.. vālmīki rāmāyaṇa - bālakāṇḍa ..
sarga - 2
nāradasya tu tadvākyaṃ śrutvā vākyaviśāradaḥ .
pūjayāmāsa dharmātmā sahaśiṣyo mahāmuniḥ .. 1..
yathāvatpūjitastena devarṣirnāradastadā .
āpṛṣṭvaivābhyanujñātaḥ sa jagāma vihāyasaṃ .. 2..
sa muhūtaṃ gate tasmindevalokaṃ munistadā .
jagāma tamasātīraṃ jāhnavyāstvavidūrataḥ .. 3..
sa tu tīraṃ samāsādya tamasāyā mahāmuniḥ .
śiṣyamāha sthitaṃ pārśve dṛṣṭvā tīrthamakardamam .. 4..
akardamamidaṃ tīrthaṃ bharadvāja niśāmaya .
ramaṇīyaṃ prasannāmbu sanmanuṣyamano yathā .. 5..
nyasyatāṃ kalaśastāta dīyatāṃ valkalaṃ mama .
idamevāvagāhiṣye tamasātīrthamuttamam .. 6..
evamukto bharadvājo vālmīkena mahātmanā .
prāyacchata munestasya valkalaṃ niyato guroḥ .. 7..
sa śiṣyahastādādāya valkalaṃ niyatendriyaḥ .
vicacāra ha paśyaṃstatsarvato vipulaṃ vanam .. 8..
tasyābhyāśe tu mithunaṃ carantamanapāyinam .
dadarśa bhagavāṃstatra krauñcayoścāruniḥsvanam .. 9..
tasmāttu mithunādekaṃ pumāṃsaṃ pāpaniścayaḥ .
jaghāna vairanilayo niṣādastasya paśyataḥ .. 10..
taṃ śoṇitaparītāṅgaṃ veṣṭamānaṃ mahītale .
bhāryā tu nihataṃ dṛṣṭvā rurāva karuṇāṃ giram .. 11..
tathā tu taṃ dvijaṃ dṛṣṭvā niṣādena nipātitam .
ṛṣerdharmātmanastasya kāruṇyaṃ samapadyata .. 12..
tataḥ karuṇaveditvādadharmo.ayamiti dvijaḥ .
niśāmya rudatīṃ krauñcīmidaṃ vacanamabravīt .. 13..
mā niṣāda pratiṣṭhāṃ tvamagamaḥ śāśvatīṃ samāḥ .
yatkrauñcamithunādekamavadhīḥ kāmamohitam .. 14..
tasyaivaṃ bruvataścintā babhūva hṛdi vīkṣataḥ .
śokārtenāsya śakuneḥ kimidaṃ vyāhṛtaṃ mayā .. 15..
cintayansa mahāprājñaścakāra matimānmatim .
śiṣyaṃ caivābravīdvākyamidaṃ sa munipuṅgavaḥ .. 16..
pādabaddho.akṣarasamastantrīlayasamanvitaḥ .
śokārtasya pravṛtto me śloko bhavatu nānyathā .. 17..
śiṣyastu tasya bruvato munervākyamanuttamam .
pratijagrāha saṃhṛṣṭastasya tuṣṭo.abhavadguruḥ .. 18..
so.abhiṣekaṃ tataḥ kṛtvā tīrthe tasminyathāvidhi .
tameva cintayannarthamupāvartata vai muniḥ .. 19..
bharadvājastataḥ śiṣyo vinītaḥ śrutavānguroḥ .
kalaśaṃ pūrṇamādāya pṛṣṭhato.anujagāma ha .. 20..
sa praviśyāśramapadaṃ śiṣyeṇa saha dharmavit .
upaviṣṭaḥ kathāścānyāścakāra dhyānamāsthitaḥ .. 21..
