Ribhu Gita - Siva Rahasya Purana Amsha 6

ઋભુગીતા ૩૭ . સર્વ-સિદ્ધાન્ત પ્રકરણમ્ .

ઋભુઃ -

નિદાઘ શૃણુ વક્ષ્યામિ રહસ્યં પરમદ્ભુતમ્ .
શ્લોકૈકશ્રવણેનૈવ સદ્યો મોક્ષમવાપ્નુયાત્ . ૧.
ઇદં દૃષ્ટં પરં બ્રહ્મ દૃશ્યવદ્ભાતિ ચિત્તતઃ .
સર્વં ચૈતન્યમાત્રત્વાત્ નાન્યત્ કિઞ્ચિન્ન વિદ્યતે . ૨.
ઇદમેવ હિ નાસ્ત્યેવ અયમિત્યપિ નાસ્તિ હિ .
એક એવાપ્યણુર્વાપિ નાસ્તિ નાસ્તિ ન સંશયઃ . ૩.
વ્યવહારમિદં ક્વાપિ વાર્તામાત્રમપિ ક્વ વા .
બન્ધરૂપં બન્ધવાર્તા બન્ધકાર્યં પરં ચ વા . ૪.
સન્માત્રકાર્યં સન્માત્રમહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયમ્ .
દુઃખં સુખં વા બોધો વા સાધકં સાધ્યનિર્ણયઃ . ૫.
આત્મેતિ પરમાત્મેતિ જીવાત્મેતિ પૃથઙ્ ન હિ .
દેહોઽહમિતિ મૂર્તોઽહં જ્ઞાનવિજ્ઞાનવાનહમ્ . ૬.
કાર્યકારણરૂપોઽહમન્તઃકરણકાર્યકમ્ .
એકમિત્યેકમાત્રં વા નાસ્તિ નાસ્તીતિ ભાવય . ૭.
સર્વસઙ્કલ્પમાત્રેતિ સર્વં બ્રહ્મેતિ વા જગત્ .
તત્ત્વજ્ઞાનં પરં બ્રહ્મ ઓઙ્કારાર્થં સુખં જપમ્ . ૮.
દ્વૈતાદ્વૈતં સદાદ્વૈતં તથા માનાવમાનકમ્ .
સર્વં ચૈતન્યમાત્રત્વાત્ નાન્યત્ કિઞ્ચિન્ન વિદ્યતે . ૯.
આત્માનન્દમહં બ્રહ્મ પ્રજ્ઞાનં બ્રહ્મ એવ હિ .
ઇદં રૂપમહં રૂપં પ્રિયાપ્રિયવિચારણમ્ . ૧૦.
યદ્યત્ સંભાવ્યતે લોકે યદ્યત્ સાધનકલ્પનમ્ .
યદ્યન્તરહિતં બ્રહ્મભાવનં ચિત્તનિર્મિતમ્ . ૧૧.
સ્થૂલદેહોઽહમેવાત્ર સૂક્ષ્મદેહોઽહમેવ હિ .
બુદ્ધેર્ભેદં મનોભેદં અહંકારં જડં ચ તત્ . ૧૨.
સર્વં ચૈતન્યમાત્રત્વાત્ નાન્યત્ કિઞ્ચિન્ન વિદ્યતે .
શ્રવણં મનનં ચૈવ સાક્ષાત્કારવિચારણમ્ . ૧૩.
આત્મૈવાહં પરં ચૈવ નાહં મોહમયં સ્વયમ્ .
બ્રહ્મૈવ સર્વમેવેદં બ્રહ્મૈવ પરમં પદમ્ . ૧૪.
બ્રહ્મૈવ કારણં કાર્યં બ્રહ્મૈવ જગતાં જયઃ .
બ્રહ્મૈવ સર્વં ચૈતન્યં બ્રહ્મૈવ મનસાયતે . ૧૫.
બ્રહ્મૈવ જીવવદ્ભાતિ બ્રહ્મૈવ ચ હરીયતે .
બ્રહ્મૈવ શિવવદ્ભાતિ બ્રહ્મૈવ પ્રિયમાત્મનઃ . ૧૬.
બ્રહ્મૈવ શાન્તિવદ્ભાતિ બ્રહ્મણોઽન્યન્ન કિઞ્ચન .
નાહં ન ચાયં નૈવાન્યન્નોત્પન્નં ન પરાત્ પરમ્ . ૧૭.
ન ચેદં ન ચ શાસ્ત્રાર્થં ન મીમાંસં ન ચોદ્ભવમ્ .
ન લક્ષણં ન વેદાદિ નાપિ ચિત્તં ન મે મનઃ . ૧૮.
ન મે નાયં નેદમિદં ન બુદ્ધિનિશ્ચયં સદા .
કદાચિદપિ નાસ્ત્યેવ સત્યં સત્યં ન કિઞ્ચન . ૧૯.
નૈકમાત્રં ન ચાયં વા નાન્તરં ન બહિર્ન હિ .
ઈષણ્માત્રં ચ ન દ્વૈતં ન જન્યં ન ચ દૃશ્યકમ્ . ૨૦.
ન ભાવનં ન સ્મરણં ન વિસ્મરણમણ્વપિ .
