श्रीगौराङ्गलीलास्मरणमङ्गलस्तोत्रम्
राहु-ग्रस्ते जड-शशधरे फाल्गुणे पूर्णिमायां
गौडे शके मनु-शतं इते सप्त-वर्षाधिके यः ।
मायापुर्यां समजनि शची-गर्भ-सिन्धौ प्रदोषे
तं चिच्-छक्ति-प्रकटित-तनुं मिश्र-सूनुं स्मरामि ॥ १॥
विश्वम्भर-प्रभु-हरि-द्विज-गौरचन्द्र-
निम्बेश-नाम-निचयः क्रमतो बभूव ।
यस्यार्य-खण्ड-मुकुटोपम-गौड-राष्ट्रे
गौरं स्मरामि सततं कलि-पावनं तम् ॥ २॥
अङ्गी-कुर्वन् निज-सुख-करीं राधिका-भाव-कान्तिं
मिश्रावासे सुललित-वपुर्गौर-वर्णो हरिर्यः ।
पल्ली-स्त्रीणां सुखं अभिदधत्खेलयां आस बाल्ये
वन्दे''हं तं कनक-वपुषं प्राङ्गने रिङ्गमाणम् ॥ ३॥
सर्पाकृतिं स्वाङ्गनं ह्यनन्तं
कृत्वासनं यस्तरसोपविष्टः ।
तत्याज तं चात्म-जनानुरोधाद्
विश्वम्भरं तं प्रणमामि नित्यम् ॥ ४॥
बाल्ये शृण्वन् वद हरिं इति क्रन्दनाद्यो निवृत्त-
स्तस्मात्स्त्रीणां सकल-विषये नाम-गानं तदासीत् ।
मात्रे ज्ञानं विषादं अवदन् मृत्तिका-भक्षणे यो
वन्दे गौरं कलि-मल-हरं नाम-गानाश्रयं तम् ॥ ५॥
पौगण्डादौ द्विज-गण-गृहे चपलं यो वितन्वन्
विद्यारम्भे शिशु-परिवृतो जाह्नवी-स्नान-काले ।
वारि-क्षेपैर्द्विज-कुल-पतीन् चालयां आस सर्वां-
स्तं गौराङ्गं परम-चपलं कौतुकीशं स्मरामि ॥ ६॥
तीर्थ-भ्रामि-द्विज-कुल-मणेर्भक्षयन् पक्वं अन्नं
पश्चात्तं यो विपुल-कृपया ज्ञापयां आस तत्त्वम् ।
स्कन्धारोह-च्छल-बहुतया मोहयां आस चौरौ
वन्दे ``हं तं सुजन-सुखदं दण्डदं दुर्जनानाम् ॥ ७॥
आरुह्य पृष्ठं शिव-भक्त-भिक्षोः
सङ्कीर्त्य रुद्रस्य गुणानुवादम् ।
रेमे महानन्दमयो य ईश-
स्तं भक्त-भक्तं प्रणमामि गौरम् ॥ ८॥
लक्ष्मी-देव्याः प्रणय-विहितं मिष्टं अन्नं गृहीत्वा
तस्यै प्रादाद्वरं अति-शुभं चित्त-सन्तोषणं यः ।
मस्याश्चिह्नैर्निज-परिजनान् तोषयां आस यश्च
तं गौराङ्गं परम-रसिकं चित्त-चौरं स्मरामि ॥ ९॥
उच्छिष्ट-भाण्डेषु वसन् वराङ्गो
मात्रे ददौ ज्ञानं अनुत्तमं यः ।
अद्वैत-वीथी-पथिकैरुपास्यं
तं गौरचन्द्रं प्रणमामि नित्यम् ॥ १०॥
दृष्ट्वा तु मातुः कदनं स्व-लोष्ट्रै-
स्तस्यै ददौ द्वे सित-नारिकेले ।
वात्सल्य-भक्त्या सहसा शिशुर्य-
स्तं मातृ-भक्तं प्रणमामि नित्यम् ॥ ११॥
सन्न्यासार्थं गतवति गृहादग्रजे विश्वरूपे
मिष्टालापैर्व्यथित-जनकं तोषयां आस तूर्णम् ।
मातुः शोकं पितरि विगते सान्त्वयां आस यश्च
तं गौराङ्गं परम-सुखदं मातृ-भक्तं स्मरामि ॥ १२॥
लक्ष्मी-देवीं प्रणय-विधिना वल्लभाचार्य-कन्यां
अङ्गी-कुर्वन् गृह-मख-परः पूर्व-देशं जगाम ।
विद्यालापैर्बहु-धनं अथो प्राप यः शास्त्र-वृत्ति-
स्तं गौराङ्गं गृह-पति-वरं धर्म-मूर्तिं स्मरामि ॥ १३॥
वाराणस्यां सुजन-तपनं सङ्गमय्य स्व-देशं
