|| ṛgvedaḥ vaidikasvaravirahitaḥ maṇḍalaṁ 10 ||
agre bṛhannuṣasāmūrdhvo asthānnirjaganvāntamaso jyotiṣāgāt |
agnirbhānunā ruśatā svaṅga ā jāto viśvā sadmānyaprāḥ || 10.001.01
sa jāto garbho asi rodasyoragne cārurvibhṛta oṣadhīṣu |
citraḥ śiśuḥ pari tamāṁsyaktūnpra mātṛbhyo adhi kanikradadgāḥ || 10.001.02
viṣṇuritthā paramamasya vidvāñjāto bṛhannabhi pāti tṛtīyam |
āsā yadasya payo akrata svaṁ sacetaso abhyarcantyatra || 10.001.03
ata u tvā pitubhṛto janitrīrannāvṛdhaṁ prati carantyannaiḥ |
tā īṁ pratyeṣi punaranyarūpā asi tvaṁ vikṣu mānuṣīṣu hotā || 10.001.04
hotāraṁ citrarathamadhvarasya yajñasyayajñasya ketuṁ ruśantam |
pratyardhiṁ devasyadevasya mahnā śriyā tvagnimatithiṁ janānām || 10.001.05
sa tu vastrāṇyadha peśanāni vasāno agnirnābhā pṛthivyāḥ |
aruṣo jātaḥ pada iḻāyāḥ purohito rājanyakṣīha devān || 10.001.06
ā hi dyāvāpṛthivī agna ubhe sadā putro na mātarā tatantha |
pra yāhyacchośato yaviṣṭhāthā vaha sahasyeha devān || 10.001.07
piprīhi devā uśato yaviṣṭha vidvā ṛtūrṛtupate yajeha |
ye daivyā ṛtvijastebhiragne tvaṁ hotṝṇāmasyāyajiṣṭhaḥ || 10.002.01
veṣi hotramuta potraṁ janānāṁ mandhātāsi draviṇodā ṛtāvā |
svāhā vayaṁ kṛṇavāmā havīṁṣi devo devānyajatvagnirarhan || 10.002.02
ā devānāmapi panthāmaganma yacchaknavāma tadanu pravoḻhum |
agnirvidvānsa yajātsedu hotā so adhvarānsa ṛtūnkalpayāti || 10.002.03
yadvo vayaṁ pramināma vratāni viduṣāṁ devā aviduṣṭarāsaḥ |
agniṣṭadviśvamā pṛṇāti vidvānyebhirdevā ṛtubhiḥ kalpayāti || 10.002.04
yatpākatrā manasā dīnadakṣā na yajñasya manvate martyāsaḥ |
agniṣṭaddhotā kratuvidvijānanyajiṣṭho devā ṛtuśo yajāti || 10.002.05
viśveṣāṁ hyadhvarāṇāmanīkaṁ citraṁ ketuṁ janitā tvā jajāna |
sa ā yajasva nṛvatīranu kṣāḥ spārhā iṣaḥ kṣumatīrviśvajanyāḥ || 10.002.06
yaṁ tvā dyāvāpṛthivī yaṁ tvāpastvaṣṭā yaṁ tvā sujanimā jajāna |
panthāmanu pravidvānpitṛyāṇaṁ dyumadagne samidhāno vi bhāhi || 10.002.07
ino rājannaratiḥ samiddho raudro dakṣāya suṣumā adarśi |
cikidvi bhāti bhāsā bṛhatāsiknīmeti ruśatīmapājan || 10.003.01
kṛṣṇāṁ yadenīmabhi varpasā bhūjjanayanyoṣāṁ bṛhataḥ piturjām |
ūrdhvaṁ bhānuṁ sūryasya stabhāyandivo vasubhiraratirvi bhāti || 10.003.02
bhadro bhadrayā sacamāna āgātsvasāraṁ jāro abhyeti paścāt |
supraketairdyubhiragnirvitiṣṭhanruśadbhirvarṇairabhi rāmamasthāt || 10.003.03
asya yāmāso bṛhato na vagnūnindhānā agneḥ sakhyuḥ śivasya |
īḍyasya vṛṣṇo bṛhataḥ svāso bhāmāso yāmannaktavaścikitre || 10.003.04
svanā na yasya bhāmāsaḥ pavante rocamānasya bṛhataḥ sudivaḥ |
jyeṣṭhebhiryastejiṣṭhaiḥ krīḻumadbhirvarṣiṣṭhebhirbhānubhirnakṣati dyām || 10.003.05
asya śuṣmāso dadṛśānapaverjehamānasya svanayanniyudbhiḥ |
pratnebhiryo ruśadbhirdevatamo vi rebhadbhiraratirbhāti vibhvā || 10.003.06
sa ā vakṣi mahi na ā ca satsi divaspṛthivyoraratiryuvatyoḥ |
agniḥ sutukaḥ sutukebhiraśvai rabhasvadbhī rabhasvā eha gamyāḥ || 10.003.07
pra te yakṣi pra ta iyarmi manma bhuvo yathā vandyo no haveṣu |
dhanvanniva prapā asi tvamagna iyakṣave pūrave pratna rājan || 10.004.01
yaṁ tvā janāso abhi saṁcaranti gāva uṣṇamiva vrajaṁ yaviṣṭha |
dūto devānāmasi martyānāmantarmahāścarasi rocanena || 10.004.02
śiśuṁ na tvā jenyaṁ vardhayantī mātā bibharti sacanasyamānā |
dhanoradhi pravatā yāsi haryañjigīṣase paśurivāvasṛṣṭaḥ || 10.004.03
mūrā amūra na vayaṁ cikitvo mahitvamagne tvamaṅga vitse |
śaye vavriścarati jihvayādanrerihyate yuvatiṁ viśpatiḥ san || 10.004.04
kūcijjāyate sanayāsu navyo vane tasthau palito dhūmaketuḥ |
asnātāpo vṛṣabho na pra veti sacetaso yaṁ praṇayanta martāḥ || 10.004.05
tanūtyajeva taskarā vanargū raśanābhirdaśabhirabhyadhītām |
iyaṁ te agne navyasī manīṣā yukṣvā rathaṁ na śucayadbhiraṅgaiḥ || 10.004.06
brahma ca te jātavedo namaśceyaṁ ca gīḥ sadamidvardhanī bhūt |
rakṣā ṇo agne tanayāni tokā rakṣota nastanvo aprayucchan || 10.004.07
ekaḥ samudro dharuṇo rayīṇāmasmaddhṛdo bhūrijanmā vi caṣṭe |
siṣaktyūdharniṇyorupastha utsasya madhye nihitaṁ padaṁ veḥ || 10.005.01
samānaṁ nīḻaṁ vṛṣaṇo vasānāḥ saṁ jagmire mahiṣā arvatībhiḥ |
ṛtasya padaṁ kavayo ni pānti guhā nāmāni dadhire parāṇi || 10.005.02
ṛtāyinī māyinī saṁ dadhāte mitvā śiśuṁ jajñaturvardhayantī |
viśvasya nābhiṁ carato dhruvasya kaveścittantuṁ manasā viyantaḥ || 10.005.03
ṛtasya hi vartanayaḥ sujātamiṣo vājāya pradivaḥ sacante |
adhīvāsaṁ rodasī vāvasāne ghṛtairannairvāvṛdhāte madhūnām || 10.005.04
sapta svasṝraruṣīrvāvaśāno vidvānmadhva ujjabhārā dṛśe kam |
antaryeme antarikṣe purājā icchanvavrimavidatpūṣaṇasya || 10.005.05
sapta maryādāḥ kavayastatakṣustāsāmekāmidabhyaṁhuro gāt |
āyorha skambha upamasya nīḻe pathāṁ visarge dharuṇeṣu tasthau || 10.005.06
asacca sacca parame vyomandakṣasya janmannaditerupasthe |
agnirha naḥ prathamajā ṛtasya pūrva āyuni vṛṣabhaśca dhenuḥ || 10.005.07
ayaṁ sa yasya śarmannavobhiragneredhate jaritābhiṣṭau |
jyeṣṭhebhiryo bhānubhirṛṣūṇāṁ paryeti parivīto vibhāvā || 10.006.01
yo bhānubhirvibhāvā vibhātyagnirdevebhirṛtāvājasraḥ |
ā yo vivāya sakhyā sakhibhyo'parihvṛto atyo na saptiḥ || 10.006.02
īśe yo viśvasyā devavīterīśe viśvāyuruṣaso vyuṣṭau |
ā yasminmanā havīṁṣyagnāvariṣṭarathaḥ skabhnāti śūṣaiḥ || 10.006.03
śūṣebhirvṛdho juṣāṇo arkairdevā acchā raghupatvā jigāti |
mandro hotā sa juhvā yajiṣṭhaḥ sammiślo agnirā jigharti devān || 10.006.04
tamusrāmindraṁ na rejamānamagniṁ gīrbhirnamobhirā kṛṇudhvam |
ā yaṁ viprāso matibhirgṛṇanti jātavedasaṁ juhvaṁ sahānām || 10.006.05
saṁ yasminviśvā vasūni jagmurvāje nāśvāḥ saptīvanta evaiḥ |
asme ūtīrindravātatamā arvācīnā agna ā kṛṇuṣva || 10.006.06
adhā hyagne mahnā niṣadyā sadyo jajñāno havyo babhūtha |
taṁ te devāso anu ketamāyannadhāvardhanta prathamāsa ūmāḥ || 10.006.07
svasti no divo agne pṛthivyā viśvāyurdhehi yajathāya deva |
sacemahi tava dasma praketairuruṣyā ṇa urubhirdeva śaṁsaiḥ || 10.007.01
imā agne matayastubhyaṁ jātā gobhiraśvairabhi gṛṇanti rādhaḥ |
yadā te marto anu bhogamānaḍvaso dadhāno matibhiḥ sujāta || 10.007.02
agniṁ manye pitaramagnimāpimagniṁ bhrātaraṁ sadamitsakhāyam |
agneranīkaṁ bṛhataḥ saparyaṁ divi śukraṁ yajataṁ sūryasya || 10.007.03
sidhrā agne dhiyo asme sanutrīryaṁ trāyase dama ā nityahotā |
ṛtāvā sa rohidaśvaḥ purukṣurdyubhirasmā ahabhirvāmamastu || 10.007.04
dyubhirhitaṁ mitramiva prayogaṁ pratnamṛtvijamadhvarasya jāram |
bāhubhyāmagnimāyavo'jananta vikṣu hotāraṁ nyasādayanta || 10.007.05
svayaṁ yajasva divi deva devānkiṁ te pākaḥ kṛṇavadapracetāḥ |
yathāyaja ṛtubhirdeva devānevā yajasva tanvaṁ sujāta || 10.007.06
bhavā no agne'vitota gopā bhavā vayaskṛduta no vayodhāḥ |
rāsvā ca naḥ sumaho havyadātiṁ trāsvota nastanvo aprayucchan || 10.007.07
pra ketunā bṛhatā yātyagnirā rodasī vṛṣabho roravīti |
divaścidantā upamā udānaḻapāmupasthe mahiṣo vavardha || 10.008.01
mumoda garbho vṛṣabhaḥ kakudmānasremā vatsaḥ śimīvā arāvīt |
sa devatātyudyatāni kṛṇvansveṣu kṣayeṣu prathamo jigāti || 10.008.02
ā yo mūrdhānaṁ pitrorarabdha nyadhvare dadhire sūro arṇaḥ |
asya patmannaruṣīraśvabudhnā ṛtasya yonau tanvo juṣanta || 10.008.03
uṣauṣo hi vaso agrameṣi tvaṁ yamayorabhavo vibhāvā |
ṛtāya sapta dadhiṣe padāni janayanmitraṁ tanve svāyai || 10.008.04
bhuvaścakṣurmaha ṛtasya gopā bhuvo varuṇo yadṛtāya veṣi |
bhuvo apāṁ napājjātavedo bhuvo dūto yasya havyaṁ jujoṣaḥ || 10.008.05
bhuvo yajñasya rajasaśca netā yatrā niyudbhiḥ sacase śivābhiḥ |
divi mūrdhānaṁ dadhiṣe svarṣāṁ jihvāmagne cakṛṣe havyavāham || 10.008.06
asya tritaḥ kratunā vavre antaricchandhītiṁ piturevaiḥ parasya |
sacasyamānaḥ pitrorupasthe jāmi bruvāṇa āyudhāni veti || 10.008.07
sa pitryāṇyāyudhāni vidvānindreṣita āptyo abhyayudhyat |
triśīrṣāṇaṁ saptaraśmiṁ jaghanvāntvāṣṭrasya cinniḥ sasṛje trito gāḥ || 10.008.08
bhūrīdindra udinakṣantamojo'vābhinatsatpatirmanyamānam |
tvāṣṭrasya cidviśvarūpasya gonāmācakrāṇastrīṇi śīrṣā parā vark || 10.008.09
āpo hi ṣṭhā mayobhuvastā na ūrje dadhātana |
mahe raṇāya cakṣase || 10.009.01
yo vaḥ śivatamo rasastasya bhājayateha naḥ |
uśatīriva mātaraḥ || 10.009.02
tasmā araṁ gamāma vo yasya kṣayāya jinvatha |
āpo janayathā ca naḥ || 10.009.03
śaṁ no devīrabhiṣṭaya āpo bhavantu pītaye |
śaṁ yorabhi sravantu naḥ || 10.009.04
īśānā vāryāṇāṁ kṣayantīścarṣaṇīnām |
apo yācāmi bheṣajam || 10.009.05
apsu me somo abravīdantarviśvāni bheṣajā |
agniṁ ca viśvaśambhuvam || 10.009.06
āpaḥ pṛṇīta bheṣajaṁ varūthaṁ tanve mama |
jyokca sūryaṁ dṛśe || 10.009.07
idamāpaḥ pra vahata yatkiṁ ca duritaṁ mayi |
yadvāhamabhidudroha yadvā śepa utānṛtam || 10.009.08
āpo adyānvacāriṣaṁ rasena samagasmahi |
payasvānagna ā gahi taṁ mā saṁ sṛja varcasā || 10.009.09
o citsakhāyaṁ sakhyā vavṛtyāṁ tiraḥ purū cidarṇavaṁ jaganvān |
piturnapātamā dadhīta vedhā adhi kṣami prataraṁ dīdhyānaḥ || 10.010.01
na te sakhā sakhyaṁ vaṣṭyetatsalakṣmā yadviṣurūpā bhavāti |
mahasputrāso asurasya vīrā divo dhartāra urviyā pari khyan || 10.010.02
uśanti ghā te amṛtāsa etadekasya cittyajasaṁ martyasya |
ni te mano manasi dhāyyasme janyuḥ patistanvamā viviśyāḥ || 10.010.03
na yatpurā cakṛmā kaddha nūnamṛtā vadanto anṛtaṁ rapema |
gandharvo apsvapyā ca yoṣā sā no nābhiḥ paramaṁ jāmi tannau || 10.010.04
garbhe nu nau janitā dampatī kardevastvaṣṭā savitā viśvarūpaḥ |
nakirasya pra minanti vratāni veda nāvasya pṛthivī uta dyauḥ || 10.010.05
ko asya veda prathamasyāhnaḥ ka īṁ dadarśa ka iha pra vocat |
bṛhanmitrasya varuṇasya dhāma kadu brava āhano vīcyā nṝn || 10.010.06
yamasya mā yamyaṁ kāma āgansamāne yonau sahaśeyyāya |
jāyeva patye tanvaṁ riricyāṁ vi cidvṛheva rathyeva cakrā || 10.010.07
na tiṣṭhanti na ni miṣantyete devānāṁ spaśa iha ye caranti |
anyena madāhano yāhi tūyaṁ tena vi vṛha rathyeva cakrā || 10.010.08
rātrībhirasmā ahabhirdaśasyetsūryasya cakṣurmuhurunmimīyāt |
divā pṛthivyā mithunā sabandhū yamīryamasya bibhṛyādajāmi || 10.010.09
ā ghā tā gacchānuttarā yugāni yatra jāmayaḥ kṛṇavannajāmi |
upa barbṛhi vṛṣabhāya bāhumanyamicchasva subhage patiṁ mat || 10.010.10
kiṁ bhrātāsadyadanāthaṁ bhavāti kimu svasā yannirṛtirnigacchāt |
kāmamūtā bahvetadrapāmi tanvā me tanvaṁ saṁ pipṛgdhi || 10.010.11
na vā u te tanvā tanvaṁ saṁ papṛcyāṁ pāpamāhuryaḥ svasāraṁ nigacchāt |
anyena matpramudaḥ kalpayasva na te bhrātā subhage vaṣṭyetat || 10.010.12
bato batāsi yama naiva te mano hṛdayaṁ cāvidāma |
anyā kila tvāṁ kakṣyeva yuktaṁ pari ṣvajāte libujeva vṛkṣam || 10.010.13
anyamū ṣu tvaṁ yamyanya u tvāṁ pari ṣvajāte libujeva vṛkṣam |
tasya vā tvaṁ mana icchā sa vā tavādhā kṛṇuṣva saṁvidaṁ subhadrām || 10.010.14
vṛṣā vṛṣṇe duduhe dohasā divaḥ payāṁsi yahvo aditeradābhyaḥ |
viśvaṁ sa veda varuṇo yathā dhiyā sa yajñiyo yajatu yajñiyā ṛtūn || 10.011.01
rapadgandharvīrapyā ca yoṣaṇā nadasya nāde pari pātu me manaḥ |
iṣṭasya madhye aditirni dhātu no bhrātā no jyeṣṭhaḥ prathamo vi vocati || 10.011.02
so cinnu bhadrā kṣumatī yaśasvatyuṣā uvāsa manave svarvatī |
yadīmuśantamuśatāmanu kratumagniṁ hotāraṁ vidathāya jījanan || 10.011.03
adha tyaṁ drapsaṁ vibhvaṁ vicakṣaṇaṁ virābharadiṣitaḥ śyeno adhvare |
yadī viśo vṛṇate dasmamāryā agniṁ hotāramadha dhīrajāyata || 10.011.04
sadāsi raṇvo yavaseva puṣyate hotrābhiragne manuṣaḥ svadhvaraḥ |
viprasya vā yacchaśamāna ukthyaṁ vājaṁ sasavā upayāsi bhūribhiḥ || 10.011.05
udīraya pitarā jāra ā bhagamiyakṣati haryato hṛtta iṣyati |
vivakti vahniḥ svapasyate makhastaviṣyate asuro vepate matī || 10.011.06
yaste agne sumatiṁ marto akṣatsahasaḥ sūno ati sa pra śṛṇve |
iṣaṁ dadhāno vahamāno aśvairā sa dyumā amavānbhūṣati dyūn || 10.011.07
yadagna eṣā samitirbhavāti devī deveṣu yajatā yajatra |
ratnā ca yadvibhajāsi svadhāvo bhāgaṁ no atra vasumantaṁ vītāt || 10.011.08
śrudhī no agne sadane sadhasthe yukṣvā rathamamṛtasya dravitnum |
ā no vaha rodasī devaputre mākirdevānāmapa bhūriha syāḥ || 10.011.09
dyāvā ha kṣāmā prathame ṛtenābhiśrāve bhavataḥ satyavācā |
devo yanmartānyajathāya kṛṇvansīdaddhotā pratyaṅsvamasuṁ yan || 10.012.01
devo devānparibhūrṛtena vahā no havyaṁ prathamaścikitvān |
dhūmaketuḥ samidhā bhāṛjīko mandro hotā nityo vācā yajīyān || 10.012.02
svāvṛgdevasyāmṛtaṁ yadī gorato jātāso dhārayanta urvī |
viśve devā anu tatte yajurgurduhe yadenī divyaṁ ghṛtaṁ vāḥ || 10.012.03
arcāmi vāṁ vardhāyāpo ghṛtasnū dyāvābhūmī śṛṇutaṁ rodasī me |
ahā yaddyāvo'sunītimayanmadhvā no atra pitarā śiśītām || 10.012.04
kiṁ svinno rājā jagṛhe kadasyāti vrataṁ cakṛmā ko vi veda |
mitraściddhi ṣmā juhurāṇo devāñchloko na yātāmapi vājo asti || 10.012.05
durmantvatrāmṛtasya nāma salakṣmā yadviṣurūpā bhavāti |
yamasya yo manavate sumantvagne tamṛṣva pāhyaprayucchan || 10.012.06
yasmindevā vidathe mādayante vivasvataḥ sadane dhārayante |
sūrye jyotiradadhurmāsyaktūnpari dyotaniṁ carato ajasrā || 10.012.07
yasmindevā manmani saṁcarantyapīcye na vayamasya vidma |
mitro no atrāditiranāgānsavitā devo varuṇāya vocat || 10.012.08
śrudhī no agne sadane sadhasthe yukṣvā rathamamṛtasya dravitnum |
ā no vaha rodasī devaputre mākirdevānāmapa bhūriha syāḥ || 10.012.09
yuje vāṁ brahma pūrvyaṁ namobhirvi śloka etu pathyeva sūreḥ |
śṛṇvantu viśve amṛtasya putrā ā ye dhāmāni divyāni tasthuḥ || 10.013.01
yame iva yatamāne yadaitaṁ pra vāṁ bharanmānuṣā devayantaḥ |
ā sīdataṁ svamu lokaṁ vidāne svāsasthe bhavatamindave naḥ || 10.013.02
pañca padāni rupo anvarohaṁ catuṣpadīmanvemi vratena |
akṣareṇa prati mima etāmṛtasya nābhāvadhi saṁ punāmi || 10.013.03
devebhyaḥ kamavṛṇīta mṛtyuṁ prajāyai kamamṛtaṁ nāvṛṇīta |
bṛhaspatiṁ yajñamakṛṇvata ṛṣiṁ priyāṁ yamastanvaṁ prārirecīt || 10.013.04
sapta kṣaranti śiśave marutvate pitre putrāso apyavīvatannṛtam |
ubhe idasyobhayasya rājata ubhe yatete ubhayasya puṣyataḥ || 10.013.05
pareyivāṁsaṁ pravato mahīranu bahubhyaḥ panthāmanupaspaśānam |
vaivasvataṁ saṁgamanaṁ janānāṁ yamaṁ rājānaṁ haviṣā duvasya || 10.014.01
yamo no gātuṁ prathamo viveda naiṣā gavyūtirapabhartavā u |
yatrā naḥ pūrve pitaraḥ pareyurenā jajñānāḥ pathyā anu svāḥ || 10.014.02
mātalī kavyairyamo aṅgirobhirbṛhaspatirṛkvabhirvāvṛdhānaḥ |
yāśca devā vāvṛdhurye ca devānsvāhānye svadhayānye madanti || 10.014.03
imaṁ yama prastaramā hi sīdāṅgirobhiḥ pitṛbhiḥ saṁvidānaḥ |
ā tvā mantrāḥ kaviśastā vahantvenā rājanhaviṣā mādayasva || 10.014.04
aṅgirobhirā gahi yajñiyebhiryama vairūpairiha mādayasva |
vivasvantaṁ huve yaḥ pitā te'sminyajñe barhiṣyā niṣadya || 10.014.05
aṅgiraso naḥ pitaro navagvā atharvāṇo bhṛgavaḥ somyāsaḥ |
teṣāṁ vayaṁ sumatau yajñiyānāmapi bhadre saumanase syāma || 10.014.06
prehi prehi pathibhiḥ pūrvyebhiryatrā naḥ pūrve pitaraḥ pareyuḥ |
ubhā rājānā svadhayā madantā yamaṁ paśyāsi varuṇaṁ ca devam || 10.014.07
saṁ gacchasva pitṛbhiḥ saṁ yameneṣṭāpūrtena parame vyoman |
hitvāyāvadyaṁ punarastamehi saṁ gacchasva tanvā suvarcāḥ || 10.014.08
apeta vīta vi ca sarpatāto'smā etaṁ pitaro lokamakran |
ahobhiradbhiraktubhirvyaktaṁ yamo dadātyavasānamasmai || 10.014.09
ati drava sārameyau śvānau caturakṣau śabalau sādhunā pathā |
athā pitṝnsuvidatrā upehi yamena ye sadhamādaṁ madanti || 10.014.10
yau te śvānau yama rakṣitārau caturakṣau pathirakṣī nṛcakṣasau |
tābhyāmenaṁ pari dehi rājansvasti cāsmā anamīvaṁ ca dhehi || 10.014.11
urūṇasāvasutṛpā udumbalau yamasya dūtau carato janā anu |
tāvasmabhyaṁ dṛśaye sūryāya punardātāmasumadyeha bhadram || 10.014.12
yamāya somaṁ sunuta yamāya juhutā haviḥ |
yamaṁ ha yajño gacchatyagnidūto araṁkṛtaḥ || 10.014.13
yamāya ghṛtavaddhavirjuhota pra ca tiṣṭhata |
sa no deveṣvā yamaddīrghamāyuḥ pra jīvase || 10.014.14
yamāya madhumattamaṁ rājñe havyaṁ juhotana |
idaṁ nama ṛṣibhyaḥ pūrvajebhyaḥ pūrvebhyaḥ pathikṛdbhyaḥ || 10.014.15
trikadrukebhiḥ patati ṣaḻurvīrekamidbṛhat |
triṣṭubgāyatrī chandāṁsi sarvā tā yama āhitā || 10.014.16
udīratāmavara utparāsa unmadhyamāḥ pitaraḥ somyāsaḥ |
asuṁ ya īyuravṛkā ṛtajñāste no'vantu pitaro haveṣu || 10.015.01
idaṁ pitṛbhyo namo astvadya ye pūrvāso ya uparāsa īyuḥ |
ye pārthive rajasyā niṣattā ye vā nūnaṁ suvṛjanāsu vikṣu || 10.015.02
āhaṁ pitṝnsuvidatrā avitsi napātaṁ ca vikramaṇaṁ ca viṣṇoḥ |
barhiṣado ye svadhayā sutasya bhajanta pitvasta ihāgamiṣṭhāḥ || 10.015.03
barhiṣadaḥ pitara ūtyarvāgimā vo havyā cakṛmā juṣadhvam |
ta ā gatāvasā śaṁtamenāthā naḥ śaṁ yorarapo dadhāta || 10.015.04
upahūtāḥ pitaraḥ somyāso barhiṣyeṣu nidhiṣu priyeṣu |
ta ā gamantu ta iha śruvantvadhi bruvantu te'vantvasmān || 10.015.05
ācyā jānu dakṣiṇato niṣadyemaṁ yajñamabhi gṛṇīta viśve |
mā hiṁsiṣṭa pitaraḥ kena cinno yadva āgaḥ puruṣatā karāma || 10.015.06
āsīnāso aruṇīnāmupasthe rayiṁ dhatta dāśuṣe martyāya |
putrebhyaḥ pitarastasya vasvaḥ pra yacchata ta ihorjaṁ dadhāta || 10.015.07
ye naḥ pūrve pitaraḥ somyāso'nūhire somapīthaṁ vasiṣṭhāḥ |
tebhiryamaḥ saṁrarāṇo havīṁṣyuśannuśadbhiḥ pratikāmamattu || 10.015.08
ye tātṛṣurdevatrā jehamānā hotrāvidaḥ stomataṣṭāso arkaiḥ |
āgne yāhi suvidatrebhirarvāṅsatyaiḥ kavyaiḥ pitṛbhirgharmasadbhiḥ || 10.015.09
ye satyāso havirado haviṣpā indreṇa devaiḥ sarathaṁ dadhānāḥ |
āgne yāhi sahasraṁ devavandaiḥ paraiḥ pūrvaiḥ pitṛbhirgharmasadbhiḥ || 10.015.10
agniṣvāttāḥ pitara eha gacchata sadaḥsadaḥ sadata supraṇītayaḥ |
attā havīṁṣi prayatāni barhiṣyathā rayiṁ sarvavīraṁ dadhātana || 10.015.11
tvamagna īḻito jātavedo'vāḍḍhavyāni surabhīṇi kṛtvī |
prādāḥ pitṛbhyaḥ svadhayā te akṣannaddhi tvaṁ deva prayatā havīṁṣi || 10.015.12
ye ceha pitaro ye ca neha yāśca vidma yā u ca na pravidma |
tvaṁ vettha yati te jātavedaḥ svadhābhiryajñaṁ sukṛtaṁ juṣasva || 10.015.13
ye agnidagdhā ye anagnidagdhā madhye divaḥ svadhayā mādayante |
tebhiḥ svarāḻasunītimetāṁ yathāvaśaṁ tanvaṁ kalpayasva || 10.015.14
mainamagne vi daho mābhi śoco māsya tvacaṁ cikṣipo mā śarīram |
yadā śṛtaṁ kṛṇavo jātavedo'themenaṁ pra hiṇutātpitṛbhyaḥ || 10.016.01
śṛtaṁ yadā karasi jātavedo'themenaṁ pari dattātpitṛbhyaḥ |
yadā gacchātyasunītimetāmathā devānāṁ vaśanīrbhavāti || 10.016.02
sūryaṁ cakṣurgacchatu vātamātmā dyāṁ ca gaccha pṛthivīṁ ca dharmaṇā |
apo vā gaccha yadi tatra te hitamoṣadhīṣu prati tiṣṭhā śarīraiḥ || 10.016.03
ajo bhāgastapasā taṁ tapasva taṁ te śocistapatu taṁ te arciḥ |
yāste śivāstanvo jātavedastābhirvahainaṁ sukṛtāmu lokam || 10.016.04
ava sṛja punaragne pitṛbhyo yasta āhutaścarati svadhābhiḥ |
āyurvasāna upa vetu śeṣaḥ saṁ gacchatāṁ tanvā jātavedaḥ || 10.016.05
yatte kṛṣṇaḥ śakuna ātutoda pipīlaḥ sarpa uta vā śvāpadaḥ |
agniṣṭadviśvādagadaṁ kṛṇotu somaśca yo brāhmaṇā āviveśa || 10.016.06
agnervarma pari gobhirvyayasva saṁ prorṇuṣva pīvasā medasā ca |
nettvā dhṛṣṇurharasā jarhṛṣāṇo dadhṛgvidhakṣyanparyaṅkhayāte || 10.016.07
imamagne camasaṁ mā vi jihvaraḥ priyo devānāmuta somyānām |
eṣa yaścamaso devapānastasmindevā amṛtā mādayante || 10.016.08
kravyādamagniṁ pra hiṇomi dūraṁ yamarājño gacchatu ripravāhaḥ |
ihaivāyamitaro jātavedā devebhyo havyaṁ vahatu prajānan || 10.016.09
yo agniḥ kravyātpraviveśa vo gṛhamimaṁ paśyannitaraṁ jātavedasam |
taṁ harāmi pitṛyajñāya devaṁ sa gharmaminvātparame sadhasthe || 10.016.10
yo agniḥ kravyavāhanaḥ pitṝnyakṣadṛtāvṛdhaḥ |
predu havyāni vocati devebhyaśca pitṛbhya ā || 10.016.11
uśantastvā ni dhīmahyuśantaḥ samidhīmahi |
uśannuśata ā vaha pitṝnhaviṣe attave || 10.016.12
yaṁ tvamagne samadahastamu nirvāpayā punaḥ |
kiyāmbvatra rohatu pākadūrvā vyalkaśā || 10.016.13
śītike śītikāvati hlādike hlādikāvati |
maṇḍūkyā su saṁ gama imaṁ svagniṁ harṣaya || 10.016.14
tvaṣṭā duhitre vahatuṁ kṛṇotītīdaṁ viśvaṁ bhuvanaṁ sameti |
yamasya mātā paryuhyamānā maho jāyā vivasvato nanāśa || 10.017.01
apāgūhannamṛtāṁ martyebhyaḥ kṛtvī savarṇāmadadurvivasvate |
utāśvināvabharadyattadāsīdajahādu dvā mithunā saraṇyūḥ || 10.017.02
pūṣā tvetaścyāvayatu pra vidvānanaṣṭapaśurbhuvanasya gopāḥ |
sa tvaitebhyaḥ pari dadatpitṛbhyo'gnirdevebhyaḥ suvidatriyebhyaḥ || 10.017.03
āyurviśvāyuḥ pari pāsati tvā pūṣā tvā pātu prapathe purastāt |
yatrāsate sukṛto yatra te yayustatra tvā devaḥ savitā dadhātu || 10.017.04
pūṣemā āśā anu veda sarvāḥ so asmā abhayatamena neṣat |
svastidā āghṛṇiḥ sarvavīro'prayucchanpura etu prajānan || 10.017.05
prapathe pathāmajaniṣṭa pūṣā prapathe divaḥ prapathe pṛthivyāḥ |
ubhe abhi priyatame sadhasthe ā ca parā ca carati prajānan || 10.017.06
sarasvatīṁ devayanto havante sarasvatīmadhvare tāyamāne |
sarasvatīṁ sukṛto ahvayanta sarasvatī dāśuṣe vāryaṁ dāt || 10.017.07
sarasvati yā sarathaṁ yayātha svadhābhirdevi pitṛbhirmadantī |
āsadyāsminbarhiṣi mādayasvānamīvā iṣa ā dhehyasme || 10.017.08
sarasvatīṁ yāṁ pitaro havante dakṣiṇā yajñamabhinakṣamāṇāḥ |
sahasrārghamiḻo atra bhāgaṁ rāyaspoṣaṁ yajamāneṣu dhehi || 10.017.09
āpo asmānmātaraḥ śundhayantu ghṛtena no ghṛtapvaḥ punantu |
viśvaṁ hi ripraṁ pravahanti devīrudidābhyaḥ śucirā pūta emi || 10.017.10
drapsaścaskanda prathamā anu dyūnimaṁ ca yonimanu yaśca pūrvaḥ |
samānaṁ yonimanu saṁcarantaṁ drapsaṁ juhomyanu sapta hotrāḥ || 10.017.11
yaste drapsaḥ skandati yaste aṁśurbāhucyuto dhiṣaṇāyā upasthāt |
adhvaryorvā pari vā yaḥ pavitrāttaṁ te juhomi manasā vaṣaṭkṛtam || 10.017.12
yaste drapsaḥ skanno yaste aṁśuravaśca yaḥ paraḥ srucā |
ayaṁ devo bṛhaspatiḥ saṁ taṁ siñcatu rādhase || 10.017.13
payasvatīroṣadhayaḥ payasvanmāmakaṁ vacaḥ |
apāṁ payasvaditpayastena mā saha śundhata || 10.017.14
paraṁ mṛtyo anu parehi panthāṁ yaste sva itaro devayānāt |
cakṣuṣmate śṛṇvate te bravīmi mā naḥ prajāṁ rīriṣo mota vīrān || 10.018.01
mṛtyoḥ padaṁ yopayanto yadaita drāghīya āyuḥ prataraṁ dadhānāḥ |
āpyāyamānāḥ prajayā dhanena śuddhāḥ pūtā bhavata yajñiyāsaḥ || 10.018.02
ime jīvā vi mṛtairāvavṛtrannabhūdbhadrā devahūtirno adya |
prāñco agāma nṛtaye hasāya drāghīya āyuḥ prataraṁ dadhānāḥ || 10.018.03
imaṁ jīvebhyaḥ paridhiṁ dadhāmi maiṣāṁ nu gādaparo arthametam |
śataṁ jīvantu śaradaḥ purūcīrantarmṛtyuṁ dadhatāṁ parvatena || 10.018.04
yathāhānyanupūrvaṁ bhavanti yatha ṛtava ṛtubhiryanti sādhu |
yathā na pūrvamaparo jahātyevā dhātarāyūṁṣi kalpayaiṣām || 10.018.05
ā rohatāyurjarasaṁ vṛṇānā anupūrvaṁ yatamānā yati ṣṭha |
iha tvaṣṭā sujanimā sajoṣā dīrghamāyuḥ karati jīvase vaḥ || 10.018.06
imā nārīravidhavāḥ supatnīrāñjanena sarpiṣā saṁ viśantu |
anaśravo'namīvāḥ suratnā ā rohantu janayo yonimagre || 10.018.07
udīrṣva nāryabhi jīvalokaṁ gatāsumetamupa śeṣa ehi |
hastagrābhasya didhiṣostavedaṁ patyurjanitvamabhi saṁ babhūtha || 10.018.08
dhanurhastādādadāno mṛtasyāsme kṣatrāya varcase balāya |
atraiva tvamiha vayaṁ suvīrā viśvāḥ spṛdho abhimātīrjayema || 10.018.09
upa sarpa mātaraṁ bhūmimetāmuruvyacasaṁ pṛthivīṁ suśevām |
ūrṇamradā yuvatirdakṣiṇāvata eṣā tvā pātu nirṛterupasthāt || 10.018.10
ucchvañcasva pṛthivi mā ni bādhathāḥ sūpāyanāsmai bhava sūpavañcanā |
mātā putraṁ yathā sicābhyenaṁ bhūma ūrṇuhi || 10.018.11
ucchvañcamānā pṛthivī su tiṣṭhatu sahasraṁ mita upa hi śrayantām |
te gṛhāso ghṛtaścuto bhavantu viśvāhāsmai śaraṇāḥ santvatra || 10.018.12
utte stabhnāmi pṛthivīṁ tvatparīmaṁ logaṁ nidadhanmo ahaṁ riṣam |
etāṁ sthūṇāṁ pitaro dhārayantu te'trā yamaḥ sādanā te minotu || 10.018.13
pratīcīne māmahanīṣvāḥ parṇamivā dadhuḥ |
pratīcīṁ jagrabhā vācamaśvaṁ raśanayā yathā || 10.018.14
ni vartadhvaṁ mānu gātāsmānsiṣakta revatīḥ |
agnīṣomā punarvasū asme dhārayataṁ rayim || 10.019.01
punarenā ni vartaya punarenā nyā kuru |
indra eṇā ni yacchatvagnirenā upājatu || 10.019.02
punaretā ni vartantāmasminpuṣyantu gopatau |
ihaivāgne ni dhārayeha tiṣṭhatu yā rayiḥ || 10.019.03
yanniyānaṁ nyayanaṁ saṁjñānaṁ yatparāyaṇam |
āvartanaṁ nivartanaṁ yo gopā api taṁ huve || 10.019.04
ya udānaḍvyayanaṁ ya udānaṭ parāyaṇam |
āvartanaṁ nivartanamapi gopā ni vartatām || 10.019.05
ā nivarta ni vartaya punarna indra gā dehi |
jīvābhirbhunajāmahai || 10.019.06
pari vo viśvato dadha ūrjā ghṛtena payasā |
ye devāḥ ke ca yajñiyāste rayyā saṁ sṛjantu naḥ || 10.019.07
ā nivartana vartaya ni nivartana vartaya |
bhūmyāścatasraḥ pradiśastābhya enā ni vartaya || 10.019.08
bhadraṁ no api vātaya manaḥ || 10.020.01
agnimīḻe bhujāṁ yaviṣṭhaṁ śāsā mitraṁ durdharītum |
yasya dharmansvarenīḥ saparyanti māturūdhaḥ || 10.020.02
yamāsā kṛpanīḻaṁ bhāsāketuṁ vardhayanti |
bhrājate śreṇidan || 10.020.03
aryo viśāṁ gātureti pra yadānaḍdivo antān |
kavirabhraṁ dīdyānaḥ || 10.020.04
juṣaddhavyā mānuṣasyordhvastasthāvṛbhvā yajñe |
minvansadma pura eti || 10.020.05
sa hi kṣemo haviryajñaḥ śruṣṭīdasya gātureti |
agniṁ devā vāśīmantam || 10.020.06
yajñāsāhaṁ duva iṣe'gniṁ pūrvasya śevasya |
adreḥ sūnumāyumāhuḥ || 10.020.07
naro ye ke cāsmadā viśvette vāma ā syuḥ |
agniṁ haviṣā vardhantaḥ || 10.020.08
kṛṣṇaḥ śveto'ruṣo yāmo asya bradhna ṛjra uta śoṇo yaśasvān |
hiraṇyarūpaṁ janitā jajāna || 10.020.09
evā te agne vimado manīṣāmūrjo napādamṛtebhiḥ sajoṣāḥ |
gira ā vakṣatsumatīriyāna iṣamūrjaṁ sukṣitiṁ viśvamābhāḥ || 10.020.10
āgniṁ na svavṛktibhirhotāraṁ tvā vṛṇīmahe |
yajñāya stīrṇabarhiṣe vi vo made śīraṁ pāvakaśociṣaṁ vivakṣase || 10.021.01
tvāmu te svābhuvaḥ śumbhantyaśvarādhasaḥ |
veti tvāmupasecanī vi vo mada ṛjītiragna āhutirvivakṣase || 10.021.02
tve dharmāṇa āsate juhūbhiḥ siñcatīriva |
kṛṣṇā rūpāṇyarjunā vi vo made viśvā adhi śriyo dhiṣe vivakṣase || 10.021.03
yamagne manyase rayiṁ sahasāvannamartya |
tamā no vājasātaye vi vo made yajñeṣu citramā bharā vivakṣase || 10.021.04
agnirjāto atharvaṇā vidadviśvāni kāvyā |
bhuvaddūto vivasvato vi vo made priyo yamasya kāmyo vivakṣase || 10.021.05
tvāṁ yajñeṣvīḻate'gne prayatyadhvare |
tvaṁ vasūni kāmyā vi vo made viśvā dadhāsi dāśuṣe vivakṣase || 10.021.06
tvāṁ yajñeṣvṛtvijaṁ cārumagne ni ṣedire |
ghṛtapratīkaṁ manuṣo vi vo made śukraṁ cetiṣṭhamakṣabhirvivakṣase || 10.021.07
agne śukreṇa śociṣoru prathayase bṛhat |
abhikrandanvṛṣāyase vi vo made garbhaṁ dadhāsi jāmiṣu vivakṣase || 10.021.08
kuha śruta indraḥ kasminnadya jane mitro na śrūyate |
ṛṣīṇāṁ vā yaḥ kṣaye guhā vā carkṛṣe girā || 10.022.01
iha śruta indro asme adya stave vajryṛcīṣamaḥ |
mitro na yo janeṣvā yaśaścakre asāmyā || 10.022.02
maho yaspatiḥ śavaso asāmyā maho nṛmṇasya tūtujiḥ |
bhartā vajrasya dhṛṣṇoḥ pitā putramiva priyam || 10.022.03
yujāno aśvā vātasya dhunī devo devasya vajrivaḥ |
syantā pathā virukmatā sṛjānaḥ stoṣyadhvanaḥ || 10.022.04
tvaṁ tyā cidvātasyāśvāgā ṛjrā tmanā vahadhyai |
yayordevo na martyo yantā nakirvidāyyaḥ || 10.022.05
adha gmantośanā pṛcchate vāṁ kadarthā na ā gṛham |
ā jagmathuḥ parākāddivaśca gmaśca martyam || 10.022.06
ā na indra pṛkṣase'smākaṁ brahmodyatam |
tattvā yācāmahe'vaḥ śuṣṇaṁ yaddhannamānuṣam || 10.022.07
akarmā dasyurabhi no amanturanyavrato amānuṣaḥ |
tvaṁ tasyāmitrahanvadhardāsasya dambhaya || 10.022.08
tvaṁ na indra śūra śūrairuta tvotāso barhaṇā |
purutrā te vi pūrtayo navanta kṣoṇayo yathā || 10.022.09
tvaṁ tānvṛtrahatye codayo nṝnkārpāṇe śūra vajrivaḥ |
guhā yadī kavīnāṁ viśāṁ nakṣatraśavasām || 10.022.10
makṣū tā ta indra dānāpnasa ākṣāṇe śūra vajrivaḥ |
yaddha śuṣṇasya dambhayo jātaṁ viśvaṁ sayāvabhiḥ || 10.022.11
mākudhryagindra śūra vasvīrasme bhūvannabhiṣṭayaḥ |
vayaṁvayaṁ ta āsāṁ sumne syāma vajrivaḥ || 10.022.12
asme tā ta indra santu satyāhiṁsantīrupaspṛśaḥ |
vidyāma yāsāṁ bhujo dhenūnāṁ na vajrivaḥ || 10.022.13
ahastā yadapadī vardhata kṣāḥ śacībhirvedyānām |
śuṣṇaṁ pari pradakṣiṇidviśvāyave ni śiśnathaḥ || 10.022.14
pibāpibedindra śūra somaṁ mā riṣaṇyo vasavāna vasuḥ san |
uta trāyasva gṛṇato maghono mahaśca rāyo revataskṛdhī naḥ || 10.022.15
yajāmaha indraṁ vajradakṣiṇaṁ harīṇāṁ rathyaṁ vivratānām |
pra śmaśru dodhuvadūrdhvathā bhūdvi senābhirdayamāno vi rādhasā || 10.023.01
harī nvasya yā vane vide vasvindro maghairmaghavā vṛtrahā bhuvat |
ṛbhurvāja ṛbhukṣāḥ patyate śavo'va kṣṇaumi dāsasya nāma cit || 10.023.02
yadā vajraṁ hiraṇyamidathā rathaṁ harī yamasya vahato vi sūribhiḥ |
ā tiṣṭhati maghavā sanaśruta indro vājasya dīrghaśravasaspatiḥ || 10.023.03
so cinnu vṛṣṭiryūthyā svā sacā indraḥ śmaśrūṇi haritābhi pruṣṇute |
ava veti sukṣayaṁ sute madhūdiddhūnoti vāto yathā vanam || 10.023.04
yo vācā vivāco mṛdhravācaḥ purū sahasrāśivā jaghāna |
tattadidasya pauṁsyaṁ gṛṇīmasi piteva yastaviṣīṁ vāvṛdhe śavaḥ || 10.023.05
stomaṁ ta indra vimadā ajījanannapūrvyaṁ purutamaṁ sudānave |
vidmā hyasya bhojanaminasya yadā paśuṁ na gopāḥ karāmahe || 10.023.06
