚ ତିର୍ଯକ୍ଚ ତସ୍ଯ ନାନ୍ତୋଽଧିଗମ୍ଯତେ॥ 14-28-17 (93177) ସପ୍ତ ସ୍ତ୍ରିଯସ୍ତତ୍ର ଚରନ୍ତି ସତ୍ଯା- ସ୍ତ୍ବବାଙ୍ମୁଖା ଭାନୁମତ୍ଯୋ ଜନିତ୍ର୍ଯଃ। ଊର୍ଧ୍ବଂ ରସାନାଦଦତେ ପ୍ରଜାଭ୍ଯଃ ସର୍ବାନ୍ଯଥା ନିତ୍ଯମନିତ୍ଯତା ଚ॥ 14-28-18 (93178) ତତ୍ରୈବ ପ୍ରତିତିଷ୍ଠନ୍ତି ପୁନସ୍ତତ୍ରୋଦଯନ୍ତି ଚ। ସପ୍ତ ସପ୍ତର୍ଷଯଃ ସିଦ୍ଧା ବସିଷ୍ଠପ୍ରମୁଖୈଃ ସହ॥ 14-28-19 (93179) ଯଶୋ ବର୍ଚୋ ଭଗଶ୍ଚୈବ ବିଜଯଃ ସିଦ୍ଧତେଜସଃ। ଏତମେବାନୁବର୍ତନ୍ତେ ସପ୍ତ ଜ୍ଯୋତୀଂଷି ଭାସ୍କରମ୍॥ 14-28-20 (93180) ଋଷଯଃ ପର୍ବତାଶ୍ଚୈବ ସନ୍ତି ତତ୍ର ସମାସତଃ। ନଦ୍ଯଶ୍ଚ ପରିତୋ ବାରି ବହନ୍ତ୍ଯୋ ବ୍ରହ୍ମିସମ୍ଭବମ୍॥ 14-28-21 (93181) ନଦୀନାଂ ସଙ୍ଗମଶ୍ଚୈବ ବୈତାନେ ସମୁପହରେ। ସ୍ବାତ୍ମତୃପ୍ତା ଯତୋ ଯାନ୍ତି ସାକ୍ଷାଦେବ ପିତାମହମ୍॥ 14-28-22 (93182) କୃଶାଶାଃ ସୁବ୍ରତାଃ ଶାନ୍ତାସ୍ତପସା ଦଗ୍ଧକିଲ୍ବିଷାଃ। ଆତ୍ମନ୍ଯାତ୍ମାନମାବେଶ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣାସ୍ତମୁପାସତେ॥ 14-28-23 (93183) ଶମିମପ୍ଯତ୍ର ଶଂସନ୍ତି ବିଦ୍ଯାରଣ୍ଯବିଦୋ ଜନାଃ। ତଦରଣ୍ଯମଭିପ୍ରେତ୍ଯ ଯଥାତତ୍ବମଜାଯତ॥ 14-28-24 (93184) ଏତଦେବେଦୃଶଂ ପୁଣ୍ଯମରଣ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ। ବିଦିତ୍ବା ଚାନୁତିଷ୍ଠନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞେନାନୁଦର୍ଶିନା॥ ॥ 14-28-25 (93185) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାବିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 28 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-28-7 ସପ୍ତର୍ଷଯଃ ସପ୍ତ ତଥେନ୍ଧନାନି ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-28-9 ଚତୁର୍ବର୍ଣାନି ଦିବ୍ଯାନୀତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-28-13 ସୃଜନ୍ତଃ ପାଦପାସ୍ତତ୍ର ବ୍ଯାପ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତଦ୍ବନମିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-28-19 ତତ୍ରୋପଯନ୍ତି ଚେତି ଝ.ପାଠଃ। ତେଚ ସପ୍ତର୍ଷଯଃ ସିଦ୍ଧା ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-28-20 ଭଗଶ୍ଚୋଜୋ ବିଜଯଃ ସିଦ୍ଧିତେଜସୀ ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-28-24 ଋଚମପ୍ଯତ୍ର ପଶ୍ଯନ୍ତି ବିଦ୍ଯାରଣ୍ଯେତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-28-25 ବିଦିତ୍ବା ନାନୁପଶ୍ଯନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞା ନାନୁଦର୍ଶନମିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 029

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.29. ଅଧ୍ଯାଯଃ 029

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ଯାଗୀଯହିଂସାଯା ଅଧର୍ମ୍ଯତ୍ବାଭାବପ୍ରତିପାଦକାଧ୍ବର୍ଯୁଯତିସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଗନ୍ଧାନ୍ନ ଜିଘ୍ରାମି ରାସାନ୍ନ ବେଦ୍ମି ରୂପଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ନ ଚ ସ୍ପୃଶାମି। ନ ଚାପି ଶବ୍ଦାନ୍ବିବିଧାଞ୍ଶୃଣୋମି ନ ଚାପି ସଙ୍କଲ୍ପମୁପୈମି କଞ୍ଚିତ୍॥ 14-29-1 (93186) ଅର୍ଥାନିଷ୍ଟାନ୍କାମଯତେ ସ୍ବଭାବଃ ସର୍ବାନ୍ଦ୍ବେଷ୍ଯାନ୍ପ୍ରଦ୍ବିଷତେ ସ୍ବଭାବଃ। କାମଦ୍ବେଷାନୁଦ୍ଭବତଃ ସ୍ବଭାବା- ତ୍ପ୍ରାଣାପାନୌ ଜନ୍ତୁଦେହାନ୍ନିବେଶ୍ଯ॥ 14-29-2 (93187) ତେଭ୍ଯଶ୍ଚାନ୍ଯାଂସ୍ତେଷୁ ନିତ୍ଯାଂଶ୍ଚ ଭାବା- ନ୍ଭୂତାତ୍ମାନଂ ଅକ୍ଷଯେଽହଂ ଶରୀରେ। ତସ୍ମିଂସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ନାସ୍ମି ସକ୍ତଃ କଥଂଚି- ତ୍କାମକ୍ରୋଧାଭ୍ଯାଂ ଜରଯା ମୃତ୍ଯୁନା ଚ॥ 14-29-3 (93188) ଅକାମଯାନସ୍ଯ ଚ ସର୍ବକାମା- ନବିଦ୍ବିଷାଣସ୍ଯ ଚ ସର୍ବଦୋଷାନ୍। ନ ମେ ସ୍ବଭାବେଷୁ ଭବନ୍ତି ଲେପା- ସ୍ତୋଯସ୍ଯ ବିନ୍ଦୋରିବ ପୁଷ୍କରେଷୁ॥ 14-29-4 (93189) ନିତ୍ଯସ୍ଯ ଚୈତସ୍ଯ ଭବନ୍ତି ନିତ୍ଯା ନିରୀକ୍ଷ୍ଯମାଣସ୍ଯ ବହୂନ୍ସ୍ବଭାବାନ୍। ନ ସଜ୍ଜତେ କର୍ମସୁ ଭୋଗଜାଲଂ ଦିବୀବ ସୂର୍ଯସ୍ଯ ମଯୂଖଜାଲମ୍॥ 14-29-5 (93190) ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ଅଧ୍ବର୍ଯୁଯତିସଂବାଦଂ ତଂ ନିବୋଧ ଯଶସ୍ବିନି॥ 14-29-6 (93191) ପ୍ରୋକ୍ଷ୍ଯମାଣଂ ପଶୁଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯଜ୍ଞକର୍ମଣ୍ଯଥାବ୍ରବୀତ୍। ଯତିରଧ୍ବର୍ଯୁମାସୀନୋ ହିଂସୋଯମିତି କୁତ୍ସଯନ୍॥ 14-29-7 (93192) ତମଧ୍ବର୍ଯୁଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ନାଯଂ ଛାଗୋ ବିନଶ୍ଯତି। ଶ୍ରେଯସା ଯୋକ୍ଷ୍ଯତେ ଜନ୍ତୁର୍ଯଜ୍ଞାଚ୍ଛ୍ରୁତିରିଯଂ ତଥା॥ 14-29-8 (93193) ଯୋ ହ୍ଯସ୍ଯ ପାର୍ଥିବୋ ଭାଗଃ ପୃଥିବୀଂ ସ ଗମିଷ୍ଯତି। ଯଦସ୍ଯ ବାରିଜଂ କିଞ୍ଚିଦପସ୍ତତ୍ସମ୍ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯତି॥ 14-29-9 (93194) ସୂର୍ଯଂ ଚକ୍ଷୁର୍ଦିଶଃ ଶ୍ରୋତ୍ରେ ପ୍ରାଣୋଽସ୍ଯ ଦିବମେବ ଚ। ଆଗମେ ବର୍ତମାନସ୍ଯ ନମେ ଦୋଷୋସ୍ତି କଶ୍ଚନ॥ 14-29-10 (93195) ଯତିରୁବାଚ। 14-29-11x (7832) ପ୍ରାଣୈର୍ବିଯୋଗେ ଚ୍ଛାଗସ୍ଯ ଯଦି ଶ୍ରେଯଃ ପ୍ରପଶ୍ଯସି। ଛାଗାର୍ଥେ ବର୍ତତେ ଯଜ୍ଞୋ ଭବତଃ କିଂ ପ୍ରଯୋଜନମ୍॥ 14-29-11 (93196) ଅନୁ ତ୍ବାଂ ମନ୍ଯତେ ମାତା ଅନୁ ତ୍ବାଂ ମନ୍ଯତେ ପିତା। ମନ୍ତ୍ରବିଜ୍ଞାନମୁନ୍ନୀଯ ପରିବର୍ତେ ବିଶେଷତଃ॥ 14-29-12 (93197) ଏବମେବାନୁମନ୍ଯେରଂସ୍ତାନ୍ଭବାନ୍ଦ୍ରଷ୍ଟୁମର୍ହତି। ତେଷାମନୁମତିଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଶକ୍ଯା କର୍ତୁଂ ବିଚାରଣା॥ 14-29-13 (93198) ଅଧ୍ବର୍ଯୁରୁବାଚ। 14-29-14x (7833) ପ୍ରାଣା ଅପ୍ଯସ୍ଯ ଚ୍ଛାଗସ୍ଯ ପ୍ରାପିତାସ୍ତେ ସ୍ବଯୋନିଷୁ। ଶରୀରଂ କେବଲଂ ଶିଷ୍ଟଂ ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟମିତି ମେ ମତିଃ॥ 14-29-14 (93199) ଇନ୍ଧନସ୍ଯ ତୁ ତୁଲ୍ଯେନ ଶରୀରେଣି ବିଚେତସା। ହିଂସା ହି ଯଷ୍ଟୁକାମାନାମିନ୍ଧନଂ ପଶୁସଂଜ୍ଞିତମ୍॥ 14-29-15 (93200) ଅହିଂସା ସର୍ବଧର୍ମାଣାମିତି ବୃଦ୍ଧାନୁଶାସନମ୍। ଯଦହିଂସ୍ରଂ ଭବେତ୍କର୍ମ ତତ୍କାର୍ଯମିତି ବିଦ୍ମହେ॥ 14-29-16 (93201) ଅହିଂସେତି ପ୍ରତିଜ୍ଞେଯଂ ଯଦି ବକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯତଃ ପରମ୍। ଶକ୍ଯଂ ବହୁବିଧଂ ବକ୍ତୁଂ ଭବତା କାର୍ଯଦୂଷଣମ୍॥ 14-29-17 (93202) ଅହିଂସା ସର୍ବଭୂତାନାଂ ନିତ୍ଯମସ୍ମାସୁ ରୋଚତେ। ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷତଃ ସାଧଯାମୋ ନ ପରୋକ୍ଷମୁପାସ୍ମହେ॥ 14-29-18 (93203) ଅଧ୍ବର୍ଯରୁବାଚ। 14-29-19x (7834) ଭୂମେର୍ଗନ୍ଧଗୁଣାନ୍ଭୁଙ୍କ୍ଷ୍ବ ପିବସ୍ଯାପୋମଯାନ୍ରସାନ୍। ଜ୍ଯୋତିଷାଂ ପଶ୍ଯତେ ରୂପଂ ସ୍ପୃଶସ୍ଯନିଲଜାନ୍ଗୁଣାନ୍॥ 14-29-19 (93204) ଶୃଣୋଷ୍ଯାକାଶଜାଞ୍ଶବ୍ଦାନ୍ମନସା ମନ୍ଯସେ ମତିମ୍। ସର୍ବାଣ୍ଯେତାନି ଭୂତାନି ପ୍ରାଣା ଇତି ଚ ମନ୍ଯସେ॥ 14-29-20 (93205) ପ୍ରାଣାଦାନେ ନିବୃତ୍ତୋସି ହିଂସାଯାଂ ବର୍ତତେ ଭବାନ୍। ନାସ୍ତି ଚେଷ୍ଟା ବିନା ହିଂସାଂ କିଂ ବା ତ୍ବଂ ମନ୍ଯସେ ଦ୍ବିଜ॥ 14-29-21 (93206) ଯତିରୁବାଚ। 14-29-22x (7835) ଅକ୍ଷରଂ ଚ କ୍ଷରଂ ଚୈବ ଦ୍ବୈଧୀଭାବୋଽଯମାତ୍ମନଃ। ଅକ୍ଷରଂ ତତ୍ର ସଦ୍ଭାବଃ ସ୍ବଭାବଃ କ୍ଷର ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-29-22 (93207) ପ୍ରାଣୋ ଜିହ୍ବା ମନଃ ସତ୍ତ୍ବଂ ସଦ୍ଭାବୋ ରଜସା ସହ। ଭାବୈରେତୈର୍ବିମୁକ୍ତସ୍ଯ ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବସ୍ଯ ନିରାଶିଷଃ॥ 14-29-23 (93208) ସମସ୍ଯ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ନିର୍ମମସ୍ଯ ଜିତାତ୍ମନଃ। ସମନ୍ତାତ୍ପରିମୁକ୍ତସ୍ଯ ନ ଭଯଂ ବିଦ୍ଯତେ କ୍ବଚିତ୍॥ 14-29-24 (93209) ଅଧ୍ବର୍ଯୁରୁବାଚ। 14-29-25x (7836) ସଦ୍ଭିରେବେହ ସଂବାଦଃ କାର୍ଯୋ ମତିମତାଂବର। ଭବତୋ ହି ମତଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରତିଭାତି ମତିର୍ମମ॥ 14-29-25 (93210) ଭଗବନ୍ଭଗବଦ୍ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ପ୍ରତିବୁଦ୍ଧୋ ବ୍ରବୀମ୍ଯହମ୍। ବ୍ରତଂ ମନ୍ତ୍ରକୃତଂ କର୍ତୁର୍ନାପରାଧୋସ୍ତି ମେ ଦ୍ବିଜ॥ 14-29-26 (93211) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-29-27x (7837) ଉପପତ୍ତ୍ଯା ଯତିସ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ବର୍ତମାନସ୍ତତଃ ପରମ୍। ଅଧ୍ବର୍ଯୁରପି ନିର୍ମୋହଃ ପ୍ରଚଚାର ମହାମଖେ॥ 14-29-27 (93212) ଏବମେତାଦୃଶଂ ମୋକ୍ଷଂ ସୁସୂକ୍ଷ୍ମଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଦୁଃ। ବିଦିତ୍ବା ଚାନୁତିଷ୍ଠନ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞେନାର୍ଥଦର୍ଶିନା॥ ॥ 14-29-28 (93213) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଦିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋନତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 29 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-29-2 ସର୍ବାନେତାନ୍ଦ୍ବେଷ୍ଟି ଚୈବ ସ୍ବଭାବ ଇତି କ.ଟ.ପାଠଃ। ଜନ୍ତୁଦେହାନିହୈତ୍ଯେତି କ.ଟ.ପାଠଃ॥ 7-29-3 ନାସ୍ତି ଶକ୍ଯଃ କଥଂଚିଦିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-29-12 ଅତ୍ର ତ୍ବାଂ ମନ୍ଯତାଂ ଭ୍ରାତା ପିତା ମାତା ସଖେତି ଚ। ମନ୍ତ୍ରଯସ୍ବୈନମୁନ୍ନୀଯ ପରବନ୍ତଂ ବିଶେଷତ ଇତି ଝ.ଦ.ପାଠଃ॥ 7-29-19 ଭୂମେରିତି ନାନୁପହତ୍ଯ ଭୂତାନି ଭୋଗଃ ସମ୍ଭବତୀତି ନ୍ଯାଯାଜ୍ଜୀବତୋଽପରିହାର୍ଯୈବ ହିଂସେତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-29-21 କିଂ କଥଂ ତ୍ବଂ ମନ୍ଯସେଽହିଂସାମିତି ଶେଷଃ॥ 7-29-26 ମତଂ ମନ୍ତୁଂ କ୍ରତୁଂ କର୍ତୁମିତି ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 030

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.30. ଅଧ୍ଯାଯଃ 030

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରାହ୍ମଣେନ ସ୍ବଭାର୍ଯାଂପ୍ରତି ହିଂସାଯା ଅକର୍ତବ୍ଯତ୍ବେ ମହର୍ଷିବଚସାଂ ପ୍ରମାଣୀକରଣୋପଯୋଗିତଯା ପରଶୁରାମଚରିତ୍ରକଥନାରମ୍ଭଃ॥ 1 ॥ ରାମେଣ କାର୍ତବୀର୍ଯେ ନିହତେ ତଦନୁଯାଯିଭିର୍ଜମଦଗ୍ନେର୍ହନମ୍॥ 2 ॥ ତତଃ କ୍ରୁଦ୍ଧେନ ରାମେଣ ତ୍ରିଃସପ୍ତକୃତ୍ବଃ ସର୍ବକ୍ଷତ୍ରିଯହନନେ ତତ୍ପିତୃଭୀ ରାମସ୍ଯ ପରିସାନ୍ତ୍ବପ୍ରଯତନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। କାର୍ତବୀର୍ଯସ୍ଯ ସଂବାଦଂ ସମୁଦ୍ରସ୍ଯ ଚ ଭାମିନି॥ 14-30-1 (93214) କାର୍ତବୀର୍ଯାର୍ଜୁନୋ ନାମ ରାଜା ବାହୁସହସ୍ରବାନ୍। ଯେନ ସାଗରପର୍ଯନ୍ତା ଧନୁଷା ନିର୍ଜିତା ମହୀ॥ 14-30-2 (93215) ସ କଦାଚିତ୍ସମୁଦ୍ରାନ୍ତେ ବିଚରନ୍ବଲଦର୍ପିତଃ। ଅବୀକିରଚ୍ଛରଶତୈଃ ସମୁଦ୍ରମିତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍॥ 14-30-3 (93216) ତଂ ସମୁଦ୍ରୋ ନମସ୍କୃତ୍ଯ କୃତାଞ୍ଜଲିରୁବାଚହ। ମା ମୁଞ୍ଚ ବୀର ନାରାଚାନ୍ବ୍ରୂହି କିଂ କରବାଣି ତେ॥ 14-30-4 (93217) ମଦାଶ୍ରଯାଣି ଭୂତାନି ତ୍ବଦ୍ବିସୃଷ୍ଟୈର୍ମହେଷୁଭିଃ। ବଧ୍ଯନ୍ତେ ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ତେଭ୍ଯୋ ଦେହ୍ଯଭଯଂ ବିଭୋ॥ 14-30-5 (93218) ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ। 14-30-6x (7838) ମତ୍ସମୋ ଯଦି ସଂଗ୍ରାମେ ଶରାସନଧରଃ କ୍ବଚିତ୍। ବିଦ୍ଯତେ ତଂ ସମାଚକ୍ଷ୍ବ ଯଃ ସମୋ ମେ ମହାମୃଧେ॥ 14-30-6 (93219) ସମୁଦ୍ର ଉବାଚ। 14-30-7x (7839) ମହର୍ଷିର୍ଜମଦଗ୍ନିସ୍ତେ ଯଦି ରାଜନ୍ପୁରା ଶ୍ରୁତଃ। ତସ୍ଯ ପୁତ୍ରସ୍ତବାତିଥ୍ଯଂ ଯଥାବତ୍କର୍ତୁମର୍ହତି॥ 14-30-7 (93220) ତତଃ ସ ରାଜା ପ୍ରଯଯୌ କ୍ରୋଧେନ ମହତା ବୃତଃ। ସ ତମାଶ୍ରମମାଗମ୍ଯ ରାମମେବାନ୍ବପଦ୍ଯତ॥ 14-30-8 (93221) ସ ରାମପ୍ରତିକୂଲାନି ଚକାର ସହ ବନ୍ଧୁଭିଃ। ଆଯାସଂ ଜନଯାମାସ ରାମସ୍ଯ ଚ ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-30-9 (93222) ତତସ୍ତେଜଃ ପ୍ରଜଜ୍ବାଲ ରାମସ୍ଯାମିତତେଜସଃ। ପ୍ରଦହନ୍ରିପୁସୈନ୍ଯାନି ତଦା କମଲଲୋଚନେ॥ 14-30-10 (93223) ତତଃ ପରଶୁମାଦାଯ ସ ତଂ ବାହୁସହସ୍ରିଣମ୍। ଚିନ୍ଛେଦ ସହସା ରାମୋ ବହୁଶାଖମିବ ଦ୍ରୁମମ୍॥ 14-30-11 (93224) ତଂ ହତଂ ପତିତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସମେତାଃ ସର୍ବବାନ୍ଧବାଃ। ଅସୀନାଦାଯ ଶକ୍ତୀର୍ଶ୍ଚ ଭାର୍ଗବଂ ପର୍ଯଧାବଯନ୍॥ 14-30-12 (93225) ରାମୋଽପି ଧନୁରାଦାଯ ରଥମାରୁହ୍ଯ ସତ୍ବରଃ। ବିସୃଜଞ୍ଶରବର୍ଷାଣି ବ୍ଯଧମତ୍ପାର୍ଥିବଂ ବଲମ୍॥ 14-30-13 (93226) ତତସ୍ତୁ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ କେଚିଜ୍ଜମଦଗ୍ନିଂ ନିହତ୍ଯ ଚ। ବିବିଶୁର୍ଗିରିଦୁର୍ଗାଣି ମୃଗାଃ ସିଂହାର୍ଦିତା ଇବ॥ 14-30-14 (93227) ତେଷାଂ ସ୍ବବିହିତଂ କର୍ମ ତଦ୍ଭଯାନ୍ନାନୁତିଷ୍ଠତାମ୍। ପ୍ରଜା ବୃଷଲତାଂ ପ୍ରାପ୍ତା ବ୍ରାହ୍ମଣାନାମଦର୍ଶନାତ୍॥ 14-30-15 (93228) ଏବଂ ତେ ଦ୍ରବିଡାଽଭୀରାଃ ପୁଣ୍ଡ୍ରାଶ୍ଚ ଶବରୈଃ ସହ। ବୃଷଲତ୍ବଂ ପରିଗତା ବ୍ଯୁତ୍ଥାନାତ୍କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମତଃ॥ 14-30-16 (93229) ତତଶ୍ଚ ହତବୀରାସୁ କ୍ଷତ୍ରିଯାସୁ ପୁନଃ ପୁନଃ। ଦ୍ବିଜୈରୁତ୍ପାଦିତଂ କ୍ଷତ୍ରଂ ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯୋ ନ୍ଯକୃନ୍ତତ॥ 14-30-17 (93230) ଏକବିଂଶତିମେ ଯାତେ ରାମଂ ବାଗଶରୀରିଣୀ। ଦିବ୍ଯା ପ୍ରୋବାଚ ମଧୁରା ସର୍ବଲୋକପରିଶ୍ରୁତା॥ 14-30-18 (93231) ରାମରାମ ନିବର୍ତସ୍ବ କଂ ଗୁଣଂ ତାତ ପଶ୍ଯସି। କ୍ଷତ୍ରବନ୍ଧୂନିମାନ୍ପ୍ରାଣୈର୍ବିପ୍ରଯୋଜ୍ଯ ପୁନଃ ପୁନଃ॥ 14-30-19 (93232) ତଥୈବ ତଂ ମହାତ୍ମାନମୃଚୀକପ୍ରମୁଖାସ୍ତଦା। ପିତାମହା ମହାଭାଗ ନିବର୍ତସ୍ବେତ୍ଯଥାବ୍ରୁବନ୍॥ 14-30-20 (93233) ପିତୁର୍ବଧମମୃଷ୍ଯଂସ୍ତୁ ରାମଃ ପ୍ରୋବାଚ ତାନୃଷୀନ୍। ନାର୍ହନ୍ତୀହ ଭବନ୍ତୋ ମାଂ ନିବାରଯିତୁମିତ୍ଯୁତ॥ 14-30-21 (93234) ପିତର ଊଚୁଃ। 14-30-22x (7840) ନାର୍ହସେ କ୍ଷତ୍ରବନ୍ଧୂଂସ୍ତ୍ବଂ ନିହନ୍ତୁଂ ଜଯତାଂବର। ନେହ ଯୁକ୍ତଂ ତ୍ବଯା ହନ୍ତୁଂ ବ୍ରାହ୍ମଣେନ ସତା ନୃପାନ୍॥ ॥ 14-30-22 (93235) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 30 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-30-15 ତେଷାମୁପରତଂ କର୍ମେତି ଟ.ପାଠଃ॥ 7-30-16 ବ୍ଯୁତ୍ଥାନାତ୍କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମିଣ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 031

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.31. ଅଧ୍ଯାଯଃ 031

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ପରଶୁରାମଂପ୍ରତି ତତ୍ପିତୃଭିଃ କ୍ଷତ୍ରିଯବଧାନ୍ନିବର୍ତନାଯାଲର୍କୋପାଖ୍ଯାନକଥନମ୍॥ 1 ॥ ରାମେଣ ତଚ୍ଛ୍ରବଣାଦ୍ଧିଂସାତୋ ନିବର୍ତ୍ଯ ତପଶ୍ଚରଣମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

name="Azvamedhika-14-31-1x">ପିତର ଊଚୁଃ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚ ତତ୍ତଥା କାର୍ଯଂ ଭବତା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ॥ 14-31-1 (93236) ଅଲର୍କୋ ନାମ ରାଜର୍ଷିରଭବତ୍ସୁମହାତପାଃ। ଧର୍ମଜ୍ଞଃ ସତ୍ଯବାଦୀ ଚ ମହାତ୍ମା ସୁଦୃଢବ୍ରତଃ॥ 14-31-2 (93237) ସ ସାଗରାନ୍ତାଂ ଧନୁଷା ବିନିର୍ଜିତ୍ଯ ମହୀମିମାମ୍। କୃତ୍ବା ସୁଦୁଷ୍କରଂ କର୍ମ ମନଃ ସୂକ୍ଷ୍ମେ ସମାଦଧେ॥ 14-31-3 (93238) ସ୍ଥିତସ୍ଯ ବୃକ୍ଷମୂଲେଽଥ ତସ୍ଯ ଚିନ୍ତା ବଭୂବ ହ। ଉତ୍ସୃଯ ସୁମହଦ୍ରାଜ୍ଯଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଂ ପ୍ରତି ମହାମତେ॥ 14-31-4 (93239) ଅଲର୍କ ଉବାଚ। 14-31-5x (7841) ମନସୋ ମେ ବଲଂ ଜାତଂ ମନୋ ଜିତ୍ବା ଧ୍ରୁବୋ ଜଯଃ। ଅନ୍ଯତ୍ର ବାଣାନସ୍ଯାମି ଶତ୍ରୁଭିଃ ପରିବାରିତଃ॥ 14-31-5 (93240) ଯଦିଦଂ ଚାପଲାତ୍କର୍ମ ସର୍ବାନ୍ମର୍ତ୍ଯାଂଶ୍ଚିକୀର୍ଷତି। ମନଃ ପ୍ରତି ସୁତୀକ୍ଷ୍ଣାଗ୍ରାନହଂ ମୋକ୍ଷ୍ଯାମି ସାଯକାନ୍॥ 14-31-6 (93241) ମନ ଉବାଚ। 14-31-7x (7842) ନେମେ ବାଣାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ମାମଲର୍କ କଥଞ୍ଚନ। ତବୈବ ମର୍ମ ଭେତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଭିନ୍ନମର୍ମା ମରିଷ୍ଯସି॥ 14-31-7 (93242) ଅନ୍ଯାନ୍ବାଣାନ୍ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଯୈସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ସୂଦଯିଷ୍ଯସି। ତତ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସ ବିଚିନ୍ତ୍ଯାଥ ତତୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-31-8 (93243) ଆଘ୍ରାଯ ସୁବହୂନ୍ଗନ୍ଧାଂସ୍ତାନେବ ପ୍ରତିଗୃଧ୍ଯତି। ତସ୍ମାଦ୍ଧ୍ରାଣଂ ପ୍ରତି ଶରାନ୍ପ୍ରତିମୋକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ଶିତାନ୍॥ 14-31-9 (93244) ଘ୍ରାଣ ଉବାଚ। 14-31-10x (7843) ନେମେ ବାଣାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ମାମଲର୍କ କଥଞ୍ଚନ। ତବୈବ ମର୍ମ ଭେତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଭିନ୍ନମର୍ମା ମରିଷ୍ଯସି॥ 14-31-10 (93245) ଅନ୍ଯାନ୍ଯାଣାନ୍ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଯୈସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ସୂଦଯିଷ୍ଯସି। ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସ ବିଚିନ୍ତ୍ଯାଥ ତତୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-31-11 (93246) ଇଯଂ ସ୍ବାଦୂନ୍ରସାନ୍ଭୁକ୍ତ୍ବା ତାନେବ ପ୍ରତି ଗୃଧ୍ଯତି। ତସ୍ମାଜ୍ଜିହ୍ବାଂ ପ୍ରତି ଶରାନ୍ପ୍ରତିମୋକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ଶିତାନ୍॥ 14-31-12 (93247) ଜିହ୍ବୋବାଚ। 14-31-13x (7844) ନେମେ ବାଣାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ମାମଲର୍କ କଥଞ୍ଚନ। ତବୈବ ମର୍ମ ଭେତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ତତୋ ହାସ୍ଯସି ଜୀବିତମ୍॥ 14-31-13 (93248) ଅନ୍ଯାନ୍ବାଣାନ୍ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଯୈସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ସୂଦଯିଷ୍ଯସି। ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସ ବିଚିନ୍ତ୍ଯାଥ ତତୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-31-14 (93249) ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ତ୍ବଗ୍ବିବିଧାନ୍ସ୍ପର୍ଶାଂସ୍ତାନେବ ପ୍ରତିଗୃଧ୍ଯତି। ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବଚଂ ପାଟଯିଷ୍ଯେ ବିବିଧୈଃ କଙ୍କପତ୍ରିଭିଃ॥ 14-31-15 (93250) ତ୍ବଗୁବାଚ। 14-31-16x (7845) ନେମେ ବାଣାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ମାମଲର୍କ କଥଞ୍ଚନ। ତବୈବ ମର୍ମ ଭେତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଭିନ୍ନମର୍ମା ମରିଷ୍ଯସି॥ 14-31-16 (93251) ଅନ୍ଯାନ୍ବାଣାନ୍ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଯୈସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ସୂଦଯିଷ୍ଯସି। ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସ ବିଚିନ୍ତ୍ଯାଥ ତତୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-31-17 (93252) ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ବିବିଧାଞ୍ଶବ୍ଦାଂସ୍ତାନେବ ପ୍ରତିଗୃଧ୍ଯତି। ତସ୍ମାଚ୍ଛ୍ରୋତ୍ରଂ ପ୍ରତି ଶରାନ୍ପ୍ରତି ମୁଞ୍ଚାମ୍ଯହଂ ଶିତାନ୍॥ 14-31-18 (93253) ଶ୍ରୋତ୍ରମୁବାଚ। 14-31-19x (7846) ନେମେ ବାଣାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ମାମଲର୍କ କଥଞ୍ଚନ। ତବୈବ ମର୍ମ ଭେତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ତତୋ ହାସ୍ଯତି ଜୀବିତମ୍॥ 14-31-19 (93254) ଅନ୍ଯାନ୍ବାଣାନ୍ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଯୈସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ସୂଦଯିଷ୍ଯସି। ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସ ବିଚିନ୍ତ୍ଯାଥ ତତୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-31-20 (93255) ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ରୂପାଣି ବହୁଶସ୍ତାନ୍ଯେବ ପ୍ରତିଗୃଧ୍ଯତି। ତସ୍ମାଚ୍ଚକ୍ଷୁର୍ହନିଷ୍ଯାମି ନିଶିତୈଃ ସାଯକୈରହମ୍॥ 14-31-21 (93256) ଚକ୍ଷୁରୁବାଚ। 14-31-22x (7847) ନେମେ ବାଣାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ମାମଲର୍କ କଥଞ୍ଚନ। ତବୈବ ମର୍ମ ଭେତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଭିନ୍ନମର୍ମା ମରିଷ୍ଯସି॥ 14-31-22 (93257) ଅନ୍ଯାନ୍ବାଣାନ୍ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଯୈସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ସୂଦଯିଷ୍ଯତି ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସ ବିଚିନ୍ତ୍ଯାଥ ତତୋ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-31-23 (93258) ଇଯଂ ନିଷ୍ଠା ବହୁବିଧା ପ୍ରଜ୍ଞଯା ତ୍ବଦ୍ଯବସ୍ଯତି। ତସ୍ମାଦ୍ବୁଦ୍ଧିଂ ପ୍ରତି ଶରାନ୍ପ୍ରତିମୋକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ଶିତାନ୍॥ 14-31-24 (93259) ବୁଦ୍ଧିରୁବାଚ। 14-31-25x (7848) ନେମେ ବାଣାସ୍ତରିଷ୍ଯନ୍ତି ମାମଲର୍କ କଥଞ୍ଚନ। ତବୈବ ମର୍ମ ଭେତ୍ସ୍ଯନ୍ତି ଭିନ୍ନମର୍ମା ମରିଷ୍ଯସି। ଅନ୍ଯାନ୍ବାଣାନ୍ସମୀକ୍ଷସ୍ବ ଯୈସ୍ତ୍ବଂ ମାଂ ସୂଦଯିଷ୍ଯସି॥ 14-31-25 (93260) ପିତର ଊଚୁଃ। 14-31-26x (7849) ତତୋଽଲର୍କସ୍ତପୋ ଘୋରଂ ତତ୍ରୈବାସ୍ଥାଯ ଦୁଷ୍କରମ୍। ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍ପରଂ ଶକ୍ତ୍ଯା ବାଣମେତେଷୁ ସପ୍ତସୁ॥ 14-31-26 (93261) ସୁସମାହିତଚେତାସ୍ତୁ ସ ତତୋଽଚିନ୍ତଯତ୍ପ୍ରଭୁଃ। ସ ବିଚିନ୍ତ୍ଯ ଚିରଂ କାଲମଲର୍କୋ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛତ୍ପରଂ ଶ୍ରେଯୋ ଯୋଗାନ୍ମତିମତାଂବରଃ॥ 14-31-27 (93262) ସ ଏକାଗ୍ରଂ ମନଃ କୃତ୍ବା ନିଶ୍ଚଲୋ ଯୋଗମାସ୍ଥିତଃ। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ଜଘାନାଶୁ ବାଣେନୈକେନ ବୀର୍ଯବାନ୍॥ 14-31-28 (93263) ଯୋଗେନାତ୍ମାନମାବିଶ୍ଯ ସିଦ୍ଧିଂ ପରମିକାଂ ଗତଃ। ବିସ୍ମିତଶ୍ଚାପି ରାଜର୍ଷିରିମାଂ ଗାଥାଂ ଜଗାଦ ହ॥ 14-31-29 (93264) ଅହୋ କଷ୍ଟଂ ଯଦସ୍ମାଭିଃ ସର୍ବଂ ବାହ୍ଯମନୁଷ୍ଠିତମ୍। ଭୋଗତୃଷ୍ଣାସମାଯୁକ୍ତୈଃ ପୂର୍ବଂ ରାଜ୍ଯମୁପାସିତମ୍। ଇତି ପଶ୍ଚାନ୍ମଯା ଜ୍ଞାତଂ ଯୋଗାନ୍ନାସ୍ତି ପରଂ ସୁଖମ୍॥ 14-31-30 (93265) ଇତି ତ୍ବମନୁଜାନୀହି ରାମ ମା କ୍ଷତ୍ରିଯାନ୍ବଧୀଃ। ତଷୋ ଘୋରମୁପାତିଷ୍ଠ ତତଃ ଶ୍ରେଯୋଽଭିପତ୍ସ୍ଯସେ॥ 14-31-31 (93266) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପିତୃଭିଃ ସୋଥ ତପୋ ଘୋରଂ ସମାସ୍ଥିତଃ। ଜାମଦଗ୍ନ୍ଯୋ ମହାଭାଗେ ସିଦ୍ଧିଂ ଚ ପରମାଂ ଗତଃ॥ ॥ 14-31-32 (93267) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 31 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-31-1 ଅତ୍ର ହିଂସାଯା ଅକାର୍ଯତ୍ବେ। 1 ॥ 7-31-5 ଅନ୍ଯତ୍ର ବାହ୍ଯଶତ୍ରୁଭ୍ଯ ଇତି ଶେଷଃ। ଶତ୍ରୁଭିରିନ୍ଦ୍ରିଯାଖ୍ଯବୈରିଭିଃ॥ 5 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 032

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.32. ଅଧ୍ଯାଯଃ 032

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରାହ୍ମଣେନ ସ୍ବଭାର୍ଯାଂପ୍ରତି କାମକ୍ରୋଧାଦିପରିତ୍ଯାଗପୂର୍ବକଂ ଭଗବଦବବୋଧସ୍ଯ ପରମପୁରୁଷାର୍ଥସାଧନତାବବୋଧକାମ୍ବରୀଷଗୀତଗାଥାକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ତ୍ରଯୋ ବୈ ରିପବୋ ଲୋକେ ନବଧା ଗୁଣତଃ ସ୍ମୃତାଃ। ହର୍ଷଃ ସ୍ତଂଭୋତିମାନଶ୍ଚ ତ୍ରଯସ୍ତେ ସାତ୍ବିକା ଗୁଣାଃ॥ 14-32-1 (93268) ଶୋକଃ କ୍ରୋଧାଭିସଂରମ୍ଭୋ ରାଜସାସ୍ତେ ଗୁଣାଃ ସ୍ମୃତାଃ। ସ୍ବପ୍ନସ୍ତନ୍ଦ୍ରା ଚ ମୋହଶ୍ଚ ତ୍ରଯସ୍ତେ ତାମସା ଗୁଣାଃ॥ 14-32-2 (93269) ଏତାନ୍ନିକୃତ୍ଯ ଧୃତିମାନ୍ବାଣସଙ୍ଘୈରତନ୍ଦ୍ରିତଃ। ଜେତୁଂ ପରାନୁତ୍ସହତେ ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-32-3 (93270) ଅତ୍ର ଗାଥାଃ କୀର୍ତଯନ୍ତି ପୁରାକଲ୍ପବିଦୋ ଜନାଃ। ଅମ୍ବରୀଷେଣ ଯା ଗୀତା ରାଜ୍ଞା ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରଶାସତା॥ 14-32-4 (93271) ସମୁଦୀର୍ଣେଷୁ ଦୋଷେଷୁ ବାଧ୍ଯମାନେଷୁ ସାଧୁଷୁ। ଜଗ୍ରାହ ତରସା ରାଜ୍ଯମମ୍ବରୀଷ ଇତି ଶ୍ରୁତିଃ॥ 14-32-5 (93272) ସ ନିଗୃହ୍ଯାତ୍ମନୋ ଦୋଷାନ୍ସାଧୂନ୍ସମଭିପୂଜ୍ଯ ଚ। ଜଗାମ ମହତୀଂ ସିଦ୍ଧିଂ ଗାଥାଶ୍ଚେମା ଜଗାଦ ହ॥ 14-32-6 (93273) ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ବିଜିତା ଦୋଷା ନିହତାଃ ସର୍ବଶତ୍ରବଃ। ଏକୋ ଦୋଷୋ ବରିଷ୍ଠଶ୍ଚ ବଧ୍ଯଃ ସ ନ ହତୋ ମଯା॥ 14-32-7 (93274) ଯତ୍ପ୍ରଯୁକ୍ତୋ ଜନ୍ତୁରଯଂ ବୈତୃଷ୍ଣ୍ଯଂ ନାଧିଗଚ୍ଛତି। ତୃଷ୍ଣାର୍ତ ଇବ ନିମ୍ନାନି ଧାବମାନୋ ନ ବୁଧ୍ଯତେ॥ 14-32-8 (93275) ଅକାର୍ଯମପି ଯେନେହ ପ୍ରଯୁକ୍ତଃ ସେବତେ ନରଃ। ତଂ ଲୋଭମସିଭିସ୍ତୀକ୍ଷ୍ଣୈର୍ନିକୃତ୍ଯ ସୁଖମେଧତେ॥ 14-32-9 (93276) ଲୋଭାଦ୍ଧି ଜାଯତେ ତୃଷ୍ଣା ତତଶ୍ଚିନ୍ତା ପ୍ରବର୍ତତେ। ସ ଲିପ୍ସମାନୋ ଲଭତେ ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ରାଜସାନ୍ଗୁଣାନ୍। ତଦବାପ୍ତୌ ତୁ ଲଭତେ ଭୂଯିଷ୍ଠଂ ତାମସାନ୍ଗୁଣାନ୍॥ 14-32-10 (93277) ସ ତୈର୍ଗୁଣୈଃ ସଂହତଦେହବନ୍ଧନଃ। ପୁନଃପନର୍ଜାଯତି କର୍ମ ଚେହତେ। ଜନ୍ମକ୍ଷଯେ ଭିନ୍ନବିକୀର୍ମଦେହୋ ମୃତ୍ଯୁଂ ପୁନର୍ଗଚ୍ଛତି ଜନ୍ମନୈବ॥ 14-32-11 (93278) ତସ୍ମାଦେତଂ ସମ୍ଯଗବେକ୍ଷ୍ଯ ଲୋଭଂ ନିଗୃହ୍ଯ ଧୃତ୍ଯାଽଽତ୍ମନି ରାଜ୍ଯମିଚ୍ଛେତ୍। ଏତଦ୍ରାଜ୍ଯଂ ନାନ୍ଯଦସ୍ତୀହ ରାଜ୍ଯ- ମାତ୍ମୈବ ରାଜା ବିଦିତୋ ଯଥାବତ୍॥ 14-32-12 (93279) ଇତି ରାଜ୍ଞାଽମ୍ବରୀଷେଣ ଗାଥା ଗୀତା ଯଶସ୍ବିନା। ଆଧିରାଜ୍ଯ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ଲୋଭମେକଂ ନିକୃନ୍ତତା॥ ॥ 14-32-13 (93280) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବାତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 32 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-32-1 ଗୁଣତଃ ବୃତ୍ତିଭେଦାତ୍॥ 7-32-2 ଅଭିସଂରମ୍ଭୋ ଦ୍ବେଷାଭିନିବେଶଃ॥ 7-32-3 ନିକୃତ୍ଯ ଚ୍ଛିତ୍ତ୍ବା। ବାଣସଂଘୈଃ ଶମାଦିଭିଃ॥ 7-32-11 ପୁନର୍ଜାଯତି ଚେହ ତତ୍ଫଲମ୍। ଫଲକ୍ଷଯେ ଭିନ୍ନବିଦୀର୍ଣଦେହଃ ପୁନର୍ମୃତ୍ଯୁ ଗଚ୍ଛତି ଚୈବ ଜନ୍ମନୀତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-32-12 ନାନ୍ଯଦସ୍ତୀତି ବିଦ୍ଯା ଯୈଶ୍ଚୈବ ରାଜା ବିଜିତୋ ମଯୈକ ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 033

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.33. ଅଧ୍ଯାଯଃ 033

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରାହ୍ମଣେନ ସ୍ବଭାର୍ଯାଂପ୍ରତି ମମତାବର୍ଜନସ୍ଯ ପୁରୁଷାର୍ଥସାଧନତାଯାଂ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତତଯା ବ୍ରାହ୍ମଣଜନକସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣି ଉବାଚ। ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ଚ ସଂବାଦଂ ଜନକସ୍ଯ ଚ ଭାମିନି॥ 14-33-1 (93281) ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଜନକୋ ରାଜା ସନ୍ନଂ କସ୍ମିଂଶ୍ଚିଦାଗସି। ବିଷଯେ ମେ ନ ବସ୍ତବ୍ଯମିତି ଶିଷ୍ଟ୍ଯର୍ଥମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-33-2 (93282) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚାଥ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ରାଜସତ୍ତମମ୍। ଆଚକ୍ଷ୍ବ ବିଷଯଂ ରାଜନ୍ଯାବାଂସ୍ତବ ବଶେ ସ୍ଥିତଃ॥ 14-33-3 (93283) ସୋଽନ୍ଯସ୍ଯ ବିଷଯେ ରାଜ୍ଞୋ ବସ୍ତୁମିଚ୍ଛାମ୍ଯହଂ ବିଭୋ। ବଚସ୍ତେ କର୍ତୁମିଚ୍ଛାମି ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ମହୀପତେ॥ 14-33-4 (93284) ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତୁ ତଦା ରାଜା ବ୍ରାହ୍ମଣେନ ଯଶସ୍ବିନା। ମୁହୁରୁଷ୍ଣଂ ବିନିଃସ୍ବସ୍ଯ ନ କିଞ୍ଚିତ୍ପ୍ରତ୍ଯଭାଷତ॥ 14-33-5 (93285) ତମାସୀନଂ ଧ୍ଯାଯମାନଂ ରାଜାନମମିତୌଜସମ୍। କଶ୍ମଲଂ ସହସାଽଗଚ୍ଛଦ୍ଭାନୁମନ୍ତମିବ ଗ୍ରହଃ॥ 14-33-6 (93286) ସମାଶ୍ବାସ୍ଯ ତତୋ ରାଜା ବିଗତେ କଶ୍ଯମେ ତଦା। ତତୋ ମୂହୂର୍ତାଦିବ ତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-33-7 (93287) ପିତୃପୈତାମହେ ରାଜ୍ଯେ ବଶ୍ଯେ ଜନପଦେ ସତି। ବିଷଯଂ ନାଧିଗଚ୍ଛାମି ବିଚିନ୍ବନ୍ପୃଥିବୀମହମ୍॥ 14-33-8 (93288) ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛଂ ଯଦା ପୃଥ୍ବ୍ଯାଂ ମିଥିଲା ମାର୍ଗିତା ମଯା। ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛଂ ଯଦା ତସ୍ଯାଂ ସ୍ବପ୍ରଜା ମାର୍ଗିତା ମଯା॥ 14-33-9 (93289) ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛଂ ଯଦା ତସ୍ଯାଂ ତଦା ମେ କଶ୍ମଲୋଽଭବତ୍। ତତୋ ମେ କଶ୍ମଲସ୍ଯାନ୍ତେ ମତିଃ ପୁନରୁପସ୍ଥିତା॥ 14-33-10 (93290) ତଦା ନ ବିଷଯଂ ମନ୍ଯେ ସର୍ବୋ ବା ବିଷଯୋ ମମ। ଆତ୍ମାଽପି ଚାଯଂ ନ ମମ ସର୍ବା ବା ପୃଥିବୀ ମମ॥ 14-33-11 (93291) ଯଥା ମମ ତଥାଽନ୍ଯେଷାମିତି ମନ୍ଯେ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ। ଉଷ୍ଯତାଂ ଯାବଦୁତ୍ସାହୋ ଭୁଜ୍ଯତାଂ ଯାବଦିଷ୍ଯତେ॥ 14-33-12 (93292) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-33-13x (7850) ପିତୃପୈତାମହେ ରାଜ୍ଯେ ବଶ୍ଯେ ଜନପଦେ ସତି। ବ୍ରୂହି କାଂ ମତିମାସ୍ଥାଯ ମମତ୍ବଂ ବର୍ଜିତଂ ତ୍ବଯା॥ 14-33-13 (93293) କାଂ ବୈ ବୁଦ୍ଧିଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ସର୍ବୋ ବୈ ବିଷଯସ୍ତବ। ନାବୈଷି ବିଷଯଂ ଯେନ ସର୍ବୋ ବା ବିଷଯସ୍ତବ॥ 14-33-14 (93294) ଜନକ ଉବାଚ। 14-33-15x (7851) ଅନ୍ତବନ୍ତ ଇହାରମ୍ଭା ବିଦିତାଃ ସର୍ବକର୍ମସୁ। ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛମହଂ ତସ୍ମାନ୍ମମେଦମିତି ଯଦ୍ଭବେତ୍॥ 14-33-15 (93295) କସ୍ଯେଦମିତି କସ୍ଯ ସ୍ବମିତି ବେଦବଚସ୍ତଥା। ନାଧ୍ଯଗଚ୍ଛମହଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ମମେଦମିତି ଯଦ୍ଭବେତ୍॥ 14-33-16 (93296) ଏତାଂ ବୁଦ୍ଧିଂ ସମାଶ୍ରିତ୍ଯ ମମତ୍ବଂ ବର୍ଜିତଂ ମଯା। ଶୃଣୁ ବୁଦ୍ଧିଂ ଚ ଯାଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ସର୍ବତ୍ର ବିଷଯୋ ମମ॥ 14-33-17 (93297) ନାହମାତ୍ମାର୍ଥମିଚ୍ଛାମି ଗନ୍ଧାନ୍ଘ୍ରାଣଗତାନପି। ତସ୍ମାନ୍ମେ ନିର୍ଜିତା ଭୂମିର୍ବଶେ ତିଷ୍ଠତି ନିତ୍ଯଦା॥ 14-33-18 (93298) ନାହମାତ୍ମାର୍ଥମିଚ୍ଛାମି ରସାନାସ୍ଯେଽପି ବର୍ତତଃ। ଆପୋ ମେ ନିର୍ଜିତାସ୍ତସ୍ମାଦ୍ବଶେ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ନିତ୍ଯଦା॥ 14-33-19 (93299) ନାହମାତ୍ମାର୍ଥମିଚ୍ଛାମି ରୂପଂ ଜ୍ଯୋତିଶ୍ଚ ଚକ୍ଷୁଷଃ। ତସ୍ମାନ୍ମେ ନିର୍ଜିତଂ ଜ୍ଯୋତିର୍ବଶେ ତିଷ୍ଠତି ନିତ୍ଯଦା॥ 14-33-20 (93300) ନାହମାତ୍ମାର୍ଥମିଚ୍ଛାମି ସ୍ପର୍ଶାଂସ୍ତ୍ବଚି ଗତାଶ୍ଚ ଯେ। ତସ୍ମାନ୍ମେ ନିର୍ଜିତୋ ବାଯୁର୍ବଶେ ତିଷ୍ଠତି ନିତ୍ଯଦା॥ 14-33-21 (93301) ନାହମାତ୍ମାର୍ଥମିଚ୍ଛାମି ଶବ୍ଦାଞ୍ଶ୍ରୋତ୍ରଗତାନପି। ଆକାଶଂ ମେ ଜିତଂ ତସ୍ମାଦ୍ବଶେ ତିଷ୍ଠତି ନିତ୍ଯଦା॥ 14-33-22 (93302) ନାହମାତ୍ମାର୍ଥମିଚ୍ଛାମି ମନୋ ନିତ୍ଯଂ ମନୋନ୍ତରେ। ମନୋ ମେ ନିର୍ଜିତଂ ତସ୍ମାଦ୍ବଶେ ତିଷ୍ଠତି ନିତ୍ଯଦା॥ 14-33-23 (93303) ଦେବେଭ୍ଯଶ୍ଚ ପିତୃଭ୍ଯଶ୍ଚ ଭୂତେଭ୍ଯୋଽତିଥିଭିଃ ସହ। ଇତ୍ଯର୍ଥଂ ସର୍ବ ଏବେତି ସମାରମ୍ଭା ଭବନ୍ତି ବୈ॥ 14-33-24 (93304) ତତଃ ପ୍ରହସ୍ଯ ଜନକଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍। ତ୍ବଜ୍ଜିଜ୍ଞାସାର୍ଥମଦ୍ଯେହ ବିଦ୍ଧି ମାଂ ଧର୍ମମାଗତମ୍॥ 14-33-25 (93305) ତ୍ବମସ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମିନାଭସ୍ଯ ଦୁର୍ବାରସ୍ଯାନିବର୍ତିନଃ। ସତ୍ବନେମିନିରୁଦ୍ଧସ୍ଯ ଚକ୍ରସ୍ଯୈକଃ ପ୍ରବର୍ତକଃ॥ ॥ 14-33-26 (93306) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ର୍ଯସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 33 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-33-1 ଅତ୍ର ଲୋଭେ ନିକୃନ୍ତନୀଯେ॥ 7-33-2 କ୍ଲାନ୍ତଂ କସ୍ମିଂଶ୍ଚିଦାଗମେ ଇତି ଦ.ପାଠଃ॥ କ୍ଷାନ୍ତଂ କସ୍ମିଂଶ୍ଚିଦାଗମେ ଇତି କ.ଠ.ଥ.ପାଠଃ। ଶିଷ୍ଯାର୍ଥମବ୍ରବୀଦିତି ପାଠାନ୍ତରମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 034

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.34. ଅଧ୍ଯାଯଃ 034

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରାହ୍ମଣେନ ବ୍ରାହ୍ମଣୀଂପ୍ରତି ସ୍ବମାହାତ୍ମ୍ଯପ୍ରକାଶନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ନାହଂ ତଥା ଭୂରୁ ଚରାମି ଲୋକେ ଯଥା ତ୍ବଂ ମାଂ ତର୍ଜଯସେ ସ୍ବବୁଦ୍ଧ୍ଯା। ବିପ୍ରୋସ୍ମିଂ ମୁକ୍ତୋସ୍ମି ବନେଚରୋସ୍ମି ଗୃହସ୍ଥଧର୍ମା ବ୍ରତବାଂସ୍ତଥାଽସ୍ମି॥ 14-34-1 (93307) ନାହମସ୍ମି ଯତା ମାଂ ତ୍ବଂ ପଶ୍ଯସେ ଚ ଶୁଭାଶୁଭେ। ମଯା ବ୍ଯାପ୍ତମିଦଂ ସର୍ବଂ ଯତ୍କିଞ୍ଚିଜ୍ଜଗତୀଗତମ୍॥ 14-34-2 (93308) ଯେ କେଚିଜ୍ଜନ୍ତବୋ ଲୋକେ ଜଙ୍ଗମାଃ ସ୍ଥାବରାଶ୍ଚ ହ। ତେଷାଂ ମାମନ୍ତକଂ ବିଦ୍ଧି ଦାରୁଣାମିବ ପାବକମ୍॥ 14-34-3 (93309) ରାଜ୍ଯେ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ସର୍ବସ୍ଯାମଥବାପି ତ୍ରିବିଷ୍ଟପେ। ତଥା ବୁଦ୍ଧିରିଯଂ ବେତ୍ତି ବୁଦ୍ଧିରେବ ଧନଂ ମମ॥ 14-34-4 (93310) ଏକଃ ପନ୍ଥା ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଯେନ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ତଦ୍ବିଦଃ। ଗୃହେଷୁ ବନବାସେଷୁ ଗୁରୁବାସେଷୁ ଭିକ୍ଷୁଷୁ॥ 14-34-5 (93311) ଲିଙ୍ଗୈର୍ବହୁଭିରବ୍ଯଗ୍ରୈରେକା ବୁଦ୍ଧିରୁପାସ୍ଯତେ। ନାନାଲିଙ୍ଗାଶ୍ରମସ୍ଥାନାଂ ଯେଷାଂ ବୁଦ୍ଧିଃ ଶମାତ୍ମିକା॥ 14-34-6 (93312) ତେ ଭାବମେକମାଯାନ୍ତି ସରିତଃ ସାଗରଂ ଯଥା। ବୁଦ୍ଧ୍ଯାଽଯଂ ଗମ୍ଯତେ ମାର୍ଗଃ ଶରୀରେଣି ନ ଗମ୍ଯତେ। ଆଦ୍ଯନ୍ତବନ୍ତି କର୍ମାଣି ଶରୀରଂ କର୍ମବନ୍ଧନମ୍॥ 14-34-7 (93313) ତସ୍ମାନ୍ମେ ସୁଭଗେ ନାସ୍ତି ପରଲୋକକୃତଂ ଭଯମ୍। ତଦ୍ଭାବଭାବନିରତା ମମୈବାତ୍ମାନମେଷ୍ଯସି॥ ॥ 14-34-8 (93314) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତୁସ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 34 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-34-3 ତେଷାମନ୍ତର୍ଗତଂ ବିଦ୍ଧି ଇତି କ.ଧ.ପାଠଃ॥ 7-34-7 ବିଦ୍ଧ୍ଯାନ୍ତବନ୍ତି କର୍ମାଣୀତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-34-8 ତସ୍ମାତ୍ତେ ସୁଭଗେ ଇତି ଝ.ପାଠଃ। ମଦ୍ଭାବଭାବନିରତା ମାମେବୈଷ୍ଯସ୍ଯଥାତ୍ମନେତି କ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 035

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.35. ଅଧ୍ଯାଯଃ 035

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ବ୍ରାହ୍ମଣୀବ୍ରାହ୍ମଣଶବ୍ଦନିର୍ଦିଷ୍ଟଯୋଃ କ୍ରମେଣି ବୁଦ୍ଧିମନସ୍ତ୍ବକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। ନେଦମଲ୍ପାତ୍ମନା ଶକ୍ଯଂ ବେଦିତୁଂ ବାଽକୃତାତ୍ମନା। ବହୁ ଚାଲ୍ପଂ ଚ ସଂକ୍ଷିପ୍ତଂ ବିସ୍ତୃତଂ ଚ ମତଂ ମମ॥ 14-35-1 (93315) ଉପାଯଂ ତଂ ମମ ବ୍ରୂହି ଯେନୈଷା ଲଭ୍ଯତେ ମତିଃ। ତନ୍ମନ୍ଯେ କାରଣଂ କର୍ମ ଯତ ଏଷା ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-35-2 (93316) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-35-3x (7852) ଅରଣୀଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୀଂ ବିଦ୍ଧି ଗୁରୁରସ୍ଯୋତ୍ତରାରଣିଃ। ତପଃଶ୍ରୁତେଭିମଥିନୀ ଜ୍ଞାନାଗ୍ନିର୍ଜାଯତେ ତତଃ॥ 14-35-3 (93317) ବ୍ରାହ୍ମଣଯୁବାଚ। 14-35-4x (7853) ଯଦିଦଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ଲିଙ୍ଗଂ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ ଇତି ସଂଜ୍ଞିତମ୍। ଗ୍ରହୀତୁଂ ଯେନ ଯଚ୍ଛକ୍ଯଂ ଲକ୍ଷଣଂ ତସ୍ଯ ତଦ୍ବଦ॥ 14-35-4 (93318) ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉବାଚ। 14-35-5x (7854) ଅଲିଙ୍ଗୋ ନିର୍ଗୁଣଶ୍ଚୈବ କାରଣଂ ନାସ୍ଯ ବିଗ୍ରହେ। ଉପାଯମେବ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯେନ ଗୃହ୍ଯେତ ଭାବନା॥ 14-35-5 (93319) ସମ୍ଯଗପ୍ଯୁପଦିଷ୍ଟସ୍ଯ ହ୍ଯମୃତସ୍ଯେବ ତୃପ୍ଯସେ। କର୍ମବୁଦ୍ଧିରବୁଦ୍ଧିତ୍ବାଜ୍ଜ୍ଞାନଲିଙ୍ଗାନ୍ନିପାତିତଃ। 14-35-6 (93320) ଇଦଂ କାର୍ଯମିଦଂ ନେତି ନ ମୋକ୍ଷେଷୂପଦିଶ୍ଯତେ। ପଶ୍ଯତଃ ଶୃଣ୍ବତୋ ବୁଦ୍ଧିରାତ୍ମନୈବୋପଜାଯତେ॥ 14-35-7 (93321) ଯାବନ୍ତ ଇହ ଶକ୍ଯେରଂସ୍ତାବତୋଂଽସାନ୍ପ୍ରକଲ୍ପଯେତ୍। ଅବ୍ଯକ୍ତାନ୍ବ୍ଯକ୍ତରୂପାଂଶ୍ଚ ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-35-8 (93322) ସର୍ବାନୁମାନଯୁକ୍ତାଂଶ୍ଚ ସର୍ବାନ୍ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷହେତୁକାନ୍। ଯତଃ ପରଂ ନ ବିଦ୍ଯେତ ତତୋଽଭ୍ଯାସେ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-35-9 (93323) ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 14-35-10x (7855) ତତସ୍ତୁ ତସ୍ଯା ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯା ମତିଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞସଂଶଯେ। କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞାନେନ ପରତଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞୋଽନ୍ଯଃ ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-35-10 (93324) ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ। 14-35-11x (7856) କ୍ବ ନୁ ସା ବ୍ରାହ୍ମଣି କୃଷ୍ଣ କ୍ବ ଚାସୌ ବ୍ରାହ୍ମଣର୍ଷଭଃ। ଯାଭ୍ଯାଂ ସିଦ୍ଧିରିଯଂ ପ୍ରାପ୍ତା ତାବୁଭୌ ବଦ ମେଽଚ୍ଯୁତ॥ 14-35-11 (93325) ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 14-35-12x (7857) ମନୋ ମେ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବିଦ୍ଧି ବୁଦ୍ଧିଂ ମେ ବିଦ୍ଧି ବ୍ରାହ୍ମଣୀମ୍। କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ ଇତି ଯଶ୍ଚୋକ୍ତଃ ସୋଽହମେବ ଧନଂଜଯ॥ ॥ 14-35-12 (93326) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-35-6 ସମ୍ଯଗୁପାଯୋ ଦୃଷ୍ଟଶ୍ଚ ଭ୍ରମରୈରିବ ଲକ୍ଷ୍ଯତ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 036

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.36. ଅଧ୍ଯାଯଃ 036

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ପରବ୍ରହ୍ମସ୍ବରୂପତତ୍ପ୍ରାପ୍ତିସାଧନାଦିପ୍ରତିପାଦକଗୁରୁଶିଷ୍ଯସଂବାଦାନୁବାଦଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ। ବ୍ରହ୍ମ ଯତ୍ପରମଂ ଜ୍ଞେଯଂ ତନ୍ମେ ବ୍ଯାଖ୍ଯାତୁମର୍ହସି। ଭତୋ ହି ପ୍ରସାଦେନ ସୂକ୍ଷ୍ମେ ମେ ରମତେ ମତିଃ॥ 14-36-1 (93327) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-36-2x (7858) ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ସଂବାଦଂ ମୋକ୍ଷସଂଯୁକ୍ତଂ ଶିଷ୍ଯସ୍ଯ ଗୁରୁଣା ସହ॥ 14-36-2 (93328) କଶ୍ଚିଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣମାସୀନମାଚାର୍ଯଂ ସଂଶିତବ୍ରତମ୍। ଶିଷ୍ଯଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ ମେଧାବୀ କିଂସ୍ବିଚ୍ଛ୍ରେଯଃ ପରଂତପ॥ 14-36-3 (93329) ଭଗବନ୍ତଂ ପ୍ରପନ୍ନୋଽହଂ ନିଃଶ୍ରେଯସପରାଣଃ। ଯାଚେ ତ୍ବାଂ ଶିରସା ବିପ୍ର ଯଦ୍ବ୍ରୂଯାଂ ବ୍ରୂହି ତନ୍ମମ॥ 14-36-4 (93330) ତମେବଂବାଦିନଂ ପାର୍ଥ ଶିଷ୍ଯଂ ଗୁରୁରୁବାଚ ହ। କଥଯସ୍ବ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯତ୍ର ତେ ସଂଶଯୋ ଦ୍ବିଜ॥ 14-36-5 (93331) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗୁରୁଣା ଗୁରୁବତ୍ସଲଃ। ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ପରିପପ୍ରଚ୍ଛ ଯତ୍ତଚ୍ଛୃଣୁ ମହାମତେ॥ 14-36-6 (93332) ଶିଷ୍ଯ ଉବାଚ। 14-36-7x (7859) କୁତଶ୍ଚାହଂ କୁତଶ୍ଚ ତ୍ବଂ ତତ୍ସତ୍ଯଂ ବ୍ରୂହି ଯତ୍ପରମ୍। କୁତୋ ଜାତାନି ଭୂତାନି ସ୍ଥାବରାଣି ଚରାଣି ଚ॥ 14-36-7 (93333) କେନ ଜୀବନ୍ତି ଭୂତାନି ତେଷାମାଯୁଶ୍ଚ କିଂ ପରମ୍। କିଂ ସତ୍ଯଂ କିଂ ତପୋ ବିପ୍ର କେ ଗୁଣାଃ ସଦ୍ଭିରୀରିତାଃ॥ 14-36-8 (93334) କେ ପନ୍ଥାନଃ ଶିବାଶ୍ଚ ସ୍ଯୁଃ କିଂ ସୁଖଂ କି ଚ ଦୁଷ୍କୃତମ୍। ଏତାନ୍ମେ ଭଗବନ୍ପ୍ରଶ୍ନାନ୍ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ସୁବ୍ରତ॥ 14-36-9 (93335) ବକ୍ତୁମର୍ହସି ବିପ୍ରର୍ଷେ ଯଥାବଦିହ ତତ୍ତ୍ବତଃ। ତ୍ବଦନ୍ଯଃ କଶ୍ଚ ନ ପ୍ରଶ୍ନାନେତାନ୍ବକ୍ତୁମିହାର୍ହତି॥ 14-36-10 (93336) ବ୍ରୂହି ଧର୍ମବିଦାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପରଂ କୌତୂହଲଂ ମମ। ମୋକ୍ଷଧର୍ମାର୍ଥକୁଶଲୋ ଭବାଁଲ୍ଲୋକଷୁ ଗୀଯତେ॥ 14-36-11 (93337) ସର୍ବସଂଶଯସଂଚ୍ଛେତ୍ତା ତ୍ବଦନ୍ଯୋ ନ ଚ ବିଦ୍ଯତେ। ସଂସାରଭୀରବଶ୍ଚୈବ ମୋକ୍ଷକାମାସ୍ତଥା ବଯମ୍॥ 14-36-12 (93338) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-36-13x (7860) ତସ୍ମୈ ସମ୍ପ୍ରତିପନ୍ନାଯ ଯଥାବତ୍ପରିପୃଚ୍ଛତେ। ଶିଷ୍ଯାଯ ଗୁଣଯୁକ୍ତାଯ ଶାନ୍ତାଯ ଗୁରୁବର୍ତିନେ॥ 14-36-13 (93339) ଛାଯାଭୂତାଯ ଦାନ୍ତାଯ ଯତତେ ବ୍ରହ୍ମାଚାରିଣେ। ତାନ୍ପ୍ରଶ୍ନାନବ୍ରବୀତ୍ପାର୍ଥ ମେଧାବୀ ସ ଧୃତବ୍ରତଃ। ଗୁରୁଃ କୁରୁକୁଲଶ୍ରେଷ୍ଠ ସମ୍ଯକ୍ସର୍ବାନରିଂଦମ॥ 14-36-14 (93340) ଗୁରୁରୁବାଚ। 14-36-15x (7861) ବ୍ରହ୍ମଣୋକ୍ତମିଦଂ ଧର୍ମମୃଷିପ୍ରବରସେବିତମ୍। ବେଦବିଦ୍ଯାସମାବାପ୍ତଂ ତତ୍ତ୍ବଭୂତାର୍ଥଭାବନମ୍॥ 14-36-15 (93341) ଜ୍ଞାନଂ ତ୍ବେବ ପରଂ ବିଦ୍ଯଃ ସଂନ୍ଯାସଂ ତପ ଉତ୍ତମମ୍। ଯସ୍ତୁ ବେଦ ନିରାବାଧଂ ଜ୍ଞାନତତ୍ତ୍ବଂ ବିନିଶ୍ଚଯାତ୍। ସର୍ବବୂତସ୍ଥମାତ୍ମାନଂ ସ ସର୍ବଗତିରିଷ୍ଯତେ॥ 14-36-16 (93342) ଯେ ବିଦ୍ବାନ୍ସହସଂବାସଂ ବିବାସଂ ଚୈବ ପଶ୍ଯତି। ତଥୈବୈକତ୍ବନାନାତ୍ବେ ସ ଦୁଃଖାତ୍ପରିମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-36-17 (93343) ଯୋ ନ କାମଯତେ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚିଦଭିମନ୍ଯତେ। ଇହ ଲୋକସ୍ଥ ଏବୈଷ ବ୍ରହ୍ମଭୂଯାଯ କଲ୍ପତେ॥ 14-36-18 (93344) ପ୍ରଧାନଗୁଣତତ୍ତ୍ବଜ୍ଞଃ ସର୍ବଭୂତବିଧାନବିତ୍। ନିର୍ମମୋ ନିରହଙ୍କାରୋ ମୁଚ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-36-19 (93345) ଅବ୍ଯକ୍ତବୀଜପ୍ରଭବୋ ବୁଦ୍ଧିସ୍କନ୍ଧମଯୋ ମହାନ୍। ମହାହଙ୍କାରବିଟପ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଙ୍କୁରକୋଟରଃ॥ 14-36-20 (93346) ମହାଭୂତବିଶେଷଶ୍ଚ ବିଶେଷପ୍ରତିଶାଖବାନ୍। ସଦାପର୍ଣଃ ସଦାପୁଷ୍ପଃ ଶୁଭାଶୁଭଫଲୋଦଯଃ॥ 14-36-21 (93347) ଆଜୀବଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ବ୍ରହ୍ମବୀଜଃ ସନାତନଃ। ଏତଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ବା ଚ ତତ୍ତ୍ବାନି ଜ୍ଞାନେନ ପରମାସିନା। ଛିତ୍ତ୍ବା ଚାମରତାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଜହାତି ମୃତ୍ଯୁଜନ୍ମନୀ॥ 14-36-22 (93348) ଭୂତଭବ୍ଯଭବିଷ୍ଯାଦିଧର୍ମକାମାର୍ଥନିଶ୍ଚଯମ୍। ସିଦ୍ଧସଙ୍ଘପରିଜ୍ଞାତଂ ପୁରାକଲ୍ପଂ ସନାତନମ୍॥ 14-36-23 (93349) ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯେଽହଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ପଦମୁତ୍ତମମଦ୍ଯ ତେ। ବୁଦ୍ଧ୍ବା ଯଦିହଂ ସଂସିଦ୍ଧା ଭବନ୍ତୀହ ମନୀଷିଣଃ॥ 14-36-24 (93350) ଉପଗମ୍ଯର୍ଷଯଃ ପୂର୍ବଂ ଜିଜ୍ଞାସନ୍ତଃ ପରସ୍ପରମ୍। ପ୍ରଜାପତିଭରଦ୍ବାଜୌ ଗୌତମୋ ଭାର୍ଗବସ୍ତଥା॥ 14-36-25 (93351) ବସିଷ୍ଠଃ କଶ୍ଯପଶ୍ଚୈବ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋଽତ୍ରିରେବ ଚ। ମାର୍ଗାନ୍ସର୍ବାନ୍ପରିକ୍ରମ୍ଯ ପରିଶ୍ରାନ୍ତଃ ସ୍ବକର୍ମଭିଃ॥ 14-36-26 (93352) ଋଷିମାଙ୍ଗିରସଂ ବୃଦ୍ଧଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ତୁ ତେ ଦ୍ବିଜାଃ। ଦଦୃଶୁର୍ବ୍ରହ୍ମଭବନେ ବ୍ରହ୍ମାଣଂ ବୀତକଲ୍ମଷମ୍॥ 14-36-27 (93353) ତଂ ପ୍ରଣମ୍ଯ ମହାତ୍ମାନଂ ସୁଖାସୀନଂ ମହର୍ଷଯଃ। ପପ୍ରଚ୍ଛୁର୍ବିନଯୋପେତା ନୈଃଶ୍ରେଯସମିଦଂ ପରମ୍॥ 14-36-28 (93354) କଥଂ କର୍ମ କୃତଂ ସାଧୁ କଥଂ ମୁଚ୍ଯେତ କିଲ୍ବିଷାତ୍। କେ ନୋ ମାର୍ଗାଃ ଶିବାଶ୍ଚ ସ୍ଯୁଃ କିଂ ସତ୍ଯଂ କିଂ ଚ ଦୁଷ୍କୃତଂ॥ 14-36-29 (93355) କୌ ଚୋଭୌ କର୍ମଣାଂ ମାର୍ଗୌ ପ୍ରାପ୍ନୁଯୁର୍ଦକ୍ଷିଣୋତ୍ତରୌ। ନିରଯଂ ଚାପବର୍ଗଂ ଚ ଭୂତାନାଂ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯୌ॥ 14-36-30 (93356) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ମୁନିଶ୍ରେଷ୍ଠୈର୍ଯଦାହ ପ୍ରପିତାମହଃ। ତତ୍ତେଽହଂ ସମ୍ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଶୃଣୁ ଶିଷ୍ଯ ଯଥାଗମମ୍॥ 14-36-31 (93357) ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। 14-36-32x (7862) ସତ୍ଯାଦ୍ଭୂତାନି ଜାତାନି ସ୍ଥାବରାଣି ଚରାଣି ଚ। ତପସା ତାନି ଜୀବନ୍ତି ଜୀବିତଂ ତଦ୍ଧି ସୁବ୍ରତମ୍। ସ୍ବାଂ ଯୋନିଂ ପୁନରାଗମ୍ଯ ବର୍ତତେ ସ୍ବେନ କର୍ମଣା॥ 14-36-32 (93358) ସତ୍ଯଂ ହି ଗୁଣସଂଯୁକ୍ତଂ ନିଯତଂ ପଞ୍ଚଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-36-33 (93359) ବ୍ରହ୍ମ ସତ୍ଯଂ ତପଃ ସତ୍ଯଂ ସତ୍ଯଂ ଚୈବ ପ୍ରଜାପତିଃ। ସତ୍ଯାଦ୍ଭୂତାନି ଜାତାନି ସତ୍ଯଂ ଭୂତମଯଂ ଜଗତ୍॥ 14-36-34 (93360) ତସ୍ମାତ୍ସତ୍ଯାଶ୍ରଯା ବିପ୍ରା ନିତ୍ଯଂ ଯୋଗପରାଯଣାଃ। ଅତୀକ୍ରୋଧସଂତାପା ନିଯତା ଧର୍ମସେତବଃ॥ 14-36-35 (93361) ଅନ୍ଯୋନ୍ଯନିଯତାନ୍ବୈଦ୍ଯାନ୍ଧର୍ମସେତୁପ୍ରବର୍ତକାନ୍। ତାନହଂ ସମ୍ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଶାଶ୍ବତାଁଲ୍ଲୋକଭାବନାନ୍॥ 14-36-36 (93362) ଚାତୁର୍ବିଦ୍ଯଂ ତଥା ବର୍ଣାଂଶ୍ଚାତୁରାଶ୍ରମିକାନ୍ପୃଥକ୍। ଧର୍ମମେକଂ ଚତୁଷ୍ପାଦଂ ନିତ୍ଯମାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ॥ 14-36-37 (93363) ପନ୍ଥାନଂ ବଃ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଶିବଂ କ୍ଷେମକରଂ ଦ୍ବିଜାଃ। ନିଯତଂ ବ୍ରହ୍ମଭାବାଯ ଯାତଂ ପୂର୍ବଂ ମନୀଷିଭିଃ॥ 14-36-38 (93364) ଗଦନ୍ତସ୍ତୁ ମମାଦ୍ଯେହ ପନ୍ଥାନଂ ଦୁର୍ବିଦଂ ପରୈଃ। ନିବୋଧତ ମହାଭାଗା ନିଖିଲେନ ପରଂ ପଦମ୍॥ 14-36-39 (93365) ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯମିହୈବାହୁରାଶ୍ରମଂ ପ୍ରଥମଂ ପଦମ୍। ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯଂ ତୁ ଦ୍ବିତୀଯଂ ସ୍ଯାଦ୍ବାନପ୍ରସ୍ଥମତଃ ପରମ୍। ତତଃ ପରଂ ତୁ ବିଜ୍ଞେଯମଧ୍ଯାତ୍ମଂ ପରମଂ ପଦମ୍॥ 14-36-40 (93366) ଜ୍ଯୋତିରାକାଶମାଦିତ୍ଯୋ ବାଯୁରିନ୍ଦ୍ରଃ ପ୍ରଜାପତିଃ। ନୋପୈତି ଯାବଦଧ୍ଯାତ୍ମଂ ତାବଦେତାନ୍ନ ପଶ୍ଯତି॥ 14-36-41 (93367) ତସ୍ଯୋପାଯଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ପୁରସ୍ତାତ୍ତଂ ନିବୋଧତ। ଫଲମୂଲାନିଲଭୁଜାଂ ମୁନୀନାଂ ବସତାଂ ବନେ॥ 14-36-42 (93368) ବାନପ୍ରସ୍ଥଂ ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ ତ୍ରଯାଣାମୁପଦିଶ୍ଯତେ। ସର୍ବେଷାମେବ ବର୍ଣାନାଂ ଗୃହସ୍ଥୋଽଯଂ ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-36-43 (93369) ଶ୍ରଦ୍ଧାଲକ୍ଷଣମିତ୍ଯେକଂ ଧର୍ମଂ ଧୀରାଃ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ। `ନୈଷ୍ଠିକୋଽଥ ଯତିର୍ବାଽପି ବିରକ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଦର୍ଶନଃ॥' 14-36-44 (93370) ଇତ୍ଯେବଂ ଦେବଯାନା ବଃ ପନ୍ଥାନଃ ପରିକୀର୍ତିତାଃ। ସଦ୍ଭିରଧ୍ଯାସିତା ଧୀରୈଃ କର୍ମଭିର୍ଧର୍ମସେତବଃ॥ 14-36-45 (93371) ଏତେଷାଂ ପୃଥଗଧ୍ଯାସ୍ତେ ଯୋ ଧର୍ମଂ ସଂଶିତବ୍ରତଃ। କାଲାତ୍ପଶ୍ଯତି ଭୂତାନାଂ ସଦୈବ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯୌ॥ 14-36-46 (93372) ଅତସ୍ତତ୍ତ୍ବାନି ବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ହେତୁନା। ବିଷଯସ୍ଥାନି ସର୍ବାଣି ବର୍ତମାନାନି ଭାଗଶଃ॥ 14-36-47 (93373) ମହାନାତ୍ମା ତଥାଽବ୍ଯକ୍ତମହଂକାରସ୍ତଥୈବ ଚ। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ଦଶୈକଂ ଚ ମହାଭୂତାନି ପଞ୍ଚ ଚ॥ 14-36-48 (93374) ବିଶେଷାଃ ପଞ୍ଚଭୂତାନାମିତ୍ଯେଷା ବୈଦିକୀ ଶ୍ରୁତିଃ। ଚତୁର୍ବିଂଶତିରେଷା ବସ୍ତତ୍ବାନାଂ ପରିକୀର୍ତିତା॥ 14-36-49 (93375) ତତ୍ବାନାମଥ ଯୋ ବେଦ ସର୍ବେଷାଂ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯୌ। ସ ଧୀରଃ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ନ ମୋଽହମଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-36-50 (93376) ତତ୍ତ୍ବାନି ଯୋ ବେଦଯତେ ଯଥାତଥଂ ଗୁଣାଂଶ୍ଚ ସର୍ବାନଖିଲାଶ୍ଚ ଦେବତାଃ। ବିଧୂତପାପ୍ମା ପ୍ରବିମୁଚ୍ଯ ବନ୍ଧନଂ ସ ସର୍ବଲୋକାନମଲାନ୍ସମଶ୍ନୁତେ॥ ॥ 14-36-51 (93377) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଟ୍ତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-36-10 କଶ୍ଚ କୋଽପି॥ 7-36-29 କଥଂ କର୍ମ କ୍ରିଯାତ୍ସାଦ୍ଯୁ ଇତି ଝ. ଝ.ପାଠଃ। କ୍ରିଯାତ୍କୁର୍ବୀତ। କେ। ନୋଽସ୍ମାକମ୍॥ 7-36-43 ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯଂ ତଦ୍ବିଧୀଯତେ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 037

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.37. ଅଧ୍ଯାଯଃ 037

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା କଶ୍ଯପାଦିମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ତମୋଗୁଣକାର୍ଯନିରୂପଣମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ତଦବ୍ଯକ୍ତମନୁଦ୍ରିକ୍ତଂ ସର୍ବବ୍ଯାପି ଧ୍ରୁବଂ ସ୍ଥିରମ୍। ନବଦ୍ବାରଂ ପୁରଂ ବିଦ୍ଯାତ୍ତ୍ରିଗୁଣଂ ପଞ୍ଚଧାତୁକମ୍॥ 14-37-1 (93378) ଏକାଦଶପରିକ୍ଷେପଂ ମନୋବ୍ଯାକରଣାତ୍ମକମ୍। ବୁଦ୍ଧିସ୍ବାମିକମିତ୍ଯେତତ୍ପରମେକାଦଶଂ ଭବେତ୍॥ 14-37-2 (93379) ତ୍ରୀଣି ସ୍ରୋତାଂସି ଯାନ୍ଯସ୍ମିନ୍ନାପ୍ଯାଯନ୍ତେ ପୁନଃପୁନଃ। ପ୍ରନାଡ୍ଯସ୍ତିସ୍ର ଏବୈତାଃ ପ୍ରବର୍ନ୍ତତେ ଗୁଣାତ୍ମିକାଃ॥ 14-37-3 (93380) ତମୋ ରଜସ୍ତଥା ସତ୍ବଂ ଗୁଣାନେତାନ୍ପ୍ରଚକ୍ଷତେ। ଅନ୍ଯୋନ୍ଯମିଥୁନାଃ ସର୍ବେ ତଥାଽନ୍ଯୋନ୍ଯାନୁଜୀବିନଃ॥ 14-37-4 (93381) ଅନ୍ଯୋନ୍ଯାପାଶ୍ରଯାଶ୍ଚାପି ତଥାଽନ୍ଯୋନ୍ଯାନୁବର୍ତିନଃ। ଅନ୍ଯୋନ୍ଯବ୍ଯତିଷକ୍ତାଶ୍ଚ ତ୍ରିଗୁଣାଃ ପଞ୍ଚଧାତବଃ॥ 14-37-5 (93382) ତମସୋ ମିଥୁନଂ ସତ୍ବଂ ସତ୍ବସ୍ଯ ମିଥୁନଂ ରଜଃ। ରଜସଶ୍ଚାପି ସତ୍ବଂ ସ୍ଯାତ୍ସତ୍ବସ୍ଯ ମିଥୁନଂ ତମଃ॥ 14-37-6 (93383) ନିଯମ୍ଯତେ ତମୋ ଯତ୍ର ରଜସ୍ତତ୍ର ନିବର୍ତତେ। ନିଯମ୍ଯତେ ରଜୋ ଯତ୍ର ସତ୍ବଂ ତତ୍ର ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-37-7 (93384) ନୈଶାତ୍ମକଂ ତମୋ ବିଦ୍ଯାତ୍ତ୍ରିଗୁଣଂ ମୋହସଂଜ୍ଞିତମ୍। ଅଧର୍ମଲକ୍ଷଣଂ ଚୈବ ନିଯତଂ ପାପକର୍ମସୁ। ତାମସଂ ରୂପମେତତ୍ତୁ ଦୃଶ୍ଯତେ ଚାପି ସଙ୍ଗତମ୍॥ 14-37-8 (93385) ପ୍ରକୃତ୍ଯାତ୍ମକମେବାହୂ ରଜଃ ପର୍ଯାଯକାରକମ୍। ସତ୍ତ୍ବେ ତୁ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଦୃଶ୍ଯମୁତ୍ପତ୍ତିଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-37-9 (93386) ପ୍ରକାଶଂ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଲାଘବଂ ଶ୍ରଦ୍ଧଧାନତା। ସାତ୍ବିକଂ ରୂପମେବଂ ତୁ ଲାଘବଂ ସାଧୁସଂମିତମ୍॥ 14-37-10 (93387) ଏତେଷାଂ ଗୁଣତତ୍ତ୍ବାନି ବକ୍ଷ୍ଯନ୍ତେ ତତ୍ତ୍ବହେତୁଭିଃ। ସମାସବ୍ଯାସଯୁକ୍ତାନି ତତ୍ତ୍ବତସ୍ତାନି ବୋଧତ॥ 14-37-11 (93388) ସମ୍ମୋହୋ ଜ୍ଞାନମତ୍ଯାଗଃ କର୍ମଣାମବିନିର୍ଣଯଃ। ସ୍ବପ୍ନଃ ସ୍ତଂଭୋ ଭଯଂ ଲୋଭଃ ଶୋକଃ ସୁକୃତଦୂଷଣମ୍॥ 14-37-12 (93389) ଅସ୍ମୃତିଶ୍ଚାବିପାକଶ୍ଚ ନାସ୍ତିକ୍ଯଂ ଭିନ୍ନବୃତ୍ତିତା। ନିର୍ବିଶେଷତ୍ବମନ୍ଧତ୍ବଂ ଜଘନ୍ଯଗୁଣବୃତ୍ତିତା॥ 14-37-13 (93390) ଅକୃତେ କୃତମାନିତ୍ବମଜ୍ଞାନେ ଜ୍ଞାନମାନିତା। ଅମୈତ୍ରୀ ବିକୃତୋ ଭାବୋ ହ୍ଯଶ୍ରଦ୍ଧା ମୂଢଭାବନା॥ 14-37-14 (93391) ଅନାର୍ଜବମସଂଜ୍ଞତ୍ବଂ କର୍ମ ପାପମଚେତନା। ଗୁରୁତ୍ବଂ ସନ୍ନଭାବତ୍ବମବଶିତ୍ବମବାଗ୍ଗତିଃ॥ 14-37-15 (93392) ସର୍ବ ଏତେ ଗୁଣା ବୃତ୍ତାସ୍ତାମସାଃ ସମ୍ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ। ଯେ ଚାନ୍ଯେ ବିହିତା ଭାବା ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ଭାବସଂଜ୍ଞିତାଃ॥ 14-37-16 (93393) ତତ୍ରତତ୍ର ନିଯମ୍ଯନ୍ତେ ସର୍ବେ ତେ ତାମସା ଗୁଣାଃ। ପରିବାଦକଥା ନିତ୍ଯଂ ମେବବ୍ରାହ୍ମଣବୈରିତା॥ 14-37-17 (93394) ଅତ୍ଯାଗଶ୍ଚାତିମାନଶ୍ଚ ମୋହୋ ମନ୍ଯୁସ୍ତଥାଽକ୍ଷମା। ମତ୍ସରଶ୍ଚୈବ ଭୂତେଷୁ ତାମସଂ ବୃତ୍ତମିଷ୍ଯତେ॥ 14-37-18 (93395) ବୃଥାରମ୍ଭା ହି ଯେ କେଚିଦ୍ବୃଥା ଦାନାନି ଯାନି ଚ। ବୃଥାଭକ୍ଷଣମିତ୍ଯେତତ୍ତାମସଂ ବୃତ୍ତମିଷ୍ଯତେ॥ 14-37-19 (93396) ଅତିବାଦୋଽତିତିକ୍ଷା ଚ ମାତ୍ସର୍ଯମଭିମାନିତା। ଅଶ୍ରଦ୍ଦଧାନତା ଚୈବ ତାମସଂ ବୃତ୍ତମିଷ୍ଯତେ॥ 14-37-20 (93397) ଏବଂବିଧାଶ୍ଚ ଯେ କେଚିଲ୍ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ପାପକର୍ମିଣଃ। ମନୁଷ୍ଯା ଭିନ୍ନମର୍ଯାଦାସ୍ତେ ସର୍ବେ ତାମସାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-37-21 (93398) ତେଷାଂ ଯୋନୀଃ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ନିଯତାଃ ପାପକର୍ମିଣାମ୍। ଅବାଙ୍ନିରଯଭାବା ଯେ ତିର୍ଯଙ୍ନିରଯଗାମିନଃ। 14-37-22 (93399) ସ୍ଥାବରାଣି ଚ ଭୂତାନି ପଶବୋ ବାହନାନି ଚ। କ୍ରବ୍ଯାଦା ଦଂଦଶୂକାଶ୍ଚ କୃମିକୀଟବିହଙ୍ଗମାଃ॥ 14-37-23 (93400) ଅବ୍ଜାତା ଜନ୍ତବଶ୍ଚୈବ ସର୍ବେ ଚାପି ଚତୁଷ୍ପଦାଃ। ଉନ୍ମତ୍ତା ବଧିରା ମୂକା ଯେ ଚାନ୍ଯେ ପାପରୋଗିଣଃ॥ 14-37-24 (93401) ମଗ୍ନାସ୍ତମସି ଦୁର୍ବୃତ୍ତାଃ ସ୍ବକର୍ମକୃତଲକ୍ଷଣାଃ। ଅବାକ୍ସ୍ରୋତସ ଇତ୍ଯେତେ ମଗ୍ନାସ୍ତମସି ତାମସାଃ॥ 14-37-25 (93402) ତେଷାମୁତ୍କର୍ଷମୁଦ୍ରେକଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯହମତଃ ପରମ୍। ଯଥା ତେ ସୁକୃତାଂ ଲୋକାଁଲ୍ଲଭନ୍ତେ ପୁଣ୍ଯକର୍ମିଣଃ॥ 14-37-26 (93403) ଅନ୍ଯଥା ପ୍ରତିପନ୍ନାସ୍ତୁ ବିବୃଦ୍ଧା ଯେ ଚ କର୍ମସୁ। ସ୍ବକର୍ମନିରତାନାଂ ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଶୁଭୈଷିଣାମ୍॥ 14-37-27 (93404) ସଂସ୍କାରେଣୋର୍ଧ୍ବମାଯାନ୍ତି ଯତମାନାଃ ସଲୋକତାମ୍। ସ୍ବର୍ଗେ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଦେବାନାମିତ୍ଯେଷା ବୈଦିକୀ ଶ୍ରୁତିଃ॥ 14-37-28 (93405) ଅନ୍ଯଥା ପ୍ରତିପନ୍ନାସ୍ତେ ବିବୁଦ୍ଧାଃ ସ୍ବେଷୁ କର୍ମସୁ। ପୁନରାବୃତ୍ତିଧର୍ମାଣସ୍ତେ ଭବନ୍ତୀହ ମାନୁଷାଃ॥ 14-37-29 (93406) ପାପଯୋନିଂ ସମାପନ୍ନାଶ୍ଚଣ୍ଡାଲା ମୂକଚୂଚୁକାଃ॥ ବର୍ଣାନ୍ପର୍ଯାଯଶଶ୍ଚାପି ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତ୍ଯୁତ୍ତରୋତ୍ତରମ୍॥ 14-37-30 (93407) ଶୂଦ୍ରଯୋନିମତିକ୍ରମ୍ଯ ଯେ ଚାନ୍ଯେ ତାମସା ଗୁଣାଃ। ସ୍ରୋତୋମଧ୍ଯେ ସମାଗମ୍ଯ ବର୍ତନ୍ତେ ତାମସେ ଗୁଣେ॥ 14-37-31 (93408) ଅଭିଷ୍ବଙ୍ଗସ୍ତୁ କାମେଷୁ ମହାମୋହ ଇତି ସ୍ମୃତଃ। ଋଷଯୋ ମୁନଯୋ ଦେବା ମୁହ୍ଯନ୍ତ୍ଯତ୍ର ସୁଖେପ୍ସବଃ॥ 14-37-32 (93409) ତମୋମୋହୋ ମହାମୋହସ୍ତାମିସ୍ରୋ ହ୍ଯନ୍ଧସଂଜ୍ଞିତଃ। ମରଣଂ ତ୍ବନ୍ଧତାମିସ୍ରସ୍ତାମିସ୍ରଃ କ୍ରୋଧ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-37-33 (93410) ବର୍ଣତୋ ଗୁଣତଶ୍ଚୈବ ଯୋନିତଶ୍ଚୈବ ତତ୍ତ୍ବତଃ। ସର୍ବମେତତମୋ ବିପ୍ରାଃ କୀର୍ତିତଂ ବୋ ଯଥାବିଧି॥ 14-37-34 (93411) କୋ ନ୍ବେତଦ୍ବୁଧ୍ଯତେ ସାଧୁ କୋ ନ୍ବେତତ୍ସାଧୁ ପଶ୍ଯତି। ଅତତ୍ତ୍ବେ ତତ୍ତ୍ବଦର୍ଶୀ ଯସ୍ତମସସ୍ତଚ୍ଚ ଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-37-35 (93412) ତମୋଗୁଣା ବହୁବିଧାଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତା ଯଥାବଦୁକ୍ତଂ ଚ ତମଃ ପରାବରମ୍। ନରୋ ହି ଯୋ ବେଦ ଗୁଣାନିମାନ୍ସଦା ସ ତାମସୈଃ ସର୍ବଗୁଣୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ ॥ 14-37-36 (93413) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 37 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-37-24 ଅଣ୍ଡଜା ଜନ୍ତବ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-37-30 ଚୂଚୁକାଃ ସ୍ଖଲଦ୍ଗିରଃ। ପୁଷ୍ପଚୂଚୁକା ଇତି କ.ପାଠଃ॥ 7-37-32 କାମେଷୁ ସ୍ତ୍ର୍ଯାଦ୍ଯର୍ଥେଷୁ। ଅଭିଷ୍ବଙ୍ଗ ଆସକ୍ତିଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 038

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.38. ଅଧ୍ଯାଯଃ 038

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣ ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ରଜୋଗୁଣକାର୍ଯନିରୂପଣମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ରଜୋଽହଂ ବଃ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ସତ୍ତମାଃ। ନିବୋଧତ ମହାଭାଗା ଗୁଣବୃତ୍ତଂ ଚ ରାଜସମ୍॥ 14-38-1 (93414) ସଂତାପୋ ରୂପମାଯାସଃ ସୁଖଦୁଃଖେ ହିମାତପୌ। ଐଶ୍ବର୍ଯଂ ବିଗ୍ରହଃ ସିଦ୍ଧିର୍ହେତୁବାଦୋଽରତିଃ କ୍ଷମା॥ 14-38-2 (93415) ବଲଂ ଶୌର୍ଯଂ ମଦୋ ରୋଷୋ ବ୍ଯାଯାମକଲହାବପି। ଈର୍ଷ୍ଯେପ୍ସା ପୈଶୁନଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ମମତ୍ବଂ ପରିପାଲନମ୍॥ 14-38-3 (93416) ବଧବନ୍ଧପରିକ୍ଲେଶାଃ କ୍ରଯୋ ବିକ୍ରଯ ଏବ ଚ। ନିକୃନ୍ତ ଚ୍ଛିନ୍ଧି ଭିନ୍ଧୀତି ପରବର୍ମାବକର୍ତନମ୍॥ 14-38-4 (93417) ଉଗ୍ରଂ ଦାରୁଣମାକ୍ରୋଶଃ ପରବିତ୍ତାନୁରାଗିତା। ଲୋକଚିନ୍ତାଽନୁଚିନ୍ତା ଚ ମତ୍ସରଃ ପରିଭାଷଣମ୍॥ 14-38-5 (93418) ବୃଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ମୃଷାବାଦୋ ବିକଲ୍ପପରିଭାଷଣମ୍। ନିନ୍ଦା ସ୍ତୁତିଃ ପ୍ରଶଂସା ଚ ପ୍ରତାପଃ ପରିଧର୍ଷଣମ୍॥ 14-38-6 (93419) ପରିଚର୍ଯା ଚ ଶୁଶ୍ରୂଷା ସେବା ତୃଷ୍ଣା ବ୍ଯପାଶ୍ରଯଃ॥ ବ୍ଯୂହୋ ନଯଃ ପ୍ରମାଦଶ୍ଚ ପରିବାଦଃ ପରିଗ୍ରହଃ॥ 14-38-7 (93420) ସଂସ୍କାରା ଯେ ଚ ଲୋକେଷୁ ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍। ନୃଷୁ ନାରୀଷୁ ଭୂତେଷୁ ଦ୍ରବ୍ଯେଷୁ ଶରଣେଷୁ ଚ॥ 14-38-8 (93421) ସଂତାପୋଽପ୍ରତ୍ଯଯଶ୍ଚୈବ ବ୍ରତାନି ନିଯମାଶ୍ଚ ଯେ। ପ୍ରଧାନମାଶୀର୍ଯୁକ୍ତଂ ଚ ସତତଂ ମେ ଭବତ୍ବିତି॥ 14-38-9 (93422) ସ୍ବାହାକାରୋ ନମସ୍କାରଃ ସ୍ବଧାକାରୋ ବଷଟ୍କ୍ରିଯା। ଯାଜନାଧ୍ଯାପନେ ଚୋଭେ ଯଜନାଧ୍ଯଯନେ ଅପି॥ 14-38-10 (93423) ଦାନଂ ପ୍ରତିଗ୍ରହଶ୍ଚୈବ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାନି ମଙ୍ଗଲମ୍। ଇଦଂ ମେ ସ୍ଯାଦିଦଂ ମେ ସ୍ଯାତ୍ସ୍ନେହୋ ଗୁଣସମୁଦ୍ଭବଃ॥ 14-38-11 (93424) ଅଭିଦ୍ରୋହସ୍ତଥା ମାଯା ନିକୃତିର୍ମାନ ଏବ ଚ। ସ୍ତୈନ୍ଯଂ ହିଂସା ଜୁଗୁପ୍ସା ଚ ପରିତାପଃ ପ୍ରଜାଗରଃ॥ 14-38-12 (93425) ଦମ୍ଭୋ ଦର୍ପୋଽଥ ରାଗଶ୍ଚ ଭକ୍ତିଃ ପ୍ରୀତିଃ ପ୍ରମୋଦନମ୍। ଦ୍ଯୂତଂ ଚ ଜନବାଦଶ୍ଚ ସମ୍ବନ୍ଧାଃ ସ୍ତ୍ରୀକୃତାଶ୍ଚ ଯେ॥ 14-38-13 (93426) ନୃତ୍ଯବାଦିତ୍ରଗୀତାନାଂ ପ୍ରସଙ୍ଗା ଯେ ଚ କେଚନ। ସର୍ବ ଏତେ ଗୁଣା ବିପ୍ରା ରାଜସାଃ ସମ୍ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ॥ 14-38-14 (93427) ଭୂତଭବ୍ଯଭବିଷ୍ଯାଣାଂ ଭାବାନାଂ ଭୁବି ଭାବନାଃ। ତ୍ରିବର୍ଗନିରତା ନିତ୍ଯଂ ଧର୍ମୋଽର୍ଥଃ କାମ ଇତ୍ଯପି॥ 14-38-15 (93428) କାମବୃତ୍ତାଃ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ସର୍ବକାମସମୃଦ୍ଧିଭିଃ। ଅର୍ବାକ୍ସ୍ରୋତସ ଇତ୍ଯେତେ ମନୁଷ୍ଯା ରଜସା ବୃତାଃ॥ 14-38-16 (93429) ଅସ୍ମିଁଲୋକେ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ଜାଯମାନାଃ ପୁନଃପନଃ। ପ୍ରେତ୍ଯଭାବିକମୀହନ୍ତେ ହଲୌକିକମେବ ଚ। ଦଦତି ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣନ୍ତି ତର୍ପଯନ୍ତ୍ଯଥ ଜୁହ୍ବତି॥ 14-38-17 (93430) ରଜୋଗୁଣା ବୋ ବହୁଧାନୁକୀର୍ତିତା ଯଥାବଦୁକ୍ତଂ ଗୁଣବୃତ୍ତମେବ ଚ। ନରୋପି ଯୋ ବେଦ ଗୁଣାନିମାନ୍ସଦା ସ ରାଜସୈଃ ସର୍ବଗୁଣୈର୍ବିମୁଚ୍ଯତେ॥ ॥ 14-38-18 (93431) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟତ୍ରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 38 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-38-2 ସଂଘାତୋ ରୂପମାଯାସ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-38-5 ଉଗ୍ରଂ ନିଷ୍ଟୁରଂ ଦାରୁଣଂ ହିଂସ୍ରତ୍ବମ୍॥ 7-38-6 ପରିଭାଷଣଂ ଧିକ୍କୃତ୍ଯ ଭାଷଣମ୍॥ 7-38-7 ବ୍ଯୂହଃ ବ୍ଯବହାରରଚନାକୌଶଲମ୍॥ 7-38-8 ଶରଣେଷୁ ରକ୍ଷିତୃଷୁ॥ 7-38-9 ଅପ୍ରତ୍ଯଯଃ ଅବିଶ୍ବାସଃ॥ 7-38-12 ପରିତାପଃ ସ୍ବଜନକୈବଲ୍ଯନିମିତ୍ତୋ ଦାହଃ। ପାଠାନ୍ତରେ ପରିବାଦଃ ସର୍ବନିନ୍ଦା॥ 7-38-14 ପ୍ରସଙ୍ଗା ଯେନ କେନଚିଦିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-38-16 ଅର୍ବାକ୍ ସ୍ବର୍ଗାଦଧଃ ଭୂମେରୁପରି ସ୍ରୋତଃ ପ୍ରବାହୋ ଯେଷାଂ ତେ ତଥା॥ 7-38-17 ପ୍ରେତ୍ଯଭାବିକଂ ଜନ୍ମାନ୍ତରୀଯଂ କୁଶଲମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 039

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.39. ଅଧ୍ଯାଯଃ 039

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ସତ୍ବଗୁଣକାର୍ଯନିରୂପଣମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ତୃତୀଯଂ ଗୁଣମୁତ୍ତମମ୍। ସର୍ବଭୂତହିତଂ ଲୋକେ ସତାଂ ଧର୍ମମନିନ୍ଦିତମ୍॥ 14-39-1 (93432) ଆନନ୍ଦଃ ପ୍ରୀତିରୁଦ୍ରେକଃ ପ୍ରାକାଶ୍ଯଂ ସୁଖମେବ ଚ। ଅକାର୍ପଣ୍ଯମସଂରମ୍ଭଃ ସଂତୋଷଃ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନତା॥ 14-39-2 (93433) କ୍ଷମା ଧୃତିରହିଂସା ଚ ସମତା ସତ୍ଯମାର୍ଜବମ୍। ଅକ୍ରୋଧଶ୍ଚାନସୂଯା ଚ ଶୌଚଂ ଦାକ୍ଷ୍ଯଂ ପରାକ୍ରମଃ॥ 14-39-3 (93434) ମୁଧାଜ୍ଞାନଂ ମୁଧାବୃତ୍ତଂ ମୁଧାସେବା ମୁଦାଶ୍ରମଃ। ଏବଂ ଯୋ ଯୁକ୍ତଧର୍ମଃ ସ୍ଯାତ୍ସୋମୁତ୍ରାତ୍ଯନ୍ତମଶ୍ନୁତେ॥ 14-39-4 (93435) ନିର୍ମମୋ ନିରହଙ୍କାରୋ ନିରାଶୀଃ ସର୍ବତଃ ସମଃ। ଅକାମହତ ଇତ୍ଯେବ ସତାଂ ଧର୍ମଃ ସନାତନଃ॥ 14-39-5 (93436) ବିଶ୍ରଂଭୋ ହ୍ରୀସ୍ତିତିକ୍ଷା ଚ ତ୍ଯାଗଃ ଶୌଚମତନ୍ଦ୍ରିତା। ଆନୃଶଂସ୍ଯମସଂମୋହୋ ଦଯା ଭୂତେଷ୍ବପୈଶୁନମ୍॥ 14-39-6 (93437) ହର୍ଷସ୍ତୁଷ୍ଟିର୍ବିସ୍ମଯଶ୍ଚ ବିନଯଃ ସାଧୁବୃତ୍ତିତା। ଶାନ୍ତିକର୍ମବିଶୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ଭାବଶୁଦ୍ଧିର୍ବିମୋଚନମ୍॥ 14-39-7 (93438) ଉପେକ୍ଷା ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚ ପରିତ୍ଯାଗଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ। ନିର୍ମମତ୍ବମନାଶୀଷ୍ଟ୍ବମପରିକ୍ଷତଧର୍ମତା॥ 14-39-8 (93439) ମୁଧାଦାନଂ ମୁଧାଯଜ୍ଞୋ ମୁଧାଧୀତଂ ମୁଧାବ୍ରତମ୍। ମୁଧାପ୍ରତିଗ୍ରହଶ୍ଚୈବ ମଧାଧ୍ରମୋ ମୁଧାତପଃ॥ 14-39-9 (93440) ଏବଂବୃତ୍ତାସ୍ତୁ ଯେ କେଚିଲ୍ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ସତ୍ବସଂଶ୍ରଯାଃ। ବ୍ରାହ୍ମଣା ବ୍ରହ୍ମଯୋନିସ୍ଥାସ୍ତେ ଧୀରାଃ ସାଧୁଦର୍ଶିନଃ॥ 14-39-10 (93441) ହିତ୍ବା ସର୍ବାଣି ପାପାନି ନିଃଶୋକା ହ୍ଯଜରାମରାଃ। ଦିବ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ତୁ ତେ ଧୀରାଃ କୁର୍ବତେ ବୈ ତତସ୍ତନୂଃ॥ 14-39-11 (93442) ଈଶିତ୍ବଂ ଚ ବଶିତ୍ବଂ ଚ ଲଘୁତ୍ବଂ ଚାଣୁତା ତଥା। ବିକୁର୍ବତେ ମହାତ୍ମାନୋ ଦେବାସ୍ତ୍ରିଦିବଗା ଇବ॥ 14-39-12 (93443) ଊର୍ଧ୍ବସ୍ରୋତସ ଇତ୍ଯେତେ ଦେବା ବୈକାରିକାଃ ସ୍ମୃତାଃ। ବିକୁର୍ବନ୍ତଃ ପ୍ରକୃତ୍ଯା ବୈ ଦିବଂ ପ୍ରାପ୍ତାସ୍ତତସ୍ତତଃ॥ 14-39-13 (93444) ଯଦ୍ଯଦିଚ୍ଛନ୍ତି ତତ୍ସର୍ବଂ ଭଜନ୍ତେ ବିଭଜନ୍ତି ଚ। ଇତ୍ଯେତତ୍ସାତ୍ବିକଂ ବୃତ୍ତଂ କଥିତଂ ବୋ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭାଃ। ଏତଦ୍ବିଜ୍ଞାଯ ଲଭତେ ବିଧିବଦ୍ଯଦ୍ଯଦିଚ୍ଛତି॥ 14-39-14 (93445) ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ ସତ୍ତ୍ବଗୁଣା ବିଶେଷତୋ ଯଥାବଦୁକ୍ତଂ ଗୁଣବୃତ୍ତମେବ ଚ। ନରସ୍ତୁ ଯୋ ବେଦ ଗୁଣାନିମାନ୍ସଦା ଗୁଣାନ୍ସ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ନ ଗୁଣୈଃ ସ ଯୁଜ୍ଯତେ॥ ॥ 14-39-15 (93446) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋନଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 39 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-39-7 ହର୍ଷଃ ପୁତ୍ରଜନ୍ମାଦିଜଂ ସୁଖମ୍। ତୁଷ୍ଟିରଲବୁଦ୍ଧିଃ। ଶାନ୍ତିକର୍ମଣି ମୁକ୍ତ୍ଯୁପାଯେ ଶୁଦ୍ଧିଃ ଆର୍ଜବେନ ପ୍ରବୃତ୍ତିଃ॥ 7-39-8 ଉପେକ୍ଷା ଔଦାସୀନ୍ଯମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 040

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.40. ଅଧ୍ଯାଯଃ 040

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ସତ୍ବାଦିଗୁଣତ୍ରଯନିରୂପଣମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ନୈବ ଶକ୍ଯା ଗୁଣା ବକ୍ତୁଂ ପୃଥକ୍ତ୍ବେନୈବ ସର୍ବଶଃ। ଅବିଚ୍ଛିନ୍ନାନି ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ରଜଃ ସତ୍ବଂ ତମସ୍ତଥା॥ 14-40-1 (93447) ଅନ୍ଯୋନ୍ଯମନୁରଜ୍ଯନ୍ତେ ହ୍ଯନ୍ଯୋନ୍ଯେନାନୁଜୀବିନଃ। ଅନ୍ଯୋନ୍ଯାପାଶ୍ରଯାଃ ସର୍ବେ ତଥାଽନ୍ଯୋନ୍ଯାନୁବର୍ତିନଃ॥ 14-40-2 (93448) ଯାବତ୍ସତ୍ବଂ ରଜସ୍ତାବଦ୍ବର୍ତତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ। ଯାବତ୍ତମଶ୍ଚ ସତ୍ବଂ ଚ ରଜସ୍ତାବଦିହୋଚ୍ଯତେ॥ 14-40-3 (93449) ସଂହତ୍ଯ କୁର୍ବତେ ଯାତ୍ରାଂ ସହିତାଃ ସଙ୍ଘଚାରିଣଃ। ସଙ୍ଘାତବୃତ୍ତଯୋ ହ୍ଯେତେ ବର୍ତନ୍ତେ ହେତ୍ବହେତୁଭିଃ॥ 14-40-4 (93450) ଉଦ୍ରେକବ୍ଯତିରିକ୍ତାନାଂ ତେଷାମନ୍ଯୋନ୍ଯବର୍ତିନାମ୍। ବକ୍ଷ୍ଯତେ ତଦ୍ଯଥାଽନ୍ଯୂନଂ ବ୍ଯତିରିକ୍ତଂ ଚ ସର୍ବଶଃ॥ 14-40-5 (93451) ବ୍ଯତିରିକ୍ତଂ ତମୋ ଯତ୍ର ତିର୍ଯଗ୍ଭାବଗତଂ ଭବେତ୍। ଅଲ୍ପଂ ତତ୍ରଥ ରଜୋ ଜ୍ଞେଯଂ ସତ୍ବମଲ୍ପତରଂ ତଥା॥ 14-40-6 (93452) ଉଦ୍ରିକ୍ତଂ ଚ ରଜୋ ଯତ୍ର ମଧ୍ଯସ୍ରୋତୋଗତଂ ଭବେତ୍। ଅଲ୍ପଂ ତତ୍ର ତମୋ ଜ୍ଞେଯଂ ସତ୍ବମଲ୍ପତରଂ ତଥା॥ 14-40-7 (93453) ଉଦ୍ରିକ୍ତଂ ଚ ଯଦା ସତ୍ବମୂର୍ଧ୍ବସ୍ରୋତୋଗତଂ ଭବେତ୍। ଅଲ୍ପଂ ତତ୍ର ତମୋ ଜ୍ଞେଯଂ ରଜଶ୍ଚାଲ୍ପତରଂ ତଥା॥ 14-40-8 (93454) ସତ୍ବଂ ବୈକାରିକୀ ଯୋନିରିନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ପ୍ରକାଶିକା। ନ ହି ସତ୍ବାତ୍ପରୋ ଭାବଃ କଶ୍ଚିଦନ୍ଯୋ ବିଧୀଯତେ॥ 14-40-9 (93455) ଊର୍ଧ୍ବଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ସତ୍ବସ୍ଥା ମଧ୍ଯେ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ରାଜସାଃ। ଜଘନ୍ଯଗୁଣସଂଯୁକ୍ତା ଯାନ୍ତ୍ଯଧସ୍ତାମସା ଜନାଃ॥ 14-40-10 (93456) ତମଃ ଶୂଦ୍ରେ ରଜଃ କ୍ଷତ୍ରେ ବ୍ରାହ୍ମଣେ ସତ୍ବମୁତ୍ତମମ୍। ଇତ୍ଯେବଂ ତ୍ରିଷୁ ବର୍ଣେଷୁ ବିବର୍ତନ୍ତେ ଗୁଣାସ୍ତ୍ରଯଃ॥ 14-40-11 (93457) ଦୂରାଦପି ହି ଦୃଶ୍ଯନତେ ସହିତାଃ ସଙ୍ଘଚାରିଣଃ। ତମଃ ସତ୍ବଂ ରଜଶ୍ଚୈବ ପୃଥକ୍ତ୍ବେନାନୁଶୁଶ୍ରୁମ॥ 14-40-12 (93458) ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତ୍ବାଦିତ୍ଯମୁଦ୍ଯନ୍ତଂ କୁଚୋରାଣାଂ ଭଯଂ ଭବେତ୍। ଅଧ୍ବଗାଃ ପରିତପ୍ଯେଯୁରୁଷ୍ଣତୋ ଦୁଃଖଭାଗିନଃ॥ 14-40-13 (93459) ଆଦିତ୍ଯଃ ସତ୍ବମୁଦ୍ଦିଷ୍ଟଃ କୁଚୋରାସ୍ତୁ ତଥା ତମଃ। ପରିତାପୋଽଧ୍ବଗାନାଂ ଚ ରଜସୋ ଗୁଣ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-40-14 (93460) ପ୍ରାକାଶ୍ଯଂ ସତ୍ବମାଦିତ୍ଯଃ ସଂତାପୋ ରଜସୋ ଗୁଣଃ। ଉପପ୍ଲବସ୍ତୁ ବିଜ୍ଞେଯସ୍ତାମସସ୍ତସ୍ଯ ପର୍ବସୁ॥ 14-40-15 (93461) ଏବଂ ଜ୍ଯୋତିଷ୍ଷୁ ସର୍ବେଷୁ ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ଗୁଣାସ୍ତ୍ରଯଃ॥ ପର୍ଯାଯେଣ ଚ ବର୍ନ୍ତତେ ତତ୍ରତତ୍ର ତଥାତଥା॥ 14-40-16 (93462) ସ୍ଥାବରେଷୁ ତୁ ଭାବେଷୁ ତିର୍ଯଗ୍ଭାବଗତଂ ତମଃ। ରାଜସାସ୍ତୁ ବିବର୍ତନ୍ତେ ସ୍ନେହଭାବସ୍ତୁ ସାତ୍ବିକୈଃ॥ 14-40-17 (93463) ଅହସ୍ତ୍ରିଧା ତୁ ବିଜ୍ଞେଯଂ ତ୍ରିଧା ରାତ୍ରିର୍ବିଧୀଯତେ। ମାସାର୍ଦମାସବର୍ଷାଣି ଋତବଃ ସନ୍ଧଯସ୍ତଥା॥ 14-40-18 (93464) ତ୍ରିଧା ଦାନାନି ଦୀଯନ୍ତେ ତ୍ରିଧା ଯଜ୍ଞଃ ପ୍ରବର୍ତତେ। ତ୍ରିଧା ଲୋକାସ୍ତ୍ରିଧା ଦେବାସ୍ତ୍ରିଧା ବିଦ୍ଯାସ୍ତ୍ରିଧା ଗତିଃ॥ 14-40-19 (93465) ଭୂତଂ ଭବ୍ଯଂ ଭବିଷ୍ଯଂ ଚ ଧର୍ମୋଽର୍ଥଃ କାମ ଏବ ଚ। ପ୍ରାଣାପାନାବୁଦାନଶ୍ଚାପ୍ଯେତ ଏବ ତ୍ରଯୋ ଗୁଣାଃ॥ 14-40-20 (93466) ପର୍ଯାଯେଣ ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ତତ୍ରତତ୍ର ତଥାତଥା। ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦିହ ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ସର୍ବମେତେ ତ୍ରଯୋ ଗୁଣାଃ॥ 14-40-21 (93467) ତ୍ରଯୋ ଗୁଣାଃ ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ହ୍ଯବ୍ଯକ୍ତା ନିତ୍ଯମେବ ତୁ। ସତ୍ବଂ ରଜସ୍ତମଶ୍ଚୈବ ଗୁଣସର୍ଗଃ ସନାତନଃ॥ 14-40-22 (93468) ତମୋଽବ୍ଯକ୍ତଂ ଶିବଂ ଧାମ ରଜୋ ଯୋନିଃ ସନାତନଃ। ପ୍ରକୃତିର୍ବିକାରଃ ପ୍ରଲଯଃ ପ୍ରଧାନଂ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯୌ॥ 14-40-23 (93469) ଅନୁଦ୍ରିକ୍ତମନୂନଂ ବାଽପ୍ଯକମ୍ପମଚଲଂ ଧ୍ରୁବମ୍। ସଦସଚ୍ଚୈବ ତତ୍ସର୍ବମବ୍ଯକ୍ତଂ ତ୍ରିଗୁଣଂ ସ୍ମୃତମ୍। ଜ୍ଞେଯାନି ନାମଧେଯାନି ନରୈରଦ୍ଯାତ୍ମଚିନ୍ତକୈଃ॥ 14-40-24 (93470) ଅବ୍ଯକ୍ତନାମାନି ଗୁଣାଂଶ୍ଚ ତତ୍ତ୍ବତୋ ଯୋ ବେଦ ସର୍ବାଣି ଗତୀଶ୍ଚ କେବଲାଃ। ବିମୁକ୍ତଦେହଃ ପ୍ରବିଭାଗତତ୍ତ୍ବବି- ତ୍ସ ମୁଚ୍ଯତେ ସର୍ବଗୁଣୈର୍ନିରାମଯଃ॥ ॥ 14-40-25 (93471) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 40 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 041

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.41. ଅଧ୍ଯାଯଃ 041

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ମହଦହଙ୍କାରତତ୍ବନିରୂପଣମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ଅବ୍ଯକ୍ତାତ୍ପୂର୍ବମୁତ୍ପନ୍ନୋ ମହାନାତ୍ମା ମହାମତିଃ। ଆଦିର୍ଗୁଣାନାଂ ସର୍ବେଷାଂ ପ୍ରଥମଃ ସର୍ଗ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-41-1 (93472) ମହାନାତ୍ମା ମତିର୍ବିଷ୍ଣୁର୍ଜିଷ୍ଣୁଃ ଶଂଭୁଶ୍ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍। ବୁଦ୍ଧିଃ ପ୍ରଜ୍ଞୋପଲବ୍ଧିଶ୍ଚ ତତା ଖ୍ଯାତିର୍ଧୃତିଃସ୍ମୃତିଃ। 14-41-2 (93473) ପର୍ଯାଯବାଚକୈଃ ଶବ୍ଦୈର୍ମହାନାତ୍ମା ବିଭାବ୍ଯତେ। ତଂ ଜାନନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବିଦ୍ବାନ୍ପ୍ରମୋହଂ ନାଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-41-3 (93474) ସର୍ବତଃପାଣିପାଦଂ ଚ ସର୍ବତୋକ୍ଷିଶିରୋମୁଖମ୍। ସର୍ବତଃଶ୍ରୁତିମଲ୍ଲୋକେ ସର୍ବଂ ବ୍ଯାପ୍ଯବତିଷ୍ଠତି॥ 14-41-4 (93475) ମହାପ୍ରଭାବଃ ପୁରୁଷଃ ସର୍ବସ୍ଯ ହୃଦି ନିଷ୍ଠିତଃ। ଅଣିମା ଲଘିମା ପ୍ରାପ୍ତିରୀଶାନୋ ଜ୍ଯୋତିରବ୍ଯଯଃ॥ 14-41-5 (93476) ତତ୍ର ବୁଦ୍ଧିମତାଂ ଲୋକେ ସଦ୍ଭାବନିରତାଶ୍ଚ ଯେ। ଧ୍ଯାନିନୋ ନିତ୍ଯଯୋଗାଶ୍ଚ ସତ୍ଯସନ୍ଧା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ॥ 14-41-6 (93477) ଜ୍ଞାନବନ୍ତଶ୍ଚ ଯେ କେଚିଦଲୁବ୍ଧା ଜିତମନ୍ଯବଃ। ପ୍ରସନ୍ନମନସୋ ଧୀରା ନିର୍ମମା ନିରହଂକ୍ରିଯାଃ॥ 14-41-7 (93478) ବିମୁକ୍ତାଃ ସର୍ବ ଏବୈତେ ମହତ୍ତ୍ବମୁପଯାନ୍ତ୍ଯୁତ। ଆତ୍ମନୋ ମହତୋ ବେଦ ଯଃ ପୁଣ୍ଯାଂ ଗତିମୁତ୍ତମାମ୍॥ 14-41-8 (93479) ଅହଙ୍କାରାତ୍ପ୍ରସୂତାନି ମହାଭୂତାନି ପଞ୍ଚ ବୈ। ପୃଥିବୀ ବାଯୁରାକାଶମାପୋ ଜ୍ଯୋତିଶ୍ଚ ପଞ୍ଚମମ୍॥ 14-41-9 (93480) ତେଷୁ ଭୂତାନି ଯୁଜ୍ଯନ୍ତେ ମହାଭୂତେଷୁ ପଞ୍ଚସୁ। ତେ ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶରୂପେଷୁ ରସଗନ୍ଧକ୍ରିଯାସୁ ଚ॥ 14-41-10 (93481) ମହାଭୂତବିନାଶାନ୍ତେ ପ୍ରଲଯେ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ। ସର୍ବପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଧୀରା ମହଦୁତ୍ପଦ୍ଯତେ ଭଯମ୍॥ 14-41-11 (93482) ସ ଧୀରଃ ସର୍ବଲୋକେଷୁ ନ ମୋହମଧିଗଚ୍ଛତି। ବିଷ୍ଣୁରେବାଦିସର୍ଗେଷୁ ସ୍ବଯଂଭୂର୍ଭବତି ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-41-12 (93483) ଏବଂ ହି ଯୋ ବେଦ ଗୁହାଶଯଂ ପ୍ରଭୁଂ ପରଂ ପୁରାଣଂ ପୁରୁଷଂ ବିଶ୍ବରୂପମ୍। ହିରଣ୍ମଯଂ ବୁଦ୍ଧିମତାଂ ପରାଂ ଗତିଂ ସ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ବୁଦ୍ଧିମତୀତ୍ଯ ତିଷ୍ଠତି॥ 14-41-13 (93484) ଯ ଉତ୍ପନ୍ନୋ ମହାନ୍ପୂର୍ବମହଙ୍କାରଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ। ଅହମିତ୍ଯେବ ସମ୍ଭୂତୋ ଦ୍ବିତୀଯଃ ସର୍ଗ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-41-14 (93485) ଅହଙ୍କାରଶ୍ଚ ଭୂତାଦିର୍ବୈକାରିକ ଇତି ସ୍ମୃତଃ। ତେଜସଶ୍ଚେତନା ଧାତୁଃ ପ୍ରଜାସର୍ଗଃ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-41-15 (93486) ଦେବାନାଂ ପ୍ରଭବୋ ଦେବୋ ମନସଶ୍ଚ ତ୍ରିଲୋକକୃତ୍। ଅହମିତ୍ଯେବ ତତ୍ସର୍ବମଭିମାନଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-41-16 (93487) ଅଧ୍ଯାତ୍ମଜ୍ଞାନତୃପ୍ତାନାଂ ମୁନୀନାଂ ଭାବିତାତ୍ମନାମ୍। ସ୍ବାଧ୍ଯାଯକ୍ରତୁସିଦ୍ଧାନାମେଷ ଲୋକଃ ସନାତନଃ॥ 14-41-17 (93488) ଅହଙ୍କାରେଣାହରତୋ ଗୁଣାନିମା- ନ୍ଭୂତାଦିରେବଂ ସୃଜତେ ସ ଭୂତକୃତ୍। ବୈକାରିକଃ ସର୍ବମିଦଂ ବିଚେଷ୍ଟତେ ସ୍ବତେଜସା ରଞ୍ଜଯତେ ଜଗତ୍ତଥା॥ ॥ 14-41-18 (93489) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 41 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 042

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.42. ଅଧ୍ଯାଯଃ 042

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତ୍ଯହଙ୍କାରତତ୍ବାଦ୍ଭୂତାଦିସୃଷ୍ଟିପ୍ରକାରକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ଅହଙ୍କାରାତ୍ପ୍ରସୂତାନି ମହାଭୂତାନି ପଞ୍ଚ ବୈ। ପୃଥିବୀ ବାଯୁରାକାଶମାପୋ ଜ୍ଯୋତିଶ୍ଚ ପଞ୍ଚମମ୍॥ 14-42-1 (93490) ତେଷୁ ଭୂତାନି ମୁହ୍ଯନ୍ତି ମହାଭୂତେଷୁ ପଞ୍ଚସୁ। ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶନରୂପେଷୁ ରସଗନ୍ଧକ୍ରିଯାସୁ ଚ॥ 14-42-2 (93491) ମହାଭୂତବିକାରାନ୍ତେ ପ୍ରଲଯେ ପ୍ରତ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ। ସର୍ବପ୍ରାଣଭୂତାଂ ଧୀରା ମହଦୁତ୍ପଦ୍ଯତେ ଭଯମ୍॥ 14-42-3 (93492) ଯଦ୍ଯସ୍ମାଜ୍ଜାଯତେ ଭୂତଂ ତତ୍ର ତତ୍ପ୍ରବିଲୀଯତେ। ଲୀଯନ୍ତେ ପ୍ରତିଲୋମାନି ଜାଯନ୍ତେ ଚୋତ୍ତରୋତ୍ତରମ୍॥ 14-42-4 (93493) ତତଃ ପ୍ରଲୀନେ ସର୍ବସ୍ମିନ୍ଭୂତେ ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମେ। ସ୍ମୃତିମନ୍ତସ୍ତଦା ଧୀରା ନ ଲୀଯନ୍ତେ କଦାଚନ॥ 14-42-5 (93494) ଶବ୍ଦଃ ସ୍ପର୍ଶସ୍ତଥା ରୂପଂ ରସୋ ଗନ୍ଧଶ୍ଚ ପଞ୍ଚମଃ। କ୍ରିଯାଃ କରଣଯୁକ୍ତାଃ ସ୍ଯୁରନିତ୍ଯା ମୋହସଂଜ୍ଞିତାଃ॥ 14-42-6 (93495) ଲୋଭପ୍ରଜନସମ୍ଭୂତା ନିର୍ବିଶେଷା ହ୍ଯକିଞ୍ଚନାଃ। ମାଂସଶୋଣିତସଙ୍ଘାତା ଅନ୍ଯୋନ୍ଯସ୍ଯୋପଜୀବିନଃ॥ 14-42-7 (93496) ବହିରାତ୍ମାନ ଇତ୍ଯେତେ ଦୀନାଃ କୃପଣଜୀବିନଃ। ପ୍ରାଣାପାନାବୁଦାନଶ୍ଚ ସମାନୋ ବ୍ଯାନ ଏବ ଚ॥ 14-42-8 (93497) ଅନ୍ତରାତ୍ମନି ଚାପ୍ଯେତେ ନିଯତାଃ ପଞ୍ଚ ବାଯବଃ। ବାଙ୍ମନୋବୁଦ୍ଧିରିତ୍ଯେଭିଃ ସାର୍ଧମଷ୍ଟାତ୍ମକଂ ଜଗତ୍॥ 14-42-9 (93498) ତ୍ବଗ୍ଘ୍ରାଣଶ୍ରୋତ୍ରଚକ୍ଷୂଂଷି ରସନା ବାକ୍ଚ ସଂଯତାଃ। ବିଶୁଦ୍ଧଂ ଚ ମନୋ ଯସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚାବ୍ଯଭିଚାରିଣୀ॥ 14-42-10 (93499) ଅଷ୍ଟୌ ଯସ୍ଯାଗ୍ନଯୋ ହ୍ଯେତେ ଦହନ୍ତେଽହଙ୍କ୍ରିଯାଃ ସଦା। ସ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଶୁଭଂ ଯାତି ତସ୍ମାଦ୍ଭୂଯୋ ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-42-11 (93500) ଏକାଦଶ ଚ ଯାନ୍ଯାହୁରିନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ବିଶେଷତଃ। ଅହଙ୍କାରାତ୍ପ୍ରସୂତାନି ତାନି ବକ୍ଷ୍ଯାମି ନାମତଃ॥ 14-42-12 (93501) ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ତ୍ବକ୍ ଚକ୍ଷୁଷୀ ଜିହ୍ବା ନାସିକା ଚୈବ ପଞ୍ଚମୀ। ପାଦୌ ପାଯୁରୁପସ୍ଥଶ୍ଚ ହସ୍ତୌ ବାଗ୍ଦଶମୀ ଭବେତ୍॥ 14-42-13 (93502) ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମ ଇତ୍ଯେଷ ମନ ଏକାଦଶଂ ଭବେତ୍। ଏତଂ ଗ୍ରାମଂ ଜଯେତ୍ପୂର୍ବଂ ତତୋ ବ୍ରହ୍ମ ପ୍ରକାଶତେ॥ 14-42-14 (93503) ବୁଦ୍ଧୀନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ପଞ୍ଚାହୁଃ ପଞ୍ଚ କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ଚ। ଶ୍ରୋତ୍ରାଦୀନ୍ଯପି ପଞ୍ଚାହୁର୍ବୁଦ୍ଧିଯୁକ୍ତାନି ତତ୍ତ୍ବତଃ॥ 14-42-15 (93504) ଅବିଶେଷାଣି ଚାନ୍ଯାନି କର୍ମଯୁକ୍ତାନି ଯାନି ତୁ। ଉଭଯତ୍ର ମନୋ ଜ୍ଞେଯଂ ବୁଦ୍ଧିସ୍ତୁ ଦ୍ବାଦଶୀ ଭବେତ୍॥ 14-42-16 (93505) ଇତ୍ଯୁକ୍ତାନୀନ୍ଦ୍ରିଯାଣ୍ଯେତାନ୍ଯେକାଦଶ ଯଥାକ୍ରମମ୍। ମନ୍ଯନ୍ତେ କୃତମିତ୍ଯେବଂ ବିଦିତ୍ବା ତାନି ପଣ୍ଡିତାଃ॥ 14-42-17 (93506) `ତ୍ରୀଣି ସ୍ଥାନାନି ଭୂତାନାଂ ଚତୁର୍ଥଂ ନୋପପଦ୍ଯତେ।' ସ୍ଥଲମାପସ୍ତଥାଽଽକାଶଂ ଜନ୍ମ ଚାପି ଚତୁର୍ବିଧମ୍॥ 14-42-18 (93507) ଅଣ୍ଡଜୋଦ୍ଭିଜ୍ଜସଂସ୍ବେଦଜରାଯୁଜମଥାପି ଚ। ଚତୁର୍ଧା ଜନ୍ମ ଇତ୍ଯେତଦ୍ଭୂତଗ୍ରାମସ୍ଯ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ॥ 14-42-19 (93508) ଅପରାଣ୍ଯଥ ଭୂତାନି ଖେଚରାଣି ତଥୈବ ଚ। ଅଣ୍ଡଜାନି ବିଜାନୀଯାତ୍ସର୍ବାଂଶ୍ଚୈବ ସରୀସୃପାନ୍॥ 14-42-20 (93509) ସ୍ବେଦଜାଃ କୃମଯଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ଜନ୍ତବଶ୍ଚ ଯଥାକ୍ରମମ୍। ଜନ୍ମଦ୍ବିତୀଯମିତ୍ଯେତଜ୍ଜଘନ୍ଯତରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-42-21 (93510) ଭିତ୍ତ୍ବା ତୁ ପୃଥିବୀଂ ଯାନି ଜାଯନ୍ତେ କାଲପର୍ଯଯାତ୍। ଉଦ୍ଭିଜ୍ଜାନି ଚ ତାନ୍ଯାହୁର୍ଭୂତାନି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ॥ 14-42-22 (93511) ଦ୍ବିପାଦବହୁପାଦାନି ତିର୍ଯଗ୍ଗତିମତୀନି ଚ। ଜରାଯୁଜାନି ଭୂତାନି ବିକୃତାନ୍ଯପି ସତ୍ତମାଃ॥ 14-42-23 (93512) ଦ୍ବିବିଧା ଖଲୁ ବିଜ୍ଞେଯା ବ୍ରହ୍ମଯୋନିଃ ସନାତନା। ତପଃ କର୍ମ ଚ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯମିତ୍ଯେଷ ବିଦୁଷାଂ ନଯଃ॥ 14-42-24 (93513) ବିବିଧଂ କର୍ମ ବିଜ୍ଞେଯମିଜ୍ଯା ଦାନଂ ଚ ତନ୍ମଖେ। ବେଦସ୍ଯାଧ୍ଯଯନଂ ପୁଣ୍ଯମିତି ବୃଦ୍ଧାନୁଶାସନମ୍॥ 14-42-25 (93514) ଏତଦ୍ଯୋ ବେତ୍ତି ବିଧିବତ୍ସ ମୁକ୍ତଃ ସ୍ଯାଦ୍ଦ୍ବିଜର୍ଷଭାଃ। ବିମୁକ୍ତଃ ସର୍ବପାପେଭ୍ଯ ଇତି ଚୈବ ନିବୋଧତ॥ 14-42-26 (93515) `ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ସର୍ବଂ ବିବିଧମିନ୍ଦ୍ରିଯମ୍॥' 14-42-27 (93516) ଆକାଶଂ ପ୍ରଥମଂ ଭୂତଂ ଶ୍ରୋତ୍ରମଧ୍ଯାତ୍ମମୁଚ୍ଯତେ। ଅଧିଭୂତଂ ତଥା ଶବ୍ଦୋ ଦିଶଶ୍ଚାତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-28 (93517) ଦ୍ବିତୀଯଂ ମାରୁତଂ ଭୂତଂ ତ୍ବଗଧ୍ଯାତ୍ମଂ ଚ ବିଶ୍ରୁତମ୍। ସ୍ପ୍ରଷ୍ଟବ୍ଯମଧିଭୂତଂ ତୁ ବିଦ୍ଯୁତ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-29 (93518) ତୃତୀଯଂ ଜ୍ଯୋତିରିତ୍ଯାହୁଶ୍ଚକ୍ଷୁରଧ୍ଯାତ୍ମମିଷ୍ଯତେ। ଅଧିଭୂତଂ ତତୋ ରୂପଂ ସୂର୍ଯସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-30 (93519) ଚତୁର୍ଥମାପୋ ବିଜ୍ଞେଯଂ ଜିହ୍ବା ଚାଧ୍ଯାତ୍ମମିଷ୍ଯତେ। ଅଧିଭୂତଂ ରସଶ୍ଚାତ୍ର ସୋମସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-31 (93520) ପୃଥିବୀ ପଞ୍ଚମଂ ଭୂତଂ ଘ୍ରାଣଶ୍ଚାଧ୍ଯାତ୍ମମୁଚ୍ଯତେ। ଅଧିଭୂତଂ ତଥା ଗନ୍ଧୋ ବାଯୁସ୍ତତ୍ରାଦିଦୈବତମ୍॥ 14-42-32 (93521) ଏଷୁ ପଞ୍ଚସୁ ଭୂତେଷୁ ଚତୁଷ୍ଟଯବିଧିଃ ସ୍ମୃତଃ। ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ସର୍ବଂ ତ୍ରିବିଧମିନ୍ଦ୍ରିଯମ୍॥ 14-42-33 (93522) ପାଦାବଧ୍ଯାତ୍ମମିତ୍ଯାହୁର୍ବ୍ରାହ୍ମଣାସ୍ତତ୍ବଦର୍ଶିନଃ। ଅଧିଭୂତଂ ତୁ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ବିଷ୍ଣୁସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-34 (93523) ଅବାଗ୍ଗତିରପାନଶ୍ଚ ପାଯୁରଧ୍ଯାତ୍ମମିଷ୍ଯତେ। ଅଧିଭୂତଂ ବିସର୍ଗଶ୍ଚ ମିତ୍ରସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-35 (93524) ପ୍ରଜନଃ ସର୍ବଭୂତାନାମୁପସ୍ଥୋଽଧ୍ଯାତ୍ମମୁଚ୍ଯତେ। ଅଧିଭୂତଂ ତଥା ଶୁକ୍ରଂ ଦୈବତଂ ଚ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-42-36 (93525) ହସ୍ତାବଧ୍ଯାତ୍ମମିତ୍ଯାହୁରଦ୍ଯାତ୍ମବିଦୁଷୋ ଜନାଃ। ଅଧିଭୂତଂ ଚ କର୍ମାଣି ଶକ୍ରସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-37 (93526) ବୈଶ୍ବଦେବୀ ମନଃପୂର୍ବା ବାଗଧ୍ଯାତ୍ମମିହୋଚ୍ଯତେ। ବକ୍ତବ୍ଯମଧିଭୂତଂ ଚ ବହ୍ନିସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-38 (93527) ଅଧ୍ଯାତ୍ମଂ ମନ ଇତ୍ଯାହୁଃ ପଞ୍ଚଭୂତାତ୍ମଚାରକମ୍। ଅଧିଭୂତଂ ଚ ସଙ୍କଲ୍ପଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରମାଶ୍ଚାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-39 (93528) ଅହଙ୍କାରସ୍ତଥାଽଧ୍ଯାତ୍ମଂ ସର୍ବସଂସାରକାରଣମ୍। ଅଭିମାନୋଽଧିଭୂତଂ ଚ ରୁଦ୍ରସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-40 (93529) ଅଧ୍ଯାତ୍ମଂ ବୁଦ୍ଧିରିତ୍ଯାହୁଃ ଷଡିନ୍ଦ୍ରିଯବିଚାରିଣୀ। ଅଧିଭୂତଂ ତୁ ବିଜ୍ଞେଯମହସ୍ତତ୍ରାଧିଦୈବତମ୍॥ 14-42-41 (93530) ଯଥାବଦଧ୍ଯାତ୍ମବିଧିରେଷ ବଃ କୀର୍ତିତୋ ମଯା। ଜ୍ଞାନମସ୍ଯ ହି ଧର୍ମଜ୍ଞାଃ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଜ୍ଞାନବତାମିହ॥ 14-42-42 (93531) ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣୀନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥାଶ୍ଚ ମହାଭୂତାନି ପଞ୍ଚ ଚ। ସର୍ବାଣ୍ଯେତାନି ସଂଧାଯ ମନସା ସମ୍ପ୍ରଧାରଯେତ୍॥ 14-42-43 (93532) କ୍ଷୀଣେ ମନସି ସର୍ବସ୍ମିନ୍ନ ଜନ୍ମସୁଖମିଷ୍ଯତେ। ଜ୍ଞାନସମ୍ପନ୍ନସତ୍ତ୍ବାନାଂ ତତ୍ସୁଖଂ ବିଦୁଷାଂ ମତମ୍॥ 14-42-44 (93533) ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ସୂକ୍ଷ୍ମଭାବକରୀଂ ଶିବାମ୍। ନିବୃତ୍ତିଂ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ମୃଦୁନା ଦାରୁଣେନ ବା॥ 14-42-45 (93534) ଗୁଣାଗୁଣମନାସଙ୍ଗମେକଚର୍ଯମନନ୍ତରମ୍। ଏତଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣଜଂ ବୃତ୍ତମାହୁରେକପଦଂ ସୁଖମ୍॥ 14-42-46 (93535) ବିଦ୍ବାନ୍କୂର୍ମ ଇବାଙ୍ଗାନି କାମାନ୍ସଂହୃତ୍ଯ ସର୍ବଶଃ। ବିରଜାଃ ସର୍ବତୋ ମୁକ୍ତୋ ଯୋ ନରଃ ସ ସୁଖୀ ସଦା॥ 14-42-47 (93536) କାମାନାତ୍ମନି ସଂଯମ୍ଯ କ୍ଷୀଣତୃଷ୍ଣଃ ସମାହିତଃ। ସର୍ବଭୂତସୁହୃନ୍ମୈତ୍ରୋ ବ୍ରହ୍ମଭୂଯାଯ କଲ୍ପତେ॥ 14-42-48 (93537) ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ନିରୋଧେନ ସର୍ବେଷାଂ ବିଷଯୈଷିଣାମ୍। ମୁନେର୍ଜନପଦତ୍ଯାଗାଦଧ୍ଯାତ୍ମାଗ୍ନିଃ ସମିଧ୍ଯତେ॥ 14-42-49 (93538) ଯଥାଽଗ୍ନିରିନ୍ଧନୈରିଦ୍ଧୋ ମହାଜ୍ଯୋତିଃ ପ୍ରକାଶତେ। ତଥେନ୍ଦ୍ରିଯନିରୋଧେନ ମହାନାତ୍ମା ପ୍ରକାଶତଦେ॥ 14-42-50 (93539) ଯଦା ପଶ୍ଯତି ଭୂତାନି ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମାଽତ୍ମନୋ ହୃଦି। ସ୍ବଯଂଜ୍ଯୋତିସ୍ତଦାସୂକ୍ଷ୍ମାତ୍ସୂକ୍ଷ୍ମଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତ୍ଯନୁତ୍ତମମ୍॥ 14-42-51 (93540) ଅଗ୍ନୀ ରୂପଂ ରସଂ ସ୍ରୋତୋ ବାଯୁଃ ସ୍ପର୍ଶନମେବ ଚ। ମହୀ ଗନ୍ଧଧରା ଘ୍ରାଣମାକାଶଃ ଶ୍ରବଣଂ ତଥା। `ଦୃଶ୍ଯମାଦିତ୍ଯମେବାହୁରଧ୍ଯାତ୍ମବିଦୁଷୋ ଜନାଃ॥' 14-42-52 (93541) ରୋଗଶୋକସମାବିଷ୍ଟଂ ପଞ୍ଚସ୍ରୋତଃସମାବୃତମ୍। ପଞ୍ଚଭୂତସମାଯୁକ୍ତଂ ନବଦ୍ବାରଂ ଦ୍ବିଦୈବତମ୍॥ 14-42-53 (93542) ରଜସ୍ବଲମଥାଦୃଶ୍ଯଂ ତ୍ରିଗୁଣଂ ସପ୍ତଧାତୁକମ୍। ସଂସର୍ଗାଭିରତଂ ମୂଢଂ ଶରୀରମିତି ଧାରଣା॥ 14-42-54 (93543) ଦୁଶ୍ଚରଂ ଜୀବଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ସତ୍ବଂ ପ୍ରତି ସମାଶ୍ରିତମ୍। ଏତଦେବ ହି ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍କାଲଚକ୍ରଂ ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-42-55 (93544) ଏତନ୍ମହାର୍ଣବଂ ଘୋରମଗାଧଂ ମୋହସଂଝିତମ୍। ବିସୃଜନ୍ସଂକ୍ଷିପେଚ୍ଚୈବ ମୋହଯନ୍ସ୍ବାପଯଞ୍ଜଗତ୍॥ 14-42-56 (93545) କାମଂ କ୍ରୋଧଂ ଭଯଂ ଲୋଭମଭିଦ୍ରୋହମଥାନୃତମ୍। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣାଂ ନିରୋଧେନ ସତସ୍ତ୍ଯଜତି ଦୁସ୍ତ୍ଯଜାନ୍॥ 14-42-57 (93546) ଯସ୍ଯୈତେ ନିର୍ଜିତା ଲୋକେ ତ୍ରିଗୁଣାଃ ପଞ୍ଚଧାତବଃ। ବ୍ଯୋମ୍ନି ତସ୍ଯ ପରଂ ସ୍ଥାନମାନନ୍ତମଥ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ॥ 14-42-58 (93547) ପଞ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯମହାକୂଲାଂ ମନଃସ୍ରୋତୋଭଯାବହାମ୍। ନଦୀଂ ମୋହହ୍ରଦାଂ ତୀର୍ତ୍ବା କାମକ୍ରୋଧାବୁଭୌ ଜଯେତ୍॥ 14-42-59 (93548) ସ ସର୍ବଦୋଷନିର୍ମୁକ୍ତସ୍ତତଃ ପଶ୍ଯତି ତତ୍ପରମ୍। ମନୋ ମନସି ସନ୍ଧାଯ ପଶ୍ଯନ୍ନାତ୍ମାନମାତ୍ମନି॥ 14-42-60 (93549) ସର୍ବବିତ୍ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯତ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନି। ଏକଧା ବହୁଧା ଚୈବ ବିକୁର୍ବାଣସ୍ତତସ୍ତତଃ॥ 14-42-61 (93550) ଧ୍ରୁବଂ ପଶ୍ଯତି ରୂପାଣି ଦୀପାଦ୍ଦୀପଶତଂ ଯଥା। ସ ବୈ ବିଷ୍ଣୁଶ୍ଚ ମିତ୍ରଶ୍ଚ ବରୁଣୋଽଗ୍ନିଃ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-42-62 (93551) ସ ହି ଧାତା ବିଧାତା ଚ ସ ପ୍ରଭୁଃ ସର୍ବତୋମୁଖଃ। ହୃଦଯଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ମହାନାତ୍ମା ପ୍ରକାଶତେ॥ 14-42-63 (93552) ତଂ ବିପ୍ରସଙ୍ଘାଶ୍ଚ ସୁରାସୁରାଶ୍ଚ ଯକ୍ଷାଃ ପିଶାଚାଃ ପିତରୋ ବଯାଂସି। ରକ୍ଷୋଗଣା ଭୂତଗଣାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ମହର୍ଷଯଶ୍ଚୈବ ସଦା ସ୍ତୁବନ୍ତି॥ ॥ 14-42-64 (93553) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବିଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 42 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-42-7 ଲୋକପ୍ରଜନସଂଯୁକ୍ତା ଇତି କ.ଟ.ପାଠଃ॥ 7-42-9 ଇତ୍ଯୁକ୍ତା ଇତି କ.ପାଠଃ॥ 7-42-25 ଜାତସ୍ଯାଧ୍ଯଯନଂ ପୁଣ୍ଯମିତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-42-64 ପିତରଶ୍ଚ ସିଦ୍ଧା ଇତି କ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 043

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.43. ଅଧ୍ଯାଯଃ 043

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ମନୁଷ୍ଯେଷୁ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ରଜୋଗୁଣକାର୍ଯବଲପ୍ରଧାନତଯା ତେଷାଂ ସତ୍ବପ୍ରଧାନବ୍ରାହ୍ମଣରକ୍ଷଣସ୍ଯ କର୍ତବ୍ଯତ୍ବକଥନପ୍ରସଙ୍ଗେନ ତତ୍ତଜ୍ଜାତିଶ୍ରେଷ୍ଠବସ୍ତୁକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ତୁ ରାଜ୍ଯଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ମଧ୍ଯମୋ ଗୁଣଃ। କୁଞ୍ଜରୋ ବାହନାନାଂ ଚ ସିଂହଶ୍ଚାରଣ୍ଯବାସିନାମ୍॥ 14-43-1 (93554) ଅବିଃ ପଶୂନାଂ ସର୍ବେଷାମହିସ୍ତୁ ବିଲବାସିନାମ୍। ଗବାଂ ଗୋବୃଷଭଶ୍ଚୈବ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ପୁରୁଷ ଏବ ଚ॥ 14-43-2 (93555) ନ୍ଯଗ୍ରୋଧୋ ଜମ୍ବୁବୃକ୍ଷଶ୍ଚ ପିପ୍ପଲଃ ଶାଲ୍ମଲିସ୍ତଥା। ଶିଂଶପା ମେଷଶୃଙ୍ଗଶ୍ଚ ତଥା କୀଚକବେଣବଃ॥ 14-43-3 (93556) ଏତେ ଦ୍ରୁମାଣାଂ ରାଜାନୋ ଗଣାନାଂ ମରୁତସ୍ତଥା। ହିମବାନ୍ପାରିଯାତ୍ରଶ୍ଚ ସହ୍ଯୋ ବିନ୍ଧ୍ଯସ୍ତ୍ରିକୂଟବାନ୍॥ 14-43-4 (93557) ଶ୍ବେତୋ ନୀଲଶ୍ଚ ଭାସଶ୍ଚ ରାଷ୍ଟ୍ରବାଂଶ୍ଚୈବ ପର୍ବତଃ। ଭୃଶସ୍କନ୍ଧୋ ମହେନ୍ଦ୍ରଶ୍ଚ ମାଲ୍ଯବାନ୍ପର୍ବତସ୍ତଥା॥ 14-43-5 (93558) ଏତେ ପର୍ବତରାଜାନୋ ଗଣାନାଂ ମରୁତସ୍ତଥା। ସୂର୍ଯୋ ଗ୍ରହାଣାମଧିପୋ ନକ୍ଷତ୍ରାଣାଂ ଚ ଚନ୍ଦ୍ରମାଃ॥ 14-43-6 (93559) ଯମଃ ପିତୄଣାମଧିପଃ ସରିତାମଥ ସାଗରଃ। ଅଂଭସାଂ ବରୁଣୋ ରାଜା ମରୁତାମିନ୍ଦ୍ର ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-43-7 (93560) ଅର୍କୋଽଧିପତିରୁଷ୍ଣାନାଂ ଜ୍ଯୋତିଷାମିନ୍ଦୁରୁଚ୍ଯତେ। ଅଗ୍ନିର୍ଭୂତପତିର୍ନିତ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ବୃହସ୍ପତିଃ॥ 14-43-8 (93561) ଓଷଧୀନାଂ ପତିଃ ସୋମୋ ବିଷ୍ଣୁର୍ବଲବତାଂ ବରଃ। ତ୍ବଷ୍ଟାଽଧିନାଂ ପତିଃ ସୋମୋ ବିଷ୍ଣୁର୍ବଲବତାଂ ବରଃ। 14-43-9 (93562) ଦକ୍ଷିଣାନାଂ ତଥା ଯଜ୍ଞୋ ବେଦାନାମୃଚ ଏବ ଚ। ଦିଶାମୁଦୀଚୀ ବିପ୍ରାଣାଂ ସୋମୋ ରାଜା ପ୍ରତାପବାନ୍॥ 14-43-10 (93563) କୁବେରଃ ସର୍ବରତ୍ନାନାଂ ଦେବତାନାଂ ପୁରଂଦରଃ। ଏଷ ଭୂତାଧିପଃ ସର୍ଗଃ ପ୍ରଜାନାଂ ଚ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-43-11 (93564) ସର୍ବେଷାମେବ ଭୂତାନାମହଂ ବ୍ରହ୍ମମଯୋ ମହାନ୍। ଭୂତଂ ପରତରଂ ମତ୍ତୋ ବିଷ୍ଣୋର୍ବାଽପି ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-43-12 (93565) ରାଜାଧିରାଜଃ ସର୍ବେଷାଂ ବିଷ୍ଣୁର୍ବ୍ରହ୍ମମଯୋ ମହାନ୍। ଈଶ୍ବରଂ ତଂ ବିଜାନୀମଃ ସ ବିଭୁଃ ସ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-43-13 (93566) ନରକିନ୍ନରଯକ୍ଷାଣାଂ ଗନ୍ଧର୍ବୋରଗରକ୍ଷସାମ୍। ଦେବଦାନବନାଗାନାଂ ସର୍ବେଷାମୀଶ୍ବରୋ ହି ସଃ॥ 14-43-14 (93567) ଭଗଦେବାନୁଯାତାନାଂ ସର୍ବାସାଂ ବାମଲୋଚନା। ମାହେଶ୍ବରୀ ମହାଦେବୀ ପ୍ରୋଚ୍ଯତେ ପାର୍ବତୀ ହି ସା॥ 14-43-15 (93568) ଉମାଂ ଦେବୀଂ ବିଜାନୀଧ୍ବଂ ନାରୀଣାମୁତ୍ତମାଂ ଶୁଭାମ୍। ରତୀନାଂ ବସୁମତ୍ଯସ୍ତୁ ସ୍ତ୍ରୀଣାମପ୍ସରସସ୍ତଥା॥ 14-43-16 (93569) ଧର୍ମିକାମାଶ୍ଚ ରାଜାନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଧର୍ମସେତବଃ। ତସ୍ମାଦ୍ରାଜା ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ ପ୍ରଯତେତେହ ରକ୍ଷଣେ॥ 14-43-17 (93570) ରାଜ୍ଞାଂ ହି ବିଷଯେ ଯେଷାମବସୀଦନ୍ତି ସାଧବଃ। ହୀନାସ୍ତେ ସ୍ବଗୁଣୈଃ ସର୍ବୈଃ ପ୍ରେତ୍ଯାବାଙ୍ମାର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-43-18 (93571) ରାଜ୍ଞାଂ ହି ବିଷଯେ ଯେଷାଂ ସାଧବଃ ପରିରକ୍ଷିତାଃ। ତେଽସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ପ୍ରେତ୍ଯ ଚାନନ୍ଦମେବ ଚ॥ 14-43-19 (93572) ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି ମହାତ୍ମାନ ଇତି ବିତ୍ତ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭାଃ। ଅତ ଊର୍ଧ୍ବଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ନିଯତଂ ଧର୍ମଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-43-20 (93573) ଅହିଂସାଲକ୍ଷଣୋ ଧର୍ମୋ ହିଂସା ଚାଧର୍ମଲକ୍ଷଣା। ପ୍ରକାଶଲକ୍ଷଣା ଦେବା ମନୁଷ୍ଯାଃ କର୍ମଲକ୍ଷଣାଃ॥ 14-43-21 (93574) ଶବ୍ଦଲକ୍ଷଣମାକାଶଂ ବାଯୁସ୍ତୁ ସ୍ପର୍ଶଲକ୍ଷଣଃ। ଜ୍ଯୋତିଷାଂ ଲକ୍ଷଣଂ ରୂପମାପଶ୍ଚ ରସଲକ୍ଷଣାଃ॥ 14-43-22 (93575) ଧାରିଣୀ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ପୃଥିବୀ ଗନ୍ଧଲକ୍ଷଣା। ସ୍ବରବ୍ଯଞ୍ଜନସଂସ୍କାରା ଭାରତୀ ଶବ୍ଦଲକ୍ଷଣା॥ 14-43-23 (93576) ମନସୋ ଲକ୍ଷଣଂ ଚିନ୍ତା ତଥୋକ୍ତା ବୁଦ୍ଧିରନ୍ବଯାତ୍। ମନସା ଚିନ୍ତିତାନର୍ଥାନ୍ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଚେହ ବ୍ଯବସ୍ଯତି॥ 14-43-24 (93577) ବୁଦ୍ଧିର୍ହି ବ୍ଯବସାଯେନ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ। ଲକ୍ଷଣଂ ମନସୋ ଧ୍ଯାନମବ୍ଯକ୍ତଂ ସାଧୁଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-43-25 (93578) ପ୍ରବୃତ୍ତିଲକ୍ଷଣୋ ଯୋଗୋ ଜ୍ଞାନଂ ସଂନ୍ଯାସଲକ୍ଷଣମ୍। ତସ୍ମାଜ୍ଜ୍ଞାନଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ସଂନ୍ଯସେଦିହ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍॥ 14-43-26 (93579) ସଂନ୍ଯାସୀ ଜ୍ଞାନସଂଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ପରମାଂ ଗତିମ୍। ଅତୀତୋ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବମଭ୍ଯେତି ତମୋମୃତ୍ଯୁଜରାତିଗଃ॥ 14-43-27 (93580) ଧର୍ମଲକ୍ଷଣସଂଯୁକ୍ତମୁକ୍ତଂ ବୋ ବିଧିବନ୍ମଯା। ଗୁଣାନାଂ ଗ୍ରହଣଂ ସମ୍ଯଗ୍ବକ୍ଷ୍ଯାମ୍ଯହମତଃ ପରମ୍॥ 14-43-28 (93581) ପାର୍ତିବୋ ଯସ୍ତୁ ଗନ୍ଧୋ ବୈ ଘ୍ରାଣେନ ହି ସ ଗୃହ୍ଯତେ। ପ୍ରାଣସ୍ଯଶ୍ଚ ତଥା ବାଯୁର୍ଗନ୍ଧଜ୍ଞାନେ ବିଧୀଯତେ॥ 14-43-29 (93582) ଅପାଂ ଧାତୂ ରସୋ ନିତ୍ଯଂ ଜିହ୍ବଯା ସ ତୁ ଗୃହ୍ଯତେ। ଜିହ୍ବାସ୍ଥଶ୍ଚ ତଥା ସୋମୋ ରସଜ୍ଞାନେ ବିଧୀଯତେ॥ 14-43-30 (93583) ତେଜସସ୍ତୁ ଗୁଣୋ ରୂପଂ ଚକ୍ଷୁଷା ତଚ୍ଚ ଗୃହ୍ଯତେ। ଚକ୍ଷୁଃସ୍ଥଶ୍ଚ ତତାଦିତ୍ଯୋ ରୂପଜ୍ଞାନେ ବିଧୀଯତେ॥ 14-43-31 (93584) ବାଯବ୍ଯସ୍ତୁ ସଦା ସ୍ପର୍ଶସ୍ତ୍ବଚା ପ୍ରଜ୍ଞାଯତେ ଚ ସଃ। ତ୍ବକ୍ସ୍ଥଶ୍ଚୈବ ସଦା ବାଯୁଃ ସ୍ପର୍ସନେ ସ ବିଧୀଯତେ॥ 14-43-32 (93585) ଆକାଶସ୍ଯ ଗୁଣୋ ଘୋଷଃ ଶ୍ରୋତ୍ରେଣ ଚ ସ ଗୃହ୍ଯତେ। ଶ୍ରୋତ୍ରସ୍ଥାଶ୍ଚ ଦିଶଃ ସର୍ବାଃ ଶବ୍ଦଜ୍ଞାନେ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ॥ 14-43-33 (93586) ମନସଶ୍ଚ ଗୁଣଶ୍ଚିନ୍ତା ପ୍ରଜ୍ଞଯା ସ ତୁ ଗୃହ୍ଯତେ। ହୃଦିସ୍ଥଶ୍ଚେତନୋ ଧାତୁର୍ମନୋଜ୍ଞାନେ ବିଧୀଯତେ॥ 14-43-34 (93587) ବୁଦ୍ଧିରଧ୍ଯବସାଯେନ ଧ୍ଯାନେନ ଚ ମହାଂସ୍ତଥା। ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ଗ୍ରହଣାଦ୍ବ୍ଯକ୍ତମବ୍ଯକ୍ତଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-43-35 (93588) ଅଲିଙ୍ଗଗ୍ରହଣୋ ନିତ୍ଯଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞୋ ନିର୍ଗୁଣାତ୍ମକଃ। ତସ୍ମାଦଲିଙ୍ଗଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଃ କେବଲଂ ଜ୍ଞାନଲକ୍ଷଣଃ॥ 14-43-36 (93589) ଅବ୍ଯକ୍ତଂ କ୍ଷେତ୍ରମୁଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ଗୁଣାନାଂ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯମ୍। ସଦା ପଶ୍ଯାମ୍ଯହଂ ଲୀନଂ ବିଜାନାମି ଶୃଣୋମି ଚ॥ 14-43-37 (93590) ପୁରୁଷସ୍ତଦ୍ବିଜାନୀତେ ତସ୍ମାତ୍କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ ଉଚ୍ଯତେ। ଗୁଣବୃତ୍ତଂ ତଥା କୃତ୍ସ୍ନଂ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଃ ପରିପଶ୍ଯତି॥ 14-43-38 (93591) ଆଦିମଦ୍ଯାବସାନଂ ତତ୍ସୃଜ୍ଯମାନମଚେତନମ୍। ନ ଗୁଣା ବିଦୁରାତ୍ମାନଂ ସୃଜ୍ଯମାନାଃ ପୁନଃପୁନଃ॥ 14-43-39 (93592) ନ ସତ୍ଯଂ ବେଦ ବୈ କଶ୍ଚିତ୍କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞସ୍ତ୍ବେବ ବିନ୍ଦତି। ଗୁଣାନାଂ ଗୁଣଭୂତାନାଂ ଯତ୍ପରଂ ପରତୋ ମହତ୍॥ 14-43-40 (93593) ତସ୍ମାଦ୍ଗୁଣାଂଶ୍ଚ ତତ୍ବଂ ଚ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯେହ ତତ୍ବବିତ୍। କ୍ଷୀଣଦୋଷୋ ଗୁଣାନ୍ହିତ୍ବା କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଂ ପ୍ରବିଶତ୍ଯଥ॥ 14-43-41 (93594) ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୋ ନିର୍ନମସ୍କାରୋ ନିଃସ୍ବଧାକାର ଏବ ଚ। ଅଚଲଶ୍ଚାନିକେତଶ୍ଚ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଃ ସ ପରୋ ବିଧିଃ॥ ॥ 14-43-42 (93595) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ରିଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 43 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-43-2 ଆଖୁଶ୍ଚ ବିଲବାସିନାମିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-43-7 ରାଜାସତ୍ତ୍ବାନାଂ ମିତ୍ର ଉଚ୍ଯତ ଇତି କ.ଟ.ଥ.॥ 7-43-8 ଉଷ୍ଣାନାଂ ଦେବାନାମିନ୍ଦ୍ର ଉଚ୍ଯତ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-43-15 ଭଗଦେବାଃ କାମୁକାସ୍ତୈରନୁଯାତାନାମନୁସୃତାନାଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ସର୍ବାସାଂ ମଧ୍ଯେ ମାହେଶ୍ବରୀ ବାମଲୋଚନେତି ସମ୍ବନ୍ଧଃ॥ ଭଦ୍ରାଦେବାଭିଜାତାନାଂ ସର୍ବେଷାଂ ବାରିଜେକ୍ଷଣେତି କ.ଟ.ପାଠଃ॥ 7-43-16 ରତୀନାଂ ପ୍ରୀତିସୁଖାନାମ୍। ବସୁମତ୍ଯଃ ଧନବତ୍ଯଃ। ଧନଲାଭଗର୍ବିତଂ ଯତ୍ପ୍ରୀତିସୁଖଂ ତଦେବ ମହଦିତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-43-17 ବର୍ଣକ୍ରମାଶ୍ଚ ରାଜାନ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-43-25 ଲକ୍ଷଣଂ ମହତୋ ଧ୍ଯାନମିତି କ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 044

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.44. ଅଧ୍ଯାଯଃ 044

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ସ୍ବସ୍ବଜାତିଷୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠବସ୍ତୁ ପ୍ରତିପାଦନପୂର୍ବକଂ ଜ୍ଞାନସ୍ଯାବିନାଶିତ୍ବକଥନେନ ତସ୍ଯୈବ ଶ୍ରେଯଃସାଧନତ୍ବୋକ୍ତିଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ଯଦାଦିମଧ୍ଯପର୍ଯନ୍ତଂ ଗ୍ରହଣୋପାଯମେବ ଚ। ନାମଲକ୍ଷଣସଂଯୁକ୍ତଂ ସର୍ବଂ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ତତ୍ତ୍ବତଃ॥ 14-44-1 (93596) ଅହଃ ପୂର୍ବଂ ତତୋ ରାତ୍ରିର୍ମାସାଃ ଶୁକ୍ଲାଦଯଃ ସ୍ମୃତାଃ। ଶ୍ରବଣାଦୀନି ଋକ୍ଷାଣି ଋତବଃ ଶିଶିରାଦଯଃ॥ 14-44-2 (93597) ଭୂମିରାଦିସ୍ତୁ ଗନ୍ଧାନାଂ ରସାନାମାପ ଏବ ଚ। ରୂପାଣାମାଦିରଗ୍ନିସ୍ତୁ ସ୍ପର୍ଶାଦିର୍ବାଯୁରୁଚ୍ଯତେ॥ 14-44-3 (93598) ଶବ୍ଦସ୍ଯାଦିସ୍ତଥାଽଽକାଶମେଷ ଭୂତକୃତୋ ଗୁଣଃ। ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଭୂତାନାମାଦିମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-44-4 (93599) ଆଦିତ୍ଯୋ ଜ୍ଯୋତିଷାମାଦିରଗ୍ନିର୍ଭୂତାଦିରୁଚ୍ଯତେ। ସାବିତ୍ରୀ ସର୍ବବିଦ୍ଯାନାଂ ଦେବତାନାଂ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-44-5 (93600) ଓଙ୍କାରଃ ସର୍ବବେଦାନାଂ ବଚସାଂ ପ୍ରାଣ ଏବ ଚ। ଯଦସ୍ମିନ୍ନିଯତଂ ଲୋକେ ସର୍ବଂ ସାବିତ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-44-6 (93601) ଗାଯତ୍ରୀ ଚ୍ଛନ୍ଦସାମାଦିଃ ପ୍ରଜାନାଂ ସର୍ଗ ଉଚ୍ଯତେ। ଗାବଶ୍ଚତୁଷ୍ପଦାମାଦିର୍ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ଦ୍ବିଜାତଯଃ॥ 14-44-7 (93602) ଶ୍ଯେନଃ ପତତ୍ରିଣାମାଦିର୍ଯଜ୍ଞାନାଂ ହୁତମୁତ୍ତମମ୍। ପ୍ରସର୍ପିଣାଂ ତୁ ସର୍ବେଷାଂ ଜ୍ଯେଷ୍ଠଃ ସର୍ପୋ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମାଃ॥ 14-44-8 (93603) କୃତମାଦିର୍ଯୁଗାନାଂ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ। ହିରଣ୍ଯଂ ସର୍ବରତ୍ନାନାମୋଷଧୀନାଂ ଯବାସ୍ତଥା॥ 14-44-9 (93604) ସର୍ବେଷାଂ ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯାନାମନ୍ନଂ ପରମମୁଚ୍ଯତେ। ଦ୍ରବାଣାଂ ଚୈବ ସର୍ବେଷାଂ ପେଯାନାମାପ ଉତ୍ତମାଃ॥ 14-44-10 (93605) ସ୍ଥାବରାଣାଂ ତୁ ଭୂତାନାଂ ସର୍ବେଷାମବିଶେଷତଃ। ବ୍ରହ୍ମକ୍ଷେତ୍ରଂ ସଦା ପୁଣ୍ଯଂ ପ୍ଲକ୍ଷଃ ପ୍ରବରଜଃ ସ୍ମୃତଃ॥ 14-44-11 (93606) ଅହଂ ପ୍ରଜାପତୀନାଂ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ। ମମ ବିଷ୍ଣୁରଚିନ୍ତ୍ଯାତ୍ମା ସ୍ବଯଂଭୂରିତି ସଂସ୍ମୃତଃ॥ 14-44-12 (93607) ପର୍ବତାନାଂ ମହାମେରୁଃ ସର୍ବେଷାମଗ୍ରଜଃ ସ୍ମୃତଃ। ଦିଶାଂ ଚ ପ୍ରଦିଶାଂ ଚୋର୍ଧ୍ବଂ ଦିକ୍ପୂର୍ବା ପ୍ରଥମା ତଥା॥ 14-44-13 (93608) ତଥା ତ୍ରିପଥଗା ଗଙ୍ଗା ନଦୀନାମଗ୍ରଜା ସ୍ମୃତା। ତଥା ସରୋଦପାନନାଂ ସର୍ବେଷାଂ ସାଗରୋଽଗ୍ରଜଃ॥ 14-44-14 (93609) ଦେବଦାନବଭୂତାନାଂ ପିଶାଚୋରଗରକ୍ଷସାମ୍। ନରକିନ୍ନରଯକ୍ଷାଣାଂ ସର୍ବେଷାମୀଶ୍ବରଃ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-44-15 (93610) ଆଦିର୍ବିଶ୍ବସ୍ଯ ଜଗତୋ ବିଷ୍ଣୁର୍ବ୍ରହ୍ମମଯୋ ମହାନ୍। ତତଃ ପରତରଂ ଯସ୍ମାତ୍ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯେ ନେହ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-44-16 (93611) ଆଶ୍ରମାଣାଂ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ। ଲୋକାନାମାଦିରବ୍ଯକ୍ତଂ ସର୍ବସ୍ଯାନ୍ତସ୍ତଦେବ ଚ॥ 14-44-17 (93612) ଅହାନ୍ଯସ୍ତମଯାନ୍ତାନି ଉଦଯାନ୍ତା ଚ ଶର୍ବରୀ। ସୁଖସ୍ଯାନ୍ତଂ ସଦା ଦୁଃଖଂ ଦୁଃଖସ୍ଯାନ୍ତଂ ସଦା ସୁଖମ॥ 14-44-18 (93613) ସର୍ବେ କ୍ଷଯାନ୍ତା ନିଚଯାଃ ପତନାନ୍ତାଃ ସମୁଚ୍ଛ୍ରଯାଃ। ସଂଯୋଗାଶ୍ଚ ବିଯୋଗାନ୍ତା ମରଣାନ୍ତଂ ଚ ଜୀବିତମ୍॥ 14-44-19 (93614) ସର୍ବଂ କୃତଂ ବିନାଶାନ୍ତଂ ଜାତସ୍ଯ ମରଣଂ ଧ୍ରୁବମ୍। ଅଶାଶ୍ବତଂ ହି ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ସଦା ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମମ୍॥ 14-44-20 (93615) ଇଷ୍ଟଂ ଦତ୍ତଂ ତପୋଽଧୀତଂ ବ୍ରତାନି ନିଯମାଶ୍ଚ ଯେ। ସର୍ବମେତଦ୍ବିନାଶାନ୍ତଂ ଜ୍ଞାନସ୍ଯାନ୍ତୋ ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-44-21 (93616) ତସ୍ମାଜ୍ଜ୍ଞାନେନ ଶୁଦ୍ଧେନ ପ୍ରଶାନ୍ତାତ୍ମା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ନିର୍ମମୋ ନିରହଂକାରୋ ମୁଚ୍ଯତେ ସର୍ବପାପ୍ମଭିଃ॥ ॥ 14-44-22 (93617) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତୁଶ୍ଚତ୍ବାରିଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 44 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-44-2 ଶ୍ରବିଷ୍ଠାଦୀନି ସର୍ବାଣିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-44-3 ରୂପାଣାଂ ଜ୍ଯୋତିରାଦିତ୍ଯ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-44-8 ହୁତଂ ଅଗ୍ନୌ ବ୍ରାହ୍ମଣେ ବା ଦେବତୋଦ୍ଦେଶେନ ଦତ୍ତମ୍॥ 7-44-11 ବ୍ରହ୍ମବୃକ୍ଷଃ ସଦା ପୁଣ୍ଯଃ ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-44-14 ସରୋଦପାନନାଂ ସରସାଂ କୂପାଦୀନାଂ ଚ। ସଂଧିରାର୍ଷଃ। ତଥାଚାଶ୍ବୋ ବାହନାନାଂ ସର୍ବେଷାଂ ସାଗରୋଗ୍ରଜ ଇତି କ.ପାଠଃ॥ 7-44-15 ଈଶ୍ବରଃ ରୁଦ୍ରଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 045

