कैलासवर्णनम् ३
(कैलासशैले स्कन्दगोपुरवर्णनम् ३)
स्कन्दः -
शृणुध्वं ब्रह्मविष्ण्वाद्या जैगीषव्य गणोत्तमाः ।
तत्रान्तरेऽस्ति प्राकारो गोमेदमणिकल्पितः ॥ १॥
गोमेदगोपुरश्चैव चतुर्दिक्षु विराजितः ।
चतुर्दिक्षु गोपुराणि लक्षमानेन सत्तमाः ॥ २॥
वेदिकापट्टिकाभिश्च तोरणालङ्कृतानि हि ।
राजत्कुम्भपताकाग्रैर्वृषभैस्तन्मणिप्रभैः ॥ ३॥
रुद्रावताररचितैर्गवाक्षैस्स्फाटिकैरपि ।
कुमुदैर्व्यालिपीठैश्च दैवगोष्ठ युतान्यपि ॥ ४॥
मण्डपावलिसङ्कॢप्तैस्सहस्रायुतशो गणैः ।
मणिकाञ्चनचित्रैश्च मुक्तावितततोरणैः ॥ ५॥
सरोभिस्सागराकारै रत्नसोपानमण्डितैः ।
तत्प्रान्तमण्डपवरैस्सहस्रस्तम्भशोभितैः ॥ ६॥
सरोमध्यमणिभ्राजन्मण्टपैरुच्छितैरपि ।
तत्रान्तरे तु प्राकारे गोपुरान्तरदक्षिणे ॥ ७॥
तत्र मत्सदनं दिव्यं नानारत्नचितं शुभम् ।
लक्षस्तम्भयुतं सौधं नवरत्नाग्रशृङ्गकम् ॥ ८॥
तत्सालभञ्जिकानिर्यद्रनकान्तिविभासितम् ।
(तमस्स्तोमतिरस्कारीतिकान्तिविभासितम् ।)
तेतः पञ्चादंशुमद्भिर्मणिभिः कृतशेखरं ॥ ९॥
गवाक्षितं विचित्रैश्च नवरत्नप्रभाधिकम् ।
हरिन्मणिकृतैश्चैव मयूरवरकुक्कुटैः ॥ १०॥
शोभितैर्मण्टपाग्रैश्च वरप्रासादतोरणैः ।
प्राकारैस्सुन्दरतरैर्गोपुरावलिभासुरैः ॥ ११॥
मणिद्वारकवाटैश्च शातकुम्भशलाककैः ।
धूपामोदयुतापाररम्योद्दामसुगन्धितम् ॥ १२॥
मणिदीपप्रभाभासिरञ्जिताखिलदिक्तटम् ।
तत्र दिव्यसुमामोदि वनं चैत्ररथाधिकम् ॥ १३॥
मण्यालवालकलितरत्नवेदित्विषाततम् ।
नानादेवद्रुमापारवल्लीगुच्छविराजितम् ॥ १४॥
कौमारनाम तत्रास्ति सरश्चोत्फुल्लपङ्कजम् ।
मणिसोपानपालीभिस्तत्प्रान्तमणिमण्डपैः ॥ १५॥
क्रीडामृगैश्शुकैश्चापि मणिपञ्जरशारिकैः ।
तत्र तत्सौधमध्यस्थं मम सौधवराश्रयम् ॥ १६॥
सिह्मासनं रत्नकॢप्तं पञ्चयोजनविस्तृतम् ।
तत्राहं सेवितो वीरैर्नवलक्षैरुदायुधैः ॥ १७॥
सिह्मसंहननैर्वीरैः कौमारैरुद्यदायुधैः ।
मत्तद्विपकराकारबाहुभिश्शक्तिसंयुतैः ॥ १८॥
वीरबाहुप्रभृतिभिः पुष्पवस्त्राङ्गलेपनैः ।
छत्रचामरहस्तैश्चाप्यासेऽहं सेवितस्तदा ॥ १९॥
महार्हवसनोपेतो नवरत्नविभूषणः ।
षड्वक्त्रमुकुटोद्भासि रत्नकुण्डलकाङ्गदः ॥ २०॥
रत्नाङ्गुलीयविलसत्तलाङ्गुलिपदाम्बुजः ।
मणिमाणिक्यमञ्जीररणन्नूपुरमेखलः ॥ २१॥
