पुण्यनिधिप्रोक्तं काशीक्षेत्रमाहात्म्यम्
(शिवरहस्यान्तर्गते उग्राख्ये)
पुण्यनिधिरुवाच
काशीत्यस्ति महाक्षेत्रं (महत्स्थलं) श्रुतिशिरोरत्नस्यतत्वं मया
न ज्ञात मुनिभिः सुरैरपि परिज्ञातं मुकुन्दादिभिः ।
न ज्ञात श्रुतिभिश्च नैव विदितं सिद्धैश्च वेदेश्वरः
तत्त्वं तच्छिवतत्ववित्तदितरैर्ज्ञेयं कथं तद्भवेत् ॥ ५५४॥
या काशी हृदि यस्य दीपकलिकेवाभाति तस्यैव सा
विज्ञेया भवति स्फुटं तदितरैर्नज्ञायते सर्वथा ।
सा भात्येवा तथा महेश हृदये या ज्ञायते सा तत-
स्तेनेशेन परात्परेण विभुना विश्वाधिकेन ध्रुवम् ॥ ५५५॥
यस्यामन्तकभीतिलेशरहिताः कार्तान्तवार्ता विना
निःशङ्कं निवसन्ति सन्ततमुमाकान्तार्चकाः शाङ्कराः ।
सेयं पाशुपतस्थले मुनिवरैराराधिता संस्तुता
वेदान्तैः शिवरूपिणीति सततं काशीति काशीति च ॥ ५५६॥
यस्यां देहविसर्जने सति महादेवः परं तारकं
व्याचष्टे शिवतत्पराय विलुठत्संसार विच्छित्तये ।
तद्रूपं भगवान्नवेति भगवान्रुद्रस्तदन्यो न वा
यो वै रुद्र इति श्रुतिस्तदितरन्नैवाभिवक्तिध्रुवम् ॥ ५६१॥
विश्वेशाभिधलिङ्गमेकममलं धृत्वा विमुक्तं सदा
शैवांस्तारयितुं महाघ निचयात्संसारतोऽपीश्वरः ।
मायाजालविशोधनाय सततं साम्बोऽम्बया संस्थितः
काशीतत्वविदुत्तमः शिवतमः सर्वोत्तमः शङ्करः ॥ ५६२॥
काशी नाम सुधानिधिः सुरगणैः संसेवितः सादरं
जाबालादिसमस्तवेदनिकरैः सम्यक् श्रुतः सन्ततम् ।
नानातीर्थसमन्वितः श्रुतिमतैर्लिङ्गैरनेकैर्वृतः
दृष्टो हन्ति समस्तपातकगणान्ध्यातस्तु निर्वाणदः ॥ ५६३॥
काशीत्येव महामनुः श्रुतिपथं प्राप्तोऽखिलांहोगु(ग)णा
न्दूरीकृत्यनिराकरोति विमलां मुक्ति ददाति स्वतः ।
वेदान्तै रखिलैः स्तुतः स तु मनुः शैवस्ततस्तं मनुं
वेदोवेद शिवोऽथवा तदितरो नो वेद सन्त्यं ध्रुवम ॥ ५६४॥
काशीवीथिषु सञ्चरन्प्रतिपदं यागायुतानां फलं
सम्प्राप्नोति नराधमोऽपि किमुत स्वस्थः शिवाराधकः ।
?? ... ... ... ... ... ... ... ... ... (words missing in source text)
तस्मादादरतोऽनिशं शिवपरैः सेव्यो मृडानीपतिः ॥ ५६५॥
सेव्यः सन्ततमन्तकान्तकमहादेवेति संवादिभिः
संसाराद्भुतसागरेषु पतिताः क्लिश्यन्ति ये सन्ततम् ।
ते काशीं तनिमाशु शाम्भवकृपां सम्प्राप्य तीर्त्वैव तान्
यातायातपरिश्रमैर्बहुतरैर्दुस्तार संसारजैः ॥ ५६५॥
निर्मुक्ताः शिवमेवसाम्बमनघं सम्प्राप्नुवन्ति ध्रुवं
बद्धस्तावदनेकदुष्कृतचयैः संसार पाशैर्नरः ।
नानादुःखयुतैरनुक्षणमभेद्यापत्समूहैरपि
यावन्नाप महेशसान्द्रकृपया काशीं महेशाश्रयाम् ॥ ५६६॥
काशीं प्राप्य तु मुच्यते दृढतरैः संसारपाशैर्नरः
मर्त्यास्तावदिह भ्रमन्ति सततं संसारघोरह्रदे ।
पापावर्तसमन्विते दुरितभूरिस्वस्तरङ्गावृतै
(जनिमृतिद्वन्द्वेतरङ्गाकुले)
यावद्विश्वपतिप्रिया सुरनता काशीं न सम्प्राप्यते ॥ ५६७॥
(काशीम्प्राप्य तु नो भ्रमन्ति मनुजाः संसारघोरह्रदे ।)
तावद्भ्रान्तधियो भ्रमन्ति मनुजाः ससारघोरह्रदे ॥ ??