mākirna enā sakhyā vi yauṣustava cendra vimadasya ca ṛṣeḥ |
vidmā hi te pramatiṁ deva jāmivadasme te santu sakhyā śivāni || 10.023.07
indra somamimaṁ piba madhumantaṁ camū sutam |
asme rayiṁ ni dhāraya vi vo made sahasriṇaṁ purūvaso vivakṣase || 10.024.01
tvāṁ yajñebhirukthairupa havyebhirīmahe |
śacīpate śacīnāṁ vi vo made śreṣṭhaṁ no dhehi vāryaṁ vivakṣase || 10.024.02
yaspatirvāryāṇāmasi radhrasya coditā |
indra stotṝṇāmavitā vi vo made dviṣo naḥ pāhyaṁhaso vivakṣase || 10.024.03
yuvaṁ śakrā māyāvinā samīcī niramanthatam |
vimadena yadīḻitā nāsatyā niramanthatam || 10.024.04
viśve devā akṛpanta samīcyorniṣpatantyoḥ |
nāsatyāvabruvandevāḥ punarā vahatāditi || 10.024.05
madhumanme parāyaṇaṁ madhumatpunarāyanam |
tā no devā devatayā yuvaṁ madhumataskṛtam || 10.024.06
bhadraṁ no api vātaya mano dakṣamuta kratum |
adhā te sakhye andhaso vi vo made raṇangāvo na yavase vivakṣase || 10.025.01
hṛdispṛśasta āsate viśveṣu soma dhāmasu |
adhā kāmā ime mama vi vo made vi tiṣṭhante vasūyavo vivakṣase || 10.025.02
uta vratāni soma te prāhaṁ mināmi pākyā |
adhā piteva sūnave vi vo made mṛḻā no abhi cidvadhādvivakṣase || 10.025.03
samu pra yanti dhītayaḥ sargāso'vatā iva |
kratuṁ naḥ soma jīvase vi vo made dhārayā camasā iva vivakṣase || 10.025.04
tava tye soma śaktibhirnikāmāso vyṛṇvire |
gṛtsasya dhīrāstavaso vi vo made vrajaṁ gomantamaśvinaṁ vivakṣase || 10.025.05
paśuṁ naḥ soma rakṣasi purutrā viṣṭhitaṁ jagat |
samākṛṇoṣi jīvase vi vo made viśvā sampaśyanbhuvanā vivakṣase || 10.025.06
tvaṁ naḥ soma viśvato gopā adābhyo bhava |
sedha rājannapa sridho vi vo made mā no duḥśaṁsa īśatā vivakṣase || 10.025.07
tvaṁ naḥ soma sukraturvayodheyāya jāgṛhi |
kṣetravittaro manuṣo vi vo made druho naḥ pāhyaṁhaso vivakṣase || 10.025.08
tvaṁ no vṛtrahantamendrasyendo śivaḥ sakhā |
yatsīṁ havante samithe vi vo made yudhyamānāstokasātau vivakṣase || 10.025.09
ayaṁ gha sa turo mada indrasya vardhata priyaḥ |
ayaṁ kakṣīvato maho vi vo made matiṁ viprasya vardhayadvivakṣase || 10.025.10
ayaṁ viprāya dāśuṣe vājā iyarti gomataḥ |
ayaṁ saptabhya ā varaṁ vi vo made prāndhaṁ śroṇaṁ ca tāriṣadvivakṣase || 10.025.11
pra hyacchā manīṣā spārhā yanti niyutaḥ |
pra dasrā niyudrathaḥ pūṣā aviṣṭu māhinaḥ || 10.026.01
yasya tyanmahitvaṁ vātāpyamayaṁ janaḥ |
vipra ā vaṁsaddhītibhiściketa suṣṭutīnām || 10.026.02
sa veda suṣṭutīnāmindurna pūṣā vṛṣā |
abhi psuraḥ pruṣāyati vrajaṁ na ā pruṣāyati || 10.026.03
maṁsīmahi tvā vayamasmākaṁ deva pūṣan |
matīnāṁ ca sādhanaṁ viprāṇāṁ cādhavam || 10.026.04
pratyardhiryajñānāmaśvahayo rathānām |
ṛṣiḥ sa yo manurhito viprasya yāvayatsakhaḥ || 10.026.05
ādhīṣamāṇāyāḥ patiḥ śucāyāśca śucasya ca |
vāsovāyo'vīnāmā vāsāṁsi marmṛjat || 10.026.06
ino vājānāṁ patirinaḥ puṣṭīnāṁ sakhā |
pra śmaśru haryato dūdhodvi vṛthā yo adābhyaḥ || 10.026.07
ā te rathasya pūṣannajā dhuraṁ vavṛtyuḥ |
viśvasyārthinaḥ sakhā sanojā anapacyutaḥ || 10.026.08
asmākamūrjā rathaṁ pūṣā aviṣṭu māhinaḥ |
bhuvadvājānāṁ vṛdha imaṁ naḥ śṛṇavaddhavam || 10.026.09
asatsu me jaritaḥ sābhivego yatsunvate yajamānāya śikṣam |
anāśīrdāmahamasmi prahantā satyadhvṛtaṁ vṛjināyantamābhum || 10.027.01
yadīdahaṁ yudhaye saṁnayānyadevayūntanvā śūśujānān |
amā te tumraṁ vṛṣabhaṁ pacāni tīvraṁ sutaṁ pañcadaśaṁ ni ṣiñcam || 10.027.02
nāhaṁ taṁ veda ya iti bravītyadevayūnsamaraṇe jaghanvān |
yadāvākhyatsamaraṇamṛghāvadādiddha me vṛṣabhā pra bruvanti || 10.027.03
yadajñāteṣu vṛjaneṣvāsaṁ viśve sato maghavāno ma āsan |
jināmi vetkṣema ā santamābhuṁ pra taṁ kṣiṇāṁ parvate pādagṛhya || 10.027.04
na vā u māṁ vṛjane vārayante na parvatāso yadahaṁ manasye |
mama svanātkṛdhukarṇo bhayāta evedanu dyūnkiraṇaḥ samejāt || 10.027.05
darśannvatra śṛtapā anindrānbāhukṣadaḥ śarave patyamānān |
ghṛṣuṁ vā ye niniduḥ sakhāyamadhyū nveṣu pavayo vavṛtyuḥ || 10.027.06
abhūrvaukṣīrvyu āyurānaḍdarṣannu pūrvo aparo nu darṣat |
dve pavaste pari taṁ na bhūto yo asya pāre rajaso viveṣa || 10.027.07
gāvo yavaṁ prayutā aryo akṣantā apaśyaṁ sahagopāścarantīḥ |
havā idaryo abhitaḥ samāyankiyadāsu svapatiśchandayāte || 10.027.08
saṁ yadvayaṁ yavasādo janānāmahaṁ yavāda urvajre antaḥ |
atrā yukto'vasātāramicchādatho ayuktaṁ yunajadvavanvān || 10.027.09
atredu me maṁsase satyamuktaṁ dvipācca yaccatuṣpātsaṁsṛjāni |
strībhiryo atra vṛṣaṇaṁ pṛtanyādayuddho asya vi bhajāni vedaḥ || 10.027.10
yasyānakṣā duhitā jātvāsa kastāṁ vidvā abhi manyāte andhām |
kataro meniṁ prati taṁ mucāte ya īṁ vahāte ya īṁ vā vareyāt || 10.027.11
kiyatī yoṣā maryato vadhūyoḥ pariprītā panyasā vāryeṇa |
bhadrā vadhūrbhavati yatsupeśāḥ svayaṁ sā mitraṁ vanute jane cit || 10.027.12
patto jagāra pratyañcamatti śīrṣṇā śiraḥ prati dadhau varūtham |
āsīna ūrdhvāmupasi kṣiṇāti nyaṅṅuttānāmanveti bhūmim || 10.027.13
bṛhannacchāyo apalāśo arvā tasthau mātā viṣito atti garbhaḥ |
anyasyā vatsaṁ rihatī mimāya kayā bhuvā ni dadhe dhenurūdhaḥ || 10.027.14
sapta vīrāso adharādudāyannaṣṭottarāttātsamajagmirante |
nava paścātātsthivimanta āyandaśa prāksānu vi tirantyaśnaḥ || 10.027.15
daśānāmekaṁ kapilaṁ samānaṁ taṁ hinvanti kratave pāryāya |
garbhaṁ mātā sudhitaṁ vakṣaṇāsvavenantaṁ tuṣayantī bibharti || 10.027.16
pīvānaṁ meṣamapacanta vīrā nyuptā akṣā anu dīva āsan |
dvā dhanuṁ bṛhatīmapsvantaḥ pavitravantā carataḥ punantā || 10.027.17
vi krośanāso viṣvañca āyanpacāti nemo nahi pakṣadardhaḥ |
ayaṁ me devaḥ savitā tadāha drvanna idvanavatsarpirannaḥ || 10.027.18
apaśyaṁ grāmaṁ vahamānamārādacakrayā svadhayā vartamānam |
siṣaktyaryaḥ pra yugā janānāṁ sadyaḥ śiśnā pramināno navīyān || 10.027.19
etau me gāvau pramarasya yuktau mo ṣu pra sedhīrmuhurinmamandhi |
āpaścidasya vi naśantyarthaṁ sūraśca marka uparo babhūvān || 10.027.20
ayaṁ yo vajraḥ purudhā vivṛtto'vaḥ sūryasya bṛhataḥ purīṣāt |
śrava idenā paro anyadasti tadavyathī jarimāṇastaranti || 10.027.21
vṛkṣevṛkṣe niyatā mīmayadgaustato vayaḥ pra patānpūruṣādaḥ |
athedaṁ viśvaṁ bhuvanaṁ bhayāta indrāya sunvadṛṣaye ca śikṣat || 10.027.22
devānāṁ māne prathamā atiṣṭhankṛntatrādeṣāmuparā udāyan |
trayastapanti pṛthivīmanūpā dvā bṛbūkaṁ vahataḥ purīṣam || 10.027.23
sā te jīvāturuta tasya viddhi mā smaitādṛgapa gūhaḥ samarye |
āviḥ svaḥ kṛṇute gūhate busaṁ sa pādurasya nirṇijo na mucyate || 10.027.24
viśvo hyanyo arirājagāma mamedaha śvaśuro nā jagāma |
jakṣīyāddhānā uta somaṁ papīyātsvāśitaḥ punarastaṁ jagāyāt || 10.028.01
sa roruvadvṛṣabhastigmaśṛṅgo varṣmantasthau varimannā pṛthivyāḥ |
viśveṣvenaṁ vṛjaneṣu pāmi yo me kukṣī sutasomaḥ pṛṇāti || 10.028.02
adriṇā te mandina indra tūyānsunvanti somānpibasi tvameṣām |
pacanti te vṛṣabhā atsi teṣāṁ pṛkṣeṇa yanmaghavanhūyamānaḥ || 10.028.03
idaṁ su me jaritarā cikiddhi pratīpaṁ śāpaṁ nadyo vahanti |
lopāśaḥ siṁhaṁ pratyañcamatsāḥ kroṣṭā varāhaṁ niratakta kakṣāt || 10.028.04
kathā ta etadahamā ciketaṁ gṛtsasya pākastavaso manīṣām |
tvaṁ no vidvā ṛtuthā vi voco yamardhaṁ te maghavankṣemyā dhūḥ || 10.028.05
evā hi māṁ tavasaṁ vardhayanti divaścinme bṛhata uttarā dhūḥ |
purū sahasrā ni śiśāmi sākamaśatruṁ hi mā janitā jajāna || 10.028.06
evā hi māṁ tavasaṁ jajñurugraṁ karmankarmanvṛṣaṇamindra devāḥ |
vadhīṁ vṛtraṁ vajreṇa mandasāno'pa vrajaṁ mahinā dāśuṣe vam || 10.028.07
devāsa āyanparaśūrabibhranvanā vṛścanto abhi viḍbhirāyan |
ni sudrvaṁ dadhato vakṣaṇāsu yatrā kṛpīṭamanu taddahanti || 10.028.08
śaśaḥ kṣuraṁ pratyañcaṁ jagārādriṁ logena vyabhedamārāt |
bṛhantaṁ cidṛhate randhayāni vayadvatso vṛṣabhaṁ śūśuvānaḥ || 10.028.09
suparṇa itthā nakhamā siṣāyāvaruddhaḥ paripadaṁ na siṁhaḥ |
niruddhaścinmahiṣastarṣyāvāngodhā tasmā ayathaṁ karṣadetat || 10.028.10
tebhyo godhā ayathaṁ karṣadetadye brahmaṇaḥ pratipīyantyannaiḥ |
sima ukṣṇo'vasṛṣṭā adanti svayaṁ balāni tanvaḥ śṛṇānāḥ || 10.028.11
ete śamībhiḥ suśamī abhūvanye hinvire tanvaḥ soma ukthaiḥ |
nṛvadvadannupa no māhi vājāndivi śravo dadhiṣe nāma vīraḥ || 10.028.12
vane na vā yo nyadhāyi cākañchucirvāṁ stomo bhuraṇāvajīgaḥ |
yasyedindraḥ purudineṣu hotā nṛṇāṁ naryo nṛtamaḥ kṣapāvān || 10.029.01
pra te asyā uṣasaḥ prāparasyā nṛtau syāma nṛtamasya nṛṇām |
anu triśokaḥ śatamāvahannṝnkutsena ratho yo asatsasavān || 10.029.02
kaste mada indra rantyo bhūdduro giro abhyugro vi dhāva |
kadvāho arvāgupa mā manīṣā ā tvā śakyāmupamaṁ rādho annaiḥ || 10.029.03
kadu dyumnamindra tvāvato nṝnkayā dhiyā karase kanna āgan |
mitro na satya urugāya bhṛtyā anne samasya yadasanmanīṣāḥ || 10.029.04
preraya sūro arthaṁ na pāraṁ ye asya kāmaṁ janidhā iva gman |
giraśca ye te tuvijāta pūrvīrnara indra pratiśikṣantyannaiḥ || 10.029.05
mātre nu te sumite indra pūrvī dyaurmajmanā pṛthivī kāvyena |
varāya te ghṛtavantaḥ sutāsaḥ svādmanbhavantu pītaye madhūni || 10.029.06
ā madhvo asmā asicannamatramindrāya pūrṇaṁ sa hi satyarādhāḥ |
sa vāvṛdhe varimannā pṛthivyā abhi kratvā naryaḥ pauṁsyaiśca || 10.029.07
vyānaḻindraḥ pṛtanāḥ svojā āsmai yatante sakhyāya pūrvīḥ |
ā smā rathaṁ na pṛtanāsu tiṣṭha yaṁ bhadrayā sumatyā codayāse || 10.029.08
pra devatrā brahmaṇe gāturetvapo acchā manaso na prayukti |
mahīṁ mitrasya varuṇasya dhāsiṁ pṛthujrayase rīradhā suvṛktim || 10.030.01
adhvaryavo haviṣmanto hi bhūtācchāpa itośatīruśantaḥ |
ava yāścaṣṭe aruṇaḥ suparṇastamāsyadhvamūrmimadyā suhastāḥ || 10.030.02
adhvaryavo'pa itā samudramapāṁ napātaṁ haviṣā yajadhvam |
sa vo dadadūrmimadyā supūtaṁ tasmai somaṁ madhumantaṁ sunota || 10.030.03
yo anidhmo dīdayadapsvantaryaṁ viprāsa īḻate adhvareṣu |
apāṁ napānmadhumatīrapo dā yābhirindro vāvṛdhe vīryāya || 10.030.04
yābhiḥ somo modate harṣate ca kalyāṇībhiryuvatibhirna maryaḥ |
tā adhvaryo apo acchā parehi yadāsiñcā oṣadhībhiḥ punītāt || 10.030.05
evedyūne yuvatayo namanta yadīmuśannuśatīretyaccha |
saṁ jānate manasā saṁ cikitre'dhvaryavo dhiṣaṇāpaśca devīḥ || 10.030.06
yo vo vṛtābhyo akṛṇodu lokaṁ yo vo mahyā abhiśasteramuñcat |
tasmā indrāya madhumantamūrmiṁ devamādanaṁ pra hiṇotanāpaḥ || 10.030.07
prāsmai hinota madhumantamūrmiṁ garbho yo vaḥ sindhavo madhva utsaḥ |
ghṛtapṛṣṭhamīḍyamadhvareṣvāpo revatīḥ śṛṇutā havaṁ me || 10.030.08
taṁ sindhavo matsaramindrapānamūrmiṁ pra heta ya ubhe iyarti |
madacyutamauśānaṁ nabhojāṁ pari tritantuṁ vicarantamutsam || 10.030.09
āvarvṛtatīradha nu dvidhārā goṣuyudho na niyavaṁ carantīḥ |
ṛṣe janitrīrbhuvanasya patnīrapo vandasva savṛdhaḥ sayonīḥ || 10.030.10
hinotā no adhvaraṁ devayajyā hinota brahma sanaye dhanānām |
ṛtasya yoge vi ṣyadhvamūdhaḥ śruṣṭīvarīrbhūtanāsmabhyamāpaḥ || 10.030.11
āpo revatīḥ kṣayathā hi vasvaḥ kratuṁ ca bhadraṁ bibhṛthāmṛtaṁ ca |
rāyaśca stha svapatyasya patnīḥ sarasvatī tadgṛṇate vayo dhāt || 10.030.12
prati yadāpo adṛśramāyatīrghṛtaṁ payāṁsi bibhratīrmadhūni |
adhvaryubhirmanasā saṁvidānā indrāya somaṁ suṣutaṁ bharantīḥ || 10.030.13
emā agmanrevatīrjīvadhanyā adhvaryavaḥ sādayatā sakhāyaḥ |
ni barhiṣi dhattana somyāso'pāṁ naptrā saṁvidānāsa enāḥ || 10.030.14
āgmannāpa uśatīrbarhiredaṁ nyadhvare asadandevayantīḥ |
adhvaryavaḥ sunutendrāya somamabhūdu vaḥ suśakā devayajyā || 10.030.15
ā no devānāmupa vetu śaṁso viśvebhisturairavase yajatraḥ |
tebhirvayaṁ suṣakhāyo bhavema taranto viśvā duritā syāma || 10.031.01
pari cinmarto draviṇaṁ mamanyādṛtasya pathā namasā vivāset |
uta svena kratunā saṁ vadeta śreyāṁsaṁ dakṣaṁ manasā jagṛbhyāt || 10.031.02
adhāyi dhītirasasṛgramaṁśāstīrthe na dasmamupa yantyūmāḥ |
abhyānaśma suvitasya śūṣaṁ navedaso amṛtānāmabhūma || 10.031.03
nityaścākanyātsvapatirdamūnā yasmā u devaḥ savitā jajāna |
bhago vā gobhiraryamemanajyātso asmai cāruśchadayaduta syāt || 10.031.04
iyaṁ sā bhūyā uṣasāmiva kṣā yaddha kṣumantaḥ śavasā samāyan |
asya stutiṁ jariturbhikṣamāṇā ā naḥ śagmāsa upa yantu vājāḥ || 10.031.05
asyedeṣā sumatiḥ paprathānābhavatpūrvyā bhūmanā gauḥ |
asya sanīḻā asurasya yonau samāna ā bharaṇe bibhramāṇāḥ || 10.031.06
kiṁ svidvanaṁ ka u sa vṛkṣa āsa yato dyāvāpṛthivī niṣṭatakṣuḥ |
saṁtasthāne ajare itaūtī ahāni pūrvīruṣaso jaranta || 10.031.07
naitāvadenā paro anyadastyukṣā sa dyāvāpṛthivī bibharti |
tvacaṁ pavitraṁ kṛṇuta svadhāvānyadīṁ sūryaṁ na harito vahanti || 10.031.08
stego na kṣāmatyeti pṛthvīṁ mihaṁ na vāto vi ha vāti bhūma |
mitro yatra varuṇo ajyamāno'gnirvane na vyasṛṣṭa śokam || 10.031.09
starīryatsūta sadyo ajyamānā vyathiravyathīḥ kṛṇuta svagopā |
putro yatpūrvaḥ pitrorjaniṣṭa śamyāṁ gaurjagāra yaddha pṛcchān || 10.031.10
uta kaṇvaṁ nṛṣadaḥ putramāhuruta śyāvo dhanamādatta vājī |
pra kṛṣṇāya ruśadapinvatodharṛtamatra nakirasmā apīpet || 10.031.11
pra su gmantā dhiyasānasya sakṣaṇi varebhirvarā abhi ṣu prasīdataḥ |
asmākamindra ubhayaṁ jujoṣati yatsomyasyāndhaso bubodhati || 10.032.01
vīndra yāsi divyāni rocanā vi pārthivāni rajasā puruṣṭuta |
ye tvā vahanti muhuradhvarā upa te su vanvantu vagvanā arādhasaḥ || 10.032.02
tadinme chantsadvapuṣo vapuṣṭaraṁ putro yajjānaṁ pitroradhīyati |
jāyā patiṁ vahati vagnunā sumatpuṁsa idbhadro vahatuḥ pariṣkṛtaḥ || 10.032.03
taditsadhasthamabhi cāru dīdhaya gāvo yacchāsanvahatuṁ na dhenavaḥ |
mātā yanmanturyūthasya pūrvyābhi vāṇasya saptadhāturijjanaḥ || 10.032.04
pra vo'cchā ririce devayuṣpadameko rudrebhiryāti turvaṇiḥ |
jarā vā yeṣvamṛteṣu dāvane pari va ūmebhyaḥ siñcatā madhu || 10.032.05
nidhīyamānamapagūḻhamapsu pra me devānāṁ vratapā uvāca |
indro vidvā anu hi tvā cacakṣa tenāhamagne anuśiṣṭa āgām || 10.032.06
akṣetravitkṣetravidaṁ hyaprāṭ sa praiti kṣetravidānuśiṣṭaḥ |
etadvai bhadramanuśāsanasyota srutiṁ vindatyañjasīnām || 10.032.07
adyedu prāṇīdamamannimāhāpīvṛto adhayanmāturūdhaḥ |
emenamāpa jarimā yuvānamaheḻanvasuḥ sumanā babhūva || 10.032.08
etāni bhadrā kalaśa kriyāma kuruśravaṇa dadato maghāni |
dāna idvo maghavānaḥ so astvayaṁ ca somo hṛdi yaṁ bibharmi || 10.032.09
pra mā yuyujre prayujo janānāṁ vahāmi sma pūṣaṇamantareṇa |
viśve devāso adha māmarakṣanduḥśāsurāgāditi ghoṣa āsīt || 10.033.01
saṁ mā tapantyabhitaḥ sapatnīriva parśavaḥ |
ni bādhate amatirnagnatā jasurverna vevīyate matiḥ || 10.033.02
mūṣo na śiśnā vyadanti mādhyaḥ stotāraṁ te śatakrato |
sakṛtsu no maghavannindra mṛḻayādhā piteva no bhava || 10.033.03
kuruśravaṇamāvṛṇi rājānaṁ trāsadasyavam |
maṁhiṣṭhaṁ vāghatāmṛṣiḥ || 10.033.04
yasya mā harito rathe tisro vahanti sādhuyā |
stavai sahasradakṣiṇe || 10.033.05
yasya prasvādaso gira upamaśravasaḥ pituḥ |
kṣetraṁ na raṇvamūcuṣe || 10.033.06
adhi putropamaśravo napānmitrātitherihi |
pituṣṭe asmi vanditā || 10.033.07
yadīśīyāmṛtānāmuta vā martyānām |
jīvedinmaghavā mama || 10.033.08
na devānāmati vrataṁ śatātmā cana jīvati |
tathā yujā vi vāvṛte || 10.033.09
prāvepā mā bṛhato mādayanti pravātejā iriṇe varvṛtānāḥ |
somasyeva maujavatasya bhakṣo vibhīdako jāgṛvirmahyamacchān || 10.034.01
na mā mimetha na jihīḻa eṣā śivā sakhibhya uta mahyamāsīt |
akṣasyāhamekaparasya hetoranuvratāmapa jāyāmarodham || 10.034.02
dveṣṭi śvaśrūrapa jāyā ruṇaddhi na nāthito vindate marḍitāram |
aśvasyeva jarato vasnyasya nāhaṁ vindāmi kitavasya bhogam || 10.034.03
anye jāyāṁ pari mṛśantyasya yasyāgṛdhadvedane vājyakṣaḥ |
pitā mātā bhrātara enamāhurna jānīmo nayatā baddhametam || 10.034.04
yadādīdhye na daviṣāṇyebhiḥ parāyadbhyo'va hīye sakhibhyaḥ |
nyuptāśca babhravo vācamakrata emīdeṣāṁ niṣkṛtaṁ jāriṇīva || 10.034.05
sabhāmeti kitavaḥ pṛcchamāno jeṣyāmīti tanvā śūśujānaḥ |
akṣāso asya vi tiranti kāmaṁ pratidīvne dadhata ā kṛtāni || 10.034.06
akṣāsa idaṅkuśino nitodino nikṛtvānastapanāstāpayiṣṇavaḥ |
kumāradeṣṇā jayataḥ punarhaṇo madhvā sampṛktāḥ kitavasya barhaṇā || 10.034.07
tripañcāśaḥ krīḻati vrāta eṣāṁ deva iva savitā satyadharmā |
ugrasya cinmanyave nā namante rājā cidebhyo nama itkṛṇoti || 10.034.08
nīcā vartanta upari sphurantyahastāso hastavantaṁ sahante |
divyā aṅgārā iriṇe nyuptāḥ śītāḥ santo hṛdayaṁ nirdahanti || 10.034.09
jāyā tapyate kitavasya hīnā mātā putrasya carataḥ kva svit |
ṛṇāvā bibhyaddhanamicchamāno'nyeṣāmastamupa naktameti || 10.034.10
striyaṁ dṛṣṭvāya kitavaṁ tatāpānyeṣāṁ jāyāṁ sukṛtaṁ ca yonim |
pūrvāhṇe aśvānyuyuje hi babhrūnso agnerante vṛṣalaḥ papāda || 10.034.11
yo vaḥ senānīrmahato gaṇasya rājā vrātasya prathamo babhūva |
tasmai kṛṇomi na dhanā ruṇadhmi daśāhaṁ prācīstadṛtaṁ vadāmi || 10.034.12
akṣairmā dīvyaḥ kṛṣimitkṛṣasva vitte ramasva bahu manyamānaḥ |
tatra gāvaḥ kitava tatra jāyā tanme vi caṣṭe savitāyamaryaḥ || 10.034.13
mitraṁ kṛṇudhvaṁ khalu mṛḻatā no mā no ghoreṇa caratābhi dhṛṣṇu |
ni vo nu manyurviśatāmarātiranyo babhrūṇāṁ prasitau nvastu || 10.034.14
abudhramu tya indravanto agnayo jyotirbharanta uṣaso vyuṣṭiṣu |
mahī dyāvāpṛthivī cetatāmapo'dyā devānāmava ā vṛṇīmahe || 10.035.01
divaspṛthivyorava ā vṛṇīmahe mātṝnsindhūnparvatāñcharyaṇāvataḥ |
anāgāstvaṁ sūryamuṣāsamīmahe bhadraṁ somaḥ suvāno adyā kṛṇotu naḥ || 10.035.02
dyāvā no adya pṛthivī anāgaso mahī trāyetāṁ suvitāya mātarā |
uṣā ucchantyapa bādhatāmaghaṁ svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.03
iyaṁ na usrā prathamā sudevyaṁ revatsanibhyo revatī vyucchatu |
āre manyuṁ durvidatrasya dhīmahi svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.04
pra yāḥ sisrate sūryasya raśmibhirjyotirbharantīruṣaso vyuṣṭiṣu |
bhadrā no adya śravase vyucchata svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.05
anamīvā uṣasa ā carantu na udagnayo jihatāṁ jyotiṣā bṛhat |
āyukṣātāmaśvinā tūtujiṁ rathaṁ svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.06
śreṣṭhaṁ no adya savitarvareṇyaṁ bhāgamā suva sa hi ratnadhā asi |
rāyo janitrīṁ dhiṣaṇāmupa bruve svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.07
pipartu mā tadṛtasya pravācanaṁ devānāṁ yanmanuṣyā amanmahi |
viśvā idusrāḥ spaḻudeti sūryaḥ svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.08
adveṣo adya barhiṣaḥ starīmaṇi grāvṇāṁ yoge manmanaḥ sādha īmahe |
ādityānāṁ śarmaṇi sthā bhuraṇyasi svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.09
ā no barhiḥ sadhamāde bṛhaddivi devā īḻe sādayā sapta hotṝn |
indraṁ mitraṁ varuṇaṁ sātaye bhagaṁ svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.10
ta ādityā ā gatā sarvatātaye vṛdhe no yajñamavatā sajoṣasaḥ |
bṛhaspatiṁ pūṣaṇamaśvinā bhagaṁ svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.11
tanno devā yacchata supravācanaṁ chardirādityāḥ subharaṁ nṛpāyyam |
paśve tokāya tanayāya jīvase svastyagniṁ samidhānamīmahe || 10.035.12
viśve adya maruto viśva ūtī viśve bhavantvagnayaḥ samiddhāḥ |
viśve no devā avasā gamantu viśvamastu draviṇaṁ vājo asme || 10.035.13
yaṁ devāso'vatha vājasātau yaṁ trāyadhve yaṁ pipṛthātyaṁhaḥ |
yo vo gopīthe na bhayasya veda te syāma devavītaye turāsaḥ || 10.035.14
uṣāsānaktā bṛhatī supeśasā dyāvākṣāmā varuṇo mitro aryamā |
indraṁ huve marutaḥ parvatā apa ādityāndyāvāpṛthivī apaḥ svaḥ || 10.036.01
dyauśca naḥ pṛthivī ca pracetasa ṛtāvarī rakṣatāmaṁhaso riṣaḥ |
mā durvidatrā nirṛtirna īśata taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.02
viśvasmānno aditiḥ pātvaṁhaso mātā mitrasya varuṇasya revataḥ |
svarvajjyotiravṛkaṁ naśīmahi taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.03
grāvā vadannapa rakṣāṁsi sedhatu duṣṣvapnyaṁ nirṛtiṁ viśvamatriṇam |
ādityaṁ śarma marutāmaśīmahi taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.04
endro barhiḥ sīdatu pinvatāmiḻā bṛhaspatiḥ sāmabhirṛkvo arcatu |
supraketaṁ jīvase manma dhīmahi taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.05
divispṛśaṁ yajñamasmākamaśvinā jīrādhvaraṁ kṛṇutaṁ sumnamiṣṭaye |
prācīnaraśmimāhutaṁ ghṛtena taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.06
upa hvaye suhavaṁ mārutaṁ gaṇaṁ pāvakamṛṣvaṁ sakhyāya śambhuvam |
rāyaspoṣaṁ sauśravasāya dhīmahi taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.07
apāṁ peruṁ jīvadhanyaṁ bharāmahe devāvyaṁ suhavamadhvaraśriyam |
suraśmiṁ somamindriyaṁ yamīmahi taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.08
sanema tatsusanitā sanitvabhirvayaṁ jīvā jīvaputrā anāgasaḥ |
brahmadviṣo viṣvageno bharerata taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.09
ye sthā manoryajñiyāste śṛṇotana yadvo devā īmahe taddadātana |
jaitraṁ kratuṁ rayimadvīravadyaśastaddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.10
mahadadya mahatāmā vṛṇīmahe'vo devānāṁ bṛhatāmanarvaṇām |
yathā vasu vīrajātaṁ naśāmahai taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.11
maho agneḥ samidhānasya śarmaṇyanāgā mitre varuṇe svastaye |
śreṣṭhe syāma savituḥ savīmani taddevānāmavo adyā vṛṇīmahe || 10.036.12
ye savituḥ satyasavasya viśve mitrasya vrate varuṇasya devāḥ |
te saubhagaṁ vīravadgomadapno dadhātana draviṇaṁ citramasme || 10.036.13
savitā paścātātsavitā purastātsavitottarāttātsavitādharāttāt |
savitā naḥ suvatu sarvatātiṁ savitā no rāsatāṁ dīrghamāyuḥ || 10.036.14
namo mitrasya varuṇasya cakṣase maho devāya tadṛtaṁ saparyata |
dūredṛśe devajātāya ketave divasputrāya sūryāya śaṁsata || 10.037.01
sā mā satyoktiḥ pari pātu viśvato dyāvā ca yatra tatanannahāni ca |
viśvamanyanni viśate yadejati viśvāhāpo viśvāhodeti sūryaḥ || 10.037.02
na te adevaḥ pradivo ni vāsate yadetaśebhiḥ patarai ratharyasi |
prācīnamanyadanu vartate raja udanyena jyotiṣā yāsi sūrya || 10.037.03
yena sūrya jyotiṣā bādhase tamo jagacca viśvamudiyarṣi bhānunā |
tenāsmadviśvāmanirāmanāhutimapāmīvāmapa duṣṣvapnyaṁ suva || 10.037.04
viśvasya hi preṣito rakṣasi vratamaheḻayannuccarasi svadhā anu |
yadadya tvā sūryopabravāmahai taṁ no devā anu maṁsīrata kratum || 10.037.05
taṁ no dyāvāpṛthivī tanna āpa indraḥ śṛṇvantu maruto havaṁ vacaḥ |
mā śūne bhūma sūryasya saṁdṛśi bhadraṁ jīvanto jaraṇāmaśīmahi || 10.037.06
viśvāhā tvā sumanasaḥ sucakṣasaḥ prajāvanto anamīvā anāgasaḥ |
udyantaṁ tvā mitramaho divedive jyogjīvāḥ prati paśyema sūrya || 10.037.07
mahi jyotirbibhrataṁ tvā vicakṣaṇa bhāsvantaṁ cakṣuṣecakṣuṣe mayaḥ |
ārohantaṁ bṛhataḥ pājasaspari vayaṁ jīvāḥ prati paśyema sūrya || 10.037.08
yasya te viśvā bhuvanāni ketunā pra cerate ni ca viśante aktubhiḥ |
anāgāstvena harikeśa sūryāhnāhnā no vasyasāvasyasodihi || 10.037.09
śaṁ no bhava cakṣasā śaṁ no ahnā śaṁ bhānunā śaṁ himā śaṁ ghṛṇena |
yathā śamadhvañchamasadduroṇe tatsūrya draviṇaṁ dhehi citram || 10.037.10
asmākaṁ devā ubhayāya janmane śarma yacchata dvipade catuṣpade |
adatpibadūrjayamānamāśitaṁ tadasme śaṁ yorarapo dadhātana || 10.037.11
yadvo devāścakṛma jihvayā guru manaso vā prayutī devaheḻanam |
arāvā yo no abhi ducchunāyate tasmintadeno vasavo ni dhetana || 10.037.12
asminna indra pṛtsutau yaśasvati śimīvati krandasi prāva sātaye |
yatra goṣātā dhṛṣiteṣu khādiṣu viṣvakpatanti didyavo nṛṣāhye || 10.038.01
sa naḥ kṣumantaṁ sadane vyūrṇuhi goarṇasaṁ rayimindra śravāyyam |
syāma te jayataḥ śakra medino yathā vayamuśmasi tadvaso kṛdhi || 10.038.02
yo no dāsa āryo vā puruṣṭutādeva indra yudhaye ciketati |
asmābhiṣṭe suṣahāḥ santu śatravastvayā vayaṁ tānvanuyāma saṁgame || 10.038.03
yo dabhrebhirhavyo yaśca bhūribhiryo abhīke varivovinnṛṣāhye |
taṁ vikhāde sasnimadya śrutaṁ naramarvāñcamindramavase karāmahe || 10.038.04
svavṛjaṁ hi tvāmahamindra śuśravānānudaṁ vṛṣabha radhracodanam |
pra muñcasva pari kutsādihā gahi kimu tvāvānmuṣkayorbaddha āsate || 10.038.05
yo vāṁ parijmā suvṛdaśvinā ratho doṣāmuṣāso havyo haviṣmatā |
śaśvattamāsastamu vāmidaṁ vayaṁ piturna nāma suhavaṁ havāmahe || 10.039.01
codayataṁ sūnṛtāḥ pinvataṁ dhiya utpuraṁdhīrīrayataṁ taduśmasi |
yaśasaṁ bhāgaṁ kṛṇutaṁ no aśvinā somaṁ na cāruṁ maghavatsu naskṛtam || 10.039.02
amājuraścidbhavatho yuvaṁ bhago'nāśościdavitārāpamasya cit |
andhasya cinnāsatyā kṛśasya cidyuvāmidāhurbhiṣajā rutasya cit || 10.039.03
yuvaṁ cyavānaṁ sanayaṁ yathā rathaṁ punaryuvānaṁ carathāya takṣathuḥ |
niṣṭaugryamūhathuradbhyaspari viśvettā vāṁ savaneṣu pravācyā || 10.039.04
purāṇā vāṁ vīryā pra bravā jane'tho hāsathurbhiṣajā mayobhuvā |
tā vāṁ nu navyāvavase karāmahe'yaṁ nāsatyā śradariryathā dadhat || 10.039.05
iyaṁ vāmahve śṛṇutaṁ me aśvinā putrāyeva pitarā mahyaṁ śikṣatam |
anāpirajñā asajātyāmatiḥ purā tasyā abhiśasterava spṛtam || 10.039.06
yuvaṁ rathena vimadāya śundhyuvaṁ nyūhathuḥ purumitrasya yoṣaṇām |
yuvaṁ havaṁ vadhrimatyā agacchataṁ yuvaṁ suṣutiṁ cakrathuḥ puraṁdhaye || 10.039.07
yuvaṁ viprasya jaraṇāmupeyuṣaḥ punaḥ kalerakṛṇutaṁ yuvadvayaḥ |
yuvaṁ vandanamṛśyadādudūpathuryuvaṁ sadyo viśpalāmetave kṛthaḥ || 10.039.08
yuvaṁ ha rebhaṁ vṛṣaṇā guhā hitamudairayataṁ mamṛvāṁsamaśvinā |
yuvamṛbīsamuta taptamatraya omanvantaṁ cakrathuḥ saptavadhraye || 10.039.09
yuvaṁ śvetaṁ pedave'śvināśvaṁ navabhirvājairnavatī ca vājinam |
carkṛtyaṁ dadathurdrāvayatsakhaṁ bhagaṁ na nṛbhyo havyaṁ mayobhuvam || 10.039.10
na taṁ rājānāvadite kutaścana nāṁho aśnoti duritaṁ nakirbhayam |
yamaśvinā suhavā rudravartanī purorathaṁ kṛṇuthaḥ patnyā saha || 10.039.11
ā tena yātaṁ manaso javīyasā rathaṁ yaṁ vāmṛbhavaścakruraśvinā |
yasya yoge duhitā jāyate diva ubhe ahanī sudine vivasvataḥ || 10.039.12
tā vartiryātaṁ jayuṣā vi parvatamapinvataṁ śayave dhenumaśvinā |
vṛkasya cidvartikāmantarāsyādyuvaṁ śacībhirgrasitāmamuñcatam || 10.039.13
etaṁ vāṁ stomamaśvināvakarmātakṣāma bhṛgavo na ratham |
nyamṛkṣāma yoṣaṇāṁ na marye nityaṁ na sūnuṁ tanayaṁ dadhānāḥ || 10.039.14
rathaṁ yāntaṁ kuha ko ha vāṁ narā prati dyumantaṁ suvitāya bhūṣati |
prātaryāvāṇaṁ vibhvaṁ viśeviśe vastorvastorvahamānaṁ dhiyā śami || 10.040.01
kuha sviddoṣā kuha vastoraśvinā kuhābhipitvaṁ karataḥ kuhoṣatuḥ |
ko vāṁ śayutrā vidhaveva devaraṁ maryaṁ na yoṣā kṛṇute sadhastha ā || 10.040.02
prātarjarethe jaraṇeva kāpayā vastorvastoryajatā gacchatho gṛham |
kasya dhvasrā bhavathaḥ kasya vā narā rājaputreva savanāva gacchathaḥ || 10.040.03
yuvāṁ mṛgeva vāraṇā mṛgaṇyavo doṣā vastorhaviṣā ni hvayāmahe |
yuvaṁ hotrāmṛtuthā juhvate nareṣaṁ janāya vahathaḥ śubhaspatī || 10.040.04
yuvāṁ ha ghoṣā paryaśvinā yatī rājña ūce duhitā pṛcche vāṁ narā |
bhūtaṁ me ahna uta bhūtamaktave'śvāvate rathine śaktamarvate || 10.040.05
yuvaṁ kavī ṣṭhaḥ paryaśvinā rathaṁ viśo na kutso jariturnaśāyathaḥ |
yuvorha makṣā paryaśvinā madhvāsā bharata niṣkṛtaṁ na yoṣaṇā || 10.040.06
yuvaṁ ha bhujyuṁ yuvamaśvinā vaśaṁ yuvaṁ śiñjāramuśanāmupārathuḥ |
yuvo rarāvā pari sakhyamāsate yuvorahamavasā sumnamā cake || 10.040.07
yuvaṁ ha kṛśaṁ yuvamaśvinā śayuṁ yuvaṁ vidhantaṁ vidhavāmuruṣyathaḥ |
yuvaṁ sanibhyaḥ stanayantamaśvināpa vrajamūrṇuthaḥ saptāsyam || 10.040.08
janiṣṭa yoṣā patayatkanīnako vi cāruhanvīrudho daṁsanā anu |
āsmai rīyante nivaneva sindhavo'smā ahne bhavati tatpatitvanam || 10.040.09
jīvaṁ rudanti vi mayante adhvare dīrghāmanu prasitiṁ dīdhiyurnaraḥ |
vāmaṁ pitṛbhyo ya idaṁ samerire mayaḥ patibhyo janayaḥ pariṣvaje || 10.040.10
na tasya vidma tadu ṣu pra vocata yuvā ha yadyuvatyāḥ kṣeti yoniṣu |
priyosriyasya vṛṣabhasya retino gṛhaṁ gamemāśvinā taduśmasi || 10.040.11
ā vāmagansumatirvājinīvasū nyaśvinā hṛtsu kāmā ayaṁsata |
abhūtaṁ gopā mithunā śubhaspatī priyā aryamṇo duryā aśīmahi || 10.040.12
tā mandasānā manuṣo duroṇa ā dhattaṁ rayiṁ sahavīraṁ vacasyave |
kṛtaṁ tīrthaṁ suprapāṇaṁ śubhaspatī sthāṇuṁ patheṣṭhāmapa durmatiṁ hatam || 10.040.13
kva svidadya katamāsvaśvinā vikṣu dasrā mādayete śubhaspatī |
ka īṁ ni yeme katamasya jagmaturviprasya vā yajamānasya vā gṛham || 10.040.14
samānamu tyaṁ puruhūtamukthyaṁ rathaṁ tricakraṁ savanā ganigmatam |
parijmānaṁ vidathyaṁ suvṛktibhirvayaṁ vyuṣṭā uṣaso havāmahe || 10.041.01
prātaryujaṁ nāsatyādhi tiṣṭhathaḥ prātaryāvāṇaṁ madhuvāhanaṁ ratham |
viśo yena gacchatho yajvarīrnarā kīreścidyajñaṁ hotṛmantamaśvinā || 10.041.02
adhvaryuṁ vā madhupāṇiṁ suhastyamagnidhaṁ vā dhṛtadakṣaṁ damūnasam |
viprasya vā yatsavanāni gacchatho'ta ā yātaṁ madhupeyamaśvinā || 10.041.03
asteva su prataraṁ lāyamasyanbhūṣanniva pra bharā stomamasmai |
vācā viprāstarata vācamaryo ni rāmaya jaritaḥ soma indram || 10.042.01
dohena gāmupa śikṣā sakhāyaṁ pra bodhaya jaritarjāramindram |
kośaṁ na pūrṇaṁ vasunā nyṛṣṭamā cyāvaya maghadeyāya śūram || 10.042.02
kimaṅga tvā maghavanbhojamāhuḥ śiśīhi mā śiśayaṁ tvā śṛṇomi |
apnasvatī mama dhīrastu śakra vasuvidaṁ bhagamindrā bharā naḥ || 10.042.03
