ईश्वरप्रोक्तं शिवक्षेत्रप्रभावर्णनम्
(शिवरहस्यान्तर्गते महादेवाख्ये)
- शिवपार्वतीसंवादे -
ईश्वर उवाच ।
देवैश्च मुनिभिश्चैव सेवितानि विमुक्तये ।
क्षेत्रे तीर्थानि पुण्यानि चित्तशुध्यर्थमादरात् ॥ १॥
प्रकाश्यन्ते मया तानि शृणु पद्मसमानने ।
रुद्रावतारस्थानानि शिवक्षेत्राणि दर्शयेत् ॥ २॥
मृतानां तत्र रुद्रत्वं शिवक्षेत्रेषु देहिनाम् ।
आधायाग्निं शिवक्षेत्रे सम्पूज्य परमेश्वरम् ॥ ३॥
स्वदेहं पिण्डवद्वह्नौ जुह्वन् पञ्चाक्षरेण तु ।
शिवक्षेत्रे महादेवि शिवसायुज्यमाप्नुयात् ॥ ४॥
छित्वा पदद्वयं वापि शिवक्षेत्रेषु यो वसेत् ।
स याति शिवतां देवि नात्र कार्या विचारणा ॥ ५॥
क्षेत्राणां दर्शनं पुण्यं प्रवेशस्तच्छताधिकः ।
तस्माच्छतगुणं पूजा जलस्नानं ततःपरम् ॥ ६॥
क्षीरस्नानमतो देवि शताधिकमनुत्तमम् ।
दध्ना सहस्रमाख्यातं मधुना तच्छताधिकम् ॥ ७॥
घृतस्नानेन चानन्त्यमुपवासेन सत्तमे ।
तस्मात्कोटिगुणं देवि देहान्तं शिवसन्निधौ ॥ ८॥
शिवक्षेत्रसमीपस्तथां नदीं वापि तटाककम् ।
कूपवापिप्रशस्येत शिवतीर्थमिति स्मृतम् ॥ ९॥
स्नात्वा तेषु नरो भक्त्या नरकं नैव विन्दति ।
शाम्भवान्भोजयेत्तत्र यथायोग्यं यथाबलम् ॥ १०॥
श्रद्धया श्राद्धदानेन पितॄन् तारयते हि सः ।
भस्मत्तिपुण्ड्ररुद्राक्षधृगेव निवसेच्छिवे ॥ ११॥
रुद्रपञ्चाक्षरपरो रुद्रलिङ्गार्चनप्रियः ।
नियतो नियमोपेतः शान्तो दान्तः स्थिरासनः ॥ १२॥
उमाकान्तपदध्यायी नितान्तं मुक्त एव सः ।
वस्त्रापदं रुद्रकोटिरविमुक्तं महाभयम् ॥ १३॥
गोकर्णभद्रकर्णौ च स्वर्णाक्षं त्र्यक्षदीप्तिमत् ।
स्थाण्वीश्वरं च विख्यातं त्रिषुलोकेषु विश्रुतम् ॥ १४॥
स्थानाष्टकमिदं देवि अष्टमूर्तिप्रियं परम् ।
वस्त्रापदादि स्थाण्वन्तं शिवसायुज्यदायकम् ॥ १५॥
छगण्डलो द्विरण्डश्च कामोदं माण्डलेश्वरम् ।
कालञ्जरं शङ्कुकर्णं स्थलेशश्च जलेश्वरः ॥ १६॥
पवित्राष्टकमित्येतच्छैवं क्षेत्रं महाघभित् ।
मृताः प्रयान्ति तत्रैव शिवस्य परमं पदम् ॥ १७॥
पिण्डारकं कुरुक्षेत्रं तथा कनखलं शिवे ।
विमलेशाट्टहासं च महाकालमहेन्द्रकम् ॥ १८॥
भीमेश्वराख्यं तत्पुण्यमेतद्गुह्याष्टकं शिवे ।
मृताः प्रयान्ति गणतां पापाः पुण्या अपि स्थिरम् ॥ १९॥
श्रीपर्वतो हरिश्चन्द्रः केदारो मन्त्रकेश्वरः ।
ओङ्कारो भैरवेशश्च मध्यमेशः सितेश्वरम् ॥ २०॥
एतद्गुह्याष्टकं क्षेत्रं शिवसायुज्यदायकम् ।
सन्तर्प्य च पितॄन् श्राद्धे प्रीणयेद्देवि शाम्भवान् ॥ २१॥
अमरेशं प्रभासं च नैमिशं पुष्करं तथा ।
आपाटं पडिमण्डी च हरभूमिर्भवानकः ॥ २२॥
एतच्छैवाष्टकं क्षेत्रं शिवसायुज्यदायकम् ।
लकुलीशः प्रवाजश्च करञ्ज त्र्यम्बकेश्वम् ॥ २३॥
नागेश्वरं वैद्यनाथं सोमेशं घुसृणीश्वरम् ।
क्षेत्राष्टकमिदं देवि मम प्रियकरं सदा ॥ २४॥
अत्र यान्ति मृताः सर्वे रुद्रस्य परमं पदम् ।
पञ्चाष्टकमिदं ज्ञेयं शिवक्षेत्रं सलक्षणम् ॥ २५॥
यत्रैव भावसंसक्ता भावा यान्त्यपुनर्भवम् ।
स्नानं दानं तथा श्राद्धं ये कुर्युश्चात्र भावतः ॥ २६॥
शिवावसथकूपाद्यं तदक्षय्यफलं भवेत् (व्रजेत्) । २७.१॥
॥ इति शिवरहस्यान्तर्गते ईश्वरप्रोक्तं शिवक्षेत्रप्रभावर्णनं सम्पूर्णम् ॥
- ॥ श्रीशिवरहस्यम् । महादेवाख्यः एकादशमांशः । अध्यायः ४९ सर्वक्षेत्रप्रभावकथनम् । १-२७.१॥
- .. shrIshivarahasyam . mahAdevAkhyaH ekAdashamAMshaH . adhyAyaH 49 sarvakShetraprabhAvakathanam . 1-27.1..
Notes:
Śiva शिव; while mentioning the names of some of the Śivakṣetra शिवक्षेत्र, outlines the effects and merits of being in and/or breathing one’s last in a Śivakṣetra शिवक्षेत्र especially in terms of attaining ŚivaSāyujya शिवसायुज्य.
Details of several Śivakṣetra शिवक्षेत्र are described in various of the 12 Aṁśa- s १२ अंशाः of the ŚivaRahasyam शिवरहस्यम्.
Selected Śloka-s from the chapter are given on this page.
Proofread by Ruma Dewan