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.45. ଅଧ୍ଯାଯଃ 045

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ଶରୀରସ୍ଯ କାଲଚକ୍ରବତ୍ସର୍ବନାଶକତ୍ବୋକ୍ତିପୂର୍ବକଂ ଗୃହସ୍ଥଧ୍ରମାନୁଷ୍ଠାନସ୍ଯ ଶ୍ରେଯଃସାଧନତ୍ବୋକ୍ତିଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ବୁଦ୍ଧିସାରଂ ମନସ୍ତମ୍ଭମିନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମବନ୍ଧନମ୍। ମହାଭୂତାରବିଷ୍କମ୍ଭଂ ନିମେଷପରିବେଷ୍ଟନମ୍॥ 14-45-1 (93618) ଜରାଶୋକସମାବିଷ୍ଟଂ ବ୍ଯାଧିବ୍ଯସନସଞ୍ଚରମ୍। ଦେଶକାଲବିଚାରୀଦଂ ଶ୍ରମବ୍ଯାଯାମନିଃସ୍ବନମ୍॥ 14-45-2 (93619) ଅହୋରାତ୍ରପରିକ୍ଷେପଂ ଶୀତୋଷ୍ଣପରିମଣ୍ଡଲମ୍। ସୁଖଦୁଃଖାନ୍ତସଂଶ୍ଲେଷଂ କ୍ଷୁତ୍ପିପାସାବକୀଲକମ୍॥ 14-45-3 (93620) ଛାଯାତପବିଲେଖଂ ଚ ନିମେଷୋନ୍ମେଷବିହ୍ବଲମ୍। ଶୋକମୋହଜରାକୀର୍ଣଂ ବର୍ତମାନମଚେତନମ୍॥ 14-45-4 (93621) ମାସାର୍ଧମାସଗୁଣିତଂ ବିଷମଂ ଲୋକସଞ୍ଚରମ୍। ତମୋନିଚଯପଙ୍କଂ ଚ ରଜୋବେଗପ୍ରବର୍ତକମ୍॥ 14-45-5 (93622) ସତ୍ତ୍ବାଲଙ୍କାରଦୀପ୍ତଂ ଚ ଗୁଣସଂଘାତମଣ୍ଡଲମ୍। ବିରତିଗ୍ରହଣାଭୀକଂ ଶୋକସଂହାରବର୍ତନମ୍॥ 14-45-6 (93623) କ୍ରିଯାକାରଣସଂଯୁକ୍ତଂ ରାଗବିସ୍ତାରମାଯତମ୍। ଲୋଭେପ୍ସାପରିବିକ୍ଷୋଭଂ ବିବିକ୍ତଜ୍ଞାନସମ୍ଭବମ୍॥ 14-45-7 (93624) ଭଯମୋହପରୀବାରଂ ଭୂତସଂମୋହକାରକମ୍। ଆନନ୍ଦପ୍ରୀତିଚାରଂ ଚ କାମକ୍ରୋଧପରିଗ୍ରହମ୍॥ 14-45-8 (93625) ମହଦାଦିବିଶେଷାନ୍ତମବ୍ଯକ୍ତଂ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯମ୍। ମନୋଜବନମଶ୍ରାନ୍ତଂ କାଲଚକ୍ରଂ ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-45-9 (93626) ଏତଦ୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବସମାଯୁକ୍ତଂ କାଲଚକ୍ରମଚେତନମ୍। ବିସୃଜେତ୍ସଂକ୍ଷିପେଚ୍ଚାପି ବୋଧଯେତ୍ସ୍ବାପଯେଜ୍ଜଗମ୍॥ 14-45-10 (93627) କାଲଚକ୍ରପ୍ରବୃତ୍ତିଂ ଚ ନିବୃତ୍ତିଂ ଚୈବ ତତ୍ତ୍ବତଃ। ଯସ୍ତୁ ବେଦ ନରୋ ନିତ୍ଯଂ ନ ସ ଭୂତେଷୁ ମୁହ୍ଯତି॥ 14-45-11 (93628) ବିମୁକ୍ତଃ ସର୍ବସଙ୍କ୍ଲେଶୈଃ ସର୍ବଦ୍ବନ୍ଦ୍ବାତିଗୋ ମୁନିଃ। ବିମୁକ୍ତଃ ସର୍ବପାପେଭ୍ଯଃ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ପରମାଂ ଗତିମ୍॥ 14-45-12 (93629) ଗୃହସ୍ଥୋ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଚ ବାନପ୍ରସ୍ଥୋଽଥ ଭିକ୍ଷୁକଃ। ଚତ୍ବାର ଆଶ୍ରମାଃ ପ୍ରୋକ୍ତାଃ ସର୍ବେ ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯମୂଲକାଃ॥ 14-45-13 (93630) ଯଃ କଶ୍ଚିଦିହ ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ନାଶ୍ରମଃ ପରିକୀର୍ତିତଃ। ତସ୍ଯାନ୍ତଗମନଂ ଶ୍ରେଯଃ କୀର୍ତିରେଷା ସନାତନୀ॥ 14-45-14 (93631) ସଂସ୍କାରୈଃ ସଂସ୍କୃତଃ ପୂର୍ବଂ ଯଥାବଚ୍ଚରିତବ୍ରତଃ। ଜାତୌ ଗୁଣବିଶିଷ୍ଟାଯାଂ ସମାବର୍ତେତ ବେଦବିତ୍॥ 14-45-15 (93632) ସ୍ବଦାରନିରତୋ ନିତ୍ଯଂ ଶିଷ୍ଟାଚାରୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ପଞ୍ଚଭିଶ୍ଚ ମହାଯଜ୍ଞୈଃ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନୋ ଯଜେଦିହ॥ 14-45-16 (93633) ଦେବତାତିଥିଶିଷ୍ଟାଶୀ ନିରତୋ ବେଦକର୍ମସୁ। ଇଜ୍ଯାପ୍ରଦାନଯୁକ୍ତଶ୍ଚ ଯଥାଶକ୍ତି ଯଥାବିଧି॥ 14-45-17 (93634) ନ ପାଣିପାଦଚପଲୋ ନ ନେତ୍ରଚପଲୋ ମୁନିଃ। ନ ଚ ବାଗଙ୍ଗଚପଲ ଇତି ଶିଷ୍ଟସ୍ଯ ଗୋଚରଃ॥ 14-45-18 (93635) ନିତ୍ଯଂ ଯଜ୍ଞୋପବୀତୀ ସ୍ଯାଚ୍ଛୁକ୍ଲବାସାଃ ଶୁଚିବ୍ରତଃ। ନିଯତୋ ଯମଦାନାଭ୍ଯାଂ ସଦା ଶିଷ୍ଟୈଶ୍ଚ ସଂବିଶେତ୍॥ 14-45-19 (93636) ଜିତଶିଶ୍ନୋଦରୋ ମୈତ୍ରଃ ଶିଷ୍ଟାଚାରସମନ୍ବିତଃ। ବୈଣବୀଂ ଧାରଯେଦ୍ଯଷ୍ଟିଂ ସୋଦକଂ ଚ କମଣ୍ଡଲୁମ୍॥ 14-45-20 (93637) `ତ୍ରୀଣି ଧାରଯତେ ନିତ୍ଯଂ କମଣ୍ଡଲୁମତନ୍ଦ୍ରିତଃ। ଏକମାଚମନାର୍ଥାଯ ଏକଂ ବୈ ପାଦଧାବନମ୍। ଏକଂ ଶୌଚବିଧାନାର୍ଥମିତ୍ଯେତତ୍ତ୍ରିତଯଂ ତଥା॥' 14-45-21 (93638) ଅଧୀତ୍ଯାଧ୍ଯାପନଂ କୁର୍ଯାତ୍ତଥା ଯଜନଯାଜନେ। ଦାନଂ ପ୍ରତିଗ୍ରହଂ ବାଽପି ଷଙ୍ଗୁଣାଂ ବୃତ୍ତିମାଚରେତ୍॥ 14-45-22 (93639) ତ୍ରୀଣି କର୍ମାଣି ଜାନୀତ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ତୁ ଜୀବିକାଃ। ଯାଜନାଧ୍ଯାପନେ ଚୋଭେ ଶୁଦ୍ଧାଚ୍ଚାପି ପ୍ରତିଗ୍ରହଃ॥ 14-45-23 (93640) ଅଥ ଶେଷାଣି ଚାନ୍ଯାନି ତ୍ରୀଣି କର୍ମାଣି ଯାନି ତୁ। ଦାନମଧ୍ଯଯନଂ ଯଜ୍ଞୋ ଧର୍ମଯୁକ୍ତାନି ତାନି ତୁ॥ 14-45-24 (93641) ତେଷ୍ବପ୍ରମାଦଂ କୁର୍ବୀତ ତ୍ରିଷୁ କର୍ମସୁ ଧର୍ମବିତ୍। ଦାନ୍ତୋ ମୈତ୍ରଃ କ୍ଷମାଯୁକ୍ତଃ ସର୍ବଭୂତସମୋ ମୁନିଃ॥ 14-45-25 (93642) ସର୍ବମେତଦ୍ଯଥାଶକ୍ତି ବିପ୍ରୋ ନିର୍ବର୍ତଯଞ୍ଶୁଚିଃ। ଏବଂ ଯୁକ୍ତୋ ଜଯେତ୍ସ୍ବର୍ଗଂ ଗୃହସ୍ଥଃ ସଂଶିତବ୍ରତଃ॥ ॥ 14-45-26 (93643) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 45 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-45-1 ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମବର୍ଧନମିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-45-8 ଅନନ୍ତପ୍ରତିସାରଂ ଚେତି ଟ.ପାଠଃ॥ 7-45-10 ମୋହଯେତ୍ସାମରଂ ଜଗଦିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 046

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.46. ଅଧ୍ଯାଯଃ 046

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ବ୍ରହ୍ମଚାରିବନସ୍ଥଧର୍ମନିରୂପଣପୂର୍ବକଂ ତଦନୁଷ୍ଠାନସ୍ଯ ଶ୍ରେଯଃସାଧନତ୍ବୋକ୍ତିଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ଏବମେତେନ ମାର୍ଗେଣ ପୂର୍ବୋକ୍ତେନ ଯଥାବିଧି। ଅଧୀତବାନ୍ଯଥାଶକ୍ତି ତଥୈବ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯବାନ୍॥ 14-46-1 (93644) ସ୍ବଧର୍ମନିରତୋ ବିଦ୍ବାନ୍ସର୍ବେନ୍ଦ୍ରିଯଯତୋ ମୁନିଃ। ଗୁରୋଃ ପ୍ରିଯହିତେ ଯୁକ୍ତଃ ସତ୍ଯଧର୍ମପରଃ ଶୁଚିଃ॥ 14-46-2 (93645) ଗୁରୁଣା ସମନୁଜ୍ଞାତୋ ଭୁଞ୍ଜୀତାନ୍ନମକୁତ୍ସଯନ୍। ହବିଷ୍ଯଭୈକ୍ଷ୍ଯଭୁକ୍ ଚାପି ସ୍ଥାନାସନବିହାରବାନ୍॥ 14-46-3 (93646) ଦ୍ବିକାଲମଗ୍ନିଂ ଜୁହ୍ବାନଃ ଶୁଚିର୍ଭୂତ୍ବା ସମାହିତଃ। ଧାରଯୀତ ସଦା ଦଣ୍ଡଂ ବୈଲ୍ବଂ ପାଲାଶମେବ ବା॥ 14-46-4 (93647) କ୍ଷୌମଂ କାର୍ପାସିକଂ ବାଽପି ମୃଗାଜିନମଥାପି ବା। ସର୍ବଂ କାଷାଯରକ୍ତଂ ବା ବାସୋ ବାଽପି ଦ୍ବିଜସ୍ଯ ହ॥ 14-46-5 (93648) ମେଖଲା ଚ ଭବେନ୍ମୌଞ୍ଜୀ ଜଟୋ ନିତ୍ଯୋଦକସ୍ତଥା। ଯଜ୍ଞୋପବୀତୀ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯୀ ଅଲୁପ୍ତନିଯତବ୍ରତଃ॥ 14-46-6 (93649) ପୂତାଭିଶ୍ଚ ତଥୈବାଦ୍ଭିଃ ସଦା ଦୈବତତର୍ପଣମ୍। ଭାବେନ ନିଯତଃ କୁର୍ବନ୍ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ପ୍ରଶସ୍ଯତେ॥ 14-46-7 (93650) ଏବଂ ଯୁକ୍ତୋ ଜଯେତ୍ସ୍ବର୍ଗମୂର୍ଧ୍ବରେତାଃ ସମାହିତଃ। ନ ସଂସରତି ଜାତୀଷୁ ପରମଂ ସ୍ଥାନମାଶ୍ରିତଃ॥ 14-46-8 (93651) ସଂସ୍କୃତଃ ସର୍ବସଂସ୍କାରୈସ୍ତଥୈବ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯବାନ୍। ଗ୍ରାମାନ୍ନିଷ୍କ୍ରମ୍ଯ ଚାରଣ୍ଯେ ମୁନିଃ ପ୍ରବ୍ରଜିତୋ ବସେତ୍॥ 14-46-9 (93652) ଚର୍ମବଲ୍କଲସଂବାସୀ ସାଯଂ ପ୍ରାତରୁପସ୍ପୃଶେତ୍। ଅରଣ୍ଯଗୋଚରୋ ନିତ୍ଯଂ ନ ଗ୍ରାମଂ ପ୍ରବିଶେତ୍ପୁନଃ॥ 14-46-10 (93653) ଅର୍ଚଯନ୍ନତିଥୀନ୍କାଲେ ଦଦ୍ଯାଚ୍ଚାପି ପ୍ରତିଶ୍ରଯମ୍। ଫଲପତ୍ରାବରୈର୍ମୂଲୈଃ ଶ୍ଯାମାକେନ ଚ ବର୍ତଯନ୍॥ 14-46-11 (93654) ସ ନିତ୍ଯମୁଦକଂ ବାଯୁଂ ସର୍ବଂ ବାନେଯମାଶ୍ରଯେତ୍। ପ୍ରାଶ୍ନୀଯାଦାନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ଯଥାଦୀକ୍ଷମତନ୍ଦ୍ରିତଃ॥ 14-46-12 (93655) ସମୂଲଫଲଶାକାଦ୍ଯୈରର୍ଚେଦତିଥିମାଗତମ୍। ଯଦ୍ଭକ୍ଷଃ ସ୍ଯାତ୍ତତୋ ଦଦ୍ଯାଦ୍ଭିକ୍ଷାଂ ନିତ୍ଯମତନ୍ଦ୍ରିତଃ॥ 14-46-13 (93656) ଦେବତାତିଥିପୂର୍ବଂ ଚ ସଦା ପ୍ରାଶ୍ନୀତ ବାଗ୍ଯତଃ। ଅସ୍କନ୍ଦିତମନାଶ୍ଚୈବ ଲଘ୍ବାଶୀ ଦେବତାଶ୍ରଯଃ॥ 14-46-14 (93657) ଦାନ୍ତୋ ମୈତ୍ରଃ କ୍ଷମାଯୁକ୍ତଃ କଶାଞ୍ଶମଶ୍ରୁ ଚ ଧାରଯନ୍। ଜୁହ୍ବନ୍ସ୍ବାଧ୍ଯାଯଶୀଲଶ୍ଚ ସତ୍ଯଧର୍ମପରାଯଣଃ॥ 14-46-15 (93658) ନ୍ଯସ୍ତଦେହଃ ସଦା ଦକ୍ଷୋ ବନନିତ୍ଯଃ ସମାହିତଃ। ଏବଂ ଯୁକ୍ତୋ ଜଯେତ୍ସ୍ବର୍ଗଂ ବାନପ୍ରସ୍ଥୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-46-16 (93659) ଗୃହସ୍ଥୋ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଚ ବାନପ୍ରସ୍ଥୋଽଥବା ପୁନଃ। ଯ ଇଚ୍ଛେନ୍ମୋକ୍ଷମାସ୍ଥାତୁମୁତ୍ତମାଂ ବୃତ୍ତିମାଶ୍ରଯେତ୍॥ 14-46-17 (93660) ଅଭଯଂ ସର୍ବଭୂତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତ୍ବା ନୈଷ୍କର୍ମ୍ଯମାଚରେତ୍। ସର୍ବଭୂତହିତୋ ମୈତ୍ରଃ ସର୍ବେନ୍ଦ୍ରିଯଯତୋ ମୁନିଃ॥ 14-46-18 (93661) ଅଯାଚିତମସଂକ୍ଲୃପ୍ତମୁପପନ୍ନଂ ଯଦୃଚ୍ଛଯା। କୃତ୍ବା ପ୍ରାହ୍ଣେ ଚରେଦ୍ଭୈକ୍ଷ୍ଯଂ ବିଧୂମେ ଭୁକ୍ତବଜ୍ଜନେ॥ 14-46-19 (93662) ବୃତ୍ତେ ଶରାବସମ୍ପାତେ ଭୈକ୍ଷ୍ଯଂ ଲିପ୍ସେତ ମୋକ୍ଷବିତ୍। ଲାଭେନ ଚ ନ ହୃଷ୍ଯେତ ନାଲାଭେ ବିମନା ଭବେତ୍। ନ ଚାତିଭିକ୍ଷାଂ ଭିକ୍ଷେତ କେବଲଂ ପ୍ରାଣଯାତ୍ରିକଃ॥ 14-46-20 (93663) ଯାତ୍ରାର୍ଥୀ କାଲମାକାଙ୍କ୍ଷଂଶ୍ଚରେଦ୍ଭୈକ୍ଷ୍ଯଂ ସମାହିତଃ। ଲାଭଂ ସାଧାରଣଂ ନେଚ୍ଛେନ୍ନ ଭୁଞ୍ଜୀତାଭିପୂଜିତଃ॥ 14-46-21 (93664) ଅଭିପୂଜିତଲାଭାଦ୍ବି ବିଜୁଗୁପ୍ସେତ ଭିକ୍ଷୁକଃ। ଭୁକ୍ତାନ୍ଯନ୍ନାନି ତିକ୍ତାନି କଷାଯକଟୁକାନି ଚ॥ 14-46-22 (93665) ନାସ୍ବାଦଯୀତ ଭୁଞ୍ଜାନୋ ରସାଂଶ୍ଚ ମଧୁରାଂସ୍ତଥା। ଯାତ୍ରାମାତ୍ରଂ ଚ ଭୁଞ୍ଜୀତ କେବଲଂ ପ୍ରାଣଧାରଣମ୍॥ 14-46-23 (93666) ଅସଂରୋଧେନ ଭୂତାନାଂ ବୃତ୍ତିଂ ଲିପ୍ସେତ ମୋକ୍ଷବିତ୍। ନ ଚାନ୍ଯମନ୍ନଂ ଲିପ୍ସେତ ଭିକ୍ଷମାଣଃ କଥଞ୍ଚନ॥ 14-46-24 (93667) ନ ସନ୍ନିକାଶଯେଦ୍ଧର୍ମଂ ବିବିକ୍ତେ ଚାରଜାଶ୍ଚରେତ୍। ଶୂନ୍ଯାଗାରମଣ୍ଯଂ ବା ବୃକ୍ଷମୂଲଂ ନଦୀଂ ତଥା॥ 14-46-25 (93668) ପ୍ରତିଶ୍ରଯାର୍ଥଂ ସେବେତ ପାର୍ବତୀଂ ବା ପୁନର୍ଗୁହାମ୍। ଗ୍ରାମୈକରାତ୍ରିକୋ ଗ୍ରୀଷ୍ମେ ବର୍ଷାସ୍ବେକତ୍ର ବା ବସେତ୍॥ 14-46-26 (93669) ଅଧ୍ବା ସୂର୍ଯେଣି ନିର୍ଦିଷ୍ଟଃ କୀଟବଚ୍ଚ ଚରେନ୍ମହୀମ୍। ଦଯାର୍ତଂ ଚୈବ ଭୂତାନାଂ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ପୃଥିବୀଂ ଚରେତ୍॥ 14-46-27 (93670) ସଞ୍ଚଯାଂଶ୍ଚ ନ କୁର୍ବୀତ ସ୍ନେହବାସଂ ଚ ବର୍ଜଯେତ୍। ପୂତାଭିରଦ୍ଭିର୍ନିତ୍ଯଂ ବୈ କାର୍ଯଂ କୁର୍ବୀତ ମୋକ୍ଷବିତ୍॥ 14-46-28 (93671) ଉପସ୍ପୃଶେଦୁଦ୍ଦୃତାଭିରଦ୍ଭିଶ୍ଚ ପୁରୁଷଃ ସଦା। ଅହିଂସା ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ଚ ସତ୍ଯମାର୍ଜବମେବ ଚ॥ 14-46-29 (93672) ଅକ୍ରୋଧଶ୍ଚାନସୂଯା ଚ ଦମୋ ନିତ୍ଯମପୈଶୁନମ୍। ଅଷ୍ଟସ୍ବେତେଷୁ ଯୁକ୍ତଃ ସ୍ଯାଦ୍ବ୍ରତେଷୁ ନିଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-46-30 (93673) ଅପାପମଶଠଂ ବୃତ୍ତମଜିହ୍ମଂ ନିତ୍ଯମାଚରେତ୍। ଜୋଷଯେତ ସଦା ଭୋଜ୍ଯଂ ଗ୍ରାସମାଗତମସ୍ପୃହଃ॥ 14-46-31 (93674) ଯାତ୍ରାମାତ୍ରଂ ଚ ଭୁଞ୍ଜୀତ କେବଲଂ ପ୍ରାଣଯାତ୍ରିକମ୍। ଧର୍ମଲବ୍ଧମଥାଶ୍ନୀଯାନ୍ନ କାମମନୁବର୍ତଯେତ୍॥ 14-46-32 (93675) ଗ୍ରାସାଦାଚ୍ଛାଦନାଦନ୍ଯନ୍ନ ଗୃହ୍ଣୀଯାତ୍କଥଞ୍ଚନ। ଯାବଦାହାରଯେତ୍ତାବତ୍ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣୀତ ନାଧିକମ୍॥ 14-46-33 (93676) ପରେଭ୍ଯୋ ନ ପ୍ରତିଗ୍ରାହ୍ଯଂ ନ ଚ ଦେଯଂ କଦାଚନ। ଦୈନ୍ଯଭାବାଚ୍ଚ ଭୂତାନାଂ ସଂବିଭଜ୍ଯ ସଦା ବୁଧଃ॥ 14-46-34 (93677) ନାଦଦୀତ ପରସ୍ବାନି ନ ଗୃହ୍ଣୀଯାନ୍ନ ଯାଚଯେତ୍। ନ କିଞ୍ଚିଦ୍ବିଷଯଂ ଭୁକ୍ତ୍ବା ସ୍ପୃହଯେତ୍ତସ୍ଯ ବୈ ପୁନଃ॥ 14-46-35 (93678) ମୃଦମାପସ୍ତଥାଽନ୍ନାନି ପତ୍ରପୁଷ୍ପଫଲାନି ଚ। ଅସଂବୃତାନି ଗୃହ୍ଣୀଯାତ୍ପ୍ରବୃତ୍ତାନି ଚ କାର୍ଯବାନ୍॥ 14-46-36 (93679) ନ ଶିଲ୍ପଜୀବିକାଂ ଜୀବେଦ୍ଦ୍ବିରନ୍ନଂ ନୋତ କାମଯେତ୍। ନ ଦ୍ବେଷ୍ଟା ନୋପଦେଷ୍ଟା ଚ ଭବେଚ୍ଚ ନିରୁପସ୍କୃତଃ॥ 14-46-37 (93680) ଶ୍ରଦ୍ଧାପୂତାନି ଭୁଞ୍ଜୀତ ନିମିତ୍ତାନି ଚ ବର୍ଜଯେତ୍। ମୁଧାବୃତ୍ତିରସକ୍ତଶ୍ଚ ସର୍ବଭୂତୈରସଂଧିତଃ॥ 14-46-38 (93681) ଆଶୀର୍ଯୁକ୍ତାନି ସର୍ବାଣି ହିଂସାଯୁକ୍ତାନି ଯାନି ଚ। ଲୋକସଙ୍ଗ୍ରହଧର୍ମଂ ଚ ନୈବ କୁର୍ଯାନ୍ନ କାରଯେତ୍॥ 14-46-39 (93682) ସର୍ବଭାବାନତିକ୍ରମ୍ଯ ଲଘୁମାତ୍ରଃ ପରିବ୍ରଜେତ୍। ସମଃ ସର୍ବେଷୁ ଭୂତେଷୁ ସ୍ଥାବରେଷୁ ଚରେଷୁ ଚ॥ 14-46-40 (93683) ପରଂ ନୋଦ୍ବେଜଯେତ୍କଞ୍ଚିନ୍ନ ଚ କସ୍ଯଚିଦୁଦ୍ବିଜେତ୍। ବିଶ୍ବାସ୍ଯଃ ସର୍ବଭୂତାନାମଗ୍ର୍ଯୋ ମୋକ୍ଷବିଦୁଚ୍ଯତେ॥ 14-46-41 (93684) ଅନାଗତଂ ଚ ନ ଧ୍ଯାଯେନ୍ନାତୀତମନୁଚିନ୍ତଯେତ୍। ବର୍ତମାନମୁପେକ୍ଷେତ କାଲାକାଙ୍କ୍ଷୀ ସମାହିତଃ॥ 14-46-42 (93685) ନ ଚକ୍ଷୁଷା ନ ମନସା ନ ବାଚା ଦୂଷଯେତ୍କ୍ବଚିତ୍। ନ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ପରୋକ୍ଷଂ ବା କିଞ୍ଚିଦ୍ଦୁଷ୍ଟଂ ସମାଚରେତ୍॥ 14-46-43 (93686) ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣ୍ଯୁପସଂହୃତ୍ଯ କୂର୍ମୋଽଙ୍ଗାନୀବ ସର୍ବଶଃ। କ୍ଷୀଣେନ୍ଦ୍ରିଯମନୋବୁଦ୍ଧିର୍ନିରୀହଃ ସର୍ବତତ୍ତ୍ବବିତ୍॥ 14-46-44 (93687) ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୋ ନିର୍ନମସ୍କାରୋ ନିଃସ୍ବାହାକାର ଏବ ଚ। ନିର୍ମମୋ ନିରହଙ୍କାରୋ ନିର୍ଯୋଗକ୍ଷେମ ଆତ୍ମବାନ୍॥ 14-46-45 (93688) ନିରାଶୀର୍ନିର୍ଗୁଣଃ ଶାନ୍ତୋ ନିରାସକ୍ତୋ ନିରାଶ୍ରଯଃ। ଆତ୍ମସଙ୍ଗୀ ଚ ତତ୍ତ୍ବଜ୍ଞୋ ମୁଚ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-46-46 (93689) ଅପାଦପାଣିପୃଷ୍ଠଂ ତଦଶିରସ୍କମନୂଦରମ୍। ଅଭିନ୍ନଗୁଣକର୍ମାଣଂ କେବଲଂ ବିମଲଂ ସ୍ଥିରମ୍॥ 14-46-47 (93690) ଅଗନ୍ଧମରସସ୍ପର୍ଶମରୂପାଶବ୍ଦମେବ ଚ। ଅନୁଗମ୍ଯମନାସକ୍ତମମାଂସମପି ଚୈବ ଯତ୍॥ 14-46-48 (93691) ନିଶଅଚିନ୍ତମବ୍ଯଯଂ ଦିବ୍ଯଂ ଗୃହସ୍ଥମପି ସର୍ବଦା। ସର୍ବଭୂତସ୍ଥମାତ୍ମାନଂ ଯେ ପଶ୍ଯନ୍ତି ନ ତେ ମୃତାଃ॥ 14-46-49 (93692) ନ ତତ୍ର କ୍ରମତେ ବୁଦ୍ଧିର୍ନେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ନ ଦେବତାଃ। ବେଦା ଯଜ୍ଞାଶ୍ଚ ଲୋକାଶ୍ଚ ନ ତପୋ ନ ବ୍ରତାନି ଚ॥ 14-46-50 (93693) ଯତ୍ର ଜ୍ଞାନବତାଂ ପ୍ରାପ୍ତିଲିଙ୍ଗଗ୍ରହଣା ସ୍ମୃତା। ତସ୍ମାଦଲିଙ୍ଗଧର୍ମଜ୍ଞୋ ଧର୍ମତତ୍ତ୍ବମୁପାଚରେତ୍॥ 14-46-51 (93694) ଗୂଢଧର୍ମାଶ୍ରିତୋ ବିଦ୍ବାନ୍ବିଜ୍ଞାନଚରିତଂ ଚରେତ୍। ଅମୂଢୋ ମୂଢରୂପେଣ ଚରେଦ୍ଧର୍ମମଦୂଷଯନ୍॥ 14-46-52 (93695) ଯଥୈନମବମନ୍ଯେରନ୍ପରେ ସତତମେବ ହି। ତଥାବୃତ୍ତଶ୍ଚରେଚ୍ଛାନ୍ତଃ ସତାଂ ଧର୍ମାନକୁତ୍ସଯନ୍॥ 14-46-53 (93696) ଯ ଏବଂ ବୃତ୍ତସମ୍ପନ୍ନଃ ସ ମୁନିଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଉଚ୍ଯତେ। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣୀନ୍ଦ୍ରିଯାର୍ଥାଂଶ୍ଚ ମହାଭୂତାନି ପଞ୍ଚ ଚ॥ 14-46-54 (93697) ମନୋ ବୁଦ୍ଧିରହଙ୍କାରମବ୍ଯକ୍ତଂ ପୁରୁଷଂ ତଥା। ଏତତ୍ସର୍ବଂ ପ୍ରସଙ୍ଖ୍ଯାଯ ଯଥାବତ୍ତତ୍ତ୍ବନିଶ୍ଚଯାତ୍॥ 14-46-55 (93698) ତତଃ ସ୍ବର୍ଗମବାପ୍ନୋତି ବିମୁକ୍ତଃ ସର୍ବବନ୍ଧନୈଃ। ଏତାବଦନ୍ତବେଲାଯାଂ ପରିସଙ୍ଖ୍ଯାଯ ତତ୍ତ୍ବବିତ୍॥ 14-46-56 (93699) ଧ୍ଯାଯେଦେକାନ୍ତମାସ୍ଥାଯ ମୁଚ୍ଯତେଽଥ ନିରାଶ୍ରଯଃ। ନିର୍ମୁକ୍ତଃ ସର୍ବସଙ୍ଗେଭ୍ଯୋ ବାଯୁରାକାଶଗୋ ଯଥା॥ 14-46-57 (93700) କ୍ଷୀଣକୋଶୋ ନିରାତଙ୍କସ୍ତଥେଦଂ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାତ୍ପରମ୍॥ ॥ 14-46-58 (93701) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଟ୍ଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 46 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 047

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.47. ଅଧ୍ଯାଯଃ 047

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ସଂନ୍ଯାସଜ୍ଞାନତପସାଂ ପରମପୁରୁଷାର୍ଥସାଧନତ୍ବୋକ୍ତିଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ସଂନ୍ଯାସଂ ତପ ଇତ୍ଯାହୁର୍ବୃଦ୍ଧା ନିଶ୍ଚିତବାଦିନଃ। ବ୍ରାହ୍ମଣା ବ୍ରହ୍ମଯୋନିସ୍ଥା ଜ୍ଞାନଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବିଦୁଃ॥ 14-47-1 (93702) ଅତିଦୂରାତ୍ମକଂ ବ୍ରହ୍ମ ବେଦବିଦ୍ଯାବ୍ଯପାଶ୍ରଯମ୍। ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ନିର୍ଗୁଣଂ ନିତ୍ଯମଚିନ୍ତ୍ଯଗୁଣମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-47-2 (93703) ଜ୍ଞାନେନ ତପସା ଚୈବ ଧୀରାଃ ପଶ୍ଯନ୍ତି ତତ୍ପରମ୍। ନିର୍ଣିକ୍ତମନସଃ ପୂତା ବ୍ଯୁତ୍କ୍ରାନ୍ତରଜସୋଽମଲାଃ॥ 14-47-3 (93704) ତପସା କ୍ଷେମମଧ୍ବାନଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ପରମେଶ୍ବରମ୍। ସଂନ୍ଯାସନିରତା ନିତ୍ଯଂ ଯେ ଚ ବ୍ରହ୍ମବିଦୋ ଜନାଃ॥ 14-47-4 (93705) ତପଃ ପ୍ରଦୀପ ଇତ୍ଯାହୁରାଚାରୋ ଧର୍ମସାଧକଃ। ଜ୍ଞାନଂ ବୈ ପରମଂ ବିଦ୍ଯାତ୍ସଂନ୍ଯାସଂ ତପ ଉତ୍ତମମ୍॥ 14-47-5 (93706) ଯସ୍ତୁ ବେଦ ନିରାବାଧଂ ଜ୍ଞାନଂ ତତ୍ତ୍ବବିନିଶ୍ଚଯାତ୍। ସର୍ବଭୂତସ୍ଥମାତ୍ମାନଂ ସ ସର୍ବବିଦିହୋଚ୍ଯତେ॥ 14-47-6 (93707) ଯୋ ବିଦ୍ବାନ୍ସହବାସଂ ଚ ବିବାସଂ ଚୈବ ପଶ୍ଯତି। ତଥୈବେକତ୍ବନାନାତ୍ବେ ସ ଦୁଃଖାତ୍ପ୍ରତିମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-47-7 (93708) ଯୋ ନ କାମଯତେ କିଞ୍ଚିନ୍ନ କିଞ୍ଚିଦବମନ୍ଯତେ। ଇହ ଲୋକସ୍ଥ ଏବୈଷ ବ୍ରହ୍ମଭୂଯାଯ କଲ୍ପତେ॥ 14-47-8 (93709) ପ୍ରଧାନଗୁଣତତ୍ତ୍ବଜ୍ଞଃ ସର୍ବ ଭୂତବିଧାନବିତ୍। ନିର୍ମମୋ ନିରହଙ୍କାରୋ ମୁଚ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-47-9 (93710) ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୋ ନିର୍ନମସ୍କାରୋ ନିଃସ୍ବଧାକାର ଏବ ଚ। ନିର୍ଗୁଣଂ ନିତ୍ଯମଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ପ୍ରଶମେନୈବ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-47-10 (93711) ହିତ୍ବା ଗୁଣମଯଂ ସର୍ବଂ କର୍ମ ଜନ୍ତୁଃ ଶୁଭାଶୁଭମ୍। ଉଭେ ସତ୍ଯାନୃତେ ହିତ୍ବା ମୁଚ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-47-11 (93712) ଅବ୍ଯକ୍ତବୀଜପ୍ରଭବୋ ବୁଦ୍ଧିସ୍କନ୍ଧମଯୋ ମହାନ୍। ମହାହଙ୍କାରବିଟପ ଇନ୍ଦ୍ରିଯାନ୍ତରକୋଟରଃ॥ 14-47-12 (93713) ମହାଭୂତବିଶାଖଶ୍ଚ ବିଶେଷପ୍ରତିଶାଖବାନ୍। ସଦାପତ୍ରଃ ସଦାପୁଷ୍ପଃ ଶୁଭାଶୁଭଫଲୋଦଯଃ॥ 14-47-13 (93714) ଆଜୀବ୍ଯଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ବ୍ରହ୍ମବୃକ୍ଷଃ ସନାତନଃ। ଏନଂ ଛିତ୍ତ୍ବା ଚ ଭିତ୍ତ୍ବା ଚ ତତ୍ତ୍ବଜ୍ଞାନାସିନା ବୁଧଃ॥ 14-47-14 (93715) ହିତ୍ବା ସଙ୍ଗମଯାନ୍ପାଶାନ୍ମୃତ୍ଯୁଜନ୍ମଜରୋଦଯାନ୍। ନିର୍ମମୋ ନିରହଙ୍କାରୋ ମୁଚ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-47-15 (93716) ଦ୍ବାବିମୌ ପକ୍ଷିଣୌ ନିତ୍ଯୌ ସଂକ୍ଷେପୌ ଚାପ୍ଯଚେତନୌ। ଏତାଭ୍ଯାଂ ତୁ ପରୋ ଯୋନ୍ଯଶ୍ଚେତନାବାନ୍ସ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-47-16 (93717) ଅଚେତନଃ ସତ୍ବସଙ୍ଖ୍ଯାବିମୁକ୍ତଃ ସତ୍ତ୍ବାତ୍ପରଂ ଚେତଯତେଽନ୍ତରାତ୍ମା। ସ କ୍ଷେତ୍ରବିତ୍ସର୍ବସଙ୍ଖ୍ଯାତବୁଦ୍ଧି- ର୍ଗୁଣାତିଗୋ ମୁଚ୍ଯତେ ସର୍ବପାପୈଃ॥ ॥ 14-47-17 (93718) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 47 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-47-15 ହିତ୍ବା ଚାମରତାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଜହ୍ଯାଦ୍ଯୋ ମୃତ୍ଯୁଜନ୍ମନୀତି କ.ଠ.ଥ. ପାଠଃ॥ 7-47-16 ପକ୍ଷିଣୌ ଜୀବେଶ୍ବରୌ॥ 7-47-17 ଅଚେତନସ୍ତତ୍ବସଂଘାତଯୁକ୍ତସ୍ତତ୍ବାତ୍ପରଂ ଚେତଯତେନ୍ତରାତ୍ମା। ସ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞସ୍ତତ୍ବସଂଘାତବୁଦ୍ଧିର୍ଗୁଣାତିଗୋ ମୁଚ୍ଯତେ ମୃତ୍ଯୁପାଶାଦିତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 048

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.48. ଅଧ୍ଯାଯଃ 048

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷୀନ୍ପ୍ରତି ଯୋଗିନାଂ ଚାତୁର୍ବିଧ୍ଯାଦିକଥନପୂର୍ବକଂ ମୁମୁକ୍ଷୁବେଦ୍ଯନାନାର୍ଥକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। କେଚିଦ୍ବ୍ରହ୍ମମଯଂ ବୃକ୍ଷଂ କେଚିଦ୍ବ୍ରହ୍ମମଯଂ ବନମ୍। କେଚିତ୍ପରମମବ୍ଯକ୍ତଂ କେଚିତ୍ପରମନାମଯମ୍। ମନ୍ଯନ୍ତେ ସର୍ବମପ୍ଯେତଦବ୍ଯକ୍ତପ୍ରଭବାବ୍ଯଯମ୍॥ 14-48-1 (93719) ଉଚ୍ଛ୍ବାସମାତ୍ରମପି ଚେଦ୍ଯୋଽନ୍ତକାଲେ ସମୋ ଭବେତ୍। ଆତ୍ମାନମୁପସଙ୍ମ୍ଯ ସୋମୃତତ୍ବାଯ କଲ୍ପତେ॥ 14-48-2 (93720) ନିମେଷମାତ୍ରମପି ଚେତ୍ସଂଯମ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନି। ଗଚ୍ଛତ୍ଯାତ୍ମପ୍ରସାଦେନ ବିଦୁଷାଂ ପ୍ରାପ୍ତିମବ୍ଯଯାମ୍॥ 14-48-3 (93721) ପ୍ରାଣାଯାମୈରଥ ପ୍ରାଣାନ୍ସଂଯମ୍ଯ ସ ପୁନଃପୁନଃ। ଦଶଦ୍ବାଦଶଭିର୍ବାପି ଚତୁର୍ବିଂଶାତ୍ସମନ୍ତତଃ॥ 14-48-4 (93722) ଏବଂ ପୂର୍ବଂ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ଲଭତେ ଯଦ୍ଯଦିଚ୍ଛତି। ଅବ୍ଯକ୍ତାତ୍ସତ୍ବମୁଦ୍ରିକ୍ତମମୃତତ୍ବାଯ କଲ୍ପତେ॥ 14-48-5 (93723) ସତ୍ବାତ୍ପରତରଂ ନାନ୍ଯତ୍ପ୍ରଶଂସନ୍ତୀହ ତଦ୍ବିଦଃ। ଅନୁମାନାଦ୍ବିଜାନୀମଃ ପୁରୁଷଂ ସତ୍ବସଂଶ୍ରଯମ୍। ନ ଶକ୍ଯମନ୍ଯଥା ଗନ୍ତୁଂ ପୁରୁଷଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ॥ 14-48-6 (93724) କ୍ଷମା ଧୃତିରହିଂସା ଚ ସମତା ସତ୍ଯମାର୍ଜବମ୍। ଜ୍ଞାନଂ ତ୍ଯାଗୋଥ ସଂନ୍ଯାସଃ ସାତ୍ବିକଂ ବୃତ୍ତମିଷ୍ଯତେ॥ 14-48-7 (93725) ଏତେନୈବାନୁମାନେନ ମନ୍ଯନ୍ତେ ବୈ ମନୀଷିଣଃ। ସତ୍ବଂ ଚ ପୁରୁଷଶ୍ଚୈବ ତତ୍ର ନାସ୍ତି ବିଚାରଣା॥ 14-48-8 (93726) ଆହୁରେକେ ଚ ବିଦ୍ବାଂସୋ ଯେ ଜ୍ଞାନେ ସୁପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ। କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞସତ୍ବଯୋରୈକ୍ଯମିତ୍ଯେତନ୍ନୋପପଦ୍ଯତେ॥ 14-48-9 (93727) ପୃଥଗ୍ଭୂତସ୍ତଥା ନିତ୍ଯମିତ୍ଯେତଦବିଚାରିତମ୍। ପୃଥଗ୍ଭାବଶ୍ଚ ବିଜ୍ଞେଯଃ ସହଜଶ୍ଚାପି ତତ୍ତ୍ବତଃ॥ 14-48-10 (93728) ତଥୈବୈକତ୍ବନାନାତ୍ବମିଷ୍ଯତେ ବିଦୁଷାଂ ନଯଃ। ମଶକୋଦୁମ୍ବରେ ଚୈକ୍ଯଂ ପୃଥକ୍ତ୍ବମପି ଦୃଶ୍ଯତେ॥ 14-48-11 (93729) ମତ୍ସ୍ଯୋ ଯଥାଽନ୍ଯଃ ସ୍ଯାଦପ୍ସୁ ସମ୍ପ୍ରଯୋଗସ୍ତଥା ତଯୋଃ। ସମ୍ବନ୍ଧସ୍ତୋଯବିନ୍ଦୂନାଂ ପର୍ଣୈଃ କୋକନଦସ୍ଯ ଚ॥ 14-48-12 (93730) ଗୁରୁରୁବାଚ। 14-48-13x (7863) ଇତ୍ଯୁକ୍ତବନ୍ତସ୍ତେ ବିପ୍ରାସ୍ତଦା ଲୋକପିତାମହମ୍। ପୁନଃ ସଂଶଯମାପନ୍ନାଃ ପପ୍ରଚ୍ଛୁର୍ମୁନିସତ୍ତମାଃ॥ ॥ 14-48-13 (93731) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟଚତ୍ବାରିଂଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 48 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-48-2 ଭୋକ୍ତୁଃ କାଲେନ ବୈ ଭବେଦିତି ଟ.ପାଠଃ॥ 7-48-13 ଉକ୍ତଂ ବିଦ୍ଯତେ ଯେଷୁ ତେ ଉକ୍ତବନ୍ତଃ ଉକ୍ତମର୍ଥଂ ସମ୍ଯଗବଧୃତବନ୍ତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 049

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.49. ଅଧ୍ଯାଯଃ 049

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ମହର୍ଷିଭିର୍ବ୍ରହ୍ମଣଂପ୍ରତି ଧର୍ମବିଷଯେ ନାନାବିଧବାଦିବିପ୍ରତିପତ୍ତିପ୍ରଦର୍ଶନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ପ୍ରଯୁକ୍ତସ୍ବୀଯସଂଶଯନିବର୍ତନପ୍ରାର୍ଥନା॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

name="Azvamedhika-14-49-1x">ଋଷଯ ଊଚୁଃ। କୋ ବା ସ୍ବିଦିହ ଧର୍ମାଣାମନୁଷ୍ଠେଯତମୋ ମତଃ। ବ୍ଯାହତାମିବ ପଶ୍ଯାମୋ ଧର୍ମସ୍ଯ ବିବିଧାଂ ଗତିମ୍॥ 14-49-1 (93732) ଊର୍ଦ୍ଧ୍ବଂ ଦେହାଦ୍ବଦନ୍ତ୍ଯେକେ ନୈତଦସ୍ତୀତି ଚାପରେ। କେଚିତ୍ସଂଶଯିତଂ ସର୍ବଂ ନିଃସଂଶଯମଥାପରେ॥ 14-49-2 (93733) ଅନିତ୍ଯଂ ନିତ୍ଯମିତ୍ଯେକେ ନାସ୍ତ୍ଯସ୍ତୀତ୍ଯପି ଚାପରେ। ତ୍ରିଧେତ୍ଯେକେ ଦ୍ବିଧେତ୍ଯେକେ ବ୍ଯାକୀର୍ଣମିତି ଚାପରେ॥ 14-49-3 (93734) ମନ୍ଯନ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଏବ ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାସ୍ତତ୍ତ୍ବଦର୍ଶିନଃ। ଏକମେକେ ପୃଥକ୍ଚାନ୍ଯେ ବହୁତ୍ବମିତି ଚାପରେ॥ 14-49-4 (93735) ଦେଶକାଲାବୁଭୌ କେଚିନ୍ନୈତଦସ୍ତୀତି ଚାପରେ। ଜଟାଜିନଧରାଶ୍ଚାନ୍ଯେ ମୁଣ୍ଡାଃ କେଚିଦସଂବୃତାଃ॥ 14-49-5 (93736) ଅଶ୍ନାନଂ କେଚିଦିଚ୍ଛନ୍ତି ସ୍ନାନମପ୍ଯପରେ ଜନାଃ। ମନ୍ଯନ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଦେବା ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାସ୍ତତ୍ତ୍ବଦର୍ଶିନଃ॥ 14-49-6 (93737) ଆହାରଂ କେଚିଦିଚ୍ଛନ୍ତି କେଚିଚ୍ଚାନଶନେ ରତାଃ। କର୍ମ କେଚିତ୍ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ପ୍ରଶାନ୍ତି ଚାପରେ ଜନାଃ॥ 14-49-7 (93738) କେଚିନ୍ମୋକ୍ଷଂ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି କେଚିଦ୍ଭୋଗାନ୍ପୃଥଗ୍ବିଧାନ୍। ଧନାନି କେଚିଦିଚ୍ଛନ୍ତି ନିର୍ଧନତ୍ବମଥାପରେ। ଉପାସ୍ଯ ସାଧନଂ ତ୍ବେକେ ନୈତଦସ୍ତୀତି ଚାପରେ॥ 14-49-8 (93739) ଅହିଂସାନିରତାଶ୍ଚାନ୍ଯେ କେଚିଦ୍ଧିଂସାପରାଯଣାଃ। ପୁଣ୍ଯେନ ଯଶସା ଚାନ୍ଯେ ନୈତଦସ୍ତୀତି ଚାପରେ॥ 14-49-9 (93740) ସଦ୍ଭାବନିରତାଶ୍ଚାନ୍ଯେ କେଚିତ୍ସଂଶଯିତେ ସ୍ଥିତାଃ। ଦୁଃଖାଦନ୍ଯେ ସୁଖାଦନ୍ଯେ ଧ୍ଯାନମିତ୍ଯପରେ ଜନାଃ॥ 14-49-10 (93741) ଯଜ୍ଞ ଇତ୍ଯପରେ ବିପ୍ରାଃ ପ୍ରଦାନମିତି ଚାପରେ। ତପସ୍ତ୍ବନ୍ଯେ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ସ୍ବାଧ୍ଯାଯମପରେ ଜନାଃ॥ 14-49-11 (93742) ଜ୍ଞାନଂ ସଂନ୍ଯାସମିତ୍ଯେକେ ସ୍ବଭାବଂ ଭୂତଚିନ୍ତକାଃ। ସର୍ବମେକେ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ନ ସର୍ବମିତି ଚାପରେ॥ 14-49-12 (93743) ଏବଂ ବ୍ଯୁତ୍ଥାପିତେ ଧର୍ମେ ବହୁଧା ବିପ୍ରବୋଧିତେ। ନିଶ୍ଚଯଂ ନାଧିଗଚ୍ଛାମଃ ଶ୍ରେଯଃ କିମିତି ସତ୍ତମ॥ 14-49-13 (93744) ଇଦଂ ଶ୍ରେଯ ଇଦଂ ଶ୍ରେଯ ଇତ୍ଯେବଂ ବ୍ଯୁସ୍ଥିତୋ ଜନଃ। ଯୋ ହି ଯସ୍ମିନ୍ରତୋ ଧର୍ମ ସ ତଂ ପୂଜଯତେ ସଦା॥ 14-49-14 (93745) ତେନ ନୋଽବିହିତା ପ୍ରଜ୍ଞା ମନଶ୍ଚ ବହୁଲୀକୃତମ୍। ଏତଦାଖ୍ଯାତମିଚ୍ଛାମଃ ଶ୍ରେଯଃ କିମିତି ସତ୍ତମ॥ 14-49-15 (93746) ଅତଃ ପରଂ ତୁ ଯଦ୍ଗୁହ୍ଯଂ ତଦ୍ଭବାନ୍ବକ୍ତୁମର୍ହତି। ସତ୍ବକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଯୋଶ୍ଚାପି ସମ୍ବନ୍ଧଃ କେନ ହେତୁନା॥ 14-49-16 (93747) ଏବମୁକ୍ତଃ ସ ତୈର୍ବିପ୍ରୈର୍ଭଗବାଁଲ୍ଲୋକଭାବନଃ। ତେଭ୍ଯଃ ଶଶଂସ ଧର୍ମାତ୍ମା ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍॥ ॥ 14-49-17 (93748) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋନପଞ୍ଚଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 49 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-49-1 ନ କର୍ମଣେତି କୁର୍ବନ୍ନେବେହ କର୍ମାଣୀତ୍ଯୁଭଯବିଧଶ୍ରୁତିଦର୍ଶନାନ୍ମୁହ୍ଯାମହେ ଇତି ଭାବଃ॥ 7-49-2 ଊର୍ଧ୍ବଂ ଦେହାତ୍ ଦେହନାଶାଦୂର୍ଧ୍ବମପି ଆତ୍ମାସ୍ତୀତ୍ଯେକେ ବଦନ୍ତୀତି ସମ୍ବନ୍ଧଃ। ନୈତଦିତି ଲୋକାଯତାଃ। ସର୍ବଂ ସଂଶଯିତମିତି ସ୍ଯାଦ୍ବାଦିନଃ ସପ୍ତଭଙ୍ଗୀନଯଜ୍ଞାଃ। ନିଃସଂଶଯମିତି ପ୍ରାତିସ୍ବିକଂ ସର୍ବଂ ତୈର୍ତିକାଃ॥ 7-49-3 ଅନିତ୍ଯଂ ସର୍ବଂ ସୃଷ୍ଟିପ୍ରଲଯଯୁକ୍ତମିତି ତାର୍କିକାଦଯଃ। ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରବାହନିତ୍ଯମିତି ମୀମାଂସକାଃ। ନାସ୍ତୀତି ଶୂନ୍ଯବାଦିନଃ। ଅସ୍ତି ପରଂତୁ କ୍ଷଣିକମିତି ସୌଗତାଃ॥ 7-49-6 ଅସ୍ନାନଂ ନୈଷ୍ଠିକବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯମ୍। ସ୍ନାନଂ ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯମ୍॥ 7-49-8 ସାଧନଂ ଧ୍ଯାନାଦିକମୁପାସ୍ଯ କୃତ୍ବାପି ନୈତଦସ୍ତୀତି ପଶ୍ଚାତ୍ସର୍ବମପବଦନ୍ତି॥ 7-49-9 ପୁଣ୍ଯେନ ପୁଣ୍ଯାର୍ଥମେବ ଯତେତେତ୍ଯନ୍ଯେ। ଏତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ନାସ୍ତ୍ଯେବେତ୍ଯନ୍ଯେ ଲୋକାଯତାଃ॥ 7-49-10 ସଂଶଯିତେ କୃତମସ୍ତି ନବେତି ସଂଦିଗ୍ଧେ ପଥି। ଦୁଃଖାତ୍ ଦୁଃଖନିବୃତ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ ସୁଖାତ୍ସୁଖପ୍ରାପ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ ଧ୍ଯାନଂ କର୍ତବ୍ଯମ୍। ନିଷ୍କାମମେବେତ୍ଯପରେ॥ 7-49-11 ସତ୍ଯମେକେ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ଅସତ୍ଯମିତି ଚାପରେ ଇତି ଥ.ପାଠଃ॥ 7-49-12 ଜ୍ଞାନଂ ସଂନ୍ଯାସଂ ସଂନ୍ଯାସୈକପ୍ରାପ୍ଯମ୍। ଭୂତଚିନ୍ତକାଃ ବସ୍ତୁତତ୍ତ୍ବବିଚାରକାଃ। ସ୍ବଭାବଂ ସାଧନପୌଷ୍କଲ୍ଯମ୍। ସାଧନପୌଷ୍କଲ୍ଯସ୍ବାଭାବ୍ଯାଦେବ ଜ୍ଞାନମୁତ୍ପଦ୍ଯତେ ଆଶ୍ରମାନ୍ତରେପି ନ ସଂନ୍ଯାସମାତ୍ରେଣେତ୍ଯାହୁଃ॥ 7-49-15 ଅବିହିତା ଅଶିକ୍ଷିତା। ଆଖ୍ଯାତଂ ତ୍ବଯେତି ଶେଷଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 050

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.50. ଅଧ୍ଯାଯଃ 050

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ରହ୍ମଣା ମହର୍ଷିନ୍ପ୍ରତି ଧର୍ମପ୍ରଦର୍ଶନପୂର୍ବକଂ ତଦନୁଷ୍ଠାନସହକୃତଜ୍ଞାନସ୍ଯୈବ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତପ୍ରଦର୍ଶନେନ ପରମପୁରୁଷାର୍ଥସାଧନତ୍ବୋକ୍ତିଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ହନ୍ତ ବଃ ସମ୍ପ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମି ଯନ୍ମାଂ ପୃଚ୍ଛଥ ସତ୍ତମାଃ। ଗୁରୁଣା ଶିଷ୍ଯମାସାଦ୍ଯ ଯଦୁକ୍ତଂ ତନ୍ନିବୋଧତ॥ 14-50-1 (93749) ସମସ୍ତମିହ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ସମ୍ଯଗେବାବଧାର୍ଯତାମ୍। ଅହିଂସା ସର୍ବଭୂତାନାମେତତ୍କୃତ୍ଯତମଂ ମତମ୍॥ 14-50-2 (93750) ଏତତ୍ପଦମନୁଦ୍ବିଗ୍ନଂ ବରିଷ୍ଠଂ ଧର୍ମଲକ୍ଷଣମ୍। ଜ୍ଞାନଂ ନିଃଶ୍ରେଯ ଇତ୍ଯାହୁର୍ବୃଦ୍ଧା ନିଶ୍ଚିତଦର୍ଶିନଃ। ତସ୍ମାଜ୍ଜ୍ଞାନେନ ଶୁଦ୍ଧେନ ମୁଚ୍ଯତେ ସର୍ବକିଲ୍ବିଷୈଃ॥ 14-50-3 (93751) ହିଂସାପରାଶ୍ଚ ଯେ କେଚିଦ୍ଯେ ଚ ନାସ୍ତିକବୃତ୍ତଯଃ। ଲୋଭମୋହସମାଯୁକ୍ତାସ୍ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-50-4 (93752) ଆଶୀର୍ଯୁକ୍ତାନି କର୍ମାଣି କୁର୍ବତେ ଯେ ତ୍ବତନ୍ଦ୍ରିତାଃ। ତେଽସ୍ମିନ୍ଲୋକେ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ଜାଯମାନାଃ ପୁନଃ ପୁନଃ॥ 14-50-5 (93753) କୁର୍ବତେ ଯେ ତୁ କର୍ମାଣି ଶ୍ରଦ୍ଧଧାନା ବିପଶ୍ଚିତଃ। ଅନାଶୀର୍ଯୋଗସଂଯୁକ୍ତାସ୍ତେ ଧୀରାଃ ସାଧୁଦର୍ଶିନଃ॥ 14-50-6 (93754) ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ସତ୍ବକ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଯୋର୍ଯଥା। ସଂଯୋଗୋ ବିପ୍ରଯୋଗଶ୍ଚ ତନ୍ନିବୋଧତ ସତ୍ତମାଃ॥ 14-50-7 (93755) ବିଷଯୋ ବିଷଯିତ୍ବଂ ଚ ସମ୍ବନ୍ଧୋଽଯମିହୋଚ୍ଯତେ। ବିଷଯୀ ପୁରୁଷୋ ନିତ୍ଯଂ ସତ୍ବଂ ଚ ବିଷଯଃ ସ୍ମୃତଃ॥ 14-50-8 (93756) ବ୍ଯାଖ୍ଯାତଂ ପୂର୍ବକଲ୍ପେନି ମଶକୋଦୁମ୍ବରଂ ଯଥା। ଭୁଜ୍ଯମାନଂ ନ ଜାନୀତେ ନିତ୍ଯଂ ସତ୍ବମଚେତନମ୍। ଯସ୍ତ୍ବେବଂ ତଂ ବିଜାନୀତେ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଯଶ୍ଚ ଭୁଜ୍ଯତେ॥ 14-50-9 (93757) ଅନିତ୍ଯଂ ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବସଂଯୁକ୍ତଂ ସତ୍ବମାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ। ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୋ ନିଷ୍କଲୋ ନିତ୍ଯଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞୋ ନିର୍ଗୁଣାତ୍ମକଃ॥ 14-50-10 (93758) ସମଃ ସଂଜ୍ଞାନୁଗଶ୍ଚୈବ ସ ସର୍ବତ୍ର ବ୍ଯବସ୍ଥିତଃ। ନ ସଜ୍ଜତେ ସଦା ସତ୍ବମାପଃ ପୁଷ୍କରପର୍ଣବତ୍॥ 14-50-11 (93759) ସର୍ବୈରପି ଗୁଣୈର୍ବିଦ୍ବାନ୍ବ୍ଯତିଷକ୍ତୋ ନ ଲିପ୍ଯତେ। ଜଲବିନ୍ଦୁର୍ଯଥା ଲୋଲଃ ପଦ୍ମିନୀପତ୍ରସଂସ୍ଥିତଃ॥ 14-50-12 (93760) ଏବମେବାପ୍ଯସଂଯୁକ୍ତଃ ପୁରୁଷଃ ସ୍ଯାନ୍ନ ସଂଶଯଃ। ଦ୍ରବ୍ଯମାତ୍ରମଭୂତ୍ସତ୍ବଂ ପୁରୁଷସ୍ଯେତି ନିଶ୍ଚଯଃ॥ 14-50-13 (93761) ଯଥା ଦ୍ରବ୍ଯଂ ଚ କର୍ତା ଚ ସଂଯୋଗୋଽପ୍ଯନଯୋସ୍ତଥା। ଯଥା ପ୍ରଦୀପମାଦାଯ କଶ୍ଚିତ୍ତମସି ଗଚ୍ଛତି। ତଥା ସତ୍ତ୍ବପ୍ରଦୀପେନ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ପରମର୍ଷଯଃ॥ 14-50-14 (93762) ଯାବଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯଂ ଗୁଣସ୍ତାବତ୍ପ୍ରଦୀପଃ ସମ୍ପ୍ରକାଶତେ। କ୍ଷୀଣେ ଦ୍ରବ୍ଯେ ଗୁଣେ ଜ୍ଯୋତିରନ୍ତର୍ଧାନାଯ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-50-15 (93763) ବ୍ଯକ୍ତଃ ସତ୍ବଗୁଣସ୍ତ୍ବେବଂ ପୁରୁଷୋ ଦ୍ରବ୍ଯମୁଚ୍ଯତେ। ଏତଦ୍ବିପ୍ରା ବିଜାନୀତ ହନ୍ତ ଭୂଯୋ ବ୍ରବୀମି ବଃ॥ 14-50-16 (93764) ସହସ୍ରେଣାପି ଦୁର୍ମେଧା ନ ବୁଦ୍ଧିମଧିଗଚ୍ଛତି। ଚତୁର୍ଥେନାପ୍ଯଥାଂଶେନ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ସୁଖମେଧତେ॥ 14-50-17 (93765) ଏବଂ ଧର୍ମସ୍ଯ ବିଜ୍ଞେଯଂ ସଂସାଧନମୁପାଯତଃ। ଉପାଯଜ୍ଞୋ ହି ମେଧାବୀ ସୁଖମତ୍ଯନ୍ତମଶ୍ନୁତେ॥ 14-50-18 (93766) ଯଥାଽଧ୍ବାନମପାଥେଯଃ ପ୍ରପନ୍ନୋ ମନୁଜଃ କ୍ବଚିତ୍। କ୍ଲେଶେନ ଯାତି ମହତା ବିନଶ୍ଯତ୍ଯନ୍ତରାଽପି ଚ॥ 14-50-19 (93767) ତଥା କର୍ମସୁ ବିଜ୍ଞେଯଂ ଫଲଂ ଭବତି ବା ନ ବା। ପୁରୁଷସ୍ଯାତ୍ମନିଃଶ୍ରେଯଃ ଶୁଭାଶୁଭନିଦର୍ଶନମ୍॥ 14-50-20 (93768) ଯଥା ଚ ଦୀର୍ଘମଧ୍ବାନଂ ପଦ୍ମ୍ଯାମେବ ପ୍ରପଦ୍ଯତେ। ଅଦୃଷ୍ଟପୂର୍ବଂ ସହସା ତତ୍ତ୍ବଦର୍ଶନବର୍ଜିତଃ॥ 14-50-21 (93769) ତମେବ ଚ ଯଥାଽଧ୍ବାନଂ ରଥେନେହାଶୁଗାମିନା। ଗଚ୍ଛତ୍ଯଶ୍ବପ୍ରଯୁକ୍ତେନ ତଥା ବୁଦ୍ଧିମତାଂ ଗତିଃ॥ 14-50-22 (93770) ଊର୍ଧ୍ବଂ ପର୍ବତମାରୁହ୍ଯ ନାନ୍ବବେକ୍ଷେତ ଭୂତଲମ୍। ରଥେନ ରଥିନଂ ପଶ୍ଯେତ୍କ୍ଲିଶ୍ଯମାନମଚେତନମ୍॥ 14-50-23 (93771) ଯାବଦ୍ରଥପଥସ୍ତାବଦ୍ରଥେନ ସ ତୁ ଗଚ୍ଛତି। କ୍ଷୀଣେ ରଥପଦେ ବିଦ୍ବାନ୍ରଥମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-50-24 (93772) ଏବଂ ଗଚ୍ଛତି ମେଧାବୀ ତତ୍ତ୍ବଯୋଗବିଧାନବିତ୍। ପରିଜ୍ଞାଯ ଗୁଣଜ୍ଞଶ୍ଚ ଉତ୍ତରାଦୁତ୍ତରୋତ୍ତରମ୍॥ 14-50-25 (93773) ଯଥାଽର୍ଣବଂ ମହାଘୋରମପ୍ଲବଃ ସମ୍ପ୍ରଗାହତେ। ବାହୁଭ୍ଯାମେବ ସମ୍ମୋହାଦ୍ବଧଂ ବାଞ୍ଛତ୍ଯସଂଶଯମ୍॥ 14-50-26 (93774) ନାବା ଚାପି ଯଥା ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ବିଭାଗଜ୍ଞଃ ସ୍ବରିତ୍ରଯା। ଅଶ୍ରାନ୍ତଃ ସଲିଲଂ ଗହାଚ୍ଛୀଧ୍ରଂ ସଂତରତେ ହ୍ରଦମ୍॥ 14-50-27 (93775) ତୀର୍ଣୋ ଗଚ୍ଛେତ୍ପରଂ ପାରଂ ନାବମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ନିର୍ମମଃ। ବ୍ଯାଖ୍ଯାତଂ ପୂର୍ବକଲ୍ପେନ ଯଥା ରଥପଦାତିନୋଃ॥ 14-50-28 (93776) ସ୍ନେହାତ୍ସମ୍ମୋହମାପନ୍ନୋ ନାବି ଦାଶୋ ଯଥା ତଥା। ମମତ୍ବେନାଭିଭୂତଃ ସଂସ୍ତତ୍ରୈବ ପରିବର୍ତତେ॥ 14-50-29 (93777) ନାବଂ ନ ଶକ୍ଯମାରୁହ୍ଯ ସ୍ଥଲେ ବିପରିବର୍ତିତୁମ୍। ତଥୈବ ରଥମାରୁହ୍ଯ ନାପ୍ସୁ ଚର୍ଯା ବିଧୀଯତେ॥ 14-50-30 (93778) ଏବଂ କର୍ମ କୃତଂ ବିତ୍ତ ବିଷଯସ୍ଥଂ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍। ଯଥା କର୍ମ କୃତଂ ଲୋକେ ତଥା ତଦୁପପଦ୍ଯତେ॥ 14-50-31 (93779) ଯନ୍ନୈବ ଗନ୍ଧି ନୋ ରସ୍ଯଂ ନ ରୂପସ୍ପର୍ସଶବ୍ଦବତ୍। ମନ୍ଯତେ ନ ମନୋ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ତତ୍ପ୍ରଧାନଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-50-32 (93780) ତତ୍ର ପ୍ରଧାନମବ୍ଯକ୍ତମବ୍ଯକ୍ତସ୍ଯ ଗୁଣୋ ମହାନ୍। ମହପ୍ରଧାନଭୂତସ୍ଯ ଗୁଣୋଽହଙ୍କାର ଏବ ଚ॥ 14-50-33 (93781) ଅହଙ୍କାରାତ୍ତୁ ସମ୍ଭୂତୋ ମହାଭୂତକୃତୋ ଗୁଣଃ। ପୃଥକ୍ତ୍ବେନ ହି ଭୂତାନାଂ ବିଷଯା ବୈ ଗୁଣାଃସ୍ମୃତାଃ॥ 14-50-34 (93782) ବୀଜଧର୍ମଂ ଯଥାଽବ୍ଯକ୍ତଂ ତଥୈବ ପ୍ରସବାତ୍ମକମ୍। ବୀଜଧର୍ମା ମହାନାତ୍ମା ପ୍ରସବଶ୍ଚେତି ନଃ ଶ୍ରୁତମ୍॥ 14-50-35 (93783) ବୀଜଧର୍ମାତ୍ସାହଙ୍କାରାତ୍ପ୍ରସବଶ୍ଚ ପୁନଃପୁନଃ। ବୀଜପ୍ରସବଧର୍ମାଣି ମହାଭୂତାନି ପଞ୍ଚ ବୈ॥ 14-50-36 (93784) ବୀଜଧର୍ମିଣ ଇତ୍ଯାହୁଃ ପ୍ରସବଂ ଚ ପ୍ରକୁର୍ବତେ। ବିଶେଷାଃ ପଞ୍ଚଭୂତାନାଂ ତେଷାଂ ବିତ୍ତ ବିଶେଷଣମ୍॥ 14-50-37 (93785) ତତ୍ରୈକଗୁଣମାକାଶଂ ଦ୍ବିଗୁଣୋ ବାଯୁରୁଚ୍ଯତେ। ତ୍ରିଗୁଣଂ ଜ୍ଯୋତିରିତ୍ଯାହୁରାପଶ୍ଚାପି ଚତୁର୍ଗୁଣାଃ॥ 14-50-38 (93786) ପୃଥ୍ବୀ ପଞ୍ଚଗୁଣା ଜ୍ଞେଯା ଚରସ୍ଥାବରସଙ୍କୁଲା। ସର୍ବଭୂତକରୀ ଦେବୀ ଶୁଭାଶୁଭନିଦର୍ଶିନୀ॥ 14-50-39 (93787) ଶବ୍ଦଃ ସ୍ପର୍ଶସ୍ତଥା ରୂପଂ ରସୋ ଗନ୍ଧଶ୍ଚ ପଞ୍ଚମଃ। ଏତେ ପଞ୍ଚଗୁଣା ଭୂମେର୍ବିଜ୍ଞେଯା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ॥ 14-50-40 (93788) ପାର୍ଥିବଶ୍ଚ ସଦା ଗନ୍ଧୋ ଗନ୍ଧଶ୍ଚ ବହୁଧା ସ୍ମୃତଃ। ତସ୍ଯ ଗନ୍ଧସ୍ଯ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ବିସ୍ତରେଣ ବହୂନ୍ଗୁଣାନ୍॥ 14-50-41 (93789) ଇଷ୍ଟଶ୍ଚାନିଷ୍ଟଗନ୍ଧଶ୍ଚ ମଧୁରୋଽମ୍ଲଃ କଟୁସ୍ତଥା। ନିର୍ହାରୀ ସଂହତଃ ସ୍ନିଗ୍ଧୋ ରୂକ୍ଷୋ ବିଶଦ ଏବ ଚ॥ 14-50-42 (93790) ଏବଂ ଦଶବିଧୋ ଜ୍ଞେଯଃ ପାର୍ଥିବୋ ଗନ୍ଧ ଇତ୍ଯୁତ। ଶବ୍ଦଃ ସ୍ପର୍ଶସ୍ତଥା ରୂପଂ ଦ୍ରବଶ୍ଚାପାଂ ଗୁଣାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-50-43 (93791) ରସଜ୍ଞାନଂ ତୁ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ରସସ୍ତୁ ବହୁଧା ସ୍ମୃତଃ। ମଧୁରୋଽମ୍ଲଃ କଟୁସ୍ତିକ୍ତଃ କଷାଯୋ ଲବଣସ୍ତଥା॥ 14-50-44 (93792) ଏବଂ ଷଡ୍ବିଧବିସ୍ତାରୋ ରସୋ ବାରିମଯଃ ସ୍ମୃତଃ। ଶବ୍ଦଃ ସ୍ପର୍ଶସ୍ତଥା ରୂପଂ ତ୍ରିଗୁଣଂ ଜ୍ଯୋତିରୁଚ୍ଯତେ॥ 14-50-45 (93793) ଜ୍ଯୋତିଷଶ୍ଚ ଗୁଣୋ ରୂପଂ ରୂପଂ ଚ ବହୁଧା ସ୍ମୃତମ୍। ଶୁକ୍ଲଂ କୃଷ୍ଣଂ ତଥା ରକ୍ତଂ ନୀଲଂ ପୀତାରୁଣଂ ତଥା॥ 14-50-46 (93794) ହ୍ରସ୍ବଂ ଦୀର୍ଘଂ କୃଶଂ ସ୍ଥୂଲଂ ଚତୁରଶ୍ରାଣୁବୃତ୍ତକମ୍। ଏବଂ ଦ୍ବାଦଶବିସ୍ତାରଂ ତେଜସୋ ରୂପମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-50-47 (93795) ବିଜ୍ଞେଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ବୃଦ୍ଧୈର୍ଧର୍ମଜ୍ଞୈଃ ସତ୍ଯବାଦିଭିଃ। ଶବ୍ଦସ୍ପର୍ଶୌ ଚ ବିଜ୍ଞେଯୌ ଦ୍ବିଗୁଣୋ ବାଯୁରୁଚ୍ଯତେ॥ 14-50-48 (93796) ବାଯୋଶ୍ଚାପି ଗୁଣଃ ସ୍ପର୍ଶଃ ସ୍ପର୍ସଶ୍ଚ ବହୁଧା ସ୍ମୃତଃ। ଉଷ୍ଣଃ ଶୀତଃ ସୁଖୋ ଦୁଃଖଃ ସ୍ନିଗ୍ଧୋ ବିଶଦ ଏବ ଚ॥ 14-50-49 (93797) କଠିନଶ୍ଚିକ୍ବଣଃ ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣଃ ପିଚ୍ଛିଲୋ ଦାରୁଣୋ ମୃଦୁଃ। ଏବଂ ଦ୍ବାଦଶବିସ୍ତାରୋ ବାଯବ୍ଯୋ ଗୁଣ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-50-50 (93798) ବିଧିବଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୈଃ ସିଦ୍ଧୈର୍ମନ୍ତ୍ରଜ୍ଞୈସ୍ତତ୍ତ୍ବଦାର୍ଶିଭିଃ॥ 14-50-51 (93799) ତତ୍ରୈକଗୁଣମାକାଶଂ ଶବ୍ଦ ଇତ୍ଯେବ ଚ ସ୍ମୃତଃ। ତସ୍ଯ ଶବ୍ଦସ୍ଯି ବକ୍ଷ୍ଯାମି ବିସ୍ତରେଣ ବହୂନ୍ଗୁଣାନ୍॥ 14-50-52 (93800) ଷଡ୍ଜର୍ଷଭଃ ସଗାନ୍ଧାରୋ ମଧ୍ଯମଃ ପଞ୍ଚମସ୍ତଥା। ଅତଃ ପରଂ ତୁ ବିଜ୍ଞେଯୋ ନିଷାଦୋ ଧୈବତସ୍ତଥା। ଇଷ୍ଟଶ୍ଚାନିଷ୍ଟଶବ୍ଦଶ୍ଚ ସଂହତଃ ପ୍ରତିଭାନବାନ୍॥ 14-50-53 (93801) ଏବଂ ବହୁବିଧୋ ଜ୍ଞେଯଃ ଶବ୍ଦ ଆକାଶସମ୍ଭବଃ। ଆକାଶମୁତ୍ତମଂ ଭୂତମହଙ୍କାରସ୍ତତଃ ପରଃ॥ 14-50-54 (93802) ଅହଙ୍କାରାତ୍ପରା ବୁଦ୍ଧିର୍ବୁଦ୍ଧେରାତ୍ମା ତତଃ ପରଃ। ତସ୍ମାତ୍ତୁ ପରମବ୍ଯକ୍ତମବ୍ଯକ୍ତାତ୍ପୁରୁଷଃ ପରଃ॥ 14-50-55 (93803) ପରାବରଜ୍ଞୋ ଭୂତାନାଂ ବିଧିଜ୍ଞଃ ସର୍ବକର୍ମଣାମ୍। ସର୍ବଭୂତାତ୍ମଭୂତାତ୍ମା ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯାନନ୍ତ୍ଯମଶ୍ନୁତେ॥ ॥ 14-50-56 (93804) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 50 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 051

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.51. ଅଧ୍ଯାଯଃ 051

ଅଥାନୁଗୀତାପର୍ବ-2

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ମୁକ୍ତ୍ଯୁପାଯପ୍ରତିପାଦକଗୁରୁଶିଷ୍ଯସଂବାଦାନୁବାଦସମାପନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ଯ ନିଜନଗରଜିଗମିଷାନିବେଦନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବ୍ରହ୍ମୋବାଚ। ଭୂତାନାମଥ ପଞ୍ଚାନାମଥେଷାମୀଶ୍ବରଂ ମନଃ। ନିଯମେ ଚ ବିସର୍ଗେ ଚ ଭୂତାନାଂ ମନ ଏବ ଚ॥ 14-51-1 (93805) ଅଧିଷ୍ଠାତୃମନୋ ନିତ୍ଯଂ ଭୂତାନାଂ ମହତାଂ ତଥା। ବୁଦ୍ଧିରୈଶ୍ବର୍ଯମାଚଷ୍ଟେ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞଶ୍ଚ ସ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-51-2 (93806) ଇନଦ୍ରିଯାଣି ମନୋ ଯୁଙ୍କ୍ତେ ସଦଶ୍ବାନିବ ସାରଥିଃ। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ମନୋ ବୁଦ୍ଧିଃ କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞେ ଯୁଜ୍ଯତେ ସଦା॥ 14-51-3 (93807) ମହଦଶ୍ବସମାଯୁକ୍ତଂ ବୁଦ୍ଧିସଂଯମନଂ ରଥମ୍। ସମାରୁହ୍ଯ ସ ଭୂତାତ୍ମା ସମନ୍ତାତ୍ପରିଧାବତି॥ 14-51-4 (93808) ଇନ୍ଦ୍ରିଯଗ୍ରାମସଂଯୁକ୍ତୋ ମନଃସାରଥିରେବ ଚ। ବୁଦ୍ଧିସଂଯମନୋ ନିତ୍ଯଂ ମହାନ୍ବ୍ରହ୍ମମଯୋ ରଥଃ॥ 14-51-5 (93809) ଏବଂ ଯୋ ବେତ୍ତି ବିଦ୍ବାନ୍ବୈ ସଦା ବ୍ରହ୍ମମଯଂ ରଥମ୍। ସ ଧୀରଃ ସର୍ବଲୋକେଷୁ ନ ମୋହମଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-51-6 (93810) ଅବ୍ଯକ୍ତାଦିବିଶେଷାନ୍ତଂ ସହସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମମ୍॥ ସୂର୍ଯଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରଭାଲୋକଂ ଗ୍ରହନକ୍ଷତ୍ରମଣ୍ଡିତମ୍॥ 14-51-7 (93811) ନଦୀପର୍ବତଜାଲୈଶ୍ଚ ସର୍ବତଃ ପରିଭୂଷିତମ୍। ବିବିଧାଭିସ୍ତଥା ଚାଦ୍ଭିଃ ସତତଂ ସମଲଂକୃତମ୍॥ 14-51-8 (93812) ଅଜିତଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ସର୍ବପ୍ରାଣଭୃତାଂ ଗତିଃ। ଏତଦ୍ବ୍ରହ୍ମବନଂ ନିତ୍ଯଂ ତସ୍ମିଂଶ୍ଚରତି କ୍ଷେତ୍ରବିତ୍॥ 14-51-9 (93813) ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ଯାନି ସତ୍ବାନି ତ୍ରସାନି ସ୍ଥାବରାଣି ଚ। ତାନ୍ଯେବାଗ୍ରେ ପ୍ରଲୀଯନ୍ତେ ପଶ୍ଚାଦ୍ଭୂତକୃତା ଗୁଣାଃ। ଗୁଣେଭ୍ଯଃ ପଞ୍ଚ ଭୂତାନି ଏଷ ଭୂତସମୁଚ୍ଛ୍ରଯଃ॥ 14-51-10 (93814) ଦେବା ମନୁଷ୍ଯା ଗନ୍ଧର୍ବାଃ ପିଶାଚାସୁରରାକ୍ଷସାଃ। ସର୍ବେ ସ୍ବଭାବତଃ ସୃଷ୍ଟା ନ କ୍ରିଯାଭ୍ଯୋ ନ କାରଣାତ୍॥ 14-51-11 (93815) ଏତେ ବିଶ୍ବସୃଜୋ ବିପ୍ରା ଜାଯନ୍ତୀହ ପୁନଃ ପୁନଃ। ତେଭ୍ଯଃ ପ୍ରସୂତାସ୍ତେଷ୍ବେବ ମହାଭୂତେଷୁ ପଞ୍ଚସୁ। ପ୍ରଲୀଯନ୍ତେ ଯଥାକାଲମୂର୍ମଯଃ ସାଗରେ ଯଥା॥ 14-51-12 (93816) ବିଶ୍ବସୃଗ୍ଭ୍ଯସ୍ତୁ ଭୂତେଭ୍ଯୋ ମହାଭୂତାସ୍ତୁ ସର୍ବଶଃ। ଭୂତେବ୍ଯଶ୍ଚାପି ପଞ୍ଚଭ୍ଯୋ ଭୁକ୍ତୋ ଗଚ୍ଛେତ୍ପରାଂ ଗତିମ୍॥ 14-51-13 (93817) ପ୍ରଜାପତିରିଦଂ ସର୍ବଂ ମନସୈବାସୃଜତ୍ପ୍ରଭୁଃ। ତଥୈବ ଦେବାନୃଷଯସ୍ତପସା ପ୍ରତିପେଦିରେ॥ 14-51-14 (93818) ତପସଶ୍ଚାନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ଫଲମୂଲାଶିନସ୍ତଥା। ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯଂ ତପସା ସିଦ୍ଧାଃ ପଶ୍ଯନ୍ତୀହ ସମାହିତାଃ॥ 14-51-15 (93819) ଔଷଧାନ୍ଯଗଦାଦୀନି ନାନାବିଦ୍ଯାଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ। ତପସୈବ ପ୍ରସିଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତି ତପୋମୂଲଂ ହି ସାଧନମ୍॥ 14-51-16 (93820) ଯଦ୍ଦୁରାପଂ ଦୁରାମ୍ନାଯଂ ଦୁରାଧର୍ଷଂ ଦୁରନ୍ବଯମ୍। ତତ୍ସର୍ବଂ ତପସା ସାଧ୍ଯଂ ତପୋ ହି ଦୁରତିକ୍ରମମ୍॥ 14-51-17 (93821) ସୁରାପୋ ବ୍ରହ୍ମହା ସ୍ତେନୋ ଭ୍ରୂଣହାଗୁରୁତଲ୍ପଗଃ। ତପସୈବ ସୁତପ୍ତେନ ମୁଚ୍ଯତେ କିଲ୍ବିଷାତ୍ତତଃ॥ 14-51-18 (93822) ମନୁଷ୍ଯାଃ ପିତରୋ ଦେବାଃ ପଶବୋ ମୃଗପକ୍ଷିଣଃ। ଯାନି ଚାନ୍ଯାନି ଭୂତାନି ଚରାଣି ସ୍ଥାବରାଣି ଚ॥ 14-51-19 (93823) ତପଃପରାଯଣା ନିତ୍ଯଂ ସିଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତେ ତପସା ସଦା। ତଥୈବ ତପସା ଦେବା ମହାଭାଗା ଦିବଂ ଗତାଃ॥ 14-51-20 (93824) ଆଶୀର୍ଯୁକ୍ତାନି କର୍ମାଣି କୁର୍ବତେ ଯେ ତ୍ବତନ୍ଦ୍ରିତାଃ। ଅହଙ୍କାରସମାଯୁକ୍ତାସ୍ତେ ସକାଶେ ପ୍ରଜାପତେଃ॥ 14-51-21 (93825) ଧ୍ଯାନଯୋଗେନ ଶୁଦ୍ବେନ ନିର୍ମମା ନିରହଂକୃତାଃ। ଆପ୍ନୁବନ୍ତି ମହାତ୍ମାନୋ ମହାନ୍ତଂ ଲୋକମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-51-22 (93826) ଧ୍ଯାନଯୋଗମୁପାଗମ୍ଯ ପ୍ରସନ୍ନମତଯଃ ସଦା। ସୁଖୋପଚଯମବ୍ଯକ୍ତଂ ପ୍ରବିଶନ୍ତ୍ଯାତ୍ମବିତ୍ତମାଃ॥ 14-51-23 (93827) ଧ୍ଯାନଯୋଗାଦୁପାଗମ୍ଯ ନିର୍ମମା ନିରହଂକୃତାଃ। ଅବ୍ଯକ୍ତଂ ପ୍ରବିଶନ୍ତୀହ ମହତାଂ ଲୋକମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-51-24 (93828) ଅବ୍ଯକ୍ତାଦେବ ସମ୍ଭୂତାଃ ସମଯଜ୍ଞା ଗତାଃ ପୁନଃ। ତମୋରଜୋଭ୍ଯାଂ ନିର୍ମୁକ୍ତାଃ ସତ୍ବମାସ୍ଥାଯ କେବଲମ୍॥ 14-51-25 (93829) ନିର୍ମୁକ୍ତଃ ସର୍ବପାପେଭ୍ଯଃ ସର୍ବଂ ତ୍ଯଜତି ନିଷ୍କଲଃ। କ୍ଷେତ୍ରଜ୍ଞ ଇତି ତଂ ବିଦ୍ଯାଦ୍ଯସ୍ତଂ ବେଦ ସ ବେଦବିତ୍॥ 14-51-26 (93830) ଚିତ୍ତଂ ଚିତ୍ତାଦୁପାଗମ୍ଯ ମୁନିରାସୀତ ସଂଯତଃ। ଯଚ୍ଚିତ୍ତସ୍ତନ୍ମନା ଭୂତ୍ବା ଗ୍ରାହ୍ଯମେତତ୍ସନାତନମ୍॥ 14-51-27 (93831) ଅବ୍ଯକ୍ତାଦିବିଶେଷାନ୍ତମବିଦ୍ଯାଲକ୍ଷଣଂ ସ୍ମୃତମ୍। ନିବୋଧତ ତଥା ଜ୍ଞାନଂ ଗୁଣୈର୍ଲକ୍ଷଣମିତ୍ଯୁତ॥ 14-51-28 (93832) ଦ୍ବ୍ଯକ୍ଷରସ୍ତୁ ଭବେନ୍ମୃତ୍ଯୁସ୍ତ୍ର୍ଯକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ଶାଶ୍ବତମ୍। ମମେତି ଚ ଭବେନ୍ମୃତ୍ଯୁର୍ନ ମମେତି ଚ ଶାଶ୍ବତମ୍॥ 14-51-29 (93833) କର୍ମ କେଚିତ୍ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ମନ୍ଦବୁଦ୍ଧିତଯା ନରାଃ। ଯେ ତୁ ବୃଦ୍ଧା ମହାତ୍ମାନୋ ନ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି କର୍ମ ତେ॥ 14-51-30 (93834) କର୍ମଣା ଜାଯତେ ଜନ୍ତୁର୍ମୂର୍ତିମାନ୍ଷୋଡଶାତ୍ମକଃ। ପୁରୁଷଂ ଗ୍ରସତେ ବିଦ୍ଯା ତଦ୍ଗ୍ରାହ୍ଯମମୃତାଶିନମ୍॥ 14-51-31 (93835) ତସ୍ମାତ୍କର୍ମସୁ ନିଃସ୍ନେହା ଯେ କେଚିତ୍ପାରଦର୍ଶିନଃ। ବିଦ୍ଯାମଯୋଽଯଂ ପୁରୁଷୋ ନ ତୁ କର୍ମମଯଃ ସ୍ମୃତଃ॥ 14-51-32 (93836) ଯ ଏବମମୃତଂ ନିତ୍ଯମଗ୍ରାହ୍ଯଂ ଶଶ୍ବଦକ୍ଷରମ୍॥ ବଶ୍ଯାତ୍ମାନମସଂଶ୍ଲିଷ୍ଟଂ ଯୋ ବେଦ ନ ମୃତୋ ଭବେତ୍॥ 14-51-33 (93837) ଅପୂର୍ବମକୃତଂ ନିତ୍ଯଂ ଯ ଏନମବିଚାରିଣମ୍। ଯ ଏବଂ ବିନ୍ଦେଦାତ୍ମାନମଗ୍ରାହ୍ଯମମୃତାଶନମ୍। ଅଗ୍ରାହ୍ଯୋ ହ୍ଯମୃତୋ ଭବତି ସ ଏଭିଃ କାରଣୈର୍ଧ୍ରୁବଃ॥ 14-51-34 (93838) ଆଯୋଜ୍ଯ ସର୍ବସଂସ୍କାରାନ୍ସଂଯମ୍ଯାତ୍ମାନମାତ୍ମନି। ସ ତଦ୍ବ୍ରହ୍ମ ଶୁଭଂ ବେତ୍ତି ଯସ୍ମାଦ୍ଭୂଯୋ ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-51-35 (93839) ପ୍ରସାଦେ ଚୈବ ସତ୍ବସ୍ଯ ପ୍ରସାଦଂ ସମବାପ୍ନୁଯାତ୍। ଲକ୍ଷଣଂ ହି ପ୍ରସାଦସ୍ଯ ଯଥା ସ୍ଯାତ୍ସ୍ବପ୍ନଦର୍ଶନମ୍॥ 14-51-36 (93840) ଗତିରେଷା ତୁ ମୁକ୍ତାନାଂ ଯେ ଜ୍ଞାନପରିନିଷ୍ଠିତାଃ। ପ୍ରବୃତ୍ତଯଶ୍ଚ ଯାଃ ସର୍ବାଃ ପଶ୍ଯନ୍ତି ପରିଣାମଜାଃ॥ 14-51-37 (93841) ଏଷା ଗତିର୍ବିରକ୍ତାନାମେଷ ଧର୍ମଃ ସନାତନଃ। ଏଷା ଜ୍ଞାନବତାଂ ପ୍ରାପ୍ତିରେତଦ୍ବୃତ୍ତମନିନ୍ଦିତମ୍॥ 14-51-38 (93842) ସମେନ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ନିସ୍ପୃହେଣ ନିରାଶିଷା। ଶକ୍ଯା ଗତିରିଯଂ ଗନ୍ତୁଂ ସର୍ବତ୍ର ସମଦର୍ଶିନା॥ 14-51-39 (93843) ଏତଦ୍ବଃ ସର୍ବମାଖ୍ଯାତଂ ମଯା ବିପ୍ରର୍ଷିସତ୍ତମାଃ। ଏବମାଚରତ କ୍ଷିପ୍ରଂ ତତଃ ସିଦ୍ଧିମବାପ୍ସ୍ଯଥ॥ 14-51-40 (93844) ଗୁରୁରୁବାଚ। 14-51-41x (7864) ଇତ୍ଯୁକ୍ତାସ୍ତେ ତୁ ମୁନଯୋ ଗୁରୁଣା ବ୍ରହ୍ମଣା ତଥା। କୃତବନ୍ତୋ ମହାତ୍ମାନସ୍ତତୋ ଲୋକମବାପ୍ନୁବନ୍॥ 14-51-41 (93845) ତ୍ବମପ୍ଯେତନ୍ମହାଭାଗ ମଯୋକ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ବଚଃ। ସମ୍ଯଗାଚର ଶୁଦ୍ଧାତ୍ଭଂସ୍ତତଃ ସିଦ୍ଧିମବାପ୍ସ୍ଯସି॥ 14-51-42 (93846) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-51-43x (7865) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଦା ଶିଷ୍ଯୋ ଗୁରୁଣା ଧର୍ମମୁତ୍ତମମ୍। ଚକାର ସର୍ବଂ କୌନ୍ତେଯ ତତୋ ମୋକ୍ଷମବାପ୍ତବାନ୍॥ 14-51-43 (93847) କୃତକୃତ୍ଯଶ୍ଚ ସ ତଦା ଶିଷ୍ଯଃ କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହ। ତତ୍ପଦଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ତୋ ଯତ୍ର ଗତ୍ବା ନ ଶୋଚତି॥ 14-51-44 (93848) ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ। 14-51-45x (7866) କୋ ନ୍ବସୌ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କୃଷ୍ଣ କଶ୍ଚ ଶିଷ୍ଯୋ ଜନାର୍ଦନ। ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଚେନ୍ମଯୈତଦ୍ବୈ ତତ୍ତ୍ବମାଚକ୍ଷ୍ବ ମେ ବିଭୋ॥ 14-51-45 (93849) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-51-46x (7867) ଅହଂ ଗୁରୁର୍ମହାବାହୋ ମନଃ ଶିଷ୍ଯ ଚ ବିଦ୍ଧି ମେ। ତ୍ବତ୍ପ୍ରୀତ୍ଯା ଗୁହ୍ଯମେତଚ୍ଚ କଥିତଂ ତେ ଧନଂଜଯ॥ 14-51-46 (93850) ମଯି ଚେଦସ୍ତି ତେ ପ୍ରୀତିର୍ନିତ୍ଯଂ କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହ। ଅଧ୍ଯାତ୍ମମେତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତ୍ବଂ ସମ୍ଯଗାଚର ସୁବ୍ରତ॥ 14-51-47 (93851) ତତସ୍ତ୍ବଂ ସମ୍ଯଗାଚୀର୍ଣୋ ଧର୍ମେଽସ୍ମିନ୍ନରିକର୍ଶନ। ସର୍ବପାପବିନିର୍ମୁକ୍ତୋ ମୋକ୍ଷଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସି କେବଲମ୍॥ 14-51-48 (93852) ପୂର୍ବମପ୍ଯେତଦେବୋକ୍ତଂ ଯୁଦ୍ଧକାଲ ଉପସ୍ଥିତେ। ମଯା ତବ ମହାବାହୋ ତସ୍ମାଦତ୍ର ମନଃ କୁରୁ॥ 14-51-49 (93853) ମଯା ତୁ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚିରଦୃଷ୍ଟଃ ପିତା ପ୍ରଭୁଃ। ତମହଂ ଦ୍ରଷ୍ଟମିଚ୍ଛାମି ସମ୍ମତେ ତବ ଫଲ୍ଗୁନ॥ 14-51-50 (93854) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-51-51x (7868) ଇତ୍ଯୁକ୍ତବଚନଂ କୃଷ୍ଣଂ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ଧନଂଜଯଃ। `ଯଦିଷ୍ଟଂ କୁରୁ ସର୍ବେଷାମୀଶ୍ବରୋଽସ୍ମାନ୍ପ୍ରପାଲଯ॥ 14-51-51 (93855) ନମସ୍ତେ ସର୍ବଲୋକାତ୍ମନ୍ନାରାଯଣ ପରାତ୍ପର। ମନୋମଲାତ୍ତପୋଶକ୍ଯଂ କର୍ମ ଚାବିଦ୍ଯଯା ହତମ୍। ଦାନମପ୍ଯର୍ଥଦୋଷେଣି ନାମ ତସ୍ମାତ୍କଲୌ ସ୍ମରେତ୍॥ 14-51-52 (93856) ଯଦି ଗନ୍ତୁଂ କୃତା ବୁଦ୍ଧିର୍ବାସୁଦେବ ନମୋସ୍ତୁ ତେ।' ଗଚ୍ଛାବୋ ନଗରଂ କୃଷ୍ଣ ଗଜସାହ୍ବଯମଦ୍ଯ ବୈ॥ 14-51-53 (93857) ସମେତ୍ଯ ତତ୍ରି ରାଜାନଂ ଧର୍ମାତ୍ମାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ସମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ରାଜାନଂ ସ୍ବାଂ ପୁରୀଂ ଯାତୁମର୍ହସି॥ ॥ 14-51-54 (93858) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 51 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-51-13 ମହାଭୂତାନି ଗଚ୍ଛତୀତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-51-31 ବିମମୋ ଯଃ ସ ପୁରୁଷ ଇତି କ.ପାଠଃ॥ 7-51-35 ଅପୋହ୍ଯ ସର୍ବାନ୍ସଂକଲ୍ପାନ୍ସଂଯତାତ୍ମାନମାତ୍ମନୀତି ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 052

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.52. ଅଧ୍ଯାଯଃ 052

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅନୁଗୀତୋପଦେଶାନନ୍ତରଂ କୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନାଭ୍ଯାଂ ହାସ୍ତିନପୁରଂପ୍ରତି ପ୍ରସ୍ଥାନମ୍॥ 1 ॥ ତତ୍ର ମଧ୍ଯେମାର୍ଗମର୍ଜୁନେନ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ସ୍ତୁତିପୂର୍ବକଂ ବ୍ଯାସନାରଦାଦିଭ୍ଯଃ ସ୍ବସ୍ଯ କୃଷ୍ଣଯାଥାତ୍ମ୍ଯାବଗତିନିବେଦନମ୍॥ 2 ॥ ତତଃ କୃଷ୍ଣେନ ସହାର୍ଜୁନେନ ହାସ୍ତିନପୁରମେତ୍ଯ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଦିଭ୍ଯଃ ପାଦାଭିବାଦନମ୍॥ 3 ॥ ତତୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦ୍ଯନୁମତ୍ଯା ସୁଭଦ୍ରାମାନୀଯ ସହସାତ୍ଯକିନା ଦ୍ବାରକାଂପ୍ରତି ପ୍ରସ୍ଥାନମ୍॥ 4 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ତତୋଽଭ୍ଯନୋଦଯତ୍କୃଷ୍ଣୋ ଯୁଜ୍ଯତାମିତି ଦାରୁକମ୍। ମୁହୂର୍ତାଦିବ ଚାଚଷ୍ଟ ଯୁକ୍ତମିତ୍ଯେବ ଦାରୁକଃ॥ 14-52-1 (93859) ତଥୈବ ଚାନୁଯାତ୍ରାଣି ଚୋଦଯାମାସ ପାଣ୍ଡବଃ। ସନ୍ନହ୍ଯଧ୍ବଂ ପ୍ରଯାସ୍ଯାମୋ ନଗର ଗଜସାହ୍ବଯମ୍॥ 14-52-2 (93860) ଇତ୍ଯୁକ୍ତାଃ ସୈନିକାସ୍ତେ ତୁ ସଜ୍ଜୀଭୂତା ବିଶାମ୍ପତେ। ଆଚଖ୍ଯୁଃ ସଜ୍ଜମିତ୍ଯେବଂ ପାର୍ଥାଯାମିତତେଜସେ॥ 14-52-3 (93861) ତତସ୍ତୌ ରଥମାସ୍ଥାଯ ପ୍ରଯାତୌ କୃଷ୍ଣପାଣ୍ଡବୌ। ବିକୁର୍ବାଣୌ କତାଶ୍ଚିତ୍ରାଃ ପ୍ରୀଯମାଣୌ ବିଶାମ୍ପତେ॥ 14-52-4 (93862) ରଥସ୍ଥଂ ତୁ ମହାତେଜା ବାସୁଦେବଂ ଧନଞ୍ଜଯଃ। ପୁନରେବାବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯମିଦଂ ଭରତସତ୍ତମ॥ 14-52-5 (93863) ତ୍ବତ୍ପ୍ରସାଦାଜ୍ଜ୍ଯଃ ପ୍ରାପ୍ତୋ ରାଜ୍ଞା ବୃଷ୍ଣିକୁଲୋଦ୍ବହ। ନିହତାଃ ଶତ୍ରବଶ୍ଚାପି ପ୍ରାପ୍ତଂ ରାଜ୍ଯମକଣ୍ଟକମ୍॥ 14-52-6 (93864) ନାଥବନ୍ତଶ୍ଚ ଭବତା ପାଣ୍ଡବା ମଧୁସୂଦନ। ଭବନ୍ତଂ ପ୍ଲବମାସାଦ୍ଯ ତୀର୍ଣାଃ ସ୍ମ କୁରୁସାଗରମ୍। `ଭକ୍ତାଂସ୍ତ୍ବମାଶ୍ରିତାନସ୍ମାନ୍ପାଲଯାମୁତ୍ର ଚେହ ଚ।' 14-52-7 (93865) ବିଶ୍ବକର୍ମନ୍ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ବିଶ୍ବାତ୍ମନ୍ବିଶ୍ବସତ୍ତମ। ତଥା ତ୍ବାମଭିଜାନାମି ତଥା ଚାହଂ ଭବାନ୍ମତଃ॥ 14-52-8 (93866) ତ୍ବତ୍ତେଜଃସମ୍ଭବୋ ନିତ୍ଯଂ ହୁତାଶୋ ମଧୁସୂଦନ। ରତିଃ କ୍ରୀଡାମଯୀ ତୁଭ୍ଯଂ ମାଯା ତେ ରୋଦସୀ ବିଭୋ॥ 14-52-9 (93867) ତ୍ବଯି ସର୍ବମିଦଂ ବିଶ୍ବଂ ଯଦିଦଂ ସ୍ଥାଣୁ ଜଙ୍ଗମମ୍। ତ୍ବଂ ହି ସର୍ବଂ ବିକୁରୁଷେ ଭୂତଗ୍ରାମଂ ଚତୁର୍ବିଧମ୍॥ 14-52-10 (93868) ପୃଥିବୀଂ ଚାନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ତଥା ସ୍ଥାବରଜଙ୍ଗମମ୍। ହସିଂତଂ ତେଽମଲା ଜ୍ଯୋତ୍ସ୍ନା ଋତବଶ୍ଚେନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ତେ॥ 14-52-11 (93869) ପ୍ରାଣୋ ବାଯୁଃ ସତତଗଃ କ୍ରୋଧୋ ମୃତ୍ଯୁଃ ସନାତନଃ। ପ୍ରସାଦେ ଚାପି ପଦ୍ମା ଶ୍ରୀର୍ନିତ୍ଯଂ ତ୍ବଯି ମହାମତେ॥ 14-52-12 (93870) ରତିସ୍ତୁଷ୍ଟିର୍ଧୃତିଃ କ୍ଷାନ୍ତିର୍ମତିଃ କାନ୍ତିଶ୍ଚରାଚରମ୍। ତ୍ବମେବେହ ଯୁଗାନ୍ତେଷୁ ନିଧନଂ ପ୍ରୋଚ୍ଯସେଽନଧ॥ 14-52-13 (93871) ସୁଦୀର୍ଘେଣାପି କାଲେନ ନ ତେ ଶକ୍ଯା ଗୁଣା ମଯା। ଆତ୍ମା ଚ ପରମୋ ବକ୍ତୁଂ ନମସ୍ତେ ନଲିନେକ୍ଷଣ॥ 14-52-14 (93872) ବିଦିତୋ ମେ ସୁଦୁର୍ଧର୍ଷ ନାରଦାଦ୍ଦେବଲାତ୍ତଥା। କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନାଚ୍ଚେବ ତଥା କୁରୁପିତାମହାତ୍॥ 14-52-15 (93873) ତ୍ବଯି ସର୍ବଂ ସମାସକ୍ତଂ ତ୍ବମେବୈକୋ ଜନେଶ୍ବରଃ। ଯଚ୍ଚାନୁଗ୍ରହସଂଯୁକ୍ତମେତଦୁକ୍ତଂ ତ୍ବଯାଽନଘ॥ 14-52-16 (93874) ଏତତ୍ସର୍ବମହଂ ସମ୍ଯଗାଚରିଷ୍ଯେ ଜନାର୍ଦନ। ଇଦଂ ଚାଦ୍ଭୁତମତ୍ଯନ୍ତଂ କୃତମସ୍ମତ୍ପ୍ରିଯେପ୍ସଯା॥ 14-52-17 (93875) ଯତ୍ପାପୋ ନିହତଃ ସଙ୍ଖ୍ଯେ କୌରବ୍ଯୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜଃ। ତ୍ବଯା ଦଗ୍ଧଂ ହି ତତ୍ସୈନ୍ଯଂ ମଯା ବିଜିତମାହବେ॥ 14-52-18 (93876) ଭବତା ତତ୍କୃତଂ କର୍ମ ଯେନାବାପ୍ତୋ ଜଯୋ ମଯା। ଦୁର୍ଯୋଧନସ୍ଯ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ତବ ବୁଦ୍ଧିପରାକ୍ରମୈଃ॥ 14-52-19 (93877) କର୍ଣସ୍ଯ ଚ ବଧୋପାଯୋ ଯଥାବତ୍ସମ୍ପ୍ରଦର୍ଶିତଃ। ସୈନ୍ଧବସ୍ଯ ଚ ପାପସ୍ଯ ଭୂରିଶ୍ରବସ ଏବ ଚ॥ 14-52-20 (93878) `ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବମେବ ସଞ୍ଚିନ୍ତ୍ଯ ହିତଂ କୁରୁ ଯଥା ତଥା।' ଅହଂ ଚ ପ୍ରୀଯମାଣେନ ତ୍ବଯା ଦେବକିନନ୍ଦନ। ଯଦୁକ୍ତସ୍ତତ୍କରିଷ୍ଯାମି ନ ହି ମେଽତ୍ର ବିଚାରଣା॥ 14-52-21 (93879) ରାଜାନଂ ଚ ସମାସାଦ୍ଯ ଧର୍ମାତ୍ମାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ଚୋଦଯିଷ୍ଯାମି ଧର୍ମଜ୍ଞ ଗମନାର୍ଥଂ ତବାନଘ॥ 14-52-22 (93880) ଆହୃତଂ ହି ମମୈତତ୍ତେ ଦ୍ବାରକାଗମନଂ ପ୍ରଭୋ। ଅଚିରାଦେବ ଦ୍ରଷ୍ଟା ତ୍ବଂ ମାତୁଲଂ ମେ ଜନାର୍ଦନ। ବଲଦେବଂ ଚ ଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ତଥାଽନ୍ଯାନ୍ବୃଷ୍ଣିପୁଙ୍ଗବାନ୍॥ 14-52-23 (93881) ଏବଂ ସମ୍ଭାଷମାଣୌ ତୌ ପ୍ରାପ୍ତୌ ବାରଣସାହ୍ବଯମ୍। ତଥା ବିବିଶତୁଶ୍ଚୋଭୌ ସମ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଟନରାକୁଲମ୍॥ 14-52-24 (93882) ତୌ ଗତ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଗୃହଂ ଶକ୍ରଗୃହୋପମମ୍। 14-52-25 (93883) ଦଦୃଶାତେ ମହାରାଜ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନେଶ୍ବରମ୍॥ 14-52-25 (93884) ବିଦୁରଂ ଚ ମହାବୁଦ୍ଧିଂ ରାଜାନଂ ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ଭୀମସେନଂ ଚ ଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଚ ପାଣ୍ଡବୌ॥ 14-52-26 (93885) ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମୁପାସୀନଂ ଯୁଯୁତ୍ସୁଂ ଚାପରାଜିତମ୍। ଗାନ୍ଧାରୀଂ ଚ ମହାପ୍ରଜ୍ଞାଂ ପୃଥା କୃଷ୍ଣାଂ ଚ ଭାମିନୀମ୍॥ 14-52-27 (93886) ସୁଭଦ୍ରାଦ୍ଯାଶ୍ଚ ତାଃ ସର୍ବା ଭରତାନାଂ ସ୍ତ୍ରିଯସ୍ତଥା। ଦଦୃଶାତେ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ସର୍ବା ଗାନ୍ଧାରୀପରିଚାରିକାଃ॥ 14-52-28 (93887) ତତଃ ସମେତ୍ଯ ରାଜାନଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରମରିଂଦମୌ। ନିବେଦ୍ଯ ନାମଧେଯେ ସ୍ବେ ତସ୍ଯ ପାଦାବଗୃହ୍ଣତାମ୍॥ 14-52-29 (93888) ଗାନ୍ଧାର୍ଯାଶ୍ଚ ପୃଥାଯାଶ୍ଚ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଚୈବ ହି। ଭୀମସ୍ଯ ଚ ମହାତ୍ମାନୌ ତଥା ପାଦାବଗୃହ୍ଣତାମ୍॥ 14-52-30 (93889) କ୍ଷତ୍ତାରଂ ଚାପି ସଙ୍ଗୃହ୍ଯ ପୃଷ୍ଟ୍ବା କୁଶଲମବ୍ଯଯମ୍। `ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ମହାତ୍ମାନଂ ବେଶ୍ଯାପୁତ୍ରଂ ମହାରଥମ୍।' ତୈଃ ସାର୍ଧଂ ନୃପତିଂ ବୃଦ୍ଧଂ ତତସ୍ତୌ ପର୍ଯୁପାସତାମ୍॥ 14-52-31 (93890) ତତୋ ନିଶି ମହାରାଜୋ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଃ କୁରୂଦ୍ବହାନ୍। ଜନାର୍ଦନଂ ଚ ମେଧାବୀ ବ୍ଯସର୍ଜଯତ ବୈ ଗୃହାନ୍॥ 14-52-32 (93891) ତେଽନୁଜ୍ଞାତା ନୃପତିନା ଯଯୁଃ ସ୍ବଂ ସ୍ବଂ ନିବେଶନମ୍। ଧନଂଜଯଗୃହାନେବ ଯଯୌ କୃଷ୍ଣସ୍ତୁ ବୀର୍ଯବାନ୍॥ 14-52-33 (93892) ତତ୍ରାର୍ଚିତୋ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ସର୍ବକାମୈରୁପସ୍ଥିତଃ। କୃଷ୍ଣଃ ସୁଷ୍ବାପ ମେଧାବୀ ଧନଂଜଯସହାଯବାନ୍॥ 14-52-34 (93893) ପ୍ରଭାତାଯାଂ ତୁ ଶର୍ବର୍ଯାଂ କୃତ୍ବା ପୌର୍ବାହ୍ଣିକୀଂ କ୍ରିଯାମ୍। ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଭନଂ ଜଗ୍ମତୁଃ ପରମାର୍ଚିତୌ। ଯତ୍ରାସ୍ତେ ସ ସହାମାତ୍ଯୋ ଧର୍ମରାଜୋ ମହାବଲଃ॥ 14-52-35 (93894) ତୌ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ମହାତ୍ମାନୌ ତଦ୍ଗୃହଂ ପରମାର୍ଚିତମ୍। ଧର୍ମରାଜଂ ଦଦୃଶତୁର୍ଦେବରାଜମିବାଶ୍ବିନୌ॥ 14-52-36 (93895) ସମାସାଦ୍ଯ ତୁ ରାଜାନଂ ବାର୍ଷ୍ଣେଯକୁରୁପୁଙ୍ଗବୌ। ନିଷୀଦତୁରନୁଜ୍ଞାତୌ ପ୍ରୀଯମାଣେନ ତେନ ତୌ॥ 14-52-37 (93896) ତତଃ ସ ରାଜା ମେଧାବୀ ବିବକ୍ଷୂ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ତାବୁଭୌ। ପ୍ରୋବାଚ ବଦତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ବଚନଂ ରାଜସତ୍ତମଃ॥ 14-52-38 (93897) ବିବକ୍ଷୂ ହି ଯୁବାଂ ମନ୍ଯେ ବୀରୌ ଯଦୁକୁରୂଦ୍ବହୌ। ବ୍ରୂତଂ କର୍ତାସ୍ମି ସର୍ବଂ ବାଂ ନଚିରାନ୍ମା ବିଚାର୍ଯତାମ୍॥ 14-52-39 (93898) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ଫଲ୍ଗୁନସ୍ତତ୍ର ଧର୍ମରାଜାନମବ୍ରବୀତ୍। ବିନୀତବଦୁପାଗମ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ବାକ୍ଯବିଶାରଦଃ॥ 14-52-40 (93899) ଅଯଂ ଚିରୋଷିତୋ ରାଜନ୍ବାସୁଦେବଃ ପ୍ରତାପବାନ୍। ଭବନ୍ତଂ ସମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ପିତରଂ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛତି॥ 14-52-41 (93900) ସ ଗଚ୍ଛେଦଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତୋ ଭବତା ଯଦି ମନ୍ଯସେ। ଆନର୍ତନଗରୀଂ ବୀରସ୍ତଦନୁଜ୍ଞାତୁମର୍ହସି॥ 14-52-42 (93901) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-52-43x (7869) ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ଭଦ୍ରଂ ତେ ଗଚ୍ଛ ତ୍ବଂ ମଦୁସୂଦନ। ପୁରୀଂ ଦ୍ବାରବତୀମଦ୍ଯ ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ଶୂରସୁତଂ ପ୍ରଭୋ॥ 14-52-43 (93902) ରୋଚତେ ମେ ମହାବାହୋ ଗମନଂ ତବ କେଶବ। ମାତୁଲଶ୍ଚିରଦୃଷ୍ଟୋ ମେ ତ୍ବଯା ଦେବୀ ଚ ଦେବକୀ॥ 14-52-44 (93903) ସମେତ୍ଯି ମାତୁଲଂ ଗତ୍ବା ବଲଦେବଂ ଚ ମାନଦ। ପୂଜଯେଥା ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ମଦ୍ବାକ୍ଯେନ ଯଥାଽର୍ହତଃ॥ 14-52-45 (93904) ସ୍ମରେଥାଶ୍ଚାପି ମାଂ ନିତ୍ଯଂ ଭୀମଂ ଚ ବଲିନାଂ ବରମ୍। ଫାଲ୍ଗୁନଂ ସହଦେବଂ ଚ ନକୁଲଂ ଚୈବ ମାନଦ॥ 14-52-46 (93905) ଆନର୍ତାନବଲୋକ୍ଯ ତ୍ବଂ ପିତରଂ ଚ ମହାଭୁଜଃ। ବୃଷ୍ଣୀଂଶ୍ଚ ପୁନରାଗଚ୍ଛେର୍ହଯମେଧେ ମମାନଘ॥ 14-52-47 (93906) ସ ଗଚ୍ଛ ରତ୍ନାନ୍ଯାଦାଯ ବିବିଧାନି ବସୂନି ଚ। ଯଚ୍ଚପ୍ଯନ୍ଯନ୍ମନୋଜ୍ଞଂ ତେ ତଦପ୍ଯାଦତ୍ସ୍ବ ସାତ୍ବତ॥ 14-52-48 (93907) ଇଯଂ ଚ ବସୁଧା କୃତ୍ସ୍ନା ପ୍ରସାଦାତ୍ତବ କେଶବ। ଅସ୍ମାନୁପାଗତା ବୀର ନିହତାଶ୍ଚାପି ଶତ୍ରବଃ॥ 14-52-49 (93908) ସ୍ବର୍ଗାପବର୍ଗବିଷଯଂ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତାନାଂ ନ ଦୁର୍ଲଭମ୍। ସଂସାରଗହନେ ଚେଦ୍ଧପାପାଗ୍ନିପ୍ରଶମାମ୍ବୁଦ॥' 14-52-50 (93909) ଏବଂ ବ୍ରୁବତି କୌରବ୍ଯେ ଧର୍ମରାଜେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ। ବାସୁଦେବୋ ବରଃ ପୁଂସାମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-52-51 (93910) ତବୈବ ରତ୍ନାନି ଧନଂ ଚ କେବଲଂ ଧରା ତୁ କୃତ୍ସ୍ନା ତୁ ମହାଭୁଜାଦ୍ଯ ବୈ। ଯଦସ୍ତି ଚାନ୍ଯଦ୍ଦ୍ରବିଣଂ ଗୃହେ ମମ ତ୍ବମେବ ତସ୍ଯେଶ୍ବର ନିତ୍ଯମୀଶ୍ବରଃ॥ 14-52-52 (93911) ତଥେତ୍ଯଥୋକ୍ତଃ ପ୍ରତିପୂଜିତସ୍ତଦା ଗଦାଗ୍ରଜୋ ଧର୍ମସୁତେନ ବୀର୍ଯବାନ୍। ପିତୃଷ୍ବସାରଂ ତ୍ବବଦଦ୍ଯଥାବିଧି ସମ୍ପୂଜିତଶ୍ଚାପ୍ଯଗମତ୍ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍॥ 14-52-53 (93912) ତଯା ସ ସମ୍ଯକ୍ ପ୍ରତିନନ୍ଦିତସ୍ତତ- ସ୍ତଥୈବ ସର୍ବୈର୍ବିଦୁରାଦିଭିସ୍ତଥା। ବିନିର୍ଯଯୌ ନାଗପୁରାଦ୍ଗଦାଗ୍ରଜୋ ରଥେନ ଦିବ୍ଯେନ ଚତୁର୍ଭୁଜଃ ସ୍ବଯମ୍॥ 14-52-54 (93913) ରଥେ ସୁଭଦ୍ରାମଧିରୋପ୍ଯ ଭାମିନୀଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯାନୁମତେ ଜନାର୍ଦନଃ। ପିତୃଷ୍ବସୁଶ୍ଚାପି ତଥା ମହାଭୁଜୋ ବିନିର୍ଯଯୌ ପୌରଜନାଭିସଂବୃତଃ॥ 14-52-55 (93914) ତମନ୍ବଯାଦ୍ବାନରବର୍ଯକେତନଃ ସସାତ୍ଯକିର୍ମାଦ୍ରବତୀସୁତାବପି। ଅଗାଧବୁଦ୍ଧିର୍ବିଦୁରଶ୍ଚ ମାଧବଂ ସ୍ବଯଂ ଚ ଭୀମୋ ଗଜରାଜବିକ୍ରମଃ॥ 14-52-56 (93915) ନିବର୍ତଯିତ୍ବା କୁରୁରାଷ୍ଟ୍ରବର୍ଧନାଂ- ସ୍ତତଃ ସ ସର୍ବାନ୍ବିଦୁରଂ ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍। ଜନାର୍ଦନୋ ଦାରୁକମାହ ସତ୍ବରଃ ପ୍ରଚୋଦଯାଶ୍ବାନିତି ସାତ୍ଯକିଂ ତଥା॥ 14-52-57 (93916) ତତୋ ଯଯୌ ଶତ୍ରୁଗଣପ୍ରମର୍ଦନଃ ଶିନିପ୍ରବୀରାନୁଗତୋ ଜନାର୍ଦନଃ। ଯଥା ନିହତ୍ଯାରିଗଣଂ ଶତକତୁ- ର୍ଦିବଂ ତଥାଽଽନର୍ତପୁରୀଂ ପ୍ରତାପବାନ୍॥ ॥ 14-52-58 (93917) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବିପଞ୍ଚସୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 52 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 053

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.53. ଅଧ୍ଯାଯଃ 053

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୁରୁପୁରାଦ୍ଦ୍ବାରକାଂ ଗଚ୍ଛତା କୃଷ୍ଣେନ ମଧ୍ଯେମାର୍ଗଂ ଦୃଷ୍ଟେନୋଦଙ୍କେନ ସହ ସଂବାଦଃ॥1 ॥ ତଥା କୌରବାଦିବିନାଶେ ସ୍ବୋପେକ୍ଷ୍ଯାଯା ହେତୁତ୍ବଧିଯା ସ୍ବଂପ୍ରତି ଶାପଦାନୋଦ୍ଯତୋଦଙ୍କପରିସାନ୍ତ୍ବନାଯ ତଂପ୍ରତି ତତ୍ବକଥନୋପକ୍ରମଃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ତଥା ପ୍ରଯାନ୍ତଂ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ଦ୍ବାରକାଂ ଭରତର୍ଷଭାଃ। ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ନ୍ଯବର୍ତନ୍ତ ସାନୁଯାତ୍ରାଃ ପରଂତପାଃ॥ 14-53-1 (93918) ପୁନଃପୁନଶ୍ଚ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ପର୍ଯଷ୍ବଜତ ଫଲ୍ଗୁନଃ। ଆଚକ୍ଷୁର୍ବିଷଯାଚ୍ଚୈନଂ ସ ଦଦର୍ଶ ପୁନଃପୁନଃ॥ 14-53-2 (93919) କୃଚ୍ଛ୍ରେଣୈବ ତୁ ତାଂ ପାର୍ତୋ ଗୋବିନ୍ଦେ ବିନିବେଶିତାମ୍। ସଂଜହାର ତତୋ ଦୃଷ୍ଟିଂ କୃଷ୍ଣଶ୍ଚାପ୍ଯପରାଜିତଃ॥ 14-53-3 (93920) ତସ୍ଯ ପ୍ରଯାଣେ ଯାନ୍ଯାସନ୍ନିମିତ୍ତାନି ମହାତ୍ମନଃ। ବହୂନ୍ଯଦ୍ଭୁତରୂପାଣି ତାନି ମେ ଗଦତଃ ଶୃଣୁ॥ 14-53-4 (93921) ବାଯୁର୍ବେଗେନ ମହତା ରଥସ୍ଯ ପୁରତୋ ବବୌ। କୁର୍ବନ୍ନିଃଶର୍କରଂ ମାର୍ଗଂ ବିରଜସ୍କମକଣ୍ଟକମ୍॥ 14-53-5 (93922) ବବର୍ଷ ବାସବଶ୍ଚୈବ ତୋଯଂ ଶୁଚି ସୁଗନ୍ଧି ଚ। ଦିବ୍ଯାନି ଚୈବ ପୁଷ୍ପାଣି ପୁରତଃ ଶାଙ୍ଗଧନ୍ବନଃ॥ 14-53-6 (93923) ସ ପ୍ରଯାତୋ ମହାବାହୁଃ ସମେଷୁ ମରୁଧନ୍ବସୁ। ଦଦର୍ଶାଥ ମୁନିଶ୍ରେଷ୍ଠମୁଦଙ୍କମମିତୌଜସମ୍॥ 14-53-7 (93924) `ମହର୍ଷିଂ ସିଦ୍ଧତପସଂ ସର୍ବଲୋକାନ୍ତବିଶ୍ରୁତମ୍।' ସ ତଂ ସମ୍ପୂଜ୍ଯ ତେଜସ୍ବୀ ମୁନିଂ ପୃଥୁଲଲୋଚନଃ। ପୂଜିତସ୍ତେନ ଚ ତଦା ପର୍ଯପୃଚ୍ଛଦନାମଯମ୍॥ 14-53-8 (93925) ସ ପୃଷ୍ଟଃ କୁଶଲଂ ତେନ ସମ୍ପୂଜ୍ଯ ମଧୁସୂଦନମ୍। ଉଦଙ୍କୋ ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ରେଷ୍ଠସ୍ତତଃ ପପ୍ରଚ୍ଛ ମାଧବମ୍॥ 14-53-9 (93926) କଚ୍ଚିଚ୍ଛୌରେ ତ୍ବଯା ଗତ୍ବା କୁରୁପାଣ୍ଡବସଦ୍ମ ତତ୍। କୃତଂ ସୌଭ୍ରାତ୍ରମଚଲଂ ତନ୍ମେ ବ୍ଯାଖ୍ଯାତୁମର୍ହସି॥ 14-53-10 (93927) ଅପି ସନ୍ଧାଯ ତାନ୍ବୀରାନୁପାବୃତ୍ତୋସି କେଶବ। ସମ୍ବନ୍ଦିନଃକ ସ୍ବଦଯିତାନ୍ସତତଂ ବୃଷ୍ଣିପୁଙ୍ଗବ॥ 14-53-11 (93928) କଚ୍ଚିତ୍ପାଣ୍ଡୁସୁତାଃ ପଞ୍ଚ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସ୍ଯ ଚାତ୍ମଜାଃ। ଲୋକେଷୁ ବିହରିଷ୍ଯନ୍ତି ତ୍ବଯା ସହ ପରଂତପ॥ 14-53-12 (93929) ସ୍ବରାଷ୍ଟ୍ରେ ତେ ଚ ରାଜାନଃ କଚ୍ଚିତ୍ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯନ୍ତି ବୈ ସୁଖମ୍। କୌରବେଷୁ ପ୍ରଶାନ୍ତେଷୁ ତ୍ବଯା ନାଥେନ କେଶବ॥ 14-53-13 (93930) ଯା ମେ ସମ୍ଭାବନା ତାତ ତ୍ବଯି ନିତ୍ଯମବର୍ତତ। ଅପି ସା ସଫଲା ତାତ କୃତା ତେ ଭରତାନ୍ପ୍ରତି॥ 14-53-14 (93931) ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 14-53-15x (7870) କୃତୋ ଯତ୍ନୋ ମଯା ପୂର୍ବଂ ସୌଶାମ୍ଯେ କୌରବାନ୍ପ୍ରତି। ନାଶକ୍ଯନ୍ତ ଯଦା ସାମ୍ଯେ ତେ ସ୍ଥାପଯିତୁମଞ୍ଜସା। 14-53-15 (93932) ନ ଦିଷ୍ଟମପ୍ଯତିକ୍ରାନ୍ତୁଂ ଶକ୍ଯଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ବଲେନ ବା। ମହର୍ଷେ ବିଦିତଂ ଭୂଯଃ ସର୍ବମେତତ୍ତବାନଘ॥ 14-53-16 (93933) ତେଽତ୍ଯକ୍ରାମନ୍ମତିଂ ମହ୍ଯଂ ଭୀଷ୍ମସ୍ଯ ବିଦୁରସ୍ଯ ଚ। ତତୋ ଯମକ୍ଷଯଂ ଜଗ୍ମୁଃ ସମାସାଦ୍ଯେତରେତରମ୍॥ 14-53-17 (93934) ପଞ୍ଚୈବ ପାଣ୍ଡବାଃ ଶିଷ୍ଟା ଇତମିତ୍ରା ହତାତ୍ମଜାଃ। ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରାଶ୍ଚ ନିହତାଃ ସର୍ବେ ସସୁତବାନ୍ଧବାଃ॥ 14-53-18 (93935) ଇତ୍ଯୁକ୍ତବଚନେ କୃଷ୍ଣେ ଭୃଶଂ କ୍ରୋଧସମନ୍ବିତଃ। ଉଦଙ୍କ ଇତ୍ଯୁବାଚୈନଂ ରୋଷାଦୁତ୍ଫୁଲ୍ଲଲୋଚନଃ॥ 14-53-19 (93936) ଯସ୍ମାଚ୍ଛକ୍ତେନ ତେ କୃଷ୍ଣ ନ ତ୍ରାତାଃ କୁରୁପୁଙ୍ଗବାଃ। ସମ୍ବନ୍ଧିନଃ ପ୍ରିଯାସ୍ତସ୍ମାଚ୍ଛପ୍ସ୍ଯେଽହଂ ତ୍ବାମସଂଶଯମ୍॥ 14-53-20 (93937) ନ ଚ ତେ ପ୍ରସଭଂ ଯସ୍ମାତ୍ତେ ନିଗୃହ୍ଯ ନିବାରିତାଃ। ତସ୍ମାନ୍ମନ୍ଯୁପରୀତସ୍ତ୍ବାଂ ଶପ୍ସ୍ଯାମି ମଧୁସୂଦନ॥ 14-53-21 (93938) ତ୍ବଯା ଶକ୍ତେନ ହି ସତା ମିଥ୍ଯାଚାରେଣି ମାଧବ। ତେ ପରୀତାଃ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠା ନଶ୍ଯନ୍ତଃ ସ୍ମ ହ୍ଯୁପେକ୍ଷିତାଃ॥ 14-53-22 (93939) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-53-23x (7871) ଶୃଣୁ ମେ ବିସ୍ତରେଣେଦଂ ଯଦ୍ବକ୍ଷ୍ଯେ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ। ଗୃହାଣାନୁନଯଂ ଚାପି ତପସ୍ବୀ ହ୍ଯସି ଭାର୍ଗବମ୍॥ 14-53-23 (93940) ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚ ମେ ତଦଧ୍ଯାତ୍ମଂ ମୁଞ୍ଚେଥାଃ ଶାପମଦ୍ଯ ବୈ। ନ ଚ ମାଂ ତପସାଽଲ୍ପେନ ଶକ୍ତୋଽଭିଭବିତୁଂ ପୁମାନ୍॥ 14-53-24 (93941) ନ ଚ ତେ ତପସୋ ନାଶମିଚ୍ଛାମି ତପତାଂ ବର। ତପସ୍ତେ ସୁମହଦ୍ଦୀପ୍ତଂ ଗୁରବଶ୍ଚାପି ତୋଷିତାଃ॥ 14-53-25 (93942) କୌମାରଂ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ତେ ଜାନାମି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ଦୁଃଖାର୍ଜିତସ୍ଯ ତପସସ୍ତସ୍ମାନ୍ନେଚ୍ଚାମି ତେଽବ୍ଯଯମ୍॥ ॥ 14-53-26 (93943) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ରିପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 53 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-53-15 ସୌଶାମ୍ଯେ ସୌରସ୍ଯେ॥ 7-53-22 ପରୀତାଃ ପରିତଃ ପ୍ରାପ୍ତାଃ॥ 7-53-23 ଅନୁନଯଂ ଶିକ୍ଷାମ୍॥ 7-53-24 ମେ ମତ୍ତଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 054

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.54. ଅଧ୍ଯାଯଃ 054

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନୋଦଙ୍କଂପ୍ରତି ସ୍ବମାହାତ୍ମ୍ଯପ୍ରକାଶନପୂର୍ବକଂ କୁରୂଣାଂ ସ୍ବବଚନାତିକ୍ରମଣାଦିରୂପସ୍ବାପରାଧେନୈବ ନିଧନୋକ୍ତିଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। ବ୍ରୂହି କେଶବ ତତ୍ତ୍ବେନ ତ୍ବମଧ୍ଯାତ୍ମମନିନ୍ଦିତମ୍। ଶ୍ରୁତ୍ବା ଶ୍ରେଯୋଽଭିଧାସ୍ଯାମି ଶାପଂ ବା ତେ ଜନାର୍ଦନ॥ 14-54-1 (93944) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-54-2x (7872) ତମୋ ରଜଶ୍ଚ ସତ୍ବଂ ଚ ବିଦ୍ଧି ଭାବାନ୍ମଦାଶ୍ରଯାନ୍। `ସ୍ଥିତିସୃଷ୍ଟିଲଯାଧ୍ଯକ୍ଷୋ ବିଷ୍ଣୁବ୍ରହ୍ମେଶସଂଜ୍ଞିତଃ॥ 14-54-2 (93945) କଦାଚିତ୍ତମସା ରୁଦ୍ରୋ ବିଷ୍ଣୁଃ ସତ୍ତ୍ବଗୁଣେ ସ୍ଥିତଃ। ରଜସ୍ଯପି ତଥା ବ୍ରହ୍ମା ସ୍ବଗୁଣାନ୍ଯଗୁଣାନୁଭୌ॥ 14-54-3 (93946) ପ୍ରଣବାତ୍ମା ଚ ଶବ୍ଦାଦୀଂସ୍ତ୍ରିଗୁଣାତ୍ମା ଚରାଚରମ୍।' ତଥା ରୁଦ୍ରାନ୍ବସୂନ୍ବାଽପି ବିଦ୍ଧି ମତ୍ପ୍ରଭବାନ୍ଦ୍ବିଜ॥ 14-54-4 (93947) ମଯି ସର୍ବାଣି ଭୂତାନି ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଚାପ୍ଯହମ୍। ସ୍ଥିତ ଇତ୍ଯଭିଜାନୀହି ମା ତେ ଭୂଦତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-54-5 (93948) ତଥା ଦୈତ୍ଯଗଣାନ୍ସର୍ବାନ୍ଯକ୍ଷଗନ୍ଧର୍ବରାକ୍ଷସାନ୍। ନାଗାନପ୍ସରସଶ୍ଚୈବ ବିଦ୍ଧି ମତ୍ପ୍ରଭବାନ୍ଦ୍ବିଜ॥ 14-54-6 (93949) ସଦସଚ୍ଚୈବ ଯତ୍ପ୍ରାହୁରବ୍ଯକ୍ତଂ ବ୍ଯକ୍ତମେବ ଚ। ଅକ୍ଷରଂ ଚ କ୍ଷରଂ ଚୈବ ସର୍ବମେତନ୍ମଦାତ୍ମକମ୍॥ 14-54-7 (93950) ଯେ ଚାଶ୍ରମେଷୁ ବୈ ଧର୍ମାଶ୍ଚତୁର୍ଷୁ ବିହିତା ମୁନେ। ବୈଦିକାନି ଚ କର୍ମାଣି ବିଦ୍ଧି ସର୍ବଂ ମଦାତ୍ମକମ୍॥ 14-54-8 (93951) ଅସଚ୍ଚ ସଚ୍ଚୈବ ଚ ଯଦ୍ବିଶ୍ବଂ ସଦସତଃ ପରମ୍। ତତଃ ପରତରଂ ନାସ୍ତି ଦେବଦେବାତ୍ସନାତନାତ୍॥ 14-54-9 (93952) ଓଂକାରପ୍ରଭବାନ୍ବେଦାନ୍ବିଦ୍ଧି ମାଂ ତ୍ବଂ ଭୃଗୂଦ୍ବହ। ଯୂପଂ ସୋମଂ ଚରୁଂ ହୋମଂ ତ୍ରିଦଶାପ୍ଯାଯନଂ ମଖେ॥ 14-54-10 (93953) ହୋତାରମପି ହବ୍ଯଂ ଚ ବିଦ୍ଧିଂ ମାଂ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ। ଅଧ୍ବର୍ଯୁଃ କଲ୍ପକୃଚ୍ଚାପି ହବିଃ ପରମସଂସ୍କୃତମ୍॥ 14-54-11 (93954) ଉଦ୍ଗାତା ଚାପି ମାଂ ସ୍ତୌତି ଗୀତଘୋଷୈର୍ମହାଧ୍ବରେ। ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତେଷୁ ମାଂ ବ୍ରହ୍ମଞ୍ଶାନ୍ତିମଙ୍ଗଲବାଚକାଃ॥ 14-54-12 (93955) ସ୍ତୁବନ୍ତି ବିଶ୍ବକର୍ମାଣଂ ସତତଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ମମ ବିଦ୍ଧି ସୁତଂ ଧର୍ମମଗ୍ରଜଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ॥ 14-54-13 (93956) ମାନସଂ ଦଯିତଂ ବିପ୍ର ସର୍ବଭୂତଦଯାତ୍ମକମ୍। ତତ୍ରାହଂ ବର୍ତମାନୈଶ୍ଚ ନିବୃତ୍ତୈଶ୍ଚୈବ ମାନବୈଃ॥ 14-54-14 (93957) ବହ୍ବୀଃ ସଂସରମାଣୋ ବୈ ଯୋନୀର୍ବର୍ତାମି ସତ୍ତମ। ଲୋକସରଂକ୍ଷଣାର୍ଥାଯ ଧର୍ମସଂସ୍ଥାପନାଯ ଚ॥ 14-54-15 (93958) ତୈସ୍ତୈର୍ବେଷୈଶ୍ଚ ରୂପୈଶ୍ଚ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଭାର୍ଗବ। ଅହଂ ବିଷ୍ଣୁରହଂ ବ୍ରହ୍ମା ଶକ୍ରୋଽଥ ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯଃ॥ 14-54-16 (93959) ଭୂତଗ୍ରାମସ୍ଯ ସର୍ବସ୍ଯ ସ୍ରଷ୍ଟା ସଂହାର ଏବ ଚ। ଅଧର୍ମେ ବର୍ତମାନାନାଂ ସର୍ବେଷାମହମଚ୍ଯୁତଃ॥ 14-54-17 (93960) ଧର୍ମସ୍ଯ ସେତୁଂ ବଧ୍ନାମି ଚଲିତେ ଚଲିତେ ଯୁଗେ। ତାସ୍ତା ଯୋନୀଃ ପ୍ରବିଶ୍ଯାହଂ ପ୍ରଜାନାଂ ହିତକାମ୍ଯଯା॥ 14-54-18 (93961) ଯଦା ତ୍ବହଂ ଦେବଯୋନୌ ବର୍ତାମି ଭୃଗୁନନ୍ଦନ। ତଦାଽହଂ ଦେବବତ୍ସର୍ବମାଚରାମି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-54-19 (93962) ଯଦା ଗନ୍ଧର୍ବଯୋନୌ ତୁ ବର୍ତାମି ଭୃଗୁନନ୍ଦନ। ତଦା ଗନ୍ଧର୍ବବଚ୍ଚେଷ୍ଟା ସର୍ବାଶ୍ଚେଷ୍ଟାମି ଭାର୍ଗବ॥ 14-54-20 (93963) ନାଗଯୋନୌ ଯଦା ଚୈବ ତଦା ବର୍ତାମି ନାଗବତ୍। ଯକ୍ଷରାକ୍ଷସଯୋନ୍ଯୋସ୍ତୁ ଯଥାବଦ୍ବିଚରାମ୍ଯହମ୍॥ 14-54-21 (93964) ମାନୁଷ୍ଯେ ବର୍ତମାନେ ତୁ କୃପଣଂ ଯାଚିତା ମଯା। ନ ଚ ତେ ଜାତସମ୍ମୋହା ବଚୋଽଗୃହ୍ଣନ୍ତ ମୋହିତାଃ॥ 14-54-22 (93965) ଭଯଂ ଚ ମହଦୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ତ୍ରାସିତାଃ କୁରବୋ ମଯା। କ୍ରୁଦ୍ଧେନ ଭୂତ୍ବା ତୁ ପୁର୍ଯଥାବଦନୁଦର୍ଶିତାଃ॥ 14-54-23 (93966) ତେଽଧର୍ମେଣେହ ସଂଯୁକ୍ତାଃ ପରୀତାଃକ କାଲଧର୍ମଣା। ଧର୍ମେଣ ନିହତା ଯୁଦ୍ଧେ ଗତାଃ ସ୍ବର୍ଗଂ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-54-24 (93967) ଲୋକେଷୁ ପାଣ୍ଡବାଶ୍ଚୈବ ଗତାଃ ଖ୍ଯାତିଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ। ଏତତ୍ତେ ସର୍ବମାଖ୍ଯାତଂ ଯନ୍ମାଂ ତ୍ବଂ ପରିପୃଚ୍ଛସି॥ ॥ 14-54-25 (93968) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତୁଃପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 54 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-54-8 ଦୈବତାନି ଚ କର୍ମାଣି ବିଦ୍ଧି ସର୍ବାନ୍ଗୁଣାନ୍ମମେତି ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-54-10 ଓଂକାରପ୍ରମୁଖାନିତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-54-11 ଅଧ୍ବର୍ଯୁଃ କଲ୍ପନ ଇତି ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-54-12 ଗତମୋକ୍ଷେ ମହାଧ୍ବରେ ଇତି ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-54-14 ସର୍ବଭୂତଗୁଣାତ୍ମକମିତି କ.ଟ.ଥ. ପାଠଃ॥ 7-54-19 ପୁନସ୍ତ୍ବହଂ ଦେବଯୋନାବିତି ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 055

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.55. ଅଧ୍ଯାଯଃ 055

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନୋଦଙ୍କାଯ ବିଶ୍ବରୂପପ୍ରଦର୍ଶନପୂର୍ବକଂ ପିପାସାକାଲେ ଜଲଲାଭରୂପବରଦାନମ୍॥ 1 ॥ କୃଷ୍ଣେନୋଦଙ୍କାଯାମୃତଦାନଂ ଚୋଦିତେନେନ୍ଦ୍ରେଣ କଦାଚିଦ୍ବନମଧ୍ଯେ ପିପାସୁମୁଦଙ୍କଂପ୍ରତି ଚଣ୍ଡାଲବେଷେଣ ଜଲସ୍ବୀକାରପ୍ରାର୍ଥନେ ଉଦଙ୍କେନ ଚଣ୍ଡାଲତ୍ବବୁଦ୍ଧ୍ଯା ତଦଧିକ୍ଷେପଃ॥ 2 ॥ ପଶ୍ଚାତ୍ତସ୍ଯ ତିରୋଧାନେନ ପରିତପ୍ଯନ୍ତମୁଦଙ୍କଂପ୍ରତି ତତ୍ର ସଂନିହିତେନ କୃଷ୍ଣେନେନ୍ଦ୍ରକୃତବଞ୍ଚନାନିବେଦନପୂର୍ବକଂ ମରୁପ୍ରଦେଶେ ଜଲଲାଭରୂପବରଦାନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। ଅଭିଜାନାମି ଜଗତଃ କର୍ତାରଂ ତ୍ବାଂ ଜନାର୍ଦନ। ନୂନଂ ଭବତ୍ପ୍ରସାଦୋଽଯମିତି ମେ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ॥ 14-55-1 (93969) ଚିତ୍ତଂ ଚ ସୁପ୍ରସନ୍ନଂ ମେ ତ୍ବଦ୍ଭାବଗତମଚ୍ଯୁତ। ବିନିବୃତ୍ତଶ୍ଚ ମେ କୋପ ଇତି ବିଦ୍ଧି ପରଂତପ॥ 14-55-2 (93970) ଯଦି ତ୍ବନୁଗ୍ରହଂ କଞ୍ଚିତ୍ତ୍ବତ୍ତୋଽର୍ହାମି ଜନାର୍ଦନ। ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ତେ ରୂପଂ ବୈଷ୍ଣବଂ ତନ୍ନିଦର୍ଶଯ॥ 14-55-3 (93971) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-55-4x (7873) ତତଃ ସ ତସ୍ମୈ ପ୍ରୀତାତ୍ମା ଦର୍ଶଯାମାସ ତଦ୍ବପୁଃ। ଶାଶ୍ବତଂ ବୈଷ୍ଣବଂ ଧୀମାନ୍ଦଦୃଶେ ଯଦ୍ଧନଂଜଯଃ॥ 14-55-4 (93972) ସ ଦଦର୍ଶ ମହାତ୍ମାନଂ ବିଶ୍ବରୂପଂ ମହାଭୁଜମ୍। ସହସ୍ରସୂର୍ଯପ୍ରତିମଂ ଦୀପ୍ତିମତ୍ପାବକୋପମମ୍। ସର୍ବମାକାଶମାବୃତ୍ଯ ତିଷ୍ଠନ୍ତଂ ସର୍ବତୋମୁଖମ୍॥ 14-55-5 (93973) ତଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପରମଂ ରୂପଂ ବିଷ୍ଣୋର୍ବୈଷ୍ଣବମଦ୍ଭୁତମ୍। ବିସ୍ମଯଂ ଚ ଯଯୌ ବିପ୍ରସ୍ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପରମେଶ୍ବରମ୍॥ 14-55-6 (93974) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-55-7x (7874) `ନମୋନମସ୍ତେ ସର୍ବାତ୍ମନ୍ନାରାଯଣ ପରାତ୍ମକ। ପରମାତ୍ମନ୍ପଦ୍ମନାଭ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ମାଧବ॥ 14-55-7 (93975) ହିରଣ୍ଯଗର୍ଭରୂପାଯ ସଂସାରୋତ୍ତାରଣାଯ ଚ। ପୁରୁଷାଯ ପୁରାଣାଯ ଶାନ୍ତଶ୍ଯାମାଯ ତେ ନମଃ॥ 14-55-8 (93976) ଅବିଦ୍ଯାତିମିରାଦିତ୍ଯଂ ଭବବ୍ଯାଧିମହୌଷଧିମ୍। ସଂସାରାର୍ଣବସାରଂ ତ୍ବାଂ ପ୍ରଣମାମି ଗତିର୍ଭବ॥ 14-55-9 (93977) ସର୍ବବେଦୈକବେଦ୍ଯାଯ ସର୍ବବେଦମଯାଯ ଚ। ବାସୁଦେବାଯ ନିତ୍ଯାଯ ନମୋ ଭକ୍ତପ୍ରିଯାଯ ତେ॥ 14-55-10 (93978) ଦଯଯା ଦୁଃଖମୋହାନ୍ମାଂ ସୁମୁଦ୍ଧର୍ତୁମିହାର୍ହସି। କର୍ମଭିର୍ବହୁଭିଃ ପାପୈର୍ବଦ୍ଧଂ ପାହି ଜନାର୍ଦନ॥' 14-55-11 (93979) ବିଶ୍ବକର୍ମନ୍ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ବିଶ୍ବାତ୍ମନ୍ବିଶ୍ବକସମ୍ଭବ। ପଦ୍ମ୍ଯାଂ ତେ ପୃଥିବୀ ବ୍ଯାପ୍ତା ଶିରସା ଚାବୃତଂ ନଭଃ॥ 14-55-12 (93980) ଦ୍ଯାବାପୃଥିବ୍ଯୋର୍ଯନ୍ମଧ୍ଯଂ ଜଠରେଣ ତବାବୃତମ୍। ଭୁଜାଭ୍ଯାମାବୃତାଶ୍ଚାଶାସ୍ତ୍ବମିଦଂ ସର୍ବମଚ୍ଯୁତ॥ 14-55-13 (93981) ସଂହରସ୍ବ ପୁନର୍ଦେବ ରୂପମକ୍ଷଯ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍। ପୁନସ୍ତ୍ବାଂ ସ୍ବେନ ରୂପେଣ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ଶାଶ୍ବତମ୍॥ 14-55-14 (93982) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-55-15x (7875) ତମୁବାଚ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ଗୋବିନ୍ଦୋ ଜନମେଜଯ। ବରଂ ବୃଣୀଷ୍ବେତି ତଦା ତମୁଦଙ୍କୋଽବ୍ରବୀଦିଦମ୍। 14-55-15 (93983) ପର୍ଯାପ୍ତ ଏଷ ଏବାଦ୍ଯ ବରସ୍ତ୍ବତ୍ତୋ ମହାଦ୍ଯୁତେ। ଯତ୍ତେ ରୂପମିଦଂ କୃଷ୍ଣ ପଶ୍ଯାମି ପ୍ରଭବାପ୍ଯଯମ୍॥ 14-55-16 (93984) ତମବ୍ରକବୀତ୍ପୁନଃ କୃଷ୍ଣୋ ମା ତ୍ବମତ୍ର ବିଚାରଯ। ଅବଶ୍ଯମେତତ୍କର୍ତବ୍ଯମମୋଘଂ ଦର୍ଶନଂ ମମ॥ 14-55-17 (93985) ଉଦଙ୍କକ ଉବାଚ। 14-55-18x (7876) ଅବଶ୍ଯଂ କରଣୀଯଂ ଚ ଯଦ୍ଯେତନ୍ମନ୍ଯସେ ବିଭୋ। ତୋଯମିଚ୍ଛାମି ଯତ୍ରେଷ୍ଟଂ ମରୁଷ୍ବେତଦ୍ଧି ଦୁର୍ଲଭମ୍॥ 14-55-18 (93986) ତତଃ ସଂହୃତ୍ଯ ତତ୍ତେଜଃ ପ୍ରୋବାଚୋଦଙ୍କମୀଶ୍ବରଃ। ଏଷ୍ଟବ୍ଯେ ସତି ଚିନ୍ତ୍ଯୋଽହମିତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଦ୍ବାରକାଂ ଯଯୌ॥ 14-55-19 (93987) ତତଃ କଦାଚିଦ୍ଭଗବାନୁଦଙ୍କସ୍ତୋଯକାଙ୍କ୍ଷଯା। ତୃଷିତଃ ପରିଚକ୍ରାମ ମରୌ ସସ୍ମାର ଚାଚ୍ଯୁତମ୍॥ 14-55-20 (93988) ତତୋ ଦିଗ୍ବାସସଂ ଧୀମାନ୍ମାତଙ୍ଗଂ ମଲପଙ୍କିନମ୍। ଅପଶ୍ଯତ ମରୌ ତସ୍ମିଞ୍ଶ୍ବଯୂଥପରିବାରିତମ୍॥ 14-55-21 (93989) ଭୀଷଣଂ ବଦ୍ଧନିସ୍ତ୍ରିଂଶଂ ବାଣକାର୍ମୁକଧାରିଣମ୍। ତସ୍ଯାଧଃସ୍ରୋତସୋଽପଶ୍ଯଦ୍ବାରି ଭୂରି ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ॥ 14-55-22 (93990) ସ୍ମରନ୍ନେବ ଚ ତଂ ପ୍ରାହ ମାତଙ୍ଗଃ ପ୍ରହସନ୍ନିବ। ଏହ୍ଯୁଦଙ୍କ ପ୍ରତୀଚ୍ଛସ୍ବ ମତ୍ତୋ ବାରି ଭୃଗୂଦ୍ବହ। କୃପା ହି ମେ ସୁମହତୀ ତ୍ବାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତୃଟ୍ସମାଶ୍ରିତମ୍॥ 14-55-23 (93991) ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତେନ ସ ମୁନିସ୍ତତ୍ତୋଯଂ ନାଭ୍ଯନନ୍ଦନ। ଚିକ୍ଷେପ ଚ ସ ତଂ ଧୀମାନ୍ବାଗ୍ଭିରୁଗ୍ରାଭିରଚ୍ଯୁତମ୍। 14-55-24 (93992) ପୁନଃପୁନଶ୍ଚ ମାତଙ୍ଗ ପିବସ୍ବେତି ତମବ୍ରବୀତ୍। ନ ଚାପିବତ୍ସ ସକ୍ରୋଧଃ କ୍ଷୁଭିତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-55-25 (93993) ସ ତଥା ନିଶ୍ଚଯାତ୍ତେନ ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତୋ ମହାତ୍ମନା। ଶ୍ବଭିଃ ସହ ମହାରାଜ ତତ୍ରୈବାନ୍ତରଧୀଯତ॥ 14-55-26 (93994) ଉଦଙ୍କସ୍ତଂ ତଥା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତତୋ ବ୍ରୀଡିତମାନସଃ। ମେନେ ପ୍ରଲବ୍ଧମାତ୍ମାନଂ କୃଷ୍ଣେନାମିତ୍ରଘାତିନା॥ 14-55-27 (93995) ଅଥ ତେନୈବ ମାର୍ଗେଣ ଶଙ୍କଚକ୍ରଗଦାଧରଃ। ଆଜଗାମ ମହାବାହୁରୁଦଙ୍କଶ୍ଚୈନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-55-28 (93996) ନ ଯୁକ୍ତଂ ତାଦୃଶଂ ଦାତୁଂ ତ୍ବଯା ପୁରୁଷସତ୍ତମ। ସଲିଲଂ ବିପ୍ରମୁଖ୍ଯେଭ୍ଯୋ ମାତଙ୍ଗସ୍ରୋତସା ବିଭୋ॥ 14-55-29 (93997) ଇତ୍ଯୁକ୍ତବଚନଂ ତଂ ତୁ ମହାବୁଦ୍ଧିର୍ଜନାର୍ଦନଃ। ଉଦଙ୍କଂ ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣଯା ବାଚା ସାନ୍ତ୍ବଯନ୍ନିଦମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-55-30 (93998) ଯାଦୃଶେନେହ ରୂପେଣ ଯୋଗ୍ଯଂ ଦାତୁଂ ଧୃତେନ ବୈ। ତାଦୃଶଂ ଖଲୁ ତେ ଦତ୍ତଂ ଯଚ୍ଚ ତ୍ବଂ ନାବବୁଧ୍ଯଥାଃ॥ 14-55-31 (93999) ମଯା ତ୍ବଦର୍ଥମୁକ୍ତୋ ବୈ ବଜ୍ରପାଣିଃ ପୁରଂଦରଃ। ଉଦଙ୍କାଯାମୃତଂ ଦେହି ତୋଯରୂପମିତି ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-55-32 (94000) ସ ମାମୁବାଚ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ନ ମର୍ତ୍ଯୋଽମର୍ତ୍ଯତାଂ ବ୍ରଜେତ୍। ଅନ୍ଯମସ୍ମୈ ବରଂ ଦେହୀତ୍ଯସକୃଦ୍ଭୃଗୁନନ୍ଦନ॥ 14-55-33 (94001) ଅମୃତଂ ଦେଯମିତ୍ଯେବ ମଯୋକ୍ତଃ ସ ଶଚୀପତିଃ। ସ ମାଂ ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଦେବେନ୍ଦ୍ରଃ ପୁନରେବେଦମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-55-34 (94002) ଯଦି ଦେଯମବଶ୍ଯଂ ବୈ ମାତଙ୍ଗୋଽହଂ ମହାମତେ। ଭୂତ୍ବାଽମୃତଂ ପ୍ରଦାସ୍ଯାମି ଭାର୍ଗବାଯ ମହାତ୍ମନେ॥ 14-55-35 (94003) ଯଦ୍ଯେବଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତି ଭାର୍ଗବୋଽମୃତମଦ୍ଯ ବୈ। ପ୍ରଦାତୁମେଷ ଗଚ୍ଛାମି ଭାର୍ଗବସ୍ଯାମୃତଂ ବିଭୋ। ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତସ୍ତ୍ବହଂ ତେନ ଦାସ୍ଯାମି ନ କଥଞ୍ଚନ॥ 14-55-36 (94004) ସ ତଥା ସମଯଂ କୃତ୍ବା ତେନ ରୂପେଣ ବାସବଃ। ଉପସ୍ଥିତସ୍ତ୍ବଯା ଚାପି ପ୍ରତ୍ଯାଖ୍ଯାତୋଽମୃତଂ ଦଦତ୍। ଚାଣ୍ଡାଲରୂପୀ ଭଗବାନ୍ସୁମହାଂସ୍ତେ ବ୍ଯତିକ୍ରମଃ॥ 14-55-37 (94005) ଯତ୍ତୁ ଶକ୍ଯଂ ମଯା କର୍ତୁଂ ଭୂଯ ଏବ ତବେପ୍ସିତମ୍। ତୋଯେପ୍ସାଂ ତବ ଦୁର୍ଧର୍ଷାଂ କରିଷ୍ଯେ ସଫଲାମହମ୍॥ 14-55-38 (94006) ଯେଷ୍ବହଃସୁ ଚ ତେ ବ୍ରହ୍ମନ୍ସଲିଲେପ୍ସା ଭବିଷ୍ଯତି। ତଦା ମରୌ ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ଜଲପୂର୍ଣାଃ ପଯୋଧରାଃ॥ 14-55-39 (94007) ରସବଚ୍ଚ ପ୍ରଦାସ୍ଯନ୍ତି ତୋଯଂ ତେ ଭୃଗୁନନ୍ଦନ। ଉଦଙ୍ଗମେଘା ଇତ୍ଯୁକ୍ତାଃ ଖ୍ଯାତିଂ ଯାସ୍ଯନ୍ତି ଚାପି ତେ॥ 14-55-40 (94008) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରୀତିମାନ୍ବିପ୍ରଃ କୃଷ୍ଣେନ ସ ବଭୂବ ହ। ଅଦ୍ଯାପ୍ଯୁଦଙ୍କମେଘାଶ୍ଚ ମରୌ ବର୍ଷନ୍ତି ଭାରତ॥ ॥ 14-55-41 (94009) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚପଶ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 55 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-55-3 ତେ ରୂପମୈଶ୍ବରମିତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-55-19 ଏଷ୍ଟବ୍ଯେ ଜଲେଽପେକ୍ଷିତେ ସତି॥ 7-55-21 ମାତଙ୍ଗଂ ଚଣ୍ଡାଲବିଶେଷମ୍॥ 7-55-22 ଅଧଃ ପାଦଦେଶେ ସ୍ରୋତସୋ ଦୃତେର୍ବାରୀତି ସଂବନ୍ଧଃ। ତତଃ ଶଙ୍କିତମାନସ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-55-24 ଚିକ୍ଷେପ ନିନ୍ଦିତବାନ୍॥ 7-55-27 ପ୍ରଲବ୍ଧଂ ବଞ୍ଚିତମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 056

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.56. ଅଧ୍ଯାଯଃ 056

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୈଶମ୍ପାଯନେନ ଜନମେଜଯଂପ୍ରତ୍ଯୁଦଙ୍କୋପାଖ୍ଯାନକଥନାରମ୍ଭଃ॥ 1 ॥ ଉଦଙ୍କକୃତପରିଚର୍ଯାବିଶେଷତୁଷ୍ଟେନ ଗୌତମେନ ତସ୍ମୈ ପ୍ରୀତ୍ଯତିଶଯେନ ଚିରାଦପି ଗୃହଗମନାଯାଭ୍ଯନନୁଜ୍ଞାନମ୍॥ 2 ॥ କଦାଚନ ଗୁରୁଶାସନେନ କାଷ୍ଠମାରମାହୃତବତୋଦଙ୍କେନ କାଷ୍ଠଲଗ୍ନଜରାପଲିତନିଜକେଶାବଲୋକନେନ ପରିଦେବନମ୍॥ 3 ॥ ତତସ୍ତଦବୋଧିତନିଜରୋଦନହେତୁନା ଗୁରୁଣା ତସ୍ମୈ ନିଜତନଯାପ୍ରତିପାଦନମ୍॥ 4 ॥ ତତସ୍ତେନ ଗୁରୁପତ୍ନୀନିଦେଶେନ କୁଣ୍ଡଲଯାଚନାଯ ସୌଦାସଂପ୍ରତି ଗମନମ୍॥ 5 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ଉଦଙ୍କଃ କେନ ତପସା ସଂଯୁକ୍ତୋ ବୈ ମହାମନାଃ। ଯଃ ଶାପଂ ଦାତୁକାମୋଽଭୂଦ୍ବିଷ୍ଣବେ ପ୍ରଭବିଷ୍ବବେ॥ 14-56-1 (94010) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-56-2x (7877) ଉଦଙ୍କୋ ମହତା ଯୁକ୍ତସ୍ତପସା ଜନମେଜଯ। ଗୁରଭକ୍ତଃ ସ ତେଜସ୍ବୀ ନାନ୍ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦପୂଜଯତ୍॥ 14-56-2 (94011) ସର୍ବେଷାମୃଷିପୁତ୍ରାଣାମେଷ ଆସୀନ୍ମନୋରଥଃ। ଔଦଙ୍କୀଂ ଗୁରୁବୃତ୍ତିଂ ବୈ ପ୍ରାପ୍ନୁଯାମେତି ଭାରତ॥ 14-56-3 (94012) ଗୌତମସ୍ଯ ତୁ ଶିଷ୍ଯାଣାଂ ବହୂନାଂ ଜନମେଜଯ। ଉଦଙ୍କେଽଭ୍ଯଧିକା ପ୍ରୀତିଃ ସ୍ନେହଶ୍ଚୈବାଭବତ୍ତଦା॥ 14-56-4 (94013) ସ ତସ୍ଯ ଦମଶୌଚାଭ୍ଯାଂ ବିକ୍ରାନ୍ତେନ ଚ କର୍ମଣା। ସମ୍ଯକ୍ଚୈବୋପଚାରେଣ ଗୌତମଃ ପ୍ରୀତିମାନଭୂତ୍॥ 14-56-5 (94014) ଅଥ ଶିଷ୍ଯସହସ୍ରାଣି ସମନୁଜ୍ଞାଯ ଗୌତମଃ। ଉଦଙ୍କଂ ପରଯା ପ୍ରୀତ୍ଯା ନାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତୁମୈଚ୍ଛତ॥ 14-56-6 (94015) ତଂ କ୍ରମେଣ ଜରା ତାତ ପ୍ରତିପେଦେ ମହାମୁନିମ୍। ନ ଚାନ୍ବବୁଧ୍ଯତ ତଦା ସ ମୁନିର୍ଗୁରୁବତ୍ସଲଃ॥ 14-56-7 (94016) ତତଃ କଦାଚିଦ୍ରାଜେନ୍ଦ୍ର କାଷ୍ଠାନ୍ଯାନଯିତୁଂ ଯଯୌ। ଉଦଙ୍କଃ କାଷ୍ଠଭାରଂ ଚ ମହାନ୍ତଂ ସମୁପାନଯତ୍॥ 14-56-8 (94017) ସ ତଦ୍ଭାରାଭିଭୂତାତ୍ମା କାଷ୍ଠଭାରମରିଂଦମ। ନିଚିକ୍ଷେପ କ୍ଷିତୌ ରାଜନ୍ପରିଶ୍ରାନ୍ତୋ ବୁଭୁକ୍ଷିତଃ॥ 14-56-9 (94018) ତସ୍ଯ କାଷ୍ଠେ ବିଲଗ୍ନାଽଭୂଜ୍ଜଟା ରୂପ୍ଯସମପ୍ରଭା। ତତଃ କାଷ୍ଠୈଃ ସହ ତଦା ପପାତ ଧରଣୀତଲମ୍॥ 14-56-10 (94019) ତତଃ ସ ଭାରନିଷ୍ପିଷ୍ଟଃ କ୍ଷୁଧାବିଷ୍ଟଶ୍ଚ ଭାରତ। ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତାଂ ବଯସୋଽବସ୍ଥାଂ ରୁରୋଦାର୍ତସ୍ବରଂ ତଦା॥ 14-56-11 (94020) ତତୋ ଗୁରୁସୁତା ତସ୍ଯ ପଦ୍ମପତ୍ରନିଭାନନା। ଜଗ୍ରାହାଶ୍ରୂଣି ସୁଶ୍ରୋଣୀ କରେଣ ପୃଥୁଲୋଚନା। ପିତୁର୍ନିଯୋଗାଦ୍ଭାବଜ୍ଞା ଶିରସାଽବନତା ତଦା॥ 14-56-12 (94021) ତସ୍ଯା ନିପେତତୁର୍ଦଗ୍ଧୌ କରୌ ତୈରଶ୍ରୁବିନ୍ଦୁଭିଃ। ନ ହି ତାନଶ୍ରୁପାତାଂସ୍ତୁ ଶକ୍ତା ଧାରଯିତୁଂ ମହୀ। ଗୌତମସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀଦ୍ବିପ୍ରମୁଦଙ୍କଂ ପ୍ରୀତମାନସଃ॥ 14-56-13 (94022) କସ୍ମାତ୍ତାତ ତବାଦ୍ଯେହ ଶୋକୋତ୍ତରମିଦଂ ମନଃ। ସ ସ୍ବୈରଂ ବ୍ରୂହି ବିପ୍ରର୍ଷେ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ତତ୍ତ୍ବତଃ॥ 14-56-14 (94023) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-56-15x (7878) ଭବଦ୍ଗତେନ ମନସା ଭବତ୍ପ୍ରିଯଚିକୀର୍ଷଯା। ଭବଦ୍ଭକ୍ତିଗତେନେହ ଭବଦ୍ଭାବାନୁଗେନ ଚ॥ 14-56-15 (94024) ଜରେଯଂ ନାଘବୁଦ୍ଧା ମେ ନାଭିଜ୍ଞାତଂ ସୁଖଂ ଚ ମେ। ଶତବର୍ଷୋଷିତଂ ମାଂ ହି ନ ତ୍ବମନ୍ଯନୁଜାନିଥାଃ॥ 14-56-16 (94025) ଭବତା ତ୍ବଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତାଃ ଶିଷ୍ଯାଃ ପ୍ରତ୍ଯବରା ମମ। ଉପପନ୍ନା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-56-17 (94026) ଗୌତମ ଉବାଚ। 14-56-18x (7879) ତ୍ବତ୍ପ୍ରୀତିଯୁକ୍ତେନ ମଯା ଗୁରୁଶୁଶ୍ରୂଷଯା ତବ। ବ୍ଯତିକ୍ରାମନ୍ମହାକାଲୋ ନାବବୁଦ୍ଧୋ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ॥ 14-56-18 (94027) କିଂ ତ୍ବଦ୍ଯ ଯଦି ତେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଗମନଂ ପ୍ରତି ଭାର୍ଗବ। ଅନୁଜ୍ଞାଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ତ୍ବଂ ସ୍ବଗୃହାନ୍ଗଚ୍ଛ ମାଚିରମ୍॥ 14-56-19 (94028) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-56-20x (7880) ଗୁର୍ବର୍ତଂ କଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛାମି ବ୍ରୂହି ତ୍ବଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ତମୁପାହୃତ୍ଯ ଗଚ୍ଛେଯମନୁଜ୍ଞାତସ୍ତ୍ବଯା ବିଭୋ॥ 14-56-20 (94029) ଗୌତମ ଉବାଚ। 14-56-21x (7881) ଦକ୍ଷିଣାପରିତୋଷୋ ବୈ ଗୁରୂଣାଂ ସଦ୍ଭିରୁଚ୍ଯତେ। ତବି ହ୍ଯାଚରତୋ ଧର୍ମଂ ତୁଷ୍ଟୋଽହଂ ବୈ ନ ସଂଶଯଃ। ଇତ୍ଥଂ ଚ ପରିତୁଷ୍ଟଂ ମାଂ ବିଜାନୀହି ଭୃଗୂଦ୍ବହ॥ 14-56-21 (94030) ଯୁବା ଷୋଡଶବର୍ଷୋ ହି ଯଦ୍ଯଦ୍ଯ ଭବିତା ଭବାନ୍। ଦଦାନି ପତ୍ନୀଂ କନ୍ଯାଂ ଚ ସ୍ବାଂ ତେ ଦୁହିତରଂ ଦ୍ବିଜ। ଏତାମୃତେଽଙ୍ଗନା ନାନ୍ଯା ତ୍ବତ୍ତେଜୋଽର୍ହତି ସେବିତୁମ୍॥ 14-56-22 (94031) ତତସ୍ତାଂ ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ ଯୁବା ଭୂତ୍ବା ଯଶସ୍ବିନୀମ୍। ଗୁରୁଣା ଚାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତୋ ଗୁରୁପତ୍ନୀମଥାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-56-23 (94032) କିଂ ଭବତ୍ଯୈ ପ୍ରଯଚ୍ଛାମି ଗୁର୍ବର୍ଥଂ ବିନିଯୁଙ୍କ୍ଷ ମାମ୍। ପ୍ରିଯଂ ହିତଂ ଚ କାଙ୍କ୍ଷାମି ପ୍ରାଣୈରପି ଧନୈରପି॥ 14-56-24 (94033) ଯଦ୍ଦୁର୍ଲଭଂ ହି ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ରତ୍ନମତ୍ଯଦ୍ଭୁତଂ ମହତ୍। ତଦାନଯେଯଂ ତପସା ନ ହି ମେଽତ୍ରାସ୍ତି ସଂଶଯଃ॥ 14-56-25 (94034) ଅହଲ୍ଯୋବାଚ। 14-56-26x (7882) ପରିତୁଷ୍ଟାଽସ୍ମି ତେ ବିପ୍ର ନିତ୍ଯଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ତବାନଘ। ପର୍ଯାପ୍ତମେତଦ୍ଭଦ୍ରଂ ତେ ଗଚ୍ଛ ତାତ ଯଥେପ୍ସିତମ୍॥ 14-56-26 (94035) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-56-27x (7883) ଉଦଙ୍କସ୍ତୁ ମହାରାଜ ପୁନରେବାବ୍ରବୀଦ୍ବଚଃ। ଆଜ୍ଞାପଯସ୍ବ ମାଂ ମାତଃ କର୍ତବ୍ଯଂ ଚ ତବ ପ୍ରିଯମ୍॥ 14-56-27 (94036) ଅହଲ୍ଯୋବାଚ। 14-56-28x (7884) ସୌଦାସପତ୍ନ୍ଯା ବିଧୃତେ ଦିବ୍ଯେ ଯେ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ। ତେ ସମାନଯ ଭଦ୍ରଂ ତେ ଗୁର୍ବର୍ଥଃ ସୁକୃତୋ ଭବେତ୍॥ 14-56-28 (94037) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-56-29x (7885) ସ ତଥେତି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତ୍ଯ ଜଗାମ ଜନମେଜଯ। ଗୁରୁପତ୍ନୀପ୍ରିଯାର୍ଥଂ ବୈ ତେ ସମାନଯିତୁଂ ତଦା॥ 14-56-29 (94038) ସ ଜଗାମ ତତଃ ଶୀଘ୍ରମୁଦଙ୍କୋ ବ୍ରାହ୍ମଣର୍ଷଭଃ। ସୌଦାସଂ ପୁରୁଷାଦଂ ବୈ ଭିକ୍ଷିତୁଂ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ॥ 14-56-30 (94039) ଗୌତମସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀତ୍ପତ୍ନୀମୁଦଙ୍କୋ ନାତ୍ର ଦୃଶ୍ଯତେ। ଇତି ପୃଷ୍ଟା ତମାଚଷ୍ଟ କୁଣ୍ଡଲାର୍ଥେ ଗତଂ ଚ ସା॥ 14-56-31 (94040) ତତଃ ପ୍ରୋବାଚ ପତ୍ନୀଂ ସ ନ ତେ ସମ୍ଯଗିଦଂ କୃତମ୍। ଶପ୍ତଃ ସ ପାର୍ଥିବୋ ନୂନଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ତଂ ବଧିଷ୍ଯତି॥ 14-56-32 (94041) ଅହଲ୍ଯୋବାଚ। 14-56-33x (7886) ଅଜାନନ୍ତ୍ଯା ନିଯୁକ୍ତଃ ସ ଭଗବନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ମଯା। ଭବତ୍ପ୍ରସାଦାନ୍ନ ଭଯଂ କିଞ୍ଚିତ୍ତସ୍ଯ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-56-33 (94042) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରାହ ତାଂ ପତ୍ନୀମେବମସ୍ତ୍ବିତି ଗୌତମଃ। ଉଦଙ୍କୋଽପି ବନେ ଶୂନ୍ଯେ ରାଜାନଂ ତଂ ଦଦର୍ଶ ହ॥ ॥ 14-56-34 (94043) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଟ୍ପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 56 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-56-11 ନିଷ୍ପିଷ୍ଟଃ ଚୂର୍ଣୀଭୂତ ଇବ। କବେରାର୍ତସ୍ଯ ଧୀମତ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-56-16 ଅଭ୍ଯନୁଜାନିଥାଃ ଅଭ୍ଯନ୍ବଜାନୀଥା ଅଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତବାନସି॥ 7-56-26 ନିତ୍ଯଂ ଭଗବତା ସହେତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 057

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.57. ଅଧ୍ଯାଯଃ 057

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଶାପାଦ୍ରାକ୍ଷସତ୍ବଂ ଗତେନ ସୌଦାସେନୋଦଙ୍କଭକ୍ଷଣୋଦ୍ଯମେ ଉଦଙ୍କେନ ପୁନଃ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନପ୍ରତିଜ୍ଞାପୂର୍ବକଂ ତମ୍ପ୍ରତି କୁଣ୍ଡଲଯାଚନମ୍॥ 1 ॥ ଉଦଙ୍କେନ ସୌଦାସବଚସା ତତ୍ପତ୍ନୀଂପ୍ରତି କୁଣ୍ଡଲଯାଚନେ ତଯା ତମ୍ପ୍ରତି ମଣିକୁଣ୍ଡଲମହିମାଦିକଥନପୂର୍ବକଂ ରାଜାଭିଜ୍ଞାନାନଯନଚୋଦନା॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ସ ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତଥାଭୂତଂ ରାଜାନଂ ଘୋରଦର୍ଶନମ୍। ଦୀର୍ଘଶ୍ମଶ୍ରୁଧରଂ ନୄଣାଂ ଶୋଣିତେନ ସମୁକ୍ଷିତମ୍॥ 14-57-1 (94044) ଚକାର ନ ବ୍ଯଥାଂ ବିପ୍ରୋ ରାଜା ତ୍ବେନମଥାବ୍ରବୀତ୍। ପ୍ରତ୍ଯୁତ୍ଥାଯ ମହାତେଜା ଭଯକର୍ତା ଯମୋପମଃ॥ 14-57-2 (94045) ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ତ୍ବମସି କଲ୍ଯାଣ ଷଷ୍ଠେ କାଲେ ମମାନ୍ତିକମ୍। ଭକ୍ଷ୍ଯଂ ମୃଗଯମାଣସ୍ଯ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତୋ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ॥ 14-57-3 (94046) ଉଦଙ୍ଗ ଉବାଚ। 14-57-4x (7887) ରାଜନ୍ଗୁର୍ବର୍ଥିନଂ ବିଦ୍ଧି ଚରନ୍ତଂ ମାମିହାଗତମ୍। ନ ଚ ଗୁର୍ବର୍ଥମୁଦ୍ଯୁକ୍ତଂ ହିଂସ୍ଯମାହୁର୍ମନୀଷିଣଃ॥ 14-57-4 (94047) ରାଜୋବାଚ। 14-57-5x (7888) ଷଷ୍ଠେ କାଲେ ମମାହାରୋ ବିହିତୋ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ନ ଶକ୍ଯସ୍ତ୍ବଂ ସମୁତ୍ସ୍ରଷ୍ଟୁଂ କ୍ଷୁଧିତେନ ମଯାଽଦ୍ଯ ବୈ॥ 14-57-5 (94048) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-57-6x (7889) ଏବମସ୍ତୁ ମହାରାଜି ସମଯଃ କ୍ରିଯତାଂ ତୁ ମେ। ଗୁର୍ବର୍ଥମଭିନିର୍ବର୍ତ୍ଯ ପୁନରେଷ୍ଯାମି ତେ ବଶମ୍॥ 14-57-6 (94049) ସଂଶ୍ରୁତଶ୍ଚ ମଯା ଯୋଽର୍ଥୋ ଗୁରବେ ରାଜସତ୍ତମ। ତ୍ବଦଧୀନଃ ସ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତଂ ତ୍ବାଂ ଭିକ୍ଷେ ନରେଶ୍ବର॥ 14-57-7 (94050) ଦଦାସି ବିପ୍ରମୁଖ୍ଯେଭ୍ଯସ୍ତ୍ବଂ ହି ରତ୍ନାନି ନିତ୍ଯଦା। ଦାତା ଚ ତ୍ବଂ ନରବ୍ଯାଘ୍ର ପାତ୍ରଭୂତଃ କ୍ଷିତାବିହ। ପାତ୍ରଂ ପ୍ରତିଗ୍ରହେ ଚାପି ବିଦ୍ଧି ମାଂ ନୃପସତ୍ତମ॥ 14-57-8 (94051) ଉପାହୃତ୍ଯ ଗୁରୋରର୍ଥଂ ତ୍ବଦାଯତ୍ତମରିଂଦମ। ସମଯେନେହ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପୁନରେଷ୍ଯାମି ତେ ବଶମ୍॥ 14-57-9 (94052) ସତ୍ଯଂ ତେ ପ୍ରତିଜାନାମି ନାତ୍ର ମିଥ୍ଯା କଥଞ୍ଚନ। ଅନୃତଂ ନୋକ୍ତପୂର୍ବଂ ମେ ସ୍ବୈରେଷ୍ବପି କୁତୋଽନ୍ଯଥା॥ 14-57-10 (94053) ସୌଦାସ ଉବାଚ। 14-57-11x (7890) ଯଦି ମତ୍ତସ୍ତବାଯତ୍ତୋ ଗୁର୍ବର୍ଥଃ କୃତ ଏବ ସଃ। ଯଦି ଚାସ୍ତି ପ୍ରତିଗ୍ରାହ୍ଯଂ ସାମ୍ପ୍ରତଂ ତଦ୍ବଦସ୍ବ ମେ॥ 14-57-11 (94054) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-57-12x (7891) ପ୍ରତିଗ୍ରାହ୍ଯୋ ମତୋ ମେ ତ୍ବଂ ସଦୈବ ପୁରୁଷର୍ଷଭ। ସୋହଂ ତ୍ବାମନୁସମ୍ପ୍ରାପ୍ତୋ ଭିକ୍ଷିତୁଂ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ॥ 14-57-12 (94055) ସୌଦାସ ଉବାଚ। 14-57-13x (7892) ପତ୍ନ୍ଯାସ୍ତେ ମମ ବିପ୍ରର୍ଷେ ଉଚିତେ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ। ବରଯାର୍ଥଂ ତ୍ବମନ୍ଯଂ ବୈ ତଂ ତେ ଦାସ୍ଯାମି ସୁବ୍ରତ॥ 14-57-13 (94056) ଉଦଙ୍ଗ ଉବାଚ। 14-57-14x (7893) ଅଲଂ ତେ ବ୍ଯପଦେଶେନ ପ୍ରମାଣଂ ଯଦି ତେ ବଯମ୍। ପ୍ରଯଚ୍ଛ କୁଣ୍ଡଲେ ମହ୍ଯଂ ସତ୍ଯବାଗ୍ଭବ ପାର୍ଥିବ॥ 14-57-14 (94057) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-57-15x (7894) ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତ୍ବବ୍ରବୀଦ୍ରାଜା ତମୁଦଙ୍କଂ ପୁନର୍ବଚଃ। ଗଚ୍ଛ ମଦ୍ବଚନାଦ୍ଦେବୀଂ ବ୍ରୂହି ଦେହୀତି ସତ୍ତମ॥ 14-57-15 (94058) ସୈବମୁକ୍ତା ତ୍ବଯା ନୂନଂ ମଦ୍ବାକ୍ଯେନ ଶୁଚିବ୍ରତା। ପ୍ରଦାସ୍ଯତି ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ କୁଣ୍ଡଲେ ତେ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-57-16 (94059) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-57-17x (7895) କ୍ବ ପତ୍ନୀ ଭବତଃ ଶକ୍ଯା ମଯା ଦ୍ରଷ୍ଟୁଂ ନରେଶ୍ବର। ସ୍ବଯଂ ବାଽପି ଭବାନ୍ପତ୍ନୀଂ କିମର୍ଥଂ ନୋପସର୍ପତି॥ 14-57-17 (94060) ସୌଦାସ ଉବାଚ। 14-57-18x (7896) ତାଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯତି ଭବାନଦ୍ଯ କାସ୍ମିଂଶ୍ଚିଦ୍ବନନିର୍ଝରେ। ଷଷ୍ଠେ କାଲେ ନ ହି ମଯା ସା ଶକ୍ଯା ଦ୍ରଷ୍ଟୁମଦ୍ଯ ବୈ॥ 14-57-18 (94061) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-57-19x (7897) ଉଦଙ୍କସ୍ତୁ ତଥୋକ୍ତଃ ସ ଜଗାମ ଭରତର୍ଷଭ। ମଦଯନ୍ତୀଂ ଚ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସ ଜ୍ଞାପଯତ୍ସ୍ବପ୍ରଯୋଜନମ୍॥ 14-57-19 (94062) ସୌଦାସବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ତତଃ ସା ପୃଥୁଲୋଚନା। ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ମହାବୁଦ୍ଧିମୁଦଙ୍କଂ ଜନମେଜଯ॥ 14-57-20 (94063) ଏବମେତନ୍ମହାବ୍ରହ୍ମନ୍ନାନୃତଂ ବଦସେଽନଘ। ଅଭିଜ୍ଞାନଂ ତୁ କିଞ୍ଚିତ୍ତ୍ବଂ ସମାନଯିତୁମର୍ହସି॥ 14-57-21 (94064) ଇମେ ହି ଦିବ୍ଯେ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ ମେ ଦେବାଶ୍ଚ ଯକ୍ଷାଶ୍ଚ ମହର୍ଷଯଶ୍ଚ। ତୈସ୍ତୈରୁପାଯୈରପହର୍ତୁକାମା- ଶ୍ଛିଦ୍ରେଷୁ ନିତ୍ଯଂ ପରିତର୍କଯନ୍ତି॥ 14-57-22 (94065) ନିକ୍ଷିପ୍ତମେତଦ୍ଭୁବି ପନ୍ନଗାସ୍ତୁ ରତ୍ନଂ ସମାସାଦ୍ଯ ପରାମୃଶେଯୁଃ। ଯକ୍ଷାସ୍ତଥୋଚ୍ଛିଷ୍ଟଧୃତଂ ସୁରାଶ୍ଚ ନିଦ୍ରାବଶାଦ୍ବା ପରିଧର୍ଷଯେଯୁଃ॥ 14-57-23 (94066) ଛିଦ୍ରେଷ୍ବେତେଷ୍ବିମେ ନିତ୍ଯଂ ହ୍ରିଯତେ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ଦେବରାକ୍ଷସନାଗାନାମପ୍ରମତ୍ତେନି ଧାର୍ଯତେ॥ 14-57-24 (94067) ଏତେ ଦିବାପି ଭାସେତେ ରାତ୍ରୌ ଚ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ନକ୍ତଂ ନକ୍ଷତ୍ରତାରାଣାଂ ପ୍ରଭାମାକ୍ଷିପ୍ଯ ବର୍ତତଃ॥ 14-57-25 (94068) ଏତେ ହ୍ଯାମୁଚ୍ଯ ଭଗନ୍କ୍ଷୁତ୍ପିପାସାଭଯଂ କୁତଃ। ବିଷାଗ୍ନିଶ୍ବାପଦେଭ୍ଯଶ୍ଚ ଭଯଂ ଜାତୁ ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-57-26 (94069) ହ୍ରସ୍ବେନ ଚୈତେ ଆମୁକ୍ତେ ଭବତୋ ହ୍ରସ୍ବକେ ତଦା। ଅନୁରୂପେଣ ଚାମୁକ୍ତେ ଜାଯେତେ ତତ୍ପ୍ରମାଣକେ॥ 14-57-27 (94070) ଏବଂବିଧେ ମମୈତେ ବୈ କୁଣ୍ଡଲେ ପରମାର୍ଚିତେ। ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ବିଜ୍ଞାତେ ତଦଭିଜ୍ଞାନମାନଯ॥ ॥ 14-57-28 (94071) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତପଞ୍ଚାଶୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 57 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-57-24 ଛିଦ୍ରେଷ୍ବେତେଷ୍ବିମେ ଇତି ପୂର୍ବାନ୍ବଯି। ନାଗାନାଂ ନାଗୈଃ ହ୍ରିଯେତ ଇତି ସମ୍ବନ୍ଧଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 058

