ఋభుగీతా ౪౯ ॥ శివస్య జ్ఞానదాతృత్వ నిరూపణమ్ ॥

స్కన్దః -

• పురా మగధదేశీయో బ్రాహ్మణో వేదపారగః ।
• ఉచథ్యతనయో వాగ్మీ వేదార్థప్రవణే ధృతః ॥ ౧॥
• నామ్నా సుదర్శనో విప్రాన్ పాఠయన్ శాస్త్రముత్తమమ్ ।
• వేదాన్తపరయా భక్త్యా వర్ణాశ్రమరతః సదా ॥ ౨॥
• మోక్షమిచ్ఛేదపి సదా విప్రోఽపి చ జనార్దనాత్ ।
• విష్ణుపూజాపరో నిత్యం విష్ణుక్షేత్రేషు సంవసన్ ॥ ౩॥
• గోపీచన్దనఫాలోసౌ తులస్యైవార్చయద్ధరిమ్ ।
• ఉవాస నియతం విప్రో విష్ణుధ్యానపరాయణః ॥ ౪॥
• దశవర్షమిదం తస్య కృత్యం దృష్ట్వా జనార్దనః ।
• మోక్షేచ్ఛోరాజుహావైనం పురతోద్భూయ తం ద్విజమ్ ॥ ౫॥

విష్ణుః -

• ఔచథ్య మునిశార్దూల తపస్యభిరతః సదా ।
• వృణు కామం దదామ్యేవ వినా జ్ఞానం ద్విజోత్తమ ॥ ౬॥

సూతః -

• ఇతి విష్ణోర్గిరం శ్రుత్వా విప్రః కిఞ్చిద్భయాన్వితః ।
• ప్రణిపత్యాహ తం విష్ణుం స్తువన్నారాయణేతి తమ్ ॥ ౭॥

సుదర్శనః -

• విష్ణో జిష్ణో నమస్తేఽస్తు శఙ్ఖచక్రగదాధర ।
• త్వత్పాదనలినం ప్రాప్తో జ్ఞానాయానర్హణః కిము ॥ ౮॥
• కిమన్యైర్ధర్మకామార్థైర్నశ్వరైరిహ శఙ్ఖభృత్ ।
• ఇత్యుక్తం తద్వచః శ్రుత్వా విష్ణు ప్రాహ సుదర్శనమ్ ॥ ౯॥