tvāṁ janā mamasatyeṣvindra saṁtasthānā vi hvayante samīke |
atrā yujaṁ kṛṇute yo haviṣmānnāsunvatā sakhyaṁ vaṣṭi śūraḥ || 10.042.04
dhanaṁ na syandraṁ bahulaṁ yo asmai tīvrānsomā āsunoti prayasvān |
tasmai śatrūnsutukānprātarahno ni svaṣṭrānyuvati hanti vṛtram || 10.042.05
yasminvayaṁ dadhimā śaṁsamindre yaḥ śiśrāya maghavā kāmamasme |
ārāccitsanbhayatāmasya śatrurnyasmai dyumnā janyā namantām || 10.042.06
ārācchatrumapa bādhasva dūramugro yaḥ śambaḥ puruhūta tena |
asme dhehi yavamadgomadindra kṛdhī dhiyaṁ jaritre vājaratnām || 10.042.07
pra yamantarvṛṣasavāso agmantīvrāḥ somā bahulāntāsa indram |
nāha dāmānaṁ maghavā ni yaṁsanni sunvate vahati bhūri vāmam || 10.042.08
uta prahāmatidīvyā jayāti kṛtaṁ yacchvaghnī vicinoti kāle |
yo devakāmo na dhanā ruṇaddhi samittaṁ rāyā sṛjati svadhāvān || 10.042.09
gobhiṣṭaremāmatiṁ durevāṁ yavena kṣudhaṁ puruhūta viśvām |
vayaṁ rājabhiḥ prathamā dhanānyasmākena vṛjanenā jayema || 10.042.10
bṛhaspatirnaḥ pari pātu paścādutottarasmādadharādaghāyoḥ |
indraḥ purastāduta madhyato naḥ sakhā sakhibhyo varivaḥ kṛṇotu || 10.042.11
acchā ma indraṁ matayaḥ svarvidaḥ sadhrīcīrviśvā uśatīranūṣata |
pari ṣvajante janayo yathā patiṁ maryaṁ na śundhyuṁ maghavānamūtaye || 10.043.01
na ghā tvadrigapa veti me manastve itkāmaṁ puruhūta śiśraya |
rājeva dasma ni ṣado'dhi barhiṣyasminsu some'vapānamastu te || 10.043.02
viṣūvṛdindro amateruta kṣudhaḥ sa idrāyo maghavā vasva īśate |
tasyedime pravaṇe sapta sindhavo vayo vardhanti vṛṣabhasya śuṣmiṇaḥ || 10.043.03
vayo na vṛkṣaṁ supalāśamāsadansomāsa indraṁ mandinaścamūṣadaḥ |
praiṣāmanīkaṁ śavasā davidyutadvidatsvarmanave jyotirāryam || 10.043.04
kṛtaṁ na śvaghnī vi cinoti devane saṁvargaṁ yanmaghavā sūryaṁ jayat |
na tatte anyo anu vīryaṁ śakanna purāṇo maghavannota nūtanaḥ || 10.043.05
viśaṁviśaṁ maghavā paryaśāyata janānāṁ dhenā avacākaśadvṛṣā |
yasyāha śakraḥ savaneṣu raṇyati sa tīvraiḥ somaiḥ sahate pṛtanyataḥ || 10.043.06
āpo na sindhumabhi yatsamakṣaransomāsa indraṁ kulyā iva hradam |
vardhanti viprā maho asya sādane yavaṁ na vṛṣṭirdivyena dānunā || 10.043.07
vṛṣā na kruddhaḥ patayadrajassvā yo aryapatnīrakṛṇodimā apaḥ |
sa sunvate maghavā jīradānave'vindajjyotirmanave haviṣmate || 10.043.08
ujjāyatāṁ paraśurjyotiṣā saha bhūyā ṛtasya sudughā purāṇavat |
vi rocatāmaruṣo bhānunā śuciḥ svarṇa śukraṁ śuśucīta satpatiḥ || 10.043.09
gobhiṣṭaremāmatiṁ durevāṁ yavena kṣudhaṁ puruhūta viśvām |
vayaṁ rājabhiḥ prathamā dhanānyasmākena vṛjanenā jayema || 10.043.10
bṛhaspatirnaḥ pari pātu paścādutottarasmādadharādaghāyoḥ |
indraḥ purastāduta madhyato naḥ sakhā sakhibhyo varivaḥ kṛṇotu || 10.043.11
ā yātvindraḥ svapatirmadāya yo dharmaṇā tūtujānastuviṣmān |
pratvakṣāṇo ati viśvā sahāṁsyapāreṇa mahatā vṛṣṇyena || 10.044.01
suṣṭhāmā rathaḥ suyamā harī te mimyakṣa vajro nṛpate gabhastau |
śībhaṁ rājansupathā yāhyarvāṅvardhāma te papuṣo vṛṣṇyāni || 10.044.02
endravāho nṛpatiṁ vajrabāhumugramugrāsastaviṣāsa enam |
pratvakṣasaṁ vṛṣabhaṁ satyaśuṣmamemasmatrā sadhamādo vahantu || 10.044.03
evā patiṁ droṇasācaṁ sacetasamūrjaḥ skambhaṁ dharuṇa ā vṛṣāyase |
ojaḥ kṛṣva saṁ gṛbhāya tve apyaso yathā kenipānāmino vṛdhe || 10.044.04
gamannasme vasūnyā hi śaṁsiṣaṁ svāśiṣaṁ bharamā yāhi sominaḥ |
tvamīśiṣe sāsminnā satsi barhiṣyanādhṛṣyā tava pātrāṇi dharmaṇā || 10.044.05
pṛthakprāyanprathamā devahūtayo'kṛṇvata śravasyāni duṣṭarā |
na ye śekuryajñiyāṁ nāvamāruhamīrmaiva te nyaviśanta kepayaḥ || 10.044.06
evaivāpāgapare santu dūḍhyo'śvā yeṣāṁ duryuja āyuyujre |
itthā ye prāgupare santi dāvane purūṇi yatra vayunāni bhojanā || 10.044.07
girīrajrānrejamānā adhārayaddyauḥ krandadantarikṣāṇi kopayat |
samīcīne dhiṣaṇe vi ṣkabhāyati vṛṣṇaḥ pītvā mada ukthāni śaṁsati || 10.044.08
imaṁ bibharmi sukṛtaṁ te aṅkuśaṁ yenārujāsi maghavañchaphārujaḥ |
asminsu te savane astvokyaṁ suta iṣṭau maghavanbodhyābhagaḥ || 10.044.09
gobhiṣṭaremāmatiṁ durevāṁ yavena kṣudhaṁ puruhūta viśvām |
vayaṁ rājabhiḥ prathamā dhanānyasmākena vṛjanenā jayema || 10.044.10
bṛhaspatirnaḥ pari pātu paścādutottarasmādadharādaghāyoḥ |
indraḥ purastāduta madhyato naḥ sakhā sakhibhyo varivaḥ kṛṇotu || 10.044.11
divaspari prathamaṁ jajñe agnirasmaddvitīyaṁ pari jātavedāḥ |
tṛtīyamapsu nṛmaṇā ajasramindhāna enaṁ jarate svādhīḥ || 10.045.01
vidmā te agne tredhā trayāṇi vidmā te dhāma vibhṛtā purutrā |
vidmā te nāma paramaṁ guhā yadvidmā tamutsaṁ yata ājagantha || 10.045.02
samudre tvā nṛmaṇā apsvantarnṛcakṣā īdhe divo agna ūdhan |
tṛtīye tvā rajasi tasthivāṁsamapāmupasthe mahiṣā avardhan || 10.045.03
akrandadagniḥ stanayanniva dyauḥ kṣāmā rerihadvīrudhaḥ samañjan |
sadyo jajñāno vi hīmiddho akhyadā rodasī bhānunā bhātyantaḥ || 10.045.04
śrīṇāmudāro dharuṇo rayīṇāṁ manīṣāṇāṁ prārpaṇaḥ somagopāḥ |
vasuḥ sūnuḥ sahaso apsu rājā vi bhātyagra uṣasāmidhānaḥ || 10.045.05
viśvasya keturbhuvanasya garbha ā rodasī apṛṇājjāyamānaḥ |
vīḻuṁ cidadrimabhinatparāyañjanā yadagnimayajanta pañca || 10.045.06
uśikpāvako aratiḥ sumedhā marteṣvagniramṛto ni dhāyi |
iyarti dhūmamaruṣaṁ bharibhraducchukreṇa śociṣā dyāminakṣan || 10.045.07
dṛśāno rukma urviyā vyadyauddurmarṣamāyuḥ śriye rucānaḥ |
agniramṛto abhavadvayobhiryadenaṁ dyaurjanayatsuretāḥ || 10.045.08
yaste adya kṛṇavadbhadraśoce'pūpaṁ deva ghṛtavantamagne |
pra taṁ naya prataraṁ vasyo acchābhi sumnaṁ devabhaktaṁ yaviṣṭha || 10.045.09
ā taṁ bhaja sauśravaseṣvagna ukthauktha ā bhaja śasyamāne |
priyaḥ sūrye priyo agnā bhavātyujjātena bhinadadujjanitvaiḥ || 10.045.10
tvāmagne yajamānā anu dyūnviśvā vasu dadhire vāryāṇi |
tvayā saha draviṇamicchamānā vrajaṁ gomantamuśijo vi vavruḥ || 10.045.11
astāvyagnirnarāṁ suśevo vaiśvānara ṛṣibhiḥ somagopāḥ |
adveṣe dyāvāpṛthivī huvema devā dhatta rayimasme suvīram || 10.045.12
pra hotā jāto mahānnabhovinnṛṣadvā sīdadapāmupasthe |
dadhiryo dhāyi sa te vayāṁsi yantā vasūni vidhate tanūpāḥ || 10.046.01
imaṁ vidhanto apāṁ sadhasthe paśuṁ na naṣṭaṁ padairanu gman |
guhā catantamuśijo namobhiricchanto dhīrā bhṛgavo'vindan || 10.046.02
imaṁ trito bhūryavindadicchanvaibhūvaso mūrdhanyaghnyāyāḥ |
sa śevṛdho jāta ā harmyeṣu nābhiryuvā bhavati rocanasya || 10.046.03
mandraṁ hotāramuśijo namobhiḥ prāñcaṁ yajñaṁ netāramadhvarāṇām |
viśāmakṛṇvannaratiṁ pāvakaṁ havyavāhaṁ dadhato mānuṣeṣu || 10.046.04
pra bhūrjayantaṁ mahāṁ vipodhāṁ mūrā amūraṁ purāṁ darmāṇam |
nayanto garbhaṁ vanāṁ dhiyaṁ dhurhiriśmaśruṁ nārvāṇaṁ dhanarcam || 10.046.05
ni pastyāsu tritaḥ stabhūyanparivīto yonau sīdadantaḥ |
ataḥ saṁgṛbhyā viśāṁ damūnā vidharmaṇāyantrairīyate nṝn || 10.046.06
asyājarāso damāmaritrā arcaddhūmāso agnayaḥ pāvakāḥ |
śvitīcayaḥ śvātrāso bhuraṇyavo vanarṣado vāyavo na somāḥ || 10.046.07
pra jihvayā bharate vepo agniḥ pra vayunāni cetasā pṛthivyāḥ |
tamāyavaḥ śucayantaṁ pāvakaṁ mandraṁ hotāraṁ dadhire yajiṣṭham || 10.046.08
dyāvā yamagniṁ pṛthivī janiṣṭāmāpastvaṣṭā bhṛgavo yaṁ sahobhiḥ |
īḻenyaṁ prathamaṁ mātariśvā devāstatakṣurmanave yajatram || 10.046.09
yaṁ tvā devā dadhire havyavāhaṁ puruspṛho mānuṣāso yajatram |
sa yāmannagne stuvate vayo dhāḥ pra devayanyaśasaḥ saṁ hi pūrvīḥ || 10.046.10
jagṛbhmā te dakṣiṇamindra hastaṁ vasūyavo vasupate vasūnām |
vidmā hi tvā gopatiṁ śūra gonāmasmabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.01
svāyudhaṁ svavasaṁ sunīthaṁ catuḥsamudraṁ dharuṇaṁ rayīṇām |
carkṛtyaṁ śaṁsyaṁ bhūrivāramasmabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.02
subrahmāṇaṁ devavantaṁ bṛhantamuruṁ gabhīraṁ pṛthubudhnamindra |
śrutaṛṣimugramabhimātiṣāhamasmabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.03
sanadvājaṁ vipravīraṁ tarutraṁ dhanaspṛtaṁ śūśuvāṁsaṁ sudakṣam |
dasyuhanaṁ pūrbhidamindra satyamasmabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.04
aśvāvantaṁ rathinaṁ vīravantaṁ sahasriṇaṁ śatinaṁ vājamindra |
bhadravrātaṁ vipravīraṁ svarṣāmasmabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.05
pra saptagumṛtadhītiṁ sumedhāṁ bṛhaspatiṁ matiracchā jigāti |
ya āṅgiraso namasopasadyo'smabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.06
vanīvāno mama dūtāsa indraṁ stomāścaranti sumatīriyānāḥ |
hṛdispṛśo manasā vacyamānā asmabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.07
yattvā yāmi daddhi tanna indra bṛhantaṁ kṣayamasamaṁ janānām |
abhi taddyāvāpṛthivī gṛṇītāmasmabhyaṁ citraṁ vṛṣaṇaṁ rayiṁ dāḥ || 10.047.08
ahaṁ bhuvaṁ vasunaḥ pūrvyaspatirahaṁ dhanāni saṁ jayāmi śaśvataḥ |
māṁ havante pitaraṁ na jantavo'haṁ dāśuṣe vi bhajāmi bhojanam || 10.048.01
ahamindro rodho vakṣo atharvaṇastritāya gā ajanayamaheradhi |
ahaṁ dasyubhyaḥ pari nṛmṇamā dade gotrā śikṣandadhīce mātariśvane || 10.048.02
mahyaṁ tvaṣṭā vajramatakṣadāyasaṁ mayi devāso'vṛjannapi kratum |
mamānīkaṁ sūryasyeva duṣṭaraṁ māmāryanti kṛtena kartvena ca || 10.048.03
ahametaṁ gavyayamaśvyaṁ paśuṁ purīṣiṇaṁ sāyakenā hiraṇyayam |
purū sahasrā ni śiśāmi dāśuṣe yanmā somāsa ukthino amandiṣuḥ || 10.048.04
ahamindro na parā jigya iddhanaṁ na mṛtyave'va tasthe kadā cana |
somaminmā sunvanto yācatā vasu na me pūravaḥ sakhye riṣāthana || 10.048.05
ahametāñchāśvasato dvādvendraṁ ye vajraṁ yudhaye'kṛṇvata |
āhvayamānā ava hanmanāhanaṁ dṛḻhā vadannanamasyurnamasvinaḥ || 10.048.06
abhīdamekameko asmi niṣṣāḻabhī dvā kimu trayaḥ karanti |
khale na parṣānprati hanmi bhūri kiṁ mā nindanti śatravo'nindrāḥ || 10.048.07
ahaṁ guṅgubhyo atithigvamiṣkaramiṣaṁ na vṛtraturaṁ vikṣu dhārayam |
yatparṇayaghna uta vā karañjahe prāhaṁ mahe vṛtrahatye aśuśravi || 10.048.08
pra me namī sāpya iṣe bhuje bhūdgavāmeṣe sakhyā kṛṇuta dvitā |
didyuṁ yadasya samitheṣu maṁhayamādidenaṁ śaṁsyamukthyaṁ karam || 10.048.09
pra nemasmindadṛśe somo antargopā nemamāvirasthā kṛṇoti |
sa tigmaśṛṅgaṁ vṛṣabhaṁ yuyutsandruhastasthau bahule baddho antaḥ || 10.048.10
ādityānāṁ vasūnāṁ rudriyāṇāṁ devo devānāṁ na mināmi dhāma |
te mā bhadrāya śavase tatakṣuraparājitamastṛtamaṣāḻham || 10.048.11
ahaṁ dāṁ gṛṇate pūrvyaṁ vasvahaṁ brahma kṛṇavaṁ mahyaṁ vardhanam |
ahaṁ bhuvaṁ yajamānasya coditāyajvanaḥ sākṣi viśvasminbhare || 10.049.01
māṁ dhurindraṁ nāma devatā divaśca gmaścāpāṁ ca jantavaḥ |
ahaṁ harī vṛṣaṇā vivratā raghū ahaṁ vajraṁ śavase dhṛṣṇvā dade || 10.049.02
ahamatkaṁ kavaye śiśnathaṁ hathairahaṁ kutsamāvamābhirūtibhiḥ |
ahaṁ śuṣṇasya śnathitā vadharyamaṁ na yo rara āryaṁ nāma dasyave || 10.049.03
ahaṁ piteva vetasūrabhiṣṭaye tugraṁ kutsāya smadibhaṁ ca randhayam |
ahaṁ bhuvaṁ yajamānasya rājani pra yadbhare tujaye na priyādhṛṣe || 10.049.04
ahaṁ randhayaṁ mṛgayaṁ śrutarvaṇe yanmājihīta vayunā canānuṣak |
ahaṁ veśaṁ namramāyave'karamahaṁ savyāya paḍgṛbhimarandhayam || 10.049.05
ahaṁ sa yo navavāstvaṁ bṛhadrathaṁ saṁ vṛtreva dāsaṁ vṛtrahārujam |
yadvardhayantaṁ prathayantamānuṣagdūre pāre rajaso rocanākaram || 10.049.06
ahaṁ sūryasya pari yāmyāśubhiḥ praitaśebhirvahamāna ojasā |
yanmā sāvo manuṣa āha nirṇija ṛdhakkṛṣe dāsaṁ kṛtvyaṁ hathaiḥ || 10.049.07
ahaṁ saptahā nahuṣo nahuṣṭaraḥ prāśrāvayaṁ śavasā turvaśaṁ yadum |
ahaṁ nyanyaṁ sahasā sahaskaraṁ nava vrādhato navatiṁ ca vakṣayam || 10.049.08
ahaṁ sapta sravato dhārayaṁ vṛṣā dravitnvaḥ pṛthivyāṁ sīrā adhi |
ahamarṇāṁsi vi tirāmi sukraturyudhā vidaṁ manave gātumiṣṭaye || 10.049.09
ahaṁ tadāsu dhārayaṁ yadāsu na devaścana tvaṣṭādhārayadruśat |
spārhaṁ gavāmūdhassu vakṣaṇāsvā madhormadhu śvātryaṁ somamāśiram || 10.049.10
evā devā indro vivye nṝnpra cyautnena maghavā satyarādhāḥ |
viśvettā te harivaḥ śacīvo'bhi turāsaḥ svayaśo gṛṇanti || 10.049.11
pra vo mahe mandamānāyāndhaso'rcā viśvānarāya viśvābhuve |
indrasya yasya sumakhaṁ saho mahi śravo nṛmṇaṁ ca rodasī saparyataḥ || 10.050.01
so cinnu sakhyā narya inaḥ stutaścarkṛtya indro māvate nare |
viśvāsu dhūrṣu vājakṛtyeṣu satpate vṛtre vāpsvabhi śūra mandase || 10.050.02
ke te nara indra ye ta iṣe ye te sumnaṁ sadhanyamiyakṣān |
ke te vājāyāsuryāya hinvire ke apsu svāsūrvarāsu pauṁsye || 10.050.03
bhuvastvamindra brahmaṇā mahānbhuvo viśveṣu savaneṣu yajñiyaḥ |
bhuvo nṝścyautno viśvasminbhare jyeṣṭhaśca mantro viśvacarṣaṇe || 10.050.04
avā nu kaṁ jyāyānyajñavanaso mahīṁ ta omātrāṁ kṛṣṭayo viduḥ |
aso nu kamajaro vardhāśca viśvedetā savanā tūtumā kṛṣe || 10.050.05
etā viśvā savanā tūtumā kṛṣe svayaṁ sūno sahaso yāni dadhiṣe |
varāya te pātraṁ dharmaṇe tanā yajño mantro brahmodyataṁ vacaḥ || 10.050.06
ye te vipra brahmakṛtaḥ sute sacā vasūnāṁ ca vasunaśca dāvane |
pra te sumnasya manasā pathā bhuvanmade sutasya somyasyāndhasaḥ || 10.050.07
mahattadulbaṁ sthaviraṁ tadāsīdyenāviṣṭitaḥ praviveśithāpaḥ |
viśvā apaśyadbahudhā te agne jātavedastanvo deva ekaḥ || 10.051.01
ko mā dadarśa katamaḥ sa devo yo me tanvo bahudhā paryapaśyat |
kvāha mitrāvaruṇā kṣiyantyagnerviśvāḥ samidho devayānīḥ || 10.051.02
aicchāma tvā bahudhā jātavedaḥ praviṣṭamagne apsvoṣadhīṣu |
taṁ tvā yamo acikeccitrabhāno daśāntaruṣyādatirocamānam || 10.051.03
hotrādahaṁ varuṇa bibhyadāyaṁ nedeva mā yunajannatra devāḥ |
tasya me tanvo bahudhā niviṣṭā etamarthaṁ na ciketāhamagniḥ || 10.051.04
ehi manurdevayuryajñakāmo'raṁkṛtyā tamasi kṣeṣyagne |
sugānpathaḥ kṛṇuhi devayānānvaha havyāni sumanasyamānaḥ || 10.051.05
agneḥ pūrve bhrātaro arthametaṁ rathīvādhvānamanvāvarīvuḥ |
tasmādbhiyā varuṇa dūramāyaṁ gauro na kṣepnoravije jyāyāḥ || 10.051.06
kurmasta āyurajaraṁ yadagne yathā yukto jātavedo na riṣyāḥ |
athā vahāsi sumanasyamāno bhāgaṁ devebhyo haviṣaḥ sujāta || 10.051.07
prayājānme anuyājāśca kevalānūrjasvantaṁ haviṣo datta bhāgam |
ghṛtaṁ cāpāṁ puruṣaṁ cauṣadhīnāmagneśca dīrghamāyurastu devāḥ || 10.051.08
tava prayājā anuyājāśca kevala ūrjasvanto haviṣaḥ santu bhāgāḥ |
tavāgne yajño'yamastu sarvastubhyaṁ namantāṁ pradiśaścatasraḥ || 10.051.09
viśve devāḥ śāstana mā yatheha hotā vṛto manavai yanniṣadya |
pra me brūta bhāgadheyaṁ yathā vo yena pathā havyamā vo vahāni || 10.052.01
ahaṁ hotā nyasīdaṁ yajīyānviśve devā maruto mā junanti |
aharaharaśvinādhvaryavaṁ vāṁ brahmā samidbhavati sāhutirvām || 10.052.02
ayaṁ yo hotā kiru sa yamasya kamapyūhe yatsamañjanti devāḥ |
aharaharjāyate māsimāsyathā devā dadhire havyavāham || 10.052.03
māṁ devā dadhire havyavāhamapamluktaṁ bahu kṛcchrā carantam |
agnirvidvānyajñaṁ naḥ kalpayāti pañcayāmaṁ trivṛtaṁ saptatantum || 10.052.04
ā vo yakṣyamṛtatvaṁ suvīraṁ yathā vo devā varivaḥ karāṇi |
ā bāhvorvajramindrasya dheyāmathemā viśvāḥ pṛtanā jayāti || 10.052.05
trīṇi śatā trī sahasrāṇyagniṁ triṁśacca devā nava cāsaparyan |
aukṣanghṛtairastṛṇanbarhirasmā ādiddhotāraṁ nyasādayanta || 10.052.06
yamaicchāma manasā so'yamāgādyajñasya vidvānparuṣaścikitvān |
sa no yakṣaddevatātā yajīyānni hi ṣatsadantaraḥ pūrvo asmat || 10.053.01
arādhi hotā niṣadā yajīyānabhi prayāṁsi sudhitāni hi khyat |
yajāmahai yajñiyānhanta devā īḻāmahā īḍyā ājyena || 10.053.02
sādhvīmakardevavītiṁ no adya yajñasya jihvāmavidāma guhyām |
sa āyurāgātsurabhirvasāno bhadrāmakardevahūtiṁ no adya || 10.053.03
tadadya vācaḥ prathamaṁ masīya yenāsurā abhi devā asāma |
ūrjāda uta yajñiyāsaḥ pañca janā mama hotraṁ juṣadhvam || 10.053.04
pañca janā mama hotraṁ juṣantāṁ gojātā uta ye yajñiyāsaḥ |
pṛthivī naḥ pārthivātpātvaṁhaso'ntarikṣaṁ divyātpātvasmān || 10.053.05
tantuṁ tanvanrajaso bhānumanvihi jyotiṣmataḥ patho rakṣa dhiyā kṛtān |
anulbaṇaṁ vayata joguvāmapo manurbhava janayā daivyaṁ janam || 10.053.06
akṣānaho nahyatanota somyā iṣkṛṇudhvaṁ raśanā ota piṁśata |
aṣṭāvandhuraṁ vahatābhito rathaṁ yena devāso anayannabhi priyam || 10.053.07
aśmanvatī rīyate saṁ rabhadhvamuttiṣṭhata pra taratā sakhāyaḥ |
atrā jahāma ye asannaśevāḥ śivānvayamuttaremābhi vājān || 10.053.08
tvaṣṭā māyā vedapasāmapastamo bibhratpātrā devapānāni śaṁtamā |
śiśīte nūnaṁ paraśuṁ svāyasaṁ yena vṛścādetaśo brahmaṇaspatiḥ || 10.053.09
sato nūnaṁ kavayaḥ saṁ śiśīta vāśībhiryābhiramṛtāya takṣatha |
vidvāṁsaḥ padā guhyāni kartana yena devāso amṛtatvamānaśuḥ || 10.053.10
garbhe yoṣāmadadhurvatsamāsanyapīcyena manasota jihvayā |
sa viśvāhā sumanā yogyā abhi siṣāsanirvanate kāra ijjitim || 10.053.11
tāṁ su te kīrtiṁ maghavanmahitvā yattvā bhīte rodasī ahvayetām |
prāvo devā ātiro dāsamojaḥ prajāyai tvasyai yadaśikṣa indra || 10.054.01
yadacarastanvā vāvṛdhāno balānīndra prabruvāṇo janeṣu |
māyetsā te yāni yuddhānyāhurnādya śatruṁ nanu purā vivitse || 10.054.02
ka u nu te mahimanaḥ samasyāsmatpūrva ṛṣayo'ntamāpuḥ |
yanmātaraṁ ca pitaraṁ ca sākamajanayathāstanvaḥ svāyāḥ || 10.054.03
catvāri te asuryāṇi nāmādābhyāni mahiṣasya santi |
tvamaṅga tāni viśvāni vitse yebhiḥ karmāṇi maghavañcakartha || 10.054.04
tvaṁ viśvā dadhiṣe kevalāni yānyāviryā ca guhā vasūni |
kāmaminme maghavanmā vi tārīstvamājñātā tvamindrāsi dātā || 10.054.05
yo adadhājjyotiṣi jyotirantaryo asṛjanmadhunā saṁ madhūni |
adha priyaṁ śūṣamindrāya manma brahmakṛto bṛhadukthādavāci || 10.054.06
dūre tannāma guhyaṁ parācairyattvā bhīte ahvayetāṁ vayodhai |
udastabhnāḥ pṛthivīṁ dyāmabhīke bhrātuḥ putrānmaghavantitviṣāṇaḥ || 10.055.01
mahattannāma guhyaṁ puruspṛgyena bhūtaṁ janayo yena bhavyam |
pratnaṁ jātaṁ jyotiryadasya priyaṁ priyāḥ samaviśanta pañca || 10.055.02
ā rodasī apṛṇādota madhyaṁ pañca devā ṛtuśaḥ saptasapta |
catustriṁśatā purudhā vi caṣṭe sarūpeṇa jyotiṣā vivratena || 10.055.03
yaduṣa aucchaḥ prathamā vibhānāmajanayo yena puṣṭasya puṣṭam |
yatte jāmitvamavaraṁ parasyā mahanmahatyā asuratvamekam || 10.055.04
vidhuṁ dadrāṇaṁ samane bahūnāṁ yuvānaṁ santaṁ palito jagāra |
devasya paśya kāvyaṁ mahitvādyā mamāra sa hyaḥ samāna || 10.055.05
śākmanā śāko aruṇaḥ suparṇa ā yo mahaḥ śūraḥ sanādanīḻaḥ |
yacciketa satyamittanna moghaṁ vasu spārhamuta jetota dātā || 10.055.06
aibhirdade vṛṣṇyā pauṁsyāni yebhiraukṣadvṛtrahatyāya vajrī |
ye karmaṇaḥ kriyamāṇasya mahna ṛtekarmamudajāyanta devāḥ || 10.055.07
yujā karmāṇi janayanviśvaujā aśastihā viśvamanāsturāṣāṭ |
pītvī somasya diva ā vṛdhānaḥ śūro niryudhādhamaddasyūn || 10.055.08
idaṁ ta ekaṁ para ū ta ekaṁ tṛtīyena jyotiṣā saṁ viśasva |
saṁveśane tanvaścāruredhi priyo devānāṁ parame janitre || 10.056.01
tanūṣṭe vājintanvaṁ nayantī vāmamasmabhyaṁ dhātu śarma tubhyam |
ahruto maho dharuṇāya devāndivīva jyotiḥ svamā mimīyāḥ || 10.056.02
vājyasi vājinenā suvenīḥ suvitaḥ stomaṁ suvito divaṁ gāḥ |
suvito dharma prathamānu satyā suvito devānsuvito'nu patma || 10.056.03
mahimna eṣāṁ pitaraścaneśire devā deveṣvadadhurapi kratum |
samavivyacuruta yānyatviṣuraiṣāṁ tanūṣu ni viviśuḥ punaḥ || 10.056.04
sahobhirviśvaṁ pari cakramū rajaḥ pūrvā dhāmānyamitā mimānāḥ |
tanūṣu viśvā bhuvanā ni yemire prāsārayanta purudha prajā anu || 10.056.05
dvidhā sūnavo'suraṁ svarvidamāsthāpayanta tṛtīyena karmaṇā |
svāṁ prajāṁ pitaraḥ pitryaṁ saha āvareṣvadadhustantumātatam || 10.056.06
nāvā na kṣodaḥ pradiśaḥ pṛthivyāḥ svastibhirati durgāṇi viśvā |
svāṁ prajāṁ bṛhaduktho mahitvāvareṣvadadhādā pareṣu || 10.056.07
mā pra gāma patho vayaṁ mā yajñādindra sominaḥ |
māntaḥ sthurno arātayaḥ || 10.057.01
yo yajñasya prasādhanastanturdeveṣvātataḥ |
tamāhutaṁ naśīmahi || 10.057.02
mano nvā huvāmahe nārāśaṁsena somena |
pitṝṇāṁ ca manmabhiḥ || 10.057.03
ā ta etu manaḥ punaḥ kratve dakṣāya jīvase |
jyokca sūryaṁ dṛśe || 10.057.04
punarnaḥ pitaro mano dadātu daivyo janaḥ |
jīvaṁ vrātaṁ sacemahi || 10.057.05
vayaṁ soma vrate tava manastanūṣu bibhrataḥ |
prajāvantaḥ sacemahi || 10.057.06
yatte yamaṁ vaivasvataṁ mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.01
yatte divaṁ yatpṛthivīṁ mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.02
yatte bhūmiṁ caturbhṛṣṭiṁ mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.03
yatte catasraḥ pradiśo mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.04
yatte samudramarṇavaṁ mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.05
yatte marīcīḥ pravato mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.06
yatte apo yadoṣadhīrmano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.07
yatte sūryaṁ yaduṣasaṁ mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.08
yatte parvatānbṛhato mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.09
yatte viśvamidaṁ jaganmano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.10
yatte parāḥ parāvato mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.11
yatte bhūtaṁ ca bhavyaṁ ca mano jagāma dūrakam |
tatta ā vartayāmasīha kṣayāya jīvase || 10.058.12
pra tāryāyuḥ prataraṁ navīyaḥ sthātāreva kratumatā rathasya |
adha cyavāna uttavītyarthaṁ parātaraṁ su nirṛtirjihītām || 10.059.01
sāmannu rāye nidhimannvannaṁ karāmahe su purudha śravāṁsi |
tā no viśvāni jaritā mamattu parātaraṁ su nirṛtirjihītām || 10.059.02
abhī ṣvaryaḥ pauṁsyairbhavema dyaurna bhūmiṁ girayo nājrān |
tā no viśvāni jaritā ciketa parātaraṁ su nirṛtirjihītām || 10.059.03
mo ṣu ṇaḥ soma mṛtyave parā dāḥ paśyema nu sūryamuccarantam |
dyubhirhito jarimā sū no astu parātaraṁ su nirṛtirjihītām || 10.059.04
asunīte mano asmāsu dhāraya jīvātave su pra tirā na āyuḥ |
rārandhi naḥ sūryasya saṁdṛśi ghṛtena tvaṁ tanvaṁ vardhayasva || 10.059.05
asunīte punarasmāsu cakṣuḥ punaḥ prāṇamiha no dhehi bhogam |
jyokpaśyema sūryamuccarantamanumate mṛḻayā naḥ svasti || 10.059.06
punarno asuṁ pṛthivī dadātu punardyaurdevī punarantarikṣam |
punarnaḥ somastanvaṁ dadātu punaḥ pūṣā pathyāṁ yā svastiḥ || 10.059.07
śaṁ rodasī subandhave yahvī ṛtasya mātarā |
bharatāmapa yadrapo dyauḥ pṛthivi kṣamā rapo mo ṣu te kiṁ canāmamat || 10.059.08
ava dvake ava trikā divaścaranti bheṣajā |
kṣamā cariṣṇvekakaṁ bharatāmapa yadrapo dyauḥ pṛthivi kṣamā rapo mo ṣu te kiṁ canāmamat || 10.059.09
samindreraya gāmanaḍvāhaṁ ya āvahaduśīnarāṇyā anaḥ |
bharatāmapa yadrapo dyauḥ pṛthivi kṣamā rapo mo ṣu te kiṁ canāmamat || 10.059.10
ā janaṁ tveṣasaṁdṛśaṁ māhīnānāmupastutam |
aganma bibhrato namaḥ || 10.060.01
asamātiṁ nitośanaṁ tveṣaṁ niyayinaṁ ratham |
bhajerathasya satpatim || 10.060.02
yo janānmahiṣā ivātitasthau pavīravān |
utāpavīravānyudhā || 10.060.03
yasyekṣvākurupa vrate revānmarāyyedhate |
divīva pañca kṛṣṭayaḥ || 10.060.04
indra kṣatrāsamātiṣu rathaproṣṭheṣu dhāraya |
divīva sūryaṁ dṛśe || 10.060.05
agastyasya nadbhyaḥ saptī yunakṣi rohitā |
paṇīnnyakramīrabhi viśvānrājannarādhasaḥ || 10.060.06
ayaṁ mātāyaṁ pitāyaṁ jīvāturāgamat |
idaṁ tava prasarpaṇaṁ subandhavehi nirihi || 10.060.07
yathā yugaṁ varatrayā nahyanti dharuṇāya kam |
evā dādhāra te mano jīvātave na mṛtyave'tho ariṣṭatātaye || 10.060.08
yatheyaṁ pṛthivī mahī dādhāremānvanaspatīn |
evā dādhāra te mano jīvātave na mṛtyave'tho ariṣṭatātaye || 10.060.09
yamādahaṁ vaivasvatātsubandhormana ābharam |
jīvātave na mṛtyave'tho ariṣṭatātaye || 10.060.10
nyagvāto'va vāti nyaktapati sūryaḥ |
nīcīnamaghnyā duhe nyagbhavatu te rapaḥ || 10.060.11
ayaṁ me hasto bhagavānayaṁ me bhagavattaraḥ |
ayaṁ me viśvabheṣajo'yaṁ śivābhimarśanaḥ || 10.060.12
idamitthā raudraṁ gūrtavacā brahma kratvā śacyāmantarājau |
krāṇā yadasya pitarā maṁhaneṣṭhāḥ parṣatpakthe ahannā sapta hotṝn || 10.061.01
sa iddānāya dabhyāya vanvañcyavānaḥ sūdairamimīta vedim |
tūrvayāṇo gūrtavacastamaḥ kṣodo na reta itaūti siñcat || 10.061.02
mano na yeṣu havaneṣu tigmaṁ vipaḥ śacyā vanutho dravantā |
ā yaḥ śaryābhistuvinṛmṇo asyāśrīṇītādiśaṁ gabhastau || 10.061.03
kṛṣṇā yadgoṣvaruṇīṣu sīdaddivo napātāśvinā huve vām |
vītaṁ me yajñamā gataṁ me annaṁ vavanvāṁsā neṣamasmṛtadhrū || 10.061.04
prathiṣṭa yasya vīrakarmamiṣṇadanuṣṭhitaṁ nu naryo apauhat |
punastadā vṛhati yatkanāyā duhiturā anubhṛtamanarvā || 10.061.05
madhyā yatkartvamabhavadabhīke kāmaṁ kṛṇvāne pitari yuvatyām |
manānagreto jahaturviyantā sānau niṣiktaṁ sukṛtasya yonau || 10.061.06
pitā yatsvāṁ duhitaramadhiṣkankṣmayā retaḥ saṁjagmāno ni ṣiñcat |
svādhyo'janayanbrahma devā vāstoṣpatiṁ vratapāṁ niratakṣan || 10.061.07
sa īṁ vṛṣā na phenamasyadājau smadā paraidapa dabhracetāḥ |
saratpadā na dakṣiṇā parāvṛṅna tā nu me pṛśanyo jagṛbhre || 10.061.08
makṣū na vahniḥ prajāyā upabdiragniṁ na nagna upa sīdadūdhaḥ |
sanitedhmaṁ sanitota vājaṁ sa dhartā jajñe sahasā yavīyut || 10.061.09
makṣū kanāyāḥ sakhyaṁ navagvā ṛtaṁ vadanta ṛtayuktimagman |
dvibarhaso ya upa gopamāguradakṣiṇāso acyutā dudukṣan || 10.061.10
makṣū kanāyāḥ sakhyaṁ navīyo rādho na reta ṛtamitturaṇyan |
śuci yatte rekṇa āyajanta sabardughāyāḥ paya usriyāyāḥ || 10.061.11
paśvā yatpaścā viyutā budhanteti bravīti vaktarī rarāṇaḥ |
vasorvasutvā kāravo'nehā viśvaṁ viveṣṭi draviṇamupa kṣu || 10.061.12
tadinnvasya pariṣadvāno agmanpurū sadanto nārṣadaṁ bibhitsan |
vi śuṣṇasya saṁgrathitamanarvā vidatpuruprajātasya guhā yat || 10.061.13
bhargo ha nāmota yasya devāḥ svarṇa ye triṣadhasthe niṣeduḥ |
agnirha nāmota jātavedāḥ śrudhī no hotarṛtasya hotādhruk || 10.061.14
uta tyā me raudrāvarcimantā nāsatyāvindra gūrtaye yajadhyai |
manuṣvadvṛktabarhiṣe rarāṇā mandū hitaprayasā vikṣu yajyū || 10.061.15
ayaṁ stuto rājā vandi vedhā apaśca viprastarati svasetuḥ |
sa kakṣīvantaṁ rejayatso agniṁ nemiṁ na cakramarvato raghudru || 10.061.16
sa dvibandhurvaitaraṇo yaṣṭā sabardhuṁ dhenumasvaṁ duhadhyai |
saṁ yanmitrāvaruṇā vṛñja ukthairjyeṣṭhebhiraryamaṇaṁ varūthaiḥ || 10.061.17
tadbandhuḥ sūrirdivi te dhiyaṁdhā nābhānediṣṭho rapati pra venan |
sā no nābhiḥ paramāsya vā ghāhaṁ tatpaścā katithaścidāsa || 10.061.18
iyaṁ me nābhiriha me sadhasthamime me devā ayamasmi sarvaḥ |
dvijā aha prathamajā ṛtasyedaṁ dhenuraduhajjāyamānā || 10.061.19
adhāsu mandro aratirvibhāvāva syati dvivartanirvaneṣāṭ |
ūrdhvā yacchreṇirna śiśurdanmakṣū sthiraṁ śevṛdhaṁ sūta mātā || 10.061.20
adhā gāva upamātiṁ kanāyā anu śvāntasya kasya citpareyuḥ |
śrudhi tvaṁ sudraviṇo nastvaṁ yāḻāśvaghnasya vāvṛdhe sūnṛtābhiḥ || 10.061.21
adha tvamindra viddhyasmānmaho rāye nṛpate vajrabāhuḥ |
rakṣā ca no maghonaḥ pāhi sūrīnanehasaste harivo abhiṣṭau || 10.061.22
adha yadrājānā gaviṣṭau saratsaraṇyuḥ kārave jaraṇyuḥ |
vipraḥ preṣṭhaḥ sa hyeṣāṁ babhūva parā ca vakṣaduta parṣadenān || 10.061.23
adhā nvasya jenyasya puṣṭau vṛthā rebhanta īmahe tadū nu |
saraṇyurasya sūnuraśvo vipraścāsi śravasaśca sātau || 10.061.24
yuvoryadi sakhyāyāsme śardhāya stomaṁ jujuṣe namasvān |
viśvatra yasminnā giraḥ samīcīḥ pūrvīva gāturdāśatsūnṛtāyai || 10.061.25
sa gṛṇāno adbhirdevavāniti subandhurnamasā sūktaiḥ |
vardhadukthairvacobhirā hi nūnaṁ vyadhvaiti payasa usriyāyāḥ || 10.061.26
ta ū ṣu ṇo maho yajatrā bhūta devāsa ūtaye sajoṣāḥ |
ye vājā anayatā viyanto ye sthā nicetāro amūrāḥ || 10.061.27
ye yajñena dakṣiṇayā samaktā indrasya sakhyamamṛtatvamānaśa |
tebhyo bhadramaṅgiraso vo astu prati gṛbhṇīta mānavaṁ sumedhasaḥ || 10.062.01
ya udājanpitaro gomayaṁ vasvṛtenābhindanparivatsare valam |
dīrghāyutvamaṅgiraso vo astu prati gṛbhṇīta mānavaṁ sumedhasaḥ || 10.062.02
ya ṛtena sūryamārohayandivyaprathayanpṛthivīṁ mātaraṁ vi |
suprajāstvamaṅgiraso vo astu prati gṛbhṇīta mānavaṁ sumedhasaḥ || 10.062.03
ayaṁ nābhā vadati valgu vo gṛhe devaputrā ṛṣayastacchṛṇotana |
subrahmaṇyamaṅgiraso vo astu prati gṛbhṇīta mānavaṁ sumedhasaḥ || 10.062.04
virūpāsa idṛṣayasta idgambhīravepasaḥ |
te aṅgirasaḥ sūnavaste agneḥ pari jajñire || 10.062.05
ye agneḥ pari jajñire virūpāso divaspari |
navagvo nu daśagvo aṅgirastamo sacā deveṣu maṁhate || 10.062.06
indreṇa yujā niḥ sṛjanta vāghato vrajaṁ gomantamaśvinam |
sahasraṁ me dadato aṣṭakarṇyaḥ śravo deveṣvakrata || 10.062.07
pra nūnaṁ jāyatāmayaṁ manustokmeva rohatu |
yaḥ sahasraṁ śatāśvaṁ sadyo dānāya maṁhate || 10.062.08
na tamaśnoti kaścana diva iva sānvārabham |
sāvarṇyasya dakṣiṇā vi sindhuriva paprathe || 10.062.09
uta dāsā pariviṣe smaddiṣṭī goparīṇasā |
yadusturvaśca māmahe || 10.062.10
sahasradā grāmaṇīrmā riṣanmanuḥ sūryeṇāsya yatamānaitu dakṣiṇā |
sāvarṇerdevāḥ pra tirantvāyuryasminnaśrāntā asanāma vājam || 10.062.11
parāvato ye didhiṣanta āpyaṁ manuprītāso janimā vivasvataḥ |
yayāterye nahuṣyasya barhiṣi devā āsate te adhi bruvantu naḥ || 10.063.01
viśvā hi vo namasyāni vandyā nāmāni devā uta yajñiyāni vaḥ |
ye stha jātā aditeradbhyaspari ye pṛthivyāste ma iha śrutā havam || 10.063.02
yebhyo mātā madhumatpinvate payaḥ pīyūṣaṁ dyauraditiradribarhāḥ |