लब्ध्वा लक्ष्मी-विरह-वशतः शोक-तप्तां प्रसूतिम् ।
तत्त्वालापैः सुखद-वचनैः सान्त्वयां आस यो वै
तं गौराङ्गं विरति-सुखदं शान्त-मूर्तिं स्मरामि ॥ १४॥
मातुर्वाक्यात्परिणय-विधौ प्राप विष्णुप्रियां यो
गङ्गा-तीरे परिकर-जनैर्दिग्-जितो दर्प-हारी ।
रेमे विद्वज्-जन-कुल-मणिः श्री-नवद्वीप-चन्द्रो
वन्दे ``हं तं सकल-विषये सिंहं अध्यापकानाम् ॥ १५॥
विद्या-विलासैर्नव-खण्ड-मध्येसर्वान् द्विजान् यो विरराज जित्वा ।
स्मार्तांश्च नैयायिक-तन्त्रिकांश्च
तं ज्ञान-रूपं प्रणमामि गौरम् ॥ १६॥
विप्र-पादोदकं पीत्वा यो बभूव गतामयः ।
वर्णाश्रमाचार-पालं तं स्मरामि महाप्रभुम् ॥ १७॥
प्रेत-क्षेत्रे द्विज-परिवृतः सर्व-देव-प्रणम्यो
मन्त्रं लेभे निज-गुरु-पुरी-वक्त्रतो यो दशार्णम् ।
गौडं लब्ध्वा स्वं अति-विकृति-च्छद्मनोवाच तत्त्वं
तं गौराङ्गं नव-रस-परं भक्त-मूर्तिं स्मरामि ॥ १८॥
भक्त्य्-आलापैर्निरवधि तदाद्वैत-मुख्या महान्तः
प्राप्ता यस्याश्रयं अतिशयं कीर्तनाद्यैर्मुरारेः ।
नित्यानन्दोदय-घटनया यो बभूवेश-चेष्टो
वन्दे गौरं नयन-सुखदं दक्षिनं सद्-भूजं तम् ॥ १९॥
यः कोल-रूप-धृगहो वरणीय-मूर्ति-
र्गुप्ते कृपां च महतीं सहसा चकार ।
तं व्यास-पूजन-विधौ बलदेव-भावान्
माध्वीक-याचन-परं परमं स्मरामि ॥ २०॥
अद्वैत-चन्द्र-विभुना सगणेन भक्त्या
नित्यं च कृष्ण-मनुना परिपूज्यते यः ।
श्रीवास-मन्दिर-निधिं परिपूर्ण-तत्त्वं
तं श्रीधरादि-महतां शरणं स्मरामि ॥ २१॥
श्रीवास-पाल्यं यवनं विशोध्य
चक्रे सुभक्तं स्व-गुणं प्रदर्श्य ।
प्रेम्णा सुमत्तो विषयाद्विरक्तो
यस्तं प्रभुं गौर-विधुं स्मरामि ॥ २२॥
श्री-राम-रूप-धृगहो भिषज मुरारेः
श्रुत्वा स्तवं रघुपतेर्मुदं आप यो वै ।
चक्रे कुसङ्ग-रहितं कृपया मुकुन्दं
तं शुद्ध-भक्ति-रसद-प्रवरं स्मरामि ॥ २३॥
अज्ञापयच्च भगवान् अवधूत-दासौ
दानाय गोकुल-पतेर्नगरेषु नाम्नाम् ।
सर्वत्र जीव-निचयेषु परावरेषु
यस्तं स्मरामि पुरुषं करुनावतारम् ॥ २४॥
योऽद्वैत-सद्म विचलन् सह चाग्रजेन
सन्न्यास-धर्म-रहितं ध्वजिनं सुरापम् ।
तत्त्वं विशुद्धं अवदल्ललिताख्य-पुर्यां
तं शुद्ध-भक्ति-निलयं शिवदं स्मरामि ॥ २५॥
योऽद्वैत-वाद-शठताश्रित-देशिकस्य
पृष्ठं व्यताडयदहो सहसा हरिर्यः ।
प्रेम्णापि भक्ति-पथगं च चकार तं तं
माया-हरं सुविमलं सततं स्मरामि ॥ २६॥
श्री-रूप-धृग्भजन-सागर-मग्न-नृभ्यो
यश्चन्द्रशेखर-गृहे प्रददौ स्व-दुग्धम् ।
स्वां दर्शयन् विजयं उद्धरति स्व-भूतिं
तं सर्व-शक्ति-विभवाश्रयणं स्मरामि ॥ २७॥
निद्रा-त्यागः स्नपनं अशनं गोद्रुमादौ विहारो
ग्रामे ग्रामे विचरणं अहो कीर्तनं चाल्प-निद्रा ।
यामे यामे क्रम-नियमतो यस्य भक्तैर्बभूवु-