ન કાલદેશકલનં ન સઙ્કલ્પં ન વેદનમ્ . ૨૧.
ન વિજ્ઞાનં ન દેહાન્યં ન વેદોઽહં ન સંસૃતિઃ .
ન મે દુઃખં ન મે મોક્ષં ન ગતિર્ન ચ દુર્ગતિઃ . ૨૨.
નાત્મા નાહં ન જીવોઽહં ન કૂટસ્થો ન જાયતે .
ન દેહોઽહં ન ચ શ્રોત્રં ન ત્વગિન્દ્રિયદેવતા . ૨૩.
સર્વં ચૈતન્યમાત્રત્વાત્ સર્વં નાસ્ત્યેવ સર્વદા .
અખણ્ડાકારરૂપત્વાત્ સર્વં નાસ્ત્યેવ સર્વદા . ૨૪.
હુંકારસ્યાવકાશો વા હુંકારજનનં ચ વા .
નાસ્ત્યેવ નાસ્તિ નાસ્ત્યેવ નાસ્તિ નાસ્તિ કદાચન . ૨૫.
અન્યત્ પદાર્થમલ્પં વા અન્યદેવાન્યભાષણમ્ .
આત્મનોઽન્યદસત્યં વા સત્યં વા ભ્રાન્તિરેવ ચ . ૨૬.
નાસ્ત્યેવ નાસ્તિ નાસ્ત્યેવ નાસ્તિ શબ્દોઽપિ નાસ્તિ હિ .
સર્વં ચૈતન્યમાત્રત્વાત્ સર્વં નાસ્ત્યેવ સર્વદા . ૨૭.
સર્વં બ્રહ્મ ન સન્દેહો બ્રહ્મૈવાહં ન સંશયઃ .
વાક્યં ચ વાચકં સર્વં વક્તા ચ ત્રિપુટીદ્વયમ્ . ૨૮.
જ્ઞાતા જ્ઞાનં જ્ઞેયભેદં માતૃમાનમિતિ પ્રિયમ્ .
યદ્યચ્છાસ્ત્રેષુ નિર્ણીતં યદ્યદ્વેદેષુ નિશ્ચિતમ્ . ૨૯.
પરાપરમતીતં ચ અતીતોઽહમવેદનમ્ .
ગુરુર્ગુરૂપદેશશ્ચ ગુરું વક્ષ્યે ન કસ્યચિત્ . ૩૦.
ગુરુરૂપા ગુરુશ્રદ્ધા સદા નાસ્તિ ગુરુઃ સ્વયમ્ .
આત્મૈવ ગુરુરાત્મૈવ અન્યાભાવાન્ન સંશયઃ . ૩૧.
આત્મનઃ શુભમાત્મૈવ અન્યાભાવાન્ન સંશયઃ .
આત્મનો મોહમાત્મૈવ આત્મનોઽસ્તિ ન કિઞ્ચન . ૩૨.
આત્મનઃ સુખમાત્મૈવ અન્યન્નાસ્તિ ન સંશયઃ .
આત્મન્યેવાત્મનઃ શક્તિઃ આત્મન્યેવાત્મનઃ પ્રિયમ્ . ૩૩.
આત્મન્યેવાત્મનઃ સ્નાનં આત્મન્યેવાત્મનો રતિઃ .
આત્મજ્ઞાનં પરં શ્રેયઃ આત્મજ્ઞાનં સુદુર્લભમ્ . ૩૪.
આત્મજ્ઞાનં પરં બ્રહ્મ આત્મજ્ઞાનં સુખાત્ સુખમ્ .
આત્મજ્ઞાનાત્ પરં નાસ્તિ આત્મજ્ઞાનાત્ સ્મૃતિર્ન હિ . ૩૫.
બ્રહ્મૈવાત્મા ન સન્દેહ આત્મૈવ બ્રહ્મણઃ સ્વયમ્ .
સ્વયમેવ હિ સર્વત્ર સ્વયમેવ હિ ચિન્મયઃ . ૩૬.
સ્વયમેવ ચિદાકાશઃ સ્વયમેવ નિરન્તરમ્ .
સ્વયમેવ ચ નાનાત્મા સ્વયમેવ ચ નાપરઃ . ૩૭.
સ્વયમેવ ગુણાતીતઃ સ્વયમેવ મહત્ સુખમ્ .
સ્વયમેવ હિ શાન્તાત્મા સ્વયમેવ હિ નિષ્કલઃ . ૩૮.
સ્વયમેવ ચિદાનન્દઃ સ્વયમેવ મહત્પ્રભુઃ .
સ્વયમેવ સદા સાક્ષી સ્વયમેવ સદાશિવઃ . ૩૯.
સ્વયમેવ હરિઃ સાક્ષાત્ સ્વયમેવ પ્રજાપતિઃ .
સ્વયમેવ પરં બ્રહ્મ બ્રહ્મ એવ સ્વયં સદા . ૪૦.
સર્વં બ્રહ્મ સ્વયં બ્રહ્મ સ્વયં બ્રહ્મ ન સંશયઃ .
દૃઢનિશ્ચયમેવ ત્વં સર્વથા કુરુ સર્વદા . ૪૧.
વિચારયન્ સ્વયં બ્રહ્મ બ્રહ્મમાત્રં સ્વયં ભવેત્ .
એતદેવ પરં બ્રહ્મ અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ . ૪૨.