ukthaśuṣmānvṛṣabharānsvapnasastā ādityā anu madā svastaye || 10.063.03
nṛcakṣaso animiṣanto arhaṇā bṛhaddevāso amṛtatvamānaśuḥ |
jyotīrathā ahimāyā anāgaso divo varṣmāṇaṁ vasate svastaye || 10.063.04
samrājo ye suvṛdho yajñamāyayuraparihvṛtā dadhire divi kṣayam |
tā ā vivāsa namasā suvṛktibhirmaho ādityā aditiṁ svastaye || 10.063.05
ko vaḥ stomaṁ rādhati yaṁ jujoṣatha viśve devāso manuṣo yati ṣṭhana |
ko vo'dhvaraṁ tuvijātā araṁ karadyo naḥ parṣadatyaṁhaḥ svastaye || 10.063.06
yebhyo hotrāṁ prathamāmāyeje manuḥ samiddhāgnirmanasā sapta hotṛbhiḥ |
ta ādityā abhayaṁ śarma yacchata sugā naḥ karta supathā svastaye || 10.063.07
ya īśire bhuvanasya pracetaso viśvasya sthāturjagataśca mantavaḥ |
te naḥ kṛtādakṛtādenasasparyadyā devāsaḥ pipṛtā svastaye || 10.063.08
bhareṣvindraṁ suhavaṁ havāmaheṁ'homucaṁ sukṛtaṁ daivyaṁ janam |
agniṁ mitraṁ varuṇaṁ sātaye bhagaṁ dyāvāpṛthivī marutaḥ svastaye || 10.063.09
sutrāmāṇaṁ pṛthivīṁ dyāmanehasaṁ suśarmāṇamaditiṁ supraṇītim |
daivīṁ nāvaṁ svaritrāmanāgasamasravantīmā ruhemā svastaye || 10.063.10
viśve yajatrā adhi vocatotaye trāyadhvaṁ no durevāyā abhihrutaḥ |
satyayā vo devahūtyā huvema śṛṇvato devā avase svastaye || 10.063.11
apāmīvāmapa viśvāmanāhutimapārātiṁ durvidatrāmaghāyataḥ |
āre devā dveṣo asmadyuyotanoru ṇaḥ śarma yacchatā svastaye || 10.063.12
ariṣṭaḥ sa marto viśva edhate pra prajābhirjāyate dharmaṇaspari |
yamādityāso nayathā sunītibhirati viśvāni duritā svastaye || 10.063.13
yaṁ devāso'vatha vājasātau yaṁ śūrasātā maruto hite dhane |
prātaryāvāṇaṁ rathamindra sānasimariṣyantamā ruhemā svastaye || 10.063.14
svasti naḥ pathyāsu dhanvasu svastyapsu vṛjane svarvati |
svasti naḥ putrakṛtheṣu yoniṣu svasti rāye maruto dadhātana || 10.063.15
svastiriddhi prapathe śreṣṭhā rekṇasvatyabhi yā vāmameti |
sā no amā so araṇe ni pātu svāveśā bhavatu devagopā || 10.063.16
evā plateḥ sūnuravīvṛdhadvo viśva ādityā adite manīṣī |
īśānāso naro amartyenāstāvi jano divyo gayena || 10.063.17
kathā devānāṁ katamasya yāmani sumantu nāma śṛṇvatāṁ manāmahe |
ko mṛḻāti katamo no mayaskaratkatama ūtī abhyā vavartati || 10.064.01
kratūyanti kratavo hṛtsu dhītayo venanti venāḥ patayantyā diśaḥ |
na marḍitā vidyate anya ebhyo deveṣu me adhi kāmā ayaṁsata || 10.064.02
narā vā śaṁsaṁ pūṣaṇamagohyamagniṁ deveddhamabhyarcase girā |
sūryāmāsā candramasā yamaṁ divi tritaṁ vātamuṣasamaktumaśvinā || 10.064.03
kathā kavistuvīravānkayā girā bṛhaspatirvāvṛdhate suvṛktibhiḥ |
aja ekapātsuhavebhirṛkvabhirahiḥ śṛṇotu budhnyo havīmani || 10.064.04
dakṣasya vādite janmani vrate rājānā mitrāvaruṇā vivāsasi |
atūrtapanthāḥ pururatho aryamā saptahotā viṣurūpeṣu janmasu || 10.064.05
te no arvanto havanaśruto havaṁ viśve śṛṇvantu vājino mitadravaḥ |
sahasrasā medhasātāviva tmanā maho ye dhanaṁ samitheṣu jabhrire || 10.064.06
pra vo vāyuṁ rathayujaṁ puraṁdhiṁ stomaiḥ kṛṇudhvaṁ sakhyāya pūṣaṇam |
te hi devasya savituḥ savīmani kratuṁ sacante sacitaḥ sacetasaḥ || 10.064.07
triḥ sapta sasrā nadyo mahīrapo vanaspatīnparvatā agnimūtaye |
kṛśānumastṝntiṣyaṁ sadhastha ā rudraṁ rudreṣu rudriyaṁ havāmahe || 10.064.08
sarasvatī sarayuḥ sindhurūrmibhirmaho mahīravasā yantu vakṣaṇīḥ |
devīrāpo mātaraḥ sūdayitnvo ghṛtavatpayo madhumanno arcata || 10.064.09
uta mātā bṛhaddivā śṛṇotu nastvaṣṭā devebhirjanibhiḥ pitā vacaḥ |
ṛbhukṣā vājo rathaspatirbhago raṇvaḥ śaṁsaḥ śaśamānasya pātu naḥ || 10.064.10
raṇvaḥ saṁdṛṣṭau pitumā iva kṣayo bhadrā rudrāṇāṁ marutāmupastutiḥ |
gobhiḥ ṣyāma yaśaso janeṣvā sadā devāsa iḻayā sacemahi || 10.064.11
yāṁ me dhiyaṁ maruta indra devā adadāta varuṇa mitra yūyam |
tāṁ pīpayata payaseva dhenuṁ kuvidgiro adhi rathe vahātha || 10.064.12
kuvidaṅga prati yathā cidasya naḥ sajātyasya maruto bubodhatha |
nābhā yatra prathamaṁ saṁnasāmahe tatra jāmitvamaditirdadhātu naḥ || 10.064.13
te hi dyāvāpṛthivī mātarā mahī devī devāñjanmanā yajñiye itaḥ |
ubhe bibhṛta ubhayaṁ bharīmabhiḥ purū retāṁsi pitṛbhiśca siñcataḥ || 10.064.14
vi ṣā hotrā viśvamaśnoti vāryaṁ bṛhaspatiraramatiḥ panīyasī |
grāvā yatra madhuṣuducyate bṛhadavīvaśanta matibhirmanīṣiṇaḥ || 10.064.15
evā kavistuvīravā ṛtajñā draviṇasyurdraviṇasaścakānaḥ |
ukthebhiratra matibhiśca vipro'pīpayadgayo divyāni janma || 10.064.16
evā plateḥ sūnuravīvṛdhadvo viśva ādityā adite manīṣī |
īśānāso naro amartyenāstāvi jano divyo gayena || 10.064.17
agnirindro varuṇo mitro aryamā vāyuḥ pūṣā sarasvatī sajoṣasaḥ |
ādityā viṣṇurmarutaḥ svarbṛhatsomo rudro aditirbrahmaṇaspatiḥ || 10.065.01
indrāgnī vṛtrahatyeṣu satpatī mitho hinvānā tanvā samokasā |
antarikṣaṁ mahyā paprurojasā somo ghṛtaśrīrmahimānamīrayan || 10.065.02
teṣāṁ hi mahnā mahatāmanarvaṇāṁ stomā iyarmyṛtajñā ṛtāvṛdhām |
ye apsavamarṇavaṁ citrarādhasaste no rāsantāṁ mahaye sumitryāḥ || 10.065.03
svarṇaramantarikṣāṇi rocanā dyāvābhūmī pṛthivīṁ skambhurojasā |
pṛkṣā iva mahayantaḥ surātayo devāḥ stavante manuṣāya sūrayaḥ || 10.065.04
mitrāya śikṣa varuṇāya dāśuṣe yā samrājā manasā na prayucchataḥ |
yayordhāma dharmaṇā rocate bṛhadyayorubhe rodasī nādhasī vṛtau || 10.065.05
yā gaurvartaniṁ paryeti niṣkṛtaṁ payo duhānā vratanīravārataḥ |
sā prabruvāṇā varuṇāya dāśuṣe devebhyo dāśaddhaviṣā vivasvate || 10.065.06
divakṣaso agnijihvā ṛtāvṛdha ṛtasya yoniṁ vimṛśanta āsate |
dyāṁ skabhitvyapa ā cakrurojasā yajñaṁ janitvī tanvī ni māmṛjuḥ || 10.065.07
parikṣitā pitarā pūrvajāvarī ṛtasya yonā kṣayataḥ samokasā |
dyāvāpṛthivī varuṇāya savrate ghṛtavatpayo mahiṣāya pinvataḥ || 10.065.08
parjanyāvātā vṛṣabhā purīṣiṇendravāyū varuṇo mitro aryamā |
devā ādityā aditiṁ havāmahe ye pārthivāso divyāso apsu ye || 10.065.09
tvaṣṭāraṁ vāyumṛbhavo ya ohate daivyā hotārā uṣasaṁ svastaye |
bṛhaspatiṁ vṛtrakhādaṁ sumedhasamindriyaṁ somaṁ dhanasā u īmahe || 10.065.10
brahma gāmaśvaṁ janayanta oṣadhīrvanaspatīnpṛthivīṁ parvatā apaḥ |
sūryaṁ divi rohayantaḥ sudānava āryā vratā visṛjanto adhi kṣami || 10.065.11
bhujyumaṁhasaḥ pipṛtho niraśvinā śyāvaṁ putraṁ vadhrimatyā ajinvatam |
kamadyuvaṁ vimadāyohathuryuvaṁ viṣṇāpvaṁ viśvakāyāva sṛjathaḥ || 10.065.12
pāvīravī tanyaturekapādajo divo dhartā sindhurāpaḥ samudriyaḥ |
viśve devāsaḥ śṛṇavanvacāṁsi me sarasvatī saha dhībhiḥ puraṁdhyā || 10.065.13
viśve devāḥ saha dhībhiḥ puraṁdhyā manoryajatrā amṛtā ṛtajñāḥ |
rātiṣāco abhiṣācaḥ svarvidaḥ svargiro brahma sūktaṁ juṣerata || 10.065.14
devānvasiṣṭho amṛtānvavande ye viśvā bhuvanābhi pratasthuḥ |
te no rāsantāmurugāyamadya yūyaṁ pāta svastibhiḥ sadā naḥ || 10.065.15
devānhuve bṛhacchravasaḥ svastaye jyotiṣkṛto adhvarasya pracetasaḥ |
ye vāvṛdhuḥ prataraṁ viśvavedasa indrajyeṣṭhāso amṛtā ṛtāvṛdhaḥ || 10.066.01
indraprasūtā varuṇapraśiṣṭā ye sūryasya jyotiṣo bhāgamānaśuḥ |
marudgaṇe vṛjane manma dhīmahi māghone yajñaṁ janayanta sūrayaḥ || 10.066.02
indro vasubhiḥ pari pātu no gayamādityairno aditiḥ śarma yacchatu |
rudro rudrebhirdevo mṛḻayāti nastvaṣṭā no gnābhiḥ suvitāya jinvatu || 10.066.03
aditirdyāvāpṛthivī ṛtaṁ mahadindrāviṣṇū marutaḥ svarbṛhat |
devā ādityā avase havāmahe vasūnrudrānsavitāraṁ sudaṁsasam || 10.066.04
sarasvāndhībhirvaruṇo dhṛtavrataḥ pūṣā viṣṇurmahimā vāyuraśvinā |
brahmakṛto amṛtā viśvavedasaḥ śarma no yaṁsantrivarūthamaṁhasaḥ || 10.066.05
vṛṣā yajño vṛṣaṇaḥ santu yajñiyā vṛṣaṇo devā vṛṣaṇo haviṣkṛtaḥ |
vṛṣaṇā dyāvāpṛthivī ṛtāvarī vṛṣā parjanyo vṛṣaṇo vṛṣastubhaḥ || 10.066.06
agnīṣomā vṛṣaṇā vājasātaye purupraśastā vṛṣaṇā upa bruve |
yāvījire vṛṣaṇo devayajyayā tā naḥ śarma trivarūthaṁ vi yaṁsataḥ || 10.066.07
dhṛtavratāḥ kṣatriyā yajñaniṣkṛto bṛhaddivā adhvarāṇāmabhiśriyaḥ |
agnihotāra ṛtasāpo adruho'po asṛjannanu vṛtratūrye || 10.066.08
dyāvāpṛthivī janayannabhi vratāpa oṣadhīrvanināni yajñiyā |
antarikṣaṁ svarā paprurūtaye vaśaṁ devāsastanvī ni māmṛjuḥ || 10.066.09
dhartāro diva ṛbhavaḥ suhastā vātāparjanyā mahiṣasya tanyatoḥ |
āpa oṣadhīḥ pra tirantu no giro bhago rātirvājino yantu me havam || 10.066.10
samudraḥ sindhū rajo antarikṣamaja ekapāttanayitnurarṇavaḥ |
ahirbudhnyaḥ śṛṇavadvacāṁsi me viśve devāsa uta sūrayo mama || 10.066.11
syāma vo manavo devavītaye prāñcaṁ no yajñaṁ pra ṇayata sādhuyā |
ādityā rudrā vasavaḥ sudānava imā brahma śasyamānāni jinvata || 10.066.12
daivyā hotārā prathamā purohita ṛtasya panthāmanvemi sādhuyā |
kṣetrasya patiṁ prativeśamīmahe viśvāndevā amṛtā aprayucchataḥ || 10.066.13
vasiṣṭhāsaḥ pitṛvadvācamakrata devā īḻānā ṛṣivatsvastaye |
prītā iva jñātayaḥ kāmametyāsme devāso'va dhūnutā vasu || 10.066.14
devānvasiṣṭho amṛtānvavande ye viśvā bhuvanābhi pratasthuḥ |
te no rāsantāmurugāyamadya yūyaṁ pāta svastibhiḥ sadā naḥ || 10.066.15
imāṁ dhiyaṁ saptaśīrṣṇīṁ pitā na ṛtaprajātāṁ bṛhatīmavindat |
turīyaṁ svijjanayadviśvajanyo'yāsya ukthamindrāya śaṁsan || 10.067.01
ṛtaṁ śaṁsanta ṛju dīdhyānā divasputrāso asurasya vīrāḥ |
vipraṁ padamaṅgiraso dadhānā yajñasya dhāma prathamaṁ mananta || 10.067.02
haṁsairiva sakhibhirvāvadadbhiraśmanmayāni nahanā vyasyan |
bṛhaspatirabhikanikradadgā uta prāstauducca vidvā agāyat || 10.067.03
avo dvābhyāṁ para ekayā gā guhā tiṣṭhantīranṛtasya setau |
bṛhaspatistamasi jyotiricchannudusrā ākarvi hi tisra āvaḥ || 10.067.04
vibhidyā puraṁ śayathemapācīṁ nistrīṇi sākamudadherakṛntat |
bṛhaspatiruṣasaṁ sūryaṁ gāmarkaṁ viveda stanayanniva dyauḥ || 10.067.05
indro valaṁ rakṣitāraṁ dughānāṁ kareṇeva vi cakartā raveṇa |
svedāñjibhirāśiramicchamāno'rodayatpaṇimā gā amuṣṇāt || 10.067.06
sa īṁ satyebhiḥ sakhibhiḥ śucadbhirgodhāyasaṁ vi dhanasairadardaḥ |
brahmaṇaspatirvṛṣabhirvarāhairgharmasvedebhirdraviṇaṁ vyānaṭ || 10.067.07
te satyena manasā gopatiṁ gā iyānāsa iṣaṇayanta dhībhiḥ |
bṛhaspatirmithoavadyapebhirudusriyā asṛjata svayugbhiḥ || 10.067.08
taṁ vardhayanto matibhiḥ śivābhiḥ siṁhamiva nānadataṁ sadhasthe |
bṛhaspatiṁ vṛṣaṇaṁ śūrasātau bharebhare anu madema jiṣṇum || 10.067.09
yadā vājamasanadviśvarūpamā dyāmarukṣaduttarāṇi sadma |
bṛhaspatiṁ vṛṣaṇaṁ vardhayanto nānā santo bibhrato jyotirāsā || 10.067.10
satyāmāśiṣaṁ kṛṇutā vayodhai kīriṁ ciddhyavatha svebhirevaiḥ |
paścā mṛdho apa bhavantu viśvāstadrodasī śṛṇutaṁ viśvaminve || 10.067.11
indro mahnā mahato arṇavasya vi mūrdhānamabhinadarbudasya |
ahannahimariṇātsapta sindhūndevairdyāvāpṛthivī prāvataṁ naḥ || 10.067.12
udapruto na vayo rakṣamāṇā vāvadato abhriyasyeva ghoṣāḥ |
giribhrajo normayo madanto bṛhaspatimabhyarkā anāvan || 10.068.01
saṁ gobhirāṅgiraso nakṣamāṇo bhaga ivedaryamaṇaṁ nināya |
jane mitro na dampatī anakti bṛhaspate vājayāśūrivājau || 10.068.02
sādhvaryā atithinīriṣirāḥ spārhāḥ suvarṇā anavadyarūpāḥ |
bṛhaspatiḥ parvatebhyo vitūryā nirgā ūpe yavamiva sthivibhyaḥ || 10.068.03
āpruṣāyanmadhuna ṛtasya yonimavakṣipannarka ulkāmiva dyoḥ |
bṛhaspatiruddharannaśmano gā bhūmyā udneva vi tvacaṁ bibheda || 10.068.04
apa jyotiṣā tamo antarikṣādudnaḥ śīpālamiva vāta ājat |
bṛhaspatiranumṛśyā valasyābhramiva vāta ā cakra ā gāḥ || 10.068.05
yadā valasya pīyato jasuṁ bhedbṛhaspatiragnitapobhirarkaiḥ |
dadbhirna jihvā pariviṣṭamādadāvirnidhīrakṛṇodusriyāṇām || 10.068.06
bṛhaspatiramata hi tyadāsāṁ nāma svarīṇāṁ sadane guhā yat |
āṇḍeva bhittvā śakunasya garbhamudusriyāḥ parvatasya tmanājat || 10.068.07
aśnāpinaddhaṁ madhu paryapaśyanmatsyaṁ na dīna udani kṣiyantam |
niṣṭajjabhāra camasaṁ na vṛkṣādbṛhaspatirviraveṇā vikṛtya || 10.068.08
soṣāmavindatsa svaḥ so agniṁ so arkeṇa vi babādhe tamāṁsi |
bṛhaspatirgovapuṣo valasya nirmajjānaṁ na parvaṇo jabhāra || 10.068.09
himeva parṇā muṣitā vanāni bṛhaspatinākṛpayadvalo gāḥ |
anānukṛtyamapunaścakāra yātsūryāmāsā mitha uccarātaḥ || 10.068.10
abhi śyāvaṁ na kṛśanebhiraśvaṁ nakṣatrebhiḥ pitaro dyāmapiṁśan |
rātryāṁ tamo adadhurjyotirahanbṛhaspatirbhinadadriṁ vidadgāḥ || 10.068.11
idamakarma namo abhriyāya yaḥ pūrvīranvānonavīti |
bṛhaspatiḥ sa hi gobhiḥ so aśvaiḥ sa vīrebhiḥ sa nṛbhirno vayo dhāt || 10.068.12
bhadrā agnervadhryaśvasya saṁdṛśo vāmī praṇītiḥ suraṇā upetayaḥ |
yadīṁ sumitrā viśo agra indhate ghṛtenāhuto jarate davidyutat || 10.069.01
ghṛtamagnervadhryaśvasya vardhanaṁ ghṛtamannaṁ ghṛtamvasya medanam |
ghṛtenāhuta urviyā vi paprathe sūrya iva rocate sarpirāsutiḥ || 10.069.02
yatte manuryadanīkaṁ sumitraḥ samīdhe agne tadidaṁ navīyaḥ |
sa revacchoca sa giro juṣasva sa vājaṁ darṣi sa iha śravo dhāḥ || 10.069.03
yaṁ tvā pūrvamīḻito vadhryaśvaḥ samīdhe agne sa idaṁ juṣasva |
sa naḥ stipā uta bhavā tanūpā dātraṁ rakṣasva yadidaṁ te asme || 10.069.04
bhavā dyumnī vādhryaśvota gopā mā tvā tārīdabhimātirjanānām |
śūra iva dhṛṣṇuścyavanaḥ sumitraḥ pra nu vocaṁ vādhryaśvasya nāma || 10.069.05
samajryā parvatyā vasūni dāsā vṛtrāṇyāryā jigetha |
śūra iva dhṛṣṇuścyavano janānāṁ tvamagne pṛtanāyūrabhi ṣyāḥ || 10.069.06
dīrghatanturbṛhadukṣāyamagniḥ sahasrastarīḥ śatanītha ṛbhvā |
dyumāndyumatsu nṛbhirmṛjyamānaḥ sumitreṣu dīdayo devayatsu || 10.069.07
tve dhenuḥ sudughā jātavedo'saścateva samanā sabardhuk |
tvaṁ nṛbhirdakṣiṇāvadbhiragne sumitrebhiridhyase devayadbhiḥ || 10.069.08
devāścitte amṛtā jātavedo mahimānaṁ vādhryaśva pra vocan |
yatsampṛcchaṁ mānuṣīrviśa āyantvaṁ nṛbhirajayastvāvṛdhebhiḥ || 10.069.09
piteva putramabibharupasthe tvāmagne vadhryaśvaḥ saparyan |
juṣāṇo asya samidhaṁ yaviṣṭhota pūrvā avanorvrādhataścit || 10.069.10
śaśvadagnirvadhryaśvasya śatrūnnṛbhirjigāya sutasomavadbhiḥ |
samanaṁ cidadahaścitrabhāno'va vrādhantamabhinadvṛdhaścit || 10.069.11
ayamagnirvadhryaśvasya vṛtrahā sanakātpreddho namasopavākyaḥ |
sa no ajāmīruta vā vijāmīnabhi tiṣṭha śardhato vādhryaśva || 10.069.12
imāṁ me agne samidhaṁ juṣasveḻaspade prati haryā ghṛtācīm |
varṣmanpṛthivyāḥ sudinatve ahnāmūrdhvo bhava sukrato devayajyā || 10.070.01
ā devānāmagrayāveha yātu narāśaṁso viśvarūpebhiraśvaiḥ |
ṛtasya pathā namasā miyedho devebhyo devatamaḥ suṣūdat || 10.070.02
śaśvattamamīḻate dūtyāya haviṣmanto manuṣyāso agnim |
vahiṣṭhairaśvaiḥ suvṛtā rathenā devānvakṣi ni ṣadeha hotā || 10.070.03
vi prathatāṁ devajuṣṭaṁ tiraścā dīrghaṁ drāghmā surabhi bhūtvasme |
aheḻatā manasā deva barhirindrajyeṣṭhā uśato yakṣi devān || 10.070.04
divo vā sānu spṛśatā varīyaḥ pṛthivyā vā mātrayā vi śrayadhvam |
uśatīrdvāro mahinā mahadbhirdevaṁ rathaṁ rathayurdhārayadhvam || 10.070.05
devī divo duhitarā suśilpe uṣāsānaktā sadatāṁ ni yonau |
ā vāṁ devāsa uśatī uśanta urau sīdantu subhage upasthe || 10.070.06
ūrdhvo grāvā bṛhadagniḥ samiddhaḥ priyā dhāmānyaditerupasthe |
purohitāvṛtvijā yajñe asminviduṣṭarā draviṇamā yajethām || 10.070.07
tisro devīrbarhiridaṁ varīya ā sīdata cakṛmā vaḥ syonam |
manuṣvadyajñaṁ sudhitā havīṁṣīḻā devī ghṛtapadī juṣanta || 10.070.08
deva tvaṣṭaryaddha cārutvamānaḍyadaṅgirasāmabhavaḥ sacābhūḥ |
sa devānāṁ pātha upa pra vidvā uśanyakṣi draviṇodaḥ suratnaḥ || 10.070.09
vanaspate raśanayā niyūyā devānāṁ pātha upa vakṣi vidvān |
svadāti devaḥ kṛṇavaddhavīṁṣyavatāṁ dyāvāpṛthivī havaṁ me || 10.070.10
āgne vaha varuṇamiṣṭaye na indraṁ divo maruto antarikṣāt |
sīdantu barhirviśva ā yajatrāḥ svāhā devā amṛtā mādayantām || 10.070.11
bṛhaspate prathamaṁ vāco agraṁ yatprairata nāmadheyaṁ dadhānāḥ |
yadeṣāṁ śreṣṭhaṁ yadaripramāsītpreṇā tadeṣāṁ nihitaṁ guhāviḥ || 10.071.01
saktumiva titaunā punanto yatra dhīrā manasā vācamakrata |
atrā sakhāyaḥ sakhyāni jānate bhadraiṣāṁ lakṣmīrnihitādhi vāci || 10.071.02
yajñena vācaḥ padavīyamāyantāmanvavindannṛṣiṣu praviṣṭām |
tāmābhṛtyā vyadadhuḥ purutrā tāṁ sapta rebhā abhi saṁ navante || 10.071.03
uta tvaḥ paśyanna dadarśa vācamuta tvaḥ śṛṇvanna śṛṇotyenām |
uto tvasmai tanvaṁ vi sasre jāyeva patya uśatī suvāsāḥ || 10.071.04
uta tvaṁ sakhye sthirapītamāhurnainaṁ hinvantyapi vājineṣu |
adhenvā carati māyayaiṣa vācaṁ śuśruvā aphalāmapuṣpām || 10.071.05
yastityāja sacividaṁ sakhāyaṁ na tasya vācyapi bhāgo asti |
yadīṁ śṛṇotyalakaṁ śṛṇoti nahi praveda sukṛtasya panthām || 10.071.06
akṣaṇvantaḥ karṇavantaḥ sakhāyo manojaveṣvasamā babhūvuḥ |
ādaghnāsa upakakṣāsa u tve hradā iva snātvā u tve dadṛśre || 10.071.07
hṛdā taṣṭeṣu manaso javeṣu yadbrāhmaṇāḥ saṁyajante sakhāyaḥ |
atrāha tvaṁ vi jahurvedyābhirohabrahmāṇo vi carantyu tve || 10.071.08
ime ye nārvāṅna paraścaranti na brāhmaṇāso na sutekarāsaḥ |
ta ete vācamabhipadya pāpayā sirīstantraṁ tanvate aprajajñayaḥ || 10.071.09
sarve nandanti yaśasāgatena sabhāsāhena sakhyā sakhāyaḥ |
kilbiṣaspṛtpituṣaṇirhyeṣāmaraṁ hito bhavati vājināya || 10.071.10
ṛcāṁ tvaḥ poṣamāste pupuṣvāngāyatraṁ tvo gāyati śakvarīṣu |
brahmā tvo vadati jātavidyāṁ yajñasya mātrāṁ vi mimīta u tvaḥ || 10.071.11
devānāṁ nu vayaṁ jānā pra vocāma vipanyayā |
uktheṣu śasyamāneṣu yaḥ paśyāduttare yuge || 10.072.01
brahmaṇaspatiretā saṁ karmāra ivādhamat |
devānāṁ pūrvye yuge'sataḥ sadajāyata || 10.072.02
devānāṁ yuge prathame'sataḥ sadajāyata |
tadāśā anvajāyanta taduttānapadaspari || 10.072.03
bhūrjajña uttānapado bhuva āśā ajāyanta |
aditerdakṣo ajāyata dakṣādvaditiḥ pari || 10.072.04
aditirhyajaniṣṭa dakṣa yā duhitā tava |
tāṁ devā anvajāyanta bhadrā amṛtabandhavaḥ || 10.072.05
yaddevā adaḥ salile susaṁrabdhā atiṣṭhata |
atrā vo nṛtyatāmiva tīvro reṇurapāyata || 10.072.06
yaddevā yatayo yathā bhuvanānyapinvata |
atrā samudra ā gūḻhamā sūryamajabhartana || 10.072.07
aṣṭau putrāso aditerye jātāstanvaspari |
devā upa praitsaptabhiḥ parā mārtāṇḍamāsyat || 10.072.08
saptabhiḥ putrairaditirupa praitpūrvyaṁ yugam |
prajāyai mṛtyave tvatpunarmārtāṇḍamābharat || 10.072.09
janiṣṭhā ugraḥ sahase turāya mandra ojiṣṭho bahulābhimānaḥ |
avardhannindraṁ marutaścidatra mātā yadvīraṁ dadhanaddhaniṣṭhā || 10.073.01
druho niṣattā pṛśanī cidevaiḥ purū śaṁsena vāvṛdhuṣṭa indram |
abhīvṛteva tā mahāpadena dhvāntātprapitvādudaranta garbhāḥ || 10.073.02
ṛṣvā te pādā pra yajjigāsyavardhanvājā uta ye cidatra |
tvamindra sālāvṛkānsahasramāsandadhiṣe aśvinā vavṛtyāḥ || 10.073.03
samanā tūrṇirupa yāsi yajñamā nāsatyā sakhyāya vakṣi |
vasāvyāmindra dhārayaḥ sahasrāśvinā śūra dadaturmaghāni || 10.073.04
mandamāna ṛtādadhi prajāyai sakhibhirindra iṣirebhirartham |
ābhirhi māyā upa dasyumāgānmihaḥ pra tamrā avapattamāṁsi || 10.073.05
sanāmānā ciddhvasayo nyasmā avāhannindra uṣaso yathānaḥ |
ṛṣvairagacchaḥ sakhibhirnikāmaiḥ sākaṁ pratiṣṭhā hṛdyā jaghantha || 10.073.06
tvaṁ jaghantha namuciṁ makhasyuṁ dāsaṁ kṛṇvāna ṛṣaye vimāyam |
tvaṁ cakartha manave syonānpatho devatrāñjaseva yānān || 10.073.07
tvametāni papriṣe vi nāmeśāna indra dadhiṣe gabhastau |
anu tvā devāḥ śavasā madantyuparibudhnānvaninaścakartha || 10.073.08
cakraṁ yadasyāpsvā niṣattamuto tadasmai madhviccacchadyāt |
pṛthivyāmatiṣitaṁ yadūdhaḥ payo goṣvadadhā oṣadhīṣu || 10.073.09
aśvādiyāyeti yadvadantyojaso jātamuta manya enam |
manyoriyāya harmyeṣu tasthau yataḥ prajajña indro asya veda || 10.073.10
vayaḥ suparṇā upa sedurindraṁ priyamedhā ṛṣayo nādhamānāḥ |
apa dhvāntamūrṇuhi pūrdhi cakṣurmumugdhyasmānnidhayeva baddhān || 10.073.11
vasūnāṁ vā carkṛṣa iyakṣandhiyā vā yajñairvā rodasyoḥ |
arvanto vā ye rayimantaḥ sātau vanuṁ vā ye suśruṇaṁ suśruto dhuḥ || 10.074.01
hava eṣāmasuro nakṣata dyāṁ śravasyatā manasā niṁsata kṣām |
cakṣāṇā yatra suvitāya devā dyaurna vārebhiḥ kṛṇavanta svaiḥ || 10.074.02
iyameṣāmamṛtānāṁ gīḥ sarvatātā ye kṛpaṇanta ratnam |
dhiyaṁ ca yajñaṁ ca sādhantaste no dhāntu vasavyamasāmi || 10.074.03
ā tatta indrāyavaḥ panantābhi ya ūrvaṁ gomantaṁ titṛtsān |
sakṛtsvaṁ ye puruputrāṁ mahīṁ sahasradhārāṁ bṛhatīṁ dudukṣan || 10.074.04
śacīva indramavase kṛṇudhvamanānataṁ damayantaṁ pṛtanyūn |
ṛbhukṣaṇaṁ maghavānaṁ suvṛktiṁ bhartā yo vajraṁ naryaṁ purukṣuḥ || 10.074.05
yadvāvāna purutamaṁ purāṣāḻā vṛtrahendro nāmānyaprāḥ |
aceti prāsahaspatistuviṣmānyadīmuśmasi kartave karattat || 10.074.06
pra su va āpo mahimānamuttamaṁ kārurvocāti sadane vivasvataḥ |
pra saptasapta tredhā hi cakramuḥ pra sṛtvarīṇāmati sindhurojasā || 10.075.01
pra te'radadvaruṇo yātave pathaḥ sindho yadvājā abhyadravastvam |
bhūmyā adhi pravatā yāsi sānunā yadeṣāmagraṁ jagatāmirajyasi || 10.075.02
divi svano yatate bhūmyoparyanantaṁ śuṣmamudiyarti bhānunā |
abhrādiva pra stanayanti vṛṣṭayaḥ sindhuryadeti vṛṣabho na roruvat || 10.075.03
abhi tvā sindho śiśuminna mātaro vāśrā arṣanti payaseva dhenavaḥ |
rājeva yudhvā nayasi tvamitsicau yadāsāmagraṁ pravatāminakṣasi || 10.075.04
imaṁ me gaṅge yamune sarasvati śutudri stomaṁ sacatā paruṣṇyā |
asiknyā marudvṛdhe vitastayārjīkīye śṛṇuhyā suṣomayā || 10.075.05
tṛṣṭāmayā prathamaṁ yātave sajūḥ susartvā rasayā śvetyā tyā |
tvaṁ sindho kubhayā gomatīṁ krumuṁ mehatnvā sarathaṁ yābhirīyase || 10.075.06
ṛjītyenī ruśatī mahitvā pari jrayāṁsi bharate rajāṁsi |
adabdhā sindhurapasāmapastamāśvā na citrā vapuṣīva darśatā || 10.075.07
svaśvā sindhuḥ surathā suvāsā hiraṇyayī sukṛtā vājinīvatī |
ūrṇāvatī yuvatiḥ sīlamāvatyutādhi vaste subhagā madhuvṛdham || 10.075.08
sukhaṁ rathaṁ yuyuje sindhuraśvinaṁ tena vājaṁ saniṣadasminnājau |
mahānhyasya mahimā panasyate'dabdhasya svayaśaso virapśinaḥ || 10.075.09
ā va ṛñjasa ūrjāṁ vyuṣṭiṣvindraṁ maruto rodasī anaktana |
ubhe yathā no ahanī sacābhuvā sadaḥsado varivasyāta udbhidā || 10.076.01
tadu śreṣṭhaṁ savanaṁ sunotanātyo na hastayato adriḥ sotari |
vidaddhyaryo abhibhūti pauṁsyaṁ maho rāye cittarute yadarvataḥ || 10.076.02
tadiddhyasya savanaṁ viverapo yathā purā manave gātumaśret |
goarṇasi tvāṣṭre aśvanirṇiji premadhvareṣvadhvarā aśiśrayuḥ || 10.076.03
apa hata rakṣaso bhaṅgurāvataḥ skabhāyata nirṛtiṁ sedhatāmatim |
ā no rayiṁ sarvavīraṁ sunotana devāvyaṁ bharata ślokamadrayaḥ || 10.076.04
divaścidā vo'mavattarebhyo vibhvanā cidāśvapastarebhyaḥ |
vāyościdā somarabhastarebhyo'gneścidarca pitukṛttarebhyaḥ || 10.076.05
bhurantu no yaśasaḥ sotvandhaso grāvāṇo vācā divitā divitmatā |
naro yatra duhate kāmyaṁ madhvāghoṣayanto abhito mithasturaḥ || 10.076.06
sunvanti somaṁ rathirāso adrayo nirasya rasaṁ gaviṣo duhanti te |
duhantyūdharupasecanāya kaṁ naro havyā na marjayanta āsabhiḥ || 10.076.07
ete naraḥ svapaso abhūtana ya indrāya sunutha somamadrayaḥ |
vāmaṁvāmaṁ vo divyāya dhāmne vasuvasu vaḥ pārthivāya sunvate || 10.076.08
abhrapruṣo na vācā pruṣā vasu haviṣmanto na yajñā vijānuṣaḥ |
sumārutaṁ na brahmāṇamarhase gaṇamastoṣyeṣāṁ na śobhase || 10.077.01
śriye maryāso añjīrakṛṇvata sumārutaṁ na pūrvīrati kṣapaḥ |
divasputrāsa etā na yetira ādityāsaste akrā na vāvṛdhuḥ || 10.077.02
pra ye divaḥ pṛthivyā na barhaṇā tmanā riricre abhrānna sūryaḥ |
pājasvanto na vīrāḥ panasyavo riśādaso na maryā abhidyavaḥ || 10.077.03
yuṣmākaṁ budhne apāṁ na yāmani vithuryati na mahī śratharyati |
viśvapsuryajño arvāgayaṁ su vaḥ prayasvanto na satrāca ā gata || 10.077.04
yūyaṁ dhūrṣu prayujo na raśmibhirjyotiṣmanto na bhāsā vyuṣṭiṣu |
śyenāso na svayaśaso riśādasaḥ pravāso na prasitāsaḥ paripruṣaḥ || 10.077.05
pra yadvahadhve marutaḥ parākādyūyaṁ mahaḥ saṁvaraṇasya vasvaḥ |
vidānāso vasavo rādhyasyārācciddveṣaḥ sanutaryuyota || 10.077.06
ya udṛci yajñe adhvareṣṭhā marudbhyo na mānuṣo dadāśat |
revatsa vayo dadhate suvīraṁ sa devānāmapi gopīthe astu || 10.077.07
te hi yajñeṣu yajñiyāsa ūmā ādityena nāmnā śambhaviṣṭhāḥ |
te no'vantu rathatūrmanīṣāṁ mahaśca yāmannadhvare cakānāḥ || 10.077.08
viprāso na manmabhiḥ svādhyo devāvyo na yajñaiḥ svapnasaḥ |
rājāno na citrāḥ susaṁdṛśaḥ kṣitīnāṁ na maryā arepasaḥ || 10.078.01
agnirna ye bhrājasā rukmavakṣaso vātāso na svayujaḥ sadyaūtayaḥ |
prajñātāro na jyeṣṭhāḥ sunītayaḥ suśarmāṇo na somā ṛtaṁ yate || 10.078.02
vātāso na ye dhunayo jigatnavo'gnīnāṁ na jihvā virokiṇaḥ |
varmaṇvanto na yodhāḥ śimīvantaḥ pitṝṇāṁ na śaṁsāḥ surātayaḥ || 10.078.03
rathānāṁ na ye'rāḥ sanābhayo jigīvāṁso na śūrā abhidyavaḥ |
vareyavo na maryā ghṛtapruṣo'bhisvartāro arkaṁ na suṣṭubhaḥ || 10.078.04
aśvāso na ye jyeṣṭhāsa āśavo didhiṣavo na rathyaḥ sudānavaḥ |
āpo na nimnairudabhirjigatnavo viśvarūpā aṅgiraso na sāmabhiḥ || 10.078.05
grāvāṇo na sūrayaḥ sindhumātara ādardirāso adrayo na viśvahā |
śiśūlā na krīḻayaḥ sumātaro mahāgrāmo na yāmannuta tviṣā || 10.078.06
uṣasāṁ na ketavo'dhvaraśriyaḥ śubhaṁyavo nāñjibhirvyaśvitan |
sindhavo na yayiyo bhrājadṛṣṭayaḥ parāvato na yojanāni mamire || 10.078.07
subhāgānno devāḥ kṛṇutā suratnānasmānstotṝnmaruto vāvṛdhānāḥ |
adhi stotrasya sakhyasya gāta sanāddhi vo ratnadheyāni santi || 10.078.08
apaśyamasya mahato mahitvamamartyasya martyāsu vikṣu |
nānā hanū vibhṛte saṁ bharete asinvatī bapsatī bhūryattaḥ || 10.079.01
guhā śiro nihitamṛdhagakṣī asinvannatti jihvayā vanāni |
atrāṇyasmai paḍbhiḥ saṁ bharantyuttānahastā namasādhi vikṣu || 10.079.02
pra mātuḥ prataraṁ guhyamicchankumāro na vīrudhaḥ sarpadurvīḥ |
sasaṁ na pakvamavidacchucantaṁ ririhvāṁsaṁ ripa upasthe antaḥ || 10.079.03
tadvāmṛtaṁ rodasī pra bravīmi jāyamāno mātarā garbho atti |
nāhaṁ devasya martyaściketāgniraṅga vicetāḥ sa pracetāḥ || 10.079.04
yo asmā annaṁ tṛṣvādadhātyājyairghṛtairjuhoti puṣyati |
tasmai sahasramakṣabhirvi cakṣe'gne viśvataḥ pratyaṅṅasi tvam || 10.079.05
kiṁ deveṣu tyaja enaścakarthāgne pṛcchāmi nu tvāmavidvān |
akrīḻankrīḻanharirattave'danvi parvaśaścakarta gāmivāsiḥ || 10.079.06
viṣūco aśvānyuyuje vanejā ṛjītibhī raśanābhirgṛbhītān |
cakṣade mitro vasubhiḥ sujātaḥ samānṛdhe parvabhirvāvṛdhānaḥ || 10.079.07
agniḥ saptiṁ vājambharaṁ dadātyagnirvīraṁ śrutyaṁ karmaniḥṣṭhām |
agnī rodasī vi caratsamañjannagnirnārīṁ vīrakukṣiṁ puraṁdhim || 10.080.01
agnerapnasaḥ samidastu bhadrāgnirmahī rodasī ā viveśa |
agnirekaṁ codayatsamatsvagnirvṛtrāṇi dayate purūṇi || 10.080.02
agnirha tyaṁ jarataḥ karṇamāvāgniradbhyo niradahajjarūtham |
agniratriṁ gharma uruṣyadantaragnirnṛmedhaṁ prajayāsṛjatsam || 10.080.03
agnirdāddraviṇaṁ vīrapeśā agnirṛṣiṁ yaḥ sahasrā sanoti |
agnirdivi havyamā tatānāgnerdhāmāni vibhṛtā purutrā || 10.080.04
agnimukthairṛṣayo vi hvayante'gniṁ naro yāmani bādhitāsaḥ |
agniṁ vayo antarikṣe patanto'gniḥ sahasrā pari yāti gonām || 10.080.05
agniṁ viśa īḻate mānuṣīryā agniṁ manuṣo nahuṣo vi jātāḥ |
agnirgāndharvīṁ pathyāmṛtasyāgnergavyūtirghṛta ā niṣattā || 10.080.06
agnaye brahma ṛbhavastatakṣuragniṁ mahāmavocāmā suvṛktim |
agne prāva jaritāraṁ yaviṣṭhāgne mahi draviṇamā yajasva || 10.080.07
ya imā viśvā bhuvanāni juhvadṛṣirhotā nyasīdatpitā naḥ |
sa āśiṣā draviṇamicchamānaḥ prathamacchadavarā ā viveśa || 10.081.01
kiṁ svidāsīdadhiṣṭhānamārambhaṇaṁ katamatsvitkathāsīt |
yato bhūmiṁ janayanviśvakarmā vi dyāmaurṇonmahinā viśvacakṣāḥ || 10.081.02
viśvataścakṣuruta viśvatomukho viśvatobāhuruta viśvataspāt |
saṁ bāhubhyāṁ dhamati saṁ patatrairdyāvābhūmī janayandeva ekaḥ || 10.081.03
kiṁ svidvanaṁ ka u sa vṛkṣa āsa yato dyāvāpṛthivī niṣṭatakṣuḥ |
manīṣiṇo manasā pṛcchatedu tadyadadhyatiṣṭhadbhuvanāni dhārayan || 10.081.04
yā te dhāmāni paramāṇi yāvamā yā madhyamā viśvakarmannutemā |
śikṣā sakhibhyo haviṣi svadhāvaḥ svayaṁ yajasva tanvaṁ vṛdhānaḥ || 10.081.05
viśvakarmanhaviṣā vāvṛdhānaḥ svayaṁ yajasva pṛthivīmuta dyām |
muhyantvanye abhito janāsa ihāsmākaṁ maghavā sūrirastu || 10.081.06
vācaspatiṁ viśvakarmāṇamūtaye manojuvaṁ vāje adyā huvema |
sa no viśvāni havanāni joṣadviśvaśambhūravase sādhukarmā || 10.081.07
cakṣuṣaḥ pitā manasā hi dhīro ghṛtamene ajanannannamāne |
yadedantā adadṛhanta pūrva ādiddyāvāpṛthivī aprathetām || 10.082.01
viśvakarmā vimanā ādvihāyā dhātā vidhātā paramota saṁdṛk |
teṣāmiṣṭāni samiṣā madanti yatrā saptaṛṣīnpara ekamāhuḥ || 10.082.02
yo naḥ pitā janitā yo vidhātā dhāmāni veda bhuvanāni viśvā |
yo devānāṁ nāmadhā eka eva taṁ sampraśnaṁ bhuvanā yantyanyā || 10.082.03
ta āyajanta draviṇaṁ samasmā ṛṣayaḥ pūrve jaritāro na bhūnā |
asūrte sūrte rajasi niṣatte ye bhūtāni samakṛṇvannimāni || 10.082.04
paro divā para enā pṛthivyā paro devebhirasurairyadasti |
kaṁ svidgarbhaṁ prathamaṁ dadhra āpo yatra devāḥ samapaśyanta viśve || 10.082.05
tamidgarbhaṁ prathamaṁ dadhra āpo yatra devāḥ samagacchanta viśve |
ajasya nābhāvadhyekamarpitaṁ yasminviśvāni bhuvanāni tasthuḥ || 10.082.06
na taṁ vidātha ya imā jajānānyadyuṣmākamantaraṁ babhūva |
nīhāreṇa prāvṛtā jalpyā cāsutṛpa ukthaśāsaścaranti || 10.082.07
yaste manyo'vidhadvajra sāyaka saha ojaḥ puṣyati viśvamānuṣak |
sāhyāma dāsamāryaṁ tvayā yujā sahaskṛtena sahasā sahasvatā || 10.083.01
