यजुर्वेदकृता शिवस्तुतिः
(शिवरहस्यान्तर्गते ईशाख्ये)
यजुर्वेद उवाच ।
यस्मात्परं नापरमस्ति शम्भोर्ज्यायान्नाणुर्न चैव हि ॥ ३१.२॥
स हि वृक्ष इव स्तव्धस्तस्य शाखाः सुरासुराः ।
तेन पूर्णमिदं विश्वं सदेवासुरमानुषम् ॥ ३२॥
ईशावास्यमिदं सर्वं यत्किञ्च जगत्यां जगत् ।
तेन त्यक्तेन भुञ्जीथा मा गृधान्यं सुरान्तरम् ॥ ३३॥
यो वैदादौ स्वरः प्रोक्तो वेदान्ते च प्रतिष्ठितः ।
तस्य प्रकृतिलीनस्य यः परः परमेश्वरः ॥ ३४॥
विश्वाधिको महर्षिश्च महादेवो महेश्वरः ।
हिरण्यगर्भं देवेशो जनयामास पूर्वतः ॥ ३५॥
समदेवो महादेवो बुद्ध्या देवः करोतु वः ।
सद्योजातं प्रपद्यामि सद्यो जाताय वै नमः ॥ ३६॥
वामदेवाय ज्येष्ठाय नमः श्रेष्ठाय शम्भवे ।
अघोराय च घोराय हरायाथ नमो नमः ॥ ३७॥
तत्पूर्षाय महिम्नैव महादेवाय धीमहि ।
ईशानः सर्वविद्यानां पतिर्भूतपतिः शिवः ॥ ३८॥
ब्रह्मणोऽपि पतिः शम्भुरोङ्कारार्थैकवाचकः ।
यतो वाचो निवर्तन्ते अप्राप्य मनसा सह ॥ ३९॥
आनन्दं देवदेवस्य विद्यान्नो भयमाविशेत् ।
नमस्ते रुद्ररूपाय मन्यवे च नमोनमः ॥ ४०॥
इषवे प्रणमाम्यद्य तद्बाहुभ्यां नमो नमः ।
मेरुमध्यस्थहस्ताय धन्वने तन्नमो नमः ॥ ४१॥
तच्छरव्याय च नमस्तथा मां पातु शङ्करः ।
या तस्य सा तनुर्मां हि पापान्मापापकाशिनी ॥ ४२॥
तया मां तनुवा शम्भुर्गिरीशोऽवतु सर्वदा ।
या तद्धस्ते इषुर्मारा यो बिभर्ति महेश्वरः ॥ ४३॥
शिवां तां गिरिशः कुर्यान्मामहिंसतु सर्वदा ।
शिवेन वचसा देवं स्तौमि नित्यं सनातनम् ॥ ४४॥
अयक्ष्म तेन सत्येन मम वाक् सम्भविष्यतु ।
अध्यवोचन्महादेवो मयि तुष्टेन सर्वदा ॥ ४५॥
प्रथमो देव ईशानो भयरुक् भियमुत्तमः ।
मम शत्रुं निवार्याशु तान्दधातु च जम्भयोः ॥ ४६॥
असौ सूर्यान्तराऽतिष्ठत्ताम्रो अरुण ईश्वरः ।
बभ्रुः सुमङ्गलः शर्वो सर्वरुद्रावृतः शिवः ॥ ४७॥
तमेवमीडे देवेशं सर्पन्तं परमेश्वरम् ।
नीलग्रीवं महादेवं नीललोहितमीश्वरम् ॥ ४८॥
गोपाः पश्यन्ति देवेशं भवन्तो मोहमास्थिताः ।
उदाहार्योऽपि पश्यन्ति हृदि वा योऽहमास्थितः ॥ ४९॥
सूर्यान्तरस्थितं साम्बं विश्वजातं च पश्यति ।
द्विलोचनाश्च भक्त्यैव तं पश्यन्ति महेश्वरम् ॥ ५०॥
अभक्तियुक्ता यूयं हि सहस्राक्षं न पश्यथ ।
स एव मृडदीशो भक्तियुक्तं च मां शिवः ॥ ५१॥
नमो अस्तु नीलग्रीवाय सहस्राक्षाय मीढुषे ।
अतोऽस्य भक्तान् देवस्य साष्टाङ्गं प्रणमाम्यहम् ॥ ५२॥
