Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ઋભુગીતા ૧૨ . વિદેહમુક્તિ પ્રકરણ વર્ણનમ્ .

ઋભુઃ -

દેહમુક્તિપ્રકરણં નિદાઘ શૃણુ દુર્લભમ્ .
ત્યક્તાત્યક્તં ન સ્મરતિ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧.
બ્રહ્મરૂપઃ પ્રશાન્તાત્મા નાન્યરૂપઃ સદા સુખી .
સ્વસ્થરૂપો મહામૌની વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨.
સર્વાત્મા સર્વભૂતાત્મા શાન્તાત્મા મુક્તિવર્જિતઃ .
એકાત્મવર્જિતઃ સાક્ષી વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩.
લક્ષ્યાત્મા લાલિતાત્માહં લીલાત્મા સ્વાત્મમાત્રકઃ .
તૂષ્ણીમાત્મા સ્વભાવાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪.
શુભ્રાત્મા સ્વયમાત્માહં સર્વાત્મા સ્વાત્મમાત્રકઃ .
અજાત્મા ચામૃતાત્મા હિ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫.
આનન્દાત્મા પ્રિયઃ સ્વાત્મા મોક્ષાત્મા કોઽપિ નિર્ણયઃ .
ઇત્યેવમિતિ નિધ્યાયી વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૬.
બ્રહ્મૈવાહં ચિદેવાહં એકં વાપિ ન ચિન્ત્યતે .
ચિન્માત્રેણૈવ યસ્તિષ્ઠેદ્વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૭.
નિશ્ચયં ચ પરિત્યજ્ય અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ .
આનન્દભૂરિદેહસ્તુ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૮.
સર્વમસ્તીતિ નાસ્તીતિ નિશ્ચયં ત્યજ્ય તિષ્ઠતિ .
અહં બ્રહ્માસ્મિ નાન્યોઽસ્મિ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૯.
કિઞ્ચિત્ ક્વચિત્ કદાચિચ્ચ આત્માનં ન સ્મરત્યસૌ .
સ્વસ્વભાવેન યસ્તિષ્ઠેત્ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૦.
અહમાત્મા પરો હ્યાત્મા ચિદાત્માહં ન ચિન્ત્યતે .
સ્થાસ્યામીત્યપિ યો યુક્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૧.
તૂષ્ણીમેવ સ્થિતસ્તૂષ્ણીં સર્વં તૂષ્ણીં ન કિઞ્ચન .
અહમર્થપરિત્યક્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૨.
પરમાત્મા ગુણાતીતઃ સર્વાત્માપિ ન સંમતઃ .
સર્વભાવાન્મહાત્મા યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૩.
કાલભેદં દેશભેદં વસ્તુભેદં સ્વભેદકમ્ .
કિઞ્ચિદ્ભેદં ન યસ્યાસ્તિ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૪.
અહં ત્વં તદિદં સોઽયં કિઞ્ચિદ્વાપિ ન વિદ્યતે .
અત્યન્તસુખમાત્રોઽહં વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૫.
નિર્ગુણાત્મા નિરાત્મા હિ નિત્યાત્મા નિત્યનિર્ણયઃ .
શૂન્યાત્મા સૂક્ષ્મરૂપો યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૬.
વિશ્વાત્મા વિશ્વહીનાત્મા કાલાત્મા કાલહેતુકઃ .
દેવાત્મા દેવહીનો યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૭.
માત્રાત્મા મેયહીનાત્મા મૂઢાત્માઽનાત્મવર્જિતઃ .
કેવલાત્મા પરાત્મા ચ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૮.
સર્વત્ર જડહીનાત્મા સર્વેષામન્તરાત્મકઃ .
સર્વેષામિતિ યસ્તૂક્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૧૯.
સર્વસઙ્કલ્પહીનેતિ સચ્ચિદાનન્દમાત્રકઃ .
સ્થાસ્યામીતિ ન યસ્યાન્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૦.