manyurindro manyurevāsa devo manyurhotā varuṇo jātavedāḥ |
manyuṁ viśa īḻate mānuṣīryāḥ pāhi no manyo tapasā sajoṣāḥ || 10.083.02
abhīhi manyo tavasastavīyāntapasā yujā vi jahi śatrūn |
amitrahā vṛtrahā dasyuhā ca viśvā vasūnyā bharā tvaṁ naḥ || 10.083.03
tvaṁ hi manyo abhibhūtyojāḥ svayambhūrbhāmo abhimātiṣāhaḥ |
viśvacarṣaṇiḥ sahuriḥ sahāvānasmāsvojaḥ pṛtanāsu dhehi || 10.083.04
abhāgaḥ sannapa pareto asmi tava kratvā taviṣasya pracetaḥ |
taṁ tvā manyo akraturjihīḻāhaṁ svā tanūrbaladeyāya mehi || 10.083.05
ayaṁ te asmyupa mehyarvāṅpratīcīnaḥ sahure viśvadhāyaḥ |
manyo vajrinnabhi māmā vavṛtsva hanāva dasyūruta bodhyāpeḥ || 10.083.06
abhi prehi dakṣiṇato bhavā me'dhā vṛtrāṇi jaṅghanāva bhūri |
juhomi te dharuṇaṁ madhvo agramubhā upāṁśu prathamā pibāva || 10.083.07
tvayā manyo sarathamārujanto harṣamāṇāso dhṛṣitā marutvaḥ |
tigmeṣava āyudhā saṁśiśānā abhi pra yantu naro agnirūpāḥ || 10.084.01
agniriva manyo tviṣitaḥ sahasva senānīrnaḥ sahure hūta edhi |
hatvāya śatrūnvi bhajasva veda ojo mimāno vi mṛdho nudasva || 10.084.02
sahasva manyo abhimātimasme rujanmṛṇanpramṛṇanprehi śatrūn |
ugraṁ te pājo nanvā rurudhre vaśī vaśaṁ nayasa ekaja tvam || 10.084.03
eko bahūnāmasi manyavīḻito viśaṁviśaṁ yudhaye saṁ śiśādhi |
akṛttaruktvayā yujā vayaṁ dyumantaṁ ghoṣaṁ vijayāya kṛṇmahe || 10.084.04
vijeṣakṛdindra ivānavabravo'smākaṁ manyo adhipā bhaveha |
priyaṁ te nāma sahure gṛṇīmasi vidmā tamutsaṁ yata ābabhūtha || 10.084.05
ābhūtyā sahajā vajra sāyaka saho bibharṣyabhibhūta uttaram |
kratvā no manyo saha medyedhi mahādhanasya puruhūta saṁsṛji || 10.084.06
saṁsṛṣṭaṁ dhanamubhayaṁ samākṛtamasmabhyaṁ dattāṁ varuṇaśca manyuḥ |
bhiyaṁ dadhānā hṛdayeṣu śatravaḥ parājitāso apa ni layantām || 10.084.07
satyenottabhitā bhūmiḥ sūryeṇottabhitā dyauḥ |
ṛtenādityāstiṣṭhanti divi somo adhi śritaḥ || 10.085.01
somenādityā balinaḥ somena pṛthivī mahī |
atho nakṣatrāṇāmeṣāmupasthe soma āhitaḥ || 10.085.02
somaṁ manyate papivānyatsampiṁṣantyoṣadhim |
somaṁ yaṁ brahmāṇo vidurna tasyāśnāti kaścana || 10.085.03
ācchadvidhānairgupito bārhataiḥ soma rakṣitaḥ |
grāvṇāmicchṛṇvantiṣṭhasi na te aśnāti pārthivaḥ || 10.085.04
yattvā deva prapibanti tata ā pyāyase punaḥ |
vāyuḥ somasya rakṣitā samānāṁ māsa ākṛtiḥ || 10.085.05
raibhyāsīdanudeyī nārāśaṁsī nyocanī |
sūryāyā bhadramidvāso gāthayaiti pariṣkṛtam || 10.085.06
cittirā upabarhaṇaṁ cakṣurā abhyañjanam |
dyaurbhūmiḥ kośa āsīdyadayātsūryā patim || 10.085.07
stomā āsanpratidhayaḥ kurīraṁ chanda opaśaḥ |
sūryāyā aśvinā varāgnirāsītpurogavaḥ || 10.085.08
somo vadhūyurabhavadaśvināstāmubhā varā |
sūryāṁ yatpatye śaṁsantīṁ manasā savitādadāt || 10.085.09
mano asyā ana āsīddyaurāsīduta cchadiḥ |
śukrāvanaḍvāhāvāstāṁ yadayātsūryā gṛham || 10.085.10
ṛksāmābhyāmabhihitau gāvau te sāmanāvitaḥ |
śrotraṁ te cakre āstāṁ divi panthāścarācāraḥ || 10.085.11
śucī te cakre yātyā vyāno akṣa āhataḥ |
ano manasmayaṁ sūryārohatprayatī patim || 10.085.12
sūryāyā vahatuḥ prāgātsavitā yamavāsṛjat |
aghāsu hanyante gāvo'rjunyoḥ paryuhyate || 10.085.13
yadaśvinā pṛcchamānāvayātaṁ tricakreṇa vahatuṁ sūryāyāḥ |
viśve devā anu tadvāmajānanputraḥ pitarāvavṛṇīta pūṣā || 10.085.14
yadayātaṁ śubhaspatī vareyaṁ sūryāmupa |
kvaikaṁ cakraṁ vāmāsītkva deṣṭrāya tasthathuḥ || 10.085.15
dve te cakre sūrye brahmāṇa ṛtuthā viduḥ |
athaikaṁ cakraṁ yadguhā tadaddhātaya idviduḥ || 10.085.16
sūryāyai devebhyo mitrāya varuṇāya ca |
ye bhūtasya pracetasa idaṁ tebhyo'karaṁ namaḥ || 10.085.17
pūrvāparaṁ carato māyayaitau śiśū krīḻantau pari yāto adhvaram |
viśvānyanyo bhuvanābhicaṣṭa ṛtūranyo vidadhajjāyate punaḥ || 10.085.18
navonavo bhavati jāyamāno'hnāṁ keturuṣasāmetyagram |
bhāgaṁ devebhyo vi dadhātyāyanpra candramāstirate dīrghamāyuḥ || 10.085.19
sukiṁśukaṁ śalmaliṁ viśvarūpaṁ hiraṇyavarṇaṁ suvṛtaṁ sucakram |
ā roha sūrye amṛtasya lokaṁ syonaṁ patye vahatuṁ kṛṇuṣva || 10.085.20
udīrṣvātaḥ pativatī hyeṣā viśvāvasuṁ namasā gīrbhirīḻe |
anyāmiccha pitṛṣadaṁ vyaktāṁ sa te bhāgo januṣā tasya viddhi || 10.085.21
udīrṣvāto viśvāvaso namaseḻā mahe tvā |
anyāmiccha prapharvyaṁ saṁ jāyāṁ patyā sṛja || 10.085.22
anṛkṣarā ṛjavaḥ santu panthā yebhiḥ sakhāyo yanti no vareyam |
samaryamā saṁ bhago no ninīyātsaṁ jāspatyaṁ suyamamastu devāḥ || 10.085.23
pra tvā muñcāmi varuṇasya pāśādyena tvābadhnātsavitā suśevaḥ |
ṛtasya yonau sukṛtasya loke'riṣṭāṁ tvā saha patyā dadhāmi || 10.085.24
preto muñcāmi nāmutaḥ subaddhāmamutaskaram |
yatheyamindra mīḍhvaḥ suputrā subhagāsati || 10.085.25
pūṣā tveto nayatu hastagṛhyāśvinā tvā pra vahatāṁ rathena |
gṛhāngaccha gṛhapatnī yathāso vaśinī tvaṁ vidathamā vadāsi || 10.085.26
iha priyaṁ prajayā te samṛdhyatāmasmingṛhe gārhapatyāya jāgṛhi |
enā patyā tanvaṁ saṁ sṛjasvādhā jivrī vidathamā vadāthaḥ || 10.085.27
nīlalohitaṁ bhavati kṛtyāsaktirvyajyate |
edhante asyā jñātayaḥ patirbandheṣu badhyate || 10.085.28
parā dehi śāmulyaṁ brahmabhyo vi bhajā vasu |
kṛtyaiṣā padvatī bhūtvyā jāyā viśate patim || 10.085.29
aśrīrā tanūrbhavati ruśatī pāpayāmuyā |
patiryadvadhvo vāsasā svamaṅgamabhidhitsate || 10.085.30
ye vadhvaścandraṁ vahatuṁ yakṣmā yanti janādanu |
punastānyajñiyā devā nayantu yata āgatāḥ || 10.085.31
mā vidanparipanthino ya āsīdanti dampatī |
sugebhirdurgamatītāmapa drāntvarātayaḥ || 10.085.32
sumaṅgalīriyaṁ vadhūrimāṁ sameta paśyata |
saubhāgyamasyai dattvāyāthāstaṁ vi paretana || 10.085.33
tṛṣṭametatkaṭukametadapāṣṭhavadviṣavannaitadattave |
sūryāṁ yo brahmā vidyātsa idvādhūyamarhati || 10.085.34
āśasanaṁ viśasanamatho adhivikartanam |
sūryāyāḥ paśya rūpāṇi tāni brahmā tu śundhati || 10.085.35
gṛbhṇāmi te saubhagatvāya hastaṁ mayā patyā jaradaṣṭiryathāsaḥ |
bhago aryamā savitā puraṁdhirmahyaṁ tvādurgārhapatyāya devāḥ || 10.085.36
tāṁ pūṣañchivatamāmerayasva yasyāṁ bījaṁ manuṣyā vapanti |
yā na ūrū uśatī viśrayāte yasyāmuśantaḥ praharāma śepam || 10.085.37
tubhyamagre paryavahansūryāṁ vahatunā saha |
punaḥ patibhyo jāyāṁ dā agne prajayā saha || 10.085.38
punaḥ patnīmagniradādāyuṣā saha varcasā |
dīrghāyurasyā yaḥ patirjīvāti śaradaḥ śatam || 10.085.39
somaḥ prathamo vivide gandharvo vivida uttaraḥ |
tṛtīyo agniṣṭe patisturīyaste manuṣyajāḥ || 10.085.40
somo dadadgandharvāya gandharvo dadadagnaye |
rayiṁ ca putrāścādādagnirmahyamatho imām || 10.085.41
ihaiva staṁ mā vi yauṣṭaṁ viśvamāyurvyaśnutam |
krīḻantau putrairnaptṛbhirmodamānau sve gṛhe || 10.085.42
ā naḥ prajāṁ janayatu prajāpatirājarasāya samanaktvaryamā |
adurmaṅgalīḥ patilokamā viśa śaṁ no bhava dvipade śaṁ catuṣpade || 10.085.43
aghoracakṣurapatighnyedhi śivā paśubhyaḥ sumanāḥ suvarcāḥ |
vīrasūrdevakāmā syonā śaṁ no bhava dvipade śaṁ catuṣpade || 10.085.44
imāṁ tvamindra mīḍhvaḥ suputrāṁ subhagāṁ kṛṇu |
daśāsyāṁ putrānā dhehi patimekādaśaṁ kṛdhi || 10.085.45
samrājñī śvaśure bhava samrājñī śvaśrvāṁ bhava |
nanāndari samrājñī bhava samrājñī adhi devṛṣu || 10.085.46
samañjantu viśve devāḥ samāpo hṛdayāni nau |
saṁ mātariśvā saṁ dhātā samu deṣṭrī dadhātu nau || 10.085.47
vi hi sotorasṛkṣata nendraṁ devamamaṁsata |
yatrāmadadvṛṣākapiraryaḥ puṣṭeṣu matsakhā viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.01
parā hīndra dhāvasi vṛṣākaperati vyathiḥ |
no aha pra vindasyanyatra somapītaye viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.02
kimayaṁ tvāṁ vṛṣākapiścakāra harito mṛgaḥ |
yasmā irasyasīdu nvaryo vā puṣṭimadvasu viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.03
yamimaṁ tvaṁ vṛṣākapiṁ priyamindrābhirakṣasi |
śvā nvasya jambhiṣadapi karṇe varāhayurviśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.04
priyā taṣṭāni me kapirvyaktā vyadūduṣat |
śiro nvasya rāviṣaṁ na sugaṁ duṣkṛte bhuvaṁ viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.05
na matstrī subhasattarā na suyāśutarā bhuvat |
na matpraticyavīyasī na sakthyudyamīyasī viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.06
uve amba sulābhike yathevāṅga bhaviṣyati |
bhasanme amba sakthi me śiro me vīva hṛṣyati viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.07
kiṁ subāho svaṅgure pṛthuṣṭo pṛthujāghane |
kiṁ śūrapatni nastvamabhyamīṣi vṛṣākapiṁ viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.08
avīrāmiva māmayaṁ śarārurabhi manyate |
utāhamasmi vīriṇīndrapatnī marutsakhā viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.09
saṁhotraṁ sma purā nārī samanaṁ vāva gacchati |
vedhā ṛtasya vīriṇīndrapatnī mahīyate viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.10
indrāṇīmāsu nāriṣu subhagāmahamaśravam |
nahyasyā aparaṁ cana jarasā marate patirviśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.11
nāhamindrāṇi rāraṇa sakhyurvṛṣākaperṛte |
yasyedamapyaṁ haviḥ priyaṁ deveṣu gacchati viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.12
vṛṣākapāyi revati suputra ādu susnuṣe |
ghasatta indra ukṣaṇaḥ priyaṁ kācitkaraṁ havirviśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.13
ukṣṇo hi me pañcadaśa sākaṁ pacanti viṁśatim |
utāhamadmi pīva idubhā kukṣī pṛṇanti me viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.14
vṛṣabho na tigmaśṛṅgo'ntaryūtheṣu roruvat |
manthasta indra śaṁ hṛde yaṁ te sunoti bhāvayurviśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.15
na seśe yasya rambate'ntarā sakthyā kapṛt |
sedīśe yasya romaśaṁ niṣeduṣo vijṛmbhate viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.16
na seśe yasya romaśaṁ niṣeduṣo vijṛmbhate |
sedīśe yasya rambate'ntarā sakthyā kapṛdviśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.17
ayamindra vṛṣākapiḥ parasvantaṁ hataṁ vidat |
asiṁ sūnāṁ navaṁ carumādedhasyāna ācitaṁ viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.18
ayamemi vicākaśadvicinvandāsamāryam |
pibāmi pākasutvano'bhi dhīramacākaśaṁ viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.19
dhanva ca yatkṛntatraṁ ca kati svittā vi yojanā |
nedīyaso vṛṣākape'stamehi gṛhā upa viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.20
punarehi vṛṣākape suvitā kalpayāvahai |
ya eṣa svapnanaṁśano'stameṣi pathā punarviśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.21
yadudañco vṛṣākape gṛhamindrājagantana |
kva sya pulvagho mṛgaḥ kamagañjanayopano viśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.22
parśurha nāma mānavī sākaṁ sasūva viṁśatim |
bhadraṁ bhala tyasyā abhūdyasyā udaramāmayadviśvasmādindra uttaraḥ || 10.086.23
rakṣohaṇaṁ vājinamā jigharmi mitraṁ prathiṣṭhamupa yāmi śarma |
śiśāno agniḥ kratubhiḥ samiddhaḥ sa no divā sa riṣaḥ pātu naktam || 10.087.01
ayodaṁṣṭro arciṣā yātudhānānupa spṛśa jātavedaḥ samiddhaḥ |
ā jihvayā mūradevānrabhasva kravyādo vṛktvyapi dhatsvāsan || 10.087.02
ubhobhayāvinnupa dhehi daṁṣṭrā hiṁsraḥ śiśāno'varaṁ paraṁ ca |
utāntarikṣe pari yāhi rājañjambhaiḥ saṁ dhehyabhi yātudhānān || 10.087.03
yajñairiṣūḥ saṁnamamāno agne vācā śalyā aśanibhirdihānaḥ |
tābhirvidhya hṛdaye yātudhānānpratīco bāhūnprati bhaṅdhyeṣām || 10.087.04
agne tvacaṁ yātudhānasya bhindhi hiṁsrāśanirharasā hantvenam |
pra parvāṇi jātavedaḥ śṛṇīhi kravyātkraviṣṇurvi cinotu vṛkṇam || 10.087.05
yatredānīṁ paśyasi jātavedastiṣṭhantamagna uta vā carantam |
yadvāntarikṣe pathibhiḥ patantaṁ tamastā vidhya śarvā śiśānaḥ || 10.087.06
utālabdhaṁ spṛṇuhi jātaveda ālebhānādṛṣṭibhiryātudhānāt |
agne pūrvo ni jahi śośucāna āmādaḥ kṣviṅkāstamadantvenīḥ || 10.087.07
iha pra brūhi yatamaḥ so agne yo yātudhāno ya idaṁ kṛṇoti |
tamā rabhasva samidhā yaviṣṭha nṛcakṣasaścakṣuṣe randhayainam || 10.087.08
tīkṣṇenāgne cakṣuṣā rakṣa yajñaṁ prāñcaṁ vasubhyaḥ pra ṇaya pracetaḥ |
hiṁsraṁ rakṣāṁsyabhi śośucānaṁ mā tvā dabhanyātudhānā nṛcakṣaḥ || 10.087.09
nṛcakṣā rakṣaḥ pari paśya vikṣu tasya trīṇi prati śṛṇīhyagrā |
tasyāgne pṛṣṭīrharasā śṛṇīhi tredhā mūlaṁ yātudhānasya vṛśca || 10.087.10
triryātudhānaḥ prasitiṁ ta etvṛtaṁ yo agne anṛtena hanti |
tamarciṣā sphūrjayañjātavedaḥ samakṣamenaṁ gṛṇate ni vṛṅdhi || 10.087.11
tadagne cakṣuḥ prati dhehi rebhe śaphārujaṁ yena paśyasi yātudhānam |
atharvavajjyotiṣā daivyena satyaṁ dhūrvantamacitaṁ nyoṣa || 10.087.12
yadagne adya mithunā śapāto yadvācastṛṣṭaṁ janayanta rebhāḥ |
manyormanasaḥ śaravyā jāyate yā tayā vidhya hṛdaye yātudhānān || 10.087.13
parā śṛṇīhi tapasā yātudhānānparāgne rakṣo harasā śṛṇīhi |
parārciṣā mūradevāñchṛṇīhi parāsutṛpo abhi śośucānaḥ || 10.087.14
parādya devā vṛjinaṁ śṛṇantu pratyagenaṁ śapathā yantu tṛṣṭāḥ |
vācāstenaṁ śarava ṛcchantu marmanviśvasyaitu prasitiṁ yātudhānaḥ || 10.087.15
yaḥ pauruṣeyeṇa kraviṣā samaṅkte yo aśvyena paśunā yātudhānaḥ |
yo aghnyāyā bharati kṣīramagne teṣāṁ śīrṣāṇi harasāpi vṛśca || 10.087.16
saṁvatsarīṇaṁ paya usriyāyāstasya māśīdyātudhāno nṛcakṣaḥ |
pīyūṣamagne yatamastitṛpsāttaṁ pratyañcamarciṣā vidhya marman || 10.087.17
viṣaṁ gavāṁ yātudhānāḥ pibantvā vṛścyantāmaditaye durevāḥ |
paraināndevaḥ savitā dadātu parā bhāgamoṣadhīnāṁ jayantām || 10.087.18
sanādagne mṛṇasi yātudhānānna tvā rakṣāṁsi pṛtanāsu jigyuḥ |
anu daha sahamūrānkravyādo mā te hetyā mukṣata daivyāyāḥ || 10.087.19
tvaṁ no agne adharādudaktāttvaṁ paścāduta rakṣā purastāt |
prati te te ajarāsastapiṣṭhā aghaśaṁsaṁ śośucato dahantu || 10.087.20
paścātpurastādadharādudaktātkaviḥ kāvyena pari pāhi rājan |
sakhe sakhāyamajaro jarimṇe'gne martā amartyastvaṁ naḥ || 10.087.21
pari tvāgne puraṁ vayaṁ vipraṁ sahasya dhīmahi |
dhṛṣadvarṇaṁ divedive hantāraṁ bhaṅgurāvatām || 10.087.22
viṣeṇa bhaṅgurāvataḥ prati ṣma rakṣaso daha |
agne tigmena śociṣā tapuragrābhirṛṣṭibhiḥ || 10.087.23
pratyagne mithunā daha yātudhānā kimīdinā |
saṁ tvā śiśāmi jāgṛhyadabdhaṁ vipra manmabhiḥ || 10.087.24
pratyagne harasā haraḥ śṛṇīhi viśvataḥ prati |
yātudhānasya rakṣaso balaṁ vi ruja vīryam || 10.087.25
haviṣpāntamajaraṁ svarvidi divispṛśyāhutaṁ juṣṭamagnau |
tasya bharmaṇe bhuvanāya devā dharmaṇe kaṁ svadhayā paprathanta || 10.088.01
gīrṇaṁ bhuvanaṁ tamasāpagūḻhamāviḥ svarabhavajjāte agnau |
tasya devāḥ pṛthivī dyaurutāpo'raṇayannoṣadhīḥ sakhye asya || 10.088.02
devebhirnviṣito yajñiyebhiragniṁ stoṣāṇyajaraṁ bṛhantam |
yo bhānunā pṛthivīṁ dyāmutemāmātatāna rodasī antarikṣam || 10.088.03
yo hotāsītprathamo devajuṣṭo yaṁ samāñjannājyenā vṛṇānāḥ |
sa patatrītvaraṁ sthā jagadyacchvātramagnirakṛṇojjātavedāḥ || 10.088.04
yajjātavedo bhuvanasya mūrdhannatiṣṭho agne saha rocanena |
taṁ tvāhema matibhirgīrbhirukthaiḥ sa yajñiyo abhavo rodasiprāḥ || 10.088.05
mūrdhā bhuvo bhavati naktamagnistataḥ sūryo jāyate prātarudyan |
māyāmū tu yajñiyānāmetāmapo yattūrṇiścarati prajānan || 10.088.06
dṛśenyo yo mahinā samiddho'rocata diviyonirvibhāvā |
tasminnagnau sūktavākena devā havirviśva ājuhavustanūpāḥ || 10.088.07
sūktavākaṁ prathamamādidagnimādiddhavirajanayanta devāḥ |
sa eṣāṁ yajño abhavattanūpāstaṁ dyaurveda taṁ pṛthivī tamāpaḥ || 10.088.08
yaṁ devāso'janayantāgniṁ yasminnājuhavurbhuvanāni viśvā |
so arciṣā pṛthivīṁ dyāmutemāmṛjūyamāno atapanmahitvā || 10.088.09
stomena hi divi devāso agnimajījanañchaktibhī rodasiprām |
tamū akṛṇvantredhā bhuve kaṁ sa oṣadhīḥ pacati viśvarūpāḥ || 10.088.10
yadedenamadadhuryajñiyāso divi devāḥ sūryamāditeyam |
yadā cariṣṇū mithunāvabhūtāmāditprāpaśyanbhuvanāni viśvā || 10.088.11
viśvasmā agniṁ bhuvanāya devā vaiśvānaraṁ ketumahnāmakṛṇvan |
ā yastatānoṣaso vibhātīrapo ūrṇoti tamo arciṣā yan || 10.088.12
vaiśvānaraṁ kavayo yajñiyāso'gniṁ devā ajanayannajuryam |
nakṣatraṁ pratnamaminaccariṣṇu yakṣasyādhyakṣaṁ taviṣaṁ bṛhantam || 10.088.13
vaiśvānaraṁ viśvahā dīdivāṁsaṁ mantrairagniṁ kavimacchā vadāmaḥ |
yo mahimnā paribabhūvorvī utāvastāduta devaḥ parastāt || 10.088.14
dve srutī aśṛṇavaṁ pitṝṇāmahaṁ devānāmuta martyānām |
tābhyāmidaṁ viśvamejatsameti yadantarā pitaraṁ mātaraṁ ca || 10.088.15
dve samīcī bibhṛtaścarantaṁ śīrṣato jātaṁ manasā vimṛṣṭam |
sa pratyaṅviśvā bhuvanāni tasthāvaprayucchantaraṇirbhrājamānaḥ || 10.088.16
yatrā vadete avaraḥ paraśca yajñanyoḥ kataro nau vi veda |
ā śekuritsadhamādaṁ sakhāyo nakṣanta yajñaṁ ka idaṁ vi vocat || 10.088.17
katyagnayaḥ kati sūryāsaḥ katyuṣāsaḥ katyu svidāpaḥ |
nopaspijaṁ vaḥ pitaro vadāmi pṛcchāmi vaḥ kavayo vidmane kam || 10.088.18
yāvanmātramuṣaso na pratīkaṁ suparṇyo vasate mātariśvaḥ |
tāvaddadhātyupa yajñamāyanbrāhmaṇo hoturavaro niṣīdan || 10.088.19
indraṁ stavā nṛtamaṁ yasya mahnā vibabādhe rocanā vi jmo antān |
ā yaḥ paprau carṣaṇīdhṛdvarobhiḥ pra sindhubhyo riricāno mahitvā || 10.089.01
sa sūryaḥ paryurū varāṁsyendro vavṛtyādrathyeva cakrā |
atiṣṭhantamapasyaṁ na sargaṁ kṛṣṇā tamāṁsi tviṣyā jaghāna || 10.089.02
samānamasmā anapāvṛdarca kṣmayā divo asamaṁ brahma navyam |
vi yaḥ pṛṣṭheva janimānyarya indraścikāya na sakhāyamīṣe || 10.089.03
indrāya giro aniśitasargā apaḥ prerayaṁ sagarasya budhnāt |
yo akṣeṇeva cakriyā śacībhirviṣvaktastambha pṛthivīmuta dyām || 10.089.04
āpāntamanyustṛpalaprabharmā dhuniḥ śimīvāñcharumā ṛjīṣī |
somo viśvānyatasā vanāni nārvāgindraṁ pratimānāni debhuḥ || 10.089.05
na yasya dyāvāpṛthivī na dhanva nāntarikṣaṁ nādrayaḥ somo akṣāḥ |
yadasya manyuradhinīyamānaḥ śṛṇāti vīḻu rujati sthirāṇi || 10.089.06
jaghāna vṛtraṁ svadhitirvaneva ruroja puro aradanna sindhūn |
bibheda giriṁ navaminna kumbhamā gā indro akṛṇuta svayugbhiḥ || 10.089.07
tvaṁ ha tyadṛṇayā indra dhīro'sirna parva vṛjinā śṛṇāsi |
pra ye mitrasya varuṇasya dhāma yujaṁ na janā minanti mitram || 10.089.08
pra ye mitraṁ prāryamaṇaṁ durevāḥ pra saṁgiraḥ pra varuṇaṁ minanti |
nyamitreṣu vadhamindra tumraṁ vṛṣanvṛṣāṇamaruṣaṁ śiśīhi || 10.089.09
indro diva indra īśe pṛthivyā indro apāmindra itparvatānām |
indro vṛdhāmindra inmedhirāṇāmindraḥ kṣeme yoge havya indraḥ || 10.089.10
prāktubhya indraḥ pra vṛdho ahabhyaḥ prāntarikṣātpra samudrasya dhāseḥ |
pra vātasya prathasaḥ pra jmo antātpra sindhubhyo ririce pra kṣitibhyaḥ || 10.089.11
pra śośucatyā uṣaso na keturasinvā te vartatāmindra hetiḥ |
aśmeva vidhya diva ā sṛjānastapiṣṭhena heṣasā droghamitrān || 10.089.12
anvaha māsā anvidvanānyanvoṣadhīranu parvatāsaḥ |
anvindraṁ rodasī vāvaśāne anvāpo ajihata jāyamānam || 10.089.13
karhi svitsā ta indra cetyāsadaghasya yadbhinado rakṣa eṣat |
mitrakruvo yacchasane na gāvaḥ pṛthivyā āpṛgamuyā śayante || 10.089.14
śatrūyanto abhi ye nastatasre mahi vrādhanta ogaṇāsa indra |
andhenāmitrāstamasā sacantāṁ sujyotiṣo aktavastā abhi ṣyuḥ || 10.089.15
purūṇi hi tvā savanā janānāṁ brahmāṇi mandangṛṇatāmṛṣīṇām |
imāmāghoṣannavasā sahūtiṁ tiro viśvā arcato yāhyarvāṅ || 10.089.16
evā te vayamindra bhuñjatīnāṁ vidyāma sumatīnāṁ navānām |
vidyāma vastoravasā gṛṇanto viśvāmitrā uta ta indra nūnam || 10.089.17
śunaṁ huvema maghavānamindramasminbhare nṛtamaṁ vājasātau |
śṛṇvantamugramūtaye samatsu ghnantaṁ vṛtrāṇi saṁjitaṁ dhanānām || 10.089.18
sahasraśīrṣā puruṣaḥ sahasrākṣaḥ sahasrapāt |
sa bhūmiṁ viśvato vṛtvātyatiṣṭhaddaśāṅgulam || 10.090.01
puruṣa evedaṁ sarvaṁ yadbhūtaṁ yacca bhavyam |
utāmṛtatvasyeśāno yadannenātirohati || 10.090.02
etāvānasya mahimāto jyāyāśca pūruṣaḥ |
pādo'sya viśvā bhūtāni tripādasyāmṛtaṁ divi || 10.090.03
tripādūrdhva udaitpuruṣaḥ pādo'syehābhavatpunaḥ |
tato viṣvaṅvyakrāmatsāśanānaśane abhi || 10.090.04
tasmādvirāḻajāyata virājo adhi pūruṣaḥ |
sa jāto atyaricyata paścādbhūmimatho puraḥ || 10.090.05
yatpuruṣeṇa haviṣā devā yajñamatanvata |
vasanto asyāsīdājyaṁ grīṣma idhmaḥ śaraddhaviḥ || 10.090.06
taṁ yajñaṁ barhiṣi praukṣanpuruṣaṁ jātamagrataḥ |
tena devā ayajanta sādhyā ṛṣayaśca ye || 10.090.07
tasmādyajñātsarvahutaḥ sambhṛtaṁ pṛṣadājyam |
paśūntāścakre vāyavyānāraṇyāngrāmyāśca ye || 10.090.08
tasmādyajñātsarvahuta ṛcaḥ sāmāni jajñire |
chandāṁsi jajñire tasmādyajustasmādajāyata || 10.090.09
tasmādaśvā ajāyanta ye ke cobhayādataḥ |
gāvo ha jajñire tasmāttasmājjātā ajāvayaḥ || 10.090.10
yatpuruṣaṁ vyadadhuḥ katidhā vyakalpayan |
mukhaṁ kimasya kau bāhū kā ūrū pādā ucyete || 10.090.11
brāhmaṇo'sya mukhamāsīdbāhū rājanyaḥ kṛtaḥ |
ūrū tadasya yadvaiśyaḥ padbhyāṁ śūdro ajāyata || 10.090.12
candramā manaso jātaścakṣoḥ sūryo ajāyata |
mukhādindraścāgniśca prāṇādvāyurajāyata || 10.090.13
nābhyā āsīdantarikṣaṁ śīrṣṇo dyauḥ samavartata |
padbhyāṁ bhūmirdiśaḥ śrotrāttathā lokā akalpayan || 10.090.14
saptāsyāsanparidhayastriḥ sapta samidhaḥ kṛtāḥ |
devā yadyajñaṁ tanvānā abadhnanpuruṣaṁ paśum || 10.090.15
yajñena yajñamayajanta devāstāni dharmāṇi prathamānyāsan |
te ha nākaṁ mahimānaḥ sacanta yatra pūrve sādhyāḥ santi devāḥ || 10.090.16
saṁ jāgṛvadbhirjaramāṇa idhyate dame damūnā iṣayanniḻaspade |
viśvasya hotā haviṣo vareṇyo vibhurvibhāvā suṣakhā sakhīyate || 10.091.01
sa darśataśrīratithirgṛhegṛhe vanevane śiśriye takvavīriva |
janaṁjanaṁ janyo nāti manyate viśa ā kṣeti viśyo viśaṁviśam || 10.091.02
sudakṣo dakṣaiḥ kratunāsi sukraturagne kaviḥ kāvyenāsi viśvavit |
vasurvasūnāṁ kṣayasi tvameka iddyāvā ca yāni pṛthivī ca puṣyataḥ || 10.091.03
prajānannagne tava yonimṛtviyamiḻāyāspade ghṛtavantamāsadaḥ |
ā te cikitra uṣasāmivetayo'repasaḥ sūryasyeva raśmayaḥ || 10.091.04
tava śriyo varṣyasyeva vidyutaścitrāścikitra uṣasāṁ na ketavaḥ |
yadoṣadhīrabhisṛṣṭo vanāni ca pari svayaṁ cinuṣe annamāsye || 10.091.05
tamoṣadhīrdadhire garbhamṛtviyaṁ tamāpo agniṁ janayanta mātaraḥ |
tamitsamānaṁ vaninaśca vīrudho'ntarvatīśca suvate ca viśvahā || 10.091.06
vātopadhūta iṣito vaśā anu tṛṣu yadannā veviṣadvitiṣṭhase |
ā te yatante rathyo yathā pṛthakchardhāṁsyagne ajarāṇi dhakṣataḥ || 10.091.07
medhākāraṁ vidathasya prasādhanamagniṁ hotāraṁ paribhūtamaṁ matim |
tamidarbhe haviṣyā samānamittaminmahe vṛṇate nānyaṁ tvat || 10.091.08
tvāmidatra vṛṇate tvāyavo hotāramagne vidatheṣu vedhasaḥ |
yaddevayanto dadhati prayāṁsi te haviṣmanto manavo vṛktabarhiṣaḥ || 10.091.09
tavāgne hotraṁ tava potramṛtviyaṁ tava neṣṭraṁ tvamagnidṛtāyataḥ |
tava praśāstraṁ tvamadhvarīyasi brahmā cāsi gṛhapatiśca no dame || 10.091.10
yastubhyamagne amṛtāya martyaḥ samidhā dāśaduta vā haviṣkṛti |
tasya hotā bhavasi yāsi dūtyamupa brūṣe yajasyadhvarīyasi || 10.091.11
imā asmai matayo vāco asmadā ṛco giraḥ suṣṭutayaḥ samagmata |
vasūyavo vasave jātavedase vṛddhāsu cidvardhano yāsu cākanat || 10.091.12
imāṁ pratnāya suṣṭutiṁ navīyasīṁ voceyamasmā uśate śṛṇotu naḥ |
bhūyā antarā hṛdyasya nispṛśe jāyeva patya uśatī suvāsāḥ || 10.091.13
yasminnaśvāsa ṛṣabhāsa ukṣaṇo vaśā meṣā avasṛṣṭāsa āhutāḥ |
kīlālape somapṛṣṭhāya vedhase hṛdā matiṁ janaye cārumagnaye || 10.091.14
ahāvyagne havirāsye te srucīva ghṛtaṁ camvīva somaḥ |
vājasaniṁ rayimasme suvīraṁ praśastaṁ dhehi yaśasaṁ bṛhantam || 10.091.15
yajñasya vo rathyaṁ viśpatiṁ viśāṁ hotāramaktoratithiṁ vibhāvasum |
śocañchuṣkāsu hariṇīṣu jarbhuradvṛṣā keturyajato dyāmaśāyata || 10.092.01
imamañjaspāmubhaye akṛṇvata dharmāṇamagniṁ vidathasya sādhanam |
aktuṁ na yahvamuṣasaḥ purohitaṁ tanūnapātamaruṣasya niṁsate || 10.092.02
baḻasya nīthā vi paṇeśca manmahe vayā asya prahutā āsurattave |
yadā ghorāso amṛtatvamāśatādijjanasya daivyasya carkiran || 10.092.03
ṛtasya hi prasitirdyaururu vyaco namo mahyaramatiḥ panīyasī |
indro mitro varuṇaḥ saṁ cikitrire'tho bhagaḥ savitā pūtadakṣasaḥ || 10.092.04
pra rudreṇa yayinā yanti sindhavastiro mahīmaramatiṁ dadhanvire |
yebhiḥ parijmā pariyannuru jrayo vi roruvajjaṭhare viśvamukṣate || 10.092.05
krāṇā rudrā maruto viśvakṛṣṭayo divaḥ śyenāso asurasya nīḻayaḥ |
tebhiścaṣṭe varuṇo mitro aryamendro devebhirarvaśebhirarvaśaḥ || 10.092.06
indre bhujaṁ śaśamānāsa āśata sūro dṛśīke vṛṣaṇaśca pauṁsye |
pra ye nvasyārhaṇā tatakṣire yujaṁ vajraṁ nṛṣadaneṣu kāravaḥ || 10.092.07
sūraścidā harito asya rīramadindrādā kaścidbhayate tavīyasaḥ |
bhīmasya vṛṣṇo jaṭharādabhiśvaso divedive sahuriḥ stannabādhitaḥ || 10.092.08
stomaṁ vo adya rudrāya śikvase kṣayadvīrāya namasā didiṣṭana |
yebhiḥ śivaḥ svavā evayāvabhirdivaḥ siṣakti svayaśā nikāmabhiḥ || 10.092.09
te hi prajāyā abharanta vi śravo bṛhaspatirvṛṣabhaḥ somajāmayaḥ |
yajñairatharvā prathamo vi dhārayaddevā dakṣairbhṛgavaḥ saṁ cikitrire || 10.092.10
te hi dyāvāpṛthivī bhūriretasā narāśaṁsaścaturaṅgo yamo'ditiḥ |
devastvaṣṭā draviṇodā ṛbhukṣaṇaḥ pra rodasī maruto viṣṇurarhire || 10.092.11
uta sya na uśijāmurviyā kavirahiḥ śṛṇotu budhnyo havīmani |
sūryāmāsā vicarantā divikṣitā dhiyā śamīnahuṣī asya bodhatam || 10.092.12
pra naḥ pūṣā carathaṁ viśvadevyo'pāṁ napādavatu vāyuriṣṭaye |
ātmānaṁ vasyo abhi vātamarcata tadaśvinā suhavā yāmani śrutam || 10.092.13
viśāmāsāmabhayānāmadhikṣitaṁ gīrbhiru svayaśasaṁ gṛṇīmasi |
gnābhirviśvābhiraditimanarvaṇamaktoryuvānaṁ nṛmaṇā adhā patim || 10.092.14
rebhadatra januṣā pūrvo aṅgirā grāvāṇa ūrdhvā abhi cakṣuradhvaram |
yebhirvihāyā abhavadvicakṣaṇaḥ pāthaḥ sumekaṁ svadhitirvananvati || 10.092.15
mahi dyāvāpṛthivī bhūtamurvī nārī yahvī na rodasī sadaṁ naḥ |
tebhirnaḥ pātaṁ sahyasa ebhirnaḥ pātaṁ śūṣaṇi || 10.093.01
yajñeyajñe sa martyo devānsaparyati |
yaḥ sumnairdīrghaśruttama āvivāsatyenān || 10.093.02
viśveṣāmirajyavo devānāṁ vārmahaḥ |
viśve hi viśvamahaso viśve yajñeṣu yajñiyāḥ || 10.093.03
te ghā rājāno amṛtasya mandrā aryamā mitro varuṇaḥ parijmā |
kadrudro nṛṇāṁ stuto marutaḥ pūṣaṇo bhagaḥ || 10.093.04
uta no naktamapāṁ vṛṣaṇvasū sūryāmāsā sadanāya sadhanyā |
sacā yatsādyeṣāmahirbudhneṣu budhnyaḥ || 10.093.05
uta no devāvaśvinā śubhaspatī dhāmabhirmitrāvaruṇā uruṣyatām |
mahaḥ sa rāya eṣate'ti dhanveva duritā || 10.093.06
uta no rudrā cinmṛḻatāmaśvinā viśve devāso rathaspatirbhagaḥ |
ṛbhurvāja ṛbhukṣaṇaḥ parijmā viśvavedasaḥ || 10.093.07
ṛbhurṛbhukṣā ṛbhurvidhato mada ā te harī jūjuvānasya vājinā |
duṣṭaraṁ yasya sāma cidṛdhagyajño na mānuṣaḥ || 10.093.08
kṛdhī no ahrayo deva savitaḥ sa ca stuṣe maghonām |
saho na indro vahnibhirnyeṣāṁ carṣaṇīnāṁ cakraṁ raśmiṁ na yoyuve || 10.093.09
aiṣu dyāvāpṛthivī dhātaṁ mahadasme vīreṣu viśvacarṣaṇi śravaḥ |
pṛkṣaṁ vājasya sātaye pṛkṣaṁ rāyota turvaṇe || 10.093.10
etaṁ śaṁsamindrāsmayuṣṭvaṁ kūcitsantaṁ sahasāvannabhiṣṭaye |
sadā pāhyabhiṣṭaye medatāṁ vedatā vaso || 10.093.11
etaṁ me stomaṁ tanā na sūrye dyutadyāmānaṁ vāvṛdhanta nṛṇām |
saṁvananaṁ nāśvyaṁ taṣṭevānapacyutam || 10.093.12
vāvarta yeṣāṁ rāyā yuktaiṣāṁ hiraṇyayī |
nemadhitā na pauṁsyā vṛtheva viṣṭāntā || 10.093.13
pra tadduḥśīme pṛthavāne vene pra rāme vocamasure maghavatsu |
ye yuktvāya pañca śatāsmayu pathā viśrāvyeṣām || 10.093.14
adhīnnvatra saptatiṁ ca sapta ca |
sadyo didiṣṭa tānvaḥ sadyo didiṣṭa pārthyaḥ sadyo didiṣṭa māyavaḥ || 10.093.15
praite vadantu pra vayaṁ vadāma grāvabhyo vācaṁ vadatā vadadbhyaḥ |
yadadrayaḥ parvatāḥ sākamāśavaḥ ślokaṁ ghoṣaṁ bharathendrāya sominaḥ || 10.094.01
ete vadanti śatavatsahasravadabhi krandanti haritebhirāsabhiḥ |
viṣṭvī grāvāṇaḥ sukṛtaḥ sukṛtyayā hotuścitpūrve haviradyamāśata || 10.094.02
ete vadantyavidannanā madhu nyūṅkhayante adhi pakva āmiṣi |
vṛkṣasya śākhāmaruṇasya bapsataste sūbharvā vṛṣabhāḥ premarāviṣuḥ || 10.094.03
bṛhadvadanti madireṇa mandinendraṁ krośanto'vidannanā madhu |
saṁrabhyā dhīrāḥ svasṛbhiranartiṣurāghoṣayantaḥ pṛthivīmupabdibhiḥ || 10.094.04
suparṇā vācamakratopa dyavyākhare kṛṣṇā iṣirā anartiṣuḥ |
nyaṅni yantyuparasya niṣkṛtaṁ purū reto dadhire sūryaśvitaḥ || 10.094.05
ugrā iva pravahantaḥ samāyamuḥ sākaṁ yuktā vṛṣaṇo bibhrato dhuraḥ |
yacchvasanto jagrasānā arāviṣuḥ śṛṇva eṣāṁ prothatho arvatāmiva || 10.094.06
daśāvanibhyo daśakakṣyebhyo daśayoktrebhyo daśayojanebhyaḥ |
daśābhīśubhyo arcatājarebhyo daśa dhuro daśa yuktā vahadbhyaḥ || 10.094.07
te adrayo daśayantrāsa āśavasteṣāmādhānaṁ paryeti haryatam |
ta ū sutasya somyasyāndhasoṁ'śoḥ pīyūṣaṁ prathamasya bhejire || 10.094.08
te somādo harī indrasya niṁsateṁ'śuṁ duhanto adhyāsate gavi |
tebhirdugdhaṁ papivānsomyaṁ madhvindro vardhate prathate vṛṣāyate || 10.094.09
vṛṣā vo aṁśurna kilā riṣāthaneḻāvantaḥ sadamitsthanāśitāḥ |
raivatyeva mahasā cāravaḥ sthana yasya grāvāṇo ajuṣadhvamadhvaram || 10.094.10
tṛdilā atṛdilāso adrayo'śramaṇā aśṛthitā amṛtyavaḥ |
anāturā ajarāḥ sthāmaviṣṇavaḥ supīvaso atṛṣitā atṛṣṇajaḥ || 10.094.11
dhruvā eva vaḥ pitaro yugeyuge kṣemakāmāsaḥ sadaso na yuñjate |
ajuryāso hariṣāco haridrava ā dyāṁ raveṇa pṛthivīmaśuśravuḥ || 10.094.12