स्तं गौराङ्गं भजन-सुखदं ह्यष्ट-यामं स्मरामि ॥ २८॥
यो वै सङ्कीर्तन-परिकरैः श्रीनिवासादि-सङ्घै-
स्तत्रत्यानां पतित-जगदानन्द-मुख्य-द्विजानाम् ।
दुर्वृत्तानां हृदय-विवरं प्रेम-पूर्णं चकार
तं गौराङ्गं पतित-शरणं प्रेम-सिन्धुं स्मरामि ॥ २९॥
भावावेशैर्निखिल-सुजनान् शिक्षयां आस भक्तिं
तेषां दोषान् सदय-हृदयो मार्जयां आस साक्षात् ।
भक्ति-व्याख्यां सुजन-समितौ यो मुकुन्दश्चकार
तं गौराङ्गं स्वजन-कलुष-क्षान्ति-मूर्तिं स्मरामि ॥ ३०॥
यो वै सङ्कीर्तन-सुख-रिपुं चान्दकाजीं विमुच्य
लास्योल्लासैर्नगर-निचये कृष्ण-गीतं चकार ।
वारं वारं कलि-गद-हरं श्री-नवद्वीप-धाम्नि
तं गौराङ्ग्तं नतन-विवसं दिर्घ-बहुं स्मरामि ॥ ३१॥
गङ्गादासो मुररिपु-भिषक्श्रीधरः शुक्ल-वस्त्रः
सर्वे यस्य प्रणति-निरताः प्रेम-पूर्णा बभूवुः ।
यस्योच्छिष्टाशन-सुरतिक श्रील-नारायणी चतं
गौराङ्गं परम-पुरुषं दिव्य-मूर्तिं स्मरामि ॥ ३२॥
श्रीवासस्य प्रणय-विवशस्तस्य सूनोर्गतासो-
र्वक्त्रात्तत्त्वं परम-शुभदं श्रावयां आस तस्मै ।
तद्-दासेभ्योऽपि शुभ-मतिं दत्तवान् यः परात्मा
वन्दे गौरं कुहक-रहितं जीव-निस्तारकं तम् ॥ ३३॥
गोपी-भावात्परम-विवशो दण्ड-हस्तः परेशो
वादासक्तान् अति-जड-मतींस्ताडयां आस मूढान् ।
तस्मात् ते यत्-प्रतिभटतया वैर-भावान् अतन्वन्
तं गौराङ्गं विमुख-कदने दिव्य-सिंहं स्मरामि ॥ ३४॥
तेषां पाप-प्रशमन-मतिः कण्टके माघ-मासे
लोकेशाक्षि-प्रम-वयसि यः केशवान् न्यास-लिङ्गम् ।
लेभे लोके परम-विदुषां पूजनीयो वरेण्य-
स्तं चैतन्यं कच-विरहितं दण्ड-हस्तं स्मरामि ॥ ३५॥
त्यक्त्वा गेहं स्वजन-सहितं श्री-नवद्वीप-भूमौ
नित्यानन्द-प्रणय-वशगः कृष्ण-चैतन्य-चन्द्रः ।
भ्रामं भ्रामं नगरं अगमच्छान्ति-पूर्वं पुरं य-
स्तं गौराङ्गं व्रज-जिगमिषाविष्ट-मूर्तिं स्मरामि ॥ ३६॥
तत्राणीता त्वजित-जननी हर्ष-शोकाकुला सा
भिक्षां दत्त्वा कतिपय-दिवा पालयां आस सूनुम् ।
भक्त्या यस्तद्-विधिं अनुसरन् क्षेत्र-यात्रां चकार
तं गौराङ्गं भ्रमण-कुशलं न्यासि-राजं स्मरामि ॥ ३७॥
नित्यानन्दो विबुध-जगदानन्द-दामोदरौ च
लीला-गाने परम-निपुणो दत्त-सूनुर्मुकुन्दः ।
एते भक्ताश्चरण-मधुपा येन सार्धं प्रचेलु-
स्तं गौराङ्गं प्रणत-पटल-प्रेष्ठ-मूर्तिं स्मरामि ॥ ३८॥
त्यक्त्वा गङ्गा-तट-जन-पदांश्चाम्बु-लिङ्गं महेशं
ओढ्रे देशे रमण-विपिने क्षीर-चौरं च वीक्ष्य ।
श्री-गोपालं कटक-नगरे यो ददर्शात्म-रूपं
तं गौराङ्गं स्व-भजन-परं भक्त-मूर्तिं स्मरामि ॥ ३९॥
एकाम्राख्ये पशुपति-वने रुद्र-लिङ्गं प्रणम्य
यातः कपोटक-शिव-पुरं स्वस्य दण्डं विहाय ।
नित्यानन्दस्तु तद्-अवसरे यस्य दण्डं बभञ्ज
तं गौराङ्गं कपट-मनुजं भक्त-भक्तं स्मरामि ॥ ४०॥
