ఋభుగీతా ౨౬ ॥ జ్ఞానామృత-మనోమయ-ప్రకరణ వర్ణనమ్ ॥

ఋభుః -

• వక్ష్యే సచ్చిత్పరానన్దం స్వభావం సర్వదా సుఖమ్ ।
• సర్వవేదపురాణానాం సారాత్ సారతరం స్వయమ్ ॥ ౧॥
• న భేదం చ ద్వయం ద్వన్ద్వం న భేదం భేదవర్జితమ్ ।
• ఇదమేవ పరం బ్రహ్మ జ్ఞానాశ్రయమనామయమ్ ॥ ౨॥
• న క్వచిన్నాత ఏవాహం నాక్షరం న పరాత్పరమ్ ।
• ఇదమేవ పరం బ్రహ్మ జ్ఞానాశ్రయమనామయమ్ ॥ ౩॥
• న బహిర్నాన్తరం నాహం న సఙ్కల్పో న విగ్రహః ।
• ఇదమేవ పరం బ్రహ్మ జ్ఞానాశ్రయమనామయమ్ ॥ ౪॥
• న సత్యం చ పరిత్యజ్య న వార్తా నార్థదూషణమ్ ।
• ఇదమేవ పరం బ్రహ్మ జ్ఞానాశ్రయమనామయమ్ ॥ ౫॥
• న గుణో గుణివాక్యం వా న మనోవృత్తినిశ్చయః ।
• న జపం న పరిచ్ఛిన్నం న వ్యాపకమసత్ ఫలమ్ ॥ ౬॥
• న గురుర్న చ శిష్యో వా న స్థిరం న శుభాశుభమ్ ।
• నైకరూపం నాన్యరూపం న మోక్షో న చ బన్ధకమ్ ॥ ౭॥
• అహం పదార్థస్తత్పదం వా నేన్ద్రియం విషయాదికమ్ ।
• న సంశయం న తుచ్ఛం వా న నిశ్చయం న వా కృతమ్ ॥ ౮॥
• న శాన్తిరూపమద్వైతం న చోర్ధ్వం న చ నీచకమ్ ।
• న లక్షణం న దుఃఖాఙ్గం న సుఖం న చ చఞ్చలమ్ ॥ ౯॥
• న శరీరం న లిఙ్గం వా న కారణమకారణమ్ ।
• న దుఃఖం నాన్తికం నాహం న గూఢం న పరం పదమ్ ॥ ౧౦॥
• న సఞ్చితం చ నాగామి న సత్యం చ త్వమాహకమ్ ।
• నాజ్ఞానం న చ విజ్ఞానం న మూఢో న చ విజ్ఞవాన్ ॥ ౧౧॥
• న నీచం నరకం నాన్తం న ముక్తిర్న చ పావనమ్ ।
• న తృష్ణా న చ విద్యాత్వం నాహం తత్త్వం న దేవతా ॥ ౧౨॥
• న శుభాశుభసఙ్కేతో న మృత్యుర్న చ జీవనమ్ ।
• న తృప్తిర్న చ భోజ్యం వా న ఖణ్డైకరసోఽద్వయమ్ ॥ ౧౩॥
• న సఙ్కల్పం న ప్రపఞ్చం న జాగరణరాజకమ్ ।
• న కిఞ్చిత్సమతాదోషో న తుర్యగణనా భ్రమః ॥ ౧౪॥
• న సర్వం సమలం నేష్టం న నీతిర్న చ పూజనమ్ ।
• న ప్రపఞ్చం న బహునా నాన్యభాషణసఙ్గమః ॥ ౧౫॥
• న సత్సఙ్గమసత్సఙ్గః న బ్రహ్మ న విచారణమ్ ।
• నాభ్యాసం న చ వక్తా చ న స్నానం న చ తీర్థకమ్ ॥ ౧౬॥
• న పుణ్యం న చ వా పాపం న క్రియా దోషకారణమ్ ।
• న చాధ్యాత్మం నాధిభూతం న దైవతమసమ్భవమ్ ॥ ౧౭॥
• న జన్మమరణే క్వాపి జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్తికమ్ ।
• న భూలోకం న పాతాలం న జయాపజయాజయౌ ॥ ౧౮॥