విష్ణుః -

• సుదర్శన శృణుష్వైతన్మత్తో నాన్యమనా ద్విజ ।
• వదామి తే హితం సత్యం మయా ప్రాప్తం యథా తవ ॥ ౧౦॥
• మదర్చనేన ధ్యానేన మోక్షేచ్ఛా జాయతే నృణామ్ ।
• మోక్షదాతా మహాదేవో జ్ఞానవిజ్ఞానదాయకః ॥ ౧౧॥
• తదర్చనేన సంప్రాప్తం మయా పూర్వం సుదర్శనమ్ ।
• సహస్రారం దైత్యహన్తృ సాక్షాత్ త్ర్యక్షప్రపూజయా ॥ ౧౨॥
• తమారాధయ యత్నేన భస్మధారణపూర్వకమ్ ।
• అగ్నిరిత్యాదిభిర్మన్త్రైస్త్రియాయుషత్రిపుణ్డ్రకైః ॥ ౧౩॥
• రుద్రాక్షధారకో నిత్యం రుద్రపఞ్చాక్షరాదరః ।
• శివలిఙ్గం బిల్వపత్రైః పూజయన్ జ్ఞానవాన్ భవ ॥ ౧౪॥
• వసన్ క్షేత్రే మహేశస్య స్నాహి తీర్థే చ శాఙ్కరే ।
• అహం బ్రహ్మాదయో దేవాః పూజయైవ పినాకినః ॥ ౧౫॥
• బలినః శివలిఙ్గస్య పూజయా విప్రసత్తమ ।
• యస్య ఫాలతలం మేఽద్య త్రిపుణ్డ్రపరిచిన్హితమ్ ॥ ౧౬॥
• బ్రహ్మేన్ద్రదేవమునిభిస్త్రిపుణ్డ్రం భస్మనా ధృతమ్ ।
• పశ్య వక్షసి బాహ్వోర్మే రుద్రాక్షాణాం స్రజం శుభామ్ ॥ ౧౭॥
• పఞ్చాక్షరజపాసక్తో రుద్రాధ్యాయపరాయణః ।
• త్రికాలమర్చయామీశం బిల్వపత్రైరహం శివమ్ ॥ ౧౮॥
• కమలా విమలా నిత్యం కోమలైర్బిల్వపల్లవైః ।
• పూజయత్యనిశం లిఙ్గే తథా బ్రహ్మాదయః సురాః ॥ ౧౯॥
• మునయో మనవోఽప్యేవం తథాన్యే ద్విజసత్తమాః ।
• నృపాసురాస్తథా దైత్యా బలినః శివపూజయా ॥ ౨౦॥
• జ్ఞానం మోక్షస్తథా భాగ్యం లభ్యతే శఙ్కరార్చనాత్ ।
• తస్మాత్ త్వమపి భక్త్యైవ సమారాధయ శఙ్కరమ్ ॥ ౨౧॥
• పశవో విష్ణువిధయస్తథాన్యే మునయః సురాః ।
• సర్వేషాం పతిరీశానస్తత్ప్రసాదాద్విముక్తిభాక్ ॥ ౨౨॥
• ప్రసాదజనకం తస్య భస్మధారణమేవ హి ।
• ప్రసాదజనకం తస్య మునే రుద్రాక్షధారణమ్ ॥ ౨౩॥
• ప్రసాదజనకస్తస్య రుద్రాధ్యాయజపః సదా ।
• ప్రసాదజనకస్తస్య పఞ్చాక్షరజపో ద్విజ ॥ ౨౪॥
• ప్రసాదజనకం తస్య శివలిఙ్గైకపూజనమ్ ।
• ప్రసాదే శాంభవే జాతే భుక్తిముక్తీ కరే స్థితే ॥ ౨౫॥
• తస్య భక్త్యైవ సర్వేషాం మోచనం భవపాశతః ।
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాద్బిల్వైర్లిఙ్గస్య పూజనమ్ ॥ ౨౬॥
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాచ్ఛివక్షేత్రేషు వర్తనమ్ ।
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాత్ శివతీర్థనిషేవణమ్ ॥ ౨౭॥
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాత్ భస్మరుద్రాక్షధారణమ్ ।
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాత్ ప్రదోషే శివపూజనమ్ ॥ ౨౮॥
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాద్ రుద్రపఞ్చాక్షరావృతిః ।
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాచ్ఛివభక్తజనార్చనమ్ ॥ ౨౯॥
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాత్ సోమే సాయన్తనార్చనమ్ ।
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాత్ తన్నిర్మాల్యైకభోజనమ్ ॥ ౩౦॥
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాద్ అష్టమీష్వర్చనం నిశి ।
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాత్ చతుర్దశ్యర్చనం నిశి ॥ ౩౧॥
• తస్య ప్రీతికరం సాక్షాత్ తన్నామ్నాం స్మృతిరేవ హి ।
• ఏతావానేన ధర్మో హి శమ్భోః ప్రియకరో మహాన్ ॥ ౩౨॥
• అన్యదభ్యుదయం విప్ర శ్రుతిస్మృతిషు కీర్తితమ్ ।
• ధర్మో వర్ణాశ్రమప్రోక్తో మునిభిః కథితో మునే ॥ ౩౩॥
• అవిముక్తే విశేషేణ శివో నిత్యం ప్రకాశతే ।
• తస్మాత్ కాశీతి తత్ ప్రోక్తం యతో హీశః ప్రకాశతే ॥ ౩౪॥
• తత్రైవామరణం తిష్ఠేదితి జాబాలికీ శ్రుతిః ।
• తత్ర విశ్వేశ్వరే లిఙ్గే నిత్యం బ్రహ్మ ప్రకాశతే ॥ ౩౫॥
• తత్రాన్నపూర్ణా సర్వేషాం భుక్త్యన్నం సంప్రయచ్ఛతి ।
• తత్రాస్తి మణికర్ణాఖ్యం మణికుణ్డం వినిర్మితమ్ ॥ ౩౬॥
• జ్ఞానోదయోఽపి తత్రాస్తి సర్వేషాం జ్ఞానదాయకః ।
• తత్ర యాహి మయా సార్ధం తత్రైవ వస వై మునే ॥ ౩౭॥
• తత్రాన్తే మోక్షదం జ్ఞానం దదాతీశ్వర ఏవ హి ।
• ఇత్యుక్త్వా తేన విప్రేణ యయౌ కాశీం హరిః స్వయమ్ ॥ ౩౮॥
• స్నాత్వా తీర్థే చక్రసంజ్ఞే జ్ఞానవాప్యాం హరిద్విజః ।
• తం ద్విజం స్నాపయామాస భస్మనాపాదమస్తకమ్ ॥ ౩౯॥
• ధృతత్రిపుణ్డ్రరుద్రాక్షం కృత్వా తం చ సుదర్శనమ్ ।
• పూజయచ్చాథ విశ్వేశం పూజయామాస చ ద్విజాన్ ॥ ౪౦॥
• బిల్వైర్గన్ధాక్షతైర్దీపైర్నైవేద్యైశ్చ మనోహరైః ।
• తుష్టావ ప్రణిపత్యైవం స ద్విజో మధుసూదనః ॥ ౪౧॥