भग्ने दण्डे कपट-कुपितस्तान् विहाय स्व-वर्गान्
एको नीलाचल-पति-पुरं प्राप्य तूर्णं प्रभुर्यः ।
भावावेशं परमं अगमत् कृष्ण-रूपं विलोक्य
तं गौराङ्गं पुरट-वपुषं न्यस्त-दण्डं स्मरामि ॥ ४१॥
भावास्वाद-प्रकट-समये सार्वभौमस्य सेवा
तस्यानर्थान् प्रकृति-विपुलान् नाशयां आस सर्वान् ।
तस्माद्यस्य प्रबल-कृपया वैष्णवोऽभूत् स चापि
तं वेदार्थ-प्रचरण-विधौ तत्त्व-मूर्तिं स्मरामि ॥ ४२॥
तत्रोषित्वा कतिपय-दिवा दक्षिणात्यं जगाम
कूर्म-क्षेत्रे गद-विरहितं वासुदेवं चकार ।
रामानन्दे विजय-नगरे प्रेम-सिन्धुं ददौ य-
स्तं गौराङ्गं जन-सुख-करं तीर्थ-मूर्तिं स्मरामि ॥ ४३॥
देशे देशे सुजन-निचये प्रेम विस्तारयन् यो
रङ्ग-क्षेत्रे कतिपय-दिवा भट्ट-पल्यां अवात्सीत् ।
भट्टाचार्यान् परम-कृपया कृष्ण-भक्तांश्चकार
तं गोपालालय-सुख-निधिं गौर-मूर्तिं स्मरामि ॥ ४४॥
बौद्धान् जैनान् भजन-रहितान् तत्त्व-वादाहतांश्च
मायावाद-ह्रद-निपतितान् शुद्ध-भक्ति-प्रचारैः ।
सर्वांश्चैतन् भजन-कुशलान् यश्चकारात्म-शक्त्या
वन्देऽहं तं बहु-मत-धियं पावनं गौरचन्द्रम् ॥ ४५॥
दत्त्वानन्दं कलि-मल-हरं दक्षिणात्येभ्य ईशो
नीत्वा ग्रन्थौ भजन-विषयौ कृष्ण-दासेन सार्धम् ।
अलालेशालय-पथ-गतो नील-शैलं ययौ य-
स्तं गौराङ्गं प्रमुदित-मतिं भक्त-पालं स्मरामि ॥ ४६॥
कशीमिश्र-द्विज-वर-गृहे शुद्ध-चामीकराभो
वासं चक्रे स्वजन-निकरैर्यः स्वरूप-प्रधानैः ।
नामानन्दं सकल-समये सर्व-जीवाय योऽदात्
तं गौराङ्गं स्वजन-सहितं फुल्ल-मूर्तिं स्मरामि ॥ ४७॥
नीलागेशे रथं अधिगते वैष्णवैर्यस्तद्-अग्रे
नृत्यन् गायन् हरि-गुण-गानं प्लावयां आस सर्वान् ।
प्रेम्णौढीयान् गजपति-मुखान् सेवकान् शुद्ध-भक्तां-
स्तं गौराङ्गं स्व-सुख-जलधिं भाव-मूर्तिं स्मरामि ॥ ४८॥
ओढ्र-देशाद्ययौ गौडं सीमायां उत्कलस्य यः ।
हित्वौढ्र-पार्षदान् देवस्तं स्मरामि शचीसुतम् ॥ ४९॥
श्रीवासं वासुदेवं च राघवं स्व-स्व-मन्दिरे ।
दृष्ट्वा शान्तिपुरं यातो यस्तं गौरं स्मराम्यहम् ॥ ५०॥
श्री-विद्यानगरे गच्छन् विद्यावाचस्पतेर्गृहम् ।
कुलियायां१ नवद्वीपे ययौ यस्तं अहं भजे ॥ ५१॥
विद्या-रूपोद्भव-धन-जनैर्या न लभ्या नरेण
तं चैतन्य-प्रभुवर-कृपां दैन्य-भावादवाप ।
देवानन्दः कुलिया-नागरे यस्य भक्तान् प्रपूज्य
वन्दे गौरं विमद-विदुषां शुद्ध-भक्त्य्-एक-लभ्यम् ॥ ५२॥
वृन्दारण्येक्षण-कपटतो गौड-देशे प्रसूतिं
दृष्ट्वा स्नेहाद्यवन-कवलात् साग्रजं रूपं एव ।
उद्धृत्यौढ्रं पुनरपि ययौ यः स्वतन्त्रः परात्मा
तं गौराङ्गं स्वजन-तरणे हस्त-चित्तं स्मरामि ॥ ५३॥
सङ्गं हित्वा बहु-विध-नृणां भद्रं एकं गृहीत्वा
यात्रां वृन्दावन-दृढ-मतिर्यश्चकारात्म-तन्त्रः ।
