ਭੁਗੀਤਾ ੪੮ ॥ ਸ੍ਕਨ੍ਦ-ਕਤ ਸ਼ਿਵਵ੍ਰਤੋਪਦੇਸ਼ ਵਰ੍ਣਨਮ੍ ॥
ਸ੍ਕਨ੍ਦਃ -
- ਜ੍ਞਾਨਾਙ੍ਗਸਾਧਨਂ ਵਕ੍ਸ਼੍ਯੇ ਸ਼ਣੁ ਵਕ੍ਸ਼੍ਯਾਮਿ ਤੇ ਹਿਤਮ੍ ।
- ਯਤ੍ ਕਤ੍ਵਾ ਜ੍ਞਾਨਮਾਪ੍ਨੋਤਿ ਤਤ੍ ਪ੍ਰਾਦਾਤ੍ ਪਰਮੇਸ਼੍ਠਿਨਃ ॥ ੧॥
- ਜੈਗੀਸ਼ਵ੍ਯ ਸ਼ਣੁਸ਼੍ਵੈਤਤ੍ ਸਾਵਧਾਨੇਨ ਚੇਤਸਾ ।
- ਪ੍ਰਥਮਂ ਵੇਦਸਂਪ੍ਰੋਕ੍ਤਂ ਕਰ੍ਮਾਚਰਣਮਿਸ਼੍ਯਤੇ ॥ ੨॥
- ਉਪਨੀਤੋ ਦ੍ਵਿਜੋ ਵਾਪਿ ਵੈਸ਼੍ਯਃ ਕ੍ਸ਼ਤ੍ਰਿਯ ਏਵ ਵਾ ।
- ਅਗ੍ਨਿਰਿਤ੍ਯਾਦਿਭਿਰ੍ਮਨ੍ਤ੍ਰੈਰ੍ਭਸ੍ਮਧਕ੍ ਪੂਯਤੇ ਤ੍ਵਘੈਃ ॥ ੩॥
- ਤ੍ਰਿਯਾਯੁਸ਼ੈਸ੍ਤ੍ਰ੍ਯਮ੍ਬਕੈਸ਼੍ਚ ਤ੍ਰਿਪੁਣ੍ਡ੍ਰਂ ਭਸ੍ਮਨਾऽऽਚਰੇਤ੍ ।
- ਲਿਙ੍ਗਾਰ੍ਚਨਪਰੋ ਨਿਤ੍ਯਂ ਰੁਦ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ ਧਾਰਯਨ੍ ਕ੍ਰਮੈਃ ॥ ੪॥
- ਕਣ੍ਠੇ ਬਾਹ੍ਵੋਰ੍ਵਕ੍ਸ਼ਸੀ ਚ ਮਾਲਾਭਿਃ ਸ਼ਿਰਸਾ ਤਥਾ ।
- ਤ੍ਰਿਪੁਣ੍ਡ੍ਰਵਦ੍ਧਾਰਯੇਤ ਰੁਦ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ਾਨ੍ ਕ੍ਰਮਸ਼ੋ ਮੁਨੇ ॥ ੫॥
- ਏਕਾਨਨਂ ਦ੍ਵਿਵਕ੍ਤ੍ਰਂ ਵਾ ਤ੍ਰਿਵਕ੍ਤ੍ਰਂ ਚਤੁਰਾਸ੍ਯਕਮ੍ ।
- ਪਞ੍ਚਵਕ੍ਤ੍ਰਂ ਚ ਸ਼ਟ੍ ਸਪ੍ਤ ਤਥਾਸ਼੍ਟਦਸ਼ਕਂ ਨਵ ॥ ੬॥
- ਏਕਾਦਸ਼ਂ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ਂ ਵਾ ਤਥੋਰ੍ਧ੍ਵਂ ਧਾਰਯੇਤ੍ ਕ੍ਰਮਾਤ੍ ।
- ਭਸ੍ਮਧਾਰਣਮਾਤ੍ਰੇਣ ਪ੍ਰਸੀਦਤਿ ਮਹੇਸ਼੍ਵਰਃ ॥ ੭॥
- ਰੁਦ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ਧਾਰਣਾਦੇਵ ਨਰੋ ਰੁਦ੍ਰਤ੍ਵਮਾਪ੍ਨੁਯਾਤ੍ ।
- ਭਸ੍ਮਰੁਦ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ਧਙ੍ਮਰ੍ਤ੍ਯੋ ਜ੍ਞਾਨਾਙ੍ਗੀ ਭਵਤਿ ਪ੍ਰਿਯਃ ॥ ੮॥