એષ એવ પરો મોક્ષ અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ .
એષ એવ કૃતાર્થો હિ એષ એવ સુખં સદા . ૪૩.
એતદેવ સદા જ્ઞાનં સ્વયં બ્રહ્મ સ્વયં મહત્ .
અહં બ્રહ્મ એતદેવ સદા જ્ઞાનં સ્વયં મહત્ . ૪૪.
અહં બ્રહ્મ એતદેવ સ્વભાવં સતતં નિજમ્ .
અહં બ્રહ્મ એતદેવ સદા નિત્યં સ્વયં સદા . ૪૫.
અહં બ્રહ્મ એતદેવ બન્ધનાશં ન સંશયઃ .
અહં બ્રહ્મ એતદેવ સર્વસિદ્ધાન્તનિશ્ચયમ્ . ૪૬.
એષ વેદાન્તસિદ્ધાન્ત અહં બ્રહ્મ ન સંશયઃ .
સર્વોપનિષદામર્થઃ સર્વાનન્દમયં જગત્ . ૪૭.
મહાવાક્યસ્ય સિદ્ધાન્ત અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ .
સાક્ષાચ્છિવસ્ય સિદ્ધાન્ત અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ . ૪૮.
નારાયણસ્ય સિદ્ધાન્ત અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ .
ચતુર્મુખસ્ય સિદ્ધાન્ત અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ . ૪૯.
ઋષીણાં હૃદયં હ્યેતત્ દેવાનામુપદેશકમ્ .
સર્વદેશિકસિદ્ધાન્ત અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ . ૫૦.
યચ્ચ યાવચ્ચ ભૂતાનાં મહોપદેશ એવ તત્ .
અહં બ્રહ્મ મહામોક્ષં પરં ચૈતદહં સ્વયમ્ . ૫૧.
અહં ચાનુભવં ચૈતન્મહાગોપ્યમિદં ચ તત્ .
અહં બ્રહ્મ એતદેવ સદા જ્ઞાનં સ્વયં મહત્ . ૫૨.
મહાપ્રકાશમેવૈતત્ અહં બ્રહ્મ એવ તત્ .
એતદેવ મહામન્ત્રં એતદેવ મહાજપઃ . ૫૩.
એતદેવ મહાસ્નાનમહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ .
એતદેવ મહાતીર્થમહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ . ૫૪.
એતદેવ મહાગઙ્ગા અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ .
એષ એવ પરો ધર્મ અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ . ૫૫.
એષ એવ મહાકાશ અહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ .
એતદેવ હિ વિજ્ઞાનમહં બ્રહ્માસ્મિ કેવલમ્ .
સર્વસિદ્ધાન્તમેવૈતદહં બ્રહ્મેતિ નિશ્ચયઃ . ૫૬.
સવ્યાસવ્યતયાદ્યવજ્ઞહૃદયા ગોપોદહાર્યઃ સ્રિયઃ
પશ્યન્ત્યમ્બુજમિત્રમણ્ડલગતં શંભું હિરણ્યાત્મકમ્ .
સર્વત્ર પ્રસૃતૈઃ કરૈર્જગદિદં પુષ્ણાતિ મુષ્ણન્ ધનૈઃ
ઘૃષ્ટં ચૌષધિજાલમમ્બુનિકરૈર્વિશ્વોત્થધૂતં હરઃ . ૫૭.

. ઇતિ શ્રીશિવરહસ્યે શઙ્કરાખ્યે ષષ્ઠાંશે ઋભુનિદાઘસંવાદે સર્વસિદ્ધાન્તપ્રકરણં નામ સપ્તત્રિંશોઽધ્યાયઃ .

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com