ఋభుగీతా ౫ ॥ శివేన కుమారోపదేశ వర్ణనమ్ ॥

నిదాఘః -

  • ఏవం స్థితే ఋభో కో వై బ్రహ్మభావాయ కల్పతే ।
  • తన్మే వద విశేషేణ జ్ఞానం శఙ్కరవాక్యజమ్ ॥ ౧॥

ఋభుః -

  • త్వమేవ బ్రహ్మ ఏవాసి త్వమేవ పరమో గురుః ।
  • త్వమేవాకాశరూపోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨॥
  • త్వమేవ సర్వభావోఽసి త్వమేవార్థస్త్వమవ్యయః ।
  • త్వం సర్వహీనస్త్వం సాక్షీ సాక్షిహీనోఽసి సర్వదా ॥ ౩॥
  • కాలస్త్వం సర్వహీనస్త్వం సాక్షిహీనోఽసి సర్వదా ।
  • కాలహీనోఽసి కాలోఽసి సదా బ్రహ్మాసి చిద్ఘనః ।
  • సర్వతత్త్వస్వరూపోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౪॥
  • సత్యోఽసి సిద్ధోఽసి సనాతనోఽసి
  • ముక్తోఽసి మోక్షోఽసి సదాఽమృతోఽసి ।
  • దేవోఽసి శాన్తోఽసి నిరామయోఽసి
  • బ్రహ్మాసి పూర్ణోఽసి పరావరోఽసి ॥ ౫॥
  • సమోఽసి సచ్చాసి సనాతనోఽసి
  • సత్యాదివాక్యైః ప్రతిపాదితోఽసి ।
  • సర్వాఙ్గహీనోఽసి సదాస్థితోఽసి
  • బ్రహ్మాసి పూర్ణోఽసి పరావరోఽసి ॥ ౬॥var was పరాపరోఽసి
  • సర్వప్రపఞ్చభ్రమవర్జితోఽసి సర్వేషు భూతేషు సదోదితోఽసి ।
  • సర్వత్ర సంకల్పవివర్జితోఽసి బ్రహ్మాసి పూర్ణోఽసి పరావరోఽసి ॥ ౭॥
  • సర్వత్ర సన్తోషసుఖాసనోఽసి సర్వత్ర విద్వేషవివర్జితోఽసి ।
  • సర్వత్ర కార్యాదివివర్జితోఽసి బ్రహ్మాసి పూర్ణోఽసి పరావరోఽసి ॥ ౮॥
  • చిదాకారస్వరూపోఽసి చిన్మాత్రోఽసి నిరఙ్కుశః ।
  • ఆత్మన్యేవావస్థితోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౯॥
  • ఆనన్దోఽసి పరోఽసి త్వం సర్వశూన్యోఽసి నిర్గుణః ।
  • ఏక ఏవాద్వితీయోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౦॥
  • చిద్ఘనానన్దరూపోఽసి చిదానన్దోఽసి సర్వదా ।
  • పరిపూర్ణస్వరూపోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౧॥
  • తదసి త్వమసి జ్ఞోఽసి సోఽసి జానాసి వీక్ష్యసి ।
  • చిదసి బ్రహ్మభూతోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౨॥
  • అమృతోఽసి విభుశ్చాసి దేవోఽసి త్వం మహానసి ।
  • చఞ్చలోష్ఠకలఙ్కోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౩॥
  • సర్వోఽసి సర్వహీనోఽసి శాన్తోఽసి పరమో హ్యసి ।
  • కారణం త్వం ప్రశాన్తోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౪॥
  • సత్తామాత్రస్వరూపోఽసి సత్తాసామాన్యకో హ్యసి ।
  • నిత్యశుద్ధస్వరూపోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౫॥
  • ఈషణ్మాత్రవిహీనోఽసి అణుమాత్రవివర్జితః ।
  • అస్తిత్వవర్జితోఽసి త్వం నాస్తిత్వాదివివర్జితః ॥ ౧౬॥
  • యోఽసి సోఽసి మహాన్తోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౭॥
  • లక్ష్యలక్షణహీనోఽసి చిన్మాత్రోఽసి నిరామయః ।
  • అఖణ్డైకరసో నిత్యం త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౮॥
  • సర్వాధారస్వరూపోఽసి సర్వతేజః స్వరూపకః ।
  • సర్వార్థభేదహీనోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౧౯॥
  • బ్రహ్మైవ భేదశూన్యోఽసి విప్లుత్యాదివివర్జితః ।
  • శివోఽసి భేదహీనోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౦॥
  • ప్రజ్ఞానవాక్యహీనోఽసి స్వస్వరూపం ప్రపశ్యసి ।
  • స్వస్వరూపస్థితోఽసి త్వం త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౧॥
  • స్వస్వరూపావశేషోఽసి స్వస్వరూపో మతో హ్యసి ।
  • స్వానన్దసిన్ధుమగ్నోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౨॥
  • స్వాత్మరాజ్యే త్వమేవాసి స్వయమాత్మానమో హ్యసి ।
  • స్వయం పూర్ణస్వరూపోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౩॥
  • స్వస్మిన్ సుఖే స్వయం చాసి స్వస్మాత్ కిఞ్చిన్న పశ్యసి ।
  • స్వాత్మన్యాకాశవద్భాసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౪॥
  • స్వస్వరూపాన్న చలసి స్వస్వరూపాన్న పశ్యసి ।
  • స్వస్వరూపామృతోఽసి త్వం త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౫॥
  • స్వస్వరూపేణ భాసి త్వం స్వస్వరూపేణ జృంభసి ।
  • స్వస్వరూపాదనన్యోఽసి త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౬॥
  • స్వయం స్వయం సదాఽసి త్వం స్వయం సర్వత్ర పశ్యసి ।
  • స్వస్మిన్ స్వయం స్వయం భుఙ్క్షే త్వం బ్రహ్మాసి న సంశయః ॥ ౨౭॥

