.. vālmīki rāmāyaṇa - araṇyakāṇḍa ..
sarga - 45
rāvaṇena tu vaidehī tadā pṛṣṭā jihīrṣuṇā .
parivrājakarūpeṇa śaśaṃsātmānamātmanā .. 1..
brāhmaṇaścātithiścaiṣa anukto hi śapeta mām .
iti dhyātvā muhūrtaṃ tu sītā vacanamabravīt .. 2..
duhitā janakasyāhaṃ maithilasya mahātmanaḥ .
sītā nāmnāsmi bhadraṃ te rāmabhāryā dvijottama .. 3..
saṃvatsaraṃ cādhyuṣitā rāghavasya niveśane .
bhuñjānā mānuṣānbhogānsarvakāmasamṛddhinī .. 4..
tataḥ saṃvatsarādūrdhvaṃ samamanyata me patim .
abhiṣecayituṃ rāmaṃ sameto rājamantribhiḥ .. 5..
tasminsambhriyamāṇe tu rāghavasyābhiṣecane .
kaikeyī nāma bhartāraṃ mamāryā yācate varam .. 6..
pratigṛhya tu kaikeyī śvaśuraṃ sukṛtena me .
mama pravrājanaṃ bharturbharatasyābhiṣecanam .
dvāvayācata bhartāraṃ satyasandhaṃ nṛpottamam .. 7..
nādya bhokṣye na ca svapsye na pāsye.ahaṃ kadā cana .
eṣa me jīvitasyānto rāmo yadyabhiṣicyate .. 8..
iti bruvāṇāṃ kaikeyīṃ śvaśuro me sa mānadaḥ .
ayācatārthairanvarthairna ca yācñāṃ cakāra sā .. 9..
mama bhartā mahātejā vayasā pañcaviṃśakaḥ .
rāmeti prathito loke guṇavānsatyavākṣuciḥ .
viśālākṣo mahābāhuḥ sarvabhūtahite rataḥ .. 10..
abhiṣekāya tu pituḥ samīpaṃ rāmamāgatam .
kaikeyī mama bhartāramityuvāca drutaṃ vacaḥ .. 11..
tava pitrā samājñaptaṃ mamedaṃ śṛṇu rāghava .
bharatāya pradātavyamidaṃ rājyamakaṇṭakam .. 12..
tvayā tu khalu vastavyaṃ nava varṣāṇi pañca ca .
vane pravraja kākutstha pitaraṃ mocayānṛtāt .. 13..
tathetyuvāca tāṃ rāmaḥ kaikeyīmakutobhayaḥ .
cakāra tadvacastasyā mama bhartā dṛḍhavrataḥ .. 14..
dadyānna pratigṛhṇīyātsatyabrūyānna cānṛtam .
etadbrāhmaṇa rāmasya vrataṃ dhruvamanuttamam .. 15..
tasya bhrātā tu vaimātro lakṣmaṇo nāma vīryavān .
rāmasya puruṣavyāghraḥ sahāyaḥ samare.arihā .. 16..
sa bhrātā lakṣmaṇo nāma dharmacārī dṛḍhavrataḥ .
anvagacchaddhanuṣpāṇiḥ pravrajantaṃ mayā saha .. 17..
te vayaṃ pracyutā rājyātkaileyyāstu kṛte trayaḥ .
vicarāma dvijaśreṣṭha vanaṃ gambhīramojasā .. 18..
samāśvasa muhūrtaṃ tu śakyaṃ vastumiha tvayā .
āgamiṣyati me bhartā vanyamādāya puṣkalam .. 19..
sa tvaṃ nāma ca gotraṃ ca kulamācakṣva tattvataḥ .
ekaśca daṇḍakāraṇye kimarthaṃ carasi dvija .. 20..
evaṃ bruvatyāṃ sītāyāṃ rāmapatnyāṃ mahābalaḥ .
pratyuvācottaraṃ tīvraṃ rāvaṇo rākṣasādhipaḥ .. 21..
yena vitrāsitā lokāḥ sadevāsurapannagāḥ .
ahaṃ sa rāvaṇo nāma sīte rakṣogaṇeśvaraḥ .. 22..
tvāṃ tu kāñcanavarṇābhāṃ dṛṣṭvā kauśeyavāsinīm .
ratiṃ svakeṣu dāreṣu nādhigacchāmyanindite .. 23..
bahvīnāmuttamastrīṇāmāhṛtānāmitastataḥ .
sarvāsāmeva bhadraṃ te mamāgramahiṣī bhava .. 24..
laṅkā nāma samudrasya madhye mama mahāpurī .
