ઋભુગીતા ૨૪ . અહંબ્રહ્મ પ્રકરણ નિરૂપણમ્ .

ઋભુઃ -

• પુનઃ પુનઃ પરં વક્ષ્યે આત્મનોઽન્યદસત્ સ્વતઃ .
• અસતો વચનં નાસ્તિ સતો નાસ્તિ સદા સ્થિતે . ૧.
• બ્રહ્માભ્યાસ પરસ્યાહં વક્ષ્યે નિર્ણયમાત્મનઃ .
• તસ્યાપિ સકૃદેવાહં વક્ષ્યે મઙ્ગલપૂર્વકમ્ . ૨.
• સર્વં બ્રહ્માહમેવાસ્મિ ચિન્માત્રો નાસ્તિ કિઞ્ચન .
• અહમેવ પરં બ્રહ્મ અહમેવ ચિદાત્મકમ્ . ૩.
• અહં મમેતિ નાસ્ત્યેવ અહં જ્ઞાનીતિ નાસ્તિ ચ .
• શુદ્ધોઽહં બ્રહ્મરૂપોઽહમાનન્દોઽહમજો નરઃ . ૪.var was નજઃ
• દેવોઽહં દિવ્યભાનોઽહં તુર્યોઽહં ભવભાવ્યહમ્ .
• અણ્ડજોઽહમશેષોઽહમન્તરાદન્તરોઽસ્મ્યહમ્ . ૫.
• અમરોઽહમજસ્રોઽહમત્યન્તપરમોઽસ્મ્યહમ્ .
• પરાપરસ્વરૂપોઽહં નિત્યાનિત્યરસોઽસ્મ્યહમ્ . ૬.
• ગુણાગુણવિહીનોઽહં તુર્યાતુર્યરસોઽસ્મ્યહમ્ .
• શાન્તાશાન્તવિહીનોઽહં જ્ઞાનાજ્ઞાનરસોઽસ્મ્યહમ્ . ૭.
• કાલાકાલવિહીનોઽહમાત્માનાત્મવિવર્જિતઃ .
• લબ્ધાલબ્ધાદિહીનોઽહં સર્વશૂન્યોઽહમવ્યયઃ . ૮.
• અહમેવાહમેવાહમનન્તરનિરન્તરમ્ .
• શાશ્વતોઽહમલક્ષ્યોઽહમાત્મા ન પરિપૂર્ણતઃ . ૯.
• ઇત્યાદિશબ્દમુક્તોઽહં ઇત્યાદ્યં ચ ન ચાસ્મ્યહમ્ .
• ઇત્યાદિવાક્યમુક્તોઽહં સર્વવર્જિતદુર્જયઃ . ૧૦.
• નિરન્તરોઽહં ભૂતોઽહં ભવ્યોઽહં ભવવર્જિતઃ .
• લક્ષ્યલક્ષણહીનોઽહં કાર્યહીનોઽહમાશુગઃ . ૧૧.
• વ્યોમાદિરૂપહીનોઽહં વ્યોમરૂપોઽહમચ્યુતઃ .
• અન્તરાન્તરભાવોઽહમન્તરાન્તરવર્જિતઃ . ૧૨.
• સર્વસિદ્ધાન્તરૂપોઽહં સર્વદોષવિવર્જિતઃ .
• ન કદાચન મુક્તોઽહં ન બદ્ધોઽહં કદાચન . ૧૩.
• એવમેવ સદા કૃત્વા બ્રહ્મૈવાહમિતિ સ્મર .
• એતાવદેવ માત્રં તુ મુક્તો ભવતુ નિશ્ચયઃ . ૧૪.
• ચિન્માત્રોઽહં શિવોઽહં વૈ શુભમાત્રમહં સદા .
• સદાકારોઽહં મુક્તોઽહં સદા વાચામગોચરઃ . ૧૫.
• સર્વદા પરિપૂર્ણોઽહં વેદોપાધિવિવર્જિતઃ .
• ચિત્તકાર્યવિહીનોઽહં ચિત્તમસ્તીતિ મે ન હિ . ૧૬.
• યત્ કિઞ્ચિદપિ નાસ્ત્યેવ નાસ્ત્યેવ પ્રિયભાષણમ્ .
• આત્મપ્રિયમનાત્મા હિ ઇદં મે વસ્તુતો ન હિ . ૧૭.
• ઇદં દુઃખમિદં સૌખ્યમિદં ભાતિ અહં ન હિ .
• સર્વવર્જિતરૂપોઽહં સર્વવર્જિતચેતનઃ . ૧૮.
• અનિર્વાચ્યમનિર્વાચ્યં પરં બ્રહ્મ રસોઽસ્મ્યહમ્ .