• న హీనం న చ వా భీతిర్న రతిర్న మృతిస్త్వరా ।
• అచిన్త్యం నాపరాధ్యాత్మా నిగమాగమవిభ్రమః ॥ ౧౯॥
• న సాత్త్వికం రాజసం చ న తామసగుణాధికమ్ ।
• న శైవం న చ వేదాన్తం న స్వాద్యం తన్న మానసమ్ ॥ ౨౦॥
• న బన్ధో న చ మోక్షో వా న వాక్యం ఐక్యలక్షణమ్ ।
• న స్త్రీరూపం న పుంభావః న షణ్డో న స్థిరః పదమ్ ॥ ౨౧॥
• న భూషణం న దూషణం న స్తోత్రం న స్తుతిర్న హి ।
• న లౌకికం వైదికం న శాస్త్రం న చ శాసనమ్ ॥ ౨౨॥
• న పానం న కృశం నేదం న మోదం న మదామదమ్ ।
• న భావనమభావో వా న కులం నామరూపకమ్ ॥ ౨౩॥
• నోత్కృష్టం చ నికృష్టం చ న శ్రేయోఽశ్రేయ ఏవ హి ।
• నిర్మలత్వం మలోత్సర్గో న జీవో న మనోదమః ॥ ౨౪॥
• న శాన్తికలనా నాగం న శాన్తిర్న శమో దమః ।
• న క్రీడా న చ భావాఙ్గం న వికారం న దోషకమ్ ॥ ౨౫॥
• న యత్కిఞ్చిన్న యత్రాహం న మాయాఖ్యా న మాయికా ।
• యత్కిఞ్చిన్న చ ధర్మాది న ధర్మపరిపీడనమ్ ॥ ౨౬॥
• న యౌవనం న బాల్యం వా న జరామరణాదికమ్ ।
• న బన్ధుర్న చ వాఽబన్ధుర్న మిత్రం న చ సోదరః ॥ ౨౭॥
• నాపి సర్వం న చాకిఞ్చిన్న విరిఞ్చో న కేశవః ।
• న శివో నాష్టదిక్పాలో న విశ్వో న చ తైజసః ॥ ౨౮॥
• న ప్రాజ్ఞో హి న తుర్యో వా న బ్రహ్మక్షత్రవిడ్వరః ।
• ఇదమేవ పరం బ్రహ్మ జ్ఞానామృతమనామయమ్ ॥ ౨౯॥
• న పునర్భావి పశ్చాద్వా న పునర్భవసంభవః ।
• న కాలకలనా నాహం న సంభాషణకారణమ్ ॥ ౩౦॥
• న చోర్ధ్వమన్తఃకరణం న చ చిన్మాత్రభాషణమ్ ।
• న బ్రహ్మాహమితి ద్వైతం న చిన్మాత్రమితి ద్వయమ్ ॥ ౩౧॥
• నాన్నకోశం న చ ప్రాణమనోమయమకోశకమ్ ।
• న విజ్ఞానమయః కోశః న చానన్దమయః పృథక్ ॥ ౩౨॥
• న బోధరూపం బోధ్యం వా బోధకం నాత్ర యద్భ్రమః ।
• న బాధ్యం బాధకం మిథ్యా త్రిపుటీజ్ఞాననిర్ణయః ॥ ౩౩॥
• న ప్రమాతా ప్రమాణం వా న ప్రమేయం ఫలోదయమ్ ।
• ఇదమేవ పరం బ్రహ్మ జ్ఞానామృతమనోమయమ్ ॥ ౩౪॥
• న గుహ్యం న ప్రకాశం వా న మహత్వం న చాణుతా ।
• న ప్రపఞ్చో విద్యమానం న ప్రపఞ్చః కదాచన ॥ ౩౫॥
• నాన్తఃకరణసంసారో న మనో జగతాం భ్రమః ।
• న చిత్తరూపసంసారో బుద్ధిపూర్వం ప్రపఞ్చకమ్ ॥ ౩౬॥
• న జీవరూపసంసారో వాసనారూపసంసృతిః ।
• న లిఙ్గభేదసంసారో నాజ్ఞానమయసంస్మృతిః ॥ ౩౭॥var was సంసృతిః