प्राज्यं विज्यं धनुस्तेन करोतु मम शङ्करः ।
शिवभक्तार्चनप्रीतो महादेवो महेश्वरः ॥ ५३॥
हस्ते स्थितान् बाणलिङ्गान् पातयिष्यति मत्परः ।
सुमुखः श्रीमहादेवो मयि शर्म दधातु वै ॥ ५४॥
तीक्ष्णाग्राणि शरणं मां शरणं पुरतः स्थितम् ।
दृष्ट्वा स्वभक्तं शरधौ वीर्यधः पातयिष्यति ॥ ५५॥
मीढुष्टमस्य या हस्ते हेतिः संहरणोचिता ।
कपर्दिनो धनुर्यत्र विशल्या सा भवेन्मयि ॥ ५६॥
बाणबाणासनैर्हीनं बाहुभ्यां पालयेत्समाम् ।
अनातताय देवाय धृष्णवेच नमोनमः ॥ ५७॥
नमो हिरण्यबाहवे सेनान्ये च नमोनमः ।
दिशां च पतये तस्मै वृक्षाणां पतये नमः ॥ ५८॥
हरिकेशाय शान्ताय पशूनां पतये नमः ।
भवन्तः पशवो देवा भवतां पतिरीश्वरः ॥ ५९॥
तन्मायापाशबद्धा हि भवन्तो मोहमास्थिताः ।
अनेन हयमेधेन सदक्षाः पूजयन्तु वः ॥ ६०॥
सर्वथा भवपाशेभ्यो मुक्ता यूयं भविष्यथ ।
सस्पिञ्जराय नमस्तस्मै नमस्ते अस्त्विषीमते ॥ ६१॥
पत्तीनां पतये तस्मै बभ्रुशाय नमो नमः ।
विव्याधिने तथान्नानां तस्मै सुपतये नमः ॥ ६२॥
हरिकेशाय शान्ताय नमस्ते उपवीतिने ।
पुष्टानां पतये तस्मै भवहेत्यै नमो नमः ॥ ६३॥
जगतां पतये तस्मै रुद्रायैवाततायिने ।
क्षेत्राणां पतये तस्मै नमः सूताय हन्तवे ॥ ६४॥
वनानां पतये तस्मै रोहिताय नमो नमः ।
नमः स्थपतये तुभ्यं वृक्षाणां पतये नमः ॥ ६५॥
मन्त्रिणे वाणिजायाथ कक्षाणां पतये नमः ।
नमो भुवन्तये तस्मै वारिवस्कृतयाय च ॥ ६६॥
ओषधीनां च पतये उच्चैर्घोषाय क्रन्दते ।
पत्तीनां पतये तस्मै कृत्स्नवीताय धावते ॥ ६७॥
सत्वानां पतये तस्मै ककुभाय निषङ्गिणे ।
सेनानां पतये तस्मै नमस्तस्मै निचेरवे ॥ ६८॥
नमः परिचरायाथ अरण्यपतये नमः ।
कविभ्यो जिघांसुभ्यो मुष्णतां पतये नमः ॥ ६९॥
असिमद्भ्यो नक्तञ्चरद्भ्यः प्रकृन्तपतये नमः ।
उष्णीषिणे गिरिचराय कुलिञ्चपतये नमः ॥ ७०॥
सहमानाय विव्याधिने आव्याधपतये नमः ।
इषुमद्भ्यो धन्वाविद्भ्यो आतन्वद्भ्यो नमोनमः ॥ ७१॥
स्थायूनां पतये तुभ्यं निचेरुपतये नमः ।
नमः प्रतिदधानेभ्य आच्छद्भ्यो नमो नमः ॥ ७२॥
विसृजद्भ्यो नमो नित्यं स्वपद्भ्यश्च नमो नमः ।
जाग्रद्भ्यश्च नमो मेऽस्तु तिष्ठद्भ्यश्च नमोनमः ॥ ७३॥
नमः सभाधिपतये सभाभ्यस्ते नमो नमः ।
अश्वेभ्यश्च नमस्तेऽस्तु अश्वाधिपतये नमः ॥ ७४॥
नम आव्याधिनीभ्यस्ते विविध्यन्त्यै नमो नमः ।
उगणाभ्यो नमस्तेऽस्तु नमस्ते अस्तु तृंहते ॥ ७५॥
गृत्सेभ्योऽथ नमस्तेऽस्तु गृत्साधिपतये नमः ।