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.58. ଅଧ୍ଯାଯଃ 058

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଉଦଙ୍କେନାଭିଜ୍ଞାନନିବେଦନେନି ମଦଯନ୍ତୀତଃ କୁଣ୍ଡଲଗ୍ରହଣପୂର୍ବକଂ ପ୍ରତିନିବର୍ତନମ୍॥ 1 ॥ ମଧ୍ଯେମାର୍ଗଂ କ୍ଷୁଧାବିଷ୍ଟେନ ତେନ ବିଲ୍ବତରୁମାରୁହ୍ଯ ଶାଖାଯାଂ କୁଣ୍ଡଲାସଞ୍ଜନପୂର୍ବକଂ ଫଲପାତନାଯ ଶାଖାଚାଲନମ୍॥ 2 ॥ ତତ୍ର ପତତ୍ଫଲଘଟ୍ଟନେନ କୁଣ୍ଡଲଯୋରଧଃପତନେ କେନଚିଦୁରଗବରେଣ ତଦପହୃତ୍ଯ ନାଗଲୋକଗମନମ୍॥ 3 ॥ ତତ ଇନ୍ଦ୍ରସାହାଯ୍ଯାଦ୍ଭୂବିଦାରଣେନ ନାଗଲୋକଂଗତେନୋଦଙ୍କେନ ତତ୍ରାଶ୍ବବଚସା ତଦପାନଦେଶଧମନେ ତନ୍ନିର୍ଗତଧୂମପଟଲନିରୁଦ୍ଧୈଃ ସର୍ପୈରୁଦଙ୍କାଯ କୁଣ୍ଡଲପ୍ରତ୍ଯର୍ପଣମ୍॥ 4 ॥ ତତ ଉଦଙ୍କେନ ଗୁରୁପତ୍ନ୍ଯୈ କୁଣ୍ଡଲପ୍ରଦାନମ୍॥ 5 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ସ ମିତ୍ରସହମାସାଦ୍ଯ ଅଭିଜ୍ଞାନମଯାଚତ। ତସ୍ମୈ ଦଦାବଭିଜ୍ଞାନଂ ସ ଚେକ୍ଷ୍ବାକୁବରସ୍ତଦା॥ 14-58-1 (94072) ସୌଦାସ ଉବାଚ। 14-58-2x (7898) ନ ଚୈବୈଷା ଗତିଃ କ୍ଷେମ୍ଯା ନ ଚାନ୍ଯା ବିଦ୍ଯତେ ଗତିଃ। ଏତନ୍ମେ ତତ୍ବମାଜ୍ଞାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ॥ 14-58-2 (94073) ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତାମୁଦଙ୍କସ୍ତୁ ଭର୍ତୁର୍ବାକ୍ଯମଥାବ୍ରବୀତ୍। ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚ ସା ତଦା ପ୍ରାଦାତ୍ତତସ୍ତେ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ॥ 14-58-3 (94074) ଅବାପ୍ଯ କୁଣ୍ଡଲେ ତେ ତୁ ରାଜାନଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍। କିମେତଦ୍ଗୁହ୍ଯବଚନଂ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ପାର୍ଥିବ॥ 14-58-4 (94075) ସୌଦାସ ଉବାଚ। 14-58-5x (7899) ପ୍ରଜାବିସର୍ଗାଦ୍ବିପ୍ରାନ୍ବୈ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ ପୂଜଯନ୍ତି ହ। ବିପ୍ରେଭ୍ଯଶ୍ଚାପି ବହବୋ ଦୋଷାଃ ପ୍ରାଦୁର୍ଭବନ୍ତି ନଃ॥ 14-58-5 (94076) ସୋହଂ ଦ୍ବିଜେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଣତୋ ବିପ୍ରାଦ୍ଦୋଷମବାପ୍ତବାନ୍। ଗତିମନ୍ଯାଂ ନ ପଶ୍ଯାମି ମଦଯନ୍ତୀସହାଯବାନ୍॥ 14-58-6 (94077) ନ ଚାନ୍ଯାମପି ପଶ୍ଯାମି ଗତିଂ ଗତିମତାଂବର। ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରସ୍ଯ ଗମନେ ସ୍ଥାନେ ଚେହ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ॥ 14-58-7 (94078) ନ ହି ରାଜ୍ଞା ବିଶେଷେଣ ବିରୁଦ୍ଧେନ ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ। ଶକ୍ଯଂ ହି ଲୋକେ ସ୍ଥାତୁଂ ବୈ ପ୍ରେତ୍ଯ ବା ସୁଖମେଧିତୁମ୍॥ 14-58-8 (94079) ତଦିଷ୍ଟେ ତେ ମଯା ଦତ୍ତେ ଏତେ ସ୍ବେ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ। ଯଃ କୃତସ୍ତେଽଦ୍ଯ ସମଯଃ ସଫଲଂ ତଂ କୁରୁଷ୍ଯ ମେ॥ 14-58-9 (94080) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-58-10x (7900) ରାଜଂସ୍ତଥେହ କର୍ତାସ୍ମି ପୁନରେଷ୍ଯାମି ତେ ବଶମ୍। ପ୍ରଶ୍ନଂ ଚ କଞ୍ଚିତ୍ପ୍ରଷ୍ଟୁଂ ତ୍ବାଂ ବ୍ଯବସିଷ୍ଯେ ପରଂତପ॥ 14-58-10 (94081) ସୌଦାସ ଉବାଚ। 14-58-11x (7901) ବ୍ରୂହି ବିପ୍ର ଯଥାକାମଂ ପ୍ରତିବକ୍ତାସ୍ମି ତେ ବଚଃ। ଛେତ୍ତାସ୍ମି ସଂଶଯଂ ତେଽଦ୍ଯ ନ ମେଽତ୍ରାଶ୍ତି ବିଚାରଣା॥ 14-58-11 (94082) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-58-12x (7902) ପ୍ରାହୁର୍ବାକ୍ସଂଯତଂ ବିପ୍ରଂ ଧର୍ମନୈପୁଣଦର୍ଶିନଃ। ମିତ୍ରେଷୁ ଯଶ୍ଚ ବିଷମଃ ସ୍ତେନ ଇତ୍ଯେବ ତଂ ବିଦୁଃ॥ 14-58-12 (94083) ସ ବବାନ୍ମିତ୍ରତାମଦ୍ଯ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତୋ ମମ ପାର୍ଥିବ। ସ ମେ ବୁଦ୍ଧିଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛସ୍ବ ସମ୍ମତାଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ॥ 14-58-13 (94084) ଅବାପ୍ତାର୍ଥୋଽହମଦ୍ଯେହ ଭବାଂଶ୍ଚ ପୁରୁଷାଦକଃ। ଭବତ୍ସକାଶମାଗନ୍ତୁଂ କ୍ଷମଂ ମମ ନ ବେତି ବୈ॥ 14-58-14 (94085) ସୌଦାସ ଉବାଚ। 14-58-15x (7903) କ୍ଷମଂ ଚେଦିହ ବକ୍ତବ୍ଯଂ ମଯା ଦ୍ବିଜବରୋତ୍ତମ। ମତ୍ସମୀପଂ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଟ ନାଗନ୍ତବ୍ଯଂ କଥଞ୍ଚନ॥ 14-58-15 (94086) ଏବଂ ତବ ପ୍ରପଶ୍ଯାମି ଶ୍ରେଯୋ ଭୃଗୁକୁଲୋଦ୍ବହ। ଆଗଚ୍ଛତୋ ହି ତେ ବିପ୍ରି ଭବେନ୍ମୃର୍ତ୍ଯୁନ ସଂଶଯଃ॥ 14-58-16 (94087) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-58-17x (7904) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଦା ରାଜା କ୍ଷମଂ ବୁଦ୍ଧିମତା ହିତମ୍। ଅନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ସ ରାଜାନମହଲ୍ଯାଂ ପ୍ରତି ଜଗ୍ମିବାନ୍॥ 14-58-17 (94088) ଗୃହୀତ୍ବା କୁଣ୍ଡଲେ ଦିବ୍ଯେ ଗୁରୁପତ୍ନ୍ଯାଃ ପ୍ରିଯଂକରଃ। ଜବେନ ମହତା ପ୍ରାଯାଦ୍ଗୌତମସ୍ଯାଶ୍ରମଂ ପ୍ରତି॥ 14-58-18 (94089) ଯଥା ତଯୋ ରକ୍ଷଣଂ ଚ ମଦଯନ୍ତ୍ଯାଽଭିଭାଷିତମ୍। ତଥା ତେ କୁଣ୍ଡଲେ ବଧ୍ବା ତଦା କୃଷ୍ଣାଜିନେଽନଯତ୍॥ 14-58-19 (94090) ସ କସ୍ମିଂଶ୍ଚିତ୍କ୍ଷୁଧାବିଷ୍ଟଃ ଫଲଭାରସମନ୍ବିତମ୍। ବିଲ୍ବଂ ଦଦର୍ଶ ବିପ୍ରର୍ଷିରାରୁରୋହ ଚ ତଂ ତତଃ॥ 14-58-20 (94091) ଶାଖାସ୍ବାସଜ୍ଯ ତସ୍ଯୈବ କୃଷ୍ଣାଜିନମରିଂଦମ। ପାତଯାମାସ ବିଲ୍ବାନି ତଦା ସ ଦ୍ବିଜପୁଙ୍ଗବଃ॥ 14-58-21 (94092) ଅଥ ପାତଯମାନସ୍ଯ ବିଲ୍ବାପହୃତଚକ୍ଷୁଷଃ। ନ୍ଯପତଂସ୍ତାନି ବିଲ୍ବାନି ତସ୍ମିନ୍ନେବାଜିନେ ବିଭୋ॥ 14-58-22 (94093) ଯସ୍ମିଂସ୍ତେ କୁଣ୍ଡଲେ ବଦ୍ଧେ ତଦା ଦ୍ବିଜବରେଣ ବୈ। ବିଲ୍ବପ୍ରହାରୈସ୍ତସ୍ଯାଥ ବ୍ଯଶୀର୍ଯଦ୍ବନ୍ଧନଂ ତତଃ॥ 14-58-23 (94094) ସକୁଣ୍ଡଲଂ ତଦଜିନଂ ପପାତ ସହସା ତରୋଃ। ବିଶୀର୍ଣବନ୍ଧନେ ତସ୍ମିନ୍ଗତେ କୃଷ୍ଣାଜିନେ ମହୀମ୍॥ 14-58-24 (94095) ଅପଶ୍ଯଦ୍ଭୁଜଗଃ କଶ୍ଚିତ୍ତେ ତତ୍ର ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ। ଐରାବତକୁଲୋଦ୍ଭୂତଃ ଶୀଘ୍ରୋ ଭୂତ୍ବା ତଦା ହି ସଃ॥ 14-58-25 (94096) ବିଦଶ୍ଯାସ୍ଯେନ ବଲ୍ମୀକଂ ବିବେଶାଥ ସ କୁଣ୍ଡଲେ। ହ୍ରିଯମାଣେ ତୁ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସ କୁଣ୍ଡଲେ ଭୁଜଗେନ ହ॥ 14-58-26 (94097) ପପାତ ବୃକ୍ଷାତ୍ସୋଦ୍ବେଗୋ ଦୁଃଖାତ୍ପରମକୋପନଃ। ସ ଦଣ୍ଡକାଷ୍ଠମାଦାଯ ବଲ୍ମୀକମଖନତ୍ତଦା॥ 14-58-27 (94098) [ଅହାନି ତ୍ରିଂଶଦବ୍ଯଗ୍ରଃ ପଞ୍ଚ ଚାନ୍ଯାନି ଭାରତ।] କ୍ରୋଧାମର୍ଷାଭିସଂତପ୍ତସ୍ତଦା ବ୍ରାହ୍ମଣିସତ୍ତମଃ॥ 14-58-28 (94099) ତସ୍ଯ ବେଗମସହ୍ଯଂ ତମସହନ୍ତୀ ବସୁନ୍ଧରା। ଦଣ୍ଡକାଷ୍ଠାଭିନୁନ୍ନାଙ୍ଗୀ ଚଚାଲ ଭୃଶମାକୁଲା। ତତଃ ଖନତ ଏବାଥ ବିପ୍ରର୍ଷେର୍ଧରଣୀତଲମ୍ ନାଗଲୋକସ୍ଯ ପନ୍ଥାନଂ କର୍ତୁକାମସ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯାତ୍॥ 14-58-29 (94100) ରଥେନ ହରିଯୁକ୍ତେନ ତଂ ଦେଶମୁପଜଗ୍ମିବାନ୍। ବଜ୍ରପାଣିର୍ମହାତେଜାସ୍ତଂ ଦଦର୍ଶ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମମ୍॥ 14-58-30 (94101) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-58-31x (7905) ସ ତୁ ତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭୂତ୍ବା ତସ୍ଯ ଦୁଃଖେନ ଦୁଃଖିତଃ। ଉଦଙ୍କମବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯଂ ନୈତଚ୍ଛକ୍ଯଂ ତ୍ବଯେତି ବୈ॥ 14-58-31 (94102) ଇତୋ ହି ନାଗଲୋକୋ ବୈ ଯୋଜନାନି ସହସ୍ରଶଃ। ନ ଦଣ୍ଡକାଷ୍ଠସାଧ୍ଯଂ ଚ ମନ୍ଯେ କାର୍ଯମିଦଂ ତବ॥ 14-58-32 (94103) ଉଦଙ୍କ ଉବାଚ। 14-58-33x (7906) ନାଗଲୋକେ ଯଦି ବ୍ରହ୍ମନ୍ନ ଶକ୍ଯେ କୁଣ୍ଡଲେ ମଯା। ପ୍ରାପ୍ତୁଂ ପ୍ରାଣାନ୍ବିମୋକ୍ଷ୍ଯାମି ପଶ୍ଯତସ୍ତେ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ॥ 14-58-33 (94104) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-58-34x (7907) ଯଦା ସ ନାଶକତ୍ତସ୍ଯ ନିଶ୍ଚଯଂ କର୍ତୁମନ୍ଯଥା। ବଜ୍ରପାଣିସ୍ତଦା ଦଣ୍ଡଂ ବଜ୍ରାସ୍ତ୍ରେଣ ଯୁଯୋଜ ହ॥ 14-58-34 (94105) ତତୋ ବଜ୍ରପ୍ରହାରୈସ୍ତୈର୍ଦାର୍ଯମାଣା ବସୁନ୍ଧର। ନାଗଲୋକସ୍ଯ ପନ୍ଥାନମକରୋଜ୍ଜନମେଜଯ॥ 14-58-35 (94106) ସ ତେନ ମାର୍ଗେଣ ତଦା ନାଗଲୋକଂ ବିବେଶ ହ। ଦଦର୍ଶ ନାଗଲୋକଂ ଚ ଯୋଜନାନି ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-58-36 (94107) ପ୍ରକାରନିଚଯୈର୍ଦିବ୍ଯୈର୍ମଣିମୁକ୍ତାସ୍ବଲଙ୍କୃତୈଃ। ଉପପନ୍ନଂ ମହାଭାଗ ଶାତକୁମ୍ଭମଯୈସ୍ତଥା॥ 14-58-37 (94108) ବାପୀଃ ସ୍ଫଟିକସୋପାନା ନଦୀସ୍ଚ ବିମଲୋଦକାଃ। ଦଦର୍ଶ ବୃକ୍ଷାଂଶ୍ଚ ବହୂନ୍ନାନାଦ୍ବିଜଗଣାଯୁତାନ୍॥ 14-58-38 (94109) ତସ୍ଯ ଲୋକସ୍ଯ ଚ ଦ୍ବାରଂ ସ ଦଦର୍ଶ ଭୃଗୂଦ୍ବହଃ। ପଞ୍ଚଯୋଜନବିସ୍ତାରମାଯତଂ ଶତଯୋଜନମ୍॥ 14-58-39 (94110) ନାଗଲୋକମୁଦଙ୍କସ୍ତୁ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଦୀନୋଽଭବତ୍ତଦା। ନିରାଶଶ୍ଚାଭବତ୍ତତ୍ର କୁଣ୍ଡଲାହରଣେ ପୁନଃ॥ 14-58-40 (94111) ତତ୍ର ପ୍ରୋବାଚ ତୁରଗସ୍ତଂ କୃଷ୍ଣଶ୍ବେତବାଲଧିଃ। ତାମ୍ରାସ୍ଯନେତ୍ରଃ କୌରବ୍ଯଃ ପ୍ରଜ୍ବଲନ୍ନିବ ତେଜସା॥ 14-58-41 (94112) ଧମସ୍ବାପାନମେତନ୍ମେ ତତସ୍ତ୍ବଂ ବିପ୍ର ଲପ୍ସ୍ଯସେ। ଐରାବତସୁତେନେହି ତବ୍ରାନୀତେ ହି କୁଣ୍ଡଲେ॥ 14-58-42 (94113) ମା ଜୁଗୁପ୍ସାଂ କୃଥାଃ ପୁତ୍ର ତ୍ବମତ୍ରାର୍ଥେ କଥଞ୍ଚନ॥ ତ୍ବଯୈତଦ୍ଧି ସମାଚୀର୍ଣଂ ଗୌତମସ୍ଯାଶ୍ରମେ ତଦା॥ 14-58-43 (94114) ଉଦଙ୍ଗ ଉବାଚ। 14-58-44x (7908) କଥଂ ଭବନ୍ତଂ ଜାନୀଯାମୁପାଧ୍ଯାଯାଶ୍ରମଂ ପ୍ରତି। ଯନ୍ମଯା ଚୀର୍ଣପୂର୍ବଂ ହି ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ତଦ୍ଧ୍ଯହମ୍॥ 14-58-44 (94115) ଅଶ୍ବ ଉବାଚ। 14-58-45x (7909) ଗୁରୋର୍ଗୁରୁ ମାଂ ଜାନୀହି ଜ୍ବଲନ୍ତଂ ଜାତବେଦସମ୍। ତ୍ବଯା ହ୍ଯହଂ ସଦା ବିପ୍ର ଗୁରୋରର୍ଥେଽଭିପୂଜିତଃ॥ 14-58-45 (94116) ବିଧିବତ୍ସତତଂ ବିପ୍ର ଶୁଚିନା ଭୃଗୁନନ୍ଦନ। ତସ୍ମାଚ୍ଛ୍ରେଯୋ ବିଧାସ୍ଯାମି ତବୈବଂ କୁରୁ ମାଚିରମ୍॥ 14-58-46 (94117) ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତୁ ତଥାଽକାର୍ଷୀଦୁଦଙ୍କଶ୍ଚିତ୍ରଭାନୁନା। ତାମ୍ରାର୍ଚିଃ ପ୍ରୀତିମାଂଶ୍ଚାପି ପ୍ରଜଜ୍ବାଲ ଦିଧକ୍ଷଯା॥ 14-58-47 (94118) ତତୋଽସ୍ଯ ରୋମକୂପେଭ୍ଯୋ ଧ୍ମାଯମାନସ୍ଯ ଭାରତ। ଘନଃ ପ୍ରାଦୁରଭୂଦ୍ଧୂମୋ ନାଗଲୋକଭଯାବହଃ॥ 14-58-48 (94119) ତେନ ଧୂମେନ ମହତା ବର୍ଧମାନେନ ଭାରତ। ନାଗଲୋକେ ମହାରାଜ ନ ପ୍ରାଜ୍ଞାଯତ କିଞ୍ଚନ॥ 14-58-49 (94120) ହାହାକୃତମଭୂତ୍ସର୍ବମୈରାବତିନିବେଶନମ୍। ବାସୁକିପ୍ରମୁଖାନାଂ ଚ ନାଗାନାଂ ଜନମେଜଯ॥ 14-58-50 (94121) ନ ପ୍ରାକାଶନ୍ତ ବେଶ୍ମାନି ଧୂମରୁଦ୍ଧାନି ଭାରତ। ନୀହାରସଂବୃତାନୀବ ବନାନି ଗିରଯସ୍ତଥା॥ 14-58-51 (94122) ତେ ଧୂମରକ୍ତନଯନା ବହ୍ନିତେଜୋଭିତାପିତାଃ। ଆଜଗ୍ମୁର୍ନିଶ୍ଚଯଂ ଜ୍ଞାତୁଂ ଭାର୍ଗବସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-58-52 (94123) ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚ ନିଶ୍ଚଯଂ ତସ୍ଯ ମହର୍ଷେରତିତେଜସଃ। ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତନଯନାଃ ସର୍ବେ ପୂଜାଂ ଚକ୍ରୁର୍ଯଥାବିଧି॥ 14-58-53 (94124) ସର୍ବେ ପ୍ରାଞ୍ଜଲଯୋ ନାଗା ବୃଦ୍ଧବାଲପୁରୋଗମାଃ। ଶିରୋଭିଃ ପ୍ରଣିପତ୍ଯୋଚୁଃ ପ୍ରସୀଦ ଭଗବନ୍ନିତି॥ 14-58-54 (94125) ପ୍ରସାଦ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ତେ ତୁ ପାଦ୍ଯମର୍ଘ୍ଯଂ ନିବେଦ୍ଯ ଚ। ପ୍ରାଯଚ୍ଛନ୍କୁଣ୍ଡଲେ ଦିବ୍ଯେ ପନ୍ନଗାଃ ପରମାର୍ଚିତେ॥ 14-58-55 (94126) ତତଃ ସ ପୂଜିତୋ ନାଗୈସ୍ତଦୋଦଙ୍କଃ ପ୍ରତାପବାନ୍। ଅଗ୍ନିଂ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ କୃତ୍ବା ଜଗାମ ଗୁରୁସଦ୍ମ ତତ୍॥ 14-58-56 (94127) ସ ଗତ୍ବା ତ୍ବରିତୋ ରାଜନ୍ଗୌତମସ୍ଯ ନିବେଶନମ୍। ପ୍ରାଯଚ୍ଛତ୍କୁଣ୍ଡଲେ ଦିବ୍ଯେ ଗୁରୁପତ୍ନ୍ଯାସ୍ତଦାଽନଘ॥ 14-58-57 (94128) ବାସୁକିପ୍ରମୁକାନାଂ ଚ ନାଗାନାଂ ଜନମେଜଯ। ସର୍ବଂ ଶଶଂସ ଗୁରେବ ଯଥାବଦ୍ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ॥ 14-58-58 (94129) ଏବଂ ମହାତ୍ମନା ତେନ ତ୍ରୀଂଲୋକାଞ୍ଜନମେଜଯ। ପରିକ୍ରମ୍ଯାହୃତେ ଦିବ୍ଯେ ତତସ୍ତେ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ॥ 14-58-59 (94130) ଏବଂପ୍ରଭାବଃ ସ ମୁନିରୁଦଙ୍କୋ ଭରତର୍ଷଭ। ପରେଣ ତପସା ଯୁକ୍ତୋ ଯନ୍ମାଂ ତ୍ବଂ ପରିପୃଚ୍ଛସି। ॥ 14-58-60 (94131) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟପଞ୍ଚାସୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 58 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-58-1 ମିତ୍ରସହଃ ସୌଦାସଃ ଅଭିଜ୍ଞାନଂ ଶ୍ଲୋକରୂପଂ ଜ୍ଞାପକମ୍। 7-58-2 ଏଷା ରକ୍ଷୋଯୋନିରୂପା। ଅନ୍ଯା ଇତୋ ମୁକ୍ତିରୂପା॥ 7-58-10 ତତୋଦଂକାଯ ବୈ ପ୍ରାଦାତ୍ତସ୍ମୈ ତେ ମଣିକୁଣ୍ଡଲେ ଇତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-58-12 ନିବୃତ୍ତିସ୍ମି ପରଂ ତପେତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-58-16 ପ୍ରାପ୍ତବାନ୍ସଙ୍ଗତିଂ ମିତ୍ରଂ ଧର୍ମନୈପୁଣ୍ଯଦର୍ଶନାଦିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-58-16 ତତ୍ରୈବ ତୁ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଶ୍ରେଯୋ ଭୃଗୁକୁଲୋଦ୍ବହେତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-58-26 ଆସ୍ଯେନ କୁଣ୍ଡଲେ ବିଦଶ୍ଯ ଧୃତ୍ବା ବଲ୍ମୀକଂ ବିବେଶେତି ସମ୍ବନ୍ଧଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 059

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.59. ଅଧ୍ଯାଯଃ 059

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଉଦଙ୍କାଯ ବରଦାନାତ୍ପରଂ ଦ୍ବାରକାମାଗଚ୍ଛତା କୃଷ୍ଣେନ ମଧ୍ଯେ ରୈବତକପ୍ରବେଶଃ॥ 1 ॥ ରୈବତକୋତ୍ସବବର୍ଣନମ୍॥ 2 ॥ ତତଃ କୃଷ୍ଣେନ ସ୍ବଭବନମେତ୍ଯ ମାତାପିତୃଭ୍ଯାମଭିବାଦନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ଉଦଙ୍କସ୍ଯ ବରଂ ଦତ୍ତ୍ବା ଗୋବିନ୍ଦୋ ଦ୍ବିଜତ୍ତମ। ଅତ ଊର୍ଧ୍ବଂ ମହାବାହୁଃ କିଂ ଚକାର ମହାଯଶାଃ॥ 14-59-1 (94132) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-59-2x (7910) ଉଦଙ୍କାଯ ବରଂ ଦତ୍ତ୍ବା ପ୍ରାଯାତ୍ସାତ୍ଯକିନା ସହ। ଦ୍ବାରକାମେବ ଗୋବିନ୍ଦଃ ଶୀଘ୍ରବେଗୈର୍ମହାହଯୈଃ॥ 14-59-2 (94133) ସରାଂସି ସରିତଶ୍ଚୈବ ବନାନି ଚ ଗିରୀଂସ୍ତଥା। ଅତିକ୍ରମ୍ଯାସସାଦାଥ ରମ୍ଯାଂ ଦ୍ବାରବତୀଂ ପୁରୀମ୍॥ 14-59-3 (94134) ବର୍ତମାନେ ମହାରାଜ ମହେ ରୈବତକସ୍ଯ ଚ। ଉପାଯାତ୍ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷୋ ଯୁଯୁଧାନାନୁଗସ୍ତଦା॥ 14-59-4 (94135) ଅଲଙ୍କୃତସ୍ତୁ ସ ଗିରିର୍ନାନାରୂପୈର୍ବିଚିତ୍ରିତୈଃ। ବଭୌ ରତ୍ନମଯୈଃ କୋଶୈଃ ସଂବୃତଃ ପୁରୁର୍ଷର୍ଷଭ॥ 14-59-5 (94136) କାଞ୍ଚନସ୍ରଗ୍ଭିରଗ୍ର୍ଯାଭିଃ ସୁମନୋଭିସ୍ତଥୈବ ଚ। ବାସୋଭିଶ୍ଚ ମହାଶୈଲଃ କଲ୍ପବୃକ୍ଷୈସ୍ତଥୈବ ଚ॥ 14-59-6 (94137) ଦୀପବୃକ୍ଷୈଶ୍ଚ ସୌବର୍ଣୈରଭୀକ୍ଷ୍ଣମୁପଶୋଭିତଃ। ଗୁହାନିର୍ଝରଦେଶେଷୁ ଦିବାଭୂତୋ ବଭୂବ ହ॥ 14-59-7 (94138) ଏତାକାଭିର୍ବିଚିତ୍ରାଭିଃ ସଘଣ୍ଟାଭିଃ ସମନ୍ତତଃ। ପୁଂଭିଃ ସ୍ତ୍ରୀଭିଶ୍ଚ ସଂଘୁଷ୍ଟଃ ପ୍ରଗୀତ ଇବ ଚାଭବତ୍। ଅତୀବ ପ୍ରେକ୍ଷଣୀଯୋଽଭୂନ୍ମେରୁର୍ମୁନିଗଣୈରିବ॥ 14-59-8 (94139) ମତ୍ତାନାଂ ହୃଷ୍ଟରୂପାଣାଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ପୁଂସାଂ ଚ ଭାରତ। ଗାଯତାଂ ପର୍ବତେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ଦିବିସ୍ପୃଗିବ ନିଃସ୍ବନଃ॥ 14-59-9 (94140) ପ୍ରମତ୍ତମତ୍ତସମ୍ମତ୍ତକ୍ଷ୍ବେଡିତୋଦ୍ଧୁଷ୍ଟସଂକୁଲଃ। ତଥା କିଲକିଲାଶବ୍ଦୈର୍ଭୂଧରୋଽଭୂନ୍ମନୋହରଃ॥ 14-59-10 (94141) ବିପଣାପଣବାନ୍ରମ୍ଯୋ ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯବିହାରବାନ୍। ବସ୍ତ୍ରମାଲ୍ଯୋତ୍କରଯୁତୋ ବୀଣାବେଣୁମୃଦଙ୍ଗବାନ୍॥ 14-59-11 (94142) ସୁରାମୈରେଯମିଶ୍ରେଣ ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯେନ ଚୈବ ହ। ଦୀନାନ୍ଧକୃପଣାଦିଭ୍ଯୋ ଦୀଯମାନେନ ଚାନିଶମ୍। ବଭୌ ପରମକଲ୍ଯାଣୋ ମହସ୍ତସ୍ଯ ମହାଗିରେଃ॥ 14-59-12 (94143) ପୁଣ୍ଯାବସଥବାନ୍ବୀରୈଃ ପୁଣ୍ଯକୃଦ୍ଭିର୍ନିଷେବିତଃ। ବିହାରୋ ବୃଷ୍ଣିବୀରାଣାଂ ମହେ ରୈବତସ୍ଯ ହ॥ 14-59-13 (94144) ସ ନାନାବେଶ୍ମସଂକୀର୍ଣୋ ଦେବଲୋକ ଇବାବଭୌ। ତଦା ଚ କୃଷ୍ଣସାନ୍ନିଧ୍ଯାନ୍ମୁଦା ଦେବଗଣୈର୍ଯୁତଃ॥ 14-59-14 (94145) `ସ୍ତୁବନ୍ତ୍ଯନ୍ତର୍ହିତା ଦେବା ଗନ୍ଧର୍ବାଶ୍ଚ ସହର୍ଷିଭିଃ। ସାଧକଃ ସର୍ବଧର୍ମାଣାମସୁରାଣାଂ ବିନାଶକଃ॥ 14-59-15 (94146) ତ୍ବଂ ସ୍ରଷ୍ଟା ସୃଜ୍ଯମାଧାରଂ କାରଣଂ ଧର୍ମବେଦବିତ୍। ତ୍ବଯା ସତ୍କ୍ରିଯତେ ଦେବ ଜ ଜାନୀମୋଽତ୍ର ମାଯଯା॥ 14-59-16 (94147) କେବଲଂ ତ୍ବାଽଭିଜାନୀମଃ ଶରଣଂ ପରମେଶ୍ବରମ୍। ବ୍ରହ୍ମାଦୀନାଂ ଚ ଗୋବିନ୍ଦ ସାନ୍ନିଧ୍ବଂ ଶରଣଂ ନମଃ॥ 14-59-17 (94148) ଇତି ସ୍ତୁତେ ମାନୁଷୈଶ୍ଚ ପୂଜିତେ ଦେବକୀସୁତେ।' ଶକ୍ରସଦ୍ମପ୍ରତୀକାଶୋ ବଭୂବ ସ ହି ଶୈଲରାଟ୍॥ 14-59-18 (94149) ତତଃ ସମ୍ପୂଜ୍ଯମାନଃ ସ ବିବେଶ ଭବନଂ ଶୁଭମ୍। ଗୋବିନ୍ଦଃ ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚୈବ ଜଗ୍ମତୁର୍ଭବନଂ ସ୍ବକମ୍॥ 14-59-19 (94150) ବିବେଶ ଚ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା ଚିରକାଲପ୍ରବାସତଃ। କୃତ୍ବା ନସୁକରଂ କର୍ମ ଦାନବେଷ୍ବିବ ବାସବଃ॥ 14-59-20 (94151) ଉପାଯାନ୍ତଂ ତୁ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ଭୋଜବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକାସ୍ତଥା। ଅଭ୍ଯଗଚ୍ଚନ୍ମହାତ୍ମାନଂ ଦେବା ଇବ ଶତକ୍ରତୁମ୍॥ 14-59-21 (94152) ସ ତାନଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ ମେଧାବୀ ପୃଷ୍ଟ୍ବା ଚ କୁଶଲଂ ତଦା। ଅଭ୍ଯବାଦଯତ ପ୍ରୀତଃ ପିତରଂ ମାତରଂ ତଦା॥ 14-59-22 (94153) ତାଭ୍ଯାଂ ସ ସମ୍ପରିଷ୍ବକ୍ତଃ ସାନ୍ତ୍ବିତଶ୍ଚ ମହାଭୁଜଃ। ଉପୋପବିଷ୍ଟୈଃ ସର୍ବୈସ୍ତୈର୍ବୃଷ୍ଣିଭିଃ ପରିବାରିତଃ॥ 14-59-23 (94154) ସ ବିଶ୍ରାନ୍ତୋ ମହାତେଜାଃ କୃତପାଦାବନେଜନଃ। କଥଯାମାସ ତତ୍ସର୍ବଂ ପୃଷ୍ଟଃ ପିତ୍ରା ମହାହବମ୍॥ ॥ 14-59-24 (94155) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋନଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 59 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-59-4 ମହେ ଉତ୍ସବେ॥ 7-59-7 ଦୀପଭୂତୋ ବଭୂବହେତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-59-10 ପ୍ରମତ୍ତାଃ କ୍ରୀଡାଦ୍ଯାସତ୍ତଯାନବହିତାଃ। ମତ୍ତାଃ ମଦ୍ଯାଦିନା। ସମ୍ମତା ହୃଷ୍ଟାଃ॥ 7-59-23 ସାତ୍ଯକିଶ୍ଚ ମହାଭୁଜ ଇତି କ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 060

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.60. ଅଧ୍ଯାଯଃ 060

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ବସୁଦେବାଦୀନ୍ପ୍ରତି କୁରୁପାଣ୍ଡବଯୁଦ୍ଧପ୍ରକାରକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବସୁଦେବ ଉବାଚ। ଶ୍ରୁତବାନସ୍ମି ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ସଙ୍ଗ୍ରାମଂ ପରମାଦ୍ଭୁତମ୍। ନରାଣାଂ ବଦତାଂ ପୁତ୍ର କଥୋଦ୍ଧାତେଷୁ ନିତ୍ଯଶଃ॥ 14-60-1 (94156) ତ୍ବଂ ତୁ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଦର୍ଶୀ ଚ କାର୍ଯଜ୍ଞଶ୍ଚ ମହାଭୁଜଃ। ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରବ୍ରୂହି ସଙ୍ଗ୍ରାମଂ ଯାଥାତଥ୍ଯେନ ମେଽନଘ॥ 14-60-2 (94157) ଯଥା ତଦଭବଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍। ଭୀଷ୍ମକର୍ଣକୃପଦ୍ରୋଣଶଲ୍ଯାଦିଭିରନୁତ୍ତମମ୍॥ 14-60-3 (94158) ଅନ୍ଯେଷାଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ଚ କୃତାସ୍ତ୍ରାଣାମନେକଶଃ। ନାନାବେଷାକୃତିମତାଂ ନାନାଦେଶନିବାସିନାମ୍॥ 14-60-4 (94159) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-60-5x (7911) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଃ ପିତ୍ରା ମାତୁସ୍ତଦାଽନ୍ତିକେ। ଶଶଂସ କୁରୁବୀରାଣାଂ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ନିଧନଂ ଯଥା॥ 14-60-5 (94160) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-60-6x (7912) ଅତ୍ଯଦ୍ଭୁତାନି କର୍ମାଣି କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍। ବହୁଲତ୍ବାନ୍ନ ସଙ୍ଖ୍ଯାତୁଂ ଶକ୍ଯାନ୍ଯବ୍ଦଶତୈରପି॥ 14-60-6 (94161) ପ୍ରାଧାନ୍ଯତସ୍ତୁ ଗଦତଃ ସମାସେନୈବ ମେ ଶୃଣୁ। କର୍ମାଣି ପୃଥିବୀଶାନାଂ ଯଥାବଦମରଦ୍ଯୁତେ॥ 14-60-7 (94162) ଭୀଷ୍ମଃ ସେନାପତିରଭୂଦେକାଦଶଚମୂପତିଃ। କୌରବ୍ଯଃ କୌରବେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ଦେବାନାମିବ ପାବକିଃ॥ 14-60-8 (94163) ଶିଖଣ୍ଡୀ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ନେତା ସପ୍ତଚମୂପତିଃ। ବଭୂବ ରକ୍ଷିତୋ ଧୀମାଞ୍ଶ୍ରୀମତା ସବ୍ଯସାଚିନା॥ 14-60-9 (94164) ତେଷାଂ ତଦଭବଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ ଦଶାହାନି ମହାତ୍ମନାମ୍। କୁରୂଣାଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ଚ ସୁମହଦ୍ରୋମହର୍ଷଣମ୍॥ 14-60-10 (94165) ଅଯୁଧ୍ଯମାନଂ ଗାଙ୍ଗେଯଂ ଶିଖଣ୍ଡୀ ତଂ ମହାଦ୍ଯୁତିମ୍। ଜଘାନ ବହୁଭିର୍ବାଣୈଃ ସହ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନା॥ 14-60-11 (94166) ଅକରୋତ୍ସ ତତଃ କାଲଂ ଶରତଲ୍ପଗତୋ ମୁନିଃ। ଅଯନଂ ଦକ୍ଷିଣଂ ହିତ୍ବା ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତେ ଚୋତ୍ତରାଯଣେ॥ 14-60-12 (94167) ତତଃ ସେନାପତିରଭୂଦ୍ଦ୍ରୋଣୋଽସ୍ତ୍ରବିଦୁଷାଂବରଃ। ପ୍ରବୀରଃ କୌରବେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ କାବ୍ଯୋ ଦୈତ୍ଯପତେରିବ॥ 14-60-13 (94168) ଅକ୍ଷୌହିଣୀଭିଃ ଶିଷ୍ଟାଭିର୍ନବଭିର୍ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ। ସଂବୃତଃ ସମରଶ୍ଲାଘୀ ଗୁପ୍ତଃ କୃପସୁତାଦିଭିଃ॥ 14-60-14 (94169) ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନସ୍ତ୍ବଭୂନ୍ନେତା ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାସ୍ତ୍ରବିତ୍। ଗୁପ୍ତୋ ଭୀମେନ ମେଧାବୀ ମିତ୍ରେଣ ବରୁଣୋ ଯଥା॥ 14-60-15 (94170) ସ ଚ ସେନାପରିବୃତୋ ଦ୍ରୋଣପ୍ରେପ୍ସୁର୍ମହାମନାଃ। ପିତୁର୍ନିକାରାନ୍ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ରଣେ କର୍ମାକରୋନ୍ମହତ୍॥ 14-60-16 (94171) ତସ୍ମିଂସ୍ତେ ପୃଥିବୀପାଲା ଦ୍ରୋଣପାର୍ଷତସଙ୍ଗରେ। ନାନାଦିଗାଗତା ବୀରାଃ ପ୍ରାଯଶୋ ନିଧନଂ ଗତାଃ॥ 14-60-17 (94172) ଦିନାନି ପଞ୍ଚ ତଦ୍ଯୁଦ୍ଧମଭୂତ୍ପରମଦାରୁଣମ୍। ତତୋ ଦ୍ରୋଣଃ ପରିଶ୍ରାନ୍ତୋ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ଯୁମ୍ନବଶଂ ଗତଃ॥ 14-60-18 (94173) ତତଃ ସେନାପତିରଭୂତ୍କର୍ଣୋ ଦୌର୍ଯୋଧନେ ବଲେ। ଅକ୍ଷୌହିଣୀଭିଃ ଶିଷ୍ଟାଭିର୍ବୃତଃ ପଞ୍ଚଭିରାହବେ॥ 14-60-19 (94174) ତିସ୍ରସ୍ତୁ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାଂ ଚମ୍ବୋ ବୀଭତ୍ସୁପାଲିତାଃ। ହତପ୍ରବୀରଭୂଯିଷ୍ଠା ବଭୂବୁଃ ସମବସ୍ଥିତାଃ॥ 14-60-20 (94175) ତତଃ ପାର୍ଥଂ ସମାସାଦ୍ଯ ପତଙ୍ଗ ଇବ ପାବକମ୍। ପଞ୍ଚତ୍ବମଗମତ୍ସୌତିର୍ଦ୍ବିତୀଯେଽହନି ଦାରୁଣଃ॥ 14-60-21 (94176) ହତେ କର୍ଣେ ତୁ କୌରବ୍ଯା ନିରୁତ୍ସାହା ହତୌଜସଃ। ଅକ୍ଷୌହିଣୀଭିସ୍ତିସୃଭିର୍ମଦ୍ରେଶଂ ପର୍ଯବାରଯନ୍॥ 14-60-22 (94177) ହତିବାହନଭୂଯିଷ୍ଠାଃ ପାଣ୍ଡିବାସ୍ତୁ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ଅକ୍ଷୌହିଣ୍ଯା ନିରୁତ୍ସାହାଃ ଶିଷ୍ଟଯା ପର୍ଯବାରଯନ୍॥ 14-60-23 (94178) ଅବଧୀନ୍ମଦ୍ରରାଜାନଂ କୁରୁରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ତସ୍ମିଂସ୍ତଦାଽର୍ଧଦିବସେ କୃତ୍ବା କର୍ମ ସୁଦୁଷ୍କରମ୍॥ 14-60-24 (94179) ହତେ ଶଲ୍ଯେ ତୁ ଶକୁନିଂ ସହଦେବୋ ମହାମନାଃ। ଆହର୍ତାରଂ କଲେସ୍ତସ୍ଯ ଜଗାନାମିତବିକ୍ରମଃ॥ 14-60-25 (94180) ନିହତେ ଶକୁନୌ ରାଜା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରଃ ସୁଦୁର୍ମନାଃ। ଅପାକ୍ରାମଦ୍ଗଦାପାଣିର୍ହତଭୂଯିଷ୍ଠସୈନିକଃ॥ 14-60-26 (94181) ତମନ୍ବଧାବତ୍ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଭୀମସେନଃ ପ୍ରତାପବାନ୍। ହ୍ରଦେ ଦ୍ବୈପାଯନେ ଚାପି ସଲିଲସ୍ଥଂ ଦଦର୍ଶ ତମ୍॥ 14-60-27 (94182) ଇତଶିଷ୍ଟେନ ସୈନ୍ଯେନ ସମନ୍ତାତ୍ପର୍ଯବାର୍ଯ ତମ୍। ଅଥୋପବିବିଶୁର୍ହୃଷ୍ଟା ହ୍ରଦସ୍ଥଂ ପଞ୍ଚ ପାଣ୍ଡବାଃ॥ 14-60-28 (94183) ବିଗାହ୍ଯ ସଲିଲଂ ତ୍ବାଶୁ ବାଗ୍ବାଣୈର୍ଭୃଶବିକ୍ଷତଃ। ଉତ୍ଥାଯ ସ ଗଦାପାଣିର୍ଯୁଦ୍ଧାଯ ସମୁପସ୍ଥିତଃ॥ 14-60-29 (94184) ତତଃ ସ ନିହତୋ ରାଜା ଧାର୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହାରଣେ। ଭୀମସେନେନ ବିକ୍ରମ୍ଯ ପଶ୍ଯତାଂ ପୃଥିବୀକ୍ଷିତାମ୍॥ 14-60-30 (94185) ତତସ୍ତତ୍ପାଣ୍ଡବଂ ସୈନ୍ଯଂ ପ୍ରସୁପ୍ତଂ ଶିବିରେ ନିଶି। ନିହତଂ ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରେଣ ପିତୁର୍ବଧମମୃଷ୍ଯତା॥ 14-60-31 (94186) ହତପୁତ୍ରା ହତବଲା ହତମିତ୍ରା ମଯା ସହ। ଯୁଯୁଧାନସହାଯେନ ପଞ୍ଚ ଶିଷ୍ଟାସ୍ତୁ ପାଣ୍ଡବାଃ॥ 14-60-32 (94187) ସହୈବ କୃପଭୋଜାଭ୍ଯାଂ ଦ୍ରୌଣିର୍ଯୁଦ୍ଧାଦମୁଚ୍ଯତ। ଯୁଯୁତ୍ସୁଶ୍ଚାପି କୌରବ୍ଯୋ ମୁକ୍ତଃ ପାଣ୍ଡବସଂଶ୍ରଯାତ୍॥ 14-60-33 (94188) ନିହତେ କୌରବେନ୍ଦ୍ରେ ତୁ ସାନୁବନ୍ଧେ ସୁଯୋଧନେ। ବିଦୁରଃ ସଂଜଯଶ୍ଚୈବ ଧର୍ମରାଜମୁପସ୍ଥିତୌ॥ 14-60-34 (94189) ଏବଂ ତଦଭବଦ୍ଯୁଦ୍ଦମହାନ୍ଯଷ୍ଟାଦଶ ପ୍ରଭୋ। ଯତ୍ର ତେ ପୃଥିବୀପାଲା ନିହତାଃ ସ୍ବର୍ଗମାବସନ୍॥ 14-60-35 (94190) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-60-36x (7913) ଶୃଣ୍ବତାଂ ତୁ ମହାରାଜ କଥାଂ ତାଂ ରୋମହର୍ଷଣୀମ୍। ଦୁଃଖଶୋକପରିକ୍ଲେଶା ବୃଷ୍ଣୀନାମଭବଂସ୍ତଦା॥ ॥ 14-60-36 (94191) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 60 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-60-11 ତତଃ ଶିଖଣ୍ଡୀ ଗାଙ୍ଗେଯଂ ଯୁଧ୍ଯମାନଂ ମହାହବେ। ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 061

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.61. ଅଧ୍ଯାଯଃ 061

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ସଭାଯାଂ ବସୁଦେବଂପ୍ରତି ଅଭିମନ୍ଯୁନିଧନାକଥନେ ସୁଭଦ୍ରଯା ତଂପ୍ରତି ତତ୍କଥନଚୋଦନାପୂର୍ବକଂ ଶୋକାନ୍ମୋହାବେଶେନ ଭୁବି ନିପତନମ୍॥ 1 ॥ ତତଃ କୃଷ୍ଣେନ ବସୁଦେବପରିସାନ୍ତ୍ବନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। କଥଯନ୍ନେବ ତୁ ତଦା ବାସୁଦେବଃ ପ୍ରତାପବାନ୍। ମହାଭାରତଯୁଦ୍ଧଂ ତତ୍କଥାନ୍ତେ ପିତୁରଗ୍ରତଃ॥ 14-61-1 (94192) ଅଭିମନ୍ଯୋର୍ବଧଂ ବୀରଃ ସୋତ୍ଯକ୍ରାମନ୍ମହାମତିଃ। ଅପ୍ରିଯଂ ବସୁଦେବସ୍ଯ ମାଭୂଦିତି ମହାମନାଃ॥ 14-61-2 (94193) ମା ଦୌହିତ୍ରବଧଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବସୁଦେବୋ ମହାତ୍ଯଯମ୍। ଦୁଃଖଶୋକାଭିସଂତପ୍ତୋ ଭବେଦିତି ମହାମତିଃ॥ 14-61-3 (94194) ସୁଭଦ୍ରା ତୁ ତମୁତ୍କ୍ରାନ୍ତମାତ୍ମଜସ୍ଯ ବଧଂ ରଣେ। ଆଚକ୍ଷ୍ବ କୃଷ୍ଣ ସୌଭଦ୍ରବଧମିତ୍ଯପତଦ୍ଭୁବି॥ 14-61-4 (94195) ତାମପଶ୍ଯନ୍ନିପତିତାଂ ବସୁଦେବଃ କ୍ଷିତୌ ତଦା। ଦୃଷ୍ଟ୍ବୈବ ଚ ପପାତୋର୍ବ୍ଯାଂ ସୋଽପି ଦୁଃଖେନ ମୂର୍ଛିତଃ॥ 14-61-5 (94196) ତଷଃ ସ ଦୌହିତ୍ରବଦାଦ୍ଦୁଃଖଶୋକସମାହତଃ। ବସୁଦେବୋ ମହାରାଜ କୃଷ୍ଣଂ ବାକ୍ଯମଥାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-61-6 (94197) ନନୁ ତ୍ବଂ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ସତ୍ଯବାଗ୍ଭୁବି ବିଶ୍ରୁତଃ। ଯଦ୍ଦୌହିତ୍ରବଧଂ ମେଽଦ୍ଯ ନ ଖ୍ଯାପଯସି ଶତ୍ରୁହନ୍॥ 14-61-7 (94198) ତଦ୍ଭାଗିନେଯନିଧନଂ ତତ୍ତ୍ବେନାଚକ୍ଷ୍ବ ମେ ପ୍ରଭୋ। ସଦୃଶାକ୍ଷସ୍ତବ କଥଂ ଶତ୍ରୁଭିର୍ନିହତୋ ରଣେ। 14-61-8 (94199) ଦୁର୍ଭରଂ ବତ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ କାଲେଽପ୍ରାପ୍ତେ ନୃଭିଃ ସହ। ଯତ୍ର ମେ ହୃଦଯଂ ଦୁଃଖାଚ୍ଛତଧା ନ ବିଦୀର୍ଯତେ॥ 14-61-9 (94200) କିମବ୍ରବୀତ୍ତ୍ବାଂ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ସୁଭଦ୍ରାଂ ମାତରଂ ପ୍ରତି। ମାଂ ଚାପି ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷି ଚପଲାକ୍ଷଃ ପ୍ରିଯୋ ମମ॥ 14-61-10 (94201) ଆହବଂ ପୃଷ୍ଠତଃ କୃତ୍ବା କଚ୍ଚିନ୍ନ ନିହତଃ ପରୈଃ। କଚ୍ଚିନ୍ମୁଖଂ ନ ଗୋବିନ୍ଦ ତେନାଜୌ ବିକୃତଂ କୃତମ୍॥ 14-61-11 (94202) ସ ହି କୃଷ୍ଣ ମହାତେଜାଃ ଶ୍ଲାଘନ୍ନିବ ମମାଗ୍ରତଃ। ବାଲଭାବେନ ବିଜଯମାତ୍ମନୋଽକଥଯତ୍ପ୍ରଭୁଃ। 14-61-12 (94203) କଚ୍ଚିନ୍ନ ନିକୃତୋ ବାଲୋ ଦ୍ରୋଣକର୍ଣାକୃପାଦିଭିଃ। ଧରଣ୍ଯାଂ ନିହତଃ ଶେତେ ତନ୍ମମାଚକ୍ଷ୍ବି କେଶବ॥ 14-61-13 (94204) ସ ହି ଦ୍ରୋଣଂ ଚ ଭୀଷ୍ମଂ ଚ କର୍ଣଂ ଚ ବଲୀନାଂ ବରମ୍। ସ୍ପର୍ଧତେ ସ୍ମ ରଣେ ନିତ୍ଯଂ ଦୁହିତୁଃ ପୁତ୍ରକୋ ମମ॥ 14-61-14 (94205) ଏବଂବିଧଂ ବହୁ ତଦା ବିଲପନ୍ତଂ ସୁଦୁଃଖିତମ୍। ପିତରଂ ଦୁଃଖିତତରଂ ଗୋବିନ୍ଦୋ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-61-15 (94206) ନ ତେନି ବିକୃତଂ ବକ୍ତ୍ରଂ କୃତଂ ସଙ୍ଗ୍ରାମମୂର୍ଧନି। ନ ପୃଷ୍ଠତଃ କୃତଶ୍ଚାପି ସଙ୍ଗ୍ରାମସ୍ତେନ ଦୁସ୍ତରଃ॥ 14-61-16 (94207) ନିହତ୍ଯ ପୃଥିବୀପାଲାନ୍ସହସ୍ରଶତସଙ୍ଘଶଃ। ଖେଦିତୋ ଦ୍ରୋଣକର୍ଣାଭ୍ଯାଂ ଦୌଃଶାସନିବଶଂ ଗତଃ॥ 14-61-17 (94208) ଏକୋ ହ୍ଯେକେନ ସତତଂ ଯୁଧ୍ଯମାନୋ ଯଦି ପ୍ରଭୋ। ନ ସ ଶକ୍ଯେତ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ନିହନ୍ତୁମପି ବଜ୍ରିଣା॥ 14-61-18 (94209) ସମାହୂତେ ଚ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ପାର୍ଥେ ସଂଶପ୍ତକୈସ୍ତଦା। ପର୍ଯବାର୍ଯତ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୈଃ ସ ଦ୍ରୋଣାଦିଭିରାହବେ॥ 14-61-19 (94210) ତତଃ ଶତ୍ରୁବଧଂ କୃତ୍ବା ସୁମହାନ୍ତଂ ରେଣେ ପିତଃ। ଦୌହିତ୍ରସ୍ତବ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଦୌଃଶାସନିବଶଂ ଗତଃ॥ 14-61-20 (94211) ନୂନଂ ଚ ସ ଗତଃ ସ୍ବର୍ଗଂ ଜହି ଶୋକଂ ମହାମତେ। ନ ହି ବ୍ଯସନମାସାଦ୍ଯ ସୀଦନ୍ତି କୃତବୁଦ୍ଧଯଃ॥ 14-61-21 (94212) ଦ୍ରୋଣକର୍ଣପ୍ରଭୃତଯୋ ଯେନ ପ୍ରତିସମାସିତାଃ। ରଣେ ମହେନ୍ଦ୍ରପ୍ରତିମାଃ ସ କଥଂ ନାପ୍ନୁଯାଦ୍ଦିବମ୍॥ 14-61-22 (94213) ସ ଶୋକଂ ଜହି ଜୁର୍ଧର୍ଷ ମା ଚ ମନ୍ଯୁବଶଂ ଗମଃ। ଶସ୍ତ୍ରପୂତାଂ ହି ସ ଗତିଂ ଗତଃ ପରପୁରଂଜଯଃ॥ 14-61-23 (94214) ତସ୍ମିଂସ୍ତୁ ନିହତେ ବୀରେ ସୁଭଦ୍ରେଯଂ ସ୍ବସା ମମ। ଦୁଃଖାର୍ତାଽଥୋ ସୁତଂ ପ୍ରାପ୍ଯ କୁରରୀବ ନନାଦ ହ॥ 14-61-24 (94215) ଦ୍ରୌପଦୀଂ ଚ ସମାସାଦ୍ଯ ପର୍ଯତପ୍ଯତ ଦୁଃଖିତା। ଆର୍ଯେ କ୍ବ ଦାରକାଃ ସର୍ବେ ଦ୍ରଷ୍ଟୁମିଚ୍ଛାମି ତାନହମ୍॥ 14-61-25 (94216) ଅସ୍ଯାସ୍ତୁ ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ସର୍ବାସ୍ତାଃ କୁରୁଯୋଷିତଃ। ଭୁଜାଭ୍ଯାଂ ପରିଗୃହ୍ଯୈନାଂ ଚୁକ୍ରୁଶୁଃ ପରମାର୍ତବତ୍॥ 14-61-26 (94217) ଉତ୍ତରାଂ ଚାବ୍ରବୀଦ୍ଭଦ୍ରେ ଭର୍ତା ସ କ୍ବ ନୁ ତେ ଗତଃ। କ୍ଷିପ୍ରମାଗମନଂ ମହ୍ଯଂ ତସ୍ଯ ତ୍ବଂ ବେଦଯସ୍ବ ହ॥ 14-61-27 (94218) ନନୁ ନାମାଦ୍ଯ ବୈରାଟି ଶ୍ରୁତ୍ବା ମମ ଗିରଂ ସଦା। ଭବନାନ୍ନିଷ୍ପତତ୍ଯାଶୁ କସ୍ମାନ୍ନାଭ୍ଯେତି ତେ ପତିଃ॥ 14-61-28 (94219) ଅଭିମନ୍ଯୋଽନୁଶଯିନୋ ମାତୁଲାସ୍ତେ ମହାରଥାଃ। କୁଶଲଂ ଚାବ୍ରୁବନ୍ସର୍ବେ ତ୍ବାଂ ଯୁଯୁତ୍ସୁମିହାଗତମ୍॥ 14-61-29 (94220) ଆଚକ୍ଷ୍ବ ମେଽଦ୍ଯ ସଙ୍ଗ୍ରାମଂ ଯଥାପୂର୍ବମରିନ୍ଦମ। କସ୍ମାଦେବଂ ବିଲପତୀଂ ନାଦ୍ଯେହ ପ୍ରତିଭାଷସେ। 14-61-30 (94221) ଏବମାଦି ତୁ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ୍ଯାସ୍ତସ୍ଯାସ୍ତତ୍ପରିଦେବିତମ୍। ଶ୍ରୁତ୍ବା ପୃଥା ସୁଦୁଃଖାର୍ତା ଶନୈର୍ବାକ୍ଯମଥାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-61-31 (94222) ସୁଭଦ୍ରେ ବାସୁଦେବେନ ତଥା ସାତ୍ଯକିନା ରଣେ। ପିତ୍ରା ଚ ଲାଲିତୋ ବାଲଃ ସ ହତଃ କାଲଧର୍ମଣା॥ 14-61-32 (94223) ଈଦୃଶୋ ମର୍ତ୍ଯଧର୍ମୋଽଯଂ ମା ଶୁଚୋ ଯଦୁନନ୍ଦିନି। ପୁତ୍ରୋ ହି ତବ ଦୁର୍ଧର୍ଷଃ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତଃ ପରମାଂ ଗତିମ୍॥ 14-61-33 (94224) କୁଲେ ମହତି ଜାତାସି କ୍ଷତ୍ରିଯାଣାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍। ମା ଶୁଚଶ୍ଚପଲାକ୍ଷଂ ତ୍ବଂ ପଦ୍ମପତ୍ରନିଭେକ୍ଷଣେ॥ 14-61-34 (94225) ଉତ୍ତରାଂ ତ୍ବମବେକ୍ଷସ୍ବ ଗୁର୍ବିଣୀଂ ମା ଶୁଚଃ ଶୁଭେ। ପୁତ୍ରମେଷା ହି ତସ୍ଯାଶୁ ଜନଯିଷ୍ଯତି ଭାମିନୀ॥ 14-61-35 (94226) ଏବମାଶ୍ବାସଯିତ୍ବୈନାଂ କୁନ୍ତୀ ଯଦୁକୁଲୋଦ୍ବହ। ବିହାଯ ଶୋକଂ ଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ଶ୍ରାଦ୍ଧମସ୍ଯ ହ୍ଯକଲ୍ପଯତ୍॥ 14-61-36 (94227) ସମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ଧର୍ମଜ୍ଞଂ ରାଜାନଂ ଭୀମମେବ ଚ। ଯମୌ ଯମୋପମୌ ଚୈବ ଦଦୌ ଦାନାନ୍ଯନେକଶଃ॥ 14-61-37 (94228) ତତଃ ପ୍ରଦାଯ ବହ୍ବୀର୍ଗା ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ଯଦୂଦ୍ବହ। ସମାହୃଷ୍ଯ ତୁ ବାର୍ଷ୍ଣେଯୀ ବୈରାଟୀମବ୍ରବୀଦିଦମ୍॥ 14-61-38 (94229) ବୈରାଟି ନେହ ସଂତାପସ୍ତ୍ବଯା କାର୍ଯୋ ହ୍ଯନିନ୍ଦିତେ। ଭର୍ତାରଂ ପ୍ରତି ସୁଶ୍ରୋଣି ଗର୍ଭସ୍ଥଂ ରକ୍ଷ ବୈ ଶିଶୁମ୍॥ 14-61-39 (94230) ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତତଃ କୁନ୍ତୀ ବିରରାମ ମହାଦ୍ଯୁତେ। ତାମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ଚୈବେମାଂ ସୁଭଦ୍ରାଂ ସମୁପାନଯମ୍॥ 14-61-40 (94231) ଏବଂ ସ ନିଧନଂ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଦୌହିତ୍ରସ୍ତବ ମାନଦ। ସଂତାପଂ ତ୍ଯଜ ଦୁର୍ଧର୍ଷ ମା ଚ ଶୋକେ ମନଃ କୃଥାଃ॥ ॥ 14-61-41 (94232) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 61 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-61-11 କଚ୍ଚିଦ୍ଦୁଃଖେନ ଗୋବିନ୍ଦି ତତ୍ରାଜୌ ବିମୁଖୀକୃତଃ ଇତି ଥ.ପାଠଃ॥ 7-61-19 ସମାହୃତେ ଚ ସଙ୍ଗ୍ରାମାଦିତି ଝ.ପାଠଃ। ପର୍ଯବାର୍ଯତ ସତୁଷ୍ଟୈରିତି ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 062

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.62. ଅଧ୍ଯାଯଃ 062

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବସୁଦେବାଦିଭିରଭିମନ୍ଯବେ ଶ୍ରାଦ୍ଧଦାନମ୍॥ 1 ॥ ବ୍ଯାସେନ ହାସ୍ତିନପୁରମେତ୍ଯ ଉତ୍ତରାଦିପରିସାନ୍ତ୍ବପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତ୍ଯଶ୍ବମେଧସଂଚୋଦନେନି ପୁନରନ୍ତର୍ଧାନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ବଚଃ ଶୂରାତ୍ମଜସ୍ତଦା। ବିହାଯ ଶୋକଂ ଧର୍ମାତ୍ମା ଦଦୌ ଶ୍ରାଦ୍ଧମନୁତ୍ତମମ୍॥ 14-62-1 (94233) ତଥୈବ ବାସୁଦେବଶ୍ଚ ସ୍ବସ୍ତ୍ରୀଯସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ। ଦଯିତସ୍ଯି ପିତୁର୍ନିତ୍ଯମକରୋଦୌର୍ଧ୍ବଦେହିକମ୍॥ 14-62-2 (94234) ଷଷ୍ଟିଂ ଶତସହସ୍ରାଣି ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ମହୌଜସାମ୍। ବିଧିବଦ୍ଭୋଜଯାମାସ ଭୋଜ୍ଯଂ ସର୍ବଗୁଣାନ୍ବିତମ୍॥ 14-62-3 (94235) ଆଚ୍ଛାଦ୍ଯ ଚ ମହାବାହୁର୍ଧନତୃଷ୍ଣାମପାନୁଦତ୍। ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ତଦା କୃଷ୍ଣସ୍ତଦଭୂଦ୍ରୋମହର୍ଷଣମ୍॥ 14-62-4 (94236) ସୁବର୍ଣଂ ଚୈବ ଗାଶ୍ଚୈବ ଶଯନାଚ୍ଛାଦନାନି ଚ। ଦୀଯମାନଂ ତଦା ବିପ୍ରଃ ପ୍ରଭୂତମିତି ଚାବ୍ରୁବନ୍॥ 14-62-5 (94237) ବାସୁଦେବୋଽଥ ଦାଶାର୍ହୋ ବଲେଦେବଃ ସସାତ୍ଯକିଃ। ଅଭିମନ୍ଯୋସ୍ତଦା ଶ୍ରାଦ୍ଧମକୁର୍ବନ୍ସତ୍ଯକସ୍ତଦା। ଅତୀବ ଦୁଃଖସଂତପ୍ତା ନ ଶମଂ ଚୋପଲେଭିରେ॥ 14-62-6 (94238) ତଥୈବ ପାଣ୍ଡବା ବୀରା ନଗରେ ନାଗସହ୍ବଯେ। ନୋପାଗଚ୍ଛନ୍ତ ବୈ ଶାନ୍ତିମଭିମନ୍ଯୁବିନାକୃତାଃ॥ 14-62-7 (94239) ସୁବହୂନି ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଦିବସାନି ବିରାଟଜା। ନାଭୁଙ୍କ୍ତ ପତିଦୁଃଖାର୍ତା ତଦଭୂତ୍କରୁଣଂ ମହତ୍॥ 14-62-8 (94240) ଧିଯମାଣେ ତୁ ତସ୍ମିଂସ୍ତୁ ଗର୍ଭେ କୁକ୍ଷିସ୍ଥ ଏବ ଚ। ଆଜଗାମ ତତୋ ବ୍ଯାସୋ ଜ୍ଞାତ୍ବା ଦିବ୍ଯେନ ଚକ୍ଷୁଷା॥ 14-62-9 (94241) ସମାଗମ୍ଯାବ୍ରବୀମାନ୍ପୃଥାଂ ପୃଥୁଲଲୋଚନାମ୍। ଉତ୍ତରାଂ ଚ ମହାତେଜାଃଇ ଶୋକଃ ସଂତ୍ଯଜ୍ଯତାମଯମ୍॥ 14-62-10 (94242) ଜନିଷ୍ଯତେ ମହାତେଜାଃ ପୁତ୍ରସ୍ତବ ଯଶସ୍ବିନି। ପ୍ରଭାବାଦ୍ବାସୁଦେବସ୍ଯ ମମ ବ୍ଯାହରଣାଦପି। ପାଣ୍ଡବାନାମଯଂ ଚାନ୍ତେ ପାଲଯିଷ୍ଯତି ମେଦିନୀମ୍॥ 14-62-11 (94243) ଧନଞ୍ଜଯଂ ଚ ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଶୃଣ୍ବତଃ। ବ୍ଯାସୋ ବାକ୍ଯମୁବାଚେଦଂ ହର୍ଷଯନ୍ନିବ ଭାରତ॥ 14-62-12 (94244) ପୌତ୍ରସ୍ତବ ମହାଭାଗୋ ଜନିଷ୍ଯତି ମହାମନାଃ। ପୃଥ୍ବୀଂ ସାଗରପର୍ଯନ୍ତାଂ ପାଲଯିଷ୍ଯତି ଧର୍ମତଃ॥ 14-62-13 (94245) ତସ୍ମାଚ୍ଛୋକଂ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜହି ତ୍ବମରିକର୍ଶନ। ବିଚାର୍ଯମତ୍ର ନ ହି ତେ ସତ୍ଯମେତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-62-14 (94246) ଯଚ୍ଚାପି ବୃଷ୍ଣିବୀରେଣି କୃଷ୍ଣେନ କୁରୁନନ୍ଦନ। ପୁରୋକ୍ତଂ ତତ୍ତଥା ଭାବି ମା ତେଽତ୍ରାସ୍ତୁ ବିଚାରଣା॥ 14-62-15 (94247) ବିବୁଧାନାଂ ଗତୋ ଲୋକାନକ୍ଷଯାନାତ୍ମନିର୍ଜିତାନ୍। ନ ସ ଶୋଚ୍ଯସ୍ତ୍ବଯା ବୀରୋ ନ ଚାନ୍ଯୈଃ କୁରୁଭିସ୍ତଥା॥ 14-62-16 (94248) ଏବଂ ପିତାମହେନୋକ୍ତୋ ଧର୍ମାତ୍ମା ସ ଧନଞ୍ଜଯଃ। ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଶୋକଂ ମହାରାଜ ହୃଷ୍ଟରୂପୋଽଭବତ୍ତଦା॥ 14-62-17 (94249) ପିତାଽପି ତବ ଧର୍ମେଜ୍ଞ ଗର୍ଭେ ତସ୍ମିନ୍ମହାମତେ। ଅବର୍ଧତ ଯଥାକାମଂ ଶୁକ୍ଲପକ୍ଷେ ଯଥା ଶସୀ॥ 14-62-18 (94250) ତତଃ ସଂଚୋଦଯାମାସ ବ୍ଯାସୋ ଧର୍ମାତ୍ମଜଂ ନୃପମ୍। ଅଶ୍ବମେଧଂ ପ୍ରତି ତଦା ତତଃ ସୋଽନ୍ତର୍ହିତୋଽଭବତ୍॥ 14-62-19 (94251) ଧର୍ମରାଜୋପି ମେଧାବୀ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବ୍ଯାସସ୍ଯ ତଦ୍ବଚଃ। ବିତ୍ତୋପନଯନେ ତାତ ଚକାର ଗମନେ ମତିମ୍॥ ॥ 14-62-20 (94252) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବିଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 62 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 063

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.63. ଅଧ୍ଯାଯଃ 063

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ବ୍ଯାସାଜ୍ଞଯା ଭୀମାଦିଭିଃ ସହାଲୋଚ୍ଯ ଯଜ୍ଞାର୍ଥଂ ଧନାହରଣାଯ ସହଭ୍ରାତ୍ରାଦିଭିର୍ହିମବତ୍ପାର୍ଶ୍ବପ୍ରତି ପ୍ରସ୍ଥାନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ଶ୍ରୁତ୍ବୈତଦ୍ବଚନଂ ବ୍ରହ୍ମନ୍ବ୍ଯାସେନୋକ୍ତଂ ମହାତ୍ମନା। ଅଶ୍ବମେଧଂ ପ୍ରତି ତଦା କିଂ ଭୂଯଃ ପ୍ରଚକାର ହ॥ 14-63-1 (94253) ରତ୍ନଂ ଚ ଯନ୍ମରୁତ୍ତେନି ନିହିତଂ ବସୁଧାତଲେ। ତଦବାପ କଥଂ ଚେତି ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ॥ 14-63-2 (94254) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-63-3x (7914) ଶ୍ରୁତ୍ବା ଦ୍ବୈପାଯନବଚୋ ଧର୍ମିରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଭ୍ରାତୄନ୍ସର୍ବାନ୍ସମାନାଯ୍ଯ କାଲେ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-63-3 (94255) ଅର୍ଜୁନଂ ଭୀମସେନଂ ଚ ମାଦ୍ରୀପୁତ୍ରୌ ଯମାବପି। ଶ୍ରୁତଂ ବୋ ବଚନଂ ବୀରାଃ ସୌହୃଦାଦ୍ଯନ୍ମହାତ୍ମନା॥ 14-63-4 (94256) କୁରୂଣାଂ ହିତକାମେନ ପ୍ରୋକ୍ତଂ କୃଷ୍ଣେନ ଧୀମତା। ତପୋବୃଦ୍ଧେନି ମହତା ସୁହୃଦାଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛତା॥ 14-63-5 (94257) ଗୁରୁଣା ଧର୍ମଶୀଲେନ ବ୍ଯାସେନାଦ୍ଭୁତକର୍ମଣା। ଭୀଷ୍ମେଣ ଚ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞ ଗୋବିନ୍ଦେନି ଚ ଧୀମତା॥ 14-63-6 (94258) ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ତଦହଂ ସମ୍ଯକ୍କର୍ତୁମିଚ୍ଛାମି ପାଣ୍ଡବାଃ। ଆଯତ୍ଯାଂ ଚ ତଦାତ୍ବେ ଚ ସର୍ବେଷାଂ ତଦ୍ଧି ନୋ ହିତମ୍॥ 14-63-7 (94259) ଅନୁବନ୍ଧେ ଚ କଲ୍ଯାଣଂ ଯଦ୍ବଚୋ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନଃ। ଇଯଂ ହି ବସୁଧା ସର୍ବା କ୍ଷୀଣରତ୍ନା କୁରୂଦ୍ବହାଃ॥ 14-63-8 (94260) ତଚ୍ଚାଚଷ୍ଟ ତଦା ବ୍ଯାସୋ ମରୁତ୍ତସ୍ଯ ଧନଂ ନୃପାଃ। ଯଦ୍ଯେତଦ୍ବୋ ବହୁମତଂ ମନ୍ଯଧ୍ବଂ ବା କ୍ଷମଂ ଯଦି। ତଦାନଯାମହେ ସର୍ବେ କତଂ ବା ଭୀମ ମନ୍ଯସେ॥ 14-63-9 (94261) ଇତ୍ଯୁକ୍ତବାକ୍ଯେ ନୃପତୌ ତଦା କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହ। ଭୀମସେନୋ ନୃପଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିର୍ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-63-10 (94262) ରୋଚତେ ମେ ମହାବାହୋ ଯଦିଦଂ ଭାଷିତଂ ତ୍ବଯା। ବ୍ଯାସାଖ୍ଯାତସ୍ଯ ବିତ୍ତସ୍ଯ ସମୁପାନଯନଂ ପ୍ରତି॥ 14-63-11 (94263) ତତ୍ପ୍ରାପ୍ନୁଯାମହେ ଧର୍ମାଦ୍ଯଦ୍ଧନଂ କାଙ୍କ୍ଷିତଂ ପ୍ରଭୋ। କୃତମେବ ମହାରାଜ ଭବେଦିତି ମତିର୍ମମ॥ 14-63-12 (94264) ତେ ବଯଂ ପ୍ରଣିପାତେନ ଗିରୀଶସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ। ତଦାନଯାମି ଭଦ୍ରଂ ତେ ସମଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ କପର୍ଦିନମ୍॥ 14-63-13 (94265) `ତଂ ବିଭୁଂ ଦେବଦେବେଶଂ ଶୂଲପାଣିଂ ତ୍ରିଲୋଚନମ୍। ଅନାଦିନିଧନଂ ଶଂଭୁଂ ନମସ୍ଯାମି ମହେଶ୍ବରମ୍॥' 14-63-14 (94266) ଲୋକନାଥଂ ଗଣାଧ୍ଯକ୍ଷଂ ତସ୍ଯୈବାନୁଚରାଂଶ୍ଚି ତାନ୍। ପ୍ରସାଦ୍ଯାର୍ଥମବାପ୍ସ୍ଯାମୋ ନୂନଂ ବାଗ୍ବୁଦ୍ଧିକର୍ମଭିଃ॥ 14-63-15 (94267) ରକ୍ଷନ୍ତେ ଯେ ଚ ତଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯଂ କିନ୍ନରା ରୌଦ୍ରଦର୍ଶନାଃ। ତେ ଚ ବଶ୍ଯା ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ପ୍ରସନ୍ନେ ବୃଷଭଧ୍ବଜେ॥ 14-63-16 (94268) `ସ ହି ଦେବଃ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ଭକ୍ତାନାଂ ପରମେଶ୍ବରଃ। ଦଦାତ୍ଯମରତାଂ ଚାପି କିଂ ପୁନଃ କାଞ୍ଚନଂ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-63-17 (94269) ବନସ୍ଥାସ୍ଯ ପୁରା ଜିଷ୍ଣୋରସ୍ତ୍ରଂ ପାଶୁପତଂ ମହତ୍। ରୌଦ୍ରଂ ବ୍ରହ୍ମସିରଶ୍ଚାଦାତ୍ପ୍ରସନ୍ନଃ କିଂ ପୁନର୍ଧନମ୍॥ 14-63-18 (94270) ବଯଂ ସର୍ବେ ହି ତଦ୍ଭକ୍ତାଃ ସ ଚାସ୍ମାକଂ ପ୍ରସୀଦତି। ତତ୍ପ୍ରସାଦାଦିଦଂ ରାଜ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ କୌରବନନ୍ଦନ॥ 14-63-19 (94271) ଅଭିମନ୍ଯୋର୍ବଧେ ବୃତ୍ତେ ପ୍ରତିଜ୍ଞାତେ ଧନଞ୍ଜଯେ। ଜଯଦ୍ରଥବଧାର୍ଥାଯ ସ୍ବପ୍ନେ ଲୋକଗୁରୁର୍ନିଶି। ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଲବ୍ଧବାନସ୍ତ୍ରମର୍ଜୁନଃ ସହକେଶବଃ॥ 14-63-20 (94272) ତତ୍ର ପ୍ରଭାତାଂ ରଜନୀଂ ଫଲ୍ଗୁନସ୍ଯାଗ୍ରତଃ ପ୍ରଭୁଃ। ଜଘାନ ସୈନ୍ଯଂ ଶୂଲେନ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ସବ୍ଯସାଚିନଃ॥ 14-63-21 (94273) କସ୍ତାଂ ସେନାଂ ମହାରାଜ ମନସାଽପି ପ୍ରଧର୍ଷଯେତ୍। ଦ୍ରୋଣିକର୍ଣବଲୈର୍ଯୁକ୍ତାଂ ମହେଷ୍ବାସୈଃ ପ୍ରହାରିଭିଃ। ଋତେ ଦେବାନ୍ମହେଷ୍ବାସାଦ୍ବହୁରୂପାନ୍ମହେଶ୍ବରାତ୍॥ 14-63-22 (94274) ତସ୍ଯୈବ ଚ ପ୍ରସାଦେବ ନିହତାସ୍ତବ ଶତ୍ରବଃ। ଅଶ୍ବମେଧସ୍ଯ ସଂସିଦ୍ଧିଂ ତବ ସମ୍ପାଦଯିଷ୍ଯତି।' 14-63-23 (94275) ଶ୍ରୁତ୍ବୈବଂ ବଦତସ୍ତସ୍ଯ ବାକ୍ଯଂ ଭୀମସ୍ଯ ଭାରତ। ପ୍ରୀତୋ ଧର୍ମାତ୍ମଜୋ ରାଜା ବଭୂବାତୀବ ଭାରତ। ଅର୍ଜୁନପ୍ରମୁଖାଶ୍ଚାପି ତଥେତ୍ଯେବାବ୍ରୁବନ୍ବଚଃ॥ 14-63-24 (94276) କୃତ୍ବା ତୁ ପାଣ୍ଡବାଃ ସର୍ବେ ରତ୍ନାହରଣନିଶ୍ଚଯମ୍। ସେନାମାଜ୍ଞାପଯାମାସୁର୍ନକ୍ଷତ୍ରେଽହନି ଚ ଧ୍ରୁବେ॥ 14-63-25 (94277) ତତୋ ଯଯୁଃ ପାଣ୍ଡୁସୁତା ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ସ୍ବସ୍ତି ବାଚ୍ଯ ଚ। ଅର୍ଚଯିତ୍ବା ସୁରଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ପୂର୍ବମେବ ମହେଶ୍ବରମ୍॥ 14-63-26 (94278) ମୋଦକୈଃ ପାଯସେନାଥ ମାଂସାପୂପୈସ୍ତଥୈବ ଚ। ଆଶାସ୍ଯ ଚ ମହାତ୍ମାନଂ ପ୍ରଯଯୁର୍ମୁଦିତା ଭୃଶମ୍॥ 14-63-27 (94279) ତେଷାଂ ପ୍ରଯାସ୍ଯତାଂ ତତ୍ର ମଙ୍ଗଲାନି ଶୁଭାନ୍ଯଥ। ପ୍ରାହୁଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟମନସୋ ଦ୍ବିଜାଗ୍ର୍ଯା ନାଗରାଶ୍ଚ ତେ॥ 14-63-28 (94280) ତତଃ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣୀକୃତ୍ଯ ଶିରୋଭିଃ ପ୍ରଣିପତ୍ଯ ଚ। ବ୍ରାହ୍ମଣାନଗ୍ନିସହିତାନ୍ପ୍ରଯଯୁଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନାଃ॥ 14-63-29 (94281) ସମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ରାଜାନଂ ପୁତ୍ରଶୋକସମାହତମ୍। ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ସଭାର୍ଯଂ ବୈ ପୃଥାଂ ଚ ପୃଥୁଲୋଚନାମ୍॥ 14-63-30 (94282) ମୂଲେ ନିକ୍ଷିପ୍ଯ କୌରବ୍ଯଂ ଯୁଯୁତ୍ସୁଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜମ୍। ସମ୍ପୂଜ୍ଯମାନାଃ ପୌରୈଶ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣୈଶ୍ଚ ମନୀଷିଭିଃ। `ପ୍ରଯଯୁଃ ପାଣ୍ଡବା ବୀରା ନିଯମସ୍ଥାଃ ଶୁଚିବ୍ରତାଃ' ॥ 14-63-31 (94283) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ରିଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 63 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 064

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.64. ଅଧ୍ଯାଯଃ 064

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ହିମବଦ୍ଗିରିମେତ୍ଯ ସେନାନିବେଶନମ୍॥ 1 ॥ ତତ୍ର ବ୍ରାହ୍ମଣଚୋଦନଯା ତୈଃ ସହୋପବାସାଦିବ୍ରତାଚରଣପୂର୍ବକଂ ନିଶାଯାପନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ତତସ୍ତେ ପ୍ରଯଯୁର୍ହୃଷ୍ଟାଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟନରବାହନାଃ। ରଥଘୋଷେଣ ମହତା ପୂରଯନ୍ତୋ ବସୁନ୍ଧରାମ୍॥ 14-64-1 (94284) ସଂସ୍ତୂଯମାନାଃ ସ୍ତୁତିଭିଃ ସୂତମାଗଧବନ୍ଦିଭିଃ। ସ୍ବେନ ସୈନ୍ଯେନ ସଂବୀତା ଯଥାଽଽଦିତ୍ଯାଃ ସ୍ବରଶ୍ମିଭିଃ॥ 14-64-2 (94285) ପାଣ୍ଡୁରେଣାତପତ୍ରେଣ ଧ୍ରିଯମାଣେନ ମୂର୍ଧନି। ବଭୌ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ତତ୍ର ପୌର୍ଣମାସ୍ଯାମିବୋଡୁରାଟ୍॥ 14-64-3 (94286) ଜଯାଶିଷଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାନାଂ ନରାଣାଂ ପଥି ପାଣ୍ଡବଃ। ପ୍ରତ୍ଯଗୃହ୍ଣାଦ୍ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଯଥାବତ୍ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ॥ 14-64-4 (94287) ତଥୈବ ସୈନିକା ରାଜନ୍ରାଜାନମନୁଯାନ୍ତି ଯେ। ତେଷାଂ ହଲହଲାଶବ୍ଦୋ ଦିବଂ ସ୍ତବ୍ଧ୍ବା ବ୍ଯତିଷ୍ଠତ॥ 14-64-5 (94288) ସରାଂସି ସରିତଶ୍ଚୈବ ବନାନ୍ଯୁପବନାନି ଚ। ଅତ୍ଯକ୍ରାମନ୍ମହାରାଜୋ ଗିରିଂ ଚାପ୍ଯନ୍ବପଦ୍ଯତ॥ 14-64-6 (94289) ସ୍ମିନ୍ଦେଶେ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଯତ୍ର ତଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍। ଚକ୍ରେ ନିବେଶନଂ ରାଜା ପାଣ୍ଡବଃ ସହସୈନିକୈଃ। ଶିବେ ଦେଶେ ସମେ ଚୈବ ତଦା ଭରତସତ୍ତମ॥ 14-64-7 (94290) ଅଗ୍ରତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍କୃତ୍ବା ତପୋବିଦ୍ଯାଦମାନ୍ବିତାନ୍। ପୁରୋହିତଂ ଚ କୌରବ୍ଯ ବେଦବେଦାଙ୍ଗପାରଗମ୍॥ 14-64-8 (94291) ଆଗ୍ନିବେଶ୍ଯଂ ଚ ରାଜାନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସପୁରୋଧସଃ। କୃତ୍ବା ଶାନ୍ତିଂ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ସର୍ବଶଃ ପର୍ଯବାରଯନ୍॥ 14-64-9 (94292) କୃତ୍ବା ତୁ ମଧ୍ଯେ ରାଜାନମମାତ୍ଯାଂଶ୍ଚ ଯଥାବିଧି। ଷଟ୍ପଦଂ ନବସଙ୍ଖ୍ଯାନଂ ନିବେଶଂ ଚକ୍ରିରେ ଜନାଃ॥ 14-64-10 (94293) ମତ୍ତାନାଂ ବାରଣେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ନିବେଶଂ ଚ ଯଥାବିଧି। କାରଯିତ୍ବା ସ ରାଜେନ୍ଦ୍ରୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାନିଦମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-64-11 (94294) ଅସ୍ମିନ୍କାର୍ଯେ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠା ନକ୍ଷତ୍ରେ ଦିବସେ ଶୁଭେ। ଯଥା ଭବନ୍ତୋ ମନ୍ଯନ୍ତେ କର୍ତୁମର୍ହନ୍ତି ତତ୍ତଥା॥ 14-64-12 (94295) ନ ନଃ କାଲାତ୍ଯଯୋ ବୈ ସ୍ଯାଦିହୈବ ପରିଲମ୍ବତାମ୍। ଇତି ନିଶ୍ଚିତ୍ଯ ବିପ୍ରେନ୍ଦ୍ରାଃ କ୍ରିଯତାଂ ଯଦନନ୍ତରମ୍॥ 14-64-13 (94296) ଶ୍ରୁତ୍ବୈତଦ୍ବ********* ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସପୁରୋଧସଃ। ଇଦମୂଚୁର୍ବଚୋ ହୃଷ୍ଟା ଧର୍ମରାଜପ୍ରିଯେପ୍ସବଃ॥ 14-64-14 (94297) ଅଦ୍ଯୈବ ନକ୍ଷତ୍ରିମହଶ୍ଚ ପୁଣ୍ଯଂ ଯତାମହେ ଶ୍ରେଷ୍ଠତମକ୍ରିଯାସୁ। ତପୋଭିରଦ୍ଯେହ ବସାମ ରାଜ- ନ୍ନୁପୋଷ୍ଯତାଂ ଚାପି ଭବଦ୍ଭିରଦ୍ଯ॥ 14-64-15 (94298) ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ତେଷାଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାନାଂ କୃତୋପବାସା ରଜନୀଂ ନରେନ୍ଦ୍ରାଃ। 14-64-16 (94299) ଊଷୁଃ ପ୍ରତୀତାଃ କୁଶସଂସ୍ତରେଷୁ ଯଥାଽଧ୍ବରେ ପ୍ରଜ୍ବଲିତା ହୁତାଶାଃ॥ 14-64-17 (94300) ତତୋ ନିଶା ସା ବ୍ଯଗମନ୍ମହାତ୍ମନାଂ ସଂଶୃଣ୍ବତାଂ ବିପ୍ରସମୀରିତା ଗିରଃ। ତତଃ ପ୍ରଭାତେ ବିମଲେ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭା ବଚୋଽବ୍ରୁବନ୍ଧର୍ମସୁତଂ ନରାଧିପମ୍॥ ॥ 14-64-18 (94301) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତୁଃଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 64 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-64-25 ଧ୍ରୁବେ ନକ୍ଷତ୍ରେ ରୋହିଣ୍ଯାମୁତ୍ତରାତ୍ରଯେ ଚ। ଅହନି ବାରେ ଧ୍ରୁବେ ରବିବାରେ।କ ଉତ୍ତରାର୍କେଽମୃତସିଦ୍ଧଯୋଗେ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-64-31 ମୂଲେ ବଂଶସ୍ଯାଦ୍ଯେ। କୁନ୍ତୀଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରସମୀପେ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-64-63 ତ୍ରିଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 065

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.65. ଅଧ୍ଯାଯଃ 065

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ବିଧିବନ୍ନାନାଷଲିହରଣାଦିନା ସପରିଚରମହେଶ୍ବରପତିତୋଷଣେନ ବିବିଧକନକଭାଣ୍ଡାହରଣେନ ପୁନର୍ନଗରଂପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

name="Azvamedhika-14-65-1x">ବ୍ରାହ୍ମଣା ଊଚୁଃ। କ୍ରିଯତାମୁପହାରୋଽଦ୍ଯ ତ୍ର୍ଯମ୍ବକସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ। ଦତ୍ତ୍ବୋପହାରଂ ନୃପତେ ତତଃ ସ୍ବାର୍ଥଂ ଯତାମହେ॥ 14-65-1 (94302) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-65-2x (7915) ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ବଚନଂ ତେଷାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଗିରୀଶସ୍ଯ ଯଥାନ୍ଯାଯମୁପହାରମୁପାହରତ୍॥ 14-65-2 (94303) ଆଜ୍ଯେନ ତର୍ପଯିତ୍ବାଽଗ୍ନିଂ ବିଧିବତ୍ସଂସ୍କୃତେନ ଚ। ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧଂ ଚରୁଂ କୃତ୍ବା ପୁରୋଧାଃ ସ ଯଯୈ ତଦା॥ 14-65-3 (94304) ସ ଗୃହୀତ୍ବା ସୁମନସୋ ମନ୍ତ୍ରପୂତା ଜନାଧିପ। ମୋଦକୈଃ ପାଯସେନାଥ ମାଂସୈଶ୍ଚୋପାହରଦ୍ବଲିଂମ୍॥ 14-65-4 (94305) ସୁମନୋଭିଶ୍ଚ ଚିତ୍ରାଭିର୍ଲାଜୈରୁଚ୍ଚାବଚୈରପି। ସର୍ବଂ ସ୍ବିଷ୍ଟକୃତଂ ହୁତ୍ବା ବିଧିବଦ୍ବେଦପାରଗଃ। କିଂକରାଣାଂ ତତଃ ପଶ୍ଚାଚ୍ଚକାର ବଲିମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-65-5 (94306) ଯକ୍ଷେନ୍ଦ୍ରାଯ କୁବେରାଯ ମାଣିଭଦ୍ରାଯ ଚୈବ ହ। ତଥାଽନ୍ଯେଷାଂ ଚ ଯକ୍ଷାଣାଂ ଭୂତାନାଂ ପତଯଶ୍ଚ ଯେ॥ 14-65-6 (94307) କୃସରେଣ ଚ ମାଂସେନ ନିବାପୈସ୍ତିଲସଂଯୁତୈଃ। ଓଦନଂ କୁମ୍ଭଶଃ କୃତ୍ବା ପୁରୋଧାଃ ସମୁପାହରତ୍॥ 14-65-7 (94308) ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଃ ସହସ୍ରାଣି ଗବାଂ ଦତ୍ବା ତୁ ଭୂମିପଃ। ନକ୍ତଂଚରାଣାଂ ଭୂତାନାଂ ବ୍ଯାଦିଦେଶ ବଲି ତଦା॥ 14-65-8 (94309) ଧୂପଗନ୍ଧନିରୁଦ୍ଧଂ ତତ୍ସୁମନୋଭିଶ୍ଚ ସଂବୃତମ୍। ଶୁଶୁଭେ ସ୍ଥାନମତ୍ଯର୍ଥଂ ଦେବଦେବସ୍ଯ ପାର୍ଥିବଃ॥ 14-65-9 (94310) କୃତ୍ବା ପୂଜାଂ ତୁ ରୁଦ୍ରସ୍ଯ ଗଣାନାଂ ଚୈବ ସର୍ବଶଃ। ଯଯୌ ବ୍ଯାସଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ନୃପୋ ରତ୍ନନିଧିଂ ପ୍ରତି॥ 14-65-10 (94311) ପୂଜଯିତ୍ବା ଧନାଧ୍ବକ୍ଷଂ ପ୍ରଣିପତ୍ଯାଭିବାଦ୍ଯ ଚ। ସୁମନୋଭିର୍ବିଚିତ୍ରାଭିରପୂପୈଃ କୃସରେଣ ଚ॥ 14-65-11 (94312) ଶଙ୍ଖାଦୀଂଶ୍ଚ ନିଧୀନ୍ସର୍ବାନ୍ନିଧିପାଲାଂଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ। ଅର୍ଚଯିତ୍ବା ଦ୍ବିଜାଗ୍ର୍ଯା ସ୍ବସ୍ତି ବାଚ୍ଯ ଚ ବୀର୍ଯବାନ୍ 14-65-12 (94313) ତେଷାଂ ପୁଣ୍ଯାହଘୋଷେଣ ତେଜସା ସମବସ୍ଥିତଃ। ପ୍ରୀତିମାନ୍ସ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ଖାନଯାମାସଂ ତଂ ନିଧିମ୍॥ 14-65-13 (94314) ତତଃ ପାତ୍ରୀ ସକରକା ବହୁରୂପା ମନୋରମାଃ। ଭୃଙ୍ଗାରାଣି କଟାହାନି କଲଶାନ୍ବର୍ଧମାନକାନ୍॥ 14-65-14 (94315) ବହୂନି ଚ ବିଚିତ୍ରାଣି ଭାଜନାନି ସହସ୍ରଶଃ। ଉଦ୍ଧାରଯାମାସ ତଦା ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-65-15 (94316) ତେଷାଂ ରକ୍ଷଣମପ୍ଯାସୀନ୍ମହାନ୍କରପୁଟସ୍ତଥା। ନଦ୍ଧଂ ଚ ଭାଜନଂ ରାଜଂସ୍ତୁଲାର୍ଧମଭବନ୍ନୃପ॥ 14-65-16 (94317) ବାହନଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରସ୍ଯ ତତ୍ରାସୀତ୍ତୁ ବିଶାଂପତେ। ଷଷ୍ଟିରୁଷ୍ଟ୍ରସହସ୍ରାଣି ଶତାନି ଦ୍ବିଗୁଣା ହଯାଃ॥ 14-65-17 (94318) ବାରଣାଶ୍ଚ ମହାରାଜ ସହସ୍ରଶତସଂମିତାଃ। ଶକଟାନି ରଥାଶ୍ଚୈବ ତାବଦେବ କରେଣବଃ। ସ୍ବରାଣାଂ ପୁରୁଷାଣାଂ ଚ ପରିସଙ୍ଖ୍ଯା ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-65-18 (94319) ଏତଦ୍ବିତ୍ତଂ ତଦଭବଦ୍ଯଦୁଦ୍ଦଧ୍ରେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଷୋଡଶାଷ୍ଟୌ ଚତୁର୍ବିଂଶତ୍ସହସ୍ରଂ ଭାରଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-65-19 (94320) ଏତେଷ୍ବାଦାଯ ତଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯଂ ପୁନରଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ ପାଣ୍ଡବଃ। ମହାଦେବଂ ପ୍ରତି ଯଯୌ ପୁରଂ ନାଗାହଯଂ ପ୍ରତି॥ 14-65-20 (94321) ଦ୍ବୈପାଯନାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତଃ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ପୁରୋହିତମ୍। ଗୋରୁତେ ଗୋରୁତେ ଚୈବ ନ୍ଯବସତ୍ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ॥ 14-65-21 (94322) ସା ପୁରାଽଭିମୁଖା ରାଜନ୍ନୁବାହ ମହତୀ ଚମୂଃ। କୃଚ୍ଛ୍ରାଦ୍ଦ୍ରବିଣଭାରାର୍ତା ହର୍ଷଯନ୍ତୀ କୁରୂଦ୍ବହାନ୍॥ ॥ 14-65-22 (94323) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 65 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-65-14 ପାତ୍ରୀଃ ମହାନ୍ତି ଓଦନୋଦ୍ଧରଣପାତ୍ରାଣି। କରକା ଅଲ୍ପଘଟାଃ। ଭୃଙ୍ଗାରାଣି ଗଡୁକାନ୍। ବର୍ଧମାନକାନ୍ ଶରାବାଣି॥ 7-65-16 କରପଟଃ କରସଂପୁଟାକାରଂ ଦ୍ବିଜଲଭାଜନଂ ଉଷ୍ଟ୍ରାଦିବାହ୍ଯମ୍ ସଂଦୂଖ ଇତି ପ୍ରସିଦ୍ଧମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 066

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.66. ଅଧ୍ଯାଯଃ 066

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ବଲଭଦ୍ଦ୍ରସୁମଦ୍ରାଦିଭିଃ ସହ ଯଜ୍ଞାର୍ଥଂ ହାସ୍ତିନପୁରଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍॥ 1 ॥ ତତ ଉତ୍ତରାଯାଂ ପରିକ୍ଷିତୋ ପରିକ୍ଷିତୋ ଜନନମ୍॥ 2 ॥ ଭଶ୍ବତ୍ଥାମାସ୍ତ୍ରେଣ ଜନନକାଲଏବ ଶବଭୂତସ୍ଯ ତସ୍ଯୋଜ୍ଜୀବନାଯ କୁନ୍ତ୍ଯାଦିଭିଃ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ପ୍ରାର୍ଥନା॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏତସ୍ମିନ୍ନେବ କାଲେ ତୁ ବାସୁଦେବୋଽପି ବୀର୍ଯବାନ୍। ଉପାଯାଦ୍ବୃଷ୍ଣିଭିଃ ସାର୍ଦଂ ପୁରଂ ବାରଣସାହ୍ବଯମ୍॥ 14-66-1 (94324) ସମଯଂ ବାଜିମେଧସ୍ଯ ବିଦିତ୍ବା ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ। ଯଥୋକ୍ତୋ ଧର୍ମପୁତ୍ରେଣ ପ୍ରବ୍ରଜନ୍ସ୍ବପୁରୀଂ ପ୍ରତି॥ 14-66-2 (94325) ରୌକ୍ମିଣେଯେନ ସହିତୋ ଯୁଯୁଧାନେନ ଚୈବ ହ। ଚାରୁଦେଷ୍ଣେନ ସାଂବେନି ଗଦେନ କୃତବର୍ମଣା॥ 14-66-3 (94326) ସାରଣେନ ଚ ବୀରେଣ ନିଶଠେନୋନ୍ମୁଖେନ ଚ। ବଲଦେବଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ସୁଭଦ୍ରାସହିତସ୍ତଦା॥ 14-66-4 (94327) ଦ୍ରୌପଦୀମୁତ୍ତରାଂ ଚୈବ ପୃଥାଂ ଚାପ୍ଯବଲୋକକଃ। ସମାଶ୍ବାସଯିତୁଂ ଚାପି କ୍ଷତ୍ରିଯା ନିହତେଶ୍ବରାଃ॥ 14-66-5 (94328) ତାନାଗତାନ୍ସମୀକ୍ଷ୍ଯୈବ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରୋ ମହୀପତିଃ। ପ୍ରତ୍ଯଗୃହ୍ଣାଦ୍ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ବିଦୁରଶ୍ଚ ମହାମନାଃ॥ 14-66-6 (94329) ତତ୍ରୈବ ନ୍ଯବସତ୍କୃଷ୍ଣଃ ସ୍ବର୍ଚିତଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଃ। ବିଦୁରେଣି ମହାତେଜାସ୍ତଥୈବ ଚ ଯୁଯୁତ୍ସୁନା॥ 14-66-7 (94330) ବସତ୍ସୁ ବୃଷ୍ଣିବୀରେଷୁ ତତ୍ରାଥ ଜନମେଜଯ। ଜଜ୍ଞେ ତବ ପିତା ରାଜନ୍ପରିକ୍ଷିତ୍ପରବୀରହା॥ 14-66-8 (94331) ସ ତୁ ରାଜା ମହାରାଜ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ରେଣାବପୀଡିତଃ। ଶବୋ ବଭୂବ ନିଶ୍ଚେଷ୍ଟୋ ହର୍ଷଶୋକବିବର୍ଧନଃ॥ 14-66-9 (94332) ହୃଷ୍ଟାନାଂ ସିଂହନାଦେନ ଜନାନାଂ ତତ୍ର ନିଃସ୍ବନଃ। ଆବିବଶ ଦିଶଃସର୍ବାଃ ପୁନରେବାଭ୍ଯୁପାଗମତ୍॥ 14-66-10 (94333) ତତଃ ସୋତିତ୍ବରଃ କୃଷ୍ଣୋ ବିବେଶାନ୍ତଃପୁରଂ ତଦା। ଯୁଯୁଧାନଦ୍ବିତୀଯୋ ବୈ ବ୍ଯଥିତେନ୍ଦ୍ରିଯମାନସଃ॥ 14-66-11 (94334) ତତସ୍ତ୍ବରିତମାଯାନ୍ତୀଂ ଦଦର୍ଶଂ ସ୍ବାଂ ପିତୃଷ୍ବସାମ୍। କ୍ରୋଶନ୍ତୀମଭିଧାବେତି ବାସୁଦେବଂ ପୁନଃପୁନଃ॥ 14-66-12 (94335) ପୃଷ୍ଠତୋ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ଚୈବ ସୁଭଦ୍ରାଂ ଚ ଯଶସ୍ବିନୀମ୍। ବିକ୍ରୋଶନ୍ତ୍ଯଶ୍ଚ କରୁଣଂ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ସ୍ତ୍ରିଯୋ ନୃପ॥ 14-66-13 (94336) ତତଃ କୃଷ୍ଣଂ ସମାସାଦ୍ଯ କୁନ୍ତୀ ଭୋଜସୁତା ତଦା। ପ୍ରୋବାଚ ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ବାଷ୍ପଗଦ୍ଗଦଯା ଗିରା॥ 14-66-14 (94337) ବାସୁଦେବ ମହାବାହୋ ସୁପ୍ରଜା ଦେବକୀ ତ୍ବଯା। ତ୍ବଂ ନୋ ଗତିଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଚ ତ୍ବଦାଯତ୍ତମିଦଂ କୁଲମ୍॥ 14-66-15 (94338) ଯଦୁପ୍ରବୀର ଯୋଽଯଂ ତେ ସ୍ବସ୍ତ୍ରୀଯସ୍ଯାତ୍ମଜଃ ପ୍ରଭୋ। ଅଶ୍ବତ୍ଥାମ୍ନା ହତୋ ଜାତସ୍ତମୁଜ୍ଜୀବଯ କେଶବ॥ 14-66-16 (94339) ତ୍ବଯା ହ୍ଯେତତ୍ପ୍ରତିଜ୍ଞାତମୈଷୀକେ ଯଦୁନନ୍ଦନ। ଅହଂ ସଂଜୀବଯିଷ୍ଯାମି ମୃତଂ ଜାତମିତି ପ୍ରଭୋ॥ 14-66-17 (94340) ସୋଯଂ ଜାତୋ ମୃତସ୍ତାତ ପଶ୍ଯୈନଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ। ଉତ୍ତରାଂ ଚ ସୁଭଦ୍ରାଂ ଚ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ମାଂ ଚ ମାଧବ॥ 14-66-18 (94341) ଧର୍ମପୁତ୍ରଂ ଚ ଭୀମଂ ଚ ଫଲ୍ଗୁନଂ ନକୁଲଂ ତଥା। ସହଦେବଂ ଚ ଦୁର୍ଧର୍ଷଂ ସର୍ବାନ୍ନସ୍ତ୍ରାତୁମର୍ହସି॥ 14-66-19 (94342) ଅସ୍ମିନ୍ପ୍ରାଣାଃ ସମାଯତ୍ତାଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମମୈବ ଚ। ପାଣ୍ଡୋଶ୍ଚ ପିଣ୍ଡୋ ଦାଶାର୍ହ ତଥୈବ ଶ୍ବଶୁରସ୍ଯ ମେ॥ 14-66-20 (94343) ଅଭିମନ୍ଯୋଶ୍ଚ ଭଦ୍ରଂ ତେ ପ୍ରିଯସ୍ଯ ସଦୃଶସ୍ଯ ଚ। ପ୍ରିଯମୁତ୍ପାଦଯାଦ୍ଯ ତ୍ବଂ ପ୍ରେତସ୍ଯାପି ଜନାର୍ଦନ॥ 14-66-21 (94344) ଉତ୍ତରା ହି ପୁରୋକ୍ତଂ ବୈ କଥଯତ୍ଯରିସୂଦନ। ଅଭିମନ୍ଯୋର୍ବଚଃ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରିଯତ୍ବାତ୍ତନ୍ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-66-22 (94345) ଅବ୍ରବୀତ୍କିଲ ଦାଶାର୍ହ ବୈରାଟୀମାର୍ଜୁନିସ୍ତଦା। ମାତୁଲସ୍ଯ କୁଲଂ ଭଦ୍ରେ ତବ ପୁତ୍ରୋ ଗମିଷ୍ଯତି॥ 14-66-23 (94346) ଗତ୍ବା ବୃଷ୍ଣଯନ୍ଧକକୁଲଂ ଧନୁର୍ବେଦଂ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯତି। ଅସ୍ତ୍ରାଣି ଚ ବିଚିତ୍ରାଣି ନିତୀଶାସ୍ତ୍ରଂ ଚ କେବଲଂ॥ 14-66-24 (94347) ଇତ୍ଯେତତ୍ପ୍ରଣଯାତ୍ତାତ ସୌଭଦ୍ରଃ ପରବୀରହା। କଥଯାମାସ ଦୁର୍ଧର୍ଷସ୍ତଥା ଚୈତନ୍ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-66-25 (94348) ତାସ୍ତ୍ବାଂ ବଯଂ ପ୍ରଣମ୍ଯେହ ଯାଚାମୋ ମଧୁସୂଦନ। କୁଲସ୍ଯାସ୍ଯ ହିତାର୍ତଂ ଚ କୁରୁ କଲ୍ଯାଣମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-66-26 (94349) ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ବାର୍ଷ୍ଣେଯଂ ପୃଥା ପୃଥୁଲଲୋଚନା। ଉଦ୍ଧୃତ୍ଯ ବାହୂ ଦୁଃଖାର୍ତା ତାଶ୍ଚାନ୍ଯାଃ ପ୍ରାପତନ୍ଭୁବି॥ 14-66-27 (94350) ଅବ୍ରୁବଂଶ୍ଚ ମହାରାଜ ସର୍ବାଃ ସାସ୍ରାବିଲେକ୍ଷଣାଃ। ସ୍ବସ୍ତ୍ରୀଯୋ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ମୃତୋ ଜାତ ଇତି ପ୍ରଭୋ॥ 14-66-28 (94351) ଏବଂ ଗତେ ତତଃ କୁନ୍ତୀଂ ପର୍ଯଗୃହ୍ଣାଜ୍ଜନାର୍ଦନଃ। ଭୂମୌ ନିପତିତାଂ ଚୈନାଂ ସାନ୍ତ୍ବଯାମାସ ଭାରତ॥ ॥ 14-66-29 (94352) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଟ୍ଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 66 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 067

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.67. ଅଧ୍ଯାଯଃ 067

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ସୁଭଦ୍ରଯା ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ତନ୍ମହିମସଂସ୍ତବନପୂର୍ବକଂ ପରିକ୍ଷିଦୁଜ୍ଜୀବନପ୍ରାର୍ଥନା॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଉତ୍ଥିତାଯାଂ ପୃଥାଯାଂ ତୁ ସୁଭଦ୍ରା ଭ୍ରାତରଂ ତଦା। ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚୁକ୍ରୋଶ ଦୁଃଖାର୍ତା ବଚନଂ ଚେଦମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-67-1 (94353) ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ପଶ୍ଯ ତ୍ବଂ ପୌତ୍ରଂ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ପରିକ୍ଷୀଣେଷୁ କୁରୁଷୁ ପରିକ୍ଷୀଣାଂ ଗତାଯୁଷମ୍॥ 14-67-2 (94354) ଇଷୀକା ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରେଣି ଭୀମସେନାର୍ଥମୁଦ୍ଯତା। ସୋତ୍ତରାଯାଂ ନିପତିତା ବିଜଯେ ମଯି ଚୈବ ହ॥ 14-67-3 (94355) ସେଯଂ ଜ୍ବଲନ୍ତୀ ହୃଦଯେ ମଯି ତିଷ୍ଟତି କେଶବ। ଯନ୍ନ ପଶ୍ଯାମି ଦୁର୍ଧର୍ଷ ସହପୁତ୍ରଂ ତୁ ତଂ ପ୍ରଭୋ॥ 14-67-4 (94356) କିଂନୁ ବକ୍ଷ୍ଯତି ଧର୍ମାତ୍ମା ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଭୀମସେନାର୍ଜୁନୌ ଚାପି ମାଦ୍ରବତ୍ଯାଃ ସୁତୌ ଚ ତୌ॥ 14-67-5 (94357) ଶ୍ରୁତ୍ବାଽଭିମନ୍ଯୋସ୍ତନଯଂ ଜାତଂ ଚ ମୃତମେବ ଚ। ମୁଷିତା ଇବ ବାର୍ଷ୍ଣେଯ ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରେଣ ପାଣ୍ଡବାଃ॥ 14-67-6 (94358) ଅଭିମନ୍ଯୁଃ ପ୍ରିଯଃ କୃଷ୍ଣ ପିତୄଣାଂ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ। ତେ ଶ୍ରୁତ୍ବା କିଂନୁ ବକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରାସ୍ତ୍ରନିର୍ଜିତାଃ॥ 14-67-7 (94359) ଭବିତା ନଃ ପରଂ ଦୁଃଖଂ କିଂନୁ ମନ୍ଯେ ଜନାର୍ଦନ। ଅଭିମନ୍ଯୋଃ ସୁତଂ କୃଷ୍ଣ ମୃତଂ ଜାତମରିଂଦମ॥ 14-67-8 (94360) ସାଽହଂ ପ୍ରସାଦଯେ କୃଷ୍ଣ ତ୍ବାମଦ୍ଯ ଶିରସା ନତା। ପୃଥେଯଂ ଦ୍ରୌପଦୀ ଚୈବ ତାଃ ପଶ୍ଯ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ॥ 14-67-9 (94361) ଯଦା ଦ୍ରୋଣସୁତୋ ଗର୍ଭାନ୍ପାଣ୍ଡୂନାଂ ହନ୍ତି ମାଧବ। ତଦା କିଲ ତ୍ବଯା ଦ୍ରୌଣିଃ କ୍ରୁଦ୍ଧେନୋକ୍ତୋଽରିମର୍ଦନ॥ 14-67-10 (94362) ଅକାମଂ ତ୍ବାଂ କରିଷ୍ଯାମି ବ୍ରହ୍ମବନ୍ଧୋ ନରାଧମ। ଅହଂ ସଂଜୀବଯିଷ୍ଯାମି କିରୀଟିତନଯାତ୍ମଜମ୍॥ 14-67-11 (94363) ଇତ୍ଯେଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଜାନାନାଽହଂ ବଲଂ ତବ। ପ୍ରସାଦଯେ ତ୍ବାଂ ଦୁର୍ଧର୍ଷ ଜୀବତାମଭିମନ୍ଯୁଜଃ॥ 14-67-12 (94364) ଯଦ୍ଯେତତ୍ତ୍ବଂ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତ୍ଯ ନ କରୋଷି ବଚ ଶୁଭମ୍। ସକଲଂ ବୃଷ୍ଣିଶାର୍ଦୂଲ ମୃତାଂ ମାମବଧାରଯ॥ 14-67-13 (94365) ଅଭିମନ୍ଯୋଃ ସୁତୋ ବୀର ନ ସଂଜୀବତି ଯଦ୍ଯଯମ୍। ଜୀବତି ତ୍ବଯି ଦୁର୍ଧର୍ଷ କିଂ କରିଷ୍ଯାମ୍ଯହଂ ତ୍ବଯା॥ 14-67-14 (94366) ସଂଜୀବଯୈନଂ ଦୁର୍ଧର୍ଷ ମୃତଂ ତ୍ବମଭିମନ୍ଯୁଜମ୍। ସଦୃଶାକ୍ଷସୁତଂ ବୀର ସସ୍ଯଂ ବର୍ଷନ୍ନିବାଂମ୍ବୁଦଃ॥ 14-67-15 (94367) ତ୍ବଂ ହି କେଶବ ଧର୍ମାତ୍ମା ସତ୍ଯବାନ୍ସତ୍ଯବିକ୍ରମଃ। ସ ତାଂ ବାଚମୃତାଂ କର୍ତୁମର୍ହସି ତ୍ବମରିଂଦମ॥ 14-67-16 (94368) ଇଚ୍ଛନ୍ନପି ହି ଲୋକାଂସ୍ତ୍ରୀଞ୍ଜୀବଯେଥା ମୃତାନିମାନ୍। କିଂ ପୁନର୍ଦଯିତଂ ଜାତଂ ସ୍ବସ୍ରୀଯସ୍ଯାତ୍ମଜଂ ମୃତମ୍॥ 14-67-17 (94369) ପ୍ରଭାବଜ୍ଞାଽସ୍ମି ତେ କୃଷ୍ଣ ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବାଂ ଯାଚଯାମ୍ଯହମ୍। କୁରୁଷ୍ବ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରାଣାମିମଂ ପରମନୁଗ୍ରହମ୍॥ 14-67-18 (94370) ସ୍ବସେତି ବା ମହାବାହୋ ହତପୁତ୍ରେତି ବା ପୁନଃ। ପ୍ରପନ୍ନା ମାମିଯଂ ଚେତି ଦଯାଂ କର୍ତୁମିହାର୍ହସି॥ ॥ 14-67-19 (94371) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବି ସପ୍ତଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 67 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-67-4 ଘୃତେନ ସିକ୍ତୈରିତି ଶେଷଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 068

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.68. ଅଧ୍ଯାଯଃ 068

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ପରିକ୍ଷିତ୍ସୂତିକାଗୃହପ୍ରବେଶନମ୍॥ 1 ॥ ତତ୍ରୋତ୍ତରଯା କୃଷ୍ଣସମୀପେ ବହୁଧା ବିଲାପପୂର୍ବକଂ ପୁତ୍ରୋଜ୍ଜୀବନପ୍ରାର୍ଥନା॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର କେଶିହା ଦୁଃଖମୁର୍ଚ୍ଛିତଃ। ତଥେତି ବ୍ଯାଜହାରୋଚ୍ଚୈର୍ହ୍ଲାଦଯନ୍ନିବ ତଂ ଜନମ୍॥ 14-68-1 (94372) ବାକ୍ଯେନୈତେନ ହି ତଦା ତଂ ଜନଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ। ହ୍ଲାଦଯାମାସ ସ ବିଭୁର୍ଘର୍ମାର୍ତଂ ସଲିଲୈରିବ॥ 14-68-2 (94373) ତତଃ ସ ପ୍ରାବିଶତ୍ତୂର୍ଣଂ ଜନ୍ମବେଶ୍ମ ପିତୁସ୍ତବ। ଅର୍ଚିତଂ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ର ସିତୈର୍ମାଲ୍ଯୈର୍ଯଥାବିଧି॥ 14-68-3 (94374) ଅପାଂ କୁମ୍ଭୈଃ ସୁପୂର୍ଣୈଶ୍ଚ ବିନ୍ଯସ୍ତୈଃ ସର୍ବତୋଦିଶମ୍। ଘୃତେନ ତିନ୍ଦୁକାଲାତୈଃ ସର୍ଷପୈଶ୍ଚ ମହାଭୁଜ॥ 14-68-4 (94375) ଅସ୍ତ୍ରୈଶ୍ଚ ବିମଲୈର୍ନ୍ଯସ୍ତୈଃ ପାବକୈଶ୍ଚ ସମନ୍ତତଃ। ବୃଦ୍ଧାଭିଶ୍ଚାପି ରାମାଭିଃ ପରିବାରାର୍ଥମାବୃତଃ। ଦକ୍ଷୈଶ୍ଚ ପରିତୋ ଧୀର ଭିଷଗ୍ଭିଃ କୁଶଲୈସ୍ତଥା॥ 14-68-5 (94376) ଦଦର୍ଶ ଚ ସ ତେଜସ୍ବୀ ରକ୍ଷୋଘ୍ରାନ୍ଯପି ସର୍ବଶଃ। ଦ୍ରବ୍ଯାଣି ସ୍ଥାପିତାନି ସ୍ମ ବିଧିବତ୍କୁଶଲୈର୍ଜନୈଃ॥ 14-68-6 (94377) ତଥାଯୁକ୍ତଂ ଚ ତଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଜନ୍ମବେଶ୍ମ ପିତୁସ୍ତବ। ହୃଷ୍ଟୋଽଭବଦ୍ଧୃଷୀକେଶଃ ସାଧୁସାଧ୍ବିତି ଚାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-68-7 (94378) ତଥା ବ୍ରୁବତି ବାର୍ଷ୍ଣେଯେ ପ୍ରହୃଷ୍ଟବଦନେ ତଦା। ଦ୍ରୌପଦୀ ତ୍ବରିତା ଗତ୍ବା ବୈରାଟୀଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-68-8 (94379) ଅଯମାଯାତି ତେ ଭର୍ତୁର୍ମାତୁଲୋ ମଧୁସୂଦନଃ। ପୁରାଣର୍ଷିରଚିନ୍ତ୍ଯାତ୍ମା ସମୀପମପରାଜିତଃ॥ 14-68-9 (94380) ସାଽପି ବାଷ୍ପକଲାଂ ବାଚଂ ନିଗୃହ୍ଯାଶ୍ରୂପି ଚୈବ ହ। ଅସଂବୀତାଽଭବଦ୍ଦେବୀ ଦେବବତ୍କୃଷ୍ଣମୀଯୁଷୀ॥ 14-68-10 (94381) ସା ତଥା ଦୂଯମାନେନ ହୃଦଯେନ ତପସ୍ବିନୀ। ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଗୋବିନ୍ଦମାଯାନ୍ତଂ କୃପଣଂ ପର୍ଯଦେବଯତ୍॥ 14-68-11 (94382) ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ପଶ୍ଯାବାଂ ବାଲେନ ହି ବିନାକୃତୌ। ଅଭିମନ୍ଯୁଂ ଚ ମାଂ ଚୈବ ହଠାତ୍ତୁଲ୍ଯଂ ଜନାର୍ଦନ॥ 14-68-12 (94383) ବାର୍ଷ୍ଣେଯମଧୁହନ୍ବୀର ଶିରସା ତ୍ବାଂ ପ୍ରସାଦଯେ। ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରାସ୍ତ୍ରନିର୍ଦଗ୍ଧଂ ଜୀବଯୈନଂ ମମାତ୍ମଜମ୍॥ 14-68-13 (94384) ଯଦି ସ୍ମ ଧର୍ମରାଜ୍ଞା ବା ଭୀମସେନେନ ବା ପୁନଃ। ତ୍ବଯା ବା ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ବାକ୍ଯମୁକ୍ତମିଦଂ ଭବେତ୍॥ 14-68-14 (94385) ଅଜାନତୀମିଷୀକେଯଂ ଜନିତ୍ରୀଂ ହନ୍ତ୍ବିତି ପ୍ରଭୋ। ଅହମେବ ବିନଷ୍ଟା ସ୍ଯାଂ ନାଯମେବଂ ଗତୋ ଭବେତ୍॥ 14-68-15 (94386) ଗର୍ଭସ୍ଥସ୍ଯାସ୍ଯ ବାଲସ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ରେଣ ନିପାତନମ୍। କୃତ୍ବା ନୃଶଂସଂ ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧିର୍ଦ୍ରୌଣିଃ କିଂ ଫଲମଶ୍ନୁତେ॥ 14-68-16 (94387) ସା ତ୍ବାଂ ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଶିରସା ଯାଚେ ଶତ୍ରୁନିବର୍ହଣ। ପ୍ରାଣାଂସ୍ତ୍ଯକ୍ଷ୍ଯାମି ଗୋବିନ୍ଦ ନାଯଂ ସଂଜୀବତେ ଯଦି॥ 14-68-17 (94388) ଅସ୍ମିନ୍ହି ବହବଃ ସାଧୋ ଯେ ମମାସନ୍ମନୋରଥାଃ। ତେ ଦ୍ରୋଣପୁତ୍ରେଣ ହତାଃ କିଂନୁ ଜୀବାମି କେଶବ॥ 14-68-18 (94389) ଆସୀନ୍ମମ ମତିଃ କୃଷ୍ଣ ପୂର୍ଣୋତ୍ସଙ୍ଗା ଜନାର୍ଦନ। ଅଭିବାଦଯିଷ୍ଯେ ହୃଷ୍ଟେତି ତଦିଦଂ ବିତଥୀକୃତମ୍॥ 14-68-19 (94390) ଚପଲାକ୍ଷସ୍ଯ ଦାଯାଦେ ମୃତେଽସ୍ମିନ୍ପୁରୁଷର୍ଷଭ। ବିଫଲା ମେ କୃତାଃ କୃଷ୍ଣ ହୃଦି ସର୍ବେ ମନୋରଥାଃ॥ 14-68-20 (94391) ଚପଲାକ୍ଷଃ କିଲାତୀବ ପ୍ରିଯସ୍ତେ ମଧୁସୂଦନ। ସୁତଂ ପଶ୍ଯ ତ୍ବମସ୍ଯୈନଂ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ରେଣ ନିପାତିତମ୍॥ 14-68-21 (94392) କୃତଘ୍ନୋଽଯଂ ନୃଶଂସୋଽଯଂ ଯଥାଽସ୍ଯ ଜନକସ୍ତଥା। ଯଃ ପାଣ୍ଡବୀଂ ଶ୍ରିଯଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଗତୋଽଦ୍ଯ ଯମସାଦନଂ॥ 14-68-22 (94393) ମଯା ଚୈତତ୍ପ୍ରତିଜ୍ଞାତଂ ରଣମୂର୍ଧନି କେଶବ। ଅଭିମନ୍ଯୌ ହତେ ବୀର ତ୍ବାମେଷ୍ଯାମ୍ଯଚିରାଦିତି॥ 14-68-23 (94394) ତଚ୍ଚ ନାକରବଂ କୃଷ୍ଣ ନୃଶଂସା ଜୀବିତପ୍ରିଯା। ଇଦାନୀଂ ମାଂ ଗତାଂ ତତ୍ର କିଂନୁ ବକ୍ଷ୍ଯତି ଫାଲ୍ଗୁନିଃ॥ ॥ 14-68-24 (94395) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟଷଷ୍ଟିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 68 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-68-19 ପୁତ୍ରୋତ୍ସଙ୍ଗା ଜନାର୍ଦନେତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 069

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.69. ଅଧ୍ଯାଯଃ 069

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ସଶପଥଂ ସଂସ୍ପର୍ଶନେନ ପରିକ୍ଷିତଃ ସମୁଜ୍ଜୀବନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ସୈବଂ ବିଲପ୍ଯ କରୁଣଂ ସୋନ୍ମାଦେବ ତପସ୍ବିନୀ। ଉତ୍ତରା ନ୍ଯପତଦ୍ଭୂମୌ କୃପଣା ପୁତ୍ରଗୃଦ୍ଧିନୀ॥ 14-69-1 (94396) ତାଂ ତୁ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନିପତିତାଂ ହତପୁତ୍ରପରିଚ୍ଛଦାମ୍। ଚୁକ୍ରୋଶ କୁନ୍ତୀ ଦୁଃଖାର୍ତା ସର୍ବାଶ୍ଚ ଭରତାସ୍ତ୍ରିଯଃ॥ 14-69-2 (94397) ମୁହୂର୍ତମିବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପାଣ୍ଡବାନାଂ ନିବେଶନମ୍। ଅପ୍ରେକ୍ଷଣୀଯମଭବଦାର୍ତସ୍ବନବିନାଦିତମ୍॥ 14-69-3 (94398) ସା ମୁହୂର୍ତଂ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପୁତ୍ରଶୋକାଭିପୀଡିତା। କଶ୍ମଲାଭିହତା ବୀର ବୈରାଟୀ ତ୍ବଭବତ୍ତଦା॥ 14-69-4 (94399) ପ୍ରତିଲଭ୍ଯ ତୁ ସା ସଂଜ୍ଞାମୁତ୍ତରା ଭରତର୍ଷଭ। ଅଙ୍କମାରୋପ୍ଯ ତଂ ପୁତ୍ରମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-69-5 (94400) ଧର୍ମଜ୍ଞସ୍ଯ ସୁତଃ ସଂସ୍ତ୍ବଂ ନ ଧର୍ମମବବୁଧ୍ଯସେ। ଯସ୍ତ୍ବଂ ବୃଷ୍ଣିପ୍ରବୀରସ୍ଯ କୁରୁଷେ ନାଭିବାଦନମ୍॥ 14-69-6 (94401) ପୁତ୍ର ଗତ୍ବା ମମ ବଚୋ ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ପିତରଂ ତ୍ବିଦମ୍। ଦୁର୍ମରଂ ପ୍ରାଣିନାଂ ବୀର କାଲେ ପ୍ରାପ୍ତେ କଥଞ୍ଚନ॥ 14-69-7 (94402) ଯାଽହଂ ତ୍ବଯା ବିନାଽଦ୍ଯେହ ପତ୍ଯା ପୁତ୍ରେଣ ଚୈବ ହ। ମରଣଂ ନାଭିଗଚ୍ଛାମି ହତସ୍ବସ୍ତିରକିଞ୍ଚନା॥ 14-69-8 (94403) ଅଥବା ଧର୍ମରାଜ୍ଞାଽହମନୁଜ୍ଞାତା ମହାଭୁଜଃ। ଭକ୍ଷଯିଷ୍ଯେ ବିଷଂ ଘୋରଂ ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯେ ବା ହୁତାଶନମ୍॥ 14-69-9 (94404) ଅଥବା ଦୁର୍ଭରଂ ତାତ ଯଦିଦଂ ମେ ସହସ୍ରଧା। ପତିପୁତ୍ରବିହୀନାଯା ହୃଦଯଂ ନ ବିଦୀର୍ଯତେ॥ 14-69-10 (94405) ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ପୁତ୍ର ପସ୍ଯେମାଂ ଦୁଃଖିତାଂ ପ୍ରପିତାମହୀମ୍। ଆର୍ତାମୁପପ୍ଲୁତାଂ ଦୀନାଂ ନିମଗ୍ନାଂ ଶୋକସାଗରେ॥ 14-69-11 (94406) ଆର୍ଯାଂ ଚ ପଶ୍ଯ ପାଞ୍ଚାଲୀଂ ସାତ୍ବତୀଂ ଚ ତପସ୍ବିନୀମ୍। ମାଂ ଚ ପଶ୍ଯ ସୁଦୁଃଖାର୍ତାଂ ବ୍ଯାଧବିଦ୍ଧାଂ ମୃଗୀମିବ॥ 14-69-12 (94407) ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ପଶ୍ଯ ବଦନଂ ଲୋକନାଥସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ପୁଣ୍ଡରୀକପଲାଶାକ୍ଷଂ ପୁରେବ ଚପଲେକ୍ଷଣଃ॥ 14-69-13 (94408) ଏବଂ ବିପ୍ରଲପନ୍ତୀଂ ତୁ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନିପତିତାଂ ପୁନଃ। ଉତ୍ତରାଂ ତାଂ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ସର୍ବାଃ ପୁନରୁତ୍ଥାପଯନ୍ତ୍ଯୁତ॥ 14-69-14 (94409) ଉତ୍ଥାଯ ଚ ପୁନର୍ଧୈର୍ଯାତ୍ତଦା ମତ୍ସ୍ଯପତେଃ ସୁତା। ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷଂ ଭୂମାବେବାଭ୍ଯବାଦଯତ୍॥ 14-69-15 (94410) ଶ୍ରୁତ୍ବା ସ ତସ୍ଯା ବିପୁଲଂ ବିଲାପଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ। ଉପସ୍ପୃଶ୍ଯ ତତଃ କୃଷ୍ଣୋ ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରତ୍ଯସଂହରତ୍॥ 14-69-16 (94411) ପ୍ରତିଜଜ୍ଞେ ଚ ଦାଶାର୍ହସ୍ତସ୍ଯ ଜୀବିତମଚ୍ଯୁତଃ। ଅବ୍ରବୀଚ୍ଚ ବିଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ସର୍ବଂ ବିଶ୍ରାବଯଜ୍ଜଗତ୍॥ 14-69-17 (94412) ନ ବ୍ରବୀମ୍ଯୁତ୍ତରେ ମିଥ୍ଯା ସତ୍ଯମେତଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି। ଏଷ ସଂଜୀବଯାମ୍ଯେନଂ ପଶ୍ଯତାଂ ସର୍ବଦେହିନାମ୍॥ 14-69-18 (94413) ନୋକ୍ତପୂର୍ବଂ ମଯା ମିଥ୍ଯା ସ୍ବୈରେଷ୍ବପି କଦାଚନ। ନ ଚ ଯୁଦ୍ଧାତ୍ପରାବୃତ୍ତସ୍ତଥା ସଂଜୀବତାମଯମ୍॥ 14-69-19 (94414) ଯଥା ମେ ଦଯିତୋ ଧର୍ମୋ ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ଚ ବିଶେଷତଃ। ଅଭିମନ୍ଯୋଃ ସୁତୋ ଜାତୋ ମୃତୋ ଜୀବତ୍ବଯଂ ତଥା॥ 14-69-20 (94415) ଯଥାଽହଂ ନାଭିଜାନାମି ବିଜଯେ ତୁ କଦାଚନ। ବିରୋଧଂ ତେନ ସତ୍ଯେନ ମୃତୋ ଜୀବତ୍ବଯଂ ଶିଶୁଃ॥ 14-69-21 (94416) ଯଥା ସତ୍ଯଂ ଚ ଧର୍ମଶ୍ଚ ମଯି ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତୌ। ତଥା ମୃତଃ ଶିଶୁରଯଂ ଜୀବତାଦଭିମନ୍ଯୁଜଃ॥ 14-69-22 (94417) ଯଥା କଂସଶ୍ଚ କେଶୀ ଚ ଧର୍ମେଣ ନିହତୌ ମଯା। ତେନ ସତ୍ଯେନ ବାଲୋଽଯଂ ପୁନଃ ସଂଜୀବତାମିହ॥ 14-69-23 (94418) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ବାସୁଦେବୋଽଥ ତଂ ବାଲଂ ଭରତର୍ଷଭ। `ପାଦେନ କମଲାଭେନ ବ୍ରହ୍ମରୁଦ୍ରାର୍ଚିତେନ ଚ। ପସ୍ପର୍ଶ ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ ଆପାଦତଲମସ୍ତକମ୍॥ 14-69-24 (94419) ସ୍ପୃଷ୍ଟମାତ୍ରସ୍ତୁ କୃଷ୍ଣେନ ସ ବାଲୋ ଭରତର୍ଷଭ। ଶନୈଃଶନୈର୍ମହାରାଜ ପ୍ରାପଦ୍ଯତ ସ ଚେତନାମ୍॥' 14-69-25 (94420) ଶନୈଃଶନୈର୍ମହାରାଜ ପ୍ରାସ୍ପନ୍ଦତ ସଚେତନଃ॥ ॥ 14-69-26 (94421) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋନସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 69 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-69-6 ଧର୍ମଜସ୍ଯ ସୁତ ଇତି କ.ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 070

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.70. ଅଧ୍ଯାଯଃ 070

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନାଭିମନ୍ଯୁସୁତସ୍ଯ ପଦପ୍ରବୃତ୍ତିନିମିତ୍ତକଥନପୂର୍ବକଂ ନାମକରଣମ୍॥ 1 ॥ ଅତ୍ରାନ୍ତରେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦୀନାଂ ସ୍ବର୍ଣଭାରାନଯନେନ ହସ୍ତିନପୁରଂପ୍ରତ୍ଯାଗମନଶ୍ରବଣେନ କୃଷ୍ଣାଦିଭିସ୍ତତ୍ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯାନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ବ୍ରହ୍ମାସ୍ତ୍ରଂ ତୁ ଯଦା ରାଜନ୍କୃଷ୍ଣେନ ପ୍ରତିସଂହୃତମ୍। ତଦା ତଦ୍ବେଶ୍ମ ତେ ପିତ୍ରା ତେଜସାଽଭିବିଦୀପିତମ୍॥ 14-70-1 (94422) ତତୋ ରକ୍ଷାଂସି ସର୍ବାଣି ନେଶୁସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଗୃହଂ ତୁ ତତ୍। ଅନ୍ତରିକ୍ଷେ ଚ ବାଗାସୀତ୍ସାଧୁ କେଶବ ସାଧ୍ବିତି॥ 14-70-2 (94423) ତଦସ୍ତ୍ରଂ ଜ୍ବଲିତଂ ଚାପି ପିତାମହମଗାତ୍ତଦା। ତତଃ ପ୍ରାଣାନ୍ପୁନର୍ଲେଭେ ପିତା ତବ ନରେଶ୍ବର॥ 14-70-3 (94424) ବ୍ଯଚେଷ୍ଟତ ଚ ବାଲୋସୌ ଯଥୋତ୍ସାହଂ ଯତାବଲମ୍। ବଭୂବୁର୍ମୁଦିତା ରାଜଂସ୍ତତସ୍ତା ଭରତସ୍ତ୍ରିଯଃ॥ 14-70-4 (94425) ବ୍ରାହ୍ମଣା ବାଚଯାମାସୁର୍ଗୋବିନ୍ଦସ୍ଯୈବ ଶାସନାତ୍। ତତସ୍ତା ମୁଦିତାଃ ସର୍ବାଃ ପ୍ରଶଶଂସୁର୍ଜନାର୍ଦନମ୍॥ 14-70-5 (94426) ସ୍ତ୍ରିଯୋ ଭରତସିଂହାନାଂ ନାବଂ ଲବ୍ଧ୍ବେବ ପାରଗାଃ। କୁନ୍ତୀ ଦ୍ରୁପଦପୁତ୍ରୀ ଚ ସୁଭଦ୍ରା ଚୋତ୍ତରା ତଥା। ସ୍ତ୍ରିଯଶ୍ଚାନ୍ଯା ନୃସିଂହାନାଂ ବଭୂବୁର୍ହୃଷ୍ଟମାନସାଃ॥ 14-70-6 (94427) ତତ୍ର ମଲ୍ଲା ନଟାଶ୍ଚୈବ ଗ୍ରନ୍ଥିକାଃ ସୌଖ୍ଯଶାଯିକାଃ। ସୂତମାଗଧସଙ୍ଘାଶ୍ଚାପ୍ଯସ୍ତୁବଂସ୍ତଂ ଜନାର୍ଦନମ୍॥ 14-70-7 (94428) କୁରୁବଂଶସ୍ତବାଖ୍ଯାଭିରାଶୀର୍ଭିର୍ଭରତର୍ଷଭ। `ସଭାଜଯତ ସଂହୃଷ୍ଟୋ ମହାରାଜ ମହାଜନଃ॥' 14-70-8 (94429) ଉତ୍ଥାଯ ତୁ ଯଥାକାଲମୁତ୍ତରା ଯଦୁନନ୍ଦନମ୍। ଅଭ୍ଯବାଦଯତ ପ୍ରୀତା ସହ ପୁତ୍ରେଣ ଭାରତ॥ 14-70-9 (94430) ତତସ୍ତସ୍ଯୈ ଦଦୌ ପ୍ରୀତୋ ବହୁରତ୍ନଂ ବିଶେଷତଃ। ତଥୈବ ବୃଷ୍ଣିଶାର୍ଦୂଲୋ ନାମ ଚାସ୍ଯାକରୋତ୍ପ୍ରଭୁଃ। ପିତୁସ୍ତବ ମହାରାଜ ସତ୍ଯସନ୍ଧୋ ଜନାର୍ଦନଃ॥ 14-70-10 (94431) ପରିକ୍ଷୀଣେ କୁଲେ ଯସ୍ମାଜ୍ଜାତୋଽଯମଭିମନ୍ଯୁଜଃ। ପରିକ୍ଷିଦିତି ନାମାସ୍ଯ ଭବତ୍ବିତ୍ଯବ୍ରବୀତ୍ତଦା॥ 14-70-11 (94432) ସୋଽବର୍ଧତ ଯଥାକାଲଂ ପିତା ତବ ଜନାଧିପ। ମନଃପ୍ରହ୍ଲାଦନଶ୍ଚାସୀତ୍ସର୍ବଲୋକସ୍ଯ ଭାରତ॥ 14-70-12 (94433) ମାସଜାତସ୍ତୁ ତେ ବୀର ପିତା ଭବତି ଭାରତ। ଅଥାଜଗ୍ମୁଃ ସୁବହୁଲଂ ରତ୍ନମାଦାଯ ପାଣ୍ଡବାଃ॥ 14-70-13 (94434) `ମେରୁକୂଟନିଭାନ୍ଭାଣ୍ଡାନ୍କଲଶାନ୍ଭାଜନାନି ଚ। କୃତାକୃତଂ ମହଦ୍ଭୀମମାଦାଯ ପୁରୁଷୋତ୍ତମାଃ॥ 14-70-14 (94435) ଭାରତୈର୍ବାହନୈସ୍ତତ୍ର ଗୋରୁତେ ଗୋରୁତେ ପଥି। ନିବସନ୍ତୋ ଯଯୁର୍ଦେବଂ ସ୍ମରନ୍ତଃ ପରମେଷ୍ଠିନଃ॥ 14-70-15 (94436) ନାସୀତ୍ତତ୍ର ନୃପଃ କଶ୍ଚିଦଭାରାର୍ତୋ ନୃପଂ ବିନା। ଭୀମାଦଯୋଽପି ଯଜ୍ଞାର୍ଥଂ ବହନ୍ତେ କିଂ ପୁନର୍ଜନାଃ॥' 14-70-16 (94437) ତାନ୍ସମୀପଗତାଞ୍ଶ୍ରୁତ୍ବା ନିର୍ଯଯୁର୍ବୃଷ୍ଣିପୁଙ୍ଗବାଃ। ଅଲଞ୍ଚକ୍ରୁଶ୍ଚ ମାଲ୍ଯୌଘୈର୍ନଗରଂ ନାଗସାହ୍ବଯମ୍॥ 14-70-17 (94438) ପତାକାଭିର୍ବିଚିତ୍ରାଭିର୍ଧ୍ବଜୈଶ୍ଚ ବିବିଧୈରପି। ବେଶ୍ମାନି ସମଲଞ୍ଚକ୍ରୁଃ ପୌରାଶ୍ଚାପି ଜନେଶ୍ବରଃ॥ 14-70-18 (94439) ଦେବତାଯତନାନାଂ ଚ ପୂଜାଃ ସୁବିବିଧାସ୍ତଥା। ସଂଦିଦେଶାଥ ବିଦୁରଃ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରପ୍ରିଯେପ୍ସଯା॥ 14-70-19 (94440) ରାଜମାର୍ଗାଶ୍ଚ ତତ୍ରାସନ୍ସୁମନୋଭିରଲଙ୍କୃତାଃ। ଶୁଶୁଭେ ତତ୍ପୁରଂ ଚାପି ସମୁଦ୍ରୌଘନିଭସ୍ବନମ୍॥ 14-70-20 (94441) ନର୍ତକୈଶ୍ଚାପି ନୃତ୍ଯଦ୍ଭିର୍ଗାଯକାନାଂ ଚ ନିଃସ୍ବନୈଃ। ଆସୀଦ୍ବୈଶ୍ରବଣସ୍ଯେବ ନିବାସସ୍ତତ୍ପୁରଂ ତଦା॥ 14-70-21 (94442) ବନ୍ଦିଭିଶ୍ଚ ନରୈ ରାଜନ୍ସ୍ତ୍ରୀସହାଯୈଶ୍ଚ ସର୍ବଶଃ। ତତ୍ରତତ୍ର ବିବିକ୍ତେଷୁ ସମନ୍ତାଦୁପଶୋଭିତମ୍॥ 14-70-22 (94443) ପତାକା ଧୂଯମାନାଶ୍ଚ ସମନ୍ତାନ୍ମାତରିଶ୍ବନା। ଅଦର୍ଶଯନ୍ନିବ ତଦା କୁରୂନ୍ବୈ ଦକ୍ଷିଣୋତ୍ତରାନ୍॥ 14-70-23 (94444) ଅଘୋଷଯଂସ୍ତଦା ଚାପ ପୁରୁଷା ରାଜମାର୍ଗତଃ। ସର୍ବରାତ୍ରବିହାରୋଽଦ୍ଯ ରତ୍ନାଭରଣଲକ୍ଷଣଃ॥ ॥ 14-70-24 (94445) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 70 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-70-5 ବାଚଯାମାସୁଃ ସ୍ବସ୍ତୀତି ଶେଷଃ॥ 7-70-7 ଗ୍ରମ୍ଥିକାଃ ଦୈବଜ୍ଞାଃ ସୁଖାବହଂ ସୌଖ୍ଯଂ ଶଯନଂ ଇତି ପୃଚ୍ଛନ୍ତି ତେ ସୌଖ୍ଯଶାଯିକାଃ॥ 7-70-8 କୁରୁବଂଶସ୍ଯ ସ୍ତବଂ ଆଚକ୍ଷତେ ତାଭିଃ କୁରୁବଂଶସ୍ତବାଖ୍ଯାଭିଃ॥ 7-70-9 ଉତ୍ଥାଯ ତୁ ଯଥାକାମମିତି କ.ଟ.ଥ.ପାଠଃ॥ 7-70-10 ତସ୍ଯ କୃଷ୍ଣୋ ଦଦୌ ହୃଷ୍ଟୋ ବହୁରତ୍ନଂ ବିଶେଷତଃ। ତଥାନ୍ଯେ ବୃଷ୍ଣିଶାର୍ଦୂଲା ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 071

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.71. ଅଧ୍ଯାଯଃ 071

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣାଦିଭିଃ ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଗମ୍ଯମାନୈର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦିଭିଃ ସ୍ବର୍ଣଭାରପୁରସ୍କାରେଣ ହାସ୍ତିନପୁରପ୍ରବେଶଃ॥ 1 ॥ ତତସ୍ତତ୍ରୋପାଗତେନ ବ୍ଯାସେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତ୍ଯଶ୍ବମେଧପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ତତ୍କରଣବିଧାନମ୍॥ 2 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣାଶ୍ବମେଧେ ସ୍ବଯଂ ଦୀକ୍ଷାସ୍ବୀକାରଂ ପ୍ରାର୍ଥିତେନ କୃଷ୍ଣେନ ସହେତୁକଥନଂ ତମ୍ପ୍ରତ୍ଯେବ ଦୀକ୍ଷାସ୍ବୀକାରବିଧାନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ତାନ୍ସମୀପଗତାଞ୍ଶ୍ରୁତ୍ବା ପାଣ୍ଡବାଞ୍ଶତ୍ରୁକର୍ଶନଃ। ବାସୁଦେବଃ ସହାମାତ୍ଯଃ ପ୍ରଯଯୌ ସସୁହୃଦ୍ଗଣଃ। ତେ ସମେତ୍ଯ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯାତା ଦିଦୃକ୍ଷଯା॥ 14-71-1 (94446) ତେ ସମେତ୍ଯ ତଥାଧର୍ମଂ ପାଣ୍ଡବା ବୃଷ୍ଣିଭିଃ ସହ। ବିବିଶୁଃ ସହିତା ରାଜନ୍ପୁରଂ ବାରଣସାହ୍ବଯମ୍॥ 14-71-2 (94447) ବିଶତସ୍ତସ୍ଯ ସୈନ୍ଯସ୍ଯ ଖୁରନେମିସ୍ବନେନ ହ। ଦ୍ଯାବାପୃଥିବ୍ଯୌ ଖଂ ଚୈବ ସର୍ବମାସୀତ୍ସମାବୃତମ୍॥ 14-71-3 (94448) ତେ କୋଶାନଗ୍ରତଃ କୃତ୍ବା ବିବିଶୁଃ ସ୍ବଂ ପୁରଂ ତଦା। ପାଣ୍ଡବାଃ ପ୍ରୀତମନସଃ ସାମାତ୍ଯାଃ ସସୁହୃଦ୍ଗଣାଃ॥ 14-71-4 (94449) ତେ ସମେତ୍ଯ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଜନାଧିପମ୍। କୀର୍ତଯନ୍ତଃ ସ୍ବନାମାନି ତସ୍ଯ ପାଦୌ ବବନ୍ଦିରେ॥ 14-71-5 (94450) ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତା ଗାନ୍ଧାରୀଂ ସୁବଲାତ୍ମଜାମ୍। କୁନ୍ତୀଂ ଚ ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ତଦା ଭରତସତ୍ତମ॥ 14-71-6 (94451) ବିଦୁରଂ ଯୂଜଯିତ୍ବା ଚ ବୈଶ୍ଯାପୁତ୍ରଂ ସମେତ୍ଯ ଚ। ପୂଜ୍ଯମାନାଃ ସ୍ମ ତେ ବୀରା ବ୍ଯରୋଚନ୍ତ ବିଶାମ୍ପତେ॥ 14-71-7 (94452) ତତସ୍ତତ୍ପରମାଶ୍ଚର୍ଯଂ ବିଚିତ୍ରଂ ମହଦଦ୍ଭୁତମ୍। ଶୁଶ୍ରୁବୁସ୍ତେ ତଦା ବୀରାଃ ପିତୁସ୍ତେ ଜନ୍ମ ଭାରତ॥ 14-71-8 (94453) ତଦୁପଶ୍ରୁତ୍ଯ ତତ୍କର୍ମ ବାସୁଦେବସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ପୂଜାର୍ହଂ ପୂଜଯାମାସୁଃ କୃଷ୍ଣଂ ଦେବକୀନନ୍ଦନମ୍॥ 14-71-9 (94454) ତତଃ କତିପଯାହସ୍ଯ ବ୍ଯାସଃ ସତ୍ଯବତୀସୁତଃ। ଆଜଗାମ ମହାତେଜା ନଗରଂ ନାଗସାହ୍ବଯମ୍॥ 14-71-10 (94455) ତସ୍ଯ ସର୍ବେ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ପୂଜା ଚକ୍ରୁଃ କୁରୂଦ୍ବହାଃ। ସହ ବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକବ୍ଯାଘ୍ରୈରୁପାସାଂଚକ୍ରିରେ ତଦା॥ 14-71-11 (94456) ତତ୍ର ନାନାବିଧାକାରାଃ କଥାଃ ସମଭିକୀର୍ତ୍ଯ ବୈ। ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ଧର୍ମସୁତୋ ବ୍ଯାସଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-71-12 (94457) ଭବତ୍ପ୍ରସାଦାଦ୍ଭଗବନ୍ଯଦିଦଂ ରତ୍ନମାହୃତମ୍। ଉପଯୋକ୍ତୁଂ ତଦିଚ୍ଛାମି ବାଜିମେଧେ ମହାକ୍ରତୌ॥ 14-71-13 (94458) ତମନୁଜ୍ଞାତୁମିଚ୍ଛାମି ଭବତା ମୁନିସତ୍ତମ। ତ୍ବଦଧୀନା ବଯଂ ସର୍ବେ କୃଷ୍ଣସ୍ଯ ଚ ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-71-14 (94459) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-71-15x (7916) ଅନୁଜାନାମି ରାଜଂସ୍ତ୍ବାଂ କ୍ରିଯତାଂ ଯଦନନ୍ତରମ୍। ଯଜସ୍ବ ବାଜିମେଧେନ ବିଧିବଦ୍ଦକ୍ଷିଣାବତା॥ 14-71-15 (94460) ଅଶ୍ବମେଧୋ ହି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପାବନଃ ସର୍ବପାପ୍ମନାମ୍। ତେନେଷ୍ଟ୍ବା ତ୍ବଂ ବିପାତ୍ମା ବୈ ଭବିତା ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-71-16 (94461) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତୁ ଧର୍ମାତ୍ମା କୁରୁରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଅଶ୍ବମେଧସ୍ଯ କୌରବ୍ଯ ଚକାରାହରଣେ ମତିମ୍॥ 14-71-17 (94462) ସମନୁଜ୍ଞାପ୍ଯ ତତ୍ସର୍ବଂ କୃଷ୍ମଦ୍ବୈପାଯନଂ ନୃପଃ। ବାସୁଦେବମଥାଭ୍ଯେତ୍ଯ ବାଗ୍ମୀ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-71-18 (94463) ଦେବକୀ ସୁପ୍ରଜା ଦେବୀ ତ୍ବଯା ପୁରୁଷସତ୍ତମ। ଯଦ୍ବ୍ରୂଯାଂ ତ୍ବାଂ ମହାବାହୋ ତତ୍କୃଥାସ୍ତ୍ବମିହାଚ୍ଯୁତ॥ 14-71-19 (94464) ତ୍ବତ୍ପ୍ରଭାବାର୍ଜିତାନ୍ଭୋଗାନଶ୍ନୀମ ଯଦୁନନ୍ଦନ। ପରାକ୍ରମେଣ ବୁଦ୍ଧ୍ଯା ଚ ତ୍ବଯେଯଂ ନିର୍ଜିତା ମହୀ॥ 14-71-20 (94465) ଦୀକ୍ଷଯସ୍ବ ତ୍ବମାତ୍ମାନଂ ତ୍ବଂ ହି ନଃ ପରମୋ ଗୁରୁଃ। ତ୍ବଯୀଷ୍ଟବତି ଦାଶାର୍ହ ବିପାପ୍ମା ଭବିତା ହ୍ଯହମ୍॥ 14-71-21 (94466) ତ୍ବଂ ହି ଯଜ୍ଞୋ ଗୁରୁଶ୍ଚ ତ୍ବଂ ଧର୍ମଜ୍ଞସ୍ତ୍ବଂ ପ୍ରଜାପତିଃ। ତ୍ବଂ ଗତିଃ ସର୍ବଭୂତାନାମିତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ॥ 14-71-22 (94467) ବାସୁଦେବ ଉବାଚ। 14-71-23x (7917) ତ୍ବମେବୈତନ୍ମହାବାହୋ କର୍ତୁମର୍ହସ୍ଯରିଂଦମ। ତ୍ବଂ ଗତିଃ ସର୍ବଭୂତାନାମିତି ମେ ନିଶ୍ଚିତା ମତିଃ॥ 14-71-23 (94468) ତ୍ବଂ ଚାଦ୍ଯି କୁରୁବୀରାଣାଂ ଧର୍ମେଣ ହି ବିରାଜସେ। ଗୁଣୀଭୂତାଃ ସ୍ମ ତେ ରାଜଂସ୍ତ୍ବଂ ନୋ ରାଜନ୍ଗୁରୁର୍ମତଃ। ଯଜସ୍ବ ମଦନୁଜ୍ଞାତଃ ପ୍ରାପ୍ଯ ଏଷ କ୍ରତୁସ୍ତ୍ବଯା॥ 14-71-24 (94469) ଯୁନକ୍ତୁ ନୋ ଭବାନ୍କାର୍ଯେ ଯତ୍ର ବାଞ୍ଛସି ଭାରତ। ସତ୍ଯଂ ତେ ପ୍ରତିଜାନାମି ସର୍ବଂ କର୍ତାସ୍ମି ତେଽନଘ॥ 14-71-25 (94470) ଭୀମସେନାର୍ଜୁନୌ ଚୈବ ତଥା ମାଦ୍ରବତୀସୁତୌ। ଇଷ୍ଟବନ୍ତୋ ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ତ୍ବଯୀଷ୍ଟବତି ପାର୍ଥିବେ॥ ॥ 14-71-26 (94471) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 71 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-71-7 ବୈଶ୍ଯାପୁତ୍ରଂ ଯୁଯୁତ୍ସୁମ୍॥ 7-71-16 ପାବନଃ ନାଶକଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 072

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.72. ଅଧ୍ଯାଯଃ 072

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବ୍ଯାସେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ପୃଥିବୀସଂଚାରାଯ ମେଧ୍ଯାଶ୍ବୋତ୍ସର୍ଜନଚୋଦନା॥ 1 ॥ ତଥାଽଶ୍ବରକ୍ଷଣେଽର୍ଜୁନସ୍ଯ ନିଯୋଜନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏବମୁକ୍ତସ୍ତୁ କୃଷ୍ଣେନ ଧର୍ମପୁତ୍ରୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ବ୍ଯାସମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ୍ ମେଧାବୀ ତତୋ ବାଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-72-1 (94472) ଯଦା କାଲଂ ଭବାନ୍ବେତ୍ତି ହଯମେଧସ୍ଯ ତତ୍ତ୍ବତଃ। ଦୀକ୍ଷଯସ୍ବ ତଦା ମାଂ ତ୍ବଂ ତ୍ବଯ୍ଯାଯତ୍ତୋ ହି ମେ କ୍ରୁତୁଃ॥ 14-72-2 (94473) ବ୍ଯାସ ଉବାଚ। 14-72-3x (7918) ଅଯଂ ପୈଲୋଥ କୌନ୍ତେଯ ଯାଜ୍ଞବଲ୍କ୍ଯସ୍ତଥୈବ ଚ। ବିଧାନଂ ଯଦ୍ଯଥା କାଲଂ ତତ୍କର୍ତାରୌ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-72-3 (94474) ଚୈତ୍ର୍ଯାଂ ହି ପୌର୍ଣମାସ୍ଯାଂ ତୁ ତବ ଦୀକ୍ଷା ଭବିଷ୍ଯତି। ସମ୍ଭାରାଃ ସମ୍ଭ୍ରିଯନ୍ତାଂ ଚ ଯଜ୍ଞାର୍ଥଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭ॥ 14-72-4 (94475) ଅଶ୍ବବିଦ୍ଯାବିଦଶ୍ଚୈବ ସୂତା ବିପ୍ରାଶ୍ଚ ତଦ୍ବିଦଃ। ମେଧ୍ଯମଶ୍ବଂ ପରୀକ୍ଷନ୍ତାଂ ତବ ଯଜ୍ଞାର୍ଥସିଦ୍ଧଯେ॥ 14-72-5 (94476) ତମୁତ୍ସୃଜ ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ପୃଥିବୀଂ ସାଗରାମ୍ବରାମ୍। ସପର୍ଯେତୁ ଯଶୋ ନାମ୍ନା ତବ ପାର୍ଥିବ ବର୍ଧଯନ୍॥ 14-72-6 (94477) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଥେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ପାଣ୍ଡବଃ ପୃଥିବୀପତିଃ। ଚକାର ସର୍ବଂ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଯଥୋକ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନା॥ 14-72-7 (94478) ସମ୍ଭାରଶ୍ଚୈବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସର୍ବେ ସଙ୍କଲ୍ପିତାସ୍ତତା॥ 14-72-8 (94479) ସ ସମ୍ଭାରାନ୍ସମାହୃତ୍ଯ ନୃପୋ ଧର୍ମସୁତସ୍ତଦା। ନ୍ଯବେଦଯଦମେଯାତ୍ମା କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନାଯ ବୈ॥ 14-72-9 (94480) ତତୋଽବ୍ରବୀନ୍ମହାତେଜା ବ୍ଯାସୋ ଧର୍ମାତ୍ମଜଂ ନୃପମ୍। ଯଥାକାଲଂ ଯଥାଯୋଗଂ ସଜ୍ଜାଃ ସ୍ମ ତବ ଦୀକ୍ଷଣେ॥ 14-72-10 (94481) ସ୍ଫ୍ଯଶ୍ଚ କୂର୍ଚଶ୍ଚ ସୌବର୍ଣୋ ଯଚ୍ଚାନ୍ଯଦପି କୌରବ। ଯତ୍ତୁ ଯୋଗ୍ଯଂ ଭବେତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ରୌକ୍ମଂ ତତ୍କ୍ରିଯତାମିତି॥ 14-72-11 (94482) ଅଶ୍ବଶ୍ଚୋତ୍ସୃଜ୍ଯତାମଦ୍ଯ ପୃଥ୍ବ୍ଯାମଥ ଯଥାକ୍ରମମ୍। ସୁଗୁପ୍ତଂ ଚରତାଂ ଚାପି ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ଯଥାବିଧି॥ 14-72-12 (94483) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-72-13x (7919) ଅଯମଶ୍ବୋ ଯତା ବ୍ରହ୍ମନ୍ନୁତ୍ସୃଷ୍ଟଃ ପୃଥିବୀମିମାମ୍। ଚରିଷ୍ଯତି ଯଥାକାମଂ ତତ୍ର ବୈ ସଂବିଦୀଯତାମ୍॥ 14-72-13 (94484) ପୃଥିବୀଂ ପର୍ଯଟନ୍ତଂ ହି ତୁରଗଂ କାମଚାରିଣମ୍। କଃ ପାଲଯେଦିତି ମୁନେ ତଦ୍ଭବାନ୍ବକ୍ତୁମର୍ହତି॥ 14-72-14 (94485) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନୋଽବ୍ରବୀତ୍। ଭୀମସେନାଦବରଜଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ସର୍ବଧନୁଷ୍ମତାମ୍। ଜିଷ୍ଣୁଃ ସହିଷ୍ଣୁର୍ଧୃଷ୍ଣୁସ୍ଚ ସ ଏନଂ ପାଲଯିଷ୍ଯତି॥ 14-72-15 (94486) ଶକ୍ତଃ ସ ହି ମହୀଂ ଜେତୁଂ ନିବାତକବଚାନ୍ତକଃ। ତସ୍ମିନ୍ହ୍ଯସ୍ତ୍ରାଣି ଦିବ୍ଯାନି ଦିବ୍ଯଂ ସଂହନନଂ ତଥା। ଦିବ୍ଯଂ ଧନଶ୍ଚେଷୁଧୀ ଚ ସ ଏନମନୁଯାସ୍ଯତି॥ 14-72-16 (94487) ସ ହି ଧର୍ମାର୍ଥକୁଶଲଃ ସର୍ବବିଦ୍ଯାବିଶାରଦଃ। ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ନୃପଶ୍ରେଷ୍ଠ ଚାରଯିଷ୍ଯତି ତେ ହଯମ୍॥ 14-72-17 (94488) ରାଜପୁତ୍ରୋ ମହାବାହୁଃ ଶ୍ଯାମୋ ରାଜୀବଲୋଚନଃ। ଅଭିମନ୍ଯୋଃ ପିତା ବୀରଃ ସ ଏନମନୁଯାସ୍ଯତି॥ 14-72-18 (94489) ଭୀମସେନୋପି ତେଜସ୍ବୀ କୌନ୍ତେଯୋଽମିତବିକ୍ରମଃ। ସମର୍ଥୋ ରକ୍ଷିତୁଂ ରାଷ୍ଟ୍ରଂ ନକୁଲଶ୍ଚ ବିଶାମ୍ପତେ॥ 14-72-19 (94490) ସହଦେବସ୍ତୁ କୌରବ୍ଯ ସମାଯାସ୍ଯତି ବୁଦ୍ଧିମାନ୍। କୁଟୁମ୍ବତନ୍ତ୍ରଂ ବିଧିବତ୍ସର୍ବମେବ ମହାଯଶାଃ॥ 14-72-20 (94491) ସ ତୁ ସର୍ବଂ ଯଥାନ୍ଯାଯମୁକ୍ତ କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହଃ। ଚକାର ଫଲ୍ଗୁନଂ ଚାପି ସଂଦିଦେଶ ହଯଂ ପ୍ରତି॥ 14-72-21 (94492) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-72-22x (7920) ଏହ୍ଯର୍ଜୁନ ତ୍ବଯା ବୀର ହଯୋଽଯଂ ପରିପାଲ୍ଯତାମ୍। ତ୍ବମର୍ହୋ ରକ୍ଷିତୁଂ ହ୍ଯେନଂ ନାନ୍ଯଃ କଶ୍ଚନ ମାନବଃ॥ 14-72-22 (94493) ଯେ ଚାପି ତ୍ବାଂ ମହାବାହୋ ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯାନ୍ତି ନରାଧିପାଃ। ତୈର୍ବିଗ୍ରହୋ ଯଥା ନ ସ୍ଯାତ୍ତଥା କାର୍ଯଂ ତ୍ବଯାଽନଘ॥ 14-72-23 (94494) ଆଖ୍ଯାତବ୍ଯଶ୍ଚ ଭତା ଯଜ୍ଞୋଽଯଂ ମମ ସର୍ବଶଃ। ପାର୍ଥିବେଭ୍ଯୋ ମହାବାହୋ ସମଯେ ଗମ୍ଯତାମିତି ॥ 14-72-24 (94495) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-72-25x (7921) ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ସ ଧର୍ମାତ୍ମା ଭ୍ରାତରଂ ସବ୍ଯସାଚିନମ୍। ଭୀମଂ ଚ ନକୁଲଂ ଚୈବ ପୁରଗୁପ୍ତୌ ସମାଦଧତ୍॥ 14-72-25 (94496) କୁଟୁମ୍ବତନ୍ତ୍ରେ ଚ ତଦା ସହଦେବଂ ଯୁଧାଂପତିମ୍। ଅନୁମାନ୍ଯ ମହୀପାଲଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ ॥ 14-72-26 (94497) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବିସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 72 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-72-11 ସ୍ଫ୍ଯଃ କାଷ୍ଠଖଙ୍ଗଃ ସ ଚାତ୍ର ସୌବର୍ଣଃ। କୂର୍ଚ ଆସନାର୍ଥଂ କୁଶମୁଷ୍ଟିଃ ସୋଽପ୍ଯତ୍ର ସୌବର୍ଣଃ॥ 7-72-12 ସୁଗୁପ୍ତଂ ସୁରକ୍ଷିତଂ ଯଥା ସ୍ଯାତ୍ତଥା॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 073

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.73. ଅଧ୍ଯାଯଃ 073

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରନିଯୋଗାଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୈଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୈଶ୍ଚ ସହ ପ୍ରଥମମୁତ୍ତରଦିଶ୍ଯଶ୍ବସଞ୍ଚାରଣେନ ରକ୍ଷଣାଯ ତଦନୁସରଣମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଦୀକ୍ଷାକାଲେ ତୁ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତେ ତତସ୍ତେ ସୁମହର୍ତ୍ବିଜଃ। ବିଧିବଦ୍ଦୀକ୍ଷଯାମାସୁରଶ୍ବମେଧାଯ ପାର୍ଥିବମ୍॥ 14-73-1 (94498) କୃତ୍ବା ସ ପଶୁମେଧାଂଶ୍ଚ ଦୀକ୍ଷିତଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନଃ। ଧର୍ମରାଜୋ ମହାତେଜାଃ ସହର୍ତ୍ବିଗ୍ଭିର୍ବ୍ଯରୋଚତ॥ 14-73-2 (94499) ହଯଶ୍ଚ ହଯମେଧାର୍ଥଂ ସ୍ବଯଂ ସ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନା। ଉତ୍ସୃଷ୍ଟଃ ଶାସ୍ତ୍ରବିଧିନା ବ୍ଯାସେନାମିତତେଜସା॥ 14-73-3 (94500) ସ ରାଜା ରାଜଧର୍ମେଣ ଦୀକ୍ଷିତୋ ବିବଭୌ ତଦା। ହେମମାଲୀ ରୁକ୍ମକଣ୍ଠଃ ପ୍ରଦୀପ୍ତ ଇବ ପାବକଃ॥ 14-73-4 (94501) କୃଷ୍ଣାଜିନୀ ଦଣ୍ଡପାଣିଃ କ୍ଷୌମବାସାଃ ସ ଧର୍ମଜଃ। ବିବଭୌ ଦ୍ଯୁତିମାନ୍ଭୂଯଃ ପ୍ରଜାପତିରିବାଧ୍ବରେ॥ 14-73-5 (94502) ତଥୈବାସ୍ଯର୍ତ୍ବିଜଃ ସର୍ବେ ତୁଲ୍ଯବେଷା ବିଶାଂପତେ। ବଭୂବୁରର୍ଜୁନଶ୍ଚାପି ପ୍ରଦୀପ୍ତ ଇବ ପାବକଃ॥ 14-73-6 (94503) ଶ୍ବେତାଶ୍ବଃ କପିକେତୁଶ୍ଚ ସସାରାଶ୍ବଂ ଧନଞ୍ଜଯଃ। ବିଧିବତ୍ପୃଥିବୀପାଲ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଶାସନାତ୍॥ 14-73-7 (94504) **କ୍ଷିପନ୍ଗାଣ୍ଡିବଂ ରାଜନ୍ବଦ୍ଧଗୋଧାଙ୍ଗୁଲିତ୍ରବାନ୍। ତମଶ୍ବଂ ପୃଥିବୀପାଲ ମୁଦା ଯୁକ୍ତଃ ସସାର ଚ॥ 14-73-8 (94505) ଅନୁମାର୍ଗଂ ତଦା ରାଜନ୍ନାଗମତ୍ତତ୍ପୁରଂ ବିଭୋ। ଦ୍ରଷ୍ଟୁକାମଂ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ପ୍ରଯାସ୍ଯନତଂ ଧନଞ୍ଜଯମ୍॥ 14-73-9 (94506) ତେଷାମନ୍ଯୋନ୍ଯସମ୍ମର୍ଦାଦୂଷ୍ମେବ ସମାଜାଯତ। ଦିଦୃକ୍ଷୂଣାଂ ହଯଂ ତଂ ଚ ତଂ ଚୈବ ହଯସାରିଣମ୍॥ 14-73-10 (94507) ତତଃ ଶବ୍ଦୋ ମହାରାଜ ଦିଶଃ ଖଂ ପ୍ରତିପୂରଯନ୍। ବଭୂବ ପ୍ରେକ୍ଷତାଂ ନୄମାଂ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରଂ ଧନଂଜଯମ୍॥ 14-73-11 (94508) ଏଷ ଗଚ୍ଛତି କୌନ୍ତେଯସ୍ତୁରଗଶ୍ଚୈବ ଦୀପ୍ତିମାନ୍। ସମନ୍ବେତି ମହାବାହୁଃ ସଂସ୍ପୃଶନ୍ଧନୁରୁତ୍ତମମ୍॥ 14-73-12 (94509) ଏବଂ ଶୁଶ୍ରାବ ବଦତାଂ ଗିରୋ ଜିଷ୍ଣୁରୁଦାରଧୀଃ। ସ୍ବସ୍ତି ତେଽସ୍ତୁ ବ୍ରଜାରିଷ୍ଟଂ ପୁନଶ୍ଚୈହୀତି ଭାରତ॥ 14-73-13 (94510) ଅଥାପରେ ମନୁଷ୍ଯେନ୍ଦ୍ର ପୁରୁଷା ବାକ୍ଯମବ୍ରୁବନ୍। ନୈନଂ ପଶ୍ଯାମ ସମ୍ମର୍ଦେ ଧନୁରେତତ୍ପ୍ରଦୃଶ୍ଯତେ॥ 14-73-14 (94511) ଏତଦ୍ଧି ଭୀମନିର୍ହ୍ରାଦଂ ବିଶ୍ରୁତଂ ଗାଣ୍ଡିବଂ ଧନୁଃ। ସ୍ବସ୍ତି ଗଚ୍ଛତ୍ବରିଷ୍ଟୋ ବୈ ପନ୍ଥାନମକୁତୋଭଯମ୍। ନିବୃତ୍ତମେନଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମଃ ପୁନରେଷ୍ଯତି ଚ ଧ୍ରୁବମ୍॥ 14-73-15 (94512) ଏବମାଦ୍ଯା ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଚ ଭରତର୍ଷଭ। ଶୁଶ୍ରାବ ମଧୁରା ବାଚଃ ପୁନଃପୁନରୁଦାରଧୀଃ॥ 14-73-16 (94513) ଯାଜ୍ଞବଲ୍କ୍ଯସ୍ଯ ଶିଷ୍ଯଶ୍ଚ କୁଶଲୋ ଯଜ୍ଞକର୍ମଣି। ପ୍ରାଯାତ୍ପାର୍ଥେନ ସହିତଃ ଶାନ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ ବେଦପାରଗଃ॥ 14-73-17 (94514) ବ୍ରାହ୍ମଣାଶ୍ଚ ମହୀପାଲ ବହବୋ ବେଦପାରଗାଃ। ଅନୁଜଗ୍ମୁର୍ମହାତ୍ମାନଂ କ୍ଷତ୍ରିଯାଶ୍ଚ ବିଶାମ୍ପତେ। ବିଧିବତ୍ପୃଥିବୀପାଲ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଶାସନାତ୍॥ 14-73-18 (94515) ପାଣ୍ଡବୈଃ ପୃଥିବୀମଶ୍ବୋ ନିର୍ଜିତାମସ୍ତ୍ରତେଜସା। ଚଚାର ସ ମହାରାଜ ଯଥାଦେଶଂ ଚ ସତ୍ତମ॥ 14-73-19 (94516) ତତ୍ର ଯୁଦ୍ଧାନି ବୃତ୍ତାନି ଯାନ୍ଯାସନ୍ପାଣ୍ଡବସ୍ଯ ହ। ତାନି ବକ୍ଷ୍ଯାମି ତେ ବୀର ବିଚିତ୍ରାଣି ମହାନ୍ତି ଚ॥ 14-73-20 (94517) ସ ହଯଃ ପୃଥିବୀଂ ରାଜନ୍ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମବର୍ତତ। ସସାରେତ୍ତରତଃ ପୂର୍ବଂ ତନ୍ନିବୋଧ ମହୀପତେ॥ 14-73-21 (94518) ଅବମୃଦ୍ରନ୍ସ ରାଷ୍ଟ୍ରାଣି ପାର୍ଥିବାନାଂ ହଯୋତ୍ତମଃ। ଶନୈସ୍ତଦା ପରିଯଯୌ ଶ୍ବେତାଶ୍ବଶ୍ଚ ମହାରଥଃ॥ 14-73-22 (94519) ତତ୍ର ସଙ୍ଗଣନା ନାସ୍ତି ରାଜ୍ଞାମଯୁତଶସ୍ତଦା। ଯେଽଯୁଧ୍ଯନ୍ତ ମହାରାଜ କ୍ଷତ୍ରିଯା ହତବାନ୍ଧବାଃ॥ 14-73-23 (94520) କିରାତା ଯବନା ରାଜନ୍ବହବୋଽସିଧନୁର୍ଧରାଃ। ମ୍ଲେଚ୍ଛାଶ୍ଚାନ୍ଯେ ବହୁବିଧାଃ ପୂର୍ବଂ ଯେ ନିକୃତା ରଣେ॥ 14-73-24 (94521) ଆର୍ଯାଶ୍ଚ ପୃଥିବୀପାଲାଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟନରବାହନାଃ। ସମୀଯୁଃ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରେଣ ବହବୋ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦାଃ॥ 14-73-25 (94522) ଏବଂ ବୃତ୍ତାନି ଯୁଦ୍ଧାନି ତତ୍ରତତ୍ର ମହୀପତେ। ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ମହୀପାଲୈର୍ନାନାଦେଶସମାଗତୈଃ॥ 14-73-26 (94523) ଯାନ୍ଯତ୍ର ହଯତୋ ରାଜନ୍ପ୍ରବୃତ୍ତାନି ମହାନ୍ତି ଚ। ତାନି ଯୁଦ୍ଧାନି ବକ୍ଷ୍ଯାମି କୌନ୍ତେଯସ୍ଯ ତବାନଘ॥ ॥ 14-73-27 (94524) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ରିସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 73 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-73-9 ଆକୁମାରଂ ତଦା ରାଜନ୍ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-73-17 ଶିଷ୍ଯଃ ସୋମଶ୍ରବାଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 074

