ઋભુગીતા ૨૩ . રહસ્યોપદેશ પ્રકરણમ્ .

ઋભુઃ -

• નિદાઘ શૃણુ વક્ષ્યામિ સર્વલોકેષુ દુર્લભમ્ .
• ઇદં બ્રહ્મ પરં બ્રહ્મ સચ્ચિદાનન્દ એવ હિ . ૧.
• નાનાવિધજનં લોકં નાના કારણકાર્યકમ્ .
• બ્રહ્મૈવાન્યદસત્ સર્વં સચ્ચિદાનન્દ એવ હિ . ૨.
• અહં બ્રહ્મ સદા બ્રહ્મ અસ્મિ બ્રહ્માહમેવ હિ .
• કાલો બ્રહ્મ ક્ષણો બ્રહ્મ અહં બ્રહ્મ ન સંશયઃ . ૩.
• વેદો બ્રહ્મ પરં બ્રહ્મ સત્યં બ્રહ્મ પરાત્ પરઃ .
• હંસો બ્રહ્મ હરિર્બ્રહ્મ શિવો બ્રહ્મ ચિદવ્યયઃ . ૪.
• સર્વોપનિષદો બ્રહ્મ સામ્યં બ્રહ્મ સમોઽસ્મ્યહમ્ .
• અજો બ્રહ્મ રસો બ્રહ્મ વિયદ્બ્રહ્મ પરાત્પરઃ . ૫.
• ત્રુટિર્બ્રહ્મ મનો બ્રહ્મ વ્યષ્ટિર્બ્રહ્મ સદામુદઃ .
• ઇદં બ્રહ્મ પરં બ્રહ્મ તત્ત્વં બ્રહ્મ સદા જપઃ . ૬.
• અકારો બ્રહ્મ એવાહમુકારોઽહં ન સંશયઃ .
• મકારબ્રહ્મમાત્રોઽહં મન્ત્રબ્રહ્મમનુઃ પરમ્ . ૭.
• શિકારબ્રહ્મમાત્રોઽહં વાકારં બ્રહ્મ કેવલમ્ .
• યકારં બ્રહ્મ નિત્યં ચ પઞ્ચાક્ષરમહં પરમ્ . ૮.
• રેચકં બ્રહ્મ સદ્બ્રહ્મ પૂરકં બ્રહ્મ સર્વતઃ .
• કુંભકં બ્રહ્મ સર્વોઽહં ધારણં બ્રહ્મ સર્વતઃ . ૯.
• બ્રહ્મૈવ નાન્યત્ તત્સર્વં સચ્ચિદાનન્દ એવ હિ .
• એવં ચ નિશ્ચિતો મુક્તઃ સદ્ય એવ ન સંશયઃ . ૧૦.
• કેચિદેવ મહામૂઢાઃ દ્વૈતમેવં વદન્તિ હિ .
• ન સંભાષ્યાઃ સદાનર્હા નમસ્કારે ન યોગ્યતા . ૧૧.
• મૂઢા મૂઢતરાસ્તુચ્છાસ્તથા મૂઢતમાઃ પરે .
• એતે ન સન્તિ મે નિત્યં અહંવિજ્ઞાનમાત્રતઃ . ૧૨.
• સર્વં ચિન્માત્રરૂપત્વાદાનન્દત્વાન્ન મે ભયમ્ .
• અહમિત્યપિ નાસ્ત્યેવ પરમિત્યપિ ન ક્વચિત્ . ૧૩.
• બ્રહ્મૈવ નાન્યત્ તત્સર્વં સચ્ચિદાનન્દ એવ હિ .
• કાલાતીતં સુખાતીતં સર્વાતીતમતીતકમ્ . ૧૪.
• નિત્યાતીતમનિત્યાનામમિતં બ્રહ્મ કેવલમ્ .
• બ્રહ્મૈવ નાન્યદ્યત્સર્વં સચ્ચિદાનન્દમાત્રકમ્ . ૧૫.
• દ્વૈતસત્યત્વબુદ્ધિશ્ચ દ્વૈતબુદ્ધ્યા ન તત્ સ્મર .
• સર્વં બ્રહ્મૈવ નાન્યોઽસ્તિ સર્વં બ્રહ્મૈવ કેવલમ્ . ૧૬.
• બુદ્ધ્યાતીતં મનોઽતીતં વેદાતીતમતઃ પરમ્ .
• આત્માતીતં જનાતીતં જીવાતીતં ચ નિર્ગુણમ્ . ૧૭.
• કાષ્ઠાતીતં કલાતીતં નાટ્યાતીતં પરં સુખમ્ .
• બ્રહ્મમાત્રેણ સંપશ્યન્ બ્રહ્મમાત્રપરો ભવ . ૧૮.
• બ્રહ્મમાત્રપરો નિત્યં ચિન્માત્રોઽહં ન સંશયઃ .
• જ્યોતિરાનન્દમાત્રોઽહં નિજાનન્દાત્મમાત્રકઃ . ૧૯.
