ram:ay:N:
y:عkaNR
57

Ov:ö ev:l:p:m:an:sy: rav:N:sy: dÙratm:n:H . 
Â:Øtv:a S::ðkaeB:t:pt:sy: e*:eS:ra v:aVy:m:b:Òv:it:Î .. 1..
Ov:m:ðv: m:hav:iy::ðü ht::ð n:st:at: m:Dy:m:H . 
n: t:Ø s:tp:Ø,\:a raj:env:l:p:ent: y:T:a B:v:an:Î .. 2..
n:Ün:ö e*:B:Øv:N:sy:aep: p:y:aüpt:stv:m:es: )B::ð . 
s: ksm:at)akát: Ev: S::ðksy:atm:an:m:idáS:m:Î .. 3..
b:ÒÉd¶:aest: t:ð S:eVt:H kv:c:H s:ay:k:ð D:n:ØH . 
s:h+K:rs:öy:ØVt::ð rT::ð m:ðG:s:m:sv:n:H .. 4..
tv:y:as:káe¾S:s*:ðN: ev:S:st:a dðv:dan:v:aH . 
s: s:v:aüy:ØD:s:öp:À:ð raG:v:ö S:ast:Øm:hües: .. 5..
kam:ö et:Å m:haraj:en:g:üem:\y:amy:hö rN:m:Î . 
u¹er\y:aem: t:ð S:*:Üng:,RH p:Àg:aen:h .. 6..
S:mb:r:ð dðv:raj:ðn: n:rk:ð ev:\N:Øn:a y:T:a . 
t:T:a½ S:ey:t:a ram::ð m:y:a y:ØeD: en:p:aet:t:H .. 7..
Â:Øtv:a e*:eS:rs::ð v:aVy:ö rav:N::ð rax:s:aeD:p:H . 
p:Øn:j:aüt:em:v:atm:an:ö m:ny:t:ð kal:c::ðedt:H .. 8..
Â:Øtv:a e*:eS:rs::ð v:aVy:ö dðv:ant:kn:rant:k:ò . 
Aet:kay:Á: t:ðj:sv:i b:B:Üv:Øy:Øü¹he\:üt:aH .. 9..
t:t::ð|hm:hem:ty:ðv:ö g:j:ünt::ð n:ò?üt:\:üB:aH . 
rav:N:sy: s:Øt:a v:iraH S:#t:Øly:p:ra#m:aH .. 10..
Ant:erx:c:raH s:v:ðü s:v:ðü m:ay:a ev:S:ardaH . 
s:v:ðü e*:dS:dp:üGn:aH s:v:ðü c: rN:dÙm:üdaH .. 11..
s:v:ðü|s*:b:l:s:öp:ÀaH s:v:ðü ev:st:iN:ü kit:üy:H . 
s:v:ðü s:m:rm:as:a½ n: Â:Üy:nt:ð sm: en:ej:üt:aH .. 12..
s:v:ðü|s*:ev:dÙ\::ð v:iraH s:v:ðü y:عev:S:ardaH . 
s:v:ðü )v:rej:wan:aH s:v:ðü l:bD:v:rast:T:a .. 13..
s: t:òst:T:a B:askrt:Øly:v:c:üs:òH 
s:Øt:òv:àüt:H S:*:Øb:l:)m:dün:òH . 
rraj: raj:a m:G:v:any:T:am:ròrÎ 
v:àt::ð m:hadan:v:dp:ün:aS:n:òH .. 14..
s: p:Ø*:ans:öp:er\v:jy: B:Ü\:ey:tv:a c: B:Ü\:N:òH . 
A:S:ieB:üÁ: )S:st:aeB:H )ð\:y:am:as: s:öy:Øg:ð .. 15..
m:h:ðdrm:hap:aÃ::òü B:Òat:r:ò c:aep: rav:N:H . 
rx:N:aT:üö kÙm:araN:aö )ð\:y:am:as: s:öy:Øg:ð .. 16..
t:ð|eB:v:a½ m:hatm:an:ö rav:N:ö erp:Ørav:N:m:Î . 
kátv:a )dex:N:ö c:òv: m:hakay:aH )t:esT:rð .. 17..
s:v::òü\:D:ieB:g:ünD:òÁ: s:m:al:By: m:hab:l:aH . 
en:j:ügm:Øn:òü?üt:Â:ðÅaH \:Rðt:ð y:عkae{Ïx:N:H .. 18..
t:t:H s:ØdS:ün:ö n:am: n:il:j:im:Üt:s:öen:B:m:Î . 