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.74. ଅଧ୍ଯାଯଃ 074

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନ ତ୍ରୈଗର୍ତାନାଂ ପରାଜଯଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ତ୍ରିଗର୍ତୈରଭବଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ କୃତବୈରୈଃ କିରୀଟିନଃ। ମହାରଥସମାଜ୍ଞାତୈର୍ହତାନାଂ ପୁତ୍ରନପ୍ତୃଭିଃ॥ 14-74-1 (94525) ତେ ସମାଜ୍ଞାଯ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତଂ ଯଜ୍ଞିଯଂ ତୁରଗୋତ୍ତମ***** ବିଷଯାନ୍ତଂ ତତୋ ବୀରା ଦଂଶିତାଃ ପର୍ଯବାରଯନ୍॥ 14-74-2 (94526) ରଥିନୋ ବଦ୍ଧତୂଣୀରାଃ ସଦଶ୍ବୈଃ ସମଲଙ୍କୃତୈଃ। ପରିବାର୍ଯ ହଯଂ ରାଜନ୍ଗ୍ରହୀତୁଂ ସମ୍ପ୍ରଚକ୍ରମୁଃ॥ 14-74-3 (94527) ତତଃ କିରୀଟୀ ସଞ୍ଚିନ୍ତ୍ଯ ତେଷାଂ ତତ୍ର ଚିକୀର୍ଷିତମ୍। ବାରଯାମାସ ତାନ୍ବୀରାନ୍ସାନ୍ତ୍ବପୂର୍ବମରିଂଦମଃ॥ 14-74-4 (94528) ତଦନାଦୃତ୍ଯ ତେ ସର୍ବେ ଶରୈରଭ୍ଯହନଂସ୍ତଦା। ତମୋରଜୋଭ୍ଯାଂ ସଂଛନ୍ନାଂସ୍ତାନ୍କିରୀଟୀ ନ୍ଯବାରଯତ୍॥ 14-74-5 (94529) ତାନବ୍ରବୀତ୍ତତୋ ଜିଷ୍ଣୁଃ ପ୍ରହସନ୍ନିବ ଭାରତ। ନିବର୍ତଧ୍ବମଧର୍ମଜ୍ଞାଃ ଶ୍ରେଯୋ ଜୀବିତମେବ ଚ॥ 14-74-6 (94530) ସ ହି ବୀରଃ ପ୍ରଯାସ୍ଯନ୍ବୈ ଧର୍ମରାଜେନ ବାରିତଃ। ହତବାନ୍ଧବା ନ ତେ ପାର୍ତ ହନ୍ତବ୍ଯାଃ ପାର୍ଥିବା ଇତି॥ 14-74-7 (94531) ସ ତଦା ତଦ୍ବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ତାନ୍ନିବର୍ତଧ୍ବମିତ୍ଯାହ ନ ନ୍ଯବର୍ତନ୍ତି ଚାପି ତେ॥ 14-74-8 (94532) ତତସ୍ତ୍ରିଗର୍ତରାଜାନଂ ସୂର୍ଯବର୍ମାଣମାହବେ। ବିନଦ୍ଯ ଶରଜାଲେନି ପ୍ରଜହାସ ଧନଂଜଯଃ॥ 14-74-9 (94533) ତତସ୍ତେ ରଥଘୋପେଣ ରଥନେମିସ୍ବନେନ ଚ। ପୂରଯନ୍ତୋ ଦିଶଃ ସର୍ବା ଧନଂଜଯମୁପାଦ୍ରବନ୍॥ 14-74-10 (94534) ସୂର୍ଯବର୍ମା ତତଃ ପାର୍ତେ ଶରାଣାଂ ନତପର୍ବଣାମ୍। ଶତାନ୍ଯମୁଞ୍ଚଦ୍ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଲଘ୍ବସ୍ତ୍ରମଭିଦର୍ଶଯନ୍॥ 14-74-11 (94535) ତଥୈବାନ୍ଯେ ମହେଷ୍ବାସା ଯେ ଚ ତସ୍ଯାନୁଯାଯିନଃ। ମୁମୁଚୁଃ ଶରବର୍ଷାଣି ଧନଂଜଯବଧୈଷିଣଃ॥ 14-74-12 (94536) ସ ତାଞ୍ଜ୍ଯାମୁଖନିର୍ମୁକ୍ତୈର୍ବହୁଭିଃ ସୁବହୂଞ୍ଶରାନ୍। ଚିଚ୍ଛେଦ ପାଣ୍ଡବୋ ରାଜଂସ୍ତେ ଭୂମୌ ନ୍ଯପତଂସ୍ତଦା॥ 14-74-13 (94537) କେତୁବର୍ମା ତୁ ତେଜସ୍ବୀ ତସ୍ଯୈବାବରଜୋ ଯୁବା। ଯୁଯୁଧେ ଭ୍ରାତୁରର୍ଥାଯ ପାଣ୍ଡବେନ ଯଶସ୍ବିନା॥ 14-74-14 (94538) ତମାପତନ୍ତଂ ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ କେତୁବର୍ମାଣମାହବେ। ଅଭ୍ଯଘ୍ନନ୍ନିଶିତୈର୍ବାଣୈର୍ବୀଭତ୍ସୁଃ ପରବୀରହା॥ 14-74-15 (94539) କେତୁବର୍ମଣ୍ଯଭିହତେ ଧୃତବର୍ମା ମହାରଥଃ। ରଥେନାଶୁ ସମୁତ୍ପତ୍ଯ ଶରୈର୍ଜିଷ୍ଣୁମବାକିରତ୍॥ 14-74-16 (94540) ତସ୍ଯ ତାଂ ଶୀଘ୍ରତାମୀକ୍ଷ୍ଯ ତୁତୋଷାତୀବ ବୀର୍ଯବାନ୍। ଗୁଡାକେଶୋ ମହାଦେଜା ବାଲସ୍ଯ ଧୃତବର୍ମଣଃ॥ 14-74-17 (94541) ନ ସଂଦଧାନଂ ଦଦୃଶେ ନାଦଦାନଂ ଚ ତଂ ତଦା। କିରନ୍ତମେବଂ ସ ଶରାନ୍ଦଦୃଶେ ପାକଶାସନିଃ॥ 14-74-18 (94542) ସ ତୁ ତଂ ପୂଜଯାମାସ ଧୃତବର୍ମାଣମାହବେ। ମନସା ତୁ ମୁହୂର୍ତଂ ବୈ ରଣେ ସମଭିହର୍ଷଯନ୍॥ 14-74-19 (94543) `ନ ବିବ୍ଯାଧ ରଣେ କ୍ରୁଦ୍ଧଃ କୁନ୍ତୀପୁତ୍ରୋ ହସନ୍ନିବ। ସୌଭଦ୍ରସ୍ଯେବ ତତ୍କର୍ମ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବାଲସ୍ଯ ବିସ୍ମିତଃ॥ 14-74-20 (94544) ତଂ ପନ୍ନଗମିବ କ୍ରୁଦ୍ଧଂ କୁରୁବୀରଃ ସ୍ମଯନ୍ନିବ। ପ୍ରୀତିପୂର୍ବଂ ମହାବାହୁଃ ପ୍ରାଣୈର୍ନ ବ୍ଯପରୋପଯତ୍॥ 14-74-21 (94545) ସ ତଥା ରକ୍ଷ୍ଯମାଣୋ ବୈ ପାର୍ଥେନାମିତତେଜସା। ଧୃତବର୍ମା ଶରଂ ଦୀପ୍ତଂ ମୁମୋଚ ବିଜଯେ ତଦା॥ 14-74-22 (94546) ସ ତେନ ବିଜଯସ୍ତୂର୍ଣମାସୀଦ୍ବିଦ୍ଧଃ କରେ ଭୃଶମ୍। ମୁମୋଚ ଗାଣ୍ଡିବଂ ମୋହାତ୍ତତ୍ପପାତାଥ ଭୂତଲେ॥ 14-74-23 (94547) ଧନୁଷଃ ପତତସ୍ତସ୍ଯ ସବ୍ଯସାଚିକରାଦ୍ବିଭୋ। ବଭୂବ ସଦୃଶଂ ରୂପଂ ଶକ୍ରଚାପସ୍ଯ ଭାରତ॥ 14-74-24 (94548) ତସ୍ମିନ୍ନିପତିତେ ଦିବ୍ଯେ ମହାଧନୁଷି ପାର୍ଥିବଃ। ଚକାର ସସ୍ବନଂ ହାସଂ ଧୃତବର୍ମା ମହାହବେ॥ 14-74-25 (94549) ତତୋ ରୋଷାର୍ଦିତୋ ଜିଷ୍ଣୁଃ ପ୍ରମୃଜ୍ଯ ରୁଧିରଂ କରାତ୍। ଧନୁରାଦତ୍ତ ତଦ୍ଦିବ୍ଯଂ ଶରବର୍ଷୈର୍ବବର୍ଷ ଚ॥ 14-74-26 (94550) ତତୋ ହଲହଲାଶବ୍ଦୋ ଦିବସ୍ପୃଗଭବତ୍ତଦା। ନାନାବିଧାନାଂ ଭୂତାନାଂ ତତ୍କର୍ମାଣି ପ୍ରଶଂସତାମ୍॥ 14-74-27 (94551) ତତଃ ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧଂ କାଲାନ୍ତକଯମୋପମମ୍। ଜିଷ୍ଣୁଂ ତ୍ରୈଗର୍ତକା ଯୋଧାଃ ପରୀତାଃ ପର୍ଯବାରଯନ୍॥ 14-74-28 (94552) ଅଭିସୃତ୍ଯ ପରୀପ୍ସାର୍ଥଂ ତତସ୍ତେ ଧୃତବର୍ମଣଃ। ପରିବବ୍ରୁର୍ଗୁଡାକେଶଂ ତତ୍ରାକ୍ରୁଦ୍ଧ୍ଯଦ୍ଧନଂଜଯଃ॥ 14-74-29 (94553) ତତୋ ଯୋଧାଞ୍ଜଘାନାଶୁ ତେଷାଂ ସ ଦଶ ଚାଷ୍ଟ ଚ। ମହେନ୍ଦ୍ରବଜ୍ରପ୍ରତିମୈରାଯସୈର୍ବହୁଭିଃ ଶରୈଃ॥ 14-74-30 (94554) ତାନ୍ସମ୍ପ୍ରଭଗ୍ନାନ୍ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ତ୍ବରମାଣୋ ଧନଂଜଯଃ। ଶରୈରାଶୀବିଷାକାରୈର୍ଜଘାନ ସ୍ବନବଦ୍ଧସନ୍॥ 14-74-31 (94555) ତେ ଭଗ୍ନମନସଃ ସର୍ବେ ତ୍ରୈଗର୍ତକମହାରଥାଃ। ଦିଶୋଽଭିଦୁଦ୍ରୁବୂ ରାଜନ୍ଧନଂଜଯଶରାର୍ଦିତାଃ॥ 14-74-32 (94556) `ହତାବଶିଷ୍ଟା ହି ପରାଃ ପାର୍ଥଂ ଦୃଷ୍ଟପରାକ୍ରମାଃ।' ତମୂଚୁଃ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରଂ ସଂଶପ୍ତକନିଷୂଦନମ୍॥ 14-74-33 (94557) ତବାସ୍ମ କିଂକରାଃ ସର୍ବେ ସର୍ବେ ବୈ ବଶଗାସ୍ତବ। ଆଜ୍ଞାପଯସ୍ବଃ ନଃ ପାର୍ଥ ପ୍ରହ୍ବାନ୍ପ୍ରେଷ୍ଯାନବସ୍ଥିତାନ୍। କରିଷ୍ଯାମଃ ପ୍ରିଯଂ ସର୍ବଂ ତବ କୌରବନନ୍ଦନ॥ 14-74-34 (94558) ଏତଦାଜ୍ଞାଯ ବଚନଂ ସର୍ବାଂସ୍ତାନବ୍ରବୀତ୍ତଦା। ଜୀବିତଂ ରକ୍ଷତ ନୃପାଃ ଶାସନଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯତାମ୍॥ ॥ 14-74-35 (94559) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତୁଃସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 74 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 075

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.75. ଅଧ୍ଯାଯଃ 075

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନ ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷପୁରମେତ୍ଯାଶ୍ବରକ୍ଷଣାଯ ଭଗଦତ୍ତସୁତେନ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତେନ ସହାଯୋଧନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷମଥାଭ୍ଯେତ୍ଯ ବ୍ଯଚରତ୍ସ ହଯୋତ୍ତମଃ। ଭଗଦତ୍ତାତ୍ମଜସ୍ତତ୍ର ନିର୍ଯଯୌ ରଣକର୍କଶଃ॥ 14-75-1 (94560) ସହଯଂ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରଂ ତୁ ବିଷଯାନ୍ତମୁପାଗତମ୍। ଯୁଯୁଧେ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତୋ ମହୀପତିଃ॥ 14-75-2 (94561) ସୋଭିନିର୍ଯାଯ ନଗରାଦ୍ଭଗଦତ୍ତସୁତୋ ନୃପଃ। ଅଶ୍ବମାଯାନ୍ତମୁନ୍ମଥ୍ଯ ନଗରାଭିମୁଖୋ ଯଯୌ॥ 14-75-3 (94562) ତମାଲକ୍ଷ୍ଯ ମହାବାହୁଃ କୁରୂଣାମୃଷଭସ୍ତଦା। ଗାଣ୍ଡୀବଂ ବିକ୍ଷିପଂସ୍ତୂର୍ଣଂ ସହସା ସମୁପାଦ୍ରବତ୍॥ 14-75-4 (94563) ତତୋ ଗାଣ୍ଡୀବନିର୍ମୁକ୍ତୈରିଷୁଭିର୍ମୋହିତୋ ନୃପଃ। ହଯମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ତଂ ବୀରସ୍ତତଃ ପାର୍ଥମୁପାଦ୍ରବତ୍॥ 14-75-5 (94564) ପୁନଃ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ନଗରଂ ଦଂଶିତଃ ସ ନୃପୋତ୍ତମଃ। ଆରୁହ୍ଯ ନାଗପ୍ରବରଂ ନିର୍ଯଯୌ ଯୁଦ୍ଧକାଙ୍କ୍ଷଯା॥ 14-75-6 (94565) ପାଣ୍ଡୁରେଣାତପତ୍ରେଣ ଧ୍ରିଯମାଣେନ ମୂର୍ଧନି। ଦୋଧୂଯତା ଚାମରେଣ ଶ୍ବେତେନ ଚ ମହାରଥଃ॥ 14-75-7 (94566) ତତଃ ପାର୍ଥଂ ସମାସାଦ୍ଯ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ମହାରଥମ୍। ଆହ୍ବଯାମାସ ବୀଭତ୍ସୁଂ ବାଲ୍ଯାନ୍ମୋହାଚ୍ଚ ସଂଯୁଗେ॥ 14-75-8 (94567) ସ ବାରଣଂ ନଗପ୍ରଖ୍ଯଂ ପ୍ରଭିନ୍ନକରଟାମୁଖମ୍। ପ୍ରେଷଯାମାସ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧଃ ଶ୍ବେତାଶ୍ବଂ ପ୍ରତି ପାର୍ଥିବଃ॥ 14-75-9 (94568) ବିକ୍ଷରନ୍ତଂ ମହାମେଘଂ ପରବାରଣବାରଣମ୍। ଶସ୍ତ୍ରବତ୍କଲ୍ପିତଂ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ବିବଶଂ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦମ୍॥ 14-75-10 (94569) ପ୍ରଚୋଦ୍ଯମାନଃ ସ ଗଜସ୍ତେନ ରାଜ୍ଞା ମହାବଲଃ। ତଦାଽଙ୍କଶେନ ବିବଭାବୁତ୍ପତିଷ୍ଯନ୍ନିବାମ୍ବରମ୍॥ 14-75-11 (94570) ତମାପତନ୍ତଂ ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ରାଜନ୍ଧନଂଜଯଃ। ଭୂମିଷ୍ଠୋ ବାରଣଗତଂ ଯୋଧଯାମାସ ଭାରତ॥ 14-75-12 (94571) ଯଜ୍ଞଦତ୍ତସ୍ତତଃ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ମୁମୋଚାଶୁ ଧନଂଜଯେ। ତୋମରାନଗ୍ନିସଙ୍କାଶାଞ୍ଶଲଭାନିବ ବେଗିତାନ୍॥ 14-75-13 (94572) ଅର୍ଜୁନସ୍ତାନସମ୍ପ୍ରାପ୍ତାନ୍ଗାଣ୍ଡୀବପ୍ରଭବୈଃ ଶରୈଃ। ଦ୍ବିଧା ତ୍ରିଧା ଚ ଚିଚ୍ଛେଦ ଖଗମାନ୍ଖଗମୈସ୍ତଦା॥ 14-75-14 (94573) ସ ତାନ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତଥା ଛିନ୍ନାଂସ୍ତୋମରାନ୍ଭଗଦତ୍ତଜଃ। ଇଷୂନସକ୍ତାଂସ୍ତ୍ବରିତଃ ପ୍ରାହିଣୋତ୍ପାଣ୍ଡବଂ ପ୍ରତି॥ 14-75-15 (94574) ତତୋଽର୍ଜୁନସ୍ତୂର୍ଣତରଂ ରୁକ୍ମପୁଙ୍ଖାନଜିହ୍ମଗାନ୍। ପ୍ରେଷଯାମାସ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଭଗଦତ୍ତାତ୍ମଜଂ ପ୍ରତି॥ 14-75-16 (94575) ସ ତୈର୍ବିଦ୍ଧୋ ମହାତେଜା ଯଜ୍ଞଦତ୍ତୋ ମହାମୃଧେ। ଭୃଶାହତଃ ପପାତୋର୍ବ୍ଯାଂ ନ ତ୍ବେନମଜହାତ୍ସ୍ମୃତିଃ॥ 14-75-17 (94576) ତତଃ ସ ପୁନରାରୁହ୍ଯ ବାରଣପ୍ରବରଂ ରଣେ। ଅବ୍ଯଗ୍ରଃ ପ୍ରେଷଯାମାସ ଜଯାର୍ଥୀ ବିଜଯଂ ପ୍ରତି॥ 14-75-18 (94577) ତସ୍ମୈ ବାଣାଂସ୍ତତୋ ଜିଷ୍ଣୁର୍ନିର୍ମୁକ୍ତାଶୀବିଷୋପମାନ୍। ପ୍ରେଷଯାମାସ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଜ୍ବଲିତଜ୍ବଲନୋପମାନ୍॥ 14-75-19 (94578) ସ ତୈର୍ବିଦ୍ଧୋ ମହାନାଗୋ ବିସ୍ରବନ୍ରୁଧିରଂ ବଭୌ। ହିମବାନିବ ଶୈଲେନ୍ଦ୍ରୋ ବହୁପ୍ରସ୍ରବଣସ୍ତଦା॥ ॥ 14-75-20 (94579) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 75 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-75-2 ବଜ୍ରଦତ୍ତୋ ମହୀପତିରିତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-75-20 ଗୈରିକାକ୍ତମିବାମ୍ଭୋଦ୍ରିର୍ବହୁପ୍ରସ୍ରବଣଂ ତଦା ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 076

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.76. ଅଧ୍ଯାଯଃ 076

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନ ଭଗଦତ୍ତାତ୍ମଜପରାଜଯଃ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଏବଂ ତ୍ରିରାତ୍ରମଭବତ୍ତଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ ଭରତର୍ଷଭ। ଅର୍ଜୁନସ୍ଯ ନରେନ୍ଦ୍ରେଣ ବୃତ୍ରେଣେବ ଶତକ୍ରତୋଃ॥ 14-76-1 (94580) ତତଶ୍ଚତୁର୍ଥେ ଦିବସେ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତୋ ମହାବଲଃ। ଜହାସ ସସ୍ବନଂ ହାସଂ ବାକ୍ଯଂ ଚେଦମତାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-76-2 (94581) ଅର୍ଜୁନାର୍ଜୁନ ତିଷ୍ଠସ୍ବ ନ ମେ ଜୀବନ୍ବିମୋକ୍ଷ୍ଯସେ। ତ୍ବାଂ ନିହତ୍ଯ କରିଷ୍ଯାମି ପିତୁସ୍ତୋଯଂ ଯଥାବିଧି॥ 14-76-3 (94582) ତ୍ବଯା ବୃଦ୍ଧୋ ମମ ପିତା ଭଗଦତ୍ତଃ ପିତୁଃ ସଖା। ହତୋ ବୃଦ୍ଧୋଽପି ବାଧିତ୍ବା ଶିଶୁଂ ମାମଦ୍ଯ ଯୋଧଯ॥ 14-76-4 (94583) ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତ୍ବା ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତୋ ନରାଧିପଃ। ପ୍ରେଷଯାମାସ କୌରବ୍ଯ ବାରଣଂ ପାଣ୍ଡବଂ ପ୍ରତି॥ 14-76-5 (94584) ସମ୍ପ୍ରେଷ୍ଯମାଣୋ ନାଗେନ୍ଦ୍ରୋ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତେନ ଧୀମତା। ଉତ୍ପତିଷ୍ଯନ୍ନିବାକାଶମଭିଦୁଦ୍ରାବ ପାଣ୍ଡବମ୍॥ 14-76-6 (94585) ଅଗ୍ରହସ୍ତସୁମୁକ୍ତେନ ଶୀକରେଣ ସ ନାଗରାଟ୍। ସମୌକ୍ଷତି ଗୁଡାକେଶଂ ଶୈଲଂ ନୀଲ ଇବାମ୍ବୁଦଃ॥ 14-76-7 (94586) ସ ତେନ ପ୍ରେଷିତୋ ରାଜ୍ଞା ମେଘବଦ୍ବିନଦନ୍ମୁହୁଃ। ମୁଖାଡମ୍ବରସଂହ୍ରାଦୈରଭ୍ଯଦ୍ରବତ ଫଲ୍ଗୁନମ୍॥ 14-76-8 (94587) ସ ନୃତ୍ଯନ୍ନିବ ନାଗେନ୍ଦ୍ରୋ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତପ୍ରଚୋଦିତଃ। ଆସସାଦ ଦ୍ରୁତଂ ରାଜନ୍କୌରବାଣାଂ ମହାରଥମ୍॥ 14-76-9 (94588) ତମାଯାନ୍ତମଥାଲକ୍ଷ୍ଯ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତସ୍ଯ ବାରଣମ୍। ଗାଣ୍ଡୀବମାଶ୍ରିତ୍ଯ ବଲୀ ନ ବ୍ଯକମ୍ପତ ଶତ୍ରୁହା॥ 14-76-10 (94589) ଚୁକ୍ରୋଧ ବଲବଚ୍ଚାପି ପାଣ୍ଡବସ୍ତସ୍ଯ ଭୂପତେଃ। କାର୍ଯବିଘ୍ନମନୁସ୍ମୃତ୍ଯି ପୂର୍ବବୈରଂ ଚ ଭାରତ॥ 14-76-11 (94590) ତତସ୍ତଂ ବାରଣଂ କ୍ରୁଦ୍ଧଃ ଶରଜାଲେନ ପାଣ୍ଡବଃ। ନିବାରଯାମାସ ତଦା ବେଲେବ ମକରାଲଯମ୍॥ 14-76-12 (94591) ସ ନାଗପ୍ରବରଃ ଶ୍ରୀମାନର୍ଜୁନେନ ନିବାରିତଃ। ତସ୍ଥୌ ଶରୈର୍ବିନୁନ୍ନାଙ୍ଗଃ ଶ୍ବାବିଚ୍ଛଲଲିତୋ ଯଥା॥ 14-76-13 (94592) ନିବାରିତଂ ଗଜଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଭଗଦତ୍ତସୁତୋ ନୃପଃ। ଉତ୍ସସର୍ଜ ଶିତାନ୍ବାଣାନର୍ଜୁନେ କ୍ରୋଧମୂର୍ଛିତଃ॥ 14-76-14 (94593) ଅର୍ଜୁନସ୍ତୁ ମହାବାହୁଃ ଶରୈରରିନିଘାତିଭିଃ। ବାରଯାମାସ ତାନ୍ବାଣାଂସ୍ତଦଦ୍ଭୁତମିବାଭବତ୍॥ 14-76-15 (94594) ତତଃ ପୁନରଭିକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ରାଜା ପ୍ରାଗ୍ଜ୍ଯୋତିଷାଧିପଃ। ପ୍ରେଷଯାମାସ ନାଗେନ୍ଦ୍ରଂ ବଲବତ୍ପର୍ବତୋପମମ୍॥ 14-76-16 (94595) ତମାପତନ୍ତଂ ସମ୍ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ ବଲବାନ୍ପାକଶାସନିଃ। ନାରାଚମଗ୍ନିସଙ୍କାଶଂ ପ୍ରାହିଣୋଦ୍ବାରଣଂ ପ୍ରତି॥ 14-76-17 (94596) ସ ତେନ ବାରଣୋ ରାଜନ୍ମର୍ମସ୍ବଭିହତୋ ଭୃଶମ୍। ପପାତ ସହସା ଭୂମୌ ବଜ୍ରରୁଗ୍ଣ ଇବାଚଲଃ॥ 14-76-18 (94597) ସ ପତଞ୍ଶୁଶୁଭେ ନାଗୋ ଧନଂଜଯଶରାହତଃ। ବିଶନ୍ନିବ ମହାଶୈଲୋ ମହୀଂ ବଜ୍ରପ୍ରପୀଡିତଃ॥ 14-76-19 (94598) ତସ୍ମିନ୍ନିପତିତେ ନାଗେ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବଃ। ତଂ ନ ଭେତବ୍ଯମିତ୍ଯାହ ତତୋ ଭୂମିଗତଂ ନୃପମ୍॥ 14-76-20 (94599) ଅବ୍ରବୀଦ୍ଧି ମହାତେଜାଃ ପ୍ରସ୍ଥିତଂ ମାଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ରାଜାନସ୍ତେ ନ ହନ୍ତବ୍ଯା ଧନଂଜଯ କଥଞ୍ଚନ॥ 14-76-21 (94600) ସର୍ବମେତନ୍ନରବ୍ଯାଘ୍ର ଭବତ୍ଯେତାବତା କୃତମ୍। ଯୋଧାଶ୍ଚାପି ନ ହନ୍ତବ୍ଯା ଧନଂଜଯ ରଣେ ତ୍ବଯା॥ 14-76-22 (94601) ବକ୍ତବ୍ଯାଶ୍ଚାପି ରାଜାନଃ ସର୍ବେ ସହ ସୁହୃଜ୍ଜନୈଃ। ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯାଶ୍ବମେଧୋ ଭବଦ୍ଭିରନୁଭୂଯତାମ୍॥ 14-76-23 (94602) ଇତି ଭ୍ରାତୃବଚଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ନ ହନ୍ମି ତ୍ବାଂ ନରାଧିପ। ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ନ ଭଯଂ ତେଽସ୍ତି ସ୍ବସ୍ତିମାନ୍ଗଚ୍ଛ ପାର୍ଥିବ॥ 14-76-24 (94603) ଆଗଚ୍ଛେଥା ମହାରାଜ ପରାଂ ଚୈତ୍ରୀମୁପସ୍ଥିତାମ୍। ତଦାଽଶ୍ବମେଧୋ ଭବିତା ଧର୍ମିରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ॥ 14-76-25 (94604) ଏବମୁକ୍ତଃ ସ ରାଜା ତୁ ଭଗଦତ୍ତାତ୍ମଜସ୍ତଦା। ତଥେତ୍ବେବାବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯଂ ପାଣ୍ଡବେନାଭିନିର୍ଜିତଃ॥ ॥ 14-76-26 (94605) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଟ୍ସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 76 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-76-13 ଶଲଲିତଃ ଶଲାକାପ୍ରୋତଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 077

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.77. ଅଧ୍ଯାଯଃ 077

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅଶ୍ବାନୁସରଣବଶାସ୍ସିନ୍ଧୁଦେଶଂ ଗତେନାର୍ଜୁନେନ ସୈନ୍ଧବୈଃସହ ମହାଽଽଯୋଧନମ୍॥ 1 ॥ ବାଣଗଣାବକୀର୍ଣସ୍ଯାର୍ଜୁନସ୍ଯ କରାଦ୍ଗାଣ୍ଡୀବସ୍ଯା ଧଃପତନେ ଦେବର୍ଷ୍ଯାଦିଭିର୍ଜପାଦିନା ତସ୍ଯ ତେଜୋଦୀପନମ୍॥ 2 ॥ ତତଃ ପୁନରର୍ଜୁନେନ ତୈଃ ସ***ଯୋଧନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। `ଜିତ୍ବା ପ୍ରସାଦ୍ଯ ରାଜାନଂ ଭଗଦତ୍ତସୁତଂ ତଦା। ବିସୃଜ୍ଯ ଯାତେ ତୁରଗେ ସୈନ୍ଧବାନ୍ପ୍ରତି ଭାରତ॥' 14-77-1 (94606) ସୈନ୍ଧବୈରଭବଗଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ ତତସ୍ତସ୍ଯ କିରୀଟିନଃ। ହତଶେଷୈର୍ମହାରାଜ ହତାନାଂ ଚ ସୁତୈରପି॥ 14-77-2 (94607) ତେଽବତୀର୍ଣମୁପଶ୍ରୁତ୍ଯ ବିଷଯଂ ଶ୍ବେତବାହନମ୍। ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯଯୁରମୃଷ୍ଯନ୍ତେ ରାଜାନଃ ପାଣ୍ଡବର୍ଷଭମ୍॥ 14-77-3 (94608) ଅଶ୍ବଂ ଚ ତଂ ପରାମୃଶ୍ଯ ବିଷଯାନ୍ତେ ବିଷୋପମାତ୍। ନ ଭଯଂ ଚକ୍ରିରେ ପାର୍ଥାଦ୍ଭୀମସେନାଦନନ୍ତରାତ୍॥ 14-77-4 (94609) ତେଽବିଦୂରାଦ୍ଧନୁଷ୍ପାଣିଂ ଯଜ୍ଞିଯସ୍ଯ ହଯସ୍ଯ ଚ। ବୀଭତ୍ସୁଂ ପ୍ରତ୍ଯପଦ୍ଯନ୍ତ୍ ପଦାତିନମବସ୍ଥିତମ୍॥ 14-77-5 (94610) ତତସ୍ତେ ତଂ ମହାବୀର୍ଯା ରାଜାନଃ ପର୍ଯବାରଯନ୍। ଜିଗୀଷନ୍ତୋ ନରବ୍ଯାଘ୍ରଂ ପୂର୍ବଂ ବିନିକୃତା ଯୁଧି॥ 14-77-6 (94611) ତେ ନାମାନ୍ଯପି ଗୋତ୍ରାଣି କର୍ମଣି ବିବିଧାନି ଚ। କୀର୍ତଯନ୍ତସ୍ତଦା ପାର୍ଥଂ ଶରବର୍ଷୈରବାକିରନ୍॥ 14-77-7 (94612) ତେ କିରନ୍ତଃ ଶରବ୍ରାତାନ୍ବାରଣପ୍ରତିବାରଣାନ୍। ରଣେ ଜଯମଭୀପ୍ସନ୍ତଃ କୌନ୍ତେଯଂ ପର୍ଯବାରଯନ୍॥ 14-77-8 (94613) ତେ ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ଚ ତଂ କୃଷ୍ଣମୁଗ୍ରକର୍ମାଣମାହବେ। ସର୍ବେ ଯୁଯୁଧିରେ ବୀରା ରଥସ୍ଥାସ୍ତଂ ପଦାତିନମ୍॥ 14-77-9 (94614) ତେ ତମାଜଘ୍ନିରେ ବୀରଂ ନିବାତକବଚାନ୍ତକମ୍। ସଂଶପ୍ତକନିହନ୍ତାରଂ ହନ୍ତାରଂ ସୈନ୍ଧବସ୍ଯ ଚ॥ 14-77-10 (94615) ତତୋ ରଥସହସ୍ରେଣ ଗଜାନାମଯୁତେନ ଚ। ***ଷ୍ଠକୀକୃତ୍ଯ ବୀଭତ୍ସୁଂ ପ୍ରହୃଷ୍ଟମନସୋଽଭବନ୍॥ 14-77-11 (94616) ** ସ୍ମରନ୍ତୋ ବଧଂ ବୀରାଃ ସିନ୍ଧୁରାଜସ୍ଯ ଚାହବେ। ଜଯଦ୍ରଥସ୍ଯ କୌରବ୍ଯ ସମରେ ସବ୍ଯସାଚିନା॥ 14-77-12 (94617) ତତଃ ପର୍ଜନ୍ଯବତ୍ସର୍ବେ ଶରବୃଷ୍ଟୀରବାସୃଜନ୍। ତୈଃ କୀର୍ଣଃ ଶୁଶୁଭେ ପାର୍ଥୋ ରବିର୍ମେଘାନ୍ତରେ ଯଥା॥ 14-77-13 (94618) ସ ଶରୈଃ ସମବଚ୍ଛନ୍ନଶ୍ଚକାଶେ ପାଣ୍ଡବର୍ଷଭଃ। ପଞ୍ଚରାନ୍ତରସଞ୍ଚାରୀ ଶକୁନ୍ତ ଇବ ଭାରତ॥ 14-77-14 (94619) ତତୋ ହାହାକୃତଂ ସର୍ବଂ କୌନ୍ତେଯ ଶରପୀଡିତେ। ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯମଭବଦ୍ରାଜନ୍ରବିରାସୀଦ୍ରଜୋରୁଣଃ॥ 14-77-15 (94620) ତତୋ ବବୌ ମହାରାଜ ମାରୁତୋ ରୋମହର୍ଷଣଃ। ରାହୁରଗ୍ରସଦାଦିତ୍ଯଂ ପର୍ବଣୀବ ବିଶାମ୍ପତେ॥ 14-77-16 (94621) ଉଲ୍କାଶ୍ଚ ଜଘ୍ନିରେ ସୂର୍ଯଂ ବିକୀର୍ଯନ୍ତ୍ଯଃ ସମନ୍ତତଃ। ବେପଥୁଶ୍ଚାଭବଦ୍ରାଜନ୍କୈଲାସସ୍ଯ ମହାଗିରେଃ॥ 14-77-17 (94622) ମୁମୁଚୁଃ ଶ୍ବାସମତ୍ଯୁଷ୍ଣଂ ଦୁଃଖଶୋକସମନ୍ବିତାଃ। ସପ୍ତର୍ଷଯୋ ଜାତଭଯାସ୍ତଥା ଦେବର୍ଷଯୋପି ଚ॥ 14-77-18 (94623) ଶଶଂ ଚାଶୁ ବିନିର୍ଭିଦ୍ଯ ମଣ୍ଡଲଂ ଶଶିନୋଽପତନ୍। ବିପରୀତା ଦିଶଶ୍ଚାପି ସର୍ବା ଧୂମାକୁଲାସ୍ତଥା॥ 14-77-19 (94624) ରାସଭାରୁଣସଙ୍କାଶା ଧନୁଷ୍ମନ୍ତଃ ସବିଦ୍ଯୁତଃ। ଆବୃତ୍ଯ ଗଗନଂ ମେଘା ମୁମୁଚୁର୍ମାଂସଶୋଣିତମ୍॥ 14-77-20 (94625) ଏବମାସୀତ୍ତଦା ବୀରେ ଶରବର୍ଷେଣ ସଂବୃତେ। ଫଲ୍ଗୁନେ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ତଦଦ୍ଭୁତମିବାଭବତ୍॥ 14-77-21 (94626) ତସ୍ଯ ତେନାବକୀର୍ଣସ୍ଯ ଶରଜାଲେନ ସର୍ବତଃ। ମୋହାତ୍ପପାତ ଗାଣ୍ଡୀବମାବାପଶ୍ଚ କରାଦପି॥ 14-77-22 (94627) ତସ୍ମିନ୍ମୋହମନୁପ୍ରାପ୍ତେ ଶରଜାଲଂ ମହତ୍ତଦା। ସୈନ୍ଧବା ମୁମୁଚୁସ୍ତୂର୍ଣଂ ଗତସତ୍ବେ ମହାରଥେ॥ 14-77-23 (94628) ତତୋ ମୋହଂ ସମାପନ୍ନଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ପାର୍ଥଂ ଦ୍ବିବୌକସଃ। ସର୍ବେ ବିତ୍ରସ୍ତମନସସ୍ତସ୍ଯ ଶାନ୍ତିକୃତୋଽଭବନ୍॥ 14-77-24 (94629) ତତୋ ଦେବର୍ଷଯଃ ସର୍ବେ ତଥା ସପ୍ତର୍ଷଯୋପି ଚ। ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଚସ୍ଚ ବିଜଯଂ ଜେପୁଃ ପାର୍ଥସ୍ଯ ଧୀମତଃ॥ 14-77-25 (94630) ତତଃ ପ୍ରଦୀପିତେ ଦେବୈଃ ପାର୍ଥତେଜସି ପାର୍ଥିବ। ତସ୍ଥାବଚଲବଦ୍ଧୀମାନ୍ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ପରମାସ୍ତ୍ରବିତ୍॥ 14-77-26 (94631) ବିଚକର୍ଷ ଧନୁର୍ଦିବ୍ଯଂ ତତଃ କୌରବନନ୍ଦନଃ। ଯନ୍ତ୍ରସ୍ଯେବେହ ଶବ୍ଦୋଽଭୂନ୍ମହାଂସ୍ତସ୍ଯ ପୁନଃ ପୁନଃ॥ 14-77-27 (94632) ତତଃ ସ ଶରବର୍ଷାଣି ପ୍ରତ୍ଯମିତ୍ରାନ୍ପ୍ରତି ପ୍ରଭୁଃ। ବବର୍ଷ ଧନୁଷା ପାର୍ଥୋ ବର୍ଷାଣୀବ ପୁରଂଦରଃ॥ 14-77-28 (94633) ତତସ୍ତେ ସୈନ୍ଧବା ଯୋଧାଃ ସର୍ବ ଏବ ସରାଜକାଃ। ନାଦୃଶ୍ଯନ୍ତ ଶରୈଃ କୀର୍ଣାଃ ଶଲଭୈରିବ ପାଦପାଃ॥ 14-77-29 (94634) ତସ୍ଯ ଶବ୍ଦେନ ବିତ୍ରେସୁର୍ଭଯାର୍ତାଶ୍ଚ ବିଦୁଦ୍ରୁବୁଃ। ମୁମୁଚୁସ୍ଚାଶ୍ରୁ ଶୋକାର୍ତାଃ ଶୁଶୁଚୁଶ୍ଚାପି ସୈନ୍ଧବାଃ॥ 14-77-30 (94635) ତାଂସ୍ତୁ ସର୍ବାନ୍ନରବ୍ଯାଘ୍ରଃ ସୈନ୍ଧବାନ୍ବ୍ଯଚରଦ୍ବଲୀ। ଅଲାତଚକ୍ରବଦ୍ରାଜଞ୍ଶରଜାଲୈଃ ସମାର୍ପଯତ୍॥ 14-77-31 (94636) ତଦିନ୍ଦ୍ରଜାଲପ୍ରତିମଂ ବାଣଜାଲମମିତ୍ରହା। ବିସୃଜ୍ଯ ଦିକ୍ଷୁ ସର୍ବାସୁ ମହେନ୍ଦ୍ରି ଇବ ବଜ୍ରଭୃତ୍॥ 14-77-32 (94637) ମେଘଜାଲନିଭଂ ସୈନ୍ଯଂ ବିଦାର୍ଯ ଶରବୃଷ୍ଟିଭିଃ। ବିବଭୌ କୌରବଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ଶରଦୀବ ଦିବାକରଃ॥ ॥ 14-77-33 (94638) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 77 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-77-19 ଉତ୍କାଃ ଶଶଂ ଚନ୍ଦ୍ରସ୍ଥଂ ବିନିର୍ଭିଦ୍ଯ ଶଶିନୋ ମଣ୍ଡଲଂ ପ୍ରତି ଅପତନ୍ନିତି ଅନୁବୃତ୍ତ୍ଯା ସମ୍ବନ୍ଧଃ॥ 7-77-20 ରାସଭାରୁଣେ ବର୍ଣବିଶେଷଃ॥ 7-77-22 ଆବାପୋ ହସ୍ତାବାପଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 078

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.78. ଅଧ୍ଯାଯଃ 078

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନସମାଗମନଶ୍ରବଣମାତ୍ରେଣ ଜଯଦ୍ରଥସୁତେ ମୃତେ ଦୁଶ୍ଶଲଯା ତତ୍ସୁତମାନୀଯାର୍ଜୁନଂପ୍ରତ୍ଯଭିଯାନମ୍॥ 1 ॥ ତତୋଽର୍ଜୁନେନ ଦୁଶ୍ଶଲାପ୍ରାର୍ଥନଯା ତସ୍ଯାଂ ବହୁମାନେନ ଚ ଯୁଦ୍ଧାଦୁପରମଃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ତତୋ ଗାଣ୍ଡୀବଭୃଚ୍ଛୂରୋ ଯୁଦ୍ଧାଯ ସମୁପସ୍ଥିତଃ। ବିବଭୌ ଯୁଧି ଦୁର୍ଧର୍ଷୋ ହିମବାନଚଲୋ ଯଥା॥ 14-78-1 (94639) ତତସ୍ତେ ସୈନ୍ଧବା ଯୋଧାଃ ପୁନରେବ ବ୍ଯବସ୍ଥିତାଃ। ବ୍ଯମୁଞ୍ଚନ୍ତ ସୁସଂରବ୍ଧାଃ ଶରବର୍ଷାଣି ଭାରତ॥ 14-78-2 (94640) ତାନ୍ପ୍ରହସ୍ଯ ମହାବାହୁଃ ପୁନରେବ ବ୍ଯବସ୍ଥିତାନ୍। ତତଃ ପ୍ରୋବାଚ କୌନ୍ତେଯୋ ମୁମୂର୍ଷଞ୍ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣଯା ଗିରା॥ 14-78-3 (94641) ଯୁଧ୍ଯଧ୍ବଂ ପରଯା ଶକ୍ତ୍ଯା ଯତଧ୍ବଂ ବିଜଯେ ମମ। କୁରୁଧ୍ବଂ ସର୍ବକାର୍ଯାଣି ମହଦ୍ବୋ ଭଯମାଗତମ୍॥ 14-78-4 (94642) ଏଷ ଯୋତ୍ସ୍ଯାମି ସର୍ବାଂସ୍ତୁ ନିବାର୍ଯ ଶରବାଗୁରାମ୍। ତିଷ୍ଠଧ୍ବଂ ଯୁଦ୍ଧମନସୋ ଦର୍ପଂ ଶମଯିତାସ୍ମି ବଃ॥ 14-78-5 (94643) ଏତାବଦୁକ୍ତ୍ବା କୌରବ୍ଯୋ ରୋଷାଦ୍ଗାଣ୍ଡୀବଭୃତ୍ତଦା। ତତୋଽଥ ବଚନଂ ସ୍ମୃତ୍ବା ଭ୍ରାତୁର୍ଜ୍ଯେଷ୍ଠସ୍ଯ ଭାରତ॥ 14-78-6 (94644) ନ ହନ୍ତବ୍ଯା ରଣେ ତାତ କ୍ଷତ୍ରିଯା ବିଜିଗୀଷବଃ। ଜେତବ୍ଯାଶ୍ଚେତି ଯତ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଧର୍ମରାଜ୍ଞା ମହାତ୍ମନା। ଚିନ୍ତଯାମାସ ସ ତଦା ଫଲ୍ଗୁନଃ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ॥ 14-78-7 (94645) ଇତ୍ଯୁକ୍ତୋଽହଂ ନରେନ୍ଦ୍ରେଣ ନ ହନ୍ତବ୍ଯା ନୃପା ଇତି। କଥିତଂ ନ ମୃଷେଦଂ ସ୍ଯାଦ୍ଧର୍ମରାଜବଚଃ ଶୁଭମ୍॥ 14-78-8 (94646) ନ ହନ୍ଯେରଂଶ୍ଚ ରାଜାନୋ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚାଜ୍ଞା କୃତା ଭବେତ୍। ଇତି ସଞ୍ଚିନ୍ତ୍ଯ ସ ତଦା ଫଲ୍ଗୁନଃ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ॥ 14-78-9 (94647) ପ୍ରୋବାଚ ବାକ୍ଯଂ ଧର୍ମଜ୍ଞଃ ସୈନ୍ଧବାନ୍ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦାନ୍। ବାଲାଂସ୍ତ୍ରିଯୋ ବା ଯୁଷ୍ମାକଂ ନ ହନିଷ୍ଯେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତାନ୍॥ 14-78-10 (94648) ଯଶ୍ଚ ବକ୍ଷ୍ଯତି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ତବାସ୍ମୀତି ପରାଜିତଃ। ଏତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବଚୋ ମହ୍ଯଂ କୁରୁଧ୍ବଂ ହିତମାତ୍ମନଃ॥ 14-78-11 (94649) ତତୋଽନ୍ଯଥା କୃଚ୍ଛ୍ରଗତା ଭବିଷ୍ଯଥ ମଯାଽର୍ଦିତାଃ। ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ତାନ୍ବୀରାନ୍ଯୁଯୁଧେ କୁରୁପୁଙ୍ଗବଃ॥ 14-78-12 (94650) ଅତ୍ବରାବାନସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତଃ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୈର୍ବିଜିଗୀଷୁଭିଃ। ଶତଂ ଶତସହସ୍ରାଣି ଶରାଣାଂ ନତପର୍ବଣାମ୍॥ 14-78-13 (94651) ମୁମୁଚୁଃ ସୈନ୍ଧବା ରାଜଂସ୍ତଦା ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନି। ଶରାନାପତତଃ କ୍ରୂରାନାଶୀବିଷବିଷୋପମାନ୍। ଚିଚ୍ଛେଦ ନିଶିତୈର୍ବାଣୈରନ୍ତରା ସ ଧନଂଜଯଃ॥ 14-78-14 (94652) ଛିତ୍ତ୍ବା ତୁ ତାନାଶୁ ଚୈବ କଙ୍କପତ୍ରାଞ୍ଶିଲାଶିତାନ୍। ଏକୈକମେଷାଂ ସମରେ ବିଭେଦ ନିଶିତୈଃ ଶରୈଃ॥ 14-78-15 (94653) ତତଃ ପ୍ରାସ୍ରାଂଶ୍ଚ ଶକ୍ତୀସ୍ଚ ପୁନରେବ ଧନଂଜଯେ। ଜଯଦ୍ରଥଂ ହତଂ ସ୍ମୃତ୍ବା ଚିକ୍ଷିପୁଃ ସୈନ୍ଧବା ନୃପାଃ॥ 14-78-16 (94654) ତେଷାଂ କିରୀଟୀ ସଙ୍କଲ୍ପଂ ମୋଘଂ ଚକ୍ରେ ମହାବଲଃ। ସର୍ବାଂସ୍ତାନନ୍ତରା ଚ୍ଛିତ୍ତ୍ବା ତଦା ଚୁକ୍ରୋଶ ପାଣ୍ଡବଃ। ତଥୈବାପତତାଂ ତେଷାଂ ଯୋଧାନାଂ ଜଯଗୃଦ୍ଧିନାମ୍। 14-78-17 (94655) ତଥୈବାପତତାଂ ତେଷାଂ ଯୋଧାନାଂ ଯଜଗୃଦ୍ଧିନାମ୍। ଶିରାଂସି ପାତଯାମାସ ଭଲ୍ଲୈଃ ସନ୍ନତପର୍ବଭିଃ॥ 14-78-18 (94656) ତେଷାଂ ପ୍ରଦ୍ରବତାଂ ଚାପି ପୁନରେବାଭିଧାବତାମ୍। ନିବର୍ତତାଂ ଚ ଶବ୍ଦୋଽଭୂତ୍ପୂର୍ଣସ୍ଯେବ ମହୋଦଧେଃ॥ 14-78-19 (94657) ତେ ବଧ୍ଯମାନାସ୍ତୁ ତଦା ପାର୍ଥେନାମିତତେଜସା। ଯଥାପ୍ରାଣଂ ଯଥୋତ୍ସାହଂ ଯୋଧଯାମାସୁରର୍ଜୁନମ୍॥ 14-78-20 (94658) ତତସ୍ତେ ଫଲ୍ଗୁନେନାଜୌ ଶରୈଃ ସନ୍ନତପର୍ବଭିଃ। କୃତା ବିସଂଜ୍ଞା ଭୂଯିଷ୍ଠା କ୍ଲାନ୍ତବାହନସୈନିକାଃ॥ 14-78-21 (94659) ତାଂସ୍ତୁ ସର୍ବାନ୍ପରିଗ୍ଲାନାନ୍ବିଦିତ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜା। ଦୁଃଶଲା ବାଲମାଦାଯ ନପ୍ତାରଂ ପ୍ରଯଯୌ ତଦା॥ 14-78-22 (94660) ସୁରଥସ୍ଯ ସୁତଂ ବୀରଂ ରଥେନାଥାଗମତ୍ତଦା। ଶାନ୍ତ୍ଯର୍ଥଂ ସର୍ବଯୋଧାନାମଭ୍ଯଗଚ୍ଛତ ପାଣ୍ଡବମ୍॥ 14-78-23 (94661) ସା ଧନଂଜଯମାସାଦ୍ଯ ରୁରୋଦାର୍ତସ୍ବରଂ ତଦା। ଧନଂଜଯୋପି ତାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଧନୁର୍ବିସସୃଜେ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-78-24 (94662) ସମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ଧନୁଃ ପାର୍ଥୋ ବିଧିବଦ୍ଭଗିନୀ ତଦା। ପ୍ରାହ କିଂ କରବାଣୀତି ସା ଚ ତଂ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ହ॥ 14-78-25 (94663) ଏଷ ତେ ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ୍ବସ୍ତ୍ରୀଯସ୍ଯାତ୍ମଜଃ ଶିଶୁଃ। ଅଭିବାଦଯତେ ପାର୍ଥ ତଂ ପଶ୍ଯ ପୁରୁଷର୍ଷଭ॥ 14-78-26 (94664) ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତସ୍ଯ ପିତରଂ ସ ପପ୍ରଚ୍ଛାର୍ଜୁନସ୍ତଥା। କ୍ବାସାବିତି ତତୋ ରାଜନ୍ଦୁଃଶଲା ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-78-27 (94665) ପିତୃଶୋକାଭିସଂତପ୍ତୋ ବିଷାଦାର୍ତୋଽସ୍ଯ ବୈ ପିତା। ପଞ୍ଚତ୍ବମଗମଦ୍ବୀରୋ ଯଥା ତନ୍ମେ ନିଶାମଯ॥ 14-78-28 (94666) ସ ପୂର୍ବଂ ପିତରଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ହତଂ ଯୁଦ୍ଧେ ତ୍ବଯାଽନଘ। ତ୍ବାମାଗତଂ ଚ ସଂଶ୍ରୁତ୍ଯ ଯୁଦ୍ଧାଯ ହଯସାରିଣମ୍। ପିତୁଶ୍ଚ ମୃତ୍ଯୁଦୁଃଖାର୍ତୋଽଜହାତ୍ପ୍ରାଣାନ୍ଧନଂଜଯ॥ 14-78-29 (94667) ପ୍ରାପ୍ତୋ ବୀଭତ୍ସୁରିତ୍ଯେବ ନାମ ଶ୍ରୁତ୍ବୈବ ତେଽନଘ। ବିଷାଦାର୍ତଃ ପପାତୋର୍ବ୍ଯାଂ ମମାର ଚ ମମାତ୍ମଜଃ॥ 14-78-30 (94668) ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପତିତଂ ତତ୍ର ତତସ୍ତସ୍ଯାତ୍ମଜଂ ପ୍ରଭୋ। ଗୃହୀତ୍ବା ସମନୁପ୍ରାପ୍ତା ତ୍ବାମଦ୍ଯ ଶରଣୈପିଣୀ॥ 14-78-31 (94669) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବାଽଽର୍ତସ୍ବରଂ ସା ତୁ ମୁମୋଚ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଜା। ଦୀନା ଦୀନଂ ସ୍ଥିତଂ ପାର୍ଥମବ୍ରବୀଚ୍ଚାପ୍ଯଧୋମୁଖମ୍॥ 14-78-32 (94670) ସ୍ବସାରଂ ସମବେକ୍ଷସ୍ବ ସ୍ବସ୍ରୀଯାତ୍ମଜମେବ ଚ। କର୍ତୁମର୍ହସି ଧର୍ମଜ୍ଞ ଦଯାଂ କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହ। ବିସ୍ମୃତ୍ଯ କୁରୁରାଜାନଂ ତଂ ଚ ମନ୍ଦଂ ଜଯଦ୍ରଥମ୍॥ 14-78-33 (94671) ଅଭିମନ୍ଯୋର୍ଯଥା ଜାତଃ ପରିକ୍ଷିତ୍ପରବୀରହା। ତଥାଽଯଂ ସୁରଥାଜ୍ଜାତୋ ମମ ପୌତ୍ରୋ ମହାଭୁଜ॥ 14-78-34 (94672) ତମାଦାଯ ନରବ୍ଯାଘ୍ର ସମ୍ପ୍ରପ୍ତାସ୍ମି ତବାନ୍ତିକମ୍। ଶମାର୍ଥଂ ସର୍ବଯୋଧାନାଂ ଶୃଣୁ ଚେଦଂ ବଚୋ ମମ॥ 14-78-35 (94673) ଆଗତୋଽଯଂ ମହାବାହୋ ତସ୍ଯ ମନ୍ଦସ୍ଯ ପୁତ୍ରକଃ। ପ୍ରସାଦମସ୍ଯ ବାଲସ୍ଯ ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବଂ କର୍ତୁମର୍ହସି॥ 14-78-36 (94674) ଏଷ ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଶିରସା ପ୍ରଶମାର୍ଥମରିଂଦମ। ଯାଚତେ ତ୍ବାଂ ମହାବାହୋ ଶମଂ ଗଚ୍ଛ ଧନଂଜଯ॥ 14-78-37 (94675) ବାଲସ୍ଯ ହତବନ୍ଧୋଶ୍ଚ ପାର୍ଥ କିଞ୍ଚିଦଜାନତଃ। ପ୍ରସାଦଂ କୁରୁ ଧର୍ମଜ୍ଞ ମା ମନ୍ଯୁବଶମନ୍ବଗାଃ॥ 14-78-38 (94676) ତମନାର୍ଥଂ ନୃଶଂସଂ ଚ ବିସ୍ମୃତ୍ଯାସ୍ଯ ପିତାମହମ୍। ଆଗସ୍କାରିଣମତ୍ଯର୍ତଂ ପ୍ରସାଦଂ କର୍ତୁମର୍ହସି॥ 14-78-39 (94677) ଏବଂ ବ୍ରୁବତ୍ଯାଂ କରୁଣଂ ଦୁଃଶଲାଯାଂ ଧନଂଜଯଃ। ସଂସ୍ମୃତ୍ଯ ଦେବୀଂ ଗାନ୍ଧାରୀଂ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ପାର୍ଥିବମ୍। ଉବାଚ ଦୁଃଖଶୋକାର୍ତଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମଂ ବ୍ଯଗର୍ହଯତ୍॥ 14-78-40 (94678) `ଧିକ୍ତଂ ଦୁର୍ଯୋଧନଂ କ୍ଷୁଦ୍ରଂ ରାଜ୍ଯଲୁବ୍ଧଂ ଚ ମାନିନମ୍।' ଯତ୍କୃତେ ବାନ୍ଧବାଃ ସର୍ବେ ମଯା ନୀତା ଯମକ୍ଷଯମ୍॥ 14-78-41 (94679) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ବହୁ ସାନ୍ତ୍ବାଦି ପ୍ରସାଦମକରୋଜ୍ଜଯଃ। ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ଚ ତାଂ ପ୍ରୀତୋ ବିସସର୍ଜ ଗୃହାନ୍ପ୍ରତି॥ 14-78-42 (94680) ଦୁଃଶଲା ଚାପି ତାନ୍ଯୋଧାନ୍ନିବାର୍ଯ ମହତୋ ରଣାତ୍। ସମ୍ପୂଜ୍ଯ ପାର୍ଥଂ ପ୍ରଯଯୌ ଗୃହାନେବ ଶୁଭାନନା॥ 14-78-43 (94681) ଏବଂ ନିର୍ଜିତ୍ଯ ତାନ୍ବୀରାନ୍ସୈନ୍ଧବାନ୍ସ ଧନଂଜଯଃ। ଅନ୍ବଧାବତ ଧାବନ୍ତଂ ହଯଂ କାମବିଚାରିଣମ୍॥ 14-78-44 (94682) ତତୋ ମୃଗମିବାକାଶେ ଯଥା ଦେବଃ ପିନାକଧୃକ୍। ସସାର ତଂ ତଥା ବୀରୋ ବିଧିବଦ୍ଯଜ୍ଞିଯଂ ହଯମ୍॥ 14-78-45 (94683) ସ ଚ ବାଜୀ ଯଥେଷ୍ଟେନ ତାଂସ୍ତାନ୍ଦେଶାନ୍ଯଥାକ୍ରମମ୍। ବିଚଚାର ଯଥାକାମଂ କର୍ମ ପାର୍ଥସ୍ଯ ବର୍ଧଯନ୍॥ 14-78-46 (94684) କ୍ରମେଣ ସ ହଯସ୍ତ୍ବେବଂ ବିଚରନ୍ପୁରୁଷର୍ଷଭ। ମଣଲୂରପତେର୍ଦେଶମୁପାଯାତ୍ସହପାଣ୍ଡବଃ॥ ॥ 14-78-47 (94685) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟସପ୍ତତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 78 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-78-47 ଭଣିପୂରପତେରିତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 079

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.79. ଅଧ୍ଯାଯଃ 079

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନ ମଣଲୂରପୁରଂ ପ୍ରତି ଗମନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ପିତୃଭକ୍ତ୍ଯା ବିନଯେନାଗତଂ ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାଯାଂ ଜାତଂ ସ୍ବାତ୍ମଜଂ ବଭ୍ରୁବାହନଂପ୍ରତି କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମପରିତ୍ଯାଗଜରୋଷାଦୁପାଲମ୍ଭଃ॥ 2 ॥ ତମସହମାନଯା ଉଲୂପ୍ଯା ନାଗଲୋକାଦେତ୍ଯ ବଭ୍ରୁବାହନସ୍ଯାର୍ଜୁନେନ ସହ ଯୁଦ୍ଧପ୍ରୋତ୍ସାହନମ୍॥ 3 ॥ ବଭ୍ରୁବାହନେନ ସ୍ବଶରାଗାଢାଭିଧାତେନ ନିପତିତେ ପାର୍ଥେ ପିତୃମାରଣଶୋକେନ ମୋହାଧିଗମଃ॥ 4 ॥ ତତଶ୍ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦଯା ରଣାଙ୍ଗଣମେତ୍ଯ ବହୁଧା ବିଲାପଃ॥ 5 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ନୃପତିଃ ପ୍ରାପ୍ତଂ ପିତରଂ ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ନିର୍ଯଯୌ ବିନଯେନାଥ ବ୍ରାହ୍ମଣାର୍ଯପୁରଃସରଃ॥ 14-79-1 (94686) ମଣଲୂରେଶ୍ବରଂ ତ୍ବେବମୁପଯାତଂ ଧନଂଜଯଃ। ନାଭ୍ଯନନ୍ଦତ୍ସ ମେଧାବୀ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମମନୁସ୍ମରନ୍॥ 14-79-2 (94687) ଉବାଚ ଚ ସ ଧର୍ମାତ୍ମା ସମନ୍ଯୁଃ ଫଲ୍ଗୁନସ୍ତଦା। ପ୍ରକ୍ରିଯେଯଂ ନ ତେ ଯୁକ୍ତା ବହିସ୍ତ୍ବଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମତଃ॥ 14-79-3 (94688) ସଂରକ୍ଷ୍ଯମାଣଂ ତୁରଗଂ ଯୌଧିଷ୍ଠିରମୁପାଗତମ୍। ଯଜ୍ଞିଯଂ ବିଷଯାନ୍ତେ ମାଂ ନାଯୋତ୍ସୀଃ କିଂନୁ ପୁତ୍ରକ॥ 14-79-4 (94689) ଧିକ୍ତ୍ବାମସ୍ତୁ ସୁଦୁର୍ବୁଦ୍ଧିଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମାବିଶାରଦମ୍। ଯୋ ମାଂ ଯୁଦ୍ଧାଯ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତଂ ସାମ୍ନୈବ ପ୍ରତ୍ଯଗୃହ୍ଣଥାଃ॥ 14-79-5 (94690) ନ ତ୍ବଯା ପୁରୁଷାର୍ଥୋ ହି କଶ୍ଚିଦସ୍ତୀହ ଜୀବତା। ଯସ୍ତ୍ବଂ ସ୍ତ୍ରୀବଦ୍ଯୁଧା ପ୍ରାପ୍ତଂ ମାଂ ସାମ୍ନା ପ୍ରତ୍ଯଗୃହ୍ଣଥାଃ॥ 14-79-6 (94691) ଯଦ୍ଯହଂ ନ୍ଯସ୍ତଶସ୍ତ୍ରସ୍ତ୍ବାମାଗଚ୍ଛେଯଂ ସୁଦୁର୍ମତେ। ପ୍ରକ୍ରିଯେଯଂ ଭବେଦ୍ଯୁକ୍ତା ତାବତବ ନରାଧମ॥ 14-79-7 (94692) ତମେବମୁକ୍ତଂ ଭର୍ତ୍ରା ତୁ ବିଦିତ୍ବା ପନ୍ନଗାତ୍ମଜା। ଅମୃଷ୍ଯମାଣା ଭିତ୍ତ୍ବୋର୍ବୀମୁଲୂପୀ ସମୁପାଗମତ୍॥ 14-79-8 (94693) ସା ଦଦର୍ଶ ତତ ପୁତ୍ରଂ ବିମୃଶନ୍ତମଧୋମୁଖମ୍। ସଂତର୍ଜ୍ଯମାନମସକୃତ୍ପିତ୍ରା ଯୁଦ୍ଧାର୍ଥିନା ବିଭୋ॥ 14-79-9 (94694) ତତଃ ସା ଚାରୁସର୍ବାଙ୍ଗୀ ସମୁପେତ୍ଯୋରଗାତ୍ମଜା। ଉଲୂପୀ ପ୍ରାହ ବଚନଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମବିଶାରଦ॥ 14-79-10 (94695) ଉଲୂପୀଂ ମାଂ ନିବୋଧ ତ୍ବଂ ମାତରଂ ପନ୍ନଗାତ୍ମଜାମ୍। କୁରୁଷ୍ବ ବଚନଂ ପୁତ୍ର ଧର୍ମସ୍ତେ ଭବିତା ପରଃ॥ 14-79-11 (94696) ଯୁଧ୍ଯସ୍ବୈନଂ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ଧନଂଜଯମରିନ୍ଦମମ୍॥ ଏବମେଷ ହି ତେ ପ୍ରୀତୋ ଭବିଷ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-79-12 (94697) ଏବମୁଦ୍ଧାର୍ଷିତୋ ରାଜା ସ ମାତ୍ରା ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ମନଶ୍ଚକ୍ରେ ମହାତେଜା ଯୁଦ୍ଧାଯ ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-79-13 (94698) ସନ୍ନହ୍ଯ କାଞ୍ଚନଂ ବର୍ମ ଶିରସ୍ତ୍ରାଣଂ ଚ ଭାନୁମତ୍। ତୂଣୀରଶତସଂବାଧମାରୁରୋହ ରଥୋତ୍ତମମ୍॥ 14-79-14 (94699) ସର୍ବୋପକରଣୋପେତଂ ଯୁକ୍ତମଶ୍ବୈର୍ମନୋଜବୈଃ। ସଚକ୍ରୋପସ୍କରଂ ଶ୍ରୀମାନ୍ହେମଭାଣ୍ଡପରିଷ୍କୃତମ୍॥ 14-79-15 (94700) ପରମାର୍ଚିତମୁଚ୍ଛ୍ରିତ୍ଯ ଧ୍ବଜଂ ହଂସଂ ହିରଣ୍ମଯମ୍। ପ୍ରଯଯୌ ପାର୍ଥମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ସ ରାଜା ବଭ୍ରୁବାହନଃ॥ 14-79-16 (94701) ତତୋଽଭ୍ଯୋତ୍ଯ ହଯଂ ବୀରୋ ଯଜ୍ଞିଯଂ ପାର୍ଥରକ୍ଷିତମ୍। ଗ୍ରାହଯାମାସ ପୁରୁଷୈର୍ହଯଶିକ୍ଷାବିଶାରଦୈଃ॥ 14-79-17 (94702) ଗୃହୀତଂ ବାଜିନଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପ୍ରୀତାତ୍ମା ସ ଧନଂଜଯଃ। ପୁତ୍ରଂ ରଥସ୍ଥଂ ଭୂମିଷ୍ଠଃ ସଂନ୍ଯବାରଯଦାହବେ॥ 14-79-18 (94703) ସ ତତ୍ର ରାଜା ତଂ ବୀରଂ ଶରସଙ୍ଘୈରନେକଶଃ। ଅର୍ଦଯାମାସ ନିଶିତୈରାଶୀବିଷବିଷୋପମୈଃ॥ 14-79-19 (94704) ତଯୋଃ ସମଭବଦ୍ଯୁଦ୍ଧଂ ପିତୁଃ ପୁତ୍ରସ୍ଯକ ଚାତୁଲମ୍। ଦେବାସୁରରଣପ୍ରଖ୍ଯମୁଭଯୋଃ ପ୍ରୀଯମାଣଯୋଃ॥ 14-79-20 (94705) କିରୀଟିନଂ ପ୍ରବିବ୍ଯାଘ ଶରେଣାନତପର୍ବଣା। ଜତ୍ରୁଦେଶେ ନରବ୍ଯାଘ୍ରଂ ପ୍ରହସନ୍ବଭ୍ରୁବାହନଃ॥ 14-79-21 (94706) ସୋଭ୍ଯଗାତ୍ସହପୁଙ୍ଖେନ ବଲ୍ମୀକମିବ ପନ୍ନଗଃ। ବିନିର୍ଭଦ୍ଯ ଚ କୌନ୍ତେଯଂ ପ୍ରବିବେଶି ମହୀତଲମ୍॥ 14-79-22 (94707) ସ ଗାଢବେଦନୋ ଧୀମାନାଲମ୍ବ୍ଯ ଧନୁରୁତ୍ତମମ୍। ଦିବ୍ଯଂ ତେଜଃ ସମାବିଶ୍ଯ ପ୍ରମୀତ ଇବ ସୋଭବତ୍॥ 14-79-23 (94708) ସ ସଂଜ୍ଞାମୁପଲଭ୍ଯାଥ ପ୍ରଶସ୍ଯ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ। ପୁତ୍ରଂ ଶକ୍ରାତ୍ମଜୋ ବାକ୍ଯମିଦମାହ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ॥ 14-79-24 (94709) ସାଧୁସାଧୁ ମହାବାହୋ ବତ୍ସ ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାତ୍ମଜ। ସଦୃଶଂ କର୍ମ ତେ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପ୍ରୀତିମାନସ୍ମି ପୁତ୍ରକ॥ 14-79-25 (94710) ବିମୁଞ୍ଚାମ୍ଯେଷ ତେ ବାଣାନ୍ପୁତ୍ର ଯୁଦ୍ଧେ ସ୍ଥିରୋ ଭବ। ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତ୍ବା ନାରାଚୈରଭ୍ଯବର୍ଷଦମିତ୍ରହା॥ 14-79-26 (94711) ତାନ୍ସ ଗାଣ୍ଡୀବନିର୍ମୁକ୍ତାନ୍ବଜ୍ରାଶନିସମପ୍ରଭାନ୍। ନାରାଚାନଚ୍ଛିନଦ୍ରାଜ ଭଲ୍ଲୈଃ ସର୍ବାଂସ୍ତ୍ରିଧା ଦ୍ବିଧା॥ 14-79-27 (94712) ତସ୍ଯ ପାର୍ଥଃ ଶରୈର୍ଦିବ୍ଯୈର୍ଧ୍ବଜଂ ହେମପରିଷ୍କୃତମ୍। ସୁବର୍ଣତାଲପ୍ରତିମଂ କ୍ଷୁରେଣାପାହରଦ୍ରଥାତ୍॥ 14-79-28 (94713) ହଯାଂଶ୍ଚାସ୍ଯ ମହାକାଯାନ୍ମହାବେଗାନରିଂଦମ। ଚକାର ରାଜନ୍ନିର୍ଜାବାନ୍ପ୍ରହସନ୍ନିବ ପାଣ୍ଡବଃ॥ 14-79-29 (94714) ସ ରଥାଦବତୀର୍ଯାଥ ରାଜା ପରମକୋପନଃ। ପଦାତିଃ ପିତରଂ କ୍ରୁଦ୍ଧୋ ଯୋଧଯାମାସ ପାଣ୍ଡବମ୍॥ 14-79-30 (94715) ସମ୍ପ୍ରୀଯମାଣଃ ପାର୍ଥାନାମୃଷଭଃ ପୁତ୍ରବିକ୍ରମାତ୍। ନାତ୍ଯର୍ଥଂ ପୀଡଯାମାସ ପୁତ୍ରଂ ବଜ୍ରଧରାତ୍ମଜଃ॥ 14-79-31 (94716) ସ ହନ୍ଯମାନୋଽଭିମୁଖଂ ପିତରଂ ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ଶରୈରାଶୀବିଷାକାରୈଃ ପୁନରେବାର୍ଦଯଦ୍ବଲୀ॥ 14-79-32 (94717) ତତଃ ସ ବାଲ୍ଯାତ୍ପିତରଂ ବିବ୍ଯାଧ ହୃଦି ପତ୍ରିଣା। ନିଶେତେନ ସୁପୁଙ୍ଖେନ ବଲବଦ୍ବଭ୍ରୁବାହନଃ॥ 14-79-33 (94718) ସ ବାଣସ୍ତେଜସା ଦୀପ୍ତୋ ଜ୍ବଲନ୍ନିବ ହୁତାଶନଃ। ବିବେଶ ପାଣ୍ଡବଂ ରାଜନ୍ମର୍ମ ଭିତ୍ତ୍ବାଽତିଦୁଃଖକୃତ୍॥ 14-79-34 (94719) ସ ତେନାତିଭୃଶଂ ବିଦ୍ଧଃ ପୁତ୍ରେଣ କୁରୁନନ୍ଦନଃ। ମହୀଂ ଜଗାମ ମୋହାର୍ତସ୍ତତୋ ରାଜନ୍ଧନଂଜଯଃ॥ 14-79-35 (94720) ତସ୍ମିନ୍ନିପତିତେ ବୀରେ କୌରବାଣାଂ ଧୁରଂଧରେ। ସୋପି ମୋହଂ ଜଗାମାଥ ତତଶ୍ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାସୁତଃ।ଷ 14-79-36 (94721) ବ୍ଯାଯମ୍ଯ ସଂଯୁଗେ ରାଜା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚ ପିତରଂ ହତମ୍। ପୂର୍ବମେବ ସ ବାଣୌର୍ଘର୍ଗାଢବିଦ୍ଧୋଽର୍ଜୁନେନ ହ। ପପାତ ସୋପି ଧରଣୀମାଲିଙ୍ଗ୍ଯ ରଣମୂର୍ଧନି॥ 14-79-37 (94722) ଭର୍ତାରଂ ନିହତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପୁତ୍ରଂ ଚ ପତିତଂ ଭୁବି। ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦା ପରିତ୍ରସ୍ତା ପ୍ରବିବେଶ ରଣାଜିରେ॥ 14-79-38 (94723) ଶୋକସଂତପ୍ତହୃଦଯା ରୁଦତୀ ବେପତୀ ଭୃଶମ୍। 14-79-39 (94724) ମଣଲୂରପତେର୍ମାତା ଦଦର୍ଶ ନିହତଂ ପତିମ୍॥ ॥ 14-79-40 (94725) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋନାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 79 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-79-23 ପ୍ରମୀତଇବ ମୃତଇବ॥ 7-79-25 ପୁତ୍ରଂ ପ୍ରଶସ୍ଯେତି ସଂବନ୍ଧଃ॥ 7-79-39 ପତିମର୍ଜୁନମ୍॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 080

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.80. ଅଧ୍ଯାଯଃ 080

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦଯା ରଣାଙ୍ଗଣନିପତିତପତିପୁତ୍ରଦର୍ଶନଜଶୋକାତିରେକେଣ ମୋହାଧିଗମଃ॥ 1 ॥ ତଥା ସଂଜ୍ଞୋପଲମ୍ଭେ ଉଲୂପୀଂପ୍ରତ୍ଯୁପାଲମ୍ଭ ଗର୍ଭବଚନମ୍॥ 2 ॥ ତତଶ୍ଚିରାଲ୍ଲୁବ୍ଧସଂଜ୍ଞେନ ବଭ୍ରୁବାହନେନାତ୍ମୋପାଲମ୍ଭନପୂର୍ବକଂ ପ୍ରାଯୋପବେଶନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ତତୋ ବହୁତରଂ ଭୀରର୍ବିଲପ୍ଯ କମଲେକ୍ଷଣା। ମୁମୋହ ଦୁଃଖସଂତପ୍ତା ପପାତ ଚ ମହୀତଲେ॥ 14-80-1 (94726) ପ୍ରତିଲଭ୍ଯ ଚ ସା ସଂଜ୍ଞାଂ ଦେବୀ ଦିବ୍ଯବପୁର୍ଧରା। ଉଲୂପୀଂ ପନ୍ନଗସୁତାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବେଦଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-80-2 (94727) ଉଲୂପି ପଶ୍ଯ ଭର୍ତାରଂ ଶଯାନଂ ନିତଂ ରଣେ। ତ୍ବତ୍କୃତେ ମମ ପୁତ୍ରେଣ ବାଣେନ ସମିତିଂଜଯମ୍॥ 14-80-3 (94728) ନନୁ ତ୍ବମାର୍ଯଧର୍ମଜ୍ଞା ନନୁ ଚାସି ପତିବ୍ରତା। ଯତ୍ତ୍ବତ୍କୃତେଽଯଂ ପତିତଃ ପତିସ୍ତେ ନିହତୋ ରଣେ॥ 14-80-4 (94729) କିଂନୁ ମନ୍ଦେଽପକରାଦ୍ଧୋଽଯଂ ଯଦି ତେଽଦ୍ଯ ଧନଂଜଯଃ। କ୍ଷମସ୍ବ ଯାଚ୍ଯମାନା ବୈ ଜୀବଯସ୍ବ ଧନଂଜଯମ୍॥ 14-80-5 (94730) ନନୁ ତ୍ବମାର୍ଯେ ଧର୍ମଜ୍ଞେ ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯବିଦିତା ଶୁଭେ। ଯଦ୍ଧାତଯିତ୍ବା ପୁତ୍ରେଣ ଭର୍ତାରଂ ନାନୁଶୋଚସି॥ 14-80-6 (94731) ନାହଂ ଶୋଚାମି ତନଯଂ ହତଂ ପନ୍ନଗନନ୍ଦିନି। ପତିମେବ ତୁ ଶୋଚାମି ଯସ୍ଯାତିଥ୍ଯମିଦଂ କୃତମ୍॥ 14-80-7 (94732) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସା ତଦା ଦେବୀମୁଲୂପୀଂ ପନ୍ନଗାତ୍ମଜାମ୍। ଭର୍ତାରମଭିଗମ୍ଯେଦମିତ୍ଯୁବାଚ ଯଶସ୍ବିନୀ॥ 14-80-8 (94733) ଉତ୍ତିଷ୍ଠ କୁରୁମୁଖ୍ଯସ୍ଯ ପ୍ରିଯମୁଖ୍ଯ ମମ ପ୍ରିଯ। ଅଯମଶ୍ବୋ ମହାବାହୋ ମଯୋ ତେ ପରିମୋକ୍ଷିତଃ॥ 14-80-9 (94734) ନନୁ ତ୍ବଯା ନାମ ବିଭୋ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଯଜ୍ଞିଯଃ। ଅଯମଶ୍ବୋଽନୁସର୍ତବ୍ଯଃ ସ ଶେଷେ କିଂ ମହୀତଲେ॥ 14-80-10 (94735) ତ୍ବଯି ପ୍ରାଣା ମମାଯତ୍ତାଃ କୁରୂଣାଂ କୁରୁନନ୍ଦନ। ସ କସ୍ମାତ୍ପ୍ରାଣଦୋଽନ୍ଯେଷାଂ ପ୍ରାଣାନ୍ସଂତ୍ଯକ୍ତବାନସି॥ 14-80-11 (94736) ଉଲୂପି ସାଧୁ ପଶ୍ଯେମଂ ପତିଂ ନିପତିତଂ ଭୁବି। ପୁତ୍ରଂ ଚେମଂ ସମୁତ୍ସାଦ୍ଯ ଘାତଯିତ୍ବା ନ ଶୋଚସି॥ 14-80-12 (94737) କାମଂ ସ୍ବପିତୁ ବାଲୋଽଯଂ ଭୂମୌ ମୃତ୍ଯୁବଶଂ ଗତଃ। ଲୋହିତାକ୍ଷୋ ଗୁଡାକେଶୋ ବିଜଯଃ ସାଧୁ ଜୀବତୁ॥ 14-80-13 (94738) ନାପରାଧୋଽସ୍ତି ସୁଭଗେ ନରାଣାଂ ବହୁଭାର୍ଯତା। ପ୍ରମଦାନାଂ ଭବତ୍ଯେଷ ମା ତେ ଭୂଦ୍ବୁଦ୍ଧିରୀଦୃଶୀ॥ 14-80-14 (94739) ସଖ୍ଯଂ ଚୈତତ୍କୃତଂ ଧାତ୍ରା ଶଶ୍ବଦବ୍ଯଯମେବ ତୁ। ସଖ୍ଯଂ ସମଭିଜାନୀହି ସତ୍ଯଂ ସଙ୍ଗତମସ୍ତୁ ତେ॥ 14-80-15 (94740) ପୁତ୍ରେମ ଘାତଯିତ୍ବୈନଂ ପତିଂ ଯଦି ନ ମେଽଦ୍ଯ ବୈ। ଜୀବନ୍ତଂ ଦର୍ଶଯସ୍ଯଦ୍ଯ ପରିତ୍ଯକ୍ଷ୍ଯାମି ଜୀବିତମ୍॥ 14-80-16 (94741) ସାଽହଂ ଦୁଃଖାନ୍ବିତା ଦେବି ପତିପୁତ୍ରବିନାକୃତା। ଇହୈବ ପ୍ରାଯମାଶିଷ୍ଯେ ପ୍ରେକ୍ଷନ୍ତ୍ଯାସ୍ତେ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-80-17 (94742) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ପନ୍ନଗସୁତାଂ ସପତ୍ନୀ ଚୈତ୍ରବାହନୀ। ତତଃ ପ୍ରାଯମୁପାସୀନା ତୂଷ୍ଣୀମାସୀଜ୍ଜନାଧିପ॥ 14-80-18 (94743) ତତୋ ବିଲପ୍ଯ ବିରତା ଭର୍ତୁଃ ପାଦୌ ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ସା। ଉପବିଷ୍ଟା ଭବଦ୍ଦୀନା ସୋଚ୍ଛ୍ବାସଂ ପୁତ୍ରମୀକ୍ଷତୀ॥ 14-80-19 (94744) ତତଃ ସଂଜ୍ଞାଂ ପୁନର୍ଲବ୍ଧ୍ବା ସ ରାଜା ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ମାତରଂ ତାମଥାଲୋକ୍ଯ ରଣଭୂମାବଥାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-80-20 (94745) ଇତୋ ଦୁଃଖତରଂ କିଂନୁ ଯନ୍ମେ ମାତା ସୁଖୈଧିତା। ଭୂମୌ ନିପତିତଂ ବୀରମନୁଶେତେ ମୃତଂ ପତିମ୍॥ 14-80-21 (94746) ନିହନ୍ତାରଂ ରଣେଽରୀଣାଂ ସର୍ବଶସ୍ତ୍ରଭୃତାଂ ବରମ୍। ମଯା ବିନିହତଂ ସଙ୍ଖ୍ଯେ ପ୍ରେକ୍ଷତେ ଦୁର୍ମରଂ ବତ॥ 14-80-22 (94747) ଅହୋଽସ୍ଯା ହୃଦଯଂ ଦେବ୍ଯା ଦୃଢଂ ଯନ୍ନ ବିଦୀର୍ଯତେ। ବ୍ଯୂଢୋରସ୍କଂ ମହାବାହୁଂ ପ୍ରେକ୍ଷନ୍ତ୍ଯା ନିହତଂ ପତିମ୍॥ 14-80-23 (94748) ଦୁର୍ମରଂ ପୁରୁଷେଣେହ ମନ୍ଯେ କାଲେ ହ୍ଯନାଗତେ। ଯତ୍ର ନାହଂ ନ ମେ ମାତା ନ ବିଯୁକ୍ତୌ ସ୍ବଜୀବିତାତ୍॥ 14-80-24 (94749) ହାହା ଧିକ୍କୁରୁବୀରସ୍ଯ କିରୀଟଂ କାଞ୍ଚନଂ ଭୁବି। ଅପବିଦ୍ଧଂ ହତସ୍ଯେହ ମଯା ପୁତ୍ରେମ ପଶ୍ଯତ॥ 14-80-25 (94750) ଭୋଭୋ ପଶ୍ଯତ ମେ ବୀରଂ ପିତରଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଭୁବି। ଶଯାନଂ ବୀରଶଯନେ ମଯା ପୁତ୍ରେଣ ପାତିତମ୍॥ 14-80-26 (94751) ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ କୁରୁମୁଖ୍ଯସ୍ଯ ଯେ ମୁକ୍ତା ହଯସାରିଣଃ। କୁର୍ବନ୍ତି ଶାନ୍ତିଂ କାମସ୍ଯ ରଣେ ଯୋଽଯଂ ମଯା ହତଃ॥ 14-80-27 (94752) ବ୍ଯାଦିଶନ୍ତୁ ଚ କିଂ ବିପ୍ରାଃ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତମିହାଦ୍ଯ ମେ। ଆନୃଶଂସସ୍ଯ ପାପସ୍ଯ ପିତୃହନ୍ତୂ ରଣାଜିରେ॥ 14-80-28 (94753) ଦୁଶ୍ଚରା ଦ୍ବାଦଶ ସମା ହତ୍ବା ପିତରମଦ୍ଯ ବୈ। ମମେହ ସୁନୃଶଂସସ୍ଯ ସଂବୀତସ୍ଯାସ୍ଯ ଚର୍ମଣା॥ 14-80-29 (94754) ଶିରଃକପାଲେ ଚାସ୍ଯୈବ ଭୁଞ୍ଜତଃ ପିତୁରଦ୍ଯ ମେ। ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଂ ହି ନାସ୍ତ୍ଯନ୍ଯଦ୍ଧତ୍ବାଽଦ୍ଯ ପିତରଂ ମମ॥ 14-80-30 (94755) ପଶ୍ଯ ନାଗୋତ୍ତମସୁତେ ଭର୍ତାରଂ ନିହତଂ ମଯା। କୃତଂ ପ୍ରିଯଂ ମଯା ତେଽଦ୍ଯ ନିହତ୍ଯ ସମରେଽର୍ଜୁନମ୍॥ 14-80-31 (94756) ସୋଽହମଦ୍ଯ ଗମିଷ୍ଯାମି ଗତିଂ ପିତୃନିଷେବିତାମ୍। ନ ଶକ୍ନୋମ୍ଯାତ୍ମନାଽଽତ୍ମାନମହଂ ଦାରଯିତୁଂ ଶୁଭେ॥ 14-80-32 (94757) ସା ତ୍ବଂ ମଯି ମୃତେ ମାତସ୍ତଥା ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବନି। ଭବ ପ୍ରୀତିମତୀ ଦେବି ସତ୍ଯେନାତ୍ମାନମାଲଭେ॥ 14-80-33 (94758) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସ ତତୋ ରାଜା ଦୁଃଖଶୋକସମାହତଃ। ଉପସ୍ପୃଶ୍ଯ ମହାରାଜ ଦୁଃଖାଦ୍ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-80-34 (94759) ଶୃଣ୍ବନ୍ତୁ ସର୍ବଭୂତାନି ସ୍ଥାବରାଣି ଚରାଣି ଚ। ତ୍ବଂ ଚ ମାତର୍ଯଥା ସତ୍ଯଂ ବ୍ରବୀମି ଭୁଜଗୋତ୍ତମେ॥ 14-80-35 (94760) ଯଦି ନୋତ୍ତିଷ୍ଠତି ଜଯଃ ପିତା ମେ ନରସତ୍ତମଃ। ଅସ୍ମିନ୍ନେବ ରଣୋଦ୍ଦେଶେ ଶୋଷଯିଷ୍ଯେ କଲେବରମ୍॥ 14-80-36 (94761) ନହି ମେ ପିତରଂ ହତ୍ବା ନିଷ୍କୃତିର୍ବିଦ୍ଯତେ କ୍ବଚିତ୍। ନରକଂ ପ୍ରତିପତ୍ସ୍ଯାମି ଧ୍ରୁବଂ ଗୁରୁବଧାର୍ଦିତଃ॥ 14-80-37 (94762) ବୀରଂ ହି କ୍ଷତ୍ରିଯଂ ହତ୍ବା ଗୋଶତେନ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ। ପିତରଂ ତୁ ନିହତ୍ଯୈବଂ ଦୁର୍ଲଭା ନିଷ୍କୃତିର୍ମମ॥ 14-80-38 (94763) ଏତ ଏକୋ ମହାତେଜାଃ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ରୋ ଧନଂଜଯଃ। ପିତା ଚ ମମ ଧର୍ମାତ୍ମା ତସ୍ଯ ମେ ନିଷ୍କୃତିଃ କୁତଃ॥ 14-80-39 (94764) ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତ୍ବା ନୃପତେ ଧନଂଜଯସୁତୋ ନୃପଃ। ଉପସ୍ପୃଶ୍ଯାଭବତ୍ତୂଷ୍ଣୀଂ ପ୍ରାଯୋପେତୋ ମହାମତିଃ॥ ॥ 14-80-40 (94765) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 80 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-80-27 କାମସ୍ଯତି କାଂ ଅସ୍ଯେତି ଚ୍ଛେଦଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 081

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.81. ଅଧ୍ଯାଯଃ 081

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବଭ୍ରୁବାହନେ ପ୍ରାଯୋପବିଷ୍ଟେ ଉଲୂପ୍ଯା ସ୍ମରଣମାତ୍ରସଂନିହିତସଂଜୀବନମଣିନାର୍ଜୁନସ୍ଯ ସମୁଦ୍ଧୋଧନମ୍॥ 1 ॥ ତତଃ ସୁପ୍ତୋତ୍ଥିତେନେବ ତେନ ବଭ୍ରୁବାହନଂପ୍ରତି ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାଦୀନାଂ ରଣାଙ୍ଗଣାଗମନେ କାରଣପ୍ରଶ୍ନେ ତେନୋଲୂପୀଂପ୍ରତି ପ୍ରଶ୍ନଚୋଦନା॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ପ୍ରାଯୋପବିଷ୍ଟେ ନୃପତୌ ମଣଲୂରେଶ୍ବରେ ତଦା। ପିତୃଶୋକସମାବିଷ୍ଟେ ସହ ମାତ୍ରା ପରଂତପ॥ 14-81-1 (94766) ଉଲୂପୀ ଚିନ୍ତଯାମାସ ତଦା ସଂଜୀବନଂ ମଣିମ୍। ସ ଚୋପାତିଷ୍ଠତ ତଦା ପନ୍ନଗାନାଂ ପରାଯଣମ୍॥ 14-81-2 (94767) ତଂ ଗୃହୀତ୍ବା ତୁ କୌରବ୍ଯ ନାଗରାଜପତେଃ ସୁତା। ମନଃପ୍ରହ୍ଲାଦନୀଂ ବାଚଂ ସୈନିକାନାମଥାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-81-3 (94768) ଉତ୍ତିଷ୍ଠ ମା ଶୁଚଃ ପୁତ୍ର ନୈବ ଜିଷ୍ଣୁସ୍ତ୍ବଯା ହତଃ। ଅଜେଯଃ ପୁରୁଷୈରେଷ ତଥା ଦେବୈଃ ସବାସବୈଃ॥ 14-81-4 (94769) ମଯା ତୁ ମୋହନୀ ନାମ ମାଯୈଷା ସମ୍ପ୍ରଦର୍ଶିତା। ପ୍ରିଯାର୍ଥଂ ପୁରୁଷେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯ ପିତୁସ୍ତେଽଦ୍ଯ ଯଶସ୍ବିନଃ॥ 14-81-5 (94770) ଜିଜ୍ଞାସୁର୍ହ୍ଯେଷ ପୁତ୍ରସ୍ଯ ବଲସ୍ଯ ତବ କୌରବ। ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଯୁଦ୍ଧ୍ଯତୋ ରାଜନ୍ନାଗତଃ ପରବୀରହା॥ 14-81-6 (94771) ତସ୍ମାଦସି ମଯା ପୁତ୍ର ଯୁଦ୍ଧାଯ ପରିଚୋଦିତଃ। ମା ପାପମାତ୍ମନଃ ପୁତ୍ର ଶଙ୍କେଥା ହ୍ଯଣ୍ବପି ପ୍ରଭୋ॥ 14-81-7 (94772) ଋଷିରେଷ ମହାନାତ୍ମା ପୁରାଣଃ ଶାଶ୍ବତୋଽକ୍ଷରଃ। ନୈନଂ ଶକ୍ତୋ ହି ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ଜେତୁଂ ଶକ୍ରୋଽପି ପୁତ୍ରକ॥ 14-81-8 (94773) ଅଯଂ ତୁ ମେ ମଣିର୍ଦିବ୍ଯଃ ସମାନୀତୋ ବିଶାଂପତେ। ମୃତାନ୍ମୃତାନ୍ପନ୍ନଗେନ୍ଦ୍ରାନ୍ଯୋ ଜୀବଯତି ନିତ୍ଯଦା॥ 14-81-9 (94774) ଏନମସ୍ଯୋରସି ତ୍ବଂ ଚ ସ୍ଥାପଯସ୍ବ ପିତୁଃ ପ୍ରଭୋ। ସଂଜୀବିତଂ ତଦା ପାର୍ଥଂ ସ ତ୍ବଂ ଦ୍ରଷ୍ଟାସି ପାଣ୍ଡବମ୍॥ 14-81-10 (94775) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ୍ଥାପଯାମାସ ତସ୍ଯୋରସି ମଣିଂ ତଦା। ପାର୍ଥସ୍ଯାମିତତେଜାଃ ସ ପିତୁଃ ସ୍ନେହାଦପାପକୃତ୍॥ 14-81-11 (94776) ତସ୍ମିନ୍ନ୍ଯସ୍ତେ ମଣୌ ବୀରୋ ଜିଷ୍ଣୁରୁଜ୍ଜୀବିତଃ ପ୍ରଭୁଃ। ଚିରସୁପ୍ତ ହବୋତ୍ତସ୍ଥୌ ମୃଷ୍ଟଲୋହିତଲୋଚନଃ॥ 14-81-12 (94777) ତମୁତ୍ଥିତଂ ମହାତ୍ମାନଂ ଲବ୍ଧସଂଜ୍ଞଂ ମନସ୍ବିନମ୍। ସମୀକ୍ଷ୍ଯ ପିତରଂ ସ୍ବସ୍ଥଂ ବବନ୍ଦେ ବଭ୍ରୁବାହନଃ॥ 14-81-13 (94778) ଉତ୍ଥିତେ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରେ ପୁନର୍ଲକ୍ଷ୍ମୀବତି ପ୍ରଭୋ। ଦିବ୍ଯାଃ ସୁମନସଃ ପୁଣ୍ଯା ବବୃଷେ ପାକଶାସନଃ॥ 14-81-14 (94779) ଅନାହତା ଦୁନ୍ଦୁଭଯୋ ବିନେଦୁର୍ମଘନିଃସ୍ବନାଃ। ସାଧୁସାଧ୍ବିତି ଚାକାଶେ ବଭୂବ ସୁମହାନ୍ସ୍ବନଃ॥ 14-81-15 (94780) ଉତ୍ଥାଯ ଚ ମହାବାହୁଃ ପର୍ଯାଶ୍ବସ୍ତୋ ଧନଂଜଯଃ॥ ବଭ୍ରୁବାହନମାଲିଙ୍ଗ୍ଯ ସମାଜିଘ୍ରତ ମୂର୍ଧନି॥ 14-81-16 (94781) ଦଦର୍ଶ ଚାପି ଦୂରେଽସ୍ଯ ମାତରଂ ଶୋକକର୍ଶିତାମ୍। ଉଲୂପ୍ଯା ସହ ତିଷ୍ଠନ୍ତୀଂ ତତୋଽପୃଚ୍ଛଦ୍ଧନଂଜଯଃ॥ 14-81-17 (94782) କିମିଦଂ ଲକ୍ଷ୍ଯତେ ସର୍ବଂ ଶୋକବିସ୍ମଯହର୍ଷବତ୍। ରଣାଜିରମମିତ୍ରଘ୍ନ ଯଦି ଜାନାସି ଶଂସ ମେ॥ 14-81-18 (94783) ଜନନୀ ଚ କିମର୍ଥଂ ତେ ରଣଭୂମିମୁପାଗତା। ନାଗେନ୍ଦ୍ରଦୁହିତା ଚେଯମୁଲୂପୀ କିମିହାଗତା॥ 14-81-19 (94784) ଜାନାମ୍ଯହମିଦଂ ଯୁଦ୍ଧଂ ତ୍ବଯା ମଦ୍ବଚନାତ୍କୃତମ୍। ସ୍ତ୍ରୀଣାମାଗମନେ ହେତୁମହମିଚ୍ଛାମି ବେଦିତୁମ୍॥ 14-81-20 (94785) ତମୁବାଚ ତଥା ପୃଷ୍ଟୋ ମଣଲୂରପତିସ୍ତଦା। ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଶିରସା ବିଦ୍ବାନୁଲୂପୀ ପୃଚ୍ଛ୍ଯତାମିତି॥ ॥ 14-81-21 (94786) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 81 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 082

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.82. ଅଧ୍ଯାଯଃ 082

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଉଲୂପ୍ଯାର୍ଜୁନଂପ୍ରତି ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାଦୀନାଂ ସମରାଙ୍ଗଣାଗମନେ କାରଣାଭିଧାନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ବଭ୍ରୁବାହନେନ ତସ୍ଯ ପରାଜଯେ ବିସ୍ତରେଣ ହେତୁକଥନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଅର୍ଜୁନ ଉବାଚ। କିମାଗମନକୃତ୍ଯଂ ତେ କୌରବ୍ଯକୁଲନନ୍ଦିନି। ମଣଲୂରପତେର୍ମାତୁସ୍ତଥୈବ ଚ ରଣାଜିରେ॥ 14-82-1 (94787) କଚ୍ଚିତ୍କୁଶଲକାମାସି ରାଜ୍ଞୋଽସ୍ଯ ଭୁଜଗାତ୍ମଜେ। ମମ ବା ଚପଲାପାଙ୍ଗି କଚ୍ଚିତ୍ବଂ ଶୁଭମିଚ୍ଛସି॥ 14-82-2 (94788) କଚ୍ଚିତ୍ତେ ପୃଥୁଲଶ୍ରୋଣି ନାପ୍ରିଯଂ ପ୍ରିଯଦର୍ଶନେ। ଅକାର୍ଷମହମଜ୍ଞାନାଦଯଂ ବା ବଭ୍ରୁବାହନଃ॥ 14-82-3 (94789) କଚ୍ଚିନ୍ନୁ ରାଜପୂତ୍ରୀ ତେ ସପତ୍ନୀ ଚୈତ୍ରବାହନୀ। ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦା ବରାରୋହା ନାପରାଧ୍ଯତି କିଞ୍ଚନ॥ 14-82-4 (94790) ତମୁବାଚୋରଗପତେର୍ଦୁହିତା ପ୍ରହସନ୍ତ୍ଯଥ। ନ ମେ ତ୍ବମପରାଦ୍ଧୋସି ନ ହି ମେ ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ନ ଜନିତ୍ରୀ ତଥାଽସ୍ଯେଯଂ ମମ ଯୋ ପ୍ରେଷ୍ଯବତ୍ଥିତା॥ 14-82-5 (94791) ଶ୍ରୂଯତାଂ ଯଦ୍ଯଥା ଚେଦଂ ମଯା ସର୍ବଂ ବିଚେଷ୍ଟିତମ୍। ନ ମେ କୋପସ୍ତ୍ବଯା କାର୍ଯଃ ଶିରସା ତ୍ବାଂ ପ୍ରସାଦଯେ॥ 14-82-6 (94792) ତ୍ବତ୍ପ୍ରିଯାର୍ଥଂ ହି କୌରବ୍ଯ କୃତମେତନ୍ମଯା ବିଭୋ। ଯତ୍ତଚ୍ଛୃଣୁ ମହାବାହୋ ନିଖିଲେନ ଧନଂଜଯ॥ 14-82-7 (94793) ମହାଭାରତଯୁଦ୍ଧେ ଯତ୍ତ୍ବଯା ଶାନ୍ତନବୋ ନୃପଃ। ଅଧର୍ମେଣ ହତଃ ପାର୍ଥ ତସ୍ଯୈଷା ନିଷ୍କୃତିଃ କୃତା॥ 14-82-8 (94794) ନ ହି ଭୀଷ୍ମସ୍ତ୍ବଯା ବୀର ଯୁଦ୍ଧ୍ଯମାନୋ ହି ପାତିତଃ। ଶିଖଣ୍ଡିନା ତୁ ସଂଯୁକ୍ତସ୍ତମାଶ୍ରିତ୍ଯ ହତସ୍ତ୍ବଯା॥ 14-82-9 (94795) ତସ୍ଯ ଶାନ୍ତିମକୃତ୍ବା ତ୍ବଂ ତ୍ଯଜେଥା ଯଦି ଜୀବିତମ୍। କର୍ମଣା ତେନ ପାପେନ ପତେଥା ନିରଯେ ଧ୍ରୁବମ୍। ଏଷା ତୁ ବିହିତା ଶାନ୍ତିଃ ପୁତ୍ରାଦ୍ଯାଂ ପ୍ରାପ୍ତବାନସି॥ 14-82-10 (94796) ବସୁଭିର୍ବସୁଧାପାଲ ଗଙ୍ଗଯା ଚ ମହାମତେ। ପୁରା ହି ଶ୍ରୁତମେତତ୍ତେ ବସୁଭିଃ କଥିତଂ ମଯା॥ 14-82-11 (94797) ଗଙ୍ଗାଯାସ୍ତୀରମାଶ୍ରିତ୍ଯ ହତେ ଶାନ୍ତନବେ ନୃପ। ଆପ୍ଲୁତ୍ଯ ଦେବା ବସବଃ ସମେତ୍ଯ ଚ ମହାନଦୀମ୍। ଇଦମୂଚୁର୍ବଚୋ ଘୋରଂ ଭାଗୀରଥ୍ଯା ମତେ ତଦା॥ 14-82-12 (94798) ଏଷ ଶାନ୍ତନବୋ ଭୀଷ୍ମୋ ନିହତଃ ସବ୍ଯସାଚିନା। ଅଯୁଦ୍ଧ୍ଯମାନଃ ସଙ୍ଗ୍ରାମେ ସଂସକ୍ତୋଽନ୍ଯେନ ଭାମିନି॥ 14-82-13 (94799) ତଦନେନାନୁଷଙ୍ଗେଣ ବଯମଦ୍ଯ ଧନଞ୍ଜଯମ୍। ଶାପେନ ଯୋଜଯାମେତି ତଥାଽସ୍ତ୍ବିତି ଚ ସାଽବ୍ରବୀତ୍॥ 14-82-14 (94800) ତଦହଂ ପିତୁରାବେଦ୍ଯ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ବ୍ଯଥିତେନ୍ଦ୍ରିଯା। ଅଭବଂ ସ ଚ ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବିଷାଦମଗମତ୍ପରମ୍॥ 14-82-15 (94801) ପିତା ତୁ ମେ ବସୂନ୍ଗତ୍ବା ତ୍ବଦର୍ଥେ ସମଯାଚତ। ପୁନଃ ପୁନଃ ପ୍ରସାଦ୍ଯୈତାଂସ୍ତ ଏନମିଦମବ୍ରୁବନ୍॥ 14-82-16 (94802) ପୁତ୍ରସ୍ତସ୍ଯ ମହାଭାଗ ମଣଲୂରେଶ୍ବରୋ ଯୁବା। ସ ଏନଂ ରଣମଧ୍ଯସ୍ଥଃ ଶରୈଃ ପାତଯିତା ଭୁବି॥ 14-82-17 (94803) ଏବଂ କୃତେ ସ ନାଗେନ୍ଦ୍ର ମୁକ୍ତଶାପୋ ଭବିଷ୍ଯତି। ଗଚ୍ଛେତି ବସୁଭିଶ୍ଚୋକ୍ତୋ ମମ ଚେଦଂ ଶଶଂସ ସଃ॥ 14-82-18 (94804) ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତ୍ବଂ ମଯା ତସ୍ମାଚ୍ଛାପାଦସି ବିମୋକ୍ଷିତଃ। ନ ହି ତ୍ବାଂ ଦେବରାଜୋଽପି ସମରେଷୁ ପରାଜଯେତ୍॥ 14-82-19 (94805) ଆତ୍ମା ପୁତ୍ରଃ ସ୍ମୃତସ୍ତସ୍ମାତ୍ତେନେହାସି ପରାଜିତଃ। ନ ହି ଦୋଷୋ ମମ ମତଃ କଥଂ ବା ମନ୍ଯସେ ବିଭୋ॥ 14-82-20 (94806) ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତୋ ବିଜଯଃ ପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମାଽବ୍ରବୀଦିଦମ୍। ସର୍ବଂ ମେ ସୁପ୍ରିଯଂ ଦେବି ଯଦେତତ୍କୃତବତ୍ଯସି॥ 14-82-21 (94807) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ସୋଽବ୍ରବୀତ୍ପୁତ୍ରଂ ମଣଲୂରପତିଂ ଜଯଃ। ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାଯାଃ ଶୃଣ୍ବନ୍ତ୍ଯାଃ କୌରବ୍ଯଦୁହିତୁସ୍ତଦା॥ 14-82-22 (94808) ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯାଶ୍ବମେଧଃ ପରିଚୈତ୍ରୀଂ ଭବିଷ୍ଯତି। ତତ୍ରାଗଚ୍ଛେଃ ସହାମାତ୍ଯୋ ମାତୃଭ୍ଯାଂ ସହିତୋ ନୃପ॥ 14-82-23 (94809) ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତଃ ପାର୍ଥେନ ସ ରାଜା ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ଉବାଚ ପିତରଂ ଧୀମାନିଦମସ୍ରାବିଲେକ୍ଷଣଃ॥ 14-82-24 (94810) ଉପଯାସ୍ଯାମି ଧର୍ମଜ୍ଞ ଭବତଃ ସାସନାଦହମ୍। ଅଶ୍ବମେଧେ ମହାଯଜ୍ଞେ ଦ୍ବିଜାତିପରିବେଷକଃ॥ 14-82-25 (94811) ମମ ତ୍ବନୁଗ୍ରହାର୍ଥାଯ ପ୍ରବିଶସ୍ବ ପୁରଂ ସ୍ବକମ୍। ଭାର୍ଯାଭ୍ଯାଂ ସହ ଧର୍ମଜ୍ଞ ମାଭୂତ୍ତେଽତ୍ର ବିଚାରଣା॥ 14-82-26 (94812) ଉଷିତ୍ବେହ ନିଶାମେକାଂ ସୁଖଂ ସ୍ବଭବନେ ପ୍ରଭୋ। ପୁନରଶ୍ବାନୁଗମନଂ କର୍ତାସି ଜଯତାଂବର॥ 14-82-27 (94813) ଇତ୍ଯୁକ୍ତାଃ ସ ତୁ ପ୍ରତ୍ରେଣ ତଦା ବାନରକେତନଃ। ସ୍ମଯନ୍ପ୍ରୋବାଚ କୌନ୍ତେଯସ୍ତଦା ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାସୁତମ୍॥ 14-82-28 (94814) ବିଦିତଂ ତେ ମହାବାହୋ ଯଥା ଦୀକ୍ଷାଂ ଚରାମ୍ଯହମ୍। ନ ସ ତାବତ୍ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯାମି ପୁରଂ ତେ ପୃଥୁଲୋଚନ॥ 14-82-29 (94815) ଯଥାକାମଂ ବ୍ରଜତ୍ଯେଷ ଯଜ୍ଞିଯାଶ୍ବୋ ନରର୍ଷଭ। ସ୍ବସ୍ତି ତେଽସ୍ତୁ ଗମିଷ୍ଯାମି ନ ସ୍ଥାନଂ ବିଦ୍ଯତେ ମମ॥ 14-82-30 (94816) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-82-31x (7922) ସ ତତ୍ର ବିଧିବତ୍ତେନ ପୂଜିତଃ ପାକଶାସନିଃ। 14-82-31 (94817) ଭାର୍ଯାଭ୍ଯାମଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତଃ ପ୍ରାଯାଦ୍ଭରତସତ୍ତମଃ॥ ॥ 14-82-32 (94818) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବ୍ଯଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 82 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 083

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.83. ଅଧ୍ଯାଯଃ 083

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନାସ୍ବାନୁସରଣବଶାନ୍ମଗଧଦେଶଗମନମ୍॥ 1 ॥ ତତ୍ର ଜରାସଂଧପୌତ୍ରସ୍ଯ ମେଘସଂଧେଃ ପରାଜଯପୂର୍ବକଂ ତତ୍ରତତ୍ର ମ୍ଲେଚ୍ଛାଦିପରାଜଯଃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ସ ତୁ ବାଜୀ ସମୁଦ୍ରାନ୍ତାଂ ପର୍ଯେତ୍ଯ ବସୁଧାମିମାମ୍। ନିବୃତ୍ତୋଽଭିମୁଖୋ ରାଜନ୍ଯେନ ବାରଣସାହ୍ବଯମ୍॥ 14-83-1 (94819) ଅନୁଗଚ୍ଛଂଶ୍ଚ ତୁରଗଂ ନିବୃତ୍ତୋଽଥ କିରୀଟଭୃତ୍। ଯଦୃଚ୍ଛଯା ସମାପେଦେ ପୁରଂ ରାଜଗୃହଂ ତଦା॥ 14-83-2 (94820) ତମଭ୍ଯାଶଗତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସହଦେବାତ୍ମଜଃ ପ୍ରଭୋ। କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେ ସ୍ଥିତୋ ବୀରଃ ସମରାଯାଜୁହାବ ହ॥ 14-83-3 (94821) ତତଃ ପୁରାତ୍ସ ନିଷ୍କ୍ରମ୍ଯ ରଥୀ ଧନ୍ବୀ ଶରୀ ତଲୀ। ମେଘସନ୍ଧିଃ ପଦାତିଂ ତଂ ଧନଂଜଯମୁପାଦ୍ରବତ୍॥ 14-83-4 (94822) ଆସାଦ୍ଯ ଚ ମହାତେଜା ମେଘସନ୍ଧିର୍ଧନଂଜଯମ୍। ବାଲଭାବାନ୍ମହାରାଜ ପ୍ରୋବାଚେଦଂ ନ କୌଶଲାତ୍॥ 14-83-5 (94823) କିମଯଂ ଚାର୍ଯତେ ବାଜୀ ସ୍ଇତ୍ରୀମଧ୍ଯ ଇବ ଭାରତ। ହଯମେନଂ ହରିଷ୍ଯାମି ପ୍ରଯତସ୍ବ ବିମୋକ୍ଷଣେ॥ 14-83-6 (94824) ଅଦତ୍ତାନୁନଯୋ ଯୁଦ୍ଧେ ଯଦି ତ୍ବଂ ପିତୃଭିର୍ମମ। କରିଷ୍ଯାମି ତବାତିଥ୍ଯଂ ପ୍ରହର ପ୍ରହରାମି ଚ॥ 14-83-7 (94825) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚୈନଂ ପ୍ରହସନ୍ନିବ ପାଣ୍ଡବଃ। ବିଘ୍ନକର୍ତା ମଯା ବାର୍ଯ ଇତି ମେ ବ୍ରତମାହିତମ୍॥ 14-83-8 (94826) ଭ୍ରାତ୍ରା ଜ୍ଯେଷ୍ଠେନ ନୃପତେ ତବାପି ବିଦିତଂ ଧ୍ରୁବମ୍। ପ୍ରହରସ୍ବ ଯଥାଶକ୍ତି ନ ମନ୍ଯୁର୍ବିଦ୍ଯତେ ମମ॥ 14-83-9 (94827) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରାହରତ୍ପୂର୍ବଂ ପାଣ୍ଡବଂ ମଗଧେସ୍ବରଃ। କିରଞ୍ଶରସହସ୍ରାଣି ବର୍ଷାଣୀବ ସହସ୍ରଦୃକ୍॥ 14-83-10 (94828) ତତୋ ଗାଣ୍ଡୀବଭୃଚ୍ଛୂରୋ ଗାଣ୍ଡୀବପ୍ରହିତୈଃ ଶରୈଃ। ଚକାର ମୋଘାଂସ୍ତାନ୍ବାଣାନ୍ସଯତ୍ନାନ୍ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-83-11 (94829) ସ ମୋଘଂ ତସ୍ଯ ବାଣୌଘଂ କୃତ୍ବା ବାନରକେତନଃ। ଶରାତ୍ମୁମୋଚ ଜ୍ବଲିତାନ୍ଦୀପ୍ତାସ୍ଯାନିବ ପନ୍ନଗାନ୍॥ 14-83-12 (94830) ଧ୍ବଜେ ପତାକାଦଣ୍ଡେଷୁ ରଥେ ଯନ୍ତ୍ରେ ହଯେଷୁ ଚ। ଅନ୍ଯେଷୁ ଚ ରଥାଙ୍ଗେଷୁ ନ ଶରୀରେ ନ ସାରଥୌ॥ 14-83-13 (94831) ସଂରକ୍ଷ୍ଯମାଣଃ ପାର୍ଥେନ ଶରୀରେ ସବ୍ଯସାଚିନା। ମନ୍ଯମାନଃ ସ୍ବବୀର୍ଯଂ ତନ୍ମାଗଧଃ ପ୍ରାହିଣୋଚ୍ଛରାନ୍॥ 14-83-14 (94832) ତତୋ ଗାଣ୍ଡୀବଧନ୍ବା ତୁ ମାଗଧେନ ଭୃଶାହତଃ। ବଭୌ ବସନ୍ତସମଯେ ପଲାସଃ ପୁଷ୍ପିତୋ ଯଥା॥ 14-83-15 (94833) ଅବଧ୍ଯମାନଃ ସୋଽଭ୍ଯଘ୍ନନ୍ମାଗଧଃ ପାଣ୍ଡବର୍ଷଭମ୍। ତେନ ତସ୍ଥୌ ସ କୌରବ୍ଯ ଲୋକବୀରସ୍ଯ ଦର୍ଶନେ॥ 14-83-16 (94834) ସବ୍ଯସାଚୀ ତୁ ସଂକ୍ରୁଦ୍ଧୋ ବିକୃଷ୍ଯ ବଲବଦ୍ଧନୁଃ। ହଯାଂଶ୍ଚକାର ନିର୍ଜୀବାନ୍ସାରଥେଶ୍ଚ ଶିରୋଽହରତ୍॥ 14-83-17 (94835) ଧନୁଶ୍ଚାସ୍ଯ ମହଚ୍ଚିତ୍ରଂ କ୍ଷୁରେଣ ପ୍ରଚକର୍ତ ହ। ହସ୍ତାବାପଂ ପତାକାଂ ଚ ଧ୍ବଜଂ ଚାସ୍ଯନ୍ଯପାତଯତ୍॥ 14-83-18 (94836) ସ ରାଜା ବ୍ଯଥିତୋ ବ୍ଯଶ୍ବୋ ବିଧନୁର୍ହତସାରଥିଃ। ଗଦାମାଦାଯ କୌନ୍ତେଯମଭିଦ୍ରଦ୍ରାବ ବେଗବାନ୍॥ 14-83-19 (94837) ତସ୍ଯାପତତ ଏବାଶୁ ଗଦାଂ ହେମପରିଷ୍କୃତାମ୍। ଶରୈଶ୍ଚକର୍ତ ବହୁଧା ବହୁଭିର୍ଗୃଧ୍ରବାଜିତୈଃ॥ 14-83-20 (94838) ସା ଗଦା ଶକଲୀଭୂତା ବିଶୀର୍ଣିମଣିବନ୍ଧନା। ବ୍ଯାଲୀ ବିମୁଚ୍ଯମାନେନ ପପାତ ଧରଣୀତଲେ॥ 14-83-21 (94839) ବିରଥଂ ବିଧନୁଷ୍କଂ ଚ ଗଦଯା ପରିବର୍ଜିତମ୍। `ନୈଚ୍ଛତ୍ତାଡଯିତୁଂ ଧୀମାନର୍ଜୁନଃ ସମରାଗ୍ରଣୀଃ॥ 14-83-22 (94840) ତତ ଏନଂ ବିମନସଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତମ୍॥' ସାନ୍ତ୍ବପୂର୍ବମିଦଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍କପିକେତନଃ॥ 14-83-23 (94841) ପର୍ଯାପ୍ତଃ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମୋଽଯଂ ଦର୍ଶିତଃ ପୁତ୍ର ଗମ୍ଯତାମ୍। ବହ୍ବେତତ୍ସମରେ କର୍ମ ତବ ବାଲସ୍ଯ ପାର୍ଥିବ॥ 14-83-24 (94842) ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ସଂଦେଶୋ ନ ହନ୍ତବ୍ଯା ନୃପା ଇତି। ତେନ ଜୀବସି ରାଜଂସ୍ତ୍ବମପରାଦ୍ଧୋଽପି ମେ ରଣେ॥ 14-83-25 (94843) ଇତି ମତ୍ବା ତଦାଽଽତ୍ମାନଂ ପ୍ରତ୍ଯାଦିଷ୍ଟଂ ସ୍ମ ମାଗଧଃ। ତଥ୍ଯମିତ୍ଯଭିଗମ୍ଯୈନଂ ପ୍ରାଞ୍ଜଲିଃ ପ୍ରତ୍ଯପୂଜଯତ୍॥ 14-83-26 (94844) ପରିଜିତୋସ୍ମି ଭଦ୍ରଂ ତେ ନାହଂ ଯୋଦ୍ଧୁମିହୋତ୍ସହେ। ଯଦ୍ଯତ୍କୃତ୍ଯଂ ମଯା ତେଽଦ୍ଯ ତଦ୍ବ୍ରୂହି କୃତମେବ ତୁ॥ 14-83-27 (94845) ତମର୍ଜୁନଃ ସମାଶ୍ବାସ୍ଯ ପୁନରେବେଦମବ୍ରବୀତ୍। ଆଗନ୍ତବ୍ଯଂ ପରାଂ ଚୈତ୍ରୀମଶ୍ବମେଧେ ନୃପସ୍ଯ ନଃ॥ 14-83-28 (94846) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଥେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ପୂଜଯମାସ ତଂ ହଯମ୍। ଫଲ୍ଗୁନଂ ଚ ଯୁଧିଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ବିଦିବତ୍ସହଦେବଜଃ॥ 14-83-29 (94847) ତତୋ ଯଥେଷ୍ଟମଗମତ୍ପୁନରେବ ସ କୌରବଃ। ତତଃ ସମୁଦ୍ରତୀରେଣ ବଙ୍ଗାନ୍ପୁଣ୍ଡ୍ରାନ୍ସକେରଲାନ୍॥ 14-83-30 (94848) ତତ୍ରତତ୍ର ଚ ଭୂରୀଣି ମ୍ଲେଚ୍ଛସୈନ୍ଯାନ୍ଯନେକଶଃ। ବିଜିଗ୍ଯେ ଧନୁଷା ରାଜନ୍ଗାଣ୍ଡୀବେନ ଧନଂଜଯଃ॥ ॥ 14-83-31 (94849) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ର୍ଯଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 83 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-83-7 ଅଦତ୍ତାନୁନଯଃ ଅଶିକ୍ଷିତଃ॥ 7-83-20 ଗୃଧ୍ରବାଜିତୈଃ ଗୃଧ୍ରପକ୍ଷଯୁତୈଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 084

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.84. ଅଧ୍ଯାଯଃ 084

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଦକ୍ଷିଣାଂ ଦିଶମୁପାଗତେନାର୍ଜୁନେନ ଚେଦୀଶିତୁଃ ଶିଶୁପାଲାତ୍ମଜସ୍ଯ ପୂଜାପରିଗ୍ରହଣମ୍॥ 1 ॥ ତଥା କାଶିକୋସଲାଦିଦେଶାଧିପତିପରାଜଯପୂର୍ବକଂ ଗାନ୍ଧାରଦେଶଗମନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ମାଗଧେନାର୍ଚିତୋ ରାଜନ୍ପାଣ୍ଡବଃ ଶ୍ବେତବାହନଃ। ଦକ୍ଷିଣାଂ ଦିଶମାସ୍ଥାଯ ଚାରଯାମାସ ତଂ ହଯମ୍॥ 14-84-1 (94850) ତତଃ ସ ପୁନରାବର୍ତ୍ଯ ହଯଃ କାମଚରୋ ବଲୀ। ଆସସାଦ ପୁରୀଂ ରମ୍ଯାଂ ଚେଦୀନାଂ ଶୁକ୍ତିସାହ୍ବଯାମ୍॥ 14-84-2 (94851) ଶରଭେଣାର୍ଚିତସ୍ତତ୍ର ଶିଶୁପାଲସୁତେନ ସଃ। ଯୁଦ୍ଧପୂର୍ବଂ ତଦା ତେନ ପୂଜଯା ଚ ମହାବଲଃ॥ 14-84-3 (94852) ତତୋଽର୍ଚିତୋ ଯଯୌ ରାଜଂସ୍ତଦା ସ ତୁରଗୋତ୍ତମଃ। କାଶୀନଙ୍ଗାନ୍କୋସଲାଂଶ୍ଚ କିରାତାନାଥ ତଙ୍ଗଣାତ୍॥ 14-84-4 (94853) ପୂଜାଂ ତତ୍ର ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ଧନଂଜଯଃ। ପୁନରାବୃତ୍ତ୍ଯ କୌନ୍ତେଯୋ ଦଶାର୍ଣାନଗମତ୍ତଦା॥ 14-84-5 (94854) ତତ୍ର ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦୋ ନାମ ବଲବାନରିମର୍ଦନଃ। ତେନ ଯୁଦ୍ଧମଭୂତ୍ତସ୍ଯ ବିଜଯସ୍ଯାତିଭୈରବମ୍॥ 14-84-6 (94855) ତଂ ଚାପି ବଶମାନୀଯ କିରୀଟୀ ପୁରୁଷର୍ଷଭଃ। ନିଷାଦରାଜ୍ଞୋ ବିଷଯମେକଲବ୍ଯସ୍ଯ ଜଗ୍ମିବାନ୍॥ 14-84-7 (94856) ଏକଲବ୍ଯସୁତଶ୍ଚୈନଂ ଯୁଦ୍ଧେନି ଜଗୃହେ ତଦା। ତତ୍ର ଚକ୍ରେ ନିଷାଦୈଃ ସ ସଗ୍ରାମଂ ରୋମହର୍ଷଣମ୍॥ 14-84-8 (94857) ତତସ୍ତମପି କୌନ୍ତେଯଃ ସମରେଷ୍ବପରାଜିତଃ॥ ଜିଗାଯ ଯୁଧି ଦୁର୍ଧର୍ଷୋ ଯଜ୍ଞବିଘ୍ନାର୍ଥମାଗତମ୍॥ 14-84-9 (94858) ସ ତଂ ଜିତ୍ବା ମହାରାଜ ନୈଷାଦିଂ ପାକଶାସନିଃ। ଅର୍ଚିତଃ ପ୍ରଯଯୌ ଭୂଯୋ ଦକ୍ଷିଣଂ ସଲିଲାର୍ଣବମ୍॥ 14-84-10 (94859) ତତ୍ରାପି ଦ୍ରବୀଡୈରାନ୍ଧ୍ରୈ ରୌଦ୍ରୈର୍ମାହିଷକୈରପି। ତଥା କୋଲ୍ଲଗିରେଯୈଶ୍ଚ ଯୁଦ୍ଧମାସୀନ୍କିରୀଟିନଃ॥ 14-84-11 (94860) ତାଂଶ୍ଚାପି ବିଜଯୋ ଜିତ୍ବା ନାତିତୀବ୍ରେଣ କର୍ମଣା। ତୁରଙ୍ଗମବଶେନାଥ ସୁରାଷ୍ଟ୍ରାନଭିତୋ ଯଯୌ। ଗୋକର୍ଣମଥ ଚାସାଦ୍ଯ ପ୍ରଭାସମପି ଜଗ୍ମିବାନ୍॥ 14-84-12 (94861) ତତୋ ଦ୍ବାରବତୀଂ ରମ୍ଯାଂ ବୃଷ୍ଣିବୀରାଭିପାଲିତାମ୍। ଆସସାଦ ହଯଃ ଶ୍ରୀମାନ୍କୁରୁରାଜସ୍ଯ ଯଜ୍ଞିଯଃ॥ 14-84-13 (94862) ତମୁନ୍ମଥ୍ଯ ହଯଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ଯାଦବାନାଂ କୁମାରକାଃ। ପ୍ରଯଯୁସ୍ତାଂସ୍ତଦା ରାଜନ୍ନୁଗ୍ରସେନୋ ନ୍ଯବାରଯତ୍॥ 14-84-14 (94863) ତତଃ ପୁରାଦ୍ବିନିଷ୍କ୍ରମ୍ଯ ବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକପତିସ୍ତଦା। ସହିତୋ ବାସୁଦେବେନ ମାତୁଲେନ କିରୀଟିନଃ॥ 14-84-15 (94864) ତୌ ସମେତ୍ଯ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ବିଧିବତ୍ପ୍ରୀତିପୂର୍ବକମ୍। ପରଯା ଭାରତଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ପୂଜଯା ସମବସ୍ଥିତୌ। ତତସ୍ତାଭ୍ଯାମନୁଜ୍ଞାତୋ ଯତଯୌ ଯେନ ହଯୋ ଗତଃ॥ 14-84-16 (94865) ତତଃ ସ ପଶ୍ଚିମଂ ଦେଶଂ ସମୁଦ୍ରସ୍ଯ ତଦା ହଯଃ। କ୍ରମେଣି ବ୍ଯଚରତ୍ସ୍ଫୀତଂ ତତଃ ପଞ୍ଚନଦଂ ଯଯୌ॥ 14-84-17 (94866) ତସ୍ମାଦପି ସ କୌରବ୍ଯ ଗନ୍ଧାରବିଷଯଂ ହଯଃ। ବିଚଚାର ଯଥାକାମଂ କୌନ୍ତେଯାନୁଗତସ୍ତଦା॥ 14-84-18 (94867) ତତୋ ଗାନ୍ଧାରରାଜେନ ଯୁଦ୍ଧମାସୀତ୍କିରୀଟିନଃ। ଘୋରଂ ଶକୁନିପୁତ୍ରେଣ ପୂର୍ବବୈରାନୁସାରିଣା॥ ॥ 14-84-19 (94868) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଚତୁରଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 84 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 085

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.85. ଅଧ୍ଯାଯଃ 085

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଅର୍ଜୁନେନ ଶକୁନିତନଯପରାଜଯପୂର୍ବକଂ ତତ୍ସେନାବମର୍ଦନମ୍॥ 1 ॥ ତତଃ ଶକୁନିଭାର୍ଯଯା ତେନ ସ୍ବସୁତବଧସଂଭାବନଯା ରଣାଙ୍ଗଣମେତ୍ଯାର୍ଜୁନସ୍ଯ ପ୍ରସାଦନମ୍॥ 2 ॥ ଅର୍ଜୁନେନ ଗାନ୍ଧାରୀଗୌରବାତ୍ତତ୍ସଂମାନନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ତନଯସମାଶ୍ବାସନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଶକୁନସ୍ତନଯୋ ବୀରୋ ଗାନ୍ଧାରାଣାଂ ମହାରଥଃ। ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯଯୌ ଗୁଡାକେଶଂ ସୈନ୍ଯେନ ମହତା ବୃତଃ। ହସ୍ତ୍ଯଶ୍ବରଥଯୁକ୍ତେନ ପତାକାଧ୍ବଜମାଲିନା॥ 14-85-1 (94869) ଅମୃଷ୍ଯମାଣାସ୍ତେ ଯୋଧା ନୃପସ୍ଯ ଶକୁନେର୍ବଧମ୍। ଅଭ୍ଯଯୁଃ ସହିତାଃ ପାର୍ଥଂ ପ୍ରଗୃହୀତଶରାସନାଃ॥ 14-85-2 (94870) ସ ତାନୁବାଚ ଧର୍ମାତ୍ମା ବୀଭତ୍ସୁରପରାଜିତଃ। ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ବଚନଂ ନ ଚ ତେ ଜଗୃହୁର୍ହିତମ୍॥ 14-85-3 (94871) ବାର୍ଯମାଣାସ୍ତୁ ପାର୍ଥେନ ସାନ୍ତ୍ବପୂର୍ବମମର୍ଷିତାଃ। ପରିବାର୍ଯ ହଯଂ ଜଗ୍ମୁସ୍ତତଶ୍ଚୁକ୍ରୋଧ ପାଣ୍ଡବଃ॥ 14-85-4 (94872) ତତଃ ଶିରାଂସି ଦୀପ୍ତାଗ୍ରୈସ୍ତେଷାଂ ଚିଚ୍ଛେଦ ପାଣ୍ଡବଃ। କ୍ଷୁରୈର୍ଗାଣ୍ଡୀବନିର୍ମୁକ୍ତୈର୍ନାତିଯତ୍ନାଦିବାର୍ଜୁନଃ॥ 14-85-5 (94873) ତେ ବଧ୍ଯମାନାଃ ପାର୍ଥେନି ହଯମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ସଂପ୍ରମାତ୍। ନ୍ଯବର୍ତନ୍ତ ମହାରାଜ ଶରବର୍ଷାର୍ଦିତା ଭୃଶମ୍॥ 14-85-6 (94874) ବିତୁଦ୍ଯମାନସ୍ତୈଶ୍ଚାପି ଗାନ୍ଧାରୈଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନଃ। ଆଦିସ୍ଯାଦିଶ୍ଯ ତେଜସ୍ବୀ ପରାନେତାନବାରଯତ୍॥ 14-85-7 (94875) ବଧ୍ଯମାନେଷୁ ତେଷ୍ବାଜୌ ଗାନ୍ଧାରେଷୁ ସମନ୍ତତଃ। ସ ରାଜା ଶକୁନେଃ ପୁତ୍ରଃ ପାଣ୍ଡବଂ ପ୍ରତ୍ଯବାରଯତ୍॥ 14-85-8 (94876) ତଂ ଯୁଧ୍ଯମାନଂ ରାଜାନଂ କ୍ଷତ୍ରଧର୍ମେ ବ୍ଯବସ୍ଥିତମ୍। ପାର୍ଥୋଽବ୍ରବୀନ୍ନ ମେ ବଧ୍ଯା ରାଜାନୋ ରାଜସାସନାତ୍॥ 14-85-9 (94877) ଅଲଂ ଯୁଦ୍ଧେନ ତେ ବୀର ନ ତେଽସ୍ତ୍ବଦ୍ଯ ପରାଜଯଃ। ଇତ୍ଯୁକ୍ତସ୍ତଦନାଦୃତ୍ଯ ବାକ୍ଯମଜ୍ଞାନମୋହିତଃ। ସ ଶକ୍ରସମକର୍ମାଣଂ ସମାବାକିରଦାଶୁଗୈଃ॥ 14-85-10 (94878) ତସ୍ଯ୍ ପାର୍ଥଃ ଶିରସ୍ତ୍ରାଣମର୍ଧଚନ୍ଦ୍ରେଣ ପତ୍ରିଣା। ଅପାହରଦମେଯାତ୍ମା ଜଯଦ୍ରଥଶିରୋ ଯଥା॥ 14-85-11 (94879) ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ବିସ୍ମଯଂ ଜଗ୍ମୁର୍ଗାନ୍ଧାରାଃ ସର୍ବ ଏବ ତେ। ଇଚ୍ଛତା ତେନ ନ ହତୋ ରାଜେତ୍ଯପି ଚ ତେ ବିଦୁଃ॥ 14-85-12 (94880) ଗାନ୍ଧାରରାଜପୁତ୍ରସ୍ତୁ ପଲାଯନକୃତକ୍ଷଣଃ। ଯଯୌ ତୈରେବ ସହିତସ୍ତ୍ରସ୍ତୈଃ କ୍ଷୁଦ୍ରମୃଗୈରିବ। 14-85-13 (94881) ତେଷାଂ ତୁ ତରସା ପାର୍ଥସ୍ତତ୍ରୈବ ପରିଦାବତାମ୍। ପ୍ରଜହାରୋତ୍ତମାଙ୍ଗାନି ଭଲ୍ଲୈଃ ସନ୍ନତପର୍ବଭିଃ॥ 14-85-14 (94882) ଉଚ୍ଛ୍ରିତାଂସ୍ତୁ ଭୁଜାନ୍କେଚିନ୍ନାବୁଧ୍ଯନ୍ତ ଶରୈର୍ହୃତାନ୍। ଶରୈର୍ଗାଣ୍ଡୀବନିର୍ମୁକ୍ତୈଃ ପୃଥୁଭିଃ ପାର୍ଥଚୋଦିତୈଃ॥ 14-85-15 (94883) ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତନରନାଗାଶ୍ବମପତଦ୍ବିଦ୍ରୁତଂ ବଲମ୍। ହତବିଦ୍ରୁତଭୂଯିଷ୍ଠମାବର୍ତତ ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ॥ 14-85-16 (94884) ନାଭ୍ଯଦୃସ୍ଯନ୍ତ ବୀରସ୍ଯ କେଚିଦଗ୍ରେଽଗ୍ର୍ଯକର୍ମଣଃ। ରିପବଃ ପାତ୍ଯମାନା ବୈ ଯେ ସହେରନ୍ମହାଶରାନ୍॥ 14-85-17 (94885) ତତୋ ଗାନ୍ଧାରରାଜସ୍ଯ ମନ୍ତ୍ରିବୃଦ୍ଧପୁରଃସରା। ଜନନୀ ନିର୍ଯଯୌ ଭୀତା ପୁରସ୍କୃତ୍ଯାର୍ଘ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-85-18 (94886) ସା ନ୍ଯବାରଯଦବ୍ଯଗ୍ରା ତଂ ପୁତ୍ରଂ ଯୁଦ୍ଧଦୁର୍ମଦମ୍। ପ୍ରସାଦଯାମାସ ଚ ତଂ ଜିଷ୍ଣୁମକ୍ଲିଷ୍ଟକାରିଣମ୍॥ 14-85-19 (94887) ତାଂ ପୂଜଯିତ୍ବା ବୀଭତ୍ସୁଃ ପ୍ରସାଦମକରୋତ୍ପ୍ରଭୁଃ। ଶକୁନେଶ୍ଚାପି ତନଯଂ ସାନ୍ତ୍ବଯନ୍ନିଦମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-85-20 (94888) ନ ମେ ପ୍ରିଯଂ ମହାବାହୋ ଯତ୍ତେ ବୁଦ୍ଧିରିଯଂ କୃତା। ପ୍ରତିଯୋଦ୍ଧୁମମିତ୍ରଘ୍ନ ଭ୍ରାତୈବ ତ୍ବଂ ମମାନଘ॥ 14-85-21 (94889) ଗାନ୍ଧାରୀଂ ମାତରଂ ସ୍ମୃତ୍ବା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରକୃତେନ ଚ। ତେନ ଜୀବସି ରାଜଂସ୍ତ୍ବଂ ନିହତାସ୍ତ୍ବନୁଗାସ୍ତବ॥ 14-85-22 (94890) ମୈବଂ ଭୂଃ ଶାମ୍ଯତାଂ ବୈରଂ ମା ତେଽଭୂଦ୍ବୁଦ୍ଧିରୀଦୃଶୀ ଆଗନ୍ତବ୍ଯଂ ପରାଂ ଚୈତ୍ରୀମଶ୍ବମେଧେ ନୃପସ୍ଯ ନଃ॥ 14-85-23 (94891) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବାଽନୁଯଯୌ ପାର୍ଥୋ ହଯଂ ତଂ କାମଚାରିଣମ୍। ତେ ନ୍ଯବର୍ତନ୍ତ ଗାନ୍ଧାରା ହତଶିଷ୍ଟାଃ ସ୍ବକଂ ପୁରମ୍॥ ॥ 14-85-24 (94892) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 85 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 086

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.86. ଅଧ୍ଯାଯଃ 086

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଚାରମୁଖାଦର୍ଜୁନସ୍ଯ ତୁରଗସଂଚାରଣାତ୍ପୁନର୍ନଗରଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନଶ୍ରବଣହୃଷ୍ଟସ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ଯ ନିଦେଶାଦ୍ଭୀମେନ ଯଜ୍ଞଶାଲାଦିନିର୍ମାପଣମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ନାନାଦେଶେଭ୍ଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାଦ୍ଯାନଯନପୂର୍ବକଂ ତେଷାମନ୍ନଦାନାଦିବ୍ଯବସ୍ଥାକରଣମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ନ୍ଯବର୍ତତ ତତୋ ବାଜୀ ଯେନ ନାଗାହ୍ବଯଂ ପୁରମ୍। ତଂ ନିବୃତ୍ତଂ ତୁ ଶୁଶ୍ରାବ ଚାରେଣୈବ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଶ୍ରୁତ୍ବାଽର୍ଜୁନଂ କୁଶଲିନଂ ସ ଚ ହୃଷ୍ଟମନାଽଭବତ୍॥ 14-86-1 (94893) ବିଜଯସ୍ଯ ଚ ତତ୍କର୍ମ ଗାନ୍ଧାରବିଷଯେ ତଦା। ଶ୍ରୁତ୍ବା ଚାନ୍ଯେଷୁ ଦେଶେଷୁ ସ ସୁପ୍ରୀତୋଽଭବତ୍ତଦା॥ 14-86-2 (94894) ଏତସ୍ମିନ୍ନେବ କାଲେ ତୁ ଦ୍ବାଦଶୀଂ ମାଘମାସିକୀମ୍। ଇଷ୍ଟଂ ଗୃହୀତ୍ବା ନକ୍ଷତ୍ରଂ ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-86-3 (94895) ସମାନୀଯ ମହାତେଜାଃ ସର୍ବାନ୍ଭ୍ରାତୄନ୍ମହୀପତିଃ। ଭୀମଂ ଚ ନକୁଲଂ ଚୈବ ସହଦେବଂ ଚ କୌରବ॥ 14-86-4 (94896) ପ୍ରୋବାଚେଦଂ ବଚଃ କାଲେ ତଦା ଧର୍ମଭୃତାଂବରଃ। ଆମନ୍ତ୍ର୍ଯ ବଦତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ଭୀମଂ ପ୍ରହରତାଂ ବରମ୍॥ 14-86-5 (94897) ଆଯାତି ଭୀମସେନାସୌ ସହାଶ୍ବେନ ତବାନୁଜଃ। ଯଥା ମେ ପୁରୁଷାଃ ପ୍ରାହୁର୍ଯେ ଧନଂଜଯସାରିଣଃ॥ 14-86-6 (94898) ଉପସ୍ଥିତଶ୍ଚ କାଲୋଽଯମଭିତୋ ବର୍ତତେ ହଯଃ। ମାଘୀ ଚ ପୌର୍ଣମାସୀଯଂ ମାସଃ ଶେଷୋ ବୃକୋଦର॥ 14-86-7 (94899) ତତ୍ପ୍ରସ୍ଥାପ୍ଯନ୍ତୁ ବିଦ୍ବାଂସୋ ବ୍ରାହ୍ମଣା ବେଦପାରଗାଃ। ବାଜିମେଧାର୍ଥସିଦ୍ଧ୍ଯର୍ଥଂ ଦେଶଂ ପଶ୍ଯନ୍ତୁ ଯଜ୍ଞିଯମ୍॥ 14-86-8 (94900) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତୁ ତଚ୍ଚକ୍ରେ ଭୀମୋ ନୃପତିଶାସନମ୍। ହୃଷ୍ଟଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଗୁଡୋକେଶମାଯାନ୍ତଂ ପୁରୁଷର୍ଷଭମ୍॥ 14-86-9 (94901) ତତୋ ଯଯୌ ଭୀମସେନଃ ପ୍ରାଜ୍ଞୈଃ ସ୍ଥପତିଭିଃ ସହ। ବ୍ରାହ୍ମଣାନଗ୍ରତଃ କୃତ୍ବା କୁଶଲାନ୍ଯଜ୍ଞକର୍ମଣି॥ 14-86-10 (94902) ତଂ ସସାଲଚଯଂ ଶ୍ରୀମତ୍ସପ୍ରତୋଲୀସୁଘଟ୍ଟିତମ୍। ମାପଯାମାସ କୌରବ୍ଯୋ ଯଜ୍ଞବାଟଂ ଯତାବିଧି॥ 14-86-11 (94903) ପ୍ରାସାଦଶତସମ୍ବନ୍ଧଂ ମଣିପ୍ରବରକୁଟ୍ଟିମମ୍। `ସଦଃ ସ ପତ୍ନୀସଦନଂ ସାଗ୍ନୀଧ୍ରମପି ଚୋତ୍ତରମ୍।' କାରଯାମାସ ବିଦିବଦ୍ଧେମରତ୍ନବିଭୂଷିତମ୍॥ 14-86-12 (94904) ସ୍ତଂଭାନ୍କନକଚିତ୍ରାଂଶ୍ଚ ତୋରଣାନି ବୃହନ୍ତି ଚ। ଯଜ୍ଞାଯତନଦେଶେଶୁ ଦତ୍ତ୍ବା ଶୁଦ୍ଧଂ ଚ କାଞ୍ଚନମ୍॥ 14-86-13 (94905) ଅନ୍ତଃପୁରାଣାଂ ରାଜ୍ଞାଂ ଚ ନାନାଦେଶସମୀଯୁଷାମ୍। କାରଯାମାସ ଧର୍ମାତ୍ମା ତତ୍ରତତ୍ର ଯଥାବିଧି॥ 14-86-14 (94906) ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ନ ବେଶ୍ମାନି ନାନାଦେଶସମୀଯୁଷାମ୍। କାରଯାମାସ କୌନ୍ତେଯୋ ବିଧିବତ୍ତାନ୍ଯନେକଶଃ॥ 14-86-15 (94907) ତଥା ସମ୍ପ୍ରେଷଯାମାସ ଦୂତାନ୍ନୃପତିଶାସନାତ୍। ଭୀମସେନୋ ମହାବାହୋ ରାଜ୍ଞାମକ୍ଲିଷ୍ଟକର୍ମଣାମ୍॥ 14-86-16 (94908) ତେ ପ୍ରିଯାର୍ଥଂ କୁରୁପତେରାଯଯୁର୍ନୃପସତ୍ତମ। ରତ୍ନାନ୍ଯନେକାନ୍ଯାଦାଯ ସ୍ତ୍ରିଯୋଽଶ୍ବାନାଯୁଧାନି ଚ॥ 14-86-17 (94909) ତେଷାଂ ନିର୍ବିଶତାଂ ତେଷୁ ଶିବିରେଷୁ ମହାତ୍ମନାମ୍। ନର୍ଦତଃ ସାଗରସ୍ଯେବ ଦିବସ୍ପୃଗଭବତ୍ସ୍ବନଃ॥ 14-86-18 (94910) `ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଗମ୍ଯ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣାଂଶ୍ଚ ନ୍ଯବେଦଯତ୍॥' 14-86-19 (94911) ତେଷାମଭ୍ଯାଗତାନାଂ ଚ ସ ରାଜା କୁରୁବର୍ଧନଃ। ବ୍ଯାଦିଦେଶାନ୍ନପାନାନି ଶଯ୍ଯାଶ୍ଚାପ୍ଯତିମାନୁଷାଃ॥ 14-86-20 (94912) ବାହନାନାଂ ଚ ବିବିଧାଃ ଶାଲାଃ ଶାଲୀକ୍ଷୁଗୋରସୈଃ। ଉପେତା ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠୋ ବ୍ଯାଦିଦେଶ ସ ଧର୍ମରାଟ୍॥ 14-86-21 (94913) `ବର୍ଣାଃ ପୃଥକ୍ସନ୍ନିବିଷ୍ଟା ହ୍ଯୁତ୍ତରୋତ୍ତରପୂଜିତାଃ'। ତଥା ତସ୍ମିନ୍ମହାଯଜ୍ଞେ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ସମାଜଗ୍ମୁର୍ମୁନିଗଣା ବହବୋ ବ୍ରହ୍ମବାଦିନଃ॥ 14-86-22 (94914) ଯେ ଚ ଦ୍ବିଜାତିପ୍ରବରାସ୍ତତ୍ରାସନ୍ପୃଥିବୀପତେ। ସମାଜଗ୍ମୁଃ ସଶିଷ୍ଯାଂସ୍ତାନ୍ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ କୌରବଃ॥ 14-86-23 (94915) ସର୍ବାଂଶ୍ଚ ତାନନୁଯଯୌ ଯାବଦାବସଥାନ୍ପ୍ରତି। ସ୍ବଯମେବ ମହାତେଜା ଦଂଭଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-86-24 (94916) ତତଃ କୃତ୍ବା ସ୍ଥପତଯଃ ଶିଲ୍ପିନୋଽନ୍ଯେ ଚ ଯେ ତଦା। କୃତ୍ସ୍ନଂ ଯଜ୍ଞବିଧିଂ ରାଜନ୍ଧର୍ମରାଜେ ନ୍ଯବେଦଯନ॥ 14-86-25 (94917) ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ଧର୍ମରାଜସ୍ତୁ କୃତଂ ସର୍ବମତନ୍ଦ୍ରିତଃ। ହୃଷ୍ଟରୂପୋଽଭବଦ୍ରାଜନ୍ସହ ଭ୍ରାତୃଭିରାଦୃତଃ॥ 14-86-26 (94918) ତସ୍ମିନ୍ଯଜ୍ଞେ ପ୍ରବୃତ୍ତେ ତୁ ବାଗ୍ମିନୋ ହେତୁବାଦିନଃ। ହେତୁବାଦାନ୍ବହୂନାହୁଃ ପରସ୍ପରଜିଗୀଷବଃ॥ 14-86-27 (94919) ଦଦୃଶୁସ୍ତଂ ନୃପତଯୋ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ବିଧିମୁତ୍ତମମ୍। ଦେବେନ୍ଦ୍ରସ୍ଯେବ ବିହିତଂ ଭୀମସେନେନ ଭାରତ॥ 14-86-28 (94920) ଦଦୃଶୁସ୍ତୋରଣାନ୍ଯତ୍ର ଶାତକୁଂଭମଯାନି ତେ। ଶଯ୍ଯାସନବିହାରାଂଶ୍ଚ ସୁବହୂନ୍ରତ୍ନସଂଚଯାନ୍॥ 14-86-29 (94921) ଘଟାନ୍ପାତ୍ରୀଃ କଟାହାନି କଲଶାନ୍ବର୍ଧମାନକାନ୍। ନ ହି କିଞ୍ଚିଦସୌବର୍ଣମପଶ୍ଯନ୍ବସୁଧାଧିପାଃ॥ 14-86-30 (94922) ଯୂପାଂଶ୍ଚ ଶାସ୍ତ୍ରପଠିତାନ୍ଦାରବାନ୍ହେମଭୂଷିତାନ୍। ଉପକ୍ଲୃପ୍ତାନ୍ଯଥାକାଲଂ ବିଧିବଦ୍ଭୂରିବର୍ଚସଃ॥ 14-86-31 (94923) ସ୍ଥଲଜାକ ଜଲଜା ଯେ ଚ ପଶବଃ କେଚନ ପ୍ରଭୋ। ସର୍ବାନେବ ସମାନୀତାନପଶ୍ଯଂସ୍ତତ୍ର ତେ ନୃପାଃ॥ 14-86-32 (94924) ଗାଶ୍ଚୈବ ମହିଷୀଶ୍ଚୈବ ତଥା ବୃଦ୍ଧସ୍ତ୍ରିଯୋପି ଚ। ଔଦକାନି ଚ ସତ୍ବାନି ଶ୍ବାପଦାନି ବଯାଂସି ଚ॥ 14-86-33 (94925) ଜରାଯୁଜାଣ୍ଡଜାତାନି ସ୍ବେଦଜାନ୍ଯୁଦ୍ଭିଦାନି ଚ। ପର୍ବତାନୂପଜାତାନି ଭୂତାନି ଦଦୃଶୁଶ୍ଚ ତେ॥ 14-86-34 (94926) ଏବଂ ପ୍ରମୁଦିତଂ ସର୍ବଂ ପଶୁଗୋଧନଧାନ୍ଯତଃ। ଯଜ୍ଞବାଟଂ ନୃପା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପରଂ ବିସ୍ମଯମାଗତାଃ॥ 14-86-35 (94927) `ଅନିଶଂ ଦୀଯତେ ଚ ସ୍ମ ତତ୍ର ଭୋଜ୍ଯଂ ପୃଥଗ୍ବିଧମ୍॥' ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ବିଶାଂ ଚୈବ ବହୁମୃଷ୍ଟାନ୍ନମୃଦ୍ଧିମତ୍॥ 14-86-36 (94928) ପୂର୍ଣେ ଶତସହସ୍ରେ ତୁ ବିପ୍ରାଣାଂ ତତ୍ରି ଭୁଞ୍ଜତାମ୍। ଦୁନ୍ଦୁଭିର୍ମେଘନିର୍ଘୋଷୋ ମୁହୁର୍ମୁହୁରତାଡ୍ଯତ। ବିନନାଦାସକୃଚ୍ଚାପି ଦିବସେଦିବସେ ଗତେ॥ 14-86-37 (94929) ଏବଂ ସ ବବୃତେ ଯଜ୍ଞୋ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ଅନ୍ନସ୍ଯ ସୁବହୂନ୍ରାଜନ୍ନୁତ୍ସର୍ଗାନ୍ପର୍ବତୋପମାନ୍। ଦଧିକୁଲ୍ଯାଶଅଚ ଦଦୃଶୁଃ ସର୍ପିଷଶ୍ଚ ହ୍ରଦାଞ୍ଜନାଃ॥ 14-86-38 (94930) ଜଂବୂଦ୍ବୀପୋ ହି ସକଲୋ ନାନଜନପଦାଯୁତଃ। ରାଜନ୍ନଦୃସ୍ଯତୈକସ୍ଥୋ ରାଜ୍ଞସ୍ତସ୍ଯ ମହାମଖେ॥ 14-86-39 (94931) ତତ୍ର ଜାତିସହସ୍ରାଣି ପୁରୁଷାଣାଂ ତତସ୍ତତଃ। ଗୃହୀତ୍ବା ଧମାଜଗ୍ମୁର୍ବହୂନି ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-86-40 (94932) ସ୍ରଗ୍ବିଣଶ୍ତାପି ତେ ସର୍ବେ ସୁମୁଷ୍ଟମଣିକୁଣ୍ଡଲାଃ। ପର୍ଯବେଷନ୍ଦ୍ବିଜାତୀଂସ୍ତାଞ୍ଶତଶୋଽଥ ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-86-41 (94933) ବିବିଧାନ୍ଯନ୍ନପାନାନି ପୁରୁଷା ଯେଽନୁଯାଯିନଃ। ତେ ବୈ ନୃପୋପଭୋଜ୍ଯାନି ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଦଦୁଶ୍ଚ ହ॥ ॥ 14-86-42 (94934) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଷଡଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 86 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-86-3 ଇଷ୍ଟଂ ନକ୍ଷତ୍ରଂ ପୁଷ୍ଯମ୍॥ 7-86-8 ପ୍ରସ୍ଥାପ୍ଯନ୍ତୁ ପ୍ରସ୍ଥାପଯନ୍ତୁ। ସ୍ବାର୍ଥେ ଣିଚ୍। ପ୍ରତିଷ୍ଠନ୍ତ୍ବିତ୍ଯର୍ଥଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 087

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.87. ଅଧ୍ଯାଯଃ 087

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ବଲରାମାଦିଭିଃ ସହ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଶ୍ବମେଧାଯ ହାସ୍ତିନପୁରଂପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ନାନାଦେଶେଭ୍ଯ ଆଗମିଷ୍ଯତାଂ ରାଜ୍ଞାମପ୍ରମାଦେନ ଯଥୋଚିତପୂଜାଯା ମଣଲୂରାଦାଗମିଷ୍ଯତୋ ବଭ୍ରୁବାହନସ୍ଯ ସଂମାନନସ୍ଯ ଚ କର୍ତବ୍ଯତାପ୍ରତିପାଦକାର୍ଜୁନସଂଦେଶନିବେଦନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ସମାଗତାନ୍ବେଦବିଦୋ ରାଜ୍ଞଶ୍ଚ ପୃଥିବୀଶ୍ବରାନ୍। ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ରାଜା ଭୀମସେନମଭାଷତ॥ 14-87-1 (94935) ଉପଯାତା ନରବ୍ଯାଘ୍ରା ଯ ଏତେ ପୃଥିବୀଶ୍ବରାଃ। ଏତେଷାଂ କ୍ରିଯତାଂ ପୂଜା ପୂଜାର୍ହା ହି ନରାଧିପାଃ॥ 14-87-2 (94936) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଥା ଚକ୍ରେ ନରେନ୍ଦ୍ରେଣ ଯଶସ୍ବିନା। ଭୀମସେନୋ ମହାତେଜା ଯମାଭ୍ଯାଂ ସହ ପାଣ୍ଡବଃ॥ 14-87-3 (94937) ଅଥାଭ୍ଯଗଚ୍ଛଦ୍ଗୋବିନ୍ଦୋ ବୃଷ୍ଣିଭିଃ ସହ ଧର୍ମଜମ୍। ବଲଦେବଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ସର୍ବପ୍ରାଣଭୂତାଂ ବରଃ॥ 14-87-4 (94938) ଯୁଯୁଧାନେନ ସହିତଃ ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନେନ ଗଦେନ ଚ। ନିଶଠେନାଥ ସାଂବେନ ତଥୈବ କୃତବର୍ମଣା॥ 14-87-5 (94939) ତେଷାମପି ପରାଂ ପୂଜାଂ ଚକ୍ରେ ଭୀମୋ ମହାରଥଃ। ବିବିଶୁସ୍ତେ ଚ ବେଶ୍ମାନି ରତ୍ନବନ୍ତି ଚ ସର୍ବଶଃ॥ 14-87-6 (94940) ଯୁଧିଷ୍ଠିରସମୀପେ ତୁ କଥାନ୍ତେ ମଧୁସୂଦନଃ। ଅର୍ଜୁନଂ କଥଯାମାସ ବହୁସଙ୍ଗ୍ରାମକର୍ଶିତମ୍॥ 14-87-7 (94941) ସ ତଂ ପ୍ରପଚ୍ଛ କୌନ୍ତେଯଃ ପୁନଃପୁନରରିଂଦମମ୍। ଧର୍ମଜଃ ଶକ୍ରଜଂ ଜିଷ୍ଣୁଂ ସମାଚଷ୍ଟ ଜଗତ୍ପତିଃ॥ 14-87-8 (94942) ଆଗମଦ୍ଦ୍ବାରକାବାସୀ ସମାପ୍ତଃ ପୁରୁଷୋ ନୃପ। ଯୋଽଦ୍ରାକ୍ଷୀତ୍ପାଣ୍ଡବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବହୁସଙ୍ଗ୍ରାମକର୍ଶିତମ୍॥ 14-87-9 (94943) ସମୀପେ ଚ ମହାବାହୁମାଚଷ୍ଟ ଚ ମମ ପ୍ରଭୋ। କୁରୁ କାର୍ଯାଣି କୌନ୍ତେଯ ହଯମେଧାର୍ଥସିଦ୍ଧଯେ॥ 14-87-10 (94944) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚୈନଂ ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଦିଷ୍ଟ୍ଯା ସ କୁଶଲୀ ଜିଷ୍ଣୁରୁପାଯାତି ଚ ମାଧବ॥ 14-87-11 (94945) ଯଦିଦଂ ସଂଦିଦେଶାସ୍ମିନ୍ପାଣ୍ଡବାନାଂ ବଲାଗ୍ରଣୀଃ। ତଦାଖ୍ଯାତମିହେଚ୍ଛାମି ଭବତା ଯଦୁନନ୍ଦନ॥ 14-87-12 (94946) ଇତ୍ଯୁକ୍ତୋ ଧର୍ମରାଜେନ ବୃଷ୍ଣ୍ଯନ୍ଧକପତିସ୍ତଦା। ପ୍ରୋବାଚେଦଂ ବଚୋ ବାଗ୍ମୀ ଧର୍ମାତ୍ମାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍॥ 14-87-13 (94947) ଇଦମାହ ମହାରାଜ ପାର୍ଥବାକ୍ଯଂ ନରେଶ୍ବରଃ। ବାଚ୍ଯୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ କୃଷ୍ଣ କାଲେ ବାକ୍ଯମିଦଂ ମମ॥ 14-87-14 (94948) ଆଗମିଷ୍ଯନ୍ତି ରାଜାନଃ ସର୍ବେ ବୈ କୌରବର୍ଷଭ। ପ୍ରାପ୍ତାନାଂ ମହତାଂ ପୂଜା କାର୍ଯା ହ୍ଯେତତ୍କ୍ଷମଂ ହି ନଃ॥ 14-87-15 (94949) ଇତ୍ଯେତଦ୍ବଚନାଦ୍ରାଜା ବିଜ୍ଞାପ୍ଯୋ ମମ ମାନଦ। ତଥା ଚାତ୍ଯଯିକଂ ନ ସ୍ଯାଦ୍ଯଦର୍ଘାହରଣେଽଭବତ୍॥ 14-87-16 (94950) କର୍ତୁମର୍ହତି ତଦ୍ରାଜା ଭବାଂଶ୍ଚାପ୍ଯନୁମନ୍ଯତାମ୍। ରାଜଦ୍ବେଷାନ୍ନ ନଶ୍ଯେଯୁରିମା ରାଜନ୍ପୁନଃ ପ୍ରଜାଃ॥ 14-87-17 (94951) ଇଦମନ୍ଯଚ୍ଚ କୌନ୍ତେଯ ବଚଃ ସ ପୁରୁଷୋଽବ୍ରବୀତ୍। ଧନଂଜଯସ୍ଯ ନୃପତେ ତନ୍ମେ ନିଗଦତଃ ଶୃଣୁ॥ 14-87-18 (94952) ଉପଯାସ୍ଯତି ଯଜ୍ଞଂ ନୋ ମଣଲୂରପତିର୍ନୃପଃ। ପୁତ୍ରୋ ମମ ମହାତେଜା ଦଯିତୋ ବଭ୍ରୁବାହନଃ॥ 14-87-19 (94953) ତଂ ଭବାନ୍ମଦପେକ୍ଷାର୍ଥଂ ବିଧିବତ୍ପ୍ରତିପୂଜଯେତ୍। ସ ତୁ ଭକ୍ତୋଽନୁରକ୍ତଶ୍ଚ ମମ ନିତ୍ଯମିତି ପ୍ରଭୋ॥ 14-87-20 (94954) ଇତ୍ଯେତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ଧର୍ମରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଅଭିନନ୍ଦ୍ଯାସ୍ଯ ତଦ୍ବାକ୍ଯମିଦଂ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ ॥ 14-87-21 (94955) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ସପ୍ତାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 87 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-87-7 ଭୋଜରାଜନ୍ଯାନାଂ ବର୍ଧନଃ॥ 7-87-8 ଜାନୁନୋରଧସ୍ଥଃ ପଶ୍ଚାଦ୍ଭାଗୀଯୋ ମାଂସଲଃ ପ୍ରଦେଶଃ ପିଣ୍ଡିକା। ତେ ଉଭେ ଅସ୍ଯାଧିକେ ସ୍ବଦେଶାଦଧୋଭାଗପର୍ଯନ୍ତଂ ବହୁଲମାଲମ୍ବମାନେ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 088

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.88. ଅଧ୍ଯାଯଃ 088

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣି ପାଣ୍ଡବେଷୁ ଚତୁର୍ଭ୍ଯୋଽର୍ଜୁନସ୍ଯୈବ ବିଶେଷତୋଽଧ୍ବସଂଚାରାଦିପରିକ୍ଲେଶସୂଚକଶାରୀରାଲକ୍ଷଣପ୍ରଶ୍ନେ କୃଷ୍ଣେନ ତଂପ୍ରତି ତତ୍କଥନମ୍॥ 1 ॥ ମେଧ୍ଯାଶ୍ବସ୍ଯ ପୃଥ୍ବୀସଂଚାରଣାଯ ଗତେନାର୍ଜୁନେନ ସହାଶ୍ବେନ ପୁନର୍ନଗରଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଶ୍ରୁତଂ ପ୍ରିଯମିଦଂ କୃଷ୍ଣ ଯତ୍ତ୍ବମର୍ହସି ଭାଷିତୁମ୍। ତନ୍ମେଽମୃତରସଂ ପୁଣ୍ଯଂ ମନୋ ହ୍ଲାଦଯତି ପ୍ରଭୋ॥ 14-88-1 (94956) ବହୂନି କିଲ ଯୁଦ୍ଧାନି ବିଜଯସ୍ଯ ନରାଧିପୈଃ। ପୁନରାସନ୍ହୃଷୀକେଶ ତତ୍ରତତ୍ରେତି ନ ଶ୍ରୁତମ୍॥ 14-88-2 (94957) କିଂନିମିତ୍ତଂ ସ ନିତ୍ଯଂ ହି ପାର୍ଥଃ ସୁଖବିବର୍ଜିତଃ। ଅତୀବ ବିଜଯୋ ଧୀମାନିତି ମେ ଦୂଯତେ ମନଃ॥ 14-88-3 (94958) ସଂଚିନ୍ତଯାମି କୌନ୍ତେଯଂ ରହୋ ଜିଷ୍ଣୁଂ ଜନାର୍ଦନ। ଅତୀବ ଦୁଃଖଭାଗୀ ସ ସତତଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନଃ॥ 14-88-4 (94959) କିଂନୁ ତସ୍ଯ ଶରୀରେଽସ୍ତି ସର୍ବଲକ୍ଷଣପୂଜିତେ। ଅନିଷ୍ଟଂ ଲକ୍ଷଣଂ କୃଷ୍ଣ ଯେନ ଦୁଃଖାନ୍ଯୁପାଶ୍ନୁତେ॥ 14-88-5 (94960) ଅତୀବାସୁଖଭୋଗୀ ସ ସତତଂ କୁନ୍ତିନନ୍ଦନଃ। ନ ହି ପଶ୍ଯାମି ବୀଭତ୍ସୋର୍ନିନ୍ଦ୍ଯଂ ଗାତ୍ରେଷୁ କିଂଚନ। ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଚେନ୍ମଯୈତଦ୍ବୈ ତନ୍ମେ ବ୍ଯାଖ୍ଯାତୁମର୍ହସି॥ 14-88-6 (94961) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ହୃଷୀକେଶୋ ଧ୍ଯାତ୍ବା ସୁମହଦନ୍ତରମ୍। ରାଜାନଂ ଭୋଜରାଜନ୍ଯବର୍ଧନୋ ବିଷ୍ଣୁରବ୍ରବୀତ୍॥ 14-88-7 (94962) ନ ହ୍ଯସ୍ଯ ନୃପତେ କିଞ୍ଚିଦନିଷ୍ଟମୁପଲକ୍ଷଯେ। ଋତେ ପୁରୁଷସିଂହସ୍ଯ ପିଣ୍ଡିକେଽସ୍ଯାଧିକେ ଯତଃ॥ 14-88-8 (94963) ସ ତାଭ୍ଯାଂ ପୁରୁଷବ୍ଯାଘ୍ରୋ ନିତ୍ଯମଧ୍ବସୁ ବର୍ତତେ। ନ ଚାନ୍ଯଦନୁପଶ୍ଯାମି ଯେନାସୌ ଦୁଃଖଭାଜନମ୍॥ 14-88-9 (94964) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପୁରୁଷଶ୍ରେଷ୍ଠସ୍ତଦା କୃଷ୍ଣେନ ଧୀମତା। ପ୍ରୋବାଚ ବୃଷ୍ଣିଶାର୍ଦୂଲମେବମେତଦିତି ପ୍ରଭୋ॥ 14-88-10 (94965) କୃଷ୍ଣା ତୁ ଦ୍ରୌପ୍ଦୀ କୃଷ୍ଣଂ ତିର୍ଯକ୍ସାସୂଯମୈକ୍ଷତ ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ ତସ୍ଯାସ୍ତଂ ପ୍ରଣଯଂ ଚାପି କେଶିହା। ପ୍ରଖ୍ଯୁଃ ସଖା ହୃଷୀକେଶଃ ସାକ୍ଷାଦିବ ଧନଂଜଯଃ॥ 14-88-11 (94966) ତତ୍ର ଭୀମାଦଯସ୍ତେ ତୁ କରବୋ ଯାଜକାଶ୍ଚ ଯେ। ରେମୁଃ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବିଚିତ୍ରାଂ ତାଂ ଧନଂଜଯକଥାଂ ଶୁଭାମ୍॥ 14-88-12 (94967) ତେଷାଂ କଥଯତାମେବ ପୁରୁଷୋଽର୍ଜୁନସଂକଥାଃ। ଉପାଯାଦ୍ବଚନାଦ୍ଦୂତୋ ବିଜଯସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-88-13 (94968) ସୋଭିଗମ୍ଯ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ଚ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍। ଉପାଯାତଂ ନରବ୍ଯାଘ୍ରଂ ଫଲ୍ଗୁନଂ ପ୍ରତ୍ଯବେଦଯତ୍॥ 14-88-14 (94969) ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ନୃପତିସ୍ତସ୍ଯ ହର୍ଷବାଷ୍ପାକୁଲେକ୍ଷଣଃ। ପ୍ରିଯାଖ୍ଯାନନିମିତ୍ତଂ ବୈ ଦଦୌ ବହୁଧନଂ ତଦା॥ 14-88-15 (94970) ତତୋ ଦ୍ବିତୀଯେ ଦିବସେ ମହାଞ୍ଶବ୍ଦୋ ବ୍ଯବର୍ଧତ। ଆଗଚ୍ଛତି ନରବ୍ଯାଘ୍ରେ କୌରବାଣାଂ ଧୁରଂଧରେ॥ 14-88-16 (94971) ତତୋ ରେଣୁଃ ସମୁଦ୍ଭୁତୋ ବିବଭୌ ତସ୍ଯ ବାଜିନଃ। ଅଭିତୋ ବର୍ତମାନସ୍ଯ ଯଥୋଚ୍ଚୈଃଶ୍ରବସସ୍ତଥା॥ 14-88-17 (94972) ତତ୍ର ହର୍ଷକରୀର୍ବାଚୋ ନରାଣାଂ ଶୁଶ୍ରୁବେଽର୍ଜୁନଃ। ଦିଷ୍ଟ୍ଯାଽସି ପାର୍ଥ କୁଶଲୀ ଧନ୍ଯୋ ରାଜା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-88-18 (94973) କୋନ୍ଯୋହି ପୃଥିବୀଂ କୃତ୍ସ୍ନାଂ ଜିତ୍ବାହି ଯୁଧି ପାର୍ଥିବାନ୍ ଚାରଯିତ୍ବା ହଯଶ୍ରେଷ୍ଠମୁପାଗଚ୍ଛେଦୃତେଽର୍ଜୁନାତ୍॥ 14-88-19 (94974) ଯେ ବ୍ଯତୀତା ମହାତ୍ମାନୋ ରାଜାନଃ ସଗରାଦଯଃ। ତେଷାମପୀଦୃଶଂ କର୍ମ ନ କଦାଚନ ଶୁଶ୍ରୁମ॥ 14-88-20 (94975) ନୈତଦନ୍ଯେ କରିଷ୍ଯନ୍ତି ଭବିଷ୍ଯା ବସୁଧାଧିପାଃ। ଯତ୍ତ୍ବଂ କୁରୁକୁଲଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦୁଷ୍କରଂ କୃତବାନସି॥ 14-88-21 (94976) ଇତ୍ଯେବଂ ବଦତାଂ ତେଷାଂ ପୁଂସାଂ କର୍ଣସୁଖା ଗିରଃ। ଶୃଣ୍ବନ୍ବିବେଶ ଧର୍ମାତ୍ମା ଫଲ୍ଗୁନୋ ଯଜ୍ଞସଂସ୍ତରମ୍॥ 14-88-22 (94977) ତତୋ ରାଜା ସହାମାତ୍ଯଃ କୃଷ୍ଣଶ୍ଚ ଯଦୁନନ୍ଦନଃ। ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ତଂ ପ୍ରତ୍ଯୁଦ୍ଯଯତୁସ୍ତଦା॥ 14-88-23 (94978) ସୋଽଭିବାଦ୍ଯ ପିତୁଃ ପାଦୌ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ଭୀମାଦୀଂଶ୍ଚାପି ସଂପୂଜ୍ଯ ପର୍ଯଷ୍ବଜତ କେଶବମ୍॥ 14-88-24 (94979) ତୈଃ ସମେତ୍ଯାର୍ଚିତସ୍ତାଂଶ୍ଚ ପ୍ରତ୍ଯର୍ଚ୍ଯାଥ ଯଥାବିଧି। ବିଶଶ୍ରାମ ମହାବାହୁସ୍ତୀରଂ ଲବ୍ଧ୍ବେବ ପାରଗଃ॥ ॥ 14-88-25 (94980) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଶୀତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 88 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 089

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.89. ଅଧ୍ଯାଯଃ 089

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବଭ୍ରୁବାହନେନୋଲୂପୀଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦାଭ୍ଯାଂ ସହ ଯାଗଦିଦୃକ୍ଷ୍ଯା ହାସ୍ତିନପୁରଂ ପ୍ରତ୍ଯାଗମନମ୍॥ 1 ॥ ତତଃ ସ୍ବଯଂ ସମାଗତବ୍ଯାସାଜ୍ଞଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ଋତ୍ବିଗ୍ଭିଃ ସହାଶ୍ବମେଧୋପକ୍ରମଃ॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏତସ୍ମିନ୍ନେବ କାଲେ ତୁ ସ ରାଜା ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ମାତୃଭ୍ଯାଂ ସହିତୋ ଧୀମାନ୍କୁରୂନଭ୍ଯାଜଗାମ ହ॥ 14-89-1 (94981) ତତ୍ର ବୃଦ୍ଧାନ୍ଯଥାବତ୍ସ କୁରୂନନ୍ଯାଂଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବାନ୍। ଅଭିବାଦ୍ଯ ମହାବାହୁସ୍ତୈଶ୍ଚାପି ପ୍ରତିନନ୍ଦିତଃ। ପ୍ରବିବେଶ ପିତାମହ୍ଯାଃ କୁନ୍ତ୍ଯା ଭବନମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-89-2 (94982) ସ ପ୍ରବିଶ୍ଯ ମହାବାହୁଃ ପାଣ୍ଡବାନାଂ ନିବେଶନମ୍। ପିତାମହୀମଭ୍ଯବନ୍ଦତ୍ସାମ୍ନା ପରମବଲ୍ଗୁନା॥ 14-89-3 (94983) ତଥା ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦା ଦେବୀ କୌରବସ୍ଯାତ୍ମଜାଽପି ଚ। ପୃଥାଂ କୃଷ୍ଣାଂ ଚ ସହିତେ ବିନଯେନୋପଜଗ୍ମତୁଃ। ସୁଭଦ୍ରାଂ ଚ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ଯାଶ୍ଚାନ୍ଯାଃ କୁରୁଯୋଷିତଃ॥ 14-89-4 (94984) ଦଦୌ କୁନ୍ତୀ ତତସ୍ତାଭ୍ଯାଂ ରତ୍ନାନି ବିବିଧାନି ଚ। ଦ୍ରୌପଦୀ ଚ ସୁଭଦ୍ରା ଚ ଯାଶ୍ଚାପ୍ଯନ୍ଯା ଯଦୁସ୍ତ୍ରିଯଃ॥ 14-89-5 (94985) ଊଷତୁସ୍ତତ୍ର ତେ ଦେବ୍ଯୌ ମହାର୍ଙଶଯନାସନେ। ସୁପୂଜିତେ ସ୍ବଯଂ କୁନ୍ତ୍ଯା ପାର୍ଥସ୍ଯ ହିତକାମ୍ଯଯା॥ 14-89-6 (94986) ସ ଚ ରାଜା ମହାତେଜାଃ ପୂଜିତୋ ବଭ୍ରୁବାହନଃ। ଧୂତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ମହୀପାଲମୁପତସ୍ଥେ ଯତାବିଧି॥ 14-89-7 (94987) ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ଚ ରାଜାନଂ ଭୀମଦୀଂଶ୍ଚାପି ପାଣ୍ଡବାନ୍। ଉପାଗମ୍ଯ ମହାତେଜା ବିନଯେନାଭ୍ଯବାଦଯତ୍॥ 14-89-8 (94988) ସ ତୈଃ ପ୍ରେମ୍ଯା ପରିଷ୍ବକ୍ତଃ ପୂଜିତଶ୍ଚ ଯଥାବିଧି। ଧନଂ ଚାସ୍ମୈ ଦଦୁର୍ଭୂରି ପ୍ରୀଯମାଣା ମହାରଥାଃ॥ 14-89-9 (94989) ତଥୈବ ଚ ମହୀପାଲଃ କୃଷ୍ଣଂ ଚକ୍ରଗଦାଧରମ୍। ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନ ଇବ ଗୋବିନ୍ଦଂ ବିନଯେନୋପତସ୍ଥିବାନ୍॥ 14-89-10 (94990) ତସ୍ମୈ କୃଷ୍ଣୋ ଦଦୌ ରାଜ୍ଞେ ମହାର୍ହମତିପୂଜିତମ୍। ରଥଂ ହେମପରିଷ୍କାରଂ ଦିବ୍ଯାଶ୍ବଯୁଜମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-89-11 (94991) ଧର୍ମରାଜଶ୍ଚ ଭୀମଶ୍ଚ ଫଲ୍ଗୁନଶ୍ଚ ଯମୌ ତଥା। ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍ ଚ ତେ ଚୈନଂ ମାନାର୍ଥାଭ୍ଯାମଯୋଜଯନ୍॥ 14-89-12 (94992) ତତସ୍ତୃତୀଯେ ଦିବସେ ସତ୍ଯବତ୍ଯାତ୍ମଜୋ ମୁନିଃ। ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂ ସମଭ୍ଯେତ୍ଯ ବାଗ୍ମୀ ବଚନମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-89-13 (94993) ଅଦ୍ଯପ୍ରଭୃତି କୌନ୍ତେଯ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ସମଯୋ ହି ତେ। ମୁହୂର୍ତୋ ଯଜ୍ଞିଯଃ ପ୍ରାପ୍ତଶ୍ଚୋଦଯନ୍ତୀହ ଯାଜକାଃ॥ 14-89-14 (94994) ଅହୀନୋ ନାମ ରାଜେନ୍ଦ୍ର କ୍ରତୁସ୍ତେଽଯଂ ବିକଲ୍ପବାନ୍। ବହୁତ୍ବାତ୍କାଞ୍ଚନସ୍ଯାସ୍ଯ ଖ୍ଯାତୋ ବହୁସୁବର୍ଣକଃ॥ 14-89-15 (94995) ଏବମତ୍ର ମହାରାଜ ଦକ୍ଷିଣାଭିର୍ଗୁଣୀକୁର। ଶ୍ରୀସ୍ତ୍ବାଂ ବ୍ରଜତୁ ତେ ରାଜନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣା ହ୍ଯତ୍ର କାରଣମ୍॥ 14-89-16 (94996) ତ୍ରୀନଶ୍ବମେଧାନତ୍ର ତ୍ବଂ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ଯ ବହୁଦକ୍ଷିଣାନ୍। ଜ୍ଞାତିବଧ୍ଯାକୃତଂ ପାପଂ ପ୍ରହାସ୍ଯତି ନରାଧିପ॥ 14-89-17 (94997) ପବିତ୍ରଂ ପରମଂ ଚୈତତ୍ପାବନାନାଂ ଚ ପାବନମ୍। ଯଦଶ୍ବମେଧାବଭୃଥଂ ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯସେ କୁରୁନନ୍ଦନ॥ 14-89-18 (94998) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତୁ ତେଜସ୍ବୀ ବ୍ଯାସେନାମିତବୁଦ୍ଧିନା। ଦୀକ୍ଷାଂ ବିବେଶ ଧର୍ମାତ୍ମା ବାଜିମେଧାପ୍ତଯେ ତତଃ॥ 14-89-19 (94999) ତତୋ ଯଜ୍ଞଂ ମହାବାହୁର୍ବାଜିମେଧଂ ମହାକ୍ରତୁମ୍। ବହ୍ବନ୍ନଦକ୍ଷିଣଂ ରାଜା ସର୍ବକାମଗୁଣାନ୍ବିତମ୍॥ 14-89-20 (95000) ତତ୍ର ବେଦବିଦୋ ରାଜଂଶ୍ଚକ୍ରୁଃ କର୍ମାଣି ଯାଜକାଃ। ପରିକ୍ରାମନ୍ତି ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞା ଯତାବଦ୍ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ॥ 14-89-21 (95001) ନ ତେଷାଂ ସ୍ଖଲିତଂ କିଞ୍ଚିଦାସୀଦପହୁତଂ ତଥା। କ୍ରମଯୁକ୍ତଂ ଚ ଯୁକ୍ତଂ ଚ ଚକ୍ରୁସ୍ତତ୍ର ଦ୍ବିଜର୍ଷଭାଃ॥ 14-89-22 (95002) କୃତ୍ବା ପ୍ରବର୍ଗ୍ଯଂ ଧର୍ମଜ୍ଞା ଯଥାବଦ୍ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ। ଚକ୍ରସ୍ତେ ବିଧିବଦ୍ରାଜଂସ୍ତଥୈବାଭିଷବଂ ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-89-23 (95003) ଅଭିଷୂଯ ତତୋ ରାଜନ୍ସୋମଂ ସୋମପସତ୍ତମାଃ। ସବନାନ୍ଯାନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ଚକ୍ରୁଃ ସାସ୍ତ୍ରାନୁସାରିଣଃ॥ 14-89-24 (95004) ନ ତତ୍ର କୃପଣଃ କଶ୍ଚିନ୍ନ ଦରିଦ୍ରୋ ବଭୂବ ହ। କ୍ଷୁଧିତୋ ଦୁଃଖିତୋ ବାଽପି ପ୍ରାକୃତୋ ବାଽପି ମାନବଃ॥ 14-89-25 (95005) ଭୋଜନଂ ଭୋଜନାର୍ଥିଭ୍ଯୋ ଦାପଯାମାସ ଶତ୍ରୁହା। ଭୀମସେନୋ ମହାତେଜାଃ ସତତଂ ରାଜଶାସନାତ୍॥ 14-89-26 (95006) ସଂସ୍ତରେ କୁଶଲାଶ୍ଚାପି ସର୍ବକାର୍ଯାଣି ଯାଜକାଃ। ଦିବସେଦିବସେ ଚକ୍ରୁର୍ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରାନୁଦର୍ଶାତ୍॥ 14-89-27 (95007) ନାଷଡଙ୍ଗବିଦତ୍ରାସୀତ୍ସଦସ୍ଯସ୍ତସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ନାବ୍ରତୋ ନାନୁପାଧ୍ଯାଯୋ ନ ଚ ବାଦାବିଚକ୍ଷଣଃ॥ 14-89-28 (95008) ତତୋ ଯୂପୋଚ୍ଛ୍ରଯେ ପ୍ରାପ୍ତେ ଷଡ୍ ବୈଲ୍ବାନ୍ଭରତର୍ଷଭ। ଖାଦିରାନ୍ବିଲ୍ବସମିତାଂସ୍ତାବତଃ ସର୍ବବର୍ଣିନଃ॥ 14-89-29 (95009) ଦେବଦାରୁମଯୌ ଦ୍ବୌ ତୁ ଯୂପୌ କୁରୁପତେର୍ମଖେ। ଶ୍ଲେଷ୍ମାତକମଯଂ ଚୈକଂ ଯାଜକାଃ ସମକଲ୍ପଯନ୍॥ 14-89-30 (95010) `ସର୍ବାନେତାନ୍ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ଯାଜକାଃ ସମକାରଯନ୍।' ଶୋଭାର୍ଥଂ ଚାପରାନ୍ଯୂପାନ୍କାଞ୍ଚନାନ୍ଭରତର୍ଷଭ। ସ ଭୀମଃ କାରଯାମାସ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଶାସନାତ୍॥ 14-89-31 (95011) ତେ ବ୍ଯରାଜନ୍ତ ରାଜର୍ଷେ ବାସୋଭିରୁପଶୋଭିତାଃ। ମହେନ୍ଦ୍ରାନୁଗତା ଦେବା ଯଥା ସପ୍ତର୍ଷିଭିର୍ଦିବି॥ 14-89-32 (95012) ଇଷ୍ଟକାଃ କାଞ୍ଚନୀଶ୍ଚାତ୍ର ଚଯନାର୍ତଂ କୃତା ବିଭୋ। ଶୁଶୁଭେ ଚଯନଂ ତଚ୍ଚ ଦକ୍ଷସ୍ଯେବ ପ୍ରଜାପତେଃ॥ 14-89-33 (95013) ଚତୁଶ୍ଚିତ୍ଯଶ୍ଚ ତସ୍ଯାସୀଦଷ୍ଟାଦଶକରାତ୍ମକଃ। ସ ରୁକ୍ମପକ୍ଷୋ ନିଚିତସ୍ତ୍ରିକୋଣୋ ଗରୁଡାକୃତିଃ॥ 14-89-34 (95014) ତତୋ ନିଯୁକ୍ତାଃ ପଶବୋ ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ମନୀଷିଭିଃ। ତଂ ତଂ ଦେବଂ ସମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ପକ୍ଷିଣଃ ପଶବଶ୍ଚ ଯେ॥ 14-89-35 (95015) ଋଷଭାଃ ଶାସ୍ତ୍ରପଠିତାସ୍ତଥା ଜଲଚରାଶ୍ଚ ଯେ। ସର୍ବାଂସ୍ତାନଭ୍ଯଯୁଞ୍ଜଂସ୍ତେ ତତ୍ରାଗ୍ନିଚଯକର୍ମଣି॥ 14-89-36 (95016) ଯୂପେଷୁ ନିଯତା ଚାସୀତ୍ପଶୂନାଂ ତ୍ରିଶତୀ ତଥା। ଅଶ୍ବରତ୍ନୋତ୍ତରା ଯଜ୍ଞେ କୌନ୍ତେଯସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-89-37 (95017) ସ ଯଜ୍ଞଃ ଶୁଶୁଭେ ତସ୍ଯ ସାକ୍ଷାଦ୍ଦେବର୍ଷିସଂକୁଲଃ। ଗନ୍ଧର୍ବଗଣସଂକୀର୍ଣଃ ଶୋଭିତୋଽପ୍ସରସାଂ ଗଣୈଃ॥ 14-89-38 (95018) ସ କିଂପୁରୁଷସଂକୀର୍ଣଃ କିଂନରୈଶ୍ଚୋପଶୋଭିତଃ। ସିଦ୍ଧବିପ୍ରନିବାସୈଶ୍ଚ ସମନ୍ତାଦଭିସଂବୃତଃ॥ 14-89-39 (95019) ତସ୍ମିନ୍ସଦସି ନିତ୍ଯାସ୍ତୁ ବ୍ଯାସଶିଷ୍ଯା ଦ୍ବିଜର୍ଷଭାଃ। ସର୍ବଶାସ୍ତ୍ରପ୍ରଣେତାରଃ କୁଶଲା ଯଜ୍ଞକର୍ମସୁ॥ 14-89-40 (95020) ନାରଦଶ୍ଚ ବଭୂବାତ୍ର ତୁଂବୁରୁଶ୍ଚ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ। ବିଶ୍ବାବସୁଶ୍ଚିତ୍ରସେନସ୍ତଥାଽନ୍ଯେ ଗୀତକୋବିଦାଃ॥ 14-89-41 (95021) ଗନ୍ଧର୍ବା ଗୀତକୁଶଲା ନୃତ୍ଯେଷୁ ଚ ବିଶାରଦାଃ। ରମଯନ୍ତି ସ୍ମ ତାନ୍ବିପ୍ରାନ୍ଯଜ୍ଞକର୍ମାନ୍ତରେଷୁ ବୈ॥ ॥ 14-89-42 (95022) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକୋନନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 89 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-89-15 ଅହୀନଃ ଅହ୍ନାଂ ସୋମଯାଗାନାଂ ବହୂନାଂ ସମୂହୋଽହୀନଃ। ନ ହୀନଃ ଦ୍ରବ୍ଯାଦିନା ଇତି ବା॥ 7-89-23 ଅଭିଷବ ସୋମବଲ୍ଲ୍ଯାଃ କଣ୍ଡନମ୍॥ 7-89-24 ସୋମଂ ସୋମବଲ୍ଲୀରସମ୍। ସବନାନି ପ୍ରାତଃସବନାଦୀନି॥ 7-89-27 ସଂସ୍ତରେ ଇଷ୍ଟକାନାଂ ଚଯନାଖ୍ଯେ ସ୍ଥଣ୍ଡିଲରଚନେ॥ 7-89-29 ବର୍ଣିନଃ ପଲାଶକାଷ୍ଠମଯାଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 090