काशीं प्राप्य कुयोनिचक्रकुहरं न प्राप्नुवन्ति ध्रुवम्
सत्यं सत्यमिहोच्यते भुजयुगं सम्यक्समुद्धृत्य च ।
वेदास्तत्र तु साक्षिणः श्रुतिशिरोवेद्योऽथसाक्षी शिवः
विष्णुब्रह्मपुरोगमाः सुरगणा ये चात्र ते साक्षिणः ॥ ५६८॥
काशीमाशु समाश्रितः शिवमनाद्यन्तं भवेद्यः सदा
सानन्दं च समस्तदुःखनिकरं संहत्यशुद्धः शिवम् ।
सम्प्राप्नोति न संशयः श्रुतिरियं काशी समाश्रीयताम्
विश्वेशः समुपास्यतां इति यतो डिण्डीरवो वैदिकाः ॥ ५६९॥
घोरा यद्यपि शाम्भवैः श्रुतिमता काशीपुरी राधिता
न त्याज्या त्रिपुरारिराजनगरी काशी यतो मुक्तिदा ।
त्यक्ता सा यदि मोहतः श्रुतिमता काशी तदा दुर्लभा
मुक्तिः सत्यमिति श्रुतिः श्रुतिरियं मान्या सदा वैदिकैः ॥ ५७०॥
श्रीविश्वेश्वरमप्रमेयममलं वेदान्तवेद्यं प्रभुं
लिङ्गाकारमुमाश्रितं श्रुतिमतं काश्यां सदा संस्थितम् ।
यः सन्त्यज्य दिगन्तरं प्रति नरो मोहात्समुक्त्यङ्गना-
पादाग्रेण हतः पतत्यनुदिनं संसार कूपेध्रुवम् ॥ ५७१॥
तं मन्ये पुरुषाधमं नरखरं संसारदुःखाश्रयं
निर्भाग्यं रतिदानदुःखनिरतं पापौघमोहाश्रयम् ।
यः काशीं न निषेवते शिवमुमाकान्तं न संसेवते
संसारार्णवतारकं प्रभुमनाद्यन्तं भवानीपतिम् ॥ ५७२॥
तं मन्ये पुरुषोत्तमं शिवमतं निर्मूलिताघद्रुमं
वेदान्तार्थविचारपारगहितं सौभाग्यवन्तं सदा ।
यः काशीं समुपैति(त्य)तं शिवमनाद्यन्तं भजेत्सन्ततं
भस्मोद्धूलित विग्रहः शिवमहादेवेति मन्त्रञ्जपन् ॥ ५७३॥
काश्येका जगतीतले श्रुतिमता मुक्तिप्रतिश्रुता
गौरीशङ्कर सम्मता मुनिवरैर्वेदश्च नित्यं स्तुता ।
काशीतोऽधिकमन्यतीर्थमभितो वेदेषु न श्रूयते
तीर्थानामधिदेवतेयमनघा काशी महेशप्रिया ॥ ५७४॥
काश्यां वर्णयिता शिवः परतं पञ्चाक्षरं तारकं
तच्छैवं प्रणवान्वितं श्रुतिशिरो रत्नं तदित्यादरात् ।
दुर्वासादिसमस्तमौनिनिकरैः काशीसमाराधिता
सेयं शम्भुसमाश्रिता शिवपुरी मुक्त्यङ्गनासंश्रया ॥ ५७५॥
काशी वीथिषु मुक्तिरूपवनिता विश्वेश्वरप्रेरिता
सञ्चारं समुदङ्करोति परितः स वीक्ष्य शैवोत्तमान् ।
एते मामभियान्तु सत्वरमिह प्रध्वस्त दुःखाधयः
श्रो विश्वेशकृपावशादिति सदा वेदान्तवाक्यस्तुता ॥ ५७६॥
एतद्वेदरहस्यमाहुरभितो वेदान्तवाक्यैर्यतः
निश्चित्योक्तमनेकमेव हृदयं प्रागेवमेवोदितम् ।
देवीषण्मुखनन्दिभृङ्गिरिटिभिः संसेवितेनादरात्
आराध्येन महेश्वरेण जगतामीशेन सत्यं ध्रुवम ॥ ५७७॥
॥ इति शिवरहस्यान्तर्गते पुण्यनिधिप्रोक्तं काशीक्षेत्रमाहात्म्यं सम्पूर्णम् ॥
- ॥ श्रीशिवरहस्यम् । उग्राख्यः सप्तमांशः । अध्यायः २७ मध्यार्जुनमहिमानुवर्णनम् । ५५४-५७७॥
- .. shrIshivarahasyam . ugrAkhyaH saptamAMshaH . adhyAyaH 27 madhyArjunamahimAnuvarNanam . 554-577..
Proofread by Ruma Dewan