एकशब्दात् प्राचाम् आचार्याणां मतेन डतरच् डतमचित्येतौ प्रत्ययौ भवतः स्वस्मिन् विष्यए। चकारो डतरचो ऽनुकर्सणार्थः। द्वयोर् निर्धारने डतरच्, बहूनां निर्धारने डतमच्। जातिपरिप्रश्ने इति न अनुवर्तते। सामान्येन विधानम्। एकतरो भवतोर् देवदत्तः। एकतमो भवतां देवदत्तः। प्राचांग्रहणं पूजार्थं, विकल्पो ऽनुवर्तते एव।

"स्वस्मिन्? विषये" इति। आत्मीये विषये। तत्र द्वयोरेकस्य निर्वारणं डतरचो विषयः बहूनामेकस्य निर्धारणे डतमचः। चकारोऽनुकर्षणार्थः। असति हि तस्मिन्? "अनन्तरस्य विधिर्वा भवति प्रतिषेधो वा" (व्या। प। १९) इति डतमजेव स्यात्(); द्वयोनिर्धारणे द्वयोरेकस्य डतरजित्यनुवृत्तेः, बहूनां निर्धारणे डतमजित्यनुवृत्तेः। विकल्पार्थं प्राग्ग्रहणं कस्()मान्न भवति? इत्याह--"विकल्पोऽनुवत्र्तत एव" इति। अनन्तरसूत्राद्वेत्यनुवत्र्तत एवेति विक्लप इत्युक्तम्(), तेनैव प्रत्ययविकल्पः सिद्धः। तसमात्? पूजार्थमेव प्राग्ग्रहणम्(), न दिकल्पार्थम्()॥

एकाच्च प्राचाम्। शेषपूरणेन सूत्रं व्याचष्टे--डतरच्--डतमच्च स्यादिति। "पूर्वसूत्रद्वयविषये" इति शेषः। "महाविभाषयैव सिद्धे प्राचाङ्ग्रहणं न कर्तव्य"मिति भाष्यम्। अत एव नाऽकजर्थं तत्।