• શૂન્યાનન્દાત્મમાત્રોઽહં ચિન્માત્રોઽહમિતિ સ્મર .
• સત્તામાત્રોઽહમેવાત્ર સદા કાલગુણાન્તરઃ . ૨૦.
• નિત્યસન્માત્રરૂપોઽહં શુદ્ધાનન્દાત્મમાત્રકમ્ .
• પ્રપઞ્ચહીનરૂપોઽહં સચ્ચિદાનન્દમાત્રકઃ . ૨૧.
• નિશ્ચયાનન્દમાત્રોઽહં કેવલાનન્દમાત્રકઃ .
• પરમાનન્દમાત્રોઽહં પૂર્ણાનન્દોઽહમેવ હિ . ૨૨.
• દ્વૈતસ્યમાત્રસિદ્ધોઽહં સામ્રાજ્યપદલક્ષણમ્ .
• ઇત્યેવં નિશ્ચયં કુર્વન્ સદા ત્રિષુ યથાસુખમ્ . ૨૩.
• દૃઢનિશ્ચયરૂપાત્મા દૃઢનિશ્ચયસન્મયઃ .
• દૃઢનિશ્ચયશાન્તાત્મા દૃઢનિશ્ચયમાનસઃ . ૨૪.
• દૃઢનિશ્ચયપૂર્ણાત્મા દૃઢનિશ્ચયનિર્મલઃ .
• દૃઢનિશ્ચયજીવાત્મા દૃઢનિશ્ચયમઙ્ગલઃ . ૨૫.
• દૃઢનિશ્ચયજીવાત્મા સંશયં નાશમેષ્યતિ .
• દૃઢનિશ્ચયમેવાત્ર બ્રહ્મજ્ઞાનસ્ય લક્ષણમ્ . ૨૬.
• દૃઢનિશ્ચયમેવાત્ર વાક્યજ્ઞાનસ્ય લક્ષણમ્ .
• દૃઢનિશ્ચયમેવાત્ર કારણં મોક્ષસંપદઃ . ૨૭.
• એવમેવ સદા કાર્યં બ્રહ્મૈવાહમિતિ સ્થિરમ્ .
• બ્રહ્મૈવાહં ન સન્દેહઃ સચ્ચિદાનન્દ એવ હિ . ૨૮.
• આત્માનન્દસ્વરૂપોઽહં નાન્યદસ્તીતિ ભાવય .
• તતસ્તદપિ સન્ત્યજ્ય એક એવ સ્થિરો ભવ . ૨૯.
• તતસ્તદપિ સન્ત્યજ્ય નિર્ગુણો ભવ સર્વદા .
• નિર્ગુણત્વં ચ સન્ત્યજ્ય વાચાતીતો ભવેત્ તતઃ . ૩૦.
• વાચાતીતં ચ સન્ત્યજ્ય ચિન્માત્રત્વપરો ભવ .
• આત્માતીતં ચ સન્ત્યજ્ય બ્રહ્મમાત્રપરો ભવ . ૩૧.
• ચિન્માત્રત્વં ચ સન્ત્યજ્ય સર્વતૂષ્ણીંપરો ભવ .
• સર્વતૂષ્ણીં ચ સન્ત્યજ્ય મહાતૂષ્ણીંપરો ભવ . ૩૨.
• મહાતૂષ્ણીં ચ સન્ત્યજ્ય ચિત્તતૂષ્ણીં સમાશ્રય .
• ચિત્તતૂષ્ણીં ચ સન્ત્યજ્ય જીવતૂષ્ણીં સમાહર . ૩૩.
• જીવતૂષ્ણીં પરિત્યજ્ય જીવશૂન્યપરો ભવ .
• શૂન્યત્યાગં પરિત્યજ્ય યથા તિષ્ઠ તથાસિ ભો . ૩૪.
• તિષ્ઠત્વમપિ સન્ત્યજ્ય અવાઙ્માનસગોચરઃ .
• તતઃ પરં ન વક્તવ્યં તતઃ પશ્યેન્ન કિઞ્ચન . ૩૫.
• નો ચેત્ સર્વપરિત્યાગો બ્રહ્મૈવાહમિતીરય .
• સદા સ્મરન્ સદા ચિન્ત્યં સદા ભાવય નિર્ગુણમ્ . ૩૬.
• સદા તિષ્ઠસ્વ તત્ત્વજ્ઞ સદા જ્ઞાની સદા પરઃ .
• સદાનન્દઃ સદાતીતઃ સદાદોષવિવર્જિતઃ . ૩૭.
• સદા શાન્તઃ સદા તૃપ્તઃ સદા જ્યોતિઃ સદા રસઃ .
• સદા નિત્યઃ સદા શુદ્ધઃ સદા બુદ્ધઃ સદા લયઃ . ૩૮.
• સદા બ્રહ્મ સદા મોદઃ સદાનન્દઃ સદા પરઃ .
• સદા સ્વયં સદા શૂન્યઃ સદા મૌની સદા શિવઃ . ૩૯.
