.. vālmīki rāmāyaṇa - araṇyakāṇḍa ..
sarga - 31
tataḥ śūrpaṇakhā dīnā rāvaṇaṃ lokarāvaṇam .
amātyamadhye saṅkruddhā paruṣaṃ vākyamabravīt .. 1..
pramattaḥ kāmabhogeṣu svairavṛtto niraṅkuśaḥ .
samutpannaṃ bhayaṃ ghoraṃ boddhavyaṃ nāvabudhyase .. 2..
saktaṃ grāmyeṣu bhogeṣu kāmavṛttaṃ mahīpatim .
lubdhaṃ na bahu manyante śmaśānāgnimiva prajāḥ .. 3..
svayaṃ kāryāṇi yaḥ kāle nānutiṣṭhati pārthivaḥ .
sa tu vai saha rājyena taiśca kāryairvinaśyati .. 4..
ayuktacāraṃ durdarśamasvādhīnaṃ narādhipam .
varjayanti narā dūrānnadīpaṅkamiva dvipāḥ .. 5..
ye na rakṣanti viṣayamasvādhīnā narādhipaḥ .
te na vṛddhyā prakāśante girayaḥ sāgare yathā .. 6..
ātmavadbhirvigṛhya tvaṃ devagandharvadānavaiḥ .
ayuktacāraścapalaḥ kathaṃ rājā bhaviṣyasi .. 7..
yeṣāṃ cāraśca kośaśca nayaśca jayatāṃ vara .
asvādhīnā narendrāṇāṃ prākṛtaiste janaiḥ samāḥ .. 8..
yasmātpaśyanti dūrasthānsarvānarthānnarādhipāḥ .
cāreṇa tasmāducyante rājāno dīrghacakṣuṣaḥ .. 9..
ayuktacāraṃ manye tvāṃ prākṛtaiḥ sacivairvṛtam .
svajanaṃ ca janasthānaṃ hataṃ yo nāvabudhyase .. 10..
caturdaśa sahasrāṇi rakṣasāṃ bhīmakarmaṇām .
hatānyekena rāmeṇa kharaśca sahadūṣaṇaḥ .. 11..
ṛṣīṇāmabhayaṃ dattaṃ kṛtakṣemāśca daṇḍakāḥ .
dharṣitaṃ ca janasthānaṃ rāmeṇākliṣṭakarmaṇā .. 12..
tvaṃ tu lubdhaḥ pramattaśca parādhīnaśca rāvaṇa .
viṣaye sve samutpannaṃ bhayaṃ yo nāvabudhyase .. 13..
tīkṣṇamalpapradātāraṃ pramattaṃ garvitaṃ śaṭham .
vyasane sarvabhūtāni nābhidhāvanti pārthivam .. 14..
atimāninamagrāhyamātmasambhāvitaṃ naram .
krodhanaṃ vyasane hanti svajano.api narādhipam .. 15..
nānutiṣṭhati kāryāṇi bhayeṣu na bibheti ca .
kṣipraṃ rājyāccyuto dīnastṛṇaistulyo bhaviṣyati .. 16..
śuṣkakāṣṭhairbhavetkāryaṃ loṣṭairapi ca pāṃsubhiḥ .
na tu sthānātparibhraṣṭaiḥ kāryaṃ syādvasudhādhipaiḥ .. 17..
upabhuktaṃ yathā vāsaḥ srajo vā mṛditā yathā .
evaṃ rājyātparibhraṣṭaḥ samartho.api nirarthakaḥ .. 18..
apramattaśca yo rājā sarvajño vijitendriyaḥ .
kṛtajño dharmaśīlaśca sa rājā tiṣṭhate ciram .. 19..
nayanābhyāṃ prasupto.api jāgarti nayacakṣuṣā .
vyaktakrodhaprasādaśca sa rājā pūjyate janaiḥ .. 20..
tvaṃ tu rāvaṇadurbuddhirguṇairetairvivarjitaḥ .
yasya te.aviditaścārai rakṣasāṃ sumahānvadhaḥ .. 21..
parāvamantā viṣayeṣu saṅgato
nadeśa kālapravibhāga tattvavit .
ayuktabuddhirguṇadoṣaniścaye
vipannarājyo na cirādvipatsyate .. 22..
iti svadoṣānparikīrtitāṃstayā
samīkṣya buddhyā kṣaṇadācareśvaraḥ .
dhanena darpeṇa balena cānvito
vicintayāmāsa ciraṃ sa rāvaṇaḥ .. 23..
This page uses Unicode utf-8 encoding for devanagari/sanskrit transliteration. Please set the fonts and languages setting in your web browser to display the correct Unicode font. Some help is available at Notes on Viewing and Creating Devanagari Documents with Unicode Support. Some Unicode fonts for Devanagari are linked at http://devanaagarii.net. Some Unicode fonts for Sanskrit Transliteration are available at IndUni Fonts. Questions, comments? Write to (sanskrit at cheerful dot c om).