સર્વં નાસ્તિ તદસ્તીતિ ચિન્માત્રોઽસ્તીતિ સર્વદા .
પ્રબુદ્ધો નાસ્તિ યસ્યાન્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૧.
કેવલં પરમાત્મા યઃ કેવલં જ્ઞાનવિગ્રહઃ .
સત્તામાત્રસ્વરૂપો યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૨.
જીવેશ્વરેતિ ચૈત્યેતિ વેદશાસ્ત્રે ત્વહં ત્વિતિ .
બ્રહ્મૈવેતિ ન યસ્યાન્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૩.
બ્રહ્મૈવ સર્વમેવાહં નાન્યત્ કિઞ્ચિજ્જગદ્ભવેત્ .
ઇત્યેવં નિશ્ચયો ભાવઃ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૪.
ઇદં ચૈતન્યમેવેતિ અહં ચૈતન્યમેવ હિ .
ઇતિ નિશ્ચયશૂન્યો યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૫.
ચૈતન્યમાત્રઃ સંસિદ્ધઃ સ્વાત્મારામઃ સુખાસનઃ .
સુખમાત્રાન્તરઙ્ગો યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૬.
અપરિચ્છિન્નરૂપાત્મા અણોરણુવિનિર્મલઃ .
તુર્યાતીતઃ પરાનન્દો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૭.
નામાપિ નાસ્તિ સર્વાત્મા ન રૂપો ન ચ નાસ્તિકઃ .
પરબ્રહ્મસ્વરૂપાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૮.
તુર્યાતીતઃ સ્વતોઽતીતઃ અતોઽતીતઃ સ સન્મયઃ .
અશુભાશુભશાન્તાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૨૯.
બન્ધમુક્તિપ્રશાન્તાત્મા સર્વાત્મા ચાન્તરાત્મકઃ .
પ્રપઞ્ચાત્મા પરો હ્યાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૦.
સર્વત્ર પરિપૂર્ણાત્મા સર્વદા ચ પરાત્પરઃ .
અન્તરાત્મા હ્યનન્તાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૧.
અબોધબોધહીનાત્મા અજડો જડવર્જિતઃ .
અતત્ત્વાતત્ત્વસર્વાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૨.
અસમાધિસમાધ્યન્તઃ અલક્ષ્યાલક્ષ્યવર્જિતઃ .
અભૂતો ભૂત એવાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૩.
ચિન્મયાત્મા ચિદાકાશશ્ચિદાનન્દશ્ચિદંબરઃ .
ચિન્માત્રરૂપ એવાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૪.
સચ્ચિદાનન્દરૂપાત્મા સચ્ચિદાનન્દવિગ્રહઃ .
સચ્ચિદાનન્દપૂર્ણાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૫.
સદા બ્રહ્મમયો નિત્યં સદા સ્વાત્મનિ નિષ્ઠિતઃ .
સદાઽખણ્ડૈકરૂપાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૬.
પ્રજ્ઞાનઘન એવાત્મા પ્રજ્ઞાનઘનવિગ્રહઃ .
નિત્યજ્ઞાનપરાનન્દો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૭.
યસ્ય દેહઃ ક્વચિન્નાસ્તિ યસ્ય કિઞ્ચિત્ સ્મૃતિશ્ચ ન .
સદાત્મા હ્યાત્મનિ સ્વસ્થો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૮.
યસ્ય નિર્વાસનં ચિત્તં યસ્ય બ્રહ્માત્મના સ્થિતિઃ .
યોગાત્મા યોગયુક્તાત્મા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૩૯.
ચૈતન્યમાત્ર એવેતિ ત્યક્તં સર્વમતિર્ન હિ .
ગુણાગુણવિકારાન્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૦.
કાલદેશાદિ નાસ્ત્યન્તો ન ગ્રાહ્યો નાસ્મૃતિઃ પરઃ .
નિશ્ચયં ચ પરિત્યક્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૧.
ભૂમાનન્દાપરાનન્દો ભોગાનન્દવિવર્જિતઃ .