సూతః -

  • తదా నిధాఘవచసా తుష్టో ఋభురువాచ తమ్ ।
  • శివప్రేమరసే పాత్రం తం వీక్ష్యాబ్జజనన్దనః ॥ ౨౮॥

ఋభుః -

  • కైలాసే శఙ్కరః పుత్రం కదాచిదుపదిష్టవాన్ ।
  • తదేవ తే ప్రవక్ష్యామి సావధానమనాః శృణు ॥ ౨౯॥
  • అయం ప్రపఞ్చో నాస్త్యేవ నోత్పన్నో న స్వతః క్వచిత్ ।
  • చిత్రప్రపఞ్చ ఇత్యాహుర్నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౦॥
  • న ప్రపఞ్చో న చిత్తాది నాహంకారో న జీవకః ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౧॥
  • మాయకార్యాదికం నాస్తి మాయాకార్యభయం నహి ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౨॥
  • కర్తా నాస్తి క్రియా నాస్తి కరణం నాస్తి పుత్రక ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౩॥
  • ఏకం నాస్తి ద్వయం నాస్తి మన్త్రతన్త్రాదికం చ న ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౪॥
  • శ్రవణం మననం నాస్తి నిదిధ్యాసనవిభ్రమః ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౫॥
  • సమాధిద్వివిధం నాస్తి మాతృమానాది నాస్తి హి ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౬॥
  • అజ్ఞానం చాపి నాస్త్యేవ అవివేకకథా న చ ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౭॥
  • అనుబన్ధచతుష్కం చ సంబన్ధత్రయమేవ న ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౮॥
  • భూతం భవిష్యన్న క్వాపి వర్తమానం న వై క్వచిత్ ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౩౯॥
  • గఙ్గా గయా తథా సేతువ్రతం వా నాన్యదస్తి హి ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౪౦॥
  • న భూమిర్న జలం వహ్నిర్న వాయుర్న చ ఖం క్వచిత్ ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౪౧॥
  • నైవ దేవా న దిక్పాలా న పితా న గురుః క్వచిత్ ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వదా ॥ ౪౨॥
  • న దూరం నాన్తికం నాన్తం న మధ్యం న క్వచిత్ స్థితిః ।
  • నాద్వైతద్వైతసత్యత్వమసత్యం వా ఇదం న చ ॥ ౪౩॥
  • న మోక్షోఽస్తి న బన్ధోఽస్తి న వార్తావసరోఽస్తి హి ।
  • క్వచిద్వా కిఞ్చిదేవం వా సదసద్వా సుఖాని చ ॥ ౪౪॥
  • ద్వన్ద్వం వా తీర్థధర్మాది ఆత్మానాత్మేతి న క్వచిత్ ।
  • న వృద్ధిర్నోదయో మృన్యుర్న గమాగమవిభ్రమః ॥ ౪౫॥
  • ఇహ నాస్తి పరం నాస్తి న గురుర్న చ శిష్యకః ।