• સદા સર્વં સદા મિત્રઃ સદા સ્નાનં સદા જપઃ .
• સદા સર્વં ચ વિસ્મૃત્ય સદા મૌનં પરિત્યજ . ૪૦.
• દેહાભિમાનં સન્ત્યજ્ય ચિત્તસત્તાં પરિત્યજ .
• આત્મૈવાહં સ્વયં ચાહં ઇત્યેવં સર્વદા ભવ . ૪૧.
• એવં સ્થિતે ત્વં મુક્તોઽસિ ન તુ કાર્યા વિચારણા .
• બ્રહ્મૈવ સર્વં યત્કિઞ્ચિત્ સચ્ચિદાનન્દ એવ હિ . ૪૨.
• અહં બ્રહ્મ ઇદં બ્રહ્મ ત્વં બ્રહ્માસિ નિરન્તરઃ .
• પ્રજ્ઞાનં બ્રહ્મ એવાસિ ત્વં બ્રહ્માસિ ન સંશયઃ . ૪૩.
• દૃઢનિશ્ચયમેવ ત્વં કુરુ કલ્યાણમાત્મનઃ .
• મનસો ભૂષણં બ્રહ્મ મનસો ભૂષણં પરઃ . ૪૪.
• મનસો ભૂષણં કર્તા બ્રહ્મૈવાહમવેક્ષતઃ .
• બ્રહ્મૈવ સચ્ચિદાનદઃ સચ્ચિદાનન્દવિગ્રહઃ . ૪૫.
• સચ્ચિદાનન્દમખિલં સચ્ચિદાનન્દ એવ હિ .
• સચ્ચિદાનન્દજીવાત્મા સચ્ચિદાનન્દવિગ્રહઃ . ૪૬.
• સચ્ચિદાનન્દમદ્વૈતં સચ્ચિદાનન્દશઙ્કરઃ .
• સચ્ચિદાનન્દવિજ્ઞાનં સચ્ચિદાનન્દભોજનઃ . ૪૭.
• સચ્ચિદાનન્દપૂર્ણાત્મા સચ્ચિદાનન્દકારણઃ .
• સચ્ચિદાનન્દલીલાત્મા સચ્ચિદાનન્દશેવધિઃ . ૪૮.
• સચ્ચિદાનન્દસર્વાઙ્ગઃ સચ્ચિદાનન્દચન્દનઃ .
• સચ્ચિદાનન્દસિદ્ધાન્તઃ સચ્ચિદાનન્દવેદકઃ . ૪૯.
• સચ્ચિદાનન્દશાસ્ત્રાર્થઃ સચ્ચિદાનન્દવાચકઃ .
• સચ્ચિદાનન્દહોમશ્ચ સચ્ચિદાનન્દરાજ્યકઃ . ૫૦.
• સચ્ચિદાનન્દપૂર્ણાત્મા સચ્ચિદાનન્દપૂર્ણકઃ .
• સચ્ચિદાનન્દસન્માત્રં મૂઢેષુ પઠિતં ચ યત્ . ૫૧.
• શુદ્ધં મૂઢેષુ યદ્દત્તં સુબદ્ધં માર્ગચારિણા .
• વિષયાસક્તચિત્તેષુ ન સંભાષ્યં વિવેકિના . ૫૨.
• સકૃચ્છ્રવણમાત્રેણ બ્રહ્મૈવ ભવતિ સ્વયમ્ .
• ઇચ્છા ચેદ્યદિ નારીણાં મુખં બ્રાહ્મણ એવ હિ . ૫૩.
• સર્વં ચૈતન્યમાત્રત્વાત્ સ્ત્રીભેદં ચ ન વિદ્યતે .
• વેદશાસ્ત્રેણ યુક્તોઽપિ જ્ઞાનાભાવાદ્ દ્વિજોઽદ્વિજઃ . ૫૪.
• બ્રહ્મૈવ તન્તુના તેન બદ્ધાસ્તે મુક્તિચિન્તકાઃ .
• સર્વમુક્તં ભગવતા રહસ્યં શઙ્કરેણ હિ . ૫૫.
• સોમાપીડપદાંબુજાર્ચનફલૈર્ભુક્ત્યૈ ભવાન્ માનસં
• નાન્યદ્યોગપથા શ્રુતિશ્રવણતઃ કિં કર્મભિર્ભૂયતે .
• યુક્ત્યા શિક્ષિતમાનસાનુભવતોઽપ્યશ્માપ્યસઙ્ગો વચાં
• કિં ગ્રાહ્યં ભવતીન્દ્રિયાર્થરહિતાનન્દૈકસાન્દ્રઃ શિવઃ . ૫૬.

• . ઇતિ શ્રીશિવરહસ્યે શઙ્કરાખ્યે ષષ્ઠાંશે ઋભુનિદાઘસંવાદે રહસ્યોપદેશપ્રકરણં નામ ત્રયોવિંશોઽધ્યાયઃ .

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com