ऋक्ष-व्याघ्र-प्रभृतिक-पशून् मादयित्वात्म-शक्त्या
तं स्वानन्दैः पसु-मति-हरं गौरचन्द्रं स्मरामि ॥ ५४॥
वृन्दारण्ये गिरि-वर-नदी-ग्राम-राजीर्विलोक्य
पूर्व-क्रीडा-स्मरण-विवशो भाव-पुञ्जैर्मुमोह ।
तस्माद्भद्रो व्रज-विपिनतश्चालयां आस यं च
तं गौराङ्गं निज-जन-वशं दीन-मूर्तिं स्मरामि ॥ ५५॥
भावावेशं पथि परं अहो वीक्ष्य तं भाग्यवन्तो
म्लेच्छाः केचिच्छुभ-मति-बलाल्लेभिरे यत्-प्रसादम् ।
भक्तास्ते च प्रणय-वशगा यत्-प्रसादाद्बभूवु-
स्तं गौराङ्गं जनि-मल-हरं शुद्ध-मूर्तिं स्मरामि ॥ ५६॥
पुण्ये गङ्गा-तपन-तनया-सङ्गमे तीर्थ-वर्ये
रूपं विद्यां पर-रस-मयीं सिक्षयां आस यो वै ।
प्रेमाणं गोकुल-पति-गतं वल्लभाख्यं बुधं च
तं गौराङ्गं रस-गुरु-मणिं शास्त्र-मूर्तिं स्मरामि ॥ ५७॥
काशी-क्षेत्रे रस-विरहितान् केवलाद्वैत-पक्षान्
प्रेम्णाप्लाव्य स्वजन-कृपया यस्तु रूपाग्रजाय ।
विष्णोर्भक्ति-स्मृति-विरचने साधु शक्तिं व्यतारीद्
वन्दे गौरं भजन-विषये साधकानां गुरुं तम् ॥ ५८॥
धिग्गौराङ्गम्-प्रणति-रहितान् शुष्क-तर्कादि-दग्धान्
इत्येवं वै प्रचुर-वचनं शाङ्कराणां बभूव ।
न्यासीशानां सदसि महतां यस्य पूजा तदाभूत्
तं गौराङ्गं स्व-सुख-मथनानन्द-मूर्तिं स्मरामि ॥ ५९॥
प्राप्य क्षेत्रं पुनरपि हरिर्भक्त-वर्गांस्तुतोष
रामानन्द-प्रमुख-सुजनान् सार्वभौमादिकान् यः ।
प्रेमालापैर्हरि-रस-परैर्यापयां आस वर्षां-
स्तं गौराङ्गं हरि-रस-कथास्वाद-पूर्णं स्मरामि ॥ ६०॥
यत् पादाब्जं विधि-शिव-नुतं वीक्षितुं ते महान्तो
वर्षे वर्षे रथ-परिगतौ गौड-देशात् समेत्य ।
प्रीतिं लब्ध्वा मनसि महतीं ओढ्र-देशात् समीयु-
र्गौडियानां परम-सुहृदं तं यतीन्द्रं स्मरामि ॥ ६१॥
निर्विण्णानां विपुल-पतनं स्त्रीषु सम्भाषणं यत्
तत्-तद्-दोषात् स्व-मत-चरकारक्षणार्थं य ईशः ।
दोषात् क्षुद्रादपि लघु-हरिं वर्जयित्वा मुमोद
तं गौराङ्गं विमल-चरितं साधु-मूर्तिं स्मरामि ॥ ६२॥
दैवाधीनान्वय-जनिमतां तत्त्व-बुद्धि-प्रभावाद्
आचार्यत्वं भवति यदिदं तत्त्वं एकं सुगूढम् ।
प्रद्युम्नाय प्रचुर-कृपया ज्ञापयां आस यस्तत्
तं गौराङ्गं गुण-मधुकरं जाड्य-शून्यं स्मरामि ॥ ६३॥
वात्सल्येन स्व-भजन-वशाद्दास-गोस्वामिनं य-
स्तत्त्व-ज्ञानं भजन-विषये शिक्षयां आस साक्षात् ।
सिन्धोस्तीरे चरम-समये स्थापयां आस दासं
तं गौराङ्गं स्व-चरण-जुषां बन्धु-मूर्तिं स्मरामि ॥ ६४॥
पुरीं रामाख्यं यो गुरु-जन-कथा-निन्दन-परं
सदोपेक्ष्य भ्रान्तं कलि-कलुष-कूपे गतं इह ।
अमोघं स्वीचक्रे परिजन-कृपा-लेश-बलतः
शची-सूनुः शश्वत्-स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ६५॥
सनातनं कन्दु-रस-प्रपीडितं
