वासुदेवार्जुनशब्दाभ्यां वुन् प्रत्ययो भवति सो ऽस्य भक्तिः इत्येतस्मिन् विषये। छाणोरपवादः। वासुदेवो भक्तिरस्य वासुदेवकः। अर्जुनकः। ननु च वासुदेवशब्दाद् गोत्रक्षत्रियाऽख्येभ्यः इति वुञस्त्येव, न च अत्र वुन्वुञोर् विशेषो विद्यते, किमर्थं वासुदेवग्रहणम्? संज्ञैषा देवताविशेषस्य न क्षत्रियाख्या। अल्पाच्तर २।२।३४, अजाद्यदन्तम् २।२।३३ इति च अर्जुनशब्दस्य पूर्वनिपातम् अकुर्वन् ज्ञापयति अभ्यर्हितं पूर्वम् निपतति इति।

वासुदेवशब्दाद्()वृद्धाच्छस्यापवादः। अर्जुनशब्दादौत्सर्गिकस्याणः। ननु चार्जुनशब्द क्षत्त्रियाख्यः,तस्मादुत्तरसूत्रेण प्राप्तस्य वुञोऽपवादो युक्तः? एवं मन्यते-- बहुलग्रहणं तत्र क्रियते, तेनार्जुनशब्दाद्()नुञ्प्रत्ययस्य प्राप्तिरेव नास्ति, तस्मादस्मादणेव स्यात्, अतस्तदपवादो न्याय्यः। "ननु च" इत्यादि चोद्यम्। स्यादेतत्--- वुञ्वुनोर्विशेषोऽस्ति, अतो वासुदेवशब्दाद्()वुन् विधीयते? इत्याह-- "न चात्र" इत्यादि। वासुदेवशब्दस्य च वुञि वुनि वा सति नास्ति कश्चिद्विशेष इति। तथा ह्रुभयत्र तदेवरूपम्, स एव स्वरः। योऽपि वुञि सति पुंवद्भावप्रतिषेधः "वृद्धिनिमित्तस्य च तद्धितस्यारक्तविकारे" ६।३।३८ इति,स वुन्यपि लभ्यत एव "न कोपधायाः" ६।३।३६ इति। "संज्ञेषः" इत्यादिना, यदुक्तम्-- "ननु च वासुदेवशब्दाद्()गोत्रक्षत्रियाख्येभ्यः" ४।३।९९ इति वुञस्त्येव" इति, तन्निराकरोति। गोत्रक्षत्त्रियाख्येभ्यो वुञ् विधीयते। न च वासुदेवशब्दो गोत्राख्यं प्रातिपदिकम्, नापि क्षत्त्रियाख्यम्, तत्कुतो इत्यनेन "अल्पाच्तरम्" २।२।३४ इत्यनेन वार्जुशब्दस्य पूर्वनिपातमकुर्वतैतद्विज्ञापितम्--अभ्यर्हितं पूर्वं निपतति। तेन मातापितरौ, श्रद्धमेधे, दीक्षातपसी-- इत्यत्र शास्त्रादेवाभ्यार्हितस्य पूर्वनिपातः सिद्धो भवति। अभ्यर्हितत्वं तु वासुदेवशब्दस्य देवताविशेषत्वात्॥

वासुदेव। "सोऽस्य भक्ति"रित्येव। वासुदेवक इति। वासुदेवो भक्तिरस्येति विग्रहः। एवमर्जुनकः। ननु वसुदेवस्यापत्य"मित्यर्थे "ऋष्यन्धकवृष्णिकुरुभ्यश्चे"ति वाष्र्णेयत्वादणि वासुदेवशब्दात् "गोत्रक्षत्रियाख्येभ्यो बहुलं वु"ञिति वुञैव सिद्धत्वाद्वासुदेवग्रहणं व्यर्थमिति चेत्, सत्यम्, अणन्तो वासुदेवशब्दोऽत्र न गृह्रते किंतु यस्मिन्समस्तं वसति, यो वा समस्ते वसति स वासुः स चासौ देवश्चेति व्युत्पत्त्या वासुदेवशब्दोऽयं भगवति योगरूढ एवेति न दोषः। उक्तच भाष्ये-"नैषा क्षत्रियाख्या, संज्ञैषा तत्रभवतः" इति।

वासुदेवार्जुनाभ्यां बुन्। छाऽणोरपवादः। "अजाद्यदन्तम्", "अल्पाच्तर"मिति सूत्राभ्यामर्जुनस्य पूर्वनिपाते प्राप्ते तस्याऽकरणं "सर्वतोऽभ्यर्हितं पूर्वं निपतती"ति ज्ञापनार्थम्। ननु वसुदेवस्यापत्यमित्यर्थे "ऋष्यन्धके"त्यणि वासुदेवशब्दो निष्पन्नः। तथा च तत्र "गोत्रक्षत्रियाख्येभ्यः"इत्युत्तरसूत्रेण वुञेवाऽस्तु , किमनेन वुना। न ह्रत्र वृद्धौ विशेष, प्रागेव वृद्धत्वात्। न च "वृद्धिनिमित्तस्ये"ति पुंवद्भावनिषेधो दोषः स्यादिति वाच्यं, वुन्यपि "न कोपधायाः इति नि,#एधस्येष्यमाणत्वात्। न वा स्वरे विशेषः, "ञ्नित्यादिर्नित्य"मिति तुल्यस्वरत्वात्। नापि "अभ्यर्हितं पूर्व"मिति ज्ञापनमेव तत्फलमिति वाच्यं, तथात्वे हि पूर्वनिपातप्रकरणे "अभ्यर्हित"मित्येव लाघवात्कुर्यादिति चेत्। अत्र भाष्यं---"संज्ञैषा भगवतः"इति। अयं भावः---"सर्वत्रासौ समस्तं च वसत्यत्रेति वै यतः। ततोऽसौ वासुदेवेति विद्वद्भिः परिगीयते।"इति स्मृतेः परमात्मा इह वासुदेवः। सर्वत्रासौ वसति, सर्वमत्र वसतीति वा व्युत्पत्त्या वासुः। बाहुलकादुण्। वासश्चासौ देवश्चेति विग्रङः। तथा च नेयं गोत्राख्या, नापि क्षत्रियाख्येति युक्त एव विन्विधिः। "भ्यर्हितं पूर्व"मिति तु प्रसङ्गाज्ज्ञापितं। तदप्यनित्यं "()आयुवमघोना"मित्यादिलिङ्गादित्यवधेयम्।