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.90. ଅଧ୍ଯାଯଃ 090

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣାଶ୍ବମେଧସମାପନାନନ୍ତରଂ ରାଜ୍ଞାଂ ଯଥୋଚିତଂ ସଂମାନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବସ୍ବଦେଶାନ୍ପ୍ରତି ପ୍ରସ୍ଥାପନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଶ୍ରପଯିତ୍ବା ପଶୂନନ୍ଯାନ୍ବିଧିବଦ୍ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ। ତଂ ତୁରଙ୍ଗଂ ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରମାଲଭନ୍ତ ଦ୍ବିଜାତଯଃ॥ 14-90-1 (95023) ତତଃ ସଂଜ୍ଞପ୍ଯ ତୁରଗଂକ ବିଧିବଦ୍ଯାଜକର୍ଷଭାଃ। ଉପସଂବେଶଯାଂଚକ୍ରୁସ୍ତତସ୍ତାଂ ଦ୍ରୁପଦାତ୍ମଜାମ୍। କଲାଭିସ୍ତିସୃଭୀ ରାଜନ୍ଯଥାବିଧି ମନସ୍ବିନୀମ୍॥ 14-90-2 (95024) ଉଦ୍ଧୃତ୍ଯ ତୁ ବପାଂ ତସ୍ଯ ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ଦ୍ବିଜାତଯଃ। ଶ୍ରପଯାମାସୁରବ୍ଯଗ୍ରା ବିଧିବଦ୍ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-90-3 (95025) ତଂ ବପାଧୂମଗନ୍ଧଂ ତୁ ଧର୍ମରାଜଃ ସହାନୁଜୈଃ। ଉପାଜିଘ୍ରଦ୍ଯଥାସାସ୍ତ୍ରଂ ସର୍ବପାପାପହଂ ତଦା॥ 14-90-4 (95026) ଶିଷ୍ଟାନ୍ଯଙ୍ଗାନି ଯାନ୍ଯାସଂସ୍ତସ୍ଯାଶ୍ବସ୍ଯ ନରାଧିପ। ତାନ୍ଯଗ୍ରୌ ଜୁହୁବୁର୍ଧୀରାଃ ସମସ୍ତାଃ ଷୋଡଶର୍ତ୍ବିଜଃ॥ 14-90-5 (95027) ସଂସ୍ଥାପ୍ଯୈବଂ ତସ୍ଯ ରାଜ୍ଞସ୍ତଂ ଯଜ୍ଞଂ ଶକ୍ରତେଜସଃ। ବ୍ଯାସଃ ସଶିଷ୍ଯୋ ଭଗବାନ୍ବର୍ଧଯାମାସ ତଂ ନୃପମ୍॥ 14-90-6 (95028) ତତୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ ପ୍ରାଦାତ୍ସଦସ୍ଯେଭ୍ଯୋ ଯଥାବିଧି। କୋଟୀଃ ସହସ୍ରଂ ନିଷ୍କାଣାଂ ବ୍ଯାସାଯ ତୁ ବସୁଂଧରାମ୍॥ 14-90-7 (95029) ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ଧରାଂ ରାଜନ୍ବ୍ଯାସଃ ସତ୍ଯବତୀସୁତଃ। ଅବ୍ରବୀଦ୍ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ଧର୍ମରାଜଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍॥ 14-90-8 (95030) ବସୁଧା ଭବତସ୍ତ୍ବେଷାଂ ସଂନ୍ଯସ୍ତା ରାଜସତ୍ତମ। ନିଷ୍କ୍ରଯୋ ଦୀଯତାଂ ମହ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣା ହି ଧନାର୍ଥିନା॥ 14-90-9 (95031) ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ତୁ ତାନ୍ବିପ୍ରାନ୍ପ୍ରତ୍ଯୁବାଚ ମହାମନାଃ। ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତୋ ଧୀମାନ୍ମଧ୍ଯେ ରାଜ୍ଞାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍॥ 14-90-10 (95032) ଅଶ୍ବମେଧେ ମହାଯଜ୍ଞେ ପୃଥିବୀ ଦକ୍ଷିଣା ସ୍ମୃତା। ଅର୍ଜୁନେନ ଜିତା ଚେଯମୃତ୍ବିଗ୍ଭ୍ଯଃ ପ୍ରାପିତା ମଯା॥ 14-90-11 (95033) ବନଂ ପ୍ରବେକ୍ଷ୍ଯେ ବିପ୍ରାଗ୍ର୍ଯା ବିଭଜଧ୍ବଂ ମହୀମିମାମ୍। ଚତୁର୍ଧା ପୃଥିବୀଂ କୃତ୍ବା ଚାତୁର୍ହୋତ୍ରପ୍ରମାଣତଃ॥ 14-90-12 (95034) ନାହମାଦାତୁମିଚ୍ଛାମି ବ୍ରହ୍ମସ୍ବଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ॥ ଇଦଂ ନିତ୍ଯଂ ମନୋ ବିପ୍ରା ଭ୍ରାତୄଣାଂ ଚୈବ ମେ ସଦା॥ 14-90-13 (95035) ଇତ୍ଯୁକ୍ତବତି ତସ୍ମିଂସ୍ତୁ ଭ୍ରାତରୋ ଦ୍ରୌପଦୀ ଚ ସା। ଏବମେତଦିତି ପ୍ରାହୁସ୍ତଦଭୂଦ୍ରୋମହର୍ଷଣମ୍॥ 14-90-14 (95036) ତତୋଽନ୍ତରିକ୍ଷେ ବାଗାସୀତ୍ସାଧୁସାଧ୍ବିତି ଭାରତ। ତଥୈବ ଦ୍ବିଜସଙ୍ଘାନାଂ ଶଂସତାଂ ବିବଭୌ ସ୍ବନଃ॥ 14-90-15 (95037) ଦ୍ବୈପାଯନସ୍ତଥା କୃଷ୍ଣଃ ପୁନରେବ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ପ୍ରୋବାଚ ମଧ୍ଯେ ବିପ୍ରାଣାମିଦଂ ସମ୍ପୂଜଯନ୍ମୁନିଃ॥ 14-90-16 (95038) ଦତ୍ତୈଷା ଭବତା ମହ୍ଯଂ ତାଂ ତେ ପ୍ରତିଦଦାମ୍ଯହମ୍। ହିରଣ୍ଯଂ ଦୀଯତାମେଭ୍ଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ଧରାଽସ୍ତୁ ତେ॥ 14-90-17 (95039) ତତୋଽବ୍ରବୀଦ୍ବାସୁଦେବୋ ଧର୍ମରାଜଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ଯଥାଽଽହ ଭଗବାନ୍ବ୍ଯାସସ୍ତଥା ତ୍ବଂ କର୍ତୁମର୍ହସି॥ 14-90-18 (95040) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ କୁରୁଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ପ୍ରୀତାତ୍ମା ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ। କୋଟିଂ କୋଟିଂ ଗବାଂ ପ୍ରାଦାଦ୍ଦକ୍ଷିଣାଂ ତ୍ରିଗୁଣୀକୃତାମ୍॥ 14-90-19 (95041) ନ କରିଷ୍ଯତି ତଲ୍ଲୋକେ କଶ୍ଚିଦନ୍ଯୋ ନରାଧିପଃ। ଯତ୍କୃତଂ କୁରୁରାଜେନ ମରୁତ୍ତସ୍ଯାନୁକୁର୍ବତା॥ 14-90-20 (95042) ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯ ତୁ ତଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯଂ କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନୋ ମୁନିଃ। ଋତ୍ବିଗ୍ଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦଦୌ ବିଦ୍ବାଂଶ୍ଚତୁର୍ଧା ବ୍ଯଭଜଂଶ୍ଚ ତେ॥ 14-90-21 (95043) ଧରଣ୍ଯା ନିଷ୍କ୍ରଯଂ ଦତ୍ତ୍ବା ତଦ୍ଧିରଣ୍ଯଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଦୂତପାପୋ ଜିତସ୍ବର୍ଗୋ ମୁମୁଦେ ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ॥ 14-90-22 (95044) ଋତ୍ବିଜସ୍ତମପର୍ଯନ୍ତଂ ସୁବର୍ଣନିଚଯଂ ତଥା। ବ୍ଯଭଜନ୍ତ ଦ୍ବିଜାତିଭ୍ଯୋ ଯଥୋତ୍ସାହଂ ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-90-23 (95045) ଯଜ୍ଞବାଟେ ଚ ଯତ୍କିଞ୍ଚିଦ୍ଧିରଣ୍ଯଂ ସବି ଭୂଷଣମ୍। ତୋରଣାନି ଚ ଯୂପାଂଶ୍ଚ ଘଟାନ୍ପାତ୍ରୀସ୍ତଥେଷ୍ଟକାଃ। ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଭ୍ଯନୁଜ୍ଞାତାଃ ସର୍ବଂ ତଦ୍ବ୍ଯଭଜନ୍ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-90-24 (95046) ଅନନ୍ତରଂ ଦ୍ବିଜାତିଭ୍ଯଃ କ୍ଷତ୍ରିଯା ଜହ୍ରିରେ ବସୁ। ତଥା ବିଟ୍ଶୂଦ୍ରସଙ୍ଘାଶ୍ଚ ତଥାଽନ୍ଯେ ମ୍ଲେଚ୍ଛଜାତଯଃ। `କାଲେନ ମହତା ଜହ୍ରୁସ୍ତତ୍ସୁବର୍ଣଂ ତତସ୍ତତଃ॥' 14-90-25 (95047) ତତସ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ସର୍ବେ ମୁଦିତା ଜଗ୍ମୁରାଲଯାନ୍। ତର୍ପିତା ବସୁନା ତେନ ଧର୍ମିରାଜେନ ଧୀମିତା॥ 14-90-26 (95048) ସ୍ବମଂଶଂ ଭଗବାନ୍ବ୍ଯାସଃ କୁନ୍ତ୍ଯୈ ପାଦାଭିବାଦିତଃ। ପ୍ରଦଦୌ ତସ୍ଯ ମହତୋ ହିରଣ୍ଯସ୍ଯ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ॥ 14-90-27 (95049) ଶ୍ବଶୁରାତ୍ପ୍ରୀତିଦାଯଂ ତଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ସା ପ୍ରୀତମାନସା। ଚକାର ପୁଣ୍ଯକଂ ତେନ ସୁମହତ୍ସଙ୍ଘଶଃ ପୃଥା॥ 14-90-28 (95050) ଗତ୍ବା ତ୍ବବଭୃଥଂ ରାଜା ବିପାପ୍ମା ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହ। ସଭାଜ୍ଯମାନଃ ଶୁଶୁଭେ ମହେନ୍ଦ୍ରସ୍ତ୍ରିଦଶୈରିବ॥ 14-90-29 (95051) ପାଣ଼୍ଡବାଶ୍ଚ ମହୀପାଲୈଃ ସମେତୈରଭିସଂବୃତାଃ। ଅଶୋଭନ୍ତ ମହାରାଜ ଗ୍ରହସ୍ତାରାଗଣୈରିବ॥ 14-90-30 (95052) ରାଜଭ୍ଯୋପି ତତଃ ପ୍ରାଦାଦ୍ରତ୍ନାନି ବିବିଧାନି ଚ। ଗଜାନଶ୍ବାନଲଙ୍କାରାନ୍ତ୍ରିଯୋ ବାସାଂସି କାଞ୍ଚନମ୍॥ 14-90-31 (95053) ତଦ୍ଧନୌଘମପର୍ଯନ୍ତଂ ପାର୍ଥଃ ପାର୍ଥିବମଣ୍ଡଲେ। ବିସୃଜଞ୍ଶୁଶୁଭେ ରାଜନ୍ଯଥା ବୈଶ୍ରବଣସ୍ତଥା॥ 14-90-32 (95054) ଆନୀଯ ଚ ତଥା ବୀରଂ ରାଜାନଂ ବଭ୍ରୁବାହନମ୍। ପ୍ରଦାଯ ବିପୁଲଂ ବିତ୍ତଂ ଗୃହାତ୍ପ୍ରାସ୍ଥାପଯନତ୍ତଦା॥ 14-90-33 (95055) ଦୁଃଶଲାଯାଶ୍ଚ ତଂ ପୌତ୍ରଂ ବାଲକଂ ଭରତର୍ଷଭ। ସ୍ବରାଜ୍ଯେଽଥ ପିତୁର୍ଧାମାନ୍ସ୍ବସୁଃ ପ୍ରୀତ୍ଯା ନ୍ବଯେଶଯତ୍॥ 14-90-34 (95056) ନୃପତୀଂଶ୍ଚୈବ ତାନ୍ସର୍ବାନ୍ସୁବିଭକ୍ତାନ୍ସୁପୂଜିତାନ୍। ପ୍ରସ୍ଥାପଯାମାସ ବଶୀ କୁରୁରାଜୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-90-35 (95057) ଗୋବିନ୍ଦଂ ଚ ମହାତ୍ମାନଂ ବଲଦେବଂ ମହାବଲମ୍। ତଥାଽନ୍ଯାନ୍ବୃଷ୍ଣିବୀରାଂଶ୍ଚ ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନାଦ୍ଯାନ୍ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-90-36 (95058) ପୂଜଯିତ୍ବା ମହାରାଜ ଯଥାବିଧି ମହାଦ୍ଯୁତିଃ। ଭ୍ରାତୃଭିଃ ସହିତୋ ରାଜା ପ୍ରାସ୍ଥାପରଯଦରିଂଦମଃ॥ 14-90-37 (95059) ଏବଂ ବଭୂବ ଯଜ୍ଞଃ ସ ଧର୍ମିରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ବହ୍ବନ୍ନଧନରତ୍ନୌଘଃ ସୁରାମୈରେଯସାଗରଃ॥ 14-90-38 (95060) ସର୍ପିଃପଙ୍କା ହ୍ରଦା ଯତ୍ର ବଭୂବୁଶ୍ଚାନ୍ନପର୍ବତାଃ। ରସାଲକର୍ଦମା ନଦ୍ଯୋ ବଭୂବୁର୍ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-90-39 (95061) ଭକ୍ଷ୍ଯଖାଣ୍ଡବରାଗାଣାଂ କ୍ରିଯତାଂ ଭୁଜ୍ଯତାଂ ତଥା। ପଶୂନାଂ ବଧ୍ଯତାଂ ଚୈବ ନାନ୍ତଂ ଦଦୃଶିରେ ଜନାଃ॥ 14-90-40 (95062) ମତ୍ତପ୍ରମତ୍ତମୁଦିତଂ ସୁପ୍ରୀତଯୁବତୀଜନମ୍। ମୃଦଙ୍ଗଶଙ୍ଖନାଦୈସ୍ଚ ମନୋରମମଭୂତ୍ତଦା। 14-90-41 (95063) ଦୀଯତାଂ ଭୁଜ୍ଯତାଂ ଚାପି ତତ୍ର ଶବ୍ଦୋ ମହାନଭୂତ୍। ଦୀଯତାଂ ଦୀଯତାଂ ଚେତି ଦିବାରାତ୍ରମବାରିତମ୍॥ 14-90-42 (95064) ତଂ ମହୋତ୍ସବସଂକାଶଂ ହୃଷ୍ଟପୁଷ୍ଟଜନାକୁଲମ୍। କଥଯନ୍ତି ସ୍ମ ପୁରୁଷା ନାନାଦେଶନିବାସିନଃ॥ 14-90-43 (95065) ବର୍ଷିତ୍ବା ଧନଧାରାଭିଃ କାମୈ ରତ୍ନୈ ରସୈସ୍ତଥା। ବିପାପ୍ମା ଭରତଶ୍ରେଷ୍ଠଃ କୃତାର୍ଥଃ ପ୍ରାବିଶତ୍ପୁରମ୍॥ ॥ 14-90-44 (95066) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 90 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-90-2 ସଂଜ୍ଞପ୍ଯ ହିଂସିତ୍ବା ତୁରଗମ୍। ତସ୍ଯ ସମୀପେ ତିସୃଭିଃ କଲାଭିଃ କଲନାଭିଃ ମନ୍ତ୍ରଦ୍ରବ୍ଯଶ୍ରଦ୍ଦାଖ୍ଯାଭିରୁପେତାଂ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ଉପସଂବେଶଯାଂ ଚକ୍ରୁଃ॥ 7-90-5 ଅଙ୍ଗାନି ହୃଦଯଜିହ୍ବାବକ୍ଷଆଦୀନୀ॥ 7-90-6 ସଂସ୍ଥାପ୍ଯ ସମାପ୍ଯ॥ 7-90-7 ତୁଶବ୍ଦଶ୍ଚାର୍ଥେ। ତେନ ସର୍ବେଭ୍ଯୋ ବସୁଧରାଂ ଦଦାବିତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-90-25 ଅନନ୍ତରଂ ଦ୍ବିଜାତିଭ୍ଯଃ ବିପ୍ରେଷୁ ଗୃହୀତ୍ବା ନିବୃତ୍ତେଷୁ ଶିଷ୍ଟାତ୍ କ୍ଷତ୍ରିଯାଦଯୋ ଗହୀତବନ୍ତ ଇତ୍ଯର୍ଥଃ॥ 7-90-38 ମୈରେଯଂ ବୃକ୍ଷଜଂ ମଦ୍ଯମ୍॥ 7-90-40 ପିପ୍ପଲୀଶୁଣ୍ଠୀଯୁକ୍ତୋ ମୁଦ୍ଗଯୂଷଃ ଖାଣ୍ଡବଃ ସ ଏବ ଶର୍କାରଯୁକ୍ତୋ ରାଗଃ
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 091

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.91. ଅଧ୍ଯାଯଃ 091

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୈଶମ୍ପାଯନେନ ଜନମେଜଯଂପ୍ରତି ନକୁଲାଖ୍ଯାନକଥନାରମ୍ଭଃ॥ 1 ॥ ଅଶ୍ବମେଧାବସାନେ ବିଲାନ୍ନିସ୍ସୃତେନ କନକପାର୍ଶ୍ବେନ କେନଚିନ୍ନକୁଲେନ ସଦସ୍ଯାନ୍ପ୍ରତି ଉଞ୍ଛବୃତ୍ତିବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥଦାନପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଶ୍ବମେଧଗାର୍ହଣମ୍॥ 2 ॥। ତଥା ସଦସ୍ଯଚୋଦନଯା ତତ୍କଥନୋପକ୍ରମଃ॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ପିତାମହସ୍ଯ ମେ ଯଜ୍ଞେ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ଯଦାଶ୍ଚର୍ଯମଭୂତ୍କିଞ୍ଚିତ୍ତଦ୍ଭବାନ୍ବକ୍ତୁମର୍ହତି॥ 14-91-1 (95067) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-91-2x (7923) ଶ୍ରୂଯତାଂ ରାଜଶାର୍ଦୂଲ ମହଦାଶ୍ଚର୍ଯମୁତ୍ତମମ୍। ଅଶ୍ବମେଧେ ମହାଯଜ୍ଞେ ନିବୃତ୍ତେ ଯଦଭୂତ୍ପ୍ରଭୋ॥ 14-91-2 (95068) ତର୍ପିତେଷୁ ଦ୍ବିଜାଗ୍ର୍ଯେଷୁ ଜ୍ଞାତିସମ୍ବନ୍ଧିବନ୍ଧୁଷୁ। ଦୀନାନ୍ଧକୃପଣେ ବାଽପି ତଦା ଭରତସତ୍ତମ॥ 14-91-3 (95069) ଘୁଷ୍ଯମାଣେ ମହାଦାନେ ଦିକ୍ଷୁ ସର୍ବାସୁ ଭାରତ। ପତତ୍ସୁ ପୁଷ୍ପବର୍ଷେଷୁ ଧର୍ମରାଜସ୍ଯ ମୂର୍ଧନି॥ 14-91-4 (95070) ବିଲାନ୍ନିସ୍ସୃତ୍ଯ ନକୁଲୋ ରୁକ୍ମପାର୍ଶ୍ବସ୍ତଦାଽନଘଃ। ବଜ୍ରାଶନିସମଂ ନାଦମମୁଞ୍ଚଦ୍ବସୁଧାଧିପ॥ 14-91-5 (95071) ସକୃଦୁତ୍ସୃଜ୍ଯ ତନ୍ନାଦଂ ତ୍ରାସଯାନୋ ମୃଗଦ୍ବିଜାନ୍। ମାନୁପଂ ବଚନଂ ପ୍ରାହ ପୁଷ୍ପୋପରିଶଯୋ ମହାନ୍॥ 14-91-6 (95072) ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥେନ ବୋ ନାଯଂ ଯଜ୍ଞସ୍ତୁଲ୍ଯୋ ନରାଧିପାଃ। ଉଚ୍ଛବୃତ୍ତେର୍ବଦାନ୍ଯସ୍ଯ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରନିବାସିନଃ॥ 14-91-7 (95073) ତସ୍ଯ ତଦ୍ବଚନଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ନକୁଲସ୍ଯ ବିଶାଂପତେ। ବିସ୍ମଯଂ ପରମଂ ଜଗ୍ମୁଃ ସର୍ବେ ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣର୍ଷଭାଃ॥ 14-91-8 (95074) ତତଃ ସମେତ୍ଯ ନକୁଲଂ ପର୍ଯପୃଚ୍ଛନ୍ତ ତେ ଦ୍ବିଜାଃ॥ କୁତସ୍ତ୍ବଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ତୋ ଯଜ୍ଞଂ ସାଧୁସମାଗମମ୍॥ 14-91-9 (95075) କିଂ ବଲଂ ପରମଂ ତୁଭ୍ଯଂ ଶ୍ରୁତଂ କିଂ ପରାଯଣମ୍। କଥଂ ଭବନ୍ତଂ ବିଦ୍ଯାମ ଯୋ ନୋ ଯଜ୍ଞଂ ବିଗର୍ହସେ॥ 14-91-10 (95076) ଅବିଲୁପ୍ଯାଗମଂ କୃତ୍ସ୍ନଂ ବିବିଧୈର୍ଯଜ୍ଞିଯୈଃ କୃତମ୍। ଯଥାଗମଂ ଯଥାନ୍ଯାଯଂ କର୍ତବ୍ଯଂ ଚ ତଥା କୃତମ୍॥ 14-91-11 (95077) ପୂଜାର୍ହାଃ ପୂଜିତାଶ୍ଚାତ୍ର ବିଧିବଚ୍ଛାସ୍ତ୍ରଦର୍ଶାତ୍। ମନ୍ତ୍ରାହୁତିହୁତଶ୍ଚାଗ୍ନିର୍ଦତ୍ତଂ ଦେଯମମତ୍ସରମ୍॥ 14-91-12 (95078) ତୁଷ୍ଟା ଦ୍ବିଜାତଯଶ୍ଚାତ୍ର ଦାନୈର୍ବହୁବିଧୈରପି। କ୍ଷତ୍ରିଯାଶ୍ଚି ସୁଯୁଦ୍ଧେନ ଶ୍ରାଦ୍ଧୈଶ୍ଚାପି ପିତାମହାଃ॥ 14-91-13 (95079) ପାଲନେନ ବିଶସ୍ତୁଷ୍ଟାଃ କାମୈସ୍ତୁଷ୍ଟା ବରସ୍ତ୍ରିଯଃ। ଅନୁକ୍ରୋଶୈସ୍ତତା ଶୂଦ୍ରା ଦାନଶେଷୈଃ ପୃଥଗ୍ଜନାଃ॥ 14-91-14 (95080) ଜ୍ଞାତିସମ୍ବନ୍ଧିନସ୍ତୁଷ୍ଟାଃ ଶୌଚେନ ଚ ନୃପସ୍ଯ ନଃ। ଦେବା ହବିର୍ଭିଃ ପୁଣ୍ଯୈସ୍ଚ ରକ୍ଷଣୈଃ ଶରଣାଗତାଃ॥ 14-91-15 (95081) ଯଦତ୍ର ତଥ୍ଯଂ ତଦ୍ବ୍ରୂହି ସତ୍ଯଂସତ୍ଯଂ ଦ୍ବିଜାତିଷୁ। ଯଥାଶ୍ରୁତଂ ଯଥାଦୃଷ୍ଟଂ ପୃଷ୍ଟୋ ବ୍ରାହ୍ମଣକାମ୍ଯଯା॥ 14-91-16 (95082) ଶ୍ରଦ୍ଧେଯବାକ୍ଯଃ ପ୍ରାଜ୍ଞସ୍ତ୍ବଂ ଦିବ୍ଯଂ ରୂପଂ ବିଭର୍ଷି ଚ। ସମାଗତଶ୍ଚ ବିପ୍ରୈସ୍ତ୍ବଂ ତଦ୍ଭବାନ୍ବକ୍ତୁମର୍ହତି॥ 14-91-17 (95083) ଇତି ପୃଷ୍ଟୋ ଦ୍ବିଜୈସ୍ତୈଃ ସ ପ୍ରହସନ୍ନକୁଲୋଽବ୍ରବୀତ୍। ନୈଷା ମୃଷାମଯା ବାଣୀ ପ୍ରୋକ୍ତା ଦର୍ପେଣ ବା ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-91-18 (95084) ଯନ୍ମଯୋକ୍ତମିଦଂ ବାକ୍ଯଂ ଯୁଷ୍ମାଭିଶ୍ଚାପ୍ଯୁପଶ୍ରୁତମ୍। ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥେନ ବୋ ନାଯଂ ଯଜ୍ଞସ୍ତୁଲ୍ଯୋ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭାଃ॥ 14-91-19 (95085) ଇତ୍ଯବଶ୍ଯଂ ମଯୈତଦ୍ବୋ ବକ୍ତବ୍ଯଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ। ଶୃଣୁତାବ୍ଯଗ୍ରମନସଃ ଶଂସତୋ ମେ ଯଥାତଥମ୍॥ 14-91-20 (95086) ଅନୁଭୂତଂ ଚ ଦୃଷ୍ଟଂ ଚ ଯନ୍ମଯାଽଦ୍ଭୁତମୁତ୍ତମମ୍। ଉଞ୍ଛବୃତ୍ତେର୍ବଦାନ୍ଯସ୍ଯ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରନିବାସିନଃ॥ 14-91-21 (95087) ସ୍ବର୍ଗଂ ଯେନ ଦ୍ବିଜାଃ ପ୍ରାପ୍ତଃ ସଭାର୍ଯଃ ସସୁତସ୍ନୁଷଃ। ଯଥା ଚାର୍ଧଂ ଶରୀରସ୍ଯ ମମେଦଂ କାଞ୍ଚନୀକୃତମ୍॥ ॥ 14-91-22 (95088) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଏକନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 91 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-91-5 ନୀଲାକ୍ଷସ୍ତତ୍ର ନକୁଲ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-91-6 ଧୃଷ୍ଟୋ ବିଲଶଯୋ ମହାନ୍ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-91-22 ମମେଦଂ ଯତ୍ରେତି ଶେଷଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 092

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.92. ଅଧ୍ଯାଯଃ 092

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ନକୁଲେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦୀନ୍ପ୍ରତି ସକୁଟୁମ୍ବସ୍ଯୋଞ୍ଛବୃତ୍ତେର୍ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ଧର୍ମପୁରୁଷାଯ ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ତଦାନମହିମବର୍ଣନପୂର୍ବକଂପୁନସ୍ତତ୍ରୈବାନ୍ତର୍ଧାନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ନକୁଲ ଉବାଚ। ହନ୍ତ ବଃ କଥଯିଷ୍ଯାମି ଦାନସ୍ଯ ଫଲମୁତ୍ତମମ୍। ନ୍ଯାଯଲବ୍ଧସ୍ଯ ସୂକ୍ଷ୍ମସ୍ଯ ବିପ୍ରଦତ୍ତସ୍ଯ ଯଦ୍ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-92-1 (95089) ଧର୍ମକ୍ଷେତ୍ରେ କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରେ ଧର୍ମଜ୍ଞୈର୍ବହୁଭିର୍ବୃତେ। ଉଞ୍ଛବୃତ୍ତିର୍ଦ୍ବିଜଃ କଶ୍ଚିତ୍କାପୋତିରଭବତ୍ପୁରା॥ 14-92-2 (95090) ସଭାର୍ଯଃ ସହପୁତ୍ରେଣ ସସ୍ନୁଷସ୍ତପସି ସ୍ଥିତଃ। ବଭୂବ ଶୁକ୍ଲବୃତ୍ତଃ ସ ଧର୍ମାତ୍ମା ନିଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-92-3 (95091) ଷଷ୍ଠେ କାଲେ ସଦା ବିପ୍ରୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ତୈଃ ସହ ସଂବୃତଃ॥ 14-92-4 (95092) ଷଷ୍ଠେ କାଲେ କଦାଚିତ୍ତୁ ତସ୍ଯାହାରୋ ନ ବିଦ୍ଯତେ। ଭୁଙ୍କ୍ତେଽନ୍ଯସ୍ମିନ୍କଦାଚିତ୍ସ ଷଷ୍ଠେ କାଲେ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ॥ 14-92-5 (95093) କପୋତଧର୍ମିଣସ୍ତସ୍ଯ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷେ ସତି ଦାରୁଣେ। ନାବିଦ୍ଯତ ତଦା ବିପ୍ରାଃ ସଂଚଯସ୍ତନ୍ନିବୋଧତ॥ 14-92-6 (95094) କ୍ଷୀଣାଷୈଦିସମାବାପୋ ଦ୍ରବ୍ଯହୀନୋଽଭବତ୍ତଦା। କାଲେକାଲେଽସ୍ଯ ସମ୍ପ୍ରାପ୍ତେ ନୈବ ବିଦ୍ଯେତ ଭୋଜନମ୍॥ 14-92-7 (95095) କ୍ଷୁଧାପରିଗତାଃ ସର୍ବେ ପ୍ରାତିଷ୍ଠନ୍ତ ତଦା ତୁ ତେ। ଉଞ୍ଛଂ ତଦା ଶୁକ୍ଲପକ୍ଷେ ମଧ୍ଯଂ ତପତି ଭାସ୍କରେ॥ 14-92-8 (95096) ଉଷ୍ଣାର୍ତଶ୍ଚ କ୍ଷୁଧାର୍ତଶ୍ଚ ବିପ୍ରସ୍ତପସି ସଂସ୍ଥିତଃ। ଉଞ୍ଛମପ୍ରାପ୍ତବାନେବ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କ୍ଷୁଚ୍ଛ୍ରମାନ୍ବିତଃ॥ 14-92-9 (95097) ସ ତଥୈବ କ୍ଷୁଧାବିଷ୍ଟଃ ସାର୍ଧଂ ପରିଜନେନ ହ। କ୍ଷପଯାମାସ ତଂ କାଲଂ କୃଚ୍ଛ୍ରପ୍ରାଣୋ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ॥ 14-92-10 (95098) ଅଥ ଷଷ୍ଠେ ଗତେ କାଲେ ଯବପ୍ରସ୍ଥମୁପାର୍ଜଯନ୍। ଯବପ୍ରସ୍ଥଂ ତୁ ତଂ ସକ୍ତୂନକୁର୍ବନ୍ତ ତପସ୍ବିନଃ॥ 14-92-11 (95099) କୃତଜପ୍ଯାହ୍ନିକାସ୍ତେ ତୁ ହୁତ୍ବା ଚାଗ୍ନିଂ ଯଥାବିଧି। କୁଡବଂକୁଡବଂ ସର୍ବେ ବ୍ଯଭଜନ୍ତ ତପସ୍ବିନଃ॥ 14-92-12 (95100) ଅଥାଗଚ୍ଛଦ୍ଦ୍ବିଜଃ କଶ୍ଚିଦତିଥିର୍ଭୁଞ୍ଜତାଂ ତଦା। ତେ ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବାଽତିଥିଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ ପ୍ରହୃଷ୍ଟମନସୋଽଭବନ୍॥ 14-92-13 (95101) ତେଽଭିବାଦ୍ଯ ସୁଖପ୍ରଶ୍ନଂ ପୃଷ୍ଟ୍ବା ତମତିଥିଂ ତଦା। ବିଶୁଦ୍ଧମନସୋ ଦାନ୍ତାଃ ଶ୍ରଦ୍ଧାଦମସମନ୍ବିତାଃ॥ 14-92-14 (95102) ଅନସୂଯା ଗତକ୍ରୋଧାଃ ସାଧବୋ ବୀତମତ୍ସରାଃ। ତ୍ଯକ୍ତମାନମଦକ୍ରୋଧା ଧର୍ମଜ୍ଞା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ॥ 14-92-15 (95103) ସବ୍ରହ୍ଯଚର୍ଯଂ ଗୋତ୍ରଂ ତେ ତସ୍ଯ ଖ୍ଯାତ୍ବା ପରସ୍ପରମ୍। କୁଟୀଂ ପ୍ରବେଶଯାମାସୁଃ କ୍ଷୁଧାର୍ତମତିଥିଂ ତଦା॥ 14-92-16 (95104) ଇଦମର୍ଘ୍ଯଂ ଚ ପାଦ୍ଯଂ ଚ ବୃସୀ ଚେଯଂ ତବାନଘ। ଶୁଚଯଃ ସକ୍ତବଶ୍ଚେମେ ନିଯମୋପାର୍ଜିତାଃ ପ୍ରଭୋ। ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣୀଷ୍ବ ଭଦ୍ରଂ ତେ ମଯା ଦତ୍ତା ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ॥ 14-92-17 (95105) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଯାଥ ସକ୍ତୂନାଂ କୁଡବଂ ଦ୍ବିଜଃ। ଭକ୍ଷଯାମାସ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନ ଚ ତୁଷ୍ଟିଂ ଜଗାମ ସଃ॥ 14-92-18 (95106) ସ ଉଞ୍ଛବୃତ୍ତିସ୍ତଂ ପ୍ରେକ୍ଷ୍ଯ କ୍ଷୁଧାପରିଗତଂ ଦ୍ବିଜମ୍। ଆହାରଂ ଚିନ୍ତଯାମାସ କଥଂ ତୁଷ୍ଟୋ ଭବେଦିତି॥ 14-92-19 (95107) ତସ୍ଯ ଭାର୍ଯାଽବ୍ରବୀଦ୍ବାକ୍ଯଂ ମଦ୍ଭାଗୋ ଦୀଯତାମିତି। ଗଚ୍ଛତ୍ବେଷ ଯଥାକାମଂ ପରିତୁଷ୍ଟୋ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ॥ 14-92-20 (95108) ଇତି ବ୍ରୁବନ୍ତୀଂ ତାଂ ସାଧ୍ବୀଂ ଭାର୍ଯାଂ ସ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ। କ୍ଷଉଧାପରିଗତାଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ତାନ୍ସକ୍ତୂନ୍ନାଭ୍ଯନନ୍ଦତ॥ 14-92-21 (95109) ଆତ୍ମାନୁମାନତୋ ବିଦ୍ବାନ୍ସ ତୁ ବିପ୍ରର୍ଷଭସ୍ତଦା। ଜାନନ୍ବୃଦ୍ଧାଂ କ୍ଷୁଧାର୍ତାଂ ଚ ଶ୍ରାନ୍ତାଂ ଗ୍ଲାନାଂ ତପସ୍ବିନୀମ୍। ତ୍ବଗସ୍ଥିଭୂତା ବେପନ୍ତୀଂ ତତୋ ଭାର୍ଯାମୁବାଚ ହ॥ 14-92-22 (95110) ଅପି କୀଟପତଙ୍ଗାନାଂ ମୃଗାଣାଂ ଚୈବ ଶୋଭନେ। ସ୍ତ୍ରିଯୋ ରକ୍ଷ୍ଯାଶ୍ଚ ପୋଷ୍ପାଶ୍ଚ ନ ତ୍ବେବଂ ବକ୍ତୁମର୍ହସି॥ 14-92-23 (95111) ଅନୁକଂପ୍ଯୋ ନରଃ ପତ୍ନ୍ଯା ପୁଷ୍ଟୋ ରକ୍ଷିତ ଏବ ଚ। ପ୍ରପତେଦ୍ଯଶସୋ ଦୀପ୍ତାତ୍ସ ଚ ଲୋକାନ୍ନ ଚାପ୍ନୁଯାତ୍॥ 14-92-24 (95112) ଧର୍ମକାମାର୍ଥକାର୍ଯାଣି ଶୁଶ୍ରୂଷାକୁଲସଂତତିଃ। ଦାରେଷ୍ବଦୀନୋ ଧର୍ମସ୍ଚ ପିତୄଣାମାତ୍ମନସ୍ତଥା॥ 14-92-25 (95113) ନ ବେତ୍ତି କର୍ମତୋ ଭାର୍ଯାରକ୍ଷଣେ ଯୋଽକ୍ଷମଃ ପୁମାନ୍। ଅଯଶୋ ମହଦାପ୍ନୋତି ନାରକାଂଶ୍ଚୈବ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-92-26 (95114) ଇତ୍ଯୁକ୍ତା ସା ତତଃ ପ୍ରାହ ଧର୍ମାର୍ଥୌ ନୌ ସମୌ ଦ୍ବିଜ। ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥଚତୁର୍ଭାଗଂ ଗୃହାଣେମଂ ପ୍ରସୀଦ ମେ॥ 14-92-27 (95115) ସତ୍ଯଂ ରତିଶ୍ଚ ଧର୍ମଶ୍ଚ ସ୍ବର୍ଗଶ୍ଚ ଗୁଣନିର୍ଜିତଃ। ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ପତିସମାଧୀନଂ କାଙ୍କ୍ଷିତଂ ଚ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ॥ 14-92-28 (95116) ଋତୁର୍ମାତୁ ପିତୁର୍ବୀଜଂ ଦୈବତଂ ପରମଂ ପତିଃ। ଭର୍ତୁଃ ପ୍ରସାଦାନ୍ନାରୀଣାଂ ରତିପୁତ୍ରଫଲଂ ତଥା॥ 14-92-29 (95117) ପାଲନାଦ୍ଧି ପତିସ୍ତ୍ବଂ ମେ ଭର୍ତାଽସି ଭରଣାଚ୍ଚ ମେ। ପୁତ୍ରପ୍ରଦାନାଦ୍ବରଦସ୍ତସ୍ମାତ୍ସକ୍ତୂନ୍ପ୍ରଯଚ୍ଛ ମେ॥ 14-92-30 (95118) ଜରାପରିଗତୋ ବୃଦ୍ଧଃ କ୍ଷୁଧାର୍ତୋ ଦୁର୍ବଲୋ ଭୃଶମ୍। ଉପବାସପରିଶ୍ରାନ୍ତୋ ଯଦା ତ୍ବମପି କର୍ଶିତଃ॥ 14-92-31 (95119) ଇତ୍ଯୁକ୍ତଃ ସ ତଯା ସକ୍ତୂନ୍ପ୍ରଗୃହ୍ଯେଦଂ ବଚୋଽବ୍ରବୀତ୍। ଦ୍ବିଜି ସକ୍ତୂନିମାନ୍ଭୂଯଃ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣୀଷ୍ବ ସତ୍ତମ॥ 14-92-32 (95120) ସ ତାନ୍ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚ ନ ତୁଷ୍ଟିମଗମଦ୍ଦ୍ବିଜଃ। ତମୁଞ୍ଛବୃତ୍ତିରାଲକ୍ଷ୍ଯ ତତଶ୍ଚିନ୍ତାପରୋଽଭବତ୍॥ 14-92-33 (95121) ପୁତ୍ର ଉବାଚ। 14-92-34x (7924) ସକ୍ତୂନିମାନ୍ପ୍ରଗୃହ୍ଯ ତ୍ବଂ ଦେହି ବିପ୍ରାଯ ସତ୍ତମ। ଇତ୍ଯେବ ସୁକୃତଂ ମନ୍ଯେ ତସ୍ମାଦେତତ୍କରୋମ୍ଯହମ୍॥ 14-92-34 (95122) ଭବାନ୍ହି ପରିପାଲ୍ଯୋ ମେ ସର୍ବଦୈବ ପ୍ରଯତ୍ନତଃ। ସାଧୂନାଂ କାଙ୍କ୍ଷିତଂ ଯସ୍ମାତ୍ପିତୁର୍ବୃଦ୍ଧସ୍ଯ ପାଲନମ୍॥ 14-92-35 (95123) ପୁତ୍ରାର୍ଥୋ ବିହିତୋ ହ୍ଯେଷ ବାର୍ଧକେ ପରିପାଲନମ୍॥ ଶ୍ରୁତିରେଷା ହି ବିପ୍ରର୍ଷେ ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଶାଶ୍ବତୀ॥ 14-92-36 (95124) ପ୍ରାଣାଧାରଣମାତ୍ରେଣ ଶକ୍ଯଂ କର୍ତୁଂ ତପସ୍ତ୍ବଯା। ପ୍ରାଣୋ ହି ପରମୋ ଧର୍ମଃ ସ୍ଥିତୋ ଦେହେଷୁ ଦେହିନାମ୍॥ 14-92-37 (95125) ପିତୋବାଚ। 14-92-38x (7925) ଅପି ବର୍ଷସହସ୍ରୀ ତ୍ବଂ ବାଲ ଏବ ମତୋ ମମ। ଉତ୍ପାଦ୍ଯ ପୁତ୍ରଂ ହି ପିତା କୃତକୃତ୍ଯୋ ଭବେତ୍ସୁତାତ୍॥ 14-92-38 (95126) ବାଲାନାଂ କ୍ଷୁଦ୍ବଲବତୀ ଜାନାମ୍ଯେତଦହଂ ପ୍ରଭୋ। ବୃଦ୍ଧୋଽହଂ ଧାରଯିଷ୍ଯାମି ତ୍ବଂ ବଲୀ ଭବ ପୁତ୍ରକ॥ 14-92-39 (95127) ଜୀର୍ଣେନ ବଯସା ପୁତ୍ର ନ ମାଂ କ୍ଷୁଦ୍ବାଧତେଽପି ଚ। ଦୀର୍ଘକାଲଂ ତପସ୍ତପ୍ତଂ ନ ମେ ମରଣତୋ ଭଯମ୍॥ 14-92-40 (95128) ପୁତ୍ର ଉବାଚ। 14-92-41x (7926) ଅପତ୍ଯମସ୍ମି ତେ ପୁଂସସ୍ତ୍ରାଣାତ୍ପୁତ୍ର ଇତି ସ୍ମୃତଃ। ଆତ୍ମା ପୁତ୍ରଃ ସ୍ମୃତସ୍ତସ୍ମାତ୍ତ୍ରାହ୍ଯାତ୍ମାନମିହାତ୍ମନା॥ 14-92-41 (95129) ପିତୋବାଚ। 14-92-42x (7927) ରୂପେଣ ସଦୃଶସ୍ତ୍ବଂ ମେ ଶୀଲେନ ଚ ଦମେନ ଚ। ପରୀକ୍ଷିତଶ୍ଚ ବହୁଧା ସକ୍ତୂନାଦଦ୍ମି ତେ ସୁତ॥ 14-92-42 (95130) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବାଽଽଦାଯ ତାନ୍ସକ୍ତୂନ୍ପ୍ରୀତାତ୍ମା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ। ପ୍ରହସନ୍ନିବ ବିପ୍ରାଯ ସ ତସ୍ମୈ ପ୍ରଦଦୌ ତଦା॥ 14-92-43 (95131) ଭୁକ୍ତ୍ବା ତାନପି ସକ୍ତୂନ୍ସ ନୈବ ତୁଷ୍ଟୋ ବଭୂବ ହ। ଉଚ୍ଛବୃତ୍ତିସ୍ତୁ ଧର୍ମାତ୍ମା ବ୍ରୀଡାମନୁଜଗାମ ହ॥ 14-92-44 (95132) ତଂ ବୈ ବଧୂଃ ସ୍ଥିତା ସାଧ୍ବୀ ବ୍ରାହ୍ମଣିପ୍ରିଯକାମ୍ଯଯା। ସକ୍ତୂନାଦାଯ ସଂହୃଷ୍ଟା ଶ୍ବଶୁରଂ ବାକ୍ଯମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-92-45 (95133) ସଂତାନାତ୍ତବ ସଂତାନଂ ମମ ବିପ୍ର ଭବିଷ୍ଯତି। ସକ୍ତୂନିମାନତିଥଯେ ଗୃହୀତ୍ବା ସମ୍ପ୍ରଯଚ୍ଛ ମେ॥ 14-92-46 (95134) ତବ ପ୍ରସାଦାନ୍ନିର୍ବୃତ୍ତା ମମ ଲୋକାଃ କିଲାକ୍ଷଯାଃ। ପୁତ୍ରେଣ ତାନବାପ୍ନୋତି ଯତ୍ର ଗତ୍ବା ନ ଶୋଚତି॥ 14-92-47 (95135) ଧର୍ମାଦ୍ଯା ହି ଯଥା ତ୍ରେତା ବହ୍ନିତ୍ରେତା ତଥୈବ ଚ। ତଥୈବ ପୁତ୍ରପୌତ୍ରାଣାଂ ସ୍ବର୍ଗସ୍ତ୍ରେତା କିଲାକ୍ଷଯଃ॥ 14-92-48 (95136) ପିତୄଣାତ୍ତାରଯତି ପୁତ୍ର ଇତ୍ଯନୁଶୁଶ୍ରୁମ। ପୁତ୍ରପୌତ୍ରୈଶ୍ଚ ନିଯତଂ ସାଦୁଲୋକାନୁପାଶ୍ନୁତେ॥ 14-92-49 (95137) ଶ୍ବଶୁର ଉବାଚ। 14-92-50x (7928) ବାତାତପବିଶୀର୍ଣାଙ୍ଗୀଂ ତ୍ବାଂ ବିବର୍ଣାଂ ନିରୀକ୍ଷ୍ଯ ବୈ। କର୍ଶିତାଂ ସୁବ୍ରତାଚାରେ କ୍ଷୁଧାବିହ୍ବଲଚେତସମ୍॥ 14-92-50 (95138) କଥଂ ସକ୍ତୂନ୍ଗ୍ରହୀଷ୍ଯାମି ଭୂତ୍ବା ଧର୍ମୋପଘାତକଃ। କଲ୍ଯାଣବୃତ୍ତେ କଲ୍ଯାଣି ନୈବ ତ୍ବଂ ବକ୍ତୁମର୍ହସି॥ 14-92-51 (95139) ଷଷ୍ଠେ କାଲେ ବ୍ରତବତୀଂ ଶୌଚଶୀଲତପୋନ୍ବିତାମ୍। କୃଚ୍ଛ୍ରବୃତ୍ତିଂ ନିରାହାରାଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯାମି ତ୍ବାଂ କଥଂ ଶୁଭେ॥ 14-92-52 (95140) ବାଲା କ୍ଷୁଧାର୍ତା ନାରୀ ଚ ରକ୍ଷ୍ଯା ତ୍ବଂ ସତତଂ ମଯା। ଉପବାସପରିଶ୍ରାନ୍ତା ତ୍ବଂ ହି ବାନ୍ଧବନନ୍ଦିନୀ॥ 14-92-53 (95141) ସ୍ନୁଷୋବାଚ। 14-92-54x (7929) ଗୁରୋର୍ମମ ଗୁରୁସ୍ତ୍ବଂ ବୈ ଯତୋ ଦୈବତଦୈବତମ୍। ଦେବାତିଦେବସ୍ତସ୍ମାତ୍ତ୍ବଂ ସକ୍ତୂନାଦତ୍ସ୍ବ ମେ ପ୍ରଭୋ॥ 14-92-54 (95142) ଦେହଃ ପ୍ରାଣଶ୍ଚ ଧର୍ମଶ୍ଚ ଶୁଶ୍ରୂଷାର୍ଥମିଦଂ ଗୁରୋଃ। ତବ ବିପ୍ର ପ୍ରସାଦେନ ଲୋକାନ୍ପ୍ରାପ୍ସ୍ଯାମହେ ଶୁଭାନ୍॥ 14-92-55 (95143) ଅବେକ୍ଷ୍ଯା ଇତି କୃତ୍ବାଽହଂ ଦୃଢଭକ୍ତେତି ବା ଦ୍ବିଜ। ଚିନ୍ତ୍ଯା ମମେଯମିତି ବା ସକ୍ତୂନାଦାନୁମର୍ହସି॥ 14-92-56 (95144) ଶ୍ବଶୁର ଉବାଚ। 14-92-57x (7930) ଅନେନ ନିତ୍ଯଂ ସାଧ୍ବୀ ତ୍ବଂ ଶୀଲବୃତ୍ତେନ ଶୋଭସେ। ଯା ତ୍ବଂ ଧର୍ମବ୍ରତୋପେତା ଗୁରୁବୃତ୍ତିମବେକ୍ଷସେ॥ 14-92-57 (95145) ତସ୍ମାତ୍ସକ୍ତୂନ୍ଗ୍ରହୀଷ୍ଯାମି ବଧୁ ନାର୍ହସି ବଞ୍ଚନାମ୍। ଗଣଯିତ୍ବା ମହାଭାଗେ ତ୍ବାଂ ହି ଧର୍ମଭୃତାଂ ବରେ॥ 14-92-58 (95146) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ତାନୁପାଦାଯ ସକ୍ତୂନ୍ପ୍ରାଦାଦ୍ଦ୍ବିଜାତଯେ। ତତସ୍ତୁଷ୍ଟୋଽଭବଦ୍ବିପ୍ରସ୍ତସ୍ଯ ସାଧୋର୍ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-92-59 (95147) ପ୍ରୀତାତ୍ମା ସ ତୁ ତଂ ବାକ୍ଯମିଦମାହ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭମ୍। ବାଗ୍ମୀ ତଦା ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଟୋ ଧର୍ମଃ ପୁରୁଷବିଗ୍ରହଃ॥ 14-92-60 (95148) ଶୁଦ୍ଧେନି ତବ ଦାନେନ ନ୍ଯାଯୋପାତ୍ତେନ ଧର୍ମତଃ। ଯଥାଶକ୍ତି ବିସୃଷ୍ଟେନ ପ୍ରୀତୋସ୍ମି ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ॥ 14-92-61 (95149) ଅହୋ ଦାନଂ ଘୁଷ୍ଯତେ ତେ ସ୍ବର୍ଗେ ସ୍ବର୍ଗନିବାସିଭିଃ। ଗଗନାତ୍ପୁଷ୍ପବର୍ଷଂ ଚ ପଶ୍ଯେଦଂ ପତିତଂ ଭୁବି॥ 14-92-62 (95150) ସୁରର୍ଷିଦେବଗନ୍ଧର୍ବା ଯେ ଚ ଦେବପୁରଃସରାଃ। ସ୍ତୁବନ୍ତୋ ଦେବଦୂତାଶ୍ଚ ସ୍ଥିତା ଦାନେନ ବିସ୍ମିତାଃ॥ 14-92-63 (95151) ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯୋ ବିମାନସ୍ଥା ବ୍ରହ୍ମଲୋକଚରଶ୍ଚ ଯେ। କାଙ୍କ୍ଷନ୍ତେ ଦର୍ଶନଂ ତୁଭ୍ଯଂ ଦିବଂ ବ୍ରଜ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ॥ 14-92-64 (95152) ପିତୃଲୋକଗତାଃ ସର୍ବେ ତାରିତାଃ ପିତରସ୍ତ୍ବଯା। ଅନାଗତାଶ୍ଚ ବହବଃ ସୁବହୂନି ଯୁଗାନ୍ଯୁତ॥ 14-92-65 (95153) ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ଦାନେନ ଯଜ୍ଞେନି ତପସା ତଥା। ଅଗହ୍ବରେଣ ଧର୍ମେଣ ତସ୍ମାଦ୍ଗଚ୍ଚ ଦିବଂ ଦ୍ବିଜ॥ 14-92-66 (95154) ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ପରଯା ଯରତ୍ବଂ ତପଶ୍ଚରସି ସୁବ୍ରତ। ତସ୍ମାଦ୍ଦେବାସ୍ତବାନେନ ପ୍ରୀତା ବ୍ରାହ୍ମଣସତ୍ତମ॥ 14-92-67 (95155) ସର୍ବମେତଦ୍ଧି ଯସ୍ମାତ୍ତେ ଦତ୍ତଂ ଶୁଦ୍ଧେନ ଚେତସା। କୃଚ୍ଛ୍ରକାଲେ ତତଃ ସ୍ବର୍ଗୋ ବିଜିତଃ କର୍ମଣା ତ୍ବଯା॥ 14-92-68 (95156) କ୍ଷୁଧା ନିର୍ଣୁଦତି ପ୍ରଜ୍ଞାଂ ଧର୍ମବୁଦ୍ଧିଂ ବ୍ଯପୋହତି। କ୍ଷୁଧାପରିଗତଜ୍ଞାନୋ ଧୃତିଂ ତ୍ଯଜତି ଚୈବ ହ॥ 14-92-69 (95157) ବୁଭୁକ୍ଷାଂ ଜଯତେ ଯସ୍ତୁ ସ ସ୍ବର୍ଗଂ ଜଯତେ ଧ୍ରୁବମ୍। ଯଦା ଦାନରୁଚିଃ ସ୍ଯାଦ୍ବୈ ତଦା ଧର୍ମୋ ନ ସୀଦତି॥ 14-92-70 (95158) ଅନବେକ୍ଷ୍ଯ ସୁତସ୍ନେହଂ କଲତ୍ରସ୍ନେହମେବ ଚ। ଧର୍ମମେବ ଗୁରଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ତୃଷ୍ଣା ନ ଗଣିତା ତ୍ବଯା॥ 14-92-71 (95159) ଦ୍ରବ୍ଯାଗମୋ ନୃଣାଂ ସୂକ୍ଷ୍ମଃ ପାତ୍ରେ ଦାନଂ ତତଃ ପରମ୍। କାଲଃ ପରତରୋ ଦାନାଚ୍ଛ୍ରଦ୍ଧା ଚୈବ ତତଃ ପରା॥ 14-92-72 (95160) ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରଂ ସୁସୂକ୍ଷ୍ମଂ ହି ନରୈର୍ମାହାନ୍ନି ଦୃଶ୍ଯତେ। ସଙ୍ଗର୍ଗଲଂ ଲୋଭକୀଲଂ ରାଗଗୁପ୍ତଂ ଦୁରାସଦମ୍॥ 14-92-73 (95161) ତଂ ତୁ ପଶ୍ଯନ୍ତି ପୁରୁଷା ଜିତଦକ୍ରୋଧା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ବ୍ରାହ୍ମଣାସ୍ତପସା ଯୁକ୍ତା ଯଥାଶକ୍ତି ପ୍ରଦାଯିନଃ॥ 14-92-74 (95162) ସହସ୍ରଶକ୍ତିଶ୍ଚ ଶତଂ ଶତଶକ୍ତିର୍ଦଶାପି ଚ। ଦଦ୍ଯାଦପଶ୍ଚ ଯଃ ଶକ୍ତ୍ଯା ସର୍ବେ ତୁଲ୍ଯଫଲାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-92-75 (95163) ରନ୍ତିଦେବୋ ହି ନୃପତିରପଃ ପ୍ରାଦାଦକିଂଚନଃ। ଶୁଦ୍ଧେନ ମନସା ବିପ୍ର ନାକପୃଷ୍ଠଂ ତତୋ ଗତଃ॥ 14-92-76 (95164) ନ ଧର୍ମଃ ପ୍ରୀଯତେ ତାତ ଦାନୈର୍ଦତ୍ତୈର୍ମହାଫଲୈଃ। ନ୍ଯାଯଲବ୍ଧୈର୍ଯଥା ସୂକ୍ଷ୍ମୈଃ ଶ୍ରୁଦ୍ଧାପୂତୈଃ ସ ତୁଷ୍ଯତି॥ 14-92-77 (95165) ଗୋପ୍ରଦାନସହସ୍ରାଣି ଦ୍ବିଜେଭ୍ଯୋଽଦାନ୍ନୃଗୋ ନୃପଃ। ଏକାଂ ଦତ୍ତ୍ବା ସ ପାରକ୍ଯାଂ ନରକଂ ସମପଦ୍ଯତ॥ 14-92-78 (95166) ଆତ୍ମମାଂସପ୍ରଦାନେନ ଶିବୋରୌଶୀନରୋ ନୃପଃ। ପ୍ରାପ୍ଯ ପୁଣ୍ଯକୃତାଁଲ୍ଲୋକାନ୍ମୋଦତ ଦିବି ସୁବ୍ରତଃ॥ 14-92-79 (95167) ବିଭବେନ ନୃଣାଂ ପୁଣ୍ଯଂ ଯଚ୍ଛତ୍ତ୍ଯା ସ୍ବାର୍ଜିତଂ ନ ତତ୍। ନ ଯଜ୍ଞୈର୍ବିବିଧୈର୍ବିପ୍ର ଯଥାନ୍ଯାଯେନ ସଂଚିତୈଃ॥ 14-92-80 (95168) କ୍ରୋଧାଦ୍ଦାନଫଲଂ ହନ୍ତି ଲୋଭାତ୍ସ୍ବର୍ଗଂ ନ ଗଚ୍ଛତି। ନ୍ଯାଯବୃତ୍ତିର୍ହି ତପସା ଦାନବିତ୍ସ୍ବର୍ଗମଶ୍ନୁତେ॥ 14-92-81 (95169) ନ ରାଜସୂଯୈର୍ବହୁଭିରିଷ୍ଟା ବିପୁଲଦକ୍ଷିଣୈଃ॥ ନ ଚାଶ୍ବମେଧୈର୍ବହୁଭିଃ ଫଲଂ ସମମିଦଂ ତବ॥ 14-92-82 (95170) ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥେନ ବିଜିତୋ ବ୍ରହ୍ମଲୋକସ୍ତ୍ବଯାଽକ୍ଷଯଃ। ବିରଜୋ ବ୍ରହ୍ମସଦନଂ ଗଚ୍ଛ ବିପ୍ର ଯତାସୁଖମ୍॥ 14-92-83 (95171) ସର୍ବେଷାଂ ବୋ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ଦିବ୍ଯଂ ଯାନମୁପସ୍ଥିତମ୍। ଆରୋହତ ଯଥାକାମଂ ଧର୍ମୋସ୍ମି ଦ୍ବିଜ ପଶ୍ଯ ମାମ୍॥ 14-92-84 (95172) ବାଧିତୋ ହି ତ୍ବଯା ଦେହୋ ଲୋକେ କୀର୍ତିଃ ସ୍ଥିରା ଚ ତେ। ସଭାର୍ଯଃ ସହପୁତ୍ରଶ୍ଚ ସସ୍ନୁଷଶ୍ଚ ଦିବଂ ବ୍ରଜ॥ 14-92-85 (95173) ଇତ୍ଯୁକ୍ତବାକ୍ଯେ ଧର୍ମେ ତୁ ଯାନମାରୁଦ୍ଯ ସ ଦ୍ବିଜଃ। ସଦାରଃ ସସୁତଶ୍ଚୈବ ସସ୍ନୁଷଶ୍ଚ ଦିବଂ ଗତଃ॥ 14-92-86 (95174) ତସ୍ମିନ୍ବିପରେ ଗତେ ସ୍ବର୍ଗଂ ସସୁତେ ସସ୍ନୁଷେ ତଦା। ଭାର୍ଯାଚତୁର୍ଥେ ଧର୍ମଜ୍ଞେ ତତୋଽହଂ ନିଃସୃତୋ ବିଲାତ୍॥ 14-92-87 (95175) ତତସ୍ତୁ ସକ୍ତୁଗନ୍ଧେନ କ୍ଲେଦେନ ସଲିଲସ୍ଯ ଚ। ଦିବ୍ଯପୁଷ୍ପବିମର୍ଦାଚ୍ଚ ସାଧୋର୍ଦାନଲବୈଶ୍ଚ ତୈଃ॥ 14-92-88 (95176) ବିପ୍ରସ୍ଯ ତପସା ତସ୍ଯ ଶିରୋ ମେ କାଞ୍ଚନୀକୃତମ୍। ତସ୍ଯ ସତ୍ଯାଭିସନ୍ଧସ୍ଯ ସକ୍ତୁଦାନେନ ଚୈବ ହ॥ 14-92-89 (95177) ଶରୀରାର୍ଧଂ ଚ ମେ ବିପ୍ରାଃ ଶାତକୁଂଭମଯଂ କୃତମ୍। ପଶ୍ଯତେମଂ ସୁବିପୁଲଂ ତପସା ତସ୍ଯ ଧୀମତଃ॥ 14-92-90 (95178) କଥମେବଂବିଧଂ ସ୍ଯାଦ୍ବୈ ପାର୍ଶ୍ବମନ୍ଯଦିତି ଦ୍ବିଜାଃ। ତପୋବନାନି ଯଜ୍ଞାଂଶ୍ଚ ହୃଷ୍ଟୋଽଭ୍ଯୋମି ପୁନଃ ପୁନଃ। 14-92-91 (95179) ଯଜ୍ଞଂ ତ୍ବହମିମଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ରୁରୁରାଜସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ଆଶଯା ପରଯା ପ୍ରାପ୍ତୋ ନ ଚାହଂ କାଞ୍ଚନୀକୃତଃ॥ 14-92-92 (95180) ତତୋ ମଯୋକ୍ତଂ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ପ୍ରହସ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣର୍ଷଭାଃ। ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥେନ ଯଜ୍ଞୋଽଯଂ ସଂମିତୋ ନେତି ସର୍ବଥା॥ 14-92-93 (95181) ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥଲବୈସ୍ତୈର୍ହି ତଦାଽହଂ କାଞ୍ଚନୀକୃତଃ। ନ ହି ଯଜ୍ଞୋ ମହାନେଷ ସଦୃଶସ୍ତୈର୍ମତୋ ମମ॥ 14-92-94 (95182) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ନକୁଲଃ ସର୍ବାନ୍ଯଜ୍ଞେ ଦ୍ବିଜବରାଂସ୍ତଦା। ଜଗାମାଦର୍ସନଂ ତେଷାଂ ବିପ୍ରାସ୍ତେ ଚ ଯଯୁର୍ଗୃହାନ୍॥ 14-92-95 (95183) ଏତତ୍ତେ ସର୍ବମାଖ୍ଯାତଂ ମଯା ପରପୁରଂଜଯ। ଯଦାଶ୍ଚର୍ଯମଭୂତ୍ତତ୍ର ବାଚିମେଧେ ମହାକ୍ରତୌ॥ 14-92-96 (95184) ନ ବିସ୍ମଯସ୍ତେ ନୃପତେ ଯଜ୍ଞେ କାର୍ଯଃ କଥଞ୍ଚନ। ଋଷିକୋଟିସହସ୍ରାଣି ତପୋଭିର୍ଯେ ଦିବଂ ଗତାଃ॥ 14-92-97 (95185) ଅଦ୍ରୋହଃ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ସଂତୋଷଃ ଶୀଲମାର୍ଜବମ୍। ତପୋ ଦମଶ୍ଚ ସତ୍ଯଂ ଚ ପ୍ରଦାନଂ ଚେତି ସଂମିତମ୍॥ ॥ 14-92-98 (95186) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ଦ୍ବିନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 92 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-92-2 କପୋତବଦେକୈକଂ କଣମାଦତ୍ତେ ସ କାପୋତିଃ॥ 7-92-8 ଉଂଛଂ କଣଶ ଆଦାନଂ କର୍ତୁମିତି ଶେଷଃ। ଶୁକ୍ଲସ୍ଯ ଜ୍ଯେଷ୍ଠସ୍ଯ ପକ୍ଷେ॥ 7-92-56 ଅବେକ୍ଷ୍ଯା ପାଲନୀଯା। ଚିନ୍ତ୍ଯା ପରୀକ୍ଷଣୀଯା॥ 7-92-58 ହେ ବରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠେ ମହାଭାଗେ ତ୍ବାଂ ଧର୍ମଭୃତାଂ ମଧ୍ଯେ ଗଣଯିତ୍ବା ସକ୍ତୂନ୍ ଗ୍ରହୀଷ୍ଯାମୀତ୍ଯନ୍ବଯଃ॥ 7-92-84 ତାରିତୋ ହି ତ୍ବଯେତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 093

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.93. ଅଧ୍ଯାଯଃ 093

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଜନମେଜଯେନ ନକୁଲେନ ଯଜ୍ଞନିନ୍ଦାକାରଣଂ ପୃଷ୍ଟେନ ବୈଶମ୍ପାଯନେନ ତଂପ୍ରତି ସତ୍ଯଦାନତପୋଭିରେବ ସ୍ବର୍ଗାଦିସିଦ୍ଧୌ ପଶୁହିଂସାହେତୁଯଜ୍ଞସ୍ଯ ନାତିପ୍ରଶସ୍ତତରତ୍ବମିତି ନକୁଲାଭିପ୍ରାଯବର୍ଣନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ଯଜ୍ଞେ ସକ୍ତା ନୃପତଯସ୍ତପଃସକା ମହର୍ଷଯଃ। ଶାନ୍ତିବ୍ଯବସ୍ଥିତା ବିପ୍ରାଃ ଶମେ ଦମ ଇତି ପ୍ରଭୋ॥ 14-93-1 (95187) ତସ୍ମାଦ୍ଯଜ୍ଞଫଲୈସ୍ତୁଲ୍ଯଂ ନ କିଞ୍ଚିଦିହ ଦୃଶ୍ଯତେ। ଇତି ମେ ବର୍ତତେ ବୁଦ୍ଧିସ୍ତଥା ଚୈତଦସଂଶଯମ୍॥ 14-93-2 (95188) ଯଜ୍ଞୈରିଷ୍ଟ୍ବା ତୁ ବହବୋ ରାଜାନୋ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ। ଇହ କୀର୍ତି ପରାଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ପ୍ରେତ୍ଯ ସ୍ବର୍ଗମିତୋ ଗତାଃ॥ 14-93-3 (95189) ଦେବରାଜଃ ସହସ୍ରାକ୍ଷଃ କ୍ରତୁଭିର୍ଭୂରିଦକ୍ଷିଣୈଃ। ଦେବରାଜ୍ଯଂ ମହାତେଜାଃକ ପ୍ରାପ୍ତବାନଖିଲଂ ବିଭୁଃ॥ 14-93-4 (95190) ଅତୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ରାଜା ଭୀମାର୍ଜୁନପୁରଃସରଃ। ସଦୃଶୋ ଦେବରାଜେନ ସମୃଦ୍ଧ୍ଯା ବିକ୍ରମେଣ ଚ॥ 14-93-5 (95191) ଅଥ କସ୍ମାତ୍ସ ନକୁଲୋ ଗର୍ହଯାମାସ ତଂ କ୍ରତୁମ୍। ଅଶ୍ବମେଧଂ ମହାଯଜ୍ଞଂ ରାଜ୍ଞସ୍ତସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ॥ 14-93-6 (95192) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-93-7x (7931) ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ବିଧିମଗ୍ର୍ଯଂ ବୈ ଫଲଂ ଚାପି ନରାଧିପ। ଗଦତଃ ଶୃଣୁ ମେ ରାଜନ୍ଯଥାବଦିହ ଭାରତ॥ 14-93-7 (95193) ପୁରା ଶକ୍ରସ୍ଯ ଯଜତଃ ସର୍ବ ଊଚୁର୍ମହର୍ଷଯଃ। ଋତ୍ବିକ୍ଷୁ କର୍ମବ୍ଯଗ୍ରେଷୁ ବିତତେ ଯଜ୍ଞକର୍ମଣି॥ 14-93-8 (95194) ହୂଯମାନେ ତଥା ବହ୍ନୌ ହୋତ୍ରା ଗୁଣସମନ୍ବିତେ। ଦେବଷ୍ବାହୂଯମାନେଷୁ ସ୍ଥିତେଷୁ ପରମର୍ଷିଷୁ॥ 14-93-9 (95195) ସୁପ୍ରତୀତୈସ୍ତଥା ବିପ୍ରୈଃ ସ୍ବାଗମୈଃ ସୁସ୍ବରୈର୍ନୃପ। ଅଶ୍ରାନ୍ତୈଶ୍ଚାପି ଲଘୁଭିରଧ୍ବର୍ଯୁବୃଷଭୈସ୍ତଥା॥ 14-93-10 (95196) ଆଲମ୍ଭସମଯେ ତସ୍ମିନ୍ଗୃହୀତେଷୁ ପଶୁଷ୍ବଥ। ମହର୍ଷଯୋ ମହାରାଜ ବଭୂବୁଃ କୃପଯାଽନ୍ବିତାଃ॥ 14-93-11 (95197) ତତୋ ଦୀନାନ୍ପଶୂନ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଋଷଯସ୍ତେ ତପୋଧନାଃ। ଊଚୁଃ ଶକ୍ରଂ ସମାଗମ୍ଯ ନାଯଂ ଯଜ୍ଞବିଧିଃ ଶୁଭଃ॥ 14-93-12 (95198) ଅପରିଜ୍ଞାନମେତତ୍ତେ ମହାନ୍ତଂ ଧର୍ମମିଚ୍ଛତଃ। ସନ୍ତି ଯଜ୍ଞେ ବହୁଗୁଣା ବିଧିଦୃଷ୍ଟାଃ ପୁରଂଦର॥ 14-93-13 (95199) ଧର୍ମୋପଘାତକସ୍ତ୍ବେଷ ସମାରଂଭସ୍ତବ ପ୍ରଭୋ। ନାଯଂ ଧର୍ମକୃତୋ ଯଜ୍ଞୋ ନ ହିଂସା ଧର୍ମ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-93-14 (95200) ଆଗମେନୈବ ତେ ଯଜ୍ଞଂ କୁର୍ବନ୍ତୁ ଯଦି ଚେଚ୍ଛସି। ବିଧିଦୃଷ୍ଟେନ ଯଜ୍ଞେନ ଧର୍ମସ୍ତେ ସୁମହାନ୍ଭବେତ୍॥ 14-93-15 (95201) ଯଜ୍ଞଂ ବୀଜୈଃ ସହସ୍ରାକ୍ଷ ତ୍ରିବର୍ଷପରମୋଷିତେଃ। ଏଷ ଧର୍ମୋ ମହାଞ୍ଶକ୍ର ଚିନ୍ତଯାନୋସି ଗମ୍ଯତେ॥ 14-93-16 (95202) ଶତକ୍ରତୁସ୍ତୁ ତଦ୍ବାକ୍ଯମୃଷିଭିସ୍ତତ୍ତ୍ବଦର୍ଶିଭିଃ। ଉକ୍ତଂ ନ ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ ମାନମୋହବଶଂ ଗତଃ॥ 14-93-17 (95203) ତେଷାଂ ବିବାଦଃ ସୁମହାଞ୍ଶକ୍ରଯଜ୍ଞେ ତପସ୍ବିନାମ୍। ଜଙ୍ଗମୈଃ ସ୍ଥାବରୈର୍ବାଽପି ଯଷ୍ଟବ୍ଯମିତି ଭାରତ॥ 14-93-18 (95204) ତେ ତୁ ଖିନ୍ନା ବିବାଦେନ ଋଷଯସ୍ତତ୍ତ୍ବଦର୍ଶିନଃ। ଅଭିସଂଧାଯ ଶକ୍ରେଣ ପପ୍ରଚ୍ଛୁର୍ନୃପତିଂ ବସୁମ୍॥ 14-93-19 (95205) ଧର୍ମସଂଶଯମାପନ୍ନାନ୍ସତ୍ଯଂ ବ୍ରୂହି ମହାମତେ। ମହାଭାଗ କଥଂ ଯଜ୍ଞେଷ୍ବାଗମୋ ନୃପସତ୍ତମ। ଯଷ୍ଟବ୍ଯଂ ପଶୁଭିର୍ମେଧ୍ଯୈରଥୋ ବୀଜୈରଜୈରିତି॥ 14-93-20 (95206) ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ବସୁସ୍ତେଷାମବିଚାର୍ଯ ବଲାବଲମ୍। ଯଥୋପନୀତୈର୍ଯଷ୍ଟବ୍ଯମିତି ପ୍ରୋବାଚ ପାର୍ଥିବଃ॥ 14-93-21 (95207) ଏବମୁକ୍ତ୍ବା ସ ନୃପତିଃ ପ୍ରବିବେଶ ରସାତଲମ୍। ଉକ୍ତ୍ବେହ ବିତଥଂ ରାଜଂଶ୍ଚେଦୀନାମୀଶ୍ବରଃ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-93-22 (95208) ତସ୍ମାନ୍ନି ବାଚ୍ଯଂ ହ୍ଯେକେନ ବହୁଜ୍ଞେନାପି ସଂଶଯେ। ପ୍ରଜାପତିମପାହାଯ ସ୍ବଯଂଭୁବମୃତେ ପ୍ରଭୁମ୍॥ 14-93-23 (95209) ତେନ ଦତ୍ତାନି ଦାନାନି ପାପେନାଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧିନା। ତାନି ସର୍ବାଣ୍ଯନାଦୃତ୍ଯ ନଶ୍ଯନ୍ତି ବିପୁଲାନ୍ଯପି॥ 14-93-24 (95210) ତସ୍ଯାଧର୍ମପ୍ରବୃତ୍ତସ୍ଯ ହିଂସକସ୍ଯ ଦୁରାତ୍ମନଃ। ଦାନେନ କୀର୍ତିର୍ଭବତି ନ ପ୍ରେତ୍ଯେହ ଚ ଦୁର୍ମତେଃ॥ 14-93-25 (95211) ଅନ୍ଯାଯୋପଗତଂ ଦ୍ରବ୍ଯମଭୀକ୍ଷ୍ଣଂ ଯୋ ହ୍ଯପଣ୍ଡିତଃ। ଧର୍ମାଭିକାଙ୍କ୍ଷୀ ତ୍ଯଜତି ନ ସ ଧର୍ମଫଲଂ ଲଭେତ୍॥ 14-93-26 (95212) ଧର୍ମବୈତଂସିକୋ ଯସ୍ତୁ ପାପାତ୍ମା ପୁରୁଷାଧମଃ। ଦଦାତି ଦାନଂ ବିପ୍ରେଭ୍ଯୋ ଲୋକବିଶ୍ବାସକାରଣମ୍॥ 14-93-27 (95213) ପାପେନ କର୍ମଣା ବିପ୍ରୋ ଧନଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ନିରଙ୍କୁଶଃ। ରାଗମୋହାନ୍ବିତଃ ସୋନ୍ତେ କଲୁଷାଂ ଗତିମଶ୍ନୁତେ॥ 14-93-28 (95214) ଅପି ସଂଚଯବୁଦ୍ଧିର୍ହି ଲୋଭମୋହବଶଂ ଗତଃ। ଯଜ୍ଞଂ କରୋତି ଭୂତାନି ପାପେନାଶୁଦ୍ଧବୁଦ୍ଧିନା॥ 14-93-29 (95215) ଏବଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ଧନଂ ମୋହାଦ୍ଯୋ ହି ଦଦ୍ଯାଦ୍ଯଜେତ ବା। ନ ତସ୍ଯ ସ ଫଲଂ ପ୍ରେତ୍ଯ ଭୁଂକ୍ତେ ପାପଧନାଗମାତ୍॥ 14-93-30 (95216) ଉଞ୍ଛଂ ମୂଲଂ ଫଲଂ ଶାକମୁଦପାତ୍ରଂ ତପୋଧନାଃ। ଦାନଂ ବିଭବତୋ ଦତ୍ତ୍ବା ନରାଃ ସ୍ବର୍ଯାନ୍ତି ଧାର୍ମିକାଃ॥ 14-93-31 (95217) ଏଷ ଧର୍ମୋ ମହାଯୋଗୋ ଦାନଂ ଭୂତଦଯା ତଥା। ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ତଥା ସତ୍ଯମନୁକ୍ରୋଶୋ ଧୃତିଃ କ୍ଷମା॥ 14-93-32 (95218) ସନାତନସ୍ଯ ଧର୍ମସ୍ଯ ଫଲମେତତ୍ସନାତନମ୍। ଶ୍ରୂଯନ୍ତେ ହି ପୁରାବୃତ୍ତା ବିଶ୍ବାମିତ୍ରାଦଯୋ ନୃପାଃ॥ 14-93-33 (95219) ବିଶ୍ବାମିତ୍ରୋସିତଶ୍ଚୈବଂ ଜନସଶ୍ଚ ମହୀପତିଃ। କକ୍ଷସେନାର୍ଷ୍ଟିସେନୌ ଚ ସିନ୍ଧୁଦ୍ବୀପଶ୍ଚ ପାର୍ଥିବଃ॥ 14-93-34 (95220) ଏତେ ଚାନ୍ଯେ ଚ ବହବଃ ସିଦ୍ଧିଂ ପରମିକାଂ ଗତାଃ। ନୃପାଃ ସତ୍ଯୈଶ୍ଚ ଦାନୈଶ୍ଚ ନ୍ଯାଯଲବ୍ଧୈସ୍ତପୋଧନାଃ॥ 14-93-35 (95221) ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ କ୍ଷତ୍ରିଯା ବୈଶ୍ଯାଃ ଶୂଦ୍ରା ଯେ ଚାଶ୍ରିତାସ୍ତପଃ। ଦାନଧର୍ମାଗ୍ନିନା ଶୁଦ୍ଧାସ୍ତେ ସ୍ବର୍ଗଂ ଯାନ୍ତି ଭାରତ॥ 14-93-36 (95222) ॥ ଇତୀ ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ତ୍ରିନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 93 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-93-13 ନହି ଯଜ୍ଞେ ପଶୁଗଣାଃ ଇତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-93-16 ତ୍ରିବର୍ଷପରମୋଷିତୈଃ ପୁରାଣୈଃ॥ 7-93-20 ବୀଜୈ ରସୈରିତି ଝ. ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 094

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.94. ଅଧ୍ଯାଯଃ 094

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୈଶମ୍ପାଯନେନ ଜନମେଜଯଂପ୍ରତି ପଶୁହିଂସାଂ ବିନୈବ ଧ୍ଯାନଦାନାଦିଭିରେବ ଯଜ୍ଞଫଲସଂସିଦ୍ଧୌ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତତଯାଽଗସ୍ତ୍ଯଯଜ୍ଞପ୍ରକାରକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ଧର୍ମାଗତେନ ତ୍ଯାଗେନ ଭଗବନ୍ସର୍ବମସ୍ତି ଚେତ୍। ଏତନ୍ମେ ସର୍ବମାଚକ୍ଷ୍ବ କୁଶଲୋ ହ୍ଯସି ଭାଷିତୁମ୍॥ 14-94-1 (95223) ତସ୍ଯୋଞ୍ଛବୃତ୍ତେର୍ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ ସକ୍ତୁଦାନେ ଫଲଂ ମହତ୍। କଥିତଂ ତୁ ମମ ବ୍ରହ୍ମଂସ୍ତଥ୍ଯମେତଦସଂଶଯମ୍॥ 14-94-2 (95224) କଥଂ ହି ସର୍ବଯଜ୍ଞେଷୁ ନିଶ୍ଚଯଃ ପରମୋ ଭବେତ୍। ଏତଦର୍ହସି ମେ ବକ୍ତୁଂ ନିଖିଲେନ ଦ୍ବିଜର୍ଷଭ॥ 14-94-3 (95225) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-94-4x (7932) ଅତ୍ରାପ୍ଯୁଦାହରନ୍ତୀମମିତିହାସଂ ପୁରାତନମ୍। ଅଗସ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ମହାଯଜ୍ଞେ ପୁରାବୃତ୍ତମରିଂଦମ॥ 14-94-4 (95226) ପୁରାଽଗସ୍ତ୍ଯୋ ମହାତେଜା ଦୀକ୍ଷାଂ ଦ୍ବାଦଶବାର୍ଷିକୀମ୍। ପ୍ରବିବେଶ ମହାରାଜ ସର୍ବଭୂତହିତେ ରତଃ॥ 14-94-5 (95227) ତତ୍ରାଗ୍ନିକଲ୍ପା ହୋତାର ଆସନ୍ସତ୍ରେ ମହାତ୍ମନଃ। ମୂଲାହାରାଃ ଫଲାହାରାଶ୍ଚାଶ୍ମକୁଟ୍ଟା ମରୀଚିପାଃ॥ 14-94-6 (95228) ପରିପୃଷ୍ଟିକା ବୈଘସିକାଃ ପ୍ରସଙ୍ଖ୍ଯାନାସ୍ତଥୈବ ଚ। ଯତଯୋ ଭିକ୍ଷବଶ୍ଚାତ୍ର ବଭୂବୁଃ ପର୍ଯବସ୍ଥିତାଃ॥ 14-94-7 (95229) ସର୍ବେ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଧର୍ମାଣୋ ଜିତକ୍ରୋଧା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ଦମେ ସ୍ଥିତାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ତେ ହିଂସାଦଂଭବିବର୍ଜିତାଃ॥ 14-94-8 (95230) ବୃତ୍ତେ ଶୁଦ୍ଧେ ସ୍ଥିତା ନିତ୍ଯମିନ୍ଦ୍ରିଯୈଶ୍ଚାପ୍ଯବାଧିତାଃ। ଉପାତିଷ୍ଠନ୍ତ ତଂ ଯଜ୍ଞଂ ଯଜନ୍ତସ୍ତେ ମହର୍ଷଯଃ॥ 14-94-9 (95231) ଯଥାଶକ୍ତ୍ଯା ଭଗବତା ତଦନ୍ନଂ ସମୁପାର୍ଜିତମ୍। ତସ୍ମିନ୍ସତ୍ରେ ତୁ ଯଦ୍ବୃତ୍ତଂ ଯଦ୍ଯୋଗ୍ଯଂ ଚ ତଦାଽଭବତ୍॥ 14-94-10 (95232) ତଥା ହ୍ଯନେକୈର୍ମୁନିଭିର୍ମହାନ୍ତଃ କ୍ରତବଃ କୃତାଃ। ଏବଂବିଧେ ତ୍ବଗସ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ବର୍ତମାନେ ତଥାଽଧ୍ବରେ। ନ ବବର୍ଷ ସହସ୍ରାକ୍ଷସ୍ତଦା ଭରତସତ୍ତମ॥ 14-94-11 (95233) ତତଃ କର୍ମାନ୍ତରେ ରାଜନ୍ନଗସ୍ତ୍ଯସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ। କଥେଯମଭିନିର୍ବୃତ୍ତା ମୁନୀନାଂ ଭାବିତାତ୍ମନାମ୍॥ 14-94-12 (95234) ଅଗସ୍ତ୍ଯୋ ଯଜମାନୋସୌ ଦଦାତ୍ଯନ୍ନଂ ବିମତ୍ସରଃ। ନ ଚ ବର୍ଷତି ପର୍ଜନ୍ଯଃ କଥମନ୍ନଂ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-94-13 (95235) ସତ୍ରଂ ଚେଦଂ ମହଦ୍ବିପ୍ରା ମୁନେର୍ଦ୍ବାଦଶବାର୍ଷିକମ୍। ନ ବର୍ଷିଷ୍ଯତି ଦେବଶ୍ଚ ବର୍ଷାଣ୍ଯେତାନି ଦ୍ବାଦଶ॥ 14-94-14 (95236) ଏତଦ୍ଭବନ୍ତଃ ସଂଚିନ୍ତ୍ଯ ମହର୍ଷେରସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ଅଗସ୍ତ୍ଯସ୍ଯାତିତପସଃ କର୍ତୁମର୍ହନ୍ତ୍ଯନୁଗ୍ରହମ୍॥ 14-94-15 (95237) ଇତ୍ଯେବମୁକ୍ତେ ବଚନେ ତତୋଽଗସ୍ତ୍ଯଃ ପ୍ରତାପବାନ୍। ପ୍ରୋବାଚ ବାକ୍ଯଂ ସ ତଦା ପ୍ରସାଦ୍ଯ ଶିରସା ମୁନୀନ୍॥ 14-94-16 (95238) ଯଦି ଦ୍ବାଦଶବର୍ଷାଣି ନ ବର୍ଷିଷ୍ଯତି ବାସବଃ। ଚିନ୍ତାଯଜ୍ଞଂ କରିଷ୍ଯାମି ବିଧିରେଷ ସନାତନଃ॥ 14-94-17 (95239) ଯଦି ଦ୍ବାଦଶବର୍ଷାଣି ନ ବର୍ଷିଷ୍ଯତି ବାସବଃ। ସ୍ପର୍ଶଯଜ୍ଞଂ କରିଷ୍ଯାମି ବିଧିରେଷ ସନାତନଃ॥ 14-94-18 (95240) ଯଦି ଦ୍ବାଦଶବର୍ଷାଣି ନ ବର୍ଷିଷ୍ଯତି ବାସବଃ। ବ୍ଯାଯାମେନାହରିଷ୍ଯାମି ଯଜ୍ଞାନେତାନ୍ଯତବ୍ରତଃ॥ 14-94-19 (95241) ବୀଜଯଜ୍ଞୋ ମଯାଽଯଂ ବୈ ବହୁବର୍ଷସମାଚିତଃ। ବୀଜୈର୍ହିତଂ କରିଷ୍ଯାମି ନାତ୍ର ବିଘ୍ନୋ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-94-20 (95242) ନେଦଂ ଶକ୍ଯଂ ବୃଥା କର୍ତୁଂ ମମ ସତ୍ରଂ କଥଞ୍ଚନ। ବର୍ଷିଷ୍ଯତୀହ ବା ଦେବୋ ନବା ବର୍ଷଂ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-94-21 (95243) ଅଥବାଽଭ୍ଯର୍ଥନାମିନ୍ଦ୍ରୋ ନ କରିଷ୍ଯତି କାମତଃ। ସ୍ବଯମିନ୍ଦ୍ରୋ ଭବିଷ୍ଯାମି ଜୀବଯିଷ୍ଯାମି ଚ ପ୍ରଜାଃ॥ 14-94-22 (95244) ଯୋ ଯଦାହାରଜାତଶ୍ଚ ସ ତଥୈବ ଭବିଷ୍ଯତି। ବିଶେଷଂ ଚୈବ କର୍ତାସ୍ମି ପୁନଃ ପୁନରତୀବ ହି॥ 14-94-23 (95245) ଅଦ୍ଯେହ ସ୍ବର୍ଣମଭ୍ଯେତୁ ଯଚ୍ଚାନ୍ଯଦ୍ବସୁ ଦୁର୍ଲଭମ୍। ତ୍ରିଷୁ ଲୋକେଷୁ ଯଚ୍ଚାସ୍ତି ତଦିହାଗମ୍ଯତାଂ ସ୍ବଯମ୍॥ 14-94-24 (95246) ଦିବ୍ଯାଶ୍ଚାପ୍ସରସାଂ ସଙ୍ଘା ଗନ୍ଧର୍ବାଶ୍ଚ ସକିନ୍ନରାଃ। ବିଶ୍ବାବସୁଶ୍ଚ ଯେ ଚାନ୍ଯେ ତେଽପ୍ଯୁପାସନ୍ତୁ ମେ ମଖମ୍॥ 14-94-25 (95247) ଉତ୍ତରେଭ୍ଯଃ କୁରୁଭ୍ଯଶ୍ଚ ଯତ୍କିଂଚିଦ୍ବସୁ ବିଦ୍ଯତେ। ସର୍ବଂ ତଦିହ ଯଜ୍ଞେଷୁ ସ୍ବଯମେବୋପତିଷ୍ଠତୁ॥ 14-94-26 (95248) ସ୍ବର୍ଗଃ ସ୍ବର୍ଗସଦଶ୍ଚୈବକ ଧର୍ମଶ୍ଚ ସ୍ବଯମେବ ତୁ। ଇତ୍ଯୁକ୍ତେ ସର୍ବମେବୈତଦଭବତ୍ତପସା ମୁନେଃ। ତସ୍ଯ ଦୀପ୍ତାଗ୍ନିମହସସ୍ତ୍ବଗସ୍ତ୍ଯସ୍ଯାତିତେଜସଃ॥ 14-94-27 (95249) ତତସ୍ତେ ମୁନଯୋ ହୃଷ୍ଟା ଦଦୃଶୁସ୍ତପସୋ ବଲମ୍। ବିସ୍ମିତା ବଚନଂ ପ୍ରାହୁରିଦଂ ସର୍ବେ ମହାର୍ଥବତ୍॥ 14-94-28 (95250) ପ୍ରୀତାଃ ସ୍ମ ତବ ବାକ୍ଯେନ ନ ତ୍ବିଚ୍ଛାମସ୍ତପୋବନମ୍। ତୈରେବ ଯଜ୍ଞୈସ୍ତୁଷ୍ଟାଃ ସ୍ଯ ନ୍ଯାଯେନେଚ୍ଛାମହେ ବଯମ୍॥ 14-94-29 (95251) ଯଜ୍ଞଂ ଦୀକ୍ଷାଂ ତଥା ହୋମାନ୍ଯଚ୍ଚାନ୍ଯନ୍ମୃଗଯାମହେ। `ତଯୋସ୍ସଂଧର୍ଷିତୈର୍ଯଜ୍ଞୈର୍ନାନ୍ଯତୋ ମୃଗଯାମହେ॥' 14-94-30 (95252) ନ୍ଯାଯେନୋପାର୍ଜିତାହାରାଃ ସ୍ବକର୍ମାଭିରତା ବଯମ୍। ବେଦାଂଶ୍ଚ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯେଣ ନ୍ଯାଯତଃ ପ୍ରାର୍ଥଯାମହେ॥ 14-94-31 (95253) ନ୍ଯାଯେନୋତ୍ତରକାଲଂ ଚ ଗୃହେଭ୍ଯୋ ନିଃସୃତା ବଯମ୍। ଧର୍ମଦୃଷ୍ଟୈର୍ବିଧିଦ୍ବାରୈସ୍ତପସ୍ତପ୍ସ୍ଯାମହେ ବଯମ୍॥ 14-94-32 (95254) ଭବତଃ ସମ୍ଯଗିଷ୍ଟା ତୁ ବୁଦ୍ଧିର୍ହିସାବିବର୍ଜିତା। ଏତାମହିଂସା ଯଜ୍ଞେଷୁ ବ୍ରୂଯାସ୍ତ୍ବଂ ସତତଂ ପ୍ରଭୋ॥ 14-94-33 (95255) ପ୍ରୀତାସ୍ତତୋ ଭବିଷ୍ଯାମୋ ବଯଂ ତୁ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ବିସର୍ଜିତାଃ ସମାପ୍ତୌ ଚ ସତ୍ରାଦସ୍ମାଦ୍ବ୍ରଜାମହେ॥ 14-94-34 (95256) ତଥା କଥଯତାଂ ତେଷାଂ ଦେବରାଜଃ ପୁରଂଦରଃ। ବବର୍ଷ ସୁମହାତେଜା ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତସ୍ଯ ତପୋବଲମ୍॥ 14-94-35 (95257) ଆସମାପ୍ତେଶ୍ଚ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ତସ୍ଯାମିତପରାକ୍ରମଃ। ନିକାମବର୍ଷୀ ପର୍ଜନ୍ଯୋ ବଭୂବ ଜନମେଜଯ॥ 14-94-36 (95258) ପ୍ରସାଦଯାମାସ ଚ ତମଗସ୍ତ୍ଯଂ ତ୍ରିଦଶେଶ୍ବରଃ। ସ୍ବଯମଭ୍ଯେତ୍ଯ ରାଜର୍ଷେ ପୁରସ୍କୃତ୍ଯ ବୃହସ୍ପତିମ୍॥ 14-94-37 (95259) ତତୋ ଯଜ୍ଞସମାପ୍ତୌ ତାନ୍ବିସସର୍ଜ ମହାମୁନୀନ୍। ଅଗସ୍ତ୍ଯଃ ପରମପ୍ରୀତଃ ପୂଜଯିତ୍ବା ଯଥାବିଧି॥ ॥ 14-94-38 (95260) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବି ଚତୁର୍ନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 94 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-94-6 ମରୀଚିପାଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରମରୀଚିପାନମାତୃପ୍ତାଃ॥ 7-94-7 ପରିପୃଷ୍ଟଂ ଚେଦେବ ଗୃହ୍ଣନ୍ତି ନାନ୍ଯଥା ମେ ପରିପୃଷ୍ଟିକାଃ। ପ୍ରସଂଖ୍ଯାନାସ୍ତତ୍କାଲମାତ୍ରସଂଗ୍ରହାଃ॥ 7-94-17 ଚିନ୍ତାଯଜ୍ଞଂ ମାନସଂ ଯଜ୍ଞମ୍। ସଂକଲ୍ପମାତ୍ରେଣୈବ ଦେବାନୃଷୀଶ୍ଚ ତର୍ପଯିଷ୍ଯାମୀତ୍ଯର୍ଥ॥ 7-94-18 ସ୍ପର୍ଶଯଜ୍ଞଂ ଉପାହୃତଦ୍ରବ୍ଯସ୍ଯ ବ୍ଯଯମକୃତ୍ବା ତତ୍ସ୍ପର୍ଶେନୈବ ତାଂସ୍ତର୍ପଯିଷ୍ଯାମି। ଏବଂ ଦୃଷ୍ଟିଯଜ୍ଞୋପି ଜ୍ଞେଯଃ॥ 7-94-19 ବ୍ଯାଯାମେନ ଶରୀରକ୍ଲେଶେନ। ଧ୍ଯେଯାତ୍ମନା ହରିଷ୍ଯାମି ହତି ଝ.ପାଠଃ॥ 7-94-29 ନ ତ୍ବିଚ୍ଛାମସ୍ତପୋବ୍ଯଯମିତି ଝ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 095

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.95. ଅଧ୍ଯାଯଃ 095

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ବୈଶମ୍ପାଯନେନ ଜନମେଜଯଂପ୍ରତି ନକୁଲସ୍ଯ ନିଜସ୍ବରୂପକଥନପୂର୍ବକଂ ତସ୍ଯ ନକୁଲତ୍ବପ୍ରାପ୍ତିବିମୋକ୍ଷକାରଣାଭିଧାନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ନମେଜଯ ଉବାଚ। କୋସୌ ନକୁଲରୂପେଣ ଶିରସା କାଞ୍ଚନେନ ବୈ। ପ୍ରାହ ମାନୁଷବଦ୍ବାଚମେତତ୍ପୃଷ୍ଟୋ ବଦସ୍ବ ମେ॥ 14-95-1 (95261) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-95-2x (7933) ଏତତ୍ପୂର୍ବଂ ନ ପୃଷ୍ଟୋଽହଂ ନ ଚାସ୍ମାଭିଃ ପ୍ରଭାଷିତମ୍। ଶ୍ରୂଯତାଂ ନକୁଲୋ ଯୋସୌ ଯଥା ବାକ୍ତସ୍ଯ ମାନୁଷୀ॥ 14-95-2 (95262) ଶ୍ରାଦ୍ଧଂ ସଂକଲ୍ପଯାମାସ ଜମଦଗ୍ନିଃ ପୁରା କିଲ। ହୋମଧେନୁସ୍ତମାଗାଚ୍ଚ ସ୍ବଯମେବ ଦୁଦୋହ ତାମ୍॥ 14-95-3 (95263) ତତ୍ପଯଃ ସ୍ଥପଯାମାସ ନବେ ଭାଣ୍ଡେ ଦୃଢେ ଶୁଚୌ। କ୍ରୋଧୋ ନକୁଲରୂପେଣ ପିଠରଂ ପର୍ଯକର୍ଷଯତ୍॥ 14-95-4 (95264) ଜିଜ୍ଞାସୁସ୍ତମୃଷିଶ୍ରେଷ୍ଟଂ କିଂ କୁର୍ଯାଦ୍ବିପ୍ରିଯେ କୃତେ। ଇତି ସଞ୍ଚିନ୍ତ୍ଯ ଦୁର୍ମେଧା ଧର୍ଷଯାମାସ ତତ୍ପଯଃ॥ 14-95-5 (95265) ତମାଜ୍ଞାଯ ମୁନିଃ କ୍ରୋଧଂ ନୈବାସ୍ଯ ସ ଚୁକୋପ ହ। ସ ତୁ କ୍ରୋଧସ୍ତତୋ ରାଜନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୀଂ ମୂର୍ତିମାସ୍ଥିତଃ॥ 14-95-6 (95266) ଜିତୋସ୍ମୀତି ଭୃଗୁଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭୃଗବୋ ହ୍ଯତିରୋଷଣାଃ। ଲୋକେ ମିଥ୍ଯାପ୍ରବାଦୋଯଂ ଯତ୍ତ୍ବଯାଽସ୍ମି ବିନିର୍ଜିତଃ॥ 14-95-7 (95267) ବଶେ ସ୍ଥିତୋଽହଂ ତ୍ବଯ୍ଯହ୍ଯ କ୍ଷମାବତି ମହାତ୍ମନି। ବିଭେମି ତପସଃ ସାଧୋ ପ୍ରସାଦଂ କୁରୁ ମେ ପ୍ରଭୋ॥ 14-95-8 (95268) ଜମଦଗ୍ନିରୁବାଚ। 14-95-9x (7934) ସାକ୍ଷାଦ୍ଦୃଷ୍ଟୋସି ମେ କ୍ରଧ ଗଚ୍ଛ ତ୍ବଂ ବିଗତଜ୍ବରଃ। ନ ତ୍ବଯାପକୃତଂ ମେଽଦ୍ଯ ନ ଚ ମେ ମନ୍ଯୁରସ୍ତି ବୈ॥ 14-95-9 (95269) ଯାନ୍ସମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ସଂକଲ୍ପଃ ପଯସୋସ୍ଯ କୃତୋ ମଯା। ପିତରସ୍ତେ ମହାଭାଗାସ୍ତେଭ୍ଯୋ ବୁଦ୍ଧ୍ଯସ୍ବ ଗମ୍ଯତାମ୍॥ 14-95-10 (95270) ଇତ୍ଯୁକ୍ତୋ ଜାତସଂତ୍ରାସସ୍ତତ୍ରୈବାନ୍ତରଧୀଯତ। ପିତୄଣାମଭିଷଙ୍ଗାଚ୍ଚ ନକୁଲତ୍ବମୁପାଗତଃ॥ 14-95-11 (95271) ସ ତାନ୍ପ୍ରସାଦଯାମାସ ଶାପସ୍ଯାନ୍ତୋ ଭବେଦିତି। ତୈଶ୍ଚାପ୍ଯୁକ୍ତଃ କ୍ଷିପନ୍ଧର୍ମଂ ସାପସ୍ଯାନ୍ତମବାପ୍ସ୍ଯତି॥ 14-95-12 (95272) ତୈଶ୍ଚୋକ୍ତୋ ଯଜ୍ଞିଯାନ୍ଦେଶାନ୍ଧର୍ମାରଣ୍ଯଂ ତଥୈବ ଚ। ଜୁଗୁପ୍ସମାନୋ ଧାବନ୍ସ ତଂ ଯଜ୍ଞଂ ସମୁପାସଦତ୍॥ 14-95-13 (95273) ଧର୍ମପୁତ୍ରମଥାକ୍ଷିପ୍ଯ ସକ୍ତୁପ୍ରସ୍ଥେନ ତେନ ସଃ। ମୁକ୍ତଃ ସାପାତ୍ତତଃ କ୍ରୋଧୋ ଧର୍ମୋ ହ୍ଯାସୀଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ॥ 14-95-14 (95274) ଏବମେତତ୍ତଦା ବୃତ୍ତଂ ଯଜ୍ଞେ ତସ୍ଯ ମହାତ୍ମନଃ। ପଶ୍ଯତାଂ ଚାପି ନସ୍ତତ୍ର ନକୁଲୋଽନ୍ତର୍ହିତସ୍ତଦା। ॥ 14-95-15 (95275) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ଅନୁଗୀତାପର୍ବଣି ପଞ୍ଚନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 95 ॥ ସମାପ୍ତମନୁଗୀତାପର୍ବ। -------

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-95-4 ପିଠରଂ ପାତ୍ରଂ। ତତ୍ପଯଃ ପୀତବାନିତ୍ଯର୍ଥଃ। ତଚ୍ଚ କ୍ରୋଧସ୍ବରୂପେଣ ପିଠରଂ ଧର୍ମ ଆବିଶଦିତି ଝ. ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 096

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.96. ଅଧ୍ଯାଯଃ 096

ଅଥ ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବ ॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ କୃଷ୍ଣଂପ୍ରତି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ତତ୍କଥନପ୍ରାର୍ଥନା॥ 1 ॥ ବସିଷ୍ଠାଦିଭିସ୍ତଚ୍ଛୁଶ୍ରୂଷଯା ତତ୍ସମୀପୋପସର୍ପଣମ୍॥ 2 ॥ କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦୀନ୍ପ୍ରତି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବମହିମାନୁବୋଧନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ଅଶ୍ବମେଧେ ପୁରାବୃତ୍ତେ କେଶବଂ କେଶିସୂଦନମ୍। ଧର୍ମସଂଶଯମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ କିମପୃଚ୍ଛତ୍ପିତାମହଃ॥ 14-96-1 (95276) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-96-2x (7935) ପଶ୍ଚିମେନାଶ୍ବମେଧେନ ଯଦା ସ୍ନାତୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ତଦା ରାଜା ନମସ୍କୃତ୍ଯ କେଶବଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍॥ 14-96-2 (95277) ଭବବନ୍ବୈଷ୍ଣବା ଧର୍ମାଃ କିଂଫଲାଃ କିଂପରାଯଣାଃ। କିଂ ଧର୍ମମଧିକୃତ୍ଯାଥ ଭବତୋତ୍ପାଦିତାଃ ପୁରା॥ 14-96-3 (95278) ଯଦି ତେହମନୁଗ୍ରାହ୍ଯଃ ପ୍ରିଯୋସ୍ମି ମଧୁସୂଦନ। ଶ୍ରୋତବ୍ଯା ଯଦି ମେ କୃଷ୍ଣ ତନ୍ମେ କଥଯ ସୁବ୍ରତ॥ 14-96-4 (95279) ପବିତ୍ରା କିଲ ତେ ଧର୍ମାଃ ସର୍ବପାପପ୍ରଣାଶନାଃ। ସର୍ବଧର୍ମୋତ୍ତମାଃ ପୁଣ୍ଯା ଭଗବଂସ୍ତ୍ବନ୍ମୁଖୋଦ୍ଗତାଃ॥ 14-96-5 (95280) ଯାଞ୍ଶ୍ରୁତ୍ବା ବ୍ରହ୍ମହା ଗୋଘ୍ନୋ ମାତୃହା ଗୁରୁତଲ୍ପଗଃ। ପାକର୍ଭେଦୀ କୃତଘ୍ନଶ୍ଚ ସୁରାପୋ ବ୍ରହ୍ମବିକ୍ରଯୀ॥ 14-96-6 (95281) ମିତ୍ରବିଶ୍ବାସଘାତୀ ଚ ବୀରହା ଭ୍ରୂଣହା ତଥା। ତପୋବିକ୍ରଯିଣଶ୍ଚୈବ ଦାନବିକ୍ରଯିଣସ୍ତଥା॥ 14-96-7 (95282) ଆତ୍ମବିକ୍ରମଯିଣୋ ମୂଢା ଜୀବେଦ୍ଯଶ୍ଚ ବିକର୍ମଭିଃ। ପାପାଃ ଶଠା ନୈକୃତିକା ଡାଂଭିକା ଦୂଷକାସ୍ତଥା॥ 14-96-8 (95283) ରସଭେଦକରା ଯେ ଚ ଯେ ଚ ସ୍ଯୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକାଃ। ଶୂଦ୍ରପ୍ରେଷ୍ଯକରାଶ୍ଚୋରା ବିପ୍ରା ଯେ ଚ ପୁରୋହିତାଃ॥ 14-96-9 (95284) ନିକ୍ଷେପହାରିଣଃ ସ୍ତ୍ରୀଘ୍ନାସ୍ତଥା ଯେ ପାରଦାରିକାଃ। ଏତେ ଚାନ୍ଯେ ଚ ପାପା ଯେ ମୁଚ୍ଯନ୍ତେତେଽପି କିଲ୍ବିଷାତ୍॥ 14-96-10 (95285) ତାନାଚକ୍ଷ୍ବ ସୁରଶ୍ରେଷ୍ଠ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ମମାଚ୍ଯୁତ॥ 14-96-11 (95286) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-96-12x (7936) ଇତ୍ଯେବଂ କଥିତେ ଦେବେ ଧର୍ମପୁତ୍ରେଣ ସଂସଦି। ବସିଷ୍ଠାଦ୍ଯାସ୍ତପୋଯୁକ୍ତା ମୁନଯସ୍ତତ୍ବଦର୍ଶିନଃ॥ 14-96-12 (95287) ଶ୍ରୋତୁକାମାଃ ପରଂ ଗୁହ୍ଯଂ ବୈଷ୍ଣବଂ ଧର୍ମମୁତ୍ତମମ୍। ତଥା ଭାଗବତାଶ୍ଚୈବ ତତସ୍ତଂ ପର୍ଯବାରଯନ୍॥ 14-96-13 (95288) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-96-14x (7937) ତତ୍ବତସ୍ତବ ଭାବେନ ପାଦମୂଲମୁପାଗତମ୍। ଯଦି ଜାନାସି ମାଂ ଭକ୍ତଂ ସ୍ନିଗ୍ଧଂ ବା ଭକ୍ତବତ୍ସଲ॥ 14-96-14 (95289) ଧର୍ମଗୁହ୍ଯାନି ସର୍ବାଣି ବେତ୍ତୁମିଚ୍ଛାମି ତତ୍ବତଃ। ଧର୍ମାନ୍କଥଯ ମେ ଦେବ ଯଦ୍ଯନୁଗ୍ରହଭାଗହମ୍॥ 14-96-15 (95290) ଶ୍ରୁତା ମେ ମାନବା ଧର୍ମା ବାସିଷ୍ଠାଃ କାଶ୍ଯପାସ୍ତଥା। ଗାର୍ଗୀଯା ଗୌତମୀଯାଶ୍ଚ ତଥା ଗୋପାଲକସ୍ଯ ଚ॥ 14-96-16 (95291) ପରାଶରକୃତାଃ ପୂର୍ବା ମୈତ୍ରେଯସ୍ଯ ଚ ଧୀମତଃ। ଔମା ମାହେଶ୍ବରାଶ୍ଚୈବ ନନ୍ଦିଧର୍ମାଶ୍ଚ ପାବନାଃ॥ 14-96-17 (95292) ବ୍ରହ୍ମଣା କଥିତା ଯେ ଚ କୌମାରାଶ୍ଚ ଶ୍ରୁତା ମଯା। ଧୂମାଯନକୃତା ଧର୍ମାଃ କାଣ୍ଡବୈଶ୍ବାନରା ଅପି॥ 14-96-18 (95293) ଭାର୍ଗବା ଯାଜ୍ଞବଲ୍କ୍ଯାଶ୍ଚ ମାର୍କଣ୍ଡେଯକୃତା ଅପି। ଭାରଦ୍ବାଜକୃତା ଯେ ଚ ବୃହସ୍ପତିକୃତାଶ୍ଚ ଯେ॥ 14-96-19 (95294) କୁଣେଶ୍ଚ କୁଣିବାହୋଶ୍ଚ ବିଶ୍ବାମିତ୍ରକୃତାଶ୍ଚ ଯେ। ସୁମନ୍ତୁଜୈମିନିକୃତାଃ ଶାକୁନେଯାସ୍ତଥୈବ ଚ॥ 14-96-20 (95295) ପୁଲସ୍ତ୍ଯପୁଲହୋଦ୍ଗୀତାଃ ପାବକୀଯାସ୍ତଥୈବ ଚ। ଅଗସ୍ତ୍ଯଗୀତା ମୌଦ୍ଗଲ୍ଯାଃ ଶାଣ୍ଡିଲ୍ଯାଃ ଶଲଭାଯନାଃ॥ 14-96-21 (95296) ବାଲଖିଲ୍ଯକୃତା ଯେ ଚ ଯେ ଚ ସପ୍ତର୍ଷିଭିସ୍ତଥା। ଆପସ୍ତଂବକୃତା ଧର୍ମାଃ ଶଙ୍ଖସ୍ଯ ଲିଖିତସ୍ଯ ଚ॥ 14-96-22 (95297) ପ୍ରାଜାପତ୍ଯାସ୍ତଥା ଯାମ୍ଯା ମାହେନ୍ଦ୍ରାଶ୍ଚ ଶ୍ରୁତା ମଯା। ବୈଯାଘ୍ରବ୍ଯାସକୀଯାଶ୍ଚ ବିଭଣ୍ଡକକୃତାଶ୍ଚ ଯେ॥ 14-96-23 (95298) ନାରଦୀଯାଃ ଶ୍ରୁତା ଧର୍ମାଃ କାପୋତାଶ୍ଚ ଶ୍ରୁତା ମଯା। ତଥା ବିଦୁରବାକ୍ଯାନି ଭୃଗୋରଙ୍ଗିରସସ୍ତଥା॥ 14-96-24 (95299) କ୍ରୌଞ୍ଚା ମୃଦଙ୍ଗଗୀତାଶ୍ଚ ସୌର୍ଯା ହାରୀତକାଶ୍ଚ ଯେ। ଯେ ପିଶଙ୍ଗକୃତାଶ୍ଚାପି କାତପାଯାଃ ସୁବାଲକାଃ॥ 14-96-25 (95300) ଉଦ୍ଦାଲକକୃତା ଧର୍ମା ଔଶନସ୍ଯାସ୍ତଥୈବ ଚ। ବୈଶମ୍ପାଯନଗୀତାଶ୍ଚ ଯେ ଚାନ୍ଯେଽପ୍ଯେବମାଦିତଃ॥ 14-96-26 (95301) ଏତେଭ୍ଯଃ ସର୍ବଧର୍ମେଭ୍ଯୋ ଦେବ ତ୍ବନ୍ମୁଖନିସ୍ସୃତାଃ। ପାବନାତ୍ବାତ୍ପବିତ୍ରତ୍ବାଦ୍ବିଶିଷ୍ଟା ଇତି ମେ ମତିଃ॥ 14-96-27 (95302) ତସ୍ମାଦ୍ଧି ତ୍ବାଂ ପ୍ରପନ୍ନସ୍ଯ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ଚ କେଶବ। ଯୁଷ୍ମଦୀଯାନ୍ବରାନ୍ଧର୍ମାନ୍ପୁଣ୍ଯାନ୍କଥଯ ମେଚ୍ଯୁତ॥ 14-96-28 (95303) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-96-29x (7938) ଏବଂ ପୃଷ୍ଟସ୍ତୁ ଧର୍ମଜ୍ଞୋ ଧର୍ମପୁତ୍ରେଣ କେଶବଃ। ଉବାଚ ଧର୍ମାନ୍ସୂକ୍ଷ୍ମାର୍ଥାନ୍ଧର୍ମପୁତ୍ରସ୍ଯ ହର୍ଷିତଃ॥ 14-96-29 (95304) ଏବଂ ତେ ଯସ୍ଯ କୌନ୍ତେଯ ଯତ୍ନୋ ଧର୍ମେଷୁ ସୁବ୍ରତ। ତସ୍ଯ ତେ ଦୁର୍ଲଭୋ ଲୋକେ ନ କଶ୍ଚିଦପି ବିଦ୍ଯେତ॥ 14-96-30 (95305) ଧର୍ମଃ ଶ୍ରୁତୋ ବା ଦୃଷ୍ଟୋ ବା କଥିତୋ ବା କୃତୋପି ବା। ଅନୁମୋଦିତୋ ବା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନଯତୀନ୍ଦ୍ରପଦଂ ନରମ୍॥ 14-96-31 (95306) ଧର୍ମଃ ପିତା ଚ ମାତା ଚ ଧର୍ମୋ ନାଥଃ ସୁହୃତ୍ତଥା। ଧର୍ମୋ ଭ୍ରାତା ସଖା ଚୈବ ଧର୍ମଃ ସ୍ବାମୀ ପରଂତପ॥ 14-96-32 (95307) ଧର୍ମାଦର୍ଥଶ୍ଚ କାମଶ୍ଚ ଧର୍ମାଦ୍ଭୋଗାଃ ସୁଖାନି ଚ। ଧର୍ମାର୍ଦୈଶ୍ବର୍ଯମେବାଗ୍ର୍ଯଂ ଧର୍ମାତ୍ସ୍ବର୍ଗଗତିଃ ପରା॥ 14-96-33 (95308) ଧର୍ମୋଯଂ ସେବିତଃ ଶୁଦ୍ଧସ୍ତ୍ରାଯତେ ମହତୋ ଭଯାତ୍। ଧର୍ମାଦ୍ଦ୍ବିଜତ୍ବଂ ଦେବତ୍ବଂ ଧର୍ମଃ ପାବଯତେ ନରମ୍॥ 14-96-34 (95309) ଯଦା ଚ କ୍ଷୀଯତେ ପାପଂ କାଲେନ ପୁରୁଷସ୍ଯ ତୁ। ତଦା ସଂଜାଯତେ ବୁଦ୍ଧିର୍ଧର୍ମଂ କର୍ତୁଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-96-35 (95310) ଜନ୍ମାନ୍ତରସହସ୍ରୈସ୍ତୁ ମନୁଷ୍ଯତ୍ବଂ ହି ଦୁର୍ଲଭମ୍। ତଦ୍ଗତ୍ବାପୀହ ଯୋ ଧର୍ମଂ ନ କରୋତି ସ୍ବବଞ୍ଚିତଃ॥ 14-96-36 (95311) କୁତ୍ସିତା ଯେ ଦରିଦ୍ରାଶ୍ଚ ବିରୂପା ବ୍ଯାଧିତାସ୍ତଥା। ପରଦ୍ବେଷ୍ଯାଶ୍ଚ ମୂର୍ଖାଶ୍ଚ ନ ତୈର୍ଧର୍ମଃ କୃତଃ ପୁରା॥ 14-96-37 (95312) ଯେ ଚ ଦୀର୍ଘାଯୁଷଃ ଶୂରାଃ ପଣ୍ଡିତା ଭୋଗିନସ୍ତଥା॥ ନୀରୋଗା ରୂପସଂପନ୍ନାସ୍ତୈର୍ଧର୍ମଃ ସୁକୃତଃ ପୁରା॥ 14-96-38 (95313) ଏବଂ ଧର୍ମଃ କୃତଃ ଶୁଦ୍ଧୋ ନଯତେ ଗତିମୁତ୍ତମାମ୍। ଅଧର୍ମଂ ସେବତେ ଯସ୍ତୁ ତିର୍ଯଗ୍ଯୋନ୍ଯାଂ ପତତ୍ଯସୌ॥ 14-96-39 (95314) ଇଦଂ ରହସ୍ଯଂ କୌନ୍ତେଯ ଶୃଣୁ ଧର୍ମମନୁତ୍ତମମ୍। କଥଯିଷ୍ଯେ ପରଂ ଧର୍ମଂ ତବ ଭକ୍ତସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-96-40 (95315) ଇଷ୍ଟସ୍ତ୍ବମସି ମେଽତ୍ଯର୍ଥଂ ପ୍ରପନ୍ନଶ୍ଚାପି ମାଂ ସଦା। ପରମାର୍ଥମପି ବ୍ରୂଯାଂ କିଂ ପୁନର୍ଧର୍ମସଂହିତାମ୍॥ 14-96-41 (95316) ଇଦଂ ମେ ମାନୁଷଂ ଜନ୍ମ କୃତମାତ୍ମନି ମାଯଯା। ଧର୍ମସଂସ୍ଥାପନାର୍ଥାଯ ଦୁଷ୍ଟାନାଂ ନାଶନାଯ ଚ॥ 14-96-42 (95317) ମାନୁଷ୍ଯଂ ଭାବମାପନ୍ନଂ ଯେ ମାଂ ଗୃହ୍ଣନ୍ତ୍ଯବଜ୍ଞଯା। ସଂସାରାନ୍ତର୍ହି ତେ ମୂଢାସ୍ତିର୍ଯଗ୍ଯୋନିଷ୍ବନେକଶଃ॥ 14-96-43 (95318) ଯେ ଚ ମାଂ ସର୍ବଭୂତସ୍ଥଂ ପଶ୍ଯନ୍ତି ଜ୍ଞାନଚକ୍ଷୁଷା। ମଦ୍ଭକ୍ତାଂସ୍ତାନ୍ସଦା ଯୁକ୍ତାନ୍ମତ୍ସମୀପଂ ନଯାମ୍ଯହମ୍॥ 14-96-44 (95319) ମଦ୍ଭକ୍ତା ନ ବିନଶ୍ଯନ୍ତି ମଦ୍ଭକ୍ତା ବୀତକଲ୍ମଷାଃ। ମଦ୍ଭାକ୍ତାନାଂ ତୁ ମାନୁଷ୍ଯେ ସଫଲ ଜନ୍ମ ପାଣ୍ଡବା॥ 14-96-45 (95320) ଅପି ପାପେଷ୍ବଭିରତା ମଦ୍ଭକ୍ତାଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ମୁଚ୍ଯନ୍ତେ ପାତକୈଃ ସର୍ବୈଃ ପଦ୍ମପତ୍ରମିବାଂଭସା॥ 14-96-46 (95321) ଜନ୍ମାନ୍ତରସହସ୍ରେଷୁ ତପସା ଭାବିତାତ୍ମନାମ୍। ଭକ୍ତିରୁତ୍ପଦ୍ଯତେ ତାତ ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-96-47 (95322) ଯଚ୍ଚ ରୂପଂ ପରଂ ଗୁହ୍ଯଂ କୂଟସ୍ତମଚଲଂ ଧ୍ରୁବମ୍। ନ ଦୃଶ୍ଯତେ ତତା ଦେବୈର୍ମଦ୍ଭକ୍ତୈର୍ଦୃଶ୍ଯତେ ଯଥା॥ 14-96-48 (95323) ଅପରଂ ଯଚ୍ଚ ମେ ରୂପଂ ପର୍ରାଦୁର୍ଭାବେଷୁ ଦୃଶ୍ଯତେ। ତଦର୍ଚଯନ୍ତି ସର୍ବାର୍ଥୈଃ ସର୍ବଭୂତାନି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-96-49 (95324) କଲ୍ପକୋଟିସହସ୍ରେଷୁ ବ୍ଯତୀତେଷ୍ବାଗତେ ଚ। ଦର୍ଶଯାମୀହ ତଦ୍ରୂପଂ ଯଚ୍ଚ ପଶ୍ଯନ୍ତି ମେ ସୁରାଃ॥ 14-96-50 (95325) ସ୍ତିତ୍ଯୁତ୍ପତ୍ତ୍ଯବ୍ଯଯକରଂ ଯୋ ମାଂ ଜ୍ଞାତ୍ବା ପ୍ରପଦ୍ଯତେ। ଅନୁଗୃହ୍ଣାମ୍ଯହଂ ତଂ ବୈ ସଂସାରାନ୍ମୋଚଯାମି ଚ॥ 14-96-51 (95326) ଅହମାଦିର୍ହି ଦେବାନାଂ ସୃଷ୍ଟା ବ୍ରହ୍ମାଦଯୋ ମଯା। ପ୍ରକୃତିଂ ସ୍ବାମବଷ୍ଟଭ୍ଯ ଜଗତ୍ସର୍ବଂ ସୃଜାମ୍ଯହମ୍॥ 14-96-52 (95327) ତମୋମୂଲୋହମବ୍ଯକ୍ତୋ ରଜୋମଧ୍ଯେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ। ଊର୍ଧ୍ବଂ ସତ୍ତ୍ବଂ ବିନା ଲୋଭଂ ବ୍ରହ୍ମାଦିସ୍ତଂବପର୍ଯତଃ॥ 14-96-53 (95328) ମୂର୍ଧାନଂ ମେ ବିଦ୍ଧି ଦିବଂ ଚନ୍ଦ୍ରାଦିତ୍ଯୌ ଚ ଲୋଚନେ। ଗାବୋଗ୍ନିର୍ବାହ୍ମଣୋ ବକ୍ତ୍ରଂ ମାରୁତଃ ଶ୍ବସନଂ ଚ ମେ॥ 14-96-54 (95329) ଦିଶୋ ମେ ବାହବଶ୍ଚାଷ୍ଟୌ ନକ୍ଷତ୍ରାଣି ଚ ଭୂଷଣମ୍। ଅନ୍ତରିକ୍ଷମୁରୋ ବିଦ୍ଧି ସର୍ବଭୂତାବକାଶକମ୍। ମାର୍ଗୋ ମେଘାନିଲାଭ୍ଯାଂ ତୁ ଯନ୍ମମୋଦରମବ୍ଯଯମ୍॥ 14-96-55 (95330) ପୃଥିବୀମଣ୍ଡଲଂ ଯଦ୍ବୈ ଦ୍ବୀପାର୍ଣବନଗୈର୍ଯୁତମ୍। ସର୍ବସଂଧାରଣୋପେତଂ ପାଦୌ ମମ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-96-56 (95331) ସ୍ଥିତୋ ହ୍ଯେକଗୁଣଃ ଖେଽହଂ ଦ୍ବିଗୁଣଶ୍ଚାସ୍ମି ମାରୁତେ। ତ୍ରିଗୁଣୋଗ୍ନୌ ସ୍ଥିତୋହଂ ବୈ ସଲିଲେ ଚ ଚତୁର୍ଗୁଣଃ॥ 14-96-57 (95332) ଶବ୍ଦାଦ୍ଯା ଯେ ଗୁଣାଃ ପଞ୍ଚ ମହାଭୂତେଷୁ ପଞ୍ଚସୁ। ତନ୍ମାତ୍ରାସଂସ୍ଥିତଃ ସୋହଂ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ପଞ୍ଚଧାସ୍ଥିତଃ॥ 14-96-58 (95333) ଅହଂ ସହସ୍ରସୀର୍ଷସ୍ତୁ ସହସ୍ରବଦନେକ୍ଷଣଃ। ସହସ୍ରବାହୂଦରଧୃକ୍ସହସ୍ରୋରୁଃ ସହସ୍ରପାତ୍॥ 14-96-59 (95334) ଧୃତ୍ବୋର୍ବୀଂ ସର୍ବତଃ ସମ୍ଯଗତ୍ଯତିଷ୍ଠଂ ଦଶାଂଗୁଲମ୍। ସର୍ବଭୂତାତ୍ମଭୂତସ୍ଥଃ ସର୍ବବ୍ଯାପୀ ତତୋସ୍ମ୍ଯହମ୍॥ 14-96-60 (95335) ଅଚିନ୍ତ୍ଯୋହମନନ୍ତୋହମଜରୋହମଜୋ ହ୍ଯହମ୍। ଅନାଦ୍ଯୋଽହମବଧ୍ଯୋହମପ୍ରମେଯୋହମବ୍ଯଯଃ॥ 14-96-61 (95336) ନିର୍ଗୁଣୋହଂ ନିଗୂଢାତ୍ମା ନିର୍ଦ୍ବନ୍ଦ୍ବୋ ନିର୍ମମୋ ନୃପ। ନିଷ୍କଲୋ ନିର୍ବିକାରୋହଂ ନିଦାନମମୃତସ୍ଯ ତୁ॥ 14-96-62 (95337) ସୁଧା ଚାହଂ ସ୍ବଧା ଚାହଂ ସ୍ବାହା ଚାହଂ ନରାଧିପ। ତେଜସା ତପସା ଚାହଂ ଭୂତଗ୍ରାମଂ ଚତୁର୍ବିଧମ୍॥ 14-96-63 (95338) ସ୍ନେହପାଶୈର୍ଗୁଣବଦ୍ଧ୍ବା ଧାରଯାମ୍ଯାତ୍ମମାଯଯା। ଚାତୁରାଶ୍ରମଧର୍ମେହଂ ଚାତୁର୍ହୋତ୍ରଫଲାଶନଃ। ଚତୁର୍ମୂର୍ତିଶ୍ଚତୁର୍ଯଜ୍ଞଶ୍ଚତୁରାଶ୍ରମଭାବନଃ॥ 14-96-64 (95339) ସଂହୃତ୍ଯାହଂ ଜଗତ୍ସର୍ବଂ କୃତ୍ବା ବୈ ଗର୍ଭମାତ୍ମନଃ। ଶଯାମି ଦିବ୍ଯଯୋଗେନ ପ୍ରଲଯେଷୁ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-96-65 (95340) ସହସ୍ରଯୁଗପର୍ଯନ୍ତାଂ ବ୍ରାହ୍ମୀଂ ରାତ୍ରିଂ ମହାର୍ଣବେ। ସ୍ଥିତ୍ବା ସୃଜାମି ଭୂତାନି ଜଙ୍ଗମାନି ସ୍ଥିରାଣି ଚ॥ 14-96-66 (95341) କଲ୍ପେ କଲ୍ପେ ଚ ଭୂତାନି ସଂହରାମି ସୃଜାମି ଚ। ନ ଚ ମାଂ ତାନି ଜାନନ୍ତି ମାଯଯା ମୋହିତାନି ମେ॥ 14-96-67 (95342) ମମ ଚୈବାନ୍ଧକାରସ୍ଯ ମାର୍ଗିତବ୍ଯସ୍ଯ ନିତ୍ଯଶଃ। ପ୍ରଶାନ୍ତସ୍ଯେବ ଦୀପସ୍ଯ ଗତିର୍ନୈପୋପଲଭ୍ଯତେ॥ 14-96-68 (95343) ନ ତଦସ୍ତି କ୍ବଚିଦ୍ରାଜନ୍ଯତ୍ରାହଂ ନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ। ନ ଚ ତଦ୍ବିଦ୍ଯତେ ଭୂତଂ ମଯି ଯନ୍ନ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍॥ 14-96-69 (95344) ଯାବନ୍ମିତ୍ରଂ ଭବେଦ୍ଭୂତଂ ସ୍ଥୂଲଂ ସୂକ୍ଷ୍ମମିଦଂ ଜଗତ୍। ଦୀବଭୂତୋ ହ୍ଯହଂ ତସ୍ମିଂସ୍ତାବନ୍ମାତ୍ରଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ॥ 14-96-70 (95345) କିଂଚାତ୍ର ବହୁନୋକ୍ତେନ ସତ୍ଯମେତଦ୍ବ୍ରବୀମି ତେ। ଯଦ୍ଭୂତଂ ଯଦ୍ଭବିଷ୍ଯଚ୍ଚ ତତ୍ସର୍ବମହମେବ ତୁ॥ 14-96-71 (95346) ମଯା ସୃଷ୍ଟାନି ଭୂତାନି ମନ୍ମଯାନି ଚ ଭାରତ। ମାମେବ ନ ବିଜାନନ୍ତି ମାଯଯା ମୋହିତାନି ବୈ॥ 14-96-72 (95347) ଏବଂ ସର୍ବଂ ଜଗଦିଦଂ ସଦେବାସୁରମାନୁଷମ୍। ମତ୍ତଃ ପ୍ରଭବତେ ରାଜନ୍ମଯ୍ଯେବ ପ୍ରବିଲୀଯତେ॥ ॥ 14-96-73 (95348) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଷଣ୍ଣବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 96 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-96-1x ଏତଦାରଭ୍ଯାପର୍ବସମାପ୍ତି ବିଦ୍ଯମାନାସ୍ତ୍ରଯୋବିଂଶତ୍ଯଧ୍ଯାଯା ଦାକ୍ଷିଣାତ୍ଯକୋଶେଷ୍ବେବ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ନତ୍ବୌତ୍ତରାହପାଠେ। 7-96-2 ପଞ୍ଚମେନାଶ୍ବମେଧେନେତି ଟ.ପାଠଃ॥ 7-96-18 ଶୂଦ୍ରାଯନକୃତା ଧର୍ମା ଇତି କ.ପାଠଃ॥ 7-96-23 ବୈଭୀତକକୃତାଶ୍ଚ ଯେ ଇତି ଟ.ପାଠଃ॥ 7-96-31 ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପୁନାତି ହ ନରଂ ସଦେତି ଟ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 097

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.97. ଅଧ୍ଯାଯଃ 097

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଚାତୁର୍ବର୍ଣ୍ଯଧର୍ମନିରୂପଣମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏବମାତ୍ମୋଦ୍ଭବଂ ସର୍ବଂ ଯଗଦୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ କେଶବଃ। ଧର୍ମାନ୍ଧର୍ମାତ୍ମଜସ୍ଯାଥ ପୁଣ୍ଯାନକଥଯତ୍ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-97-1 (95349) ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ବେନ ପବିତ୍ରଂ ପାପନାଶନମ୍। କଥ୍ଯମାନଂ ମଯା ପୁଣ୍ଯଂ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରଫଲଂ ମହତ୍॥ 14-97-2 (95350) ଯଃ ଶୃଣୋତି ଶୁଚିର୍ଭୂତ୍ବା ଏକଚିତ୍ତସ୍ତପୋଯୁତଃ। ସ୍ବର୍ଗ୍ଯଂ ଯଶସ୍ଯାମାଯୁଷ୍ଯଂ ଧର୍ମଂ ଜ୍ଞେଯଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-97-3 (95351) ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନସ୍ଯ ତସ୍ଯେହ ଯତ୍ପାପଂ ପୂର୍ବସଂଚିତମ୍। ବିନଶ୍ଯତ୍ଯାଶୁ ତତ୍ସର୍ବଂ ମଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ବିଶେଷତଃ॥ 14-97-4 (95352) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-97-5x (7939) ଏବଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବଚଃ ପୁଣ୍ଯଂ ସତ୍ଯଂ କେଶବଭାଷିତମ୍। ପ୍ରହୃଷ୍ଟମନସୋ ଭୂତ୍ବା ଚିନ୍ତଯନ୍ତୋଽଦ୍ଭୁତଂ ପରମ୍॥ 14-97-5 (95353) ଦେବବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯଃ ସର୍ବେ ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସସ୍ତଥା। ଭୂତା ଯକ୍ଷଗ୍ରହାଶ୍ଚୈବ ଗୁହ୍ଯକା ଭୁଜଗାସ୍ତଥା॥ 14-97-6 (95354) ବାଲଖିଲ୍ଯା ମହାତ୍ମାନୋ ଯୋଗିନସ୍ତତ୍ବଦର୍ଶିନଃ। ତଥା ଭାଗବତାଶ୍ଚାପି ପଞ୍ଚକାଲମୁପାସକାଃ॥ 14-97-7 (95355) କୌତୂହଲସମାବିଷ୍ଟାଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟୈନ୍ଦ୍ରିଯମାନସାଃ। ଶ୍ରୋତୁକାମାଃ ପରଂ ଧର୍ମଂ ବୈଷ୍ଣବଂ ଧର୍ମଶାସନମ୍। ହୃଦି କର୍ତୁଂ ଚ ତଦ୍ବାକ୍ଯଂ ପ୍ରଣେମୁଃ ଶିରସା ନତାଃ॥ 14-97-8 (95356) ତତସ୍ତାନ୍ବାସୁଦେବେନ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ଦିବ୍ଯେନ ଚକ୍ଷୁଷା। ବିମୁକ୍ତପାପାନାଲୋକ୍ଯ ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସା ହରିମ୍। ପପ୍ରଚ୍ଛ କେଶବଂ ଧର୍ମଂ ଧର୍ମପୁତ୍ରଃ ପ୍ରତାପବାନ୍॥ 14-97-9 (95357) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-97-10x (7940) କୀଦୃଶୀ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯାଥ କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯାପି କୀଦୃଶୀ। ବୈଶ୍ଯସ୍ଯ କୀଦୃଶୀ ଦେବ ଗତିଃ ଶୂଦ୍ରସ୍ଯ କୀଦୃଶୀ॥ 14-97-10 (95358) କଥଂ ବଧ୍ଯେତ ପାଶେନ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ତୁ ଯମାଲଯେ। କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ବାଥ ବୈଶ୍ଯୋ ବା ଶୂଦ୍ରୋ ବା ବଧ୍ଯତେ କଥମ୍। ଏତତ୍କର୍ମଫଲଂ ବ୍ରୂହି ଲୋକନାଥ ନମୋସ୍ତୁ ତେ॥ 14-97-11 (95359) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-97-12x (7941) ପୃଷ୍ଟୋଽଥ କେଶବୋ ହ୍ଯେବଂ ଧର୍ମପୁତ୍ରେଣ ଧୀମତା। ଉବାଚ ସଂସାରଗତିଂ ଚାତୁର୍ବର୍ଣ୍ଯସ୍ଯ କର୍ମଜାମ୍॥ 14-97-12 (95360) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-97-13x (7942) ଶୃଣୁ ବର୍ଣକ୍ରମେଣୈବ ଧର୍ମଂ ଧର୍ମଭୃତାଂ ବର। ନାସ୍ତି କିଂଚିନ୍ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ତୁ ଦୁଷ୍କୃତମ୍॥ 14-97-13 (95361) ଶିଖାଂଯଜ୍ଞୋପବୀତା ଯେ ସନ୍ଧ୍ଯାଂ ଯେ ଚାପ୍ଯୁପାସତେ। ଯୈଶ୍ଚ ପୂର୍ଣାହୁତିଃ ପ୍ରାପ୍ତା ବିଧିବଜ୍ଜୁହ୍ବତେ ଚ ଯେ॥ 14-97-14 (95362) ବୈଶ୍ବଦେବଂ ଚ ଯେ ଚକ୍ରୁଃ ପୂଜଯନ୍ତ୍ଯତିଥୀଂଶ୍ଚ ଯେ। ନିତ୍ଯଂ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯଶୀଲାଶ୍ଚ ଜପଯଜ୍ଞପରାଶ୍ଚ ଯେ॥ 14-97-15 (95363) ସାଯଂପ୍ରାତର୍ହୁତାଶାଶ୍ଚ ଶୂଦ୍ରଭୋଜନବର୍ଜିତାଃ। ଡଂଭାନୃତବିମୁକ୍ତାଶ୍ଚ ସ୍ବଦାରନିରତାଶ୍ଚ ଯେ। ପଞ୍ଚଯଜ୍ଞପରା ଯେ ଚ ଯେଽଗ୍ନିହୋତ୍ରମୁପାସତେ॥ 14-97-16 (95364) ଦହନ୍ତି ଦୁଷ୍କୃତଂ ଯେଷାଂ ହୂଯମାନାସ୍ତ୍ରଯୋଽଗ୍ନଯଃ। ନଷ୍ଟଦୁଷ୍କୃତକର୍ମାଣୋ ବ୍ରହ୍ମଲୋକଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ତେ॥ 14-97-17 (95365) ବ୍ରହ୍ମଲୋକେ ପୁନଃ କାମଂ ଗନ୍ଧର୍ବୈର୍ବ୍ରହ୍ମଗାଯକୈଃ। ଉଦ୍ଗୀଯମାନାଃ ପ୍ରଯତୈଃ ପୂଜ୍ଯମାନାଃ ସ୍ବଯଂଭୁବା। ବ୍ରହ୍ମିଲୋକେ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ଯାବଦାଭୂତସଂପ୍ଲୁବମ୍॥ 14-97-18 (95366) କ୍ଷତ୍ରିଯୋପି ସ୍ଥିତୋ ରାଜ୍ଯେ ସ୍ବଧର୍ମପରିପାଲକଃ। ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରଜାଃ ପାଲଯିତା ଷଡ୍ଭାଗନିରତଃ ସଦା॥ 14-97-19 (95367) ଯଜ୍ଞଦାନରତୋ ଧୀରଃ ସ୍ବଦାରନିରତଃ ସଦା। ଶାସ୍ତ୍ରାନୁସାରୀ ତତ୍ବଜ୍ଞଃ ପ୍ରଜାକାର୍ଯପରାଯଣଃ॥ 14-97-20 (95368) ବିପ୍ରେଭ୍ଯଃ କାମଦୋ ନିତ୍ଯଂ ଭୃତ୍ଯାନାଂ ଭରଣେ ରତଃ। ସତ୍ଯସନ୍ଧଃ ଶୁଚିର୍ନିତ୍ଯଂ ଲୋଭଡଂଭବିବର୍ଜିତଃ। କ୍ଷତ୍ରିଯୋପ୍ଯୁତ୍ତମାଂ ଯାତି ଗତିଂ ଦେବନିଷେବିତାମ୍॥ 14-97-21 (95369) ତତ୍ର ଦିବ୍ଯାପ୍ସରୋଭିସ୍ତୁ ଗନ୍ଧର୍ବୈଶ୍ଚ ବିଶେଷତଃ। ସେବ୍ଯମାନୋ ମହାତେଜାଃ କ୍ରୀଡତେ ଶକ୍ରପୂଜିତଃ॥ 14-97-22 (95370) ଚତୁର୍ଥଗାନି ବୈ ତ୍ରିଂଶତ୍କ୍ରୀଡିତ୍ବା ତତ୍ର ଦେବବତ୍। ଇହ ମାନୁଷ୍ଯଲୋକେ ତୁ ଚତୁର୍ବେଦୀ ଦ୍ବିଜୋ ଭବେତ୍॥ 14-97-23 (95371) କୃଷିଗୋପାଲନିରତୋ ଧର୍ମାନବେଷଣତତ୍ପରଃ। 14-97-24 (95372) ଦାନଧର୍ମେପି ନିରତୋ ବିପ୍ରଶୁଶ୍ରୂଷକସ୍ତଥା॥ 14-97-24 (95373) ସତ୍ଯସନ୍ଧଃ ଶୁଚିର୍ନିତ୍ଯଂ ଲୋଭଡଂଭବିବର୍ଜିତଃ। ଋଜୁଃ ସ୍ବଦାରନିରତୋ ହିଂସାଦ୍ରୋହବିବର୍ଜିତଃ॥ 14-97-25 (95374) ବଣିଗ୍ଧର୍ମାନ୍ନମୁଞ୍ଚନ୍ବୈ ଦେବବ୍ରାହ୍ମଣପୂଜକଃ। ବୈଶ୍ଯଃ ସ୍ବର୍ଗତିମାପ୍ନୋତି ପୂଜ୍ଯମାନୋପ୍ସରୋଗଣୈଃ॥ 14-97-26 (95375) ଚତୁର୍ଯୁଗାନି ବୈ ତ୍ରିଂଶତ୍କ୍ରୀଡିତ୍ବା ଦଶ ପଞ୍ଚ ଚ। ଇହ ମାନୁଷ୍ଯଲୋକେ ଚ ରାଜା ଭବତି ବୀର୍ଯବାନ୍॥ 14-97-27 (95376) ସୁବର୍ଣକୋଟ୍ଯଃ ପଞ୍ଚାଶଦ୍ରତ୍ନାନାଂ ଚ ଶତଂ ତଥା। ହସ୍ତ୍ଯଶ୍ବରଶ୍ବସଂଯୁକ୍ତୋ ମହାଭୋଗାଂଶ୍ଚ ସେବତେ॥ 14-97-28 (95377) ତ୍ରଯାଣାମପି ବର୍ଣାନାଂ ଶୁଶ୍ରୂଷାନିରତଃ ସଦା। ବିଶେଷତସ୍ତୁ ବିପ୍ରାଣାଂ ଦାସବଦ୍ଯସ୍ତୁ ତିଷ୍ଟତି॥ 14-97-29 (95378) ଅଯାଚିତପ୍ରଦାତା ଚ ସତ୍ଯଶୌଚସମନ୍ବିତଃ। ଗୁରୁଦେବାର୍ଚନରତଃ ପରଦାରବିବର୍ଜିତଃ॥ 14-97-30 (95379) ପରପୀଡାମକୃତ୍ବୈବ ଭତ୍ଯବର୍ଗଂ ବିଭର୍ତି ଯଃ। ଶୂଦ୍ରୋପି ସ୍ବର୍ଗମାପ୍ନୋତି ଜୀବାନାମଭଯପ୍ରଦଃ॥ 14-97-31 (95380) ସ ସ୍ବର୍ଗକଲୋକେ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ବର୍ଷକୋଟିଂ ମହାତପାଃ। ଇହ ମାନୁଷଲୋକେ ତୁ ବୈଶ୍ଯୋ ଧନପତିର୍ଭବେତ୍॥ 14-97-32 (95381) ଏବଂ ଧର୍ମାତ୍ପରଂ ନାସ୍ତି ମହତ୍ସଂସାରମୋକ୍ଷଣମ୍। ନ ଚ ଧର୍ମାତ୍ପର କିଂଚିତ୍ପାପକର୍ମବ୍ଯପୋହନମ୍॥ 14-97-33 (95382) ତସ୍ମାଦ୍ଧର୍ମଃ ସଦା କାର୍ଯୋ ମାନୁଷ୍ଯଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଦୁର୍ଲଭମ୍। ନ ହି ଧର୍ମାନୁରକ୍ତାନାଂ ଲୋକେ କିଂଚନ ଦୁର୍ଲଭମ୍॥ 14-97-34 (95383) ସ୍ବଯଂଭୁବିହିତୋ ଧର୍ମୋ ଯୋ ଯସ୍ଯେହ ନରେଶ୍ବର। ସ ତେନ କ୍ଷପଯେତ୍ପାପଂ ସମ୍ଯଗାଚରିତେନ ଚ ॥ 14-97-35 (95384) ସହଜଂ ଯଦ୍ଭଦେତ୍କର୍ମ ନ ତତ୍ତ୍ଯାଜ୍ଯଂ ହି କେନଚିତ୍। ସ ଏବ ତସ୍ଯ ଧର୍ମୋ ହି ତେନ ସିଦ୍ଧିଂ ସ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-97-36 (95385) ବିଗୁଣୋପି ସ୍ବଧର୍ମସ୍ତୁ ପାପକର୍ମ ବ୍ଯପୋହତି। ଏବମେବ ତୁ ଧର୍ମୋପି କ୍ଷୀଯତେ ପାପବର୍ଧନାତ୍॥ 14-97-37 (95386) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-97-38x (7943) ଭଗବନ୍ଦେବଦେବେଶ ଶ୍ରୋତୁଂ କୌତୂହଲଂ ହି ମେ। ଶୁଭସ୍ଯାପ୍ଯଶୁଭସ୍ଯାପି କ୍ଷଯବୃଦ୍ଧୀ ଯଥାକ୍ରମମ୍॥ 14-97-38 (95387) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-97-39x (7944) ଶୃଣୁ ପାର୍ଥିବ ତତ୍ସର୍ବଂ ଧର୍ମସୂକ୍ଷ୍ମଂ ସନାତନମ୍। ଦୁର୍ବିଜ୍ଞେଯତମଂ ନିତ୍ଯଂ ଯତ୍ର ମଗ୍ନା ମହାଜନାଃ॥ 14-97-39 (95388) ଯଥୈବ ଶୀତମୁଦକମୁଷ୍ଣେନ ବହୁନା ବୃତମ୍। ଭବେତ୍ତୁ ତତ୍କ୍ଷଣାଦୁଷ୍ଣଂ ଶୀତତ୍ବଂ ଚ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-97-40 (95389) ଯଥୋଷ୍ଣଂ ବା ଭବେଦଲ୍ପଂ ଶୀତେନ ବହୁନା ବୃତମ୍। ଶୀତଲଂ ଚ ଭବେତ୍ସର୍ବମୁଷ୍ଣତ୍ବଂ ଚ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-97-41 (95390) ଏବଂ ଚ ଯଦ୍ଭବେଦ୍ଭୂରି ସୁକୃତଂ ବାଽପି ଦୁଷ୍କୃତମ୍। ତଦଲ୍ପଂ କ୍ଷପଯେଚ୍ଛୀଘ୍ରଂ ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-97-42 (95391) ସମତ୍ବେ ସତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତଯୋଃ ସୁକୃତପାପଯୋଃ। ଗୂହିତସ୍ଯ ଭବେଦ୍ବୃଦ୍ଧିଃ କୀର୍ତିତସ୍ଯ ଭବେତ୍କ୍ଷଯଃ॥ 14-97-43 (95392) ଖ୍ଯାପନେନାନୁତାପେନ ପ୍ରାଯଃ ପାପଂ ବିନଶ୍ଯତି। ତଥା କୃତସ୍ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଧର୍ମୋ ନଶ୍ଯତି ମାନଦ॥ 14-97-44 (95393) ତାବୁଭୌ ଗୂହିତୌ ସମ୍ଯଗ୍ବୃଦ୍ଧିଂ ଯାତୋ ନ ସଂଶଯଃ। ତସ୍ମାତ୍ସର୍ବପ୍ରଯତ୍ନେନ ନ ପାପଂ ଗୂହଯେଦ୍ବୁଧଃ॥ 14-97-45 (95394) ତସ୍ମାଦେତତ୍ପ୍ରଯତ୍ନେନି କୀର୍ତଯେତ୍କ୍ଷଯକାରଣାତ୍। ତସ୍ମାତ୍ସଂକୀର୍ତଯେତ୍ପାପଂ ନିତ୍ଯଂ ଧର୍ମଂ ଚ ଗୂହଯେତ୍॥ ॥ 14-97-46 (95395) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ସପ୍ତନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 97 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 098

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.98. ଅଧ୍ଯାଯଃ 098

ଅଶ୍ବମେଧପର୍ବ ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଜନ୍ମଦାନଜୀବିତାନାଂ ବୈଯର୍ଥ୍ଯାପାଦକାଧର୍ମକଥନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ଦାନାନାଂ ସାତ୍ବିକତ୍ବାଦିକଥନପୂର୍ବ ତତ୍ତତ୍ଫଲାନାଂ ତ୍ରୈବିଧ୍ଯାଦିପ୍ରତିପାଦନମ୍॥ 2 ॥ ତଥା ଦାନପାତ୍ରଲକ୍ଷଣନିରୂପଣମ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣମହିମାନୁବର୍ଣନଂ ଚ॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏବଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ବଚସ୍ତସ୍ଯ ଧର୍ମପୁତ୍ରୋଽଚ୍ଯୁତସ୍ଯ ତୁ। ପପ୍ରଚ୍ଛ ପୁନରପ୍ଯନ୍ଯଂ ଧର୍ମଂ ଧର୍ମାତ୍ମଜୋ ହରିମ୍॥ 14-98-1 (95396) ବୃଥା ଚ କତି ଜନ୍ମାନି ବୃଥା ଦାନାନି କାନି ଚ। ବୃଥା ଚ ଜୀବିତଂ କେଷାଂ ନରାଣାଂ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ॥ 14-98-2 (95397) କୀଦୃଶାସୁ ହ୍ଯବସ୍ଥାସୁ ଦାନଂ ଦତ୍ତଂ ଜନାର୍ଦନ। ଇହ ଲୋକେଽନୁଭବତି ପୁରୁଷଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ॥ 14-98-3 (95398) ଗର୍ଭସ୍ଥଃ କିଂ ସମଶ୍ନାତି କିଂ ବାଲ୍ଯେ ବାଽପି କେଶବ। ଯୌବନସ୍ଥେଽପି କିଂ କୃଷ୍ଣ ବାର୍ଧକେ ବାଽପି କିଂ ଭବେତ୍॥ 14-98-4 (95399) ସାତ୍ବିକଂ କୀଦୃଶଂ ଦାନଂ ରାଜସଂ କୀଦୃଶଂ ଭବେତ୍। ତାମସଂ କୀଦୃଶଂ ଦେବ ତର୍ପଯିଷ୍ଯତି କିଂ ପ୍ରଭୋ॥ 14-98-5 (95400) ଉତ୍ତମଂ କୀଦୃଶଂ ଦାନଂ ତେଷାଂ ବା କିଂ ଫଲଂ ଭବେତ୍। କିଂ ଦାନଂ ନଯତି ହ୍ଯୂର୍ଧ୍ବଂ କିଂ ଗତିଂ ମଧ୍ଯମାଂ ନଯେତ୍। ଗତିଂ ଜଘନ୍ଯାମଥବା ଦେବଦେବ ବ୍ରବୀହି ମେ॥ 14-98-6 (95401) ଏତଦିଚ୍ଛାମି ବିଜ୍ଞାତୁଂ ପରଂ କୌତୂହଲଂ ହି ମେ। ତ୍ବଦୀଯଂ ବଚନଂ ସତ୍ଯଂ ପୁଣ୍ଯଂ ଚ ମଧୁସୂଦନ॥ 14-98-7 (95402) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-98-8x (7945) ଏବଂ ଧର୍ମଂ ପ୍ରଯତ୍ନେନ ପୃଷ୍ଟଃ ପାଣ୍ଡୁସୁତେନ ବୈ। ଉବାଚ ବାସୁଦେବୋଽଥ ଧର୍ମାନ୍ଧର୍ମାତ୍ମଜସ୍ଯ ତୁ॥ 14-98-8 (95403) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-98-9x (7946) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ଯଥାନ୍ଯାଯଂ ବଚନଂ ତଥ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍। କଥ୍ଯମାନଂ ମଯା ପୁଣ୍ଯଂ ସର୍ବପାପବ୍ଯପୋହନମ୍॥ 14-98-9 (95404) ବୃଥା ଚ ଦଶ ଜନ୍ମାନି ଚତ୍ବାରି ଚ ନରାଧିପ। ବୃଥା ଦାନାନି ପଞ୍ଚାଶତ୍ପଞ୍ଚୈବ ଚ ଯଥାକ୍ରମମ୍॥ 14-98-10 (95405) ବୃଥା ଚ ଜୀବିତଂ ଯେଷାଂ ତେ ଚ ଷଟ୍ ପରିକୀର୍ତିତାଃ। ଅନୁକ୍ରମେଣ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ତାନି ସର୍ବାଣି ପାର୍ଥିବ॥ 14-98-11 (95406) ଧର୍ମଘ୍ନାନାଂ ବୃଥା ଜନ୍ମ ଲୁବ୍ଧାନାଂ ପାପିନାଂ ତଥା। ବୃଥା ପାକଂ ଚ ଯେଽଶ୍ନନ୍ତି ପରଦାରରତାଶ୍ଚ ଯେ। ପାକଭେଦକରା ଯେ ଚ ଯେ ଚ ସ୍ଯୁଃ ସତ୍ଯବର୍ଜିତାଃ॥ 14-98-12 (95407) ମୃଷ୍ଟମଶ୍ନାତି ଯଶ୍ଚୈକଃ କ୍ଲିସ୍ଯମାନୈସ୍ତୁ ବାନ୍ଧବୈଃ। ପିତରଂ ମାତରଂ ଚୈବ ଉପାଧ୍ଯାଯଂ ଗୁରୁଂ ତଥା। ମାତୁଲଂ ମାତୁଲାନୀଂ ଚ ଯୋ ନିହନ୍ଯାଚ୍ଛପେତ ବା॥ 14-98-13 (95408) ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ଚୈବ ଯୋ ଭୂତ୍ବା ସନ୍ଧ୍ଯୋପାସନବର୍ଜିତଃ। ନିସ୍ସ୍ବାହୋ ନିସ୍ସ୍ବଧଶ୍ଚୈବ ଶୂଦ୍ରାଣାମନ୍ନଭୁଗ୍ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-98-14 (95409) ମମ ବା ଶଂକରସ୍ଯାଥ ବ୍ରହ୍ମଣୋ ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଅଥବା ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ତୁ ଯେ ନ ଭକ୍ତା ନରାଧମାଃ। ବୃଥାଜନ୍ମାନ୍ଯଥୈତେଷାଂ ପାପିନାଂ ବିଦ୍ଧି ଡବ॥ 14-98-15 (95410) ଅଶ୍ରଦ୍ଧଯାଽପି ଯଦ୍ଦତ୍ତମବାମାନେନ ବାଽପି ଯତ୍। ଡଂଭାର୍ଥମପି ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯତ୍ପାଷଣ୍ଡିହୃତଂ ନୃପ॥ 14-98-16 (95411) ଶୂଦ୍ରାଚାରାଯ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯଦ୍ଦତ୍ତ୍ବା ଚାନୁକୀର୍ତିତମ୍। ରୋଷଯୁକ୍ତଂ ତୁ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯଦ୍ଦତ୍ତମନୁଶୋଚିତମ୍॥ 14-98-17 (95412) ଡଂଭାର୍ଜିତଂ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯଚ୍ଚ ବାଽପ୍ଯନୃତାର୍ଜିତମ୍। ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ବଂ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଚୌର୍ଯେଣାପ୍ଯାର୍ଜିତଂ ଚ ଯତ୍॥ 14-98-18 (95413) ଅଭିଶାସ୍ତାହୃତଂ ଯତ୍ତୁ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ପତିତେ ଦ୍ବିଜେ। ନିର୍ବ୍ରହ୍ମାଭିହୃତଂ ଯତ୍ତୁ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ସର୍ବଯାଚକୈଃ॥ 14-98-19 (95414) ବ୍ରାପ୍ଯୈସ୍ତୁ ଯଦ୍ଧୃତଂ ଦାନମାରୂଢପତିତୈଶ୍ଚ ଯତ୍। ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ସ୍ବୈରିଣୀଭର୍ତୁଃ ଶ୍ବଶୁରାନନୁବର୍ତିନେ॥ 14-98-20 (95415) ଯଦ୍ଗ୍ରାମଯାଚକହୃତଂ ଯତ୍କୃତଘ୍ନହୃତଂ ତଥା। ଉପପାତକିନେ ଦତ୍ତଂ ଦେବବିକ୍ରଯିଣେ ଚ ଯତ୍॥ 14-98-21 (95416) ସ୍ତ୍ରୀଜିତାଯ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ରାଜସେବିନେ। ଗଣକାଯ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯଚ୍ଚ କାରଣିକାଯ ଚ॥ 14-98-22 (95417) ବୃଷଲୀପତଯେ ଦତ୍ତଂ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଶସ୍ତ୍ରଜୀବିନେ। ଭୃତକାଯ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ବ୍ଯାଲଗ୍ରାହିହୃତଂ ଚ ଯତ୍॥ 14-98-23 (95418) ପୁରୋହିତାଯ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଚିକିତ୍ସକହୃତଂ ଚ ଯତ୍। ଯଦ୍ବଣିଂକ୍କର୍ମିଣେ ଦତ୍ତଂ କ୍ଷୁଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୋପଜୀବିନେ॥ 14-98-24 (95419) ଯଚ୍ଛୂଦ୍ରଜୀବିନେ ଦତ୍ତଂ ଯଚ୍ଚ ଦେବଲକାଯ ଚ। ଦେବଦ୍ରବ୍ଯାଶିନେ ଯଚ୍ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଚିତ୍ରକର୍ମିଣେ॥ 14-98-25 (95420) ରଙ୍ଗୋପଜୀବିନେ ଦତ୍ତଂ ଯଚ୍ଚ ମାଂସୋପଜୀବିନେ। ସେବକାଯ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣବ୍ରୁବେ॥ 14-98-26 (95421) ଅଦେଶିନେ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଦତ୍ତଂ ବାର୍ଧୁଷିକାଯ ଚ। ଯଦନାଚାରିଣେ ଦତ୍ତଂ ଯତ୍ତୁ ଦତ୍ତମନଗ୍ରଯେ॥ 14-98-27 (95422) ଅସନ୍ଧ୍ଯୋପାସିନେ ଦତ୍ତଂ ଯଚ୍ଛୂଦ୍ରଗ୍ରାମବାସିନେ। ଯନ୍ମିଥ୍ଯାଲିଙ୍ଗିନେ ଦତ୍ତଂ ଦତ୍ତଂ ସର୍ବାଶିନେ ଚ ଯତ୍॥ 14-98-28 (95423) ନାସ୍ତିକାଯା ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଧର୍ମବିକ୍ରଯିଣେ ଚ ଯତ୍। ବରାକାଯ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ କୂଟସାକ୍ଷିଣେ॥ 14-98-29 (95424) ଗ୍ରାମକୂଟାଯ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ଦାନଂ ପାର୍ତିବପୁଙ୍ଗବ। ବୃଥା ଭବତି ତତ୍ସର୍ବଂ ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-98-30 (95425) ବିପ୍ରାଣାମଧରା ଏତେ ଲୋଲୁପା ବ୍ରାହ୍ମଣାଧମାଃ। ନାତ୍ମାନଂ ତାରଯନ୍ତ୍ଯେତେ ନ ଦାତାରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-98-31 (95426) ଏତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତମାତ୍ରାଣି ଦାନାନି ସୁବହୂନ୍ଯପି। ବୃଥା ଭବନ୍ତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭସ୍ମନ୍ଯାଜ୍ଯାହୁତିର୍ଯଥା॥ 14-98-32 (95427) ଏତେଷୁ ଯତ୍ଫଲଂ କିଂଚିଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି କଥଂଚନ। ରାକ୍ଷସାଶ୍ଚ ପିଶାଚାଶ୍ଚ ତଦ୍ବିଲୁଂପନ୍ତି ହର୍ଷିତାଃ॥ 14-98-33 (95428) ବୃଥା ହ୍ଯେତାନି ଦତ୍ତାନି କଥିତାନି ସମାସତଃ। ଜୀବିତଂ ତୁ ବୃଥା ଯେଷାଂ ଚଚ୍ଛୃଣୁଷ୍ବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-98-34 (95429) ଯେ ମାଂ ନ ପ୍ରତିପଦ୍ଯନ୍ତେ ଶଙ୍କରଂ ବା ନରାଧମାଃ। ବ୍ରୈହ୍ମଣାନ୍ବା ମହୀଦେବାନ୍ବୃଥା ଜୀବନ୍ତି ତେ ନରାଃ॥ 14-98-35 (95430) ହେତୁଶାସ୍ତ୍ରେଷୁ ଯେ ସକ୍ତାଃ କୁଦୃଷ୍ଟିପଥମାଶ୍ରିତାଃ। ଦେବାନ୍ନିନ୍ଦନ୍ତ୍ଯନାଚାରା ବୃଥା ଜୀବନ୍ତି ତେ ନରାଃ॥ 14-98-36 (95431) କୁଶଲୈଃ କୃତଶାସ୍ତ୍ରାଣି ପଠିତ୍ବା ଯେ ନରାଧମାଃ। ବିପ୍ରାନ୍ନିନ୍ଦନ୍ତି ଯଜ୍ଞାଂଶ୍ଚ ବୃଥା ଜୀବନ୍ତି ତେ ନରାଃ॥ 14-98-37 (95432) ଯେ ଦୁର୍ଗାଂ ବା କୁମାରଂ ବା ବାଯୁମଗ୍ନିଂ ଜଲଂ ରବିମ୍। ପିତରଂ ମାତରଂ ଚୈବ ଗୁରୁମିନ୍ଦ୍ରଂ ନିଶାକରମ୍। ମୂଢା ନିନ୍ଦନ୍ତ୍ଯନାଚାରା ବୃଥା ଜୀବନ୍ତି ତେ ନରାଃ॥ 14-98-38 (95433) ବିଦ୍ଯମାନେ ଧନେ ଯସ୍ତୁ ଦାନଧର୍ମବିବର୍ଜିତଃ। ମୃଷ୍ଟମଶ୍ନାତି ଯଶ୍ଚୈକୋ ବୃଥା ଜୀବତି ସୋପି ଚ॥ 14-98-39 (95434) ବୃଥା ଜୀବିତମାଖ୍ଯାତଂ ଦାନକାଲଂ ବ୍ରବୀମି ତେ॥ 14-98-40 (95435) ତମୋନିବିଷ୍ଟଚିତ୍ତେନ ଦତ୍ତଂ ଦାନଂ ତୁ ଯଦ୍ଭବେତ୍। ତଦସ୍ଯ ଫଲମଶ୍ନାତି ନରୋ ଗର୍ଭଗତୋ ନୃପ॥ 14-98-41 (95436) ଈର୍ଷ୍ଯାମତ୍ସରସଂଯୁକ୍ତୋ ଡଂଭାର୍ଥଂ ଚାର୍ଥକାରଣାତ୍। ଦଦାତି ଦାନଂ ଯୋ ମର୍ତ୍ଯୋ ବାଲଭାବେ ତଦଶ୍ନୁତେ॥ 14-98-42 (95437) ଭୋକ୍ତଂ ଭୋଗମଶକ୍ତସ୍ତୁ ବ୍ଯାଧିଭିଃ ପୀଡିତୋ ଭୃଶମ୍। ଦଦାତି ଦାନଂ ଯୋ ମର୍ତ୍ଯୋ ବୃଦ୍ଧଭାବେ ତଦଶ୍ନୁତେ॥ 14-98-43 (95438) ଶ୍ରଦ୍ଧାଯୁକ୍ତଃ ଶୁଚିଃ ସ୍ନାତଃ ପ୍ରସନ୍ନେନ୍ଦ୍ରିଯମାନସଃ। ଦଦାତି ଦାନଂ ଯୋ ମର୍ତ୍ଯୋ ଯୌବନେ ସ ତଦଶ୍ନୁତେ॥ 14-98-44 (95439) ସ୍ବଯଂ ନୀତ୍ବା ତୁ ଯଦ୍ଦାନଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ପାତ୍ରେ ପ୍ରଦୀଯତେ। ତତ୍ସାର୍ବକାଲିକଂ ବିଦ୍ଧି ଦାନମାମରଣାନ୍ତିକମ୍॥ 14-98-45 (95440) ରାଜସଂ ସାତ୍ବିକଂ ଚାପି ତାମସଂ ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଦାନଂ ଦାନଫଲଂ ଚୈବ ଗତିଂ ଚ ତ୍ରିବିଧାଂ ଶୃଣୁ॥ 14-98-46 (95441) ଦାନଂ ଦାତବ୍ଯମିତ୍ଯେବ ମତିଂ କୃତ୍ବା ଦ୍ବିଜାଯ ବୈ। ଉପକାରବିଯୁକ୍ତାଯ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ତଦ୍ଧି ସାତ୍ବିକମ୍॥ 14-98-47 (95442) ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ବହୁଭୃତ୍ଯାଯ ପାଣ୍ଡବ। ଦୀଯତେ ଯତ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଟେନ ତତ୍ସାତ୍ବିକମୁଦାହୃତମ୍॥ 14-98-48 (95443) ବେଦାକ୍ଷରବିହୀନାଯ ଯତ୍ତୁ ପୂର୍ବୋପକାରିଣେ। ସମୃଦ୍ଧାଯ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ତଦ୍ଦାନଂ ରାଜସଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-98-49 (95444) ସଂବନ୍ଧିନେ ଚ ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ପ୍ରମତ୍ତାଯ ଚ ପାଣ୍ଡବ। ଫଲାର୍ଥିଭିରପାତ୍ରାଯ ତଦ୍ଦାନଂ ରାଜସଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-98-50 (95445) ବୈଶ୍ବଦେବବିହୀନାଯ ଦାନମଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଚ। ଦୀଯତେ ତସ୍କରାଯାପି ତଦ୍ଦାନଂ ତାମସଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-98-51 (95446) ସରୋଷମବଧୂତଂ ଚ କ୍ଲେଶଯୁକ୍ତମବଜ୍ଞଯା। ସେବକାଯ ଚ ଯଦ୍ଦତଂ ତତ୍ତାମସମୁଦାହୃତମ୍॥ 14-98-52 (95447) ଦେବାଃ ପିତୃଗଣାଶ୍ଚୈବ ମୁନଯଶ୍ଚାଗ୍ନଯସ୍ତଥା। ସାତ୍ବିକଂ ଦାନମଶ୍ନନ୍ତି ତୁଷ୍ଯନ୍ତି ଚ ନରେଶ୍ବର॥ 14-98-53 (95448) ଦାନବା ଦୈତ୍ଯସଙ୍ଗାଶ୍ଚ ଗ୍ରହା ଯକ୍ଷାଃ ସରାକ୍ଷସାଃ। ରାଜସଂ ଦାନମଶ୍ନନ୍ତି ବର୍ଜିତଂ ପିତୃଦୈବତୈଃ॥ 14-98-54 (95449) ପିଶାଚାଃ ପ୍ରେତସଙ୍ଘାଶ୍ଚ କଶ୍ମଲା ଯେ ମଲୀମସାଃ। ତାମସଂ ଦାନମଶ୍ନନ୍ତି ଗତିଂ ଚ ତ୍ରିବିଧାଂ ଶୃଣୁ॥ 14-98-55 (95450) ସାତ୍ବିକାନାଂ ତୁ ଦାନାନାମୁତ୍ତମଂ ଫଲମଶ୍ନୁତେ। ମଧ୍ଯମଂ ରାଜସାନାଂ ତୁ ତାମସାନାଂ ତୁ ପଶ୍ଚିମମ୍॥ 14-98-56 (95451) ଅଭିଗମ୍ଯୋପନୀତାନାଂ ଦାନାନାମୁତ୍ତମଂ ଫଲମ୍। ମଧ୍ଯମଂ ତୁ ସମାହୂଯ ଜଘନ୍ଯଂ ଯାଚତେ ଫଲମ୍॥ 14-98-57 (95452) ଅଯାଚିତପ୍ରଦାତା ଯଃ ସ ଯାତି ଗତିମୁତ୍ତମାମ୍। ସମାହୂଯ ତୁ ଯୋ ଦଦ୍ଯାନ୍ମଧ୍ଯମାଂ ସ ଗତିଂ ବ୍ରଜେତ୍। ଯାଚିତୋ ଯଶ୍ଚ ବୈ ଦଦ୍ଯାଜ୍ଜଘନ୍ଯାଂ ସ ଗତିଂ ବ୍ରଜେତ୍॥ 14-98-58 (95453) ଉତ୍ତମା ଦୈବିକୀ ଜ୍ଞେଯା ମଧ୍ଯମା ମାନୁଷୀ ଗତିଃ। ଗତିର୍ଜଘନ୍ଯା ତିର୍ଯକ୍ଷୁ ଗତିରେଷା ତ୍ରିଧା ସ୍ମୃତା॥ 14-98-59 (95454) ପାତ୍ରଭୂତେଷୁ ବିପ୍ରେଷୁ ସଂସ୍ଥିତେଷ୍ବାହିତାଗ୍ନିଷୁ। ଯତ୍ତୁ ନିକ୍ଷିପ୍ଯତେ ଦାନମକ୍ଷଯଂ ସଂପ୍ରକୀର୍ତିତମ୍॥ 14-98-60 (95455) ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଣାଂ ଦରିଦ୍ରାଣାଂ ଭରଣଂ କୁରୁ ପାର୍ଥିବ। ସମୃଦ୍ଧାନାଂ ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ କୁର୍ଯାସ୍ତେଷାଂ ତୁ ରକ୍ଷଣମ୍॥ 14-98-61 (95456) ଦରିଦ୍ରାନ୍ବିତ୍ତହୀନାଂଶ୍ଚ ପ୍ରଦାନୈଃ ସୁଷ୍ଠୁ ପୂଜଯ। ଆତୁରସ୍ଯୈଷଧୈଃ କାର୍ଯଂ ନୀରୁଜସ୍ଯ କିମୌଷଧୈଃ॥ 14-98-62 (95457) ପାପଂ ପ୍ରତିଗ୍ରହୀତାରଂ ପ୍ରଦାତୁରପଗଚ୍ଛତି। ପ୍ରତିଗ୍ରହୀତୁର୍ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ପ୍ରଦାତାରମୁପୈତି ତତ୍। ତସ୍ମାଦ୍ଦାନଂ ସଦା କାର୍ଯଂ ପରତ୍ର ହିତମିଚ୍ଛତା॥ 14-98-63 (95458) ବେଦବିଦ୍ଯାବଦାତେଷୁ ସଦା ଶୂଦ୍ରାନ୍ନବର୍ଜିଷୁ। ପ୍ରଯତ୍ନେନ ବିଧାତବ୍ଯୋ ମହାଦାନମଯୋ ନିଧିଃ॥ 14-98-64 (95459) ଯେଷାଂ ଦାରାଃ ପ୍ରତୀକ୍ଷନ୍ତେ ସହସ୍ରସ୍ଯେବ ଲମ୍ଭନମ୍। ଭୁକ୍ତଶେଷସ୍ଯ ଭକ୍ତସ୍ଯ ତାନ୍ନିମନ୍ତ୍ରଯ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-98-65 (95460) ଆମନ୍ତ୍ର୍ଯ ତୁ ନିରାଶାନି ନ କର୍ତବ୍ଯାନି ଭାରତ। କୁଲାନି ସୁଦରିଦ୍ରାଣି ତେଷାମାଶା ହତା ଭବେତ୍॥ 14-98-66 (95461) ମଦ୍ଭକ୍ତା ଯେ ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ମଦ୍ଗତା ମତ୍ପରାଯଣାଃ। ମଦ୍ଯାଜିନୋ ମନ୍ନିଯମାସ୍ତାନ୍ପ୍ରଯତ୍ନେନ ପୂଜଯେତ୍॥ 14-98-67 (95462) ତେଷାଂ ତୁ ପାବନାଯାହଂ ନିତ୍ଯମେବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଉଭେ ସନ୍ଧ୍ଯେଽଧିତିଷ୍ଠାମି ହ୍ଯସ୍କନ୍ନଂ ତଦ୍ବ୍ରତଂ ମମ॥ 14-98-68 (95463) ତସ୍ମାଦଷ୍ଟାକ୍ଷରଂ ମନ୍ତ୍ରଂ ମଦ୍ଭକ୍ତୈର୍ବୀତକଲ୍ମଷୈଃ। ସନ୍ଧ୍ଯାକାଲେ ତୁ ଜପ୍ତବ୍ଯଂ ସତତଂ ଚାତ୍ମଶୁଦ୍ଧଯେ॥ 14-98-69 (95464) ଅନ୍ଯେଷାମପି ବିପ୍ରାଣାଂ କିଲ୍ବିଷଂ ହି ବିନଶ୍ଯତି। ଉଭେ ସନ୍ଧ୍ଯେପ୍ଯୁପାସୀତ ତସ୍ମାଦ୍ବିପ୍ରୋ ବିଶୁଦ୍ଧଯେ। 14-98-70 (95465) ଦୈବେ ଶ୍ରାଦ୍ଧେପି ବିପ୍ରଃ ସ ନିଯୋକ୍ତବ୍ଯୋଽଜୁଗୁପ୍ସଯା। ଜୁଗୁପ୍ସିତସ୍ତୁ ଯଃ ଶ୍ରାଦ୍ଧଂ ଦହତ୍ଯଗ୍ନିରିବେନ୍ଧନମ୍॥ 14-98-71 (95466) ଭାରତଂ ମାନବୋ ଧର୍ମୋ ବେଦାଃ ସାଙ୍ଗାଶ୍ଚିକିତ୍ସିତମ୍। ଆଜ୍ଞାସିଦ୍ଧାନି ଚତ୍ବାରି ନ ହନ୍ତବ୍ଯାନି ହେତୁଭିଃ॥ 14-98-72 (95467) ନ ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ପରୀକ୍ଷେତ ଦୈବେ କର୍ମଣି ଧର୍ମବିତ୍। ମହାନ୍ଭବେତ୍ପରୀବାଦୋ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ପରୀକ୍ଷଣେ॥ 14-98-73 (95468) ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ପରୀବାଦଂ ଯଃ କୁର୍ଯାତ୍ସ ନରାଧମଃ। ରାସଭାନାଂ ଶୁନାଂ ଯୋନିଂ ଗଚ୍ଛେତ୍ପୁରୁଷଦୂଷକଃ॥ 14-98-74 (95469) ଶ୍ବତ୍ବଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ନିନ୍ଦିତ୍ବା ପରୀବାଦାତ୍ଖରୋ ଭବେତ୍। କୃମିର୍ଭବତ୍ଯଭିଭବାତ୍କୀଟୋ ଭବତି ମତ୍ସରାତ୍॥ 14-98-75 (95470) ଦୁର୍ବୃତ୍ତା ବା ସୁବୃତ୍ତା ବା ପ୍ରାକୃତା ବା ସୁସଂସ୍କୃତାଃ। ବ୍ରାହ୍ମଣା ନାବମନ୍ତବ୍ଯା ଭସ୍ମଚ୍ଛନ୍ନା ଇବାଗ୍ନଯଃ॥ 14-98-76 (95471) କ୍ଷତ୍ରିଯଂ ଚୈବ ସର୍ପଂ ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ଚ ବହୁଶ୍ରୁତମ୍। ନାବମନ୍ଯେତ ମେଧାବୀ କୃଶାନପି କଦାଚନ॥ 14-98-77 (95472) ଏତତ୍ତ୍ରଯଂ ହି ପୁରୁଷଂ ନିର୍ଦହେଦବମାନିତମ୍। ତସ୍ମାଦେତତ୍ପ୍ରଯତ୍ନେନ ନାବମନ୍ଯେତ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍॥ 14-98-78 (95473) ଯଥା ସର୍ବାସ୍ବବସ୍ଥାସୁ ପାବକୋ ଦୈବତଂ ମହତ୍। ତଥା ସର୍ବାସ୍ବବସ୍ଥାସୁ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଦୈବତଂ ମହତ୍॥ 14-98-79 (95474) ବ୍ଯଙ୍ଗାଃ କାଣାଶ୍ଚ କୁବ୍ଜାଶ୍ଚ ବାମନାଙ୍ଗାସ୍ତଥୈବ ଚ। ସର୍ବେ ଦୈବେ ନିଯୋକ୍ତବ୍ଯା ବ୍ଯାମିଶ୍ରା ବେଦପାରଗୈଃ॥ 14-98-80 (95475) ମନ୍ଯୁଂ ନୋତ୍ପାଦଯେତ୍ତେଷାଂ ନ ଚାରିଷ୍ଟଂ ସମାଚରେତ୍। ମନ୍ଯୁପ୍ରହରଣା ବିପ୍ରା ନ ବିପ୍ରାଃ ଶଶ୍ତ୍ରପାଣଯଃ॥ 14-98-81 (95476) ମନ୍ଯୁନା ଘ୍ନନ୍ତି ତେ ଶତ୍ରୂନ୍ବଜ୍ରେଣେନ୍ଦ୍ର ଇବାସୁରାନ୍। ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ହି ମହଦ୍ଦୈବଂ ଜାତିମାତ୍ରେଣ ଜାଯତେ॥ 14-98-82 (95477) ବ୍ରାହ୍ମଣଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ଧର୍ମକୋଶସ୍ଯ ଗୁପ୍ତଯେ। କିଂ ପୁନର୍ଯେ ଚ କୌନ୍ତେଯ ସନ୍ଧ୍ଯାଂ ନିତ୍ଯମୁପାସତେ॥ 14-98-83 (95478) ଯସ୍ଯାସ୍ଯେନ ସମଶ୍ନନ୍ତି ହବ୍ଯାନି ତ୍ରିଦିବୌକସଃ। କବ୍ଯାନି ଚୈବ ପିତରଃ କିଂ ଭୂତମଧିକଂ ତତଃ॥ 14-98-84 (95479) ଉତ୍ପତ୍ତିରେବ ବିପ୍ରସ୍ଯ ମୂର୍ତିଧର୍ମସ୍ଯ ଶାଶ୍ବତୀ। ସ ହି ଧର୍ମାର୍ଥମୁତ୍ପନ୍ନୋ ବ୍ରହ୍ମଭୂଯାଯ କଲ୍ପତେ॥ 14-98-85 (95480) ସ୍ବମେବ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ସ୍ବଂ ବସ୍ତେ ସ୍ବଂ ଦଦାତି ଚ। ଆନୃଶଂସ୍ଯାଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ଭୁଞ୍ଜତେ ହୀତରେ ଜନାଃ। ତସ୍ମାତ୍ତେ ନାବମନ୍ତବ୍ଯା ମଦ୍ଭକ୍ତା ହି ଦ୍ବିଜାଃ ସଦା॥ 14-98-86 (95481) ଆରଣ୍ଯକୋପନିଷଦି ଯେ ତୁ ପଶ୍ଯନ୍ତି ମାଂ ଦ୍ବିଜାଃ। ନିଗୂଢଂ ନିଷ୍କଲାବସ୍ଥଂ ତାନ୍ପ୍ରଯତ୍ନେନ ପୂଜଯ॥ 14-98-87 (95482) ସ୍ବଗୃହେ ବା ପ୍ରବାସେ ବା ଦିବାରାତ୍ରମଥାପି ବା। ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ପୂଜ୍ଯା ମଦ୍ଭକ୍ତା ଯେ ଚ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-98-88 (95483) ନାସ୍ତି ବିପ୍ରସମଂ ଦୈବଂ ନାସ୍ତି ବିପ୍ରସମୋ ଗୁରୁଃ। ନାସ୍ତି ବିପ୍ରାତ୍ପରୋ ବନ୍ଧୁର୍ନାସ୍ତି ବିପ୍ରାତ୍ପରୋ ନିଧିଃ। ନାସ୍ତି ବିପ୍ରାତ୍ପରଂ ତୀର୍ଥଂ ନ ପୁଣ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାତ୍ପରମ୍। 14-98-89 (95484) ନ ପବିତ୍ରଂ ପରଂ ବିପ୍ରାନ୍ନ ଦ୍ବିଜାତ୍ପାବନଂ ପରମ୍। ନାସ୍ତି ବିପ୍ରାପ୍ତରୋ ଧର୍ମୋ ନାସ୍ତି ବିପ୍ରାତ୍ପରା ଗତିଃ॥ 14-98-90 (95485) ପାପକର୍ମସମାକ୍ଷିପ୍ତଂ ପତନ୍ତଂ ନରକେ ନରମ୍। ତ୍ରାଯତେ ପାତ୍ରମପ୍ଯେକଂ ପାତ୍ରଭୂତେ ତୁ ତଦ୍ଦ୍ବିଜେ॥ 14-98-91 (95486) ବାଲାହିତାଗ୍ନଯୋ ଯେ ଚ ଶାନ୍ତାଃ ଶୂଦ୍ରାନ୍ନବର୍ଜିତାଃ। ମାମର୍ଚଯନ୍ତି ତଦ୍ଭକ୍ତାସ୍ତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତମିହାକ୍ଷଯମ୍॥ 14-98-92 (95487) ପ୍ରଦାନୈଃ ପୂଜିତୋ ବିପ୍ରୋ ବନ୍ଦିତୋ ବାପି ସଂସ୍କୃତଃ। ସମ୍ଭାଷିତୋ ବା ଦୃଷ୍ଟୋ ବା ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ଦିବମୁନ୍ନଯେତ୍॥ 14-98-93 (95488) ଯେ ପଠନ୍ତି ନମସ୍ଯନ୍ତି ଧ୍ଯାଯନ୍ତି ପୁରୁଷାସ୍ତୁ ମାମ୍। ସ ତାନ୍ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ଚ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଚ ନରଃ ପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-98-94 (95489) ମଦ୍ଭକ୍ତା ମଦ୍ଗତପ୍ରାଣା ମଦ୍ଗୀତା ମତ୍ପରାଯଣାଃ। ବୀଜଯୋନିବିଶୁଦ୍ଧା ଯୈ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଃ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ଶୂଦ୍ରାନ୍ନବିରତା ନିତ୍ଯଂ ତେ ପୁନନ୍ତୀହ ଦର୍ଶନାତ୍॥ 14-98-95 (95490) ସ୍ବଂଯ ନୀତ୍ବା ବିଶେଷେଣ ଦାନଂ ତେଷାଂ ଗୃହେଷ୍ବଥ। ନିବାପଯେତ୍ତୁ ଯଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ତଦ୍ଦାନଂ କୋଟିସଂମିତମ୍॥ 14-98-96 (95491) ଜାଗ୍ରତଃ ସ୍ବପତୋ ବାପି ପ୍ରବାସେଷୁ ଗୃହେଷ୍ବଥ। ହୃଦଯେ ନ ପ୍ରଣଶ୍ଯାମି ଯସ୍ଯ ବିପ୍ରସ୍ଯ ଭାବତଃ॥ 14-98-97 (95492) ସ ପୂଜିତୋ ବା ଦୃଷ୍ଟୋ ବା ସ୍ପୃଷ୍ଟୋ ବାପି ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ। ସମ୍ଭାଷିତୋ ବା ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପୁନାତ୍ଯେବ ନରଂ ସଦା॥ 14-98-98 (95493) ଏବଂ ସର୍ବାସ୍ବବସ୍ଥାସୁ ସର୍ବଦାନାନି ପାଣ୍ଡବ। ମଦ୍ଭକ୍ତେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦତ୍ତାନି ସ୍ବର୍ଗମାର୍ଗପ୍ରଦାନି ବୈ॥ ॥ 14-98-99 (95494) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟନବତିତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 98 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 099

