श्रीसूरीन्द्रतीर्थस्तुत्यष्टकम्
(अर्थालङ्कारभूयिष्ठा)
रूपकालङ्कारः-
श्रीसूरीन्द्रगुरुः सुराहितसरुः सूरीढ्यशास्त्रम्भरुः
दुस्सूराग्र्यतमोऽप (सा)हारसुचरुः सूराभसूरन्धरुः ।
सीरोत्कर्षणजातजानिमजनिं संसारनिस्सारकं
संसृत्याश्रितसूरसारसुगुणान् संसेवकान्वपात्वलम् ॥ १॥
उत्प्रेक्षालङ्कारः -
श्रीसूरीन्द्रगुरोः सुकीर्तिसरितः स्तोतोऽतिशेते परं
त्रिःस्रोता नु बिभेति सीदनमलं तस्याश्चसन्तोलने ।
निःस्यन्दः सुयशोधुनीवहगतो व्याप्नोति भुमण्डलं
गाङ्गौघो नियतं भुवं प्रसरतीत्याहो परं विस्मयम् ॥ २॥
अतिशयोक्त्यलङ्कारः
गौतम्यो वरराघवेन्द्रमुनिपो मान्त्रीं ऋषीणां वशां
गामामोचयदेव मृत्युमुखतो गोसन्ततेः पोषणात् ।
वेदान्तोपनिषत्प्रमेयविसरं संसाधयन्नित्यशः
वेदव्यासपदं समाहितवतः भक्तप्रशिष्यो मुनिः ॥ ३॥
विरोधभासालङ्कारः
स्वर्गेशस्य सभासुकान्तिनिकरं निर्जित्य विद्यासभा
श्रीसूरीन्द्रगुरोस्तु भूमिविबुधैः सम्पादिता शोभते ।
स्वर्गीयैस्तु सुधासुपानविततेः संसाध्यते नैर्जरं
मुक्तिर्वैतु फलं विचारमथने विद्वत्सभासाधिते ॥ ४॥
तुल्ययोतितालङ्कारः -
कल्पद्रुः स्वकबीजवाहनविधामाश्रित्य जान्यं द्रुवं
सम्पाद्यात्मपरम्परां नु जनयेदित्येव मान्या गतिः ।
श्रीसूरीन्द्रगुरुश्च कल्पतरुरित्याव्यानमान्यं गुरुं
स्वीयं प्रेष्ठगुरुं प्रपद्य रुचिरं ह्याप्नोच्चसारूपताम् ॥ ५॥
व्यतिरेकालङ्कारः -
श्रीसूरीन्द्रगुरुः सुरेन्द्रविभवश्चाध्यात्मसम्पद्भरुः
ऐन्द्री वैभवराशिरल्पसमया जाध्यात्मभूतिः परम् ।
शश्वत् सौख्यपरा सुसाधनफला सुज्ञानयज्ञैर्दृढा
सच्छ्रीराघवपादसेवनफला सद्राघवेन्द्राश्रया ॥ ६॥
हेतुमालालङ्कारः -
श्रीसूरीन्द्रगुरो कृपा जनयिता सद्राघवेंर्दे रतिं
सा भद्रं जनयेद्रतिं वरगुरोः सच्छास्त्रपारायणे ।
ज्ञानाड्ये सति साधके भगवतः सत्प्रीतिमाप्येत हि
प्रीत्या तोषततिं सुसाधितवतो धन्यत्वमाशस्यते ॥ ७॥
विरोधाभासालङ्कारः -
श्रीसूरीन्द्रगुरुः सुराधिपनुतः सत्कल्पवृक्षाश्रयः
सूरीणां रुचिरं मनोभिमतमाढ्यं ह्याशु चाश्राणयेत् ।
सद्याञ्चामनुसृत्य वर्धयति कामं चैव कल्पद्रुमः
मौनीन्द्रश्चहृदि स्थितं दिशति सद्भिर्वै सदा शंसितः ॥ ८॥
पञ्चमुख्यभिधाभाजा राघवेन्द्रार्यसूनुना
वादिवाजेन रचिता श्रीसूरीन्द्रुगुरुस्तुतिः ॥ ९॥
इति श्रीसूरीन्द्रतीर्थस्तुत्यष्टकं सम्पूर्णम् ।
रचयिता ः वाचस्पति। डाॅ वादिराजाचार्य। रा. पञ्चमुखि कुलपति,
श्रीगुरुसार्वभौम संस्कृतविद्यापीठ, मन्त्रालय
Encoded and proofread by Sudeep Dalbanjan