Oðrav:t:kÙl:ð j:at:m:a,r:ðh m:h:ðdrH .. 19..
s:v:aüy:ØD:s:m:ay:ØVt:ö t:ÜN:ieB:Á: sv:l:¢ãt:m:Î . 
rraj: g:j:m:asT:ay: s:ev:t:ðv:ast:m:ÜD:üen: .. 20..
hy::ð¶:m:s:m:ay:ØVt:ö s:v:aüy:ØD:s:m:akÙl:m:Î . 
A:,r:ðh rT:Â:ðÅö e*:eS:ra rav:N:atm:j:H .. 21..
e*:eS:ra rT:m:asT:ay: ev:rraj: D:n:ØD:ürH . 
s:ev:½ØdÙlkH s:jv:al:H s:ðndÓc:ap: Ev:amb:ØdH .. 22..
e*:eB:H ekriXòes*:eS:raH S:ØS:ØB:ð s: rT::ð¶:m:ð . 
ehm:v:aen:v: S:òl:ðndÓes*:eB:H kaWc:n:p:v:üt:òH .. 23..
Aet:kay::ð|ep: t:ðj:sv:i rax:s:ðndÓs:Øt:st:da . 
A:,r:ðh rT:Â:ðÅö Â:ðÅH s:v:üD:n:Ø\m:t:am:Î .. 24..
s:Øc:#ax:ö s:Øs:öy:ØVt:ö s:an:Øk\:üö s:kÝb:rm:Î . 
t:ÜN:ib:aN:as:n:òdiüpt:ö )as:aes: p:erG:akÙl:m:Î .. 25..
s: kaWc:n:ev:ec:*:ðN: ekriXðn: ev:raj:t:a . 
B:Ü\:N:òÁ: b:B::ò m:ð,H )B:aeB:erv: B:asv:rH .. 26..
s: rraj: rT:ð t:esm:n:Òaj:s:Ün:Øm:ühab:l:H . 
v:àt::ð n:ò?üt:S:adÝül:òv:ü$p:aeN:erv:am:ròH .. 27..
hy:m:Øcc:òHÂ:v:H )Ky:ö Ã:ðt:ö kn:kB:Ü\:N:m:Î . 
m:n::ðj:v:ö m:hakay:m:a,r:ðh n:rant:kH .. 28..
g:àhitv:a )as:m:ØVl:aB:ö ev:rraj: n:rant:kH . 
S:eVt:m:aday: t:ðj:sv:i g:ØhH S:*:Øe\v:v:ahv:ð .. 29..
dðv:ant:kH s:m:aday: p:erG:ö v:$B:Ü\:N:m:Î . 
p:erg:àÊ eg:erö d:ðBy:aüö v:p:Øev:ü\N::ðev:üRmb:y:n:Î .. 30..
m:hap:aÃ::ðü m:hat:ðj:a g:dam:aday: v:iy:üv:an:Î . 
ev:rraj: g:dap:aeN:H kÙb:ðr Ev: s:öy:Øg:ð .. 31..
t:ð )t:sT:Øm:ühatm:an::ð b:l:òr)et:m:òv:àüt:aH . 
s:Øra Ev:am:rav:ty:aö b:l:òr)et:m:òv:àüt:aH .. 32..
t:ang:j:òÁ: t:Ør¤óÁ: rT:òÁ:amb:Øden:sv:n:òH . 
An:Øj:gm:Øm:ühatm:an::ð rax:s:aH )v:ray:ØD:aH .. 33..
t:ð ev:rðj:Øm:ühatm:an::ð kÙm:araH s:Üy:üv:c:üs:H . 
ekrieXn:H eÂ:y:a j:ØÄa g:Òha dipt:a Ev:amb:rð .. 34..
)g:àhit:a b:B::ò t:ð\:aö C*:aN:am:av:el:H es:t:a . 
S:ardaB:Ò)t:ikaS:aö hös:av:el:erv:amb:rð .. 35..
m:rN:ö v:aep: en:eÁ:ty: S:*:ÜN:aö v:a p:raj:y:m:Î . 