विरूपेभ्यो नमस्तेऽस्तु विश्वरूपाय ते नमः ॥ ७६॥
महद्भ्यः क्षुल्लकेभ्यस्ते गणेभ्यो नमो नमः ।
तक्षभ्यो रथकारेभ्यस्ते कुलालेभ्यो नमो नमः ॥ ७७॥
कर्मारेभ्यो नमस्तेऽस्तु पुञ्जिष्ठेभ्यो नमो नमः ।
निषादेभ्यो नमस्तेऽस्तु इषुधन्वकृते नमः ॥ ७८॥
मृगयुभ्यः श्वनिभ्यश्च शुनां च पतये नमः ।
नमो भवाय रुद्राय शर्वाय पशुपाय च ॥ ७९॥
नीलग्रीवाय च नमः शिपिविष्टाय ते नमः ।
नमः कपर्दिने तुभ्यं व्युप्तकेशाय ते नमः ॥ ८०॥
सहस्राक्षाय ते नित्यं नमस्ते शतधन्वने ।
नमस्ते गिरिशायाथ शिपिविष्टाय ते नमः ॥ ८१॥
नमो मीढुष्टमायाथ तथा चेषुमते नमः ।
नमो ह्रस्वाय बृहते तथा वर्षीयसे नमः ॥ ८२॥
संवृध्वने च वृद्धाय अग्र्याय प्रथमाय च ।
आशुषेणाय च नमस्तथैवाशुरथाय च ॥ ८३॥
नमः शूराय देवाय नमस्ते अवभिन्दते ।
वर्मिणे ते नमो नित्यं नमस्तेऽस्तु वरूथिने ॥ ८४॥
बिल्मिने ते नमो नित्यं दंसनाङ्गाय ते नमः ।
श्रुताय श्रुतसेनाय दुन्दुभ्याय नमो नमः ॥ ८५॥
आहनन्याय च नमो धृष्णवे प्रमृशाय च ।
दूताय प्रहितायाथ नमस्तेऽस्तु निषङ्गिणे ॥ ८६॥
वरेषुधिमते तुभ्यं नमस्तीक्ष्णेषवे हर ।
नम आयुधिने तुभ्यं स्वायुधाय नमो नमः ॥ ८७॥
सुधन्वने नमस्तुभ्यं स्तुत्यपथ्याय ते नमः ।
नमः काट्याय नीप्याय नमः सूद्याय ते नमः ॥ ८८॥
रजस्याय च नाद्याय वैशन्ताय नमो नमः ।
अवट्याय च कूप्याय वर्ण्य वर्ष्णाय ते नमः ॥ ८९॥
आशवेचाजिरायाथ शीघ्रय शीभ्याय ते नमः ।
प्रतिसूर्याय स्वल्पाय नमः श्लोक्याय ते नमः ॥ ९०॥
अवसान्याय च नमो वन्यकक्ष्याय ते नमः ।
श्रवप्रतिश्रवायाथ आशवे चाजिराय च ॥ ९१॥
नमः शीघ्र्याय शीभ्याय उर्वर्याय च ते नमः ।
स्रोतस्याय च द्वीप्याय कनिष्ठज्येष्ठकाय ते ॥ ९२॥
पूर्वापरभवायाथ मध्यमाय नमो नमः ।
अपगल्भाय बुध्न्याय सौम्ययाम्याय ते नमः ॥ ९३॥
प्रतिसर्याय च खल्याय क्षेम्याय च नमो नमः ।
नमः सोमाय रुद्राय ताम्राय अरुणाय च ॥ ९४॥
नमः शङ्गाय शान्ताय पशूनां पतये नमः ।
नम उग्राय भीमाय नमो अग्रेवधाय च ॥ ९५॥
नमो दूरेवधायाथ हन्त्रे तुभ्यं हनीयसे ।
साराय प्रणवायाथ शम्भवे च मयोभुवे ॥ ९६॥
नमस्ते शङ्करायाथ नमो मयस्कराय च ।
नमः शिवाय शान्ताय नमः शिवतराय च ॥ ९७॥
नमस्तीर्थ्याय कूल्याय पार्यवार्याय ते नमः ।
नमः प्रतरणायाथ नमश्चोत्तरणाय च ॥ ९८॥
आतार्याय च लाद्याय नमः फेन्याय ते नमः ।
सिकन्त्याय प्रवाह्याय हिरण्यप्रपथाय च ॥ ९९॥
नमः किm+शिलायाथ क्षयणाय कपर्दिने ।