  • సదసన్నాస్తి భూర్నాస్తి కార్యం నాస్తి కృతం చ న ॥ ౪౬॥
  • జాతిర్నాస్తి గతిర్నాస్తి వర్ణో నాస్తి న లౌకికమ్ ।
  • శమాదిషట్కం నాస్త్యేవ నియమో వా యమోఽపి వా ॥ ౪౭॥
  • సర్వం మిథ్యేతి నాస్త్యేవ బ్రహ్మ ఇత్యేవ నాస్తి హి ।
  • చిదిత్యేవ హి నాస్త్యేవ చిదహం భాషణం న హి ॥ ౪౮॥
  • అహమిత్యేవ నాస్త్యేవ నిత్యోఽస్మీతి చ న క్వచిత్ ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ నాస్తి నాస్త్యేవ సర్వథా ॥ ౪౯॥
  • వాచా యదుచ్యతే కిఞ్చిన్మనసా మనుతే చ యత్ ।
  • బుద్ధ్యా నిశ్చీయతే యచ్చ చిత్తేన జ్ఞాయతే హి యత్ ॥ ౫౦॥
  • యోగేన యుజ్యతే యచ్చ ఇన్ద్రియాద్యైశ్చ యత్ కృతమ్ ।
  • జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్తిం చ స్వప్నం వా న తురీయకమ్ ॥ ౫౧॥
  • సర్వం నాస్తీతి విజ్ఞేయం యదుపాధివినిశ్చితమ్ ।
  • స్నానాచ్ఛుద్ధిర్న హి క్వాపి ధ్యానాత్ శుద్ధిర్న హి క్వచిత్ ॥ ౫౨॥
  • గుణత్రయం నాస్తి కిఞ్చిద్గుణత్రయమథాపి వా ।
  • ఏకద్విత్వపదం నాస్తి న బహుభ్రమవిభ్రమః ॥ ౫౩॥
  • భ్రాన్త్యభ్రాన్తి చ నాస్త్యేవ కిఞ్చిన్నాస్తీతి నిశ్చిను ।
  • కేవలం బ్రహ్మమాత్రత్వాత్ న కిఞ్చిదవశిష్యతే ॥ ౫౪॥
  • ఇదం శృణోతి యః సమ్యక్ స బ్రహ్మ భవతి స్వయమ్ ॥ ౫౫॥

ఈశ్వరః -

  • వారాశ్యమ్బుని బుద్బుదా ఇవ ఘనానన్దామ్బుధావప్యుమా-
  • కాన్తేఽనన్తజగద్గతం సురనరం జాతం చ తిర్యఙ్ ముహుః ।
  • భూతం చాపి భవిష్యతి ప్రతిభవం మాయామయం చోర్మిజం
  • సమ్యఙ్ మామనుపశ్యతామనుభవైర్నాస్త్యేవ తేషాం భవః ॥ ౫౬॥
  • హరం విజ్ఞాతారం నిఖిలతనుకార్యేషు కరణం
  • న జానన్తే మోహాద్యమితకరణా అప్యతితరామ్ ।
  • ఉమానాథాకారం హృదయదహరాన్తర్గతసరా
  • పయోజాతే భాస్వద్భవభుజగనాశాణ్డజవరమ్ ॥ ౫౭॥

  • ॥ఇతి శ్రీశివరహస్యే శఙ్కరాఖ్యే షష్ఠాంశే ఋభునిదాఘసంవాదే శివేన కుమారోపదేశవర్ణనం నామ పఞ్చమోఽధ్యాయః ॥

Special Thanks

The Sanskrit works, published by Sri Ramanasramam, have been approved to be posted on sanskritdocuments.org by permission of Sri V.S. Ramanan, President, Sri Ramanasramam.

Credits

Encoded by Anil Sharma anilandvijaya at gmail.com
Proofread by Sunder Hattangadi and Anil Sharma

https://sanskritdocuments.org

Send corrections to sanskrit at cheerful.com