स्पर्शेन शुद्धं कृपया चकार यः ।
स्व-नाश-बुद्धिं परिशोधयन्न् अहो
स्मरामि गौरं नवखण्ड-नागरम् ॥ ६६॥
गोपीनाथं नरपति-बलाद्यो ररक्षात्म-तन्त्रो
रामानन्दानुज-निज-जनं शिक्षयन् धर्म-तत्त्वम् ।
पापैर्लब्धं धनं इति सदा त्याज्यं एव स्व-धर्मात्
तं गौराङ्गं स्वजन-शिवदं भद्र-मूर्तिं स्मरामि ॥ ६७॥
उपायनं राघवतः समादृतं
पुनः पुनः प्राप्तं अपि स्व-देशतः ।
स्व-भक्ततो येन परात् परात्मना
तं एव गौरं सततं स्मराम्यहम् ॥ ६८॥
तैलं नाङ्गी-कृतं येन
सन्न्यास-धर्म-रक्षिणा ।
जगदानन्द-दत्तं च
स्मरामि तं महाप्रभुम् ॥ ६९॥
जगन्नाथागारे गरुड-सदन-स्तम्भ-निकटे
ददर्श श्री-मूर्तिं प्रणय-विवशा कापि जरती ।
समारुह्य स्कन्धं यदमल-हरेस्तुष्ट-मनसः
शचीसूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ७०॥
पुरी-देवे भक्तिं गुरु-चरण-योग्यां सुमधुरां
दयां गोविन्दाख्ये विशद-परिचर्याश्रीत-जने ।
स्वरूपे यः प्रीतिं मधुर-रस-रूपां ह्यकुरुत
शचीसूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ७१॥
दधानः कौपीनं वसनं अरुणं शोभन-मयं
सुवर्णाद्रेः शोभां सकल-सुशरीरे दधदपि ।
जपन् राधा-कृष्णं गलद्-उदक-धाराक्षि-युगलः
शचीसूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ७२॥
मुदा गायन्न् उच्चैर्मधुर-हरि-नामावलिं अहो
नटं मन्दं मन्दं नगर-पथ-गामी सह जनैः ।
वदन् काक्वा रे रे वद हरि-हरीत्य्-अक्षर-युगं
शचीसूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ७३॥
रहस्यं शास्त्राणां यदपरिचितं पूर्व-विदुषां
श्रुतेर्गूढं तत्त्वं दश-परिमितं प्रेम-कलितम् ।
दयालुस्तद्यो''सौ प्रभुरति-कृपाभिः समवद-
च्छची-सूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ७४॥
आम्नायः प्राह तत्त्वं हरिं इह परमं सर्व-शक्तिं रसाब्धिं
तद्-भिन्नांशांश्च जीवान् प्रकृति-कवलितांस्तद्-विमुक्तांश्च भावात् ।
भेदाभेद-प्रकाशं सकलं अपि हरेः साधनं शुद्ध-भक्तिं
साध्यं तत्-प्रीतिं एवेत्युपदिशति हरिर्गौरचन्द्रो भजे तम् ॥ ७५॥
स्वतः सिद्धो वेदो हरि-दयित-वेधः प्रभृतितः
प्रमाणं सत् प्राप्तः प्रमिति-विषयांस्तान् नव-विधान् ।
तथा प्रत्यक्षादि-प्रमिति-सहितं साधयति नो
न युक्तिस्तर्काख्या प्रविशति तथा शक्ति-रहिता ॥ ७६॥
हरिस्त्वेकं तत्त्वं विधि-शिव-सुरेश-प्रणमितो
यदेवेदं ब्रह्म प्रकृति-रहितं तत्-तनु-महः ।
परात्मा सत्यांशो जगदनुगतो विश्व-जनकः
स वै राधा-कान्तो नव-जलद-कान्तिश्चिद्-उदयः ॥ ७७॥
पराख्यायाः शक्तेरपृथगपि स स्वे महिमनि
स्थितो जीवाख्यां स्वां अचिद्-अभिहितां तां त्रिपदिकाम् ।
स्वतन्त्रेच्छः शक्तिं सकल-विषये प्रेरण-परो
विकाराद्यैः शून्यः परम-पुरुषो''सौ विजयते ॥ ७८॥
