.. vālmīki rāmāyaṇa - araṇyakāṇḍa ..
sarga - 59
dṛṣṭāśramapadaṃ śūnyaṃ rāmo daśarathātmajaḥ .
rahitāṃ parṇaśālāṃ ca vidhvastānyāsanāni ca .. 1..
adṛṣṭvā tatra vaidehīṃ saṃnirīkṣya ca sarvaśaḥ .
uvāca rāmaḥ prākruśya pragṛhya rucirau bhujau .. 2..
kva nu lakṣmaṇa vaidehī kaṃ vā deśamito gatā .
kenāhṛtā vā saumitre bhakṣitā kena vā priyā .. 3..
vṛṣkeṇāvārya yadi māṃ sīte hasitumicchasi .
alaṃ te hasitenādya māṃ bhajasva suduḥkhitam .. 4..
yaiḥ saha krīḍase sīte viśvastairmṛgapotakaiḥ .
ete hīnāstvayā saumye dhyāyantyasrāvilekṣaṇāḥ .. 5..
mṛtaṃ śokena mahatā sītāharaṇajena mām .
paraloke mahārājo nūnaṃ drakṣyati me pitā .. 6..
kathaṃ pratijñāṃ saṃśrutya mayā tvamabhiyojitaḥ .
apūrayitvā taṃ kālaṃ matsakāśamihāgataḥ .. 7..
kāmavṛttamanāryaṃ māṃ mṛṣāvādinameva ca .
dhiktvāmiti pare loke vyaktaṃ vakṣyati me pitā .. 8..
vivaśaṃ śokasantaptaṃ dīnaṃ bhagnamanoratham .
māmihotsṛjya karuṇaṃ kīrtirnaramivānṛjum .. 9..
kva gacchasi varārohe māmutsṛjya sumadhyame .
tvayā virahitaścāhaṃ mokṣye jīvitamātmanaḥ .. 10..
itīva vilapanrāmaḥ sītādarśanalālasaḥ .
na dadarśa suduḥkhārto rāghavo janakātmajām .. 11..
anāsādayamānaṃ taṃ sītāṃ daśarathātmajam .
paṅkamāsādya vipulaṃ sīdantamiva kuñjaram .
lakṣmaṇo rāmamatyarthamuvāca hitakāmyayā .. 12..
mā viṣādaṃ mahābāho kuru yatnaṃ mayā saha .
idaṃ ca hi vanaṃ śūra bahukandaraśobhitam .. 13..
priyakānanasañcārā vanonmattā ca maithilī .
sā vanaṃ vā praviṣṭā syānnalinīṃ vā supuṣpitām .. 14..
saritaṃ vāpi samprāptā mīnavañjurasevitām .
vitrāsayitukāmā vā līnā syātkānane kva cit .
jijñāsamānā vaidehī tvāṃ māṃ ca puruṣarṣabha .. 15..
tasyā hyanveṣaṇe śrīmankṣiprameva yatāvahe .
vanaṃ sarvaṃ vicinuvo yatra sā janakātmajā .
manyase yadi kākutstha mā sma śoke manaḥ kṛthāḥ .. 16..
evamuktastu sauhārdāllakṣmaṇena samāhitaḥ .
saha saumitriṇā rāmo vicetumupacakrame .
tau vanāni girīṃścaiva saritaśca sarāṃsi ca .. 17..
nikhilena vicinvantau sītāṃ daśarathātmajau .
tasya śailasya sānūni guhāśca śikharāṇi ca .. 18..
nikhilena vicinvantau naiva tāmabhijagmatuḥ .
vicitya sarvataḥ śailaṃ rāmo lakṣmaṇamabravīt .. 19..
neha paśyāmi saumitre vaidehīṃ parvate śubhe .
tato duḥkhābhisantapto lakṣmaṇo vākyamabravīt .. 20..
vicarandaṇḍakāraṇyaṃ bhrātaraṃ dīptatejasaṃ .
prāpsyasi tvaṃ mahāprājña maithilīṃ janakātmajām .. 21..
yathā viṣṇurmahābāhurbaliṃ baddhvā mahīmimām .
evamuktastu vīreṇa lakṣmaṇena sa rāghavaḥ .. 22..
uvāca dīnayā vācā duḥkhābhihatacetanaḥ .
vanaṃ sarvaṃ suvicitaṃ padminyaḥ phullapaṅkajāḥ .. 23..
giriścāyaṃ mahāprājña bahukandaranirjharaḥ .
na hi paśyāmi vaidehīṃ prāṇebhyo.api garīyasīm .. 24..
evaṃ sa vilapanrāmaḥ sītāharaṇakarśitaḥ .
dīnaḥ śokasamāviṣṭo muhūrtaṃ vihvalo.abhavat .. 25..
sa vihvalitasarvāṅgo gatabuddhirvicetanaḥ .
viṣasādāturo dīno niḥśvasyāśītamāyatam .. 26..
bahuśaḥ sa tu niḥśvasya rāmo rājīvalocanaḥ .
hā priyeti vicukrośa bahuśo bāṣpagadgadaḥ .. 27..
taṃ sāntvayāmāsa tato lakṣmaṇaḥ priyabāndhavaḥ .
bahuprakāraṃ dharmajñaḥ praśritaḥ praśritāñjaliḥ .. 28..
anādṛtya tu tadvākyaṃ lakṣmaṇauṣṭhapuṭacyutam .
apaśyaṃstāṃ priyāṃ sītāṃ prākrośatsa punaḥ punaḥ .. 29..
This page uses Unicode utf-8 encoding for devanagari/sanskrit transliteration. Please set the fonts and languages setting in your web browser to display the correct Unicode font. Some help is available at Notes on Viewing and Creating Devanagari Documents with Unicode Support. Some Unicode fonts for Devanagari are linked at http://devanaagarii.net. Some Unicode fonts for Sanskrit Transliteration are available at IndUni Fonts. Questions, comments? Write to (sanskrit at cheerful dot c om).