tadidvadantyadrayo vimocane yāmannañjaspā iva ghedupabdibhiḥ |
vapanto bījamiva dhānyākṛtaḥ pṛñcanti somaṁ na minanti bapsataḥ || 10.094.13
sute adhvare adhi vācamakratā krīḻayo na mātaraṁ tudantaḥ |
vi ṣū muñcā suṣuvuṣo manīṣāṁ vi vartantāmadrayaścāyamānāḥ || 10.094.14
haye jāye manasā tiṣṭha ghore vacāṁsi miśrā kṛṇavāvahai nu |
na nau mantrā anuditāsa ete mayaskaranparatare canāhan || 10.095.01
kimetā vācā kṛṇavā tavāhaṁ prākramiṣamuṣasāmagriyeva |
purūravaḥ punarastaṁ parehi durāpanā vāta ivāhamasmi || 10.095.02
iṣurna śriya iṣudherasanā goṣāḥ śatasā na raṁhiḥ |
avīre kratau vi davidyutannorā na māyuṁ citayanta dhunayaḥ || 10.095.03
sā vasu dadhatī śvaśurāya vaya uṣo yadi vaṣṭyantigṛhāt |
astaṁ nanakṣe yasmiñcākandivā naktaṁ śnathitā vaitasena || 10.095.04
triḥ sma māhnaḥ śnathayo vaitasenota sma me'vyatyai pṛṇāsi |
purūravo'nu te ketamāyaṁ rājā me vīra tanvastadāsīḥ || 10.095.05
yā sujūrṇiḥ śreṇiḥ sumnaāpirhradecakṣurna granthinī caraṇyuḥ |
tā añjayo'ruṇayo na sasruḥ śriye gāvo na dhenavo'navanta || 10.095.06
samasmiñjāyamāna āsata gnā utemavardhannadyaḥ svagūrtāḥ |
mahe yattvā purūravo raṇāyāvardhayandasyuhatyāya devāḥ || 10.095.07
sacā yadāsu jahatīṣvatkamamānuṣīṣu mānuṣo niṣeve |
apa sma mattarasantī na bhujyustā atrasanrathaspṛśo nāśvāḥ || 10.095.08
yadāsu marto amṛtāsu nispṛksaṁ kṣoṇībhiḥ kratubhirna pṛṅkte |
tā ātayo na tanvaḥ śumbhata svā aśvāso na krīḻayo dandaśānāḥ || 10.095.09
vidyunna yā patantī davidyodbharantī me apyā kāmyāni |
janiṣṭo apo naryaḥ sujātaḥ prorvaśī tirata dīrghamāyuḥ || 10.095.10
jajñiṣa itthā gopīthyāya hi dadhātha tatpurūravo ma ojaḥ |
aśāsaṁ tvā viduṣī sasminnahanna ma āśṛṇoḥ kimabhugvadāsi || 10.095.11
kadā sūnuḥ pitaraṁ jāta icchāccakrannāśru vartayadvijānan |
ko dampatī samanasā vi yūyodadha yadagniḥ śvaśureṣu dīdayat || 10.095.12
prati bravāṇi vartayate aśru cakranna krandadādhye śivāyai |
pra tatte hinavā yatte asme parehyastaṁ nahi mūra māpaḥ || 10.095.13
sudevo adya prapatedanāvṛtparāvataṁ paramāṁ gantavā u |
adhā śayīta nirṛterupasthe'dhainaṁ vṛkā rabhasāso adyuḥ || 10.095.14
purūravo mā mṛthā mā pra papto mā tvā vṛkāso aśivāsa u kṣan |
na vai straiṇāni sakhyāni santi sālāvṛkāṇāṁ hṛdayānyetā || 10.095.15
yadvirūpācaraṁ martyeṣvavasaṁ rātrīḥ śaradaścatasraḥ |
ghṛtasya stokaṁ sakṛdahna āśnāṁ tādevedaṁ tātṛpāṇā carāmi || 10.095.16
antarikṣaprāṁ rajaso vimānīmupa śikṣāmyurvaśīṁ vasiṣṭhaḥ |
upa tvā rātiḥ sukṛtasya tiṣṭhānni vartasva hṛdayaṁ tapyate me || 10.095.17
iti tvā devā ima āhuraiḻa yathemetadbhavasi mṛtyubandhuḥ |
prajā te devānhaviṣā yajāti svarga u tvamapi mādayāse || 10.095.18
pra te mahe vidathe śaṁsiṣaṁ harī pra te vanve vanuṣo haryataṁ madam |
ghṛtaṁ na yo haribhiścāru secata ā tvā viśantu harivarpasaṁ giraḥ || 10.096.01
hariṁ hi yonimabhi ye samasvaranhinvanto harī divyaṁ yathā sadaḥ |
ā yaṁ pṛṇanti haribhirna dhenava indrāya śūṣaṁ harivantamarcata || 10.096.02
so asya vajro harito ya āyaso harirnikāmo harirā gabhastyoḥ |
dyumnī suśipro harimanyusāyaka indre ni rūpā haritā mimikṣire || 10.096.03
divi na keturadhi dhāyi haryato vivyacadvajro harito na raṁhyā |
tudadahiṁ hariśipro ya āyasaḥ sahasraśokā abhavaddharimbharaḥ || 10.096.04
tvaṁtvamaharyathā upastutaḥ pūrvebhirindra harikeśa yajvabhiḥ |
tvaṁ haryasi tava viśvamukthyamasāmi rādho harijāta haryatam || 10.096.05
tā vajriṇaṁ mandinaṁ stomyaṁ mada indraṁ rathe vahato haryatā harī |
purūṇyasmai savanāni haryata indrāya somā harayo dadhanvire || 10.096.06
araṁ kāmāya harayo dadhanvire sthirāya hinvanharayo harī turā |
arvadbhiryo haribhirjoṣamīyate so asya kāmaṁ harivantamānaśe || 10.096.07
hariśmaśārurharikeśa āyasasturaspeye yo haripā avardhata |
arvadbhiryo haribhirvājinīvasurati viśvā duritā pāriṣaddharī || 10.096.08
sruveva yasya hariṇī vipetatuḥ śipre vājāya hariṇī davidhvataḥ |
pra yatkṛte camase marmṛjaddharī pītvā madasya haryatasyāndhasaḥ || 10.096.09
uta sma sadma haryatasya pastyoratyo na vājaṁ harivā acikradat |
mahī ciddhi dhiṣaṇāharyadojasā bṛhadvayo dadhiṣe haryataścidā || 10.096.10
ā rodasī haryamāṇo mahitvā navyaṁnavyaṁ haryasi manma nu priyam |
pra pastyamasura haryataṁ gorāviṣkṛdhi haraye sūryāya || 10.096.11
ā tvā haryantaṁ prayujo janānāṁ rathe vahantu hariśipramindra |
pibā yathā pratibhṛtasya madhvo haryanyajñaṁ sadhamāde daśoṇim || 10.096.12
apāḥ pūrveṣāṁ harivaḥ sutānāmatho idaṁ savanaṁ kevalaṁ te |
mamaddhi somaṁ madhumantamindra satrā vṛṣañjaṭhara ā vṛṣasva || 10.096.13
yā oṣadhīḥ pūrvā jātā devebhyastriyugaṁ purā |
manai nu babhrūṇāmahaṁ śataṁ dhāmāni sapta ca || 10.097.01
śataṁ vo amba dhāmāni sahasramuta vo ruhaḥ |
adhā śatakratvo yūyamimaṁ me agadaṁ kṛta || 10.097.02
oṣadhīḥ prati modadhvaṁ puṣpavatīḥ prasūvarīḥ |
aśvā iva sajitvarīrvīrudhaḥ pārayiṣṇvaḥ || 10.097.03
oṣadhīriti mātarastadvo devīrupa bruve |
saneyamaśvaṁ gāṁ vāsa ātmānaṁ tava pūruṣa || 10.097.04
aśvatthe vo niṣadanaṁ parṇe vo vasatiṣkṛtā |
gobhāja itkilāsatha yatsanavatha pūruṣam || 10.097.05
yatrauṣadhīḥ samagmata rājānaḥ samitāviva |
vipraḥ sa ucyate bhiṣagrakṣohāmīvacātanaḥ || 10.097.06
aśvāvatīṁ somāvatīmūrjayantīmudojasam |
āvitsi sarvā oṣadhīrasmā ariṣṭatātaye || 10.097.07
ucchuṣmā oṣadhīnāṁ gāvo goṣṭhādiverate |
dhanaṁ saniṣyantīnāmātmānaṁ tava pūruṣa || 10.097.08
iṣkṛtirnāma vo mātātho yūyaṁ stha niṣkṛtīḥ |
sīrāḥ patatriṇīḥ sthana yadāmayati niṣkṛtha || 10.097.09
ati viśvāḥ pariṣṭhāḥ stena iva vrajamakramuḥ |
oṣadhīḥ prācucyavuryatkiṁ ca tanvo rapaḥ || 10.097.10
yadimā vājayannahamoṣadhīrhasta ādadhe |
ātmā yakṣmasya naśyati purā jīvagṛbho yathā || 10.097.11
yasyauṣadhīḥ prasarpathāṅgamaṅgaṁ paruṣparuḥ |
tato yakṣmaṁ vi bādhadhva ugro madhyamaśīriva || 10.097.12
sākaṁ yakṣma pra pata cāṣeṇa kikidīvinā |
sākaṁ vātasya dhrājyā sākaṁ naśya nihākayā || 10.097.13
anyā vo anyāmavatvanyānyasyā upāvata |
tāḥ sarvāḥ saṁvidānā idaṁ me prāvatā vacaḥ || 10.097.14
yāḥ phalinīryā aphalā apuṣpā yāśca puṣpiṇīḥ |
bṛhaspatiprasūtāstā no muñcantvaṁhasaḥ || 10.097.15
muñcantu mā śapathyādatho varuṇyāduta |
atho yamasya paḍbīśātsarvasmāddevakilbiṣāt || 10.097.16
avapatantīravadandiva oṣadhayaspari |
yaṁ jīvamaśnavāmahai na sa riṣyāti pūruṣaḥ || 10.097.17
yā oṣadhīḥ somarājñīrbahvīḥ śatavicakṣaṇāḥ |
tāsāṁ tvamasyuttamāraṁ kāmāya śaṁ hṛde || 10.097.18
yā oṣadhīḥ somarājñīrviṣṭhitāḥ pṛthivīmanu |
bṛhaspatiprasūtā asyai saṁ datta vīryam || 10.097.19
mā vo riṣatkhanitā yasmai cāhaṁ khanāmi vaḥ |
dvipaccatuṣpadasmākaṁ sarvamastvanāturam || 10.097.20
yāścedamupaśṛṇvanti yāśca dūraṁ parāgatāḥ |
sarvāḥ saṁgatya vīrudho'syai saṁ datta vīryam || 10.097.21
oṣadhayaḥ saṁ vadante somena saha rājñā |
yasmai kṛṇoti brāhmaṇastaṁ rājanpārayāmasi || 10.097.22
tvamuttamāsyoṣadhe tava vṛkṣā upastayaḥ |
upastirastu so'smākaṁ yo asmā abhidāsati || 10.097.23
bṛhaspate prati me devatāmihi mitro vā yadvaruṇo vāsi pūṣā |
ādityairvā yadvasubhirmarutvānsa parjanyaṁ śaṁtanave vṛṣāya || 10.098.01
ā devo dūto ajiraścikitvāntvaddevāpe abhi māmagacchat |
pratīcīnaḥ prati māmā vavṛtsva dadhāmi te dyumatīṁ vācamāsan || 10.098.02
asme dhehi dyumatīṁ vācamāsanbṛhaspate anamīvāmiṣirām |
yayā vṛṣṭiṁ śaṁtanave vanāva divo drapso madhumā ā viveśa || 10.098.03
ā no drapsā madhumanto viśantvindra dehyadhirathaṁ sahasram |
ni ṣīda hotramṛtuthā yajasva devāndevāpe haviṣā saparya || 10.098.04
ārṣṭiṣeṇo hotramṛṣirniṣīdandevāpirdevasumatiṁ cikitvān |
sa uttarasmādadharaṁ samudramapo divyā asṛjadvarṣyā abhi || 10.098.05
asminsamudre adhyuttarasminnāpo devebhirnivṛtā atiṣṭhan |
tā adravannārṣṭiṣeṇena sṛṣṭā devāpinā preṣitā mṛkṣiṇīṣu || 10.098.06
yaddevāpiḥ śaṁtanave purohito hotrāya vṛtaḥ kṛpayannadīdhet |
devaśrutaṁ vṛṣṭivaniṁ rarāṇo bṛhaspatirvācamasmā ayacchat || 10.098.07
yaṁ tvā devāpiḥ śuśucāno agna ārṣṭiṣeṇo manuṣyaḥ samīdhe |
viśvebhirdevairanumadyamānaḥ pra parjanyamīrayā vṛṣṭimantam || 10.098.08
tvāṁ pūrva ṛṣayo gīrbhirāyantvāmadhvareṣu puruhūta viśve |
sahasrāṇyadhirathānyasme ā no yajñaṁ rohidaśvopa yāhi || 10.098.09
etānyagne navatirnava tve āhutānyadhirathā sahasrā |
tebhirvardhasva tanvaḥ śūra pūrvīrdivo no vṛṣṭimiṣito rirīhi || 10.098.10
etānyagne navatiṁ sahasrā saṁ pra yaccha vṛṣṇa indrāya bhāgam |
vidvānpatha ṛtuśo devayānānapyaulānaṁ divi deveṣu dhehi || 10.098.11
agne bādhasva vi mṛdho vi durgahāpāmīvāmapa rakṣāṁsi sedha |
asmātsamudrādbṛhato divo no'pāṁ bhūmānamupa naḥ sṛjeha || 10.098.12
kaṁ naścitramiṣaṇyasi cikitvānpṛthugmānaṁ vāśraṁ vāvṛdhadhyai |
kattasya dātu śavaso vyuṣṭau takṣadvajraṁ vṛtraturamapinvat || 10.099.01
sa hi dyutā vidyutā veti sāma pṛthuṁ yonimasuratvā sasāda |
sa sanīḻebhiḥ prasahāno asya bhrāturna ṛte saptathasya māyāḥ || 10.099.02
sa vājaṁ yātāpaduṣpadā yansvarṣātā pari ṣadatsaniṣyan |
anarvā yacchatadurasya vedo ghnañchiśnadevā abhi varpasā bhūt || 10.099.03
sa yahvyo'vanīrgoṣvarvā juhoti pradhanyāsu sasriḥ |
apādo yatra yujyāso'rathā droṇyaśvāsa īrate ghṛtaṁ vāḥ || 10.099.04
sa rudrebhiraśastavāra ṛbhvā hitvī gayamāreavadya āgāt |
vamrasya manye mithunā vivavrī annamabhītyārodayanmuṣāyan || 10.099.05
sa iddāsaṁ tuvīravaṁ patirdanṣaḻakṣaṁ triśīrṣāṇaṁ damanyat |
asya trito nvojasā vṛdhāno vipā varāhamayoagrayā han || 10.099.06
sa druhvaṇe manuṣa ūrdhvasāna ā sāviṣadarśasānāya śarum |
sa nṛtamo nahuṣo'smatsujātaḥ puro'bhinadarhandasyuhatye || 10.099.07
so abhriyo na yavasa udanyankṣayāya gātuṁ vidanno asme |
upa yatsīdadinduṁ śarīraiḥ śyeno'yopāṣṭirhanti dasyūn || 10.099.08
sa vrādhataḥ śavasānebhirasya kutsāya śuṣṇaṁ kṛpaṇe parādāt |
ayaṁ kavimanayacchasyamānamatkaṁ yo asya sanitota nṛṇām || 10.099.09
ayaṁ daśasyannaryebhirasya dasmo devebhirvaruṇo na māyī |
ayaṁ kanīna ṛtupā avedyamimītāraruṁ yaścatuṣpāt || 10.099.10
asya stomebhirauśija ṛjiśvā vrajaṁ darayadvṛṣabheṇa piproḥ |
sutvā yadyajato dīdayadgīḥ pura iyāno abhi varpasā bhūt || 10.099.11
evā maho asura vakṣathāya vamrakaḥ paḍbhirupa sarpadindram |
sa iyānaḥ karati svastimasmā iṣamūrjaṁ sukṣitiṁ viśvamābhāḥ || 10.099.12
indra dṛhya maghavantvāvadidbhuja iha stutaḥ sutapā bodhi no vṛdhe |
devebhirnaḥ savitā prāvatu śrutamā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.01
bharāya su bharata bhāgamṛtviyaṁ pra vāyave śucipe krandadiṣṭaye |
gaurasya yaḥ payasaḥ pītimānaśa ā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.02
ā no devaḥ savitā sāviṣadvaya ṛjūyate yajamānāya sunvate |
yathā devānpratibhūṣema pākavadā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.03
indro asme sumanā astu viśvahā rājā somaḥ suvitasyādhyetu naḥ |
yathāyathā mitradhitāni saṁdadhurā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.04
indra ukthena śavasā parurdadhe bṛhaspate pratarītāsyāyuṣaḥ |
yajño manuḥ pramatirnaḥ pitā hi kamā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.05
indrasya nu sukṛtaṁ daivyaṁ saho'gnirgṛhe jaritā medhiraḥ kaviḥ |
yajñaśca bhūdvidathe cārurantama ā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.06
na vo guhā cakṛma bhūri duṣkṛtaṁ nāviṣṭyaṁ vasavo devaheḻanam |
mākirno devā anṛtasya varpasa ā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.07
apāmīvāṁ savitā sāviṣannyagvarīya idapa sedhantvadrayaḥ |
grāvā yatra madhuṣuducyate bṛhadā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.08
ūrdhvo grāvā vasavo'stu sotari viśvā dveṣāṁsi sanutaryuyota |
sa no devaḥ savitā pāyurīḍya ā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.09
ūrjaṁ gāvo yavase pīvo attana ṛtasya yāḥ sadane kośe aṅgdhve |
tanūreva tanvo astu bheṣajamā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.10
kratuprāvā jaritā śaśvatāmava indra idbhadrā pramatiḥ sutāvatām |
pūrṇamūdhardivyaṁ yasya siktaya ā sarvatātimaditiṁ vṛṇīmahe || 10.100.11
citraste bhānuḥ kratuprā abhiṣṭiḥ santi spṛdho jaraṇiprā adhṛṣṭāḥ |
rajiṣṭhayā rajyā paśva ā gostūtūrṣati paryagraṁ duvasyuḥ || 10.100.12
udbudhyadhvaṁ samanasaḥ sakhāyaḥ samagnimindhvaṁ bahavaḥ sanīḻāḥ |
dadhikrāmagnimuṣasaṁ ca devīmindrāvato'vase ni hvaye vaḥ || 10.101.01
mandrā kṛṇudhvaṁ dhiya ā tanudhvaṁ nāvamaritraparaṇīṁ kṛṇudhvam |
iṣkṛṇudhvamāyudhāraṁ kṛṇudhvaṁ prāñcaṁ yajñaṁ pra ṇayatā sakhāyaḥ || 10.101.02
yunakta sīrā vi yugā tanudhvaṁ kṛte yonau vapateha bījam |
girā ca śruṣṭiḥ sabharā asanno nedīya itsṛṇyaḥ pakvameyāt || 10.101.03
sīrā yuñjanti kavayo yugā vi tanvate pṛthak |
dhīrā deveṣu sumnayā || 10.101.04
nirāhāvānkṛṇotana saṁ varatrā dadhātana |
siñcāmahā avatamudriṇaṁ vayaṁ suṣekamanupakṣitam || 10.101.05
iṣkṛtāhāvamavataṁ suvaratraṁ suṣecanam |
udriṇaṁ siñce akṣitam || 10.101.06
prīṇītāśvānhitaṁ jayātha svastivāhaṁ rathamitkṛṇudhvam |
droṇāhāvamavatamaśmacakramaṁsatrakośaṁ siñcatā nṛpāṇam || 10.101.07
vrajaṁ kṛṇudhvaṁ sa hi vo nṛpāṇo varma sīvyadhvaṁ bahulā pṛthūni |
puraḥ kṛṇudhvamāyasīradhṛṣṭā mā vaḥ susroccamaso dṛṁhatā tam || 10.101.08
ā vo dhiyaṁ yajñiyāṁ varta ūtaye devā devīṁ yajatāṁ yajñiyāmiha |
sā no duhīyadyavaseva gatvī sahasradhārā payasā mahī gauḥ || 10.101.09
ā tū ṣiñca harimīṁ drorupasthe vāśībhistakṣatāśmanmayībhiḥ |
pari ṣvajadhvaṁ daśa kakṣyābhirubhe dhurau prati vahniṁ yunakta || 10.101.10
ubhe dhurau vahnirāpibdamāno'ntaryoneva carati dvijāniḥ |
vanaspatiṁ vana āsthāpayadhvaṁ ni ṣū dadhidhvamakhananta utsam || 10.101.11
kapṛnnaraḥ kapṛthamuddadhātana codayata khudata vājasātaye |
niṣṭigryaḥ putramā cyāvayotaya indraṁ sabādha iha somapītaye || 10.101.12
pra te rathaṁ mithūkṛtamindro'vatu dhṛṣṇuyā |
asminnājau puruhūta śravāyye dhanabhakṣeṣu no'va || 10.102.01
utsma vāto vahati vāso'syā adhirathaṁ yadajayatsahasram |
rathīrabhūnmudgalānī gaviṣṭau bhare kṛtaṁ vyacedindrasenā || 10.102.02
antaryaccha jighāṁsato vajramindrābhidāsataḥ |
dāsasya vā maghavannāryasya vā sanutaryavayā vadham || 10.102.03
udno hradamapibajjarhṛṣāṇaḥ kūṭaṁ sma tṛṁhadabhimātimeti |
pra muṣkabhāraḥ śrava icchamāno'jiraṁ bāhū abharatsiṣāsan || 10.102.04
nyakrandayannupayanta enamamehayanvṛṣabhaṁ madhya ājeḥ |
tena sūbharvaṁ śatavatsahasraṁ gavāṁ mudgalaḥ pradhane jigāya || 10.102.05
kakardave vṛṣabho yukta āsīdavāvacītsārathirasya keśī |
dudheryuktasya dravataḥ sahānasa ṛcchanti ṣmā niṣpado mudgalānīm || 10.102.06
uta pradhimudahannasya vidvānupāyunagvaṁsagamatra śikṣan |
indra udāvatpatimaghnyānāmaraṁhata padyābhiḥ kakudmān || 10.102.07
śunamaṣṭrāvyacaratkapardī varatrāyāṁ dārvānahyamānaḥ |
nṛmṇāni kṛṇvanbahave janāya gāḥ paspaśānastaviṣīradhatta || 10.102.08
imaṁ taṁ paśya vṛṣabhasya yuñjaṁ kāṣṭhāyā madhye drughaṇaṁ śayānam |
yena jigāya śatavatsahasraṁ gavāṁ mudgalaḥ pṛtanājyeṣu || 10.102.09
āre aghā ko nvitthā dadarśa yaṁ yuñjanti tamvā sthāpayanti |
nāsmai tṛṇaṁ nodakamā bharantyuttaro dhuro vahati pradediśat || 10.102.10
parivṛkteva patividyamānaṭ pīpyānā kūcakreṇeva siñcan |
eṣaiṣyā cidrathyā jayema sumaṅgalaṁ sinavadastu sātam || 10.102.11
tvaṁ viśvasya jagataścakṣurindrāsi cakṣuṣaḥ |
vṛṣā yadājiṁ vṛṣaṇā siṣāsasi codayanvadhriṇā yujā || 10.102.12
āśuḥ śiśāno vṛṣabho na bhīmo ghanāghanaḥ kṣobhaṇaścarṣaṇīnām |
saṁkrandano'nimiṣa ekavīraḥ śataṁ senā ajayatsākamindraḥ || 10.103.01
saṁkrandanenānimiṣeṇa jiṣṇunā yutkāreṇa duścyavanena dhṛṣṇunā |
tadindreṇa jayata tatsahadhvaṁ yudho nara iṣuhastena vṛṣṇā || 10.103.02
sa iṣuhastaiḥ sa niṣaṅgibhirvaśī saṁsraṣṭā sa yudha indro gaṇena |
saṁsṛṣṭajitsomapā bāhuśardhyugradhanvā pratihitābhirastā || 10.103.03
bṛhaspate pari dīyā rathena rakṣohāmitrā apabādhamānaḥ |
prabhañjansenāḥ pramṛṇo yudhā jayannasmākamedhyavitā rathānām || 10.103.04
balavijñāyaḥ sthaviraḥ pravīraḥ sahasvānvājī sahamāna ugraḥ |
abhivīro abhisatvā sahojā jaitramindra rathamā tiṣṭha govit || 10.103.05
gotrabhidaṁ govidaṁ vajrabāhuṁ jayantamajma pramṛṇantamojasā |
imaṁ sajātā anu vīrayadhvamindraṁ sakhāyo anu saṁ rabhadhvam || 10.103.06
abhi gotrāṇi sahasā gāhamāno'dayo vīraḥ śatamanyurindraḥ |
duścyavanaḥ pṛtanāṣāḻayudhyo'smākaṁ senā avatu pra yutsu || 10.103.07
indra āsāṁ netā bṛhaspatirdakṣiṇā yajñaḥ pura etu somaḥ |
devasenānāmabhibhañjatīnāṁ jayantīnāṁ maruto yantvagram || 10.103.08
indrasya vṛṣṇo varuṇasya rājña ādityānāṁ marutāṁ śardha ugram |
mahāmanasāṁ bhuvanacyavānāṁ ghoṣo devānāṁ jayatāmudasthāt || 10.103.09
uddharṣaya maghavannāyudhānyutsatvanāṁ māmakānāṁ manāṁsi |
udvṛtrahanvājināṁ vājinānyudrathānāṁ jayatāṁ yantu ghoṣāḥ || 10.103.10
asmākamindraḥ samṛteṣu dhvajeṣvasmākaṁ yā iṣavastā jayantu |
asmākaṁ vīrā uttare bhavantvasmā u devā avatā haveṣu || 10.103.11
amīṣāṁ cittaṁ pratilobhayantī gṛhāṇāṅgānyapve parehi |
abhi prehi nirdaha hṛtsu śokairandhenāmitrāstamasā sacantām || 10.103.12
pretā jayatā nara indro vaḥ śarma yacchatu |
ugrā vaḥ santu bāhavo'nādhṛṣyā yathāsatha || 10.103.13
asāvi somaḥ puruhūta tubhyaṁ haribhyāṁ yajñamupa yāhi tūyam |
tubhyaṁ giro vipravīrā iyānā dadhanvira indra pibā sutasya || 10.104.01
apsu dhūtasya harivaḥ pibeha nṛbhiḥ sutasya jaṭharaṁ pṛṇasva |
mimikṣuryamadraya indra tubhyaṁ tebhirvardhasva madamukthavāhaḥ || 10.104.02
progrāṁ pītiṁ vṛṣṇa iyarmi satyāṁ prayai sutasya haryaśva tubhyam |
indra dhenābhiriha mādayasva dhībhirviśvābhiḥ śacyā gṛṇānaḥ || 10.104.03
ūtī śacīvastava vīryeṇa vayo dadhānā uśija ṛtajñāḥ |
prajāvadindra manuṣo duroṇe tasthurgṛṇantaḥ sadhamādyāsaḥ || 10.104.04
praṇītibhiṣṭe haryaśva suṣṭoḥ suṣumnasya pururuco janāsaḥ |
maṁhiṣṭhāmūtiṁ vitire dadhānāḥ stotāra indra tava sūnṛtābhiḥ || 10.104.05
upa brahmāṇi harivo haribhyāṁ somasya yāhi pītaye sutasya |
indra tvā yajñaḥ kṣamamāṇamānaḍdāśvā asyadhvarasya praketaḥ || 10.104.06
sahasravājamabhimātiṣāhaṁ suteraṇaṁ maghavānaṁ suvṛktim |
upa bhūṣanti giro apratītamindraṁ namasyā jarituḥ pananta || 10.104.07
saptāpo devīḥ suraṇā amṛktā yābhiḥ sindhumatara indra pūrbhit |
navatiṁ srotyā nava ca sravantīrdevebhyo gātuṁ manuṣe ca vindaḥ || 10.104.08
apo mahīrabhiśasteramuñco'jāgarāsvadhi deva ekaḥ |
indra yāstvaṁ vṛtratūrye cakartha tābhirviśvāyustanvaṁ pupuṣyāḥ || 10.104.09
vīreṇyaḥ kraturindraḥ suśastirutāpi dhenā puruhūtamīṭṭe |
ārdayadvṛtramakṛṇodu lokaṁ sasāhe śakraḥ pṛtanā abhiṣṭiḥ || 10.104.10
śunaṁ huvema maghavānamindramasminbhare nṛtamaṁ vājasātau |
śṛṇvantamugramūtaye samatsu ghnantaṁ vṛtrāṇi saṁjitaṁ dhanānām || 10.104.11
kadā vaso stotraṁ haryata āva śmaśā rudhadvāḥ |
dīrghaṁ sutaṁ vātāpyāya || 10.105.01
harī yasya suyujā vivratā verarvantānu śepā |
ubhā rajī na keśinā patirdan || 10.105.02
apa yorindraḥ pāpaja ā marto na śaśramāṇo bibhīvān |
śubhe yadyuyuje taviṣīvān || 10.105.03
sacāyorindraścarkṛṣa ā upānasaḥ saparyan |
nadayorvivratayoḥ śūra indraḥ || 10.105.04
adhi yastasthau keśavantā vyacasvantā na puṣṭyai |
vanoti śiprābhyāṁ śipriṇīvān || 10.105.05
prāstaudṛṣvaujā ṛṣvebhistatakṣa śūraḥ śavasā |
ṛbhurna kratubhirmātariśvā || 10.105.06
vajraṁ yaścakre suhanāya dasyave hirīmaśo hirīmān |
arutahanuradbhutaṁ na rajaḥ || 10.105.07
ava no vṛjinā śiśīhyṛcā vanemānṛcaḥ |
nābrahmā yajña ṛdhagjoṣati tve || 10.105.08
ūrdhvā yatte tretinī bhūdyajñasya dhūrṣu sadman |
sajūrnāvaṁ svayaśasaṁ sacāyoḥ || 10.105.09
śriye te pṛśnirupasecanī bhūcchriye darvirarepāḥ |
yayā sve pātre siñcasa ut || 10.105.10
śataṁ vā yadasurya prati tvā sumitra itthāstauddurmitra itthāstaut |
āvo yaddasyuhatye kutsaputraṁ prāvo yaddasyuhatye kutsavatsam || 10.105.11
ubhā u nūnaṁ tadidarthayethe vi tanvāthe dhiyo vastrāpaseva |
sadhrīcīnā yātave premajīgaḥ sudineva pṛkṣa ā taṁsayethe || 10.106.01
uṣṭāreva pharvareṣu śrayethe prāyogeva śvātryā śāsurethaḥ |
dūteva hi ṣṭho yaśasā janeṣu māpa sthātaṁ mahiṣevāvapānāt || 10.106.02
sākaṁyujā śakunasyeva pakṣā paśveva citrā yajurā gamiṣṭam |
agniriva devayordīdivāṁsā parijmāneva yajathaḥ purutrā || 10.106.03
āpī vo asme pitareva putrogreva rucā nṛpatīva turyai |
iryeva puṣṭyai kiraṇeva bhujyai śruṣṭīvāneva havamā gamiṣṭam || 10.106.04
vaṁsageva pūṣaryā śimbātā mitreva ṛtā śatarā śātapantā |
vājevoccā vayasā gharmyeṣṭhā meṣeveṣā saparyā purīṣā || 10.106.05
sṛṇyeva jarbharī turpharītū naitośeva turpharī parpharīkā |
udanyajeva jemanā maderū tā me jarāyvajaraṁ marāyu || 10.106.06
pajreva carcaraṁ jāraṁ marāyu kṣadmevārtheṣu tartarītha ugrā |
ṛbhū nāpatkharamajrā kharajrurvāyurna parpharatkṣayadrayīṇām || 10.106.07
gharmeva madhu jaṭhare sanerū bhagevitā turpharī phārivāram |
patareva cacarā candranirṇiṅmanaṛṅgā mananyā na jagmī || 10.106.08
bṛhanteva gambhareṣu pratiṣṭhāṁ pādeva gādhaṁ tarate vidāthaḥ |
karṇeva śāsuranu hi smarāthoṁ'śeva no bhajataṁ citramapnaḥ || 10.106.09
āraṅgareva madhverayethe sāragheva gavi nīcīnabāre |
kīnāreva svedamāsiṣvidānā kṣāmevorjā sūyavasātsacethe || 10.106.10
ṛdhyāma stomaṁ sanuyāma vājamā no mantraṁ sarathehopa yātam |
yaśo na pakvaṁ madhu goṣvantarā bhūtāṁśo aśvinoḥ kāmamaprāḥ || 10.106.11
āvirabhūnmahi māghonameṣāṁ viśvaṁ jīvaṁ tamaso niramoci |
mahi jyotiḥ pitṛbhirdattamāgāduruḥ panthā dakṣiṇāyā adarśi || 10.107.01
uccā divi dakṣiṇāvanto asthurye aśvadāḥ saha te sūryeṇa |
hiraṇyadā amṛtatvaṁ bhajante vāsodāḥ soma pra tiranta āyuḥ || 10.107.02
daivī pūrtirdakṣiṇā devayajyā na kavāribhyo nahi te pṛṇanti |
athā naraḥ prayatadakṣiṇāso'vadyabhiyā bahavaḥ pṛṇanti || 10.107.03
śatadhāraṁ vāyumarkaṁ svarvidaṁ nṛcakṣasaste abhi cakṣate haviḥ |
ye pṛṇanti pra ca yacchanti saṁgame te dakṣiṇāṁ duhate saptamātaram || 10.107.04
dakṣiṇāvānprathamo hūta eti dakṣiṇāvāngrāmaṇīragrameti |
tameva manye nṛpatiṁ janānāṁ yaḥ prathamo dakṣiṇāmāvivāya || 10.107.05
tameva ṛṣiṁ tamu brahmāṇamāhuryajñanyaṁ sāmagāmukthaśāsam |
sa śukrasya tanvo veda tisro yaḥ prathamo dakṣiṇayā rarādha || 10.107.06
dakṣiṇāśvaṁ dakṣiṇā gāṁ dadāti dakṣiṇā candramuta yaddhiraṇyam |
dakṣiṇānnaṁ vanute yo na ātmā dakṣiṇāṁ varma kṛṇute vijānan || 10.107.07
na bhojā mamrurna nyarthamīyurna riṣyanti na vyathante ha bhojāḥ |
idaṁ yadviśvaṁ bhuvanaṁ svaścaitatsarvaṁ dakṣiṇaibhyo dadāti || 10.107.08
bhojā jigyuḥ surabhiṁ yonimagre bhojā jigyurvadhvaṁ yā suvāsāḥ |
bhojā jigyurantaḥpeyaṁ surāyā bhojā jigyurye ahūtāḥ prayanti || 10.107.09
bhojāyāśvaṁ saṁ mṛjantyāśuṁ bhojāyāste kanyā śumbhamānā |
bhojasyedaṁ puṣkariṇīva veśma pariṣkṛtaṁ devamāneva citram || 10.107.10
bhojamaśvāḥ suṣṭhuvāho vahanti suvṛdratho vartate dakṣiṇāyāḥ |
bhojaṁ devāso'vatā bhareṣu bhojaḥ śatrūnsamanīkeṣu jetā || 10.107.11
kimicchantī saramā predamānaḍdūre hyadhvā jaguriḥ parācaiḥ |
kāsmehitiḥ kā paritakmyāsītkathaṁ rasāyā ataraḥ payāṁsi || 10.108.01
indrasya dūtīriṣitā carāmi maha icchantī paṇayo nidhīnvaḥ |
atiṣkado bhiyasā tanna āvattathā rasāyā ataraṁ payāṁsi || 10.108.02
kīdṛṅṅindraḥ sarame kā dṛśīkā yasyedaṁ dūtīrasaraḥ parākāt |
ā ca gacchānmitramenā dadhāmāthā gavāṁ gopatirno bhavāti || 10.108.03
nāhaṁ taṁ veda dabhyaṁ dabhatsa yasyedaṁ dūtīrasaraṁ parākāt |
na taṁ gūhanti sravato gabhīrā hatā indreṇa paṇayaḥ śayadhve || 10.108.04
imā gāvaḥ sarame yā aicchaḥ pari divo antānsubhage patantī |
kasta enā ava sṛjādayudhvyutāsmākamāyudhā santi tigmā || 10.108.05
asenyā vaḥ paṇayo vacāṁsyaniṣavyāstanvaḥ santu pāpīḥ |
adhṛṣṭo va etavā astu panthā bṛhaspatirva ubhayā na mṛḻāt || 10.108.06
ayaṁ nidhiḥ sarame adribudhno gobhiraśvebhirvasubhirnyṛṣṭaḥ |
rakṣanti taṁ paṇayo ye sugopā reku padamalakamā jagantha || 10.108.07
eha gamannṛṣayaḥ somaśitā ayāsyo aṅgiraso navagvāḥ |
ta etamūrvaṁ vi bhajanta gonāmathaitadvacaḥ paṇayo vamannit || 10.108.08
evā ca tvaṁ sarama ājagantha prabādhitā sahasā daivyena |
svasāraṁ tvā kṛṇavai mā punargā apa te gavāṁ subhage bhajāma || 10.108.09
nāhaṁ veda bhrātṛtvaṁ no svasṛtvamindro viduraṅgirasaśca ghorāḥ |
gokāmā me acchadayanyadāyamapāta ita paṇayo varīyaḥ || 10.108.10
dūramita paṇayo varīya udgāvo yantu minatīrṛtena |
bṛhaspatiryā avindannigūḻhāḥ somo grāvāṇa ṛṣayaśca viprāḥ || 10.108.11
te'vadanprathamā brahmakilbiṣe'kūpāraḥ salilo mātariśvā |
vīḻuharāstapa ugro mayobhūrāpo devīḥ prathamajā ṛtena || 10.109.01
somo rājā prathamo brahmajāyāṁ punaḥ prāyacchadahṛṇīyamānaḥ |
anvartitā varuṇo mitra āsīdagnirhotā hastagṛhyā nināya || 10.109.02
hastenaiva grāhya ādhirasyā brahmajāyeyamiti cedavocan |
na dūtāya prahye tastha eṣā tathā rāṣṭraṁ gupitaṁ kṣatriyasya || 10.109.03
devā etasyāmavadanta pūrve saptaṛṣayastapase ye niṣeduḥ |
bhīmā jāyā brāhmaṇasyopanītā durdhāṁ dadhāti parame vyoman || 10.109.04
brahmacārī carati veviṣadviṣaḥ sa devānāṁ bhavatyekamaṅgam |
tena jāyāmanvavindadbṛhaspatiḥ somena nītāṁ juhvaṁ na devāḥ || 10.109.05
punarvai devā adaduḥ punarmanuṣyā uta |
rājānaḥ satyaṁ kṛṇvānā brahmajāyāṁ punardaduḥ || 10.109.06
punardāya brahmajāyāṁ kṛtvī devairnikilbiṣam |
ūrjaṁ pṛthivyā bhaktvāyorugāyamupāsate || 10.109.07
samiddho adya manuṣo duroṇe devo devānyajasi jātavedaḥ |
ā ca vaha mitramahaścikitvāntvaṁ dūtaḥ kavirasi pracetāḥ || 10.110.01
tanūnapātpatha ṛtasya yānānmadhvā samañjansvadayā sujihva |
manmāni dhībhiruta yajñamṛndhandevatrā ca kṛṇuhyadhvaraṁ naḥ || 10.110.02
ājuhvāna īḍyo vandyaścā yāhyagne vasubhiḥ sajoṣāḥ |
tvaṁ devānāmasi yahva hotā sa enānyakṣīṣito yajīyān || 10.110.03
prācīnaṁ barhiḥ pradiśā pṛthivyā vastorasyā vṛjyate agre ahnām |
vyu prathate vitaraṁ varīyo devebhyo aditaye syonam || 10.110.04
vyacasvatīrurviyā vi śrayantāṁ patibhyo na janayaḥ śumbhamānāḥ |
devīrdvāro bṛhatīrviśvaminvā devebhyo bhavata suprāyaṇāḥ || 10.110.05
ā suṣvayantī yajate upāke uṣāsānaktā sadatāṁ ni yonau |
divye yoṣaṇe bṛhatī surukme adhi śriyaṁ śukrapiśaṁ dadhāne || 10.110.06
daivyā hotārā prathamā suvācā mimānā yajñaṁ manuṣo yajadhyai |
pracodayantā vidatheṣu kārū prācīnaṁ jyotiḥ pradiśā diśantā || 10.110.07
ā no yajñaṁ bhāratī tūyametviḻā manuṣvadiha cetayantī |
tisro devīrbarhiredaṁ syonaṁ sarasvatī svapasaḥ sadantu || 10.110.08
ya ime dyāvāpṛthivī janitrī rūpairapiṁśadbhuvanāni viśvā |
tamadya hotariṣito yajīyāndevaṁ tvaṣṭāramiha yakṣi vidvān || 10.110.09
upāvasṛja tmanyā samañjandevānāṁ pātha ṛtuthā havīṁṣi |
vanaspatiḥ śamitā devo agniḥ svadantu havyaṁ madhunā ghṛtena || 10.110.10
sadyo jāto vyamimīta yajñamagnirdevānāmabhavatpurogāḥ |
asya hotuḥ pradiśyṛtasya vāci svāhākṛtaṁ haviradantu devāḥ || 10.110.11
manīṣiṇaḥ pra bharadhvaṁ manīṣāṁ yathāyathā matayaḥ santi nṛṇām |
indraṁ satyairerayāmā kṛtebhiḥ sa hi vīro girvaṇasyurvidānaḥ || 10.111.01
ṛtasya hi sadaso dhītiradyautsaṁ gārṣṭeyo vṛṣabho gobhirānaṭ |
udatiṣṭhattaviṣeṇā raveṇa mahānti citsaṁ vivyācā rajāṁsi || 10.111.02
indraḥ kila śrutyā asya veda sa hi jiṣṇuḥ pathikṛtsūryāya |
ānmenāṁ kṛṇvannacyuto bhuvadgoḥ patirdivaḥ sanajā apratītaḥ || 10.111.03
indro mahnā mahato arṇavasya vratāminādaṅgirobhirgṛṇānaḥ |
purūṇi cinni tatānā rajāṁsi dādhāra yo dharuṇaṁ satyatātā || 10.111.04
indro divaḥ pratimānaṁ pṛthivyā viśvā veda savanā hanti śuṣṇam |
mahīṁ ciddyāmātanotsūryeṇa cāskambha citkambhanena skabhīyān || 10.111.05
vajreṇa hi vṛtrahā vṛtramastaradevasya śūśuvānasya māyāḥ |
vi dhṛṣṇo atra dhṛṣatā jaghanthāthābhavo maghavanbāhvojāḥ || 10.111.06
sacanta yaduṣasaḥ sūryeṇa citrāmasya ketavo rāmavindan |
ā yannakṣatraṁ dadṛśe divo na punaryato nakiraddhā nu veda || 10.111.07
dūraṁ kila prathamā jagmurāsāmindrasya yāḥ prasave sasrurāpaḥ |
kva svidagraṁ kva budhna āsāmāpo madhyaṁ kva vo nūnamantaḥ || 10.111.08
sṛjaḥ sindhūrahinā jagrasānā ādidetāḥ pra vivijre javena |
mumukṣamāṇā uta yā mumucre'dhedetā na ramante nitiktāḥ || 10.111.09
sadhrīcīḥ sindhumuśatīrivāyansanājjāra āritaḥ pūrbhidāsām |
astamā te pārthivā vasūnyasme jagmuḥ sūnṛtā indra pūrvīḥ || 10.111.10
indra piba pratikāmaṁ sutasya prātaḥsāvastava hi pūrvapītiḥ |
harṣasva hantave śūra śatrūnukthebhiṣṭe vīryā pra bravāma || 10.112.01
yaste ratho manaso javīyānendra tena somapeyāya yāhi |
tūyamā te harayaḥ pra dravantu yebhiryāsi vṛṣabhirmandamānaḥ || 10.112.02
haritvatā varcasā sūryasya śreṣṭhai rūpaistanvaṁ sparśayasva |
asmābhirindra sakhibhirhuvānaḥ sadhrīcīno mādayasvā niṣadya || 10.112.03
yasya tyatte mahimānaṁ madeṣvime mahī rodasī nāviviktām |
tadoka ā haribhirindra yuktaiḥ priyebhiryāhi priyamannamaccha || 10.112.04
yasya śaśvatpapivā indra śatrūnanānukṛtyā raṇyā cakartha |
sa te puraṁdhiṁ taviṣīmiyarti sa te madāya suta indra somaḥ || 10.112.05
idaṁ te pātraṁ sanavittamindra pibā somamenā śatakrato |