Eet: kátv:a m:et:ö v:ira en:j:ügm:ØH s:öy:Øg:aeT:ün:H .. 36..
j:g:j:ØüÁ: )N:ðdÙÁ: ec:ex:p:ØÁ:aep: s:ay:kan:Î . 
j:Æ\:ØÁ: m:hatm:an::ð en:y:aünt::ð y:عdÙm:üdaH .. 37..
xv:ðeRt:asP:ðXen:n:dòH s:Wc:c:al:ðv: m:ðedn:i . 
rx:s:aö es:öhn:adòÁ: p:ØsP:ðXðv: t:damb:rm:Î .. 38..
t:ð|eB:en:\#my: m:Øedt:a rax:s:ðndÓa m:hab:l:aH . 
ddáS:Øv:aün:ran:ikö s:m:ؽt:eS:l:an:g:m:Î .. 39..
hry::ð|ep: m:hatm:an::ð ddáS:Øn:òü?üt:ö b:l:m:Î . 
hsty:Ã:rT:s:öb:aD:ö eke¢N:iS:t:n:aedt:m:Î .. 40..
n:il:j:im:Üt:s:¢aS:ö s:m:ؽt:m:hay:ØD:m:Î . 
dipt:an:l:rev:)Ky:òn:òü?üt:òH s:v:üt::ð v:àt:m:Î .. 41..
t:¸âÄÏv:a b:l:m:ay:ant:ö l:bD:l:xy:aH pl:v:¤m:aH . 
s:m:ؽt:m:haS:òl:aH s:ö)N:ðdÙm:ØühÚm:ØühÚH .. 42..
t:t:H s:m:ØdÏG:ØÄrv:ö en:S:my: 
rx::ðg:N:a v:an:ry:ÜT:p:an:am:Î . 
Am:à\y:m:aN:aH p:rh\:üm:Øg:Òö 
m:hab:l:a B:im:t:rö ev:n:ðdÙH .. 43..
t:ð rax:s:b:l:ö G::ðrö )ev:Sy: hery:ÜT:p:aH . 
ev:c:ð,,½t:òH S:òl:òn:üg:aH eS:K:erN::ð y:T:a .. 44..
kñ ec:dakaS:m:aev:Sy: kñ ec:dÙvy:aüö pl:v:¤m:aH . 
rx:Hs:òny:ð\:Ø s:{Ï#Ù¹aÁ:ð,dÓÙüm:eS:l:ay:ØD:aH .. 45..
t:ð p:adp:eS:l:aS:òl:òÁ:#Ùv:àüeÄm:n:ض:m:am:Î . 
b:aN::òG:òv:aüy:üm:aN:aÁ: hry::ð B:im:ev:#m:aH .. 46..
es:öhn:adaenv:n:ðdÙÁ: rN:ð rax:s:v:an:raH . 
eS:l:aeB:Á:ÜN:üy:am:as:Øy:aüt:ØD:an:anpl:v:¤m:aH .. 47..
en:j:Gn:ØH s:öy:Øg:ð #Ù¹aH kv:c:aB:rN:av:àt:an:Î . 
kñ ec:dÓT:g:t:anv:irang:j:v:aej:g:t:an:ep: .. 48..
en:j:Gn:ØH s:hs:apl:Øty: y:at:ØD:an:anpl:v:¤m:aH . 
S:òl:S:à¤en:p:at:òÁ: m:ØeÄeB:v:aünt:l::ðc:n:aH . 
c:ðl:ØH p:ðt:ØÁ: n:ðdÙÁ: t:*: rax:s:p:ؤv:aH .. 49..
t:t:H S:òl:òÁ: K:°òÁ: ev:s:àÄòhüerrax:s:òH . 
m:ØhÞt:ðün:av:àt:a B:Üem:rB:v:cC:ðeN:t:apl:Øt:a .. 50..
ev:kiN:üp:v:üt:akarò rx::ðeB:rerm:dün:òH . 
A:ex:pt:aH ex:py:m:aN:aÁ: B:gn:S:Ül:aÁ: v:an:ròH .. 51..
v:an:ranv:an:ròrðv: j:gn:Øst:ð rj:n:ic:raH . 
rax:s:an:Òax:s:òrðv: j:Gn:Øst:ð v:an:ra Aep: .. 52..
A:ex:py: c: eS:l:ast:ð\:aö en:j:Gn:Ü rax:s:a hrin:Î . 
t:ð\:aö c:aecC½ S:s*:aeN: j:Gn:Ü rx:aöes: v:an:raH .. 53..
en:j:Gn:ØH S:òl:S:Ül:as*:òev:üeB:dÙS:Î c: p:rsp:rm:Î . 
es:öhn:adaenv:n:ðdÙÁ: rN:ð v:an:rrax:s:aH .. 54..
eCÀv:m:üt:n:Ø*:aN:a rax:s:a v:an:ròhüt:aH . 