ājagāma tato brahmā lokakartā svayamprabhuḥ .
caturmukho mahātejā draṣṭuṃ taṃ munipuṅgavam .. 22..
vālmīkiratha taṃ dṛṣṭvā sahasotthāya vāgyataḥ .
prāñjaliḥ prayato bhūtvā tasthau paramavismitaḥ .. 23..
pūjayāmāsa taṃ devaṃ pādyārghyāsanavandanaiḥ .
praṇamya vidhivaccainaṃ pṛṣṭvānāmayamavyayam .. 24..
athopaviśya bhagavānāsane paramārcite .
vālmīkaye maharṣaye sandideśāsanaṃ tataḥ .. 25..
upaviṣṭe tadā tasminsākṣāllokapitāmahe .
tadgatenaiva manasā vālmīkirdhyānamāsthitaḥ .. 26..
pāpātmanā kṛtaṃ kaṣṭaṃ vairagrahaṇabuddhinā .
yastādṛśaṃ cāruravaṃ krauñcaṃ hanyādakāraṇāt .. 27..
śocanneva muhuḥ krauñcīmupaślokamimaṃ punaḥ .
jagāvantargatamanā bhūtvā śokaparāyaṇaḥ .. 28..
tamuvāca tato brahmā prahasanmunipuṅgavam .
śloka eva tvayā baddho nātra kāryā vicāraṇā .. 29..
macchandādeva te brahmanpravṛtteyaṃ sarasvatī .
rāmasya caritaṃ kṛtsnaṃ kuru tvamṛṣisattama .. 30..
dharmātmano guṇavato loke rāmasya dhīmataḥ .
vṛttaṃ kathaya dhīrasya yathā te nāradācchrutam .. 31..
rahasyaṃ ca prakāśaṃ ca yadvṛttaṃ tasya dhīmataḥ .
rāmasya saha saumitre rākṣasānāṃ ca sarvaśaḥ .. 32..
vaidehyāścaiva yadvṛttaṃ prakāśaṃ yadi vā rahaḥ .
taccāpyaviditaṃ sarvaṃ viditaṃ te bhaviṣyati .. 33..
na te vāganṛtā kāvye kā cidatra bhaviṣyati .
kuru rāma kathāṃ puṇyāṃ ślokabaddhāṃ manoramām .. 34..
yāvatsthāsyanti girayaḥ saritaśca mahītale .
tāvadrāmāyaṇakathā lokeṣu pracariṣyati .. 35..
yāvadrāmasya ca kathā tvatkṛtā pracariṣyati .
tāvadūrdhvamadhaśca tvaṃ mallokeṣu nivatsyasi .. 36..
ityuktvā bhagavānbrahmā tatraivāntaradhīyata .
tataḥ saśiṣyo vālmīkirmunirvismayamāyayau .. 37..
tasya śiṣyāstataḥ sarve jaguḥ ślokamimaṃ punaḥ .
muhurmuhuḥ prīyamāṇāḥ prāhuśca bhṛśavismitāḥ .. 38..
samākṣaraiścaturbhiryaḥ pādairgīto maharṣiṇā .
so.anuvyāharaṇādbhūyaḥ śokaḥ ślokatvamāgataḥ .. 39..
tasya buddhiriyaṃ jātā vālmīkerbhāvitātmanaḥ .
kṛtsnaṃ rāmāyaṇaṃ kāvyamīdṛśaiḥ karavāṇyaham .. 40..
udāravṛttārthapadairmanoramais
tadāsya rāmasya cakāra kīrtimān .
samākṣaraiḥ ślokaśatairyaśasvino
yaśaskaraṃ kāvyamudāradhīrmuniḥ .. 41..
This page uses Unicode utf-8 encoding for devanagari/sanskrit transliteration. Please set the fonts and languages setting in your web browser to display the correct Unicode font. Some help is available at Notes on Viewing and Creating Devanagari Documents with Unicode Support. Some Unicode fonts for Devanagari are linked at http://devanaagarii.net. Some Unicode fonts for Sanskrit Transliteration are available at IndUni Fonts. Questions, comments? Write to (sanskrit at cheerful dot c om).