sāgareṇa parikṣiptā niviṣṭā girimūrdhani .. 25..
tatra sīte mayā sārdhaṃ vaneṣu vicariṣyasi .
na cāsyāraṇyavāsasya spṛhayiṣyasi bhāmini .. 26..
pañcadāsyaḥ sahasrāṇi sarvābharaṇabhūṣitāḥ .
sīte paricariṣyanti bhāryā bhavasi me yadi .. 27..
rāvaṇenaivamuktā tu kupitā janakātmajā .
pratyuvācānavadyāṅgī tamanādṛtya rākṣasaṃ .. 28..
mahāgirimivākampyaṃ mahendrasadṛśaṃ patim .
mahodadhimivākṣobhyamahaṃ rāmamanuvratā .. 29..
mahābāhuṃ mahoraskaṃ siṃhavikrāntagāminam .
nṛsiṃhaṃ siṃhasaṅkāśamahaṃ rāmamanuvratā .. 30..
pūrṇacandrānanaṃ vīraṃ rājavatsaṃ jitendriyam .
pṛthukīrtiṃ mahābāhumahaṃ rāmamanuvratā .. 31..
tvaṃ punarjambukaḥ siṃhīṃ māmihecchasi durlabhām .
nāhaṃ śakyā tvayā spraṣṭumādityasya prabhā yathā .. 32..
pādapānkāñcanānnūnaṃ bahūnpaśyasi mandabhāk .
rāghavasya priyāṃ bhāryāṃ yastvamicchasi rāvaṇa .. 33..
kṣudhitasya ca siṃhasya mṛgaśatrostarasvinaḥ .
āśīviṣasya vadanāddaṃṣṭrāmādātumicchasi .. 34..
mandaraṃ parvataśreṣṭhaṃ pāṇinā hartumicchasi .
kālakūṭaṃ viṣaṃ pītvā svastimāngantumicchasi .. 35..
akṣisūcyā pramṛjasi jihvayā leḍhi ca kṣuram .
rāghavasya priyāṃ bhāryāmadhigantuṃ tvamicchasi .. 36..
avasajya śilāṃ kaṇṭhe samudraṃ tartumicchasi .
sūryā candramasau cobhau prāṇibhyāṃ hartumicchasi .
yo rāmasya priyāṃ bhāryāṃ pradharṣayitumicchasi .. 37..
agniṃ prajvalitaṃ dṛṣṭvā vastreṇāhartumicchasi .
kalyāṇa vṛttāṃ rāmasya yo bhāryāṃ hartumicchasi .. 38..
ayomukhānāṃ śūlānām agre caritumicchasi .
rāmasya sadṛśīṃ bhāryāṃ yo.adhigantuṃ tvamicchasi .. 39..
yadantaraṃ siṃhaśṛgālayorvane
yadantaraṃ syandanikāsamudrayoḥ .
surāgryasauvīrakayoryadantaraṃ
tadantaraṃ dāśarathestavaiva ca .. 40..
yadantaraṃ kāñcanasīsalohayor
yadantaraṃ candanavāripaṅkayoḥ .
yadantaraṃ hastibiḍālayorvane
tadantaraṃ daśarathestavaiva ca .. 41..
yadantaraṃ vāyasavainateyayor
yadantaraṃ madgumayūrayorapi .
yadantaraṃ sārasagṛdhrayorvane
tadantaraṃ dāśarathestavaiva ca .. 42..
tasminsahasrākṣasamaprabhāve
rāme sthite kārmukabāṇapāṇau .
hṛtāpi te.ahaṃ na jarāṃ gamiṣye
vajraṃ yathā makṣikayāvagīrṇam .. 43..
itīva tadvākyamaduṣṭabhāvā
sudṛṣṭamuktvā rajanīcaraṃ tam .
gātraprakampādvyathitā babhūva
vātoddhatā sā kadalīva tanvī .. 44..
tāṃ vepamānāmupalakṣya sītāṃ
sa rāvaṇo mṛtyusamaprabhāvaḥ .
kulaṃ balaṃ nāma ca karma cātmanaḥ
samācacakṣe bhayakāraṇārtham .. 45..
This page uses Unicode utf-8 encoding for devanagari/sanskrit transliteration. Please set the fonts and languages setting in your web browser to display the correct Unicode font. Some help is available at Notes on Viewing and Creating Devanagari Documents with Unicode Support. Some Unicode fonts for Devanagari are linked at http://devanaagarii.net. Some Unicode fonts for Sanskrit Transliteration are available at IndUni Fonts. Questions, comments? Write to (sanskrit at cheerful dot c om).