धूम
ध्यान करते समय जब ज्ञानाग्नि का प्रज्वलन होता है तो वह प्राणमय और मनोमय कोश में अस्पष्ट, ज्योतिविहीन सा होता है, धुआं सा दिखाई देता है । - फतहसिंह
संदर्भ
*त्वे॒षस्ते॑ धू॒म ऊ॑र्णोतु दि॒वि षंच्छु॒क्र आत॑तः। सूरो॒ न हि द्यु॒ता त्वं कृ॒पा पा॑वक॒ रोच॑से॥ - शौ.अ. १८.४.५९
*तस्य समासृप्तस्य भीतस्य (वृत्रस्य) यत्र व्यार्ध्यत ततो धूमोऽसृज्यत- मै.सं. 3.9.5( तु. काठ.सं. 26.8
*दिव्यं सुपर्णं वयसा बृहन्तम् इति दिव्यो वाऽएष (अग्निः) सुपर्णो वयसो बृहन्धूमेन – मा.श. 9.4.4.3
*धूमो वाऽअस्य (अग्नेः) श्रवो वयः स ह्येनममुष्मिँल्लोके (श्रावयति) – मा.श. 7.3.1.29
*पृथुं तिरश्चा वयसा बृहन्तम् इति पृथुर्वाऽएष (अग्निः) तिर्यङ् वयसो बृहन्धूमेन। - मा.श. 6.3.3.19
*स यत् (मृतं शरीरम्) धुनोति तस्माद् धुनः। धुनो ह वै नामैषः। तं धूम इति परोक्षमाचक्षते परोक्षेणैव। - जै.ब्रा. 1.49
*यो धूम्रस्ताम्रधूम्रः (ऋषभः) स प्रजापतिः – मै.सं. 4.2.14
*धूम्रा आन्तरिक्षाः (पशवः) – मै.सं. 3.13.11
*आश्विनं धूम्रमालभते – तै.सं. 1.8.21.2, तै.ब्रा. 1.8.5.6
*आश्विनं धूम्रमालभेत यो दुर्ब्राह्मणः सोमं पिपासेत् – तै.सं. 2.1.10.1
*खं च धूंश्च – आप.श्रौ.सू. 4.4.4