સાક્ષી ચ સાક્ષિહીનશ્ચ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૨.
સોઽપિ કોઽપિ ન સો કોઽપિ કિઞ્ચિત્ કિઞ્ચિન્ન કિઞ્ચન .
આત્માનાત્મા ચિદાત્મા ચ ચિદચિચ્ચાહમેવ ચ . ૪૩.
યસ્ય પ્રપઞ્ચશ્ચાનાત્મા બ્રહ્માકારમપીહ ન .
સ્વસ્વરૂપઃ સ્વયંજ્યોતિર્વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૪.
વાચામગોચરાનન્દઃ સર્વેન્દ્રિયવિવર્જિતઃ .
અતીતાતીતભાવો યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૫.
ચિત્તવૃત્તેરતીતો યશ્ચિત્તવૃત્તિર્ન ભાસકઃ .
સર્વવૃત્તિવિહીનો યો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૬.
તસ્મિન્ કાલે વિદેહો યો દેહસ્મરણવર્જિતઃ .
ન સ્થૂલો ન કૃશો વાપિ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૭.
ઈષણ્માત્રસ્થિતો યો વૈ સદા સર્વવિવર્જિતઃ .
બ્રહ્મમાત્રેણ યસ્તિષ્ઠેત્ વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૮.
પરં બ્રહ્મ પરાનન્દઃ પરમાત્મા પરાત્પરઃ .
પરૈરદૃષ્ટબાહ્યાન્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૪૯.
શુદ્ધવેદાન્તસારોઽયં શુદ્ધસત્ત્વાત્મનિ સ્થિતઃ .
તદ્ભેદમપિ યસ્ત્યક્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૦.
બ્રહ્મામૃતરસાસ્વાદો બ્રહ્મામૃતરસાયનમ્ .
બ્રહ્મામૃતરસે મગ્નો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૧.
બ્રહ્મામૃતરસાધારો બ્રહ્મામૃતરસઃ સ્વયમ્ .
બ્રહ્મામૃતરસે તૃપ્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૨.
બ્રહ્માનન્દપરાનન્દો બ્રહ્માનન્દરસપ્રભઃ .
બ્રહ્માનન્દપરંજ્યોતિર્વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૩.
બ્રહ્માનન્દરસાનન્દો બ્રહ્મામૃતનિરન્તરમ્ .
બ્રહ્માનન્દઃ સદાનન્દો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૪.
બ્રહ્માનન્દાનુભાવો યો બ્રહ્મામૃતશિવાર્ચનમ્ .
બ્રહ્માનન્દરસપ્રીતો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૫.
બ્રહ્માનન્દરસોદ્વાહો બ્રહ્મામૃતકુટુમ્બકઃ .
બ્રહ્માનન્દજનૈર્યુક્તો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૬.
બ્રહ્મામૃતવરે વાસો બ્રહ્માનન્દાલયે સ્થિતઃ .
બ્રહ્મામૃતજપો યસ્ય વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૭.
બ્રહ્માનન્દશરીરાન્તો બ્રહ્માનન્દેન્દ્રિયઃ ક્વચિત્ .
બ્રહ્મામૃતમયી વિદ્યા વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૮.
બ્રહ્માનદમદોન્મત્તો બ્રહ્મામૃતરસંભરઃ .
બ્રહ્માત્મનિ સદા સ્વસ્થો વિદેહાન્મુક્ત એવ સઃ . ૫૯.
દેહમુક્તિપ્રકરણં સર્વવેદેષુ દુર્લભમ્ .
મયોક્તં તે મહાયોગિન્ વિદેહઃ શ્રવણાદ્ભવેત્ . ૬૦.

સ્કન્દઃ -

અનાથ નાથ તે પદં ભજામ્યુમાસનાથ સ-
ન્નિશીથનાથમૌલિસંસ્ફુટલ્લલાટસઙ્ગજ-
સ્ફુલિઙ્ગદગ્ધમન્મથં પ્રમાથનાથ પાહિ મામ્ . ૬૧.
વિભૂતિભૂષગાત્ર તે ત્રિનેત્રમિત્રતામિયાત્
મનઃસરોરુહં ક્ષણં તથેક્ષણેન મે સદા .
પ્રબન્ધસંસૃતિભ્રમદ્ભ્રમજ્જનૌઘસન્તતૌ
ન વેદ વેદમૌલિરપ્યપાસ્તદુઃખસન્તતિમ્ . ૬૨.

.ઇતિ શ્રીશિવરહસ્યે શઙ્કરાખ્યે ષષ્ઠાંશે ઋભુનિદાઘસંવાદે દેહમુક્તિપ્રકરણવર્ણનં નામ દ્વાદશોઽધ્યાયઃ .

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com