स वै ह्लादिन्याश्च प्रणय-विकृतेर्ह्लादन-रत-
स्तथा संविच्-छक्ति-प्रकटित-रहो-भाव-रसितः ।
तया श्री-सन्धिन्या कृत-विशद-तद्-धाम-निचये
रसाम्भोधौ मग्नो व्रज-रस-विलासी विजयते ॥ ७९॥
स्फुलिङ्गा ऋद्धाग्नेरिव चिद्-अणवो जीव-निचया
हरेः सूर्यस्येवापृथगपि तु तद्-भेद-विषयाः ।
वशे माया यस्य प्रकृति-पतिरेवेश्वर इह
स जीवो मुक्तो''पि प्रकृति-वश-योग्यः स्व-गुणतः ॥ ८०॥
स्वरूपार्थैर्हीनान् निज-सुख-परान् कृष्ण-विमुखान्
हरेर्माया दण्ड्यान् गुण-निगड-जालैः कलयति ।
तथा स्थूलैर्लिङ्गैर्द्विविध-वरणैः क्लेश-निकरै-
र्महा-कर्मालानैर्नयति पतितान् स्वर्ग-निरयौ ॥ ८१॥
यदा भ्रामं भ्रामं हरि-रस-गलद्-वैष्णव-जनं
कदाचित् सम्पश्यंस्तद्-अनुगमने स्याद्रुचि-युतः ।
तदा कृष्णावृत्त्या त्यजति शनकैर्मायिक-दशां
स्वरूपं बिभ्राणो विमल-रस-भोगं स कुरुते ॥ ८२॥
हरेः शक्तेः सर्वं चिदचिदखिलं स्यात् परिणति-
र्विवर्तं नो सत्यं श्रुति-मत-विरुद्धं कलि-मलम् ।
हरेर्भेदाभेदौ श्रुति-विहित-तत्त्वं सुविमलं
ततः प्रेम्णः सिद्धिर्भवति नितरां नित्य-विषये ॥ ८३॥
श्रुतिः कृष्णाख्यानं स्मरण-नति-पूजा-विधि-गणा-
स्तथा दास्यं सख्यं परिचरणं अप्यात्म-ददनम् ।
नवाङ्गान्येतानीह विधि-गत-भक्तेरनुदिनं
भजन् श्रद्धा-युक्तः सुविमल-रतिं वै स लभते ॥ ८४॥
स्वरूपावस्थाने मधुर-रस-भावोदय इह
व्रजे राधा-कृष्ण-स्वजन-जन-भावं हृदि वहन् ।
परानन्दे प्रीतिं जगद्-अतुल-सम्पत्-सुखं अथो
विलासाख्ये तत्त्वे पर्म-परिचर्यां स लभते ॥ ८५॥
प्रभुः कः को जीवः कथं इदं अचिद्विश्वं इति वा
विचार्यैतान् अर्थान् हरि-भजन-कृच्-छास्त्र-चतुरः ।
अभेदाशां धर्मान् सकलं अपराधं परिहरन्
हरेर्नामानन्दं पिबति हरि-दासो हरि-जनैः ॥ ८६॥
संसेव्य दश-मूलं वै हित्वाविद्या-मयं जनः ।
भाव-पुष्टिं तथा तुष्टिं लभते साधु-सङ्गतः ॥ ८७॥
इति प्रायां शिक्षां चरण-मधुपेभ्यः परिदिशन्
गलन्-नेत्राम्भोभिः स्नपित-निज-दीर्घोज्ज्वल-वपुः ।
परानन्दाकारो जगद्-अतुल-बन्धुर्यति-वरः
शचीसूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ८८॥
गतिर्गौडीयानां अपि सकल-वर्णाश्रम-जुषां
तथा चौढ्रीयाणां अति-सरल-दैन्याश्रित-हृदाम् ।
पुनः पाश्चात्यानां सदय-मनसां तत्त्व-सुधियां
शचीसूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ८९॥
अहो मिश्रागारे स्वपति-विरहोत्कण्ठ-हृदयः
श्लथात् सन्धेर्दैर्घ्यं दधदति-विशालं कर-पदोः ।
क्षितौ धृत्वा देहं विकलित-मतिर्गद्गद-वचाः
शचीसूनुः शश्वत् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ९०॥
गतो बद्ध-द्वारादुपल-गृह-मध्याद्बहिरहो
गवां कालिङ्गानां अपि समतिगच्छन् वृति-गणम् ।
