.. vālmīki rāmāyaṇa - araṇyakāṇḍa ..

sarga - 58

bhṛśamāvrajamānasya tasyādhovāmalocanam .
prāsphuraccāskhaladrāmo vepathuścāsya jāyate .. 1..

upālakṣya nimittāni so.aśubhāni muhurmuhuḥ .
api kṣemaṃ tu sītāyā iti vai vyājahāra ha .. 2..

tvaramāṇo jagāmātha sītādarśanalālasaḥ .
śūnyamāvasathaṃ dṛṣṭvā babhūvodvignamānasaḥ .. 3..

udbhramanniva vegena vikṣipanraghunandanaḥ .
tatra tatroṭajasthānamabhivīkṣya samantataḥ .. 4..

dadarśa parṇaśālāṃ ca rahitāṃ sītayā tadā .
śriyā virahitāṃ dhvastāṃ hemante padminīm iva .. 5..

rudantamiva vṛkṣaiśca mlānapuṣpamṛgadvijam .
śriyā vihīnaṃ vidhvastaṃ santyaktavanadaivatam .. 6..

viprakīrṇājinakuśaṃ vipraviddhabṛsīkaṭam .
dṛṣṭvā śūnyoṭajasthānaṃ vilalāpa punaḥ punaḥ .. 7..

hṛtā mṛtā vā naṣṭā vā bhakṣitā vā bhaviṣyati .
nilīnāpyatha vā bhīruratha vā vanamāśritā .. 8..

gatā vicetuṃ puṣpāṇi phalānyapi ca vā punaḥ .
atha vā padminīṃ yātā jalārthaṃ vā nadīṃ gatā .. 9..

yatnānmṛgayamāṇastu nāsasāda vane priyām .
śokaraktekṣaṇaḥ śokādunmatta iva lakṣyate .. 10..

vṛkṣādvṛkṣaṃ pradhāvansa girīṃścāpi nadīnnadīm .
babhūva vilapanrāmaḥ śokapaṅkārṇavaplutaḥ .. 11..

asti kaccittvayā dṛṣṭā sā kadambapriyā priyā .
kadamba yadi jānīṣe śaṃsa sītāṃ śubhānanām .. 12..

snigdhapallavasaṅkāśāṃ pītakauśeyavāsinīm .
śaṃsasva yadi vā dṛṣṭā bilva bilvopamastanī .. 13..

atha vārjuna śaṃsa tvaṃ priyāṃ tāmarjunapriyām .
janakasya sutā bhīruryadi jīvati vā na vā .. 14..

kakubhaḥ kakubhoruṃ tāṃ vyaktaṃ jānāti maithilīm .
latāpallavapuṣpāḍhyo bhāti hyeṣa vanaspatiḥ .. 15..

bhramarairupagītaśca yathā drumavaro hyayam .
eṣa vyaktaṃ vijānāti tilakastilakapriyām .. 16..

aśokaśokāpanuda śokopahatacetasaṃ .
tvannāmānaṃ kuru kṣipraṃ priyāsandarśanena mām .. 17..

yadi tāla tvayā dṛṣṭā pakvatālaphalastanī .
kathayasva varārohāṃ kāruṣyaṃ yadi te mayi .. 18..

yadi dṛṣṭā tvayā sītā jambujāmbūnadaprabhā .
priyāṃ yadi vijānīṣe niḥśaṅkaṃ kathayasva me .. 19..

atha vā mṛgaśāvākṣīṃ mṛga jānāsi maithilīm .
mṛgaviprekṣaṇī kāntā mṛgībhiḥ sahitā bhavet .. 20..

gaja sā gajanāsoruryadi dṛṣṭā tvayā bhavet .
tāṃ manye viditāṃ tubhyamākhyāhi varavāraṇa .. 21..

śārdūla yadi sā dṛṣṭā priyā candranibhānanā .
maithilī mama visrabdhaḥ kathayasva na te bhayam .. 22..

kiṃ dhāvasi priye nūnaṃ dṛṣṭāsi kamalekṣaṇe .
vṛkṣeṇācchādya cātmānaṃ kiṃ māṃ na pratibhāṣase .. 23..

tiṣṭha tiṣṭha varārohe na te.asti karuṇā mayi .
nātyarthaṃ hāsyaśīlāsi kimarthaṃ māmupekṣase .. 24..

pītakauśeyakenāsi sūcitā varavarṇini .
dhāvantyapi mayā dṛṣṭā tiṣṭha yadyasti sauhṛdam .. 25..

naiva sā nūnamatha vā hiṃsitā cāruhāsinī .
kṛcchraṃ prāptaṃ hi māṃ nūnaṃ yathopekṣitumarhati .. 26..

vyaktaṃ sā bhakṣitā bālā rākṣasaiḥ piśitāśanaiḥ .
vibhajyāṅgāni sarvāṇi mayā virahitā priyā .. 27..

nūnaṃ tacchubhadantauṣṭhaṃ mukhaṃ niṣprabhatāṃ gatam .
sā hi campakavarṇābhā grīvā graiveya śobhitā .. 28..

komalā vilapantyāstu kāntāyā bhakṣitā śubhā .
nūnaṃ vikṣipyamāṇau tau bāhū pallavakomalau .. 29..

bhakṣitau vepamānāgrau sahastābharaṇāṅgadau .
mayā virahitā bālā rakṣasāṃ bhakṣaṇāya vai .. 30..

sārtheneva parityaktā bhakṣitā bahubāndhavā .
hā lakṣmaṇa mahābāho paśyasi tvaṃ priyāṃ kva cit .. 31..

hā priye kva gatā bhadre hā sīteti punaḥ punaḥ .
ityevaṃ vilapanrāmaḥ paridhāvanvanādvanam .. 32..

kva cidudbhramate vegātkva cidvibhramate balāt .
kva cinmatta ivābhāti kāntānveṣaṇatatparaḥ .. 33..

sa vanāni nadīḥ śailāngiriprasravaṇāni ca .
kānanāni ca vegena bhramatyaparisaṃsthitaḥ .. 34..

tathā sa gatvā vipulaṃ mahadvanaṃ
parītya sarvaṃ tvatha maithilīṃ prati .
aniṣṭhitāśaḥ sa cakāra mārgaṇe
punaḥ priyāyāḥ paramaṃ pariśramam .. 35..

This page uses Unicode utf-8 encoding for devanagari/sanskrit transliteration. Please set the fonts and languages setting in your web browser to display the correct Unicode font. Some help is available at Notes on Viewing and Creating Devanagari Documents with Unicode Support. Some Unicode fonts for Devanagari are linked at http://devanaagarii.net. Some Unicode fonts for Sanskrit Transliteration are available at IndUni Fonts.

Questions, comments? Write to (sanskrit at cheerful dot c om).