,eD:rö )+Øt:ast:*: rs:s:arem:v: dÓÚm:aH .. 55..
rT:ðn: c: rT:ö c:aep: v:arN:ðn: c: v:arN:m:Î . 
hy:ðn: c: hy:ö kñ ec:eÀj:Gn:Øv:aün:ra rN:ð .. 56..
x:Ør)òrD:üc:ndÓòÁ: B:ll:òÁ: en:eS:t:òH S:ròH . 
rax:s:a v:an:rðndÓaN:aö ec:ecCdÙH p:adp:aúeS:l:aH .. 57..
ev:kiN:òüH p:v:üt:ag:ÒòÁ: dÓÚm:òeSCÀòÁ: s:öy:Øg:ð . 
ht:òÁ: kep:rx::ðeB:dÙüg:üm:a v:s:ØD:aB:v:t:Î .. 58..
t:esm:n)v:à¶:ð t:Øm:Øl:ð ev:m:dðü 
)Æ\y:m:aN:ð\:Ø v:l:i m:ØK:ð\:Ø . 
en:p:aty:m:an:ð\:Ø c: rax:s:ð\:Ø 
m:h\:üy::ð dðv:g:N:aÁ: n:ðdÙH .. 59..
t:t::ð hy:ö m:a,t:t:Øly:v:ðg:m:Î 
A:,Ê S:eVt:ö en:eS:t:aö )g:àÊ . 
n:rant:k:ð v:an:rraj:s:òny:ö 
m:haN:üv:ö m:in: Ev:aev:v:ðS: .. 60..
s: v:an:rans:pt:S:t:aen: v:irH 
)as:ðn: dipt:ðn: ev:en:eb:üB:ðd . 
OkH x:N:ðn:ðndÓerp:Øm:ühatm:a 
j:G:an: s:òny:ö herp:ؤv:an:am:Î .. 61..
ddáS:ØÁ: m:hatm:an:ö hy:p:àÅð )et:eÅt:m:Î . 
c:rnt:ö hers:òny:ð\:Ø ev:½aD:rm:h\:üy:H .. 62..
s: t:sy: ddáS:ð m:ag::ðü m:aös:S::ðeN:t:kdüm:H . 
p:et:t:òH p:v:üt:akaròv:aün:ròreB:s:öv:àt:H .. 63..
y:av:e¾#em:t:Øö b:Øe¹ö c:#ÙH pl:v:g:p:ؤv:aH . 
t:av:dðt:an:et:#my: en:eb:üB:ðd n:rant:kH .. 64..
jv:l:nt:ö )as:m:ؽmy: s:{Ïg:Òam:ant:ð n:rant:kH . 
ddah hers:òny:aen: v:n:an:iv: ev:B:av:s:ØH .. 65..
y:av:dÙtp:aXy:am:as:Øv:àüx:aúS:òl:anv:n::òks:H . 
t:av:t)as:ht:aH p:ðt:Øv:ü$ká¶:a Ev:ac:l:aH .. 66..
edx:Ø s:v:aüs:Ø b:l:v:aenv:c:c:ar n:rant:kH . 
)m:àdÏn:ns:v:üt::ð y:عð )av:à«al:ð y:T:aen:l:H .. 67..
n: S:ðkÙD:aüev:t:Øö v:ira n: sT:at:Øö sp:endt:Øö kÙt:H . 
utp:t:nt:ö esT:t:ö y:ant:ö s:v:aüenv:vy:aD: v:iy:üv:an:Î .. 68..
Okñn:ant:kklp:ðn: )as:ðn:aedty:t:ðj:s:a . 
eB:Àaen: hers:òny:aen: en:p:ðt:ØD:ürN:it:l:ð .. 69..
v:$en:\p:ð\:s:dáS:ö )as:sy:aeB:en:p:at:n:m:Î . 
n: S:ðkÙv:aün:raH s::ðZÙö t:ð ev:n:ðdÙm:ühasv:n:m:Î .. 70..
p:t:t:aö herv:iraN:aö -p:aeN: )c:kaeS:rð . 
v:$eB:Àag:ÒkÝXan:aö S:òl:an:aö p:t:t:am:Î Ev: .. 71..
y:ð t:Ø p:Üv:üö m:hatm:an:H kÙmB:kN:ðün: p:aet:t:aH . 
t:ð|sv:sT:a v:an:rÂ:ðÅaH s:Øg:Òiv:m:Øp:t:esT:rð .. 72..
ev:)ðx:m:aN:H s:Øg:Òiv::ð ddS:ü herv:aehn:im:Î . 
n:rant:kB:y:*:st:aö ev:dÓv:nt:iem:t:st:t:H .. 73..
ev:dÓÚt:aö v:aehn:iö dáÄÏv:a s: ddS:ü n:rant:km:Î . 
g:àhit:)as:m:ay:ant:ö hy:p:àÅð )et:eÅt:m:Î .. 74..