• અહં બ્રહ્મ ન સન્દેહ અહમેવ પરાત્ પરઃ . ૧૯.
• અહં ચૈતન્યભૂતાત્મા દેહો નાસ્તિ કદાચન .
• લિઙ્ગદેહં ચ નાસ્ત્યેવ કારણં દેહમેવ ન . ૨૦.
• અહં ત્યક્ત્વા પરં ચાહં અહં બ્રહ્મસ્વરૂપતઃ .
• કામાદિવર્જિતોઽતીતઃ કાલભેદપરાત્પરઃ . ૨૧.
• બ્રહ્મૈવેદં ન સંવેદ્યં નાહં ભાવં ન વા નહિ .
• સર્વસંશયસંશાન્તો બ્રહ્મૈવાહમિતિ સ્થિતિઃ . ૨૨.
• નિશ્ચયં ચ ન મે કિઞ્ચિત્ ચિન્તાભાવાત્ સદાઽક્ષરઃ .
• ચિદહં ચિદહં બ્રહ્મ ચિદહં ચિદહં સદા . ૨૩.
• એવં ભાવનયા યુક્તસ્ત્યક્તશઙ્કઃ સુખીભવ .
• સર્વસઙ્ગં પરિત્યજ્ય આત્મૈક્યૈવં ભવાન્વહમ્ . ૨૪.
• સઙ્ગં નામ પ્રવક્ષ્યેઽહં બ્રહ્માહમિતિ નિશ્ચયઃ .
• સત્યોઽહં પરમાત્માઽહં સ્વયમેવ સ્વયં સ્વયમ્ . ૨૫.
• નાહં દેહો ન ચ પ્રાણો ન દ્વન્દ્વો ન ચ નિર્મલઃ .
• એષ એવ હિ સત્સઙ્ગઃ એષ એવ હિ નિર્મલઃ . ૨૬.
• મહત્સઙ્ગે મહદ્બ્રહ્મભાવનં પરમં પદમ્ .
• અહં શાન્તપ્રભાવોઽહં અહં બ્રહ્મ ન સંશયઃ . ૨૭.
• અહં ત્યક્તસ્વરૂપોઽહં અહં ચિન્તાદિવર્જિતઃ .
• એષ એવ હિ સત્સઙ્ગઃ એષ નિત્યં ભવાનહમ્ . ૨૮.
• સર્વસઙ્કલ્પહીનોઽહં સર્વવૃત્તિવિવર્જિતઃ .
• અમૃતોઽહમજો નિત્યં મૃતિભીતિરતીતિકઃ . ૨૯.
• સર્વકલ્યાણરૂપોઽહં સર્વદા પ્રિયરૂપવાન્ .
• સમલાઙ્ગો મલાતીતઃ સર્વદાહં સદાનુગઃ . ૩૦.
• અપરિચ્છિન્નસન્માત્રં સત્યજ્ઞાનસ્વરૂપવાન્ .
• નાદાન્તરોઽહં નાદોઽહં નામરૂપવિવર્જિતઃ . ૩૧.
• અત્યન્તાભિન્નહીનોઽહમાદિમધ્યાન્તવર્જિતઃ .
• એવં નિત્યં દૃઢાભ્યાસ એવં સ્વાનુભવેન ચ . ૩૨.
• એવમેવ હિ નિત્યાત્મભાવનેન સુખી ભવ .
• એવમાત્મા સુખં પ્રાપ્તઃ પુનર્જન્મ ન સંભવેત્ . ૩૩.
• સદ્યો મુક્તો ભવેદ્બ્રહ્માકારેણ પરિતિષ્ઠતિ .
• આત્માકારમિદં વિશ્વમાત્માકારમહં મહત્ . ૩૪.
• આત્મૈવ નાન્યદ્ભૂતં વા આત્મૈવ મન એવ હિ .
• આત્મૈવ ચિત્તવદ્ભાતિ આત્મૈવ સ્મૃતિવત્ ક્વચિત્ . ૩૫.
• આત્મૈવ વૃત્તિવદ્ભાતિ આત્મૈવ ક્રોધવત્ સદા .var was વૃત્તિમદ્ભાતિ
• આત્મૈવ શ્રવણં તદ્વદાત્મૈવ મનનં ચ તત્ . ૩૬.
• આત્મૈવોપક્રમં નિત્યમુપસંહારમાત્મવત્ .
• આત્મૈવાભ્યાં સમં નિત્યમાત્મૈવાપૂર્વતાફલમ્ . ૩૭.
• અર્થવાદવદાત્મા હિ પરમાત્મોપપત્તિ હિ .
