Pancharatnam

 पञ्चरत्नम् 
नागः पोतस्तथा वैद्यं क्षान्तिः शक्यं यथाक्रमम् ।
पञ्चरत्नमिदं प्रोक्तं विदुषामपि दुर्लभम् ।
नागो भाति मदेन कं जलरुहैः पूर्णेन्दुना सर्व्वरी
     शीलेन प्रमदा जवेन तुरगो नित्योत्सवैर्मन्दिरम् ।
वाणी व्याकरणेन हंसमिथुनैर्नद्यः सभा पण्डितैः
     सत्पुत्रेण कुलं नृपेण वसुधा लोकत्रयं विष्णुना ॥ १॥

पोतो दुस्तरवारिराशितरणे दीपोऽन्धकारागमे
     निर्वाते व्यजनं मदान्धकरिणां दर्पोशान्त्यै श‍ृणिः ।
इत्यं तत् भुवि नास्ति यस्य विधिना नोपायचिन्ता कृता
     मन्ये दुर्जनचित्तत्तिहरणे धातास्ति भग्नोद्यमः ॥ २॥

वैद्यं पानरतं नटं कुपठितं स्वाध्यायहीनं द्विजं
     युद्धे कापुरुषं इयं गतरयं मूर्ख परिब्राजकम् ।
राजानञ्च कुमन्त्रिभिः परिवृतं देशञ्च सोपद्रवं
     भार्यां यौवनगर्वितां पररतां मुञ्चन्तु शीघ्रं बुधाः ॥ ३॥

क्षान्तिश्वेत् कवचेन किं किमरिभिः क्रोधोऽस्ति चेद्देहिनां
ज्ञातिश्चेदनलेन किं यदि सुहृद् दिव्यौषधैः किं फलं
किं सर्यपैर्यदि दुर्जनः किमु धनैर्विद्यानवद्या यदि
ब्रीडा चेत् किमु भूषणेन कविता यद्यस्ति राज्येन किम् ॥ ४॥

शक्यं वारयितुं जलेन हुतभुक् छत्रेण सूर्यातपः
     नागेन्द्रो निशिताङ्कुशेन चपलौ दण्डेन गोगर्द्दभौ ।
व्याधिर्वैद्यकभेषजैरनुदिनं मन्त्रप्रभावाद् विषं
     सर्वस्यौषधमस्ति शास्त्रविहितं मूर्खस्य नास्त्यौषधम् ॥ ५॥

इति पञ्चरत्नं समाप्तम् ।


Encoded and proofread by Aaditya Kalyanaraman