AT::ðv:ac: m:hat:ðj:aH s:Øg:Òiv::ð v:an:raeD:p:H . 
kÙm:arm:¤dö v:irö S:#t:Øly:p:ra#m:m:Î .. 75..
g:cCòn:ö rax:s:ö v:ir y::ð|s::ò t:Ørg:m:aesT:t:H . 
x::ðB:y:nt:ö herb:l:ö ex:)ö )aN:òev:üy::ðj:y: .. 76..
s: B:t:Øüv:üc:n:ö Â:Øtv:a en:\p:p:at:a¤dst:da . 
An:ikanm:ðG:s:¢aS:anm:ðG:an:ikaedv:aöS:Øm:an:Î .. 77..
S:òl:s:¥at:s:¢aS::ð hriN:am:ض:m::ð|¤dH . 
rraj:a¤ds:ön:¹H s:D:at:Øerv: p:v:üt:H .. 78..
en:ray:ØD::ð m:hat:ðj:aH kñv:l:ö n:K:dö\XÕv:an:Î . 
n:rant:km:eB:#my: v:ael:p:Ø*::ð|b:Òv:i¾c:H .. 79..
et:Å ekö )akát:òrðeB:hüereB:stv:ö ker\y:es: . 
Aesm:nv:$s:m:sp:S:ðü )as:ö ex:p: m:m::ðres: .. 80..
A¤dsy: v:c:H Â:Øtv:a )c:Ø#:ðD: n:rant:kH . 
s:ödSy: dS:n:òr:ðÅö en:Ã:sy: c: B:Øj:¤v:t:Î .. 81..
s: )as:m:aev:Dy: t:da¤day: 
s:m:Øjjv:l:nt:ö s:hs::ðts:s:j:ü . 
s: v:ael:p:Ø*::ðres: v:$klp:ð 
b:B:Üv: B:gn::ð ny:p:t:cc: B:Üm::ò .. 82..
t:ö )as:m:al::ðVy: t:da ev:B:gn:ö 
s:Øp:N:üká¶::ðrg:B::ðg:klp:m:Î . 
t:l:ö s:m:ؽmy: s: v:ael:p:Ø*:s:Î 
t:Ør¤m:sy:aeB:j:G:an: m:Üe¿:ü .. 83..
en:m:gn:p:adH sPÙeXt:aex: t:ar:ð 
en:\#ant:ej:Í:ð|c:l:s:öen:kaS:H . 
s: t:sy: v:aj:i en:p:p:at: B:Üm::ò 
t:l:)harðN: ev:kiN:üm:ÜD:aü .. 84..
n:rant:kH #:ðD:v:S:ö j:g:am: 
ht:ö t:Ørg:ö p:et:t:ö en:rixy: . 
s: m:ØeÄm:ؽmy: m:ha)B:av::ð 
j:G:an: S:i\:ðü y:ØeD: v:ael:p:Ø*:m:Î .. 85..
AT:a¤d:ð m:ØeÄev:eB:Àm:ÜD:aü 
s:Ø+av: t:iv:Òö ,eD:rö B:àS::ð\N:m:Î . 
m:ØhÚev:üj:jv:al: m:Øm::ðh c:aep: 
s:öjW:aö s:m:as:a½ ev:es:e\m:y:ð c: .. 86..
AT:a¤d:ð v:$s:m:an:v:ðg:ö 
s:öv:ty:ü m:ØeÄö eg:erS:à¤klp:m:Î . 
en:p:at:y:am:as: t:da m:hatm:a 
n:rant:ksy::ðres: v:ael:p:Ø*:H .. 87..
s: m:ØeÄen:e\p:Äev:eB:Àv:x:a 
jv:al:aö v:m:úS::ðeN:t:edgD:g:a*:H . 
n:rant:k:ð B:Üem:t:l:ð p:p:at: 
y:T:ac:l::ð v:$en:p:at:B:gn:H .. 88..
AT:ant:erx:ð e*:dS::ð¶:m:an:aö 
v:n::òks:aö c:òv: m:ha)N:adH . 
b:B:Üv: t:esm:eÀht:ð|gy:v:irð 
n:rant:kñ v:ael:s:Øt:ðn: s:£Ñy:ð .. 89..
AT:a¤d:ð ram:m:n:H )h\:üN:ö 
s:ØdÙ\krö t:ö kát:v:aenh ev:#m:m:Î . 
ev:es:e\m:y:ð s::ð|py:et:v:iy:ü ev:#m:H 
p:Øn:Á: y:عð s: b:B:Üv: he\:üt:H .. 90..
Please send comments & suggestions to (sanskrit at cheerful dot c om)