- ਰੁਦ੍ਰਾਧ੍ਯਾਯੀ ਭਸ੍ਮਨਿਸ਼੍ਠਃ ਪਞ੍ਚਾਕ੍ਸ਼ਰਜਪਾਧਰਃ ।
- ਭਸ੍ਮੋਦ੍ਧੂਲਿਤਦੇਹੋऽਯਂ ਸ਼੍ਰੀਰੁਦ੍ਰਂ ਪ੍ਰਜਪਨ੍ ਦ੍ਵਿਜਃ ॥ ੯॥
- ਸਰ੍ਵਪਾਪੈਰ੍ਵਿਮੁਕ੍ਤਸ਼੍ਚ ਜ੍ਞਾਨਨਿਸ਼੍ਠੋ ਭਵੇਨ੍ਮੁਨੇ ।
- ਭਸ੍ਮਸਂਛਨ੍ਨਸਰ੍ਵਾਙ੍ਗੋ ਭਸ੍ਮਫਾਲਤ੍ਰਿਪੁਣ੍ਡ੍ਰਕਃ ॥ ੧੦॥
- ਵੇਦਮੌਲਿਜਵਾਕ੍ਯੇਸ਼ੁ ਵਿਚਾਰਾਧਿਕਤੋ ਭਵੇਤ੍ ।
- ਨਾਨ੍ਯਪੁਣ੍ਡ੍ਰਧਰੋ ਵਿਪ੍ਰੋ ਯਤਿਰ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਰਸਤ੍ਤਮ ॥ ੧੧॥
- ਸ਼ਮਾਦਿਨਿਯਮੋਪੇਤਃ ਕ੍ਸ਼ਮਾਯੁਕ੍ਤੋऽਪ੍ਯਸਂਸ੍ਕਤਃ ।
- ਸ਼ਿਰੋਵ੍ਰਤਮਿਦਂ ਪ੍ਰੋਕ੍ਤਂ ਭਸ੍ਮਧਾਰਣਮੇਵ ਹਿ ॥ ੧੨॥
- ਸ਼ਿਰੋਵ੍ਰਤਂ ਚ ਵਿਧਿਵਦ੍ਯੈਸ਼੍ਚੀਰ੍ਣਂ ਮੁਨਿਸਤ੍ਤਮ ।
- ਤੇਸ਼ਾਮੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਦ੍ਯਾਂ ਵਦੇਤ ਗੁਰੁਰਾਸ੍ਤਿਕਃ ॥ ੧੩॥
- ਸ਼ਾਂਭਵਾ ਏਵ ਵੇਦੇਸ਼ੁ ਨਿਸ਼੍ਠਾ ਨਸ਼੍ਟਾਸ਼ੁਭਾਃ ਪਰਮ੍ ।
- ਸ਼ਿਵਪ੍ਰਸਾਦਸਂਪਨ੍ਨੋ ਭਸ੍ਮਰੁਦ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ਧਾਰਕਃ ॥ ੧੪॥
- ਰੁਦ੍ਰਾਧ੍ਯਾਯਜਪਾਸਕ੍ਤਃ ਪਞ੍ਚਾਕ੍ਸ਼ਰਪਰਾਯਣਃ ।
- ਸ ਏਵ ਵੇਦਵੇਦਾਨ੍ਤਸ਼੍ਰਵਣੇऽਧਿਕਤੋ ਭਵੇਤ੍ ॥ ੧੫॥
- ਨਾਨ੍ਯਪੁਣ੍ਡ੍ਰਧਰੋ ਵਿਪ੍ਰਃ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਸ਼੍ਰਵਣਂ ਬਹੁ ।
- ਨੈਵ ਲਭ੍ਯੇਤ ਤਦ੍ਜ੍ਞਾਨਂ ਪ੍ਰਸਾਦੇਨ ਵਿਨੇਸ਼ਿਤੁਃ ॥ ੧੬॥
- ਪ੍ਰਸਾਦਜਨਕਂ ਸ਼ਮ੍ਭੋਰ੍ਭਸ੍ਮਧਾਰਣਮੇਵ ਹਿ ।
- ਸ਼ਿਵਪ੍ਰਸਾਦਹੀਨਾਨਾਂ ਜ੍ਞਾਨਂ ਨੈਵੋਪਜਾਯਤੇ ॥ ੧੭॥
- ਪ੍ਰਸਾਦੇ ਸਤਿ ਦੇਵਸ੍ਯ ਵਿਜ੍ਞਾਨਸ੍ਫੁਰਣਂ ਭਵੇਤ੍ ।