• న వేదరూపసంసారో న శాస్త్రాగమసంసృతిః ।
• నాన్యదస్తీతి సంసారమన్యదస్తీతి భేదకమ్ ॥ ౩౮॥
• న భేదాభేదకలనం న దోషాదోషకల్పనమ్ ।
• న శాన్తాశాన్తసంసారం న గుణాగుణసంసృతిః ॥ ౩౯॥
• న స్త్రీలిఙ్గం న పుంలిఙ్గం న నపుంసకసంసృతిః ।
• న స్థావరం న జఙ్గమం చ న దుఃఖం న సుఖం క్వచిత్ ॥ ౪౦॥
• న శిష్టాశిష్టరూపం వా న యోగ్యాయోగ్యనిశ్చయః ।
• న ద్వైతవృత్తిరూపం వా సాక్షివృత్తిత్వలక్షణమ్ ॥ ౪౧॥
• అఖణ్డాకారవృత్తిత్వమఖణ్డైకరసం సుఖమ్ ।
• దేహోఽహమితి యా వృత్తిర్బ్రహ్మాహమితి శబ్దకమ్ ॥ ౪౨॥
• అఖణ్డనిశ్చయా వృత్తిర్నాఖణ్డైకరసం మహత్ ।
• న సర్వవృత్తిభవనం సర్వవృత్తివినాశకమ్ ॥ ౪౩॥
• సర్వవృత్త్యనుసన్ధానం సర్వవృత్తివిమోచనమ్ ।
• సర్వవృత్తివినాశాన్తం సర్వవృత్తివిశూన్యకమ్ ॥ ౪౪॥
• న సర్వవృత్తిసాహస్రం క్షణక్షణవినాశనమ్ ।
• న సర్వవృత్తిసాక్షిత్వం న చ బ్రహ్మాత్మభావనమ్ ॥ ౪౫॥
• న జగన్న మనో నాన్తో న కార్యకలనం క్వచిత్ ।
• న దూషణం భూషణం వా న నిరఙ్కుశలక్షణమ్ ॥ ౪౬॥
• న చ ధర్మాత్మనో లిఙ్గం గుణశాలిత్వలక్షణమ్ ।
• న సమాధికలిఙ్గం వా న ప్రారబ్ధం ప్రబన్ధకమ్ ॥ ౪౭॥
• బ్రహ్మవిత్తం ఆత్మసత్యో న పరః స్వప్నలక్షణమ్ ।
• న చ వర్యపరో రోధో వరిష్ఠో నార్థతత్పరః ॥ ౪౮॥
• ఆత్మజ్ఞానవిహీనో యో మహాపాతకిరేవ సః ।
• ఏతావద్ జ్ఞానహీనో యో మహారోగీ స ఏవ హి ॥ ౪౯॥
• అహం బ్రహ్మ న సన్దేహ అఖణ్డైకరసాత్మకః ।
• బ్రహ్మైవ సర్వమేవేతి నిశ్చయానుభవాత్మకః ॥ ౫౦॥
• సద్యో ముక్తో న సన్దేహః సద్యః ప్రజ్ఞానవిగ్రహః ।
• స ఏవ జ్ఞానవాన్ లోకే స ఏవ పరమేశ్వరః ॥ ౫౧॥
• ఇదమేవ పరం బ్రహ్మ జ్ఞానామృతమనోమయమ్ ।
• ఏతత్ప్రకరణం యస్తు శృణుతే బ్రహ్మ ఏవ సః ॥ ౫౨॥
• ఏకత్వం న బహుత్వమప్యణుమహత్ కార్యం న వై కారణం
• విశ్వం విశ్వపతిత్వమప్యరసకం నో గన్ధరూపం సదా ।
• బద్ధం ముక్తమనుత్తమోత్తమమహానన్దైకమోదం సదా
• భూమానన్దసదాశివం జనిజరారోగాద్యసఙ్గం మహః ॥ ౫౩॥

• ॥ ఇతి శ్రీశివరహస్యే శఙ్కరాఖ్యే షష్ఠాంశే ఋభునిదాఘసంవాదే జ్ఞానామృతమనోమయప్రకరణవర్ణనం నామ షడ్వింశోఽధ్యాయః ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com