సుదర్శనవిష్ణూ -

• భజ భజ భసితానలోజ్వలాక్షం
• భుజగాభోగభుజఙ్గసఙ్గహస్తమ్ ।
• భవభీమమహోగ్రరుద్రమీడ్యం
• భవభర్జకతర్జకం మహైనసామ్ ॥ ౪౨॥
• వేదఘోషభటకాటకావధృక్ దేహదాహదహనామల కాల ।
• జూటకోటిసుజటాతటిదుద్యద్రాగరఞ్జితటినీశశిమౌలే ॥ ౪౩॥
• శంబరాఙ్కవరభూష పాహి మామమ్బరాన్తరచరస్ఫుటవాహ ।
• వారిజాద్యఘనఘోష శఙ్కర త్రాహి వారిజభవేడ్య మహేశ ॥ ౪౪॥
• మదగజవరకృత్తివాస శంభో
• మధుమదనాక్షిసరోరుహార్చ్యపాద ।
• యమమదదమనాన్ధశిక్ష శంభో
• పురహర పాహి దయాకటాక్షసారైః ॥ ౪౫॥
• అపాం పుష్పం మౌలౌ హిమభయహరః ఫాలనయనః
• జటాజూటే గఙ్గాఽమ్బుజవికసనః సవ్యనయనః ।
• గరం కణ్ఠే యస్య త్రిభువనగురోః శంబరహర
• మతఙ్గోద్యత్కృత్తేర్భవహరణపాదాబ్జభజనమ్ ॥ ౪౬॥
• శ్రీబిల్వమూలశితికణ్ఠమహేశలిఙ్గం
• బిల్వామ్బుజోత్తమవరైః పరిపూజ్య భక్త్యా ।
• స్తమ్బేరమాఙ్గవదనోత్తమసఙ్గభఙ్గ
• రాజద్విషాఙ్గపరిసఙ్గమహేశశాఙ్గమ్ ॥ ౪౭॥
• యో గౌరీరమణార్చనోద్యతమతిర్భూయో భవేచ్ఛాంభవో
• భక్తో జన్మపరంపరాసు తు భవేన్ముక్తోఽథ ముక్త్యఙ్గనా-
• కాన్తస్వాన్తనితాన్తశాన్తహృదయే కార్తాన్తవార్తోజ్ఝితః ।
• విష్ణుబ్రహ్మసురేన్ద్రరఞ్జితముమాకాన్తాంఘ్రిపఙ్కేరుహ-
• ధ్యానానన్దనిమగ్నసర్వహృదయః కిఞ్చిన్న జానాత్యపి ॥ ౪౮॥
• కామారాతిపదామ్బుజార్చనరతః పాపానుతాపాధిక-
• వ్యాపారప్రవణప్రకీర్ణమనసా పుణ్యైరగణ్యైరపి ।
• నో దూయేత విశేషసన్తతిమహాసారానుకారాదరా-
• దారాగ్రాహకుమారమారసుశరాద్యాఘాతభీతైరపి ॥ ౪౯॥

• ॥ ఇతి శ్రీశివరహస్యే శఙ్కరాఖ్యే షష్ఠాంశే విష్ణూచథ్యసంవాదే శివస్య జ్ఞానదాతృత్వనిరూపణం నామ ఏకోనపఞ్చాశోఽధ్యాయః ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com