pūrṇa āhāvo madirasya madhvo yaṁ viśva idabhiharyanti devāḥ || 10.112.06
vi hi tvāmindra purudhā janāso hitaprayaso vṛṣabha hvayante |
asmākaṁ te madhumattamānīmā bhuvansavanā teṣu harya || 10.112.07
pra ta indra pūrvyāṇi pra nūnaṁ vīryā vocaṁ prathamā kṛtāni |
satīnamanyuraśrathāyo adriṁ suvedanāmakṛṇorbrahmaṇe gām || 10.112.08
ni ṣu sīda gaṇapate gaṇeṣu tvāmāhurvipratamaṁ kavīnām |
na ṛte tvatkriyate kiṁ canāre mahāmarkaṁ maghavañcitramarca || 10.112.09
abhikhyā no maghavannādhamānānsakhe bodhi vasupate sakhīnām |
raṇaṁ kṛdhi raṇakṛtsatyaśuṣmābhakte cidā bhajā rāye asmān || 10.112.10
tamasya dyāvāpṛthivī sacetasā viśvebhirdevairanu śuṣmamāvatām |
yadaitkṛṇvāno mahimānamindriyaṁ pītvī somasya kratumā avardhata || 10.113.01
tamasya viṣṇurmahimānamojasāṁśuṁ dadhanvānmadhuno vi rapśate |
devebhirindro maghavā sayāvabhirvṛtraṁ jaghanvā abhavadvareṇyaḥ || 10.113.02
vṛtreṇa yadahinā bibhradāyudhā samasthithā yudhaye śaṁsamāvide |
viśve te atra marutaḥ saha tmanāvardhannugra mahimānamindriyam || 10.113.03
jajñāna eva vyabādhata spṛdhaḥ prāpaśyadvīro abhi pauṁsyaṁ raṇam |
avṛścadadrimava sasyadaḥ sṛjadastabhnānnākaṁ svapasyayā pṛthum || 10.113.04
ādindraḥ satrā taviṣīrapatyata varīyo dyāvāpṛthivī abādhata |
avābharaddhṛṣito vajramāyasaṁ śevaṁ mitrāya varuṇāya dāśuṣe || 10.113.05
indrasyātra taviṣībhyo virapśina ṛghāyato araṁhayanta manyave |
vṛtraṁ yadugro vyavṛścadojasāpo bibhrataṁ tamasā parīvṛtam || 10.113.06
yā vīryāṇi prathamāni kartvā mahitvebhiryatamānau samīyatuḥ |
dhvāntaṁ tamo'va dadhvase hata indro mahnā pūrvahūtāvapatyata || 10.113.07
viśve devāso adha vṛṣṇyāni te'vardhayansomavatyā vacasyayā |
raddhaṁ vṛtramahimindrasya hanmanāgnirna jambhaistṛṣvannamāvayat || 10.113.08
bhūri dakṣebhirvacanebhirṛkvabhiḥ sakhyebhiḥ sakhyāni pra vocata |
indro dhuniṁ ca cumuriṁ ca dambhayañchraddhāmanasyā śṛṇute dabhītaye || 10.113.09
tvaṁ purūṇyā bharā svaśvyā yebhirmaṁsai nivacanāni śaṁsan |
sugebhirviśvā duritā tarema vido ṣu ṇa urviyā gādhamadya || 10.113.10
gharmā samantā trivṛtaṁ vyāpatustayorjuṣṭiṁ mātariśvā jagāma |
divaspayo didhiṣāṇā aveṣanvidurdevāḥ sahasāmānamarkam || 10.114.01
tisro deṣṭrāya nirṛtīrupāsate dīrghaśruto vi hi jānanti vahnayaḥ |
tāsāṁ ni cikyuḥ kavayo nidānaṁ pareṣu yā guhyeṣu vrateṣu || 10.114.02
catuṣkapardā yuvatiḥ supeśā ghṛtapratīkā vayunāni vaste |
tasyāṁ suparṇā vṛṣaṇā ni ṣedaturyatra devā dadhire bhāgadheyam || 10.114.03
ekaḥ suparṇaḥ sa samudramā viveśa sa idaṁ viśvaṁ bhuvanaṁ vi caṣṭe |
taṁ pākena manasāpaśyamantitastaṁ mātā reḻhi sa u reḻhi mātaram || 10.114.04
suparṇaṁ viprāḥ kavayo vacobhirekaṁ santaṁ bahudhā kalpayanti |
chandāṁsi ca dadhato adhvareṣu grahānsomasya mimate dvādaśa || 10.114.05
ṣaṭtriṁśāśca caturaḥ kalpayantaśchandāṁsi ca dadhata ādvādaśam |
yajñaṁ vimāya kavayo manīṣa ṛksāmābhyāṁ pra rathaṁ vartayanti || 10.114.06
caturdaśānye mahimāno asya taṁ dhīrā vācā pra ṇayanti sapta |
āpnānaṁ tīrthaṁ ka iha pra vocadyena pathā prapibante sutasya || 10.114.07
sahasradhā pañcadaśānyukthā yāvaddyāvāpṛthivī tāvadittat |
sahasradhā mahimānaḥ sahasraṁ yāvadbrahma viṣṭhitaṁ tāvatī vāk || 10.114.08
kaśchandasāṁ yogamā veda dhīraḥ ko dhiṣṇyāṁ prati vācaṁ papāda |
kamṛtvijāmaṣṭamaṁ śūramāhurharī indrasya ni cikāya kaḥ svit || 10.114.09
bhūmyā antaṁ paryeke caranti rathasya dhūrṣu yuktāso asthuḥ |
śramasya dāyaṁ vi bhajantyebhyo yadā yamo bhavati harmye hitaḥ || 10.114.10
citra icchiśostaruṇasya vakṣatho na yo mātarāvapyeti dhātave |
anūdhā yadi jījanadadhā ca nu vavakṣa sadyo mahi dūtyaṁ caran || 10.115.01
agnirha nāma dhāyi dannapastamaḥ saṁ yo vanā yuvate bhasmanā datā |
abhipramurā juhvā svadhvara ino na prothamāno yavase vṛṣā || 10.115.02
taṁ vo viṁ na druṣadaṁ devamandhasa induṁ prothantaṁ pravapantamarṇavam |
āsā vahniṁ na śociṣā virapśinaṁ mahivrataṁ na sarajantamadhvanaḥ || 10.115.03
vi yasya te jrayasānasyājara dhakṣorna vātāḥ pari santyacyutāḥ |
ā raṇvāso yuyudhayo na satvanaṁ tritaṁ naśanta pra śiṣanta iṣṭaye || 10.115.04
sa idagniḥ kaṇvatamaḥ kaṇvasakhāryaḥ parasyāntarasya taruṣaḥ |
agniḥ pātu gṛṇato agniḥ sūrīnagnirdadātu teṣāmavo naḥ || 10.115.05
vājintamāya sahyase supitrya tṛṣu cyavāno anu jātavedase |
anudre cidyo dhṛṣatā varaṁ sate mahintamāya dhanvanedaviṣyate || 10.115.06
evāgnirmartaiḥ saha sūribhirvasuḥ ṣṭave sahasaḥ sūnaro nṛbhiḥ |
mitrāso na ye sudhitā ṛtāyavo dyāvo na dyumnairabhi santi mānuṣān || 10.115.07
ūrjo napātsahasāvanniti tvopastutasya vandate vṛṣā vāk |
tvāṁ stoṣāma tvayā suvīrā drāghīya āyuḥ prataraṁ dadhānāḥ || 10.115.08
iti tvāgne vṛṣṭihavyasya putrā upastutāsa ṛṣayo'vocan |
tāśca pāhi gṛṇataśca sūrīnvaṣaḍvaṣaḻityūrdhvāso anakṣannamo nama ityūrdhvāso anakṣan || 10.115.09
pibā somaṁ mahata indriyāya pibā vṛtrāya hantave śaviṣṭha |
piba rāye śavase hūyamānaḥ piba madhvastṛpadindrā vṛṣasva || 10.116.01
asya piba kṣumataḥ prasthitasyendra somasya varamā sutasya |
svastidā manasā mādayasvārvācīno revate saubhagāya || 10.116.02
mamattu tvā divyaḥ soma indra mamattu yaḥ sūyate pārthiveṣu |
mamattu yena varivaścakartha mamattu yena niriṇāsi śatrūn || 10.116.03
ā dvibarhā amino yātvindro vṛṣā haribhyāṁ pariṣiktamandhaḥ |
gavyā sutasya prabhṛtasya madhvaḥ satrā khedāmaruśahā vṛṣasva || 10.116.04
ni tigmāni bhrāśayanbhrāśyānyava sthirā tanuhi yātujūnām |
ugrāya te saho balaṁ dadāmi pratītyā śatrūnvigadeṣu vṛśca || 10.116.05
vyarya indra tanuhi śravāṁsyojaḥ sthireva dhanvano'bhimātīḥ |
asmadryagvāvṛdhānaḥ sahobhiranibhṛṣṭastanvaṁ vāvṛdhasva || 10.116.06
idaṁ havirmaghavantubhyaṁ rātaṁ prati samrāḻahṛṇāno gṛbhāya |
tubhyaṁ suto maghavantubhyaṁ pakvo'ddhīndra piba ca prasthitasya || 10.116.07
addhīdindra prasthitemā havīṁṣi cano dadhiṣva pacatota somam |
prayasvantaḥ prati haryāmasi tvā satyāḥ santu yajamānasya kāmāḥ || 10.116.08
prendrāgnibhyāṁ suvacasyāmiyarmi sindhāviva prerayaṁ nāvamarkaiḥ |
ayā iva pari caranti devā ye asmabhyaṁ dhanadā udbhidaśca || 10.116.09
na vā u devāḥ kṣudhamidvadhaṁ dadurutāśitamupa gacchanti mṛtyavaḥ |
uto rayiḥ pṛṇato nopa dasyatyutāpṛṇanmarḍitāraṁ na vindate || 10.117.01
ya ādhrāya cakamānāya pitvo'nnavānsanraphitāyopajagmuṣe |
sthiraṁ manaḥ kṛṇute sevate puroto citsa marḍitāraṁ na vindate || 10.117.02
sa idbhojo yo gṛhave dadātyannakāmāya carate kṛśāya |
aramasmai bhavati yāmahūtā utāparīṣu kṛṇute sakhāyam || 10.117.03
na sa sakhā yo na dadāti sakhye sacābhuve sacamānāya pitvaḥ |
apāsmātpreyānna tadoko asti pṛṇantamanyamaraṇaṁ cidicchet || 10.117.04
pṛṇīyādinnādhamānāya tavyāndrāghīyāṁsamanu paśyeta panthām |
o hi vartante rathyeva cakrānyamanyamupa tiṣṭhanta rāyaḥ || 10.117.05
moghamannaṁ vindate apracetāḥ satyaṁ bravīmi vadha itsa tasya |
nāryamaṇaṁ puṣyati no sakhāyaṁ kevalāgho bhavati kevalādī || 10.117.06
kṛṣannitphāla āśitaṁ kṛṇoti yannadhvānamapa vṛṅkte caritraiḥ |
vadanbrahmāvadato vanīyānpṛṇannāpirapṛṇantamabhi ṣyāt || 10.117.07
ekapādbhūyo dvipado vi cakrame dvipāttripādamabhyeti paścāt |
catuṣpādeti dvipadāmabhisvare sampaśyanpaṅktīrupatiṣṭhamānaḥ || 10.117.08
samau ciddhastau na samaṁ viviṣṭaḥ sammātarā cinna samaṁ duhāte |
yamayościnna samā vīryāṇi jñātī citsantau na samaṁ pṛṇītaḥ || 10.117.09
agne haṁsi nyatriṇaṁ dīdyanmartyeṣvā |
sve kṣaye śucivrata || 10.118.01
uttiṣṭhasi svāhuto ghṛtāni prati modase |
yattvā srucaḥ samasthiran || 10.118.02
sa āhuto vi rocate'gnirīḻenyo girā |
srucā pratīkamajyate || 10.118.03
ghṛtenāgniḥ samajyate madhupratīka āhutaḥ |
rocamāno vibhāvasuḥ || 10.118.04
jaramāṇaḥ samidhyase devebhyo havyavāhana |
taṁ tvā havanta martyāḥ || 10.118.05
taṁ martā amartyaṁ ghṛtenāgniṁ saparyata |
adābhyaṁ gṛhapatim || 10.118.06
adābhyena śociṣāgne rakṣastvaṁ daha |
gopā ṛtasya dīdihi || 10.118.07
sa tvamagne pratīkena pratyoṣa yātudhānyaḥ |
urukṣayeṣu dīdyat || 10.118.08
taṁ tvā gīrbhirurukṣayā havyavāhaṁ samīdhire |
yajiṣṭhaṁ mānuṣe jane || 10.118.09
iti vā iti me mano gāmaśvaṁ sanuyāmiti |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.01
pra vātā iva dodhata unmā pītā ayaṁsata |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.02
unmā pītā ayaṁsata rathamaśvā ivāśavaḥ |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.03
upa mā matirasthita vāśrā putramiva priyam |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.04
ahaṁ taṣṭeva vandhuraṁ paryacāmi hṛdā matim |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.05
nahi me akṣipaccanācchāntsuḥ pañca kṛṣṭayaḥ |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.06
nahi me rodasī ubhe anyaṁ pakṣaṁ cana prati |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.07
abhi dyāṁ mahinā bhuvamabhīmāṁ pṛthivīṁ mahīm |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.08
hantāhaṁ pṛthivīmimāṁ ni dadhānīha veha vā |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.09
oṣamitpṛthivīmahaṁ jaṅghanānīha veha vā |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.10
divi me anyaḥ pakṣo'dho anyamacīkṛṣam |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.11
ahamasmi mahāmaho'bhinabhyamudīṣitaḥ |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.12
gṛho yāmyaraṁkṛto devebhyo havyavāhanaḥ |
kuvitsomasyāpāmiti || 10.119.13
tadidāsa bhuvaneṣu jyeṣṭhaṁ yato jajña ugrastveṣanṛmṇaḥ |
sadyo jajñāno ni riṇāti śatrūnanu yaṁ viśve madantyūmāḥ || 10.120.01
vāvṛdhānaḥ śavasā bhūryojāḥ śatrurdāsāya bhiyasaṁ dadhāti |
avyanacca vyanacca sasni saṁ te navanta prabhṛtā madeṣu || 10.120.02
tve kratumapi vṛñjanti viśve dviryadete trirbhavantyūmāḥ |
svādoḥ svādīyaḥ svādunā sṛjā samadaḥ su madhu madhunābhi yodhīḥ || 10.120.03
iti ciddhi tvā dhanā jayantaṁ mademade anumadanti viprāḥ |
ojīyo dhṛṣṇo sthiramā tanuṣva mā tvā dabhanyātudhānā durevāḥ || 10.120.04
tvayā vayaṁ śāśadmahe raṇeṣu prapaśyanto yudhenyāni bhūri |
codayāmi ta āyudhā vacobhiḥ saṁ te śiśāmi brahmaṇā vayāṁsi || 10.120.05
stuṣeyyaṁ puruvarpasamṛbhvaminatamamāptyamāptyānām |
ā darṣate śavasā sapta dānūnpra sākṣate pratimānāni bhūri || 10.120.06
ni taddadhiṣe'varaṁ paraṁ ca yasminnāvithāvasā duroṇe |
ā mātarā sthāpayase jigatnū ata inoṣi karvarā purūṇi || 10.120.07
imā brahma bṛhaddivo vivaktīndrāya śūṣamagriyaḥ svarṣāḥ |
maho gotrasya kṣayati svarājo duraśca viśvā avṛṇodapa svāḥ || 10.120.08
evā mahānbṛhaddivo atharvāvocatsvāṁ tanvamindrameva |
svasāro mātaribhvarīrariprā hinvanti ca śavasā vardhayanti ca || 10.120.09
hiraṇyagarbhaḥ samavartatāgre bhūtasya jātaḥ patireka āsīt |
sa dādhāra pṛthivīṁ dyāmutemāṁ kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.01
ya ātmadā baladā yasya viśva upāsate praśiṣaṁ yasya devāḥ |
yasya chāyāmṛtaṁ yasya mṛtyuḥ kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.02
yaḥ prāṇato nimiṣato mahitvaika idrājā jagato babhūva |
ya īśe asya dvipadaścatuṣpadaḥ kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.03
yasyeme himavanto mahitvā yasya samudraṁ rasayā sahāhuḥ |
yasyemāḥ pradiśo yasya bāhū kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.04
yena dyaurugrā pṛthivī ca dṛḻhā yena svaḥ stabhitaṁ yena nākaḥ |
yo antarikṣe rajaso vimānaḥ kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.05
yaṁ krandasī avasā tastabhāne abhyaikṣetāṁ manasā rejamāne |
yatrādhi sūra udito vibhāti kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.06
āpo ha yadbṛhatīrviśvamāyangarbhaṁ dadhānā janayantīragnim |
tato devānāṁ samavartatāsurekaḥ kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.07
yaścidāpo mahinā paryapaśyaddakṣaṁ dadhānā janayantīryajñam |
yo deveṣvadhi deva eka āsītkasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.08
mā no hiṁsījjanitā yaḥ pṛthivyā yo vā divaṁ satyadharmā jajāna |
yaścāpaścandrā bṛhatīrjajāna kasmai devāya haviṣā vidhema || 10.121.09
prajāpate na tvadetānyanyo viśvā jātāni pari tā babhūva |
yatkāmāste juhumastanno astu vayaṁ syāma patayo rayīṇām || 10.121.10
vasuṁ na citramahasaṁ gṛṇīṣe vāmaṁ śevamatithimadviṣeṇyam |
sa rāsate śurudho viśvadhāyaso'gnirhotā gṛhapatiḥ suvīryam || 10.122.01
juṣāṇo agne prati harya me vaco viśvāni vidvānvayunāni sukrato |
ghṛtanirṇigbrahmaṇe gātumeraya tava devā ajanayannanu vratam || 10.122.02
sapta dhāmāni pariyannamartyo dāśaddāśuṣe sukṛte māmahasva |
suvīreṇa rayiṇāgne svābhuvā yasta ānaṭ samidhā taṁ juṣasva || 10.122.03
yajñasya ketuṁ prathamaṁ purohitaṁ haviṣmanta īḻate sapta vājinam |
śṛṇvantamagniṁ ghṛtapṛṣṭhamukṣaṇaṁ pṛṇantaṁ devaṁ pṛṇate suvīryam || 10.122.04
tvaṁ dūtaḥ prathamo vareṇyaḥ sa hūyamāno amṛtāya matsva |
tvāṁ marjayanmaruto dāśuṣo gṛhe tvāṁ stomebhirbhṛgavo vi rurucuḥ || 10.122.05
iṣaṁ duhansudughāṁ viśvadhāyasaṁ yajñapriye yajamānāya sukrato |
agne ghṛtasnustrirṛtāni dīdyadvartiryajñaṁ pariyansukratūyase || 10.122.06
tvāmidasyā uṣaso vyuṣṭiṣu dūtaṁ kṛṇvānā ayajanta mānuṣāḥ |
tvāṁ devā mahayāyyāya vāvṛdhurājyamagne nimṛjanto adhvare || 10.122.07
ni tvā vasiṣṭhā ahvanta vājinaṁ gṛṇanto agne vidatheṣu vedhasaḥ |
rāyaspoṣaṁ yajamāneṣu dhāraya yūyaṁ pāta svastibhiḥ sadā naḥ || 10.122.08
ayaṁ venaścodayatpṛśnigarbhā jyotirjarāyū rajaso vimāne |
imamapāṁ saṁgame sūryasya śiśuṁ na viprā matibhī rihanti || 10.123.01
samudrādūrmimudiyarti veno nabhojāḥ pṛṣṭhaṁ haryatasya darśi |
ṛtasya sānāvadhi viṣṭapi bhrāṭ samānaṁ yonimabhyanūṣata vrāḥ || 10.123.02
samānaṁ pūrvīrabhi vāvaśānāstiṣṭhanvatsasya mātaraḥ sanīḻāḥ |
ṛtasya sānāvadhi cakramāṇā rihanti madhvo amṛtasya vāṇīḥ || 10.123.03
jānanto rūpamakṛpanta viprā mṛgasya ghoṣaṁ mahiṣasya hi gman |
ṛtena yanto adhi sindhumasthurvidadgandharvo amṛtāni nāma || 10.123.04
apsarā jāramupasiṣmiyāṇā yoṣā bibharti parame vyoman |
caratpriyasya yoniṣu priyaḥ sansīdatpakṣe hiraṇyaye sa venaḥ || 10.123.05
nāke suparṇamupa yatpatantaṁ hṛdā venanto abhyacakṣata tvā |
hiraṇyapakṣaṁ varuṇasya dūtaṁ yamasya yonau śakunaṁ bhuraṇyum || 10.123.06
ūrdhvo gandharvo adhi nāke asthātpratyaṅcitrā bibhradasyāyudhāni |
vasāno atkaṁ surabhiṁ dṛśe kaṁ svarṇa nāma janata priyāṇi || 10.123.07
drapsaḥ samudramabhi yajjigāti paśyangṛdhrasya cakṣasā vidharman |
bhānuḥ śukreṇa śociṣā cakānastṛtīye cakre rajasi priyāṇi || 10.123.08
imaṁ no agna upa yajñamehi pañcayāmaṁ trivṛtaṁ saptatantum |
aso havyavāḻuta naḥ purogā jyogeva dīrghaṁ tama āśayiṣṭhāḥ || 10.124.01
adevāddevaḥ pracatā guhā yanprapaśyamāno amṛtatvamemi |
śivaṁ yatsantamaśivo jahāmi svātsakhyādaraṇīṁ nābhimemi || 10.124.02
paśyannanyasyā atithiṁ vayāyā ṛtasya dhāma vi mime purūṇi |
śaṁsāmi pitre asurāya śevamayajñiyādyajñiyaṁ bhāgamemi || 10.124.03
bahvīḥ samā akaramantarasminnindraṁ vṛṇānaḥ pitaraṁ jahāmi |
agniḥ somo varuṇaste cyavante paryāvardrāṣṭraṁ tadavāmyāyan || 10.124.04
nirmāyā u tye asurā abhūvantvaṁ ca mā varuṇa kāmayāse |
ṛtena rājannanṛtaṁ viviñcanmama rāṣṭrasyādhipatyamehi || 10.124.05
idaṁ svaridamidāsa vāmamayaṁ prakāśa urvantarikṣam |
hanāva vṛtraṁ nirehi soma haviṣṭvā santaṁ haviṣā yajāma || 10.124.06
kaviḥ kavitvā divi rūpamāsajadaprabhūtī varuṇo nirapaḥ sṛjat |
kṣemaṁ kṛṇvānā janayo na sindhavastā asya varṇaṁ śucayo bharibhrati || 10.124.07
tā asya jyeṣṭhamindriyaṁ sacante tā īmā kṣeti svadhayā madantīḥ |
tā īṁ viśo na rājānaṁ vṛṇānā bībhatsuvo apa vṛtrādatiṣṭhan || 10.124.08
bībhatsūnāṁ sayujaṁ haṁsamāhurapāṁ divyānāṁ sakhye carantam |
anuṣṭubhamanu carcūryamāṇamindraṁ ni cikyuḥ kavayo manīṣā || 10.124.09
ahaṁ rudrebhirvasubhiścarāmyahamādityairuta viśvadevaiḥ |
ahaṁ mitrāvaruṇobhā bibharmyahamindrāgnī ahamaśvinobhā || 10.125.01
ahaṁ somamāhanasaṁ bibharmyahaṁ tvaṣṭāramuta pūṣaṇaṁ bhagam |
ahaṁ dadhāmi draviṇaṁ haviṣmate suprāvye yajamānāya sunvate || 10.125.02
ahaṁ rāṣṭrī saṁgamanī vasūnāṁ cikituṣī prathamā yajñiyānām |
tāṁ mā devā vyadadhuḥ purutrā bhūristhātrāṁ bhūryāveśayantīm || 10.125.03
mayā so annamatti yo vipaśyati yaḥ prāṇiti ya īṁ śṛṇotyuktam |
amantavo māṁ ta upa kṣiyanti śrudhi śruta śraddhivaṁ te vadāmi || 10.125.04
ahameva svayamidaṁ vadāmi juṣṭaṁ devebhiruta mānuṣebhiḥ |
yaṁ kāmaye taṁtamugraṁ kṛṇomi taṁ brahmāṇaṁ tamṛṣiṁ taṁ sumedhām || 10.125.05
ahaṁ rudrāya dhanurā tanomi brahmadviṣe śarave hantavā u |
ahaṁ janāya samadaṁ kṛṇomyahaṁ dyāvāpṛthivī ā viveśa || 10.125.06
ahaṁ suve pitaramasya mūrdhanmama yonirapsvantaḥ samudre |
tato vi tiṣṭhe bhuvanānu viśvotāmūṁ dyāṁ varṣmaṇopa spṛśāmi || 10.125.07
ahameva vāta iva pra vāmyārabhamāṇā bhuvanāni viśvā |
paro divā para enā pṛthivyaitāvatī mahinā saṁ babhūva || 10.125.08
na tamaṁho na duritaṁ devāso aṣṭa martyam |
sajoṣaso yamaryamā mitro nayanti varuṇo ati dviṣaḥ || 10.126.01
taddhi vayaṁ vṛṇīmahe varuṇa mitrāryaman |
yenā niraṁhaso yūyaṁ pātha nethā ca martyamati dviṣaḥ || 10.126.02
te nūnaṁ no'yamūtaye varuṇo mitro aryamā |
nayiṣṭhā u no neṣaṇi parṣiṣṭhā u naḥ parṣaṇyati dviṣaḥ || 10.126.03
yūyaṁ viśvaṁ pari pātha varuṇo mitro aryamā |
yuṣmākaṁ śarmaṇi priye syāma supraṇītayo'ti dviṣaḥ || 10.126.04
ādityāso ati sridho varuṇo mitro aryamā |
ugraṁ marudbhī rudraṁ huvemendramagniṁ svastaye'ti dviṣaḥ || 10.126.05
netāra ū ṣu ṇastiro varuṇo mitro aryamā |
ati viśvāni duritā rājānaścarṣaṇīnāmati dviṣaḥ || 10.126.06
śunamasmabhyamūtaye varuṇo mitro aryamā |
śarma yacchantu sapratha ādityāso yadīmahe ati dviṣaḥ || 10.126.07
yathā ha tyadvasavo gauryaṁ citpadi ṣitāmamuñcatā yajatrāḥ |
evo ṣvasmanmuñcatā vyaṁhaḥ pra tāryagne prataraṁ na āyuḥ || 10.126.08
rātrī vyakhyadāyatī purutrā devyakṣabhiḥ |
viśvā adhi śriyo'dhita || 10.127.01
orvaprā amartyā nivato devyudvataḥ |
jyotiṣā bādhate tamaḥ || 10.127.02
niru svasāramaskṛtoṣasaṁ devyāyatī |
apedu hāsate tamaḥ || 10.127.03
sā no adya yasyā vayaṁ ni te yāmannavikṣmahi |
vṛkṣe na vasatiṁ vayaḥ || 10.127.04
ni grāmāso avikṣata ni padvanto ni pakṣiṇaḥ |
ni śyenāsaścidarthinaḥ || 10.127.05
yāvayā vṛkyaṁ vṛkaṁ yavaya stenamūrmye |
athā naḥ sutarā bhava || 10.127.06
upa mā pepiśattamaḥ kṛṣṇaṁ vyaktamasthita |
uṣa ṛṇeva yātaya || 10.127.07
upa te gā ivākaraṁ vṛṇīṣva duhitardivaḥ |
rātri stomaṁ na jigyuṣe || 10.127.08
mamāgne varco vihaveṣvastu vayaṁ tvendhānāstanvaṁ puṣema |
mahyaṁ namantāṁ pradiśaścatasrastvayādhyakṣeṇa pṛtanā jayema || 10.128.01
mama devā vihave santu sarva indravanto maruto viṣṇuragniḥ |
mamāntarikṣamurulokamastu mahyaṁ vātaḥ pavatāṁ kāme asmin || 10.128.02
mayi devā draviṇamā yajantāṁ mayyāśīrastu mayi devahūtiḥ |
daivyā hotāro vanuṣanta pūrve'riṣṭāḥ syāma tanvā suvīrāḥ || 10.128.03
mahyaṁ yajantu mama yāni havyākūtiḥ satyā manaso me astu |
eno mā ni gāṁ katamaccanāhaṁ viśve devāso adhi vocatā naḥ || 10.128.04
devīḥ ṣaḻurvīruru naḥ kṛṇota viśve devāsa iha vīrayadhvam |
mā hāsmahi prajayā mā tanūbhirmā radhāma dviṣate soma rājan || 10.128.05
agne manyuṁ pratinudanpareṣāmadabdho gopāḥ pari pāhi nastvam |
pratyañco yantu nigutaḥ punaste'maiṣāṁ cittaṁ prabudhāṁ vi neśat || 10.128.06
dhātā dhātṝṇāṁ bhuvanasya yaspatirdevaṁ trātāramabhimātiṣāham |
imaṁ yajñamaśvinobhā bṛhaspatirdevāḥ pāntu yajamānaṁ nyarthāt || 10.128.07
uruvyacā no mahiṣaḥ śarma yaṁsadasminhave puruhūtaḥ purukṣuḥ |
sa naḥ prajāyai haryaśva mṛḻayendra mā no rīriṣo mā parā dāḥ || 10.128.08
ye naḥ sapatnā apa te bhavantvindrāgnibhyāmava bādhāmahe tān |
vasavo rudrā ādityā uparispṛśaṁ mograṁ cettāramadhirājamakran || 10.128.09
nāsadāsīnno sadāsīttadānīṁ nāsīdrajo no vyomā paro yat |
kimāvarīvaḥ kuha kasya śarmannambhaḥ kimāsīdgahanaṁ gabhīram || 10.129.01
na mṛtyurāsīdamṛtaṁ na tarhi na rātryā ahna āsītpraketaḥ |
ānīdavātaṁ svadhayā tadekaṁ tasmāddhānyanna paraḥ kiṁ canāsa || 10.129.02
tama āsīttamasā gūḻhamagre'praketaṁ salilaṁ sarvamā idam |
tucchyenābhvapihitaṁ yadāsīttapasastanmahinājāyataikam || 10.129.03
kāmastadagre samavartatādhi manaso retaḥ prathamaṁ yadāsīt |
sato bandhumasati niravindanhṛdi pratīṣyā kavayo manīṣā || 10.129.04
tiraścīno vitato raśmireṣāmadhaḥ svidāsī3dupari svidāsī3t |
retodhā āsanmahimāna āsansvadhā avastātprayatiḥ parastāt || 10.129.05
ko addhā veda ka iha pra vocatkuta ājātā kuta iyaṁ visṛṣṭiḥ |
arvāgdevā asya visarjanenāthā ko veda yata ābabhūva || 10.129.06
iyaṁ visṛṣṭiryata ābabhūva yadi vā dadhe yadi vā na |
yo asyādhyakṣaḥ parame vyomanso aṅga veda yadi vā na veda || 10.129.07
yo yajño viśvatastantubhistata ekaśataṁ devakarmebhirāyataḥ |
ime vayanti pitaro ya āyayuḥ pra vayāpa vayetyāsate tate || 10.130.01
pumā enaṁ tanuta utkṛṇatti pumānvi tatne adhi nāke asmin |
ime mayūkhā upa sedurū sadaḥ sāmāni cakrustasarāṇyotave || 10.130.02
kāsītpramā pratimā kiṁ nidānamājyaṁ kimāsītparidhiḥ ka āsīt |
chandaḥ kimāsītpraugaṁ kimukthaṁ yaddevā devamayajanta viśve || 10.130.03
agnergāyatryabhavatsayugvoṣṇihayā savitā saṁ babhūva |
anuṣṭubhā soma ukthairmahasvānbṛhaspaterbṛhatī vācamāvat || 10.130.04
virāṇmitrāvaruṇayorabhiśrīrindrasya triṣṭubiha bhāgo ahnaḥ |
viśvāndevāñjagatyā viveśa tena cākḷpra ṛṣayo manuṣyāḥ || 10.130.05
cākḷpre tena ṛṣayo manuṣyā yajñe jāte pitaro naḥ purāṇe |
paśyanmanye manasā cakṣasā tānya imaṁ yajñamayajanta pūrve || 10.130.06
sahastomāḥ sahachandasa āvṛtaḥ sahapramā ṛṣayaḥ sapta daivyāḥ |
pūrveṣāṁ panthāmanudṛśya dhīrā anvālebhire rathyo na raśmīn || 10.130.07
apa prāca indra viśvā amitrānapāpāco abhibhūte nudasva |
apodīco apa śūrādharāca urau yathā tava śarmanmadema || 10.131.01
kuvidaṅga yavamanto yavaṁ cidyathā dāntyanupūrvaṁ viyūya |
ihehaiṣāṁ kṛṇuhi bhojanāni ye barhiṣo namovṛktiṁ na jagmuḥ || 10.131.02
nahi sthūryṛtuthā yātamasti nota śravo vivide saṁgameṣu |
gavyanta indraṁ sakhyāya viprā aśvāyanto vṛṣaṇaṁ vājayantaḥ || 10.131.03
yuvaṁ surāmamaśvinā namucāvāsure sacā |
vipipānā śubhaspatī indraṁ karmasvāvatam || 10.131.04
putramiva pitarāvaśvinobhendrāvathuḥ kāvyairdaṁsanābhiḥ |
yatsurāmaṁ vyapibaḥ śacībhiḥ sarasvatī tvā maghavannabhiṣṇak || 10.131.05
indraḥ sutrāmā svavā avobhiḥ sumṛḻīko bhavatu viśvavedāḥ |
bādhatāṁ dveṣo abhayaṁ kṛṇotu suvīryasya patayaḥ syāma || 10.131.06
tasya vayaṁ sumatau yajñiyasyāpi bhadre saumanase syāma |
sa sutrāmā svavā indro asme ārācciddveṣaḥ sanutaryuyotu || 10.131.07
ījānamiddyaurgūrtāvasurījānaṁ bhūmirabhi prabhūṣaṇi |
ījānaṁ devāvaśvināvabhi sumnairavardhatām || 10.132.01
tā vāṁ mitrāvaruṇā dhārayatkṣitī suṣumneṣitatvatā yajāmasi |
yuvoḥ krāṇāya sakhyairabhi ṣyāma rakṣasaḥ || 10.132.02
adhā cinnu yaddidhiṣāmahe vāmabhi priyaṁ rekṇaḥ patyamānāḥ |
dadvā vā yatpuṣyati rekṇaḥ samvārannakirasya maghāni || 10.132.03
asāvanyo asura sūyata dyaustvaṁ viśveṣāṁ varuṇāsi rājā |
mūrdhā rathasya cākannaitāvatainasāntakadhruk || 10.132.04
asminsvetacchakapūta eno hite mitre nigatānhanti vīrān |
avorvā yaddhāttanūṣvavaḥ priyāsu yajñiyāsvarvā || 10.132.05
yuvorhi mātāditirvicetasā dyaurna bhūmiḥ payasā pupūtani |
ava priyā didiṣṭana sūro ninikta raśmibhiḥ || 10.132.06
yuvaṁ hyapnarājāvasīdataṁ tiṣṭhadrathaṁ na dhūrṣadaṁ vanarṣadam |
tā naḥ kaṇūkayantīrnṛmedhastatre aṁhasaḥ sumedhastatre aṁhasaḥ || 10.132.07
pro ṣvasmai purorathamindrāya śūṣamarcata |
abhīke cidu lokakṛtsaṁge samatsu vṛtrahāsmākaṁ bodhi coditā nabhantāmanyakeṣāṁ jyākā adhi dhanvasu || 10.133.01
tvaṁ sindhūravāsṛjo'dharāco ahannahim |
aśatrurindra jajñiṣe viśvaṁ puṣyasi vāryaṁ taṁ tvā pari ṣvajāmahe nabhantāmanyakeṣāṁ jyākā adhi dhanvasu || 10.133.02
vi ṣu viśvā arātayo'ryo naśanta no dhiyaḥ |
astāsi śatrave vadhaṁ yo na indra jighāṁsati yā te rātirdadirvasu nabhantāmanyakeṣāṁ jyākā adhi dhanvasu || 10.133.03
yo na indrābhito jano vṛkāyurādideśati |
adhaspadaṁ tamīṁ kṛdhi vibādho asi sāsahirnabhantāmanyakeṣāṁ jyākā adhi dhanvasu || 10.133.04
yo na indrābhidāsati sanābhiryaśca niṣṭyaḥ |
ava tasya balaṁ tira mahīva dyauradha tmanā nabhantāmanyakeṣāṁ jyākā adhi dhanvasu || 10.133.05
vayamindra tvāyavaḥ sakhitvamā rabhāmahe |
ṛtasya naḥ pathā nayāti viśvāni duritā nabhantāmanyakeṣāṁ jyākā adhi dhanvasu || 10.133.06
asmabhyaṁ su tvamindra tāṁ śikṣa yā dohate prati varaṁ jaritre |
acchidrodhnī pīpayadyathā naḥ sahasradhārā payasā mahī gauḥ || 10.133.07
ubhe yadindra rodasī āpaprāthoṣā iva |
mahāntaṁ tvā mahīnāṁ samrājaṁ carṣaṇīnāṁ devī janitryajījanadbhadrā janitryajījanat || 10.134.01
ava sma durhaṇāyato martasya tanuhi sthiram |
adhaspadaṁ tamīṁ kṛdhi yo asmā ādideśati devī janitryajījanadbhadrā janitryajījanat || 10.134.02
ava tyā bṛhatīriṣo viśvaścandrā amitrahan |
śacībhiḥ śakra dhūnuhīndra viśvābhirūtibhirdevī janitryajījanadbhadrā janitryajījanat || 10.134.03
ava yattvaṁ śatakratavindra viśvāni dhūnuṣe |
rayiṁ na sunvate sacā sahasriṇībhirūtibhirdevī janitryajījanadbhadrā janitryajījanat || 10.134.04
ava svedā ivābhito viṣvakpatantu didyavaḥ |
dūrvāyā iva tantavo vyasmadetu durmatirdevī janitryajījanadbhadrā janitryajījanat || 10.134.05
dīrghaṁ hyaṅkuśaṁ yathā śaktiṁ bibharṣi mantumaḥ |
pūrveṇa maghavanpadājo vayāṁ yathā yamo devī janitryajījanadbhadrā janitryajījanat || 10.134.06
nakirdevā minīmasi nakirā yopayāmasi mantraśrutyaṁ carāmasi |
pakṣebhirapikakṣebhiratrābhi saṁ rabhāmahe || 10.134.07
yasminvṛkṣe supalāśe devaiḥ sampibate yamaḥ |
atrā no viśpatiḥ pitā purāṇā anu venati || 10.135.01
purāṇā anuvenantaṁ carantaṁ pāpayāmuyā |
asūyannabhyacākaśaṁ tasmā aspṛhayaṁ punaḥ || 10.135.02
yaṁ kumāra navaṁ rathamacakraṁ manasākṛṇoḥ |
ekeṣaṁ viśvataḥ prāñcamapaśyannadhi tiṣṭhasi || 10.135.03
yaṁ kumāra prāvartayo rathaṁ viprebhyaspari |
taṁ sāmānu prāvartata samito nāvyāhitam || 10.135.04
kaḥ kumāramajanayadrathaṁ ko niravartayat |
kaḥ svittadadya no brūyādanudeyī yathābhavat || 10.135.05
yathābhavadanudeyī tato agramajāyata |
purastādbudhna ātataḥ paścānnirayaṇaṁ kṛtam || 10.135.06
idaṁ yamasya sādanaṁ devamānaṁ yaducyate |
iyamasya dhamyate nāḻīrayaṁ gīrbhiḥ pariṣkṛtaḥ || 10.135.07
keśyagniṁ keśī viṣaṁ keśī bibharti rodasī |
keśī viśvaṁ svardṛśe keśīdaṁ jyotirucyate || 10.136.01
munayo vātaraśanāḥ piśaṅgā vasate malā |
vātasyānu dhrājiṁ yanti yaddevāso avikṣata || 10.136.02
unmaditā mauneyena vātā ā tasthimā vayam |
śarīredasmākaṁ yūyaṁ martāso abhi paśyatha || 10.136.03
antarikṣeṇa patati viśvā rūpāvacākaśat |
munirdevasyadevasya saukṛtyāya sakhā hitaḥ || 10.136.04
vātasyāśvo vāyoḥ sakhātho deveṣito muniḥ |
ubhau samudrāvā kṣeti yaśca pūrva utāparaḥ || 10.136.05
apsarasāṁ gandharvāṇāṁ mṛgāṇāṁ caraṇe caran |
keśī ketasya vidvānsakhā svādurmadintamaḥ || 10.136.06
vāyurasmā upāmanthatpinaṣṭi smā kunannamā |
keśī viṣasya pātreṇa yadrudreṇāpibatsaha || 10.136.07
uta devā avahitaṁ devā unnayathā punaḥ |
utāgaścakruṣaṁ devā devā jīvayathā punaḥ || 10.137.01
dvāvimau vātau vāta ā sindhorā parāvataḥ |
dakṣaṁ te anya ā vātu parānyo vātu yadrapaḥ || 10.137.02
ā vāta vāhi bheṣajaṁ vi vāta vāhi yadrapaḥ |
tvaṁ hi viśvabheṣajo devānāṁ dūta īyase || 10.137.03
ā tvāgamaṁ śaṁtātibhiratho ariṣṭatātibhiḥ |
dakṣaṁ te bhadramābhārṣaṁ parā yakṣmaṁ suvāmi te || 10.137.04
trāyantāmiha devāstrāyatāṁ marutāṁ gaṇaḥ |
trāyantāṁ viśvā bhūtāni yathāyamarapā asat || 10.137.05
āpa idvā u bheṣajīrāpo amīvacātanīḥ |
āpaḥ sarvasya bheṣajīstāste kṛṇvantu bheṣajam || 10.137.06
hastābhyāṁ daśaśākhābhyāṁ jihvā vācaḥ purogavī |
anāmayitnubhyāṁ tvā tābhyāṁ tvopa spṛśāmasi || 10.137.07
tava tya indra sakhyeṣu vahnaya ṛtaṁ manvānā vyadardirurvalam |
yatrā daśasyannuṣaso riṇannapaḥ kutsāya manmannahyaśca daṁsayaḥ || 10.138.01
avāsṛjaḥ prasvaḥ śvañcayo girīnudāja usrā apibo madhu priyam |
avardhayo vanino asya daṁsasā śuśoca sūrya ṛtajātayā girā || 10.138.02
vi sūryo madhye amucadrathaṁ divo vidaddāsāya pratimānamāryaḥ |
dṛḻhāni piprorasurasya māyina indro vyāsyaccakṛvā ṛjiśvanā || 10.138.03
anādhṛṣṭāni dhṛṣito vyāsyannidhīradevā amṛṇadayāsyaḥ |
māseva sūryo vasu puryamā dade gṛṇānaḥ śatrūraśṛṇādvirukmatā || 10.138.04
ayuddhaseno vibhvā vibhindatā dāśadvṛtrahā tujyāni tejate |
indrasya vajrādabibhedabhiśnathaḥ prākrāmacchundhyūrajahāduṣā anaḥ || 10.138.05
etā tyā te śrutyāni kevalā yadeka ekamakṛṇorayajñam |
māsāṁ vidhānamadadhā adhi dyavi tvayā vibhinnaṁ bharati pradhiṁ pitā || 10.138.06
sūryaraśmirharikeśaḥ purastātsavitā jyotirudayā ajasram |
tasya pūṣā prasave yāti vidvānsampaśyanviśvā bhuvanāni gopāḥ || 10.139.01
nṛcakṣā eṣa divo madhya āsta āpaprivānrodasī antarikṣam |
sa viśvācīrabhi caṣṭe ghṛtācīrantarā pūrvamaparaṁ ca ketum || 10.139.02
rāyo budhnaḥ saṁgamano vasūnāṁ viśvā rūpābhi caṣṭe śacībhiḥ |
