ऋतुनक्षत्राणामिति ष समानसङ्ख्याऽच्कानाम् ऋतूनां नक्षत्राणां च द्वन्द्वे आनुपूव्र्येण=क्रमेण पूर्वनिपातो वक्तव्य इत्यर्थः। हेमन्तशिशिरबसन्ता इति। त्रयाणामृतूनामानुपूर्व्यं लोकप्रसिद्धम्। एवं कृत्तिकादिनक्षत्राणामपि। ग्रीष्मवसन्ताविति। विषमाक्षरत्वान्न वसन्तस्य पूर्वनिपातः, किंतु अल्पाच्त्वाद्ग्रीष्मस्य पूर्वनिपातः।

लघ्वक्षरं पूर्वं। लघु अक्षरमच् यस्य तद्द्वन्द्वे पूर्वं प्रयोज्यमिति वक्तव्यमित्यर्थः। कुशकाशमिति। समाहारद्वन्द्वोऽयम्।

अभ्यर्हितं चेति। श्रेष्ठः पूर्वं प्रयोज्य इति वक्तव्यमित्यर्थः। तापसपर्वताविति। पर्वतस्य स्थावरजन्मतया तापसस्य तदपेक्षया अभ्यर्हितत्वं बोध्यम्। भाष्ये तु मातापितरावित्युदाह्मतम्। "गर्भधारणपोषाभ्यां पितुर्माता गरीयसी"त्यादिस्मृतेरिति तदाशयः।

वर्णानामानुपूव्र्येणेति। एषां क्रमेण पूर्वनिपातः। "ब्राहृक्षत्रियविट्छूद्वा वर्णाः" इत्यमरः। तेषामानुपूर्व्यं तु "प्रजापतिरकामयत प्रजायेयेति, स मुखतस्त्रिवृत्तं निरमिभीते"त्यादितैत्तिरीयब्राआहृणादिसिद्धम्।

भ्रातुज्र्यायस इति। ज्येष्ठभ्रातुः पूर्वनिपात इत्यर्थः। "अत्र "द्वन्द्वे घि" "अजाद्यदन्त"मिति विधिद्वयम् "अल्पाच्तरं" "लघ्वक्षरं पूर्वम्", "ऋतुनक्षत्राणाम्", "अभ्यर्हितं च" "भ्रातुज्र्यायसः" इति विधिभिः परत्वाद्बाध्यते। भाष्ये तु "सर्वत एवाभ्यर्हितं पूर्वं निपतती"ति मतान्तरं स्थितम्।