.. vālmīki rāmāyaṇa - araṇyakāṇḍa ..
sarga - 15
vasatastasya tu mukhaṃ rāghavasya mahātmanaḥ .
śaradvyapāye hemanta ṛturiṣṭaḥ pravartate .. 1..
sa kadā citprabhātāyāṃ śarvaryāṃ raghunandanaḥ .
prayayāvabhiṣekārthaṃ ramyaṃ godāvarīṃ nadīm .. 2..
prahvaḥ kalaśahastastaṃ sītayā saha vīryavān .
pṛṣṭhato.anuvrajanbhrātā saumitriridamabravīt .. 3..
ayaṃ sa kālaḥ samprāptaḥ priyo yaste priyaṃvada .
alaṅkṛta ivābhāti yena saṃvatsaraḥ śubhaḥ .. 4..
nīhāraparuṣo lokaḥ pṛṣhivī sasyamālinī .
jalānyanupabhogyāni subhago havyavāhanaḥ .. 5..
navāgrayaṇa pūjābhirabhyarcya pitṛdevatāḥ .
kṛtāgrayaṇakāḥ kāle santo vigatakalmaṣāḥ .. 6..
prājyakāmā janapadāḥ sampannataragorasāḥ .
vicaranti mahīpālā yātrārthaṃ vijigīṣavaḥ .. 7..
sevamāne dṛḍhaṃ sūrye diśamantakasevitām .
vihīnatilakeva strī nottarā dikprakāśate .. 8..
prakṛtyā himakośāḍhyo dūrasūryaśca sāmpratam .
yathārthanāmā suvyaktaṃ himavānhimavāngiriḥ .. 9..
atyantasukhasañcārā madhyāhne sparśataḥ sukhāḥ .
divasāḥ subhagādityāśchāyāsaliladurbhagāḥ .. 10..
mṛdusūryāḥ sanīhārāḥ paṭuśītāḥ samārutāḥ .
śūnyāraṇyā himadhvastā divasā bhānti sāmpratam .. 11..
nivṛttākāśaśayanāḥ puṣyanītā himāruṇāḥ .
śītā vṛddhatarāyāmāstriyāmā yānti sāmpratam .. 12..
ravisaṅkrāntasaubhābyastuṣārāruṇamaṇḍalaḥ .
niḥśvāsāndha ivādarśaścandramā na prakāśate .. 13..
jyotsnā tuṣāramalinā paurṇamāsyāṃ na rājate .
sīteva cātapa śyāmā lakṣyate na tu śobhate .. 14..
prakṛtyā śītalasparśo himaviddhaśca sāmpratam .
pravāti paścimo vāyuḥ kāle dviguṇaśītalaḥ .. 15..
bāṣpacchannānaraṇyāni yavagodhūmavanti ca .
śobhante.abhyudite sūrye nadadbhiḥ krauñcasārasaiḥ .. 16..
kharjūrapuṣpākṛtibhiḥ śirobhiḥ pūrṇataṇḍulaiḥ .
śobhante kiṃ cidālambāḥ śālayaḥ kanakaprabhāḥ .. 17..
mayūkhairupasarpadbhirhimanīhārasaṃvṛtaiḥ .
dūramabhyuditaḥ sūryaḥ śaśāṅka iva lakṣyate .. 18..
agrāhyavīryaḥ pūrvāhṇe madhyāhne sparśataḥ sukhaḥ .
saṃraktaḥ kiṃ cidāpāṇḍurātapaḥ śobhate kṣitau .. 19..
avaśyāyanipātena kiṃ citpraklinnaśādvalā .
vanānāṃ śobhate bhūmirniviṣṭataruṇātapā .. 20..
avaśyāyatamonaddhā nīhāratamasāvṛtāḥ .
prasuptā iva lakṣyante vipuṣpā vanarājayaḥ .. 21..
bāṣpasañcannasalilā rutavijñeyasārasāḥ .
himārdravālukaistīraiḥ sarito bhānti sāmpratam .. 22..
tuṣārapatanāccaiva mṛdutvādbhāskarasya ca .
śaityādagāgrasthamapi prāyeṇa rasavajjalam .. 23..
jarājarjaritaiḥ parṇaiḥ śīrṇakesarakarṇikaiḥ .
nālaśeṣā himadhvastā na bhānti kamalākarāḥ .. 24..
asmiṃstu puruṣavyāghra kāle duḥkhasamanvitaḥ .
tapaścarati dharmātmā tvadbhaktyā bharataḥ pure .. 25..
tyaktvā rājyaṃ ca mānaṃ ca bhogāṃśca vividhānbahūn .
tapasvī niyatāhāraḥ śete śīte mahītale .. 26..
so.api velāmimāṃ nūnamabhiṣekārthamudyataḥ .
vṛtaḥ prakṛtibhirnityaṃ prayāti sarayūṃ nadīm .. 27..
atyantasukhasaṃvṛddhaḥ sukumāro himārditaḥ .
kathaṃ tvapararātreṣu sarayūmavagāhate .. 28..
padmapatrekṣaṇaḥ śyāmaḥ śrīmānnirudaro mahān .
dharmajñaḥ satyavādī ca hrī niṣedho jitendriyaḥ .. 29..
priyābhibhāṣī madhuro dīrghabāhurarindamaḥ .
santyajya vividhānsaukhyānāryaṃ sarvātmanāśritaḥ .. 30..
jitaḥ svargastava bhrātrā bharatena mahātmanā .
vanasthamapi tāpasye yastvāmanuvidhīyate .. 31..
na pitryamanuvarntante mātṛkaṃ dvipadā iti .
khyāto lokapravādo.ayaṃ bharatenānyathākṛtaḥ .. 32..
bhartā daśaratho yasyāḥ sādhuśca bharataḥ sutaḥ .
kathaṃ nu sāmbā kaikeyī tādṛśī krūradarśinī .. 33..
ityevaṃ lakṣmaṇe vākyaṃ snehādbruvati dharmike .
parivādaṃ jananyāstamasahanrāghavo.abravīt .. 34..
na te.ambā madhyamā tāta garhitavyā kathaṃ cana .
tāmevekṣvākunāthasya bharatasya kathāṃ kuru .. 35..
niścitāpi hi me buddhirvanavāse dṛḍhavratā .
bharatasnehasantaptā bāliśī kriyate punaḥ .. 36..
ityevaṃ vilapaṃstatra prāpya godāvarīṃ nadīm .
cakre.abhiṣekaṃ kākutsthaḥ sānujaḥ saha sītayā .. 37..
tarpayitvātha salilaiste pitṝndaivatāni ca .
stuvanti smoditaṃ sūryaṃ devatāśca samāhitāḥ .. 38..
kṛtābhiṣekaḥ sa rarāja rāmaḥ
sītādvitīyaḥ saha lakṣmaṇena .
kṛtābhiṣekastvagarājaputryā
rudraḥ sanandirbhagavāniveśaḥ .. 39..
This page uses Unicode utf-8 encoding for devanagari/sanskrit transliteration. Please set the fonts and languages setting in your web browser to display the correct Unicode font. Some help is available at Notes on Viewing and Creating Devanagari Documents with Unicode Support. Some Unicode fonts for Devanagari are linked at http://devanaagarii.net. Some Unicode fonts for Sanskrit Transliteration are available at IndUni Fonts. Questions, comments? Write to (sanskrit at cheerful dot c om).