प्रकोष्ठे सङ्कोचाद्बत निपतितः कच्छप इव
शचीसूनुः साक्षात् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ९१॥
व्रजारण्यं स्मृत्वा विरह-विकलान्तर्-विलपितो
मुखं सङ्घृष्यासौ रुधिरं अधिकं तद्दधदहो ।
क्व मे कान्तः कृष्णो वद वद वदेति प्रलपितः
शचीसूनुः साक्षात् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ९२॥
पयोराशेस्तीरे चटक-गिरिराजे सिकतिले
व्रजन् गोष्ठे गोवर्धन-गिरिपतिं लोकितुं अहो ।
गणैः सार्धं गौरो द्रुत-गति-विशिष्टः प्रमुदितः
शचीसूनुः साक्षात् स्मरण-पदवीं गच्छतु स मे ॥ ९३॥
यस्यानुकम्पा सुखदा जनानां
संसार-कूपाद्रघुनाथ-दासम् ।
उद्धृत्य गुञ्जाः शिलया ददौ य-
स्तं गौरचन्द्रं प्रणमामि भक्त्या ॥ ९४॥
सद्-भक्ति-सिद्धान्त-विरुद्ध-वादान्
वैरस्य-भावांश्च बहिर्-मुखानाम् ।
सङ्गं विहायाथ सुभक्त-गोष्ठ्यां
रराज यस्तं प्रणमामि गौरम् ॥ ९५॥
नामानि विष्णोर्बहिरङ्ग-पात्रे
विस्तीर्य लोके कलि-पावनोऽभूत् ।
प्रेमान्तरङ्गाय रसं ददौ य-
स्तं गौरचन्द्रं प्रणमामि भक्त्या ॥ ९६॥
नामापराधं सकलं विनाश्य
चैतन्य-नामाश्रित-मानवानाम् ।
भक्तिं परं यः प्रददौ जनेभ्य-
स्तं गौरचन्द्रं प्रणमामि भक्त्या ॥ ९७॥
इत्थं लीलामय-वर-वपुः कृष्ण-चैतन्य-चन्द्रो
वर्षान् द्वि-द्वादश-परिमितान् क्षेपयां आस गार्ह्ये ।
सन्न्यासे यः सम-परिमितं यापयां आस कालं
वन्दे गौरं सकल-जगतां आश्रमाणां गुरुं तम् ॥ ९८॥
दरिद्रेभ्यो वस्त्रं धनं अपि ददौ यः करुणया
बुभूक्षून् योऽन्नाद्यैरतिथि-निचयांस्तोषं अनयत् ।
तथा विद्या-दानैः सुखं अतिशयं यः समभजत्
स गौराङ्गः शश्वत्स्मरण-पदवीं गच्छतु मम ॥ ९९॥
सन्न्यासस्य प्रथम-समये तीर्थ-यत्र-च्छलेन
वर्षान् यो वै रस-परिमितान् व्याप्य भक्तिं ततान ।
शेषान् अब्दान् वसु-विधु-मितान् क्षेत्र-देशे स्थितो यो
वन्दे तस्य प्रकट-चरितं योगमाया-बलाढ्यम् ॥ १००॥
ह ह कष्टं सकल-जगतां भक्ति-भाजां विशेषं
गोपीनाथालय-परिसरे कीर्तने यः प्रदोषे ।
अप्राकट्यं बत समभजन् मोहयन् भक्त-नेत्रं
वन्दे तस्याप्रकट-चरितं नित्यं अप्राकृतं तम् ॥ १०१॥
भक्त्या ये वै सकल-समये गौर-गाथां इमां नो
गायन्त्युच्चैर्विगलित-हृदः गौर-तीर्थे विशेषान् ।
तेषां तूर्णं द्विज-कुल-मणिः कृष्ण-चैतन्य-चन्द्रः
प्रेमावेशं युगल-भजने यच्छति प्राण-बन्धुः ॥ १०२॥
षट्-ख-वेद-समासेन कार्त्तिके गोद्रुमे प्रभोः ।
गीता भक्तिविनोदेन लिलेयं लोक-पावनी ॥ १०३॥
यत्-प्रेम-माधुर्य-विलास-रागान्
नन्दात्मजो गौड-विहारं आप ।
तस्यै विचित्रा वृषभानु-पुत्र्यै
लीला मया तस्य समर्पितेयम् ॥ १०४॥
इति श्रीमत्-सच्चिदानन्द-भक्तिविनोद-ठक्कुर-विरचितं
श्री-गौराङ्ग-लीला-स्मरण-मङ्गल-स्तोत्रं समाप्तम् ॥