- ਰੁਦ੍ਰਾਧ੍ਯਾਯਜਾਪਿਨਾਂ ਤੁ ਭਸ੍ਮਧਾਰਣਪੂਰ੍ਵਕਮ੍ ॥ ੧੮॥
- ਪ੍ਰਸਾਦੋ ਜਾਯਤੇ ਸ਼ਮ੍ਭੋਃ ਪੁਨਰਾਵਤ੍ਤਿਵਰ੍ਜਿਤਃ ।
- ਪ੍ਰਸਾਦੇ ਸਤਿ ਦੇਵਸ੍ਯ ਵੇਦਾਨ੍ਤਸ੍ਫੁਰਣਂ ਭਵੇਤ੍ ॥ ੧੯॥
- ਤਸ੍ਯੈਵਾਕਥਿਤਾ ਹ੍ਯਰ੍ਥਾਃ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ੍ਤੇ ਮਹਾਤ੍ਮਨਃ ।
- ਪਞ੍ਚਾਕ੍ਸ਼ਰਜਪਾਦੇਵ ਪਞ੍ਚਾਸ੍ਯਧ੍ਯਾਨਪੂਰ੍ਵਕਮ੍ ॥ ੨੦॥
- ਤਸ੍ਯੈਵ ਭਵਤਿ ਜ੍ਞਾਨਂ ਸ਼ਿਵਪ੍ਰੋਕ੍ਤਮਿਦਂ ਧ੍ਰੁਵਮ੍ ।
- ਸਰ੍ਵਂ ਸ਼ਿਵਾਤ੍ਮਕਂ ਭਾਤਿ ਜਗਦੇਤਤ੍ ਚਰਾਚਰਮ੍ ॥ ੨੧॥
- ਸ ਪ੍ਰਸਾਦੋ ਮਹੇਸ਼ਸ੍ਯ ਵਿਜ੍ਞੇਯਃ ਸ਼ਾਂਭਵੋਤ੍ਤਮੈਃ ।
- ਸ਼ਿਵਲਿਙ੍ਗਾਰ੍ਚਨਾਦੇਵ ਪ੍ਰਸਾਦਃ ਸ਼ਾਂਭਵੋਤ੍ਤਮੇ ॥ ੨੨॥
- ਨਿਯਮਾਦ੍ਬਿਲ੍ਵਪਤ੍ਰੈਸ਼੍ਚ ਭਸ੍ਮਧਾਰਣਪੂਰ੍ਵਕਮ੍ ।
- ਪ੍ਰਸਾਦੋ ਜਾਯਤੇ ਸ਼ਮ੍ਭੋਃ ਸਾਕ੍ਸ਼ਾਦ੍ਜ੍ਞਾਨਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਃ ॥ ੨੩॥
- ਸ਼ਿਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਨਿਵਾਸੇਨ ਜ੍ਞਾਨਂ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਦਢਂ ਭਵੇਤ੍ ।
- ਸ਼ਿਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਨਿਵਾਸੇ ਤੁ ਭਸ੍ਮਧਾਰ੍ਯਧਿਕਾਰਵਾਨ੍ ॥ ੨੪॥
- ਨਕ੍ਤਾਸ਼ਨਾਰ੍ਚਨਾਦੇਵ ਪ੍ਰੀਯੇਤ ਭਗਵਾਨ੍ ਭਵਃ ।
- ਪ੍ਰਦੋਸ਼ਪੂਜਨਂ ਸ਼ਂਭੋਃ ਪ੍ਰਸਾਦਜਨਕਂ ਪਰਮ੍ ॥ ੨੫॥
- ਸੋਮਵਾਰੇ ਨਿਸ਼ੀਥੇਸ਼ੁ ਪੂਜਨਂ ਪ੍ਰਿਯਮੀਸ਼ਿਤੁਃ ।
- ਭੂਤਾਯਾਂ ਭੂਤਨਾਥਸ੍ਯ ਪੂਜਨਂ ਪਰਮਂ ਪ੍ਰਿਯਮ੍ ॥ ੨੬॥
- ਸ਼ਿਵਸ਼ਬ੍ਦੋਚ੍ਚਾਰਣਂ ਚ ਪ੍ਰਸਾਦਜਨਕਂ ਮਹਤ੍ ।
- ਜ੍ਞਾਨਾਙ੍ਗਸਾਧਨੇਸ਼੍ਵੇਵਂ ਸ਼ਿਵਭਕ੍ਤਾਰ੍ਚਨਂ ਮਹਤ੍ ॥ ੨੭॥