नमो गोष्ठ्या गृह्याय पुलस्त्याय नमोऽस्तु ते ॥ १००॥
निवेष्प्याय नमस्तुभ्यं पाm+सव्याय ते नमः ।
नमः शुष्काय देवाय हरित्याय नमो नमः ॥ १०१॥
नमो लोप्याय उलप्याय उर्व्यसूर्म्याय ते नमः ।
पर्णाय पर्णशद्याय गुरमाणाय ते नमः ॥ १०२॥
नमो अभिघ्नते तुभ्यं नम अखितते नमः ।
नमः प्रिखिद्यते तुभ्यं किरिकेभ्यो नमो नमः ॥ १०३॥
देवानां हृदयेभ्यस्ते विक्षीणेभ्यो नो नमः ।
नमो विचिन्वत्केभ्यस्ते आमीवत्केभ्य एव च ॥ १०४॥
द्रापेकवचयुक्ताय अन्धसस्पतये नमः ।
दारिद्र्यदारिणे तुभ्यं नमस्ते नीललोहित ॥ १०५॥
नमस्ते नवसे तुभ्यं क्षयद्वीराय ते नमः ।
नमसा त्वां विधेमाद्य शिवां तां तनुवं शिव ॥ १०६॥
घोरा शान्ता तनुस्तेऽद्य प्रपद्ये तनुवौ शिव ।
घोरा तेऽद्य तनुर्वह्निःसर्वयज्ञेषु पूज्यते ॥ १०७॥
नमस्कारेण तन्वं ते प्रयामि शरणं हर ।
रुद्रो वा एव यत्रापि यजुर्भिः प्रवदाम्यहम् ॥ १०८॥
अहं प्रतिपदैर्मन्त्रैस्तद्रूपान् रुद्रसत्तमान् ।
नमस्करोमि तद्भक्तान् पृथिव्यप्सु सदोगणान् ॥ १०९॥
दिव्यन्तरिक्षतीर्थस्थान् वातवर्षशरानहम् ।
अभक्तान् देवदेस्य रुद्र जम्भे दधाम्यहम् ॥ ११०॥
यो रुद्रो अग्निमध्यस्थो यो अप्स्वोषधिस्थितः ।
यो रुद्रो विश्वमध्यस्थस्तस्मै सर्वात्मने नमः ॥ १११॥
हिरण्यबाहुर्देवो यो हिरण्यतनुरीश्वरः ।
अम्बिकायाः पतिं शम्भुरुमायाः पतिरीश्वरः ॥ ११२॥
यज्ञेषु तद्धविःशेषं शिवलिङ्गे पुरःस्थितम् ।
तदश्याम तवाद्यैव यन्निवेदितमीश्वरे ॥ ११३॥
स्तनन्धयं महान्तं मे गावोऽश्वाः पुरुषा मम ।
मा वधीस्तं महादेव मां पाहि तनुवो मम ॥ ११४॥
कृत्तिं वासनो हस्ते त्वं बिभ्राणं च धनुर्वरम् ।
आगच्छ देव देवेश शरणं मामव प्रभो ॥ ११५॥
नमस्ते हर देवेश रोचिषे शोचिषे नमः ।
यत्र त्वं वससीशानो नमो यत्र निषीदसि ॥ ११६॥
तस्यार्द्राप्रार्थितं ऋक्षं श्रेष्ठोऽयं च गवां पतिः ।
नमसा तं प्रपन्नोऽस्मि सर्वदा शिवमेव हि ॥ ११७॥
॥ इति शिवरहस्यान्तर्गते यजुर्वेदकृता शिवस्तुतिः सम्पूर्णा ॥
- ॥ श्रीशिवरहस्यम् । ईशाख्यः द्वादशमांशः । अध्यायः ३ ऋग्वेदयजुर्वेदकृतस्तुतिः । ३१.२-११७ ॥
- .. shrIshivarahasyam . IshAkhyaH dvAdashamAMshaH . adhyAyaH 3 RRigvedayajurvedakRRitastutiH . 31.2-117 ..
Notes:
Yajurveda यजुर्वेद; delivers at the site of DakṣaYajña दक्षयज्ञ, a eulogy in favor of Śiva शिव.
Proofread by Ruma Dewan