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.99. ଅଧ୍ଯାଯଃ 099

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ବୀଜଯୋନ୍ଯୋଃ ଶୁଦ୍ଧ୍ଯଶୁଦ୍ଧିନିରୂପଣମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ଗାଯତ୍ରୀମହିମାନୁବର୍ଣନମ୍॥ 2 ॥ ବ୍ରାହ୍ମଣମହିମପ୍ରଶଂସନମ୍। ବ୍ରାହ୍ମଣାବମନ୍ତୄଣାଂ ନାରକଯାତନାନୁବର୍ଣନଂ ଚ ॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଶ୍ରୁତ୍ବୈବଂ ସାତ୍ବିକଂ ଦାନଂ ରାଜସଂ ତାମସଂ ତଥା। ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍ତ୍ବେନ ଗତିଂ ଫଲଂ ଚାପି ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍॥ 14-99-1 (95495) ଅବିତୃପ୍ତଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା ପୁଣ୍ଯଂ ଧର୍ମାମୃତଂ ପୁନଃ। ଯୁଧିଷ୍ଠିରୋ ଧର୍ମରତଃ କେଶବଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍॥ 14-99-2 (95496) ବୀଜଯୋନିବିଶୁଦ୍ଧାନାଂ ଲକ୍ଷଣାନି ବଦସ୍ବ ମେ। ବୀଜଦୋଷେଣ ଲୋକେଶ ଜାଯନ୍ତେ ଚ କଥଂ ନରାଃ॥ 14-99-3 (95497) ଆଚାରଦୋଷଂ ଦେବେଶଂ ବକ୍ତୁଗର୍ହସ୍ଯଶେଷତଃ॥ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ବିଶେଷଂ ଚ ଗୁଣଦୋଷୌ ଚ କେଶବ॥ 14-99-4 (95498) ଚାତୁର୍ବର୍ଣ୍ଯସ୍ଯ କୁତ୍ସ୍ନସ୍ଯ ବର୍ତମାନାଃ ପ୍ରତିଗ୍ରହେ। କେନ ବିପ୍ରା ବିଶେଷେଣ ତରନ୍ତେ ତାରଯନ୍ତି ଚ। ଏତାନ୍କଥଯ ଦେବେଶ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ନମୋସ୍ତୁ ତେ॥ 14-99-5 (95499) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-99-6x (7947) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ଯଥାବୃତ୍ତଂ ବୀଜଯୋନିଂ ଶୁଭାଶୁଭମ୍। ଯେନ ତିଷ୍ଠତି ଲୋକୋଯଂ ବିନଶ୍ଯତି ଚ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-99-6 (95500) ଅବିପ୍ଲୁତବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯୋ ଯସ୍ତୁ ବିପ୍ରୋ ଯଥାବିଧି। ସ ବୀଜଂ ନାମ ବିଜ୍ଞେଯଂ ତସ୍ଯ ବୀଜଂ ଶୁଭଂ ଭବେତ୍॥ 14-99-7 (95501) କନ୍ଯା ଚାକ୍ଷତଯୋନିଃ ସ୍ଯାତ୍କୁଲୀନା ପିତୃମାତୃତଃ। ବ୍ରାହ୍ମଣାଦିଷୁ ବିବାହେଷୁ ପରିଣୀତା ଯଥାବିଧି। ସା ପ୍ରଶସ୍ତା ବରାରୋହା ତସ୍ଯା ଯୋନିଃ ପ୍ରଶସ୍ଯତେ॥ 14-99-8 (95502) ମନସା କର୍ମଣା ବାଚା ଯା ଗଚ୍ଛେତ୍ପରପୂରୁଷମ୍। ଯୋନିସ୍ତସ୍ଯା ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗର୍ଭାଧାନଂ ନ ଚାର୍ହତି॥ 14-99-9 (95503) ସ୍ବୈରିଣ୍ଯା ଯସ୍ତୁ ପାପାତ୍ମା ସଂତାନାର୍ଥମିହେଚ୍ଛତି। ସ କୁଲାନ୍ପାତଯତ୍ଯାଶୁ ଦଶପୂର୍ବାନ୍ଦଶାପରାନ୍॥ 14-99-10 (95504) ଦୁଷ୍ଟଯୋନୌ ତୁ ଯୋ ମୋହାଦ୍ରେତଃ ସିଞ୍ଚତି ମୂଢଧୀଃ। ତଦ୍ରେତସା ସମୁତ୍ପନ୍ନଃ ଷଡଙ୍ଗବିଦପି ଦ୍ବିଜଃ। ସାଧୁଭିଃ ସ ବହିଷ୍କାର୍ଯଃ ଶ୍ବାପାକ ଇବ ପାର୍ଥିବା॥ 14-99-11 (95505) କର୍ମଣା ମନସା ବାଚା ଯା ଭବେତ୍ସ୍ବୈରଚାରିଣୀ। ସା କୁଲଘ୍ରୀତି ବିଜ୍ଞେଯା ତସ୍ଯାଂ ଜାତଃ ଶ୍ବପାଚକଃ॥ 14-99-12 (95506) ଦୈବେ ପିତ୍ର୍ଯେ ତଥା ଦାନେ ଭୋଜନେ ସହଭାଷଣେ। ଶଯନେ ସହସଂବନ୍ଧେ ନ ଯୋଗ୍ଯା ଦୃଷ୍ଟଯୋନିଜାଃ॥ 14-99-13 (95507) ନ ତସ୍ମାଦ୍ଦୁଷ୍ଟଯୋନ୍ଯାଂ ତୁ ଗର୍ଭମୁତ୍ପାଦଯେଦ୍ବୁଧଃ। ମୋହେନ କୁରୁତେ ଯସ୍ତୁ କୁଲଂ ହନ୍ତି ତ୍ରିପୂରୁଷମ୍॥ 14-99-14 (95508) କାନୀକନଶ୍ଚ ସହୋଞଶ୍ଚ ତଥୋଭୌ କୁଣ୍ଡଗୋଲକୈ। ଆରୂଢପତିତାଜ୍ଜାତଃ ପରିତସ୍ଯାପି ଯଃ ସୁତଃ। ଷଡେତେ ବିପ୍ରଚଣ୍ଡାଲା ନିକୃଷ୍ଟାଃ ଶ୍ବପଚାଦପି॥ 14-99-15 (95509) ଯୋ ଯତ୍ର ତତ୍ର ବା ରେତଃ ସିକ୍ତ୍ବା ଶୂଦ୍ରାସୁ ବା ଚରେତ୍। କାମଚାରୀ ସ ପାପାତ୍ମା ବୀଜଂ ତସ୍ଯାଶୁଭଂ ଭବେତ୍॥ 14-99-16 (95510) ଅଶୁଦ୍ଧଂ ତଦ୍ଭବେଦ୍ବୀଜଂ ଶୁଦ୍ଧାଂ ଯୋନି ନ ଚାର୍ହତି। ଦୂଷଯତ୍ଯପି ତାଂ ଯୋନିଂ ଶୁନା ଲୀଢଂ ହବିର୍ଯଥା॥ 14-99-17 (95511) ଶୂଦ୍ରଯୋନୌ ପତେଦ୍ବୀଜଂ ହାହାଶବ୍ଦଂ ଦ୍ବିଜନ୍ମନଃ। କୁର୍ଯାତ୍ପୁରୀଷଗର୍ତେଷୁ ପତିତୋଽସ୍ମୀତି ଦୁଃଖିତଃ॥ 14-99-18 (95512) ମାମଧଃପାତଯନ୍ନେଷ ପାପାତ୍ମା କାମମୋହିତଃ। ଅଧୋଗତିଂ ପ୍ରଜୋତ୍କ୍ଷିପ୍ରମିତି ଶପ୍ତ୍ବା ପତେତ୍ତୁ ତତ୍॥ 14-99-19 (95513) ଆତ୍ମା ହି ଶୁକ୍ଲମୁଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ଦୈବତଂ ପରମଂ ମହତ୍। ତସ୍ମାତ୍ସର୍ବପ୍ରଯତ୍ନେନ ନିରୁନ୍ଧ୍ଯାଚ୍ଛୁକ୍ଲମାତ୍ମନଃ॥ 14-99-20 (95514) ଆଯୁସ୍ତେଜୋ ବଲଂ ବୀର୍ଯଂ ପ୍ରଜ୍ଞା ଶ୍ରୀଶ୍ଚ ମହଦ୍ଯଶଃ। ପୁଣ୍ଯଂ ଚ ମତ୍ପ୍ରିଯତ୍ବଂ ଚ ଲଭତେ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଯା॥ 14-99-21 (95515) ଅବିପ୍ଲୁତବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯୈର୍ଗୃହସ୍ଥଶ୍ରମମାଶ୍ରିତୈଃ। ପଞ୍ଚଯଜ୍ଞପରୈର୍ଧର୍ମଃ ସ୍ଥାପ୍ଯତେ ପୃଥିବୀତଲେ॥ 14-99-22 (95516) ସାଯଂପ୍ରାତସ୍ତୁ ଯେ ସନ୍ଧ୍ଯାଂ ସମ୍ଯଙ୍ନିତ୍ଯମୁପାସତେ। ନାବଂ ବେଦମଯୀଂ କୃତ୍ବା ତରନ୍ତେ ତାରଯନ୍ତି ଚ॥ 14-99-23 (95517) ଯୋ ଜପେତ୍ପାବନୀଂ ଦେବୀଂ ଗାଯତ୍ରୀଂ ବେଦମାତରମ୍। ନ ସୀଦେତ୍ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାନଃ ପୃଥିବୀଂ ଚ ସସାଗରାମ୍॥ 14-99-24 (95518) ଯେ ଚାସ୍ଯ ଦୁଃସ୍ଥିତାଃ କେଚିଦ୍ଗ୍ରହାଃ ସୂର୍ଯାଦଯୋ ଦିବି। ତେ ଚାସ୍ଯ ସୌମ୍ଯା ଜାଯନ୍ତେ ଶିବାଃ ଶୁଭକରାସ୍ତଥା॥ 14-99-25 (95519) ଯତ୍ର ଯତ୍ର ସ୍ଥିତାଶ୍ଚୈବ ଦାରୁଣାଃ ପିଶିତାଶନାଃ। ଘୋରରୂପା ମହାକାଯା ଧର୍ଷଯନ୍ତି ନ ତଂ ଦ୍ବିଜମ୍॥ 14-99-26 (95520) ପୁନନ୍ତୀହ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଚ ଚୀର୍ଣବେଦବ୍ରତା ନରାଃ। ଚତୁର୍ଣାମପି ବେଦାନାଂ ସା ହି ରାଜନ୍ଗରୀଯସୀ॥ 14-99-27 (95521) ଅଚୀର୍ଣିବ୍ରତବେଦା ଯେ ବିକର୍ମଫଲମାଶ୍ରିତାଃ। ବ୍ରାହ୍ମମା ନାମମାତ୍ରେଣ ତେଽପି ପୂଜ୍ଯା ଯୁଧିଷ୍ଠିର। କିଂ ପୁନର୍ଯସ୍ତୁ ସନ୍ଧ୍ଯେ ଦ୍ବେ ନିତ୍ଯମେବୋପତିଷ୍ଠତେ॥ 14-99-28 (95522) ଶୀଲମଧ୍ଯଯନଂ ଦାନଂ ଶୌଚଂ ମାର୍ଦବମାର୍ଜବମ୍। ତସ୍ମାଦ୍ବେଦାଦ୍ବିଶିଷ୍ଟାନି ମନୁରାହ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-99-29 (95523) ଭୂର୍ଭୁବସ୍ସ୍ବରିତି ବ୍ରହ୍ମ ଯୋ ବେଦନିରତୋ ଦ୍ବିଜଃ। ସ୍ବଦାରନିରତୋ ଦାନ୍ତଃ ସ ବିଦ୍ବାନ୍ସ ଚ ଭୂସୁରଃ॥ 14-99-30 (95524) ସନ୍ଧ୍ଯାମୁପାସତେ ଯେ ବୈ ନିତ୍ଯମେବ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମାଃ। ତେ ଯାନ୍ତି ନରଶାର୍ଦୂଲ ବ୍ରହ୍ମଲୋକଂ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-99-31 (95525) ସାବିତ୍ରୀମାତ୍ରସାରୋପି ବରୋ ବିପ୍ରଃ ସୁଯନ୍ତ୍ରିତଃ। ନାଯନ୍ତ୍ରିତଶ୍ଚତୁର୍ବେଦୀ ସର୍ବାଶୀ ସର୍ବବିକ୍ରଯୀ॥ 14-99-32 (95526) ସାବିତ୍ରୀଂ ଚୈବ ବେଦାଂଶ୍ଚ ତୁଲଯାଽତୋଲଯନ୍ପୁରା। ସଦେବର୍ଷିଗଣାଶ୍ଚୈବ ସର୍ବେ ବ୍ରହ୍ମପୁରସ୍ସରାଃ। ଚତୁର୍ଣାମପି ବେଦାନାଂ ସା ହି ରାଜନ୍ଗରୀଯସୀ॥ 14-99-33 (95527) ଯଥା ବିକସିତେ ପୁଷ୍ପେ ମଧୁ ଗୃହ୍ଣନ୍ତି ଷଟ୍ପଦାଃ। ଏବଂ ଗୃହୀତା ସାବିତ୍ରୀ ସର୍ବବେଦେ ଚ ପାଣ୍ଡବଃ॥ 14-99-34 (95528) ତସ୍ମାତ୍ତୁ ସର୍ବବେଦାନାଂ ସାବିତ୍ରୀ ପ୍ରାଣ ଉଚ୍ଯତେ। ନିର୍ଜୀବା ହୀତରେ ବେଦା ବିନା ସାବିତ୍ରିଯା ନୃପଃ॥ 14-99-35 (95529) ନାଯନ୍ତ୍ରିତଶ୍ଚତୁର୍ବେଦୀ ଶୀଲଭ୍ରଷ୍ଟଃ ସ କୁତ୍ସିତଃ। ଶୀଲବୃତ୍ତସମାଯୁକ୍ତଃ ସାବିତ୍ରୀପାଠକୋ ବରଃ॥ 14-99-36 (95530) ସହସ୍ରପରମାଂ ଦେବୀଂ ଶତମଧ୍ଯାଂ ଦଶାବରାମ୍। ସାବିତ୍ରୀଂ ଜପ କୌତେଯ ସର୍ବପାପପ୍ରଣାଶିନୀମ୍॥ 14-99-37 (95531) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-99-38x (7948) ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯନାଥ ହେ କୃଷ୍ଣ ସର୍ବଭୂତାତ୍ମକୋ ହ୍ଯସି। ନାନାଯୋଗପର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ତୁଷ୍ଯସେ କେନ କର୍ମଣା॥ 14-99-38 (95532) ଭାଗବାନୁବାଚ। 14-99-39x (7949) ଯଦି ଭାରସହସ୍ରଂ ତୁ ଗୁଗ୍ଗୁଲ୍ବାଦି ପ୍ରଧୂପଯେତ୍। କରୋତି ଚେନ୍ନମସ୍କାରମୁପହାରଂ ଚ କାରଯେତ୍॥ 14-99-39 (95533) ସ୍ତୌତି ଯଃ ସ୍ତୁତିଭିର୍ମାଂ ଚ ଋଗ୍ଯଜୁସ୍ସାମଭିଃ ସଦା। ନ ତୋଷଯତି ଚେଦ୍ଧିପ୍ରାନ୍ନାହଂ ତୁଷ୍ଯାମି ଭାରତ॥ 14-99-40 (95534) ବ୍ରାହ୍ମଣେ ପୂଜିତେ ନିତ୍ଯଂ ପୂଜିତୋସ୍ମି ନ ସଂଶଯଃ। ଆକ୍ରୁଷ୍ଟେ ଚାହମାକ୍ରୁଷ୍ଟୋ ଭବାମି ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-99-41 (95535) ପରା ମଯି ଗତିସ୍ତେଷାଂ ପୂଜଯନ୍ତି ଦ୍ବିଜଂ ହି ଯେ। ଯଦହଂ ଦ୍ବିଜରୂପେଣ ବସାମି ବସୁଧାତଲେ॥ 14-99-42 (95536) ଯସ୍ତାନ୍ପୂଜଯତି ପ୍ରାଜ୍ଞୋ ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ତମହଂ ସ୍ବେନ ରୂପେଣ ପଶ୍ଯାମି ନରପୁଙ୍ଗବ॥ 14-99-43 (95537) କୁବ୍ଜାଃ କାଣା ବାମନାଶ୍ଚ ଦରିଦ୍ରା ବ୍ଯାଧିତାସ୍ତଥା। ନାବମାନ୍ଯା ଦ୍ବିଜାଃ ପ୍ରାଜ୍ଞୈର୍ମମ ରୂପା ହି ତେ ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-99-44 (95538) ଯେ କେଚିତ୍ସାଗରାନ୍ତାଯାଂ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ। ମମ ରୂପଂ ହି ତେଷ୍ବେବମର୍ଚିତେଷ୍ବର୍ଚିତୋଽସ୍ମ୍ଯହମ୍॥ 14-99-45 (95539) ବହବସ୍ତୁ ନ ଜାନନ୍ତି ନରା ଜ୍ଞାନବହିଷ୍କୃତାଃ। ଯଦହଂ ଦ୍ବିଜରୂପେଣ ବସାମି ବସୁଧାତଲେ॥ 14-99-46 (95540) ଅବମନ୍ଯନ୍ତି ଯେ ବିପ୍ରାନ୍ସ୍ବଧର୍ମାନ୍ପାତଯନ୍ତି ତେ। ପ୍ରେଷଣୈଃ ପ୍ରେଷଯନ୍ତେ ଚ ଶୁଶ୍ରୂଷାଂ କାରଯନ୍ତି ଚ॥ 14-99-47 (95541) ମୃତାଂଶ୍ଚାତ୍ର ପରତ୍ରେମାନ୍ଯମଦୂତା ମହାବଲାଃ। ନିକୃନ୍ତନ୍ତି ଯଥାକାମଂ ସୂତ୍ରମାର୍ଗେଣ ଶିଲ୍ପିନଃ॥ 14-99-48 (95542) ଆକ୍ରୋଶପରିବାଦାଭ୍ଯାଂ ଯେ ରମନ୍ତେ ଦ୍ବିଜାତିଷୁ। ତାନ୍ମୃତାନ୍ଯମଲୋକସ୍ଥାନ୍ନିପାତ୍ଯ ପୃଥିବୀତଲେ॥ 14-99-49 (95543) ଆକ୍ରମ୍ଯୋରସି ପାଦେନ କ୍ରୂରଃ ସଂରକ୍ତଲୋଚନଃ। ଅଗ୍ନିବର୍ଣୈସ୍ତୁ ସଂଦଂଶୈର୍ଯମୋ ଜିହ୍ବାଂ ସମୁଦ୍ଧରେତ୍॥ 14-99-50 (95544) ଯେ ଚ ବିପ୍ରାନ୍ନିରୀକ୍ଷନ୍ତେ ପାପାଃ ପାପେନ ଚକ୍ଷୁଷା। ଅବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯାଃ ଶ୍ରୁତେର୍ବାହ୍ଯା ନିତ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମଦ୍ବିଷୋ ନରାଃ॥ 14-99-51 (95545) ତେଷାଂ ଘୋରା ମହାକାଯା ବକ୍ରତୁଣ୍ଡା ମହାବଲାଃ। ଉଦ୍ଧରନ୍ତି ମୁହୂର୍ତେନ ସ୍ବଗାଶ୍ଚକ୍ଷୁର୍ଯମାଜ୍ଞଯା॥ 14-99-52 (95546) ଯଃ ପ୍ରହାରଂ ଦ୍ବିଜେନ୍ଦ୍ରାଯ ଦଦ୍ଯାତ୍କୁର୍ଯାଚ୍ଚ ଶୋଣିତମ୍। ଅସ୍ଥିଭଙ୍ଗଂ ଚ ଯଃ କୁର୍ଯାତ୍ପ୍ରାଣୈର୍ବା ବିପ୍ରଯୋଜଯେତ୍। ସୋନୁପୂର୍ବ୍ଯେଣ ଯାତୀମାନ୍ନରକାନେକବିଂଶତିମ୍॥ 14-99-53 (95547) ଶୂଲମାରୋପ୍ଯତେ ପଶ୍ଚାଜ୍ଜ୍ବଲନେ ପରିପଚ୍ଯତେ। ବହୁବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ପଚ୍ଯମାନସ୍ତ୍ବବାକ୍ଛିରାଃ। ନାବମୁଚ୍ଯେତ ଦୁର୍ମେଦା ନ ତସ୍ଯ କ୍ଷୀଯତେ ଗତିଃ॥ 14-99-54 (95548) ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ବା ବିଚାର୍ଯୈବ ବ୍ରଜନ୍ତୈ ବଧକାଙ୍କ୍ଷଯା। ଶତର୍ବଷସହସ୍ରାଣି ତାମିସ୍ରେ ପରିପଚ୍ଯତେ॥ 14-99-55 (95549) ଉତ୍ପାଦ୍ଯ ଶୋଣିତଂ ଗାତ୍ରାତ୍ସଂରଂଭମତିପୂର୍ବକମ୍। ସପର୍ଯଯେଣ ଯାତୀମାନ୍ନରକାନେକବିଂଶତିମ୍॥ 14-99-56 (95550) ତସ୍ମାନ୍ନାକୁଶଲଂ ବ୍ରୂଯାନ୍ନ ଶୁଷ୍କାଂ ଗତିମୀରଯେତ୍। ନ ବ୍ରୂଯାତ୍ପରୁଷାଂ ବାଣୀଂ ନ ଚୈବୈନାନତିକ୍ରମେତ୍॥ 14-99-57 (95551) ଯେ ବିପ୍ରାଞ୍ଶ୍ଲକ୍ଷ୍ଣଯା ବାଚା ପୂଜଯନ୍ତି ନରୋତ୍ତମାଃ। ଅର୍ଚିତଶ୍ଚ ସ୍ତୁତଶ୍ଚୈବ ତୈର୍ଭବାମି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-99-58 (95552) ତର୍ଜଯନ୍ତି ଚ ଯେ ବିପ୍ରାନ୍କ୍ରୋଶଯନ୍ତି ଚ ଭାରତ। ଆକ୍ରୁଷ୍ଟସ୍ତର୍ଜିତଶ୍ଚାହଂ ତୈର୍ଭବାମି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-99-59 (95553) ଯଶ୍ଚନ୍ଦନୈଶ୍ଚାଗରୁଧୂପଦୀପୈ- ରଭ୍ଯର୍ଚଯେତ୍କାଷ୍ଠମଯୀଂ ମମାର୍ଚାମ୍। ତେନାର୍ଚିତୋ ନୈବ ଭବାମି ସମ୍ଯ- ଗ୍ବିପ୍ରାର୍ଚନାଦସ୍ମି ସମର୍ଚିତୋଽହମ୍॥ 14-99-60 (95554) ବିପ୍ରପ୍ରସାଦାଦ୍ଧରଣୀଧରୋଽହଂ ବିପ୍ରପ୍ରସାଦାଦସୁରାଞ୍ଜଯାମି। ବିପ୍ରପ୍ରସାଦାଚ୍ଚ ସଦକ୍ଷିଣୋଽହଂ ବିପ୍ରପ୍ରସାଦାଦଜିତୋଽହମସ୍ମି॥ ॥ 14-99-61 (95555) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଏକୋନଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 99 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 100

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.100. ଅଧ୍ଯାଯଃ 100

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ସୁକୃତିଦୁଷ୍କୃତିଜନପ୍ରାପ୍ଯବୈବସ୍ବତପୁରମାର୍ଗାଦିପ୍ରତିପାଦନପୂର୍ବକଂ ତେଷାଂ ତଦ୍ଗମନପ୍ରକାରାନୁବର୍ଣନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଦେବଦେବେଶ ଦୈତ୍ଯଘ୍ନି ପରଂ କୌତୂହଲଂ ହି ମେ। ଏତତ୍କଥଯ ସର୍ବଜ୍ଞ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ଚ କେଶବ। ମାନୁଷସ୍ଯ ଚ ଲୋକସ୍ଯ ଧର୍ମଲୋକସ୍ଯ ଚାନ୍ତରମ୍॥ 14-100-1 (95556) କୀଦୃଶଂ କିଂପ୍ରମାଣଂ ବା କିମଧିଷ୍ଠାନମେବ ଚ। ତରନ୍ତି ମାନୁଷା ଦେବ କେନୋପାଯେନ ମାଧବ॥ 14-100-2 (95557) ତ୍ବଗସ୍ଥିମାଂସନିର୍ମୁକ୍ତେ ପଞ୍ଚଭୂତବିବର୍ଜିତେ। କଥଯସ୍ବ ମହାଦେବ ସୁଖଦୁଃଖମଶେଷତଃ॥ 14-100-3 (95558) ଜୀବସ୍ଯ କର୍ମଲୋକେଷୁ କର୍ମଭିସ୍ତୁ ଶୁଭାଶୁଭୈଃ। ଅନୁବଦ୍ଧସ୍ଯ ତୈଃ ପାଶୈର୍ନୀଯମାନସ୍ଯ ଦାରୁଣୈଃ॥ 14-100-4 (95559) ମୃତ୍ଯୁଦୂତୈର୍ଦୁରାଧର୍ଷୈର୍ଘୋରୈର୍ଘୋରପରକ୍ରମୈଃ। ବଧ୍ଯସ୍ଯାକ୍ଷିପ୍ଯମାଣସ୍ଯ ବିଦ୍ରୁତସ୍ଯ ଯମାଜ୍ଞଯା॥ 14-100-5 (95560) ପୁଣ୍ଯପାପକୃଦାତିଷ୍ଠେତ୍ସୁଖଦୁଃଖମଶେଷତଃ। ଯମଦୂତୈର୍ଦ୍ରୁରାଧର୍ଷୈର୍ନୀଯତେ ବା କଥଂ ପୁନଃ। କିଂ ବା ତତ୍ର ଗତା ଦେବ କର୍ମ କୁର୍ବନ୍ତି ମାନବାଃ॥ 14-100-6 (95561) କଥଂ ଧର୍ମପରା ଯାନ୍ତି ଦେବତାଦ୍ବିଜପୂଜକାଃ। କତଂ ବା ପାପକର୍ମାଣୋ ଯାନ୍ତି ପ୍ରେତପୁରଂ ନରାଃ॥ 14-100-7 (95562) କିଂ ରୂପଂ କିଂ ପ୍ରମାଣଂ ବା ବର୍ଣଃ କୋ ବାଽସ୍ଯ କେଶବ। ଜୀବସ୍ଯ ଗଚ୍ଛତୋ ନିତ୍ଯଂ ଯମଲୋକଂ ବ୍ରବୀହି ମେ॥ 14-100-8 (95563) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-100-9x (7950) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ଯଥାବୃତଂ ଯନ୍ମାଂ ତ୍ବଂ ପରିପୃଚ୍ଛସି। ତତ୍ତେଽହଂ କଥଯିଷ୍ଯାମି ମଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ନରେଶ୍ବର॥ 14-100-9 (95564) ଷଡଶୀତିସହସ୍ରାଣି ଯୋଜନାନାଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ମାନୁଷ୍ଯସ୍ଯ ଚ ଲୋକସ୍ଯ ଯମଲୋକସ୍ଯ ଚାନ୍ତରମ୍॥ 14-100-10 (95565) ନ ତତ୍ର ବୃକ୍ଷଚ୍ଛାଯା ବା ନ ତଟାକଂ ସରୋପି ବା। ନ ବାପ୍ଯୋ ଦୀର୍ଘିକା ବାଽପି ନ କୂପୋ ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-100-11 (95566) ନ ମଣ୍ଟପଂ ସଭା ବାଽପି ନ ପ୍ରପା ନ ନିକେତନମ୍। ନ ପର୍ବତୋ ନଦୀ ବାଽପି ନ ଭୂମେର୍ବିବରଂ କ୍ବଚିତ୍॥ 14-100-12 (95567) ନ ଗ୍ରାମୋ ନାଶ୍ରମୋ ବାଽପି ନୋଦ୍ଯାନଂ ବା ବନାନି ଚ। ନ କିଂଚିଦାଶ୍ରଯସ୍ଥାନଂ ପଥି ତସ୍ମିନ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-100-13 (95568) ଜନ୍ତୋର୍ହି ପ୍ରାପ୍ତକାଲସ୍ଯ ବେଦନାର୍ତସ୍ଯ ବୈ ଭୃଶମ୍। କାରଣୈସ୍ତ୍ଯକ୍ତଦେହସ୍ଯ ପ୍ରାଣୈଃ କଣ୍ଠଗତୈଃ ପୁନଃ॥ 14-100-14 (95569) ଶରୀରାଚ୍ଚାଲ୍ଯତେ ଜୀବୋ ହ୍ଯବଶୋ ମାତରିଶ୍ବନା। ନିର୍ଗତୋ ବାଯୁଭୂତସ୍ତୁ ଷଟ୍କୋଶାତ୍ତୁ କଲେବରାତ୍॥ 14-100-15 (95570) ଶରୀରମନ୍ଯତ୍ତଦ୍ରୂପଂ ତଦ୍ବର୍ଣଂ ତତ୍ପ୍ରମାଣତଃ। ଅଦୃଶ୍ଯଂ ତତ୍ପ୍ରବିଷ୍ଟସ୍ତୁ ସୋପ୍ଯଦୃଷ୍ଟୋଽଥ କେନଚିତ୍॥ 14-100-16 (95571) ସୋନ୍ତରାତ୍ମା ଦେହବତାମଷ୍ଟାଙ୍ଗୋ ଯସ୍ତୁ ସଂଚରେତ୍। ଛେଦନାଦ୍ଭେଦନାଦ୍ଦାହାତ୍ତାଡନାଦ୍ବା ନ ନଶ୍ଯତି। 14-100-17 (95572) ନାନା ରୂପଧରୈର୍ଘୌରୈଃ ପ୍ରଚଣ୍ଡେଶ୍ଚଣ୍ଡସାଧନୈଃ। ନୀଯମାନୋ ଦୁରାଧର୍ଷୈର୍ଯମଦୂତୈର୍ଯମାଜ୍ଞଯା॥ 14-100-18 (95573) ପୁତ୍ରଦାରମଯୈଃ ପାଶୈଃ ସଂନିରୂଦ୍ଧୋଽବଶୋ ବଲାତ୍। ସ୍ବକର୍ମଭିଶ୍ଚାନୁଗତଃ କୃତୈଃ ସୁକୃତଦୁଷ୍କୃତୈଃ॥ 14-100-19 (95574) ଆକ୍ରନ୍ଦମାନଃ କରୁଣଂ ବନ୍ଧୁଭିର୍ଦୁଃଖପୀଡିତୈଃ। ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ବନ୍ଧୁଜନଂ ସର୍ବଂ ନିରପେକ୍ଷସ୍ତୁ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-100-20 (95575) ମାତୃଭିଃ ପିତୃଭିଶ୍ଚୈବ ଭ୍ରାତୃଭିର୍ମାତୁଲୈସ୍ତଥା। ଦାରୈଃ ପୁତ୍ରୈର୍ବଯସ୍ଯୈଶ୍ଚ ରୁଦଦ୍ଭିସ୍ତ୍ଯଜ୍ଯତେ ପୁନଃ॥ 14-100-21 (95576) ଅଦୃଶ୍ଯମାନସ୍ତୈର୍ଦୀନୈରଶ୍ରୁପୂର୍ଣମୁଖେକ୍ଷଣୈଃ। ସ୍ବଶରୀରଂ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ବାଯୁଭୂତସ୍ତୁ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-100-22 (95577) ଅନ୍ଧକାରମପାରଂ ତଂ ମହାଘେରଂ ତମୋବୃତମ୍। ଦୁଃଖାନ୍ତଂ ଦୁଷ୍ପ୍ରତାରଂ ଚ ଦୁର୍ଗମଂ ପାପକର୍ମଣାମ୍॥ 14-100-23 (95578) ଦୁଃସହାଯଂ ଦୁରନ୍ତଂ ଚ ଦୁର୍ନିରୀକ୍ଷଂ ଦୁରାସଦମ୍। ଦୁରାପମତିଦୁଃଖଂ ଚ ପାପିଷ୍ଠାନାଂ ନରୋତ୍ତମ॥ 14-100-24 (95579) ଋଷିଭିଃ କଥ୍ଯମାନଂ ତତ୍ପାରଂପର୍ଯେଣ ପାର୍ଥିବ। ତ୍ରାସଂ ଜନଚତି ପ୍ରାଯଃ ଶ୍ରୂଯମାଣଂ କଥାସ୍ବପି॥ 14-100-25 (95580) ଅବଶ୍ଯଂ ଚୈବ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ତଦଧ୍ବାନଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ପ୍ରାପ୍ତକାଲେନ ସଂତ୍ଯଜ୍ଯ ବନ୍ଧୂନ୍ଭୋଗାନ୍ଧନାନି ଚ॥ 14-100-26 (95581) ଜରାଯୁଜୈରଣ୍ଡଜୈଶ୍ଚ ସ୍ବେଦଜୈରୁଦ୍ଭିଦୈସ୍ତଥା। ଜଙ୍ଗମୈଃ ସ୍ଥିରସଂଜ୍ଞୈଶ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଯମସାଦନମ୍॥ 14-100-27 (95582) ଦେବାସୁରୈର୍ମନୁଷ୍ଯାଦ୍ଯୈର୍ବୈବସ୍ବତବଶାନୁଗୈଃ। ସ୍ତ୍ରୀପୁଂନପୁଂସକୈଶ୍ଚାପି ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଜୀବସଂଜ୍ଞିତୈଃ॥ 14-100-28 (95583) ମଧ୍ଯମୈର୍ଯୁବଭିର୍ବାଽପି ବାଲୈର୍ବୃଦ୍ଧୈସ୍ତଥୈବ ଚ। ଜାତମାତ୍ରୈଶ୍ଚ ଗର୍ଭସ୍ଥୈର୍ଗନ୍ତବ୍ଯଃ ସ ମହାପଥଃ॥ 14-100-29 (95584) ପୂର୍ବାହ୍ଣେ ବାଽପରାହ୍ଣେ ବା ସନ୍ଧ୍ଯାକାଲେଽଥବା ପୁନଃ। ପ୍ରଦୋଷେ ବାଽର୍ଧରାତ୍ରେ ବା ପ୍ରତ୍ଯୁଷେ ବାଽପ୍ଯୁପସ୍ଥିତେ॥ 14-100-30 (95585) ପ୍ରବାସସ୍ଥୈର୍ବନସ୍ଥୈର୍ବା ପର୍ବତସ୍ଥୈର୍ଜଲେ ସ୍ଥିତୈଃ। କ୍ଷେତ୍ରସ୍ଥୈର୍ବା ନଭଃସ୍ଥେର୍ବା ଗୃହମଧ୍ଯଗତୈରପି॥ 14-100-31 (95586) ଭୁଞ୍ଜଦ୍ଭିର୍ବା ପିବଦ୍ଭିର୍ବା ଖାଦଦ୍ଭିର୍ବା ନରୋତ୍ତମ। ଆସୀନୈର୍ବା ସ୍ଥିତୈର୍ବାପି ଶଯନୀଯଗତୈରପି। ଜାଗ୍ରଦ୍ଭିର୍ବା ପ୍ରସୁପ୍ତୈର୍ବା ଗନ୍ତବ୍ଯଃ ସ ମହାପଥଃ॥ 14-100-32 (95587) ମୃତ୍ଯୁଦୂତୈର୍ଦୁରାଧର୍ଷୈଃ ପ୍ରଚଣ୍ଡୈଶ୍ଚଣ୍ଡସାସନୈଃ। ଆକ୍ଷିପ୍ଯମାଣା ହ୍ଯବଶାଃ ପ୍ରଯାନ୍ତି ଯମସାଦନମ୍॥ 14-100-33 (95588) କ୍ବଚିଦ୍ଭୀତୈଃ କ୍ବଚିନ୍ମତ୍ତୈଃ ପ୍ରସ୍ଖଲଦ୍ଭିଃ କ୍ବଚିତ୍କ୍ବଚିତ୍। କ୍ରନ୍ଦଦ୍ଭିର୍ବେଦନାର୍ତୈସ୍ତୁ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଯମସାଦନମ୍॥ 14-100-34 (95589) ନିର୍ଭର୍ତ୍ସ୍ଯମାନୈରୁଦ୍ବିଗ୍ରୈର୍ବିଧୂତୈର୍ଭଯବିହ୍ବଲୈଃ। ତୁଦ୍ଯମାନଶରୀରୈଶ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ତର୍ଜିତୈସ୍ତଥା॥ 14-100-35 (95590) କଣ୍ଟକାକୀର୍ଣମାର୍ଗେଣ ତପ୍ତବାଲୁକପାଂସୁନା। ଦହ୍ଯମାନୈସ୍ତୁ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ନରୈର୍ଦାନବିବର୍ଜିତୈଃ॥ 14-100-36 (95591) କାଷ୍ଠୋପଲଶିଲାଘାତୈର୍ଦଣ୍ଡୋଲ୍ମୁକକଶାଙ୍କୁଶୈଃ। ହନ୍ଯମାନୈର୍ଯମପୁରଂ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଧର୍ମବର୍ଜିତୈଃ॥ 14-100-37 (95592) ମେଦଃଶୋଣିତପୂଯାଦ୍ଯୈର୍ବକ୍ତ୍ରୈର୍ଗାତ୍ରୈଶ୍ଚ ସବ୍ରଣୈଃ। ଦଗ୍ଧକ୍ଷତଜକୀର୍ଣୈଶ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଜୀବଘାତକୈଃ॥ 14-100-38 (95593) ବେଦନାର୍ତୈସ୍ଚ କୂଜଦ୍ଭିର୍ବିକ୍ରୋଶଦ୍ଭିଶ୍ଚ ବିସ୍ବରମ୍। ବେଦନାର୍ତୈଃ ପତଦ୍ଭିଶ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଜୀବଘାତକୈଃ॥ 14-100-39 (95594) ଭଗ୍ରପାଦୋରୁହସ୍ତଙ୍ଗୈର୍ଭଗ୍ରଜଙ୍ଘାଶିରୋଧରୈଃ। ଛିନ୍ନକର୍ଣୋଷ୍ଠନାସୈଶ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଜୀବଘାତକୈଃ॥ 14-100-40 (95595) ଶକ୍ତିଭିର୍ଭିଣ୍ଡିପାଲୈଶ୍ଚ ଶଙ୍କୁତୋମରସାଯକୈଃ। ତୁଦ୍ଯମାନୈସ୍ତୁ ଶୂଲାଗ୍ରୈର୍ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଜୀବଘାତକୈଃ॥ 14-100-41 (95596) ଶ୍ବଭିର୍ବ୍ଯାଘ୍ରୈର୍ବୃକୈଃ କାକୈର୍ଭକ୍ଷ୍ଯମାଣାଃ ସମନ୍ତତଃ। ତୁଦ୍ଯମାନାଶ୍ଚ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ରାକ୍ଷସୈର୍ମାଂସଘାତିଭିଃ॥ 14-100-42 (95597) ମହିଷୈଶ୍ଚ ମୃଗୈଶ୍ଚାପି ସୂକରୈଃ ପୃଷତୈସ୍ତଥା। ଭକ୍ଷ୍ଯମାଣୈସ୍ତଦଧ୍ବାନଂ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ମାଂସଖାଦିଭିଃ॥ 14-100-43 (95598) ସୂଚୀସୁତୀକ୍ଷ୍ଣତୁଣ୍ଡାଭିର୍ମକ୍ଷିକାଭିଃ ସମନ୍ତତଃ। ତୁଦ୍ଯମାନୈଶ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ପାପିଷ୍ଠୈର୍ବାଲଘାତକୈଃ॥ 14-100-44 (95599) ବିସ୍ରବ୍ଧଂ ସ୍ବାମିନଂ ମିତ୍ରଂ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ବା ଘ୍ରନ୍ତି ଯେ ନରାଃ। ଶସ୍ତ୍ରୈର୍ନିର୍ଭିଦ୍ଯମାନୈଶ୍ଚ ଗନ୍ତବ୍ଯଂ ଯମସାଦନମ୍॥ 14-100-45 (95600) ଖାଦଯନ୍ତି ଚ ଯେ ଜୀବାନ୍ଦୁଃଖମାପାଦଯନ୍ତି ଚ। ରାକ୍ଷସୈଶ୍ଚ ଶ୍ବଭିଶ୍ଚୈବ ଭକ୍ଷ୍ଯମାଣା ବ୍ରଜନ୍ତି ଚ॥ 14-100-46 (95601) ଯେ ହରନ୍ତି ଚ ବସ୍ତ୍ରାଣି ଶଯ୍ଯାଂ ପ୍ରାବରଣାନି ଚ। ତେ ଯାନ୍ତି ବିଦ୍ରୁତା ନଗ୍ନାଃ ପିଶାଚା ଇବ ତତ୍ପଥଂ॥ 14-100-47 (95602) ଗାଶ୍ଚ ଧାନ୍ଯଂ ହିରଣ୍ଯଂ ବା ବଲାତ୍କ୍ଷେତ୍ରଂ ଗୃହଂ ତଥା। ଯେ ହରନ୍ତି ଦୁରାତ୍ମାନଃ ପରସ୍ବଂ ପାପକାରିଣଃ॥ 14-100-48 (95603) ପାଷାଣୈରୁଲ୍ମୁକୈର୍ଦଣ୍ଡୈଃ କାଷ୍ଠଘାତୈଶ୍ଚ ଚର୍ଝରୈଃ। ହନ୍ଯମାନୈଃ କ୍ଷତାକୀର୍ଣୈର୍ନନ୍ତବ୍ଯଂ ତୈର୍ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-49 (95604) ବ୍ରହ୍ମସ୍ବଂ ଯେ ହରନ୍ତୀହ ନରା ନରକନିର୍ଭଯାଃ। ଆକ୍ରୋଶନ୍ତୀହ ଯେ ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରହରନ୍ତି ଚ ଯେ ଦ୍ବିଜାନ୍॥ 14-100-50 (95605) ଶୁଷ୍କକଣ୍ଠା ନିବଦ୍ଧାସ୍ତେ ଛିନ୍ନଜିହ୍ବାକ୍ଷିନାସିକାଃ। ପୂଯଶୋଣିତଦୁର୍ଗନ୍ଧା ଭକ୍ଷ୍ଯମାଣାଶ୍ଚ ଜଂବୁକୈଃ॥ 14-100-51 (95606) ଚଣ୍ଡାଲୈର୍ଭୀଷଣୈଶ୍ଚଣ୍ଡୈସ୍ତୁଦ୍ଯମାନାଃ ସମନ୍ତତଃ। କ୍ରୋଶନ୍ତଃ କରୁଣଂ ଘୋରଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଯମାସାଦନମ୍॥ 14-100-52 (95607) ତତ୍ର ଚାପି ଗତାଃ ପାପା ବିଷ୍ଠାକୂପେଷ୍ବନେକଶଃ। ଜୀବନ୍ତୋ ବର୍ଷକୋଟୀସ୍ତୁ କ୍ଲିଶ୍ଯନ୍ତେ ବେଦନାତ୍ତତଃ॥ 14-100-53 (95608) ତତଶ୍ଚ ମୁକ୍ତାଃ କାଲେନ ଲୋକେ ଚାସ୍ମିନ୍ନରାଧମାଃ। ବିଷ୍ଠାକ୍ରିମିତ୍ବଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଜନ୍ମକୋଟିଶତଂ ନୃପ॥ 14-100-54 (95609) ବିଦ୍ଯମାନଧନୈର୍ଯୈସ୍ତୁ ଲୋଭଡଂଭାନୃତାନ୍ବିତୈଃ। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯୋ ନ ଦତ୍ତାନି ଦାନାନି କୁରୁପୁଙ୍ଗବ॥ 14-100-55 (95610) ଗ୍ରୀବାପାଶନିବଦ୍ଧାସ୍ତେ ହନ୍ଯମାନାଶ୍ଚ ରାକ୍ଷସୈଃ। କ୍ଷୁତ୍ପିପାସାଶ୍ରମାର୍ତାସ୍ତୁ ଯାନ୍ତି ପ୍ରେତପୁରଂ ନରାଃ॥ 14-100-56 (95611) ଅଦତ୍ତଦାନା ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଶୁଷ୍କକଣ୍ଠାସ୍ଯତାଲୁକାଃ। ଅନ୍ନଂ ପାନୀଯସହିତଂ ପ୍ରାର୍ଥଯନ୍ତଃ ପୁନଃପୁନଃ॥ 14-100-57 (95612) ସ୍ବାମିନ୍ବୁଭକ୍ଷାତୃଷ୍ଣାର୍ତା ଗନ୍ତୁଂ ନୈବାଦ୍ଯ ଶକ୍ନୁମଃ। ମମାନ୍ନଂ ଦୀଯତାଂ ସ୍ବାମିନ୍ପାନୀଯଂ ଦୀଯତାଂ ମମ। ଇତି ବ୍ରୁବନ୍ତସ୍ତୈର୍ଦୂତୈଃ ପ୍ରାପ୍ଯନ୍ତେ ବୈ ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-58 (95613) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-100-59x (7951) ତଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ବଚନଂ ବିଷ୍ଣୋଃ ପପାତ ଭୁବି ପାଣ୍ଡବଃ। ନିସ୍ସଂଜ୍ଞୋ ଭଯସଂତ୍ରସ୍ତୋ ମୂର୍ଛଯା ସମଭିପ୍ଲୁତଃ॥ 14-100-59 (95614) ତତୋ ଲବ୍ଧ୍ବା ଶନୈଃ ସଂଜ୍ଞାଂ ସମାଶ୍ବସ୍ତୋଚ୍ଯୁତେନ ସଃ। ନେତ୍ରେ ପ୍ରକ୍ଷାଲ୍ଯ ତୋଯେନ ଭୂଯଃ କେଶବମବ୍ରବୀତ୍॥ 14-100-60 (95615) ଭୀତୋସ୍ମ୍ଯହଂ ମହାଦେବ ଶ୍ରୁତ୍ବା ମାର୍ଗସ୍ଯ ବିସ୍ତରମ୍। କେନୋପାଯେନ ତଂ ମାର୍ଗଂ ତରନ୍ତି ପୁରୁଷାଃ ସୁଖମ୍॥ 14-100-61 (95616) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-100-62x (7952) ଇହ ଯେ ଧାର୍ମିକା ଲୋକେ ଜୀବଗାତବିବର୍ଜିତାଃ। ଗୁରୁଶୁଶ୍ରୂଷଣେ ଯୁକ୍ତା ଦେବବ୍ରାହ୍ମଣପୂଜକାଃ॥ 14-100-62 (95617) ଅସ୍ମାନ୍ମାନୁଷ୍ଯଲୋକାତ୍ତେ ସମାର୍ଯାଃ ସହବାନ୍ଧବାଃ। ଯମଧ୍ବାନଂ ତୁ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଯଥାବତ୍ତଂ ନିବୋଧ ମେ॥ 14-100-63 (95618) ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦାନାନି ନାନାରୂପାଣି ପାଣ୍ଡବ। ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯସ୍ତେ ସୁଖଂ ଯାନ୍ତି ତତ୍ଫଲମ୍॥ 14-100-64 (95619) ଅନ୍ନଂ ଯେ ଚ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଃ ସୁସଂସ୍କୃତମ୍। କ୍ଷୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯୋ ବିଶେଷେଣ ପ୍ରୀତ୍ଯା ପରମଯା ଯୁତାଃ॥ 14-100-65 (95620) ତେ ବିମାନୈର୍ମହାତ୍ମାନୋ ଯାନ୍ତି ଚିତ୍ରୈର୍ଯମାଲଯମ୍। ସେବ୍ଯମାନା ବରସ୍ତ୍ରୀଭିରପ୍ସରୋଭିର୍ମହାପଥମ୍॥ 14-100-66 (95621) ଯେ ଚ ନିତ୍ଯଂ ପ୍ରଭାଷନ୍ତେ ସତ୍ଯଂ ନିଷ୍କଲ୍ମଷଂ ବଚଃ। ତେ ଚ ଯାନ୍ତ୍ଯମଲାଭ୍ରାଭୈର୍ବିମାନୈର୍ବୃଷଯୋଜିତୈଃ॥ 14-100-67 (95622) କପିଲାଦ୍ଯାନି ପୁଣ୍ଯାନି ଗୋପ୍ରଦାନାନି ଯେ ନରାଃ। ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯୋ ବିଶେଷତଃ॥ 14-100-68 (95623) ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯମଲବର୍ଣାଭୈର୍ବିମାନୈର୍ବୃଷଯୋଜିତୈଃ। ବୈବସ୍ବତପୁରଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ହ୍ଯପ୍ସରୋଭିର୍ନିଷେବିତାଃ॥ 14-100-69 (95624) ଉପାନହୌ ଚ ଚ୍ଛତ୍ରଂ ଚ ଶଯନାନ୍ଯାସନାନି ଚ। ବିପ୍ରେଭ୍ଯୋ ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବସ୍ତ୍ରାଣ୍ଯାଭରଣାନି ଚ॥ 14-100-70 (95625) ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯଶ୍ବୈର୍ବୃଷୈର୍ବାଽପି କୁଞ୍ଜରୈରପ୍ଯଲଙ୍କୃତାଃ। ଧର୍ମରାଜପୁରଂ ରମ୍ଯଂ ସୌବର୍ଣଚ୍ଛତ୍ରଶୋଭିତାଃ॥ 14-100-71 (95626) ଯେ ଚ ଭକ୍ଷ୍ଯାଣି ଦାସ୍ଯନ୍ତି ଭୋଜ୍ଯଂ ପେଯଂ ତଥୈବ ଚ। ସ୍ନିଗ୍ଧାନ୍ନାନ୍ଯାପି ବିପ୍ରେଭ୍ଯଃ ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ପରଯା ଯୁତାଃ॥ 14-100-72 (95627) ତେ ଯାନ୍ତି କାଞ୍ଚନାର୍ଯାନୈଃ ସୁଖଂ ବୈବସ୍ବତାଲଯମ୍। ବରସ୍ତ୍ରୀଭିର୍ଯଥାକାମଂ ସେବ୍ଯମାନାଃ ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-100-73 (95628) ଯେ ଚ କ୍ଷୀରଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ଘୃତଂ ଦଧି ଗୁଡଂ ମଧୁ। ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଯତ୍ନେନ ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନାଃ ସୁସଂସ୍କୃତାଃ॥ 14-100-74 (95629) ଚକ୍ରବାକପ୍ରଯୁକ୍ତୈସ୍ତୁ ଯାନୈ ରୁକ୍ମମଯୈଃ ଶୁଭୈଃ। ଯାନ୍ତି ଗନ୍ଧର୍ବବାଦିତ୍ରୈଃ ସେବ୍ଯମାନା ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-75 (95630) ଯେ ଫଲାନି ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ପୁଷ୍ପାଣି ସୁରଭୀଣି ଚ। ହଂସଯୁକ୍ତୈର୍ବିମାନୈସ୍ତୁ ଯାନ୍ତି ଧର୍ମପୁରଂ ନରାଃ॥ 14-100-76 (95631) ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯୋ ବିଚିତ୍ରାନ୍ନଂ ଘୃତାପ୍ଲୁତମ୍। ତେ ବ୍ରଜନତ୍ଯମଲାଭ୍ରାଭୈର୍ବିମାନୈର୍ବାଯୁବେଗିଭିଃ। ପୁରଂ ତତ୍ପ୍ରେତନାଥସ୍ଯ ନାନାଜନସମାକୁଲମ୍। 14-100-77 (95632) ପାନୀଯଂ ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ସର୍ବଭୂତପ୍ରଜୀବନମ୍। ତେ ସୁତୃପ୍ତାଃ ସୁଖଂ ଯାନ୍ତି ଭବନୈର୍ହଂସଚୋଦିତୈଃ॥ 14-100-78 (95633) ଯେ ତିଲଂ ତିଲଧେନୁଂ ବା ଧୃତଧେନୁମଥାପି ଚ। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ସୌମ୍ଯଭାବସମନ୍ବିତାଃ॥ 14-100-79 (95634) ସୂର୍ଯମଣ୍ଡଲସଂକାଶୈର୍ଯାନୈସ୍ତେ ଯାନ୍ତି ନିର୍ମଲୈଃ। ଗୀଯମାନୈସ୍ତୁ ଗନ୍ଧର୍ବୈର୍ବୈବସ୍ବତପୁରଂ ନୃପ॥ 14-100-80 (95635) ଯେଷାଂ ବାପ୍ଯଶ୍ଚ କୂପାଶ୍ଚ ତଟାକାନି ସରାଂସି ଚ। ଦୀର୍ଘିକାଃ ପୁଷ୍କରିଣ୍ଯଶ୍ଚ ସଜଲାଶ୍ଚ ଜଲାଶଯାଃ॥ 14-100-81 (95636) ଯାନୈସ୍ତେ ଯାନ୍ତି ଚନ୍ଦ୍ରାଭୈର୍ଦିବ୍ଯଘଣ୍ଟାନିନାଦିତୈଃ। ଚାମରୈସ୍ତାଲବୃନ୍ତୈଶ୍ଚ ବୀଜ୍ଯମାନା ମହାପ୍ରଭାଃ। ନିତ୍ଯତୃପ୍ତା ମହାତ୍ମାନୋ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ଯମସାଦନମ୍॥ 14-100-82 (95637) ଯେଷାଂ ଦେବଗୃହାଣୀହ ଚିତ୍ରାଣ୍ଯାଯତନାନି ଚ। ମନୋହରାଣି କାନ୍ତାନି ଦର୍ଶନୀଯାନି ଭାନ୍ତି ଚ॥ 14-100-83 (95638) ତେ ବ୍ରଜନ୍ତ୍ଯମଲାଭ୍ରାଭୈର୍ବିମାନୈର୍ବାଯୁବେଗିଭିଃ। ପୁରଂ ତତ୍ପ୍ରେତନାଥସ୍ଯ ନାନାଜନପଦାକୁଲମ୍॥ 14-100-84 (95639) ବୈବସ୍ବତଂ ଚ ପଶ୍ଯନ୍ତି ସୁଖଚିତ୍ତଂ ସୁଖସ୍ଥିତମ୍। ଯମେନ ପୂଜିତା ଯାନ୍ତି ଦେବସାଲୋକ୍ଯତାଂ ତତଃ॥ 14-100-85 (95640) ଦେବାନୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ଲୋକେଷୁ ପ୍ରପାସୁ କରକୋଦ୍ଧୃତମ୍। ଶୀତଲଂ ସଲିଲଂ ରମ୍ଯଂ ତୃଷିତେଭ୍ଯୋ ଦିଶନ୍ତି ଯେ। ତେ ତୁ ତୃପ୍ତି ପରାଂ ଯାନ୍ତି ପ୍ରାପ୍ଯ ସୌଖ୍ଯଂ ମହାପଥମ୍॥ 14-100-86 (95641) କାଷ୍ଠପାଦୁକଦା ଯାନ୍ତି ତଦଧ୍ବାନଂ ସୁଖଂ ନରାଃ। ସୌବର୍ଣମଣିପୀଠେ ତୁ ପାଦଂ କୃତ୍ବା ସ୍ଥୋତ୍ତମେ॥ 14-100-87 (95642) ଆରାମାନ୍ବୃକ୍ଷଷଣ୍ଡାଂଶ୍ଚ ରୋପଯନ୍ତି ଚ ଯେ ନରାଃ। ସଂବର୍ଧଯନ୍ତି ଚାବ୍ଯଗ୍ରଂ ଫଲପୁଷ୍ପୋପଶୋଭିତମ୍॥ 14-100-88 (95643) ବୃକ୍ଷଚ୍ଛାଯାସୁ ରମ୍ଯାସୁ ଶୀତଲାସୁ ସ୍ବଲଙ୍କୃତାଃ। ଯାନ୍ତି ତେ ବାହନୈର୍ଦିବ୍ଯୈଃ ପୂଜ୍ଯମାନା ମୁହୁର୍ମୁହୁଃ। 14-100-89 (95644) ସେବ୍ଯମାନାଃ ସୁରୂପାଭିରୁତ୍ତମାଭିଃ ପ୍ରଯତ୍ନତଃ। ସ୍ତ୍ରୀଭିଃ କନକବର୍ଣାଭିର୍ଯଥାକାମଂ ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-100-90 (95645) ଅଶ୍ବଯାନଂ ତୁ ଗୋଯାନଂ ହସ୍ତିଯାନମଥାପି ଚ। ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯୋ ବିମାନୈଃ କନକୋପମୈଃ॥ 14-100-91 (95646) ସୁବର୍ଣଂ ରଜତଂ ବାଽପି ବିଦ୍ରୁମଂ ମୌକ୍ତିକଂ ତଥା। ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ତେ ଯାନ୍ତି ବିମାନୈଃ କନକୋଜ୍ଜ୍ବଲୈଃ। ତେ ବ୍ରଜନ୍ତି ବରସ୍ତ୍ରୀଭିଃ ସେବ୍ଯମାନା ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-100-92 (95647) ଭୂମିଦା ଯାନ୍ତି ତଂ ଲୋକଂ ସର୍ବକାମୈଃ ସୁତର୍ପିତାଃ। ଉଦିତାଦିତ୍ଯସଂକାଶୈର୍ବିମାନୈର୍ବୃଷଯୋଜିତୈଃ॥ 14-100-93 (95648) କନ୍ଯାଂ ଯେ ଚ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରାଯ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଚ। ଦିବ୍ଯକନ୍ଯାବୃତା ଯାନ୍ତି ବିମାନୈସ୍ତେ ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-94 (95649) ସୁଗନ୍ଧାନ୍ଗନ୍ଧସଂଯୋଗାନ୍ପୁଷ୍ପାଣି ସୁରଭୀଣି ଚ। ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ଦ୍ବିଜାଗ୍ରେଭ୍ଯୋ ଭକ୍ତଯା ପରମଯା ଯୁତାଃ॥ 14-100-95 (95650) ସୁଗନ୍ଧାଃ ଧର୍ମପୁରଂ ଯାନୈର୍ବିଚିତ୍ରୈରପ୍ଯଲଙ୍କୃତାଃ॥ ଯାନ୍ତି ଧର୍ମପୁରଂ ଯାନୈର୍ବିଚିତ୍ରୈରପ୍ଯଲଙ୍କୃତାଃ॥ 14-100-96 (95651) ଦୀପଯା ଯାନ୍ତି ଯାନୈଶ୍ଚ ଦ୍ଯୋତଯନ୍ତୋ ଦିଶୋ ଦଶ। ଆଦିତ୍ଯସଦୃଶାକାରୈର୍ଦୀପ୍ଯମାନା ଇବାଗ୍ନଯଃ॥ 14-100-97 (95652) ଗୃହାବସଥଦାତାରୋ ଗୃହୈଃ କାଞ୍ଚନବେଦିକୈଃ। ବ୍ରଜନ୍ତି ବାଲସୂର୍ଯାଭୈର୍ଧର୍ମରାଜପୁରଂ ନରାଃ॥ 14-100-98 (95653) ଜଲଭାଜନଦାତାରଃ କୁଣ୍ଡିକାକରକପ୍ରଦାଃ। ପୂଜ୍ଯମାନା ବରସ୍ତ୍ରୀଭିର୍ଯାନ୍ତି ତୃପ୍ତା ମହାଗଜୈଃ॥ 14-100-99 (95654) ପାଦାଭ୍ଯଙ୍ଗଂ ଶିରୋଭ୍ଯହ୍ଗଂ ପାନଂ ପାଦୋଦକଂ ତଥା। ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯସ୍ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯଶ୍ବୈର୍ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-100 (95655) ବିଶ୍ରାମାଯନ୍ତି ଯେ ବିପ୍ରାଞ୍ଶ୍ରାନ୍ତାନଧ୍ବନି କର୍ଶିତାନ୍। ଚକ୍ରବାକପ୍ରଯୁକ୍ତେନ ଯାନ୍ତି ଯାନେନ ତେଽପି ଚ॥ 14-100-101 (95656) ସ୍ବାଗତେନ ଚ ଯୋ ବିପ୍ରାନ୍ପୂଜଯେଦାସନେନ ଚ। ସ ଗଚ୍ଛତି ତଦଧ୍ବାନଂ ସୁଖଂ ପରମନିର୍ବୃତଃ॥ 14-100-102 (95657) ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବେତି ଯୋ ମାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବାଽଭିବାଦଯେତ୍। ବ୍ରତୀବଂ ପ୍ରଯତୋ ନିତ୍ଯଂ ସ ସୁଖଂ ତତ୍ପଦଂ ବ୍ରଜେତ୍॥ 14-100-103 (95658) ନମଃ ସର୍ବସହାଭ୍ଯଶ୍ଚେତ୍ଯଭିଖ୍ଯାଯ ଦିନେଦିନେ। ନମସ୍କରୋତି ନିତ୍ଯଂ ଗାଂ ସ ସୁଖଂ ଯାତି ତତ୍ପଥଂ॥ 14-100-104 (95659) ନମୋସ୍ତୁ ପ୍ରିଯଦତ୍ତାଯେତ୍ଯେବଂବାଦୀ ଦିନେଦିନେ। ଭୂମିମାକ୍ରମତେ ପ୍ରାତଃ ସଯନାଦୁତ୍ଥିତଶ୍ଚ ଯଃ॥ 14-100-105 (95660) ସର୍ବକାମୈଃ ସ ତୃପ୍ତାତ୍ମା ସର୍ବଭୂଷଣଭୂଷିତଃ। ଯାତି ଯାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ସୁକଂ ବୈବସ୍ବତାଲଯମ୍॥ 14-100-106 (95661) ଅନତ୍ତରାଶିନୋ ଯେ ତୁ ଡଂଭାନୃତବିବର୍ଜିତାଃ। ତେଽପି ସାରସଯୁକ୍ତେନ ଯାନ୍ତି ଯାନେନ ବୈ ସୁଖମ୍॥ 14-100-107 (95662) ଯେ ଚାପ୍ଯେକେନ ଭୁକ୍ତେନ ଡଂଭାନୃତବିବର୍ଜିତାଃ। ହଂସଯୁକ୍ତୈର୍ବିମାନୈସ୍ତୁ ସୁଖଂ ଯାନ୍ତି ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-108 (95663) ଚତୁର୍ଥେନ ଚ ଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତନ୍ତେ ଯେ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ଯାନ୍ତି ତେ ଧର୍ମନଗରଂ ଯାନୈର୍ବର୍ହିଣଯୋଜିତୈଃ॥ 14-100-109 (95664) ତୃତୀଯଦିବସେନେହ ଭୁଞ୍ଜତେ ଯେ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ତେଽପି ହସ୍ତିରଥଂ ଯାନ୍ତି ତତ୍ପଥଂ କନକୋଜ୍ଜ୍ବଲୈଃ॥ 14-100-110 (95665) ଷଷ୍ଠାନ୍ନକାଲିକୋ ଯସ୍ତୁ ବର୍ଷମେକଂ ତୁ ବର୍ତତେ। କାମକ୍ରୋଧବନିର୍ମୁକ୍ତଃ ଶୁଚିର୍ନିତ୍ଯଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ସ ଯାତି କୁଞ୍ଜରସ୍ଥୈସ୍ତୁ ଜଯଶବ୍ଦରବୈର୍ଯୁତଃ॥ 14-100-111 (95666) ପକ୍ଷୋପବାସିନୋ ଯାନ୍ତି ଯାନୈଃ ଶାର୍ଦୂଲଯୋଜିତୈଃ। ଧର୍ମରାଜପୂରଂ ରମ୍ଯଂ ଦିବ୍ଯସ୍ତ୍ରୀଗଣସେବିତମ୍॥ 14-100-112 (95667) ଯେ ଚ ମାସୋପବାସଂ ବୈ କୁର୍ବତେ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ତେଽପି ସୂର୍ଯାଦଯପ୍ରଖ୍ଯୈର୍ଯାନ୍ତି ଯାନୈର୍ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-113 (95668) ଅଗ୍ନିପ୍ରବେଶଂ ଯଶ୍ଚାପି କୁରୁତେ ମଦ୍ଗତାତ୍ମନା। ସ ଯାତ୍ଯଗ୍ନିପ୍ରକାଶେନ ବିମାନେନ ଯମାଲଯମ୍॥ 14-100-114 (95669) ଗୋକୃତେ ସ୍ତ୍ରୀକୃତେ ଚୈବ ହତ୍ବା ବିପ୍ରକୃତେଽପି ଚ। ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯମରକନ୍ଯାଭିଃ ସେବ୍ଯମାନା ରବିପ୍ରଭାଃ॥ 14-100-115 (95670) ଯେ ଚ କୁର୍ବନ୍ତି ମଦ୍ଭକ୍ତାସ୍ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ତେ ପନ୍ଥାନଂ ମହାତ୍ମାନୋ ଯାନୈର୍ଯାନ୍ତି ସୁନିର୍ବୃତାଃ॥ 14-100-116 (95671) ଯେ ଯଜନ୍ତି ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠାଃ କ୍ରତୁଭିର୍ଭୂରିଦକ୍ଷିଣୈଃ। ହଂସସାରସସଂଯୁକ୍ତୈର୍ଯାନୈସ୍ତେ ଯାନ୍ତି ତତ୍ପଥମ୍॥ 14-100-117 (95672) ପରପୀଡାମକୃତ୍ବୈବ ଭୃତ୍ଯାନ୍ବିଭ୍ରତି ଯେ ନରାଃ। ତତ୍ପଥଂ ସସୁଖଂ ଯାନ୍ତି ବିମାନୈଃ କାଞ୍ଚନୋଜ୍ଜ୍ବଲୈଃ॥ 14-100-118 (95673) ଯେ ସମାଃ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ଜୀବାନାମଭଯପ୍ରଦାଃ। କ୍ରୋଧଲୋଭବିନିର୍ମୁକ୍ତା ନିଗୃହୀତେନ୍ଦ୍ରିଯାସ୍ତଥା। 14-100-119 (95674) ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରତୀକାଶୈର୍ବିମାନୈସ୍ତେ ମହାପ୍ରଭାଃ। ଯାନ୍ତି ବୈବସ୍ବତପୁରଂ ଦେବଗନ୍ଧର୍ବସେବିତାଃ॥ 14-100-120 (95675) ଯେ ମାମେକାନ୍ତଭାବେନ ଦେବଂ ତ୍ର୍ଯଂବକମେବ ବା। ପୂଜଯନ୍ତି ନମସ୍ଯନ୍ତି ସ୍ତୁବନ୍ତି ଚ ଦିନେଦିନେ। ଧର୍ମରାଜପୁରଂ ଯାନ୍ତି ଯାନୈସ୍ତେଽର୍କସମପ୍ରଭୈଃ॥ 14-100-121 (95676) ପୂଜିତାସ୍ତତ୍ର ଧର୍ମେଣ ସ୍ବଯଂ ମାଲ୍ଯାଦିଭିଃ ଶୁଭୈଃ। ଯାନ୍ତ୍ଯେବ ଧର୍ମଲୋକଂ ବା ରୁଦ୍ରଲୋକମଥାପି ବା॥ ॥ 14-100-122 (95677) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 100 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 101

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.101. ଅଧ୍ଯାଯଃ 101

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଜଲଦାନାନ୍ନଦାନଫଲପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 1 ॥ ତଥାଽତିଥିଲକ୍ଷଣକଥନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ପୂଜାଫଲକଥନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଶ୍ରୁତ୍ବା ଯମପୁରାଧ୍ବାନଂ ଜୀବାନାଂ ଗମନଂ ତଥା। ଧର୍ମପୁତ୍ରଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା କେଶବଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍॥ 14-101-1 (95678) ଦେବଦେବେଶ ଦୈତ୍ଯଘ୍ନ ଋଷିସଙ୍ଘୈରଭିଷ୍ଟୁତ। ଭଗବନ୍ଭବହଞ୍ଶ୍ରୀମନ୍ସହସ୍ରାଦିତ୍ଯସନ୍ନିଭ॥ 14-101-2 (95679) ସର୍ବସଂଭବ ଧର୍ମଜ୍ଞ ସର୍ବଧରମପ୍ରବର୍ତକ। ସର୍ବଦାନଫଲଂ ସୌମ୍ଯ କଥଯସ୍ବ ମମାଚ୍ଯୁତ॥ 14-101-3 (95680) ଦାନଂ ଦେଯଂ କଥଂ କୃଷ୍ଣ କୀଦୃଶାଯ ଦ୍ବିଜାଯ ବୈ। କୀଦୃଶଂ ବା ତପଃ କୃତ୍ବା ତତ୍ଫଲଂ କୁତ୍ର ଭୁଜ୍ଯତେ॥ 14-101-4 (95681) ଏବମୁକ୍ତୋ ହୃଷୀକେଶୋ ଧର୍ମପୁତ୍ରେଣ ଧୀମତା। ଉବାଚ ଧର୍ମପୁତ୍ରାଯ ପୁଣ୍ଯାନ୍ଧର୍ମାନ୍ମହୋଦଯାନ୍॥ 14-101-5 (95682) ଶୃଣୁଷ୍ବାବହିତୋ ରାଜନ୍ପୂତଂ ପାପଘ୍ନମୁତ୍ତମମ୍। ସର୍ବଦାନଫଲଂ ସୌମ୍ଯ ନ ଶ୍ରାବ୍ଯଂ ପାପକର୍ମଣମ୍॥ 14-101-6 (95683) ଯଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ପୁରୁଷଃ ସ୍ତ୍ରୀ ବା ନଷ୍ଟପାପଃ ସମାହିତଃ। ତତ୍କ୍ଷଣାତ୍ପୂତତାଂ ଯାତି ପାପକର୍ମରତୋପି ବା॥ 14-101-7 (95684) ଏକାହମପି କୌନ୍ତେଯ ଭୂମାବୁତ୍ପାଦିତଂ ଜଲମ୍। ସପ୍ତ ତାରଯତେ ପୂର୍ବାନ୍ବିତୃଷ୍ଣା ଯତ୍ର ଗୌର୍ଭବେତ୍॥ 14-101-8 (95685) ପାନୀଯଂ ପରମଂ ଲୋକେ ଜୀବାନାଂ ଜୀବନଂ ସ୍ମୃତମ୍। ପାନୀଯସ୍ଯ ପ୍ରଦାନେନ ତୃପ୍ତିର୍ଭବତି ପାଣ୍ଡବ। ପାନୀଯସ୍ଯ ଗୁଣା ଦିବ୍ଯାଃ ପରଲୋକେ ଗୁଣାବହାଃ॥ 14-101-9 (95686) ତତ୍ର ପୁଷ୍ପୋଦକୀ ନାମ ନଦୀ ପରମପାବନୀ। କାମାନ୍ଦଦାତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତୋଯଦାନାଂ ଯମାଲଯେ॥ 14-101-10 (95687) ଶୀତଲଂ ସଲିଲଂ ହ୍ଯତ୍ର ହ୍ଯକ୍ଷଯ୍ଯମମୃତୋପମମ୍। ଶୀତତୋଯପ୍ରଦାଦୄଣାଂ ଭବେନ୍ନିତ୍ଯଂ ସୁଖାବହମ୍॥ 14-101-11 (95688) ଯେ ଚାପ୍ଯତୋଯଦାତାରଃ ପୂଯସ୍ତେଷାଂ ବିଧୀଯତେ। 14-101-12 (95689) ପ୍ରଣଶ୍ଯତ୍ଯଂବୁପାନେନ ବୁଭୁକ୍ଷା ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ତୃପୀଷସ୍ଯ ନ ଚାନ୍ନେନ ପିପାସାଽପି ପ୍ରଣଶ୍ଯତି। ତସ୍ମାତ୍ତୋଯଂ ସଦା ଦେଯଂ ତୃଷିତେଭ୍ଯୋ ବିଜାନତା। 14-101-13 (95690) ଅଗ୍ନେର୍ମୂର୍ତିଃ କ୍ଷିତେର୍ଯୋନିରମୃତସ୍ଯ ସ ସଂଭବଃ। ଅତୋଂଭଃ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ମୂଲମିତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ବୁଧୈଃ॥ 14-101-14 (95691) ଅଦ୍ଭିଃ ସର୍ବାଣି ଭୂତାନି ଜୀବନ୍ତି ପ୍ରଭବନ୍ତି ଚ। ତସ୍ମାତ୍ସର୍ବେଷୁ ଦାନେଷୁ ତୋଯଦାନଂ ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-101-15 (95692) ସର୍ବଦାନତପୋଯଜ୍ଞୈର୍ଯତ୍ପ୍ରାପ୍ଯଂ ଫଲମୁତ୍ତମମ୍। ତତ୍ସର୍ବଂ ତୋଯଦାନେନ ପ୍ରାପ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-101-16 (95693) ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯସ୍ତ୍ବନ୍ନଦାତଂ ସୁସଂସ୍କୃତମ୍। ତୈସ୍ତୁ ଦତ୍ତାଃ ସ୍ବଯଂ ପ୍ରାଣା ଭବନ୍ତି ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-101-17 (95694) ଅନ୍ନାଦ୍ରକ୍ତଂ ଚ ଶୁକ୍ଲଂ ଚ ଅନ୍ନେ ଜୀବଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ। ଇନ୍ଦ୍ରିଯାଣି ଚ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚ ପୁଷ୍ଣନ୍ତ୍ଯନ୍ନେନ ନିତ୍ଯଶଃ। ଅନ୍ନହୀନାନି ସୀଦନ୍ତି ସର୍ବଭୂତାନି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-101-18 (95695) ତେଜୋ ବଲଂ ଚ ରୂପଂ ଚ ସତ୍ବଂ ବୀର୍ଯଂ ଧୃତିର୍ଦ୍ଯୁତିଃ। ଜ୍ଞାନଂ ମେଧା ତଥାଽଽଯୁଶ୍ଚ ସର୍ବମନ୍ନେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍॥ 14-101-19 (95696) ଦେବମାନବର୍ତିର୍ଯକ୍ଷୁ ସର୍ବଲୋକେଷୁ ସର୍ବଦା। ସର୍ବକାଲଂ ହି ସର୍ବେଷାଂ ସର୍ବମନ୍ନେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତମ୍॥ 14-101-20 (95697) ଅନ୍ନଂ ପ୍ରଜାପତେ ରୂପମନ୍ନଂ ପ୍ରଜନନଂ ସ୍ମୃତମ୍। ସର୍ବଭୂତମଯଂ ଚାନ୍ନଂ ଜୀବଶ୍ଚାନ୍ନମଯଃ ସ୍ମୃତଃ॥ 14-101-21 (95698) ଅନ୍ନେନାଧିଷ୍ଠିତଃ ପ୍ରାଣ ଅପାନୋ ବ୍ଯାନ ଏବ ଚ। ଉଦାନଶ୍ଚ ସମାନଶ୍ଚ ଧାରଯନ୍ତି ଶରୀରିଣମ୍॥ 14-101-22 (95699) ଶଯନୋତ୍ଥାନଗମନଗ୍ରହଣାକର୍ଷଣାନି ଚ ସର୍ବସତ୍ବକୃତଂ କ୍ରମ ଚାନ୍ନାଦେବ ପ୍ରବର୍ତତେ॥ 14-101-23 (95700) ଚତୁର୍ବିଧାନି ଭୂତାନି ଜଙ୍ଗମାନି ସ୍ଥିରାଣି ଚ। ଅନ୍ନାଦ୍ଭବନ୍ତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସୃଷ୍ଟିରେଷା ପ୍ରଜାପତେଃ॥ 14-101-24 (95701) ବିଦ୍ଯାସ୍ଥାନାନି ସର୍ବାଣି ସର୍ବଯଜ୍ଞାଶ୍ଚ ପାବନାଃ। ଅନ୍ନାଦ୍ଯସ୍ମାତ୍ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ତସ୍ମାଦନ୍ନଂ ପରଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-101-25 (95702) ଦେବା ରୁଦ୍ରାଦଯଃ ସର୍ବେ ପିତରୋଽପ୍ଯଗ୍ନଯସ୍ତଥା। ଯସ୍ମାଦନ୍ନେନ ତୁଷ୍ଯନ୍ତି ତସ୍ମାଦନ୍ନଂ ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-101-26 (95703) ଯସ୍ମାଦନ୍ନାତ୍ପ୍ରଜାଃ ସର୍ବାଃ କଲ୍ପେକଲ୍ପେଽସୃଜତ୍ପ୍ରଭୁଃ। ତସ୍ମାଦନ୍ନାତ୍ପରଂ ଦାନଂ ନ ଭୂତଂ ନ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-101-27 (95704) ଯସ୍ମାଦନ୍ନାତ୍ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ଧର୍ମାର୍ଥୌ କାମ ଏବ ଚ। ତସ୍ମାଦନ୍ନାତ୍ପରଂ ଦାନଂ ନାମୁତ୍ରେହ ଚ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-101-28 (95705) ଯକ୍ଷରକ୍ଷୋଗ୍ରହା ନାଗା ଭୂତାନ୍ଯନ୍ତେ ଚ ଦାନବାଃ। ତୁଷ୍ଯନ୍ତ୍ଯନ୍ନେନ ଯସ୍ମାତ୍ତୁ ତସ୍ମାଦନ୍ନଂ ପରଂ ଭବେତ୍॥ 14-101-29 (95706) ପରାନ୍ନମୁପଭୁଞ୍ଜନୋ ଯତ୍କର୍ମ କୁରୁତେ ଶୁଭମ୍। ତଚ୍ଛୁଭସ୍ଯୈକଭାଗସ୍ତୁ କର୍ତୁର୍ଭବତି ଭାରତ॥ 14-101-30 (95707) ଅନ୍ନଦସ୍ଯ ତ୍ରଯୋ ଭାଗା ଭନ୍ତି ପୁରୁଷର୍ଷଭ। ତସ୍ଯାଦନ୍ନଂ ପ୍ରଦାତବ୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ବିଶେଷତଃ॥ 14-101-31 (95708) ବ୍ରାହ୍ମଣାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ଯୋଽନ୍ନଂ ସଂବତ୍ସରଂ ନୃପ। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛେଦ୍ବୈ ପାକଭେଦବିବର୍ଜିତଃ॥ 14-101-32 (95709) ଡଂଭାନୃତବିମୁକ୍ତସ୍ତୁ ପରାଂ ଭକ୍ତିମୁପାଗତଃ। ସ୍ବଧର୍ମେଣାର୍ଜିତଫଲଂ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-101-33 (95710) ଶତବର୍ଷସହସ୍ରାଣି କାମଗଃ କାମରୂପଧୃତ୍। ମୋଦତେଽମରଲୋକସ୍ଥଃ ପୂଜ୍ଯମାନୋପ୍ସରୋଗଣୈଃ। ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାନ୍ନରଲୋକେ ଦ୍ବିଜୋ ଭବେତ୍॥ 14-101-34 (95711) ଅଗ୍ନଭିକ୍ଷାଂ ଚ ଯୋ ଦଦ୍ଯାଦ୍ଦରିଦ୍ରାଯ ଦ୍ବିଜାତଯେ। ଷଣ୍ମାସାନ୍ବାର୍ଷିକଂ ଶ୍ରାଦ୍ଦଂ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-101-35 (95712) ଗୋସହସ୍ରପ୍ରଦାନେନ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ପ୍ରଣ୍ଯଫଲମାପ୍ନୋତି ନରୋ ବୈ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-101-36 (95713) ଅଥ ସଂବତ୍ସରଂ ଦଦ୍ଯାଦଗ୍ରଭିକ୍ଷାମଯାଚତେ। ପ୍ରଚ୍ଛଦ୍ଯୈବ ସ୍ବଯଂ ନୀତ୍ବା ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-101-37 (95714) କପିଲାନାଂ ସହସ୍ରୈସ୍ତୁ ଯଦ୍ଦେଯଂ ପୁଣ୍ଯମୁଚ୍ଯତେ। ତତ୍ସର୍ବମଖିଲଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଶକ୍ରଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-101-38 (95715) ସ ଶକ୍ରଭବନେ ରମ୍ଯେ ର୍ଷିକୋଟିଶତଂ ନୃପ। ଯଥାକାମଂ ମହାତେଜାଃ କ୍ରୀଡତ୍ଯପ୍ସରସାଂଗଣୈଃ॥ 14-101-39 (95716) ଅନ୍ନଂ ଚ ଯସ୍ତୁ ବୈ ଦଦ୍ଯାଦ୍ଦ୍ବିଜାଯ ନିଯତବ୍ରତଃ। ଦଶବର୍ଷାମି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-101-40 (95717) କପିଲା ଶତସହସ୍ରସ୍ଯ ବିଧିଦତ୍ତସ୍ଯ ଯତ୍ଫଲମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାସାଦ୍ଯ ପୁରନ୍ଦରପୁରଂ ବ୍ରଜେତ୍॥ 14-101-41 (95718) ସ ଶକ୍ରଭବନେ ରମ୍ଯେ କାମରୂପୀ ଯଥାସୁଖମ୍। ଶତକୋଟିସମା ରାଜନ୍କ୍ରୀଡତେଽମରପୂଜିତଃ॥ 14-101-42 (95719) ଶକ୍ରଲୋକାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ଇହ ଲୋକେ ମହାଦ୍ଯୁତିଃ। ଚତୁର୍ବେଦୀ ଦ୍ବିଜଃ ଶ୍ରୀମାଞ୍ଜାଯତେ ରାଜପୂଜିତଃ॥ 14-101-43 (95720) ଅଧ୍ବଶ୍ରାନ୍ତାଯ ବିପ୍ରାଯ କ୍ଷୁଧିତାଯାନ୍ନକାଙ୍କ୍ଷିଣେ। ଦେଶକାଲାଭିଯାତାଯ ଦୀଯତେ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ॥ 14-101-44 (95721) ଯାଚତେଽନ୍ନଂ ନ ଦଦ୍ଯାଦ୍ଯୋ ବିଦ୍ଯାମାନେ ଧନାଗମେ। ସ ଲୁବ୍ଧୋ ନରକଂ ଯାତି କୃମୀଣାଂ କାଲସୂତ୍ରକମ୍॥ 14-101-45 (95722) ତତ୍ର ନରକେ ଘୋରେ ଲୋଭମୋହବିଚେତନଃ। ଦଶରବ୍ଷସହସ୍ରାଣି କ୍ଲିଶ୍ଯତେ ବେଦନାର୍ଦିତଃ॥ 14-101-46 (95723) ତସ୍ମାଚ୍ଚ ନରକାନ୍ମୁକ୍ତଃ କାଲେନ ମହତା ହି ସଃ। ଦରିଦ୍ରୋ ମାନୁଷେ ଲୋକେ ଚଣ୍ଡାଲେଷ୍ବପି ଜାଯତେ। 14-101-47 (95724) ଯସ୍ତୁ ପାଂସୁଲପାଦଶ୍ଚ ଦୂରାଧ୍ବଶ୍ରମକର୍ଶିତଃ। କ୍ଷୁତ୍ପିପାସାଶ୍ରମଶ୍ରାନ୍ତ ଆର୍ତଃ ଖିନ୍ନଗତିର୍ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-101-48 (95725) ପୃଚ୍ଛନ୍ବୈ ହ୍ଯନ୍ନଦାତାରଂ ଗୃହମଭ୍ଯେତ୍ଯ ଯାଚଯେତ୍। ତଂ ପୂଜଯେତ୍ତୁ ଯତ୍ନେନ ସୋଽତିଥିଃ ସ୍ବର୍ଗସଂକ୍ରମଃ। ତସ୍ମିଂସ୍ତୁଷ୍ଟେ ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ତୁଷ୍ଟାଃ ସ୍ଯୁଃ ସର୍ବଦେବତାଃ॥ 14-101-49 (95726) ନ ତଥା ହବିଷା ହୋମୈର୍ନ ପୁଷ୍ପୈର୍ନାନୁଲେପନୈଃ। ଅଗ୍ନଯଃ ପାର୍ଥ ତୁଷ୍ଯନ୍ତି ଯଥା ହ୍ଯତିଥିପୂଜନାତ୍॥ 14-101-50 (95727) କପିଲାଯାଂ ତୁ ଦତ୍ତାଯାଂ ବିଧିବଜ୍ଜ୍ଯେଷ୍ଠପୁଷ୍କରେ। ନ ତତ୍ଫଲମବାପ୍ନୋତି ଯତ୍ଫଲଂ ବିପ୍ରବୋଜନାନ୍। 14-101-51 (95728) ଦ୍ବିଜପାଦୋଦକକ୍ଲିନ୍ନା ଯାବତ୍ତିଷ୍ଠତି ମେଦିନୀ। ତାବତ୍ପୁଷ୍କରପତ୍ରେଣ ପିବନ୍ତି ପିତରୋ ଜଲମ୍॥ 14-101-52 (95729) ଦେବମାଲ୍ଯାପନଯନଂ ଦ୍ବିଜୋଚ୍ଛିଷ୍ଟାପମାର୍ଜନମ୍। ଶ୍ରାନ୍ତସଂବାହନଂ ଚୈବ ତଥା ପାଦାବସେଚନମ୍॥ 14-101-53 (95730) ପ୍ରତିଶ୍ରଯପ୍ରଦାନଂ ଚ ତଥା ଶଯ୍ଯାସନସ୍ଯ ଚ। ଏକୈକଂ ପାଣ୍ଡବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଗୋପ୍ରଦାନାଦ୍ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-101-54 (95731) ପାଦୋଦକଂ ପାଦଘୃତଂ ଦୀପମନ୍ନଂ ପ୍ରତିଶ୍ରଯମ୍। ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯୋ ନୋପସର୍ପନ୍ତି ତେ ଯମମ୍॥ 14-101-55 (95732) ବିପ୍ରାତିଥ୍ଯେ କୃତେ ରାଜନ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ଶୁଶ୍ରୂଷିତେଽପି ଚ। ଦେବାଃ ଶୁଶ୍ରୂଷିତାଃ ସର୍ବେ ତ୍ରଯସ୍ତ୍ରିଂଶଦରିନ୍ଦମ॥ 14-101-56 (95733) ଅଭ୍ଯାଗତୋ ଜ୍ଞାତପୂର୍ବୋ ହ୍ଯଜ୍ଞାତୋଽତିଥିରୁଚ୍ଯତେ। ତଯୋଃ ପୂଜାଂ ଦ୍ବିଜଃ କୁର୍ଯାଦିତି ପୌରାଣିକୀ ଶ୍ରୁତିଃ॥ 14-101-57 (95734) ପାଦାଭ୍ଯଙ୍ଗନ୍ନପାନୈସ୍ତୁ ଯୋଽତିର୍ଥିଂ ପୂଜଯେନ୍ନରଃ। ପୂଜିତସ୍ତେନ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭବାମୀହ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-101-58 (95735) ଶୀଘ୍ରଂ ପାପାଦ୍ବିନିର୍ମୁକ୍ତୋ ମଯା ଚାନୁଗ୍ରହୀକୃତଃ। ବିମାନେନେନ୍ଦୁକଲ୍ପେନ ମମ ଲୋକଂ ସ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-101-59 (95736) ଅଭ୍ଯାଗତଂ ଶ୍ରାନ୍ତମନୁବ୍ରଜନ୍ତି ଦେବାଶ୍ଚ ସର୍ବେ ପିତରୋଽଗ୍ନଯଶ୍ଚ। ତସ୍ମିନ୍ଦ୍ବିଜେ ପୂଜିତେ ପୂଜିତାଃ ସ୍ଯୁ- ର୍ଗତେ ନିରାଶାଃ ପିତରୋ ବ୍ରଜନ୍ତି॥ 14-101-60 (95737) ଅତିର୍ଥିର୍ଯସ୍ଯ ଭଗ୍ନାଶୋ ଗୃହାତ୍ପ୍ରତିନିବର୍ତତେ। ପିତରସ୍ତସ୍ଯ ନାଶ୍ନନ୍ତି ଦଶବର୍ଷଣି ପଞ୍ଚ ଚ॥ 14-101-61 (95738) ବର୍ଜିତଃ ପିତୃଭିର୍ଲୁବ୍ଧଃ ସ ଦେବୈରଗ୍ନିଭିଃ ସହ। ନିରଯଂ ରୌରବଂ ଗତ୍ବା ଦଶବର୍ଷାଣି ପଞ୍ଚ ଚ। ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଚୋଚ୍ଛିଷ୍ଟଭୁଗ୍ଭବେତ୍॥ 14-101-62 (95739) ବୈଶ୍ବଦେବାନ୍ତିକେ ପ୍ରାପ୍ତମତିଥିଂ ଯୋ ନ ପୂଜଯେତ୍। ଚଣ୍ଡାଲତ୍ବମବାପ୍ନୋତି ସଦ୍ଯ ଏବ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-101-63 (95740) ନିର୍ବାସଯତି ଯୋ ବିପ୍ରଂ ଦେଶକାଲଗତଂ ଗୃହାତ୍। ପତିତସ୍ତତ୍କ୍ଷଣାଦେବ ଜାଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-101-64 (95741) ନରକେ ରୌରବେ ଘୋରେ ବର୍ଷକୋଟିଂ ସ ପଚ୍ଯତେ। ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଲୋକେ ନରାଧମଃ। ଶ୍ବା ବୈ ଦ୍ବାଦଶଜନ୍ମାନି ଜାଯତେ କ୍ଷୁତ୍ପିପାସିତଃ॥ 14-101-65 (95742) ଚଣ୍ଡାଲୋପ୍ଯତିଥିଃ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଦେଶକାଲେଽନ୍ନକାଙ୍କ୍ଷଯାଃ। ଅଭ୍ଯୁଦ୍ଗମ୍ଯୋ ଗୃହସ୍ଥେନ ପୂଜନୀଯଶ୍ଚ ସର୍ବଦା॥ 14-101-66 (95743) ଅନର୍ଚଯିତ୍ବା ଯୋଽଶ୍ନାତି ଲୋଭମୋହବିଚେତନଃ। ସ ଚଣ୍ଡାଲତ୍ବମାପନ୍ନୋ ଦଶ ଜନ୍ମାନି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-101-67 (95744) ନିରାଶମତିଥିଂ କୃତ୍ବା ଭୁଞ୍ଜନୋ ଯଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟବାନ୍। ନ ଜାନାତି କିଲାତ୍ମାନଂ ବିଷ୍ଠକୂପେ ନିପାତିତଂ॥ 14-101-68 (95745) ମୋଘଂ ଧ୍ରୁବଂ ପ୍ରୋର୍ଣଯତି ମୋଘମସ୍ଯ ତୁ ପଚ୍ଯତେ। ମୋଘମନ୍ନଂ ସଦାଽଶ୍ନାତି ଯୋତିଥିଂ ନ ଚ ପୂଜଯେତ୍॥ 14-101-69 (95746) ସାଙ୍ଗୋପାଙ୍ଗାଂସ୍ତୁ ଯୋ ବେଦାନ୍ପଠତୀହ ଦିନେଦିନେ। ନ ଚାତିଥିଂ ପୂଜଯତି ବୃଥା ଭବତି ସ ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-101-70 (95747) ପାକଯଜ୍ଞମହାଯଜ୍ଞୈଃ ସୋମସଂସ୍ଥାଭିରେବ ଚ। ଯେ ଯଜନ୍ତି ନ ଚାର୍ଚନ୍ତି ଗୃହେଷ୍ବତିଥିମାଗତମ୍॥ 14-101-71 (95748) ତେଷାଂ ଯଶୋଭିକାମାନାଂ ଦତ୍ତମିଷ୍ଟଂ ଚ ଯଦ୍ଭବେତ୍। ବୃଥା ଭବତି ତତ୍ସର୍ବମାଶଯା ହି ତଯା ହତମ୍॥ 14-101-72 (95749) ଦେଶଂ କାଲଂ ଚ ପାତ୍ରଂ ଚ ସ୍ବଶକ୍ତିଂ ଚ ନିରୀକ୍ଷ୍ଯ ଚ। ଅଲ୍ପଂ ସମଂ ମହଦ୍ବାପି କୁର୍ଯାଦାତିଥ୍ଯମାତ୍ମବାନ୍॥ 14-101-73 (95750) ସୁମୁଖଃ ସୁପ୍ରସନ୍ନାତ୍ମା ଧୀମାନତିଥିମାଗତମ୍। ସ୍ବାଗତେନାସନେନାଦ୍ଭିରନ୍ନାଦ୍ଯେନ ଚ ପୂଜଯେତ୍॥ 14-101-74 (95751) ହିତଃ ପ୍ରିଯୋ ବା ଦ୍ବେଷ୍ଯୋ ବା ମୂର୍ଖଃ ପଣ୍ଡିତ ଏବ ବା। ପ୍ରାପ୍ତୋ ଯୋ ବୈଶ୍ବଦେବାନ୍ତେ ସୋତିଥିଃ ସ୍ବର୍ଗସଂକ୍ରମଃ॥ 14-101-75 (95752) କ୍ଷୁତ୍ପିପାସାଶ୍ରମାର୍ତାଯ ଦେଶକାଲଗତାଯ ଚ। ସତ୍କୃତ୍ଯାନ୍ନଂ ପ୍ରଦାତବ୍ଯଂ ଯଜ୍ଞସ୍ଯ ଫଲମିଚ୍ଛତା॥ 14-101-76 (95753) ଭୋଜଯେଦାତ୍ମନଃ ଶ୍ରେଷ୍ଠାନ୍ବିଧଇବଦ୍ଧବ୍ଯକବ୍ଯଯୋଃ। ଅନ୍ନଂ ପ୍ରାଣୋ ମନୁଷ୍ଯଣାମନ୍ନଦଃ ପ୍ରାଣଦୋ ଭବେତ୍। ତସ୍ମାଦନ୍ନଂ ବିଶେଷେଣ ଦାତବ୍ଯଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛତା॥ 14-101-77 (95754) ଅନ୍ନଦଃ ସର୍ବକାମୈସ୍ତୁ ସୁତୃପ୍ତଃ ସୁଷ୍ଟ୍ବଲଙ୍କୃତଃ। ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରକାଶେନ ବିମାନେନ ବିରାଜତେ॥ 14-101-78 (95755) ସେବ୍ଯମାନୋ ବରସ୍ତ୍ରୀଭିର୍ମମ ଲୋକଂ ସ ଗଚ୍ଛତି। କ୍ରୀଡିତ୍ବା ତୁ ତତସ୍ତସ୍ମିନ୍ବର୍ଷକୋଟିଂ ଯଥାଽମରଃ॥ 14-101-79 (95756) ତତସ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଲୋକେ ମହାଯଶାଃ। ବେଦଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥତତ୍ବଜ୍ଞୋ ଭୋଗବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-101-80 (95757) ଯଥାଶ୍ରଦ୍ଧଂ ତୁ ଯଃ କୁର୍ଯାନ୍ମନୁଷ୍ଯେଷୁ ପ୍ରଜାଯତେ। ମହାଧନପତିଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ବେଦବେଦାଙ୍ଗପାରଗଃ। ସର୍ବଶାସ୍ତ୍ରାର୍ଥତତ୍ବଜ୍ଞୋ ଭୋଗବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-101-81 (95758) ସର୍ବାତିଥ୍ଯଂ ତୁ ଯଃ କୁର୍ଯାଦ୍ବର୍ଷମେକମକଲ୍ମଷଃ। ଧର୍ମାର୍ଜିତଧନୋ ଭୂତ୍ବା ପାକଭେଦବିବର୍ଜିତଃ॥ 14-101-82 (95759) ଦେବାନିବ ସ୍ବଯଂ ବିପ୍ରାନର୍ଚଯିତ୍ବା ପିତୄନପି। ବିପ୍ରାନଗ୍ରାଶନାଶୀ ଯସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-101-83 (95760) ବର୍ଷେଣୈକେନ ଯାବନ୍ତି ପିଣ୍ଡାନ୍ଯଶ୍ନନ୍ତି ଯେ ଦ୍ବିଜାଃ। ତାବଦ୍ବର୍ଷାଣି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-101-84 (95761) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଲୋକେ ମହାଯଶାଃ। ବେଦସାସ୍ତ୍ରାର୍ଥତତ୍ବଜ୍ଞୋ ଭୋଗବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-101-85 (95762) ସର୍ବାତିଥ୍ଯଂ ତୁ ଯଃ କୁର୍ଯାଦ୍ଯଥାଶ୍ରଦ୍ଧଂ ନରେଶ୍ବର। ଅକାଲନିଯମେନାପି ସତ୍ଯବାଦୀ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-101-86 (95763) ସତ୍ଯସନ୍ଧୋ ଚିତକ୍ରୋଧଃ ଶାଖାଧର୍ମବିବର୍ଜିତଃ। ଅଧର୍ମଭୀରୁର୍ଧର୍ମିଷ୍ଠୋ ମାଯାମାତ୍ସର୍ଯବର୍ଜିତଃ॥ 14-101-87 (95764) ଶ୍ରଦ୍ଦଧାନଃ ସୁଚିର୍ନିତ୍ଯଂ ପାକବେଦବିବର୍ଜିତଃ। ସ ବିମାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ଦିବ୍ଯରୂପୀ ମହାଯଶାଃ॥ 14-101-88 (95765) ପୁରନ୍ଦରପୁରଂ ଯାତି ଗୀଯମାନୋପ୍ସରୋଗଣୈଃ। ମନ୍ବନ୍ତରଂ ତୁ ତତ୍ରୈବ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ଦେବପୂଜିତଃ। ମାନୁଷ୍ଯଲୋକମାଗମ୍ଯ ଭୋଗବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-101-89 (95766) ଦଶଜନ୍ମାନି ବିପ୍ରତ୍ବମାପ୍ନୁଯାଦ୍ରାଜପୂଜିତଃ। ଜାତିସ୍ମରଶ୍ଚ ଭବତି ଯତ୍ରଯତ୍ରୋପଜାଯତେ॥ ॥ 14-101-90 (95767) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଏକାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 101 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 102

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.102. ଅଧ୍ଯାଯଃ 102

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଭୂଗୋତିଲକନ୍ଯାଦାନଫଲପ୍ରତିପାଦନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଭଗବାନୁବାଚ। ଅତଃ ପରଂ ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ଭୂମିଦାନମନୁତ୍ତମମ୍॥ 14-102-1 (95768) ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ବିପ୍ରାଯ ଭୂମିଂ ରମ୍ଯାଂ ସଦକ୍ଷିଣାମ୍। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ସାଗ୍ନିହୋତ୍ରାଯ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-102-2 (95769) ସ ସର୍ବକାମତୃପ୍ତାତ୍ମା ସର୍ବରତ୍ନବିଭୂଷିତଃ। ସର୍ବପାପବିନିର୍ମୁକ୍ତୋ ଦୀପ୍ଯମାନୋଽର୍କବତ୍ସଦା॥ 14-102-3 (95770) ବାଲସୂର୍ଯପ୍ରକାଶେନ ବିଚିତ୍ରଧ୍ବଜଶୋଭିନା। ଯାତି ଯାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ମମ ଲୋକଂ ମହାଯଶାଃ॥ 14-102-4 (95771) ତତ୍ର ଦିବ୍ଯାଙ୍ଗନାଭିସ୍ତୁ ସେବ୍ଯମାନୋ ଯଥାସୁଖମ୍। କାମଗଃ କାମରୂପୀ ଚ କ୍ରୀଡତ୍ଯପ୍ସରସାଂଗଣୈଃ॥ 14-102-5 (95772) ଯାବଦ୍ବିଭର୍ତି ଲୋକାନ୍ବୈ ଭୂମିଃ କୁରୁକୁଲୋଦ୍ବହ। ତାବଦ୍ଭୂମିପ୍ରଦଃ କାଲେ ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-6 (95773) ନ ହି ଭୂମିପ୍ରଦାନାଦ୍ବୈ ଦାନମନ୍ଯଦ୍ବିଶିଷ୍ଯତେ। ନ ଚାପି ଭୂମିହରଣାତ୍ପାପମାନ୍ଯଦ୍ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-102-7 (95774) ଦାନାନ୍ଯନ୍ଯାନି ହୀଯନ୍ତେ କାଲେନ କୁରୁପୁଙ୍ଗବ। ଭୂମିଦାନସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯସ୍ଯ କ୍ଷଯୋ ନୈବୋପପଦ୍ଯତେ॥ 14-102-8 (95775) ବ୍ରାହ୍ମଣାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ଭୂମିଂ ଦତ୍ତାଂ ତୁ ଯୋ ନରଃ। ନ ହିଂସତି ନରବ୍ଯାଘ୍ର ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-102-9 (95776) ସପ୍ତଦ୍ବୀପସମୁଦ୍ରାନ୍ତା ରତ୍ନସଂଚଯସଂକୁଲା। ସଶୈଲବନଦୁର୍ଗାଢ୍ଯା ତେନ ଦତ୍ତା ମହୀ ଭବେତ୍॥ 14-102-10 (95777) ଭୂମିଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦୀଯମାନାଂ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯାଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣେ। ସର୍ବଭୂତାନି ମନ୍ଯନ୍ତେ ମାଂ ଦଦାତୀତି ହର୍ଷବତ୍॥ 14-102-11 (95778) ସୁବର୍ଣମଣିରତ୍ନାନି ଧନାନି ଚ ବସୂନି ଚ। ସର୍ବଦାନାନି ବୈ ରାଜନ୍ଦଦାତି ବସୁଧାଂ ଦଦତ୍॥ 14-102-12 (95779) ସାଗରାନ୍ସରିତଃ ଶୈଲାନ୍ସମାନି ବିଷମାଣି ଚ। ସର୍ବଗନ୍ଧରସାଂଶ୍ଚୈବ ଦଦାତି ବସୁଧାଂ ଦଦତ୍॥ 14-102-13 (95780) ଓଷଧୀଃ ଫଲସଂପନ୍ନା ନାନାପୁଷ୍ପସମନ୍ବିତାଃ। କମଲୋତ୍ପଲଷଣ୍ଡାଂଶ୍ଚ ଦଦାତି ବସୁଧାଂ ଦଦତ୍॥ 14-102-14 (95781) ଧର୍ମଂ କାମଂ ତଥା ଚାର୍ଥଂ ବେଦାନ୍ଯଜ୍ଞାଂସ୍ତଥୈବ ଚ। ସ୍ବର୍ଗମାର୍ଗଗତିଂ ଚୈବ ଦଦାତି ବସୁଧାଂ ଦଦତ୍॥ 14-102-15 (95782) ଅଗ୍ନିଷ୍ଟୋମାଦିଭିର୍ଯଜ୍ଞୈର୍ଯେ ଯଜନ୍ତେ ସଦକ୍ଷିଣୈଃ। ନ ତତ୍ଫଲଂ ଲଭନ୍ତେ ତେ ଭୂମିଦାନସ୍ଯ ଯତ୍ଫଲମ୍॥ 14-102-16 (95783) ଶ୍ରୋତ୍ରିଯା ମହୀଂ ଦତ୍ତ୍ବା ଯୋ ନ ହିଂସତି ପାଣ୍ଡବ। ତଦ୍ଦାନଂ କଥଯିଷ୍ଯନ୍ତି ଯାବଲ୍ଲୋକାଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ। ତାବତ୍ସ୍ବର୍ଗୋପଭୋଗାନାଂ ଭୋକ୍ତାରଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ॥ 14-102-17 (95784) ସସ୍ଯପୂର୍ଣାଂ ମହୀଂ ଯସ୍ତୁ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ପିତରସ୍ତସ୍ଯ ତୃପ୍ଯଯନ୍ତି ଯାବଦାଭୂତସଂପ୍ଲୁବମ୍॥ 14-102-18 (95785) ମମ ରୁଦ୍ରସ୍ଯ ସବିତୁସ୍ତ୍ରିଦଶାନାଂ ତଥୈବ ଚ। ପ୍ରୀତଯେ ବିଦ୍ଧି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭୂମିର୍ଦତ୍ତା ଦ୍ବିଜାଯ ବୈ॥ 14-102-19 (95786) ତେନ ପୁଣ୍ଯେନ ପୂତାତ୍ମା ଦାତା ଭୂମେର୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ମମ ସାଲୋକ୍ଯମାପ୍ନୋତି ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରାଣା॥ 14-102-20 (95787) ଯତ୍କିଂଚିତ୍କୁରୁତେ ପାପଂ ପୁରୁଷେ ବୃତ୍ତିକର୍ଶିତଃ। ସ ଚ ଗୋକର୍ଣମାତ୍ରେଣ ଭୂମିଦାନେନ ଶୁଧ୍ଯତି॥ 14-102-21 (95788) ମାସୋପବାସେ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ କୃଚ୍ଛ୍ରେ ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣେଽପି ଚ। ଭୂମିଗୋକର୍ଣମାତ୍ରେଣ ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ତୁ ବିଧୀଯତେ॥ 14-102-22 (95789) ସର୍ବତୀର୍ଥାଭିଷେକେ ଚ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ଭୂମିଗୋକର୍ଣମାତ୍ରେଣ ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ତୁ ବିଧୀଯତେ॥ 14-102-23 (95790) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-102-24x (7953) ଦେବଦେବ ନମସ୍ତେଽସ୍ତଦୁ ବାସୁଦେବ ସୁରେଶ୍ବର। ଗୋକର୍ଣସ୍ଯ ପ୍ରମାଣଂ ବୈ ବକ୍ତୁମର୍ହସି ତତ୍ବତଃ॥ 14-102-24 (95791) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-102-25x (7954) ଶୃଣୁ ଗୋକର୍ଣମାତ୍ରସ୍ଯ ପ୍ରମାଣଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ତ୍ରିଂଶଦ୍ଦଣ୍ଡପ୍ରମାଣେନ ପ୍ରମିତଂ ସର୍ବତୋ ଦିଶମ୍॥ 14-102-25 (95792) ପ୍ରତ୍ଯକ୍ପ୍ରାଗପି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତତ୍ତଥା ଦକ୍ଷିଣୋତ୍ତରମ୍। ଗୋକର୍ଣଂ ତଦ୍ବିଦଃ ପ୍ରାହୁଃ ପ୍ରମାଣଂ ଧରଣେର୍ନୃପ॥ 14-102-26 (95793) ସବୃଷଂ ଗୋଶତଂ ଯତ୍ର ସୁଖଂ ତିଷ୍ଠତ୍ଯଯନ୍ତ୍ରିତମ୍। ସବତ୍ସଂ କୁରୁଶାର୍ଦୂଲ ତଚ୍ଚ ଗୋକର୍ଣମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-102-27 (95794) କିଂକରା ମୃତ୍ଯୁଦଣ୍ଡାଶ୍ଚ କୁଂଭୀପାକାଶ୍ଚ ଦାରୁଣାଃ। ଘୋରାଶ୍ଚ ବାରୁଣାଃ ପାଶା ନୋପସର୍ପନ୍ତି ଭୂମିଦମ୍॥ 14-102-28 (95795) ନିରଯା ରୌରବାଦ୍ଯାଶ୍ଚ ତଥା ବୈତରଣୀ ନଦୀ। ତୀବ୍ରାଶ୍ଚ ଯାତନାଃ କୃଷ୍ଟା ନୋପସର୍ପନ୍ତି ଭୂମିଦମ୍॥ 14-102-29 (95796) ଚିତ୍ରଗୁପ୍ତାଃ କଲିଃ କାଲଃ କୃତାନ୍ତୋ ମୃତ୍ଯୁରେବ ଚ। ଯମଶ୍ଚ ଭଗବାନ୍ସାକ୍ଷାତ୍ପୂଜଯନ୍ତି ମହୀପ୍ରଦମ୍॥ 14-102-30 (95797) ରୁଦ୍ରଃ ପ୍ରଜାପତିଃ ଶକ୍ରଃ ସୁରା ଋଷିଗଣାସ୍ତଥା। ଅହଂ ଚ ପ୍ରୀତିମାନ୍ରାଜନ୍ପୂଜଯାମୋ ମହୀପ୍ରଦମ୍॥ 14-102-31 (95798) କୃଶଭୃତ୍ଯସ୍ଯ କୃଶଗୋଃ କୃଶାଶ୍ବସ୍ଯ କୃତାତିଥେଃ। ଭୂମିର୍ଦେଯା ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ସ ନିଧଇଃ ପାରଲୌକିକଃ॥ 14-102-32 (95799) ସୀଦମାନକୁଟୁଂବାଯ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯାଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣେ। ବ୍ରସ୍ଥାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ଭୂମିର୍ଦେଯା ନରାଧିପ॥ 14-102-33 (95800) ଯଥା ହି ଧାତ୍ରୀ କ୍ଷୀରେଣ ପୁତ୍ରଂ ବର୍ଧଯତି ସ୍ବଯମ୍। ଦାତାରମନୁଗୃହ୍ଣାତି ଦତ୍ତା ହ୍ଯେବଂ ବସୁଂଧରା॥ 14-102-34 (95801) ଯଥା ବିଭର୍ତି ଗୌର୍ବତ୍ସଂ ସୃଜନ୍ତୀ କ୍ଷୀରମାତ୍ମନଃ। ତଥା ସର୍ବଗୁଣୋପେତା ଭୂମିର୍ବହତି ଭୂମିଦମ୍॥ 14-102-35 (95802) ଯଥା ବୀଜନି ରୋହନ୍ତି ଜଲସିକ୍ତାନି ଭୂପତେ। ତଥା କାମାଃ ପ୍ରରୋହନ୍ତି ଭୂମିଦସ୍ଯ ଦିନେଦିନେ॥ 14-102-36 (95803) ଯଥା ତେଜସ୍ତୁ ସୂର୍ଯସ୍ଯ ତମଃ ସର୍ବଂ ବ୍ଯପୋହତି। ତଥା ପାପଂ ନରସ୍ଯେହ ଭୂମିଦାନଂ ବ୍ଯପୋହତି॥ 14-102-37 (95804) ଦାତା ଦଶାନୁଗୃହ୍ଣାତି ଯୋ ହରେଦ୍ଦଶ ହନ୍ତି ଚ। ଅତୀତାନ୍ଯାଗତାନୀହ କୁଲାନି କୁରୁପୁଙ୍ଗବ॥ 14-102-38 (95805) ଆଶ୍ରୁତ୍ଯ ଭୂମିଦାନଂ ତୁ ଦତ୍ତ୍ବା ଯୋ ବା ହରେନ୍ପୁନଃ। ସ ବଦ୍ଧୋ ବାରୁଣୈଃ ପାଶୈଃ କ୍ଷିପ୍ଯତେ ପୂଯଶୋଣିତେ॥ 14-102-39 (95806) ସ୍ବଦତ୍ତାଂ ପରଦତ୍ତାଂ ବା ଯୋ ହରେତ୍ ବସୁଂଧରାମ୍। ନ ତସ୍ଯ ନରକାଦ୍ଧୋରାଦ୍ବିଦ୍ଯତେ ନିଷ୍କୃତିଃ କ୍ବଚିତ୍॥ 14-102-40 (95807) ବ୍ରାହ୍ମ୍ଣସ୍ଯ ହୃତେ କ୍ଷେତ୍ରେ ହନ୍ଯାଦ୍ଦ୍ବାଦଶ ପୂର୍ବଜାନ୍। ସ ଗଚ୍ଛେତ୍କୃମିଯୋନିଂ ଚ ନ ଚ ମୁଚ୍ଯେତ ଜାତୁ ସଃ॥ 14-102-41 (95808) ଦତ୍ତ୍ବା ଭୂମିଂ ଦ୍ବିଜେନ୍ଦ୍ରାଯ ଯସ୍ତାମେବୋପଜୀବତି। ଗବାଂ ଶତସହସ୍ରସ୍ଯ ହନ୍ତୁଃ ସ ଲଭତେ ଫଲମ୍॥ 14-102-42 (95809) ସୋଧଶ୍ଶିରାସ୍ତୁ ପାପାତ୍ମା କୁଂଭୀପାକେଷୁ ପଚ୍ଯତେ। ଦିବ୍ଯୈର୍ବର୍ଷସହସ୍ରୈସ୍ତୁ କୁଂଭୀପାକାଦ୍ବିଜନିସ୍ସୃତଃ। ଇହ ଲୋକେ ଭବେତ୍ସ ଶ୍ବା ରାତଜନ୍ମନି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-102-43 (95810) ଦତ୍ତ୍ବା ଭୂମି ଦ୍ବିଜେନ୍ଦ୍ରାଣାଂ ଯସ୍ତାମେବୋପଜୀବତି। ସ ମୂଢୋ ଯାତି ଦୁଷ୍ଟାତ୍ମା ନରକାନେକବିଂଶତିମ୍। ନରକେଭ୍ଯୋ ବିନିର୍ମୁକ୍ତଃ ଶୁନାଂ ଯୋନିଂ ସ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-102-44 (95811) ହଲକୃଷ୍ଟା ମହୀ ଦେଯା ସବୀଜା ସସ୍ଯମାଲିନୀ। ଅଥବା ସୋଦକା ଦେଯା ଦରିଦ୍ରାଯ ଦ୍ବିଜାତଯେ॥ 14-102-45 (95812) ଏବଂ ଦତ୍ତା ମହୀ ରାଜନ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଟେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ସର୍ବାନ୍କାମାନବାପ୍ନୋତି ମନସା ଚିନ୍ତିତାନି ଚ॥ 14-102-46 (95813) ବହୁଭିର୍ବସୁଧା ଦତ୍ତା ଦୀଯତେ ଚ ନରାଧିପୈଃ। ଯସ୍ଯ ଯସ୍ଯ ଯଦା ଭୂମିସ୍ତସ୍ଯ ତସ୍ଯ ତଦା ଫଲମ୍॥ 14-102-47 (95814) ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି କନ୍ଯାଂ ବୈ ସୁରୂପାଂ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ବୈ। ସ ବ୍ରହ୍ମଦେଯୋ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-102-48 (95815) ବଲୀବର୍ଦସହସ୍ରାଣାଂ ଦତ୍ତାନାଂ ଧୁର୍ଯବାହିନାମ୍। ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ଲଭତେ ରାଜନ୍କନ୍ଯାଦାନେନ ତତ୍ଫଲମ୍॥ 14-102-49 (95816) ଗବାଂ ଶତସହସ୍ରସ୍ଯ ସମ୍ଯଗ୍ଧତ୍ତସ୍ଥ ଯତ୍ଫଲମ୍। ତତ୍ଫଲଂ ସମବାପ୍ନୋତିଃ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି କନ୍ଯକାମ୍॥ 14-102-50 (95817) ଯାବନ୍ତି ଚୈବ ରୋମାଣି କନ୍ଯାଯାଃ କୁରୁପୁଙ୍ଗବ। ତାବଦ୍ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-51 (95818) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଲୋକେ ସ ଜାଯତେ। ଷଡଙ୍ଗବିଚ୍ଚତୁର୍ବେଦୀ ସର୍ବଲୋକାର୍ଚିତୋ ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-102-52 (95819) ଯଃ ସୁବର୍ଣଂ ଦରିଦ୍ରାଯ ବ୍ରାହ୍ମଣାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ସୁବୃତ୍ତାଯ ବହୁପୁତ୍ରାଯ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-102-53 (95820) ସ ମୁକ୍ତଃ ସର୍ବପାପେଭ୍ଯୋ ବାଲସୂର୍ଯସମପ୍ରଭଃ। ବିମାନଂ ଦିବ୍ଯାମାରୂଢଃ କାମଗଃ କାମଭୋଗବାନ୍॥ ବର୍ଷକୋଟିଂ ମହାତେଜା ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-54 (95821) ତତଃ କାଲାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ସୋସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ହି ଜାଯତେ। ବେଦବେଦାଙ୍ଗବିଦ୍ବିପ୍ରଃ କୋଟୀଧନପତିର୍ଭବେତ୍॥ 14-102-55 (95822) ଯଶ୍ଚ ରୂପ୍ଯଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛେଦ୍ବୈ ଦରିଦ୍ରାଯ ଦ୍ବିଜାତଯେ। କୃଶବୃତ୍ତେଃ କୃଶଗବେ ସ ମୁକ୍ତଃ ସର୍ବକିଲ୍ବିଷୈଃ॥ 14-102-56 (95823) ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରକାଶେନ ବିମାନେନ ବିରାଜତା। କାମରୂପି ଯଥାକାମଂ ସ୍ବର୍ଗଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-57 (95824) ତତୋଽବତୀର୍ଣଃ କାଲେନ ଲୋକେ ଚାସ୍ମିନ୍ମହାଯଶାଃ। ସର୍ବଲୋକାର୍ଚିତଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ରାଜା ଭବତି ବୀର୍ଯବାନ୍॥ 14-102-58 (95825) ତିଲପର୍ବତକଂ ଯସ୍ତୁ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ବିଶେଷେଣ ଦରିଦ୍ରାଯ ତସ୍ଯାପି ଶୃଣୁ ଯତ୍ଫଲମ୍॥ 14-102-59 (95826) ପୁଣ୍ଯଂ ବୃଷାଯୁତୋତ୍ସର୍ଗେ ଯତ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ଯ ତତ୍କ୍ଷଣାଦ୍ବିରଜା ଭବେତ୍॥ 14-102-60 (95827) ଯଥା ତ୍ବଚଂ ଭୁଜଙ୍ଗୋ ବୈ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ଶୁଦ୍ଧତନୁର୍ଭବେତ୍। ତତା ତିଲପ୍ରଦାନାଦ୍ବୈ ପାପଂ ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ବିସୁଦ୍ଧ୍ଯତି॥ 14-102-61 (95828) ତିଲଷଣ୍ଡଂ ପ୍ରଯୁଞ୍ଜାନୋ ଜାଂବୂନଦବିଭୂଷିତମ୍। ବିମାନଂ ଦିବ୍ଯମାରୂଢଃ ପିତୃଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-62 (95829) ଷଷ୍ଟିଂ ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି କାମରୂପୀ ମହାଯଶାଃ। ତିଲପ୍ରଦାତା ରମତେ ପିତୃଲୋକେ ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-102-63 (95830) ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ବିପ୍ରାଯ ତିଲଧେନୁଂ ନରାଧିପ। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ଶୃଣୁ ତସ୍ଯାପି ଯତ୍ଫଲମ୍॥ 14-102-64 (95831) ଗୋସହସ୍ରପ୍ରଦାନେନ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲାମାପ୍ନୋତି ତିଲଧେନୁପ୍ରଦୋ ନରଃ॥ 14-102-65 (95832) ତିଲାନାଂ କୁଡବୈର୍ଯସ୍ତୁ ତିଲଧେନୁଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ତାବତ୍କୋଟିସମା ରାଜନ୍ସ୍ବର୍ଗଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-66 (95833) ଅଷ୍ଟାଢକତିଲୈଃ କୃତ୍ବା ତିଲଧେନୁ ନରାଧିପ। ଦ୍ବାତ୍ରିଂଶନ୍ନିଷ୍କସଂଯୁକ୍ତଂ ବିଷୁବେ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ମଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ମଦ୍ଗତାତ୍ମା ବୈ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-102-67 (95834) କନ୍ଯାଦାନସହସ୍ରସ୍ଯ ବିଧିଦତ୍ତସ୍ଯ ଯତ୍ଫଲମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ତୋ ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-68 (95835) ମମ ଲୋକାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ସୋସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେଽଭିଜାଯତେ। ଋଗ୍ଯଜୁସ୍ସାମବେଦାନାଂ ପାରଗୋ ବ୍ରାହ୍ମଣର୍ଷଭଃ॥ 14-102-69 (95836) ଗାଂ ତୁ ଯସ୍ତୁ ଦରିଦ୍ରାଯ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ପ୍ରସନ୍ନାଂ କ୍ଷୀରିଣୀଂ ପୁଣ୍ଯାଂ ସବତ୍ସାଂ କାଂସ୍ଯଦୋହିନୀଂ॥ 14-102-70 (95837) ଯତ୍କିଂଚିଦ୍ଦୁଷ୍କୃତଂ କର୍ମ ତସ୍ଯ ପୂର୍ବକୃତଂ ନୃପଃ। ତତ୍ସର୍ବଂ ତତ୍କ୍ଷଣାଦେବ ବିନଶ୍ଯତି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-102-71 (95838) ଯାନଂ ଚ ବୃଷସଂଯୁକ୍ତଂ ଦୀପ୍ଯମାନଂ ସ୍ବଲଙ୍କୃତମ୍। ଆରୂଢଃ କାମଗଂ ଦିବ୍ଯଂ ଗୋଲୋକମଧିଗଚ୍ଛତି॥ 14-102-72 (95839) ଯାବନ୍ତି ଚୈବ ରୋମାଣି ତସ୍ଯା ଗୋସ୍ତୁ ନରାଧିପ। ତାବଦ୍ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ଗବାଂ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-102-73 (95840) ଗୋଲୋକାଦବତୀର୍ଣସ୍ତୁ ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍। ସତ୍ରଯାଜୀ ବଦନ୍ଯଶ୍ଚ ସର୍ବରାଜଭିରର୍ଚିତଃ॥ 14-102-74 (95841) ତିଲଂ ଗାବଃ ସୁବର୍ଣଂ ଚାପ୍ଯନ୍ନଂ କନ୍ଯା ବସୁଂଧରା। ତାରଯନ୍ତୀହ ଦତ୍ତାନି ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ମହାଭୁଜ॥ 14-102-75 (95842) ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବୃତ୍ତସଂପନ୍ନମାହିତାଗ୍ନିମଲୋଲୁପମ୍। ତର୍ପଯେଦ୍ବିଧିବଦ୍ରାଜନ୍ସ ନିଧିଃ ପାରଲୌକିକଃ॥ 14-102-76 (95843) ଆହିତାଗ୍ନି ଦରିଦ୍ରଂ ଚ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯଂ ଚ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯମ୍। ଶୂଦ୍ରାନ୍ନବର୍ଜିତଂ ଚୈବ ଦ୍ବିଜଂ ଯତ୍ନେନ ପୂଜଯେତ୍॥ 14-102-77 (95844) ଆହିତାଗ୍ନିଃ ସଦା ପାତ୍ରମହ୍ନିହୋତ୍ରୀ ଚ ବେଦବିତ୍। ପାତ୍ରାଣାମପି ତତ୍ପାତ୍ରଂ ଶୂଦ୍ରାନ୍ନଂ ଯସ୍ଯ ନୋଦରେ॥ 14-102-78 (95845) ଯଚ୍ଚ ବେଦମଯଂ ପାତ୍ରଂ ଯଚ୍ଚ ପାତ୍ରଂ ତପୋମଯମ୍। ଅସଂକୀର୍ଣଂ ଚ ଯତ୍ପାତ୍ରଂ ତତ୍ପାତ୍ରଂ ତାରଯିଷ୍ଯତି॥ 14-102-79 (95846) ନିତ୍ଯସ୍ବାଧ୍ଯାଯନିରତାସ୍ତ୍ବସଂକୀର୍ଣେନ୍ଦ୍ରିଯାଶ୍ଚ ଯେ। ପଞ୍ଚଯଜ୍ଞପରା ନିତ୍ଯଂ ପୂଜିତାସ୍ତାରଯନ୍ତି ତେ॥ 14-102-80 (95847) ଯେ କ୍ଷାନ୍ତିଦାନ୍ତାଃ ଶ୍ରୁତିପୂର୍ଣକର୍ଣା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ ପ୍ରାଣିବଧୈ ନିବୃତ୍ତାଃ। ପ୍ରତିଗ୍ରହେ ସଂକୁଚିତା ଗୃହସ୍ଥା- ସ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣାସ୍ତାରଯିତୁଂ ସମର୍ଥାଃ॥ 14-102-81 (95848) ନିତ୍ଯୋଦକୀ ନିତ୍ଯଯଜ୍ଞୋପବୀତୀ ନିତ୍ଯସ୍ବାଧ୍ଯାଯୀ ବୃଷଲାନ୍ନବର୍ଜୀ। କ୍ରତୌ ଗଚ୍ଛନ୍ବିଧିବଚ୍ଚାପି ଜୁହ୍ବ- ତ୍ସ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ତାରଯିତୁଂ ସମର୍ଥଃ॥ 14-102-82 (95849) ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଯସ୍ତୁ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମଦ୍ରାଗୀ ମତ୍ପରାଯଣଃ। ମଯି ସଂନ୍ଯସ୍ତକର୍ମା ଚ ସ ବିପ୍ରସ୍ତାରଯେଦ୍ଧ୍ରୁବମ୍॥ 14-102-83 (95850) ଦ୍ବାଦଶାକ୍ଷରତତ୍ବଜ୍ଞଶ୍ଚତୁର୍ବ୍ଯୂହବିଭାଗବିତ୍। ଅଚ୍ଛିଦ୍ରପଞ୍ଚକାଲଜ୍ଞଃକ ସ ବିପ୍ରସ୍ତାରଯିଷ୍ଯତି॥ ॥ 14-102-84 (95851) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଦ୍ବ୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 102 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 103

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.103. ଅଧ୍ଯାଯଃ 103

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ବୃଷଭଗୃହଶଯ୍ଯାଦିଦାନପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ଗୋବ୍ରାହ୍ମଣରକ୍ଷଣାଦିନାନାଧର୍ମକଥନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ବାସୁଦେବେନ ଦାନେଷୁ କଥିତେଷୁ ଯଥାକ୍ରମମ୍। ଅବିତୃପ୍ତଶ୍ଚ ଧର୍ମେଷୁ କେଶବଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍॥ 14-103-1 (95852) ଦେବ ଧର୍ମାମୃତମିଦଂ ଶୃଣ୍ବତୋପି ପରଂତପ। ନ ବିଦ୍ଯତେ ସୁରଶ୍ରେଷ୍ଠ ମମ ତୃପ୍ତିର୍ହି ମାଧବ॥ 14-103-2 (95853) ଅନଡୁତ୍ସଂପ୍ରଦାନସ୍ଯ ଯତ୍ଫଲଂ ତୁ ବିଧୀଯତେ। ତତ୍ଫଲଂ କଥଯସ୍ବେହ ତବ ଭକ୍ତସ୍ଯ ମେଽଚ୍ଯୁତ॥ 14-103-3 (95854) ଯାନିଚାନ୍ଯାନିଦାନାନିତ୍ବଯା ନୋକ୍ତାନି କାନିଚିତ୍॥ ତାନ୍ଯାଚକ୍ଷ୍ବ ସୁରଶ୍ରେଷ୍ଠ ତେଷାଂ ଚାନୁକ୍ରମାତ୍ଫଲମ୍॥ 14-103-4 (95855) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-103-5x (7955) ପବିତ୍ରତ୍ବାତ୍ସୁପୁଣ୍ଯତ୍ବାତ୍ପାବନତ୍ବାତ୍ତଥୈବ ଚ। ଶୃଣୁ ଧର୍ମାମୃତଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠଂ ଦତ୍ତସ୍ଯାନଡୁହଃ ଫଲମ୍॥ 14-103-5 (95856) ଦଶଧେନୁସମୋଽନଡ୍ବାନେକୋପି କୁରୁପୁଙ୍ଗବ। ମେଦୋମାଂସବିପୁଷ୍ଟାଙ୍ଗୋ ନୀରୋଗଃ କୋପବର୍ଜିତଃ॥ 14-103-6 (95857) ଯୁବା ଭଦ୍ରଃ ସୁଶୀଲଶ୍ଚ ସର୍ବଦୋଷବିବର୍ଜିତଃ। ଧୁରଂ ଧାରଯତି କ୍ଷିପ୍ରଂ ଦତ୍ତୋ ବିପ୍ରାଯ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-103-7 (95858) ସ ତେନ ପୁଣ୍ଯଦାନେନ ବର୍ଷକୋଟିଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଯଥାକାମଂ ମହାଦେଜା ଗବାଂ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-103-8 (95859) ଯଶ୍ଚ ଦଦ୍ଯାଦନଡୁହୌ ଦ୍ବୌ ଯୁକ୍ତୌ ଚ ଧୁରଂଧରୌ। ସୁବୃତ୍ତାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ବିଶେଷତଃ। ତସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯମାଖ୍ଯାତଂ ତଚ୍ଛୃଣୁଷ୍ବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-103-9 (95860) ସହସ୍ରଗୋପ୍ରଦାନେନ ଯତ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ ଫଲମୁତ୍ତମମ୍॥ ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାପ୍ନୋତି ଯାତି ଲୋକାନ୍ସ ମାମକାନ୍॥ 14-103-10 (95861) ଯାବନ୍ତି ଚୈବ ରୋମାଣି ତଯୋରନୁଡୁହୋର୍ନୃପ। ତାବଦ୍ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-103-11 (95862) ଦରିଦ୍ରାଯୈବ ଦାତବ୍ଯଂ ନ ସମୃଦ୍ଧାଯ ପାଣ୍ଡବ। ବର୍ଷାଣାଂ ହି ତଟାକେଷୁ ଫଲଂ ନୈବ ପଯୋଧିଷୁ॥ 14-103-12 (95863) ଯସ୍ତୁ ଦଦ୍ଯାଦନଡୁହଂ ଦରିଦ୍ରାଯ ଦ୍ବିଜାତଯେ। ସ ତେନ ପୁଣ୍ଯଦାନେନ ପୁତାତ୍ମା କୁରୁପୁଙ୍ଗବ॥ 14-103-13 (95864) ବିମାନଂ ଦିବ୍ଯମାରୂଢୋ ଦିବ୍ଯରୂପୀ ଯଥାସୁଖମ୍। ମମ ଲୋକେଷୁ ରମତେ ଯାବଦାଭୂତସଂପ୍ଲୁବମ୍॥ 14-103-14 (95865) ଗୃହଂ ଦୀପପ୍ରଭାଯୁକ୍ତଂ ଶଯ୍ଯାସନବିଭୂଷିତମ୍। ଭାଜନୋପସ୍କରୈର୍ଯୁକ୍ତଂ ଧନଧାନ୍ଯୈରଲଙ୍କୃତମ୍। ଦାସୀଗୋଭୂମିସଂଯୁକ୍ତମନ୍ଯୂନଂ ସର୍ବସାଧନୈଃ॥ 14-103-15 (95866) ବ୍ରାହ୍ମଣାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଦଦ୍ଯାତ୍ସଦକ୍ଷିଣଂ ଯସ୍ତୁ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-16 (95867) ଦେବାଃ ପିତୃଗଣାଶ୍ଚୈବ ହ୍ଯଗ୍ନଯୋ ଋଷଯସ୍ତଥା। ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ପ୍ରହୃଷ୍ଟା ବୈ ଯାନମାଦିତ୍ଯସନ୍ନିଭମ୍॥ 14-103-17 (95868) ତେନ ଗଚ୍ଛେଚ୍ଛ୍ରିଯା ଯୁକ୍ତୋ ବ୍ରହ୍ମଲୋକମନୁତ୍ତମମ୍। ସ୍ତ୍ରୀସହସ୍ରାବୃତେ ରମ୍ଯେ ଭବନେ ତତ୍ର କାଞ୍ଚନେ। ମୋଦତେ ବ୍ରହ୍ମଲୋକସ୍ଥୋ ଯାବଦାଭୂତସପ୍ଲବମ୍॥ 14-103-18 (95869) ଶଯ୍ଯଂ ପ୍ରସ୍ତରଣୋପେତାଂ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ପାଣ୍ଡବ। ଅର୍ଚଯିତ୍ବା ଦ୍ବିଜଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ବସ୍ତ୍ରମାଲ୍ଯାନୁଲେପନୈଃ। ଭୋଜଯିତ୍ବା ବିଚିତ୍ରାନ୍ନଂ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-19 (95870) ଧେନୁଦାନସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ବିଧିଦତ୍ତସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ତମନୁପ୍ରାପ୍ଯ ପିତୃଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-103-20 (95871) ଶିଲ୍ପମଧ୍ଯଯନଂ ବାଽପି ବିଦ୍ଯାଂ ମନ୍ତ୍ରୌଷଧାନି ଚ। ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ବିପ୍ରାଯ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-21 (95872) ଆହିତାଗ୍ନିସହସ୍ରସ୍ଯ ପୂଜିତସ୍ଯୈବ ଯତ୍ଫଲମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାପ୍ନୋତି ଯସ୍ତୁ ଶଯ୍ଯାଂ ପ୍ରଯଚ୍ଚତି॥ 14-103-22 (95873) ଛନ୍ଦୋଭିଃ ସଂପ୍ରଯୁକ୍ତେନ ବିମାନେନ ବିରାଜତା। ସପ୍ତର୍ଷିଲୋକାନ୍ବ୍ରଜତି ପୂଜ୍ଯତେ ବ୍ରହ୍ମବାଦିଭିଃ॥ 14-103-23 (95874) ଚତୁର୍ଯୁଗାନି ବୈ ତ୍ରିଂଶତ୍କ୍ରୀଡିତ୍ବା ତତ୍ର ଦେବବତ୍। ଇହ ମାନୁଷ୍ଯକେ ଲୋକେ ବିପ୍ରୋ ଭବତି ବେଦବିତ୍॥ 14-103-24 (95875) ବିଶ୍ରାମଯତି ଯୋ ବିପ୍ରଂ ଶ୍ରାନ୍ତମଧ୍ବନି କର୍ଶିତମ୍। କବିନଶ୍ଯତି ତଦା ପାପଂ ତସ୍ଯ ବର୍ଷକୃତଂ ନୃପ॥ 14-103-25 (95876) ଅଥ ପ୍ରକ୍ଷାଲଯେତ୍ପାଦୌ ତସ୍ଯ ତୋଯେନ ଭକ୍ତିମାନ୍। ଦଶବର୍ଷକୃତଂ ପାପଂ ବ୍ଯପୋହତି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-103-26 (95877) ଘୃତେନ ବାଽଥ ତୈଲେନ ପାଦୌ ତସ୍ଯ ତୁ ପୂଜଯେତ୍। ତଦ୍ଦ୍ବାଦସମାରୂଢଂ ପାପମାଶୁ ବ୍ଯପୋହତି॥ 14-103-27 (95878) ଧେନୁକାଞ୍ଚନଦତ୍ତସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାପ୍ନୋତି ଯସ୍ତ୍ବେନଂ ବିପ୍ରମର୍ଚଯେତ୍॥ 14-103-28 (95879) ସ୍ବାଗତେନ ତୁ ଯୋ ବିପ୍ରଂ ପୂଜଯେଦାସନେନ ଚ। ପ୍ରତ୍ଯୁତ୍ଥାନେନ ବା ରାଜନ୍ସ ଦେବାନାଂ ପ୍ରିଯୋ ଭବେତ୍॥ 14-103-29 (95880) ସ୍ବାଗତେନାଗ୍ନଯୋ ରାଜନ୍ନାସନେନ ଶତକ୍ରତୁଃ। ପ୍ରତ୍ଯୁତ୍ଥାନେନ ପିତରଃ ପ୍ରୀତି ଯାନ୍ତ୍ଯତିଥିପ୍ରିଯାଃ॥ 14-103-30 (95881) ଅଗ୍ନିଶକ୍ରପିତୄଣାଂ ଚ ତେଷାଂ ପ୍ରୀତ୍ଯା ନରାଧିପ। ସଂବତ୍ସରକୃତଂ ପାପଂ ତସ୍ଯ ସଦ୍ଯୋ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-103-31 (95882) ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ବିପ୍ରାଯ ଆସନଂ ମାଲ୍ଯଭୂଷିତମ୍। ସ ଯାତି ମଣିଚିତ୍ରେଣ ରଥେନେନ୍ଦ୍ରନିକେତନମ୍॥ 14-103-32 (95883) ପୁରନ୍ଦରାସନେ ତତ୍ର ଦିବ୍ଯନାରୀବିଭୂଷିତଃ। ଷଷ୍ଟିଂ ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି କ୍ରୀଡତ୍ଯପ୍ସରସାଂ ଗଣୈଃ॥ 14-103-33 (95884) ବାହନଂ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛେତ ବ୍ରାହ୍ମଣାଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ସ ଯାତି ରତ୍ନଚିତ୍ରେଣ ବାହନେନ ସୁରାଲଯମ୍॥ 14-103-34 (95885) ସ ତତ୍ର କାମଂ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ସେବ୍ଯମାନୋପ୍ସରୋଗଣୈଃ। ଇହ ରାଜା ଭବେଦ୍ରାଜନ୍ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-103-35 (95886) ପାଦପଂ ପଲ୍ଲବାକୀର୍ଣଂ ପୁଷ୍ପତିଂ ଫଲିତଂ ତଥା। ଗନ୍ଧମାଲ୍ଯୈରଥାଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ ବସ୍ତ୍ରାଭରଣଭୂଷିତମ୍॥ 14-103-36 (95887) ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ବିପ୍ରାଯ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ସଦକ୍ଷିଣମ୍। ଭୋଜଯିତ୍ବା ଯଥାକାମଂ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-37 (95888) ଜାଂବୂନଦବିଚିତ୍ରେଣ ବିମାନେନ ବିରାଜତା। ପୁରନ୍ଦରପୁରଂ ଯାତି ଜଯଶବ୍ଦରବୈର୍ଯୁତଃ॥ 14-103-38 (95889) ତତଃ ଶକ୍ରପୁରେ ରମ୍ଯେ ତସ୍ଯ କଲ୍ପକପାଦପଃ। ଦଦାତି ଚେପ୍ସିତଂ ସର୍ବଂ ମନସା ଯଦ୍ଯଦିଚ୍ଛତି॥ 14-103-39 (95890) ଯାବନ୍ତି ତସ୍ଯ ପତ୍ରାଣି ପୁଷ୍ପାଣି ଚ ଫଲାନି ଚ। ତାବଦ୍ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ଶକ୍ରଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-103-40 (95891) ଶକ୍ରଲୋକାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ମାନୁଷ୍ଯଂ ଲୋକମାଗତଃ। ରଥାଶ୍ବଗଜସଂପୂର୍ଣଂ ପୁରଂ ରାଜ୍ଯଂ ଚ ବକ୍ଷ୍ଯତି॥ 14-103-41 (95892) ସ୍ଥାପଯିତ୍ବା ତୁ ମଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ଯୋ ମତ୍ପ୍ରତିକୃତି ନରଃ। ଆଲଯଂ ବିଧିବତ୍କୃତ୍ବା ପୂଜାକର୍ମ ଚ କାରଯେତ୍। ସ୍ବଯଂ ବା ପୂଜଯେଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-42 (95893) ଅଶ୍ବମେଧସହସ୍ରସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ଫଲଂ ସମବାପ୍ନୋତି ମତ୍ସାଲୋକ୍ଯଂ ପ୍ରପଦ୍ଯତେ। ନ ଜାନେ ନିର୍ଗମଂ ତସ୍ଯ ମମ ଲୋକାଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-103-43 (95894) ଦେବାଲଯେ ବିପ୍ରଗୃହେ ଗୋବାଟେ ଚତ୍ବରେଽପି ବା। ପ୍ରଜ୍ବାଲଯତି ଯୋ ଦୀପଂ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-44 (95895) ଆରୁଦ୍ଯ କାଞ୍ଚନଂ ଯାନଂ ଦ୍ଯୋତଯନ୍ସର୍ବତୋ ଦିଶମ୍। ଗଚ୍ଛେଦାଦିତ୍ଯଲୋକଂ ସ ସେବ୍ଯମାନଃ ସୁରୋତ୍ତମୈଃ॥ଛ 14-103-45 (95896) ତତ୍ର ପ୍ରକାମଂ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ବର୍ଷକୋଟିଂ ମହାତପାଃ। ଇହ ଲୋକେ ଭବେଦ୍ବିପ୍ରୋ ବେଦବେଦାଙ୍ଗପାରଗଃ॥ 14-103-46 (95897) ଦେବାଲଯେଷୁ ବା ରାଜନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣାବସଥେଷୁ ବା। ଚତ୍ବରେ ବା ଚତୁଷ୍କେ ବା ରାତ୍ରୌ ବା ଯଦି ବା ଦିବା॥ 14-103-47 (95898) ନାନାଗନ୍ଧର୍ବବାଦ୍ଯାନି ଧର୍ମଶ୍ରାବଣିକାନି ଚ। ଯସ୍ତୁ କାରଯତେ ଭକ୍ତ୍ଯା ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-103-48 (95899) ତସ୍ଯ ଦେବା ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ପିତରଶ୍ଚାପି ହର୍ଷିତାଃ। ସୁପ୍ରୀତାଃ ସଂପ୍ରଯଚ୍ଚନ୍ତି ବିମାନଂ କାମଗଂ ସୁଖମ୍॥ 14-103-49 (95900) ସ ଚ ତେନ ପିମାନେନ ଯାତି ଦେବପୁରଂ ନରଃ। ତତ୍ର ଦିବ୍ଯାପ୍ସରୋଭିସ୍ତୁ ସେବ୍ଯମାନଃ ପ୍ରମୋଦତେ॥ 14-103-50 (95901) ଦେବଲୋକାବତୀର୍ଣସ୍ତୁ ସୋସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ନରାଧିପ। ବେଦବେଦାଙ୍ଗତତ୍ବଜ୍ଞୋ ଭୋଗବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-103-51 (95902) ଚତ୍ବରେ ବା ସଭାଯାଂ ବା ବିସ୍ତୀର୍ଣି ବା ସଭାଙ୍ଗଣେ। କୃତ୍ବାଽଗ୍ନିକୁଣ୍ଡଂ ବିପୁଲଂ ସ୍ଥଣ୍ଡିଲଂ ବା ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-103-52 (95903) ତତ୍ରାଗ୍ନିଂ ଚତୁରୋ ମାସାଞ୍ଜ୍ବାଲଯେଦ୍ଯସ୍ତୁ ଭକ୍ତିମାମ୍। ସମାପ୍ତେଷୁ ଚ ମାସେଷୁ ପୌଷ୍ଯାଦିଷୁ ତତୋ ଦ୍ବିଜାନ୍॥ 14-103-53 (95904) ଭୋଜଯେତ୍ପାଯସଂ ମୃଷ୍ଟଂ ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ଦକ୍ଷିଣାଂ ଚ ଯଥାଶକ୍ତି ବ୍ରାହ୍ମ୍ଣେଭ୍ଯୋ ନିବେଦଯତ୍॥ 14-103-54 (95905) ଏବମଗ୍ନିଂ ତୁ ଯଃ କୁର୍ଯାନ୍ନିତ୍ଯମେବାର୍ଚଯେତ୍ତୁ ମାମ୍। ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଯଦ୍ବୈ ତନ୍ନିବୋଧ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-103-55 (95906) ତେନାହଂ ଶଙ୍କରଶ୍ଚୈବ ପିତରୋ ହ୍ଯଗ୍ନଯସ୍ତଥା। ଯାସ୍ଯାମଃ ପରମାଂ ପ୍ରୀତିଂ ନାତ୍ର କାର୍ଯାବିଚାରଣା॥ 14-103-56 (95907) ଷଷ୍ଟିଂ ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ଷଷ୍ଟିଂ ବର୍ଷଶତାନି ଚ। ସୋସ୍ମତ୍ପ୍ରୀତିକରଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-103-57 (95908) ମମ ଲୋକାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ଅସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ମହାଯଶାଃ। ବେଦବେଦାଙ୍ଗବିଦ୍ବିପ୍ରୋ ଜାଯତେ ରାଜପୂଜିତଃ॥ 14-103-58 (95909) ଯଃ କରୋତି ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭରଣଂ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ତୁ। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯସ୍ଯାଭିଜାତସ୍ଯ ଦରିଦ୍ରସ୍ଯ ବିଶେଷତଃ। ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଯଦ୍ବୈ ତନ୍ନିବୋଧ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-103-59 (95910) ଗବାଂ କୋଟିପ୍ରଦାନେନ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ସର୍ବଫଲମାପ୍ନୋତି ବର୍ଷେଣୈକେନ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-103-60 (95911) କାଞ୍ଚନେନ ବିଚିତ୍ରେଣ ବିମାନେନାର୍କଶୋଭିନା। ସ ଯାତି ମାମକଂ ଲୋକଂ ଦିବ୍ଯସ୍ତ୍ରୀଗଣସେବିତଃ॥ 14-103-61 (95912) ଗୀଯମାନୋ ବରସ୍ତ୍ରୀଭିର୍ବର୍ଷାଣାଂ କୋଟିବିଂଶତିମ୍। କ୍ରୀଡିତ୍ବା ମାମକେ ତତ୍ର ସର୍ବଦେବୈରଭିଷ୍ଟୁତଃ। ମାନୁଷ୍ଯମବତୀର୍ଣସ୍ତୁ ବେଦବିଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-103-62 (95913) କରକାଂ କର୍ଣିକାଂ ବାଽପି ମହଦ୍ବା ଜଲଭାଜନମ୍। ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି ବିପ୍ରାଯ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-63 (95914) ବ୍ରହ୍ମକୂର୍ଚେ ତୁ ଯତ୍ପୀତେ ଫଲଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ନରାଦିପ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାପ୍ନୋତି ଜଲଭାଜନଦୋ ନରଃ। ସୁତୃପ୍ତଃ ସର୍ବସୌଗନ୍ଧଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟେନ୍ଦ୍ରିଯମାନସଃ॥ 14-103-64 (95915) ହଂସସାରସଯୁକ୍ତେନ ବିମାନେନ ବିରାଜତା। ସ ଯାତି ବାରୁଣଂ ଲୋକଂ ଦିବ୍ଯଗନ୍ଧର୍ବସେବିତମ୍॥ 14-103-65 (95916) ପାନୀଯଂ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛେଦ୍ବୈ ଜୀବାନାଂ ଜୀବନଂ ପରମ୍। ଗ୍ରୀଷ୍ମେ ଚ ତ୍ରିଷୁ ମାସେଷୁ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-66 (95917) କପିଲାକୋଟିନାନସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ତୁ ବିଧୀଯତେ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାପ୍ନୋତି ପାନୀଯଂ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି॥ 14-103-67 (95918) ପୂର୍ଣଚନ୍ଦ୍ରପ୍ରକାସେନ ବିମାନେନ ବିରାଜତା। ସ ଗଚ୍ଛେଚ୍ଚନ୍ଦ୍ରଭବନଂ ସେବ୍ଯମାନୋପ୍ସରୋଗଣୈଃ॥ 14-103-68 (95919) ତ୍ରିଂଶତ୍କୋଟିଯୁଗଂ ତତ୍ର ଦିବ୍ଯଗନ୍ଧର୍ବସେବିତଃ। କ୍ରୀଡିତ୍ବା ମାନୁଷେ ଲୋକେ ଚତୁର୍ବେଦୀ ଦ୍ବିଜୋ ଭବେତ୍॥ 14-103-69 (95920) ଶିରୋଭ୍ଯଙ୍ଗପ୍ରଦାନେନ ତେଜସ୍ବୀ ପ୍ରିଯଦର୍ଶନଃ। ସୁଭଗୋ ରୂପବାଞ୍ଶୂରଃ ପଣ୍ଡିତଶ୍ଚ ଭବେଦ୍ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-103-70 (95921) ବସ୍ତ୍ରଦାଯୀ ତୁ ତେଜସ୍ବୀ ସର୍ବତ୍ର ପ୍ରିଯଦର୍ଶନଃ। ସୁଭଗୋ ଭବତି ଶ୍ରୀମାନ୍ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ନିତ୍ଯଂ ମନୋରମଃ॥ 14-103-71 (95922) ଉପାନହୌ ଚ ଚ୍ଛତ୍ରଂ ଚ ଯୋ ଦଦାତି ନରୋତ୍ତମଃ। ସ ଯାତି ରଥମୁଖ୍ଯେନ କାଞ୍ଚନେନ ବିରାଜତା। ଶକ୍ରଲୋକଂ ମହାତେଜାଃ ସେବ୍ଯମାନୋପ୍ସରୋଗଣୈଃ॥ 14-103-72 (95923) କାଷ୍ଠପାଦୁକଦା ଯାନ୍ତି ବିମାନୈର୍ବୃକ୍ଷନିର୍ମିତୈଃ। ଧର୍ମରାଜପୁରଂ ରମ୍ଯଂ ସେବ୍ଯମାନାଃ ସୁରୋତ୍ତମୈଃ॥ 14-103-73 (95924) ଦନ୍ତକାଷ୍ଠପ୍ରାଦନେନ ପ୍ରିଯବାକ୍ଯୋ ଭବେନ୍ନରଃ। ସୁଗନ୍ଧବଦନଃ ଶ୍ରୀମାନ୍ମେଦାସୌଭାଗ୍ଯସଂଯୁତଃ॥ 14-103-74 (95925) କ୍ଷୀରଂ ଦଧି ଘୃତଂ ବାଽପି ଗୁଡଂ ମଧୁରସଂ ତଥା। ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯଃ ପରାଂ ଭକ୍ତିମୁପାଗତାଃ॥ 14-103-75 (95926) ତେ ବୃଷୈରଶ୍ବଯାନୈଶ୍ଚ ଶ୍ବେତସ୍ରଗ୍ଦାମଭୂଷିତାଃ। ଉପଗୀଯମାନା ଗନ୍ଧର୍ବୈର୍ଯାନ୍ତୀଶ୍ବରପୁରଂ ନରାଃ॥ 14-103-76 (95927) ତତ୍ର ଦିବ୍ଯାପ୍ସରୋଭିସ୍ତୁ ସେବ୍ଯମାନା ଯଥାସୁଖମ୍। ଷଷ୍ଟିବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ମୋଦନ୍ତେ ଦେବସନ୍ନିଭାଃ॥ 14-103-77 (95928) ତତଃ କାଲାବତୀର୍ଣାଶ୍ଚ ଜାଯନ୍ତେ ତ୍ବିହ ମାନବାଃ॥ ପ୍ରଭୂତଧନଧାନ୍ଯାଶ୍ଚ ଭୋଗବନ୍ତୋ ନରୋତ୍ତମାଃ॥ 14-103-78 (95929) ବୈଶାଖେ ମାସି ବୈଶାଖେ ଦିବସେ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ବୈବସ୍ବତଂ ସମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ପରାଂ ଭକ୍ତିମୁପାଗତାଃ॥ 14-103-79 (95930) ଅଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ ବିଧିବଦ୍ବିପ୍ରାଂସ୍ତିଲାନ୍ଗୁଡସମନ୍ବିତାନ୍। ଯେ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ବିପ୍ରେଭ୍ଯସ୍ତେଷାଂ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-80 (95931) ଗୋପ୍ରଦାନେନ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ବିଧିବତ୍ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ତୋ ଯମଲୋକେ ମହୀଯତେ। ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ରାଜା ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-103-81 (95932) ତସ୍ମିନ୍ନେବ ଦିନେ ବିପ୍ରାନ୍ଭୋଜଯିତ୍ବା ସୁଦକ୍ଷିଣମ୍। ତୋଯପୂର୍ଣାନି ଦିବ୍ଯାନି ଭାଜନାନି ଦିଶନ୍ତି ଯେ॥ 14-103-82 (95933) ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯାଦିତ୍ଯବର୍ଣାଭୈର୍ବିମାନୈର୍ବରୁଣାଲଯମ୍। ତତ୍ର ଦିବ୍ଯାଙ୍ଗନାଭିସ୍ତୁ ରମନ୍ତେ କାମକାମିନଃ॥ 14-103-83 (95934) ତତୋଽବତୀର୍ଣାଃ କାଲେନ ତେ ଚାସ୍ମିନ୍ମାନୁଷେ ପୁନଃ। ଭୋଗବନ୍ତୋ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭବିଷ୍ଯନ୍ତି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-103-84 (95935) ଅନନ୍ତରାଶୀ ଯଶ୍ଚାପି ବର୍ତତେ ବ୍ରତବତ୍ସଦା। ସତ୍ଯବାକ୍କ୍ରୋଧରହିତଃ ଶୁଚିଃ ସ୍ନାନରତଃ ସଦା। ସ ବିମାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ଯାତି ଶକ୍ରପୁରଂ ନରଃ॥ 14-103-85 (95936) ତତ୍ର ଦିବ୍ଯାପ୍ସରୋଭିସ୍ତୁ ବର୍ଷକୋଟିଂ ମହାତପାଃ। କ୍ରୀଡିତ୍ବା ମାନୁଷେ ଲୋକେ ଜାଯତେ ବେଦବିଦ୍ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-103-86 (95937) ଏକଭୁକ୍ତେନ ଯଶ୍ଚାପି ବର୍ଷମେକଂ ତୁ ବର୍ତତେ। ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଜିତକ୍ରୋଧଃ ସତ୍ଯଶୌଚସମନ୍ବିତଃ। ସ ବିମାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ଯାତି ଶକ୍ରପୁରଂ ନରଃ॥ 14-103-87 (95938) ଦଶକୋଟିସହସ୍ରାଣି କ୍ରୀଡିତ୍ବାଽପ୍ସରସାଂ ଗଣୈଃ। ଇହ ମାନୁଷ୍ଯକେ ଲୋକେ ବେଦବିଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-103-88 (95939) ଚତୁର୍ଥକାଲେ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ବର୍ତତେ ଚୈକବର୍ଷଂ ତୁ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-89 (95940) ଚିତ୍ରବର୍ହିଣଯୁକ୍ତେନ ବିଚିତ୍ରଧ୍ବଜଶୋଭିନା। ଯାତି ଯାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ସ ମହେନ୍ଦ୍ରପୁରଂ ନରଃ॥ 14-103-90 (95941) ଅକୃଶାଭିର୍ବରସ୍ତ୍ରୀଭିଃ ସେବ୍ଯମାନୋ ଯଥାସୁଖମ୍। ତତୋ ଦ୍ବାଦଶକୋଟିଂ ସ ସମାଃ ସମ୍ଯକ୍ପ୍ରମୋଦତେ॥ 14-103-91 (95942) ଶକ୍ରଲୋକାବତୀର୍ଣସ୍ତୁ ଲୋକେ ଚାସ୍ମିନ୍ନରାଧିପ। ଭବେଦ୍ବୈ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବିଦ୍ବାନ୍କ୍ଷମାବାନ୍ବେଦପାରଗଃ॥ 14-103-92 (95943) ଷଷ୍ଠକାଲେ ତୁ ଯୋଽଶ୍ନାତି ବର୍ଷମେକମକଲ୍ମଷଃ। ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯବ୍ରତୈର୍ଯୁକ୍ତଃ ଶୁଚି କ୍ରୋଧବିବର୍ଜିତଃ। ତପୋଯୁକ୍ତସ୍ଯ ତସ୍ଯାଥ ଶୃଣୁଷ୍ବ ଫଲମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-103-93 (95944) ଅତ୍ଯାଦିତ୍ଯପ୍ରକାଶେନ ବିମାନେନାର୍କସଂନିଭଃ। ସ ଯାତି ମମ ଲୋକାନ୍ବୈ ଦିବ୍ଯନାରୀନିଷେବିତଃ॥ 14-103-94 (95945) ତତ୍ର ସାଧ୍ଯୈର୍ମରୁଦ୍ଭିସ୍ତୁ ପୂଜ୍ଯମାନୋ ଯଥାସୁଖମ୍। ପଶ୍ଯନ୍ନେବ ସଦା ମାଂ ତୁ କ୍ରୀଡତ୍ଯପ୍ସରସାଂ ଗଣୈଃ॥ 14-103-95 (95946) ପକ୍ଷୋପବାସଂ ଯଶ୍ଚାପି କୁରୁତେ ମଦ୍ଗତାତ୍ମନା। ସମାପ୍ତେ ତୁ ବ୍ରତେ ତସ୍ମିଂସ୍ତର୍ପଯେଚ୍ଛ୍ରୋତ୍ରିଯାନ୍ଦ୍ବିଜାନ୍॥ 14-103-96 (95947) ସୋପି ଗଚ୍ଛତି ଦିବ୍ଯେନ ବିମାନେନ ମହାତପାଃ। ଦ୍ଯୋତଯନପ୍ରଭଯା ବ୍ଯୋମ ମମ ଲୋକଂ ପ୍ରପଦ୍ଯତେ। ସ ତତ୍ର ମୋଦତେ କାମଂ କାମରୂପୀ ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-103-97 (95948) ତ୍ରିଂଶତ୍କୋଟିସମା ରାଜନ୍କ୍ରୀଡିତ୍ବା ତତ୍ର ଦେବବତ୍। ଇହ ମାନୁଷ୍ଯକେ ଲୋକେ ପୂଜନୀଯୋ ଦ୍ବିଜୋ ଭବେତ୍। ତ୍ରଯାଣାମପି ବେଦାନାଂ ସାଙ୍ଗାନାଂ ପାରଗେ ଭବେତ୍॥ 14-103-98 (95949) ଯଶ୍ଚ ମାସୋପବାସଂ ବୈ କୁରୁତେ ମଦ୍ଗତାତ୍ମନା। ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯୋ ଜିତକ୍ରୋଧୋଜିତଧୀଃ ସ୍ନାନତତ୍ପରଃ॥ 14-103-99 (95950) ସମାପ୍ତେ ନିଯମେ ତତ୍ର ଭୋଜଯିତ୍ବା ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମାନ୍। ଦକ୍ଷିଣାଂ ଚ ତତୋ ଦଦ୍ଯାତ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଟେନାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-103-100 (95951) ସ ଗଚ୍ଛତି ମହାତେଜା ବ୍ରହ୍ମଲୋକମନୁ****ମ୍। ସିଂହଯୁକ୍ତେନ ଯାନେନ ଦିବ୍ଯସ୍ତ୍ରୀଗଣସେବିତଃ॥ 14-103-101 (95952) ସ ତତ୍ର ବ୍ରହ୍ମଣୋ ଲୋକେ ଦିବ୍ଯର୍ଷିଗଣସେବିତଃ। ଶତକୋଟିସମା ରାଜନ୍ଯଥାକାମଂ ପ୍ରମୋଦତେ॥ 14-103-102 (95953) ତତଃ କାଲାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ସୋସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ଦ୍ବିଜୋ ଭବେତ୍। ଷଡଙ୍ଗବିଚ୍ଚତୁର୍ବେଦୀ ତ୍ରିଂଶଜ୍ଜନ୍ମାନ୍ଯରୋଗବାନ୍॥ 14-103-103 (95954) ଯସ୍ତ୍ଯକ୍ତ୍ବା ସର୍ବକର୍ମାଣି ଶୁଚିଃ କ୍ରୋଧବିବର୍ଜିତଃ। ମହାପ୍ରସ୍ତାନମେକାଗ୍ନୋ ଯାତି ମଦ୍ଗତମାନସଃ॥ 14-103-104 (95955) ସ ଗଚ୍ଛେଦିନ୍ଦ୍ରସଦନଂ ବିମାନେନ ମହାତପାଃ। ମହାମଣିବିଚିତ୍ରେଣ ସୌବର୍ଣନ ବିରାଜତା॥ 14-103-105 (95956) ଶତକୋଟିସମାସ୍ତତ୍ର ସୁରାଧିପତିପୂଜିତଃ। ନାକପୃଷ୍ଠେ ନିବସତି ଦିବ୍ଯସ୍ତ୍ରୀଗଣସେବିତଃ॥ 14-103-106 (95957) ଶକ୍ରଲୋକାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ମାନୁଷେଷୂପଜାଯତେ। ରାଜ୍ଞାଂ ରାଜା ମହାତେଜାଃ ସର୍ବଲୋକାର୍ଚିତଃ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-103-107 (95958) ପ୍ରାଯୋପବେଶଂ ଯଶ୍ଚାପି କୁରୁତେ ମଦ୍ଗତାତ୍ମନା। ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ମନ୍ତ୍ରଂ ସମାହିତଃ। ଅନ୍ତଃସ୍ବସ୍ଥୋ ଜିତକ୍ରୋଧସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-103-108 (95959) କାମଗଃ କାମରୂପୀ ଚ ବାଲସୂର୍ଯସମପ୍ରଭଃ। ସ ବିମାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ଯାତି ଲୋକାନନାମଯାନ୍॥ 14-103-109 (95960) ସ୍ବର୍ଗତ୍ସ୍ବର୍ଗଂ ମହାତେଜା ଗତ୍ବା ଚୈବ ଯଥାସୁଖମ୍। ମମ ଲୋକେଷୁ ରମତେ ଯାବଦାଭୂତସଂପ୍ଲବମ୍॥ 14-103-110 (95961) ଅଗ୍ନିପ୍ରବେଶଂ ଯଶ୍ଚାପି କୁରୁତେ ମଦ୍ଗତାତ୍ମନା। ସୋପି ଯାନେନ ଦିବ୍ଯେନ ମମ ଲୋକଂ ପ୍ରପଦ୍ଯତେ॥ 14-103-111 (95962) ତତ୍ର ସର୍ବଗୁଣୋପେତଃ ପଶ୍ଯନ୍ନେବ ସ ମାଂ ସଦା। ତ୍ରିଂଶତ୍କୋଟିସମା ରାଜନ୍ମୋଦତେ ମମ ସଂନିଧୌ। ତତୋଽବତୀର୍ଣଃ କାଲେନ ବେଦବିଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ 14-103-112 (95963) କର୍ଷଣଂ ସାଧଯନ୍ଯସ୍ତୁ ମାଂ ପ୍ରପନ୍ନଃ ଶୁଚିବ୍ରତଃ। ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯେତନ୍ମନ୍ତ୍ରମୁଦାହରନ୍॥ 14-103-113 (95964) ବାଲସୂର୍ଯପ୍ରକାଶେନ ବିମାନେନ ବିରାଜତା। ମମ ଲୋକଂ ସମାସାଦ୍ଯ ବର୍ଷକୋଟିଂ ପ୍ରମୋଦତେ। ମମ ଲୋକାବତୀର୍ଣଶ୍ଚ ସୋସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକେ ନୃପୋ ଭବେତ୍॥ 14-103-114 (95965) ନିବେଶଯତି ମନ୍ମୂର୍ତ୍ଯାମାତ୍ମାନଂ ମଦ୍ଗତଃ ଶୁଚିଃ। ରୁଦ୍ରଦକ୍ଷିଣମୂର୍ତ୍ଯାଂ ବା ଚତୁର୍ଦଶ୍ଯାଂ ବିଶେଷତଃ॥ 14-103-115 (95966) ସିଦ୍ଧୈର୍ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିଭିଶ୍ଚୈବ ଦେବଲୋକୈଶ୍ଚ ପୂଜିତଃ। ଗନ୍ଧର୍ବୈର୍ଭୂତସଙ୍ଘୈଶ୍ଚ ଗୀଯମାନୋ ମହାତପାଃ॥ 14-103-116 (95967) ପ୍ରବିଶେତ୍ସ ମହାତେଜା ମାଂ ବା ଶଙ୍କରମେବ ବା। ନ ସ୍ଯାତ୍ପୁନର୍ଭବୋ ରାଜନ୍ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-103-117 (95968) ଗୋକୃତେ ସ୍ତ୍ରୀକୃତେ ଚୈବ ଗୁରୁବିପ୍ରକୃତେଽପି ବା। ହନ୍ଯନ୍ତେ ଯେ ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଶକ୍ରଲୋକଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ତେ॥ 14-103-118 (95969) ତତ୍ର ଜାଂବୂନଦମଯେ ବିମାନେ କାମଗାମିନି। ମନ୍ବନ୍ତରଂ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ଦିବ୍ଯନାରୀନିଷେବିତାଃ॥ 14-103-119 (95970) ଆଶ୍ରୁତସ୍ଯାପ୍ରାଦନେନ ଦତ୍ତସ୍ଯ ହରଣେନ ଚ। ଜନ୍ମପ୍ରଭୃତି ଯଦ୍ଦତ୍ତଂ ତତ୍ସର୍ବଂ ତୁ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-103-120 (95971) ନାଽଗୋପ୍ରଦାସ୍ତତ୍ର ପଯଃ ପିବନ୍ତି ନାଭୂମିଦା ଭୂମିମଥାଶ୍ନୁବନ୍ତି। ଯାନ୍ଯାନ୍କାମାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ଦଦାତି ତାଂସ୍ତାନ୍କାମାନ୍ସ୍ବର୍ଗଲୋକେ ଚ ଭୁଙ୍କ୍ତେ॥ 14-103-121 (95972) ଯଦ୍ଯଦିଷ୍ଟତମଂ ଦ୍ରବ୍ଯଂ ନ୍ଯାଯନୋପାର୍ଜିତଂ ଚ ଯତ୍। ତତ୍ତଦ୍ଗୁଣବତେ ଦେଯଂ ତଦେବାକ୍ଷଯମିଚ୍ଛତା॥ 14-103-122 (95973) ଅନୁପୋଷ୍ଯ ତ୍ରିରାତ୍ରାଣି ତୀର୍ଥାନ୍ଯନଭିଗମ୍ଯ ଚ। ଅଦତ୍ତ୍ବା କାଞ୍ଚନଂ ଗାଂ ଦରିଦ୍ରୋ ନାମ ଜାଯତେ॥ 14-103-123 (95974) ଦାନଂ ଯତ୍ତତ୍ଫଲଂ ନୈବ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ନ ଦୀଯତେ। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯା ଯତ୍ର ନାଶ୍ନନ୍ତି ନ ଦେବାସ୍ତତ୍ର ଭୁଞ୍ଜତେ॥ 14-103-124 (95975) ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯଃ ପରଂ ନାସ୍ତି ପରମଂ ଦୈବତଂ ମହତ୍। ନିଧାନଂ ଚାପି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାସ୍ମାଚ୍ଛ୍ରୋତ୍ରିଯଭୋଜନମ୍॥ ॥ 14-103-125 (95976) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ତ୍ର୍ଯଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Footnotes