- ਭਕ੍ਤਾਨਾਮਰ੍ਚਨਾਦੇਵ ਸ਼ਿਵਃ ਪ੍ਰੀਤੋ ਭਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ।
- ਇਤ੍ਯੇਤਤ੍ਤਂ ਸਮਾਸੇਨ ਜ੍ਞਾਨਾਙ੍ਗਂ ਕਥਿਤਂ ਮਯਾ ।
- ਅਕੈਤਵੇਨ ਭਾਵੇਨ ਸ਼੍ਰਵਣੀਯੋ ਮਹੇਸ਼੍ਵਰਃ ॥ ੨੮॥
ਸੂਤਃ -
- ਯਃ ਕੋऽਪਿ ਪ੍ਰਸਭਂ ਪ੍ਰਦੋਸ਼ਸਮਯੇ ਬਿਲ੍ਵੀਦਲਾਲਙ੍ਕਤਂ
- ਲਿਙ੍ਗਂ ਤੁਙ੍ਗਮਪਾਰਪੁਣ੍ਯਵਿਭਵੈਃ ਪਸ਼੍ਯੇਦਥਾਰ੍ਚੇਤ ਵਾ ।
- ਪ੍ਰਾਪ੍ਤਂ ਰਾਜ੍ਯਮਵਾਪ੍ਯ ਕਾਮਹਦਯਸ੍ਤੁਸ਼੍ਯੇਦਕਾਮੋ ਯਦਿ
- ਮੁਕ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਮਪਾਵਤਂ ਸ ਤੁ ਲਭੇਤ੍ ਸ਼ਮ੍ਭੋਃ ਕਟਾਕ੍ਸ਼ਾਙ੍ਕੁਰੈਃ ॥ ੨੯॥
- ਅਚਲਾਤੁਲਰਾਜਕਨ੍ਯਕਾਕੁਚਲੀਲਾਮਲਬਾਹੁਜਾਲਮੀਸ਼ਮ੍ ।
- ਭਜਤਾਮਨਲਾਕ੍ਸ਼ਿਪਾਦਪਦ੍ਮਂ ਭਵਲੀਲਂ ਨ ਭਵੇਤ ਚਿਤ੍ਤਬਾਲਮ੍ ॥ ੩੦॥
- ਭਸ੍ਮਤ੍ਰਿਪੁਣ੍ਡ੍ਰਰਚਿਤਾਙ੍ਗਕਬਾਹੁਫਾਲ-
- ਰੁਦ੍ਰਾਕ੍ਸ਼ਜਾਲਕਵਚਾਃ ਸ਼੍ਰੁਤਿਸੂਕ੍ਤਿਮਾਲਾਃ ।
- ਵੇਦੋਰੁਰਤ੍ਨਪਦਕਾਙ੍ਕਿਤਸ਼ਮ੍ਭੁਨਾਮ-
- ਲੋਲਾ ਹਿ ਸ਼ਾਂਭਵਵਰਾਃ ਪਰਿਸ਼ੀਲਯਨ੍ਤਿ ॥ ੩੧॥
- ॥ ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਸ਼ਿਵਰਹਸ੍ਯੇ ਸ਼ਙ੍ਕਰਾਖ੍ਯੇ ਸ਼ਸ਼੍ਠਾਂਸ਼ੇ ਭੁਨਿਦਾਘਸਂਵਾਦੇ ਸ੍ਕਨ੍ਦਕਤਸ਼ਿਵਵ੍ਰਤੋਪਦੇਸ਼ਵਰ੍ਣਨਂ ਨਾਮ ਅਸ਼੍ਟਚਤ੍ਵਾਰਿਂਸ਼ੋऽਧ੍ਯਾਯਃ ॥
Special Thanks
The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.
Credits
Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma
https://sanskritdocuments.org
Send corrections to sanskrit at cheerful.com