deva iva savitā satyadharmendro na tasthau samare dhanānām || 10.139.03
viśvāvasuṁ soma gandharvamāpo dadṛśuṣīstadṛtenā vyāyan |
tadanvavaidindro rārahāṇa āsāṁ pari sūryasya paridhīrapaśyat || 10.139.04
viśvāvasurabhi tanno gṛṇātu divyo gandharvo rajaso vimānaḥ |
yadvā ghā satyamuta yanna vidma dhiyo hinvāno dhiya inno avyāḥ || 10.139.05
sasnimavindaccaraṇe nadīnāmapāvṛṇodduro aśmavrajānām |
prāsāṁ gandharvo amṛtāni vocadindro dakṣaṁ pari jānādahīnām || 10.139.06
agne tava śravo vayo mahi bhrājante arcayo vibhāvaso |
bṛhadbhāno śavasā vājamukthyaṁ dadhāsi dāśuṣe kave || 10.140.01
pāvakavarcāḥ śukravarcā anūnavarcā udiyarṣi bhānunā |
putro mātarā vicarannupāvasi pṛṇakṣi rodasī ubhe || 10.140.02
ūrjo napājjātavedaḥ suśastibhirmandasva dhītibhirhitaḥ |
tve iṣaḥ saṁ dadhurbhūrivarpasaścitrotayo vāmajātāḥ || 10.140.03
irajyannagne prathayasva jantubhirasme rāyo amartya |
sa darśatasya vapuṣo vi rājasi pṛṇakṣi sānasiṁ kratum || 10.140.04
iṣkartāramadhvarasya pracetasaṁ kṣayantaṁ rādhaso mahaḥ |
rātiṁ vāmasya subhagāṁ mahīmiṣaṁ dadhāsi sānasiṁ rayim || 10.140.05
ṛtāvānaṁ mahiṣaṁ viśvadarśatamagniṁ sumnāya dadhire puro janāḥ |
śrutkarṇaṁ saprathastamaṁ tvā girā daivyaṁ mānuṣā yugā || 10.140.06
agne acchā vadeha naḥ pratyaṅnaḥ sumanā bhava |
pra no yaccha viśaspate dhanadā asi nastvam || 10.141.01
pra no yacchatvaryamā pra bhagaḥ pra bṛhaspatiḥ |
pra devāḥ prota sūnṛtā rāyo devī dadātu naḥ || 10.141.02
somaṁ rājānamavase'gniṁ gīrbhirhavāmahe |
ādityānviṣṇuṁ sūryaṁ brahmāṇaṁ ca bṛhaspatim || 10.141.03
indravāyū bṛhaspatiṁ suhaveha havāmahe |
yathā naḥ sarva ijjanaḥ saṁgatyāṁ sumanā asat || 10.141.04
aryamaṇaṁ bṛhaspatimindraṁ dānāya codaya |
vātaṁ viṣṇuṁ sarasvatīṁ savitāraṁ ca vājinam || 10.141.05
tvaṁ no agne agnibhirbrahma yajñaṁ ca vardhaya |
tvaṁ no devatātaye rāyo dānāya codaya || 10.141.06
ayamagne jaritā tve abhūdapi sahasaḥ sūno nahyanyadastyāpyam |
bhadraṁ hi śarma trivarūthamasti ta āre hiṁsānāmapa didyumā kṛdhi || 10.142.01
pravatte agne janimā pitūyataḥ sācīva viśvā bhuvanā nyṛñjase |
pra saptayaḥ pra saniṣanta no dhiyaḥ puraścaranti paśupā iva tmanā || 10.142.02
uta vā u pari vṛṇakṣi bapsadbahoragna ulapasya svadhāvaḥ |
uta khilyā urvarāṇāṁ bhavanti mā te hetiṁ taviṣīṁ cukrudhāma || 10.142.03
yadudvato nivato yāsi bapsatpṛthageṣi pragardhinīva senā |
yadā te vāto anuvāti śocirvapteva śmaśru vapasi pra bhūma || 10.142.04
pratyasya śreṇayo dadṛśra ekaṁ niyānaṁ bahavo rathāsaḥ |
bāhū yadagne anumarmṛjāno nyaṅṅuttānāmanveṣi bhūmim || 10.142.05
utte śuṣmā jihatāmutte arcirutte agne śaśamānasya vājāḥ |
ucchvañcasva ni nama vardhamāna ā tvādya viśve vasavaḥ sadantu || 10.142.06
apāmidaṁ nyayanaṁ samudrasya niveśanam |
anyaṁ kṛṇuṣvetaḥ panthāṁ tena yāhi vaśā anu || 10.142.07
āyane te parāyaṇe dūrvā rohantu puṣpiṇīḥ |
hradāśca puṇḍarīkāṇi samudrasya gṛhā ime || 10.142.08
tyaṁ cidatrimṛtajuramarthamaśvaṁ na yātave |
kakṣīvantaṁ yadī punā rathaṁ na kṛṇutho navam || 10.143.01
tyaṁ cidaśvaṁ na vājinamareṇavo yamatnata |
dṛḻhaṁ granthiṁ na vi ṣyatamatriṁ yaviṣṭhamā rajaḥ || 10.143.02
narā daṁsiṣṭhāvatraye śubhrā siṣāsataṁ dhiyaḥ |
athā hi vāṁ divo narā punaḥ stomo na viśase || 10.143.03
cite tadvāṁ surādhasā rātiḥ sumatiraśvinā |
ā yannaḥ sadane pṛthau samane parṣatho narā || 10.143.04
yuvaṁ bhujyuṁ samudra ā rajasaḥ pāra īṅkhitam |
yātamacchā patatribhirnāsatyā sātaye kṛtam || 10.143.05
ā vāṁ sumnaiḥ śaṁyū iva maṁhiṣṭhā viśvavedasā |
samasme bhūṣataṁ narotsaṁ na pipyuṣīriṣaḥ || 10.143.06
ayaṁ hi te amartya induratyo na patyate |
dakṣo viśvāyurvedhase || 10.144.01
ayamasmāsu kāvya ṛbhurvajro dāsvate |
ayaṁ bibhartyūrdhvakṛśanaṁ madamṛbhurna kṛtvyaṁ madam || 10.144.02
ghṛṣuḥ śyenāya kṛtvana āsu svāsu vaṁsagaḥ |
ava dīdhedahīśuvaḥ || 10.144.03
yaṁ suparṇaḥ parāvataḥ śyenasya putra ābharat |
śatacakraṁ yo'hyo vartaniḥ || 10.144.04
yaṁ te śyenaścārumavṛkaṁ padābharadaruṇaṁ mānamandhasaḥ |
enā vayo vi tāryāyurjīvasa enā jāgāra bandhutā || 10.144.05
evā tadindra indunā deveṣu ciddhārayāte mahi tyajaḥ |
kratvā vayo vi tāryāyuḥ sukrato kratvāyamasmadā sutaḥ || 10.144.06
imāṁ khanāmyoṣadhiṁ vīrudhaṁ balavattamām |
yayā sapatnīṁ bādhate yayā saṁvindate patim || 10.145.01
uttānaparṇe subhage devajūte sahasvati |
sapatnīṁ me parā dhama patiṁ me kevalaṁ kuru || 10.145.02
uttarāhamuttara uttareduttarābhyaḥ |
athā sapatnī yā mamādharā sādharābhyaḥ || 10.145.03
nahyasyā nāma gṛbhṇāmi no asminramate jane |
parāmeva parāvataṁ sapatnīṁ gamayāmasi || 10.145.04
ahamasmi sahamānātha tvamasi sāsahiḥ |
ubhe sahasvatī bhūtvī sapatnīṁ me sahāvahai || 10.145.05
upa te'dhāṁ sahamānāmabhi tvādhāṁ sahīyasā |
māmanu pra te mano vatsaṁ gauriva dhāvatu pathā vāriva dhāvatu || 10.145.06
araṇyānyaraṇyānyasau yā preva naśyasi |
kathā grāmaṁ na pṛcchasi na tvā bhīriva vindatī3 || 10.146.01
vṛṣāravāya vadate yadupāvati ciccikaḥ |
āghāṭibhiriva dhāvayannaraṇyānirmahīyate || 10.146.02
uta gāva ivādantyuta veśmeva dṛśyate |
uto araṇyāniḥ sāyaṁ śakaṭīriva sarjati || 10.146.03
gāmaṅgaiṣa ā hvayati dārvaṅgaiṣo apāvadhīt |
vasannaraṇyānyāṁ sāyamakrukṣaditi manyate || 10.146.04
na vā araṇyānirhantyanyaścennābhigacchati |
svādoḥ phalasya jagdhvāya yathākāmaṁ ni padyate || 10.146.05
āñjanagandhiṁ surabhiṁ bahvannāmakṛṣīvalām |
prāhaṁ mṛgāṇāṁ mātaramaraṇyānimaśaṁsiṣam || 10.146.06
śratte dadhāmi prathamāya manyave'hanyadvṛtraṁ naryaṁ viverapaḥ |
ubhe yattvā bhavato rodasī anu rejate śuṣmātpṛthivī cidadrivaḥ || 10.147.01
tvaṁ māyābhiranavadya māyinaṁ śravasyatā manasā vṛtramardayaḥ |
tvāminnaro vṛṇate gaviṣṭiṣu tvāṁ viśvāsu havyāsviṣṭiṣu || 10.147.02
aiṣu cākandhi puruhūta sūriṣu vṛdhāso ye maghavannānaśurmagham |
arcanti toke tanaye pariṣṭiṣu medhasātā vājinamahraye dhane || 10.147.03
sa innu rāyaḥ subhṛtasya cākananmadaṁ yo asya raṁhyaṁ ciketati |
tvāvṛdho maghavandāśvadhvaro makṣū sa vājaṁ bharate dhanā nṛbhiḥ || 10.147.04
tvaṁ śardhāya mahinā gṛṇāna uru kṛdhi maghavañchagdhi rāyaḥ |
tvaṁ no mitro varuṇo na māyī pitvo na dasma dayase vibhaktā || 10.147.05
suṣvāṇāsa indra stumasi tvā sasavāṁsaśca tuvinṛmṇa vājam |
ā no bhara suvitaṁ yasya cākantmanā tanā sanuyāma tvotāḥ || 10.148.01
ṛṣvastvamindra śūra jāto dāsīrviśaḥ sūryeṇa sahyāḥ |
guhā hitaṁ guhyaṁ gūḻhamapsu bibhṛmasi prasravaṇe na somam || 10.148.02
aryo vā giro abhyarca vidvānṛṣīṇāṁ vipraḥ sumatiṁ cakānaḥ |
te syāma ye raṇayanta somairenota tubhyaṁ rathoḻha bhakṣaiḥ || 10.148.03
imā brahmendra tubhyaṁ śaṁsi dā nṛbhyo nṛṇāṁ śūra śavaḥ |
tebhirbhava sakraturyeṣu cākannuta trāyasva gṛṇata uta stīn || 10.148.04
śrudhī havamindra śūra pṛthyā uta stavase venyasyārkaiḥ |
ā yaste yoniṁ ghṛtavantamasvārūrmirna nimnairdravayanta vakvāḥ || 10.148.05
savitā yantraiḥ pṛthivīmaramṇādaskambhane savitā dyāmadṛṁhat |
aśvamivādhukṣaddhunimantarikṣamatūrte baddhaṁ savitā samudram || 10.149.01
yatrā samudraḥ skabhito vyaunadapāṁ napātsavitā tasya veda |
ato bhūrata ā utthitaṁ rajo'to dyāvāpṛthivī aprathetām || 10.149.02
paścedamanyadabhavadyajatramamartyasya bhuvanasya bhūnā |
suparṇo aṅga saviturgarutmānpūrvo jātaḥ sa u asyānu dharma || 10.149.03
gāva iva grāmaṁ yūyudhirivāśvānvāśreva vatsaṁ sumanā duhānā |
patiriva jāyāmabhi no nyetu dhartā divaḥ savitā viśvavāraḥ || 10.149.04
hiraṇyastūpaḥ savitaryathā tvāṅgiraso juhve vāje asmin |
evā tvārcannavase vandamānaḥ somasyevāṁśuṁ prati jāgarāham || 10.149.05
samiddhaścitsamidhyase devebhyo havyavāhana |
ādityai rudrairvasubhirna ā gahi mṛḻīkāya na ā gahi || 10.150.01
imaṁ yajñamidaṁ vaco jujuṣāṇa upāgahi |
martāsastvā samidhāna havāmahe mṛḻīkāya havāmahe || 10.150.02
tvāmu jātavedasaṁ viśvavāraṁ gṛṇe dhiyā |
agne devā ā vaha naḥ priyavratānmṛḻīkāya priyavratān || 10.150.03
agnirdevo devānāmabhavatpurohito'gniṁ manuṣyā ṛṣayaḥ samīdhire |
agniṁ maho dhanasātāvahaṁ huve mṛḻīkaṁ dhanasātaye || 10.150.04
agniratriṁ bharadvājaṁ gaviṣṭhiraṁ prāvannaḥ kaṇvaṁ trasadasyumāhave |
agniṁ vasiṣṭho havate purohito mṛḻīkāya purohitaḥ || 10.150.05
śraddhayāgniḥ samidhyate śraddhayā hūyate haviḥ |
śraddhāṁ bhagasya mūrdhani vacasā vedayāmasi || 10.151.01
priyaṁ śraddhe dadataḥ priyaṁ śraddhe didāsataḥ |
priyaṁ bhojeṣu yajvasvidaṁ ma uditaṁ kṛdhi || 10.151.02
yathā devā asureṣu śraddhāmugreṣu cakrire |
evaṁ bhojeṣu yajvasvasmākamuditaṁ kṛdhi || 10.151.03
śraddhāṁ devā yajamānā vāyugopā upāsate |
śraddhāṁ hṛdayyayākūtyā śraddhayā vindate vasu || 10.151.04
śraddhāṁ prātarhavāmahe śraddhāṁ madhyaṁdinaṁ pari |
śraddhāṁ sūryasya nimruci śraddhe śraddhāpayeha naḥ || 10.151.05
śāsa itthā mahā asyamitrakhādo adbhutaḥ |
na yasya hanyate sakhā na jīyate kadā cana || 10.152.01
svastidā viśaspatirvṛtrahā vimṛdho vaśī |
vṛṣendraḥ pura etu naḥ somapā abhayaṁkaraḥ || 10.152.02
vi rakṣo vi mṛdho jahi vi vṛtrasya hanū ruja |
vi manyumindra vṛtrahannamitrasyābhidāsataḥ || 10.152.03
vi na indra mṛdho jahi nīcā yaccha pṛtanyataḥ |
yo asmā abhidāsatyadharaṁ gamayā tamaḥ || 10.152.04
apendra dviṣato mano'pa jijyāsato vadham |
vi manyoḥ śarma yaccha varīyo yavayā vadham || 10.152.05
īṅkhayantīrapasyuva indraṁ jātamupāsate |
bhejānāsaḥ suvīryam || 10.153.01
tvamindra balādadhi sahaso jāta ojasaḥ |
tvaṁ vṛṣanvṛṣedasi || 10.153.02
tvamindrāsi vṛtrahā vyantarikṣamatiraḥ |
uddyāmastabhnā ojasā || 10.153.03
tvamindra sajoṣasamarkaṁ bibharṣi bāhvoḥ |
vajraṁ śiśāna ojasā || 10.153.04
tvamindrābhibhūrasi viśvā jātānyojasā |
sa viśvā bhuva ābhavaḥ || 10.153.05
soma ekebhyaḥ pavate ghṛtameka upāsate |
yebhyo madhu pradhāvati tāścidevāpi gacchatāt || 10.154.01
tapasā ye anādhṛṣyāstapasā ye svaryayuḥ |
tapo ye cakrire mahastāścidevāpi gacchatāt || 10.154.02
ye yudhyante pradhaneṣu śūrāso ye tanūtyajaḥ |
ye vā sahasradakṣiṇāstāścidevāpi gacchatāt || 10.154.03
ye citpūrva ṛtasāpa ṛtāvāna ṛtāvṛdhaḥ |
pitṝntapasvato yama tāścidevāpi gacchatāt || 10.154.04
sahasraṇīthāḥ kavayo ye gopāyanti sūryam |
ṛṣīntapasvato yama tapojā api gacchatāt || 10.154.05
arāyi kāṇe vikaṭe giriṁ gaccha sadānve |
śirimbiṭhasya satvabhistebhiṣṭvā cātayāmasi || 10.155.01
catto itaścattāmutaḥ sarvā bhrūṇānyāruṣī |
arāyyaṁ brahmaṇaspate tīkṣṇaśṛṇgodṛṣannihi || 10.155.02
ado yaddāru plavate sindhoḥ pāre apūruṣam |
tadā rabhasva durhaṇo tena gaccha parastaram || 10.155.03
yaddha prācīrajagantoro maṇḍūradhāṇikīḥ |
hatā indrasya śatravaḥ sarve budbudayāśavaḥ || 10.155.04
parīme gāmaneṣata paryagnimahṛṣata |
deveṣvakrata śravaḥ ka imā ā dadharṣati || 10.155.05
agniṁ hinvantu no dhiyaḥ saptimāśumivājiṣu |
tena jeṣma dhanaṁdhanam || 10.156.01
yayā gā ākarāmahe senayāgne tavotyā |
tāṁ no hinva maghattaye || 10.156.02
āgne sthūraṁ rayiṁ bhara pṛthuṁ gomantamaśvinam |
aṅdhi khaṁ vartayā paṇim || 10.156.03
agne nakṣatramajaramā sūryaṁ rohayo divi |
dadhajjyotirjanebhyaḥ || 10.156.04
agne keturviśāmasi preṣṭhaḥ śreṣṭha upasthasat |
bodhā stotre vayo dadhat || 10.156.05
imā nu kaṁ bhuvanā sīṣadhāmendraśca viśve ca devāḥ || 10.157.01
yajñaṁ ca nastanvaṁ ca prajāṁ cādityairindraḥ saha cīkḷpāti || 10.157.02
ādityairindraḥ sagaṇo marudbhirasmākaṁ bhūtvavitā tanūnām || 10.157.03
hatvāya devā asurānyadāyandevā devatvamabhirakṣamāṇāḥ || 10.157.04
pratyañcamarkamanayañchacībhirāditsvadhāmiṣirāṁ paryapaśyan || 10.157.05
sūryo no divaspātu vāto antarikṣāt |
agnirnaḥ pārthivebhyaḥ || 10.158.01
joṣā savitaryasya te haraḥ śataṁ savā arhati |
pāhi no didyutaḥ patantyāḥ || 10.158.02
cakṣurno devaḥ savitā cakṣurna uta parvataḥ |
cakṣurdhātā dadhātu naḥ || 10.158.03
cakṣurno dhehi cakṣuṣe cakṣurvikhyai tanūbhyaḥ |
saṁ cedaṁ vi ca paśyema || 10.158.04
susaṁdṛśaṁ tvā vayaṁ prati paśyema sūrya |
vi paśyema nṛcakṣasaḥ || 10.158.05
udasau sūryo agādudayaṁ māmako bhagaḥ |
ahaṁ tadvidvalā patimabhyasākṣi viṣāsahiḥ || 10.159.01
ahaṁ keturahaṁ mūrdhāhamugrā vivācanī |
mamedanu kratuṁ patiḥ sehānāyā upācaret || 10.159.02
mama putrāḥ śatruhaṇo'tho me duhitā virāṭ |
utāhamasmi saṁjayā patyau me śloka uttamaḥ || 10.159.03
yenendro haviṣā kṛtvyabhavaddyumnyuttamaḥ |
idaṁ tadakri devā asapatnā kilābhuvam || 10.159.04
asapatnā sapatnaghnī jayantyabhibhūvarī |
āvṛkṣamanyāsāṁ varco rādho astheyasāmiva || 10.159.05
samajaiṣamimā ahaṁ sapatnīrabhibhūvarī |
yathāhamasya vīrasya virājāni janasya ca || 10.159.06
tīvrasyābhivayaso asya pāhi sarvarathā vi harī iha muñca |
indra mā tvā yajamānāso anye ni rīramantubhyamime sutāsaḥ || 10.160.01
tubhyaṁ sutāstubhyamu sotvāsastvāṁ giraḥ śvātryā ā hvayanti |
indredamadya savanaṁ juṣāṇo viśvasya vidvā iha pāhi somam || 10.160.02
ya uśatā manasā somamasmai sarvahṛdā devakāmaḥ sunoti |
na gā indrastasya parā dadāti praśastamiccārumasmai kṛṇoti || 10.160.03
anuspaṣṭo bhavatyeṣo asya yo asmai revānna sunoti somam |
niraratnau maghavā taṁ dadhāti brahmadviṣo hantyanānudiṣṭaḥ || 10.160.04
aśvāyanto gavyanto vājayanto havāmahe tvopagantavā u |
ābhūṣantaste sumatau navāyāṁ vayamindra tvā śunaṁ huvema || 10.160.05
muñcāmi tvā haviṣā jīvanāya kamajñātayakṣmāduta rājayakṣmāt |
grāhirjagrāha yadi vaitadenaṁ tasyā indrāgnī pra mumuktamenam || 10.161.01
yadi kṣitāyuryadi vā pareto yadi mṛtyorantikaṁ nīta eva |
tamā harāmi nirṛterupasthādaspārṣamenaṁ śataśāradāya || 10.161.02
sahasrākṣeṇa śataśāradena śatāyuṣā haviṣāhārṣamenam |
śataṁ yathemaṁ śarado nayātīndro viśvasya duritasya pāram || 10.161.03
śataṁ jīva śarado vardhamānaḥ śataṁ hemantāñchatamu vasantān |
śatamindrāgnī savitā bṛhaspatiḥ śatāyuṣā haviṣemaṁ punarduḥ || 10.161.04
āhārṣaṁ tvāvidaṁ tvā punarāgāḥ punarnava |
sarvāṅga sarvaṁ te cakṣuḥ sarvamāyuśca te'vidam || 10.161.05
brahmaṇāgniḥ saṁvidāno rakṣohā bādhatāmitaḥ |
amīvā yaste garbhaṁ durṇāmā yonimāśaye || 10.162.01
yaste garbhamamīvā durṇāmā yonimāśaye |
agniṣṭaṁ brahmaṇā saha niṣkravyādamanīnaśat || 10.162.02
yaste hanti patayantaṁ niṣatsnuṁ yaḥ sarīsṛpam |
jātaṁ yaste jighāṁsati tamito nāśayāmasi || 10.162.03
yasta ūrū viharatyantarā dampatī śaye |
yoniṁ yo antarāreḻhi tamito nāśayāmasi || 10.162.04
yastvā bhrātā patirbhūtvā jāro bhūtvā nipadyate |
prajāṁ yaste jighāṁsati tamito nāśayāmasi || 10.162.05
yastvā svapnena tamasā mohayitvā nipadyate |
prajāṁ yaste jighāṁsati tamito nāśayāmasi || 10.162.06
akṣībhyāṁ te nāsikābhyāṁ karṇābhyāṁ chubukādadhi |
yakṣmaṁ śīrṣaṇyaṁ mastiṣkājjihvāyā vi vṛhāmi te || 10.163.01
grīvābhyasta uṣṇihābhyaḥ kīkasābhyo anūkyāt |
yakṣmaṁ doṣaṇyamaṁsābhyāṁ bāhubhyāṁ vi vṛhāmi te || 10.163.02
āntrebhyaste gudābhyo vaniṣṭhorhṛdayādadhi |
yakṣmaṁ matasnābhyāṁ yaknaḥ plāśibhyo vi vṛhāmi te || 10.163.03
ūrubhyāṁ te aṣṭhīvadbhyāṁ pārṣṇibhyāṁ prapadābhyām |
yakṣmaṁ śroṇibhyāṁ bhāsadādbhaṁsaso vi vṛhāmi te || 10.163.04
mehanādvanaṁkaraṇāllomabhyaste nakhebhyaḥ |
yakṣmaṁ sarvasmādātmanastamidaṁ vi vṛhāmi te || 10.163.05
aṅgādaṅgāllomnolomno jātaṁ parvaṇiparvaṇi |
yakṣmaṁ sarvasmādātmanastamidaṁ vi vṛhāmi te || 10.163.06
apehi manasaspate'pa krāma paraścara |
paro nirṛtyā ā cakṣva bahudhā jīvato manaḥ || 10.164.01
bhadraṁ vai varaṁ vṛṇate bhadraṁ yuñjanti dakṣiṇam |
bhadraṁ vaivasvate cakṣurbahutrā jīvato manaḥ || 10.164.02
yadāśasā niḥśasābhiśasopārima jāgrato yatsvapantaḥ |
agnirviśvānyapa duṣkṛtānyajuṣṭānyāre asmaddadhātu || 10.164.03
yadindra brahmaṇaspate'bhidrohaṁ carāmasi |
pracetā na āṅgiraso dviṣatāṁ pātvaṁhasaḥ || 10.164.04
ajaiṣmādyāsanāma cābhūmānāgaso vayam |
jāgratsvapnaḥ saṁkalpaḥ pāpo yaṁ dviṣmastaṁ sa ṛcchatu yo no dveṣṭi tamṛcchatu || 10.164.05
devāḥ kapota iṣito yadicchandūto nirṛtyā idamājagāma |
tasmā arcāma kṛṇavāma niṣkṛtiṁ śaṁ no astu dvipade śaṁ catuṣpade || 10.165.01
śivaḥ kapota iṣito no astvanāgā devāḥ śakuno gṛheṣu |
agnirhi vipro juṣatāṁ havirnaḥ pari hetiḥ pakṣiṇī no vṛṇaktu || 10.165.02
hetiḥ pakṣiṇī na dabhātyasmānāṣṭryāṁ padaṁ kṛṇute agnidhāne |
śaṁ no gobhyaśca puruṣebhyaścāstu mā no hiṁsīdiha devāḥ kapotaḥ || 10.165.03
yadulūko vadati moghametadyatkapotaḥ padamagnau kṛṇoti |
yasya dūtaḥ prahita eṣa etattasmai yamāya namo astu mṛtyave || 10.165.04
ṛcā kapotaṁ nudata praṇodamiṣaṁ madantaḥ pari gāṁ nayadhvam |
saṁyopayanto duritāni viśvā hitvā na ūrjaṁ pra patātpatiṣṭhaḥ || 10.165.05
ṛṣabhaṁ mā samānānāṁ sapatnānāṁ viṣāsahim |
hantāraṁ śatrūṇāṁ kṛdhi virājaṁ gopatiṁ gavām || 10.166.01
ahamasmi sapatnahendra ivāriṣṭo akṣataḥ |
adhaḥ sapatnā me padorime sarve abhiṣṭhitāḥ || 10.166.02
atraiva vo'pi nahyāmyubhe ārtnī iva jyayā |
vācaspate ni ṣedhemānyathā madadharaṁ vadān || 10.166.03
abhibhūrahamāgamaṁ viśvakarmeṇa dhāmnā |
ā vaścittamā vo vratamā vo'haṁ samitiṁ dade || 10.166.04
yogakṣemaṁ va ādāyāhaṁ bhūyāsamuttama ā vo mūrdhānamakramīm |
adhaspadānma udvadata maṇḍūkā ivodakānmaṇḍūkā udakādiva || 10.166.05
tubhyedamindra pari ṣicyate madhu tvaṁ sutasya kalaśasya rājasi |
tvaṁ rayiṁ puruvīrāmu naskṛdhi tvaṁ tapaḥ paritapyājayaḥ svaḥ || 10.167.01
svarjitaṁ mahi mandānamandhaso havāmahe pari śakraṁ sutā upa |
imaṁ no yajñamiha bodhyā gahi spṛdho jayantaṁ maghavānamīmahe || 10.167.02
somasya rājño varuṇasya dharmaṇi bṛhaspateranumatyā u śarmaṇi |
tavāhamadya maghavannupastutau dhātarvidhātaḥ kalaśā abhakṣayam || 10.167.03
prasūto bhakṣamakaraṁ carāvapi stomaṁ cemaṁ prathamaḥ sūrirunmṛje |
sute sātena yadyāgamaṁ vāṁ prati viśvāmitrajamadagnī dame || 10.167.04
vātasya nu mahimānaṁ rathasya rujanneti stanayannasya ghoṣaḥ |
divispṛgyātyaruṇāni kṛṇvannuto eti pṛthivyā reṇumasyan || 10.168.01
saṁ prerate anu vātasya viṣṭhā ainaṁ gacchanti samanaṁ na yoṣāḥ |
tābhiḥ sayuksarathaṁ deva īyate'sya viśvasya bhuvanasya rājā || 10.168.02
antarikṣe pathibhirīyamāno na ni viśate katamaccanāhaḥ |
apāṁ sakhā prathamajā ṛtāvā kva svijjātaḥ kuta ā babhūva || 10.168.03
ātmā devānāṁ bhuvanasya garbho yathāvaśaṁ carati deva eṣaḥ |
ghoṣā idasya śṛṇvire na rūpaṁ tasmai vātāya haviṣā vidhema || 10.168.04
mayobhūrvāto abhi vātūsrā ūrjasvatīroṣadhīrā riśantām |
pīvasvatīrjīvadhanyāḥ pibantvavasāya padvate rudra mṛḻa || 10.169.01
yāḥ sarūpā virūpā ekarūpā yāsāmagniriṣṭyā nāmāni veda |
yā aṅgirasastapaseha cakrustābhyaḥ parjanya mahi śarma yaccha || 10.169.02
yā deveṣu tanvamairayanta yāsāṁ somo viśvā rūpāṇi veda |
tā asmabhyaṁ payasā pinvamānāḥ prajāvatīrindra goṣṭhe rirīhi || 10.169.03
prajāpatirmahyametā rarāṇo viśvairdevaiḥ pitṛbhiḥ saṁvidānaḥ |
śivāḥ satīrupa no goṣṭhamākastāsāṁ vayaṁ prajayā saṁ sadema || 10.169.04
vibhrāḍbṛhatpibatu somyaṁ madhvāyurdadhadyajñapatāvavihrutam |
vātajūto yo abhirakṣati tmanā prajāḥ pupoṣa purudhā vi rājati || 10.170.01
vibhrāḍbṛhatsubhṛtaṁ vājasātamaṁ dharmandivo dharuṇe satyamarpitam |
amitrahā vṛtrahā dasyuhantamaṁ jyotirjajñe asurahā sapatnahā || 10.170.02
idaṁ śreṣṭhaṁ jyotiṣāṁ jyotiruttamaṁ viśvajiddhanajiducyate bṛhat |
viśvabhrāḍbhrājo mahi sūryo dṛśa uru paprathe saha ojo acyutam || 10.170.03
vibhrājañjyotiṣā svaragaccho rocanaṁ divaḥ |
yenemā viśvā bhuvanānyābhṛtā viśvakarmaṇā viśvadevyāvatā || 10.170.04
tvaṁ tyamiṭato rathamindra prāvaḥ sutāvataḥ |
aśṛṇoḥ somino havam || 10.171.01
tvaṁ makhasya dodhataḥ śiro'va tvaco bharaḥ |
agacchaḥ somino gṛham || 10.171.02
tvaṁ tyamindra martyamāstrabudhnāya venyam |
muhuḥ śrathnā manasyave || 10.171.03
tvaṁ tyamindra sūryaṁ paścā santaṁ puraskṛdhi |
devānāṁ cittiro vaśam || 10.171.04
ā yāhi vanasā saha gāvaḥ sacanta vartaniṁ yadūdhabhiḥ || 10.172.01
ā yāhi vasvyā dhiyā maṁhiṣṭho jārayanmakhaḥ sudānubhiḥ || 10.172.02
pitubhṛto na tantumitsudānavaḥ prati dadhmo yajāmasi || 10.172.03
uṣā apa svasustamaḥ saṁ vartayati vartaniṁ sujātatā || 10.172.04
ā tvāhārṣamantaredhi dhruvastiṣṭhāvicācaliḥ |
viśastvā sarvā vāñchantu mā tvadrāṣṭramadhi bhraśat || 10.173.01
ihaivaidhi māpa cyoṣṭhāḥ parvata ivāvicācaliḥ |
indra iveha dhruvastiṣṭheha rāṣṭramu dhāraya || 10.173.02
imamindro adīdharaddhruvaṁ dhruveṇa haviṣā |
tasmai somo adhi bravattasmā u brahmaṇaspatiḥ || 10.173.03
dhruvā dyaurdhruvā pṛthivī dhruvāsaḥ parvatā ime |
dhruvaṁ viśvamidaṁ jagaddhruvo rājā viśāmayam || 10.173.04
dhruvaṁ te rājā varuṇo dhruvaṁ devo bṛhaspatiḥ |
dhruvaṁ ta indraścāgniśca rāṣṭraṁ dhārayatāṁ dhruvam || 10.173.05
dhruvaṁ dhruveṇa haviṣābhi somaṁ mṛśāmasi |
atho ta indraḥ kevalīrviśo balihṛtaskarat || 10.173.06
abhīvartena haviṣā yenendro abhivāvṛte |
tenāsmānbrahmaṇaspate'bhi rāṣṭrāya vartaya || 10.174.01
abhivṛtya sapatnānabhi yā no arātayaḥ |
abhi pṛtanyantaṁ tiṣṭhābhi yo na irasyati || 10.174.02
abhi tvā devaḥ savitābhi somo avīvṛtat |
abhi tvā viśvā bhūtānyabhīvarto yathāsasi || 10.174.03
yenendro haviṣā kṛtvyabhavaddyumnyuttamaḥ |
idaṁ tadakri devā asapatnaḥ kilābhuvam || 10.174.04
asapatnaḥ sapatnahābhirāṣṭro viṣāsahiḥ |
yathāhameṣāṁ bhūtānāṁ virājāni janasya ca || 10.174.05
pra vo grāvāṇaḥ savitā devaḥ suvatu dharmaṇā |
dhūrṣu yujyadhvaṁ sunuta || 10.175.01
grāvāṇo apa ducchunāmapa sedhata durmatim |
usrāḥ kartana bheṣajam || 10.175.02
grāvāṇa upareṣvā mahīyante sajoṣasaḥ |
vṛṣṇe dadhato vṛṣṇyam || 10.175.03
grāvāṇaḥ savitā nu vo devaḥ suvatu dharmaṇā |
yajamānāya sunvate || 10.175.04
pra sūnava ṛbhūṇāṁ bṛhannavanta vṛjanā |
kṣāmā ye viśvadhāyaso'śnandhenuṁ na mātaram || 10.176.01
pra devaṁ devyā dhiyā bharatā jātavedasam |
havyā no vakṣadānuṣak || 10.176.02
ayamu ṣya pra devayurhotā yajñāya nīyate |
ratho na yorabhīvṛto ghṛṇīvāñcetati tmanā || 10.176.03
ayamagniruruṣyatyamṛtādiva janmanaḥ |
sahasaścitsahīyāndevo jīvātave kṛtaḥ || 10.176.04
pataṁgamaktamasurasya māyayā hṛdā paśyanti manasā vipaścitaḥ |
samudre antaḥ kavayo vi cakṣate marīcīnāṁ padamicchanti vedhasaḥ || 10.177.01
pataṁgo vācaṁ manasā bibharti tāṁ gandharvo'vadadgarbhe antaḥ |
tāṁ dyotamānāṁ svaryaṁ manīṣāmṛtasya pade kavayo ni pānti || 10.177.02
apaśyaṁ gopāmanipadyamānamā ca parā ca pathibhiścarantam |
sa sadhrīcīḥ sa viṣūcīrvasāna ā varīvarti bhuvaneṣvantaḥ || 10.177.03
tyamū ṣu vājinaṁ devajūtaṁ sahāvānaṁ tarutāraṁ rathānām |
ariṣṭanemiṁ pṛtanājamāśuṁ svastaye tārkṣyamihā huvema || 10.178.01
indrasyeva rātimājohuvānāḥ svastaye nāvamivā ruhema |
urvī na pṛthvī bahule gabhīre mā vāmetau mā paretau riṣāma || 10.178.02
sadyaścidyaḥ śavasā pañca kṛṣṭīḥ sūrya iva jyotiṣāpastatāna |
sahasrasāḥ śatasā asya raṁhirna smā varante yuvatiṁ na śaryām || 10.178.03
uttiṣṭhatāva paśyatendrasya bhāgamṛtviyam |
yadi śrāto juhotana yadyaśrāto mamattana || 10.179.01
śrātaṁ haviro ṣvindra pra yāhi jagāma sūro adhvano vimadhyam |
pari tvāsate nidhibhiḥ sakhāyaḥ kulapā na vrājapatiṁ carantam || 10.179.02
śrātaṁ manya ūdhani śrātamagnau suśrātaṁ manye tadṛtaṁ navīyaḥ |
mādhyaṁdinasya savanasya dadhnaḥ pibendra vajrinpurukṛjjuṣāṇaḥ || 10.179.03
pra sasāhiṣe puruhūta śatrūñjyeṣṭhaste śuṣma iha rātirastu |
indrā bhara dakṣiṇenā vasūni patiḥ sindhūnāmasi revatīnām || 10.180.01
mṛgo na bhīmaḥ kucaro giriṣṭhāḥ parāvata ā jaganthā parasyāḥ |
sṛkaṁ saṁśāya pavimindra tigmaṁ vi śatrūntāḻhi vi mṛdho nudasva || 10.180.02
indra kṣatramabhi vāmamojo'jāyathā vṛṣabha carṣaṇīnām |
apānudo janamamitrayantamuruṁ devebhyo akṛṇoru lokam || 10.180.03
prathaśca yasya saprathaśca nāmānuṣṭubhasya haviṣo haviryat |
dhāturdyutānātsavituśca viṣṇo rathaṁtaramā jabhārā vasiṣṭhaḥ || 10.181.01
avindante atihitaṁ yadāsīdyajñasya dhāma paramaṁ guhā yat |
dhāturdyutānātsavituśca viṣṇorbharadvājo bṛhadā cakre agneḥ || 10.181.02
te'vindanmanasā dīdhyānā yajuḥ ṣkannaṁ prathamaṁ devayānam |
dhāturdyutānātsavituśca viṣṇorā sūryādabharangharmamete || 10.181.03
bṛhaspatirnayatu durgahā tiraḥ punarneṣadaghaśaṁsāya manma |
kṣipadaśastimapa durmatiṁ hannathā karadyajamānāya śaṁ yoḥ || 10.182.01
narāśaṁso no'vatu prayāje śaṁ no astvanuyājo haveṣu |
kṣipadaśastimapa durmatiṁ hannathā karadyajamānāya śaṁ yoḥ || 10.182.02
tapurmūrdhā tapatu rakṣaso ye brahmadviṣaḥ śarave hantavā u |
kṣipadaśastimapa durmatiṁ hannathā karadyajamānāya śaṁ yoḥ || 10.182.03
apaśyaṁ tvā manasā cekitānaṁ tapaso jātaṁ tapaso vibhūtam |
iha prajāmiha rayiṁ rarāṇaḥ pra jāyasva prajayā putrakāma || 10.183.01
apaśyaṁ tvā manasā dīdhyānāṁ svāyāṁ tanū ṛtvye nādhamānām |
upa māmuccā yuvatirbabhūyāḥ pra jāyasva prajayā putrakāme || 10.183.02
ahaṁ garbhamadadhāmoṣadhīṣvahaṁ viśveṣu bhuvaneṣvantaḥ |
ahaṁ prajā ajanayaṁ pṛthivyāmahaṁ janibhyo aparīṣu putrān || 10.183.03
viṣṇuryoniṁ kalpayatu tvaṣṭā rūpāṇi piṁśatu |
ā siñcatu prajāpatirdhātā garbhaṁ dadhātu te || 10.184.01
garbhaṁ dhehi sinīvāli garbhaṁ dhehi sarasvati |
garbhaṁ te aśvinau devāvā dhattāṁ puṣkarasrajā || 10.184.02
hiraṇyayī araṇī yaṁ nirmanthato aśvinā |
taṁ te garbhaṁ havāmahe daśame māsi sūtave || 10.184.03
mahi trīṇāmavo'stu dyukṣaṁ mitrasyāryamṇaḥ |
durādharṣaṁ varuṇasya || 10.185.01
nahi teṣāmamā cana nādhvasu vāraṇeṣu |
īśe ripuraghaśaṁsaḥ || 10.185.02
yasmai putrāso aditeḥ pra jīvase martyāya |
jyotiryacchantyajasram || 10.185.03
vāta ā vātu bheṣajaṁ śambhu mayobhu no hṛde |
pra ṇa āyūṁṣi tāriṣat || 10.186.01
uta vāta pitāsi na uta bhrātota naḥ sakhā |
sa no jīvātave kṛdhi || 10.186.02
yadado vāta te gṛhe'mṛtasya nidhirhitaḥ |
tato no dehi jīvase || 10.186.03
prāgnaye vācamīraya vṛṣabhāya kṣitīnām |
sa naḥ parṣadati dviṣaḥ || 10.187.01
yaḥ parasyāḥ parāvatastiro dhanvātirocate |
sa naḥ parṣadati dviṣaḥ || 10.187.02
yo rakṣāṁsi nijūrvati vṛṣā śukreṇa śociṣā |
sa naḥ parṣadati dviṣaḥ || 10.187.03
yo viśvābhi vipaśyati bhuvanā saṁ ca paśyati |
sa naḥ parṣadati dviṣaḥ || 10.187.04
yo asya pāre rajasaḥ śukro agnirajāyata |
sa naḥ parṣadati dviṣaḥ || 10.187.05
pra nūnaṁ jātavedasamaśvaṁ hinota vājinam |
idaṁ no barhirāsade || 10.188.01
asya pra jātavedaso vipravīrasya mīḻhuṣaḥ |
mahīmiyarmi suṣṭutim || 10.188.02
yā ruco jātavedaso devatrā havyavāhanīḥ |
tābhirno yajñaminvatu || 10.188.03
āyaṁ gauḥ pṛśnirakramīdasadanmātaraṁ puraḥ |
pitaraṁ ca prayansvaḥ || 10.189.01
antaścarati rocanāsya prāṇādapānatī |
vyakhyanmahiṣo divam || 10.189.02
triṁśaddhāma vi rājati vākpataṁgāya dhīyate |
prati vastoraha dyubhiḥ || 10.189.03
ṛtaṁ ca satyaṁ cābhīddhāttapaso'dhyajāyata |
tato rātryajāyata tataḥ samudro arṇavaḥ || 10.190.01
samudrādarṇavādadhi saṁvatsaro ajāyata |
ahorātrāṇi vidadhadviśvasya miṣato vaśī || 10.190.02
sūryācandramasau dhātā yathāpūrvamakalpayat |
divaṁ ca pṛthivīṁ cāntarikṣamatho svaḥ || 10.190.03
saṁsamidyuvase vṛṣannagne viśvānyarya ā |
iḻaspade samidhyase sa no vasūnyā bhara || 10.191.01
saṁ gacchadhvaṁ saṁ vadadhvaṁ saṁ vo manāṁsi jānatām |
devā bhāgaṁ yathā pūrve saṁjānānā upāsate || 10.191.02
samāno mantraḥ samitiḥ samānī samānaṁ manaḥ saha cittameṣām |
samānaṁ mantramabhi mantraye vaḥ samānena vo haviṣā juhomi || 10.191.03
samānī va ākūtiḥ samānā hṛdayāni vaḥ |
samānamastu vo mano yathā vaḥ susahāsati || 10.191.04
Last updated July 2, 2013
Special mention : Initial processing and help by Avinash and Shashi Sathaye,
Avinash Chopde, Shree Devi Kumar, Sunder Hattangadi, John Gardner.
Reprocessed from Original in final form by Detlef Eichler with additional corrections.
See Detlef's site http://www.detlef108.de/Rigveda.htm
for other details and formats.
The text is shown without accents (Anudattas, dependent Svaritas,
and independent Svaritas including Kampas). Words are connected (agnimILe).
Ch is doubled as in gachChati according to the rules of Rigveda-Pratishakhya.
At the end of a word m is replaced by Anusvara M if the initial letter of the
following word is a labial stop consonant (p, ph, b, bh, m).
Visarga H before sh, Sh or s followed by a voiceless consonant has been restored.
Source : The Aufrecht/van Nooten/Holland (Samhita) version
of the Rigveda (http://www.people.fas.harvard.edu/~witzel/onlineRV.htm).
In this text accented vowels have Udatta or 'independent Svarita' markers.
Kampas are not shown. Words are separated (agnim ILe).
Ch is not doubled as in gaChati. At the end of a word we find m before
a following labial stop consonant (p, ph, b, bh, m).
Visarga H before sh, Sh or s followed by a voiceless consonant has
been dropped according to a rule of Rigveda-Pratishakhya.
Send corrections to : detlefeichler@googlemail.com, sanskrit@cheerful.com
The text is to be used for personal studies and research only.
Any use for commercial purpose is prohibited as a `gentleman's' agreement.