देववल्या सेनया चापीन्द्राद्यैरपि सेवितः ।
षड्भिश्च वदनैर्देवं स्तुवन्द्वादशलोचनैः ॥ २२॥
पश्यन्लिङ्गं (पश्यँलिङ्गं) हि कैलासे कौमारेश्वरमीश्वरम् ।
हीरसारमहाधाराप्रकारे दक्षिणे स्थितः ॥ २३॥
तन्नीलगोपुरोत्तुङ्गनीलधारातता दिशः ।
रुद्रावतारक्रीडादितलशोभैकभासुरम् ॥ २४॥
राजल्ललामवृषभं शम्भोः कैलासगोपुरम् ।
पञ्चलक्षप्रमाणेन कल्पितं विस्तरायतम् ॥ २५॥
दक्षिणे गोपुरप्रान्ते शम्भोः प्राकारमध्यमे ।
तत्कौमारपुरं मेऽद्य नानासौधविराजितं ॥ २६॥
कौमारैर्मद्गणश्रेष्ठैर्मया च परिपालितम् ।
तत्र मत्पुरमध्यस्थं कौमारेशस्य गोपुरम् ॥ २७॥
नवरत्नप्रभाभास्वत्प्राकाराट्टालसुन्दरम् ।
गर्भागारमहाकान्तिधगद्धगितदिङ्मुखम् ॥ २८॥
मणिकुम्भोद्यतशिखावलीढगगनाङ्कणम् ।
ममेष्टलिङ्गन्तत्रैव देवदेवस्य शूलिनः ॥ २९॥
त्रिकालं तत्र तल्लिङ्गं पूजयामि गणैर्वृतः ।
धूपैदीम्पैश्च नैवेद्यैः पञ्चामृतनिषेचनैः ॥ ३०॥
वीणावेणमृदङ्गादिशङ्खकाहलनिस्वनैः ।
मधुरोद्दामगीतैश्च कौमारीणाञ्च नर्तनैः ॥ ३१॥
हावभावमनोहारितौर्यत्रिकमनोहरैः ।
षड्वक्त्रभालकलित त्रिपुण्ड्रतिलकोज्वलः ॥ ३२॥
भस्मरुद्राक्षवलयसरावलिविभूषितः ।
षडक्त्रपङ्कजस्यन्दिसुधासममहारसैः ॥ ३३॥
॥ इति शिवरहस्यान्तर्गते माहेश्वराख्ये कैलासशैले स्कन्दगोपुरवर्णनम् ॥
- ॥ श्रीशिवरहस्यम् । माहेश्वराख्यः प्रथमांशः । अध्यायः २३ - कैलासवर्णने स्कन्दकृतस्तुतिः । १-३३॥
- .. shrIshivarahasyam . mAheshvarAkhyaH prathamAMshaH . adhyAyaH 23 - kailAsavarNane skandakRRitastutiH . 1-33..
Notes:
Skanda स्कन्द describes to Jaigīṣavya जैगीषव्य, about His residence towards the Southern region of Mount Kailāsa कैलास शैल, that has predominance of Hessonite - viz. Gomedamaṇi गोमेदमणि; and mentions about the Kaumāreśvaramīśvaraṃ Śivaliṅga कौमारेश्वरमीश्वरं शिवलिङ्ग that He worships there.
Śivarahasyam Aṃśaḥ-1 (Māheśvarākhya) शिवरहस्यम् अंशः-१ (माहेश्वराख्य) has several descriptions about Mount Kailāsa कैलास शैल and Śiva शिव. Selected verses from some of the chapters are presented here.
Encoded and proofread by Ruma Dewan