7-103-64 ଅହୋରାତ୍ରୋଷିତୋ ଭୂତ୍ବା ପୌର୍ଣମାସ୍ଯାଂ ବିଶେଷତଃ। ପଞ୍ଚଗବ୍ଯଂ ପିବେତ୍ପ୍ରାତର୍ବ୍ରହ୍ମକୂର୍ଚବିଧିଃ ସ୍ମୃତଃ॥ 7-103-66 ଗ୍ରୀଷ୍ମେ ଚତୁର୍ଷୁ ମାସେଷୁ ଇତି ଥ.ପାଠଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 104

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.104. ଅଧ୍ଯାଯଃ 104

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ପଞ୍ଚମହାଯଜ୍ଞନିରୂପଣଂ, ସ୍ନାନବିଧିନିରୂପଣଂ, ବୈଷ୍ଣବଲକ୍ଷଣାଭିଧାନଂ ସ୍ବପୂଜାଯୋଗ୍ଯଯୋଗ୍ଯପୁଷ୍ପବିବେଚନଂ ଚ॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ବିପ୍ରଯୋଗେ ଶରୀରସ୍ଯ ସେନ୍ଦ୍ରିଯସ୍ଯ ବିଶେଷତଃ। ଅନ୍ତରା ବର୍ତମାନସ୍ଯ ଗତିଃ ପ୍ରାଣସ୍ଯ କୀଦୃଶୀ॥ 14-104-1 (95977) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-104-2x (7956) ଶୁଭାଶୁଭକୃତଂ ସର୍ବଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତୀହ ଫଲଂ ନରଃ। ନ ତୁ ସର୍ବସ୍ଯ ଭୂତସ୍ଯ ପଞ୍ଚତ୍ବଂ ବିଦ୍ଯତେ ନୃପ॥ 14-104-2 (95978) ପଞ୍ଚତ୍ବଂ ପାଣ୍ଡବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭୂରିଭୂତିକରଂ ନୃଣାମ୍। ତେଷାଂ ପଞ୍ଚ ମହାଯଜ୍ଞାନ୍ଯେ କୁର୍ବନ୍ତି ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମ॥ 14-104-3 (95979) ପଞ୍ଚତ୍ବଂ ପଞ୍ଚଭିର୍ଭୂତୈର୍ବିଯୋଗଂ ସଂପ୍ରଚକ୍ଷତେ। ନ ଜାଯତେ ନ ମ୍ରିଯତେ ପୁରୁଷଃ ଶାଶ୍ବତଃ ସଦା॥ 14-104-4 (95980) ପ୍ରାଯେଣ ମରଣଂ ନାମ ପାପିନାମେବ ପାଣ୍ଡବ। ଯେଷାଂ ତୁ ନ ଗତିଃ ପୁଣ୍ଯା ତେଷାଂ ମରଣମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-104-5 (95981) ପ୍ରାଯେଣାକୃତକୃତ୍ଯସ୍ତୁ ମୃତ୍ଯୋରୁଦ୍ବିଜତେ ଜନଃ। କୃତକୃତ୍ଯାଃ ପ୍ରତୀକ୍ଷନ୍ତେ ମୃତ୍ଯୁଂ ପ୍ରିଯମିବାତିଥିମ୍॥ 14-104-6 (95982) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-104-7x (7957) ପଞ୍ଚ ଯଜ୍ଞାଃ କଥଂ ଦେବ କ୍ରିଯନ୍ତେଽତ୍ର ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ। ତେଷାଂ ନାମ ଚ ଦେବେଶ ବକ୍ତୁମର୍ହସ୍ଯଶେଷତଃ॥ 14-104-7 (95983) ଶ୍ରୀଭଗବାନୁବାଚ। 14-104-8x (7958) ଶୃଣୁ ପଞ୍ଚ ମହାଯଜ୍ଞାନ୍କୀର୍ତ୍ଯମାନାନ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଯୈରେବ ବ୍ରହ୍ମସାଲୋକ୍ଯଂ ଲଭ୍ଯତେ ଗୃହମେଧିନା॥ 14-104-8 (95984) ଋଭୁଜଜ୍ଞଂ ବ୍ରହ୍ମଯଜ୍ଞଂ ଭୂତଯଜ୍ଞଂ ଚ ପାଣ୍ଡବ। ନୃଯଜ୍ଞଂ ପିତୃଯଜ୍ଞଂ ଚ ପଞ୍ଚ ଯଜ୍ଞାନ୍ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-104-9 (95985) ତର୍ପଣଂ ଋଭୁଯଜ୍ଞଃ ସ୍ଯାତ୍ସ୍ବାଧ୍ଯାଯୋ ବ୍ରହ୍ମଯଜ୍ଞକଃ। ଭୂତଯଜ୍ଞୋ ବଲିର୍ଯଜ୍ଞୋ ନୃଯଜ୍ଞୋଽତିଥିପୂଜନମ୍। ପିତୄନୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ଯତ୍କର୍ମ ପିତୃଯଜ୍ଞଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ॥ 14-104-10 (95986) ହୁତଂ ଚାପ୍ଯହୁତଂ ଚୈବ ତଥା ପ୍ରହୁତମେବ ଚ। ପ୍ରାଶିତଂ ବଲିଦାନଂ ଚ ପାକଯଜ୍ଞାନ୍ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-104-11 (95987) ବୈଶ୍ବଦେବାଦଯୋ ହୋମା ହୁତମିତ୍ଯୁଚ୍ଯତେ ବୁଧୈଃ। ଅହୁତଂ ଚ ଭବେଦ୍ଦତ୍ତଂ ପ୍ରହୁତଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାଶିତମ୍॥ 14-104-12 (95988) ପ୍ରାଣାଗ୍ନିହୋତ୍ରହୋମଂ ଚ ପ୍ରାଶିତଂ ବିଧିବଦ୍ବିଦୁଃ। ବଲିକର୍ମ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପାକଯଜ୍ଞାଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ॥ 14-104-13 (95989) କେଚିତ୍ପଞ୍ଚ ମହାଯଜ୍ଞାନ୍ପାକଯଜ୍ଞାନ୍ପ୍ରଚକ୍ଷତେ। ଅପରେ ବ୍ରହ୍ମଯଜ୍ଞାଦୀନ୍ମହାଯଜ୍ଞବିଦୋ ବିଦୁଃ॥ 14-104-14 (95990) ସର୍ବ ଏତେ ମହାଯଜ୍ଞାଃ ସର୍ବଥା ପରିକୀର୍ତିତାଃ। ବୁଭୁକ୍ଷିତାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣାଂସ୍ତୁ ଯଥାଶକ୍ତି ନ ହାପଯେତ୍॥ 14-104-15 (95991) ଅହନ୍ଯହନି ଯେ ତ୍ବେତାନକୃତ୍ବା ଭୁଞ୍ଜତେ ସ୍ବଯମ୍। କେବଲଂ ମଲମଶ୍ନନ୍ତି ତେ ନାର ନ ଚ ସଂଶଯଃ॥ 14-104-16 (95992) ତସ୍ମାତ୍ସ୍ନାତ୍ବା ଦ୍ବିଜୋ ବିଦ୍ବାନ୍କୁର୍ଯାଦେତାନ୍ଦିନେଦିନେ। ଅତୋଽନ୍ଯଥା ତୁ ଭୁଞ୍ଜନ୍ବୈ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତୀ ଭବେଦ୍ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-104-17 (95993) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-104-18x (7959) ଦେବଦେବେଶକ ଦୈତ୍ଯଘ୍ନ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ଜନାର୍ଦନ। ବକ୍ତୁମର୍ହସି ଦେବେଶ ସ୍ନାନସ୍ଯ ଚ ବିଧିଂ ମମ॥ 14-104-18 (95994) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-104-19x (7960) ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ସର୍ବ ପବିତ୍ରଂ ପାପନାଶନମ୍। ସ୍ନାତ୍ବା ଯେନ ବିଧାନେନ ମୁଚ୍ଯନ୍ତେ କିଲ୍ବିଷାଦ୍ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-104-19 (95995) ମୃଦଂ ଚ ଗୋମଯଂ ଚୈବ ତିଲଂ ଦର୍ଭାଂସ୍ତଥୈବ ଚ। ପୁଷ୍ପାଣ୍ଯପି ଯଥାନ୍ଯାଯମାଦାଯ ତୁ ଜଲଂ ବ୍ରଜେତ୍॥ 14-104-20 (95996) ନଦ୍ଯାଂ ସ୍ନାତ୍ବା ନ ଚ ସ୍ନାଯଦନ୍ଯତ୍ର ଦ୍ବିଜସତ୍ତମ। ସତି ପ୍ରଭୂତେ ପଯସି ନାଲ୍ପେ ସ୍ନାଯାତ୍କଦାଚନ॥ 14-104-21 (95997) ଗତ୍ବୋଦକସମୀପଂ ତୁ ଶୁଚୌ ଦେଶେ ମନୋରମେ। ତତୋ ମୃଦ୍ଗୋମଯାଦୀନି ତତ୍ର ବିପ୍ରୋ ବିନିକ୍ଷିପେତ୍॥ 14-104-22 (95998) ବହିଃ ପ୍ରକ୍ଷାଲ୍ଯ ପାଦୌ ଚ ଦ୍ବିରାଚମ୍ଯ ପ୍ରଯତ୍ନତଃ। ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ ସମାବୃତ୍ଯ ନମସ୍କୁର୍ଯାତ୍ତୁ ତଜ୍ଜଲମ୍॥ 14-104-23 (95999) ନ ଚ ପ୍ରକ୍ଷାଲଯେଦ୍ବିଦ୍ବାଂସ୍ତୀର୍ଥମଦ୍ଭିଃ କଦାଚନ। ନ ଚ ପାଦେନ ବା ହନ୍ଯାଦ୍ଧସ୍ତେନାନ୍ଯେନ ତଜ୍ଜଲମ୍॥ 14-104-24 (96000) ସର୍ବଦେବମଯା ହ୍ଯାପୋ ମନ୍ମଯାଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ତସ୍ମାତ୍ତାସ୍ତୁ ନ ହନ୍ତବ୍ଯାସ୍ତ୍ବଦ୍ଭିଃ ପ୍ରକ୍ଷାଲଯେତ୍ସ୍ଥଲଂ॥ 14-104-25 (96001) କେବଲଂ ପ୍ରଥମଂ ମଜ୍ଜେନ୍ନାଙ୍ଗାନି ବିମୃଶେଦ୍ବୁଧଃ। ତତ୍ତୁ ତୀର୍ଥଂ ସମାସାଦ୍ଯ କୁର୍ଯାଦାଚମନଂ ପୁନଃ॥ 14-104-26 (96002) ଗୋକର୍ଣାକୃତିବତ୍କୃତ୍ବା କରଂ ତ୍ରିଃ ପ୍ରପିବେଜ୍ଜଲମ୍। ଦ୍ବିସ୍ତତ୍ପରିମୃଜେଦ୍ବକ୍ତ୍ରଂ ପାଦାବଭ୍ଯୁକ୍ଷ୍ଯ ଚାତ୍ମନଃ। ଶୀର୍ଷଣ୍ଯାଂସ୍ତୁ ତତଃ ପ୍ରାଣାନ୍ସକୃଦେବତୁ ସଂସ୍ପୃଶେନ॥ 14-104-27 (96003) ବାହୂ ଦ୍ବୌ ଚ ତତଃ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ହୃଦଯଂ ନାଭିମେବ ଚ। ପ୍ରତ୍ଯଙ୍ଗମୁଦକଂ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ମୂର୍ଧାନଂ ତୁ ପୁନଃ ସ୍ପୃଶେତ୍॥ 14-104-28 (96004) ଆପଃ ପୁନନ୍ତ୍ବିତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ଚ ପୁନରାଚମନଂ ଚରେତ୍। ସୋଙ୍କାରବ୍ଯାହୃତୀର୍ବାଽପି ସଦସସ୍ପତିମିତ୍ଯୃଚମ୍॥ 14-104-29 (96005) ଆଚମ୍ଯ ମୃତ୍ତିକାଃ ପଶ୍ଚାତ୍ତ୍ରିଧା କୃତ୍ବା ସମାଲଭେତ୍। ଋଚେଦଂ ବିଷ୍ଣୁରିତ୍ଯଙ୍ଗମୁତ୍ତମାଧମମଧ୍ଯମମ୍। ଆଲଭ୍ଯ ବାରୁଣୈଃ ସୂକ୍ତୈର୍ନମସ୍କୃତ୍ଯ ଜଲଂ ତତଃ॥ 14-104-30 (96006) ସ୍ରବନ୍ତୀ ଚେତ୍ପ୍ରତିସ୍ରୋତଃ ପ୍ରତ୍ଯର୍କଂ ଚାନ୍ଯବାରିଷୁ। ମଜ୍ଜେଦୋମିତ୍ଯୁଦାହୃତ୍ଯ ନ ଚ ବିକ୍ଷୋଭଯେଜ୍ଜଲମ୍॥ 14-104-31 (96007) ଗୋମଯଂ ଚ ତ୍ରିଧା କୃତ୍ବା ଜଲେ ପୂର୍ବଂ ସମାଲଭେତ୍। ସବ୍ଯାହୃତୀକାଂ ସପ୍ରଣବାଂ ଗାଯତ୍ରୀଂ ଚ ଜପେତ୍ପୁନଃ॥ 14-104-32 (96008) ପୁନରାଚମନଂ କୃତ୍ବା ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ଆପୋହିଷ୍ଠେତି ତିସୃଭିର୍ଋଗ୍ଭିଃ ପୂତେନ ବାରିଣା। ତଥା ତରତ୍ସମନ୍ଦୀଭିଃ ସିଞ୍ଚେଚ୍ଚତସୃଭିଃ କ୍ରମାତ୍॥ 14-104-33 (96009) ଗୋସୂକ୍ତେନାଶ୍ବସୂକ୍ତେନ ଶୁଦ୍ଧବର୍ଗେଣି ଚାତ୍ମନଃ। ବୈଷ୍ଣବୈର୍ବାରୁଣୈଃ ସୂକ୍ତୈଃ ସାବିତ୍ରୈରିନ୍ଦ୍ରଦେବତୈଃ॥ 14-104-34 (96010) ବାମଦୈବ୍ଯେନ ଚାତ୍ମାନମନ୍ଯୈର୍ମନ୍ମଯସାମଭିଃ। ସ୍ଥିତ୍ବାଽନ୍ତଃସଲିଲେ ସୂକ୍ତଂ ଜପେଦ୍ବାଚାଽଘମର୍ଷଣଂ॥ 14-104-35 (96011) ସବ୍ଯାହୃତୀକାଂ ସପ୍ରଣବାଂ ଗାଯତ୍ରୀଂ ବା ତତୋ ଜପେତ୍। ଆଶ୍ବାସମୋକ୍ଷାତ୍ପ୍ରଣବଂ ଜପେଦ୍ବା ମାମନୁସ୍ମରନ୍॥ 14-104-36 (96012) ଉତ୍ପ୍ଲୁତ୍ଯ ତୀର୍ଥମାସାଦ୍ଯ ଧୌତେ ଶୁକ୍ଲେ ଚ ବାସସୀ॥ ଶୁଦ୍ଧେ ଚାଚ୍ଛାଦଯେତ୍କକ୍ଷେ ନ କୁର୍ଯାତ୍ପରିପାଶକେ॥ 14-104-37 (96013) ପାଶେନ ବଦ୍ଧ୍ବା କକ୍ଷେ ଯତ୍କୁରୁତେ କର୍ମ ବୈଦିକମ୍। ରାକ୍ଷସା ଦାନବା ଦୈତ୍ଯାସ୍ତଦ୍ବିଲୁଂପନ୍ତି ହର୍ଷିତାଃ। ତସ୍ମତ୍ସର୍ବପ୍ରଯତ୍ନେନ କକ୍ଷ୍ଯାପାଶଂ ନ ଧାରଯେତ୍॥ 14-104-38 (96014) ତତଃ ପ୍ରକ୍ଷାଲ୍ଯ ପାଦୌ ଚ ହସ୍ତୌ ଚୈବ ମୃଦା ଶନୈଃ। ଆଚମ୍ଯ ପୁନରାଚାମେତ୍ପୁନଃ ସାବିତ୍ରିଯା ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-104-39 (96015) ପ୍ରାଙ୍ମୁଖୋଦଙ୍ମୁଖୋ ବାଽପି ଧ୍ଯାଯନ୍ବେଦାନ୍ସମାହିତଃ। ଜଲେ ଜଲଗତଃ ଶୁଦ୍ଧଃ ସ୍ଥଲ ଏବ ସ୍ଥଲସ୍ଥିତଃ। ଉଭଯତ୍ର ସ୍ଥିତସ୍ତସ୍ମାଦାଚାମେଦାତ୍ମଶୁଦ୍ଧଯେ॥ 14-104-40 (96016) ଦର୍ଭେଷୁ ଦର୍ଭପାଣିଃ ସନ୍ପ୍ରାଙ୍ମୁଖଃ ସୁସମାହିତଃ। ପ୍ରାଣାଯାମାଂସ୍ତତଃ କୁର୍ଯାନ୍ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-104-41 (96017) ସହସ୍ରକୃତ୍ବଃ ସାବିତ୍ରୀଂ ଶତକୃତ୍ବସ୍ତୁ ବା ଜପେତ୍॥ 14-104-42 (96018) ସମାହିତୋ ଜପେତ୍ତସ୍ମାତ୍ସାବିତ୍ର୍ଯା ଚାଭିମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଚ। ମନ୍ଦେହାନାଂ ବିନାଶାଯ ରକ୍ଷସାଂ ବିକ୍ଷିପେଜ୍ଜଲମ୍॥ 14-104-43 (96019) ଉଦ୍ବର୍ଗୋସୀତ୍ଯଥା ଚାନ୍ତଃପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଜଲଂ କ୍ଷିପେତ୍॥ 14-104-44 (96020) ଅଥାଦାଯ ସୁପୁଷ୍ପାଣି ତୋଯମଞ୍ଜଲିନା ଦ୍ବିଜଃ ପ୍ରକ୍ଷିପ୍ଯ ପ୍ରତିସୂର୍ଯଂ ଚ ବ୍ଯୋମମୁଦ୍ରାଂ ପ୍ରକଲ୍ପଯେତ୍॥ 14-104-45 (96021) ତତୋ ଦ୍ବାଦଶକୃତ୍ବସ୍ତୁ ସୂର୍ଯସ୍ଯେକାକ୍ଷରଂ ଜପେତ୍। ତତଃ ଷଡକ୍ଷରାଦୀନି ଷଟ୍କୃତ୍ବଃ ପରିବର୍ତଯେତ୍॥ 14-104-46 (96022) ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ ପରାମୃଶ୍ଯ ମୁଦ୍ରଯା ସ୍ବମୁଖାନ୍ତରେ। ଊର୍ଧ୍ବବାହୁସ୍ତତୋ ଭୂତ୍ବା ସୂର୍ଯମୀକ୍ଷେତ୍ସମାହିତଃ॥ 14-104-47 (96023) ତନ୍ମଣ୍ଡଲସ୍ଥଂ ମାଂ ଧ୍ଯାଯଂସ୍ତୋଜୋମୂର୍ତିଂ ଚତୁର୍ଭୁଜମ୍। ଉଦୁତ୍ଯଂ ଚ ଜପେନ୍ମନ୍ତ୍ରଂ ଚିତ୍ରଂ ତଚ୍ଚକ୍ଷୁରିତ୍ଯପି॥ 14-104-48 (96024) ସାବିତ୍ରୀଂ ଚ ଯଥାଶତ୍ତି ଜପ୍ତ୍ବା ସୂକ୍ତଂ ଚ ମାମକମ୍। ମନ୍ମଯାନି ଚ ସାମାନି ପୁରୁଷବ୍ରତମେବ ଚ॥ 14-104-49 (96025) ତତଶ୍ଚାଲୋକଯେଦର୍କଂ ହଂସଃ ଶୁଚିଷଦିତ୍ଯପି। ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ ସମାବୃତ୍ଯ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ଦିବାକରମ୍॥ 14-104-50 (96026) ତତସ୍ତୁ ତର୍ପଯେଦଦ୍ଭିର୍ବ୍ରହ୍ମ୍ଣାଂ ମାଂ ଚ ଶଙ୍କରମ୍। ପ୍ରଜାପତିଂ ଚ ଦେବାଂଶ୍ଚ ତଥା ଦେବମୁନୀନପି॥ 14-104-51 (96027) ସାଙ୍ଗାନପି ତଥା ବେଦାନିତିହାସାନ୍କ୍ରତୂନପି। ପୁରାଣାନି ଚ ସର୍ବାଣି କୁଲାନ୍ଯପ୍ସରସାଂ ତଥା॥ 14-104-52 (96028) କ୍ରତୂନ୍ସଂବତ୍ସରଂ ଚୈବ କଲାକାଷ୍ଠାତ୍ମକଂ ତଥା। ଭୂତଗ୍ରାମାଂଶ୍ଚ ଭୂତାନି ସରିତଃ ସାଗରାଂସ୍ତଥା। ଶୈଲାଞ୍ଶୈଲସ୍ଥିତାନ୍ଦେବାନୋଷଧୀଃ ସବନସ୍ପତୀଃ॥ 14-104-53 (96029) ତର୍ପଯେଦୁପବୀତୀ ଚ ପ୍ରତ୍ଯେକଂ ତୃପ୍ଯତାମିତି। ଅନ୍ବାରଭ୍ଯ ଚ ସବ୍ଯେନ ପାଣିନା ଦକ୍ଷିଣେନ ତୁ॥ 14-104-54 (96030) ନିବୀତୀ ତର୍ପଯେଦ୍ବିଦ୍ବାନୃଷୀନ୍ମନ୍ତ୍ରକୃତସ୍ତଥା। ମରୀଚ୍ଯାଦୀନୃଷୀଂଶ୍ଚୈବ ନାରଦାଦ୍ଯାନ୍ସମାହିତଃ॥ 14-104-55 (96031) ପ୍ରାଚୀନାବୀତ୍ଯଥୈତାସ୍ତୁ ତର୍ପଯେଦ୍ଦେବତାଃ ପିତୄତ୍। ତତସ୍ତୁ କବ୍ଯବାଡଗ୍ନିଂ ସୋଂ ବୈବସ୍ବତଂ ତଥା॥ 14-104-56 (96032) ତତଶ୍ଚାର୍ଯମଣଂ ଚାପି ହ୍ଯଗ୍ନିଷ୍ବାତ୍ତାଂସ୍ତଥୈବ ଚ। ସୋମପାଂଶ୍ଚୈବ ଦର୍ଭେଷୁ ସତିଲୈରେବ ବାରିଭିଃ। ତୃପ୍ଯତାମିତି ପଶ୍ଚାତ୍ତୁ ସ ପିତୄଂସ୍ତର୍ପଯେତ୍ତତଃ॥ 14-104-57 (96033) ପିତୄନ୍ପିତାମହାଂଶ୍ଚୈବ ତଥୈବ ପ୍ରପିତାମହାନ୍। ପିତାମହୀସ୍ତତା ଚାପି ତଥୈବ ପ୍ରପିତାମହୀଃ॥ 14-104-58 (96034) ମାତରଂ ଚାତ୍ମନଶ୍ଚୈବ ଗୁରୁମାଚାର୍ଯମେବ ଚ। ପିତୃମାତୃଷ୍ବସାରୌ ଚ ତଥା ମାତାମହୀମପି॥ 14-104-59 (96035) ଉପାଧ୍ଯାଯାନ୍ସଖୀନ୍ବନ୍ଧୂଞ୍ଶିଷ୍ଯର୍ତ୍ବିଗ୍ଜ୍ଞାତିବାଂଧବାନ୍। ପ୍ରମୀତାନାନୃଶଂସ୍ଯାର୍ଥଂ ତର୍ପଯେତ୍ତାନମତ୍ସରଃ॥ 14-104-60 (96036) ତର୍ପଯିତ୍ବା ତଥାଽଽଚମ୍ଯ ସ୍ନାନବସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରପୀଡଯେତ୍। ବୃତ୍ତିଂ ଭୃତ୍ଯଜନସ୍ଯାହୁଃ ସ୍ନାନଂ ପାନଂ ଚ ତଦ୍ବିଦଃ॥ 14-104-61 (96037) ଅତର୍ପଯିତ୍ବା ତାନ୍ପୂର୍ବଂ ସ୍ନାନବସ୍ତ୍ରଂ ନ ପୀଡଯେତ୍। ପୀଡଯେଚ୍ଚେତ୍ପୁରା ମୋହାଦ୍ଦେବାଃ ସର୍ପିଗଣାସ୍ତଥା। ପିତରସ୍ତୁ ନିରାଶାସ୍ତେ ଶପ୍ତ୍ବା ଯାନ୍ତି ଯଥାଗତଂ॥ 14-104-62 (96038) ପ୍ରକ୍ଷାଲ୍ଯ ତୁ ମୃଦା ପାଦାବାଚମ୍ଯ ପ୍ରଯତଃ ପୁନଃ। ଦର୍ଭେଷୁ ଦର୍ଭପାଣିଃ ସନ୍ସ୍ବାଧ୍ଯାଯଂ ତୁ ସମାରଭେତ୍॥ 14-104-63 (96039) ବେଦମାଦୌ ସମାରଭ୍ଯ ତତୋପର୍ଯୁପରି କ୍ରମାତ୍। ଯଦଧୀତେଽନ୍ବହଂ ଶକ୍ତ୍ଯା ତତ୍ସ୍ବାଧ୍ଯାଯଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-104-64 (96040) ଋଚୋ ବାଽପି ଯଜୁର୍ବାଽପି ସାମଗାଯମଥାପି ଚ। ଇତିହାସପୁରାଣାନି ଯଥାଶକ୍ତି ନ ହାପଯେତ୍॥ 14-104-65 (96041) ଉତ୍ଥାଯ ତୁ ନମସ୍କୃତ୍ଯ ଦିଶୋ ଦିଗ୍ଦେବତା ଅପି। ବ୍ରହ୍ମଣଂ ଚ ତତଶ୍ଚାଗ୍ନିଂ ପୃଥିବୀମୋଷଧୀସ୍ତଥା॥ 14-104-66 (96042) ବାଚଂ ବାଚସ୍ପତିଂ ଚୈବ ମାଂ ଚୈବ ସରିତସ୍ତଥା। ନମସ୍କୃତ୍ଯ ତଥାଽଦ୍ଭିସ୍ତୁ ପ୍ରଣବାଦି ଚ ପୂର୍ବବତ୍॥ 14-104-67 (96043) ତତୋ ନମୋଽଦ୍ଭ୍ଯ ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ନମସ୍କୁର୍ଯାତ୍ତୁ ତଜ୍ଜଲମ୍। ଘୃଣିଃ ସୂର୍ଯସ୍ତଥାଽଽଦିତ୍ଯସ୍ତଂ ପ୍ରଣମ୍ଯ ସ୍ବମୂର୍ଧନି॥ 14-104-68 (96044) ତତସ୍ତ୍ବାଲୋକଯନ୍ନର୍କଂ ପ୍ରଣବେନ ସମାହିତଃ। ତତୋ ମାମର୍ଚଯେତ୍ପୁଷ୍ପୈର୍ମତ୍ପ୍ରିଯୈରେବ ନିତ୍ଯଶଃ॥ 14-104-69 (96045) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-104-70x (7961) ତ୍ବତ୍ପ୍ରିଯାଣି ପ୍ରସୂନାନି ତ୍ବଦଧିଷ୍ଠାନି ମାଧବ। ସର୍ବାଣ୍ଯାଚକ୍ଷ୍ବ ଦେବେଶ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ମମାଚ୍ଯୁତ॥ 14-104-70 (96046) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-104-71x (7962) ଶୃଣୁଷ୍ବାବହିତୋ ରାଜନ୍ପୁଷ୍ପାଣି ପ୍ରିଯକୃନ୍ତି ମେ। କୁମୁଦଂ କରବୀରଂ ଚ ଚଣକଂ ଚଂପକଂ ତଥା॥ 14-104-71 (96047) ମଲ୍ଲିକାଜାତିପୁଷ୍ପଂ ଚ ନନ୍ଦ୍ଯାବର୍ତଂ ଚ ନନ୍ଦିକମ୍। ପଲାଶପୁଷ୍ପପତ୍ରାଣି ଦୂର୍ବା ଭୃଙ୍ଗକମେବ ଚ॥ 14-104-72 (96048) ବନମାଲା ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ମତ୍ପ୍ରିଯାଣି ବିଶେଷତଃ। ସର୍ବେଷାମପି ପୁଷ୍ପାଣାଂ ସହସ୍ରଗୁଣମୁତ୍ପଲମ୍॥ 14-104-73 (96049) ତସ୍ମାତ୍ପଦ୍ମଂ ତଥା ରାଜନ୍ପଦ୍ମାତ୍ତୁ ସତପତ୍ରକମ୍। ତସ୍ମାତ୍ସହସ୍ରପତ୍ରଂ ତୁ ପୁଣ୍ଡରୀକଂ ତତଃ ପରମ୍॥ 14-104-74 (96050) ପୁଣ୍ଡରୀକସହସ୍ରାତ୍ତୁ ତୁଲସୀ ଗୁଣତୋଽଧିକା। ବକପୁଷ୍ପଂ ତତସ୍ତସ୍ମାତ୍ସୌବର୍ଣଂ ତୁ ତତୋଽଧିକମ୍। ସୌବର୍ଣାତ୍ତୁ ପ୍ରସୂନାଚ୍ଚ ମତ୍ପ୍ରିଯଂ ନାସ୍ତି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-104-75 (96051) ପୁଷ୍ପାଭାବେ ତୁଲସ୍ଯାସ୍ତୁ ପତ୍ରୈର୍ମାମର୍ଚଯେତ୍ପୁନଃ। ପତ୍ରାଲାଭେ ତୁ ଶାଖାଭିଃ ଶାକାଲାଭେ ଶିଫାଲବୈଃ। ଶିଫାଭାବେ ମୃଦା ତତ୍ର ଭକ୍ତିମାନର୍ଚଯେତ ମାମ୍॥ 14-104-76 (96052) ବର୍ଜନୀଯାନି ପୁଷ୍ପାଣି ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ସମାହିତଃ। କିଙ୍କିଣୀ ମୁନିପୁଷ୍ପଂ ଚ ଧୁର୍ଧୂରଂ ପାଟଲଂ ତଥା॥ 14-104-77 (96053) ତଥାଽତିମୁକ୍ତକଂ ଚୈବ ପୁନ୍ନାଗଂ ନକ୍ତମାଲିକମ୍। ଯୌଧିକଂ କ୍ଷୀରିକାପୁଷ୍ପଂ ନିର୍ଗୁଣ୍ଡୀ ଲାଙ୍ଗୁଲୀ ଜପା॥ 14-104-78 (96054) କର୍ଣିକାରଂ ତଥାଽଶୋକଂ ଶଲ୍ମଲୀପୁଷ୍ପମେବ ଚ। କକୁଭାଃ କୋବିଦାରାଶ୍ଚ ବୈଭୀତକମଥାପି ଚ॥ 14-104-79 (96055) କୁରଣ୍ଟକପ୍ରସୂନଂ ଚ କଲ୍ପକଂ କାଲକଂ ତଥା। ଅଙ୍କେଲଂ ଗିରିକର୍ଣୀ ଚ ନୀଲାନ୍ଯେବ ଚ ସର୍ବଶଃ। ଏକପର୍ଣାନି ଚାନ୍ଯାନି ସର୍ବାଣ୍ଯେବ ବିବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-104-80 (96056) ଅର୍କପୁଷ୍ପାଣି ବର୍ଜ୍ଯାନି ଅର୍କପତ୍ରସ୍ତିତାନି ଚ। ବ୍ଯାଘୃତାଃ ପିଚୁମନ୍ଦାନି ସର୍ବାଣ୍ଯେବ ବିବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-104-81 (96057) ଅନ୍ଯୈସ୍ତୁ ଶୁକ୍ଲପତ୍ରୈସ୍ତୁ ଗନ୍ଧବଦ୍ଭିର୍ନରାଧିପ। ଅବର୍ଜ୍ଯୈସ୍ତୈର୍ଯଥାଲାଭଂ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମାଂ ସମର୍ଚଯେତ୍॥ 14-104-82 (96058) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-104-83x (7963) କଥଂ ତ୍ବମର୍ଚନୀଯୋସି ମୂର୍ତଯଃ କୀଦୃଶାସ୍ତୁ ତେ। ବୈଖାନସାଃ କଥଂ ବ୍ରୁଯୂଃ କଥଂ ବା ପାଞ୍ଚରାତ୍ରିକାଃ॥ 14-104-83 (96059) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-104-84x (7964) ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ସର୍ବମର୍ଚନାକ୍ରମମାତ୍ମନଃ। ସ୍ଥଣ୍ଡିଲେ ପଦ୍ମକଂ କୃତ୍ବା ଚାଷ୍ଟପତ୍ରଂ ସକର୍ଣିକମ୍॥ 14-104-84 (96060) ଅଷ୍ଟାକ୍ଷରବିଧାନେନ ହ୍ଯଥବା ଦ୍ବାଦଶାକ୍ଷରୈଃ। ବୈଦିକୈରଥ ମନ୍ତ୍ରୈଶ୍ଚ ମମ ସୂକ୍ତେନ ବା ପୁନଃ॥ 14-104-85 (96061) ସ୍ଥାପିତଂ ମାଂ ତତସ୍ତସ୍ମିନ୍ନର୍ଯଯିତ୍ବା ବିଚକ୍ଷଣଃ। ପୁରୁଷଂ ଚ ତତଃ ସତ୍ଯମତ୍ଯୁତଂ ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-104-86 (96062) ଅନିରୁଦ୍ଧଂ ଚ ମାଂ ପ୍ରାହୁର୍ବୈଖାନସବିଦୋ ଜନାଃ। ଅନ୍ଯେ ତ୍ବେବଂ ବିଜାନନ୍ତି ମାଂ ରାଜନ୍ପାଞ୍ଚରାତ୍ରିକାଃ। 14-104-87 (96063) ବାସୁଦେବଂ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସଂକର୍ଷଣମଥାପି ବା। ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନଂ ଚାନିରୁଦ୍ଧଂ ଚ ଚତୁର୍ମୂର୍ତିଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-104-88 (96064) ଏତାଶ୍ଚାନ୍ଯାଶ୍ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସଂଜ୍ଞାଭେଦେନ ମୂର୍ତଯଃ। ବିଦ୍ଧ୍ଯାର୍ଥାନ୍ତରା ଏବଂ ମାମେବଂ ଚାର୍ଚଯେଦ୍ଭୁଧଃ॥ 14-104-89 (96065) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-104-90x (7965) ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତାଃ କୀଦୃସା ଦେବ କାନି ତେଷଂ ବ୍ରତାନି ଚ। ଏତତ୍କଥଯ ଦେବେଶ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ମମାଚ୍ଯୁତ॥ 14-104-90 (96066) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-104-91x (7966) ଅନନ୍ଯଦେବତାଭକ୍ତା ଚେ ମଦ୍ଭକ୍ତଜନପ୍ରିଯାଃ। ମାମେବ ଶରଣଂ ପ୍ରାପ୍ତା ମଦ୍ଭକ୍ତାସ୍ତେ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ॥ 14-104-91 (96067) ସ୍ବର୍ଗ୍ଯାଣ୍ଯପି ଯଶସ୍ଯାନି ମତ୍ପ୍ରିଯାଣି ବିଶେଷତଃ। ମଦ୍ଭକ୍ତଃ ପାଣ୍ଡବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବ୍ରତାନୀମାନି ଧାରଯେତ୍॥ 14-104-92 (96068) ନାନ୍ଯଦାଚ୍ଛାଦଯେଦ୍ବସ୍ତ୍ରଂ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ଜଲତାରଣେ। ସ୍ବସ୍ଥସ୍ତୁ ନ ଦିବା ସ୍ବପ୍ଯେନ୍ମଧୁମାଂସାନି ବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-104-93 (96069) ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ ବ୍ରଜେଦ୍ବିପ୍ରାନ୍ଗାମଶ୍ବତ୍ଥଂ ହୁତାଶନମ୍। ନ ଧାବେତ୍ପତିତେ ବର୍ଷେ ନାଗ୍ନଭିକ୍ଷାଂ ଚ ଲୋପଯେତ୍॥ 14-104-94 (96070) ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଲବଣଂ ନାଦ୍ଯତ୍ସୌଭାଞ୍ଜନକରଞ୍ଜନୌ। ଗ୍ରାସମୁଷ୍ଟିଂ ଗବପେ ଦଦ୍ଯାଦ୍ଧାନ୍ଯାମ୍ଲଂ ଚୈବ ବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-104-95 (96071) ତଥା ପର୍ଯୁଷିତଂ ଚାପି ପକ୍ବଂ ପରଗୃହାଗତମ୍। ଅନିବେଦିତଂ ଚ ଯଦ୍ଦ୍ରବ୍ଯଂ ତତ୍ପ୍ରଯତ୍ନେନ ବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-104-96 (96072) ବିଭିତକକରଞ୍ଜାନାଂ ଛାଯାଂ ଦୂରେ ବିବର୍ଜଯେତ୍। ପିପ୍ରଦେବପରୀବାଦାନ୍ନ ବଦେତ୍ପୀଡିତୋପି ସନ୍॥ 14-104-97 (96073) ସାତ୍ବିକା ରାଜସାଶ୍ଚାପି ତାମସାଶ୍ଚାପି ପାଣ୍ଡବ। ମାମର୍ଚଯନ୍ତି ମଦ୍ଭକ୍ତାସ୍ତେଷାମୀଦୃଗ୍ବିଦା ଗତିଃ॥ 14-104-98 (96074) ତାମସାସ୍ତିମିରଂ ଯାନ୍ତି ରାଜସା ରଜ ଏବ ତତ୍। ସାତ୍ବିକାଃ ସତ୍ବସଂପନ୍ନାଃ ସତ୍ବମେବ ପ୍ରଯାନ୍ତି ତେ॥ 14-104-99 (96075) ଯେ ସିଦ୍ଧାଃ ସନ୍ତି ସାଙ୍ଖ୍ଯେନ ଯୋଗସତ୍ବବଲେନ ଚ। ନଭସ୍ଯାଦିତ୍ଯଚନ୍ଦ୍ରାଭ୍ଯାଂ ପଶ୍ଯନ୍ତି ପଦବିସ୍ତରମ୍॥ 14-104-100 (96076) ଏକସ୍ତଂଭେ ନବଦ୍ବାରେ ତ୍ରିସ୍ଥୂଣେ ପଞ୍ଚସାକ୍ଷିକେ। ଏତସ୍ମିନ୍ଦେହନଗରେ ରାଜସସ୍ତୁ ସଦା ଭବେତ୍॥ 14-104-101 (96077) ଉଦିତେ ସବିତର୍ଯାପ୍ଯ କ୍ରିଯାଯୁକ୍ତସ୍ଯ ଧୀମତଃ। ଚତୁର୍ବେଦବିଦଶ୍ଚାପି ଦେହେ ଷଡ୍ବୃଷଲାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-104-102 (96078) କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ ସପ୍ତ ବିଜ୍ଞେଯା ବୈଶ୍ଯାସ୍ତ୍ବଷ୍ଟୌ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ। ନିଯତାଃ ପାଣ୍ଡବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶୂଦ୍ରାଣାମେକବିଂଶତିଃ॥ 14-104-103 (96079) କାମଃ କ୍ରୋଧଶ୍ଚ ଲୋଭଶ୍ଚ ମୋହଶ୍ଚ ମଦ ଏବ ଚ। ମହାମୋହଶ୍ଚ ଇତ୍ଯେତେ ଦେହେ ଷଡ୍ବୃଷଲାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-104-104 (96080) ଗର୍ବଃ ସ୍ତଂଭୋ ହ୍ଯହଙ୍କାର ଈର୍ଷ୍ଯା ଚ ଦ୍ରୋହ ଏବ ଚ। ପାରୁଷ୍ଯଂ କ୍ରୂରତା ଚୈବ ସପ୍ତୈତ କ୍ଷତ୍ରିଯାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-104-105 (96081) ତୀକ୍ଷ୍ଣତା ନିକୃତିର୍ମାଯା ଶାଠ୍ଯଂ ଡଂଭୋ ହ୍ଯନାର୍ଜବମ୍। ପୈଶୁନ୍ଯମନୃତଂ ଚୈବ ବେଶ୍ଯାସ୍ତ୍ବଷ୍ଟୌ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ॥ 14-104-106 (96082) ତୃଷ୍ଣା ବୁଭୁକ୍ଷା ନିଦ୍ରା ଚ ହ୍ଯାଲସ୍ଯଂ ଚାଘୃଣାଦଯଃ। ଆଧିଶ୍ଚାପି ବିଷାଦଶ୍ଚ ପ୍ରମାଦୋ ହୀନସତ୍ବତା॥ 14-104-107 (96083) ଭଯଂ ବିକ୍ଲବତା ଜାଡ୍ଯଂ ପାପକଂ ମନ୍ଯୁରେବ ଚ। ଆଶା ଚାଶ୍ରଦ୍ଦଧାନତ୍ବମନବସ୍ଥାପ୍ଯମନ୍ତ୍ରଣମ୍॥ 14-104-108 (96084) ଆଶୌଚଂ ମଲିନତ୍ବଂ ଚ ଶୂଦ୍ରା ହ୍ଯେତେ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ। ଯସ୍ମିନ୍ନେତେ ନ ଦୃଶ୍ଯନ୍ତେ ସ ବୈ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-104-109 (96085) ଯେଷୁଯେଷୁ ହି ଭାବେଷୁ ଯତ୍କାଲଂ ବର୍ତତେ ଦ୍ବିଜଃ। ତତ୍କାଲଂ ବୈ ସ ବିଜ୍ଞେଯୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଜ୍ଞାନଦୁର୍ବଲଃ॥ 14-104-110 (96086) ପ୍ରାଣାନାଯମ୍ଯ ଯତ୍କାଲଂ ଯେନ ମାଂ ଚାପି ଚିନ୍ତଯେତ୍। ତତ୍କାଲୋ ବୈ ଦ୍ବିଜୋ ଜ୍ଞେଯଃ ଶେଷକାଲୋ ହ୍ଯଥେତରଃ॥ 14-104-111 (96087) ତସ୍ମାତ୍ତୁ ସାତ୍ବିକୋ ଭୂତ୍ବା ଶୁଚିଃ କ୍ରୋଧବିବର୍ଜିତଃ। ମାମର୍ଚଯେତ୍ତୁ ସତତଂ ମତ୍ପ୍ରିଯତ୍ବଂ ଯଦୀଚ୍ଛତି॥ 14-104-112 (96088) ଅଲୋଲଜିହ୍ବଃ ସମୁପସ୍ଥିତୋ ଧୃତିଂ ନିଧାଯ ଚକ୍ଷୁର୍ଯୁଗମାତ୍ରମେବ ତତ। ମନଶ୍ଚ ବାଚଂ ଚ ନିଗୃହ୍ଯ ଚଞ୍ଚଲଂ ଭଯାନ୍ନିବୃତ୍ତୋ ମମ ଭକ୍ତ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-104-113 (96089) ଈଦୃଶାଧ୍ଯାତ୍ମିନୋ ଯେ ତୁ ବ୍ରାହ୍ମଣା ନିଯତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ତେଷାଂ ଶ୍ରାଦ୍ଧେଷୁ ତୃପ୍ଯନ୍ତି ତେନ ତୃପ୍ତାଃ ପିତାମହାଃ॥ 14-104-114 (96090) ଧର୍ମୋ ଜଯତି ନାଧର୍ମଃ ସତ୍ଯଂ ଜଯତି ନାନୃତମ୍। କ୍ଷମା ଜଯତି ନ କ୍ରୋଧଃ କ୍ଷମାବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଭବେତ୍॥ ॥ 14-104-115 (96091) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଚତୁରଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 104 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 105

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.105. ଅଧ୍ଯାଯଃ 105

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଦଶଧା କପିଲାବିଭାଗକଥନପୂର୍ବକଂ ତଦ୍ଦାନପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଦାନପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ତପଃପୁଣ୍ଯଫଲାନି ଚ। ଧର୍ମପୁତ୍ରଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା କେଶବଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍॥ 14-105-1 (96092) ଯା ଚୈଷା କପିଲା ଦେବ ପୂର୍ବମୁତ୍ପାଦିତା ବିଭୋ। ହୋମଧେନୁଃ ସଦା ପୁଣ୍ଯା ଚତୁର୍ବକ୍ତ୍ରେଣ ମାଧବ॥ 14-105-2 (96093) ସା କଥଂ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ଯୋ ହି ଦେଯା କସ୍ମିନ୍ଦିନେଽପି ବା। କୀଦୃଶାଯ ଚ ବିପ୍ରାଯ ଦାତବ୍ଯା ପୁଣ୍ଯଲକ୍ଷଣା॥ 14-105-3 (96094) କଥିତା କପିଲା ପ୍ରୋକ୍ତା ସ୍ବଯମେବ ସ୍ବଯଂଭୁବା। କୈର୍ବା ଦେଯାଶ୍ଚ ତା ଦେବ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି ତତ୍ବତଃ॥ 14-105-4 (96095) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-105-5x (7967) ଏବମୁକ୍ତୋ ହୃଷୀକେଶୋ ଧର୍ମପୁତ୍ରେଣ ସଂସଦି। ଅବ୍ରବୀତ୍କପିଲାସଙ୍କ୍ଯାଂ ତାସାଂ ମାହାତ୍ମ୍ଯମେବ ଚ॥ 14-105-5 (96096) ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ବେନ ପବିତ୍ରଂ ପାବନଂ ପରମ୍। ଯଚ୍ଛ୍ରୁତ୍ବା ପାପକର୍ମା ପି ନରଃ ପାପାତ୍ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-105-6 (96097) ଅଗ୍ନିମଦ୍ଯୋଦ୍ଭବାଂ ଦିବ୍ଯାମଗ୍ନିଜ୍ବାଲାସମପ୍ରଭାମ୍। ଅଗ୍ନିଜ୍ବାଲୋଜ୍ଜ୍ବଲଚ୍ଛୃଙ୍ଗୀଂ ପ୍ରଦୀପ୍ତାଙ୍ଗାରଲୋଚନାମ୍॥ 14-105-7 (96098) ଅଗ୍ନିପୁଚ୍ଛାମଗ୍ନିଖୁରାମଗ୍ନିରୋମପ୍ରଭାନ୍ବିତାମ୍। ତାମଗ୍ନେଯୀମଗ୍ନିଜିହ୍ବାମଗ୍ନିଗ୍ରୀବାଂ ଜ୍ବଲତ୍ପ୍ରଭାମ୍॥ 14-105-8 (96099) ଭୁଞ୍ଜତେ କପିଲାଂ ଯେ ତୁ ଶୂଦ୍ରା ଲୋଭେନ ମୋହିତାଃ। ପତିତାଂସ୍ତାନ୍ବିଜାନୀଯାଚ୍ଚଣ୍ଡାଲସଦୃଶା ହି ତେ॥ 14-105-9 (96100) ନ ତେଷାଂ ବ୍ରାହ୍ମମଃ କଶ୍ଚିଦ୍ଗୃହେ କୁର୍ଯାତ୍ପ୍ରତିଗ୍ରହମ୍। ଦୂରାଚ୍ଚ ପରିହର୍ତବ୍ଯା ମହାପାତକିନୋପି ତେ॥ 14-105-10 (96101) ସାର୍ବକାଲଂ ହି ତେ ସର୍ବୈର୍ବର୍ଜିତାଃ ପିତୃଦୈବତୈଃ। ତେ ସଦା ହ୍ଯପ୍ରତିଗ୍ରାହ୍ଯା ହ୍ଯସଂଭାଷ୍ଯାଶ୍ଚ ପାପିନଃ॥ 14-105-11 (96102) ପିବନ୍ତି କପିଲାଂ ଯାବତ୍ତାବତ୍ତେଷାଂ ପିତାମହାଃ। ଅମେଧ୍ଯମୁପଭୁଞ୍ଜନ୍ତି ଭୂମ୍ଯାଂ ବୈ ଶ୍ବସୃଗାଲବତ୍॥ 14-105-12 (96103) କପିଲାଯା ଦଧି କ୍ଷୀରଂ ଘୃତଂ ତକ୍ରମଥାପି ବା। ଯେ ଶୂଦ୍ରା ଉପଭୁଞ୍ଜନ୍ତି ତେଷାଂ ଗତିମିମାଂ ଶୃଣୁ॥ 14-105-13 (96104) କପିଲୋପଜୀବୀ ଶୂଦ୍ରସ୍ତୁ ମୃତୋ ଗଚ୍ଛତି ରୌରବମ୍। କ୍ଲିଶ୍ଯତେ ରୌରବେ ଘୋରେ ବର୍ଷକୋଟିଶତଂ ବସନ୍॥ 14-105-14 (96105) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଚ୍ଛ୍ବାନଯୋନିଂ ସ ଗଚ୍ଛତି। ଶ୍ବଯୋନ୍ଯାଶ୍ଚ ପରିଭ୍ରଷ୍ଟୋ ବିଷ୍ଠାଯାଂ ଜାଯତେ କ୍ରିମିଃ॥ 14-105-15 (96106) ବିଷ୍ଠାକୂପେଷୁ ପାପିଷ୍ଠୋ ଦୁର୍ଗନ୍ଧେଷୁ ସହସ୍ରଶଃ। ତତ୍ରତତ୍ରୋପଜାଯେତ ନୋତ୍ତାରଂ ତତ୍ରଥ ବିନ୍ଦତି॥ 14-105-16 (96107) ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ଚୈବ ଯସ୍ତେଷାଂ ଗୃହେ କୁର୍ଯାତ୍ପ୍ରତିଗ୍ରହମ୍। ତତଃ ପ୍ରଭୃତି ତସ୍ଯାପି ପିତରଃ ସ୍ଯୁରମେଧ୍ଯପାଃ॥ 14-105-17 (96108) ନ ତେନ ସାର୍ଧଂ ସମ୍ଭାଷେନ୍ନ ଚାପ୍ଯେକାସନଂ ବ୍ରଜେତ୍। ସ ନିତ୍ଯଂ ବର୍ଜନୀଯୋ ହି ଦୂରାତ୍ତୁ ବ୍ରାହ୍ମଣାଧମଃ॥ 14-105-18 (96109) ଯସ୍ତେନ ସହ ସମ୍ଭାଷେଦେକଶଯ୍ଯାଂ ବ୍ରଜେତ୍ ବା। ପ୍ରାଜାପତ୍ଯଂ ଚରେତ୍କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ସ ଚ ତେନ ବିସୁଦ୍ଧ୍ଯତି॥ 14-105-19 (96110) କପିଲୋପଜୀବିନଃ ଶୂଦ୍ରାଦ୍ଯଃ କରୋତି ପ୍ରତିଗ୍ରହମ୍। ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଂ ଭବେତ୍ତସ୍ଯ ବିପ୍ରସ୍ଯୈତନ୍ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-105-20 (96111) ବ୍ରହ୍ମକୂର୍ଚଂ ପ୍ରକୁର୍ବୀତି ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣମଥାପି ବା। ମୁଚ୍ଯତେ କିଲ୍ବିଷାତ୍ତସ୍ମାଦେତେନ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ହି ସଃ॥ 14-105-21 (96112) କପିଲା ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରାର୍ଥେ ବିପ୍ରାର୍ଥେ ବା ସ୍ବଯଂଭୁବା। ସର୍ବଂ ତେଜଃ ସମୁଦ୍ଧୃତ୍ଯ ନିର୍ମିତା ବ୍ରହ୍ମଣା ପୁରା॥ 14-105-22 (96113) ପବିତ୍ରଂ ଚ ପବିତ୍ରାଣାଂ ମଙ୍ଗଲାନାଂ ଚ ମଙ୍ଗଲମ୍। ପୁଣ୍ଯାନାଂ ପରମଂ ପୁଣ୍ଯଂ କପିଲା ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ॥ 14-105-23 (96114) ତପସା ତପ ଏବାଗ୍ର୍ଯଂ ବ୍ରାତନାମୁତ୍ତମଂ ବ୍ରତମ୍। ଦାନାନାଂ ପରମଂ ଦାନଂ ନିଦାନଂ ହ୍ଯେତଦକ୍ଷଯମ୍॥ 14-105-24 (96115) ପୃଥିବ୍ଯାଂ ଯାନି ତୀର୍ଥାନି ପୁଣ୍ଯାନ୍ଯାଯତନାନି ଚ। ପବିତ୍ରାଣି ଚ ରମ୍ଯାଣି ସର୍ବଲୋକେଷୁ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-105-25 (96116) ଏଭ୍ଯସ୍ତେଜଃ ସମୁଦ୍ଧୃତ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମଣା ଲୋକକର୍ତୃଣା॥ ଲୋକନିସ୍ତରଣାଯୈବ ନିର୍ମିତାଃ କପିଲାଃ ସ୍ବଯମ୍॥ 14-105-26 (96117) ସର୍ବତେଜୋମଯୀ ହ୍ଯେଷାଂ କପିଲା ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ସଦାଽମୃତମଯୀ ମେଧ୍ଯା ଶୁଚିଃ ପାବନମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-105-27 (96118) କ୍ଷୀରେଣ କପିଲାଯାସ୍ତୁ ଦଧ୍ନା ବା ସଘୃତେନ ବା। ହୋତବ୍ଯାନ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରାଣି ସାଯଂ ପ୍ରାତର୍ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ॥ 14-105-28 (96119) କପିଲାଯା ଘୃତେନାପି ଦଧ୍ନା କ୍ଷୀରେଣ ବା ପୁନଃ। ଜୁହ୍ବତେ ଯୋଽଗ୍ନିହୋତ୍ରାଣି ବ୍ରାହ୍ମଣା ବିଧିବତ୍ପ୍ରଭୋ॥ 14-105-29 (96120) ପୂଜଯନ୍ତ୍ଯତିଥୀଂଶ୍ଚୈବ ପରାଂ ଭକ୍ତିମୁପାଗତାଃ। ଶୂଦ୍ରାନ୍ନାଦ୍ବିରତା ନିତ୍ଯଂ ଡଂଭାନୃତବିବର୍ଜିତାଃ॥ 14-105-30 (96121) ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯାଦିତ୍ଯସଙ୍କାଶୈର୍ବିମାନୈର୍ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ। ସୂର୍ଯମଣ୍ଡଲମଧ୍ଯେନ ବ୍ରହ୍ମଲୋକମନୁତ୍ତମମ୍॥ 14-105-31 (96122) ବ୍ରହ୍ମଣୋ ଭବନେ ଦିବ୍ଯେ କାମଗାଃ କାମରୂପିଣଃ। ବ୍ରହ୍ମଣା ପୂଜ୍ଯମାନାସ୍ତୁ ମୋଦନ୍ତେ କଲ୍ପମକ୍ଷଯମ୍॥ 14-105-32 (96123) ଏବଂ ହି କପିଲା ରାଜନ୍ପୁଣ୍ଯା ମନ୍ତ୍ରାମୃତାରଣିଃ। ଆଦାବେବାଗ୍ନିମଧ୍ଯେ ତୁ ମୈତ୍ରେଯୀ ବ୍ରହ୍ମନିର୍ମିତା॥ 14-105-33 (96124) ଶୃଙ୍ଗାଗ୍ରେ କପିଲାଯାସ୍ତୁ ସର୍ବତୀର୍ଥାନି ପାଣ୍ଡବ। ବ୍ରହ୍ମଣୋ ହି ନିଯୋଗେନ ନିବସନ୍ତି ଦିନେଦିନେ॥ 14-105-34 (96125) ପ୍ରାତରୁତ୍ଥାଯ ଯୋ ମର୍ତ୍ଯଃ କପିଲାଶୃଙ୍ଗମସ୍ତକାତ୍। ଯଶ୍ଚ୍ଯୁତାମଂବୁଧାରାଂ ବୈ ଶିରସା ପ୍ରଯତଃ ଶୁଚିଃ॥ 14-105-35 (96126) ସ ତେନ ପୁଣ୍ଯତୀର୍ଥେନ ସହସା ହତକିଲ୍ବିଷଃ। ଜନ୍ମତ୍ରଯକୃତଂ ପାପଂ ପ୍ରଦହତ୍ଯଗ୍ନିବତୃଣମ୍॥ 14-105-36 (96127) ମୂତ୍ରେଣ କପିଲାଯାସ୍ତୁ ଯଶ୍ଚ ପ୍ରାଣାନୁପସ୍ପୃଶେତ୍॥ ସ୍ନାନେନ ତେନ ପୁଣ୍ଯେନ ନଷ୍ଟପାପଃ ସ ମାନବଃ। ତ୍ରିଂଶଦ୍ବର୍ଷକୃତାତ୍ପାପାନ୍ମୁଚ୍ଯତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-105-37 (96128) ପ୍ରାତରୁତ୍ଥାଯ ଯୋ ଭକ୍ତଯା ପ୍ରଯଚ୍ଛେତ୍ତୃଣମୁଷ୍ଟିକମ୍। ତସ୍ଯ ନଶ୍ଯତି ତତ୍ପାପଂ ତ୍ରିଂଶଦ୍ରାତ୍ରକୃତଂ ନୃପ॥ 14-105-38 (96129) ପ୍ରାତରୂତ୍ଥାଯ ଯଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା କୁର୍ଯାଦ୍ଯସ୍ମାତ୍ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍। ପ୍ରଦକ୍ଷିଣୀକୃତା ତେନ ପୃଥିବୀ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-105-39 (96130) ପ୍ରଦକ୍ଷିଣେନ ଚୈକେନ ଶ୍ରଦ୍ଧାଯୁକ୍ତେନ ପାଣ୍ଡବ। ଦଶରାତ୍ରକୃତଂ ପାପଂ ତସ୍ଯ ତନ୍ନଶ୍ଯତି ଧ୍ରୁବମ୍॥ 14-105-40 (96131) କପିଲାପଞ୍ଚଗବ୍ଯେନ ଯଃ ସ୍ନାଯାତ୍ତୁ ଶୁଚିର୍ନରଃ। ସ ଗଙ୍ଗାଦ୍ଯେଷୁ ତୀର୍ଥେଷୁ ସ୍ନାତୋ ଭବତି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-105-41 (96132) ତେନ ସ୍ନାନେନ ତସ୍ଯାପି ଶ୍ରଦ୍ଦାଯୁକ୍ତସ୍ଯ ପାର୍ଥିବ। ଦଶରାତ୍ରକୃତଂ ପାପଂ ତତ୍କ୍ଷଣାଦେବ ନଶ୍ଯତି॥ 14-105-42 (96133) ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ତୁ କପିଲାଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ଶ୍ରୁତ୍ବା ହୁଙ୍କାରନିସ୍ବନମ୍। ବ୍ଯପୋହତି ନରଃ ପାପମହୋରାତ୍ରକୃତଂ ନୃପ॥ 14-105-43 (96134) ଯତ୍ର ବା ତତ୍ର ବା ଚାଙ୍ଗେ କପିଲାଂ ଯଃ ସ୍ପୃଶେଚ୍ଛୁଚିଃ। ସଂବତ୍ସରକୃତଂ ପାପଂ ବିନାଶଯତି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-105-44 (96135) ଗୋସହସ୍ରଂ ତୁ ଯୋ ଦଦ୍ଯାଦେକାଂ ଚ କପିଲାଂ ନରଃ। ସମଂ ତସ୍ଯ ଫଲଂ ପ୍ରାହ ବ୍ରହ୍ମା ଲୋକପିତାମହଃ॥ 14-105-45 (96136) ଯସ୍ତ୍ବେବଂ କପିଲାଂ ହନ୍ଯାନ୍ନରଃ କଶ୍ଚିତ୍ପ୍ରମାଦତଃ। ଗୋସହସ୍ରଂ ହତଂ ତେନ ଭବେନ୍ନାତ୍ର ବିଚାରଣା॥ 14-105-46 (96137) ଯଶ୍ଚୈକାଂ କପିଲାଂ ଦଦ୍ଯାଚ୍ଛ୍ରୋତ୍ରିଯାଯାହିତାଗ୍ନଯେ। ଗବାଂ ଶତସହସ୍ରଂ ତୁ ଦତ୍ତଂ ଭବତି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-105-47 (96138) ଦଶ ବୈ କପିଲାଃ ପ୍ରୋକ୍ତାଃ ସ୍ବଯମେବ ସ୍ବଯଂଭୁବା। ଯୋ ଦଦ୍ଯାଚ୍ଛ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯୋ ବୈ ସ୍ବର୍ଗଂ ଗଚ୍ଛତି ତଚ୍ଛୃଣୁ॥ 14-105-48 (96139) ପ୍ରଥମା ସ୍ବର୍ଣକପିଲା ଦ୍ବିତୀଯା ଗୌରପିଙ୍ଗଲା। ତୃତୀଯା ରକ୍ତପିଙ୍ଗାକ୍ଷୀ ଚତୁର୍ଥୀଂ ଗଲପିଙ୍ଗଲା॥ 14-105-49 (96140) ପଞ୍ଚମୀ ବଭ୍ରୁବର୍ଣାଭା ଷଷ୍ଠୀ ଚ ଶ୍ବେତପିଙ୍ଗଲା। ସପ୍ତମୀ ରଙ୍ଗପିଙ୍ଗାକ୍ଷୀ ତ୍ବଷ୍ଟମୀ ଖୁରପିଙ୍ଗଲା॥ 14-105-50 (96141) ନବମୀ ପାଟଲା ଜ୍ଞେଯା ଦଶମୀ ପୁଚ୍ଛପିଙ୍ଗଲା। ଦଶୈତାଃ କପିଲାଃ ପ୍ରୋକ୍ତାସ୍ତାରଯନ୍ତି ନରାନ୍ସଦା॥ 14-105-51 (96142) ମଙ୍ଗଲ୍ଯାଶ୍ଚ ପବିତ୍ରାଶ୍ଚ ସର୍ବପାପପ୍ରଣାଶନାଃ। ଏବମେବ ହ୍ଯନଡ୍ବାହୋ ଦଶ ପ୍ରୋକ୍ତା ନରେଶ୍ବର॥ 14-105-52 (96143) ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବାହଯେତ୍ତାଂସ୍ତୁ ନାନ୍ଯୋ ବର୍ଣଃ କଥଂଚନ। ନ ବାହଯେଚ୍ଚ କପିଲାଂ କ୍ଷେତ୍ରେ ବାଽଧ୍ବନି ବା ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-105-53 (96144) ବାହଯେଦ୍ଧୁଙ୍କୃତେନୈବ ଶାଖଯା ବା ସପତ୍ରଯା। ନ ଦଣ୍ଡେନ ନ ବା ଯଷ୍ଟ୍ଯା ନ ପାଶେନ ନ ବା ପୁନଃ॥ 14-105-54 (96145) ନ କ୍ଷୁତ୍ତୃଷ୍ଣାଶ୍ରମଶ୍ରାନ୍ତାନ୍ବାହଯେଦ୍ବିକଲେନ୍ଦ୍ରିଯାନ୍। ଅତୃପ୍ତେଷୁ ନ ଭୁଞ୍ଜୀଯାତ୍ପିବେତ୍ପୀତେଷୁ ଚୋଦକମ୍॥ 14-105-55 (96146) ଶୁଶ୍ରୂଷୋର୍ମାତରଶ୍ଚୈତାଃ ପିତରସ୍ତେ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ। ଅହ୍ନାଂ ପୂର୍ବତ୍ର ଭାଗେ ଚ ଧୁର୍ଯାଣାଂ ବାହନଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-105-56 (96147) ବିଶ୍ରାମେନ୍ମଧ୍ଯମେ ଭାଗେ ଭାଗେ ଚାନ୍ତେ ଯଥାସୁଖମ୍। ଯତ୍ର ଚ ତ୍ବରଯା କୃତ୍ଯଂ ସଂଶଯୋ ଯତ୍ର ବାଽଧ୍ବନି। 14-105-57 (96148) ବାହଯେତ୍ତତ୍ର ଧୁର୍ଯାଂସ୍ତୁ ନ ସ ପାପେନ ଲିପ୍ଯତେ॥ ଭ୍ରୂଣହତ୍ଯାସମଂ ପାପଂ ତସ୍ଯ ସ୍ଯାତ୍ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। 14-105-58 (96149) ଅନ୍ଯଥା ବାହଯନ୍ରାଜନ୍ନିରଯଂ ଯାତି ରୌରବମ୍॥ ରୁଧିରଂ ପାତଯେତ୍ତେଷାଂ ଯସ୍ତୁ ମୋହାନ୍ନରାଧିପ। 14-105-59 (96150) ତେନ ପାପେନ ପାପାତ୍ମା ନରକଂ ଯାତ୍ଯସଂଶଯମ୍॥ ନରକେଷୁ ଚ ସର୍ବେଷୁ ସମାଃ ସ୍ଥିତ୍ବା ଶତଂଶତମ୍। 14-105-60 (96151) ଇହ ମାନୁଷ୍ଯକେ ଲୋକେ ବଲୀବର୍ଦୋ ଭବିଷ୍ଯତି॥ ତସ୍ମାତ୍ତୁ ମୁକ୍ତିମନ୍ବିଚ୍ଛନ୍ଦଦ୍ଯାତ୍ତୁ କପିଲାଂ ନରଃ॥ 14-105-61 (96152) କପିଲାଂ ବାହଯେଦ୍ଯସ୍ତୁ ବୃଷଲୋ ଲୋଭମୋହିତଃ। ତେନ ଦେବାସ୍ତ୍ରଯସ୍ତ୍ରିଂଶତ୍ପିତରଶ୍ଚାପି ବାହିତାଃ॥ 14-105-62 (96153) ସ ଦେବୈଃ ପିତୃଭିର୍ନିତ୍ଯଂ ବଧ୍ଯମାନସ୍ତୁ ଦୁର୍ମତିଃ। ନରକାନ୍ନରକଂ ଘୋରଂ ଗଚ୍ଛେଦାପ୍ରଲଯଂ ନୃପ॥ 14-105-63 (96154) ବ୍ରହ୍ମା ରୁଦ୍ରସ୍ତଥାଽଗ୍ନିଶ୍ଚ କପିଲାନାଂ ଗତିଂ ଗତାଃ। ତସ୍ମାତ୍ତେ ନ ନିହନ୍ତବ୍ଯାଃ ପୂଜ୍ଯାଶ୍ଚୈବ ନ ସଂଶଯଃ। ନିଃଶ୍ବସନ୍ତି ଯଦା ଶ୍ରାନ୍ତାସ୍ତଦା ହନ୍ଯୁସ୍ଚ ତତ୍କୁଲଂ॥ 14-105-64 (96155) ଯାବନ୍ତି ତେଷାଂ ରୋମାଣି ତାବଦ୍ବର୍ଷଶତଂ ନୃପ। ନରକେଷୂପପଚ୍ଯନ୍ତେ ତତ୍ର ତଦ୍ବାହକା ନରାଃ॥ 14-105-65 (96156) କପିଲା ସର୍ବଯଜ୍ଞେଷୁ ଦକ୍ଷିଣାର୍ଥଂ ବିଧୀଯତେ। ତସ୍ମାତ୍ତଦ୍ଦକ୍ଷିଣା ଦେଯା ଯଜ୍ଞେଷ୍ବେବ ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ॥ 14-105-66 (96157) ହୋମାର୍ତଂ ଚାଗ୍ନିହୋତ୍ରସ୍ଯ ଯାଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛେତ୍ପ୍ରଯତ୍ନତଃ। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ଶ୍ରାନ୍ତାଯାମିତତେଜସେ। ତେନ ଦାନେନ ପୂତାତ୍ମା ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-105-67 (96158) ଯାବନ୍ତି ଚୈବ ରୋମାଣି କପିଲାଙ୍ଗେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ତାବଦ୍ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ସ୍ବର୍ଗଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-105-68 (96159) ସୁବର୍ଣଖୁରଶୃଙ୍ଗୀଂ ଚ କପିଲାଂ ଯଃ ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ବିଷୁବେ ଚାଯନେ ଚାପି ସୋଽଶ୍ବମେଧଫଲଂ ଲଭେତ୍। ତେନାଶ୍ବମେଧତୁଲ୍ଯେନ ମମ ଲୋକଂ ସ ଗଚ୍ଛତି॥ 14-105-69 (96160) ସ୍ବର୍ଣଶୃଙ୍ଗୀଂ ରୂପ୍ଯଖୁରାଂ ସବତ୍ସାଂ କାଂସ୍ଯଦୋହିନୀମ୍। ବସ୍ତ୍ରୈରଲଙ୍କୃତାଂ ପୁଷ୍ଟାଂ ଗନ୍ଧୈର୍ମାଲ୍ଯୈଶ୍ଚ ଶୋଭିତାମ୍॥ 14-105-70 (96161) ପବିତ୍ରଂ ହି ପବିତ୍ରାଣାଂ ସୁରବ୍ଣମିତି ମେ ମତିଃ। ତସ୍ମାତ୍ସୁବର୍ଣାଭରଣା ଦାତବ୍ଯା ସାଽଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣେ॥ 14-105-71 (96162) ଏବଂ ଦତ୍ତ୍ବା ତୁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସପ୍ତପୂର୍ବାନ୍ପରାନପି। ତାରଯିଷ୍ଯତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-105-72 (96163) ଅଗ୍ନିଷ୍ଟୋମସହସ୍ରସ୍ଯ ବାଜପେଯଂ ଚ ତତ୍ସମମ୍। ବାଜପେଯସହସ୍ରସ୍ଯ ଅଶ୍ବମେଧଂ ଚ ତତ୍ସମମ୍। ଅଶ୍ବମେଧସହସ୍ରସ୍ଯ ରାଜସୂଯଂ ଚ ତତ୍ସମମ୍॥ 14-105-73 (96164) କପିଲାନାଂ ସହସ୍ରେଣ ବିଦିଦତ୍ତେନ ପାଣ୍ଡବ। ରାଜସୂଯଫଲଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ। ନ ତସ୍ଯ ପୁନରାବୃତ୍ତିର୍ବିଦ୍ଯତେ କୁରୁପୁଙ୍ଗବ॥ 14-105-74 (96165) ପ୍ରଯଚ୍ଛତେ ଯଃ କପିଲାଂ ସବତ୍ସାଂ କାଂସ୍ଯଦୋହିନୀମ୍। ସୁବର୍ଣକୁରଶୃଙ୍ଗାଙ୍ଗୀଂ ସର୍ବାଲଙ୍କାରଶୋଭିତାମ୍॥ 14-105-75 (96166) ତୈସ୍ତୈର୍ଗୁଣୈଃ କାମଦୁଘା ଚ ଭୂତ୍ବା ନରଂ ପ୍ରଦାତାରମୁପୈତି ସା ଗୌଃ। ସ୍ବକର୍ମଭିଶ୍ଚାପ୍ଯନୁବଧ୍ଯମାନଂ ତୀବ୍ରାନ୍ଧକାରେ ନରକେ ପତନ୍ତମ୍। ମହାର୍ଣବେ ନୌରିବ ବାଯୁନୀତା ଦତ୍ତା ହି ଗୌସ୍ତାରଯତେ ମନୁଷ୍ଯମ୍॥ 14-105-76 (96167) ପୁତ୍ରାଂଶ୍ଚ ପୌତ୍ରାଂଶ୍ଚ କୁଲଂ ଚ ସର୍ବ- ମାସପ୍ତମଂ ତାରଯତେ ଯଥାବତ୍। ଯାବନ୍ମନୁଷ୍ଯାନ୍ପୃଥିବୀ ବିଭର୍ତି ତାବତ୍ପ୍ରଦାତାରମୃତଂ ପରତ୍ର॥ 14-105-77 (96168) ଯଥୌଷଧଂ ମନ୍ତ୍ରକୃତଂ ନରସ୍ଯ ପ୍ରଯୁକ୍ତମାତ୍ରଂ ବିନିହନ୍ତି ରୋଗାନ୍। ତଥୈବ ଦତ୍ତା କପିଲା ସୁପାତ୍ରେ ପାପଂ ନରସ୍ଯାଶୁ ନିହନ୍ତି ସର୍ବମ୍॥ 14-105-78 (96169) ଯଥୈବ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଭୁଜଗାଃ ସୁପର୍ଣଂ ନଶ୍ଯନ୍ତି ଦୂରାଦ୍ବିବଶା ଭଯାର୍ତାଃ। ତଥୈବ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା କପିଲାପ୍ରଦାନା- ନ୍ନସ୍ଯନ୍ତି ପାପାନି ନରସ୍ଯ ଶୀଘ୍ରମ୍॥ 14-105-79 (96170) ଯଥା ତ୍ବଚଂ ବୈ ଭୁଜଗୋ ବିହାଯ ପୁନର୍ନବଂ ରୂପମୁପୈତି ପୁଣ୍ଯମ୍। ତଥୈବ ମୁକ୍ତଃ ପୁରୁଷଃ ସ୍ବପାପୈ- ର୍ବିରଜ୍ଯତେ ବୈ କପିଲାପ୍ରଦାନାତ୍॥ 14-105-80 (96171) ଯଥାଽନ୍ଧକାରଂ ଭବନେ ବିଲଗ୍ନଂ ଦୀପ୍ତୋ ହି ନିର୍ଯାତଯତି ପ୍ରଦୀପଃ। ତଥା ନରଃ ପାପମପି ପ୍ରଲୀନଂ ନିଷ୍କ୍ରାମଯେଦ୍ବୈ କପିଲାପ୍ରଦାନାତ୍॥ 14-105-81 (96172) ଯାବନ୍ତି ରୋମାଣି ଭବନ୍ତି ତସ୍ଯା ବତ୍ସାନ୍ବିତାଯାଶ୍ଚ ଶରୀରଜାନି। ତାବତ୍ପ୍ରଦାତା ଯୁଗବର୍ଷକୋଟିଂ ସ ବ୍ରହ୍ମଲୋକେ ରମତେ ମନୁଷ୍ଯଃ॥ 14-105-82 (96173) ଯସ୍ଯାହିତାଗ୍ନେରତିଥିପ୍ରିଯସ୍ଯ ଶୂଦ୍ରାନ୍ନଦୂରସ୍ଯ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯସ୍ଯ। ସତ୍ଯବ୍ରତସ୍ଯାଧ୍ଯଯନାନ୍ବିତସ୍ଯ ଦତ୍ତା ହି ଗୌସ୍ତାରଯତେ ପରତ୍ର॥ ॥ 14-105-83 (96174) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ପଞ୍ଚାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 105 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 106

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.106. ଅଧ୍ଯାଯଃ 106

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି କପିଲାଦାନପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 1 ॥ ବ୍ରହ୍ମଣାଽଗ୍ନିକୁଣ୍ଡମଧ୍ଯାତ୍କପିଲାସର୍ଜନମ୍। ତଧା ରୁଦ୍ରାଦିଦେବୈଃ କପିଲାଯୈ ସର୍ବପୂଜ୍ଯତ୍ବାଦିରୂପବରଦାନମ୍॥ 2 ॥ ଦେବର୍ଷ୍ଯାଦିଭଇଃ ସ୍ବନିବାସାଯ କପିଲାବଯବସମାଶ୍ରଯଣମ୍॥ 3 ॥ କୃଷ୍ଣେନ ହବ୍ଯକବ୍ଯଦାନକାଲକଥନମ୍। ତଥା ଶ୍ରାଦ୍ଧାର୍ହାନର୍ହବ୍ରାହ୍ମଣବିବେଚନମ୍। ତଥା ସ୍ବର୍ଗନରକପ୍ରାପକସୁକୃତଦୁଷ୍କୃତକଥନମ୍॥ 4 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। ଏବଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପରଂ ପୁଣ୍ଯଂ କପିଲାଦାନମୁତ୍ତମମ୍। ଧର୍ମପୁତ୍ରଃ ପ୍ରହୃଷ୍ଟାତ୍ମା କେଶବଂ ପୁନରବ୍ରବୀତ୍॥ 14-106-1 (96175) ଦେବଦେବଶ କପିଲା ଯଦା ବିପ୍ରାଯ ଦୀଯତେ। କଥଂ ସର୍ବେଷୁ ଚାଙ୍ଗେଷୁ ତସ୍ଯାସ୍ତିଷ୍ଠନ୍ତି ଦେବତାଃ॥ 14-106-2 (96176) ଯାଶ୍ଚୈତାଃ କପିଲାଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ଦଶ ଚୈବ ତ୍ବଯା ମମ। ତାସାଂ କତି ସୁରଶ୍ରେଷ୍ଠ୍ କପିଲାଃ ପୁଣ୍ଯଲକ୍ଷଣାଃ॥ 14-106-3 (96177) କଥଂ ବାଽନୁଗୃହୀତାସ୍ତାଃ ସୁରୈଃ ପିତୃଗଣୈରପି। କେନ ଯୁକ୍ତାଶ୍ଚ ବର୍ଣେନ ଶ୍ରୋତୁଂ କୌତୂହଲଂ ମେ॥ 14-106-4 (96178) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-106-5x (7968) ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣୈବମୁକ୍ତଃ କେଶବଃ ସତ୍ଯବାକ୍ତଦା। ଗୁହ୍ଯାନାଂ ପରମଂ ଗୁହ୍ଯଂ ବକ୍ତୁମେବୋପଚକ୍ରମେ॥ 14-106-5 (96179) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ପବିତ୍ରଂ ବୈ ରହସ୍ଯଂ ଧର୍ମମୁତ୍ତମମ୍॥ ଗ୍ରହଣୀଯଂ ସତ୍ଯମିଦଂ ନ ଶ୍ରାବ୍ଯଂ ହେତୁବାଦିଭିଃ॥ 14-106-6 (96180) ଯଦା ବତ୍ସସ୍ଯ ପାଦୌ ଦ୍ବୌ ପ୍ରସବେ ଶିରସା ସହ। ଦୃଶ୍ଯେତେ ଦାନକାଲଂ ତତ୍ତମାହୁର୍ମୁନିସତ୍ତମାଃ॥ 14-106-7 (96181) ଅନ୍ତରିକ୍ଷଗତୋ ବତ୍ସୋ ଯାବଦ୍ଭୂମିଂ ନ ଯାସ୍ଯତି। ଗୌସ୍ତାବତ୍ପୃଥିବୀ ଜ୍ଞେଯା ତସ୍ମାଦ୍ଦେଯା ତୁ ତାଦୃଶୀ॥ 14-106-8 (96182) ଯାବନ୍ତି ଧେନ୍ବା ରୋମାଣି ସବତ୍ସାଯା ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଯାବତ୍ଯଃ ସିକତାଶ୍ଚାପି ଗର୍ଭୋଦକପରିପ୍ଲୁତାଃ। ତାବଦ୍ବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ଦାତା ସ୍ବର୍ଗେ ମହୀଯତେ॥ 14-106-9 (96183) ସୁବର୍ଣାଭରଣାଂ କୃତ୍ବା ସବ୍ତସାଂ କପିଲାଂ ତିଲୈଃ। ପ୍ରଚ୍ଛାଦ୍ଯ ତାଂ ତୁ ଦଦ୍ଯାଦ୍ବୈ ସର୍ବରତ୍ନୈରଲଙ୍କୃତାମ୍॥ 14-106-10 (96184) ସସମୁଦ୍ରା ନଦୀ ତେନ ସଶୈଲବନକାନନା। ଚତୁରନ୍ତା ଭବେଦ୍ଦତ୍ତା ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-106-11 (96185) ପୃଥିବୀଦାନତୁଲ୍ଯେନ ତେନ ଦାନେନ ମାନବଃ। ସଂସାରସାଗରାତ୍ତୀର୍ଣୋ ଯାତି ଲୋକଂ ପ୍ରଜାପତେଃ॥ 14-106-12 (96186) ବ୍ରହ୍ମହା ଭ୍ରୂଣହା ଗୋଘ୍ନୋ ଯଦି ବା ଗୁରୁତଲ୍ପଗଃ। ମହାପାତକଯୁକ୍ତୋପି ଏତଦ୍ଦାନେନ ଶୁଦ୍ଧ୍ଯତି॥ 14-106-13 (96187) ଇଦଂ ପଠତି ଯଃ ପୁଣ୍ଯଂ କପିଲାଦାନମୁତ୍ତମମ୍। ପ୍ରାତରୁତ୍ଥାଯ ମଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-106-14 (96188) ମନସା କର୍ମଣା ବାଚା ମତିପୂର୍ବଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ପାପଂ ରାତ୍ରିକୃତଂ ହନ୍ଯାଦସ୍ଯାଧ୍ଯାଯସ୍ଯ ପାଠକଃ॥ 14-106-15 (96189) ଇଦମାବର୍ତମାନସ୍ତୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ଯସ୍ତର୍ପଯେଦ୍ଦ୍ବିଜାନ୍। ତସ୍ଯାପ୍ଯମୃତମଶ୍ନନ୍ତି ପିତରୋଽତ୍ଯନ୍ତହର୍ଷିତାଃ॥ 14-106-16 (96190) ଯଶ୍ଚେଦଂ ଶୃଣୁଯାଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ତସ୍ଯ ରାତ୍ରିକୃତଂ ସର୍ବୁଂ ପାପମାଶୁ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି॥ 14-106-17 (96191) ଅତଃ ପରଂ ବିଶେଷଂ ତୁ କପିଲାନାଂ ବ୍ରବୀମି ତେ। ଯାଶ୍ଚୈତାଃ କପିଲାଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ଦଶ ରାଜନ୍ମଯା ତବ। ତାସାଂ ଚତସ୍ରଃ ପ୍ରବରାଃ ପୁଣ୍ଯାଃ ପାପପ୍ରଣାଶନାଃ॥ 14-106-18 (96192) ସୁବର୍ଣକପିଲା ପୁଣ୍ଯା ତଥା ରକ୍ତାକ୍ଷିପିଙ୍ଗଲା। ପିଙ୍ଗଲାକ୍ଷୀ ଚ ଯା ଗୌଶ୍ଚ ଯା ସ୍ଯାତ୍ପିଙ୍ଗଲପିଙ୍ଗଲା॥ 14-106-19 (96193) ଏତାଶ୍ଚତସ୍ରଃ ପ୍ରବରାଃ ପବିତ୍ରାଃ ପାପନାଶନାଃ। ନମସ୍କୃତା ବା ଦୃଷ୍ଟା ବା ଘ୍ନନ୍ତି ପାପଂ ନରସ୍ଯ ତୁ॥ 14-106-20 (96194) ଯସ୍ଯୈତାଃ କପିଲାଃ ସନ୍ତି ଗୃହେ ପାପପ୍ରଣାଶନାଃ। ତତ୍ର ଶ୍ରୀର୍ବିଜଯଃ କୀର୍ତିଃ ସ୍ଫୀତା ନିତ୍ଯଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-106-21 (96195) ଏତାସାଂ ପ୍ରୀତିମାଯାତି କ୍ଷୀରେଣ ତୁ ବୃଷଧ୍ବଜଃ। ଦଧ୍ନା ଚ ତ୍ରିଦଶାଃ ସର୍ବେ ଘୃତେନ ତୁ ହୁତାଶନଃ॥ 14-106-22 (96196) ପିତରଃ ପିତାମହାଶ୍ଚୈବ ତଥୈବ ପ୍ରପିତାମହାଃ। ସକୃଦ୍ଦେତ୍ତେନ ତୁଷ୍ଯନ୍ତି ବର୍ଷକୋଟିଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-106-23 (96197) କପିଲାଯା ଘୃତଂ କ୍ଷୀରଂ ଦଧି ପାଯସମେବ ବା। ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯଃ ସକୃଦ୍ଦତ୍ବା ନରଃ ପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-106-24 (96198) ଉପବାସଂ ତୁ ଯଃ କୃତ୍ବାଽପ୍ଯହୋରାତ୍ରଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। କପିଲାପଞ୍ଚଗବ୍ଯଂ ତୁ ପୀତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣାତ୍ପରମ୍॥ 14-106-25 (96199) ସୌମ୍ଯେ ମୁହୂର୍ତେ ତତ୍ପ୍ରଶଯ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ଶୁଦ୍ଧମାନସଃ। କ୍ରୋଧାନୃତବିନିର୍ମୁକ୍ତୋ ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-106-26 (96200) କପିଲାପଞ୍ଚଗବ୍ଯେନ ସୁମନ୍ତ୍ରେଣ ପୃଥକ୍ପଥକ୍। ଯୋ ମତ୍ପ୍ରତିକୃତିଂ ବାଽପି ଶଙ୍କରାକୃତିମେବ ବା। ସ୍ନାପଯେଦ୍ବିଷୁବେ ଯସ୍ତୁ ସୋଽଶ୍ବମେଧଫଲଂ ଲଭେତ୍॥ 14-106-27 (96201) ସ ମୁକ୍ତପାପଃ ଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ଯାନେନାଂବରଶୋଭିନା। ମମ ଲୋକଂ ବ୍ରଜେନ୍ମୁକ୍ତୋ ରୁଦ୍ରଲୋକମଥାପି ବା॥ 14-106-28 (96202) ବ୍ରହ୍ମଣା ତୁ ପୁରା ସୃଷ୍ଟା କପିଲା କାଞ୍ଚନପ୍ରଭା। ଅଗ୍ନିକୁଣ୍ଡାତ୍ପରୈର୍ମନ୍ତ୍ରୈର୍ହୋମଧେନୁର୍ମହାପ୍ରଭା॥ 14-106-29 (96203) ସୃଷ୍ଟମାତ୍ରାଂ ତୁ ତାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଦେବା ରୁଦ୍ରାଦଯୋ ଦିବି। ସିଦ୍ଧା ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯଶ୍ଚୈବ ବେଦାଃ ସାଙ୍ଗାଃ ସହାଧ୍ବରୈଃ॥ 14-106-30 (96204) ସାଗରାଃ ସରିତଶ୍ଚୈବ ପର୍ବତାଃ ସବଲାହକାଃ। ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସୋ ଯକ୍ଷାଃ ପନ୍ନଗାଶ୍ଚାପ୍ଯୁପସ୍ଥିତାଃ॥ 14-106-31 (96205) ସର୍ବେ ବିସ୍ମଯମାପନ୍ନାଃ ଶିଖିମଧ୍ଯେ ମହାପ୍ରଭାମ୍। ମନ୍ତ୍ରୈଶଅଚ ବିବିଧୈସ୍ତାଂ ତୁ ତୁଷ୍ଟୁବୁସ୍ତାମନେକଶଃ॥ 14-106-32 (96206) କୃତାଞ୍ଜଲିପୁଟାଃ ସର୍ବେ ନାତିଶୃଙ୍ଗୀଂ ତ୍ରିଲୋଚନାମ୍। ମୂର୍ଧ୍ନା ପ୍ରଣମ୍ଯ ତାଂ ଭୂମୌ ସବତ୍ସାମମୃତାରଣିମ୍॥ 14-106-33 (96207) ଊଚୁଃ ପ୍ରାଞ୍ଜଲଯଃ ସର୍ବେ ଚତୁର୍ବକ୍ତ୍ରଂ ପିତାମହମ୍। ଆଜ୍ଞାପଯ ମହାଦେବ କିଂ ତେ କୁର୍ମଃ କଥଂ ବିଭୋ॥ 14-106-34 (96208) ଏବମୁକ୍ତଃ ସୁରୈଃ ସର୍ବୈର୍ବ୍ରହ୍ମା ବଚନମବ୍ରବୀତ୍। ଭବନ୍ତୋପ୍ଯନୁଗୃହ୍ଣନ୍ତୁ ଦୋଗ୍ଧ୍ରୀମେନାଂ ପଯସ୍ବିନୀମ୍॥ 14-106-35 (96209) ହୋମଧେନୁରିଯଂ ଜ୍ଞେଯା ହ୍ଯଗ୍ନୀନ୍ସଂତର୍ପଯିଷ୍ଯତି। ଅତୋଽଗ୍ନିସ୍ତର୍ପିତଃ ସର୍ବାନ୍ଭବତସ୍ତର୍ପଯିଷ୍ଯତି॥ 14-106-36 (96210) ପ୍ରୀତାଃ କ୍ଷୀରାମୃତେନାସ୍ଯା ଜାତବୀର୍ଯପରାକ୍ରମାଃ। ଜଯିଷ୍ଯଥ ଯଥାକାମଂ ଦାନବାନ୍ସର୍ବ ଏବ ତୁ॥ 14-106-37 (96211) ଜାତବୀର୍ଯବଲୈର୍ଯୁକ୍ତାଃ ସତ୍ବବନ୍ତୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ଅସଙ୍ଖ୍ଯେଯବଲାଃ ସର୍ବେ ପାଲଯିଷ୍ଯଥ ବୈ ପ୍ରଜାଃ॥ 14-106-38 (96212) ପାଲିତାଶ୍ଚ ପ୍ରଜାଃ ସର୍ବା ଭବଦ୍ଭିରିହ ଧର୍ମତଃ। ପୂଜଯିଷ୍ଯନ୍ତି ବା ନିତ୍ଯଂ ଯଜ୍ଞୈର୍ବିବିଧଦକ୍ଷିଣୈଃ॥ 14-106-39 (96213) ଏବମୁକ୍ତାଃ ସୁରାଃ ସର୍ବେ ବ୍ରହ୍ମଣା ପରମେଷ୍ଠିନା। ତତଃ ସଂହୃଷ୍ଟବଦନାଃ କପିଲାଯୈ ବରଂ ଦଦୁଃ॥ 14-106-40 (96214) ଦେବତା ଊଚୁଃ। 14-106-41x (7969) ଯସ୍ମାଲ୍ଲୋକହିତାଯାଦ୍ଯ ବ୍ରହ୍ମଣା ତ୍ବଂ ବିନିର୍ମିତା। ତସ୍ମାତ୍ପୂତା ପବିତ୍ରା ଚ ଭବ ପାପବ୍ଯପୋହିନୀ॥ 14-106-41 (96215) ଯେ ତ୍ବାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ନମସ୍ଯନ୍ତି ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ଚାପି କରୈର୍ନରାଃ। ତେଷାଂ ବର୍ଷକୃତଂ ପାପଂ ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତାନାଂ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି॥ 14-106-42 (96216) ଅକାମକୃତମଜ୍ଞାନମଦୃଷ୍ଟଂ ଯଚ୍ଚ ପାତକମ୍। ତ୍ବାଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ଯେ ନମସ୍ଯନ୍ତି ନରାଃ ସର୍ବସହେତି ଚ। ତେଷାଂ ତଦ୍ବିଲଯଂ ଯାତି ତମଃ ସୂର୍ଯୋଦଯେ ଯଥା॥ 14-106-43 (96217) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-106-44x (7970) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବାଽସ୍ଯୈ ବରଂ ଦତ୍ତ୍ବା ପ୍ରଯଯୁସ୍ତେ ଯଥାଗତମ୍। ଲୋକନିସ୍ତରଣାର୍ଥାଯ ସା ଚ ଲୋକାଂଶ୍ଚଚାର ହ॥ 14-106-44 (96218) ତସ୍ଯାମେବ ସମୁଦ୍ଭୂତା ହ୍ଯେତାଶ୍ଚ କପିଲା ନବ। ବିଚରନ୍ତି ମହୀମେନାଂ ଲୋକାନୁଗ୍ରହକାରଣାତ୍। ତସ୍ମାତ୍ତୁ କପିଲା ଦେଯା ପରତ୍ର ହିତମିଚ୍ଛତା॥ 14-106-45 (96219) ଯଦା ଚ ଦୀଯତେ ରାଜନ୍କପିଲା ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣେ। ତଦା ଚ ଶୃଙ୍ଗଯୋସ୍ତସ୍ଯା ବିଷ୍ଣୁରିନ୍ଦ୍ରଶ୍ଚ ତିଷ୍ଠତି॥ 14-106-46 (96220) ଚନ୍ଦ୍ରବଜ୍ରଧରୌ ଚାପି ତିଷ୍ଠତଃ ଶୃଙ୍ଗମୂଲଯୋଃ। ଶୃଙ୍ଗମଧ୍ଯେ ତଥା ବ୍ରହ୍ମା ଲଲାଟେ ଗୋବୃଷଧ୍ବଜଃ॥ 14-106-47 (96221) କର୍ଣଯୋରଶ୍ବିନୌ ଦେବୌ ଚକ୍ଷୁଷୀ ଶଶିଭାସ୍କରୌ। ଦନ୍ତେଷୁ ମରୁତୋ ଦେବା ଜିହ୍ବାଯାଂ ବାକ୍ସରଲସ୍ବତୀ॥ 14-106-48 (96222) ରୋମକୂପେଷୁ ମୁନଯଶ୍ଚର୍ମଣ୍ଯେବ ପ୍ରଜାପତିଃ। ନିଶ୍ଶ୍ବାସେଷୁ ସ୍ଥିତା ବେଦାଃ ସଷଡଙ୍ଗପଦକ୍ରମାଃ॥ 14-106-49 (96223) ନାସାପୁଟେ ସ୍ଥିତା ଗନ୍ଧାଃ ପୁଷ୍ପାଣି ସୁରଭୀଣି ଚ। ଅଧରେ ବସବଃ ସର୍ବେ ମୁଖେ ଚାଗ୍ନିଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ॥ 14-106-50 (96224) ସାଧ୍ଯା ଦେବାଃ ସ୍ଥିତାଃ କକ୍ଷେ ଗ୍ରୀବାଯାଂ ପାର୍ବତୀ ସ୍ଥିତା। ପୃଷ୍ଠେ ଚ ନକ୍ଷତ୍ରଗଣାଃ କକୁଦ୍ଦେଶେ ନଭସ୍ସ୍ଥଲମ୍॥ 14-106-51 (96225) ଅପାନେ ସର୍ବତୀର୍ଥାନି ଗୋମୂତ୍ରେ ଜାହ୍ନବୀ ସ୍ବଯମ୍। ଇଷ୍ଟତୁଷ୍ଟମଯା ଲକ୍ଷ୍ମୀର୍ଗୋମଯେ ବସତୀ ତଦା॥ 14-106-52 (96226) ନାସିକାଯାଂ ସଦା ଦେବୀ ଜ୍ଯେଷ୍ଠା ବସତି ଭାମିନୀ। ଶ୍ରୋଣୀତଟସ୍ଥାଃ ପିତରୋ ରମା ଲାଙ୍ଗୂଲମାଶ୍ରିତା॥ 14-106-53 (96227) ପାର୍ଶ୍ବଯୋରୁଭଯୋଃ ସର୍ବେ ବିଶ୍ବେଦେବାଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ। ତିଷ୍ଠତ୍ଯୁରସି ତାସାଂ ତୁ ପ୍ରୀତଃ ଶକ୍ତିଧରୋ ଗୁହଃ॥ 14-106-54 (96228) ଜାନଜଙ୍ଘୋରୁଦେଶେଷୁ ପଞ୍ଚ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ବାଯବଃ। ଖୁରମଧ୍ଯେଷୁ ଗନ୍ଧର୍ବାଃ ଖୁରାଗ୍ରେଷୁ ଚ ପନ୍ନଗାଃ॥ 14-106-55 (96229) ଚତ୍ବାରଃ ସାଗରାଃ ପୂର୍ଣାସ୍ତସ୍ଯା ଏବ ପଯୋଧରାଃ। ରତିର୍ମେଧା କ୍ଷମା ସ୍ବାହା ଶ୍ରଦ୍ଧା ଶାନ୍ତିର୍ଧୃତିଃ ସ୍ମୃତିଃ। 14-106-56 (96230) କୀର୍ତିର୍ଦୀପ୍ତିଃ କ୍ରିଯା କାନ୍ତିସ୍ତୁଷ୍ଟିଃ ପୁଷ୍ଟିସ୍ଚ ସନ୍ତତିଃ। ଦିଶଶ୍ଚ ପ୍ରଦିଶଶ୍ଚୈବ ସେବନ୍ତେ କପିଲାଂ ସଦା॥ 14-106-57 (96231) ଦେବା ପିତୃଗଣାଶ୍ଚାପି ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସାଂ ଗଣାଃ। ଲୋକା ଦ୍ବୀପାର୍ଣବାଶ୍ଚୈବ ଗଙ୍ଗାଦ୍ଯାଃ ସରିତସ୍ତଥା॥ 14-106-58 (96232) ଦେବାଃ ପିତୃଗଣାଶ୍ଚାପି ବେଦାଃ ସାଙ୍ଗାଃ ସହାଧ୍ବରୈଃ। ବେଦୋକ୍ତୈର୍ବିବିଧୈର୍ମନ୍ତ୍ରୈଃ ସ୍ତୁବନ୍ତି ହୃଷିତାସ୍ତଥା॥ 14-106-59 (96233) ବିଦ୍ଯାଧରାଶ୍ଚ ଯେ ସିଦ୍ଧା ଭୂତାସ୍ତାରାଗଣାସ୍ତଥା। ପୁଷ୍ପବୃଷ୍ଟିଂ ଚ ବର୍ଷନ୍ତି ପ୍ରନୃତ୍ଯନ୍ତି ଚ ହର୍ଷିତାଃ॥ 14-106-60 (96234) ବ୍ରହ୍ମଣୋତ୍ପାଦିତା ଦେବୀ ବହ୍ନିକୁଣ୍ଡାନ୍ମହାପ୍ରଭା। ନମସ୍ତେ କପିଲେ ପୁଣ୍ଯେ ସର୍ବଦେବୈର୍ନମସ୍କୃତେ॥ 14-106-61 (96235) କପିଲେଽଥ ମହାସତ୍ବେ ସର୍ବତୀର୍ଥମଯେ ଶୁଭେ। ଦାତାରଂ ସ୍ବଜନୋପେତଂ ବ୍ରହ୍ମଲୋକଂ ନଯ ସ୍ବଯମ୍॥ 14-106-62 (96236) ଅହୋ ରତ୍ନମିଦଂ ପୁଣ୍ଯଂ ସର୍ବଦୁଃଖଘ୍ନମୁତ୍ତମମ୍। ଅହୋ ଧର୍ମାର୍ଜିତଂ ଶୁଦ୍ଧମିଦମଗ୍ର୍ଯଂ ମହାଧନମ୍। ଇତ୍ଯାକାଶସ୍ଥିତସ୍ତେ ତୁ ସର୍ବଦେବା ଜପନ୍ତି ଚ॥ 14-106-63 (96237) ତସ୍ଯାଃ ପ୍ରତିଗ୍ରହୀତା ଚ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଯାବଦ୍ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ। ତାବଦ୍ଦେବଗଣାଃ ସର୍ବେ କପିଲାମର୍ଚଯନ୍ତି ଚ। ସ୍ବର୍ଣଶୃଙ୍ଗୀଂ ରୂପ୍ଯଖୁରାଂ ଗନ୍ଧୈଃ ପୁଷ୍ପୈଃ ସୁପୂଜିତାମ୍॥ 14-106-64 (96238) ବସ୍ତ୍ରାଭ୍ଯାମହତାଭ୍ଯାଂ ତୁ ଯାବତ୍ତିଷ୍ଠତ୍ଯଲଙ୍କୃତା। ତାବଦ୍ଯଦିଚ୍ଛେତ୍କପିଲା ମନ୍ତ୍ରପୂତା ସୁସଂସ୍କୃତା। ଭୂଲୋକବାସିନଃ ସର୍ବାନ୍ବ୍ରହ୍ମଲୋକଂ ନଯେତ୍ସ୍ବଯମ୍॥ 14-106-65 (96239) ଭୂରଶ୍ବଃ କନକଂ ଗାବୋ ରୂପ୍ଯମଶ୍ବଂ ତିଲା ଯବାଃ। ଦୀଯମାନାନି ବିପ୍ରାଯ ପ୍ରହୃଷ୍ଯନ୍ତି ଦିନେଦିନେ॥ 14-106-66 (96240) ଅଥ ତ୍ବଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯୋ ବୈ ତାନି ଦତ୍ତାନି ପାଣ୍ଡବ। ତଥା ନିନ୍ଦନ୍ତ୍ଯଥାତ୍ମାନମଶୁଭଂ କିଂନୁ ନଃ କୃତଂ॥ 14-106-67 (96241) ଅହୋ ରକ୍ଷଃପିଶାଚୈଶ୍ଚ ଲୁପ୍ଯମାନାଃ ସମନ୍ତତଃ। ଯାସ୍ଯାମୋ ନିରଯଂ ଶୀଘ୍ରମିତି ଶୋଚନ୍ତି ତାନି ବୈ॥ 14-106-68 (96242) ଏତାନ୍ଯପି ଦ୍ବିଜେଭ୍ଯୋ ବୈ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯୋ ବିଶେଷତଃ। ଦୀଯମାନାନି ବର୍ଧନ୍ତେ ଦାତାରଂ ତାରଯନ୍ତି ଚ॥ 14-106-69 (96243) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-106-70x (7971) ଦେବଦେବେଶ ଦୈତ୍ଯଘ୍ନ କାଲଃ କୋ ହବ୍ଯକବ୍ଯଯୋଃ। କେ ତତ୍ରି ପୂଜାମର୍ହନ୍ତି ବର୍ଜନୀଯାଶ୍ଚ କେ ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-106-70 (96244) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-106-71x (7972) ଦୈବଂ ପୂର୍ବାହ୍ଣିକଂ ଜ୍ଞେଯଂ ପୈତୃକଂ ଚାପରାହ୍ଣିକମ୍। କାଲହୀନଂ ଚ ଯଦ୍ଦାନଂ ତଦ୍ଦାନଂ ରାଜସଂ ବିଦୁଃ॥ 14-106-71 (96245) ଅବଘୁଷ୍ଟଂ ଚ ଯଦ୍ଭୁକ୍ତମନୃତେନ ଚ ଭାରତ। ପରାମୃଷ୍ଟଂ ଶୁନା ବାଽପି ତଦ୍ଭାଗଂ ରାକ୍ଷସଂ ବିଦୁଃ॥ 14-106-72 (96246) ଯାବନ୍ତଃ ପତିତା ବିପ୍ରା ଜଡୋନ୍ମତ୍ତାଦଯୋପି ଚ। ଦୈବେ ଚ ପିତ୍ର୍ଯେ ତେ ବିପ୍ରା ରାଜନ୍ନାର୍ହନ୍ତି ସତ୍କ୍ରିଯାଂ॥ 14-106-73 (96247) କ୍ଲୀବଃ ପ୍ଲଙ୍ଗୀ ଚ କୃଷ୍ଠୀ ଚ ରାଜଯକ୍ଷ୍ମାନ୍ବିତଶ୍ଚ ଯଃ। ଅପସ୍ମାରୀ ଚ ଯଶ୍ଚାପି ପିତ୍ର୍ଯେ ନାର୍ହତି ସତ୍କୃତିମ୍॥ 14-106-74 (96248) ଚିକିତ୍ସକା ଦେବଲକା ମିଥ୍ଯାନିଯମଧାରିଣଃ। ସୋମବିକ୍ରଯିଣଶ୍ଚାପି ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ନାର୍ହନ୍ତି ସତ୍କୃତିମ୍॥ 14-106-75 (96249) ଏକୋଦ୍ଦିଷ୍ଟେ ଚ ଯେ ଚାନ୍ନଂ ଭୁଞ୍ଜତେ ବିଧିବଦ୍ଦ୍ବିଜାଃ। ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣମକୃତ୍ବା ତେ ପୁନର୍ନାର୍ହନ୍ତି ସତ୍କୃତିମ୍॥ 14-106-76 (96250) ଗାଯକା ନର୍ତକାଶ୍ଚୈବ ପ୍ଲବକା ବାଦକାସ୍ତଥା। କଥକା ଯୌଧିକାଶ୍ଚୈବ ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ନାର୍ହନ୍ତି ସତ୍କୃତିମ୍॥ 14-106-77 (96251) ଅନଗ୍ନଯଶ୍ଚ ଯେ ବିପ୍ରାଃ ଶବନିର୍ଯାତକାଶ୍ଚ ଯେ। ସ୍ତେନାଶ୍ଚାପି ବିକର୍ମସ୍ଥା ରାଜନ୍ନାର୍ହନ୍ତି ସତ୍କୃତିମ୍॥ 14-106-78 (96252) ଅପରିଜ୍ଞାତପୂର୍ବାଶ୍ଚ ଗଣପୁତ୍ରାଶ୍ଚ ଯେ ଦ୍ବିଜାଃ। ପୁତ୍ରିକାପୁତ୍ରକାଶ୍ଚାପି ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ନାର୍ହନ୍ତି ସତ୍କୃତିମ୍॥ 14-106-79 (96253) ରଣକର୍ତା ଚ ଯୋ ବିପ୍ରୋ ଯଶ୍ଚ ବାଣିଜ୍ଯକୋ ଦ୍ବିଜଃ। ପ୍ରାଣିବିକ୍ରଯବୃତ୍ତିଶ୍ଚ ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ନାର୍ହନ୍ତି ସତ୍କୃତିମ୍॥ 14-106-80 (96254) ଚୀର୍ଣବ୍ରତଗୁଣୈର୍ଯୁକ୍ତା ନିତ୍ଯଂ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯତତ୍ପରାଃ। ସାବିତ୍ରୀଜ୍ଞାଃ କ୍ରିଯାବନ୍ତସ୍ତେ ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ସତ୍କୃତିକ୍ଷମାଃ॥ 14-106-81 (96255) ଶ୍ରାଦ୍ଧସ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କାଲଃ ପ୍ରାପ୍ତଂ ଦଘି ଘୃତଂ ତଥା। ଦର୍ଭାଃ ସୁମନସଃ କ୍ଷେତ୍ରଂ ତତ୍କାଲେ ଶ୍ରାଦ୍ଧଦୋ ଭବେତ୍॥ 14-106-82 (96256) ଚାରିତ୍ରନିରତା ରାଜନ୍କୃଶା ଯେ କୃଶବୃତ୍ତଯଃ। ଅର୍ଥିନଶ୍ଚୋପଗଚ୍ଛନ୍ତି ତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତଂ ମହତ୍ଫଲମ୍॥ 14-106-83 (96257) ତପସ୍ବିନଶ୍ଚ ଯେ ବିପ୍ରାସ୍ତଥା ଭୈକ୍ଷଚରାଶ୍ଚ ଯେ। ଅର୍ଥିନଃ କେଚିଦିଚ୍ଛନ୍ତି ତେଷାଂ ଦତ୍ତଂ ମହତ୍ଫଲମ୍॥ 14-106-84 (96258) ଏବଂ ଧର୍ମଭୂତାଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜ୍ଞାତ୍ବା ସର୍ବାତ୍ମନା ତଦା। ର୍ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଯ ଦରିଦ୍ରାଯ ପ୍ରଯଚ୍ଛାନୁପକାରିଣେ॥ 14-106-85 (96259) ଦାନଂ ଯତ୍ତେ ପ୍ରିଯଂ କିଂଚିଚ୍ଛ୍ରୋତ୍ରିଯାଣାଂ ଚ ଯତ୍ପ୍ରିଯମ୍। ତତ୍ପ୍ରଯଚ୍ଛସ୍ବ ଧର୍ମଜ୍ଞ ଯଦୀଚ୍ଛସି ତଦକ୍ଷଯମ୍॥ 14-106-86 (96260) ନିରଯଂ ଯେ ଚ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ତଚ୍ଛୃଣୁଷ୍ବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-106-87 (96261) ଗୁର୍ବର୍ଥଂ ବା ଭଯାର୍ଥଂ ବା ନୋଚେଦନ୍ଯତ୍ର ପାଣ୍ଡବ। ବଦନ୍ତି ଯେଽନୃତଂ ବିପ୍ରାସ୍ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-88 (96262) ପରଦାରାପହର୍ତାରଃ ପରଦାରାମିମର୍ଶକାଃ। ପରାରପ୍ରଯୋକ୍ତାରସ୍ତେଂ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-89 (96263) ସୂଚକାଃ ସଂଧିଭେତ୍ତାରଃ ପରଦ୍ରବ୍ଯୋପଜୀବିନଃ। ଅକୃତଜ୍ଞାଶ୍ଚ ମିତ୍ରାଣାଂ ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-90 (96264) ବର୍ଣାଶ୍ରମାଣାଂ ଯେ ବାହ୍ଯାଃ ପାଷଣ୍ଡାଶ୍ଚୈବ ପାପିନଃ। ଉପାସତେ ଚ ତାନେବ ତେ ସର୍ବେ ନରକାଲଯାଃ॥ 14-106-91 (96265) ବେଦବିକ୍ରଯିଣଶ୍ଚୈବ ବେଦାନାଂ ଚୈବ ଦୂଷକାଃ। ବେଦାନାଂ ଲେଖକାଶ୍ଚୈବ ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-92 (96266) ରସବିକ୍ରଯିଣୋ ରାଜନ୍ବିଷବିକ୍ରଯିଣଶ୍ଚ ଯେ। କ୍ଷୀରବିକ୍ରଯିଣଶ୍ଚାପି ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-93 (96267) ଚଣ୍ଡାଲେଭ୍ଯଶ୍ଚ ଯେ କ୍ଷୀରଂ ପ୍ରଯଚ୍ଛନ୍ତି ନରାଧମାଃ। ଅର୍ଥାର୍ଥମଥବା ସ୍ନେହାତ୍ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-94 (96268) ପଶୂନାଂ ଦମକ**ଯୈବ ତଥା ନାସାନୁବେଧକାଃ ପୁଂସ୍ତ୍ବହିଂସାକରସ୍ଚୈବ ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-95 (96269) ଅଦାତାରଃ ସମର୍ଥା ଯେ ଦ୍ରବ୍ଯାଣାଂ ଲୋଭକାରଣାତ୍। ଦୀନାନନ୍ଧାନ୍ନ ପଶ୍ଯନ୍ତି ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-96 (96270) କ୍ଷାନ୍ତାନ୍ଦାନ୍ତାନ୍କୃଶାନ୍ପ୍ରାଜ୍ଞାନ୍ଦୀର୍ଘକାଲଂ ସହୋଷିତାନ୍। ତ୍ଯଜନ୍ତି କୃତକୃତ୍ଯା ଯେ ତେ ବା ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-97 (96271) ବାଲାନାମପି ବୃଦ୍ଧାନାଂ ଶ୍ରାନ୍ତାନାଂ ଚାପି ଯେ ନରାଃ। ଅଦତ୍ତ୍ବାଽଶ୍ନାନ୍ତି ମୃଷ୍ଟାନ୍ନଂ ତେ ବୈ ନିରଯଗାମିନଃ॥ 14-106-98 (96272) ଏତେ ପୂର୍ବର୍ଷିଭିଃ ପ୍ରୋକ୍ତା ନରା ନିରଯଗାମିନଃ। ଯେ ସ୍ବର୍ଗଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ତାସ୍ତାଞ୍ଶୃଣୁଷ୍ବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-106-99 (96273) ଦାନେନ ତପସା ଚୈବ ସତ୍ଯେନ ଚ ଦମେନ ଚ। ଯେ ଧର୍ମମନୁବର୍ତନ୍ତେ ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-100 (96274) ଶୁଶ୍ରୂଷଯାଽପ୍ଯୁପାଧ୍ଯାଯାଚ୍ଛ୍ରୁତମାଦାଯ ପାଣ୍ଡବ। ଯେ ପ୍ରତିଗ୍ରହନିସ୍ସ୍ନେହାସ୍ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-101 (96275) ମଧୁମାଂସାସବେଭ୍ଯସ୍ତୁ ନିବୃତ୍ତା ବ୍ରତବତ୍ତୁ ଯେ। ପରଦାରନିବୃତ୍ତା ଯେ ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-102 (96276) ମାତରଂ ପିତରଂ ଚୈବ ଶୁଶ୍ରୂଷନ୍ତି ଚ ଯେ ନରାଃ। ଭ୍ରହାତୄଣାମପି ସସ୍ନେହାସ୍ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-103 (96277) ଯେ ତୁ ଭୋଜନକାଲେ ତୁ ନିର୍ଯାତାଶ୍ଚାତିଥିପ୍ରିଯାଃ। ଦ୍ବାରରୋଧଂ ନ କୁର୍ବନ୍ତି ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-104 (96278) ବୈବାହିକଂ ତୁ କନ୍ଯାନାଂ ଦରିଦ୍ରାଣାଂ ଚ ଯେ ନରାଃ। କାରଯନ୍ତି ଚ କୁର୍ବନ୍ତି ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-105 (96279) ରସାନାମଥ ବୀଜାନାମୋଷଧୀନାଂ ତଥୈବ ଚ। ଦାତାରଃ ଶ୍ରଦ୍ଧଯୋପେତାସ୍ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-106 (96280) କ୍ଷେମାକ୍ଷେମଂ ଚ ମାର୍ଗେଷୁ ସମାନି ବିଷମାଣି ଚ। ଅର୍ଥିନାଂ ଯେ ଚ ବକ୍ଷ୍ଯନ୍ତି ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାମିନଃ॥ 14-106-107 (96281) ପର୍ବଦ୍ବଯେ ଚତୁର୍ଦଶ୍ଯାମଷ୍ଟମ୍ଯାଂ ସଂଧ୍ଯଯୋର୍ଦ୍ବଯୋଃ। ଆର୍ଦ୍ରାଯାଂ ଜନ୍ମନକ୍ଷତ୍ରେ ବିଷୁବେ ଶ୍ରବଣେଽଥବା। ଯେ ଗ୍ରାମ୍ଯଧର୍ମବିରତାସ୍ତେ ନରାଃ ସ୍ବର୍ଗଗାପ୍ତିନଃ॥ 14-106-108 (96282) ହବ୍ଯକବ୍ଯବିଧାନଂ ଚ ନରକସ୍ବର୍ଗଗାମିନୌ। ଧର୍ମାଧର୍ମୌ ଚ କଥିତୌ କିଂ ଭୂଯଃ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛସି॥ ॥ 14-106-109 (96283) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଷଡଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 106 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 107

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.107. ଅଧ୍ଯାଯଃ 107

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ସାକ୍ଷାଦ୍ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାଯା ଅକରଣେପି ତତ୍ତୁଲ୍ଯଫଲକଦୁଷ୍କୃତକଥନମ୍। 1 ॥ ତଥା ଅଭୋଜ୍ଯାନ୍ନାନାଂ ପାପିନାଂ ଲକ୍ଷଣକଥନମ୍॥ 2 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଇଦଂ ମେ ତତ୍ବତୋ ଦେବ ବକ୍ତୁମର୍ହସ୍ଯଶେଷତଃ। ହିଂସାମକୃତ୍ବା ଯୋ ମର୍ତ୍ଯୋ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାମବାପ୍ନୁଯାତ୍॥ 14-107-1 (96284) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-107-2x (7973) ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ସ୍ବଯମାହୂଯ ଭିକ୍ଷାର୍ଥଂ ବୃତ୍ତିକର୍ଶିତମ୍। ବ୍ରୂଯାନ୍ନାସ୍ତୀତି ଯଃ ପଶ୍ଚାତ୍ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-2 (96285) ମଧ୍ଯସ୍ଥସ୍ଯେହ ବିପ୍ରସ୍ଯ ଯୋଽନୂଚାନସ୍ଯ ଭାରତ। ବୃତ୍ତିଂ ହରତି ଦୁର୍ବୁଦ୍ଧଇସ୍ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-3 (96286) ଆଶ୍ରମେ ବାଽଽଲଯେ ବାଽପି ଗ୍ରାମେ ବା ନଗରେଽପି ବା। ଅଗ୍ନିଂ ଯଃ ପ୍ରକ୍ଷିପେତ୍କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-4 (96287) ଗୋକୁଲସ୍ଯ ତୃଷାର୍ତସ୍ଯ ଜଲାନ୍ତେ ବସୁଧାଧିପ। ଉତ୍ପାଦଯତି ଯୋ ବିଘ୍ନଂ ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-5 (96288) ଯଃ ପ୍ରବୃତ୍ତାଂ ଶ୍ରୁତିଂ ସମ୍ଯକ୍ଛାସ୍ତ୍ରଂ ବା ମୁନିଭିଃ କୃତମ୍। ଦୂଷଯତ୍ଯନଭିଜ୍ଞାଯ ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-6 (96289) ଚକ୍ଷୁଷା ବାଽପି ହୀନସ୍ଯ ପଙ୍ଗୋର୍ବାଽପି ଜଡସ୍ଯ ବା। ହରେଦ୍ବୈ ଯସ୍ତୁ ସର୍ବସ୍ବଂ ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-7 (96290) ଗୁରୁଂ ତ୍ବଂକୃତ୍ଯଂ ହୁଂକୃତ୍ଯ ଅତିକ୍ରମ୍ଯ ଚ ଶାସନମ୍। ବର୍ତତେ ଯସ୍ତୁ ମୂଢାତ୍ମା ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-8 (96291) କ୍ରୋଧାଦ୍ବା ଯଦି ବା ଦ୍ବେଷାଦାକ୍ରୁଷ୍ଟସ୍ତର୍ଜିତୋପି ବା। ଋତୌ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ବା ନୋପେଯାତ୍ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-9 (96292) ଯାବତ୍ସାରୋ ଭବେଦ୍ଦୀନସ୍ତନ୍ନାଶେ ଯସ୍ଯ ଦୁଃସ୍ଥିତିଃ। ତତ୍ସର୍ବସ୍ବଂ ହରେଦ୍ଯୋ ବୈ ତମାହୁର୍ବ୍ରହ୍ମଘାତକମ୍॥ 14-107-10 (96293) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-107-11x (7974) ସପ୍ବେଷାମପି ଦାନାନାଂ ଯତ୍ତୁ ଦାନଂ ବିଶିଷ୍ଯତେ। ଅଭୋଜ୍ଯାନ୍ନାଶ୍ଚ ଯେ ବିପ୍ରାସ୍ତାନ୍ବ୍ରବୀହି ସୁରୋତ୍ତମ॥ 14-107-11 (96294) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-107-12x (7975) ଅନ୍ନମେବ ପ୍ରଶଂସନ୍ତି ଦେବା ବ୍ରହ୍ମପୁରସ୍ସରାଃ। ଅନ୍ନେନ ସଦୃଶଂ ଦାନଂ ନ ଭୂତଂ ନ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-107-12 (96295) ଅନ୍ନମୂର୍ଜସ୍କରଂ ଲୋକେ ହ୍ଯନ୍ନାତ୍ପ୍ରାଣାଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ। ଅବୋଜ୍ଯାନ୍ନାନ୍ମଯା ରାଜନ୍ବକ୍ଷ୍ଯମାଣାନ୍ନିବୋଧ ମେ॥ 14-107-13 (96296) ଦୀକ୍ଷିତସ୍ଯ କଦର୍ଯସ୍ଯ କ୍ରୁଦ୍ଧସ୍ଯ ନିକୃତସ୍ଯ ଚ। ଅଭିଶପ୍ତସ୍ଯ ଷଣ୍ଡସ୍ଯ ପାକଭେଦକରସ୍ଯ ଚ॥ 14-107-14 (96297) ଚିକିତ୍ସକସ୍ଯ ଦୂତସ୍ଯ ତଥା ଚୋଚ୍ଛିଷ୍ଟଭୋଜିନଃ। ଉଗ୍ରାନ୍ନଂ ସୂତକାନ୍ନଂ ଚ ଶୂଦ୍ରୋଚ୍ଛେଷଣମେବ ଚ॥ 14-107-15 (96298) ଦ୍ବିଷଦନ୍ନଂ ନ ଭୋକ୍ତବ୍ଯଂ ପତିତାନ୍ନଂ ଚ ଯଚ୍ଛ୍ରୁତମ୍। ତଥା ଚ ପିଶୁନସ୍ଯାନ୍ନଂ ଯଜ୍ଞବିକ୍ରଯିଣସ୍ତଥା॥ 14-107-16 (96299) ଶୈଲୂଷଂ ତନ୍ତୁବାଯାନ୍ନଂ କୃତଘ୍ନସ୍ଯାନ୍ନମେବ ଚ। ଅଂବଷ୍ଠକନିଷାଦାନାଂ ରଙ୍ଗାବତରକସ୍ଯ ଚ॥ 14-107-17 (96300) ସୁବର୍ଣକର୍ତୁର୍ବୈଣସ୍ଯି ଶସ୍ତ୍ରବିକ୍ରଯିଣସ୍ତଥା। ସୂତାନା ଶୌଣ୍ଡିକାନାଂ ଚ ବୈଦ୍ଯସ୍ଯ ରଜକସ୍ଯ ଚ॥ 14-107-18 (96301) ସ୍ତ୍ରୀଜିତସ୍ଯ ନୃଶଂସସ୍ଯ ତଥା ମାହିଷିକସ୍ଯ ଚ। ଅନିର୍ଦଶାନାଂ ପ୍ରେତାନାଂ ଗଣିକାନାଂ ତଥୈବ ଚ॥ 14-107-19 (96302) ବନ୍ଦିନୋ ଦ୍ଯୂତକର୍ତୁଶ୍ଚ ତଥା ଦ୍ଯୂତବିଦାମପି। ପରିବିତ୍ତସ୍ଯ ଯଚ୍ଚାନ୍ନଂ ପରିବେତ୍ତୁସ୍ତଥୈବ ଚ॥ 14-107-20 (96303) ଯଶ୍ଚାଗ୍ରଦିଧିଷୁର୍ବିପ୍ରୋ ଦିଧିଷୂପପିସ୍ତଥା। ତଯୋରପ୍ଯୁଭଯୋରନ୍ନଂ ରାଜ୍ଞାଂ ଚାପି ବିବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-107-21 (96304) ରାଜାନ୍ନଂ ତେଜ ଆଦତ୍ତେ ଶୂଦ୍ରାନ୍ନଂ ବ୍ରହ୍ମବର୍ଚସମ୍। ଆଯୁଃ ସୁବର୍ଣକାରାନ୍ନଂ ଯଶଶ୍ଚାର୍ମାବକୃନ୍ତିନଃ॥ 14-107-22 (96305) ଗଣାନ୍ନଂ ଗଣିକାନ୍ନଂ ଚ ଲୋକେଭ୍ଯଃ ପରିକୀର୍ତିତମ୍। ପୂଯଂ ଚିକିତ୍ସକସ୍ଯାନ୍ନଂ ଶୁକ୍ଲଂ ତୁ ବୃଷଲୀପତେଃ॥ 14-107-23 (96306) ବିଷ୍ଠା ବାର୍ଧୁଷିକସ୍ଯାନ୍ନଂ ତସ୍ମାତ୍ତତ୍ପରିବର୍ଜଯେତ୍। ତେଷାଂ ତ୍ବଗସ୍ଥିରୋମାଣି ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଯୋଽନ୍ନଂ ତୁ ଭକ୍ଷଯେତ୍॥ 14-107-24 (96307) ଅମାତ୍ଯାନ୍ନମଥୈତେଷାଂ ଭୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ତ୍ରିଯହଂ କ୍ଷିପେତ୍। ମତ୍ଯା ଭୁକ୍ତ୍ବା ସକୃଦ୍ବାଽପି ପ୍ରାଜାପତ୍ଯଂ ଚରେଦ୍ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-107-25 (96308) ଦାନାନାଂ ଚ ଫଲଂ ଯଦ୍ବୈ ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ବତଃ। ଜଲଦସ୍ତୃପ୍ତିମାପ୍ନୋତି ସୁଖମକ୍ଷଯମନ୍ନଦଃ॥ 14-107-26 (96309) ତିଲଦଶ୍ଚ ପ୍ରଜାମିଷ୍ଟାଂ ଦୀପଦଶ୍ଚକ୍ଷୁରୁତ୍ତମମ୍। ଭୂମଦୋ ଭୂମିମାପ୍ନୋତି ଦୀର୍ଘମାଯୁର୍ହିରଣ୍ଯଦଃ॥ 14-107-27 (96310) ଗୃହଦୋଽଗ୍ର୍ଯାଣି ବେଶ୍ମାନି ରୂପ୍ଯଦୋ ରୂପମୁତ୍ତମମ୍। ବାସୋଦଶ୍ଚନ୍ଦ୍ରସାଲୋକ୍ଯମଶ୍ବିସାଲୋକ୍ଯମଶ୍ବଦଃ॥ 14-107-28 (96311) ଅନଡୁଦ୍ଦଃ ଶ୍ରିଯଂ ଜୁଷ୍ଟାଂ ଗୋଦୋ ଗୋଲୋକମଶ୍ନୁତେ। ଯାନଶଯ୍ଯାପ୍ରଦୋ ଭାର୍ଯାମୈଶ୍ବର୍ଯମଭଯପ୍ରଦଃ॥ 14-107-29 (96312) ଧାନ୍ଯଦଃ ଶାଶ୍ବତଂ ସୌଖ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମଦୋ ବ୍ରହ୍ମସାମ୍ଯତାମ୍। ସର୍ବେଷାମେବ ଦାନାନାଂ ବ୍ରହ୍ମଦାନଂ ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-107-30 (96313) ହିରଣ୍ଯଭୂଗବାଶ୍ବାଜବସ୍ତ୍ରଶଯ୍ଯାସନାଦିଷୁ। ଯୋର୍ଚିତଃ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣାତି ଦଦ୍ଯାଦୁଚିତମେବ ଚ। ତାବୁଭୌ ଗଚ୍ଛତଃ ସ୍ବର୍ଗଂ ନରକଂ ଚ ବିପର୍ଯଯେ॥ 14-107-31 (96314) ଅନୃତଂ ନ ବଦେଦ୍ବିଦ୍ବାଂସ୍ତପସ୍ତପ୍ତ୍ବା ନ ବିସ୍ମଯେତ୍। ନାର୍ତୋପ୍ଯଭିଭବେଦ୍ବିପ୍ରାନ୍ନ ଦତ୍ତ୍ବା ପରିକୀର୍ତଯେତ୍॥ 14-107-32 (96315) ଯଜ୍ଞୋଽନୃତେନ କ୍ଷରତି ତପଃ କ୍ଷରତି ବିସ୍ମଯାତ୍। ଆଯୁର୍ବିପ୍ରାବମାନେନ ଦାନଂ ତୁ ପରିକୀର୍ତନାତ୍॥ 14-107-33 (96316) ଏକଃ ପ୍ରଜାଯତେ ଜନ୍ତୁରେକ ଏବ ପ୍ରମୀଯତେ। ଅକୋଽନୁଭୁଙ୍କ୍ତେ ସୁକୃତମେକଶ୍ଚାପ୍ନୋତି ଦୁଷ୍କୃତମ୍॥ 14-107-34 (96317) ମୃତଂ ଶରୀରମୁତ୍ସୃଜ୍ଯ କାଷ୍ଠଲୋଷ୍ଟସମଂ କ୍ଷିତୌ। ବିମୁଖା ବାନ୍ଧବା ଯାନ୍ତି ଧର୍ମସ୍ତମନୁବର୍ତତେ॥ 14-107-35 (96318) ଅନାଗତାନି କାର୍ଯାଣି କର୍ତୁଂ ଗଣଯତେ ମନଃ। ଶରୀରକଂ ସମୁଦ୍ଦିଶ୍ଯ ସ୍ମଯତେ ନୂନମନ୍ତକଃ॥ 14-107-36 (96319) ତସ୍ମାଦ୍ଧର୍ମସହାସସ୍ତୁ ଧର୍ମଂ ସଂଚିନୁଯାତ୍ସଦା। ଧର୍ମେଣ ହି ସହାଯେନ ତମସ୍ତରତି ଦୁସ୍ତରମ୍॥ 14-107-37 (96320) ଯେଷାଂ ତଟାକାନି ବହୂଦକାନି ସଭାଶ୍ଚ କୂପାଶ୍ଚ ଶୁଭାଃ ପ୍ରପାଶ୍ଚ। ଅନ୍ନପ୍ରଦାନଂ ମଧୁରା ଚ ବାଣୀ ଯମସ୍ଯ ତେ ନିର୍ବିଷଯା ଭବନ୍ତି॥ ॥ 14-107-38 (96321) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ସପ୍ତାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 107 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 108

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.108. ଅଧ୍ଯାଯଃ 108

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଯତ୍ଯଗ୍ନିମହିମାନୁବର୍ଣନମ୍॥ 1 ॥ ଦାନପାତ୍ରବ୍ରାହ୍ମଣଲକ୍ଷଣକଥନମ୍॥ 2 ॥ ତଥାଽନ୍ନଦାନପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଅନେକାନ୍ତଂ ବହୁଦ୍ବାରଂ ଧର୍ମମାହୁର୍ମନୀପିଣଃ। କିଂଲକ୍ଷଣୋସୌ ଭତି ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ଜନାର୍ଦନ॥ 14-108-1 (96322) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-108-2x (7976) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ସମାସେନ ଧର୍ମଶୌଚବିଧିକ୍ରମମ୍। ଅହିଂସା ଶୌଚମକ୍ରୋଧମାନୃଶଂସ୍ଯଂ ଦମଃ ଶମଃ। ଆର୍ଜବଂ ଚୈବ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନିଶ୍ଚିତଂ ଧର୍ମଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-108-2 (96323) ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯଂ ତପଃ କ୍ଷାନ୍ତିର୍ମଧୁମାଂସସ୍ଯ ବର୍ଜନମ୍। ମର୍ଯାଦାଯାଂ ସ୍ଥିତିଶ୍ଚୈବ ଶମଃ ଶୌଚସ୍ଯ ଲକ୍ଷଣମ୍॥ 14-108-3 (96324) ବାଲ୍ଯେ ବିଦ୍ଯାଂ ନିଷେବେତ ଯୌବନେ ଦାରସଂଗ୍ରହମ୍। ବାର୍ଧକେ ମୌନମାତିଷ୍ଠେତ୍ସର୍ବଦା ଧର୍ମମାଚରେତ୍॥ 14-108-4 (96325) ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ନାବମନ୍ଯେତ ଗୁରୁନ୍ପରିବଦେନ୍ନ ଚ। ଯତୀନାମନୁକୂଲଃ ସ୍ଯାଦେଷ ଧର୍ମଃ ସନାତନଃ॥ 14-108-5 (96326) ଯତିର୍ଗୁରୁର୍ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ ବର୍ଣାନାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଗୁରୁଃ। ପତିରେବ ଗୁରୁଃ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ସର୍ବେଷାଂ ପାର୍ଥିବୋ ଗୁରୁଃ॥ 14-108-6 (96327) ଯଦ୍ଗୃହସ୍ତାର୍ଜିତଂ ପାପଂ ଜ୍ଞାନତୋଽଜ୍ଞାନତୋପି ବା। ନିର୍ଦହିଷ୍ଯତି ତତ୍ସର୍ବମେକରାତ୍ରୋଷିତୋ ଯତିଃ॥ 14-108-7 (96328) ଦୁର୍ବୃତ୍ତା ବା ସୁବୃତ୍ତା ବା ଜ୍ଞାନିନୋଽଜ୍ଞାନିନୋପି ବା। ଗୃହସ୍ଥୈର୍ଯତଯଃ ପୂଜ୍ଯାଃ ପରତ୍ର ହିତକାଙ୍କ୍ଷିଭିଃ॥ 14-108-8 (96329) ଏକଦଣ୍ଡୀ ତ୍ରିଦଣ୍ଡୀ ବା ଶିଖୀ ବା ମୁଣ୍ଡିତୋପି ବା। କାଷାଯଦଣ୍ଡଧାରୋପି ଯତିଃ ପୂଜ୍ଯୋ ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-108-9 (96330) ଅପୂଜିତୋ ଗୃହସ୍ଥୈର୍ବା ତଥା ଚାପ୍ଯବମାନିତଃ। ଯତିର୍ବାଽପ୍ଯତିଥିର୍ବାଽପି ନରକେ ପାତଯିଷ୍ଯତଃ॥ 14-108-10 (96331) ତସ୍ମାତ୍ତୁ ଯତ୍ନତଃ ପୂଜ୍ଯା ମଦ୍ଭକ୍ତା ମତ୍ପରାଯଣାଃ। ମଯି ସଂନ୍ଯସ୍ତକର୍ମାଣଃ ପରତ୍ର ହିତକାଙ୍କ୍ଷିଭିଃ॥ 14-108-11 (96332) ପ୍ରହରେନ୍ନ ଦ୍ବିଜାନ୍ବିପ୍ରୋ ଗାଂ ନ ହନ୍ଯାତ୍କଦାଚନ। ଭ୍ରୂଣହତ୍ଯାସମଂ ଚୈବ ଉଭଯଂ ଯୋ ନିଷେବତେ॥ 14-108-12 (96333) ନାଗ୍ନିଂ ମୁଖେନୋପଧମେନ୍ନ ଚ ପାଦୌ ପ୍ରତାପଯେତ୍। ନାଧଃ କୁର୍ଯାତ୍କଦାଚିତ୍ତୁ ନ ପୃଷ୍ଠଂ ପରିତାପଯେତ୍॥ 14-108-13 (96334) ନାନ୍ତରା ଗମନଂ କୁର୍ଯାନ୍ନ ଚାମେଧ୍ଯଂ ବିନିକ୍ଷିପେତ୍। ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟୋ ନ ସ୍ପୃଶେଦଗ୍ନିମାଶୌଚସ୍ଥୋ ନ ଜାତୁଚିତ୍॥ 14-108-14 (96335) ଶ୍ବଚଣ୍ଡାଲାଦିଭିଃ ସ୍ପୃଷ୍ଟୋ ନାଙ୍ଗମଗ୍ନୌ ପ୍ରତାପଯେତ୍। ସର୍ବଦେବମଯୋ ବହ୍ନିସ୍ତସ୍ମାଚ୍ଛୁଦ୍ଧଃ ସଦା ସ୍ପୃଶେତ୍॥ 14-108-15 (96336) ପ୍ରାପ୍ତମୂତ୍ରପୁରୀଷସ୍ତୁ ନ ସ୍ପୃଶେଦ୍ବହ୍ନିମାତ୍ମବାନ୍। ଯାବତ୍ତୁ ଧାରଯେଦ୍ବେଗଂ ତାବଦପ୍ରଯତୋ ଭବେତ୍॥ 14-108-16 (96337) ପଚନାଗ୍ନିଂ ନ ଗୃହ୍ଣୀଯାତ୍ପରବେଶ୍ମନି ଜାତୁଚିତ୍। ତସ୍ମିନ୍ପକ୍ବେନ ଚାନ୍ନେନ ଯତ୍କର୍ମ କୁରୁତେ ଶୁଭମ୍॥ 14-108-17 (96338) ତସ୍ଯୈବ ତଚ୍ଛୁଭସ୍ଯାର୍ଧମଗ୍ନିଦସ୍ଯ ଭବେନ୍ନୃପ। ତସ୍ମାଦ୍ଗୃହଗତଂ ବହ୍ନିଂ ପ୍ରକୁର୍ଯାଦବିନାଶିତମ୍॥ 14-108-18 (96339) ପ୍ରମାଦାଦ୍ଯଦି ବାଽଜ୍ଞାନାତ୍ତସ୍ଯ ନାଶୋ ଭବିଷ୍ଯତି। ଗୃହ୍ଣୀଯାତ୍ତୁ ମଥିତ୍ବା ବା ଶ୍ରୋତ୍ରିଯାଗାରତୋପି ବା॥ 14-108-19 (96340) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-108-20x (7977) କୀଦୃଶାଃ ସାଧବୋ ବିପ୍ରାସ୍ତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତଂ ମହାଫଲମ୍। କୀଦୃଶେଭ୍ଯୋ ହି ଦାତବ୍ଯଂ ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ଜନାର୍ଦନ॥ 14-108-20 (96341) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-108-21x (7978) ଅକ୍ରୋଧନାଃ ସତ୍ଯପରା ଧର୍ମନିତ୍ଯା ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ତାଦୃଶାଃ ସାଧବୋ ବିପ୍ରାସ୍ତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତଂ ମହାଫଲମ୍॥ 14-108-21 (96342) ଅମାନିନଃ ସର୍ବସହା ଦୃଷ୍ଟାର୍ଥା ବିଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ସର୍ବଭୂତହିତା ମୈତ୍ରାସ୍ତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତଂ ମହାଫଲମ୍॥ 14-108-22 (96343) ଅଲୁବ୍ଧାଃ ଶୁଚଯୋ ବୈଦ୍ଯା ହୀମନ୍ତଃ ସତ୍ଯବାଦିନଃ। ସ୍ବଧର୍ମନିରତା ଯେ ତୁ ତେଭ୍ଯୋ ଦତ୍ତଂ ମହାଫଲମ୍॥ 14-108-23 (96344) ସାଙ୍ଗଂଶ୍ଚ ଚତୁରୋ ବେଦାନ୍ଯୋଽଧୀଯେତ ଦିନେଦିନେ। ଶୂଦ୍ରାନ୍ନଂ ଯସ୍ଯ ନୋ ଦେହେ ତତ୍ପାତ୍ରମୃଷଯୋ ବିଦୁଃ॥ 14-108-24 (96345) ପ୍ରଜ୍ଞାଶ୍ରୁତାଭ୍ଯାଂ ବୃତ୍ତେନ ଶୀଲେନ ଚ ସମନ୍ବିତଃ। ତାରଯେତ୍ତତ୍କୁଲଂ ସର୍ବମେକୋପୀହ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-108-25 (96346) ଗାମଶ୍ବମନ୍ନଂ ବିତ୍ତଂ ବା ତଦ୍ବିଧେ ପ୍ରତିପାଦଯେତ୍। ନିଶମ୍ଯ ତୁ ଗୁଣୋପେତଂ ବ୍ରାହ୍ମଅଣଂ ସାଧୁସଂମତମ୍। ଦୂରାଦାହୃତ୍ଯ ସତ୍କୃତ୍ଯ ତଂ ପ୍ରଯତ୍ନେନ ପୂଜଯେତ୍॥ 14-108-26 (96347) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-108-27x (7979) ଧର୍ମାଧର୍ମବିଧିସ୍ତ୍ବେବଂ ଭୀମଂ ଭୀଷ୍ମେଣ ଭାଷିତମ୍। ଭୀଷ୍ମବାକ୍ଯାତ୍ସାରଭୂତଂ ବଦ ଧର୍ମଂ ସୁରେଶ୍ବର॥ 14-108-27 (96348) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-108-28x (7980) ଅନ୍ନେନ ଧାର୍ଯତେ ସର୍ବଂ ଜଗଦେତଚ୍ଚରାଚରମ୍। ଅନ୍ନାତ୍ପ୍ରଭବତି ପ୍ରାଣଃ ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ ନାସ୍ତି ସଂଶଯଃ॥ 14-108-28 (96349) କଲତ୍ରଂ ପୀଡଯିତ୍ବା ତୁ ଦେଶେ କାଲେ ଚ ଶକ୍ତିତଃ। ଦାତବ୍ଯଂ ଭିକ୍ଷବେ ଚାନ୍ନମାତ୍ମନୋ ଭୂତିମିଚ୍ଛତା॥ 14-108-29 (96350) ବିପ୍ରମଧ୍ବପରିଶ୍ରାନ୍ତଂ ବାଲଂ ବୃଦ୍ଧମଥାପି ବା। ଅର୍ଚଯେଦ୍ଗୁରୁବତ୍ପ୍ରୀତୋ ଗୃହସ୍ଥୋ ଗୃହମାଗତମ୍॥ 14-108-30 (96351) କ୍ରୋଧମୁତ୍ପତିତଂ ହିତ୍ବା ସୁଶୀଲୋ ବୀତମତ୍ସରଃ। ଅର୍ଚଯେଦତିଥିଂ ପ୍ରୀତଃ ପରତ୍ର ହିତଭୂତଯେ॥ 14-108-31 (96352) ଅତିଥିଂ ନାବମନ୍ଯେତ ନାନୃତାଂ ଗିରମୀରଯେତ୍। ନ ପୃଚ୍ଛେଦ୍ଗୋତ୍ରଚରଣଂ ନାଧୀତଂ ବା କଦାଚନ॥ 14-108-32 (96353) ଚଣ୍ଡାଲୋ ବା ଶ୍ବପାକୋ ବା କାଲେ ଯଃ କଶ୍ଚିଦାଗତଃ। ଅନ୍ନେନ ପୂଜନୀଯଃ ସ୍ଯାତ୍ପରତ୍ର ହିତମିଚ୍ଛତା॥ 14-108-33 (96354) ପିଧାଯ ତୁ ଗୃହଦ୍ବାରଂ ଭୁକ୍ତେ ଯୋଽନ୍ନଂ ପ୍ରହୃଷ୍ଟବାନ୍। ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରପିଧାନଂ ବୈ କୃତଂ ତେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-108-34 (96355) ପିତୄନ୍ଦେବାନୃଷୀନ୍ବିପ୍ରାନତିଥୀଂଶ୍ଚ ନିରାଶ୍ରଯାନ୍। ଯୋ ନରଃ ପ୍ରୀଣଯତ୍ଯନ୍ନୈସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ମହତ୍॥ 14-108-35 (96356) କୃତ୍ବା ତୁ ପାପଂ ବହୁଶୋ ଯୋ ଦଦ୍ଯାଦନ୍ନମର୍ଥିନେ। ବ୍ରାହ୍ମଣାଯ ବିଶେଷେଣ ସର୍ବପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-108-36 (96357) ଅନ୍ନଦଃ ପ୍ରାଣଦୋ ଲୋକେ ପ୍ରାଣଦଃ ସର୍ବଦୋ ଭବେତ୍। ତସ୍ମାଦନ୍ନଂ ବିଶେଷେଣ ଦାତବ୍ଯଂ ଭୂତିମିଚ୍ଛତା॥ 14-108-37 (96358) ଅନ୍ନଂ ହ୍ଯମୃତମିତ୍ଯାହୁରନ୍ନଂ ପ୍ରଜନନଂ ସ୍ମୃତମ୍। ଅନ୍ନପ୍ରଣାଶୋ ସୀଦନ୍ତି ଶରୀରେ ପଞ୍ଚ ଧାତବଃ॥ 14-108-38 (96359) ବଲଂ ବଲବତୋ ନଶ୍ଯେଦନ୍ନହୀନସ୍ଯ ଦେହିନଃ। ତସ୍ମାଦନ୍ନଂ ବିଶେଷେଣ ଶ୍ରଦ୍ଧଯାଽଶ୍ରଦ୍ଧଯାପି ବା॥ 14-108-39 (96360) ଆଦତ୍ତେ ହି ରସଂ ସର୍ବମାଦିତ୍ଯଃ ସ୍ବଗଭସ୍ତିଭିଃ। ବାଯୁସ୍ତସ୍ମାତ୍ସମାଦାଯ ରସଂ ମେଧେଷୁ ଧାରଯେତ୍॥ 14-108-40 (96361) ତତ୍ତୁ ମେଘଗତଂ ଭୂମୌ ଶକ୍ରୋ ବର୍ଷତି ତାଦୃଶମ୍। ତେନ ଦିଗ୍ଧା ଭବେଦ୍ଦେବୀ ମହୀ ପ୍ରୀତା ଚ **** 14-108-41 (96362) ତସ୍ଯାଂ ସସ୍ଯାନି ରୋହନ୍ତି ଯୈର୍ଜୀବନ୍ତ୍ଯଖିଲାଃ ପ୍ରଜାଃ। ମାଂସମେଦୋସ୍ଥିମଜ୍ଜାନାଂ ସମ୍ଭବସ୍ତେଭ୍ଯ ଏବ ହି॥ 14-108-42 (96363) ଏବଂ ସୂର୍ଯଶ୍ଚ ପବନୋ ମେଘଃ ଶକ୍ରସ୍ତଥୈବ ଚ। ଏକ ଏବ ସ୍ଥିତୋ ରାଶିର୍ଯତୋ ଭୂତାନି ଜଜ୍ଞିରେ॥ 14-108-43 (96364) ଭବନାନି ଚ ଦିବ୍ଯାନି ଦିବି ତେଷାଂ ମହାତ୍ମନାମ୍। ନାନାସଂସ୍ଥାନି ଭୂତାନି ନାନାଭୂମିଗତାନି ଚ॥ 14-108-44 (96365) ଚନ୍ଦ୍ରମଣ୍ଡଲଶୁଭ୍ରାଣି କିଙ୍କିଣୀଜାଲବନ୍ତି ଚ। ତରୁଣାଦିତ୍ଯବର୍ଣାନି ସ୍ଥାବରାଣି ଚରାଣି ଚ॥ 14-108-45 (96366) ଅନେକଶତସଙ୍ଖ୍ଯାନି ସାନ୍ତର୍ଜଲବନାନି ଚ। ତତ୍ର ପୁଷ୍ପଫଲୋପେତାଃ କାମଦାଃ ସୁରପାଦପାଃ॥ 14-108-46 (96367) ବାପ୍ଯୋ ବଦ୍ଧସଭାଃ କୂପା ଦୀର୍ଘିକାଶ୍ଚ ସହସ୍ରଶଃ। ଭକ୍ଷ୍ଯଭୋଜ୍ଯମଯାଃ ଶୈଲା ବାସାଂସ୍ଯାଭରଣାନି ଚ॥ 14-108-47 (96368) କ୍ଷୀରସ୍ରବନ୍ତ୍ଯଃ ସରିତସ୍ତଥା ଚୈବାନ୍ନପର୍ବତାଃ। ଘୋଷବନ୍ତି ଚ ଯାନାନି ଯୁକ୍ତାନ୍ଯଥ ସହସ୍ରଶଃ॥ 14-108-48 (96369) ପ୍ରାସାଦପ୍ରବରାଃ ଶୁଭ୍ରାଃ ଶଯ୍ଯାଶ୍ଚ କନକୋଜ୍ଜ୍ବଲାଃ। ଅନ୍ନଦାସ୍ତତ୍ର ତିଷ୍ଠନ୍ତି ତସ୍ମାଦନ୍ନପ୍ରଦୋ ଭବେତ୍॥ ॥ 14-108-49 (96370) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟୋତ୍ତରଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 108 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 109

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.109. ଅଧ୍ଯାଯଃ 109

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଭୋଜନବିଧିକଥନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ଗୋଗ୍ରାସଦାନପ୍ରକାରକଥନମ୍॥ 2 ॥ ତଥା ତିଲପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ତେଷାଂ ମିକ୍ଷୂଣାଂ ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣେନ ସ୍ବଯଂ ଯନ୍ତ୍ରେ ନିପୀଡନପ୍ରତିଷେଧନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଅନ୍ନଦାନଫଲଂ ଶ୍ରୁତ୍ବା ପ୍ରୀତୋସ୍ମି ମଧୁସୂଦନ। ଭୋଜନସ୍ଯ ବିଧିଂ ବକ୍ତୁଂ ଦେବଦେବ ତ୍ବମର୍ହସି॥ 14-109-1 (96371) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-109-2x (7981) ବୋଜନସ୍ଯ ଦ୍ବିଜାତୀନାଂ ବିଧାନଂ ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ। ସ୍ନାତଃ ଶୁଚିଃ ଶୁଚୌ ଦେଶେ ନିର୍ଜନେ ହୁତପାବକଃ॥ 14-109-2 (96372) ମଣ୍ଡଲଂ କାରଯିତ୍ବା ଚ ଚତୁରଶ୍ରଂ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ। କ୍ଷତ୍ରିଯଶ୍ଚେତ୍ତତୋ ବୃତ୍ତଂ ବୈଶ୍ଯୋଽର୍ଧେନ୍ଦୁସମାକୃତିମ୍॥ 14-109-3 (96373) ଆର୍ଦ୍ରପାଦସ୍ତୁ ଭୁଞ୍ଜୀଯାତ୍ପ୍ରାଙ୍ମୁଖଶ୍ଚାସନେ ଶୁଚୌ। ପାଦାଭ୍ଯାଂ ଧରଣୀଂ ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବା ପାଦେନୈକେନ ବା ପୁନଃ॥ 14-109-4 (96374) ନୈକବାସାସ୍ତୁ ଭୁଞ୍ଜୀଯାନ୍ନ ଚାନ୍ତର୍ଧାଯ ବା ଦ୍ବିଜଃ। ନ ଭିନ୍ନପାତ୍ରେ ଭୁଞ୍ଜୀତ ପର୍ଣପୃଷ୍ଠେ ତଥୈବ ଚ॥ 14-109-5 (96375) ଅନ୍ନଂ ପୂର୍ବଂ ନମସ୍କୁର୍ଯାତ୍ପ୍ରହୃଷ୍ଟେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ନାନ୍ଯଦାଲୋକଯେଦନ୍ନାନ୍ନ ଜୁଗୁପ୍ସେନ ତତ୍ପରଃ॥ 14-109-6 (96376) ଜୁଗୁପ୍ସିତଂ ଚ ଯଚ୍ଚାନ୍ନଂ ରାକ୍ଷସା ଏବ ଭୁଞ୍ଜତେ। ପାଣିନା ଜଲମୁଦ୍ଧୃତ୍ଯ କୁର୍ଯାଦନ୍ନଂ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍॥ 14-109-7 (96377) ଅପେଯଂ ତଦ୍ବିଜାନୀଯାତ୍ପୀତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍। ପରିବେଷଜଲାଦନ୍ଯତ୍ପେଯମେବ ତୁ ମନ୍ତ୍ରବତ୍॥ 14-109-8 (96378) ପଞ୍ଚ ପ୍ରାଣାହୁତୀଃ କୁର୍ଯାତ୍ସମନ୍ତ୍ରଂ ତୁ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍॥ 14-109-9 (96379) ଯଥା ରସଂ ନ ଜାନାତି ଜିହ୍ବା ପ୍ରାମାହୁତୌ ନୃପ। ତଥା ସମାହିତଃ କୁର୍ଯାତ୍ପ୍ରାଣାହୁତିମତନ୍ଦ୍ରିକତଃ॥ 14-109-10 (96380) ବିଦିତ୍ବାଽନ୍ନମଥାନ୍ନାଦଂ ପଞ୍ଚ ପ୍ରାଣାଂଶ୍ଚ ପାଣ୍ଡବ। ଯଃ କୁର୍ଯାଦାହୁତୀଃ ପଞ୍ଚ ତେନେଷ୍ଟାଃ ପଞ୍ଚବାଯବଃ॥ 14-109-11 (96381) ଅତୋଽନ୍ଯଥା ତୁ ଭୁଞ୍ଜାନୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଜ୍ଞାନଦୁର୍ବଲଃ। ତେନାନ୍ନେନାସୁରାନ୍ପ୍ରେତାନ୍ରାକ୍ଷସାଂସ୍ତର୍ପଯିଷ୍ଯତି॥ 14-109-12 (96382) ବକ୍ତ୍ରପ୍ରମାଣାନ୍ପିଣ୍ଡାଂଶ୍ଚ ଗ୍ରସେଦେକୈକଶଃ ପୁନଃ। ବକ୍ତ୍ରାଧିକଂ ତୁ ଯତ୍ପିଣ୍ଡମାତ୍ମୋଚ୍ଛିଷ୍ଟଂ ତଦୁଚ୍ଯତେ॥ 14-109-13 (96383) ପିଣ୍ଡାବଶିଷ୍ଟମନ୍ଯଚ୍ଚ ବକ୍ତ୍ରାନ୍ନିସ୍ସୃତମେବ ଚ। ଅଭୋଜ୍ଯଂ ତଦ୍ବିଜାନୀଯାଦ୍ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-109-14 (96384) ସ୍ବମୁଚ୍ଛିଷ୍ଟଂ ତୁ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ମୁକ୍ତଭୋଜନମ୍। ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେନ୍କୃଚ୍ଛ୍ରଂ ପ୍ରାଜାପତ୍ଯମଥାପି ବା॥ 14-109-15 (96385) ସ୍ତ୍ରୀପାତ୍ରଭୁଙ୍ନରଃ ପାପଃ ସ୍ତ୍ରୀଣାମୁଚ୍ଛିଷ୍ଟଭୁକ୍ତଥା। ତଯା ସହ ଚ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ସ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ମଦ୍ଯମେବ ହି। ନ ତସ୍ଯ ନିଷ୍କୃତିର୍ଦୃଷ୍ଟା ମୁନିଭିସ୍ତତ୍ବଦର୍ଶିଭିଃ॥ 14-109-16 (96386) ପିବତଃ ପତିତେ ତୋଯେ ଭୋଜନେ ମୁଖନିସ୍ସୃତେ। ଅଭୋଜ୍ଯଂ ତଦ୍ବିଜାନୀଯାଦ୍ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-109-17 (96387) ପୀତଶେଷଂ ତୁ ତନ୍ନାମ ନ ପେଯଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ପିବେଦ୍ଯଦି ହି ତନ୍ମୋହାଦ୍ଦ୍ବିଜଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-109-18 (96388) ପାନୀଯାନି ପିବେଦ୍ଯତେ ତତ୍ପାତ୍ରଂ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମଃ। ଅନୁଚ୍ଛିଷ୍ଟଂ ଭବେତ୍ତାବଦ୍ଯାବଦ୍ଭୂମୌ ନ ନିକ୍ଷିପେତ୍॥ 14-109-19 (96389) ମୌନୀ ବାଽପ୍ଯଥବା ଭୂମୌ ନାବଲୋକ୍ଯ ଦିଶସ୍ତଥା। ଭୁଞ୍ଜୀତ ବିଧିବଦ୍ବିପ୍ରୋ ନ ଚୋଚ୍ଛିଷ୍ଟଂ ପ୍ରଦାପଯେତ୍॥ 14-109-20 (96390) ସଦା ଚାତ୍ଯଶନଂ ନାଦ୍ଯାନ୍ନାତିହୀନଂ ଚ କର୍ହିଚିତ୍। ଯଥାଽନ୍ନେନ ବ୍ଯଥା ନ ସ୍ଯାତ୍ତଥା ଭୁଞ୍ଜୀତ ନିତ୍ଯଶଃ॥ 14-109-21 (96391) ଉଦକ୍ଯାମପି ଚଣ୍ଡାଲଂ ଶ୍ବାନଂ ସୂକରମେବ ବା। ଭୁଞ୍ଜାନୋ ଯଦି ବା ପଶ୍ଯେତ୍ତଦନ୍ନଂ ଚ ପରିତ୍ଯଜେତ୍। ଭୁଞ୍ଜାନୋ ହ୍ଯତ୍ଯଜନ୍ମୋହାଦ୍ଦ୍ବିଜଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-109-22 (96392) କେଶକୀଟୋପପନ୍ନଂ ଚ ମୁଖମାରୁତବୀଜିତମ୍। ଅଭୋଜ୍ଯଂ ତଦ୍ବିଜାନୀଯାଦ୍ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-109-23 (96393) ଉତ୍ଥାଯ ଚ ପୁନଃ ସ୍ପୃଷ୍ଟଂ ପାଦସ୍ପୃଷ୍ଟଂ ଚ ଲଙ୍ଘିତମ୍। ଅନ୍ନଂ ତଦ୍ରାକ୍ଷସଂ ବିଦ୍ଯାତ୍ତସ୍ମାତ୍ତତ୍ପରିବର୍ଜଯେତ୍॥ 14-109-24 (96394) ରାକ୍ଷସୋଚ୍ଛିଷ୍ଟଭୁଗ୍ବିପ୍ରଃ ସପ୍ତ ପୂର୍ବାନ୍ପରାନପି। ନରକେ ରୌରବେ ଘୋର ସ ପିତୄନ୍ପାତଯିଷ୍ଯତି॥ 14-109-25 (96395) ତସ୍ମିନ୍ନାଚମନଂ କୁର୍ଯାଦ୍ଯସ୍ମିନ୍ପାତ୍ରେ ସ ଭୁକ୍ତବାନ୍। ଯଦ୍ଯୁତ୍ତିଷ୍ଠତ୍ଯନାଚାନ୍ତୋ ଭୁକ୍ତବାନାସନାତ୍ତତଃ। ସ୍ନାନଂ ସଦ୍ଯଃ ପ୍ରକୁର୍ବୀତ ସୋନ୍ଯଥାଽପ୍ରଯତୋ ଭବେତ୍॥ 14-109-26 (96396) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-109-27x (7982) ତୃଣମୁଷ୍ଟିବିଧାନଂ ଚ ତୃଣମାହାତ୍ମ୍ଯମେବ ଚ। ଇକ୍ଷୋଃ ସୋମସମୁଦ୍ଭୂତିଂ ବକ୍ତୁମର୍ହସି ମାନଦଃ॥ 14-109-27 (96397) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-109-28x (7983) ପିତରୋ ବୃଷଭା ଜ୍ଞେଯୋ ଗାବୋ ଲୋକସ୍ଯ ମାତରଃ। ତାସାଂ ତୁ ପୂଜଯା ରାଜନ୍ପୂଜିତାଃ ପିତୃଦେବତାଃ॥ 14-109-28 (96398) ସଭା ପ୍ରପା ଗୃହାଶ୍ଚାପି ଦେବତାଯତନାନି ଚ। ଶୁଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତି ଶକୃତା ଯାସାଂକିଂ ଭୂତମଧିକଂ ତତଃ॥ 14-109-29 (96399) ଗ୍ରାସମୁଷ୍ଟିଂ ପରଗବେ ଦଦ୍ଯାତ୍ସଂବତ୍ସରଂ ତୁ ଯଃ। ଅକୃତ୍ବା ସ୍ବଯମାହାରଂ ପ୍ରାପ୍ତସ୍ତତ୍ସାର୍ବକାଲିକମ୍॥ 14-109-30 (96400) ଗାବୋ ମେ ମାତରଃ ସର୍ବାଃ ପିତରଶ୍ଚୈବ ଗୋବୃଷାଃ। ଗ୍ରାସମୁଷ୍ଟିଂ ମଯା ଦତ୍ତଂ ପ୍ରତିଗୃହ୍ଣୀତ ମାତରଃ॥ 14-109-31 (96401) ଇତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବାଽନେନ ମନ୍ତ୍ରେଣ ଗାଯତ୍ର୍ଯା ବା ସମାହିତଃ। ଅଭିମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଗ୍ରାସମୁଷ୍ଟିଂ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-109-32 (96402) ଯତ୍କୃତଂ ଦୁଷ୍କୃତଂ ତେନ ଜ୍ଞାନତୋଽଜ୍ଞାନତୋପି ବା। ତସ୍ଯ ନଶ୍ଯତି ତତ୍ସର୍ବଂ ଦୁଃଖପ୍ନଂ ଚ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-109-33 (96403) ତିଲାଃ ପିବିତ୍ରାଃ ପାପଘ୍ନା ନାରାଯଣସମୁଦ୍ଭବାଃ। ତିଲାଞ୍ଶ୍ରାଦ୍ଧେ ପ୍ରଶଂସନତି ଦାନମେତଦନୁତ୍ତମମ୍॥ 14-109-34 (96404) ତିଲାନ୍ଦଦ୍ଯାତ୍ତିଲାନ୍ଭକ୍ଷ୍ଯାତ୍ତିଲାନପ୍ରାତରୁପସ୍ପୃଶେତ୍। ତିଲଂତିଲମିତି ବ୍ରୂଯାତ୍ତିଲାଃ ପାପହରା ହି ତେ॥ 14-109-35 (96405) କ୍ରୀତ୍ବା ପ୍ରତିଗୃହୀତ୍ବା ବା ନ ବିକ୍ରେଯା ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ। ଭୋଜନାଭ୍ଯଞ୍ଜନାଦ୍ଦାନାଦ୍ଯୋନ୍ଯତ୍ତୁ କୁରୁତେ ତିଲୈଃ। କୃମିର୍ଭୂତ୍ବା ଶ୍ବବିଷ୍ଠାଯାଂ ପିତୃଭିଃ ସହ ମଜ୍ଜତି॥ 14-109-36 (96406) ତିଲାନ୍ନପୀଡଯେଦ୍ବିପ୍ରୋ ଯନ୍ତ୍ରଚକ୍ରେ ସ୍ବଯଂ ନୃପ। ପୀଡଯନ୍ହି ଦ୍ବିଜୋ ମୋହାନ୍ନରକଂ ଯାତି ରୌରବମ୍॥ 14-109-37 (96407) ଇକ୍ଷୁବଂଶୋଦ୍ଭବଃ ସୋମଃ ସୋମବଂଶୋଦ୍ଭବା ଦ୍ବିଜାଃ। ଇକ୍ଷୁଂ ନ ପୀଡଯେତ୍ତସ୍ମାଦିକ୍ଷୁଘାତ୍ଯାତ୍ମଘାତକଃ॥ 14-109-38 (96408) ଇକ୍ଷୁଦଣ୍ଡସହସ୍ରାଣାମେକୈକେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯାମବାପ୍ନୋତି ଦ୍ବିଜଶ୍ଚେଦ୍ଯନ୍ତ୍ରପୀଡକଃ। ତସ୍ମାନ୍ନ ପୀଡଯେଦିକ୍ଷୁଂ ଯନ୍ତ୍ରଚକ୍ରେ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ॥ ॥ 14-109-39 (96409) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ନବାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 109 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 110

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.110. ଅଧ୍ଯାଯଃ 110

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତ୍ଯାପଦ୍ଧର୍ମକଥନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ପ୍ରଶସ୍ତାପ୍ରଶସ୍ତବ୍ରାହ୍ମଣଲକ୍ଷଣକଥନମ୍॥ 2 ॥ ତଥା ସାମାନ୍ଯତୋ ନାନାଧର୍ମକଥନପୂର୍ବକଂ ବ୍ରାହ୍ମଣ୍ଯସିଦ୍ଧିପର୍ରକାରକଥନମ୍॥ 3 ॥ ତଥା ଗୁର୍ବାଚାର୍ଯୋପାଧ୍ଯାଯଲକ୍ଷଣକଥନମ୍॥ 4 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ସମୁଚ୍ଚଯଂ ଚ ଧର୍ମାଣାଂ ଭୋଜ୍ଯାଭୋଜ୍ଯଂ ତଥୈବ ଚ। ଶ୍ରୁତଂ ମଯା ତ୍ବତ୍ପ୍ରସାଦାଦାପଦ୍ଧର୍ମଂ ବ୍ରବୀହି ମେ॥ 14-110-1 (96410) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-110-2x (7984) ଦୁର୍ଭିକ୍ଷେ ରାଷ୍ଟ୍ରସଂବାଧେଽପ୍ଯାଶୌଚେ ମୃତସୂତକେ। ଧର୍ମକାଲେଽଧ୍ବନି ତଥା ନିଯମୋ ଯେନ ଲୁପ୍ଯତେ॥ 14-110-2 (96411) ଦୂରାଧ୍ବଗମନାତ୍ଖିନ୍ନୋ ଦ୍ବିଜାଲାଭେଽଥ ଶୂଦ୍ରତଃ। ଅକୃତନ୍ନଂ ତୁ ଯତ୍କିଂଚିଦ୍ଗୃହ୍ଣୀଯାଦାତ୍ମବୃତ୍ତଯେ॥ 14-110-3 (96412) ଆତୁରୋ ଦୁଃଖିତୋ ବାଽପି ତଥାଽଽର୍ତୋ ବା ବୁଭୁକ୍ଷିତଃ। ଭୁଞ୍ଜନ୍ନବିଧିନା ବିପ୍ରଃ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତୀଯତେ ନ ଚ॥ 14-110-4 (96413) ନିମନ୍ତ୍ରିତସ୍ତୁ ଯୋ ବିପ୍ରୋ ବିଦିବଦ୍ଧବ୍ଯକବ୍ଯଯୋଃ। ମାଂସାଦୀନ୍ଯପି ଭୁଞ୍ଜାନଃ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତୀଯତେ ନ ଚ॥ 14-110-5 (96414) ଅଷ୍ଟୌ ତାନ୍ଯବ୍ରତଘ୍ନାନି ଆପୋ ମୂଲଂ ଘୃତଂ ପଯଃ। ହବିର୍ବ୍ରାହ୍ମଣକାମ୍ଯା ଚ ଗୁରୋର୍ବଚନମୌଷଧମ୍॥ 14-110-6 (96415) ଅଶକ୍ତୋ ବିଧିବତ୍କର୍ତୁଂ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାନି ଯୋ ନରଃ। ବିଦୁଷାଂ ବଚନେନାପି ଦାନେନାପି ବିଶୁଦ୍ଧ୍ଯତି॥ 14-110-7 (96416) ଅନୃତାବୃତୁକାଲେ ବା ଦିବା ରାତ୍ରୌ ତଥାଽପି ବା। ପ୍ରୋଷିତସ୍ତୁ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ଗଚ୍ଛେତ୍ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତୀଯତେ ନ ଚ॥ 14-110-8 (96417) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-110-9x (7985) ପ୍ରଶସ୍ଯାଃ କୀଦୃଶା ବିପ୍ରା ନିନ୍ଦ୍ଯାଶ୍ଚାପି ସୁରେଶ୍ବର। ଅଷ୍ଟକାଯାଶ୍ଚ କଃ କାଲସ୍ତନ୍ମେ କଥଯ ସୁବ୍ରତ॥ 14-110-9 (96418) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-110-10x (7986) ସତ୍ଯସନ୍ଧଂ ଦ୍ବିଜଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ସ୍ଥାନାଦ୍ବେପତି ଭାସ୍କରଃ। ଏଷ ମେ ମଣ୍ଡଲଂ ଭିତ୍ତ୍ବା ଯାତି ବ୍ରହ୍ମ ସନାତନମ୍॥ 14-110-10 (96419) କୁଲୀନଃ କର୍ମକୃଦ୍ବୈଦ୍ଯସ୍ତଥା ଚାପ୍ଯାନୃଶଂସ୍ଯବାନ୍। ଶ୍ରୀମାନୃଜଉଃ ସତ୍ଯବାଦୀ ପାତ୍ରଂ ସର୍ବ ଇମେ ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-110-11 (96420) ଏତେ ଚାଗ୍ରାସନସ୍ଥାସ୍ତେ ଭୁଞ୍ଜାନାଃ ପ୍ରଥମଂ ଦ୍ବିଜାଃ। ତସ୍ଯାଂ ପଙ୍କ୍ତ୍ଯାଂ ତୁ ଯେ ବାନ୍ଯେ ତାନ୍ପୁନତ୍ଯେବ ଦର୍ଶନାତ୍॥ 14-110-12 (96421) ମଦ୍ଭକ୍ତା ଯେ ଦ୍ବିଜଶ୍ରେଷ୍ଠା ମଦ୍ଭକ୍ତା ମତ୍ପରାଯଣାଃ। ତାନ୍ପଙ୍କ୍ତିପାବନାନ୍ବିଦ୍ଧି ପୂଜ୍ଯାଂଶ୍ଚୈବ ବିଶେଷତଃ॥ 14-110-13 (96422) ନିନ୍ଦ୍ଯାଞ୍ଶୃଣୁ ଦ୍ବିଜାନ୍ରାଜନ୍ନପି ବା ବେଦପାରଗାନ୍। ବ୍ରାହ୍ମଣଚ୍ଛଦ୍ମନା ଲୋକେ ଚରତଃ ପାପକାରିଣଃ॥ 14-110-14 (96423) ଅନଗ୍ନିରନଧୀଯାନଃ ପ୍ରତିଗ୍ରହରୁଚିସ୍ତୁ ଯଃ। ଯତସ୍ତତସ୍ତୁ ଭୁଞ୍ଜାନସ୍ତଂ ବିଦ୍ଯାଦ୍ବ୍ରହ୍ମଦୂଷକମ୍॥ 14-110-15 (96424) ମୃତସୂତକପୁଷ୍ଟାଙ୍ଗୋ ଯଶ୍ଚ ଶୂଦ୍ରାନ୍ନଭୁଗ୍ଦ୍ବିଜଃ। ଅହଂ ଚାପି ନ ଜାନାମି ଗତିଂ ତସ୍ଯ ନରାଧିପ॥ 14-110-16 (96425) ଶୂଦ୍ରାନ୍ନରସପୁଷ୍ଟାଙ୍ଗୋଽପ୍ଯଧୀଯାନୋ ହି ନିତ୍ଯଶଃ। ଜପତୋ ଜୁହ୍ବତୋ ବାଽପି ଗତିରୂର୍ଧ୍ବଂ ନ ବିଦ୍ଯତେ॥ 14-110-17 (96426) ଆହିତାଗ୍ନିଶ୍ଚ ଯୋ ବିପ୍ରଃ ଶୂଦ୍ରାନ୍ନାନ୍ନ ନିବର୍ତତେ। ପଞ୍ଚ ତସ୍ଯ ପ୍ରଣଶ୍ଯନ୍ତି ଆତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମ ତ୍ରଯୋଽଗ୍ନଯଃ॥ 14-110-18 (96427) ଶୂଦ୍ରପ୍ରେଷଣକର୍ତୁଶ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ବିଶେଷତଃ। ଭୂମାବନ୍ନଂ ପ୍ରଦାତବ୍ଯଂ ଶ୍ବସୃଗାଲସମୋ ହି ସଃ॥ 14-110-19 (96428) ପ୍ରେତଭୂତଂ ତୁ ଯଃ ଶୂଦ୍ରଂ ବ୍ରାହ୍ମମୋ ଜ୍ଞାନଦୁର୍ବଲଃ॥ ଅନୁଗଚ୍ଛେନ୍ନୀଯମାନଂ ତ୍ରିରାତ୍ରମଶୁଚିର୍ଭବେତ୍॥ 14-110-20 (96429) ତ୍ରିରାତ୍ରେ ତୁ ତତଃ ପୂର୍ଣେ ନଦୀଂ ଗତ୍ବା ସମୁଦ୍ରଗାମ୍। ପ୍ରାଣାଯାମଶତଂ କୃତ୍ବା ଘୃତଂ ପ୍ରାଶ୍ଯ ବିଶୁଦ୍ଧ୍ଯତି॥ 14-110-21 (96430) ଅନାଥଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ପ୍ରେତଂ ଯେ ବହନ୍ତି ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମାଃ। ପଦେପଦେଽଶ୍ବମେଧସ୍ଯ ଫଲଂ ତେ ପ୍ରାପ୍ନୁବନ୍ତି ହି॥ 14-110-22 (96431) ନ ତେଷାମଶୁଭଂ କିଂଚିତ୍ପାପଂ ବା ଶୁଭକର୍ମଣାମ୍। ଜଲାବଗାହନାଦେବ ସଦ୍ଯଃ ଶୌଚଂ ବିଧୀଯତେ॥ 14-110-23 (96432) ଶୂଦ୍ରବେଶ୍ମନି ବିପ୍ରେଣି କ୍ଷୀରଂ ବା ଯଦି ବା ଦଧି। ନିବୃତ୍ତେନ ନ ଭୋକ୍ତବ୍ଯଂ ବିଦ୍ଧି ଶୂଦ୍ରାନ୍ନମେବ ତତ॥ 14-110-24 (96433) ବିପ୍ରାଣାଂ ଭୋକ୍ତୁକାମାନାମତ୍ଯନ୍ତଂ ଚାନ୍ନକାଙ୍କ୍ଷିଣାମ୍। ଯୋ ବିଘ୍ନଂ କୁରୁତେ ମର୍ତ୍ଯସ୍ତତୋ ନାନ୍ଯୋସ୍ତି ପାପକୃତ୍॥ 14-110-25 (96434) ସର୍ବେ ଚ ବେଦାଃ ସହଷଙ୍ଭିରଙ୍ଗୈଃ ସାଙ୍ଖ୍ଯଂ ପୁରାଣଂ ଚ କୁଲେ ଚ ଜନ୍ମ। ନୈତାନି ସର୍ବାଣି ଗତିର୍ଭବନ୍ତି ଶୀଲବ୍ଯପେତସ୍ଯ ନୃପ ଦ୍ବିଜସ୍ଯ॥ 14-110-26 (96435) ଗ୍ରହୋପରାଗେ ବିଷୁବେଽଯନାନ୍ତେ ପିତ୍ର୍ଯେ ମଘାସୁ ସ୍ବସୁତେ ଚ ଜାତେ। ଗଯେଷୁ ପିଣ୍ଡେଷୁ ଚ ପାଣ୍ଡୁପୁତ୍ର ଦତ୍ତଂ ଭବେନ୍ନିଷ୍କସହସ୍ରତୁଲ୍ଯମ୍॥ 14-110-27 (96436) ବୈଶାଖମାସସ୍ଯ ତୁ ଯା ତୃତୀଯାଽ- ନବଦ୍ଯାଽସୌ କାର୍ତିକଶୁକ୍ଲପକ୍ଷେ। ନଭସ୍ଯମାସସ୍ଯ ଚ କୃଷ୍ଣପକ୍ଷେ ତ୍ରଯୋଦଶୀ ପଞ୍ଚଦଶୀ ନ ମାଘେ॥ 14-110-28 (96437) ଉପପ୍ଲବେ ଚନ୍ଦ୍ରମସୋ ରବେଶ୍ଚ ଶ୍ରାଦ୍ଧସ୍ଯ କାଲୋ ହ୍ଯଯନଦ୍ବଯେ ଚ। ପାନୀଯମପ୍ଯତ୍ରି ତିଲୈର୍ବିମିଶ୍ରଂ ଦଦ୍ଯାତ୍ପିତୃଭ୍ଯଃ ପ୍ରଯତୋ ମନୁଷ୍ଯଃ। ଶ୍ରାଦ୍ଧଂ କୃତଂ ତେନ ସମାସହସ୍ରଂ ରହସ୍ଯମେତତ୍ପିତରୋ ବଦନ୍ତି॥ 14-110-29 (96438) ଯସ୍ତ୍ବେକପଙ୍କ୍ତ୍ଯାଂ ବିଷମଂ ଦଦାତି ସ୍ନେହାଦ୍ଭଯାଦ୍ବା ଯଦି ବାଽର୍ଥହେତୋଃ। କ୍ରୂରଂ ଦୁରାଚାରମନାତ୍ମବନ୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମଘ୍ନମେନଂ କବଯୋ ବଦନ୍ତି॥ 14-110-30 (96439) ଧନାନି ଯେଷାଂ ବିପୁଲାନି ସନ୍ତି ନିତ୍ଯଂ ରମନ୍ତେ ପରଲୋକମୂଢାଃ। ତେଷାମଯଂ ଶତ୍ରୁବରଘ୍ନଲୋକୋ ନାନ୍ଯତ୍ସୁଖଂ ଦେହସୁଖେ ରତାନାମ୍॥ 14-110-31 (96440) ଯେ ଚୈବ ମୁକ୍ତାସ୍ତପସି ପ୍ରଯୁକ୍ତାଃ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯଶୀଲା ଜରଯନ୍ତି ଦେହମ୍। ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯା ଭୂତହିତେ ନିବିଷ୍ଟ- ସ୍ତେଷାମସୌ ଚାପି ପରଶ୍ଚ ଲୋକଃ॥ 14-110-32 (96441) ଯେ ଚୈବ ବିଦ୍ଯାଂ ନ ତପୋ ନ ଦାନଂ ନ ଚାପି ମୂଢାଃ ପ୍ରଜନେ ଯତନ୍ତେ। ନ ଚାପି ଗଚ୍ଛନ୍ତି ସୁଖାନି ଭୋଗାଂ- ସ୍ତେଷାମଯଂକ ଚାପି ପରଶ୍ଚ ନାସ୍ତି॥ 14-110-33 (96442) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-110-34x (7987) ନାରାଯଣ ପୁରାଣେଶ ଲୋକାବାସ ନମୋସ୍ତୁ ତେ। ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି କାର୍ତ୍ସ୍ନ୍ଯେନ ଧର୍ମସାରସମୁଚ୍ଚଯମ୍॥ 14-110-34 (96443) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-110-35x (7988) ଧର୍ମସାରଂ ମହାପ୍ରାଜ୍ଞି ମନୁନା ପ୍ରୋକ୍ତମାଦିତଃ। ପ୍ରବକ୍ଷ୍ଯାମି ମନୁପ୍ରୋକ୍ତଂ ପୌରାଣାଂ ଶ୍ରୁତିସଂହିତମ୍॥ 14-110-35 (96444) ଅଗ୍ନିଚିତ୍କପିଲା ସତ୍ରୀ ରାଜା ଭିକ୍ଷୁର୍ମହୋଦଧିଃ। ଦୃଷ୍ଟମାତ୍ରାତ୍ପୁନତ୍ଯେତେ ତସ୍ମାତ୍ପଶ୍ଯେତ ତାନ୍ସଦା॥ 14-110-36 (96445) ଗୌରକସ୍ଯୈବ ଦାତବ୍ଯା ନ ବହୂନାଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ସା ଗୌର୍ବିକ୍ରଯମାପନ୍ନା ଦହତ୍ଯାସପ୍ତମଂ କୁଲମ୍॥ 14-110-37 (96446) ବହୂନାଂ ନ ପ୍ରଦାତବ୍ଯା ଗୌର୍ବସ୍ତ୍ରଂ ଶଯନଂ ସ୍ତ୍ରିଯଃ। ତାଦୃଗ୍ଭୂତଂ ତୁ ତଦ୍ଦାନଂ ଦାତାରଂ ନୋପତିଷ୍ଠତି॥ 14-110-38 (96447) ଆକ୍ରମ୍ଯ ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ଭୁକ୍ତମନାର୍ଯାଣାଂ ଚ ବେଶ୍ମନି। ଗୋଭିଶ୍ଚ ପୁଣ୍ଯଂ ତତ୍ତେଷାଂ ରାଜସୂଯାଦ୍ବିଶିଷ୍ଯତେ॥ 14-110-39 (96448) ମା ଦଦାତ୍ବିତି ଯୋ ବ୍ରୂଯାଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣେଷୁ ଚ ଗୋଷୁ ଚ। ତିର୍ଯଗ୍ଯୋନିଶତଂ ଗତ୍ବା ଚଣ୍ଡାଲେଷୂପଜାଯତେ॥ 14-110-40 (96449) ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ବଂ ଚ ଯଦ୍ଦୈବଂ ଦରିଦ୍ରସ୍ଯୈବ ଯଦ୍ଧନମ୍। ଗୁରୋଶ୍ଚାପି ହୃତଂ ରାଜନ୍ସ୍ବର୍ଗସ୍ଥାନପି ପାତଯେତ୍॥ 14-110-41 (96450) ଧର୍ମଂ ଜିଜ୍ଞାସମାନାନାଂ ପ୍ରମାଣଂ ପରମଂ ଶ୍ରୁତିଃ। ଦ୍ବିତାଯଂ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରାଣି ତୃତୀଯଂ ଲୋକସଂଗ୍ରହଃ॥ 14-110-42 (96451) ଆସମୁଦ୍ରାଚ୍ଚ ଯତ୍ପୂର୍ବାଦାସମୁଦ୍ରାଚ୍ଚ ପଶ୍ଚିମାତ୍। ହିମାଦ୍ରିବିନ୍ଧ୍ଯଯୋର୍ମଧ୍ଯମାର୍ଯାବର୍ତଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-110-43 (96452) ସରାବତୀଦୃଷଦ୍ବତ୍ଯୋର୍ଦେବନଦ୍ଯୋର୍ଯଦନ୍ତରମ୍। ତଦ୍ଦେବନିର୍ମିତଂ ଦେଶଂ ବ୍ରହ୍ମବର୍ତଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-110-44 (96453) ଯସ୍ମିନ୍ଦେଶେ ଯ ଆଚାରଃ ପାରଂପର୍ଯକ୍ରମାଗତଃ। ବର୍ଣାନାଂ ସାନ୍ତରାଲାନାଂ ସ ସଦାଚାର ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-110-45 (96454) କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରଂ ଚ ମତ୍ସ୍ଯାଶ୍ଚ ପାଞ୍ଚାଲାଃ ଶୂରସେନଯଃ। ଏତେ ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିଦେଶାସ୍ତୁ ବ୍ରହ୍ମାବର୍ତାଦନନ୍ତରାଃ॥ 14-110-46 (96455) ଏତଦ୍ଦେଶପ୍ରସୂତସ୍ଯ ସକାଶାଦଗ୍ରଜନ୍ମନଃ। ସ୍ବଂ ଚାରିତ୍ରଂ ଚ ଗୃହ୍ଣୀଯୁଃ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ସର୍ବମାନବାଃ॥ 14-110-47 (96456) ହିମବଦ୍ବିନ୍ଧ୍ଯଯୋର୍ମଧ୍ଯଂ ଯତ୍ପ୍ରାଗ୍ବିଶସନାଦପି। ପ୍ରତ୍ଯଗେବ ପ୍ରଯାଗାତ୍ତୁ ମଧ୍ଯଦେଶଃ ପ୍ରକୀର୍ତିତଃ॥ 14-110-48 (96457) କୃଷ୍ଣସାରସ୍ତୁ ଚରତି ମୃଗୋ ଯତ୍ର ସ୍ବଭାବତଃ। ସ ଜ୍ଞେଯୋ ଯାଜ୍ଞିକୋ ଦେଶୋ ମ୍ଲେଚ୍ଛଦେଶସ୍ତତଃ ପରମ୍॥ 14-110-49 (96458) ଏତାନ୍ବିଜ୍ଞାଯ ଦେଶାଂସ୍ତୁ ସଂଶ୍ରଯେରନ୍ଦ୍ବିଜାତଯଃ। ଶୂଦ୍ରସ୍ତୁ ଯସ୍ମିନ୍କସ୍ମିନ୍ବା ନିବସେଦ୍ବୃତ୍ତିକର୍ଶିତଃ॥ 14-110-50 (96459) ଆଚାରଃ ପ୍ରଥମୋ ଧର୍ମୋ ହ୍ଯହିଂସା ସତ୍ଯମେବ ଚ। ଦାନଂ ଚୈବ ଯଥାଶକ୍ତି ନିଯମାଶ୍ଚ ଯମୈଃ ସହ॥ 14-110-51 (96460) ବୈଦିକୈଃ କର୍ମଭିଃ ପୁଣ୍ଯୈର୍ନିଷେକାଦିର୍ଦ୍ବିଜନ୍ମନାମ୍। କାର୍ଯଃ ଶରୀରସଂସ୍କାରଃ ପାବନଃ ପ୍ରେତ୍ଯ ଚେହ ଚ॥ 14-110-52 (96461) ଗର୍ଭହୋମୈର୍ଜାତକର୍ମନାମଚୌଲୋପନାଯନୈଃ। ସ୍ବାଧ୍ଯାଯୈସ୍ତଦ୍ବ୍ରତୈଶ୍ଚୈବ ବିବାହସ୍ନାତକବ୍ରତୈଃ। ମହାଯଜ୍ଞୈଶ୍ଚ ଯଜ୍ଞୈଶ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମୀଯଂ କ୍ରିଯତେ ତନୁଃ॥ 14-110-53 (96462) ଧର୍ମୋର୍ଥୌ ଯଦି ନ ସ୍ଯାତାଂ ଶୁଶ୍ରୁଷା ବାଽପି ତଦ୍ବିଧା। ବିଦ୍ଯା ତସ୍ମିନ୍ନବପ୍ତବ୍ଯା ଶୁଭଂ ବୀଜମିବୋଷରେ॥ 14-110-54 (96463) ଲୌକିକଂ ବୈଦିକଂ ବାଽପି ତଥାଽଽଧ୍ଯାତ୍ମିକମେବ ବା। ଯସ୍ମାଜ୍ଜ୍ଞାନମିଦଂ ପ୍ରାପ୍ତଂ ତଂ ପୂର୍ବମଭିବାଦଯେତ୍॥ 14-110-55 (96464) ସବ୍ଯେନ ସବ୍ଯଂ ସଂଗୃହ୍ଯ ଦକ୍ଷିଣେନ ତୁ ଦକ୍ଷିଣମ୍। ନ କୁର୍ଯାଦେକହସ୍ତେନ ଗୁରୋଃ ପାଦାଭିବାଦନମ୍॥ 14-110-56 (96465) ନିଷେକାଦୀନି କର୍ମାଣି ଯଃ କରୋତି ଯଥାବିଧି। ଅଧ୍ଯାପଯତି ଚୈବେନଂ ସ ବିପ୍ରୋ ଗୁରୁରୁଚ୍ଯତେ॥ 14-110-57 (96466) କୃତ୍ବୋପନଯନଂ ବେଦାନ୍ଯୋଧ୍ଯାପଯତି ନିତ୍ଯଶଃ। ସକଲ୍ପାନ୍ସରହସ୍ଯାଂଶ୍ଚ ସ ଚୋପାଧ୍ଯାଯ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-110-58 (96467) ସାଙ୍ଗାଂଶ୍ଚ ବେଦାନଧ୍ଯାପ୍ଯ ଶିକ୍ଷଯିତ୍ବା ବ୍ରତାନି ଚ। ବିବୃଣୋତି ଚ ମନ୍ତ୍ରାର୍ଥାନାଚାର୍ଯଃ ସୋଭିଧୀଯତେ॥ 14-110-59 (96468) ଉପାଧ୍ଯାଯାଦ୍ଦଶାଚାର୍ଯ ଆଚାର୍ଯାଣାଂ ଶତଂ ପିତା। ପିତୁଃ ଶତଗୁଣଂ ମାତା ଗୌରବେଣାତିରିଚ୍ଯତେ॥ 14-110-60 (96469) ଏତେଷାମପି ସର୍ବେଷାଂ ଗରୀଯାନ୍ଜ୍ଞାନଦୋ ଗୁରୁଃ। ଗୁରୋଃ ପରତରଂ କିଂଚିନ୍ନ ଭୂତଂ ନ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-110-61 (96470) ତସ୍ମାତ୍ତେଷାଂ ବଶେ ତିଷ୍ଠିଚ୍ଛୁଶ୍ରୂଷାପରମୋ ଭବେତ୍। ଅବମାନାଦ୍ଧି ତେଷାଂ ତୁ ନରକଂ ସ୍ଯାନ୍ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-110-62 (96471) ହୀନାଙ୍ଗାନତିରିକ୍ତାଙ୍ଗାନ୍ବିଦ୍ଯାହୀନାନ୍ବଯୋଧିକାନ୍। ରୂପଦ୍ରବିଣହୀନାଂଶ୍ଚ ଜାତିହୀନାଂସ୍ଚ ନାକ୍ଷିପେତ୍॥ 14-110-63 (96472) ଶପତା ଯତ୍କୃତଂ ପୁଣ୍ଯଂ ଶପ୍ଯମାନଂ ତୁ ଗଚ୍ଛତି। ଶପ୍ଯମାନସ୍ଯ ଯତ୍ପାପଂ ଶପନ୍ତମନୁଗଚ୍ଛତି॥ 14-110-64 (96473) ନାସ୍ତିକ୍ଯଂ ବେଦନିନ୍ଦାଂ ଚ ଦେବତାନାଂ ଚ କୁତ୍ସନମ୍। ଦ୍ବେଷଂ ଡଂଭଂ ଚ ମାନଂ ଚ କ୍ରୋଧଂ ତୈକ୍ଷ୍ଣ୍ଯଂ ବିବର୍ଜଯେତ୍॥ ॥ 14-110-65 (96474) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 110 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 111