• ઇચ્છા પ્રારભ્યવદ્બ્રહ્મ ઇચ્છામારભ્યવત્ પરઃ . ૩૮.var was પ્રારબ્ધવદ્
• પરેચ્છારબ્ધવદ્બ્રહ્મા ઇચ્છાશક્તિશ્ચિદેવ હિ .
• અનિચ્છાશક્તિરાત્મૈવ પરેચ્છાશક્તિરવ્યયઃ . ૩૯.
• પરમાત્મૈવાધિકારો વિષયં પરમાત્મનઃ .
• સંબન્ધં પરમાત્મૈવ પ્રયોજનં પરાત્મકમ્ . ૪૦.
• બ્રહ્મૈવ પરમં સઙ્ગં કર્મજં બ્રહ્મ સઙ્ગમમ્ .
• બ્રહ્મૈવ ભ્રાન્તિજં ભાતિ દ્વન્દ્વં બ્રહ્મૈવ નાન્યતઃ . ૪૧.
• સર્વં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચિત્ય સદ્ય એવ વિમોક્ષદમ્ .
• સવિકલ્પસમાધિસ્થં નિર્વિકલ્પસમાધિ હિ . ૪૨.
• શબ્દાનુવિદ્ધં બ્રહ્મૈવ બ્રહ્મ દૃશ્યાનુવિદ્ધકમ્ .
• બ્રહ્મૈવાદિસમાધિશ્ચ તન્મધ્યમસમાધિકમ્ . ૪૩.
• બ્રહ્મૈવ નિશ્ચયં શૂન્યં તદુક્તમસમાધિકમ્ .
• દેહાભિમાનરહિતં તદ્વૈરાગ્યસમાધિકમ્ . ૪૪.
• એતદ્ભાવનયા શાન્તં જીવન્મુક્તસમાધિકઃ .
• અત્યન્તં સર્વશાન્તત્વં દેહો મુક્તસમાધિકમ્ . ૪૫.
• એતદભ્યાસિનાં પ્રોક્તં સર્વં ચૈતત્સમન્વિતમ્ .
• સર્વં વિસ્મૃત્ય વિસ્મૃત્ય ત્યક્ત્વા ત્યક્ત્વા પુનઃ પુનઃ . ૪૬.
• સર્વવૃત્તિં ચ શૂન્યેન સ્થાસ્યામીતિ વિમુચ્ય હિ .
• ન સ્થાસ્યામીતિ વિસ્મૃત્ય ભાસ્યામીતિ ચ વિસ્મર . ૪૭.
• ચૈતન્યોઽહમિતિ ત્યક્ત્વા સન્માત્રોઽહમિતિ ત્યજ .
• ત્યજનં ચ પરિત્યજ્ય ભાવનં ચ પરિત્યજ . ૪૮.
• સર્વં ત્યક્ત્વા મનઃ ક્ષિપ્રં સ્મરણં ચ પરિત્યજ .
• સ્મરણં કિઞ્ચિદેવાત્ર મહાસંસારસાગરમ્ . ૪૯.
• સ્મરણં કિઞ્ચિદેવાત્ર મહાદુઃખં ભવેત્ તદા .
• મહાદોષં ભવં બન્ધં ચિત્તજન્મ શતં મનઃ . ૫૦.
• પ્રારબ્ધં હૃદયગ્રન્થિ બ્રહ્મહત્યાદિ પાતકમ્ .
• સ્મરણં ચૈવમેવેહ બન્ધમોક્ષસ્ય કારણમ્ . ૫૧.
• અહં બ્રહ્મપ્રકરણં સર્વદુઃખવિનાશકમ્ .
• સર્વપ્રપઞ્ચશમનં સદ્યો મોક્ષપ્રદં સદા .
• એતચ્છ્રવણમાત્રેણ બ્રહ્મૈવ ભવતિ સ્વયમ્ . ૫૨.
• ભક્ત્યા પદ્મદલાક્ષપૂજિતપદધ્યાનાનુવૃત્ત્યા મનઃ
• સ્વાન્તાનન્તપથપ્રચારવિધુરં મુક્ત્યૈ ભવેન્માનસમ્ .
• સઙ્કલ્પોજ્ઝિતમેતદલ્પસુમહાશીલો દયામ્ભોનિધૌ
• કશ્ચિત્ સ્યાચ્છિવભક્તધુર્યસુમહાશાન્તઃ શિવપ્રેમતઃ . ૫૩.

• . ઇતિ શ્રીશિવરહસ્યે શઙ્કરાખ્યે ષષ્ઠાંશે ઋભુનિદાઘસંવાદે અહં બ્રહ્મપ્રકરણનિરૂપણં નામ ચતુર્વિંશોઽધ્યાયઃ .

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com