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.111. ଅଧ୍ଯାଯଃ 111

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତ୍ଯଗ୍ନିସୃଷ୍ଟିପ୍ରକାରକଥନମ୍॥ 1 ॥ ଆହବନୀଯାଦିତ୍ବେନ ତଦ୍ବିଭାଗକଥନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ତନ୍ନାମନିର୍ବଚନମ୍॥ 2 ॥ ତଥା ଯଜ୍ଞାଗ୍ନିହୋତ୍ରପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ସ୍ବଭକ୍ତସ୍ଯ ହୃଷୀକେଶ ଧର୍ମାଧର୍ମମଜାନତଃ। ଧର୍ମଂ ପୁଣ୍ଯତମଂ ଦେବ ପୃଚ୍ଛତଃ କଥଯସ୍ବ ମେ॥ 14-111-1 (96475) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-111-2x (7989) ଯଦେତଦଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ବୈ ସୃଷ୍ଟଂ ବର୍ଣତ୍ରଯସ୍ଯ ତୁ। ମନ୍ତ୍ରବଦ୍ଯଦ୍ଧୁତଂ ସମ୍ଯଗ୍ବିଧିନା ଚାପ୍ଯୁପାସିତମ୍। ଆହିତାଗ୍ନିଂ ନଯତ୍ଯୂର୍ଧ୍ବଂ ସପତ୍ନୀକଂ ସବାନ୍ଧବମ୍॥ 14-111-2 (96476) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-111-3x (7990) କଥଂ ତଦ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୈର୍ଦେବ ହୋତବ୍ଯଂ କ୍ଷତ୍ରିଯୈଃ କଥମ୍। ବୈଶ୍ଯୈର୍ବା ଦେବଦେବେଶ କଥଂ ବା ସୁହୁତଂ ଭବେତ୍॥ 14-111-3 (96477) କସ୍ମିନ୍କାଲେ କତଂ କସ୍ଯ ଆଧେଯୋଽଗ୍ନିଃ ସୁରୋତ୍ତମ। ଆହିତସ୍ଯ କଥଂ ବାଽପି ସମ୍ଯଗାଚରଣଂ ଭବେତ୍॥ 14-111-4 (96478) କତ୍ଯଗ୍ନଯଃ କିମାତ୍ମାନଃ ସ୍ଥାନଂ କିଂ କସ୍ଯ ବା ବିଭୋ। କତରସ୍ମିନ୍ହୁତେ ସ୍ଥାନେ କଂ ବ୍ରଜେଦାଗ୍ନିହୋତ୍ରିକଃ॥ 14-111-5 (96479) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରନିମିତ୍ତଂ ଚ କିମୁତ୍ପନ୍ନଂ ପୁରାଽନଘ। କଥମେବାଥ ହୂଯନ୍ତେ ପ୍ରୀଯନ୍ତେ ଚ ସୁରାଃ କଥମ୍॥ 14-111-6 (96480) ବିଧିବନ୍ମନ୍ତ୍ରବତ୍କୃତ୍ବା ପୂଜିତାସ୍ତ୍ବଗ୍ନଯଃ କଥମ୍। କାଂ ଗତିଂ ବଦତାଂଶ୍ରେଷ୍ଠ ନଯନ୍ତି ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣଃ॥ 14-111-7 (96481) ଦୁର୍ହୁତାଶ୍ଚାପି ଭଗବନ୍ନବିଜ୍ଞାତାସ୍ତ୍ରଯୋଽଗ୍ନଯଃ। କିମାହିତାଗ୍ନେଃ କୁର୍ବନ୍ତି ଦୁଶ୍ଚୀର୍ଣା ବାଽପି କେଶବ॥ 14-111-8 (96482) ଉତ୍ସନ୍ନାଗ୍ନିସ୍ତୁ ପାପାତ୍ମା କାଂ ଯୋନିଂ ଦେବ ଗଚ୍ଛତି। ଏତତ୍ସର୍ବଂ ସମାସେନ ଭକ୍ତ୍ଯା ହ୍ଯୁପଗତସ୍ଯ ମେ। ବକ୍ତୁମର୍ହସି ସର୍ବଜ୍ଞ ସର୍ବାଧିକଂ ନମୋସ୍ତୁ ତେ॥ 14-111-9 (96483) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-111-10x (7991) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ମହାପୁଣ୍ଯମିଦଂ ଧର୍ମାମୃତଂ ପରମ୍। ଯତ୍ତୁ ତାରଯତେ ଯୁକ୍ତାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣାନଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣଃ॥ 14-111-10 (96484) ବ୍ର୍ହମିତ୍ବେନାସୃଜଂ ଲୋକାନହମାଦୌ ମହାଦ୍ଯୁତେ। ସୃଷ୍ଟୋଽଗ୍ନିର୍ମୁଖତଃ ପୂର୍ବଂ ଲୋକାନାଂ ହିତକାମ୍ଯଯା॥ 14-111-11 (96485) ଯସ୍ମାଦଗ୍ରେ ସ ଭୂତାନାଂ ସର୍ବେଷାଂ ନିର୍ମିତୋ ମଯା। ତସ୍ମାଦଗ୍ନୀତ୍ଯଭିହିତଃ ପୁରାଣଜ୍ଞୈର୍ମନୀଷିଭିଃ॥ 14-111-12 (96486) ଯସ୍ମାତ୍ତୁ ସର୍ବକୃତ୍ଯେଷୁ ପୂର୍ବମସ୍ମୈ ପ୍ରଦୀଯତେ। ଆହୁତିର୍ଦୀପ୍ଯମାନାଯ ତସ୍ମାଦଗ୍ନୀତି କଥ୍ଯତେ॥ 14-111-13 (96487) ଯସ୍ମାଚ୍ଚ ତୁ ନଯତ୍ଯଗ୍ରାଂ ଗତିଂ ବିପ୍ରାନ୍ସୁପୂଜିତଃ। ଯସ୍ମାଚ୍ଚ ନଯନାଦ୍ରାଜନ୍ଦେବେଷ୍ବଗ୍ନୀତି କଥ୍ଯତେ॥ 14-111-14 (96488) ତସ୍ମାଚ୍ଚ ଦୁର୍ହୁତଃ ସୋଯମଲଂ ଭକ୍ଷଯିତୁଂ କ୍ଷଣାତ୍। ଯଜମାନଂ ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ କ୍ରବ୍ଯାଦୋଽଗ୍ନିସ୍ତତଃ ସ୍ମୃତଃ॥ 14-111-15 (96489) ସର୍ବଭୂତାତ୍ମକୋ ରାଜନ୍ଦେବାନାମେଷ ବୈ ମୁଖମ୍। ପ୍ରଥମଂ ମନ୍ମୁଖାତ୍ସୃଷ୍ଟୋ ଲୋକାର୍ଥେ ପଚନଃ ପ୍ରଭୁଃ॥ 14-111-16 (96490) ସୃଷ୍ଟମାତ୍ରୋ ଜଗତ୍ସର୍ବମତ୍ତୁମୈଚ୍ଛତ୍ପୁରା ଖଲୁ। ତତଃ ପ୍ରଶମିତଃ ସୋଗ୍ନିରୂପାସ୍ଯୈବ ମଯା ପୁରା॥ 14-111-17 (96491) ସତତୋପାସନାତ୍ସୋଯମୌପାସନ ଇତି ସ୍ମୃତଃ॥ 14-111-18 (96492) ଆହୁତିଃ ସର୍ବମାଖ୍ଯାତି ତସ୍ମିନ୍ବସତି ସୋନଲଃ। ଆବସଥ୍ଯ ଇତି ଖ୍ଯାତସ୍ତେନାସୌ ବ୍ରହ୍ମବାଦିଭିଃ॥ 14-111-19 (96493) ତସ୍ମାତ୍ପଞ୍ଚ ମହାଯଜ୍ଞା ବର୍ତନ୍ତେ ଯସ୍ଯ ଧର୍ମତଃ। ସୋମମଣ୍ଡଲମଧ୍ଯେନ ଗତିସ୍ତସ୍ଯ ଦ୍ବିଜନ୍ମନଃ॥ 14-111-20 (96494) ତେ ଚ ସପ୍ତର୍ଷଯଃ ସିଦ୍ଧାଃ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯବୁଦ୍ଧଯଃ। ଗତା ହ୍ଯମରସାଯୁଜ୍ଯଂ ତେ ହ୍ଯଗ୍ନ୍ଯର୍ଚନତତ୍ପରାଃ॥ 14-111-21 (96495) ଅପରେ ଚାବସଥ୍ଯଂ ଚ ପଚନାଗ୍ନିଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ। ତସ୍ମିନ୍ପଞ୍ଚ ମହାଯଜ୍ଞା ବୈଶ୍ବଦେବଶ୍ଚ ବର୍ତତେ॥ 14-111-22 (96496) ସ୍ଥଲୀପାକଂ ଚ ଗାର୍ହଂ ଚ ସର୍ବେ ଚାସ୍ମିନ୍ପ୍ରତିଷ୍ଠିତାଃ। ଗୃହ୍ଯକର୍ମବହୋ ଯସ୍ମାତ୍ତସ୍ମାଦ୍ଗୃହପତିସ୍ତୁ ସଃ॥ 14-111-23 (96497) ଔପାସନଂ ଚାବସଥ୍ଯଂ ସଭ୍ଯଂ ପଚନପାବକମ୍। ଆହୁର୍ବ୍ରହ୍ମବିଦଃ କେଚିନ୍ମତମେତନ୍ମମାପି ଚ॥ 14-111-24 (96498) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରପ୍ରକାରଂ ଚ ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ସମାହିତଃ। ତ୍ରଯାଣାଂ ଗୁଣନାମାନାଂ ବହ୍ନୀନାମୁଚ୍ଯତେ ମଯା॥ 14-111-25 (96499) ଗୃହାଣାଂ ହି ପତିତ୍ବଂ ହି ଗୃହପତ୍ଯମିତି ସ୍ମୃତମ୍। ଗୃହପତ୍ଯଂ ତୁ ଯସ୍ଯାସୀତ୍ତତ୍ତସ୍ମାଦ୍ଗାର୍ହପତ୍ଯତା॥ 14-111-26 (96500) ଯଜମାନଂ ତୁ ଯସ୍ମାତ୍ତୁ ଦକ୍ଷିଣାଂ ତୁ ଗତିଂ ନଯେତ୍। ଦକ୍ଷିଣାଗ୍ନିଂ ତମାହୁସ୍ତେ ଦକ୍ଷିଣାଯତନଂ ଦ୍ବିଜାଃ॥ 14-111-27 (96501) ଆହୁତିଃ ସର୍ବମାଖ୍ଯାତି ହବ୍ଯଂ ବୈ ବହନଂ ସ୍ମୃତମ୍। ସର୍ବହବ୍ଯବହୋ ବହ୍ନିର୍ଗତଶ୍ଚାହବନୀଯତାମ୍॥ 14-111-28 (96502) ଯଂ ଚାକ୍ସଥ୍ଯଂ ଜୁହୁଯାନ୍ମୂଲାଗ୍ନିଂ ବିଧିବଦ୍ଦ୍ବିଜଃ। ଆବସଥ୍ଯଂ ତୁ ତଂ ଚାଗ୍ନିଂ ପଚନାଗ୍ନିଂ ପ୍ରଚକ୍ଷତେ॥ 14-111-29 (96503) ତେଷାଂ ସ ଭାଗତୋ ବହ୍ନିଃ ସଭ୍ଯ ଇତ୍ଯଭିଧୀଯତେ। ଆବତଥ୍ଯସ୍ତୁ ଯୋ ବହ୍ନିଃ ପ୍ରଥମଃ ସ ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-111-30 (96504) ବ୍ରହ୍ମା ଚ ଗାର୍ହପତ୍ଯୋଽଗ୍ନିସ୍ତସ୍ମିନ୍ନେବ ହି ସୋଭବତ୍। ଦକ୍ଷିଣାଗ୍ନିସ୍ତ୍ବଯଂ ରୁଦ୍ରଃ କ୍ରୋଧାତ୍ମା ଚଣ୍ଡ ଏବ ସଃ॥ 14-111-31 (96505) ଅହମାହବନୀଯୋଽଗ୍ନିରାହୋମାଦ୍ଯସ୍ଯ ବୈ ମୁଖେ। ସଭ୍ଯୋଽଗ୍ନିଃ ପଞ୍ଚମୋ ଯସ୍ତୁ ସ୍କନ୍ଦ ଏବ ନରାଧିପ॥ 14-111-32 (96506) ପୃଥିବୀ ଗାର୍ହପତ୍ଯୋଽଗ୍ନିରନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ଦକ୍ଷିଣଃ। ସ୍ବର୍ଗମାହବନୀଯୋଽଗ୍ନିରେବମଗ୍ନିତ୍ରଯଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-111-33 (96507) ବୃତ୍ତଶ୍ଚ ଗାର୍ହପତ୍ଯୋଽଗ୍ନିର୍ଯସ୍ମାଦ୍ବୃତ୍ତା ଚ ମେଦିନୀ। ଅର୍ଧଚନ୍ଦ୍ରାକୃତିସ୍ତଂ ବୈ ଦକ୍ଷିଣାଗ୍ନିସ୍ତଥା ଭବେତ୍॥ 14-111-34 (96508) ଚତୁରଶ୍ରଂ ତତଃ ସ୍ବର୍ଗଂ ନିର୍ମଲଂ ତୁ ନିରାମଯମ୍। ତସ୍ମାଦାହବନୀଯୋଽଗ୍ନିଶ୍ଚତୁରଶ୍ରୋ ଭବେନ୍ନୃପ॥ 14-111-35 (96509) ଜୁହୁଯାଦ୍ଗାର୍ହପତ୍ଯଂ ଯୋ ଭୁବଂ ଜଯତି ସ ଦ୍ବିଜଃ। ଜୁହୋତି ଦକ୍ଷିଣଂ ଯସ୍ତୁ ସ ଜଯତ୍ଯନ୍ତରିକ୍ଷକମ୍॥ 14-111-36 (96510) ପୃଥିବୀମନ୍ତରିକ୍ଷଂ ଚ ଦିବଂ ଋଷିଗଣୈଃ ସହ। ଜଯତ୍ଯାହବନୀଯଂ ଯୋ ଜୁହୁଯାଦ୍ଭକ୍ତିମାନ୍ନରଃ॥ 14-111-37 (96511) ଆଭିମୁଖ୍ଯେନ ହୋମସ୍ତୁ ଯସ୍ଯ ଯଜ୍ଞେଷୁ ବର୍ତତେ। ତେନାପ୍ଯାହବନୀଯତ୍ବଂ ଗତୋ ବହ୍ନିର୍ମହାଦ୍ଯୁତିଃ॥ 14-111-38 (96512) ଆହୋମାଦଗ୍ନିହୋତ୍ରେଷୁ ଯଜ୍ଞୈର୍ବା ଯତ୍ର ସର୍ବଶଃ। ଯସ୍ମାତ୍ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରବର୍ତନ୍ତେ ତତୋ ହ୍ଯାହବନୀଯତା॥ 14-111-39 (96513) ଯସ୍ତ୍ବାବସଥ୍ଯଂ ଜୁହୁଯାନ୍ମୂଲାଗ୍ନିଂ ବିଧିବଦ୍ଦ୍ବିଜଃ। ସ ତୁ ସପ୍ତର୍ଷିଲୋକେଷୁ ସପତ୍ନୀକଃ ପ୍ରମୋଦତେ॥ 14-111-40 (96514) ଇଷ୍ଟୋ ଭବତି ସର୍ବାଗ୍ନେରଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ଚ ତଦ୍ଭବେତ୍। ତ୍ରାଣାଦ୍ବୈ ଯଜମାନସ୍ଯ ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରମିତି ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-111-41 (96515) ହୋଇଜ୍ଯେଷୁ ବିଷାଦୋ ବୈ ବିଷାଦୋ ଦୁଃଖମୁଚ୍ଯତେ। ଦୁଃଖଂ ତାପତ୍ରଯଂ ପ୍ରୋକ୍ତଂ ତାପଂ ହି ନରକଂ ବିଦୁଃ॥ 14-111-42 (96516) ଆଧ୍ଯାତ୍ମିକଂ ଚାଧିଦୈବମାଧିଭୌତିକମେବ ଚ। ଏତତ୍ତାପତ୍ରଯଂ ପ୍ରୋକ୍ତମାତ୍ମବିଦ୍ଭିର୍ନରାଧିପ॥ 14-111-43 (96517) ଯସ୍ମାଦ୍ବୈ ତ୍ରାଯତେ ଦୁଃଖାଦ୍ଯଜମାନଂ ହୁତୋଽନଲଃ। ତସ୍ମାତ୍ତୁ ବିଧିବତ୍ପ୍ରୋକ୍ତମଗ୍ନିହୋତ୍ରମିତି ଶ୍ରୁତୌ॥ 14-111-44 (96518) ତଦଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ସୃଷ୍ଟଂ ବୈ ବ୍ରହ୍ମଣା ଲୋକକର୍ତୃଣା। ବେଦାଶ୍ଚାପ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ତୁ ଜଜ୍ଞିରେ ସ୍ବଯମେବ ତୁ॥ 14-111-45 (96519) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରଫଲା ଦାରା ଦତ୍ତଭୁକ୍ତଫଲଂ ଧନମ୍॥ ରତିପୁତ୍ରଫଲା ଦାରା ଦତ୍ତଭୁକ୍ତଫଲଂ ଧନମ୍॥ 14-111-46 (96520) ତ୍ରିବେଦମନ୍ତ୍ରସଂଯୋଗାଦଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ପ୍ରବର୍ତତେ। ଋଗ୍ଯଜୁଃସାମଭିଃ ପୁଣ୍ଯୈଃ ସ୍ଥାପ୍ଯତେ ସୂତ୍ରସଂଯୁତୈଃ॥ 14-111-47 (96521) ବସନ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ସ୍ଯାଦାଧେଯୋଽଗ୍ନିର୍ନରାଧିପ। ବସନ୍ତୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଜ୍ଞେଯୋ ବେଦଯୋନିଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-111-48 (96522) ଅଗ୍ନ୍ଯାଧେଯଂ ତୁ ଯେନାଥ ବସନ୍ତେ କ୍ରିଯତେଽନଘ। ତସ୍ଯ ଶ୍ରୀର୍ବହ୍ମବୃଦ୍ଧିଶ୍ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ଯ ବିବର୍ଧତେ॥ 14-111-49 (96523) କ୍ଷତ୍ରିଯସ୍ଯାଗ୍ନିରାଧେଯୋ ଗ୍ରୀଷ୍ମେ ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ ସ ବୈ ନୃପ। ଯେନାଧାନଂ ତୁ ବୈ ଗ୍ରୀଷ୍ମେ କ୍ରିଯତେ ତସ୍ଯ ବର୍ଧତେ। ଶ୍ରୀଃ ପ୍ରଜାଃକ ପଶବଶ୍ଚୈବ ବିତ୍ତଂ ତେଜୋ ବଲଂ ଯଶଃ॥ 14-111-50 (96524) ଶରଦୃତୌ ତୁ ବୈଶ୍ଯସ୍ଯ ହ୍ଯାଧାନୀଯୋ ହୁତାଶନଃ। ଶରଦ୍ରାତ୍ରଂ ସ୍ବଯଂ ବୈଶ୍ଯୋ ବୈଶ୍ଯଯୋନିଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-111-51 (96525) ଶରଦ୍ଯାଧାନମେବଂ ବୈ କ୍ରିଯତେ ଯେନ ପାଣ୍ଡବ। ତସ୍ଯାପି ଶ୍ରୀଃ ପ୍ରଜାଽଽଯୁଶ୍ଚ ପଶବୋଽର୍ଥଶ୍ଚ ବର୍ଧତେ॥ 14-111-52 (96526) ପଶବଃ ସର୍ବ ଏବୈତେ ତ୍ରିଭିଃ ସର୍ବୈରଲଙ୍କୃତାଃ। ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରା ହ୍ଯବର୍ତନ୍ତେ ତୈରେବ ଧ୍ରିଯତେ ଜଗତ୍॥ 14-111-53 (96527) ଗ୍ରାମ୍ଯାରଣ୍ଯାଶ୍ଚ ପଶବୋ ପୃକ୍ଷାଶ୍ଚୈବ ତୃଣାନି ଚ। ଫଲାନ୍ଯୋଷଧଯଶ୍ଚାପି ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରକୃତେ ହବିଃ॥ 14-111-54 (96528) ରସାଃ ସ୍ନେହାସ୍ତଥା ଗନ୍ଧା ରତ୍ନାନି ମଣଯସ୍ତଥା। କାଞ୍ଚନାନି ଚ ଲୋହାନି ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରକୃତେଽଭବନ୍॥ 14-111-55 (96529) ଆଯୁର୍ବେଦୋ ଧନୁର୍ବେଦୋ ମୀମାଂସା ନ୍ଯାଯବିସ୍ତରଃ। ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରଂ ଚ ତତ୍ସର୍ବମଗ୍ନିହୋତ୍ରକୃତେ କୃତମ୍॥ 14-111-56 (96530) ଛନ୍ଦଃ ଶିକ୍ଷା ଚ କଲ୍ପଶ୍ଚ ତଥା ବ୍ଯାକରଣାନି ଚ। ଶାସ୍ତ୍ରଂ ଜ୍ଯୋତିର୍ନିରୁକ୍ତଂ ଚାପ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରକୃତେ କୃତମ୍॥ 14-111-57 (96531) ଇତିହାସପୁରାଣଂ ଚ ଗାଥାଶ୍ଚୋପନିଷତ୍ତଥା। ଆଥର୍ବଣାନି କର୍ମାଣି ଚାଗ୍ନିହୋତ୍ରକୃତେ କୃତମ୍॥ 14-111-58 (96532) ଯଚ୍ଚୈତସ୍ଯାଂ ପୃଥିବ୍ଯାଂ ବୈ କିଂଚିଦସ୍ତି ଚରାଚରମ୍। ତତ୍ସର୍ବମଗ୍ନିହୋତ୍ରସ୍ଯ କୃତେ ସୃଷ୍ଟଂ ସ୍ବଯଂଭୁବା॥ 14-111-59 (96533) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରସ୍ଯ ଦର୍ଶସ୍ଯ ପୂର୍ଣମାସସ୍ଯ ଚାପ୍ଯଥ। ଯୁପେଷ୍ଟିପଶୁବନ୍ଧାନାଂ ସୋମପାନକ୍ରିଯାବତାମ୍॥ 14-111-60 (96534) ତିଥିନକ୍ଷତ୍ରଯୋଗାନାଂ ମୁହୂର୍ତକରଣାତ୍ମକମ୍। କାଲସ୍ଯ ବେଦନାର୍ଥଂ ତୁ ଜ୍ଯୋତିର୍ଜ୍ଞାନଂ ପୁରାଽନଘ॥ 14-111-61 (96535) ଋଗ୍ଯଜୁଃ ସାମମନ୍ତ୍ରାଣାଂ ଶ୍ଲୋକତତ୍ବାର୍ଥଚିନ୍ତନାତ୍। ପ୍ରତ୍ଯାପତ୍ତିବିକଲ୍ପାନାଂ ଛନ୍ଦୋଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରଲ୍ପିତମ୍॥ 14-111-62 (96536) ବର୍ଣାକ୍ଷରପଦାର୍ଥାନାଂ ସନ୍ଧିଲିଙ୍ଗଂ ପ୍ରକୀର୍ତିତମ୍। ନାମଧାତୁବିବେକାର୍ଥଂ ପୁରା ବ୍ଯାକରଣଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-111-63 (96537) ଯୂପବେଦ୍ଯଧ୍ବରାର୍ଥଂ ତୁ ପ୍ରୋକ୍ଷଣଶ୍ରବଣାଯ ତୁ। ଯଜ୍ଞଦୈବତଯୋଗାର୍ଥଂ ଶିକ୍ଷାଜ୍ଞାନଂ ପ୍ରକଲ୍ପିତମ୍॥ 14-111-64 (96538) ଯଜ୍ଞପାତ୍ରପବିତ୍ରାର୍ଥଂ ଦ୍ରବ୍ଯସଂଭାରଣାଯ ଚ। ସର୍ବଯଜ୍ଞବିକଲ୍ପାଯ ପୁରାକଲ୍ପଂ ପ୍ରକଲ୍ପିତମ୍॥ 14-111-65 (96539) ନାମଧାତୁବିକଲ୍ପାନାଂ ତତ୍ବାର୍ଥନିଯମାଯ ଚ। ସର୍ବବେଦନିରୁକ୍ତାନାଂ ନିରୁକ୍ତମୃଷିଭିଃ କୃତମ୍॥ 14-111-66 (96540) ବେଦ୍ଯର୍ଥଂ ପୃଥିବୀ ସୃଷ୍ଟା ସଂଭାରାର୍ଥ ତଥୈବ ଚ। ଇଧ୍ମାର୍ଥମଥ ଯୂପାର୍ଥଂ ବ୍ରହ୍ମା ଚକ୍ରେ ବନସ୍ପତିମ୍॥ 14-111-67 (96541) ଗ୍ରାମ୍ଯାରଣ୍ଯାଶ୍ଚ ପଶବୋ ଜାଯନ୍ତେ ଯଜ୍ଞକାରଣାତ୍। ମନ୍ତ୍ରାଣାଂ ବିନିଯୋଗଂ ଚ ପ୍ରୋକ୍ଷିତଂ ଶ୍ରପଣଂ ତଥା॥ 14-111-68 (96542) ଅନୁଯାଜପ୍ରଯାଜାଶ୍ଚ ମରୁତାଂ ଶଂସିନସ୍ତଥା। ଔଦ୍ଗାତ୍ରଂ ଚୈବ ସାମ୍ନାଂ ବୈ ପ୍ରତିପ୍ରସ୍ଥାନମେବ ଚ॥ 14-111-69 (96543) ବିଷ୍ଣୁକ୍ରମାଣାଂ କ୍ରମଣଂ ଦକ୍ଷିଣାବଭୃଥଂ ତଥା। ତ୍ରିକାସମର୍ଚନଂ ଚୈବ ସ୍ଯାନେଷୂପହୃତଂ ତଥା॥ 14-111-70 (96544) ଦେବତାଗ୍ରହଣଂ ମୋକ୍ଷଂ ହବିଷାଂ ଶ୍ରପଣଂ ତଥା। ନାବବୁଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତି ଯେ ବିପ୍ରା ନିନ୍ଦନ୍ତି ଚ ପଶୋର୍ବଧମ୍। ତେ ଯାନ୍ତି ନରକଂ ଘୋରଂ ରୌରବଂ ତମସାଽଽବୃତମ୍॥ 14-111-71 (96545) ଶତବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ତତ୍ର ସ୍ଥିତ୍ବା ନରାଧମାଃ। କୃମିର୍ଭିର୍ଭକ୍ଷ୍ଯମାଣାଶ୍ଚ ତିଷ୍ଠେଯୁଃ ପୂଯଶୋଣିତେ॥ 14-111-72 (96546) ବୃକ୍ଷା ଯୂପତ୍ବମିଚ୍ଛନ୍ତି ପଶୁତ୍ବଂ ପଶବସ୍ତଥା। ତୃଣାନୀଚ୍ଛନ୍ତି ବର୍ହିଷ୍ଟ୍ବମୋଷଧ୍ଯଶ୍ଚ ହବିଷ୍ଯତାମ୍। ସୋମତ୍ବଂ ଚ ଲତାଃ ସର୍ବା ବେଦିତ୍ବଂ ଚ ବସୁଂଧର॥ 14-111-73 (96547) ଯସ୍ମାତ୍ପଶୁତ୍ବମିଚ୍ଛନ୍ତି ପଶବଃ ସ୍ବର୍ଗଲିପ୍ସଯା। ତସ୍ମାତ୍ପଶୁବଧେ ହିଂସା ନାସ୍ତି ଯଜ୍ଞେଷୁ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-111-74 (96548) ଯୂପାସ୍ତନ୍ମନ୍ତ୍ରସଂସ୍କାରୈର୍ଦର୍ଭାଶ୍ଚ ପଶବସ୍ତଥା। ଯଜମାନେନ ସହିତାଃ ସ୍ବର୍ଗଂ ଯାନ୍ତି ନରେଶ୍ବର॥ 14-111-75 (96549) ଯାବତ୍କାଲଂ ହି ଯଜ୍ବା ବୈ ସ୍ବର୍ଗଲୋକେ ମହୀଯତେ। ତାବତ୍କାଲଂ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ପଶବୋ ହ୍ଯଧ୍ବରେ ହତାଃ॥ 14-111-76 (96550) ଅହିଂସା ବୈଦିକଂ କର୍ମ ବ୍ରହ୍ମକର୍ମେତି ତତ୍କୃତମ୍। ବେଦୋକ୍ତଂ ଯେ ନ କୁର୍ବନ୍ତି ହିଂସାବୁଦ୍ଧ୍ଯା କ୍ରତୂନ୍ଦ୍ବିଜାଃ। ସଦ୍ଯଃ ଶୂଦ୍ରତ୍ବାମାଯାନ୍ତି ପ୍ରେତ୍ଯ ଚଣ୍ଡାଲତାମପି॥ 14-111-77 (96551) ଗାବୋ ଯଜ୍ଞାର୍ଥମୁତ୍ପନ୍ନା ଦକ୍ଷିଣାର୍ଥଂ ତଥୈବ ଚ। ସୁବର୍ଣଂ ରଜତଂ ଚୈବ ପାତ୍ରକ୍ରୁଭାର୍ଥମେବ ଚ॥ 14-111-78 (96552) ଦର୍ଭାଃ ସଂସ୍ତରଣାର୍ତଂ ତୁ ରକ୍ଷସାଂ ରକ୍ଷଣାଯ ଚ। ପଜନାର୍ଥଂ ଦ୍ବିଜାଃ ସୃଷ୍ଟାସ୍ତାରକା ଦିବି ଦେବତାଃ॥ 14-111-79 (96553) କ୍ଷତ୍ରିଯା ରକ୍ଷଣାର୍ଥଂ ତୁ ବୈଶ୍ଯା ବାର୍ତାନିମିତ୍ତତଃ। ଶୁଶ୍ରୂଷାର୍ଥଂ ତ୍ରଯାଣାଂ ବୈ ଶୂଦ୍ରାଃ ସୃଷ୍ଟାଃ ସ୍ବଯଂଭୁବା॥ 14-111-80 (96554) ଏବମେତଜ୍ଜଗତ୍ସର୍ବମଗ୍ନିହୋତ୍ରକୃତେ କୃତମ୍। ନାବବୁଧ୍ଯନ୍ତି ଯେ ଚୈବ ନରାସ୍ତୁ ତମସା ବୃତାଃ॥ 14-111-81 (96555) ତେ ଯାନ୍ତି ନରକଂ ଘୋରଂ ରୌରବଂ ନାମ ବିଶ୍ରୁତମ୍। ରୌରବାଦ୍ବିପ୍ରଯୁକ୍ତାସ୍ତୁ କୃମିଯୋନିଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ତେ॥ 14-111-82 (96556) ଯଥୋକ୍ତମଗ୍ନିହୋତ୍ରାଣାଂ ଶୁଶ୍ରୂଷନ୍ତି ଚ ଯେ ଦ୍ବିଜାଃ। ତୈର୍ଦତ୍ତଂ ସହୁତଂ ଚେଷ୍ଟଂ ଦତ୍ତମଧ୍ଯାପିତଂ ଭବେତ୍॥ 14-111-83 (96557) ଏବମିଷ୍ଟଂ ଚ ପୂର୍ତଂ ଚ ଯଦ୍ବିପ୍ରୈଃ କ୍ରିଯତେ ନୃପ। ତତ୍ସର୍ବଂ ସମ୍ଯଗାହୃତ୍ଯ ଚାଦିତ୍ଯେ ସ୍ଥାପଯାମ୍ଯହମ୍॥ 14-111-84 (96558) ମଯା ସ୍ଥାପିତମାଦିତ୍ଯେ ଲୋକସ୍ଯ ସୁକୃତଂ ହି ତତ୍। ଧାରଯେଦ୍ଯତ୍ସହସ୍ରାଂଶୁଃ ସୁକୃତଂ ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣାମ୍॥ 14-111-85 (96559) ଯାବତ୍କାଲଂ ତୁ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ଲୋକେ ଚାପ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣଃ। ତାବଦେବ ହି ପୁଣ୍ଯେନ ଦୀପ୍ଯତେ ରବିଣାଽମ୍ବରେ॥ 14-111-86 (96560) ସ୍ବର୍ଗେ ସ୍ବର୍ଗଂ ଗତାନାଂ ତୁ ବୀର୍ଯାଦ୍ଭବତି ବୀର୍ଯବାନ୍। ତତ୍ର ତେ ହ୍ଯୁପଭୁଞ୍ଜନ୍ତି ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରସ୍ଯ ତତ୍ଫଲମ୍। ସମାନରୂପା ଦେବାନାଂ ତିଷ୍ଠନ୍ତ୍ଯାବୂତସଂପ୍ଲବମ୍॥ 14-111-87 (96561) ବୃଥାଽଗ୍ନିନା ଚ ଯେ କେଚିଦ୍ଦହ୍ଯନ୍ତେ ହ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣଃ। ନ ତେଽଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣାଂ ଲୋକେ ମାନସାଽପି ବ୍ରଜନ୍ତି ତେ॥ 14-111-88 (96562) ବୀରଘ୍ରାସ୍ତୁ ଦୁରାଚାରା ଦରିଦ୍ରାସ୍ତୁ ନରାଧମାଃ। ବିକଲା ବ୍ଯାଧିତାଶ୍ଚାପି ଜାଯନ୍ତେ ଶୂଦ୍ରଯୋନିଷୁ॥ 14-111-89 (96563) ତସ୍ମାଦପ୍ରୋଷିତୈର୍ନିତ୍ଯମଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ଦ୍ବିଜାତିଭିଃ। ହୋତବ୍ଯଂ ବିଧିବଦ୍ରାଜନ୍ନୂର୍ଧ୍ବାମିଚ୍ଛନ୍ତି ଯେ ଗତିମ୍॥ 14-111-90 (96564) ଆତ୍ମବନ୍ନାବମନ୍ତବ୍ଯମଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ନ ତ୍ଯାଜ୍ଯଂ କ୍ଷଣିମପ୍ଯେତଦଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-111-91 (96565) ବୃଦ୍ଧତ୍ବେଽପ୍ଯଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ଯେ ଗୃହ୍ଣନ୍ତି ବିଧିବଦ୍ଦ୍ବିଜାଃ। ଶୂଦ୍ରାନ୍ନାଦ୍ବିରତା ଦାନ୍ତାଃ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯବୁଦ୍ଧଯଃ॥ 14-111-92 (96566) ପଞ୍ଚଯଜ୍ଞପରା ନିତ୍ଯଂ ଲୋଭକ୍ରୋଧବିବର୍ଜିତାଃ। ଦ୍ବିକାଲମତିଥୀଂଶ୍ଚୈବ ପୂଜଯନ୍ତି ଚ ଭକ୍ତିତଃ॥ 14-111-93 (96567) ତେଽପି ସୂର୍ଯୋଦଯପ୍ରଖ୍ଯୈର୍ବିମାନୈର୍ବାଯୁବେଗିଭିଃ। ମମ ଲୋକେ ପ୍ରମୋଦନ୍ତେ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ମାଂ ଚ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-111-94 (96568) ମନ୍ବନ୍ତରଂ ଚ ତତ୍ରୈକଂ ମୋଦିତା ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ। ଇହ ମାନୁଷ୍ଯକେ ଲୋକେ ଜାଯନ୍ତେ ଦ୍ବିଜସତ୍ତମାଃ॥ 14-111-95 (96569) ବାଲାହିତାଗ୍ରଯୋ ଯେ ଚ ଶୂଦ୍ରାନ୍ନାଦ୍ବିରତାଃ ସଦା। କ୍ରୋଧଲୋଭବିନିର୍ମୁକ୍ତାଃ ପ୍ରାତସ୍ସ୍ନାନପରାଯଣାଃ। ଯଥୋକ୍ତମଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ବୈ ଜୁହ୍ବତେ ବିଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ॥ 14-111-96 (96570) ଆତିଥେଯାଃ ସଦା ସୌମ୍ଯା ଦ୍ବିକାଲଂ ମତ୍ପରାଯଣାଃ। ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯପୁନରାବୃତ୍ତିଂ ଭିତ୍ତ୍ବା ଚାଦିତ୍ଯମଣ୍ଡଲମ୍॥ 14-111-97 (96571) ମମ ଲୋକଂ ସପତ୍ନୀକା ଯାନୈଃ ସୂର୍ଯୋଦଯପ୍ରଭୈଃ। ତତ୍ର ବାଲାର୍କସଙ୍କାଶାଃ କାମଗାଃ କାମରୂପିଣଃ॥ 14-111-98 (96572) ଐଶ୍ବର୍ଯଗୁଣସଂପନ୍ନାଃ କ୍ରୀଡନ୍ତି ଚ ଯଥାସୁଖମ୍। ଇତ୍ଯେଷାମାହିତାଗ୍ନୀନାଂ ବିଭୂତିଃ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ॥ 14-111-99 (96573) ଶ୍ରୁତିଂ କେଚିନ୍ନିନ୍ଦମାନାଃ ଶ୍ରୁତିଂ ଦୂଷ୍ଯନ୍ତ୍ଯବୁଦ୍ଧଯଃ। ପ୍ରମାଣଂ ନ ଚ କୁର୍ବନ୍ତି ଯେ ଯାନ୍ତୀହାପି ଦୁର୍ଗତିମ୍। 14-111-100 (96574) ପ୍ରମାଣମିତିହାସଂ ଚ ବେଦାନ୍କୁର୍ବତି ଯେ ଦ୍ବିଜାଃ। ତେ ଯାନ୍ତ୍ଯମରସାଯୁଜ୍ଯଂ ନିତ୍ଯମାସ୍ତିକ୍ଯବୁଦ୍ଧଯଃ॥ ॥ 14-111-101 (96575) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଏକାଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 112

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.112. ଅଧ୍ଯାଯଃ 112

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣବିଧିନିରୂପଣପୂର୍ବକଂ ତଦାଚରଣଫଲକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଚକ୍ରାଯୁଧ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ଦେବେଶ ଗରୁଡଧ୍ବଜ। ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣବିଧିଂ ପୁଣ୍ଯମାଖ୍ଯାହି ଭଗବନ୍ମମ॥ 14-112-1 (96576) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-112-2x (7992) ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ବେନ ସର୍ବପାପପ୍ରଣାଶନମ୍। ପାପିନୋ ଯେନ ଶୁଦ୍ଧ୍ଯନ୍ତି ତତ୍ତେ ବକ୍ଷ୍ଯାମି ସର୍ବଶଃ॥ 14-112-2 (96577) ବ୍ରାହ୍ମଣଃ କ୍ଷତ୍ରିଯୋ ବାଽପି ବୈଶ୍ଯୋ ବା ଚରିତବ୍ରତଃ। ଯଥାବତ୍କର୍ତୁକାମୋ ବୈ ତସ୍ଯୈବଂ ପ୍ରଥମା କ୍ରିଯା॥ 14-112-3 (96578) ଶୋଧଯେତ୍ତୁ ଶରୀରଂ ସ୍ବଂ ପଞ୍ଚଗବ୍ଯେନ ଯନ୍ତ୍ରିତଃ। ସଶିରଃ କୃଷ୍ଣପକ୍ଷସ୍ଯ ତତଃ କୁର୍ବୀତ ବାପନମ୍॥ 14-112-4 (96579) ଶୁକ୍ଲବାସାଃ ଶୁଚିର୍ଭୂତ୍ବା ମୌଞ୍ଜୀଂ ବଧ୍ନୀତ ମେଖଲାମ୍। ପାଲାଶଦ୍ଣ୍ଡମାଦାଯ ବ୍ରହ୍ମଚାରିବ୍ରତେ ସ୍ଥିତଃ॥ 14-112-5 (96580) କୃତୋପଲାସଃ ପୂର୍ବଂ ତୁ ଶୁକ୍ଲପ୍ରତିପଦି ଦ୍ବିଜଃ। ନଦୀସଂଗମତୀର୍ଥେଷୁ ଶୁଚୌ ଦେଶେ ଗୃହେଽପି ବା। ଗୋମଯେନୋପଲିପ୍ରେଽଥ ସ୍ଥଣ୍ଡିଲେଽଗ୍ନିଂ ନିଧାପଯନ୍॥ 14-112-6 (96581) ଆଘାରାବାଜ୍ଯଭାଗୌ ଚ ପ୍ରଣବଂ ବ୍ଯାହୃତୀସ୍ତଥା। ବାରୁଣଂ ଚୈବ ପଞ୍ଚୈବ ହୁତ୍ବା ସର୍ବାନ୍ଯଥାକ୍ରମମ୍॥ 14-112-7 (96582) ସତ୍ଯାଯ ବିଷ୍ଣବେ ଚେତି ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିଭ୍ଯୋଽଥ ବ୍ରହ୍ମଣେ। ବିଶ୍ବେଭ୍ଯୋ ହି ଚ ଦେବେଭ୍ଯଃ ସପ୍ରଜାପତଯେ ତଥା॥ 14-112-8 (96583) ଷଡୁକ୍ତ୍ବା ଜୁହୁଯାତ୍ପଶ୍ଚାତ୍ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତାହୁତିଂ ଦ୍ବିଜଃ। ଅତଃ ସମାପଯେଦଗ୍ନିଂ ଶାନ୍ତିଂ କୃତ୍ବାଽଥ ପୌଷ୍ଟିକିମ୍॥ 14-112-9 (96584) ପ୍ରଣମ୍ଯ୍ ଚାଗ୍ନିଂ ସୋମଂ ଚ ଭସ୍ମ ଦିଗ୍ଧ୍ବା ଯଥାବିଧି। ନଦୀଂ ଗତ୍ବା ବିଶୁଦ୍ଧାତ୍ମା ସୋମାଯ ବରୁଣାଯ ଚ। ଆଦିତ୍ଯାଯ ନମସ୍କୃତ୍ବା ତତଃ ସ୍ନାଯାତ୍ସମାହିତଃ॥ 14-112-10 (96585) ଉତ୍ତୀର୍ଯୋଦକମାଚମ୍ଯ ଚାସୀନଃ ପୂର୍ବତୋମୁଖଃ। ପ୍ରାଣାଯାମଂ ତତଃ କୃତ୍ବା ପବିତ୍ରୈରଭିଷେଚନମ୍॥ 14-112-11 (96586) ଆଚାନ୍ତସ୍ତ୍ବମିବୀକ୍ଷେତ ଊର୍ଧ୍ବବାହୁର୍ଦିବାକରମ୍। କୃତାଞ୍ଜଲିପୁଟଃ ସ୍ଥିତ୍ବା କୁର୍ଯାଚ୍ଚୈବ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍॥ 14-112-12 (96587) ନାରାଯଣଂ ବା ରୁଦ୍ରଂ ବା ବ୍ରହ୍ମଣମଥବାଽପି ଚ। ବାରୁଣଂ ମନ୍ତ୍ରମୂକ୍ତଂ ବା ପ୍ରାଗ୍ଭୋଜନମଥାପି ବା॥ 14-112-13 (96588) ବୀରଘ୍ନମୃଷଭଫଂ ବାଽପି ତଥା ଚାପ୍ଯଘମର୍ଷଣମ୍। ଗାଯତ୍ରୀଂ ମମ ଦେବୀଂ ବା ସାବିତ୍ରୀଂ ବା ଜପେତ୍ତତଃ। ଶତଂ ବାଽଷ୍ଟଶତଂ ବାଽପି ସହସ୍ରମଥବା ପରମ୍॥ 14-112-14 (96589) ତତୋ ମଧ୍ଯାହ୍ନକାଲେ ବୈ ପାଯସଂ ଯାବକଂ ହି ବା। ପାଚଯିତ୍ବା ପ୍ରଯତ୍ନେନ ପ୍ରଯତଃ ସୁସମାହିତଃ॥ 14-112-15 (96590) ପାତ୍ରଂ ତୁ ସୁସମାଦାଯ ସୌବର୍ଣଂ ରାଜତଂ ତୁ ବା। ତାମ୍ରଂ ବା ମୃନ୍ମଯଂ ବାପି ଔଦୁଂବରମଥାପି ବା। 14-112-16 (96591) ବୃକ୍ଷାଣାଂ ଯାଜ୍ଞିଯାନଂ ତୁ ପର୍ଣୈରାର୍ଦ୍ରୈରକୁତ୍ସିତୈଃ। ପୁଟକେନ ତୁ ଗୁପ୍ତେନି ଚରେଦ୍ଭୈକ୍ଷଂ ସମାହିତଃ॥ 14-112-17 (96592) ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଗୃହାଣାଂ ତୁ ସପ୍ତାନାଂ ନାପରଂ ବ୍ରଜେତ୍। ଗୋଦୋହମାତ୍ରଂ ତିଷ୍ଠିତ୍ତୁ ବାଗ୍ଯତଃ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-112-18 (96593) ନ ହସେନ୍ନ ଚ ବୀକ୍ଷେତ ନାଭିଭାଷେତ ବା ସ୍ତ୍ରିଯମ୍॥ 14-112-19 (96594) ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ମୂତ୍ରଂ ପୁରୀଷଂ ବା ଚଣ୍ଡାଲଂ ବା ରଜସ୍ବଲାମ୍। ପତିତଂ ଚ ତଥା ଶ୍ବାନମାଦିତ୍ଯମବଲୋକଯେତ୍॥ 14-112-20 (96595) ଯୋ ହି ପାଦୁକମାରୁହ୍ଯ ସର୍ବଦା ପ୍ରଚରେଦ୍ଦ୍ବିଜଃ। ତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ପାପକର୍ମାଣମାଦିତ୍ଯମବଲୋକଯେତ୍॥ 14-112-21 (96596) ତତସ୍ତ୍ବାବସଥଂ ପ୍ରାପ୍ତୋ ଭିକ୍ଷାଂ ନିକ୍ଷିପ୍ଯ ଭୂତଲେ। ପ୍ରକ୍ଷାଲ୍ଯ ପାଦାବାଜାନ୍ବୋର୍ହସ୍ତାବାକୂର୍ପରଂ ପୁନଃ। ଆଚମ୍ଯ ବାରିଣା ତେନ ବହ୍ନିଂ ବିପ୍ରାଂଶ୍ଚ ପୂଯଯେତ୍॥ 14-112-22 (96597) ପଞ୍ଚ ସପ୍ତାଥବା କୁର୍ଯାଦ୍ଭାଗାନ୍ଭୈକ୍ଷସ୍ଯ ତସ୍ଯ ବୈ। ତେଷାମନ୍ଯତମଂ ପିଣ୍ଡମାଦିତ୍ଯାଯ ନିବେଦଯେତ୍॥ 14-112-23 (96598) ବ୍ରହ୍ମଣେ ଚାଗ୍ନଯେ ଚୈବ ସୋମାଯ ବରୁଣାଯ ଚ। ବିଶ୍ବେଭ୍ଯଶ୍ଚୈବ ଦେବେଭ୍ଯୋ ଦଦ୍ଯାଦନ୍ନଂ ଯଥାକ୍ରମମ୍॥ 14-112-24 (96599) ଅବଶିଷ୍ଟମଥୈକଂ ତୁ ବକ୍ତ୍ରମାତ୍ରଂ ପ୍ରକଲ୍ପଯେତ୍॥ 14-112-25 (96600) ଅଙ୍ଗୁଲ୍ଯଗ୍ରେ ସ୍ଥିତଂ ପିଣ୍ଡଂ ଗାଯତ୍ର୍ଯା ଚାଭିମନ୍ତ୍ରଯେତ୍। ଅଙ୍ଗୁଲୀଭିସ୍ତ୍ରିଭିଃ ପିଣ୍ଡଂ ପ୍ରାଶ୍ନୀଯାତ୍ପ୍ରାଙ୍ମୁଖଃକ ଶୁଚିଃ। 14-112-26 (96601) ଯଥା ଚ ବର୍ଧତେ ସୋମୋ ହ୍ରସତେ ଚ ଯଥା ପୁନଃ। ତଥା ପିଣ୍ଡାଶ୍ଚ ବର୍ଧନ୍ତେ ହ୍ରସନ୍ତେ ଚ ଦିନେଦିନେ॥ 14-112-27 (96602) ତ୍ରିକାଲଂ ସ୍ନାନମସ୍ଯୋକ୍ତଂ ଦ୍ବିକାଲମଥବା ସକୃତ୍। ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ସଦା ବାଽପି ନ ଚ ବସ୍ତ୍ରଂ ପ୍ରପୀଡଯେତ୍॥ 14-112-28 (96603) ସ୍ଥାନ ନ ଦିବସଂ ତିଷ୍ଠେଦ୍ରାତ୍ରୌ ବୀରାସନଂ ବ୍ରଜେତ୍। ଭବେତ୍ସ୍ଥଣ୍ଡିଲଶାଯୀ ବାଽପ୍ଯଥା ବୃକ୍ଷମୂଲିକଃ॥ 14-112-29 (96604) ବଲ୍କଲଂ ଯଦି ବା କ୍ଷୌମଂ ଶାଣଂ କାର୍ପାସକଂ ତଥା। ଆଚ୍ଛାଦନଂ ଭବେତ୍ତସ୍ଯ ବସ୍ତ୍ରାର୍ଥଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ॥ 14-112-30 (96605) ଏବଂ ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣେ ପୂର୍ଣେ ମାସସ୍ଯାନ୍ତେ ପ୍ରଯତ୍ନବାନ୍। ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ଭୋଜଯେଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ଦଦ୍ଯାଚ୍ଚୈବ ଚ ଦକ୍ଷିଣାମ୍॥ 14-112-31 (96606) ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣେନ ଚୀର୍ଣେନ ଯତ୍କୃତଂ ତେନ ଦୁଷ୍କୃତମ୍। ତତ୍ସର୍ବଂ ତତ୍କ୍ଷଣାଦେବ ଭସ୍ମୀଭବତି କାଷ୍ଠବତ୍॥ 14-112-32 (96607) ବ୍ରହ୍ମହତ୍ଯା ଚ ଗୋହତ୍ଯା ସୁବର୍ଣସ୍ତୈନ୍ଯମେବ ଚ। ଭ୍ରୂଣହତ୍ଯା ସୁରାପାନଂ ଗୁରୋର୍ଦାରବ୍ଯତିକ୍ରମଃ॥ 14-112-33 (96608) ଏବମନ୍ଯାନି ପାପାନି ପାତକୀଯାନି ଯାନି ଚ। ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣେନ ନଶ୍ଯନ୍ତି ବାଯୁନା ପାଂସବୋ ଯଥା॥ 14-112-34 (96609) ଅନିର୍ଦଶାଯା ଗୋଃ କ୍ଷୀରମୌଷ୍ଠ୍ରମାବିକମେବ ଚ। ମୃତସୂତକଯୋଶ୍ଚାନ୍ନଂ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-35 (96610) ଉପପାତକିନଶ୍ଚାନ୍ନଂ ପତିତାନ୍ନଂ ତଥୈବ ଚ। ଶୂଦ୍ରସ୍ଯୋଚ୍ଛେଷଣଂ ଚୈବ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-36 (96611) ଆକାଶସ୍ଥଂ ତୁ ହସ୍ତସ୍ଥମଧଃ ସ୍ରସ୍ତଂ ତଥୈବ ଚ। ପରହସ୍ତସ୍ଥିତଂ ଚୈବ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-37 (96612) ଅଥାଗ୍ରେଧିଷୋରନ୍ନଂ ଦିଧିଷୂପପତେସ୍ତତା। ପରିବେତ୍ତୁସ୍ତଥା ଚାନ୍ନଂ ପରିବିତ୍ତାନ୍ନମେବ ଚ॥ 14-112-38 (96613) କୁଣ୍ଡାନ୍ନଂ ଗୋଲକାନ୍ନଂ ଚ ଦେବଲାନ୍ନଂ ତଥୈବ ଚ। ତଥା ପୁରୋହିତସ୍ଯାନ୍ନଂ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-39 (96614) ସୁରାଽଽସବଂ ବିଷଂ ସର୍ପିର୍ଲାକ୍ଷା ଲବଣମେବ ଚ। ତୈଲଂ ଚାପି ଚ ବିକ୍ରୀଣନ୍ଦ୍ବିଜଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-40 (96615) ଏକୋଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ତୁ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଜନମଧ୍ଯଗତୋଽପି ଯଃ। ଭିନ୍ନଭାଣ୍ଡେଷୁ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଦ୍ବିଜଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-41 (96616) ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେଽନୁପନୀତେନ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଚ ସ୍ତ୍ରିଯା ସହ। କନ୍ଯଯା ସହ ଯୋ ଭୁଙ୍କ୍ତେ ଦ୍ବିଜଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-42 (96617) ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟଂ ସ୍ଥାପଯେଦ୍ବିପ୍ରୋ ଯୋ ମୋହାଦ୍ଭୋଜନାନ୍ତରେ। ଦଦ୍ଯାଦ୍ବା ଯଦି ବା ମୋହାଦ୍ବିଜଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-43 (96618) ତୁମ୍ବକୋଶାତକଂ ଚୈବ ପଲାଣ୍ଡୁଂ ଗୃଞ୍ଜନଂ ତଥା। ଛତ୍ରାକଂ ଲଶୁନଂ ଚୈବ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-44 (96619) ଦ୍ବିଜଃ ପର୍ଯୁଷିତଂ ଚାନ୍ନଂ ପକ୍ବଂ ପରଗୃହାଗତମ୍। ବିପକ୍ବଂ ଚ ତଥା ମାଂସଂ ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-45 (96620) ଉଦକ୍ଯଯା ଶୁନା ବାଽପି ଚଣ୍ଡାଲୈର୍ବା ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ। ଦୃଷ୍ଟମନ୍ନଂ ତୁ ଭୁଞ୍ଜାନୋ ଦ୍ବିଜଶ୍ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣଂ ଚରେତ୍॥ 14-112-46 (96621) ****ତତ୍ପୁରା ବିଶୁଦ୍ଧ୍ଯର୍ଥମୃଷିଭିଶ୍ଚରିତଂ ବ୍ରତମ୍। ପାବନଂ ସର୍ବଭୂତାନାଂ ପୁଣ୍ଯଂ ପାଣ୍ଡବଚୋଦିତମ୍॥ 14-112-47 (96622) ଏତେନ ବସବୋ ରୁଦ୍ରାଶ୍ଚାଦିତ୍ଯାଶ୍ଚ ଦିବଂ ଗତାଃ। ଏତଦଦ୍ଯ ପରଂ ଗୁହ୍ଯଂ ପବିତ୍ରଂ ପାପନାଶନମ୍॥ 14-112-48 (96623) ଯଥୋକ୍ତମେତଦ୍ଯଃ କୁର୍ଯାଦ୍ଦ୍ବିଜଃ ପାପପ୍ରଣାଶନମ୍॥ ସ ଦିବଂ ଯାତି ପୂତାତ୍ମା ନିର୍ମଲାଦିତ୍ଯସଂନିଭଃ॥ ॥ 14-112-49 (96624) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଦ୍ବାଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 112 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 113

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.113. ଅଧ୍ଯାଯଃ 113

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି କାର୍ତିକାଦିଦ୍ବାଦଶମାସେଷୁ ଏକଭୁକ୍ତବ୍ରତାଚରଣପ୍ରକାରନିରୂପଣପୂର୍ବକଂ ତତ୍ଫଲକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। କେଶବେନୈବମୁକ୍ତେ ତୁ ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣବିଧିକ୍ରମେ। ଅପୃଚ୍ଛତ୍ପୁନରନ୍ଯାଂଶ୍ଚ ଧର୍ମାନ୍ଧର୍ମାତ୍ମଜୋ ନୃପ॥ 14-113-1 (96625) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-113-2x (7993) ସର୍ବଭୂତପତେ ଶ୍ରୀମନ୍ସର୍ବଭୂତନମସ୍କୃତ। ସର୍ବଭୂତହିତଂ ଧର୍ମଂ ସର୍ବଜ୍ଞ କଥଯସ୍ବ ନଃ॥ 14-113-2 (96626) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-113-3x (7994) ଯଦ୍ଦରିଦ୍ରଜନସ୍ଯାପି ସ୍ବର୍ଗ୍ଯଂ ସୁଖକରଂ ଭବେତ୍। ସର୍ବପାପପ୍ରଶମନଂ ତଚ୍ଛୃଣୁଷ୍ବ ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-113-3 (96627) କାର୍ତିକାଦ୍ଯାସ୍ତୁ ଯେ ମାସା ଦ୍ବାଦଶୈବ ପ୍ରକୀର୍ତିତାଃ। ତେଷ୍ବେକବୁକ୍ତନିମଃ ସର୍ବେଷାମୁଚ୍ଯତେ ମଯା॥ 14-113-4 (96628) କାର୍ତିକେ ଯସ୍ତୁ ବୈ ମାସେ ନନ୍ଦାଯାଂ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ଏକଭୁକ୍ତେନ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମାସମେକଂ ତୁ ବର୍ତତେ॥ 14-113-5 (96629) ଜଲଂ ବା ନ ପିବେନ୍ମାସେ ନାନ୍ତରଂ ଭୋଜନାତ୍ପରମ୍। ଆଦିତ୍ଯରୂପଂ ମାଂ ନିତ୍ଯମର୍ଚଯନ୍ସୁସମାହିତଃ॥ 14-113-6 (96630) ବ୍ରତାନ୍ତେ ଭୋଜଯେଦ୍ବିପ୍ରାନ୍ଦକ୍ଷିଣାଂ ସମ୍ପ୍ରଦାଯ ଚ। କ୍ରୋଧଲୋଭବିନିର୍ମୁକ୍ତସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-7 (96631) ବିଧିବତ୍କପିଲାଦାନେ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ଯ ସୂର୍ଯକଲୋକେ ମହୀଯତେ। ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାତ୍ପୁରୁଷେଷୂପଜାଯତେ॥ 14-113-8 (96632) ମାର୍ଗଶୀର୍ଷଂ ତୁ ଯୋ ମାସମେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। କାମଂ କ୍ରୋଧଂ ଚ ଲୋଭଂ ଚ ପରିତ୍ଯଜ୍ଯ ଯଥାବିଧି॥ 14-113-9 (96633) ସ୍ନାତ୍ବା ଚାଦିତ୍ଯରୂପଂ ମାମର୍ଯଯେନ୍ନିଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ଜପେଚ୍ଚୈବ ଚ ଗାଯତ୍ରୀଂ ମାମିକାଂ ବାଗ୍ଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-113-10 (96634) ମାସେ ପରିସମାପ୍ତେ ତୁ ଭୋଜଯିତ୍ବା ଦ୍ବିଜାଞ୍ଶୁଚିଃ। ତାନର୍ଚଯତି ମଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-11 (96635) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରେ କୃତେ ପୁଣ୍ଯମାହିତାଗ୍ନେସ୍ତୁ ଯଦ୍ଭବେତ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ଫଲମାସାଦ୍ଯ ଯୋନେନାଂଽବରଶୋଭିନା। ସହ ସପ୍ତର୍ଷିଲୋକେଷୁ ଯଥାକାମଂ ଯଥାସୁଖମ୍॥ 14-113-12 (96636) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦ୍ଧରିବର୍ଷେଷୁ ଜାଯତେ। ତତ୍ର ପ୍ରକାମଂ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ରାଜା ପଶ୍ଚାଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-113-13 (96637) ******** କ୍ଷିପେଦେବମେକଭୁକ୍ତେନ ଯୋ ନରଃ। ଅର୍ଚଯନ୍ନେବ ମାଂ ନିତ୍ଯଂ ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା॥ 14-113-14 (96638) ଅହିଂସାସତ୍ଯସହିତଃ କ୍ରୋଧହର୍ଷବିବର୍ଜିତଃ। ଏବଂ ଯୁକ୍ତସ୍ଯ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଶୃଣୁ ଯତ୍ଫଲମୁତ୍ତମମ୍॥ 14-113-15 (96639) ବିପ୍ରାତିଥ୍ଯସହସ୍ରେଷୁ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମନୁପ୍ରାପ୍ଯ ଶକ୍ରଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-16 (96640) ଅବତୀର୍ଣସ୍ତତଃ କାଲାଦିଲାବର୍ଷେଷୁ ଜାଯତେ। ତତ୍ର ସ୍ଥିତ୍ବା ଚିରଂ କାଲମସ୍ମିନ୍ବିପ୍ରୋ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-113-17 (96641) ମାଘମାସଂ ସଦା ଯସ୍ତୁ ବର୍ତତେ ଚୈକଭୁକ୍ତତଃ। ମଦର୍ଚନପରୋ ଭୂତ୍ବା ଡଂଭକ୍ତୋଧବିବର୍ଜିତଃ। ମାମିକାମପି ସାବିତ୍ରୀଂ ସନ୍ଧ୍ଯାଯାଂ ତୁ ଜପେଦ୍ବୁଧଃ॥ 14-113-18 (96642) ଦତ୍ତ୍ବା ଦୁ ଦକ୍ଷିଣାମନ୍ତେ ଭୋଜଯିତ୍ବା ଦ୍ବିଜାନପି। ନମିସ୍କରୋତି ତାନ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ତ୍ରିକାଲସ୍ନାନଯୁକ୍ତସ୍ଯ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-19 (96643) ନୀଲକଣ୍ଠପ୍ରଯୁକ୍ତେନ ଯୋନେନାଂଽବରଶୋଭିନା। ପିତୃଲୋକଂ ବ୍ରଜେଚ୍ଛ୍ରୀମାନ୍ସେବ୍ଯମାନୋପ୍ସରୋଣୈଃ॥ 14-113-20 (96644) ତତ୍ର ପ୍ରକାମଂ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ଭଦ୍ରାଶ୍ବେଷୂପଜାଯତେ। ତତଶ୍ଚ୍ଯୁତଶ୍ଚତୁର୍ବେଦୀ ବିପ୍ରୋ ଭବତି ଭୂତଲେ॥ 14-113-21 (96645) ଯଶ୍ଚରେତ୍ଫାଲ୍ଗୁନଂ ମାସମେକଭୁକ୍ତୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯେତନ୍ମନ୍ତ୍ରଂ ଜପେତ୍ସଦା॥ 14-113-22 (96646) ପାଯସଂ ଭୋଜଯେଦ୍ବିପ୍ରାନ୍ବ୍ରତାନ୍ତେ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ମଦର୍ଚନପରୋଽକ୍ରୋଧସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-23 (96647) ବିମାନଂ ସାରସୈର୍ଯୁକ୍ତମାରୂଢଃ କାମଗାମି ଚ। ନକ୍ଷତ୍ରଲୋକେ ରମତେ ନକ୍ଷତ୍ରସଦୃଶାକୃତିଃ॥ 14-113-24 (96648) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାତ୍କେତୁମାଲେଷୁ ଜାଯତେ। ତତ୍ର ପ୍ରକାମଂ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ମାନୁଷେଷୁ ମୁନିର୍ଭବେତ୍॥ 14-113-25 (96649) ଚୈତ୍ରମାସଂ ତୁ ଯୋ ରାଜନ୍ନେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଚ ମଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-26 (96650) ଯଦଗ୍ନିହୋତ୍ରିଣଃ ପୁଣ୍ଯଂ ଯଥୋକ୍ତଂ ବ୍ରତଚାରିଣଃ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫକଲମାସାଦ୍ଯ ଚନ୍ଦ୍ରଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-27 (96651) ତତୋଽବତୀର୍ଣୋ ଜାଯେତ ବର୍ଷେ ରମଣକେ ପୁନଃ। ଭୁକ୍ତ୍ବା କାମାଂସ୍ତତସ୍ତସ୍ମିନ୍ନିହ ରାଜା ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-113-28 (96652) ବୈଶାଖେ ଯସ୍ତୁ ମାସେ ବୈ ହ୍ଯେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। ଦ୍ବିଜମଗ୍ରାସନେ କୃତ୍ବା ଭୁଞ୍ଜନ୍ଭୂମୌ ଚ ବାଗ୍ଯତଃ॥ 14-113-29 (96653) ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯର୍ଚଯିତ୍ବା ଦିବାକରମ୍। ବ୍ରତାନ୍ତେ ଭୋଜଯେଦ୍ବିପ୍ରାଂସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-30 (96654) ଫଲଂ ଯଦ୍ବିଧିବତ୍ପ୍ରୋକ୍ତମଗ୍ନିଷ୍ଟୋମାତିରାତ୍ରଯୋଃ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାସାଦ୍ଯ ଦେବଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-31 (96655) ତତୋ ହୈମବତେ ବର୍ଷେ ଜାଯତେ କାଲପର୍ଯଯାତ୍। ତତ୍ର ପ୍ରକାମଂ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ବିପ୍ରଃ ପଶ୍ଚାଦ୍ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-113-32 (96656) ଜ୍ଯେଷ୍ଠମାସଂ ତୁ ଯୋ ବିପ୍ରୋ ହ୍ଯେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। ବିପ୍ରମଗ୍ରାସନେ କୃତ୍ବା ଭୂମୌ ଭୁଞ୍ଜନ୍ଯଥାବିଧି॥ 14-113-33 (96657) ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯୁଚ୍ଚରନ୍ମାଂ ସମାହିତଃ। ଡଂଭାନୃତବିନିର୍ମୁକ୍ତସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-34 (96658) ଚୀର୍ଣେ ଚାନ୍ଦ୍ରାଯଣେ ସମ୍ଯଗ୍ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମୁଦାହୃତମ୍। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାସାଦ୍ଯ ଦେବଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-35 (96659) ଅଥୋତ୍ତରକୁରୌ ବର୍ଷେ ଜାଯତେ ନିର୍ଗତସ୍ତତଃ। ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଲୋକେ ଦ୍ବିଜୋ ଭବେତ୍॥ 14-113-36 (96660) ଆଷାଢମାସଂ ଯୋ ରାଜନ୍ନେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଜିତକ୍ରୋଧୋ ମଦର୍ଚନପରାଯଣଃ॥ 14-113-37 (96661) ବିପ୍ରମଗ୍ରାସନେ କୃତ୍ବା ଭୂମୌ ଭୁଞ୍ଜଞ୍ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। କୃତ୍ବା ତ୍ରିଷବଣଂ ସ୍ନାନମଷ୍ଟାକ୍ଷରବିଧାନତଃ॥ 14-113-38 (96662) ବ୍ରତାନ୍ତେ ଭୋଜଯେଦ୍ବିଦ୍ବାନ୍ପାଯସେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଗୁଡୋଦନେନ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-39 (96663) କପିଲାଶତଦାନସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାସାଦ୍ଯ ଦେବଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-40 (96664) ତତୋଽବତୀର୍ଣଃ କାଲେ ତୁ ଶାକଦ୍ବୀପେ ତୁ ଜାଯତେ। ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ବିପ୍ରୋ ଭବିଷ୍ଯତି॥ 14-113-41 (96665) ଶ୍ରାବଣଂ ଯଃ କ୍ଷିପେନ୍ମାସମେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ମାମର୍ଚଯେତ୍ସଦା। ବିପ୍ରମାଗ୍ରାସନେ କୃତ୍ବା ଭୂମୌ ଭୁଞ୍ଜନ୍ଯଥାବିଧି॥ 14-113-42 (96666) ପାଯସେନାର୍ଚଯନ୍ବିପ୍ରାଞ୍ଜିତକ୍ରୋଧୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ। ଲୋଭମୋହବିନିର୍ମୁକ୍ତସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-43 (96667) କପିଲାଦାନସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ବିଧିଦତ୍ତସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ସମ***ପ୍ରାପ୍ଯ ଶକ୍ରଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-44 (96668) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତ କାଲାତ୍କୁଶଦ୍ବୀପେ ପ୍ରଜାଯତେ। ତତ୍ରି ପ୍ରକାମଂ କ୍ରୀଡିତ୍ବା ବିପ୍ରୋ ଭବତି ମାନୁଷେ॥ 14-113-45 (96669) ଯସ୍ତୁ ଭାଦ୍ରପଦଂ ମାସମେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଜିତକ୍ରୋଧଃ ସତ୍ଯସନ୍ଧୋ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-113-46 (96670) ବିପ୍ରମଗ୍ରାସନେ କୃତ୍ବା ପାକଭେଦବିବର୍ଜିତଃ। ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବାଽସ୍ଯ ଚରଣୌ ସ୍ପୃଶେତ୍॥ 14-113-47 (96671) ତିଲାନପି ଘୃତଂ ବାଽପି ବ୍ରତାନ୍ତେ ଦକ୍ଷିମାଂ ଦଦତ୍। ମଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ନରଶ୍ରେଷ୍ଠ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-48 (96672) ଯତ୍ଫଲଂ ବିଧିବତ୍ପ୍ରୋକ୍ତଂ ରାଜସୂଯାଶ୍ବମେଧଯୋଃ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାସାଦ୍ଯ ଶକ୍ରଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-49 (96673) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଜ୍ଜାଯତେ ଧନଦାଲଯେ। ତତ୍ର ପ୍ରକାମଂ କ୍ରୀକଡିତ୍ବା ରାଜା ଭବତି ମାନୁଷେ॥ 14-113-50 (96674) ଯଶ୍ଚାପ୍ଯାଶ୍ବଯୁଜଂ ମାସମେକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତତେ। ମଦ୍ଗାଯତ୍ରୀଂ ଜପେଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ଦ୍ବିସନ୍ଧ୍ଯଂ ବା ତ୍ରିସନ୍ଧ୍ଯଂ ବା ଶତମଷ୍ଟୋତ୍ତରଂ ତୁ ବା॥ 14-113-51 (96675) ବିପ୍ରମଗ୍ରାସନେ କୃତ୍ବା ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯମାନସଃ। ବ୍ରତାନ୍ତେ ଭୋଜଯେଦ୍ବିପ୍ରାଂସ୍ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-113-52 (96676) ଅଶ୍ବମେଧସ୍ଯ ଯତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ବିଧିବତ୍ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ତତ୍ପୁଣ୍ଯଫଲମାସାଦ୍ଯ ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-113-53 (96677) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଚ୍ଛ୍ବେତଦ୍ବୀପେ ପ୍ରଜାଯତେ। ତତ୍ର ଭୁକ୍ତ୍ବା ଚ ଭୋଗାଂଶ୍ଚ ତତୋ ବିପ୍ରବରୋ ଭବେତ୍॥ ॥ 14-113-54 (96678) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର଼୍ମପର୍ବଣି ତ୍ରଯୋଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 113 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 114

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.114. ଅଧ୍ଯାଯଃ 114

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି କେଶବାଦିଭଗବନ୍ମୂର୍ତ୍ଯୁପାସ୍ତିପୂର୍ବକଂ ମାର୍ଗଶୀର୍ଷାଦିଦ୍ବାଦଶଦ୍ବାଦଶୀବ୍ରତାଚରଣଫଲକଥନମ୍॥ 1 ॥ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେଣ ବିସ୍ତରେଣ କୃଷ୍ଣସ୍ତବନମ୍॥ 2 ॥ ପୁନଃ କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଯ ଏକାଦଶ୍ଯୁପବାସପୂର୍ବକଂ ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ଭଗବତ୍ପୂଜାଯାଃ ଫଲକଥନମ୍॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଏବଂ ସଂବତ୍ସରଂ ପୂର୍ଣମେକଭୁକ୍ତେନ ଯଃ କ୍ଷିପେତ୍। ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଯଦ୍ବୈ ତନ୍ମମାଚକ୍ଷ୍ବ କେଶବ॥ 14-114-1 (96679) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-114-2x (7995) ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ତ୍ବଂ ମେ ବଚନଂ ପୁଣ୍ଯମୁତ୍ତମମ୍। ଯଦକୃତ୍ବାଽଥବା କୃତ୍ବା ନରଃ ପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-114-2 (96680) ଏକଭୁକ୍ତେନ ବର୍ତେତ ନରଃ ସଂବତ୍ସରଂ ତୁ ଯଃ। ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ଜିତକ୍ରୋଧୋ ହ୍ଯଧଶ୍ଶାଯୀ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯଃ॥ 14-114-3 (96681) ଶୁଚିଶ୍ଚି ସ୍ନାନତୋ ବ୍ଯଗ୍ରଃ ସତ୍ଯବାଗନସୂଯକଃ। ଅର୍ଚନ୍ନେବ ତୁ ମାଂ ନିତ୍ଯଂ ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ସନ୍ଧ୍ଯଯୋସ୍ତୁ ଜପେନ୍ନିତ୍ଯଂ ମଦ୍ଗାଯତ୍ରୀଂ ସମାହିତଃ॥ 14-114-4 (96682) ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯସକୃନ୍ମାଂ ପ୍ରଣମ୍ଯ ଚ। ବିପ୍ରମଗ୍ରାସନେ କୃତ୍ବା ଯାବକଂ ଭୈତ୍ରମେବ ବା॥ 14-114-5 (96683) ଭୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ବାଗ୍ଯତୋ ଭୂମାବାଚାନ୍ତସ୍ଯ ଦ୍ବିଜନ୍ମନଃ। ନମୋଽସ୍ତୁ ବାସୁଦେବାଯେତ୍ଯୁକ୍ତ୍ବା ତୁ ଚରଣୌ ସ୍ପୃଶେତ୍॥ 14-114-6 (96684) ମାସେମାସେ ସମାପ୍ତେ ତୁ ଭୋଜଯିତ୍ବା ଦ୍ବିଜାଞ୍ଶୁଚୀନ୍। ସଂବତ୍ସରେ ତତଃ ପୂର୍ଣେ ଦଦ୍ଯାତ୍ତୁ ବ୍ରତଦକ୍ଷିଣାମ୍॥ 14-114-7 (96685) ନବନୀତମଯୀଂ ଗାଂ ବା ତିଲଧେନୁମଥାପି ବା। ବିପ୍ରହସ୍ତଚ୍ଯୁତୈସ୍ତୋଯୈଃ ସହିରଣ୍ଯୈଃ ସମୁକ୍ଷିତଃ। ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ରାଜନ୍କଥ୍ଯମାନଂ ମଯା ଶୃଣୁ॥ 14-114-8 (96686) ଦଶଜନ୍ମକୃତଂ ପାପଂ ଜ୍ଞାନତୋଽଜ୍ଞାନତୋପି ବା। ତଦ୍ବିନଶ୍ଯତି ତସ୍ଯାଶୁ ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-114-9 (96687) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-114-10x (7996) ସର୍ବେଷାମୁପବାସାନାଂ ଯଚ୍ଛ୍ରେଯଃ ସୁମହତ୍ଫଲମ୍। ଯଚ୍ଚ ନିଃଶ୍ରେଯସଂ ଲୋକେ ତଦ୍ଭବାନ୍ବକ୍ତୁମର୍ହତି॥ 14-114-10 (96688) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-114-11x (7997) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ଯଥାପୂର୍ବଂ ମଯାଽଭୀଷ୍ଟଂ ତୁ ମୋଦତେ। ତଥା ତେ କଥଯିଷ୍ଯାମି ମଦ୍ଭକ୍ତାଯ ଯୁଧିଷଠିର॥ 14-114-11 (96689) ଯସ୍ତୁ ଭକ୍ତ୍ଯା ଶୁଚିର୍ଭୂତ୍ବା ପଞ୍ଚମ୍ଯାଂ ମେ ନରାଧିପ। ଉପବାସବ୍ରତଂ କୁର୍ଯାତ୍ତ୍ରିକାଲଂ ଚାର୍ଚଯଂସ୍ତୁ ମାମ୍। ସର୍ବକ୍ରତୁଫଲଂ ଲବ୍ଧ୍ବା ମମ ଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-114-12 (96690) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-114-13x (7998) ଭଗବନ୍ଦେବଦେବେଶ ପଞ୍ଚମୀ ନାମ କା ତବ। ତାମହଂ ଶ୍ରୋତୁମିଚ୍ଛାମି କଥଯସ୍ବ ମମାନଘ॥ 14-114-13 (96691) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-114-14x (7999) ପର୍ବଦ୍ବଯଂ ଚ ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ଶ୍ରବଣଂ ଚ ନରାଧିପ। ମତ୍ପଞ୍ଚମୀତି ବିଖ୍ଯାତାଂ ମତ୍ପ୍ରିଯା ଚ ବିଶେଷତଃ॥ 14-114-14 (96692) ତସ୍ମାତ୍ତୁ ବ୍ରାହ୍ମଣଶ୍ରେଷ୍ଠୈର୍ମନ୍ନିବେଶିତବୁଦ୍ଧିଭିଃ। ଉପବାସସ୍ତୁ କର୍ତବ୍ଯୋ ମତ୍ପ୍ରିଯାର୍ତଂ ବିଶେଷତଃ॥ 14-114-15 (96693) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାମେବ ବା କୁର୍ଯାଦୁପବାସମଶକ୍ନୁବନ୍। ତେନାହଂ ପରମାଂ ପ୍ରୀତି ଯାସ୍ଯାମି ନରପୁଙ୍ଗବ॥ 14-114-16 (96694) ଅହୋରାତ୍ରେଣ ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ମାର୍ଗଶୀର୍ଷେଣ କେଶବମ୍। ଉପୋଷ୍ଯ ପୂଜଯେଦ୍ଯୋ ମାଂ ସୋଽସ୍ବମେଧଫଲଂ ଲଭେତ୍॥ 14-114-17 (96695) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ପୁଷ୍ଯମାସେ ତୁ ନାମ୍ନା ନାରାଯଣଂ ତୁ ମାମ୍। ଉପୋଷ୍ଯ ପୂଜଯେଦ୍ଯୋ ମାଂ ବାଜିମେଧଫଲଂ ଲଭେତ୍॥ 14-114-18 (96696) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ମାଘମାସେ ତୁ ମାମୁପୋଷ୍ଯ ତୁ ମାଧବମ୍। ପୂଜଯେଦ୍ଯଃ ସମାପ୍ନୋତି ରାଜସୂଯଫଲଂ ନୃପ॥ 14-114-19 (96697) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ଫାଲ୍ଗୁନେ ମାସି ଗୋବିନ୍ଦାଖ୍ଯମୁପୋଷ୍ଯ ମାମ୍॥ ପୂଜଯେଦ୍ଯଃ ସମାପ୍ନୋତି ହ୍ଯତିରାତ୍ରଫଲଂ ନୃପ॥ 14-114-20 (96698) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ମାସି ଚୈତ୍ରେ ତୁ ମାଂ ବିଷ୍ଣୁଂ ସମୁପୋଷ୍ଯ ଯଃ। ପୂଜଯଂସ୍ତଦବାପ୍ନୋତି ପୌଣ୍ଡରୀକସ୍ଯ ଯତ୍ଫଲମ୍॥ 14-114-21 (96699) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ମାସି ବୈଶାଖେ ମଧୁସୂଦନସଂଜ୍ଞିତମ୍। ଉପୋଷ୍ଯ ପୂଜଯେଦ୍ଯୋ ମାଂ ସୋଗ୍ନିଷ୍ଟୋମସ୍ଯ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-114-22 (96700) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ଜ୍ଯେଷ୍ଠମାସେ ତୁ ମାମୁପୋଷ୍ଯ ତ୍ରିବିକ୍ରମମ୍। ଅର୍ଯଯେଦ୍ଯଃ ସମାପ୍ନୋତି ଗବାଂ ମେଧଫଲଂ ନୃପ॥ 14-114-23 (96701) ଆଷାଢେ ବାମନାଖ୍ଯଂ ମାଂ ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ସମୁପୋଷ୍ଯ ଯଃ। ନରମେଧସ୍ଯ ସ ଫଲଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ଭରତର୍ଷଭ॥ 14-114-24 (96702) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ଶ୍ରାବଣେ ମାସି ଶ୍ରୀଧରାଖ୍ଯମୁପୋଷ୍ଯ ମାମ୍। ପୂଜଯେଦ୍ଯ ସମାପ୍ନୋତି ପଞ୍ଚଯଜ୍ଞଫଲଂ ନୃପ॥ 14-114-25 (96703) ମାସେ ଭାଦ୍ରପଦେ ଯୋ ମାଂ ହୃଷୀକେଶାଖ୍ଯମର୍ଚଯେତ୍। ଉପୋଷ୍ଯ ସ ସମାପ୍ନୋତି ସୌତ୍ରାମଣିଫଲଂ ନୃପ॥ 14-114-26 (96704) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାମାଶ୍ବଯୁଙ୍ମାସେ ପଦ୍ମନାଭମୁପୋଷ୍ଯ ମାମ୍। ଅର୍ଚଯେଦ୍ଯଃ ସମାପ୍ନୋତି ଗୋସହସ୍ରଫଲଂ ନୃପ॥ 14-114-27 (96705) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ କାର୍ତିକେ ମାସି ମାଂ ଦାମୋଦରସଂଜ୍ଞିତମ୍। ଉପୋଷ୍ଯ ପୂଜଯେଦ୍ଯସ୍ତୁ ସର୍ବକ୍ରତୁଫଲଂ ନୃପ॥ 14-114-28 (96706) କେବଲେନୋପବାସେନ ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ପାଣ୍ଡୁନନ୍ଦନ। ଯତ୍ଫଲଂ ପୂର୍ବମୁଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ତସ୍ଯାର୍ଧଂ ଲଭତେ ନୃପ॥ 14-114-29 (96707) ଶ୍ରାବଣେଽପ୍ଯେବମେବଂ ମାମର୍ଚଯେଦ୍ଭକ୍ତିମାନ୍ନରଃ। ମମ ସାଲୋକ୍ଯମାପ୍ନୋତି ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-114-30 (96708) ମାସେମାସେ ସମଭ୍ଯର୍ଚ୍ଯ କ୍ରମଶୋ ମାମତନ୍ଦ୍ରିତଃ। ପୂର୍ମେ ସଂବତ୍ସରେ କୁର୍ଯାତ୍ପୁନଃ ସଂବତ୍ସରଂ ତୁ ମାମ୍॥ 14-114-31 (96709) ଅବିଘ୍ନମର୍ଚଯାନସ୍ତୁ ଯୋ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମତ୍ପରାଯଣଃ। ଅବିଘ୍ନମର୍ଚଯାନସ୍ତୁ ମମ ସାଯୁଜ୍ଯମାପ୍ନୁଯାତ୍॥ 14-114-32 (96710) ଅର୍ଚଯେତ୍ପ୍ରୀତିମାନ୍ଯୋ ମାଂ ଦ୍ବାଦସ୍ଯାଂ ବେଦସଂହିତାମ୍। ସ ପୂର୍ବୋକ୍ତଫଲଂ ରାଜଁଲ୍ଲଭତେ ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-114-33 (96711) ଗନ୍ଧଂ ପୁଷ୍ପଂ ଫଲଂ ତୋଯଂ ପତ୍ରଂ ବା ମୂଲମେବ ବା। ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ମମ ଯୋ ଦଦ୍ଯାତ୍ତତ୍ସମୋ ନାସ୍ତି ମତ୍ପ୍ରିଯଃ॥ 14-114-34 (96712) ଏତେନ ବିଧିନା ସର୍ବେ ଦେବାଃ ଶକ୍ରପୁରୋଗମାଃ। ମଦ୍ଭକ୍ତା ନରଶାର୍ଦୂଲ ସ୍ବର୍ଗଲୋକଂ ତୁ ଭୁଞ୍ଜତେ॥ 14-114-35 (96713) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-114-36x (8000) ଏବଂ ବଦତି ଦେବେଶେ କେଶବେ ପାଡୁନନ୍ଦନଃ। କୃତାଞ୍ଜଲିଃ ସ୍ତୋତ୍ରମିଦଂ ଭକ୍ତ୍ତଯା ଧର୍ମାତ୍ମଜୋଽବ୍ରବୀତ୍॥ 14-114-36 (96714) ସର୍ବଲୋକେଶ ଦେବେଶ ହୃଷୀକେଶକ ନମୋସ୍ତୁ ତେ। ସହସ୍ରଶିରସେ ନିତ୍ଯଂ ସହସ୍ରାକ୍ଷ ନମୋସ୍ତୁ ତେ॥ 14-114-37 (96715) ତ୍ରଯୀମଯ ତ୍ରଯୀନାଥ ତ୍ରଯୀସ୍ତୁତ ନମୋନମଃ। ଯଜ୍ଞାତ୍ମନ୍ଯଜ୍ଞସଂଭୂତ ଯଜ୍ଞନାଥ ନମୋନମଃ॥ 14-114-38 (96716) ଚତୁର୍ମୂର୍ତେ ଚତୁର୍ବାହୋ ଚତୁର୍ବ୍ଯୂହ ନମୋନମଃ। ଲୋକାତ୍ମଁଲ୍ଲୋକକୃନ୍ନାଥ ଲୋକାବାସ ନମୋନମଃ॥ 14-114-39 (96717) ସୃଷ୍ଟିସଂହାରକର୍ତ୍ରେ ତୁ ନରସିଂହ ନମୋନମଃ। ଭକ୍ତପ୍ରିଯ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ କୃଷ୍ଣ ନାଥ ନମୋନମଃ॥ 14-114-40 (96718) ଲୋକପ୍ରିଯ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ଭକ୍ତବତ୍ସଲ ତେ ନମଃ। ବ୍ରହ୍ମବାସ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ବ୍ରହ୍ମନାଥ ନମୋନମଃ॥ 14-114-41 (96719) ରୁଦ୍ରରୂପ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ରୁଦ୍ରକର୍ମିରତାଯ ତେ। ପଞ୍ଚଯଜ୍ଞ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ସର୍ବଯଜ୍ଞ ନମୋନମଃ॥ 14-114-42 (96720) କୃଷ୍ଣପ୍ରିଯ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ କୃଷ୍ଣନାଥ ନମୋନମଃ। ଯୋଗିପ୍ରିଯ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ଯୋଗିନାଥ ନମୋନମଃ॥ 14-114-43 (96721) ହଯବକ୍ତ୍ର ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ଚକ୍ରପାଣେ ନମୋନମଃ। ପଞ୍ଚଭୂତ ନମସ୍ତେଽସ୍ତୁ ପଞ୍ଚାଯୁଧ ନମୋନମଃ॥ 14-114-44 (96722) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-114-45x (8001) ଭକ୍ତିଗଦ୍ଗଦଯା ବାଚା ସ୍ତୁବତ୍ଯେବଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରେ। ଗୃହୀତ୍ବା କେଶବୋ ହସ୍ତେ ପ୍ରୀତାତ୍ମା ତଂ ନ୍ଯବାରଯତ୍॥ 14-114-45 (96723) ନିବାର୍ଯ ଚ ପୁନର୍ବାଚା ଭକ୍ତିନମ୍ରଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିରମ୍। ବକ୍ତୁମେବ ନରଶ୍ରେଷଠ ଧର୍ମପୂତ୍ରଂ ପ୍ରଚକ୍ରମେ॥ 14-114-46 (96724) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-114-47x (8002) ଅନ୍ଯବତ୍କିମିଦଂ ରାଜନ୍ମାଂ ସ୍ତୌଷି ନରପୁଙ୍ଗବ। ତିଷ୍ଠ ପୃଚ୍ଛ ଯଥାପୂର୍ବଂ ଧର୍ମପୂତ୍ର ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-114-47 (96725) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-114-48x (8003) ଭଗବଂସ୍ତ୍ବତ୍ପ୍ରସାଦାତ୍ତୁ ଧର୍ମଂ ସ୍ମୃତ୍ବା ପୁନଃପୁନଃ। ନ ଶାନ୍ତିରସ୍ତି ମେ ଦେବ ନୃତ୍ଯତୀବ ଚ ମେ ମନଃ॥ 14-114-48 (96726) ଇଦଂ ଚ ଧର୍ମସଂପନ୍ନଂ ବକ୍ତୁମର୍ହସି ମାଧବ। କୃଷ୍ଣପକ୍ଷେଷୁ ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାମର୍ଚନୀଯଃ କଥଂ ଭବେତ୍॥ 14-114-49 (96727) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-114-50x (8004) ଶୃଣୁ ରାଜନ୍ଯଥାପୂର୍ବଂ ତତ୍ସର୍ବଂ କଥଯାମି ତେ। ପରମଂ କୃଷ୍ଣଦ୍ବାଦଶ୍ଯାମର୍ଚନାଯାଂ ଫଲଂ ମମ॥ 14-114-50 (96728) ଏକାଦଶ୍ଯାମୁପୋଷ୍ଯାଥ ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାମର୍ଚଯେତ୍ତୁ ମାମ୍। ବିପ୍ରାନପି ଯଥାଲାଭଂ ପୂଜଯେଦ୍ଭକ୍ତିମାନ୍ନରଃ॥ 14-114-51 (96729) ସ ଗଚ୍ଛେଦ୍ଦକ୍ଷିଣାମୂର୍ତିଂ ମାଂ ବା ନାତ୍ର ବିଚାରଣା। ଚନ୍ଦ୍ରସାଲୋକ୍ଯମଥବା ଗ୍ରହନକ୍ଷତ୍ରପୂଜିତଃ॥ ॥ 14-114-52 (96730) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଚତୁର୍ଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 114 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 115

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.115. ଅଧ୍ଯାଯଃ 115

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ବିଷୁବାଖ୍ଯପୁଣ୍ଯକାଲସ୍ଯ ମହିମାନୁବର୍ଣନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ର ଦାନାଦିପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ଗାଯତ୍ରୀଜପମାହାତ୍ମ୍ଯକଥନମ୍, ଅଶ୍ବତ୍ଥମାହାତ୍ମ୍ଯକଥନଂ ଚ॥ 2 ॥ ତଥା ନାନାଧର୍ମକଥନପୂର୍ବକଂ ଶିଂଶୁମାରାକୃତିନିରୂପଣମ୍, ପଞ୍ଚଗବ୍ଯବିଧାନକଥନଂ ଚ॥ 3 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। କେଶବେନୈବମାଖ୍ଯାତେ ଧର୍ମପୁତ୍ରଃ ପୁନଃପୁନଃ। ପପ୍ରଚ୍ଛ ଦାନକାଲସ୍ଯ ବିଶେଷଂ ଚ ବିଧିଂ ନୃପ॥ 14-115-1 (96731) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-115-2x (8005) ଦେବ କିଂ ଫଲମାଖ୍ଯାତଂ ବିଷୁବେଷ୍ମବରେଶ୍ବର। ସୂର୍ଯେନ୍ଦୂପପ୍ଲବେ ଚୈବ ବସ୍ତୁମର୍ହତି ତତ୍ଫଲମ୍॥ 14-115-2 (96732) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-115-3x (8006) ଶୃଣୁଷ୍ବ ରାଜନ୍ବିଷୁବେ ସୋମାର୍କଗ୍ରହଣେଷୁ ଚ। ବ୍ଯତୀପାତେଽଯନେ ଚୈବ ଦାନଂ ସ୍ଯାଦକ୍ଷଯଂ ଫଲମ୍॥ 14-115-3 (96733) ରାଜନ୍ନଯନଯୋର୍ମଧ୍ଯେ ବିଷୁବଂ ସମ୍ପ୍ରଚକ୍ଷତେ। ସମେ ରାତ୍ରିଦିନେ ତତ୍ର ସନ୍ଧ୍ଯାଯାଂ ବିଷୁବେ ନୃପ॥ 14-115-4 (96734) ବ୍ରହ୍ମାଽହଂ ଶଙ୍କରଶ୍ଚାପି ତିଷ୍ଠାମଃ ସହିତାଃ ସକୃତ୍। କ୍ରିଯାକରଣକାର୍ଯାଣାମେକୀଭାବତ୍ବକାରଣାତ୍॥ 14-115-5 (96735) ଅସ୍ମାକମେକୀଭୂତାନାଂ ନିଷ୍କଲଂ ପରମଂ ପଦମ୍। ତନ୍ମୁହୂର୍ତଂ ପରଂ ପୁଣ୍ଯଂ ରାଜନ୍ବିଷୁବସଂଜ୍ଞିତମ୍॥ 14-115-6 (96736) ତଦେବାଦ୍ଯକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ପରଂ ବ୍ରହ୍ମେତି କୀର୍ତିତମ୍। ତସ୍ମିନ୍ମୁହୂର୍ତେ ସର୍ବେ ତୁ ଚିନ୍ତଯନ୍ତି ପରଂ ପଦମ୍॥ 14-115-7 (96737) ଦେବାଶ୍ଚ ବସବୋ ରୁଦ୍ରାଃ ପିତରଶ୍ଚାଶ୍ବିନୌ ତଥା। ସାଧ୍ଯାଶ୍ଚ ବିଶ୍ବେ ଗନ୍ଧର୍ବାଃ ସିଦ୍ଧା ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯସ୍ତଥା॥ 14-115-8 (96738) ସୋମାଦଯୋ ଗ୍ରହାଶ୍ଚୈବ ସରିତଃ ସାଗରାସ୍ତଥା। ମରୁତୋତ୍ସରସୋ ନାଗା ଯକ୍ଷରାକ୍ଷସଗୁହ୍ଯକାଃ॥ 14-115-9 (96739) ଏତେ ଚାନ୍ଯେ ଚ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ବିଷୁବେ ସଂଯତେନ୍ଦ୍ରିଯାଃ। ସୋପବାସାଃ ପ୍ରଯତ୍ନେନ ଭବନ୍ତି ଧ୍ଯାନତତ୍ପରାଃ॥ 14-115-10 (96740) ଅନ୍ନଂ ଗାବସ୍ତିଲାନ୍ଭୂମିଂ କନ୍ଯାଦାନଂ ତଥୈବ ଚ। ଗୃହମାଯତନଂ ଧାନ୍ଯଂ ବାହନଂ ଶଯନଂ ତଥା। 14-115-11 (96741) ଯଚ୍ଚାନ୍ଯଚ୍ଚ ମଯା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ତତ୍ପ୍ରଯଚ୍ଛ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଦୀଯତେ ବିଷୁବେଷ୍ବେବଂ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯୋ ବିଶେଷତଃ॥ 14-115-12 (96742) ତସ୍ଯ ଦାନସ୍ଯ କୌନ୍ତେଯ କ୍ଷଯଂ ନୈବୋପପଦ୍ଯତେ। ବର୍ଧତେଽହରହଃ ପୁଣ୍ଯଂ ତଦ୍ଦାନଂ କୋଟିସଂମିତମ୍॥ 14-115-13 (96743) ବିଷୁବେ ସ୍ନପନଂ ଯସ୍ତୁ ମମ କୁର୍ଯାଦ୍ଧରସ୍ଯ ବା। ଅର୍ଚନାଂ ଚ ଯତାନ୍ଯାଯଂ ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-115-14 (96744) ଦଶଜନ୍ମକୃତଂ ପାପଂ ତସ୍ଯ ସଦ୍ଯୋ ବିନଶ୍ଯତି। ଦଶାନାମଶ୍ବମେଧାନାମିଷ୍ଟାନାଂ ଲଭତେ ଫଲମ୍॥ 14-115-15 (96745) ବିମାନଂ ଦିବ୍ଯମାରୂଢଃ କାମରୂପୀ ଯଥାସୁଖମ୍। ସ ଯାତି ମାମକଂ ଲୋକଂ ରୁଦ୍ରଲୋକମଥାପି ବା॥ 14-115-16 (96746) ତତ୍ରସ୍ଥୈର୍ଦେବଗନ୍ଧର୍ବେର୍ଗୀଯମାନୋ ଯଥାସୁଖମ୍। ଦିବ୍ଯବର୍ଷସହସ୍ରାଣି କୋଟିମେକଂ ତୁ ମୋଦତେ॥ 14-115-17 (96747) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଲୋକେ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ। ଚତୁର୍ଣାମପି ବେଦାନାଂ ପାରଗୋ ବ୍ରହ୍ମିବିଦ୍ଭବେତ୍॥ 14-115-18 (96748) ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ଯଗ୍ରହେ ବ୍ଯୋମ୍ନି ମମ ବା ଶଙ୍କରସ୍ଯ ବା। ଗାଯତ୍ରୀଂ ମାମିକାଂ ବାଽପି ଜପେଦ୍ଯଃ ଶଙ୍କରସ୍ଯ ବା॥ 14-115-19 (96749) ଶଙ୍ଖର୍ତୂର୍ଯସ୍ବନୈଶ୍ଚୈବ କାଂସ୍ଯଘଣ୍ଟାସ୍ବନୈରପି। କାରଯେତ୍ତୁ ଧ୍ବନିଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ତସ୍ଯ ପୁଣ୍ଯଫଲଂ ଶୃଣୁ॥ 14-115-20 (96750) ଗାନ୍ଧର୍ବୈର୍ହୋମଜପ୍ଯୈଶ୍ଚ ଜପ୍ତୈରୁତ୍କୃଷ୍ଟନାମଭିଃ। ଦୁର୍ବଲୋପି ଭବେଦ୍ରାହୁଃ ସୋମଶ୍ଚ ବଲବାନ୍ଭବେତ୍॥ 14-115-21 (96751) ସୂର୍ଯେନ୍ଦୂପପ୍ଲବେ ଚୈବ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଦୀଯତେ। ତତ୍ସହସ୍ରଗୁଣଂ ଭୂତ୍ବା ଦାଂତାରମୁପତିଷ୍ଠତି॥ 14-115-22 (96752) ମହାପାତକଯୁକ୍ତୋପି ଯଦ୍ଯପି ସ୍ଯାନ୍ନରୋତ୍ତମ। ନିଷ୍ପାପସ୍ତତ୍କ୍ଷଣାଦେବ ତେନ ଦାନେନ ଜାଯତେ॥ 14-115-23 (96753) ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ଯପ୍ରକାଶେନ ବିମାନେନ ବିରାଜତା। ଯାତି ସୋମପୁରଂ ରମ୍ଯଂ ସେବ୍ଯମାନୋପ୍ସରୋଗଣୈଃ॥ 14-115-24 (96754) ଯାବଦୃକ୍ଷାଣି ତିଷ୍ଠନ୍ତି ଗଗନେ ଶଶିନା ସହ। ତାବତ୍କାଲଂ ସ ରଜେନ୍ଦ୍ର ସୋମଲୋକେ ମହୀଯତେ॥ 14-115-25 (96755) ତତଶ୍ଚାପି ଚ୍ଯୁତଃ କାଲାଦିହ ଲୋକେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ବେଦବେଦାଙ୍ଗବିଦ୍ବିପ୍ରଃ କୋଟୀଧନପତିର୍ଭବେତ୍॥ 14-115-26 (96756) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-115-27x (8007) ଭଗବଂସ୍ତବ ଗାଯତ୍ରୀ ଜପ୍ଯତେ ଚ କଥଂ ବିଭୋ। କିଂ ବା ତସ୍ଯ ଫଳଂ ଦେବ ମମାଚକ୍ଷ୍ବ ସୁରେଶ୍ବର॥ 14-115-27 (96757) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-115-28x (8008) ଦ୍ବାଦଶ୍ଯାଂ ବିଷୁବେ ଚୈବ ଚନ୍ଦ୍ରସୂର୍ଯଗ୍ରହେ ତଥା। ଅଯନେ ଶ୍ରବଣେ ଚୈବ ବ୍ଯତୀପାତେ ତଥୈବ ଚ॥ 14-115-28 (96758) ଅଶ୍ବତ୍ତଦର୍ଶନେ ଚୈବ ତଥା ମଦ୍ଦର୍ଶନେଽପି ଚ। ଜପ୍ଯା ତୁ ମମ ଗାଯତ୍ରୀ ଚାଥବାଽଷ୍ଟାକ୍ଷରଂ ନୃପ। ଆର୍ଜିତଂ ଦୁଷ୍କୃତଂ ତସ୍ଯ ନାଶଯେନ୍ନାତ୍ର ସଂଶଯଃ॥ 14-115-29 (96759) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-115-30x (8009) ଅଶ୍ବତ୍ଥଦର୍ଶନଂ ଚୈବ କିଂ ତ୍ବଦ୍ଦର୍ଶନସଂମିତମ୍। ଏତତ୍କଥଯ ମେ ଦେବ ପରଂ କୌତୂହଲଂ ହି ମେ॥ 14-115-30 (96760) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-115-31x (8010) ଅହମଶ୍ବତ୍ଥରୂପେଣ ପାଲଯାମି ଜଗତ୍ତ୍ରଯମ୍। ଅସ୍ବତ୍ଥୋ ନ ସ୍ଥିତୋ ଯତ୍ର ନାହଂ ତତ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ॥ 14-115-31 (96761) ଯତ୍ରାହଂ ସଂସ୍ଥିତୋ ରାଜନ୍ନସ୍ବତ୍ଥଶ୍ଚାପି ତିଷ୍ଠତି। ଯସ୍ତ୍ବେନମର୍ଚଯେଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ସ ମାଂ ସାକ୍ଷାତ୍ସମର୍ଚତି॥ 14-115-32 (96762) ଯସ୍ତ୍ବେନଂ ପ୍ରହରେତ୍କୋପାନ୍ମାମେବ ପ୍ରହରେତ୍ତୁ ସଃ। ତସ୍ମାତ୍ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ କୁର୍ଯାନ୍ନ ଚିନ୍ଦ୍ଯାଦେନମନ୍ବହମ୍॥ 14-115-33 (96763) ବ୍ରତସ୍ଯ ପାରଣଂ ତୀର୍ଥମାର୍ଜବଂ ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ। ଦେବଶୁଶ୍ରୂଷଣଂ ତୀର୍ତଚଂ ଗୁରୁଶୁଶ୍ରୂଷଣଂ ତଥା॥ 14-115-34 (96764) ପିତୃଶୁଶ୍ରୂଷଣଂ ତୀର୍ଥଂ ମାତୃଶୁଶ୍ରୂଷଣଂ ତଥା। ଦାରାଣାଂ ତୋଷଣଂ ତୀର୍ତଂ ଗାର୍ହସ୍ଥ୍ଯଂ ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-115-35 (96765) ଆତିଥେଯଃ ପରଂ ତୀର୍ଥଂ ବ୍ରହ୍ମତୀର୍ଥଂ ସନାତନମ୍। ବ୍ରହ୍ମିଚର୍ଯଂ ପରଂ ତୀର୍ତଂ ତ୍ରେତାଗ୍ନିସ୍ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-115-36 (96766) ମୂଲଂ ଧର୍ମଂ ତୁ ବିଜ୍ଞାଯ ମନସ୍ତତ୍ରାବଧାର୍ଯତାମ୍॥ ଗଚ୍ଛ ତୀର୍ଥାନି କୌନ୍ତେଯ ଧର୍ମୋ ଧର୍ମେଣ ବର୍ଧତେ॥ 14-115-37 (96767) ଦ୍ବିବିଧଂ ତୀର୍ଥମିତ୍ଯାହୁଃ ସ୍ଥାବରଂ ଜଙ୍ଗମଂ ତଥା। ସ୍ତାବରାଜ୍ଜଙ୍ଗମଂ ତୀର୍ଥଂ ତତୋ ଜ୍ଞାନପରିଗ୍ରହଃ॥ 14-115-38 (96768) କର୍ମ୍ଣାଽପି ବିଶୁଦ୍ଧସ୍ଯ ପୁରୁଷସ୍ଯେହ ଭାରତ। ହୃଦଯେ ସର୍ବତୀର୍ଥାନି ତୀର୍ଥଭୂତଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-115-39 (96769) ଗୁରୁତୀର୍ଥଂ ପରଂ ଜ୍ଞାନମତସ୍ତୀର୍ତଂ ନ ବିଦ୍ଯତେ। ଜ୍ଞାନତୀର୍ତଂ ପରଂ ତୀର୍ତଂ ବ୍ରହ୍ମତୀର୍ତଂ ସନାତନମ୍॥ 14-115-40 (96770) କ୍ଷମା ତୁ ପରମଂ ତୀର୍ତଂ ସର୍ବତୀର୍ଥେଷୁ ପାଣ୍ଡବ। କ୍ଷମାବତାମଯଂ ଲୋକଃ ପରଶ୍ଚୈବ କ୍ଷମାବତାମ୍॥ 14-115-41 (96771) ମାନିତୋଽମାନିତୋ ବାଽପି ପୂଜିତୋଽପୂଜିତୋପି ବା। ଆକ୍ରୁଷ୍ଟସ୍ତର୍ଜିତୋ ବାଽପି କ୍ଷମାବାଂସ୍ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-115-42 (96772) କ୍ଷମା ଯଶଃ କ୍ଷମା ଦାନଂ କ୍ଷମା ଯଜ୍ଞଃ କ୍ଷମା ଦମଃ। କ୍ଷମାଽହିଂସା କ୍ଷମା ଧର୍ମଃ କ୍ଷମା ଚେନ୍ଦ୍ରିଯନିଗ୍ରହଃ॥ 14-115-43 (96773) କ୍ଷମା ଦଯା କ୍ଷମା ଯଜ୍ଞଃ କ୍ଷମଯୈବ ଧୃତଂ ଜଗତ୍। କ୍ଷମାବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ଦେବଃ କ୍ଷମାବାନ୍ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବରଃ॥ 14-115-44 (96774) କ୍ଷମାବାନାପ୍ନୁଯାତ୍ସ୍ବର୍ଗଂ କ୍ଷମାବାନାପ୍ନୁଯାଦ୍ଯଶଃ। କ୍ଷମାବାନ୍ପ୍ରାପ୍ନୁଯାନ୍ମୋକ୍ଷଂ ତସ୍ମାତ୍ସାଦ୍ଯୁଃ ସ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-115-45 (96775) ଆତ୍ମା ନଦୀ ଭାରତପୁଣ୍ଯତୀର୍ଥ- ମାତ୍ମା ତୀର୍ଥଂ ସର୍ବତୀର୍ଥପ୍ରଧାନମ୍। ଆତ୍ମା ଯଜ୍ଞଃ ସତତଂ ମନ୍ଯତେ ବୈ ସ୍ବର୍ଗୋ ମୋକ୍ଷଃ ସର୍ବମାତ୍ମନ୍ଯଧୀନମ୍॥ 14-115-46 (96776) ଆଚାରନୈର୍ମଲ୍ଯମୁପାଗତେନ ସତ୍ଯକ୍ଷମାନିସ୍ତୁଲଶୀତଲେନ। ଜ୍ଞାନାଂବୁନା ସ୍ନାତି ହି ନିତ୍ଯମେବଂ କିଂ ତସ୍ଯ ଭୂଯଃ ସଲିଲେନ ତୀର୍ଥମ୍॥ 14-115-47 (96777) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-115-48x (8011) ଭଗବନ୍ସର୍ବପାପଘ୍ନଂ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତମଦୁଷ୍କରମ୍। ତ୍ବଦ୍ଭକ୍ତସ୍ଯ ସୁରଶ୍ରେଷ୍ଠ ମମ ତ୍ବଂ ବକ୍ତୁମର୍ହସି॥ 14-115-48 (96778) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-115-49x (8012) ରହଲସ୍ଯମିଦମତ୍ଯର୍ଥମଶ୍ରାବ୍ଯଂ ପାପକର୍ମଣାମ୍। ଅଧାର୍ମିକାଣାମଶ୍ରାବ୍ଯଂ ପ୍ରାଯଶ୍ଚିତ୍ତଂ ବ୍ରବୀମି ତେ॥ 14-115-49 (96779) ପାବନଂ ବ୍ରାହ୍ମମଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ବା ମଦ୍ଗତେନାନ୍ତରାତ୍ମନା। ନମୋ ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯଦେବାଯେତ୍ଯଭିବାଦନମାଚରେତ୍॥ 14-115-50 (96780) ପ୍ରଦକ୍ଷିଣଂ ଚ ଯଃ କୁର୍ଯାତ୍ପୁନରଷ୍ଟାକ୍ଷରେଣ ତୁ। ତେନ ତୁଷ୍ଟେନ ବିପ୍ରେଣି ତତ୍ପାପଂ କ୍ଷପଯାମ୍ଯହମ୍॥ 14-115-51 (96781) ପୋତ୍ରକୃଷ୍ଟାଂ ବରାହସ୍ଯ ମୃତ୍ତିକାଂ ଶିରସା ବହନ୍। ପ୍ରାଣାଯାମଶତଂ କୃତ୍ବା ନରଃ ପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-115-52 (96782) ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତଶଙ୍ଖାଦ୍ବା କପିଲାଶୃଙ୍ଗତୋପି ବା। ପ୍ରାକ୍ସ୍ରୋତସଂ ନଦୀଂ ଗତ୍ବା ମମାଯତନସଂନିଧୌ॥ 14-115-53 (96783) ସଲିଲେନ ତୁ ଯଃ ସ୍ନାଯାତ୍ସକୃଦେବ ରବିଗ୍ରହେ। ତସ୍ଯ ଯତ୍ସଂଚିତଂ ପାପଂ ତତ୍କ୍ଷଣାଦେବ ନଶ୍ଯତି॥ 14-115-54 (96784) ମସ୍ତକାନ୍ନିସ୍ସୃତୈସ୍ତୋଯୈଃ କପିଲାଯା ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଗୋମୂତ୍ରେଣାପି ଯଃ ସ୍ନାଯାଦ୍ରୋହିଣ୍ଯାଂ ମମ ବା ଦିନେ। ବିପ୍ରପାଦଚ୍ଯୁତୈର୍ବାଽପି ତୋଯୈଃ ପାପଂ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି॥ 14-115-55 (96785) ନମସ୍ଯେଦ୍ଯସ୍ତୁ ମଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ଶିଂଶୁମାରଂ ପ୍ରଜାପତିମ୍। ଚତୁର୍ଦଶାଙ୍ଗସଂଯୁକ୍ତଂ ତସ୍ଯ ପାପଂ ପ୍ରଣସ୍ଯତି॥ 14-115-56 (96786) ତତଶ୍ଚତୁର୍ଦଶାଙ୍ଗାନି ଶୃଣୁ ତସ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଶିରୋ ଧର୍ମୋ ହନୁର୍ବ୍ରହ୍ମା ବୃଷାବୁତ୍ତରଦକ୍ଷିଣୌ॥ 14-115-57 (96787) ହୃଦଯଂ ତୁ ଭବେଦ୍ବିଷ୍ଣୁରଂସୌ ସ୍ଯାତାଂ ତଥାଽଶ୍ବିନୌ। ଅତ୍ରିର୍ମଧ୍ଯଂ ଭବେଦ୍ରାଜଁଲ୍ଲିଙ୍ଗଂ ସଂବତ୍ସରଂ ଭବେତ୍॥ 14-115-58 (96788) ମିତ୍ରାବରୁଣକୌ ପାଦାବୂରୁଦ୍ବନ୍ଦ୍ବଂ ହୁତାଶନଃ। ତତଃ ପଶ୍ଚାଦ୍ଭବେଦିନ୍ଦ୍ରସ୍ତତଃ ପଶ୍ଚାତ୍ପ୍ରଜାପତିଃ॥ 14-115-59 (96789) ଅଭଯଂ ଚ ତତଃ ପଶ୍ଚାତ୍ସ ଏବ ଧ୍ରୁବସଂଜ୍ଞିକଃ। ଏତାନ୍ଯଙ୍ଗାନି ସର୍ବାଣି ଶିଂଶୁମାରପ୍ରଜାପତେଃ॥ 14-115-60 (96790) ବିବେତ୍ତୁ ପଞ୍ଚଗବ୍ଯଂ ଯଃ ପୌର୍ଣମାସ୍ଯାମୁପୋଷ୍ଯ ତୁ। ତସ୍ଯ ନଶ୍ଯତି ଯତ୍ପାପଂ ତତ୍ପାପଂ ପୂର୍ବସଂଚିତମ୍॥ ତଥୈବ ବ୍ରହ୍ମକୂର୍ଚ ତୁ ସମନ୍ତ୍ରଂ ତୁ ପୃଥକ୍ପୃଥକ୍। 14-115-61 (96791) ମାସିମାସି ବିବେଦ୍ଯସ୍ତୁ ତସ୍ଯ ପାପଂ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି॥ ପାତ୍ରଂ ଚ ବ୍ରହ୍ମକୂର୍ଚଂ ଚ ଶୃଣୁ ତତ୍ର ଚ ଭାରତ। 14-115-62 (96792) ପାଲାଶଂ ପଦ୍ମପତ୍ରଂ ଚ ତାମ୍ରଂ ବାଽଥ ହିରଣ୍ଯଯମ୍। ସାଦଯିତ୍ବା ତୁ ଗୃହ୍ଣୀଯାତ୍ତତ୍ତୁ ପାତ୍ରମୁଦାହୃତମ୍॥ 14-115-63 (96793) ଗାଯତ୍ର୍ଯା ଗୃହ୍ଣତେ ମୂତ୍ରଂ ଗନ୍ଧଦ୍ବାରେତି ଗୋମଯମ୍। ଆପ୍ଯାଯସ୍ବେତି ଚ କ୍ଷୀରଂ ଦଧିକ୍ରାଣ୍ବେତି ବୈ ଦଧି॥ 14-115-64 (96794) ତେଜୋସିଶୁକ୍ଲମିତ୍ଯାଜ୍ଯଂ ଦେବସ୍ଯତ୍ବେତି କୁଶୋଦକମ୍। ଆପୋହିଷ୍ଠେତ୍ଯୃଚା ଗୃହ୍ଯି ଯବଚୂର୍ଣଂ ଯଥାବିଧି॥ 14-115-65 (96795) ବ୍ରହ୍ମଣେ ଚ ଯଥା ହୁତ୍ବା ସମିଦ୍ଧେ ଚ ହୁତାଶନେ। ଆଲୋଡ୍ଯ ପ୍ରଣବେନୈବ ନିର୍ମଥ୍ଯ ପ୍ରଣବେନ ତୁ॥ 14-115-66 (96796) ଉଦ୍ଧୃତ୍ଯ ପ୍ରଣବେନୈବ ପିବେତୁ ପ୍ରଣବେନ ତୁ। ମହତାଽପି ସ ପାପେନ ତ୍ବଚେବାହିର୍ବିମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-115-67 (96797) ଭଦ୍ରଂ ନ ହତି ଯଃ ପାଦଂ ପଠନ୍ନୃକ୍ସହିତାଂ ତଦା। ଅନ୍ତର୍ଜଲେ ବାଽଭ୍ଯାଦିତ୍ଯେ ତସ୍ଯ ପାପଂ ପ୍ରଣଶ୍ଯତି॥ 14-115-68 (96798) ମମ ସୂକ୍ତଂ ଜପେଦ୍ଯସ୍ତୁ ନିତ୍ଯଂ ମଦ୍ଗତମାନସଃ। ନ ପାପେନ ସ ଲିପ୍ଯେତ ପଦ୍ମପତ୍ରମିବାଂଭସା॥ ॥ 14-115-69 (96799) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପ୍ରର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ପଞ୍ଚଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 115 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 116

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.116. ଅଧ୍ଯାଯଃ 116

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ଭକଗବଦ୍ଭକ୍ତିସୌଶୀଲ୍ଯାଦ୍ଯଭାବେ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାମପି ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରସ୍ବାଧ୍ଯାଯାଧ୍ଯଯନାଦିସତ୍କର୍ମଣାମପି ବୈଫଲ୍ଯସ୍ଯ ଶୂଦ୍ରାଣାମପି ଭକ୍ତ୍ଯାଦିମତାଂ ସ୍ବୋଚିତକିଂଚିତ୍କର୍ମଣାମପି ସାଫଲ୍ଯସ୍ଯ ଚ କଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। କୀଦୃଶା ବ୍ରାହ୍ମଣାଃ ପୁଣ୍ଯା ଭାବଶୁଦ୍ଧାଃ ସୁରେଶ୍ବର। ଯତ୍କର୍ମ ସଫଲଂ ନେତି କଥଯସ୍ଯ ମମାନଘ॥ 14-116-1 (96800) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-116-2x (8013) ଶୃଣୁ ପାଣ୍ଡବ ତତ୍ସର୍ବଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ ଯଥାକ୍ରମମ୍। ସଫଲଂ ନିଷ୍ଫଲଂ ଚୈବ ତେଷାଂ କର୍ମ ବ୍ରବୀମି ତେ॥ 14-116-2 (96801) ତ୍ରିଦଣ୍ଡଧାରଣଂ ମୌନଂ ଜଟାଧାରଣମୁଣ୍ଡନମ୍। ବଲ୍କଲାଜିନସଂବାସୋ ବ୍ରତଚର୍ଯାଽଭିଷେଚନମ୍॥ 14-116-3 (96802) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ଗୃହେ ବାସଃ ସ୍ବାଧ୍ଯାଯଂ ଦାରସତ୍କ୍ରିଯା। ସର୍ବାଣ୍ଯେତାନି ବୈ ମିଥ୍ଯା ଯଦି ଭାବୋ ନ ନିର୍ମଲଃ॥ 14-116-4 (96803) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରଂ ବୃଥା ରାଜନ୍ବୃଥା ବେଦାସ୍ତଥୈବ ଚ। ଶୀଲେନ ଦେବାସ୍ତୁଷ୍ଯନ୍ତି ଶ୍ରୁତଯସ୍ତତ୍ର କାରଣମ୍॥ 14-116-5 (96804) କ୍ଷାନ୍ତଃ ଦାନ୍ତଂ ଜିତକ୍ରୋଧଂ ଜିତାତ୍ମାନଂ ଜିତେନ୍ଦ୍ରିଯମ୍। ତମଗ୍ର୍ଯଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ମନ୍ଯେ ଶେଷାଃ ଶୂଦ୍ରା ଇତି ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-116-6 (96805) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରବ୍ରତପରାନ୍ସ୍ବାଧ୍ଯାଯନିରତାଞ୍ଶୁଚୀନ୍। ଉପବାସରତାନ୍ଦାନ୍ତାଂସ୍ତାଦେବା ବ୍ରାହ୍ମଣାନ୍ବିଦୁଃ॥ 14-116-7 (96806) ନ ଜାତ୍ଯା ପୁଜୀତୋ ରାଜନ୍ଗୁଣାଃ କଲ୍ଯାଣକାରଣାଃ। ଚଣ୍ଡାଲମପି ବୃତ୍ତସ୍ଥଂ ତଂ ଦେବା ବ୍ରାହ୍ମଣଂ ବିଦୁଃ॥ 14-116-8 (96807) ମନଶ୍ଶୌଚଂ କର୍ମଶୌଚଂ କୁଲଶୌଚଂ ଚ ଭାରତ। ଶରୀରଶୌଚଂ ବାକ୍ଛୌଚଂ ଶୌଚଂ ପଞ୍ଚବିଧଂ ସ୍ମୃତମ୍॥ 14-116-9 (96808) ପଞ୍ଚସ୍ବେତେଷୁ ଶୌଚେଷୁ ହୃଦିଂ ଶୌଚଂ ବିଶିଷ୍ଯତେ। ହୃଦଯସ୍ଯ ଚ ଶୌଚେନ ସ୍ବର୍ଗଂ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ମାନବାଃ॥ 14-116-10 (96809) ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରପରିଭ୍ରଷ୍ଟଃ ପ୍ରସକ୍ତଃ କ୍ରଯବିକ୍ରଯୈଃ। ବର୍ଣସଙ୍କରକର୍ତା ଚ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ବୃଷଲୈଃ ସମଃ॥ 14-116-11 (96810) ଯସ୍ଯ ବେଦଶ୍ରୁତିର୍ନଷ୍ଟା କର୍ଷକଶ୍ଚାପି ଯୋ ଦ୍ବିଜଃ। ବିକର୍ମସେବୀ କୌନ୍ତେଯ ସ ବୈ ବୃଷଲ ଉଚ୍ଯତେ॥ 14-116-12 (96811) ବୃଷୋ ହି ଧର୍ମୋ ବିଜ୍ଞେଯସ୍ତସ୍ଯ ଯଃ କୁରୁତେ ଲଯମ୍। ବୃଷଲଂ ତଂ ବିଦୁର୍ଦେବା ନିକୃଷ୍ଟଂ ଶ୍ବପଚାଦପି॥ 14-116-13 (96812) ସ୍ତୁତିଭିର୍ବ୍ରହ୍ମଗୀତାଭିର୍ଯଃ ଶୂଦ୍ରଂ ସ୍ତୌତି ମାନବଃ। ନ ତୁ ମାଂ ସ୍ତୌତି ପାପାତ୍ମା ସ ତୁ ଚଣ୍ଡାଲତଃ ସମଃ॥ 14-116-14 (96813) ଶ୍ବଦୃତୌ ତୁ ଯଥା କ୍ଷୀରଂ ବ୍ରହ୍ମ ବୈ ବୃଷଲେ ତଥା। ଦୁଷ୍ଟତାମେତି ତତ୍ସର୍ବଂ ଶୁନା ଲୀଢଂ ହବିର୍ଯଥା॥ 14-116-15 (96814) ଅଙ୍ଗାନି ବେଦାଶ୍ଚତ୍ବାରୋ ମୀମାଂସାନ୍ଯାଯବିସ୍ତରଃ। ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ରଂ ପୁରାଣଂ ଚ ବିଦ୍ଯା ହ୍ଯେତାଶ୍ଚତୁର୍ଦଶ॥ 14-116-16 (96815) ଯାନ୍ଯୁକ୍ତାନି ମଯା ସମ୍ଯଗ୍ବିଦ୍ଯାସ୍ଥାନାନି ଭାରତ। ଉତ୍ପନ୍ନାନି ପବିତ୍ରାଣି ଭୁବନାର୍ଥଂ ତଥୈବ ଚ॥ 14-116-17 (96816) ତସ୍ମାତ୍ତାନି ନ ଶୂଦ୍ରସ୍ଯ ସ୍ପ୍ରଷ୍ଟବ୍ଯାନି ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ସର୍ବଂ ତ୍ରୀଣ୍ଯପବିତ୍ରାଣି ପଞ୍ଚାମେଧ୍ଯାନି ଭାରତ। 14-116-18 (96817) ଶ୍ବା ଚ ଶୂଦ୍ରଃ ଶ୍ବପାକଶ୍ଚ ଅପବିତ୍ରାଣି ପାଣ୍ଡବ॥ ଗାଯକଃ କୁକ୍କୁଟୋ ଯୂପୋ ହ୍ଯୁଦକ୍ଯା ବୃଷଲୀପତିଃ। 14-116-19 (96818) ପ଼ଞ୍ଚୈତେ ସ୍ଯୁରମେଧ୍ଯାଶ୍ଚ ସ୍ପ୍ରଷ୍ଟବ୍ଯା ନ କଦାତନ। ସ୍ପୃଷ୍ଟ୍ବୈତାନଷ୍ଟ ବୈ ବିପ୍ରଃ ସଚେଲୋ ଜଲମାବିଶେତ୍॥ 14-116-20 (96819) ମଦ୍ଭକ୍ତାଞ୍ଶୂଦ୍ରସାମାନ୍ଯାଦବମନ୍ଯନ୍ତି ଯେ ନରାଃ। ନରକେଷ୍ବେବ ତିଷ୍ଠନ୍ତି ବର୍ଷକୋଟିଂ ନରାଧମାଃ॥ 14-116-21 (96820) ଚଣ୍ଡାଲମପି ମଦ୍ଭକ୍ତଂ ନାବମନ୍ଯେତ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍। ଅବମାନାତ୍ପତନ୍ତ୍ଯେବ ନରକେ ରୌରବେ ନରାଃ॥ 14-116-22 (96821) ମମ ଭକ୍ତସ୍ଯ ଭକ୍ତେଷୁ ପ୍ରୀତିରଭ୍ଯଧିକା ମମ। ତସ୍ମାନ୍ମଦ୍ଭକ୍ତଭକ୍ତାଶ୍ଚ ପୂଜନୀଯା ବିଶେଷତଃ॥ 14-116-23 (96822) କୀଟପକ୍ଷିମୃଗାଣାଂ ଚ ମଯି ସଂନ୍ଯସ୍ତଚେତସାମ୍। ଊର୍ଧ୍ବାମେବ ଗତିଂ ବିଦ୍ଧି କିଂ ପୁନର୍ଜ୍ଞାନିନାଂ ନୃଣାମ୍॥ 14-116-24 (96823) ପତ୍ରଂ ବାଽପ୍ଯଥବା ପୁଷ୍ପଂକ ଫଲଂ ବାଽପ୍ଯପ ଏବ ବା। ଦଦାତି ମମ ଶୂଦ୍ରୋ ଯଚ୍ଛିରସା ଧାରଯାମି ତତ୍॥ 14-116-25 (96824) ବିପ୍ରାନେବାର୍ଚଯେଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ଶୂଦ୍ରପ୍ରାଯାଂଶ୍ଚ ମତ୍ପ୍ରିଯାନ୍। ତେଷାଂ ତେନୈବ ରୂପେଣ ପୂଜାଂ ଗୃହ୍ଣାମି ଭାରତ॥ 14-116-26 (96825) ବେଦୋତ୍ତେନୈବ ମାର୍ଗେଣ ସର୍ବଭୂତହୃଦି ସ୍ଥିତମ୍। ମାମର୍ଚଯନ୍ତି ଯେ ପିପ୍ରା ମତ୍ସାଯୁଜ୍ଯଂ ବ୍ରଜନ୍ତି ତେ॥ 14-116-27 (96826) ମଦ୍ଭକ୍ତାନାଂ ହିତାଯୈବ ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବଃ କୃତୋ ମଯା। ପ୍ରଦୁର୍ଭାବକୃତା କାଚିଦର୍ଚନୀଯା ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-116-28 (96827) ଆସାମନ୍ଯତମାଂ ମୂର୍ତିଂ ଯୋ ମଦ୍ଭକ୍ତ୍ଯା ସମର୍ଚତି। ତେନୈବ ପରିତୁଷ୍ଟୋଽହଂ ଭବିଷ୍ଯାମି ନ ସଂଶଯଃ॥ 14-116-29 (96828) ମୃଦା ଚ ମଣିରତ୍ନୈଶ୍ଚ ତାମ୍ରେଣ ରଜତେନ ଚ। କୃତ୍ବା ପ୍ରତିକୃତିଂ କୁର୍ଯାଦର୍ଚନାଂ କାଞ୍ଚନେନ ବା। ପୁଣ୍ଯଂ ଦଶଗୁଣଂ ବିଦ୍ଯାଦେତେଷାମୁତ୍ତରୋତ୍ତରମ୍॥ 14-116-30 (96829) ଜପକାମୋ ଭବେଦ୍ରାଜା ବିଦ୍ଯାକାମୋ ଦ୍ବିଜୋତ୍ତମଃ। ବୈଶ୍ଯୋ ବା ଧନକାମସ୍ତୁ ଶୂଦ୍ରଃ ସୁଖଫଲପ୍ରିଯଃ। ସର୍ବକାମାଃ ସ୍ତ୍ରିଯୋ ବାଽପି ସର୍ବାନ୍କାମାନବାପ୍ନୁଯୁଃ॥ ॥ 14-116-31 (96830) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଷୋଡଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 116 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 117

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.117. ଅଧ୍ଯାଯଃ 117

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତ୍ଯଶ୍ବତ୍ଥଗୋବ୍ରାହ୍ମଣମହିମପ୍ରଶଂସନପୂର୍ବକଂ ବ୍ରାହ୍ମଣଭ୍ରଂଶକଦୁଷ୍କର୍ମକଥନମ୍॥ 1 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। କୀଦୃଶାନାଂ ତୁ ଶୂଦ୍ରାଣାଂ ନାନୁଗୃହ୍ଣାସି ଚାର୍ଚନମ୍। ଉଦ୍ବେଗସ୍ତବ କସ୍ମାଦ୍ଧି ତନ୍ମେ ବ୍ରୂହି ସୁରେଶ୍ବର॥ 14-117-1 (96831) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-117-2x (8014) ଅବ୍ରତେନାପ୍ଯଭକ୍ତେନ ସ୍ପୃଷ୍ଟାଂ ଶୂଦ୍ରେଣ ଚାର୍ଚନାମ୍। ତାଂ ବର୍ଜଯାମି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଶ୍ବପାକବିହିତାମିବ॥ 14-117-2 (96832) ନନ୍ବହଂ ଶଙ୍କରଶ୍ଚାପି ଗାବୋ ବିପ୍ରାସ୍ତଥୈବ ଚ। ଅଶ୍ବତ୍ଥୋଽମରରୂପଂ ହି ତ୍ରଯମେତଦ୍ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-117-3 (96833) ଏତତ୍ତ୍ରଯଂ ହି ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ନାବମନ୍ଯେତ କର୍ହିଚିତ୍। ଅବମାନିତମେତତ୍ତୁ ଦହତ୍ଯାସପ୍ତମଂ କୁଲମ୍॥ 14-117-4 (96834) ଅଶ୍ବତ୍ଥୋ ବ୍ରାହ୍ମଣା ଗାବୋ ମନ୍ମଯାସ୍ତାରଯନ୍ତି ହି। ତସ୍ମାଦେତତ୍ପ୍ରଯତ୍ନେନ ତ୍ରଯଂ ପୂଜଯ ପାଣ୍ଡବ॥ 14-117-5 (96835) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-117-6x (8015) ବ୍ରାହ୍ମଣେନୈବ ଦେହେନ କଥଂ ଶୂଦ୍ରତ୍ବମାପ୍ନୁଯାତ୍। ବ୍ରହ୍ମ ବା ନଶ୍ଯତି କଥଂ ବକ୍ତୁଂ ଦେବ ତ୍ବମର୍ହସି॥ 14-117-6 (96836) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-117-7x (8016) କୂପସ୍ନାନଂ ତୁ ଯୋ ବିପ୍ରଃ କୁର୍ଯାଦ୍ଦ୍ବାଦଶବାର୍ଷିକମ୍। ସ ତେନୈବ ଶରୀରେଣ ଶୂଦ୍ରତ୍ବଂ ଯାତ୍ଯସଂଶଯମ୍॥ 14-117-7 (96837) ଯସ୍ତୁ ରାଜାଶ୍ରଯେଣୈବ ଜୀବେଦ୍ଦ୍ବାଦଶବାର୍ଷିକମ୍। ସ ଶୂଦ୍ରତ୍ବଂ ବ୍ରଜେଦ୍ବିପ୍ରୋ ବେଦାନାଂ ପାରଗୋପି ସନ୍॥ 14-117-8 (96838) ପତ୍ତନେ ନଗରେ ବାଽପି ଯୋ ଦ୍ବାଦଶସମା ବସେତ୍। ସ ଶୂଦ୍ରତ୍ବଂ ବ୍ରଜେଦ୍ବିପ୍ରୋ ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-117-9 (96839) ଉତ୍ପାଦଯତି ଯଃ ପୁତ୍ରଂ ଶୂଦ୍ରାଯାଂ କାମମୋହିତଃ। ତସ୍ଯ କାଯଗତଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦ୍ଯ ଏବ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-117-10 (96840) ଯଃ ସୋମଲତିକାଂ ବିପ୍ରଃ କେବଲଂ ଭକ୍ଷଯେଦ୍ବୃଥା। ତସ୍ଯ କାଯଗତଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦ୍ଯ ଏବ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-117-11 (96841) ମୈଥୁନଂ କୁରୁତେ ଯସ୍ତୁ ଜିହ୍ବାଯାଂ ବ୍ରାହ୍ମଣୋ ନୃପ। ତସ୍ଯ କାଯଗତଂ ବ୍ରହ୍ମ ସଦ୍ଯ ଏବ ବିନଶ୍ଯତି॥ 14-117-12 (96842) ବିପ୍ରତ୍ବଂ ଦୁର୍ଲଭଂ ପ୍ରାପ୍ଯ ଦୁର୍ମର୍ଗୈରେବମାଦିଭିଃ। ବିନାଶଯନ୍ତି ଯେ ତତ୍ତୁ ତାଞ୍ଶୋଚାମି ଯୁଧିଷ୍ଠିର॥ 14-117-13 (96843) ତସ୍ମାତ୍ସର୍ବପ୍ରତ୍ନେନ ମତ୍ପ୍ରିଯୋ ଯୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଜାତିଭ୍ରଂଶକରଂ କର୍ମ ନ କୁର୍ଯାଦୀଦୃଶଂ ଦ୍ବିଜଃ॥ ॥ 14-117-14 (96844) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ସପ୍ତଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 117 ॥
ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ - ଅଧ୍ଯାଯ 118

॥ ଶ୍ରୀଃ ॥

14.118. ଅଧ୍ଯାଯଃ 118

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Topics

କୃଷ୍ଣେନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଂପ୍ରତି ପାଲାଶବିଧିପ୍ରକାରକଥନମ୍॥ 1 ॥ ତଥା ତୀର୍ଥାଟନାସମର୍ଥାନାଂ ତତ୍ପ୍ରତିନିଧିତୀର୍ଥାନୁବର୍ଣନମ୍॥ 2 ॥ ତଥା ଭଗବଦ୍ଭକ୍ତଲକ୍ଷଣକଥନପୂର୍ବକଂ ତତ୍ପ୍ରଶଂସନମ୍॥ 3 ॥ ତତା ସ୍ବସ୍ଯ ସର୍ବୋତ୍ତମତ୍ବକଥନପୂର୍ବକଂ ସ୍ବୋକ୍ତଧ୍ରମଶ୍ରବଣସ୍ଯ ଫଲକଥନମ୍॥ 4 ॥ ତତୋ ଯୁଧିଷ୍ଠିରାଦ୍ଯାମନ୍ତ୍ରପୂର୍ବକଂ ଦାରୁକୋପନୀତରଥାରୋହଣେନ ଦ୍ବାରକାଂପ୍ରତି ଗମନମ୍॥ 5 ॥

Mahabharata - Ashvamedhika Parva - Chapter Text

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। ଦେଶାନ୍ତରଗତେ ବିପ୍ରେ ସଂଯୁକ୍ତେ କାଲଧର୍ମଣା। ଶରୀରନାଶେ ସଂପ୍ରାପ୍ତେ କଥଂ ପ୍ରେତତ୍ବକଲ୍ପନା॥ 14-118-1 (96845) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-118-2x (8017) ଶ୍ରୂଯତାମାହିତାଗ୍ନେସ୍ତୁ ତଥାଭୂତସ୍ଯ ସଂସ୍କ୍ରିଯା। ପାଲାଶବୃନ୍ଦୈଃ ପ୍ରତିମା କର୍ତବ୍ଯା କଲ୍ପଚୋଦିତା॥ 14-118-2 (96846) ତ୍ରୀଣି ଷଷ୍ଟିଶତାନ୍ଯାହୁରସ୍ଥୀନ୍ଯସ୍ଯ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ତେଷାଂ ବିକଲ୍ପନା କାର୍ଯା ଯଥାଶାସ୍ତ୍ରଂ ବିନିଶ୍ଚିତମ୍॥ 14-118-3 (96847) ଅଶୀତ୍ଯର୍ଧଂ ଶିରସି ଚ ଗ୍ରୀବାଯାଂ ଦଶ ଏବ ଚ। ବାହ୍ବୋଶ୍ଚାପି ଶତଂ ଦଦ୍ଯାଦଙ୍ଗୁଲୀଷୁ ପୁନର୍ଦଶ॥ 14-118-4 (96848) ଉରସି ତ୍ରିଂଶତଂ ଦଦ୍ଯାଜ୍ଜଠରେ ବାଽପି ବିଂଶତିମ୍। ବୃଷଣେ ଦ୍ବାଦଶାର୍ଧଂ ତୁ ଶିଶ୍ନେ ଚାଷ୍ଟାର୍ଧମେବ ଚ॥ 14-118-5 (96849) ଦଦ୍ଯାତ୍ତୁ ଶତମୂର୍ବୋସ୍ତୁ ଷଷ୍ଟ୍ଯର୍ଥଂ ଜାନୁଜଙ୍ଘଯୋଃ। ଦଶ ଦଦ୍ଯାଚ୍ଚରଣଯୋରେଷା ପ୍ରେତସ୍ଯ ନିଷ୍କୃତିଃ॥ 14-118-6 (96850) ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଉବାଚ। 14-118-7x (8018) ବିଶେଷତୀର୍ଥଂ ସର୍ବେଷାମଶକ୍ତାନାମନୁଗ୍ରହାତ୍। ଭକ୍ତାନାଂ ତାରଣାର୍ତଂ ତୁ ବକ୍ତୁମର୍ହସି ଧର୍ମତଃ॥ 14-118-7 (96851) ଭଗବାନୁବାଚ। 14-118-8x (8019) ପାବନଂ ସର୍ବତୀର୍ଥାନାଂ ସତ୍ଯଂ ଗାଯନ୍ତି ସାମଗାଃ। ସତ୍ଯସ୍ଯ ବଚନଂ ତୀର୍ଥମହିଂସା ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-118-8 (96852) ତପସ୍ତୀର୍ଥଂ ଦଯା ତୀର୍ଥଂ ଶୀଲଂ ତୀର୍ଥଂ ଯୁଧିଷ୍ଠିର। ଅଲ୍ପସଂତୋଷକଂ ତୀର୍ଥଂ ନାରୀ ତୀର୍ଥଂ ପତିବ୍ରତା॥ 14-118-9 (96853) ସଂତୁଷ୍ଟୋ ବ୍ରାହ୍ମଣସ୍ତୀର୍ଥଂ ଜ୍ଞାନଂ ବା ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ। ମଦ୍ଭକ୍ତଃ ସତତଂ ତୀର୍ଥଂ ଶଙ୍କରସ୍ଯ ବିଶେଷତଃ॥ 14-118-10 (96854) ଯତଯସ୍ତୀର୍ଥମିତ୍ଯେବଂ ବିଦ୍ବାଂସସ୍ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ। ଶରଣ୍ଯପୁରୁଷସ୍ତୀର୍ଥମଭଯଂ ତୀର୍ଥମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-118-11 (96855) ତ୍ରୈଲୋକ୍ଯେଽସ୍ମିନ୍ନିରୁଦ୍ବିଗ୍ନୋ ନ ବିଭେମି କୁତଶ୍ଚନ। ନ ଦିବା ଯଦି ବା ରାତ୍ରାବୁଦ୍ବେଗଃ ଶୂଦ୍ରଲଙ୍ଘନାତ୍॥ 14-118-12 (96856) ନ ଭଯଂ ଦେବଦୈତ୍ଯେଭ୍ଯୋ ରକ୍ଷୋଭ୍ଯଶ୍ଚୈବ ମେ ନୃପ। ଶୂଦ୍ରବକ୍ତ୍ରାଚ୍ଚ୍ଯୁତଂ ବ୍ରହ୍ମ ଭଯଂ ତୁ ମମ ସର୍ବଦା॥ 14-118-13 (96857) ତସ୍ମାତ୍ସପ୍ରଣବଂ ଶୂଦ୍ରୋ ମନ୍ନାମାପି ନ କୀର୍ତଯେତ୍। ପ୍ରଣବଂ ହି ପରଂ ଲୋକେ ବ୍ରହ୍ମ ବ୍ରହ୍ମବିଦୋ ବିଦୁଃ॥ 14-118-14 (96858) ଦ୍ବିଜଶୁଶ୍ରୂଷଣଂ ଧର୍ମଃ ଶୂଦ୍ରାଣାଂ ଭକ୍ତିତୋ ମଯି। ତେନ ଗଚ୍ଛନ୍ତି ତେ ସ୍ବର୍ଗଂ ଚିନ୍ତଯନ୍ତୋ ହି ମାଂ ସଦା॥ 14-118-15 (96859) ଦ୍ବିଜଶୁଶ୍ରୂଷଯା ଶୂଦ୍ରଃ ପରଂ ଶ୍ରେଯୋଽଧିଗଚ୍ଛତି। ଦ୍ବିଜଶୁଶ୍ରୂଷଣାଦନ୍ଯନ୍ନାସ୍ତି ଶୂଦ୍ରସ୍ଯ ନିଷ୍କୃତିଃ॥ 14-118-16 (96860) ରାଗୋ ଦ୍ବେଷଶ୍ଚ ମୋହଶ୍ଚ ପାରୁଷ୍ଯଂ ଚାନୃଶଂସତା। ଶାଠ୍ଯଂ ଚ ଦୀର୍ଘବୈରିତ୍ବମତିମାନମନାର୍ଜବମ୍॥ 14-118-17 (96861) ଅନୃତଂ ଚାପବାଦଂ ଚ ପୈଶୁନ୍ଯମତିଲୋଭତା। ହିଂସା ସ୍ତେଯୋ ମୃଷାବାଦୋ ବଞ୍ଚନା ରୋଷଲୋଭତା॥ 14-118-18 (96862) ଅବୁଦ୍ଧିତା ଚ ନାସ୍ତିକ୍ଯଂ ଭଯମାଲସ୍ଯମେବ ଚ। ଅଶୌଚଂ ଚାକୃତଜ୍ଞତ୍ବଂ ଡଂଭତା ସ୍ତଂଭ ଏବ ଚ। ନିକୃତିଶ୍ଚାପ୍ଯବିଜ୍ଞାନଂ ଜାତକେ ଶୂଦ୍ରମାବିଶେତ୍॥ 14-118-19 (96863) ସୃଷ୍ଟ୍ବା ପିତାମହଃ ଶୂଦ୍ରମଭିଭୂତଂ ତୁ ତାମସୈଃ। ଦ୍ବିଜଶୁଶ୍ରୂଷଣଂ ଧର୍ମଂ ଶୂଦ୍ରାଣାଂ ତୁ ପ୍ରଯୁକ୍ତବାନ୍। ନଶ୍ଯନ୍ତି ତାମସା ଭାବାଃ ଶୂଦ୍ରସ୍ଯ ଦ୍ବିଜଭକ୍ତିତଃ॥ 14-118-20 (96864) ପତ୍ରଂ ପୁଷ୍ପଂ ଫଲଂ ତୋଯଂ ଯୋ ମେ ଭକ୍ତ୍ଯା ପ୍ରଯଚ୍ଛତି। ତଦହଂ ଭକ୍ତ୍ଯୁପହୃତଂ ମୂର୍ଧ୍ନା ଗୃହ୍ଣାମି ଶୂଦ୍ରତଃ॥ 14-118-21 (96865) ଅଗ୍ରଜୋ ବାଽପି ଯଃ କଶ୍ଚିତ୍ସର୍ବପାପସମନ୍ବିତଃ। ଯଦି ମାଂ ସତତଂ ଧ୍ଯାଯେତ୍ସର୍ବପାପୈଃ ପ୍ରମୁଚ୍ଯତେ॥ 14-118-22 (96866) ବିଦ୍ଯାବିନଯସଂପନ୍ନା ବ୍ରାହ୍ମଣା ବେଦପାରଗାଃ। ମଯି ଭକ୍ତି ନ କୁର୍ବନ୍ତି ଚଣ୍ଡାଲସଦୃଶା ହି ତେ॥ 14-118-23 (96867) ବୃଥା ଦାନଂ ବୃଥା ତପ୍ତଂ ବୃଥା ଚେଷ୍ଟଂ ବୃଥା ହୁତମ୍। ବୃଥାଽଽତିଥ୍ଯଂ ଚ ତତ୍ତସ୍ଯ ଯୋ ନ ଭକ୍ତୋ ମମ ଦ୍ବିଜଃ॥ 14-118-24 (96868) ଯତ୍କୃତଂ ଚ ହୁତଂ ଚାପି ଯଦିଷ୍ଟଂ ଦତ୍ତମେବ ଚ। ଅଭକ୍ତିମତ୍କୃତଂ ସର୍ବଂ ରାକ୍ଷସା ଏବ ଭୁଞ୍ଜତେ॥ 14-118-25 (96869) ସ୍ଥାବରେ ଜଙ୍ଗମେ ବାଽପି ସର୍ବଭୂତେଷୁ ପାଣ୍ଡବ। ସମତ୍ବେନ ଯଦା କୁର୍ଯାନ୍ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମିତ୍ରଶତ୍ରୁଷୁ॥ 14-118-26 (96870) ଆନୃଶଂସ୍ଯମହିଂସା ଚ ଯଥା ସତ୍ଯଂ ତଥାଽଽର୍ଜବମ୍। ଅଦ୍ରୋହଶ୍ଚୈବ ଭୂତାନାଂ ମଦ୍ଗତାନାଂ ବ୍ରତଂ ନୃପ॥ 14-118-27 (96871) ନମ ଇତ୍ଯେବ ଯୋ ବ୍ରୂଯାନ୍ମଦ୍ଭକ୍ତଂ ଶ୍ରୁଦ୍ଧଯାଽନ୍ବିତଃ। ତସ୍ଯାକ୍ଷଯାଽଭବଁଲ୍ଲୋକାଃ ଶ୍ବପାକସ୍ଯାପି ପାର୍ଥିବ॥ 14-118-28 (96872) କିଂ ପୁନର୍ଯେ ଯଜନ୍ତେ ମାଂ ସଦାରଂ ବିଧିପୂର୍ବକମ୍। ମଦ୍ଭକ୍ତା ମଦ୍ଗତପ୍ରାଣାଃ କଥଯନ୍ତଶ୍ଚ ମାଂ ସଦା॥ 14-118-29 (96873) ବହୁବର୍ଷସହସ୍ରାଣି ତପସ୍ତପ୍ଯତି ଯୋ ନରଃ। ନାସୌ ପଦମବାପ୍ନୋତି ମଦ୍ଭକ୍ତୈର୍ଯଦବାପ୍ଯତେ॥ 14-118-30 (96874) ମାମେବ ତସ୍ମାଦ୍ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଧ୍ଯାଯନ୍ନିତ୍ଯମତନ୍ଦ୍ରିତଃ। ଅବାପ୍ସ୍ଯତି ତତଃ ସିଦ୍ଧିଂ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯତ୍ଯେବ ପରଂ ପଦମ୍॥ 14-118-31 (96875) ଅପାର୍ଥକଂ ପ୍ରଭାଷନ୍ତଃ ଶୂଦ୍ରା ଭାଗବତା ଇତି। ନ ଶୂଦ୍ରା ଭଗବଦ୍ଭକ୍ତା ବିପ୍ରା ଭାଗବତାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-118-32 (96876) ଦ୍ବାଦଶାକ୍ଷରତତ୍ବଜ୍ଞଶ୍ଚତୁର୍ବ୍ଯୂହବିଭାଗବିତ୍। ଅଚ୍ଛିଦ୍ରପଞ୍ଚକାଲଜ୍ଞଃ ସ ବୈ ଭାଗବତଃ ସ୍ମୃତଃ॥ 14-118-33 (96877) ଋଗ୍ବେଦେନୈବ ହୋତା ଚ ଯଜୁଷାଽଧ୍ବର୍ଯୁରେବ ଚ। ସାମବେଦେନ ଚୋଦ୍ଗାତା ପୁଣ୍ଯେନାଭିଷ୍ଟୁବନ୍ତି ମାମ୍॥ 14-118-34 (96878) ଅଥର୍ବଶିରସା ଚୈବ ନିତ୍ଯମାଥର୍ବାଣା ଦ୍ବିଜାଃ। ସ୍ତୁବନ୍ତି ସତତଂ ଯେ ମାଂ ତେ ବୈ ଭାଗବତାଃ ସ୍ମୃତାଃ॥ 14-118-35 (96879) ବେଦାଧୀନାଃ ସଦା ଯଜ୍ଞା ଯଜ୍ଞାଧୀନାସ୍ତୁ ଦେବତାଃ। ଦେବତା ବ୍ରାହ୍ମଣାଧୀନାସ୍ତସ୍ମାଦ୍ବିପ୍ରାସ୍ତୁ ଦେବତାଃ॥ 14-118-36 (96880) ଅନାଶ୍ରିତ୍ଯୋଚ୍ଛ୍ରଯଂ ନାସ୍ତି ମୁଖ୍ଯମାନଶ୍ରଯମାଶ୍ରଯେତ୍। ରୁଦ୍ରଂ ସମାଶ୍ରିତା ଦେବା ରୁଦ୍ରୋ ବ୍ରହ୍ମାଣମାଶ୍ରିତଃ॥ 14-118-37 (96881) ବ୍ରହ୍ମା ମାମାଶ୍ରିତୋ ରାଜନ୍ନାହଂ କଂଚିଦୁପାଶ୍ରିତଃ। ମମାଶ୍ରଯୋ ନ କଶ୍ଚିତ୍ତୁ ସର୍ବେଷାମାଶ୍ରଯୋ ହ୍ଯହମ୍॥ 14-118-38 (96882) ଏବମେତନ୍ମଯା ପ୍ରୋକ୍ତଂ ରହସ୍ଯମିଦମୁତ୍ତମମ୍। ଧର୍ମପ୍ରିଯସ୍ଯ ତେ ନିତ୍ଯଂ ରାଜନ୍ନେବଂ ସମାଚର॥ 14-118-39 (96883) ଇଦଂ ପବିତ୍ରମାଖ୍ଯାନଂ ପୁଣ୍ଯଂ ବେଦେନ ସଂମିତମ୍। ଯଃ ପଠେନ୍ମାମକଂ ଧର୍ମମହନ୍ଯହନି ପାଣ୍ଡବ॥ 14-118-40 (96884) ଧର୍ମୋତି ବର୍ଧତେ ତସ୍ଯ ବୁଦ୍ଧିଶ୍ଚାପି ପ୍ରସୀଦତି। ପାପକ୍ଷଯମୁପେତ୍ଯୈବଂ କଲ୍ଯାଣଂ ଚ ବିବର୍ଧତେ॥ 14-118-41 (96885) ଏତତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ପବିତ୍ରଂ ଚ ପାମନାଶନମୁତ୍ତମମ୍। ଶ୍ରୋତବ୍ଯଂ ଶ୍ରଦ୍ଧଯା ଯୁକ୍ତୈଃ ଶ୍ରୋତ୍ରିଯୈଶ୍ଚ ବିଶେଷତଃ॥ 14-118-42 (96886) ଶ୍ରାବଯେଦ୍ଯସ୍ତ୍ବିଦଂ ଭକ୍ତ୍ଯା ପ୍ରଯତୋଥ ଶୃଣୋତି ବା। ସ ଗଚ୍ଛେନ୍ମମ ସାଯୁଜ୍ଯଂ ନାତ୍ର କାର୍ଯା ବିଚାରଣା॥ 14-118-43 (96887) ଯଶ୍ଚେମଂ ଶ୍ରାବଯେଚ୍ଛ୍ରାଦ୍ଧେ ମଦ୍ଭକ୍ତୋ ମତ୍ପରାଯଣଃ। ପିତରସ୍ତସ୍ଯ ତୃପ୍ଯନ୍ତି ଯାବଦାଭୂତସଂପ୍ଲବମ୍॥ 14-118-44 (96888) ବୈଶମ୍ପାଯନ ଉବାଚ। 14-118-45x (8020) ଶ୍ରୁତ୍ବା ଭାଗବତାନ୍ଧର୍ମାନ୍ସାକ୍ଷାଦ୍ବିଷ୍ଣୋର୍ଜଗଦ୍ଗୁରୋଃ। ପ୍ରହୃଷ୍ଟମନସୋ ଭୂତ୍ବା ଚିନ୍ତଯନ୍ତୋଦ୍ଭୁତାଃ କଥାଃ॥ 14-118-45 (96889) ଋଷଯ ପାଣ୍ଡବାଶ୍ଚୈବ ପ୍ରଣେମୁସ୍ତଂ ଜନାର୍ଦନମ୍। ପୂଜଯାମାସ ଗୋବିନ୍ଦଂ ଧର୍ମପୁତ୍ରଃ ପୁନଃ ପୁନଃ॥ 14-118-46 (96890) ଦେବା ବ୍ରହ୍ମର୍ଷଯଃ ସିଦ୍ଧା ଗନ୍ଧର୍ବାପ୍ସରସସ୍ତଥା। ଋଷଯସ୍ଚ ମହାତ୍ମାନୋ ଗୁହ୍ଯକା ଭୁଜଗାସ୍ତତା॥ 14-118-47 (96891) ବାଲଖିଲ୍ଯା ମହାତ୍ମାନୋ ଯୋଗିନସ୍ତତ୍ବଦର୍ଶିନଃ। ତଥା ଭାଗବତାଶ୍ଚାପି ପଞ୍ଚକାଲମୁପାସକାଃ॥ 14-118-48 (96892) କୌତୂହଲସମାଯୁକ୍ତା ଭଗବଦ୍ଭକ୍ତିମାଗତାଃ। ଶ୍ରୁତ୍ବା ତୁ ପରମଂ ପୁଣ୍ଯଂ ବୈଷ୍ଣବଂ ଧର୍ମଶାସନମ୍॥ 14-118-49 (96893) ବିମୁକ୍ତପାପାଃ ପୂତାସ୍ତେ ସଂବୃତ୍ତାସ୍ତତ୍କ୍ଷଣେନ୍ ତୁ। ପ୍ରଣମ୍ଯ ଶିରସା ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରତିନନ୍ଦ୍ଯ ଚ ତାଃ କଥାଃ॥ 14-118-50 (96894) ଦ୍ରଷ୍ଟାରୋ ଦ୍ବାରକାଯାଂ ବୈ ବଯଂ ସର୍ବେ ଜଗଦ୍ଗୁରୁମ୍। ଇତି ପ୍ରହୃଷ୍ଟମନସୋ ଯଯୁର୍ଦେବଗଣୈଃ ସହ। ସର୍ବେ ଋଷିଗଣା ରାଜନ୍ଯଯୁଃ ସ୍ବଂସ୍ବଂ ନିବେଶନମ୍॥ 14-118-51 (96895) ଗତେଷୁ ତେଷୁ ସର୍ବେଷୁ କେଶବଃ କେଶିହା ହରିଃ। ସସ୍ମାର ଦାରୁକଂ ରାଜନ୍ସ ଚ ସାତ୍ଯକିନା ସହ। ସମୀପସ୍ଥୋଽଭବତ୍ସୂତୋ ଯାହି ଦେବେତି ଚାବ୍ରବୀତ୍॥ 14-118-52 (96896) ତତୋ ବିଷଣ୍ଣବଦନାଃ ପାଣ୍ଡବାଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମମ୍। ଅଞ୍ଜଲିଂ ମୂର୍ଧ୍ନି ସଂଧାଯ ନେତ୍ରୈରଶ୍ରୁପରିପ୍ଲୁତୈଃ। ପିବନ୍ତଃ ସତତଂ କୃଷ୍ଣଂ ନୋଚୁରାର୍ତତରାସ୍ତଦା॥ 14-118-53 (96897) କୃଷ୍ଣୋପି ଭଗବାନ୍ଦେବଃ ପୃଥାମାମନ୍ତ୍ର୍ଯ ଚାର୍ତବତ୍। ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଂ ଚ ଗାନ୍ଧାରୀଂ ବିଗଦୁରଂ ଦ୍ରୌପଦୀଂ ତଥା॥ 14-118-54 (96898) କୃଷ୍ଣଦ୍ବୈପାଯନଂ ବ୍ଯାସମୃଷୀନନ୍ଯାଂସ୍ଚ ମନ୍ତ୍ରିଣଃ। ସୁଭଦ୍ରାମାତ୍ମଜଯୁତାମୁତ୍ତରାଂ ସ୍ପୃଶ୍ଯ ପାଣିନା। ନିର୍ଗତ୍ଯ ବେଶ୍ମନସ୍ତସ୍ମାଦାରୁରୋହ ତଦା ରଥମ୍॥ 14-118-55 (96899) ବାଜିଭିଃ ଶୈବ୍ଯସୁଗ୍ରୀବମେଘପୁଷ୍ପବଲାହକୈଃ। ଯୁକ୍ତଂ ତୁ ଧ୍ବଜଭୂତେନ ପତଗେନ୍ଦ୍ରେଣ ଧୀମତା॥ 14-118-56 (96900) ଅନ୍ବାରୁରୋହ ଚାପ୍ଯେନ ପ୍ରେମ୍ଯା ରାଜା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଃ। ଅପାସ୍ଯ ଚାଶୁ ଯନ୍ତାରଂ ଦାରୁକଂ ସୂତସତ୍ତମମ୍। ଅଭୀଶୂନ୍ପ୍ରତିଜଗ୍ରାହ ସ୍ବଯଂ କୁରୁପତିସ୍ତଦା॥ 14-118-57 (96901) ଉପାରୁହ୍ଯାର୍ଜୁନଶ୍ଚାପି ଚାମରବ୍ଯଜନଂ ଶୁଭମ୍। ରୁକ୍ମଦଣ୍ଡଂ ବୃହନ୍ମୂର୍ଧ୍ନି ଦୁଧାବାଭିପ୍ରଦକ୍ଷିଣମ୍॥ 14-118-58 (96902) ତଥୈବ ଭୀମସେନୋପି ରଥମାରୁହ୍ଯ ବୀର୍ଯବାନ୍। ଛତ୍ରଂ ଶତଶଲାକଂ ଚ ଦିବ୍ଯମାଲ୍ଯୋପଶୋଭିତମ୍॥ 14-118-59 (96903) ବୈଡୂର୍ଯମଣିଦଣ଼୍ଡଂ ଚ ଚାମୀକରବିଭୂଷିତମ୍। ଦଧାର ତରସା ଭୀମଶ୍ଛତ୍ରଂ ତଚ୍ଛାର୍ଙ୍ଗଧନ୍ବନଃ॥ 14-118-60 (96904) ଉପାରୁହ୍ଯ ରଥଂ ଶୀଘ୍ରଂ ଚାମରବ୍ଯଜନେ ସିତେ। ନକୁଲଃ ସହଦେବଶ୍ଚ ଧୂଯମାନୌ ଜନାର୍ଦନମ୍॥ 14-118-61 (96905) ଭୀମସେନୋଽର୍ଜୁନଶ୍ଚୈବ ଯମାବପ୍ଯରିସୂଦନୌ। ପୃଷ୍ଠତୋଽନୁଯଯୁଃ କୃଷ୍ଣଂ ମାଶବ୍ଦ ଇତି ହର୍ଷିତାଃ॥ 14-118-62 (96906) ତ୍ରିଯୋଜନେ ବ୍ଯତୀତେ ତୁ ପରିଷ୍ବଜ୍ଯ ଚ ପାଣ୍ଡବାନ୍। ବିସୃଜ୍ଯ କୃଷ୍ଣସ୍ତାନ୍ସର୍ବାନ୍ପ୍ରଣତାନ୍ଦ୍ବାରକା ଯଯୌ॥ 14-118-63 (96907) ତଥା ପ୍ରଣମ୍ଯ ଗୋବିନ୍ଦଂ ତଦାପ୍ରଭୃତି ପାଣ୍ଡବାଃ। କପିଲାଦ୍ଯାନି ଦାନାନି ଦଦୁର୍ଧର୍ମପରାଯଣାଃ॥ 14-118-64 (96908) ମଧୁସୂଦନବାକ୍ଯାନି ସ୍ମୃତ୍ବାସ୍ମୃତ୍ବା ପୁନଃପୁନଃ। ମନସା ପୂଜଯାମାସୁର୍ହଦଯସ୍ଥାନି ପାଣ୍ଡବାଃ॥ 14-118-65 (96909) ଯୁଧିଷ୍ଠିରସ୍ତୁ ଧର୍ମାତ୍ମା ହୃଦି କୃତ୍ବା ଜନାର୍ଦନମ୍। ତଦ୍ଭକ୍ତସ୍ତନ୍ମନା ଯୁକ୍ତସ୍ତଦ୍ଯାଜୀ ତତ୍ପରୋଽଭବତ୍॥ 14-118-66 (96910) ଏବମୁକ୍ତଂ ପୁରାବୃତ୍ତଂ ବୈଷ୍ଣବଂ ଧର୍ମଶାସନମ୍। ମଯା ତେ କଥିତଂ ରାଜନ୍ପିବିତ୍ରଂ ପାପନାଶନମ୍॥ 14-118-67 (96911) ତଚ୍ଛୃଣୁଷ୍ବ ମହାରାଜ ବିଷ୍ଣୁପ୍ରୋକ୍ତଂ କୁରୂଦ୍ବହ। ତେନ ଗଚ୍ଛସି ନାନ୍ଯେନ ତଦ୍ବିଷ୍ଣୋଃ ପରମଂ ପଦମ୍॥ ॥ 14-118-68 (96912) ଇତି ଶ୍ରୀମନ୍ମହାଭାରତେ ଶତସାହସ୍ର୍ଯାଂ ସଂହିତାଯାଂ ବୈଯାସିକ୍ଯାଂ ଆଶ୍ବମେଧିକପର୍ବଣି ବୈଷ୍ଣବଧର୍ମପର୍ବଣି ଅଷ୍ଟାଦଶାଧିକଶତତମୋଽଧ୍ଯାଯଃ॥ 118 ॥ । ଇତ୍ଯାଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ ସମାପ୍ତମ୍॥ -------- ଇତଃ ପରମାଶ୍ରମବାସିକପର୍ବ ଭବିଷ୍ଯତି। ତସ୍ଯାଯମାଦ୍ଯଃ ଶ୍ଲୋକଃ। ଜନମେଜଯ ଉବାଚ। ପ୍ରାପ୍ଯ ପୈତାମହଂ ରାଜ୍ଯଂ ମମ ପୂର୍ବପିତାମହାଃ। କଥମାସନ୍ମହାରାଜେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରେ ମହାତ୍ମନି॥ 1 ॥ ଇତ୍ଯାଶ୍ବମେଧିକପର୍ବ କୁଂଭଘୋଣସ୍ଯେନ ଟୀ.ଆର୍.କୃଷ୍ଣାଚାର୍ଯେଣ ଟୀ.ଆର୍.ବ୍ଯାସାଚାର୍ଯେଣ ଚ ମୁଂବଯ୍ଯାଂ ନିର୍ଣଯସାଗରମୁଦ୍ରାଯନ୍ତ୍ରେ ମୁଦ୍ରାପିତମ୍। ଶକାବ୍ଦାଃ 1832 ସନ 1910.


AUM shantiH